Thoibao Toronto 5 2621-1

THURSDAY

ISSUE 2621

THỨ 5

R

MAR/14/2019 PUB Agreement N0 40009120

THE VIETNAMESE NEWSPAPER - www.THOIBAO.COM

Tai nạn rớt máy bay Ethiopia, 157 người thiệt mạng: Vì sao nhiều hãng hàng không ngưng bay Boeing 737 MAX 8? Ảnh online

Xem trang 18

Toronto thoibao.com

2

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

3

Toronto thoibao.com

4

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

5

Toronto thoibao.com

6

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

7

Toronto thoibao.com

8

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

CANADA Toronto thoibao.com

MUÏC LUÏC ACCOUNTING - KẾ TOÁN A.T Services-Trần A.Tuyết 1 A+Vaughan Tax&Acc. 39 CNS Khai Thuế 26 Dang & Associates,CA 54 Diệu Hiền Võ CGA 43 Đồng Hương Services 17 Thy Nguyễn-BTN Tax 59 Vinh Hoa Ngô-CGA 73 ATTORNEY AT LAW - LUẬT SƯ Benjamin Law 105 Cường (Steven) Nguyễn 65 D.V. Pledge 67 Dương Thành Lợi 35 Huong Law Office 60 Moses & Associates 53 Mostyn & Mostyn 91 Nguyen Law Chambers 32 Nguyễn Lý Tưởng 25 Phan Tấn Thiện 23 Thiện Đàm-Thảo Nguyễn 93 UCAN Immigration 123 AUTO BODY - GLASS - REPAIR 369 Auto Service 81 3D Collision 121 A & W Auto Glass 34 ABM Auto Collision 37 Active Green+Ross Auto 69 D & D Vietnam Auto 55 First Class Tire 10 Ideal Auto Safety 29 Keele Auto Body Inc. 73 Lâm Auto Services 53 Mavis Auto & Lube 72 North York Tire Auto 81 AUTO SALES - BÁN XE Dynasty Auto-Andy Ho 77 Ken Shaw Lexus Toyota 7 Northwest Lexus 47 Number 7 Auto Mall 89 Ready Honda 3 The Loan Arranger 115 BEAUTY SALON - TMV, UỐN TÓC Andy Ho 31 Le’s Hair 26 Thanh - Xâm 19 DENTIST - NHA SĨ Don Nguyễn 55 Dương Ngọc Nghi 49 Đào Huỳnh Hoa 15 Đào Thị Thái Vân 13 Hà Ngọc Huệ Chi 29 Hoàng Bảo-Châu Sophia 39 Huỳnh Thế Hùng 1 Kim Nguyễn 22 Lê Thị Diệu Hiền 20 Lê Xuân Đào 71 Luyện Hải Đăng 79 Lý Gia Hưng 71 Ng.Thùy Dung&Quản Đ.Minh 23 Nguyễn Hoàng Thủy Tiên 1 Nguyễn Kim Hoàn 37 Nguyễn Phan Lân 12 Nguyễn Quốc Bình 51 Nguyễn Thanh Nhàn 24 Nguyễn Thị Hằng 55 Nguyễn Thị Thủy 1 Nguyễn Thị Tuyết 62 Nguyễn Trần Nghi Uyên 55 Nguyễn Văn Ngưu 35 Phạm Tiến Lộc 1 Sharon Nguyễn 107 Trần Hiếu Liêm 11 Trương Văn Bé 1 Từ Chấn Phong 1 Văn Xuân Hội 45 Võ Châu Bảo 1 DENTURIST - PHÒNG RĂNG GIẢ Mai Nguyễn 103 Promed Denture 93 Trần Thái Lực 1 DOCTORS - BÁC SĨ Collin Hồng 38 Dooyoung Kim 97 Đinh C.Hồng-Chiropractor 95 Nguyễn Bích Phượng 51 Nguyễn Trâm Anh 29 Nguyễn Văn Trường 21 Trịnh B.Hằng-Bùi T.Thuận 45 Võ Bạch Tuyết 17 Võ Hồng Khanh 71

QUAÛNG CAÙO -

ELECTRONICS-COMPUTER Chatr Mobile 51 EMPLOYMENT - TUYỂN NGƯỜI Biview-Tuyển Người 109 Connect Staffing Serv. 69 Job Connection Inc. 83 Sam Luong-Desjardins 174 Tuyển Driver & Worker 135 Work Centre Group 62 FINANCIAL - TÀI CHÁNH All Debt Solutions 99 Billy Triệu-Công Triệu 78 Cindy Trần 70 Goldhar & Associates 109 Hương Vũ 41 Nancy Truong 16 Robert Huynh 81 Tommy Ly 77 Vina Financial Group 119 Vincent Su-BDO Frist Call 85 FLORIST - TIỆM HOA California Florist 41 Hùng Flowers 39 Truspeers Garden Florist97 FUNERAL - NHÀ QUÀN Mai Táng Quốc Tế-SCI 19 Tang Nghi Quán Tích Bửu Sơn 111 FURNITURE - BÁN BÀN GHẾ Elena Bedding 83 Tủ thờ & Mattress 39 HERBALIST - ĐÔNG Y Amida Life Acai Berry 141 Bài Viết Amida Life Man Of Iron 126 Chao Wang-YanLi Cao 42 Chengji Li 116 dShopping-SureMeal 92 Kamerycah-Fucoidan Product 176 Kamerycah-Fucoidan-Thư (2) 101 LeSean-Bài Viết Golden Moose Oil 131 INSURANCE - BẢO HIỂM Hạ Nguyễn 21 Jennifer Phương Nguyễn57 Judy Thu Trần 75 Lâm Chí Vân 27 Lê Phạm Duy 67 Linh Floresca 67 Maria Phương Nguyễn 13 Nguyễn Đình Nghĩa 37 Nguyễn Mỹ Linh 23 Peter Tiến Nguyễn 41 Thiện Tâm Nguyễn 93 Tôn Mỹ Lan 15 Trần Diệu Trinh 95 Vy To 105 JEWELLERY - TIỆM VÀNG Maxxy Jewellery 4 LEGAL - PHÁP LÝ Cathy Nguyễn 29 Chu Văn Viên 26 Global Migration&Trans. 43 Jenny Thúy Nguyễn 85 Le Immigration 75 Nam Phương Imm.&Legal 27 MONEY EXCH - CHTIỀN NGOẠI THƯƠNG Int’l General Express 33 OPTICAL - MẮT KIẾNG ABC Optical 83 I Optical 79 Saigon Opt. (Eyelike) 2 TN Optical 65 OPTOMETRIST - ĐO MẮT Bùi Thanh Phong 79 Lê Nguyễn Đức 15 Lý Gia Khương 83 Nguyễn Trang-Đinh Khanh 75 Vũ Thuỳ Oanh 65 PHARMACY - NHÀ THUỐC TÂY Dundas Pharmacy 45 J.C. Pharmacy 39 Lily Pharmacy-Vaughan 57 Nam Pharmacy 21 Nha Trang Drug Mart 54 Pacific Phar.-Toronto 43 Pharmacia Drugs 57 R.O.O.T.S Four Winds 26 Saigon Pharmacy 11 University Hlth Ctr Phar.

41 PHYSIOTHERAPIST - TRỊ LIỆU V. LÝ CN Rehab-Nancy Tống 19 PRINTING - NHÀ IN

Webnews Printing 176 PRIVATE ANNOUNCEMENT TANG SỰ, HỶ SỰ P/U- “Trần Thị Dung” 138 P/U- “Trần Văn Đáng” 139 PUBLIC ANNOUNCEMENT THÔNG BÁO CĐ Chùa Linh Sơn-Tiệc Chay 145 dShopping-All Products 127 dShopping-LeSean Products 88 dShopping-Mủ Trôm Vĩnh Hảo 145 ĐNH Thời Báo 2019 170 FPhone-Thời Báo Radio 111 Phiếu Đặt Mua Báo Dài Hạn 105 Phim Hai Phượng Furie 5 Tech Solutions 125 Thoi Bao App 116 Thời Báo New Media 168 Thời Báo Radio 141 UNO IP TV Box 48 VIETV Canada 176 REAL ESTATE - ĐỊA ỐC Bryan Hiệp Nguyễn 97 David Thành Hướng 13 Hok Ung 10 Kelly Nguyễn 119 Lee D. (Thành) Tô 11 Peter Tú Lâm 11 Sam Mcdadi-Tracy Nguyễn 87 Sang Tiệm Bánh mì Mai Lan 135 Sơn Nguyễn-Huy Nguyễn 47 Trần Diệu Trang 95 Trương (Troy) Võ 97 RESTAURANT-CAFE I Love Phở 113 Perfect Chinese Rest 7 Phở Mì 99-Vaughan 53 Phở Brothers 117 Phở Cơm 99 69 Phở Con Bò 49 Phở Hương Trang 73 Phở Mì Asia 17 Phở Tonkin 117 Phở Xe Lửa 61 St.Clair Phở Gà-B.Cuốn 27 SERVICES - DỊCH VỤ Dạy Học & Music 103 Dạy Học & Music 176 Van Group - Du Học 40 Viet Home Inspection 97 SIGNS - BẢNG HIỆU A Signs & Printing 59 B Q Signs 41 Bảng Hiệu Nam Signs 77 SUPERMARKET - SIÊU THỊ Ample Supermarket 143 Bến Thành 58 Nation Fresh FoodsToronto 129 Nations Fresh Foods 6 Oceans Fresh Food 169 Pacific Market 173 Siêu Thị Kiến Hưng 175 SUPPLIER - ĐẠI LÝ CUNG CẤP Áo Dài Việt 123 Appolo Garden Supplies 103 Cantech Distribution 45 Central Nail&Beauty Sup. 79 Classique Nails&Beauty 8 Crystal Design & Decor 28 Dầu Gió Xanh Hiệu Con Ó 172 Nails R Us Supply 1 New Star Nail Supply 16 Nina Nail Supplies 17 Nurture Growth Bio Fertilizer 115 Supply For You 59 TRAVEL - DU LỊCH Advance Travel & Tours 59 Asian Tropical Tours 63 Century Travel 85 Global Travel 31 K & K Travel Agency 107 On Time Travel & Tours 107 Royal Tours 87 Tian Bao Travel 68 Tian Tian Travel 51

18 công dân Canada thiệt mạng trong tai nạn máy bay Ethiopia rớt

ột máy bay phản lực Boeing 737 Max 8 của hãng hàng không Ethiopia đã rớt chỉ 6 phút sau khi cất cánh từ phi trường quốc tế ở thủ đô Addis Ababa vào sáng ngày Chúa nhật 10/3 trong lúc đang trên đường đến Nairobi, đã làm tất cả 157 người trên máy bay thiệt mạng.

Theo nhà chức trách địa phương, 149 hành khách thuộc ít nhất 35 quốc tịch. Tin tức sơ khởi cho biết có 32 người Kenya, 18 người Canada, các công dân Trung quốc, Mỹ, Saudi Arabia, Nepal, Do Thái, Ấn Độ, Somalia, Ý, Pháp, Anh, Ai Cập, Đức và Slovakia. Nhiều nước đã mất hơn 4-5 công dân.

Trong số 18 công dân Canada tử nạn có giáo sư tại viện nghiên cứu châu Phi của đại học Carleton, Ottawa tên là Pius Adesanmi, nữ hành khách 24 tuổi Danielle Moore từ Winnipeg, ông Derick Lwugi 53 tuổi là kế toán viên từ Calgary, bà mẹ 33 tuổi tên Amina Ibrahim Odowa cùng với con gái mới 5 tuổi Sofia Abdulkadir từ Edmonton, nam hành khách tên Peter DeMarsh từ Taymouth, tỉnh bang New Brunswick, cô Jessica Hyba – nhân viên đối ngoại cao cấp cho cao ủy liên

M

hiệp quốc về người tỵ nạn, ông Ameen Ismail Noormohamed, 72 tuổi, ở Toronto, 6 người trong một gia đình ở Brmpton,…

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã lên Twitter để gửi những lời chia buồn đến các gia đình có người thân tử nạn. Chính quyền liên bang cũng đã cung cấp một số điện thoại để các công dân Canada ở Ethiopia gọi xin sự trợ giúp của lãnh sự. Tổng trưởng ngoại giao Canada Chrystia Freeland cũng lên Twitter để chia buồn, đồng thời xác nhận liên bang đang liên lạc chặt chẽ với nhà chức trách Ethiopia để thu thập thêm các thông tin càng nhanh càng tốt.

Cần biết, Air Canada hiện cũng đang hoạt động cùng loại phản lực cơ Boeing 737 Max 8 này từ năm 2017 và hiện có 24 chiếc trong phi đội của mình. Hãng này đang đề nghị hỗ trợ trong cuộc điều tra. Cả hãng hàng không Westjet (trụ sở ở Calgary, Alberta) cũng xác nhận đang có 13 chiếc Boeing 737 MAX 8 trong phi đội của mình. Họ vẫn tin tưởng vào sự an toàn của phi đội Boeing 737, bao gồm cả 13 chiếc Max 8 đang có. Đây là loại đã được đưa vào sử dụng trong năm 2017 và Q.P có thể chở tối đa 210 hành khách. u

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

9

CANADA Toronto thoibao.com

Liên bang tài trợ 100 triệu đô-la cho kỹ nghệ thép và nhôm

Chính phủ liên bang hôm thứ Hai 11/3 loan báo tài trợ 100 triệu đô-la cho các nhà sản xuất nhôm và thép cỡ trung và cỡ nhỏ trên khắp Canada.

Navdeep Bains, Tổng trưởng Phát triển kinh tế và khoa học, đã đưa ra loan báo tại Nova Steel ở Hamilton. Ông nói: “Đối mặt với thuế biểu bất công và bất hợp pháp đang gây tổn hại các cơ sở kinh doanh và công

nhân ở cả hai bên biên giới, chính phủ đang sát cánh với các công nhân nhôm và thép làm việc cực nhọc và những người dùng các sản phẩm của họ”.

Tổng trưởng Bains nói thêm: “Sự đầu tư của chúng tôi nhằm yểm trợ các nhà sản xuất cỡ trung và cỡ nhỏ cùng những người sử dụng trên khắp nước sẽ giúp các cơ sở kinh doanh

Tổng trưởng Phát triển kinh tế và khoa học Navdeep Bains

10

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

làm mới để tăng năng suất, mở rộng vào thị trường mới để tạo việc làm tốt cho giới trung lưu”.

Tổng thống Donald Trump đã áp đặt thuế (25% trên thép và 10% trên nhôm) từ năm ngoái, viện lý do an ninh quốc gia. Thuế ở hai bên biên giới đã phá vỡ dây chuyền tiếp tế và tăng thêm giá cả đối với người tiêu dùng và các cơ sở kinh doanh trên toàn kỹ nghệ.

Chính phủ Canada nói rằng “giá cả leo thang” và “áp lực cạnh tranh

và tài chánh gia tăng” đã tác động đáng kể vào các nhà sản xuất cỡ trung và cỡ nhỏ hoạt động bên trong dây chuyền tiếp liệu thép và nhôm Canada.

Chính phủ nói chương trình mới này sẽ cung cấp 100 triệu đô-la vào những đóng góp không trả lại cho các cơ sở kinh doanh cỡ trung và cỡ nhỏ trong kỹ nghệ này để đầu tư vào các dự án sẽ giúp tăng năng suất và/hoặc tính cạnh tranh.

L.T

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

11

CANADA Toronto thoibao.com

Cảng Montréal nhộn nhịp, tạo cơ hội cho những kẻ buôn lậu H o ạ t đ ộ n g t ạ i C ả n g Montréal, cảng lớn thứ nhì Canada, gia tăng 9 phần trăm trong năm 2018, tương đương với hơn 1,6 triệu thùng hàng container 20ft đạt kỷ lục năm thứ năm liên tiếp, gây ra những lo âu rằng bến tàu này sẽ quá tải vào năm 2020. Vancouver và Halifax - cảng lớn nhất và lớn thứ ba - cũng đạt kỷ lục về lưu lượng các thùng hàng container trong năm ngoái.

Sở dĩ có sự gia tăng về lưu lượng các thùng hàng là do nhu cầu của dân Canada về quần áo, đồ dùng và các sản phẩm tiêu dùng khác được làm tại Á Châu, cũng như do thỏa hiệp thương mại tự do mới với Âu châu.

Tuy nhiên, sự bùng nổ về lưu lượng hàng hóa cũng mang lại hệ quả tiêu cực: Tạo cơ hội cho tội phạm lợi dụng tình trạng thiếu người thực thi luật pháp và che giấu thêm hàng lậu trong số

12

hàng hợp pháp.

Bud Garrick, nhà điều tra vừa là cựu phụ tá tổng giám đốc dịch vụ tình báo tội phạm thuộc Cảnh sát Hoàng gia, nói rằng ma túy nhập cảng và các xe ăn trộm đưa ra ngoại quốc đóng góp phần lớn nhất trong vấn đề buôn lậu, trong khi nhà chức trách chỉ tóm lại được một phần nhỏ chiến lợi phẩm.

Các hải cảng hấp dẫn tội phạm là điều dễ hiểu vì các cảng hàng không bị soi xét quá nhiều và cước phí chuyên chở cao. Buôn lậu trên đất liền cũng xảy ra nhưng ở qui mô nhỏ hơn.

Peter Hall, giáo sư tại Đại học Simon Fraser nói: “Cố gắng ngăn chận hàng lậu qua hải cảng là rất tốn kém, và bạn sẽ không bao giờ có đủ nhân lực để bắt hầu hết mọi thứ qua sàn lọc ngẫu nhiên”.

Giống như thượng mại hợp pháp, hoạt động chợ

đen ở cảng cũng diễn ra hai chiều. Các chuyến tàu đến mang ma túy như cocaine, trong khi các chuyến tàu đi chứa nhiều xe hơi ăn cắp.

Henry To, phó chủ tịch Dịch vụ điều tra tại Văn phòng Bảo hiểm Canada cho biết: “Nhiều nhất là tại Alberta. Nhiều chiếc xe hơi được chở từ Alberta tới các cảng khác trong Canada, chủ yếu là Vancouver”. Hơn 25.000 chiếc xe hơi bị đánh cắp tại Alberta trong năm 2018, tăng 50 phần trăm trong 5 năm qua, phát sinh một phần từ nhu cầu xe bán tải và SUV ở các hải ngoại.

Jean-Pierre Fortin, chủ tịch nghiệp đoàn đại diện 10.500 nhân viên Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada cho biết: “Với các xe ăn cắp, với ma túy, với súng ống, chúng ta cần gia tăng khả năng theo dõi vấn đề này đúng cách”.

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

L.T

Những người giàu nhất Canada Theo tin của Yahoo Finance phổ biến hôm 9 tháng 3, năm người giàu nhất Canada là những nhà tỷ phú sau: Người giàu nhất Canada là gia đình ông David Thomson là chủ nhân của hệ thống tin Thomson Reuters.

Tài sản của gia đình ông David Thomson lên đến 32.5 tỷ Mỹ kim, đứng hàng đầu Canada và đứng hàng thứ 27 trên thế giới. Đứng hàng thứ nhì là ông Joseph Tsai với số tài sản lên đến 9.5 tỷ Mỹ kim. Ông Tsai là nhân viên cao cấp của công ty Alibaba ở Trung quốc.

Giầu đứng hàng thứ ba là gia đình ông George Weston với số tài sản là 8.4 tỷ Mỹ kim. Gia đình ông George Weston là chủ nhân hệ thống siêu thị Loblaws. Đứng hàng thứ tư là ông James Irving, chủ nhân của hãng dầu Irving với số tài sản là 7 tỷ Mỹ kim.

Giầu đứng hàng thứ năm là ông Jim Pattison với số tài sản 6 tỷ Mỹ kim. Nhà tỷ phú này là chủ nhân của hàng loạt những công ty thương mại khác nhau.

N.T.H

David Thomson

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

13

CANADA & GTA Toronto thoibao.com

B.C. có thể chấm dứt đổi giờ 2 lần 1 năm

Thủ hiến B.C. John Horgan hôm 8/3 tuyên bố tỉnh bang này đang xem xét có thể sẽ làm theo các tiểu bang miền tây của Mỹ là Washington, Oregon và California, áp dụng dùng một giờ duy nhất trong suốt cả năm, thay vì một năm đổi tới hai lần như hiện nay.

Tuyên bố trên được ông Horgan đưa ra sau khi các nhà lập pháp từ 3 tiểu bang nói trên gần đây có đề nghị các dự luật theo đó sẽ chấm dứt mỗi năm đổi 1 giờ từ giờ tiêu chuẩn (Standard Time)

sang giờ Daylight Saving Time (DST), để sẽ chuyển sang dùng vĩnh viễn một giờ duy nhất đó là giờ DST. Ông Horgan xác nhận gần đây đã gửi thư cho 3 thống đốc của các tiểu bang đó, yêu cầu họ chia sẻ các thông tin về thay đổi đang được đề nghị. Ông nói rằng nếu B.C. vĩnh viễn giữ hoặc giờ DST, hoặc giờ Pacific Standard Time, thì việc này sẽ phải được thực hiện trong tất cả 4 nơi. Lý do theo ông là vì cả 4 hiện đang có quá nhiều quan hệ kinh tế, quá nhiều các ràng buộc xã hội và văn hóa. Việc dùng chung một giờ DST sẽ tạo dễ dàng cho sự di chuyển giữa các tiểu bang và B.C., đồng thời giúp tránh sự xáo trộn trong thời gian biểu trong các ngành du lịch, vận chuyển hàng hóa và giải trí. Không giống với các tiểu bang của Mỹ, B.C. có thể thực hiện sự thay

Đi King, Queen streetcar miễn phí vào đêm St. Patrick’s Day

Chủ tịch TTC Jaye Robinson cho biết trong một bản tin phát hành hôm thứ Ba: hành khách có thể đi xe điện King, Queen miễn phí vào tối lễ hội St. Patrick’s Day 17 tháng 3. “TTC hy vọng hành khách sẽ tận dụng dịch vụ miễn phí và có một ngày lễ an toàn và vui vẻ.” Đây là năm thứ hai liên tiếp, Jameson Irish Whiskey hợp tác với TTC để cung cấp các chuyến đi miễn phí dọc theo hai tuyến xe điện King, Queen từ 7 giờ tối đến 2:30 sáng ngày St. Patrick’s Day. TTC cho biết các hộp tiền vé và thiết bị đọc thẻ Presto sẽ được bao lại trong khoảng thời gian đó. Tuy nhiên, hành

14

khách kết nối với các tuyến xe khác thì phải trả tiền vé.

Trước đó, TTC cho biết tuyến subway số 1 sẽ ngừng hoạt động vài giờ trong vài đêm trong tuần này để tu bổ.

Hoạt động xe điện giữa các trạm Finch và Lawrence ngừng lúc 11 giờ đêm. Xe buýt đưa đón sẽ chạy giữa các trạm này sau 11 giờ đêm và Wheel Trans cũng có sẵn cho những hành khách cần đến. TTC cho biết hành khách đi hướng bắc có thể xuống ở trạm Eglinton đón xe buýt chuyển tiếp, vì trạm Lawrence không thể vào được. Việc đóng cửa sớm bắt đầu vào tối Chủ nhật đến tối thứ Tư. u

Tỷ lệ thất nghiệp của Calgary cao nhất Canada

đổi này mà không dính líu đến chính quyền liên bang.

Saskatchewan hiện nay là tỉnh bang Canada duy nhất vẫn áp dụng một giờ duy nhất trong suốt cả năm.

Theo ông Sam Hunt, thượng nghị sĩ thuộc đảng dân chủ của tiểu bang Washington, các nghiên cứu cho thấy số vụ tự tử và rối loạn trong cuộc sống đã gia tăng nhiều hơn trong khoảng thời gian đổi giờ. Nhiều nghiên cứu cũng nhận thấy đổi lên trước 1 giờ sẽ dẫn đến những hậu quả tiêu cực, bao gồm giảm năng suất lao động và gia tăng số vụ tai nạn giao thông. Một nghiên cứu thực hiện năm 2014 cũng nhận thấy xác suất lên cơn đau tim tăng 25% sau khi chuyển sang giờ DST, và cũng giảm 25% tương ứng khi kết thúc DST trong mùa thu.

Q.P

Các số liệu mới của Thống kê Canada (Statistics Canada – StatCan) công bố hôm thứ Sáu 8/3 cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của Calgary trong tháng 2 một lần nữa lại cao nhất nước: 7.6%, tăng 0.3% so với trong tháng 1, và là cao nhất trong số 33 khu vực đô thị được cơ quan liên bang này theo dõi mỗi tháng.

Với tỷ lệ nói trên, Calgary đã đứng trước St. John’s của tỉnh bang Newfoundland, nơi mà tỷ lệ thất nghiệp vẫn không thay đổi 7.4% cũng trong tháng 2. Edmonton đứng thứ 3 cao nhất trong số các thành phố Canada: 7%.

Tỷ lệ thất nghiệp của Calgary từng nằm trong số thấp nhất Canada cho đến cuối năm 2014 khi giá dầu sụp đổ. Tỷ lệ thất nghiệp của thành phố này sau đó đã tăng vọt, từ 4.5% trong tháng 122014 lên 10.3 % trong tháng 12-2016 - cao nhất trong số các thành phố Canada trong

phần lớn nửa sau của năm 2016 và nửa đầu của năm 2017.

Tính trên toàn tỉnh bang, số lượng việc làm trong tháng 2 được StatCan ghi nhận đã tăng thêm 3,800. Xét về bản chất, tình hình việc làm ở Alberta trong tháng 2-2019 gần như vẫn không thay đổi so với trong tháng 1, và so với trong các tháng 1, 2 năm 2018. Số người tìm việc làm trong tháng 2-2019 cũng tăng, đã đẩy tỷ lệ thất nghiệp tăng thêm 0.5% lên 7.3%.

Trên toàn Canada, có 56,000 việc làm đã được ghi nhận gia tăng trong tháng 2, vượt xa mong đợi của nhiều nhà phân tích. Tỷ lệ thất nghiệp toàn quốc tuy nhiên vẫn không tăng không giảm 5.8%, với nhiều người hơn đang tìm việc làm.

N.T.H

Sáu người một gia đình ở Brampton thiệt mạng trong tai nạn máy bay ở Ethiopia Trong số 18 người Canada thiệt mạng trong tai nạn rớt máy bay ở Ethiopia hôm Chủ nhật có sáu người của một gia đình ở Brampton.

Hai chị em Ashka Dixit (14 tuổi) và Anushka Dixit (13 tuổi) đang đi nghỉ cùng cha mẹ, Preit Dixit (45 tuổi) và Kosha Vaidya (37 tuổi) với ông bà ngoại, Pannagesh Vaidya (73 tuổi), Hansini Vaidya (67 tuổi). Các em không bao giờ nghĩ mình

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

sẽ không bao giờ quay lại Canada nữa. Ông bà Manant Vaidya và Hirus Vaidya đau xót nói về nỗi mất mát quá lớn của họ, cùng một lúc mất cha mẹ, chị gái, anh rể và hai cháu gái.

Cặp vợ chồng này cho biết người thân của họ tới Kenya nhân kỳ nghỉ March Break vì Kosha Vaidya muốn cho hai con gái thấy nơi cô sinh ra và lớn lên. “Họ rủ cha mẹ đi chung. Cha mẹ tôi đồng ý và

mọi người không trở về nữa”.

Manant Vaidya cho biết anh rể Prerit Dixit của ông làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, còn chị ông làm về nhân sự tại một công ty Canada. Còn cô cháu Ashka Dixit theo học tại trường Chinguacousy Secondary School, Anushka Dixit học ở Centennial Sr. Public School., cả hai đều ở Brampton.

Hirus Vaidya cho biết cha mẹ chồng sống chung với vợ chồng họ nên giờ nhà họ quá trống vắng.

Manant Vaidya cho biết vẫn đang chờ để nhận thi thể người thân. “Nghe nói các thi thể không toàn vẹn nhưng hiện giờ tôi chỉ mong sớm nhận được hài cốt và sau đó cho họ yên nghỉ càng sớm càng tốt”.u

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

15

GTA thoibao.com Toronto

Ontario cấm xài điện thoại di động trong giờ học Bắt đầu từ tháng Chín tới, điện thoại di động sẽ bị cấm ở các lớp học tại Ontario trong thời gian giảng dạy.

Hôm thứ Ba, Bộ trưởng Giáo dục Ontario, bà Lisa Thompson, cho biết rằng một thông báo chính thức sẽ sớm được đưa ra.

“Học sinh của Ontario cần tập trung vào việc học, chứ không phải chú mục vào điện thoại di động”, bà Thompson nói. “Bằng cách cấm sử dụng điện thoại di động làm mất tập trung vào việc học, chúng tôi đang giúp học sinh tập trung vào việc tiếp thu các kỹ năng nền tảng mà họ cần như đọc, viết và toán”.

Một số trường đã có chính sách tương tự, nhưng tỉnh bang sẽ ban hành một quy định chung cho tất cả các trường công lập cho niên khóa 2019-2020, các nguồn tin chính phủ nói với báo giới. Làm thế nào để thực thi lệnh

16

cấm còn tùy thuộc vào các hội đồng giáo dục và các trường.

Cấm xài điện thoại cũng áp dụng cho giáo viên. Trường hợp ngoại lệ là khi giáo viên muốn sử dụng điện thoại di động như một phần của bài giảng của họ, vì lý do y tế và học sinh có nhu cầu đặc biệt.

Chính phủ Ontario đã tiến hành tham vấn giáo dục vào năm ngoái. Trong khi chương trình giáo dục giới tính không nhận được nhiều sự ủng hộ thì việc cấm điện thoại di động trong lớp học lại được khoảng 97 phần trăm số người được hỏi ủng hộ.

Hiệp hội hội đồng giáo dục công lập Ontario hôm thứ Ba chưa đưa ra bình luận, nhưng trong bản đệ trình lên các cuộc tham vấn của chính phủ, họ đề nghị tỉnh bang tiếp tục cho phép các hội đồng giáo dục tự đưa ra quyết định.

Toronto District School Board trước đây từng ban hành lệnh cấm điện thoại di động, nhưng sau bốn năm đã bãi bõ.

Một nghiên cứu của trường kinh tế và chính trị học London School of Economics and Political Science năm 2015 đã thấy rằng kết quả thi cử của học sinh tăng đáng kể khi có lệnh cấm điện thoại di động. Những cải thiện đáng kể có thể thấy được ở những học sinh thường đạt kết quả thấp nhất. 

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

TIN ĐỌC NHANH Chiến dịch an toàn bộ hành ở Toronto. Cảnh sát Toronto đã bắt đầu chiến dịch an toàn bộ hành kéo dài một tuần, nhấn mạnh việc thực thi không khoan nhượng và cần sự tham gia của cộng đồng.

Kể từ thứ Hai, cảnh sát bắt đầu nhắm vào các hành vi lái xe nguy hiểm gây thương tích cho người đi bộ, bao gồm lái xe quá tốc độ, lái xe mất tập trung, lái xe trong khi say sưa... Chiến dịch diễn ra trong lúc tai nạn xảy ra cho người đi bộ gia tăng, với chín

vụ va chạm chết người xảy ra kể từ đầu năm tới nay.

Một điểm chế biến cần sa bất hợp pháp bị cướp.

Cảnh sát Hamilton cho biết một người đàn ông bị thương trong vụ nổ súng cướp cần sa tại một điểm chế biến cần sa bất hợp pháp, vào tối thứ Bảy mới đây. Theo cảnh sát, vụ cướp xảy ra lúc gần 9 giờ tối, tại 275 King St. E., gần King Street và Wellington Street North. Cảnh sát đang kêu gọi công chúng có thông tin gì liên lạc với cảnh sát.

Cảnh sát điều tra vụ trộm đồ lót ở phòng thay đồ của thiếu niên. Hôm thứ Ba, cảnh sát tỉnh bang OPP cho biết đang điều tra nhiều vụ trộm đồ lót ở phòng thay đồ của các em trai tại trung tâm cộng đồng Simcoe Recreation Centre ở Norfolk County, bắt đầu vào tháng 1 năm nay. Cảnh sát cho rằng nghi phạm vào phòng thay đồ trong khi bọn trẻ thay đồ xong ra bơi gần đó. 

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

17

THẾ GIỚ I Toronto thoibao.com

Venezuela vẫn tê liệt vì cúp điện Một lần nữa, chính quyền Venezuela hôm 10/03 lại ra lệnh đóng cửa các trường học và cơ quan hành chính, trong bối cảnh toàn quốc vẫn bị tê liệt do cúp điện từ hôm 07/03. Thủ lãnh đối lập Juan Guaido kêu gọi Quốc Hội thông qua tình trạng khẩn cấp.

Sáng 8/3, Phó tổng thống Delcy Rodriguez tuyên bố đóng cửa các trường học, công nhân viên các khối tư nhân và nhà nước nghỉ làm việc. Đường phố thủ đô Caracas yên ắng. Theo một số người lớn tuổi, đây là vụ mất điện

tồi tệ nhất trong lịch sử.

Eunice Lample, bác sĩ nhi khoa tại Caracas bày tỏ lo lắng: “Tôi không thể tưởng tượng nổi trẻ sơ sinh ở khu chăm sóc đặc biệt đã trải qua một đêm như thế nào, chúng phải nhờ đến máy thở. Điều đầu tiên tôi nghĩ đến khi thức dậy sáng nay là: Đêm qua có bao nhiêu người chết vì sự bất lực của chính phủ?”.

Trên mạng xã hội, một video cho thấy các bác sĩ đang cố gắng duy trì máy thở cho trẻ em tại bệnh viện Hugo Chaves ở thủ đô. Tại một trong những phòng khám dành cho thai phụ trong

Người dân Venezuela di chuyển trên đường phố không có điện tối 7/3 - Ảnh: Getty/NBC

thành phố, những người mẹ khóc, nhìn y tá dùng nến để kiểm tra dấu hiệu sinh sau khi máy phát điện dự phòng ngừng hoạt động.

Vụ mất điện ảnh hưởng tới gần 23 bang của Venezuela.

Các chuyến bay đến và rời khỏi Venezuela buộc phải hủy, người lao động phải đi bộ về nhà vì hệ thống tàu điện ngầm ở Caracas ngừng hoạt động. Điệ n thoạ i và internet cũng bị ảnh hưởng.

P hát biểu trên truyền hình nhà nước, Phó tổ ng thố ng Rodriguez cho hay Venezuela là nạn nhân “của một hành động phá hoại điện do phe đối lập cực đoan thực hiện”, nhằm vào nhà máy thủy điện ở miền nam đất nước để lật đổ Tổng thống Maduro, người đang đối mặt với cuộc đấu tranh giữ quyền lực khi lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido tuyên bố là tổng thống lâm thời của Venezuela hôm 23/1 và được đa số chính phủ phương Tây công nhận. 

Chuyện chưa từng có trong bầu cử Quốc hội Bắc Hàn

Ngày 10/3, Kim Jong-un cùng hàng triệu cử tri Bắc Hàn đã đi bỏ phiếu để bầu ra các thành viên của Hội đồng Nhân dân Tối cao khóa 14 nhiệm kỳ 5 năm.

Yonhap dẫn danh sách đại biểu Quốc hội khóa mới do đài phát thanh trung ương Bắc Hàn (KCBS) công bố, cho biết trong 687 người được bầu lần này, không có tên Kim Jong-un.

Theo hãng tin Nam Hàn, đây là lần đầu tiên trong lịch sử Bắc Hàn, một nhà lãnh đạo tối cao không có tên trong danh sách đại biểu Quốc hội khóa mới. Trước đây, cả ông nội và cha của ông Kim là Kim Nhật Thành

và Kim Jong-il, đều có ghế trong Quốc hội nước này.

Yonhap cho rằng, việc ông Kim không có tên trong danh sách trên được cho là vì ông không tham gia tranh cử đại biểu Quốc hội lần này. Trước và sau cuộc bầu cử, truyền thông nhà nước Bắc Hàn cũng không đề cập tới việc ông Kim ra ứng cử.

Một số chuyên gia nói với Yonhap rằng quyết định này dường như là nỗ lực của ông Kim nhằm thể hiện rằng mình là nhà lãnh đạo của một quốc gia giống các quốc gia khác, có sự tách biệt giữa cơ quan hành pháp và cơ quan lập pháp.

Trong khi đó, theo truyền thông quốc gia Bắc Hàn, Kim Yo-jong, em gái ông Kim Jong-un, là một trong 687 đại biểu vừa được bầu vào quốc hội khóa 14 của Bắc Hàn.

Hãng thông tấn KCNA cho biết gần 100% cử tri Bắc Hàn đã đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử diễn ra hôm 10/3. 

Tai nạn rớt máy bay Ethiopia, 157 người thiệt mạng:

Vì sao nhiều hãng hàng không ngưng bay Boeing 737 MAX 8?

149 hành khách thuộc 33 quốc tịch, cùng 8 thành viên phi hành đoàn, đều thiệt mạng khi một phi cơ thuộc hãng Ethiopian Airlines rơi gần thủ đô của Ethiopia.

Hãng hàng không Ethiopian Airlines cho biết một máy bay Boeing 737 MAX 8 của hãng gặp nạn ở thị trấn Bishoftu, cách thủ đô Addis Ababa của Ethiopia khoảng 60km về phía nam, vào sáng 10/3.

Theo thông cáo của hãng, chuyến bay gặp nạn mang số hiệu ET 302, khởi hành từ sân bay Bole ở Addis Ababa với điểm đến là Nairobi, thủ đô nước láng giềng Kenya.

Máy bay mất liên lạc với đài kiểm soát không lưu chỉ 6 phút sau khi cất cánh.

Vài giờ sau tai nạn, truyền thông nhà nước Kenya xác nhận không ai trên máy bay sống sót.

Vẫn chưa rõ nguyên nhân làm cho máy bay rớt trong thời tiết hôm đó khá quang

18

đãng. Theo đài theo dõi không lưu Flightradar, máy bay có đã cho thấy tốc độ thẳng đứng không ổn định (unstable vertical speed) sau khi cất cánh.

Tai nạn này rất giống tai nạn đã xảy ra cho một chiếc phản lực của hãng hàng không Lion Air (Indonesia) khi bổ nhào xuống Biển Java, làm tử nạn 189 người hồi năm ngoái. Cả hai tai nạn đều xảy ra cho loại Boeing 737 MAX 8, và cả hai đều xảy ra chỉ vài phút sau khi cất cánh. Tổng giám đốc điều hành hãng hàng không Ethiopia cho các phóng viên biết trong tai nạn mới nhất này, phi công Ethiopia có gửi đi tín hiệu trục trặc và được cho phép quay trở lại phi trường nhưng sau đó đã mất liên lạc.

Máy bay Boeing 737 MAX 8 gặp nạn của hãng Ethiopia là máy bay mới, được giao hàng trong tháng 11/2018.

Hãng hàng không do nhà

nước sở hữu Ethiopia được khắp nơi xem là hãng được quản lý tốt nhất ở châu Phi. Họ tự gọi là hãng lớn nhất châu này, và cũng là một trong những hãng an toàn nhất thế giới. Lần bảo trì cuối cùng cho chiếc máy bay là hôm 4/2, sau khi chỉ mới bay được 1,200 giờ. Hàng không Ethiopia đang có 5 chiếc như thế và đang chờ nhận thêm 25 chiếc nữa từ tập đoàn Boeing của Mỹ. Phi công trưởng là một người nhiều kinh nghiệm (hơn 2,000 giờ bay), đã làm việc cho hãng hàng không Ethiopia từ năm 2010.

Các điều tra viên nói đã tìm được chiếc hộp đen và thiết bị ghi âm tiếng nói của phi hành đoàn trong buồng lái của chiếc máy bay.

Sau vụ tai nạn kể trên, hơn 100 máy bay Boeing 737 Max 8, cùng dòng máy bay gặp nạn, đã bị cấm bay, chiếm khoảng 1/3 tổng số máy bay này trên toàn cầu.

Việc 2 tai nạn liên quan tới

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Boeing 737 Max 8 chỉ trong 5 tháng đã làm dấy lên những nghi vấn về tính an toàn của dòng máy bay này.

Nhiều quốc gia và hãng hàng không đã tuyên bố tạm ngừng vận hành dòng máy bay trên để kiểm tra lại công nghệ nhằm hạn chế thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra.

Cơ quan Quản lý Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) ngày 11/3 ra lệnh ngừng bay với các máy bay Boeing 737 MAX 8 của các hãng hàng không nội địa.

CAAC cho biết họ sẽ liên hệ với Boeing và Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) để đánh giá lại vấn đề an toàn bay trước khi cho dòng máy bay trên hoạt động trở lại.

Sau Trung Quốc, Indonesia cũng ban hành lệnh cấm bay với Boeing 737 Max 8.

Trước đó, một số hãng hàng không cũng đã ra lệnh dừng bay dòng máy bay nổi tiếng của Boeing vì quan ngại an toàn như Ethiopian

Airlines, Cayman Islands Airlines. Ấn Độ tuyên bố sẽ xem xét kỹ thuật với các máy bay cùng loại mà các hãng hàng không nước này đang sở hữu.

Tuy nhiên Hoa Kỳ ngày 11/3 thông báo tới các hãng hàng không quốc tế rằng Cục Hàng không liên bang (FAA) tin tưởng Boeing 737 MAX 8 đủ tiêu chuẩn để bay.

Washington nhấn mạnh rằng họ sẽ hành động ngay lập tức nếu phát giác ra bất cứ vấn đề về an toàn hàng không nào.

Thông tin bất lợi đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới Boeing. Trong phiên giao dịch hôm 11/3, cổ phiếu của hãng đã tụt 12%. Trước đó, 737 là dòng máy bay bán chạy nhất thế giới và được đánh giá cao về độ tin cậy và an toàn. 737 MAX là dòng máy bay cải tiến về động cơ nhằm tiết kiệm nhiên liệu. 

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

19

THẾ GIỚ I Toronto thoibao.com

Ukraina: Phủ tổng thống bị vây hãm Hàng trăm người thuộc xu hướng dân tộc chủ nghĩa ngày 09/03 đã tấn công phủ tổng thống tại Kiev. Va chạm giữa cảnh sát với các thành phần này đã làm ba nhân viên an ninh bị thương. Người biểu tình đòi chính phủ phải bắt giam những cộng tác viên thân cận của tổng thống Porochenko, có liên can đến tai tiếng tham nhũng trong lĩnh vực quốc phòng.

Sự việc này diễn ra trong bối cảnh chiến dịch vận động tranh cử tổng thống sắp đến hồi kết thúc. Đảng cực kỳ cực hữu

Natsionalniy Korpus được hình thành từ lực lượng bán quân sự mang tên Trung Đoàn Azov mang nặng tư tưởng dân tộc chủ nghĩa, với một số thành viên không che giấu thái độ tân phát xít.

Trong khuôn khổ cuộc chiến chống Nga, đảng này đã đặt vấn đề quân sự là một ưu tiên chính trị.

D o v ậ y, P e t r o Porochenko là một đối tượng cần tấn công trong vụ ông và những người thân cận bị cho là đã biển thủ các ngân quỹ dành cho quân đội thông qua một đường

Người biểu tình đụng độ với cảnh sát tại Kiev

20

dây buôn lậu. Phe dân tộc chủ nghĩa đã sử dụng vụ tai tiếng tham nhũng gây chấn động này để khẳng định mình trong chiến dịch.

Trong các cuộc thăm dò, tuy đảng này có tỷ lệ ý định bỏ phiếu rất thấp, nhưng những tổ chức khác nhau của đảng này hoạt động rất tích cực. Một trong số các tổ chức bán quân sự của họ đã đăng ký làm tổ quan sát viên trong cuộc bầu cử và đã lên tiếng cho biết là họ sẽ không ngần ngại dùng đến vũ lực trong trường hợp xảy ra gian lận.

Những người theo xu hướng dân tộc chủ nghĩa tuy có thể không dành được thắng lợi trong kỳ bầu cử tổng thống 31/03 nhưng họ có thể áp đặt vai trò một lực lượng gây phiền toái không thể tránh khỏi . 

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

TIN VẮN Bộ trưởng y tế Tunisia từ chức sau khi 11 trẻ chết trong 24 giờ ở bệnh viện. Bộ trưởng y tế Tunisia, ông Abdel-Raouf El-Sherif đã quyết định từ chức vào ngày 9/3. Thông tấn xã nhà nước TAP cho biết bộ y tế và các nhà điều tra đã tiến hành tìm hiểu nguyên nhân cái chết của những trẻ em này. Có thể là do nhiễm trùng máu.

Kêu gọi Trung Quốc trả tự do cho nhà cựu ngoại giao Canada. Mười lăm chuyên gia Mỹ về đối ngoại hôm 11/03 kêu gọi Trung Quốc trả tự do ngay lập tức cho đồng nghiệp Canada, Michael Kovrig, bị giam giữ vì cáo buộc gián điệp sau khi Canada bắt giữ giám đốc tài chính Hoa Vi tháng 12/2018 theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Tuần trước Bắc Kinh thông báo ông Michael Kovrig bị nghi ngờ hoạt động tình báo và đánh cắp bí mật nhà nước, tội danh có mức án rất nặng.

Nam Hàn theo dõi sát các hoạt động của miền Bắc. Quân đội Nam Hàn hôm 11/03 loan báo đang theo dõi sát sai các cơ sở hạ tầng về đạn đạo và không gian tại Bắc Hàn, sau khi có các dấu hiệu về những hoạt động tại Samundong và Sohae, gây lo ngại là Bình Nhưỡng đang chuẩn bị bắn hỏa tiễn. Cố vấn an ninh Bạch ốc John Bolton lo ngại về chuyện Bắc Hàn thử hỏa tiễn đạn đạo, nhắc nhở rằng ông Donald Trump sẽ “rất thất vọng”. Ông Trump đòi thêm 8,6 tỉ đô la để xây bức tường biên giới. Tổng thống Trump hôm 11/03 đòi thêm 8,6 tỉ đô la trong ngân sách năm 2020 để xây bức tường tại biên giới Mexico.

Các thủ lãnh Dân Chủ ở Hạ Viện trong thông cáo hôm 10/3 tiếp tục phản đối việc tài trợ cho bức tường, nêu ra nguy cơ chính phủ lại bị ngưng hoạt động. Tuy nhiên tổng thống có thể sử dụng đến quyền phủ quyết. 

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

21

VIỆ T NAM Toronto thoibao.com

Vụ xét xử hai nữ nghi phạm giết anh Kim Jong Un diễn biến bất ngờ Vụ công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương và công dân Indonesia Siti Aisyah -cùng bị cáo buộc tội giết ông Kim Chol - người được cho là Kim Jong Nam (anh trai cùng cha khác mẹ với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un) tại sân bay Kuala Lumpur tháng 2-2017- có diễn tiến hết sức bất ngờ mà qua đó có thể thấy được cái cách Việt Nam đối xử với công dân của mình. Đoàn Thị Hương và Siti Aisyah bị cáo buộc đã vẩy chất độc thần kinh VX lên mặt ông Kim Jong Nam trong lúc ông đang chờ lên chuyến bay tới Macau. Ông Kim tử vong chỉ sau 20 phút sau đó.

Cả hai cô cũng đều nói là mình vô tội, và bị các điệp viên Bắc Hàn dụ dỗ. Họ cứ ngỡ những người Bắc Hàn thuê họ diễn trong một chương trình truyền hình thực tế.

Chưa có người Bắc Hàn nào bị bắt giữ trong vụ án này. Bắc Hàn bác bỏ cáo buộc họ tổ chức cuộc ám sát.

Thẩm phán tòa án ở Malaysia vào ngày 11 tháng 3 bất ngờ ủy bỏ cáo trạng đối với cô Siti Aisyah.

Theo Reuters, sau quyết định bất ngờ của tòa khi thả bị cáo Siti Aisyah ngay trong sáng 11/3, luật sư bào chữa cho bị cáo Đoàn Thị Hương đã

22

yêu cầu hoãn lại phiên xử đến ngày 14/3 để nộp lên yêu cầu cũng xóa tội với công dân Việt Nam. Tòa Malaysia đã chấp nhận lùi thời gian xét xử trong khi chờ quyết định của Bộ trưởng Tư pháp nước này về yêu cầu này.

Các luật sư bào chữa đều bảo lưu quan điểm cho rằng cả hai nữ bị cáo đều chỉ là những "con tốt thí" trong vụ ám sát mà theo họ do các điệp viên Bắc Hàn dàn dựng.

Hãng tin Reuters dẫn phát biểu của ông Hisyam Teh - luật sư của bị cáo Đoàn Thị Hương, sau khi tòa Malaysia quyết định thả tự do cho bị cáo người Indonesia: "Cáo buộc với cô Siti Aiysah đã bị hủy bỏ, nhưng cáo buộc với cô Đoàn thì không.

Và không có lý do nào được đưa ra.

Chúng tôi không biết việc rút bỏ cáo buộc đó đã được dựa trên cơ sở nào".

Trả lời Hãng tin Reuters, công tố viên Muhammad Iskandar Ahmad cho biết quyết định xóa tội với cô Siti được dựa trên "rất nhiều điều cam đoan" nhưng từ chối cung cấp chi tiết những cam đoan đó.

Trong khi đó, phát biểu tại Jakarta, người phát Bộ Ngoại giao Indonesia, ông Arrmanatha Nasir, cho biết việc cô Siti Aisyah được thả là kết quả của

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

những nỗ lực của chính phủ nước này và họ đang chuẩn bị để đưa công dân Siti về nước.

Chính phủ Indonesia cũng công bố bản sao bức thư do Bộ trưởng Luật và nhân quyền của họ, ông Yasonna H. Laoly, gửi tới người đồng cấp Malaysia, trong đó nêu cáo buộc trách nhiệm liên quan vụ việc thuộc về Triều Tiên.

Trong thư, ông Yasonna H. Laoly viết: "Cô Aisyah đã bị lừa và không hề biết gì về việc cô đang bị lợi dụng như một công cụ tình báo của Triều Tiên. Cô Aisyah không có bất cứ lợi ích hay lợi nhuận gì từ hành động đó".

Bức thư đồng ý thả cô Siti đã được đích thân Bộ trưởng Tư pháp Malaysia ký ngày 8-3. Theo nội dung bức thư, quyết định xóa bỏ những cáo buộc tội trạng với cô Siti đã được đưa ra sau khi cân nhắc tới "những quan hệ tốt đẹp giữa hai nước".

Chính phủ Indonesia cũng nói việc cô Siti được thả tự do là kết quả của nỗ lực vận động liên tục ở cấp cao.

Theo báo Guardian, Tổng thống Indonesia, ông Jokowi, đã gặp Thủ tướng Malaysisa Mahathir tháng 7 năm ngoái để giải quyết vụ án của cô Sity. Ông Jokowi cũng đã gặp lại

Siti Aisyah và Đoàn Thị Hương

ông Mahathir một lần nữa, rồi gặp Bộ trưởng Tư pháp Malaysia, ông Tommy Thomas và cảnh sát trưởng nước này để giải quyết.

Việt Nam sau khi thấy công dân nước người được trả tự do mới lẹt đẹt chạy theo. VOA Việt ngữ ngày 12/3 cho biết Phó Thủ Tướng, cũng là Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam, ông Phạm Bình Minh, vừa tiếp xúc với vị tương nhiệm Malaysia, Ngoại Trưởng Saifuddin Abdullah, và yêu cầu phía Malaysia xét xử một cách công bằng và trả tự do cho cô Đoàn Thị Hương.

Trong một thông báo ngắn công bố vào chiều ngày 12/3 (giờ Việt Nam), Cổng Thông Tin Chính phủ VN cho biết ông Phạm Bình Minh đã điện cho vị tương nhiệm Malaysia để bàn về một số vấn đề trong quan hệ song phương, trong đó có vụ án xét xử công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương.

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

23

VIỆ T NAM Toronto thoibao.com

Một chuyên gia về Biển Đông bị khai trừ đảng Ngày 08/03, trang mạng Đà Nẵng Online, cơ quan ngôn luận của Đảng bộ thành phố Đà Nẵng, loan tin là Ông Trần Đức Anh Sơn, một trong những chuyên gia hàng đầu về Biển Đông ở Việt Nam, đã bị khai trừ khỏi đảng ngày 05/03/2019.

Hiện là Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng, ông Trần Đức Anh Sơn bị khai trừ đảng do bị cáo buộc đã viết, đăng tin bài “sai sự thật, không đúng với quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước” trên mạng xã hội Facebook. Đối

với Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng, “sai phạm” của ông Trần Đức Anh Sơn là “rất nghiêm trọng, làm mất uy tín của tổ chức Đảng và cơ quan nơi ông làm việc”.

Thông báo nói trên không nêu rõ là ông Trần Đức Anh Sơn đã có những sai phạm gì, nhưng theo hãng tin Pháp AFP, cho tới nay nhà sử học này vẫn thường chỉ trích chính quyền Hà Nội quá mềm yếu trước Bắc Kinh trong tranh chấp chủ quyền Biển Đông. Nhà nghiên cứu Trần Đức Anh Sơn đã thu thập nhiều tài liệu mà ông cho rằng có thể chứng minh

yêu sách chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Phản ứng về việc khai trừ ông khỏi đảng, cũng trong ngày 08/03, trên trang Facebook cá nhân, ông Trần Đức Anh Sơn đã trích một câu của thiền sư Thích Nhất Hạnh: “Đây là giây phút hạnh phúc”.

Việc khai trừ một chuyên gia hàng đầu về Biển Đông xảy ra vào lúc Hà Nội tố cáo tàu Trung Quốc đâm chìm một tàu cá Việt Nam. Theo hãng tin Mỹ AP, một quan chức Việt Nam, xin được giấu tên vì không được phép trả lời báo chí, hôm qua khẳng định chính một tàu của Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi vào ngày 06/03, trong khu vực đảo Đá Lồi thuộc quần đảo Hoàng Sa. Sau khi tàu bị đâm chìm năm ngư dân trên tàu phải bám vào phần nổi của tàu này cho đến khi được một tàu cá khác của Việt Nam cứu vớt. 

Ông Trần Đức Anh Sơn

24

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Có tiền là có thể nâng điểm cho hàng chục thí sinh Có đến 140/210 bài thi trắc nghiệm của 56 thí sinh trong kỳ thi tốt nghiệp trung học 2018 tại Hòa Bình bị tẩy xóa, chỉnh sửa đáp án để nâng điểm.

Truyền thông trong nước trích thông tin từ Bộ công an VN loan tin vừa nêu hôm 11/3.

Liên quan tới việc gian lận điểm, Bộ Công an VN đã chuyển kết luận đề nghị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố 3 bị can Nguyễn Quang Vinh – nguyên Trưởng phòng khảo thí và Quản lý giáo dục; Đỗ Mạnh Tuấn – Phó hiệu trưởng Trung học Phổ thông - Trung học Cơ sở dân tộc nội trú huyện Lạc Thủy và Nguyễn Khắc Tuấn - chuyên viên Phòng khảo thí và quản lý chất lượng giáo dục, với tội danh “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Tin cho biết Bản kết luận điều tra xác định, ngày 15/5/2018, Sở Giáo dục Đào

tạo tỉnh Hòa Bình có quyết định thành lập Hội đồng thi Trung học quốc gia năm 2018. Nguyễn Quang Vinh, Đỗ Mạnh Tuấn và Nguyễn Khắc Tuấn đều nằm trong tổ chấm thi trắc nghiệm, trong đó Vinh làm tổ trưởng.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các bị can đã có hành vi sửa chữa, nâng điểm cho các thí sinh, làm sai kết quả. Các bài thi này đã được can thiệp, nâng điểm ít nhất từ 0,2-9,25 điểm/một môn thi. Đỗ Mạnh Tuấn đã thừa nhận được hưởng 550 triệu đồng để sửa bài thi trắc nghiệm của các thí sinh. 

Nguyễn Khắc Tuấn

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

25

VIỆ T NAM Toronto thoibao.com

Nước mắm truyền thống trước nguy cơ bị ‘bức tử’

Ân Xá Quốc Tế kêu gọi hành động khẩn cho tù chính trị Huỳnh Trương Ca

Vụ nước mắm truyền thống Việt Nam có nguy bị bức tử, báo Pháp Luật VN có bài: Nguy cơ nước mắm truyền thống ‘chết’ vì dự thảo tiêu chuẩn chất lượng. Theo nhiều chuyên gia, dự thảo này có thể đẩy nước mắm truyền thống xuống bờ vực và “bảo vệ nước mắm pha chế, công nghiệp”.

Dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam về Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn VN) biên soạn, ngưng nhận ý kiến góp ý từ ngày 28/2 nhưng đối tượng chịu ảnh hưởng chính của bộ tiêu chuẩn này là những người sản xuất nước mắm lại gần như không biết.

Nhận định về dự thảo, ông Nguyễn Hoài Sơn, Thư ký Hiệp hội Nước mắm Nha Trang - Khánh Hòa, kiêm giám đốc nước mắm Châu

Theo Ân Xá Quốc Tế, tù nhân lương tâm Huỳnh Trương Ca đang bị giam giữ trong những điều kiện được nói vi phạm thêm nữa các quyền của người này.

Cụ thể Ông Huỳnh Trương Ca bị giam chung với 4 tù nhân khác trong một phòng nhỏ thiếu ánh sáng, và ông Ca không được phép rời khỏi phòng giam kể cả trong giờ ăn. Ông này chỉ được phép rời phòng giam mỗi tháng một lần để đi gặp thân nhân theo tiêu chuẩn. Ông Huỳnh Trương Ca có một số bệnh; tuy nhiên không được chữa trị theo yêu cầu của ông. Gia đình cho biết ông này bị bệnh phổi, vấn đề bao tử, cao huyết áp và tiểu đường. Gia đình nhiều lần gửi thuốc vào tù cho ông nhưng bị từ chối. Ân Xá Quốc Tế còn cho biết thêm là Bộ Công An sẽ chuyển Ông Huỳnh Trương

26

Sơn nổi tiếng tại Khánh Hòa nhận xét các nội dung trong dự thảo mới không phù hợp với thực tế sản xuất nước mắm truyền thống.

Cụ thể, dự thảo qui định về việc kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật như Nitrat và dư lượng thuốc thú y cũng không phù hợp vì nước mắm truyền thống được sản xuất từ cá và muối hoàn toàn tự nhiên.

Bên cạnh đó, việc đưa chỉ tiêu vi sinh Clostridium botulinum là sai vì loại vi sinh này không phát triển trong môi trường nước mắm, gây tốn kém trong kiểm soát.

Ngoài ra, ông Sơn cũng khẳng định, việc kiểm soát Histamin nguyên liệu cá lấy mẫu và kiểm soát định kỳ không khả thi trong điều kiện sản xuất nước mắm truyền thống như hiện nay, bởi nguyên liệu sản xuất nước mắm truyền thống là cá cơm.

Cá cơm được đánh bắt trong

ngày và có bộ lòng nhỏ nên lượng Histamin không đáng kể.

“Không thể áp đặt qui chuẩn của cơ sở sản xuất chế biến hải sản xuất khẩu áp vào cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống. Nếu áp dụng ngay tiêu chuẩn này, hàng loạt cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống không thể đạt, khiến việc đưa sản phẩm ra thị trường trở nên khó khăn.

“Nước mắm đâu phải hôm này làm mai lấy đâu mà phải chưng cất 9-12 tháng liền mới ra sản phẩm”- Thư ký Hiệp hội nước mắm Nha Trang – Khánh Hòa giải thích.

Nghề làm nước mắm truyền thống VN hiện đang lao đao vì chế biến bằng cá, ủ cả năm nên giá cả khó địch nổi ngước mắm công nghiệp chỉ có hương cá, hay pha từ nước cốt cá. Nay “dự thảo chất lượng” kể trên mà thành thì nước mắm truyền thống…chết chắc. 

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Ca đến một nhà tù xa địa phương nơi gia đình ông sinh sống. Ân Xá Quốc Tế bày tỏ quan ngại về trường hợp ông Huỳnh Trương Ca. Ông Huỳnh Trương Ca, 51 tuổi, là thành viên của nhóm có tên Hiến Pháp. Mục tiêu của nhóm này là giúp bảo đảm quyền người dân được qui định trong Hiến Pháp năm 2013 của Việt Nam. Ông Ca bị bắt vào ngày 4 tháng 9 năm ngoái khi đang trên đường đến Thành phố Hồ Chí Minh để tham gia một cuộc biểu tình ôn hòa.

Cùng ngày, có 8 thành viên khác của nhóm cũng bị bắt giữ. Ông bị đưa ra tòa vào ngày 28 tháng 12 năm 2018 và bị kết án 5 năm 6 tháng tù với cáo buộc ‘tuyên truyền chống nhà nước’ theo điều 117 Bộ Luật Hình Sự năm 2015. 

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

27

THỜI SỰ TRONG TUẦN Toronto thoibao.com

Nước mắt chảy xuôi!

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

rong buổi phát hình diễn ra vào những ngày đầu tháng 3 năm nay 2019, chương trình W5 của đài truyền hình CTV đã thuật lại công khó nhọc của hai gia đình người Canada tiêu biểu trong việc giúp con trở thành những siêu sao về thể thao.

Theo đài CTV thì nền kỹ nghệ thể thao cho thiếu niên ở Canada hàng năm lên đến 8.7 tỷ dollars. Điển hình là gia đình của em Eaton Mcfarlane, năm nay 15 tuổi.

Em là con độc nhất trong gia đình và bố mẹ em đã cho em trượt băng từ khi mới chập chững biết đi.

Bắt đầu từ năm 8 tuổi cho đến nay, em Eaton đã chơi cho các đội băng cầu thiếu nhi.

Ngoài giờ học là những buổi tập chơi băng cầu, những giờ học thể dục, bố mẹ em còn mướn người kèm em thêm về những cách thức sút puck vào lưới, mướn người chỉ cách ăn uống cho hợp...

Hầu như hàng ngày, bố mẹ em thay

T

28

phiên đưa em đi tập luyện, tham dự các cuộc tranh tài ở các tỉnh xa…

Theo những ước tính thì một năm một gia đình có một đứa con chơi băng cầu thiếu niên, thì họ phải chi tiêu cho đứa con này từ 20 ngàn dollars cho đến 30 ngàn dollars.

Công khó của cha mẹ đã giúp cho con cái nên người, nhiều đứa trẻ xuất

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

sắc trong lãnh vực thể thao, âm nhạc và trở thành những siêu sao trong những lãnh vực này.

Những gia đình người Việt cũng chẳng kém gì trong việc săn sóc, hy sinh cho con cái..

Bậc cha mẹ đã nuôi nấng, săn sóc con từ nhỏ, cho đến khi chúng học xong đại học. Ra trường, chúng có

công ăn việc làm, lập gia đình và có con cái...

Tưởng là lúc đó bổn phận của những bậc cha mẹ đã kết thúc, và tự do hưởng nhàn, sau những năm tháng dài vất vả nuôi con. Không! những bậc cha mẹ lại phải tiếp tục giữ những đứa cháu, để cho bố mẹ của chúng an tâm đi làm.

Một khi những đứa cháu đã đển tuổi teen, thì chúng không cần ông bà chăm sóc nữa. Ông bà của chúng có thể bắt đầu hưởng nhàn, nhưng cũng có thể bệnh tật kéo đến bất ngờ và phải vào nhà dưỡng lão, vì không thể sống chung với con cái... Dòng nước mắt chảy xuôi chứ chẳng bao giờ quay ngược lại cũng như tình thương của bố mẹ với con, cho dù họ biết là sau này họ chẳng có thể nhờ lại con cái mình, khi già yếu và cần sự chăm nom.

Cũng trong chuyện thời sự ở Canada thì trong chương trình W5 phát hình hôm 2 tháng 3, đài truyền hình CTV đã công bố những cuộc

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

29

THỜI SỰ TRONG TUẦN Toronto thoibao.com

phỏng vấn của phóng viên đài truyền hình này với một số những phụ nữ là “cô dâu ISIS” gốc Canada.

Nhóm khủng bố ISIS đang trên đà bị tận diệt và khoảng 1,500 những phụ nữ ngoại quốc và con cái của họ, đến Syria để tham gia vào nhóm khủng bố này dưới danh nghĩa là những người vợ của những tên khủng bố, đã bị giam giữ ở một nơi biệt lập trong trại tỵ nạn al Hawl ở Syria.

Phóng viên Paul Workman của đài CTV đã phỏng vấn hai trong số những người phụ nữ đến từ Canada: bà Kimberley và bà Aimee.

Lực lượng quân người Kurd, hiện giám sát trại tỵ nạn al Hawl đã sẵn sàng chuyển giao số 1,500 người phụ nữ với con cái của những người này trở về nguyên quán, nhưng liệu những quốc gia này có muốn nhận những người con dâu ISIS? Tổng thống Trump đã tuyên bố là ông sẽ không cho một phụ nữ con dâu ISIS nguyên là người Mỹ, trở lại Hoa Kỳ, trong khi nước Anh tước quốc tịch của một con dâu ISIS nguyên gốc Anh. Bà Aimee nguyên là cư dân ở tỉnh bang Alberta, lấy chồng là người Canada gốc Jordan và đã cải đạo theo đạo Hồi và theo chồng, đem 2 con về Syria. Ông chồng sau đó gia nhập tổ chức ISIS và chết trận.

Bà Aimee được lấy ông chồng thứ nhì cũng là một chiến binh ISIS và cũng chết trận, trong khi bà này có bầu thêm đứa con thứ ba. Tuy nhiên bà Aimee cho biết là bà đã không hối hận vì những quyết định của bà.

Người phụ nữ thứ hai được phỏng vấn là bà Kimberly, năm nay 46 tuổi và có thể là cô dâu ISIS lớn tuổi nhất?

Bà Kimberly nguyên là một sinh viên ngành y tá ở tỉnh bang British Columbia, cải theo đạo Hồi, và sau đó quen một người đàn ông ở Syria qua mạng internet.

Người đàn ông này đã rủ bà Kimberly qua Syria giúp cho các bệnh viện ở xứ này.

Bà này thuận theo và sau đó đã lấy người đàn ông này, một chiến binh ISIS làm chồng.

30

Bà Kimberly đã nói với phóng viên đài CTV là bà ước ao muốn quay lại Canada và sống một cuộc sống thầm lặng, không còn những sôi nổi như trước.

Dường như chính quyền liên bang Canada cũng không sốt sắng lắm cho việc nhận lại những người con dâu của khủng bố quân và con cái của họ?

Cũng trong chuyện thời sự ở Canada thì hôm 6 tháng 3, ông Gerald Butts, cựu phụ tá cao cấp của thủ tướng Justin Trudeau đã ra điều trần trước ủy ban tư pháp hạ viện về chuyện xì căng đan về công ty SNCLavalin.

Như chúng ta đã biết là những ngày trước, bà Wilson Raybould, tổng trưởng bộ cựu chiến binh đã ra điều trần trước ủy ban tư pháp hạ viện và cho biết là khi còn là tổng trưởng tư pháp, đã bị áp lực bởi thủ tướng Trudeau và những nhân vật quan trọng ở phủ thủ tướng, muốn bà này không truy tố công ty SNCLavalin ra tòa về những tội danh hối lộ, khi công ty này trúng thầu cung cấp những công trình xây cất cho xứ Lybia.

Theo luật nếu một công ty Canada bị buộc tội, công ty này sẽ không được quyền tham gia những vụ đấu thầu các công trình xây cất ở Canada trong vòng 10 năm.

Các viên chức trong chính quyền và văn phòng thủ tướng Trudeau lo ngại là nếu chuyện bị buộc tội xảy ra, công ty SNC-Lavalin có thể sẽ phải cắt giảm nhân viên: hiện nay công ty này có 9 ngàn nhân viên và trụ sở chính ở thành phố Montreal, nơi thủ tướng Trudeau là dân biểu đại diện.

Theo lời khai của ông Butts thì ông cũng như các nhân viên trong văn phòng thủ tướng, không ép buộc bà Raybould mà chỉ đưa ra những ý kiến và tùy bà này quyết định.

Vụ xì căng đan SNC-Lavalin đã tổn hại đến tiếng tăm của thủ tướng Trudeau và đảng Tự Do, và đảng này có nguy cơ bị thua phiếu đảng Bảo Thủ của thủ lãnh Andrew Scheer trong cuộc bầu cử dân biểu sắp diễn ra vào tháng 10 năm nay.

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Chuyển qua chuyện thời sự về những tổ chức lường gạt ở Canada thì theo những tin tức loan báo hôm 1 tháng 3, cảnh sát Hoàng Gia RCMP của Canada đã phối hợp với các cơ quan an ninh của Ấn Độ, phá vỡ những tổ chức giả danh cơ quan thuế vụ Canada, CRA, để lường gạt những cư dân ở Canada.

Theo những tin tức vừa loan báo, hàng chục những kẻ gian đã bị bắt giữ ở những trung tâm nhận điện thoại bất hợp pháp (illegal call centres) ở Ấn Độ.

Trong khoảng từ tháng 9 năm ngoái 2018 cho đến tháng 1 năm nay 2019, các cơ quan an ninh đã phá vỡ gần 40 trung tâm nhận điện thoại bất hợp pháp ở nhiều thành phố ở Ấn Độ, và khoảng 60 nghi can bị bắt giữ.

Những tổ chức tội ác này điện thoại đến những cư dân ở Canada giả danh là nhân viên sở thuế vụ liên bang, nói là những người này còn thiếu thuế và nếu không muốn bị bắt đi tù, thì hãy mau mau nộp thuế.

Nhiều người nhẹ dạ tin thật, chúng bèn bảo những người này ra ngoài những thương xá, mua thẻ quà tặng (gift cards) và đọc cho chúng nghe những con số mật mã của những thẻ quà tặng này. Nhiều kẻ gian còn bảo những nạn nhân phải trả tiền bằng tiền... ảo!

Theo những dữ kiện của cơ quan chống lường gạt liên bang, CAFC, trong năm 2018 có 1,500 người Canada bị những băng đảng tội ác giả danh nhân viên sở thuế lừa và số tiền bị lường gạt lên đến 6 triệu dollars.

Chuyển qua chuyện thời sự cộng đồng thì theo tin của báo Business Week, trong cuộc họp thượng đỉnh lần thứ hai với nhà lãnh đạo Kim Jong un của Bắc Hàn, tổng thống Trump đã chọn Việt Nam, vì là một công hai chuyện, ngoài việc thương thảo đòi Bắc Hàn hủy bỏ những vũ khí nguyên tử, còn là chuyện thương thảo với các viên chức trong chính quyền Việt Nam, để yêu cầu họ nhận lại hàng ngàn người Việt đang bị các cơ quan an ninh Hoa Kỳ bắt giữ và chờ trục xuất về Việt Nam.

Tại tiệm bánh mì Chợ Cũ trong thành phố Westminster, ở tiểu bang California, một người con của chủ nhân tiệm bánh mì này là ông Andy Trịnh năm nay 42 tuổi, lo lắng là có thể ông Trump sẽ thành công trong việc thuyết phục nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam nhận lại ông Trịnh và 8,700 người Việt khác mà tòa Bạch Ốc đang tìm cách trục xuất về Việt Nam. Các tổ chức trong cộng đồng, nhiều luật sư cũng như nhiều dân biểu và thượng nghị sĩ Mỹ đang có những nỗ lực ngăn cản ông Trump hủy bỏ thỏa hiệp di trú giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, được cựu tổng thống George W. Bush ký kết vào năm 2008.

Thỏa hiệp này không cho phép Hoa Kỳ trục xuất những người gốc Việt, đến Mỹ trước tháng 7 năm 1995, là thời gian Hoa Kỳ và Việt Nam thiết lập những quan hệ ngoại giao trở lại.

Tuy nhiên theo tổng thống Trump thì thỏa hiệp này không áp dụng cho những người Việt có tiền án? Ông Andy Trịnh cùng gia đình là những thuyền nhân đến Mỹ cùng với gia đình vào năm 1979. Từ đó cho đến nay, ông Trịnh đã sống cùng với bố mẹ và 6 chị em gái ở Little Saigon.

Vào năm 2017, ông Trịnh đã bị tù 11 tháng về tội trồng cần sa, và việc trồng cần sa được chính quyền tiểu bang California hợp thức hóa vào tháng 1 năm 2018, trong lúc ông Trịnh vẫn còn ngồi trong tù.

Hàng ngàn những người Việt cũng ở trong những trường hợp tương tự như ông Trịnh: đang hồi hộp lo lắng không biết sẽ bị trục xuất về Việt Nam lúc nào?

Hiện có những áp lực của chính quyền Mỹ buộc chính quyền cộng sản Việt Nam phải nhận những người Việt mà Hoa Kỳ muốn trục xuất.

Chính quyền Việt Nam có thể sẽ phải nhận những người Việt này, để đổi lại những ủng hộ của chính quyền Mỹ trong nguy cơ của cuộc chiến tranh giữa Việt Nam và Trung quốc, có thể bùng nổ bất cứ lúc nào?

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

31

KINH TẾ TÀI CHÁNH

Toronto thoibao.com

Ngân hàng trung ương Canada không thay đổi mức

lãi suất

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Ottawa: Theo đúng như dự đoán, sau cuộc họp định kỳ diễn ra vào ngày thứ Tư 6 tháng 3, thống đốc ngân hàng trung ương Canada đã không thay đổi mức lãi suất căn bản: vẫn ở mức 1.75 phần trăm kể từ tháng 10 năm ngoái 2018 cho đến nay, sau khi các thống đốc ngân hàng đã cho gia tăng mức lãi suất này 5 lần bắt

đầu từ năm 2017.

Theo sở thống kê Canada thì mức gia tăng kinh tế trong tài khóa thứ tư của năm 2018, chỉ gia tăng có 0.1 phần trăm. Nền kinh tế Canada đang chậm bước tiến do ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới cũng không còn tăng trưởng mạnh như những năm trước.

Thống đốc của ngân hàng trung ương Canada

32

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Việc ngân hàng trung ương Canada không cho gia tăng mức lãi suất căn bản, là nỗi mừng của nhiều người: những người đang có nợ nhà, nợ xe, nợ thẻ tín dụng, vì những lãi suất nợ nhà, nợ xe sẽ không tăng.

GIÁM ĐỐC MỘT CHI NHÁNH NGÂN HÀNG BA LAN BỊ BẮT VÌ GIÚP MAFIA VIỆT RỬA TIỀN Warsaw: Trong hôm thứ Tư ngày 6 tháng 3, giám đốc một chi nhánh ngân hàng ở thành phố Warsaw, Ba Lan đã bị bắt giữ vì bị buộc tội giúp những băng đảng Mafia Việt Nam rửa tiền và số tiền lén lút chuyển lên đến hàng trăm triệu Mỹ kim.

Theo những nguồn tin báo chí thì ông giám đốc chi nhánh ngân hàng này đã trợ giúp các băng đảng tội ác Việt Nam rửa tiền, để nhận khoảng 20 ngàn Mỹ kim.

Các nguồn tin báo chí cũng cho hay là các băng đảng mafia Việt đã

thiết lập các công ty ma với mục đích chuyển lợi nhuận ra ngoài Ba Lan. Số tiền mà ông giám đốc chi nhánh ngân hàng giúp cho băng đảng mafia Việt chuyển lậu lên đến 240 triệu Mỹ kim và 130 triệu euro.

Các băng đảng Việt đã thiết lập 6 công ty ảo trên mạng, để dùng vào mục đích rửa tiền.

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

33

KINH TẾ TÀI CHÁNH

Toronto thoibao.com

NHỮNG NGƯỜI GIÀU CÓ Ở VIỆT NAM DI DÂN QUA HOA KỲ BẰNG DIỆN EB-5.

New York: Theo báo Wall Street Journal thì các công ty đầu tư địa ốc Hoa Kỳ đang chú ý đến số tiền đầu tư của những di dân gốc Việt qua Mỹ bằng diện đầu tư EB-5.

Trong năm 2018, có 693 người Việt Nam qua Mỹ bằng thông hành EB-5.

Cũng theo báo Wall Street Journal, trong khi số người Trung quốc đến Mỹ bằng diện EB-5 sút giảm, thì số người Việt di dân đến bằng con đường này lại gia tăng.

Theo chương trình này, các nhà đầu

34

tư nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực bất động sản hoặc vào những ngành nghề có thể tạo công ăn việc làm ở Mỹ sẽ được nhận thẻ xanh để lưu trú dài hạn.

Hiện nay, khoảng 20% vốn đầu tư vào bất động sản ở Hoa Kỳ theo chương trình EB-5 đến từ Việt Nam, chỉ sau Ấn Độ, 25% và Trung Quốc, 30%, theo thống kê của Quỹ Nhập cư Mỹ (U.S. Immigration Fund).

Chương trình EB-5 quy định một nhà đầu tư nước ngoài phải đầu tư vào Hoa Kỳ tối thiểu 1 triệu đôla, hoặc 500,000 đôla ở vùng nông thôn, và tạo việc làm cho 10 người lao

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

động trở lên trong mỗi dự án ở Mỹ.

Các cơ quan chính phủ Mỹ cho hay tới 10,000 thị thực thuộc diện EB-5 có thể được cấp cho công dân nước ngoài mỗi năm.

LỖI LẦM QUAN TRỌNG NHẤT CỦA NHỮNG NGƯỜI VỪA MUA NHÀ New York: Theo kết quả cuộc khảo cứu của mạng tài chánh BankRate phổ biến hôm 2 tháng 3, ì lỗi lầm quan trọng nhất của những người mua nhà lần đầu tiên là không ước tính được những chi phí mà họ phải trả sau khi ký giấy mua nhà.

Nhiều người nhất là những gia đình

trẻ, đã nghĩ là mua nhà, thì bỏ ra từ 5 phần trăm cho đến 25 phần trăm tiền đặt cọc, và sau đó là trả tiền nợ nhà hàng tháng.

Chuyện mua nhà không giản dị như thế. Người mua sau đó sẽ phải trả tiền thuế thổ trạch, tiền gắn điện nước, tiền mua thêm bàn ghế giường chiếu cho hợp với căn nhà mới, tiền sửa chữa, tiền mua bảo hiểm nhà và tiền tân trang lại ngôi nhà hàng năm.

Theo kết quả của cuộc thăm dò dân ý của mạng Bank Rate thì 44 phần trăm những người được hỏi ý kiến cho biết là đã hối hận khi mua nhà mà không biết về những chi phí cho việc

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

35

KINH TẾ TÀI CHÁNH

Toronto thoibao.com

gìn giữ và sửa chữa căn nhà ngay sau đó.

Cũng theo kết quả của cuộc thăm dò ý kiến thì phần lớn người mua nhà, nhất là những người trẻ, sau khi mua nhà, số tiền mà họ còn dư lại trong trương mục tiết kiệm chỉ còn $5,200, trong khi những chi phí mà họ phải trả trong những ngày sau đó, cao hơn con số $5,200 này.

Theo những ước tính của các nhà chuyên môn, sau khi mua nhà, người mua cần phải có thêm mộtsố tiền mặt từ 1 phần trăm cho đến 4 phần trăm trị giá căn nhà, để cho những chi phí về thuế và sửa chữa: mua một căn nhà trị giá nửa triệu dollars, thì ngoài tiền down, người mua còn cần có thêm ít nhất từ 5 ngàn dollars cho đến 20 ngàn dollars.

NỀN KỸ NGHỆ ĐỊA ỐC VANOCUVER TIẾP TỤC SÚT GIẢM Vancouver: Theo những tin tức loan báo thì trong tháng hai vừa qua, nền kỹ nghệ địa ốc ở vùng thủ phủ Vancouver tiếp tục sút giảm, khi số người đăng bảng bán nhà gia tăng, trong khi những người mua lại chần chờ chưa muốn mua.

Theo bản công bố của hội đồng

địa ốc vùng đại thủ phủ Vancouver thì trong tháng hai năm nay, số nhà độc lập bán được đã sút giảm 28 phần trăm, so với số nhà bán được trong tháng hai năm ngoái. Giá nhà bán được cũng giảm 9.7 phần trăm trong vòng 1 năm và ở mức $1,443,100.

Nếu tính chung tất cả mọi loại nhà, thì số nhà bán được trong vùng đại thủ phủ Vancouver trong tháng hai, đã giảm 32.8 phần trăm so với tháng hai năm ngoái, và giá bán trung bình giảm 6.1 phần trăm và ở giá $1,016,600.

CÔNG TY BÁN QUẦN ÁO GAP SẼ ĐÓNG CỬA 230 CỬA TIỆM Toronto: Theo những tin tức loan báo hôm 1 tháng 3, công ty bán quần áo Gap cho biết là sẽ cho đóng cửa 230 cửa tiệm trong vòng 2 năm sắp tới, và trong số 230 cửa tiệm này, sẽ có nhiều cửa tiệm ở Canada.

Theo phát ngôn viên của công ty này, việc đóng 230 cửa tiệm sẽ giúp Gap tiết kiệm được 90 triệu Mỹ kim hàng năm.

Phát ngôn viên của công ty Gap cho biết công ty này tìm cách đổi mới việc tiếp thị để phát triển trong tương lai.

Công ty Gap sẽ chia thành hai công ty: một công ty với những cửa tiệm có tên là Old Navy, và công ty thứ nhì với Gap, Banana, Republic, Athleta, Intermix và Hill City.

THUẾ CÓ THỂ GIA TĂNG 20% CHO CƯ DÂN TORONTO Toronto: Theo những nghiên cứu của trung tâm khảo cứu của trường đại học Ryerson vừa phổ biến, chính quyền thành phố Toronto có thể sẽ phải gia tăng thuế 20 phần trăm, để có tiền trang trải cho các chi phí sửa chữa lại đường phố cầu cống, và các phương tiện phục vụ cho dân số ngày một gia tăng.

Tuy nhiên bản tường trình cũng cho là việc gia tăng 20 phần trăm thuế có thể được chia ra cho nhiều năm.

Theo giáo sư Frank Clayton, tác giả bản khảo cứu của trung tâm khảo cứu của trường đại học Ryerson thì chính quyền thành phố Toronto đã phải đối phó những khó khăn trong việc sửa sang hạ tầng cơ sở và thiết lập thêm những hạ tầng cơ sở cho những di dân mới đến.

Tưởng cũng nên nói thêm là ngân sách của thành phố Toronto trong năm 2019 lên đến 13.46 tỷ dollars.

Riêng trong vùng đại thủ phủ Toronto bao gồm các thành phố như Toronto, Mississauga, Brampton, Oshawa... thì cư dân trong thành phố Toronto đóng thuế thổ trạch thấp nhất: 2.74 phần trăm số lợi tức , so với mức thuế thổ trạch trung bình trong vùng đại thủ phủ Toronto là 3.5 phần trăm.

CƯ DÂN NHỮNG THÀNH PHỐ TỐN NHIỀU THÌ GIỜ CHO VIỆC DI CHUYỂN NHẤT Toronto: Theo tin của sở thống kê Canada vừa phổ biến, dựa trên những

36

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

dữ kiện thâu lượm được trong năm 2016, thì cư dân của nhiều thành phố ở Canada đã phải bỏ ra trên 1 tiếng đồng hồ để đi làm, và nếu cộng thêm lượt đi và lượt về thì những cư dân các thành phố này đã phải bỏ ra trên 2 tiếng đồng hồ một ngày cho việc di chuyển, hoặc bằng xe hơi hay bằng các phương tiện chuyên chở công cộng.

Cư dân của thành phố Oshawa là những người phải tốn nhiều thời giờ.

Theo thống kê thì 21.3 phần trăm những người ở thành phố Oshawa đã phải bỏ ra trên 1 tiếng đồng hồ cho một lượt đi làm. Đứng hàng thứ nhì là cư dân ở thành phố Barrie, với 18.3 phần trăm những người ở thành phố này phải tốn trên 1 tiếng đồng hồ cho một chuyến đi làm.

17.2 phần trăm cư dân ở Toronto phải tốn trên 1 tiếng đồng hồ cho một lượt đi. Đứng hàng thứ tư là thành phố Hamilton, với 12.3 phần trăm cư dân thành phố này phải tốn trên 1 tiếng đồng hồ đi đến sở làm.

CHÍNH QUYỀN LIÊN BANG ÂN XÁ CHO NHỮNG NGƯỜI BỊ TỘI TÀNG TRỮ CẦN SA

Ông Ralph Goodale

Ottawa: Trong hôm 1 tháng 3, chính quyền liên bang đã đệ trình dự luật C-93 để ân xá cho những người từng bị buộc tội tàng trữ cần sa những năm trước. Ông Ralph Goodale, tổng trưởng an ninh công cộng đã cho biết là chính quyền liên bang qua dự luật C-93 sẽ ân xá cho những ai phạm tội một lần về việc tàng trữ cần sa.

Những người xin ân xá sẽ không phải đóng tiền lệ phí $631 và cũng không phải chờ 5 năm như luật đã định trước đây.

Cần sa đã được hợp thức hóa thì chính quyền liên bang cũng không có lý do gì duy trì danh sách những người gọi là có tiền án về việc lưu trữ cần sa.

NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

37

TIN CỘNG Toronto ĐỒNG thoibao.com

Thể lệ nhận và đăng tin Cộng đồng 1. Nội dung tin Cộng đồng xin ngắn, gọn, rõ ràng, viết bằng font tiếng Việt. Xin gửi e-mail về địa chỉ: tincongdongthoibao@gmail.com 2. Các dịch vụ phục vụ Cộng đồng sẽ được đăng tải cách 3 tuần một lần và tùy thuộc vào số trang dành cho đề mục tin Cộng đồng.

3. Tùy theo tính chất và thời gian tính của bản tin, tòa soạn sẽ sắp xếp thứ tự ưu tiên đăng tải. Tuy nhiên, chỉ đăng tối đa trong 3 kỳ báo.

4. Hạn chót nhận bản tin Cộng đồng hằng tuần là 6:00pm Chủ nhật. Đại nhạc hội Thời Báo 2019 Quỹ Cộng Đồng Thời Báo trân trọng thông báo: Đại nhạc hội Thời Báo 2019 sẽ được tổ chức tại Living Arts Center – Hammeron Hall, 4141 Living Arts Drive, Mississauga ON L5B 4B8 vào ngày Thứ Bảy 01 tháng 06 năm 2019 từ 7:00pm đến 11:30pm, với sự góp mặt của MC Nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn và các ca sĩ: Hương Lan, Don Hồ, Ngọc Anh, Dương Triệu Vũ, Mai Thiên Vân, Như Ý và Hoàng Anh Khang cùng ban nhạc The Liberty.

Quý đồng hương muốn biết thêm chi tiết về bảo trợ hay đặt vé trước, xin liên lạc VP Thời Báo: (416) 9258607 Hội Người Việt Toronto *Đêm Văn nghệ Dạ vũ gây quỹ

38

ủng hộ Lễ Thượng kỳ Cộng đồng và Tưởng niệm Quốc Hận 2019 do các hội đoàn trong cộng đồng và vùng phụ cận tổ chức vào ngày 27/04 tại Toronto City Hall. Thời gian: Thứ Bảy 30/03 từ 6:30pm đến 12:30am tại Anapilis Hall, 2185 Stavebank Rd., Mississauga ON L5C 1T3. Giá vé: VIP $50, Gold $40, Regular $30.

Mọi ủng hộ về tài chánh sẽ được cấp giấy khai thuế. Liên lạc: Vũ Hưng (416) 875-5705, Nguyễn Duy (416) 618-7306, Văn Khang (647) 9753789, Ái Ly (416) 873-6876, Diễm Hương (647) 384-6516. Vé có bán tại 2 văn phòng HNV Toronto, 1364 Dundas St. W. (416)-536-3611 và 3585 Keele St., Unit 13 (416) 6368887. *Đại hội đồng thường niên sẽ được tổ chức vào ngày Chủ nhật 16/06 từ

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

10:30am đến 2;00pm tại VP/North York, 3585 Keele Street, Unit 13. Để lấy đơn gia nhập hội viên xin vào mạng www.vatoronto.ca/vn/form. php hay liên lạc HNV Toronto: (416) 536-3611, (416) 636-8887. Để được bầu cử ngày 16/06, hội viên mới cần gia nhập Hội và đóng niên liễm trước 5:00pm ngày thứ năm 16/05. *Hội viên thường trực muốn ứng cử vào HĐQT, liên lạc Ủy ban Đề cử và Phát triển Hội: email AGM@ vatoronto.ca,. Để nhận mẫu đơn và Điều lệ HNV Toronto, xin vào mạng www.vatoronto.ca/vn/form.php. Đơn ứng cử gửi về: email AGM@ vatoronto.ca, hoặc HNV Toronto 1364 Dundas St. W. Toronto, ON M6J 1Y2. Hạn chót nộp đơn ứng cử: Ngày 19/04 trước 4:00pm. *Lớp tập Tai Chi: Thứ Ba và thứ Năm từ 9am đến 10am tại 1364 Dundas St. W. Liên lạc ghi danh: Võ Bá Thọ (416) 769-0173, VP/HNV (416) 536-3611. *Lớp tập Khí công: Thứ Ba và thứ Sáu từ 7pm đến 9pm tại 3585 Keele St, unit 13. Liên lạc ghi danh: Tư Trịnh (416) 826-0855, VP/HNV (416) 636-8887. *Dịch vụ “Tư Vấn Nghiện Cờ Bạc” nhằm giúp cho các cá nhân và thân nhân trong gia đình hiểu rõ tác hại của cờ bạc. Liên lạc chi tiết: (416)

567-3625 hoặc 1(866) 330-7255.

Hội Phụ Nữ VN Toronto *Sẽ phối hợp với Hội Người Việt Toronto, Hội Bảo tồn Văn hóa Hùng Vương Toronto, Hội Cựu SVSQ/TB Thủ Đức tổ chức Lễ Tưởng niệm Hai Bà Trưng tại Oakdale Community Centre, 350 Grandravine Dr. vào lúc 1:00pm ngày thứ Bảy 16/03. Liên lạc chi tiết: (647) 723-2165. *Sẽ tổ chức 5 đợt trại hè 2019 cho thiếu nhi: Đợt 1: từ 15/7 đến 19/7; Đợt 2: từ 22/7 đến 26/7; Đợt 3: từ 29/7 đến 2/8; Đợt 4: từ 12/8 đến 16/8; Đợt 5 từ: 19/8 đến 23/8. Lệ phí: $90/1 người/1 đợt. Hạn chót ghi danh cho các đợt 1, 2 và 3: Ngày 12/07.

Hạn chót để ghi danh cho các đợt 4 và 5: Ngày 30/07. Liên lạc: Cherie Nguyễn (647) 723-2165, cnguyen@ vwat.org. *Cần thiện nguyện viên cho trại hè thiếu nhi. Liên lạc: cnguyen@vwat. org. Học sinh sẽ được xác nhận số giờ làm thiện nguyện. *Giúp thông dịch tại bệnh viện, bác sĩ chuyên khoa cho cao niên trên 55 tuổi. Gọi trước ngày hẹn 5 ngày.

Liên lạc: Thu Lê (647) 723-2165 x 114. *Hội thảo: Ngăn ngừa và điều trị bệnh gan: 10am – 12pm ngày thứ ba 19/03. Diễn giả của Canadian Liver

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

39

TIN CỘNG Toronto ĐỒNG thoibao.com Foundation. *Lớp tiếng Anh: Thứ bảy từ 1:00pm- 3:00pm. Liên lạc: Thảo Phạm (647) 723-2165 x 115 (thứ bảy), Email: tpham@vwat.org Lớp luyện thi quốc tịch: Thứ bảy từ 3:00pm- 5:00pm. Liên lạc Chiểu Nguyễn (647) 723-2165 x113- Email chieunguyen@vwat.org. *Nhận khai thuế miễn phí vào thứ Hai và thứ Năm cho người mới tới và người có thu nhập thấp. Liên lạc: Thủy Nguyễn (647) 723-2165 x 112. *Chương trình cho cao niên: Thể dục theo nhạc: Thứ Ba (9:00am9:45am), Thứ Sáu (9:15am-10:45am).

Lớp Càn Khôn Thập Linh: Thứ Hai, Thứ Tư từ 10:00am-12:00pm.

Hội Người Việt Kitchener *Sắp tới kỳ bầu lại ban Chấp hành Hội. Để có thể ứng cử, xin hãy gia nhập hội viên 90 ngày trước ngày bầu cử. Ứng viên cần có một người trong ban chấp hành đương nhiệm giới thiệu. *Ngày thứ Bảy 16/03 từ 1:00pm03.00pm sẽ có buổi hướng dẫn và thực hành tự chữa các bệnh thoái hóa vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa, đau đầu gối, rối loạn tiền đình, tê thấp chân và tay, ù tai, kết hợp theo phương pháp Bấm huyệt, Khí công và Vật lý trị liệu. Để tiện việc hướng dẫn, nên đi

40

theo cùng với một thân nhân trong gia đình. Liên lạc: chị Hoàng (519) 807-7534. *Khai thuế miễn phí cho các gia đình có thu nhập thấp vào sáng Chủ nhật từ 10:00am-12:00pm. Liên lạc VP/Hội để lấy hẹn trước. *Lớp hướng dẫn thi nhập tịch: Chủ nhật từ 10:00am đến 12:00pm. Liên lạc: (519) 650-2517. *Dạy Toán từ lớp 7 trở xuống: Thứ Bảy từ 11: 00am đến 1:00pm tại VP Hội. Miễn phí- Hướng dẫn thi bằng viết lái xe, có tài liệu tiếng Việt *Tặng hộp quà “Welcome Pack” cho những người mới định cư sau ngày 1/1/2014, trên 18 tuổi. Liên lạc: Cô Hoàng (519) 893-3139, (519) 807-7534. *Lớp Line Dance: Chủ nhật từ 2:00pm tới 4:00pm. Liên lạc: Minh Trang (519) 579-4081. *Điền các mẫu đơn xin trợ cấp xã hội, hưu trí, tiền già, tiền bệnh, xin việc làm, nhà ở của chánh phủ.

Liên lạc VP Hội: Thứ Tư từ 1:00pm3:00pm- Các ngày khác: Từ 3:00pm đến 6:00pm- Thứ Bảy từ 10:00am đến 3:00pm. Liên lạc V/P Hội: (519) 954-l473. Ngoài giờ, xin liên lạc (519) 893-3139 hoặc (519) 748-4911. Địa chỉ VP/Hội: 114-265 King St.E. Kitchener. Email: kw.vna75@gmail. com

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

*Cư dân Guelph cần những dịch vụ của Hội, liên lạc: Cô Qui Lam (LiLy): (519) 836-2222 Ext: 222. Sở Di Trú Guelph (Immigration Services - Guelph Wellington) 104 Dawson Rd. #102, Guelph ON N1H 1A6.

Nhóm “Sống vui sống khỏe” sinh hoạt thứ Sáu từ 1:00pm đến 3:00pm tại West End Centre. *Trường Việt ngữ tại thành phố Cambridge vẫn còn nhận học sinh. Ghi danh tại trường Hespeler Public School, 300 Winston Blvd., Cambridge, ON N3C 3J6. Liên lạc chi tiết: Cô Thu Trinh (519) 2403281.

Trung tâm Cộng đồng Mississaga *Ngày 06/04: Khai thuế miễn phí cho người có thu nhập thấp. Liên lạc Trung tâm: (905) 891-3825 để biết thêm chi tiết và ghi danh. *Phát tặng phẩm cho người mới định cư (dưới 3 năm). Xin đem theo thẻ thường trú. *Giúp điền đơn và hướng dẫn thi quốc tịch, trợ giúp các thủ tục cần thiết cho đồng bào. Dịch vụ miễn phí, liên lạc TT để lấy hẹn: (905) 891 3825. *Sinh hoạt trung tâm: Thứ tư: Tài chi (3:30pm - 4:30pm), Thứ bảy: Belly dance (9:00am- 10:00am),

Line dance (10:00am – 12:00pm), lớp kèm Toán (1:00pm – 2:30pm); Anh Văn (2:30pm- 4:00pm); Chủ nhật: Càn Khôn Thập Linh (9:30am11:30am); Vi tính căn bản (10:00am11:30am); Đàn dân tộc (11:30am1 : 3 0 p m ) ; K a r a o k e ( 11 : 4 5 a m -1:15pm); Khiêu vũ Ballroom/Latin (12:00pm-3:00pm); Keyboard, Guitar (1:30pm-3:00pm); Pháp văn (1:30pm-3:00pm). *Anh văn từ lớp 1 đến lớp 7 cho thường trú nhân. Có cấp vé xe bus và giữ trẻ miễn phí. *Niên học 2018-2019: Các lớp ghi danh cho đến 31/03 (trừ lớp tín chỉ).

Xin quý phụ huynh hãy ghi danh cho đủ số lượng để duy trì các lớp học tiếng Việt cho các em. http://www.peelschools.org/ adulteducation/intllanguages/Pages/ default.aspx. Liên lạc chi tiết: (905) 891-3825.

Hội Cựu Quân Nhân QLVNCH Ontario Tiếp tục truyền thống đã được gìn giữ trong 30 năm qua và được sự yểm trợ của 32 đoàn thể, tổ chức chính trị vùng GTA, ở các tỉnh bang, hội đoàn quân đội trong và ngoài Canada (sẽ tiếp tục cập nhật thêm các Hội đoàn tham gia vào BTC trong thời gian tới), Hội Cựu Quân Nhân

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

41

TIN CỘNG ĐỒNG

Toronto thoibao.com

QLVNCH Ontario, sẽ phối hợp với các hội đoàn quốc gia đồng tổ chức lễ Thượng kỳ Quốc hận 30 tháng 4 năm 2019 tại các địa điểm sau: *Tại Toà Thị Chính Brampton: Ngày thứ Bảy 20/04 (thay vì ngày Chúa nhật 21/04 như đã thông báo trước đây, vì 21/4 là ngày lễ Phục sinh nên City Hall Brampton đã đề nghị đổi lại vào ngày thứ Bảy 20/04). *Tại Toà Thị Chính Mississauga: Ngày thứ Bảy, 27/04 *Tại Toà Thị Chính Toronto (đúng ngày 30/4): Thứ Ba, 30/04 *Tại Queen’s Park – Nghị viện Tỉnh bang Ontario: Ngày Chúa nhật 28/04 (hiện đang liên lạc). *Lá Quốc kỳ Việt Nam Cộng Hòa, biểu tượng của người Việt tỵ nạn Cộng sản, sẽ được thượng kỳ tại kỳ đài thành phố Toronto và Mississauga và sẽ phất phới tung bay trong 24 giờ tại hai địa điểm này. Riêng tại thành phố Brampton, lá Cờ vàng sẽ ngạo nghễ trên kỳ đài Tòa Thị chính liên tục trong 10 ngày từ ngày 20/04 đến ngày 30/04. Kính mời quý đồng hương, hội đoàn, tổ chức chính trị tham dự đông đảo. Liên lạc Ban Tổ chức: Toronto: Đồng Văn Minh (519) 635-2493 – Mississauga: Lưu Đức Phụng (647) 855- 2208, Julia (647) 272-4665- Queen’s Park: Lương Tuyến (289) 689- 2862, Đỗ Kỳ Anh

42

(416) 417-8098- Brampton: Vũ Đắc Chính ( 416) 526-0106, James Huy Nguyễn (416) 738-3261.

Hội Cao Niên Việt-Nam Toronto Buổi sinh hoạt tháng 3 và mừng sinh nhật các Cụ có ngày sinh trong tháng 2 và tháng 3 sẽ được tổ chức lúc 1:30pm ngày thứ Bảy 16/03, tại trụ sở Hội Người Việt, 1364 Dundas St. West, Toronto, ON. M6J 1Y2. Đông y sĩ Trần Tư Luật sẽ bắt mạch và châm cứu cho các Cụ. Diễn giả Mục Sư Trần An Ninh sẽ nói chuyện về đề tài “Phước hạnh của đau khổ” Hội Cao Niên Việt Nam Mississauga Buổi sinh hoạt hàng tháng sẽ được tổ chức từ 1:30pm đến 4:30pm ngày thứ Bảy 23/03 tại 377 Burnhamthrope Road East, Unit 116. Lớp Càn khôn thập linh căn bản vẫn do thầy Cường hướng dẫn. Liên lạc: (905) 212-7164.

Hội Cao Niên Việt Nam North York Sinh hoạt Chủ nhật hàng tuần: Từ 10:00am- 11:00am: Thể dục Zumba- 11:15am- 12:15pm: Tài Chi. Line dance: Thứ hai, thứ sáu 7:00pm-9:00pm. Chúa nhật 24/03.

12:15pm-1:30pm, sinh nhật hôị viên có ngày sinh trong tháng 3. Liên lạc:

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Cô Phụng (905) 823-6854. Liên lạc Hội: Sinh Ma (416) 629-9199- Email: vietseniornorthyork@gmail.com. Địa điểm sinh hoạt: 23 Grandravine Drive, North York.

Hội Cờ tướng Việt Nam North York Sẽ tổ chứ c giả i cờ tướ ng và o ngà y thứ Bả y 16/03 từ 10:00am đến 6:00pm tại số 4401 Jane Street, Driftwood Community Center. Lệ phí tham dự $10/ mỗi kỳ thủ. Liên lạc ghi danh: Sơn (416) 988-0831 Hội Cựu Quân Nhân gây quỹ tổ chức lễ Thượng kỳ Để có kinh phí tổ chức các lễ Thượng kỳ vào tháng 4, Hội Cựu Quân Nhân QLVNCH Ontario và các Hội đoàn bạn sẽ tổ chức một buổi gây quỹ vào lúc 6:00pm, ngày thứ Bảy 16/03 tại The Army- Navy- Air Force Veteran Club, 765 Third St. Mississauga. L5E 1B8. Vé ủng hộ $35 (gồm Buffet và dạ vũ). Văn nghệ do ca sĩ Phạm Trí (Hoa Kỳ), các ca sĩ Toronto và vùng phụ cận đảm trách, Ban nhạc Sunrise, Âm thanh Nguyên Khang. Liên lạc: Trưởng BTC: Lê Hùng (416) 629-5668 – Phó BTC Đỗ Dạn (647) 606-8456 -TTK/BCH Lương Tuyến (289) 689-2862.

Đặc san “Tháng Tư Đen” Hội Người Việt Toronto và các hội đoàn vùng phụ cận sẽ thực hiện một E-Book (báo Điện tử) chủ đề “Tháng Tư Đen”, phát hành vào ngày 15/04 để phổ biến trên các diễn đàn, trang mạng. E-Book “Tháng Tư Đen” gồm những bài bình luận, truyện ngắn, tùy bút, thơ, nhạc nói lên những sự đau thương, mất mát do biến cố “Tháng Tư Đen” gây ra từ năm 1975 đến nay.

Sẽ có những trang giới thiệu các tổ chức, hội đoàn bảo trợ, quảng cáo các dịch vụ trong cộng đồng. Số tiền nhận được từ các nhà bảo trợ, quảng cáo sẽ góp vào quỹ tổ chức Lễ Thượng kỳ Cộng đồng ngày 27/04.

Liên lạc: Đặng Hoàng Sơn <dang_ hoang_son@yahoo.com>. Hạn chót nhận bài: Ngày 01/04.

Hội Vinh Sơn Canada Dạ vũ gây quỹ giúp người nghèo bất hạnh nơi quê nhà không phân biệt tôn giáo sẽ được tổ chức vào ngày thứ Bảy 01/06 từ 6:00pm- 12:30am tại Preet Palace Banquet Hall 5835 Kennedy Rd, Mississauga L4Z 2G3 với MC ca sĩ Đoan Nguyên, các ca sĩ: Phạm Trí (USA), Trần Đình Tú, Kim Trang, Nguyệt Cầm, Kim Thoa, Lisa Hoàng Trang (giọng ca Vàng 2019), Nhóm Hợp ca Phương Nam, ban nhạc Black Planet, Âm

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

43

TIN CỘNG Toronto ĐỒNG thoibao.com thanh: Nguyễn Luận & DJLanner.

Giá vé: $40 (Dinner lúc 7:00pm).

Liên lạc vé: Hoà Phạm (416) 8375057, Nam Phương (416) 807-1712, Tuyết Vân (647) 707-8779. Bảo trợ, đóng góp từ $20.00 trở lên sẽ được cấp biên lai khai thuế. Liên lạc: Cường Hoa (647) 686-6234, email: hoivinhsoncanada@gmail.com. Cha Linh Hướng: Linh mục JB. Đặng Kim Đoài, CM (716) 245-1001, (716) 286-8407.

Lớp thể dục dưỡng sinh Khai Tâm Tiếp tục nhận học viên mới dưới sự hướng dẫn của bác sĩ Dương Huỳnh Nguyên. Sau phần thể dục dưỡng sinh sẽ có Tài Chi dance, trau dồi y học thường thức và ấn huyệtChủ nhật: 1:30pm-3:30pm, lầu 2, 23 Grandravine Community Center, North York.

Liên lạc: Cô Xuân (416) 614-8006.

Trang nhà: https://sites.google.com/ site/cktltoronto/home.”

Nhóm Tiếng Nước Tôi Để tạo điều kiện cho các em học hỏi thêm về ngôn ngữ, địa lý, văn hoá và lịch sử Việt Nam, sẽ tổ chức cuộc thi Đố Vui Để Học vào ngày 31/03 dành cho các em từ lớp 3 đến lớp 12 trong vùng GTA. Học sinh các lớp Việt ngữ hoặc được dạy tiếng Việt ở nhà, đều có quyền ghi tên dự thi.

(Cần photo ID hoặc Thẻ học sinh có hình). Hạn chót ghi tên dự thi: Ngày 15/03. Giải nhất: 1 cái mini Ipad, giải nhì: 1 cái headphones, giải ba: $100.

Liên lạc chi tiết, ghi tên dự thi hoặc bảo trợ cuộc thi: cô Kim Uyên (905) 891-3825 ext. 102, email vccmis01@ rogers.com, Công Thuận (647) 9280787, email: thuanle777@hotmail. com Hội Thánh Tin Lành Đắc Thắng VN Lễ Phục Sinh sẽ được tổ chức vào ngày 21/04 lúc 2:00pm- Lớp học Kinh Thánh tại Jane & Steele – Thứ Năm 7:30pm- Mississauga: Thứ Sáu 8:00pm. Địa chỉ Hội Thánh: 3194 Weston Road, North York M9M 2T6Liên lạc: Mục sư Khánh Thái (416) 970-6292.

Cộng đoàn Đức Mẹ La Vang – Mississauga Sẽ có Tĩnh tâm Mùa Chay vào ngày thứ Bảy 30/03 từ 9:30am đến 4:00pm do Cha Gioan Baotixita Đinh Thanh Sơn hướng dẫn, với chủ đề “Sống trong Tin mừng và trong Sự thật”. Để có thể dự liệu phần ăn trưa, xin ghi danh tại: (647) 968-0979, (416) 910-0881, (905) 275-0691. Địa chỉ nhà thờ Cộng đoàn: Ss. Salvador

44

do Mundo, 1212 Melton Drive, Mississauga, Ontario, L4Y 4B1.

ON L6Y 1M6. Liên lạc Chùa: (905) 456-7132, (905) 783-9425

Cộng đồng Công giáo Người Việt Brampton Thánh lễ tiếng Việt (Lễ giỗ Cha Trương Bửu Diệp) và gặp gỡ, làm quen bàn về mục vụ sẽ được tổ chức vào ngày thứ Bảy 16/03 với Linh mục Giuse Nguyễn Cao Phong, SVD tại Nhà thờ St. John Fisher, 300 Balmoral Drive, Bramalea, L6T 1V6: 7:00pm: đọc kinh lần chuỗi, 7:30pm: Thánh lễ- Sau Thánh lễ bàn về mục vụ. (Thánh lễ này thay thế cho ngày Chủ nhật). Liên lạc chi tiết: (905) 275-0691

Chùa Huệ Quang Chủ nhật 17/03 lúc 10:30am: Lễ Vía Đức Bổn Sư Xuất Gia và Nhập Niết Bàn. Chủ nhật 24/03 lúc 10:30am: Vía Đức Quán Thế Âm Bồ Tát Đản Sanh. Địa chỉ Chùa: 616 Trethewey Drive. Liên lạc Chùa: (416) 240-7604.

Hành hương Rô-ma, Ý- Thánh địa Israel Linh mục Phê-rô Nguyễn Thế Tuyển sẽ hướng dẫn phái đoàn hành hương Rô-ma, Ý và Thánhđịa Israel từ ngày 27/10 đến 8/11.

Mọi chi tiết xin liên lạc trực tiếp với International Heritage Tours: Mr. Stan (647) 463-9057- Email: stan@ ihtours.com hoặc linh mục Tuyển (289) 971-1234; Email: pherotuyen@ gmail.com).

Thiền viện Trúc Lâm Tuệ Viên Tĩnh tu: Thứ Bảy 30/03 từ 6:00pm - 9:30pm: Tụng sám hối, ngồi thiền.

Chủ nhật 31/03 từ 9:30am - 4:00pm: Tụng sám hối, tam qui, ngũ giới, thuyết pháp, ngồi thiền, tham vấn Phật Pháp. Cơm trưa do Thiền viện cúng dường. Liên lạc: (905) 4733394. Địa chỉ: 22093 Highway 48, Mount Albert.

Phật Giáo Hòa Hảo Toronto Lễ Đức Thầy thọ nạn tại Đốc Vàng sẽ được tổ chức vào ngày Chủ nhật 31/03 từ 11:00am đến 3:00pm tại Armour Heights Community Centre, 2140 Avenue Rd., Toronto. Liên lạc: Nguyễn Trung Hiếu (905) 619-0398, Võ Mộng Hoàng (519) 893-3139, Võ Tuyết Đông (416) 725-8649.

Chùa Pháp Vân *Lễ Vía Bồ Tát Tất-Đạt-Đa Xuất Gia sẽ được cử hành vào lúc 11:00 am ngày Chủ nhật 17/03. *Lễ Khai Kinh Ngũ Bách Danh Sám Pháp: Chùa sẽ khai kinh Ngũ Bách Danh Sám Pháp vào lúc 7:30 pm ngày thứ Sáu 22/03 và, sẽ liên tục thọ trì vào mỗi tối thứ Ba và thứ Sáu cũng vào lúc 7:30 pm.

Chùa Từ Thuyền Sẽ tổ chức ngày huân tu kế tiếp: Thứ Bảy 16/03 từ 9:30am 4:30pmThăm viếng thành phố Ottawa và Montreal 18/05 và 19/05. Địa chỉ Chùa: 241 Queen St W, Brampton,

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Niệm Phật đường Vô Lượng Quang Lễ Vía Đức Quán Thế Âm Bồ Tát sẽ được tổ chức từ 10:00am đến 5:00pm ngày thứ Hai 25/03. Địa chỉ Niệm Phật đường: 12 Orchardcroft Cres, North York. Liên lạc: (647) 760-5077.

Hội Thiền Tánh Không Ontario Sinh hoạt hàng tháng vào ngày Chủ nhật 07/04 từ 10:30am đến 4:30pm. Địa điểm: Chù a Tích Lan, 3133 Cawthra Rd, Mississauga. Ngoài thực hành thiền và khí công, chủ đề kỳ này sẽ ôn lại bài trong khóa thiền căn bản. Liên lạc: (647) 403-0371- Email: tanhkhongontario@gmail.com, www. hoithientanhkhongontario.org

Chùa Huê Lâm Sẽ tổ chức Lễ Vía Đức Phật Thích Ca Niết Bàn vào ngày Chủ nhật 17/03 lúc 10:30am- Lễ Vía Đức Quan Thế Âm Bồ Tát vào ngày Chủ nhật 24/03 lúc 10:30am. Địa chỉ Chùa: 236 Rhodes Ave, Toronto, M4L 3A1.

Liên lạc Chùa: (416) 778-7315. Có parking miễn phí.

Chùa Linh Sơn Chủ Nhật 17/03: Từ 9:30am 5:00pm: Khóa Tịnh tu Tam nghiệpChủ Nhật 24/03 lúc 11:00am: Lễ Vía đức Quán Thế Âm Bồ Tát- Đạo tràng

Phổ Môn. *Tiệc Chay Hội ngộ 2019 sẽ được tổ chức tại St.John’s Hall (Anapilis Christian Community Centre), 2185 Stavebank Rd, Mississauga vào ngày thứ Sáu 19/04 với ca sĩ Quốc Khanh, Hoàng Thục Linh, M.C Minh Trí, ban nhạc Liberty, âm thanh Nguyễn Luyện. *Đại lễ Phật Đản 2019 sẽ được tổ chức tại khuôn viên Chùa, 100 Rivalda Rd, North York, vào ngày thứ Bảy 18/05 và Chủ nhật 19/05.

Liên lạc Chùa: (416) 748 -0999.

Khóa Tu học Phật pháp Bắc Mỹ lần thứ 9 tại San Jose, California Chùa Đại Bảo Trang Nghiêm, Tỳ Kheo Đỗng Tuyên, sẽ đảm nhiệm khóa tu học Phật pháp Bắc Mỹ lần thứ 9 tại San Jose, California từ ngày thứ Năm 25/07 đến thứ Hai 29/07. Địa điểm: Hotel Double Tree by Hilton Newark, 39900 Balentine Drive, Newark, CA 94560. Chi phí mỗi người $300 USD (phòng ngủ cho 4 người), Vợ Chồng $500 USD bao gồm đưa rước phi trường, phòng ngủ, 3 bữa ăn trong ngày. Hạn chót ghi danh: Ngày 30/06. Xin mua vé máy bay đến 1 trong 3 phi trường: San Jose, San Francisco hoặc Oakland trước 3:00pm ngày 25/07 để tiện việc đưa đón. Xem hình ảnh “Khóa Tu Bắc Mỹ lần thứ 8 - 2018” tại HawaiI xin vào trang nhà: https://quangduc.com/p222a63585/ day-03-hinh-anh-khoa-tu-hoc-bacmy-ky-8-ngay-13-9-2018. Xin vào trang nhà “Quangduc.com” để download Phiếu Ghi danh và xem Thông bạch của chùa Đại Bảo Trang Nghiêm: https://quangduc.com/ a64339/thong-bao-khoa-tu-hoc-bacmy-lan-thu-9. Liên lạc: 1(650) 5386900, 1(916) 346-6583.

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

45

NHÂN VẬT CỘNG ĐỒNG Toronto thoibao.com

BS Bùi Trọng Cường và Cộng đồng người Việt Queensland VPY

T

hành phố Brisbane, thủ phủ của tiểu bang Queensland của Úc châu, nơi cư ngụ của khoảng 22.000 đồng bào người Việt, có khu thương mại Tynala tương tự như Little Saigon ở Nam California. Cộng người Việt Brisbane có một Trung tâm sinh hoạt Cộng đồng, và ba trung tâm giáo dục: Lạc Hồng, Trưng Vương, Hòa Bình. Đương kim chủ tịch Cộng đồng người Việt Tự Do Queensland là bác sĩ Bùi Trọng Cường.

Trước ngày mất nước 30 tháng 4 năm 1975, ông Bùi Trọng Cường là bác sĩ quân y Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Định cư tại Úc ngày 17 tháng 5 năm 1975, và trong gần 44 năm qua, ông đã góp phần giữ vững và phát triển các sinh hoạt cộng đồng qua các vai trò: Sáng lập viên và là Chủ tịch Cộng đồng Người Việt Tự do Liên bang Úc châu (1982-1992), Chủ tịch Cộng đồng Người Việt Tự do tiểu bang Queensland từ năm 2005 đến nay. Bác sĩ Cường đã nhận được tước hiệu OAM do chính phủ Úc trao tặng nhân ngày lễ Quốc khánh Úc

Bác sĩ Bùi Trọng Cường (giữa) và các thành viên Cộng đồng Brisbane

năm 1985 và giải Pride of Australia vào tháng 10/2015.

“Sinh hoạt Cộng đồng ở Queensland rất đa dạng, Ban Chấp hành Cộng đồng quán xuyến tất cả các công việc giáo dục, văn hóa, chính trị,… Dấu ấn ghi lại sự hiện diện của người Việt trong 40 năm qua

Bác sĩ Bùi Trọng Cường phát biểu trong buổi lễ An Vị và khánh thành Tượng Đức Trần Hưng Đạo ngày mùng một Tết Kỷ Hợi

46

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

ở Brisbane là công trường Tự do, nơi có bia tưởng niệm những quân nhân các nước thế giới tự do đã hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ miền Nam”, ông Bùi Trọng Cường nói, Ngày 2 tháng 12 năm 2012, cộng đồng người Việt tại Queensland đã khánh thành Tượng đài Thuyền nhân Việt Nam được đặt tại công viên Captain Burke, vùng Kangaroo Point, cửa ngõ của thành phố Brisbane.

“Thông qua Tòa đại sứ Cộng sản Việt Nam ở Úc, Hà Nội áp lực chính quyền Úc ngăn cản việc xây tượng đài. Thị trưởng Brisbane, lúc đó là ông Campbell Newman, nói với tôi rằng anh hãy đi tìm một địa điểm, tôi sẽ vận động thành phố cấp đất cho Cộng đồng thực hiện công trình này.

Cộng sản không quyền gì đối với chúng ta, những công dân Úc”, bác sĩ Cường hồi tưởng.

“Tượng đài khắc họa người phụ nữ mang trên vai chiếc nón lá, tay dắt con thơ, đứa bé quay lại nhìn quê nhà, chân vẫn bước theo mẹ hướng về tương lai. Người mẹ đứng trên một bệ đá tam giác tượng trưng cho chiếc thuyền, đặt cạnh dòng sông, thể hiện rõ nét hình ảnh người Việt bỏ nước ra đi tỵ nạn Cộng sản thập niên 70, 80. Tượng đài này là một thông điệp nhắc nhở cho các thế hệ mai sau về cái giá thuyền nhân đã phải trả cho sự tự do”.

Mới đây, vào ngày mồng Một Tết Kỷ Hợi vừa qua, cộng đồng người Việt Tự do Queensland đã tổ chức lễ Thượng kỳ đầu năm và lễ An vị

Tượng Đức Trần Hưng Đạo tại trụ sở Cộng đồng tọa lạc ở 2709 Ipswich Rd- Darra, thành phố Brisbane..

TẬP THỂ NGƯỜI VIỆT TỴ NẠN QUEENSLAND BẢO TRỢ NHỮNG THUYỀN NHÂN MUỘN MÀNG “Ngày 20 tháng 3 năm 2015, chiếc tàu mang số BTh -99310 TS của gia đình ba chị Trần Thị Thanh Loan, Trần Thị Lụa và Nguyễn Thị Phúc trên đường đến Úc đã bị chặn lại trong vùng biển Timor, những người trên chiếc tàu đó đã bị thanh lọc ngay trên biển và bị trả về Việt Nam với lý do không hội đủ điều kiện để xin tỵ nạn chính trị. Ngày 19/04/2015, cả ba gia đình này bị trao trả về Việt Nam với lời hứa của cả chính phủ Úc và Việt Nam là sẽ không bị truy tố nếu họ chấp nhận hồi hương. Nhưng khi về đến Việt Nam, tất cả những người trụ cột trong ba gia đình đều đã bị bắt giam và truy tố ra tòa lãnh án tù. Họ đã gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống, người lớn thì không tìm được việc làm, các em nhỏ đi học bị thóa mạ là con của những người ‘phản quốc’…

Ngày mùng bốn Tết năm Đinh Dậu 2017, trong khi mọi người sum họp quanh mâm cơm gia đình trong ngày đầu năm mới thì ngoài biển khơi một chiếc thuyền gỗ nhỏ chở sáu người lớn và 12 trẻ em vượt biên đi tìm tự do lần thứ hai. Tầu đi được 12 ngày thì máy bị hư, thuyền trôi giạt lên đênh trên biển và bị đập vào ghềnh đá dọc bờ biển Java, Nam Dương. Tất cả đã được đưa đến một trại tỵ nạn để

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

47

NHÂN VẬT CỘNG ĐỒNG Toronto thoibao.com

chờ chính phủ Nam Dương tiến hành các thủ tục trả họ về Việt Nam Nam vì họ không phải là người tỵ nạn nên không thể tiếp tục ở lại trại, họ cũng không thể ở trong nhà giam vì không phải là tội phạm.

Nhờ sự can thiệp của nữ ký giả Shira Sebban và nhà hoạt động nhân quyền Grace Bùi, cả nhóm đã được chính phủ Nam Dương cho ở lại trại cho đến khi họ được gặp Cao Ủy Tỵ Nạn Liên Hiệ p Quốc.

Ngày 31/3/2017 vừa qua, Cao Ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc tại Nam Dương đã cấp quy chế tỵ nạn cho cả ba gia đình”, bác sĩ Bùi Trọng Cường cho biết.

Nhận được tin tức có thuyền nhân người Việt tỵ nạn tạm trú ở Nam Dương do bà Shira Sebban thông báo, cuối năm 2017, Cộng đồng người Việt Tự do Queensland quyết định bảo lãnh một trong ba gia đình thuyền nhân này. Hai gia đình chị Trần Thị Thanh Loan, Trần Thị Lụa sẽ do VOICE Canada bảo lãnh sang Canada. Nước Úc không có chương trình bảo lãnh tư nhân như Canada nên Cộng đồng Queensland chỉ có khả năng bảo lãnh một gia đình.

“Cộng đồng người Việt ở Úc là một tập thể tỵ nạn Cộng sản nên có trách nhiệm với thuyền nhân bỏ nước ra đi tìm Tự do”.

48

Biểu tình phản đối nhà hàng Uncle Ho, bác sĩ Bùi Trọng Cường (áo trắng). Nhà hàng này sau đó đã phải đổi tên là Uncle Bia hơi

Sau hai lần gây quỹ tại nhà hàng Palace và tại chùa Linh Sơn, Cộng đồng Queensland đã quyên góp được 31,000 Úc kim.

Ban Chấp hành Cộng đồng sau đó đã nhờ luật sư Nguyễn Thị Hiền liên lạc với Bộ Di trú để lo thủ tục bảo lãnh gia đình chị Phúc. Sau nhiều tháng nghiên cứu hồ sơ, luật sư Hiền đã phát giác những khó khăn trong việc bảo lãnh gia đình chị Phúc sang Úc. Khó khăn lớn nhất là chính phủ Úc đã từ chối không nhận những người tỵ nạn đến từ các quốc gia Nam Dương hay Mã Lai vì muốn ngăn chặn tệ nạn buôn người. Khó khăn thứ hai là Cộng đồng vẫn có

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

thể nộp đơn, lệ phí khoảng 27,000 Úc kim nhưng nếu đơn bị bác sẽ mất tiền lệ phí đó”, bác sĩ Cường nói thêm.

“Trước vấn đề nan giải này, chúng tôi đã liên lạc với tổ chức VOICE Canada để chuyển tiền và đã chuyển xong hết ngân khoản 31.000 Úc kim vào ngày 17/08 năm 2018 để VOICE Canada đóng tiền ký quỹ bảo lãnh gia đình chị Trần Thị Phúc, Ngày 24-82018 Bộ Di Trú Canada đã thông báo cho VOICE Canada biết họ đã nhận được đơn xin nhập cư của gia đình chị Phúc”.

“Hy vọng là một ngày không xa, chúng tôi sẽ nhận được tin vui cho biết những thuyền nhân muộn màng

này đã tìm thấy được bến bờ Tự do, sau một hành trình dài 4 năm đi tìm đất hứa ”, bác sĩ Cường nói trước khi kết thúc cuộc phỏng vấn.

Không còn trẻ như những ngày Cộng đồng mới được hình thành, tóc đã bạc phơ nhưng cho đến nay, bác sĩ Bùi Trọng Cường vẫn chưa rời trọng trách điều hành Cộng đồng.

Tiểu bang Queensland có nhiều hội đoàn, trong đó có Hội Cựu Quân Nhân, các hội ái hữu, cơ sở giáo dục và tất cả đều sinh hoạt chung dưới chiếc dù Cộng đồng do bác sĩ Bùi Trọng Cường điều hợp.

VPY

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

49

BÊN KIA THÁI BÌNH DƯƠNG Toronto thoibao.com

Ấn - Hồi bên bờ vực chiến tranh C

LÝ ANH

uối tháng 2 đầu tháng 3/2019, Nam Á bùng nổ xung đột quân sự khi Ấn Độ và Hồi Quốc (Pakistan) giải quyết căng thẳng bằng cách không kích vào lãnh thổ của nhau. Dư luận cho rằng, nếu xung đột căng thẳng hơn nữa, có nguy cơ xảy ra chiến tranh nguyên tử …

Nguyên nhân và diễn biến

Nguyên nhân khiến hai nước Ấn Hồi đứng bên bờ vực chiến tranh bắt nguồn từ xung đột diễn ra ở Kashmir trong tháng 02/2019. Đây là khu vực ba nước Ấn Độ, Hồi Quốc và Trung Quốc chia nhau kiểm soát và tranh chấp chủ quyền.

Cuộc chiến này bắt nguồn từ một vụ đánh bom tự sát hôm 14/02 ở Jammu và Kashmir, khiến trên 40 thành viên của Lực lượng Cảnh sát Dự bị Trung ương (Central Reserve Police Force – CRPF) tử vong. Tổ chức Jaish-e-Mohammad (nhóm thánh chiến cực đoan hoạt động ở Kashmir) đóng ở Hồi Quốc nhận trách nhiệm gây ra vụ này. Trong khi đó, Hồi Quốc cũng lên án vụ tấn công và từ chối trách nhiệm. Từ đó hai bên không kích lẫn nhau.

Ngày 26/02, Không quân Ấn Độ lấy lý do tiêu diệt quân khủng bố Jaish-eMohammad không kích vào Đường kiểm soát (Line of Control - LoC), nơi phân chia ranh giới hai nước Ắn Hồi ở Kashmir Theo tường thuật của báo chí, 12 máy bay Mirage 2000, cùng 4 máy bay Su30MKI của Ấn Độ với sự tham gia của hai máy bay chở dầu Il-78MKI là máy bay DRLO A-50EI và IAI Heron UAV. vượt qua tầm kiểm soát ở Kashmir không kích vào khu vực Hồi Quốc tuyên bố chủ quyền. Ấn Độ tuyên bố rằng, cuộc không

50

kích này tấn công vào trại quân sự Jaish-e-Mohammad ở Balakot nhằm đáp trả cuộc tấn công tại Pulvam. Phát ngôn viên quân đội Ấn Độ cho hay, cuộc tấn công đã tiêu diệt khoảng 350 chiến binh. Bộ tư lệnh Không quân Hồi Quốc điều F-16 lên đánh trả, nhưng máy bay của Không quân Ấn Độ đã rời khỏi khu vực tấn công, các chiến đấu cơ trở về Ấn Độ an toàn.

Ngày 27/02, Không quân Hồi Quốc tấn công vào nhiều mục tiêu trên Đường kiểm soát do Ấn Độ quản lý. Sau đó tuyên bố, hai máy bay chiến đấu của Ấn Độ bị không quân Hồi Quốc bắn rớt, một phi công bị bắt. Ấn Độ thừa nhận cuộc tấn công của Không quân Hồi Quốc ở Kashmir phần Ấn Độ quản lý, nhưng nói rằng, chỉ một trong số các máy bay chiến đấu của Ắn Độ bị bắn, nhưng cũng bắn rơi một máy bay chiến đấu của Hồi Quốc. Đây là cuộc không kích đầu tiên kể từ cuộc Chiến tranh Ấn Hồi lần thứ ba xảy ra năm 1971, khi máy bay Ấn Độ vượt qua tầm kiểm soát, cũng là lần đầu tiên sau khi hai nước Ấn Hồi trở thành cường quốc nguyên tử.

Trong một cuộc họp báo ngắn gọn, Thiếu tướng Asif Gafur, phát ngôn viên quân đội Hồi Quốc, nói với truyền thông, phía Hồi Quốc không bị thương vong và thiệt hại. Ông nói thêm rằng, hai nhóm máy bay của Không quân Ấn Độ không vượt qua biên giới, nhóm thứ ba sau khi vượt qua biên giới đã bị Không quân Hồi chặn lại.

Sau cuộc không kích, do sợ một cuộc tấn công trả đũa, Ấn Độ bố trí hệ thống phòng không dọc biên giới Hồi Quốc để đối phó.

Chiều ngày 27/02/2019, một trận không chiến lại xảy ra giữa Không quân 2 nước Ấn Hồi. New Delhi điều

Máy bay Ấn Độ bị quân đội Hồi Quốc bắn rơi

Biểu tình ở Jammu phản đối vụ tấn công tự sát giết chết gần 50 binh sĩ Ấn Độ

động bốn chiếc Su-30MKI và hai chiếc MiG-21UPG Kopje (MiG-21-93) tham chiến.

Islamabad điều động 24 máy bay trong đó có trong đó có 8 chiếc F-16. Kết quả của trận không chiến, MiG-21 bắn hạ một chiếc F-16 rớt xuống một phần lãnh thổ ở Jammu và Kashmir thuộc Hồi Quốc.

Chiếc MiG-21 cũng bị máy bay chiến đấu JF-17 của Hồi Quốc bắn hạ. Viên phi công bị bắt.

Trong cuộc không chiến vừa xảy ra, Không quân Hồi Quốc đã không kích

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

vào Nadian, Laam Jangar, Kerry ở quận Rajuri và khu vự c H a m i r p u r B h i m b e r Galli ở Puncha thuộc Ấn Độ. Phát ngôn viên quân đội Ấn Độ cho hay, 3 máy bay của Không quân Hồi Quốc vượt qua ranh giới kiểm soát từ Nowshera, Jammu và Kashmir, nhưng đã bị 6 máy bay của Không quân Ấn Độ đẩy lùi.

Ngoài không chiến, suốt ngày 27/02, quân đội hai nước Ấn Hồi còn dùng vũ khí nhỏ và súng cối bắn dọc theo đường kiểm soát giữa

hai nước. Phát ngôn viên Bộ tư lệnh Hồi Quốc công bố, ít nhất bốn thường dân thiệt mạng, mười một người bị thương. Ấn Độ cho hay 10 binh sĩ Ấn Độ bị thương, hai tòa chúng cư sụp đổ.

Dư luận cho rằng, các cuộc không kích giữa Ấn Độ và Hồi Quốc nếu tiếp tục có thể dẫn tới nguy cơ chiến tranh toàn diện, đặc biệt là hai nước này đều sở hữu vũ khí nguyên tử.

Ngày 01/03/2019, phi công quân sự Ấn Độ Abhinandan Varthamman bị bắt đã được

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

51

BÊN KIA THÁI BÌNH DƯƠNG Toronto thoibao.com

quân đội Hồi Quốc chuyển giao cho Ấn Độ.

Thái độ của Hoa Kỳ và Trung Quốc

Dù không “khoanh tay đứng nhìn”, Hoa Kỳ và Trung Quốc đều phản ứng chừng mực.

Sau khi quân đội hai nước Ấn Hồi xung đột ở Kashnir, Trung Quốc và Hoa Kỳ đều lên tiếng. Trung Quốc hy vọng hai nước này nhanh chóng đối thoại để giảm bớt căng thẳng. Lục Kháng, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói với truyền thông: “Trung Quốc hy vọng Ấn Hồi kiềm chế tối đa, nhanh chóng đối thoại, kiểm soát tình hình giữa hai bên nhằm bảo vệ hòa bình, ổn định khu vực tiểu lục địa Nam Á”.

Theo nhận định của các nhà nghiên cứu, Trung Quốc không muốn mạnh tay với Ấn Độ vì Trung Quốc cũng đang đối đầu với cái họ gọi là “chủ nghĩa khủng bố” của người Hồi giáo ở khu tự trị Tân Cương.

Về phía Hoa Kỳ, nước này đã ra thông cáo phản đối căng thẳng gia tăng giữa Ấn Độ và Hồi Quốc, kêu gọi hai bên làm dịu tình hình căng thẳng hiện nay.

Theo Reuters, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã công khai bắt tay vào công cuộc giảm căng thẳng giữa Ấn Hồi kể từ sau vụ đánh bom đẫm máu hôm 14/02 tại khu vực Kashmir.

Ngày 28/02, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ làm mọi cách để giảm bớt căng thẳng tại Kashmir. Tuy nhiên, những rắc rối trong nước gần đây Trump đang phải đối mặt khiến ông không có thời gian giải quyết …

di cư khổng lồ này đã xảy ra nhiều xung đột, khiến khoảng 2 triệ u người bị giết, gây không khí thù địch giữa màu sắc tôn giáo và sắc tộc giữa hai nước Ấn Hồi.

Một số vương quốc phải chọn hoặc trở thành bộ phận của Hồi Quốc hay thuộc Ấn Độ. Jammu và Kashmir không theo Hồi Quốc.

Tháng 10/1947, một nhóm vũ trang từ Hồi Quốc đem quân vào chiếm Kashmir. Vị tiểu vương ở Kashmir kêu gọi Ấn Độ trợ giúp và giao tranh Ấn Hồi lần thứ nhất nổ ra tại Kashmir. Tháng 05/1948, quân chính quy Hồi Quốc lên biên giới giao tranh với quân độ i Ấn Độ .

Cuộ c chiến chỉ tạm ngưng vào tháng 01/1949.

Sau cuộc chiến tranh năm 1949, Liên Hiệp Quốc cử đội quân gìn giữ hòa bình vào Kashmir phân giải tranh chấp giữa 2 nước Ấn Hồi.

Năm 1954 , Quốc hộ i Ấn Độ phê chuẩn luậ t đưa Jammu và Kashmir vào lãnh thổ Ấn Độ . Tuy nhiên, Ấn Độ chỉ có thể kiểm soát 2/3 Kashmir với dân số khoảng 12 triệ u. Năm 1957 , bang Kashmir thuộ c Ấn Độ dựa vào hiến pháp Ấn Độ thông qua đạo luật riêng của khu vực.

Phía Hồi Quốc thành lập vùng bán tự trị Azad Jammu và Kashmir. Từ “Azad” có nghĩa là tự do, hàm ý đây là sự lựa chọn của người địa phương. Trong khi đó, một vùng rộng lớn hơn, gồm lãnh địa cũ của hai vương quốc cổ Hunza và Nagar lại thuộc về

Học sinh Ấn làm lễ cầu nguyện cho các binh sĩ bị giết chết hôm 14/02/2019 ở Kashmir

Hồi Quốc.

Năm 1962 và 1963 , sau chiến tranh Trung - Ấn ở vùng núi Himalaya, dưới sự bảo trợ của Hoa Kỳ và Anh Quốc, Ấn Độ và Hồi Quốc đồng ý mở đàm phán về biên giới Kashmir, nhưng không đạt kết quả. Năm 1965, chiến tranh Ấn Hồi lại nổ ra từ tháng 04 đến tháng 09.

Năm 1971 , giao tranh Ấn Hồi lại bùng nổ ở diện rộng vì vấn đề phía đông Hồi Quốc, vùng nói tiếng Bengal, nằm cách biệt khỏi Tây Hồi và muốn độc lập. Ấn Độ đưa quân vào trợ giúp người bản địa chống lại quân đội Hồi Quốc, bắt sống 90 nghìn tù binh Hồi ở Dhaka.

Cuối năm 1971, Đông Hồi tuyên bố độc lập, trở thành nước Bangladesh.

Năm 1974, Hồi Quốc công nhận Bangladesh, ký đường

Kiểm soát Hành chính dài 450 dặm tại Kashmir với Ấn Độ, nhưng không công nhận bang Kashmir thuộc Ấn Độ.

Các năm từ 1987 đến 1989, nhóm đấu tranh Kashmir nổi lên chống lại chính quyền New Dehli. Phong trào vũ trang Hồi giáo Jammu và Kashmir chống Ấn Độ được Hồi Quốc công khai hỗ trợ “về đạo lý và ngoại giao”.

Năm 1998 , hai nước Ấn Hồi thử vũ khí nguyên tử.

Hồi Quốc phóng thành công hỏa tiễn tầm xa Ghauri, mang tên một chiến binh Hồi giáo từng chinh phục Ấn Độ vào thế kỷ 12.

Tháng 5/1999, lần đầu sau gần 30 năm, Ấn Độ oanh kích lực lượng do Hồi Quốc yểm trợ tại vùng núi Bắc Kargil, phía Ấn Độ kiểm soát.

Sau đó, trong nhiều tháng liền, Ấn Độ cho pháo kích hàng trăm nghìn lần vào các

Vài nét về lịch sử chiến tranh Ấn – Hồi

Tháng 08/1947, Anh Quốc quyết định trao trả độ c lậ p cho các tiểu vương quốc ở vùng Nam Á, trong đó Hồi Quốc dành cho những người theo Đạo Hồi, Ấn Độ dành cho đa số người theo Ấn giáo và các tôn giáo khác, khiến 14 triệu người bị đuổi khỏi nhà cửa, phải chọn trở thành công dân của một trong hai quốc gia mới. Trong cuộ c

52

Đường phân định do hai bên Ấn Độ và Hồi Quốc kiểm soát tại Kashmir

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

vị trí trong khu vực họ cho là “quân khủng bố” kiểm soát, làm 50 nghìn dân ở hai bên đường giới tuyến phải sơ tán, trở thành người tỵ nạn.

Cuối 1999, tướng Pervez Musharraf đảo chính, lên nắm quyền ở Hồi Quốc.

Năm 2002, căng thẳng lại lên cao. Ấn Độ thử hỏa tiễn Agni có khả năng mang đầu đạn nguyên tử. Musharraf tuyên bố sẵn sàng đáp trả toàn diện mọi tấn công của Ấn Độ.

Từ 2010 đến 2017: phong trào đòi độc lập cho Kashmir lên cao. Các vụ tấn công vào quân độ i Ấn Độ xảy ra rải rác.

Năm 2015 , Thủ tướng Narendra Modi sang thăm Lahore. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một lãnh đạo Ấn Độ sang Hồi Quốc sau một thập niên. Năm 2016 : tình hình lại xấu hơn do vụ tấn công của du kích Hồi giáo vào quân độ i Ấn Độ , giết chết 18 quân nhân Ấn ở Uri. Nay, sau vụ đánh bom tại Pulwama, Ấn Độ muốn đưa Masood Azhar, lãnh đạo nhóm Jaish-e-Mohammed, vào danh sách khủng bố của Liên Hiệp Quốc. Nhưng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nước đồng minh của Hồi Quốc, không ủng hộ.

Hồi Quốc từng nhượng cho Trung Quốc mộ t phần Kashmir, nay lại nhận nhiều tiền đầu tư vào Hành lang Kinh tế khổng lồ nối vùng phía bắc nước họ với Biển Ả Rập. Ấn Độ phản đối chương trình Vành đai và Con đường của Trung Quốc ở Nam Á.

LÝ ANH

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

53

THƯ CỦA TIẾN

Toronto thoibao.com

Nổ Thế sự xác rồi còn đốt pháo Tú Xương Nhà văn Bá Dương có cái tật xấu là hay viết những điều không tốt lành gì mấy về đồng bào mình: “Nói đến ồn ào, cái mồm người Trung Quốc thì to không ai bì kịp.”

Nhận định tiêu cực này được rất nhiều người, nhất là người Việt, nhiệt liệt tán đồng. Tác phẩm Người Trung Quốc Xấu Xí của ông được dịch giả Nguyễn Hồi Thủ chuyển sang Việt ngữ, và bán chạy như tôm tươi.

Tr o n g s ố đ ộ c g i ả á i m ộ B á Dương, tôi đoán, chắc phải có nhà báo Ngô Nhân Dụng – tác giả của đoạn văn sau:

54

“Ở Việt Nam bây giờ, trong quán có mấy người cao hứng nói lớn tiếng, tranh nhau nói lấy được, không ai nhường ai, át giọng tất cả mọi người.

Lúc đó, chỉ cần một người can ngăn: ‘Ông ơi, đừng nói lớn quá! Người ta tưởng bọn mình người Trung Quốc!’

Nhắc nhở vậy đủ rồi! Người đang cười nói oang oang bỗng đỏ mặt, cái miệng tự đạp thắng, hạ thấp tần số vừa đủ nghe!”

Nói nào ngay thì chả riêng gì Ngô Nhân Dụng mà chính tôi cũng thế, cũng nghĩ về người Trung Hoa với ít nhiều méo mó cùng ác cảm. Thành kiến này, của riêng tôi, chỉ vừa mới “sụp đổ” hôm qua.

Chính xác hơn là đêm qua, sau một

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

TƯỞNG NĂNG TIẾN

Ảnh chụp 2019

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

55

THƯ CỦA TIẾN

Toronto thoibao.com

chuyến xe đò đường dài – từ Kuala Lumpur đến Singapore – tôi mệt rã rời nên lấy phòng khách sạn xong là lăn ra ngủ say như chết. Mở mắt dậy thì đã khuya, bụng đói, tôi lò dò vào một tiệm ăn đèn đuốc vẫn còn sáng trưng. Vừa ngồi xuống ghế, đã thấy ngay bên cạnh mình là hình một tô hoành thánh mì, cùng dòng chữ song ngữ (Please Keep The Volume Down While Eating After 10:30 PM) dán ngay trên tường.

Thả o nà o mà quá n đông nhưng không ồn. Hoá ra không phải lúc nào người Tầu cũng tía lia và um xùm như thiên hạ vẫn tưởng. Có nơi, và có lúc, họ cũng ăn nói nhỏ nhẹ bình thường như đa phần nhân loại. Dân Việt Nam thì xem chừng hơi khác, nhất là cái dàn lãnh đạo của đất nước này. Họ nổ long trời, và nổ đều đều – ở khắp mọi nơi – trong mọi tình huống (bất kể giờ giấc) khiến cả thế giới đều bị… ù tai: - Nguyễn Phú Trọng: “Nhìn tổng quát, đất nước có bao giờ được như thế này không?”

- Nguyễ n Thị Kim Ngân: “Đất nước này được như thế này, ngẩng mặt lên nhìn với bạn bè năm châu bốn biển như thế này, vai trò vị thế như thế này đó là do chúng ta duy trì được sự ổn định chính trị và trật tự an toàn trong cả nước.”

- Nguyễn Xuân Phúc: “Đã đến lúc phải đi ra chinh phục thế giới, mang thế giới về Việt Nam. - Nguyễn Mạnh Tiến: “Người bán trà đá tại Việt Nam có tỷ suất lợi nhuận cao nhất thế giới.”

- Nguyễn Thành Phong: “Đủ cơ sở để thành phố Hồ Chí Minh vào top 10 thành phố đẳng cấp của thế giới.”

- Nguyễn Mạnh Hùng: “Việt Nam có thể đi đầu cách mạng công nghiệp 4.0” Đó là mớ i điể m sơ và i vị họ Nguyễn thôi, chớ gộp chung bá tính lại thì chắc chết luôn. Giấy mực đâu ra mà ghi cho hết. Giới lãnh đạo đã lớn họng rồi mà đám truyền thông còn chuyên việc “khuếch âm” nữa nên khó tránh được những vụ nổ chát chúa (“vượt bức tường âm thanh”) như vừa xẩy ra ở báo Thanh Niên: “Việ t Nam Trung Tâm Hoà Giả i Quốc Tế.”

Nổ tới cỡ đó thì có lẽ ngay cả đến Chúa/Phật cũng phải nổi khùng, chớ đừng nói chi tới đám facebookers: - Ngô Thanh Tú: “Trung tâm hoà giải quốc tế con mẹ gì, toàn là lũ thủ dâm tinh thần thôi.”

- Ngô Nhật Đăng: “Bệnh đã đến giai đoạn bốc mùi xú uế nồng nặc.

Mỗi việc phải hòa giải với nhân dân mà bao nhiểu năm đảng chưa làm được.”

- Vĩnh San: “Chắc chắn TP Hồ Chí Minh sẽ có giải Nobel Y học nếu như

56

có ai đó chữa khỏi bệnh ‘nổ’ cho các bác lãnh đạo.”

- Nguyễn Văn Đài: “Đây là chứng ‘hoang tưởng tự cao.’

Tôi vô cùng tiếc là không thể đồng tình với quan điểm của các vị thức giả thượng dẫn. Theo tôi thì đám lãnh đạo CSVN chả có ai bị bệnh tật hoang tưở ng gì rá o trọ i. Tấ t cả đề u “nổ ” như nhau, theo đúng truyền thống và phương châm chỉ đạo (“mồm miệng đỡ chân tay”) thôi.

Cha đẻ của chế độ hiện hành, Hồ Chí Minh, là kẻ đã khai hoả cho những phát nổ đầu tiên: - “Từ giờ phút này trở đi các em nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam, một nền giáo dục của một nước độc lập.”

- “Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay!”

Sau khi “thắng giặc Mỹ,” Lê Duẩn nổ tiếp: “Chúng ta sẽ đuổi kịp Nhật trong 15, 20 năm và nhân dân ta sẽ đi trên thảm vàng.”

Rồi khi Lê Duẩn đã dẫn dắt “nhân dân đi trên thảm vàng” để vào ngõ cụt. Tuy thế, kẻ kế vị – Trường Chinh – vẫn không hề nao núng và vẫn lớn tiếng như thường: - “Đảng ta phải cứu lấy giai cấp công nhân.”

Trường Chinh qua đời năm 1988.

Hơn ba mươi năm sau, vào ngày 27 tháng 2 năm 2019, Tổ Chức Liên Kết Oxfam á i ngạ i cho biế t: “Tại Việt Nam hiện nay, có tới 99% công nhân may không được trả lương đủ sống căn cứ trên mức sàn lương châu Á và 74% không được trả lương đủ sống căn cứ trên mức sàn của Liên minh lương đủ sống toàn cầu.”

Blogger Trân Văn nhận xét: “Kết quả cuộc khảo sát vừa kể thật ra không mới. Tình trạng công nhân lao động cật lực nhưng càng ngày càng nghèo khổ, sống triền miên trong cảnh thiếu trước hụt sau, cả tinh thần lẫn sức khỏe cùng suy sụp sau một thời gian ngắn tham gia ‘giai cấp lãnh

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

đạo cách mạng Việt Nam’ đã kéo dài vài thập niên.”

Dù vậy – “vài thập niên” qua – các đồng chí lãnh đạo vẫn cứ thay nhau nổ rò n rã , nổ đề u đề u, và nổ tỉ nh queo hà: - Nguyễn Minh Triết: “Ngày nay, chú ng ta ngẩ ng cao đầ u, sá nh vai cùng cường quốc...”

- Trương Tấ n Sang: “Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của gần 30 năm đổi mới mà nhân dân ta đạt được khiến chúng ta hãnh diện và tự hào, bạn bè quốc tế ngưỡng mộ.”

Nó i như rồ ng leo, là m như mè o mửa. Mồm miệng đỡ chân tay vốn là truyền thống lâu đời của chế độ hiện hành. Từ năm 1951, tại Đại Hội II, điều lệ của đảng đã ghi: “Tư tưởng Mao Trạch Đông là kim chỉ nam’ của đảng.” Bởi thế, đường lối/ chính sách (Cải Cách Ruộng Đất, Chỉnh Đốn Tổ Chức, Cải Tạo Công Thương Nghiệp, Hợp Tác Xã Công Nông, Phát Động Chiến Tranh Giải Phóng Miền Nam …) đề u do bá c Mao chỉ đạ o. Bá c Hồ chỉ có mỗi việc là sáng tác thơ để minh họa và để … nổ chơi thôi: “Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!”

Bá c Duẩ n – xem ra – có vẻ độ c lậ p và độ c đá o hơn chú t xí u. Ông lập thuyết (Làm Chủ Tập Thể) đàng hoàng nhưng loay hoay mãi chính tác giả cũng chả biết “làm chủ tập thể”

là làm cái con mẹ gì nên cuối cùng đành xuê xoa với những hứa hẹn “cụ thể” và “dễ hiểu” hơn: “Trong vòng mười năm nữa, mỗi gia đình ở Việt Nam sẽ có một radio, một TV và một tủ lạnh.”

Chỉ có Bá c Chinh là nổ i bậ t về trình độ học vấn và khả năng sáng tạo. Tạp Chí Cộng Sản mô tả ông là “nhà thiết kế đường lối đổi mới của Đảng ta.”

Bộ thiệt vậy sao?

Thiệt ra, thằng chả không có thiết kế cái con bà gì ráo mà chỉ ở vào tình thế bắt buộc phải lựa chọn một thế cờ (“đổi mới hay là chết”) do nhân dân đã sắp sẵn rồi.

Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn nhận xét hoàn toàn chính xác về “khoa ăn nói” của giới lãnh đạo CSVN: “Họ không nói được cái gì cụ thể, mà chỉ xoay quanh các khẩu hiệu quen thuộc, kiểu như ‘dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh…’

Cứ “xoay quanh cá c khẩ u hiệ u” như thế mãi thiệt là ớn chè đậu nên lâu lâu các anh ở trên phải nổ một phát để … kích thích lòng dân. Cũng chỉ là một chiêu “mồm miệng đỡ tay chân” thôi. Tưởng cũng không có gì đáng để bận tâm hay rầm rĩ quá!

TƯỞNG NĂNG TIẾN

Ảnh lấy từ FB Thanh Pham

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

57

NGƯỜI VIẾT RONG

Toronto thoibao.com

“Vòi rồng” NGUYỄN THƠ SINH

òi rồng là gì? Câu hỏi đó có thể ít khi bạn thắc mắc. Tuy nhiên nếu bạn biết Alabama vừa trải qua một thảm họa vòi rồng khiến hàng chục mạng người bị cướp mất, bạn có thấy đây là một thiên tai nguy hiểm đáng sợ hơn bạn đã từng nghĩ?

Thực ra vòi rồng (tiếng Anh: tornado) là một cột khí xoay tròn rất mạnh đi kèm với giông bão do tầng khí quyển gây ra ảnh hưởng tới mặt đất. Một vòi rồng với cường độ mạnh có khả năng hủy diệt khủng khiếp khi tốc độ gió lên tới 300 dặm/giờ.

Chúng có thể phá hủy các tòa nhà lớn, nhổ bật gốc cây lớn, ném những chiếc xe hơi nặng văng xa hàng trăm thước. Chúng mạnh đến nỗi có thể khiến cọng rơm (khi bay với vận tốc 300 mph trở thành mũi tên cắm ngập vào thân gỗ cứng. Con đường tàn phá của vòi rồng chiều ngang dài đến cả dặm và kéo xa hàng năm chục dặm; vì vòi rồng (xoáy giống như con gụ,

V

58

có nơi gọi là con cù, một trò chơi phổ biến của trẻ em tại nhiều nơi trên thế giới) chạy đường theo hình chữ chi, sàng qua sàng lại nên khó tránh nó lắm.Tại Mỹ, hàng năm có khoảng trung bình 1.000 vòi rồng lớn nhỏ

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

khác nhau xảy ra.

Vòi rồng hình thành như thế nào?

Hầu hết vòi rồng được sinh ra từ những trận bão giông (thunderstorm) với sức gió mạnh và sấm chớp chém ngang dọc trên bầu trời. Chúng cần

đến không khí ấm, ẩm vốn thừa mứa tại vùng Vịnh Mexico và không khí khô, mát của Canada. Khi hai khối không khí nóng, ẩm và khô, lạnh này gặp nhau, chúng phá vỡ sự cân bằng ổn định trong khí quyển. Kế đó là

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

59

NGƯỜI VIẾT RONG

Toronto thoibao.com

tiến trình thay đổi hướng gió càng khiến tình trạng hỗn loạn bầu khí quyển diễn ra mạnh hơn. Hệ quả: Hai cột khí do bị thay đổi hướng càng lúc càng tăng tốc, xoáy rất mạnh kéo theo hiệu ứng mặt phẳng ngang (horizontal effect) như cách chúng ta cuộn chả giò (hay cuộn bánh cuốn có nhân thịt); sau đó hai cột khí này quấn lấy nhau càng lúc càng cuốn lên cao chuyển thành cột lốc dựng đứng.

Không khí cứ thế bị cuốn vào tiếp theo sau đó (tham gia hiệu ứng mặt phẳng ngang biến thành chiều thẳng đứng), đường kính của vùng không khí tham gia quá trình này đôi khi rộng tới 2-6 dặm và xảy ra với nhiều cơn giông khác nhau. Thường thì vòi rồng chào đời tại các điểm luồng khí bị cuốn vào tâm cơn xoáy lốc khi

60

hiệu ứng mặt phẳng ngang chuẩn bị biến thành cột xoáy lốc thẳng đứng.

Còn nhớ cuốn phim có tựa đề Twister trình chiếu năm 1996 do nữ diễn viên nổi tiếng Helen Hunt thủ vai Tiến sĩ Jo Harding, một giáo sư đại học chuyên nghiên cứu vòi rồng đã chinh phục nhiều thế hệ khán giả đam mê điện ảnh. Với những kỹ xảo hiệu ứng ghép cảnh (visual effect) cuốn phim để lại nhiều ấn tượng mạnh về sức tàn phá của vòi rồng cho người xem. Nếu có dịp, bạn có thể mượn phim này tại một thư viện gần nhà hay có thể xem nó tại youtube. com với giá $3.99. Cảnh những con bò mộng to đùng bị ném lên không trung, xe cộ, nhà cửa, cây cối... tất cả những vật thể dám án ngữ trên con đường tàn phá của vòi rồng sẽ bị hủy

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

diệt không thương tiếc trong phim này không khác xa thực tế nhiều lắm.

Như đã bàn ở trên, tornados xảy ra tại nơi hai luồng khí (a) ẩm và nóng rất sẵn tại vùng Vịnh Mexico và (b) luồng khí khô và lạnh vốn thừa mứa tại Canada cung cấp điều kiện lý tưởng cho những trận cuồng phong thunderstorm - cuối cùng sinh ra những trận tornados tàn phá kinh hoàng. Tornado được xếp hạng theo thang EF (Enhanced Fujita) từ EF0 đến EF5. Các tiểu bang của Mỹ trong khu vực hứng chịu những hậu quả thunderstorm và tornados nhiều nhất là Alabama và Oklahoma (trung bình mỗi năm có khoảng 7 vòi rồng lớn EF5 tại hai tiểu bang này).

Ba tiểu bang kế đó là Iowa, Kansas, và Texas, mỗi năm trung bình hứng chịu khoảng 6 vòi rồng lớn cỡ EF5.

Vì Iowa là tiểu bang có diện tích nhỏ nhưng phải gánh 6 vòi rồng cỡ lớn nên được coi là tiểu bang có mật độ vòi rồng cấp EF5 (EF5 tornadoes per square mile) cao nhất Mỹ!

Sau đây là bảng xếp cấp độ tàn phá EF của vòi rồng: EF0: 65-85 mph. Sức tàn phá nhẹ.

EF1: 86-110 mph. Sức tàn phá mức vừa.

EF2: 111-135 mph. Sức tàn phá đáng kể.

EF3: 136-165 mph. Sức tàn phá

nặng.

EF4: 166-200 mph. Sức tàn phá trầm trọng.

EF5: Hơn 200 mph. Sức tàn phá ngoài tưởng tượng.

Vòi rồng có sức tàn phá lớn nên các công ty bảo hiểm bồi thường tại các vùng này chẳng hứng thú gì khi nghe nói đến vòi rồng. Vâng. Nhà cửa và các công trình kiến trúc, thú vật nuôi, nông trại... khi bị vòi rồng tàn phá gây ra những thiệt hại vật chất không nhỏ. Với con số trung bình hàng năm gần 1.000 vòi rồng xảy ra trên đất Mỹ, không chỉ 5 tiểu bang nói trên bị ảnh hưởng nặng. Năm 2014, có đến 10 tiểu bang bị vòi rồng tàn phá.

Hãng bảo hiểm State Farms đã phải bồi hoàn thiệt hại vòi rồng cho 10 tiểu bang này: Đứng đầu là Illinois: 10.884 hồ sơ. Sau đó là Georgia: 10.148 hồ sơ. Thứ ba là Texas: 7.999 hồ sơ. Ohio: 6.849 hồ sơ. Tennessee: 6.395 hồ sơ. Indiana: 5.945 hồ sơ.

Michigan: 4.762 hồ sơ. Alabama: 4.612 hồ sơ. Missouri: 3.914 hồ sơ.

Và Kentucky: 3.583 hồ sơ.

Gần đây nhất là vòi rồng xảy ra tại Georgia và Alabama đã cướp đi mạng sống của ít nhất 23 người tại Hạt Lee của tiểu bang Alabama. Vâng. Thiệt hại của cải còn kiếm lại được. Thiệt hại về nhân mạng là những mất mát không gì có thể bù đắp. Cú vòi rồng

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

61

NGƯỜI VIẾT RONG

Toronto thoibao.com

này tàn phá số sinh mệnh lớn, chỉ đứng sau một vòi rồng khác xảy ra hồi tháng 05 năm 2013 tại Hạt Moore của tiểu bang Oklahoma cướp đi sinh mệnh của 24 người dân. Nước mắt có thể khô đi, nhưng trong tâm tưởng hoài ức của người thân chứng kiến cơn thịnh nộ của những vòi rồng chắc chắn không thể phai nhòa dễ dàng nhanh chóng.

Với sức tàn phá cấp EF4, vòi rồng kéo qua khu vực thị trấn Beauregard, Alabama gần như hủy diệt tất cả những gì nằm trên con đường tàn phá của nó. Ảnh chụp từ trên cao quang cảnh trước và sau vòi rồng tàn phá hoàn toàn khác hẳn nhau.

Một ngôi nhà vững chãi bề thế còn lại gì? Xin thưa: Chỉ còn lại cái nền nhà trống hoác. Căn trailer gần đó biến mất không để lại bất cứ dấu tích nào. Cánh rừng phía sau ngôi nhà trở thành bãi hoang địa. Ai xem ảnh cũng đưa mắt nhìn nhau: Thế này ai mà sống sót cho được!

Theo Thông tấn xã AP, năm 2018 có 10 người thiệt mạng do vòi rồng gây ra tại Mỹ. Lần này các nạn nhân tại Hạt Lee của tiểu bang Alabama lên đến 23 người là nạn nhân trong các gia đình.

Trong số này có ba em nhỏ độ tuổi 6-10. Nạn nhân nhỏ tuổi nhất là em Armando Hernandez, 6 tuổi.

62

Trung tâm National Weather Service (NWS) tại Birmingham, Alabama ban lệnh vòi rồng khẩn cấp tại Hạt Lee lúc 2:09 chiều hôm chủ nhật khuyến cáo tornado có sức tàn phá lớn đang kéo đến (confirmed large and destructive tornado). Thông thường lệnh tornado emergency ít khi được loan báo trừ phi vòi rồng được xác định có cường độ tàn phá lớn dẫn đến tử vong. Vì thế với khoảng thời gian không lâu ấy, vỏn vẹn có 9 phút, người dân hầu như không đủ thời gian tìm cho mình phương án đối phó hiệu quả an toàn nhất.

Một nạn nhân may mắn sống sót sau khi vòi rồng cấp EF4 tàn phá Hạt

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Lee, anh Jonathan Clardy cho Thông tấn xã AP biết anh và gia đình khi nghe lệnh tornado emergency chỉ biết ôm nhau và sốt sắng dâng lời cầu nguyện khi vòi rồng tiến đến ngôi nhà của anh.

Với vận tốc sức gió của vòi rồng nguy hiểm lần này là 170 dặm, chiều ngang vệt tàn phá lên đến nửa dặm, để chạy thoát khỏi nó hầu như là chuyện ngoài trí tưởng tượng. Được biết đây là vòi rồng cấp EF4, lần sau cùng vòi rồng nặng cấp này xảy ra tại Mỹ hôm 29 tháng 04 năm 2017.

Mới chỉ là tháng 03 thôi, mùa vòi rồng sẽ còn kéo dài trong vài tháng tới nữa. Theo các chuyên gia nghiên

cứu vòi rồng, tornado season bắt đầu rộ lên vào tháng ba, sau đó tăng tốc với tần số cao vào những tháng tư, tháng năm, và tháng sáu. Như vậy mùa vòi rồng xem ra chỉ mới bắt đầu trong năm 2019 này.

Hôm thứ Sáu 8/3, Tổng thống Trump đã ghé thăm Alabama nhân vụ vòi rồng thảm họa xảy ra. Người quý ông thì bảo ông làm việc này khá tốt, thể hiện lòng thương dân thật đáng quý. Kẻ ghét ông thì bảo ông chẳng tử tế gì, lợi dụng vụ này để tự đánh bóng mình. Thế mới biết chuyện gì ở Mỹ bây giờ đều chẳng biết tin ai, theo ai; bởi cái gì ở Mỹ hiện nay cũng bị chính trị hóa. Khổ thân ông, không đi cũng bị chửi, mà đi cũng bị thiên hạ nhiếc móc là đồ đạo đức giả!

Xin được thắp nén hương lòng cho những nạn nhân của thiên tai vòi rồng mới nhất vừa xảy ra tại Hạt Lee, tiểu bang Alabama. Sự mất mát của họ nhắc nhở mỗi chúng ta cuộc sống là một quà tặng diệu kỳ, song (cuộc sống) cũng chính là hiện thân của một sự tồn tại mong manh vô thường. Để rồi thiên nhiên kỳ diệu vào lúc bất ngờ nhất sẽ gây ra những tổn hại kinh hoàng, như thể có ý muốn khắc họa rõ hơn về sự mong manh vô thường của số phận đời sống chung quanh ta.

NGUYỄN THƠ SINH

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

63

CHUYỆN MỖI TUẦN

Toronto thoibao.com

Trụ sở Công ty SNC-Lavalin ở Montreal

Khi lòng tin bị xói mòn T

ĐỖ QUÂN

hời sự chính trị Canada trước nay không hấp dẫn bằng thời sự Mỹ . Đó là mộ t thự c tế .

Thời sự Canada lại càng thêm thiếu hấp dẫn từ ngày ông Donald Trump đắc cử tổng thống Hoa kỳ.

Xem tin tức trên truyền hình, trên mạng, đọc báo ngoại quốc, họa hoằn lắm mới thấy xuất hiện một tin thời sự Canada, thường là khi có liên quan đến một quốc gia khác, thí dụ như vụ Hoa Vi, còn thời sự nội tình Canada hầu như không có.

Thế nên khi cái sự kiện trên chính trường Canada, khởi đầu từ cách đây vài tuần và vẫn còn diễn tiến, được nhiều nhà bình luận nhận xét là có thể khiến người ta tạm ngừng theo dõi chuyện thời sự Hoa kỳ để liếc qua Canada, thì chắc phải là chuyện lớn.

Lớn thật, đến hai bà Tổng trưởng giữ những bộ quan trọng trong chính phủ - Tổ ng trưở ng đặ c trá ch Cự u chiế n binh kiêm phó Tổ ng trưở ng Quố c phò ng và Chủ tị ch Ủ y ban Ngân khố , phải từ chức. Chẳng những từ chức, họ còn lên tiếng chỉ trích văn phòng Thủ tướng (PMO), và cả Thủ tướng.

Lời chỉ trích rất nặng, nặng đến mức trở thành lời tố cáo, đã phá vỡ sự đoàn kết trong nội bộ đảng Liberal Liên bang và khiến dư luận đặt câu hỏi về sự thành thật của ông Trudeau và nguyên tắ c là m việ c củ a chí nh quyền Tự do.

Bà tổng trưởng Cự u chiế n binh kiêm phó Tổng trưởng Quốc phòng đã tố hành pháp can thiệp vào công việc của tư pháp, một vi phạm rất nghiêm trọng vào tính độc lập của tư pháp khi bà còn là Tổng trưởng

64

CựuTổng trưởng J. Wilson-Raybould trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện ngày 27 tháng 2, 2019. Hình chụp màn ảnh TV

Tư pháp kiêm Tổng Chưởng lý liên bang. Bà cũng đã ra khai chứng (testify) trước Quốc hội với những lời lẽ và thái độ quyết liệt.

Trong khi đó, phía văn phòng Thủ tướng quả quyết họ không những không can thiệp mà cũng không tạo áp lực. Để rồi đến hôm thứ Năm tuần trước, ông Thủ tướng trẻ Justin Trudeau đã phải lên tiếng. Trong khi không ít người mọng đợi ông nhận lỗi, hoặc một lời xoa dịu tình hình, ông vẫn bênh vực phía Văn phòng Thủ tướng. Ông nói rằng ông đã đề nghị Tổng Chưởng lý cân nhắc đưa ra một giải pháp vì sự việc ảnh hưởng đến hàng ngàn – 9000 là con số mà ông đưa ra, công ăn việc làm ở Canada. Ông và không ai trong PMO đã thúc ép, tạo áp lực lên bà Tổng Chưởng lý. Theo ông, đã có sự hiểu lầm, và sự hiểu

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

lầm đó là hậu quả của việc thiếu tin tưởng lẫn nhau - nói theo ngôn ngữ chính khách của ông Trudeau là “xói mòn” – erosion of trust”.

Chuyện khởi đầu, có lẽ, từ sau cuộc sắp xếp lại nội các hồi giữa tháng 1 năm 2019.

Trong lầ n sắ p đế p đó , bà Jody Wilson Raybould đượ c chuyể n từ vị trí Tổ ng Chưở ng lý (Attorney General) và Tổ ng trưở ng Tư phá p (Minister of Justice) sang ghế Tổng trưởng bộ Cựu chiến binh kiêm Phó Tổng trưởng bộ Quốc phòng.

Việc sắp xếp lại nội các không phải là hiếm khi xảy ra. Đây không phải là lần đầu tiên ông Trudeau xếp lại các ghế tổng trưởng, và không phải chỉ có Liberal, hầu như đảng cầm quyền nào cũng làm mỗi khi cảm thấy cần thiết. Nhiều người coi đây có thể là lần xáo trộn cuối cùng trước cuộc bầu cử liên bang tiếp theo – vào tháng 10

này, có nghĩa là đội hình này có thể sẽ là danh sách của các tổng trưởng mà Trudeau muốn có cho chiến dịch tranh cử năm 2019.

Mặc dù có người nhận thấy rằng từ một ghế quan trọng như Tư pháp sang ghế cựu chiến binh là một dấu hiệu của việc giáng cấp, bà WilsonRaybould đã bá c bỏ dư luậ n nà y.

Trong thông báo ngày 14 tháng 1, bà nói, “Tôi rất tự hào trở thành tổng trưởng cựu chiến binh và phó tổng trưởng quốc phòng.”

Nhưng rồi, ba tuần lễ sau đó, hôm 7 tháng 2, có một bài viết của nhà báo Robert Fife xuất hiện trên nhật bá o The Globe and Mail cho rằ ng bà Raybould đú ng là bị “hạ tầ ng công tác.”

Nguyên nhân của việc giáng chức này là do bà Wilson – Raybould đã không muố n chỉ thị cho giám đốc cơ quan công tố để thương nghị một thỏa thuận giúp cho công ty SNCLavalin tránh được những thiệt hại nặng nề khi bị truy tố về tham nhũng và gian lận.

Bài báo cho hay các giới chức cao cấ p trong PMO đã cố é p bà Jody Wilson – Raybould phải can thiệp vào vụ này. Báo The Globe and Mail cho biết bà Wilson-Raybould đã “bị áp lực nặng nề” để thuyết phục Cơ quan công tố Canada thay đổi quyết định. Tuy nhiên, vẫ n theo tờ The Globe and Mail, bà đã không nhân nhượng.

Ngay hôm sau, bà cựu tổng chưởng lý Jody Wilson-Raybould nói mình sẽ không bình luận về dư luận cho rằng Văn phòng Thủ tướng đã cố gây áp lực để bà giúp SNC-Lavalin tránh

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

65

CHUYỆN MỖI TUẦN

Toronto thoibao.com

Cựu Chánh văn phòng Thủ tường Gerrald Butts trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện

SNC Lavalin SNC – Lavalin, trụ sở ở Montreal, Quebec, tên đầy đủ là SNC-Lavalin Group Inc, có các hoạt động công trình, mãi dịch và xây dựng, trong các kỹ nghệ khai khoáng, luyện kim, dầu mỏ và khí đốt, môi trường và nước, hạ tầng kiến trúc và năng lượng sạch.

Tính theo doanh số, SNC-Lavalin là công ty xây dựng lớn nhất Canada năm 2018.

Trong nước, công ty này đã và đang lãnh các công trình: Xa lộ 407 ở Ontario, sửa chữa cầu Jacques Cartier ở Montreal, đường Route 2 nối liền New Brusnwick đến Fredericton của xa lộ Trans-Canada, cầu William R. Bennette ở B.C, nhà máy điện địa nhiệt Gore Power Station ở Brampton (Ontario), nhà máy điện Ermine ở Saskatchewan, công trình xây dựng McGill University Health Centre ở Montreal, đường xe điện Eglionton Crosstown và Blue 22 (đường xe điện Union Pearson Express) ở Toronto. Công ty cũng là một trong 3 thành viên của nhóm Rideau Transit Group xây dựng công trình xe điện nhanh ở Ottawa.

SNC Lavalin có hơn 50 ngàn công nhân viên, văn phòng ở hơn 50 nước và hoạt động ở 160 quốc gia trên khắp thế giới,.

Công ty cũng lãnh nhiều tai tiếng liên quan đến hối lộ và lường gạt, trong nước như vụ cầu Jacques – Cartier và bệnh viện McGill University Health Centre, lẫn ngoài quốc tế như ở Ấn độ (đập thủy điện Kerala), Bangladesh (đường và cầu Padma) và Libya (đang dẫn đến vụ scandal chính trị hiện nay).

bị truy tố hình sự trong khi chờ các hành động pháp lý đối với công ty xây dựng này.

Phát biểu của bà Wilson-Raybould được đưa ra sau khi thủ lãnh đảng Bảo thủ Andrew Scheer đòi ủy ban tư pháp Hạ viện mở cuộc họp khẩn cấp để thẩm vấn các giới chức cao cấp - gồm cả bà Wilson-Raybould về vấn đề này.

Dưới áp lực của các đảng đối lập - Bảo thủ và Tân Dân chủ, Ủy viên Đạo đức Liên bang (Fedral Ethics Commisioner) đã mở cuộc điều tra về các cáo buộc can thiệp chính trị, và có thể cả việc vi phạm Đạo luật về Xung đột lợi ích, trong trường hợp SNC-Lavalin.

Bất ngờ, hôm 12 tháng 2, tức là gần một tháng sau ngày bị “hạ tầng công tác” và gần một tuần lễ sau bài báo của The Globe and Mail, bà WilsonRaybould gửi thư xin từ chức. Đế n ngà y 18 thá ng 2, đế n lượ t ông Gerrald Butts, chánh thư ký văn phòng thủ tướng, từ chức. Butts là người được cho là đã tiếp xúc và cử thuộ c cấ p tiế p xú c vớ i bà Wilson Raybould về vụ SNC - Lavalin.

66

Trong lá thư từ chức được đăng trên Twitter, Butts đã bác bỏ cáo buộc rằng ông hoặc bất kỳ ai khác trong PMO gây áp lực một cách không sai trái với bà Wilson-Raybould để giúp SNC- Lavalin.

Vụ tai tiếng của SNC-Lavalin dẫn đến cuộc đối đầu trong nội bộ chính phủ và đảng Liberal hiện nay là vụ Libya, trong đó , SNC-Lavalin bị cáo buộc đã hối lộ cho các giới chức Libya gần 48 triệu đô la để giành các món thầu tại quốc gia này. Cùng một lúc, công ty đã lường gạt các tổ chức ở Libya gần 130 triệu đô la.

SNC-Lavalin bị truy tố về cá c tội trạng kể trên, nhưng đang phản kháng và không nhận tội. Vụ án đang ở trong giai đoạn xét xử sơ bộ. Nếu bị kết án, công ty có thể bị cấm không cho dự thầu các hợp đồng của chính phủ liên bang trong một thập niên.

Công ty đã hy vọng rằng thay vì phải ra tòa và lãnh án, các cáo buộc sẽ có thể được giải quyết bằng một DPA- thỏa thuận được ký kết giữa công tố viên và một công ty bị cáo buộc có liên quan đến các tội phạm kinh tế, và đã vận động các giới chức

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

liên bang để đượ c giả i quyế t theo cách này.

Nhưng vào tháng 10, Cơ quan Công tố Canada (Public Prosecution Service of Canada), một văn phòng củ a Tổ ng chưở ng lý , đã xác định SNC đã không đáp ứng các tiêu chuẩn để được hưởng DPA. Tờ The Globe and Mail đã dẫ n nguồn tin nặc danh, cho biết văn phòng của ông Trudeau sau đó đã cố gắng ép bà Wilson-Raybould để can thiệp để có được một giải pháp qua thỏa thuận – nghĩa là khỏi ra tòa. Các đại diện của SNC-Lavalin đã có hơn 50 cuộc họp với các giới chức liên bang và dân biểu, nghị sĩ về các đề tài “tòa án” và “thực thi pháp luật”. Đây không phải là trường hợp đầu tiên gây rắc rối pháp lý cho SNCLavalin trong nướ c. Mớ i hồ i đầ u thá ng 2, cựu giám đốc điều hành của công ty, ông Pierre Duhaime (đã đi khỏ i công ty năm 2012 sau khi được xác định đã chuẩn chi 56 triệu không minh bạ ch), đã nhận tội có liên quan đến việc hối lộ một công chức Montreal 10 triệu đô la trong công trình xây dựng siêu bệnh viện MUHC, mộ t công trình trị giá 1,3 tỷ đô la.

BÀ NÓI, ÔNG NÓI… Ngay sau bài báo của tờ The Globe and Mail, bà Wilson-Raybould đã tuyên bố không bình luận về ý kiến cho rằng việc Văn phòng Thủ tướng đã cố gắng gây áp lực với mình để giúp SNC-Lavalin tránh bị truy tố, vì “bị ràng buộc bởi đặc quyền luật sư-thân chủ trong vấn đề này.”

Thủ tướng Trudeau cũng quả quyết, “Những cáo buộc trong bài báo của the Globe sáng nay là sai. Cả (hai vị)

tổng chưởng lý hiện tại và trước đây đều không được tôi hoặc bất kỳ ai trong văn phòng của tôi chỉ đạo để đưa ra quyết định trong vấn đề này.”

Thế nhưng hôm 27 tháng 2, khi ra trước Ủy ban Tư pháp của Hạ viện, bà Jody Wilson-Raybould đã khai chứng rằng trong bốn tháng từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2018, bà phải lãnh đủ một nỗ lực cố kiệt “của nhiều người trong chính phủ để tìm cách can thiệp có tính cách chính trị vào việc thực hiện quyền công tố trong vai trò của tôi với tư cách là tổng chưởng lý Canada trong một nỗ lực không phù hợp để có được một DPA với SNC-Lavalin.”

Nỗ lực này, theo Wilson-Raybould gồm từ các cuộc đối thoại trực tiếp, các cú điện thoại, email và tin nhắn, và trong những lần đối thoại trực tiếp đó có một lần với thủ tướng Justin Trudeau vào ngày 17 tháng 9, 2018.

Bà đếm cẩn thận, có tất cả 11 người trong văn phò ng củ a Thủ tướ ng (PMO) và cá c văn phò ng khá c đã tham gia cuộc dồn ép này.

Bà còn kể rành mạch rằng cuộc trò chuyện đó, có mặt cả ông thư ký của Hội đồng Cơ mật (Privy Council) Michael Wernick, ông Trudeau nói với bà rằng họ cần tìm giải pháp cho SNC. Nếu không có được DPA, nhiều công ăn việ c là m sẽ bị mất, SNC Lavalin sẽ dọn khỏi Montreal, và đang sắp sửa có bầu cử ở Quebec và ông (Trudeau) là một dân biểu của tỉnh đó.

Wilson-Raybould kể trước Ủy ban rằng lúc đó bà đã nhìn thẳng vào mắt ông và hỏi thẳng: “Ông có can thiệp chính trị vào vai trò Tổng chưởng lý của tôi không? Tôi hết sức khuyên ông đừng làm thế.”

Ngày xưa thân ái: Tổng trưởng J. Wilson-Raybould ngày tuyên thệ nhậm chức năm 2015 Photo: PMO

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

67

CHUYỆN MỖI TUẦN

Toronto thoibao.com

Tổng chưởng lý và Tổng trưởng Tư pháp Trong hệ thống chính phủ Canada, hai chức vụ này do một người nắm giữ.

Tổng trưởng Tư pháp Liên bang (Minister of Justice) là một chức vụ mang tính đảng phái: Vị tổng trưởng này chịu trách nhiệm soạn thảo chính sách cho đảng cầm quyền và thay mặt cho đảng cầm quyền trong tiến trình thông qua các dự luật tại Nghị viện.

Tổng Chưởng lý (Attorney General of Canada) là vị luật sư cao cấp nhất của Nữ hoàng – tức là chính phủ, chịu trách nhiệm về vụ kiện của chính phủ và đưa ra các cố vấn pháp lý về các chính sách của chính phủ. Vai trò của Tổng chưởng lý phải là độc lập, không đảng phái, đặc biệt là đối với các vụ truy tố. Để một người đội hai cái mũ này là đặt người đó vào tình trạng khó xử.

Thẩm phán Liên bang Catherine Kane khẳng định rằng nguyên tắc độc lập đòi hỏi Tổng chưởng lý phải hành động độc lập với áp lực chính trị từ chính phủ: “Sự độc lập của tổng chưởng lý là hết sức quan trọng đối với tính liêm chính và hiệu quả của hệ thống tư pháp hình sự đến mức nó được hiến định.” Ở Anh quốc, vai trò của bộ trưởng bộ tư pháp, người cầm đầu bộ tư pháp, tách biệt và khác biệt với vai trò tổng chưởng lý, người là cố vấn pháp lý cho chính phủ và giám sát các vụ truy tố nhưng thường không phải là một thành viên nội các.

“Thủ tướng nói, “Không, không, không - chúng ta chỉ cần tìm một giải pháp.”

Nhưng sau khi bà Wilson Raybould ra “testify” trước Ủy ban tư pháp, ông Gerrald Butts cũng xin ra để trình bày phiên bản của ông về nội vụ.

Nhưng trước đó hai ngày, bà Jane Philpot, Chủ tịch Ủy ban Ngân khố (tương đương với tổng trưởng) trong nội các của ông Trudeau đã từ chức vì đã mất tin tưởng trong cách chính phủ giả i quyế t vấ n đề nà y. Trong

68

tuyên bố từ chức, bà Philpot nói, “Tôi phải tuân thủ các giá trị cốt lõi, các trách nhiệm đạo đức và nghĩa vụ hiến định của mình”.

“Có thể phải trả giá khi hành động theo nguyên tắc của một người, nhưng khi từ bỏ các nguyên tắc đó sẽ phải trả giá lớn hơn.” Đến hôm 6 tháng 3, khi tình nguyện ra khai chứng, Butts nói rằng chẳng có nỗ lực phối hợp nào trong PMO để gây áp lực với Wilson-Raybould khiến bà phả i bá c quyế t đị nh củ a

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

giám đốc phòng công tố và đàm phán một DPA với SNC-Lavalin để có thể tránh phiên tòa xét xử các cáo buộc hối lộ ở Libya.

Butts cũng nhấ t quyế t bá c bỏ chuyện bà Wilson-Raybould đã bị thuyên chuyển vì bà từ chối không xem xé t việ c cho SNC-Lavalin hưở ng DPA - như bà đã nói trong trước Quốc hội. Theo Butts, việc sắp xếp lại là do sự từ chức bất ngờ vào tháng 12 của cựu Chủ tịch Ủy ban Ngân khố Scott Brison. Ông Butts cho biết PMO muốn bà Wilson-Raybould cân nhắc tất cả các lựa chọn, vì có thể gây ra những hệ quả kinh tế nặng nề cho SNC – Lavalin nếu công ty bị kết án về tội phạm hình sự và “nguồn sống của rất nhiều người bị đe dọa ...” và tất cả những gì thúc đẩy chúng tôi (PMO) là muốn cân nhắc thật kỹ mọi giải phá p để trá nh ả nh hưở ng đế n cá c công nhân viên và những người đang sống bằng tiền hưu.

XÓI MÒN LÒNG TIN CẬY Hồ i năm 2015, khi ông Trudeau thành lập nội các đầu tiên của ông, người ta đã hào hứng khi thấy thành phầ n độ c đá o củ a nộ i cá c đó : phụ nữ và chuyên viên, hoặ c í t nhấ t, nhữ ng ngườ i có kinh nghiệ m và thẩ m quyề n trong lã nh vự c mà họ

được giao. Thành phần nội các này đượ c ca ngợ i. Về mặ t bì nh đẳ ng giới tính, nội các 31 người, sau khi trừ ông Thủ tướng ra, có 15 nữ và 15 nam. Về mặ t chuyên môn và kinh nghiệm: một bác sĩ, được giao bộ Y tế (bà Jane Philpot), một luật sư được giao bộ Tư pháp (bà Jody Wilson-Raybould), bộ Tà i chá nh được giao cho một nhà kinh doanh thành công (Bill Morneau), bộ Vận tả i cho mộ t phi hà nh gia, Bộ Ngư nghiệp và Hải dương (cùng với chỉ huy lự c lượ ng Tuầ n duyên) cho

Bà J. Wilson-Raybould và bà Janet Philpot Hình trên twitter của bà JWR sau khi bà Janet Philpot từ chức

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

69

CHUYỆN MỖI TUẦN

Toronto thoibao.com

một người bản địa gốc từ Nunavut (Hunter Tootoo), bộ Quố c phò ng cho mộ t cự u sĩ quan gố c Sikh (Harjit Sajjan)…

Bà Wilson-Raybould là một trong những người đặc biệt nhất và thân cận nhất với ông Trudeau. Bà gốc người bản địa, từng lãnh đạo Assembly of First Nations (Hội đồng các bộ lạc bản địa) của British Columbia.

Bà Jane Philpot cũng là một trong những thành viên chủ chốt của nội các và thân cận với thủ tướng.

Với vụ tai tiếng này, và với cách giả i quyế t và giả i thí ch củ a ông Justin Trudeau, những ngưởi bênh vực hai bà tổng trưởng cho rằng ông Thủ tướ ng trướ c nay đượ c coi là người đi đầu trong phong trào bình

đẳng giới, và “chính trị sạch” đã rơi mặt nạ.

Nhà bình luận Paul Wells của tạp chí Macleans đặ t tự a cho bà i củ a ông trong số báo ngày 4 tháng 3 là “Justin Trudeau, imposter” (kẻ lừa đảo). Sau khi điểm lại các vụ mà nhà báo này cho rằng ông Trudeau “nói một đằng, làm một nẻo”, Paul Wells viế t: “Tính giả trá trong cá ch Thủ tướng giả i quyế t vụ SNC-Lavalin là một đặc điểm mà ông trình diễn trước người dân Canada quá thường xuyên.” Thủ lãnh Bảo thủ Andrew Scheer cũng đã nói “Justin Trudeau thật” (the real Trudeau) đang lộ mặt trước dân Canada.

Cùng chỉ trích ông Trudeau, người ta đưa ra dư luận đối chọi giữa hai

Thủ tướng Trudeau: “Một sự xói mòn lòng tin cậy”. Ảnh chụp màn hình TV

70

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

khu vực thông tấn: ở Quebec bênh vực ông Thủ tướng và hoan nghênh giải pháp cho SNC Lavalin hưởng DPA, và ở những tỉnh bang khác bênh vực bà Wilson – Raybould và phê bình việc can thiệp của PMO vào quyết định của Tổng chưởng lý.

Dĩ nhiên là phe đối lập kêu gọi ông Trudeau từ chức, Thủ lãnh Bảo thủ Andrew Scheer nói nếu ông Trudeau không từ chứ c bây giờ thì sẽ biế t quyết định của dân Canada ở cuộc tuyển cử tháng 9 tới.

Tuy nhiên, cũng có nhận định cho rằng chưa chắc chuyện sẽ ảnh hưởng đế n sinh mạ ng chí nh trị củ a ông Trudeau và khả năng vẫn giữ được chính quyền của đảng Tự do. Ông Trudeau vẫn được 33 thành viên khác của nội các ủng hộ, trong khi mặc dầu từ chức, bà Wilson-Raybould và Jane Philpot vẫn giữ ghế và tư cách dân biểu của đảng Tự do và vẫn sẽ tranh cử trong kỳ tuyển cử mùa Thu năm nay.

Nhưng, Thứ Tư tuần này, Ủy ban Tư pháp của Hạ viện họp khẩn cấp.

Rất có thể bà Jody Wilson-Raybould sẽ lại lên tiếng ở đó, bà từng tuyên bố sẵn sàng trở lại để cung cấp thêm những lời khai chứng.

Cho lầ n “nó i thêm” nà y củ a bà Wilson-Raybould, phe đối lập chờ đón “sự thật đầy đủ”. Thủ lãnh Bảo

Ca ngợi thành phần nội các đầu tiên của Trudeau năm 2015 Canada 9 gag/Pinterest

thủ Sheer trong một cuộc họp báo hôm Chủ nhật vừa qua đã đòi Thủ tướng Justin Trudeau phải dỡ bỏ “lệnh bịt miệng” (gag order) và bảo đảm cho bà Jody Wilson-Raybould có thể nói lên sự thật đầy đủ về quyết định từ chức của bà.

Vẫn còn nhiều gay cấn. ĐỖ QUÂN (tổng hợp)

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

71

TẠP GHI HUY PHƯƠNG Toronto thoibao.com

Xuống ngựa, qui hàng đi Quý Nương!

HUY PHƯƠNG

Muốn bảo vệ hạnh phúc trong hôn nhân, xin quý Bà hãy nhường lui một bước!

T

72

he Surrendered Wife (Người Vợ Hàng Phục) của tác giả Laura Doyle là một cuốn sách bestseller bán chạy nhất,

ngay chỉ trong tháng đầu tiên, số bán đã đạt con số 100,000 bản. Đây là một quyển sách độc đáo bàn về cách bảo vệ hạnh phúc trong cuộc

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

sống vợ chồng.

Với tác phẩm The Surrendered Wife, hơn 150,000 phụ nữ tin rằng họ không những cứu vãn được mối quan hệ vợ chồng, mà cá nhân họ còn được trân trọng và ngưỡng mộ suốt đời.

Báo chí và các đài truyền hình quan trọng Hoa Kỳ đều hết lời ca tụng tác phẩm của Laura Doyle.

Laura Doyle là một tác giả có sách bán chạy nhất của New York Times.

Sách của bà đã được dịch ra 28 thứ tiếng ở 27 quốc gia. Tác giả là người đã sáng lập ra “Laura Doyle Connect,” một công ty huấn luyện quốc tế, huấn luyện cho phụ nữ những khả năng hầu đưa đến những mối quan hệ dịu dàng, say đắm. Bà Laura Doyle đã xuất hiện CBS News, Dateline NBC, The Today Show, Good Morning America và The View. Bà đã có bài

in trên The Huffington Post, Tạp chí Phố Wall, Thời Báo New York, Thời Báo Los Angeles, The Washington Post, The London Telegraph và là cây bút thường xuyên của The Huffington Post. Laura Doyle hiện sống ở New Port Beach, California, có cuộc hôn nhân dài 26 năm với chồng là John Doyle.

NGUYÊN NHÂN RA ĐỜI CỦA “NGƯỜI VỢ HÀNG PHỤC” Bà Laura Doyle thú nhận là từ khi lấy chồng lúc 22 tuổi, bà đã có thói quen thường xuyên kiểm soát chồng một cách gắt gao, không ngớt ra lệnh, chỉ trích, gắt gỏng, nói xỏ xiên, bới móc những chuyện nhỏ nhặt của chồng, hạ nhục ông chồng về bất cứ sự sơ xuất nào, xem chồng như một đứa trẻ, nếu ông ta làm không đúng như ý bà.

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

73

TẠP GHI HUY PHƯƠNG Toronto thoibao.com

John Doyle và Laura Doyle

Vì vậy, càng ngày giữa hai người càng có khuynh hướng xa cách. Vợ chồng không còn những mối tương quan đằm thắm thuở ban đầu, họ mất dần đi sự đồng cảm, tình yêu giữa vợ chồng càng ngày càng phai nhạt.

Mới 4 năm, từ một đôi vợ chồng hạnh phúc, cả hai bên hầu như đều chán nhau và chuyện ly dị chắc chắn sẽ đến với họ một ngày không xa.

Thay vì dễ dàng ra tòa để xé tờ hôn thú, Laura Doyle bỗng quyết tâm thay đổi lại cách sống, hy vọng làm mọi cách để cứu vãn hạnh phúc gia đình mình. Bà theo những khóa tâm lý trị liệu, học hỏi qua sách vở, đi tìm nguyên nhân sự đổ vỡ, xa cách.

Bà tiếp xúc với những cặp vợ chồng thật sự gắn bó yêu thương nhau và đang có cuộc sống hạnh phúc để học hỏi cách đối xử, ngôn ngữ và tình yêu, kinh nghiệm từ nơi họ. Bà ghi nhớ và học hỏi kinh nghiệm, những gì có thể hàn gắn sự đổ vỡ của vợ chồng bà. Cuối cùng, là Laura Doyle đã cứu vãn được hạnh phúc của mình.

Bà muốn đem những kinh nghiệm và bài học hôn nhân của mình, việc sửa đổi lối sống của mình, viết thành sách để giúp bạn bè của mình, những người đã trải qua hoàn cảnh của mình không tìm ra lối thoát.

XÍCH LẠI GẦN NHAU VÀ BỎ BỚT CÁI TÔI CỦA MÌNH Phải chăng tăng trưởng theo nữ quyền trong xã hội, người phụ nữ trong gia đình càng ngày càng lấn lướt, khống chế, kiểm soát chồng trên mọi phương diện.

Bà Laura Doyle đã quyết định chấm dứt giai đoạn “gà mái đá gà cồ,” bỏ thời hoạnh họe, thống trị, coi chồng như tôi tớ, hiếp đáp, xỏ mũi chồng như trước?

Laura Doyle đề cao sự quay trở về nguồn với những giá trị đạo đức ngày xưa trong đời sống lứa đôi. Chồng là người chỉ huy và vợ là người tuân hành, kiểu “phu xướng, phụ tùy của

74

Đông phương.

Từ bỏ vai trò một người phụ nữ trí thức, cấp tiến, thích chỉ huy, ra lệnh, kiểm soát, thống trị, coi thường và sai khiến chồng thẳng tay, “xem chồng như tấm thảm chùi chân- doormat” ngoài ngạch cửa, nay thì Laura Doyle đã tự nhìn nhận trở thành một người biết ăn năn hối cải, trở thành một người vợ hiền lành, nhu mì. Bà hồi tâm và đã thấy tránh vợ chồng đi đến chỗ đổ vỡ hạnh phúc gia đình, chỉ có một cách duy nhất là mình, chính mình, cần phải thay đổi cách cư xử với chồng, mềm mỏng, lắng nghe, bỏ quyền chỉ huy và trở thành một người vợ yếu đuối, cần che chở, được chồng quý mến.

Từ đó, cả hai người đều cảm thấy hạnh phúc bên nhau. Chồng bà, sau một thời gian, trở nên vui vẻ tự tin trở lại, và bắt đầu quan tâm đến trách nhiệm gia đình, thương yêu, trân trọng bà hơn. Riêng bà cũng thấy lòng thấy thanh thản, hạnh phúc hơn xưa. Được như vậy, chính nhờ bà đã biết thay đổi cách suy nghĩ, thái độ và biết cách ứng xử tốt đẹp với chồng.

Theo sự suy nghĩ của Laura Doyle, bà đã ngộ ra chân lý: phải tự mình thay đổi chính bản thân mình chớ đừng mong đợi hay bắt buộc sự thay đổi ở người khác.

Bà tự xem mình là một người vợ biết hàng phục và quyết định chia xẻ những kinh nghiệm này cho tất cả chị em phụ nữ đang mấp mé bên vực thẳm ly dị, đổ vỡ của gia đình, qua tác phẩm “The Surrendered Wife.”

NGƯỜI PHỤ NỮ LỘI NGƯỢC DÒNG Trong thời đại nữ quyền đang được đề cao, người phụ nữ đã ra khỏi cánh cửa gia đình, bước vào xã hội, đang giữ các chức vụ lãnh đạo đất nước như tổng thống, thủ tướng... ở trong gia đình thì chưa biết ai thuần phục ai, ý tưởng của Laura Doyle hình như quá ngược dòng và quá mới lạ đã làm nhiều người bàng hoàng và sửng sốt,

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

chưa nói đến thái độ tức giận của giới phụ nữ cánh “Nữ Quyền” thì đả kích và chống đối hết lời “The Surrendered Wife.”

Tác giả đã đi khắp nước Mỹ để tổ chức những nhóm học tập workshop, seminar, những buổi hội thảo, quảng bá những ý kiến mới, lập ra những hội đoàn các người vợ hàng phục để trao đổi kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau về cách bảo vệ hạnh phúc gia đình.

Bà Laura đã đưa ra thái độ “hàng phục” cần thiết cho những người vợ, nhưng không biết liệu quý bà có chịu cho không?

- Biết kính trọng chồng.

- Ngoan ngoãn vâng lời chồng bất cứ việc gì từ nhỏ đến việc lớn.

- Không bao giờ ngắt lời, hay gắt gỏng với chồng.

- Không tìm cách hạ thấp phẩm giá của chồng bằng cách kiểm soát, ăn hiếp, xài xể, cằn nhằn, nặng lời với chồng.

- Không còn tìm cách kiểm soát chồng (nhiều bà lục cả ví tiền, thư tín, kiểm soát chi thu của chồng, ghi số milleage xe hơi của chồng.)

- Đối xử với chồng như một người trưởng thành, không xem ông như là một đứa trẻ con.

- Để cho chồng mình được tự do lựa chọn quần áo, cà vạt, giày dép… theo ý ông, cũng không ép buộc chồng phải ăn uống như ý mình muốn.

- Đừng đóng vai trò tài xế phụ băng

sau (backseat driver) để chỉ trích, chê bai, phê phán cách lái xe của chồng.

- Phải tin tưởng chồng về bất cứ chuyện gì, từ vụ sex đến việc quản lý tài chánh gia đình.

- Hãy chiều chồng, cả nể khi cần cho chồng vui lòng.

Trong các cuộc mạn đàm, hội thảo trên truyền hình, phát thanh, tác giả “The Surrendered Wife” khuyên những người vợ: - Dành nhiều thời gian để vợ chồng vui sống, ngưng tranh chấp, cãi cọ, gây lộn, cằn nhằn, về ba cái vụ tiền bạc.

- Nên dịu dàng bày tỏ những điều mình mong muốn với chồng.

- Tạo ra những cơ hội tiếp xúc lãng mạn với chồng.

- Đừng ôm hết mọi việc vào mình, chia sẻ với chồng nhiệm vụ dạy dỗ con cái.

- Tái lập và vun bồi lại không khí êm đềm trong gia đình.

- Hãy si tình chồng và trở lại như những “ngày xưa thân ái.” Đang ở vị thế Bà La Sát, quay chồng mòng mòng như quay dế, mà bỗng nhiên được khuyến nghị hãy quy phục để làm một người vợ hiền lành, dịu dàng, chiều chồng, ai mà chịu được? Như vậy là chịu lép vế, thua sút, làm tôi mọi đàn ông hay sao?

Nhà thơ Anh Quốc Alfred Tennyson (1809-1892) đã đưa ra quan điểm về vai trò của phụ nữ: “Đàn ông chỉ huy, đàn bà vâng lệnh. Tất cả những điều khác đều là lầm lẫn! (Man to command, and woman to obey. All else confusion!)

Ngày xưa ông bà ta cũng đã khuyến cáo: “Chồng giận thì vợ làm lành!

Miệng cười chúm chím, thưa anh giận gì?”

Thôi xin Quý Nương hãy xuống ngựa quy hàng đi, gia đình được trong ấm ngoài êm thì loài người cũng mang ơn Quý Nương, được bình an dưới thế!

HUY PHƯƠNG

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

75

GÓC CỦA PHAN

Toronto thoibao.com

Mấy người bạn Quảng…

PHAN

S

uốt tuần qua Dallas lạnh lắm, chỉ may là những ngày âm độ C thì trời không mưa nên đường không đóng đá, nhờ vậy mà còn đi làm, đi chợ, đi đây đi đó được. Cũng tuần qua, từ đầu tuần tôi đã nhận được tin nhắn cho hay một người bạn cũ vừa qua đời vì bạo bệnh. Tôi cho người bạn cũ khác từ những ngày mới qua Mỹ hay tin, vậy là ba người bạn quen biết nhau từ những ngày mới đến Mỹ thì nay còn hai. Hồi đó, ba đứa cộng lại chưa được trăm tuổi, bây giờ cộng tạm đã lót ngót hai trăm. Còn hai đứa thì hai đứa con nhà người Bắc di cư đi viếng tang thằng bạn người Quảng.

Nói tới người Quảng nói riêng hay người miền trung nói chung trong đấu óc trẻ nhỏ của tôi vẫn còn nhớ được vài người bạn nhỏ chạy giặc từ ngoài trung vào Sài gòn những năm chiến cuộc leo thang trước biến cố tháng tư năm 1975. Các bạn cũng đi học những lớp tiểu học với chúng tôi ở Sài gòn. Nhớ lại, các bạn ngoài Trung vào thường nổi bật bởi giọng nói khó nghe, nhưng tính tính vui vẻ và quậy phá cũng có hạng không thua bọn trẻ Sài gòn.

Rồi hình ảnh những bà mẹ Quảng buôn thúng bán bưng sau hoà bình, lam lũ hoà chung với những bà mẹ miền Nam sau biến cố lịch sử là nét đậm trong tôi. Nhớ điếu thuốc Cẩm lệ, vấn bằng lá chuối khô mà mệ hút giữa chiều gió mưa ế ẩm; chiếc nón

76

lá rách, cái bao ny-lon lớn khoét ba lỗ làm thành áo mưa, mệ ngồi với gánh hàng rau ế ẩm chiều mưa nơi tôi bắt đầu biết suy nghĩ sau biến cố đổi đời ở quê tôi đã ít nhiều có hình ảnh bà mệ Quảng trị, mệ đã hình thành cho tôi từ nhỏ một tình cảm thương mến và thấu hiểu với người miền Trung.

Giờ đứa bé đã xa mù cố thổ đến đoạn bước vào tuổi già nơi xa xứ nhưng hình ảnh cũ về quê nhà trong ký ức vẫn có mệ như tả ở trên, là người bạn của mẹ tôi ở cái chợ chiều ven sông sau tháng tư năm 1975. Mệ cạo gió cho mẹ tôi dưới tấm bạt che mưa che gió, nhớ chai dầu để cạo gió mệ cũng phải đội mưa đi mua chịu.

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

Mẹ tôi nói mệ gánh gánh rau nép vào mái che cho đỡ mưa, rồi cũng mẹ tôi không chịu được mùi thuốc Cẩm lệ nên ho sặc sụa. Nhưng mẹ tôi biết uống rượu vang của Pháp; những hôm nhà có tiệc (trước 1975), đôi khi mẹ tôi cũng uống đỡ cho cha tôi ly rượu mạnh mà hồi đó tôi chỉ biết gọi chung là rượu tây.

Nhớ mệ Quảng năm xưa chạy giặc vào Nam lam lũ chung với mẹ tôi sau hoà bình nên ký ức tôi còn mãi hình ảnh một chiều mưa ế ẩm ngoài chợ chiều vào hôm khác. Tôi xách cơm chiều ra chợ cho mẹ tôi ăn để ráng bán đến tối mà hòng cứu vãn một ngày gió mưa ế ẩm. Mẹ tôi xớt cơm

làm hai phần để mời mệ ăn chung cho vui. Chắc mệ cảm khái tấm lòng mẹ tôi nên mệ lỡ ế, lỡ nghèo… thì chơi cho mạt luôn. Mệ bảo mẹ tôi chờ chút, rồi mệ lủi lủi đi một lát.

Mệ quay về tấm bạt che mưa đã thiếu trước hụt sau của mẹ tôi lại còn cho gánh rau của mệ Quảng tá túc một thời. Mệ về với chai rượu đế. Hai bà ngồi nhậu với mấy con còng ram mặn do tôi tự nấu ở nhà, có rau ngổ luộc là mẹ tôi đã mua giúp mệ một bó. Cơm thì cơm trắng nhưng chỉ lưng bát trước khi tôi trộn bo bo luộc vào nồi cơm để anh em tôi ăn ở nhà.

Thực tâm lúc ấy tôi thương mẹ mình cũng chỉ làm được vậy, mẹ ăn ít thì

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

77

GÓC CỦA PHAN

Toronto thoibao.com

cho mẹ ăn cơm không độn để có sức buôn bán, vậy thôi.

Hình ảnh hai bà mẹ ngồi nhậu giữa chợ đời trong bước đường cùng của lịch sử đã in đậm vào tôi một tình cảm vô bờ theo thời gian vì càng lớn lên càng hiểu được tâm trạng của bà mẹ chiều mưa ế hàng thì vẫn không biết chồng con trong trại tù cải tạo còn sống hay đã chết? Bà làm gì để nuôi sống mấy đứa con còn nhỏ.

Mệ càng thê thảm hơn với giặc giã đến thất lạc chồng con, rồi ai còn ai mất cũng không biết! Ngày ngày mệ qua ngày với gánh rau mà nuôi hy vọng đoàn tụ gia đình hơn là nuôi thân vì hôm nào buôn may bán đắt thì mệ cũng ăn rau thôi để để dành tiền cho chồng con thất lạc còn chưa gặp lại...

Tôi lớn lên ta bà thiên địa. Chiều mưa biên giới Việt-Trung, chiều mưa rừng bên Miên mù trời xám đất, rồi mưa biển mịt mù khi đi đánh cá ngoài khơi… những chiều mưa trong đời lại thấp thoáng hình ảnh hai bà mẹ uống chung chai rượu đế như nước mắt quê hương; đến những chiều mưa lãng mạn bên Âu châu mà tôi ưa thích, che chung cây dù với bạn gái năm xưa như đi trong mộng thường; sống đời với mưa Mỹ trói chân buộc gót ở nhà… lại nhớ mưa chiều nơi cái chợ chồm hổm ven sông. Đi thắp nén hương cho mẹ trên bệ lò sưởi, lại thắp

78

thêm nén nữa cho mệ…

Chiều nay mưa mưa như mưa phùn xứ bắc, lạnh thì lạnh bên Mỹ lạnh hơn quê nhà mình nhiều. Đi viếng tang thằng bạn người Quảng ra, tôi rủ thằng bạn già con nhà người bắc di cư như tôi… đi nhậu. Nó không ăn nhậu gì hết vì người muốn bệnh, chỉ muốn về nhà nằm nghỉ. Nên tôi ghé chợ một mình, chỉ mua bó rau răm về ăn miến gà có sẵn trong tủ lạnh.

Lại gặp một người Quảng lơ thơ ngoài bãi đậu xe của chợ. Trời thì lạnh nhức mũi, ù tai. Ông không nghèo như mệ năm xưa, ông ăn mặc chỉn chu, cái xe ông lái cũng bộn tiền.

Thế mà ông mở bửng xe, đứng bán ít rau cải, rau thơm héo lạnh. Ông

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

mời tôi mua giúp… Bó rau răm bằng ngón tay cái trong chợ bán hơn một đồng thì bó rau răm bằng ngón chân cái ngoài bãi đậu xe, ông bán chỉ có năm mươi xu. Tôi thật lòng thưa ông, tôi vào chợ chỉ mua mỗi một bó rau răm. Nên ông tặng không cho tôi vì không có tiền thối, lại còn vui vẻ nói: “Chúc anh có bữa chiều ngon miệng, vì rau nhà trồng không bón phân hoá học nên tuy nhỏ lá nhưng thơm lắm…”

Tôi nhận nơi ông tấm lòng người Quảng. Người miền Trung chịu thương chịu khó nên thời tiết mùa này vẫn tìm cách che chắn ở nhà thì mới trồng được rau cải, rau xanh, rau mùi. Rồi ăn không hết thì đem ra chợ

bán. Kiếm được vài đồng không bõ tiền xăng, tiền nước tưới rau và công sức. Nhưng ông này thương vợ dãi lạnh giầm mưa nên ông thay vợ ra chợ cầu may vào một chiều mưa lất phất, lạnh nhức mũi, trời đất âm u…

Số tôi hên hay sao vì người trong Nam thường nói người Trung keo kiệt, trong khi tôi toàn gặp những người miền Trung hào sảng. Thằng bạn phiêu bạt năm xưa, nhà nó ở Lăng cô. Cứ mỗi lần chúng tôi chở hàng trong nam ra là ghé ngang nhà nó ăn nhậu sò huyết cho đã đời rồi mới đi Trung quốc. Chuyến về cũng y chang.

Vợ chưa cưới của nó nhưng đã sống với mẹ chồng và đàn em chồng thơ ngây vì cô ấy không còn thân nhân sau chiến cuộc 1975. Nhà nghèo rớt mà hiếu khách và rộng lượng vô bờ… Đến tên bạn chết hôm nay vì bạo bệnh, như vợ hắn kể, “Anh ấy không ngờ Chúa gọi anh ấy sớm. Tôi nghiệp ông xã em cực khổ từ nhỏ, mười tuồi đầu đã vượt biên, xa gia đình, thân một mình cực khổ tới giờ mấy đứa con mới lớn thì ảnh đã ra đi…” Ôi cái thằng trọ trẹ, nhỏ con, mà chơi lớn cách, lúc nào cũng chơi hết mình với anh em. Hồi nó chưa vợ con, đụng tới bạn bè nó thì nó không từ cái gì không dám làm… Nay nằm đó, miệng cười cười trong quan tài vài hôm rồi đóng nắp, lấp đất. Ai rồi cũng sớm hay

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

79

GÓC CỦA PHAN

Toronto thoibao.com

muộn như nhau, khác chăng sự kết thúc trong thương tiếc của vợ con, bạn bè.

Một người sống không lâu nhưng trọn nghĩa vẹn tình. Người chịu thương chịu khó nên ra đi mỉm cười…

Tôi về tới nhà không thiết đến ăn chiều, ăn tối gì nữa. Ngồi tưởng nhớ đến những người bạn Quảng, bạn miền Trung hào sảng của mình trong đời. Bác Phạm Cây Trâm là nhà thơ xứ Quảng, cứ mỗi lần về lều thơ thăm bác là bác trai ân cần ly rượu thuốc do bác tự ngâm, bình trà mộc đậm tình quê hương chia chắt cho anh em những ngụm trà thương về xứ Quảng như thơ của bác; bác gái lúc nào cũng tươm tất nhiều món ăn xứ Quảng trên bàn, tô mì quảng không đâu sánh nổi tình thương, tấm lòng của bác gái gởi anh chị em về lều thơ thăm hai bác.

Tôi thường ra về với gói ớt nhà trồng, trái bầu, trái bí mà cuống quẹt vôi để để được lâu, bác gái luôn cho tôi cả tấm lòng đôn hậu của người cô giáo xứ Quảng với tên học trò phương nam phiêu bạt giang hồ.

Lần nào về lều thơ thăm bác Trâm cũng có anh luật sư Phước ở Dallas.

Anh đã ra người thiên cổ vài năm qua nhưng tinh thần chống cộng, sinh hoạt cộng đồng và đặc biệt là ủng hộ những phong trào dân chủ trong nước thì có thể nói anh là cờ đầu nơi địa phương tôi ở. Người anh rộng rãi, hào sảng, hành nghề luật sư nhưng nổi tiếng nấu phở cho mấy chục người ăn một lúc tại nhà, một mình anh ngồi đổ bánh xèo với ba cái chảo một lúc khi có anh chị em thân hữu ở xa về thăm Dallas. Anh để lại cho tôi kỷ niệm ngọt ngào như tâm tình người Quảng, xứ Quảng…

Lần đó, trời lạnh cuối năm. Sau nhà anh lại là hồ, hồ to như cái biển nhỏ. Mấy anh em ngồi đốt lửa sưởi ấm trong cái lò bằng kim loại. Hồi hết củi thì anh ôm ra một đống giấy tờ từ toà án mà anh không có thời giờ tiêu hủy nó đi vì không còn giá trị.

Văng vẳng tiếng đàn thùng của ca nhạc sĩ Đức Duy, Duy chơi lại tình khúc UTD mà anh đã viết trong những năm anh theo học đại học UTD. Vài bạn hữu bên Văn hoá khoa học hát cùng cho vui. Riêng tôi không biết nguyên do gì mà tôi hỏi luật sư Phước, “Anh Phước. Em sanh đẻ ở Sài gòn, nên nghe ai nói giọng trọ trẹ thì em biết là người miền Trung. Sau này chơi chung với anh em ngoài Trung nhiều nên em phân biệt được tiếng Huế với tiếng Quảng.

Nhưng làm sao để phân biệt được người Quảng trị với người Quảng nam thì em chịu…”

Anh Phước trả lời tôi, “Em cứ thấy ai nói giọng Quảng thì hỏi anh ta một câu, cái lốp xe đạp ngoài anh gọi là gì? Nếu anh ta nói là: cái láp xe độp,

80

thì anh chắc chắn với em: Anh ta là người Quảng nam.”

Giờ anh Phước đi xa lắm rồi!

Nhưng tính khí hào sảng, con người rộng rãi, hóm hỉnh và tình nghĩa của anh còn mãi trong tôi…

Nhắc nhớ tới những người bạn Quảng của tôi mới biết là mình có duyên với người xứ Quảng. Nhớ anh Tuấn - Thủy Quân Lục Chiến, vợ là chị Lộc. Hai anh chị lúc nào cũng nhiệt tình với cộng đồng. Với Hội Quảng Đà ở Dallas thì anh chị như bậc tiền bối. Hôm Hội Quảng Đà ăn tết, anh đứng trầm ngâm bên cánh gà sân khấu để theo dõi năm đầu giao hết quyền hành cho ban tổ chức là lớp trẻ con em trong Hội Quảng Đà.

Anh lọt vào ống kính nhà báo tôi một gương mặt chứng minh được cả cuộc đời gắn liền với lịch sử đất nước cận đại, một người lính già chỉ còn đôi mắt mệt mỏi nhưng niềm vui dâng tràn khi thế hệ thứ hai đã tiếp bước được cha anh. Từ lần đó, anh chị lui về hậu trường với vai trò cố vấn trong mọi sinh hoạt của Hội Quảng Đà. Ông lính già tóc bạc, có bà vợ tóc còn bạc hơn ông, thỉnh thoảng anh chị lại dìu nhau trên sàn nhảy của những buồi tết lễ trong cộng đồng… Tôi như nhìn thấy được vạt áo dài tím của chị đã buộc lại bên hông để nuôi con suốt những năm tháng anh tù đày cải tạo, nhưng giờ hai vạt áo dài của chị lại thướt tha theo âm nhạc bềnh bồng; bái phục chị… người yêu của lính.

Nhắc nhớ tới mấy người anh xứ Quảng thì không thể thiếu anh Phan Xuân Sinh, tôi thích mấy câu thơ của anh từ trước khi quen biết anh… “nếu có thể ta gầy thêm cuộc nhậu/ bày làm chi trò chơi xương máu/ để đôi bên nuôi mầm mống hậu thù/ ta chán lắm rồi ba chuyện ruồi bu/ chỉ có bạn, có ta là thua cuộc…” trong bài thơ “uống rượu với người lính bắc phương” của anh.

Rồi trời thương cho anh dọn nhà từ Boston về Dallas để anh em được gặp nhau thường. Tôi muốn ăn cơm nếp trắng với sườn ram, rắc mè rang và cải chua thì cứ nói là anh nấu liền.

Anh ram sườn mặn mà như tình nghĩa của anh, của người con xứ Quảng đối với bạn hữu. Nhưng hôm đó nắng hè gay gắt. Anh đi đâu về đỏ gắt mặt

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

mày. Anh ghé nhà tôi với quà trên tay, “Em coi làm món gì nhậu chơi. Buồn quá! Coi anh em có ai đang rảnh thì gọi hết đến đây. Nhậu chơi.”

Tôi mở quà ra là một con thỏ to ơi là to. Người ta không những đã làm lông sạch mà còn thui sẵn nữa. Vàng ươm. Hấp dẫn…

Nửa tiếng sau đã có món thỏ xào lăn trên bàn nhậu ngoài patio. Nhà kiến thức trẻ - Đinh Yên Thảo lò dò tới, “em đi làm đêm về, mới ngủ được có mấy tiếng… nhưng nghe anh Sinh kêu…”

Vậy là tôi với Đinh Yên Thảo được nghe câu chuyện chết cười với người Quảng do chính một người Quảng kể là anh Phan Xuân Sinh, “Nè nha! Anh nói cho tụi em nghe: Cái người Quảng của anh thích cãi, cái gì cũng cãi. Anh kể cho hai em nghe câu chuyện chính anh chứng kiến. Nhà anh ở cạnh sông Hàn - Đà Nẵng từ hồi anh còn đi học.

Rồi anh đi lính, xa nhà xa quê tới khi bị thương, giải ngũ… anh vào Sài gòn lập nghiệp thì biến cố tháng tư. Anh đi vượt biên, sang Mỹ mấy chục năm rồi.

Mấy chục năm anh mới về lại nhà xưa, ngồi bên sông Hàn bồi hồi kỷ niệm lúc nhỏ. Đà nẵng bây giờ khác xưa nhiều, anh ngồi uống cà phê sáng có một mình tại sớm quá, chưa có bạn bè, người thân nào ra quán để trò chuyện.

Anh ngồi ngoài quán chứ không ngồi trong quán nên thấy rõ con đường một chiều mà thằng kia lại chạy xe ngược chiều. Anh hốt hoảng vì sợ xảy ra tại nạn cho người khác. Đúng như anh lo lắng, tai nạn xảy ra trước mắt anh.

May là cô kia chỉ rách đầu gối quần, lác cùi chõ, xe hư hại nhẹ. Nhưng cô ấy xông tới anh chàng nọ ngay, không biết đau hay lo lắng cho mình gì hết!

Cãi trước cái đã, ‘Anh lái xe tầm bậy. Đây là đường một chiều, sao anh chạy ngược chiều, đụng tôi. Anh phải bồi thường cho tôi.’

Anh không thể tưởng tượng nổi câu trả lời của anh kia, ‘Ai mà không biết là đường một chiều. Nhưng đường một chiều mà cô thấy người ta chạy ngược chiều thì cô phải biết là người ta có chuyện gấp lắm! Sao cô không tránh. Cô lỗi rồi!’

Anh ngồi anh nghĩ về cái người Quảng của anh. Chuyện như thế mà còn cãi được… thì đúng là

người Quảng.”

Dòng nhớ tôi trôi về xứ Quảng.

Không phải nơi chôn nhau cắt rốn hay nguyên quán của cha ông gì tôi.

Nhưng ngẫm lại may mắn đã song hành cùng tôi từ nhỏ trong quan hệ với người Quảng, toàn những bạn hữu chí nghĩa chí tình, hào sảng và vui vẻ. Không chừng trong cái lỗi hay cãi của người Quảng có phần trách nhiệm của người Việt ở những vùng, miền khác đã không đủ kiên nhẫn để hiểu người Quảng cho đúng cái địa phương tính của người Quảng là hào sảng, chịu chơi, và chí tình với bằng hữu… nên người Quảng mới hay cãi tới cùng.

Nhìn tổng thể hơn thì cũng con một nhà, một mẹ Việt nam. Bàn tay có ngón dài ngón ngắn nên con cái một mẹ nhưng tính khí trời ban đứa hay nói, đứa trời gầm cũng không mở miệng, thì đứa hay cãi cũng chỉ cho vui cửa vui nhà thôi. Nhìn ở góc độ khác thì người hay cãi phải nhạy bén và thông minh thì mới đủ lý luận kịp thời theo dòng thời sự. Nên đang buồn thật buồn trong lòng vì vừa mất một người bạn quen biết từ hồi mới sang Mỹ, lại là bạn thân vì hợp tính ý nhau. Buồn thật lòng, buồn lắm khi nhớ tới lời vợ anh ta kể lể trong nước mắt. ‘tội nghiệp ông xã em, mười tuồi đầu đã vượt biên, xa nhà, xa gia đình, cực khổ tới giờ. Con cái mới vừa lớn thì anh đã ra đi…” Có lẽ người vợ miền Nam cũng rộng lòng, dễ tha thứ nên không bao giờ nhớ chuyện anh bạn Quảng này đã từng tặng vợ một cành bông hồng nhưng không có bông, chỉ có cành với lá trong ngày lễ tình yêu năm nào, đến em gái của anh còn bất bình, “Sao anh ác vậy! Valentine’s mà tặng vợ cành hoa không có hoa?” Hắn trả lời em gái hắn, ‘Chứ tháng trước sinh nhật tao, vợ tao tặng tao chai rượu… đâu có nước bên trong đâu!”

Bây giờ nó nằm đó. Miệng mỉm mỉm cười. Nắp quan tài mở thêm hôm nữa cho thân nhân, bạn hữu viếng thăm. Nắp quan tài sẽ đóng lại một đời người biệt xứ từ tấm bé. Vợ càng khóc than, các con cứ đến nắm tay cha thêm lần nữa, thêm lần nữa…

Ngày mai. Cửa Giáo đường mở rộng hai cánh đón quan tài nó như hai cánh mở rộng đón vợ chồng nó hôm đám cưới hai người. Đời người.

Mỉm cười ra đi khi người thân, bạn hữu rơi lệ. Đúng như câu nói, “Khi sinh ra. Ta khóc, mọi người cười. Khi chết đi. Ta cười, mọi người khóc.”

Tạ ơn trên đã giữ gìn cho bạn tôi một đời không có gì hổ thẹn.

PHAN

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

81

Toronto thoibao.com

Chuyện ông già bên Tây TRÀ LŨ

rời đã cuối đông, tưởng hết lạnh, ai dè vào cuối tháng Hai, toàn quốc Canada vừa lãnh một trận bão tuyết giá lạnh kinh hoàng, đúng như câu nói của dân ở đây là chớ thấy mùa đông hiền lành như con chiên mà mừng vì con cọp dữ đang ngủ sắp thức dậy. Đội ơn Trời, ở đây ai cũng đủ áo ấm nên chống lại được các cơn bão gió và bão tuyết. Đi theo mùa đông băng giá năm nay là cụ Fred Sutherland, sinh quán ở Alberrta miền tây. Cụ là cựu chiến binh cuối cùng của Canada trong Đệ Nhị Thế Chiến vừa qua đời, thọ 95 tuổi. Cụ đã tham chiến giải phóng Âu Châu.

Và cũng đi theo Cụ Sutherland là cụ Ron Royce người đồng sáng lập ra hệ thống nhà hàng Tim Hortons, một hệ thống fast food của Canada mà tôi đã nói tới tháng trước. Chủ nhân tiên khởi Tim Hortons bị tử nạn xe hơi năm 1974, Cụ Royce một mình điều hành cơ sở này. Cụ đã biến nó thành một niềm hãnh diện của Canada và trở thành tỷ phú. Cụ đã về cõi thiên thu cuối tháng 1, thọ 88 tuổi. Cụ ra đi đem theo được rất nhiều công nghiệp từ các quỹ bác ái từ thiện giúp các học sinh nghèo. Cụ đã được trao tặng huy chương cao quý nhất Order of Canada năm 1992.

Còn đây là tin bất ngờ không liên quan tới cõi tiên mà liên quan tới danh dự: Ông John McCallum đại sứ Canada tại Trung Hoa vừa bị cách chức vì có những lời bình luận không đúng đường lối của Canada trong việc bắt giữ bà Mạch Văn Chu của công ty Huawei. Ông McCallum có vợ Tàu và 3 con trai đều cũng lấy vợ Tàu. Ai cũng tự hỏi: Chả lẽ cái chất Tàu từ bà vợ đã làm hại ông đại sứ đến thế sao? Đó là những tin không vui, còn

đây là tin vui: Các cụ ở hải ngoại có biết Hazel McCallion là ai không?

Thưa, đây là tên một bà cụ già 97 tuổi, không nghỉ hưu mà còn đi làm.

Lạ quá chứ, phải không cơ? Thưa bà McCallion trên đây nguyên là cựu thị trưởng của thành phố Mississauga bên cạnh Toronto. Bà đã làm thị trưởng sơ sơ 36 năm, 1978-2014. Bà có biệt danh là Bà Già Gân, như Cụ Trần Văn Hương của VNCH ngày xưa. Bà là người quang minh chính trực, vừa quản trị giỏi vừa trực tính không hề sợ một ai. Chức thị trưởng cứ 4 năm bầu lại một lần. Mỗi lần bầu lại, bà chỉ ghi danh ứng cử chứ không hề bỏ ra một đồng để vận động, thế mà ai cũng bỏ phiếu cho bà. Bà đã làm thị trưởng liên tục 9 khóa liền.

Cuối cùng, bà tự xin nghỉ vì vấn đề sức khoẻ. Thế nhưng, đầu năm 2019 này, ông thủ hiến bang Ontario là người xưa nay hết lòng ngưỡng mộ bà đã đến năn nỉ xin bà ra giúp, xin bà làm cố vấn. Bà đã gật đầu. Ai cũng hy vọng với sự cố vấn tài giỏi của Cụ McCallion, bang Ontario sẽ tiến mạnh hơn nữa. Các cụ có thấy nơi

Cụ Sutherland

Cụ Ron Royce

T

82

Bà Hazel McCallion

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

nào trên trái đất có vị công chức già 97 tuổi chưa? Chỉ có ở Canada thôi nha.

Trong kỳ họp làng cuối tháng Hai vừa qua, ngoài các tin trên, làng An Lạc của tôi còn bàn nhiều chuyện thời sự lắm. Chẳng hạn tin cụ Trâm của Hoa Kỳ họp với bác Kim của Bắc Hàn ở Hà Nội. Cụ Trâm với bác Kim trông như hai bố con. Tưởng bố bảo gì thì con sẽ nghe, ai dè ông con dám cãi và lắc đầu, cho nên việc phi hạt nhân và bỏ cấm vận không thành. Có người bảo việc không thành này là do vua Tập Cận Bình ở hậu trường gây nên. Làng tôi thì nghĩ rằng phải chờ hồi sau mới rõ được.

Nhưng có hai sự kiện mà làng tôi nói tới rất sôi nổi. Thứ nhất là việc Chú Kim ngồi xe lửa đến VN chứ không đi máy bay, con đường sắt dài những 4.000 cây số, chạy qua nước mẹ Trung Hoa, đi mất 60 giờ, lạ quá chứ. Thứ hai là việc Cụ Trâm tặng Bác Trọng nhà mình một tấm bản đồ cổ, trong đó ghi rõ Biển Đông không có đường lưỡi bò mà TC vẽ ra. Thế nghĩa là Cụ Trâm gián tiếp nói rằng tên Tập Cận Bình nói điêu, các bạn VN hãy đem Trung Cộng ra tòa án quốc tế như Phi Luật Tân đi. Ông ODP góp ý: Coi bộ VC đã xiêu xiêu, vì gần đây đảng CSVN đã cho báo chí chửi xả láng việc Trung cộng đánh 6 tỉnh miền Bắc VN hồi 1979, cách đây 40 năm. Xưa nay VC ngậm miệng về việc này. Dấu hiệu gì đây, các cụ?

Cụ Chánh lên tiếng: VC mới cho nói xả láng cuộc chiến cách đây 40

năm, còn cuộc chiến Gạc Ma cách đây 31 năm thì VC vẫn còn bịt miệng báo chí và che lịch sử. Các cụ nhớ Gạc Ma chứ? Gạc Ma là một đảo nhỏ thuộc quần đảo Trường Sa của VN. Ngày 14/3./1988 Tàu Cộng đã xua quân đánh chiếm và đã giết chết 64 người lính hải quân VN...

Nghe chuyện TC và VC, bà cụ già B.95 lên cơn sốt, cụ xin chuyển đề tài, xin nói chuyện gì vui hơn. Cả làng hoan hỉ vâng lời ngay. Làng bắt đầu nói về chuyện đang tranh cãi, bênh và chê cụ Trump. Bên bênh là phe liền ông, còn bên chê là phe liền bà. Phe liền ông thường trích dẫn các chứng cớ thành công của cụ Trump mà GS Trương Đại Hải của đài VBS và lãnh tụ Bằng Phong Đặng Văn Âu bên Mỹ thường đưa ra. Phe các bà không cãi được xong vẫn chê, giọng chê của báo chí bên Mỹ. Cụ Chánh thường bảo phe các bà: Các bà nghe giới truyền thông bên Mỹ làm chi, vì 90 % mass media đã bị mua chuộc.

Cụ Trump qua 2 năm cầm quyền không hề tỏ ra lo sợ cái 90% này, cụ giỏi quá chứ, gân quá chứ. Đứng đầu của giới truyền thông chống đối là đài CNN vĩ đại. Cụ Trump lên làm tổng thống qua cuộc bỏ phiếu gây kinh ngạc, cụ được những 306 phiếu trong khi bà Hillary chỉ được 232 phiếu.

Rõ ràng Cụ Trump tài giỏi vì kinh tế tăng, việc làm tăng, thất nghiệp giảm.

Cụ Trump thắng cử chứng minh rằng khối dân chúng trầm lặng không còn tin giới truyền thông mass media bệnh hoạn nữa. Dân chúng không bao giờ bầu sai, đúng y như lời cựu thủ tướng Canada là Stephen Harper nói với báo chí sau khi bị thất cử: ‘The people are never wrong / Nhân dân không bao giờ sai’. Theo hiến pháp thì tự do báo chí là đệ tứ quyền, là quyền lực thứ tư sau lập pháp, tư pháp và hành pháp, nhưng quyền lực này nhiều khi đã bị lạm dụng. Giới truyền thông nhiều khi cũng ma giáo lắm khi họ dùng thuật cắt tỉa, nghĩa là họ chỉ lấy ra những phần mình thích mà thôi. Cụ Trump làm được 10 điều, 8 điều tốt nhưng mass media bỏ qua, họ chỉ lấy 2 điều xấu mang ra bôi lọ.

Nhưng cụ Trump là người có bản lãnh, không biết sợ, không biết ngán.

Ngay Trung Cộng còn phải nể cụ nữa kia. Thật may là hiện cụ Trump có 2 hiệp sĩ tài ba cộng tác là phó tổng

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

83

Toronto thoibao.com thống Mike Pence và cố vấn Peter Navarro. Ông ODP anh cả trong làng tôi đã nói với cả làng: Ai cũng có quyền chống hay bênh Cụ Trump, nhưng ta phải công bằng và sáng cuốt, đừng bị giới truyền thông ma giáo xỏ mũi.

Cụ Chánh tiên chỉ làng đã xin làng thôi bàn về cụ Trump bữa nay. Để thay đổi không khí, cụ Chánh hướng về anh John chồng Chị Ba Biên Hoà, xin anh nói về một đề tài gì vui tươi.

Anh John gật đầu liền. Nhân lễ ‘Valentine / Lễ Tình Yêu’ giữa tháng Hai vừa qua, và mùa xuân đang lấp lóe chân trời, anh xin nói về tình yêu.

Anh chỉ vào dân làng rồi nói: Tất cả dân làng ta không ai còn trẻ nữa, ai cũng đã yêu, đã có kinh nghiệm về tình yêu đầu đời, nay tôi xin bàn về tình yêu giữa đời và cuối đời. Tôi thấy cha ông VN ta ngày xưa ghê lắm, các cụ đã từng nói: . Già thì già tóc già râu, bộ phận chiến đấu còn lâu mới già . Càng già càng dẻo càng giai, càng gẫy chân chõng càng sai chân giường.

Kinh quá chứ và ghê quá chứ. Chỉ ở VN mới có cuộc làm tình mãnh liệt đến nỗi gẫy được chân chõng và chân giường. Còn ở nơi khác, nơi thế giới da trắng thì không được như thế, họ thua xa VN. Bù lại, họ nói về tình yêu, về các cuộc tình buổi đầu, buổi giữa và buổi cuối rất hay và rất đẹp.

Rồi anh John kể chuyện tình muộn mà đài CBC mới nhắc tới tháng Hai vừa qua. Chuyện kể một cặp già, ngày xưa còn trẻ thì là hàng xóm của nhau, có quen nhau, có yêu nhau mà không dám nói. Rồi phân ly. Bây giờ cả hai phải vào nhà dưỡng lão, không ngờ họ gặp nhau, mới nhận ra nhau và mới dám công khai yêu nhau. Đó là cuộc tình muộn của cụ ông Robert Marois và cụ bà Lorraine Mercier.

Hai cụ đã chính thức làm lễ kết hôn trước mặt một đàn con cháu. Ôi cuộc tình đẹp làm sao !

Anh John đã thao thao bất tuyệt.

Anh bảo một bài dân ca rất phổ biến ở Canada trong mùa tình yêu có mấy câu hay như thế này: ... The rose is red The violet is blue The honey is sweet And so are you.

Thấy dân làng vỗ tay râm ran, anh John được hứng kể tiếp: Thời tôi là sinh viên có đi cắm trại, và các trại sinh đều trẻ, đang độ tuổi đẹp nhất của tình yêu, nên ai cũng thuộc bài ca sau đây, lời bài ca rất đơn sơ, nghe là hiểu liền và thích liền. Bài mang tên ‘Tell me why’. Bài ca dài này lấy ý từ bài ca 4 câu trên đây: ... Tel me why the stars do shine Tel me why the ivy twines

84

Tell me why the ocean is blue Anh I will tell you just why I love you ... Because God made the stars to shine Because God made the ivy twine Be cause God made the ocean blue Because God made you that’s why I love you Em hãy nói cho anh biết tại sao tinh tú trên trời sáng long lanh. Em hãy nói cho anh biết tại sao cây tường vi lại leo quanh, em hãy nói cho anh biết tại sao nước đại dương trong xanh, rồi anh sẽ nói cho em biết tại sao anh yêu em.

Em không trả lời được phải không, anh xin trả lời nha: ... Bởi vì Thượng Đế đã làm cho tinh tú sáng long lanh, bởi vì Thượng Đế đã làm cho cây tường vi leo quanh, bởi vì Thượng Đế đã làm ra nước đại dương trong xanh, và tại vì Thượng Đế đã tạo dựng ra em, chính vì thế mà anh yêu em) Lời bài ca rất đơn sơ, và cung nhạc cũng rất đơn sơ, ai cũng thích.

Các cụ đã thấy cái anh John này đa tài chưa? Nói đã hay mà hát cũng hay nữa.

Phe các bà vỗ tay to và lâu nhất.

Các bà còn bắt anh John hát nữa, Chị Ba Biên Hoà thấy chồng đã mệt nên nhảy vào tiếp sức. À hóa ra khi nói về tình yêu thì hai vị này nhiều chuyện lắm. Chị kể rằng thập niên 1960 cả Saigon ai cũng biết bài Que Sera Sera / Biết Ra sao Ngày sau.

Cả Miền Nam đã say mê cô ca sĩ nổi tiếng Doris Day hát bài này. Rồi chị Ba cất tiếng hát.

When I was just a little girl, I asked my mother what will I be?...

Và không ai bảo ai, cả làng cùng hát theo. Làng tôi vui thế đấy các cụ ạ. Rồi cụ già B.95 lại giơ tay, ai cũng tưởng là cụ xin hát. Cụ chỉ vào ông ODP rồi nói: Lớp xồn xồn như các bác hồi đó có hát hò vui như vậy không ? Xin bác hát cho chúng tôi nghe một bài ca thời xưa coi, nào mời bác hát đi. Ai cũng vỗ tay hoan hô lời mời này. Ông ODP nói ngay: Tôi chỉ còn nhớ một bài hát tiếng Pháp thời tôi là chú sói con trong phong trào Hướng Đạo. Bài hát vui và đơn sơ như thế này: ... Jamais on n’a vu vuvu, jamais on ne verra rara, la queue d’un souris risris, dans l’oreille d’un chat chatchat...

Rồi ông hát cả lời Việt nữa: ... Nào bao giờ ta có thấy thấy thấy, ta có thấy bao giờ giờ giờ, một cái đuôi con chuột chuột chuột, mà nó ngoáy tai mèo mèo mèo...

Cả làng vỗ tay lớn hết sức. Hôm nay lễ tình yêu, vui quá. Nhân hát bài tiếng Pháp và có không khí Pháp, ông

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

ODP đố luôn dân làng câu đố tiếng Pháp này: Je suis le chef de 27 soldats, sans moi Paris sera pris. Qui suis je ?

Tôi là chef của 27 binh sĩ, không có tôi thì Paris thất thủ liền, xin đố: vậy tôi là ai? Ông đố cả làng. Dân làng đa số hiểu tiếng Pháp, ấy thế mà cả làng im như tờ. Cây tiếng Pháp như cụ Chánh, anh John, Chị Ba, anh H.O. nín khe. Ông ODP không muốn không khí đang vui này bị đứt quãng lâu nên ông giải liền: Thưa đó là Chữ A trong từ Paris. Chữ A là chữ đứng đầu bảng 27 chữ cái ABC của tiếng Pháp. Chữ Paris mà bỏ A đi thì chữ Paris sẽ trở thành chữ Pris, pris nghĩa là bị bắt, bị thua, phải không cơ?

Cụ Chánh muốn dân làng vui nữa về chữ nghĩa liền quay vào anh John: Anh nói cả 2 thứ tiếng, tiếng Anh và tiếng Pháp, anh có chuyện gì hay về hai thứ tiếng này xin nói cho cả làng nghe đi.

Anh John trả lời ngay: Từ ngày kết hôn với nhà cháu, cháu để tâm học tiếng Việt và thấy tiếng Viêt tuyệt vời, hay hơn cả tiếng Anh và tiếng Pháp. Ngày nào cháu cũng gặp những điều tuyệt vời trong tiếng Viêt. Chẳng hạn sáng nay cháu gặp 2 tiếng.

Tiếng thứ nhất là chữ KHỔ. Theo cách đánh vần ngày xưa thì người Bắc Kỳ đanh vần là ‘khờ ô khô hỏi khổ’, nghĩa là trước khi khổ thì đã khờ người ra rồi, còn người miền Nam quê vợ cháu thì đánh vần là ‘ca hát ô khô hỏi khổ’ nghĩa là ca hát khô miệng rồi mới hỏi khổ ở chỗ nào’.

Tiếng thứ hai là chữ LÁNG GIỀNG để chỉ người hàng xóm.

Cháu đã tra cứu tự điển mà không biết láng là gì, giềng là gì, tại sao hai chữ ghép lại thì có nghĩa là hàng xóm, người ở bên nhà mình.

Tìm không ra, cháu bèn gọi cho ông bác của vợ cháu, ông là giáo sư văn chương nên rất giỏi. Nghe cháu hỏi xong thì ông cười hề hề rổi bảo: tiếng này liên hệ tới phong tục tập quán VN. Ngày xưa trong làng không nhà

nào có ao để lấy nước mà cả làng ai cũng lấy nước từ cái giếng chung ở đầu xóm, ngày ngày ai cũng gặp nhau ở cái giếng làng, hễ muốn có nuớc là ra giếng làng, do đó tiếng ‘giếng làng’ nói lái thì hoài hóa thành Láng Giềng’.

Cả làng nghe xong ai cũng giật mình. À, có lý thật. Các cụ nghĩ sao cơ? Các cụ có phục cái anh da trắng chồng chị Ba Biên Hòa không cơ.

Rồi anh John quay vào Cụ Chánh: Cháu xin hết. Bây giờ đến lượt cụ.

Xin cụ cho thêm ý kiến về chữ giếng làng, chữ khổ, chữ Paris trên đây, hay cụ nói chuyện gì liên quan đến Tây ngày xưa.

Cụ Chánh đáp: chuyện chữ nghĩa thì lão quên hết rồi, lão chỉ còn nhớ chuyện bên Tây sau đây: ... Trên một chuyến tàu lửa ở Paris, có một thanh niên ngồi bên một ông già. Chàng thanh niên nét mặt hiêu hiêu tự đắc, ngồi rung đùi ngắm nhìn thiên hạ. Còn ông già thì miệng lâm râm đọc kinh tay lần chuỗi tràng hạt.

Chàng thanh niên nhìn ông già, một cái nhìn khinh khỉnh và thương hại.

Khi thấy ông già ngưng đọc kinh thì anh ta liền nói: - Thưa bác, bây giờ là thời tiến bộ, thời của khoa học, không còn ai tin vào đạo, vào lời kinh, như bác là chậm tiến và lạc hậu lắm! Ông già nhìn cậu rồi hỏi: Cậu có thể chứng minh điều cậu vừa nói được không? Anh thanh niên vênh mặt trả lời: Được chứ, đây là chuyện rất hay nhưng rất dài không thể tóm tắt trong mấy phút được. Xin bác cho tôi tên và địa chỉ để tôi gửi tài liệu đến nhà cho bác đọc. Ông già liền móc túi rồi đưa một tấm danh thiếp cho cậu ta. Cậu thanh niên này cầm tấm danh thiếp, đọc xong, nét mặt đang vênh váo tự nhiên biến sắc và tái mét. Cậu quỳ sụp xuống vái ông già, giọng run run: - Con xin kính chào nhà bác học Louis Pasteur.

TRÀ LŨ

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

85

PHIẾMthoibao.com Toronto

SONG THAO

Ô

ng cha này là bụi thứ thiệt! Đó là cha Claude Paradis của Montreal chúng tôi.

Nhiều năm trước, chàng thanh niên tỉnh lẻ Paradis cảm thấy lạc lõng khi tới một nơi đô hội như Montreal. Không người thân, không việc làm, chàng đành ngủ bờ ngủ bụi. Rồi lậm vào đủ thứ tệ nạn, từ rượu chè be bét tới chơi ma túy và nhiều thứ lăng nhăng khác. Ba lần tự tử, ba lần đều được cứu sống, chàng thấy cuộc đời vô nghĩa. Một buổi tối, khi đi ngang qua nhà thờ Notre-Dame-deLourde, thấy cửa còn mở tuy trời đã khuya, chàng lững thững bước vào. “Tôi quỳ xuống và nói với Chúa: ‘Ngài có hai lựa chọn, hoặc cất con về hoặc cho đời con một ý nghĩa’”. Và Claude Paradis đi tu. Năm 1997 được thụ phong linh mục. Ông tân linh mục này không chịu về một giáo xứ nào cả mà chỉ thích trở lại đường phố. Cuộc sống dính liền với dân bụi không phải là một cuộc sống dễ chịu, ngay cả với một linh mục. Chỉ hai năm sau khi nhậm chức, cha Paradis đã lại sa vào nghiện ngập, rượu rồi ma túy. Nhưng cha đã được bề trên cấp tốc đưa đi chữa trị và phục hồi.

Năm nay vị linh mục bụi này được 63 tuổi, trông không ra dáng một ông cha. Nếu chạm trán ông trên đường phố, người ta có thể lầm tưởng đây là một tay giang hồ già. Trên đầu là chiếc mũ dã cầu, mình khoác một chiếc áo sơ mi ngắn tay để lộ những vết xâm trên cánh tay. Cánh tay trái xâm hàng chữ “Dealer of Hope” bao quanh hình Chúa, nằm trên hình một chuỗi tràng hạt, cuối cùng là một con rắn quấn quanh cổ tay. “Dealer of Hope” có thể dịch là “Tay buôn bán Hy Vọng” chăng?

Trên tay phải có hình xâm đầu một con hổ, hình này là để tương đồng với hình xâm của một thanh niên cũng đã có thời homeless mà ông nhận làm con. Hình như trang bị như vậy chưa đủ bụi, ông cha chịu chơi này còn mang một cặp kính gọng đỏ và ba chiếc nhẫn trên ngón tay. Để cho công bằng, cũng phải kể thêm cây thánh giá khá lớn trước ngực chứng tỏ ông là dân theo Chúa. Nhưng dù có cây thánh giá trước ngực, vẫn ít người nhận ra ông là một linh mục. Ông cho biết ông chẳng care chuyện này, miễn dân đường phố chấp nhận ông là được.

Ông cha bụi Claude Paradis

86

BỤI

Cha Paradis trong nhà thờ

Người chấp nhận ông hăng hái nhất là chàng thanh niên 18 tuổi tên Olivier, người mà ông nhận là con. Ông gặp anh này khi ông cộng tác với một vị linh mục đường phố nổi danh khác: cha Emmett Johns, có xước danh là Pope, người mà trong một bài trước đây tôi đã đề cập tới. Anh chàng Olivier đã lang thang từ nhà trọ từ thiện này tới nhà trọ từ thiện khác. Dễ chừng cũng đã qua tới năm bảy nhà trọ khác nhau. Cuối cùng, anh bị ung thư. Trong bệnh viện, anh ước được cha Paradis tới thăm. Cha Paradis tới. Ông kể lại: “Anh nói với tôi, ‘Không ai thèm chú ý tới con khi con còn sống, vậy cha có nhìn con khi con chết không’”. Ông ở lại với chàng thanh niên vắn số này. Trước khi lìa đời, anh nói với cha Paradis: “Cha ở với con trong này, vậy thì ai giúp đỡ các người khác trên hè phố?”. Để giữ lời hứa với Olivier, cha Paradis đã lập ra hội Notre-Dame-de-la-rue vào năm 2013, để chăm sóc dân hè phố. Hội được tòa Giám Mục Montreal bảo trợ. Hoạt động với dân bụi, cha phải thức suốt đêm, từ 9 giờ tối tới 5 giờ sáng. Ngoài ra, cha còn tới giúp cho khám đường Leclerc, dành giam phụ nữ, mỗi tuần hai đêm. Lo cho người sống, cha còn lo cho người chết. Tháng 9 hàng năm, cha chủ trì việc chôn cất các xác chết vô thừa nhận tại Montreal. Đó là xác của những gái điếm, dân vô gia cư hoặc các người già chết cô đơn không thân nhân. Năm ngoái, đám tang tập thể này đã chôn 127 người. Để kính trọng từng người quá cố, cha đã xin hoa hồng của một tiệm hoa, mỗi lần xướng danh, cha bỏ một bông hồng xuống huyệt mộ.

Làm được chi cho những người cần giúp đỡ là thứ cha coi như một bổn phận phải làm. Không một chút vụ lợi nào cả. Ngay cả việc truyền đạo cũng không được xen vào những hành động bác ái này. Cha quan niệm truyền đạo không phải là nhồi nhét vào đầu người ta những thánh kinh, giáo

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019

điều hay kinh kệ. Sống đạo là cách truyền đạo hiệu quả nhất. Lối sống vì người của cha là cách cha dẫn người ta tìm hiểu về đạo. Dân bụi rất cần một người lắng nghe họ nói. “Một khi tìm được cái tai lắng nghe, họ cảm thấy tự tin hơn. Hỏi biết tên họ, khi ta gọi tên lên, họ sẽ cảm thấy như phẩm giá của họ được phục hồi. Nhìn vào ánh mắt họ, nụ cười của họ, ta sẽ thấy được điều kỳ diệu này”. Địa bàn hoạt động của cha đêm đêm là bên ngoài trạm xe điện ngầm Place d’Armes, ngay gần trung tâm thành phố. Khoảng 5 giờ chiều, cha cùng các thiện nguyện viên tới dọn bàn với các loại bánh, sữa chua, cá hộp và cà phê nóng. Dân bụi tụ tập lại, muốn lấy bao nhiêu cũng được. Trên ghế sau của chiếc xe đậu gần đó, lủ khủ đủ thứ mũ, khăn, tất và áo lạnh cho những ai cần tới.

Với số tuổi trên 60, thêm việc ăn uống, làm việc thất thường, cơ thể cha như đã thấm đòn thời gian.

Sau mỗi đêm thức trắng ngoài đường phố, xương cốt cha đã nhức nhối. Nhưng cha đã nguyện sẽ tiếp tục hoạt động như vậy cho tới khi cạn sức. Cha, như các linh mục khác trong giáo phận, đã được dành cho một lô đất tại nghĩa địa Saint-Francois d’Assise, nhưng cha đã từ chối đặc ân này. Ước muốn của cha là sẽ được chôn cùng với những người vô thừa nhận, những người mà cha đã chôn cất trong nhiều năm qua. “Đó mới là chỗ của tôi. Đó mới là gia đình và người thân thuộc của tôi. Tôi phải nằm với họ!”.

Chuyện các linh mục hoạt động giúp dân bụi khá nhiều. Hầu như có ở khắp nơi. Nhưng sống chết hết mình cùng dân bụi như cha Paradis không nhiều.

Tôi có thời gian hoạt động cứu giúp trẻ đường phố tại Sài Gòn. Như một công chức! Thiệt không bằng một góc cha Paradis. Tôi không thể dấn thân với họ như các nhà hoạt động từ thiện khác mà chỉ hỗ trợ họ. Tôi cung cấp chỗ ở và tiền bạc cho họ

Toronto thoibao.com

14/03/2019 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2621

87

Toronto thoibao.com

88

Issue 2621 | thoibao.com | THỜI BÁO | 14/03/2019