Nieuwsbrief 52 december 2017

IARF Nederland Nieuwsbrief 52

december 2017

IARF Nederland wenst u prettige feestdagen en heel gelukkig 2018

IARF is een ontmoetingsplaats voor hen die streven naar de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en naar het bevorderen van mensenrechten op dit gebied IARF Nederland organiseert eenmaal per jaar (mede) een bijeenkomst, de algemene ledenvergadering en ook eenmaal per jaar publiceert IARF Nederland een Nieuwsbrief. De bijeenkomsten en de Nieuwsbrief zijn gratis voor leden .

AGENDA Half april 2018 (de exacte datum wordt later aan u bekend gemaakt) Algemene Ledenvergadering op nader te bepalen locatie Zondag 29 juli tot woensdag 1 augustus 2018 The 35th World Congress of the IARF: Reimagining Interfaith Cooperation.

The conference is organized at the initiative of the IARF and the United Universalist Association. Co-sponsors: The United Religions Initiative, the United Church of Christ, Religions for Peace, the World Congress of Faith, the Interfaith Funders Group and multiple faith communities.

Plaats: Cloyd Heck Marvin Center van de George Washington University, 800 21st St NW, Washington, DC 20052, USA. Opgave voor deelname op: https://tinyurl.com//y4 y/rtu Bij een vroege registratie krijgt u korting op de kosten van deelname.

Bestuur IARF Nederland Voorzitter Kees de Haas Vice voorzitter Tina Geels Penningmeester en secretaris a.i. Bert Companjen Bestuurslid Marie Louise Dutilh Inhoud De ALV en viering van 2017 bij de Vrijzinnigen NPB in Wassenaar Verslag middagprogramma ALV 2017 Interreligieuze viering Europese UnitariĂŤrtag in Ulm Verslag Studiereis naar Polen Ter nagedachtenis aan Annetien Heering De Dag van de Dialoog in Delft IARF Nederland

3 4 4 8 8 11 13 16

Bij de voorplaat: Kerstmis 2017 in Washington DC, USA, waar op zondag 29 juli 2018 het 35ste Wereldcongres van de IARF begint.

2

IARF Nederland De Algemene Ledenvergadering en viering van 2017 op zaterdag 22 april bij de Vrijzinnigen NPB in Wassenaar Aanwezig waren elf leden. De agendapunten werden vlot afgewerkt. De jaarverslagen 2016, algemeen en financieel, werden goedgekeurd. Bij de begroting 2018 kwam de toekomst van de ledengroep uitgebreid ter sprake. Zoals bekend zijn er door gebrek aan menskracht – er zijn nog vier bestuursleden – weinig activiteiten.

‘We kunnen de behoefte, die er wel is, niet waar maken.’ Een mogelijkheid is om aan te haken bij andere bijeenkomsten, zoals gebeurd is bij de Beraadsdag van de Remonstranten in maart 2017.

Een andere mogelijkheid is om alleen bij elkaar te komen rondom het internationale congres van de IARF en bij tussentijdse conferenties.

De president van de IARF, Wytske Dijkstra, besprak de internationale zaken. Naast een terugblik op de Councilvergadering in IJmuiden werd vooruit gekeken naar een bijeenkomst in Polen van de regionale sectie EME (Europe and Middle East) en het Congres van de IARF van zondag 29 juli tot en met woensdag 1 augustus 2018 in de Amerikaanse hoofdstad Washington.

Elders in deze Nieuwsbrief vindt u hierover de laatste berichten.

Aan het eind van de vergadering werden Annetien Heering en Onno Oeseburg bedankt voor hun jarenlange inzet voor de IARF.

3

Verslag middagprogramma Algemene Ledenvergadering in Wassenaar Tina Geels Voor het middag-programma was Ir Enis Odaci uitgenodigd, onder andere hoofd-redacteur bij Nieuw-Wij (https://www.nieuwwij.nl/). Hij is voorzitter van Stichting Humanislam (http://humanislam.com/) en publiceert via deze denktank in diverse media over cultuur, theologie en politiek. Enis is in 1975 geboren in Zuid-Turkije (Antiochië), waar de apostel Paulus een van zijn eerste kerken stichtte. Op tweejarige leeftijd is hij in het kader van de gezinshereniging naar Nederland gekomen.

In zijn vrije tijd probeert hij bruggen tussen mensen te bouwen, waarbij de dialoog met andersgelovigen bij hem centraal staat. Zo trekt hij sinds 2009 samen op met predikant Herman Koetsveld met wie hij het boek De Zeven Zuilen heeft gepubliceerd, een reeks verdiepende interviews over God, Geest en Tijdgeest. Zijn levensfilosofie is gebaseerd op het kernbegrip 'rechtvaardigheid' een levenshouding waarin volgens Enis alle geloofsovertuigingen samen kunnen komen, met behoud van de eigen kleur.

Over het thema Ruimte voor elkaar had hij een boeiende bijdrage. De samenleving lijkt gepolariseerd. Links versus rechts, religieus versus nietreligieus, islam versus christendom en nationalisme versus globalisme. Hoe kunnen religies en levensbeschouwingen samen optrekken om in tijden van onzekerheid weer vaste grond onder onze voeten te vinden? Het antwoord ligt volgens Enis opgesloten in onze eigen tradities. Hij wil een samenleving waarin humaniteit weer de leidende grondslag een samenleving is, die zowel de oude als de nieuwe uitdagingen kan aangaan.

Interreligieuze viering We sloten dit jaar ook weer de Algemene Ledenvergadering af met een interreligieuze viering, die als thema had ‘ruimte voor elkaar.’ Dieke de Jong speelde gitaar tussen de bijdragen door. We staken een licht aan voor hen die onze speciale aandacht vroegen. Aan deze viering namen vertegenwoordigers

deel van de volgende bevriende organisaties van IARF Nederland: AISA met Alaeddine Touhami, de Bahaï met Jelle van der Laan, Religies Voor Vrede met Hafsa Chairi, Brahma Kumaris met Karin Kalpoe en Tina Geels vanuit IARF Nederland. Zij brachten bijzondere teksten in, waarvan we er enkelen met u willen delen: Uit de traditie van de Brahma Kumaris, Karin Kalpoe De Kracht van Verdraagzaamheid uit het boek: Companion of God van Dadi Janki: Verdraagzaam … me niet laten beïnvloeden door verschillen, door datgene wat verdeelt; Verdraagzaam …. in stilte naar binnen te gaan en mezelf te leren kennen.

Als ik kan omgaan met mijn ego, dan lost de eigen boosheid op. Uiteindelijk is dat ook wat de ‘externe issues’ doet oplossen. Als mijn eigen ego uit de weg is, kan ik met alles omgaan. Anders is het slechts hetzelfde oude liedje: ‘jij tegen mij’, ‘ik tegen jou’.

Als ik onzelfzuchtig ben en eerlijk in mijn hart, ben ik betrokken bij de behoeften van anderen en heb ik genoeg om te geven. ‘Ik zou begrepen moeten worden’ verandert dan in ‘ik zou moeten begrijpen’. Niet ‘zij moeten veranderen,’ maar ‘ik ben bereid te geven wat nodig is’.

Geduld, vrede, wijsheid en volwassenheid zijn eigenschappen die ik ontwikkel door spirituele verdraagzaamheid.

Ik ervaar geluk in mijn leven als ik het hart van een ander raken kan. Spiritualiteit als onderdeel van onze relaties … een manier om elkaar te inspireren en te verheffen door een voorbeeld te zijn.

Ik richt mijn aandacht naar binnen en in stilte vul ik mezelf met Gods kracht, met Gods liefde en ervaar de zuivere gevoelens en het vermogen die te schenken.

Vanuit AISA Alaeddine Touhami:

5

De ruimte is er, er moet alleen nog opgeruimd worden. ‘Alam nashrah laka sadrak?’ ‘َ‫ أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَك‬, 'Hebben wij niet je borstkas verruimd?' (uit Soera 94 Al-sharh, Soelaas, Troost’) Als kind geboren, zijn we allemaal begiftigd met een grote ruimte voor wat is. Zonder vooroordeel. Ruimhartig. De ruimte voor elkaar is de ruimte die we in het hart hebben voor wat is. Het is een grote inspanning om die ruimte terug te winnen, die in de loop der jaren is benauwd door vooroordelen, overtuigingen, aannames en wantrouwen. Die grote inspanning om het hart ruim te maken zodat het ruimte heeft voor de ander, vraagt om een kracht. De kracht bij uitstek daarvoor is de bevrijdende liefde. Liefde is te vinden in de beschikbaarheid die we hebben voor het object van de liefde. De een houdt van geld en besteedt daar zijn tijd aan, de ander van zijn kinderen en besteedt daar zijn tijd aan enz. Ruimte voor elkaar is dus één, en de tijd voor elkaar ...?

Religies voor Vrede, Hafsa Chairi Ruimte voor rechtvaardigheid “O jullie die geloven! Wees standvastig voor God als rechtvaardige getuigen. En laat de afkeer van bepaalde mensen jullie er niet toe brengen niet rechtvaardig te zijn. Wees rechtvaardig, dat is dichter bij godsbewustzijn. En vrees God. Voorwaar, God weet wat jullie doen.” (Koran Soera 5 Al-Ma-idah, De Tafel, vers 8 ) Ruimte voor leven "Wanneer de wereld tot een einde komt en iemand heeft een (palm)scheut in zijn/haar handen, laat hij/zij die dan planten,” de Profeet Mohammed.

Inperking van ruimte door boosheid De Profeet Mohammed: “Een mier had een profeet uit het verleden gebeten. In zijn boosheid beval hij om het hele mierennest te verbranden. Daarop wees God 6

deze profeet terecht met de volgende woorden: ‘Omdat één mier jou heeft gestoken, vernietig jij een hele gemeenschap die Mij verheerlijkt?’

Vanuit de traditie van de Bahá’i, Jelle van der Laan Bahá’í-gebeden, ‘Abdu’l-Bahá O Gij liefderijk Heer! Gij hebt de gehele mensheid geschapen uit dezelfde ouders.

Gij hebt beschikt dat allen tot dezelfde familie behoren. In Uw heilige tegenwoordigheid zijn allen Uw dienaren en de gehele mensheid wordt onder Uw Tabernakel beschermd. Allen zijn verzameld rond Uw welvoorziene tafel. Allen worden verlicht door het licht van Uw voorzienigheid. O God! Gij zijt goed voor allen, Gij zorgt voor allen, beschermt allen en verleent leven aan allen. Gij hebt ieder met talenten en mogelijkheden begiftigd en allen zijn ondergedompeld in de Oceaan van Uw genade. O Gij, liefderijk Heer! Verenig allen. Laat de godsdiensten eensgezind zijn. Maak de volkeren één, zodat zij elkaar als één familie zullen beschouwen en de gehele aarde als één thuis. Mogen zij allen in volmaakte harmonie samenleven. O God! Hef hoog het vaandel van de eenheid der mensheid. O God! Sticht de Allergrootste Vrede. Smeed de harten aaneen, o God! O Gij, liefderijk Vader, God! Verblijd ons hart met de geur van Uw liefde.

Verhelder onze ogen met het licht van Uw leiding. Streel onze oren met de melodie van Uw Woord en beschut ons allen in de vesting van Uw voorzienigheid.

Gij zijt de Machtige en de Krachtige! Gij zijt de Vergevende en degene die de tekortkomingen van de hele mensheid op U neemt.

Vanuit de IARF bracht Tina een tekst in van Abel Herzberg.

Drie rode rozen Want alles is fragment Al door het zeggen van het woord deelt men, scheidt en schendt Het alomvattende dat men niet kent, dat ik aanwezig weet of alleen maar vermoed, dat ik niet uitspreken kan en toch uitspreken moet, Dat mij beheerst en te luisteren gebiedt.

Maar als ik zoek en luister, dan vind ik het niet.

Een troost blijft: Er is in ieder woord een woord dat tot het onuitsprekelijke behoort; 4

er is in ieder deel een deel van het ondeelbare geheel Gelijk in elke kus, hoe kort, het hele leven meegegeven wordt. (uit: Abel Herzberg, 'Drie rode rozen', Querido, Amsterdam 1978) Na het zingen van de Song of Peace, werd de viering afgesloten met een eenvoudige zegenbede.

Europese Unitariërtag in Ulm Kees de Haas Van vrijdag 2 tot maandag 5 juni 2017 (Pinksterweekend) vond in Neu-Ulm in het direct aan de Donau gelegen Edwin-Scharff-Haus de erste Europäische Unitariertag (EUT) plaats. Samen met de European Unitarian Universalists werd het tweejaarlijkse treffen van Duitse Unitariërs gemaakt tot een Europese bijeenkomst. Er waren meer dan 340 deelnemers afkomstig uit heel Europa en ook uit Australië, Amerika en Nieuw- Zeeland, Het thema van de bijeenkomst was ‘Geloof zonder grenzen? Glaube ohne Grenzen? Faith without Borders?

Studiereis Polen 11-14 september 2017, enige aantekeningen Annelies Trenning De extra Conferentie van IARF-EME kreeg wel een heel bijzondere invulling: niet een conferentie met lezingen en workshops zoals aangekondigd, maar een studiereis naar Warschau en het gebied voorbij Bialystok , met als doel kennis te maken met de oude multiculturele samenleving daar. Hotel Logos in Warschau was het begin- en het eindpunt.

Er waren tien deelnemers, waarvan vier uit Nederland: Lukas Liniewicz en Jarek Kubacki, die beiden uit Polen afkomstig zijn en onze reisleiders, Wytske Dijkstra 8

en mijzelf. De zes anderen kwamen uit Duitsland, Engeland, Finland, Macedonië, Oostenrijk en de Verenigde Staten. In Warschau voegden de IARF-vriendinnen Jagoda Wajchert en Justyna Borusinska zich bij ons als locale gidsen. Onze Poolse vrienden en vriendinnen hebben prima werk geleverd: vertalingen, verdieping, achtergrondinformatie. Een minibus bracht ons op maandag 11 september van Warschau naar Bialystok. Deze stad was voor de Tweede Wereldoorlog een smeltkroes van culturen. Het is de geboorteplaats van Ludwik Łazarz Zamenhof (1859-1917). Hij was oogarts, uitvinder, taalkundige en de uitvinder van het Esperanto. Hij was gefascineerd door het idee van een wereld zonder oorlog. Die zou tot stand kunnen komen door het ontwikkelen van een wereldtaal. Die taal moest voor iedereen gemakkelijk te leren zijn en niet politiek geladen. De UNESCO heeft 2017 tot het Jaar van Ludovic Zamenhof uitgeroepen. De stad Bialystok vereerde hem met het plaatsen van een standbeeld.

Vandaar gingen we door naar de streek waar sinds meer dan drie eeuwen Tataren wonen. We overnachtten in een B&B, gevestigd in een authentieke Tataarse boerderij, compleet met stallen en werkplaatsen. Alles eenvoudig ingericht, maar met warme douches en er was internet.

Tataren in deze regio zijn vooral nakomelingen van islamitische ruiters die lang geleden werden uitgenodigd zich hier te vestigen bij wijze van betaling voor bewezen diensten. Deze groep vestigde zich in het Litouwse Gemenebest rond Vilnius, Trakai, Grodno en Kaunas, tegenwoordig het grensgebied van Polen, Litouwen en Wit-Rusland. Er heeft vermenging met de lokale bevolking plaats gevonden, maar deze Tataren zijn moslim gebleven. In Polen is hun aantal ongeveer 5.000, en ze wonen nu voornamelijk in Bialystok en Gdansk. Het totaal aantal moslims in Polen wordt geschat op 30.000. Enkele duizenden Polen hebben zich tot de islam bekeerd. De meeste Poolse moslims daarentegen zijn immigranten. Ze komen met name uit Bosnië-Herzegovina, Tsjetsjenië en Pakistan.

Wij bezoeken de oude, gerestaureerde moskeeën in Bohoniki en in Krusziniany, waar het kerkhof van de Tataren is. Als in Polen iemand uit deze groep overlijdt, zal hij of zij in Krusziniany begraven worden. Opvallend is hoe de moskeeën gebouwd zijn, namelijk door lokale bouwers, die de tradities van de Islam niet 9

kenden. We zagen bijvoorbeeld ramen die aan de bovenkant in een punt eindigen en een ‘nis’ met een maat die anders was dan die in de ons bekende moskeeën. Het in 2015 groots geopende Cultureel centrum is een bedoeld als kenniscentrum voor de Kataarse cultuur. Hier kregen we een uitleg over de Islam in Polen en de restauratie van de moskee.

De synagogen in deze streek zijn vrijwel verdwenen. We zagen wat ervan over was in Krinki en in de buurt van Suprasl. In Warschau wordt verlies vergoed door het Joods historisch instituut.Er is een opleving van de Oosterse Orthodoxie zichtbaar. We bezochten het Klooster van de Annunciatie, waarvan de restauratie bijna is afgerond. In de splinternieuwe parochiekerk kregen we een exposé van een woordvoerder van het bisdom over de functie van de kerk in de maatschappij.

Toppunt van het verblijf in Polen vond ik de lezing van Konstanty Gebert, oudpoliticus en journalist. Hij hield een inleiding over de joodse gemeenschap in Polen en noemde met nadruk de gastvrijheid in Polen, van eeuwen her.

Dat er zoveel Joden in Poolse kampen zijn omgekomen is niet het resultaat van Pools antisemitisme. Het was voor de nazi’s gemakkelijk de kampen in Polen in te richten, dichtbij de woonplaats van heel veel Joden. In de lijst van landen waar de meeste Jad Vasheem-onderscheidingen zijn uitgedeeld, staat Polen op de tweede plaats. Joden zijn met Polen vergroeid, evenals de Tataren.

Op de dag van aankomst hadden mijn reisgenote en ik vele uren vertraging.

Daardoor waren we te laat voor de tocht door de binnenstad. We bleven die avond dus in de buurt van ons hotel aan de rivier. Op de oevers was een internationale markt aan de gang, met muziek en hapjes van over de hele wereld.

We spraken de lokale taal niet en voelden ons toch als in een warm bad.

10

Wat er in hetzelfde weekend en daarna aan demonstraties is geweest laat ik hier geheel buiten beschouwing. Deze reis was indrukwekkend en leerzaam.

Annelies Trenning Ter nagedachtenis aan Anna Martina Leopoldine (Annetien) Heering 28 augustus 1943 – 26 september 2017 Wytske Dijkstra Op 3 oktober jongstleden herdachten we in de Koorkerk te Middelburg het leven van Annetien in een niet-kerkelijke plechtigheid. Annetien was nauw betrokken bij de ‘Koorkerkgemeenschap’ waarin leden van de Remonstrantse gemeente Midden-Zeeland en de Vereniging van Vrijzinnige Hervormden/Protestanten Middelburg zijn verenigd.

Deze gotische kerk maakt deel van een abdijcomplex dat terug gaat tot de middeleeuwen en de sfeervolle omgeving droeg bij aan het karakter van de plechtigheid. Door de hoge lancetvensters viel het zonlicht ongehinderd naar binnen en scheen op de kist, op de bloemen, waaronder een bloemstuk van de Nederlandse Ledengroep van IARF, en op de vele mensen die er verzameld waren.

Tijdens de plechtigheid werd gesproken door Annetien’s broer Aart Heering, drie neven uit verschillende generaties, BFF (Best Friend Forever) Ria Geluk, een collega fysiotherapeut, en ondergetekende als vertegenwoordiger van IARF, NLG, IRF en IALRW. Vanuit IARF waren aanwezig: Wytske Dijkstra (IARF President), Kees de Haas en Bert Companjen (NLG bestuur), Onno Oeseburg, Lucie Meyer (IARF EME) met echtgenoot Ton Copier, alsmede Hans de Lathouder (IARF) en Dieuwke van Dorp (IRF oldies). De orgel- en vioolmuziek van Bach, Mozart, Elgar en Händel was door Annetien zelf gekozen en ook de rest van het programma was op haar aanwijzingen tot stand gekomen. De kist werd tenslotte door familieleden de kerk uitgedragen, waarna de crematie in stilte plaatshad.

11

Wytske’s toespraak Wytske opende met een persoonlijke herinnering aan een lolletje dat ze met Annetien had gehad op het 34ste IARF Wereldcongres in Birmingham. Zij beschreef vervolgens hoe enorm veel mensen van over de hele wereld pret en plezier met Annetien hadden gemaakt en gezellige en vreugdevolle momenten met haar hadden beleefd. Een vriendin in Amerika herinnerde zich hoe ze met haar gelachen had in Birmingham en een vriend uit Macedonië hoe ze samen hadden gedanst in Mennorode. Het was nodig in dit gezelschap om uit te leggen wat IARF behelst. Zij typeerde het als een vereniging waar het vanzelf spreekt dat er geen vrijheid kan zijn zonder tolerantie, geen tolerantie zonder begrip en geen begrip zonder een open instelling. Aangezien in internationaal verband conventies een ondergeschikte rol spelen (immers ieder brengt zijn eigen conventies mee) vormden IARF en verwante verenigingen een omgeving waarin een vrijgevochten geest als Annetien zich thuis voelde als een vis in het water. Hoe onafhankelijk en vrijgevochten ook, Annetien was iemand op wie je kon vertrouwen. Wytske benadrukte haar loyaliteit aan de Nederlandse afdeling. Ze nam zitting in het bestuur en bleef daar tot ze reglementair moest aftreden, waarna ze als notulist haar werk voortzette. Ze schreef goed, getuige de vele verslagen van haar hand in de IARF Nieuwsbrief. Er kon ook altijd een beroep op haar worden gedaan als er buitenlanders onthaald en gehuisvest moesten worden. Kortom, Annetien was niet alleen een warme persoonlijkheid, maar ook een vrouw uit één stuk. We zullen haar missen.

Van de talloze hommages, die de IARF ontving naar aanleiding van haar overlijden, waren er twee opgenomen in Wytske’s verhaal: (1) In memoriam Annetien door Hans de Lathouder, als vertegenwoorder van IRFOldies.

Sinds de zestiger jaren nam Annetien deel aan de jaarlijkse conferenties van de IRF, een internationale vriendenkring van jongeren. Die conferenties duurden een week en werden door ons zelf in de deelnemende landen georganiseerd. We voerden discussies over wereldproblemen en onze toekomst plannen.. We zongen, we dansten en lachten om de sketches die we opvoerden. Sinds 1993 organiseren we om de drie jaar een reunie, de IRF-Oldies. Dit jaar hadden we een week in Berlijn maar op het laatste moment bleek dat Annetien niet mee kon komen, heel jammer. Drie jaar geleden hebben Annetien, Wendy [van Noppen] en ik in Nederland een boottocht georganiseerd met 65 mensen met iedere dag speciale activiteiten. Dat was best ingewikkeld en veel werk. Maar het is met groot plezier dat ik terug denk aan de prettige samenwerking met Annetien. De afrondingsdag in Scheveningen met zijn drieën was een hoogtepunt in onze vriendschap.

12

(2) Doris Hunter, voormalig lid van de Council van IARF, bestuurslid van de IARF US Chapter en van IALRW. ‘We from the IALRW send our words of appreciation for the life of Annetien and for her support for the witness of women for the cause of religious freedom and understanding.’ [ ] could you add this during the service honoring her witness for religious interfaith harmony. I am sure that Jopie, Barbara Beach and I would add our voices if we could be present on Tuesday. Thank you!

IARF ontving nog meer brieven van her en der over de wereld verspreide leden.

Hieronder een selectie.

Kathy R. Matsui [Tokyo, Japan, voormalig bestuurslid van IARF en IALRW] ‘ I am sorry to hear of Annetien's passing. My impressive meeting with her was in Taiwan at Fo Guang Shan IALRW/IARF Congress in 2006. She willingly joined our Task Force to revive IALRW activities. Since then she has been very cooperative and has shared various insights. I pray for her and her family.’

Esther Suter [Zwitserland, IALRW en plaatsvervangend lid van de IARF council] ‘It was very moving for me, to receive on Facebook the message of Annetien about her diagnosis and life prognosis - she just said good-bye or Adieu to all personally. It is an unusual and new way, and I am glad she did it and shared with us. I met her a few times, in 2014 in Birmingham, then again in The Netherlands, and she kept supporting IALRW and plans on European level. This is like a bond that keeps us together who have known and met her. Peace to her and the rest of the world.’

Kamar Kamaroniah, Malaysia [IARF council] ‘I received a mail by Peggy to Wytske with copy to me about the passing on of Annetien Heering. My, and IALRW’s, deepest condolences to Wytske and all her dear ones. Annetien was always supportive of me and joined Esther, Gudrun and me in our meeting in Netherlands. Truly committed to good courses. I truly cherish her friendship. Rest in peace, dear friend. You added meaning to my life.’

Arben Sulejmani [Macedonië] ‘Dear Family and friends of Annetien, My condolences… we lost a friend with a beautiful soul.’

De Dag van de Dialoog in Delft maandag 6 november 2017 Inleiding van de voorzitter Monique Toonnen Welkom op deze Dag van de Dialoog, 6 november 2017 in Delft. Fijn dat u gekomen bent om deel te nemen aan een dialooggesprek over Samen wonen werken en leven, het thema van de Dialoog dag 2017 in Delft. In meer dan honderd gemeenten in Nederland wordt de Dag van de Dialoog georganiseerd, en Delft is er één van. Deze Dag van de Dialoog in Delft is 13

voorbereid door de projectgroep waar ik zelf voorzitter van ben. Samen met de anderen Wouke Lam en Sabine Schlafereit hebben we deze avond voor u georganiseerd. Waarom organiseren wij de Dag van de Dialoog? We willen bruggen slaan tussen verschillende inwoners van Delft op een manier dat er een echte ontmoeting plaats vindt. We willen mensen op een positieve manier met elkaar in contact brengen.

U maakt vanavond allen een dialoog mee. Ik hoop dat u na vanavond iets hiervan meeneemt in uw eigen leven. Ik wil een aantal mensen en organisaties bedanken.

Wouke Lam en Sabine Schläfereit voor het organiseren. Alle gespreksleiders die bereid waren een training te volgen en vandaag de gesprekken te begeleiden.

Ten slotte de IARF Nederland en de gemeente Delft voor hun financiële ondersteuning. Wij wensen elkaar een inspirerende avond toe.

Een verslag van de Dialoogdag Monique Toonen, voorzitter In de ochtend waren er twee Vrouwengroepen in het buurthuis de Vleugel, totaal 13 deelnemers + 2 begeleiders. De vrouwen waren afkomstig uit: Marokko, Turkije, Iran, Afghanistan, Congo en Nederland.

Verslag van groep 1.

Het thema Samen wonen, samen leven, samen werken riep bij verschillende vrouwen verhalen op over oog hebben voor elkaar, elkaar helpen. Zo vertelde een vrouw die vrijwilligster is geweest in een bejaardenhuis: ‘Ik bracht koffie en thee rond in de kamers. Ik hoorde een vrouw steeds roepen. Ik vroeg aan de verpleging: “Gaan jullie niet kijken?” “Nee,” zeiden ze, “Ze is steeds aan het roepen. Dat houdt niet op.” Toen ben ik naar binnen gegaan en heb gevraagd waarom ze steeds aan het roepen was. De vrouw vertelde dat ze de volgende dag naar het ziekenhuis moest voor een operatie en dat ze bang was. Ik heb een tijdje bij haar gezeten en haar hand vast gehouden en toen werd ze rustig.’

1

Een andere vrouw vertelde dat ze geholpen was door haar vriendin toen ze in verwachting was en moest bevallen. Deze vrouw kon geen Nederlands verstaan en spreken. Haar vriendin kon dat wel. Toen ze ging bevallen mocht er maar een persoon bij zijn. Ze moest kiezen tussen haar man, die ook geen Nederlands sprak, of haar vriendin. De vriendin had toen besloten dat haar man er dan bij moest zijn en dat zij op de gang zou zitten en erbij geroepen kon worden om te vertalen als dat nodig was.

Verder gaven de vrouwen aan dat ze vaker dit soort gesprekken zouden willen voeren. Maar dat buurthuizen zijn dicht gegaan en dat ze daarom geen goede ontmoetingsplekken meer hebben. Een van de Nederlandse vrouwen bleek in de gemeenteraad te zitten. Zij zou dit punt meenemen naar de wethouder. ’s Avonds in het Christelijk Lyceum Delft. Thema: Samen wonen, samen werken, samen leven. Mensen zijn afkomstig uit Nederland, Iran en RoemeniÍ Groep 1 (zes deelnemers + begeleider) Iedereen heeft ruim de tijd gekregen om te vertellen en zijn ervaringen te delen.

De sfeer was bijzonder open en prettig. Ruimte voor echt persoonlijke en ontroerende verhalen zelfs. De burgemeester van Delft, Marja van Bijsterveld, sloot aan bij de tafel en heeft ook meegedaan, zij heeft ook haar verhaal kunnen vertellen.

Gespreksleider: Wat mij heeft geraakt is het terugkerende thema tijdens de gesprekken: samen met andere culturen. Hoe je ook plezier kunt beleven aan anders denken en handelen. Maar ook hoe andere culturen juist zoveel rijkdom met zich meebrengen.

Groep 2: (zeven deelnemers + begeleider) Samenstelling volwassenengroep: drie mannen, drie vrouwen (+ begeleider).

Gemiddelde leeftijd rond de 50. Eigen impressie: kleine maar fijne bijeenkomst.

De aanwezigen waren zeer gemotiveerd om het gesprek met elkaar aan te gaan en oprecht om naar elkaar te luisteren. Het gesprek verliep vloeiend.

Opmerkelijke uitspraken waren: "Willen we wel samen zijn?" en "Wie is wij?"

Door deze oprechte vragen werd dialoog naar een 'hoger' niveau getild en 15

kon men, zoals zelf achteraf bevestigd werd, met nieuwe inzichten naar huis.

Wat mijzelf betreft; op naar de volgende Dag van de Dialoog in 2018!

Jongerengroep, begin van de avond in Christelijk Lyceum Delft (vijf deelnemers, waaronder een Syrische vluchteling, + 1 begeleider) Thema: Erbij horen. Het was een mooi gesprek met ruimte voor iedereen. Er kwamen interessante dingen naar boven. Rode draad was: als je jezelf kunt zijn, voel je dat je erbij hoort. Voorbeeldverhaal: Toen ik bij mijn sportclub kwam had ik in het begin het gevoel: Ik hoor er niet bij. Nu heb ik dat meer. Ik sta zekerder in mijn schoenen. Ik vraag me niet meer af: Wat vinden ze van mij, vinden ze mij leuk? Wat ook helpt is dat we een gedeelde geschiedenis hebben.

De IARF is in 1900 opgericht met als doel om mensen te verenigen die zoeken naar “de zuivere religie en de volmaakte vrijheid.” IARF is nu een wereldwijde gemeenschap van organisaties, groepen en individuen met een verschillende godsdienstige of levensbeschouwelijke achtergrond. De IARF strijdt voor het fundamentele recht op godsdienstvrijheid en bevordert begrip en respect tussen mensen uit verschillende godsdienstige tradities.

IARF Nederland Secretariaat Bert Companjen, Heijenoordseweg 54, 6813 GB Arnhem, tel: 026 3516961. Website: http://www.iarfnederland.nl/ Wordt lid!

Maak € 35 over op rekening NL24 INGB 0000 0096 76 ten name van Penningmeester Ned. Ledengroep IARF, Arnhem. Uw giften zijn van harte welkom.

16

14