ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ 7ος ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ by Θεσσαλική Press

Υγεία

Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Σ Ο ∆ Η Γ Ο Σ Θ Ε Σ Σ Α Λ Ι Α Σ Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 6 • Τ Ε Υ Χ Ο Σ 7

σ. 8-9

Ελπίς: Παρουσίαση οργανωµένου Χειρουργικού τµήµατος

σ. 32 σ. 66-67 Συνέντευξη της Προέδρου της Αντικαρκινικής Εταιρείας Λάρισας κας Ρ. Σουλτούκη

Κατάγµατα ισχίου στους ηλικιωµένους

σ. 69-70-71

Οφθαλµολογικό κέντρο Iris: Μοναδικό Σύγχρονο ∆ιαθλαστικό Κέντρο στην κεντρική Ελλάδα

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

∆ιανέµεται δωρεάν σε όλη την Θεσσαλία

ΠΑΙΔΙ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

AΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

Ολιστική φροντίδα για άτοµα µε νόσο Alzheimer, σύνδροµα άνοιας και συναφείς ψυχικές διαταραχές. Επιστηµονικά υπεύθυνοσ: Κωνσταντίνοσ Γάτοσ

Τηλ.: 24210-78540, 78580, 78589, 78583 ∆ιεύθυνση: Γιάννη Φάτση 1, Αλυκές, Βόλος, Τ.Κ. 38500

Άνοια, να θυµηθώ να µη ξεχάσω! •Πως ορίζεται η άνοια; Μαθαίνω τι είναι η άνοια! Υπάρχουν πολλά είδη! Οι άνοιες (νόσος Alzheimer, αγγειακή άνοια, άνοια ως επακόλουθο τραυµατισµού κτλ), αποτελούν µία σειρά από κλινικά σύνδροµα που χαρακτηρίζονται από πολλαπλές διαταραχές σε επίπεδο γνωσιακών λειτουργιών. Πάνω από 70 αίτια µπορούν να προκαλέσουν άνοια, ακόµη και σε ασθενείς ηλικίας µικρότερης τω 60 ετών. Η άνοια είναι συνήθως µία εκφυλιστική, προοδευτικά εξελισσόµενη και µη αναστρέψιµη βλάβη του ανθρώπινου εγκεφάλου. •Ποια είναι τα συνηθέστερα συµπτώµατα; Αναγνωρίζω τα αρχικά συµπτώµατα! Τα συνηθέστερα συµπτώµατα της άνοιας είναι: η µείωση της γενικής νοητικής επάρκειας των ασθενών, η διαταραχή της ικανότητας µάθησης και µνήµης, η δυσχέρεια λόγου µε εµφανή δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων, πρόβληµα στην αίσθηση του προσανατολισµού, της αντίληψης, της συγκέντρωσης και της κρίσης, οι αλλαγές στη διάθεση, η απάθεια, η δυσκολία στην εκτέλεση καθηµερινών εργασιών, η σύγχυση, το να επαναλαµβάνεται ένα άτοµο, η διαταραχή της συµπεριφορικής προσαρµογής του στο περιβάλλον και στις αλλαγές αυτού, η µείωση της ικανότητας επίλυσης προβληµάτων και η αδυναµία εκπλήρωσης του κοινωνικού ρόλου του ατόµου. •Γιατί είναι χρήσιµη η έγκαιρη διάγνωση; Φροντίζω να επισκεφθώ εξειδικευµένο ιατρό! Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει σηµασία γιατί η νόσος επηρεάζει όχι µόνο τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Συχνά δηµιουργεί στους φροντιστές συναισθήµατα θυµού, ντροπής, ενοχών και πένθους, φέρνοντάς τους στα ψυχικά και σωµατικά όριά τους. Θέτονται µια σειρά από ηθικά ζητήµατα, συµπεριλαµβανοµένου εκείνου της διατήρησης της αξιοπρέπειας του ασθενούς. Η πρώιµη διάγνωση δίνει τα χρονικά περιθώρια ενηµέρωσης, αποδοχής της κατάστασης, διατήρησης της ποιότητας ζωής και προγραµµατισµού για το µέλλον όλων αυτών των ατόµων. Η έγκαιρη διάγνωση σε πρώιµο στάδιο, αυξάνει τις πιθανότητες παράτασης της παραµονής του ασθενούς σε ικανοποιητικό νοητικό επίπεδο! •Θεραπεύεται η άνοια; Αποδέχοµαι ότι δεν υπάρχει πραγµατική θεραπεία! ∆υστυχώς δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τις περισσότερες από τις µορφές της άνοιας. Εξαίρεση αποτελεί η αγγειακή άνοια όπου µε την ρύθµιση των παραγόντων κινδύνου (υψηλής χοληστερόλης, υπέρτασης, διαβήτη κτλ) επιβραδύνεται ή σταµατά η εξέλιξη της. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, εφαρµόζονται προγράµµατα νοητικής ενδυνάµωσης, τα οποία στοχεύουν στην αξιοποίηση των γνωστικών λειτουργιών και του νοητικού αποθέµατος του ατόµου. •Γιατί στη κλινική «Άγιος Γεώργιος; Επιλέγω τη καλύτερη διεπιστηµονική οµάδα! Η κλινική «Άγιος Γεώργιος», είναι µία εξειδικευµένη Νευρολογική νοσηλευτική µονάδα, επανδρωµένη µε κατάλληλα εκπαιδευµένο προσωπικό µε µακροχρόνια εµπειρία στα σύνδροµα της άνοιας. Συµµετέχει σε διεθνείς µελέτες και έχει εξελίξει το δικό της πρωτοποριακό και διεθνώς αναγνωρισµένο τεστ «Κλινική ∆οκιµασία Γάτος» (GCT-test), σύµφωνα µε το οποίο εξατοµικεύετε η φροντίδα των ασθενών. ∆ιαθέτει 2 πτέρυγες υπό την εποπτεία ειδικών ψυχιάτρων και νευρολόγων, καθώς και µονάδα αυξηµένης φροντίδας. Στη κλινική εδρεύουν ακτινολογικό, µικροβιολογικό και εξοπλισµένο νευροφυσιολογικό εργαστήριο για την διενέργεια ηλεκτροµυογραφηµάτων, τµήµα φυσικοθεραπείας, κινησιοθεραπείας και αποκατάστασης, τµήµα αντιµετώπισης ασθενών τελικού σταδίου, καθώς και παθολογικός τοµέας (συνεργασία µε ειδικό χειρουργό για την αντιµετώπιση επιπεπλεγµένων ελκών πιέσεως-κατακλίσεων). Λειτουργεί εξωτερικό νευρολογικό ιατρείο για έλεγχο, έγκαιρη διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία νευρολογικών και ανοϊκών ασθενών, αλλά και µέριµνας για τους συγγενείς, συνοδούς και φροντιστές. Επιπλέον υπάρχει πρόνοια για φροντίδα στο σπίτι και κατ’ οίκον νοσηλεία. Η κλινική είναι πλήρως στελεχωµένη επί 24ώρου βάσεως!

* Η κλινική είναι συµβεβληµένη µε τον Εθνικό Ασφαλιστικό Φορέα Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

edi to rial

ο ιδιαίτερα πρωτοποριακό ιατρικό περιοδικό “Θεσσαλών Υγεία” που κρατάτε στα χέρια σας έχει ως στόχο τη συμβολή στην

πρόληψη και τη θωράκιση της υγείας των πολιτών με πλήρη ενημέρωση για όλα τα θέματα υγείας από επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων. Η Θεσσαλική Press έχοντας συναίσθηση της ευαισθησίας του χώρου στον οποίο αναφέρεται και εξελίσσεται, προσπαθεί διαρκώς με συνέπεια, επιμονή και τη δική σας στήριξη να επιτυγχάνει την άριστη ενημέρωση και ποιότητα στην επικοινωνία του ιατρού με τον πολίτη. Οι ιατροί μας αποτελούν τη δυναμική ομάδα του περιοδικού μας καθώς είναι πρόθυμοι να ενημερώσουν το κοινό μας και να λύσουν οποιαδήποτε απορία μας πάνω στο αντικείμενό τους. Εμείς με τη σειρά μας τους δίνουμε τη δυνατότητα να συνυπάρξουν σε ένα περιοδικό το οποίο σέβεται και εκτιμά τόσο τους ίδιους αλλά και τους πελάτες τους προασπίζοντας και αναλύοντας εξαιρετικά ενδιαφέροντα θέματα γύρω από την υγεία τα

Κλείστε έγκαιρα την καταχώρησή σας στο επόμενο τεύχος (Νοέμβριος 2016)

οποία απασχολούν μεγάλο εύρος ανθρώπων της κοινωνίας μας συνεχώς, σε μια εποχή που η υγεία και η επίσκεψη σε ιατρούς τείνει να γίνει είδος πολυτελείας. Έχοντας ως σταθερή προτεραιότητα τη διασφάλιση του υψηλότατου επιπέδου ενημέρωσης ελπίζουμε να είμαστε το ιατρικό σημείο αναφοράς για εσάς. Υπεύθυνη Marketing Κομματά Δήμητρα ΕΚ∆ΟΤΗΣ Βαγγέλης Κωνσταντάκος

ON LINE

Ο Ιατρικός οδηγός διανέµεται δωρεάν µε την εφηµερίδα «Θεσσαλική PRESS» 28ης Οκτωβρίου 85, ΒΟΛΟΣ, Τηλ.: 24210 36610, ΦΑΧ: 24210 34320 www.thessalikipress.gr - info@thessalikipress.gr 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Θεσσαλική press 2016 # 07

ΥΠΕΥΘΥΝΗ MARKETING ΚΟΜΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Ιφιγένεια Γιαννοπόυλου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ∆Α

Θεοδώρα Τζανή, ∆ήµητρα Κοµµατά, Έµη Τσόπανου, Αντώνης Παπαϊωάννου, Χριστίνα Ράπτη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6-7 ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ 8-9 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ από τον Α. Σταύρου, ΕπιστημονικόςΥπεύθυνοςΧειρουργικού Τμήματος της Κλινικής ΕΛΠΙΣ 10-11 Χριστίνα Βερυκούκη «Σακχαρώδης διαβήτης της κύησης» 12-13 Ιωάννης Γ. Καράγγελος «Περί Υπογονιμότητας» 14-15 ΠαναγιώτηςΘ.Πολύζος«Ινομυώματα» 16-17 Κώστας Πισσαρίδης «Η Θεραπεία της Σταθερής -Στεφανιαίας Νόσου» 18-19 Λαΐνης Ανδρέας / Λαΐνη Ευφροσύνη «Τεστ ΠΑΠ, Thin Prep ΠΑΠ» 20-21 Ράνια Σουλτούκη / Έλενα Λαμπρονίκου «Διαπίστευση Βιοπαθολογικού – Μικροβιολογικού Εργαστηρίου&ΠοιότηταΕξετάσεων»

44-45 Κ ένταυρος,ΚέντροΦυσικήςΙατρικής & Αποκατάστασης 46-47 Αναστασία Νικολοπούλου «Δερματοχάλαση Βλεφάρων» 48-49 Αντώνιος Κ. Ντάφος «Καταρράκτης» 50-51 Ιωάννης Ν. Τσιαμπαλής «Νέες Τεχνολογίες στην ΟφθαλμολογίαΑναίμακτηΑγγειογραφίαLaser–OCT» 52-53 Περσεφόνη Φώλια – Παπαλεξανδρή «Καινούρια Μαμά – Παιδίατρος» 54-55 ΔιονύσηςΒ.Φερφέλης«Σακχαρώδης Διαβήτης, Θεραπευτικές Επιλογές» 56-57 Κωνσταντίνος Θ. Πάτσης «Αυξητική – Ανόρθωση Στήθους & Αποκατάσταση του Μαστού» 58-59 ΕυαγγελίαΒ.Παπαγεωργίου«Καπνιστές &ΧρόνιαΑποφρακτικήΠνευμονοπάθεια»

22-23 Ιωάννου – Κώστογλου Ο.Ε. – Μικροβιολογικό Κέντρο

60-61 Α λέξης Σταύρου «ΚαρκίνοςΠαχέοςΕντέρου–Ορθού»

24-25 Έλενα Καμπέρη «Όλες οι Απαντήσεις σε ότι μας απασχολεί για ένα Υγιές Χαμόγελο»

62-63 Ελένη Ε. Παπακρίβου «ΗΚυστεοουρητηρικήΠαλινδρόμηση & η Ενδοσκοπική Θεραπεία της»

26-27 Λ ιλίκα Καστανίδου «Hollywood Smile, ΑποκτήστετοΧαμόγελοπουΟνειρεύεστε»

64-65 Δημήτρης Ντάλιος «Επισκευή του Ακουστικού Βαρηκοΐας σας»

28-29 Μ αρία Τσιμπούκη «Η Ορθοδοντικός Απαντά σε Όλες σας τις Απορίες»

66-67 ΣυνέντευξηαπότηνΡάνιαΣουλτούκη, Πρόεδρο της Αντικαρκινικής Εταιρείας Λάρισας

30-31 Ι ωάννης Βοσινάκης «Αρθραλγίες – Αρθρίτιδες» 32-33 Γεώργιος Α. Γάτος «ΚατάγματαΙσχίουστουςΗλικιωμένους» 34-35 ΧριστίναΓεωργίου«ΤενοντίτιδεςΆνω Άκρου&ΣύνδρομοΚαρπιαίουΣωλήνα» 36-37 Σ τυλιανός Ι. Χαϊδεμενάκης «Οστεοαρθρίτιδα Νέα Επιδημία του 21ου Αιώνα» 38-39 ΚωνσταντίνοςΕ.Ευσταθίου«Θεραπεία Προστάτη με Laser» , Θεοδώρα Α. Καροτσάκη«ΧοληστερίνηκαιΚαρδιά» 40-41 ΑχιλλέαςΜάνδαλος«ΌσαθαΘέλατε να Ρωτήσετε στον Οφθαλμίατρο» 42-43 Θωμάς Μπαλιάκος «Διαθλαστική Χειρουργική»

68 Ελένη Αμπελά «Θρομβοφιλία» 69-70-71 Οφθαλμολογικό Κέντρο Iris , Ευτυχία Τούλιου – Πίπη «Λευκοκορία» 72 Ελένη Ε. Θώδου «Βιοψία Κατόπιν Παρακέντησης με Λεπτή Βελόνα» 73 Α θανάσιος Παπαδάκης «ΤοΕπάγγελματουΛογοθεραπευτήΣήμερα» 75 Δ ημήτρης Νικολάου, Οδοντοτεχνικό Εργαστήριο 77 Ε παμεινώνδας Α. Κουτσιαρής «Στυτική Δυσλειτουργία» 79 Σ τέλλα Βελίκη «Προληπτική Οφθαλμολογική Εξέταση στα Παιδία» 81ΚέλλυΧριστοπούλου«ΓλαύκωμαΔεύτερη Αιτία Τύφλωσης στον Κόσμο» # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Αλέξης Σταύρου, MD, MSc

Γενικός Χειρουργός

Επιστημονικός Υπεύθυνος Χειρουργικού τμήματος

Ανθίμου Γαζή 118 Βόλος τηλ. 24210 94000

Η κλινική “ΕΛΠΙΣ” είναι μια σύγχρονη διαγνωστική και θεραπευτική μονάδα της Θεσσαλίας. Από την ίδρυσή της το 1960 διαδραματίζει σταθερά πρωταγωνιστικό ρόλο στο χώρο της ιδιωτικής υγείας και αποτελεί σημείο αναφοράς για την ποιοτική φροντίδα υγείας και την εταιρική φιλοσοφία που δίνει έμφαση στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ασθενών. Αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται με το άριστο ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, τον σύγχρονο και αξιόπιστο εξοπλισμό της και τις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις .

κε Σταύρου πώς είναι οργανωμένη η Κλινική ? Στην Κλινική είναι ανεπτυγμένα τμήματα του Παθολογικού τομέα (παθολογικό, καρδιολογικό, πνευμονολογικό, νευρολογικό), του Χειρουργικού τομέα (Γενικής Χειρουργικής, Ουρολογίας, Ορθοπεδικής, ΩΡΛ, Οφθαλμολογίας), τα οποία μαζί με το Ακτινολογικό και το Μικροβιολογικό Εργαστήριο συνεργάζονται καθημερινά μεταξύ τους έτσι ώστε ο ασθενής να λαμβάνει μια ολοκληρωμένη και σωστή ιατρική περίθαλψη. Οι Διευθυντές των Τμημάτων και οι συνεργάτες τους είναι ιατροί με εμπειρία και σύγχρονη γνώση, καταξιωμένοι επιστήμονες στην κοινωνία της Μαγνησίας. Η σύγχρονη χειρουργική για να είναι αποτελεσματική απαιτεί να υπάρχει διαρκής υποστήριξη από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων έτσι ώστε τόσο η προεγχειρητική εκτίμηση όσο και η μετεγχειρητική ανάρρωση του ασθενή να γίνεται με απόλυτη ασφάλεια και σύμφωνα με τα πιο σύγχρονα ιατρικά δεδομένα. Τι δυνατότητες έχει αυτή τη στιγμή το Χειρουργικό Τμήμα , πόσο εκσυγχρονισμένο είναι ? Το Χειρουργικό Τμήμα, του οποίου έχω την τιμή να διευθύνω για περισσότερα από οχτώ χρόνια, είναι οργανωμένο έτσι ώστε να παρέχει υψηλού επιπέδου πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη σε χειρουργικούς ασθενείς όλο το 24ωρο και πάντα μέσα στις δυνατότητες της Κλινικής. Διαθέτει 4 χειρουργικές αίθουσες, μία εξ αυτών κατασκευάσθηκε εξ ολοκλήρου πρόσφατα, οι οποίες έχουν τελευταίας τεχνολογίας αναισθησιολογικά μηχανήματα και χειρουργικό εξοπλισμό ενώ σε άλλες δύο αναβαθμίσθηκε ο υπάρχων εξοπλισμός. Μοναδικός μας σκοπός είναι οι επεμβάσεις να διενεργούνται σύμφωνα με αυστηρούς κανόνες ασφάλειας για τον ασθενή και να παρέχεται στους συνεργάτες χειρουργούς ό,τι πιο σύγχρονο έχει να επιδείξει η ιατροτεχνολογία. Πρόσφατα η αίθουσα των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων εξοπλίσθηκε με ένα βραβευμένο και καινοτόμο σύστημα εικόνας της Karl Storz, το SPIES 1, με το οποίο επιτυγχάνεται εξαιρετική υψηλής ευκρίνειας (FULL HD) εικόνα του χειρουργικού πεδίου κατά τη διάρκεια των επεμβάσεων. Ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις της χειρουργικής, οι οποίες απαιτούν να προκαλείται το μικρότερο δυνατό τραύμα στο ανθρώπινο σώμα κατά τη διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων (minimal invasive surgery), το χειρουργείο διαθέτει πλήρη εξοπλισμό

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

λαπαροσκοπικών πολλαπλών χρήσεων εργαλείων και τις νεότερες πηγές ενέργειας. Στις

χειρουργικές αίθουσες υπάρχει επίσης ακτινοσκοπικό μηχάνημα που μας παρέχει τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης ακτινογραφίες και μηχάνημα υπερήχων με το οποίο γίνεται υπερηχογραφική εξέταση του τελικού τμήματος του εντέρου για τη διάγνωση και χειρουργική αντιμετώπιση συριγγίων και αποστημάτων του πρωκτού. Σήμερα όλες οι επεμβάσεις της χειρουργικής γίνονται λαπαροσκοπικά ? Η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι η επανάσταση που έγινε στη θεραπεία των χειρουργικών παθήσεων. Έχει καθιερωθεί ως χειρουργική μέθοδος για τις περισσότερες επεμβάσεις, από τις πιο απλές όπως είναι η σκωληκοειδεκτομή, η χολοκυστεκτομή και η κήλη μέχρι τις πιο βαριές και σύνθετες όπως είναι η αφαίρεση τμημάτων εντέρου, του ήπατος και του παγκρέατος. Τα οφέλη της μεθόδου είναι πολλά. Γίνεται με ελάχιστο χειρουργικό τραύμα, με μικρή απώλεια αίματος, επιτυγχάνεται γρήγορη έξοδος από την κλινική και γρήγορη ανάρρωση. Μειώνονται οι μετεγχειρητικές επιπλοκές από το καρδιοαναπνευστικό και η πιθανότητα δημιουργίας συμφύσεων μέσα στην κοιλιά ενώ υπάρχει η δυνατότητα επισκόπησης των

περισσοτέρων ενδοκοιλιακών - εσωτερικών οργάνων με τη λαπαροσκόπηση. Στα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι και η εξάλειψη των επιπλοκών που σχετίζονται με τη χειρουργική τομή (κήλη, μόλυνση) και το μικρότερο κόστος νοσηλείας Στην Κλινική γίνονται καθημερινά επεμβάσεις γενικής χειρουργικής, κλασσικής και λαπαροσκοπικής, (εντερεκτομές, χολοκυστεκτομές, σκωληκοειδεκτομές, κήλες, επεμβάσεις για αιμορροιδοπάθεια και συρίγγια, κύστεις κόκκυγα, κ. ά), ενώ αντιμετωπίζονται και ασθενείς που νοσηλεύονται στα άλλα Τμήματα εφόσον παρουσιάσουν χειρουργικό πρόβλημα (για παράδειγμα παροχετεύσεις αποστημάτων ή ενδοκοιλιακών συλλογών από κακοήθεις παθήσεις, αντιμετώπιση ελκών κατάκλισης σε χρονίως πάσχοντες κατακεκλιμένους ασθενείς, κ.ά.). Στο χειρουργικό έργο, μέγιστη είναι η συμβολή των αναισθησιολόγων της Κλινικής, οι οποίοι έχουν μεγάλη εμπειρία σε όλα τα είδη αναισθησίας (γενική αναισθησία, ραχιαία και επισκληρίδιος, νευρικοί αποκλεισμοί). Το Χειρουργικό Τμήμα διαθέτει κρεβάτια σε μονόκλινους και δίκλινους θαλάμους με κλιματισμό και μπάνιο ενώ οι χειρουργημένοι ασθενείς, εφόσον κριθεί απαραίτητο μετά το χειρουργείο, μπορεί να νοσηλευθούν και σε θάλαμο αυξημένης φροντίδας όπου γίνεται συνεχής καταγραφή και παρακολούθηση (monitoring) των ζωτικών τους λειτουργιών (αναπνοές, αρτηριακή πίεση, ηλεκτροκαρδιογράφημα, πίεση οξυγόνου στο αίμα).με ιατρική παρακολούθηση από έμπειρους - ειδικευμένους γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό.

Με τις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες, η οικονομική επιβάρυνση των ασθενών είναι σημαντική ? Η Κλινική είναι συμβεβλημένη με τον ΕΟΠΥΥ και με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η συμμετοχή του Ταμείου όμως περιορίζεται στο κόστος μόνο της νοσηλείας και φθάνει σε ποσοστό 70%. Το υπόλοιπο κόστος που αφορά χειρουργικά υλικά και ιατρικές αμοιβές θα πρέπει να καλυφθούν από τον ασθενή. Είναι γεγονός ότι οι οικονομικές δυνατότητες ειδικά των ασθενών στην περιοχή της Μαγνησίας έχουν μειωθεί σημαντικά και αν σκεφθεί κανείς ότι πολλές φορές μια ασθένεια συνοδεύεται από προσωρινή απώλεια εισοδήματος λόγω της αδυναμίας του ασθενή να εργασθεί, τότε τα οικονομικά δεδομένα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Ταυτόχρονα η Κλινική έχει να

αντιμετωπίσει την έλλειψη ρευστότητας που προκαλεί η καθυστέρηση πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ. Σκοπός μας όμως ήταν και είναι η μικρότερη δυνατή οικονομική επιβάρυνση του ασθενή χωρίς να γίνεται καμιά έκπτωση στο επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών. Αυτό το πετύχαμε αφενός με την απόκτηση ποιοτικών και αξιόπιστων λαπαροσκοπικών εργαλείων πολλαπλών χρήσεων που είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθεί το κόστος των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων σημαντικά (για παράδειγμα πριν από μερικά χρόνια το set των εργαλείων που χρησιμοποιούνταν για μια λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή κόστιζε 700€ ενώ σήμερα με τα εργαλεία πολλαπλών χρήσεων είναι περίπου 60€). Αφετέρου με την εφαρμογή πρωτοκόλλων ταχείας ανάρρωσης των ασθενών (enhanced recovery) που επιτρέπουν στον ασθενή να επιστρέψει στο σπίτι του ή την εργασία του υγιής πολύ γρήγορα. Σημαντικό ρόλο στην ταχεία επάνοδο των ασθενών σε φυσιολογικούς ρυθμούς έχουν και οι σύγχρονες μέθοδοι αναισθησίας και μετεγχειρητικής αναλγησίας που εφαρμόζουν οι αναισθησιολόγοι που υποστηρίζουν το Χειρουργικό Τμήμα. Βασικό μέλημα είναι να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό το κόστος αλλά και το χρόνο που ο ασθενής θα παραμείνει νοσηλευόμενος. Ποιες είναι οι προοπτικές για την Κλινική ? Η Κλινική “ΕΛΠΙΣ” αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της πόλης του Βόλου και λειτουργεί αδιάλειπτα για περισσότερα από 50 χρόνια. Οι ιδρυτές της Κλινικής, οι αείμνηστοι Δημήτρης Παπαϊωάννου και Παναγιώτης Γεννηματάς υπήρξαν εξαίρετοι άνθρωποι και πρωτοποριακοί για την εποχή τους χειρουργοί. Στα 50 αυτά χρόνια συνεργάσθηκαν με την Κλινική, πολλοί και αξιόλογοι γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων. Σήμερα η Κλινική συνεχίζει να διοικείται από τα παιδιά του Δ. Παπαϊωάννου, γιατροί και αυτοί, παραμένοντας συνεπείς με τις αξίες των ιδρυτών της που απαιτούσαν το σεβασμό στον ασθενή και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης. Η πολιτική της Κλινικής εστιάζει στις ανάγκες και τις προσδοκίες των ασθενών, επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση σε υποδομές και τεχνολογία, τη διασφάλιση σταθερού περιβάλλοντος για το προσωπικό και τη δημιουργία νέων συνεργασιών με όλο και περισσότερους γιατρούς της πόλης μας. Προσπαθούμε όμως και να κρατούμε χαμηλούς τόνους και να πορευόμαστε σύμφωνα με τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας που δεν επιτρέπει την ανακοίνωση, ας μου επιτραπεί η έκφραση, «επιστημονικών πυροτεχνημάτων» τα οποία διακινούνται κυρίως από το Internet και τις εφημερίδες αποκλειστικά και μόνο για την προσέλκυση «ασθενών-πελατών». Δυστυχώς όμως η ανταγωνιστική ιατρική που επικουρείται από την πληρωμένη διαφήμιση τείνει να επικρατήσει και στην πόλη μας εκμεταλλευόμενη την αδράνεια των ελεγκτικών μηχανισμών. Διαρκής επιδίωξη της Κλινικής ήταν και είναι να παρέχει ποιοτική ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα και να ακολουθεί τις επιστημονικές εξελίξεις με στοχευμένες επενδύσεις.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΓΥΝΑΙΚΑ

Σακχαρώδης διαβήτης της κύησης ΒΕΡΥΚΟΥΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Μαιευτήρας Χειρούργος Γυναικολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ε τον όρο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης (ΣΔΚ) χαρακτηρίζουμε τη διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της κύησης. Αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική παθολογική κατάσταση στην εγκυμοσύνη, της οποίας η διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση μπορεί να αποτρέψει τους κινδύνους που προκύπτουν από την ύπαρξή της. Η κύηση αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής κάθε γυναίκας και η επιτυχής έκβασή της ένα ιδιαίτερα καθοριστικό σταθμό. Ο ρόλος του Μαιευτήρα Γυναικολόγου είναι, μέσω της τακτικής και σωστής παρακολούθησης, να προλάβει και να αντιμετωπίσει έγκαιρα τις καταστάσεις εκείνες οι οποίες μπορούν να διαταράξουν την ομαλή πορεία της κύησης και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του εμβρύου ή και της μητέρας. Ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης είναι μία κατάσταση που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και η διάγνωση της γίνεται με εργαστηριακές εξετάσεις, που δείχνουν ποικίλου βαθμού παθολογική ανοχή στους υδατάνθρακες. Πρόκειται για την συχνότερη επιπλοκή της κύησης με συχνότητα εμφάνισης 2-10% ενώ είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι αποτελεί προσωρινή διαταραχή η οποία αποκαθίσταται με το πέρας της κύησης. Τελείως διαφορετική κατάσταση είναι η περίπτωση κύησης σε έδαφος προϋπάρχοντος διαβήτη. Στις γυναίκες αυτές προϋπάρχει διαβήτης, τύπου 1, ή τύπου 2, ο οποίος είτε είναι γνωστός από πριν είτε μπορεί και να διαγνωστεί πρώτη φορά στην εγκυμοσύνη και συνεχίζει και μετά το πέρας αυτής. Ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης αφορά το 90% των περιπτώσεων, ενώ ο προϋπάρχων το 10%. 10

Αιτιολογία Κάθε κύηση είναι δυνητικά διαβητογόνος. Η εγκυμοσύνη προκαλεί αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης, ιδίως στο τέλος του 2ου και 3ου τριμήνου αυτής. Για τη δράση αυτή ευθύνονται οι παραγόμενες από τον πλακούντα κατά την κύηση ορμόνες (κορτιζόλη, προγεστερόνη, οιστραδιόλη, προλακτίνη, εμβρυϊκό πλακουντιακό γαλακτογόνο), οι οποίες παρουσιάζουν μέγιστη έκκριση κατά την 24η-28η εβδομάδα της κύησης και εμποδίζουν τη δράση της ινσουλίνης στο σώμα της εγκύου. Παράγοντες κινδύνου Μεγαλύτερες πιθανότητες έχει μια γυναίκα να εμφανίσει ΣΔΚ όταν υπάρχουν ένας ή περισσότεροι από τους εξής παράγοντες: • Ηλικία της γυναίκας άνω των 35. • Παχυσαρκία. Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης. • Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης. • Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη. Στις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος αυξάνεται σε 30-80% σε επόμενη κύηση. • Ιστορικό γέννησης νεογνού άνω των 4 κιλών ή παιδιού με συγγενείς ανωμαλίες. • Ιστορικό ανεξήγητου ενδομήτριου θανάτου. • Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. • Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (γονείς ή αδέλφια) ή διαβήτη κύησης. • Ιστορικό καθ΄ εξιν αυτομάτων εκτρώσεων. • Φυλή (Λατίνοι, Αφροαμερικάνοι). Έλεγχος για ΣΔ της κύησης Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γίνεται μέτρηση του σακχάρου νηστεί-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ας του αίματος κατά το 1οτρίμηνο, με σκοπό να ανευρεθούν οι γυναίκες εκείνες με προϋπάρχοντα ΣΔ και εκείνες με αυξημένο κίνδυνο για ΣΔΚ. Εάν η τιμή του σακχάρου νηστείας είναι >92 mg/dlτότε η έγκυος θεωρείται ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη (κύησης ή προϋπάρχοντα, ανάλογα με τα επίπεδα του σακχάρου) και θα πρέπει να έχει την κατάλληλη αντιμετώπιση. Στις υπόλοιπες εγκύους που η τιμή σακχάρου είναι φυσιολογική, ακολουθεί δεύτερος έλεγχος μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας κύησης, οπότε συνήθως εκδηλώνεται ο ΣΔΚ, με καμπύλη σακχάρου. Σύμφωνα με τα νέες κατευθυντήριες οδηγίες η καμπύλη γίνεται με χορηγηση75 γραμμαρίων γλυκόζης και έλεγχο σακχάρου νηστείας, μιας και δύο ωρών μετά. Φυσιολογική τιμή σακχάρου νηστείας θεωρείται τιμή<93 mg/ dl, στην 1η ώρα <180 mg/dl και στη 2η<153 mg/dl. Εάν έστω και μια τιμή σακχάρου είναι ίση ή μεγαλύτερη από τα θεσπισμένα όρια, τότε τίθεται η διάγνωση ΣΔ κύησης. Γυναίκες που έχουν κάποιον από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου έχουν ένδειξη να κάνουν καμπύλη σακχάρου και κατά το πρώτο τρίμηνο. Επίδραση του ΣΔ στην εξέλιξη της κύησης Οι αυξημένες τιμές σακχάρου κι η μη καλή ρύθμιση του μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην μητέρα, όσο και στο έμβρυο και μετέπειτα στο νεογνό. • Γυναίκες με ΣΔΚ έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης προεκλαμψίας

και υπέρτασης, καθώς και εμφάνισης ουρολοιμώξεων λόγω γλυκοζουρίας. Επίσης, αυξημένος είναι και ο κίνδυνος εμφάνισης υδράμνιου, αύξησης δηλαδή του αμνιακού υγρού. Όλα αυτά μπορεί να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό και αύξηση της μητρικής θνησιμότητας. Τέλος, οι γυναίκες αυτές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ΣΔ τύπου 2 στο μέλλον. • Όσον αφορά το έμβρυο ο ΣΔ μπορεί να προκαλέσει σημαντική αύξηση του βάρους του, με αποτέλεσμα εμφάνισης μακροσωμίας. Ο βαθμός της μακροσωμίας έχει άμεση σχέση με τη δυνατότητα διενέργειας φυσιολογικού τοκετού ή καισαρικής τομής. Σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού τα μεγάλα έμβρυα έχουν αυξημένο κίνδυνο για τραυματισμό, δυστοκία ώμων και περιγεννητική ασφυξία γι’ αυτό και συχνά γίνεται επιλεκτική καισαρική. Σπανιότερα, μπορεί να εμφανισθεί υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια του εμβρύου, καθυστερημένη ενδομήτρια ανάπτυξη, ενώ αιφνίδιος ενδομήτριος θάνατος επίσης σχετίζεται με ΣΔΚ. • Το νεογνό έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμίας και υπασβεστιαιμίας αμέσως μετά τον τοκετό. Ακόμα, επειδή ο ΣΔΚ προκαλεί καθυστέρηση στην πνευμονική ωρίμανση τα νεογνά αυτά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ιδιοπαθούς συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας. • Τα παιδιά αυτά, ανεξάρτητα από το βάρος γέννησης, είναι κατά 30% υπέρβαρα σε σχέση με παιδιά φυσιολογιών κυήσεων, ενώ έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη στην ενήλικο ζωή. Παρακολούθηση Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή ρύθμιση του σακχάρου κατά την κύηση έχουν καθοριστική σημασία για την εξέλιξη και έκβαση της. Βασικός στόχος είναι η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου. Αυτό σημαίνει ότι η έγκυος θα πρέπει να ελέγχει το σάκχαρο της με μετρήσεις νηστική και μια ή δυο ώρες μετά το γεύμα. Ο αυτοέλεγχος στην αρχή τουλάχιστον μέχρι να μάθει η γυναίκα να ρυθμίζει το σάκχαρο είναι συχνός (4-6 μετρήσεις) και οι γλυκαιμικοί στόχοι είναι:

Γλυκόζη νηστείας < 95 mg/dl Γλυκόζη 1 ώρα μετά το γεύμα < 140 mg/d Γλυκόζη 2 ώρες μετά το γεύμα < 120 mg/dl Επί υπάρξεως μακροσωμίας εμβρύου Γλυκόζη νηστείας: 70-80mg/dl Γλυκόζη 1 ώρα μετά τα γεύματα:100-120 mg/dl Θεραπευτική αντιμετώπιση 1. Δίαιτα (εξατομικευμένη) Η ισορροπημένη διατροφή και η διατήρηση ευγλυκαιμίας είναι ο κύριος τρόπος αντιμετώπισης. Οι υδατάνθρακες πρέπει να αποτελούν το 35-40%, οι πρωτεΐνες το 20% και τα λίπη το 40 % των ημερησίων θερμίδων. Το ημερήσιο όριο θερμίδων εξαρτάται από το βάρος της γυναίκας, την ηλικία κύησης και τον αριθμό των εμβρύων και θα πρέπει να κατανέμεται σε τρία κύρια γεύματα και τρία ενδιάμεσα μικρότερα. 2. Άσκηση Όταν δεν υπάρχει μαιευτική αντένδειξη η ημερήσια άσκηση όπως το περπάτημα, ιδιαίτερα μετά το φαγητό, βοηθάει στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου. 3. Φαρμακευτική αγωγή Στις έγκυες εκείνες, που δε καταφέρνουν να ρυθμίσουν το σάκχαρο με τη

δίαιτα και την άσκηση, είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης πάντα όμως σε συνδυασμό με τα δυο πρώτα. 4. Συνεχής παρακολούθηση Ο ΣΔΚ απαιτεί τη συνεχή συνεργασία της εγκύου, του μαιευτήρα και του ενδοκρινολόγου. Η γυναίκα πρέπει να μάθει να ελέγχει και να παρακολουθεί το σάκχαρό της και σε συνεννόηση με τους γιατρούς της να κάνει τον κατάλληλο εργαστηριακό έλεγχο. Τοκετός Η παρουσία ΣΔΚ δεν αποτελεί από μόνη της ένδειξη για καισαρική τομή. Εφόσον η ρύθμιση του σακχάρου είναι ικανοποιητική και δεν υπάρχει κάποια μαιευτική αντένδειξη, η γυναίκα μπορεί να γεννήσει φυσιολογικά στο τέλος της κύησης. Συμπεράσματα Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης αποτελεί την πιο συχνή επιπλοκή της εγκυμοσύνης. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή ρύθμιση έχουν καθοριστική σημασία για την έκβαση της εγκυμοσύνης και τη γέννηση ενός υγιούς μωρού. Αυτό απαιτεί τη τακτική παρακολούθηση από γυναικολόγο και ενδοκρινολόγο και τη συνεχή συνεργασία τους.

Dr. ΒΕΡΥΚΟΥΚΗ Ι. ΧΡΙΣΤΙΝΑ Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ασκληπιού 17 (4ος όροφος), Λάρισα T: 2410 539 990 | 6944 376 806 • F: 2410 539 990 E: christinaverikouki@gmail.com # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΓΥΝΑΙΚΑ

Περί υπογονιμότητας ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΓΓΕΛΟΣ Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος Μετεκ/νος σε θέματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, Επιστημονικός συνεργάτης ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ύμφωνα με τον Π.Ο.Υ υπογόνιμο θεωρείται ένα ζευγάρι, που βρίσκεται στην αναπαραγωγική ηλικία, έχει σεξουαλικές επαφές, χωρίς προφυλάξεις ή χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων, αλλά η γυναίκα αδυνατεί να μείνει έγκυος. Χρονικό διάστημα προσπαθειών ενός έτους, θεωρείται απαραίτητο, για γυναίκες κάτω των 35 ετών και για χρονικό διάστημα προσπαθειών 6μήνου, θεωρείται, επίσης, απαραίτητο, για ηλικίες άνω των 35ετών. Η πιθανότητα, να μείνει έγκυος η γυναίκα τον πρώτο μήνα, αγγίζει το 25-30% κι εκτιμάται, ότι μόνο το 80-85% των φυσιολογικών ζευγαριών, θα πετύχουν εγκυμοσύνη, τον πρώτο χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι ένα στα πέντε ζευγάρια, είναι υπογόνιμο ή 300.000 ζευγάρια στην Ελλάδα, είναι υπογόνιμα. Η γυναικεία υπογονιμότητα, αγγίζει το 40%, το ίδιο ποσοστό περίπου και η ανδρική υπογονιμότητα κι έχουμε ένα ποσοστό 20%, ανεξήγητης-ιδοπαθούς υπογονιμότητας. Η υπογονιμότητα,διακρίνεται σε πρωτοπαθή,δευτεροπαθή, ανδρική και γυναικεία. Δευτεροπαθής, χαρακτηρίζεται η ανικανότητα σύλληψης, μετά την γέννηση ενός παιδιού κι έχει αυξητική τάση, τα τελευταία χρόνια. Μεγάλη ηλικία της μητέρας, στο δεύτερο παιδί, ένα μαιευτικό ιστορικό, όπως εργώδης πρώτος τοκετός-μαιευτικοί χειρισμοί-ενδομήτριες λοιμώξεις-συμφύσεις, είναι αίτια, που χαρακτηρίζουν την δευτεροπαθή υπογονιμότητα. Αίτια πρωτοπαθούς υπογονιμότητας Σαλπιγγικός παράγοντας: χειρουργικές γυναικολογικές επεμβάσεις ή φλεγμονώδεις καταστάσεις, του γεννητικού συστήματος, μπο12

ρούν να δημιουργήσουν απόφραξη των σαλπίγγων. Ορμονικές διαταραχές: οι ορμόνες στην αναπαραγωγική ηλικία, της γυναίκας βρίσκονται σε κατάσταση ισορροπίας. Διαταραχές αυτών, όπως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)αυξημένη προλακτίνη, ωχρινική ανεπάρκεια, πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, θυροειδοπάθεια, υπο-υπεργοναδοτροπικός υπογοναδισμός, οδηγούν σε αραιομηνόρροια, αμηνόρροια, ανωοθυλακιορρηκτικές καταστάσεις. Ενδομητρίωση: είναι η δεύτερη σε συχνότητα πάθηση μετά τα ινομυώματα κι ορίζεται, ως η ανάπτυξη και λειτουργία, έκτοπου ενδομητρικού ιστού. Αγγίζει το 10-20% σε υγιείς γυναίκες και το 15-40% σε υπογόνιμες γυναίκες. Ως αίτια αναγνωρίζονται η γενετική προδιάθεση και η παλινδρόμηση, της εμμήνου ρύσεως. Δημιουργεί εκτεταμένες συμφύσεις, διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας, δυσλειτουργία σαλπίγγων, μικρή εμφυτευτική ικανότητα των εμβρύων κι ενδοπεριτοναική φλεγμονή. Ηλικία: μεγαλώνοντας η γυναίκα, μειώνεται η γονιμότητά της. Η μέγιστη γονιμότητα της προσδιορίζεται στην ηλικία των 24ετών (86%) και στην ηλικία των 45ετων, αγγίζει μόλις το 0.1%. Εξετάσεις, όπως, FSH-LH-E2AMH-ANAΣΤΑΛΤΙΝΗ-ΙΝΧΙΜΠΙΝΗ Β, φανερώνουν τις ωοθηκικές εφεδρείες. Συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας, όπως αγενεσία-υποπλασία μήτρας- μονόκερος- δίκερος- διδελφυς μήτρα, μήτρα με διάφραγματοξοειδής, μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα. Φλεγμονές των γεννητικών οργάνων, κόλπου, τραχήλου, ενδομητρίου, σαλπίγγων δημιουργούν προβλήματα. Η ενδομητρίτιδα είναι

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

υπεύθυνη, για ανεξήγητη στειρότητα σε ποσοστό 14% και καθ’ εξιν αποβολές σε ποσοστό 22%. Χειρουργικές γυναικολογικές επεμβάσεις, όπως, κύστεις ωοθηκών, συμφύσεις, ινομυωματεκτομές, πολύποδες ενδομητρίου-τραχήλου. Χημειοθεραπεία-ακτινοβολία: γυναίκα, που υποβάλλεται σε τέτοιες θεραπείες, χρήζει κατάψυξης ωοθηκικού ιστού για μελλοντική μεταμοσχευσή του ή ωρίμανσης πρωτογε-

νών ωοθυλακίων in vitro. Παχυσαρκία: είναι μια κατάσταση, με υπερβολική εναπόθεση λίπους στο σώμα, σε τέτοιο βαθμό, που έχει επιπτώσεις στην υγεία. Υπέρβαρη θεωρείται η γυναίκα με (δείκτη μάζας σώματος) ΒΜΙ μεταξύ 25-29.9 και παχύσαρκη αυτή με ΒΜΙ >30. Καταστάσεις ,όπως αμηνόρροια- αραιομηνόρροια- ανωοθυλακιορρηξία, είναι αναμενόμενες. Εκτός των ανωτέρω συχνοτέρων και συνηθεστέρων αιτιών,υπάρχουν και οι γενετικοί παράγοντες, όπως γονιδιακές βλάβες και χρωμοσωματικές ανωμαλίες (αριθμητικές-δομικές), που σχετίζονται με την ανδρική στειρότητα (ολιγο- ασθενο-τερατοσπερμία), την γυναικεία στειρότητα και τις καθ’ εξιν αποβολές. Χρωμοσωματικές ανωμαλίες Μονοσωμία του φυλετικού χρωμοσώματος Χ (45Χ) στις γυναίκεςσύνδρομο Turner. Παρουσία ενός επιπλέον φυλετικού χρμοσώματος Χ (47ΧΧΥ) στους άνδρες- σύνδρομο Klinefelter

Σε ποσοστό 12% των ανδρών με υπογονιμότητα ή στειρότητα, παρατηρείται αριθμητική ανωμαλία των φυλετικών χρωμοσωμάτων ή κάποια δομική αναδιάταξη των χρωμοσωμάτων. Σε άνδρες υπογόνιμους ή στείρους, με φυσιολογικό καρυότυπο κι ανωμαλίες στον αριθμό ή στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, είναι αυξημένη η συχνότητα των χρωμοσωματικών ανωμαλιών στα σπερματοζωάρια, κυρίως των φυλετικών. Η μειωμένη κινητικότητα, δεν συσχετίζεται με χρωμοσωματικές ανωμαλίες, το αντίθετο συμβαίνει με την μορφολογία και τον αριθμό αυτών. Σε υγιείς ανδρες ποσοστό 3-4% των σπερματοζωαρίων, έχει ανωμαλίες στον αριθμό και το 10% στη δομη των χρωμοσωμάτων. Στη γυναίκα ανάλογα με την ηλικία της, τα ποσοστά ανωμαλιών κυμαίνονται απο 1.5-20% ΚΑΘ’ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Ποσοστό 15% των κυήσεων, παλινδρομούν από μη συστηματικές αιτίες. Σε ζευγάρια με τρείς αποβολές, απαιτείται, λεπτομερής εργαστηριακός έλεγχος. Καρυότυπος και στους δύο γονείς: σε ποσοστό 7% των ζευγαριών, ένας γονέας, μπορεί να εχει κάποια ισοζυγισμένη χρωμοσωμιακή αναδιάταξη, που στον ίδιο δεν προκαλεί κάποια κλινική επίπτωση, όμως, σε μη ισοζυγισμένη μορφή στο έμβρυο, προκαλεί παλινδρόμηση της κύησης ή γέννηση παιδιού, με χρωμοσωμιακή βλάβη. Σήμερα είναι εφικτή και η προεμφυτευτική διάγνωση εμβρύων με χρωμοσωμιακές βλάβες, σε γυναίκες, που συμμετέχουν σε προγράμματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με αποτέλεσμα την επιλογή των σωστών εμβρύων.

ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανθρώπινη αναπαραγωγή είναι μια διαδικασία, που λαμβάνουν μέρος χιλιάδες γονίδια. Πολλά απ’ αυτά, σχετίζονται με τη σπερματογένεση κι εμπλέκονται στις κυριότερες αιτίες, της ανδρικής υπογονιμότητας. Μικροελλείματα στο χρωμόσω-

μα Υ, προκαλούν από ολιγοσπερμία μέχρι αζωοσπερμία. Μεταλλάξεις στο γονίδιο της κυστικής ινωσης (CTFR) και συγγενής αμφοτερόπλευρη απόφραξη του σπερματικού πόρου (CBAVD). Στο γονίδιο αυτό εχουν περιγραφεί περισσότερες απο 1500 μεταλλάξεις και πολυμορφισμοί με συχνότερη την μετάλλαξη F508del. Οι άνδρες με κυστική ινωση είναι υπογόνιμοι στο 95%, εξαιτίας της απόφραξης των σπερματικών πόρων (αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία). Η σπερματογένεση ολοκληρώνεται και η συλλογή των σπερματοζωαρίων, γίνεται με βιοψία όρχεων. Σύνδρομο μη απόκρισης στα ανδρογόνα: φυλοσύνδετο νόσημα, που χαρακτηρίζεται, απο ελαττωματική αρρενοποίηση σε άτομα με καρυότυπο 46ΧΥ, λόγω ελαττωματικής λειτουργίας του υποδοχέα των ανδρογόνων. Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός και σύνδρομο Kallman: αδυναμία φυσιολογικής έκκρισης γοναδοτροπινών, λόγω βλάβης στο σύστημα υποθαλάμου-υπόφυσης. Όταν συνδυάζεται και με ανοσμία, έχουμε το σύνδρομο Kallman. ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια: χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα γοναδοτροπινών. Οι κυριότερες γενετικές αιτίες, είναι οι χρωμοσωματικές ανωμαλίες, η γαλακτοζαιμία, οι μεταλλάξεις στον υποδοχέα της FSH και της LH και τέλος η προμετάλλαξη του εύθραυστου Χ. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών(PCOS): έχουν ενοχοποιηθεί αρκετά γονίδια, που αφορούν κυρίως, την ωογένεση, την έκκριση της ινσουλίνης και τη βιοσύνθεση των ανδρογόνων. Υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός και σύνδρομο Kallman: προκαλεί πρωτοπαθή αμηνόρροια. Από τα ανωτέρω προκύπτει, ότι η διάγνωση της αιτίας της υπογονιμότητας, μπορεί να είναι απλή, αλλά συγχρόνως και πολύ σύνθετη, γι’ αυτό η σωστή διάγνωση ειναι πολύ σημαντική και καθοριστική, για την περαιτέρω σωστή καθοδήγηση του ζευγαριού, που πρέπει πάντα ν’ αντιμετωπίζεται ως μονάδα.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΓΥΝΑΙΚΑ

ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ Dr. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Θ. ΠΟΛΥΖΟΣ Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος Ειδικός Αναπαραγωγής, Μέλος του Institute of Life – Μονάδα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στο Μαιευτήριο Ιασώ

www.drpolyzos.gr Ιατρείο Βόλου: Τηλ. 24210 22988

α ινομυώματα της μήτρας είναι μη καρκινικές μάζες (όγκοι) της μήτρας που συχνά εμφανίζονται κατά την αναπαραγωγική ηλικία. Τα ινομυώματα, που ονομάζονται επίσης και μυώματα δεν σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας και σχεδόν ποτέ δεν αναπτύσσονται σε καρκίνο. Μερικά ινομυώματα αναπτύσσονται ταχύτατα και μερικά μπορεί να συρρικνωθούν από μόνα τους. Τα ινομυώματα ποικίλουν σε μέγεθος, από μικρά όσο ένας σπόρος, μέχρι μία μεγάλη μάζα που μπορεί να διογκώσει τη μήτρα. Τρεις στις τέσσερις γυναίκες θ’ αναπτύξουν ινομυώματα της μήτρας κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μία στις τρεις Ελληνίδες εμφανίζει ινομυώματα στη μήτρα μέχρι την ηλικία των 35 χρονών. Τα ινομυώματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. 1. Τα εσωτερικά ινομυώματα της μήτρας, τα οποία μπορεί: Να εμποδίσουν τη φυσιολογική σύλληψη και τη διακίνηση των σπερματοζωαρίων Να δυσκολέψουν την εμφύτευση εμβρύων κατά την πραγματοποίηση εξωσωματικής γονιμοποίησης. 2. Τα μεγάλα ινομυώματα εξωτερικά της μήτρας, που μπορεί: Να επηρεάσουν τη συλληπτική λειτουργία των σαλπίγγων. Να προκαλέσουν ανωμαλίες στο μυομήτριο και διαταραχή της φυσιολογίας του. Να αυξήσουν την πιθανότητα αποβολών. Τα εσωτερικά ινομυώματα και κυρίως τα άνω του ενός εκατοστού, 14

πρέπει να αφαιρούνται με τη μέθοδο της υστεροσκόπησης. Τα δε εξωτερικά αντιμετωπίζονται συνήθως λαπαροσκοπικά, εκτός αν είναι σχετικά μικρά σε μέγεθος (κάτω των 4 εκατοστών), που συνήθως δεν ενοχλούν και δεν χρειάζεται ν’ αφαιρεθούν. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Περίπου μία στις δύο γυναίκες παρουσιάζουν συμπτώματα όπως: • Μη φυσιολογική μητρορραγία • Πυελική πίεση • Πόνο στην λεκάνη ή στην πλάτη • Δυσκοιλιότητα • Ενοχλήσεις στο ουροποιητικό σύστημα • Υπογονιμότητα • Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ΑΙΤΙΑ Οι γιατροί δεν γνωρίζουν τα ακριβή αίτια, αλλά έρευνες και κλινική εμπειρία υποδεικνύουν τους παρακάτω παράγοντες: Γενετικές αλλαγές: Σε πολλά ινομυώματα, που διαφέρουν από τα φυσιολογικά κύτταρα των μυών της μήτρας, βρίσκονται γονιδιακές αλλαγές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ινομυώματα είναι κληρονομικά. Ορμόνες : Οιστρογόνα και προγεστερόνη, δύο ορμόνες που τονώνουν την ανάπτυξη των τοιχωμάτων της μήτρας, φαίνεται ότι προωθούν την ανάπτυξη ινομυωμάτων. Τα ινομυώματα τείνουν να συρρικνώνονται

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

μετά την εμμηνόπαυση. Άλλοι παράγοντες κινδύνου: Ουσίες που βοηθούν το σώμα να διατηρήσει ιστούς όπως η ινσουλίνη,

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη ινομυωμάτων. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Υπάρχουν λίγοι γνωστοί παράγοντες κινδύνου, εκτός από το να είναι μια γυναίκα στην αναπαραγωγική ηλικία: Κληρονομικότητα: Μια γυναίκα με μητέρα ή αδερφή που είχαν ινομυώματα, είναι σε υψηλό κίνδυνο ν’ αναπτύξει και η ίδια. Φυλή: Οι μαύρες γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν ινομυώματα από τις γυναίκες διαφορετικών φυλετικών ομάδων. Άλλοι παράγοντες: Η εμφάνιση της περιόδου σε μικρή ηλικία, η διατροφή (πολύ κόκκινο κρέας και λιγότερο

Τα ινομυώματα συχνά εντοπίζονται κατά τη διάρκεια μίας εξέτασης ρουτίνας της πυέλου. Αν υπάρχουν συμπτώματα, ο γιατρός θα δώσει εντολή για κάποιες από τις παρακάτω εξετάσεις: • Υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων. • Εργαστηριακές εξετάσεις: Περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος, όπως για να αποκλειστούν διαταραχές αιμορραγίας, προβλήματα θυρεοειδούς κ.λ.π. • Μαγνητική Τομογραφία (MRI) • Υστερο- υπερηχογράφημα • Υστερο- σαπλιγγογραφία • Υστεροσκόπηση σε λαχανικά και φρούτα), η κατανάλωση αλκοόλ, φαίνεται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ινομυωμάτων.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΩΝ Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι μια απόφαση που θα παρθεί από κοινού με το γιατρό. Υπάρχουν διάφορες παράμετροι που συνυπολογίζονται, όπως η ηλικία, η επιθυμία για εγκυμοσύνη, το μέγεθος και ο αριθμός των ινομυωμάτων. Η θεραπεία των ινομυωμάτων διακρίνεται σε φαρμακευτική - συντηρητική και σε χειρουργική θεραπεία. Η συντηρητική θεραπεία έγκειται σε τακτική παρακολούθηση και ορμονική αγωγή. Η δε χειρουργική θεραπεία είναι απαραίτητη όταν τα ινομυώματα παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους (ιδίως ταχεία ). Η συνηθέστερη μορφή θεραπείας είναι η χειρουργική αντιμετώπιση. Η αφαίρεση μπορεί να γίνει με ινομυωματεκτομή ή με υστερεκτομή. Η ινομυωματεκτομή διατηρεί τη μήτρα και δίνει τη δυνατότητα στην ασθενή να κάνει παιδιά. Μπορεί να γίνει είτε λαπαροσκοπικά, είτε με ανοιχτό χειρουργείο. Αυτό εξαρτάται από το μέγεθος, τον αριθμό και τη θέση των ινομυωμάτων. Η λαπαροσκοπική ινομυωματεκτομή είμαι μέθοδος με σαφή συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι της ανοιχτής, καθώς μετά την επιτυχή αφαίρεση των ινομυωμάτων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η γυναίκα επιστρέφει στις καθημερινές της δραστηριότητες. Υποβλεννογόνια ινομυώματα Τα υποβλεννογόνα ινομυώματα που εντοπίζονται κάτω από την εσωτερική στιβάδα της μήτρας, μπορούν ν’ αντιμετωπισθούν με υστεροσκοπική ινομυωματεκτομή. Σ’ αυτήν την περίπτωση, δεν απαιτείται καμία απολύτως τομή, ενώ δεν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί νοσηλεία. Σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από την υστερεκτομή, υπάρχει ποσοστό υποτροπής. Μικροί όγκοι που δεν ανιχνεύει ο γιατρός ούτε στο χειρουργείο, μπορεί τελικά ν’ αναπτυχθούν και να χρήζουν πάλι θεραπείας. Μπορεί επίσης ν’ αναπτυχθούν νέα ινομυώματα που να απαιτούν ή όχι θεραπεία.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ Του Καρδιολόγου ΚΩΣΤΑ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ Διδάκτωρος του Πανεπιστημίου Αθηνών

στεφανιαία νόσος (Σ.Ν.), δηλαδή η δημιουργία αθηροσκληρωτικών πλακών, προέρχεται από χρόνια ήπια φλεγμονή των στεφανιαίων αρτηριών. Την δημιουργία αθηροσκλήρωσης, ευνοούν ορισμένοι παράγοντες. Το κάπνισμα, η υπερχοληστεριναιμία (αύξηση LDL ή/και μείωση HDL), η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η μεγάλη ηλικία και τα γονίδια από τους γονείς, είναι οι κυριότεροι. Οι σημαντικές στενώσεις μπορεί να δημιουργούν συμπτώματα λόγω ισχαιμίας (η προσφορά αίματος και οξυγόνου μετά από τη στένωση είναι μικρότερη από τις ανάγκες του μυοκαρδίου σε αυτά). Τα συμπτώματα μπορεί να είναι σταθερός προβλέψιμος στηθαγχικός πόνος, (συνήθως οπισθοστερνικός, που εμφανίζεται σε σωματική κόπωση ή ψυχική καταπόνηση και διαρκεί για λίγα λεπτά), ή δύσπνοια ή εξάντληση, ή αίσθημα παλμών, ή συγκοπτικό επεισόδιο, χωρίς πόνο (ισοδύναμα στηθάγχης), ή μπορεί να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα για αρκετό καιρό και μετά ξαφνικά, να εκδηλωθεί σαν οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (έμφραγμα STEMI, ή NSTEMI, ή ασταθής στηθάγχη), ή και θάνατος. Αφού βεβαιώσουμε την ύπαρξη Σ.Ν, με σιγουριά μεγαλύτερη από 85% (αποδεκτός βαθμός αβεβαιότητος για την Ιατρική επιστήμη), με τις μη επεμβατικές μεθόδους, ξεκινούμε φαρμακευτική θεραπεία, αλλαγή τρόπου ζωής και καταπολέμηση των παραγόντων κινδύνου (διακοπή καπνίσματος, περισσότερο βάδισμα, μείωση λήψης κεκορεσμένων και trans λιπαρών, μείωση λήψης χοληστερίνης κλπ). Επίσης πρέπει να εκτιμήσουμε – υπολογίσουμε τον ετήσιο κίνδυνο θανάτου του ασθενούς και επιπλέον να αποφασίσουμε αν χρειάζεται να διενεργηθεί κλασική στεφανιογραφία. Η θεραπεία της σταθερής χρονίας Σ.Ν. αποσκοπεί αφ’ ενός στην βελτίωση της πρόγνωσης – παράτασης της ζωής, μειώνοντας το έμφραγμα και τον θάνατο και αφ’ ετέρου στη μείωση του στηθαγχικού πόνου, άρα στην καλύτερη ποιότητα ζωής. Η θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα και όπου χρειάζεται επαναγγείωση, δηλα-

δή εγχείρηση by- pass ή αγγειοπλαστική. Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει δύο σκέλη, της μειώσεως- εξαλείψεως του στηθαγχικού πόνου και της αποφυγής εμφράγματος και θανάτου. Για την εξάλειψη του στηθαγχικού πόνου, πρέπει να μειώσουμε την ισχαιμία του μυός, αφ’ ενός μειώνοντας τις ανάγκες του μυοκαρδίου σε αίμα, αφ’ ετέρου αυξάνοντας την προσφορά αίματος μετά την στένωση. Έτσι χορηγούμε φάρμακα 1ης επιλογής και αν η στηθάγχη δεν μειωθεί επαρκώς προσθέτουμε φάρμακα 2ης επιλογής. Αν υπάρχουν αντενδείξεις ή παρενέργειες σε όλα τα φάρμακα 1ης επιλογής χορηγούμε τα φάρμακα 2ης επιλογής. Τα φάρμακα 1ης επιλογής είναι τα νιτρώδη ταχείας δράσεως (υπογλώσσια) συν β-Αναστολείς ή Διλτιαζέμη (ή Βεραπαμίλη). Αν οι παλμοί είναι χαμηλοί μπορούμε να χορηγήσουμε διυδροπυριδινικούς ανταγωνιστές ασβεστίου (π.χ. αμλοδιπίνη). Αν η στηθάγχη είναι έντονη, συγχορηγούμε β-Αναστολέα με διυδροπυριδινικό ανταγωνιστή ασβεστίου. Τα φάρμακα 2ης επιλογής είναι τα νιτρώδη μακράς διαρκείας δράσεως, η Ιβαμπραδίνη (μειώνει τους παλμούς αν υπάρχει φλεβοκομβικός ρυθμός), η Νικορανδίλη, η Τριμεταζιδίνη και η Ρανολαζίνη (κυρίως για Σ. Διαβητικούς). Τα φάρμακα για την αποφυγή του εμφράγματος είναι: α) η Ασπιρίνη (αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο που μειώνει την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβου και εμφράγματος σε

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

περίπτωση που ραγεί η αθηροσληρωτική πλάκα). Αν υπάρχει δυσανεξία ή αντένδειξη γι’ αυτήν χορηγείται Κλοπιδογρέλη. Συγχορήγηση ασπιρίνης με κλοπιδογρέλη, ή με τους νεώτερους, ισχυρότερους, ανταγωνιστές των ADP υποδοχέων των αιμοπεταλίων όπως η Τικαγρελόρη γίνεται σε τοποθέτησηDEStent (για 6 μήνες και ενδεχομένως περισσότερο), ή σε οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (για 12 μήνες και ενδεχομένως περισσότερο). β) Στατίνη με σκοπό την μεγάλη μείωση της LDL χοληστερίνης ώστε να μην αυξάνονται οι αθηροσκληρωτικές πλάκες και γ) Ανταγωνιστής μετατρεπτικού ενζύμου της Αγγειοτασίνης (α- ΜΕΑ, π.χ. Ραμιπρίλη) ιδίως σε συνύπαρξη υπέρτασης, ή Σ. Διαβήτου, ή κλάσματος εξωθήσεως μικρότερου από 40%. Αν ο α-ΜΕΑ δεν είναι ανεκτός, μπορεί να δοθεί Ανταγωνιστής των υποδοχέων της Αγγειοτασίνης ΙΙ (ARBΣαρτάνη π.χ. Iρμπερσαρτάνη), αν και δεν υπάρχουν μελέτες για το ενδεχόμενο κλινικό τους όφελος στην χρόνια σταθερή Σ.Ν.. Η πρόγνωση της Σ.Ν., εξαρτάται από τον ετήσιο κίνδυνο θανάτου από αυτήν. Αυτός μπορεί να είναι ψηλόςμεγαλύτερος από 3%, χαμηλός-μικρότερος από 1% και ενδιάμεσος μεταξύ 1 και 3%. Ο υπολογισμός του ετησίου κινδύνου θανάτου, βοηθά κυρίως στην ανεύρεση όσων θα ωφεληθούν με παράταση ζωής, από εγχείρηση by-pass, ή ενδεχομένως από αγγειοπλαστική με τα 2ης γενιάς DEStents. Η βέλτιστη φαρ-

μακευτική θεραπεία θα αρχίσει άμεσα και στις τρείς ομάδες πρόγνωσης. Η πρόγνωση της σταθερής Σ.Ν. εξαρτάται: α) Από κλινικούς παράγοντες, με κυριότερο τη βαρύτητα της στηθάγχης. Επίσης από τη συνύπαρξη άλλων επιβαρυντικών παραγόντων όπως σακχαρώδους διαβήτη κλπ. β) Από τη λειτουργικότητα της αριστερής κοιλίας (Α.Κ.) της καρδιάς, δηλαδή το κλάσμα εξωθήσεως (η συσταλτικότητα της Α.Κ.). Όσο μικρότερο αυτό, τόσο μειώνεται η επιβίωση. Αυτό υπολογίζεται με υπερηχοκαρδιογράφημα. γ) Από τον βαθμό-έκταση της ισχαιμίας σε εξετάσεις κοπώσεως είτε με ΗΚΓφημα, είτε με σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου. Η εκτεταμένη-έντονη ισχαιμία μαζί με το μειωμένο κλάσμα εξωθήσεως, είναι τα ισχυρότερα ευρήματα που προβλέπουν μειωμένη επιβίωση. δ) Από την ανατομία των στεφανιαίων αρτηριών, (Σ.Α.) δηλαδή το βαθμό στενώσεως, το σημείο στενώσεως του αυλού και αν υπάρχει στένωση σε μία σε δύο ή και στις τρείς στεφανιαίες αρτηρίες ή στο στέλεχος (ο κοινός κορμός από όπου εκφύονται η περισπωμένη και η προσθία κατιούσα Σ.Α.). Η ανατομία των στεφανιαίων αρτηριών θα αξιολογηθεί με αξονική στεφανιογραφία (CCTA) για τον σκοπό της εκτίμησης του ετησίου κινδύνου θανάτου και σπάνια θα χρειαστεί η κλασική στεφανιογραφία γιά αυτήν την εκτίμηση.

Κλασική στεφανιογραφία θα χρειαστεί να διενεργηθεί αν ο κίνδυνος θανάτου είναι μεγαλύτερος από 3% ανά έτος (με σκοπό την επαναγγείωση όπου χρειάζεται-ταιριάζει), ή αν ο ετήσιος κίνδυνος θανάτου είναι μεταξύ 1% και 3% και εξακολουθεί να επιμένει έντονη σταθερή στηθάγχη, παρά τη βέλτιστη φαρμακευτική θεραπεία. Επίσης θα διενεργηθεί κλασική στεφανιογραφία εξ’ αρχής, αν το κλάσμα εξωθήσεως είναι μικρότερο από 50% και συνυπάρχει στηθάγχη. Επιπλέον θα διενεργηθεί αυτή, αν με τα αποτελέσματα των μη επεμβατικών διαγνωστικών εξετάσεων, δεν υπάρχει σαφής διάγνωση.

Μετά τη διενέργεια της κλασικής στεφανιογραφίας, θα υπολογίσουμε τηνέκταση (ανατομική βαρύτητα συν πολυπλοκότητα) της στεφανιαίας νόσου με το SYNTAX score ή το SYNTAX score II και τον εγχειρητικό κίνδυνο θανάτου με το STS score ή το νέο EuroSCORE ΙΙ. Η απόφαση για επαναγγείωση θα ληφθεί με γνώμονα την παράταση ζωής ή/και εξάλειψη του στηθαγχικού πόνου, αν υπάρχουν σημαντικές στενώσεις που προκαλούν έντονη ισχαιμία. Όσο αυξάνεται η έκταση-βαρύτητα της Σ.Ν. τόσο συστήνεται η διενέργεια εγχειρήσεως by-pass, λόγω της παρατάσεως ζωής και της μειώσεως των μειζόνων καρδιαγγειακών συμβαμάτων (MACCE) που προσφέρει αυτή. Προτιμάται η εγχείρηση by-pass σε: α) Νόσο τριών αγγείων με συμμετοχή του προσθίου κατιόντος, ιδίως αν συνυπάρχει σακχαρώδης διαβήτης, με μέτρια και αυξημένη έκταση της Σ.Ν.. β) Νόσο του στελέχους με μέτρια και αυξημένη έκταση της Σ.Ν.. γ) Επαναστένωση σε DE stent που είχε τοποθετηθεί στο πρώτο και μέσο τριτημόριο του προσθίου κατιόντος. δ) Νόσο τριών αγγείων και μειωμένο κλάσμα εξωθήσεως 35-50%. Η αγγειοπλαστική προτιμάται, εφ’ όσον εξακολουθεί η στηθάγχη παρά τη βέλτιστη φαρμακευτική θεραπεία: α) Σε νόσο ενός ή δύο αγγείων που δεν υπάρχει στένωση στο πρώτο τριτημόριο του προσθίου κατιόντος. β) Σε πολυαγγειακή νόσο με μειωμένη έκταση- βαρύτητα της Σ.Ν. και αυξημένο κίνδυνο εγχειρητικού θανάτου. γ) Σε ηλικιωμένους πάνω από 80 ετών. δ) Σε αντένδειξη για εγχείρηση. Η μία ή η άλλη μέθοδος επαναγγείωσης μπορούν να διενεργηθούν, ανάλογα με την προτίμηση του ασθενούς, αφού του εξηγηθούν (από την ομάδα του θεράποντος καρδιολόγου, του καρδιοχειρουργού και του επεμβατικού καρδιολόγου), επακριβώς οι κίνδυνοι και τα οφέλη κάθε μεθόδου: α) Σε νόσο τριών αγγείων ή σε νόσο του στελέχους με μικρή έκταση-βαρύτητα της Σ.Ν. και μικρό εγχειρητικό κίνδυνο. β) Επίσης σε νόσο ενός ή δύο αγγείων με συμμετοχή του 1ου τριτημορίου του προσθίου κατιόντος. γ) Επιπλέον αν υπάρχει νεφρική ανεπάρκεια ή επιβαρυμένη λειτουργία της αριστερής κοιλίας. Όσον αφορά τη νόσο του στελέχους περιμένουμε τα αποτελέσματα της μελέτης EXCEL για το ποια μέθοδος επαναγγείωσης είναι καλύτερη σε μικρή και μέτρια έκταση-βαρύτητα των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών.

Περισσότερα Καρδιολογικά Άρθρα μπορεί να δει κάποιος στην ιστοσελίδα μου:

www.ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣΠΙΣΣΑΡΙΔΗΣΚ.gr

Η αγγειοπλαστική με τα BM stents (μόνο μεταλλικό πλαίσιο στήριξης του αυλού της αρτηρίας) και τα 1ης γενιάς Drug Eluting Stents (μεταλλικό πλαίσιο και φαρμακευτική ουσία κατά της επαναστένωσης – DES), δεν βρέθηκε να παρατείνει τη ζωή συγκριτικά με τη βέλτιστη φαρμακευτική θεραπεία. Με τα νέα, 2ης γενιάς, DES (περισσότερο βιοσυμβατά, με λιγότερη φλεγμονή στο εσωτερικό της αρτηρίας και καλύτερο πολυμερές για αυξημένη απελευθέρωση φαρμακευτικής ουσίας κατά της επαναστένωσης) everolimus και zotarolimus (Resolute) υπάρχει βελτίωση της επιβίωσης συγκριτικά με τη φαρμακευτική θεραπεία, στη σταθερή στεφανιαία νόσο. (BMJ 2014; 348g 3859 S.Windecker et al. Meta analysis of Medical therapy vs PCI with 2nd generation DES). Βεβαίως αυτή η βελτίωση της επιβίωσης με τα νέα, 2ης γενιάς, DES μένει να αποδειχθεί σε βάθος 15ετίας-20ετίας. Πάντα όμως η εγχείρηση by-pass θα προσφέρει μεγαλύτερη προστασία στον ασθενή γιατί προσφέρει επιπλέον αίμα στο μυοκάρδιο και επειδή ακόμη και αν μελλοντικά σχηματισθούν νέες ή επιδεινωθούν οι υπάρχουσες στενώσεις ή ακόμη και αν αποφραχθούν πλήρως όλες οι στεφανιαίες αρτηρίες πριν την ένωση των παρακαμπτηρίων μοσχευμάτων σε αυτές, θα λειτουργούν τα παρακαμπτήρια μοσχεύματα, προσφέροντας αίμα μετά τις αποφράξεις που θα επιτρέπει στην καρδιά να επιβιώσει και να λειτουργεί.

Πολλά θέματα έχουν ξεκαθαριστεί όσον αφορά τη θεραπεία της σταθερής Σ.Ν. και πολλά μένει να ξεκαθαριστούν. Η Ιατρική επιστήμη προχωρά, νέες μέθοδοι, υλικά και φάρμακα ανακαλύπτονται, μένει όμως να δοκιμαστούν σε βάθος χρόνου, σε τυχαιοποιημένες, πολυκεντρικές μελέτες με μεγάλο αριθμό ασθενών για να αξιολογηθούν επακριβώς τα οφέλη και οι ζημίες. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 2013 ESC guidelines on the management of stable C.A.D. Aug. 30, 2013 (http://eurheartj.oxfordjournals.org/ content/34/38/2949) 2014 ESC/EACTS Guidelines on myocardial revascularization 29 Aug, 2014 (http://eurheartj.oxfordjournals. org/content/early/2014/08/28/eurheartj. ehu278)

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛAΟΥ

ΓΥΝΑΙΚΑ

ΛΑΪΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ • ΙΑΤΡΟΣ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΟΣ • ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΛΑΪΝΗ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ • ΙΑΤΡΟΣ ΕΙΔ. ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΟΣ • THIN PREP ΠΑΠ ΤΕΣΤ

Τι είναι το τεστ Παπανικολάου; Το Τεστ Παπανικολάου ακόμα και σήμερα αποτελεί την μοναδική προληπτική εξέταση που έχει αξία, όχι μόνο γιατί ανακαλύπτει πολύ νωρίς τα προβλήματα του τραχήλου της γυναίκας, αλλά είναι ταυτόχρονα εύκολο, ανώδυνο, φθηνό και οι θεραπείες των προβλημάτων που ανακαλύπτει είναι απλές και ριζικές. Τι ανιχνεύει το τεστ Παπανικολάου; Πρωταρχικός στόχος του τεστ είναι να ανακαλύψει την εμφάνιση των κονδυλωμάτων (HPV) στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας και των προκαρκινικών αλλοιώσεων που δημιουργούν. Επιπλέον μας δίνει πληροφορίες για άλλους ιούς, φλεγμονές, μικρόβια, πολύποδες, αλλά και την ορμονική κατάσταση της γυναίκας. Τι είναι ο HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων); Είναι ένας πολύ κοινός ιός, που μεταδίδεται εύκολα με την επαφή και έχουν βρεθεί πάνω από 200 τύποι του. Κάποιοι από αυτούς (50 περίπου) παρουσιάζονται στο τράχηλο της γυναίκας και είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία του καρκίνου, άλλοι με μεγαλύτερη πιθανότητα (High Risk) και άλλοι με μικρότερη (Low Risk).To 80% των ανθρώπων θα έρθουν σε επαφή με αυτόν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Μπορεί να παραμείνει κρυμμένος χωρίς να δημιουργήσει βλάβες, ακόμα και πάρα πολλά χρόνια. Συχνά προκύπτει όταν είναι πεσμένες οι άμυνες του οργανισμού και μάλιστα χωρίς να φαίνεται, συνήθως και χωρίς κανένα σύμπτωμα. Και ενώ είναι τόσο συχνή η παρουσία του, ευτυχώς, σπάνια θα προκαλέσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, λόγω του Τεστ Παπανικολά-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ου και των νεότερων εξελίξεων στον τομέα της πρόληψης που θα αναφέρουμε παρακάτω. Πώς γίνεται το τεστ; Στο τεστ Παπανικολάου ο γιατρός συλλέγει κύτταρα από τον κόλπο και τον τράχηλο της γυναίκας χρησιμοποιώντας ένα βουρτσάκι και ενώ στο κλασικό τεστ τα απλώνει σε ένα διάφανο πλακάκι, στο ThinPrep το ξεπλένει σε ένα μπουκαλάκι με συντηρητικό υγρό. Η εξέταση διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό και είναι ανώδυνη. Τα υλικά αποστέλλονται στο κυτταρολογικό εργαστήριο όπου ο κυτταρολόγος, αφού τα κατεργαστεί, τα ελέγχει στο μικροσκόπιο. Ποιες γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο και πόσο συχνά; Όλες οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο μαζί με τη γυναικολογική εξέταση και το διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών. Οι γυναίκες στις οποίες έχει διαγνωσθεί πρόβλημα ελέγχονται κάθε 6 μήνες ή καμιά φορά και κάθε 4 μήνες. Ο ετήσιος έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται και μετά την εμμηνόπαυση. Τι διαγνωστική ακρίβεια έχει; Το κλασικό τεστ Παπ έχει περίπου 60%-75% ακρίβεια στην ανεύρεση παθολογικών κυττάρων. Αυτό συμβαίνει γιατί το δείγμα που συλλέγεται παραμένει σε ένα ποσοστό του στη συσκευή λήψης (βούρτσα, σπάτουλα) και μόνο το 20% επιστρώνεται στο γυάλινο πλακάκι που εξετάζουμε στο μικροσκόπιο. Επιπρόσθετα, ο τρόπος επί-

στρωσης του δείγματος τις περισσότερες φορές δημιουργεί πολλές αλληλοεπικαλυπτόμενες ομάδες κυττάρων και στην ουσία εμποδίζει τον κυτταρολόγο από το να εντοπίσει μικρές αρχικές βλάβες. Υπάρχουν άλλες μέθοδοι επεξεργασίας του δείγματος που να είναι πιο αξιόπιστες; Η μοναδική βελτίωση του τεστ Παπανικολάου ήρθε πριν από λίγα χρόνια με την αυτοματοποίηση της υγρής κυτταρολογίας (ThinPrep). Το δείγμα λαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο, αλλά το βουρτσάκι ή σπάτουλα τοποθετείται μέσα σε μπουκαλάκι με συντηρητικό υγρό όπου ξεπλένεται καλά. Κατά τον τρόπο αυτό: α) όλα τα κύτταρα που συλλέχθηκαν μεταφέρονται στο υγρό, β) εξασφαλίζεται η σωστή συντήρησή τους και το σημαντικότερο γ) επεξεργάζονται από το μηχάνημα της υγρής κυτταρολογίας το οποίο τα τοποθετεί τελικά σε ένα πλακάκι στοιχισμένα σε ένα στρώμα, γεγονός που καθιστά ευδιάκριτη και την πιο μικρή ανωμαλία. Τι πλεονεκτήματα έχει τελικά η μέθοδος αυτή; Η εξέταση και η διάγνωση του δείγματος από τον κυτταρολόγο είναι πιο εύκολη και πιο αξιόπιστη. Υπολογίζεται πως η ακρίβεια στη διάγνωση μπορεί να αυξηθεί μέχρι 25%. Αυτό μας δίνει συνολική ακρίβεια της εξέτασης περίπου 90%. Το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ειδικά σε περιπτώσεις παρακολούθησης προηγούμενων βλαβών του τραχήλου ή σε ασθενείς με ύποπτα ευρήματα ή ανακριβείς διαγνώσεις. Τι άλλα πλεονεκτήματα υπάρχουν; Στο υλικό που λαμβάνεται από τον τράχηλο της μήτρας και που προορίζεται για εξετάσεις με κυτταρολογία υγρής φάσης μπορεί ταυτόχρονα να πραγματοποιηθεί ανίχνευση και τυποποίηση (PCR) των στελεχών του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV-DNA Test), του έρπητα (HSV) και άλλων ιών, ανοσοκυτταροχημικές εξετάσεις (p16/ ki67, L1, E6 και Ε7 πρωτεΐνες- προγνωστικοί παράγοντες εξέλιξης των προκαρκινικών βλαβών του τραχήλου), μοριακές εξετάσεις (Real Time PCR) για χλαμύδια, μυκόπλασμα, ουρεόπλασμα, κ.ά, μικρόβια που ενέχονται στη δημιουργία φλεγμονών της μήτρας της γυναίκας και συμβάλλουν στην υπογονιμότητα. Η ανίχνευση των μικροβίων με μοριακό προσδιορισμό είναι 100% έγκυρη σε αντίθεση με τις αντίστοιχες μικροβιολογικές καλλιέργειες. Με ένα δείγμα κάνουμε πολλές εξετάσεις εύκολα & οικονομικά. - Κονδυλώματα (HPV-DNA Test) - Έρπητας (HSV) - Χλαμύδια - Μυκόπλασμα - Ουρεόπλασμα - Ανοσοκύτταροχημεία (p16/ki67, L1, E6 και Ε7 πρωτεΐνες)

πίσουμε εάν υπάρχει ο ιός και να προσδιορίσουμε τους τύπους του. Η εξέταση έχει τη δυνατότητα της ανεύρεσης του τύπου του ιού ακόμα και αν δεν έχει προκαλέσει ποτέ βλάβη. Έτσι έχει μεγάλη προγνωστική αξία για την παρακολούθηση βλαβών, εφαρμογή θεραπευτικών μεθόδων και γενικότερα την παρακολούθηση με τεστ Παπ. Συμπερασματικά και σύμφωνα με τα νέα παγκόσμια πιστοποιημένα πρωτόκολλα, η αντικατάσταση του κλασικού τεστ Παπανικολάου με το Thin Prep Pap Test σε συνδυασμό με το HPV-DNA Test έχουν σχεδόν τελειοποιήσει τον προληπτικό έλεγχο της γυναίκας. Τα κυτταρολογικά εργαστήριά μάς βρίσκονται στην Αθήνα, Θέτιδος 4 & Μιχαλακοπούλου ( Όπισθεν Χίλτον) και στο κέντρο του Βόλου, Γαλλίας 12, λειτουργικά, αισθητικά αναβαθμισμένα και πρόσφατα ανακαινισμένα. Είναι από τα πρώτα εργαστήρια στην Ευρώπη που εφάρμοσαν και συνεχίζουν να εφαρμόζουν την υγρή κυτταρολογία και το HPV-DNA test από το 1997. Ένα από τα αρτιότερα εξοπλισμένα εργαστήρια κυτταρολογίας με πλούσιο, σύγχρονο εξοπλισμό και διεκπεραιώνει πολύ μεγάλο αριθμό εξετάσεων ετησίως. Υιοθετεί διαρκώς νέες τεχνικές και μεθόδους που υποστηρίζουν τη διαγνωστική ακρίβεια των κυτταρολογικών εξετάσεων, διευκολύνοντας έτσι τον ασθενή αλλά και τον θεράποντα ιατρό στην επιλογή της προσφορότερης θεραπευτικής αντιμετώπισης. Τα προς εξέτασιν υλικά συνίστανται κυρίως σε επιχρίσματα αποφολιδωτικής κυτταρολογίας (Τεστ Παπ, κυτταρολογική εξέταση ούρων, πτυέλων, εκκρίματος μαστού κτλ. καθώς και σε αναρροφητικές βιοψίες δια λεπτής βελόνης (F.N.A.παρακέντηση) μαστού, θυρεοειδούς αδένα, σιελογόνων αδένων, λεμφαδένων κτλ.

Τι είναι η ανίχνευση και τυποποίηση με PCR του HPV (HPV-DNA Test); Ενώ στο τεστ Παπανικολάου μελετάμε την μορφολογία των κυττάρων, στις μοριακές εξετάσεις μελετάμε το γενετικό υλικό (DNA) τους. Προσπαθούμε να εντο-

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ – ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΡΑΝΙΑ ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ, Μικροβιολόγος – Βιοπαθολόγος ΕΛΕΝΑ ΛΑΜΠΡΟΝΙΚΟΥ, Μικροβιολόγος –Βιοπαθολόγος

να εργαστήριο είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία επιχείρησης /οργανισμού. Μιλώντας για ποιότητα μπορεί να έρχονται πολλά πράγματα στο μυαλό κάποιου. Όταν όμως πρόκειται για τις υπηρεσίες ενός εργαστηρίου η πιο σημαντική παράμετρος ποιότητας είναι φυσικά η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων που εκδίδει. Σίγουρα είναι σημαντικές κι άλλες παράμετροι της διαχείρισης, αλλά πόσο μπορεί να σώσει πιστεύετε την κατάσταση ένα εργαστήριο, που έχει για παράδειγμα εξυπηρέτηση κι ευγενέστατο προσωπικό, εάν τα αποτελέσματα που εκδίδει είναι συστηματικά λάθος; Τι σημαίνει ποιότητα κι αξιοπιστία εξετάσεων; Η εξέλιξη της ιατρικής διαγνωστικής είναι συνεχής και η γκάμα των προστιθέμενων εξετάσεων μεγάλη πάντα για το όφελος της έγκαιρης και έγκυρης διάγνωσης και παρακολούθησης της νόσου. Δεν αρκεί όμως ένα εργαστήριο να παράγει ένα αποτέλεσμα, αλλά θα πρέπει να διασφαλίζει με συνεχείς κι αξιόπιστες μεθόδους ελέγχου ότι είναι σωστό κι αποδεκτό. Ο έλεγχος της αξιοπιστίας των εργαστηριακών αποτελεσμάτων είναι κύρια υποχρέωση των εργαστηρίων. Η ποιότητα σχεδιάζεται και δεν είναι ποτέ τυχαία. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ποιότητα των εργαστηριακών εξετάσεων; Πρωτίστως είναι η επιστημονική κατάρτιση του υπεύθυνου Μικροβιολόγου Βιοπαθολόγου, ώστε να συσχετίζει και να αξιολογεί κλινικοεργαστηριακά ένα αποτέλεσμα σε σχέση με την κλινική εικόνα του ασθενούς, η εμπειρία του να επιλέγει τη σωστή κάθε φορά μέθοδο για την ολοκλήρωση της εξέτασης, προκειμένου να αποφευχθούν ψευδώς αρνητικά ή θετικά αποτελέσματα και η άρτια γνώση του για όλους τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν ένα αποτέλεσμα, από τη στιγμή της αιμοληψίας μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης. Ακολουθεί η σωστή επιλογή του εργαστηριακού εξοπλισμού και του ανθρώπινου

δυναμικού. Στη δύσκολη οικονομικά εποχή που διανύουμε οι παράγοντες αυτοί κάποιες φορές παύουν να είναι προτεραιότητα, λόγω αδυναμίας των εργαστηρίων να ανταπεξέλθουν οικονομικά στις υποχρεώσεις αυτές. Για όλα όμως τα προαναφερθέντα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες εσωτερικές και εξωτερικές διαδικασίες ελέγχου. Εδώ έρχεται ό ρόλος της Διαπίστευσης. Ποιός είναι ο ρόλος της Διαπίστευσης στην παροχή αξιόπιστων αποτελεσμάτων; Με την ευρύτερη έννοια της Διαπίστευσης ένα Εργαστήριο πιστοποιεί την τεχνική επάρκειά του για τη διενέργεια συγκεκριμένων αναλύσεων. Δηλαδή,ότι επέλεξε την κατάλληλη μέθοδο, τον κατάλληλο εξοπλισμό, το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι μειώνεται η πιθανότητα να γίνει κάποιο λάθος. Για τη διαδικασία της Διαπίστευσης και τη διαδικασία Αξιολόγησης του εργαστηρίου από Διεθνείς Φορείς Διαπίστευσης κι από το ΕΣΥΔ (Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης), επιβάλλεται η ειδική, επίπονη και συστηματική προετοιμασία του εργαστηρίου σε καθημερινό επίπεδο με συγκεκριμένες δοκιμές, δια-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

κριβώσεις κι εξετάσεις. Είναι μια τυπική, γραφειοκρατική διαδικασία; Αναφέρεται συχνά, ότι η εφαρμογή συστημάτων ποιότητας έχει έντονα χαρακτηριστικά γραφειοκρατικών διαδικασιών, που δημιουργούν μεγάλη ενόχληση στη λειτουργία του εργαστηρίου. Αυτό είναι εν μέρει αληθές. Αλλά αν το εργαστήριο δεν καταγράψει π.χ. όλες τις τιμές των control των εξετάσεων που διενεργεί , πώς θα καταλάβει αν πρόκειται για ένα τυχαίο ή συστηματικό λάθος κι από πού προέρχεται αυτό, πώς έγινε προκειμένου να διορθωθεί; Αν ένα εργαστήριο που εκτελεί καθημερινά δεκάδες εργαστηριακές εξετάσεις δεν διατηρεί τα απαραίτητα αρχεία για τον έλεγχο και τη διακρίβωση των οργάνων του, από το θερμόμετρο του ψυγείου, που διατηρεί τα αντιδραστήριά του, τις πιπέτες αραίωσης,που χρησιμοποιεί για τη διενέργεια ορισμένων εξετάσεων, μέχρι τη συντήρηση κι αντικατάσταση όλου ή μέρους των αναλυτών του, πώς θα μπορέσει να βρει το λάθος,που πιθανόν να μη φαίνεται σε όλα τα αποτελέσματα του; Δεν είναι λοιπόν μια τυπική διαδικασία, αντίθετα είναι μια πολύ σοβαρή δουλειά από μέρους του εργαστηρίου που απαιτεί συνεχή έλεγχο, προσπάθεια, διορθωτικές ενέργειες

μέσα πυρόσβεσης. - Ύπαρξη UPS για διακοπές ή αυξομειώσεις της τάσης ρεύματος - Ελεγχόμενη πρόσβαση στο σύστημα στο σύστημα LIS. - Αποτελεσματική αρχειοθέτηση – προστασία των αποτελεσμάτων - Έλεγχος για τη συνεπή μεταφορά των αποτελεσμάτων μέσω του λογισμικού. και φυσικά πολλά χρήματα. Τι επιτυγχάνει το εργαστήριο που Διαπιστεύεται; Για κάθε εργαστηριακό αποτέλεσμα έχουν προηγηθεί η προ-αναλυτική, η αναλυτική και η μετα – αναλυτική φάση. Οι έλεγχοι του Διαπιστευμένου Εργαστηρίου αφορούν και τις τρεις αυτές φάσεις. Στην προ- αναλυτική φάση ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο έχει η συλλογή και μεταφορά του αίματος και των άλλων βιολογικών υγρών σε κατάλληλες συνθήκες και μέσα μεταφοράς κι επεξεργασίας αυτών. Παράδειγμα το διαπιστευμένο εργαστήριο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε μπουκαλάκια αίματος κυκλοφορούν στο εμπόριο προκειμένου να εξασφαλίσει καλύτερη τιμή, παρά μόνον εκείνα που διαθέτουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται από τους ελέγχους του ΕΣΥΔ, ώστε μετά τη φυγοκέντρηση να μην υπάρχει ούτε ίχνος πήγματος το οποίο μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα. Το διαπιστευμένο εργαστήριο είναι υποχρεωμένο να διαθέτει για την ιχνηλασιμότητα, τη σωστή σήμανση των δειγμάτων του, σύστημα με barcode, το οποίο εξασφαλίζει μηδενικό λάθος στο χειρισμό τους στους αναλυτές. Έτσι δεν μπερδεύονται ποτέ δείγματα με ονόματα συνωνυμίας ή κακογραμμένα ονόματα. Το αρμόδιο προσωπικό του διαπιστευμένου εργαστηρίου κατά την παραλαβή ταυτοποιεί τα στοιχεία που αναγράφονται στην ετικέτα επισήμανσης του δείγματος με αυτά του αντίστοιχου παραπεμπτικού κι ελέγχει : -Την κατάσταση και καταλληλότητα των δειγμάτων -Την ποσότητα των δειγμάτων -Την καταλληλότητα της σήμανσής τους Στην αναλυτική φάση το διαπιστευμένο εργαστήριο δεν αρκεί να έχει αναλυτές. Θα πρέπει να ελέγχονται όλες οι εφαρμοζόμενες μέθοδοι στα υπάρχοντα μηχανήματα στο χώρο του εργαστηρίου. Η επαλήθευση πραγματοποιείται με τη χρήση εμπορικών ορών ελέγχου ( control ) ή μειγμάτων (pool samples ) σε δυο τουλάχιστον επίπεδα συγκέντρωσης, εντός και πάνω από τα όρια αναφοράς ( normal – abnormal ) και εντός και κάτω από τα όρια αναφοράς ( normal – subnormal ), ανάλογα με τα κρίσιμα για τη λήψη ιατρικών αποφάσεων όρια της μετρούμε-

νης παραμέτρου. Αυτές οι διαδικασίες ακολουθούνται και καταγράφονται καθημερινά, εβδομαδιαία και κάποιες μηνιαία. Αξιολογούνται και κατόπιν ο Βιοπαθολόγος – Μικροβιολόγος προβαίνει σε διορθωτικές κινήσεις όπου απαιτείται. Σε αυτή τη φάση το διαπιστευμένο εργαστήριο δεν αρκεί να έχει όργανα μέτρησης. Πρέπει να είναι όλα διακριβωμένα. Διακρίβωση ονομάζεται μια σειρά διαδικασιών που αποδεικνύει τη σχέση ανάμεσα στις τιμές που δείχνει ένα όργανο μέτρησης ή ένα σύστημα μέτρησης ή τις τιμές που παρουσιάζει ένα υλικό μέτρησης ή υλικό αναφοράς και τις αντίστοιχες τιμές που υλοποιούνται από τα πρότυπα. Παράδειγμα μια πιπέτα του εργαστηρίου δεν αρκεί να δουλεύει μηχανικά, αλλά πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι αν π.χ. είναι ρυθμισμένη να παίρνει 10 mg τότε παίρνει ακριβώς 10 κι όχι 9,2 ‘η 10,1. Στη μετα – αναλυτική φάση το διαπιστευμένο εργαστήριο διαθέτει σύστημα ηλεκτρονικής διασύνδεσης αναλυτών , ώστε το αποτέλεσμα να καταγράφεται αυτόματα και να μηδενίζονται με αυτό τον τρόπο λάθη αντιγραφής του αποτελέσματος από τον αναλυτή στο χαρτί αποτελεσμάτων του. Είναι υποχρεωμένο να εφαρμόζει μέτρα προστασίας του μηχανογραφικού του συστήματος : - Κατάλληλοι χώροι, προσβάσιμοι στα

Η Διαπίστευση αφορά μόνο τα μηχανήματα του εργαστηρίου; Όχι, έχει στοιχεία ολικής ποιότητας. Έτσι περιλαμβάνει τον ενδεδειγμένο τρόπο μεταφοράς επικίνδυνων δειγμάτων, τη διαχείριση εργαστηριακών αποβλήτων, την υγιεινή κι ασφάλεια στους χώρους του εργαστηρίου και τη συνεχή αξιολόγηση κι εκπαίδευση του προσωπικού. Η Διαπίστευση είναι μια ακριβή διαδικασία; Ναι είναι ακριβή για το εργαστήριο διαδικασία κι επίπονη. Ωστόσο η σκληρή δουλειά που απαιτείται προκειμένου να διαπιστευτεί ένα εργαστήριο δεν είναι χωρίς αντίκρισμα. Το εργαστήριο αναγνωρίζεται διεθνώς ως αξιολογημένο για την τεχνική του επάρκεια κι αποκτά το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λογότυπο του ΕΣΥΔ και των διεθνών οργανισμών διαπίστευσης στις εκθέσεις αποτελεσμάτων τις οποίες εκδίδει, καθιστώντας τες έτσι επίσημα έγγραφα. Αυτό σημαίνει πως τα αποτελέσματά του μπορούν να σταθούν ακόμη και σε μια αίθουσα δικαστηρίου χωρίς να αμφισβητηθούν. Σε όλη την Ευρώπη αυτή τη στιγμή όλα τα εργαστήρια που παρέχουν υπηρεσίες για τους πολίτες της είναι υποχρεωτικά διαπιστευμένα. Στη χώρα μας είναι μειοψηφία !

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Ειδικές περιπτώσεις ασθενών με δυσκολία στην μετακίνηση (Ηλικιωμένοι, παιδιά, βρέφη κ.α.) μπορούν να εξυπηρετηθούν από το Κέντρο μας καλώντας στο 2421 316 999 / 6936 880 297 και αναφέροντας το πρόβλημα. Στη συνέχεια αναλαμβάνουμε εμείς να στείλουμε εξειδικευμένο προσωπικό για Αιμοληψία Κατ' Οίκον. Τα τμήματα που λειτουργούν σε εμάς με προτεραιότητα τις δικές σας ανάγκες είναι: • Αιματολογικό • Βιοχημικό •Ορολογικό • Ανοσολογικό • Ορμονολογικό • Μικροβιολογικό • Προγεννητικός έλεγχος • Σπερμοδιάγραμμα.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Όλες οι απαντήσεις σε ότι μας απασχολεί για ένα υγιές χαμόγελο Της ΚΑΜΠΕΡΗ ΕΛΕΝΑ Χειρουργός Οδοντίατρος Λάρισα • Ασκληπιού 6 • Τ | 2410 549111, 6946 849 686

Τί γνώμη έχετε για τα υλικά λεύκανσης που κυκλοφορούν στο φαρμακείο και στο ιντερνετ; Αν και για κυρίως αισθητικούς λόγους η λεύκανση δεν παύει να αποτελεί θεραπεία η οποία θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη για κάθε ασθενή. O οδοντίατρος μπορεί να προτείνει την ενδεδειγμένη μέθοδο-νάρθηκες, led ή laser - να ελέγχει την πιθανή ευαισθησία των δοντιών και να ολοκληρώνει τη θεραπεία με στίλβωση και φθορίωση. Επίσης μπορεί να υπάρχει κάποιο απονευρωμένο δόντι το οποίο χρειάζεται επιπλέον εσωτερική λεύκανση. Φυσικά τα υλικά που χρησιμοποιούνται στο ιατρείο είναι απολύτως ελεγμένα, ασφαλή και αποτελεσματικά. Eίναι δύσκολο επομένως να φανταστώ πως μπορεί ένα απλό υλικό του φαρμακείου ή του ίντερνετ να προσφέρει στον οποιονδήποτε όσα

σας προανέφερα. Τί θα πρέπει να γνωρίζει μια κοπέλα εκ των προτέρων ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για τη στοματική της υγιεινή; Η εγκυμοσύνη είναι μια φυσιολογική κατάσταση και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται τόσο από τον οδοντίατρο όσο και από την ασθενή. Αρχικά θα πρέπει να υπάρξει μια έγκριση - συνεννόηση με τον επιβλέποντα γυναικολόγο για λόγους ασφάλειας αλλά και ηρεμίας της εγκύου. Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί αιτία αλλά καταλύτη προβλημάτων που υποβόσκουν. Για παράδειγμα μη σχολαστικό βούρτσισμα και ύπαρξη πλάκας και τρυγίας στο στόμα εκδηλώνονται με πολύ πιο οιδηματώδη και αιμορραγούντα ούλα που είναι ούτως ή άλλως ευαίσθητα την περίοδο αυτή λόγω

ορμονών. Ενας άλλος μύθος που πρέπει να καταρρίπτεται είναι ότι μπορεί και επιβάλλεται να γίνει η οποιαδήποτε θεραπεία ακόμη και απονεύρωση ή και εξαγωγή προκειμένου να ανακουφιστεί η εγκυμονούσα με τη διαφορά ότι στην αναισθησία δε χρησιμοποιείται αγγεισυσπαστικό. Αξίζει να αναφερθεί ότι το καλύτερο είναι μια προληπτική αποτρύγωση, έλεγχος και αποκατάσταση έστω και μικρών τερηδόνων και τέλος μια επίδειξη σχολαστικής στοματικής υγιεινής προτού μια κυρία ξεκινήσει αυτή την όμορφη περίοδο ώστε να ολοκληρωθεί ομαλά και ανώδυνα όσο αφορά την οδοντική και στοματική της υγεία. Τί είναι τα sealants; Τα sealants αποτελούν ίσως το πιο σημαντικό μέτρο οδοντιατρικής πρόληψης μετά το βούρτσισμα. Συνιστάται να γίνονται αμέσως μετά την ανατολή των μόνιμων γομφίων και ολοκληρώνονται σε μία συνεδρία, χωρίς τρόχισμα των δοντιών, χωρίς αναισθησία και χωρίς πόνο ή ταλαιπωρία των μικρών ασθενών. είναι διάφανα ή λευκά και εφαρμόζονται πάνω στα βοθρία και τις αύλακες των δοντιών

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

κάνοντάς τα πιο αβαθή και λεία, με αυτόν τον τρόπο δεν κατακρατείται τροφή και το βούρτσισμα γίνεται πιο αποτελεσματικό έναντι της πλάκας και των μικροβίων που προκαλούν τερηδόνα. θα πρέπει βέβαια να γίνεται εξαμηνιαίος έλεγχος ώστε να επαναλαμβάνονται σε περίπτωση μικρορωγμών ή αποκολλήσεων τους μιας και δεν αποτελούν δια βίου ασπίδα. Ένα τέτοιος μικρός ασθενής το μόνο που θα χρειάζεται πλέον είναι ένα σωστό βούρτσισμα και μια συστηματική αποτρύγωση-φθορίωση για να ελπίζει σε μια καλή στοματική κατάσταση και ως ενήλικας. Θα πρέπει να αλλάζονται τα μαύρα σφραγίσματα με λευκά; Τα μαύρα σφραγίσματα ή πιο σωστά εμφράξεις αμαλγάματος έχουν επιδείξει αντοχή και μακροβιότητα όλα αυτά τα χρόνια στην οδοντιατρική υπηρεσία. Από την άλλη πλευρά τα λευκά σφραγίσματα ή αλλιώς εμφράξεις σύνθετης ρητίνης κερδίζουν συνεχώς έδαφος λόγω αισθητικών απαιτήσεων των ασθενών. Είναι επιπλέον και ο ίδιος λόγος που έχουν εξελιχθεί ως προς την αντοχή και τη σκληρότητα τους. Αυτό σε συνδυασμό με το ότι είναι βιολογικά πιο φιλικά ως προς το δόντι τα έχει κάνει πρώτη επιλογή για αποκατάσταση τερηδονισμένων ή σπασμένων δοντιών. Παρολ’ αυτά αν μια μεταλλική έμφραξη δεν ενοχλεί αισθητικά τον ασθενή και εμφανίζεται ακέραιη δε χρειάζεται να αντικατασταθεί. Αντιθέτως όταν οι μεταλλικές εμφράξεις παρουσιάζονται ταλαιπωρημένες, με μικρορωγμές, αλλοιωμένα όρια, να δίνουν ευαισθησία ή να κατακρατούν τροφές στα μεσοδόντια πρέπει να προχωρήσουμε σε αντικατάσταση τους. Αυτό μπορεί να το κρίνει σωστά μόνο ο οδοντίατρος γιατί τα μαύρα σφραγίσματα συνήθως μετρούν δεκαετίες στο στόμα ενός ασθενούς με τα ανωτέρω προβλήματα αλλά χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα με αποτέλεσμα ο ασθενής να επαφίεται και να προσέρχεται στο ιατρείο μόνο όταν έχει φτάσει στο σημείο έντονου πόνου, οιδήματος ή κατάγματος οπότε πλέ-

ον χρειάζεται απονεύρωση ή και εξαγωγή του δοντιού. Σπάνε τα απονευρωμένα δόντια; H ενδοδοντική θεραπεία ή αλλιώς απονεύρωση είναι η τελευταία γραμμή άμυνας για να σώσουμε ένα δόντι. Συχνά όμως στη πορεία τα δόντια αυτά υπόκεινται σε κάταγμα μερικό ή ολικό με αποτέλεσμα να οδηγούνται τελικά σε εξαγωγή. Γι αυτό δεν ευθύνεται η απονεύρωση αυτή καθ αυτή αλλά κάποιοι συνοδευτικοί παράγοντες που αξίζει να αναφερθούν. Ένα δόντι που χρειάζεται απονεύρωση είτε λόγω εκτεταμένης τερηδόνας, οιδήματος ή κατάγματος ξεκινάει ήδη επιβαρυμένο λόγω μειωμένης οδοντικής ουσίας η οποία μειώνεται περαιτέρω με το τρόχισμα για να φτάσουμε στον μυλικό θάλαμο εκεί δηλαδή όπου βρίσκεται το πάσχων νεύρο. Επιπλέον ένα απονευρωμένο δόντι λόγω μη αγγείωσης έχει μειωμένη ελαστικότητα και αντοχή, όμως το μυστικό βρίσκεται στη μετέπειτα προσθετική εργασία. Ένα απλό σφράγισμα τις περισσότερες φορές δε προστατεύει, η καλύτερη ασπίδα ενός τέτοιου δοντιού είναι η κάλυψή του με στεφάνη με ή χωρίς ενδορριζικό άξονα. Είναι απίστευτο ότι διαθέτουμε πλέον τα μέσα για να σώσουμε έστω και μια ρίζα που μπορεί να λειτουργήσει

άριστα στο στόμα και για πολλά χρόνια αρκεί να γίνει σωστά και κυρίως έγκαιρα. Τί είναι το bonding; Bonding ή όψεις ρητίνης είναι η τοποθέτηση λεπτών φλουδών ρητίνης στο πρόσθιο μέρος των δοντιών. Χρειάζεται ελάχιστο τρόχισμα ,γίνεται συνήθως χωρίς αναισθησία και είναι πολύ πιο οικονομικές από τις όψεις πορσελάνης. ενδείκνυνται για δόντια στραβά, με κενά, σπασμένα, δυσχρωμικά ή με μεγάλες πρόσθιες εμφράξεις που δίνουν την εικόνα του «μπαλωμένου». Αντενδείκνυνται σε ασθενείς με βρουξισμό, που δηλαδή τρίζουν ή σφίγγουν τα δόντια τους και σε ασθενείς που καταναλώνουν έντονες χρωστικές όπως πολύ κάπνισμα, καφέ, τσάι και κόκκινο κρασί. Συνεπώς ένας ασθενής που θα επιλέξει αυτή τη μέθοδο θα πρέπει να προσέχει την κατανάλωση τέτοιων χρωστικών μια και το υλικό είναι πιο πορώδες από την πορσελάνη, να ακολουθεί μια σχολαστική στοματική υγιεινή με σωστό βούρτσισμα, οδοντικό νήμα και στοματικό διάλυμα χωρίς χλωρεξιδίνη και να αποφεύγει τη μάσηση -δάγκωμα πολύ σκληρών αντικειμένων ή τροφών όπως δάγκωμα νυχιών, στυλό ή παστέλι. Το bonding μπορεί απλά ,ανώδυνα και οικονομικά να μεταμορφώσει ένα χαμόγελο με μέσο όρο ζωής 10 χρόνια.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

HOLLYWOOD SMILE ΑΠΟΚΤΗΣΤΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΠΟΥ ΟΝΕΙΡΕΥΕΣΤΕ ΚΑΣΤΑΝΙΔΟΥ ΛΙΛΙΚΑ Οδοντίατρος

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

να λαμπερό χαμόγελο και μια τέλεια αισθητικά οδοντοστοιχία είναι πολύ πιο απλή υπόθεση απ’ όσο φαντάζεστε. Η λεύκανση είναι μια από τις πιο δημοφιλείς διαδικασίες αισθητικής παρέμβασης. Πρόκειται για την τεχνική διαδικασία με την οποία επιτυγχάνεται λευκότερο χρώμα στην εξωτερική επιφάνεια των δοντιών με σκοπό τη βελτίωση της εικόνας του στόματος και κατ’ επέκταση του προσώπου, αλλά και την τόνωση της αυτοπεποίθησης. Εκτός από τα παιδιά και τους εφήβους, η λεύκανση είναι κατάλληλη για όλους. Σημειώνεται ότι είναι λανθασμένη η άποψη, πως οι καπνιστές ή τα άτομα που πίνουν πολύ καφέ και τσάι δεν πρέπει να κάνουν λεύκανση. Αντίθετα, ακριβώς επειδή τα παραπάνω δημιουργούν έντονη χρώση στα δόντια η λεύκανση και μόνο αποτελεί την ιδανική λύση για την απομάκρυνση των ουσιών αυτών απ’ τις οδοντικές επιφάνειες. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι λεύκανσης, ο προτιμότερος κατά την γνώμη μας είναι η λεύκανση στο σπίτι κατά την οποία ο ασθενής φοράει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εξατομικευμένους νάρθηκες (μασελάκια) με χαμηλής περιεκτικότητας λευκαντικό παράγοντα (υπεροξείδιο του καρβαμιδίου 16-22 %). Είναι σημαντικό να γνωρίζεις πως η λεύκανση αποτελεί αισθητική- όχι θεραπευτική διαδικασία, η οποία πρέπει να αποφασίζεται και να παρακολουθείται από τον οδοντίατρο καθ’ όλη τη διάρκειά της, τηρώντας τα πρωτόκολλα για τις αρχές προστασίας του ασθενούς. Τέλος, η λεύκανση θεωρείται πλέον μια διαδικασία καθημερινής πράξης σύντομης διάρκειας, με εξαιρετικά αποτελέσματα και κόστος προσιτό σε όλους. Η αισθητική οδοντιατρική, έρχεται να προσφέρει μία εναλλακτική λύση για τα δόντια που είναι ελαφρώς στραβά και με αντιαισθητικά κενά. Σε περίπτωση που θέλουμε ένα εκθαμβωτικό χαμόγελο και πιο λευκά δόντια, ο συνδυασμός της λεύκανσης με τις ολοκεραμικές αποκαταστάσεις αποτελεί την ιδανική επιλογή. Η παρέμβαση μπορεί να γίνει με όψεις πορσελάνης, ολοκεραμικές θήκες πορσελάνης (ζιρκονία, empress) και με όψεις ρητίνης (componeer). Στις περιπτώσεις των όψεων πορσελάνης και ρητινής

(componeer), η διαδικασία είναι ελάχιστα παρεμβατική. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην χρειαστεί καν να πειραχτεί το φυσικό δόντι και να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα χωρίς τη χρήση τοπικής αναισθησίας. Στις περιπτώσεις των ολοκεραμικών θηκών, η παρέμβαση είναι ελαφρώς μεγαλύτερη και γίνεται επιλεκτικός τροχισμός των δοντιών με τη χρήση τοπικής αναισθησίας. Αξιοποιώντας λοιπόν τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, συνδυάζουμε στοματική υγεία με υψηλή αισθητική. Εσείς απλά χαμογελάστε. Τελειώνοντας, η ιδανικότερη λύση στις περιπτώσεις απώλειας δοντιών στην αισθητική ζώνη είναι η τοποθέτηση εμφυτευμάτων. Τα οδοντικά εμφυτεύματα αποτελούν σήμερα μια σχετικά απλή διαδικασία, η οποία όμως απαιτεί την κατάλληλη γνώση και τεχνική κατάρτιση για την επίτευξη του επιθυμητού αισθητικού αποτελέσματος. Ο συνδυασμός τους με τις αισθητικές αποκαταστάσεις προσδίδει το καλύτερο επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα, το οποίο διαρκεί για πάρα πολλά χρόνια. Με όλες τις παραπάνω διαδικασίες, μπορείτε να αγγίξετε την τελοιότητα (του λεγόμενου και Hollywood smile) και μάλιστα χωρίς να καταλαβαίνει κανείς την παρέμβαση.

ΚΑΣΤΑΝΙΔΟΥ ΛΙΛΙΚΑ Οδοντίατρος

K. Παλαμά, T| 2410 550 646, 6937 069673 email: lkastanidu@yahoo.gr T.K.: 41223 Λάρισα

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Η ορθοδοντικός απαντά σε όλες σας τις απορίες! Γράφει η ορθοδοντικός ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ

ΠΑΙΔΙ

ΕΦΗΒΟΙ

Μπορώ να βάλω διαφανή σιδεράκια; Υπάρχει και η επιλογή για διαφανή σιδεράκια εφόσον δεν προτιμούμε την αλλαγή των χρωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση τα αντίστοιχα λαστιχάκια είναι διαφανή.

ΕΝΗΛΙΚΕΣ Πότε πρέπει να επισκεφτεί ένα παιδί τον ορθοδοντικό για τον πρώτο έλεγχο; Η κατάλληλη ηλικία για τον πρώτο ορθοδοντικό έλεγχο είναι στην ηλικία των 6-7 ετών ώστε να εντοπιστεί έγκαιρα τυχόν πρόβλημα στην οδοντοφυία. Υπάρχει περίπτωση από την ηλικία των 6 ετών να χρειαστεί έναρξη ορθοδοντικής; Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που ξεκινάμε προληπτικά από αυτή την ηλικία με μασελάκια για να μην αφήσουμε το τυχόν πρόβλημα να εξελιχθεί. Τι είναι τα μασελάκια; Τα μασελάκια είναι μηχανήματα που ασκούν ήπιες δυνάμεις στα δόντια και που μπορεί το παιδί εύκολα να βάζει και να αφαιρεί από το στόμα του. Μπορεί ένα παιδί βάζοντας μασελάκια να αποφύγει αργότερα τα σιδεράκια; Ναι υπάρχουν περιπτώσεις που μόνο με τη χρήση από τα μασελάκια λύνεται ένα ορθοδοντικό πρόβλημα. Σε άλλες περιπτώσεις τα μασελάκια λειτουργούν πριν από τα σιδεράκια για να προετοιμάσουν κατάλληλα τις γνάθους. Εξαρτάται πάντα από τη φύση του προβλήματος. 28

Αν εμένα τα δόντια μου είναι πολύ στραβά υπάρχει περίπτωση να μη διορθώνονται; Ως τα 18 οπού είναι η ηλικία που αναπτυσσόμαστε και αλλάζουμε οποιοδήποτε ορθοδοντικό πρόβλημα μπορεί να λυθεί. Πρέπει να αφαιρεθούν μόνιμα δόντια για να ισιώσουν; Όχι απαραίτητα. Εξαρτάται από το είδος και το μέγεθος του προβλήματος και από την ηλικία έναρξης της ορθοδοντικής. Πάντως σε καμμία περίπτωση δεν είναι ο μονόδρομος. Πονάνε τα σιδεράκια; Τα σύγχρονα σιδεράκια δεν πονάνε διότι ασκούν ήπιες σχεδόν ανεπαίσθητες πιέσεις στα δόντια. Η ενόχληση μόλις κολληθούν είναι ήπια και κρατάει μόνο 2 ημέρες. Μπορώ να βάλω χρωματιστά σιδεράκια; Τα σιδεράκια είναι μεταλλικά αλλά τα λαστιχάκια που βάζουμε για να συνδέονται τα σιδεράκια με τα συρματάκια υπάρχουν σε ποικιλία χρωμάτων. Σε κάθε ραντεβού αλλάζουμε τα λαστιχάκια οπότε αλλάζουν κάθε φορά χρώμα και τα σιδεράκια.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί κανείς να ισιώσει τα δόντια του; Η σύγχρονη ορθοδοντική δεν έχει ηλικία. Εφόσον το οστό είναι υγιές και δεν υπάρχει μη θεραπευμένο περιοδοντικό πρόβλημα, οι μετακινήσεις των δοντιών είναι εφικτές. Αν τα δόντια είναι στραβά μήπως χαλάνε πιο συχνά; Αυτό είναι ένα γεγονός. Όταν τα δόντια είναι είτε συνωστισμένα είτε αραιά τότε οι τροφές εγκλωβίζονται ανάμεσα στα δόντια και αυτά στην πάροδο του χρόνου είναι πιο ευάλωτα στο να χαλάσουν. Θέλω να ισιώσω τα δόντια μου αλλά δε θέλω να βάλω σιδεράκια τι εναλλακτικές έχω; Μια σύγχρονη εναλλακτική στα σιδεράκια είναι οι διαφανείς νάρθηκες. Πρόκειται για μασελάκια πολύ λεπτά πάχους 0,2m.m που εφαρμόζουν στα δόντια και δε γίνονται αντιληπτά από κανέναν εκτός από αυτόν που τα φοράει και τον ορθοδοντικό του φυσικά.

Υπάρχει και κάποια άλλη αόρατη μέθοδος; Ναι, υπάρχουν τα γλωσσικά σιδεράκια. Πρόκειται για ειδικά σιδεράκια που τοποθετούνται στην εσωτερική πλευρά των δοντιών και λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με τα εξωτερικά αλλά δε φαίνονται.

ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ Υπάρχει περίπτωση να σχετίζονται οι πονοκέφαλοι που έχει κάποιος με τα στραβά δόντια; Και αν ναι πως; Ναι όσο και αν ακούγεται απίστευτο μπορεί να γίνει αυτό. Υπάρχουν περιπτώσεις που η λάθος θέση της γνάθου και κατ΄ επέκταση των δοντιών προκαλεί δυσαρμονία στην κροταφογναθική άρθρωση δηλαδή στην άρθρωση που συνδέει την κάτω γνάθο με το υπόλοιπο κεφάλι. Αυτό δημιουργεί μια τάση στους γύρω μύες, πίεση στα παρακείμενα νεύρα και αυτό με τη σειρά του τους πονοκεφάλους. Σε αυτή την περίπτωση πως λύνεται το πρόβλημα των πονοκεφάλων; Πολύ απλά λύνεται με τη χρήση ενός ειδικού νάρθηκα που επανατοποθετεί τη γνάθο και αποσυμφορίζει την περιοχή από τα επώδυνα σημεία.

ορθοδοντικός Μαρία Τσιμπούκη αποφοίτησε από την Οδοντιατρική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια ξεκίνησε την ειδικότητα της στην Ορθοδοντική στο Πανεπιστήμιο CarlGustavCarusUniversity στη Dresden της Γερμανίας δίπλα σε διακεκριμένους καθηγητές στην Ορθοδοντική , από όπου απέκτησε τον τίτλο της ειδικού ΟρθοδοντικούFacharztinfurKieferorthopadie.Στην κλινική Dr.Fricke&Ritschel στο Dortmunt της Γερμανίας εφάρμοσε όλες τις εξελιγμένες τεχνικές Ορθοδοντικής θεραπείας ενηλίκων που περιλαμβάνει τη γλωσσική τεχνική , invisalign , clearaligner , θεραπεία ασθενών με διαταραχές κροταφογναθικής άρθρωσης(tmj) , θεραπεία ορθοδοντικών περαστικών σε συνδυασμό με γναθοχειρουργική. Διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης του CarlGustavCarusUniversity και κατά το τελευταίο έτος των σπουδών της έκανε διαλέξεις σε φοιτητές συμμετέχοντας στη θεωρητική και κλινική εκπαίδευση των προπτυχιακών φοιτητών της Οδοντιατρικής. Υπήρξε μέλος της θεραπευτικής ομάδας περιστατικών με Γναθοπροσωπικές σχιστίες στο ομώνυμο Πανεπιστήμιο. Είναι πιστοποιημένη ορθοδοντικός στη μέθοδο ClearAligner(διαφανείς νάρθηκες). Είναι μέλος διεθνών και ελληνικών εταιρειών.

Πόσο συχνές είναι οι επισκέψεις στον ορθοδοντικό; Οι συνήθεις έλεγχοι γίνονται κάθε 4-6 εβδομάδες όταν υπάρχουν σιδεράκια και όταν υπάρχουν νάρθηκες τα ραντεβού μπορούν να γίνονται κάθε 2 μήνες.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΑΡΘΡΑΛΓΙΕΣ – ΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ ΒΟΣΙΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ορθοπεδικός

ι πόνοι στις αρθρώσεις (αρθραλγίες) είναι συχνοί στην καθημερινότητα. Αν εξαιρέσουμε τις προφανείς κακώσεις, οι περισσότεροι ασθενείς ανησυχούν για την ύπαρξη αρθρίτιδας σε μια επώδυνη άρθρωση. Άλλοτε, συχνά μάλιστα, ακόμη και από ιατρούς, χρησιμοποιείται καταχρηστικά ως διάγνωση ο όρος «περιαρθρίτιδα». Το πρώτο βήμα στη διάγνωση είναι να διακρίνουμε αν πρόκειται για περιαρθρίτιδα, αρθρίτιδα, ή απλή αρθραλγία.

ΠΕΡΙΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Ο όρος αυτός είναι καθαρά περιγραφικός, δεν αποτελεί διάγνωση και σημαίνει μόνο ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα γύρω από την άρθρωση, που ευθύνεται για τον πόνο.

Στην εικόνα φαίνονται οι δομές που αποτελούν και που περιβάλλουν μια άρθρωση. Κάθε μια από αυτές μπορεί να πάσχει και να προκαλεί πόνο στην άρθρωση: 1. Δέρμα και υποδόριο: κύστεις, φλεγμονές, νευρώματα από παλιές κακώσεις 2. Μύες: θλάση, μυοσίτιδα 3. Τένοντες: τενοντίτιδες, ενθεσίτιδες (τροχαντηρίτιδα) 4. Σύνδεσμοι: θλάσεις, επασβεστώσεις (Pellegrini-Stieda στον έσω πλάγιο του γόνατος) 5. Μηνίσκοι: χρόνιες ρήξεις, εκφύλιση 6. Χόνδρος: οστεοχόνδρινα κατάγματα, χονδρασβέστωση 8. Οστά: κατάγματα εκ κοπώσεως, οστικά άλγη (Υπερπαραθυρεοειδισμός, Υπερ-υποθυρεοειδισμός, Όγκοι μυοσκελε-

τικού, Μεταστατική νόσος, Πολλαπλούνμυέλωμα, Οστεονέκρωση, Οστικά έμφρακτα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των οστικών βλαβών είναι ότι το άλγος δεν υποχωρεί με την κατάκλιση. Μια «περιαρθρίτιδα» λοιπόν μπορεί να υποκρύπτει πολλές και δυνητικά επικίνδυνες καταστάσεις και η διαφορική διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική.Τον πρώτο λόγο στη διάγνωση έχει πάντα η λεπτομερής κλινική εξέταση για να εντοπίσουμε το αίτιο του πόνου. Ακτινογραφίες, αξονική και μαγνητική τομογραφία βοηθούν να τεθεί ακριβής διάγνωση. Η αντιμετώπιση της περιαρθρίτιδας εξατομικεύεται ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση.

ΑΠΛΗ ΑΡΘΡΑΛΓΙΑ

Είναι το άλγος της άρθρωσης που δεν συνοδεύεται από αντικειμενικά ευρήματα κατά την κλινική εξέταση της άρθρωσης και των γύρω δομών. Μπορεί να οφείλεται σε απομακρυσμένα, ή συστηματικά αίτια όπως ενδοκρινοπάθειες, ινομυαλγία, ιογενείς λοιμώξεις άλλων συστημάτων, να είναι αναφερόμενο άλγος (γοναλγία λόγω ισχιαλγίας ή προβλήματος στο ισχίο) ή αντιδραστική θυλακίτιδα (όπως επί ρευματικού πυρετού). Η αντιμετώπιση της βασικής αιτίας αποτελεί και την αντιμετώπιση της αρθραλγίας με τα απλά παυσίπονα να έχουν βοηθητικό ρόλο μέχρι να αντιμετωπισθεί οριστικά η υποκείμενη πάθηση. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στην ινομυαλγία, μια κατάσταση που είναι δύσκολο να διαγνωσθεί με ασφάλεια καθώς φαίνεται πως είναι ένα πολύπλοκο σύνδρομο με εκδηλώσεις από πολλά συστήματα και σημαντικές ψυχολογικές και συναισθηματικές διαταραχές.

ΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ

Αρθρίτιδα είναι η φθορά και καταστροφή του αρθρικού χόνδρου που συνοδεύεται από πόνο, δυσκαμψία ή και ακαμψία της άρθρωσης, οίδημα, ύδραρθρο (συλλογή υγρού στην άρθρωση), θερμότητα (σε οξείες αρθρίτιδες) και τελικά παραμόρφωση και μόνιμη διαταραχή της λειτουργίας. Οι αρθρίτιδες διακρίνονται ανάλογα με το χρόνο εκδήλωσης σε οξείες και χρόνιες και ανάλογα με την αιτιολογία σε φλεγμονώδεις και μη φλεγμονώδεις. Οι φλεγμονώδειςχαρακτηρίζονται από έντονα σημεία τοπικής φλεγμονής (οίδημα, θερμότητα), άλγος και δυσκαμψία τις πρωινές ώρες

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

και μετά από παρατεταμένη ακινησία. Τα συμπτώματα παρουσιάζουν μικρή βελτίωση με την κίνηση. Οι μη φλεγμονώδεις παρουσιάζουν άλγος κατά την κίνηση και στο τέλος της ημέρας και απουσία τοπικών σημείων φλεγμονής.

ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΕΣ

Διακρίνονται σε σηπτικές (μικροβιακής αιτιολογίας) και άσηπτες (ρευματοπάθειες, παθήσεις του συνδετικού ιστού, αυτοάνοσες, κρυσταλλογενείς). Σηπτική αρθρίτιδα Προκαλείται από την εγκατάσταση μικροβίων στην άρθρωση. Έχει έντονη, οξεία σημειολογία και ταχεία εξέλιξη, με την παραγωγή πύου στην άρθρωση. Χωρίς την κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία η καταστροφή του αρθρικού χόνδρου επέρχεται σύντομα και είναι εκτεταμένη, οδηγώντας σε μόνιμη καταστροφή της άρθρωσης. Η μόλυνση μπορεί να συμβεί αιματογενώς (από άλλες εστίες μικροβίων στον οργανισμό: ουρολοιμώξεις, δόντια, απομακρυσμένα επιμολυσμένα τραύματα), μετά από τραυματισμούς ή χειρουργικές επεμβάσεις στην άρθρωση (επιμόλυνση) ή ακόμη και να αποτελεί προχωρημένο στάδιο φυματίωσης. Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις (δείκτες φλεγμονής) και παρακέντηση της άρθρωσης με λήψη υγρού για καλλιέργεια. Η θεραπεία περιλαμβάνει άμεσο χειρουργικό καθαρισμό και απομάκρυνση των μολυσμένων ιστών και ενδοφλέβια χορήγηση του κατάλληλου αντιβιωτικού για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακολουθούμενη από συνέχιση της αντιβίωσης από το στόμα μέχρι την πλήρη επάνοδο των δεικτών φλεγμονής σε φυσιολογικά όρια.

Άσηπτες φλεγμονώδεις αρθρίτιδες Διακρίνονται σε ρευματοπάθειες (κολλαγονώσεις, αυτοάνοσες) και κρυσταλλογενείς. Οι ρευματοπάθειες περιλαμβάνουν πολλές διαφορετικές παθήσεις και σύνδρομα με εκδηλώσεις από πολλά συστήματα με πιο γνωστή τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Παλίνδρομος ρευματισμός, σύνδρομο Reiter, Νόσος Still, Σκληρόδερμα, Ψωριασική αρθρίτιδα, Σαρκοείδωση, Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, Φλεγμονώδεις εντεροπάθειες (Ελκώδης κολίτιδα, Νόσος Crohn), Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι κάποιες από τις πιο συχνές. Εμφανίζονται σε κάθε ηλικία, συχνά με αρχική οξεία φάση. Οι ρευματικές παθήσεις χαρακτηρίζονται από προσβολή πολλών αρθρώσεων ταυτόχρονα ή διαδοχικά. Οι προσβεβλημένες αρθρώσεις εμφανίζουν οίδημα, άλγος και δυσκαμψία. Στις αξονικές ρευματικές αρθροπάθειες, όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, προσβάλλεται και η σπονδυλική στήλη, ενώ από τις αρθρώσεις των άκρων προσβάλλονται κυρίως οι μεγάλες αρθρώσεις και η προσβολή είναι ασύμμετρη. Στις υπόλοιπες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η προσβολή των αρθρώσεων είναι συμμετρική και περιλαμβάνει και τις μικρές αρθρώσεις. Ο βασικός εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει ακτινογραφίες των προσβεβλημένων αρθρώσεων, δείκτες φλεγμονής (ΤΚΕ, CRP), αντισώματα (ΑΝΑ, antiCCP), ρευματοειδή παράγοντα και πολλές άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για τη μείωση της νοσηρότητας και την πρόληψη μόνιμων παραμορφώσεων (εικόνα 3). Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και περιλαμβάνει κορτικοειδή, ανοσοκατασταλτικά και βιολογικούς παράγοντες. Οι κρυσταλλογενείς αρθρίτιδες όπως η ουρική και η ψευδοουρική αρθρίτιδα, συχνά έχουν έντονη κλινική εικόνα και, χωρίς αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσουν σε καταστροφική παραμόρφωση. Η διάγνωση γίνεται με την ανίχνευση των ειδικών κρυστάλλων στο αρθρικό υγρό και η θεραπεία της οξείας φάσης περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη.

ισχίου. Αναπτυξιακά αίτια είναι καταστάσεις που στην παιδική ή εφηβική ηλικία διαταράσσουν την ανατομία της άρθρωσης και οδηγούν σε οστεοαρθρίτιδα στην ενήλικη ζωή. Τέτοιες καταστάσεις είναι η οστεοχονδρίτιδα Perthes, η πολλαπλη επιφυσιακή δυσπλασία και η επιφυσιολίσθηση. Ανατομικές ανωμαλίες του αξονικού σκελετού, όπως η βλαισογονία, η ραιβογωνία κ.α διαταράσσουν την κατανομή των φορτίσεων και οδηγούν σε πρώιμη αρθρική φθορά. Συχνή είναι και η μετατραυματική αρθρίτιδα που οφείλεται σε κατάγματα (ενδαρθρικά ή πορωθέντα σε πλημελή θέση με αλλαγή του άξονα του σκέλους), αστάθεια από ρήξεις συνδέσμων ή τενόντων (όπως η αρθρίτιδα από ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου), ρήξεις μηνίσκων. Μπορεί να προληφθεί με την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση των ανωτέρω καταστάσεων. Η οστεονέκρωση, χωρίς αντιμετώπιση οδηγεί σε οστεοχόνδρινο κάταγμα, καθίζηση του αρθρικού χόνδρου και τελικά οστεοαρθρίτδα. Η αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας

περιλαμβάνει, εκτός από τα αναλγητικά και τα αντιφλεγμονώδη, τροποποίηση και περιορισμό δραστηριοτήτων, απώλεια βάρους, διατήρηση κινητικότητας, αποφόρτιση (βακτηρία, κηδεμόνες), ήπια αεροβική άσκηση, ασκήσεις εύρους κίνησης, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ανάπαυση, συχνή αλλαγή θέσης της άρθρωσης. Η φυσικοθεραπεία έχει ρόλο (Θερμο – κρυοθεραπεία, υδροθεραπεία, TENS, τοποθέτηση ορθροτικών). Προστατευτική επίδραση στο χόνδρο μπορεί να έχει η χορήγηση γλυκοζαμίνης και χονδροιτίτνης. Ενδαρθρικές εγχύσεις, υαλουρονικού οξέος μπορούν να βοηθήσουν για διάστημα μηνών. Αρθροσκοπικός καθαρισμός της πάσχουσας άρθρωσης έχει επίσης παροδικά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η οριστική όμως αντιμετώπιση της προχωρημένης αρθρίτιδας είναι χειρουργική. Η αρθρόδεση ενδείκνυται σε μικρές κυρίως αρθρώσεις. Για τις μεγαλύτερες η αντικατάσταση της άρθρωσης με τεχνητή πρόθεση, αρθροπλαστική, επιτυγχάνει ανώδυνη και σταθερή άρθρωση με καλή κινητικότητα για αρκετά χρόνια

ΜΗ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ – ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Η οστεοαρθρίτιδα προκαλεί αποικοδόμηση του αρθρικού χόνδρου, διαταραχή της ομαλής επιφάνειας κύλισης και μείωση της δυνατότητας απορρόφησης κραδασμών και φορτίων στην άρθρωση. Εμφανίζεται συνήθως στη μέση ηλικία αλλά, ανάλογα την αιτιολογία της, μπορεί να εμφανιστεί και σε αρκετά νεότερους ασθενείς. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή, που έχει κληρονομική επιβάρυνση και δευτεροπαθή που μπορεί να οφείλεται σε πλειάδα υποκείμενων αιτίων – παθήσεων – καταστάσεων. Συγγενή αίτια περιλαμβάνουν το δυσπλαστικό ισχίο και το συγγενές εξάρθρημα του

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Κατάγματα ισχίου στους ηλικιωμένους ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΓΑΤΟΣ Χειρούργος Ορθοπεδικός

ο κάταγμα του ισχίου στους ηλικιωμένους είναι ένας πολύ σοβαρός τραυματισμός με επιπλοκές που μπορεί να αποβούν απειλητικές για την ζωή τους. Οι πτώσεις στο έδαφος αποτελούν την πρωταρχική αιτία για το κάταγμα . Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για κάταγμα στο ισχίου τους λόγω της οστεοπόρωσης. Η υπερβολική λήψη φαρμάκων, η κακή όραση και τα προβλήματα στην ισορροπία τους μπορεί να προκαλέσουν την πτώση τους στο έδαφος με αποτέλεσμα το κάταγμα στο ισχίο. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν : 1. Το φύλο. Οι γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο για κάταγμα στο ισχίο λόγω της οστεοπόρωσης 2. Χρόνιες παθήσεις όπως παθήσεις του θυρεοειδούς, σύνδρομα δυσσαπορόφησης της βιταμίνης D, ανισοσκελίες, αρθρίτιδα, προβλήματα με τα μάτια, νευρολογικά προβλήματα όπως η νόσος Parkinson και η νόσος Alzheimer, καρδιολογικά προβλήμα-

τα όπως οι αρρυθμίες, 3. Λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων όπως η χρόνια λήψη κορτιζόνης που καθιστά τα οστά οστεοπορωτικά, τα διουρητικά που αναγκάζουν τους ηλικιωμένους να σηκώνονται το βράδυ για να πάνε στην τουαλέτα και σε συνδυασμό με ένα υπνωτικό να τους κάνουν πιο επιρρεπείς σε πτώσεις. 4. Οξεία νευρολογικά επεισόδια όπως ένα εγκεφαλικό ή κρίση επιληψίας. 5. Διαιτητικοί λόγοι όπως η ανεπαρκής λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D, η λιγοστή πόση νερού. 6. Η έλλειψη άσκησης που καθιστά τα οστά πιο εύθραυστα και τους μύες ποιο χαλαρούς. 7. Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ και τσιγάρου Οι επιπλοκές μετά από ένα κάταγμα ισχίου μπορεί να είναι σοβαρές και απειλητικές για την ίδια την ζωή του ηλικιωμένου. Πολλοί δεν θα επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση όσων αφορά την κίνηση και την αυτοεξυ-

Εικ.3

πηρέτηση τους. Βέβαια όσο πιο ανεξάρτητος είναι ένας ηλικιωμένος πριν την πτώση τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχει μετά το χειρουργείο. Αν όμως ένα κάταγμα αναγκάσει το ηλικιωμένο σε μακροχρόνια κατάκλιση τότε οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν θρομβώσεις και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, έλκη από την κατάκλιση, ουρολοιμώξεις, προβλήματα από το αναπνευστικό, επιδείνωση των κινητικών προβλημάτων και αυξημένο κίνδυνο για νέα πτώση και νέο κάταγμα ισχίου. Η αντιμετώπιση των καταγμάτων Εικ.2

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Εικ.3 Εικ.4

Εικ.6

του ισχίου είναι κατά κανόνα χειρουργική. Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες καταγμάτων του ισχίου, τα υποκεφαλικά (εικ.1) και τα διατροχαντήρια κατάγματα του ισχίου (εικ.2) . Μια ακτινογραφία του ισχίου είναι σχεδόν πάντα ικανή για αποκαλύψει το κάταγμα και τον τύπο αυτού. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις θα χρειαστεί μια αξονική τομογραφία για να εξακριβωθούν οι υποψίες του ορθοπεδικού για την υπάρξη κατάγματος. Οι χειρούργοι ορθοπεδικοί διαθέτουν πλέον μεγάλη εμπειρία και μια πληθώρα συστημάτων και υλικών για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων καταγμάτων. Κάθε άνθρωπος και κάθε τύπος κατάγματος θα πρέπει να εκτιμάται στο σύνολο και να αποφασίζεται η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και τεχνική. Για τα υποκεφαλικά κατάγματα συνήθως απαιτείται η αντικατάσταση της κεφαλής του ισχίου και η τοποθέτηση μεταλλικής κεφαλής μόνο -ημιολική αρθροπλαστική (εικ.3 ) ή και αντικατάσταση της κεφαλής και κοτύλης – ολική αρθροπλαστική (εικ.4) Για τα διατροχαντήρια κατάγματα επιλέγεται ένα από τα πολλά συστήματα οστεοσύνθεσης που υπάρχουν στην διάθεση του ορθοπεδικού χειρουργού όπως ο ολισθαίνον ήλος με πλάκα και βίδες (εικ.5) ή ενδομυελική ηλωση με ολισθαίνοντα ήλο (εικ.6) Και στους δύο τύπους καταγμά-

Εικ.5

των απαιτείται η επιλογή της κατάλληλης αγωγής, η σωστή χειρουργική τεχνική και η αποτελεσματική μέθοδος αποκατάστασης με φυσιοθεραπεία και κινητοποίηση. Το κέρδος θα είναι η άμεση κινητοποίηση και φόρτιση του μέλους από

την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα. Κάθε παρέκκλιση από τους κανόνες αυτούς θα έχει ως αποτέλεσμα την καταδίκη του ασθενούς και την καθήλωση του στο κρεβάτι. Ένα 20% των ηλικιωμένων που υπέστησαν κάταγμα του ισχίου θα έχουν νέο κάταγμα μέσα σε δύο έτη. Για τον λόγω αυτό είναι αναγκαία η λήψη των κατάλληλων μέτρων για την πρόληψη των πτώσεων και την ενίσχυση της δομής των οστών. Αυτά περιλαμβάνουν την λήψη αντι-οστεοπορωτικής αγωγής, την άσκηση, την απομάκρυνση παγίδων μέσα στο περιβάλλον που κινούνται όπως χαλιά, έπιπλα και σκαλοπατάκια, την βελτίωση των παθολογικών καταστάσεων όπως προβλήματα με τα μάτια και την καρδιά, την τροποποίηση της αγωγής όπως τα υπνωτικά και διουρητικά, την χρήση βοηθημάτων για περπάτημα. Κάθε ηλικιωμένος ασθενής αξίζει την προσοχή που χρειάζεται. Ο ρόλος τους στην δομή μιας υγιούς οικογένειας είναι πολύ σοβαρός και επιβάλλεται ο χειρούργος ορθοπεδικός να δείξει την δέουσα προσοχή και φροντίδα στην ευπαθή αυτή ομάδα του πληθυσμού.

Γεώργιος Α. Γάτος XEIΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΕ∆ΙΚΟΣ

Γκλαβάνη 29 - Βόλος | T:24210 25355 | K: 6974 108128 E: ggatos01@hotmail.com

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΕΣ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΠΙΑΙΟΥ ΣΩΛΗΝΑ (σύνδρομα υπέρχρησης-overusesyndromes) ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Χειρούργος Ορθοπεδικός

νας σημαντικός αριθμός ασθενών που προσέρχονται στο ορθοπεδικό ιατρείο αναφέρουν πόνο σε κάποιο σημείο ενός άνω άκρου. Οι συχνότερες παθήσεις που παρουσιάζονται αφορούν τον ώμο, την άκρα χείρα και τον αγκώνα. Θα αναφερθούμε στις πιο συνηθισμένες από αυτές και συγκεκριμένα 1) στην τενοντίτιδα του ώμου και κυρίως στο σύνδρομο του στροφικού πετάλου όπως είναι το πιο σωστό 2) στην επικονδυλίτιδα του αγκώνα3)στην τενοντίτιδα του αντίχειρα –τενοντοελυτρίτιδα deQuervain-4) στον εκτινασσόμενο δάκτυλο και 5) στο σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Οι παθήσεις που αναφέρθηκαν είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων αποτέλεσμα υπερβολικής καταπόνησης του άνω άκρου, λανθασμένου τρόπου εκτέλεσης εργασιών και λανθασμένης στάσης σώματος. Αποτελούν όλες σύνδρομα υπέρχρησης. Το σύνδρομο του στροφικού πετάλου του ώμου, που πολλές φορές περιγράφεται σαν ‘περιαρθρίτιδα, ’ αφορά σε παθολογία ενός ή περισσότερων τενόντων του ώμου και μπορεί να οφείλεται σε απλή φλεγμονή του τένοντα ή σε φλεγμονή λόγω προστριβής του τένοντα στο υπερκείμενο οστούν-σύνδρομο πρόσκρουσης. Τα συμπτώματα είναι παρόμοια και περιλαμβάνουν κυρίως πόνο στον ώμο και στο άνω άκρο του βραχιονίου, που συνήθως επιδεινώνεται σε κάποιες συγκεκριμένες κινήσεις που ποικίλουν, ανάλογα με το ποιος τένοντας πάσχει. 34

Χαρακτηριστική είναι η επιδείνωση του άλγους τις νυκτερινές ώρες γιατί ασθενής δε βρίσκει θέση ανακούφισης από τον πόνο όταν ξαπλώνει. Η διάγνωση γίνεται κυρίως από την λεπτομερή κλινική εξέταση, ενώ ο απεικονιστικός έλεγχος με υπέρηχο ή μαγνητική τομογραφία απαιτείται κυρίως σε επίμονες και χρονίζουσες περιπτώσεις όταν υπάρχει πιθανότητα να χρειασθεί χειρουργική αντιμετώπιση. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη, πάγο και παυσίπονα που βοηθούν κυρίως στην οξεία φάση. Στη συνέχεια και σε χρόνιες περιπτώσεις γίνεται φυσιοθεραπεία και ειδικές ασκήσεις ενδυνάμωσης. Επίσης μπορεί να γίνει τοπική έγχυση κορτιζόνης που ανακουφίζει συνήθως γρηγορα από τον πόνο, η οποία όμως δεν πρέπει να επαναληφθεί περισσότερες από 2-3 φορές, γιατί οδηγεί σε μεγαλύτερη φθορά των τενόντων. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει έγχυση υαλουρονικού που επίσης βοηθά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, ενώ δεν έχει τις ανεπιθύμητες ενέργειες των κορτικοστεροειδών, ενώ τελευταία εφαρμόζεται η έγχυση αυτόλογων αιμοπεταλίων ( PRP) . Η τελευταία αυτή μέθοδος περιλαμβάνει τη λήψη μιας μικρής ποσότητας αίματος από τον ασθενή και μετά από επεξεργασία γίνεται έγχυση στο πάσχον σημείο. Είναι μια θεραπεία που εφαρμόζεται και σε τενοντίτιδες άλλων σημείων του σώματος. Τέλος γίνονται και κάποιες εγχύσεις τοπικά με διάφορα άλλα σκευάσματα (κολ-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

λαγόνο, όζον κλπ) τα οποία όμως δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι βοηθούν ικανοποιητικά και σε βάθος χρόνου. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις ανθεκτικών στη συντηρητική θεραπεία τενοντίτιδων, προβαίνουμε σε χειρουργική αντιμετώπιση που γίνεται συνήθως ορθοσκοπικά και συνίσταται είτε σε ακρωμιοπλαστική και αποσυμπίεση του στροφικού πετάλου είτε και σε αποκατάσταση μερικής ή και πλήρους ρήξης του τένοντα που διαπιστώνεται κάποιες φορές. Ανάλογα με το είδος της επέμβασης που απαιτείται, καθορίζεται και η μετεγχειρητική αποκατάσταση . Τα αποτελέσματα των επεμβάσεων αυτών είναι πολύ ικανοποιητικά. Η επικονδυλίτιδα του αγκώνα είναι επίσης μια μορφή τενοντίτιδας που προκαλείται από υπερβολική καταπόνηση. Εκδηλώνεται με πόνο σε ορισμένες κινήσεις του καρπού και του αντιβραχίου. Αν αντιμετωπισθεί εγκαίρως, συνήθως ανταποκρίνεται καλά σε θεραπεία με αντιφλεγμονώδη αγωγή, ενώ αν καθυστερήσει η αντιμετώπιση, τότε μπορεί να γίνει χρόνια και να χρειασθεί να προβού-

με σε θεραπείες ανάλογες με αυτές της τενοντίτιδας του ώμου, συνηθέστερα σε φυσιοθεραπεία και τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών. Η τενοντοελυτρίτιδαDeQuervain όπως λέγεται, αφορά στο έλυτρο 2 τενόντων, του μακρού απαγωγού και του βραχέος εκτείνοντα του αντίχειρα. Εκδηλώνεται με πόνο στην περιοχή του καρπού και επιδεινώνεται σε κινήσεις που απαιτούν την άσκηση δύναμης από τον αντίχειρα. Εμφανίζεται συχνά σε άτομα που ασχολούνται με τη φροντίδα μωρών. Απαιτείται έγκαιρη αντιμετώπιση με ανάπαυση με χρήση νάρθηκα, αντιφλεγμονώδη αγωγή και κρυοθεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ωφέλιμη η φυσιοθεραπεία, ενώ η έγχυση κορτιζόνης τοπικά πρέπει να γίνεται με φειδώ λόγω του αυξημένου κινδύνου για ρήξη που έχουν αυτοί οι τένοντες. Μπορούν να γίνουν τοπικά μέχρι δύο εγχύσεις κορτικοστεροειδών, σε περίπτωση όμως υποτροπής συνιστάται η χειρουργική αντιμετώπιση που γίνεται συνήθως υπό τοπική αναισθησία. Η αυξημένη πιθανότητα για ρήξη είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να επιτρέπεται να χρονίζει η τενοντίτιδα αυτή, καθώς η αντιμετώπιση της ρήξης του τένοντα είναι πολύ δυσχερέστερη από το τη χειρουργική αντιμετώπιση της τενοντοελυτρίτιδας. Ο εκτεινασσόμενος δάκτυλος όπως λέγεται είναι επίσης μια μορφή τενοντοελυτρίτιδας και μπορεί να παρουσιασθεί σε οποιοδήποτε δάκτυλο του χεριού ενώ πολύ συχνά εμφανίζεται σε πολλά δάκτυλα ταυτόχρονα. Είναι πιο συχνό στις γυναίκες και σε άτομα που έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή ρευματοειδή αρθρίτιδα. Εκδηλώνεται συνήθως με δυσκολία στην έκταση του δακτύλου που απελευθερώνεται με ένα ‘κλικ’και μπορεί να συνοδεύεται από πόνο στην παλάμη και κατά μήκος του δακτύλου. Μερικές φορές υπάρχει αδυναμία έκτασης του δακτύλου ειδικά τις πρωινές ώρες. Η αντιμετώπιση είναι παρόμοια με τις προηγούμενες περιπτώσεις τενοντίτιδας, εδώ όμως πιο συχνά απαιτείται η έγχυση κορτιζόνης για την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Η χειρουργική αντιμετώπιση με

διάνοιξη του ελύτρου, όταν η συντηρητική θεραπεία δεν αποδώσει, γίνεται υπό τοπική αναισθησία. Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι πολύ συχνό κυρίως στις γυναίκες και σε άτομα που καταπονούν τα χέρια τους στην εργασία ή χρησιμοποιούν μηχανήματα με κραδασμούς. Εμφανίζεται επίσης συχνά στην περίοδο της εγκυμοσύνης και υποχωρεί μετά το πέρας της. Το κυριότερο σύμπτωμα είναι το μούδιασμα των 3 δακτύλων ( αντίχειρα, δείκτη και μέσου) και μερικές φορές και του παράμεσου, που εμφανίζεται είτε κατά τη διάρκεια κάποιας εργασίας που καταπονεί τον καρπό, είτε συχνότερα τη νύχτα, και διαταράσσει τον ύπνο του ασθενούς, που πρέπει συνήθως να κουνήσει ή να ‘τινάξει’ το χέρι του για να ξεμουδιάσει. Σε χρόνιες και παραμελημένες περιπτώσεις παρουσιάζεται επίσης αδυναμία στο χέρι και ατροφία των μυών, που κάνουν δύσκολη

τη συγκράτηση μικρών κυρίως αντικειμένων. Προκαλείται από πίεση του μέσου νεύρου μέσα στο κανάλι που κείτεται στον καρπό. Πέρα από την κλινική εικόνα και το ιστορικό, που είναι συνήθως χαρακτηριστικά και θέτουν και τη διάγνωση, η επιβεβαίωση, ειδικά σε μη τυπικές περιπτώσεις, γίνεται με ηλεκτρομυογραφικό έλεγχο. Η δε θεραπεία εστιάζει αρχικά στην ανάπαυση κυρίως με χρήση νάρθηκα, μπορεί να γίνει και εδώ τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών, οριστική θεραπεία όμως είναι μόνο η χειρουργική αποσυμπίεση του νεύρου. Συμπερασματικά τα ανωτέρω σύνδρομα υπέρχρησης όπως ονομάζονται, πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και στοχευμένα από ειδικό ορθοπεδικό, γιατί όταν επιτρέπεται να χρονίζουν, είναι δυσχερέστερη η αντιμετώπιση τους και συχνά τότε απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την οριστική θεραπεία τους.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Η νέα επιδημία του 21ου αιώνα Γράφει ο Ορθοπεδικός Χειρουργός ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Ι. ΧΑΪΔΕΜΕΝΑΚΗΣ MD Στρατιωτικός Ιατρός ε.α, εξειδικευμένος στην ολική αρθροπλαστική ισχίου και γόνατος

οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι μια νόσος με ασαφή ορισμό, μια νόσος με άγνωστο παθοφυσιολογικό μηχανισμό εκκίνησης που όταν γίνεται διάγνωση έχει ήδη προκαλέσει σημαντικές βλάβες στην άρθρωση και τέλος μια νόσος χωρίς αιτιολογική θεραπεία (δηλαδή χωρίς δυνατότητα αντιμετώπισής της αρχικής αιτίας όταν διαγιγνώσκεται). Προσβάλλει το 1/3 του γενικού πληθυσμού άνω των 65 ετών και με την ίδια συχνότητα όλους τους λαούς της γης. Είναι από τις αρχαιότερες παθήσεις, καθώς παλαιοντολογικά ευρήματα έδειξαν ότι από ΟΑ έπασχαν οι δεινόσαυροι, αλλά και οι πρώτοι άνθρωποι (Άνθρωπος του Νεάντερνταλ) Αποτελεί την πιο συχνή αιτία επίσκεψης του ασθενούς στο γιατρό και συνταγογράφησης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ). Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα κρατούσες απόψεις η ΟΑ ξεκινά από τον αρθρικό χόνδρο και στη συνέχεια επεκτείνεται στον αρθρικό υμένα (το σακουλάκι που περιβάλλει την άρθρωση) και τα άλλα στοιχεία της αρθρώσεως. Είναι γνωστό ότι μια φυσιολογική άρθρωση χαρακτηρίζεται από: 1. Απόλυτα λείες αρθρικές επιφάνειες λόγω του χόνδρου που καλύπτει και απομονώνει την οστική επίφυση των αρθρώσεων) που εφαρμόζουν με ακρίβεια και ολισθαίνουν η μία επί της άλλης και 2. Φυσιολογικό αρθρικό υγρό. (εικόνα 1 και 2) Ο αρθρικός χόνδρος δεν διαθέτει αγγεία. Η διατροφή του γίνεται με διαπότιση των θρεπτικών ουσιών από το αρθρικό υγρό, καθώς χρησιμοποιεί ένα σύστημα ανάλογο με αυτό 36

➊

➋

της απλής αντλίας που ενεργοποιείται κατά την κίνηση των αρθρώσεων. Τέλος ο αρθρικός χόνδρος δεν έχει νεύρα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα αρχικές βλάβες του χόνδρου να μη γίνονται αντιληπτές. Για να πονέσει μια άρθρωση θα πρέπει η βλάβη να επεκταθεί στον αρθρικό υμένα ή στο οστούν που βρίσκεται προστατευμένο κάτω από το χόνδρο. Αυτός είναι και ο αποκλειστικός λόγος που οι πολύ αρχικές βλάβες της ΟΑ που είναι και εύκολα αναστρέψιμες δε γίνονται αντιληπτές για να αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Το αρθρικό υγρό, που λιπαίνει και συντηρεί τις αρθρώσεις ενώ συγχρόνως απορροφά τις δυνάμεις που εξασκούνται πάνω στον αρθρικό χόνδρο κατά την έντονη κίνηση των αρθρώσεων, είναι υπερδιήθημα του πλάσματος και έχει ως βασικό συστατικό του το υαλουρονικό οξύ σε ποσό 2,3-3,5 mg/ml.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης ΟΑ: 1. Γενετικοί 2. Ηλικιακοί 3. Παχυσαρκία 4. Επάγγελμα 5. Παλαιοί τραυματισμοί 6. Φλεγμονώδεις παθήσεις των αρθρώσεων 7. Άλλες παθήσεις (οστεονέκρωση, νευροπαθητική αρθροπάθεια, υπερκινητική άρθρωση) Εξέλιξη Η εξέλιξη της ΟΑ διαχωρίζεται σε 3 στάδια: Στο πρώτο στάδιο η νόσος βρίσκεται σε υποκλινικό επίπεδο και εντοπίζεται στον αρθρικό χόνδρο. Στο δεύτερο η βλάβη επεκτείνεται πέραν του χόνδρου και στον αρθρικό υμένα με κυρίαρχο στοιχείο τη φλεγμονή. Τέλος το τρίτο στάδιο χαρακτηρίζεται από την χρονιότητα, με τη φλεγμονή να έχει επεκταθεί και στο υποχόνδριο οστούν αλλά και στα πέριξ της αρθρώσεως μαλακά μόρια. Ο ασθενής παρουσιάζει πόνο (αρχικά κόπωσης, στην συνέχεια κατά την ανάπαυση και τελικά νυκτερινό) δυσκαμψία της άρθρωσης και παραμόρφωση αυτής. Το ισχίο παίρνει θέση προσαγωγής και εξωτερικής στροφής, τα ο γόνατο παίρνει θέση ραιβότητας και κάμψης, ενώ στα χέρια προσβάλλονται οι τελικές αρθρώσεις των δακτύλων, στην ραχιαία επιφάνεια των οποίων δημιουργούνται χαρακτηριστικά εξογκώματα (οζίδια Heberden). Τα ακτινολογικά ευρήματα είναι χαρακτηριστικά: (εικόνα 3 και 4) 1. Στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος (ελάττωση απόστασης οστών) 2. Σκλήρυνση των αρθρικών επιφανειών

❸ ➍

3. Κύστης του υποχονδρίου οστού 4. Οστεόφυτα (δηλ. οστικές προσεκβολές )είναι αυτά που ο κόσμος συνήθως τα λέει «άλατα» αλλά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ούτε άλατα είναι ούτε έχουν σχέση με το αλάτι του φαγητού Η ακτινολογική εικόνα δεν συμβαδίζει πάντα με τη βαρύτητα της κλινικής συμπτωματολογίας Θεραπεία Η θεραπεία της ΟΑ διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Για τη συντηρητική θεραπεία έχουν προταθεί κατά καιρούς και χρησιμοποιούνται: 1. Αναλγητικά φάρμακα (παυσίπονα). 2. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) για μικρό χρονικό διάστημα 3. Τα βραδέως δρώντα οστεοαρθριτικά φάρμακα. Η κλινική βελτίωση εμφανίζεται το λιγότερο 4 εβδομάδες μετά από συνεχή χορήγηση. 4. Οι ενδοαρθρικές εγχύσεις κορτιζόνης που έχουν περιοριστεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια γιατί αποδείχτηκε ότι συχνά επιταχύνουν τη διαδικασία καταστροφής του χόνδρου. 5. Οι ενδοαρθρικές εγχύσεις υαλουρονικού οξέως που διεγείρει την παραγωγή φυσιολογικού υαλουρονικού οξέως από τον υμένα της άρθρωσης. 6. Η φυσικοθεραπεία. 7. Διάφοροι μέθοδοι αδυνατίσματος. 8. Βελονισμός. 9. Ομοιοπαθητική. 10. Η ψυχοθεραπεία. Οι τέσσερεις τελευταίες μέθοδοι δεν χαίρουν αναγνώρισης από την Ορθοπεδική κοινότητα λόγω αναπο-

τελεσματικότητας. Η χειρουργική θεραπεία χρησιμοποιείται όταν ο πόνος προκαλεί στους ασθενείς αναπηρία και δεν υποχωρεί με κανένα από τους παραπάνω τρόπους συντηρητικής θεραπείας. Αφορά την ολική αντικατάσταση της κατεστραμμένης άρθρωσης (ολική αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος) και έχει ως σκοπό την απαλλαγή του ασθενούς από τον πόνο, επαναφορά της κινητικότητας και της λειτουργίας της άρθρωσης καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Ισχίο Για το ισχίο η αντικατάσταση της κατεστραμμένης άρθρωσης με τεχνητή κεφαλή μηριαίου και κοτύλη κεραμική ή από πλαστικό είναι μέθοδος ευρύτατα χρησιμοποιούμενη τα τελευταία 25-30 χρόνια. Έχει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας που εξαρτάται πάντα από τη χειρουργική εμπειρία του Ορθοπεδικού, την επιλογή του σωστού υλικού και τον τέλειο προσανατολισμό της προσθέσεως κατά την τοποθέτησή της. Ειδικά τα τελευταία χρόνια με τη μέθοδο AMISεπιτυγχάνουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Η μέθοδος αυτή είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος η οποία προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα όπως: • Ατραυματική μέθοδος με μικρή ουλή • Χωρίς διατομή μυών • Διατήρηση του θυλάκου της άρθρωσης • Μειωμένος κίνδυνος εξαρθρήματος • Ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος • Λιγότερη απώλεια αίματος • Ταχύτερη Κινητοποίηση • Μικρότερη παραμονή στην κλινική (4-5 ημέρες) • Γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες

Γόνατο Η ολική αρθροπλαστική του γόνατος γίνεται με τοποθέτηση τεχνητών εμφυτευμάτων συνήθως από τιτάνιο με παρεμβολή ειδικού πλαστικού υλικού μεταξύ των μεταλλικών επιφανειών. Αφορά μια επέμβαση ρουτίνας στις ημέρες μας με πολύ καλά αποτελέσματα και μεγάλο χρόνο ζωής (15-20 έτη). Η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος MISμπορεί να συνδυαστεί με ένα σύγχρονο τεχνολογικό επίτευγμα, την χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων ψηφιακά υποβοηθούμενης πλοήγησης (Navigation).Με τον τρόπο αυτό μετά από χαρτογράφηση των ανατομικών δεδομένων κάθε άρθρωσης επιτυγχάνεται με μικρομετρική ψηφιακή ακρίβεια η τοποθέτηση της προθέσεως καθόσον οι οστεοτομές (κοψίματα των οστών) και η εξισορρόπηση των μαλακών μορίων έχουν εκτελεστεί με ακρίβεια χιλιοστού. Τα επιπλέον πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι: 1. Ελαχιστοποίηση πιθανότητας πνευμονικής εμβολής. 2. Μειώνει την ανάγκη μετεγχειρητικής παροχής αίματος. 3. Καταγράφει ανά ασθενή διεγχειρητικά όλα τα δεδομένα της επέμβασης. 4. Προάγει τη δυνατότητα άμεσης μετεγχειρητικής κινητοποίησης του ασθενούς χωρίς πόνο. Ο ασθενής σηκώνεται την επόμενη ημέρα. Παραμένει 4-5 ημέρες στην κλινική. Βαδίζει με περιπατητήρα «Π» ή μπαστούνι για περίπου 4 εβδομάδες και σταδιακά επανέρχεται στην καθημερινότητά του. Με την ολική αρθροπλαστική ισχίου και γόνατος οι ασθενείς απολαμβάνουν καλύτερη ποιότητα ζωής χωρίς πόνο και μπορούν να έχουν δραστηριότητες που έχουν στερηθεί όπως περπάτημα, ήπια άθληση και χορός.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Θεραπεία Προστάτη

με Laser

Κωνσταντίνος Ε. Ευσταθίου M.D. - FEBU, Χειρουργός Ουρολόγος Τι είναι ο προστάτης;

Ο προστάτης αδένας είναι όργανο του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Κύρια λειτουργία του είναι η παραγωγή προστατικού υγρού μέσα στο οποίο μεταφέρονται τα σπερματοζωάρια. Ο προστάτης βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλει το αρχικό τμήμα της ουρήθρας.

Τι είναι η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη;

Το μέγεθος ενός φυσιολογικού προστάτη σε έναν άνδρα κάτω των τριάντα ετών είναι στο μέγεθος καρυδιού. Μετά την ηλικία των σαράντα ετών, ο προστάτης αρχίζει να διογκώνεται με αποτέλεσμα να συμπιέζει την ουρήθρα και να εμποδίζει την ελεύθερη ροή των ούρων. Ο ιατρικός όρος αυτής της διόγκωσης είναι καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ). Τα πρώτα συμπτώματα της διόγκωσης αυτής εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 45 ετών. Μετά την ηλικία των 50 ετών ένας στους δύο άντρες εμφανίζει συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας; Καθώς το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται και η ελεύθερη ροή των ούρων εμποδίζεται, τα συμπτώματα της διόγκωσης γίνονται ολοένα και πιο έντονα. Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν: μικρή ακτίνα ούρησης, δυσκολία κατά την έναρξή της, διακοπή και επανέναρξη, σταγόνες στο τέλος της, επιτακτική ανάγκη για ούρηση, συχνουρία, αδυναμία πλήρους κένωσης της κύστης.

Ποιοι είναι οι τρόποι χειρουργικής θεραπείας;

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά με τους ακόλουθους τρόπους: • Ανοιχτή προστατεκτομή ή • Διουρηθρική προστατεκτομή Οι παραπάνω χειρουργικές τεχνικές αφαίρεσης της υπερπλασίας αν και αποτελεσματικές προϋποθέτουν, τη διακοπή ενδεχόμενης αντιπηκτικής αγωγής, συνοδεύονται από μετεγχειρητικό πόνο, έχουν παρατεταμένη νοσηλεία με παραμονή του καθετήρα και πιθανότητες επιπλοκών (ανάγκη μετάγγισης, σεξουαλική δυσλειτουργία, κ.α.) • Διουρηθρηκή προστατεκτομή με Laser Είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος θεραπείας της Καλοήθους Υπερπλασίας και προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Ποια τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με Laser Η θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη με Laser (μέθοδος LIFE) προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα όχι μόνο έναντι των κλασικών χειρουργικών τεχνικών αλλά και έναντι άλλων μεθόδων laser: • Είναι μια εντελώς ανώδυνη και αναίμακτη παρέμβαση • Πραγματοποιείται με χειρουργική ακρίβεια και απόλυτη ασφάλεια ελαχιστοποιώντας τα ενδεχόμενα υποτροπής • Μπορεί να πραγματοποιηθεί με ελάχιστη αναισθησία (περιοχική) • Μειώνει σημαντικά τον χρόνο των παρεμβάσεων (20-45 λεπτά ανάλογα με το μέγεθος του προστάτη) • Ελαχιστοποιεί τον χρόνο νοσηλείας ( 1 ημέρα) • Ελαχιστοποιεί τον χρόνο καθετηριασμού μετά την επέμβαση (καθόλου -24 ώρες) • Ελαχιστοποιεί τις επιπλοκές των κλασικών χειρουργικών επεμβάσεων (ανάγκες μεταγγίσεων, επιβάρυνση καρδιαγγειακού συστήματος, σεξουαλική λειτουργία, εκσπερμάτιση). • Επιτρέπει την γρήγορη ανάρρωση και την επάνοδο των ασθενών στις κανονικές τους δραστηριότητες • Είναι ιδανική για ασθενείς με αντιπηκτική αγωγή (δεν απαιτεί τη διακοπή της) και για ασθενείς μεγάλης ηλικίας.

www.urothessaly.gr

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2016

Χοληστερίνη και καρδιά ΘΕΟΔΩΡΑ Α. ΚΑΡΟΤΣΑΚΗ, Ειδικός Καρδιολόγος Τι είναι χοληστερίνη και η δράση της

Η χοληστερόλη ή χοληστερίνη ανήκει στην τάξη των χημικών ενώσεων, που είναι γνωστές ως λιπίδια ή λίπη. Είναι μια ουσία τόσο απαραίτητη για τον άνθρωπο, που ο οργανισμός μας φροντίζει να παράγει τα 2/3 και μόνο το 1/3 απορροφάται από τις τροφές που καταναλώνουμε. Έτσι λοιπόν η παθολογικά υψηλή στάθμη της χοληστερόλης προέρχεται από μη ελεγχόμενη παραγωγή από τον οργανισμό, που ενισχύεται όμως πολύ από την κακή διατροφή. Η χοληστερίνη είναι αδιάλυτη στο νερό. Για να κυκλοφορήσει και να φτάσει από το συκώτι που κυρίως παράγεται στον τόπο κατανάλωσης (κύτταρο) χρειάζεται ένα διαλυτό όχημα (την αποπρωτεΐνη β) που μαζί της ενωμένη γίνεται η LDL χοληστερίνη. Για να γυρίσει πίσω στο συκώτι για εξουδετέρωση ή απέκκριση με τη χολή, το ανάλογο σχήμα είναι η HDL χοληστερίνη. Αν η στάθμη της LDL είναι υψηλή, ή η στάθμη της HDL είναι χαμηλή, τότε αρχίζει να μαζεύεται στο τοίχωμα των αρτηριών σχηματίζοντας αθηρωματικές πλάκες. Αυτές οι πλάκες μεγεθυνόμενες σταδιακά, στενεύουν τις αρτηρίες και ακόμη χειρότερα αν υποστούν μικροτραυματισμούς δημιουργείται θρόμβος ο οποίος μπορεί να φράξει την αρτηρία. Όταν αυτά συμβούν στις αρτηρίες της καρδιάς και του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσουν στηθαγχικά ενοχλήματα, έμφραγμα το μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Νεότερα δεδομένα

Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι με κατάλληλη αγωγή, η πιθανότητα να προκληθεί καρδιακή προσβολή πέφτει κατά 20% - 30% για κάθε 10% πτώση της χοληστερίνης. Τελευταία δεδομένα όσον αφορά την επίπτωση της αυξημένης χοληστερίνης είναι ότι κάθε δεκαετία με αυξημένους δείκτες χοληστερίνης αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας κατά 4%. Η τελευταία μελέτη που ανακοινώθηκε σε έγκυρο ιατρικό περιοδικό, έδειξε ότι όσοι είχαν υψηλή χοληστερίνη επί 11-20 χρόνια είχαν κατά μέσο όρο 16,5% κίνδυνο καρδιοπάθειας, ενώ όσοι είχαν υψηλή χοληστερίνη επί 1-10 χρόνια είχαν μικρότερο (8,1%) κίνδυνο. Όσοι δεν είχαν ποτέ υψηλή χοληστερίνη είχαν κίνδυνο 4,4%.

παραγόντων για στεφανιαία νόσο ( υπέρταση, κάπνισμα, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία). Έτσι σήμερα αν υπάρχει ιστορικό στεφανιαίας νόσου, η επίτευξη τιμής LDL < 70 mg/dl είναι ιδανική για τη μέγιστη δυνατή προστασία. Αν όμως υπάρχουν μόνο προδιαθεσικοί παράγοντες χωρίς νόσο τότε η ανάγκη για θεραπεία είναι χαμηλότερη και η τιμή στόχος για την LDL είναι από 100-160 mg/ dl αναλόγως των αριθμών των παραγόντων.

Θεραπεία

Τα μέσα που έχουμε για τον έλεγχο της υπερχοληστεριναιμίας είναι φάρμακα και υιοθέτηση μη επιβαρυντικών διατροφικών συνηθειών. Ας ξεκινήσουμε με τις διατροφικές συνήθειες που είναι και λιγότερο δαπανηρές: • Μειωμένη κατανάλωση ζωικού λίπους (κόκκινα κρέατα, τυριά, ιδίως κίτρινα) • Αποφυγή πολυθερμιδικής δίαιτας και κεκορεσμένων λιπαρών (τηγανισμένο λάδι, μαργαρίνες) γιατί αυξάνουν την LDL. • Αποφυγή φυτικών πολυακόρεστων λαδιών γιατί μειώνουν την HDL. Το αγνό μονοακόρεστο ελαιόλαδο δεν την μειώνει. • Μικρή κατανάλωση κρέατος και συχνή διατροφή με όσπρια, ψάρια, πουλερικά, φρούτα και λαχανικά. • Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και διακοπή του καπνίσματος και μείωση σωματικού βάρους για αύξηση της HDL. Όσον αφορά τα φαρμακευτικά μέσα διαθέτουμε τις εξής κατηγορίες. Στατίνες: μειώνουν την παραγωγή LDL και είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση της LDL χοληστερόλης. Η δράση της φαίνεται να επιτυγχάνεται όχι μόνο από την υπολιπιδαιμική ιδιότητα αλλά και από ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση πάνω στην αθηρωματική πλάκα που αποτρέπει τις ρήξεις της που οδηγούν στο έμφραγμα. Παρενέργειες είναι γαστρεντερικές ενοχλήσεις, επιβάρυνση ηπατικής λειτουργίας και μυοπάθειες –μυαλγίες. Όλες αναστρέψιμες με τη διακοπή τους.

Εζετιμίμπη: Μειώνει την απορρόφηση χοληστερίνης από το έντερο και δίνεται μαζί με στατίνη όταν δεν μπορούμε να φτάσουμε στο στόχο της LDL. Νικοτινικό οξύ: Είναι αποτελεσματικό φάρμακο, που μειώνει συγχρόνως LDL και τριγλυκερίδια, ενώ αυξάνει την HDL. Δυστυχώς οι ενοχλητικές παρενέργειες (αίσθημα έξαψης και κνησμού) περιορίζουν τη χρήση του. Φιμπράτες: Ανήκουν στην παλαιότερη γενιά και σήμερα εκμεταλλευόμαστε τη δράση τους κυρίως στις σοβαρές υπερτριγλυκεριδαιμίες. Ρητίνες: εμποδίζουν να απορροφηθεί η διαιτητική χοληστερίνη μειώνοντας έτσι την LDL. Είναι φάρμακα λιγότερο αποτελεσματικά και με περισσότερες παρενέργειες.

Συμπερασματικά:

Η χοληστερίνη είναι ένας σιωπηρός δολοφόνος, η αντιμετώπιση της υπερχοληστεριναιμίας μειώνει την πιθανότητα καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη πρέπει όμως να συνοδεύεται από τροποποίηση των διατροφικών μας συνηθειών, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, απώλεια περιττού βάρους και διακοπή καπνίσματος.

Τιμές - στόχος

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το αντικείμενο της θεραπείας είναι η μείωση της «κακής» LDL χοληστερίνης. Η έκταση όμως της μείωσης δεν είναι ίδια για όλους, απλά εξαρτάται από το μέγεθος του καρδιακού κινδύνου. Αυτό προσδιορίζεται από την παρουσία στεφανιαίας νόσου, από την κληρονομικότητα και από την παρουσία άλλων προδιαθεσικών

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΙΔΙ

ΟΣΑ ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ ΝΑ ΡΩΤΗΣΕΤΕ ΣΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ ΑΧΙΛΛEΑΣ ΜAΝΔΑΛΟΣ, Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Ο οφθαλμίατρος μου είπε ότι έχω γλαύκωμα. Θα τυφλωθώ; Το γλαύκωμα, εφόσον δεν διαγνωσθεί εγκαίρως και αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί όντως να προκαλέσει μη-αναστρέψιμη τύφλωση. Δυστυχώς η νόσος δεν έχει συμπτώματα παρά μόνο στα τελικά στάδια, όταν πλέον προσβάλει την κεντρική όραση (αρχικά επηρεάζει μόνο την περιφερική μας όραση, γι' αυτό και δεν γίνεται αντιληπτό). Ωστόσο, δεν χρειάζεται πανικός. Και αυτό γιατί το γλαύκωμα κατά κανόνα εξελίσσεται αργά, επομένως υπάρχει αρκετός χρόνος για θεραπευτική παρέμβαση. Παρακάτω ακολουθούν μερικές απλές συμβουλές σχετικά με το γλαύκωμα: - Αν έχετε πρώτου βαθμού συγγενή με αυξημένη πίεση ματιού ή γλαύκωμα, συνιστάται προληπτική εξέταση μετά την ηλικία των 40 και ανάλογα με τα αποτελέσματα ενδεχομένως περιοδική εξέταση σε ετήσια βάση. - Για τη διάγνωση απαιτείται ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος και κατά περίπτωση κάποιες περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις με ειδικά μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, όπως εξέταση οπτικών πεδίων με αυτόματη περιμετρία και απεικονιστικές εξετάσεις του οπτικού νεύρου. - Ασθενείς με υψηλή ενδοφθάλμια πίεση ή γλαύκωμα πρέπει να παρακολουθούνται από οφθαλμίατρο τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο εφ’ όρου ζωής. Η παρακολούθηση του γλαυκώματος γίνεται με μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, εξέταση του οπτικού νεύρου και των οπτικών πεδίων. - Εάν έχετε διαγνωσθεί με υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε γλαύκωμα. 40

Επειδή όμως η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για γλαύκωμα, επιβάλλεται η συμμόρφωσή σας με τις οδηγίες του οφθαλμιάτρου σχετικά με τη χρήση σταγόνων. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσετε, ότι ο ρόλος του ασθενούς στην εφαρμογή της θεραπείας είναι εξίσου σημαντικός με του ιατρού. - Αν οι σταγόνες σας προκαλούν έντονο ερεθισμό ή αν δεν επαρκούν για τον έλεγχο του γλαυκώματος, τότε υπάρχουν εναλλακτικά θεραπείες με laser ή επεμβάσεις που μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση με πολύ καλές πιθανότητες επιτυχίας. - Αν είστε έγκυος και πάσχετε από γλαύκωμα, έχετε υπόψη σας ότι κάποιες από τις σταγόνες αντενδείκνυνται στην εγκυμοσύνη. - Σπανίως το γλαύκωμα μπορεί να εμφανιστεί και κατά τη γέννηση ή τους πρώτους μήνες της ζωής. Αν το μωρό σας έχει ασυνήθιστα μεγάλα μάτια και δακρύζει έντονα, συνιστάται προληπτική οφθαλμολογική εξέταση. - Δεν υπάρχουν ειδικά προληπτικά μέτρα για το γλαύκωμα, όπως πχ. ειδική διατροφή, άσκηση κλπ. Σε εξατομικευμένες μόνο περιπτώσεις μπορεί ο οφθαλμίατρος να συστήσει κάποια ειδικά μέτρα, κυρίως σε ασθενείς με γλαύκωμα «χαμηλής» ενδοφθάλμιας πίεσης. Έχω καταρράκτη. Πότε πρέπει να χειρουργηθώ; Ο καταρράκτης είναι η ηλικιακή θόλωση του φακού του ματιού και κατά κανόνα εξελίσσεται αργά, αναγκάζοντάς μας στην αρχή να αλλάζουμε συχνά γυαλιά, ωστόσο από ένα σημείο και μετά τα γυαλιά δεν επαρκούν για τη βελτίωση της όρασής

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

μας, οπότε η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση. Ο καταρράκτης σχεδόν ποτέ δεν οδηγεί σε οριστική τύφλωση και επίσης σχεδόν ποτέ δεν χρειάζεται επείγουσα επέμβαση. Αν και μπορεί να ελαττώσει σταδιακά την όραση μέχρι το σημείο της απλής αντίληψης φωτός, ωστόσο πρόκειται για αναστρέψιμη κατάσταση και η όρασή μας αναμένεται να βελτιωθεί σημαντικά μετά την επέμβαση (με την προϋπόθεση φυσικά, ότι ο καταρράκτης είναι η μόνη αιτία για την πτώση της όρασης). Επομένως, η απόφαση για την επέμβαση εναπόκειται κυρίως σε εσάς και εξαρτάται από το πόσο καλή όραση χρειάζεστε και κατά πόσο η τωρινή όραση σας εμποδίζει στην καθημερινή σας ζωή (πχ. οδήγηση τη νύχτα, θάμπωμα στο έντονο φως). Καλό είναι πάντως να μην περιμένετε μέχρι ο καταρράκτης να «ωριμάσει», γιατί τότε είναι ιδιαίτερα σκληρός και το χειρουργείο ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους. Βλέπω «μυγάκια». Πρέπει να ανησυχώ; Τα ενοχλητικά «μυγάκια» είναι συμπυκνώσεις του υαλοειδούς, ενός ζελατινοειδούς υλικού που βρίσκεται πίσω από το φακό και συμβαίνουν με την πάροδο της ηλικίας Οι συμπυκνώσεις αυτές «κολυμπούν»

Αχιλλέας Θ. Μάνδαλος Χειρουργός Οφθαλμίατρος, εξειδικευθείς στο Γλαύκωμα Παναγούλη 10, Λάρισα Τηλ.: 2413-014888

χειρουργός οφθαλμίατρος Αχιλλέας Μάνδαλος έχει εξειδικευθεί στη χειρουργική του Γλαυκώματος στη Μεγάλη Βρετανία και λειτουργεί ένα σύγχρονο οφθαλμολογικό ιατρείο στη Λάρισα. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην οποία εισήχθη με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών λόγω άριστης επίδοσης στις Πανελλαδικές Εισαγωγικές Εξετάσεις. Ασκήθηκε στην Οφθαλμολογία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Giessen στη Γερμανία (όπου εκπαιδεύτηκε επί 12 μήνες στο Τμήμα Παιδο-οφθαλμολογίας & Στραβισμού) και στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη. Μετά τη λήψη του τίτλου ειδικότητας εξειδικεύτηκε (Clinical Fellowship) επί 2,5 χρόνια στη χειρουργική του γλαυκώματος και του καταρράκτη σε τριτοβάθμια νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας και κατόπιν εργάστηκε ως Διευθύνων Οφθαλμίατρος Γλαυκωματικής Κλινικής (Consultant) στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Birmingham επί 6 μήνες. Είναι μέλος (κατόπιν επιτυχούς συμμετοχής σε εξετάσεις) του Βασιλικού Κολεγίου Οφθαλμιάτρων του Ην. Βασιλείου (MRCOph), διπλωματούχος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Οφθαλμολογίας (FEBO) και του Διεθνούς Συμβουλίου Οφθαλ-

μέσα στο υαλοειδές και ρίχνουν τη σκιά τους πάνω στον αμφιβληστροειδή, δίνοντας την εντύπωση κινούμενων «μυγών», «ιστών αράχνης», «τριχών» ή «σύννεφων». Τα «μυγάκια» κατά κανόνα δεν είναι επικίνδυνα. Μερικές φορές όμως εμφανίζονται απότομα και μας θορυβούν. Αυτό συμβαίνει συχνότερα στην αποκόλληση υαλοειδούς, μια φυσιολογική διεργασία που συμβαίνει σχεδόν σε όλους μας προϊούσης της ηλικίας και είναι ο προοδευτικός διαχωρισμός του υαλοειδούς από τον αμφιβληστροειδή. Κατά τη διαδικασία αυτή είναι δυνατόν να δημιουργηθούν ρωγμές στον αμφιβληστροειδή, γεγονός που μπορεί να εξελιχθεί σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα μυγάκια μπορεί να είναι πιο έντονα και πιο πυκνά και να συνοδεύονται από λάμψεις. Τότε χρειάζεται άμεση οφθαλμολογική εξέταση, ώστε να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα με laser τυχόν ρωγμές του αμφιβληστροειδούς.

μολογίας (FICO). Επίσης, είναι μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αγγλίας, εγγεγραμμένος στον κατάλογο ειδικών οφθαλμιάτρων (General Medical Council specialist register). Έχει δημοσιεύσει αρκετές ερευνητικές εργασίες σε ελληνικά και διεθνή οφθαλμολογικά περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους και έχει συμμετάσχει με ομιλίες και παρουσιάσεις επιστημονικών εργασιών σε ιατρικά συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έχει μάλιστα βραβευθεί για τις επιστημονικές του εργασίες τόσο σε πανελλήνιο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στο χειρουργικό του προφίλ περιλαμβάνονται επεμβάσεις καταρράκτη και γλαυκώματος με τις πλέον σύγχρονες τεχνικές καθώς και επεμβάσεις με laser για γλαύκωμα, καταρράκτη και διόρθωση διαθλαστικών διαταραχών. Το ιατρείο του είναι εξοπλισμένο με αυτόματη διαθλασιμετρίακερατομετρία, βιομετρία-παχυμετρία και αυτόματη περιμετρία Humphrey (μοντέλο 740i) με δυνατότητα ανάλυσης της εξέλιξης του γλαυκώματος (STATPAC-Guided Progression Analysis). Στο ιατρείο πραγματοποιείται πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος ενηλίκων και παιδιών. Σκοπός του ιατρού είναι η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας με αίσθημα ευθύνης, ευγένειας και ήθους μέσα σε ένα φιλικό και άνετο περιβάλλον, η πλήρης και ειλικρινής ενημέρωση του ασθενούς για την πάθησή του και τη θεραπεία της και η ανάπτυξη κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ιατρό και για ποικίλα θέματα υγείας των ματιών μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα του στο facebook στη διεύθυνση: www.facebook.com/ mandalos.achilleas

Πάσχω από διαβήτη. Πόσο συχνά πρέπει να με βλέπει οφθαλμίατρος; Επειδή ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στα μάτια, επιβάλλεται η τακτική παρακολούθηση από οφθαλμίατρο. Συγκεκριμένα: - Σε παιδιά με διαβήτη: ετήσιος έλεγχος από την ηλικία των 12 ή 5 χρόνια μετά τη διάγνωση του διαβήτη,

όποιο από τα δύο συμβεί νωρίτερα. - Στους ενήλικες διαβητικούς: κατά τη διάγνωση του διαβήτη και κατόπιν τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο. Η συχνότητα παρακολούθησης μπορεί να αυξηθεί στις 3-4 φορές το χρόνο, εφόσον διαγνωσθούν βλάβες στα μάτια. - Σε έγκυες διαβητικές: στην αρχή της εγκυμοσύνης, στο τέλος του πρώτου τριμήνου και μεταξύ 20ής-24ης και 30ής-34ης εβδομάδας.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Διαθλαστική Χειρουργική Γράφει ο ΜΠΑΛΙAΚΟΣ ΘΩΜAΣ, Χειρουργός Οφθαλμίατρος

PRK Η παλαιώτερη τεχνική διόρθωσης της μυωπίας με laser η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα μια από τις εναλλακτικές επεμβάσεις διόρθωσης των διαφόρων αμετρωπιών είναι η τεχνική PRK (photorefractive keratectomy ή φωτοδιαθλαστική κερατεκτομή). Στην PRK δεν δημιουργείται κανένας κρημνός, απλά αφαιρείται το επιθήλιο του κερατοειδούς και εφαρμόζεται απευθείας το laser. Στο τέλος της επέμβασης εφαρμόζεται ένας θεραπευτικός φακός επαφής μέχρι να επουλωθεί το επιθήλιο. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα που έχουν οι επιφανειακές σμιλεύσεις όπως η PRK, είναι ότι μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και σε κερατοειδείς που θεωρούνται «λεπτοί» ή που έχουν κάποια σημαντική ανωμαλία, η οποία κάνει αυτούς τους κερατοειδείς να μην είναι κατάλληλοι για την επέμβαση LASIK. Η επιφανειακή σμίλευση είναι εξ ορισμού η «μικρότερη» επέμβαση, γιατί δεν προϋποθέτει κάποια τομή στον κερατοειδή. Άρα θεωρείται επέμβα-

ση, η οποία έχει λιγότερο χειρουργικό «ρίσκο», έχει όμως το σημαντικό περιορισμό ότι τα πιθανά προβλήματά της αυξάνονται σημαντικά με το ποσό μυωπίας, υπερμετρωπίας, ή/και αστιγματισμού που διορθώνεται και συνήθως χρησιμοποιείται για μικρότερες μυωπίες, δηλαδή κάτω από 5 βαθμούς. Συνήθως δεν χρησιμοποιείται για την διόρθωση υπερμετρωπίας, όπως επίσης για την διόρθωση πολύ μεγάλων βαθμών αστιγματισμού. Ένα από τα μειονεκτήματα που έχουν οι επιφανειακές σμιλεύσεις είναι ότι η επάνοδος της φυσιολογικής όρασης καθυστερεί αρκετά, μπορεί δηλαδή να περάσουν και 10 ημέρες για να μπορεί κάποιος να οδηγεί με την συνηθισμένη όραση που είχε πριν με γυαλιά ή φακούς επαφής. Υπάρχει επίσης πιθανότητα το βράδυ μετά την επέμβαση, να παρουσιαστεί αρκετός πόνος στα μάτια λόγω της αφαίρεσης του επιθηλίου του κερατοειδή. Γι αυτό το λόγο, σχεδόν μετά από κάθε τεχνική επιφανειακής σμίλευσης, τοποθετούνται στα μάτια ειδικοί θεραπευτικοί

φακοί επαφής, οι οποίοι αφαιρούνται μετά από 4-5 ημέρες. Τελευταίο μειονέκτημα της επιφανειακής σμίλευσης είναι το γεγονός ότι συνήθως απαιτείται χρήση κολλυρίων για περίπου δύο μήνες. Τα κολλύρια αυτά είναι κυρίως αντιβιοτικά και κορτιζονούχα. Η χρήση κορτιζόνης για πολύ καιρό, μπορεί σε μερικά άτομα να ανεβάσει την ενδοφθάλμια πίεση. Γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθείται από τον Χειρουργό-Οφθαλμίατρο πολύ προσεκτικά. Τεχνική LASIK Η τ ε χ ν ι κ ή L A S I K ( L A s e r in SΙtu Kerarosmileusis) είναι η πλέον διαδεδομένη τεχνική χειρουργικής διόρθωσης της μυωπίας και των άλλων διαθλαστικών ανωμαλιών σήμερα με χιλιάδες επεμβάσεις να πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο κάθε μέρα. Το πρώτο βήμα, στην τεχνική LASIK, είναι ο διαχωρισμός του ανώτερου στρώματος του κερατοειδή (20% του συνολικού πάχους), για την δημιουργία ενός κρημνού (Flap), έτσι ώστε το Laser να εφαρμοσθεί σε βαθύτερο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

σημείο του κερατοειδή. Το δεύτερο βήμα είναι η σμίλευση του κερατοειδή με Laser, για την διόρθωση μυωπίας, υπερμετρωπίας ή/και αστιγματισμού. Τέλος το κομμάτι του κερατοειδή (Flap) που έχει υποστεί το διαχωρισμό ξαναέρχεται στην αρχική του θέση, με αποτέλεσμα η επιφάνεια του ματιού να είναι σχεδόν άθικτη. Πλεονεκτήματα της LASIK • Είναι ανώδυνη τεχνική, δηλαδή το ίδιο βράδυ της επέμβασης ο ασθενής περνάει πάρα πολύ άνετα, ενώ ούτε και τις επόμενες μέρες εμφανίζονται ιδιαίτερες ενοχλήσεις • Το πολύ μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι επανέρχεται η όραση σε πολύ καλά επίπεδα μέσα σε λίγες ώρες! Είναι δηλαδή σύνηθες, ένας ασθενής που υποβάλλεται σε επέμβαση LASIK, ακόμα και για 10 βαθμούς μυωπίας, μπορεί την επόμενη μέρα να οδηγήσει πάρα πολύ άνετα το αυτοκίνητό του σε φυσιολογικές συνθήκες ημέρας ή νύχτας! • Ένα άλλο πλεονέκτημα της τεχνικής LASIK είναι ότι η σμίλευση είναι πάρα πολύ σταθερή και ένα μάτι που έχει υποβληθεί σε επέμβαση διόρθωσης μυωπίας, υπερμετρωπίας ή/και αστιγματισμού με την τεχνική LASIK έχει μικρότερες πιθανότητες να χρειαστεί να ξαναχειρουργηθεί, σε σύγκριση με την τεχνική PRK. • Η τεχνική LASIK απαιτεί πολύ μικρό χρονικό διάστημα θεραπείας με κολλύρια (αντιβίωση και κορτιζόνη),

συνήθως μία εβδομάδα. Στην περίπτωση που χρειάζεται να ξαναδιορθωθεί ένα μικρό υπόλοιπο μυωπίας, υπερμετρωπίας ή/και αστιγματισμού, αυτό μπορεί να γίνει μετά από δύο τουλάχιστον μήνες μετά την επέμβαση. Τέλος αποτελεί την κύρια τεχνική που εφαρμόζεται σε υπερμετρωπίες και μπορεί να εφαρμοστεί για μυωπίες από το ελάχιστο όριο, συνήθως 1 μέχρι και σχεδόν 13-14 βαθμούς. Αυτό βέβαια, εάν το επιτρέπει το πάχος του κερατοειδή. Clear lens Αφαίρεση του δικού μας ενδοφακού και αντικατάσταση με συνθε-

τικό (η επέμβαση είναι η ίδια με την αφαίρεση του καταρρακτικού φακού). Φακικός ενδοφακός Σημαίνει Φακικοί Ενδοφακοί, αποκαλούνται έτσι γιατί είναι ενδοφακοί που τοποθετούνται μέσα στο μάτι από μια μικρή τομή με τοπική αναισθησία και μπροστά από τον Κρυσταλλοειδή Φακό. Η μέθοδος είναι ανώδυνη, δεν απαιτείται παραμονή στην κλινική, ενώ ο ασθενής συνήθως εξέρχεται με ανοιχτά μάτια. Τα αποτελέσματα της μεθόδου είναι πολύ καλά και εφαρμόζεται στις Υψηλές Μυωπίες και Υπερμετρωπίες όπου αντενδείκνυται η εφαρμογή του Laser.

Κωστή Παλαμά 1, 41222, 3ος όροφος, Λάρισα Τ| 2410 232 555 • Ε| info@baliakosthomas.gr baliakosthomas.gr # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Δερματοχάλαση Βλεφάρων ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, Χειρουργός Οφθαλμίατρος

α βλέφαρα προστατεύουν τα μάτια από τραυματισμούς, είσοδο ξένου σώματος, υπερβολική έκθεση στο φως και μέσω του βλεφαρισμού λιπαίνουν και ενυδατώνουν τους οφθαλμούς. Το δέρμα του βλεφάρου (είναι το λεπτότερο δέρμα στο σώμα)και σε κάποια σημεία του είναι σχεδόν διαφανές. Ατροφία στο δέρμα του βλεφάρου μπορεί να συμβεί παθολογικά λόγω τραυματισμού, χειρουργείου ή φλεγμονή της περιοχής ή μέσω της φυσιολογικής γήρανσης του δέρματος με την έκθεση στον ήλιο και το κάπνισμα να συμβάλλουν σε αυτή. Η ατροφία του δέρματος κλινικά παρουσιάζεται έως λέπτυνση με απώλεια της ελαστικότητας και έχει ως αποτέλεσμα το δέρμα του βλεφάρου να αποκτά μια άγρια ρυτιδιασμένη υφή και να δείχνει λεπτό και κιτρινωπό. Οι βλεφαρίδες που κανονικά στοιχίζονται σε μια έως τρεις στρώσεις στα βλεφαρικά χείλη μπορούν και διατηρούν την χρωστική τους για μεγάλο χρονικό διάστημα αφού έχει χαθεί η χρωστική στο τριχωτό της κεφαλής αλλά με το πέρασμα του χρόνου ατροφούν και δεν αναπληρώνονται με αποτέλεσμα να ελαττώνονται και να αραιώνουν. Οι συνδετικοί ιστοί του βλεφάρου επίσης χαλαρώνουν μειώνοντας την στηρικτική τους δράση στο λίπος που δρα σαν μαξιλαράκια μεταξύ του ματιού και των οστών με αποτέλεσμα το λίπος να κρεμάει και να προκαλεί τις “σακούλες” στο κάτω βλέφαρο και τα “καπάκια” στο άνω βλέφαρο. Ο συνδυασμός όλων ή μέρος των προαναφερθέντων κάνουν τα μάτια να φαίνονται γερασμένα, σακουλιασμένα και να δημιουργούν αισθητικά προβλήματα καθώς επίσης μπορεί 46

να εμφανίζεται ως αίσθηση βάρους. Μερικές φορές ο ιστός αυτός “περισσεύει” στο άνω βλέφαρο κρύβει το οπτικό πεδίο και παρεμποδίζει την όραση. Στην προσπάθεια του το μάτι να δει οδηγείται στην αντίρροπη ανύψωση του φρυδιού με αποτέλεσμα το “άλλο” μάτι να δίνει την εσφαλμένη εντύπωση της πτώσης του βλεφάρου. Η βλεφαροπλαστική είναι συχνή επιλογή η οποία αποσκοπεί σε βελτίωση της εμφάνισης με ένα ξεκούραστο, λαμπερό, ανανεωμένο βλέμμα αλλά πολλές φορές και στην λειτουργική αποκατάσταση της όρασης. Ενδείκνυται σε όλες τις ηλικίες και για άνδρες και για γυναίκες. Στην βλεφαροπλαστική έχει ιδιαίτερη σημασία το αρχικό πραγματικό σχήμα και μέγεθος του βολβού, το ύψος των φρυδιών, καθώς και συνυπάρχουσες ρυτίδες (πόδι χήνας) ώστε να γίνει εξατομίκευση της θεραπείας οπότε κάθε θεραπεία είναι εξατομικευμένη. Η τελευταία εξέλιξη στην τεχνική της βλεφαροπλαστικής είναι η αναίμακτη βλεφαροπλαστική PLEXR. Για την εφαρμογή του PLEXR δεν απαιτείται χειρουργείο γίνεται στο ιατρείο με εφαρμογή τοπικής αναισθητικής αλοιφής. Το καινοτόμο αυτό μηχάνημα μας δίνει το αποτέλεσμα μιας κλασσικής βλεφαροπλαστική χωρίς τομές, ράμματα, ουλές χωρίς νυστέρι δεν προκαλεί νέκρωση των ιστών δρα στοχευόμενα στα σημεία που θέλουμε προκαλώντας εξάχνωση της επιδερμίδας και δρα στις ελαστικές ίνες αυξάνοντας το πάχος τους με αποτέλεσμα να “μαζεύεται” η περίσσια του δέρματος. Το αποτέλεσμα είναι μόνιμο και σταθερό απαιτεί μια έως τρείς συνεδρίες ανάλογα το μέγεθος των δερματικών αλλαγών που χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε αυτές γίνονται σε

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

μεσοδιαστήματα ενός ή δυο μηνών ανάλογα με την ενέργεια που έχει χρησιμοποιηθεί στη συνεδρία (εξατομίκευση της αγωγής) και η διόρθωση αφορά συνήθως μια περιοχή ανά συνεδρία (άνω βλέφαρο και στα δύο μάτια ή κάτω βλέφαρο και στα δύο μάτια). Με την εφαρμογή πάγου, δερματικής αλοιφής και καλυπτικού make up ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητες του. Τα μικρά spot του PLEXR υποχωρούν μόνα τους (χωρίς αφαίρεση ή τρίψιμο) σε λίγες μέρες. Το οίδημα που προκαλείται από την διαδικασία είναι ήπιο και υποχωρεί σε δυο περίπου μέρες και δεν υπάρχουν παρενέργειες. Η αναίμακτη βλεφαροπλαστική PLEXR μπορεί να συνδυαστεί με ενέσιμα Βotox για άριστα αποτελέσματα μέθοδος έχει κ άλλες εφαρμογές όπως αφαίρεση ουλών ξανθελάσματα, εντρόπιο εκτρόπιο, υπερκεράτωση ελαστικές ίνες του δέρματος μικραίνουν και αυξάνουν σε πάχος. Τα μάτια δε μας χρησιμεύουν μόνο για την όραση αλλά αντικατοπτρίζουν την διάθεση και τα συναισθήματα μας. Μέσα από το βλέμμα μας αποτυπώνεται η αγωνία, ο φόβος, τα όνειρα και οι ελπίδες μας

Πριν το plexr

Πριν

Το PLEXR είναι μια φορητή μικροχειρουργική συσκευή το οποίο δημιουργεί μια διαφορά δυναμικού μεταξύ της επιδερμίδας και της χειρολαβής σχηματίζει ένα πλευρικό τόξο παρόμοιο με μικρό κεραυνό που προκαλεί ιονισμό των αερίων που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα της επιδερμίδας εξαχνώνει τα υγρά των επιφανειακών ιστών χωρίς όμως η θερμότητα που προκαλείται από τον μικρό κεραυνό να διεισδύει σε εν τω βάθη ιστούς .

Mετά την πρώτη συνεδρία του Plexr

Δυο μήνες μετά την πρώτη συνεδρία

Nικολοπούλου Ν. Αναστασία Χειρουργόσ Οφθαλμίατροσ ΕΙΔΙΚΗ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ OCT ΦΛΟΥΡΟΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ - LASER ΜΥΩΠΙΑΣ

Σόλωνοσ 2 - Ιάσονοσ 383 33 Βόλοσ drnikolopoulou@hotmail.com

Tηλ. 24210 29984 Κιν. 6972 111484

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ

ΝΤΑΦΟΣ Κ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Υπ. ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Συνεργάτης ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ , ΚΛΙΝΙΚΗΣ «ΕΛΠΙΣ», ΚΛΙΝΙΚΗΣ «ΑΝΑΣΣΑ»

κρυσταλλοειδής φακός είναι ο φυσιολογικός φακός του ματιού ο οποίος βρίσκεται μέσα στον οφθαλμικό βολβό πίσω από την ίριδα. Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά διαθλαστικά μέσα του ματιού. Σκοπός του είναι η εστίαση των φωτεινών ακτινών στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, έναν φωτοευαίσθητο ιστό στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού, ο οποίος, όπως ένα φιλμ σχηματίζει την εικόνα που θα μεταβιβαστεί στον εγκέφαλο μέσω του οπτικού νεύρου . Λέγοντας καταρράκτη εννοούμε τη θόλωση του φυσιολογικού φακού του ματιού. Συμβαίνει με την πάροδο της ηλικίας, στα πλαίσια της φθοράς του χρόνου. Ο καταρράκτης προσβάλλει κυρίως τους ηλικιωμένους. Περίπου το 50% των Ευρωπαίων μεταξύ 65-74 ετών έχουν καταρράκτη και το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 70% περίπου για την ηλικία των 75.

Με την πάροδο του χρόνου, ο φακός του ματιού αυξάνει σε μέγεθος και πυκνότητα, χάνοντας σιγά σιγά την κρυστάλλινη διαφάνεια και διαύγειά του. Στους μισούς περίπου ηλικιωμένους η διαδικασία αυτή θα προκαλέσει καταρράκτη ενώ ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς θα χρειαστεί να υποβληθούν σε επέμβαση καταρράκτη, όπου αφαιρείται ο θολωμένος φακός. Στη θέση του τοποθετείται ένας ενδοφακός . Εκτός από τον γεροντι48

κό καταρράκτη, άλλα αίτιά του αποτελούν ο τραυματισμός του φακού, η λήψη φαρμάκων, όπως π.χ. η χρόνια λήψη κορτιζόνης, η ακτινοβολία ή άλλα συστηματικά σύνδρομα και νοσήματα. Μια ιδιαίτερη περίπτωση καταρράκτη αποτελεί ο παιδικός καταρράκτης, ο οποίος χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση, πλήρη διερεύνηση του παιδιού προς αποκλεισμό συστηματικών νοσημάτων, που μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνισή του, καθώς και μακροχρόνια μετεγχειρητική παρακολούθηση, με βασικό μέλημα την αποφυγή ανάπτυξης αμβλυωπίας (τεμπέλικο μάτι) . Τα βασικά συμπτώματα του καταρράκτη είναι: • ομιχλώδης ή σκοτεινή όραση • ξεθώριασμα των χρωμάτων • μείωση της αντίθεσης • ακτίνες ή φωτοστέφανα γύρω από τα φώτα • ανάπτυξη μυωπίας (πυρηνικός καταρράκτης), με συνοδό βελτίωση της κοντινής όρασης (πολύ συχνά οι ασθενείς θεωρούν λανθασμένα ότι πρόκειται για θετική εξέλιξη ) • επιδείνωση της ήδη μειωμένης όρασης κατά τις νυχτερινές ώρες Στα αρχικά στάδια του καταρράκτη, ίσως, είναι επαρκής σαν αντιμετώπιση η συνταγογράφιση γυαλιών ή η τροποποίηση των ήδη χρησιμοποιούμενων από τον ασθενή .Καθώς όμως η πάθηση εξελίσσεται, είναι σοβαρή η πιθανότητα να είναι πλέον δύσκολη η ανταπόκριση στις καθημερινές δραστηριότητες του καθενός. Ο χρόνος της επέμβασης εξαρτάται από τις οπτικές ανάγκες του ατόμου. Εάν ο καταρράκτης δυσκολεύει ή απαγορεύει στο άτομο να συνεχίζει τις δραστηριότητες του (π.χ. ανάγνωση εφημερίδας, οδήγηση αυτοκινήτου, ράψιμο ) τότε είναι καιρός να αφαιρεθεί. Η παλιά αντίληψη “…..να ωριμάσει” δεν ισχύει πια, γιατί πλέον κάτι τέτοιο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

αυξάνει απλά τις πιθανότητες μετεγχειρητικών επιπλοκών. Η σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η επέμβαση φακοθρυψίας (υπέρηχοι + laser). Μέσα από τομές της τάξης των 2,5 χιλιοστών περίπου, εισάγονται τα απαραίτητα εργαλεία μικροχειρουργικής, προκειμένου να θρυμματιστεί και να αναρροφηθεί ο καταρρακτικός φακός και να εισαχθεί ένας αναδιπλωμένος συνθετικός ενδοφακός, ο οποίος, όταν ξεδιπλωθεί μέσα στο μάτι, θα τον αντικαταστήσει .

Τα πλεονεκτήματα της φακοθρυψίας σε σχέση με τις παλαιότερες μεθόδους είναι: • η αποφυγή ένεσης αναισθησίας καθώς χρησιμοποιούνται μόνο σταγόνες • η αποφυγή χρήσης ραμμάτων λόγω των μικρών τομών και η συνοδός αμεσότερη και ομαλότερη μετεγχειρητική αποκατάσταση της όρασης • η δυνατότητα επιλογής του χρόνου επέμβασης, με βάση τις ανάγκες του ασθενή και όχι όταν ωριμάσει ο καταρράκτης, όπως γινόταν παλιότερα • η σημαντική μείωση του χρόνου διάρκειας της επέμβασης • η μείωση των ποσοστών μετεγχειρητικών και διεγχειρητικών επιπλοκών Η παλαιά μέθοδος επέμβασης (ενδοή εξω- περιφακική) αφαίρεσης του καταρρακτικού φακού επιλέγεται μόνο σε ιδιαίτερες περιπτώσεις (π.χ. υπερώριμους, σκληρούς, με συνοδό φακοδόνηση, λιθοποιημένους κ.λ.π.). Σ' αυτή γίνεται αναισθησία με ένεση, μεγάλες

τομές 8-10 χιλιοστών και τοποθετούνται ράμματα . Σημαντική θέση στη διαδικασία της επέμβασης αποτελεί ο προεγχειρητικός έλεγχος .Εκτός από τις γενικές εξετάσεις (αίματος, Η.Κ.Γ.) χρειάζεται και μια μέτρηση του αξονικού μήκους του βολβού με ένα ειδικό μηχάνημα υπερήχων για προσδιορισμό των διοπτριών του ενδοφακού που θα τοποθετηθεί. Η συγκεκριμένη μέτρηση είναι σημαντική διότι προσδιορίζει το αν ο ασθενής μετεγχειρητικά θα χρειαστεί γυαλιά. Ιδανικά, μετά την επέμβαση ο ασθενής δεν χρειάζεται γυαλιά. Μέσα από τη λεπτομερή λήψη του ιστορικού του ασθενή και την ενδελεχή εξέτασή του, ο ειδικός χειρουργός οφθαλμίατρος έχει τη δυνατότητα να διαπιστώσει, αν ο λόγος μείωσης της όρασης είναι μόνο ο πιθανός καταρράκτης ή και συνοδά προβλήματα όπως π.χ. εκφύλιση ωχράς κηλίδας, διαβητική ωχροπάθεια, γλαύκωμα κ.λ.π. Επιπλέον είναι δυνατή η εντόπιση τυχόν ανωμαλιών, που θα επηρεάσουν το βαθμό δυσκολίας της επέμβασης και θα τροποποιήσουν το πλάνο της (πχ. αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, κακή μυδρίαση, αστάθεια ανατομικών δομών λόγω ψευδοαποφολίδωσης, ανεπαρκής κερατοειδής κ.λ.π.). Τέλος θα δοθεί η δυνατότητα να επιλεγεί ο σωστός τύπος ενδοφακού που ταιριάζει στο μάτι του ασθενή αλλά και στις ανάγκες του . Όσον αφορά στην επιλογή του κατάλληλου ενδοφακού τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμοι ειδικοί τύποι, όπως οι τορικοί ενδοφακοί για ασθενείς με σχετικά υψηλό αστιγματισμό και οι πολυεστιακοί για δυνατότητα ταυτόχρονης εστίασης, σε μακρινή και κοντινή απόσταση χωρίς χρήση γυαλιών . Η επέμβαση του καταρράκτη αποτελεί μια από τις πιο συχνές και ασφαλείς επεμβάσεις παγκοσμίως . Παρόλα αυτά υπάρχει πάντα η μικρή πιθανότητα επιπλοκών όπως αιμορραγία, έντονη μετεγχειρητική φλεγμονή (ειδικά μετά από χρήση κακής ποιότητας υλικών), μόλυνση (ενδοφθαλμίτιδα), ανεπάρκεια κερατοειδή κ.λ.π. . Μετεγχειρητικα ο ασθενής θα πρέπει να αποφύγει τις πρώτες εβδομάδες την άρση βάρους, το σκύψιμο και οποια-

δήποτε ασχολία που δυνητικά θα μπορούσε να προκαλέσει κάποια μόλυνση. Είναι επίσης ευνόητο, ότι θα πρέπει να αποφευχθεί ένα άμεσο χτύπημα στον χειρουργημένο οφθαλμό. Επιπλέον, τις πρώτες ημέρες είναι σκόπιμη η αποφυγή νερού στα μάτια. Άμεσα ξεκινά η ενστάλαξη ενός αντιβιοτικού κολλυρίου με σταδιακά μειούμενη δόση για 4 εβδομάδες για προφύλαξη από τυχόν λοίμωξη και για βοήθεια επούλωσης του οφθαλμού. Η επούλωση επιτυγχάνεται κάπως διαφορετικά για τον κάθε ασθενή, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν αρκετά καλά ώστε να επανέλθουν στις περισσότερες από τις συνήθεις δραστηριότητές τους την επόμενη κιόλας ημέρα. Μετά την επέμβαση μπορεί να υπάρχουν κάποιες ενοχλήσεις οι οποίες είναι παροδικές και δεν πρέπει να ανησυχούν. Το μάτι μπορεί να δακρύζει, να αισθάνεται σαν να έχει σκουπιδάκι, να είναι βαρύ και να το ενοχλεί το έντονο φως. Τα συμπτώματα αυτά θα υποχωρήσουν σιγά-σιγά μόνα τους. Η όραση της πρώτης ημέρας δεν έχει σημασία, και μπορεί να είναι καλή, κακή ή κυμαινόμενη λόγω των φαρμάκων και των οιδημάτων από την

επέμβαση. Μπορεί επίσης ο ασθενής να βλέπει γαλάζια ή κοκκινωπά λόγω του ερεθισμού του βυθού του ματιού από το φως του χειρουργείου. Σιγάσιγά η όραση καθαρίζει και τις επόμενες μέρες σταθεροποιείται. Σε ένα ποσοστό ασθενών δημιουργείται ο λεγόμενος δευτερογενής ψευδοκαταρράκτης. Αυτό οφείλεται στην θόλωση της οπίσθιας μεμβράνης του φακού (οπίσθιο περιφάκιο) η οποία περιορίζει την όραση σημαντικά. Με μια απλή εφαρμογή Yag Laser το κέντρο αυτής της μεμβράνης σπάει και η όραση επανέρχεται στο φυσιολογικό. Καταλήγοντας το σημαντικότερο μήνυμα για τον ασθενή θα πρέπει να είναι η έγκαιρη προσέλευση στον ειδικό χειρουργό οφθαλμίατρο, όταν υπάρχει διαταραχή στην όρασή του, ώστε να διαπιστωθεί αν το πρόβλημα είναι μόνο ο καταρράκτης. Εφόσον αυτό ισχύει, η σχέση εμπιστοσύνης γιατρού και ασθενή θα οδηγήσει στο να επιλεγεί ο κατάλληλος χρόνος επέμβασης (ούτε πολύ αργά, ούτε πολύ νωρίς) όπου με σωστή ενημέρωση ο ασθενής θα γνωρίζει τι να περιμένει μετεγχειρητικά, με βάση, το ατομικό ιστορικό του.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑΑΝΑΙΜΑΚΤΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ LASER-OCT ΤΣΙΑΜΠΑΛΗΣ N. ΙΩΑΝΝΗΣ Χειρουργός Οφθαλμίατρος ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

οφθαλμολογία τα τελευταία χρόνια έχει ωφεληθεί ίσως περισσότερο από κάθε άλλη ειδικότητα (λόγω του μικρού μεγέθους του οργάνου στόχου) στην διάγνωση και τη θεραπεία με βάση τις νέες τεχνολογίες.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Πριν μερικά χρόνια θα ακούγονταν σαν θαύμα το να μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα να δούμε αναίμακτα σε τρία δευτερόλεπτα μια εξαιρετικά λεπτομερή απεικόνη-

ση των αγγείων του αμφιβληστροειδούς και του χοριοειδούς και αυτό να γίνεται ανώδυνα, ακίνδυνα και με αξεπέραστη ευκρίνεια και οπτική ανάλυση των 3μm . Η παλαιότερη μέθοδος ήταν μέχρι σήμερα η φλουροαγγειογραφία δηλαδή η απεικόνιση του βυθού μετά από έγχυση φλουροσκεΐνης μέθοδος η οποία δεν είναι ανώδυνη και όχι πάντα ακίνδυνη λόγω του φόβου του αλλεργικού shock. Σήμερα όμως η βελτίωση των OCT (οπτική τομογραφία συνοχής με Laser) αναίμακτα, ακίνδυνα και ταχύτατα μας δίνει αναγνώριση τουλάχιστον 10 διαφορετικών στιβάδων του αμφιβληστροειδούς και επιπλέον: Ανίχνευση της νεοαγγείωσης του χοριοειδόυς, Λειτουργία υαλοειδούς για την ανίχνευση των υποαμφι/κώνμεμβρανών ή έλξεων του υαλοειδούς στην ωχράκηλίδα. Επίσης έχουμε ακριβέστατες μετρήσεις στους γλαυκωματικούς ασθενείς με πρωιμότερη διάγνωση και σωστότερη παρακολούθηση της εξέλιξης του γλαυκώματος. Στον Διαβήτη το angio-OCT είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο εντοπίζοντας τέλεια τις βλάβες σε πρώιμα στάδια και δίνοντάς μας την δυνατότητα να κάνουμε τέλεια θεραπεία με εκλεκτική φωτοπηξία. Σε περιπτώσεις αγγειακών αποφράξεων το angio-OCT αποτελεί το απόλυτο εργαλείο. Στο ιατρείο μου λειτουργεί πλέον το πρώτο και μοναδικό μηχάνημα στον Ιδιωτικό Τομέα σε ολόκληρη την Θεσσαλία angio-OCT Canon HS-100 σε μία προσπάθεια σε πείσμα των καιρών να παρέχω στους ασθενείς μου την τελευταία λέξη της τεχνολογίας με επακόλουθο την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Προσωπικά θα χαιρόμουν για κάθε δυνατή παραπομπή και συνεργασία με συναδέλφους οφθαλμιάτρους ή συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων οι οποίοι επιθυμούν την άριστη απεικόνιση του βυθού και παρακολούθηση των ασθενών τους (Διαβητικούς-Γλαυκωματικούς κλπ).

ΤΣΙΑΜΠΑΛΗΣ N. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Κύπρου 72, Κεντρική Πλατεία (δίπλα από την Λέσχη Αξιωματικών)

ΤΗΛ/ΝΟ ΓΙΑ ΡΑΝΤΕΒΟΥ: 2410 535 766 Ή ΓΙΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ: 6944 718 855 # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΙΔΙ

Καινούρια μαμά – Παιδίατρος ΦΩΛΙΑ - ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ, Παιδίατρος

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΟΜΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ Πότε πρέπει να ξεκινήσω την αναζήτηση παιδίατρου; Καλό είναι η αναζήτηση παιδιάτρου να γίνει όσο είστε ακόμη έγκυος, ιδανικά κατά το τελευταίο τρίμηνο. Έτσι θα σας δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά τον/την παιδίατρο, να συζητήσετε μαζί του για τις τακτικές και τη φιλοσοφία του και γενικά ό,τι σας απασχολεί, και να προετοιμαστείτε κατάλληλα για τον ερχομό του νέου μέλους στην οικογένεια. Με ποια κριτήρια θα επιλέξω τον παιδίατρο; Τα κριτήρια επιλογής παιδιάτρου

είναι υποκειμενικά. Κάποιες μαμάδες προτιμούν έναν μεγάλο σε ηλικία παιδίατρο, ακόμη και αυτόν που είχαν εκείνες όταν ήταν παιδιά, ενώ άλλες προτιμούν νεότερους, πιο κοντά στην ηλικία τους και στις ανησυχίες τους. Κατά την προσωπική μου γνώμη, σαν παιδίατρος αλλά και σαν μητέρα τριών παιδιών ο παιδίατρος πρέπει να είναι κατηρτισμένος και ενημερωμένος στις τρέχουσες εξελίξεις και σε θέματα μητρικού θηλασμού, να αφιερώνει χρόνο στην εξέταση του παιδιού, να είναι προσιτός, να θυμάται το μωρό ή το παιδί σας, να απαντά στα τηλέφωνα, να είναι διαθέσι-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

μος και για κατ’ οίκον επισκέψεις, να είναι κοντά στις αγωνίες και στις απορίες της νέας μαμάς και να της εμπνέει εμπιστοσύνη. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι, επειδή παιδίατροι υπάρχουν πολλοί, να υπάρχει «χημεία» μεταξύ της μαμάς και του παιδίατρου. Κάθε παιδίατρος μπορεί να έχει διαφορετική πολιτική, φιλοσοφία και τακτικές. Κάποιος που είναι καλός παιδίατρος για μια μαμά δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι καλός και για μία άλλη. Γι’ αυτό το λόγο, όπως ανέφερα παραπάνω, είναι καλό η αναζήτηση παιδιάτρου να ξεκινά πριν τον τοκετό.

Πόσο σύντομα μετά τη γέννηση θα εξετάσει ο παιδίατρος το μωρό μου; Στα περισσότερα ιδιωτικά μαιευτήρια , τα νεογέννητα εξετάζονται αμέσως μετά τη γέννηση ή πολύ σύντομα από αυτή. Στα δημόσια, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή στον τοκετό, συνήθως η πρώτη εξέταση γίνεται εντός των πρώτων 4 ωρών και σίγουρα πάντως πριν συμπληρωθεί το πρώτο 24ώρο ζωής. Ποιος αντικαθιστά το γιατρό όταν αυτός δεν είναι προσιτός; Εννοείτε φαντάζομαι όταν απουσιάζει ή για κάποιο λόγο δε μπορεί να σας εξυπηρετήσει. Συνήθως όλοι οι παιδίατροι όταν απουσιάζουν ή δεν είναι διαθέσιμοι φροντίζουν να αφήνουν κάποιον αντικαταστάτη. Επικοινωνήστε μαζί του κι εκείνος θα σας κατευθύνει καταλλήλως. Πρέπει να έχω αποκλειστικά ένα παιδίατρο ή είναι καλό να συμβουλεύομαι πολλούς γιατρούς; Επειδή, όπως ανέφερα προηγουμένως, κάθε παιδίατρος μπορεί να έχει διαφορετική φιλοσοφία και να ακολουθεί διαφορετικές πρακτικές καλό είναι να έχετε έναν παιδίατρο για το μωρό σας. Αν συμβουλεύεστε κάθε φορά πολλούς γιατρούς το πιθανότερο είναι ότι θα οδηγηθείτε σε σύγχυση που σίγουρα δε θα βοηθήσει το παιδί σας. Αυτό δε σημαίνει φυσικά ότι δε μπορείτε να πάρετε μια δεύτερη γνώμη για κάτι που σας απασχολεί , να συζητήσετε κάποια θέματα με κάποιον άλλο παιδίατρο που θα είναι πιο κοντά στη δική σας φιλοσοφία ή ακόμη και να αλλάξετε παιδίατρο αν βρείτε κάποιον που σας καλύπτει περισσότερο. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που νιώθετε ότι ο παιδίατρό σας δε σας καλύπτει, είτε στον επιστημονικό τομέα είτε ακόμη και στον τομέα της επικοινωνίας, επιβάλλεται να συμβουλευτείτε κάποιον άλλο. Αν δεν εμπιστεύεστε τον παιδίατρο σας ούτε αυτός μπορεί να κάνει τη δουλειά του σωστά ούτε κι εσείς να κοιμάστε ήσυχη.

συμβουλευτώ τoν παιδίατρο; Ο παιδίατρος πέρα από την κλινική εξέταση του παιδιού, είναι αρμόδιος να συμβουλεύσει τους γονείς για θέματα διατροφής, ψυχοκινητικής ανάπτυξης, ύπνου, παιχνιδιού και γενικότερα για ό,τι σας απασχολεί σχετικά με την καθημερινότητα του βρέφους ή του παιδιού σας. Τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διάφορες ομάδες που παρέχουν συμβουλές για θέματα διατροφής, ψυχολογίας και όχι μόνο. Δεν είναι κακό να συμμετέχετε σε τέτοιες ομάδες, όμως το να συμβουλεύεστε μόνο

τις ομάδες αυτές και καθόλου το γιατρό σας, μπορεί να είναι επικίνδυνο. Ακούω συχνά: «ο/η παιδίατρος μου με καλύπτει σε θέματα ιατρικά και τον εμπιστεύομαι απόλυτα, αλλά σε θέματα διατροφής δε συμφωνώ σε τίποτα μαζί του και ακολουθούμε το δικό μας πρόγραμμα». Αρμόδιος όμως για θέματα διατροφής, ιδίως του βρέφους, είναι ο παιδίατρός σας. Αν δε συμφωνείτε μαζί του σε τίποτα στον τομέα αυτόν, αλλάξτε τον. Και η διατροφή συμβάλλει στην καλή ανάπτυξη και υγεία του παιδιού σας. Ο σωστός παιδίατρος για σας θα πρέπει να σας καλύπτει σε όλους τους τομείς.

Εκτός από την εξέταση του μωρού μου, σε τι άλλο μπορώ να # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Θεραπευτικές επιλογές Γράφει ο: ΔΙΟΝΥΣΗΣ Β. ΦΕΡΦΕΛΗΣ Ειδικός Παθολόγος - Διαβητολόγος

σακχαρώδης διαβήτης είναι μία νόσος γνωστή από την αρχαιότητα. Η ονομασία ''διαβήτης'' οφείλεται στον Έλληνα Ιατρό Αρεταίο (130200μ.X.) και προέρχεται από το ρήμα ''διαβαίνω'', επειδή στην ασθένεια αυτή μεγάλο ποσό ούρων διαβαίνουν από τους νεφρούς. Αναφέρεται σε μία ομάδα μεταβολικών νόσων με κοινό χαρακτηριστικό την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία), που προκύπτει από απόλυτη ή σχετική ανεπάρκεια στην έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας ή/και από διαταραγμένη δράση της ινσουλίνης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 171 εκατομμύρια άνθρωποι ή αλλιώς το 2,8% του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσιάζει σακχαρώδη διαβήτη και υπολογίζεται πως μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Διακρίνεται σε τρεις κύριες κατηγορίες: α) Ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου Ι, β) Μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου ΙΙ, γ) Διαβήτης κύησης. Α ποτελεί σημαντικό ιατροκοινωνικό πρόβλημα εξαιτίας του μεγάλου αριθμού ατόμων που προσβάλλει και των επιπτώσεών του στην υγεία κυρίως λόγω των χρόνιων επιπλοκών. Aποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως καθώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια. Άλλες σοβαρές επιπλοκές αποτελούν η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η τύφλωση και οι ακρωτηριασμοί. Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη παίζουν η έγκαιρη διάγνωση της νόσου, οι διαιτητικές συνήθειες του διαβητικού ασθενούς και η εκπαίδευσή του

στον αυτοέλεγχο του σακχάρου και τη χορήγηση αντιδιαβητικών δισκίων ή/και ινσουλίνης. Δίαιτα και Άσκηση Η δίαιτα είναι ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη και αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη. Εάν υποτιμηθεί ο ρόλος της, η ρύθμιση της γλυκαιμίας με οποιοδήποτε φάρμακο, ακόμα και με ινσουλίνη, καταρχάς δυσχεραίνεται και στη συνέχεια γίνεται ανέφικτη. Η άσκηση συμβάλλει αποτελεσματικά στη ρύθμιση του σακχάρου, τη μείωση του καρδιοαγγειακού κινδύνου και τον έλεγχο του σωματικού βάρους, βελτιώνοντας συγχρόνως και την ποιότητα της ζωής. Φαρμακευτική αγωγή Τις περισσότερες φορές με τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη χρει-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

άζεται να χορηγηθούν αντιδιαβητικά φάρμακα μαζί με σωστή διατροφή και άσκηση. Το είδος και η δοσολογία των φαρμάκων θα καθοριστούν από τον θεράποντα ιατρό. Τα αντιδιαβητικά φάρμακα ταξινομούνται σε ομάδες σύμφωνα με τον τρόπο δράσης τους. Έτσι έχουμε φάρμακα που: α) αυξάνουν την έκκριση της ινσουλίνης, β) ελαττώνουν την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, γ) ελαττώνουν την απορρόφηση των υδατανθράκων από το έντερο, δ) αυξάνουν τη αποβολή του σακχάρου από τα ούρα.

Ινσουλίνη Σήμερα κυκλοφορούν πολλά είδη ινσουλίνης. Τα ανάλογα ινσουλίνης προκύπτουν από τροποποιήσεις του μορίου της ανθρώπινης ινσουλίνης και διακρίνονται σε βραχείας δράσης (Insulin Lispro, Insulin Aspart) και παρατεταμένης δράσης (Glargin, Detemir, Degludec). Το σχήμα ινσουλινοθεραπείας που θα εφαρμοστεί σε ένα διαβητικό ασθενή, πρέπει να μιμείται όσο το δυνατό περισσότερο τη φυσιολογική έκκριση ινσουλίνης, κατά τη διάρκεια της ημέρας, ούτως ώστε να διατηρούνται τα επίπεδα σακχάρου σχεδόν σε φυσιολογικά επίπεδα. Το σχήμα ινσουλινοθεραπείας, ο τύπος της ινσουλίνης, η δόση και η συχνότητα χορήγησης εξαρτάται αποκλειστικά από τις ανάγκες του κάθε ασθενή, οπότε η εξατομίκευση κρίνεται απαραίτητη. Τα σχήματα ινσουλινοθεραπείας διακρίνονται σε 2 κατηγορίες: 1.Συμβατική ινσουλινοθεραπεία α) Μία ένεση ημερησίως Η χορήγηση μιας βασικής ινσουλίνης σε συνδυασμό με αντιδιαβητικά δισκία είναι κατάλληλη για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. β) Δύο ενέσεις ημερησίως Αυτό το σχήμα περιλαμβάνει 2 ενέσεις, πρωί – βράδυ με μίγματα ινσουλίνης που περιέχουν ενδιάμεσης δράσης και ταχείας δράσης ινσουλίνης σε προκαθορισμένες αναλογίες.

τείται εξωτερικά στο σώμα και χορηγεί συνεχώς μια ρυθμιζόμενη ποσότητα ινσουλίνης ταχείας δράσης ή αναλόγου ινσουλίνης ταχείας δράσης (βασικός ρυθμός) μέσω ενός σετ έγχυσης που καταλήγει σε ένα λεπτό καθετήρα που μπαίνει κάτω από το δέρμα. Με αυτόν τον τρόπο η ζωή των διαβητικών γίνεται πιο ευέλικτη και πιο άνετη με αποτέλεσμα η αντλία ινσουλίνης προσφέρει πραγματική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η παρακολούθηση του διαβητικού ασθενούς περιλαμβάνει πρωτίστως τον αυτοέλεγχο του σακχάρου από τον ίδιο τον ασθενή και συστηματική κλινική αξιολόγηση απο τον θεράποντα ιατρό για το ενδεχόμενο συνοδών νοσημάτων και τυχόν χρόνιων επιπλοκών. Παράλληλα απαιτείται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος, συμπε-

ριλαμβανομένης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και αυτό εξαρτάται από δύο συντελεστές: α) Τον θεράποντα ιατρό που ευθύνεται για τον θεραπευτικό σχεδιασμό. β) Το άτομο με διαβήτη που ευθύνεται για την εφαρμογή του σχεδίου.

2. Εντατικοποιημένη ινσουλινοθεραπεία (Basal–bolus) α) Τρεις ενέσεις ημερησίως Αυτό το σχήμα περιλαμβάνει 2 μίγματα ινσουλίνης πρωί – βράδυ και μία γευματική ταχείας δράσης ινσουλίνη το μεσημέρι. β) Τέσσερις ενέσεις ημερησίως Το κλασσικό εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας περιλαμβάνει μία ένεση βασικής ινσουλίνης και τρεις ενέσεις γευματικής ινσουλίνης. Το εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας, με το συνδυασμό βασικής – γευματικής ινσουλίνης, μιμείται τη φυσιολογική έκκριση ινσουλίνης. Αντλίες Συνεχούς Έγχυσης Ινσουλίνης Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν την αντλία ινσουλίνης για την αντιμετώπιση της νόσου. Η αντλία τοποθε# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΓΥΝΑΙΚΑ

Αυξητική – ανόρθωση στήθους & αποκατάσταση του μαστού Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Θ. ΠΑΤΣΗΣ Πλαστικός Χειρουργός Κ. Καρτάλη 172, Βόλος , 2421404084,www.drpatsis.gr

Αυξητική Στήθους με ενθέματα σιλικόνης

Ίσως η πιο επιθυμητή επέμβαση πλαστικής χειρουργικής από και για το γυναικείο φύλο είναι η αυξητική στήθους. Με αυτή την επέμβαση, μία γυναίκα μπορεί να αυξήσει το μέγεθος των μαστών της, διορθώνοντας έτσι είτε πιθανή υποπλασία ή ατροφία αυτών, είτε την πτώση του στήθους μετά από εγκυμοσύνη, απώλεια βάρους ή φυσιολογική πτώση λόγω ηλικίας. Αποτέλεσμα της αυξητικής μαστοπλαστικής, είναι η αύξηση του μεγέθους του στήθους, η ανόρθωση των μαστών και φυσικά η τόνωση τόσο της ψυχολογίας όσο και της αυτοπεποίθησης της γυναίκας. Ο πιο διαδεδομένος, ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος αύξησης του όγκου του στήθους, είναι η χρήση ενθεμάτων σιλικόνης. Απαραίτητη προϋπόθεση για μακροχρόνια και απολύτως αξιόπιστα αποτελέσματα καθώς και για την εγγύηση της υγείας της γυναίκας είναι η χρήση από τον πλαστικό χειρουργό ενθεμάτων σιλικόνης που είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους οργανισμούς υγείας (FDA) και που φέρουν πιστοποιητικά CE. Τα ενθέματα σιλικόνης που θα χρησιμοποιηθούν, επιλέγονται από τον πλαστικό χειρουργό μετά από προσεκτική εξέταση της γυναίκας και μέτρηση συγκεκριμένων παραμέτρων. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν ενθέματα διαφό56

ρων όγκων, διαστάσεων και σχημάτων, ώστε να καλυφθούν όλες οι απαιτήσεις και να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα με φυσική όψη και αφή αλλά και σε πλήρη αρμονία με το σωματότυπο και τις επιθυμίες της γυναίκας. Από μια πολύ μικρή τομή, είτε στην υπομάστιο πτυχή είτε περιθηλαίως ο πλαστικός χειρουργός εισάγει το εγκεκριμένο ένθεμα σιλικόνης ή υπομυϊκά (κάτω από το μείζονα θωρακικό μύ) ή πάνω από το μυ και κάτω από τον μαζικό αδένα, εξατομικεύοντας κατά περίπτωση τη χειρουργική προσπέλαση και το ανατομικό επίπεδο τοποθέτησης του ενθέματος. Η σχετικά μικρή διάρκεια της επέμβασης και η εύκολη μετεγχειρητική πορεία επιτρέπουν την άμεση επάνοδο στις κοινωνικές δραστηριότητες. Το στήθος, είναι το αδιαμφισβήτητο σύμβολο θηλυκότητας γι’ αυτό ένα όμορφο, αρμονικό και φυσικό στήθος είναι η επιθυμία κάθε γυναίκας. Ο πλαστικός χειρουργός σας, επιλέγοντας τα κατάλληλα εγκεκριμένα ενθέματα σιλικόνης και εφαρμόζοντας σύγχρονες και αξιόπιστες μεθόδους αυξητικής μαστοπλαστικής αποδίδει στη γυναίκα το στήθος που πάντα επιθυμούσε. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η αυξητική στήθους είναι μία από τις συχνότερες επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα. Ανόρθωση στήθους (μαστοπηξία) Η ανόρθωση στήθους ή «μαστοπηξία» είναι η χειρουργική επέμβαση της πλαστικής χειρουργικής με την οποία ο πλαστικός χειρουργός διορθώνει την πτώση των γυναικείων μαστών. Το στήθος είναι σήμερα η δεύτερη -μετά το πρόσωπο- συνηθέστερη περιο-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

χή του σώματος που χρήζει συνδρομής του πλαστικού χειρουργού για τη βελτίωσή του. Ο βαθμός της πτώσης είναι μετρήσιμο μέγεθος και ο ορισμός του προβλήματος και της μετέπειτα αντιμετώπισής του, καθορίζεται κατά την κλινική εξέταση. Αρχικά, ο μαστός έχει σφρίγος με συγκεκριμένο σχήμα και όγκο, χαρακτηριστικά τα οποία αλλοιώνονται στο χρόνο από διάφορους παράγοντες. Πρωτίστως η βαρύτητα προκαλεί την πτωτική πορεία του στήθους, ενώ οι εγκυμοσύνες και η γαλουχία επιπροσθέτως οδηγούν στη χαλάρωση και «καθοδική» όψη των μαστών. Ακόμη η μαζική απώλεια βάρους εντείνει την κλινική εικόνα. Σημαντικούς παράγοντες επίσης αποτελούν ο αρχικά μεγάλος όγκος και μέγεθος, που συμπαρασύρουν ένα υπερτροφικό στήθος σε ταχύτερη πτώση. Η μαστοπηξία (ανόρθωση) ενδείκνυται για όλες τις γυναίκες με πτωτικούς μαστούς. Ο στόχος του πλαστικού χειρουργού είναι να επαναφέρει το στήθος στη φυσιολογική του θέση στο

πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα, κατόπιν προεγχειρητικών μετρήσεων και σχεδιασμού. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ακολουθείται η μέθοδος της γενικής αναισθησίας σε κατάλληλη χειρουργική κλινική και ενίοτε απαιτείται νοσηλεία μίας ημέρας. Οι χειρουργικές τομές διαμέσου των οποίων ο πλαστικός χειρουργός αποκτά πρόσβαση στον ιστό του μαστού είναι εξατομικευμένες, κατά τεχνική προσπέλασης και κλινική περίπτωση. Περιθηλαία είναι η τομή στην περιοχή της θηλαίας άλω που συχνά και ανάλογα με το χειρουργικό σχεδιασμό πλαισιώνεται από: μία κάθετη τομή στη μεσότητα του κάτω πόλου και μία οριζόντια τομή στην υπομάστιο πτυχή. Το μέγεθος των τομών μπορεί να ποικίλει ανάλογα την περίπτωση. Επιγραμματικά οι κυριότερες τομές είναι: • η «κυκλοτερής» (περιθηλαία) • η τύπου “Lollipop” (περιθηλαία & κάθετη) • η «αντεστραμμένο Τ» ( κάθετη & υπομάστιος) • η τύπου «άγκυρας» (περιθηλαία & κάθετη & υπομάστιος). Όσο ευρύτερη είναι η πρόσβαση στους εν τω βάθει ιστούς, τόσο καλύτερο είναι το αισθητικό αποτέλεσμα στο στήθος. Κατά την επέμβαση της μαστοπηξίας ο στόχος του πλαστικού χειρουργού είναι να επαναφέρει του ιστούς στην ανορθωμένη τους θέση χρησιμοποιώντας εξειδικευμένες τεχνικές της πλαστικής χειρουργικής. Για τον ίδιο σκοπό ο πλαστικός χειρουργός δύναται να χρησιμοποιήσει και εγκεκριμένα ενθέματα σιλικόνης, τονίζοντας έτσι τον άνω πόλο και το περίγραμμα του στήθους αλλά και αυξάνοντας τη μακροβιότητα των ανορθωτικών επιδράσεων της μαστοπηξίας. Ταυτόχρονα, με τη χρήση ενθεμάτων σιλικόνης οι τομές είναι μικρότερες. Τα ενθέματα τοποθετούνται είτε υπομυϊκά είτε υπομαζικά (υπό του μαζικού αδένα). Με τον τρόπο αυτό προκύπτει η αυξητική μαστοπηξία, επέμβαση που εκτός από ανορθωμένη θέση στο στήθος, προσδίδει και πληρότητα στον άνω πόλο καθώς και μεγαλύτερο μέγεθος. Στο τέλος της επέμβασης, οι τομές συγκλείνονται με ειδικές τεχνικές από τον πλαστικό χειρουργό και μετεγχει-

Αποκατάσταση μαστού μετά από μαστεκτομή

Ο καρκίνος του μαστού είναι μετά τον καρκίνο του πνεύμονα ο συχνότερος καρκίνος στο γυναικείο φύλο. Μία στις 8 γυναίκες του σύγχρονου δυτικού κόσμου, έχουν την πιθανότητα να εκδηλώσουν καρκίνο του μαστού. Η θεραπεία, είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική προκαλώντας ολική ή μερική απώλεια του μαστού. Μία από τις κυριότερες εφαρμογές της Πλαστικής Επανορθωτικής χειρουργικής είναι η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή. Η επέμβαση αποκατάστασης μαστού πραγματοποιείται από τον πλαστικό χειρουργό και έχει στόχο τη δημιουργία ενός νέου μαστού φέροντα το σύμπλεγμα θηλής- άλω. Είτε άμεσα κατά το χειρουργείο της μαστεκτομής, είτε σε δεύτερο απώτερο χρόνο δημιουργείται μαστός ίδιου όγκου και συμμετρικός ως προς τον ετερόπλερο. Οι επιλογές αποκατάστασης μαστού περιλαμβάνουν - αναλόγως της ασθενούς και των προϋποθέσεων - τη χρήση είτε διατατήρων και ενθεμάτων σιλικόνης, είτε αυτόλογων ιστών (ελεύθερων ή μισχωτών κρημνών) με ή χωρίς ενθέματα σιλικόνης. Στην πρώτη περίπτωση, ο διατατήρας που τοποθετείται εντός του μαστού κατά το χειρουργείο (Α’ φάση αποκατάστασης) προκαλεί προοδευτική, συνεχή και ελεγχόμενη διάταση των ιστών, καθώς ο πλαστικός χειρουργός στο ιατρείο αυξάνει τον όγκο σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Όταν επιτευχθεί ο επιθυμητός όγκος, ένα ένθεμα σιλικόνης στο κατάλληλο μέγεθος και σχήμα αντικαθιστά μόνιμα το διατατήρα (Β’ φάση αποκατάστασης). Παραλλαγή της μεθόδου αυτής, είναι η χρήση ειδικών μόνιμων διατατών ενθεμάτων σιλικόνης – ορού. Στη δεύτερη περίπτωση ο μαστός αποκαθίσταται με τη χρήση αυτόλογων ιστών. Μυϊκοί ή μυοδερματικοί, ελέυθεροι ή μισχωτοί κρημνοί που ανασηκώνονται κυρίως από τον πλατύ ραχιαίο μύ (Latissimus dorsi flap), τον ορθό κοιλιακό μύ (Tram flap – Vram flap) ή τα διατιτρώντα αγγεία της κάτω εν τω βάθει επιγάστριας αρτηρίας (Diep flap), είναι οι συχνότερες - μικροχειρουργικές ή μη- τεχνικές της πλαστικής επανορθωτικής χειρουργικής. Σημαντική παράμετρος για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος, είναι η δημιουργία του συμπλέγματος θηλής – άλω (τελική φάση της αποκατάστασης) από τον πλαστικό σας χειρουργό. Δερματικά μοσχεύματα, medical tattoo (ιατρικό τατουάζ-δερματοστηξία) ή αναδημιουργία από το αντίπλευρο σύμπλεγμα του μαστού, επαναφέρουν τη μορφολογία της άλω. Tοπικοί κρημνοί ή εφαρμογή αυτόλογων χόνδρινων μοσχευμάτων επαναφέρουν τη μορφολογία της θηλής. Αυτό το τόσο σημαντικό σύμβολο της γυναικείας φύσης, ο μαστός, μπορεί να αναδημιουργηθεί από τον πλαστικό χειρουργό, αποκαθιστώντας πρωτίστως τη συμμετρία και την θηλυκότητα της ασθενούς, τονώνοντας παράλληλα την αυτοπεποίθησή και την ψυχολογία της.

ρητικά οι ουλές που καταλείπουν είναι συνήθως αδιόρατες. Η χειρουργική επέμβαση της ανόρθωσης στήθους, συνήθως δεν επηρεάζει την γαλουχία. Μία γυναίκα μπορεί να θηλάσει κανονικά μετά από μια επέμβαση μαστοπηξίας. Η επάνοδος στις κοινωνικές δραστηριότητες γίνεται βαθμι-

αία και εντός της πρώτης εβδομάδας η ασθενής επανέρχεται στους φυσιολογικούς της βιορυθμούς. Η μαστοπηξία είναι σήμερα μια από τις συχνότερες και ασφαλέστερες επεμβάσεις της πλαστικής χειρουργικής, με ιδιαίτερα υψηλό δείκτη ικανοποίησης της ασθενούς από το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Kαπνιστές και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Dr ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Β. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος Διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας, Διευθύντρια Πνευμονολογικού Τμήματος Κλινικής «ΕΛΠΙΣ» Βόλου, Επιστημονικός Συνεργάτης Παν/κής Πνευμ/κής Κλινικής Λάρισας

πρωινός βήχας των καπνιστών, γνωστός ως τσιγαρόβηχας, δεν είναι αθώος. Συχνά αποτελεί σύμπτωμα μίας σιωπηλής νόσου, της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), η οποία για πολλά χρόνια αναπτύσσεται αργά χωρίς να δίνει ανησυχητικά συμπτώματα που να προειδοποιούν τον καπνιστή. Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι ένα νόσημα όπου οι αεραγωγοί των πνευμόνων σταδιακά στενεύουν, συνήθως εξαιτίας του καπνίσματος. Καθώς οι πνεύμονες «τραυματίζονται» με την πάροδο του χρόνου γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η αναπνοή μέσα από τους στενωμένους αεραγωγούς. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν δύσπνοια, η οποία δυστυχώς σταδιακά χειροτερεύει. Οι βλάβες που προκαλεί από ένα σημείο και μετά είναι μη αναστρέψιμες. Δυστυχώς, τότε το 50-60% των πνευμόνων έχει καταστραφεί και ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 παροξύνσεις της ΧΑΠ τον χρόνο, που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο και ο ασθενής πιστεύει πως απλά ήταν ένα κοινό κρυολόγημα ή πνευμονία. Σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 44 εκατομμύρια περιπτώσεις ΧΑΠ παγκοσμίως. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ως το 2020, η ΧΑΠ θα αποτελεί την τρίτη κύρια αιτία θανάτου και θα ευθύνεται για περισσότερα από 6 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το χρόνο. Στα Ευρωπαϊκά κράτη, ησυχνότητα της ασθένειας, ποικίλλει από 4 – 10% του ενήλικου πληθυσμού.

Κάθε χρόνο πεθαίνουν εξαιτίας της νόσου 200.000-300.000 άνθρωποι ενώ αποτελεί την αιτία θανάτου για το 4.1% των ανδρών και το 2.4% των γυναικών. Στην Ελλάδα έχει πραγματοποιηθεί μια επιδημιολογική μελέτη από την ομάδα εργασίας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, όπου βρέθηκε ότι ο επιπολασμός της νόσου στη χώρα μας, για τις ηλικίες άνω των 35 ετών είναι 8,4%. Στους άντρες το ποσοστό αυτό είναι 11,6% ενώ στις γυναίκες φτάνει το 4,8% αν και παγκοσμίως αναφέρεται ότι παρατηρείται ραγδαία αύξηση της νόσου στον γυναικείο πληθυσμό λόγω της αύξησης των καπνιστριών την περίοδο των δεκαετιών ’70- ’90. Σε ότι αφορά την κατανομή των ηλικιών, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, φαίνεται ότι η εμφάνιση της ΧΑΠ είναι αυξημένη σε

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ηλικίες άνω των 50 ετών, και οι ηλικίες υψηλού κινδύνου ξεκινούν από την ηλικία των 35 ετών. Κύριο αίτιο της νόσου είναι το κάπνισμα. Ωστόσο δεν αναπτύσσουν όλοι οι καπνιστές ΧΑΠ, γεγονός που υποδηλώνει ότι συγκεκριμένοι γενετικοί παράγοντες τροποποιούν τους κινδύνους για κάθε άτομο. Η ατμοσφαιρική ρύπανση και επαγγελματικοί παράγοντες που προκαλούν έντονη ή παρατεταμένη έκθεση σε σκόνη, χημικά, αναθυμιάσεις κ.λπ., μπορεί να προκαλέσουν ΧΑΠ και να αυξήσουν τον κίνδυνο της ασθένειας στους καπνιστές. Επίσης έχει διαπιστωθεί ότι η παθητική έκθεση στον καπνό του τσιγάρου, συνεισφέρει στα συμπτώματα του αναπνευστικού και περιορίζει τη λειτουργία των πνευμόνων στα παιδιά και στη μετέπειτα ζωή τους ενδέχεται να οδηγήσει σε ΧΑΠ.

Συμπτώματα Ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό αδιάγνωστης ΧΑΠ. Για κάθε έναν ασθενή που διαγιγνώσκετε με τη νόσο, υπάρχει ένας ακόμα που παραμένει αδιάγνωστος. Το πρόβλημα είναι ότι κατά τα πρώτα 10-15 χρόνια, οι ενοχλήσεις είναι ήπιες και χωρίς συμπτώματα. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ασθενείς δεν αναζητούν θεραπεία έγκαιρα διότι προσαρμόζουν τα συμπτώματα στην καθημερινότητά τους. Εάν κάποιος είναι πρώην ή νυν καπνιστής/ τρια, είναι μεγαλύτερος/ η των 40 ετών και έχει βήχα ή φλέγματα ή δυσκολία στην αναπνοή (λαχάνιασμα) όταν ανεβαίνει σκάλες ή ανηφόρα, όταν σηκώνει κάποια βάρη (π.χ ψώνια), όταν βαδίζει βιαστικά, τότε είναι πιθανό να έχει ΧΑΠ. Φυσικά, η κατάσταση είναι ακόμα πιο σοβαρή όταν αυτή η δύσπνοια συνοδεύει πιο ελαφριές δραστηριότητες όπως το ντύσιμο, το πλύσιμο, το δέσιμο των κορδονιών, διάφορες δουλειές με τα χέρια κλπ. Όταν παρουσιασθεί για πρώτη φορά κάποιο από αυτά τα συμπτώματα (βήχας, φλέγματα, δυσκολία στην αναπνοή) δεν πρέπει να υποτιμηθεί και να θεωρηθεί ότι είναι κάτι απλό, όπως π.χ τσιγαρόβηχας ή δύσπνοια λόγω κακής φυσικής κατάστασης. Αυτά τα συμπτώματα είναι σημάδι ότι οι πνεύμονες δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Οι βλάβες που προκαλεί η ΧΑΠ είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες, γι’ αυτό πολύ σημαντικό λόγο έχει η έγκαιρη διάγνωση. Διάγνωση Η σπιρομέτρηση είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης της ΧΑΠ και ο πνευμονολόγος έχει τη γνώση να την εκτελεί και να την ερμηνεύει.. Η εξέταση της σπιρομέτρησης είναι

Θεραπεία για τη ΧΑΠ Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τη ΧΑΠ. Η θεραπεία στοχεύει στην επιβράδυνση της επιδείνωσης της πνευμονικής λειτουργίας των αεραγωγών και στην ανακούφιση από τα συμπτώματα. Σήμερα υπάρχουν πολλά αποτελεσματικά βρογχοδιασταλτικά φάρμακα σε εισπνοές τα οποία αποτελούν τη βάση της θεραπείας. Τα φάρμακα αυτά ανήκουν σε δυο ομάδες, τα αντιχολινεργικά και του β2 – διεγέρτες, και προκαλούν διαστολή (άνοιγμα) των βρόγχων, ευκολότερη αναπνοή, λιγότερη δύσπνοια, καλύτερη δυνατότητα κίνησης και λειτουργίας στην καθημερινή ζωή. Απαραίτητος επίσης είναι ο ετήσιος αντιγριππικός εμβολιασμός και ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός. Στη σοβαρή ΧΑΠ, τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα ελαττώνονται επικίνδυνα και η χορήγηση συμπληρωματικού οξυγόνου είναι ευεργετική. Η αναπνευστική αποκατάσταση – άσκηση συστήνεται από το πρώτο στάδιο σε ασθενείς με ΧΑΠ. Η μεταμόσχευση πνεύμονα χρησιμοποιείται μερικές φορές στο τελευταίο στάδιο της ασθένειας.

ανώδυνη, αναίμακτη και μετρά μέσω ειδικής συσκευής, του σπιρομέτρου, τη λειτουργία των πνευμόνων. Ο ασθενής κάθεται αναπαυτικά έχοντας το στόμιο του σπιρομέτρου καλά μέσα στα χείλη του. Αναπνέει ήρεμα και με το παράγγελμα του γιατρού παίρνει μία όσο το δυνατόν βαθύτερη εισπνοή και αφού γεμίσει τους πνεύμονές του αέρα, εκπνέει όσο πιο γρήγορα και δυνατά μπορεί για μερικά δευτερόλεπτα. Με την σπιρομέτρηση μετράμε αφενός την ποσότητα (τον όγκο) αέρα που μπορεί να εκπνεύσει ο εξεταζόμενος και αφετέρου την ταχύτητα με την οποία εκπνέεται ο αέρας από τους πνεύμονές του. Εάν αυτές οι τιμές μειωθούν κάτω από κάποια όρια, ο πνευμονολόγος θέτει την διάγνωση της ΧΑΠ. Συνέπειες Οι ασθενείς βιώνουν την ΧΑΠ με ιδιαίτερα αρνητικό τρόπο. Σύμφωνα με ερευνά που πραγματοποιήθηκε το 75% δηλώνει ότι η ασθένεια έχει αλλάξει τη ζωή του ασφαλώς όχι προς το καλύτερο. Η καθημερινότητα των ασθενών, περιγράφεται με έντονα μελανά χρώματα. Για το 40% περίπου των ασθενών, αποτυπώνεται αδυναμία εκτέλεσης ακόμη και απλών

εργασιών (ψώνια, δουλειές σπιτιού), ενώ και για τους περισσότερους από τους άλλους, οι καθημερινές δραστηριότητες έχουν δυσκολέψει σημαντικά. Το 41,4% δηλώνει ότι διέκοψε την εργασία του εξαιτίας της ασθένειας. Πρόκειται κυρίως για γυναίκες, άτομα πάνω από τα 50, καπνιστές και πρώην καπνιστές. Ιδιαίτερα υψηλό είναι και το οικονομικό κόστος της ασθένειας. Ανάμεσα στις παθήσεις του αναπνευστικού, η ΧΑΠ είναι η πιο δαπανηρή, καλύπτοντας σχεδόν το 50% του συνολικού κόστους πνευμονολογικών νοσημάτων. Στην Ευρώπη, η ΧΑΠ κοστίζει 50 δισεκατομμύρια ετησίως, που περιλαμβάνει τη περίθαλψη, αποκατάσταση και τις χαμένες ώρες εργασίας. Πρόληψη Το πιο σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η αποφυγή έναρξης του καπνίσματος κάτι στο οποίο πρέπει να επιμένουν οι γονείς στα παιδιά και η έγκαιρη διακοπή καπνίσματος σε όσους είναι καπνιστές γιατί το νόσημα παραμονεύει και οι συνέπειες για την υγεία μας είναι οδυνηρές. Προτρέπω τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα και να απευθύνονται με ασφάλεια στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Καρκίνος Παχέος Εντέρου – Ορθού Αλέξης Σταύρου Γενικός Χειρουργός Σπ. Σπυρίδη 33 – 37 Βόλος τηλ:24210 36626 www.alexstavrou.gr

Ο καρκίνος παχέος εντέρου – ορθού (ΚΠΕ-Ο) είναι ένας κακοήθης όγκος που αναπτύσσεται στην εσωτερική επιφάνεια του εντερικού σωλήνα. Στις δυτικές κοινωνίες, αποτελεί τον τρίτο σε συχνότητα καρκίνο για άντρες και γυναίκες και τη δεύτερη σε σειρά αιτία θανάτου από καρκίνο.

και 10 χρόνια. Σχεδόν όλοι οι ΚΠΕ-Ο αναπτύσσονται πάνω σε πολύποδα και για το λόγο αυτό η αφαίρεση των πολυπόδων μπορεί να προλάβει την ανάπτυξη του καρκίνου. Φυσικά όλοι οι πολύποδες δεν εξελίσσονται σε καρκίνο. Πότε εμφανίζεται και ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες Ο ΚΠΕ-Ο είναι πιο συχνός σε άνδρες και γυναίκες άνω των 50 ετών και σε άτομα που έχουν κάποια παθολογική κατάσταση – γενετική επιβάρυνση ή σε άτομα που δεν ακολουθούν σωστή διατροφή.

Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 5.000 συμπολίτες μας νοσούν κάθε χρόνο από ΚΠΕ-Ο και πάνω από 2.500 χάνουν τη ζωή τους. Ο ΚΠΕ-Ο ξεκινάει σχεδόν πάντα από βλάβες στα γονίδια των κυττάρων της εσωτερικής επιφάνειας, του βλεννογόνου του εντέρου. Τα κύτταρα εμφανίζουν συνεχή ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό µε αποτέλεσμα την δημιουργία ενός διαφοροποιημένου ιστού που προβάλλει μέσα στο έντερο και ονομάζεται πολύποδας. Ο πολύποδας είναι καλοήθης όγκος και δεν δημιουργεί συνήθως συμπτώματα. Εάν συμβούν και άλλες βλάβες στα γονίδια των κυττάρων του πολύποδα τότε αναπτύσσεται ο ΚΠΕ-Ο, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ • φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (π.χ. ελκώδης κολίτιδα) • συγγενείς 1ου βαθμού με ιστορικό κακοήθειας στο παχύ έντερο • κληρονομούμενα σύνδρομα με πολλούς πολύποδες σε όλο το μήκος του εντέρου • ακτινοβολία ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ • αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος • μειωμένη λήψη φρούτων και λαχανικών • παχυσαρκία • αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ • έλλειψη άσκησης • κάπνισμα (ειδικά για τον καρκίνο του ορθού)

Ενδοσκοπική εικόνα πολύποδα παχέος εντέρου – Σχηματική απεικόνιση της εξέλιξης του πολύποδα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Τι συμπτώματα προκαλεί ο καρκίνος του παχέος εντέρου; Συχνά ο ΚΠΕ-Ο δεν εμφανίζει συμπτώματα, όταν είναι σε αρχικό στάδιο. Γι’ αυτό επιβάλλεται η προληπτική κολονοσκόπηση ή έστω η εξέταση των τελευταίων 40 εκατοστών του εντέρου με ορθοσιγμοειδοσκόπηση ειδικά σε άτομα άνω των 50 ετών. Τα παρακάτω συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο παχύ έντερο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι καρκίνος. Επιβάλλεται όμως να ελεγχθούν από το γιατρό, ιδιαίτερα αν επιμένουν πάνω από δύο εβδομάδες.

Αίµα μέσα ή πάνω στα κόπρανα Αναιμία Αλλαγή της σύστασης των κοπράνων Εμφάνιση διάρροιας ή δυσκοιλιότητας ή εναλλαγή διάρροιας και δυσκοιλιότητας Φούσκωμα, κοιλιακός πόνος Αίσθημα ότι το έντερο δεν αδειάζει πλήρως µετά την κένωση Απώλεια βάρους χωρίς εμφανή αιτία Επίμονη κόπωση Ποιες εξετάσεις γίνονται για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου? Η βασικότερη εξέταση είναι η κολονοσκόπηση με την οποία ελέγχεται όλο το μήκος του παχέος εντέρου, εντοπίζεται η θέση του όγκου, λαμβάνονται βιοψίες από την περιοχή και τίθεται η διάγνωση. Οι υπόλοιπες εξετάσεις είναι εξίσου απαραίτητες για να εκτιμηθεί πόσο προχωρημένη είναι η νόσος και να αποφασισθεί το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί.  ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ εξετάσεις  ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ  ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ εξετάσεις Υπερηχογράφημα Αξονική Τομογραφία Μαγνητική τομογραφία Βαριούχος υποκλυσμός

Θεραπεία του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου Η αντιμετώπιση του ΚΠΕ-Ο θα πρέπει να γίνεται από ομάδα στην οποία συμμετέχουν γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων έτσι ώστε ο ασθενής να έχει την καλύτερη θεραπεία. Η ομάδα αποτελείται από γαστρεντερολόγο, ογκολόγο, γενικό χειρουργό, ακτινολόγο, ακτινοθεραπευτή και παθολογοανατόμο. Οι θεραπευτικές επιλογές, ανάλογα με το είδος του όγκου, την εντόπισή του (αν είναι στο παχύ έντερο ή στο τελικό τμήμα αυτούορθό), την επέκτασή του, την ηλικία και τη φυσική κατάσταση του ασθενή, περιλαμβάνουν:    

Χειρουργική Θεραπεία Χημειοθεραπεία Ακκτινοβολία Νεότερα Φάρμακα

Μετά τις απαραίτητες εργαστηριακές και ακτινολογικές εξετάσεις γίνεται εκτίμηση του όγκου και αποφασίζεται από την ομάδα το χρονοδιάγραμμα της θεραπείας και ποιες από αυτές είναι οι ενδεικνυόμενες. Συγκεκριμένα, την πριν το χειρουργείο ακτινοβολία ή / και χημειοθεραπεία, τη χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του εντέρου που έχει τον όγκο και την μετεγχειρητική χημειοθεραπεία ή / και ακτινοβολία αλλά και την χρήση νεότερων φαρμάκων. Όταν ο ασθενής φθάσει στο χειρουργείο, ανάλογα με το σημείο στο οποίο εντοπίζεται ο όγκος, γίνεται αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου μαζί με τους λεμφαδένες που το περιβάλλουν. Η χειρουργική αφαίρεση του εντέρου μπορεί να γίνει είτε με ανοιχτή προσπέλαση της κοιλιάς (κλασική μέθοδος με τομή) είτε με λαπαροσκοπική προσπέλαση (με τη χρήση κάμερας και ειδικών εργαλείων, με τομές 1 εκατοστού). Στη δεύτερη περίπτωση (λαπαροσκοπική κολεκτομή) στο τέλος της επέμβασης γίνεται μια μικρή τομή 3-5 εκατοστών κάτω από τον ομφαλό για την έξοδο του τμήματος του εντέρου που έχει αφαιρεθεί. Και οι δύο μέθοδοι είναι το ίδιο θεραπευτικές και εφόσον η νόσος αντιμετωπισθεί σε πρώιμα στάδια, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες ίασης.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Η Kυστεοουρητηρική παλινδρόμηση και η Ενδοσκοπική θεραπεία της Dr ΕΛEΝΗ Ε. ΠΑΠΑΚΡIΒΟΥ, Χειρουργός Παίδων, MD,PhD

ια ελάχιστα παρεμβατική και σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου που πρέπει να γνωρίσουμε!

Τι είναι η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση;

Κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση (ΚΟΥΠ) χαρακτηρίζεται η μη φυσιολογική μετακίνηση ούρων από την κύστη προς τον ουρητήρα (και ενίοτε προς τη νεφρική πύελο και το νεφρικό παρέγχυμα). Οφείλεται σε δυσλειτουργία της κυστεοουρητηρικής συμβολής, που υπό κανονικές συνθήκες δημιουργεί έναν μηχανισμό βαλβίδας που δεν επιτρέπει την είσοδο των ούρων στον ουρητήρα. Διακρίνεται σε δύο μορφές. Στην πρωτοπαθή το κατώτερο ουροποιητικό (δηλαδή η κύστη και η ουρήθρα) δεν παρουσιάζει δομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες. Υπάρχει από τη γέννηση και είναι η συχνότερη ανωμαλία του ουροποιητικού που παρατηρείται στα παιδιά. Στη δευτεροπαθή παρατηρούνται ανωμαλίες που δημιουργούν αποφρακτικά φαινόμενα,( όπως οι βαλβίδες της οπίσθιας ουρήθρας) ή διαταραχή στην φυσιολογική λειτουργία της ουροδόχου κύστεως,( όπως συμβαίνει στην νευρογενή κύστη). Η δευτεροπαθής μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε ηλικία, εφόσον υπάρχει αίτιο που παρεμποδίζει την ομαλή ροή των ούρων από την κύστη. Και στις δύο περιπτώσεις η κυστεοουρητηρική συμβολή αποτυγχάνει να εμποδίσει τη ροή των ούρων από την κύστη προς τον ουρητήρα με αποτέλεσμα τα μικρόβια να βρίσκουν δίοδο για το ανώτερο ουροποιητικό και να προκαλούν επεισόδια πυελονεφρίτιδας. Επίσης, μπορεί να είναι μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη.

Συμπτώματα ΚΟΥΠ

Η πρώτη εκδήλωση της ΚΟΥΠ μπορεί να είναι η ουρολοίμωξη. Τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης διαφέρουν με την ηλικία. Εκδηλώνεται με πυρετό και τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να περιγράφουν δυσουρικά ενοχλήματα. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται όταν στη γενική ούρων βρεθούν >10 πυοσφαίρια/mm3 και

στην ουροκαλλιέργεια ≥105 CFU/mm3 ενός παθογόνου μικροοργανισμού. Από τα παιδιά που παρουσιάζουν ουρολοίμωξη, το 30-50% έχουν ΚΟΥΠ. Εφόσον παραμένει η ΚΟΥΠ, οι ουρολοιμώξεις μπορεί να είναι συχνές. Θεωρείται ότι αυτές προκαλούν ουλές και άρα βλάβη στους νεφρούς και όχι η ίδια η ΚΟΥΠ. Γι΄αυτό και βασικός στόχος στην αντιμετώπιση της ΚΟΥΠ είναι η διατήρηση της ασηψίας των ούρων με αντιβιοτική αγωγή ενώ η ΚΟΥΠ εξακολουθεί να υφίσταται. Σε προχωρημένη βλάβη των νεφρών δημιουργείται η νεφροπάθεια λόγω ΚΟΥΠ (ή αλλιώς reflux nephropathy) που εξελίσσεται σε χρόνια νεφρική νόσο με λευκωματουρία και υπέρταση. Αποτελεί την 1η αιτία υπέρτασης στα παιδιά. Η ΚΟΥΠ είναι η 5η κατά σειρά συχνότητας αιτία χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας στα παιδιά.

Θεραπεία ΚΟΥΠ

Ο σκοπός της θεραπείας είναι η πρόληψη των λοιμώξεων που μπορούν να προκαλέσουν νεφρική βλάβη και η αντιμετώπιση της ίδιας της ΚΟΥΠ. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία, την κατάσταση του παιδιού και τη σοβαρότητα της νόσου. Πολλά παιδιά δε χρήζουν αντιμετώπισης γιατί η ΚΟΥΠ υποχωρεί μόνη της μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών. Αυτό ισχύει κυρίως για τα μικρότερα στάδια της νόσου (σε 50-85% στα Ι-ΙΙΙ) και για τις μικρές ηλικίες. Όσο μεγαλύτερη η ηλικία και το στάδιο τόσο μειώνονται οι πιθανότητες υποχώρησης της ΚΟΥΠ. Αν χρειάζεται θεραπεία, συνήθως, δίνονται αντιβιοτικά. Με αυτά αντιμετωπίζεται η ουρολοίμωξη και μειώνεται η πιθανότητα δημιουργίας ουλών και βλάβης στο νεφρικό παρέγχυμα. Στη συνέχεια το παιδί μπορεί να χρειαστεί να πάρει προφυλακτικά αντιβίωση, με σκοπό την πρόληψη των λοιμώξεων η οποία θα συνεχιστεί ωσότου (1) υποχωρήσει η ΚΟΥΠ μόνη της (2) διορθωθεί χειρουργικά η ΚΟΥΠ (3) το παιδί έχει μεγαλώσει αρκετά και δε χρήζει περαιτέρω προφύλαξης. Η αντιβίωση δίνεται στο 1/3 της δόσης και τις βραδινές

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ώρες ώστε κατά την κατάκλιση να υπάρξουν αυξημένες συγκεντρώσεις στην ουροδόχο κύστη. Στα νεογνά δίνεται αμοξυκιλλίνη, ενώ στα μεγαλύτερα παιδιά τριμεθοπρίμη/σουλφομεθοξαζόλη σε δόση 2 mg/kg, νιτροφουραντοΐνη σε δόση 1 mg/kg. Επιτυχής θεωρείται η θεραπεία όταν το παιδί δεν παρουσιάζει ουρολοίμωξη ή ουλές. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις ΚΟΥΠ (στάδια ΙV και V), σε εμμένουσα ΚΟΥΠ (>3 ετών), όταν υπάρχει αποτυχία της αντιβιοτικής αγωγής στην πρόληψη των λοιμώξεων, σε αλλεργίες στα αντιβιοτικά, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Απόλυτες ενδείξεις είναι η μη συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή, επεισόδια σοβαρής πυελονεφρίτιδας υπό αγωγή, επιδεινούμενες ουλές στα νεφρά παρά τη λήψη αντιβιοτικής αγωγής. Επίσης συνιστάται σε κορίτσια που πλησιάζουν την εφηβεία και έχουν ακόμα ΚΟΥΠ λόγω του σοβαρού κινδύνου για πυελονεφρίτιδα κατά την εγκυμοσύνη. Η απόφαση, λοιπόν, για χειρουργική θεραπεία λαμβάνεται εφόσον εκτιμηθεί (1) η πιθανότητα αυτόματης υποχώρησης της ΚΟΥΠ (2) ο κίνδυνος επιβάρυνσης της νεφρικής λειτουργίας. Στη χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται μετεμφύτευση των ουρητήρων στην ουροδόχο κύστη με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργηθεί μηχανισμός βαλβίδας που θα παρεμποδίζει την παλινδρόμηση (αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις). Τα αποτελέσματα της επέμβασης είναι άριστα, όταν αυτή γίνεται από εξειδικευμένο παιδοχειρουργό, με ποσοστά επιτυχίας που φτάνουν το 95%.

Τα τελευταία χρόνια σημαντικό επίτευγμα είναι η ενδοσκοπική θεραπεία με επιτυχία που φτάνει το 80% (έγχυση Deflux) Ποιά είναι η ενδοσκοπική θεραπεία της κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης; Στην ενδοσκοπική θεραπεία της κυστεοουρητηρικής παλινδρόμησης ή ΚΟΥΠ, ο γιατρός χρησιμοποιεί μια ειδική συσκευή προβολής, που ονομάζεται κυστεοσκόπιο, με την οποία βλέπει στο εσωτερικό της ουροδόχου κύστης. Το κυστεοσκόπιο εισάγεται μέσω της ουρήθρας. Στη συνέχεια, ο γιατρός εγχέει μια μικρή ποσότητα μιας ουσίας, που ονομάζεται Deflux, εντός του τοιχώματος της ουροδόχου κύστης κοντά στο στόμιο του ενός ή αμφοτέρων των ουρητήρων. Αυτό δημιουργεί ένα <<οίδημα>> στο βλεννογόνο του ουρητήρα, καθιστώντας δυσκολότερο για τα ούρα να παλινδρομούν από τον ουρητήρα στους νεφρούς. Δεν υπάρχουν τομές στην κοιλιακή χώρα με τη μέθοδο αυτή. Τί εγχέεται στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστης; Επί του παρόντος, μια ουσία που ονομάζεται Deflux είναι το μόνο ενέσιμο υλικό εγκεκριμένο από την U.S. Food and Drug Administration (FDA) για τη διαδικασία αυτή. Πολλές άλλες ουσίες υποβάλλονται σε κλινικές δοκιμές και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πειραματικό επίπεδο. Το Deflux είναι ένα υγρό που μοιάζει με πήγμα από δύο σύνθετα σάκχαρα, δεξτρανομερές και υαλουρονικό οξύ. Αυτά τα σάκχαρα δεν είναι επιβλαβή στους ιστούς του σώματος. Πώς λειτουργεί το Deflux; Το υαλουρονικό οξύ στο Deflux είναι μια χημική ουσία που διασπάται στο σώμα. Το δεξτρανομερές στο Deflux παραμένει και σιγά-σιγά αντικαθίσταται από τους ιστούς του σώματος . Η διόγκωση που συμβαίνει, καθιστά δυσκολότερο για τα ούρα να ρέουν πίσω μέχρι τον ουρητήρα και στο νεφρό. Η διόγκωση είναι μόνιμη και διορθώνει την παλινδρόμηση.

παλινδρόμηση του παιδιού. Ποιό παιδί μπορεί να υποβληθεί σε έγχυση Deflux; Με βάση τα ποσοστά επιτυχίας, η διαδικασία αυτή συνιστάται για παιδιά με βαθμό ΙΙ, βαθμό ΙΙΙ, και, ενδεχομένως, βαθμό IV-V παλινδρόμησης. Η θεραπεία δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε ασθενείς που έχουν: • Δύο νεφρά που δεν λειτουργούν καθόλου • Ένα επιπλέον ουρητήρα • Ενεργό λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος • Συγγενείς ανωμαλίες της ουρήθρας ,της ουροδόχου κύστεως και των νεφρών. Τι συμβαίνει κατά την ημέρα της διαδικασίας; Όλη η διαδικασία διαρκεί περίπου μία ώρα, ενώ η έγχυση διαρκεί περίπου 30 λεπτά. Το παιδί θα πρέπει να διασωληνω-

θεί υπό γενική αναισθησία. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν τομές με τη μέθοδο αυτή, η οποία είναι ελάχιστα παρεμβατική, ο μικρός ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι την ίδια ημέρα. Τί μπορούμε να περιμένουμε μετά τη διαδικασία; Μπορεί να υπάρχει λίγο αίμα στα ούρα του παιδιού ή μπορεί να εμφανιστεί ήπιος πόνος κατά την ούρηση. Αυτό είναι αναμενόμενο. Ωστόσο, εάν το παιδί έχει οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που περιγράφονται παρακάτω, χρειάζεται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα παιδοχειρουργό. • Πυρετός πάνω από 380C • Εμετός • Έντονος πόνος Μετεγχειρητικά, χρειάζεται ένας υπέρηχος της ουροδόχου κύστης-νεφρών-ουρητήρων σε ένα μήνα μετά την επέμβαση, και μια ραδιοϊσοτοπική κυστεογραφία σε έξι μήνες.

Ποιοί είναι οι κίνδυνοι της διαδικασίας; Ήπια αιμορραγία, λοίμωξη και απόφραξη του ουρητήρα εάν εγχέεται μεγαλύτερη ποσότητα Deflux. Πόσο επιτυχής είναι αυτή η διαδικασία; Η θεραπεία με Deflux έχει ένα υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας για τα άτομα με χαμηλότερους βαθμούς της παλινδρόμησης. Μια μελέτη αναφέρει ένα ποσοστό επιτυχίας 95 % για το βαθμό ΙΙ παλινδρόμησης, 71% ποσοστό επιτυχίας για τον ΙΙΙ βαθμό και ποσοστό επιτυχίας 43% για το βαθμό IV παλινδρόμησης. Η επιτυχία της διαδικασίας εξαρτάται επίσης, από το κάθε παιδί και φυσικά, από την τεχνική του παιδοχειρουργού! Μερικές φορές περισσότερες από μία θεραπείες είναι απαραίτητες για να δημιουργηθεί το οίδημα που θα θεραπεύσει την

Dr. Ελένη Ε. Παπακρίβου MD, PhD Χειρουργός Παίδων

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας M. Αλεξάνδρου 3 (4ος όροφος) Λάρισα Τηλ.: 2411 103 200 Fax: 2411 103 201 Kιν: 6978 718 887 www.paidoxeirourgiko.gr email: papacrivou@yahoo.gr # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Επισκευή του ακουστικού βαρηκοΐας σας Γράφει ο ακουολόγος ΔΗΜHΤΡΗΣ ΝΤAΛΙΟΣ

κριβώς όπως ένα τηλέφωνο ή υπολογιστή, τα ακουστικά βαρηκοΐας είναι εξελιγμένες συσκευές που μπορούν να παρέχουν για χρόνια πλεονέκτημα όταν τα φροντίζεται σωστά. Λόγω της καθημερινής τους χρήση, ακόμη και με όλα τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνονται, είναι ευαίσθητα στα στοιχεία της φύσης, μαζί με άλλες μεταβλητές που η ζωή μπορεί να ρίξει μπροστά σας. Αν ο σκύλος σας χρησιμοποιήσε τα ακουστικά βαρηκοΐας σας ως παιχνίδι μασήματος, ή το ακουστικό βαρηκοΐας σας έχει μια απλή δυσλειτουργία, εμείς σας προσέχουμε. Εδώ είναι μερικές απλές υπενθυμίσεις για τη φροντίδα για τα ακουστικά βαρηκοΐας σας, αν αντιμετωπίσετε ένα από αυτά τα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

προβλήματα: Μην επιχειρήσετε ποτέ να επισκευάσετε μόνοι σας το ακουστικό βαρηκοΐας. Μπορεί οι επισκευές που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας γύρω από το σπίτι να σας εξοικονομήσουν χρήματα, όμως προσπαθώντας να επισκευάσετε μόνοι σας το ακουστικό συνήθως προκαλείτε περισσότερη ζημιά παρά καλό. Αν βρεθείτε σε μια κατάσταση όπου θα πρέπει να χρειάζεστε μια επισκευή, αναφέρετε το πρόβλημα αμέσως στον ακοοπροσθετιστή σας. Ποτέ μην φοράτε τα ακουστικά βαρηκοΐας στο μπάνιο ή ενώ κολυμπάτε. Αν τα ακουστικά βαρηκοΐας σας βραχούν, μην προσπαθήσετε ποτέ οποιεσδήποτε μεθόδους για «γρήγορο στέγνωμα», όπως φούρνοι μικροκυμάτων, πιστολάκι για τα μαλλιά, ή φούρνους. Συμβουλευτείτε με τον ακοοπροσθετιστή σας σας αν τα ακουστικά σας είναι εκτός λειτουργίας λόγω της υγρασίας. Πάντα να τοποθετείτε τα ακουστικά βαρηκοΐας σας σε ασφαλές μέρος και μακριά από κατοικίδια ή παιδιά. Εάν ο ήχος από τα ακουστικά βαρηκοΐας σας ακούγεται παραμορφωμένος ή ασαφείς, μπορεί να χρειάζονται επισκευή και θα πρέπει να συμβουλευτείτε με τον ακοοπροσθετιστή σας αμέσως.

Επισκεφθείτε τον ακοοπροσθετιστή σας τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο για παρακολούθηση και φροντίδα και τακτικό έλεγχο. Η απώλεια της ακοής είναι δυνητική, και γι αυτό σας συνιστούμε να κάνετε ένα έλεγχο της ακοή σας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε το μέγιστο όφελος από τα ακουστικά βαρηκοΐας σας. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τα ακουστικά βαρηκοΐας σας κατά τη διάρκεια της περιόδου της εγγύησης, απλά να τα φέρετε στο γραφείο μας. Σε πολλές περιπτώσεις, είμαστε σε θέση να διορθώσουμε το πρόβλημα και να βρεθεί μια άμεση λύση που εξοικονομεί χρόνο και χρήμα. Αν τα ακουστικά βαρηκοΐας σας βιώνουν ένα πιο σύνθετο πρόβλημα, μπορεί να χρειαστεί να τα στείλει στο εργαστήριο επισκευής. Επειδή τα ακουστικά βαρηκοΐας γίνονται ένα πολύ σημαντικό μέρος της ζωής σας, καταλαβαίνουμε ότι περνώντας ακόμα και μια μέρα χωρίς αυτά μπορεί να είναι απογοητευτικό και εκνευριστικό. Εξαιτίας αυτού, συνεργαζόμαστε με το εργοστάσιο μας για επισκευές στα ακουστικά βαρηκοΐας, που δίνει προτεραιότητα και συνειδητοποιεί την αξία της γρήγορης επιστροφής όσο και εμείς. Ίσως να αναρωτιέστε, πόσο κοστίζει για να διορθωθεί; Το κόστος της επισκευής εξαρτάται από 3 παράγοντες από το αν ή όχι το ακουστικό βαρηκοΐας είναι ακόμα υπό εγγύηση, την έκταση της βλάβης στο ακουστικό βαρηκοΐας, καθώς και το κόστος των ανταλλακτικών για το ακουστικό βαρηκοΐας σας. Αν έχετε αγοράσει τα ακουστικά βαρηκοΐας σας από εμάς και είναι ακόμα υπό εγγύηση, το κόστος επισκευής των ακουστικών βαρηκοΐας σας πιθανότατα θα είναι πολύ μικρή, ή ίσως ακόμη και δωρεάν! Παλιά, ή εκτός εγγύησης, ακουστικά βαρηκοΐας μπορεί να έχουν ένα κόστος επισκευής που συνδέεται ή που εξαρτάται από το αν ή όχι τα σπασμένα μέρη τους μπορούν να επισκευαστούν ή να αντικατασταθούν. Τι θα συμβεί αν δεν έχετε αγοράσει τα ακουστικά βαρηκοΐας σας από εμάς; Είμαστε δεσμευμένοι για την καλύτερη ακοή, ανεξάρ-

τητα από το που αγοράσατε ακουστικά βαρηκοΐας σας. Τούτου λεχθέντος, σας παρέχουμε τις επισκευές για τις μεγάλες εταιρείες όπως Audibel, Phonak, GN Resound, ή Siemens, Starkey, Widex, Unitron, Oticon και πολλά άλλα. Ακόμη και αν έχετε ένα ζευγάρι ακουστικών βαρηκοΐας που κάθεται στο συρτάρι του γραφείου σας γιατί έχουν χαλάσει εδώ και αρκετό καιρό, ή ένα ακουστικό βαρηκοΐας που νομίζετε ότι μπορεί να μην λειτουργεί όπως παλιά, επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα για να σας βοηθήσουμε να αξιολογήσετε τις επιλογές σας. Η ακοή σας είναι η πρώτη μας προτεραιότητα!

ΛΆΡΙΣΑ

Μεγάλου Αλεξάνδρου 31• Τηλ 24102 57874

ΑΜΠΕΛΌΚΗΠΟΙ

Λεωφόρος Κηφησίας 10 • Τηλ 210 721 3052 # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΡΑΝΙΑ ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ

Πρόληψη-έγκαιρη διάγνωση και στήριξη τα μηνύματα τηςαντκαρκινικήςεταιρείαςΛάρισας Από την ΚΟΜΜΑΤA ΔHΜΗΤΡΑ Πως διαμορφώνεται το τοπίο για τους έλληνες καρκινοπαθείς, ειδικά στα νοσοκομεία που μαστίζονται από υποστελέχωση προσωπικού. Συναντούν οι ασθενείς μεγάλες λίστες αναμονής για να κάνουν επιβεβλημένες θεραπείες ή διαγνωστικές εξετάσεις; O καρκίνος αποτελεί πλέον την πρώτη αιτία θανάτου κι αφορά δυστυχώς και νεαρές ηλικίες ανθρώπων. Τα δημόσια νοσοκομεία είναι υποστελεχωμένα και λειτουργούν με τις υπεράνθρωπες καθημερινές προσπάθειες του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού. Συχνά δεν έχουν υλικά ή τον κατάλληλο και σωστά συντηρημένο εξοπλισμό για τη διάγνωση και θεραπεία της νόσου. Έτσι ένα αποτέλεσμα βιοψίας μπορεί ο ασθενής να το περιμένει για 2 μήνες και για να αρχίσει θεραπεία 3 και 4 μήνες, με αποτέλεσμα ο καρκίνος να έχει εξελιχθεί και να έχει αλλάξει στάδιο με ότι αυτό συνεπάγεται για την πρόγνωση της νόσου και την επιβίωση του καρκινοπαθούς. Παρουσιάστε μας μια σύνοψη του έργου της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας Λάρισας δίνοντας έμφαση σε προγράμματα που στοχεύουν σε απομονωμένους κατοίκους ή ανθρώπους που για οικονομικούς λόγους δεν έχουν πρόσβαση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη (πχ κινητός μαστογράφος) Το Παράρτημα Λάρισας από το 2013 έχει αναπτύξει δράσεις ενημέρωσης για τον καρκίνο, αλλά και στή66

ριξης με προληπτικές εξετάσεις όπως : Ποδηλατοδρομία στο κέντρο της πόλης με τη συμμετοχή πλήθους συμπολιτών μας μεταφέροντας το μήνυμα πρόληψης Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΑ. Συγκέντρωση έναντι Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας, όπου εθελοντές φοιτητές της Ιατρικής Σχολής Λάρισας ενημέρωσαν με έντυπο υλικό για τον καρκίνο του δέρματος.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Συμμετοχή στην εκδήλωση Εβδομάδα Ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού στο Panteon Plaza. Eθελόντριες νοσηλεύτριες μοίρασαν έντυπο υλικό για την αυτοψηλάφηση του μαστού. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, εθελοντικά η ιατρός κα Αθανασιάδου Ντανιέλα έδειξε στις γυναίκες το σωστό τρόπο αυτοψηλάφησης

του μαστού. Καθιέρωση του ετήσιου Χριστουγεννιάτικου Ρεβεγιόν στο Village. Tα έσοδα διατέθηκαν για την πραγματοποίηση της ετήσιας προληπτικής μαστογραφίας με την κινητή μονάδα μαστογραφίας της ΕΑΕ. Συμμετοχή στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου που διοργάνωσε η Ιατρική Σχολή Λάρισας στο Δημοτικό Ωδείο με ομιλία του κου Ζαχαρούλη Δημήτρη ( Αναπληρωτής Καθηγητής Χειρουργικής ) με θέμα «Η αξία της πρόληψης στη νόσο του καρκίνου ¨» Πραγματοποίηση της ετήσιας προληπτικής μαστογραφίας σε 168 ανασφάλιστες κι άπορες γυναίκες στην κινητή μονάδα μαστογραφίας της ΕΑΕ. Oμιλία της κας Πουλτσίδη Αντιγόνης (Επίκουρος Καθηγήτρια Γενικής Χειρουργικής) στο πολιτιστικό κέντρο Δήμου Νίκαιας με θέμα «Καρκίνος του μαστού – πρόληψη και θεραπεία» Πραγματοποίηση της ετήσιας μαστογραφίας σε 114 άπορες γυναίκες με την κινητή μονάδα μαστογραφίας της ΕΑΕ. Ποια τα σχέδια της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας στη Λάρισα για τα επόμενα χρόνια και ποιο το δικό σας όνειρο σχετικά με την πορεία της αντικαρκινικής εταιρείας; Στόχοι του Παραρτήματος Λάρισας είναι: H λειτουργία δομών φιλοξενίας για καρκινοπαθείς και τους συγγενείς τους, που δέχονται θεραπεία από τα τμήματα Ογκολογίας του Πανεπιστημιακού και Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς έχουν ανάγκη καθημερινής σχεδόν θεραπείας (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία). Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο, τόσο σωματικά όσο και οικονομικά να πηγαινοέρχονται καθημερινά ή να διαμένουν σε ξενοδοχεία. Η διάθεση χώρου καθαρού και φροντισμένου γι αυτούς και το συνοδό τους, αποτελεί

ΠΡΟΛΗΨΗ –ΠΡΟΛΗΨΗ- ΠΡΟΛΗΨΗ

Με τι ακριβώς ασχολείται η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία; Η ΕΑΕ www.cancer-society.gr με παραρτήματα σε όλη την Ελληνική επικράτεια εδώ και 50 χρόνια δημιουργεί και στηρίζει δράσεις με σκοπό την υπεύθυνη ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Επιπλέον με τη λειτουργία «Του Ειδικού Κέντρου – Φροντίδας – Αποθεραπείας Ασθενών με καρκίνο «κλειστής νοσηλείας στην Παιανία Αττικής 2000 τ.μ και ξενώνα φιλοξενίας ασθενών στη Θεσσαλονίκη, στηρίζει τους ασθενείς και συγγενείς τους στη δύσκολη προσπάθεια αποθεραπείας τους. Κορυφαία εκδήλωση της ΕΑΕ αποτελεί κάθε χρόνο ο Πανελλήνιος Αντικαρκινικός Έρανος. Το μήνυμα είναι: • Ο άνθρωπος να μην πάθει καρκίνο (πρόληψη) • Κι αν πάθει να διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο και να θεραπευθεί (έγκαιρη διάγνωση ) • Αν δεν γίνεται να θεραπευθεί , ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να φύγει ειρηνικά κι ανώδυνα, με στοργή, φροντίδα, στήριξη κι αγάπη.

σίγουρα μια ανακούφιση. Επιπλέον ξεκινά το πρόγραμμα εκπαίδευσης ψυχολόγων, ψυχιάτρων και κοινωνικών λειτουργών από ομάδα ψυχολόγων της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κατάλληλα εκπαιδευμένων στη διαχείριση του ασθενούς αλλά και των συγγενών τους μετά τη γνωστοποίηση της διάγνωσης του καρκίνου. Σε παράλληλο πρόγραμμα θα συμμετάσχουν νοσηλευτές και ιατροί που εργάζονται καθημερινά με καρκινοπαθείς, ώστε να βοηθηθούν με τεχνικές αποφόρτισης του ψυχολογικού φορτίου, που δέχονται καθημερινά για τη φροντίδα των ασθενών τους. Το 2017 ξεκινά το πρόγραμμα ενημέρωσης του κοινού αλλά και των επαγγελματιών που ασχολούνται με την καλλιέργεια της γης και την παραγωγή τροφίμων για τη σχέση καρκίνου και διατροφής σε όλη τη Θεσσαλία.

Κλείνοντας δώστε μας μια συμβουλή ή μια εκτίμηση της αρρώστιας - λαίλαπα της εποχής μας. Ο καρκίνος αποτελεί πλέον την πρώτη αιτία θανάτου. Αφορά όλους μας ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου. Είναι υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας αλλά και αυτούς που μας αγαπούν η φροντίδα της υγείας μας, σωματικής και ψυχικής. Αυτό προϋποθέτει την έγκυρη, σωστή ενημέρωση για τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου, την εξάλειψη ή αποφυγή παραγόντων κινδύνου και τις προληπτικές εξετάσεις όπως αυτές καθορίζονται από διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες. Όλα αυτά γίνονται με εξατομικευμένες οδηγίες από τον ιατρό μας και μόνον κι όχι όπως συνηθίζεται από αμφιβόλου ποιότητας σελίδες ενημέρωσης από το διαδίκτυο.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Θρομβοφιλία ΕΛΕΝΗ ΑΜΠΕΛΑ Αιματολόγος Ειδικευθείσα στην Αιματολογική Κλινική Μεταμοσχευτικό Κέντρο «Στοργή Νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου

όρος θρομβοφιλία χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξημένη τάση για φλεβική κυρίως θρόμβωση ως συνέπεια διαταραχής στο μηχανισμό πήξης. Ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται για ασθενείς που εμφανίζουν επανειλημμένα αυτόματα επεισόδια θρόμβωσης σε νεαρή ηλικία ή θρομβώσεις σε ασυνήθεις θέσεις. Οι θρομβοφιλικές διαταραχές μπορεί να είναι επίκτητες ή κληρονομικές. Οι αιτίες κληρονομικής θρομβοφιλίας είναι μια ομάδα κληρονομούμενων διαταραχών, και μια δέυτερη μερικώς κληρονομούμενων, πολυπαραγοντικών διαταραχών. Βασικοί μηχανισμοί της κληρονομικής θρομβοφιλίας είναι η μείωση των φυσικών αντιπηκτικών αφενός και η αυξημένη δραστικότητα παραγόντων πήξης αφετέρου. Οι συχνότερες συγγενείς θρομβοφιλίες είναι η μετάλλαξη του παράγοντα V Leiden,η μετάλλαξη της προθρομβίνης, η υπερομοκυστειναιμία από μετάλλαξη της MTHFR. Υπάρχουν πολλές ακόμα μεταλλάξεις που αφορούν την κληρονομική θρομβοφιλία όμως

δεν εμφανίζονται με την ίδια συχνότητα όπως οι προηγούμενες. Παράλληλα «σε θρομβωτική διάθεση», οδηγούν και άλλες καταστάσεις που μπορεί να είναι παροδικές ή μόνιμες, παθολογικές ή φυσιολογικές όπως η μεγάλη ηλικία, τα χειρουργεία, οι κακοήθειες, η ακινητοποίηση, η παχυσαρκία, η κύηση, η λοχεία, τα οιστρογόνα…κα.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Η κλινική θρομβοεμβολή είναι τελικά πολυπαραγοντική και συμβαίνει όταν πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου γεννετικοί ή επίκτητοι συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Οι ασθενείς αυτοί βρίσκονται δηλαδή σε μια μόνιμη προθρομβοτική κατάσταση η οποία όμως από μόνη της δεν επαρκεί συνήθως να προκαλέσει θρόμβωση, το θρομβωτικό επεισόδιο θα προκληθεί όταν τα άτομα αυτά αναπτύξουν έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου. Ο στόχος του ελεγχού για θρομβοφιλία είναι ο εντοπισμός των ατόμων που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης θρομβοεμβολικής νόσου ή υποτροπής ή επιπλοκών κατά την κύηση ή τη λοχία που σχετίζεται με κληρονομική ή επίκτητη θρομβοφιλία. Η διερεύνηση και η εκτίμηση του κινδύνου βασίζεται στην εξατομικευμένη προσέγγιση μέσου του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, τη σωστή κλινική εξέταση και επιλογή στοχευμένων εργαστηριακών εξετάσεων ελέγχου κληρονομικής ή επίκτητης θρομβοφιλίας.

Iris Eye Center

Ερυθρού Σταυρού 9, (έναντι Κτελ Λάρρισας) Τηλ.: 2410-538800, Φαξ: 2410- 538900 pipis@otenet.gr, www.iris-eyecenter.gr

οοφθαλμολογικό κέντρο Iris αποτελεί το πρώτο και μέχρι σήμερα μοναδικό σύγχρονο διαθλαστικό κέντρο στην κεντρική Ελλάδα στο οποίο από το 1999 έως και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί και πραγματοποιούνται συνεχώς χιλιάδες διαθλαστικές επεμβάσεις στον χώρο του. Παράλληλα η συνεχής ανανέωση του εξοπλισμού μας, ο εξοπλισμός του Iris με Laser τελευταίας γενιάς καθώς και η πολυετής πείρα και εξειδίκευση των οφθαλμοχειρουργών του εξασφαλίζουν την επιτυχία του αποτελέσματος.

Στο οφθαλμολογικό κέντρο Iris:

• Η επέμβαση του καταρράκτη πραγματοποιείται με την πλέον σύγχρονη μέθοδο φακοθρυψίας. Τις επεμβάσεις πραγματοποιούν οι υψηλά εξειδικευμένοι οφθαλμοχειρουργοί του Iris με συνολική εμπειρία άνω των 50.000 επεμβάσεων καταρράκτη σε άριστα οργανωμένο εξοπλισμένο χειρουργείο (χειρ. μηχανήματα Alcon Infiniti ®, Constellation ®, μικροσκόπιο Leica, βιομετρία Haag streit Lenstar ®, πιστοποίηση χώρου ISO 9001, 2008) σε συνεργασία με την κλινική «ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑΣΛΗΠΙΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ». • Διαθέτουμε εξειδικευμένο τμήμα αντιμετώπισης των παθήσεων του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδας με πλήρη και υπερσύγχρονο διαγνωστικό, θεραπευτικό και χειρουργικό εξοπλισμό (Διάγνωση με υψηλής ανάλυσης οπτική

τομογραφία συνοχής HD-SD-OCT,ψηφιακή φλουοροαγγειογραφία, εργαστήριο α και β υπερηχογραφίας, περιμετρία. Θεραπεία με Laser, εγχύσεις ενδουαλοειδικών παραγόντων, εμφυτεύματα κλπ). Το τμήμα λειτουργεί υπό την διεύθυνση εξειδικευμένων στον τομέα αυτό οφθαλμιάτρων με πολυετή πείρα και μετεκπαίδευση σε αντίστοιχα τμήματα μεγάλων πανεπιστημιακών κλινικών της Ευρώπης . Το οφθαλμολογικό κέντρο Iris αποτελεί επίσης ένα από τα λίγα κέντρα στην Ελλάδα όπου πραγματοποιούνται χειρουργικές επεμβάσεις υαλώδους /αμφιβληστροειδούς με τον τελειότερο για αυτόν τον σκοπό εξοπλισμό (Alcon constellation ®,Oculus BIOM ®) από υψηλά εξειδικευμένο οφθαλμοχειρουργό και προσωπικό, στους χώρους μας. • Διαθέτουμε ειδικό τμήμα παιδοοφθαλμολογίας / ορθοπτικής το οποίο είναι οργανωμένο σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και διαθέτει τον πλέον σύγχρονο και κατάλληλο για αυτό τον σκοπό εξοπλισμό ώστε να μπορεί να προσφέρει πρόληψη, διάγνωση αλλά και θεραπεία του μεγαλύτερου φάσματος των παιδοοφθαλμολογικών παθήσεων. • Διαθέτουμε πλήρη και τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό για την έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση των γλαυκωματικών ασθενών (οπτικά πε-

δία με blue and yellow perimetry, OCT οπτικού νεύρου, RNFL και δυνατότητα μέτρησης στιβάδας γαγγλιακών κυττάρων για έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση, non-contact παχυμετρία κερατοειδούς, μελέτη αιματικής ροής και ηλεκτροφυσιολογική μελέτη οπτικού νεύρου). • Η αντιμετώπιση των γλαυκωματικών ασθενών γίνεται μόνο από έμπειρους οφθαλμιάτρους με κατάλληλη εκπαίδευση σε αντίστοιχα τμήματα πανεπιστημιακών κλινικών του εξωτερικού. Μαλιστα , είναι δυνατόν να γίνει θεραπεία του Γλαυκώματος και με χρήση Laser ενώ είναι εφικτή στο χώρο μας και η χειρουργική αντιμετώπιση του εφόσον αυτή καταστεί αναγκαία. • Διαθέτουμε πλήρη εξοπλισμό και τεχνογνωσία για την διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων του οπτικού νεύρου και της οπτικής οδού. Δυνατότητα μέτρησης γαγγλιακών κυττάρων, ηλεκτροφυσιολογική εξέταση για παθήσεις της οπτικής οδού. • Σε συνεργασία με το τμήμα πλαστικής χειρουργικής της κλινικής Ασκληπιείο Λάρισας πραγματοποιούνται πλαστικές και επανορθωτικές επεμβάσεις βλεφάρων (βλεφαροπλαστική άνω και κάτω βλεφάρου, διόρθωση εντρόπιου,

εκτρόπιου, βλεφαρόπτωσης, Botox).

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2016

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Λευκοκορία ΕΥΤΥΧIΑ ΤΟYΛΙΟΥ-ΠIΠΗ, Xειρουργός Οφθαλμίατρος, MD, FEBOphth

ρόκειται για μία χαρακτηριστική οντότητα που αφορά κυρίως τη βρεφική και παιδική ηλικία. Μακροσκοπικά φαίνεται η μία ή και οι δύο κόρες ανοιχτότερου χρώματος, έως λευκού. Ουσιαστικά δεν πρόκειται για χρώμα της ίδιας της κόρης, αλλά για διαφορετικού χρώματος αντανάκλαση από βαθύτερους ιστούς του ματιού (φακός, αμφιβληστροειδής χιτώνας, υαλώδες σώμα κλπ.). Όπως βλέπουμε και στην εικόνα, είναι δυνατό για τους γονείς να παρατηρήσουν τη λευκοκορία στα παιδιά τους είτε ζωντανά είτε μέσα από μία φωτογραφία, αλλά όχι πάντα εύκολο. Το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι να επισκεφθούν τον οφθαλμίατρο ώστε η λευκοκορία να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί και να ανακαλυφθεί το αίτιό της. Αρχικά πρέπει να επισημάνουμε ότι πολλές φορές πρόκειται για μία ψευδολευκοκορία, δηλαδή μία λανθασμένη εντύπωση ανοιχτόχρωμης κόρης που οφείλεται σε αντανακλάσεις του φωτός, φλας φωτογραφικής μηχανής κλπ.). Και πάλι όμως είναι θεμιτό η τελική διάγνωση να γίνει από τον οφθαλμίατρο. Μία από τις χαρακτηριστικότερες παθήσεις που κρύβονται πίσω 70

από μία λευκοκορία είναι ο συγγενής καταρράκτης, δηλαδή η θόλωση του φακού του ματιού ήδη από τη γέννηση, ο οποίος φαίνεται λευκός αντί για διαφανής. Εδώ , η έγκαιρη ανακάλυψή του οδηγεί και στην έγκαιρη αντιμετώπιση, δηλαδή την απομάκρυνση του θολού φακού και την αντικατάστασή του από έναν διαφανή ενδοφακό με συνοδό χρήση βοηθητικών γυαλιών όρασης. Έτσι προλαμβάνεται μία βαριά αμβλυωπία ή και πρώιμη τύφλωση.

Συγγενής καταρράκτης Υψίστης σημασίας είναι και το ρετινοβλάστωμα που αποτελεί μία κακοήθη νεοπλασία του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού. Το ρετινοβλάστωμα μπορεί να πάρει αρκετές μορφές και να εξαπλωθεί σε όλο το μάτι με

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

τραγικές συνέπειες για την όραση του βρέφους(αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, νέκρωση, αιμορραγίες, νεοαγγειακό γλαύκωμα). Συχνά εκτός από λευκοκορία παρατηρούμε και στραβισμό ή πιο σπάνια μπορεί να εμφανιστεί ως ενδοφθαλμίτιδα και κυτταρίτιδα όλου του κόγχου. Η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η νόσος καθώς και οι βλάβες που προκαλεί σε όλο το μάτι και τους γειτονικούς ιστούς καθιστά την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αναγκαίες για την επιβίωση του ματιού και τη διατήρηση της όρασης των πασχόντων βρεφών. Σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού συνίσταται προγεννητικός έλεγχος και άμεση οφθαλμολογική εξέταση από την ημέρα της γέννησης. Η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας είναι μία άλλη σοβαρή αιτία λευκοκορίας. Εδώ το λευκό χρώμα προέρχεται από τον αποκολλημένο αμφιβληστροειδή που αποτελεί το τελικό στάδιο της νόσου. Αρχικά δημιουργείται μία ανώμαλη παραγωγή αγγείων και στη συνέχεια μεμβρανών στην

Ρετινοβλάστωμα στον οπίσθιο πόλο νεογέννητου βρέφους. προσπάθεια του ματιού να αντιμετωπίσει μία εκ γενετής ισχαιμία, λόγω της προωρότητας. Η τάση που ασκούν οι μεμβράνες στον υποκείμενο αμφιβληστροειδή οδηγεί τελικά στην αποκόλλησή του. Σε κάθε πρόωρο τοκετό (κάτω των 32 εβδομάδων) και μάλιστα σε ελλειποβαρή νεογνά (κάτω των 1500 γραμμαρίων) που έλαβαν θεραπεία με οξυγόνο είναι πλέον επιβεβλημένη μία εξονυχιστική οφθαλμολογική εξέταση με βυθοσκόπηση ώστε να ανακαλυφθεί έγκαιρα η αμφιβληστρειδοπάθεια στα αρχικά στάδια όπου και αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με laser και ενδοϋαλοειδικές ενέσεις. Μία άλλη πιο σπάνια νόσος που σχετίζεται με τη λευκοκορία είναι η νόσος Coats, μία διαταραχή των αγγείων του αμφιβληστροειδούς που διαπιστώνεται συνήθως σε νεαρά αγόρια στην πρώτη δεκαετία της ζωής τους. Πρόκειται πιο συγκεκριμένα για τελεαγγειεκτασίες και ανευρυσματικού τύπου διατάσεις στα αμφιβληστροειδικά αγγεία που εύκολα οδηγούν σε εξιδρώματα, εκροή υγρού κάτω από τον αμφιβληστροειδή, αιμορραγίες ή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και μοιραία αν

δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα σε πρώιμη αμβλυωπία και μονόφθαλμο (έλλειψη τρισδιάστατης όρασης). Συχνά τα αγοράκια με νόσο Coats εκτός από λευκοκορία έχουν και στραβισμό , ενώ η μειωμένη όραση στο πάσχον μάτι αργεί να γίνει αντιληπτή από το ίδιο το παιδί. Πιο σπάνια συναντάμε τη λευκοκορία στην Τοξοκαρίαση. Πρόκειται για μία λοίμωξη του αμφιβληστροειδούς και υαλοειδούς χιτώνα του ματιού. Το παράσιτο Toxocara canis μεταδίδεται στον άνθρωπο από το σκύλο μέσω της στοματικής οδού. Στον οπίσθιο πόλο του ματιού, το παράσιτο δημιουργεί κοκκιώματα, δηλαδή συσσωρευμένες φλεγμονώδεις αντιδράσεις που λόγω του χρώματός τους , δίνουν μακροσκοπικά την αίσθηση της λευκής κόρης. Βρέφη και παιδιά που έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένο με το παράσιτο σκύλο και οι γονείς τους παρατηρούν τη λευκοκορία πρέπει να μεταφέρονται άμεσα στον οφθαλμίατρο για μία λεπτομερή εξέταση και περαιτέρω διερεύνηση με ανοσολογικό έλεγχο ειδικών αντισωμάτων. Εάν επιβεβαιωθεί η Τοξοκαρίαση, τότε χρειάζεται άμεση θεραπεία με αντιπαρασιτικά φάρμακα ή και στεροειδή. Εάν δε η λοίμωξη έχει εξαπλωθεί και στους υπόλοιπους ιστούς του ματιού (ενδοφθαλμίτιδα), τότε χρειάζεται άμεση χειρουργική επέμβαση με αφαίρεση του υαλοειδούς και τοποθέτηση αντιπαρασιτικών φαρμάκων μέσα στο μάτι. Τέλος αρκετά συχνά συναντούμε μία διαφορετική απόχρωση στην αντανάκλαση των δύο κορών. Εδώ το πιθανότερο είναι να πρόκειται για μία διαθλαστική ασυμμετρία μεταξύ των δύο ματιών. Συγκεκριμένα, όταν παρατηρεί-

Νεοαγγειακές μεμβράνες και αρχόμενη αποκόλληση αμφιβληστροειδούς σε προχωρημένη αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας.

Εξιδρώματα και υπαμφιβληστροειδικό οίδημα σε αγοράκι με νόσο Coats.

Κοκκίωμα στον οπίσθιο πόλο με επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη σε παιδί με Τοξοκαρίαση. ται ένα ανοιχτόχρωμο τόξο (μηνίσκος) στην άνω πλευρά της κόρης, τότε κατά πάσα πιθανότητα μιλάμε για ένα υπερμετρωπικό μάτι, ενώ αν αντίθετα αυτός ο μηνίσκος βρίσκεται στο κάτω άκρο της κόρης, τότε το μάτι είναι μυωπικό. Σε ένα μάτι με μία ομοιόμορφη πορτοκαλοερυθρόχροη αντανάκλαση, πιθανολογούμε εμμετρωπία, δηλαδή κανένα αξιοσημείωτο διαθλαστικό σφάλμα. Βέβαια, η τελική επιβεβαίωση της διαθλαστικής κατάστασης γίνεται με ειδική εξέταση που ονομάζεται κυκλοπληγία. Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε στους γονείς να είναι προσεκτικοί και παρατηρητικοί ως προς την διαφορετική απόχρωση στην αντανάκλαση των δύο κορών των παιδιών τους και σε κάθε περίπτωση να απευθύνονται στον οφθαλμίατρο για μία οριστική διάγνωση. Ο οφθαλμίατρος με τη σειρά του θα προχωρήσει σε μία σειρά εξετάσεων προσαρμοσμένων στην ηλικία του βρέφους/παιδιού ώστε να διαγνώσει ή αποκλείσει αρχικά τη λευκοκορία και στη συνέχεια να διαπιστώσει την αιτία, ώστε να επιλέξει έγκαιρα τη σωστή θεραπεία, εάν αυτή χρειάζεται.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

Βιοψία κατόπιν παρακέντησης με λεπτή βελόνη (FNA): Εύκολη, γρήγορη και αποτελεσματική λύση ΘΩΔΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΙΡΗΝΗ ΙΑΤΡΟΣ ΚΥΤΤΑΡΟΛΟΓΟΣ, ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA), είναι ο πιο απλός τρόπος βιοψίας για διαγνωστική κυτταρολογική εξέταση. Είναι καταξιωμένη και ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική για επιφανειακές αλλοιώσεις (μαστού, θυρεοειδή αδένα, σιελογόνων αδένων, λεμφαδένων, δέρματος και μαλακών μορίων). Επίσης, υπό αξονικό τομογράφο, εφαρμόζεται και σε αλλοιώσεις οργάνων που βρίσκονται βαθύτερα, (ήπαρ, πνεύμονας, οπισθοπεριτόναιο). Η εξέταση ονομάζεται έτσι γιατί η διενεργείται με λεπτή βελόνη, όπως εκείνη που χρησιμοποιείται για αιμοληψίες. Για επιφανειακές αλλοιώσεις η παρακέντηση για λήψη κυτταρικού υλικού γίνεται με ψηλάφηση της αλλοίωσης από τον ιατρό που διενεργεί την εξέταση. Σημαντική εξέλιξη της μεθόδου αποτελεί η καθοδήγηση της βελόνης με υπέρηχο. Κατόπιν, το κυτταρικό υλικό εξετάζεται στο μικροσκόπιο από τον ιατρό Κυτταρολόγο, ο οποίος θέτει τη διάγνωση. Η FNA εφαρμόζεται συστηματικά από τη δεκαετία του 80. Είναι εξέταση ρουτίνας και πρώτης επιλογής γιατί παρέχει γρήγορα και εύκολα σημαντικές πληροφορίες για την περαιτέρω αντιμετώπιση του ασθενούς. Είναι ελάχιστα επεμβατική μέθοδος και μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους εξεταζόμενους χωρίς να επη-

ρεάσει την κατάσταση της υγείας τους. Γίνεται στο ιατρείο, χωρίς αναισθησία ή νοσηλεία του εξεταζόμενου. Το κόστος είναι μικρό και τα αποτελέσματα δίδονται άμεσα. Η μέθοδος έχει υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα, δηλαδή είναι αξιόπιστη, όταν υπάρχει επαρκής εμπειρία και γίνεται από ιατρό Κυτταρολόγο εξειδικευμένο στην τεχνική. Με την FNA ο Κυτταρολόγος: 1) Διακρίνει τις καλοήθεις αλλοιώσεις και έτσι αποφεύγονται άσκοπες ανοικτές βιοψίες και χειρουργικές επεμβάσεις. 2) Διαγιγνώσκει την κακοήθεια, συχνά με προσδιορισμό του ιστολογικού τύπου, για τον καλύτερο σχεδιασμό της χειρουργικής επέμβασης. 3) Συμβάλει στη σταδιοποίηση των κακοήθων όγκων, με διάγνωση λεμφαδενικών ή άλλων μεταστάσεων. 4) Συμβάλει σημαντικά στην παρακολούθηση ογκολογικών ασθενών για διάγνωση τοπικών υποτροπών ή μεταστάσεων μετά θεραπεία. 5) Στο κυτταρικό υλικό της FNA μπορούν να εκτιμηθούν προγνωστικοί δείκτες των όγκων π.χ προσδιορισμός ορμονικών υποδοχέων, έκφρασης του γονιδίου HER2/neu σε κακοήθεις όγκους του μαστού, ή και μοριακό προφίλ των όγκων. Η υπερηχογραφική καθοδήγηση της βελόνης χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια επεκτείνοντας τις δυνατότητες της FNA γιατί: 1) Εκτός από τις επιφανειακές ψηλαφητές αλλοιώσεις μπορούν να παρακεντηθούν και μικρότερες που δεν ψηλαφώνται,

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ιδιαίτερα στο μαστό και το θυρεοειδή αδένα. 2) Διασφαλίζει τη λήψη αντιπροσωπευτικού υλικού από την αλλοίωση γιατί με τον υπέρηχο παρακολουθείται η πορεία της βελόνας και καθοδηγείται μέσα στη βλάβη. 3) Παρέχει τη δυνατότητα διαγνωστικής διερεύνησης αλλοιώσεων που φαίνονται μόνο στον υπέρηχο και δεν απεικονίζονται σαφώς με άλλες μεθόδους, ιδιαίτερα στο μαστό. 4) Σε ετερογενείς αλλοιώσεις επιτρέπει τη λήψη υλικού από επιλεγμένες περιοχές ύποπτες ή συμπαγείς, ιδίως σε όζους του θυρεοειδούς. Έχει αποδειχθεί με πολλές μελέτες ότι η FNA με την χρήση υπερήχων οδήγησε σε περαιτέρω βελτίωση της αξιοπιστίας της εξέτασης ιδιαίτερα όταν γίνεται επί τόπου ταχεία μικροσκοπική εκτίμηση της επάρκειας του υλικού από τον ιατρό Κυτταρολόγο. Με την FNA μειώνεται η ανάγκη διενέργειας ανοικτών χειρουργικών βιοψιών που είναι επίπονες επεμβατικές, δαπανηρές και χρονοβόρες διαδικασίες. Πρέπει να δοθεί έμφαση στη σημασία της FNA, η οποία αποτελεί απλή εξέταση χωρίς παρενέργειες. Πρέπει να διενεργείται χωρίς δισταγμό, γιατί διαγιγνώσκει γρήγορα και αποτελεσματικά σοβαρά προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπισθούν θεραπευτικά, ιδιαίτερα όταν διαγνωσθούν έγκαιρα.

Το επάγγελμα του λογοθεραπευτή σήμερα Συνέντευξη: ΚΟΜΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

Καλησπέρα κύριε Παπαδάκη. Πείτε μας λίγα λόγια για το επάγγελμα του λογοθεραπευτή. Το επάγγελμα του λογοθεραπευτή έχει να κάνει κυρίως με την ανθρώπινη επικοινωνία. Ο λόγος και η προφορική του επιτέλεση (ομιλία) είναι εκτός των άλλων και εργαλείο επικοινωνίας. Ο λογοθεραπευτής παρεμβαίνει είτε στο πεδίο του λόγου είτε σε αυτό της ομιλίας ενίοτε και στα δυο πεδία, με σκοπό τη σωστή χρήση λόγου και ομιλίας προκειμένου το άτομο να ξεπεράσει τις δυσκολίες του κατακτώντας έτσι την σημαντικότερη κοινωνική δεξιότητα που είναι βέβαια η επικοινωνία μέσω της γλώσσας. Σε ποιους απευθύνεται η λογοθεραπεία και ποιά είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένας «ασθενής» ούτως ώστε να τον οδηγήσει στον λογοθεραπευτή; Τα συμπτώματα που μπορούν να μας οδηγήσουν στον λογοθεραπευτή είναι ποικίλα και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το νοητικό πηλίκο, και γενικώς κάθε απόκλιση ή διαταραχή που δυσχεραίνει την επικοινωνία και επομένως την ομαλή ένταξη του ανθρώπου στο κοινωνικό περιβάλλον.

παράδειγμα όταν ένα παιδί παρουσιάζει κάποια απλή αρθρωτική απόκλιση όπως η λανθασμένη εκφορά κάποιου φωνήματος (συνήθως το «ρ») η παρέμβαση πρέπει να γίνεται περίπου στα 5 έτη της ηλικίας και όχι νωρίτερα, ενώ όταν έχουμε ένα παιδί με αυτιστικά συμπτώματα η παρέμβαση πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν. -Ποια πρέπει να είναι η σχέση λογοθεραπευτή – γονέα; Η σχέση λογοθεραπευτή γονέα πρέπει να είναι σχέση συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Πολλές φορές χρειάζεται τροποποίηση του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος ή χρειάζεται να αλλάξει η στάση των γονιών απέναντι στο παιδί και το πρόβλημά του. Οι γονείς επενδύουν όπως είναι φυσικό στα παιδία τους και πολλές φορές χρειάζονται και οι ίδιοι βοήθεια. Πρέπει να ακούνε και να εφαρμόζουν τις οδηγίες του λογοθεραπευτή (αλλά και των άλλων ειδικοτήτων

που ενδεχομένως συμμετέχουν στην θεραπευτική παρέμβαση), αλλά κι ο λογοθεραπευτής πρέπει να είναι πάντα ευήκοος απέναντι τους και βεβαία εχέμυθος. Ποια θα ήταν η πρότασή σας για τους γονείς που γνωρίζουν την ανάγκη να επισκεφθεί το παιδί τους λογοθεραπευτή και το αμελούν συστηματικά για λόγους πιθανής αντιμετώπισης ρατσισμού; Πολλές φορές οι γονείς βλέπουν το πρόβλημα, αλλά διστάζουν να απευθυνθούν στον λογοθεραπευτή λόγω του κοινωνικού στιγματισμού που ενδεχομένως να συμβεί, ή από το φόβο της διάγνωσης. Έτσι όμως σκεπάζουν και μάλιστα προσωρινά το πρόβλημα, το οποίο θα εμφανιστεί αργότερα μπροστά τους διογκωμένο. Η έγκαιρη αξιολόγηση και παρέμβαση, είναι ύψιστης σημασίας σε ότι αφορά την επιτυχή έκβαση της θεραπευτικής παρέμβασης.

-Σε ποια ηλικία απευθύνεται ένας γονέας στο λογοθεραπευτή; Ειδικότερα, όσον αφορά τα παιδιά, δεν υπάρχει ενδεδειγμένη ηλικία, αλλά ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος πρέπει οι γονείς (αφού πρώτα συμβουλευτούν τον παιδίατρο που παρακολουθεί το παιδί) να απευθυνθούν στον λογοθεραπευτή. Για # 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ΠΡΙΝ

ΜΕΤΑ

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΙΔΙ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Στυτική Δυσλειτουργία Δρ. ΚΟΥΤΣΙΑΡΗΣ Α. ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος MD, Ph. D, FEBU

www.andrologikovolou.gr andrologikovolou@gmail.com

ε τον όρο «στυτική δυσλειτουργία» εννοούμε την περιοδική ή μόνιμη αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης για μια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας εμφανίζεται κυρίως στη μέση ηλικία, ενώ όσο η ηλικία αυξάνει αντίστοιχα πολλαπλασιάζεται και το ποσοστό εμφάνισης του προβλήματος. Σύμφωνα με μία μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ, 1 στους 2 άνδρες ηλικίας από 40-70 ετών παρουσίαζε από ελαφριά έως βαριά στυτική δυσλειτουργία. Διαταραχές στύσης μπορούν να βιώσουν όμως και νέοι άνδρες, κάτω των 40 ετών, με το ποσοστό εμφάνισης σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία να κυμαίνεται περίπου στο 5%. Τα αίτια που ευθύνονται για την εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας διαχωρίζονται σε οργανικά, ψυχολογικά και σε συνδυασμό παραγόντων. Τα πιο συνηθισμένα οργανικά αίτια είναι αγγειακά προβλήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, το μεταβολικό σύν-

δρομο, οι καρδιολογικές παθήσεις, νευρολογικά προβλήματα, ορμονικές διαταραχές και οι ογκολογικές χειρουργικές επεμβάσεις για νοσήματα του προστάτου αδένα και του παχέος εντέρου. Τα πιο συνηθισμένα ψυχολογικά αίτια είναι οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη. Αρκετές φορές μπορεί να συνυπάρχουν παθολογικές καταστάσεις και από τις δυο κατηγορίες, γεγονός που επιβάλλει την ολιστική προσέγγιση του ασθενούς τόσο από ειδικό ανδρολόγο όσο και από εξειδικευμένο σε θέματα σεξουαλικότητας ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Η διαγνωστική προσέγγιση του προβλήματος της στυτικής δυσλειτουργίας γίνεται από εξειδικευμένο ανδρολόγο, και περιλαμβάνει ένα λεπτομερές ιατρικό και σεξουαλικό ιστορικό, κλινική εξέταση των έξω γεννητικών οργάνων, του μαστού και του προστάτη, δυναμικό υπερηχογράφημα πέους με πρόκληση στύσης και εργαστηριακό ορμονικό έλεγχο. Η θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας είναι υπόθεση του ειδικού.

Οι θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν στην εποχή μας για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πολλές. Φαρμακευτικά σκευάσματα, ενδοπεϊκές ενέσεις, κρουστικά κύματα είναι θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να δοθούν ως λύση, είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά. Στις περιπτώσεις που η συντηρητική προσέγγιση αποτύχει, η χειρουργική θεραπεία με την τοποθέτηση ενδοπεϊκών προθέσεων προσφέρει οριστική λύση στο πρόβλημα. Όποια και να είναι η θεραπευτική αγωγή που θα εφαρμοσθεί, ο στόχος παραμένει ο ίδιος: η επαναφορά του άνδρα στην κατάσταση που ήταν πριν την εμφάνιση του προβλήματος, πάντα με σεβασμό στις προσδοκίες του και τις επιθυμίες του. Οι επιλογές που έχουμε πλέον για να πετύχουμε το συγκεκριμένο στόχο είναι πολλές.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

3ης Σεπτεμβρίου 59, Τ.Κ. 10433

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

Η Οφθαλμίατρος ΣΤΕΛΛΑ ΒΕΛΙΚΗ μας εξηγεί τους λόγους που κάνουν ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ την

Προληπτική οφθαλμολογική εξέταση στα παιδιά Επειδή η καλή όραση είναι απαραίτητη για τη σωματική, πνευματική και συναισθηματικήανάπτυξη ενός παιδιού, την ομαλή σχολική και κοινωνική του ζωή. Επειδή σήμερα τα παιδιά ζουν μια ιδιαίτερα οπτικά απαιτητική ζωή, με πρόωρη έκθεση σεοπτικές δραστηριότητες (μαθησιακή διαδικασία, ηλεκτρονικές συσκευές) Επειδή οι οφθαλμολογικές παθήσεις αυξάνονται. 5-7παιδάκια στα 100 έχουν σημαντικόπρόβλημα όρασης και οι γονείς δεν το γνωρίζουν. Υπολογίζεται ότι το 2050 ο μισός πληθυσμός του πλανήτη θα πάσχει από μυωπία. Επειδή ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί δυνατή όραση, ικανή να αντεπεξέλθει στις οπτικές προκλήσεις της εποχής. Κι αυτή χτίζεται από την παιδική ηλικία. Επειδή η όραση κατά τη γέννηση είναι ατελής, σταδιακά ολοκληρώνεται στην ηλικίατων 8 ετών και πρέπει να παρακολουθείται η φυσιολογική της εξέλιξη. Επειδή οι οφθαλμικές παθήσεις στα χρόνια της ανάπτυξης ενός παιδιού μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή και μόνιμη βλάβη στην όραση. Επειδή το 80% των παθήσεων που οδηγούν σε μόνιμη βλάβη της όρασης, θα μπορούσαν να θεραπευθούν εάν είχαν διαγνωστεί έγκαιρα. Επειδή υπάρχουν παθήσεις των ματιών που φαίνονται, αλλά και άλλες που εντοπίζονται τυχαία με την προληπτική οφθαλμολογική εξέταση. Επειδή τα παιδιά με σοβαρό πρόβλημα όρασης αντιμετωπίζουν δυσκολίες και σαν ενήλικες στη προσωπική και επαγγελματική τους ζωή. Επειδή οι συχνότερες παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη της όρασης, όπως: ο στραβισμός, η αμβλυωπία και οι αδιόρθωτες διαθλαστικές ανωμαλίες, μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία ΜΟΝΟ με έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

στην πρώιμη εντόπιση οπτικών διαταραχών, ώστε να αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Οι περισσότεροι προληπτικοί έλεγχοι προσπαθούν να εντοπίσουν περιπτώσεις αμβλυωπίας, στραβισμού και σημαντικών διαθλαστικών ανωμαλιών (μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμού), ενώ πιο εξειδικευμένα προγράμματα καταρτίζονται για την ανίχνευση άλλων σπανιότερων παθήσεων. Κάθε νεογέννητο μωρό γνωρίζει τον κόσμο μέσα από τις αισθήσεις του. Η καλή όραση θα το βοηθήσει να επικοινωνήσει, να κινηθεί, να μάθει. Η όραση των παιδιών αναπτύσσεται σταδιακά από τη γέννηση μέχρι τα 7 τους χρόνια. Για να αναπτυχθεί σωστά, θα πρέπει τα όργανα της όρασης (μάτια & οπτικό σύστημα) να έχουν δομηθεί σωστά. Βλάβες στα μάτια στη βρεφική ηλικία πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα διότι μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμες διαταραχές, οπτικές και αναπτυξιακές. Οι έλεγχοι θα πρέπει να ξεκινούν από το μαιευτήριο, όπου ο παιδοφθαλμίατρος ελέγχει την αρτιότητα δόμησης των ματιών, αποκλείοντας πιθανές ανωμαλίες διάπλασης (πχ. μικροφθαλμία, κολοβώματα, καταρράκτη κ.ά.). Το 7-8% των προσχολικών παιδιών παρουσιάζουν κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα (στραβισμό, αμβλυωπία, μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμό κ.ά.), που

μπορεί να προκαλέσει μόνιμη διαταραχή της όρασης. Πολλές φορές τα προβλήματα αυτά δεν είναι εμφανή και η διάγνωσή τους γίνεται μετά από τυχαία εξέταση. Η πρώιμη αντιμετώπισή τους οδηγεί σε πλήρη ίαση, ενώ η αργοπορημένη θεραπεία δεν αποδίδει πάντα. Για το λόγο αυτό, τα παιδιά στην ηλικία των 3-4 ετών θα πρέπει να ελέγχονται με τεστ κατάλληλα για την ηλικία τους, από έμπειρους στη παιδική όραση οφθαλμιάτρους. Ένα παιδί δεν αποτελεί μια μικρογραφία ενηλίκου. Έτσι και η όρασή του διαφέρει από αυτή των μεγάλων, τουλάχιστον στα χρόνια της ανάπτυξής του. Οι προληπτικοί έλεγχοι κατά τη προσχολική περίοδο είναι απαραίτητοι. Στην ηλικία αυτή τα παιδιά συνεργάζονται άψογα.

Πρόληψη

Οι προληπτικοί οφθαλμολογικοί έλεγχοι απευθύνονται σε όλα παιδιά της προσχολικής κυρίως ηλικίας και στοχεύουν

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑ∆Α ΠΑΙ∆ΩΝ «ΜΑΡΙΑΝΝΑ Β. ΒΑΡ∆ΙΝΟΓΙΑΝΝΗ – ΕΛΠΙ∆Α» info@oramaelpidas.gr, τηλ: 210 7775 615-6, 210 7757 153 80 www.oramaelpidas.gr, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ΓΛΑΥΚΩΜΑ

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΙΤΙΑ τύφλωσης στον κόσμο Γράφει η: ΚΕΛΛΥ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ Χειρουργός Οφθαλμίατρος

ο γλαύκωμα είναι μια συχνή πάθηση του οφθαλμού, που προκαλεί βλάβη στο οπτικό νεύρο και οδηγεί σε προοδευτική απώλεια της όρασης. Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας αποτελεί τη δεύτερη αιτία τύφλωσης στον κόσμο. Εκδηλώνεται συνήθως μετά το 40ο έτος της ηλικίας και αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη τύφλωση. Η αυξημένη πίεση των ματιών (ενδοφθάλμια πίεση) αποτελεί την πρώτη ένδειξη για την ύπαρξη της νόσου. Αν και η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την πρόκληση γλαυκώματος, η νόσος είναι πολυπαραγοντική. Παράγοντες κινδύνου • Οικογενειακό ιστορικό (κληρονομικότητα) • Μεγάλη ηλικία • Σακχαρώδης διαβήτης • Υπέρταση • Μυωπία • Η χρήση κορτιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα κυρίως τοπικά(κολλύρια) • Τραύμα του οφθαλμού • Αγγειακές παθήσεις • Οφθαλμικές φλεγμονές Συμπτώματα Η βασική αιτία για τη μεγάλη επικινδυνότητα του γλαυκώματος είναι το ότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζει συμπτώματα. Με την πρόοδο της βλάβης του οπτικού νεύρου, ο ασθενής μπορεί να αντιλαμβάνεται «σκοτεινά» σημεία στο οπτικό του πεδίο. Σε προχωρημένες βλάβες ο ασθενής χάνει την περιφερική του όραση( βλέπει σαν «μέσα από σωλήνα»)

• Με τη χρήση ειδικών μηχανημάτων μπορεί να γίνει καταγραφή των νευρικών ινών του οπτικού νεύρου και να ανιχνευτούν πρώιμες βλάβες Θεραπευτική αντιμετώπιση Ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι η μείωση της πίεσης των οφθαλμών με τη χορήγηση οφθαλμικών σταγόνων(κολλύρια). Όταν η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική γίνονται θεραπείες με laser ή χειρουργική επέμβαση.

Φυσιολογικό οπτικό νεύρο

Γλαυκωματικό οπτικό νεύρο Διάγνωση • Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης • Βυθοσκόπηση • Εξέταση των οπτικών πεδίων

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το γλαύκωμα Το γλαύκωμα είναι μια «σιωπηλή» πάθηση που καταστρέφει το οπτικό νεύρο. Η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι απαραίτητη σε όλους τους ανθρώπους μετά από την ηλικία των 40 ετών σε ετήσια βάση. Ασθενείς με γλαύκωμα πρέπει να ενθαρρύνουν τους ενήλικες συγγενείς τους να υποβάλλονται τακτικά σε οφθαλμολογική εξέταση.

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΠΑΙΔΙ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 # 07

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

# 07 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016