Thoibao Toronto7 2626

SATURDAY

ISSUE 2626

THE VIETNAMESE NEWSPAPER - www.THOIBAO.COM

THỨ 7 MAR 30 2019

R

PUB Agreement N0 40009120

Vợ chồng ông Nguyễn Quang Hồng Nhân bị Đức trục xuất về VN:

Nỗi tuyệt vọng của “nụ dương cầm” Hồng Ân Xem trang 20

Ảnh Hồng Ân cung cấp

416-825-8607

Toronto thoibao.com

2

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

3

Toronto thoibao.com

4

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

TIN CANADA Toronto

MUÏC LUÏC QUAÛNG CAÙO ACCOUNTING - KẾ TOÁN Kim Hoa Lưu 61 Mây V.Nguyễn-CPA,CA 21 TaxCare Luân Lê CPA 99 TNC Accounting & Tax 19 ASTROLOGER - BÓI TOÁN Phong Thủy Gia Đạt La 51 ATTORNEY AT LAW - LUẬT SƯ Huong Law Office 97 Lang-Mckee-Sobirov Law Firm 117 Lily Nguyễn Trần 72 Phan Tấn Thiện 35 Trương Tấn Hùng 17 AUTO BODY - GLASS - REPAIR 187 Weston Auto Repair 34 ACME Auto Centre 50 Active Green+Ross Auto 71 AMC Auto Mechanic 39 Highlight Auto Collision 27 Nhien Phat VN Auto 75 Omega Auto Body 39 Paul’s Auto Service 71 Rutherford Transmission 55 TACH Automotive 88 Vina Auto Repair 9 AUTO SALES - BÁN XE Don Valley North Lexus 48 Northwest Lexus 77 Number 7 Honda 83 Ready Honda 37 BEAUTY SALON - TMV, UỐN TÓC Lăng Skin Care 6 Mỹ Hương 87 Young & Beauty Spa 103 DENTIST - NHA SĨ Hoàng Bảo-Châu Sophia 37 Lê Thế Nghị 1 Nguyễn Thanh Nhàn 1 Phạm Tiến Lộc 10 Phí Thịnh Long 1 Sharon Nguyễn 95 Tom Mạnh Nguyễn 61 Trần Công Minh 24 Trần Hiếu Liêm 1 Trương Văn Bé 1 Văn Xuân Hội 31 Võ Châu Bảo 1 EMPLOYMENT - TUYỂN NGƯỜI Connect Staffing Serv. 109 Explore Employment Agency 87 FINANCIAL - TÀI CHÁNH All Debt Solutions 57 Bế Minh Đức 61 Billy Triệu-Công Triệu 21 Goldhar & Associates 105 Linh Nguyễn 93 Nancy Truong 51 Phong (Vincent) Su 63 Phượng Cao 1 Robert Huynh 12 Ted Ang-RBC Mortgage 25 Tommy Ly 67 Vicky Tan 42 Vy Nguyễn 81 FUNERAL - NHÀ QUÀN Mai Táng Quốc Tế-SCI 127 FURNITURE - BÁN BÀN GHẾ Green Furniture 4 Hyatt Furniture Club 29 P & S Furniture 37 Paramount Furniture 55 Ulti - Matt Inc. 69 HEARING AIDS - TRỢ THÍNH Lifetime Hearing Centre 76 Trợ Thính Life Care Hearing 77 HERBALIST - ĐÔNG Y Amida Life Man Of Iron 134 Amida Life-Slim Body Green Coffee 55 Bài Viết Amida Life Acai Berry 132 Châm Cứu Đông Y 99 dShopping-SureMeal 160 Y Sĩ Lưu Bình 45 INSURANCE - BẢO HIỂM Bành Ngọc Muội-Ampex 17 Đăng Nguyễn 45 Hoàng Nga 11 Jennifer Phương Nguyễn

31 Lợi Nguyễn - Allstate 29 Lynn (Phụng) Lâm 23 Nguyễn Mỹ Linh 41 Steven Hiền Trần 69 Sương Phan 73 Tany Thanh Le Ly 51 Thắng Đỗ 73 Trần Diệu Trinh 62 Trần Thiện 125 Trương Phát Tài (Tony) 111 Vy To 14 JEWELLERY - TIỆM VÀNG Alena Fine Jewellery 18 DT Jewellery 65 KC Kim Cuong 53 LEGAL - PHÁP LÝ Bond Legal Services 46 Injury Claims Network 160 Lá Phong Immigration 53 Le Immigration 91 VP Di Trú-Tư Vấn Du Học 117 MONEY EXCH - CHTIỀN - NGOẠI THƯƠNG Kim Phượng Video 61 Mini Cash Mart 17 Sexy Nails 65 OPTICAL - MẮT KIẾNG ABC Optical 45 BT Optical 47 Fresh Eyes Optical 101 TN Optical 99 Vina Vision Optical 153 You & Eye Optical 60 OPTOMETRIST - ĐO MẮT Chánh Ngô 75 Lý Gia Khương 45 Vũ Thuỳ Oanh 99 PHARMACY - NHÀ THUỐC TÂY J.C. Pharmacy 49 Lily Pharmacy 97 Nam Pharmacy 9 Wellcare Pharmacy I.D.A. 17 PHYSIOTHERAPIST - TRỊ LIỆU V. LÝ Foot Specialist-Lương.T.Ái41 Orthotic Comfort Inc. 16 PRINTING - NHÀ IN Forever Printing & Signs 19 PRIVATE ANNOUNCEMENT TANG SỰ, HỶ SỰ P/U- “Nguyễn Đồ” 137 P/U- “Nguyễn Đồ” 139 PUBLIC ANNOUNCEMENT THÔNG BÁO CĐ dShopping-All Products 136 dShopping-Bài Viết Haed FX 104 dShopping-LeSean Products 108 dShopping-Mủ Trôm Vĩnh Hảo 30 DV Sắc Màu Tình Yêu 156 ĐNH Thời Báo 2019 158 GIFTS Foundation-Thư Ngỏ 134 GIFTS-Đêm Cải Lương 135 Nét Mới Lạ Xuân Cho Tuổi Hạc 5 130 Phiếu Đặt Mua Báo Dài Hạn 127 Tech Solutions 154 Thoi Bao App 134 Thời Báo New Media 106 Thông Báo 75 UNO IP TV Box 110 REAL ESTATE - ĐỊA ỐC Andy Trần 35 Ann Vương 115 Brian Quang Lâm 59 Châu Dũng (Jimmy) Trần 74 Danny Huy Nguyễn 11 Dean Trần 33 Dzung Lily Trần 23 Đức Dũng Nguyễn 17 Evelyn’s Hair Salon&Nail Spa 131 Hiếu Hồ 125 Hồ Trọng Bích 25 Hứa Tấn Khánh 49 Huỳnh Hữu Tỷ 93 Jason Ang 16 Jimmy Hoàng Lê 52 John Nguyen 7 Johnny Phan-Vy Nguyễn

80 Keng Pham 19 Khánh Ly Trần 42 Kim Hien Nguyen 26 Lê Quốc Tuấn 8 Mark Tran 13 Mike Phan 95 Nancy Nguyễn-Thọ Lê 109 Nguyễn Bá Thành 113 Nguyễn Viết Tốn 21 Paula Alonzi 131 Peter Tu Lam 3 Phan Chánh Nghĩa 111 Phú Nguyễn 22 Quang Nguyễn 39 Sam Mcdadi-Tracy Nguyễn 102 Sơn Nguyễn-Huy Nguyễn 15 Thanh Phạm 23 Tiến Nguyễn 9 Trần Hùng (Jim) 20 Trans Asian 6 Tuấn Văn 13 Việt Nguyễn 91 Wendy Uyên Lê 33 William Nguyễn 93 Zin Nguyễn 73 RESTAURANT-CAFE Bánh Cuốn Thanh Trúc 63 Bún Bò Huế 13 Chay Hoa Đăng 117 Cơm Bún Phở Việt 119 Cơm Phở Thế Kỷ 16 Cơm Tấm 168 36 Dynasty House Seafood 31 Hủ Tiếu Nam Vang Hồng Phát 69 Mama’s Tofu 41 Nhà Hàng Bò 7 Món 67 Phở An 2 119 Phở Ao Sen 65 Phở Chay 88 111 Phở Con Bò 43 Phở Lam 63 Phở Linh 15 Phở Mì Việt Hoa 66 Phở Mỳ Tân Ký 119 Phở Queen City 87 Phở Tiến Phát 67 Phở Tiến Thành 11 Phở Vaughan 97 Phở Việt Express 71 Phở Việt Nam/Phở Toronto 129 Phở Weston 63 Phố Xưa 67 Picko Lime Cuisine 87 SERVICES - DỊCH VỤ B2A Learning Center 34 Bus Tours Phục Vụ CĐ 123 Co-op Tiêu Dao 121 Dạy học:TTGD Hùng Vương 19 Van Group - Du Học 43 Viet Link Communication 25 SIGNS - BẢNG HIỆU New Signs & Services 93 SUPERMARKET - SIÊU THỊ Bến Thành 107 Btrust Supermarket 157 Nations Fresh Foods 133 Oceans Fresh Food 155 SUPPLIER - ĐẠI LÝ CUNG CẤP Buffalo Cook Ware 49 Jessica Nail Supplies 2 Kimmy Skincare 121 Monument Direct 127 Nina Nail Supplies 13 Nurture Growth Bio Fertilizer 4 Pacific Range Hood 85 Piano Depot 20 Sakura Turbo Hood 89 TJ Home Medical Equipment 109 TAILOR - TEXTILE - NHÀ MAY Cash One Hour Cleaners 90 TRAVEL - DU LỊCH Advance Travel & Tours 29 Hai Van Travel 65 K & K Travel Agency 95 Transcontinent Travel 21 Vietnam Travel Centre 79 Vikit Tours 28 VIDEO STORE - TIỆM BĂNG Châu Video 90

thoibao.com

Việc Canada thâu nhận thuyền nhân người Việt 40 năm trước là một kiểu mẫu cho thế giới noi theo Năm nay 2019 là kỷ niệm 40 năm ngày Canada thâu nhận hàng chục ngàn thuyền nhân tỵ nạn đến từ Việt Nam, và ở các quốc gia xung quanh như Cam Bốt, Lào.

Nhìn lại cách thức thu nhận những thuyền nhân tỵ nạn của 40 năm trước, cho thấy việc thâu nhận những người tỵ nạn của Canada có thể xem là một khuôn mẫu cho nhiều quốc gia trên thế giới.

Luật về việc thâu nhận những người tỵ nạn, được thông qua ở quốc hội Canada vào năm 1978, có chương trình bảo trợ những người tỵ nạn từ những tư nhân, và Canada là quốc gia đầu tiên trên thế giới có chương trình này.

Các tổ chức từ thiện như các nhà thờ, các cộng đồng những người thiểu số, tập

hợp những gia đình có thể quyên góp tiền, đứng ra bảo trợ cho những người tỵ nạn vào Canada. Trong chương trình này, chính quyền liên bang sẽ bảo trợ theo tỷ lệ 1 ăn 1: cứ một người tỵ nạn được các tổ chức tư nhân bảo trợ, chính quyền liên bang sẽ bảo trợ thêm 1 người.

Các tổ chức tư nhân bảo trợ tài chánh cho những người tỵ nạn trong năm đầu, và đến

năm thứ nhì mà nếu những người tỵ nạn vẫn chưa có khả năng tài chánh thì chính quyền liên bang sẽ hỗ trợ.

Chương trình bảo trợ những người tỵ nạn từ những tổ chức tư nhân cũng đã được thực hiện những năm sau: từ năm 2003 cho đến 2008, Canada thâu nhận 37 ngàn người tỵ nạn Iraq, và mới đây là 40 ngàn người tỵ nạn Syria.u

Mức lãi suất nợ nhà giảm Theo những tin tức loan báo hôm thứ Ba 26 tháng 3, các mức lãi suất nợ nhà đã xuống, sau khi mức lời trái phiếu (bond yields) giảm sút.

Mức lời công trái phiếu của Canada loại 5 năm đã giảm xuống dưới mức 1.5 phần trăm, mức lời công trái phiếu thấp nhất kể từ năm 2017 cho đến nay.

Tin xấu cho những người

đầu tư vào công trái phiếu, nhưng lại là tin vui cho những người mượn nợ nhà: mức lãi suất nợ nhà giảm.

Trong tháng 1, ngân hàng Royal đã cắt giảm mức lãi suất loại nợ 5 năm cố định xuống còn 3.74 phần trăm, và những ngân hàng khác cũng cắt giảm mức lãi suất nợ nhà.

Ngân hàng Royal sau đó cắt giảm thêm hai lần nữa và

mức lãi suất loại 5 năm cố định của ngân hàng Royal hiện nay là 3.49 phần trăm, tương tự như lãi suất 5 năm c ủ a n g â n h à n g To r o n t o Dominion.

Theo nhận định của những chuyên gia tài chánh thì mức lãi suất nợ nhà sẽ không gia tăng, mà còn có thể sút giảm thêm trong năm 2019.

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

5

TIN CANADA Toronto thoibao.com

Số du học sinh Việt Nam đến Canada gia tăng Theo thống kê sở Thống Kê Canada phổ biến hôm 22 tháng 3, với 20,330 sinh viên Việt Nam đến du học ở Canada trong năm 2018, Việt Nam trở thành nước đứng hàng thứ 5 trong số các quốc gia có số sinh viên đến du học ở Canada đông nhất.

Nước có số sinh viên du học đến Canada đông nhất là Ấn Độ, với 172,625 sinh viên.

Trung quốc đứng hàng thứ nhì với 142,985 sinh viên, Nam Hàn đứng hàng thứ ba với 24,195 sinh viên và Pháp đứng hàng thứ tư với 22,745 sinh viên.

Vào cuối năm 2018,

6

Canada có tổng cộng 572,415 sinh viên ngoại quốc du học, và đứng hàng thứ ba sau các quốc gia Hoa Kỳ và Úc Đại Lợi.Số sinh viên Việt Nam xin du học qua Hoa Kỳ ngày càng giảm sau thời gian tổng thống Trump lên cầm quyền, trong khi số sinh viên Việt Nam du học ở Canada lại gia tăng mạnh.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia di trú thì dần dần số sinh viên Việt Nam qua du học ở Canada sẽ nhiều hơn số sinh viên Việt Nam qua Mỹ du học. Số sinh viên Việt Nam du học ở Canada đã gia tăng 89 phần trăm trong năm 2018 so với số sinh viên du

học ở năm trước đó, trong khi số sinh viên Ấn Độ và Trung quốc lại tăng không có bao nhiêu. Ba tỉnh bang có nhiều sinh viên du học nhất theo thứ tự là Ontario, British Columbia và Quebec.

Canada hiện là nơi có số sinh viên Việt Nam gia tăng cao nhất, và điều này cũng không ngạc nhiên vì hiện có những biện pháp nâng đỡ của chính quyền liên bang, trong việc giúp những sinh viên du học có thêm việc làm bán thời gian và có triển vọng được vào thường trú nhân sau khi những sinh viên này tốt nghiệp. u

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Cẩn thận đừng để thông hành quá hạn!

Theo những tin tức loan báo hôm 27 tháng 3, một phụ nữ ở Toronto không thể đi thăm bà mẹ ở Âu Châu, sau khi bà ta bị cấm không được xuất ngoại, do thông hành của bà sẽ hết hạn vào đầu tháng 5 năm nay.

C á c h đ â y v à i n g à y, khi được tin bà mẹ ở Bồ Đào Nha bị đau nặng, bà Michelle Araujo đã vội vàng mua vé máy bay cấp kỳ của hãng máy bay Air Transat đi thăm mẹ.

Sau khi mua vé xong, khi

xếp hàng chờ kiểm soát vào máy bay, thì các nhân viên của hãng hàng không Air Transat đã không cho bà này lên phi cơ: thông hành của bà sẽ quá hạn trong vòng 2 tháng mà theo luật định là phải ít nhất 3 tháng.

Vé máy bay bà mua với giá $1,200 không được hoàn trả.

Bây giờ bà Araujo phải vội vàng xin gia hạn lại thông hành cấp kỳ và mua vé máy bay lần thứ nhì . u

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

7

TIN CANADA Toronto thoibao.com

Coi chừng trộm ăn cắp ống bô chuyển khói trong xe CBC ngày 27 tháng 3 cho biết có đến 9 chiếc xe trong thành phố Ottawa bị trộm lấy mất ống bô chuyển khói (catalytic converter) trong tháng hai vừa qua.

Mất ống bô thì một chiếc xe Honda chạy êm có thể

gầm thét như một chiếc mô tô Harley Davidson khi chạy, và chủ nhân sẽ phải bỏ ra cả ngàn dollars mua ống bô thay thế.

Theo cảnh sát thành phố Ottawa, chỉ cần chừng 2 phút là kẻ gian có thể chui xuống

gầm xe ăn cắp ống bô.

Phần lớn những vụ mất ống bô xảy ra ở các bãi đậu xe công cộng, những bãi đậu xe của hệ thống xe chuyên chở công cộng trong thành phố.

Trộm thường lấy ống bô của những chiếc xe Honda đời cũ hay những chiếc xe mà chúng có thể chui xuống gầm xe dễ dàng.

Bọn trộm cắp lấy ống bô để lấy chất Paladium đem bán lại cho các hãng đồng nát: giá bán 1 ounce của chất Paladium còn đắt hơn là giá bán 1 ounce vàng. u

Thâm thủng mậu dịch của Canada sút giảm Theo công bố của Thống Kê Canada đưa ra hôm 27 tháng 3, số thâm thủng mậu dịch của Canada trong tháng 1 vừa qua đã sút giảm.

Giá dầu thô gia tăng trong những tháng đầu năm giúp cho số thâm thủng mậu dịch

8

của Canada trong tháng 1 sút giảm.

Số thâm thủng mậu dịch của Canada trong tháng 1 năm nay là 4.2 tỷ dollars, so với số thâm thủng 4.8 tỷ dollars của tháng 12 năm ngoái.

Tuy nhiên số thặng dư mậu dịch với Hoa Kỳ trong tháng 1 đã giảm còn ở mức 1.6 tỷ dollars, so với số thặng dư 1.8 tỷ dollars trong tháng 12. u

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Edmonton có thể bành trướng dự án cho nuôi gà

Dự án cho nuôi gà sau vườn các tư gia trong thành phố Edmonton, được bắt đầu từ năm 2014 với 19 chuồng gà ở các tư gia, gia tăng lên đến mức tối đa mà hội đồng thành phố Edmonton cho phép là 50 chuồng gà/ Hiện nay cũng còn nhiều đơn xin nuôi gà sau vườn của nhiều cư dân trong thành phố vẫn còn chờ được cứu xét.

Việc này khiến các nghị viên thành phố đang thảo luận về việc bành trướng thêm việc cho cư dân nuôi

thêm gà.

Theo bà Kimlin Metivier của the Edmonton Food Council thì việc nuôi gà sau vườn có những lợi điểm sau: sản xuất thực phẩm, được ăn trứng tươi với giá rẻ, và dạy con cái về từ đâu có những nguồn thực phẩm, cũng như làm giảm những thực phẩm dư thừa và việc bảo vệ môi trường.

Hội đồng thành phố Edmonton dự trù cho gia tăng số chuồng gà trong thành phố lên đến mức tối đa là 100 chuồng gà. u

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

9

Toronto thoibao.com

10

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

11

TIN CANADA Toronto thoibao.com

Đã tìm thấy du học sinh bị bắt cóc Cảnh sát vùng York cho biết nạn nhân Wanzhen Lu đã được tìm thấy an toàn vào tối thứ Ba. Theo cảnh sát, Lu xuất hiện tại một ngôi nhà ở Gravenhurst, Ont., cách nơi anh ta bị bắt cóc hơn 150 km, vào đầu buổi tối. Cảnh sát cho rằng Lu đã được một chiếc xe thả xuống trong khu vực này, sau đó anh ta lang thang đi vào một khu nhà trên đường Doe Lake.

Chủ nhà, người được yêu cầu giấu tên vì lo ngại cho sự an toàn của mình, kể rằng ông ta đang dắt chó ở bãi cỏ phía trước nhà mình vào khoảng 9 giờ tối thì nghe con chó sủa vang, và ông ta nghe thấy một giọng nói phát ra từ cạnh nhà mình: “Hãy giúp tôi, tôi bị bắt cóc” Vì vậy ông ta vội vã kéo con chó vào nhà và lấy đèn pin đi ra ngoài để coi chuyện gì. “Anh ấy nói với tôi rằng anh ấy đã bị bắt cóc và nhờ

12

gọi cảnh sát, tôi đã làm ngay lập tức”. Chủ nhà cho biết Lu có vẻ mất phương hướng và sợ hãi. Ông ta nhìn thấy mảnh băng keo dán trên áo len, vết cắt trên đầu gối và vết hằn trên cánh tay của Lu. Lu nói với chủ nhà rằng anh ta đã bị trói và trùm đầu. Lu vẫn còn run rẩy, và trong vòng 10 phút đợi cảnh sát đến, tất cả những gì Lu có thể nói được là xin một ly nước.

Khi cảnh sát tỉnh bang Ontario đến, họ nhanh chóng nhận ra đây là nạn nhân vụ bắt cóc xảy ra hồi cuối tuần trước. Lu bị thương nhẹ, được đưa đến bệnh viện để điều trị.

Theo cảnh sát vùng York, vụ bắt cóc đã xảy ra tại một bãi đậu xe ngầm của một tòa chúng cư tại 15 Water Walk Dr., ở khu Highway 7 và Birchmount Road, vào khoảng 6 giờ chiều thứ Bảy vừa qua.

Wanzhen Lu, tên tiếng Anh

là Peter, 22 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, là sinh viên quốc tế ở Toronto, đang đi cùng với một người bạn gái trong nhà để xe thì một chiếc xe van trờ tới. Ba người đàn ông nhảy xuống xe. Một người mang súng phóng điện Taser.

Const. Andy Pattenden, phát ngôn viên của cảnh sát vùng York, cho biết Lu chống trả dữ dội nhưng đã bị hung phạm chích điện nhiều lần và kéo lê lên xe. Chiếc xe có một người cầm lái sẵn phóng đi mất. Ông Andy Pattenden cho

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Wanzhen Lu

biết Lu sống ở tòa nhà chung cư nơi xảy ra vụ bắt cóc.

Người bạn gái của nạn nhân không bị bắt cóc, chỉ bị xây xát. Cô là người đã nhờ nhân viên an ninh ở tòa chúng cư giúp đỡ và báo 911.

Cảnh sát tin rằng đây vụ bắt cóc có chủ đích. Gia đình Lu từ Trung Quốc đã bay sang Canada để làm việc với các nhà điều tra. Đại học Yorkville ở Toronto hôm thứ Tư xác nhận rằng Lu, tên tiếng Anh là Peter, đang học khoa quản trị kinh doanh tại campus ở Vaughan của họ.

Có thể thấy Lu là một công

Nghi phạm

tử nhà giàu, qua Canada du học anh ta có tới 3 chiếc xe hơi đắt tiền Lamborghini, Rolls Royce và Range Rover.

Cảnh sát cho vẫn đang tầm nã bốn nghi phạm và kêu gọi họ ra đầu thú.

Cả bốn nghi phạm đầu tiên đều là đàn ông. Nghi phạm thứ nhất mặc quần xanh và áo khoác đen. Nghi phạm thứ hai cao khoảng 6’1, mặc một chiếc áo khoác Canada Goose màu đen. Nghi phạm thứ ba cao khoảng 6’2, với dáng người to, mặc quần jeans xanh đậm với áo khoác đen. Nghi phạm thứ tư mặc áo khoác màu xanh lá cây và màu vàng có nón.

Bất cứ ai có thông tin gì xin gọi cảnh sát vùng York ở số 1-866-876-5423, ext.

7541, hay gọi ẩn danh cho Crime Stoppers. Cảnh sát lưu ý rằng nếu thấy các nghi phạm, đừng tiếp cận, mà gọi 911 ngay lập tức. u

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

13

VIỆT NAM Toronto thoibao.com

Cuộc chiến giành lại cát của dân

Các thuyền khai thác cát sông Hương trái phép

Mới đây, báo Thế Giới Tiếp Thị của Việt Nam có bài về cuộc chiến của dân bên sông Hương trước nạn trộm cát. Một số người dân TP Huế kể, đêm 26/3, họ “nghe động cơ của bọn khai thác cát trên sông Hương gầm rú. Dân hò nhau ra xua đuổi để bảo vệ những mảnh vườn trước nguy cơ sạt lở xuống sông. Nhưng nhóm trộm chống cự, đuổi đánh và chém trọng thương một người”. Người dân ở đây đã túc trực để xua đuổi “cát tặc” từ nhiều đêm trước.

Một người dân kể: “Trước kia bờ cách vườn cả mét,

14

nhưng giờ sạt lở vô đến tận mép cây rồi. Nếu không xử lý nạn trộm cát ni thì sẽ còn sạt lở nhiều nữa”.

Dù lãnh đạo phường Thủy Biều, TP Huế, hứa sẽ báo cấp trên và các cơ quan chức năng, nhưng không có gì thay đổi, “cát tặc” vẫn lộng hành.

VTC còn đưa tin Đuổi ‘cát tặc’, hai nông dân bị đánh hỏng mắt, rách đầu. Theo đó, ông Hoàng Trọng Niệm bị “cát tặc” dùng dao rựa tấn công đến bị thương nặng ở vùng đầu, trong vụ người dân phường Thủy Biều đuổi “cát tặc” đêm 26/3. Trước đó, đêm 21/3, một người

dân khác là ông Võ Văn Lẹ bị “cát tặc” dùng gậy đánh, có nguy cơ hỏng mắt.

Cũng như các vụ “cát tặc” lộng hành trước đó, quan chức hứa sẽ “xử lý nghiêm”, nhưng “xử lý nghiêm” của họ có nghĩa là để “cát tặc” lộng hành và bỏ mặc người dân tự mình tìm cách bảo vệ bờ sông.

Nhiều ngày gần đây, trên địa bàn xã Hội Sơn, huyện Anh Sơn (Nghệ An), hàng chục xe trọng tải lớn nối đuôi nhau chở đất ra khỏi địa bàn xã”. Tuy nhiên, mỏ đất này hoạt động giữa “thanh thiên bạch nhật” mà không có giấy phép hoạt động khai thác, cũng không bị cơ quan chức năng nào xử lý. Một người dân địa phương nói: “Họ lấy đất chạy rầm rộ, bụi bay mù mịt vậy đã hơn một tuần nay.

Mấy lần dân phản ánh, thấy có cán bộ vào xử lý và hoạt động này dừng được một hôm, không hiểu sao hôm sau lại được làm tiếp”. 

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Công an VN lại mời chức sắc Cao Đài “làm việc” Theo RFA ngày 27/3, Chánh trị sự Hứa Phi hôm 26/3/2019 lại nhận giấy mời từ công an VN, yêu cầu ngày 27/3 có mặt tại công an để làm việc.

Chánh trị sự Hứa Phi, Trưởng khối Nhơn sanh Giáo hội Cao đài Tây Ninh Chơn truyền, được yêu cầu lên công an để làm rõ mối quan hệ của ông với tổ chức Liên Minh Việt Nam dân Chủ. Ông cho RFA biết: “Tôi đã nhận được 3 giấy mời ngày 7, ngày 8 và ngày 10 tháng 3 với cùng một nội dung là ‘có tên trong Liên minh Việt Nam Độc lập Dân chủ’. Tôi không đi nên sáng 14/3 họ áp giải tôi xuống công an huyện Đức Trọng làm việc. Huyết áp tôi lên đến 220/170 nên họ cho bác sĩ vô khám rồi cho tôi về… Họ muốn moi tin tức nên hôm 26/3 họ gởi tôi một giấy mới yêu cầu 4 giờ chiều 27/3 phải có

mặt tại công an huyện Đức Trọng. Giờ tôi còn nằm trên giường bệnh nên tôi không đi đâu hết, nhưng tôi cũng khẳng định là tôi khỏe tôi cũng không đi bởi vì chương trình và vấn đề này là tôi lo cho dân tộc, lo cho tương lai tuổi trẻ, lo cho đất nước Việt Nam không bị Tàu cộng cưỡng chiếm. Cái này là quyền và nguyện vọng của tôi.”

Chánh trị sư Hứa Phi là người công khai lên tiếng về tình trạng đàn áp những giáo phái không chịu tuân phục chỉ đạo, can thiệp của nhà nước trong sinh hoạt tôn giáo và giáo lý chân truyền.

Bản thân ông Hứa Phi từng bị hành hung mỗi khi có tiếp xúc với giới ngoại giao nước ngoài. Tư gia, vườn cà phê của ông tại huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng thường xuyên bị canh gác, thậm chí bị xâm hại, đốt phá. 

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

15

VIỆT NAM Toronto thoibao.com

Không khí ô nhiễm bao phủ Hà Nội Báo chí trong nước cho biết Hà Nội đang trở lại những ngày không khí ở ngưỡng kém và xấu kèm theo hiện tượng nghịch nhiệt, toàn bộ các chất ô nhiễm bị lưu giữ ở tầng thấp khiến bầu không khí thủ đô mù mịt và khó thở.

Theo báo Tuổi trẻ, trong những ngày gần đây, các điểm quan trắc phẩm chất không khí ở Hà Nội đều cho những kết quả ở ngưỡng kém và xấu vào thời điểm đầu giờ

16

sáng. Sáng 27/3, còn có hiện tượng trời mù mịt như sương mù bao phủ khắp thủ đô. Ông Trần Quang Năng, trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia VN) hiện tượng trời mù mịt ở Hà Nội không phải do sương mù gây ra. “Trời mù mịt là do ô nhiễm không khí nên hiện tượng mù là chính”, ông Năng cho hay.

Ngay trong sáng 27/3,

người dân cảm nhận rõ bầu không khí ở Hà Nội đặc quánh, khó thở, trời mù mịt.

Mới đây, tổ chức AirVisual, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực giám sát phẩm chất không khí, đã công bố Báo cáo phẩm chất Không khí Toàn cầu 2018. Theo kết quả đó, Hà Nội có nồng độ bụi mịn PM 2.5 ở mức 40,8 μg/ m3, là thành phố ô nhiễm thứ hai ở Đông Nam Á, sau Jakarta 45,3 μg/m3. Bụi

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

mịn PM 2.5, đây là những hạt bụi, hóa chất siêu nhỏ, có kích thước đường kính từ 2,5 micromet trở xuống, có khả năng xâm nhập vào tĩnh mạch phổi, túi phổi thông qua hoạt động hít thở từ đó gây ra các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, tim mạch, đột quỵ, thậm chí còn làm tăng nguy cơ ung thư.

Mức an toàn mà tổ chức y thế giới WHO khuyến cáo là 0-12 μg/m3. Với nồng độ bụi mịn 40,8 μg/m3 thành phố Hà Nội đang bị xếp hạng

mức cảnh báo màu vàng, được cho là ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của nhóm người đề kháng kém như người già và trẻ nhỏ. Điều đáng lo ngại, những hạt bụi mịn này có kích thước rất nhỏ nên không thể phòng tránh bằng cách bình thường. Để bảo vệ an toàn khi ra đường, nhiều người tìm mua các loại khẩu trang chuyên dụng được cấu tạo từ nhiều lớp bông đặc biệt, cùng với than hoạt tính đan xen lẫn nhau nhằm giữ không cho bụi mịn đi qua. 

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

17

VIỆT NAM Toronto thoibao.com

Cam bốt thu hồi đất của một doanh nghiệp VN trả cho dân

Hình ảnh một đồn điền cao su gần xã Bousra, thuộc tỉnh Mondulkiri được chụp hồi năm 2015. (Ảnh: AP)

Theo Reuters, mười hai cộ ng đồng bản địa tại tỉnh Ratanakiri ở miền đông bắc Cam bốt vừa giành được thắng lợi quan trọng khi chính phủ tuyên bố trả lại phần đất rừng bị tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) của Việ t Nam thâu tóm để làm đồn điền cao su quy mô lớn.

Tổ chức Inclusive Development International

18

(IDI) chuyên hỗ trợ các cuộc đấu tranh phản đối việc cướp đất cho biết người dân địa phương đã có cuộ c xung đột kéo dài cả thập niên với HAGL nhằm phản đối việc tước đoạt đất đai tổ tiên của họ để lại.

Hôm thứ Ba, tỉnh trưởng tỉnh Ratanakari đã yêu cầu Bộ Nông nghiệ p trả lại 64 khu vực đất đai khỏi tổng

diện tích đất đã lấy, bao gồm các phần rừng, đầm lầy và các nghĩa trang của những cộng đồng dân cư này.

Việc trả lại đất mới chỉ là bước đầu, giám đốc điều hành của Highlanders Association, mộ t tổ chức hoạt độ ng vì quyền của dân bản địa tại Ratanakari, nói. Bà Dam Chanty trong tuyên bố của mình nói rằng người dân còn cần được bồi thường và cần được trợ giúp để có thể trở lại với phần đất, nước đó.

Kể từ đầu thập niên 2000, Cam bốt đã trao nhiều khu đất cho các công ty nước ngoài để đổi lấy việc họ đầu tư vào việc khai mỏ, xây nhà máy điện và các nông trường nhằm thúc đẩy kinh tế và xóa đói giảm nghèo. Mười năm trước, HAGL được giao 19 ngàn hectare đất thuộ c 12 cộ ng đồng dân bản địa nêu trên.

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Tới 2014, người dân địa phương đệ đơn khiếu nại lên Công ty Tài chính Quốc tế (IFC) thuộc Ngân hàng Thế giới, tổ chức tài trợ cho các dự án của HAGL tại Cam bốt và Lào, về các tác động môi trường và xã hộ i “nghiêm trọng”. Một năm sau, HAGL đồng ý trả lại phần đất chưa biến thành đồn điền hoặc chưa giải tỏa. Điều này khiến diện tích đất mà HAGL được giao

tại Cam bốt giảm đi hơn 60%, còn lại gần 8.400 hectare.

Quá trình thương lượng chưa kết thúc. Đến đầu năm nay, HAGL đơn phương rút khỏi các cuộc đàm phán và nói rằng người dân địa phương cần tìm giải pháp từ phía chính quyền Cam bốt, IDI nói.

Quyết định hôm 26/3, khiến HAGL giảm tiếp 742 hectare đất nữa tại Cam bốt. 

Hình ảnh một dự án cao su của HAGL

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

19

Toronto thoibao.com

N

Cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Quang Hồng Nhân bị Đức trục xuất về VN

hà hoạt động nhân quyền Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ, hôm 26/3, đã bị trục xuất từ Đức về Việt Nam trong khi gia đình ông đang chờ Canada phỏng vấn diện tỵ nạn và VOICE Canada đã bảo lãnh gia đình ông theo chương trình tư nhân bảo trợ.

“Khoảng 8 giờ sáng ngày 26/03 có khoảng 10 cảnh sát di trú đến gõ cửa phòng, yêu cầu ba mẹ con phải ra khỏi nhà. Sau đó, họ đưa ba mẹ con thẳng ra sân bay Munich và trục xuất về Việt Nam ngay chiều hôm đó.

Cảnh sát Đức áp giải ba mẹ con đến Thái Lan. Từ Thái Lan về Hà Nội, con không có biết cảnh sát Đức có đi theo hay không- cô Nguyễn Quang Hồng Ân, con gái ông Nguyễn Quang Hồng Nhân cho biết.

“Con đã cố gắng giải thích bằng mọi cách, đưa ra đủ mọi giấy tờ rằng gia đình con đang xin tỵ nạn tại Canada, nhưng họ cương quyết làm theo lệnh Bộ Di trú. Đúng 8 giờ 40 sáng thì họ lôi ba mẹ con ra xe đưa đi”, Hồng Ân nói.

20

Cảnh sát Đức sau đó đã tịch thu điện thoại di động của ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ là bà Trịnh Thúy Hạnh.

PV Thời Báo đã liên lạc với cô Nguyễn Quang Hồng Ân ngay sau nhận được tin nhà văn, nhà hoạt động

Cảnh sát Đức áp giải ông bà Nguyễn Quang Hồng Nhân ra phi trường Munich. (Ảnh Hồng Ân cung cấp)

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

nhân quyền Nguyễn Quang bị Đức trục xuất.

Cô Nguyễn Quang Hồng Ân xác nhận ba mẹ cô đã bị công an Việt Nam thẩm vấn ở phi trường Nội Bài rất “chặt chẽ” và sau hơn một ngày vặn hỏi, công an đã phóng thích ba mẹ cô.

Hiện ông bà Nguyễn Quang Hồng Nhân đã về lại Sài Gòn.

“Thứ hai tuần tới, chiếu khán nhập cảnh con hết hạn, phải đến Sở Ngoại kiều thành phố Nuremberg xin gia hạn. Có thể, họ sẽ từ chối gia hạn, lúc đó, họ có lý do để trục xuất con.

Họ trục xuất ba mẹ con vì ba mẹ mới gia hạn thông hành Việt Nam. Trong khi thông hành mang quốc tịch Việt Nam của con đã hết hạn từ năm 2017, con không gia hạn nên con trở thành người vô quốc tịch, và nhờ vậy, Đức chưa trục xuất con”, cô Hồng Nhân nói.

Cô Hồng Nhân, cho biết thêm rằng cô đang tạm trú trong khu dành cho người tỵ nạn. Giám đốc khu tỵ nạn đã yêu cầu cô phải rời khỏi nơi đây

trong tuần này và để lại tất cả vật dụng, đồ đạc, chỉ được mang theo điện thoại.

Ký giả Marina May, cộng tác viên của một tờ báo ở Đức cho Hồng Nhân biết, theo tin tức bà nhận được, cảnh sát Đức sẽ áp lực cô ký giấy tự nguyện hồi hương. Trong trường hợp Việt Nam nhận Hồng Nhân là công dân của họ, cảnh sát Đức sẽ trục xuất cô ngay tức khắc, bà Marina May nhấn mạnh.

Lúc 12 giờ 30 đêm ngày 27/03, giờ Nuremberg, Đức, cảnh sát Đức đã đập cửa phòng của Hồng Ân, nói rằng cô đang cư trú ở Đức bất hợp pháp.

Trước áp lực của cảnh sát Đức, cô Hồng Ân hiện đang sống trong nỗi lo sợ kinh hoàng rằng cô sẽ bị giao trả về Việt Nam, phải đình trệ việc học, trong khi cô và gia đình mơ ước được sống trong một đất nước tự do.

Cần nhắc lại, hôm 22/03, Tòa đại sứ Canada tại Áo đã gửi thư mời gia đình ông Nguyễn Quang Hồng Nhân sang Vienna, Áo, để phỏng vấn. Tuy

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

21

Toronto thoibao.com nhiên, do gia đình ông, theo án lệnh bổng toàn phần tại Viện Âm Nhạc St. tòa án Đức không được phép rời khỏi Andrew in Ontario, Canada.

Hồng Ân cũng đã đoạt giải nhất thành phố Nuremberg, Đức nên Tòa đại sứ Canada tại Áo đồng ý sẽ gửi tại cuộc thi âm nhạc nổi tiếng Pianonhân viên phụ trách Di trú đến nơi Steinway, được tổ chức tại Đức. ông tạm trú để phỏng vấn.

Hồng Ân từng được chính phủ Nhật Nguyễn Quang Hồng Ân, năm Bản tài trợ sang Nhật theo chương 14 tuổi, đã từng đoạt cùng một lúc trình trao đổi văn hóa. Năm 2008, cô ba giải thưởng tại cuộc thi dương đậu thủ khoa trong cuộc thi tuyển vào cầm quốc tế “International Piano nhạc viện Sài Gòn.

Competition” được tổ chức từ ngày Truyền thông gọi Nguyễn Quang 03 đến ngày 17 tháng 6 năm 2014 ở Hồng Ân là “Nụ dương cầm Hồng thính đường Le Petit Trianon Theater, Ân”.

San Jose, California: Giải Honorable Nụ dương cầm Hồng Ân” hiện là Mention, Giải Học bổng toàn phần tại sinh viên năm thứ ba khoa Dương Academy Jerusalem, Israel, Giải Học cầm, Đại học Âm nhạc Nuremberg

Gia đình nhà hoạt động nhân quyền Nguyễn Quang Hồng Nhân

22

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

(Nürnberg).

Năm 2015, do cô dưới 18 tuổi, nhà văn, nhà hoạt động nhân quyền Nguyễn Quang Hồng Nhân cùng vợ được tháp tùng theo Hồng Ân dự các kỳ thi Piano Quốc tế và trình diễn trong các chương trình âm nhạc được tổ chức tại Áo và Đức.

Chuyến đi này của “Nụ dương cầm Hồng Ân” do Ủy ban Giáo dục Công giáo, thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam tài trợ.

Ngay sau khi “Nụ dương cầm Hồng Ân” kết thúc các buổi trình diễn, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân đã đệ đơn xin tỵ nạn chính trị tại Đức.

Nguyễn Quang Hồng Nhân, năm 1979 đã bị tòa án CSVN ở thành phố Nha Trang, Khánh Hòa tuyên án 20 năm tù do đã “hoạt động tuyên truyền chống phá Cách mạng” và tổ chức đưa sinh viên, học sinh ra ngoại quốc. Trong lời nói cuối cùng trước tòa, ông kêu gọi Liên Hiệp Quốc mở cuộc điều tra về vi phạm nhân quyền tại Việt Nam. Ra tù năm 1996, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân đã mở Trường Công Nghệ Yersin, Đà Lạt, dạy nghề cho Sinh Viên Tây Nguyên. Năm 2010, ông thành lập diễn đàn Đại học Nhân Quyền, phổ biến kiến thức, cổ xúy nhân quyền. Năm 2014, Hội Cựu Tù Nhân Lương Tâm Việt Nam

ra đời và ông Nguyễn Quang Hồng Nhân là một trong những sáng lập viên. Cùng năm này, ông thành lập cùng với bác sĩ Nguyễn Đan Quế thành lập Diễn đàn Đại học Nhân quyền, và sau đó là Viện Nhân quyền Việt Nam. Năm 2016, Tòa án Di trú Đức đã bác đơn xin tỵ nạn của gia đình cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Quang Hồng Nhân với lý do nhà cầm quyền Hà Nội đã xác quyết với chính phủ Đức rằng Việt Nam không có vi phạm nhân quyền (!!!).

Cũng có thể do phải đối phó với những khó khăn do người tỵ nạn Syria đổ xô đến Đức, chính phủ Đức hạn chế người tỵ nạn. Ông bà Nguyễn Quang Hồng Nhân bị trục xuất hôm 26/03, theo án lệnh của tòa án di trú Đức ban hành năm 2016.

Trước viễn ảnh con của cựu tù nhân lương tâm, một nhà tranh đấu nhân quyền có thể sẽ đối diện với nguy cơ bị cưỡng bức hồi hương, VOICE Canada, tổ chức đã bảo lãnh gia đình ông Nguyễn Quang Hồng Nhân hiện đang nỗ lực vận động chính phủ Canada can thiệp với Bộ Di trú Đức với hy vọng Đức sẽ đình hoãn việc trục xuất cô Hồng Nhân.

VPY

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

23

LĂNG KÍNH ĐỜI TorontoCUỘC thoibao.com

Vấn đề siêu hình thế kỷ 21

C

CHU NGUYỄN

on người, kẻ nhiều người ít, là sinh vật hiếu tri. Người nông dân, “trông trời trông đất, trông mây...” để làm ruộng cho thuận lợi. Giới trí thức cặm cụi trong phòng thí nghiệm, đài quan sát hay trong thư viện... để giải đáp những vấn đề về khoa học và kỹ thuật hoặc nhân sinh.

“Dấu hỏi bao quanh trọn kiếp người!” Quá trình tìm chân lý thực vô vàn khó khăn và lâu dài, kẻ hiếu tri nếm trải không ít khổ đau về tinh thần và vật chất. Thử tưởng tượng xem, dấu hỏi (?) có khác con sên bò trong óc, chậm chạp lê mình, làm nát não bộ con người hay không? và chỉ hy vọng tìm thấy câu trả lời với hình ảnh dấu chấm than (!).

Dấu than cũng gợi hình ảnh máu đào từng giọt nhỏ xuống và cũng gợi bóng dáng chiếc đinh lạnh lùng đóng vào áo quan (săng) của kẻ cuối cùng mới hy vọng tìm ra câu trả lời trước khi chết.

“Than” còn là than thở, than thở cho kiếp người quá ngắn để tìm chân lý. Nhà thơ Vũ Hoàng Chương đã mô tả quá trình của kẻ hiếu tri đi tìm ý nghĩa nhân sinh cho tới lúc “thôi hết băn khoăn” như sau: “Dấu hỏi vây quanh trọn kiếp người Sên bò nát óc máu thầm rơi Chiều nay một dấu than buông dứt Đinh đóng vào săng tiếng trả lời.”

24

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Một đoạn trong Văn tế thập loại chúng sinh của Nguyễn Du

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

25

LĂNG KÍNH ĐỜI TorontoCUỘC thoibao.com Cũng vì nhân loại hiếu tri, tìm câu trả lời để cải thiện vận mệnh nên trong mấy thế kỷ vừa qua có hàng ngàn nhóm hiếu tri và các nhóm tín ngưỡng lớn nhỏ xuất hiện, nở rộ nhất ở Á châu và Phi châu mà nhà xã hội học gọi chung là Phong trào tân tín ngưỡng (New Religious Movement-NRM).

Nhóm tân tín ngưỡng có thể dị biệt về nguồn gốc và một số tín điều nhưng nhìn chung cùng hướng tới sự phụng sự con người, giúp con người sống lương thiện hơn như nhận định của Dalai Lama, một nhà tu có trí tuệ và đức độ nổi danh trong thời đại chúng ta trong tác phẩm Mind in Comfort and Ease viết trước 2016: “Mặc dù có thể có các quan điểm và triết lý khác nhau nhưng có thể thấy mục đích đạo đức của các dòng tư tưởng này như nhau, chẳng hạn đều khơi dậy tình thương yêu, lòng trắc ẩn, kiên tâm, sự tri túc, khuyên giữ mình tuân thủ kỷ cương đạo đức.Vì thế tôi tin chắc rằng, từ khía cạnh có tiềm năng mang lại lợi cho con người và khiến con người trở thành người tốt, hầu hết các tín ngưỡng truyền thống đều nhắm đích gần như nhau, Đó cũng là lý do vững chắc là chúng ta có thể gìn giữ tín ngưỡng gia truyền. (… the spiritual traditions of the world do have different views and philosophies, whatever their differences—and some of them are quite major—we find that the ethical training is mostly the same. For example, when it comes to cultivating love, compassion, patience, and contentment, or the observance of self-discipline and ethical principles, most spiritual traditions seem to be more or less the same. This is why I feel that, from the point of view of their potential to benefit people and help them develop into good human beings, most spiritual traditions

26

are indeed the same, and this remains my firm conviction. This is a good reason for staying with the religion we have inherited from our parents.)

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó, Dalai Lama từng phê bình chủ trương cho rằng tín ngưỡng của mình là siêu việt hơn hẳn các tín ngưỡng khác.

Thái độ coi niềm tin của người khác tà ma ngoại đạo, là ma giáo và dị đoan, còn riêng phái mình là chính thống sẽ dẫn tới chia rẽ, nghi kỵ và tranh chấp, trái với tôn chỉ đạo đức làm người và ngăn cản sự tiến bộ của nhân loại.

Một thí dụ điển hình: Mượn cớ dị đoan, vì ca tụng học thuyết của Copernicus, nhà khoa học, thiên văn học lừng danh thế kỷ 17 là Galileo bị gán tội “heresy”” (dị đoan) vì tin rằng mặt trời là trung tâm của thái dương hệ (heliocentrism) chống lại quan điểm của Giáo hội lúc đó, đại diện tín điều khoa học, khăng khăng khẳng định trái dất mới là trung tâm của các hành tinh (geocentrism).

Bám lấy chân lý, Galileo đã bị kết án tù chung thân vào năm 1663.

Một nhà thơ tiền chiến có viết một câu dí dỏm: “Sự thực ngày nay không thực đến ngày mai!”.

Thực không sai. Đối với lãnh vực con người bất lực trong việc tìm hiểu, như thế giới siêu hình (lãnh vực bất khả tri) thì cần thận trọng khi phê phán ý kiến người khác là dị đoan hay tà thuyết.

Niềm tin vào ma quỷ, oan hồn, kiếp sau... gần như truyền thống của mọi dân tộc bất chấp theo tín ngưỡng nào. Đại thi hào Nguyễn Du từng viết Văn tế thập loại chúng sinh trong tiết tháng bảy, với những câu kết phô bày niềm tin vào một thế giới huyền bí chung quanh chúng ta với những oan hồn vất vưởng:

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Sống đã chịu một bề thảm thiết Ruột héo khô dạ rét căm căm Dãi dầu trong mấy mươi năm Thở than dưới đất ăn nằm trên sương Nghe gà gáy tìm đường lánh ẩn Tắt mặt trời lẩn thẩn tìm ra Lôi thôi bồng trẻ dắt già Có khôn thiêng nhẽ lại mà nghe kinh.

Nhờ phép Phật siêu sinh tịnh độ Phóng hào quang cứu khổ độ u Rắp hòa tứ hải quần chu Não phiền trút sạch oán thù rửa không.

Nhờ đức Phật thần thông quảng đại Chuyển pháp luân tam giới thập phương Nhơn nhơn Tiêu Diện đại vương Linh kỳ một lá dẫn đường chúng sinh.

Nhờ phép Phật uy linh dũng mãnh Trong giấc mê khua tỉnh chiêm bao Mười loài là những loài nào?

Gái trai già trẻ đều vào nghe kinh.

Kiếp phù sinh như hình như ảnh Có chữ rằng:”Vạn cảnh giai không” Ai ơi lấy Phật làm lòng Tự nhiên siêu thoát khỏi trong luân hồi. Đàn chẩn tế vâng lời Phật giáo Của có khi bát cháo nén nhang Gọi là manh áo thoi vàng Giúp cho làm của ăn đường thăng thiên.

Ai đến đây dưới trên ngồi lại Của làm duyên chớ ngại bao nhiêụ Phép thiên biến ít thành nhiều Trên nhờ Tôn Giả chia đều chúng sanh.

Phật hữu tình từ bi phổ độ Chớ ngại rằng có có không không.

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

27

LĂNG KÍNH ĐỜI TorontoCUỘC thoibao.com

Chân dung đức Dalai Lama thứ 14

Tok Thompson, Associate Professor viện đại học Nam California

28

Nam mô chư Phật, Pháp, Tăng Độ cho nhất thiết siêu thăng thượng đài...

Khi xưa, ở nước ta, trong các kỳ thi hương, sĩ tử trước khi được vào trường thi, đã được nhắc nhở, họ có thể trải qua phiên tòa ân oán, một phần quyết định sự thành tựu của họ khi nghe lời xướng từ loa do lệnh Vua: Oan hồn muốn báo oán được vào trước, báo ân vào kế tiếp và sĩ từ vào sau cùng (báo oán giả tiên nhập, báo ân giả thứ nhập, sĩ tử thứ thứ nhập).

Tuy nhiên, đừng quá tin vào thuyết âm hồn và ân oán và cũng đừng khai thác niềm tin này vào việc trục lợi. Chính việc cuồng tín và trục lợi mới cần phê phán.

Chính niềm tin vào ân oán do việc mình tạo ra, có thể giúp cho con người tránh ác, hướng tới thiện, sống lành mạnh, đạo đức hơn như một trí thức, giáo sư Tok Thompson trong The Conversation, vào cuối năm 2018, từng đặt vấn đề “Tại sao chúng ta nên tin vào ma quỷ (Why we should believe in ghosts).

Tác giả đã nêu nguyên nhân trong bài nghị luận sau đây nhân ngày lễ Halloween: “Tin vào hồn ma sẽ sống có đạo đức hơn?

Halloween là lúc mà ma quỷ và những hình ảnh trang trí ghê rợn được trưng bày cho mọi người thấy, nhắc nhở chúng ta về lãnh địa của người chết.

Nhưng liệu chúng cũng có thể dạy cho chúng ta bài học quan trọng về làm thế nào để sống đời sống đạo đức?

NIỀM TIN DÂN GIAN Nguồn gốc của lễ Halloween ngày nay quay ngược về lễ “samhain”. Đó là dịp lễ của dân Celtic,

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

nhằm đón chào sự khởi đầu của phần đen tối, hắc ám của một năm. Người ta tin rằng đó là khoảng thời gian mà thế giới của người sống và của người chết giao thoa, lúc con người với ma quỷ rất thường xảy ra các cuộc gặp gỡ.

Vào năm 601 sau Công nguyên, trong nỗ lực cải đạo người dân Bắc Âu sang Thiên chúa giáo, Giáo hoàng Gregory Đệ nhất ra lệnh cho các nhà truyền giáo chớ ngưng những buổi lễ mà họ cho là tà giáo ngoại đạo. Thay vào đó, Giáo hoàng muốn chúng thành ngày lễ Thiên chúa giáo.

Theo đó, dần dần theo thời gian, ngày lễ “samhain” trở thành Ngày Các Linh hồn và Ngày Các Thánh, là lúc việc nói chuyện với người chết được xem là đúng với giáo lý.

Ngày Các Thánh trong tiếng Anh cũng còn được gọi là All Hallows’ Day và đêm trước ngày lễ đó do vậy được gọi là All Hallows’ Evening (Đêm Các Thánh) hay Halloween.

Niềm tin ngoại đạo này về linh hồn của người chết không những đã tiếp tục được duy trì mà còn trở thành một phần của nhiều nghi thức lúc đầu ở nhà thờ.

Bản thân Giáo hoàng Gregory Đệ nhất cũng cho rằng những ai thấy hồn ma thì nên cầu nguyện cho chúng. Theo quan niệm này thì người chết có thể cần sự trợ giúp của người sống để được lên Thiên đường.

Trong thời Trung Cổ, các niềm tin về linh hồn được gắn vào sự chuộc tội, dẫn việc ngày càng tăng tình trạng bán xá tội cho nhà thờ - tức là các tín đồ nộp tiền cho nhà thờ để giảm hình phạt cho các tội lỗi của họ.

Niềm tin phổ biến về hồn ma khiến việc thu

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

29

LĂNG KÍNH ĐỜI TorontoCUỘC thoibao.com tiền xá tội trở thành một hoạt động béo bở của các nhà thờ.

TIN VÀ KHÔNG TIN VÀO MA QUỶ Chính những niềm tin như thế đã dẫn đến phong trào Cải cách, tức là sự phân chia Thiên chúa giáo ra thành Công giáo và Tin Lành do nhà giáo lý người Đức Martin Luther chủ xướng.

Thật vậy, 95 Luận đề của Luther, vốn được đóng đinh lên cánh cửa Nhà thờ All Saints ở Wittenburg vào ngày 31/10/1517, chủ yếu là sự phản kháng đối với việc thu tiền xá tội.

Sau đó, hồn ma bị coi là ‘sự mê tín của người Công giáo’ ở các nước theo đạo Tin Lành.

Tuy nhiên, các cuộc tranh luận vẫn tiếp diễn quanh sự tồn tại của hồn ma, và con người ngày càng tìm đến khoa học để tìm lời giải đáp cho vấn đề này.

Cho đến thế kỷ 19, Chủ thuyết Tâm linh, một phong trào mới vốn cho rằng người chết có thể nói chuyện với người sống, đã nhanh chóng trở thành học thuyết chính thống, và được thể hiện qua những hình thức phổ biến như gọi hồn, cầu cơ, chụp ảnh hồn ma và những điều đại loại thế.

Những niềm tin về hồn ma không chỉ có trong thế giới Thiên chúa giáo. Mặc dù không phải tất cả, nhưng hầu hết các xã hội đều có khái niệm về “hồn ma”. Ở Đài Loan chẳng hạn, khoảng 90% người dân ở đây nói rằng họ đã từng thấy ma.

Cùng với nhiều nước châu Á khác như Nhật Bản, Đại Hàn, Trung Quốc và Việt Nam, Đài Loan cũng có Tháng Cô hồn, trong đó có một ngày Cô hồn, là lúc mà người ta tin rằng các hồn ma được thả khỏi địa ngục và lai vãng trên dương thế.

30

Những niềm tin này thường được gắn với một sự tích trong Phật giáo được ghi lại trong Kinh Vu Lan Bồn kể về việc Đức Phật giảng giải cho Tôn giả Mục Kiền Liên cách cứu độ cho thân mẫu khi ông nhìn thấy mẹ mình phải khốn khổ tiều tụy trong thân hình quỷ đói.

Cũng giống như quan niệm ở nhiều nước khác, hồn ma ở Đài Loan được phân ra thành loại “lành” và “dữ”. Ma lành thường là hồn mà của tổ tiên, của người trong gia đình, và được rước đón vào nhà trong dịp Lễ Cô hồn. Ma dữ là những hồn ma giận dữ hoặc đói khát, đeo bám người sống.

Một học giả chuyên nghiên cứu về các truyền thuyết tại Đại học Nam California, từng nghiên cứu và giảng dạy về các truyện ma trong nhiều năm, cho rằng hồn ma nhìn chung đi “săn lùng” là vì những lý do chính đáng. Có thể là bởi các vụ giết người chưa được làm sáng tỏ, bởi việc chưa được tổ chức tang lễ tươm tất, là một vụ buộc phải quyên sinh, là từ các thảm kịch lẽ ra đã có thể tránh được, và vì những đổ vỡ về mặt đạo đức.

Hồn ma trong những trường hợp này thường muốn chui ra khỏi mộ huyệt để đi đòi công lý.

Chúng có thể ra yêu sách với các cá nhân, hoặc với toàn xã hội. Ví dụ như tại Mỹ, đã có những trình báo về việc nhìn thấy nô lệ người Mỹ gốc Phi và thổ dân Mỹ bản địa.

Học giả Elizabeth Tucker, thuộc Đại học bang Binghamton ở New York, đã ghi chi tiết về nhiều vụ trình báo những gì được nhìn thấy trong khuôn viên trường, mà thường là gắn với các khía cạnh nhớp nhúa đáng buồn từng xảy ra trong quá khứ tại khu học xá này.

Theo cách này thì các hồn ma cho thấy mặt tối

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

của đạo đức.

Những lần xuất hiện của chúng thường là lời nhắc nhở rằng đạo đức và luân lý là những vấn đề vượt qua kiếp hiện sinh của chúng ta và rằng những lỗ hổng về đạo đức có thể đem đến gánh nặng rất nặng nề về tâm linh.

Tuy nhiên, những câu chuyện ma cũng đem đến hy vọng.

Do chúng cho thấy có sự sống sau khi chết, chúng tạo ra cơ hội cho chúng ta tiếp xúc với những người đã mất và do đó là cơ hội để cứu vớt - một cách để chuộc lại những sai lầm trong quá khứ.

CHU NGUYỄN

Đinh đóng vào săng tiếng trả lời!

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

31

Toronto thoibao.com

Thôi rồi… Đà

NGUYỄN NGỌC CHÍNH

D

ù không phải là một người chuyên về… “Đà Lạt Học” nhưng tôi đã viết khá nhiều về vùng cao nguyên Lâm Viên (hay còn gọi là Langbiang), nơi có độ cao trung bình 1.500 mét so với mực nước biển.

Vào cuối thế kỷ 19, khi tìm kiếm một địa điểm để xây dựng trạm nghỉ mát dành cho người Pháp ở Đông Dương, Toàn quyền Paul Doumer đã quyết định chọn cao nguyên Lâm Viên theo đề nghị của bác sĩ Alexandre Yersin, người từng thám hiểm nơi đây vào năm 1893.

Những bài viết điển hình, chẳng hạn như “Đà Lạt sương mù: Quê hương thứ hai” là chuyện một chú bé rời Hà Nội vào Đà Lạt từ năm 1953 (trước cuộc di cư năm 1954) trên bước đường theo bố phục vụ trong lực lượng Ngự Lâm Quân của vua Bảo Đại.

Trong “Đà Lạt sương mù: Đất lành chim đậu” người đọc có dịp tìm hiểu cuộc sống của người Đà Lạt xưa theo những gì mắt thấy tai nghe và trong “Đà Lạt sương mù: Năm tháng ngao du” kể lại sự trở về Đà Lạt năm cuối cùng thời Trung học sau một thời gian lưu lạc đến xứ Ban Mê.

Cũng có bài viết “Hồi ức về một người thân” kể lại kỷ niệm những ngày học hành ở Đà Lạt dưới sự dạy kèm tại nhà của ông anh lớn tuổi. Tôi đã học “nhảy”, có nghĩa là từ lớp Ba sang lớp Năm mà không ngồi ở lớp Tư để thi Tiểu học.

Những bài viết trong quá khứ là tâm sự của một người Đà Lạt, hồi

Đà Lạt bây giờ “xô kệch, lộn xộn” Ảnh: Bảo Bình

32

Lạt ơi!

tưởng đến những kỷ niệm khó quên, từ thuở thiếu thời, một quãng đời kéo dài từ những ngày còn đi học cho đến khi vào lính. Giờ thì tóc đã điểm sương nhưng trong đầu vẫn còn những hình ảnh của một Đà Lạt xa xưa.

Tôi nghĩ bài viết này với tiếng gọi thống thiết “Thôi rồi… Đà Lạt ơi!” sẽ là bài cuối cùng về vùng cao nguyên Lanbiang của ngày nào. Tại sao ư?

Mai này Đà Lạt sẽ không còn là địa điểm nghỉ mát của những người đi tìm một nơi bình yên cho cả tâm hồn lẫn cuộc sống. Vì có đi đâu cũng chỉ thế thôi, làm sao tìm lại một Đà Lạt của ngày nào.

Rồi bạn sẽ thấy một Đà Lạt “văn minh, hiện đại” với những tòa building bê-tông cốt thép đứng ngạo nghễ giữa thành phố mà hồi xưa được mệnh danh là “Paris Nhỏ”. Cũng giống như những thành phố “tân tiến” khác của Việt Nam ngày nay như Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng… bạn sẽ gặp một Đà Lạt “đổi mới” từ vật chất đến tinh thần!

Ngày 16/3/2019, Sở Xây dựng Lâm Đồng đã bất ngờ công bố quyết định của tỉnh, cái gọi là, “quy hoạch chi tiết và thiết kế đô thị” của khu trung tâm Hòa Bình đã được Thủ tướng phê duyệt.

Theo bản đồ tỷ lệ 1/500, trung tâm Hòa Bình, có diện tích 39 ha, thuộc phường 1. Cụ thể, khu này bao gồm chợ Đà Lạt và đường Nguyễn Thi Minh Khai (6,95 ha); khu trung tâm Hòa Bình (3,37 ha); khu đồi Dinh (4,43 ha); khu chỉnh trang đô thị (9,19 ha) và khu vực ven Hồ Xuân Hương (6,06 ha).

Quan trọng hơn cả là rạp hát Hòa Bình và Dinh Tỉnh trưởng sẽ bị dỡ bỏ, di dời nguyên khối để thực hiện các công trình nằm trong đồ án với ý tưởng chủ đạo trong quy hoạch chung của Đà Lạt: “Thành phố trong rừng – Rừng trong thành phố”!

Chợ Đà Lạt cũng có một lịch sử gian truân như thân phận nàng Kiều.

Khởi đầu là “Chợ Cây” năm 1929 tại khu vực ngày nay là khu Hòa Bình.

Năm 1937, một vụ hỏa hoạn đã xảy ra và người ta xây dựng một chợ bằng gạch để thay thế “Chợ Cây”.

Khi tôi đến Đà Lạt vào năm 1953, “Chợ Gạch” đã dời vào địa điểm “Chợ Tạm” cách đó chỉ vài trăm

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Đường phố khu vực trung tâm Đà Lạt cách đây khoảng 50 năm về trước mang nét đẹp cổ điển, đồng bộ về kiến trúc. Ảnh: Sandy1618

Dinh Tỉnh Trưởng ngày nay sau hơn 100 năm hiện hữu

mét. Tôi còn nhớ rất rõ, chợ tạm lợp tôn ở dưới chân đồi. Đây cũng là nơi mỗi buổi trưa từ trường Nam tiểu học Đà Lạt tôi thường ra sạp bán mũ dạ của mẹ vì nhà ở gần Trại Hầm, cách khoảng 3 cây số.

Cũng tại ngôi chợ tạm này tôi thường được ăn các món quà chợ như bún cà ri của một ông già râu tóc bạc phơ, nhìn tướng thật dữ dằn nhưng ông lại có tính hay pha trò dí dỏm. Còn có món mì quảng của một bà mặc áo dài quảy đôi quang gánh đi khắp chợ. Người Đà Lạt xưa đa số là người Miền Trung nên còn giữ phong cách áo dài của mấy o, mấy mệ khi ra chợ.

Mãi đến năm 1958, một ngôi chợ ba tầng lầu mới được xây dựng, đây cũng là “Chợ Lầu” đầu tiên tại Việt Nam. Chợ được xây dựng trên một vùng đất sình lầy trồng xà-lách-son (cresson) mà người Đà Lạt gọi là

Chợ Đà Lạt (1961)

“ruộng xà-lách-son”. Chợ do kiến trúc sư Nguyễn Duy Đức thiết kế, nhà thầu Nguyễn Linh Chiểu thi công và được hoàn thành năm 1960.

Về sau, kiến trúc sư Ngô Viết Thụ

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

33

Toronto thoibao.com

Khu trung tâm Đà Lạt chen chúc nhà cao tầng. Ảnh: Báo Tuổi trẻ

tham gia chỉnh trang chợ Đà Lạt, đặc biệt là việc thay đổi mặt tiền, thiết kế bổ sung cầu nổi bằng béton dẫn vào hông chợ, khu công viên trước chợ và các dãy phố lầu xung quanh chợ.

Rõ ràng Khu Hòa Bình là trung tâm của Đà Lạt với một ngọn tháp đủ cao để khi người ta vượt qua dốc chợ giữa hai hàng cây anh đào có thể thấy ngay trước mắt. Đó cũng là trái tim của Đà Lạt với mặt tiền là rạp hát Hòa Bình.

Rạp hát Hòa Bình là nơi tôi còn nhớ mãi với kỷ niệm đứng trên sân khấu cùng ban nhạc trường Trần Hưng Đạo trong một buổi văn nghệ

34

liên trường. Chúng tôi biểu diễn những bản nhạc theo phong cách “The Shadows” qua những bài như Apache, Man of Mystery.

Hội trường Hòa Bình cũng là nơi một anh học trò “vô danh tiểu tốt” Từ Công Phụng đứng hát những bài như “Bây giờ tháng mấy”, “Mùa thu mây ngàn” do chính anh sáng tác.

Họ Từ là một học sinh người Chàm ở Ninh Thuận, lên Đà Lạt học năm Đệ Nhất tại Trần Hưng Đạo. Anh là người ít nói, hiền lành nên các bạn đều quý mến.

Hội trường Hòa Bình là nơi Phụng đứng hát lần đầu trong đời và Đài

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

phát thanh Đà Lạt mang tiếng hát của anh về đến Sài Gòn. Chỉ một năm sau, Từ Công Phụng trở thành một nhạc sĩ được giới trẻ ưa thích trong suốt thập niên 60-70.

Cũng từ Đà Lạt, “nữ hoàng chân đất” Khánh Ly cất tiếng hát và cặp song ca Lê Uyên Phương chinh phục giới trẻ với phong cách tương tự như “Sonny & Cher” bên trời Tây. Phải nói, Đà Lạt là một cái nôi ươm mầm văn hóa, văn nghệ và Café Tùng là một địa điểm gặp gỡ của giới văn nghệ sĩ.

Trong hai địa điểm phải bị dỡ bỏ, Dinh Tỉnh Trưởng ít nổi tiếng hơn Khu Hòa Bình. Đối với tôi, một người đã có một thời gắn bó với Đà Lạt, điều này cũng dễ hiểu. Tòa nhà hai tầng được người Pháp xây dựng từ năm 1910 và sau đó được sử dụng

vừa làm nơi ở cũng như làm việc của Tỉnh trưởng Tuyên Đức trước đây. Ít người để ý vì đây là cơ quan công quyền, chỉ những người có việc phải đến mới nhận ra vẻ uy nghi của tòa nhà. Sau năm 1975, có thời gian Dinh được sử dụng làm Bảo tàng Lâm Đồng, nhưng không hiểu vì lý do gì mà sau đó bị bỏ hoang.

Năm 2011, tỉnh Lâm Đồng có chủ trương giao cho một nhà đầu tư tôn tạo công trình để khai thác kinh doanh, tuy nhiên cũng không đem lại hiệu quả, toà dinh thự tiếp tục bị bỏ hoang, trở thành nhà kho chứa đồ đạc.

Thật ra dinh thự này đã chìm dần vào quên lãng và chỉ khi có quy hoạch tháo dỡ người ta mới bắt đầu chú ý đến. Âu đó cũng là tâm lý người đời: chỉ khi nào biết sẽ bị mất

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

35

Toronto thoibao.com người ta mới thấy quý!

Chi bằng, một mặt ta cứ hài Có hai luồng ý kiến trái ngược nhau lòng với những gì mình có, mặt giữa việc bảo tồn hay dỡ bỏ những di khác nâng cao trình độ quản lý và sản. Những người chủ trương dỡ bỏ điều hành du lịch để thu hút khách có cái lý của họ khi nghĩ đến hình ảnh phương xa. Cũng cần nói thêm, sự một Đà Lạt trở thành một thành phố hợp tác của cư dân địa phương là năng động với các tiện nghi của thời một trong những yếu tố quyết định kỳ hiện đại. sự thành công trong việc thực hiện Hình như người ta quên rằng Đà những chính sách du lịch thuận lợi Lạt là một thành phố du lịch với khí cho toàn tỉnh. Vì đó là “nồi cơm hậu mát mẻ và địa điểm lịch sử hấp chung” cho toàn thành phố. dẫn đối với cả những khách trong Tin mới nhất cho biết, Phó chủ tịch và ngoài nước. Du khách sẽ không hội Kiến trúc sư Lâm Đồng đã tuyên tìm đến nơi đây vì những trung tâm bố đồ án quy hoạch cho thành phố thương mại mới xây dựng vì đó là Đà Lạt mới chỉ là “gợi ý” và “vẫn có những hình ảnh họ có thể tìm thấy ở thể chỉnh sửa được”. Kiến trúc sư Lê những thành phố nổi tiếng khác.

Tứ cho biết: Đà Lạt bây giờ cũng không còn cả sương mù

Những biệt thự đẹp thuở nào của Đà Lạt

36

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

“Khi quy hoạch Đà Lạt mở rộng, trong đồ án chung có xác định vùng lõi cho Đà Lạt cũ, trong đó có khu trung tâm Hòa Bình. Theo quy định pháp luật phải làm từ quy hoạch chung đến quy hoạch chi tiết, phạm vi trung tâm này đã được xác định, cần rà soát, xem xét lại, chỉnh trang để đáp ứng nhu cầu mới dưới sự kiểm soát của cơ quan chuyên ngành”.

Cái mà người dân lo ngại là “kiến trúc kiểu nhà kính” của một trung tâm đa chức năng với các loại hình dịch vụ và giải trí hãy còn quá xa lạ

và không phù hợp với hiện trạng của Đà Lạt. Có nên đặt kiến trúc này vào vị trí của rạp hát Hòa Bình hiện tại hay không?

Người dân cũng đồng quan điểm khi cho rằng Dinh Tỉnh Trưởng là một công trình có giá trị về mặt kiến trúc cũng như lịch sử. Việc thay thế tòa nhà này bằng một khối khách sạn sẽ trở nên quá xa lạ với kiểu… “mái úp tròn”. Có nên thực hiện việc hoán đổi này hay chăng?

NGUYỄN NGỌC CHÍNH

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

37

SỐNG Toronto VUI thoibao.com

L

“Hột mít lùi tro…”

ý Lập Ông, một triết gia Trung Quốc thế kỷ thứ XVI đã viết trong Nhàn tình ngẫu hứng: “Xét cơ thể con người, tai mắt mũi, tay chân, thân thể, hết thảy đều cần thiết… chỉ có hai cái không cần thiết mà Trời phú cho ta là cái miệng và cái bao tử, nguồn gốc tất cả những cái lụy của loài người từ xưa đến nay.

Có cái miệng với cái bao tử nên sinh kế mới hóa ra phiền phức, sinh kế phiền phức mới sinh ra những mưu mô gian trá, mưu mô gian trá mới phải đặt ra hình pháp…” (Sống đẹp, Lâm Ngữ Đường – bản dịch Nguyễn Hiến Lê).

Còn Lâm Ngữ Đường cũng cho rằng cái bao tử – mà ông gọi là cái bao không đáy đó – ảnh hưởng đến văn minh của nhân loại: các hội nghị quốc tế dù căng thẳng đến đâu, tới giờ cũng phải dừng lại để ăn… Rồi ông còn ao ước giá mà con người có được cái diều như diều chim, có được cái dạ dày như dạ dày của loài nhai lại chắc là không có tình trạng hiếu chiến, tàn ác vì loài ăn cỏ, ăn hạt đều hiền lành… Ông nói: “Gà trống cũng thường đá nhau nhưng không phải vì thức ăn mà vì gà mái. Con người mà có cái diều như gà thì chỉ còn những cuộc chiến nho nhỏ…”. Nghĩ tội nghiệp cho cái “bao không đáy” còn gọi là bao tử hay dạ dày đó của chúng ta! Nó là một bộ phận quan trọng của bộ tiêu hóa, đảm nhận việc “nạp năng lượng” để ta duy trì sự tồn tại và hoạt động suốt cả cuộc đời!

Cái bao không đáy đó thực ra đã phải làm việc vất vả suốt ngày đêm để cung cấp cho cơ thể những chất

38

dinh dưỡng tạo ra năng lượng cần thiết cho cuộc sống. Nó làm việc hùng hục mà âm thầm. Khi nó lên tiếng “cằn nhằn” thì đã có chuyện rắc rối! Phải bác sĩ, phải siêu âm, nội soi, sinh thiết… và uống một đống thuốc đủ loại có khi hằng chục năm trời không hết vì bệnh thường tái phát!

Chuyện kể một bác sĩ già điều trị cho một ông nhà giàu bị đau bao tử cả chục năm không khỏi, một lần nọ, bác sĩ đi công cán ở nước ngoài thì ở nhà người bác sĩ con tiếp tục chữa trị cho bệnh nhân, chỉ có mấy ngày đã khỏi. Bác sĩ con chê bác sĩ cha chữa bệnh dở quá, ông cười rằng con có biết lâu nay con được học hành thành đạt là nhờ ai đó không? Dĩ nhiên đó là một chuyện cười ngành Y. Tuy âm thầm làm việc, có vẻ như ngoài ý thức của con người nhưng hệ tiêu hóa chịu ảnh hưởng trực tiếp của thần kinh. Khi lo lắng, giận dữ, buồn phiền, ta ăn không tiêu, “nuốt không trôi”! Người ta cho một con thỏ ăn rồi theo dõi sự tiêu hóa của nó.

Mọi sự đang diễn tiến ngon lành thì thả vào một con chó. Thỏ sợ hãi, co rúm người lại, dịch vị tắt ngấm. Bao tử tê liệt. Thức ăn đóng cục. Nhiều giờ sau khi đã đưa con chó đi chỗ khác, sự tiêu hóa mới bắt đầu hoạt động trở lại. Nhưng thức ăn đã hỏng, đã thành độc chất! Ta hiểu vì sao mà nhiều bữa ăn của chúng ta bây giờ cũng biến thành độc chất như thế, khiến ta bị sình bụng, lình bình, tiêu chảy hoặc táo bón.

“Vệ sinh an toàn thực phẩm” có lẽ là vệ sinh… tâm thần, an toàn… tâm thần trước hết. Thường thì ta ít khi thương hại cái “bao không đáy” của

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

mình. Sẵn sàng nhồi nhét vào đó càng nhiều càng tốt. Sẵn sàng đổ vào đó hàng lít rượu đế, vài chai whisky, vài két bia và… các thứ lỉnh kỉnh khác. Đôi khi bao tử chịu không nổi nôn thốc tháo ra nhưng cũng có khi người ta chủ động tự móc họng để mửa ra cho hết, để làm trống bao tử trước khi làm một chầu khác hoặc kéo đến một quán khác để tỏ rõ “bản lãnh của đàn ông” thời hiện đại.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy ở châu Á có sự thay đổi rõ rệt trong lối sống, trong cách ăn uống nên ngày càng gặp nhiều những vấn đề y tế khó khăn như bệnh béo phì, tiểu đường, tim mạch, xương khớp… Trong khi ở Âu – Mỹ phong trào “slow food” phát triển mạnh mẽ thì ở phương Đông, các nước Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam… người ta đổ xô vào các cửa hàng “fast food”!

Slow food không phải là thức ăn… chậm tiêu mà là một triết lý sống, phản ứng lại nếp sống tốc độ làm cho con người biến thành cái máy sản xuất và tiêu thụ. Ăn không còn là một sảng khoái, một hạnh phúc của con người nữa! Người ta không ăn vì đói, vì ngon, vì vui mà vì để giao tiếp, để làm việc, để tranh luận, thương thảo. Ăn mà không biết mình đang ăn. Thực bất tri kỳ vị. Như Trư Bát Giới “xực” một lúc cả quả nhân sâm mà không biết mùi vị ra sao!

Tản Đà nói: “Đồ ăn ngon, chỗ ngồi ăn không ngon, người ngồi ăn không ngon, không ngon; đồ ăn ngon, chỗ ngồi ăn ngon, người ngồi ăn không ngon, không ngon…”. Cho nên cái “sự ngon” không phải là ăn cái gì mà còn là ăn cách nào và… ăn với ai. Bạn tôi, một người “bận rộn” nói rằng cái thời còn lang thang ở Đà

Lạt, ngấu nghiến một trái bắp nướng, nhâm nhi một hột mít lùi tro bên bờ hồ Xuân Hương buốt lạnh, hay cái thời vất vả tìm việc trên đường Duy Tân cây dài bóng mát “uống ly chanh đường, uống môi em ngọt” là những ngày hạnh phúc nhất của anh.

Cái vị ngọt bùi, ấm áp của miếng khoai lang, của hột mít lùi… nó thấm vào tận tâm hồn chớ không chỉ trên đầu lưỡi. Khi đã là người “bận rộn” thứ thiệt, tiền của không thiếu, anh vẫn thấy thiếu một thứ gì đó. Ăn mà không biết mình ăn. Uống một thứ mà mình không thích. Cười đùa. Nói năng. Nhai nuốt. Như cái máy. Ồn ào, rôm rả mà đầy những toan tính, lo âu.

Còn ở trong gia đình thì các bữa ăn được dọn ra bằng những nỗi đợi chờ, những lời trách móc, hoài nghi… Và thức ăn cũng đông lại thành những độc tố. Anh thèm một củ khoai nướng, một hột mít lùi tro… sướng khoái cũng không còn dễ nữa vậy!

BS ĐỖ HỒNG NGỌC

(Thư gửi người bận rộn/DNSG)

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

39

CHUYỆN NGƯỜI NỔI TIẾNG Toronto thoibao.com

Sylverter Stallone: một đời không đầu hàng

HOÀNG CHIÊU ẤN

“Mỗi nhà vô địch đều từng là một đấu thủ không chấp nhận sự đầu hàng” (Every champion was once a contender that refused to give up). Đó là một trong nhiều câu nói của Sylvester Stallone thường được các phương tiện truyền thông và người đời trích dẫn. Vì sao? Vì ông là một trong những người có ý chí, có nhiều động lực thúc đẩy bản thân đã thành công trong vai Rocky Balboa của loạt phim Rocky. Stallone đã trở nên nổi tiếng quốc tế với vai chính trong bộ phim hành động từng đoạt giải thưởng xuất hiện vào năm 1976.

Tương tự như nhân vật võ sĩ Rocky Balboa, Stallone là một chiến binh kiên quyết không bao giờ bỏ cuộc.

Câu chuyện về cuộc đời không ngừng phấn đấu để vươn lên của Stallone là một tấm gương và đã truyền cảm hứng cho bao nhiêu người để theo đuổi ước mơ của mình.

Stallone đã gặp phải khó khăn bắt ngay từ khi ông vừa lọt lòng mẹ để bước vào thế giới này.

Do các biến chứng mà mẹ của Stallone phải chịu khi chuyển dạ, bác sĩ sản khoa đỡ đẻ cho bà bắt buộc phải sử dụng cặp kẹp gắp (Obstetrical forceps); chẳng may những chiếc kẹp này vô tình đã cắt đứt một dây thần kinh và gây tê liệt ở các bộ phận trên khuôn mặt của Stallone khi ông

40

chào đời ngày 6 tháng 7 năm 1946 ở thành phố NewYork, cùng sinh nhật và cùng tuổi với Tổng thống George W. Bush. Bush đã mời Stallone dự lễ tuyên thệ nhậm chức Tổng thống ngày 20 tháng 1 năm 2001.

Do áp lực của cuộc sống chật vật, cha mẹ không hòa thuận, Stallone và em trai ông, Frank, trải qua tuổi ấu thơ trong bầu không khí gia đình nhiều căng thẳng. Stallone đã phải được giao cho cô nhi viện chăm sóc nuôi dưỡng trong một thời gian. Sau khi cha mẹ ông ly dị vào năm 1957, ông ở với cha tại Maryland. Chuyện học hành của ông ở trường không được khả quan cho lắm; ông bị đuổi học hết lần này đến lần khác do bản tính cộc cằn.

Nhiều năm sau, Stallone chuyển đến Philadelphia để sống với mẹ và người cha ghẻ. Ở đó, ông theo học một trường trung học đặc biệt dành cho những em học sinh không bình thường. Với sở thích diễn xuất, Stallone tiếp tục học kịch tại American College ở Thụy Sĩ, và sau đó học môn nghệ thuật kịch tính tại Đại học Miami, nhưng nửa chừng bỏ dở khi chưa có bằng tốt nghiệp.

Stallone rời trường và chuyển đến thành phố New York để theo đuổi giấc mơ trở thành một diễn viên kịch nghệ. Khi đã thành danh trên đường

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

sự nghiệp, Stallone có xin Trường Đại học Miami miễn cho ông các tín chỉ đại học cần thiết còn thiếu để tốt nghiệp, và ông đã được chủ tịch của Đại học Miami cấp bằng Cử nhân Mỹ thuật Bachelor of Fine Arts vào năm 1999.

Tuy nhiên, con đường dẫn đến thành công không phải dễ dàng. Ông thử thời vận trong bộ môn điện ảnh.

Vào đầu những năm của thập niên70, để có tiền sinh sống trong khi theo đuổi sự nghiệp diễn xuất, Stallone đã phải miễn cưỡng làm nhiều công việc tạp nhạp, chẳng hạn như dọn dẹp chuồng sư tử tại Sở thú Central Park ở New York và làm nhân viên soát vé tại một rạp chiếu phim. Mọi thứ trở

nên tồi tệ đến nỗi không thể trả tiền thuê nhà hoặc đủ tiền ăn, thậm chí có hôm ông phải ngủ ở trạm xe buýt New York. Lúc cùng cực nhất của đời ông là khi cố gắng bán con chó tên Butkus loại bullmastiff trước cửa tiệm rượu cho bất kỳ người lạ nào. Ông không có tiền để nuôi chó nữa. Ông bán nó với giá 50 đô la (có tài liệu nói 25 đô la). Stallone nói ông đã khóc khi người chủ mới tên Jimmy dắt con chó đi. Vẫn túng thiếu, ông phải bán luôn vài món nữ trang của vợ mà ông đã âm thầm “mượn tạm”.

Sau này, qua một cuộc phỏng vấn, ông kể: “Tôi thực sự phải ra ngoài đường và cố gắng tìm cách bán con chó với hy vọng rằng nó sẽ được chủ

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

41

Toronto thoibao.com

42

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

43

CHUYỆN NGƯỜI NỔI TIẾNG Toronto thoibao.com

mới cho ăn uống no đủ hơn và chăm sóc tử tế hơn.” Rồi Stallone cũng được đóng phim, mặc dù là phim dâm rẻ tiền The Party at Kitty and Stud’s (năm 1970) trong vai một tay điếm đực (gigolo) và phải khoả thân.

Hơn hai ngày vất vả đóng phim này mà Stallone chỉ được trả 200 đồng tiền thù lao. Stallone nói; “It was either do that movie or rob someone, because I was at the end, the very end of my rope.” (Chỉ còn cách phải chịu đóng phim đó hoặc là đi cướp giật ai đó, bởi vì tôi đã ở tận bước đường cùng rồi). Ông cũng nhận đóng các vai phụ nhỏ trong phim hồi hộp Klute (1971), phim hài Bananas (năm 1971), phim hành động The Lords of Flatbush (năm 1974), và phim Death Race 2000 (năm 1975), nhưng tiền kiếm được chẳng có là bao và không tạo được tên tuổi. Stallone quyết định đã đến lúc phải đi đến tận kinh đô điện ảnh Hollywood, California. Không quen biết ai và chẳng có ai giúp đỡ, mọi thứ lúc ban đầu ở đó của Stallone thật gian nan.

Stallone kể về niềm cảm hứng đã tạo ảnh hưởng lớn lao đến cuộc đời ông như sau: “Một đêm nọ, tôi đi ra ngoài và xem trận đấu boxing giữa Muhammad Ali và Chuck Wepner. Những gì tôi chứng kiến quả thật là phi thường. Tôi thấy

44

một người đàn ông có biệt danh là “Bayonne Bleeder” dám đấu với võ sĩ huyền thoại vĩ đại trong lịch sử là Muhammad Ali. Và trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, cái ông võ sĩ tưởng đâu vụng về này hóa ra lại tuyệt vời. Ông ta kiên trì chịu đựng để rồi có dịp cho nhà vô địch Ali đo ván ở hiệp 9. Tôi nghĩ không biết có phải đây là một phép ẩn dụ cho cuộc đời hay không.”

Muhammad Ali và Chuck Wepner đã đấu với nhau trong trận đấu quyền anh vào ngày 24 tháng 3 năm 1975 tại Đấu trường Richfield ở thị trấn Richfield, Ohio. Trận so găng này mang tên là “Give the White Guy a Break”, đại khái có nghĩa là “Hãy nương tay cho gã da trắng”. Ali đã chiến thắng sau khi anh ta hạ gục Wepner ở hiệp thứ 15. Trận đấu đặc biệt đáng chú ý ở chỗ nó là một trong số bốn trận đấu mà Ali bị “knocked out” trên võ đài và truyền cảm hứng cho bộ phim Rocky năm 1976. Sở dĩ võ sĩ da trắng Chuck Wepner có biệt danh “The Bayonne Bleeder” là vì ông ta dễ dàng thường hay bị đánh rách mặt đổ máu trong các trận đấu quyền anh, và vì quê quán của ông ta là thành phố Bayonne, tiểu bang New Jersey. Wepner có tiếng là một võ sĩ hay dùng đòn bẩn chơi xấu ‘fouls and dirty tricks’ nhưng cũng rất can đảm và lì đòn, chịu đựng giỏi. Tuy vậy,

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Muhammad Ali thắng trận đấu này không mấy khó khăn.

Lấy cảm hứng từ Chuck Wepner, Stallone đã dành ba ngày để viết kịch bản dài 90 trang về nhân vật Rocky Balboa, một người kiên trì phấn đấu để trở thành một võ sĩ chuyên nghiệp.

Sau đó, Dtallone đem kịch bản chào hàng với nhiều nhà sản xuất. Thích nó thì họ có thích, nhưng không ai đồng ý điều kiện Stallone đòi hỏi là phải để cho chàng đóng vai chính.

Stallone kể lại: “Họ đều muốn giao vai chánh Rocky cho một diễn viên nào đã nổi tiếng vào thời điểm đó và đạo diễn phải là một tên tuổi lớn.

Khi họ nghe tôi nói với cái giọng đơ đớ mà đòi đóng vai chính thì họ đều chạy dài.” Có nhà sản xuất rất thích kịch bản của Stallone và đồng ý mua đứt bản quyền với giá 125.000 Mỹkim, còn chuyện thuê ông đóng phim thì dẹp qua một bên. Ông không chịu.

Mấy tuần sau, họ tăng giá lên gấp đôi, tức 250.000 đô, ông cũng từ chối; họ tăng lên nữa thành 350.000 đô, ông cũng vẫn lắc đầu. Tuy lúc đó người nghệ sĩ nghèo Stallone chỉ có 106 đô la trong trương mục ngân hàng, ông cũng nhất quyết không chịu bán kịch bản theo điều kiện của họ.

Stallone nói với người phỏng vấn: “Bạn biết sao không? Lúc đó tôi nghĩ mình đã quen sống trong cảnh nghèo nàn này rồi, tôi đâu cần có nhiều tiền và tôi cũng chẳng cần một cuộc sống xa hoa. Vì vậy, tôi biết trong đầu tôi rằng nếu tôi bán kịch bản này và nếu nó được thực hiện thành phim nổi tiếng nhưng không có tôi đóng vai trong đó, tôi sẽ tức mà nhảy lầu tự tử cho xong. Chắc chắn là như vậy chứ không có nghi ngờ gì cả.”

Cuối cùng, nhà đạo diễn Irwin Winkler và nhà sản xuất Robert Chartoff đã đồng ý cho Stallone đóng vai Rocky Balboa với số tiền thù lao là 35.000 đô và chịu bỏ ra ngân sách một triệu Mỹ-kim để thực hiện cuốn phim. Đúng như câu châm ngôn

“Hardwork and determination never fails a fighter”, quyết tâm mài sắt có ngày nên kim, cuối cùng Stallone đã đạt được thành công với việc phim Rocky được quay xong chỉ trong vòng 28 ngày và đã trình chiếu ra mắt khán giả năm 1976.

Với số tiền 35 ngàn đô vừa kiếm được, Stallone nghĩ đến chuyện chuộc lại con chó. Theo nhiều nguồn tin có tính cách thổi phồng và thêu dệt, Stallone đã trở lại trước tiệm rượu (nơi đã bán con chó Butkus) 3 ngày mới gặp gã nhỏ con “Little Jimmy” để thương lượng mua lại con chó với giá 3.000 đô. Có người còn thổi phồng quá lố đến 15.000 đô.

Theo Trang mạng Snope chuyên đi tìm sự thật những tin đáng nghi ngờ, đây có thể là mánh khóe của Hãng phim United Artists (UA) tung ra để “lăng-xê” đưa tên tuổi của Stallone lên và nhất là quảng cáo cho cuốn phim Rocky của họ. Có thể UA đã dàn cảnh màn bán chó và mua lại chó để tạo nên một huyền thoại. Do chưa tìm được bằng chứng cụ thể, Snope không xác quyết chuyện này là đúng hay sai.

Ngay lập tức, phim Rocky được khán giả đón nhận nồng nhiệt và trở thành một trong những phim ăn khách nhất, thu được tổng cộng hơn 225 triệu đô la tiền bán vé tại các rạp chiếu bóng trong nước và hải ngoại và đã giành được 3 giải Oscar về các hạng mục Phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất và ráp nối khéo nhất.

Với thành công vượt trội từ phim này, Stallone hiện đã được sự công nhận trên toàn thế giới với tư cách là một đạo diễn, nhà viết truyện phim và diễn viên.

Loạt phim ROCKY thậm chí còn được American National Film Registry công nhận là một trong những bộ phim hay nhất từ trước đến nay!

Những bộ phim tiếp nối một loạt như Rambo và The Expendables

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

45

CHUYỆN NGƯỜI NỔI TIẾNG Toronto thoibao.com đã biến Stallone trở thành một biểu tượng của Hollywood. Stallone từng nói: “Tôi tin rằng bất kỳ thành công nào trong cuộc sống đều có thể tạo ra được bằng cách đi vào lãnh vực mình đã chọn với sự lạc quan tuyệt đối.”

Bạn có thể học được gì từ Sylvester Stallone? Phần hay nhất của câu chuyện truyền cảm hứng này là bạn có thể tìm hiểu hai nguyên tắc chính để giúp bạn thành công: Luôn luôn tin tưởng vào chính mình. Nếu Sylvester Stallone chịu bán kịch bản của mình với giá 350.000 đô la mà không được đóng phim thì ông đã không trở thành một tài tử điện ảnh nổi tiếng khắp thế giới như ngày hôm nay. Stallone đã tin vào bản thân mình với niềm tin tuyệt đối và đã không để đồng tiền ngăn cản, mặc dù đang trong cảnh nghèo.

Bài học: Đừng chấp nhận lợi ích ngắn hạn nếu phải hy sinh tiềm năng dài hạn (Don’t take the short-term gain if it sacrifices your long-term potential).

Vạn sự khởi đầu nan. Cuộc đời lúc ban đầu có thể khó khăn trước khi đến dễ dàng. Sylvester Stallone đi từ chỗ nghèo mạt rệp, phải ngủ nơi trạm xe buýt để rồi được toại nguyện ước mơ sự nghiệp, danh vọng và tài sản trị giá hơn 400 triệu đô la ngày hôm nay! Nếu ông ta từ bỏ giấc mơ trở

46

Sylvester Stallone nhận giải Quả cầu vàng, bên cạnh ba cô con gái

thành diễn viên thì điều đó gần như đảm bảo rằng ông ta sẽ không bao giờ kiếm được những thứ đó.

Một số câu trích dẫn tạo cảm hứng của Sylvester Stallone: - “I believe there’s an inner power that makes winners or losers. And the winners are the ones who really listen to the truth of their hearts.”

(Tôi tin rằng có một sức mạnh nội tâm khiến cho chúng ta trở thành người chiến thắng hay kẻ thua cuộc.

Những người chiến thắng là những người thực sự lắng nghe điều thật của trái tim mình.)

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

- “When you’re scared, when you’re hanging on, when life is hurting you, then you’re going to see what you’re really made of.” (Khi bạn sợ hãi, khi bạn cố chịu đựng, khi cuộc đời hành hạ bạn, thì bạn mới thấy thực sự bạn là người bản lãnh như thế nào.)

- “I believe any success in life is made by going into an area with a blind, furious optimism.” Tôi tin rằng bất kỳ sự thành công nào ở đời đều được tạo ra bằng cách bước vào đấu trường với sự lạc quan điên cuồng và mù quáng.)

- “I have great expectations for the future, because the past was highly overrated.” (Vì quá khứ đã bị đánh giá quá cao rồi cho nên tôi có những kỳ vọng lớn cho tương lai.)

- “Every time I’ve failed, people had me out for the count, but I always come back.” (Mỗi lần tôi thất bại, người ta loại tôi ra rìa, nhưng tôi luôn vực dậy.)

- “Going on one more round, when you don’t think you can that’s what makes all the difference in your life.”

(Khi bạn nghĩ rằng bạn không còn đủ sức, hãy tiếp tục đấu thêm một hiệp nữa; chính điều đó tạo nên sự khác biệt trong đời bạn.)

- “Every champion was once a contender that refused to give up.”

(Mỗi nhà vô địch đều từng là một đấu thủ không chấp nhận sự đầu hàng.)

- “It ain’t about how hard you hit. It’s about how hard you can get hit and keep moving forward; how much you can take and keep moving forward. That’s how winning is done!” (Vấn đề không phải là bạn đấm mạnh tới cỡ nào; vấn đề là bạn có thể chịu đựng bị đấm mạnh bao nhiêu mà vẫn tiếp tục lao về phía trước. Đó là cách đạt được sự chiến thắng!)

HOÀNG CHIÊU ẤN

(Theo The Epoch Times, Power of

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

47

MỘT VÒNG QUA MẠNG Toronto thoibao.com

Kim Jong-un ‘sốc’ khi ông Trump đưa ra danh sách cơ sở hạt nhân bí mật

Thầy giáo Kenya nhận giải “Nobel” giáo dục 1 triệu USD

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai tổ chức tại Hà Nội hồi cuối tháng 2 đã kết thúc mà không đạt thỏa thuận nào, và một phần lý do được cho là vì phía Mỹ vào phút chót đã công bố những thông tin khiến Bắc Hàn bất ngờ.

Tờ South China Morning Post ngày 26/3 dẫn lời giáo sư Trương Liễn Khôi, chuyên gia về Bắc Hàn, cho biết Kim Jong-un đã sửng sốt khi Tổng thống Donald Trump đưa ra bản danh sách các cơ sở hạt nhân ngầm mà Bình Nhưỡng chưa từng nhắc đến trước đây.

“Khi phía Mỹ đưa ra danh sách của các cơ sở chưa công bố, ông Kim Jong-un đã sốc, [lý do] không phải là vì Mỹ biết những cơ sở đó, mà vì Bắc Hàn cảm thấy những mong đợi của họ sẽ không được đáp ứng tại cuộc đối thoại”, ông Trương nói tại một diễn đàn về Bắc Hàn ngày 24/3.

Một thầy giáo dạy Toán và Vật lý ở ngôi trường nghèo nàn tại Kenya đã đoại giải thưởng Giáo viên toàn cầu 2019, được ví như “giải Nobel” dành cho lãnh vực giáo dục, trị giá 1 triệu Mỹ kim.

Theo AFP ngày 25/3, lễ trao Giải thưởng Giáo viên toàn cầu 2019 của Quỹ từ thiện giáo dục Varkey cho thầy giáo Peter Tabichi ở Kenya đã diễn ra tại thành phố Dubai (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất UAE).

Thầy Peter Tabichi đã vượt qua 10.000 ứng viên khác từ 179 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới để nhận giải thưởng cao quý này, nhờ nỗ lực không mệt mỏi của ông trong việc dạy dỗ học sinh nghèo ở trường trung học Keriko tại làng Pwani, khu vực hẻo lánh thuộc thung lũng Rift của Kenya.

Thầy giáo 36 tuổi này được cho là đã dành 80% tiền

48

Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Hà Nội. Ảnh: Reuters

Dù chưa từng được Bắc Hàn công bố trước đó, nhưng các cơ sở này đều đã được một số viện nghiên cứu của Mỹ nhắc tới. Ông Trương nói việc đưa ra danh sách này nghĩa là Mỹ muốn Bắc Hàn tháo dỡ mọi cơ sở vũ khí hạt nhân ngầm, chứ không chỉ là tổ hợp hạt nhân Yongbyon như theo thảo luận ban đầu.

“Yêu cầu mới vượt quá những điều ông Stephen Biegun (Đại diện đặc biệt của Mỹ về Bắc Hàn) trình bày tại

đại học Stanford hồi tháng 1 về phi hạt nhân hóa Bắc Hàn”, ông Trương nói thêm nhưng không cho biết danh sách trên gồm những cơ sở hạt nhân nào. Ông Trương cho rằng nước cờ bất ngờ của Mỹ tại thượng đỉnh Hà Nội đã thay đổi tiến trình đàm phán trong tương lai vì bất cứ thỏa thuận nào đưa ra cũng phải bao gồm những cơ sở đã biết như Yongbyon và những cơ sở ngầm mà Mỹ công bố. 

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

lương hằng tháng để giúp đỡ học sinh nghèo của trường, nơi có 95% học sinh nghèo, 33% trong số này mồ côi.

Học sinh tại đây phải đi bộ 7 cây số trên những con đường lầy lội để đến trường.

Trường ốc thiếu thốn khi chỉ có 1 máy tính, mạng internet chập chờn và 1 giáo viên phụ trách 58 học sinh song thầy giáo Tabichi vẫn nỗ lực mở các câu lạc bộ khoa học để học sinh được tìm hiểu về môn học này.

Học sinh của thầy Tabichi đã đạt nhiều giải thưởng cao trong các kỳ thi khoa học quốc gia Kenya lẫn quốc tế, bao gồm một giải thưởng từ Hiệp hội hóa học Hoàng gia Anh. 

Thầy Tabichi tại lễ trao giải ở Dubai-Ảnh: AFP

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

49

MỘT VÒNG QUA MẠNG Toronto thoibao.com

Ông Trump ký sắc lệnh chưa từng có trong lịch sử Mỹ

Trump giơ tuyên bố công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền Israel sau khi ký tại Nhà Trắng hôm 25/3. Ảnh: AFP

Reuters cho biết, tại cuộc họp báo chung ngày 25/3 với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Bạch ốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh chính thức công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel - một sự thay đổi chưa từng có trong chính sách đối ngoại của Mỹ hàng chục năm qua.

Tổng thống Trump nói rằng, đây là sắc lệnh mà Washington phải mất rất lâu để thông qua. Ông đã trao lại chiếc bút ký sắc lệnh cho Thủ tướng Netanyahu và nói: “Hãy dành tặng nó cho người dân Israel”. Về phần mình, Thủ tướng Netanyahu gọi đây là một “chiến thắng ngoại giao”.

50

Quyết định gây tranh cãi này bị cho là sẽ làm rung chuyển tình hình Trung Đông.

Phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric cho biết: “Hiện trạng của Cao nguyên Golan vẫn sẽ không thay đổi. Chính sách của Liên Hợp Quốc đã được phản ánh trong các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và chính sách đó sẽ không thay đổi”.

Ngoài Syria và các quốc gia Hồi giáo khác, Nga và một số quốc gia châu Âu, trong đó có Đức và Pháp đã lên tiếng phản đối quyết định của ông Trump. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhấn mạnh: “Quyết định này có thể làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông”. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói điều này “không thể chấp nhận được” và tuyên bố sẽ có hành động đáp trả.

Israel giành quyền kiểm soát Cao nguyên Golan từ Syria vào năm 1967 trong thời kỳ chiến tranh Trung Đông, và sáp nhập vào lãnh thổ năm 1981, song không được cộng đồng quốc tế công nhận.

Năm ngoái, ông Trump từng gây tranh cãi với quyết định chuyển Đại sứ quán Mỹ từ thủ đô Tel Aviv (Israel) đến Jerusalem. Quyết định đã khiến người Palestine giận dữ, gây bức xúc cho cộng đồng Hồi giáo. 

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Hai mẹ con cùng điều khiển một chuyến bay Nhiều hành khách trên chuyến bay của Hãng hàng không Delta hồi tuần rồi rất thích thú khi biết được phi công trưởng và phi công phó là hai mẹ con.

Sau khi một hành khách tên John R.Watret đăng tên Twitter bức ảnh cơ trưởng Wendy Rexon và con gái Kelly Rexon trong buồng lái, nhiều người đã bày tỏ sự ngưỡng mộ với cả hai.

“Tôi vừa có chuyến bay từ sân bay quốc tế Los Angeles đến Atlanta do

người mẹ cùng con gái điều khiển. Tôi thật sự ngưỡng mộ họ. Tôi đã xin phép để được gặp mặt và chụp ảnh họ trong buồng lái”, tờ New York Post hôm 26/3 dẫn lời ông Watret cho biết. Không những vậy, cả gia đình Rexon đều là phi công.

Chồng của bà Wendy từng là phi công của Hãng American Airlines và đã nghỉ hưu. Một người con gái khác của bà là cô Kate cũng nối nghiệp cha mẹ. 

Ảnh: Chụp màn hình NYP

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

51

MỘT VÒNG QUA MẠNG Toronto thoibao.com

Khi người Trung Quốc đến Hy Lạp với những vali đầy tiền

Chưa đầy 1 năm kể từ khi kinh tế Hy Lạp bắt đầu khởi sắc nhờ gói cứu trợ khủng hoảng trị giá hàng tỷ Euro, xứ sở này đang chứng kiến một làn sóng đổ bộ của các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó nhà đầu tư Trung Quốc chiếm tỷ lệ lớn.

Trong số hàng nghìn người đang xin thị thực ở Hy Lạp có một bộ phận rất đông đảo các nhà đầu tư Trung Quốc, những người đến đây

52

với mong muốn tìm kiếm các bất động sản giá hời.

Họ đến Athens hay đến đảo Santorini, Corfu để tìm mua nhà để họ có một chỗ đứng ở châu Âu.

Theo chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của Hy Lạp, những người ngoại quốc mua nhà ở nước này với giá trị từ 250.000 Euro trở lên sẽ được cấp thị thực có thể gia hạn với hiệu lực 5 năm.

Theo số liệu của tổ chức Enterprise Greece, chương trình thị thực vàng đã giúp Hy Lạp thu hút khoảng 10.000 nhà đầu tư từ Trung Quốc, Nga và các nước khác nằm ngoài khu vực, thu hút 1,5 tỷ Euro vào thị trường bất động sản Hy Lạp trong 5 năm qua.

Carrie Law, giám đốc điều hành công ty bất động sản Juwai có trụ sở tại Hong Kong, cho biết các khách hàng Trung Quốc thường bay đến Hy Lạp với những vali đầy tiền, cách tốt nhất để đưa tiền ra khỏi Trung Quốc, bà Law nói. Mặc dù luật pháp Trung Quốc giới hạn mỗi cá nhân rút tối đa số tiền tương đương 50.000 USD/năm, nhưng ví dụ một gia đình với 6 người có thể rút ra một số tiền tương đối lớn, chuyển qua các chi nhánh của ngân hàng Trung Quốc ở nước ngoài để mua bất động sản. 

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Nhà vua Tây Ban Nha “mắc kẹt” tại phi trường Argentina Nhà vua và Hoàng hậu Tây Ban Nha hôm 24/3 đã gặp tình huống “dở khóc, dở cười” khi vừa đặt chân tới Argentia thực hiện chuyến công du.

Theo El Correo, thang xuống máy bay do phía sân bay Jorge Newbery tại Buenos Aires chuẩn bị quá ngắn so với máy bay Airbus 310 của không quân Tây Ban Nha. Chính vì vậy, dù đã tới Argentina từ 21 giờ, họ không còn cách nào khác đành đợi trên máy bay. Phía dưới, các quan giới như Ngoại trưởng Tây Ban Nha Josep Borrell, Ngoại trưởng Argentina Jorge Faurie, các đại sứ của hai nước kiên nhẫn chờ đợi trước thảm đỏ.

Chiếc thang máy bay do sân bay chuẩn bị đã bị sai kích cỡ nên nó không thể chạm được tới cửa máy bay.

Cuối cùng, phía chủ nhà đã tìm được một chiếc thang máy bay phù hợp, từng được sử dụng cho máy bay của Tổng thống Argentina Mauricio Macri.

Một tiếng sau nhà vua và hoàng hậu Tây Ban Nha mới xuống sân bay.

Theo truyền thông địa phương, trong lúc máy bay chờ đợi gần một giờ đồng hồ trên sân bay Jorge Newbery, đã có ý kiến máy bay hoàng gia Tây Ban Nha có thể bay sang một sân bay khác để có thang xuống máy bay phù hợp. 

Nhà vua (thứ 2 từ trái sang) và Hoàng hậu Tây Ban Nha tại sân bay Argentina (Ảnh: Fotonoticias)

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

53

VUI Toronto CHỤP HÌNH thoibao.com Andy Nguyễn là một người cầm máy có hạng, làm việc toàn phần trong ngành nhiếp ảnh nghệ thuật thế giới, có trong tay nhiều giải thưởng quốc tế. Anh là nhiếp ảnh gia gốc Việt đầu tiên vinh dự đoạt giải Wildlife Photographer of the Year của BBC. Nhiều tác phẩm của Andy Nguyễn được trưng bày trong các viện bảo tàng quốc gia tại Mỹ, Anh Quốc; và cho tới nay anh đã đoạt được 29 Huy Chương Vàng trên toàn cầu.

Anh hiện làm việc và cư ngụ tại vùng GTA, ON, Canada.

Kỳ 24 Andy Nguyễn

#Superbloom

ý thức của những người chụp ảnh

Photo by Roxana Crusemire on Unsplash

#SUPERBLOOM LÀ GÌ?

Nếu có bao giờ bạn muốn đi một chuyến du lịch đột xuất tới Miền Tây Hoang Dã, lúc này là đúng lúc. Một phong cảnh sa mạc California thường thường khô cằn đã biến hóa thành một cánh đồng đầy bông với nhiều màu sắc trong những ngày qua – rất nhiều hoa dại.

Khu vực Walker Canyon ở Lake Elsinore, nam Cali, cách Quận Cam khoảng 1 tiếng lái xe, đang trải qua một “super bloom”. Super bloom là một cụm từ thông tục dùng để định nghĩa một sự bùng nổ của hoa dại vượt xa những đợt nở hoa bình thường mỗi mùa Xuân. Khu vực này, bình thường trơ trọi không có một hoa nào, đã sống dậy với cả cánh đồng poppies màu cam bát ngát. Đây là một hiện tượng thiên nhiên đẹp mắt rất hiếm khi diễn ra. California đã có lượng mưa kỷ lục trong thời gian qua, cũng như gần toàn bộ nước Mỹ, và vì đó những nụ hoa dại… nổi điên!!

Đồi hoa dại poppies ở Walker Canyon vào Tháng Ba năm 2019

54

Sự tràn ngập của cả trăm ngàn du khách đến thị trấn Lake Elsinore đã làm đóng cửa Walker Canyon

CÁI LOẠN #SUPERBLOOM 150,000 người đã tràn ngập thị trấn Lake Elsinore, thuộc tiểu bang California vào cuối tuấn vừa qua, đi săn tìm bức ảnh hoàn hảo của cái gọi là #Superbloom.

Thị trấn Lake Elsinore, sau khi vận dụng mọi nguồn nhân lực để cố gắng quản lý những đám đông ngang bướng, đã đóng cửa khu vực Walker Canyon. Rồi sau đó, hỏ mở lại, với sự hổ trợ của các viên chức của những thành phố lân cận.

Ngay cả thị trưởng Steve Manos đã đăng một clip video cá nhân trên Facebook yêu cầu các vị khách du lịch tạm ngưng tới Lake Elsinore.

Tất cả sự hỗn loạn này đã bị gây ra bởi có ai đó đã bỏ hình lên trang mạng xã hội Instagram về cánh hoa poppy đó, hay là cả cánh đồng poppies vàng cam rực rỡ.

Những người khách xem cảnh không những lan tràn khu thị trấn nhỏ chỉ 70,000 dân cư, mà họ còn giày xéo những đóa hoa trong lúc tìm góc cạnh chụp hình nữa.

Ngoài ra, những hành vi rắc rối và thiếu an toàn khác đã xảy ra gồm có: - Một nhân viên thành phố bị xe đụng và tài xế bỏ chạy - Một người thưởng ngoạn bị rắn lục lạc (rắn độc) cắn trong khu vực hoa dại - Nhiều người bị xỉu trong khu Canyon vì nóng nực (dù sao đây cũng là đất sa mạc) - 500 xe hơi đậu bất hợp pháp trên XA LỘ trong cuối tuần vừa qua

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

55

VUI Toronto CHỤP HÌNH thoibao.com MỘT VÀI HÌNH ẢNH NỔI BẬT CỦA HIỆN TƯỢNG #SUPERBLOOM Trong khi chúng tôi không tán thành với những hành vi bất cẩn của đa số dân thưởng ngoạn tại chỗ này, chúng tôi cũng biết rằng nhiều người đã hết sức cố gắng tuân theo lời yêu cầu của các viên chức chính phủ và cảnh sát.

Hơn nữa, hiện tượng #Superbloom lâu lâu mới xảy ra một lần, và quá tuyệt diệu lạ thường để không ngưỡng mộ.

Những người có sự chuẩn bị và có kinh nghiệm chụp hình không ngại đem theo props để trang trí (đàn guita, xe đạp…). Photo: Philip Le

Người trong hình: Caroline Lee, Người chụp hình: Margaret B. (có lẽ họ đã chọn một ngày vắng vẻ, không có hàng trăm hàng ngàn người cầm máy ảnh hoặc phone trong tay. Điều quan trọng là họ có nhấn mạnh rằng họ chỉ đi theo đường mòn và không dẫm chân lên hoa dại nào cả). Nguồn: Instagram

Hiện tượng #Superbloom cũng thu hút rất nhiều dân Việt mình, nhất là với khoảng cách tương đối gần Quận Cam, Nam Cali.

NÓI VỀ Ý THỨC CỦA NGƯỜI CHỤP ẢNH Khó mà chứng minh rằng hầu hết những người thưởng ngoạn này là “photographers”. Dĩ nhiên, ai cũng là photographer khi họ cầm trong tay một máy ảnh điện thoại và xách với họ đi khắp nơi, nhưng vẫn khó chứng minh rằng những người khách xem cảnh này tuân theo một quy luật nghiêm túc trong đạo đức nhiếp ảnh.

Nhưng làm sao chúng ta có thể vạch rõ những quy luật này cho mọi người? Thí dụ: một nhiếp ảnh gia chuyên chụp hình thiên nhiên hoang dã lại tuân theo một quy luật khác hẳn với một nhiếp ảnh gia chuyên chụp hình model thời trang. Một người muốn ghi lại những khung cảnh của thế giới càng chính xác có thể và người kia muốn tạo một thế giới ảo.

Tuy nhiên, có những điều lệ mà mọi người có thể phải tuân theo, nhất là khi đi chụp hình ở những khu vực được bảo vệ bởi chính phủ liên bang, chẳng hạn như khu bảo tồn thiên nhiên Walker Canyon: 1. Đem theo props của riêng bạn khi nào có thể. Đừng bao giờ làm hư hại thực vật hay động vật để dùng cho ảnh của bạn.

2. Tuân theo những bảng cảnh cáo. Điều này có thể duy trì tính cách nguyên vẹn của hình ảnh của bạn, và bảo toàn tánh mạng cho bạn. (trường hợp bị té, bị rắn cắn, bị xỉu…)

3. Cố gắng chụp khi có ít nhất số người ở đó. Xem hình “thiên nhiên giữa thiên nhiên” bên trên. Đám đông làm hư hậu cảnh của bạn, làm mất đi sự chú ý vào chủ thể chính.

4. Tiếp xúc với người địa phương (nếu có thể). Họ là người ở gần đó và có thể biết nhiều bí quyết về địa điểm hoặc đề tài bạn muốn chụp.

Một cặp thưởng ngoạn người Việt ngồi “tự sướng” giữa đồi hoa dại Photo: Lucy Nicholson/Reuters

56

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Một cụ già đã bỏ công trèo lên đồi để xem hiện tượng #Superbloom, có lẽ lần đầu tiên trong đời và cũng lần cuối. Nguồn: Facebook

MỘT “SUPERBLOOM” NHO NHỎ GẦN NHÀ Vào mùa Xuân ở Canada tại đây giữa thành phố Toronto, hoa anh đào nở rộ khắp một khu vườn trong công viên High Park vào cuối Tháng Tư / đầu Tháng Năm, thu hút hàng ngàn người đến đây như một lễ hội lớn.

Mỗi lần quan sát, tôi thấy gần như nhóm người nào cũng có ít nhất một người mang máy chụp hình hoặc máy quay phim (hoặc cả hai).

Có lúc tôi cũng hồn nhiên tự hỏi: “Tại sao có người lại rung cây vậy?”. Sau vài giây tiếp tục quan sát, tôi đã biết câu trả lời. Đó là vì họ muốn những cánh hoa anh đào rớt lên mặt để chụp tấm hình selfie như “trong mộng”!

Nhắc tới những hành động thiếu ý thức, mùa Xuân năm 2013 cũng tại High Park, đã xảy ra nhiều vụ làm hư hại cây hoa anh đào. Và cũng vì những người này chạy theo cơn sốt để có hình được “thik” nhiều nhất Facebook, Instagram, Snapchat…, họ đã vô tình làm hư hại một số bông hoa và cây anh đào. Hơn nữa, có vài người bạn đã chứng kiến tận mắt hoặc nghe kể lại rằng một số người đã bẻ nhánh hoa, xả rác bừa bãi trên sân cỏ, lắc cành cho hoa rụng, và còn leo lên cây làm gãy một nhánh lớn.

Khổ thay, hầu hết những kẻ vi phạm đều là dân Á Đông da vàng tóc đen.

Trong vài tuần/tháng sắp tới, chắc chắn tôi sẽ tạt qua High Park vài lần để làm nhiệm vụ nhiếp ảnh hoa anh đào (cùng người mẫu nào đó?), và quan Chân dung ngoại cảnh thiên nhiên sát xem ý thức của những với hoa anh đào tại High Park, người chụp ảnh ở đó có thay model: Ái Linh. Photographer: Andy đổi gì không.

AN (andyfotopro@yahoo.com)

Nguyễn (người chụp lẫn người mẫu đã không đụng chạm hoặc làm hư hại một cánh hoa nào cả)

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

57

Toronto thoibao.com

58

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

59

Toronto thoibao.com

60

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

61

VIẾT TỪ SÀI GÒN

Toronto thoibao.com

Chuyện dài nước mắm

V

iệt Nam cũng như các nước đang phát triển, đang tìm mọi cách gia nhập vào thị trường quốc tế.

Học hành, làm việc, ăn uống, giải trí… VN đều lấy tiêu chuẩn quốc tế mà bắt chước, cố gắng thay đồi để mong bắt kịp thế giới.

Thế nhưng hiện đại quá đà mãi, bỗng nhiên có lúc dân Việt nhận thấy chạy theo người ta chưa đi tới đâu mà tinh hoa của mình thì đánh mất. Thế là buộc phải nhìn lại, nhớ về truyền thống xa xưa và tìm cách duy trì.

Nói nôm na là… trở về nguồn. Nước mắm là một trong những thứ đang cố gắng giữ gìn như vậy.

Nước mắm, là nước… mắm chứ không phải loại mắm sệt đặc như mắm cáy, mắm tôm, mắm nêm, mắm ruốc… Nước mắm vừa để dùng trực tiếp chấm thức ăn hoặc nêm nếm thêm khi nấu nướng cho đậm vị.

Bao nhiêu năm nay, hầu như gia chánh VN từ Bắc chí Nam đều dùng nước mắm không thể thiếu. Thế nhưng dạo này bỗng dưng lại xảy ra

62

cuộc khẩu chiến nảy lửa giữa nước mắm “truyền thống” và nước mắm “hiện đại” hay “công nghiệp”.

Từ xưa tới nay hễ nói tới nước mắm, người ta liên tưởng ngay tới cách chế biến thủ công. Cứ ba phần cá, thường là cá cơm, trộn với một phần muối được coi là công thức hoàn hảo. Những nguyên liệu này được nén, gài chặt trong những thùng gỗ tốt chịu mặn, không bị ăn mòn và không gây ảnh hưởng đến mùi vị và màu sắc của nước mắm. Thùng được niềng bằng các bó tre, xoắn thành bắp to. Nhìn những thùng nước mắm gỗ to giằng đai, cao từ sàn đến nóc nhà, người ta dễ liên tưởng đến những thùng rượu của châu Âu cất trong hầm rượu lâu năm.

Cũng giống như rượu, những thùng gỗ này mới mang lại hương vị thơm ngon cho nước mắm. Sau một thời gian ủ chượp tức là tình trạng cá ướp muối đang rục ra, khoảng từ 7 tháng đến 1 năm hoặc hơn, hỗn hợp này sẽ rỉ ra nước đầu tiên gọi là nước nhứt hay nước nhỉ rồi nước 2, 3… Nước

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

nhứt sóng sánh dĩ nhiên thượng hạng.

Vì đặc biệt như vậy nên mặc dù là nước thứ 5, 6, 7, 8... hay thứ n, thì hãng sản xuất vẫn luôn cộp nhãn “nước mắm nhĩ” như thường. Nước mắm nhĩ có từ 10 đến 30 độ đạm. Đây cũng chính là tiêu chí đánh giá phẩm chất, tới nỗi được xếp vào loại quà cáp đặc biệt mang biếu xén nhau trong các dịp đặc biệt.

Xưa kia nước mắm chứa trong

SGCN

thùng, lu, tĩn… Tĩn là hũ sành, đậy bằng nắp đất nung khằn kín, có quai tết bằng dây cói hay lá buông để dễ xách toòng teng. Hồi đó, xe đi trên đường quốc lộ qua tỉnh Phan Thiết, từ xa ai nấy đã ngửi thấy mùi nước mắm và nhìn thấy các tĩn nước mắm trét xi măng vôi trắng toát, xếp chồng cao như những chiếc tháp nho nhỏ trải dài suốt bên vệ đường. Tĩn chỉ dùng một lần, sau khi mở nắp, chiết

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

63

VIẾT TỪ SÀI GÒN

Toronto thoibao.com

ra chai rồi vất luôn vì mùi nặng quá, giữ lại cũng chẳng làm việc gì khác được. Một tĩn chỉ đựng chừng ba lít nước mắm. Nếu cần chứa nhiều hơn, người ta dùng thùng thiếc. Những thùng này sau đó có thể đựng gạo trong nhà, hoặc đóng thêm đòn gỗ ngang để móc quai vào đó gánh nước từ giếng hay phông ten về.

Nước mắm nhất cho tới thứ 2,3,4... ngon cách mấy vẫn cứ lẩn quẩn tiêu thụ trong nước, không cách nào giới thiệu rộng rãi ra ngoài để phát triển, bởi vì giống như trái sầu riêng, ngửi thấy mùi là dân Tây vắt chân bỏ chạy.

Tại vậy nên nước mắm mới bị Cao Bá Quát lôi ra để so sánh với thi đàn của Tuy Lý Vương và Tùng Thiện Vương: Ngán thay cái mũi vô duyên.

Câu thơ thi xã con thuyền Nghệ An. Ngay cả những Việt kiều sống lâu ở hải ngoại cũng dần bỏ thói quen dùng nước mắm trong bữa ăn hàng ngày mà thay thế bằng muối, đường hay bột nêm, bột canh, mặc dù người tiêu dùng vẫn nghi ngờ những loại bột này chứa nhiều bột ngọt.

Dù sao qua thời gian dài, xã hội thay đổi và nước mắm buộc cũng phải chuyển mình theo. Rõ ràng nước mắm cổ truyền nặng mùi quá nên món quốc hồn quốc túy này không thể mang ra giới thiệu, góp mặt với ẩm thực thế giới. Cần phải noi gương Thái lan từ lâu đã sản xuất ra loại nước mắm không mùi không vị nên dễ dàng vươn xa tiếp cận với khách Tây phương. Cứ nhìn trên các kệ ở siêu thị ngoại quốc chễm chệ xếp hàng nước mắm Thái Lan mà thấy... ghen tỵ.

VN cũng dần dần xuất hiện những chai nước mắm như vậy gọi là “nước mắm công nghiệp” loãng hơn loại truyền thống, có màu vàng nâu nhạt, dưới 10 độ đạm.

Cách chế tạo nước mắm công nghiệp hoàn toàn khác với truyền thống: Nước mắm gốc, thường là “nước giảo” tức nước thứ 3, thứ 4 đương nhiên cho chất lượng rất thấp, pha loãng theo tỉ lệ 1:5 đến 1:7 tức 1 mắm pha với 5, 7 phần nước hoặc hơn tùy nhà sản xuất. Sau đó, thêm vào các chất tạo đạm, tạo ngọt, điều vị, bảo quản, hương liệu, màu sắc... thường nhẹ mùi, mặn ít, để lâu không xuống màu, lắng cặn... Do nguyên liệu rẻ nên giá thành rất thấp, chỉ bằng 1/10 nước mắm truyền thống.

Loại này có tốc độ sản xuất nhanh hơn kiểu cũ vì chỉ cần pha trộn các nguyên liệu theo đúng tỷ lệ, nhà xưởng trang bị máy móc dây chuyền cho ra hàng loạt chai, đóng hộp với chất lượng đồng đều y nhau, đóng nhãn ghi rõ thành phần, hạn sử dụng... theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế rồi được cấp phép lưu hành trên thị

64

trường.

Nước mắm công nghiệp chê truyền thống không hợp vệ sinh. Té ra từ xa xưa đến giờ, dân Việt toàn ăn nước mắm là một thứ gia vị rất “bẩn” chăng? Nước mắm công nghiệp dẫn chứng mình được chứa trong thùng inox, chiết ra chai lớn chai nhỏ theo dây chuyền tân tiến không cần ủ lâu mất thời giờ và ra thành phẩm được coi là vệ sinh hơn kiểu cũ chứa trong tĩn, trong thùng… đong tay dễ gây nấm mốc. Đó là không kể nước mắm truyền thống có độ đạm cao, dùng lâu có hại cho sức khỏe con người.

Nước mắm vốn là một thứ gia vị quan trọng trong bữa ăn người Việt.

Nhà nghèo không thịt cá, chỉ cần cơm với nước mắm đã có thể trôi qua bữa, cung cấp một ít đạm cho cơ thể. Nếu độc hại và mất vệ sinh thì nó đã không tồn tại đến giờ.

Ngược lại, người sành ăn chê nước mắm công nghiệp không phải là… nước nắm mà chỉ là một loại “nước chấm” ra đời sinh sau đẻ muộn từ nguồn gốc nước mắm. Nước mắm kiểu “cũ” có vị mặn của muối biển, thơm nức mùi cá tự nhiên. Còn nước mắm kiểu “mới” chỉ mằn mặn, ngòn ngọt không mùi không vị, chính xác gọi đó là “nước chấm” thì đúng hơn, giống như mọi nước chấm khác: nước tương, magi… Sở dĩ gọi nước mắm công nghiệp chẳng qua vì chưa tìm được một tên thích hợp mà thôi, đành ké tên nước mắm gắn vào.

Cũng vì không “chính danh” nên người dân cứ lẫn lộn hai loại hoàn toàn khác nhau từ nguyên liệu cho đến quy trình tách chiết này, dẫn tới “nước mắm truyền thống” và “nước mắm công nghiệp” cãi nhau triền miên. Dân truyền thống còn yêu cầu xóa bỏ tên “nước mắm công nghiệp”, khỏi làm “ô danh’ món nước mắm thuần túy VN! Thật ra hiện nay cũng có một số công ty dung hòa, vẫn áp dụng phương pháp cá và muối ủ chượp nhưng kết hợp với nhà xưởng hiện đại. Sản phẩm ra cuối cùng vẫn là nước mắm nhưng đáp ứng được các yêu cầu vệ sinh và đồng nhất hơn..

Bên cạnh nước mắm truyền thống thuần chất và nước mắm công nghiệp còn một loại nước mắm khác không biết gọi tên là gì. Loại này bán ngoài chợ, chứa trong can, trong bình, ai muốn mua bao nhiêu lít thì chiết ra chai, ra bình. Có vẻ đó là ít nước mắm xấu với thành phần chính là nước lã pha chế thêm chất tạo ngọt, tạo mặn… Chính xác là nước muối pha thêm hương liệu, màu sắc… Thứ này bán cho các quán ăn mỗi ngày hàng trăm khách thì buôn bán mới có lời, chứ ngay cả không thể dùng nổi nước mắm công nghiệp, nói gì

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

đến nước mắm chính thống. Chính loại nước mắm giả hoặc giả danh công nghiệp sản xuất lậu với toàn hóa chất độc hại gây hại đến sức khỏe của người tiêu dùng đã làm mất uy tín cho nước mắm công nghiệp.

Nước mắm truyền thống do mùi vị đặc trưng nên khó làm giả. Rượu ngoại, nước yến… còn làm giả dễ dàng huống hồ nước mắm công nghiệp. Hiện nay thị trường tràn lan một loại nước mắm công nghiệp pha chế hóa chất độc hại và được giới thiệu là nước mắm giàu đạm. Nó được sản xuất chính là nước mắm pha tạp với các chất làm tăng độ đạm, chất bảo quản để giữ màu và chất làm tăng vị ngọt cho sản phẩm. Nếu dùng lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến dạ dày của người dùng. Nhãn in quảng cáo nước mắm nhĩ, nước mắm hảo hạng nhưng như mọi hàng hóa thông thường trôi nổi trên thị trường, đố ai kiểm tra được bao nhiêu phần trăm sự thật trên cái nhãn ấy.

Nước mắm công nghiệp tung hoành với phẩm chất mù mờ như thế trong bao nhiêu năm nay khiến bây giờ nhà nước buộc đưa ra tiêu chuẩn quốc gia về “quy phạm thực hành sản xuất nước mắm”: chất điều vị, chất chống thối... nhằm kiểm soát chặt chẽ các chất hóa học trong nước mắm.

Thế nhưng những quy định về hàm lượng histamine, độ tươi của cá hay

dư lượng kháng sinh… để tiêu chuẩn hóa nước mắm công nghiệp, lại gộp chung vào áp dụng cho cả nước mắm truyền thống Điều này khiến nước mắm truyền thống ngậm ngùi đau khổ vì chẳng khác nào bị đẩy vào đường cùng, khi lâu nay phải vật lộn sống còn trước tình cảnh nguồn cá cơm sụt giảm đầy chi phí gia tăng, đồng thời không cạnh tranh nổi với sức quảng cáo ồ ạt, phát triển mãnh liệt của nước mắm công nghiệp. Chỉ trong vòng hai mươi năm, nước mắm công nghiệp đã thống lĩnh tới 80% thị trường nước mắm.

Thế nhưng tiêu diệt nước mắm công nghiệp thì nước mắm truyền thống cũng chết theo bởi vì 9/10 nước mắm cốt sản xuất ra, đã được bán lại cho nước mắm công nghiệp pha loãng ra Thay vì lo đặt ra những quy chuẩn phẩm chất đánh đồng để gà nhà đánh nhau thì tốt hơn hết, nhà nước nên tập trung giúp nước mắm truyền thống giữ vững vị trí đặc sản của mình. Nếu không e một ngày, nước mắm trở thành một thứ gia vị nằm trong danh sách cần… bảo tồn thì nguy!

SGCN

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

65

VĂN HỌC THẾ GIỚI

Toronto thoibao.com

Lời người dịch: Sherwood Anderson (1876-1941) người Mỹ, là tiểu thuyết gia và tác giả viết truyện ngắn. Từ một doanh thương rất thành đạt, sau một cơn chấn động thần kinh, ông bỏ hẳn thương mại, xoay qua với văn chương, và khởi nghiệp bằng tập truyện ngắn Winesburg, Ohio. Ông là tác giả tiểu thuyết nổi tiếng Dark Laughter. Những Viên Thuốc Giấy dịch từ truyện ngắn Paper Pills, trong tuyển tập Short Shorts: An Anthology of the Shortest Stories (Bantam Book xuất bản năm 1983.)

Những Viên Thuốc Giấy - Truyện ngắn - Sherwood Anderson - Bản tiếng Việt – Hoàng Chính

ng ta là một lão già có chòm râu bạc, với chiếc mũi và hai bàn tay khổng lồ. Từ trước khi chúng tôi quen biết ông ta, ông ta đã từng là thầy thuốc và thường rong ruổi trên chiếc xe do con ngựa mệt rã rời kéo từ nhà này tới nhà khác trên những con đường thị trấn Winesburg. Sau này ông ta cưới một cô gái nhà giầu.

Ô

66

Lúc cha cô mất, ông cụ để lại cho con gái một nông trại mầu mỡ rộng thênh thang. Cô gái ấy có dáng người cao ráo với nước da ngăm đen và tính tình trầm lặng. Đó là một cô gái đẹp trong mắt nhìn của rất nhiều người.

Và mọi người ở Winesburg thắc mắc vì sao cô lại lấy ông thầy thuốc.

Họ làm đám cưới chưa được một năm thì cô vợ qua đời.

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Những cục xương đốt ngón tay ông thầy thuốc to lớn một cách khác thường. Khi hai bàn tay nắm lại, trông chúng giống một chùm quả bóng gỗ không sơn phết, to như những hạt cây ốc chó bắt cứng vào nhau bằng những thanh thép. Ông ta hút một chiếc tẩu đục từ lõi thân cây, và sau khi vợ chết ông ngồi suốt

ngày trong cái văn phòng trống trải gần cửa sổ phủ đầy màng nhện. Ông ta không bao giờ mở cửa sổ. Đúng ra thì một ngày nóng nực tháng Tám kia ông cũng thử mở cửa sổ nhưng khám phá ra cánh cửa bị kẹt và sau đó quên luôn cánh cửa ấy.

Dân thị trấn Winesburg đã dần lãng quên ông thầy thuốc, nhưng ở ông già

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

67

VĂN HỌC THẾ GIỚI

Toronto thoibao.com

ấy tàng ẩn điều gì đó vô cùng tinh tế.

Giam mình trong căn phòng hôi mốc phía trên cửa tiệm của công ty sản phẩm đồ khô, ông ta làm việc không ngừng: ông loay hoay xây dựng những thứ mà chính ông ta phá đổ.

Những kim tự tháp nho nhỏ ông nhọc công gầy dựng và làm xong lại thẳng tay xô đổ. Có thể ông tìm ra chân lý trong việc gây dựng những kim tự tháp khác. Với tạng người cao lớn, ông thầy thuốc ấy đã từng mặc một bộ quần áo suốt mười năm trời. Cánh tay sờn rách, đầy những lỗ thủng nhỏ ở đầu gối và khuỷu tay.

Trong văn phòng, ông mặc một cái áo khoác ngoài che bụi với những chiếc túi lớn, trong ấy ông tọng đầy giấy vụn. Sau vài tuần lễ, những mảnh giấy vụn trở thành những viên bi nho nhỏ tròn và cứng, và khi những túi áo túi quần đã đầy ứ, ông quăng những viên bi giấy ấy bừa bãi trên nền nhà.

Suốt mười năm trời, ông chỉ có một người bạn, một ông già chủ nhân một trại ương cây. Đôi khi, trong lúc vui miệng, ông thầy thuốc moi một nắm những viên giấy vo tròn trong túi ra ném vào ông bạn già. “Quỷ tha ma bắt ông đi, cha già sặc mùi tình cảm,” ông nói và cười rung cả người.

Chuyện ông thầy thuốc già tán tỉnh cô gái cao nhòng nước da ngăm đen sau này trở thành vợ ông và để lại tài sản cho ông là một câu chuyện gợi không biết bao nhiêu là tò mò. Nó cũng ngon lành như những cây táo nhỏ uốn éo mọc trong những vườn cây ở Winesburg.

Thu sang, người ta dạo bước trong vườn cây, trên mặt đất dòn cứng vì

đóng băng. Đám thợ hái đi những trái táo trên cây. Táo được chở tới thành phố nơi người ta ăn chúng trong những căn phòng chung cư chật ních sách vở, tạp chí, đồ đạc và người.

Trên cây chỉ còn một ít trái sừng sẹo mà không ai thèm hái. Chúng trông giống những cục xương đốt ngón tay của ông thầy thuốc. Người ta thử nhấm nháp và khám phá ra hương vị đặc biệt của những trái táo tật nguyền. Trong phần ruột táo là nơi gom góp vị ngọt của chúng. Thế là người ta chạy từ cây này qua cây kia trên mặt đất dòn vì băng giá, nhét đầy túi những trái táo còi cọc. Rất ít người biết được vị ngọt của những trái táo sừng sẹo ấy.

Cô gái và ông thầy thuốc bắt đầu dan díu với nhau vào một buổi chiều mùa hạ, lúc ấy ông đã có thói quen nhét đầy túi những mẩu giấy vụn mà sau đó sẽ bị vo thành viên giấy cứng ném đi. Thói quen tiêm nhiễm khi ông ngồi trong chiếc xe ngựa rong ruổi trên những con đường thôn dã.

Trên đống giấy vụn ấy ghi chép đầy ý tưởng, khởi điểm những ý tưởng và kết thúc những ý tưởng. Từng ý tưởng một. Đầu óc ông thầy thuốc đã tạo nên chúng. Từ đám ý nghĩ ấy phát sinh ra chân lý. Chân lý càng lúc càng bành trướng, trở nên vĩ đại trong óc ông. Chân lý ấy làm lu mờ thế giới. Nó trở thành nỗi kinh hoàng nhưng rồi cũng phai nhạt đi và những ý tưởng nhỏ khác lại bắt đầu chớm nở.

Cô gái cao nhòng, nước da ngăm đen gặp ông thầy thuốc vì cô đã quá tuổi lập gia đình và bắt đầu cuống

Trân trọng giới thiệu 2 tác phẩm mới của Hoàng Chính Truyện dài và tập truyện ngắn:

Liên lạc: hoangchinh2005@gmail.com Facebook: @hoangchinhbooks Amazon.com

68

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

lên. Cô rơi vào tình trạng ấy cũng vì một chuỗi những hoàn cảnh khiến thiên hạ tò mò.

Cái chết của bố mẹ cùng những mẫu đất mầu mỡ cô thừa hưởng đã thúc đẩy hàng loạt những kẻ cầu hôn đến quỳ dưới chân cô. Suốt hai năm trời hầu như tối nào cô cũng phải tiếp bọn đàn ông đến ngỏ lời ong bướm.

Trừ hai người ra, đám đàn ông còn lại giống hệt nhau. Bọn họ nói với cô về nỗi đam mê, trong giọng nói và trong mắt nhìn của họ, có cái chất sôi nổi gượng ép. Hai người có nét khác lạ kia cũng không giống nhau.

Người này là một thanh niên có thân hình thon gọn, hai bàn tay trắng trẻo, con trai một chủ tiệm kim hoàn ở Winesburg. Anh ta nói không ngừng về sự trinh trắng. Mỗi khi có dịp nói chuyện với cô là anh ta đề cập đến trinh tiết. Người kia, một cậu trai tóc đen với hai vành tai to, thì không nói gì hết nhưng lúc nào cũng tìm cách dụ cô vào những chỗ tối tăm để hôn cô.

Có lần cô gái cao nhòng da ngăm đen ấy nghĩ mình sẽ lấy con trai chủ tiệm kim hoàn. Cô ngồi hàng giờ, im lặng nghe anh ta nói, và bỗng dưng thấy sợ hãi điều gì đó. Bên dưới những câu nói ba hoa về trinh tiết, ẩn giấu cái dục vọng lớn hơn ở tất cả những người đàn ông khác. Nhiều khi trong lúc nói, anh ta làm như đang vầy vò cô trong tay mình. Cô tưởng tượng anh ta chậm rãi xoay thân thể cô và săm soi nhìn vào nó.

Ban đêm trong chiêm bao cô thấy anh ta cắn ngập vào thân thể cô và hàm răng anh ta nhỏ ròng ròng những máu. Cô gặp giấc chiêm bao ấy tới ba lần, thành ra cô nhận lời cầu hôn của cái người không nói câu nào nhưng trong phút giây mê muội đã cắn vào vai cô, để lại vết răng bao nhiêu ngày sau đó.

Sau khi cô gái cao nhòng nước da ngăm đen ấy quen biết ông thầy thuốc, cô thấy mình không bao giờ muốn rời xa ông nữa. Tới văn phòng của ông một buổi sáng, cô không cần nói lời nào, ông cũng hiểu ngay là chuyện gì đã xảy đến cho cô.

Trong phòng mạch của ông thầy thuốc có một người đàn bà, vợ ông chủ nhà sách ở Winesburg. Giống như các thầy thuốc vùng quê thời xưa, ông thầy thuốc kiêm luôn việc nhổ răng, và người đàn bà ngồi kia đang ấp cái khăn tay vào miệng mà rên rỉ. Chồng bà ta cũng ở đó. Lúc cái răng bị nhổ ra cả hai cùng hét lên khi máu chảy loang chiếc áo trắng của người đàn bà. Cô gái cao nhòng nước da ngăm đen ấy không để ý đến họ.

Khi người đàn bà và người đàn ông đã đi khỏi, ông thầy thuốc mỉm cười nói với cô, ông bảo, “Anh sẽ lái xe đưa em về miền quê với anh.”

Trong vài tuần lễ hầu như ngày nào cô gái cao nhòng và ông thầy thuốc cũng gặp nhau. Hoàn cảnh gặp gỡ của hai người chẳng có gì là thơ mộng nhưng như người khám phá ra cái ngọt ngào của những trái táo sừng sẹo, cô không thể để tâm đến những trái táo tròn trịa, nhẵn nhụi người ta thường ăn trong những căn phòng chung cư thành phố nữa. Vào mùa thu, sau một thời gian quen biết, hai người làm đám cưới và mùa xuân sau, cô qua đời.

Suốt mùa đông, ông thầy thuốc đọc cho cô những ý tưởng lặt vặt mà ông đã nguệch ngoạc ghi lại trong những mảnh giấy vụn. Đọc xong ông cười, nhét vào túi để rồi sẽ vo chúng lại thành những viên thuốc giấy tròn và cứng.

BẢN TIẾNG VIỆT – HOÀNG CHÍNH

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

69

TRÒ CHUYỆN VỚI @ Toronto thoibao.com

Khúc An - Trò Chuyện Với @ @ (a còng) là ký hiệu một địa chỉ, một nơi đến; có thể đến nhiều người, cũng có thể chỉ đến được một mình bạn, người đọc những dòng này.

Quên, Có Được Không?

KHÚC AN

Mother and Child – Tranh Pablo Picasso ười bảy tuổi đã làm mẹ. Cô gái ấy rụt rè như đứa trẻ. Cô đứng nhìn đứa bé sơ sinh như nhìn một vật lạ. Đứa bé có nước da vàng sậm. Người ta đặt nó trong lồng kính. Cô y tá bảo đó là cái incubator. Cái lồng ấp. Ấp đứa bé như người ta ấp trứng. Nhưng cái lồng ấp trong bệnh viện hôm nay không ấp trứng mà ấp đứa bé mới chào đời. Bác sĩ bảo cơ thể hài nhi tự nó chưa đủ khả năng biến dưỡng chất mật nên bilirubin tràn lan trong máu và đọng lại dưới da, thành ra da đứa bé màu vàng sậm. Bệnh viện đặt con của cô trong lồng ấp vài hôm dưới ánh đèn màu xanh da trời để tia sáng giúp làm tan bớt chất sắc tố mật đọng dưới da. Người mẹ đứng vẩn vơ bên cạnh cái lồng ấp. Đứa bé có miếng vải che hai con mắt để tia sáng khỏi làm hư nhãn cầu. Mười bảy tuổi. Người mẹ vừa mới qua cái tuổi dậy thì; cái tuổi (lẽ ra) bận rộn với đèn sách và (dĩ nhiên) tíu tít những hẹn hò.

Bạn thân mến. Đó là phần đầu của một câu chuyện thật. Phần cuối mới có nhiều điều đáng nói. Và trước khi kể tiếp câu chuyện có thật này có lẽ

M

70

tôi cũng nên học theo những tay nhà báo trong nước, và chạy một cái “tít” đầy lôi cuốn, đại khái như: “Chuyện một người mẹ cho đi đứa con mới chào đời và cái kết bất ngờ.” Đứa bé vàng khè như củ nghệ ấy nằm trong lồng ấp chỉ vài hôm thì cái thứ sắc tố màu vàng kia tan đi, và da dẻ nó hồng hào trở lại. Như người nữ diễn viên o bế nhan sắc để khi lên sân khấu khán giả thấy cô lung linh, rực rỡ; như con gà con vịt vỗ cho béo tốt, hồng hào để bán cho được giá; đứa trẻ sơ sinh ấy được nuôi trong lồng ấp cho da dẻ thôi vàng sậm, cho hồng hào, dễ thương trước khi người mẹ đặt tay lên tờ giấy cam kết ký vào cái ô đồng ý cho đi núm ruột của mình.

Bạn thân mến. Tôi có dịp làm nhân chứng cho buổi ký giấy tờ “sang nhượng” ấy. Tờ giấy quan trọng ấy bảo rằng người mẹ mười bảy tuổi kia sẽ tuyệt đối không được tiếp xúc, liên lạc - trực tiếp hay gián tiếp - với đứa bé – nó không phải là con của cô nữa đâu nhé! (nhân viên xã hội dặn dò người mẹ mười bảy tuổi như thế) – cho đến khi đứa bé lên 18 tuổi.

Những giấy tờ ấy đã được ký cách đây ba chục năm. Nếu ký ngày hôm

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

nay, hẳn sẽ có thêm những chi tiết như “không tiếp xúc, không liên lạc trực tiếp hay gián tiếp, với đứa bé qua các phương tiện như điện thoại, Facebook, email, twitter, Viber, Whatsapp, Instagram…” hệt như điều kiện trong những “restraining order” của tòa án.

Mấy mươi năm rồi, tôi vẫn nhớ những giọt nước mắt của người mẹ trẻ khi ngập ngừng ký tên mình vào tờ “án lệnh”, và tôi cũng không quên được con mắt đen tròn của đứa bé khi cô y tá đem nó ra khỏi cái lồng ấp cho mẹ nó bế nó trên tay một lần cuối cùng. Tôi vẫn nhớ khi nó ọ oẹ đòi bú, mẹ nó đút ngón tay vào miệng nó, và nó ngậm lấy ngón tay ấy mút ngon lành theo phản xạ. Mấy mươi năm rồi, tôi vẫn băn khoăn không biết khi qua cái tuổi mười tám, đứa bé năm xưa có truy tìm cho ra mẹ ruột của nó không.

Rồi khi biết những người nuôi mình từ buổi sơ sinh là cha mẹ nuôi và nó bỗng dưng muốn nói với mẹ ruột (cô gái mười bảy tuổi năm xưa) chỉ một câu thôi, thì nó sẽ nói câu gì? Đứa bé chắc chắn không thể hình dung ra khuôn mặt, ra vóc dáng, ra

giọng nói, ra cử chỉ của mẹ nó nhưng mẹ nó – cô gái mười bảy tuổi năm ấy – có lẽ sẽ không quên nước da hồng hào của nó khi người ta đem nó ra khỏi lồng ấp, cùng hình ảnh cái miệng nhỏ xíu ọ oẹ đòi bú và cảm giác êm ái khi cái miệng bé tí ấy mút trên đầu ngón tay mình.

Mà có chắc cô gái mười bảy tuổi dạo ấy còn nhớ không. Nhiều hy vọng cô đã có một mái gia đình êm ấm, cô đã có những đứa con, và những đứa con ấy có cha có mẹ trọn vẹn chứ không như đứa bé vàng vọt ngày xưa trong khai sinh còn chưa kịp mang họ mẹ. Tôi đoán người mẹ ấy đã quên, và nếu quên hẳn được thì đó biết đâu lại là điều may mắn. Bởi có nhớ cũng chẳng thay đổi được gì.

Trên thế giới này có không biết bao nhiêu người mẹ phải cho đi đứa con mình vất vả cưu mang suốt chín tháng mười ngày. Và những chuyện như thế tưởng chừng chỉ có trong những cuốn phim bộ dài tới mấy mươi tập, để khán giả trốn chạy thực tại được phút nào hay phút ấy, tránh né được càng nhiều càng tốt những cảnh đời nhiễu nhương giữa cuộc sống nghèo nàn, đầy áp bức, bất công; và để khi

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

71

TRÒ CHUYỆN VỚI @ Toronto thoibao.com thấy nhân vật đau khổ, người xem bỗng dưng thấy mình dù sao cũng còn hạnh phúc.

Chuyện tôi vừa kể xảy ra ở Xứ Tuyết. Bạn hãy cùng tôi về đất nước có cái tên dài lê thê Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Cộng.

Hãy hình dung một người đàn bà lam lũ, nặng trĩu trên vai quang gánh kẽo kẹt những củ khoai củ sắn sần sượng. Và khệ nệ phía trước một cái bụng vun tròn của bào thai vừa bước vào tháng thứ tám. Trên con dốc mòn dẫn ra phố chợ, một khách hàng đón đầu chị bán khoai, hỏi han chiếu lệ về những củ khoai sùng trong cái thúng tuột cạp phải niềng thêm bằng những sợi dây lác chằng chịt. Người đàn bà mừng rỡ vì có người hỏi tới những củ khoai củ sắn ế ẩm. Nhưng chuyện bán buôn dừng lại ở đó, bởi người khách kia hỏi thẳng chị có muốn có một số tiền lớn không. Chị bán khoai ngỡ ngàng. Tiền thì ai không muốn. Gia tài nhà chị chưa bao giờ có được tới mười triệu đồng tiền nhà nước Việt Cộng. Chị đặt quang gánh xuống, vừa thở hì hạch vừa nhìn người khách lạ mà không biết trả lời sao cho phải lẽ. Người khách ấy không vòng vo xa xôi. Người khách ấy nhìn đăm đăm vào mắt chị, rồi chỉ vào cái bụng căng tròn nếp áo của chị và bảo nếu chị chịu qua Trung Quốc để sinh con thì

72

chị sẽ có tám mươi triệu nếu đứa bé là con gái, và từ bốn mươi đến năm mươi triệu nếu đứa bé là con trai.

Chị bán khoai có ba ngày để suy nghĩ. Suốt ba ngày ấy, con số 40 cùng con số 80 ám lấy chị. Hạn ba ngày chưa hết, chị đã xuống phố chợ, tìm người khách kia, cho chị ta câu trả lời.

Và khi thai kỳ qua đến tháng thứ chín, người đàn bà bán khoai ấy quyết định sang Tàu đẻ con.

Người ta đưa chị đến thị trấn ven biên, người dẫn đường đưa chị len lỏi những lối mòn hoang vu, qua những khoảng rừng thưa, băng qua nhiều con suối, đi thuyền, đi xe cả ngày trời. Và người ta giấu chị trong một căn nhà tối tăm ẩn khuất cuối con ngõ cụt. Người ta cho chị ăn uống đầy đủ nhưng không được phép ra ngoài. Chị bán khoai Việt Nam lưu lạc giữa một thôn xóm xa lạ trong nội địa nước láng giềng phương bắc.

Rồi cái ngày quan trọng đã tới.

Những cơn đau rung cả giường chiếu.

Những lời trấn an (hay la mắng) bằng ngôn ngữ xa lạ vây quanh chị. Thời gian ngừng trôi. Bọc nước ối vỡ. Đứa bé chào đời. Sản phụ người Việt Nam dẫu lả đi vì cơn đau bất tận cũng cố chống tay ngồi dậy để nhìn con mình, nhưng một người đàn ông đã nhanh nhẹn cuốn hài nhi vào mấy lớp

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

khăn vải và bế vội ra ngoài. Sản phủ nghiêng đầu lắng nghe tiếng khóc trẻ sơ sinh xa dần rồi chìm vào tiếng xào xạc của cành lá rậm rạp cọ vào mái nhà. Sản phụ người Việt Nam xớn xác hỏi: Cháu là con trai hay con gái vậy? Những người Tàu chung quanh không trả lời. Có thể vì họ không hiểu tiếng Việt, cũng có thể họ không bận tâm trả lời. Một người đưa cho chị cọc tiền giấy. Sản phụ run rẩy mở mớ Nhân Dân Tệ ấy ra đếm. Sản phụ nhẩm tính. Sản phụ băn khoăn không biết con mình là trai hay gái, cho đến khi đếm xong cọc tiền và nhẩm tính trị giá tương đương qua tiền nhà nước Việt Cộng. Tám mươi triệu. Chị hiểu là chị vừa sinh con gái.

Và chị thầm hỏi không biết con gái có giống mình không.

Ngày hôm sau, người ta đốc chị khăn gói chuẩn bị lên đường. Chị lại đi xe cả ngày trời, lại đi thuyền, lại lội suối, lại băng rừng, lại len lỏi những lối mòn để về lại quê nhà.

Chuyến vượt biên mẹ đi cùng với con. Chuyến hồi hương mẹ chỉ có một mình. Đường về, chị gặp người đồng cảnh ngộ. Cũng người Việt, cũng phụ nữ, cũng nghèo, cũng có thai, cũng đem con đi bán, nhưng người đồng cảnh ngộ ấy không may mắn như chị. Người ấy chỉ thu về được có bốn

mươi triệu tiền nhà nước Việt Cộng.

Bạn thân mến. Tôi chỉ gặp người mẹ mười bảy tuổi một lần duy nhất khi cô ấy ký giấy cho đi đứa con mới sinh được một tuần. Tôi cũng chỉ thấy đứa bé ấy thấp thoáng qua khung kính khu trại trẻ sơ sinh lúc mẹ nó đút ngón tay vào miệng cho nó mút. Không bao giờ gặp lại họ nên tôi không có “cái kết bất ngờ” như các anh chị nhà báo Việt Cộng hay “giật tít”. Tôi cũng không biết đoạn kết liên quan đến những sản phụ Việt Nam sang Tàu bán con ra sao. Tôi chỉ biết thương những bé gái Việt (dưới một góc nhìn khác) sau khi bị bán sang Tàu, sẽ chỉ là những công cụ đáp ứng cho tình trạng trai thiếu gái thừa; hậu quả của việc nhà nước cộng sản Tàu áp đặt chính sách mỗi nhà chỉ được phép có một con phối hợp với quan niệm cổ lỗ và phản khoa học rằng chỉ con trai mới có thể duy trì nòi giống; còn những bé trai Việt Nam lớn lên trong gia đình Tàu, nói tiếng Tàu, thấm nhuần thứ văn hóa của những kẻ tự nhận là mình trung tâm của thế giới, lớn lên đi lính Tàu và biết đâu trong một lần “dạy cho bọn Việt Nam một bài học”, nó gặp lại người đàn bà đem nó đi bán năm xưa.

KHÚC AN

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

73

HỒI KÝ SÂN KHẤU Toronto thoibao.com

Trăm năm sân khấu cải lương:

Nhớ một vở tuồng đầy máu và nước mắt SOẠN GIẢ NGUYỄN PHƯƠNG

hìn qua lịch sử 100 năm sân khấu cải lương, khởi từ vở Kim Vân Kiều hát năm 1917, đánh dấu ngày khai sanh nghệ thuật sân khấu cải lương đến những năm trước 1975, tuyệt đại đa số tuồng cải lương đều hàm chứa một thông điệp về đạo đức xã hội – gia đình và nhất là tình tự dân tộc. Nghệ sĩ và sân khấu cải lương miền Nam khi hát tuồng lịch sử hoặc dã sử Việt Nam đều dựng vở có liên quan đến những vị anh hùng trong lịch sử chống xâm lăng để hun đúc tinh thần quật khởi, tự lực tự cường của dân tộc. Mỗi tuồng cải lương dầu gay cấn éo le cách mấy cũng đều được kết thúc bằng một đoạn kết có hậu và mở ra một tia sáng mới.

Người ngay thẳng, chính trực luôn luôn chiến thắng kẻ gian tà, người dân Nam luôn luôn chiến thắng giặc ngoại xâm dù cho phải trải qua trăm cay ngàn đắng. Trong số những vở tuồng có nội dung yêu nước kể trên, có một vở diễn “đầy máu và nước mắt” đã xảy ra trên sân khấu Kim Thoa tại rạp Nguyễn Văn Hảo đêm 19 tháng 12 năm 1955.

Thiếu tá bác sĩ Quân y binh chủng nhảy dù Ngô Thiên Khai, chồng của nữ nghệ sĩ tài danh Kim Thoa là bầu gánh hát Kim Thoa. Trung úy cảnh sát

N

74

kiêm huấn luyện viên đá banh AJS (assiociation des jeunes sportifs) chồng của nữ nghệ sĩ Ngọc Lợi (em gái bà Kim Thoa) soạn giả kiêm phó đoàn, chịu trách nhiệm chọn tuồng và tập tuồng hát cho đoàn Kim Thoa. Hai ông chọn tuồng Lấp Sông Gianh của soạn giả Kinh Luân để khai trương gánh hát Kim Thoa với ý định câu khán giả chớ không có hậu ý Lấp Sông Gianh là Lấp Sông Bến Hải như một vài ký giả đã viết trong báo kịch trường.

Lúc đó tôi là soạn giả thường trực của đoàn Kim Thoa, phụ trách sân khấu phần y trang và tranh cảnh, tôi phải theo dõi việc tập tuồng và chăm sóc sân khấu hằng đêm khi đoàn trình diễn, tôi còn giữ tờ chương trình tuồng hát Lấp Sông Gianh. Chuyện tuồng như sau: “Thời Trịnh Nguyễn phân tranh, Từ Vũ theo chúa Trịnh, nàng Thơ Đào theo chúa Nguyễn, Từ Vũ và Thơ Đào yêu nhau nhưng họ biết rằng lương duyên khó thành vì thù hận giữa hai chúa Trịnh và Nguyễn và cũng là thù hận giữa hai gia đình.

Cả hai đều bị thương trong một trận chiến, Thơ Đào chạy đến ngôi miếu cổ thì ngất xỉu, nhờ ông thủ tự trong miếu cứu chữa. Ông thủ tự là cậu ruột của Thơ Đào, từng làm quan dưới trướng của chúa

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Trịnh, biết âm mưu của chúa Trịnh vì tranh quyền thống trị mà muốn diệt chúa Nguyễn nên tạo ra

Danh ca Sáu Thoàng

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

75

HỒI KÝ SÂN KHẤU

Toronto thoibao.com

những thù hận giữa các dòng họ. Ông ẩn cư nơi miếu cổ, bất ngờ gặp được cháu gái, ông kể cho Thơ Đào biết mọi việc. Lúc đó Từ Vũ cũng chạy đến ngôi miếu và kiệt sức. Ông Thủ Tự nhận ra Từ Vũ là con của vị nhân đã có lần cứu ông khỏi cuộc truy sát của chúa Trịnh. Thơ Đào và Từ Vũ hiểu nhau, xóa hận thù và kêu gọi dân làng lấp sông Gianh. Đúng lúc đó. Quân Trịnh ào tới bắn tên độc. Thơ Đào và Từ Vũ bị tử thương, cả hai người nắm tay nhau nhảy xuống sông Gianh tử tiết. Hồn của Thơ Đào và Từ Vũ hiện lên giữa thinh không, giồng sông nối liền đôi bờ, Thơ Đào và Từ Vũ biến thành đôi bướm quyện với nhau, bay về không gian vô tận.

Sáu câu vọng cổ của nhân vật Từ Vũ (danh ca Sáu Thoàng) vừa dứt, sân khấu tắt đèn chuyển cảnh «lấp sông” thì một tiếng nổ chát chúa, ánh lửa chớp sáng trên góc sân khấu, một trái lựu đạn tấn công từ lầu một quăng xuống, trúng tấm panneau avant scène phía dàn đèn. Đạo diễn Duy Lân đang chỉ huy dọn cảnh bị cụt một chân. Phóng viên nhiếp ảnh đứng gần tableau điều khiển của dàn đèn bị chết liền tại. Diễn viên Ba Cương, người đầu tiên sẽ ra sân khấu hát khi màn mở hát tiếp, bị chết trong đêm đó ở nhà thương Saigon. Người chết thứ tư là anh vệ sĩ đóng vai quân tên Phiên.

Danh ca Sáu Thoàng, cô đào chánh Đoàn Thiên Kim, kép chánh Văn Sa, hề Bảy Xê và vài nghệ sĩ khác bị mảnh lựu đạn ghim ở ngực, ở tay, chân, bị thương nhẹ nhưng đến nay có người vẫn chưa có thể mổ lấy mảnh vỡ lựu đạn ra được.

Tuồng hát đó đã được Bộ Thông Tin VNCH kiểm duyệt, cấp giấy phép mới có thể hát trên sân

76

khấu. Ngoài ra, ông Bầu gánh Kim Thoa là Thiếu Tá Quân Y Ngô Thiên Khai, Phó bầu là soạn giả Nguyễn Huỳnh tức Trung úy Cảnh sát Nguyễn Huỳnh Phước, hai vị sĩ quan của quân lực Việt Nam Cộng Hòa lẽ đâu lại chọn diễn một tuồng có lợi cho tuyên truyền của Việt Cộng? Dư luận báo chí Saigon và khán giả cho là vì lính đơn vị Nhảy Dù đi coi hát cọp bị ông Nguyễn Huỳnh đánh và báo cho Quân cảnh bắt nên mới có sự trả thù cá nhân bằng cách liệng lựu đạn phá gánh hát. Dư luận báo chí của ký giả di cư (Lê Văn - Vũ Bắc Tiến) cho là vì có bài vọng cổ phản động của Từ Vũ (Sáu Thoàng) ca nên mới bị nhân viên mật vụ của bác sĩ Trần Kim Tuyến Sở Nghiên Cứu Chính Trị của ông Ngô Đình Nhu cho ăn lựu đạn!

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Để tìm hiểu sự thật, tôi đến thăm danh ca Sáu Thoàng và hỏi bài ca vọng cổ của anh ca trước lớp Lấp Sông Gianh. Anh Sáu Thoàng chép nguyên văn bài ca vọng cổ đó vô trong quyển nhật ký sân khấu của tôi, tôi mang theo khi tôi đi định cư tại Montreal cách đây gần bốn mươi năm. Đây là nguyên văn sáu câu vọng cổ đó: Nói lối: Các bạn ơi, nước Việt Nam ta hơn bốn ngàn năm Văn hiến, Bắc Trung Nam cũng đều là con Lạc cháu Hồng, mà ai lại nỡ đang tâm rẽ giống chia giòng, nồi da nỡ đi xáo thịt, lại còn ngăn cách tình thương bằng dòng sông cay nghiệt. Để gìn giữ một sự nghiệp mà tiền nhân lưu dấu, toàn dân quyết lấp sông Gianh, thống nhất lại…

Câu vọng cổ 1: sơn hà… Bắc Trung Nam đã

Ngọc Bê đờn Piano, Đoàn Thiên Kim, đào chánh Đoàn Kim Thoa

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

77

HỒI KÝ SÂN KHẤU

Toronto thoibao.com

sống chung dưới một mái nhà…xây trường thành để ngăn chống giặc ngoại xâm. Đã luôn vùng dậy cởi bỏ xích xiềng chống xâm lăng. Người dân Việt đã oai hùng đem chí cả hy sinh, để bảo vệ biên thùy bờ cõi.

Câu 2: Xin đừng quên tổ tiên ta xưa kia phí bao nhiêu mồ hôi nước mắt, mới gây dựng cho ta non sông gấm vóc như ngày nay. Đẹp làm sao những tấm gương cứu nước sáng ngời… Từ các vị cỡi voi ra trận, như hai bà Triệu bà Trưng, cho đến những hào kiệt anh hùng: Lê Lợi, Lý Thường Kiệt, Hưng Đạo Vương. Nhứt quyết giữ giang sơn, nhất tâm giành Độc Lập, đem máu xương lo cho đồng bào chủng tộc, giữ vẹn toàn non sông gấm vóc Rồng Tiên.

Câu 3: Nhưng trời xanh thường lá lay cay nghiệt, lòng yêu nước của dân ta luôn luôn bị đem ra thử thách, hết Tống rồi lại đến Nguyên, giặc ngoại bang còn lăm le gây hấn, vậy mà Trịnh Nguyễn lại phân tranh, nước sông Gianh máu nhuộm đỏ ngầu…nhìn người dân thịt nát tâm đau, thấy người lính máu rơi dạ khổ, khổ đau kia, rốt cuộc cùng là một loại. Loại biết cảm, biết thương, biết đau biết đớn, biết sống, biết chết, biết yêu kẻ sống, biết khóc ngưởi chết, loại có đủ lương tâm lý trí, vì cùng chung nhau là một giống con người.

Nói lối: Bạn yêu nước, tôi yêu nước, tất cả mọi người đều yêu nước, nước Việt Nam yêu quý của chúng ta, không thể để cho giặc thù làm cho núi cách sông ngăn, vậy những ai thực lòng yêu nước thương dân, quyết không bó gối làm ngơ giữa hai bên bờ sông Bến Hải. Các bạn ơi, khi giặc ngoại bang vừa ra khỏi nước, thì ai lại gây ra chiến tranh cốt nhục….

Câu 4: tương tàn…Toàn dân vô tội bị đem thân ra làm bia đạn phải chịu thác oan, ôi vợ khóc chồng, mẹ khóc con, tiếng khóc thảm thiết hòa lẫn tiếng súng réo, tiếng đạn reo, tiếng thét căm hờn thịt rơi, máu đổ. Nghe kìa, đâu đây tiếng quỷ ma rên xiết, nó thảm thê, nó ghê rợn, nó âm u mù mịt trong màn đêm hắc ám bao phủ cả một vùng trời.

Câu 5: Hôm nay dòng sông Bến Hải vô tình bị đem ra làm giới tuyến, ôi nó phải chứng kiến bao

nhiêu thảm cảnh não nùng… Nào là cha xa con, vợ lại xa chồng. Còn tình bè bạn họ lại chém giết lẫn nhau, chém giết điên cuồng, chẳng thù chẳng oán.

Chém giết để làm gì, rốt cuộc chỉ làm ly tan giống nòi, xẻ đôi Tổ Quốc. Không! Toàn dân không, muốn vậy đâu. Vậy ai là người vì nước vì dân, vì hòa bình giang sơn thống nhất, hãy góp sức cùng nhau, trăm người như một, ngàn người như một, cùng nhau bắt lại nhịp cầu Tổ Quốc và lấp đi cho cạn đáy sông hờn.

Câu 6: Sông Gianh ơi ! Ngày mai này ngươi không còn nữa, thì cũng xin mi chớ oán chớ hờn, Vì sự trường tồn của dân Nam vẫn là Bắc Nam thống nhất, và phấn đấu cho cuộc sống thanh bình cũng là ước nguyện ngàn đời của dân Nam. Một khi tất cả đã đứng lên thì con sông kia phải lấp, hợp với lòng dân, thuận với lẽ trời…Việt Nam phải độc lập thanh bình, chấm dứt chiến tranh, quyết giữ vẹn tình thâm cốt nhục, dù ai kia có manh tâm cố ý, cũng không thể nào chia rẽ được Bắc Nam. Khi xem bài vọng cổ của anh Sáu Thoàng chép đưa tôi, tôi nói hổng lẽ Bộ Thông Tin kiểm duyệt cho bài vọng cổ của soạn giả Kinh Luân như vầy sao?

Sáu Thoàng trả lời: “Bài của soạn giả Kinh Luân viết trong tuồng đưa đi kiểm duyệt khác, chớ không giống như bài nầy. Khi tập tuồng tôi ca đúng như

anh Kinh Luân viết và kiểm duyệt cho phép. Nhưng trước đó ba ngày, ký giả kịch trường NL đưa bài vọng cổ nầy nói của “mấy ảnh” đưa. Biểu ca trong đêm khai trương tuồng hát, đêm đó đông khán giả, anh xen vô ca một lần để nói nguyện vọng của dân mình, kiểm duyệt không kịp để ý đâu. Tôi sợ nhưng ký giả NL nói tôi bảo đảm kiểm duyệt không nghe thấy gì đâu. Họ được anh Quản Lý Năm Anh mời ăn nhậu bên nhà hàng Vạn Lộc, lần này thí nghiệm cách sửa đổi bài ca, anh đừng sợ. Đêm đó tôi ca, khán giả đúng là không để ý từng chi tiết, họ vỗ tay quá mạng nhưng sau đó thì lựu đạn nổ… Đến nay vụ án liệng lựu đạn giết người trên sân khấu Kim Thoa đã chìm trong quên lãng.

“Mấy ảnh” mà ký giả NL nói chắc là người ở trong rừng, xúi Sáu Thoàng làm bậy, nhưng Sáu Thoàng nói nội cái tựa tuồng cũng đủ bị bắt đi tù rồi. Ba người chết, Duy Lân cụt chân, nhiều người bị thương. Sau đó soạn giả Kinh Luân bị bắt giam Côn Đảo, chết không ai hay biết. Sau 1975, chiến thắng, người ta quên đi những người chịu chết lót đường như số nghệ sĩ của đoàn Kim Thoa. Ông Bầu Nguyễn Huỳnh sau 1975, bị bắt và chết trong khám ở Biên Hòa, có ai nhắc công ơn của họ đâu!

Thống nhất ngày 30 tháng 4 năm 1975, chỉ mười ngày sau, hơn năm chục soạn giả bị cấm hành nghề, hơn ba chục đoàn hát cải lương bị giải thể, giao nạp phông, màn, y trang, gánh hát tư nhân chết để trở thành các đoàn Văn Công của nhà nước Cộng Sản. Nghệ thuật cải lương bị tiêu diệt ở miền Bắc trong Hội Nghị Văn Hóa Văn Nghệ ở chiến khu Việt Bắc năm 1950!

Kỷ niệm 100 năm cải lương, nhà cầm quyền Cộng Sản quên những người nghệ sĩ đã cống hiến mạng sống của họ, “góp phần thống nhất Tổ Quốc” như ca bài ca của ký giả NL đưa, rồi còn có người đau xót: CS đã sửa lịch sử Việt Nam, sắp thành tỉnh An Nam của mẫu quốc Trung Quốc. Xá gì sửa sáu câu vọng cổ, lừa gạt khán giả, lừa gạt Bộ Thông Tin, lừa gạt bọn kiểm duyệt, lừa gạt nghệ sĩ, đó là chuyện cỏn con. Cả nước, cả thế giới còn bị Cộng Sản gạt, nghệ sĩ là những người chuyên sống ảo, bị gạt là chuyện bình thường. Ai biểu ngu?

Ráng chịu!

Tôi nhớ chuyện đời xưa, đau như bị bò đá.

Chuyện của nghệ sĩ đoàn Kim Thoa, không trực tiếp đến tôi nhưng càng nghĩ, càng thắm, càng đau khi biết vận nước bị CS VN gạt nhân dân, bán đứng cho Tàu Cộng, bi thảm không lường hết nỗi bi thảm…

NGUYỄN PHƯƠNG

Tháng 3/2019

78

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019

Toronto thoibao.com

30/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2626

79

Toronto thoibao.com

80

Issue 2626 | thoibao.com | THỜI BÁO | 30/03/2019