MENGZHI ZHENG
The Merchant House 5.6
The Merchant House 5.6
Amsterdam 2018
MENGZHI ZHENG
Making Things Happen: Young Artists in Dialogue III
The Merchant House Amsterdam
TMH 2017 / 2018
G N I K MA : N E P P A H S G N I TH S T S I T R A G N U O Y E U G O L A I D IN Three-Exhibition Cycle with a Free Public Program, Artist Publications, and Site-Specific Installations www.merchanthouse.nl
K, A I W O K M O T SA L E , G N O H U H T, Z O NG N E N H O Z B I E H I Z V L G N SY E ,M N O L L E V U O H IS C R O B , E U S Y R MA
The Merchant House
Participating Artists:
Concept:
Marsha Plotnitsky, TMH Founding Artistic Director, in collaboration with art writer and curator Hubert Besacier Program:
How does a young artist insert him or herself into the history of an art medium? We broach this issue in these collaborative exhibitions of six young French artists who share geography, art education, and attitude to their métier.
Ⅰ
SYLVIE BONNOT (1982 FR) & ZHU HONG (1975, CN lives in FR)
Ⅱ
ELSA TOMKOWIAK (1981, FR) & MARY SUE
Ⅲ
BORIS CHOUVELLON (1980, FR) & MENGZHI ZHENG (1983, FR born CN)
Related Events
Related Events
Related Events
OPENING: Saturday 23 September
OPENING: Friday 24 November
OPENING: Friday 20 April
TMH TALK: Saturday 28 October
TMH TALK: Saturday 16 December
TMH TALK: Saturday 26 May
CATALOGUE EVENT: Friday 10 November
CATALOGUE EVENT: Friday 26 January
CATALOGUE EVENT: Friday 6 July
3
20 April – 8 July 2018
—
24 November 2017 – 26 January 2018
2
23 September – 12 November 2017
Table of Contents
Marsha Plotnitsky On Making Things Happen III: Meet Mengzhi Zheng and Boris Chouvellon
5
Hubert Besacier On the artists’ joint project for TMH
12
Mengzhi Zheng Works
14
Hubert Besacier Mengzhi Zheng: Flimsy Vessels
35
Mengzhi Zheng Exhibition History
39
NL Translations / NL vertalingen
40
Hubert Besacier Original Texts in FR / Textes originaux en FR
45
About TMH and Colophon
48
Boris Chouvellon, Sans titre (Magic World), 2007-11 & Mengzhi Zheng, Dedans/dehors – Amsterdam, 2018. Installation view. TMH 2018
Young Artists in Dialogue III: Mengzhi Zheng & Boris Chouvellon
G N E H Z I H Z MEET MENG N O L L E V U O H & BORIS C MARSHA PLOTNITSKY, Founding Artistic Director of The Merchant House, on Making Things Happen: Young Artists in Dialogue III and the Currency of the Art Object
— 5
cycle: how can young artists inscribe themselves in the history of an art medium? At the heart of the program is TMH’s duel mandate: to bring out each artist’s enterprise through exemplary installations and catalogues and, from within the exhibition projects, to articulate a line of thought that could be shared and yet avoid the too familiar.
4
Full out physically and literally, the artworks of the third dialogue of Making Things Happen disrupt both our sense of a cultural moment and of the privileged tradition at TMH. The sculptors Boris Chouvellon and Mengzhi Zheng continue the yearlong encounters and join Sylvie Bonnot, Zhu Hong, Elsa Tomkowiak, and Mary Sue in fleshing out the theme of the
Radiating daring energy, the invited six strive for coherent materiality—the subject of TMH’s parallel Masterworks Series. Like the older Masterworks artists, they show a way to disarm any linear political thinking in the rigor of plastic form. Perfectly at ease with topography, they additionally contribute a current commentary on TMH’s historical setting.
Now that image making has become an exhaustive impulse, how can a young artist respond to these entrenched cultural modes of vision? Zheng and Chouvellon reach for the essence of sculpture. Having opted to install sideby-side at TMH, they dazzle with an array of inventive objects and related photographs. It is not immediately clear if their point is about things left unfinished or found crumbling. Do Zheng’s spontaneous habitats reference shantytowns or radical architecture? Did Chouvellon shred the flags of his Magic World sequence? The addition of these masterful stark prints by Chouvellon and technical etchings by Zheng contribute to a sense of precariousness, drawing attention to a play on objectivity, to a cognitive tension between a sculptor’s métier and the social engagement we now attribute to photography.
New Jersey—shifted prophetically to physical concreteness with serious social implications. Arguably rereading Burgin through Smithson’s concreteness, Chouvellon and Zheng foreground, rather than interpret, our elemental world of objects stemming from deferential (historicized) and anti-deferential (lived-in) experiences. Chouvellon sets his production in motion by investigatory trips around the areas of his exhibitions or residencies. Zheng starts by observing minute architectural details. The nature of their impulse recalls a critical moment for both Burgin and Smithson, that is, before Burgin’s landmark essay and before Smithson’s dispensing of the artifact in the aftermath of his trips to New Jersey. Zheng and Chouvellon’s purposeful street photography might contribute to their exhibition, but as an illuminating landscape for other operations rather than commentary, signification, or representation.
Zheng’s urban input leads him to a form of output that conflates two- and three-dimensionalities. These might be drawings, or miniscule, glued maquettes made of waste materials, or expansive architectures of brightly colored planks. He is a hands-on maker of these light virtuoso formations that compliment their environments, the real with the unreal. Unhesitantly referencing the European avant-gardes De Stijl, Suprematism, and In the current politicized art view, the works Constructivism, his works chiefly point to the of Zheng and Chouvellon come off intriguimpermanence of their myths and utopias. In ingly as blurring the distinction between the process, he rethinks the postminimalist image and object. The need for social transition of painting into public space and image-making became sanctified by the pho- devises wall objects contesting those of the to-conceptualist Victor Burgin in his essay famous Richard Tuttle and Blinky Palermo. “Absence of Presence: Conceptualism and While the latter would be setting the anti-aesPost-Modernisms” in the 1980s. Across the thetic—fundamentally anti-painting—concepsemiological field Burgin opened, we have tual framework, Zheng performs in pictorial come to expect young artists to construct and graphic registers: at TMH he builds up his their subject matter sociopolitically, pivoted visual, nearly photographic, urban observaon photographic and digital means. But tions as if in defiance of historical concerns. Burgin was also building on Robert Smithson, His structures are invariably open, exposed, who very early on—starting with his 1967 and nonutilitarian, but placed in nature they photo-tour of the monuments in Passaic, tune in harmoniously to the greenery, sky, and
clouds. The pieces at TMH hover between the real of their urban immediacy, of their aleatory materiality, and the symbolic, suggestive of both possible dissolution and creative thrill. By offering an exhilarating entry into the image-world, rather than its representation, they carry their own semiotic field. And yet Burgin’s discursive prerogatives are also there: in Zheng’s visual punning on a domestic sanctum and its shaky refuge.
— 7
Daring in their reflection on the past, Chouvellon and Zheng break new ground to stretch the possibilities of sculpture and image construction. Mengzhi Zheng was born in China and Chouvellon in France, both attended Ecole Nationale Supérieur d’Arts à la Villa Arson, Nice, but they met at TMH for the first time for their dialogue of Making Things Happen.
6
Chouvellon plumbs the depth of objects that have come to the end of their use but retain their essential presence. Relying on topographical investigations to photograph what catches his eye, he is in the same register as Zheng and cements his impressions pictorially. Very early on, he began developing a language of figurative elements and objects of old and recent history. This language grows with each exhibition, when the new poetic
Instead of a common repletion of images, Chouvellon and Zheng offer thought-provoking constructions. Grounded in geography as a natural inspiration, they highlight the fact that encounters—in this case urban—can be mediated, not only by the camera, but also by things. Their abstracted objects, like photography, can address the widest views of the world and are emphatically made to speak on their own terms.
Young Artists in Dialogue III: Mengzhi Zheng & Boris Chouvellon
Boris Chouvellon, Le trésor des naufragés, 2014-18 & Les petites mains, 2016-18. Mengzhi Zheng, Plissements n°51-63, 2018. Installation view. TMH 2018
sequencings of his naturally stressed as well as artistically treated objects reenter the physical world. Refabricated, the found objects— such as, for example, a regular lawn mower and baby stroller sealed in concrete inside a giant hamster wheel on the terrace of TMH— defy any expected metaphoric meanings. They are just there: strollers and lawn mowers, excavator buckets, old tires, cast busts, and sports trophies. More like common phrases than elements with an aura, they return in other pieces and other formations. And his touches of gold that surface everywhere strike one as an errant spot of sun rather than the ambition to enrich an artifact. Often humorous, always specific, never predictable, these physical expressions evoke unease, illusions, and indulgencies. Looping back to Chouvellon’s photographs, his objects seem naturally placed wherever they happen to be— on the seashore, next to a prison, or on the terrace, gallery wall or under the Baroque ceiling of TMH—as if “caught in the act” of being, both spatially and temporally.
Boris Chouvellon & Mengzhi Zheng. Installation view. TMH 2018
Boris Chouvellon (1980, France) began to exhibit regularly as soon as he finished his art studies, including at the prestigious Ecole Nationale Supérieur d’Arts à la Villa Arson, Nice (MA). In his cogent award-winning oeuvre—Chouvellon became laureate of the Friends of the Maison Rouge prize, Paris, in 2015 and has had important museum residencies—he takes his cue from all forms of entropy and decay, from remnants of labor and leisure. In his objects or situations, sculpture blends with photography and video as vibrant shreds of flags billow in amusement parks (Sans titre [Magic World], 2007-11), a jet ski turned sarcophagus of concrete enters a landscape (Infinita Riviera, 2011), a ramshackle water slide is made to delineate the sky (Last Splash, 2012), a merrygo-round gets burdened with baby carriages full of cement (A Funny Ride, 2014), and excavator buckets hang on a gigantic truncated Ferris wheel riding into an uncertain future in a crowded city square (The Missing Part, 2017).
Mengzhi Zheng (1983, France, born in China) received jury commendations already as a student. After graduating with an MA from Ecole Nationale Supérieur d’Arts à la Villa Arson, Nice, he has featured in solo and curated shows, including the biennales of Lyon, 2015, and Orléans Architecture, 2018. Zheng’s serial small forms, often wall mounted—Maquettes abandonnées—are dollhouse-like inventions, which give the feeling of spontaneous and weightless 3D sketches and surprise with their multiple visual entry points. Scaled up for a gallery (Pli/Dépli, 2011-17) or for an urban or natural landscape (Un habitable, 2017), they assume human proportions and spaciousness and can capture, according to the art writer Hubert Besacier, “both the grace of artistic gesture and the emergency of shelter.” Zheng’s etchings of actual dilapidated buildings underscore the logic of the waste materials he uses (fragments of crates, bits of cardboard, discarded paper or wood) and highlight the contemporary urgency of his oeuvre confounding painting, sculpture, and architecture.
MP: This project has given me the chance to consider current art through the eyes and actions of extraordinary hands-on artists. How has being here with your former students Sylvie Bonnot, Zhu Hong, Mary Sue, and Elsa Tomkowiak and now with Boris Chouvellon and Mengzhi Zheng contributed to your thinking? HB: Each of the participants—whom I thought to bring together for the first time—follows an original path, not adhering to a trend. They show that one can escape the mainstream and yet hold an informed and active position in contemporary art. MP: Close ties with artists seem to me paramount, and I feel the need to develop my own critical, written response to the program. Given your vast experience—as a writer, curator, teacher, and mentor—what is your view? HB: The main part of my critical endeavors involves productive contacts with artists: the choice of pieces and installations are essential for understanding their work and its place in their creative process. The writing then aims to restore this understanding. So it’s a very modest role.
HB: When artists move, their studios move as well—in terms of their thought process and observations. A fresh context tests the validity of their undertaking. And we get the chance to rediscover with them, through their lens, the reality—in this case Amsterdam—that we thought we knew. MP: I have once written that the TMH gallery is organized for different forms of encounters— showcasing art, social exchanges, and for thinking. HB: In combining a historical and contemporary perspective, TMH can meet the symbolic needs of art. It can illustrate an exchange between institutional and private spheres, a white cube and the living room of a collector. Architecture can thus be seen as representative of a situation in art: we pass from life in the street to a contemporary exhibition space and then access the historical site under TMH’s eighteenth-century ceiling. It is not uninteresting that the point of transition is a bar—a point of meeting and conviviality! Each of the artists played on this topography with remarkable intelligence.
Young Artists in Dialogue III: Mengzhi Zheng & Boris Chouvellon
The first two catalogues of the cycle included sections of the dialogue between Hubert Besacier and me regarding the themes and approaches we have explored. This is the conclusion of our exchange.
MP: Fortuitously, all the artists investigate geographies as a matter of course; their natural response to Amsterdam was of great interest to TMH’s audiences.
MP: I think we are often too uncritical in accepting pure political activism and social commentary as art. How to achieve a form of a more profound reconciliation?
8 — 9
HB: The question of the artist’s commitment MP: Making Things Happen shows the artists is vast. Let’s say upfront that I would never be paired in dialogues. The form has become pos- involved with anything reactionary or outdated. itively illuminating. But I also wouldn’t engage with the oeuvre reduced to simple sociological exposés or ideoHB: The dialogue has the merit of not drownlogical claims. Merely politically correct or militant ing out the impact of individual artists in the positions should not be given a hold on creation. eclecticism of a group event and it is a chance This does not imply mindlessness. It is the art of for a free exchange. These shows have also plastic power resulting from a strong vision of the benefited all the artists. They are exchanging world that kindles my interest. To take a historical works, developing joint projects, and continuexample, I am equally impressed by the work of ing the dialogues beyond our sessions at TMH. Nancy Spero as of Lee Lozano.
MP: You have written extensively for each of these artists. Why your keen interest in their particular approach? HB: Artistic functioning—like that of Mary Sue, who is not a feminist—can be overtly critical and yet nonmilitant. Boris Chouvellon and Mengzhi Zheng address the human condition quite directly. Boris attends to the humblest small craftsmen of the African neighborhoods in Paris, Italian fishermen, imprisoned women, migrants. The issue of housing is at the center of Mengzhi’s work: responsive to his native China, he designs fragile constructions of scrap papers, which render the current sense of instability. Elsa Tomkowiak’s mastery stems from expansiveness, from her ability to think big, to deploy her colors in public places, like that of the hospital in Angers. It is this same need to vanquish, but by tracking through the continents, that animates the artistry of Sylvie Bonnot. Finally, the intimate is not to be overlooked. To be sensitive to perception with the acuity of Zhu Hong is more important to me than a demonstrative mantra. MP: We should, perhaps, point out that the three exhibitions evolved differently: the first gave rise to a problematic of an image, the second expanded into social dimensions, the third exposed the tension between image and object. All three are materially daring, formally innovative, and socially engaging. HB: It is paramount to observe different attitudes and viewpoints as to what it means to be an artist in a given generation. We can find complementarities in their worldview, which— in the cases of them all—doesn’t succumb to pessimism. The critical spirit and the positive outlook of these artists are very reassuring today. It confirms, I think, that we can carry on and not get entrapped in conformism. MP: These young artists feel comfortable to carry out their vocation in Europe. We can delight in their constructive optimism.
HB: European culture is no longer dominant, as it can no longer enjoy its ivory tower. The case in point is that two of the six French artists were born in China. There is no longer ethnocentrism. This is feasible due to our new means of communication, but we are not part of a global village, as Marshal McLuhan would make us think. It is artists, regardless of gender or origin, who bear witness to the vibrant reality of life. MP: There is a general uneasy sense about the effects of the current art market. What do you see as the principle challenges for young artists today? HB: Above all and as always, it is to have the means to keep on going in search of substance and acuity. The meaning of an artist’s life is in research and creation. This brings the market interest to art, but it is also what the art market can destroy when production outweighs creation. MP: The Amsterdam audiences have appreciated the French artists’ response to their city. What impressions did you hope the viewers would have from the program? HB: The sensation, the emotion of a fundamental aesthetic experience and an expanding curiosity for these intergenerational encounters. MP: What do you think we have accomplished in Making Things Happen? HB: To introduce a group of young creators to the Amsterdam audiences, and for the artists, to make an important contribution to their creative process. MP: As we discussed, we must round up the cycle based on its central themes, such as, significantly, the role of photography. What should we aim for? HB: La satisfaction de l’esprit.
At the intersection of structure and reference and through the retrieval, perhaps unintentional, of the important layers of visual inquiry—that of Rauschenberg, Smithson, and Tuttle—the young participants add depth to TMH’s program. Like the artists featured in the Masterworks Series (Carolee Schneemann, Judit Reigl, Pino Pinelli, and Craigie Horsfield, among others), they are exacting innovators. Tuttle once said that artists are there for us “like clouds.” The inspired formations of Bonnot, Zhu Hong, Tomkowiak, Mary Sue, Chouvellon, and Zheng reflect a resolute, inventive presence worthy of Tuttle’s metaphor. Their art touches us from the vantage point of its elemental connection to the world.
10 — 11
Jumping from the real rather than the discursive, the artists—assertively, playfully, and performatively—inscribe themselves upon circumstances. They all start by interrogating spaces and collecting visual field notes and referents. The icebergs of Bonnot, the sponge and cleaning materials of Tomkowiak and Mary Sue, the museum walls, architectural details and artifacts of Zhu Hong, Zheng, and Chouvellon become linked by their possible reclamation. Imagined as art objects, this subject matter connects the two shores of their creative process: quasi-mirthful exploration and a serious facility for literal art. In the first dialogue of the cycle, we find Bonnot creating footloose photographic volumes and surfaces and Zhu Hong crafting drawings that interlace the fleeting and immutable. In the second, Mary Sue’s performances coalesce as iconic still-lifes and video tableaus (Mary Sue Does Her Cleaning in the Painting wrote Hubert Besacier for her catalogue) and Tomkowiak’s impressions accreted as clusters of pigment. In this final exhibition, Chouvellon and Zheng sum up the cycle through nonutilitarian constructs, which give weight and concreteness to their own and Dutch heritage. Intense in their chosen mediums, all six create objects and processes that are not fetishized or routinely photo-based. In celebrating the notion of literalness, they deftly bypass the post-conceptual reloading of images.
Young Artists in Dialogue III: Mengzhi Zheng & Boris Chouvellon
While emphasizing object over image, the final exhibition of Making Things Happen still continues to trace the weight of photography across other mediums—painting (Elsa Tomkowiak, Zhu Hong), drawing (Zhu Hong, Zheng, Sylvie Bonnot), sculpture (Chouvellon, Zheng, Bonnot), architecture and structures (Zheng, Chouvellon, Tomkowiak), performative action (Mary Sue, Chouvellon) as well as art photography and moving image proper (Bonnot, Mary Sue).
In discussing his own contentious objects in hindsight in 2016, Richard Tuttle stressed a temporal shift from the age of experience to the age of the image. Making Things Happen is a felicitous rejoinder. Without annulling the social imagery referenced by Tuttle and upheld by Burgin, the artists’ cameras are pointing to experiences that connect to primeval objecthood. Fully conscious that our image-making gaze is a product of social powers and unconscious desires and not strictly optical, they redeploy photographic indexing to create objects that conscript the real, which may be collectively significant or personally dear. At a high watermark of contemporary art, young Robert Rauschenburg used the camera to establish alternative channels of inquiry as he focused on found objects that carry an indexical mark. Rauschenburg, but also the painter Elsworth Kelly, employed such index-carrying objects—which, following Marcel Duchamp, could be seen free of symbolic meaning—to ground “non-compositional” painting and sculpture. The creators of Making Things Happen elaborate this same direct materiality, except not to avoid composition or to locate readymades, but to unearth anthropologies and vestiges (even including those that were of keen interest to Smithson) that can be composed and recomposed in new matrixes.
Décalque spatial C, A, B, 2018. Installation view. TMH 2018
S N O I T C N U J N O C / S N O I DISJUNCT Art writer and curator HUBERT BESACIER on the artists’ joint project for TMH Mengzhi Zheng and Boris Chouvellon are artists of the same generation. Although one was born in China and the other in France, they studied in French art schools and attended the same program at Villa Arson in Nice. Yet it is on the occasion of this project Making Things Happen: Young Artists in Dialogue at The Merchant House in Amsterdam that they are coming together for the first time. Their preparatory efforts consisted of surveying the city and its surroundings, which led to the first discussion of their impressions. This discussion as well as the meetings and reciprocal studio visits that followed were directed to architecture—the subject that
engages both but in perceptibly different ways. And the difference in their work is not limited to the materials they use: virtually weightless in the case of Mengzhi Zheng, dense and hard in the work of Boris Chouvellon, who pushes the limits of the monumental. In the end, the notion of scale is of little importance because the two artists’ outlooks are surprisingly complementary. Although in counterpoint in terms of the fragile and the solid, they are in accord with respect to ideas of abandonment and precariousness. For Mengzhi Zheng, this manifests itself as a sketch of a given construct, and for Boris
Chouvellon as a statement of a construct in disorder, frozen in a landscape devoid of human activity. The wind that tears the flags of one is the same wind that passes through the tenuous constructions of the other. In their meeting there is a conjunction of two approaches to open structures: the one seems to cling to an outline, the other is born of entropy, of the ravages of time.
On the occasion of this exhibition, each artist has developed his own particular vision of Amsterdam. Boris Chouvellon designed an installation that takes up the lifting hooks of the city’s houses. Its reference is immediately apparent, but so is the sense of discomfort: the sharp hooks coated in gold are not dissimilar to those of a butcher shop, the burnt wooden racks are rather funereal, and yet the ensemble—though sinister as a whole—seems uniquely suited to the baroque ceiling of the space (Les encombrants, 2018). Mengzhi Zheng, for his part, found himself impressed with the steepness of the stairs in the historical houses and has designed a trio of multicolored sculptures (Space décalque A, B, C, 2018) that take up this configuration, with a nod to Gerrit Rietveld. These artists are in conjunction in considering the world as it is, in addressing the necessity for openness, for movement. In this sense, one can say that they have a very realistic vision of what the world presents to us, of the contemporary world that is neither smooth nor monolithic. In the work of both, the human condition shines through, unmistakably perceptible.
12 — 13
With Mengzhi Zheng, sculpture is in dynamic movement and hovers at the edge of the closure required for completion. With Boris Chouvellon, we are already beyond closure and in a state of disarray—in the strict sense of the term—when orderly structures come undone. Where the former discards parts of the material substance of his works, the latter grounds the codes of his sculpture in the debris. These are two facets of contingency that allow for new possibilities. With Mengzhi Zheng, the optimistic vision of transitional construction is affirmed. With Boris Chouvellon, the work aspires to the beauty of a state of entropy and incompleteness. Both engage with dislocation and fragmentation and meet at a point where a remnant and a sketch of a construct would intersect. A ruin and a scaffold are similarly open to the winds. And in fact both artists are attracted to aerial flows: Boris Chouvellon finds it in the big turning wheels and air-bound
chairs of amusement rides, and Mengzhi Zheng in the airy pavilions he designs.
Young Artists in Dialogue III: Mengzhi Zheng & Boris Chouvellon
Les encombrants, 2018. Installation view. TMH 2018
Works
Inhabitat A01, 2018 Black fiber tip on paper, framed 29.7 x 21 cm
Mengzhi Zheng 14 — 15
Dedans/dehors - Amsterdam, 2018, and Maquettes abandonnĂŠes, 2015-17. Installation view. TMH 2018
Dedans/dehors - Amsterdam, 2018 Different types of wood, artist's table 80 x 175 x 135 cm
Mengzhi Zheng
16 — 17
Maquette abandonnÊe n°20, 2017 Wood, cardboard, foamcore, paper, and tracing paper, artist's wall bracket 28 x 40 x 24 cm
Mengzhi Zheng
Maquette abandonnée n°9, 2016 Wood, cardboard, foamcore, paper, and plastic, artist's wall bracket 18 x 34 x 31 cm
18 — 19
Maquette abandonnée n°26, 2017 Wood, cardboard, foamcore, and paper, artist's wall bracket 33 x 27 x 36 cm
Maquette abandonnée n°21, 2017 Wood, cardboard, foamcore, and paper, artist's wall bracket 18 x 22 x 14 cm
Maquette abandonnée n°38, 2017 Wood, cardboard, foamcore, paper, and plastic, artist's wall bracket 17 x 22 x 15 cm
20 — 21
Maquette abandonnée n°31, 2017 Wood, cardboard, foamcore, and paper, artist's wall bracket 36 x 20 x 26 cm
Maquette abandonnée n°10, 2015 Wood, cardboard, foamcore, paper, and plaster, artist’s wall bracket 47 x 23 x 46 cm
Mengzhi Zheng
Maquette abandonnée n°17, 2017 Wood, cardboard, foamcore, paper, tracing paper, and plastic, artist’s wall bracket 25 x 37 x 20 cm
22 — 23
Maquette abandonnée n°36, 2016 Cardboard and paper, artist’s wall bracket 18 x 20 x 15 cm
Maquettes abandonnées, 2015-17. Installation view. TMH 2018
n°9, 2016 See p. 19 for detail
n°17, 2017 See p. 23 for detail
n°38, 2017 See p. 20 for detail
n°10, 2015 See p. 22 for detail
n°31, 2017 See p. 21 for detail
n°36, 2016 See p. 23 for detail
n°21, 2017 See p. 20 for detail
n°26, 2017 See p. 19 for detail
n°20, 2017 See p. 18 for detail
DĂŠcalque spatial C, 2018 Colored paint, satin finish on wood (wall mounted) 62 x 75 x 40 cm
DĂŠcalque spatial A, 2018 Colored paint, satin finish on wood (wall mounted) 64 x 75 x 50 cm
Mengzhi Zheng 26 — 27
Décalque spatial B, 2018 Colored paint, satin finish on wood (wall mounted) 67 x 75 x 40 cm
Mengzhi Zheng 28 — 29
Un habitable, 2017 Festival Art, villes et paysage - Hortillonnages, Amiens, France Colored paint, satin finish on wood 246 x 360 x 340 cm
Plissements n°56, 2018 Ink, colored fiber tip, and colored pencil on paper, framed 42 x 29.7 cm
Mengzhi Zheng 30 — 31
Plissements n°57, 2018 Ink, colored fiber tip, and colored pencil on paper, framed 42 x 29.7 cm
Untitled n°1, 2009-11 Series of 5 etchings, black ink, framed No. 10 from edition of 10 24 x 32 cm
Mengzhi Zheng 32 — 33
Untitled n°2, 2009-11 Series of 5 etchings, black ink, framed No. 10 from edition of 10 24 x 32 cm
Inarchitectures, 2018 (full view and detail) Proposal for the renovation of Les Halles car park in Lyon (LPA, Lyon Parc Auto) Permanent work in situ in collaboration with William Wilmotte Architecture and AMO Art Entreprise, Lyon Š WW Architecture, Lyon & Mengzhi Zheng
Mengzhi Zheng
S L E S S E V Y S FLIM HUBERT BESACIER continues on the work of Mengzhi Zheng
Mengzhi Zheng’s work evolves at the juncture of painting, sculpture, and architecture. There is a continuous coming and going between the second and third dimensions as he imperceptibly shifts from drawing to sculpture and back: his sculptures are drawings in space, and as to his drawings—with the blank of the page being infinite—they have no scale.
The small forms of Mengzhi Zheng are full of unrestrained invention, of spontaneity, of the tenuousness of a sketch. To achieve the speed of execution akin to drawing, he surrounds himself—at hand on his worktable—with all the materials that are likely to enter the composition and works with hot glue to achieve an instantaneous fix. This is an unrelenting undertaking. Each piece is an improvisation and engenders the next. Gradually, with time, Mengzhi Zheng has been adding curves and colors to his strict lines: this series, which continues to develop year after year, bears the specific manifesto-style title Maquettes abandonnées. These colorful architectures are in essence light pictorial proposals, composed in space. Their lack of scale reveals their essence as mental edifices. They reconcile construction and immateriality, edification and weightlessness, the realizable and the intangible. Maquettes abandonnées seem to be constituted in the actual matter of space, in the air, in its rupture by the color and line they delineate. Open to the eye and to the spirit, they are designed to accommodate the void, to let the eye and mind flow through, wind-like.
34 — 35
One of the inspirations for Mengzhi Zheng’s work is the observation of cities and their heterogeneous constructions, their vernacular aspects, and their dilapidation. After revisiting and photographing the places of his childhood in China, he realized two series of perfectly realistic engravings (Untitled, 2009-11), and his interest in architecture was established from the start. His other source of reference lies in the history of modernist abstraction, which he refashions according to a profoundly contemporary way of seeing and thinking. If his spatial creations can be interpreted as new avatars of constructigvist sculpture (we might recall that De Stijl advocated for advancing painting to the transformation of the city), his collages and lithographs lay even more serious claim to this heritage. On careful observation, however, one comes to realize that these are works of our time, presenting a timely view of today’s world. We find ourselves far from the dogmas and peremptory assertions of the early twentieth
century, but rather in the vacillations and interrogations of a world without certainties, in a kind of eulogy to fragility.
This quality is often accentuated by specially designed wall pedestals, which suggest launch pads. Most of the time, perched on these small supports of unequal heights, the pieces give the impression that they are about to move, that they were placed there provisionally, in an improbable balance. The light enters their complex structure and amplifies it with shadows projected on the wall. Meticulously constructed, they nonetheless have the quality of those traditional Chinese paintings, which—escaping the Western laws of perspective—allow for multiple visual points of entry. The materials of these imponderable constructions are items of waste, fragments of crates, bits of cardboard, and recycled papers—residues of little importance. Our modernity is there, between a utopia and a precarious construction, invention and recovery, reflecting the world that balances between the sea and the sky, between a cabin and a dinghy, between utopia and realism, between the grace of an artistic gesture and the emergency of shelter. One can also detect an attempt to imagine an uncertain future, a future in constant reformulation.
Mengzhi Zheng, Maquette abandonnée n°21, 2017
Mengzhi Zheng multiplies the form into propositions open to infinite variations, without a predictable pattern, without the form ever folding in on itself. It is a dynamic inscription, loose and free, a series of variations capable of articulating and recomposing themselves at leisure, without repetition, and yet with a masterful precision each time. The multiplied forms, whether in volume or drawing, testify to a free and prospective thinking in continuous movement. Suggestive of a universe that embraces music as much as sculpture, Mengzhi Zheng’s working method might apply to writing poetry or posing colors in a watercolor: a few established lines keep, without any real tension, the color elements in balance, posed as brushstrokes, as a set of musical notes that intertwine in space and can be infinitely recombined. This is one of those situations where the artistic gesture seems self-evident and responds to what we inherently seek in art (drawing as a direct extension of thought, following the line of the hand as much as of the mind). Mengzhi Zheng achieves all this with the natural grace and calm logic of a builder. He has also happened to create for the larger space of an exhibition hall, sketching a construction on the scale of the human body, and he has similarly worked outdoors. The viewer then has the opportunity to enter into a physical experience by entering the work. But, although the lines of wood become tangible, especially if further embellished with colored planes, it remains clear that we are faced with a mental projection that is not in any way overtaken by the site of the happening. The work announces and suggests much more than it constitutes. By adhering to established guidelines, Mengzhi Zheng limits his intervention to the fundamentals of his vision. The larger the structures, the more they are made to adhere to the principles. Thus they are never in competition or in conflict with the space they occupy. It is in fact strange and remarkable to see how, instead of filling or invading the surrounding space, these
36 — 37
that—if steeped in the spirit of the times—end up influencing all practical applications. In return, visual artists rely on existing reality to Even when this type of approach results articulate new metamorphoses in their own in a monumental project, as is the case for discipline. As with his early engravings, it was the public commission in progress for La Mengzhi Zheng’s first visit to Amsterdam that Part-Dieu in Lyon, LPA Les Halles car park led him to compose a series of pieces from (Inarchitectures, 2018), the artwork continues leftover wood and raw cardboard to capture to assert itself as a three-dimensional drawing his sensations of the outlying areas of the that connects to the surrounding architecture city. This became the starting point for the in order to reframe it. Without transforming ongoing Maquettes abandonnées. The titles the structure, it changes our entry point, our of Inarchitectures or Inhabitats embrace the perspective of perception through the interidea of a work that does not inscribe itself play between lines of color. The connection within the field of architecture but relates with the architecture is thus consummated. to it. It is not a matter of nonarchitecture or But it is in the invention totally freed of forms, anti-architecture, but of a practice that clearly freed of all conjunctive constraints, and, as a correlates with and finds its inspiration in result, in a state of utopia, that the proximity of architectural forms. Just as there is an in the artistic vision to the spirit of architecture and out exchange in his practice of drawing is at its greatest. and sculpture, there is a similar exchange between sculpture and all that can connect it This is why Mengzhi Zheng has been invited to to an architectural model. exhibit and work in residencies by such institutions as the FRAC Center and the architecture It often happens that Mengzhi Zheng’s conbiennale of Orléans (2017-18). Consciousness structions might share an affinity on the side of of what is gone and of the precariousness that architecture rather than more strictly—that is, permeates the periphery of urban complexes pictorially—on the side of sculpture. In the latis linked to the idea of a profoundly human ter case, the colored planes of his sculptures inventive genius, which goes from a line in the are similar to his collages on paper or lithosand to the development of a dugout canoe, graphs composed of flat areas. Similarly, upon from a log cabin to ancient monuments. One invitation to exhibit at The Merchant House can start with nothing, or almost nothing, with in Amsterdam, which naturally suggested an a few bits of waste subtly configured to fire explicit allusion to Gerrit Rietveld, he designed up a visionary imagination. As opposed to the a series of sculptures organized around planes search for a rigid solution aimed at closed inclined at 45-degree angles; these were perfection, Mengzhi Zheng’s multifaceted directly inspired by the tall and steep stairwork is both speculative and performative. It cases of the city’s historical houses (Décalque is therefore an open method par excellence; spatial A, B, C, 2018). At the same time, the a method that is practiced by some artists three sculptures evidence an elaborate combiand architects—Yona Friedman (1923, HU) is a nation of colors, following the codes that have great example—who dedicate themselves to a been the subject of the artist’s meticulous continuous search. digital research: the intense colors produce an additional set of pastel shades by reflecting off Porosity between the world of visual artthe sides painted white. These pieces are sitists and that of architects is of great imporuated in a tight and compact formation inside tance. When thought is freed from any and the space. As a point of contrast, the artist all contingencies it produces the advances has also built a monochrome structure of pale
Mengzhi Zheng
expanding forms open it up, widen it, and give it a sense of air and weightlessness.
Mengzhi Zheng, Dedans/dehors – Amsterdam, 2018. Installation view. TMH 2018
wood, totally open in the manner of the floorto-ceiling windows that overlook the streets of Dutch cities (Dedans/dehors Amsterdam, 2018). With works of this kind, notwithstanding their natural complexity enriched by an architectural vision, we unequivocally find ourselves in the field of sculpture.
MAKING EN P P A H S G N I H T
Elsana Burazerovic
b. 1983 in Ruian, China, lives and works in Lyon, France EDUCATION 2006 – 2011 DNSEP, Ecole Nationale Supérieur d’Arts à la Villa Arson, Nice (MA) 2009 – 2011 Staatliche Hochschule für Bildende Künste (Städelschule), Frankfurt SOLO EXHIBITIONS
38 — 39
2018 In progress: Inarchitectures, permanent work in situ, selected to contribute to the upcoming renovation of Les Halles car park in Lyon (LPA, Lyon Parc Auto), in collaboration with William Wilmotte Architecture, Lyon (France) Habitable n°2, site-specific sculpture for festival Arts Éphémères, curated by Martine Robin, Marseille (France) Inhabitats, Biennale d’Architecture d’Orléans residency program: Marcher dans le rêve d’un autre, Orléans (France) 2017 Des images et des maquettes abandonnées / Bilder und verlassene Modelle, curated by Dr. Anna Meseure, AusstellungsHalle 1A, Frankfurt (Germany) Un habitable, site-specific sculpture for festival Art, villes et paysage – Hortillonnages, organized by La Maison de la Culture d’Amiens, Amiens (France)
2016-17 Labitat, curated by Cyrille Landshut (Germany) Noirjean, URDLA (International Le monde ou rien, curated by Center for Prints and Books) in Karim Ghelloussi, Circonstance collaboration with the Institute Galerie, Nice (France) for Contemporary Art (IAC) on the 2015 Parcelle, Résonance Biennale de occasion of the citywide festival Lyon, Atelier 19-1, Lyon (France) Collection à l’étude, Villeurbanne Le parfait flâneur, curated by (France) Hilde Teerlink, Résonance 2015 New Scale, curated by Alexis Biennale de Lyon, extramural Jakubowicz and Georges Verneyproject for Palais de Tokyo at Carron, Espace Verney-Carron, Halle Girard, Lyon (France) Lyon (France) Passage, curated by Isabelle 2014 (dé)construction colorée, Bertolotti, Résonance Biennale de permanent work in situ at Lyon, La Capitainerie, Lyon (France) Electricité Réseau Distribution 2014 Cosmic Players, curated by France (ERDF) headquarters, Basserode, Galerie Martine et Blanche tower in La Défense, Thibault de la Châtre, Paris (France) Paris (France) ART FAIRS GROUP EXHIBITIONS 2017 Westbund, J: GALLERY, Shanghai 2018 Effets de Miroir, curated by (China) Nadine Gayet-Descendre, AsiaNow Paris, J: GALLERY, Paris Galerie GVCC, Casablanca (France) (Morocco) 2016 Galeristes, URDLA, Paris (France) C’est bien sûr l’horizon mais Docks Art Fair, Espace Verneyce sont surtout les cloisons, Carron, Lyon (France) Galerie Françoise Besson, Lyon (France) TEXTS & PUBLICATIONS 2017-18 Marche dans le rêve d’un autre, curated by Abdelkader Damani 2017 “Mögliche räume – räume der and Luca Galofaro, Biennale möglichkeiten: Uberlengungen d’Architecture d’Orléans, zur kunst von Mengzhi Zheng” by Orléans (France) Dr. Anna Meseure, catalogue for 2017 Divan des murmures, curated AusstellungsHalle 1A Frankfurt by Jean-Charles Vergne, Frac “La traversée des regards” by JeanAuvergne, Clermont-Ferrand Louis Poitevin, TK-21.com, n°74 (France) “Mengzhi Zheng, la vie dans les Le monde ou rien: 3rd edition, plis” by Jean-Emmanuel Denave, extramural project for Groupe Le Petit Bulletin, n°864 d’Art Contemporain (GAC), “Mengzhi Zheng, labitat, Annonay (France) hétérotopie” by Jérémy Liron, Des manières de faire des lironjeremy.com mondes, Les Limbes, Saint2016 “Le jeux des trois coups” by Cyrille Etienne (France) Noirjean, director of URDLA Le monde ou rien: 2nd edition, “Le monde ou rien”, La Strada, n°254 extramural project for Espace 2015 Magazine PALAIS: Les Modules— Madoura, Vallauris (France) Fondation Pierre Bergé—Yves Saint 2016 Station (1)0 of Laboratoire Laurent 2010-2015 special issue, espace cerveau: Vers un Palais de Tokyo monde cosmomorphe, Institute “Espace de basse intensité” by for Contemporary Art (IAC), Jean-Louis Poitevin, TK-21.com, Villeurbanne (France) n°50 Passage 2, curated by Isabelle 2014 “Agir l’espace” by Jean-Louis Bertolotti and Ilina Koralova, Poitevin, TK-21.com, n°38 Spinnerei, Leipzig (Germany) 2013 “Comment dormer vite: note sur Kunst ist ein Transportproblem II, des images déshabitées” by Jeancurated by Burkard Blümlein, Louis Poitevin, TK-21.com, n°19 Neue Galerie Landshut,
Mengzhi Zheng
Mengzhi Zheng – Exhibition History
NL vertalingen / NL Translations
ONTMOET MENGZHI ZHENG EN BORIS CHOUVELLON
Zheng en Chouvellon reiken naar de essentie van de beeldhouwkunst. In hun keuze om hun werk naast elkaar MARSHA PLOTNITSKY, oprichte presenteren, verbluffen ze ons met ter en artistiek directeur van The een rijk palet aan inventieve objecMerchant House, over Making ten en daar aan gerelateerde foto’s. Things Happen: Jonge kunstenaars Het is niet meteen duidelijk of ze het in dialoog III en de actualiteit van nu hebben over onvoltooide dingen het kunstvoorwerp of objecten die afbrokkelen. Zijn de spontaan gemaakte onderkomens van Zo lichamelijk en letterlijk als maar Zheng geïnspireerd door sloppenwijkan, verstoren de kunstwerken uit ken of radicale architectuur? Heeft de derde dialoog van Making Things Chouvellon zelf de vlaggen in zijn Happen onze notie van een cultureel reeks Magic World aan flarden getrokmoment en van een bevoorrechte ken? De toevoeging van meesterlijke traditie in The Merchant House. De en krachtige prints van Chouvellon en beeldhouwers Boris Chouvellon en technische etsen van Zheng dragen Mengzhi Zheng gaan in hun ontmoe- bij aan het gevoel van een hachelijk ting verder waarmee Sylvie Bonnot, bestaan, spelen een spel met wat nu Zhu Hong, Elsa Tomkowiak en Mary objectief is, en vragen aandacht voor Sue al een jaar lang bezig waren, de spanning tussen het vak van een namelijk het thema uitdiepen van deze beeldhouwer en het sociale engagecyclus: hoe kunnen jonge kunstenaars ment dat we tegenwoordig van fotozich laten gelden in de geschiedenis grafie verwachten. van een kunstmedium? In het huidige gepolitiseerde klimaat Het programma van TMH heeft in de in de kunst, vervagen de werken van kern een dubbele opdracht: zorgen Zheng en Chouvellon op een intrigedat de installaties en de catalogus rende manier het onderscheid tussen de onderneming van iedere kunstebeeld en object. De behoefte aan het naar zichtbaar maken en ook om, maken van sociaal relevante beelden vanuit de tentoonstellingsprojecten, werd heilig verklaard in het essay “De een manier van denken te articuleafwezigheid van aanwezigheid: conren die kan worden gedeeld, zonder ceptualisme en post-modernismes”, van in gemeenplaatsen te vervallen. De de fotografie-theoreticus Victor Burgin zes uitgenodigde kunstenaars in in de jaren tachtig. In het betekenisveld dit project, met werk dat avontuur dat Burgin openlegde, zijn we eraan en energie uitstraalt, zijn uit op het gewend van jonge kunstenaars te verbereiken van een samenhangende wachten dat ze hun onderwerpen op materialiteit – wat ook het thema is een sociaalpolitieke manier uitwerken van de parallelle serie in TMH met de en dat het daarbij draait om fotogratitel Masterworks Series. Net als die fie en digitale middelen. Maar Burgin oude meesters slagen deze kunstebouwde ook voort op het werk van naars erin een manier te vinden om Robert Smithson, die al heel vroeg – het rechtlijnige politieke denken te beginnend met zijn fotografische tour ontmantelen door de kracht van hun langs de monumenten in Passaic, New vormen. Omdat ze gemakkelijk hun Jersey in 1967 – op een profetische kennis van plek en ruimte kunnen manier het accent verlegde naar het inzetten, leveren ze bovendien een fysieke en concrete met serieuze sociactueel commentaar op de historiale implicaties. Als je Burgin herleest sche context van TMH. met Smithson’s concreetheid in het achterhoofd, is duidelijk dat Chouvellon Nu het maken van beelden een en Zheng niet zozeer de elementaire wijdverspreide impuls is geworden, wereld van de dingen interpreteren, hoe kunnen jonge kunstenaars een als wel die naar voren schuiven, en antwoord geven op deze gevestigde haar tonen als een combinatie van culturele zienswijzen? historische en beleefde ervaringen. Chouvellon zet zijn werkproces in gang
met zwerftochten door de gebieden rondom de plekken waar hij verblijft of tentoonstelt. Zheng begint met het observeren van de kleinste architectonische details. Zheng en Chouvellon leveren met hun straatfotografie een zinvolle bijdrage aan de tentoonstelling, maar niet zozeer als commentaar, betekenisgeving of representatie; eerder als een landschap dat verhelderend licht werpt op hun andere werk. Zheng’s werk voedt zich met stedelijke ervaringen en uit zich in een versmelting van twee- en driedimensionale werken. Dat kunnen tekeningen zijn, of kleine van afvalmateriaal in elkaar gelijmde maquettes, of grotere constructies die gemaakt zijn van helder gekleurde planken. Hij is een echte ambachtsman die met deze virtuoze en lichte bouwsels de directe omgeving aanvult, het werkelijke gecomplementeerd door het onwerkelijke. Met openlijke verwijzingen naar de Europese avant-gardes zoals De Stijl, het suprematisme en het constructivisme, wijzen zijn werken vooral naar de onbestendigheid van die mythes en utopieën. En onderwijl onderneemt hij een heroverweging van de post-minimalistische overgang van schilderkunst naar de publieke ruimte, wat leidt tot muurobjecten die uitdagend contact aangaan met het beroemde werk van Richard Tuttle en Blinky Palermo. Die laatsten waren eropuit een anti-esthetisch, fundamenteel anti-schilderkunstig conceptueel raamwerk te formuleren, maar Zheng werkt juist in grafische en beeldende registers: in TMH bouwt hij zijn visuele, bijna fotografische waarnemingen van de stad en lijkt daarbij voorbij te gaan aan historische overwegingen. Zijn structuren zijn steeds open, kwetsbaar en niet-utilitair, maar als ze in de natuur worden neergezet voegen ze zich heel harmonieus tussen het groen, de lucht en de wolken. De werken in TMH zweven ergens tussen het reële effect van hun stedelijke onmiddellijkheid, of hun toevallige materialiteit, en het symbolische, wat zowel het mogelijke uit elkaar vallen als de opwinding van creatieve mogelijkheden suggereert. Ze lokken ons een opwindende beeldenwereld binnen,
Chouvellon verdiept zich in voorwerpen die niet meer nuttig te gebruiken zijn, maar nog altijd hun essentiële aanwezigheid hebben. Hij begint met verkenningen ter plekke met een camera, van alles wat zijn oog trekt. Net als Zheng smeedt hij zijn impressies aaneen met een eigen beeldtaal. Al vanaf het begin van zijn loopbaan ontwikkelde hij een taal van figuratieve elementen en voorbeelden, zowel uit de recente geschiedenis als uit het verre verleden. En die taal breidt zich met iedere tentoonstelling uit, iedere keer dat zijn op de proef gestelde en artistiek verwerkte voorwerpen in nieuwe poëtische reeksen de fysieke wereld betreden. Zijn hervormde gevonden objecten – bijvoorbeeld een grasmaaier en een kinderwagen gevangen in een laag beton binnen een reusachtig hamsterrad, zoals die staat op het terras van TMH – tarten iedere gebruikelijke metaforische betekenis. Ze zijn gewoon aanwezig: kinderwagens en grasmaaiers, maar ook emmers van graafmachines, oude banden, sporttrofeeën, gegoten bustes. Meer zoals “vaste uitdrukkingen” dan als elementen met een aura, keren ze steeds terug in ander werk en in andere combinaties. En dat hij steeds oppervlaktes met goud bestrijkt heeft meer weg van een toevallige streep zonlicht dan de ambitie om een werkstuk meer waard te maken. Vaak met humor, altijd precies, nooit voorspelbaar, roepen deze fysieke verschijningen ongemak, illusies en plezier op. Ze verwijzen terug naar Chouvellon’s foto’s en lijken vanzelfsprekend neergezet waar ze dan ook staan – aan de kust, naast een gevangenis, of op het terras, aan de wand of onder het barokke plafond van TMH. Het is alsof ze betrapt worden bij het “er-gewoon-zijn”, in tijd en ruimte.
waaronder de biënnales van Lyon, 2015 en Orléans Architecture, 2018. Zheng’s kleine werken in serie, vaak bevestigd aan de muur – Maquettes abandonnées – zijn poppenhuisachtige uitvindingen, die het gevoel geven van 3D-schetsen, spontaan en gewichtloos, met hun verbluffend veel invalshoeken. Uitgevoerd op grotere schaal voor een galerie (Pli/ Met hun moedige blik op het Dépli, 2011-17) of voor een stedelijk verleden betreden Chouvellon en of natuurlijk landschap (Un habitable, Zheng nieuw terrein voor de beeld- 2017) nemen ze menselijke proporhouwkunst en de constructie van ties aan en hebben ze een ruimtelijk beelden. Mengzhi Zheng werd effect. Ze slagen erin, zoals de schrijgeboren in China en Chouvellon ver Hubert Besacier het zei, “zowel de in Frankrijk, beiden bezochten de gratie van het artistieke gebaar als de Ecole Nationale Supérieure d’Arts in dringende noodzaak van onderdak” te de Villa Arson in Nice, maar in TMH vangen. Zheng’s etsen van werkelijk ontmoeten ze elkaar voor het eerst bestaande vervallen gebouwen onderom in dialoog te gaan in Making strepen de logica van zijn gebruik van Things Happen. afvalmateriaal (stukken van kratten, repen karton, afvalpapier of houtBoris Chouvellon (geboren in Frankrijk resten) en maken de hedendaagse in 1980) begon met exposeren vanaf urgentie duidelijk van zijn werk waarin het moment dat hij afstudeerde aan schilderkunst, beeldhouwkunst en de prestigieuze Ecole Nationale architectuur samenkomen. Supérieure d’Arts in de Villa Arson in Nice (MA). Chouvellon won prijzen Ook al ligt de nadruk in deze met zijn werk, hij werd bijvoorbeeld laatste tentoonstelling van Making gekozen tot winnaar van de Vrienden Things Happen meer op de objecvan het Maison Rouge prijs in Parijs in ten dan de beelden, toch is ook 2015 en werd beloond met residencies hier de grote invloed van fotografie in toonaangevende musea. Zijn werk te zien op andere media – schilvertrekt vaak vanuit allerlei vormen van derkunst (Elsa Tomkowiak, Zhu entropie en verval, uit de overblijfselen Hong), tekenkunst (Zhu Hong, van werk en vrijetijdsbesteding. In zijn Zheng, Sylvie Bonnot), beeldsituaties en voorwerpen vermengt de houwkunst (Chouvellon, Zheng, beeldhouwkunst zich met fotografie Bonnot), architectuur en structuren en video, waarin kleurrijke flarden van (Zheng, Chouvellon, Tomkowiak), vlaggen wapperen in pretparken (Sans performance/actie (Mary Sue, titre [Magic World], 2007-11), een jet Chouvellon), maar ook de fotografie ski die omgetoverd is in een betonnen zelf kwam aan bod, net als bewesarcofaag het landschap binnentrekt gend beeld (Bonnot, Mary Sue). (Infinita Riviera, 2011), een gammele waterglijbaan wordt gebruikt om de De manier waarop de kunstenaars lucht af te bakenen (Last Splash, 2012), zich laten gelden in de gegeven of een draaimolen wordt verzwaard met omstandigheden komt eerder vanuit kinderwagens gevuld met cement (Un de realiteit voort dan vanuit een drôle de manège, 2014) en graafemvertoog, en ze gaan assertief, speels mers aan een reusachtig ingekort en met oog voor het publiek te werk. reuzenrad hangen dat een onzekere Allemaal beginnen ze met het ondertoekomst tegemoet rijdt op een druk vragen van de ruimte en verzamelen plein in de stad (La part manquante ze achtergronden en notities bij wat voor Le Voyage à Nantes, 2017). het veld visueel te bieden heeft. De ijsbergen bij Bonnot, de sponzen en Mengzhi Zheng (Frankrijk, geboren schoonmaakmiddelen bij Tomkowiak in China in 1983) ontving al jury-onen Mary Sue, de museummuren, derscheidingen als student. Na zijn architectonische details en maaksels afstuderen als master aan de Ecole van Zhu Hong, Zheng en Chouvellon Nationale Supérieure d’Arts in de zijn verbonden door hun artistieke Villa Arson in Nice exposeerde hij potentieel. Doordat de onderwerin solo- en groepstentoonstellingen, pen als kunstvoorwerpen worden
40 — 41
In plaats van ons te overladen met beelden, bieden Chouvellon en Zheng ons constructies aan die ons uitdagen na te denken. Hun natuurlijke inspiratie is de wereld om hen heen.
Ze onderstrepen het feit dat – in dit geval stedelijke – ontmoetingen kunnen worden doorgegeven, niet alleen door middel van een camera, maar ook door dingen. Hun abstracte objecten kunnen, net als foto’s, de ruimste blik op de wereld aan de orde stellen en zich toch bevlogen en autonoom uitspreken.
Translations
in plaats van die af te beelden, en zo scheppen ze hun eigen betekenisveld. En toch voldoen deze werken ook nog aan de discursieve eisen die Burgin stelde: Zheng’s werk zit vol visuele toespelingen en ironie ten opzichte van het heiligdom van huis en haard en gammele schuilplaatsen.
opgevoerd, kunnen ze twee uitersten laten samenkomen: een quasi vrolijke verkenning en dat wat serieuze kunst mogelijk maakt. In de eerste dialoog van de cyclus treffen we de zwervende fotografische volumes en oppervlakten van Bonnot, samen met de meesterlijke tekeningen van Zhu Hong die het onveranderlijke en het vluchtige verweven. In de tweede tentoonstelling waren de performances van Mary Sue gestold in iconische stilstaande beelden en video-tableaus (“Mary Sue doet de schoonmaak in het schilderij”, schreef Hubert Besacier in haar catalogus) en Tomkowiak maakte grote clusters van pigment. In de laatste tentoonstelling sommen Chouvellon en Zheng al het voorgaande nog eens op, met hun niet-utilitaire constructen, die gewicht geven aan hun eigen erfgoed en aan het Nederlandse. Alle zes blijven ze weg bij het routineuze fotowerk of het tot fetisj maken van een beeld; ze maken objecten en tonen processen die intens worden door de keuze van hun medium. Ze vieren de notie van pure feitelijkheid, en negeren met zwier de post-conceptuele heroplading van beelden.
zulke indexicale voorwerpen – die in navolging van Marcel Duchamp konden worden gezien als helemaal ontdaan van symbolische betekenis – om als basis te dienen voor niet-compositorische schilderkunst en beeldhouwkunst. De kunstenaars in Making Things Happen pakken diezelfde directe materialiteit aan, alleen niet om ready-mades te vinden of de compositie te vermijden, maar om kennis over en sporen van het menselijke aan het licht te brengen (inclusief de vraagstukken die Smithson van groot belang vond) en die steeds opnieuw in verbanden samen te brengen.
Die discussie en de ontmoetingen in elkaars studio’s gingen over architectuur – het onderwerp dat hen beiden bezig houdt maar op zichtbaar verschillende manieren. De verschillen tussen hun werk is niet beperkt tot de gebruikte materialen: vrijwel gewichtloos in het geval van Mengzhi Zheng, dicht en hard in het werk van Boris Chouvellon, die de grenzen opzoekt van het monumentale.
Uiteindelijk doet het begrip van schaalgrootte er nauwelijks toe, omdat de perspectieven van de twee kunstenaars elkaar verrassend goed aanvullen. Ook al zijn ze tegenpolen in termen van breekbaarheid en soliditeit, toch stemHet programma van TMH wint aan men ze overeen als het aankomt op diepte door het werk van de jonge ideeën over verwaarlozing en precarideelnemers, doordat ze opereren teit. Bij Mengzhi Zheng manifesteert dit op het snijpunt van structuur en zich als een schets voor een gegeven onderzoek, doordat ze, al dan niet bouwsel, en voor Boris Chouvellon bedoeld, verwijzen naar de belangals een statement in de vorm van een rijke vormen van visueel onderzoek vervallen bouwsel, bevroren in een die Rauschenberg, Smithson en landschap zonder menselijke activiteit. Tuttle deden. Net als de kunstenaars De wind die de vlag geselt in het ene die deelnemen aan de Masterworks beeld is dezelfde wind die door de ijle Series (o.a. Carolee Schneemann, Judit constructie jaagt in het andere. Hun Reigl, Pino Pinelli en Craigie Horsfield) ontmoeting is de verbinding van twee zijn het nauwgezette vernieuwers. benaderingen van open structuren: de Tuttle heeft gezegd dat kunstenaars een lijkt zich te hechten aan een silToen hij het in 2016 had over de voor ons zoiets “als wolken” zijn. De houet, de ander komt voort uit entropie, ophef die zijn objecten vroeger vergeïnspireerde formaties van Bonnot, de uitwerking van de tand des tijds. oorzaakten, benadrukte Richard Tuttle Zhu Hong, Tomkowiak, Mry Sue, dat we een overgang meemaken van Chouvellon en Zheng zijn zo zelfverze- Bij Mengzhi Zheng is beeldhouwkunst een tijdperk van ervaring naar een kerd en vindingrijk aanwezig dat ze die in een dynamische beweging en lijkt tijdperk van beelden. Making Things metafoor van Tuttle eer aan doen. Hun te zweven vlak voor het moment van Happen sluit zich daar van harte bij kunst weet ons te raken vanuit haar voltooiing. Bij Boris Chouvellon zijn aan. Zonder afstand te nemen van elementaire verbinding met de wereld. we al voorbij die voltooiing en zien de sociale beeldtaal waarnaar Tuttle we een toestand van wanorde – in de verwees en die Burgin hoog hield, strikte betekenis van het woord – zoals richten de kunstenaars hun camera’s SCHEIDINGEN/VERBINDINGEN wanneer geordende structuren uit naar ervaringen die contact leggen elkaar gaan vallen. Deze twee facetmet de oertoestand van dingen. Ze Schrijver en curator HUBERT ten van het toevallige gebeuren doen zijn zich er volledig van bewust dat BESACIER over het gezamenlijke nieuwe mogelijkheden verschijnen. de blik waarmee we beelden maken kunstenaarsproject voor TMH Bij Mengzhi Zheng wordt de optimistihet product is van sociale krachten sche visie van de tijdelijke constructie en onderbewuste verlangens en Mengzhi Zheng en Boris Chouvellon bevestigd. Bij Boris Chouvellon streeft verre van puur optisch is. Ze zetzijn kunstenaars van dezelfde genehet werk naar de schoonheid van een ten de fotografische indexicaliteit ratie. Hoewel de een geboren is in onvoltooide of uitgeputte toestand. opnieuw in om objecten te maken China en de ander in Frankrijk, stuBeiden houden zich bezig met fragdie de werkelijkheid oproepen, en die deerden ze allebei aan Franse kunstmentatie en dislocatie en ontmoeten collectieve betekenissen of private academies en bezochten ze hetzelfde elkaar daar waar een overblijfsel en gevoelens wekken. Een hoogtepunt programma in Villa Arson in Nice. een schets elkaar zouden kunnen in de hedendaagse kunst was het En toch komen ze bij deze gelegentreffen. Een ruïne en een steiger staan moment waarop de jonge Robert heid van het project Making Things allebei bloot aan het spel van de wind. Rauschenberg de camera gebruikte Happen: Jonge kunstenaars in dialoog En beide kunstenaars zijn bovendien om alternatieve kanalen van onderbij The Merchant House in Amsterdam, geïnteresseerd in luchtstromen: Boris zoek te vinden door zich te richten voor het eerst werkelijk bij elkaar. Ter Chouvellon speelt ermee in de reuzenop dingen die een indexicale kracht voorbereiding verkenden ze de stad raderen en lucht-attracties uit prethadden. Rauschenberg, maar ook de en haar omgeving, wat leidde tot de parken, en Mengzhi Zheng in de open schilder Elsworth Kelly, gebruikten bespreking van hun eerste indrukken. paviljoens die hij ontwerpt.
vanaf het begin. Zijn andere bron en referentiekader is de geschiedenis van de modernistische abstracte kunst, die hij tot leven wekt met een geheel eigentijdse manier van kijken en denken. Zijn ruimtelijk werk kan worden gezien als nieuwe avatars voor constructivistische beeldhouwkunst (we herinneren eraan dat De Stijl pleitte voor schilderkunst die de stad zou transformeren), terwijl zijn collages en litho’s nog duidelijker naar dat erfgoed verwijzen. Maar bij nadere beschouwing kom je tot het besef dat dit werken zijn die bij onze tijd horen, die een eigentijds beeld van de wereld van nu bieden. We bevinden ons heel ver weg van de dogma’s en aanmatigende beweringen van die vroege twintigste eeuw, en worden omringd door de twijfels en vragen die horen bij een wereld zonder zekerheden; dit is eerder een lofzang op de kwetsbaarheid.
42 — 43
eigenschap wordt vaak nog versterkt door speciaal ontworpen, aan de muur bevestigde voetstukken, die iets weg hebben van lanceerplatforms. Balancerend op hun kleine steunpunten op verschillende hoogtes, geven deze werken meestal de indruk dat ze ieder moment in beweging kunnen komen, alsof ze hier maar voorlopig zijn geplaatst, en in een onwaarschijnlijk evenwicht verkeren. Het licht dringt hun complexe structuur binnen en versterkt die door schaduwen die op de muren worden geworpen. Met zorg geconstrueerd, hebben ze toch eigenschappen gemeen met traditionele Chinese schilderijen, die – vrij van de Westerse wetten van het perspectief – ruimte laten voor een meervoud aan invalshoeken. De materialen waarmee deze onzekere bouwsels zijn gemaakt zijn afval, fragmenten van kratten, stukken karton Deze kunstenaars komen samen in en gerecycled papier – overblijfselen hun blik op de wereld zoals ze is, van weinig belang. Zo is onze moderen met hun oproep tot de noodzaak De kleine vormen van Mengzhi Zheng niteit daar aanwezig, een utopie en van openheid, beweging. Zo zou zitten vol met onbekommerde vondeen hachelijke constructie, uitvinding je kunnen zeggen dat ze een heel sten, met spontaneïteit, met de subtili- en reddingsoperatie, een weerslag realistische visie hebben op wat de teit van een schets. Om er zeker van te van de wereld die balanceert tussen wereld ons presenteert, de moderne zijn dat hij zijn werk zo snel mogelijk zee en hemel, tussen hut en roeiboot, wereld, die niet glad maar ook niet kan uitvoeren, zoals hij zou doen bij tussen utopie en realisme, tussen de monolithisch is. Door hun beider een tekening, omringt hij zichzelf – gratie van een artistiek gebaar en de werk schemert het menselijk bestaan, alles bij de hand op zijn werktafel – noodsituatie van een schuilplaats. daar is geen twijfel over. met alle materialen die deel kunnen Je kunt ook een poging bespeuren uitmaken van de compositie en hij een voorstelling te maken van een werkt met hete lijm om alles meteen onzekere toekomst, een toekomst die BROZE VAARTUIGEN vast te kunnen zetten. Dit is een nooit voortdurend wordt geherformuleerd. stoppende onderneming. Ieder stuk is HUBERT BESACIER gaat verder over een improvisatie en is de aanleiding Mengzhi Zheng produceert een veelhet werk van Mengzhi Zheng tot een volgende. In de loop der tijd voud aan vormen in oneindige variaties, is Mengzhi Zheng kleur en welvingen zonder voorspelbaar patroon, zonder Het werk van Mengzhi Zheng speelt gaan toevoegen aan zijn strikte lijnen: dat de vorm zich in zichzelf terug vouwt. zich af op het kruispunt tussen schildeze serie, die zich jaar na jaar verder Het is een dynamische inscriptie, los derkunst, beeldhouwkunst en archiontwikkelt, heeft de specifieke manien vrij, een serie van variaties die zich tectuur. Er vindt een voortdurende fest-achtige titel Maquettes abondon- kunnen articuleren en opnieuw samenbeweging plaats van de tweede naar nés. Deze voorbeelden van kleurrijke stellen met gemak, zonder herhaling, en de derde dimensie bij zijn onwaararchitectuur zijn in wezen lichte toch iedere keer met een meesterlijke neembare verschuiving van tekenen beeldende voorstellen, gecomponeerd precisie. De veelvoudige vormen, of ze naar sculptuur en terug: zijn sculpturen in de ruimte. Hun gebrek aan duidenu volume hebben of getekend zijn, zijn tekeningen in de ruimte en zijn lijke schaal onthult hun essentie als getuigen van een vrij en toekomstgetekeningen – het wit van de bladzijden mentale bouwwerken. Ze verzoenen richt denken in voortdurende beweging. is oneindig – hebben geen schaal. constructie en immaterialiteit, bouwen De werkwijze van Mengzhi Zheng sugen gewichtloosheid, het realiseerbare gereert dat je die ook kunt toepassen Een van de inspiraties voor Mengzhi en het ongrijpbare. in de muziek, of bij het schrijven van Zheng’s werk is de observatie van poëzie of het maken van aquarellen: steden en hun ongelijksoortige conMaquettes abandonnées lijken te zijn een paar neergezette lijnen houden, structies, hun alledaagse aspecten en opgebouwd in de ruimte zelf, in de zonder dat er echte spanning ontstaat, hun verval. Na een bezoek aan China lucht, in gebroken kleuren en lijnen. de kleuren in evenwicht, als een paar waarbij hij de plaatsen van zijn jeugd Open voor het oog en voor de geest, penseelstreken, als een groepje muziekbezocht en die fotografeerde, maakte zijn deze bouwsels ontworpen om noten die verstrengeld zijn in de ruimte hij twee series volmaakt realistische ruimte te maken voor de leegte, om en oneindig kunnen worden gerecometsen (Untitled, 2009-11); zijn belang- het oog en de geest erdoorheen te bineerd. Dit is een situatie waarin het stelling voor architectuur was er al laten vloeien, zoals de wind. Deze artistieke gebaar vanzelfsprekend wordt
Translations
Voor de gelegenheid van deze tentoonstelling hebben beide kunstenaars een eigen visie op Amsterdam ontwikkeld. Boris Chouvellon ontwierp een installatie die verwijst naar de hijsblokken die uit de huizen van de stad steken. Deze verwijzing is meteen duidelijk maar ook zien we meteen het ongemak: de scherpe haken bedekt met goud lijken op de glimmende haken in een slagerij, de verbrande houten rekken doen begrafenistachtig aan en, al is het een sinister geheel, toch lijkt het perfect te passen in het barokke plafond van de ruimte (Les encombrants, 2018). Mengzhi Zheng raakte onder de indruk door de steile trappen in de historische huizen en ontwierp drie veelkleurige sculpturen (Space décalque A, B, C, 2018) die daarmee spelen, met een knipoog naar Gerrit Rietveld.
en reageert op wat we vanzelf zoeken in visie en de geest van de architectuur de kunst (tekenen als directe veruiterlij- elkaar maximaal naderen. king van denken, de lijnen die evenzeer hand en geest volgen). Dat is de reden waarom Mengzhi Zheng werd uitgenodigd om tentoon Mengzhi Zheng krijgt dit alles voor te stellen en te werken in de resielkaar met de natuurlijke gratie en denties van instituten als het FRAC de kalme logica van een bouwer. Hij Centrum en de architectuur biënnale heeft ook werk gemaakt voor een van Orléans (2017-18). Een bewustzijn grote tentoonstellingsruimte, een con- van wat verdwenen is en vooral van structie schetsend op de schaal van de sfeer van hachelijkheid die de ranhet menselijk lichaam, zoals hij ook den van stedelijke complexen doorwerk gemaakt heeft voor buiten. De drenkt, is verbonden met een door toeschouwer krijgt daar de kans de en door menselijk vindingrijk genie, lichamelijke ervaring op te doen door dat vertrekt bij een lijn in het zand het werk te betreden. Maar hoewel en zich ontwikkelt tot een uitgehakte de lijnen van het hout aanraakbaar kano, en van een blokhut tot een worden, en ook nog eens verfraaid antiek monument. Je kunt met niets worden door gekleurde oppervlaktes, of bijna niets beginnen, met een paar blijft het duidelijk dat we geconstukjes afval, dan zo subtiel gegroefronteerd worden met een mentale peerd dat ze vleugels geven aan projectie, die niet wordt overschaduwd een visionaire verbeelding. Mengzhi door het feit dat dit nu en hier werZheng’s werk is geen zoektocht naar kelijk gebeurt. Het werk kondigt veel een onwrikbare oplossing die mikt op meer aan en suggereert veel meer afgesloten perfectie, maar werk met dan het opbouwt. Door zo dicht bij vele gezichten dat zowel speculatief zijn uitgangspunten te blijven, beperkt als performatief is. Het is daarom een Mengzhi Zheng zijn interventies tot de voorbeeld van een open methode par grondslagen van zijn visie. Hoe groter excellence, een methode die wordt het bouwsel, hoe meer het die princi- toegepast door sommige kunstenaars pes gehoorzaamt. Daardoor gaan ze en architecten – Yona Friedman nooit de competitie of het conflict aan (1923, HU) is een prachtig voorbeeld met de ruimte die ze bezetten. Het is – die zichzelf wijden aan een voorteigenlijk vreemd en opmerkelijk om te durende zoektocht. zien hoe deze uitdijende vormen de ruimte openen, ruimer maken, er zelfs Doordringbaarheid tussen de wereleen gevoel van lucht en gewichtloos- den van beeldend kunstenaars en die heid aan toevoegen, in plaats van de van architecten is van groot belang. ruimte op te vullen of de omringende Wanneer het denken bevrijd is van alle ruimte over te nemen. toevallige omstandigheden kan het stappen voorwaarts maken die – als Zelfs wanneer deze aanpak een het de tijdgeest aanvoelt – uiteindemonumentaal project oplevert, zoals lijk invloed hebben op alle praktische in het geval van de publieke opdracht toepassingen. Omgekeerd kunnen in wording voor La Part-Dieu in Lyon, beeldend kunstenaars vertrouwen de parkeerplaats LPA Les Halles op de bestaande werkelijkheid om (Inarchitectures, 2018), zal het kunstnieuwe gedaanteverwisselingen voor werk zich toch presenteren als een te stellen binnen hun eigen discipline. driedimensionale tekening die zich Zoals het geval was bij zijn vroege verbindt met de omringende archietsen, was het Mengzhi Zheng’s eertectuur, om die vervolgens anders ste bezoek aan Amsterdam dat leidde te kadreren. Zonder iets aan de tot het maken van een serie werken structuur te veranderen, verschuift uit houtresten en ruw karton, in een het werk onze toegang, het perpoging de indrukken te vangen die hij spectief waarmee we die omgeving opdeed in de randgebieden van de waarnemen door het samenspel van stad. Dit werd het startpunt voor zijn gekleurde lijnen. Op die manier wordt doorlopende reeks Maquettes abande verbinding met de architectuur données. De titels van Inarchitectures waargemaakt. Maar dat gebeurt door of Inhabitats omarmen het idee van een uitvinding die zich lijkt te bevrijeen werk dat zichzelf niet opdringt in den van vormen en alle constructieve de wereld van de architectuur, maar er beperkingen, zodat er een utopische wel een relatie mee heeft. Het is geen toestand ontstaat waarin artistieke geval van non- of anti-architectuur,
maar eerder een oefening die een verband met en inspiratie in architectonische vormen zoekt. Je kunt zijn pendelbeweging tussen tekenen en sculptuur wel vergelijken met de uitwisseling tussen sculptuur en het architectonische model. Het gebeurt vaak dat Mengzhi Zheng’s constructies meer affiniteit lijken te hebben met het architectonische dan in strikte zin – dat wil zeggen, als beeld – het sculpturale. In dat laatste geval zijn de gekleurde panelen van zijn sculpturen verwant aan zijn collages op papier of de litho’s samengesteld uit platte vlakken. Toen hij werd uitgenodigd tentoon te stellen in The Merchant House in Amsterdam, wat meteen een expliciete toespeling opriep naar Gerrit Rietveld, ontwierp hij dan ook een reeks sculpturen die georganiseerd zijn rondom oppervlaktes die onder een hoek van 45 graden staan; de directe inspiratie daarvoor waren de lange en steile trappen in de historische huizen van de stad (Décalque spatial A, B, C, 2018). Tegelijkertijd tonen de drie sculpturen een uitgebreide kleurcombinatie, die de codes volgen waarnaar de kunstenaar een nauwgezet digitaal onderzoek heeft gedaan: de intense kleuren produceren een aanvullende set van pastel tinten door hun reflecties in de wit geschilderde zijden. Deze werken staan strak en compact opgesteld in de ruimte. Bij wijze van contrast heeft de kunstenaar ook een monochroom structuur gebouwd van bleek hout, helemaal open in de stijl van de ramen van vloer tot plafond die uitkijken over de straten van Nederlandse steden (Dedans/dehors – Amsterdam, 2018). En ook al is hun natuurlijke complexiteit verrijkt met een architectonische visie, toch bevinden we ons met zulk werk zonder twijfel in het veld van de beeldhouwkunst.
DISJONCTIONS/CONJONCTIONS
FRÊLES ESQUIFS HUBERT BESACIER à propos du travail de Mengzhi Zheng Mengzhi Zheng évolue à la confluence de la peinture, de la sculpture et de l’architecture. Le va et vient est constant entre la seconde et la troisième dimension. On passe du dessin à la sculpture imperceptiblement. Ses sculptures sont des dessins dans l’espace. Comme pour le dessin – le blanc de la page étant infini – elles n’ont pas d’échelle. Une des sources de son travail réside dans une observation des villes et de leurs constructions hétéroclites, de leurs aspects vernaculaires et de leur vétusté. Après avoir revisité les lieux de son enfance en Chine, il photographie puis réalise deux séries de gravures parfaitement réalistes (Sans titre, 2009-11). Dès le départ, son intérêt pour l’architecture est donc avéré. Son autre source de référence se trouve dans l’histoire de l’abstraction moderniste qu’il remet en jeu avec une façon de voir et de penser toute contemporaine. Si ses créations peuvent être interprétées comme de nouveaux avatars de la sculpture constructiviste (souvenons nous que De Stijl prônait la résolution de la peinture dans l’édification de la cité), ses collages et ses lithographies attestent la revendication de cet héritage. Mais on prend aussi immédiatement conscience en les observant, que ce sont bien des œuvres de notre temps. Qu’il s’agit d’un regard actuel porté sur le monde d’aujourd’hui. Nous sommes loin des dogmes et des affirmations péremptoires des débuts du XXe siècle, mais plutôt dans le vacillement d’une interrogation sur un monde sans certitudes. Dans une sorte d’éloge de la fragilité. Les petites formes qu’il bâtit, se caractérisent par une invention sans contraintes, par leur aspect spontané, par la ténuité d’une esquisse. Pour avoir la rapidité d’exécution du dessin, il s’entoure d’abord, sur sa table de travail, à portée de main, de tous les matériaux qui sont susceptibles
44 — 45
visages de la contingence qui s’ouvrent à des occurrences nouvelles. Là HUBERT BESACIER, critique d’art et où Mengzhi fait du rebut la matière curateur, à propos du projet commun d’une partie de ses œuvres, Boris des artistes pour TMH repart des ruines pour refonder les codes de sa sculpture. Chez Mengzhi Mengzhi Zheng et Boris Chouvellon, s’affirme la vision optimiste de la sont deux artistes de la même généra- construction transitoire. Chez Boris, tion. Si l’un est né en Chine et l’autre l’œuvre s’oriente vers la beauté d’un en France, tous deux se sont formés état d’entropie et de l’incomplétude. dans les écoles françaises. Tous deux Tous deux travaillent avec le disjoint, sont passés par la Villa Arson à Nice. le fragmentaire et se rejoignent en Pourtant c’est à l’occasion du projet un point où la ruine et l’esquisse du Making Things Happen: Young Artists construit se confondent. L’air circule in Dialogue organisé par The Merchant dans la ruine et dans la construction House à Amsterdam qu’ils se sont ébauchée. Les deux artistes sont attirencontrés pour la première fois. rés par l’aérien. L’un par les grandes Leur travail préparatoire a consisté à roues, les manèges de chaises volanarpenter la ville et ses environs et à tes, ce qui est conçu pour tourner engager une première discussion sur dans l’air, l’autre par l’édicule flottant. leurs impressions. Cette discussion, suivie d’autres rencontres et de visites A l’occasion de cette exposition, tous réciproques de leurs ateliers, a porté deux livrent leur propre vision de la essentiellement sur l’architecture. Tous ville d’Amsterdam. Boris conçoit une deux sont concernés par le sujet, bien installation qui reprend les crochets que de façon sensiblement différente. de levage des maisons. On identifie Leurs œuvres ne se distinguent pas immédiatement la citation, mais elle seulement par le matériau employé, est également porteuse d’un certain très léger dans le cas de Mengzhi, malaise. Les crochets acérés enduits plutôt dense et consistant dans le cas de matière dorée ne sont pas sans des pièces de Boris qui vont souvent évoquer la boucherie, les portants jusqu’au monumental. en bois brûlés ont quelque chose d’obituaire et l’ensemble a des allures Mais finalement, la notion d’échelle a patibulaires tout en s’accordant de peu d’importance. Les deux démarfaçon singulière avec le plafond baroches s’avèrent étonnamment complé- que du salon (Les encombrants, 2018). mentaires. Contrepoints de la fragilité Mengzhi, quant à lui, s’étonne de la et du figé, elle se rejoignent sur la raideur des escaliers des habitations notion d’abandon et de précarité. de la ville et conçoit un trio de sculpPour l’un c’est l’esquisse du construit, tures multicolores qui reprennent pour l’autre le constat du construit en cette configuration, tout en faisant un déshérence, ce qui s’est figé dans le clin d’œil à Gerrit Rietveld. paysage des activités humaines révolues. Le vent qui déchire les drapeaux Les deux artistes s’accordent pour de l’un traverse les frêles constructiconsidérer le monde actuel tel qu’il ons de l’autre. Dans la rencontre des est, avec une nécessité d’ouverture, deux artistes se croisent deux types de nomadisme. En ce sens on peut de structures ouvertes: l’une semble dire qu’ils ont une vision très réaliste tenir encore de l’ébauche, l’autre naît de ce qu›est notre monde présent. La de l’entropie, des ravages du temps. modernité n›est ni lisse, ni monolithique. Chez l’un comme chez l’autre, Chez Mengzhi, la sculpture est un la condition humaine est présente mouvement dynamique qui reste en filigrane, elle y est perceptible de toujours en deçà d’une clôture sur façon imparable. l’accompli. Chez Boris nous sommes au delà de l’accompli. Dans le désarroi – au sens étymologique premier du terme – lorsque l’érigé se défait. Deux
Translations
Hubert Besacier Textes originaux en FR / Original Texts in FR
d’entrer dans la composition et travaille à la colle thermo-fusible pour que la prise soit instantanée. Le travail se fait sans repentirs. Chaque pièce résulte donc d’une improvisation et entraîne la suivante. Progressivement, au fil du temps, sont venues s’ajouter aux lignes strictes les courbes et les couleurs. Cette série qui se développe année après année porte le titre générique manifeste de Maquettes abandonnées. Ces architectures colorées sont autant de propositions picturales légères, composées dans l’espace. Leur absence d’échelle en fait autant d’édifices mentaux. Elles parviennent à concilier construction et immatérialité, édification et flottement, bâti et impondérable. Elles semblent faites de la matière même de l’espace, de l’air et de sa déchirure par la couleur et par les lignes qu’elles y tracent. L’œil et l’esprit les traversent. Elles sont conçues pour accueillir le vide, laisser circuler le regard et la pensée comme le vent. Cette qualité est accentuée souvent par leur disposition sur des consoles qui s’apparentent à les plateformes d’envol. La plupart du temps, perchées sur de petites tiges d’inégales hauteurs, elles semblent sur le point de se mouvoir, posées là provisoirement, dans un équilibre improbable. La lumière permet également à leur structure complexe de se démultiplier avec les ombres qu’elle projette sur le mur. Parfaitement construites, elles ont néanmoins la qualité de ces peintures chinoises traditionnelles qui, échappant aux lois occidentales de la perspective, permettent à l’œil d’y pénétrer par de multiples accès. Les matériaux qu’il utilise pour ses constructions impondérables sont des éléments de rebut, des fragments de cagettes, des chutes de cartons, des papiers de récupération. Reliquats de peu d’importance. Notre modernité est bien là, entre l’utopie et la construction précaire, l’invention et la récupération. Un monde qui balance entre ciel et eau, entre cabane et esquif, entre utopie et réalisme, entre la grâce du geste artistique et l’abri d’urgence. On peut déceler là, comme une tentative d’imaginer un avenir incertain en constante reformulation. Mengzhi démultiplie la forme ouverte en des propositions qui semblent pouvoir varier à l›infini, sans jamais
s›arrêter à un schéma, sans jamais se clore sur elle-même. C›est une écriture dynamique, déliée, une suite de variations qui s›articulent et se recomposent à loisir, sans redite, et chaque fois élaborée avec une précision savante. Ces formes multipliées, que ce soit en volume ou en dessin, témoignent d›une pensée libre et prospective en perpétuel mouvement. Son univers s›apparente autant au musical qu›à la sculpture. Il travaille comme on peut écrire un poème ou poser les couleurs d›une aquarelle: quelques lignes tracées retiennent, sans réelle contrainte, des éléments colorés en équilibre, posés comme des touches de pinceau, comme un ensemble de notes musicales qui s›égayent dans l›espace, sans cesse recombinées. Voilà un de ces cas probants où le geste artistique paraît aller de soi. Ce que l›on cherche au fond depuis toujours en art. (Le dessin émanation directe de la pensée procédant autant des mains que de la tête.) Mengzhi semble y parvenir avec une élégance naturelle, une logique calme de constructeur. Il lui arrive aussi de dessiner dans l’espace d’une salle d’exposition de façon plus substantielle, en esquissant une construction à l’échelle du corps humain, ou encore en pleine nature. Le visiteur peut alors y pénétrer en prendre la mesure physique. Cependant, si les lignes de bois sont tangibles, agrémentées de temps en temps de plans colorés, il apparaît clairement que nous sommes encore dans une projection mentale qui ne se substitue aucunement au lieu dans lequel il prend place. L’œuvre indique et suggère plus qu’elle n’impose. En s’en tenant aux lignes directrice il limite son intervention aux fondamentaux d’une vision. Plus les structures ont de l’ampleur, plus elles se limitent à des principes. Ainsi elles n’entrent jamais en concurrence ou en conflit avec le lieu qui les accueille. Il est alors étrange et remarquable, de voir comment au lieu d’emplir, d’envahir l’espace, ces formes multipliées l’élargissent, l’ouvrent, lui donnent de l’air, l’allègent. Et lorsque ce type d’approche devient réellement un projet monumental, comme c’est le cas pour la commande publique en cours de
La Part-Dieu à Lyon, Parc LPA Les Halles (Inarchitectures, 2018), l’œuvre s’affirme encore comme un dessin en trois dimensions qui vient adhérer à l’architecture pour la requalifier, sans en transformer la structure. En modifiant simplement son approche, le regard avec lequel on la perçoit, dans l’entrelacs des lignes de couleur. Dans ce cas, la liaison avec l’architecture est consommée. Mais c’est dans l’invention totalement libre des formes, libérées de toutes contraintes conjoncturelles, donc dans l’utopie, que la proximité de l’artiste avec l’esprit de l’architecture est la plus grande. Ce qui lui vaut d’être invité à exposer ou à travailler en résidence par les instances spécifiques, comme au FRAC Centre et à La Biennale d’Architecture d’Orléans (2017-18). La conscience d’un monde révolu, d’une précarité qui se propage à la périphérie des ensembles urbains, est liée à l’idée du génie inventif de tout être vivant. Cela va du trait dans le sable à l’élaboration d’une pirogue, d’une cabane de bidonvilles aux monuments séculaires. On peut donc repartir de rien, ou de presque rien. De quelques débris subtilement agencés pour faire vivre cet esprit prospectif. Le travail multiforme de Mengzhi relève d’un mode spéculatif et performatif, plutôt que de la recherche d’une solution exécutoire qui vise à une perfection close. C’est donc un mode de travail ouvert par excellence, telle qu’elle existe chez quelques artistes et architectes en perpétuelle recherche dont Yona Friedman est un exemple majeur. Cette porosité entre le monde des plasticiens et celle des architectes est essentielle. Lorsque la pensée est affranchie de toute contingence, elle produit des avancées qui, imprégnant l’air du temps, finissent par influer sur tout processus d’application. En retour, l’artiste plasticien s’appuie sur la réalité existante pour articuler de nouvelles métamorphoses dans sa propre discipline. Comme cela s’est produit pour ses premières gravures, la première visite à Amsterdam de Mengzhi l’amène à composer une suite de pièces en débris de bois et cartons bruns qui rendent compte de ses sensations captées dans les zones périphériques de la ville. Ce sera le début de la série toujours en cours des Maquettes
Translations
abandonnées. Les titres d’Inarchitectures ou d’Inhabitats comportent l’idée d’un travail qui ne s’inscrit pas dans le champ de l’architecture tout en situant par rapport à lui. Il ne s’agit pas de non-architecture ou d’anti-architecture, mais d’une pratique qui ne l’ignore pas et s’en nourrit. De même qu’un va et vient s’opère entre la pratique du dessin et celle de la sculpture, s’instaure un va et vient entre sculpture et ce qui relève de la maquette d’architecture. Il arrive en effet que ce que construit l’artiste tende tantôt du côté architectural, tantôt du côté plus spécifiquement sculptural, voire pictural. Dans ces derniers cas, les plans colorés des sculptures s’apparentent à ses collages sur papier ou à ses lithographies composées d’aplats. C’est ainsi qu’invité à exposer à The Merchant House à Amsterdam, tout en faisant allusion à Gerrit Rietveld, il conçoit une série de sculptures qui s’organisent autour d’un plan incliné à 45 degrés, inspiré des escaliers hauts et raides des maisons traditionnelles de cette ville (Décalque spatial A, B et C, 2018) On retrouve dans ces trois sculptures les combinaisons très élaborées de couleurs dont le code fait l’objet d’une étude préalable précise à l’ordinateur. Ce sont des couleurs fortes qui produisent, par reflet sur les pans peints en blanc, un nouveau jeu de teintes pastel. Ces formes sont compactes resserrées sur l’intérieur. A contrario il construit une autre structure monochrome en bois blanc, totalement ouverte à la manière des baies vitrées des appartements qui donnent sur les rues en Hollande (Dedans/ dehors – Amsterdam, 2018). Avec des pièces de ce type, bien que leur conception se soit nourrie d’une vision architecturale, ce qui conduit à une complexité qui n’est jamais gratuite, nous sommes sans équivoque dans le domaine de la sculpture.
46 — 47
The Merchant House EN The Merchant House (TMH) presents contemporary art in a project-based curated program with sales of art as a funding strategy. Established in 2012 by Marsha Plotnitsky, Artistic Director, it is a modern take on the Amsterdam tradition of a merchant. The program aims to contribute to important artists’ careers, to participate in international art historical discourse, and to stimulate a vibrant cultural dialogue in the city of Amsterdam. TMH has showcased artists who have been strategically forging a most singular creative language, including international and Dutch innovators such as Henk Peeters, Jan Schoonhoven, André de Jong, Chuck Close, Carolee Schneemann, Hilarius Hofstede, Craigie Horsfield, Judit Reigl, and Pino Pinelli. Each exhibition is accompanied by related cultural and research events and extensive catalogues as documentation. The projects of TMH have up until now queried performative contribution to contemporary art mediums and their material expression. The shows have been based on extensive research conducted directly with the artists and have represented the artists’ first full-scale exhibitions in Amsterdam.
Colophon NL The Merchant House (TMH) presenteert hedendaagse kunst in een programma van gecureerde projecten, ondersteunt door de verkoop van kunst. Het is in 2012 opgericht door Marsha Plotnitsky, artistiek directeur, als een moderne kijk op de Amsterdamse traditie van de koopman. Het programma streeft ernaar bijdrage te leveren aan de loopbanen van belangrijke kunstenaars, deel te nemen aan de internationale kunsthistorische discussie en een levendige culturele dialoog in de stad Amsterdam te stimuleren.
MAKING THINGS HAPPEN: YOUNG ARTISTS IN DIALOGUE III Boris Chouvellon & Mengzhi Zheng July 2018
TMH toont werk van kunstenaars die op strategische wijze een hoogst eigenzinnige beeldtaal hebben gesmeed, waaronder internationale en Nederlandse vernieuwers als Henk Peeters, Jan Schoonhoven, André de Jong, Chuck Close, Carolee Schneemann, Hilarius Hofstede, Craigie Horsfield, Judit Reigl en Pino Pinelli. Iedere tentoonstelling gaat vergezeld van een programma van culturele evenementen en interdisciplinaire onderzoeksbijeenkomsten, en uitgebreide catalogi ter documentatie.
@The Merchant House Marsha Plotnitsky, Founding Artistic Director Herengracht 254 1016 BV Amsterdam www.merchanthouse.nl
De projecten van TMH richtten zich tot nu toe op performatieve bijdragen aan het medium in de hedendaagse kunst en zijn materiële uitdrukking. De tentoonstellingen zijn gebaseerd op uitgebreid onderzoek in samenwerking met de kunstenaars en hebben voor ieder hun eerste omvangrijke tentoonstelling in Amsterdam voorgesteld.
Marsha Plotnitsky Artworks: Boris Chouvellon © 2018 Mengzhi Zheng © 2018 Published on the occasion of the exhibition: Boris Chouvellon & Mengzhi Zheng The Merchant House 20 April – 8 July 2018
Contributor Hubert Besacier Graphic Design Stefan Altenburger & Mattijs de Wit Editorial Advice and Translation (Dutch) Dirk van Weelden Participating Associate Inge-Vera Lipsius (BA, University of Cambridge) Editing (English) Martin Whitehead (PhD, Purdue University) Photography Gert-Jan van Rooij Arjen Veldt Paper Colorplan, Cyclus Offset, Munken Polar Rough Typefaces Theinhardt, Futura, Courier Printing Tielen Special Thanks Hans Abbing of Abbing 3D Projects Art Handling Services BV With the generous support of Institut Français