3oς ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·1

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

°∂øƒ°π∞™ & ∫∆∏¡√∆ƒ√ºπ∞™ 3ος ∫∞∆∞§√°√™ £∂™™∞§π∞™

Ποιες είναι οι 103 επιδοτούµενες καλλιέργειες

Ελληνικός Aτταπουλγίτης

Εκτροφή γιδιών

Αρωµατικά φυτά

ΚΑΝΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΣΕ ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ!!!

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·2

EDITORIAL

Μήνυµα προς τους επαγγελµατίες συµµετέχοντες

«Οδηγός» µετάβασης στη νέα εποχή!

Β

αδίζουµε ήδη µε γοργούς ρυθµούς στη νέα εποχή και στον τοµέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Η πρόοδος είναι αλµατώδης και η µετάβαση σε καθετί καινοτόµο γίνεται µε ταχύτητα... αστραπής. Και είναι γεγονός ότι, µέσα από την κρίση που βιώνει ο ελληνικός λαός εδώ και µεγάλο χρονικό διάστηµα, υπάρχει µια ελπίδα φωτός... µια χαραµάδα ελπίδας. Ολο και περισσότεροι και περισσότερες νέοι και νέες στρέφονται στην ύπαιθρο, ασχολούνται µε νέες καλλιέργειες µε νέες µεθόδους στην κτηνοτροφία. Οι επαγγελµατίες αγρότες και κτηνοτρόφοι έχουν πλέον ξεφύγει από τα στενά όρια της µέχρι τώρα ενασχόλησης. Εχουν ανοίξει διάπλατα τα επαγγελµατικά τους φτερά. Σε αυτή τους την προσπάθεια αρωγός στέκεται ο «οδηγός» που κυκλοφορεί και στόχο έχει να αποτελέσει ένα εργαλείο για όλους όσοι ασχολούνται µε τους τοµείς αυτούς. «Οδηγός»

άµεσα συνυφασµένος µε τη νέα εποχή, που αφήνει πίσω της το χθες και δηµιουργεί ελπίδες για το αύριο! Η επικοινωνία σας µαζί µας αλλά και µε τους επαγγελµατίες που έχουν στα χέρια τους τον Οδηγό θα εξασφαλίσει τα καλύτερα αποτελέσµατα! Η Hi-Tech εποχή µε τα ηλεκτρονικά µέσα που µας παρέχει βοηθάει πολύ στην επίτευξη των αντικειµένων που δραστηριοποιούµαστε καθηµερινά και είναι πολύ καλό να την αξιοποιούµε. Σίγουρα όµως δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάµε ότι η επιτυχία έρχεται µέσα από την Ηi-Touch επαφή µεταξύ των ανθρώπων. Έτσι λοιπόν προσδοκούµε να γνωριστούµε όλοι µεταξύ µας οι εµπλεκόµενοι στην δηµιουργία και αξιοποίηση αυτού του εργαλείου και για τον σκοπό αυτό θα φροντίσουµε να έρθουµε πιο κοντά και να σας φέρουµε και πιο κοντά µε τους επαγγελµατίες της Θεσσαλίας!

ο Εκδότης

ΕΚΔΟΤΗΣ

Βαγγέλης Κωνσταντάκος

Ο Επαγγελµατικός οδηγός διανέµεται δωρεάν µε την εφηµερίδα «ΘESSALIKI PRESS» 28ης Οκτωβρίου 85, ΒΟΛΟΣ, Τηλ.: 24210 36610, ΦΑΧ: 24210 34320 www.thessalikipress.gr - info@thessalikipress.gr

ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΔΡΑΚΟΥ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Κώστας Παναγιωτόπουλος ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σωτήρης Μπέκας, Αντώνης Παπαϊωάννου, Καραγιάννη Λία, Χριστίνα Ράπτη, Σταύρος Λαζάρου

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·3

ΖΥΓΑΡΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΓΟΛΕΚΑΝΕΣ ΖΥΓΑΡΙΕΣ ΣΦΑΓΕΙΩΝ ΖΥΓΑΡΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΓΙΔΕΣ ΧΑΡΜΑΝΙΕΡΕΣ, ΣΙΛΟ

ΣΑΚΙΑΣΤΙΚΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗ

Γεφυροπλάστιγγας

ΖΥΓΑΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝΣΙΡΟΔΙΑΝΟΜΕΙΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·4

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·5

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·6

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·7

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·8

8

Ποιες είναι

οι 103

ΓΕΩΡΓΙΑ

µατοποιούνται από αγροτικούς ή αγροτοβιοµηχανικούς συνεταιρισµούς καθώς και οµάδες παραγωγών ή ενώσεις οµάδων παραγωγών,οι οποίες έχουν συσταθεί σύµφωνα µε την κοινοτική νοµοθεσία. Ειδικότερα σύµφωνα µε το ΦΕΚ αρ.φύλλου 465 /252-14 καθορίζονται εκ νέου τα επενδυτικά σχέδια που αφορούν την παραγωγή, µεταποίηση και εµπορία γεωργικών προϊόντων. Σύµφωνα µε αυτήν ορίζονται στον τοµέα της φυτικής παραγωγής εκµεταλλεύσεις όλων των παραγωγικών κατευθύνσεων και τύπων παραγωγής. Στη µακρά λίστα των επιδοτούµενων καλλιεργειών που επιδοτούνται περιλαµβάνονται µεταξύ άλλων οπωροκηπευτικά, αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά, υποτροπικά φυτά, δενδρώδεις καλλιέργειες, όσπρια και κτηνοτροφικά φυτά. Συγκεκριµένα γίνεται αναφορά σε υφιστάµενες, νέες, εναλλακτικές και καινοτόµες καλλιέργειες, όπως:

επιδοτούµενες

καλλιέργειες

Ε

πιδοτήσεις σε 103 παραδοσιακές και εναλλακτικές καλλιέργειες φέρνει ο νέος επενδυτικός νόµος, ενισχύοντας παράλληλα όλες τις δράσεις µεταποίησης των προϊόντων αυτών. Συγκεκριµένα, ο νέος επενδυτικός νόµος, που αναµένεται σύντοµα η εφαρµογή του, ενισχύει επενδυτικές προτάσεις που αφορούν την καλλιέργεια, παραγωγή, µεταποίηση νέων µορφών αγροτικών προϊόντων. Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι η δυνατότητα καλλιέργειας και συγκοµιδής αγροτικών προϊόντων τα οποία πραγ-

Πορτοκαλιές. Οι πρώιµες ποικιλίες New Hall και Navelina που είναι ανθεκτικές στις ανεµόπληκτες περιοχές

µπορούν να καλλιεργηθούν σε όλες τις πρώιµες ή ανεµόπληκτες περιοχές της χώρας. Η πρώιµη ποικιλία Navel RO 25 µπορεί να διαδοθεί σε όλη τη χώρα όπως επίσης και η ποικιλία Fisher. Οι όψιµες ποικιλίες Navel και η ποικιλία Όψιµο Άργους προωθείται σε όλες τις κατάλληλες περιοχές της χώρας εφόσον ενδείκνυται σύµφωνα µε τις ∆/νσεις Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων.

Μανταρινοειδή. Οµάδα Κληµεντίνης: Προωθούνται οι υπερπρώιµες ποικιλίες Marisol, οι πρώιµες ποικιλίες Denules και SRA63, SRA89 και Πόρου. Οµάδα Satsuma: θεωρείται πρώιµη και ειδικότερα οι κλώνοι Clasuelina (ισπανική επιλογή), Miyagava, Wase, Okitsu (συγκοµιδή από τέλη Σεπτεµβρίου) ειδικότερα στις περιοχές Κέρκυρας, Θεσπρωτίας, Άρτας, Μαγνησίας, Πρέβεζας, Αιτωλοακαρνανίας και γενικά στις ψυχρότερες περιοχές της χώρας. Το µανταρίνι Nova, σε όλες τις περιοχές εσπεριδοκαλλιέργειας της χώρας.

Λεµονιά. Η ποικιλία Αδαµοπούλου όπου υπάρχει πρόβληµα κορυφοξήρας, σε όσες περιοχές της χώρας ευδοκιµεί. Η πρώιµη ποικιλία Inderdonato στις παραλιακές ζώνες της χώρας για συγκοµιδές από τέλη Σεπτεµβρίου. Η Μαγληνή αν και δεν είναι ανθεκτική στην κορυνηφόρα παραµένει ως προωθούµενη λόγω της µεγάλης παραγωγικότητας, των χυµωδών καρπών της και των ελάχιστων σπόρων που περιέχει. Η ποικιλία Eureka µε κύρια περίοδο συγκοµιδής άνοιξη-αρχές καλοκαιριού και µε υψηλή απόδοση σε χυµό. Η εγκατάστασή της συνιστάται µόνο σε περιοχές απαλλαγµένες από ισχυρούς τοπικούς άνεµους.

Γκρέιπ Φρουτ. Οι έγχρωµες ποικιλίες Red Blush και ιδιαίτερα Star Ruby στις περιοχές Χανίων, Λακωνίας, Μεσσηνίας, Ηλείας, στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπως και οι λευκόσαρκες άσπερµες και ιδιαίτερα η ποικιλία March Seedless.

Κουµ Κουάτ. Στις περιοχές Κέρκυρας, Αχαΐας, Μεσσηνίας, Ηλείας, Κορινθίας, Αργολίδας, Ηλείας, στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης.

Κίτρο. Στις περιοχές Αχαΐας, Μεσσηνίας, Ηλείας, Κορίνθου, Αργολίδας, στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης καθώς και στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων, Περιφέρειας Αττικής, στα νησιά

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·9

9

ΓΕΩΡΓΙΑ

Κύθηρα, Αντικύθηρα, Πόρο.

Περγαµόντο - Φράπα. Στις περιοχές Αχαΐας, Μεσσηνίας, Ηλείας, Κορίνθου, Αργολίδας, στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης καθώς και στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων, Περιφέρειας Αττικής, στα νησιά Κύθηρα, Αντικύθηρα, Πόρο και στην περιοχή Τροιζηνίας.

Υποτροπικά φυτά Οι ανάγκες σε υποτροπικούς καρπούς στην εγχώρια αγορά, το µεγαλύτερο µέρος των οποίων καλύπτεται από εισαγωγές, αυξάνονται συνεχώς. Η προώθηση των αναφεροµένων κατωτέρω υποτροπικών καλλιεργειών κρίνεται αναγκαία, προκειµένου να αντικατασταθούν µη βιώσιµες καλλιέργειες και να δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών καλλιεργειών των οποίων τα προϊόντα παρουσιάζουν αυξηµένη ζήτηση στην αγορά, και εξασφαλίζουν ικανοποιητικό γεωργικό εισόδηµα.

PAWNE, CHOCTAW, WESTERN, DESIRABLE και DELMAS. Η ανωτέρω καλλιέργεια αντέχει και σε βορειότερες περιοχές της χώρας µε ψυχρότερο σχετικώς κλίµα, όχι όµως σε υψόµετρο µεγαλύτερο των 400 µέτρων από τη στάθµη της θάλασσας.

Μάνγκο. Προωθούνται οι ποικιλίες: KENT, PALMER, KEITT, TOMMY ATKINS και IRWIN, µόνον υπό κάλυψη, στις θερµότερες και απαλλαγµένες παγετών περιοχές της χώρας.

Τσεριµόγια. Προωθείται η καλλιέργεια των ποικιλιών AFRICAN PRIDE.

Ακτινιδιά. Προωθούνται οι ποικιλίες ακτινιδιάς HΑΥWARD και ιδιαίτερα η επιλογή CHICO καθώς και η ελληνική ποικιλία «Τσεχελίδης».

Κηπευτικά. Προωθείται η καλλιέργεια όλων των κηπευτικών ειδών, υπαίθρια ή υπό κάλυψη (µονοετών και πολυετών), µε µόνη προϋπόθεση οι σχετικές ποικιλίες να είναι αποδεδειγµένα εγγεγραµµένες στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών καλλιεργουµένων φυτικών ειδών της χώρας µας ή/και στον κοινό κατάλογο ποικιλιών κηπευτικών ειδών.

Ροδιά. Προωθούνται οι ποικιλίες Wonderful, Ι.Φ.∆.

11006, Ι.Φ.∆. 11021 και Ι.Φ.∆. 1010.

Ελιά. Η καλλιέργεια της ελιάς είναι προωθούµενη ως είδος. Επιτρέπεται η ανανέωση και η µετατροπή υφιστάµενων ποικιλιών και η φύτευση νέων εκτάσεων ελιάς µε τις προωθούµενες ελληνικές ποικιλίες. Στις περιοχές ΠΟΠ και ΠΓΕ, προωθούνται οι ποικιλίες εκείνες που είναι καταγραµµένες στην αντίστοιχη απόφαση αναγνώρισης του ΠΟΠ

Αβοκάντο. Προωθούνται οι ποικιλίες Hass, Fuerte, Ettinger και Ζutano.

Μπανάνα. Στις Περιφέρειες Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου συνιστώνται οι κλώνοι Grand Nain και Αρβη. Σε καλλιέργειες υπό κάλυψη συνιστάται η οµάδα χαµηλόκορµων ποικιλιών Cavendish.

Φραγκοσυκιά. Στις Περιφέρειες: Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου στις Π.Ε. Λακωνίας, Πειραιώς (Τροιζηνία, Κύθηρα και Πόρο), Σάµου και Ευβοίας, προωθούνται οι ποικιλίες ΧΑ1, ΡΕ1, ΚΑ2 και ΡΟ2.

Χουρµαδιά. Στις Περιφέρειες: Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου στις Π.Ε. Λακωνίας, Μεσσηνίας, στις θερµότερες και παραθαλάσσιες περιοχές αυτών συνιστώνται οι ποικιλίες Barhoo, Khalas, Lulu και Deglet Noor.

Πεκάν. Προωθούνται οι ποικιλίες

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·10

10 και ΠΓΕ, τηρούµενης όµως της ποσοστιαίας αναλογίας των ποικιλιών, σε επίπεδο ζώνης παραγωγής ελαιολάδου ΠΟΠ και ΠΓΕ. Η καλλιέργεια της ελιάς προωθείται µόνο µε κανονική φύτευση (όχι πυκνή φύτευση).

Βατόµουρα. Σµέουρα. Μύρτιλα. Φραγκοστάφυλα. Προωθούνται οι ποικιλίες των ειδών RUBUS FRUTICOSUS, URSINUS FRUTICOSUS, DAEUS OCCIDENTALIS, RUBUS IDAEUS, VACCINIUM CORYMBOSUM,VACCINIUM MYRTILLUS και RIBES SATIVUM καθώς και οι υβριδιακές µορφές τους.

ΕΠΙ∆ΟΤΗΣΕΙΣ

Οι καλλιέργειες που επιδοτεί ο νέος επενδυτικός νόµος

Βατόµουρο, Σµέουρο, Μύρτιλο, Φραγκοστάφυλο, Πορτοκαλιά, Μανταρινιά, Λεµονιά, Γκρέιπ φρουτ, Κουµ κουάτ, Κίτρο, Περγαµόντο, Φράπα, Ακτινίδιο, Μηλιά, Αχλαδιά, Κυδωνιά, Βερικοκιά, Κερασιά, ∆αµασκηνιά, Ροδακινιά, Νεκταρίνι, Κοροµηλιά, Καρυδιά, Χαρουπιά, Καστανιά, Αµυγδαλιά, Φιστικιά, Συκιά, Ροδιά, Ελιά, Τσάι, Ρίγανη, Λεβάντα, Μέντα, Θυµάρι, ∆ενδρολίβανο, Βάλσαµο, Λουίζα,

Σαµπούκος, Φασκόµηλο, Μελισσόχορτο, Βαλεριάνα, Ματζουράνα, Εχινάτσεα, Εστραγκόν, Κάπαρη, Υσσωπος, Γκότζι Μπέρι, Ιπποφαές, Αλόη, Κρανιά, Αρώνια, Φακή, Κοινό φασόλι, Φασόλια γίγαντες, Φάβα, Κουκιά, Ρεβίθι, Τριφύλλι, Κτηνοτροφικό µπιζέλι, Βίκος, Αβοκάντο, Φραγκοσυκιά, Μάνγκο, Λωτός, Μπανάνα, Χουρµαδιά, Λίτσι, Γκουάβα, Πεκάν, Τσεριµόγια, Αγκινάρα, Σπαράγγι, Ντοµάτα, Μελιτζάνα, Αγγούρι, Πιπεριά, Πατάτα, Πεπόνι, Καρπούζι, Αγγούρι, Κολοκύθι, Φασολάκι, Αρακάς, Κρεµµύδι, Σκόρδο, Πράσο, Παντζάρι, Καρότο, Ραπάνι, Μαρούλι, Σπανάκι, Ραδίκι, Αντίδι, Μαϊντανός, Άνηθος, Σέλινο, Λάχανο, Κουνουπίδι, Μπρόκολο, Λαχανάκι Βρυξελλών, Μπάµια, Φράουλα. ∆απάνες που ενισχύονται • Η κατασκευή, η επέκταση, ο εκσυγχρονισµός κτιριακών, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, καθώς και οι δαπάνες διαµόρφωσης περιβάλλοντος χώρου, στα πλαίσια αυτόνοµων και λειτουργικών επενδυτικών σχεδίων µε ολοκληρωµένο χαρακτήρα.

• Η κατασκευή κτιρίων ή εγκαταστάσεων προοριζοµένων για τη στέγαση, την αναψυχή ή τη συνεστίαση των εργαζοµένων

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·11

11

ΕΠΙ∆ΟΤΗΣΕΙΣ

της επιχείρησης καθώς και αιθουσών κατάρτισης προσωπικού, εφόσον αυτά γίνονται στην περιοχή που είναι εγκατεστηµένη η επιχείρηση.

• Η αγορά καινούργιων µεταφορικών µέσων διακίνησης υλικών και προϊόντων εντός του χώρου της εντασσόµενης µονάδας (µέσα εσωτερικής µεταφοράς). Η αγορά καινούργιων µεταφορικών µέσων µεταφοράς προσωπικού, άνω των έξι θέσεων.

• Αυτοκινούµενα γεωργικά µηχανήµατα (γεωργικοί ελκυστήρες, συλλεκτικές µηχανές, ενσιροδιανοµείς κ.λπ.) και µη αυτοκινούµενα γεωργικά µηχανήµατα (παρελκόµενα ελκυστήρα, λοιπά µηχανήµατα που προσαρµόζονται στα αυτοκινούµενα γεωργικά µηχανήµατα, κ.λπ.).

• Αγορά καινούργιων οχηµάτων ψυγείων µόνο για τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους (τοµείς κρέατος και οπωροκηπευτικών).

• Η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων µηχανηµάτων και λοιπού εξοπλισµού.

• Τα µισθώµατα χρηµατοδοτικής µίσθωσης καινούργιων σύγχρονων µηχανηµάτων και λοιπού εξοπλισµού του οποίου αποκτάται η χρήση, εφόσον η χρηµατοδοτική µίσθωση περιλαµβάνει την υποχρέωση αγοράς αυτών κατά τη λήξη της µίσθωσης.

• Η αγορά παγίων στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται άµεσα µε µία παραγωγική µονάδα σύµφωνα µε τις προϋποθέσεις του άρθρου 3 παρ. 1.

• Εξοπλισµός εργαστηρίων στον βαθµό που εξυπηρετεί τη λειτουργία παραγωγικής µονάδας, γεωργικών προϊόντων σύµφωνα µε τα οριζόµενα ανωτέρω και τις εξαιρέσεις αυτών.

• Εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων όχι ως µεµονωµένη δράση αλλά ως τµήµα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης.

• Οι δαπάνες που συνδέονται µε την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές για την κάλυψη των αναγκών της µονάδας (ιδιοκατανάλωση).

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Ανάλογα µε την περιοχή τα ποσοστά επιχορήγησης. Όλες οι κατηγορίες επενδύσεων επιχορηγούνται µε ποσοστά που διαφέρουν ανά γεωγραφική περιοχή και µπορούν να φτάσουν µέχρι και το 50% σε κάποιες περιφέρειες.

Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι ένας από τους βασικούς στόχους του εκάστοτε επενδυτικού νόµου συνεπώς και του 3908/11 ήταν και είναι η δηµιουργία επενδύσεων που ενισχύουν την παραγωγική ικανότητα της χώρας µέσα από τη δηµιουργία επενδυτικών προτάσεων που τονίζουν το πνεύµα του συνεταιρισµού αφού σχεδόν για το σύνολο των επενδυτικών προτάσεων πάνω από ένα όριο ήταν και είναι απαραίτητη η δηµιουργία εταιρείας. Άρα λοιπόν εύκολα µπορεί να συµπεράνει κανείς ότι µέσα από αυτήν τη λογική εύκολα µπορεί να ξεπεραστεί και το εµπόδιο που για κάποιους θα αποτελούσε το υψηλό ελάχιστο όριο της επένδυσης που είναι τα 100.000 ευρώ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·12

Ο

ΖΕΟΛΙΘΟΣ είναι ένα φυσικό πορώδες αργιλοπυριτικό ορυκτό µε µεγάλη ιοντοανταλλακτική ικανότητα. Ο ΖΕΟΛΙΘΟΣ που βρίσκει εφαρµογές σε γεωργία κτηνοτροφία είναι ο κλινοπτιλόλιθος τύπου ευλανδίτη. Όσο µεγαλύτερο το ποσοστό του κλινοπτιλόλιθου τόσο πιο υψηλής ποιότητας θεωρείται ο ζεόλιθος. Πρόκειται για 100% φυσικό ορυκτό µε πολλαπλές χρήσεις και εφαρµογές. Όσοι γνωρίζουν ήδη το προϊόν το χρησιµοποιούν για:

• ΕΔΑΦΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΟ στη γεωργία, • ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΖΩΟΤΡΟΦΗΣ στην κτηνοτροφία, • ΑΠΟΣΜΗΤΙΚΟ αµµωνιακών/θειικών/ανθρακικών ενώσεων (στάβλοι, βιολογικοί καθαρισµοί κτλ), • ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΟ ΥΔΑΤΩΝ, • ΑΥΞΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ.

Εφαρµογή του ζεόλιθου στη γεωργία

Τα βασικά χαρακτηριστικά του ζεόλιθου είναι: • ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΝΕΡΟΥ (µπορεί να φτάσει στο 60% του βάρους του χωρίς να διογκώνεται, αυξάνοντας το διάστηµα µεταξύ των ποτισµάτων) • ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΣ ( ανάλογα µε τις ανάγκες του φυτού) • ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΣ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΤΟΞΙΝΩΝ (για πάντα εγκλωβισµένα µέσα στους πόρους του ζεόλιθου).

Ως αποτέλεσµα έχουµε: • ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ= ΚΟΣΤΟΥΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ • ΑΥΞΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ= ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ • ΜΕΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ-ΕΧΘΡΩΝ= ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ • ΜΕΤΑΣΥΛΛΕΚΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ= ΕΜΠΟΡΕΥΣΙΜΟΤΗΤΑΣ • ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ= ΕΜΠΟΡΕΥΣΙΜΟΤΗΤΑΣ • ΜΕΙΩΣΗ ΠΟΤΙΣΜΑΤΩΝ= ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ • ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ PH • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ • ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΡΙΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ο ΖΕΟΛΙΘΟΣ µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλες τις καλλιέργειες και µε διάφορους τρόπους. Ανάλογα µε το είδος της καλλιέργειας και της δοµής του εδάφους χρησιµοποιείται και διαφορετικής κοκκοµετρίας ζεόλιθος. Ο ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΖΕΟΛΙΘΟΥ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Η ΡΙΖΟΠΟΤΙΣΜΑΤΩΝ ΔΙΝΕΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ.

Εφαρµογή του ζεόλιθου στην κτηνοτροφία

Ο ζεόλιθος ως ορυκτό αποτελεί ένα φυσικό προϊόν, που χωρίς καµία χηµική κατεργασία χρησιµοποιείται ως πρόσθετη ύλη στις ζωοτροφές µε σκοπό την αύξηση των αποδόσεων και τη βελτίωση του επιπέδου της υγείας των ζώων. Είναι προϊόν εγκεκριµένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως πρόσθετο ζωοτροφών (EURegulation 1810/2005) και ως δεσµευτικό αφλατοξινών (EU directive 70/524/CEE). Δεν αφήνει κανένα κατάλοιπο στα προϊόντα ζωικής προέλευσης.Η χρήση του είναι απόλυτα ασφαλής γιατί δεν αποδοµείται και παραµένει σταθερός στο πέρασµά του από το πεπτικό σύστηµα των ζώων. Ως πορώδες υλικό δεσµεύει:

• ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ • ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑ • ΕΠΙΒΛΑΒΕΙΣ ΟΥΣΙΕΣ που παράγονται κατά την πέψη • ΑΜΜΩΝΙΑ (µειώνοντας δραστικά τις οσµές) και ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑ ΜΕ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΟΤΡΟΦΗΣ, αυξάνοντας την πεπτικότητά τους .

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:56

™ÂÏ›‰·13

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:

• ΑΥΞΗΣΗ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ • ΑΥΞΗΣΗ ΛΙΠΟΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΡΥΘΜΟΥ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ • ΑΥΞΗΣΗ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ • ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ:

• ΑΥΞΗΣΗ ΑΥΓΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ • ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΕΛΥΦΟΥΣ • ΜΕΙΩΣΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΗΛΙΔΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΡΕΑΤΟΣ • ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΡΕΑΤΟΣ (ΣΤΑ ΠΑΧΥΝΣΗΣ) • ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΙΟ ΥΓΙΩΝ ΝΕΟΣΣΩΝ • ΑΥΞΗΣΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ

ΛΕΟΝΑΡΔΙΤΗΣ, η χρήση του στη γεωργία.

Η οργανική ουσία επηρεάζει σε µεγάλο βαθµό τις φυσικές, χηµικές και βιολογικές ιδιότητες του εδάφους. Διακρίνεται σε νωπή και χουµοποιηµένη. Η σύσταση της χουµοποιηµένης οργανικής ουσίας διακρίνεται στα εξής: • χουµικά οξέα (οργανικές ενώσεις µεγάλου µοριακού βάρους) • φουλβικά οξέα (οργανικές ενώσεις µικρού µοριακού βάρους) • Χουµίνη (χουµικά υλικά µε µικρή περιεκτικότητα δραστικών χηµικών ριζών όπως καρβοξύλια κλπ). Τα χουµικά συστατικά εκχυλίζονται από την οργανική ουσία του εδάφους, την τύρφη, τον λιγνίτη και τον λεοναρδίτη. Ο τελευταίος αποτελεί οξειδωµένη µορφή λιγνίτη και αυξάνει τα χουµικά οξέα του εδάφους.

Έτσι, η προσθήκη χουµικών οξέων στα φυτά:

• Αυξάνει την ένταση της αναπνοής των φυτών • Επηρεάζει την πρόσληψη και µεταφορά θρεπτικών • Επιδρά θετικά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήµατος • Βελτιώνει την ποιότητα παραγωγής • Συµβάλλει στην εξοικονόµηση λιπασµάτων

ΚΑΟΛΙΝΗΣ

Ο καολίνης είναι ένα υψηλής καθαρότητας φυσικό ορυκτό που έχει λευκό χρώµα και είναι µη τοξικό. Κυκλοφορεί και ως «η καολίνη». Είναι πέτρωµα αργιλοπυριτικό, και είναι πάντοτε προϊόν αλλοίωσης άλλων αργιλοπυριτικών ορυκτών, κυρίως αστρίων, είτε µε αποσάθρωση είτε µε υδροθερµική δραστηριότητα. Η σκόνη του Καολίνη ύστερα από ειδική επεξεργασία µε την οποία αποκτά λεπτόκοκκη υφή χρησιµοποιείται ως φυτοπροστατευτικό οικολογικό προϊόν.

Χαρακτηριστικά του καολίνη:

• Αδρανές υλικό που δεν αντιδρά µε άλλες ενώσεις • Θεωρείται ασφαλής για τον άνθρωπο και το περιβάλλον • Έχει έγκριση για ένα ευρύ φάσµα φυτών • Η κολλοειδής σκόνη του, ψεκαζόµενη στη φυτική επιφάνεια δηµιουργεί µία λεπτή άσπρη κονιώδη υγροφοβική µεµβράνη που δρα απωθητικά στους ζωικούς εχθρούς τόσο για τη σίτιση, όσο και για την εναπόθεση των αυγών.

Ο Καολίνης χρησιµοποιείται για:

• προστασία των φυτών από ζωικούς εχθρούς, µύκητες, βακτήρια και ιούς • προστασία των καρπών από ηλιοκαύµατα και θερµικό στρες.

ZEOPROFIT HELLAS PC

Eισαγωγή και εµπορία φυσικού Ζεολίθου Γιαννιτσών 31, 6ος όροφος κτήριο Αλέξανδρος. ΤΚ 54627,Θεσσαλονίκη τηλ. 2310534606, φαξ.2310515195 www.zeoprofit.eu info@zeoprofit.eu

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΖΕΟΛΙΘΟΥ ΑΠΟ: • ΣΛΟΒΑΚΙΑ • ΡΟΥΜΑΝΙΑ • ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ • ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΛΗΡΩΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΚΑΤΑ: ISO 22000, ISO 9001, FAMI QS ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΑΝΑ ΦΟΡΤΙΟ. ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΛΙΝΟΠΤΙΛΟΛΙΘΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΩΣ 95%

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·14

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·15

AGRIMAC from AGRIA

Ο συνεργάτης για όλες τις συνθήκες εργασίας. Διαθέσιµο σε 4Χ4 η εµπρόσθια κίνιση ανάλογα µε την επιλογή σας.

Δυναµικότητα ανύψωσης απο 1.600kgr µεχρι και 3.500 kgr. Μεγάλη ποικιλία ιστών και δυνατότητα προσαρµογής πολλών παρελκόµενων εξαρτηµάτων. Διαθέσιµο σε εκδόσεις Dumper - Loader - All terrain 4X4 Forklift.

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·16

16

ΓΕΩΡΓΙΑ

“Ελληνικός Aτταπουλγίτης: για υψηλά επίπεδα εντερικής υγείας στην κτηνοτροφία” ∆ρ. Νίκος Θεοφίλου, ∆ιευθυντής Ανάπτυξης Αγροτικών Εφαρµογών ΓΕΩΕΛΛΑΣ Α.Μ.Μ.Α.Ε.

Ο Ατταπουλγίτης Ο Ατταπουλγίτης είναι ένα σπάνιο φυσικό µαγνησιούχο αργιλοπυριτικό ορυκτό µε πολύ µεγάλη απορροφητική ικανότητα, που ανακαλύφθηκε πριν κάποιες εκατονταετίες, στην περιοχή AttapulgusGeorgia των Hνωµένων Πολιτειών της Αµερικής (εξ' ού και το όνοµα ατταπουλγίτης). Πιστοποιηµένος από το FDA (τον Εθνικό Οργανισµό Φαρµάκων των ΗΠΑ), σαν αντιδιαρροϊκός παράγοντας για τον άνθρωπο, χρησιµοποιείται σήµερα σε πάνω από 30 σκευάσµατα, ένα εκ των οποίων είναι και το γνωστό µας Immodium*. Η Ανακάλυψη του Ατταπουλγίτη στην Ελλάδα Ο Ατταπουλγίτης ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα το 1998 στην περιοχή της Κνίδης Γρεβενών. Πρόκειται για την µοναδική πηγή ατταπουλγίτη στην Ευρώπη. Η Γεωελλάς που ιδρύθηκε την ίδια χρονιά, για να αξιοποιήσει αυτή την πηγή ατταπουλγίτη, ανέπτυξε τέσσερα κοιτάσµατα µε αποδεδειγµένα αποθέµατα περί τα 50 εκατοµµύρια τόνους, τοποθετώντας την Ελλάδα σε κορυφαία θέση στο παγκόσµιο στερέωµα µαζί µε τα κοιτάσµατα των ΗΠΑ και Σενεγάλης. Η Μονάδα παραγωγής της Γεωελλάς στην Κνίδη Γρεβενών Η υπερσύγχρονη µονάδα παραγωγής της Γεωελλάς δυναµικότητας 100.000 ΜΤ, που λειτούργησε περί τα τέλη του 2004 σε γειτονικό χώρο µε τα κοιτάσµατα, περιλαµβάνει βιοµηχανικές διεργασίες όπως: Θραύση του ορυκτού (πρωτογενής & δευτερογενής), µηχανική ενεργοποίησή του µέσω εξώθησης από εκβολέα, ξήρανση στους 105C, θερµική ενεργοποίηση σε θερµοκρασίες >250C, κοκκοµετρική ταξινόµηση και «δυναµοποίηση» των κόκκων µε τρείς διαφορετικές πολύ νεωτεριστικές τεχνικές λειοτρίβησης. Η διεργασία εξώθησης έχει σαν σκοπό την αύξηση της εσωτερικής ειδικής επιφάνειας του ατταπουλγίτη και κατά συνέπεια της υδροαπορροφητικότητάς. Οι δράσεις του Ατταπουλγίτη Αντιδιαρροϊκή δράση / συνέπεια της µεγάλης πορώδους εσωτερικής επιφάνειας του Ατταπουλγίτη. Η εσωτερική πορώδης επιφάνεια του ατταπουλγίτη που αντιστοιχεί σε 200-300 m2 /g (εάν ανοίγαµε την εσωτερική επιφάνεια όλων των πόρων από ένα µόνο γραµµάριο ατταπουλγίτη, η επιφάνεια εδάφους που θα καλύπταµε θα ήταν 200-300 τετραγωνικά µέτρα!), τον καθιστά το µεγαλύτερο

µοριακό «σφουγγάρι» σε σύγκριση µε άλλα ορυκτά. H ιδιότητα αυτή συνδέεται άµεσα µε την δυνατότητα δέσµευσης νερού που είναι 130-200%.Το πολύ µεγάλο µικροσκοπικό πορώδες και την υδροαπορροφητικότητα (ικανότητα δέσµευσης νερού) του ατταπουλγίτη, µπορεί κανείς να εκµεταλλευθεί στην κτηνοτροφία (αντιδιαρροϊκή δράση). ∆έσµευση τοξινών & εντεροτοξινών / συνέπεια των εξωτερικών επιφανειών του ατταπουλγίτη. Οι επιφανειακές ιδιότητες του ατταπουλγίτη είναι άκρως σηµαντικές στην ανάπτυξη ισχυρών δεσµών µε τις τοξίνες που παράγονται από µύκητες λόγω κακής συντήρησης της ζωοτροφής η δηµητριακών και εντεροτοξίνες βακτηρίων όπως E. Col i και Cl. perfringens, προφυλάσσοντας κατ' αυτό τον τρόπο το εντερικό επιθήλιο των ζώων, προσφέροντας έτσι µία ενισχυµένη πεπτική ασφάλεια και ένα υψηλό επίπεδο υγείας. Τα προϊόντα του ατταπουλγίτη κατ' αυτό τον τρόπο αποτελούν φυσικές εναλλακτικές λύσεις για τους παραδοσιακούς φαρµακούχους αυξητικούς παράγοντες. ∆εύτερης και τρίτης γενιάς προϊόντα Ατταπουλγίτη της Γεωελλάς Η βιοµηχανική διαδικασία παραγωγής περιλαµβάνει µηχανική ενεργοποίηση του υλικού όπως φαίνεται και στο αντίστοιχο σχήµα µέσω µηχανικής εξώθησης από εκβολέα, όπου αυξάνεται η εσωτερική επιφάνεια του ατταπουλγίτη, βελτιώνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την υδροφιλία του υλικού δηλ. την αντιδιαρροϊκή δράση του, ενώ η θερµική ενεργοποίηση του υλικού σε θερµοκρασίες ανώτερες των 25 0C, για σύντοµο χρονικό διάστηµα δηµιουργεί µια επιφανειακή κεραµοποίησή του και κατ' αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι ελαιόφιλες δράσεις του υλικού δηλαδή η ικανότητά του να αλληλεπιδρά και να εξουδετερώνει οργανικές τοξικές ενώσεις όπως οι αφλατοξίνες, οι µυκοτοξίνες και οι εντεροτοξίνες βακτηρίων. Τέλος η δυναµοποί-

Μικροσκοπική δοµή Ατταπουλγίτη υπό µορφή Κυψέλης που υποδέχεται τα µόρια του νερού (µπλέ σφαίρες) στους πόρους της.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

ηση των κόκκων ατταπουλγίτη µέσω διαφόρων τεχνικών λειοτρίβησης οδηγεί στα δεύτερης γενιάς προϊόντα (SanfedUltra, Optify), τα οποία παρου-

σιάζουν εξ' ίσου καλές υδροφιλικές και ελαιοφιλικές δράσεις, ενώ περαιτέρω βελτιστοποίηση σε συνάρτηση µε την δράση στην χλωρίδα αποτελούν τα προιόντα τρίτης γενιάς που βασίζονται και στις συνέργιες του ατταπουλγίτη µε ενεργούς σακχαροµύκητες και κυτταρικά τοιχώµατα σακχαροµηκύτων.

Υψηλή προφύλαξη του εντερικού επιθηλίου χοιριδίων από βακτηριακή επιµόλυνση µε χρήση Ελληνικού Ατταπουλγίτη τρίτης γενιάς (σειρά προϊόντων ULTRAFED®). Ένα παράδειγµα εντερικής προφύλαξης χοιριδίων δίδεται κατωτέρω: Μία σειρά από βακτήρια E.Coli τύπου 0157: H7 προστέθηκε σε διάφορες συγκε2 4 6 ντρώσεις: 10, 10 , 10 and 10 σε εντεροκύτταρα χοιριδίων (IPEC J2), παρουσία και απουσία από διάφορους τύπους Ελληνικού ατταπουλγίτη (που αντιστοιχεί σε δοσολογία προσθήκης στην τροφή στα 3 Κg/ΜΤ). Ο Ελληνικός Ατταπουλγίτης τρίτης γενιάς δείχνει να έχει προστατευτική δράση σε σύγκριση µε τον µάρτυρα, αυξάνοντας κατά 21% τον αριθµό των επιζώντων εντεροκυττάρων παρουσία E.Coli σε συγκέντρωση 10/ml E.Coli, ενώ σε µεγάλες συγκεντρώσεις 106/ml από E.Coli, αυξάνει τα επιζώντα κύτταρα κατά 13%. Mε ανάλογο τρόπο ο αριθµός των επιζώντων εντεροκυττάρων παρουσία Cl. perfringes αυξήθηκε κατά 13% στις χαµηλές συγκεντρώσεις (10/ml) και κατά 9 % στις υψηλότερες (106/ml). Συµπερασµατικά, ο Ελληνικός Ατταπουλγίτης εµφανίζει µια σηµαντική προφυλακτική δράση στα εντεροκύτταρα χοίρου, ενάντια σε τοξινογόνα βακτηρίων (ΒΑ.1). Πίνακας 1: Ποσοστά αύξησης (%) του αριθµού των επιζώντων εντεροκυττάρων χοίρου κατά την συνεπώασή τους µε εντεροβακτήρια (E.Coli &

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·17

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·18

18

ΓΕΩΡΓΙΑ

Cl.Perfrigens) παρουσία διαφόρων ειδών ατταπουλγίτη της ΓΕΩΕΛΛΑΣ ΑΜΜΑΕ. Υψηλότερα επίπεδα υγείας των ζώων που οδηγούν σε υψηλές αποδόσεις Τα αποτελέσµατα από την χρήση προιόντων ατταπουλγίτη σε χοιροτροφικές µονάδεςτης Βρεττάνης - Γαλλία (ΒΑ.2) δείχνουν υψηλότερα επίπεδα υγείας και βελτιωµένη πεπτική λειτουργία των ζώων, µε µείωση των απωλειών στον απογαλακτισµό από 1 σε 0,7 % και από τον απογαλακτισµό έως την πάχυνση από 4,8 σε 3,5 %, σαν συνέπεια της προφύλαξης του εντερικού επιθηλίου από αποικισµό µε E.Coli και σύγχρονη δέσµευση των παραγοµένων τοξινογόνων. Αντίστοιχα, το κόστος από την χρήση των αντιβιοτικών στον απογαλακτισµό και αρχή της πάχυνσης µειώθηκε από 148 στα 125% / χοιρο µητέρα / έτος, λόγω της χρήσης προιόντων ατταπουλγίτη, ενώ τα επίπεδα υγείας της εντερικής µικροχλωρίδας που συσχετίζονται µε τις αποδώσεις των ζώων, όπως φαίνεται από τους βελτιωµένους δείκτες µετατρεψιµότητας (FCR) από 2,65 σε 2,57 και την µέση ηµερήσια αύξηση βάρους (DWG) από 667 σε 690g, οδηγούν και στην µεγαλύτερη κερδοφορία της µονάδας. Κατά τον ίδιο τρόπο αποτελέσµατα από ελληνικές χοιροτροφικές µονάδες, δείχνουν τις αυξητικές ιδιότητες των προϊόντων ατταπουλγίτη µε αύξηση του βάρους σφαγής στις 150 ηµέρες ανάπτυξης που κυµαίνεται από +4 έως +12,4 Kg σε σύγκριση µε µάρτυρες (ΒΑ.3). Παρόµοια αποτελέσµατα παρατηρήθηκαν σε καθετοποιηµένες µονάδες ορνιθίων κρεοπαραγωγής (broilers), όπου οι τοποθετήσεις της εβδοµάδας 42/2013 που αντιστοιχεί σε 557.654 πτηνά broilers που χρησιµοποίησαν στην τροφή τους τα τρίτης γενιάς προιόντα (Ultrafed® Broilers), συγκρίθηκαν µε τις τοποθετήσεις των εβδοµάδων 41/2013 και 43/2013 (χωρίς Ultrafed® Broilers στην τροφή). Και πάλι η θνησιµότητα και το τελικό σωµατικό βάρος των πτηνών ήταν οι κρίσιµοι παράµετροι που βελτιώθηκαν και έπαιξαν σηµαντικό ρόλο στον Ευρωπαϊκό δείκτη EPEF (European Production Efficiency Factor), που έφθασε µε το Ultrafed® Broilers τις 306 µονάδες, έναντι 278 (τοποθετήσεις εβδοµάδας 41 χωρίς Ultrafed® Broilers) και 293 (τοποθετήσεις εβδοµάδας 43 χωρίς Ultrafed® Broilers). Παραγωγή ζωοτροφών µε πρώτης και δεύτερης γενιάς ατταπουλγίτες (προϊόντα SANFED®) Η αυξητική και αντιδιαρροϊκή δράση του µη κατεργασµένου Ελληνικού Ατταπουλγίτη (Attapulgite Clay AFG µε εµπορικό όνοµα Sanfed® Powder), αποδείχθηκε µετά από δύο σειρές πειραµατισµών µε την κτηνιατρική σχολή του Πανεπιστηµίου της Bologna σε απογαλακτισµένα χοιρίδια (ΒΑ.4). Ο Ελληνικός Ατταπουλγίτης πρώτης γενιάς χρησι-

µοποιήθηκε στην τροφή χοιριδίων σε δοσολογία 1,5 % (δηλ. 15 Kg / MT τροφής) για την συνδετική ικανότητα του ατταπουλγίτη στην δηµιουργία pellets της τροφής, όπου η ανθεκτικότητα και η σκληρότητα των pellets βρέθηκε βελτιωµένη σε σύγκριση µε αυτές του µάρτυρα (ανθεκτικότητα µετά από δόνηση πάνω σε κόσκινο από 95,4 σε 95,7 % (πελετάκι 1ης περίοδου απογαλακτισµού) και από 95,4 σε 96,7 % (πελετάκι 2ης περίοδος απογαλακτισµού) / Σκληρότητα από 1,7 σε 3 Kg (1η περίοδος απογαλακτισµού) και από 2,1 σε 2,9 Kg (2η περίοδος απογαλακτισµού). Στην πρώτη δοκιµή οι διαρροϊκές καταστάσεις µειώθηκαν από 19 σε 8, ενώ η κατανοµή των περιπτώσεων σε ελαφρές και µεσαίες ήταν για τους µάρτυρες 36,8 και 63,2 % αντίστοιχα, ενώ για τον οµάδα του ατταπουλγίτη (attapulgite Clay AFG) 87,5 και 12,5 %. Αυτό σηµαίνει ότι από τις 8 περιπτώσεις διαρροιών στην οµάδα του ατταπουλγίτη η µεγάλη πλειοψηφία ήταν οι ελαφρές περιπτώσεις (87,5 %). Στην δεύτερη δοκιµή οι διαρροϊκές καταστάσεις µειώθηκαν µε τον ατταπουλγίτη από 12 σε 4, ενώ η κατανοµή τους σε ελαφρές και µεσαίες ήταν 33,3 και 66,6% αντίστοιχα για τους µάρτυρες, ενώ για τον οµάδα του ατταπουλγίτη (attapulgite Clay AFG) 100 και 0 % αντίστοιχα, περίτρανη απόδειξη ότι αφ' ενός οι περιπτώσεις διαρροιών µειώνονται µε τον ατταπουλγίτη, αφ' εταίρου και η ένταση τους αυτή µειώνεται σε πολύ σηµαντικό βαθµό. Η αυξητική δράση στα χοιρίδια απογαλακτισµού παρατηρήθηκε σε σηµαντικό βαθµό µε την χρήση του Ατταπουλγιτη (Attapulgite Clay AFG / Sanfed®Powder). Η µέση ηµερήσια αύξηση βάρους (DWG) βελτιώθηκε από 417 σε 445 g για την 1η δοκιµή και από 435 σε 471 g για την 2η δοκιµή, ενώ ο δείκτης µετατρεψιµότητας (FCR) βελτιώθηκε από 1.83 σε 1.67 για την 1η δοκιµή και από 1.83 σε 1.61 για την 2η δοκιµή. O ατταπουλγίτης πρώτης γενιάς Attapulgite Clay AFG (Sanfed®Powder) χρησιµοποιήθηκε επίσης και σε δοκιµή από το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο της Αθήνας σε ορνίθια κρεοπαραγωγής (broilers), παρουσιάζοντας βελτιώσεις στα τεχνολογικά χαρακτηριστικά των pellets, όπως επίσης και στην κατάσταση υγείας των πτηνών µε επίπεδα θνησιµοτήτων, που µειώθηκαν από 7 σε 3.5 % (ΒΑ 4).

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

Συµπεράσµατα Τα προϊόντα του Ελληνικού Ατταπουλγίτη χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο από παραγωγούς ζωοτροφών, καθετοποιηµένες µονάδες και κτηνοτρόφους για τις πολλαπλές νεωτεριστικές δράσεις τους στην απορρόφηση των µικροβιακών εντεροτοξινών (enterotoxinogenic E.Coli), µυκοτοξινών και προϊόντων αποδόµησης πρωτεϊνών όπως βιογενών αµινών, καθαρίζοντας το πεπτικό σύστηµατων ζώων και προσφέροντας µία ανανεωµένη και υγιή µικροχλωρίδα, η οποία δρα προς την κατεύθυνση της καλύτερης αξιοποίησης της τροφής, καθώς και της αποδοτικότερης λειτουργίας της κτηνοτροφικής µονάδας. Ο Ελληνικός Ατταπουλγίτης αναµένεται να παίξει τα επόµενα χρόνια ένα εξαιρετικά ενδιαφέροντα και σηµαντικό ρόλο στην διατροφή των νέων ζώων και στην δηµιουργία ιδανικών συνθηκών εντερικής υγείας, σαν φυσική εναλλακτική λύση στα φαρµακούχα βελτιωτικά πέψης / αυξητικούς παράγοντες.

Βιβλιογραφικές Αναφορές 1) A study of a commercial product based on attapulgite (Ultrafed) for the determination of its protective actionin vitro, against E.Coliand Cl. perfringes toxigenics trains in the pig”, I.Skoufos, I. Verginadis, I. Simos, A. Tzora, A. Mentis, A. Tsinas, G. Magklaras, N. Theophilou, S. Karkabounas, EAAP, Aug. 25-29, 2014, Copenhagen, Denmark.

2)“The use of ULTRAFED®PIGS in swine breeding companies in France, as replacement of medicated digestive enhancers/growth promoters. Towards an antibiotic free diet”, Eurotier, Nov.2012, Hannover, Germany.

3)“Dietary inclusion of attapulgite improves the performance of pigs in the post-weaning, growing and finishing periods” V. Kanoulas, GA Papadopoulos, G Arsenos, G Bramis, E. Tzika, P. Fortomaris, 4th European Symposium of Porcine Health Management, Bruges, 25-27 April 2012.

4) “The effects of Attapulgitic Clay AFG on weaned piglet production parameters and health” G.Martelli, Private Communication, Veterinary School of University of Bologna, 2009.

5) “Effects of palygorskite on broiler performance, feed technological characteristics and litter quality” A.C. Pappas, E. Zoidis, N. Theophilou, G. Zervas, K. Fegeros, Applied Clay Science 49 (2010) 276-280.

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·19

VIOPS VIOPSE VIOPSEC OP OPSE PS SEC ΕΠΕ ΕΠΕ Το 1965 ξεκινήσαµε να παράγουµε τα πρώτα γεωργικά χειροκίνητα εργαλεία και µηχανήµατα ψεκασµού. Με το πέρασµα των χρόνων, κατανοώντας τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της αγοράς, διευρύναµε την παραγωγή µας και την γκάµα των προϊόντων µας. Παράλληλα την δεκαετία 1980-1990 εξασφαλίσαµε αντιπροσωπείες από µεγάλους ευρωπαϊκούς οίκους (DAL DEGAN S.R.L, REVELLO GIOVANNI, BONOMI S.R.L, KWAZAR S.A., FACTORIAS FERNADEZ S.A., CLIMAX S.A., LOWE, SUPER MONTE GROUP). Πρωτοπόρα µηχανήµατα όπως ο πρώτος επαναφορτιζόµενος θειωτήρας στον κόσµο (MISTRAL), οι επαναφορτιζόµενοι ψεκαστήρες µπαταρίας (PRIMAVERA), τα είδη προστασίας (CLIMAX) καθώς και τα εργαλεία κήπου, πριόνια και ψαλίδια κλάδου (LOWE), µας καθιστούν στις πρώτες θέσεις των γεωργικών και αγροτικών εφοδίων, παρέχοντας επίσης την πλήρη τεχνική υποστήριξη τους και την άψογη και άριστη παράδοση τους.

ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΕΣ

ΨΕΚΑΣΤΗΡΕΣ ΘΕΙΩΤΗΡΕΣ

ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΕΣ ΥΨΗΛΗΣ ΠΙΕΣΗΣ

ΚΛΑ∆ΕΥΤΙΚΑ ΜΠΑΤΑΡΙΑΣ

ΕΛΑΙΟΡΑΒ∆ΙΣΤΙΚΑ ΕΙ∆Η ΚΛΑ∆ΕΜΑΤΟΣ

ΑΝΟΞΕΙ∆ΩΤΑ ∆ΟΧΕΙΑ

MHXANOKINHTA ΨΕΚΑΣΤΙΚΑ ΑΞΕΣΟΥΑΡ

ΣΟΜΠΕΣ

ΜΑΣΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΓΑΛΕΙΑ-ΕΙ∆Η ΚΗΠΟΥ

ΚΟΥΒΑ∆ΕΣ-ΛΑ∆ΙΚΑ ∆ΙΧΤΥΑ-ΣΑΚΙΑ ΕΛΑΙΟΣΥΛΛΟΓΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ - ΕΞΑΓΩΓΙΚΗ - ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ε.Π.Ε ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥΣ 2 - ΤΚ 13341 - ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210 2311655, ΦΑΞ: 210 2319488

www.viopsec.gr e-mail: viopseck@otenet.gr - info@viopsec.gr

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·20

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Λόγω της υψηλής ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων συγκρατεί τα στοιχεία (Ν-K-Ca-Μg ιχνοστοιχεία) που ρίχνουµε µε τα λiπάσµατα, ανόργαnα και οργανικά, και τα αποδίδει στο φυτό όταν αυτό έχει ανάγκη.

1. Ειδική µνεία πρέπει να γίνει για το άζωτο, διότι οι απώλειες µετά την εφαρµογή των αζωτούχων λιπασµάτων είναι πολύ µεγάλες (τα φυτά εκµεταλεύονται περίπου το 50% του αζώτου λόγω έκπλυσης, απονιτροποίησης και εξαέρωσης) 2. Συγκρατεί το νερό σε ποσότητα 40-50% του όγκου του και µειώνει τις ανάγκες για πότtσµα ανάλογα µε τον τύπο του εδάφους από 30-60%. 3. Αυξάνει τη διαθεσιµότητα ΡH - Ζn. 4. Εξισορροπεί το ΡΗ 5. Βελτιώνει τη δοµή µειώνοντας τη συµπίεση και αυξάνει τον αερισµό. 6. Κατάλληλο και για βιολογική καλλιέργεια αφού είναι φυσικό προϊόν. 7. Λειτουργεί συσσωρευτικά και δεν αποσαθρώνεται όπως άλλα βελτιωτικά εδάφους. 8. Δεν κοστίζει ακριβά διότι το κόστος εφαρµογής πρέπει να διαιρεθεί µε όλα τα χρόνια που αποδίδει στις καλλιέργειες. 9. Συνδιάζεται άριστα µε τους ενεργούς µικροορνανισµούς ενδυναµώνοντας τη δράση τους. Ως πυριτικό υλικό εναποθέτει πυρίτιο στα κυτταρικά τοιχώµατα των µίσχων µειώνοντας το πλάγιασµα. Επηρεάζει την απορόφηση και µετατόπιση πολλών µάκρο και µίκρο θρεπτικών στοιχείων. Ενισχύει την αντοχή σε ασθένειες και εχθρούς (ωίδιο-αφίδες-κυκλοκόνιο). Προστατεύει από το στρες σε αντίξοες συνθήκες. Ενισχύει τα φυτά σε αβιοτικές πιέσεις (Ξηρασία- παγετό). Αυξάνει την φωτοσυνθετική απόδοση ξηρά ουσία. Μειώνει την πρόσληψη νατρίου. Συµβάλλει στην αντοχή των φυτών στην αλατότητα και στα τοξικά επίπεδα Μn, Fe, και Ρ. Σε υδροπονική καλλιέργεια αύξησε τις αποδόσεις δηµιoυργόντας παχύτερο, λευκότερο και υγιέστερο ριζικό συστηµα. Πρόσληψη ζεολίθου αύξησε παραγωγή από 17-66% την ποιότητα από 4-46% µειώνοντας την λίπανση από 25-100%.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 200 µε 500 κιλά/στρέµµα. Διατίθεται σε σάκκους των 25 και 1000 κιλών. Διαστάσεις: πούδρα, 0-0,01mm, 0-1mm, 1-3mm, 3-5mm, 5-9mm (κατόπιν παραγγελείας διαφορετικές διαστάσεις.)

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 1. Λόγω της υψηλής ιοντοανταλλακτικής ικανότητας λειτουργεί ως αποδέκτης της περίσσειας αµµωνίας την οποία προσροφά και αποδίδει στο ζώο όταν την έχει ανάγκη. Η υπόλοιπη αποβάλλεται κάνοντας την κοπριά ασύγκριτα δυνατότερη. 2. Βελτιώνει τις φυσικές ιδιότητες των ζωοτροφών (λειτουργώντας ως αντισυσσωµατικός παράγοντας) αυξάνοντας τη ρευστότητα και µειώνοντας τα επίπεδα υγρασίας.

3. Επηρεάζει θετικά την διαδικασία της πέψης βελτιώνοντας τη απορόφηαη των Ν, Ca, και δηµιουργώντας υψηλότερη πυκνότητα οστών. 4. Αυξάνει την βιωσιµότητα µέσω πρόληψης κάποιων ασθενειών (διάρροια µόσχων). 5. Αποβάλλει από τα ζώα αµµωνία, υδρόθειο βαρέα µέταλλα, CO2 6. Προσροφά και αποβάλλει µυκοτοξίνες (αφλατοξίνες) οι οποίες είναι δευτερογενείς τοξικοί µεταβολίτες µυκήτων που επηρεάζουν το 25% της παγκόσµιας παραγωγής τροφίµων.

7. Σε µία εβδοµάδα χορήγησης σταθεροποιείται το ΡΗ.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ 2%: 20 κιλά ανα 1.000 κιλά τροφή

ΤΑ ZΩΑ ΕΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΩΦΕΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΗΣ Αγελάδες: Αύξηση γαλακτοπαραγωγής 5-8%. Επιβιωσιµάτητα των νεογέννητων 10%. Αυξηση βάρους µoσχίδων 6-8%.

Αιγοπρόβατα: Πολύδυµη κύηση έως 11%. Αυξηση βάρους 3-14%. Αύξηση λιποπερiεκτικότητας στο γάλα.

Χοίροι: Παραγωγικότητα χοιροµητέρων 8-10%. Επιβιωσιµότητα χοιριδίων 15-18%.

Πουλερικά: Αυξηση βάρους 3-10%. Επιβιωσιµότητα 2% Αύξηση ωοτοκίας 3-5%. Μείωση σπασίµατος αυγών 3-5%.

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·21

ΦΥΣΙΚΟΣ ΖΕΟΛΙΘΟΣ (ΚΛΙΝΟΠΤΙΛΟΛΙΘΟΣ)

92-96% Σ Ε ΙΜ

Τ Σ Ε

Κ Ι Τ ΙΣ

ΑΜΕΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ν Ω Γ Α ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΗΣ ΕΜ HELLAS Τ Ν

Α Υ Λ

ΠΟ

ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΥ Ph.D. TERUO HIGA

Η Κ Ι Ν Α Ι Λ Η Κ Ι Ρ Τ Ν Ο Χ Η Σ Η

ΠΩΛ

Υπεύθυνος: Κρασογιάννης Γεώργιος (Γεωπόνος ΤΕ) Τηλέφωνο: 2510 620 988, 6942409109 Email: info@zeolite.gr

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·22

22

ΓΕΩΡΓΙΑ

Λεοναρδίτης Λεοναρδίτης είναι ένα φυσικό προϊόν που εξορύσσεται. Συνήθως µαύρου χρώµατος χρησιµοποιείται ως εδαφοβελτιωτικό. Πλούσια πηγή οργανικής ουσίας µε υψηλό επίπεδο χουµικών. Βιοχηµικός ενεργό. Υψηλή ιοντοανταλλακτική ικανότητα.

1. Βελτιώνει τη δοµή του εδάφους.

2.Τον αερισµό αποφεύγοντας τη συσσωµάτωση.

3. Καλύτερη ανάπτυξη ριζικού συστήµατος.

4. Αναζωογονεί τα κουρασµένα εδάφη.

5. Αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης νερού.

6. Μειώνει τη διάβρωση των εδαφών.

7. Εξουδετερώνει τα όξινα και βασικά χαρακτηριστικά του εδάφους ρυθµίζοντας το ph 8. Σταδιακή απελευθέρωση ανόργανων λιπασµάτων.

9. Αποτροπή έκπλυσης 10. Επιταχύνει τη κυτταρική διαίρεση - αύξηση φυτών.

11. Ισχυρότερο και πιο ευρύ ριζικό σύστηµα.

• Αύξηση κυτταρικής διαίρεσης.

• Αύξηση µεταβολισµού φυτών.

• Ενεργεί θετικά στους µικροοργανισµούς του εδάφους.

• Αύξηση αντοχής σε ΝΕΟ ΠΡΟΙΟΝ OΜG βιοτικό65% ΖΕΟΛΙΘΟΣ αβιοτικό στρες.

35% ΛΕΟΝΑΡ∆ΙΤΗΣ • Αύξηση ΟΛΗ Η ∆ΥΝΑΜΗ ΣΕ πάχους κυτταΕΝΑ ΚΟΚΟ! ρικού τοιχώµατος και άρα διάρκεια ζωής - αποθήκευσης.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

∆ΟΣΟΛΟΓΙΑ • 100 ως 200 κιλά ανά στρέµµα.

• Σε υγρή µορφή για στάγδην άρδευση 4λιτρα ανά στρέµµα ανά έτος.

• Υδροδιαλυτή σκόνη 1 κιλό ανά 4 χιλιάδες λίτρα 2 έως 4 φορές ανά έτος.

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΟΛΟΙ ΟΙ ΛΕΟΝΑΡ∆ΙΤΕΣ

∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ Ι∆ΙΟΙ!

Υπεύθυνος: Κρασογιάννης Γεώργιος (Γεωπόνος ΤΕ) Τηλέφωνο: 2510 620 988, 6942409109 Email: info@zeolite.gr

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·23

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·24

24

ΓΕΩΡΓΙΑ

Η Τεχνολογία

ΕΜ® υπηρετεί τον κόσµο Teruo Higa Ph.D. Κολλέγιο Γεωργίας Πανεπιστήµιο του Ρίουκους Οκινάβα, Ιαπωνία

Ο

Teruo Higa είναι καθηγητής φυτοκοµίας στο κολλέγιο Γεωργίας, (Πανεπιστήµιο του Ρίουκιους).Γεννήθηκε το 1941 στην Οκινάβα της Ιαπωνίας. Αποφοίτησε από το κολλέγιο Γεωργίας, Πανεπιστήµιο υ Ρίουκιους και από το Πανεπιστήµιο του Κιούσου (Σχολή Αποφοίτων της Γεωργίας), στο ∆ιδακτoρικό Τµήµα Έρευνας. Το 1970 έγινε Λέκτoρας στο Πανεπιστήµιο του Ρίουκιους, το 1972 έγινε βοηθός καθηγητή πανεπιστηµίου και από το 1982 δραστηριοποιείται σ' αυτή τη θέση. Είναι πολύ γνωστός για την ανακάλυψη και ανάπτυξη των ΕΜ (Ενεργοί Μικροοργανισµοί) και αφιερώνει σχεδόν τον µισό από το χρόνο του διευθύνοντας µε επιτυχία τις προσπάθειες για την εξάπλωση της χρήσης της τεχνολογίας ΕΜ στη γεωργία σε διάφορες χώρες. Οι κύριες συγγραφικές του εργασίες περιλαµβάνουν τα βιβλία: «Μικροοργανισµοί στη Γεωργία και στην Προστασία του Περιβάλλοντος» (1990 Νοµπουνκύο), «Μια Επανάσταση για τη Σωτηρία της Γης» (1993 Σάν-

µαρκ), «Μια επανάσταση για τη Σωτηρία της Γης 2» (1994 Σάνµαρκ). Επιµελήθηκε επίσης την έκδοση του βιβλίου «ΕΜ™ Περιβαλλοντολογική Επανάσταση, η πλήρης εγκυκλοπαίδεια στοιχείων των ΕΜ» (1994 Σόγκο Γιούνικορν). Ο καθηγητής Higa είναι επίσης πρόεδρος της εκτελεστικής επιτροπής για την Εξάπλωση ∆ιεθνώς της Καλλιέργειας µε φυσικούς τρόπους, πρόεδρος της επιτροπής Φυσικής Καλλιέργειας Ασίας και Ειρηνικού, γενικός διευθυντής του Ιδρύµατος για το Περιβάλλον της Γης, σύµβουλος τεχνολογίας του Συνδέσµου Ανθοκόµων της Ιαπωνίας, διευθυντής του Παγκόσµιου Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης της Γεωργίας, επιστηµονικός σύµβουλος της Οργάνωσης Καθαρισµού Υδάτων της Ιαπωνίας, και σύµβουλος της Ιατρικής Οµοσπονδίας της Ιαπωνίας για τη Θεραπεία µε Λέιζερ. Επίσης κατέχει µεγάλο αριθµό θέσεων σε εθνικές και νοµαρχιακές επιτροπές της Ιαπωνίας.

Η Φιλοσοφία των ΕM®

«Ο τρόπος ζωής µας, βασισµένος µέχρι σήµερα στην αρχή του ανταγωνισµού, πρέπει πια να αλλάξει. Η θρησκεία, η σκέψη και η επιστήµη, αλλά και η κοινωνική δοµή χρειάζονται αλλαγές ώστε να συµβάλουν στην ίδρυση ενός συστήµατος αρµονικής συνύπαρξης και ευηµερίας του συνόλου. Για το σκοπό αυτό πρέπει να αντιµετωπιστούν τα σοβαρά προβλήµατα σίτισης, περιβάλλοντος, ιατρικής περίθαλψης και ενέργειας, µέσα από την αναγνώριση ότι όλα αυτά είναι προβλήµατα που βασανίζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα και επείγει να επιλυθούν. Ευελπιστώ πως η τεχνολογία των ΕΜ™ θα γίνει ένα ισχυρό µέσον για την επίλυση των προβληµάτων αυτών...» Η συντοµογραφία ΕΜ™ σηµαίνει «Ενεργοί Μικροοργανισµοί». Γενικότερα, υπάρχουν δύο κατευθύνσεις µεταλλαγών στη φύση, η µία είναι αυτή της αναζωογόνησης και η άλλη αυτή της αποσύνθεσης. Στην περίπτωση της αναζωογόνησης,η ζωή είναι δυναµική και διατηρείται στην υγιή της κατάσταση. Από την άλλη, στην περίπτωση της αποσύνθεσης, οι µορφές ζωής αποσυντίθενται και µολύνονται, µε επακόλουθο την ασθένεια και το θάνατο. Οι µικροοργανισµοί,η πιο µικρή µορφή ζωής, καθορίζουν σε ποιά από τις δύο καταστάσεις θα οδηγηθεί η ζωή. Έχω αναγνωρίσει έναν

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

τρόπο µε τον οποίο µικροοργανισµοί διαφορετικών ειδών µπορούν να συνυπάρχουν και πέτυχα την καλλιέργεια πέντε οικογενειών, δέκα οµάδων και πάνω από ογδόντα είδη µικροοργανισµών, οι οποίοι ονοµάστηκαν σαν οµάδα ΕΜ™. Οι ΕΜ™ εφαρµόζονται µε επιτυχία στη γεωργία, η οποία είναι και το κύριο αντικείµενό µου. Εκεί που χρησιµοποιούνται οι ΕΜ™, τα χηµικά γεωργικά φάρµακα και τα χηµικά λιπάσµατα παύουν να είναι απαραίτητα. Χρησιµοποιώντας ΕΜ, το έδαφος και η σοδειά αποκτούν την έµφυτη υγιή κατάστασή τους και αποδίδουν 1.5 έως και 3 φορές περισσότερο σε σύγκριση µε την παραγωγή στην καλλιέργεια µε χηµικά µέσα. Γρήγορες διαδικασίες εξυγίανσης λαµβάνουν χώρα από την στιγµή που οι ΕΜ εφαρµοστούν σε ένα µολυσµένο περιβάλλον. Οι ΕΜ αποδείχτηκαν χρήσιµοι για την επίλυση περιβαλλοντολογικών προβληµάτων που αφορούν τη µόλυνση υδάτων, τη µόλυνση από την κτηνοτροφία, τις αλλοιωµένες τροφές και τα βιοµηχανικά απόβλητα.

Η ανακάλυψη των ΕΜ® Στα αρχικά στάδια της επιστηµονικής µου καριέρας υποστήριζα την συµβατική καλλιέργεια στην οποία χρησιµοποιούνται µεγάλες ποσότητες χηµικών γεωργικών φαρµάκων και χηµικών λιπασµάτων. Εργαζόµενος ως καθηγητής γεωπονίας, υπέφερα από εκζέµατα και άλλες αλλεργίες, που είχαν σαν αιτία τα χηµικά γεωργικά φάρµακα. Μέσα από αυτή την εµπειρία συνειδητοποίησα τις αρνητικές επιδράσεις των χηµικών (ουσιών) και άρχισα να αναζητώ εναλλακτικές λύσεις, ανακαλύπτοντας τελικά τους µικροοργανισµούς. Άρχισα την αναζήτηση µικροοργανισµών που δεν είχαν βλαβερές επιδράσεις στα πλάσµατα εν ζωή και στο περιβάλλον. Ήταν εκείνοι που χρησιµοποιούνται στην επεξεργασία τροφίµων και στην απόσταξη οινοπνεύµατος από τις πρώτες ηµέρες της ανθρώπινης ιστορίας. Το 1981, µετά από πληθώρα ανεπιτυχών πειραµάτων, συνειδητοποίησα τα παρακάτω καθώς οι ΕΜ® άρχισαν να παίρνουν µορφή,: • ότι οι µικροοργανισµοί της ίδιας «κατεύθυνσης» συνυπάρχουν αρµονικά όταν βρίσκονται στον κατάλληλο συνδυασµό, • ότι η πλειοψηφία των µικροοργανισµών έχει µία οπορτουνιστική τάση και υιοθετεί την κατεύθυνση της οµάδας η οποία υπερτερεί σε ένα συγκεκριµένο χώρο, • ότι στρατεύονται είτε µε την τάση της αναζωογόνησης είτε µε αυτήν της αποσύνθεσης, ανάλογα µε το ποιό είδος ισχυρών µικροοργανισµών υπερισχύει. (Όλοι οι βάκιλοι φωτοσύνθεσης, οι γαλακτοβάκιλοι, οι ζυµοµύκητες και τα ωφέλιµα actinomyces στους ΕΜ® είναι µια ισχυρή οµάδα µικροοργανισµών, οι οποίοι παράγουν χρήσιµα υλικά για τον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά.) Κατά τη διαδικασία διαλογής των λεγόµενων

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·25

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·26

26 «ωφέλιµων» µικροοργανισµών, η ύπαρξη βακτηρίων φωτοσύνθεσης ήταν το κύριο στοιχείο που επέφερε επιτυχία στην ανάπτυξη και στην προώθησή της έρευνάς µου. Τα βακτήρια φωτοσύνθεσης φωτοσυνθέτουν στο χώµα όπως και στο νερό. Χρησιµοποιώντας ηλιακή ενέργεια, η οποία απορροφάται από το χώµα, παράγουν αντιοξειδωτικές ουσίες, αµινοξέα, σάκχαρα και διάφορες φυσικές ενεργές ουσίες, που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών. Οι ουσίες που δηµιουργούνται µε φυσικό τρόπο δεν είναι µόνο χρήσιµες για τα φυτά αλλά και για την αναπαραγωγή των ωφέλιµων βακτηρίων. Με την ανάπτυξη του πληθυσµού φωτοσυνθετικών βακτηρίων αναπτύσσεται και ο πληθυσµός άλλων ωφέλιµων µικροοργανισµών, πράγµα που προωθεί την εξυγείανση και την ενεργοποίηση του περιβάλλοντος.

Οι ΕΜ®παράγουν αντιοξειδωτικές ουσίες Οι αντιοξειδωτικές ουσίες, που παράγονται από τους ΕΜ, είναι γνωστό πως εµποδίζουν το οξυγόνο να παράγει ελεύθερες ρίζες, οι οποίες συνδέονται µε συγκεκριµένες ασθένειες φυτών, ζώων και ανθρώπων. Με άλλα λόγια οι αντιοξειδωτικές ουσίες καταπνίγουν, εξαλείφουν ή µεταµορφώνουν τις βλαβερές ενέργειες του ενεργού οξυγόνου. Εκείνοι οι µικροοργανισµοί, των οποίων τα χαρακτηριστικά είναι αντίθετα µε εκείνα των ΕΜ, προκαλούν διάφορες ασθένειες που συνδέονται µε διαδικασίες οξείδωσης. Η ικανότητα των αντιοξειδωτικών ουσιών είναι ανάλογη µε την ικανότητα των πυροσβεστήρων να σβήνουν φωτιές, ενώ η οξείδωση είναι ανάλογη µε το να φορέσει κανείς πυρίµαχα ρούχα για να επιζήσει σε µια φωτιά. Με άλλα λόγια, οι αντιοξειδωτικές ουσίες καταπολεµούν την ρίζα του προβλήµατος.Εκείνοι οι οποίοι έχουν ασχοληθεί µε την αναζήτηση νέων εφαρµογών των ΕΜ, παρατηρούν τώρα το φαινόµενο, ότι µια απρόσµενη ενέργεια απορροφάται από ένα σύστηµα στην κατάσταση αντιοξείδωσης. Αυτό το φαινόµενο παρουσιάζεται σαν αποτέλεσµα «αποκατάστασης της εντροπίας». Για παράδειγµα, όταν ζωτικοί οργανισµοί εκτίθενται σε υπεριώδη ακτινοβολία πεθαίνουν λόγω των εµπλεκοµένων ελεύθερων ριζών. Από την άλλη, τα βακτήρια φωτοσύνθεσης που συνυπάρχουν µε τα αντιοξειδωτικά ένζυµα τα οποία παράγονται από τους ΕΜ, αναπαράγονται λίγη ώρα µετά την έκθεσή τους σε υπεριώδη ακτινοβολία. Ασυνήθιστες χηµικές αντιδράσεις, ανεξήγητες κατά τους συµβατικούς νόµους χηµικών αντιδράσεων, λαµβάνουν χώρα στην µορφή αντιοξείδωσης, κάτι που συνεπάγεται την ανακάλυψη νέων θεωριών στους τοµείς της φυσιολογίας και της ιατρικής καθώς και στη χηµική κινητική. Ο αργός ρυθµός της αποδοχής των ΕΜ® σε πολλές ανεπτυγµένες χώρες όπως είναι η Ιαπω-

ΓΕΩΡΓΙΑ

νία. Οι ΕΜ® χρησιµοποιήθηκαν αρχικά στην Οκινάβα στην κηπουρική και στην καλλιέργεια φρούτων µε άριστα αποτελέσµατα. Αυτά τα αποτελέσµατα αναφέρθηκαν σε συναντήσεις ακαδηµαϊκών κύκλων. Ωστόσο δεν υπήρχε σηµαντική ανταπόκριση, επειδή η τεχνολογία των ΕΜ υπερβαίνει τους νόµους της παραδοσιακής γεωργίας και της παραδοσιακής αντίληψης των µικροοργανισµών στην Ιαπωνία. Επίσης, οι βιοµηχανικές εταιρίες χηµικών γεωργικών φαρµάκων και χηµικών λιπασµάτων είναι εχθρικές απέναντι στην τεχνολογία ΕΜ, επειδή οι ΕΜ θα καταργούσαν την ανάγκη χρήσης αυτών των χηµικών σκευασµάτων. Πριν από δέκα περίπου χρόνια µε πλησίασε η Οργάνωση Φυσικής Καλλιέργειας του Κιουσέϊ µε πρωτοβουλία του κύριου Mokichi Okada, ιδρυτή της Σεκάϊ Κιουσέϊ Κιό (µια θρησκευτική οργάνωση). Το 1983, ξεκίνησαν πρακτικά πειράµατα στα χωράφια της φάρµας Ισιγκάκι του Παγκόσµιου Κέντρου Έρευνας Φυσικής Καλλιέργειας, µια µη κερδοσκοπική οργάνωση υπό τη διεύθυνση της Σεκάϊ Κιουσέϊ Κιό, και από τότε η τεχνολογία ΕΜ® έγινε ένα πολύ σηµαντικό εργαλείο για την επιτυχία των στόχων της Φυσικής Καλλιέργειας Κιουσέϊ. Ο κύριος στόχος της Φυσικής Καλλιέργειας Κιουσέϊ είναι η σωτηρία της ανθρωπότητας, βασισµένη στη φύση και σε ό,τι άλλο προωθεί την εκπλήρωση των φυσικών νόµων και την ασφαλή θεµελίωση της ανθρώπινης ύπαρξης, µέσω της άφθονης παραγωγής υγιεινής τροφής, που είναι το θεµελιώδες χαρακτηριστικό των στόχων του Okada, «η δηµιουργία του παραδείσου στη γη, µέσω της εξαφάνισης των ασθενειών, της φτώχιας και της σύγκρουσης». Έτσι, το κέντρο άρχισε τη διάδοση της τεχνολογίας ΕΜ™ στις ανεπτυγµένες χώρες. Σε σύγκριση µε τα ακριβά χηµικά γεωργικά φάρµακα και χηµικά λιπάσµατα, το ΕΜ™ είναι εύκολο, ασφαλές και οικονοµικά συµφέρον στην παραγωγή και συνεπώς κατάλληλο για τη γεωργία και στις ανεπτυγµένες χώρες. Ο τρόπος εξάπλωσης της τεχνολογίας είναι µοναδικός, αφού δεσπόζει ως γενικός κανόνας η απαγόρευση της συνεργασίας µε ιδιωτικές βιοµηχανικές εταιρίες, έτσι ώστε η τεχνολογία ΕΜ να µην καταστεί αντικείµενο εκµετάλλευσης των κερδοσκόπων. Αντίθετα, συνεργάζεται απευθείας µε τις κυβερνήσεις των υπό ανάπτυξη χωρών ή ιδρύει οργανώσεις στις χώρες αυτές παρέχοντας τεχνικές οδηγίες, µέχρις ότου να είναι οι ίδιες σε θέση να λειτουργούν ανεξάρτητα και να τους µεταδοθούν τελικά οι τεχνικές γνώσεις για την παραγωγή των ΕΜ. Οι προϋποθέσεις για µια τέτοια συνεργασία είναι πολύ περιοριστικές. Για παράδειγµα, τα κέρδη από την πώληση των ΕΜ θα πρέπει να διατίθενται µόνο για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξάπλωση της φυσικής καλλιέργειας στην κάθε συνεργαζόµενη χώρα και αυτό επειδή είµαι πεπεισµένος πως οι ΕΜ δεν έχουν άλλο νόηµα, από το να χρησιµοποιούνται για τη

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

βελτίωση του περιβάλλοντος και της γεωργίας σε κάθε συµβαλλόµενη χώρα ξεχωριστά.

Η Επιτυχής Χρήση των ΕΜ® στην Ιαπωνία και σε όλο τον κόσµο Σε µια φάρµα της Νοµαρχίας Γκίφου, µία εγκαταλελειµµένη έκταση γεµάτη ζιζάνια, βελτιώθηκε καλλιεργώντας ντοµάτες µε ΕΜ. Αν και στη συµβατική γεωργία η κάθε ντοµατιά παράγει τρείς έως τέσσερις ντοµάτες σε κάθε δέσµη από άνθη, οι ντοµατιές που καλλιεργήθηκαν στο χωράφι εµπλουτισµένο µε ΕΜ, είχαν κατά µέσο όρο εφτά ως οχτώ ντοµάτες σε κάθε δέσµη και στις καλύτερες των περιπτώσεων µέχρι και 16 ντοµάτες σε κάθε δέσµη. Στην Ιαπωνία η µέση σοδειά ρυζιού είναι 540 κιλά ανά στρέµµα. Σε µία φάρµα της Νοµαρχίας του Γιαµαγκάτα, η σοδειά ρυζιού έφτασε τα 870 κιλά ανά στρέµµα σε ένα χωράφι το οποίο εµπλουτίστηκε µε ΕΜ™. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, που καταδεικνύουν τις ασυνήθιστα µεγάλες σοδειές που δεν µπορούν να επιτευχθούν µε το συµβατικό τρόπο καλλιέργειας. Στην κτηνοτροφία η τεχνολογία ΕΜ χρησιµοποιείται για την εξάλειψη της δυσοσµίας, µε το ράντισµα ΕΜ µέσα στους στάβλους, αλλά και για τη βελτίωση της υγείας των ζώων ραντίζοντας την τροφή και το νερό τους. Ένας αυξανόµενος αριθµός των υπερπόντιων χωρών εφαρµόζουν σήµερα την τεχνολογία ΕΜ ως κυβερνητική πολιτική. Όσον αφορά τις Ασιατικές χώρες, οι ΕΜ εξαπλώνονται στην Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Ινδία, Ινδονησία, Φιλιππίνες, Κορέα, Ταϊβάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές, Σρι Λάνκα, Μιανµάρ, Νεπάλ, Λάος και Κίνα. Οι περισσότερες χώρες της κεντρικής και νότιας Αµερικής έχουν αρχίσει την εφαρµογή της τεχνολογίας ΕΜ. Στην Ευρώπη άρχισαν να χρησιµοποιούνται οι ΕΜ εκτός από την καλλιέργεια, στην επίλυση περιβαλλοντολογικών προβληµάτων. Η Βραζιλία είναι σήµερα η χώρα µε τη µεγαλύτερη κατανάλωση ΕΜ στον κόσµο. (700 τόνοι ΕΜ το µήνα, 1994).

Η επίλυση περιβαλλοντολογικών προβληµάτων µε ΕΜ® Σε µια δηµόσια βιβλιοθήκη στην πόλη Γκουικάβα, στην Νοµαρχία της Οκινάβας, εγκαταστάθηκε ένα επιτυχηµένο σύστηµα βιολογικού καθαρισµού µε τη χρήση ΕΜ. Τα υγρά απόβλητα αφοδευτηρίων που είχαν επεξεργαστεί µε ΕΜ™ µετατράπηκαν σε καθαρό νερό, µέσα στο οποίο δεν µπορούσε να εντοπιστεί κανένα κολοβακτηρίδιο. Μερικές από τις θετικές συνέπειες αυτού του συστήµατος ανακύκλωσης είναι η ευκολία στον καθαρι-

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·27

27

ΓΕΩΡΓΙΑ

σµό της λεκάνης της τουαλέτας, η µείωση της χρήσης του πόσιµου νερού καθώς και η εξοικονόµηση ρεύµατος για τον εξαερισµό, µειώνοντας κατά πολύ τις δαπάνες νερού και ηλεκτρικού ρεύµατος. Αυτό το σύστηµα ανακύκλωσης έχει τώρα τοποθετηθεί και σε άλλα δηµόσια κτήρια, νοσοκοµεία και ξενοδοχεία. Ένα άλλο παράδειγµα είναι αυτό της πόλης Κάνι, στη Νοµαρχία του Γκίφου. Οι κάτοικοι της πόλης Κάνι, σε συνεργασία µε τη δηµοτική αρχή, εφάρµοσαν τους ΕΜ στην επεξεργασία οργανικών υπολειµµάτων (απορρίµµατα κουζίνας). Σαν αποτέλεσµα, το κόστος της συµβατικής επεξεργασίας, το οποίο αυξανόταν κατά 15% το χρόνο, µειώθηκε για πρώτη φορά κατά 15%. Η πόλη Κάνι λειτουργεί τώρα ως βάση απ' όπου µεταφέρονται πληροφορίες για την εφαρµογή των ΕΜ στην επεξεργασία απορριµµάτων προς τα διακυβερνητικά σώµατα της Ιαπωνίας. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα για τη συνεργασία µεταξύ κατοίκων και των δηµοτικών αρχών.

Είναι ακριβή η χρήση των ΕΜ® Οι ΕΜ πωλούνται σε χαµηλές τιµές έτσι ώστε να είναι προσιτοί για τον καθένα- Ειδικά όταν σκεφτεί κανείς ότι οι ΕΜ εφαρµόζονται κατά κανόνα σε αραιωµένη µορφή στο νερό 1 προς 1000. Για τη γεωργία υπάρχει µόνο ένα είδος ΕΜ Το EM .1®. Το ΕΜ.1® υπόσχεται πολλά για µία µεγάλη ποικιλία εφαρµογών, συµπεριλαµβάνοντας περιβαλλοντολογικά προβλήµατα και την ιατρική περίθαλψη. Σε συνεργασία µε µία οµάδα ιατρών γίνονται προσπάθειες για την αναγνώριση των ΕΜ ως φάρµακο. Υπάρχουν επίσης διάφορα άλλα προϊόντα µε εφαρµογή των ΕΜ, στα οποία συµπεριλαµβάνονται και τα κεραµικά ΕΜ, που παρουσιάζουν απεριόριστες ικανότητες.

Λίστα τοµέων όπου οι ΕΜ έχουν εφαρµοστεί µε επιτυχία Περιβάλλον • Επεξεργασία οργανικών υπολειµµάτων π.χ. η µεταλλαγή των υπολειµµάτων της κουζίνας σε οργανικό λίπασµα (κοµποστοποίηση) • Επεξεργασία υγρών αποβλήτων για την επαναφορά τους στο σύστηµα για τη χρήση γενικού καθαρισµού • Επεξεργασία µολυσµένων υδάτων όπως λίµνες και µικρές λιµνούλες, ανα-

ζωογονώντας τη χλωρίδα και την πανίδα. Γεωργία • Η παραγωγικότητα έχει ξεπεράσει το ανώτατο όριο σοδειάς, που θεωρείται απρόσιτο µε τη συµβατική µέθοδο καλλιέργειας.

• Απαιτείται λιγότερη χειρωνακτική εργασία, επιτυγχάνεται µεγαλύτερη παραγωγικότητα ιδιαίτερα για αυτούς που αντιµετώπιζαν προβλήµατα στη βιολογική καλλιέργεια.

• Μακροπρόθεσµα δε χρειάζεται όργωµα ή ξεχορτάριασµα κάνοντας δυνατόν την απευθείας σπορά στην καλλιέργεια ρυζιού.

• Στην παραγωγή φρούτων, µεγαλύτερη περιεκτικότητα ζαχάρων και ταυτόχρονα µεγαλύτερη παραγωγικότητα.

• Χαµηλότερο κόστος στη γεωργία - ένα πέµπτο του τωρινού συµβατικού κόστους • Υγιεινότερη τροφή- δεν χρειάζονται χηµικά γεωργικά φάρµακα Κτηνοτροφία • Μείωση της δυσοσµίας που συνεπάγεται µε την κτηνοτροφία • Μείωση του άγχους, των λοιµώξεων και ασθενειών των ζώων • Βελτίωση της ποιότητας του κρέατος • Μεγαλύτερη γονιµότητα στην τεχνητή γονιµοποίηση • Μείωση θνησιµότητας νεογνών ζώων • Η κοπριά περιέχει ΕΜ και είναι από µόνη της ποιοτικό λίπασµα χωρίς δυσοσµία • Εύκολη επεξεργασία των ζωικών ούρων σύµφωνα µε τα κριτήρια αποβλήτων. Μελισσοκοµία Υγιές αµυντικό σύστηµα

Υγεία Πρόληψη ασθενειών Νεότητα (antiaging ) Υγιές αµυντικό σύστηµα Βιοµηχανική χρήση • Μείωση εκποµπής τοξικών καυσαερίων(fumes) • Βελτιωµένη ποιότητα • ∆ιαθέσιµα προϊόντα είναι ΕΜ1 ® και το ΕΜ µε βότανα σε υγρή µορφή (για την κτηνοτροφία), το απόσταγµα ΕΜΧ GOLD® που κατασκευάστηκε για την κατάποση και τα κεραµικά ΕΜ X® για την επεξεργασία υδάτων και για βιοµηχανική χρήση. Βιβλιογραφία. Τίτλος βιβλίου. ΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΣΩΣΕΙ ΤΗ ΓΗ. Συγγραφέας. Τeruo Higa Εκδόσεις. Κέδρος Γενικός αντιπρόσωπος για την Ελλάδα: ΕΜ HELLAS Βουλιαγµένης 249 Τ.Κ.17237 Τηλ:0030-210-9765464 E-mail:.emhellas@otenet.gr www.emhellas.com

Καλλιέργεια πατάτας µε χρήση των Ενεργών Μικροοργανισµών(ΕΜ)

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·28

28

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Οι φυλές των αγροτικών ζώων ως συλλογικό αγαθό

Εκτροφή γιδιών

Ο

ι έλληνες αιγοτρόφοι αγωνίζονται κάτω από αντίξοες συνθήκες ως ακρίτες της ελληνικής περιφέρειας διατηρώντας ζωντανή την ελληνική κτηνοτροφική παράδοση και στηρίζοντας την ελληνική οικονοµία µε την παραγωγή ελληνικών προϊόντων ζωικής προέλευσης. Η στήριξη και η παροχή βοήθειας στους Έλληνες αιγοτρόφους, ιδιαίτερα τους νέους σε ηλικία, είναι εθνικό καθήκον για όλους τους φορείς της ελληνικής πολιτείας αφού αποτελούν δοµικούς συντελεστές για τη βιωσιµότητα της ελληνικής περιφέρειας, την εξασφάλιση της αυτάρκειας της χώρας σε προϊόντα ζωικής προέλευσης, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που διανύουµε, αλλά και για την διατήρηση της ελληνικής παράδοσης. Η παραγωγικότητα των εκτρεφόµενων γιδιών εξαρτάται από το γενότυπό τους, το περιβάλλον διαβίωσης (π.χ., σταβλικές εγκαταστάσεις), τη διατροφή τους, την κατάσταση της υγείας τους, την εφαρµοζόµενη µέθοδο αναπαραγωγής και γενικά τη διαχείριση της εκτροφής. Αντίστοιχα, η βιωσιµότητα και η οικονοµική επιτυχία µιας γιδοτροφικής επιχείρησης είναι συνάρτηση των παραγωγικών ιδιοτήτων των εκτρεφόµενων γιδιών. Η εκτροφή γιδιών έχει ως στόχο την αύξηση της παραγωγής γάλατος και κρέατος µε την επιθυµητή κάθε φορά ποιότητα µέσα στο συντοµότερο δυνατό χρόνο, καθώς και µε το µικρότερο δυνατό κόστος δεδοµένου ότι διασφαλίζεται η υγεία και ευζωία των ζώων. Αποτελεί διαχρονική διαπίστωση ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια για ποσοτική και ποιοτική αύξηση της παραγωγής της ελληνικής αιγοτροφίας µε ταυτόχρονη βελτίωση και εκσυγχρονισµό του συστήµατος εκτροφής και της διαχείρισης των ποιµνίων. Αναµφίβολα, δυνατότητες βελτίωσης και αναβάθµισης της ελληνικής αιγοτροφίας υπάρχουν, αρκεί οι προσπάθειες να γίνονται µε σωστό προγραµµατισµό και ρεαλισµό. Η Ελλάδα κατέχει την πρωτιά στον τοµέα της εκτροφής γιδιών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Το εθνικό ποίµνιο αριθµεί περίπου 5 εκατοµµύρια ζώα και αντιπροσωπεύει το 47,6% των αρµεγµένων γιδιών της Ε.Ε ενώ το παραγόµενο γάλα ανήρθε σε 406.955 τόνους για το έτος 2010. Τα εκτρεφόµενα γίδια στην πλειοψηφία τους ανήκουν σε εγχώριες ελληνικές φυλές. Τα καθαρόαιµα ποίµνια ξένων φυλών είναι ελάχιστα και οι περισσότερες ξένες φυλές που είχαν εισαχθεί πριν από δεκαετίες έχουν πλέον «απορροφηθεί» στο εθνικό ποίµνιο. Ειδικότερα, στην Ελλάδα,

σήµερα, εκτρέφονται γίδια εγχώριων φυλών και γίδια ξενικών φυλών ή µιγάδες τους µε εγχώρια. Η πλειοψηφία όµως των εκτρεφόµενων γιδιών ανήκει σε εγχώριες φυλές, που περιλαµβάνουν κυρίως ζώα µέσου µεγέθους, µε ικανοποιητικές παραγωγικές ικανότητες, πλήρως προσαρµοσµένα στις κλιµατικές συνθήκες της χώρας µας. Τα εγχώρια ελληνικά γίδια είναι όλα του γαλακτοπαραγωγού τύπου, ενώ µεταξύ των ποιµνίων, που εκτρέφονται σε διαφορετικές περιοχές της χώρας, παρατηρούνται µορφολογικές και παραγωγικές διαφορές, οι οποίες είναι αποτέλεσµα της εµπειρικής επιλογής από τους αιγοτρόφους και της διαθεσιµότητας φυσικών βοσκοτόπων. Έτσι, η ανοµοιογένεια του πληθυσµού και η µεγάλη κατά περιοχή παραλλακτικότητα, προήλθε από διασταυρώσεις και επιλογή που έγιναν τυχαία και χωρίς συγκεκριµένο προγραµµατισµό. Οι περισσότερες προσπάθειες γενετικής βελτίωσης των ελληνικών γιδιών στηρίχθηκαν στη χρήση γεννητόρων από ξενικές φυλές που εισήχθησαν κατά περιόδους. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες µε χρήση γεννητόρων τράγων της φυλής Σκοπέλου που αποτελεί την καλύτερη ελληνική φυλή γιδιών µε υψηλές αποδόσεις αντίστοιχες ξένων φυλών. Καθαρόαιµα γίδια της φυλής Σκοπέλου εκτρέφονται εντατικά ή ηµιεντατικά στη Σκόπελο, Αλόννησο, καθώς και στη περιοχή της Κάρλας στο νοµό Μαγνησίας. Για τη φυλή Σκοπέλου υπάρχει σε εξέλιξη πρόγραµµα γενετικής βελτίωσης που περιορίζεται όµως στο επίπεδο της γαλακτοµέτρησης χωρίς απογονικό έλεγχο. Πιστεύουµε ότι η φυλή αυτή µπορεί και θα πρέπει να αποτελέσει το βασικό µοχλό για την περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής αιγοτροφίας. Τα γίδια της φυλής Σκοπέλου διαθέτουν αξιοσηµείωτη ικανότητα προσαρµογής σε µεγάλο εύρος κλιµατολογικών συνθηκών και είναι κατάλληλα τόσο για επιχειρηµατική όσο και για οικόσιτη εκτροφή. Είναι απόλυτα προσαρµοσµένα στις ελληνικές συνθήκες εκτροφής και χαρακτηρίζονται από σχετικά όψιµη γενετήσια ωριµότητα, εµµονή στη γαλακτοπαραγωγή και υψηλή γαλακτοπαραγωγή. Σε ότι αφορά στα υπόλοιπα γίδια που εκτρέφονται στην Ελλάδα η συντριπτική πλειοψηφία ανήκει στην φυλή «εγχώρια ελληνική», που εµφανίζει µεγάλη παραλλακτικότητα σε φαινοτυπικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά. Από τις ξενικές φυλές που εισήχθησαν στην Ελλάδα τρεις ήταν οι σπουδαιότερες, η φυλή Ζάανεν (Zaanen), η φυλή Αλπίν (Alpine) και η φυλή ∆αµασκού (Damascus). ∆υστυχώς καµία από τις προηγούµενες φυλές δεν αποτέλεσε µοχλό για

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

την ανάπτυξη της αιγοτροφίας. Οι προσπάθειες εγκλιµατισµού καθαρόαιµων ζώων των φυλών αυτών ουσιαστικά απέτυχαν και τελικά έµειναν µιγάδες τους µε ντόπια γίδια. Τελευταία, συζητείται η φυλή Μούρθια (murcianagranadina) που είναι σχετικά νεόφερτη αφού η αποσπασµατική εισαγωγή ζώων άρχισε το 2009. Η τάση αυτή είναι το αποτέλεσµα της έλλειψης εθνικής στρατηγικής για την γιδοτροφία και την κτηνοτροφία γενικότερα, που δυστυχώς είχε και θα έχει σηµαντικές αρνητικές συνέπειες για τη βιωσιµότητα και το µέλλον τους. Σε αρκετές περιοχές της χώρας έχουν φτάσει γίδια αυτής της φυλής και υπάρχουν αντικρουόµενες απόψεις σχετικά µε την προσαρµοστικότητα, τις αποδόσεις και την ανθεκτικότητα των καθαρόαιµων ατόµων της. ∆υστυχώς, για µια ακόµα φορά η επιπολαιότητα και ο καιροσκοπισµός ευνοούν την αλόγιστη εισαγωγή ξενικών φυλών χωρίς κανείς να αντιλαµβάνεται ότι οι πρακτικές αυτές µπορεί να έχουν µη αναστρέψιµες επιπτώσεις στη γιδοτροφία. Από τη δική µας έρευνα αλλά και τα διαθέσιµα επίσηµα στοιχεία για τη φυλή Σκοπέλου αποδεικνύεται ότι τα γίδια της φυλής αυτής έχουν υψηλότερη γαλακτοπαραγωγή από τα αντίστοιχα της φυλής Μούρθια. Αυτό, µάλιστα, χωρίς να έχει γίνει συστηµατική γενετική βελτίωση στην Φυλή Σκοπέλου. Στοχεύοντας στην ανάπτυξη της ελληνικής γιδοτροφίας το Εργαστήριο Ζωοτεχνίας της Κτηνιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης συµµετέχει σε µια σειρά από ευρωπαϊκά προγράµµατα µε απώτερο σκοπό την ανάπτυξη της γιδοτροφίας και τη παραγωγή καινοτόµων προϊόντων από γίδινο γάλα. Από τη µέχρι σήµερα έρευνα προκύπτουν µια σειρά από ενδιαφέροντα στοιχεία. Σήµερα, δεν υπάρχουν δεδοµένα για τις φυσικοχηµικές ιδιότητες του γίδινου γάλατος που παράγεται κάτω από συγκεκριµένες συνθήκες εκτροφής. Η έλλειψη αυτής της γνώσης δεν δίνει τη δυνατότητα να αναδειχθεί ο ρόλος που µπορεί να διαδραµατίσει η γιδοτροφία στην παραγωγή καινοτόµων και «λειτουργικών τροφίµων». Επιπλέον, αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι ο κλάδος αυτός της κτηνοτροφίας εξελίσσεται µε ρυθµούς χελώνας ενώ η ύπαρξη των επιδοτήσεων ουσιαστικά µάλλον αποκλείει κάθε πρωτοβουλία για ουσιαστικές βελτιώσεις µε στόχο τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας του παραγόµενου γάλακτος µέσα από την κατάλληλη διατροφή και διαχείριση των ζώων. Η γιδοτροφία είναι ο «ξεχασµένος» και λιγότερο εκσυγχρονισµένος κλάδος της ελληνικής κτηνοτροφίας. Αντιµετωπίστηκε ανέκαθεν ως το απόκοµµα της προβατοτροφίας µε την επικράτη-

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·29

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·30

30 ση των όρων «αιγοπροβατοτροφία» και «αιγοπρόβατα». Βέβαια, είναι γεγονός ότι τα µεικτά ποίµνια είναι ελληνική µοναδικότητα, εντούτοις η αιγοτροφία διαφέρει σηµαντικά και έχει πολλές ιδιαιτερότητες σε σχέση µε την προβατοτροφία. Χαρακτηρίζεται κυρίως από τα ηµιεκτατικά συστήµατα εκτροφής τα οποία είναι συνυφασµένα µε το φυσικό περιβάλλον της κάθε περιοχής. Βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι η εγχώρια παραγωγή γάλατος και κρέατος δεν έχει να αντιµετωπίσει ανταγωνισµό από οµοειδή εισαγόµενα προϊόντα ενώ απουσιάζει η τυποποίηση των παραγόµενων προϊόντων και η οργανωµένη εµπορία τους, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στο κρέας. Η πλειοψηφία των ποιµνίων είναι µικρού µεγέθους καθιστώντας την εκτροφή τους αντιοικονοµική. Η πλειοψηφία των εκτροφέων είναι πλέον γέροντες χωρίς αντικαταστάτες αφού το επάγγελµα του «γιδοβοσκού» αντιµετωπίζεται ως κοινωνική εξορία. Η αιγοτροφία µε τη προβατοτροφία αποτελούν παραδοσιακό τον κορµό της ελληνικής κτηνοτροφίας. Ιδιαίτερα η αιγοτροφία αποτελεί τη περισσότερο φιλική για το περιβάλλον κτηνοτροφική δραστηριότητα µε µεγάλη οικονοµική σηµασία (συµµετέχει µε ποσοστό περίπου 15% στη συνολική ακαθάριστη αξία των ζωικής παραγωγής). Αν και στο παρελθόν τα γίδια κατηγορήθηκαν ως «καταστροφείς» των δασών εντούτοις, µια πιο αντικειµενική προσέγγιση δείχνει ότι συµβάλλουν στη πυροπροστασία και στην ήπια εκµετάλλευση των δασών αλλά και γενικότερα των περιοχών εκείνων που οι εκτάσεις τους δεν θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν ως βοσκότοποι από κανένα άλλο είδος παραγωγικού ζώου. Είναι γεγονός ότι κάτω από ελεγχόµενες συνθήκες βόσκησης τα γίδια µπορούν να αποτελέσουν τους καλύτερους προστάτες του φυσικού περιβάλλοντος. Άλλωστε, η εκτροφή των γιδιών ακµάζει σε περιοχές µε χαρακτηριστικές ιδιαιτερότητες στο κλίµα, τη µορφολογία του εδάφους και τη βλάστηση. Είναι γνωστό ότι το κύριο προϊόν της αιγοτροφίας στην Ελλάδα είναι το γάλα. ∆υστυχώς, είναι ελάχιστοι αυτοί που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και τα πλεονεκτήµατα του γίδινου γάλατος σε σχέση µε το αγελαδινό. Οι διαφορές µεταξύ του γίδινου και του αγελαδινού γάλατος έχουν ιδιαίτερη σηµασία για ορισµένες οµάδες καταναλωτών παστεριωµένου γάλατος αφού αφορούν τη χηµική του σύνθεση. Για παράδειγµα, το γίδινο γάλα περιέχει σε διαφορετικό ποσοστό λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και έχει διαφορετική περιεκτικότητα σε βιταµίνες, αλκαλική φωσφατάση και καζεΐνης σε σχέση µε το αγελαδινό. Το παραγόµενο κρέας είναι υψηλής ποιότητας µε αντιπροσωπευτικό προϊόν το «ερίφιο γάλακτος» ενώ το υπόλοιπο προέρχεται κυρίως από σφάγια ενήλικων θηλυκών και αρσενικών ζώων. Η εµπορία του κρέατος χαρακτηρίζεται από εποχικές διακυµάνσεις σε επίπεδο παραγωγής και τιµών αλλά και από παντελή απουσία τυποποίησης.

Προβλήµατα και προοπτικές Οι διαχρονικοί παράγοντες που εµποδίζουν την υγιή ανάπτυξη της γιδοτροφίας αλλά και γενικά της κτηνοτροφίας στην Ελλάδα σχετίζονται µε την ανεξέ-

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

λικτη εισαγωγή προϊόντων ζωικής προέλευσης, τον τρόπο µε τον οποίο διαµορφώνονται οι τιµές των εγχώρια παραγόµενων προϊόντων και τέλος µε τη µεγάλη διαφορά µεταξύ «τελικής τιµής» και «τιµής παραγωγού» και ουσιαστικά το «κλέψιµο» του µεριδίου του παραγωγού από τους µεταποιητές και εµπόρους των προϊόντων ζωικής προέλευσης. ∆ιαχρονική τακτική όµως είναι και η «λήψη µέτρων», οι «επιδοτήσεις», τα «προγράµµατα» και οι πολιτικές εξαγγελίες για «στήριξη της κτηνοτροφίας». Το ερώτηµα που προκύπτει είναι ποιο αποτέλεσµα είχαν όλα τα παραπάνω; Ειδικότερα, τι αλλαγή άραγε συντελέστηκε στο τοµέα της γιδοτροφίας τα τελευταία 20 χρόνια; Αλλά και γενικότερα θα πρέπει να αξιολογηθεί τι πετύχαµε στην κτηνοτροφία συνολικά. Από το 1938 που ο αείµνηστος Χατζηόλος κέρδισε το διαγωνισµό του Βαλακάκειου κληροδοτήµατος µε την 574 σελίδων εργασία του µε τίτλο «Το πρόβληµα της κτηνοτροφίας εν Ελλάδι» η θεµατολογία στη κτηνοτροφία και µοίρα των κτηνοτρόφων είναι η ίδια! Η βασική επιδίωξη τότε, όπως ακόµα και σήµερα, ήταν να αποκτήσουµε επάρκεια σε προϊόντα ζωικής προέλευσης µε αύξηση της παραγωγής για κάλυψη των αναγκών και περιορισµό ή παύση των εισαγωγών. Αντίστοιχα, αξίωµα της Ζωοτεχνίας είναι ότι η εκτροφή των ζώων στοχεύει σε ένα ικανοποιητικό οικονοµικό αποτέλεσµα. Αν αυτό δεν επιτυγχάνεται τότε η βιωσιµότητα οποιοδήποτε κλάδου της κτηνοτροφίας είναι ανέφικτη και όσοι ασχολούνται σε αυτή αργά η γρήγορα θα την εγκαταλείψουν προς αναζήτηση άλλης δραστηριότητας. Η αιγοτροφία είναι το κλασσικό παράδειγµα δραστηριότητας που αφέθηκε στη τύχη της αφού: • δεν έγινε ποτέ µια συστηµατική έρευνα για να διαπιστωθούν τα αντικειµενικά πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της αιγοτροφίας και να αποτυπωθεί το κόστος παραγωγής σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγµα ποιµνίων ώστε να υπάρχει µία βάση αναφοράς, • δεν αξιολογήθηκε ποτέ η αποτελεσµατικότητα όσων προγραµµάτων εφαρµόστηκαν, ούτε ο τρόπος µε τον οποίο δίνονταν και δίνονται οι επιδοτήσεις • δεν έγινε ποτέ ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα γενετικής βελτίωσης ιδιαίτερα για τη φυλή Σκοπέλου που φαίνεται ότι έχει πολύ αξιόλογο γενετικό δυναµικό και πολύ υψηλές αποδόσεις που την καθιστά ανταγωνιστική ακόµα και µε την Αγγλονουβιανή (Anglonubian). Για τα προβλήµατα της αιγοτροφίας έχουν µεγάλη ευθύνη όλοι ανεξαιρέτως οι εθνικοί φορείς για την

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

έλλειψη ενός στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης µε ιεράρχηση δράσεων και καθορισµό στόχων µε χρονοδιαγράµµατα. Ευθύνη όµως έχουν και οι παραγωγοί οι οποίοι «οχυρώνονται» πίσω από την γκλίτσα τους και αναζητούν δικαιολογίες και ευθύνες σε όλους τους άλλους. Οι παραγωγοί δυστυχώς στην πλειοψηφία τους χαρακτηρίζονται από έλλειψη συνεργατικού πνεύµατος αλλά και µοναδική «ξεροκεφαλιά» µε αποτέλεσµα να αποτελούν εύκολο αντικείµενο εκµετάλλευσης από επιτήδειους της αγοράς. Το µέλλον της αιγοτροφίας εξαρτάται σε µεγάλο ποσοστό από τους ίδιους τους παραγωγούς. Εντούτοις, όλοι εµείς οι υπόλοιποι (κρατικοί φορείς, ερευνητικά ινστιτούτα, πανεπιστήµια) µπορούµε να

έχουµε υποστηρικτικό ρόλο. Ουσιαστικά, το µέλλον του κλάδου θα κριθεί από την έκβαση των προσπαθειών για δηµιουργία επιχειρηµατικού πνεύµατος στους εκτροφείς και στη διαµόρφωση κατάλληλου πλαισίου περιβάλλοντος συνεργασίας µε τις µεταποιητικές επιχειρήσεις για την ανάπτυξη και παραγωγή καινοτόµων γαλακτοκοµικών προϊόντων από γίδινο γάλα που θα διασφαλίσουν τη βιωσιµότητα των εκτροφών και θα έχουν εξαγώγιµα χαρακτηριστικά. Τα µικρά ποίµνια θα πρέ-

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·31

31

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

πει να αναβαθµιστούν µε στόχο τη δηµιουργία ηµιεντατικά εκτρεφόµενων ποιµνίων µεγέθους 300-500 ζώων. Επιπλέον, η δηµιουργία εντατικά εκτρεφόµενων ποιµνίων µέσου µεγέθους (250-400 ζώα) θα πρέπει να συνδυαστεί µε ιδιοπαραγωγή ζωοτροφών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για βελτίωση της ποιότητας του παραγόµενου γάλατος και γενικότερα των µεθόδων εκτροφής διασφαλίζοντας την υγεία και την ευζωία των εκτρεφόµενων γιδιών. Το µέλλον της αιγοτροφίας θα κριθεί επίσης από τον αριθµό των νέων ανθρώπων που θα στραφεί και θα ασχοληθεί µε αυτή χρησιµοποιώντας βελτιωµένους γενοτύπους και υιοθετώντας εντατικοποιηµένες

µεθόδους εκτροφής µε έµφαση στο µηχανικό άρµεγµα των ζώων. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη της επιχειρηµατικής αιγοτροφίας µε εκσυγχρονισµό των ήδη υπαρχόντων κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, καθώς και η δηµιουργία νέων µονάδων που θα είναι εφάµιλλες µε εκείνες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών όπου ευδοκιµεί η επιχειρηµατική γιδοτροφία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση του αριθµού των µονάδων µικρού µεγέθους µε παράλ-

ληλη αύξηση εκείνων µέσου και µεγάλου µεγέθους, οι οποίες και θα κυριαρχήσουν στο µέλλον. Θα πρέπει όµως να τονιστεί ότι η µετάβαση από τον παραδοσιακό τρόπο εκτροφής σε πιο εντατικές µορφές µε υψηλής γαλακτοπαραγωγικής ικανότητας ζώα συνοδεύεται και από αλλαγές στο γενετικό υλικό των εκτρεφόµενων γιδιών, το σταβλισµό και τη µεταχείρισή τους, που είναι ανάλογες µε το βαθµό εντατικοποίησης. Η ύπαρξη συνεταιρισµών και οµάδων παραγωγών θα εξασφαλίσει την πολυπόθητη γενετική βελτίωση ενώ θα εδραιωθεί η αντίληψη για διαχείριση του ποιµνίου µε σωστή διατροφή, κατάλληλες σταβλικές εγκαταστάσεις, εφαρµογή αρµέγµατος µε µηχανή και ολοκληρωµένο σχέδιο προληπτικής υγιεινής. Οι γενετικοί πόροι των αγροτικών ζώων έχουν στρατηγική σηµασία για την πρωτογενή παραγωγή της χώρας, γιατί µπορούν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, να προσαρµοσθούν ή και να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τη δηµιουργία φυλών ζώων κατάλληλων για τη σύγχρονη ανταγωνιστική, και για τη βιώσιµη και περιβαλλοντικά φιλική γεωργία και κτηνοτροφία. Η βιοποικιλότητα των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων επιτρέπει την αξιοποίηση εύρους παραγωγικών συστηµάτων και την παραγωγή διαφοροποιηµένων προϊόντων που ικανοποιούν την τοπική κατανάλωση. Στο πλαίσιο αυτό, η διατήρηση ενός σηµαντικού γενετικού αποθέµατος, αποτελεί εγγύηση για τη µελλοντική ανταγωνιστικότητα και τις επιλογές για µια βιώσιµη ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία. Η διατήρηση της ποικιλότητας των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων είναι ουσιαστική για την προσαρµογή στις µεταβαλλόµενες κοινωνικοοικονοµικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, συµπεριλαµβανοµένης και της κλιµατικής αλλαγής. Η αποδοτικότερη χρήση των διαθέσιµων πόρων σε συνδυασµό µε τις κατάλληλες τεχνολογίες και τη βελτιωµένη διαχείριση, προσφέρουν µεγάλες δυνατότητες για την αύξηση της παραγωγής και τη βελτίωση του εισοδήµατος των παραγωγών, αποφεύγοντας την εξάντληση των φυσικών πόρων (περιλαµβανοµένων των γενετικών πόρων) και µειώνοντας τα απόβλητα και την περιβαλλοντική ρύπανση.

Αειφορική χρήση και ανάπτυξη των γενετικών πόρων

Κατά τη διάρκεια των προηγούµενων δεκαετιών στις περισσότερες χώρες, πραγµατοποιήθηκε εξαιρετικά ταχεία πρόοδος, στην ανάπτυξη τεχνικών γενετικής

βελτίωσης των αποδόσεων των κυριότερων ειδών και φυλών ζώων. Η εντατική επιλογή και η βελτίωση των µεθόδων εκτροφής, οδήγησαν σε αύξηση των αποδόσεων σε παραγωγικά συστήµατα, όπου οι άφθονες εισροές προσφέρονται σε εξειδικευµένες φυλές, και όπου οι παράγοντες που προκαλούν καταπόνηση στα παραγωγικά ζώα (όπως το δυσµενές κλίµα και οι ασθένειες), µετριάζονται µε επενδύσεις κεφαλαίου. Η ταχεία πρόοδος που πραγµατοποιήθηκε αποτελεί ισχυρή απόδειξη του δυναµικού των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων για περαιτέρω συµβολή στην επάρκεια των τροφίµων και την αγροτική ανάπτυξη. Εντούτοις, οι τρέχουσες προσπάθειες ανάπτυξης εστιάζονται πρώτιστα σε βραχυπρόθεσµους στόχους παραγωγής, χωρίς µια στρατηγική εκτίµηση των µακροπρόθεσµων και παράλληλων συνεπεών. Η ευρύτερη περιβαλλοντική επίδραση των εντατικών παραγωγικών συστηµάτων και η µεταξύ και εντός των φυλών µείωση της γενετικής παραλλακτικότητας, συχνά παραβλέπονται. Οι πολιτικές της αειφορικής χρήσης ισορροπούν µεταξύ των στόχων για την επάρκεια των τροφίµων και την οικονοµική ανάπτυξη, και των µακροπρόθεσµων στόχων αειφορίας και ικανότητας προσαρµογής. Επιπλέον, οι περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονοµικές αλλαγές, συµπεριλαµβανοµένων των δηµογραφικών αλλαγών, της κλιµατικής αλλαγής και της ερηµοποίησης, απαιτούν ευέλικτες µεσο-µακροπρόθεσµες πολιτικές και στρατηγικές για τη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται ο σχεδιασµός στρατηγικών βελτίωσης λαµβάνοντας υπόψη πλήθος στοιχείων, τα οποία περιλαµβάνουν την ανάπτυξη κατάλληλων προγραµµάτων για τις λιγότερο χρησιµοποιούµενες φυλές, ιδιαίτερα σε χαµηλών και µεσαίων εισροών παραγωγικά συστήµατα, τον προσδιορισµό της επίδρασης των ξενικών φυλών ζώων, την κατάρτιση και τεχνική υποστήριξη, την υποστήριξη των τοπικών παραγωγικών συστηµάτων και της γνώσης σχετικά µε τη διατήρηση και την αειφορική αξιοποίηση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων και την ανάπτυξη και ενίσχυση των οργανωτικών δοµών, ιδίως των οργανώσεων των εκτροφέων.

Από τη διατήρηση στην αξιοποίηση Η κύρια αιτία που οδηγεί µια φυλή στη σταδιακή αντικατάστασή της από άλλες είναι η χαµηλή οικονοµική αποδοτικότητα. Η πραγµατικότητα όµως είναι, ότι για τις περισσότερες από τις αυτόχθονες φυλές µε µικρό πληθυσµό δεν είναι διαθέσιµα αξιόπιστα στοιχεία αποδόσεων. Συνήθως, οι αποδόσεις εκτιµώνται από µικρά δείγµατα, οι πληροφορίες αναφέρονται µόνο σε φαινοτύπους και δεν υπάρχουν εκτιµήσεις γενετικών παραµέτρων, καθώς επίσης δεν είναι διαθέσιµα δεδοµένα σχετικά µε τη διάρκεια παραγωγικής ζωής, γονιµότητα, θνησιµότητα, απαιτήσεις διατροφής και διαχείρισης, ιδιότητες οι οποίες συµβάλλουν σηµαντικά στη συνολική οικονοµική απόδοση της φυλής. Είναι πολύ πιθανό ότι πληρέστερη αποτίµηση της οικονοµικής αποδοτικότητας ορισµένων φυλών θα είχε ως αποτέλεσµα τη µετα-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·32

32 βολή της επικρατούσας άποψης σχετικά µε την αξία τους και θα κατέδειχναν τα πιθανά δυνατά σηµεία τους, τα οποία θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν. Επίσης, δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι πολλές φυλές εκτρέφονται σε περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από συγκεκριµένες κοινωνικο-οικονοµικές συνθήκες. Αυτές οι συνθήκες συχνά συνδέονται µε έλλειψη υποδοµών και τεχνικής στήριξης, όπως έλλειψη δικτύων για τη συγκέντρωση και επεξεργασία γάλακτος, σφαγείων, δικτύων προώθησης των προϊόντων και απουσία ελέγχου των αποδόσεων. Επιπρόσθετα, η απουσία ενεργών Ενώσεων των Εκτροφέων ή προγραµµάτων γενετικής βελτίωσης επηρεάζει αρνητικά τη βιωσιµότητα των φυλών. Τα in situ προγράµµατα διατήρησης, εκτός από στους στόχους της διασφάλισης της επιβίωσης της φυλής περιλαµβάνουν και στόχους που συνδέονται µε τη βελτίωση των παραγωγικών και αναπαραγωγικών ιδιοτήτων της φυλής, λαµβάνοντας µέριµνα για τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών προσαρµογής του πληθυσµού. Οι εγχώριες φυλές, γενικά, δεν επωφελούνται από τις σύγχρονες µεθόδους βελτίωσης, όσο θα µπορούσαν. Η εφαρµογή προγραµµάτων γενετικής βελτίωσης και επιλογής µπορεί να αυξήσει το γενετικό δυναµικό για µεγαλύτερη παραγωγικότητα και συνεπώς καλύτερη αποδοτικότητα των εγχώριων φυλών, αλλά παράλληλα θα πρέπει να επισηµανθούν τα ακόλουθα τρία σηµεία: • Οι στόχοι βελτίωσης να λαµβάνουν υπόψη τις αξίες διατήρησης της φυλής και οι ιδιότητες που θα συµπεριληφθούν στον επιλεκτικό στόχο θα πρέπει να έχουν υψηλές γενετικές συσχετίσεις µε τις ιδιότητες που καθορίζουν την αξία διατήρησης της φυλής, για να αποφευχθεί ενδεχόµενη απώλεια αυτών των χαρακτηριστικών. Τέτοιες ιδιότητες είναι η προσαρµοστικότητα σε συγκεκριµένο περιβάλλον, ή σε παραγωγικά συστήµατα χαµηλών εισροών, ή ιδιότητες που σχετίζονται µε τη διάρκεια παραγωγικής ζωής και τη γονιµότητα, την ποιότητα των προϊόντων.

• Τα προγράµµατα επιλογής θα πρέπει να λαµβάνουν υπόψη τη διατήρηση της γενετικής παραλλακτικότητας εντός της φυλής για την αποφυγή των κινδύνων που σχετίζονται µε υψηλά ποσοστά αιµοµιξίας. Επίσης, η αύξηση της οικονοµικής αποδοτικότητας µιας φυλής µπορεί να απαιτεί την αναδιοργάνωση του παραγωγικού συστήµατος, όπως ο εποχιακός σχεδιασµός της παραγωγής, µεταβολή στην ηλικία ή το βάρος σφαγής, ή την εισαγωγή κάποιου σχήµατος διασταυρώσεων µε στόχο την αύξηση της παραγωγής ή τη διαφοροποίηση της παραγωγής. Αρκετές πρωτοβουλίες έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια για την αύξηση της εµπορικής αξίας των προϊόντων που παράγονται από εντόπιες φυλές. Η νοµοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχει ένα πλαίσιο εντός του οποίου τα ειδικά προϊόντα µπορούν να πιστοποιηθούν. Αυτά τα σχήµατα δεν περιλαµβάνουν αποκλειστικά την προϋπόθεση ότι το προϊόν που πιστοποιείται προέρχεται από συγκεκριµένη φυλή, αλλά σε όλες τις περιπτώσεις οι εντόπιες φυλές προωθούνται στο πλαίσιο αυτών των σχηµάτων, τα οποία προαπαιτούν ότι τα ζώα εκτρέφονται σε παραδοσια-

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

κά συστήµατα σε καθορισµένες περιοχές στηρίζοντας µε αυτόν τον τρόπο την αξιοποίηση των αυτοχθόνων φυλών. Στο πλαίσιο αυτό µπορούν επίσης να ενταχθούν και στρατηγικές που προωθούν την αναγνώρισης των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών (οικολογικών) υπηρεσιών των φυλών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει αγροπεριβαλλοντικές πολιτικές για την ενίσχυση της διαχείρισης των αγροτικών τοπίων και των οικοσυστηµάτων. Το ερώτηµα που διαµορφώνεται είναι µε ποιούς τρόπους µπορεί να αποτιµηθεί η αξία των περιβαλλοντικών και πολιτιστικών υπηρεσιών των φυλών. Είναι γνωστές αρκετές περιπτώσεις πετυχηµένων στρατηγικών αξιοποίησης αυτών των υπηρεσιών, καθώς και µεθοδολογία για την αποτίµηση της πρόσθετης αξίας των φυλών για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Οι ενισχύσεις που δίνονται στους κτηνοτρόφους που εκτρέφουν ζώα απειλούµενων αυτοχθόνων φυλών στο πλαίσιο των αγροπεριβαλλοντικών ενισχύσεων, έχουν στόχο την αντιστάθµιση των απωλειών στο εισόδηµά τους λόγω της χαµηλότερης αποδοτικότητάς τους σε σύγκριση µε τις κύρια εκτρεφόµενες φυλές. Αυτές οι ενισχύσεις έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσµατικές σε αρκετές περιπτώσεις για την ανάκαµψη της διαδικασίας µείωσης του µεγέθους των φυλών, αλλά δεν µπορεί να αποτελούν τη µακροχρόνια λύση. Στόχος αυτών των ενισχύσεων θα πρέπει να είναι η στήριξη των φυλών προς τη διαδικασία επίτευξης της βιωσιµότητάς τους και όχι η παροχή συµπληρωµατικού εισοδήµατος στους κτηνοτρόφους.

Οι φυλές των αγροτικών ζώων ως συλλογικό αγαθό Οι εντόπιες φυλές χαρακτηρίζονται ως συλλογικό αγαθό, έχουν δηµιουργηθεί και εξελιχθεί διαχρονικά και η διαχείρισή τους πρέπει να γίνεται από συλλογικούς φορείς. Αποτελούν πολύτιµο υλικό, καθώς παρουσιάζουν προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες που εκτρέφονται και τα παραγόµενα προϊόντα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της τοπικής αγοράς. Όπως αναφέρθηκε, η αντιστάθµιση της χαµηλής παραγωγικότητας επιτυγχάνεται, εκτός από τις οικονοµικές ενισχύσεις, µε την ανάπτυξη δραστηριοτήτων µε στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας και / ή υπηρεσιών. Η προστιθέµενη αξία των προϊόντων προέρχεται όχι µόνο από τις καλύτερες τιµές που πετυχαίνουν οι παραγωγοί, αλλά και από την καλύτερη τοποθέτηση στις αγορές και στην είσοδο

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

σε νέες αγορές. Η νέα χιλιετία προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για τις εντόπιες φυλές, καθώς οι νέες τάσεις για τρόφιµα «λειτουργικά», «τοπικά», το κίνηµα της «slow food» παρέχουν ένα πλαίσιο για την παραγωγή προϊόντων τα οποία διαφοροποιούνται ως προς τα χαρακτηριστικά τους, τις µεθόδους παραγωγής, τον τόπο εκτροφής κλπ. Το ενδιαφέρον των καταναλωτών συνεχώς αυξάνεται για τα παραδοσιακά και τοπικά προϊόντα, ακόµη και όταν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων δεν είναι αναγνωρισµένα από επίσηµες διαδικασίες, αναγνωρίζονται από τους καταναλωτές ως φυσικά, υγιεινά, παραγόµενα µε φιλικές προς το περιβάλλον µεθόδους παραγωγής, µε ιδιαίτερη γεύση. ∆ίνεται συνεπώς η ευκαιρία για τη διατήρηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των στενών σχέσεων µεταξύ φυλών και προϊόντων, όπου αυτές υπάρχουν, ή ακόµη και την αποκατάσταση αυτών των σχέσεων που σε πολλές περιπτώσεις διακόπηκαν κάτω από την επίδραση της εντατικοποίησης της παραγωγής. Οι ειδικές αγορές για ιδιαίτερα προϊόντα ζωικής προέλευσης αναγνωρίζονται ως παράγοντες µε σηµαντική συνεισφορά στην οικονοµική αποδοτικότητα των εντοπίων φυλών, καθώς οι φυλές αυτές αποτελούν τη βάση παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, σε

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·33

33

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

περιοχές απαλλαγµένες µολύνσεων, µε µεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Η ποιότητα των προϊόντων καθορίζεται από τη µοναδικότητα των πόρων, τη φυσική βλάστηση, τις παραδοσιακές µεθόδους εκτροφής, τη τοπική γαστρονοµία. Στους παράγοντες που συντελούν στην επιτυχία µιας συλλογικής προσπάθειας πιστοποίησης τυπικού προϊόντος ζωικής προέλευσης περιλαµβάνονται, η αναγνώριση της αναγκαιότητας για την πιστοποίηση και η ύπαρξη αρχικού ενδιαφέροντος από τους εµπλεκοµένους. Είναι σηµαντικό να υπάρχει η ενεργός συµµετοχή όλων των εµπλεκοµένων σε επίπεδο περιοχής εκτροφής της φυλής. Η διαδικασία απαιτεί την αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προϊόντος που βασίζονται στην ιδιαιτερότητα της φυλής και του παραγωγικού συστήµατος, την έρευνα για την ύπαρξη αγοράς, την δίκαιη κατανοµή των πλεονεκτηµάτων σε όλους τους συµµετέχοντες ατοµικά και στους φορείς που συµµετέχουν συλλογικά, καθώς και την οργάνωση των διαδικασιών ελέγχου και τέλος την πιστοποίηση από δηµόσια αρχή. Η SWOT ανάλυση για τον καθορισµό δυνατών, αδύνατων σηµείων, ευκαιριών και απειλών µιας φυλής αποτελεί χρήσιµο εργαλείο για το προσδιορισµό της θέσης της φυλής στην περιοχή εκτροφής και το σχεδια-

σµό της στρατηγικής ανάπτυξης. Προσδιορισµός της θέσης της φυλής και σχεδιασµός της στρατηγικής ανάπτυξης (SWOT ανάλυση) • ∆υνατά σηµεία: ιδιότητες της φυλής που συµβάλλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της, ειδικά σε σχέση µε τις υπόλοιπες φυλές • Αδύνατα σηµεία: ιδιότητες της φυλής που εµποδίζουν την ανταγωνιστικότητα και βιωσιµότητα της φυλής • Ευκαιρίες: εξωτερικές συνθήκες και δυνατότητες, τις οποίες η φυλή έχει µεγαλύτερη πιθανότητα να αξιοποιήσει σε σχέση µε τις υπόλοιπες φυλές • Απειλές: εξωτερικές προκλήσεις που θα πρέπει να υπερβεί η φυλή, ώστε να παραµείνει βιώσιµη

∆ράσεις και προοπτικές

Η παγκόσµια επιστηµονική κοινότητα αναγνωρίζοντας τον ουσιαστικό ρόλο και την αξία των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, ιδιαίτερα ως προς τη συµβολή τους στη διασφάλιση της επάρκειας τροφίµων για τις παρούσες και µελλοντικές γενεές και έχοντας επίγνωση των απειλών στην ασφάλεια των τροφίµων και την ευηµερία της κοινωνίας, λόγω της απώλειας και διάβρωσης των γενετικών πόρων, έχει αναπτύξει συντονισµένες δράσεις µε στόχο τη διαµόρφωση ενός αποτελεσµατικού διεθνούς πλαισίου για την αειφορική αξιοποίηση, ανάπτυξη και διατήρηση αυτών των γενετικών πόρων. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύχθηκε από την Επιτροπή Γενετικών Πόρων του FAO για τα τρόφιµα και τη γεωργία (Σεπτέµβριος 2007, Ιντερλάκεν, Ελβετία). Tο Παγκόσµιο Σχέδιο ∆ράσης για τους Γενετικούς Πόρους των αγροτικών ζώων, το οποίο περιλαµβάνει 23 στρατηγικές προτεραιότητες για δράση κατανεµηµένες σε 4 Άξονες ∆ράσης. Το συγκεκριµένο πλαίσιο στηρίζεται στην αναγνώριση της αναγκαιότητας να ληφθούν άµεσα µέτρα για τη διατήρηση των φυλών που κινδυνεύουν, προώθησης της έρευνας και της γνώσης σχετικά µε την αειφορική αξιοποίηση, ανάπτυξη και διατήρηση των γενετικών πόρων και της ουσιαστικής σηµασίας των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων για τη διασφάλιση της παραγωγής τροφίµων και την εξασφάλιση της ανθρώπινης ευηµερίας. Στη χώρα µας θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα εθνικό πρόγραµµα δράσης για τη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, όπου θα εκπροσωπούνται όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς. Μεταξύ των δράσεων περιλαµβάνονται η ενίσχυση του ρόλου των οργανώσεων των παραγωγών - εκτροφέων φυλών αγροτικών ζώων, η εφαρµογή προ-

γραµµάτων βιώσιµης αξιοποίησης και ανάπτυξης (προσαρµοσµένα ανάλογα µε το µέγεθος της φυλής και τα ειδικά προϊόντα). Οι σύγχρονες απαιτήσεις της κοινωνίας για ασφαλή τρόφιµα και βιώσιµη διαχείριση των φυσικών πόρων, αποτελούν αποτελεσµατική συµβολή στην προστασία του περιβάλλοντος και στη διασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήµατος για τους κτηνοτρόφους. Ο κύριος στόχος είναι η ενίσχυση της παραγωγής ανταγωνιστικών τοπικών προϊόντων εντός ενός πλαισίου κανόνων πιστοποίησης που θα αναπτυχθεί από την παραγωγή µέχρι τη διάθεση στον καταναλωτή. Τα προγράµµατα βιώσιµης διαχείρισης µπορούν να έχουν ως στόχο τη βελτίωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της φυλής µε παράλληλη διατήρηση της γενετικής παραλλακτικότητας. Οι διευρυµένοι επιλεκτικοί στόχοι περιλαµβάνουν τη διατήρηση των χαρακτηριστικών που συνδέονται µε χαµηλό κόστος παραγωγής, τη σύνδεση µε την περιοχή εκτροφής, ώστε να έχουν τα προϊόντα προστιθέµενη αξία και τη διατήρηση της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας των παραγωγικών συστηµάτων. Σ'αυτήν την κατηγορία µπορούν να ενταχθούν φυλές µε ιστορική / πολιτιστική σηµασία, συνδεδεµένες µε συγκεκριµένη περιοχή προσφέροντας νέες δυνατότητες ανάπτυξης στις συγκεκριµένες περιοχές. Στην συνεχεία, οι πληροφορίες αυτές χρησιµοποιούνται από τον κτηνοτρόφο για την αποτελεσµατική και κερδοφόρα διαχείριση της εκτροφής του. Ο αριθµός των αιγοπροβάτων που εκτρέφονται στην Ελλάδα είναι αντίστοιχα 9.000.000 και 4.500.000 κεφαλές, που αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα το 10% και 48% περίπου του συνολικού πληθυσµού αιγοπροβάτων στην Ε.Ε. Η εξέλιξη και η σηµερινή κατανοµή του πληθυσµού των αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, είναι, αποτέλεσµα των επεµβάσεων και των αλλαγών που έλαβαν χώρα τα προηγούµενα χρόνια. Η ανεξέλεγκτη διασταύρωση και η απρογραµµάτιστη εφαρµογή της τεχνικής σπερµατέγχυσης, είχαν σαν αποτέλεσµα την µείωση του πληθυσµού, µέχρι και εξαφάνιση ορισµένων φύλων, µε αποτέλεσµα οι διασταυρωµένοι και εκφυλισµένοι τύποι που δηµιουργήθηκαν να αποτελούν το 90% του πληθυσµού της χώρας. Αντίστοιχα η πλειοψηφία των αιγών αποτελεί έναν εγχώριο ποικιλόµορφο πληθυσµό που ονοµάζεται Ελληνική Αίγα. Σήµερα εφαρµόζεται ένα πρόγραµµα γενετικής βελτίωσης που αφορά συνολικά 20.000-25.000 αιγοπρόβατα εντοπίων φύλων, κυρίως το Χιώτικο στην Μακεδονία, το Καραγκούνικο, Μυτιληνιό, Φριζάρτα, και αίγα Σκοπέλου. Αποτέλεσµα, εκατοµµύρια διασταυρωµένα ζώα µιγάδες να µένουν έξω από κάθε έλεγχο αποδόσεων και άλλα εφαρµοζόµενα προγράµµατα και να µην ασχολείται κάνεις µαζί τους. Μη µπορώντας αυτά τα λίγα καθαρόαιµα να καλύψουν την ζήτηση, πάρα πολλοί κτηνοτρόφοι στρέφονται στην αγορά ξενικών ζωών, µε κίνδυνο αν αφεθούµε και ανεχτούµε αυτήν την κατάσταση, τότε µε µαθηµατική ακρίβεια σε λίγα χρόνια, να έχουν χαθεί και οι τελευταίες αυτόχθονες φυλές. Τότε δεν θα µπορούµε ίσως να µιλάµε για ονοµασία προέλευσης τοπικών προϊόντων όπως ΦΕΤΑ και άλλα διότι δεν θα είναι συµβατό µε το νοµικό πλαίσιο της Ε.Ε., τις διεθνείς συνθήκες, και συµβάσεις,

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·34

34 και το πλαίσιο λειτουργιάς των αναγνωρισµένων διεθνών οργανισµών. Για αυτό πρέπει να προλάβουµε πριν χειροτερέψει η κατασταση και γίνει µη ανατρέψιµη. Ο ΣΕΚ, ως ο κύριος εκπρόσωπος όλων των κτηνοτροφών της χώρας σε συνεργασία µε τα Κ.Γ.Β.Ζ του Υ.Α.Α.Τ ενεργεί ως οργανισµός συγκέντρωσης επεξεργασίας του έλεγχου των αποδόσεων, που συγκεντρώνονται από οµάδες παραγώγων η συναιτεριστικες οργανώσεις. Όλες οι οµάδες θα συνδέονται σε κεντρική βάση δεδοµένων που θα λειτουργεί µε την επίβλεψη και την ευθύνη του ΣΕΚ, ως κεντρικού φορέα της Ελληνικής Κτηνοτροφίας, όπως συµβαίνει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Έχοντας υπόψη τις δυσλειτουργίες που έχουν προκύψει στην προσπάθεια υλοποίησης της παρούσας δοµής για τον έλεγχο των αποδόσεων και την τήρηση του γενεαλογικού βιβλίου, προτείνουµε το ακόλουθο λειτουργικό πλαίσιο.

1. Γενετική Βελτίωση καθαρών φύλων Είναι απαραίτητο να δηµιουργηθούν οργανώσεις εκτροφέων κάθε φυλής χωριστά, ώστε να έχουν την ευθύνη της φυλής τους και της γενετικής βελτίωσης, αξιοποιώντας παράλληλα το κάθε ένα από τα επτά Κ.Γ.Β.Ζ. που υπάρχουν σήµερα στη χωρά και δηµιουργώντας ένα ακόµη στην Κρήτη. Στόχος, χρόνο µε το χρόνο είναι να αυξάνονται οι παραγωγικές ιδιότητες σε όλες τις φυλές, µια και υπάρχει µεγάλο περιθώριο µε την εφαρµογή σύγχρονων µεθόδων αξιολόγησης, επιλογής, και διάχυσης του υψηλού γενετικού υλικού. Ιδιαίτερη όµως σηµασία έχει, αυτό το αποτέλεσµα να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς, και των καταναλωτών, για τρόφιµα ποιοτικά και ασφαλή, µε διαδικασίες που σέβονται το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζωών.

2. Γενετική Βελτίωση σε διασταυρωµένα αιγοπρόβατα Εδώ µε την συστηµατική συγκέντρωση πληροφοριών για ποιοτικά και ποσοτικά στοιχειά, και µε την χρησιµοποίηση από καθαρές φυλές, κριών, αναβαθµίζουµε συστηµατικά επί 5 έως 6 διαδοχικές γενεές. Το αποτέλεσµα αυτών θα είναι η να καθαριστούν οι εκτροφές και να ενταθούν σε αυτόχθονες αναγνωρισµένες φυλές ή σε άλλες, να δηµιουργηθεί νέα προσαρµοσµένη φυλή, µιας και το υφιστάµενο πλαίσιο κανονισµών της Ε.Ε. αφήνει τον χαρακτηρισµό των ζωικών πληθυσµών, ως φυλών στην διάκριση των χώρων όπου εκτρέφονται. Σε πολλές περιπτώσεις έχουν δηµιουργηθεί εγχώριοι τύποι από γνώστες φυλές άλλων χωρών, που είχαν εισαχθεί για λογούς σχετικούς µε την βελτίωση της παραγωγικότητας των κτηνοτροφικών µονάδων.

3. Τροµώδης νόσος Γενετική βελτίωση δεν µπορεί να γίνεται χωρίς παράλληλα να εφαρµόζεται πρόγραµµα ελέγχου της τροµώδους νόσου. Η αύξηση της ανθεκτικότητας των αιγοπροβάτων στην τροµώδη νόσο πρέπει να αποτελέσει στόχο υψηλής προτεραιότητας. Εκτροφές µε καθαρόαιµα ή διασταυρωµένα ζώα πρέπει να χρησιµοποιούν ανθεκτικούς κριούς ή και προβατίνες, ώστε σταδιακά να εκριζωθεί η ασθένεια, που η παρουσία της, αν αφεθεί, µπορεί να εξαφανίσει αυτόχθονες φυλές µε µικρό πληθυσµό.

4. Ζωικά γενετικά αποθέµατα

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Η δηµιουργία και η διατήρηση ενός σηµαντικού γενετικού αποθέµατος, αποτελεί εγγύηση για την επιβίωση, την µελλοντική ανταγωνιστικότητα, και τις επιλογές της ελληνικής κτηνοτροφίας. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να αναπτυχτεί ένα εθνικό πρόγραµµα δράσης, όπως συµβαίνει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., για την διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων. Στο πρόγραµµα αυτό θα πρέπει να εκπροσωπούνται όλοι οι ενδιαφερόµενοι φορείς, όπως το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ο ΣΕΚ µε τις οργανώσεις των παραγώγων που διατηρούν τις αυτόχθονες φυλές, τα πανεπιστήµια, το ΕΘΙΑΓΕ καθώς και µη κυβερνητικές οργανώσεις και ιδιώτες. Η προτεραιότητα στη µάχη για την διατήρηση και την περαιτέρω επέκτασή µας στην αγορά εγχώριων κτηνοτροφικών προϊόντων µε έµφαση στα προϊόντα της αιγοπροβατοτροφίας, και την διατήρηση του χαρακτηρισµού της Φέτας ως Ελληνικού Π.Ο.Π., θα πρέπει να στηριχτεί στις οργανώσεις των παραγωγών, σε επιλεκτικούς στόχους που θα περιλαµβάνουν χαρακτηριστικά της ποιότητας του τελικού προϊόντος, προσαρµογή στις απαιτήσεις της αγοράς, δηµιουργία ανοικτών γενεαλογικών βιβλίων, τακτοποίηση των διασταυρωµένων πληθυσµών και την αύξηση του µεγέθους των εγχώριων φύλων.

Αίγες & πρόβατα υπάρχει διαφορά; Για πολλά χρόνια, και ίσως ακόµη και στις µέρες µας, επικρατούσε η άποψη ότι η αίγα ότι ήταν παρόµοιο ζώο µε το πρόβατο και συνεπώς τα όποια συµπε-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

ράσµατα µελετών που αφορούσαν τα πρόβατα αυτοµάτως µπορούσαν και να επεκταθούν και στις αίγες. Τα φάρµακα δε που είχαν ένδειξη για τα πρόβατα µπορούσαν επίσης να χορηγηθούν και στις αίγες. Αίγες τι παράγουν; σε τι ωφελούν; Ο πληθυσµός των αιγών στην Ευρώπη των 27 υπολογίζεται ότι είναι 13,7 εκατοµµύρια ζώα. Αν και η εκτροφή των ζώων αυτών θεωρείται δευτερεύουσας σηµασίας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι εξαιρετικά σηµαντική για την περιοχή της Μεσογείου και των Βαλκανίων, γεγονός που φαίνεται από τον αριθµό των εκτρεφόµενων ζώων που είναι: 4.931.000 στην Ελλάδα, 4.955.000 στη Βουλγαρία, 2.891.600 στην Ισπανία, 1.250.200 στη Γαλλία και 865.100 στη Ρουµανία (πηγή Eurostat). Η εκτροφή των αιγών στην Ευρώπη στο µεγαλύτερο ποσοστό, αποτελείται από µικρές παραδοσιακές εκτροφές που στηρίζουν το εισόδηµα χιλιάδων κτηνοτρόφων στην περιφέρεια. Παράλληλα είναι ένα από τα λίγα συστήµατα παραγωγής που διατηρούν τους ανθρώπους στην ενδοχώρα. Σε παγκόσµιο επίπεδο ο πληθυσµός των αιγών αυξάνεται συνεχώς εξαιτίας της οικονοµικής τους αξίας και κυρίως της δυνατότητας που έχουν να επιβιώνουν σε περιοχές που η βοσκήσιµη ύλη είναι περιορισµένη και σε δύσβατες περιοχές, παράγοντας προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας. Ένα εξαιρετικό παράδειγµα που αφορά τα ειδικά χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών είναι το κατσικίσιο γάλα, που λόγω της ειδικής του σύνθεσης (λιγότερη λακτόζη, περισσότερη ινοσοτόλη, διαφορετική δοµή γαλακτοαλβουµίνης) είναι εύπεπτο, αποτελεί άριστη εναλλακτική λύση για όσους έχουν δυσανεξία στο αγελαδινό ή στο γάλα

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·35

35

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

σόγιας, είναι κατάλληλο για διάφορες µορφές αλλεργίας και ιδιαίτερα ευεργετικό για τον οργανισµό ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σιδηροπενίας. Πέρα από την παραγωγή µοναδικών παραδοσιακών προϊόντων, η εκτροφή των αιγών, κάτω από συστήµατα ορθολογικής διαχείρισης των ζώων και των βοσκοτόπων, µπορεί να συµβάλει στη προστασία του περιβάλλοντος, ειδικότερα στα ξηροθερµικά και ορεινού τύπου οικοσυστήµατα της Μεσογείου και των Βαλκανίων. Η ελεγχόµενη βόσκηση των περιοχών αυτών από τις αίγες συµβάλει στη συντήρηση των οικοσυστηµάτων, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και αποτελεί ισχυρό µέσο προστασίας από τις πυρκαγιές.

Αίγες & παράσιτα Στις εκτροφές αιγών οι παρασιτικές µολύνσεις είναι ιδιαίτερα συχνές και παρότι δεν προκαλούν συνήθως κλινική νόσηση των ζώων, επιδρούν σηµαντικά στην υγεία τους και εποµένως στη µείωση της παραγωγικότητας. Είναι γνωστό διεθνώς, αλλά και στη χώρα µας, ότι οι παρασιτώσεις προκαλούν σηµαντικές οικονοµικές απώλειες που οφείλονται κυρίως στη µείωση της παραγωγής ζωοκοµικών προϊόντων, στην υποβάθµιση του ζωικού κεφαλαίου αλλά και στη δηµιουργία προβληµάτων στα παραγόµενα ζωοκοµικά προϊόντα µε την παρουσία σε αυτά αντιπαρασιτικών ουσιών. Για πολλά χρόνια ήταν δεδοµένο ότι τα παρασιτικά νοσήµατα των προβάτων και των αιγών ήταν κοινά και συχνά συµπεράσµατα ερευνών στα πρόβατα µεταφέρονταν και στις αίγες. Πρόσφατες έρευνες όµως έχουν δείξει ότι υπάρχουν πολλές ιδιαιτε-

ρότητες στη σχέση των αιγών µε τα παράσιτα και ότι η έλλειψη γνώσης έχει οδηγήσει σε τραγικά σφάλµατα διαχείρισης που έχουν άµεσο αποτέλεσµα τόσο στην υγεία των ζώων αυτών όσο και στην ασφάλεια και ποιότητα των παραγόµενων από αυτά προϊόντων. Η δυνατότητα µόλυνσης των ζώων από τα παράσιτα είναι µια δυναµική σχέση που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ανάµεσα στους πιο σηµαντικούς είναι η συµπεριφορά του ζώου και οι µηχανισµοί ανάπτυξης ανοσίας από αυτόν. Η συµπεριφορά του ζώου επιδρά ως επί το πλείστον στη δυνατότητα της έκθεσης του στα παράσιτα στο περιβάλλον. Έρευνες έχουν µάλιστα αποδείξει ότι υπάρχουν ζώα που έχουν διαµορφώσει τέτοιου είδους συµπεριφορά έτσι ώστε να µειώνουν την έκθεσή τους στα παράσιτα. Σε ότι αφορά την ανάπτυξη ανοσίας επηρεάζει τη βιολογία των παρασίτων µέσα στο ζώο µε αποτέλεσµα να περιορίζονται οι βλάβες που προκαλούν τα εκάστοτε παράσιτα και να εµποδίζεται έτσι η εκδήλωση της νόσου. Οι αίγες και τα πρόβατα σε γενικές γραµµές µολύνονται από τα ίδια είδη ένδο- και έξω- παρασίτων, εκτός από µερικές εξαιρέσεις όπως για παράδειγµα τα κοκκίδια. Αυτός λογικά είναι και ο λόγος που, ιστορικά, το σύνολο των µελετών που αφορούσαν τις παρασιτώσεις στα µικρά µηρυκαστικά έγιναν στα πρόβατα. Ωστόσο, οι αίγες παρουσιάζουν σηµαντικές διαφορές σε ότι αφορά τόσο τη συµπεριφορά όσο την ανοσία σε σχέση µε τα πρόβατα. Συγκεκριµένα, τα πρόβατα σε ότι αφορά στις συνήθειες τροφής έχουν ταξινοµηθεί ως ζώα «χορτοφάγα» (grazers) δηλαδή καταναλωτές χόρτων και γενικότερα ποωδών φυτών ενώ οι αίγες ως «κλαδοφάγα» (browser) ή ενδιάµε-

σα κλαδοφάγα» (intermediate browser) δηλαδή καταναλωτές θάµνων και ξυλωδών φυτών. Επιπλέον εµφανίζουν διαφορές και στη κοινωνική συµπεριφορά µε τα πρόβατα να είναι πιο αγελαία από ότι οι αίγες. Οι διαφορές στη συµπεριφορά που αναφέρονται παραπάνω µπορούν πιθανά να επηρεάσουν και τη σχέση των ζώων αυτών µε τα παράσιτα. Πρώτα από όλα επηρεάζουν σηµαντικά την έκθεση των ζωών αυτών στα παράσιτα και συγκεκριµένα στα παράσιτα εκείνα που µεταδίδονται από τα χόρτα κατά τη βόσκηση όπως είναι πολλά νηµατώδη και εξωπαράσιτα. Επιπλέον, η διαφορά στις διατροφικές προτιµήσεις των δύο ειδών ζώων και η εξέλιξη της στη διάρκεια των ετών, έχει προκαλέσει σηµαντικές µεταβολικές αλλαγές δίνοντας τη δυνατότητα στις αίγες να τρώνε ακόµη και πικρά φυτά που δεν τρώνε τα άλλα ζώα. Η κατανάλωση τέτοιων φυτών από τις αίγες προσδίδουν θεραπευτικές ιδιότητες αφού δίνει στα ζώα αυτά το πλεονέκτηµα ίασης και αποβολής τοξινών. Τέλος, η ανοσολογική αντίδραση των δύο αυτών ζώων σε παθογόνους παράγοντες εµφανίζει τεράστιες διαφορές. Οι παραπάνω διαφορές αποτελούν στην ουσία ρυθµιστικά φαινόµενα που αναπτύχθηκαν από τα ζώα αυτά. Ένα από τα αποτελέσµατα της διαφορετικότητας αυτής είναι η ανάπτυξη διαφορετικής στρατηγικής αντιµετώπισης των παρασιτώσεων. Η µελέτη της αλληλεπίδρασης στη σχέση παρασίτου/ζώου έχει µελετηθεί σε βάθος στο πρόβατο, ενώ οι έρευνες που αφορούν τις αίγες είναι περιορισµένες. Ακόµη λιγότερες είναι οι συγκριτικές µελέτες ανάµεσα στα ζώα αυτά σε ότι αφορά τη σχέση τους µε τα παράσιτα. Οι µελέτες αυτές που στο σύνολό τους είναι πρόσφατες και αρκετά διάσπαρτες, σε ότι αφορά τα είδη των παρασίτων που µελετούν. Τα πιο σηµαντικά µέχρι σήµερα αποτελέσµατα αφορούν τα γαστρεντερικά νηµατώδη. Παρακάτω παρουσιάζονται συγκεντρωτικά κάποια συµπεράσµατα που αφορούν την επιζωοτιολογία και τη φαρµακολογία. Επιζωοτιολογία: Έχουν παρατηρηθεί µεγάλες διαφορές στην ευαισθησία µόλυνσης των προβάτων σε σχέση µε τις αίγες από γαστρεντερικά νηµατώδη ανάλογα µε το τύπο και το είδος της βοσκής. Αυτό ως επί το πλείστον αποδίδεται στο τρόπο λήψης της τροφής (χορτοφάγα/κλαδοφάγα) από το κάθε ζώο, µιας και οι προνύµφες των παρασίτων που βρίσκονται συνήθως κοντά στη βάση του χόρτου είναι περισσότερο προσβάσιµες στα πρόβατα από ότι στις αίγες. Φαρµακολογία: Έχει αποδειχθεί ότι ο µεταβολισµός πολλών φαρµάκων, συµπεριλαµβανοµένων και των ανθελµινθικών, διαφέρει πολύ στις αίγες σε σχέση µε τα πρόβατα. Οι χηµικές ουσίες µεταβολίζονται πολύ πιο γρήγορα στις αίγες µε αποτέλεσµα γρήγορα να πέφτει η συγκέντρωσή τους στο αίµα. Έτσι λοιπόν η επί χρόνια χορήγηση φαρµάκων στις αίγες σε δοσολογία που ήταν αποτελεσµατική στα πρόβατα είχε ως συνέπεια τη µειωµένη αποτελεσµατικότητα ενάντια στα παράσιτα στις αίγες, λόγω υποδοσίας. Επιπλέον η συνεχής χορήγηση µειωµένης δόσης των ανθελµινθικών προδιαθέτει στην εµφάνιση της ανθελµινθικοαντοχής, γεγονός εξηγεί γιατί το φαινόµενο αυτό πολλές φορές είναι πιο έντονο στις αίγες σε σχέση µε τα πρόβατα.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·36

36

ΓΕΩΡΓΙΑ

ΕΠΟΧΗ ΠΟΥ ΣΥΛΛΕΓΕΤΑΙ: Συλλέγεται από τον Μάιο ως τον Σεπτέµβριο. ΜΕΡΟΣ ΦΥΤΟΥ ΠΟΥ ΣΥΛΛΕΓΕΤΑΙ: Ολόκληρο το φυτό ανθισµένο. ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Την αφήνουµε στη σκιά για αποξήρανση. Τη διατηρούµε σε γυάλινα βάζα που κλείνουν. ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ: Σε βάζο αφού ξηραθεί ή σε πάνινους σάκους Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΒΟΤΑΝΟΥ: Τονωτικό, ορεκτικό, διεργετικό. Για το φαγητό, πόνους δοντιών και ρευµατισµών, εντερικές διαταραχές και πόνους στην κοιλιά. Κόβει την ευκοιλιότητα. Βοηθά στη χρόνια βρογχίτιδα και τον τυµπανισµό. Οι κυριότερες χώρες προορισµού των ελληνικών εξαγωγών είναι οι ΗΠΑ και η Γερµανία, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονο εισαγωγικό ενδιαφέρον από τη Ρωσία που όµως δεν έχει µεταφραστεί ακόµα σε σηµαντικές συµφωνίες. Στην εσωτερική αγορά, η σηµαντικότερη χρήση της ρίγανης είναι η µαγειρική. Οι µεγαλύτερες ποσότητες απορροφώνται από τις ταβέρνες και τα εστιατόρια απ ευθείας από τους παραγωγούς, όπως µας πληροφορεί ο Γιώργος Ζαβός, ιδιοκτήτης βιολογικού κτήµατος στην περιοχή της Φθιώτιδας. Η τιµή παραγωγού έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια στα 10 ευρώ το κιλό η τριµµένη και στα 56 ευρώ το κιλό η άτριφτη. Σε αρκετές περιπτώσεις µάλιστα οι παραγωγοί συσκευάζουν το προϊόν τους σε µικρές συσκευασίες και τις διαθέτουν στο λιανικό εµπόριο στο 1 ευρώ τα 40 γραµµάρια τριµµένης αποξηραµένης ρίγανης.

αρωµατικά

φυτά ΡΙΓΑΝΗ

Η ρίγανη είναι από τα σπουδαιότερα αρωµατικά φυτά. Παίζει ένα σπουδαίο ρόλο στην καθηµερινή µας ζωή, µε το άρωµα της να είναι αναντικατάστατο. Στις Μεσογειακές χώρες ιδιαίτερα µα και στον υπόλοιπο κόσµο θεωρείται ένα από τα πιο σπουδαία αρωµατικά αρτύµατα. Η ρίγανη υπήρξε γνωστή από την αρχαιότητα. Τόσο σπουδαία την θεωρούσαν, ώστε το όνοµα της (ορίγανον) που είναι σύνθετο και προέρχεται από τις λέξεις όρος (βουνό) και γάνος (λαµπρός) σηµαίνει το φυτό που οµορφαίνειλαµπραίνει το βουνό, ένα κόσµηµα.

ΣΤΑ∆ΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΉΣ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑΣ

1. ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗ ΚΛΩΝΩΝ ΡΙΓΑΝΗΣ Το κτήµα που πρόκειται να χρησιµοποιηθεί για καλλιέργεια ρίγανης θα πρέπει στις

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

αρχές του καλοκαιριού να οργωθεί µε βαθιά άροση, ώστε το κάµα του καλοκαιριού να το κάνει κατάλληλο για τη µεταφύτευση. Στις αρχές του φθινοπώρου και µε τις πρώτες βροχές γίνεται ένα φρεσκάρισµα του εδάφους για να σπάσουν οι µπλάνες, κοµµάτια εδάφους που δεν έχουν διασπασθεί στο διάστηµα του καλοκαιριού. Ο καλλιεργητής φροντίζει για την εκρίζωση φυτών και τη διάσπασή τους σε µικρότερους κλώνους. Οι κλώνοι αυτοί µεταφυτεύονται σε απόσταση σαράντα µε πενήντα περίπου εκατοστών ο ένας µε τον άλλον. Εάν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές οι κλώνοι ριζώνουν και την άνοιξη έχουν τη µορφή ενός νέου φυτού. Τα νέα αυτά φυτά όπως είναι φυσικό δεν είναι σε παραγωγική ηλικία κατά το πρώτο καλοκαίρι. Θα πρέπει να γίνεi δύο ετών, να αναπτυχθεί ως φυτό και ύστερα να παράγει ανθικά στελέχη για συγκοµιδή.

2. ΣΚΑΛΙΣΜΑ - ΒΟΤΑΝΙΣΜΑ Όπως αναφέραµε παραπάνω τα νέα φυτά πρέπει να γίνου δύο ετών για να δώσουν παραγωγή. Όλο αυτό το χρονικό διάστηµα χρειάζεται συνεχή φροντίδα από τον καλλιεργητή. Ο κύριος εχθρός είναι τα αγριόχορτα που φυτρώνουν ανάµεσα τους και που προσπαθούν να εξαπλωθούν. Το µόνο όπλο του καλλιεργητή και ειδικά του βιολογικού είναι το σκάλισµα το ξερίζωµα δηλαδή των αγριόχορτων (ζιζανίων) µε τη χρήση γεωργικών εργαλείων όπως σκαλιστήρι, τσάπα και το βοτάνισµα την αποµάκρυνση δηλαδή των ζιζανίων µε τα χέρια όταν δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν τα παραπάνω εργαλεία πχ. στην περίοδος πλήρης ανάπτυξης, που υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν στελέχη. Το σκάλισµα γίνεται µία φορά το φθινόπωρο και µία φορά την άνοιξη. Εάν όµως ο καιρός είναι βροχερός τότε χρειάζεται τρίτο και τέταρτο σκάλισµα. Το βοτάνισµα γίνεται µία φορά το χρόνο, συνήθως πριν τη συγκοµιδή.

3. ΣΥΓΚΟΜΙ∆Η α) ΚΟΨΙΜΟ - ∆ΕΣΙΜΟ - ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ Στις αρχές του καλοκαιριού και όταν τα φυτά είναι σε πλήρη ανάπτυξη και ανθοφορία αρχίζει η συγκοµιδή. Ο καλλιεργητής πρέπει να είναι στο κτήµα πριν την ανατολή του ηλίου. Η συγκοµιδή γίνεται µε το δρεπάνι. Κόβονται µε προσοχή τα ανθικά στελέχη της ρίγανης. Η ανθοφορία διαρκεί για λίγο χρονικό διάστηµα περίπου 15 ηµέρες. Για να επιτευχθεί καλή ποιότητα θα πρέπει η συγκοµιδή να γίνει µέσα σ' αυτό το χρονικό διάστηµα. Αυτό σηµαίνει ότι η εργασία του καλλιεργητή είναι πολύ σκληρή, επώδυνη και πολύωρη. Τα κοµµένα στελέχη µαζεύονται σε µικρές

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·37

37

ΓΕΩΡΓΙΑ

αγκαλιές και στη συνέχεια δένονται σε δεµάτια. Τα κοµµένα στελέχη πρέπει να δεθούν σε µατσάκια ανά δύο. Συγχρόνως γίνεται η αποµάκρυνση των ξένων στοιχείων που έχουν αποµείνει από το σκάλισµα και το βοτάνισµα. Είναι µια εργασία χρονοβόρα και πολύωρη, Τα µατσάκια θα πρέπει όσο ακόµα τα κοµµένα στελέχη είναι φρέσκα να τοποθετηθούν σε κατάλληλα υπόστεγα για αποξήρανση, Η αποξήρανση διαρκεί για περίπου οκτώ ηµέρες και είναι ανάλογη µε τις καιρικές συνθήκες, αφού δεν χρησιµοποιούνται τεχνικά µέσα. Τα αποξηραµένα στελέχη µπορούν να διατηρηθούν για µεγάλο χρονικό διάστηµα άνω των δύο ετών, εάν προστατευτούν από την υγρασία.

Η ΡΙΓΑΝΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΥΠΟ ΑΠΕΙΛΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΤΡΙΦΥΛΙΑ KAI ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΑΛΛΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙ∆ΑΣ ΜΑΣ. ∆είτε αναλυτικά η απόφαση της ∆ιεύθυνσης ∆ασών τι αναφέρει: I. Απαγορεύουµε!!!

α) την εκρίζωση ή την ολοκληρωτική αποκοπή των βλαστών. παντός είδους αρωµατικού, φαρµακευτικού, µελισσοκοµικού, ανθοκοµικού και διακοσµητικού φυτού, δενδρυλλίου, θάµνου, φρύγανου ή πόας, β) την συλλογή για εµπορία µαλοτήρας µαντζουράνας ,(, φασκόµηλου και ρίγανης σε όλες τις περιοχές που είναι ενταγµένες στο δίκτυο προστασίας ΝΑΤΟΥΡΑ 2000. γ) Οι ποινές για τους παραβάτες είναι αυστηρότατες. Το µεταφορικό µέσο και τα εργαλεία κατάσχονται. Τα πρόστιµα πολύ βαριά…. 4 - 5 µατσάκια ανά αγροτική οικογένεια είναι αρκετά. Τα επιπλέον θεωρείται εµπορία. Επίσης πρέπει να αποφεύγουµε να κόβουµε την ρίγανη µε µεταλλικά αντικείµενα. Μόνο µε το χέρι έστω και αν την ξεριζώνουµε µερικώς. Σε πολλές περιπτώσεις ανάλογα µε την σύσταση του εδάφους, το να χρησιµοποιήσουµε µαχαίρι, ψαλίδες, δρέπανα, δηλητηριάζει το φυτό µε αποτέλεσµα να σταµατήσει η κανονική ανάπτυξη του και απόδοση για αρκετό καιρό. ΡΙΓΑΝΗ ΤΟ ΠΛΕΟΝ ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΕΡ∆ΕΣ ΦΥΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΑ∆Α ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ.

Είναι αυτοφυές φυτό, εντοπίζεται κυρίως σε ορεινές µας περιοχές της Ορεινής Τριφυλίας και γενικά της ορεινής Ελλάδας µε ασβεστολιθικά και βραχώδη πετρώµατα χωρίς αρκετή υγρασία. Είναι µία από τις πλέον επικερδείς καλλιέργειες, εφόσον καλλιεργείται συστηµατικά κόστος παραγωγής µικρό και µε ελάχιστες καλλιεργητικές φροντίδες. Ο λόγος για τη γνωστή σε όλους ρίγανη που µπορεί να αξιοποιήσει πολλές κατηγορίες εδαφών, ακόµη και ορεινών αλλά και φτωχών σε έδαφος περιοχών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σηµαντική αύξηση της καλλιέργειας της ρίγανης. Όπως επίσης και σε άλλες µεσογειακές χώρες, ακόµη και στην Βόρεια και Νότια Αµερική. Η αγορά της ρίγανης ξεπερνά τα 20 δισ. ευρώ παγκοσµίως. Λόγω της µεγάλης ζήτησης που παρατηρείται στη βιοµηχανία τροφίµων, στη φαρµακοβιοµηχανία και στην αρωµατοθεραπεία µε αντικείµενο την παρασκευή αιθέριων ελαίων. Σε επίπεδο κατανάλωσης οι ΗΠΑ, η Γερµανία, η Ιαπωνία και η Γαλλία. Η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Τυνησία και το Ισραήλ παράγουν και εξάγουν µεγάλες ποσότητες αρωµατικών φυτών και βοτάνων και προϊό-

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·38

38 ντων τους. Στην Ελλάδα, παρότι κλιµατολογικά ευνοείται η καλλιέργεια αρωµατικών φυτών και βοτάνων, εξακολουθεί να θεωρείται µια νέα µορφή καλλιέργειας και δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς, καθώς οι καλλιεργούµενες εκτάσεις σήµερα δεν ξεπερνούν τα 30.000 στρέµµατα. Η Ελλάδα θεωρείται µία από τις πλουσιότερες χώρες σε αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά, γεγονός που ανοίγει νέους και αρκετά προσοδοφόρους δρόµους στις αγροτικές καλλιέργειες, αν υπάρξει η απαιτούµενη οργάνωση για να αξιοποιηθούν. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριµένο κλάδο θεωρούνται µικρές, αλλά το µέγεθός τους δεν είναι περιοριστικό όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα στη διεθνή αγορά. Το έδαφος και το κλίµα της χώρας µας ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη αυτού του αρωµατικού φυτού που δίνει ένα προϊόν εξαιρετικής ποιότητας. Σε όλες τις διεθνείς αγορές η ζήτηση για προϊόντα φυσικής προέλευσης είναι αυξανόµενη. Τα αρωµατικά φαρµακευτικά φυτά, αλλά και τα πολύ υψηλότερης οικονοµικής αξίας δευτερογενή προϊόντα τους -αιθέρια έλαια / εκχυλίσµατα- έχουν ιδιαίτερα σηµαντική θέση σε αυτήν την κατηγορία φυτικών προϊόντων, λόγω των πολλών και διαφορετικών χρήσε-

ΓΕΩΡΓΙΑ

ων και εφαρµογών τους σε τοµείς όπως: βιοµηχανία τροφίµων και ποτών, φαρµακοβιοµηχανία, αρωµατοποιία και αρωµατοθεραπεία, βιοµηχανία καλλυντικών, σαν αντιοξειδωτικά ή συντηρητικά, σαν καρυκεύµατα αρτύµατα κ.ά. Όµως, για τη σωστή ανάπτυξη του κλάδου αυτού, οι δράσεις θα πρέπει να βασίζονται και στη λειτουργία αντίστοιχων µεταποιητικών µονάδων (επεξεργασίας, τυποποίησης, µεταποίησης - παραγωγής αιθέριων ελαίων - εκχυλισµάτων και άλλων υψηλής προστιθέµενης αξίας προϊόντων). Τα τελευταία χρόνια γίνονται αρκετές επενδυτικές προσπάθειες µε δραστηριοποίηση στον χώρο των φυσικών προϊόντων, ορισµένες εκ των οποίων έχουν ήδη εδραιωθεί και θεωρούνται επιτυχηµένες. Αλλά και µικρότερες µονάδες έχουν ξεκινήσει και εγκατασταθεί, όπως και πολλοί ιδιώτες - παραγωγοί επιθυµούν να ασχοληθούν µε την καλλιέργεια των αρωµατικών και φαρµακευτικών φυτών παράλληλα µε κάποιας µορφής µεταποίηση. Η ρίγανη είναι αυτοφυές φυτό. Αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών, αντέχει στην ξηρασία Η ρίγανη συναντάται ως αυτοφυές φυτό σε µεγάλη ποικιλία εδαφών και κλιµάτων από παραθαλάσσιες έως ορεινές περιοχές, στη νησιώτικη και την ηπειρωτική Ελλάδα, σε πλούσια και φτωχά εδάφη. Αναπτύσσεται σε ποι-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

κιλία εδαφών, µε καλή στράγγιση. ∆εν είναι φυτό απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία, καθώς έχει µικρές απαιτήσεις σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο, µε τη λίπανση γίνεται στο τέλος φθινοπώρου έως τις αρχές του χειµώνα. Η ρίγανη αντέχει στην ξηρασία και µπορεί να καλλιεργηθεί ως ξηρικό είδος. Σε περίπτωση παρατεταµένης ξηρασίας, ιδίως την περίοδο της άνοιξης, ένα ή και δύο ποτίσµατα είναι απαραίτητα, αυξάνοντας την απόδοση, χωρίς να µειώνεται ιδιαίτερα η ποιότητα. Υπερδιπλάσιες αποδόσεις από τις βιολογικές καλλιέργειες Με τις εταιρείες που παράγουν και εµπορεύονται αρωµατικά φυτά να προτιµούν εκείνα που µπορεί να πιστοποιηθούν και ως βιολογικά, η οικονοµική απόδοση της ρίγανης φτάνει να είναι υπερδιπλάσια όταν η καλλιέργεια είναι βιολογική. Η ρίγανη αποδίδει ικανοποιητικά από το τρίτο έτος και µετά, φτάνοντας έως 300 κιλά στο στρέµµα όταν η καλλιέργεια είναι αρδευόµενη. Η περιεκτικότητα σε ριγανέλαιο είναι δυνατόν να φτάσει µέχρι και 7%, µε τον µέσο όρο να κυµαίνεται από 3 έως 4%. Το κόστος εγκατάστασης µιας φυτείας ρίγανης εκτιµάται στα 220 ευρώ ανά στρέµµα, συµπεριλαµβανοµένων και των δαπανών του φυτωρίου, µε την τιµή της ξηρής δρόγης να κυµαίνεται από 1,8 ευρώ έως 2,3 ευρώ όταν αφορά σε συµβατική καλλιέργεια και τα 56 ευρώ όταν πρόκειται για βιολογική καλλιέργεια. Τα έσοδα ανά στρέµµα ξεκινούν από 400 ευρώ και µπορούν να ξεπεράσουν τα 1.000 ευρώ, όταν η καλλιέργεια είναι πιστοποιηµένη βιολογικά. Στο κόστος παραγωγής, το µεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών καταλαµβάνει το αναλώσιµο κεφάλαιο και ιδιαίτερα το κόστος καταπολέµησης των ζιζανίων. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να υπολογισθεί και το ενοίκιο της ξηρικής γης, καθώς και η αµοιβή της ξένης µηχανικής εργασίας, κυρίως για τη συγκοµιδή. Το µέσο κόστος παραγωγής ανέρχεται στα 1,04 ευρώ το κιλό. Για να είναι βιώσιµη η καλλιέργεια, η τιµή πώλησης του προϊόντος θα πρέπει να είναι πάνω από 0,7 ευρώ ανά κιλό, προκειµένου να καλυφθούν οι δαπάνες παραγωγής του προϊόντος. Η συγκοµιδή της ρίγανης ξεκινάει από το δεύτερο έτος. Η συλλογή γίνεται όταν το φυτό είναι σε πλήρη άνθηση, µε χορτοκοπτικό µηχάνηµα και σε ύψος 8-10 εκατοστά πάνω από το έδαφος. ∆εν πρέπει να συγκοµίζεται η ρίγανη ύστερα από βροχή, αλλά

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·39

39

ΓΕΩΡΓΙΑ

πρέπει να περάσει περίπου µία βδοµάδα. Η ποσότητα που συλλέγεται µεταφέρεται για ξήρανση είτε σε χώρο µε σκιά, είτε σε ξηραντήριο. Σε διαφορετική περίπτωση, αφήνεται στο χωράφι για µια µέρα να στεγνώσει και µετά δένεται σε µπάλες ή αλωνίζεται µε θεριζοαλωνιστική σιταριού που έχει υποστεί µετατροπές. Η απόδοση σε χλωρή µάζα φτάνει τα 300-400 κιλά ανά στρέµµα, που αντιστοιχεί σε 100-150 κιλά ξηρό βάρος ανά στρέµµα.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι παραγωγοί Η καλλιέργεια της ρίγανης είναι ξηρική και χρειάζεται πότισµα κατά την εγκατάσταση στο χωράφι αλλά και µετά τη συγκοµιδή, ώστε να αντεπεξέλθουν τα φυτά καλύτερα από το σοκ. Γενικά, όµως, όσο πιο συχνά ποτίζουµε, τόσο µειώνεται η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο.

Ο σπόρος σπέρνεται σε σπορεία, όπως ο καπνός, που ετοιµάζονται είτε τέλη Ιουλίου µε αρχές Αυγούστου (φθινοπωρινή εγκατάσταση), είτε µέσα Ιανουαρίου µε αρχές Φεβρουαρίου (ανοιξιάτικη εγκατάσταση). Η άριστη θερµοκρασία ανάπτυξης της ρίγανης κυµαίνεται από 1822°C µε όρια ανάπτυξης από 4 έως 33°C, ενώ το ριζικό της σύστηµα σε καλά ανεπτυγµένα φυτά αντέχει σε ακραίες θερµοκρασίες. Επιβιώνει και σε χαµηλά επίπεδα φωτισµού, αλλά για να επιτευχθεί υψηλή περιεκτι-

κότητα σε αιθέρια έλαια το φως είναι απαραίτητο. Η ρίγανη πολλαπλασιάζεται κυρίως µε σπόρο ή µε παραφυάδες και διαίρεση φυτών που λαµβάνονται από παλιές φυτείες. Μπορεί επίσης να πολλαπλασιασθεί µε µοσχεύµατα. Η εγκατάσταση της καλλιέργειας γίνεται τόσο το φθινόπωρο όσο και την άνοιξη. Η ποιότητα της ρίγανης καθορίζεται σε µεγάλο βαθµό από το συστατικό καρβακρόλη που βρίσκεται στο ριγανέλαιο και κυµαίνεται από 70 έως 85%, ενώ σε αυτοφυείς πληθυσµούς µπορεί να ξεπεράσει και το 90%. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η απόδοση σε ριγανέλαιο και το ποσοστό της καρβακρόλης έχουν σχέση µε τον καλλιεργούµενο πληθυσµό, ποικιλία ή κλώνο, το κλίµα, το έδαφος, το υψόµετρο, καθώς και τις συνθήκες της καλλιέργειας (άρδευση, λίπανση κ.λπ.).

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·40

40

ΓΕΩΡΓΙΑ

ακολουθούσε τους "γεωργικούς νόµους", ορισµένους κανόνες δηλαδή, που περιέχονταν στα γεωργικά συγγράµµατα. Στα συγγράµµατα αυτά υπήρχε ένα σύνολο πληροφοριών σχετικά µε τα διάφορα είδη των καλλιεργειών, το είδος του χώµατος, τις διαστάσεις των λάκκων προκειµένου για δενδροκαλλιέργειες, αλλά και ένα σύνολο από οδηγίες ως προς τον τρόπο φύτευσης και περιποίησης των φυτών. Οι πηγές διασώζουν τρεις τρόπους φυτέµατος της αµπέλου: σε καλά βαθιά σκαµµένη γη, σε επιµήκη λαξεύµατα και σε τρύπες. Ο Columella ως καλύτερο έδαφος για το αµπέλι προτείνει το αµµώδες έδαφος που έχει υγρασία στο βάθος. Επίσης αναφέρει πως το γέµισµα των λάκκων πρέπει να έχει ψιλό χαλίκι και λεπτή άµµο, ώστε να είναι µέτρια χαλαρό επάνω και σφιχτό στις ρίζες. Το βάθος για το φύτεµα του αµπελιού πρέπει να είναι γύρω στα 1,5-2 πόδια. Το πλάτος των λαξευµάτων πρέπει να είναι των 2 ποδιών ή του ενός φτυαριού. Όταν το φύτεµα γίνεται σε λάκκους, συνίσταται αυτοί να ανοίγονται πριν από ένα χρόνο, για να εκτεθούν αρκετά τα εσωτερικά τοιχώµατα στις καιρικές συνθήκες. Τα φυτά δεν πρέπει να είναι µεγαλύτερα από 0,30µ., να φυτεύονται την ίδια µέρα που κόβονται και τέσσερα από τα έξι µάτια να χώνονται στο χώµα για να βγάλουν βλαστούς. Κάτι τέτοιο συµβαίνει αν τα κλήµατα τοποθετηθούν πλαγιαστά. Αν πάλι οι λάκκοι είναι µακριοί, τότε µπορούν να τοποθετηθούν δύο ρίζες στις δύο άκρες, όπως για παράδειγµα στην περίπτωση της Πέλλας. Η απόσταση µεταξύ τους θα πρέπει να είναι 2-2,50µ., µε προτεινόµενο προσανατολισµό προς τα ανατολικά. Ο Θεόφραστος (Περί φυτών αιτιών, ΙΙΙ 12, 1) αναφέρει σχετικά: "Κατά φύσιν µε την περιοχή πρέπει να είναι όλη η γεωργική εργασία, αρχής γενοµένης από τους λάκκους των νέων φυτών. Έτσι στους υγρούς

ΑΜΠΕΛΙ Μορφολογία Πολλαπλασιασµός Σύγχρονου Αµπελιού

Η

άγρια άµπελος συναντάται σε όλη την παράλια ζώνη της Μεσογείου, µε εξαίρεση τις παρυφές της Σαχάρας, ενώ το εξηµερωµένο φυτό της αµπέλου ανάγεται χρονικά στα όψιµα νεολιθικά χρόνια. Και τα δύο αυτά είδη χρησιµοποιούνταν στην παραγωγή οίνου, µέχρις ότου η καλλιεργηµένη µορφή αµπέλου επικράτησε πλήρως. Η αρχή της καλλιέργειας της αµπέλου µπορεί να αναζητηθεί σε µία περιοχή γύρω από την Κασπία Θάλασσα ή τη Μεσοποταµία, απ' όπου προέρχονται και τα πρώτα σχετικά ευρήµατα. Για την Ελλάδα πιθανές είσοδοι είναι η Θράκη ή η Β∆ Μικρά Ασία, απ' όπου σύµφωνα µε το µύθο ο Οδυσσέας παρέλαβε τον οίνο που έδωσε στον Πολύφηµο.

Aνθεκτική αλλά και εξαρτώµενη από το µόχθο του αγρότη, η άµπελος απαιτεί βαθιά, πορώδη, αργιλασβεστούχα εδάφη, που να ανασκάπτονται το φθινόπωρο, καθώς επίσης χειµερινή και θερινή κλάδευση και βλαστολόγηση. Η γεωργική τέχνη, η καλλιέργεια δηλαδή της γης στην αρχαιότητα,

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

τόπους δεν πρέπει να ανοίγονται µεγάλοι και βαθείς λάκκοι γύρω από τα φυτά για να µη σαπίσουν. Στους πολύ υγρούς απαγορεύεται να ανοίγονται λάκκοι, αλλά να φυτεύονται σε τρύπες ανοιγµένες µε σιδερένιο πάσσαλο. Κι ακόµη δεν πρέπει να γίνει ανασκαφή γύρω από το φυτό για ένα ή και δύο χρόνια προκειµένου να ξεραθεί το χώµα από τον ήλιο όσο το δυνατόν περισσότερο. Τα αντίθετα πρέπει να συµβαίνουν στους ξερούς και ζεστούς τόπους. Όχι µόνο πρέπει να ανασκάπτονται οι λάκκοι, αλλά και όλο το έδαφος τριγύρω για να απορροφάται καλά η βροχή. Αλλιώς πρέπει να ανοιχθούν όσο το δυνατόν µεγαλύτεροι και βαθύτεροι τάφροι. Στη συνέχεια να συγκεντρωθούν τριγύρω και κοντά στο φυτό σωροί από χώµα προκειµένου να προστατεύεται όσο το δυνατόν περισσότερο το καλοκαίρι από τη ζέστη". Τα αµπέλια διασχίζονταν συνήθως από ένα µονοπάτι πλάτους περίπου 5,5µ., απ' όπου περνούσαν οι άµαξες, ενώ υπήρχαν και άλλα µικρότερα µονοπάτια, στενότερα, πλάτους περίπου 3µ., που διασταυρώνονταν µε το µεγάλο µονοπάτι. Οι πηγές µας διασώζουν διάφορες οδηγίες σε σχέση µε την καλλιέργεια της αµπέλου, καθώς και σε σχέση µε ένα σύνολο πραγµάτων που ο αρχαίος παραγωγός έπρεπε να λαµβάνει υπ' όψη όπως τα γένη των αµπελιών που θα επιλέξει, το χρόνο της φυτείας, τον προσανατολισµό, τον αερισµό, την τροφή των φυτών, το υψόµετρο, τις κλιµατολογικές συνθήκες. " σε ορεινούς τόπους και σε τόπους που είναι εκτεθειµένοι στον αέρα, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και η θέση του αµπελώνα σε σχέση µε τους ανέµους. Τα φυτά δεν πρέπει να αναπτύσσονται αντίθετα αλλά σύµφωνα µε τη φορά των ανέµων, για να µη σπάσουν αλλά και να µην αναπτυχθούν παρά φύσει" (Θεόφραστος Περί φυτών αιτιών, ΙΙΙ 12, 3) Σε σχέση µε τον προσανατολισµό του αµπελώνα υπήρχε σχετική διαφωνία. Ο Columella (DeRe RusticaIII, 12, 5-6) αναφέρει: "Ο Saserna υποστηρίζει πως ο καλύτερος προσανατολισµός είναι προς την ανατολή, µετά προς το νότο και µετά προς τη δύση. Ο Scrofa θεωρεί το νότιο προσανατολισµό καλύτερο. Ο Βιργίλιος απορρίπτει το δυτικό και οι ∆ηµόκριτος και Mago προτιµούν το βόρειο γιατί τα αµπέλια γίνονται παραγωγικότερα. Στα φυτά φαίνεται πως κάνει καλό να έχουν νότιο προσανατολισµό στα κρύα κλίµατα και ανατολικό στα θερµά, εφόσον δεν τα πιάνουν οι νότιοι και οι νοτιοανατολικοί άνεµοι. Στην περίπτωση αυτοί οι βόρειοι και οι δυτικοί άνεµοι είναι προτιµότεροι. Στις πολύ θερµές περιοχές όπως στην Αίγυπτο, είναι καλό να προσανατολίζονται µόνο βόρεια". Τα εργαλεία τα οποία χρησιµοποιούνταν για την καλλιέργεια της αµπέλου θεωρείται πως ήταν ανάλογα των παραδοσιακών εργαλείων της προβιοµηχανικής εποχής, όπως το δικέλλι για το σκά-

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·41

41

ΓΕΩΡΓΙΑ

λισµα και τα µικρά κοπτικά εργαλεία για το κλάδεµα.

Μορφολογία Πολλαπλασιασµός Σύγχρονου Αµπελιού Το αµπέλι είναι πολυετές φυτό και αναπτύσσεται γρήγορα. Ο κορµός του έχει πολλαπλές διακλαδώσεις και αρκετούς βραχίονες και βλαστάρια. Ο φλοιός των ξυλωδών τµηµάτων βγαίνει σε λωρίδες και αποχωρίζεται. Οι βλαστοί στην πορεία του χρόνου γίνονται ξυλώδεις βραχίονες που ονοµάζονται βέργες, κληµατόβεργες ή κληµατίδες. Το κλήµα έχει βλαστούς και κληµατίδες διαφόρων ηλικιών. Κάθε βλαστός έχει τη βάση και την κορυφή που αυξάνεται, διάφορους κόµπους, φύλλα αλλά και τα βασικά διακριτικά του αµπελιού που είναι οι έλικες, µε τη βοήθεια των οποίων µπορεί να αναρριχάται. Ακόµα τους µεσοκάρδιους βλαστούς και τις ταξιανθίες που εξελίσσονται σε σταφύλια. Τα φύλλα του αµπελιού είναι µεγάλα, παλαµοειδή και φύονται από το βλαστό µε ένα µίσχο. Το σχήµα τους είναι χαρακτηριστικό και παρουσιάζει διαφορές ανάλογα µε την ποικιλία και το είδος, όπως διαφορές παρουσιάζει το χρώµα, το

χνούδι στην κάτω επιφάνεια και το µέγεθος. Τα µάτια, µικροί κόµποι δηλαδή από τους οποίους φυτρώνουν οι βλαστοί, βρίσκονται στις µασχάλες των φύλλων και είναι 2 ειδών, αυτά που βγαίνουν µαζί µε τους βλαστούς και δίνουν µακριά βλαστάρια, και αυτά που βγαίνουν µετά από µία περίοδο αργότερα από τους βλαστούς και δίνουν µικρά βλαστάρια. Επίσης υπάρχει στη βάση του κλίµατος µία επιµήκυνση, που λέγεται στεφάνη, πάνω στην οποία υπάρχουν µικρά νεκρά µάτια, που λέγονται φυλλωτές. Πάνω από την στεφάνη υπάρχει ένα άλλο µάτι που λέγεται τυφλό ή τσίµπλα, που σε ορισµένες περιπτώσεις δίνει βλαστάρια. Ο πολλαπλασιασµός των κληµάτων γίνεται µε τις κληµατόβεργες και µε δύο τρόπους: µε µόσχευµα ή µε εµβολιασµό. Στην περίπτωση του µοσχεύµατος λαµβάνεται κληµατόβεργα από κλίµα µέσης ηλικίας. Θα πρέπει οπωσδήποτε η κληµατόβεργα να έχει µάτια και στο κάτω και στο πάνω µέρος της.

Η θερµοκρασία που είναι ευνοϊκή για τη ριζοβόληση είναι από 23-29 βαθµούς .Στη συνέχεια η κληµατόβεργα φυτεύεται σε δοχείο, κατά προτίµηση σιδερένιο, στο οποίο υπάρχει χώµα υγρό και λίγη κοπριά. Όταν η βέργα ριζοβολήσει καλά και βγουν τα πρώτα µικρά φύλλα τότε µεταφυτεύεται στο οργωµένο χωράφι. Η διαδικασία του εµβολιασµού είναι δύσκολη. ∆ιαλέγεται βέργα από µικρό κλίµα. Πρέπει να υπάρχει αρκετή υγρασία στην ατµόσφαιρα. Στη συνέχεια το αµπέλι που θα δεχθεί το µόσχευµα σχίζεται, και τοποθετείται η κληµατόβεργα, η οποία δένεται. Το τµήµα της ενώσεως της βέργας και του αµπελιού σκεπάζεται καλά µε λάσπη. (το αµπέλι είναι σε χρώµα κόκκινο και πράσινο). Το κλάδεµα των αµπελιών είναι απαραίτητο και γίνεται συνήθως το χειµώνα. Υπάρχει και το χλωρό κλάδεµα που γίνεται αργότερα και όταν το κλήµα έχει βλαστήσει, αλλά αυτό έρχεται απλά να συµπληρώσει το χειµωνιάτικο. Το χειµωνιάτικο κλάδεµα γίνεται από το ∆εκέµβριο µέχρι το Φεβρουάριο, αλλά ο πιο κατάλληλος µήνας είναι ο Ιανουάριος. Κόβονται όλα τα κλαδιά και αφήνονται 3-4 κληµατόβεργες που φέρουν µάτια.

Η ΕΝΩΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ είναι ο µοναδικός Επαγγελµατικός Φορέας του Κλάδου που έχει ως σκοπό, σύµφωνα µε το καταστατικό της, «τη διαφύλαξη, µελέτη και προαγωγή των κοινών οικονοµικών και επαγγελµατικών συµφερόντων των µελών της». Όσον αφορά στα µέλη της Ένωσης, πρόκειται για επιχειρήσεις που ειδικεύονται στην παραγωγή µιας ευρείας κλίµακας µηχανηµάτων και εξαρτηµάτων που χρησιµοποιούνται σε όλες τις αγροτικές εργασίες. Η πολύ καλή ποιότητα και οι ανταγωνιστικές τιµές των µηχανηµάτων, έχουν κάνει τα µέλη της Ένωσης τους κύριους προµηθευτές της εγχώριας αγοράς. Μπορείτε να βρείτε τα µέλη της Ένωσης και τα προϊόντα που σας ενδιαφέρουν στην ιστοσελίδα της Ένωσης www.ekagem.gr

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·42

42

ΓΕΩΡΓΙΑ

ού, κρεάτων και παραδοσιακών τυροκοµικών και οι καλλιέργειες ελαιολάδου, σταφυλιού, κρασιού και οπωροκηπευτικών. Η πανελλαδική έρευνα που διεξήχθη στις αρχές Μαρτίου για λογαριασµό του οργανισµού ΕΛΓΟ «∆ήµητρα» έδειξε ότι οι νέοι που επιθυµούν να εγκατασταθούν στην επαρχία ενδιαφέρονται για την παραγωγή παραδοσιακών ειδών αλλά και πιο... εξεζητηµένων και σύγχρονων εναλλακτικών καλλιεργειών. Στόχος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είναι η δηµιουργία των προϋποθέσεων επιστροφής στην αγροτική ανάπτυξη και παραγωγή και ο απεγκλωβισµός των αγροτών από την οµηρεία των κρατικών επιδοτήσεων. Η ίδια ύπαιθρος που τις δεκαετίες του 1950, του 1960 και του 1970 «έσπρωξε» τους νέους προς τις πόλεις στους χαλεπούς καιρούς που διανύουµε ελκύει επτά στους δέκα Έλληνες, όπως έδειξε η έρευνα του ΕΛΓΟ «∆ήµητρα». Νέοι µε ακαδηµαϊκή µόρ-

τικής Ανάπτυξης επιχειρεί να προσφέρει χείρα βοηθείας. Για την προώθηση ιστορικών αλλά και καινοτόµων καλλιεργειών δηµιούργησε έναν «µπούσουλα» µε πληροφορίες και συµβουλές για την εξασφάλιση ικανοποιητικών ή και υψηλών σε ορισµένες περιπτώσεις εισοδηµάτων για τους έλληνες παραγωγούς. Συνολικά το τελευταίο οκτάµηνο µελετήθηκαν 42 παραδοσιακές και νέες καλλιέργειες: 22 αρωµατικά είδη, 6 δενδρώδη, 10 υποτροπικά και τέσσερα άλλα είδη (αλόη, στέβια, τρούφα και µανιτάρια).

φωση βλέπουν σήµερα την επαρχία ως Γη της Επαγγελίας η οποία θα τους προσφέρει µια καλύτερη, πιο «χαλαρή» ζωή. Θέλουν να καινοτοµήσουν στην επιχειρηµατικότητα και σε αυτό το υπουργείο Αγρο-

ρητο για τους αγρότες. Ως µοχλός ανάπτυξης της τοπικής οικονοµίας θα χρησιµοποιηθεί και ένα νέο εργαλείο, το «Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων», το οποίο περιλαµβάνει τα πιο ποιοτικά προϊόντα κάθε περιφέρειας.

«Μοντέρνες» καλλιέργειες για ανήσυχους νέους αγρότες Ποια αγροτικά προϊόντα...

υπόσχονται καλύτερες ηµέρες

∆ιανοµή γης και υποδοµές Για όσους δεν διαθέτουν αγροτική γη η διανοµή αγροτεµαχίων σε νέους αγρότες και ανέργους έχει ήδη ξεκινήσει. Ως σήµερα έχουν γίνει 3.596 αιτήσεις και έχουν αναρτηθεί 2.176 αγροτεµάχια. Ωστόσο για την αξιοποίηση των προϊόντων που θα προκύψουν από τις νέες καλλιέργειες κρίνεται αναγκαία η δηµιουργία αντίστοιχων υποδοµών, όπως εργοστάσια αποξήρανσης, τυποποίησης και συσκευασίας, εξαγωγής αιθέριων ελαίων, επεξεργασίας στέβιας και ιπποφαούς κτλ. Στόχος του υπουργείου είναι η προβολή και η προώθηση ελληνικών ποιοτικών προϊόντων, κυρίως στο εξωτερικό, µέσω των περιφερειών, αφού το κόστος συµµετοχής σε διεθνείς εκθέσεις είναι αφό-

Μ

ε έναενάµισι εκατοµµύριο νέους, στην πλειονότητά τους υψηλού µορφωτικού επιπέδου, να θέλουν να εγκαταλείψουν τα µεγάλα αστικά κέντρα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει... φούριες. Μελέτες που υλοποίησαν οι υπηρεσίες του για πρωτοποριακές καλλιέργειες (τρούφας, στέβιας, αλόης, χουρµαδιάς, µάνγκο κ.ά.) και την προσαρµογή τους στην ελληνική γη καταδεικνύουν ότι είναι εφικτή η εξέλιξη της ελληνικής υπαίθρου και γεωργίας εν καιρώ κρίσης. Παράλληλα ενισχύονται, υποστηρίζονται και προωθούνται γνωστές ιστορικές καλλιέργειες και παραγωγές, υποτιµηµένες σήµερα αλλά πολύτιµες και πολλά υποσχόµενες, οι οποίες µπορούν να προσφέρουν αναπτυξιακές προοπτικές στην αγροτική οικονοµία. Τέτοιες είναι οι θαλασσοκαλλιέργειες (π.χ., χταποδιού, µυδιών κ.ά.), η παραγωγή µελι-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·43

43

ΓΕΩΡΓΙΑ

300.000 θέσεις απασχόλησης σε µια τετραετία «Αυτόν τον καιρό βρίσκεται σε εξέλιξη µια δραµατική αντιστροφή των δεδοµένων στην ελληνική κοινωνία. Το κύµα αστυφιλίας των προηγούµενων δεκαετιών αντιστρέφεται. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξεκινούν τη διαδικασία επιστροφής ή µετάβασης στην ύπαιθρο χώρα αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής και ασφάλειας» λέει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης αναφερόµενος στα αποτελέσµατα της έρευνας «Επιστροφή στην ύπαιθρο - Εργασία και ποιότητα ζωής». «Νέα παιδιά µορφωµένα, συνειδητοποιηµένα, στρέφονται στον αγροτικό τοµέα και έρχονται να συναντήσουν τον στόχο µιας εθνικής στρατηγικής για την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου» επισηµαίνει ο υπουργός. Όπως τονίζει το υπουργείο, τα εξοπλίζει µε οικονοµικά και καλλιεργητικά κίνητρα, µε γη, µε τεχνογνωσία, καλλιεργητικά πλάνα σε κάθε περιφέρεια και ενισχύει την προσπάθειά τους. «Παράλληλα µελετήσαµε και παρουσιάζουµε όλο το σύστηµα παραγωγής, από το χωράφι ως το ράφι, τόσο για την καλλιέργεια των ιστορικών προϊόντων και τροφίµων όσο και για δεκάδες νέες δυναµικές καλλιέργειες». «∆ίνουµε τη δυνατότητα άµεσης πρόσβασης στην ενηµέρωση,

στην πληροφορία, στην έρευνα, στην κατάρτιση, στην πιστοποίηση» προσθέτει ο υπουργός. «Η ελληνική γεωργία για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες ξαναγίνεται συγκριτικό πλεονέκτηµα, µοχλός εξόδου της χώρας από την κρίση και θεµέλιο της νέας ανάπτυξης. Τουλάχιστον 300.000 θέσεις απασχόλησης µπορούν να καλυφθούν την επόµενη τετραετία στον αγροτικό τοµέα».

Ιπποφαές Για δύναµη και υγεία Τα φύλλα και οι καρποί του καταναλώνονταν από τα άρρωστα και τραυµατισµένα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έτσι γινόταν γρηγορότερα η ανάρρωση και αποκτούσαν περισσότερη δύναµη. Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, οργανικά οξέα, αµινοξέα, βιταµίνες και µέταλλα ενώ αποτελούν σηµαντική πηγή φλαβονοειδών. Σήµερα ο καρπός του χρησιµο-

ΟΛΟΚΛΗΡΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ!

ποιείται συνήθως σε µαρµελάδες, χυµούς, συντηρητικά, κοµπόστες και αφεψήµατα. Τα αιθέρια έλαια των σπόρων αποτελούν πολύτιµο προϊόν για την παρασκευή φαρµακευτικών σκευασµάτων. Χρησιµοποιείται επίσης για τη βελτίωση της γονιµότητας υποβαθµισµένων εδαφών. Στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια γίνονται κάποιες µεµονωµένες προσπάθειες καλλιέργειας ιπποφαούς σε Κοζάνη, Πέλλα, Κρήτη και Φθιώτιδα. Η πρώτη παραγωγή αναµένεται στο τέλος του 2012. Πλεονεκτήµατα: Το φυτό παραµένει παραγωγικό για 30 έτη. Μπορεί να αντέξει σε µεγάλο θερµοκρασιακό εύρος (από -43 ως 40°C). ∆εν έχει µεγάλες απαιτήσεις σε νερό - πρέπει να εξασφαλίζεται ελάχιστο ύψος βροχής (400 χιλιοστά τον χρόνο). Μειονεκτήµατα: Απαιτούνται τέσσερα-πέντε έτη από τη βλάστηση ως την έναρξη της καρποφορίας. Ενδείκνυται λίπανση (κυρίως σε άγονα εδάφη) και καταστροφή ζιζανίων µε χηµικά ή χειρωνακτικά πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας.

ΒΙΠΕΘ ΣΙΝΔΟΥ, ΤΗΛ./ΦΑΞ: 2310 798671, ΚΙΝ.: 6944 431959 email: growtechms@yahoo.gr

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·44

44

ΓΕΩΡΓΙΑ

DR.MSC ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡ. ∆ΗΜΟΚΑΣ

Μηχανική συγκοµιδή

αγγουριού

Χρήση ροµπότ για συγκοµιδή αγγουριού Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιαστεί η ανάλυση ενός πειραµατικού πρωτοτύπου ροµπότ για τη µηχανική συγκοµιδή καλλιέργειας αγγουριού. Αρχικά γίνεται αναφορά στο περιβάλλον εργασίας του ροµπότ. Κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας συµµετέχουν 4 ροµπότ προκειµένου να αντικατασταθεί πλήρως η ανθρώπινη εργασία ακόµη και τις περιόδους µε τις µέγιστες ανάγκες για συγκοµιδή. Η διαδικασία της συγκοµιδής εκτός της κοπής των ώριµων καρπών περιλαµβάνει και τη µεταφορά τους στην περιοχή αποθήκευσης. Έπειτα γίνεται ανάλυση του λογισµικού που χρησιµοποιήθηκε στα ροµπότ µηχανικής συγκοµιδής, ακολουθεί ο σχεδιασµός της κατασκευής και η ανάλυση του πρωτοτύπου που χρησιµοποιήθηκε για την διεξαγωγή των πειραµάτων. Η έρευνα και ο σχεδιασµός του ροµπότ για τη µηχανική συγκοµιδή καλλιέργειας αγγουριού ξεκίνησε από το IMAG µε την οικονοµική υποστήριξη του Dutch Ministry of Agriculture, Food and Fishery, [1], [2].

Περιβάλλον εργασίας του ροµπότ Πολλές αντιρρήσεις υφίστανται στην ανάπτυξη του αγγουριού σε συνθήκες θερµοκηπίου έχοντας ωστόσο µια οµοιόµορφη διάταξη. Στο σχήµα 1.1 παρουσιάζεται µια εικόνα διάταξης σε θερµοκήπιο. Το θερµοκήπιο αποτελείται από 2 κύρια µέρη: την περιοχή ανάπτυξης και την περιοχή αποθήκευσης τα οποία συνδέονται µε ένα µονοπάτι. Στους διαδρόµους, επιδαπέδιοι αγωγοί θέρµανσης χρησιµοποιούνται ως ράγες για τη συγκοµιδή και µεταφορά των καρπών. Οι καρποί συλλέγονται σε κατάλληλα τελάρα τα οποία µεταφέρονται µε καροτσάκι ενώ τα γεµάτα τελάρα αντικαθίστανται µε άδεια. Τα συγκοµιζόµενα αγγουράκια έπειτα µεταφέρονται στην περιοχή αποθήκευσης όπου πραγµατοποιείται διαλογή, συσκευασία µέχρι την τελική µεταφορά τους στον καταναλωτή. Το παραδοσιακό σύστηµα καλλιέργειας που εφαρµόζεται στο αγγουράκι κρίνεται ακατάλληλο για την αυτοµατοποιηµένη συγκοµιδή διότι ευνοεί την υψηλή πυκνότητα, µε πολλά φύλλα και βλαστούς να καλύπτουν την εικόνα των καρπών. Η

υιοθέτηση ενός νέου καλλιεργητικού συστήµατος θεωρούνταν αναγκαία και ονοµάστηκε υψηλής στερέωσης σε σύρµατα. Σύµφωνα µε αυτό το νέο σύστηµα κάθε φυτό είναι προσδεµένο πάνω σε ένα σύρµα. Κάθε σύρµα από κάθε φυτό βρίσκεται περιτυλιγµένο και προσδένεται σε ύψος 4 µέτρων από το έδαφος σε ένα ενιαίο σύρµα της καλλιέργειας (σχήµα 1.2, εικόνα 1.1). Τα αναπτυσσόµενα φυτά αποσπώνται από το σύρµα µία ή δύο φορές την εβδοµάδα. Μόλις η κορυφή του φυτού φθάσει το ενιαίο σύρµα της καλλιέργειας, το φυτό κατεβαίνει κατά 0,50 m ξετυλίγοντας από κάτω το σύρµα του και τραβώντας το παράλληλα µε το διάδροµο. Θα πρέπει βέβαια να σηµειώσουµε ότι πριν από το κατέβασµα του φυτού απαιτείται η αφαίρεση όλων των φύλλων που βρίσκονται κοντά στο έδαφος. Η ανάπτυξη του αγγουριού περιορίζεται σε ένα καρπό ανά 2 µασχάλες. Σύµφωνα µε τη µέθοδο αυτή, οι ώριµοι καρποί βρίσκονται σε ύψος 0,8 m έως 1,5 m πάνω από το έδαφος και οι καρποί έχουν το ίδιο µέγεθος. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα φύλλα γύρω από ώριµους καρπούς µπορούν να αφαιρεθούν χωρίς απώλεια παραγωγής και ποιότητας των καρπών διευκολύνοντας παράλληλα την αυτοµατοποιηµένη συγκοµιδή.

Λογισµικό συγκοµιδής Όπως αναφέρθηκε και προηγουµένως, η συγκοµιδή των καρπών του αγγουριού δεν περιλαµβάνει µόνο τη συλλογή αλλά και τη µεταφορά των ποσοτήτων των καρπών σε κατάλληλο χώρο αποθήκευσης. Για να επιτευχθεί διορατικότητα µέσα από ένα λογισµικό συγκοµιδής δίνεται η δυνατότητα προσοµοίωσης µέσα από το ARENA software. Η κατανάλωση φρέσκων αγγουριών απαιτεί συλλογή δυο έως τρεις φορές την εβδοµάδα από το Φεβρουάριο έως τον Νοέµβριο. Σύµφωνα µε έρευνα, ένας εκπαιδευµένος εργάτης απαιτεί λιγότερο από 6 s ανά καρπό [3], [4], για τη συλλογή του µε τη συνολική εργασία του να φθάνει τις 6 ώρες ανά ηµέρα. Από την άλλη πλευρά, η εφαρµογή αυτόµατου ροµπότ έδειξε ότι: Ένα µόνο ροµπότ χρειάζεται 10 s για ένα πλήρη κύκλο συγκοµιδής. Ο κύκλος αυτός περιλαµβάνει την ανίχνευση καρπού, την αφαίρεση κάθε καρπού και την τοποθέτησή του σε κονταίινερ καθώς επίσης και τη µετακίνηση του οχήµατος στο επό-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

µενο φυτό. Ένας συντοµότερος χρόνος συγκοµιδής θα απαιτούσε µικρότερο αριθµό µηχανηµάτων για το συγκοµιστικό έργο µε παράλληλη αυξηµένη απαίτηση σε ηλεκτροµηχανική τεχνολογία µε αποτέλεσµα την αύξηση του κόστους . Ένας µεγαλύτερος κύκλος θα κατέληγε σε µεγαλύτερη απαίτηση σε ροµποτικά µηχανήµατα συγκοµιδής. Εποµένως ο χρόνος των 10 s θεωρείται ο καταλληλότερος τόσο από µηχανικής όσο και από οικονοµικής άποψης. Το ροµποτικό µηχάνηµα συγκοµιδής λειτουργεί 18 ώρες ανά ηµέρα παραµένοντας 6 ώρες για συντήρηση. Η ταχύτητα του ροµποτικού µηχανήµατος εκτιµάται σε 0,8 m/s. Το ροµπότ σταµατά κάθε 0,33 m και συλλέγει αγγουράκια από τα φυτά µέσα στα όρια εργασίας του τα οποία και τοποθετεί µέσα στα τελάρα ή σε κονταίινερ. Τα τελάρα/ κονταίινερ φορτώνονται σε µια πλατφόρµα µεταφοράς.

Σχεδιασµός κατασκευής Το ροµπότ είναι σχεδιασµένο να λειτουργεί σε κατάλληλες συνθήκες όπως είναι η υψηλή σχετική υγρασία και θερµοκρασία καθώς επίσης και σε εναλλαγή συνθηκών φωτισµού. Το συγκοµιστικό µηχάνηµα θα πρέπει να κινείται αυτόνοµα µέσα στο θερµοκήπιο. Πρέπει να ανιχνεύει καρπούς στην περιοχή συγκοµιδής από 0,8 m έως 1,5 m πάνω

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·45

45

ΓΕΩΡΓΙΑ

από την επιφάνεια του εδάφους, καθορίζοντας το επίπεδο ωριµότητας του ανιχνεύσιµου καρπού και την τοποθέτηση του ώριµου καρπού στις τρεις διαστάσεις. Ο χειριστής πρέπει να περιγραφεί κινηµατικά ώστε να επιτρέπεται η συλλογή όλων των καρπών από

Τέλος, το µηχάνηµα κοπής πρέπει λειτουργεί µε τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η µετάδοση ιών από το ένα φυτό στο άλλο.

Πειραµατικό πρωτότυπο

Στην εικόνα 1.2 παρουσιάζεται ένα ροµποτικό µοντέλο συγκοµιδής καρπών αγγουριού. Αυτό αποτελείται από ένα αυτόνοµο όχηµα, έναν 7 DOF χειριστή, έναν endeffector, 2 κάµερες που αποτελούν το σύστηµα όρα-

σης και ένα ετερογενές και πνευµατικό hardware.

Αυτοκινούµενο όχηµα τη συγκοµιζόµενη περιοχή. Ταυτόχρονα ο χειριστής πρέπει να τοποθετεί το εργαλείο στο κεντρικό σηµείο µε ακρίβεια 1 mm. Με βάση το σχεδιασµό πρέπει να αποφεύγεται η σύγκρουση του χειριστή, του end-effector και συλλέκτη των καρπών κατά τη διάρκεια της συγκοµιδής. Ο end-effector πρέπει να χειρίζεται µε προσοχή τον καρπό εµποδίζοντας έτσι την καταστροφή του και την απώλεια της ποιότητάς του.

Το αυτόνοµο όχηµα µετακινεί το συγκοµιστικό µηχάνηµα κατά µήκος του διαδρόµου του θερµοκηπίου. Το όχηµα χρησιµοποιεί τους σωλήνες θέρµανσης που βρίσκονται τοποθετηµένοι στο έδαφος ως ράγες για τη µετακίνησή του, εικόνα 1.3. Αυτό προσφέρεται για τη µεταφορά πλατφόρµας για τη διεξαγωγή της φόρτωσης, µιας πνευµατικής αντλίας, τα συστήµατα όρασης και τον χειριστή µε τον end-effector για την κοπή του καρπού. Τελευταία, εξαιτίας της ενεργειακής κατανάλωσης, το

ροµπότ δεν είναι πλήρως αυτό-υποστηριζόµενο. Η λειτουργία του εξαρτάται από µια γραµµή η οποία φέρει 220 V από µια κεντρική γραµµή υποστήριξης του ροµπότ. Το όχηµα οδηγείται από έναν 24 V DC κινητήρα και έναν ελεγκτή µε αποκωδικοποιητή. Η επιτάχυνσή του περιορίζεται σε 0,3 m/s2 περίπου.

Χειριστής Το ροµπότ περιλαµβάνει ένα 7 DOF χειριστή για την τοποθέτηση του end-effector κατά τη διάρκεια της συγκοµιστικής λειτουργίας. Ο χειριστής αποτελείται από µια γραµµή ολίσθησης στην κορυφή του οποίου είναι προσαρτηµένος ένας Mitsubishi RV-E2 χειριστής µε ένα ανθρωποµορφικό βραχίονα και ένα σφαιρικό καρπό ανυψωµένο. Η σηµαντικότερη επιλογή του για το γεωµετρικό χειριστή βασίζεται στη συνδυασµένη ανάλυση του έργου του ροµπότ και του περιβάλλοντος εργασίας. Χρησιµοποιώντας το όχηµα για µεταφορά κατά µήκος του διαδρόµου του θερµοκηπίου, µια εµπειρική ανάλυση έδειξε ότι 6 DOF αποτελούµενα από περιστροφικές εναλλαγές θα ήταν ικανοποιητικά για την εκτέλεση της συγκοµιδής. Περιορισµοί τίθενται στις γεωµετρικές και φυσικές ιδιότητες του χειριστή εξαιτίας της πυκνότητας και του εύθραυστου εξοπλισµού. Επίσης το διάστηµα µεταξύ των γραµµών θα πρέπει να είναι περιορισµένο. Ο end-effector περιλαµβάνει τα εξής µέρη: µια τσιµπίδα, µια βεντούζα για την επιλογή του καρπού και ένα θερµικό εξάρτηµα κοπής για το διαχωρισµό του από τα φύλλα. Ουσιαστικά η τσιµπίδα που χρησιµοποιείται για τη συγκοµιδή του αγγουριού αποτελεί µια τροποποιηµένη έκδοση του Mitsubishi κινητήρα αρπαγής 1E-HM01. Οι απαιτήσεις για την τροποποίηση της τσιµπίδας ήταν ότι θα έπρεπε να έχει ικανοποιητικό κράτηµα του καρπού κατά την κοπή και µεταφορά του στο τελάρο αποθήκευσης. Ωστόσο, για την παραγωγή ενός άριστου προϊόντος, µηχανισµοί στρες που µειώνουν την ποιότητα του καρπού θα πρέπει να αποφεύγονται. Η απαιτούµενη και επιτρεπόµενη δύναµη καθορίζεται εµπειρικά. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συγκοµιδής οι δυο λαβές της τσιµπίδας συγκρατούν το µίσχο του καρπού. Καθώς ο καρπός κόβεται η βεντούζα που βρίσκεται κάτω από την τσιµπίδα ακινητοποιεί τον καρπό κατά τη φάση της µεταφοράς. Καθώς το ροµπότ φθάνει στην περιοχή αποθήκευσης τοποθετεί µαλακά τον καρπό στο τελάρο. Η περιγραφή του µηχανήµατος κοπής απαιτεί επιπλέον προσοχή. Στη γεωργική πρακτική οι παραγωγοί χρησιµοποιούν ένα µαχαί-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·46

46 ρι για την κοπή του µίσχου του αγγουριού. Χρησιµοποιώντας όµως ξανά και ξανά το ίδιο µαχαίρι εγκυµονεί ο κίνδυνος µεταφοράς από το ένα φυτό στο άλλο µυκητολογικών και ιολογικών ασθενειών. Αυτό εµποδίζεται µε εµβάπτιση του µαχαιριού σε αποβουτυρωµένο γάλα πριν την επαφή µε κάθε φυτό. Για µια ροµποτική εφαρµογή, µια τέτοια πρακτική δε θεωρείται εφαρµόσιµη. Για την αυτόµατη κοπή του µίσχου υιοθετείται µια θερµική κοπή φερόµενη από την ιατρική. Το σύστηµα αυτό φέρει δυο ηλεκτρόδια τα οποία φέρου υψηλής συχνότητας ηλεκτρικό δυναµικό. Σύµφωνα µε τη µέθοδο αυτή, καθώς ο µίσχος έρχεται σε επαφή µε τα ηλεκτρόδια, αυτός κόβεται µε το HF ρεύµα που περνάει µεταξύ των ηλεκτροδίων. Η µέθοδος αυτή έχει δυο διακριτά πλεονεκτήµατα. Πρώτα από όλα, κατά τη διάρκεια της κοπής οι ενδεχόµενοι ιοί θανατώνονται λόγω της υψηλής θερµοκρασίας που αναπτύσσεται στην επιφάνεια κοπής. ∆εύτερον, οι πληγές σε καρπό και φυτό επουλώνονται κατά τη διάρκεια της κοπής. Η µέθοδος αυτή και το µηχάνηµα

ΓΕΩΡΓΙΑ

κοπής έχουν πατενταριστεί.

Σύστηµα όρασης Το ροµπότ συγκοµιδής φέρει δυο συστήµατα καµερών. Η µια κάµερα είναι τοποθετηµένη ψηλά στο όχηµα που επεκτείνεται στις δυο πλευρές του χειριστή. Αυτή η κατασκευή προσφέρει την ευκαιρία χρησιµοποίησης κάµερας για τον έλεγχο της καλλιέργειας στην αριστερή και δεξιά πλευρά του οχήµατος. Επιπλέον, αυτή η κάµερα είναι σε θέση να µετακινείται ανεξάρτητα από τον χειριστή. Η άλλη κάµερα η οποία είναι µικρή σε µέγεθος είναι τοποθετηµένη στην κορυφή του end-effector. Κάθε κάµερα έχει διαφορετικό έργο να επιτελέσει. Η κάµερα που βρίσκεται πάνω στο όχηµα χρησιµοποιείται για την ανίχνευση των καρπών, εικόνα 1.4, τον καθορισµό της ωριµότητας και ποιότητας των καρπών και τον τρισδιάστατο εντοπισµό των καρπών για τον προγραµµατισµό της κίνησης του

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

ροµπότ. Η κάµερα που βρίσκεται στον endeffector χρησιµοποιείται για την καταγραφή της εικόνας γύρω από το αγγουράκι κατά τη διάρκεια της τελικής προσέγγισης του καρπού µε την τσιµπίδα.

Εντοπισµός καρπού Η ανίχνευση του καρπού είναι ένα σύνθετο πρόβληµα εξαιτίας του πράσινου χρώµατος του καρπού το οποίο θα πρέπει να διακριθεί από το υπόλοιπο πράσινο περιβάλλον του φυτού. Από τις δυο σηµαντικότερες προσεγγίσεις α) η αναγνώριση βασίζεται στο σχήµα και β) η αναγνώριση βασίζεται σε φασµατικές ιδιότητες, η τελευταία εµφανίζεται περισσότερο αποδεκτή. Το σύστηµα κάµερας του οχήµατος χρησιµοποιεί δυο συγχρονισµένα ζεύγη CCD κάµερας ορίζοντας τη γωνία του οπτικού συστήµατος. Σε απόσταση 0,8 m, η µέση απόσταση µεταξύ κάµερας και καρπού, το οπτικό πεδίο της κάµερας έχει πλάτος 1,0 m και ύψος 0,7 m. Γύρω από το φακό της κάµερας µια λυχνία φλας είναι αναρτηµένη µε την ένταση του φωτός από το φλας µπορεί να ελεγχθεί. Χρησιµοποιώντας CCD κάµερα για σύντοµο χρονικό διάστηµα συγχρονίζεται µε την υψηλή ένταση του φλας περιορίζοντας την επιρροή του φυσικού φωτός στην απόκτηση εικόνας. Η ανίχνευση του καρπού επιτυγχάνεται µε την χρησιµοποίηση διαφορετικών φίλτρων στις δυο κάµερες. Για παράδειγµα, η µια κάµερα µπορεί να εφοδιαστεί µε ένα 850 nm φίλτρο και η άλλη µε 970 nm. Αν και τα φύλλα παρουσιάζουν την ίδια ανάκλαση περίπου στα 850 και 970 nm, η ανάκλαση των καρπών του αγγουριού είναι στα 850 nm σηµαντικά υψηλότερη σε σχέση µε τα 970 nm. Θα πρέπει να αναφέρουµε βέβαια ότι η επιλογή των φίλτρων γίνεται µε βάση την ευαισθησία της κάµερας, την εµπορική καταλληλότητα και

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·47

47

ΓΕΩΡΓΙΑ

το εύρος φάσµατος. Καθορισµός ωριµότητας και ποιότητας Τα αγγουράκια όπως και πολλοί άλλοι καρποί, δεν ωριµάζουν όλοι ταυτόχρονα µε αποτέλεσµα κάθε καρπός να ταξινοµείται χωριστά για το στάδιο ωριµότητάς του πριν τη συγκοµιδή του. Στην πράξη το κύριο κριτήριο για τον προσδιορισµό του σταδίου ωριµότητας του αγγουριού είναι το βάρος του το οποίο ποικίλει µεταξύ 300-600 g. Έτσι για τον καθορισµό της ωριµότητας του αγγουριού αναπτύχθηκε µια µέθοδος εκτίµησης του βάρους του. Το βάρος του σχετίζεται άµεσα µε τον όγκο του καρπού. Έρευνες έδειξαν ότι χρησιµοποιώντας ένα γεωµετρικό µοντέλο για τον υπολογισµό του όγκου του καρπού, µπορεί να εκτιµηθεί το βάρος του µε συσχέτιση 97%.

Τρισδιάστατη χωροθέτηση του καρπού Τόσο η κάµερα του οχήµατος όσο και του endeffector είναι σε θέση να µετακινούνται πάνω στις ράγες. Λαµβάνοντας λοιπόν, δυο εικόνες από ελαφρώς διαφορετικές πλευρές είναι πιθανό να δηµιουργηθεί µια εικόνα ανακατασκευασµένη χρησιµοποιώντας πρότυπα τρισδιάστατων τεχνικών, σύµφωνα µε [5]. Η ακρίβεια της τρισδιάστατης ανακατασκευής εξαρτάται από την ακρίβεια της κάµερας και την επαναληψιµότητα της αλλαγής της θέσης της καθώς και από τη βαθµονόµηση του µοντέλου της κάµερας. Το πρώτο επιτυγχάνεται µε τη χρησιµοποίηση χαµηλής ανθεκτικότητας στην ολίσθηση του οργάνου που χρησιµοποιείται για την αλλαγή της θέσης της κάµερας. Όσον αφορά τη βαθµονόµηση της κάµερας η διαδικασία βασίζεται στη δουλειά των αναφορών [6] και [7].

Κεφάλαιο 6ο. Βιβλιογραφία 1. un Qiao, Akira Sasao, Sakae Shibusawa, et al. 2005. Mapping Yield and Quality using the Mobile Fruit Grading Robot. Biosystems Engineering, Vol.90, No.2, (Feburary 2005), pp. 135-142, ISSN 1537-5110.

2. Gieling, Th.H., Van Henten, E.J., Van Os, E.A., Sakaue, O., and Hendrix, A.T.M. 1996.

Conditions, demands and technology for automatic harvesting of fruit vegetables. Acta Horticulturae, 440: 360-365.

3. Van Kollenburg-Crisan, L.M., Sjwed, D.A., Wennekes, P.C., and Kornet, J.G. 1999. Method and Device for Cutting the Stalks of Fruits. Patent number 1008161.

4. Hendrix, A.T.M. 1993. Taaktijden voor de groenteteelt onder glas [in Dutch].IMAG,Wageningen,

The Netherlands, IMAG Report 93-14.

5. Meuleman, J., Van Heulen, S.F., Kornet, J.G., and Peters, D.G. 2000. Image analysis for robot harvesting of cucumbers. EurAgEng 2000, The European Conference of Agricultural Engineers, Warwick, UK, Paper No. 00-AE-003.

6. Zhang, Z.Y. 1999. Flexible camera calibration by viewing a plane from unknown orientations.

In Proceedings of the 7th IEEE Conference on Computer Vision, ICCV99, Kerkyra, Greece, pp.

666-673.

7. Heikkila, J. and Silven, O. 1997. A fourstep camera calibration procedure with implicit image correction. In Proceedings of the IEEE Computer Society Conference on Computer Vision and Pattern Recognition (CVPR'97), San Juan, Puerto Rico, pp. 1106-1112.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·48

48

ΒΟΤΑΝΑ

Lavandula angustifolia

Λεβάντα

Τ

α περισσότερα είδη λεβάντας κατάγονται από την λεκάνη της Μεσογείου, και απαντώνται σε βραχώδεις και ασβεστολιθικές περιοχές. Επίσης η λεβάντα εµφανίζεται πάνω από την βόρεια Αφρική, την Μεσόγειο την Ευρώπη και την ∆υτ. Ινδία. Η Λεβάντα καλλιεργήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωµαίους καθώς και την εποχή της Ελισαβετιανής Αγγλίας. Το όνοµα «λεβάντα» προέρχεται από το λατινικό lavare που σηµαίνει πλένω ή κολυµπώ. Είδη όπως η Lavandula latifollia φύονται σε ένα µεγάλο µέρος της Μεσογείου προτιµώντας πιο ζεστά κλίµατα και χαµηλότερες σε υψόµετρο περιοχές. Οι αποδόσεις της πραγµατικής λεβάντας σε αιθέριο έλαιο κυµαίνονται από 830 κιλά το εκτάριο και τη λεβαντίνης (υβρίδιο λεβάντας γνωστό ως Lavandula x intermedia ή as L. hybrida and L. Hortensis, το υβρίδιο αυτό προέρχεται από την διασταύρωση της Lavandula angustifolia µε την Lavandula latifolia ), 40-220 κιλά το εκτάριο. Ενώ οι αποδόσεις σε αποξηραµένα άνθη από 500-1000 κιλά το εκτάριο. Παγκοσµίως παράγονται 200 τόνοι ετησίως υψηλής ποιότητας λαδιού λεβάντας. Η αναλογία παραγωγής λαδιού λεβάντας και λεβαντίνης παγκοσµίως είναι 1:5. Η τιµή του λαδιού της λεβαντίνης είναι χαµηλότερη από αυτό της πραγµατικής λεβάντας. Τα φυτά που ανήκουν στις λεβαντίνες παράγουν περισσότερο αιθέριο έλαιο και είναι ανθεκτικότερα ενώ η παγκόσµια παραγωγή σε αιθέριο έλαιο αυτών τω φυτικών ειδών φθάνει τους 1000 τόνους. Οι µεγαλύτερες παραγωγές χώρες σε αιθέριο έλαιο λεβάντας είναι η Βουλγαρία, η Αγγλία, η Σερβία, η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Νότια Αφρική, η Τανζανία, η Ιταλία και η Ισπανία. Η πραγµατική λεβάντα κυρίως για άρωµα, καλλιεργείται στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Γαλλία. ΑΛΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ: Λεβάντα, Αγριολεβάντα, Λαµπρή, Χαµολίβανο ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ: Φυτρώνει σε θερµά και ηλιόλουστα και ξερά χώµατα επίσης και σε βουνά από 700-1400 µέτρα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: αειθαλές θαµνώδες φυτό ΥΨΟΣ: περίπου 1 µέτρο ΦΥΛΛΑ: λεπτά και µικρά ΜΙΣΧΟΣ: ναι ΧΡΩΜΑ: γκριζοπράσινο ΟΣΜΗ: µυρίζει ελαφρώς ΕΠΟΧΗ ΠΟΥ ΣΥΛΛΕΓΕΤΑΙ: από Απρίλιο έως Αύγουστο ΜΕΡΟΣ ΦΥΤΟΥ ΠΟΥ ΣΥΛΛΕΓΕΤΑΙ: Συλλέγουµε τα άνθη λίγο πριν ανοίξουν τα οποία ξεραίνονται στη σκιά ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Ξήρανση ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ: Αποξήρανση

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΒΟΤΑΝΟΥ: 1) Αντικαταθλιπτικό 2) Ανακουφίζει από το "Πόδι του Αθλητή" & τον έρπητα 3) Επουλώνει πληγές, εγκαύµατα, ακµή, και ψώρα. Κατεβάζει την υπέρταση, λιγοστεύει την ταχυπαλµία.

4) Χρησιµοποιείται σε επιθέµατα, επαλείψεις ή µασάζ.

5) Χρησιµοποιείται ακόµη για το σκόρο στα ρούχα. ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ: Συλλέγουµε το φυτό και το ξεραίνουµε αν δεν είναι αποξηραµένο και το βράζουµε σε ικανοποιητική ποσότητα νερού για µισή ώρα και στραγγίζουµε το ζουµί µε ένα σουρωτήρι τσαγιού σε ένα σφραγιστό δοχείο και το αφήνουµε να κρυώσει σε ένα δροσερό µέρος έξω από το ψυγείο. ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ - ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ: υο συντηρούµε σε σφραγιστό δοχείο στο ψυγείο ΧΡΟΝΟΣ ΖΩΗΣ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ: ένα µήνα

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:57

™ÂÏ›‰·49

49

ΒΟΤΑΝΑ

Η λεβάντα είναι πολυετής χαµηλός θάµνος και αυξάνει σε ύψος από 0,3 - 1,2µ. Η πραγµατική λεβάντα έχει σφαιρική και πυκνή ανάπτυξη. Τα αρωµατικά αειθαλή φύλλα της είναι καταπράσινα εντελώς αντίθετα και µήκους 5 εκ. Ανθίζει το καλοκαίρι. Τα άνθη της διακρίνονται από τις διακοπτόµενες κορυφές και έχουν γλυκό άρωµα. Τα µέρη του φυτού που χρησιµοποιούνται για απόσταξη είναι τα άνθη και σε µικρότερες ποσότητες τα φύλλα. Οι κορυφές των ανθέων παράγουν αιθέριο έλαιο πολύ ανώτερης ποιότητας από αυτό που περιέχεται στα φύλλα. Κατά την συγκοµιδή των ανθέων για αποξήρανση κόβουµε τα άνθη .

Ποικιλίες Υπάρχουν 48 είδη λεβάντας µε εκατοντάδες γενοτύπους που διαφοροποιούνται από το σχήµα τους µέχρι την περιεκτικότητα τους σε αιθέρια έλαια. ∆ιακρίνουµε 3 κύρια είδη που παράγουν αιθέρια έλαια.

• angustifolia (γνήσια λέβάντα) • latifolia (πλατύφυλλη λεβάντα) • angustifolia x L. latifolia (η υβρική λεβάντα γνωστή ως lavandin) Είδη όπως Lavandula, Dentata, Stoechas, Pterostoechas, Chaetostachys, Subnuda υπάρχουν είτε ως υβρίδια, είτε ως υποείδη ενώ τα παρακάτω ως επί των πλείστων καλλιεργούνται σε εµπορική κλίµακα για την παραγωγή αιθέριων ελαίων. Γνήσιο αιθέριο έλαιο προέρχεται από την To αιθέριο έλαιο λεβάντας πλατύφυλλης που προέρχεται από την. latifolia Το αιθέριο έλαιο ισπανικής λεβάντας από την stoechas Tο αιθέριο έλαιο των υβριδικών ποικιλιών από την angustifolia X L. latifolia hybrids Το καθένα από τα παραπάνω είδη παράγει διαφορετικής σύστασης αιθέρια έλαια καθένα για διαφορετική χρήση. Σε κάθε είδος υπάρχουν αρκετές ποικιλίες που καλλιεργούνται για την παραγωγή και εµπορία αιθέριων ελαίων. Κατά την επιλογή µιας ποικιλίας λεβάντας για την παραγωγή αιθέριου ελαίου θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη τα παρακάτω: Οι υβριδικές ποικιλίες παράγουν τις υψηλότερες αποδόσεις σε άνθη και τις υψηλότερες ποσότητες σε αιθέριο έλαιο ανά µονάδα επιφάνειας. Οι υβριδικές ποικιλίες παράγουν µεγάλα άνθη γκρι χρώµατος. Οι καλύτερες ποικιλίες για εµπορικούς σκοπούς παραγωγής αιθερίων ελαίων είναι οι Grosso, Super, Provence, Abriali και ηSeal. Η ποικιλίες γνήσιας λεβάντας (LΠλεονεκτήµατα: Το φυτό παραµένει παραγωγικό για 30 έτη. Μπορεί να αντέξει σε µεγάλο θερµοκρασιακό εύρος (από -43 ως 40°C). ∆εν έχει µεγάλες απαιτήσεις σε νερό - πρέπει να εξασφαλίζεται ελάχιστο ύψος βροχής (400 χιλιοστά τον χρόνο). Ενισχύεται οικονοµικά από διάφορα προγράµµατα. Μειονεκτήµατα: Απαιτούνται τέσσερα-πέντε έτη από τη βλάστηση ως την έναρξη της καρπο-

φορίας. Ενδείκνυται λίπανση (κυρίως σε άγονα εδάφη) και καταστροφή ζιζανίων µε χηµικά ή χειρωνακτικά πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Ποντίκια, αρουραίοι και άλλα ζώα µπορεί να δηµιουργήσουν προβλήµατα. angustifolia) παράγουν µικρότερα άνθη µπλε χρώµατος και είναι καταλληλότερες για την παραγωγή αποξηραµένων ανθέων από τις ποικιλίες λεβαντίνης και παράγουν έλαιο που προτιµάται από την βιοµηχανία αρωµάτων.

Κλιµατικές απαιτήσεις Η Λεβάντα είναι µέτρια ανθεκτική σε πάγο και ξηρασία. Η πλατύφυλλη λεβάντα δεν είναι ανθεκτική σε παγετό. Όλες οι λεβάντες είναι ευαίσθητες στην υψηλή υγρασία,ενώ οι υψηλές θερµοκρασίες του καλοκαιριού επηρεάζουν την ποιότητα του παραγόµενου ελαίου. Στον φυσικό της οικότοπο η γνήσια λεβάντα µπορεί να ευδοκιµήσει σε υψόµετρα µέχρι 1700 µ. από το επίπεδο τη θάλασσας ενώ η πλατύφυλλη αναπτύσσεται σε υψόµετρα 200-700µ. Η λεβαντίνη συνήθως αναπτύσσεται σε υψόµετρα 7001000 µ. Η παραγωγή ελαίου αυξάνεται καθώς αυξάνεται το υψόµετρο γιατί η άνθηση των φυτών σε ψυχρές περιοχές είναι αφθονότερη. Οι πολλοί και διαφορετικοί τύποι λεβάντας επιτρέπουν την καλλιέργεια της σε διάφορα µικροκλίµατα από κρύα µέχρι ηµιτροπικά. Σε κάθε ιδιαίτερο µικρόκλιµα πρέπει να δοκιµάζονται διάφορες ποικιλίες προκειµένου να διαπιστωθεί ποια από αυτές θα αναπτυχθεί καλύτερα.

Βροχόπτωση Σε περιοχές µε ετήσιο ύψος βροχής 300-1400

mm η λεβάντα αποδίδει καλά. Το έδαφος µεταξύ των αρδεύσεων θα πρέπει να διατηρείται χωρίς πολύ υγρασία για αυτό θα πρέπει να αφήνεται να στραγγίζει καλά πριν την επανάληψη τους.

Απαιτήσεις σε έδαφος Η λεβάντα απαιτεί καλώς στραγγιζόµενα εδάφη ηλιαζόµενα, αµµώδη αµµοπηλώδη ή χαλικώδη εδάφη. Τα χαµηλής γονιµότητας εδάφη δεν πρέπει να θεωρούνται ακατάλληλα. Το pH του εδάφους πρέπει να κυµαίνεται από 5,8 - 8,3. Πολύ υγρά εδάφη η κακώς στραγγιζόµενα εδάφη µπορούν να προκαλέσουν κακή ανάπτυξη, ασθένειες η τον θάνατο των φυτών.

Πολλαπλασιασµός Η λεβάντα πολλαπλασιάζεται µε µοσχεύµατα , µε σπόρο ή ριζώµατα ή καταβολάδες. Ο πολλαπλασιασµός µε σπόρο είναι εφικτός αλλά δεν εξασφαλίζει την γενική οµοιοµορφία.

Πολλαπλασιασµός µε µοσχεύµατα Τα µοσχεύµατα πρέπει να λαµβάνονται από δυνατά και υγιή φυτά που καλλιεργούνται στο ύπαιθρο. Οι ορµόνες Ριζοβολίας µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την υποβοήθηση της ριζοβολίας. Τα µοσχεύµατα µήκους 10 έως 15 εκατοστά προέρχονται από τους νέους βλαστούς, στα οποία αφαιρούνται κατά τα δύο τρίτα του µήκους του τα φύλλα και στην συνέχεια τοποθετούνται σε δίσκους Ριζοβολίας στο ριζωτήριο µε κατάλληλο υπόστρωµα. Μείγµα µε 30% οργανικού υποστρώµατος και 70% κατάλληλου εδαφικού λειτουργεί άριστα για την έκπτυξη των ριζών των µοσχευµάτων.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:58

™ÂÏ›‰·50

50 ∆ειγµατοληψία εδάφους και ανάλυση Πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας θα πρέπει να γίνεται δειγµατοληψία εδάφους σύµφωνα µε τις επικρατούσες µεθόδους. Με την ανάλυση του εδάφους έχουµε την εικόνα για το έδαφος µας σχετικά µε την ύπαρξη οργανικής ουσίας, την περιεκτικότητα σε διοξείδιο ασβέστιου καθώς και την ύπαρξη ή τις ελλείψεις των θρεπτικών στοιχείων

Προετοιµασία εδάφους

Η προετοιµασία του εδάφους για την εγκατάσταση τη καλλιέργειας περιλαµβάνει το όργωµα του εδάφους σε βάθος 40 εκ. και στην συνέχεια το σβάρνισµα του. Αποστάσεις φύτευσης / Πυκνότητα φύτευσης Η λεβάντα συνήθως φυτεύεται σε αποστάσεις µεταξύ των γραµµών 1,2-2 µ. και 0,300,60 µ. µεταξύ των γραµµών µε πυκνότητα 800028000 φυτά ανά εκτάριο. Η πυκνότητα καθορίζεται ανάλογα µε την διαθέσιµη υγρασία, την ποικιλία το µέγεθος της καλλιέργειας καθώς και µε τις µηχανικές καλλιεργητές εργασίες συγκοµιδής. Υψηλές πυκνότητες σηµαίνει και υψηλό κόστος εγκατάστασης αλλά επίσης και µεγάλες αποδόσεις νωρίς. Επίσης τα φυτά γίνονται πιο δυνατά και έχουν περισσότερη διάρκεια στο χρόνο.Μια καλά εγκατεστηµένη δυναµική φυτεία λεβάντας θα πρέπει να είναι έτοιµη για συγκοµιδή τον δεύτερο χρόνο της. Τα φυτά της λεβάντας αντέχουν στο χρόνο περί τα 10-15 έτη η ακόµη περισσότερο εάν η διαχείριση της καλλιέργειας είναι σύµφωνη µε τις ανάγκες της.

Εποχή φύτευσης

Σε ήπια κλίµατα καλύτερη εποχή φύτευσης είναι το φθινόπωρο ώστε να προλάβουν τα φυτά να εγκατασταθούν καλύτερα ώστε να αντέξουν τον χειµώνα και την άνοιξη να αυξηθούν γρηγορότερα. Σε περιοχές µε ψυχρούς χειµώνες η φύτευση πρέπει να γίνεται την άνοιξη και είναι η µόνη επιλογή. Η φύτευση σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να γίνεται αµέσως µετά τον τελευταίο παγετό.

Λίπανση

Η λεβάντα αποδίδει καλά σε εδάφη που για άλλες καλλιέργειες θεωρούνται θρεπτικά ανεπαρκή .Αυξηµένες ποσότητες αζώτου έχουν σαν αποτέλεσµα την µείωση της ποσότητας αλλά και της ποιότητας παραγόµενου αιθέριου ελαίου, τα φυτά γίνονται περισσότερο ευαίσθητα και αυξάνεται ο ανταγωνισµός µε τα ζιζάνια. Για την παραγωγή 100 κιλών ανθέων η λεβάντα αποσπά από το έδαφος 0,8 κιλά αζώτου, 0,2 κιλά Φωσφόρου και 0,8 κιλά καλίου. (Polydeonny, Sotnik & Hilapzew, 1979). Η συνιστώµενη δόση αζώτου ανά εκτάριο είναι 80100 κιλά (8-10 κιλά ανά στρέµµα). Οι απαιτήσεις σε φώσφορο και κάλιο είναι µικρές και εξαρτώνται από τον τύπο του εδάφους και την θρεπτική του κατάσταση. Περιοδική ασβέστωση µπορεί να είναι αναγκαία ώστε να διατη-

ΒΟΤΑΝΑ

ρείται η τιµή του ρΗ σε ικανοποιητικό επίπεδο. Μια πλήρης ανάλυση εδάφους πριν την φύτευση είναι αναγκαία. Τα σωστά αποτελέσµατα της ανάλυσης σχετικά µε τον τύπο του εδάφους την έλλειψη και την περίσσεια θρεπτικών, θα βοηθήσει ώστε να γίνουν όλες εκείνες οι ενέργειες για την ορθή ισορροπία τους στο έδαφος.

Άρδευση

Η άρδευση είναι αναγκαία για τα πρώτα 2 χρόνια έως ότου η καλλιέργεια έχει εγκατασταθεί πλήρως. Σε ελαφριά εδάφη η σε περιοχές µε χαµηλές βροχοπτώσεις η άρδευση σε κρίσιµα στάδια εξακολουθεί να είναι αναγκαία. Τα φυτά στο στάδιο της ανθήσεως δεν θα πρέπει να αφήνονται χωρίς νερό . Η άρδευση µπορεί να αυξήσει την παραγωγή στις ώριµες καλλιέργειες λεβάντας άλλα η άκαιρη και η υπερβολική άρδευση θα αυξήσει τα προβλήµατα των ασθενειών, τα φυτά θα µεγαλώσουν σε ύψος τα κλαδιά θα σπάσουν και η κόµη του φυτού θα ανοίξει στην µέση. Σε κάθε περίπτωση η Στάγδην άρδευση συνιστάται διότι πέρα από την ορθή εφαρµογή του νερού θα βοηθήσει στον έλεγχο των ζιζανίων.

Κλάδεµα

Η κοπή των ανθέων µαζί µε µέρος των βλαστών θα πρέπει να γίνεται τα 2 πρώτα χρόνια ώστε να βοηθηθούν τα φυτά να δυναµώσουν για να δηµιουργήσουν ένα ανθεκτικό πλαίσιο. Στα µετέπειτα χρόνια το κλάδεµα γίνεται σε διαφορετική περίοδο, µετά την συγκοµιδή συνήθως το φθινόπωρο. Ο λόγος είναι ότι η συγκοµιδή ανθέων για την παραγωγή αιθέριου ελαίου αφήνει τα περισσότερα στελέχη στα φυτά. Συνεπώς το κλάδεµα γίνεται αµέσως µετά και σε ύψος τέτοιο ώστε να δυναµώνουµε την καλλιέργεια. Το κλάδεµα µπορεί να γίνει είτε µηχανικά (παρελκόµενα τρίµµερ σε ελκυστήρα)είτε µε δρεπάνια.

Συγκοµιδή

Η συγκοµιδή της λεβάντας για παραγωγή αιθέριου ελαίου γίνεται όταν το άνθος έχει ωριµάσει και το κάτω µισό έχει ανοίξει. Η συγκοµιδή πρέπει να γίνεται έγκαιρα γιατί πέφτει η ποιότητα του. Συνεπώς η συγκοµιδή στην σωστή εποχή έχει πολύ µεγάλη σηµασία. Αυτό που πρέπει να έχουµε υπόψη κατά την συγκοµιδή είναι ότι αυτή δεν θα πρέπει να πραγµατοποιείται σε πολύ ζεστό καιρό ούτε και σε συνθήκες ανέµου διότι πολύ σηµαντικές ποσότητες ελαίου χάνονται µε εξάτµιση. Οι ακίδες των ανθέων κόπτονται 15-20 εκατοστά κάτω από αυτά. Η συγκοµιδή γίνεται είτε µε δρεπάνια είτε µε µηχανήµατα που έχουν σχεδιαστεί για αυτή την εργασία. Η κοπή των ανθέων για τις αγορές νωπών και αποξηραµένων αρωµατικών φυτών συνήθως λαµβάνει χώρα µια εβδοµάδα αργότερα από ό,τι για την παραγωγή αιθέριου ελαίου. Το αιθέριο έλαιο της λεβάντας χρησιµοποιείται στη βιοµηχανία τροφίµων, όπως σε ποτά, παγωτά, στην κοσµετολογία, στην αρωµατοποιία, στη σαπωνοποιία και στον αρωµατισµό χώρων. Πρό-

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

σφατα, η αρωµατοθεραπεία έγινε πολύ δηµοφιλής, όπου το αιθέριο έλαιο της λεβάντας χρησιµοποιείται ως µυοχαλαρωτικό. Επίσης, χρησιµοποιείται για την προστασία των ρούχων από τον σκόρο. Έχουν αναφερθεί πολλές θεραπευτικές δράσεις της, όπως ηρεµιστική, σπασµολυτική, αντι-ιική, τοπική αναισθητική και αντιβακτηριδιακή. Το αιθέριο έλαιο έχει αντιοξειδωτική δράση και µπορεί να εφαρµοστεί απευθείας αδιάλυτο στο δέρµα σε αντίθεση µε άλλα αιθέρια έλαια.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΕΒΑΝΤΑΣ

Η αποξηραµένη λεβάντα που προέρχεται από βιολογική καλλιέργεια φθάνει να πωλείται στην εγχώρια αγορά έως 11,5 ευρώ το κιλό, ενώ στις αγορές του εξωτερικού οι τιµές πώλησης είναι σηµαντικά υψηλότερες, όταν πληρούνται τα ποιοτικά κριτήρια. Η απόδοση σε χλωρό βάρος τον πρώτο χρόνο είναι 50-100 κιλά ανά στρέµµα, τον δεύτερο 200-250 κιλά ανά στρέµµα και τον τρίτο 300350 κιλά ανά στρέµµα. Πλήρη παραγωγή πραγµατοποιείται τον τέταρτο χρόνο (400-500 κιλά ανά στρέµµα), ενώ αν γίνει συλλογή µόνο της ταξιανθίας η απόδοση σε ξηρό βάρος κυµαίνεται στα 3545 κιλά ανά στρέµµα. Η δε διαφορά ανάµεσα στη βιολογική και συµβατική καλλιέργεια λεβάντας, γίνεται αντιληπτή σε επίπεδο τιµής πώλησης καθώς ότι ενώ η τιµή της βιολογικής λεβάντας φτάνει τα 11,5 ευρώ, η τιµή της "συµβατικής" αποξηραµένης λεβάντας δεν υπερβαίνει τα 3,5 ευρώ το κιλό.

Ξήρανση:

Η ξήρανση πραγµατοποιείται µε φυσικό ή τεχνητό τρόπο: Η φυσική ξήρανση : αποτελεί το παλιότερο τρόπο ξήρανσης και είναι µέθοδος απλή και οικονοµική. Γίνεται µε τοποθέτηση του βότανου σε στεγασµένους , σκιερούς, καλά αεριζόµενους χώρους , δίχως υγρασία. Το φυτό ξηραίνεται κρεµασµένο σε µατσάκια ή απλωµένο σε λεπτές στιβάδες, πάνω σε κάποιο είδος σχάρας ή τελάρου. Η µέθοδος αυτή είναι χρονοβόρα , µε διάρκεια που εξαρτάται από τις κλιµατολογικές συνθήκες του χώρου και το φυτό. Η ξήρανση στον ήλιο συντοµεύει το χρόνο ξήρανσης , αλλά δεν είναι κατάλληλη για σκευάσµατα µε πτητικά συστατικά π.χ. αιθέρια έλαια καθότι οδηγεί σε απώλειες των συστατικών αυτών.

Η τεχνητή ξήρανση: Μπορεί να πραγµατοποιηθεί µε:

1. Κλίβανο υπό κενό. Είναι µια γρήγορη εργαστηριακή µέθοδος ,που στη περίπτωση πτητικών συστατικών πχ αιθέρια έλαια έχουµε απώλεια.

2. Ρεύµα ξηρού αέρα Υπάρχουν δύο ειδών ξηραντήρες για τη µέθοδο: οι απλοί ξηραντήρες και οι ξηραντήρες τύπου σήραγγας. Στους πρώτους απλώνεται το βότανο και διαβιβάζεται ρεύµα ξηρού αέρα από πηγή θερµότητας.

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:58

™ÂÏ›‰·51

ΠΩΛΗΣΗ ΧΟΝΔΡΙΚΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΩΛΗΣΗ ΛΙΑΝΙΚΗ

ΑΠΟΘΗΚΗ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ& ΦΙΛΤΡΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ

TEXACO

ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΘΕΣΗ (ΠΗΓΑΔΙΑ) ΔΙΜΗΝΙΟΥ - ΒΟΛΟΣ ΤΗΛ.: 24210 85557, 6932479154

TELIKES SELIDES

04-09-14

09:58

™ÂÏ›‰·52

11 ΧΛΜ. Ε.Ο. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΑΘΗΝΩΝ, ΤΗΛ.: 2310 799513, 798014, ΦΑΞ: 2310 797483, www.kolibioti.gr / info@kolibioti.gr