Nb 51 december 2016 by At Ipenburg

IARF Nederland Nieuwsbrief 51

december 2016

IARF Nederland wenst u prettige feestdagen en heel gelukkig 2017

IARF is een ontmoetingsplaats voor hen die streven naar de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en naar het bevorderen van mensenrechten op dit gebied IARF Nederland organiseert twee maal per jaar (mede) een bijeenkomst, de voorjaars- en de najaarsbijeenkomst. Twee maal per jaar publiceert IARF Nederland een Nieuwsbrief. Zowel de bijeenkomsten als de Nieuwsbrief zijn gratis voor leden. AGENDA Zaterdag 10 maart 2017 - Landelijke beraadsdag van de Remonstranten in Delft – de IARF verzorgt een workshop over o.a. de Bektashi Zaterdag 22 april 2017 - Jaarvergadering IARF Nederland en interreligieuze viering als gast van de Vrijzinnigen NPB Wassenaar Vrijdag 2 tot maandag 5 juni 2017 (Pinksteren) - Erster europäischer Unitariertag in Ulm, Zuid-Duitsland. Europäischer Unitariertag der European Unitarian Universalists (EUU) und der Unitarier - Religionsgemeinschaft freien Glaubens in Ulm unter dem Motto: Glaube ohne Grenzen? Faith without Borders? Info: http://tiny.cc/xozmhy Dinsdag 6 tot zondag 11 juni 2017 - A Historical Study Tour. Unitarians in Poland - Then and Now. Info: http://icuu.net/node/182 Maandag 11 tot vrijdag 15 september 2017 - IARF-EME conferentie in Noord-Oost Polen en eventueel Litouwen Bestuur IARF Nederland - Kees de Haas, voorzitter - Tina Geels, vice-voorzitter - Bert Companjen, Heijenoordseweg 54, 6813 GB Arnhem, tel: 026 3516961 penningmeester (en secretaris ad interim) - Marie Louise Dutilh, lid De Algemene Ledenvergadering en viering van 2016 3 AISA Zaterdag 4 juni 2016 Viering Dag van de Wereldvrede in Almere 4 Internationaal nieuws door Wytske Dijkstra, President IARF 4 IARF EME in Macedonia 2016 6 Islamic-Jewish encounter at Al-Azhar, Cairo, Egypt 12 Interreligieuze Viering Jubileum IARF Nederland 15 Religieuze organisaties als thermometer van de participatiesamenleving 16 Een Ierse zegen 20 Bij de voorplaat: Een Tekke van de Bektashi van Macedonia

IARF Nederland De Algemene Ledenvergadering en viering van 2016 Dit voorjaar moest de Algemene Ledenvergadering van 2016 in twee gedeelten gehouden worden. De reguliere ALV werd 23 april in Arnhem gehouden. Het inwerken van de penningmeester nam meer tijd in beslag dan hij voorzien had. Daardoor kon de kascommissie de jaarstukken niet op tijd voor de vergadering in april behandelen. De jaarstukken werden vervolgens in een extra ledenvergadering op 17 juni in Utrecht behandeld. De vergadering keurde de jaarstukken goed, waarbij de kascommissie aantekende, dat het haar zorgen baarde dat de jaarlijkse uitgaven niet volledig door contributies en giften gedekt worden. Het belangrijkste punt van de agenda in april was de bestuursverkiezing. Annelies Trenning heeft twee termijnen van vijf jaar voltooid en is reglementair afgetreden. Het is helaas niet gelukt een opvolger voor haar te vinden. Voorlopig treedt Bert Companjen op als secretaris-penningmeester. Annelies verzette naast haar secretariaatswerkzaamheden voor de vereniging ook veel werk naar buiten. Deze activiteiten kunnen de resterende bestuursleden niet overnemen. Dit klemt des te meer, omdat Onno Oeseburg eind september te kennen gegeven heeft dat hij met onmiddellijke ingang geen bestuursactiviteiten meer verrichten kan. In een volgende Nieuwsbrief zult u een interview met Onno aantreffen. Er is geen sprake van het opheffen van de vereniging. Wel heeft het bestuur besloten zijn activiteiten te concentreren op de zaken die het nog wel kan doen. Dat zijn in de eerste plaats de jaarlijkse bijeenkomsten. Daarnaast blijft het bestuur initiatieven steunen uit de fondsen die de vereniging daarvoor ter beschikking staan. Annelies Trenning en At Ipenburg hebben zich bereid verklaard de productie van de Nieuwsbrief te verzorgen. Het bestuur waardeert dat ten zeerste. Aan het eind van de aprilvergadering bedankte de voorzitter Annelies Trenning voor de vele werkzaamheden die zij gedurende een groot aantal jaren voor de vereniging verricht heeft. De eerstvolgende Algemene Ledenvergadering van IARF Nederland en interreligieuze viering in 2017 vindt plaats op zaterdag 23 april bij de Vrijzinnigen NPB Wassenaar. 3

AISA Zaterdag 4 juni 2016 Viering Dag van de Wereldvrede in Almere Op 4 juni van dit jaar waren wij door AISA uitgenodigd naar Almere te komen. Zij vierden die dag de “Werelddag van het Samen Leven”. AISA in Nederland is een onderdeel van de internationale Alawiyya Soefi Vereniging AISA en streeft naar culturele samenwerking en naar begrip tussen menselijke religies. Het was een mooie dag die begon met een “vredestocht” van het stadhuis naar het Huis van de Vrede, dat die dag geopend zou worden. Onder de deelnemers van de vredestocht waren vertegenwoordigers van diverse religies en jongeren van scouting uit verschillende landen. Van de IARF waren Jannes Bosker en Kees de Haas aanwezig. Later op de dag voegde Wytske Dijkstra zich bij het gezelschap. Na aankomst werd het Huis van Vrede geopend. Onder de sprekers waren wethouder De Jonge van Almere, Jaap Boot, de voorzitter van Scouting Nederland, en Sjeik Bentounès, de internationale leider van AISA. Het Huis van Vrede is een ontmoetingsplaats in een sociaal zwakke wijk, waar iedereen van harte welkom is. Daarnaast is er ruimte voor de Scoutinggroep De Cirkel uit Almere. De openingsceremonie werd besloten met het planten van een “Vredesboom”. Op het feestterrein kon men zich vervolgens uit standjes van verschillende keukens een maal samenstellen. Na de maaltijd konden jong en oud zich geestelijk voeden in een aantal workshops. De dag werd plenair afgesloten met muziek uit verschillende culturen. Met al deze activiteiten liet AISA deze dag zien hoe het mogelijk is vanuit verschillende ethnische en religieuze achtergronden samen te werken.

Internationaal nieuws Wytske Dijkstra, President IARF Nieuws over het IARF Wereldcongres 2018 Met spanning wordt uitgekeken naar de ontwikkelingen rond de organisatie van het IARF Wereldcongres 2018. De IARF Council heeft definitief het voorstel van de UUA aanvaard, om er een ‘interfaith conference’ van te maken. Dat houdt in, dat er samenwerking zal worden gezocht met de Amerikaanse afdelingen van enkele grote interreligieuze organisaties (“sponsors” genoemd – dit is in Amerika een term die meer omvat dan de financiën alleen). Zij zullen niet alleen worden uitgenodigd om een bijdrage te leveren, maar daadwerkelijk elk een gelijkwaardig aandeel hebben in de opzet van het programma. Met het oog hierop zal de IARF niet genoemd worden als 4

hoofdorganisator. Deze conferentie zal als belangrijkste doel hebben: ontwikkeling en training van mensen, die in hun eigen gemeenschappen werken aan goede relaties tussen de verschillende geloofsgemeenschappen en hun leden. Het is de bedoeling dat zich hieruit een netwerk ontwikkelt van zulke activisten. Er zal zorg voor worden gedragen, dat de traditionele elementen van een IARF wereldcongres hun plaats in het programma zullen blijven behouden. Gedacht wordt aan de vierjaarlijkse grote vergadering, circle groups en regionale bijeenkomsten. Enkele andere belangrijke ingrediënten, zoals het kennis nemen van elkaars cultuur, in het bijzonder de cultuur van het gastgevende land, zullen deze keer misschien een minder prominente plaats innemen. Als locatie worden zowel Boston als Washington DC genoemd. De keuze zal afhangen van de beschikbaarheid van vrijwilligers ter plekke. De UUA heeft aangegeven de logistiek voor zijn rekening te willen nemen, en Eric Cherry, IARF council lid, maar ook, en vooral, buitenlandcoördinator van de UUA, zal het comité van ontvangende organisaties samenstellen. De IARF afdeling in de Verenigde Staten (US Chapter) heeft zich met het oog op deze plannen opnieuw gegroepeerd en zal waar mogelijk een bijdrage leveren; in elk geval zal zij zitting nemen in het ontvangend comité. Er zijn tenminste twaalf mensen die zich bereid hebben verklaard hand- en spandiensten te verlenen (in bestuurlijke zin) IARF EME ziet terug op een geslaagde conferentie in Tetovo, Macedonië. Het enthousiasme van de deelnemers was zo groot, dat als vanzelf zich het plan aandiende om het komend jaar een vervolgconferentie te houden, met het doel zich nader te verdiepen in de relaties tussen christenen moslimgemeenschappen. Concreet vertaalt zich dit in plannen om het Noordoosten van Polen te bezoeken (zie: YouTube op http://tiny.cc/xozmhy), waar zich een inheemse moslimgemeenschap bevindt, die is ontstaan uit een groep Krimtartaren, die zich daar in de 14e eeuw hebben gevestigd, de Lipka Tartaren (zie website: http://tiny.cc/unzmhy. Het gebied is zowel landschappelijk (oerbossen) als cultureel (eeuwenoude Orthodoxe kloosters en moskeeën) belangwekkend. Daarnaast zou er desgewenst een bezoek gebracht kunnen worden aan de Karaïetische Joodse minderheid in Litauen. Karaieten geloven dat alleen de Tenach (Hebreeuwse Bijbel) religieuze autoriteit heeft en wijzen alle menselijke toevoegingen aan de Thora zoals de Talmud af. Op 27 november heeft het bestuur van IARF EME besloten om de conferentie in Polen te laten doorgaan. We denken dat daarvoor zelfs meer interesse zal zijn dan voor de conferentie in Macedonië. De conferentie zal vallen in de week van 11 tot 15 september en de opzet zal vergelijkbaar zijn (twee echte congresdagen; vergader- en excursiedag met de optie om een 5

dag later te vertrekken). De prijs wordt € 250. De tour wordt hoogstwaarschijnlijk een pre-tour. Internationale politiek Voor iemand, die is geïnteresseerd in politiek lobbywerk, liggen interessante werkvelden open zowel in Den Haag als in Brussel. Wie er serieus in is geïnteresseerd om vrijheid van godsdienst op de politieke kaart te zetten en te houden kan vanuit IARF met raad en daad gesteund worden door de ervaren leden Annelies Trenning en Wytske Dijkstra. Zij hebben een netwerk opgebouwd en de noodzakelijke verkenningen gedaan. Vergoeding van reiskosten behoort tot de mogelijkheden.

Conflict Prevention Tina Geels Marie Louise Dutilh We waren te gast bij de Bektashi’s, een groep soefi’s, mystieke moslims, die in een aantal aspecten van hun geloof ingeperkt worden door fundamentalistische moslims. Door de centrale ligging van Tetovo was er een aanzienlijke deelname van IARF leden uit Centraal en Oost Europa. De deelnemers kwamen maar liefst uit veertien verschillende landen, waarvan de helft voor het eerst deelnam aan een IARF conferentie. De aanwezigheid van een aantal voormalige Council leden, waaronder Rev. Takahiro Miwa uit Japan werd zeer op prijs gesteld. Met een feestelijk diner in de South East European University ving de conferentie aan. Het werd een bijzondere avond, waarbij de Young Adults ervoor zorgden dat we niets tekort kwamen. De band “Këpurdhat” maakte de avond tot een bijzonder begin van de conferentie. Luister naar de band op YouTube: https://youtu.be/3j3Sz3-FtwQ De opening op dinsdag 23 augustus werd door een aantal hoogwaardigheidsbekleders bijgewoond zoals de Haji Dedebaba Edmond Brahimaj (Baba Mondi), wereldleider (Kryegjysh) van de Bektashi Orde uit Tirana, en vertegenwoordigers van de ambassades van Amerika en Engeland. Derek 6

McAuley, voorzitter van het bestuur van IARF-EME, was gedurende deze conferentie de dagvoorzitter. Elke dag van de conferentie begon met een moment van worship verzorgd door een lid en sloot af met een worship in de avond. Fragment of the morning devotion by Ali Gronner (Oostenrijk) Spirit of Life, known by many names yet by no name fully known – We gather today with hopes and dreams and also with fears and wounds. May we be reminded that all things come and go; that today´s joys and today´s sorrows will in time give way to those of tomorrow and that those of us who have strength to share today ought to do so while they can, and those who are in need ought to allow themselves to receive - for tomorrow those roles might well be reversed. Spirit of Life, mother and father of us all, help us to remember those who are not here with us today, those who need what we have found here and those who have what we here need, may we be always open to growth and change, to movement, to grace. In the name of all that is holy and in all the holy names that have ever been uttered and those that have not even yet been imagined, let us say Blessed be, Shalom and Amen. We kregen een pittig aantal lezingen rond het thema Conflictpreventie. De Kroaat Br. Ivo Markoviç OFM behoort tot de orde van de Franciscanen in Bosnië, waar hij zich jarenlang inzette voor verzoening te midden van de vele conflicten. Zijn punt was dat religie niet mag ontbreken in het publieke domein van het maatschappelijk leven. Juist daar ligt de uitdaging voor de religies om een constructieve bijdrage te leveren aan verzoening tussen de verschillende partijen en groeperingen. Religie mag geen instrument zijn in de politiek. Het is onacceptabel wanneer de politiek religie definieert vanuit eigen politieke belangen. Ivo was er buitengewoon kritisch op wanneer vrijheid van godsdienst niet wordt benoemd en niet wordt gerespecteerd. De diversiteit van religie wordt uitgedaagd terug te gaan naar haar essentie: gehoorzaamheid aan de relatie met God als basis van vrede. Alleen van hieruit kunnen we samenwerken aan conflictpreventie en een vreedzame samenleving verder opbouwen. Met zijn koor Pontanima, waarvan de leden uit de conflictgebieden komen, werkt Ivo ook persoonlijk aan zijn missie van vrede.

Prof. Brikend Aziri van de South East European University in Skopje en Tetova is als godsdienstsocioloog betrokken bij de uitdagingen van een multietnische samenleving. Hij sprak samen met Arben Sulejmani over de problemen van de Bektashi gemeenschappen in de post-communistische tijd in Macedonië. Ook hij benadrukte, nu meer specifiek vanuit de situatie in Macedonië, hoe religie wordt misbruikt door de politiek. Het vredesakkoord van Ohrid (2001), getekend onder druk van de westerse landen, betekende scheiding van kerk en staat. Dat neemt niet weg dat in de huidige politieke situatie de christelijke kerk wordt gebruikt om de nationale identiteit zeker te stellen ten koste van de Islam en dus ook van de Bektashi, die immers tot de oude mystieke stroming binnen de Islam behoren. Rev. Dr. Ilona Szent-Iványi is predikant bij de Unitarische kerk in Budapest, Hongarije. Daarnaast begeleidt zij een onderzoek met betrekking tot de Interreligieuze Dialoog tussen moslims en christenen aan de Lutherse Universiteit van Budapest. Al vele jaren is zij nauw betrokken bij het internationale werk van IARF. De Interreligieuze Dialoog is een voortdurend proces. Open zijn naar de ander en naar zijn religie of levensovertuiging ligt aan de basis van elke dialoog. De angst voor dominantie van de Islam in Europa is een uitdaging voor de Europese samenleving en de verschillende religies en levensovertuigingen. De Interreligieuze Dialoog is van levensbelang voor de toekomst van Europa in al zijn veelkleurigheid en diversiteit. Prof Arben Sulejmani is als hoogleraar Albanese studies verbonden aan de Staatsuniversiteit van Tetovo, Macedonië. Tevens is hij hoofd van de afdeling buitenlandse betrekkingen van het hoofdkantoor van de Bektashi Orde in Tirana, Albanië. Tijdens deze conferentie gaf Arben een overzicht van de geschiedenis van de Bektashi en ging hij in op de huidige situatie van de Bektashi Orde in Macedonië in relatie tot de Islam. Hij legde de nadruk op de open geloofs- en levenshouding van de Bektashi, vreedzaam en verdraagzaam. Naast de businessmeeting 8

was er tijdens de conferentie een aantal workshops, gerelateerd aan het thema. Han Steijnebrugh en Anita Euschen presenteerden tijdens hun workshop het werk van ENORB, het European Network for Religion and Belief, een interfaith lobbygroep in Brussel verbonden aan het Europees Parlement (zie ook: http://enorb.eu). Hun focus is met name de rechten voor LGBT. Hoe kunnen we hen versterken? Peter le Poole en Arben Sulejmani presenteerden een actieplan om de Bektashi meer bekendheid te geven in de Westerse wereld. In een andere workshop werd het Interreligieuze spel gespeeld: Diversity Game. Het is online te bestellen en ook in het Duits verkrijgbaar via IARF-EME. Business meeting We hebben gesproken over de financiën en over de toekomst. Het is een feit dat de verschillende landelijke Chapters (Ledengroepen) kleiner worden. We moeten misschien de vraag stellen of we niet beter naar een gezamenlijke Europees Chapter toe kunnen werken. IARF-EME en de Media in Macedonië Er was belangstelling van verschillende TV zenders uit Albanië voor deze conferentie en de Bektashi. Ook uit Macedonië zelf waren er reporters met camera’s bij de conferentie aanwezig. Er werden interviews afgenomen en er werd gefilmd. De nadruk werd gelegd op de ruimte van de Tekke, ontmoetingsruimte van elke lokale Bektashi gemeenschap. Benadrukt werd dat dit een neutrale en veilige plek is waar ieder welkom is ongeacht je geloof of afkomst: dus de place to be voor de Interreligieuze Dialoog. Het resultaat was terug te zien bij Local TV van Skopje, Kumanovo, Tetovo, Gostivar en enkele andere steden in Macedonië. Follow up Na een inspirerende, niet geplande, brainstorm sessie besloten de deelnemers tot het lanceren van een steungroep voor de Bektashi. De besloten Facebook pagina ‘Friends of Bektashi Macedonia’ is inmiddels een feit! Pre-conference tour De pre-conference tour naar Albanië was indrukwekkend, zeker onder de bezielende leiding van Arben zelf. We bezochten een 9

aantal Tekkes en werden steeds buitengewoon gastvrij ontvangen. Hoogtepunt van de tour was ons bezoek aan de berg Tomorri, tijdens de jaarlijkse pelgrimage van de locale bevolking, waaraan verschillende religies meedoen.

Talloze pelgrims stelden hun auto op de proef, met de linke tocht naar de top, zo’n 2.400 m hoog. Hier werd door elke familie een schaap gekocht en vervolgens ritueel geslacht. In grote plastic zakken werd het schaap daarna mee in de auto terug naar beneden vervoerd om thuis waarschijnlijk in de vriezer te belanden, maar ook om het vlees ervan aan anderen uit te delen. We werden tijdens deze tocht naar boven halverwege uitgenodigd voor een gesprek en maaltijd met de Bektashi wereldleider Haji Egmond Brahimaj (Baba Mondi). De vragen die we stelden, in gezelschap van zo’n twintig hooggeplaatste mensen en wij met ons vijftienen bracht een open, soort vrij groepsgesprek op gang. Dat alles onder het genot van, jawel, een vers geslacht stuk schapenvlees en zoetigheden met een goed glas wijn of cola. Buiten werd er gedanst en gespeecht op een eenvoudig podium midden in de ruige rotsige natuur van oud Albanië. Ook hier waren de media royaal aanwezig om dit jaarlijks ritueel te filmen. Wytske Dijkstra sprak over de missie en visie van de IARF, waarbij zij onder meer verwees naar de grote gastvrijheid van de Bektashi gemeenschap. Er was veel voorwerk gedaan door het bestuur van EME. Voor de praktische zaken heeft Lucie Meijer heel veel extra werk verzet. Bezoeken over en weer hadden plaatsgevonden, naast de promotie van het nieuwe boek van Arben Sulejmani, A Light of guidance, wat een goed beeld geeft van de geschiedenis en actuele situatie van de

Bektashi. De Bektashi Orde van Macedonië is sinds 2011 lid van de IARF. (Zie ook Nieuwsbrief 47 van IARF-Nederland) Steungroep voor de Bektashi van Macedonia Meeting on August 24, 2016 as to support the Bektashi of Macedonia We met in the evening of August 24, 2016 with a group of participants to the European IARF EME Convention to discuss how we can offer support to the Bektashis in Macedonia. The following action points were agreed upon: • Set up a closed Facebook group ‘Friends of the Bektashis in Macedonia’ for exchange of information on support activities, events, media attention, etc. Anita will coordinate this with 4 administrators. The setting up of an open Facebook account will be considered later. • Everyone is asked to send to Arben Sulejmani a 1-2 page impression of something that struck him/her during the conference or the pre-tour. There is a free choice of language. It can be in prose, in poetry, in pictures or in anything. • Everyone is encouraged to write articles for magazines and newspapers, blogs, and so on on the conference and the pre-tour. The Order of the

Bektashis may interest both churches and spiritual organizations in various European and other countries. Please place the results on the pages of the Facebook group. • Comments on the text of the first edition of Arben’s book ‘A Light of Guidance’ are welcome and can be mailed to him. A second edition of the book will soon be published. • Arben’s new NGO the Evropa Center for Human Rights, aimed at promoting tolerance, cultural diversity and human rights in Macedonia, is looking for contacts with foreign NGOs. Please mail ideas and suggestions to him. • Participating in life and work at tekkes is an interesting way for young Europeans to experience Macedonian and Albanian culture and spirituality. Heinz Kränzlein will work out a plan to structure this idea. • Tekkes can also be part of cultural and nature trips to be organized in Macedonia for people who want to experience the cultural and religious richness of the Balkans. We need to find one or two people/organizations in the tourist industry whom we can interest for this idea. Marie Louise and Peter will work this out. • The upcoming verdict of the European Court of Human Rights in Strasburg offers opportunities for visits of Arben and coverage/interviews in the media of several countries. Arben will communicate relevant dates well ahead, so that we can prepare in time. Communication is via the Facebook group. • Other Sufi groups, including those in Western Europe, may be interested in participating in above activities and/or in joining IARF. We will reach out to them.

The Interfaith Encounter Association Islamic-Jewish encounter at Al-Azhar University, Cairo from Sunday 28 February till Thursday 3 March 2016 Al-Azhar University is located in Cairo, Egypt. It was founded in 970 and is the second oldest university in the world. It is also the central institution for Islamic theology and law. Our dear friend Dr. Omer Salem, who lately concluded his dissertation here, invited in March 2016 a small group of IEA related rabbis to visit and meet scholars at Al-Azhar. The 12

group included Rabbi Yakov Nagen, coordinator of IEA's group of rabbis an sheikhs and teacher at Yeshivat Otniel, Rebecca Abramson of the Al Sadiqin organization and Dr. Joseph Ringel, Fulbright scholar at Haifa University. At Al-Azhar the group met scholars who specialized in the relationship of Islam to Judaism, but who had never met a Rabbi. Having three Jews engaging these scholars allowed them for the first time to interact with living exponents of Judaism. One of the professors posed a long list of difficult questions about Judaism. We had answers to many of them, but we felt that just responding would not allow the positive atmosphere we sought. Instead, one of the rabbis told the professor: “These are powerful questions you are raising. Much of my life I have been grappling for answers, but I try never to let these questions undermine my knowledge of the essence of the Torah. In the same way I never let questions I have on the Koran undermine my knowledge of what is the essence of the Koran.” The group stressed the huge potential of religion to facilitate reconciliation. The Torah begins with our common humanity – we are all children of Adam and Eve, the Torah teaches that each of us is created in the image of God. The Prophets envision a future where humanity is reconnected in an era of universal peace and brotherhood. The Koran begins each Sura by saying "In the name of God the merciful" and urges moderation in war and conflict. The Koran also quotes the Mishna that states that to save a life is to save a world and to destroy a life is to destroy a world. Let us be partners in teaching our students what is the essence of each of our faiths. 13

Political issues about the Arab-Israel conflict were often raised and in response the group sought to steer clear of the competition of who is more to blame or who is suffering more. Instead we told them about organizations that bring together Jews, Muslims, Christians and Druze in fraternity, love and respect as a microcosm of the vision of what society should look like in the Holy Land. The group also spent a lovely evening in Cairo with Dr. Aly El-Samman and his wife Bridget. Dr. Samman is the President of the International Union for Intercultural and Interfaith Dialogue and Peace Education (ADIC). Recently, he has published in Hebrew a translation of his book "Three Windows on Heaven: Acceptance of Others, Dialogue and Peace in the Sacred Texts of the Three Abrahamic Religions." Aly was a close friend and advisor to Anwar Sadat and told us many stories about Sadat, Begin and Rabin and the peace process between Egypt and Israel. A most appropriate ending for this account is a powerful story told to us by one of the AL-Azhar professors after hearing that we are Jews. One day someone came and knocked on the gate of the palace identifying himself as the brother of the Caliph. The visitor is ushered in, but the Caliph is not able to recognize his brother. The Caliph asks "Are you my brother through my mother?" "No" is the reply. "Are you my brother through my father"? Again the answer is negative. The Caliph continues to think and finally asks again "Are you my brother in Islam"? The visitor answers "I am not a Muslim." "So how are you my brother?" "I am your brother as all of us are children of Adam and Eve." The caliph responds: "You are right. I will treat you as my brother to demonstrate this to the world." Reported by Rabbi Yakov Nagen Please help us keep this group active! $100 will pay for transportation and food costs for one encounter, $1,000 will sponsor the group for a year, $2,000 will cover the costs of an intensive weekend retreat. The Interfaith Encounter Association, P.O. Box 3814, Jerusalem 91037, Israel Phone: +972-2-6510520. Website: www.interfaith-encounter.org Dr. Yehuda Stolov, Executive Director. E-mail: yehuda@interfaithencounter.org

IARF Nederland. Interreligieuze Viering Jubileum IARF Nederland 23 april 2016 Parkstraatgemeente, Arnhem Vertrouwen in elkaar Tina Geels Vanuit dit thema hebben we met vertegenwoordigers uit diverse religieuze en levensbeschouwelijke tradities de afsluitende viering van 40 jaar IARF Nederland vorm en inhoud gegeven. Onze bijdragen werden afgewisseld met harp door Marianne Hofman. Na een hartelijk welkom werd er voor iedere aanwezige traditie een kaars aangestoken. We hadden een bijdrage van: Kewan Falahi Firouzi, BahaĂ?Karin Talpoe, Brahma KumarisOnno Oeseburg, christelijkHenk Rooseboom, Soefiâ&#x20AC;&#x2122;s NederlandMorgana, Pagan Federation NederlandAlaeddine Touhami, AISATina Geels, IARF Nederland en Marie Louise, IARF Nederland. We kunnen niet alle waardevolle teksten in zijn geheel weergeven. Ik koos voor een deel van Karin, uit de traditie van de Brahma Kumaris, al vele jaren member groep van IARF. Vertrouwen begint primair bij jezelf, in je eigen innerlijke kracht en vermogen. Door zelf vertrouwen te hebben in je leven en in je relaties zul je in moeilijke situaties niet zo gemakkelijk opgeven, omdat je weet dat elke situatie je iets te leren heeft. Vertrouwen in de ander kun je uitspreken of in je houding tonen Vertrouwen in God, als de onvoorwaardelijke steun en toeverlaat van alle mensen zal zelfs in nare situaties of relaties, je altijd voordeel brengen. Na de viering hieven we het glas op de toekomst van IARF Nederland!

Religieuze organisaties als thermometer van de participatiesamenleving Symposium Religie en Participatiesamenleving 2.0 De Haagse Hogeschool, 23 november 2015 14.00-18.00 uur Marie Louise Dutilh Wat zijn de gevolgen van de participatiesamenleving anno 2015? Wat zijn de consequenties hiervan voor kwetsbare groepen in de samenleving? Het lijkt er op dat religieuze organisaties momenteel een belangrijke thermometer zijn voor de staat waarin de participatiesamenleving zich bevindt, vanwege hun bereik, plaats in de gemeenschap en maatschappelijke rol. Welke ontwikkelingen signaleren zij en welke rol zien zij voor zichzelf? Het symposium werd geopend met een lezing door de socioloog Dr. Femmianne Bredewold: Op naar een samenleving waarin we meer voor elkaar zorgen? Misvattingen en kansen. In haar lezing ging Bredewold in op de misvattingen en kansen van de shift van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Welke romantiseringen en welke misvattingen bestaan er over de participatiesamenleving? Wat is de betekenis van het beleid voor kwetsbare groepen en waar liggen de kansen voor de participatiesamenleving? De vraag van critici was of de verzorgingsstaat mensen niet passief maakt. Het zou anders moeten kunnen, aangezien de kwaliteit van de verzorgingsstaat gebrekkig is en ze bovendien financieel niet meer houdbaar is. Een belangrijk verschil tussen de klassieke verzorgingsstaat en de huidige participatiesamenleving is dat solidariteit vroeger meer was gericht op geld en nu op de relaties die je hebt. Afhankelijkheid van de overheid is niet meer aan de orde, men moet weer afhankelijk zijn van familie, vrienden en buren. De participatiesamenleving is gebaseerd op een aantal principes, namelijk: 1. Nabijheid: De overheid komt dichterbij (tot achter de voordeur) en probeert de zorg dichterbij de burger te brengen. De buurt en de wijk spelen hierbij een grotere rol aangezien men op deze schaal begint met handelen. 2. Zelfredzaamheid: Burgers gaan op zoek naar hun eigen kracht en wat zij voor zichzelf en een ander kunnen betekenen. 3. Integraliteit: Zorg en hulp moeten op ĂŠĂŠn plek te halen zijn, zodat men niet voortdurend blijft zoeken naar een oplossing.

4. Wederkerigheid: Partijen krijgen altijd iets van elkaar terug in de relatie die zij onderhouden. Zorginstellingen kunnen gebruik maken van wederkerigheid, waarbij zij verwachten dat men iets teruggeeft en niet alleen iets krijgt. Hoe kun je binnen de participatiesamenleving kerk, moskee of synagoge zijn? Richt je op zingeving, actieve solidariteit, geef ruimte aan gemarginaliseerden en geef een stem aan kwetsbare groepen, adviseerde Femmianne Bredewold aan het slot van haar lezing. De rol van religieuze organisaties in de steun aan kwetsbare groepen. De rondetafelgesprekken hadden de volgende thema's : daklozen, psychiatrie, asielzoekers/ vluchtelingen, radicalisering, ouderen, mensen met beperkingen, preventie en armoede. Met betrekking tot deze thema's worden de volgende signalen en oplossingen genoemd: Ten aanzien van asielzoekers ziet men dat er veel tegenstanders zijn die opkomen voor eigen belangen. Veelal is dit ingegeven door angst. Er zijn ook veel vrijwilligers waarvoor geen beleid is gemaakt. Het COA heeft onvoldoende professionals in huis om de toestroom te kunnen ondersteunen. Men geeft aan dat het hier van belang is om kleine organisaties te ondersteunen met het ontwikkelen van beleid rondom zorg en vrijwilligers. Daarnaast kan juist in deze situatie van onverwacht grote toestroom van asielzoekers een overheid zich niet terugtrekken; zij moet hier actief informeren en ondersteunen. Radicalisering: de meeste problemen ontstaan door wij/zij denken en polarisering. Er is onrust en onvrede; gevoelens van onmacht, onrecht en angst spelen hierbij een grote rol. Dat komt o.a. voort uit een eenzijdig historisch perspectief. Het gaat om het vinden van en zoeken naar solidariteit Het is belangrijk mensen te erkennen in hun geschiedenis en identiteit. Daarvoor moet je de dialoog aangaan en niet het antwoord in extremisme zoeken. Als je zorg wilt dragen voor elkaar moet je uit je eigen referentiekader kunnen stappen. Daarom is er o.a. meer aandacht voor het thema diversiteit bij professionals nodig. Het is belangrijk voor elkaar op te durven komen, lef te hebben en de moed om de dialoog hierover aan te gaan. Openheid voor (religieuze) beleving voor allen is wat je voor elkaar kunt betekenen. Het symposium heeft de volgende vragen en bevindingen opgeleverd. Een belangrijke vraag is of mensen lid moeten zijn/worden van een kerkelijke 17

gemeenschap om hulp te kunnen krijgen. Mensen moeten ook beschermd worden tegen evangelisme / missionarisme. De overheid zou hierin een functie moeten vervullen. Hulp moet namelijk wel professioneel blijven. Religieuze organisaties kunnen dit zelf bewaken door er voor te zorgen dat hulpverleners niet iets terug verwachten van degenen die ze helpen. Het is belangrijk dat dit punt bespreekbaar is en blijft. Religieuze organisaties signaleren bij hun kwetsbare doelgroepen dat er weinig vertrouwen is in professionals: zij vertegenwoordigen in hun ogen te veel de overheid en de hulpverlening kan ervaren worden als controle in de eigen levenssfeer. Niet alleen mantelzorgers raken overbelast, ook bij veel religieuze organisaties is er steeds meer sprake van overbelasting van vrijwilligers. De vraag is hoe je de kwaliteit van zorg kunt borgen als de overheid zich terugtrekt. Dat de overheid los laat is eigenlijk niet goed. Soms moet je ook vasthouden. En als de overheid zich dan toch terug trekt: biedt mensen in de frontlinie dan ook expertise aan voor het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. Ten aanzien van alle thema's is het van belang dat juist waar het gaat om kwetsbare groepen de overheid actief informeert, ondersteunt en faciliteert. Religieuze organisaties werken samen in brede netwerken. Zij staan open voor het vergroten van deze netwerken met andere religieuze organisaties, professionele organisaties en ondernemers. Als thermometer van de participatiesamenleving signaleren religieuze organisaties veel. Zij bemerken dat participatie voor kwetsbare doelgroepen niet eenvoudig is. Zowel de draagkracht als de draaglast van de kwetsbare groepen als die van de vrijwilligers en mantelzorgers komen onder spanning te staan. We besluiten daarom met het advies van Bredewold: Richt je op zingeving, actieve solidariteit, geef ruimte aan gemarginaliseerden en geef een stem aan kwetsbare groepen.

Ik wens je niet toe dat het op je levenspad altijd zonnig is, En ook niet dat voor jou het leven altijd over rozen gaat. Evenmin, dat je nooit ergens spijt van hebt, En ook niet dat je nooit pijn mag voelen. Nee, dat is niet mijn wens voor jou. Mijn wens voor jou is: Dat je dapper bent in tijden van beproeving Wanneer anderen een kruis op je schouders leggen. Wanneer je bergen moet beklimmen en langs afgronden moet gaan, Wanneer er alleen nog maar een glimp van hoop is. Als elke gave die God je gaf met je meegroeit, En je het geschenk van blijdschap kunt geven aan ieder om wie je geeft. Dat je altijd een vriend hebt, die de naam van vriend waard is. Op wie je kunt vertrouwen. En die je hoop geeft in tijden van verdriet, En die bij de stormen van het leven aan je zij blijft. Ik heb nog een wens voor je: Dat je op elk uur van vreugde en van pijn, dicht bij God kan zijn. Dat is mijn wens voor jou en voor degenen die je het meest na aan het hart liggen.

De IARF is in 1900 opgericht met als doel om mensen te verenigen die zoeken naar “de zuivere religie en de volmaakte vrijheid.” IARF is nu een wereldwijde gemeenschap van organisaties, groepen en individuen met een verschillende godsdienstige of levensbeschouwelijke achtergrond. De IARF strijdt voor het fundamentele recht op godsdienstvrijheid en bevordert begrip en respect tussen mensen uit verschillende godsdienstige tradities. IARF Nederland Secretariaat Bert Companjen, Heijenoordseweg 54, 6813 GB Arnhem, tel: 026 3516961. Website: http://www.iarfnederland.nl/ Wordt lid! Maak € 35 over op rekening NL24 INGB 0000 0096 76 t.n.v. Penningmeester Ned. Ledengroep IARF, Arnhem. Uw giften zijn van harte welkom.