ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 16 by Θεσσαλική Press

ΙΑΤΡΙΚΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 • ΤΕΥΧΟΣ 16

Ραβανός Κωνσταντίνος

Κίτσος Νικόλαος

8-7

10-11

Aποτυχίες εµφύτευσης στην εξωσωµατική

Αλλεργία του παιδιού στη σκόνη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Χρήστου Κωνσταντίνος

Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια (ΧΑΠ)....αλλιώς

14-15

Χαλβατζούλης Όµηρος

Η στεφανιαία νόσος

48-49

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Για να µην

χτυπάει

η καρδιά σας

δυνατα!

www.thessalonygeia.gr ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

edi to rial

ποχαιρετάμε το 2018 με αυτό το επετειακό τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας και με την ελπίδα ότι η υγεία θα είναι ο πρωταρχικός στόχος όλων μας και την επόμενη χρονιά. Κάνοντας μια ανασκόπηση στη χρονιά που μας πέρασε έχω την χαρά να θυμηθώ συνεργασίες με πολλούς καταξιωμένους Ιατρούς και κλινικές της Θεσσαλίας που μέσα από το περιοδικό μας ενημέρωσαν το κοινό, έδωσαν συμβουλές υγείας και έλυσαν οποιαδήποτε απορία μας πάνω στο αντικείμενό τους. Σε αυτό το τεύχος έχουμε αφιέρωμα στον Καρκίνο του Μαστού, καθώς ο Οκτώβρης ήταν ένας μήνας όπως όλοι ξέρουμε αφιερωμένος στην πρόληψη του. Γενικός χειρουργός, Παθολογοανατόμος, Ακτινοθεραπευτής, Ογκολόγος και Διαιτολόγος μας αναλύουν ο καθένας από την δική του πλευρά όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για αυτή τη δύσκολη νόσο και την αντιμετώπιση της. Μην ξεχνάμε ότι η πρόληψη μας αφορά όλο το χρόνο όπως και το «Θεσσαλών Υγεία» αφού έχοντας συναίσθηση της ευαισθησίας του χώρου στον οποίο αναφέρεται και εξελίσσεται, προσπαθεί διαρκώς με συνέπεια, επιμονή και τη δική σας στήριξη να επιτυγχάνει την άριστη ενημέρωση και ποιότητα στην επικοινωνία του γιατρού με τον πολίτη. Έχοντας ως σταθερή προτεραιότητα τη διασφάλιση του υψηλότατου επιπέδου ενημέρωσης ελπίζουμε να είμαστε το ιατρικό σημείο αναφοράς για εσάς!

Σας εύχομαι καλή χρονιά με υγεία και με «Θεσσαλών Υγεία»! Υπεύθυνη Marketing Αγγελοπούλου Γεωργία Thessalikipress1@yahoo.com ΕΚ∆ΟΤΗΣ Βαγγέλης Κωνσταντάκος

email: vagelis64@hotmail.com ΤΜΗΜΑ MARKETING Αγγελοπούλου Γεωργία

ON LINE

Ο Ιατρικός οδηγός διανέµεται δωρεάν µε την εφηµερίδα «Θεσσαλική PRESS» 28ης Οκτωβρίου 85, ΒΟΛΟΣ, Τηλ.: 24210 36610, ΦΑΧ: 24210 34320 www.thessalikipress.gr - info@thessalikipress.gr Θεσσαλική press ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Θεσσαλών Υγεία

∆ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Γιαννοπούλου Ιφιγένεια ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ∆Α Θεοδώρα Τζανή, Αντωνόπουλος Μιχάλης Αντώνης Παπαϊωάννου, Γιώργος Ανδρής

Περι εχόμεν α 6- 7 Ραβανός Κωνσταντίνος Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος ΙΑΚΕΝΤΡΟ Θεσ/νικης 8-9 Σταματίου Γεωργία Αναισθησιολόγος 10-11 Κίτσος Νικόλαος Παιδίατρος- Παιδοαλλεργιολόγος 12-13 Δαλαβέρης Ελευθέριος Γενικός Ιατρός 14-15 Χρήστου Κωνσταντίνος Ειδικός Πνευμονολόγος 16-17 Δουλγέρης Κυριάκος Παιδίατρος 18-19 Σχιζονίκας Ξενοφών Χειρουργός Ουρολόγος 20- 21 Φαφουλάκης Φραγκίσκος Γενικός Χειρούργος 23 Σκορδάς Βασίλειος Παθολογοανατόμος 24-25 Σαλβαράς Νίκος Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος 26-27 Κεντεποζίδης Νικόλαος Ογκολόγος 29 Καραγιάννης Νικόλαος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος 30-31 Κένταυρος- Κέντρο Φυσικής Αποκατάστασης

32- 33 Μπρίζας Στέργιος Νευροχειρούργος 34-35 Θεσσαλική Εταιρία Ψυχικής Υγείας, Περίθαλψης και Αποκατάστασης 37 Κουτσιαρής Επαμεινώνδας Χειρουργός Ουρολόγος 39 Κοτζαμανόγλου Ζαφειρία Ωτορινολαρυγγολόγος 41 Μπακοπούλου Μαρία Νευροχειρούργος 43 Χαλκιά Αντιγόνη-Βασιλική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος 45 Αδάμ Στέλλα Λογοθεραπεύτρια 47 Ψαθά Αγγελική Πνευμονολόγος- Φυματιολόγος 48-49 ΙΑΣΩ Θεσσαλίας 51 Δεληγιάννη Νάντια Διαιτολόγος- Διατροφολόγος 53 Ευ κίνησης 55 Κλινική «Αγίου Γεωργίου» 56- 57 Ιατρικά Νέα 59 Ελπίς Γενική Κλινική

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

6 Aποτυχίες εμφύτευσης στην εξωσωματική Ραβανός Κωνσταντίνος M.D, M.Sc Εξειδικευμένος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ΙΑΚΕΝΤΡΟ advance fertility center

Ο Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος, Κωνσταντίνος Ραβανός M.D, M.Sc του ΙΑΚΕΝΤRΟ Advance Fertility Center εξηγεί τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης μιας ανεπιτυχούς εξωσωματικής. Η θεαματική βελτίωση των γνώσεων και τεχνικών στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής οδηγούνται περισσότερα ζευγάρια στην απόκτηση παιδιών σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, 10% των ζευγαριών έως 40 ετών, αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης των εμβρύων τους σε τουλάχιστον τρεις διαδοχικές εμβρυομεταφορές, συΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

νολικά τεσσάρων ή περισσότερων εμβρύων καλής ποιότητας.

Αίτια και Αντιμετώπιση

Η επιτυχημένη έκβαση μιας εμβρυομεταφοράς καθορίζεται από παράγοντες που αφορούν στο έμβρυο, το ενδομήτριο περιβάλλον,καθώς και τον διαδραστικό «διάλογο» μεταξύ τους. Επομένως, τα αίτια των αποτυχιών εμφύτευσης πρέπει να αναζητηθούν στη γενετική αρτιότητα του εμβρύου και στη δυναμική εμφύτευσης και ανάπτυξής του, στην ανατομία της ενδομήτριας κοιλότητας, στην υποδεκτικότητα και λειτουργία του ενδομητρίου, στην ικανότητα συγχρονισμού ενδομητρίου- εμβρύου και σε ανοσολογικούς και παράγοντες θρομβοφιλίας. Αυτά, βέβαια, οφείλουν να γίνουν, αφού πρώτα έχουν εξεταστεί και αποκλειστεί ως πιθανές αιτίες αποτυχίας, παράγοντες που αφορούν στο πρωτόκολλο διέγερσης των ωοθηκών, στην επώαση των εμβρύων στο εργαστήριο, στην τε-

χνική κρυοσυντήρησης, καθώς και εμβρυομεταφοράς. Επιπλέον συνήθειες, όπως το κάπνισμα και το αυξημένο σωματικό βάρος,πρέπει να εκτιμηθούν ανάλογα.

Εμβρυϊκοί παράγοντες

Η κατάταξη της ποιότητας των εμβρύων στο εργαστήριο στηρίζεται σε μορφολογικά κριτήρια. Όμως, ένα έμβρυο άριστης μορφολογίας δεν σημαίνει ταυτόχρονα ότι είναι και υγιές χρωμοσωμικά, ικανό για εμφύτευση και ανάπτυξη. Το συγκεκριμένο μειονέκτημα μπορεί να αντισταθμιστεί, ως έναν βαθμό, επιτρέποντας στο έμβρυο να επωαστεί μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης με συνεχή καταγραφή της εξελικτικής του πορείας με μικροκάμερες (τεχνική time-lapse). Η υποβοηθούμενη εκκόλαψη του εμβρύου πριν την εμβρυομεταφορά (hatching), φαίνεται επίσης, ότι βοηθάει τη διαδικασία προσκόλλησης και διείσδυσής του στο ενδομήτριο. Τέλος, ο προεμφυτευτικός έλεγχος (PGS)

για τη διαπίστωση της ακεραιότητας των χρωμοσωμάτων εξασφαλίζει, σε μεγάλο ποσοστό, την επιλογή των γενετικά υγιών προς μεταφορά εμβρύων. Ενδείξεις για τη διενέργεια προεμφυτευτικού ελέγχου συνιστούν η ύπαρξη παθολογικού καρυότυπου του ζευγαριού μετά από γενετικό έλεγχο, καθώς και η παρουσία ανωμαλιών στο DNA του σπέρματος (FISH σπέρματος).Σε δείγματα σπέρματος με αυξημένο ποσοστό ανώμαλων μορφών συστήνεται ο έλεγχος του DNA των σπερματοζωαρίων (DNAfragmentation, FISH), καθώς και η ενδοκυτταροπλασματική μικρογονιμοποίηση των ωαρίων από σπερματοζωάρια που έχουν επιλεγεί με αυστηρά μορφολογικά κριτήρια (IMSI).

Ανατομικοί παράγοντες

Η ύπαρξη παθολογίας της ενδομήτριας κοιλότητας, όπως τα υποβλεννογόνια ινομυώματα που παραμορφώνουν το ενδομήτριο, οι πολύποδες, οι συμφύσεις, τα διαφράγματα, καθώς και οι ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας, ενοχοποιούνται για επαναλαμβανόμενα αρνητικά αποτελέσματα στην IVF. Επομένως, θα πρέπει να εξετάζεται η παρουσία τους και να αφαιρούνται έγκαιρα και αποτελεσματικά. Μέθοδος εκλογής για την αξιόπιστη διάγνωσή τους είναι η υστεροσκόπηση και η τρισδιάστατη υπερηχογραφική απεικόνιση της μήτρας. Η χρήση της υστεροσαλπιγγογραφίας εκτός από την απεικόνιση της μήτρας, θα σκιαγραφήσει επαρκώς και τις σάλπιγγες, ώστε να αποκλειστεί η πα-

ρουσία υδροσάλπιγγας, που μειώνει έως και 50% το ποσοστό εμφύτευσης των εμβρύων. Σε ύπαρξη υδροσάλπιγγας επιβάλλεται η αφαίρεσή της.

γοντας την έκφραση των υποδοχέων υποδεκτικότητας και την ικανότητα εμφύτευσης του εμβρύου.

Υποδεκτικότητα ενδομητρίου

Οι αποτυχημένες προσπάθειες, ιδιαίτερα όταν δε συνοδεύονται από πειστικές εξηγήσεις, οδηγούν το ζευγάρι στην απογοήτευση και σε οριστική διακοπή της θεραπείας, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που η μεταξύ τους σχέση δοκιμάζεται. Η συζήτηση με ψυχολόγο αναπαραγωγής είναι απαραίτητη προκειμένου το ζευγάρι να αναδομήσει την κλονισμένη του αυτοπεποίθηση, να ενισχύσει τους εσωτερικούς του δεσμούς, ώστε να συνεχίσει την προσπάθεια για τεκνοποίηση. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, πολλαπλών αποτυχιών εμφύτευσης, η ιατρική ομάδα οφείλει να αντιδράσει άμεσα και αποτελεσματικά στην κατεύθυνση της ψυχολογικής στήριξης του ζευγαριού, ταυτόχρονα με την προσπάθεια αναζήτησης και αντιμετώπισης των πιθανών αιτιών της αποτυχίας, δίνοντας ρεαλιστικές και πειστικές επιλογές.

Ο χρόνος κατά τον οποίο το ενδομήτριο εμφανίζει την κατάλληλη για εμφύτευση βιολογική και μορφολογική ταυτότητα, εκφράζοντας τους απαραίτητους υποδοχείς και μόρια προσκόλλησης, ονομάζεται παράθυρο εμφύτευσης. Αποτυχία συγχρονισμού του εμβρύου με το παράθυρο εμφύτευσης οδηγεί σε αδυναμία εμφύτευσης. Η υπερηχογραφική απεικόνιση του πάχους και της μορφολογίας του ενδομητρίου συνιστά έναν έμμεσο δείκτη εκτίμησης τηςυποδεκτικότητάς του. Επιπλέον,η χορήγηση οιστρογόνων και προγεστερόνης πριν την εμβρυομεταφορά παρέχει τη δυνατότητα τεχνητού ελέγχου του παραθύρου εμφύτευσης.

Βιοψία ενδομητρίου

Πραγματοποιείται στην προσπάθεια κατανόησης των μηχανισμών εμφύτευσης, καθώς απομονώνονται μοριακοί βιοδείκτες που συνδέονται με την υποδεκτικότητα του ενδομητρίου και την ικανότητα εμφύτευσης του εμβρύου. Κατά τη διαδικασία προκαλείται μηχανικός τραυματισμός, εκκρίνονται τοπικά αυξητικοί παράγοντες και ξεκινά μια διαδικασία επούλωσης, γεγονός που θεωρείται ότι αφυπνίζει τα βλαστικά κύτταρα του ενδομητρίου, προά-

Ψυχολογικές επιπτώσεις

Ευχαριστούμε τον ΜαιευτήραΧειρουργό Γυναικολόγο, Κωνσταντίνο Ραβανό για τις πληροφορίες. Info O Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος M.D, M.Sc του ΙΑΚΕΝΤΡΟ Advance Fertility Center είναι εξειδικευμένος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Τι είναι Αναισθησία Σταματίου Γεωργία Αναισθησιολόγος ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ τ. Επικ. Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας Π.Θ.

αν αναισθησία ορίζεται η ελεγχόμενη, παροδική και αναστρέψιμη ελάττωση ή απώλεια της αίσθησης με τη χορήγηση φαρμάκων έτσι ώστε να πραγματοποιούνται χειρουργικές επεμβάσεις ή επώδυνοι χειρισμοί. Η αναισθησία διακρίνεται πλέον σε δύο μεγάλες κατηγορίες στη γενική και περιοχική αναισθησία Στη γενική αναισθησία, ο ασθενής βρίσκεται σε ύπνωση , δεν έχει συνείδηση, δεν αισθάνεται πόνο και είναι συνήθως σε μυϊκή χειρουργική χάλαση/παράλυση και μηχανικό αερισμό κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης . Συνήθως κατά τη διάρκεια της γενικής αναισθησίας υποστηρίζεται τεχνητά/μηχανικά μέσω αναισθητικών μηχανημάτων, και η παρακολούθηση των ζωτικών λειτουργιών του επιτυγχάνεται με εξειδικευμένα όργανα ( αναπνευστήρες, monitors). Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης ο Αναισθησιολόγος υπολογίζει τη διάρκεια και το βάθος της αναισθησίας και αναπροσαρμόζει συνεχώς τη χορήγηση των αναισθητικών, ανάλογα με τις απαιτήσεις του ασθενούς αλλά και της ίδιας της χειρουργικής επέμβασης. Εν κατακλείδι η γενική αναισθησία περιορίζει τη δραστηριότητα του Κεντρικού ΝευΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ρικού Συστήματος με αποτέλεσμα την απώλεια συνείδησης και την ολική έλλειψη των αισθήσεων. Η καταστολή (ή διαχωριστική αναισθησία) είναι ένα είδος γενικής αναισθησίας με διαφορετική όμως πρακτική για τον αναισθησιολόγο απευθύνεται σε μικρές επεμβάσεις και εμποδίζει τη μετάδοση των νευρικών ώσεων μεταξύ του εγκεφαλικού φλοιού και του μεταιχμιακού συστήματος, κάτι το οποίο περιορίζει την ανησυχία και τη δημιουργία μακροπρόθεσμων αναμνήσεων Η Περιοχική αναισθησία επιτυγχάνεται μέσω κεντρικών αποκλεισμών όπως η ραχιαία ή η επισκληρίδιος αναισθησία, ή μέσω των περιφερικών νευρικών αποκλεισμών. Πρακτικά ο ασθενής διατηρεί τη συνείδησή του διεγχειρητικά, όμως δεν έχει καμία αίσθηση ούτε αισθάνεται πόνο στη περιοχή που πρόκειται να χειρουργηθεί. Η επιλογή της τεχνικής ή του συνδυασμού αυτών, κυρίως εξαρτάται από το είδος της χειρουργικής επέμβασης, τη φυσική κατάσταση και νοσηρότητα του ασθενούς, τις προτιμήσεις του ασθενούς καθώς και από το πλάνο που χειρουργός και αναισθησιολόγος έχουν ήδη προετοιμάσει πριν τη χειρουργική επέμβαση. Κάθε χειρουργική επέμβαση είναι μια δυναμική διαδικασία που απαιτεί προσαρμογή της στρατηγικής καθώς

και της σκέψης. Με απλά λόγια, ο Αναισθησιολόγος κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, επιστρατεύει σκέψη, γνώση, προσοχή παρατήρηση και επίβλεψη των υπαρχόντων πόρων με στόχο την επικοινωνία, διαχείριση και έλεγχο στη λήψη αποφάσεων για την άριστη πορεία του ασθενούς Η σύγχρονη αναισθησία, εκτελείται σε ένα σύνθετο περιβάλλον εργασίας στο οποίο δύο είναι οι διακριτές φάσεις της αναισθησιολογικής φροντίδας: η προεγχειρητική εκτίμηση ο σχεδιασμός και η προετοιμασία του ασθενούς για να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση και η διεξαγωγή της αναισθησίας και της άμεσης μετεγχειρητικής φροντίδας. Ιστορικά, η αρχή της αναισθησιολογίας είναι η χορήγηση φαρμάκων για την ανακούφιση του πόνου σε οδοντιατρικές επεμβάσεις. Η δραματική δημόσια επίδειξη στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης το 1846 από τον νεαρό οδοντίατρο Morton, που εισήγαγε τον αιθέρα σαν αναισθητικό- αναλγητικό θεμελίωσε στην ιατρική την εξέλιξη της χειρουργικής επιστήμης. . Εκτός όμως από τα παράγωγα του αιθέρα σημαντική εξέλιξη στην αναισθησία έγινε από την εφεύρεση του Teflon γιατί έτσι δημιουργήθηκαν σύριγγες βελόνες και φλεβοκαθετήρες με αποτέλεσμα η εύκολη χο-

ρήγηση φαρμάκων υπναγωγών και αναλγητικών φαρμάκων. Η Αναισθησιολογία λοιπόν είναι μια ιατρική ειδικότητα με τεράστια εξέλιξη τα τελευταία ογδόντα χρόνια συνυφασμένη με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Ουσιαστικά καθοδήγησε τη ραγδαία εξέλιξη των χειρουργικών επεμβάσεων και εξασφάλισε την ασφάλεια των ασθενών στη περιεγχειρητική περίοδο. Επίσης τομείς, όπως η αντιμετώπιση του οξέος και χρόνιου πόνου, η Καρδιοαναπνευστική ανάνηψη, η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), η αντιμετώπιση των Βαριά Πασχόντων, η αναλγησία κατά το τοκετό, η αντιμετώπιση των ασθενών στα τμήματα επειγόντων περιστατικών(ΤΕΠ), στο τραύμα, είναι επίπεδα στα οποία ο Αναισθησιολόγος παρεμβαίνει για τη καλλίτερη περίθαλψη και θεραπεία . Η προεγχειρητική εκτίμηση και προετοιμασία, περιλαμβάνει τη συνάντηση ασθενούς αναισθησιολόγου ώστε να καλλιεργηθεί μια διαπροσωπική σχέση, επιτρέπει το σχεδιασμό του είδους της αναισθησίας μετά τη λήψη του ιστορικού, εργαστηριακών εξετάσεων και συζήτησης –απόφασης της αναισθησίας και επεξήγησης του άγνωστου αντικειμένου στον ασθενή. Επεξηγείται στον ασθενή η διαδικασία της μετεγχειρητικής αναλγησίας και τον τρόπο αντιμετώπισης διαφόρων παρενεργειών κατά τη νοσηλεία. Η ενημέρωση και η μείωση της ανησυχίας του ασθενούς κατά την προεγχειρητική περίοδο είναι από τα σημαντικότερα στοιχεία της αναισθησιολογικής πρακτικής.

ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ

Στο χειρουργικό τραπέζι ο ασθενής συνδέεται με το μόνιτορ ένα μηχάνημα με οθόνη όπου απεικονίζονται παρακολουθούνται οι ζωτικές λειτουργίες του ασθενούς (αρτηριακή πίεση, σφυγμό, καρδιογράφημα, επίπεδα οξυγόνου κ.ο.κ.). Τα αναισθητικά φάρμακα χορηγούνται ενδοφλεβίως και ο Αναισθησιολόγος εξασφαλίζει στον ασθενή ύπνο, απώλεια της συνείδησης, αναλγησία, μέσω της οξυγόνωσης, αιμάτωσης, αναισθητικών φαρμάκων, ορών, ενώ συνδέεται με τον αναπνευστήρα. Με απλά λόγια στόχος του αναισθησιολόγου είναι η διατήρηση της ομοιοστασίας του ασθενούς

κατά τη διεγχειρητική περίοδο. Στο τέλος της εγχείρησης θα προκαλέσει την αφύπνιση σταματώντας τη χορήγηση των αναισθητικών, μια διαδικασία περίπου δέκα ως δεκαπέντε λεπτών. Ο ασθενής θα μεταφερθεί στην ανάνηψη ,σε μια ελεγχόμενη περιοχή για μικρό χρονικό διάστημα και έπειτα στο χώρο της νοσηλεία του. Η αναισθησία αποτελεί παροχή φροντίδας υγείας και συνεπώς υπόκειται στη κρατική και ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Κάθε ασθενής έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον αναισθησιολόγο του να έχει πλήρη ενημέρωση με κατανοητό τρόπο να γνωρίζει το σκοπό, το όφελος της επέμβασης,τις πιθανότητες επιτυχίας, το κίνδυνο που πιθανόν διατρέχει σύμφωνα, με τις διεθνείς επιστημονικές κατατάξεις της αναισθησιολογίας, επίσης έχει το αναφαίρετο δικαίωμα επιλογής του είδους της αναισθησίας καθώς και της περιεγχειρητικής ανακούφισης από το πόνο.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ

Οι κίνδυνοι της αναισθησίας μπορεί να είναι σημαντικοί όπως ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου, μια πνευμονική εμβολή ακόμη και θάνατος, ενώ λιγότερο σημαντικοί, όμως ενοχλητικοί για τον ασθενή η μετεγχειρητική ναυτία και εμετός. Οι πι-

θανότητες να συμβεί μία επιπλοκή αναλογούν στον σχετικό κίνδυνο που προκύπτει από μια ποικιλία παραγόντων που σχετίζονται με την νοσηρότητα του ασθενή, την πολυπλοκότητα και βαρύτητα του χειρουργείου, καθώς και την ίδια την αναισθησία. Απ’ αυτούς τους παράγοντες, η κατάσταση της υγείας του ασθενή πριν το χειρουργείο (η διαστρωμάτωση κατά ASA -σύστημα κατάταξης της κατάστασης της υγείας που χρησιμοποιεί η αναισθησιολογία ) έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα και εξετάζει τη πιθανότητα να συμβεί μια επιπλοκή ASA σύστημα κατάταξης της υγείας του ασθενή Η αναισθησία δεν είναι ένα ευθύ μέσο θεραπείας κανείς δε θα λάβει αναισθησία για να θεραπευτεί από κάτι, είναι μοναδική όμως, γιατί επιτρέπει σε άλλους να παρεμβαίνουν είτε διαγνωστικά, είτε θεραπευτικά και το οποίο θα ήταν αδύνατον να συμβεί εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του είτε της επώδυνης φύσης του. Έτσι τα καλύτερα αναισθητικά, καθώς και η καλύτερη τεχνική είναι εκείνη που προκαλεί στον ασθενή τον χαμηλότερο κίνδυνο και το καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Σήμερα οι προδιαγραφές του μηχανολογικού εξοπλισμού, καθώς και τα διεθνή πρωτόκολλα χορήγησης αναισθησίας έχουν ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους που απορρέουν από την ίδια την αναισθησία.

ASA επίπεδο Κατάσταση υγείας. ASA 1 Υγιές άτομο. ASA 2 Ήπια συστηματική ασθένεια. ASA 3 Σοβαρή συστηματική ασθένεια. ASA 4 Σοβαρή συστηματική ασθένεια απειλητική για τη ζωή του ασθενή. ASA 5 Άτομο σε πολύ σοβαρή κατά- σταση που δεν αναμένεται να επιβιώσει χωρίς την επέμβαση. ASA 6 Εγκεφαλικά νεκρό άτομο του οποίου τα όργανα αφαιρούνται και προορίζονται για δωρεά. E Πρόθεμα που προστίθεται για ασθενείς που υπόκεινται σε επείγουσες επεμβάσεις. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Αλλεργία του παιδιού στη σκόνη Κίτσος Νικόλαος MD, PGDip. Παιδίατρος- Παιδοαλλεργιολόγος Ειδικευθείς- Εξειδεικευθείς στη Σουηδία Μετεκπαιδευθείς στη Μ. Βρετανία www.nikolaoskitsos.com email: nkitsos@gmail.com

αλλεργία στα ακάρεα (ή αλλεργία στη σκόνη όπως είναι πιο γνωστή στο κοινό) είναι από τις πιο συχνές αλλεργίες του αναπνευστικού στα παιδιά. Τα ακάρεα ανήκουν στην οικογένεια των αρ-

θρόποδων. Η αλλεργία στη σκόνη είναι ουσιαστικά αλλεργία σε μικροσκοπικές ουσίες οι οποίες προέρχονται από τα ακάρεα και βρίσκονται στη σκόνη. Στο σπίτι, τα ακάρεα ζουν και αναπτύσσονται κυρίως στα στρώματα, στα μαξιλάρια, στα λούτρινα παιχνίδια και στα χαλιά.Αγα-

πούν το υγρό και θερμό κλίμα και δυστυχώς είναι δύσκολο να απαλλαγούμε από αυτά.

Συμπτώματα αλλεργίας στα ακάρεα

Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται το πρωί, καθώς τα ακάρεα βρίσκονται στο στρώμα, και με την πολύωρη επαφή του οργανισμού με αυτά κατά τη διάρκεια της νύχτας, προκαλείται εμφάνιση αλλεργικών συμπτωμάτων.

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι: • Ρινίτιδα (συνάχι, μπούκωμα της μύτης, φταρνίσματα και φαγούρα της μύτης) • Επιπεφυκίτιδα (φαγούρα και ερυθρότητα στα μάτια) • Άσθμα (δυσκολία στην αναπνοή, βήχας) • Επιδείνωση ατοπικής δερματίτιδας ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στη λήψη ενός καλού αλλεργιολογικού ιστορικού. Περιγράψτε όσο καλύτερα μπορείτε το είδος και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του παιδιού, καθώς και αν εμφανίζονται τα συμπτώματα αυτά σε συγκεκριμένο περιβάλλον. Σημαντικά εργαλεία στη διάγνωση αποτελεί και η εργαστηριακή διερεύνηση που περιλαμβάνει: • Δερματικά τεστ (Skin Prick Test). Είναι ανώδυνα, εύκολα στη διενέργεια και γρήγορα καθώς το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι έτοιμο σε 15 λεπτά. • Αιματολογικές εξετάσεις για την ανίχνευση ειδικών αντιωμάτων για τα ακάρεα στον ορό του αίματος. • Ενα σύγχρονο όπλο στη φαρέτρα του γιατρού είναι επίσης η μέτρηση του μονοξειδίου του αζώτου στον εκπεόμενο αέρα για τη συμπληρωματική διάγνωση/παρακολούθηση της αλλεργικής ρινίτιδας που οφείλεται στα ακάρεα και του αλλεργικού άσθματος. Η μέθοδος αυτή είναι γρήγορη, τε-

λείως ανώδυνη και η διενέργεια της εξέτασης μοιάζει με ηλεκτρονικό παιχνίδι ώστε να είναι φιλική στα παιδιά.

Θεραπεία

H θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας που οφείλεται στα ακάρεα είναι απαραίτητη, καθώς αν παραμείνει αθεράπευτη σε μεγάλο ποσοστό μεταπίπτει σε άσθμα! Συχνά είναι δύσκολο να απαλλαγεί κάποιος από τα ακάρεα. Είναι σημαντικό η υγρασία στο εσωτερικό του σπιτιού να διατηρείται κάτω του 50%. Επίσης, τουλάχιστον στο υπνοδωμάτιο του παιδιού, καλό είναι να μην υπάρχουν μοκέτες/ χαλιά, “βαριές” κουρτίνες, καναπέδες/πολυθρόνες, λούτρινα ζωάκια. Τέλος οι μαξιλαροθήκες, οι παπλωματοθήκες και τα σεντόνια θα πρέπει να πλένονται στους 60 τουλάχιστον βαθμούς μία φορά την εβδομάδα.

Η συμπτωματική θεραπεία έχει ως στόχο των περιορισμό των αλλεργικών

συμπτωμάτων και επιτυγχάνεται:

• Με φάρμακα που εφαρμόζονται τοπικά (ρινικά σπρέυ, οφθαλμικά κολλύρια, εισπνεόμενα) • Με φάρμακα από του στόματος Είναι ιδιαίτερα σημαντική η εκπαίδευση του παιδιού και των γονέων του για σωστή χορήγηση της συμπτωματικής αγωγής. Η μοναδική θεραπευτική επιλογή που έχουμε αυτή τη στιγμή για την αλλεργία στα ακάρεα είναι η απευαισθητοποίηση. Το είδος αυτό της θεραπείας στοχεύει στην εκ νέου εκπαίδευση του ανοσοποιητικού συστήματος του παιδιού ώστε να σταματήσει να αναγνωρίζει τα ακάρεα ως κάτι βλαβερό και να μην αντιδρά σε αυτά. Είναι ανώδυνη και αποτελεσματική, ενώ το παιδί απαλλάσσεται από τη λήψη φαρμάκων για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Με τη βοήθεια του ειδικού είναι δυνατή η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της αλλεργίας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος Ήπατος Δαλαβέρης Ελευθέριος MD,Phd Γενικός Ιατρός

μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) χαρακτηρίζεται από αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ήπαρ (ηπατική στεάτωση) η οποία εντοπίζεται είτε με απεικονιστική μέθοδο είτε με ιστολογική εξέταση, απουσία άλλων αιτιών συσσώρευσης λίπους όπως σημαντικής κατανάλωσης αλκοόλ. Στην πλειονότητα των ασθενών, η NAFLD σχετίζεται συνήθως με μεταβολικά συνοδά νοσήματα όπως παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη και δυσλιπιδαιμία. Η NAFLD μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με τις ιστολογικές και κλινικές εκδηλώσεις που εμφανίζει σε μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFL) ή σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH). Το NAFL χαρακτηρίζεται από τη παρουσία ≥5% ηπατικής στεάτωσης χωρίς ενδείξεις ηπατοκυτταρικής βλάβης. Η NASH χαρακτηρίζεται από τη παρουσία ≥5% ηπατικής στεάτωσης και φλεγμονής σε συνδυασμό με ηπατοκυτταρική βλάβη, με ή χωρίς ίνωση. Στην Ελλάδα ο επιπολασμός της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ήπατος υπολογίζεται σε 15% – 20% (17,6% σε μελέτες αιμοδοτών).Σε ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος (BMI) >35 Kg/m2 ο επιπολασμός της απλής στεάτωσης φθάνει το 76%, της στεατοηπατίτιδας το 23% και της κίρρωσης το 6%, ενώ σε διαβητικούς ασθενείς ηπατική στεάτωση ανευρίσκεται σε ποσοστό 40% – 70%. Στα παιδιά υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ποσοστό μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος γύρω στο 3%, ενώ σε παχύσαρκα παιδιά ξεπερνά το 50%.

ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΝFLAD Το μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών με NAFLD δεν παρουσιάζει κλινικά συμπτώματα ηπατικής νόσου. Ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα επιγαστρικής δυσφορίας και εύκολης κόπωσης. Από την αντικειμενική εξέταση η παρουσία παχυσαρκίας,ηπατομεγαλίας και ήπιας ευαισθησίας στο δεξιό υποχόνδριο αποτελούν τα κύρια κλινικά ευρήματα. H αύξηση των ηπατικών ενζύμων αποτελεί την πιο κοινή εργαστηριακή διαταραχή με τα επίπεδα των AST και ALTστο 50% των ατό-

μων με NAFLD είναι συνήθως <200 u/lκαι της ALP 2-3 φορές υψηλότερα από τα ανώτερα φυσιολογικά. Επίσης τα επίπεδα τριγλυκεριδίων, ουρικού οξέος και φερριτίνης βρίσκονται συχνά αυξημένα. Στη διάγνωση της NAFLD συμβάλλει ο υπέρηχος ήπατος στον οποίο παρατηρείται αύξηση της ηπατικής ηχογένειας. Ωστόσο, το υπερηχογράφημα παρουσιάζει μικρή ευαισθησία και ειδικότητα ιδίως όταν το ποσοστό της λιπώδους διήθησης είναι μικρό και δεν μπορεί ναχρησιμοποιηθεί μαζί με τις άλλες απεικονιστικές μεθόδους αξονική κι μαγνητική τομογραφία για τη σταδιοποίηση, τον ιστολογικό τύπο και την εξέλιξη της ηπατικής βλάβης.Η διάγνωση της NASH και ο καθορισμός της βαρύτητάς της απαιτούν βιοψία ήπατος.Η παρουσία παχυσαρκίας ή σακχαρώδους διαβήτη , αρτηριακής υπέρτασης, διπλάσιων τιμών των τρανσαμινασών και λόγος AST/ALT>1 δικαιολογούν την πραγματοποίηση βιοψίας η οποία πλεονεκτεί έναντι των απεικονιστικών μεθόδων αλλά έχει το μειονέκτημα της επεμβατικότητας.

ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣ NAFLD KAI NASH Η παθογένεση της NAFLD περιλαμβάνει δύο στάδια. Το πρώτο περλαμβάνει την εμφάνιση της στεάτωσης και είναι το αποτέλεσμα της αντίστασης στην ινσουλίνη, λόγω της οποίας αυξάνεται η μεταφορά λιπαρών οξέων από τον λιπώδη ιστό στο ήπαρ. Το δεύτερο είναι αποτέλεσμα της δράσης των κυτταροκινών και του οξειδωτικού stress που έχει ως κατάληξη την εκφύλιση του ηπατoκυττάρου και την ίνωση..

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ NAFLD Το θεραπευτικό οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της NAFLD συνεχώς εμπλουτίζεται, χωρίς βέβαια να υπάρχει ακόμα αποτελεσματική θεραπεία για τους κύριους στόχους, δηλαδή τη βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και τη μείωση του φλεγμονώδους μικροπεριβάλλοντος, οπότε να προληφθεί ή να καθυστερήσει η ανάπτυξη στεατοηπατίτιδας. Υπό τις συνθήκες απουσίας ειδικής θεραπείας, η προσπάθεια εστιάζεται στην αντιμετώπιση των παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου, δηλαδή της παχυσαρκίας, της δυσλιπιδαιμίας και του σακχαρώδους διαβήτη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία, όπως αναφέρθηκε, θεωρείται ότι διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της NAFLD και ιδιαίτερα της NASH, της μορφής που κυρίως απαιτεί θεραπεία, είναι ένας σημαντικός στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Η προσέγγισή

του είναι δυνατή με τρεις τρόπους: απώλεια βάρους, χειρουργική παρέμβαση και φαρμακευτικές ουσίες. Προτείνεται απώλεια βάρους 10% ως αρχικός στόχος, εάν το ΒΜΙ είναι μεγαλύτερο από 25 Kg/m2. Η απώλεια δεν πρέπει να είναι ταχεία (όχι περισσότερο από 1 Kg την εβδομάδα, γιατί μπορεί έτσι να προκληθεί επιδείνωση της στεατοηπατίτιδας από την απελευθέρωση μεγάλης ποσότητας ελεύθερων χολικών οξέων από το λιπώδη ιστό). Προτείνεται δίαιτα φτωχή σε υδατάνθρακες και κεκορεσμένα λίπη, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, σε συνδυασμό με μέτριας έντασης αερόβια άσκηση (30 – 40 λεπτά, 5 – 7 φορές εβδομαδιαίως). Η μεταβολισμική χειρουργική είναι μια καλή επιλογή για άτομα με κακοήθη παχυσαρκία. Ουσίες που τροποποιούν την ευαισθησία στην ινσουλίνη αξιολογούνται εντατικά τα τελευταία χρόνια όσον αφορά στην ασφάλειά τους και στην ικανότητά τους να προκαλούν ιστολογική βελτίωση (δηλαδή βελτίωση της φλεγμονής και της ίνωσης). Μια ομάδα τέτοιων ουσιών είναι οι θειαζολιδινεδιόνες. Οι δεύτερης γενιάς θειαζολιδινεδιόνες, δηλαδή η πιογλιταζόνη και η ροσιγλιταζόνη, έχουν δοκιμασθεί σε ασθενείς με μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η μετφορμίνη δρα μειώνοντας την ηπατική παραγωγή γλυκόζης και αυξάνοντας την πρόσληψή της από τους σκελετικούς μυς. Αυξάνει την οξείδωση των λιπαρών οξέων και καταστέλλει τη λιπογένεση. Επίσης, μειώνει την υπερινσουλι-

ναιμία και βελτιώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη χωρίς τον κίνδυνο της υπογλυκαιμίας. Μικρές μελέτες έχουν δείξει ικανοποιητικά αποτελέσματα της μετφορμίνης, απαιτούνται όμως μεγαλύτερες πριν θεωρηθεί αποδεκτή θεραπεία της NASH. Τονίσθηκε ιδιαίτερα η σημασία του οξειδωτικού stress για τη δημιουργία της NASH. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της Βιταμίνης Ε προκύπτουν από την ευκολία να χορηγεί υδρογόνο που αδρανοποιεί τις ελεύθερες ρίζες και προλαβαίνει την υπεροξείδωση του λίπους. Η βεταΐνη, ένας μεταβολίτης της χολίνης, δοκιμάζεται προς την ίδια κατεύθυνση. Επίσης, δοκιμάζεται η πεντοξυφιλλίνη, η οποία αναστέλλει τη δράση του TNF-a. Από όλα τα φάρμακα που μελετώνται για τη θεραπεία της NAFLD, περισσότερο αποδεκτό φαίνεται να είναι το ουρσοδεοξυχολικό οξύ (UDCA), ένας κυτταροπροστατευτικός παράγοντας ο οποίος ασκεί τη δράση του μέσω της προστασίας και πρόληψης των βλαβών στις μεμβράνες. Το UDCA χορηγείται ήδη ως θεραπεία εκλογής σε άλλες χρόνιες ηπατοπάθειες, με πολύ καλά αποτελέσματα και χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες. Με βάση όσα αναφέρθηκαν, οι οδηγίες σήμερα προς τους ασθενείς με NAFLD θα πρέπει να εστιάζονται κυρίως σε αλλαγή του τρόπου ζωής (δίαιτα, άσκηση), ενώ η χορήγηση φαρμάκων χρειάζεται να γίνεται με προσοχή και υπό συνεχή παρακολούθηση.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)....αλλιώς (με αφορμή της Παγκόσμια ημέρα κατά της ΧΑΠ στις 21 Νοεμβρίου 2018)

Χρήστου Κωνσταντίνος Ειδικός Πνευμονολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας www.pneumonologos-christou.gr

ρισμός: η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια κοινή, προληπτή και θεραπεύσιμη ασθένεια που χαρακτηρίζεται από επίμονα αναπνευστικά συμπτώματα και περιορισμό της ροής του αέρα (απόφραξη) που οφείλεται σε ανωμαλίες των αεραγωγών και / ή στις κυψελίδες, που συνήθως προκαλούνται από τη σημαντική έκθεση σε επιβλαβή σωματίδια ή αέρια. Αλλιώς: ένα πολύ συχνό νόσημα που οι σωλήνες (αεραγωγοί) του αναπνευστικού συστήματος βουλώνουν από πτύελα (φλεγμονή) και τα ελαστικά σφουγγάρια (πνεύμονες) εμφανίζουν τρύπες (πνευμονικό εμφύσημα), ως αποτέλεσμα καθημερινών ρουφιξιών (εισπνοή) καπνών, είτε με τη θέλησή των ανθρώπων (κάπνισμα) είτε παρά τη θέλησή των (ατμοσφαιρική ρύπανση, επαγγελματική έκθεση, κ.α.) Συχνότητα: σήμερα η ΧΑΠ είναι η 4η αιτία θανάτων παγκοσμίως και αναμένεται να γίνει η 3η το 2020, πίσω από τα καρδιαγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια). Περίπου 3.000.000 άνθρωΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ποι πεθαίνουν παγκοσμίως το χρόνο από ΧΑΠ. Η συχνότητα παγκοσμίως υπολογίζεται στο 11,7% (8,4% - 15%). Αλλιώς: σήμερα η ΧΑΠ σκοτώνει πολλούς ανθρώπους. Εάν δεν είμαστε εμείς τα θύματά της, μπορεί να είναι ο πατέρας μας, ο φίλος μας, ο συνάδελφός μας ή ο συμπολίτης μας. Συμπτώματα: τα πιο συνηθισμένα αναπνευστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια (προοδευτική, επίμονη και γίνεται χειρότερη στην άσκηση), χρόνιος βήχας ή / και χρόνια παραγωγή πτυέλων. Επίσης, συριγμός και σφίξιμο στο στήθος (εμφανίζεται και σε άλλες παθήσεις). Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υπο-εκτιμούνται από τους ασθενείς. Αλλιώς: πρόσφατα, μία πρωτο-διαγνωσμένη ασθενής 68 ετών με ΧΑΠ, στο ερώτημά μου “λαχανιάζεις στο περπάτημα;” που είπε πως “δεν περπατώ διότι μουδιάζουν τα πόδια μου, μάλλον από τη μέση μου, και αναγκάζομαι να καθίσω στα παγκάκια”. Η κυρία αυτή πίστευε πως είχε κάποιο ορθοπαιδικό πρόβλημα (μάλλον κήλη στη μέση της), ενώ η πραγματικότητα ήταν ότι είχε ΧΑΠ σοβαρού βαθμού, από την οποία ασθένεια όταν περπατούσε είχε υπο-οξυγοναιμία στο αίμα και άρα μειωμένη

παροχή οξυγόνου στους μύες της. Οι τελευταίοι, μην έχοντας επαρκή οξυγόνο έκαναν αναερόβιο μεταβολισμό, με αποτέλεμσα την εμφάνιση των “μουδιασμάτων”, που ανάγκαζαν την κυρία να σταματά το περπάτημα και να κάθεται στα παγκάκια!!! Ο κύριος παράγοντας κινδύνου για τη ΧΑΠ είναι το κάπνισμα προιόντων καπνού (τσιγάρα, πούρα, ηλεκτρονικό τσιγάρο, IQOS, κ.α.), αλλά μπορούν να συμβάλουν και άλλες περιβαλλοντικές εκθέσεις, όπως η έκθεση σε καύσιμο βιομάζας και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Επίσης, γενετικοί παράγοντες (έλλειψη α1-αντιθρυψίνης), κοινωνικο-οικονομική κατάσταση (φτώχεια, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο), συχνές και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, κ.α. Αλλιώς: το κάπνισμα, η φτώχεια, ο μολυσμένος αέρας στις πόλεις και στις δουλειές μας εξακολουθούν στις μέρες μας να σκοτώνουν. Η ΧΑΠ είναι πολύ συχνή σε ανθρώπους που ζουν με αυτές τις συνθήκες!

Διάγνωση και αρχική αξιολόγηση:

Η ΧΑΠ θα πρέπει να εξετάζεται σε κάθε ασθενή που παρουσιάζει δύσπνοια,

χρόνια βήχα ή πτύελα και / ή ιστορικό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Η σπιρομέτρηση απαιτείται για τη διάγνωση. Η παρουσία ενός, μετά από εισπνοή βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου, λόγου FEV1/FVC <0,70 επιβεβαιώνει την ύπαρξη διαρκούς περιορισμού της ροής αέρα. Αλλιώς: * εάν λαχανιάζεις, έστω και λίγο για να φουσκώσεις ένα απλό μπαλόνι, * εάν βήχεις και φτύνεις καθημερινά, * εάν δουλεύεις για χρόνια σε χώρο με καπνούς * εάν νομίζεις ότι λαχανιάζεις εύκολα * εάν καπνίζεις για πολλά έτη (περισσότερα από 20-25) επισκέψου ένα ειδικό πνευμονολόγο και ζήτα να κάνεις μία εύκολη, φθηνή και γρήγορη εξέταση που λέγεται σπιρομέτρηση! Η ΧΑΠ μπορεί να διαταραχθεί από περιόδους οξείας επιδείνωσης των αναπνευστικών συμπτωμάτων, που ονομάζονται παροξυσμοί. Αλλιώς: ένας ασθενής με ΧΑΠ κάνοντας την καθημερινή θεραπεία του (φαρμακευτική και μη) παραμένει περίπου σταθερός. Όταν αυτή η σταθερότητα “χαλάει” προς το χειρότερο (π.χ. περισσότερη δύσπνοια, περισσότερα πτύελα, κ.α.) τότε λέμε ότι κάνει κρίση. Οι κρίσεις αντιμετωπίζονται με περισσότερα φάρμακα ή/και νοσηλείες στο σπίτι ή και στο νοσοκομείο, και κάνουν αρκετό χρόνο να ξεπεραστούν και να ξαναγυρίσει ο ασθενής με ΧΑΠ στην προηγούμενη κατάστασή του!

Στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεραπεία πρόληψης και συντήρησης ενός ασθενή με ΧΑΠ:

1) Η διακοπή του καπνίσματος είναι καθοριστική. Η φαρμακοθεραπεία και η αντικατάσταση της νικοτίνης αυξάνουν αξιόπιστα τα ποσοστά μακροχρόνιας αποχής από το κάπνισμα. Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως βοήθειας για την παύση του καπνίσματος είναι αβέβαιη προς το παρόν. Αλλιώς: * κόψε το κάπνισμα αλλιώς θα σε “κόψει” * το ηλεκτρονικό τσιγάρο δε σε γλυτώνει από τη ΧΑΠ 2) Η φαρμακολογική θεραπεία μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της ΧΑΠ, να μειώσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των παροξύνσεων και να βελτιώσει την

κατάσταση υγείας και την ανοχή στην άσκηση. Κυριότερα φάρμακα στη ΧΑΠ είναι τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά, ενώ στα βαρύτερα στάδια μπορεί κάποιους ασθενείς με ΧΑΠ να τους βοηθήσουν και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή φάρμακα. Αλλιώς: τα εισπνεόμενα φάρμακα έχουν δύο μεγάλα οφέλη: * κάνουν καλύτερη την καθημερινή ζωή ενός ασθενή με ΧΑΠ * κάνουν περισσότερη τη ζωή που θα είχε χωρίς αυτά Κάθε φαρμακολογική θεραπευτική αγωγή πρέπει να εξατομικεύεται και να καθοδηγείται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, τον κίνδυνο παροξυσμών, τις παρενέργειες, τις συννοσηρότητες, τη διαθεσιμότητα φαρμάκου και το κόστος, καθώς και την ανταπόκριση, την προτίμηση και την ικανότητα του ασθενούς να χρησιμοποιεί διάφορες συσκευές χορήγησης φαρμάκων. Αλλιώς: ο κάθε ασθενής με ΧΑΠ είναι μοναδικός και ο ειδικός πνευμονολόγος πρέπει να βρει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή του. Ιδίως, πρέπει να βρει την καταλληλότερη, ευκολότερη και φθηνότερη θεραπεία. 3) Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Ο εμβολιασμός με πνευμονιόκοκκο μειώνει τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Αλλιώς: τα εμβόλια σώζουν ζωές! 4) Η πνευμονική αποκατάσταση βελτιώνει τα συμπτώματα, την ποιότητα ζωής και τη σωματική και συναισθηματική συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες. Αλλιώς: Δεν αρκούν τα φάρμακα για τη θεραπεία της ΧΑΠ, ιδίως στα βαρύτερα στάδια. Χρειάζεται πνευμονική αποκατάσταση, που στην πράξη στην Ελλάδα εφαρμόζεται ελάχιστα. Γι΄αυτό τουλάχιστον ο ασθενής με ΧΑΠ θα πρέπει καθημερινά να περπατά όσο μπορεί! 5) Σε ασθενείς με σοβαρή υποξαιμία χρόνιας ανάπαυσης, η μακροχρόνια θεραπεία οξυγόνου βελτιώνει την επιβίωση.

Αλλιώς: όταν φτάσει ο ασθενής με ΧΑΠ να παίρνει καθημερινά οξυγόνο, αυτό γίνεται για να ζήσει περισσότερο! 6) Σε ασθενείς με σοβαρή χρόνια υπερκαπνία και ιστορικό νοσηλείας για οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια, ο μακροχρόνιος μη επεμβατικός αερισμός μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα και να αποτρέψει την επανεισαγωγή. Αλλιώς: στη σοβαρή ΧΑΠ, τα τελευταία χρόνια, βοηθούνε σημαντικά οι αναπνευστικές συσκευές CPAP και BiPAP, οι οποίες μπορεί να αναβάλλουν το θάνατο για χρόνια! 7) Σε επιλεγμένους ασθενείς με προηγμένο εμφύσημα ανθεκτικό στη βέλτιστη ιατρική περίθαλψη, οι χειρουργικές ή βρογχοσκοπικές επεμβατικές θεραπείες μπορεί να είναι επωφελείς. Αλλιώς: στην πράξη αφορούν ελάχιστους ασθενείς στη ΧΑΠ, ιδίως σε χώρες σαν την Ελλάδα. Στο μέλλον μπορεί να βοηθήσουν περισσότερους ασθενείς με ΧΑΠ 8) Διατροφική και ψυχολογική υποστήριξη Αλλιώς: οι ασθενείς με ΧΑΠ, όπως όλοι οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις έχουν ανάγκη συνεχούς ψυχολογικής υποστήριξης και καλής διατροφής! Στους περισσότερους ασθενείς, η ΧΑΠ συσχετίζεται με σημαντικές συνακόλουθες χρόνιες παθήσεις, οι οποίες αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.

Οι πιο συχνές είναι:

1) Καρδιαγγειακή πάθηση, Συγκοπή, Η ισχαιμική καρδιοπάθεια, Αρρυθμίες, Περιφερική αγγειακή νόσο, αρτηριακή Υπέρταση, από το καρδιαγγειακό σύστημα, 2) Οστεοπόρωση 3) Άγχος και κατάθλιψη 4) Καρκίνο του πνεύμονα 5) Μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτη 6) Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση 7) Βρογχιεκτασία 8) Σύνδρομο Αποφρακτικής υπνικής άπνοιας Η κάθε συννοσηρότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά, αλλά πάντα με στόχο τη σωστότερη και λιγότερη αναγκαία θεραπεία!

Βιβλιογραφία:

2019 Global Initiative (GOLD) for Chronic Obstructive Lung Disease

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση στα Βρέφη (ΓΟΠ) Δουλγέρης Κυριάκος Παιδίατρος Απόφοιτος Α.Π.Θ Βόλος

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η πιο κοινή οισοφαγική διαταραχή στα παιδιά όλων των ηλικιών. Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ορίζεται η ανάστροφη κίνηση του γαστρικού περιεχομένου κατά μήκος του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, από το στομάχι προς τον οισοφάγο. Περιστασιακά επεισόδια παλινδρόμησης συμβαίνουν φυσιολογικά στα μικρά βρέφη λόγω της ανωριμότητας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Το φαινόμενο γίνεται παθολογικό και ονομάζεται Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠΝ) στα παιδιά που έχουν εμμένοντα επεισόδια τα οποία προκαλούν οισοφαγίκα ή και αναπνευστικά συμπτώματα. Στη βρεφική ηλικία, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι συχνή και θεωρείται φυσιολογικό φαινόμενο. Συνήθως παρατηρείται στους πρώτους μήνες της ζωής, κορυφώνεται περίπου στους 4 μήνες (όπου τουλάχιστον τα μισά βρέφη παρουσιάζουν παλινδρόμηση γάλακτος) και λύεται στις περισσότερες περιπτώσεις στους 12 μήνες. Μέχρι την ηλικία των 24 μηνών τα συμπτώματα υποχωρούν στην πλειονότηΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

τα των περιπτώσεων. Αυτό οφείλεται στην προοδευτική ωρίμανση της λειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα αλλά και της συνολικότερης λειτουργίας οισοφάγου και στομάχου. Το βρέφη με ΓΟΠ παρουσιάζουν αναγωγές γάλακτος συνήθως σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το γεύμα. Οι αναγωγές αυτές γίνονται χωρίς προσπάθεια και τα περισσότερα βρέφη είναι υγιή και έχουν φυσιολογική ανάπτυξη. Παρά την ανησυχία που προκαλείται στην οικογένεια αυτή η μορφή παλινδρόμησης δεν ενέχει κινδύνους για το βρέφος.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ ΓΟΠ

Οι κυριότερες επιπλοκές της ΓΟΠ είναι τα οισοφαγικά συμπτώματα και τα συμπτώματα από το αναπνευστικό. Η ΓΟΠ θεωρείται παθολογική όταν συνοδεύεται από τέτοιες επιπλοκές. Ποια συμπτώματα μπορεί να εμφανίσει το μωρό με έντονη ΓΟΠ • Ανησυχία και ευερεθιστότητα, δυσφορία κατά την σίτιση • Επεισόδια εμέτων • Επεισόδια οπισθότονου (τέντωμα του κορμού και έκταση του κεφαλιού, τοξοειδής στάση σώματος) • Αποστροφή προς τη σίτιση

• Βήχας και βράγχος φωνής • Εισροφήσεις – πνιγμονή • Αποφρακτική άπνοια (λόγω αντανακλαστικού λαρυγγόσπασμου) ή εισπνευστικός σιγμός (σε βρέφη ανατομικώς προδιατεθειμένα ) • Άσθμα Η οισοφαγίτιδα και οι αναγωγές μπορεί να είναι τόσο σοβαρές ώστε να προκαλέσουν ανεπαρκή πρόσληψη βάρους λόγω ανεπάρκειας θερμίδων. Η γαστροοισοφαγική παλιδρομική νόσος πρέπει να περιλαμβάνεται στη διαφορική διάγνωση των παιδιών με ανεξήγητες ή ανθεκτικές ωτολαρυγγολογικές και αναπνευστικές ενοχλήσεις. Πολλά παιδιά με αυτές τις εξωοισοφαγικές εκδηλώσεις δεν έχουν τα τυπικά συμπτώματα της ΓΟΠ, κάνοντας τη διάγνωση δύσκολη.

ΓΟΠ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΑΓΕΛΑΔΑΣ

Η διάκριση της απλής ΓΟΠ από την αλλεργία στο γάλα αγελάδας που εκδηλώνεται ως ΓΟΠ είναι δύσκολη καθώς η συμπτωματολογία είναι παρόμοια στο 50% των περιπτώσεων. Συνοδά συμπτώματα που συνηγορούν υπέρ αλλεργίας στο γάλα αγελάδας είναι : δερματι-

κές αλλεργικές εκδηλώσεις (έκζεμα), αλλεργικές εκδηλώσεις από το αναπνευστικό (άσθμα, βρογχόσπασμος), γαστρεντερικές εκδηλώσεις (έντονοι έμετοι, διάρροια, δυσκοιλιότητα), εκσημασμένη ανησυχία του βρέφους και έντονο παρατεταμένο κλάμα.

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΒΡΕΦΗ ΜΕ ΓΟΠ

Τα περισσότερα βρέφη με απλή ΓΟΠ δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε καμία εργαστηριακή εξέταση. Μέχρι την ηλικία των 12-18 μηνών τα συμπτώματα υποχωρούν στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Παρ’ όλα αυτά, αν η παλινδρόμηση είναι έντονη και δημιουργεί επιπλοκές χρήζει διερεύνησης. Το ατομικό ιστορικό και η φυσική εξέταση είναι αρκετά για να τεθεί η διάγνωση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Είναι απαραίτητη η αξιολόγηση της ποσότητας, της συχνότητας, του χρώματος, και της έντασης των αναγωγών. Άλλες σημαντικές διαγνώσεις που θα πρέπει να εξεταστούν στη εκτίμηση ενός βρέφους με χρόνιους εμετούς είναι: 1) Η πυλωρική στένωση (μεταγευματικοί ρουκετοειδείς εμετοί μετά την 3η εβδομάδα της ζωής, 2) Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας και άλλες τροφικές αλλεργίες, 3) Η εντερική απόφραξη κυρίως στο ανώτερο τμήμα του εντέρου με διαλείπουσα συστροφή 4) Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα. ¨ Το υπερηχογράφημα οισοφάγου

– στομάχου δεν τεκμηριώνει τη διάγνωση ¨ Οι ακτινολογικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα και η διάβαση ανώτερου πεπτικού δεν αποτελούν ευαίσθητες ή ειδικές εξετάσεις για την διάγνωση της ΓΟΠ. Θα τις ζητήσει ο παιδίατρος όταν από το ιστορικό και την φυσική εξέταση θέλει να αποκλείσει ανατομικές ανωμαλίες όπως: πυλωρική στένωση, malrotation, δακτυλιοειδές πάγκρεας, διαφραγματοκήλη, εντερική απόφραξη. Σε περιπτώσεις επιπλεγμένης παλινδρόμησης με συμπτώματα οισοφαγίτιδας και συνοδό ανεπαρκή πρόσληψη βάρους το παιδί παραπέμπεται σε παιδογαστρεντερολόγο.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η γαστρική διάταση (μετά το γεύμα ή λόγω της κατάποσης αέρα) είναι το κύριο ερέθισμα για την χάλαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Χρειάζεται αξιολόγηση της δίαιτας με καταγραφή της ποσότητας και συχνότητας των γευμάτων. Πολλές φορές υπάρχουν λάθη στην παρασκευή της τροφής ή και στον τρόπο και τη θέση σίτισης. • Οδηγίες σίτισης: Το βρέφος θα πρέπει να πίνει ποσότητα γάλακτος ανά γεύμα ανάλογα με την ηλικία και το βάρος του και όχι υπερβολικές ποσότητες. Τα γεύματα να δίνονται πιο συχνά και μικρά. Επειδή και η κατάποση αέρα ενισχύει την γαστρική διάταση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ειδικά μπιμπε-

ρό που αποτρέπουν την κατάποση αέρα. Συστήνεται το μωρό να κρατιέται στον ώμο για 20-30 λεπτά μετά το φαγητό. • Γάλα : Μωρά που θηλάζουν έχουν λιγότερη ΓΟΠ. Διακοπή του μητρικού θηλασμού σε βρέφος με νόσο παλινδρόμησης δεν πρέπει να συνίσταται. Σε υποψία παλινδρόμησης από αλλεργία στο γάλα αγελάδας, διατροφή αποκλεισμού γαλακτοκομικών από τη μητέρα που θηλάζει μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη. Η χορήγηση ειδικών γαλάτων εμπλουτισμένων με πηκτικές ουσίες (αντιαναγωγικά γάλατα) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των εμέτων και των αναγωγών. • Θέση Ύπνου : Το μωρό να ξαπλώνει σε ημικληνή θέση. Η πρηνής θέση (μπρούμυτα) συνοδεύεται με λιγότερη ΓΟΠ σε σχέση με την ύπτια. Επειδή η συγκεκριμένη θέση έχει συσχετιστεί με το σύνδρομο του αιφνίδιου θανάτου, δεν συνιστάται στους πρώτους 12 μήνες της ζωής. • Η φαρμακευτική θεραπεία κατευθύνεται προς την εξάλειψη της οξύτητας του γαστρικού περιεχομένου. Οι αναστολείς των Η2 υποδοχέων της ισταμίνης όπως η ρανιτιδίνη (Epadoren) είναι ευρέως χρησιμοποιούμενοι αντιεκκριτικοί παράγοντες. Συνιστώνται ως πρώτης εκλογής θεραπεία στα βρέφη λόγω της εξαιρετικής συνολικής τους ασφάλειας. Στα περισσότερα μωρά, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας ωριμάζει και το πρόβλημα μέχρι 12 μηνών έχει εξαφανιστεί. Αν το παιδί σας παίρνει βάρος και αναπτύσσεται χωρίς να υποφέρει από επιπλοκές απλά κάντε υπομονή, θα περάσει!

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Ακράτεια Ούρων Σχιζονίκας Ξενοφών Χειρουργός Ουρολόγος kcenos@gmail.com

κράτεια ούρων είναι η αθέλητη απώλεια ούρων. Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα που προκύπτει από μία ή περισσότερες διαταραχές της λειτουργίας του ουροποιητικού συστήματος. Οι γυναίκες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν ακράτεια συγκριτικά με τους άντρες. Το 30% των γυναικών αξιολογεί ότι έχει κάποιας μορφής ακράτεια ούρων, γεγονός που αποδεικνύεται από μελέτη σε γυναίκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι άνδρες παρουσιάζουν ακράτεια σε μικρότερα ποσοστά (3%-10%), η οποία αυξάνεται μετά τα 60 χρόνια, λόγω και της υπερπλασίας του προστάτη. Η ακράτεια ούρων συνοδεύεται από συναισθήματα ντροπής, μείωση της αυτοπεποίθησης και μείωση της σεξουαλικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Η γυναίκα ή ο άντρας με πρόβλημα καταλήγει να ζει με πάνες, που πέρα από τα ζητήματα υγιεινής και τα ιατρικά προβλήματα που δημιουργούν, όπως ουρολοιμώξεις, κολπίτιδες και δερματοπάθειες, οδηγούν τον ασθενή σε κοινωνική απομόνωση. Συχνά, η ακράτεια οδηγεί σε κατάθλιψη, με δραματικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και των οικείων τους. Δυστυχώς, ενώ περισσότερες από 7 στις 10 περιπτώσεις ακράτειας μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς, πάνω από τις μισές πάσχουσες δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια, αλλά πεΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ριορίζονται σε μη ιατρικές πηγές ενημέρωσης και στη χρήση πάνας ακράτειας! Η διάγνωση του προβλήματος θα ξεκινήσει με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού. Το είδος των ενοχλημάτων και της ακράτειας, το πόσο σοβαρά είναι, ο χρόνος εμφάνισής τους και η συχνότητά τους στη διάρκεια του 24ώρου είναι βασικά στοιχεία, για τα οποία θα ερωτηθείτε από τον γιατρό σας. Μπορεί να σας ζητηθεί να συμπληρώσετε και ειδικά ερωτηματολόγια, όπως επίσης και ένα ημερολόγιο ούρησης. Ακολουθεί η κλινική εξέταση. Μετά την εξέταση, ο γιατρός μπορεί να σας ζητήσει γενική και καλλιέργεια ούρων, και ίσως κάποιες εξετάσεις αίματος. Συχνά, ο έλεγχος συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα των νεφρών, της ουροδόχου κύστης και των γεννητικών οργάνων. Σε κάποιες περιπτώσεις, γίνεται μία ενδοσκοπική εξέταση, η κυστεοσκόπηση. Τέλος, σε ειδικές περιπτώσεις χρησιμοποιείται και ακτινολογικός έλεγχος, όπως η κυστεο-ουρηθρογραφία και η αξονική τομογραφία. Η πιο εξειδικευμένη εξέταση για την ακράτεια είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος. Είναι μία εξέταση που έχει ως στόχο να μελετήσει με ακρίβεια τη λειτουργία της κύστης και της ουρήθρας, πραγματοποιώντας προσομοίωση της διαδικασίας γεμίσματος και αδειάσματος της ουροδόχου κύστης. Η πιο συχνή και βασική, όμως, εξέταση είναι η ούρο-ροομετρία, όπου ο ασθενής ουρεί μέσα σε ειδικό μηχάνη-

μα που μετράει τη ροή και την ποσότητα των ούρων που αποβάλλονται. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο σκοπός όλων των εξετάσεων είναι να διακρίνει ο γιατρός τον τύπο της ακράτειας ούρων, καθώς και το αίτιό της, ώστε να μπορέσει να καθορίσει τη σωστή θεραπευτική στρατηγική.

Είδη Ακράτειας

• Η ακράτεια κατά την προσπάθεια: Είναι η απώλεια ούρων που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της προσπάθειας, όπως για παράδειγμα με κινήσεις του σώματος, όταν σηκώνουμε βάρη, με βήχα ή με φτάρνισμα,όταν προσπαθούμε να σηκωθούμε από το κρεβάτι ή από ένα χαμηλό κάθισμα, με τη γυμναστική, τον χορό ή ακόμη κατά τη σεξουαλική επαφή. • Ακράτεια επιτακτικού τύπου: Επιτακτική ακράτεια (Ακράτεια από έπειξη). Η ανάγκη ούρησης είναι επιτακτική, τόσο έντονη που δεν μπορεί να κατασταλεί, οπότε συχνά φεύγουν τα ούρα πριν το άτομο προλάβει να φτάσει στην τουαλέτα. Αυτό συμβαίνει ακόμη κι όταν δεν υπάρχει μεγάλη ποσότητα ούρων στην ουροδόχο κύστη, ή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μπορεί να συμβεί μετά από ουρολοιμώξεις, πέτρα στην κύστη, ξένα σώματα, ακτινοβολία στην περιοχή κ.α. • Μεικτού τύπου ακράτεια. • Συνδυασμός επιτακτικής ακράτειας και ακράτειας από προσπάθεια. • Ακράτεια από υπερπλήρωση: Όταν ο ασθενής δεν αισθάνεται την ανάγκη να ουρήσει, γεμίζει η ουρο-

δόχος κύστη μέχρι του σημείου που αρχίζει να ξεχειλίζει και να υπάρχει απώλεια ούρων. Στην περίπτωση αυτή, η κύστη είναι πάντα γεμάτη και γίνεται απώλεια μικρής ποσότητας ούρων. Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι σπάνιος.

Αιτίες και παράγοντες

Η ακράτεια ούρων πιστεύεται ότι οφείλεται σε αλλαγές που συμβαίνουν στην ανατομία του ουροποιητικού, στους μυς ή στα νεύρα που ελέγχουν τους μυς αυτούς. Στις αλλαγές αυτές μπορούν να συμβάλλουν συγκεκριμένες νευρολογικές παθήσεις ή τραυματισμοί (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κάκωση νωτιαίου μυελού κλπ), η κύηση και ο τοκετός, οι ορμονικές αλλαγές που επέρχονται κατά την εμμηνόπαυση και η παχυσαρκία. Τα οιστρογόνα. Η έκπτωση της ωοθηκικής λειτουργίας, συνδυαζόμενη με την εμμηνόπαυση, συντελεί στο να ελαττωθεί η παραγωγή σε οιστρογόνα και στην αυξημένη επίπτωση των συμπτωμάτων του ουροποιητικού, όπως η δυσουρία, η συχνουρία, η νυκτουρία, η επείγουσα αίσθηση για ούρηση και η ακράτεια ούρων. Επιπλέον, οι φλεγμονές της ουροποιητικής χώρας καθίστανται περισσότερο κοινές. Προς το παρόν, η σημασία που έχουν τα μειωμένα οιστρογόνα στην ακράτεια δεν είναι ξεκαθαρισμένη. Φαίνεται όμως ότι δεν προκαλεί το πρόβλημα, αλλά το επιβαρύνει. Ο τοκετός. Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ ακράτειας ούρων και τοκετών. Η ακράτεια είναι λιγότερο κοινή στις άτοκες γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά καμία διαφορά στην επίπτωση της ακράτειας δεν σημειώθηκε έπειτα από έναν, δύο ή τρεις φυσιολογικούς τοκετούς. Γυναίκες που έχουν βιώσει τέσσερις ή περισσότερους τοκετούς είναι πιο ευάλωτες στην εμφάνιση ακράτειας. Κάπνισμα, παχυσαρκία και χρόνια δυσκοιλιότητα. Η επίπτωση της ακράτειας των ούρων φαίνεται ότι διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται σε γυναίκες που καπνίζουν πολύ. Ωστόσο, οι επιδράσεις της νικοτίνης στην κύστη χρειάζονται περαιτέρω έρευνες. Επίσης βρέθηκε ότι υπάρχει κάποια σχέση της παχυσαρκίας με την ακράτεια ούρων. Πρόπτωση (χαλάρωση) μήτρας και κολπικών τοιχωμάτων. Η χαλάρωση των γεννητικών οργάνων και η απώλεια ούρων είναι κοινές καταστάσεις και ως εκ τούτου δεν

αποτελεί έκπληξη η συνύπαρξη και των δύο στις γυναίκες. Η κυστεοκήλη μπορεί να είναι αιτία δυσκολίας στην αποβολή των ούρων. Φλεγμονή της ουροποιητικής χώρας. Το 20% των γυναικών με ακράτεια έχει την εμπειρία των συμπτωμάτων της φλεγμονής του ουροποιητικού συστήματος. Οι μισές από αυτές θα ζητήσουν ιατρική βοήθεια και το 10% έως 20% θα εμφανίσει υποτροπή της φλεγμονής. Η φλεγμονή των γεννητικών οργάνων είναι κοινή στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ως αποτέλεσμα της έλλειψης σε οιστρογόνα. Η έλλειψη οιστρογόνων και η ατροφία των γεννητικών οργάνων αλλοιώνουν την κολπική χλωρίδα, με επακόλουθο την αύξηση του pH του κόλπου και τελικά την ανάπτυξη Gram αρνητικών μικροβίων. Στον άνδρα η ακράτεια μπορεί να οφείλεται κυρίως μετά από χειρουργικές επεμβάσεις που έχει υποστεί. Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί σε νευρολογικές παθήσεις , στον σακχαρώδη διαβήτη ,σε ουρολοιμώξεις καθώς επίσης και σε παθήσεις που αφορούν τον προστάτη όπως είναι η υπερπλασία κ.α. Ο έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει την κυστεοσκόπηση , τον υπερηχο-τομογραφικό έλεγχο καθώς και την ουροδυναμική εκτίμηση. Αν και η ακράτεια στους άνδρες οφείλεται σε διαφορετικά αίτια από ότι στις γυναίκες, οι θεραπευτικές επιλογές είναι παρόμοιες και κάθε μέρα γίνονται όλο και περισσότερο γνωστές και διαθέσιμες. Όσον αφορά τη διατροφή, φαίνεται πως ο καφές (η καφεϊνη) οξύνει τα συμπτώματα της ακράτειας ούρων τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες. Επίσης η σοκολάτα, τα καυτερά φαγητά, το αλκοόλ και τα ανθρακούχα ποτά είναι πιθανό να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη.

Αντιμετώπιση – θεραπεία

Όταν διαπιστώνεται ακράτεια ούρων ο πάσχων πρέπει να επισκεφθεί ουρολόγο. Μερικές γυναίκες στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την επίσκεψη στο γιατρό καταλήγουν σε δικές τους μεθόδους αυτοθεραπείας, οι οποίες συχνά μπορεί να αποβούν επικίνδυνες. Μία κοινή πρακτική είναι να περιορίζουν τη λήψη υγρών όπως καφέ, τσαγιού, αλκοόλ ακόμη και νερού, κάτι όμως δημιουργεί άλλα προβλήματα όπως αφυδάτωση και κάνουν την ουροδόχο κύστη ευαίσθητη. Επίσης πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν την ακράτεια των ούρων, όταν

είναι μικρού βαθμού, με απορροφητικές πάνες, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούν ποικιλόμορφες λύσεις όπως οι πεοκαλύπτρες, και οι πάνες, που επιφυλάσσουν συχνές δερματίτιδες, ουρολοιμώξεις κτλ. Η ακράτεια, ανάλογα με την περίπτωση, αντιμετωπίζεται με ασκήσεις των πυελικών μυών, των μυών της λεκάνης, των μυών του κόλπου, με φάρμακα ή με χειρουργική επέμβαση. Οι ασκήσεις του εδάφους της λεκάνης που είναι γνωστές με την ονομασία Kegel, μπορούν να δυναμώνουν τους μυς του κάτω μέρους της λεκάνης (πυελικοί μυς) και έτσι να συγκρατούν καλύτερα προστατεύοντας από αθέλητες διαρροές ούρων. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει τη ντουλοξετίνη, μια ουσία που βελτιώνει τα συμπτώματα της ακράτειας από προσπάθεια, αυξάνοντας την αντίσταση της περιοχής εξόδου της κύστης μέσω ενισχυμένης σύσπασης του γραμμωτού σφιγκτήρα της ουρήθρας και της παρατεταμένης διατήρησης του τόνου της. Σχετικά με τη χειρουργική θεραπεία υπάρχουν πάρα πολλές χειρουργικές επεμβάσεις, ανάλογα με την περίπτωση. Οι επεμβάσεις έχουν σκοπό να επανατοποθετήσουν με στηρικτικά ράμματα την ουροδόχο κύστη μέσα στην πύελο, σε όσο το δυνατό καλύτερη θέση. Άλλες χειρουργικές τεχνικές έχουν διαφορετικό σκοπό. Με τοποθέτηση ειδικής ταινίας από συνθετικό υλικό, χωρίς ή με τάση (Remeex) κάτω από την ουρήθρα, αποσκοπείτε η δημιουργία σύγκλισης του αυλού της, μόνο όμως όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά της γυναίκας, π.χ κατά τον βήχα και η αποφυγή της απώλειας ούρων. Σήμερα, όλες σχεδόν οι επεμβάσεις αυτού του τύπου γίνονται γρήγορα, με μικρή τομή στον κόλπο, πολλές φορές με τοπική μόνο αναισθησία και μικρό χρόνο νοσηλείας. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι μεγάλα. Εκτός όμως από τα παραπάνω υπάρχουν βέβαια και διατροφικές οδηγίες για τον περιορισμό των συμπτωμάτων της ακράτειας ούρων, όπως είναι η μείωση της πρόσληψης του καφέ, της σοκολάτας, των καυτερών φαγητών, των οινοπνευματωδών και των ανθρακούχων ποτών, τα οποία είναι πιθανό να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το botox χρησιμοποιείτε ως θεραπεία για την ακράτεια ούρων.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Καρκίνος του Μαστού Φαφουλάκης Φραγκίσκος MD, PhD, MSc Γενικός Χειρουργός Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

1. Ποια είναι η συνήθης στάση των ελληνίδων απέναντι στον Καρκίνο του Μαστού;

Αν και ο καρκίνος του μαστού είναι η πιο συχνή απειλή για την κάθε γυναίκα, οι Ελληνίδες εξακολουθούν να θεωρούν ότι ο κίνδυνος αυτός δεν τις αφορά. Παρά το γεγονός ότι κάθε χρόνο περίπου 4.500 γυναίκες στη χώρα μας μαθαίνουν ότι πάσχουν από την ασθένεια, μόνο στο 5% των περιπτώσεων η διάγνωση της νόσου έγινε σε πρώιμα στάδια. Αντίθετα στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό της πρώιμης διάγνωσης φθάνει έως και το 60%.

2. Πώς επιτυγχάνεται η πρόληψη κατά της εμφάνισης του καρκίνου του μαστού; Ποιος ο ρόλος της έγκαιρης διάγνωσης;

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού αποτελεί όχι μόνο τη σωτηρία, αλλά και μία εύκολη διαδικασία. Οι μέθοδοι πρώιμης ανίχνευσης είναι τρεις: - Αυτοεξέταση του στήθους σε μηνιαία βάση. - Τακτικές επισκέψεις στο γιατρό για κλινική εξέταση - Τακτική μαστογραφία ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Ο προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση καθιστούν τον καρκίνο του μαστού μια ιάσιμη νόσο, ενώ αν η ασθένεια εντοπισθεί σε προχωρημένα στάδια τότε οι πιθανότητες πλήρους θεραπείας μειώνονται.

3. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η εμφάνιση του Καρκίνου του Μαστού;

Από διάφορες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχει προκύψει ότι η ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού σχετίζεται με την ύπαρξη μερικών παραγόντων όπως αυτοί που αναφέρονται παρακάτω, από τους οποίους πρέπει να συμπράξουν κάποιοι για τη δημιουργία του. Οι παράγοντες αυτοί είναι: • Ηλικία Όσο αυξάνεται η ηλικία, αυξάνει και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού • Ηλικία εμμηναρχής - Σε όσο μικρότερη ηλικία εμφανισθεί έμμηνος ρύση τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος • Ατεκνία - Οι γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει, κινδυνεύουν σε μεγαλύτερο ποσοστό • Ηλικία 1ης τελειόμηνης εγκυμοσύνης - Όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία απόκτησης του 1ου παιδιού, τόσο μεγαλύτερος είναι και

ο κίνδυνος • Ηλικία εμμηνόπαύσης - Όσο μεγαλύτερη η ηλικία της γυναίκας τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος • Διαιτητικοί παράγοντες - Η παχυσαρκία, στην εμμηνόπαυση, το κάπνισμα και η κατανάλωση οινοπνεύματος αυξάνουν τον κίνδυνο, να εμφανίσει μία γυναίκα, καρκίνο του μαστού • Κληρονομικό ιστορικό Άλλοι παράγοντες οι οποίοι ενοχοποιούνται είναι η γεωγραφική κατανομή, προηγηθείσα βιοψία στο μαστό, εκπαιδευτικοί παράγοντες, ψυχική ένταση, προηγηθείσα ακτινοβολία.

4. Ποια είναι συμπτωματολογία του Καρκίνου του Μαστού;

Συμπτώματα και σημεία που μπορεί να συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού είναι: • Αλλαγή στο μέγεθος, στο περίγραμμα ή στη θέση της θηλής. • Φανερό εξόγκωμα, ζάρωμα, βαθούλωμα στο δέρμα ή σκλήρυνση του δέρματος του μαστού. • Φλέβες οι οποίες είναι πιο εξογκωμένες απ’ ότι συνήθως. • Φλεγμονή ή εξάνθημα πάνω στο μαστό. • Αίμα ή έκκριμα από τη θηλή.

• Διαφορετική αίσθηση, ιδιαίτερα αν αυτό συμβαίνει μόνο στον ένα μαστό.

5. Ποιες είναι κατηγορίες – τύποι του καρκίνου του Μαστού;

Ο καρκίνος του μαστού κατηγοριοποιείται σε 2 μεγάλες κατηγορίες με σκοπό την αποτελεσματικότερη θεραπευτική αντιμετώπιση του: • Μη διηθητικός Καρκίνος του Μαστού – Στάδιο 0 Ο καρκίνος είναι σε πολύ αρχικό στάδιο. Είναι χαρακτηριστικό πως ο μη διηθητικός καρκίνος δεν μπορεί να δώσει μεταστάσεις. Ωστόσο αν δεν διαγνωσθεί έγκαιρα μπορεί να εξελιχθεί σε διηθητικό καρκίνο. Υπάρχουν δύο τύποι Μη Διηθητικού Καρκίνου: • Πορογενές Καρκίνωμα (In-situ DCIS) 2% • Λοβιακό Καρκίνωμα (In-situ LCIS) 5% • Διηθητικός Καρκίνος του Μαστού • Πορογενές καρκίνωμα 80-90% • Λοβιακό καρκίνωμα 10% • Φλεγμονώδης καρκίνος 1-5% • Άλλοι σπάνιοι καρκίνοι <1%

6. Σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού

Η σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού γίνεται σύμφωνα με την ταξινόμηση κατά ΤΝΜ (American Joint Committee). Έτσι ο καρκίνος του

μαστού σταδιοποιείται ανάλογα με το μέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου (Τ), την προσβολή των σύστοιχων μασχαλιαίων λεμφαδένων (N) και την παρουσία ή όχι μεταστάσεων (Μ). Υπάρχουν λοιπόν τέσσερα στάδια: Το Στάδιο 0 είναι ο καρκίνος in situ που εντοπίζεται στο σημείο προέλευσής του και δεν έχει αρχίσει να διηθεί τους γύρω ιστούς ή να διασπείρεται και περιλαμβάνει τα in situ λοβώδη καρκινώματα και τα in situ πορογενή καρκινώματα. Στο Στάδιο Ι (Τ1ΝΟΜΟ) ο όγκος είναι μεγέθους 2cm ή μικρότερος και δεν υπάρχει ένδειξη διασποράς στους λεμφαδένες ή σε απομακρυσμένα σημεία. Το Στάδιο ΙΙ Α περιλαμβάνει τις κατηγορίες Τ0Ν1Μ0, όπου δεν υπάρχει ένδειξη πρωτοπαθούς όγκου αλλά διακρίνεται μετάσταση στους μασχαλιαίους λεμφαδένες και Τ2Ν0Μ0, με όγκο 2-5 cm και χωρίς διασπορά στους λεμφαδένες. Στο Στάδιο ΙΙ Β περιλαμβάνονται οι κατηγορίες Τ2Ν1Μ0, με όγκο 2-5cm και με θετικούς λεμφαδένες και Τ3Ν0Μ0, με όγκο μεγαλύτερο από 5 cm χωρίς λεμφαδενικές μεταστάσεις. Το Στάδιο ΙΙΙ Α, στη συνέχεια, αποτελείται από τις κατηγορίες Τ0Ν2Μ0, Τ1Ν2Μ0, Τ2Ν2Μ0, Τ3Ν1Μ0 και Τ3Ν2Μ0, κατά τις οποίες ο όγκος είναι >5cm και διακρίνεται προσβολή των σύστοιχων μασχαλιαίων λεμφαδένων που συμφύονται

μεταξύ τους ή με άλλους ιστούς. Στο Στάδιο ΙΙΙ Β περιλαμβάνονται οι κατηγορίες Τ4 anyN M0 και anyT N3 Μ0, όπου υπάρχουν προσβεβλημένοι θωρακικοί λεμφαδένες και ο όγκος επεκτείνεται στο θωρακικό τοίχωμα ή προσβάλλει και εξελκώνει το δέρμα. Τέλος, το Στάδιο ΙV περιλαμβάνει κατηγορίες με οποιοδήποτε μέγεθος όγκου, με διασπορά στους λεμφαδένες, αλλά και με απομακρυσμένες μεταστάσεις ή προσβολή του δέρματος και του θωρακικού τοιχώματος πέρα από την περιοχή του μαστού.

7. Τι περιλαμβάνει η θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού;

Το πρώτο βήμα στη θεραπευτική αντιμετώπιση του Καρκίνου του μαστού είναι η χειρουργική θεραπεία. Το είδος της εγχείρησης καθορίζεται ανάλογα με το στάδιο της νόσου και κατόπιν συνεννοήσεως ανάμεσα στον ιατρό και τον ασθενή. Στη συνέχεια, μπορεί να χρειαστεί μετεγχειρητική θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει την Ακτινοθεραπεία, την Χημειοθεραπεία και την Ορμονοθεραπεία. Η μετεγχειριτική θεραπεία έχει ως στόχο να καταστρέψει τα κακοήθη κύτταρα που έχουν μείνει στο σώμα ακόμα και μετά την εγχείρηση. Συνεπώς, απώτερος στόχος της μετεγχειρητικής θεραπείας είναι να αποτραπεί η επανεμφάνιση της νόσου. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

3ης Σεπτεμβρίου 59, Τ.Κ. 10433

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

H Ταχεία Βιοψία του φρουρού λεμφαδένα στον Καρκίνο του Μαστού Σκορδάς Βασίλειος Ιατρός Παθολογοανατόμος

τη σημερινή εποχή η ανάπτυξη της επιστήμης και η βελτίωση της τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε όλο και πιο αποτελεσματικές μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας των νόσων. Ανάμεσα σ’ αυτές η ιστολογική εξέταση αν και παλαιότερη παραμένει μία από τις πιο ακριβείς αν όχι η ακριβέστερη διαγνωστική μέθοδος γι’ αυτό και αποκαλείται η «τελική διάγνωση», σε συνδοιασμό δε με τον σύντομο χρόνο και το χαμηλό κόστος καθίσταται η κύρια εξέταση για την διάγνωση μεγάλου αριθμού νόσων και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Ξεχωριστή μέθοδο ιστολογικής εξέτασης αποτελεί η ταχεία βιοψία (ΤΒ) που γίνεται με τη χρήση ειδικού μηχανήματος ( ψυκτικός μικροτόμος ) και η οποία πραγματοποιείται, ενώ ο ασθενής βρίσκεται στο χειρουργείο και δίνει αποτέλεσμα σε λίγα λεπτά προκειμένου να ορισθεί η πορεία της χειρουργικής επέμβασης.

Η κυριότερη εφαρμογή της (ΤΒ) είναι στην χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Η κατάσταση των μασχαλιαίων λεμφαδένων είναι ο πιο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας για ασθενείς με πρώιμο καρκίνου του μαστού. Η εκτίμηση αυτή δεν είναι σημαντική μόνο για τη σταδιοποίηση και τη πρόγνωση, αλλά και για τον καθορισμό της θεραπείας εκλογής. Οι σύγχρονες κατευθύνσεις έδειξαν ότι η εκτίμηση της επέκτασης της νόσου στους λεμφαδένες μπορεί να γίνει με την εξέταση του λεμφαδένα φρουρού. Σημαντικές μελέτες έδειξαν ότι ο καρκίνος του μαστού εξαπλώνεται στον φρουρό λεμφαδένα (ΦΛ), πριν εξαπλωθεί και σε άλλους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Ως φρουρός λεμφαδένας ορίζεται ο πρώτος λεμφαδένας ή ομάδα λεμφαδένων κατά την παροχέτευση της λέμφου του μαστού, που ταυτοποιείται με τη χαρτογράφηση του λεμφικού δικτύου ( με τη χρήση μπλε χρωστικής ή

ενός ραδιενεργού κολλοειδούς ή συνδοιασμού και των δύο). Αφαιρείται χειρουργικά ο φρουρός λεμφαδένας (ή η ομάδα λεμφαδένων) και αποστέλλονται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο όπου με την χρήση ψυκτικού μικροτόμου και ειδικής τεχνικής της ταχείας βιοψίας ελέγχεται η ύπαρξη ή όχι μετάστασης. Σε περίπτωση θετικού λεμφαδένος γίνεται στον ίδιο χρόνο λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης ενώ σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος αποφεύγεται ο λεμφαδενικός καθαρισμός. Η διαδικασία του φρουρού λεμφαδένα (ΦΛ) όλο και περισσότερο αυξάνεται στη διαχείριση και σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού , η αποτελεσματικότητα της οποίας στηρίζεται στην ταυτοποίση και αφαίρεση όλων των αληθών (ΦΛ) από τους χειρουργούς και στη προσεκτική και συστηματική εξέταση τους από τους παθολογοανατόμους.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Ακτινοθεραπεία σε καρκίνο μαστού με σύγχρονες τεχνικές (και μηχανήματα νέας τεχνολογίας) Σαλβαράς Νικόλαος Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος Επιστ. Υπεύθυνος Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

ότητα ζωής. Κύριε Σαλβαρά, ο ΟκτώβριΕδώ πρέπει να πούμε ότι καρκίνο μαος είναι μήνας αφιερωμένος στού παρουσιάζουν όχι μόνο οι γυναίστη πρόληψη του καρκίνου κες (στις οκτώ γυναίκες θα νοσήσει η του μαστού. Στην μέχρι σήμία δηλ. ποσοστό 12%) αλλά και οι άνμερα 35ετή καριέρα σας στην δρες, (βέβαια σε μικρότερη συχνότηιατρική ειδικότητα της Ακτι- τα, στους χίλιους άνδρες θα νοσήσει ο ένας δηλ. ποσοστό 0,1%). Η αντιμενοθεραπευτικής Ογκολογίας, τώπιση (σε άνδρες και γυναίκες) είναι σίγουρα έχετε δει πολλούς ανάλογη φυσικά με τις ανατομικές ιδικαρκίνους μαστού. Πείτε μας ομορφίες τους. λίγα λόγια για την αντιμετώ- Δηλαδή, πρακτικά, ποιες κυρίες με διαγνωσμένο καρκίπιση αυτών των περιστατινο μαστού πρέπει να έλθουν κών; Κάθε χρόνο, χιλιάδες ελληνίδες και σε σας για Ακτινοθεραπεία; εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο, θα διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού. Όλες αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν σωστά, για να συνεχίσουν να ζουν χωρίς προβλήματα και να χαίρονται τη ζωή τους. Η Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία (όπως ονομάστηκε η ειδικότητα το 1981 γιατί μέχρι τότε λεγόταν Ραδιολογία) γεννήθηκε λίγο μετά την ανακάλυψη των ‘ακτίνων Χ’. Tο 1896 στο Chicago, o Emil Grubbe προσπάθησε να βοηθήσει – θεραπεύσει με τις ¨μαγικές ακτίνες Χ¨ μία κυρία με καρκίνο μαστού. Αυτό σημαίνει ότι πάντα υπήρχαν κυρίες με καρκίνο μαστού που έψαχναν τρόπους θεραπείας. Από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει πάρα πολύ, επιστημονικά και τεχνολογικά. Όμως παραμένει διαχρονική η επιθυμία των ασθενών να γίνουν καλά και των ιατρών να καταφέρουν, στους ανθρώπους που τους εμπιστεύτηκαν την υγεία τους, να δώσουν όχι μόνο ποσότητα αλλά και ποιΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Η Ακτινοθεραπεία είναι μία από τις τρείς κατηγορίες θεραπευτικών όπλων που έχουμε εναντίον του καρκίνου (οι άλλες δύο είναι το χειρουργείο και η φαρμακευτική αγωγή είτε ως χημειοθεραπεία είτε ως ορμονοθεραπεία είτε ως ανοσοθεραπεία). Το πότε θα εφαρμοστεί η Ακτινοθεραπεία είναι σε γενικές γραμμές θέμα διεθνών πρωτοκόλλων. Όμως κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει κάθε ογκολογικός ασθενής να περνάει από Ογκολογικό Συμβούλιο κάποιου μεγάλου Νοσοκομείου ή Κλινικής, και αφού εκτιμηθούν και αξιολογηθούν όλες οι εξετάσεις του από ειδικούς, να βγεί μία απόφαση που θα συμβουλεύει την/τον ασθενή ποια πορεία είναι η καταλληλότερη για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Πρακτικά όμως, για ακτινοθεραπεία θα έλθει ή • Η γυναίκα που έχει ελέγξει τοπικά τη νόσο (μετά από χειρουργείο) και πρέπει να ακτινοβοληθεί το χειρουργη-

μένο ημιθωράκιο με ή χωρίς το μαστό (ανάλογα αν έγινε ογκεκτομή ή μαστεκτομή) για να μειώσουμε – εξαλείψουμε την πιθανότητα τοπικής υποτροπής της νόσου, ή • Η γυναίκα που έχει κάνει χειρουργείο, αλλά πρέπει να κάνει και χημειοθεραπεία για γενικότερη προστασία/ θεραπεία όλου του σώματός της, και μετά να ακτινοβοληθεί ο υπολειπόμενος μαστός για να μειώσουμε – εξαλείψουμε την πιθανότητα τοπικής υποτροπής της νόσου, ή • Η γυναίκα που έχει πολύ επιθετική νόσο και είναι σε προχωρημένο στάδιο, που θα πρέπει με την ακτινοβολία (και συνήθως σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία) να μειώσουμε το στάδιο της νόσου και να βελτιώσουμε τη τοπική κατάσταση ώστε να γίνει χειρουργήσιμη, και • φυσικά όταν υπάρχει τοπική υποτροπή της νόσου ή μεταστάσεις.

Η Ακτινοβολία που γίνεται για θεραπευτικούς λόγους (η Ακτινοθεραπεία δηλαδή) τι προβλήματα ή παρενέργειες δημιουργεί στην ασθενή;

Θα σας φανεί παράξενο, αλλά πλέον στις μέρες μας, απολύτως τίποτα. Είναι μία θεραπεία που δεν πονάει, καίει, τσούζει, φαγουρίζει ή οτιδήποτε άλλο. Δεν χρειάζεται η ασθενής να παραμένει στο νοσοκομείο ή στο κρεβάτι (κλινήρης) σπίτι της. Δεν επηρεάζει αρνητικά το περιβάλλον της, δηλαδή ζει με την οικογένειά της κανονικά, κοιμάται με τον άντρα της, παίρνει αγκαλιά παιδάκια, επισκέπτεται και ζει με εγκύους και γενικά κάνει ότι και οποιαδή-

ποτε άλλη κυρία. Μπορεί να πάει στη δουλειά της, να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, να μαγειρέψει, πλύνει πιάτα, βγει στο κήπο της, πάει για καφέ με τις φίλες της, και οποιαδήποτε δραστηριότητα έκανε πριν αρρωστήσει. Αλλά… θα γίνει «φίλη και επισκέπτρια» ενός Ακτινοθεραπευτικού τμήματος (δημοσίου ή ιδιωτικού) για περίπου 5-6 εβδομάδες. Χαριτολογώντας, λέω ότι «πρέπει να χτυπήσει κάρτα» στο τμήμα για 25 – 30 φορές, σε καθημερινή βάση (πέντε φορές την εβδομάδα) για επίσκεψη- θεραπεία διαρκείας περίπου 15 λεπτών (ενός τετάρτου της ώρας). Τελειώνοντας, θα φύγει όπως ήλθε, με αυτοκίνητο οδηγώντας, ή με συγκοινωνία ή με ποδήλατο, ή ταξί, δηλαδή θέλω να πώ ότι δεν θα έχει κάποια ζαλάδα, ή τάση για έμετο ή άλλη αδιαθεσία, και μπορεί να πάει για καφέ, ψώνια ή περίπατο.

Αυτό είναι ωραίο που λέτε, αλλά η δράση της θεραπείας πού και πώς γίνεται; Τα σύγχρονα μηχανήματα, δεν έχουν καμία σχέση με τα μηχανήματα τα προ δεκαετίας, εικοσαετίας και παλαιότερα. Είναι ηλεκτρονικά μηχανήματα, υψηλής τεχνολογίας, κατευθυνόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που ελέγχουν χιλιάδες

ΠΡΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

παραμέτρους, ώστε να στείλουν τις ακτίνες προς ομάδες κυττάρων που θα σκοτώσουν τα παθολογικά, ενώ θα σωθούν και θα επιβιώσουν τα φυσιολογικά.Έτσι θα έχουμε τις λιγότερες παρενέργειες, με το περισσότερο όφελος.

Εδώ στη Λάρισα, στο «ΙΑΣΩ Θεσσαλίας», που είστε ο επιστημονικός υπεύθυνος του τμήματος Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, μπορείτε να αντιμετωπίσετε σωστά περιστατικά με καρκίνο του μαστού ;

Και φυσικά. Ο ‘Όμιλος ΙΑΣΩ’, προ δύο ετών, επένδυσε αρκετά εκατομμύρια Ευρώ, και πήρε μηχανήματα υπερσύγχρονης τεχνολογίας που καλύπτουν όχι μόνο τη θεραπεία για καρκίνο μαστού, αλλά και κάθε νεόπλασμα σε οποιοδήποτε όργανο του σώματος (από το κεφάλι έως τα δάκτυλα του ποδιού). Όλος ο εξοπλισμός (εξειδικευμένος αξονικός τομογράφος, σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών για σχεδιασμό – υπολογισμό της θεραπείας, γραμμικός επιταχυντής με δυνατότητα χρήσεως δύο βαθμίδων φωτονίων υψηλής ενεργείας αλλά και ηλεκτρονίων με έξι βαθμίδες ενεργειών από χαμη-

ΤΕΛΟΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Ακτινική Δερματίτιδα μετά από Ακτινοθεραπεία με Γραμμικό Επιταχυντή παλαιάς τεχνολογίας

λές έως πολύ υψηλές καθώς και όλη η λοιπή υποστήριξη) είναι τελευταίας κατασκευής ( προ 3ετίας) από πολύ μεγάλες εταιρείες Αμερικής και Ευρώπης! Ενδεικτικά βλέπετε στις φωτογραφίες παρακάτω ένα περιστατικό που αντιμετωπίστηκε εδώ στο ‘ΙΑΣΩ Θεσσαλίας’, μετά από ογκεκτομή αριστερού μαστού, την τελευταία διετία. Είναι φανερό ότι η ακτινοβολία ερέθισε ελάχιστα το ακτινοβολούμενο δέρμα, και σε επανέλεγχο 3μήνου δεν υπήρχε καμία διαφορά (χρώμα, ξηρότητα κλπ) από το δέρμα του υπολοίπου σώματος. Συνοψίζοντας, θέλω να πώ στις γυναίκες που ο θεράπων ιατρός τους συνιστά ακτινοθεραπεία, να απευθύνονται σε κέντρα με σύγχρονο εξοπλισμό και να εμπιστεύονται τους ειδικευμένους ιατρούς.

Κε Σαλβαρά πως μπορεί κάποιος να έλθει σε επαφή μαζί σας;

Νικόλαος Σαλβαράς, Κλινική «ΙΑΣΩ Θεσσαλίας» – Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας. Τηλ. 2410,996866, κιν.: 697.444.1215 e-mail : n.salvaras@iaso.gr

3 μήνες ΜΕΤΑ

Εικόνα μετά από Ακτινοθεραπεία με Γραμμικό Επιταχυντή τελευταίας τεχνολογίας

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Καρκίνος μαστού Κεντεποζίδης Νικόλαος MD, PhD, MSc, Ογκολόγος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας

καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος και η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες, ενώ αποτελεί το συχνότερο αίτιο θανάτου σε γυναίκες ηλικίας 45-55 ετών. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, η σταδιακή κατανόηση των οποίων σε συνδυασμό με τα νέα δεδομένα της μοριακής βιολογίας που εισέρχονται όλο και περισσότερο στην κλινική πράξη και βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της πορείας της νόσου, καθώς και με τη συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων (Παθολόγοι Ογκολόγοι, Χειρουργοί, Ακτινολόγοι, Ακτινοθεραπευτές, Παθολογοανατόμοι κ.ά.), οδηγούν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της νόσου. Το υπερηχογράφημα είναι η διαγνωστική εξέταση εκλογής σε νέες γυναίκες κάτω των 30 ετών με μορφώματα του μαστού. Αν η μάζα είναι συμπαγής και θέτει την υποψία κακοήθειας συνίσταται μαστογραφία και ακολούθως βιοψία, ενώ αν υπερηχογραφικά η μάζα έχει εικόνα απλής κύστης, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

δεν απαιτείται καμία παρέμβαση. Αντίστοιχα, σε γυναίκες άνω των 30 ετών με όζο στο μαστό συνίσταται διαγνωστική μαστογραφία, η οποία αν δε δώσει σαφή εικόνα ακολουθείται από υπερηχογράφημα. Τα μορφώματα τα οποία θεωρούνται ύποπτα βάσει μαστογραφίας ή υπερηχογραφήματος πρέπει να υποβάλλονται σε βιοψία.

Όταν απαιτείται ιστολογική εξέταση του μορφώματος ακολουθείται μία από τις παρακάτω τακτικές: α) κυτταρολογική εξέταση μέσω αναρρόφησης με λεπτή βελόνη (FNA) β) υπερηχογραφική ή στερεοτακτική βιοψία ιστού γ) ανοικτή βιοψία. Αν με τη διενέργεια βιοψίας διαγνωσθεί διηθητικός καρκίνος του μαστού, τότε απαιτείται να γίνει σταδιοποίηση της νόσου με εξετάσεις αίματος, αμφοτερόπλευρη μαστογραφία, αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλίας και σπινθηρογράφημα οστών. Απεικόνιση του εγκεφάλου με αξονική ή μαγνητική τομογραφία απαιτείται μόνο επί ενδείξεων, ενώ

ο ρόλος της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT) βρίσκεται υπό διερεύνηση. Οι θεραπευτικές επιλογές στον καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν τη χειρουργική αντιμετώπιση, τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία ή και το συνδυασμό τους, ανάλογα με το στάδιο στο οποίο ανευρίσκονται οι ασθενείς και ανάλογα με την κατάσταση των οιστρογονικών και προγεστερονικών υποδοχέων και την υπερέκφραση του Her-2. Στον πρώιμο διηθητικό καρκίνο του μαστού κομβικής σημασίας είναι η χειρουργική εκτομή του όγκου, η οποία μπορεί να είναι είτε μερική εκτομή, είτε ολική μαστεκτομή. Στα περισσότερα κέντρα ο λεμφαδενικός καθαρισμός έχει αντικατασταθεί από τη βιοψία των λεμφαδένων φρουρών, η οποία επιτρέπει τη σταδιοποίηση μέσω λιγότερο εκτεταμένης λεμφαδενικής εκτομής και συνοδεύεται από χαμηλότερο κίνδυνο επιπλοκών. Ο λεμμφαδένας φρουρός ανευρίσκεται σε ποσοστό 98%, ενώ ο συνήθης αριθμός τους είναι από 1 έως 4. Σε περίπτωση που είναι αρνητικός ο λεμφαδένας φρουρός δεν απαιτείται λεμ-

φαδενικός καθαρισμός, ενώ αν είναι θετικός, πραγματοποιείται πλήρης μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός με εκτομή τουλάχιστον 10 λεμφαδένων. Η ακτινοθεραπεία συνίσταται ως συμπληρωματική θεραπεία σε πάσχοντες από νόσο πρώιμου σταδίου μετά από χειρουργική θεραπεία διατήρησης του μαστού, σε ασθενείς με τουλάχιστον 4 προσβεβλημένους μασχαλιαίους λεμφαδένες, ως τοπική θεραπεία σε μεταστατική νόσο καθώς και σε ασθενείς με τοπικά εκτεταμένη νόσο και θετικά όρια χειρουργικής εκτομής. Για όλες σχεδόν τις ασθενείς με προσβολή των μασχαλιαίων λεμφαδένων, αλλά και για πολλές με αρνητικούς λεμφαδένες, θεωρείται ότι ο κίνδυνος υποτροπής είναι αρκετά υψηλός ώστε να θεωρείται ενδεδειγμένη η συμπληρωματική χορήγηση χημειοθεραπείας. Από τις ασθενείς με αρνητικούς λεμφαδένες υποψήφιες για συμπληρωματική θεραπεία θεωρούνται όσες έχουν όγκους υψηλού βαθμού κακοήθειας, όσες εμφανίζουν υψηλά επίπεδα έκφρασης Her-2, όσες έχουν υψηλό Ki-67 και όσες εμφανίζουν λεμφαγγειακή διήθηση. Σε ασθενείς με όγκους που εκφράζουν το Her-2 συνίσταται η χορήγηση κάθε 3 εβδομάδες για 1 έτος του Trastuzumab, ενός εξανθρωποιημένου μονοκλωνικού αντισώματος κατά του εξωκυττάριου τμήματος του ανθρώπινου EGFR-2. Όσες ενδέχεται να ξεκινήσουν θεραπεία με Trastuzumab πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη καρδιολογικό έλεγχο και υπολογισμό του κλάσματος εξωθήσεως. Κατά τη διάρκεια λήψης της θεραπείας, κάθε 3 μήνες, θα πρέπει να γίνεται νέο καρδιολογικό υπερηχογράφημα καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιοτοξικότητας και η χορήγηση του φαρμάκου θα πρέπει να διακόπτεται μέχρι να αποκατασταθεί το κλάσμα εξώθησης. Η συμπληρωματική ορμονοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο περιλαμβάνει τη χορήγηση ταμοξιφαίνης, ανεξάρτητα από την

εμμηνόπαυση, καθώς και τους αναστολείς αρωματάσης, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και είτε ως διαδοχική θεραπεία 2-3 έτη μετά την έναρξη της ταμοξιφαίνης είτε ως εκτεταμένη θεραπεία για 5 έτη αφού ολοκληρωθεί η λήψη ταμοξιφαίνης για μία πενταετία. Η καταστολή των ωοθηκών με χορήγηση αναλόγων LHRH ή η χειρουργική ωοθηκεκτομή είναι αποτελεσματικές θεραπείες σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με αρχικού σταδίου καρκίνο του μαστού θετικό σε ορμονικούς υποδοχείς. Προεγχειρητική χημειοθεραπεία δίνεται σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού έχοντας ως στόχο τη συρρίκνωση του όγκου με βελτίωση των χειρουργικών αποτελεσμάτων και την πρώιμη εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της συστηματικής θεραπείας. Οπωσδήποτε πρέπει να δοθεί προεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς με νόσο σταδίου ΙΙΙ, διήθηση θωρακικού τοιχώματος, φλεγμονώδη καρκίνο του μαστού καθώς και σε μικρούς όγκους οι οποίοι εκφράζουν Her-2 ή σε τριπλά αρνητικούς όγκους. Ιδιαίτερες περιπτώσεις που απαιτούν προεγχειρητική θεραπεία είναι ο καρκίνος του μαστού κατά την εγκυμοσύνη προκειμένου να καθυστερήσει το χειρουργείο και να ολοκληρωθεί η κύηση καθώς και σε ηλικιωμένες ασθενείς οι οποίες είναι ακατάλληλες για χειρουργείο. Τέλος, όσον αφορά το μεταστατικό καρκίνο του μαστού, πρόκειται για μία νόσο η οποία με ελάχιστες εξαιρέσεις δεν είναι ιάσιμη, οπότε βασικός στόχος της θεραπείας πρέπει να είναι η παράταση της επιβίωσης με τη βέλτιστη δυνατή ποιότητα ζωής. Οι συνηθέστερες εστίες δευτεροπαθών εντοπίσεων είναι τα οστά, οι πνεύμονες, το ήπαρ και το ΚΝΣ. Σε υποτροπή της νόσου μπορεί να αλλάξει το status των ορμονικών υποδοχέων και η έκφραση του Her-2, οπότε καλό θα ήταν να γίνεται νέα βιοψία από την εστία της υποτροπής. Σε ορμονοευαίσθητη νόσο ακόμα και με σπλαγχνικές μεταστάσεις η ορ-

μονοθεραπεία αποτελεί τη θεραπεία εκλογής. Σε περίπτωση όμως σπλαγχνικής κρίσης απαιτείται η χορήγηση χημειοθεραπείας. Σε ασθενείς με Her-2 μεταστατική νόσο χορηγείται το Trastuzumab μαζί ή χωρίς ΧΜΘ, μαζί ή χωρίς Pertuzumab. Θεραπεία εκλογής για το μεταστατικό καρκίνο του μαστού δεν υπάρχει, οπότε τα κυριότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι οι ανθρακυκλίνες, οι ταξάνες, η καπεσιταμπίνη, η βινορελμπίνη, η γεμσιταμπίνη, η βινμπλαστίνη και τα παράγωγα της πλατίνας. Κομβικής σημασίας για τον καρκίνο του μαστού είναι η ανίχνευσή του όσο το δυνατόν σε πιο πρώιμο στάδιο. Ακρογωνιαίος λίθος σε αυτό το στόχο είναι η μαστογραφία είτε ως μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου είτε ως διαγνωστική εξέταση. Στην πρώτη περίπτωση η μαστογραφία έχει ως στόχο την ανίχνευση αλλοιώσεων του μαστού σε γυναίκες χωρίς συμπτώματα και σημεία, ενώ στη δεύτερη περίπτωση χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση κάποιου όζου ή κάποιου συμπτώματος ή σημείου. Έχει βρεθεί ότι μαστογραφικά ανιχνευθέντες καρκίνοι του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών είναι χαμηλότερου σταδίου, χρειάζονται μικρότερης έκτασης θεραπεία, έχουν μικρότερο ποσοστό υποτροπής και σημαντικό πλεονέκτημα πενταετούς επιβίωσης. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού έχει η κλινική εξέταση, είτε στα πλαίσια του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου είτε ως αυτοεξέταση των μαστών σε τακτά χρονικά διαστήματα από την ίδια την ασθενή. Η φυσική εξέταση του μαστού συνιστάται για τις γυναίκες μέσου κινδύνου από την τρίτη δεκαετία της ζωής τους ως κομμάτι του περιοδικού ελέγχου της υγείας τους και οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνονται για τα οφέλη της αυτοεξέτασης.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Γνωρίζετε για το ιατρικό τατουάζ αποκατάστασης; Η Έλενα Δασκαλοπούλου είναι μια από τις λίγες πιστοποιημένες medical tattoo artist στην Ελλάδα, ενώ ασχολείται κυρίως με την περιοχή της θηλής και της θηλαίας άλω. Η ειδικός εξηγεί τι είναι ακριβώς το ιατρικό τατουάζ αποκατάστασης και πώς μια μικρή ζωγραφιά μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή πολλών ανθρώπων.

Κ. Δασκαλοπούλου μπορείτε να μας πείτε πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το τατουάζ ιατρικής αποκατάστασης; Πως ξεκίνησε η ιδέα και ποια ήταν η αφορμή;

Αφορμή στάθηκε η προσωπική μου περιπέτεια με τον καρκίνο του μαστού. Σε ηλικία 35 ετών διαγνώστηκα με καρκίνο στον αριστερό μαστό και έπειτα από εξετάσεις έμαθα πως φέρω τη μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1. Για την αντιμετώπιση της πάθησης μου υποβλήθηκα σε αμφοτερόπλευρη ολική μαστεκτομή. Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι όλα τα συναισθηματικά στάδια (φόβο, θυμό, άγχος, λύπη, αλλά και πίστη, αισιοδοξία, χαρά) που περνάει μια γυναίκα όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με τον καρκίνο του μαστού, ξεκίνησε η ιδέα να ασχοληθώ με το Ιατρικό Τατουάζ το οποίο γίνεται μετά την πλαστική χειρουργική αποκατάσταση των μαστών. Το 2011 βρέθηκα στο Λονδίνο για να εκπαιδευτών στο Natural Enhancement Permanent Cosmetics και μα πιστοποιηθώ για Cosmetic Areola and Nipple Restoration και Cosmetic Skin and Graft Camouflage και μέχρι σήμερα εργάζομαι ως Medical Tattoo Artist στην Αθήνα και συνεργάζομαι με επιφανείς πλαστικούς χειρουργούς.

Τι είναι το τατουάζ ιατρικής αποκατάστασης και πώς γίνεται; ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Το Ιατρικό Τατουάζ είναι η μικροχρωμάτωση της θηλαίας άλω όπως και στο καμουφλάζ ουλών. Μετά από συζήτηση με τον/την ασθενή καθορίζεται το χρώμα, η θέση, το σχήμα και το μέγεθος της θηλής και της θηλαίας άλω, και αντίστοιχα στο καμουφλάζ τα χρώματα επιλέγονται έτσι ώστε να μοιάζουν στο μέγιστο με το χρώμα του δέρματος. Η επιλογή αυτή γίνεται για να επιτευχθεί το πλέον φυσικό αποτέλεσμα.

Πού απευθύνεται και ποια είναι τα οφέλη;

Σε άνδρες και γυναίκες που έχουν μικρά αισθητικά προβλήματα όπως: • μετά από πλαστικές αποκαταστάσεις μαστών • χρωματική αποκατάσταση θηλής και θηλαίας άλω μετά από μαστεκτομή • αν υπάρχει αποχρωματισμός η ασαφή όρια στην περιοχή • ουλές και σημάδια • λεύκη • πολύ μικρό μέγεθος • ασυμμετρία Το Ιατρικό Τατουάζ δεν είναι μόνο μια επιδιορθωτική/αναπλαστική αλλαγή, είναι μια σημαντική διαδικασία που έχει συναισθηματικά και ψυχολογικά οφέλη.

Σαν διαδικασία είναι εύκολη; Προκαλεί πόνο;

Η διαδικασία έγχυσης της χρωστικής γίνεται με τοπική αναισθησία (αναισθητικό gel) η οποία εφαρμόζεται πριν το τατουάζ έτσι ώστε ο/η ασθενής να έχει

ελάχιστη αίσθηση στο σημείο αυτό. Η φροντίδα μετά τη διαδικασία είναι απλή.

Ποια είναι η αντίδραση των γυναικών; Είναι πρόθυμες να το κάνουν;

Όλες οι γυναίκες που με επισκέπτονται είναι επειδή τους έχει συστήσει ο Πλαστικός τους χειρουργός. Επομένως ναι. Είναι πρόθυμες και με πολλή χαρά περιμένουν να δουν το αποτέλεσμα.

Τι θα συμβουλεύατε εσείς μια γυναίκα που έχει κάνει μαστεκτομή;

Γνωρίζοντας τις δυσκολίες, σωματικές και ψυχολογικές, που περνάει μια γυναίκα που υποβάλλεται σε μαστεκτομή, θα πρότεινα ανεπιφύλακτα να προχωρήσει αν χρειάζεται στο Ιατρικό Τατουάζ. Βλέποντας το σώμα της να επανέρχεται στην προ μαστεκτομής εικόνα, θα την βοηθήσει να ξανακερδίσει την αυτοπεποίθηση της.

Καρκίνος: Η αυξημένη κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο... Καραγιάννης Νικόλαος BSc, SRD,MPhil Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος-Ερευνητής Τηλ. Επικοινωνίας: 24210-31737

ια πρόσφατη πολύ μεγάλη επιδημιολογική έρευνα με συμμετοχή επιστημόνων από την Γαλλία και την Βραζιλία έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων, όπως είναι τα αναψυκτικά, τα πακεταρισμένα αλμυρά και γλυκά σνακ, τα ζαχαρούχα δημητριακά και τα αλλαντικά, αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης καρκινογένεσης. Οι επιστήμονες μελέτησαν 105.000 άτομα μέσης ηλικίας, για μια περίοδο 5 ετών, τα οποία έδωσαν λεπτομερείς πληροφορίες για την κατανάλωση 3.300 διαφορετικών τροφίμων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι για κάθε 10 % αύξηση στην κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων οι πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου αυξάνονταν κατά 12 %. Ο καρκίνος αποτελεί μια ασθένεια η οποία παρουσιάζει έντονες αυξητικές τάσεις και σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία το 2012 εκδηλώθηκαν παγκοσμίως 14,1 εκατομμύρια καινούργια περιστατικά, ενώ υπολογίζεται το 2035 να παρουσιαστούν 24 εκατομμύρια καινούργια περιστατι-

κά καρκινογένεσης. Υπολογίζεται ότι το 42 % των καινούργιων περιστατικών καρκινογένεσης θα μπορούσαν να αποφευχθούν με το 19 % αυτών να οφείλεται στο κάπνισμα ενώ το 18 % οφείλονται στην λάθος διατροφή. Επίσης, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων και τροφίμων που έχουν υποστεί αυξημένη φυσική, βιολογική ή χημική επεξεργασία συνεχώς αυξάνεται παγκοσμίως και σε περιοχές όπως η Αμερική, η Ευρώπη, η Βραζιλία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία η κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφίμων συμβάλει στο 25 με 50 % της καθημερινής κατανάλωσης ενέργειας μέσω του φαγητού. Οι ακριβείς αιτίες που οδηγούν σε αυτή την καθολική αύξηση των επιπέδων καρκινογένεσης μπορεί να είναι η αυξημένη κατανάλωση διατροφικών στοιχείων όπως είναι το αλάτι, η ζάχαρη, το λίπος και πιο συγκεκριμένα το κορεσμένο λίπος, τα οποία υπάρχουν σε αυξημένη περιεκτικότητα στα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Επίσης, οι συσκευασίες των βιομηχανοποιημένων τροφίμων μπορεί να μολύνουν τα τρόφιμα με πιθανόν

επικίνδυνες για τον οργανισμό ουσίες. Εξίσου σημαντικό ρόλο στην καρκινογένεση μπορεί να παίζουν και διάφορες προσθετικές ουσίες, όπως είναι τα ενισχυτικά γεύσης, οι γαλακτωματοποιητές, τα προσθετικά χρώματα και οι γλυκαντικές ουσίες, που περιλαμβάνονται στα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Αντίθετα, τρόφιμα τα οποία έχουν υποστεί πολύ μικρή επεξεργασία όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα αυγά, το κρέας και το ψάρι δεν φάνηκε μέσα από την ανάλυση των δεδομένων να σχετίζονται με αυξημένες πιθανότητες καρκινογένεσης, ενώ τρόφιμα όπως είναι τα κονσερβοποιημένα λαχανικά, τα αποξηραμένα φρούτα, τα παστοποιημένα ψάρια και κρέατα, τα τυριά και τα ψωμιά του αρτοποιείου είναι λιγότερο ασφαλή από τα προαναφερμένα τρόφιμα αλλά πολύ πιο ασφαλή από τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα. Βλέπουμε λοιπόν ότι η ισορροπημένη διατροφή, που επιβάλει την ελάχιστη κατανάλωση βιομηχανοποιημένων τροφών, δεν είναι σημαντική μόνο για την διατήρηση χαμηλής σωματικής μάζας, αλλά μας εξασφαλίζει μακροζωία και υγεία. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Κακοήθεις όγκοι του εγκεφάλου Σύγχρονη αντιμετώπιση και θεραπεία Μπρίζας Στέργιος MD Νευροχειρουργός Επιστημονικός υπεύθυνος Νευροχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

ι χωροκατακτητικές εξεργασίες του εγκεφάλου, με ολοένα και αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης τους στον ανθρώπινο πληθυσμό, αποτελούν μια νοσολογική οντότητα με πολύπλευρη αντιμετώπιση. Διακρίνονται σε 7 κατηγορίες αναλόγως του κυτταρικού πληθυσμού προέλευσης και σε καλοήθεις ή κακοήθεις (Grade I έως Grade IV) αναλόγως της βιολογικής συμπεριφοράς τους. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των χωροκατακτητικών εξεργασιών είναι ότι στην πλειονότητά τους δεν μεθίστανται σε άλλα όργανα εκτός του κεντρικού νευρικού συστήματος. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα Αστροκυττώματα.

Αποτελούν το 20% των νευροεπηθηλιακών όγκων και κύριος αντιπρόσωπος αυτής της κατηγορίας είναι το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (Grade IV). Συνήθως εκδηλώνονται με προοδευτικά αυξανόμενα νευρολογικά συμπτώματα (68%) όπως κινητική αδυναμία

Αφαίρεση του όγκου (45%) κεφαλαλγία (54%), εμφάνιση επιληπτικής κρίσης σε ποσοστό 26% και συμπτώματα που θυμίζουν με παροδικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Είναι συνήθως υψηλής κακοήθειας όγκοι (Grade IV) και μπορούν να σχηματισθούν από την εξέλιξη των χαμηλής κακοήθειας (δευτερογενή γλοιοβλάστωμα) ή

Επενδύμωμα Grade III να είναι εξαρχής υψηλής κακοήθειας (πρωτογενή γλοιοβλάστωμα) που αποτελούν και την πλειονότητα των περιπτώσεων. Αντιμετωπίζονται κυρίως χειρουργικά και στην συνέχεια με συμπληρωματική θεραπεία όπως χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.

Τα επενδυμώματα

προέρχονται από νευροεπηθηλιακά κύτταρα και διακρίνονται σε χαμηλής κακοήθειας εξεργασίες Grade I, II, και σε υψηλής κακοήθειας Grade III. Η αντιμετώπιση είναι διαφορετική αν πρόκειται για χαμηλής ή υψηλής κακοήθειας. Τα χαμηλής κακοήθειας (Grade I, II) αντιμετωπίζονται μόνο χειρουργικά που έχει ως στόχο την πλήρη αφαίρεση τους και δεν χρειάζεται συμπληρωματική θεραπεία. Τα υψηλής κακοήθειας (Grade III) αντιμετωπίζονται πρώτα χειρουργικά και στην συνέχεια με συμπληρωματική θεραπεία όπως χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.

Μεταστατικοί όγκοι.

Οι μεταστατικοί όγκοι αποτελούν την πλειονότητα των όγκων εγκεφάλου περίπου 30% και προέρχονται κυρίως από τους πνεύμονες 44%, τον μαστό 10%, τα νεφρά 7%, το πεπτικό 6%, το μελάνωμα 3% και αδιευκρίνιστα σε ποσοστό 10%. Εμφανίζονται ως μονήρη εστία στο εγκεφαλικό παρέγχυμα και

Αφαίρεση του όγκου κυρίως στον οπίσθιο κρανιακό βόθρο (παρεγκεφαλίδα) ή με πολλαπλές εστίες όταν θα εμφανίσουν νευρολογικά συμπτώματα. Όταν είναι μονήρης όγκοι, η πλήρης αφαίρεση αποτελεί και την μοναδική θεραπεία. Σε πολλαπλές εντοπίσεις γίνεται αφαίρεση όλων των εστιών (όταν είναι εφικτή) ή με διενέργεια βιοψίας

Μεταστατικός όγκος από καρκίνο Μαστού (ανοικτή ή στερεοτακτική). Σε ποσοστό 11% (όταν εμφανίζεται μία εστία εγκεφάλου σε ασθενή με ιστορικό Ca) είναι πιθανόν να μην είναι μετάσταση. Η επιβίωση των ασθενών εξαρτάται από την βιολογική συμπεριφορά της πρωτοπαθούς νόσου και επιτυγχάνεται αύξηση της επιβίωσης μόνο με πλήρη χειρουργική αφαίρεση

του όγκου. Όσον αφορά την χειρουργική θεραπεία των κακόηθων όγκων του εγκεφάλου πρέπει να γίνεται για δύο κυρίως λόγους α) την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας που οδηγεί σε ύφεση των συμπτωμάτων και σε αύξηση του ποσοστού επιβίωσης και β) επιβεβαιώνει την ακτινολογική διάγνωση (δείγμα για βιοψία) και ορίζει το βαθμό κακοήθειας (Grade) της εξεργασίας. Εφόσον έχει οριστεί ο βαθμός κακοήθειας αποφασίζεται αν θα χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία. Η χειρουργική θεραπεία των κακόηθων όγκων του εγκεφάλου έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια προσφέροντας με ασφάλεια την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας. Με την χρησιμοποίηση της νευροπλοήγησης, της χαρτογράφησης του εγκεφάλου, τα σωματοαισθητικά και κινητικά προκλητά δυναμικά, το νευροχειρουργικό μικροσκόπιο, και την εμπειρία της νευροχειρουργικής ομάδας συνήθως ο ασθενής δεν χρειάζε-

Αφαίρεση του όγκου ται παραμονή σε μονάδα εντατικής νοσηλείας αφού επιστρέφει στον θάλαμό του την ίδια ημέρα της χειρουργικής επέμβασης. Η κινητοποίηση του ασθενούς γίνεται εντός 48ώρου και επιστρέφει στην οικία του περιπατητικός μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία (συνήθως 4 ή 5 ημέρες). ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

34 ÔïõñíïõÜ ÌðÜóêåô ãéá Üôïìá ìå øõ÷éêÝò ìåéïíåîßåò

Θεσσαλική Εταιρεία Ψυχικήσ Υγείασ, Περίθαλψησ, Αποκατάστασησ (Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α) διοργάνωσε στο κλειστό γυμναστήριο τησ Νεάπολησ στισ 21 Νοέμβριου 2018, τον δεύτερο αγώνα μεταξύ τησ ομάδασ μπάσκετ του Κέντρου ∆ημιουργικήσ Απασχόλησησ τησ Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α. και εκείνου τησ Ε.Ψ.Υ.Κ.Α. στα πλαίσια του τουρνουά των ομάδων μπάσκετ των ατόμων με ψυχικέσ μειονεξίεσ. Ο πρώτοσ αγώνασ μεταξύ των ομάδων μπάσκετ είχε διοργανωθεί τον Μάιο του 2018 στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο τησ Θεσσαλονίκησ από την η Ε.Ψ.Υ.ΚΑ σε ένα κλίμα υγιούσ άμιλλασ. Αυτή τη φορά η Ε.Ψ.Υ.Κ.Α. αποδέχτηκε με ευχαρίστηση την πρόσκληση τησ Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α για διεξαγωγή ενόσ νέου φιλικού αγώνα μπάσκετ στη Λάρισα μεταξύ των ομάδων των δυο φορέων αποσυλοποίησησ και αποκατάστασησ που όλα αυτά τα χρόνια αποσκοπούν στη καλυτέρευση τησ ποιότητασ ζωήσ των ψυχικά ασθενών και μεριμνούν για την κοινωνική τουσ επανένταξη. Η κερκίδα και των δυο ομάδων ενθάρρυνε με τα συνθήματα τουσ και τισ δύο ομάδεσ. Νικήτρια αναδείχτηκε η ομάδα τησ Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α. με σκορ 31 – 28 μετά από έναν συναρπαστικό αγώνα, γεμάτο συγκινήσεισ και ανατροπέσ. Μετά το τέλοσ του αγώνα, στα μέλη των δύο ομάδων δόθηκαν μετάλλια. Το παρόν στον αγώνα έδωσαν ο πρόεδροσ τησ Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α. κοσ. Κανδύλησ ∆ημήτριοσ, ο Γενικόσ διευθυντήσ τησ Ε.Ψ.Υ.Κ. Α. κοσ. Βενύτησ Αναστάσιοσ και ο Περιφερειακόσ Σύμβουλοσ κοσ. Λιούπασ Νικόλαοσ. Μετά τον αγώνα επακολούθησε γεύμα προσ τιμή των αθλητών των δύο ομάδων στο χώρο του κέντρου ∆ημιουργικήσ Απασχόλησησ. Τη δράση στήριξαν με την παρουσία τουσ ο πρόεδροσ του Συλλόγου ∆ιαιτητών Λάρισασ κοσ. Μανασήσ Χρήστοσ και η Εθελοντική ομάδα ∆ιάσωσησ και Υγειονομικών Αποστολών Ε.Ο∆.Υ.Α.

Γενικέσ πληροφορίεσ

Η Θεσσαλική Εταιρεία Ψυχικήσ Υγείασ, Περίθαλψησ – Αποκατάστασησ αποτελεί επιστημονικό οργανισμό μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύθηκε το 1991, με έδρα τη Λάρισα. Η Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α., δραστηριοποιείται στη Περιφέρεια τησ Θεσσαλίασ, έχοντασ αναπτύξει ένα δίκτυο μονάδων ψυχοκοινωνικήσ εκπαίδευσησ και αποκατάστασησ στουσ νομούσ Τρικάλων, Καρδίτσασ και Λάρισασ

Οι κύριοι στόχοι του έργου τησ είναι:

1. Η φροντίδα ατόμων με ψυχική διαταραχή ή νοητική υστέρηση σε πρωτοβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. 2. Η δημιουργία και λειτουργία δομών προστατευόμενησ στέγασησ. 3. Η συμβουλευτική και ψυχοεκπαιδευτική υποστήριξη των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τουσ. 4. Η προαγωγή τησ Ψυχικήσ Υγείασ και η πρόληψη τησ ψυχικήσ διαταραχήσ. 5 Η αποασυλοποίηση, η ψυχοκοινωνική επανένταξη και η επαγγελματική αποκατάσταση ατόμων με ψυχικέσ μειονεξίεσ. 6. Η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στην κοινότητα.

Παράλληλοι στόχοι είναι:

• Η συρρίκνωση και η σταδιακή κατάργηση του ψυχιατρικού ασύλου που είναι αναχρονιστικό και ακατάλληλο για την φροντίδα των ψυχικά πασχόντων. • Η απάλειψη του κοινωνικού στίγματοσ που συνοδεύει τα άτομα με ψυχικέσ μειονεξίεσ • Η διασφάλιση και η βελτίωση τησ ποιότητασ ζωήσ τουσ, για να διαβιούν σε κατάλληλο περιβάλλον, όπου θα μπορέσουν να εξελιχθούν με το δικό τουσ ρυθμό, απολαμβάνοντασ τη χαρά τησ δημιουργίασ, τησ επικοινωνίασ και τησ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16# ψυχαγωγίασ

35 Θεσσαλική Εταιρεία Ψυχικής Υγείας Περίθαλψης και Αποκατάστασης (Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α.)

Bazaar ìå ìåñÜêé êáé áãÜðç Bazaar διοργάνωσε την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2018 το Κέντρο ∆ημιουργικήσ Απασχόλησησ τησ Θεσσαλικήσ Εταιρείασ Ψυχικήσ Υγείασ Περίθαλψησ και Αποκατάστασησ (Θ.Ε.Ψ.Υ.Π.Α.) ενόψει τησ Παγκόσμιασ Ημέρασ Ψυχικήσ Υγείασ. Το bazaar έγινε στην Κεντρική πλατεία τησ Λάρισασ 10:00- 14:00 και 17:00 – 21:00.

Οι κατασκευέσ των μελών ήταν:

• Κατασκευέσ δημιουργημένεσ με την τεχνική ντεκουπάζ σε μπουκάλια και βάζα. • Κατασκευέσ με ψηφίδεσ σε τραπεζάκια και κάδρα. • Κατασκευέσ με ξύλο, όπωσ καράβια και μικρά καδράκια. • Πήλινεσ κατασκευέσ, όπωσ κουμπαράδεσ και τασάκια. • Χειροποίητα σαπουνάκια • Γλαστράκια μικρά και μεγάλα Πλήθοσ κόσμου αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια και είχε την ευκαιρία να αγοράσει όλα αυτά που είναι φτιαγμένα με μεράκι, αγάπη και όνειρα για ένα καλύτερο αύριο.

Θεσσαλική Εταιρεία Ψυχικήσ Υγείασ, Περίθαλψησ – Αποκατάστασησ Στοιχεία επικοινωνίασ: 2410 627363, FAX 2410670880 Αγίου όρουσ 6 Α, Ανθούπολη Λάρισασ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16# www.thepsypa.gr - thepsip1@otenet.com

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Χρόνια Προστατίτιδα: Θεραπεία με Κρουστικά Κύματα! Δρ. Κουτσιαρής Α. Επαμεινώνδας Χειρουργός Ουρολόγος | Ανδρολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών Ανδρολογικό Ιατρείο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

χρόνια βακτηριακή και μη βακτηριακή προστατίτιδα είναι παθολογικές καταστάσεις που ταλαιπωρούν εκατομμύρια άνδρες σε παγκόσμια κλίμακα. Οι άνδρες που βιώνουν το πρόβλημα έχουν στο παρελθόν λάβει ποικίλα αντιβιοτικά σχήματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, φυτικά σκευάσματα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Κάποιοι έχουν καταφύγει σε λιγότερο ενδεδειγμένες πρακτικές και σε εμπειρικές θεραπείες όπως συνεδρίες μαλάξεων του προστάτη αδένα με αμφισβητούμενα αποτελέσματα … Κάποιοι άλλοι κατέφυγαν σε πλήρη αλλαγή του καθημερινού διαιτολογίου τους σε βαθμό που επηρέασε την κοινωνική τους ζωή … Και κάποιοι άλλοι κατέφυγαν στη χρήση ήπιων αγχολυτικών σκευασμάτων για να αντιμετωπίσουν την αρνητική επίδραση του χρονίου άλγους στην καθημερινοτητά τους ... Η χρόνια προστατίτιδα εγκλωβίζει και επηρεάζει αρνητικά τον άνδρα καθημερινά. Πρόσφατα στο θεραπευτικό οπλοστάσιο της αντιμετώπισης της χρόνιας προστατίτιδας προ-

στέθηκε η εφαρμογή κρουστικών κυμάτων χαμηλής έντασης στην περιοχή του περινέου. Η εφαρμογή των κρουστικών κυμάτων ενεργοποιεί μηχανισμούς νεοαγγείωσης στην περιοχή της λεκάνης, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη ροή αίματος στην περιοχή. Οι κλινικές μελέτες που σταδιακά έρχονται στη δημοσιότητα φέρνουν εξαιρετικά ελπιδοφόρα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση τόσο του χρονίου πόνου όσο και των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό. Συγκεκριμένα, ασθενείς που λάμβαναν φάρμακα για χρόνια προστατίτιδα μείωσαν δραματικά τη χρήση τους σε ποσοστό 60-70 %, παρατηρήθηκε βελτίωση της στύσης σε ποσοστό πάνω από 70% και σε ασθενείς που δεν είχαν ανταπόκριση στα φάρμακα μετά τη χρήση κρουστικών κυμάτων τα φάρμακα έδρασαν αποτελεσματικά σε ποσοστό πάνω από 50 %. Η εφαρμογή των κρουστικών κυμάτων είναι μια ανώδυνη διαδικασία που πραγματοποιείται σε ιατρείο που διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό, δεν χρειάζεται καμμία αναισθησία, διαρκεί περίπου 15 λεπτά και ο ασθενής άμεσα επα-

νέρχεται και συνεχίζει την καθημερινοτητά του. Συνήθως απαιτούνται 4 έως 6 συνεδρίες ανάλογα με την ένταση του προβλήματος. Ο ασθενής εαν λαμβάνει άλλα φάρμακα όπως αντιυπερτασικά, αντιπηκτικά ή αντιδιαβητικά, δεν χρειάζεται να τα σταματήσει. Ο άνδρας αντιλαμβάνεται τα ευεργετικά αποτελέσματα των κρουστικών κυμάτων μετά τη δεύτερη ή τρίτη συνεδρία ενώ η κλινική βελτίωση και ύφεση των συμπτωμάτων της χρόνιας προστατίτιδας συνεχίζεται μέχρι και τον τρίτο μήνα και μετά το αποτέλεσμα σταθεροποιείται. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία τα αποτελέσματα των κρουστικών κυμάτων διαρκούν από 12 έως 24 μήνες. Η εφαρμογή χαμηλής έντασης κρουστικών κυμάτων στο περίνεο είναι ότι πιο σύγχρονο έχει να προσφέρει η ιατρική κοινότητα στην αντιμετώπιση και θεραπεία των προβλημάτων που επιφέρει η χρόνια προστατίτιδα. Οι άνδρες που πάσχουν από τη χρόνια αυτή κατάσταση να σταματήσουν μοιρολατρικά να αποδέχονται αυτό που βιώνουν και να αναζητήσουν εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια. Η τεχνολογία και η γνώση είναι συμμαχοί τους! ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση οισοφαγίτιδας. Χαρακτηρίζεται ως νόσος όταν γίνεται αιτία βλαβών στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα) ή επηρεάζει την ποιότητα ζωής, με δύο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστερνικού καύσου εβδομαδιαίως. Είναι η δεύτερη συνηθέστερη νόσος του πεπτικού μας συστήματος μετά το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Υπάρχει σχεδόν ίση αναλογία όσον αφορά την προσβολή ανδρών και γυναικών.

Ποια είναι τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;

• Κάψιμο στο στήθος (πίσω από το στέρνο, γνωστή ως καούρα ή καούρες) • Κάψιμο στο λαιμό ή όξινη γεύση στο λαιμό • Πόνο στο στομάχι ή στο στήθος • Δυσκολία στην κατάποση • Βραχνή φωνή ή πονόλαιμο • Ανεξήγητο βήχα ή δύσπνοια

Πώς γίνεται η διάγνωση και διερεύνηση της παλινδρόμησης;

Με την γαστροσκόπηση ο γαστρεντερολόγος θα ελέγξει αν το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας) δεν κλείνει καλά ή αν υπάρχει διαφραγματοκήλη, γεγονός που επιτρέπει την παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο. Επιπλέον, με την γαστροσκόπηση θα γίνει έλεγχος του βλεννογόνου του οισοφάγου για πιθανή παρουσία φλεγμονής (οισοφαγίτιδα).

Είναι χρήσιμη η λήψη βιοψιών κατά τη γαστροσκόπηση;

Οι βιοψίες κατά τη γαστροσκόπηση βοηθάνε να αναδειχθούν βλάβες στον οισοφάγο όπως: • Οίδημα και υπερπλασία βασικής ζώνης (μη ειδικές φλεγμονώδεις αλλοιώσεις) ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

• Λεμφοκυτταρική φλεγμονή (μη ειδική) • Παρουσία ουδετεροφίλων (εξαιτίας της παλινδρόμησης ή της γαστρίτιδας από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού) • Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (συνήθως εξαιτίας της παλινδρόμησης): Η παρουσία ενδοεπιθηλιακών ηωσινοφίλων δυνατόν να υποδηλώνει ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, εάν τα ηωσινόφιλα ανευρεθούν σε αυξημένο ποσοστό. Λιγότερα από 20 ηωσινόφιλα ανά μικροσκοπικό οπτικό πεδίο στον κατώτερο οισοφάγο είναι συμβατά περισσότερο με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρά με ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα. • Καλυκοειδή κύτταρα που υποδηλώνουν εντερική μεταπλασία ή οισοφάγο Barrett • Επιμήκυνση των θηλών (επιθηλιακή υπερπλασία) • Ατροφία (λέπτυνση) του πλακώδους επιθηλίου • Δυσπλασία • Καρκίνος οισοφάγου • Οι βλάβες δυνατόν να μην είναι διαβρωτικές (μη διαβρωτική οισοφαγίτιδα) Για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης μπορείτε να: • Καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα • Αποφεύγετε την κατάκλιση μετά το γεύμα για 2-3 ώρες • Αποφεύγετε τα γεύματα αργά το βράδυ • Αποφεύγετε κάποιες τροφές όπως: τηγανητά, λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέ-

ντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι • Μειώσετε την κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών (κυρίως μπύρας) • Πριν τα γεύματα να γίνεται χρήση μαστίχας Χίου που έχει γαστροπροστατευτική δράση (κυκλοφορεί στα φαρμακεία σε κάψουλες) • Μην καταναλώνετε βότανα που διαβάζετε στο διαδίκτυο και μπορούν να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα από όσα κάποιοι ισχυρίζονται ότι λύνουν • Μειώσετε το σωματικό σας βάρος αν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι • Ανυψώσετε το κεφάλι κατά 20 cm όταν ξαπλώνετε • Αποφεύγετε στενά ρούχα, σφιχτές ζώνες • Αποφεύγετε επικύψεις και ανύψωση βαρέων αντικειμένων • Διακόψετε το κάπνισμα • Αποφύγετε την ασπιρίνη

Ποια είναι η αντιμετώπιση της παλινδρόμησης;

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι φαρμάκων που βελτιώνουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης: αντιόξινα, αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης-2 και αναστολείς αντλίας πρωτονίων. Όλα αυτά τα φάρμακα λειτουργούν μειώνοντας ή αναστέλλοντας την παραγωγή οξέος από το στομάχι, με διαφορετικό όμως μηχανισμό.

Πότε θα πρέπει να επισκεφθώ γαστρεντερολόγο;

Επισκεφθείτε ή επικοινωνήστε με έναν γαστρεντερολόγο εφόσον: • Τα συμπτώματά σας είναι σοβαρά ή διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα • Δεν καταφέρνετε να βελτιώσετε τα συμπτώματά σας αλλάζοντας απλώς συνήθειες και τρόπο ζωής • Έχετε δυσκολία στην κατάποση, ή αισθάνεστε ότι το φαγητό «κολλάει» στην πορεία προς το στομάχι • Χάνετε βάρος ενώ δεν κάνετε δίαιτα • Έχετε πόνο στο στήθος • Πνίγεστε όταν τρώτε • Κάνετε εμετό με αίμα, ή οι κενώσεις σας είναι μαύρες σαν πίσσα. Πηγή: peptiko.gr ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝ. ΖΑΒΟΣ

Οι Ωτοακουστικές Εκπομπές στη σύγχρονη Ωτορινολαρυγγολογία Κοτζαμάνογλου Ζαφειρία Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

ι ωτοακουστικές εκπομπές (ΩΑΕ) αποτελούν ηχητικά κύματα χαμηλής έντασης που παράγονται στο έσω ους και μπορούν να καταγραφούν από ένα μικρόφωνο τοποθετημένο στον έξω ακουστικό πόρο (ΕΑΠ). Δημιουργούνται από την κίνηση των έξω τριχωτών κυττάρων του κοχλία, καθώς αυτά απαντούν ενεργητικά σε κάποιο ηχητικό ερέθισμα, αλλά και αυτόματα. Παρότι η ιδέα για την ύπαρξη αυτού του ενεργητικού μηχανισμού διατυπώθηκε αρχικά το 1948 από τον Tomas Gold, μόλις το 1978 ο David Kemp, βασιζόμενος στην ίδια αρχή, πέτυχε να καταγράψει την ηχητική αυτή ενέργεια στον ανθρώπινο ΕΑΠ, αποδεικνύοντας έτσι ότι πραγματικά ο κοχλίας παράγει ακουστικές δονήσεις ικανές να καταγραφούν. Οι ωτοακουστικές εκπομπές μπορούν να ταξινομηθούν, ανάλογα με το αν προκαλούνται από ακουστικό ερέθισμα ή όχι, σε α) αυτόματες, που δεν απαιτούν εξωτερική διέγερση και β) προκλητές, οι οποίες με τη σειρά τους διακρίνονται, ανάλογα με τον τύπο του ακουστικού ερεθίσματος που τις προκαλεί, σε: α) παροδικά προκλητές ωτοακουστικες εκπομπές (ΤΕΟΑΕs), β) ωτοακουστικές εκπομπές συχνότητας ερεθίσματος (SFOAEs) και γ) ωτο-

ακουστικές εκπομπές προϊόντα παραμόρφωσης (DPOAEs). Το πλάτος τους (δηλαδή η έντασή τους) είναι πολύ μικρό, συνήθως μικρότερο των 20 dB SPL και ως εκ τούτου καλύπτονται πολύ εύκολα από τον θόρυβο του περιβάλλοντος (δεν ακούμε τις ωτοακουστικές εκπομπές μας). Ως ερευνητικό εργαλείο μάς παρέχουν τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε, σαν μέσα από παράθυρο, τη λειτουργία του κοχλία, βοηθώντας έτσι την περαιτέρω κατανόηση της φύσης της βαρηκοΐας, ενώ ως διαγνωστικό μέσο συμβάλλουν στη διαφορική διάγνωση της βαρηκοΐας, στον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και στην επιλογή μεταξύ τοποθέτησης ακουστικού βαρηκοΐας ή χειρουργικής αποκατάστασης. Οι ΤΕΟΑΕs και DPOAEs είναι οι δυο κατηγορίες ωτοακουστικών εκπομπών με τη μεγαλύτερη κλινική εφαρμογή. Ιδιαίτερα οι TEOAEs συνιστούν έναν πολύ ευαίσθητο δείκτη της κοχλιακής παθολογίας και μάλιστα ειδικό για τις συχνότητες. Συχνότητες στις οποίες ο ουδός ακοής είναι μεγαλύτερος των 20-30 dB HL (δηλαδή υπάρχει σ’ αυτές μικρού βαθμού βαρηκοΐα) απουσιάζουν από την απάντηση των TEOAEs. Χάρη σ’ αυτό τους το χαρακτηριστικό και στο γεγονός ότι τα υγιή βρέφη παράγουν ισχυρές ΩAE της τάξεως των 15 ή ακόμα και 30 dBSPL, οι

TEOAEs έχουν βρει ευρεία εφαρμογή στα προγράμματα μαζικού ελέγχου (screening) ακοής των νεογνών. Μεγάλες μελέτες του εξωτερικού έχουν καταδείξει ότι στις 1000 γεννήσεις, 1 με 2 νεογνά θα διαγνωστούν με μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα, ενώ νεογνά που χρειάστηκε να νοσηλευτούν σε ΜΕΝΝ εμφανίζουν μέχρι και 10πλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν σοβαρού βαθμού αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι οι πρώτες εβδομάδες της ζωής είναι καθοριστικής σημασίας για την πλήρη και σωστή ανάπτυξη των ακουστικών νευρικών οδών, ενώ είναι γνωστό πως όσο νωρίτερα διαγνωστεί και διερευνηθεί η βαρηκοΐα, άρα ξεκινήσει και η αντιμετώπισή της, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα στην ικανότητα επικοινωνίας του ατόμου και τη γενικότερη ψυχοσωματική του ανάπτυξη. Όλα αυτά καθιστούν αδιαμφισβήτητη την αναγκαιότητα εφαρμογής, σε όσο γίνεται μεγαλύτερη κλίμακα, των προγραμμάτων μαζικού ελέγχου ακοής των νεογνών, οι οποίοι, παρά τις πρακτικές δυσκολίες που εξακολουθούν να υπάρχουν, διαδίδονται ολοένα και περισσότερο, ενώ γίνεται προσπάθεια να ελέγχονται καθολικά, τουλάχιστον, ομάδες νεογνών υψηλού κινδύνου για εμφάνιση βαρηκοΐας όπως πχ τα νεογνά των ΜΕΝΝ. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Γλαύκωμα: άμεση απειλή και για τους συγγενείς των ασθενών Βασίλειος Κοζομπόλης Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και επιστημονικός υπεύθυνος του Οφθαλμολογικού Κέντρου Γλαυκώματος & Laser Αθηνών

Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης γλαυκώματος έχουν οι συγγενείς εξ αίματος (αδελφός, αδελφή, γονέας, παιδί) των ασθενών με χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (ΧΓΑΓ)!

«Πράγματι, σύμφωνα με επιστημονικά ερευνητικά στοιχεία οι συγγενείς των ασθενών με γλαύκωμα έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν γλαύκωμα από άλλα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό» αναφέρει ο διαπρεπής χειρουργός οφθαλμίατρος, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και επιστημονικός υπεύθυνος του Οφθαλμολογικού Κέντρου Γλαυκώματος & Laser Αθηνών κ. Βασίλειος Κοζομπόλης και προσθέτει «Συγκριτικά ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στους αδελφούς και τις αδελφές απ ‘ό, τι στους γονείς και τα παιδιά. Άλλα και μακρινοί συγγενείς διατρέχουν επίσης κάποιον αυξημένο κίνδυνο. Εάν δύο ή περισσότερα μέλη μιας οικογένειας έχουν ήδη διαγνωσθεί με ΧΓΑΓ, τότε τα άλλα μέλη της ίδιας οικογένειας έχουν πολύ αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν και αυτά ΧΓΑΓ». Για το λόγο αυτό η Παγκόσμια Οργάνωση Γλαυκώματος συνιστά φέτος «οι άνθρωποι με ΧΓΑΓ να ενημερώνουν τους συγγενείς τους για την ανάγκη τακτικής διενέργειας οφθαλμολογικού ελέγχου (τουλάχιστον κάθε δύο χρόνια)». Όταν κάποιος πάει στον οφθαλμίατρο, θα πρέπει να αναφέρει αν συγγενής του πρώτου βαθμού πάσχει από γλαύκωμα, προκειμένου ο γιατρός να προχωρεί στις τρεις απαραίτητες εξετάσεις για την διάγνωση του γλαυκώματος. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Αυτές οι εξετάσεις είναι γρήγορες και ανώδυνες:

• Οφθαλμοσκόπηση: Αξιολόγηση από τον οφθαλμίατρο της εμφάνισης του οπτικού νεύρου (οπτικής θηλής) στο πίσω μέρος του ματιού με χρήση οφθαλμοσκοπίου ή στην σχισμοειδή λυχνία με την βοήθεια ειδικών φακών, • Τονομέτρηση: Μέτρηση του επιπέδου της ενδοφθάλμιας πίεσης, • Περιμετρία: για τον έλεγχο του οπτικού πεδίου, διότι στο γλαύκωμα προσβάλλεται πρώτα η περιφέρεια του πεδίου. Για επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων μπορούν να γίνουν ακόμη πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως η οπτική τομογραφία συνοχής και η αγγειογραφική μελέτη της αιμάτωσης του οπτικού νεύρου

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ – ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Το γλαύκωμα, σύμφωνα με την ΠΟΥ, είναι μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης στον κόσμο, καθώς πάνω από 65 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν σε όλο τον κόσμο. Ευθύνεται για το 8% της καταγεγραμμένης τυφλότητας. Πρόκειται για μια ομάδα παθήσεων, με κοινό χαρακτηριστικό την συνεχιζόμενη φθορά του οπτικού νεύρου, την συνακόλουθη μείωση των οπτικών πεδίων και την αύξηση στις περισσότερες φορές της ενδοφθάλμιας πίεσης. Στην μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων η νόσος είναι ασυμπτωματική – δηλαδή ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται κάτι που να τον ενοχλεί – και δικαίως έχει πολύ εύστοχα ονομασθεί ως ο «σιωπηλός κλέφτης της όρασης».

Η αιτία του γλαυκώματος εί-

ναι πολυπαραγοντική και οι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι:

• H αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, • Tο οικογενειακό ιστορικό, • O λεπτός κερατοειδής, • H μυωπία • O σακχαρώδης διαβήτης • Ιστορικό οφθαλμικού τραύματος • Μακροχρόνια τοπική ή συστηματική χρήση κορτιζόνης «Η έναρξη της θεραπείας του ασθενή γίνεται σχεδόν πάντα με την φαρμακευτική θεραπεία η οποία πρέπει και αυτή να είναι προσαρμοσμένη μεταξύ άλλων και στις ιδιαιτερότητες της γενικότερης κατάστασης της υγείας του» αναφέρει ο κ Κοζομπόλης και καταλήγει πως οριστική λύση στο πρόβλημα προσπαθεί να δώσει η χειρουργική αντιμετώπιση. «Ευτυχώς σήμερα οι χειρουργικές προσεγγίσεις για το γλαύκωμα είναι ποικίλες και απαιτείται η σωστή επιλογή της χειρουργικής μεθόδου με βάση τα ανατομικά χαρακτηριστικά και τις πιθανές συνοδές οφθαλμικές παθήσεις που ενδεχομένως συνυπάρχουν π.χ. καταρράκτης. Συγκεκριμένα διαθέτουμε τις διάφορες χαμηλής επεμβατικότητας χειρουργικές τεχνικές που καλύπτονται κάτω από την γενική ονομασία MIGS (Microinvasive Glaucoma Surgery). Χάρη στις τεχνικές αυτές μπορούμε να μειώσουμε ή να απαλλάξουμε τελείως τους ασθενείς από την καθημερινή βάσανο των σταγόνων , να ρυθμίσουμε την ενδοφθάλμια πίεση, να διαφυλάξουμε την όραση τους και την αυτονομία τους, προσφέροντας ποιοτική ζωή». www.glaucoma-laser-eyecenter.gr.

Eλάχιστα επεμβατικές τεχνικές αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου Μπακοπούλου Μαρία Νευροχειρουργός Επιστ. Υπεύθυνη Νευροχειρουργικού τμήματος Κλινικής ANIMUS- ΚΥΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ www.mariabacopoulou.gr

Γιατρέ ποιά θεραπεία μπορείς να μου προτείνεις για να αποφύγω το χειρουργείο;

Είμαι χειρουργός ειδικευμένος στην χειρουργική θεραπεία παθήσεων της σπονδυλικής στήλης και του εγκεφάλου, αλλά αυτή είναι η ερώτηση που ακούω πλέον όλο και συχνότερα στο ιατρείο μου. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα παθήσεων που θεραπεύονται μόνο χειρουργικά, ωστόσο η εξέλιξη της τεχνολογίας μας έχει δώσει πλέον τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές τον χρόνιο πόνο που επιπλέκει συχνά τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου έρχονται να δώσουν λύση σε καταστάσεις όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν επαρκεί ή επιπλέκεται με σημαντικές συστηματικές παρενέργειες.Οι θεραπείες αυτές κερδίζουν συνεχώς έδαφος, καθώς είναι μη καταστρεπτικές, έχουν ελάχιστες επιπλοκές και μπορούν να εφαρμοσθόυν με τοπική αναισθησία δίνοντας ουσιαστική ανακούφιση ακόμη και σε ασθενείς με βεβαρυμένο παθολογικό υπόστρωμα.

Τί είναι οι εγχύσεις στην σπονδυλική στήλη;

Οι εγχύσεις αποτελούν τρόπο απευθείας στοχευμένης χορήγησης αναισθητικών και αντιφλεγμονωδων φαρμάκων στα σημεία που εκλύουν τον πόνο μέσω εισαγωγής μιας λεπτης βελόνας υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο. Τύποι εγχύσεων στην σπονδυλική στήλη είναι η επισκληρίδιος και η ουραία αναλγησία, όπου το φάρμακο εγχύεται πάνω

από τον σάκκο που περιβάλλει τα νεύρα, η διατρηματική έγχυση που στοχεύει στο σημείο εξόδου του νεύρου από την σπονδυλική στήλη, η ενδοαθρική έγχυση στις ζυγοπαφυσιακές αρθρώσεις που ενώνουν τους σπονδύλους μεταξύ τους, η έγχυση στους μέσους νευρικούς κλάδους που νευρώνουν αισθητικά τις αρθρώσεις και η εγχυση στην ιερολαγόνιο άθρωση που συνδέει τη σπονδυλικη στήλη με την λεκάνη.

Τί είναι η νευρόλυση με ραδιοσυχνότητες;

Οι ραδιοσυχνότητες αποτελούν μια

μορφή ενέργειας που θερμοκαυτηριάζει τους αισθητικούς νευρικούς κλάδους που εκλύουν τον πόνο. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις συνεχούς πόνου με συγκεκριμένη κατανομή. Η θεραπεία εφαρμόζετα υπό τοπική αναισθήσια και ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Χρησιμοποιείται μία λεπτή βελόνα, η οποία εμφυτεύεται στο σημείο στόχο και συνδέεται με την γεννήτρια του μηχανήματος. Η τεχνική ενδείκνυται για τον χρόνιο πόνο από τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης (αυχένας, μέση, πλάτη), τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, τον κόκκυγα, το γόνατο και τον ώμο. Χρόνια σύνδρομα που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τη θεραπεία είναι η νευραλγία τριδύμου, η αθροιστική κεφαλαλγία, η κεφαλαλγία τάσεως, η μεσοπλεύρια νευραλγία, η μετεγχειρητική οσφυαλγία και το χρόνιο πυελικό και σπλαχνικό άλγος. Η ανακούφιση από τον πόνο μπορεί να διαρκέσει ακόμη και για 1-2 έτη και η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί μετά το πέρας της δράσης της.

Τι είναι η κρυοπηξία;

Η τεχνική αυτή χρησιμοποιεί κρυοηλεκτρόδια που εμφυτεόνται στα επιθυμητά σημεία για να ‘’βάλουν τον πόνο σε πάγο’’. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοσθεί στο σύνδρομο καταπόνησης των αρθρώσεων (facet) της σπονδυλικής στήλης, αλλά και στο ψευδοριζιτικό σύνδρομο μετά από δισκεκτομή, στον δισκογενή πόνο επί προβολής μεσοσπονδυλίου δίσκου, στην κοκκυγοδυνία, στον πόνο μετά από θωρακοτομή, στην μεσοπλεύρια νευραλγία και στον πόνο μετά από τραυματισμό περιφερικών νεύρων με ανάπτυξη νευρώματος. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Αυχενικό σύνδρομο Παναγιώτης Κυριακόγγονας Στρατιωτικός ιατρός, νευροχειρουργός στο 401 ΓΣΝΑ

Τι είναι το αυχενικό σύνδρομο;

«Ο γενικός όρος ‘σύνδρομο’ χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο συμπτωμάτων που εντοπίζονται στην περιοχή του αυχένα, των ώμων, της ράχης (ανάμεσα στις ωμοπλάτες), καθώς και κάποιες φορές ινιακή κεφαλαλγία (πόνος στο πίσω μέρος της κεφαλής), ζάλη και ίλιγγος, αλλά με διαφορετική αιτία προέλευσης» αναφέρει ο διαπρεπής στρατιωτικός ιατρός, νευροχειρουργός στο 401 ΓΣΝΑ κ Παναγιώτης Κυριακόγγονας και προσθέτει «Δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη πάθηση. Οι αιτίες που μπορούν να εμφανίσουν το σύνδρομο είναι πολλές και ποικίλες. Η επίσκεψη στον γιατρό πρέπει να γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις όταν επιμένουν τα συμπτώματα που έχει ο ασθενής. Επειδή ακριβώς τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε διαφορετικές αιτίες, είναι απαραίτητη η σωστή και ενδελεχής κλινική εξέταση . Ανάλογα με τα ευρήματα, είναι πιθανόν να ζητηθούν και συμπληρωματικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφίας, αιματολογικές εξετάσεις κ.λ.π.)».

Συμπτώματα του αυχενικού συνδρόμου

Τα κυριότερα συμπτώματα του αυχενικού συνδρόμου, τα οποία μπορεί να είναι διαφορετικά σε κάθε πάσχοντα, είναι: • Πόνος στην περιοχή του αυχένα, • Κεφαλαλγίες, • Πόνος στον ώμο, στο βραχίονα ή / και στο χέρι, • Περιορισμός της κινητικότητας της αυχενικής μοίρας, • Μείωση της μυϊκής ισχύος στα άνω και κάτω άκρα, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

• Διαταραχή στη βάδιση («σπαστικό βάδισμα»), • Μουδιάσματα στα άνω άκρα, • Ζάλη, αστάθεια, • Βαρύ κεφάλι,

Αιτίες του αυχενικού συνδρόμου

Σύμφωνα με τους νευροχειρουργούς οι αιτίες του αυχενικού συνδρόμου είναι πολλές και διαφορετικές. «Εκτός από τους τραυματισμούς και άλλα προβλήματα «μηχανικής προέλευσης» μπορούν να προκαλούν ενοχλήσεις στον αυχένα και τα άνω άκρα» αναφέρει ο κ Κυριακόγγονας και εξηγεί. « Για παράδειγμα, η κακή στάση του σώματος(π.χπολύωρη ενασχόληση με υπολογιστή, tablets και κινητά τηλέφωνα, ύπνος με δύο μαξιλάρια ή στον καναπέ βλέποντας τηλεόραση) προκαλεί μυοσυνδεσμικού τύπου αυχεναλγία. Ηαυχεναλγία όμως μπορεί να οφείλεται ακόμη και σε αυχενική δισκοκήλη ή δισκοπάθεια, ριζοπάθεια, σύνδρομο οπίσθιων αρθρώσεων, αυχενική σπονδυλαρθρίτιδα ή αλλιώς σπονδύλωση σε μηχανική αστάθεια».

Γενικά μπορούμε να κατατάξουμε τις αιτίες του αυχενικού συνδρόμου σε τέσσερις γενικές κατηγορίες:

• Δισκοπάθεια – κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, • Αρθρίτιδα των αυχενικών σπονδύλων, • Δισκοπάθειες αυχενικών μεσοσπονδυλίων δίσκων, • Σπασμός των μυών της περιοχής του αυχένα – από κακή στάση ή ψύξη από τη χρήση κλιματιστικού κτλ.

Χρήσιμες συμβουλές για τη στάση του σώματος

• Η θέση του κεφαλιού και του αυχένα να είναι σε μια ευθεία, • Κάθε 60 λεπτά να σηκωνόμαστε από την καρέκλα μας και με ίσιο τον κορμό μας να περπατάμε για λίγο, • Όταν γράφουμε ή εργαζόμαστε μπροστά από την οθόνη υπολογιστή, να διανέμουμε το βάρος των χεριών μας. Αυτό γίνεται όταν ακουμπάμε τα χέρια μας στα χερούλια της καρέκλας. Αποφορτίζουμε έτσι τους μύες της ωμικής ζώνης και του αυχένα, • Με τις πρώτες ενοχλήσεις καλό θα είναι να τεντώσουμε το κεφάλι μας προς τα πίσω αργά και μετά προς τα μπροστά.

Θεραπεία –Αντιμετώπιση του συνδρόμου

«Όσον αφορά στη θεραπεία, αυτή εξαρτάται από την υποκείμενη παθολογία. Έτσι είναι διαφορετική η αντιμετώπιση αν τα συμπτώματα οφείλονται σε μυοσυνδεσμική βλάβη λόγω κακής στάσης απ΄ ότι αν υπάρχει μία δισκοκήλη» αναφέρει ο κ Κυριακόγγονας και καταλήγει. «Λόγω της πολύπλοκης κατασκευής και της μεγάλης κινητικότητας του αυχένα, είναι εύκολο να δημιουργηθούν διάφορα προβλήματα που τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζονται συντηρητικά (αυχενικός κηδεμόνας, φυσικοθεραπείες, βελτίωση της στάσης του σώματος). Το σωστό όμως είναι η επίσκεψη σε γιατρό, ιδίως σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα παραμένουν».

www.pkyriakogonas.gr

Πώς να αποφύγεις τα διατροφικά ατοπήματα τις ημέρες των γιορτών Χαλκιά Αντιγόνη –Βασιλική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc in Toxicology Site: www.activeat.gr Facebook: Αντιγόνη Βασιλική Χαλκιά, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Ιnstagram : Αctiveat.gr, Youtube: Activeat

ι πιο όμορφες και στολισμένες μέρες καταφτάνουν και είμαστε έτοιμοι να τις υποδεχτούμε. Μπαίνουμε σιγά σιγά λοιπόν, στον πυρετό των προετοιμασιών και οι πρώτες σκέψεις γύρω από τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστούμε τη διατροφή μας τις μέρες αυτές, έρχονται στην επιφάνεια. Είναι συχνό φαινόμενο στη διάρκεια των εορτών, να «ξεφεύγουμε» από τη ρουτίνα της διατροφής και του καθημερινού μας προγράμματος, καθώς οι γευστικές επιλογές και προκλήσεις είναι πολλές.

Τι θα πρέπει να κάνουμε λοιπόν, ώστε οι διατροφικές μας ατασθαλίες να μην επηρεάσουν το δείκτη της ζυγαριάς:

1. Θα πρέπει να δούμε κατάματα τον κύριο ένοχο. Τα γλυκά, είναι αναπόσπαστο κομμάτι, των ημερών αυτών. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία και δυστυχώς τα περισσότερα από αυτά είναι ιδιαίτερα νόστιμα. Δε χρειάζεται να αποφύγουμε εντελώς το επιδόρπιο σε ένα τραπέζι , αρκεί να έχουμε «αφήσει» χώρο στο στομάχι μας νωρίτερα. Δηλαδή, θα πρέπει να περιορίσουμε τις θερμίδες που θα καταναλώσουμε στο κυρίως πιάτο.

2. Στην αιώνια μάχη, μελομακάρονο vs κουραμπιέ, προτιμάμε το πρώτο. Πλούσιο σε καλά λιπαρά από το ελαιόλαδο και τα καρύδια, με το ευεργετικό μέλι και τις πολύ λιγότερες θερμίδες σε σχέση με τον κουραμπιέ μπορούν να αποτελέσουν εύκολα απογευματινό σνακ. Αρκεί να αποφεύγουμε την υπερβολή στην ποσότητα. 3. Αλκοόλ. Οι κοινωνικές επαφές και οι έξοδοι πολλές και καθημερινές και το αλκοόλ άφθονο. Καλό είναι να περιοριζόμαστε σε ποτά με χαμηλό θερμιδικό περιεχόμενο, δηλαδή με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλη. Τέτοια είναι τα λευκά ποτά (κρασί, βότκα, τζιν) και φυσικά χωρίς την προσθήκη αναψυκτικών με ζάχαρη. Παν μέτρον άριστον. 4. Μην ξεχνάτε να τρώτε αργά. Όταν τρώμε γρήγορα, τρώμε περισσότερα, δεν απολαμβάνουμε τις πλούσιες γεύσεις και οσμές των νόστιμων εδεσμάτων που μας προσφέρονται στις γιορτές. Επιπρόσθετα δεν γίνεται καλό μάσημα των τροφών και είναι αιτία δυσπεψίας. 5. Μην τσιμπάτε. Προγραμματίστε τα γεύματά σας, ώστε να γνωρίζετε την ποσότητα που θα καταναλώσετε και αποφεύγεται το τσιμπολόγημα. Όταν βρίσκεστε σε ένα τραπέζι ξεκινήστε το γεύμα σας καταναλώνοντας λαχανικά. Με τον τρόπο αυτό θα καταφέρετε να φέρετε πιο γρήγορα

τον κορεσμό και να επιλέγετε ορθά τα τρόφιμα που θα καταναλώσετε. 6. Ενυδατωθείτε σωστά και επαρκώς, αποφεύγετε συσκευασμένους χυμούς και αναψυκτικά.Πίνοντας 2 ποτήρια νερό μισή ώρα πριν από κάθε γεύμα, θα καταφέρουμε να αυξήσουμε το μεταβολισμό και τις καύσεις του. 7. Βρείτε τρόπους να ασκείστε.Το γιορτινό και διαφορετικό κλίμα που επικρατεί, αποτελεί την καταλληλότερη στιγμή για μία μεγάλη βόλτα στην αγορά . Μην ξεχνάτε ότι η καλύτερη συνταγή για να βάλουμε βάρος, είναι να προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες σε σχέση με αυτές που καταναλώνουμε. Συνεπώς, με μία σωστή αναλογία πρόσληψης και δαπάνης θερμίδων, μπορούμε να καταφέρουμε τη διατήρηση του ενεργειακού ισοζυγίου, άρα και τη διατήρηση του βάρους.

Καλές γιορτές με υγεία σε όλους, Να απολαμβάνετε την κάθε μπουκιά, χωρίς τύψεις!

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Τι είναι οι αμυγδαλές Μηνάς Ν. Αρτόπουλος Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Διευθυντής του Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου-Θυρεοειδούς της ΩΡΛ κλινικής του «ΜΗΤΕΡΑ», Mέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ογκολογίας Κεφαλής και Τραχήλου (ΕΕΟΚΤ) www.artopoulos.com.gr,

Τι είναι οι αμυγδαλές

Οι αμυγδαλές είναι λεμφικός ιστός που βρίσκεται στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας, μια στην αριστερή πλευρά και μια στην δεξιά. Στα νεογέννητα είναι πολύ μικρές, σταδιακά όμως, καθώς το παιδί μεγαλώνει και μέχρι την ηλικία των έξι ή επτά χρόνων, οπότε το αναπνευστικό του είναι εκτεθειμένο σε ποικιλία λοιμωδών παραγόντων και μικροοργανισμών, μεγαλώνει και το μέγεθός τους. Οι αμυγδαλές θεωρούνταν από τις παλιότερες γενιές ως «φίλτρο του οργανισμού», που συγκρατεί κατά κάποιο τρόπο τα βακτήρια και τους ιούς. Η αλήθεια είναι ότι, στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του παιδιού, βοηθούν στην αντιμετώπιση και στην καταπολέμηση των βακτηρίων που προσπαθούν να εισέλθουν στον οργανισμό και να προκαλέσουν λοίμωξη. Μετά την πάροδο των δύο ετών και εφόσον υπάρχουν οι κατάλληλες ενδείξεις μπορούν να αφαιρεθούν με ασφάλεια.

Τρόπος αφαίρεσης Αμυγδαλών

Η αμυγδαλεκτομή είναι μια επέμβαση ρουτίνας και γίνεται σήμερα με πολλούς τρόπους: ψαλίδι, διπολική διαθερμία, συνδυασμός των δύο, μέχρι ραδιοσυχνότητες και Laser! Σε κάθε περίπτωση, η μέθοδος που ο χειρουργός επιλέγει να χρησιμοποιήσει εξαρτάται αφενός από τη φύση του περιστατικού και αφετέρου από ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

την εμπειρία του. Στόχος πάντα θα πρέπει να είναι η ασφαλής αφαίρεση των αμυγδαλών σε όσο το δυνατό λιγότερο χειρουργικό χρόνο, άρα και λιγότερη αναισθησία, ώστε η άμεση μετεγχειρητική πορεία του παιδιού να είναι η ιδανικότερη. Όμως ως επέμβαση μπορεί να έχει επιπλοκές, με την συχνότερη να είναι η αιμορραγία. Η ηλικία των παιδιών για αμυγδαλεκτομή δεν αποτελεί καμία αντένδειξη και μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία αρκεί να υπάρχει η ένδειξη. Συνηθέστερα όμως προτιμάται μετά την ηλικία των 3 χρόνων, εφόσον τα συμπτώματα το επιτρέψουν. Το παιδί θα παραμείνει στο νοσοκομείο για μια ημέρα ώστε να παρακολουθείται από το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό και να εξοικειωθούν οι γονείς-συνοδοί με τον τρόπο σίτισης που θα ακολουθήσει το παιδί για το επόμενο χρονικό διάστημα. Εκτός της μονόπλευρης διόγκωσης, οι κύριες ενδείξεις αφαίρεσης των αμυγδαλών είναι όταν το παιδί εμφανίζει: • Συνεχόμενο ροχαλητό κατά τον ύπνο, σταματάει η αναπνοή του και αφυπνίζεται προσωρινά. Στα παιδιά, ανεξαρτήτως της διάρκειάς τους, οι άπνοιες είναι παθολογικές. Αυτές, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οφείλονται στην υπερτροφία των αμυγδαλών αλλά και στην υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) που συχνά συνυπάρχουν. Τα πιο

συχνά συμπτώματα είναι, εκτός από το ροχαλητό, ο ανήσυχος ύπνος, οι εφιδρώσεις και η ημερήσια υπνηλία, η οποία εμφανίζεται μόνο στο 20% 40% των περιπτώσεων και συνδυάζεται με κακή σχολική απόδοση και με απώλεια συγκέντρωσης. Σπανιότερα, σε ηλικίες μικρότερες των 3 χρόνων μπορεί να παρατηρηθεί καθυστέρηση στην ανάπτυξη σε ποσοστό 5% - 10% • Λοίμωξη των αμυγδαλών (αμυγδαλίτιδα) 7 φορές το χρόνο ή 5 φορές το χρόνο για δύο συνεχόμενα χρόνια ή 3 φορές το χρόνο για τρία συνεχόμενα χρόνια. Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι: δυσκαταποσία, κόκκινες και πρησμένες αμυγδαλές, πυρετός, διόγκωση των λεμφαδένων στο λαιμό, δυσάρεστη αναπνοή, ένρινη ομιλία «Εάν ο γιατρός κρίνει ότι τα προβλήματα που δημιουργούνται είναι σημαντικότερα από τα οφέλη για το παιδί και πρέπει να βγάλει τις αμυγδαλές του, λόγω των παραπάνω ενδείξεων, αυτό δεν σημαίνει ότι θα στερηθεί κάτι σημαντικό για τον οργανισμό του» αναφέρει ο κ Αρτόπουλος και καταλήγει «Μπορεί οι αμυγδαλές και τα κρεατάκια να βοηθούν στο ανοσοποιητικό σύστημα, όμως και χωρίς αυτά το ανοσοποιητικό λειτουργεί μια χαρά. Άλλωστε, δεν έχει παρατηρηθεί κανένα ανάλογο πρόβλημα σε παιδιά των οποίων αφαιρέθηκαν οι αμυγδαλές ή τα κρεατάκια. Το αντίθετο μάλιστα. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνεται από τον οργανισμό του παιδιού μια εστία φλεγμονής».

ο θ γ ο ε ρα π ε ί α Λ Παναγούλη 9, 1ος όροφος Λάρισα τηλέφωνο 2413 016618 κινητό 6949733730 info@stellaadamlogotherapeia.gr www.stellaadamlogotherapeia.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Αντιγριπικός Εμβολιασμός Ψαθά Αγγελική ΜD, PhD Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας apsatha1@gmail.com

Winter is coming…

Τι είναι η γρίπη;

Πρόκειται για μια μεταδοτική, οξεία νόσο του αναπνευστικού που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης, συνήθως τους Α και Β. Μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως σοβαρή νόσο και επιπλέον μπορεί να συμβάλλει στην επιδείνωση μιας υποκείμενης νόσου ή στην ανάπτυξη δευτεροπαθώνβακτηριακών λοιμώξεων. Μάλιστα μερικές πληθυσμιακές ομάδες, όπως έγκυμονούσες,ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά ηλικίας 6-59 μηνών, άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματακαθώς και οι εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείαςκινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.

Πώς μπορώ να προστατευτώ από την εποχική γρίπη;

Δεδομένου ότι η μόλυνση του ανθρώπου γίνεται από την αναπνευστική οδό με τα μολυσμένα σταγονίδια και τις εκκρίσεις των ασθενών, σημαντικά μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης της γρίπης θεωρούνται η συστηματική εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής (π.χ. συχνό πλύσιμο χεριών), η απομόνωση των πασχόντων και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Ο αποτελεσματικότερος όμως τρόπος πρόληψης είναι ο ετήσιος εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο,το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλοντας στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης καθώς και στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση.

Πότε πρέπει να εμβολιαστώ;

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων της γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Ο χρόνος έναρξης του επιδημικού κύματος της εποχικής γρίπης δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Εντούτοις η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνεται κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.Ως καλύτερο διάστημα εμβολιασμού θεωρείται η περίοδος Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Ωστόσο, ακόμα και αν πραγματοποιηθεί αργότερα μπορεί να είναι επωφελής και ο εμβολιασμός θα πρέπει να συνεχίσει να προσφέρεται όλο το διάστημα που υπάρχουν κρούσματα γρίπης στην κοινότητα.

Πρέπει να εμβολιάζομαι κάθε χρόνο;

Ναι. Από το 2010 (μετά την πανδημία της γρίπης του 2009) συστήνεται μάλισταο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμόςνα συμπεριλαμβάνει πλέον όλα τα άτομα ηλικίας 6 μηνών και άνω (εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις).Ο λόγος είναι διττός: Ο διαρκώς εξελισσόμενος χαρακτήρας των ιών της γρίπης απαιτεί συνεχή παρακολούθηση σε παγκόσμιο επίπεδο και συχνή αναμόρφωση της σύστασης των αντιγριπικών εμβολίων. Επιπλέον, η ανοσία από το εμβόλιο φθίνει σταδιακά μέσα στη διάρκεια

του έτους που ακολουθεί τον εμβολιασμό. Αντίθετα, ο ετήσιος εμβολιασμός μειώνει τη θνησιμότητα από τη γρίπη κατά 41%.

Τελικά πώς μπορώ να προστατεύσω τους δικούς μου ανθρώπους από την γρίπη αυτό το χειμώνα;

Ενθαρρύνετε τους αγαπημένους σας να εμβολιαστούν. Ο εμβολιασμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών της γρίπης όσο και για τους κοντινούς τους ανθρώπους ! Επιπλέον, εάν ένα άτομο του περιβάλλοντός σας εμφανίσει συμπτώματα γρίπης, παροτρύνετέ το να λάβει το συντομότερο ιατρική φροντίδα για πιθανή θεραπεία με αντι-ιικά φάρμακα που είναι δραστικά έναντι του ιού της γρίπης. Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν καλύτερα εάν δοθούν μέσα σε 48 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Πληροφορίες για την γρίπη καθώς και έκθεση για τη δραστηριότητά της (που ανανεώνεται κάθε εβδομάδα την περίοδο της γρίπης) διατίθενται στις σελίδες των: ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων) Flu net τουWHO website (World Health Organization) CDC website (Centres for Disease Control and Prevention) ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Η στεφανιαία νόσος Δρ. Χαλβατζούλης Όμηρος MD, PhD Καρδιοχειρουργός Διευθυντής καρδιοχειρουργικού τμήματος Thorax Heart ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Μετεκπαιδευθείς στο Centre Cardio – Thoracique de Monaco (CCM)

στεφανιαία νόσος αποτελεί σήμερα μια από τις κύριες αιτίες θανάτου. Το συχνότερο αίτιο στεφανιαίας νόσου είναι η αθηροσκλήρυνση. Αυτή χαρακτηρίζεται από την παρουσία ειδικών βλαβών του αρτηριακού τοιχώματος που μπορεί να προκαλέσουν στένωση ή αιφνίδια απόφραξη. Για την εκτίμηση της στεφανιαίας νόσου υπάρχουν στη διάθεσή μας σύγχρονες διαγνωστικές μέθοδοι (όπως stress echo, test θαλίου, αξονική στεφανιογραφία) η κυριότερη όλων όμως και πιο ακριβής

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

είναι η αιματηρή στεφανιογραφία η οποία διενεργείται κατά κανόνα από το χέρι. Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass), είναι το πιο σύνηθες χειρουργείο καρδιάς που γίνεται σήμερα παγκοσμίως. Είναι δοκιμασμένο στο χρόνο, εξαιρετικά ασφαλές και αποτελεσματικό. Ο σκοπός του χειρουργείου είναι να παρακάμψει τα σημεία των στεφανιαίων αρτηριών που παρουσιάζουν βλάβη για την επαναιμάτωση του καρδιακού μυός με μία ή περισσότερες παρακάμψεις (bypass) ανάλογα με τον αριθμό των στενώσεων και την έκταση του καρδιακού μυός που επηρεάζουν.

Στο παρελθόν χρησιμοποιούσαν κυρίως φλεβικά αυτομοσχεύματα που τα έπαιρναν από το πόδι αλλά σήμερα προτιμώνται κυρίως τα αρτηριακά μοσχεύματα με προτεραιότητα τις δυο μαστικές ή έσω θωρακικές αρτηρίες που τις παίρνουμε από την εσωτερική επιφάνεια του θωρακικού τοιχώματος, γιατί έχουν την μέγιστη διάρκεια ζωής σε σχέση από οποιοδήποτε άλλο αρτηριακό μόσχευμα (όπως κερκιδική αρτηρία η φλεβικά μοσχεύματα). Μακροχρόνιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα καλύτερα μοσχεύματα για την επαναιμάτωση του μυοκαρδίου είναι οι δύο εσω μαστικές αρτηρίες, η κερκι-

49 δική αρτηρία από το χέρι και τα φλεβικά μοσχεύματα από το πόδι. Είναι στην κρίση του καρδιοχειρουργού και ανάλογα με τις ενδείξεις να επιλέξει τις δυο έσω μαστικές αρτηρίες η εάν θα χρησιμοποιήσει κερκιδική αρτηρία από το χέρι η φλεβικό μόσχευμα από το πόδι για παραπάνω από δυο bypass. Η επαναιμάτωση που επιτυγχάνεται με αυτόν τον τρόπο βελτιώνει την καρδιακή λειτουργία και ανακουφίζει από τον στηθαγχικό πόνο. Σήμερα είναι δυνατός ο διεγχειρητικός έλεγχος της ροής των μοσχευμάτων με ειδική συσκευή (ειδικό ροόμετρο) για την εξασφάλιση της βατότητας των μοσχευμάτων. Η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας, οι καινούργιες διεγχειριντικές τεχνικές (πάλλουσα καρδιά, κλπ), τα σύγχρονα φάρμακα και η επιδεξιότητα του καρδιοχειρουργού καθιστούν τα χειρουργεία αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) εξαιρετικά ασφαλή και αξιόπιστα. Η εγχείρηση της επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου φέρει κίνδυνο 1-2% σε όλα τα σύγχρονα και άρτια εξοπλισμένα καρδιοχειρουργικά κέντρα.

ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ-ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ Α.Ε. 8ο ΧΛΜ. Π.Ε.Ο. ΛΑΡΙΣΑΣ-ΑΘΗΝΩΝ Τηλ.: 2410 996000, fax: 2410 555451 www.iasothessalias.gr, e-mail: thessalias@iaso.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Οδοντικά Εμφυτεύματα: Τι πρέπει να ξέρω; Από τον οδοντίατρο περιοδοντολόγο Πέτρο Δαμουλή ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΔΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ;

Τα οδοντικά ή οστεοενσωματούμενα εμφυτεύματα είναι τεχνητά συστήματα που έχουν σαν στόχο να αντικαταστήσουν δόντια που λείπουν. Αποτελούνται κατά βάση από δύο μέρη, ένα στέλεχος που ενσωματώνεται στο οστούν της γνάθου και χρησιμεύει σαν τη «ρίζα» του δοντιού (το οποίο ονομάζουμε «εμφύτευμα»), πάνω στο οποίο στηρίζεται μια προσθετική αποκατάσταση, δηλαδή ένα τεχνητό δόντι (η στεφάνη ή «θήκη» που γνωρίζουμε από την αποκατάσταση των δοντιών), ή μια γέφυρα, ή μια οδοντοστοιχία.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΩΝ;

Τα εμφυτεύματα στη μεγάλη τους πλειοψηφία κατασκευάζονται από τιτάνιο εγκεκριμένο για ιατρική χρήση. Υπάρχει πληθώρα κατασκευαστών που διοχετεύουν οδοντικά εμφυτεύματα στην αγορά και μεγάλο εύρος τιμών. Η επιλογή πρέπει να γίνεται από τον/ την θεράποντα οδοντίατρο με βάση την εμπειρία του/της θεράποντος

ΜΠΟΡΟΥΝ ΤΑ ΟΔΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ ΝΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΟΥΝ ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ; Η δυνατότητα τοποθέτησης ενός οδοντικού εμφυτεύματος εξαρτάται κυρίως από την ποσότητα και την ποιότητα του οστού της γνάθου. Σήμερα όμως έχουμε τεχνικές και υλικά που μας επιτρέπουν να βελτιώσουμε το οστικό υπόστρωμα ώστε να είναι δυνατή η τοποθέτηση ενός εμφυτεύματος σχεδόν οπουδήποτε. Είναι όμως σημαντικό να συνυπολογίζουμε και τη

γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και τυχόν ιατρικά ή οδοντιατρικά προβλήματα πριν αποφασιστεί η τοποθέτηση ενός εμφυτεύματος.

του ασθενούς (συστηματικές νόσοι όπως σακχαρώδης διαβήτης, λήψη κάποιων φαρμάκων όπως για την οστεοπόρωση, κλπ).

ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΔΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΗ;

ΤΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΕΧΟΥΝ;

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΡΡΙΦΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΑΦΟΥ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΟΥΝ;

ΑΝ ΕΝΑ ΔΟΝΤΙ ΕΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΜΟΤΕΡΟ ΝΑ ΤΟ ΒΓΑΛΩ ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΛΩ ΟΔΟΝΤΙΚΟ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑ;

Εφόσον τοποθετηθούν σύμφωνα με τα επιστημονικώς αποδεκτά και εμπεριστατωμένα χειρουργικά πρωτόκολλα αλλά και από άρτια εκπαιδευμένους οδοντιάτρους, τα οδοντικά εμφυτεύματα είναι απολύτως ασφαλή. Ασφαλώς υπάρχουν πιθανότητες επιπλοκών κατά τη τοποθέτησή τους, όπως σε οποιαδήποτε άλλη χειρουργική πράξη. Οι επιπλοκές αυτές όμως είναι περιορισμένης έκτασης και σοβαρότητας και συνήθως αντιμετωπίζονται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Το τιτάνιο είναι σαν υλικό απόλυτα βιοσυμβατό και, εφόσον η επιφάνεια του εμφυτεύματος δεν επιμολυνθεί, μπορεί να παραμείνει στον οργανισμό χωρίς παρενέργειες.

Η «απόρριψη» ενός εμφυτεύματος είναι πολύ σπάνια. Τις περισσότερες φορές που «αποβάλλεται» ένα εμφύτευμα μετά τη τοποθέτησή του είναι γιατί υπήρξαν προβλήματα κατά τη χειρουργική διαδικασία ή γιατί δεν αξιολογήθηκε σωστά το ιατρικό ιστορικό

Τα εμφυτεύματα είναι τεχνητά συστήματα με μηχανικά μέρη, συνεπώς δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι θα κρατήσουν διά βίου. Ασφαλώς υπάρχουν μελέτες που δείχνουν επιτυχή διατήρηση οδοντικών εμφυτευμάτων με απόλυτη λειτουργικότητα για σαράντα και πλέον χρόνια. Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι χρειάζονται συντήρηση. Τόσο για να μην δημιουργηθεί φλεγμονή στα ούλα και το οστούν από μικρόβια (που ονομάζουμε παριεμφυτευματίτιδα, αντίστοιχα με την περιοδοντίτιδα στα δόντια), όσο και για να ελέγχεται η καλή κατάσταση των προσθετικών αποκαταστάσεων.

Όπως αναφέρθηκε στην αρχή, τα εμφυτεύματα έχουν στόχο να αντικαταστήσουν δόντια που λείπουν και δεν αποτελούν εναλλακτική λύση για υπάρχοντα δόντια που λειτουργούν φυσιολογικά. Όσο και να έχουν εξελιχθεί οι τεχνικές και τα υλικά, τα δόντια παραμένουν πάντα η «χρυσή σταθερά». Επιβάλλεται λοιπόν να γίνεται προσπάθεια να σωθεί ένα δόντι (εφόσον είναι εφικτό) με τη σωστή θεραπεία και όχι να καταφεύγουμε στην «εύκολη» λύση της εξαγωγής του και της αντικατάστασής του με οδοντικό εμφύτευμα. Πηγή: mydoctors.gr

Αλλαγές στο Lifestyle που μπορεί να οδηγήσουν στην αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς Δεληγιάννη Νάντια Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Master Practitioner στις διατροφικές διαταραχές και την παχυσαρκία NCFED Μεγ. Βρετανίας Αγ. Δημητρίου 17Β, Νέα Δημητριάδα, Βόλος Τηλ. 2421305200, 6946683311 deligianninantia@gmail.com

να μεγάλο κομμάτι στην αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς είναι το lifestyle. Το σημερινό lifestyle, οι πολλές ώρες εργασίας , ό γρήγορος τρόπος ζωής και το έντονο στρες προάγουν σε μεγάλο βαθμό την παχυσαρκία καθώς και άλλες διατροφικές διαταραχές όπως η αδηφαγία, η βουλιμία κλπ. Είναι πολύ σημαντικό να διαφοροποιηθεί ο τρόπος ζωής που προκαλεί προβλήματα βάρους. Η διαχείριση του lifestyle αποτελεί το συμπεριφοριστικό κομμάτι της θεραπείας. Περιλαμβάνει την αναγνώριση των θεμάτων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, με το περιβάλλον ή ακόμη και με σχέσεις που μπορεί να επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά. Το ημερολόγιο καταγραφής αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την αναγνώριση και αντιμετώπιση αυτών των μοτίβων. Η διαχείριση του lifestyle και η αντιμετώπιση των σχετικών εμποδίων θα βοηθηθεί πολύ από την αναγνώριση και κατανόηση των προβλη-

ματικών σημείων που εμποδίζουν το άτομο να ελέγξει τη διατροφή του. Στην προσπάθεια αλλαγής του τρόπου ζωής , υπάρχουν κάποια μοτίβα που βοηθούν στην πιο ομαλή μετάβαση. Μπορούμε σαν θεραπευτές να προτείνουμε λύσεις για τον σχεδιασμό συμπεριφορών και την επίλυση προβλημάτων ή να προτείνουμε τρόπους για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στη διαχείριση των προβλημάτων (π.χ. στη διαχείριση των συναδέλφων στη δουλειά, τις κοινωνικές επαφές, την προσωπική ζωή κλπ). Μικρά βήματα που στην ουσία θα φέρουν μεγάλες αλλαγές.

Σαν θεραπευτές πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πρακτικές ιδέες για το πώς θα βοηθήσουμε τον πελάτη να οργανωθεί πιο αποτελεσματικά στην καθημερινότητά του και γενικά στη ζωή του από την έγκαιρη αγορά και αποθήκευση φαγητού σε ντουλάπια μέχρι την ανάλυση, ανασύνθεση και πρόβα στο πως θα νιώθει , θα σκέφτεται και θα πράττει σε ειδικές περιστάσεις. Με πολύ προσεκτική ακρόαση ο θεραπευτής θα είναι σε θέση να ανακαλύψει πεποιθήσεις, συναισθήματα και αξίες που στηρίζουν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις δικαιολογίες που σαμποτάρουν την πρόοδο της θεραπείας, να αναδομήσει, να ενισχύσει και να κινητοποιήσει τον πελάτη να βρει εναλλακτικές συμπεριφορές και να διαπραγματευτεί νέες αλλαγές. Το να αντιληφθεί από μόνος του ο πελάτης πως μπορεί να ξεφύγει από τις ίδιες του τις δικαιολογίες είναι πολύ πιο ισχυρό και πιο αποτελεσματικό από οποιαδήποτε συμβουλή μπορεί να προσφέρει ο θεραπευτής.

Διμήνι - Βόλος,38500 Τηλ. & Fax 2421077020-30 www.kivotostoukosmou.org, kivotosvolos@gmail.com

ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ: 09:00 – 17:00 ΣΑΒ/ΚΟ: 10:00 – 15:00 ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ: 24210-77020 – 77030 E-MAIL: kivotosvolos@gmail.com

Ενισχύστε το σκοπό µασ στο µέτρο του δυνατού καλώντασ από όλα τα σταθερά και κινητά τηλέφωνα στο 19828 (χρέωση 2,48 €/κλήση) ή στέλνοντασ µήνυµα στο 19828 (2,48€/sms) ή καλώντασ στο 901 11 170 170 (3,71€/κλήση εντόσ δικτύου ΟΤΕ) Κάντε ένα like στη σελίδα µασ στο Facebook. https://www.facebook.com/kivotostoukosmougr ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Τηλ.: 24210 21272, Κιν.: 6937105362--6937005356 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16# 2ας Νοεμβρίου 86, Βόλος, Email: fkinisiss@gmail.com

Ρήξη τένοντα και χειρουργική αντιμετώπιση Δρ. Ιωάννης Α. Ιγνατιάδης Χειρουργός Ορθοπεδικός- Μικροχειρουργός Χεριού, Διευθυντής Κλινικής Μικροχειρουργικής Άκρων στο Ιατρικό Ψυχικού

ήξη τένοντα στο «ποντίκι»; Άμεσα στο χειρουργείο συνιστούν οι γιατροί για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με την εκτίμηση κορυφαίων χειρουργών στο 74ο ετήσιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργών Ορθοπαιδικών, (Αθήνα 10-13 Οκτώβρη) αλλά και προσφάτων διεθνών συνεδρίων, το ποσοστό επιτυχίας ξεπερνά το 90 % όταν η επέμβαση γίνεται άμεσα και φυσικά αν ακολουθηθεί από κατάλληλη φυσικοθεραπεία. «Η άμεση αντιμετώπιση της ρήξης στο «ποντίκι», πέρα από το γεγονός ότι προσφέρει πλήρη αποκατάσταση , αποκλείει τις επιπλοκές και την ανάγκη να απαιτηθούν μοσχεύματα» τονίζει ο διαπρεπής Χειρουργός Ορθοπεδικός- Μικροχειρουργός Χεριού , Δρ. Ιωάννης Α. Ιγνατιάδης, Διευθυντής Κλινικής Μικροχειρουργικής Άκρων στο Ιατρικό Ψυχικού. Το χειρουργείο γίνεται εύκολα μέσα από δυο μικρές τομές, διαρκεί λιγότερο από μία ώρα και γίνεται με τοπική νάρκωση στη μασχάλη , ενώ ο ασθενής επιστρέφει σπίτι του αυθημερόν . Για να αποφευχθεί η αγκύλωση αλλά και η περίπτωση νέας ρήξης , λίγες ημέρες μετά το χειρουργείο το χέρι μπαίνει σε δυναμικό νάρθηκα με γωνιόμετρο και απελευθερώνεται σταδιακά κατά 20 μοίρες κάθε βδομάδα το εύρος κίνησης αρχίζοντας από θέση ακινητοποίησης 90 μοιΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

• Αδυναμία στο λύγισμα (κάμψη) και πλήρη αδυναμία έξω στροφής του αγκώνα • «Μπαλάκι» το οποίο εμφανίζεται στο πάνω μέρος του μπράτσου Η επίσκεψη σε ορθοπεδικό κρίνεται αναγκαία και άμεση αν κάποιος αισθανθεί τα παραπάνω συμπτώματα, προκειμένου πέρα από την κλινική εξέταση να επιβεβαιωθεί η ρήξη με τις απαραίτητες απεικονιστικές εξετάσεις( Μαγνητική Τομογραφία (MRI) αγκώνα και υπερηχογραφία).

ρών. Ο ασθενής συνήθως επιστρέφει στην εργασία του μετά από 40 ημέρες.

Ρήξη τένοντα

Η ρήξη του τένοντα, πλήττει κυρίως τους άνδρες, σπάνια τις γυναίκες και οφείλεται σε ατυχήματα που συμβαίνουν κατά την διάρκεια της εργασίας ( απότομη ανύψωση μεγάλου βάρους κ,λ,π) η της αθλησης. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που οφείλεται σε φθορά λόγω γονιδίου, κακής διατροφής, χρήση κορτιζόνης και έλλειψη άσκησης. Οι εργαζόμενοι σε βαριές χειρωνακτικές εργασίες και οι αθλητές Body Buildig , ακόντιου, σφύρας, σφαίρας κ.α. είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο για ρήξη στο «ποντίκι».

Η ρήξη συνοδεύεται πάντα από:

• Επώδυνο κρότο, • Τοπικό πόνο, πρήξιμο και μελανιά στον αγκώνα

Χειρουργική Αποκατάσταση

Για νέους άνδρες συνίσταται άμεσα το χειρουργείο. Η ρήξη του τένοντα πρέπει να χειρουργείται το πολύ εντός 3-4 εβδομάδων , καθώς η επέμβαση είναι τεχνικά απλή και αποφεύγονται οι επιπλοκές. «Αν η ρήξη δεν αντιμετωπιστεί άμεσα χειρουργικά και αφεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε η αντιμετώπιση γίνεται δύσκολη καθώς η χειρουργική λύση είναι πολύπλοκή και απαιτούνται μοσχεύματα» καταλήγει ο κ Ιγνατιάδης. Αντίθετα η αντιμετώπιση για ασθενείς μεγάλης ηλικίας και κυρίως γι αυτούς που δεν ασκούν χειρωνακτική εργασία ή αθλητικές δραστηριότητες μπορεί να γίνει συντηρητικά με φυσικοθεραπεία www.ignatiadismicrohand.eu, www.microhand-ortho-spine.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ΙΑΤΡΙΚΑ Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος La Leche League Greece

τσα, στην Ξάνθη, στον Βόλο, στις Σέρρες, στη Δράμα, στη Λαμία και στην Κόρινθο. Υπάρχει επίσης ένα Κέντρο Πληροφόρησης Θηλασμού στη Σύρο. Οι Σύμβουλοι του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος απαντούν γύρω στα 5.000 τηλεφωνήματα και περίπου άλλα τόσα

Ο Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος - La Leche League Greece [προφέρεται Λα Λέτσε Λιγκ] (www.lllgreece.org) είναι μη κερδοσκοπικό Σωματείο (Αριθμός Μητρώου Σωματείου 19742) και εκπροσωπεί στην Ελλάδα τον Διεθνή Σύνδεσμο Θηλασμού (τη La Leche League International, www.llli.org), μια ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική οργάνωση που προσφέρει πληροφόρηση, ενθάρρυνση και υποστήριξη στις μητέρες που θέλουν να θηλάσουν τα παιδιά τους. Η La Leche League International (LLLI) είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη οργάνωση θηλασμού στον κόσμο (διαθέτει ομάδες σε περισσότερες από 70 χώρες). Θεωρείται παγκόσμια αυθεντία σε θέματα θηλασμού και μ’ αυτό το κύρος συμβουλεύει από το 1979 τον ΟΗΕ σε θέματα θηλασμού και συνεχίζει να εργάζεται προς αυτήν την κατεύθυνση και με άλλους διεθνείς φορείς (http://www.llli.org/ lllihistory.html). Ως Σωματείο, ο Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος – La Leche League Greece είναι εγγεγραμμένος στο Εθνικό Μητρώο Φορέων Παροχής Κοινωνικής Φροντίδας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Στην Ελλάδα, ο Σύνδεσμος ιδρύθηκε από μητέρες το 1979 και αυτή τη στιγμή υπάρχουν Ομάδες υποστήριξης στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη, στη Μυτιλήνη, στα Ιωάννινα, στην Ηγουμενί-

ηλεκτρονικά μηνύματα κάθε χρόνο από μητέρες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ταυτόχρονα, οργανώνουν κάθε μήνα δωρεάν Συναντήσεις σε όλα τα σημεία της Ελλάδας, όπου υπάρχουν Σύμβουλοι, καθώς και άλλες εκδηλώσεις, για την ενημέρωση γονέων και επαγγελματιών υγείας σε θέματα γύρω από τον θηλασμό (www.lllgreece.org). Το πρόγραμμα των Συναντήσεων όλων των Ομάδων αναρτάται στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου http://www.lllgreece.org/ synanteseis. Οι Συναντήσεις των Ομάδων είναι ανοιχτές για όλες τις μητέρες που θηλάζουν ή ενδιαφέρονται να θηλάσουν τα παιδιά τους. Συντονίζονται από μία τουλάχιστον Σύμβουλο και έχουν ως στόχο να ενθαρρύνουν τις μητέρες να ανταλλάξουν εμπειρίες, ιδέες και απόψεις. Η Σύμβουλος που συντονίζει, φροντίζει να διευκολύνει τη συζήτηση και να δίνει τις σωστές πληροφορίες όπου χρειάζεται.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Ανακαλύφθηκε πρωτεϊνη που προστατεύει τα κύτταρα από το στρες και ανοίγει τον δρόμο

A E N

για το «ελιξήριο της νεότητας» Ομάδα Ρώσων επιστημόνων απέδειξε ότι το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA) είναι σε θέση να συνθέσει μια πρωτεϊνη που προστατεύει τα κύτταρα από το στρές. Τα αποτελέσματα της έρευνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά στην καταπολέμηση των ογκολογικών παθήσεων και στην αναζήτηση φαρμάκων κατά της γήρανσης. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανακοίνωσε το γραφείο τύπου του Πανεπιστημίου της Μόσχας Λομονόσοφ. “ Αποδείχθηκε ότι η τελομεράση που βρίσκεται στο ριβονουκλεϊκό οξύ, κωδικοποιεί την πρωτεΐνη, που βοηθάει τα ανθρώπινα κύτταρα να αντισταθούν στο στρές...Η ανακάλυψη της νέας πρωτεΐνης παρουσιάζει ενδιαφέρον επειδή εντοπίσθηκε στην σύνθεση του ριβονουκλεϊκού οξέος, όπου πίστευαν ότι δεν μπορούσε να κωδικοποιηθεί (η διαδικασία σύνθεσης της πρωτείνης). Η νέα αυτή πρωτεΐνη μελετάται ενεργά ως συστατικό της τελομεράσης ( ένζυμο, που προσθέτει ιδιαίτερες επαναλαμβανόμενες συνέχειες στο DNA)”, δήλωσε η υφηγήτρια της χημικής σχολής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας Μαρία Ρουμπτσόβα, η οποία συμμετείχε στην έρευνα. Οι έρευνες που έχουν ως αντικείμενο την γήρανση και την ανανέωση του ανθρώπινου οργανισμού, συνδέονται στενά με την κατανόηση του μηχανισμού της κυτταρικής διαίρεσης και της ικανότητας των κυττάρων να αντισταθούν στο στρες, το οποίο προκαλείται για παράδειγμα από διάφορα είδη ακτινοβολίας, τοξίνες ή από ανεπαρκή διατροφή του κυττάρου. Τα κύτταρα στην πλειονότητα τους διαιρούνται σ έναν περιορισμένο αριθμό, επειδή το DNA με την κάθε κυτταρική διαίρεση που υφίσταται χάνει τα επαναλαμβανόμενα τμήματα του, που είναι οι τελομεράσες. Μόλις οι τελομεράσες ελαχιστοποιηθούν και φθάσουν σε κρίσιμο σημείο, η περαιτέρω κυτταρική διαίρεση καθίσταται αδύνατη και το κύτταρο πεθαίνει. Παράλληλα τα εμβρυικά, τα βλαστικά και τα καρκινογόνα κύτταρα μπορούν να διαιρούνται στην ουσία απεριόριστα χάρη σ αυτό το ένζυμο της τελομεράσης, το οποίο χτίζει μέχρι τέλους τις τελομεράσες στα άκρα του DNA, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των κύκλων της κυτταρικής διαίρεσης. Μέχρι πρόσφατα θεωρείτο ότι η τελομεράση που βρίσκεται στο ριβονουκλεϊκό οξύ, και στην σύνθεση του ενζύμου , δεν συμμετέχει στην σύνθεση

ΙΑΤΡΙΚΑ της πρωτεΐνης του κυττάρου. “ Ανακαλύψαμε ότι (η τελομεράση του ριβονουκλεϊκού οξέος) μπορεί να έχει και μια ακόμη πρόσθετη λειτουργία, εάν βρίσκεται στον πυρήνα του κυττάρου και όχι στο κυτταρόπλασμα. Η μελέτη όλων των ιδιοτήτων της τελομεράσης μπορεί να οδηγήσει τους επιστήμονες στην δημιουργία “ του ελιξήριου της νεότητας” και να συμβάλει στην καταπολέμηση των ογκολογικών παθήσεων” διευκρινίζει η ανακοίνωση του Πανεπιστημίου της Μόσχας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Πειραματικός συνδυασμός φαρμάκων εξαφάνισε από πειραματόζωα έναν από τους συχνότερους παιδικούς καρκίνους!

Αυστραλοί επιστήμονες που αναζητούν νέες θεραπείες για το νευροβλάστωμα, έναν από τους συχνότερους παιδικούς καρκίνους, ανακάλυψαν ότι ένας συνδυασμός δύο φαρμάκων εξαφάνισε τους όγκους από ποντίκια χωρίς να υπάρξει υποτροπή τους, δείχνοντας μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από κάθε άλλο φάρμακο χημειοθεραπείας που έχει δοκιμασθεί σε πειραματόζωα μέχρι σήμερα. Για «ασυνήθιστα» και «πολύ σημαντικά» ευρήματα έκανε λόγο ο επικεφαλής της έρευνας καθηγητής Μάρεϊ Νόρις του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών της Αυστραλίας, κάνοντας τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο του ευρωπαϊκού οργανισμού ECCO (European CanCer Organisation) στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας. Διευκρίνισε, όμως, ότι θα χρειασθούν μερικά χρόνια, μέχρι ο εν λόγω φαρμακευτικός συνδυασμός (CBL0137/ panobinostat) δοκιμασθεί σε παιδιά και, εφόσον αποδειχθεί αποτελεσματικός όπως και στα ζώα, στη συνέχεια αξιοποιηθεί κλινικά. Προς το παρόν, τα δύο

A E N

φάρμακα βρίσκονται στο στάδιο της κλινικής δοκιμής για καρκίνους ενηλίκων. Το νευροβλάστωμα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στα παιδιά έως πέντε ετών. Συνήθως εμφανίζεται στα επινεφρίδια και, παρά τις υπάρχουσες εντατικές θεραπείες, στις πιο επιθετικές περιπτώσεις το ποσοστό επιβίωσης των παιδιών είναι μικρότερο του 50%. Η ουσία CBL0137, που ανήκει σε μια νέα κατηγορία φαρμάκων (curaxins), επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα, χωρίς να προξενεί βλάβη στο DNA των υγιών κυττάρων, αντίθετα με τα συνήθη φάρμακα της χημειοθεραπείας. Όταν συνδυάζεται με την πανοβινοστάτη (panobinostat), καταστρέφει τους όγκους του νευροβλαστώματος. «Η νέα συνδυαστική θεραπεία μπορεί να μειώσει τις παρενέργειες και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των παιδιών με καρκίνο, επεκτείνοντας την επιβίωσή τους. Επίσης, ο εν λόγω συνδυασμός φαρμάκων μπορεί να αυξήσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων ανοσοθεραπείας, τα οποία αλλιώς είναι αναποτελεσματικά κατά του νευροβλαστώματος», δήλωσε ο δρ Νόρις. Οι ερευνητές συνεχίζουν την εργαστηριακή έρευνα και σχεδιάζουν να αρχίσουν εντός του 2019 την πρώτη φάση μιας κλινικής δοκιμής μόνο της νέας ουσίας CBL0137 σε παιδιά που πάσχουν από νευροβλάστωμα και άλλους δύσκολα αντιμετωπίσιμους παιδικούς καρκίνους, αφού προηγουμένως ολοκληρωθεί η ευρισκόμενη σε εξέλιξη φάση 1 της κλινικής δοκιμής του ίδιου πειραματικού φαρμάκου σε ενήλικες με συμπαγείς καρκίνους. Εάν η δοκιμή του CBL0137 σε παιδιά αποδειχθεί επιτυχής, θα ακολουθήσει μια κλινική δοκιμή της εν λόγω ουσίας σε συνδυασμό με την πανοβινοστάτη, μια διαδικασία που θα πάρει λίγα χρόνια, εωσότου γίνει γνωστό αν η συνδυαστική θεραπεία μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί ευρέως. Εξάλλου οι εργαστηριακές έρευνες του δρ Νόρις και των συνεργατών του έδειξαν ότι ο ίδιος πειραματικός φαρμακευτικός συνδυασμός επιβραδύνει την ανάπτυξη της παιδικής λευχαιμίας σε ποντίκια και επεκτείνει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των πειραματόζωων. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, εκτός από την έγκριση για την κλινική δοκιμή του CBL0137 σε ενήλικες, έχει ήδη εγκρίνει τη δοκιμή της πανοβινοστάτης σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αυξημένα τα ποσοστά παιδιών με αυτισμό στην Ελλάδα

Αυξημένα, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, είναι τα ποσοστά παιδιών με αυτισμό καθώς ένα στα 100 με 150, παρουσιάζει αυτό το πρόβλημα σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα στο πλαίσιο ειδικής ημερίδας στα Χανιά. Σύμφωνα με τον παιδοψυχίατρο Γιώργο Βαγιωνή ο αυτισμός δεν μπορεί πάντα τα διαγνωστεί κατά τους πρώτους μήνες ζωής ενός παιδιού καθώς η διάγνωση μπορεί να είναι ασφαλής και έγκυρη από τα 3-5 έτη. «Η συνοσηρότητα είναι σημαντική γιατί αλλάζει και την κλινική εικόνα και την πορεία των παιδιών. Στην παιδική ηλικία οι βασικές προκλήσεις είναι η είσοδος στο σχολείο, όπου αρχίζουν και οι θεραπείες. Ο αυτισμός, συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή και δεν διαρκεί μόνο μέχρι την παιδική ηλικία. Η κοινωνία μας οφείλει να πολεμά το στιγματισμό για τον αυτισμό, καθώς ένα στα 100-150 παιδιά έχει αυτισμό, ενώ παλαιότερα ήταν 1/800», επεσήμανε ο κ. Βαγιωνής τονίζοντας ότι υπάρχουν παιδιά με αυτισμό τα οποία ωστόσο δεν τα αντιλαμβάνονται οι άλλοι λόγω της καλής τους κατάστασης. Όπως επισημάνθηκε στην ημερίδα ο αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας, είναι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν κάποια παιδιά, στην κοινωνικοποίηση τους, στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους και στην καθημερινότητα τους. Αυτά παιδιά έχουν κανονική νοημοσύνη και μπορούν να φοιτήσουν σε ένα κανονικό σχολείο έχοντας όμως, παράλληλη στήριξη. «Η συναισθηματική επιβάρυνση του οικογενειακού περιβάλλοντος ενός παιδιού που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού είναι μεγάλη καθώς πολλές μητέρες αντιμετωπίζουν κατάθλιψη», υποστήριξε από την πλευρά της η παιδιατρική και ψυχιατρική νοσηλεύτρια – επισκέπτρια Υγείας Βασιλική Ντρε, ενώ την ανάγκη τα παιδιά με αυτισμό να έχουν ψυχολογική υποστήριξη ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν διάφορες καταστάσεις, επεσήμανε η συμβουλευτική ψυχολόγος Ιωάννα Φαντζίκη. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

ΙΑΤΡΙΚΑ «Πρωταθλητές» οι Eurostat: Από καρΈλληνες στην κατακίνο ένας στους νάλωση φαρμάκων τέσσερις θανάτους στην Ελλάδα

Στις πρώτες θέσεις των κρατών μελών του ΟΟΣΑ όσον αφορά την φαρμακευτική δαπάνη βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού το κράτος δαπανά πάνω από το 1% του ΑΕΠ για φάρμακα. Την ίδια στιγμή η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν μειώσει την ίδια δαπάνη κάτω από το 1% του ΑΕΠ τους. Είναι αυτά τα στοιχεία που έκαναν τους ειδικούς του ΟΟΑΣ να μιλούν για ανάγκη περαιτέρω εξορθολογισμού της δαπάνης και αναδιάρθρωση της νοσοκομειακής δαπάνης στην Ελλάδα αν και, όπως γράφει η εφημερίδα Έθνος, η διασύνδεση του ΑΕΠ με τη φαρμακευτική δαπάνη προκαλεί αντιδράσεις από τους εκπροσώπους της φαρμακοβιομηχανίας. Σημαντική είναι η πρωτιά της Ελλάδας και στην κατανάλωση αντιβιοτικών, η οποία είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στην Ολλανδία. Συγκεκριμένα στην έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνεται ότι οι Έλληνες γιατροί συνταγογραφούν κατά 50% περισσότερα σε σχέση με τον μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού. Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, προτείνουν να παρακολουθείται πιο αποφασιστικά η χορήγηση των εν λόγω φαρμάκων και να γίνεται πιο ορθολογική τους χρήση, με το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Προτείνουν, επίσης, προγράμματα ενημέρωσης των επαγγελματιών της Υγείας, για την πρόληψη της υπερβολικής χορήγησης αντιβιοτικών. Πηγή: protothema.gr ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

Tην εικόνα ότι ο καρκίνος αποτελεί τη μάστιγα των τελευταίων ετών επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Eurostat για τους θανάτους σε όλη την Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα από την ασθένεια αυτή. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την Πέμπτη και αφορούν το 2015, ένας στους τέσσερις θανάτους στην ΕΕ και την Τουρκία ήταν από καρκίνο. Συνολικά το συγκεκριμένο έτος σε όλη την Ευρώπη έχασαν τη ζωή τους από την ασθένεια αυτή 1,3 εκατ. άνθρωποι (το 25,4% του συνολικού αριθμού των θανάτων σε όλες τις χώρες της ΕΕ). Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 24% αντιπροσωπεύοντας έναν αριθμό περίπου 30.000 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους από καρκίνο. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά θυμάτων από καρκίνο είναι η Σλοβενία και η Ολλανδία, στις οποίες το ποσοστό ξεπερνά το 30%, ενώ στον αντίποδα βρίσκονται η Ρουμανία και η Βουλγαρία με τα ποσοστά τους να βρίσκονται κάτω από το 20%.

Αύξηση τις πλαστικές και αισθητικές χειρουργικές επεμβάσεις Αύξηση καταγράφεται, σε παγκόσμιο επίπεδο, των χειρουργικών επεμβάσεων Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής, κατά 5% το 2017 σε σχέση με το 2016, γεγονός που κατά τους ειδικούς καταδεικνύει την εμπιστοσύνη των ασθενών στις χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται από πλαστικούς επανορθωτικούς και αισθητικούς χειρουργούς. Το ίδιο διάστημα, όμως καταγράφεται μείωση των μη χειρουργικών παρεμβάσεων από πλαστικούς χειρουργούς κατά 4% το

A E N

2017 σε σχέση με το 2016, γεγονός που οι επιστήμονες αποδίδουν στην εφαρμογή των τεχνικών αυτών (και) από μη εξειδικευμένους ιατρούς ή και μη ιατρούς . Πρόκειται για τα βασικά συμπεράσματα της παγκόσμιας ετήσιας έρευνας της Διεθνούς Εταιρείας Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής (ISAPS), όπου συμμετείχε και η Ελλάδα, και τα οποία ανακοινώθηκαν πρόσφατα στο Παγκόσμιο Συνέδριο στο Μαϊα-

μι των ΗΠΑ. Στο ίδιο συνέδριο ανακοινώθηκαν και οι 10 δημοφιλέστερες επεμβάσεις της Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής. Η αυξητική στήθους κρατά τα πρωτεία ανάμεσα στις πλαστικές επεμβάσεις (ποσοστό 15.6%) και ακολουθεί η λιποαναρρόφηση (14.6%). Στις επόμενες δύο θέσεις βρίσκονται επεμβάσεις που γίνονται στο πρόσωπο, η βλεφαροπλαστική (12.5%) και η ρινοπλαστική (8.1%). Στην 5η θέση της χρυσής δεκάδας είναι η κοιλιοπλαστική (7.5%). Ακολουθεί η ανόρθωση μαστών (1%) και στην 7η θέση η λιπομεταφορά προσώπου (5.6%). Μία ακόμη επέμβαση στο στήθος, η μειωτική, βρίσκεται στη δεκάδα με ποσοστό 4.5%. Το facelift (4.3%) είναι στην 9η θέση και η δεκάδα ολοκληρώνεται με την επέμβαση της αυξητικής γλουτών με λιπομεταφορά (3.1%). Η πλέον δημοφιλής μη χειρουργική μέθοδος εξακολουθεί να είναι η ενέσιμη Βουτυλινική Τοξίνη (Botox) όντας στην πρώτη θέση και ακολουθούν τα ενέσιμα εμφυτεύματα, τα lasers, η χρήση νημάτων για την ανόρθωση του προσώπου, οι αυτόλογες και ετερόλογες μεσοθεραπείες κ.α. Πηγή: protothema.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#

• ΜΑΙΕΥΤΙΚΟ • ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟ • ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ • ΑΙΜΟ∆ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ • ΤΜΗΜΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ • ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ (ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) • ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ • ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΝ∆ΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ • ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ • ΜΟΝΑ∆Α ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ • ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ • ΓΝΑΘΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ • ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ • ΟΡΘΟΠΑΙ∆ΙΚΟ • ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟ • ΩΡΛ • ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟ • ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΟ • ΚΑΡ∆ΙΟΛΟΓΙΚΟ ••ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΑ∆Α ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ • ΤΜΗΜΑ ΕΝ∆ΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

∆ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ • ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΣ • ΤΜΗΜΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ • ΑΞΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΣ • ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ • ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ • ΠΛΗΡΕΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ • ΤΜΗΜΑ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑΣ • ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΛΙΠΟΜΕΤΡΗΣΗΣ • ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ • ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΜΟΝΑ∆ΕΣ • ΜΟΝΑ∆Α ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ • ΜΟΝΑ∆Α ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ • ΜΟΝΑ∆Α ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ • ΜΟΝΑ∆Α ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΝΕΟΓΝΩΝ ΟΜΑ∆ΕΣ • ∆ΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ • ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΚΩΣΕΩΝ • ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΧΕΡΙΟΥ, ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ • ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ • ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ • ΜΑΣΤΟΥ • ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΧΕΡΙΟΥ, ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ • ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ • (ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΙ∆ΙΚΟΤΗΤΩΝ)

thessalias@iaso.gr, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 #16#