Destinations No00 by The Media Workshop

70 ΧΡΌΝΙΑ ΚΤΕΛ ΧΑΝΊΩΝ – ΡΕΘΎΜΝΟΎ DISCOVER Η ορεινή Κρήτη δεν είναι μόνο όμορφη, είναι μοναδική EXPLORE Οδοιπορικό στα κρυμμένα μυστικά των Νότιων Χανίων TASTE Θεσσαλονίκη: 10 must προορισμοί στη γαστρονομική πρωτεύουσα Destinations ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΩΝ ΚΤΕΛ ΧΑΝΙΩΝ-ΡΕΘΥΜΝΟΥ Ο ΔΡ Ο ΜΟΣ ΈΧ Έ Ι ΤΙΣ ΔΙΚΈΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡ ΙΈ Σ

Φίλες και φίλοι,

ας καλωσορίζω στο νέο εγχείρημα της ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνου, το περιοδικό Destinations. Ένα εγχείρημα πέρα για πέρα νέο για εμάς ως αντικείμενο. Μια πρόκληση που θέσαμε στους εαυτούς μας, έχοντας κατά νου όλους εσάς, τους ανθρώπους που χρό νια τώρα μας εμπιστεύεστε και μας επιλέγετε για τις μετακινήσεις σας στην Κρήτη αλλά και πέρα από αυτή, ως τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Ο προορισμός, λοιπόν, του Destinations είστε εσείς οι ίδιοι, οι άνθρωποι που ταξιδεύετε μαζί μας. Ο σκοπός αυτής της έντυπης προσπάθειάς μας είναι να διευρύνουμε τις υπηρεσίες που μπορούμε να σας προσφέρουμε σε κάθε σας ταξίδι. Θέλουμε, δίπλα στην ασφάλεια, την άνεση και την ταχύτητα που απο λαμβάνετε στις μετακινήσεις σας με τα ΚΤΕΛ Χανίων - Ρεθύμνου, να εμπλουτίσουμε και να διευκολύ νουμε την ταξιδιωτική σας εμπειρία. Στις σελίδες του περιοδικού μας θα βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους τόπους που θα διασχίσετε και χρήσιμα στοιχεία για τον προορισμό σας. Η ιστορία, ο πολιτισμός, οι παραδόσεις, οι γεύσεις, τα προϊόντα αλλά και τα πρακτικά tips που χρειάζεστε, όλα αυτά είναι το περιεχόμενο του

Destinations. Σε κάθε τεύχος θα έχουμε προτάσεις και ιδέες για το τι μπορείτε να δείτε, τι να κάνετε, πώς να βρείτε αυτό που ζητάτε όπου κι αν εμείς σας μεταφέρουμε. Ένα ψυχαγωγικό αλλά και χρήσιμο έντυπο, πολύτιμος συνοδός στο κάθε σας ταξίδι. Η έκδοση αυτού του πρώτου τεύχους του Destinations έχει μια ακόμη ξεχωριστή σημασία για εμάς. Συμπίπτει με ένα ορόσημο στην ιστορία των ΚΤΕΛ όλης της χώρας, καθώς φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια από την ίδρυσή τους. Εβδομήντα χρόνια διαρκούς προσφοράς στους συμπολίτες μας αλλά και στους επισκέπτες, με σταθερές προτεραιότητές μας τον επαγγελματισμό και το υψηλό επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η επέτειος αυτή βρίσκει την ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνου ακμαία και διαρκώς αναπτυσσόμενη. Με έναν σύγχρονο στόλο οχημάτων τελευταίας τεχνολογίας, αναβαθμισμένες υπη ρεσίες αλλά και με έναν σταθερό στόχο: τη διαρκή βελτίωση των όσων σας παρέχουμε. Σε αυτή την κα τεύθυνση η έκδοση του Destinations είναι ένα ακόμη βήμα που ελπίζουμε να αγκαλιάσετε. Καλό ταξίδι όπου και αν είναι ο Προορισμός σας! Γιάννης Καψανάκης Πρόεδρoς και Διευθύνων Σύμβουλος ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου EDITORIAL COMING SOON H πλήρης έκδοση του περιοδι κού Destinations σύντομα κοντά σας με προτάσεις και ιδέες για κάθε προορισμό σας.

73100 Χανιά, Τηλ.: 28210 93052

74100 Ρέθυμνο, Τηλ.: 28310 22212 www.e-ktel.com e-mail: info@e-ktel.gr

Παραγωγή – Έκδοση: The Media Workshop ΜΕΠΕ Λεωφ. Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι τηλ.: 216 1005190 email: info.tmworkshop@ gmail.com

Εμπορικός Διευθυντής: Νίκος Παπαβασιλείου

Υπεύθυνη Διαφήμισης: Ευγενία Χατζοπούλου Αρχισυντάκτρια: Ιωάννα Μιχελάκου

You And I

Συντακτική ομάδα: Γεώργιος Παλαμάς Παναγιώτης Ξυλούρης Μάνος Βιρβιδάκης

2 the CONTENTS 04 12 08 1. EDITORIAL To σημείωμα του εκδότη 4. ΝΕWS Μουσική, Τέχνη, Γαστρονομία, Νέες αφίξεις και όλα όσα συμβαίνουν αυτήν τη στιγμή 8. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΤΕΛ ΧΑΝΙΩΝΡΕΘΥΜΝΟΥ Τα λεωφορεία που πάτησαν κάθε κρητική γωνιά, κλείνουν φέτος 70 χρόνια από την επίσημη ίδρυσή τους. Η ιστορία τους ταυτίστηκε με την ανάπτυξη της Κρήτης και της Ελλάδας και δεν είναι μόνο μεγάλη, είναι και συγκινητική 12. Η ΟΡΕΙΝΗ ΚΡΗΤΗ Η ορεινή Κρήτη δεν είναι μόνο όμορφη όλες τις εποχές, είναι μοναδική 16. ROAD TRIP Πότε, πώς, πού: Όλες οι πληροφορίες για ένα άνετο και ασφα λές ταξίδι με τα ΚΤΕΛ COMING SOON -SHOPPING Η έξυπνη γκαρνταρόμπα για τώρα -ΠΡΟΣΩΠΑ Κρητικοί και Κρητικές που μας εμπνέουν -EXPLORE Ό δοιπορικό στα κρυμμένα μυστικά των Νότιων Χανίων -TASTE Θεσσαλονίκη: 10 must προορισμοί στη γαστρονομική πρωτεύουσα -DESIGN Ξενοδοχεία με απαράμιλλο στιλ Το περιοδικό της ΚΤΕΛ ΧΑΝΙΩΝ-ΡΕΘΥΜΝΟΥ Α.Ε. Κυδωνίας & Παρθενίου Κε λαϊδή,

Κεφαλογιάννηδων,

Σχεδιασμός:

Διόρθωση Κειμένων: Αθηνά Καρατζογιάννη Φωτογράφοι: Νίκος Καραπέτρος Φωτογραφικά Πρακτορεία: SHUTTERSTOCK ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ, Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ή Η ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΟΛΟΥ Ή ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΕΓΓΡΑΦΗ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ. Η ΚΤΕΛ Α.Ε. ΔΕΝ ΦΕΡΕΙ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΟΠΩΣ ΑΥΤΕΣ ΔΙΑΤΥΠΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ. ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ YOUR FREE COPY

μέσα από τη χειραγώγηση των «αιώνιων» υλικών που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη: χώμα, μαλλί, καλάμια, υφάσματα, μάρμαρο, άχυρα, κλωστές και βελόνες, αργαλειοί. Αφουγκράζονται τους δρόμους του πα ρελθόντος μας και του σήμερα, δρόμους 25 αιώνων, από την οδό Παναθηναίων και τα Ειδύλλια, προς τα προάστια της πόλης, τον Πειραιά και την Ιερά Οδό προς Ελευσίνα. Στους δρόμους που περπατούν και συζητούν πολίτες αλλά και δούλοι φορτωμένοι, καθώς και ζώα και άμαξες που μεταφέρουν την καθημερινή βρώση και την ένδυση, τα προϊόντα του εμπορίου που θα αποθηκευτούν στα λιμάνια έως ότου βρεθούν στη θάλασσα. Η έκθεση Ειδύλλια Οδός ακουμπά ή έστω επιθυμεί να ακουμπήσει ένα κομμάτι της ιστορίας, των ανθρώπων και του μετά, διαμέσου του χρόνου, αναντικατάστατου υλικού της ιστορίας και της μνήμης. Διάρκεια Έκθεσης: έως 30 Οκτωβρίου 2022 Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Μεσολογγίου 32, Ρέθυμνο, τηλ.: 28310-52530, cca.gr

WINE TASTING

Η νοσταλγία για τον τόπο του ήταν πάντα η κινητήριος δύναμη για τον επιτυχημένο μετανάστη Τεντ Μανου σάκη, που επέστρεψε στην πατρογο νική γη για να καλλιεργήσει κυριο λεκτικά το πάθος του. Τις ποικιλίες που θα έδιναν μια άλλη διάσταση στο κρητικό κρασί. Επιστράτευσε μια ομάδα ειδικών παγκόσμιας εμβέλει ας, οι οποίοι, αφού μελέτησαν και πειραματίστηκαν με το έδαφος, κα τέληξαν ότι το οινοποιείο έπρεπε να επικεντρωθεί σε ποικιλίες της κοιλά δας του Ροδανού. Ό ι τελικές επιλο γές Syrah, Grenache, Mourvèdre και Roussanne εγκλιματίστηκαν εξαιρε τικά στο μικροκλίμα της περιοχής και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να πρωτα γωνιστούν στα σπουδαία βιολογικά κρασιά του κτήματος, με ναυαρχίδα την ετικέτα Νostos Blend που έχει χαρακτηριστεί ένα από τα κορυφαία ελληνικά κρασιά.

Τα εξαιρετικά κρασιά του κτήματος Μανουσάκη μπορεί να δοκιμάσει κα νείς στο εστιατόριο του οινοποιείου, ανάμεσα στις ελιές και τις πορτοκα λιές του κτήματος, συνοδεία παρα δοσιακών κρητικών πιάτων. Η δοκιμή 5 κρασιών, ανάμεσά τους και το Nostos Blend, που συνοδεύ ονται με παξιμάδια, το ελαιόλαδο

4 NEWS ΤΑ Χ Α ΛΚΙΝΑ LIVE To καλύτερο μέρος για να μάθεις την ιστορία ενός τόπου είναι στο τραπέζι. Πόσο μάλλον όταν αυτό το τραπέζι συ νοδεύεται από λαούτο και ριζίτικα. Στα Χάλκινα, εκτός από παραδοσιακό γαμοπίλαφο, αντικριστό, χοχλιούς και τσικουδιά και κρασί από τοπικούς παραγωγούς, όλο τον Ό κτώβριο θα απολαύσουμε παραδοσιακή κρητική μουσική με τους Γιάννη Σίννη και Γιάννη Χαλκιαδάκη, Ηλία και Δημήτρη Βλαμάκη, τον Στέλιο Φιλιππάκη και τον Δημήτρη Σπυριδάκη. Για το πλήρες πρόγραμμα των live, chalkina.com Tα Χάλκινα, Ακτή Τομπάζη 29, Χανιά TΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚ Ο ΚΡΗΤΙΚ Ο ΜΑΧΑ Ι ΡΙ Το λεβέντικο κρητικό μαχαίρι έχει ιστορία που ξεπερνά τα 200 χρόνια και η οικογένεια Σκαλιδάκη –τρεις γενιές μαχαιροποι οί– ξέρει τα μυστικά του. Παραδοσιακά ασημένια σκαλιστά, δαμασκηνά με λαβή από κέρατο ελαφιού ή κριαριού, κυνη γετικά με λαβή από ξύλο τριανταφυλλιάς, θηκάρια από ασήμι σε σχήμα φιδιού και χειροποίητες αλυσίδες με νομίσματα της κρητικής πολιτείας, κάθε μαχαίρι της οικογένειας Σκαλιδάκη είναι ένα μοναδικό κόσμημα. Στο εντυπωσιακό εργαστήριο-showroom της οικογένειας μπορείτε να ακονίσετε, χαράξετε με λέιζερ ή αναπαλαιώσετε τα μαχαίρια σας. Cretan Knives, Καραϊσκάκη 13-15, Χανιά, τηλ.: 2821098827, cretanknives.gr ΕΙΔΎΛΛΙΑ ΌΔΌΣ: Η αποθέωση του χειροποίητου 33 καλλιτέχνες και τα έργα τους συνομιλούν με το παρόν του παρελθόντος μας, δίχως νοσταλγία,

Terroir του κτήματος και θαλασσινό αλάτι, κοστίζει €12 το άτομο, ενώ η κράτηση είναι απαραίτητη. Οινοποιείο Μανουσάκη, Βατόλακκος Χανίων, τηλ: 28210-78787, manousakiswinery.com 15 Μαΐου έως 15 Οκτωβρίου, 12μ.μ.-12π.μ. Ο Βατόλακκος συνδέεται με τα Χανιά με καθημερινά δρομολόγια των ΚΤΕΛ Δευτέρα έως Παρασκευή, 07:30 10:30 14:15* 18:00 Σάββατο 07:30 14:15

chaniatourism.com A CITY OF MANY TALES Χανιά

πό λεις, o μεγαλύτερος διεθνής αγώνας κολύμβησης ανοι χτής θαλάσσης, με συμμετέχοντες από όλο τον κόσμο, ο Τελικός της Παγκόσμιας Σειράς Αγώνων Open Water Όceanman® φέτος θα γίνει στο Ρέθυμνο.

Από τις 28 έως τις 30 Ό κτωβρίου θα γίνουν οι τελικοί σε τρεις διαφορετικές αποστάσεις (2km-5km-10km), αγώνες σκυταλοδρομίας 3x500m καθώς και ένας ξε χωριστός αγώνας 500m για τους μικρούς φίλους της διοργάνωσης που θα βρεθούν με τις οικογένειές τους στο γραφικό Ρέθυμνο.

πρώτα χειροποίητα λεωφορεία, μέχρι τον σημερινό υπερσύγχρονο στό λο του,

κοινωνικό έργο. Από το 1952 που ιδρύθηκαν, τα ΚΤΕΛ έγιναν το δικό μας μεταφορικό μέσο που μας μεταφέρει με ασφάλεια, χειμώνα-καλοκαίρι, και

δυσπρόσιτη

Ελλάδας.

που

ΚΤΕΛ

χρόνια αδειάλειπτης προσφοράς στους κατοί κους και τους επισκέπτες της χώρας, τα ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου μάς προσκα λούν στην ετήσια γενική συνέλευση της Όμοσπονδίας Αυτοκινητιστών Υπεραστι κών Συγκοινωνιών, στις 8 Όκτωβρίου, στο Avra Imperial Hotel στο Koλυμβάρι

6 NEWS TΟ Ν Ε Ο ΤΟΠ Ο ΣΗΜΟ ΤΩΝ ΧΑΝ Ι ΩΝ Μέσα από 3.500 αρχαία αντικείμενα και αναπαραστάσεις, ξεδιπλώνεται η ιστορία της δυτικής Κρήτης και η καθημερινότητα των κατοίκων της από τους προϊστορικούς μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων στεγάζει τα πολύτιμα ευρήματά του, –1.000 εξ αυτών εκτίθενται στο κοινό για πρώτη φορά–, σε ένα βιοκλιματικό κτίριο που χαρακτηρίζεται από τη σύνθεση δύο διακριτών γραμμικών «μονολιθικών» όγκων που αναδύονται από τη γη, μια συμβολική αναφορά στα τεκμήρια του πολιτισμού που βρίσκονται κάτω από την επιφάνειά της. Το νέο μουσείο στη Χαλέπα, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Θ. Μπομπότη και τους συνεργάτες του, μια σύγχρονη κιβωτός ιστορίας και πολιτισμού, έχει ήδη γίνει το νέο τοπόσημο της πόλης. Σκρα 15, Χανιά, τηλ.: 28210-23315, ώρες λειτουργίας: 08:00-20:00. Τρίτη κλειστό. ΤΕΛΙΚΟΣ ΠΟΥ ΚΟΒΕΙ ΑΝΑΣΕΣ ΤΟ ΟCEANMAN ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ Ό ι 50 καλύτεροι κολυμβητές του κόσμου φέτος τον Ό κτώβριο θα συγκεντρωθούν στην κεντρική παραλία του Ρεθύμνου για τους τελικούς του Oceanman. Mετά από ισχυρή «διεκδίκηση» ανάμεσα σε πολλές χώρες και

oceanman-openwater.com ΜΙΑ ΙΣΤ ΌΡΙ Α 70 ΧΡΌΝΩΝ γιορτάζεται στο Κολυμβάρι Από τα

το ΚΤΕΛ ήταν και είναι πάντα εκεί για να μας ταξιδέψει, να μας φέρει κο ντά στους αγαπημένους μας, να επιτελέσει

στην πιο

γωνιά της

Φέτος,

τα

κλείνουν 70

Δήμου Πλατανιά. Σχεδόν έναν αιώνα μετά από την κυκλοφορία του πρώτου υπε ραστικού λεωφορείου στην Κρήτη και 70 χρόνια από την ίδρυσή του, το ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στην ευθύνη του απέναντι στην τοπική κοινωνία ως ένας σύγχρονος μεταφορέας που αντιμετωπίζει με σο βαρότητα και ετοιμότητα την αποστολή του στο σήμερα και το αύριο. e-ktel.com ΚΡΗΤΙΚ Η HAUTE CUISINE Ρολό μελιτζάνας με γαρίδες, γαύ ρος μαριναρισμένος σε σόγια σος και λάιμ, κολοκυθάκια με κρέμα στάκας και αβγοτάραχο. Η παρα δοσιακή κρητική κουζίνα συναντά το fine dining σε ένα υπέροχο πε τρόκτιστο κτίσμα στην Παλιά πόλη του Ρεθύμνου, και το εστιατόριο Castelo αποδεικνύει ότι δεν υπάρ χουν όρια στην υψηλή γαστρονο μία. Γι’αυτό κι έχει αποκτήσει ένα φανατικό κοινό που το επισκέπτε ται ξανά και ξανά με ανυπομονη σία για τα νέα του πιάτα, αφού το μενού δεν μένει ποτέ ίδιο. Ανοιχτά 7 ημέρες την εβδομάδα, Δευτέρα με Κυριακή, από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 12 τα με σάνυχτα. Castelo, Ραδαμάνθυος 19, Παλιά Πόλη, Ρέθυμνο, τηλ.: 28310-50567, castelorethymno.gr

Εργαστή ριο Χειροποίητων Μαχαιριών - Εξοπλισμός Σεφ Traditional Handmade Cretan Knives - Chefs’ Equipment Κάντε ηλεκτρονικά τις αγορές σας στο ανανεωμένο e-shop / Shop online at www.cretanknives.gr Επαγγελματικός Εξοπλισμός – Μαχαίρια Επώνυμων Οίκων – Παραδοσιακά Κρητικά Αντικείμενα –Δημιουργήστε το Μαχαίρι σας / Professional Equipment – Branded Knives – Traditional Cretan Objects –Create Your Own Knife Facebook: Skalidakis Cretan Knives E-mail: info@cretanknives gr • Καραϊσκάκη 13 15, Χανιά, Κρήτη / 13 15, Karaiskaki St., Chania, Crete, Greece Τηλ./Τel.: 28210 98827 SINCE 1938ΑΠΟ ΤΟ 1938 ΘΕΡΙΝΟ ΩΡΑΡΙΟ / SUMMER WORK HOURS: 09:00 - 21:00

Ό ΔΡΌΜΌΣ ΕΧΕΙ ΤΊΣ ΔΊΚ ΕΣ ΤΟΎ ΊΣΤΟΡΊΕΣ Τα λεωφορεία που πάτησαν κάθε κρητική γωνιά κλείνουν φέτος 70 χρόνια από την επίσημη ίδρυσή τους. Η ιστορία τους ταυτίστηκε με την ανάπτυξη της Κρήτης και της Ελλάδας - και δεν είναι μόνο μεγάλη, είναι και συγκινητική.

1896 κυκλοφο ρεί στην Ελλάδα το πρώτο υπερα στικό λεωφορείο, ένα 14θέσιο, μεγαθήριο για την εποχή, γαλλικής προελεύσεως, πιθα νόν μάρκας Berliet. Εμπειρία μοναδική για τους επιβάτες, που δεν είχαν δει ποτέ τόσο μεγάλο αυτοκίνητο, και τη δι ηγούνταν σαν κάτι ξεχωριστό. Οι άνθρωποι των πόλεων και σιγά-σιγά και οι άνθρωποι της υπαίθρου, εγκαταλείπουν το παραδοσιακό μέσο, την άμαξα, και προτιμούν τα μηχανοκίνητα λεωφορεία που αποτελούν και τον πιο εύκολο και γρήγορο, για τα δεδομένα της εποχής, τρόπο να μεταβούν από την πό λη στην ύπαιθρο, από το χωριό στη χώρα. Κάθε λεωφορείο αποτελού σε τότε ανεξάρτητη ιδιωτική επιχείρηση και απαιτούνταν απλώς μια αστυνομική άδεια για την κυκλοφορία του. Ο ιδι οκτήτης σύμφωνα με την κρίση του μπορούσε να το χρησιμο ποιήσει σε οποιαδήποτε περιο χή και γραμμή, ενώ το κόμιστρο διαμορφωνόταν ελεύθερα ανα λόγως της επιβατικής κίνησης και του τυχόν ανταγωνισμού. Οι τότε κυβερνήσεις, προσπα θώντας να συμμαζέψουν την κατάσταση, το 1920-25 προχώ ρησαν στις πρώτες διατάξεις που καθόριζαν την κυκλοφορία των λεωφορείων και το 1927 κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα χειροποίητα λεωφορεία και στην Κρήτη. Αμέσως έγι ναν ο μοναδικός συνδετικός κρίκος της πόλης με τα χωριά, καθώς τα Ι.Χ. αυτοκίνητα ήταν ελάχιστα έως ανύπαρκτα. Ο οδηγός του λεωφορείου τό τε θεωρούνταν σπουδαιότερος και από τον κοινοτάρχη, καθώς ήταν ο άνθρωπος που τους έφερνε σε επαφή με τον κόσμο, αυτός στον οποίο έδιναν πα ραγγελίες για ψώνια, φάρμακα, εφημερίδες από την πόλη, ο άν θρωπος που συχνά, λόγω της

9 ΚΤΈΛ Χανίων-Ρεθύμνου Το

πολύωρης διάρκειας ενός ταξι διού, χρειαζόταν να ξεγεννήσει τις εγκύους καθοδόν. Στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τα λεωφορεία χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα μεταφοράς στρατιω τών, όπλων και πυρομαχικών, αλλά και ως ασθενοφόρα, και η λήξη του πολέμου βρήκε τα λεωφορεία ως το μοναδικό μέ σο μεταφοράς, λόγω της κατα στροφής του σιδηροδρομικού δικτύου. Η ανασυγκρότηση των λεωφορειακών συγκοινωνιών ξεκίνησε εκ νέου, και το 1952, με τον όγκο του επιβατικού κοινού διαρκώς να αυξάνεται και το οδικό δίκτυο να επεκτεί νεται σε όλη τη χώρα, δημιουρ γείται η ανάγκη ρύθμισης της συγκοινωνίας. Συστήνονται τα Κοινά Ταμεία Εισπράξεων Λεωφορείων, τα γνωστά μας έκτοτε ΚΤΕΛ, ένα για κάθε νο μό και νησί. Ανάμεσά τους και το Νομαρχιακό ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνης, το οποίο ξεκινά τη λειτουργία του το 1952 και με τη σημερινή σχεδόν μορφή του, το 1973. Οι οδηγοί των Lincoln-Ford, Overland, Deutz και Willys, σε μια εποχή όπου τα υδραυλικά τι μόνια και τα συγχρονιζέ σαζμάν ήταν άγνωστα, ήταν πραγμα τικοί ήρωες. Το δρομολόγιο σε καθημερινή βάση περιελάμβανε ένα τουλάχιστον κλατάρισμα λάστιχου, το οποίο επιδιορθω νόταν επιτόπου με βενζινόκολ λα και φουσκωνόταν με τρόμπα χειρός. Οι χωματόδρομοι με τις τεράστιες λακκούβες, οι λάσπες, τα χιόνια, οι ανύπαρκτες γέφυ ρες, το πέρασμα μέσα από ποτά μια, οι ατέλειωτες ώρες σε τόσο δύσκολες διαδρομές δικαιολο γούσαν τις διανυκτερεύσεις των λεωφορείων τότε και σε πολύ μι κρές αποστάσεις από τις πόλεις. Το ταξίδι για το δρομολόγιο Χανιά-Σούγια-Κουστογέρακο διαρκούσε σχεδόν μισή ημέρα, αφού σταματούσε σε όλα τα χωριά που συναντούσε στη δι αδρομή του, ενώ το λεωφορείο δεν επέστρεφε την ίδια μέρα στα

Καθώς οι άνθρωποι

είχαν άλλο μεταφορικό μέσο, φόρτωναν σχεδόν τα πάντα στα λεωφορεία της γραμμής, που για δεκαετίες ήταν ο μόνος τρόπος επικοι νωνίας τους με τον κόσμο.Ο οδηγός και ο εισπράκτορας, εκτελούσαν χρέη φαρμα κοποιού, διανομέα ψωμιού, ταχυδρόμου.Τα ΚΤΕΛ που όργωσαν την κρητική γη, μετέφεραν όχι μόνο ανθρώ πους, αλλά και ιστορίες.

10 ΚΤΈΛ Χανίων-Ρεθύμνου «Τι ώρα φεύγει το ΚΤΕΛ;» εί ναι η ερώτηση που αντήχησε σε όλη την Ελλάδα επί δε καετίες.

δεν

Χανιά, αλλά την επομένη και με άλλο οδηγό. Κάθε δρομολόγιο από το χωριό προς τη «χώρα» ήταν μια μικρή Οδύσσεια. Το θρυλικό «μα κρυμούρικο» λεωφορείο των άγονων χανιώτικων γραμμών, αρχικά 14θέσιο και αργότερα 32 θέσεων, ήταν χειροποίητο και φτιαχνόταν από τον κινητήρα ενός αξιόπιστου μοντέλου φορ τηγού, συνήθως το φορτηγό των 90 ίππων L312 της Mercedes του 1960, πάνω στον οποίο οι Χανιώτες αμαξοποιοί έφτιαχναν ένα αμάξωμα λεωφορείου. Στο πίσω μέρος τους υπήρχε μια μεταλλική σκάλα όπου, αρχικά οι αχθοφόροι και στη συνέχεια οι εισπράκτορες, με τη βοήθεια του οδηγού ανέβαιναν στην οροφή του λεωφορείου και τοποθετούσαν τις αποσκευές των επιβατών, ανάμεσά τους και καμιά κότα που στελνόταν πεσκέσι στους κουμπάρους ή το γνωστό καλάθι με τις χυλοπί

τες και τα αβγά για το παιδί που σπούδαζε στην πόλη. Αποσκευ ές που έπρεπε να δεθούν καλά, γιατί υπήρχε ο κίνδυνος από τα πολλά χοροπηδητά των τροχών πάνω στους γεμάτους πέτρες δρόμους είτε να χαθούν κατά τη διαδρομή, είτε να καταστρα φούν, μαζί με τα παράθυρα του λεωφορείου που από το τρά νταγμα συχνά έπεφταν. Κι όταν το λεωφορείο ξεκινούσε για

ο εισπράκτορας αναλάμβανε να καθαρίσει τον δρόμο όταν

δυσκολία. Από

καθάρισμα του χιονιού και στοί βαγμα θάμνων πάνω στη λάσπη μέχρι ενέσεις και μεταφορά τραυματιών, ο οδηγός και ο εισπράκτορας χρειαζόταν να ξέ ρουν και να μπορούν να κάνουν τα πάντα. Και μετά ήρθαν οι τουρίστες και πλέον απαιτούνταν όχι μόνο γνώσεις μηχανικού και πρώτων βοηθειών, αλλά και γνώσεις ξένων γλωσσών. «Ολ τούριστ, καμ του Σούγια», φώναζε ο ει σπράκτορας στον σταθμό και οι τουρίστες χειροκροτούσαν. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, τα λεωφορεία άρχισαν να αντικαθίστανται, ακολουθώ ντας την εξέλιξη της τεχνολογί ας, και οι δρόμοι να εκσυγχρο νίζονται. Ήδη από τη δεκαετία του ’80 τα δρομολόγια έχουν επεκταθεί και προς τη Θεσσαλο νίκη και τα Ιωάννινα, εξυπηρε τώντας φοιτητές και εργαζόμε νους, ενώ από το 2003 το ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνου λειτουργεί

ως Ανώνυμη πλέον Εταιρεία, μεταφέροντας με μειωμένα εισιτήρια τους πολύτεκνους, τους μαθητές από και προς τα σχολεία τους, καλύπτοντας και τα πιό δυσπρόσιτα και αραιοκα τοικημένα χωριά χειμώνα-κα λοκαίρι. Κάπως έτσι τα ΚΤΕΛ Χανί ων – Ρεθύμνης όργωσαν την κρητική γη και έφτασαν και στην πιο απόμακρη γωνιά του νησιού, μεταφέροντας ανθρώ πους και ιστορίες για σχεδόν 100 χρόνια. Και παρότι σήμερα το ΚΤΕΛ Χανίων – Ρεθύμνου συνεχίζει την ανοδική του πορεία, προσαρμόζοντας το δίκτυο και τις υπηρεσίες του στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, αυτό που παρέμεινε αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου είναι ότι το ΚΤΕΛ δια τηρεί μέχρι και σήμερα τη στε νή του σχέση με την ύπαιθρο και συνεχίζει να επιτελεί κοινω νικό έργο.

τη δύσκολη, συχνά επικίνδυνη διαδρομή του, μπορούσε κανείς να το εντοπίσει από μακριά από τη σκόνη που σήκωνε στον χω ματόδρομο την ώρα που οι επι βάτες σταυροκοπιόντουσαν μην τυχόν και πάθει καμιά βλάβη το λεωφορείο και μείνουν στον δρόμο για ώρες ή μέρες. Μέσα στο λεωφορείο υπήρ χαν φτυάρια και γαλότσες για τις πέτρες και τα χώματα, και

παρουσιαζόταν

Η ΟΡΕΊΝΗ ΚΡΗΤΗ Μια λίμνη με ολόλευκη αμμουδιά, ένα τοξωτό ελαιοτριβείο, μετέωρα σμιλεμένα από τον αέρα, πανύψηλοι βενετσιάνικοι πύργοι. Η ορεινή Κρήτη δεν είναι μόνο όμορφη όλες τις εποχές, είναι μοναδική. Αφήνοντας πίσω την πολύβουη ακτογραμμή, με οδηγό τις κορφές των Λευκών Ορέων και του Ψηλορείτη, μπαίνεις στην ενδοχώρα της Κρήτης και ανακαλύπτεις όχι μόνο την πιο ενδιαφέρουσα πτυχή της, αλλά και την πιο αυθεντική. Η αληθινή Κρήτη σε περιμένει να την ανακαλύψεις όταν αδειάζουν οι παραλίες. ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΑ ΝΝΑ ΜΙΧ ΈΛ Α ΚΟΥ Discover

1. Λίμνη Κουρνά

Μια λίμνη με γλυκό νερό και αμμουδιά, η μοναδική αυτή φυσική λίμνη της Κρήτης, βρίσκεται 43 χλμ. ανατολικά των Χανίων. Οι τοπικές δοξασίες θέλουν να είναι «αματάτη» –άπατη δηλαδή, γε μάτη ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τα οποία σε αναστατώνουν όταν πρωτομπαίνεις στα νερά της– και κατοικία μιας βραχονεράιδας που εμφανίζεται τα φεγγαρόλουστα βράδια να χτενίζει τα μαλλιά της. Γεγονός είναι πως η λίμνη Κουρνά και η καταπράσινη κοιλά δα γύρω της αποτελούν έναν από τους πιο χαλαρωτικούς προο ρισμούς του νησιού. Γεμάτη χήνες και πάπιες, αλλά και ερωδιούς και κορμοράνους, η λίμνη αποτελεί καταφύγιο για 130 είδη που λιών αλλά και για τη σπάνια δίχρωμη χελώνα εμύδη (Malaclemys terrapin). Ο γύρος της λίμνης διαρκεί το καλοκαίρι 1 περίπου ώρα, ενώ τον χειμώνα, καθώς η στάθμη των υδάτων ανεβαίνει και η αμμουδιά εξαφανίζεται, η πεζοπορία διαρκεί περισσότερο και δυσκολεύει. Δίπλα στις πηγές της λίμνης θα βρείτε ταβερνάκια και καφέ, ενώ για πιο αυθεντικές γεύσεις και παραδοσιακό χρώ μα, πάρτε τον ανηφορικό στενό δρόμο προς το ομώνυμο χωριό.

ΤΙP: Στο χωριό Κουρνάς, θα απολαύσετε αρνί σούβλας και εξαιρε τικές σαλάτες στην Καλή Καρδιά, ενώ στο εργαστήριο Terra Cotta, απέναντι από το κεντρικό καφενείο, θα δείτε να κατασκευάζονται τα περίφημα κεραμικά της οικογένειας Τσακαλάκη.

2. Κομόλιθοι Ένα εντυπωσιακό γεωλογικό φαινόμενο, στο χωριό Ποταμίδα Κισσάμου, στην κοιλάδα του Τυφλού Ποταμού, περίπου 35 χλμ. δυτικά των Χανίων. Οι Κομόλιθοι βρίσκονται λίγα μόνο μέτρα από τα σπίτια του χωριού και πρόκειται για μικρά και μεγάλα με τέωρα με θάμνους στις κορυφές τους. Οι ξεχωριστοί αυτοί λόφοι, που έρχονται σε αντίθεση με τη γόνιμη πεδιάδα γύρω τους, απο τελούνται από μαλακή άργιλο που σμίλεψαν οι άνεμοι και οι βρο χές με το πέρασμα των αιώνων. Η ιδιαιτερότητά τους, που τους κάνει μοναδικούς σε όλο τον κόσμο, είναι πως σύμφωνα με τους γεωλόγους σχηματίστηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια στον πυθμένα της θάλασσας γι’ αυτό και είναι γεμάτοι από θαλάσσια απολιθώματα. Η ανάβαση και η πεζοπορία ανάμεσα στους Κομό λιθους είναι σχετικά εύκολη. ΤΙP: Εξαιρετική παραδοσιακή κρητική κουζίνα στην ταβέρνα AntaMa, 3 χλμ. νοτιότερα, μετά το χωριό Βουλγάρω.

3. Βάμος Με φόντο τα μονίμως χιονισμένα Λευκά Ορη, ο Βάμος, το μεγαλύ τερο χωριό του Αποκόρωνα είναι η αυτονόητη αφετηρία για την περι ήγηση στα αξιοθέατα της περιοχής. Στα 26 χλμ. από τα Χανιά, το ίδιο το χωριό, που έχει επενδύσει πολλά χρόνια τώρα στον αγροτουρισμό, γοητεύει με τα ενετικά κονάκια και καμαρόσπιτα. Στην περιοχή του Βάμου βρίσκει κανείς το παρεκκλήσι της Παρθένου Μαρίας του 13ου αιώνα, το μοναστήρι Καρύδι αλλά και τα απομεινάρια του εκπληκτι κού ελαιοτριβείου με τις 12 καμάρες. Στο εσωτερικό του ελαιοτριβείου βρίσκονταν τέσσερις ελαιόμυλοι, από τους οποίους σώζονται μόνο οι χτιστές βάσεις.

ΤΙP: Απαραίτητη στάση στο παλαιάς κοπής καφενείο Καφέ Μαρέντη για ελληνικό καφέ.

4. Mαρουλάς

Πολεμίστρες, οικόσημα και πανύψηλοι πύργοι. Δέκα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την πόλη του Ρεθύμνου, στον δρόμο προς το Αρκάδι, πάνω σε έναν λόφο 240 μέτρων, είναι χτισμένος ένας οικισμός που μοιάζει με χρονομηχανή. Ο Μαρουλάς χρονολογεί ται από τα μινωικά χρόνια, άνθισε όμως στην Ενετοκρατία, όπως είναι φανερό από τις κλειστές αυλές, τις αψιδωτές πόρτες και τις καμάρες των σπιτιών που χτίστηκαν

Αργυρούπολη

η Αργυ ρούπολη, στην αρχαιότητα γνωστή

Λάππα, έχει μείνει σχεδόν

από τον χρόνο. Τα καλντερίμια και τα πέτρινα σπίτια σχεδόν χάνονται μέσα στην οργιώδη βλάστηση. Οι πηγές της Αγίας Δύναμης έχουν διαμορφώσει ένα καταπράσινο πανέμορφο χωριό και η Αργυρούπολη, 28 χλμ από το Ρέθυμνο, έχει αναδειχθεί σε top προορισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, όχι μόνο για τα ρωμαϊκά και βυζαντινά της μνημεία, αλλά και για τα ενδιαφέροντα μαγαζάκια με τα new age χειροποίητα αντικείμενα. ΤΙP: Προμηθευτείτε σαπούνια, λάδι και αιθέρια έλαια από τα αβοκάντο που καλλιεργεί η οικογένεια της Μαρίας, στο Lappa Avocado. Aπολαύστε τη μηλόπιτα της Χρύσας, αλλά και σπιτική λεμονάδα στο Mπιστρό του Δημήτρη .

6. Πατσός Λουλούδια, τρεχούμενα νερά, πουλιά που τιτιβίζουν. Τις 2 ώρες που διασχίζεις το φαράγγι της Πατσού νιώθεις σαν να επισκέπτε σαι έναν μικρό βοτανικό κήπο. Το φαράγγι της Πατσού βρίσκεται 8 χλμ νοτιοδυτικά της Μονής Αρκαδίου, στην καταπράσινη επαρχία Αμαρίου και μέχρι ένα σημείο είναι πολύ εύκολο στη διάβασή του, καθώς

σχηματίζοντας οχυρό. Ο επι βλητικός πύργος του 16ου αιώνα, με ύψος 44 μ., αποτελεί το σήμα κατατεθέν του χωριού. ΤΙP: Από τον Προφήτη Ηλία, στην κορυφή του λόφου, μπορεί να δει κανείς την πηγή της Μαρούλης, της βοσκοπούλας που την ανακάλυ ψε και χάρισε το όνομά της στον οικισμό. 5.

Ανάμεσα σε δύο ποτάμια και σε υψόμετρο 260 μέτρων,

ως

ανέγγιχτη

έχει διαμορφωθεί άνετο μονοπάτι που καταλήγει σε έναν μοναδικό καταρράκτη που πέφτει μέσα σε σπηλιά. Από εκεί και κάτω το φαράγγι στενεύει και σχηματίζει πολλούς καταρράκτες και τον χειμώνα η κατάβαση ως το φράγμα των Ποταμών απαιτεί προσοχή. Το φαράγγι της Πατσού, εκτός από τη μαγική διαδρο μή, είναι γνωστό και για τον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Αντωνίου, που κατά την αρχαιότητα αποτέλεσε ναό του Ερμή. Γύρω από τους βράχους πηγάζει νερό, πάνω από τον ναό ρέει νερό, ενώ εντύπωση προκαλούν τα χιλιάδες χαρτάκια με προσευχές που τοποθετούν στα βράχια οι επισκέπτες. Κάτω από τον ναό και δίπλα στο ποτάμι έχουν διαμορφωθεί πλατώματα με ξύλινους πάγκους και τραπέζια, ιδανικά για πικνίκ. ΤΙP: Aνάλογα με την εποχή που θα το επισκεφτείτε, προμηθευτείτε φρούτα ή καρύδια από τα δέντρα του χωριού, τα οποία ποτίζονται όλο τον χρόνο από τις πηγές. Discover 1. Η μαγική λίμνη Κουρνά, καταφύγιο της δίχρωμης χελώ νας. 2. Κομόλιθοι, ένα μοναδικό παγκοσμίως γεωλογικό φαινόμε νο. 3. Το γοητευτικό ελαιοτριβείο με τις 12 καμάρες. 4. Ο Μαρου λάς με τους βενετσιά νικους πύργους του. 5. Οι καταρράκτες και οι πηγές της Αγίας Δύνα μης στην Αργυρούπολη. 6. Το φαράγγι της Πατσού είναι ένας από τους καλύτερους περιπάτους της ορεινής Κρήτης. 4 5 5

2 1 1 6 3

ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ CENTRAL STATIONS

ΧΑΝΙΑ / CHANIA Κυδωνίας & Παρθενίου Κελαϊδή, 73100 Χανιά, τηλ.: 28210-93052

Εκδοτήριο εισιτηρίων: τηλ.: 28210-93306 Kidonias & Partheniou Kelaidi Str., 73100 Chania, Crete, Tel.: +30 28210-93052

Ticket office: Tel.: +30 28210-93306

ΡΕΘΥΜΝΟ / RETHYMNO Κεφαλογιάννηδων, 74100 Ρέθυμνο, Τηλ.: 28310-22212

Kefalogiannidon Str., 74100 Rethymno, Crete, Tel.: +30 28310-22212

ΠΑΡΑΡΤΉΜΑΤΑ ΕΚΤΟΣ ΚΡΉΤΉΣ

Andrea Zaimi Str.,

+30 2610-623888

ΛΑΡΙΣΑ

16 LAST PAGE

ANNEXES OUTSIDE OF CRETE ΠΑΤΡΑ / PATRAS Ανδρέα Ζαΐμη 2, 26221 Πάτρα, Τηλ.: 2610-623888 2,

26221 Patras, Tel.:

/ LARISSA Κόμβος Αγιάς, Νιάβης Καφέ, 41223 Λάρισα, τηλ.: 2410-571600 Agias Junction, Café Niavis, 41223 Larissa, Tel.: +30 2410-571600 ΛΑΜΙΑ / LAMIA Ταϋγέτου 74, 35100 Λαμία, τηλ.: 22310-22722 74, Taigetou Str., 35100 Lamia, Tel.: +30 22310 22722 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚ Ή / THESSALONIKI Γιαννιτσών 244, 54628 Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310-595437 244, Giannitson Str., 54628 Thessaloniki, Tel.: +30 2310 595437 ΙΩΑΝΝΙΝΑ / IOANNINA Λεωφ. Γεωργίου Παπανδρέου 45, 45444 Ιωάννινα, τηλ.: 26510 26286 45, George Papandreou Ave., 45444 Ioannina, Tel.: +30 26510 26286 ΠΑΡΑΡΤΉΜΑΤΑ ΕΝΤΟΣ ΚΡΉΤΉΣ ANNEXES IN CRETE Αεροδρόμιο Ακρωτήρι ΧΑΝΙΩΝ CHANIA Airport, Akrotiri ΉΡΑ ΚΛΕΙΟ Λιμένας HERAKLION Port Καστέλι ΚΙΣΣ Α ΜΟΥ Kasteli KISSAMOS Βρύσες ΧΑΝΙΩΝ Vrisses CHANIA Παλαιόχωρα ΧΑΝΙΩΝ Paleochora CHANIA Χώρα ΣΦΑΚ ΙΩΝ / SFAKIA Chora (Λειτουργεί μόνο την καλοκαιρινή περίοδο / Operates only during the summer) ΣΟΥ ΓΙΑ / SOUGIA (Λειτουργεί μόνο την καλοκαιρινή περίοδο / Operates only during the summer) ΚΤΕΛ ΧΑΝΙΩΝ-ΡΕΘΥΜΝΟΥ Α.Ε. PUBLIC BUS SERVICES KTEL CHANIA-RETHYMNO S.A. +30 28210 93052 info@e-ktel.gr www.e-ktel.com