Thom van Dooren Urban Design 09/03/2017
EETBAAR TILBURG Samen naar een eetbare stad
VOORWOORD Eetbaar Tilburg
De stad is weer in trek, steeds meer personen kiezen voor de stad met alle voorzieningen en fucties die de stad te bieden heeft. Ook in de toekomst zullen de steden naar verwachting steeds verder groeien. Naast het opvangen van deze groeiende populatie moeten de gevolgen van de verandering van het klimaat op een slimme manier opgevangen worden. Hierin is duurzaamheid en flexibiliteit belangrijker dan ooit te voren. Ook in Tilburg moet nagedacht worden op welke manier ze zich gaan ontwikkelen, hoe ze de groeiende populatie op vangen en dit alles met oog op een duurzame, gezonde en leefbare stad. Hiervoor is een visie opgesteld voor 2040 waarin de stad van de toekomst centraal staat en waar mensen graag wonen, werken en verblijven. Hoe wordt Tilburg een stad waar mensen graag wonen? Hoe moet Tilburg omgaan met duurzaamheid? Waarin gaat Tilburg zich onderscheiden? Al deze vragen wordt verwerkt in de toekomstvisie voor de gemeente Tilburg. Hierin worden bouwstenen en analyses omgezet in een toekomstvisie. De visie zal alleerst uitgaan van een extreme situatie waaruit een duidelijk overkoepelend thema wordt geformuleerd voor de gehele visie. Uit deze visie wordt een deellocatie uitgewerkt waarin de visie ingepast wordt in een deellocatie.
Thom van Dooren Urban Design 152033 2UD
INHOUDSOPGAVE Eetbaar Tilburg
01 // Inleiding 4 02 // Verkenning Tilburg 5 Lintenstructuur Tilburg
Identiteit Tilburg
03 // Visie: Eetbaar Tilburg 6 Samen naar een eetbare stad Visiekaart Lagenkaarten
04 // Bouwstenen 8 Stadslandbouw Groene linten Binnenstad linten Grote schaal Groene daken Biomassacentrale
05 // OriĂŤntatie planlocatie 12 Planlocatie Fotoreportage
06 // Deelontwerp planlocatie 14 Plankaart
Doorsnede A; Markthal en stadstuin Doorsnede B; Stadstuin Doorsnede C; Industrieel hof Onderdelen deellocatie
07 // Detailuitwerking; Markthal 18 Plankaart markthal
Doorsnede D; Markthal Onderdelen detailuitwerking Overige referentiebeelden Visualisatie Markthal
08 // Nawoord 22
3
01 // INLEIDING Eetbaar Tilburg
Tilburg, een stad die van oudsher een industriestad is, is opgekomen d.m.v. de textielindustrie. Hierdoor staat de Tilburger voornamelijk bekent als een hardwerkende arbeider. Het rijke verleden is mede terug te vinden in de lintstructuur en in de spoorzone, waar nog een aantal oude loodsen terug te vinden zijn. In het verleden is Tilburg gegroeid van een aantal losse dorpen naar een stad van 220.000 inwoners en is hiermee tegenwoordig de zesde stad van Nederland. Met de huidige trek naar de stad zal dit in de toekomst alleen maar verder toenemen. Tegenwoordig is Tilburg stad waarbij logistiek, educatie, maakindustrie, smart-industrie en innovatie voorop staan. Dit is mede vanwege de tri-modale bereikbaarheid van de stad, zo is Tilburg bereikbaar via het spoor, water en is het goed ontsloten via de weg. Daarnaast is Tilburg een stad met een opvallende identiteit, waarbij de sociale aspecten voorop staan. Tilburg is als het ware een groot dorp met de voorzieningen en functies van een stad en de sociale kwaliteiten van een dorp. Deze typerende Tilburgse identiteit is een van de belangrijke aspecten van deze visie: Eetbaar Tilburg. Dit aspect en overige aspecten staan verder omschreven in de visie en analyses. De sociale aspecten hebben hierin een dragende functie, vandaar dat de visie Eetbaar Tilburg;
EETBAAR TILBURG Samen naar een eetbare stad Deze identiteit heeft tot gevolg dat Tilburg een prettige woonstad is die goed is in de dingen die ze doen. Dit is dan ook de kracht waar de visie op gebaseerd is, Tilburg moet doen waar ze goed in is en uitgaan van eigen krachten. Vanuit buiten Tilburg is niet bekend dat Tilburg een prettige en leefbare woonstad is en de bijzondere plekken in Tilburg zijn niet bekend. Ad de Bont (stedenbouwkundige van de binnenstadvisie Tilburg) omschrijfde het als “een stad van liefde op het tweede gezicht” waarop Tilburger best trots mogen zijn. “De nuchtere Tilburgers juigen met de handen in de zakken” en het mag best wat meer gezien worden dat Tilburg een stad is met een unieke identiteit waarbij de sociale aspecten voorop staan.
4
02 // VERKENNING TILBURG
Eetbaar Tilburg
Identiteit Tilburg
Lintenstuctuur Tilburg Tilburg is een stad met een rijk verleden in de textielindustrie. In deze tijd bestond Tilburg nog uit een aantal dorpen die door de grote trek naar de stad aan elkaar gegroeid zijn. Hierdoor is een stad ontstaan die aaneengesloten zit d.m.v. linten. Deze lintstructuur is tegenwoordig nog steeds terug te vinden in het stratenpatroon van de stad. In eeen aantal gevallen is de lintstructuur van vroeger verdwenen, zoals in de binnenstad waar alle linten getransformeerd zijn naar winkelstraten en hierdoor nauwelijks meer herkenbaar zijn. Historisch gezien is dit erg jammer. Aan deze linten werden op de hoeken handel gedreven, dit zijn de brinken.
De linten van Tilburg zijn een goed voorbeeld van de Tilburgse identiteit. Deze linten hebben een small straatprofiel waardoor de woningen dicht op elkaar staan. De woningen zijn in veel verschillende soorten en maten te vinden. Zo zijn er historische en nieuwbouw woningen te vinden en is er een verschil in woninggrootte. Voor bijna iedere doelgroep is er een woning te vinden. Daarnaast wisselt bedrijvigheid en wonen elkaar af langs de linten. Al deze redenen zorgen ervoor dat alle bewoners in de buurt elkaar kennen. Dit het een hoge sociale samenhang en interactie tussen de bewoners tot gevolg, waardoor het “ons kent ons” gevoel van een dorp veel aanwezig is in de buurten van Tilburg. Dit betekent als het ware dat:
“Tilburg is een STAD” “GROOT DORP”
.
“Met de voorzieningen en fucties van een stad en de sociale aspecten van een dorp”
Deze identiteit is uniek voor Tilburg en door de sociale samenhang kun je d.m.v. burgerinitatieven veel bereiken, dit is daarom ook een belangrijk aspect in de visie. Nieuwbouw App. blokken
ers tv oo Gr
Kap loodrecht aan de weg
l schi Ver
Kap evenwijdig aan de weg
Bedrijvigheid, verschil in functie
il ch
Vers chil i
n ho
Lintstructuur van Tilburg met de ringbaan daaromheen die alle linten verbind met elkaar en de omringende infrastructuur.
Historische bebouwing ogte
Toegang tot
N Langsparkeren
Fietsstrook
Overgang openbaar privé
Smal straatprofiel met weinig groen
te binnenruim
Fietsstrook
Kenmerken en eigenschappen van een Tilburgs lint
5
03 // VISIE: EETBAAR TILBURG
Visie: samen naar een eetbare stad
Eetbaar Tilburg
Tilburg, de stad van de sociale samenhang, interactie, educatie, gamma-wetenschappen en logistiek. Een prettige woonstad die zich in de toekomst moet specialiseren in stadslandbouw en duurzaamheid. Om dit te bereiken wordt de basis van Tilburg zo optimaal mogelijk gebruikt. Zo worden o.a. de lintstructuur en de sociale aspecten ingezet om een nieuw stadsgezicht te creëren waarin stadslandbouw en duurzaamheid centraal staan. Deze aspecten zijn samengevat in het concept: Eetbaar Tilburg, samen naar een eetbare stad. Het hart van Eetbaar Tilburg ligt in het centrum, hier ontstaat een markthal die gevoed wordt vanuit de stadslandbouw. Deze stadslandbouw is over de gehele stad aanwezig, zowel op kleine als op grotere schaal. De historische linten dienen als de aders die uikomen bij het hart, de markthal. Een aantal linten worden getransformeerd tot groene linten waar plaats is voor stadslandbouw, deze zal als voeding dienen voor de markthal. De groene linten vormen samen een circuit die in verbinding staan met de markthal en het centrum van Tilburg. De overige linten dienen als ontsluiting waarvan de bewoners hun woningen kunnen bereiken. Voor de bewoners van de groene linten worden op de binnenterreinen parkeerplaatsen gecreëerd . De spoorzone rondom de markthal wordt iconisch voor Eetbaar Tilburg, dit gebied zal transformeren tot stadstuinen waarin stadslandbouw plaatsvindt. Dit gebied zal als voorbeeld dienen voor de transformatie van overige openbare ruimtes in de stad. Nadat de groene linten getransformeerd zijn en het gebied met de markthal gerealiseerd is zullen overige openbare ruimtes aan de groene linten langzaam ingevult worden door stadslandbouw. Deze staan dan via de groene linten weer in verbinding met de markthal. De stadslandbouw bestaat uit drie verschillende types, de eerste twee zijn terug te vinden op de groene linten. Hierbij zit een verschil tussen de groene linten buiten de binnenstad en de groene linten daarbinnen. Het verschil tussen deze twee is voornamelijk gebasseerd op ruimtegebruik en multifuncioneel ruimtegebruik. De derde vorm is te vinden op de openbare ruimtes en het industriegebied aan de Noord-zijde. Hier is stadslandbouw op grotere schaal te vinden, zoals kassen en boomgaarden.
Duurzaamheid
Wateropvang Sociale samenhang Referentiebeelden stadslandbouw, duurzaamheid en de markthal
Gezonde stad Leefbare straten Ontmoeting
Educatie
CO2 reductie Terugbrengen historie Lokale producten Aspecten van het concept: Samen naar een eetbare stad
De markthal zal het icoon worden van het nieuwe Tilburg, deze is gelegen in een oude spoorloods die in zijn geheel getransformeerd wordt. Hierin ontstaat een ruimte waar handel, ontmoeting en recreatie plaats kan vinden. Een combinatie van retail en horeca zal ervoor moeten zorgen dat er een levendige ruimte ontstaat waarin bewoners en bezoekers graag verblijven. Alle producten die gebruik worden zal lokaal geproduceerd, dit verkort de vervoerscyclus wat zorgt voor een CO2-reductie. De verhandelde producten komen zowel vanuit de stadslandbouw binnenstedelijk als vanuit de landbouw buiten de stad. Daarnaast kunnen lokale ondernemers met lokale producten in de markhal een kraam huren. Uit de stadslandbouw komt naast producten ook groenafval vrij. Dit afval wordt lokaal verzameld en daarna vervoerd naar een biomassacentrale. Deze zet het groenafval om in energie, die weer gebruikt kan worden om bijv. de kassen of de markthal warm te houden, waardoor een duurzame energiekringloop ontstaat. Daarnaast zal er op de overige industrieterreinen, met grote oppervlakte van platte daken, zonnepanelen geplaatst worden. Deze zullen gecombineerd worden met de groene daken t.b.v. de wateropvang en verdere vergroening van de stad. De stadslandbouw bied veel voordelen voor de stad, zo zorgt het voor nog meer interactie en samenwerking voor bewoners. Daarnaast zorgt het voor leefbare, prettige woonstraten, verbeterd de luchtkwaliteit en daarmee de gezondheid van de inwoners. Het heeft educatieve voordelen en brengt de linten weer terug als de belangrijke aders van de stad. De voedselketen wordt verkocht omdat de weg van oogst tot verkoop aanzienlijk verkort wordt, wat een voor een CO2 reductie zorgt. Maar al met al zorgt het voornamelijk voor een aantrekkelijke, gezonde stad waarbij de bewoners centraal staan. Het zorgt ervoor dat Tilburg niet een stad is van “liefde op het tweede gezicht” maar een stad wordt van “liefde op het EERSTE gezicht”. (Ad de Bont, stedenbouwkundige binnenstadvisie Tilburg)
6
De visiekaart; Samen naar een eetbare stad
Lagenkaarten Tilburg Stadslandbouwstuctuur
De stadslandbouw is verdeeld over de linten en in grotere schaal op de openbare ruimtes. Daarnaast zullen de landbouwgebieden buiten de stad onderdeel zijn van de cyclus van de stadslandbouw.
Infrastructuur
N Nu
Toekomst 2040 De vergroening van de stad begint bij de bewoners zelf. Zo kunnen de bewoners beginnen met de tuinen en/of daken te vergroenen en verharding weg te halen. Daarna kan er begonnen worden om de aangewezen “groene� linten te vergroenen met stadslandbouw. In combinatie met het toevoegen van een markthal ontstaat hier een cyclus van stadslandbouw.
Infrastructuur, gebasseerd op de bestaande lintenstructuur. Vanaf de linten zijn alle wijken bereikbaar, het parkeren wordt opgevangen op de middenterreinen achter de woningen.
Nadat de groene linten en tuinen/ daken opnieuw ingericht zijn kunnen aan deze groene linten verschillende openbare ruimtes ontstaan. Deze ruimtes zullen dienen als stadslandbouwgebieden voor stadslandbouw op grotere schaal. Steeds meer openbare ruimtes aan deze linten kunnen getransformeerd worden zodat een groene, eetbare stad ontstaat.
7
04 // BOUWSTENEN
Stadslandbouw in het algemeen
Eetbaar Tilburg
Groene linten
Stadslandbouw is het toepassen van traditionele landbouw binnen de stad, deze is terug te vinden in drie verschillende vormen binnen Tilburg. Als eerste zijn de linten waar aan gewoond wordt, hierop is alleen plaats voor de fiets. De auto zal verdwijnen uit het straatbeeld en deze maakt plaats voor de stadslandbouw. Als tweede zijn de groene linten die door het centrum lopen, deze zijn momenteel niet meer herkenbaar als lint. De linten worden opnieuw herkenbaar gemaakt en er wordt stadslandbouw aan toegevoegd. Hier zal voornamelijk gebruik worden gemaakt van stadslandbouw in smalle bakken met verticale landbouw. De laatste vorm van is de stadslandbouw op grote schaal, hierbij behoord de transformatie van het oude bedrijventerrein en de indeling van de brinken en overige openbare ruimtes. Deze worden alle verbonden d.m.v. de groene linten die het netwerk van de stadslandbouw zijn. Kwantitatieve en kwalitatieve aspecten van stadslandbouw Kwantitatief - 3 - 5 keer zo productief per ha. als traditionele landbouw - Verminderd het gebruik van schadelijke chemicaliĂŤn met 100%
Een deel van de linten transformeert in groene linten, dit zijn autovrije straten met enkel een breed fietspad. Daarnaast zal er voornamelijk ruimte zijn voor de stadslandbouw. Het fietspad zal breed genoeg zijn voor hulpverleners, hiervoor zal ook de fundering voldoende moeten zijn. Deze kan voorkomen in twee vormen, een waarbij direct in de ondergrond verbouwd wordt en een waarbij er in plantenbakken verbouwd wordt. Beide vormen kunnen door elkaar voorkomen, de plantenbakken zouden gebruikt kunnen worden wanneer er de mogelijkheid moet zijn om deze te verplaatsen. Daarnaast eindigd en begint iedere straat met i.i.g. een plantenbak ter herkenning en het aangeven van een kruising met het autoverkeer. Op de kruisingen heeft de fiets voorang zodat een ronde ontstaat waarmee je door Tilburg en richting het centrum kan fietsen. Hier is ook de markthal te vinden die het centrum van de stadslandbouwstructuur vormt. Het onderhoud van de stadslandbouw kan opgepakt worden door een collectief van bijv. bewoners, scholen en mensen zonder baan. EISEN/ TECHISCHE WERKING - Fietspad en voetpad op hetzelfde niveau met . verschillende bestrating t.b.v. bereikbaarheid . hulpverleners. - Fietsers voorang op de auto. - Plantenbak op begin van de straat t.b.v. . herkenbaarheid. - 5 m. beschikbaar voor stadslandbouw (kan per . straat verschillen)
Doorsnede gemiddeld lint 1:200
0,8
Kwalitatief - Zorgt voor verkoeling en gaat hiermee hittestress tegen - De grondstofketen wordt verkort doordat het vervoer van productie naar verkoop korter wordt. - Educatieve voordelen. - Neemt water op en zorgt voor waterberging. - Goed voor de gezondheid, verminderd spanning en stress. Verbetert de luchtkwaliteit en voegt zuurstof aan de lucht toe. - Sociale interactie tussen buurtbewoners. - Biodiversiteit in de stad neemt toe. - Leefbaarheid en beleving van Tilburg neemt toe. 2 2 2 6
1,5
3
11
5
1,5
3,5
5
n.
Mi
Stadslandbouw in de linten
8
Binnenstad linten
Grote schaal
In tegenstelling tot de groene linten moeten deze linten altijd vrijgemaakt kunnen worden bij bijv. evenementen. Hiervoor wordt al de stadslandbouw in bakken geplaatst zodat deze verplaatsbaar zijn wanneer dit nodig is. Het centrum heeft een small straatprofiel en daarom worden de bakken zo neer gezet dat de hulpdiensen er door kunnen. Deze afstand is min. 3,5 meter, ditDit zorgt ervoor dat er voldoende ruimte over blijft voor voetgangersgebied. Daarnaast heb je in het centrum meer last van afval, hierdoor vergt het meer onderhoud dan de groene linten. Dit onderhoud zal opgepakt worden door een collectief van ondernemers in het centrum, deze hebben hier voordeel bij omdat de straten een beter aanzien krijgen en hierdoor ook meer mensen trekken.
De stadslandbouw op grotere schaal is verspreid door de stad en is alle te vinden aan de groene linten. Deze bestaan uit twee verschillende vormen, één waarbij een oud bedrijventerrein getransformeerd wordt en één waarbij de openbare ruimtes gebruikt worden voor stadslandbouw. Bij het oude bedrijventerrein worden de gebouwen deels gebruikt als opslag van producten en deels ook voor landbouw. De gebouwen worden voorzien van groene daken, deze vangen hemelwater op t.b.v. de waterberging. Dit hemelwater kan hierna opgevangen worden en dienen als irrigratie van de landbouw. De openbare ruimtes aan de groene linten worden zo veel mogelijk getransformeerd tot stadslandbouwgebieden. Dit kan in de vorm van kassen of een boomgaard, dit zorgt voor een variatie in landbouwproducten. Het onderhoud van kan plaats vinden vanuit de gemeente of een coöperatie.
2
2
2,5
Doorsnede boomgaard en kassen
3
EISEN/ TECHISCHE WERKING - Stadslandbouw moet in bakken worden geplaatst . - Bakken moeten verplaatsbaar zijn t.b.v. evenementen. - Bakken om en om aan een kant van de weg om een . groener beeld te creeëren. - Hoogte van de bakken kan variëren van 1,2 m tot 0,6 m. - Min. afstand van hoek tot hoek is 3,5 m. - Er mag niet tegen de bakken aan geplaats worden t.b.v. . doorgang hulpdiensen.
2
0,8
Doorsnede gemiddelde lint in de binnenstad 1:200
2
2
6
3,5
5
n.
Mi
Kweekkassen
Stadslandbouw in bakken Voordelen van gemeenschappelijke tuinen http://www.hetkanwel.net/2015/03/09/de-12-voordelen-van-gemeenschappelijke-tuinen/
9
Groene daken Het creĂŤren van groene daken is een inventieve klimaatbestendige ingreep met meerdere positieve aspecten. In de toekomst zal de vraag naar waterberging en verkoeling steeds meer stijgen. De groene daken zorgen ervoor dat hemelwater langer vastgehouden wordt waardoor er een buffer gecreĂŤrd wordt voordat het hemelwater het riool in stroomt. Daarnaast zorgen groene oppervlaktes voor verkoeling in de stad, hierdoor gaat het de hittestress tegen. Daarbijkomende voordelen zijn dat de groene daken de panden goed isoleren en het geeft een stad een groen uiterlijk, wat zorgt voor een prettige leefomgeving. Kwantitatieve en kwalitatieve aspecten? Kwantitatief - Meer kosten, in aanleg en onderhoud, maar daarintegen worden de stookkosten minder. Kwalitatief - De uitstraling van de stad wordt groener met groene daken, en dat levert een positieve bijdrage aan de leefbaarheid en de beleving van de stad. - Bij hevige regenval wordt het riool minder belast doordat de beplanting water langer vast houdt, zodat het langzaam bijv. het riool in kan stromen. - De planten zorgen voor een lagere temperatuur in de stad en gaan hierdoor hittestress tegen. Hoe werkt het? Nadat het geregeld heeft zakt het hemelwater langzaam door de beplanting, waarna het door de filter loopt zodat het water gefilterd wordt. Hierna kan het opgevangen worden in een opvangbak waarna het bijv. voor irrigatie van de landbouw gebruikt kan worden. Hierdoor ontstaat een circulaire kringloop waarbij het systeem afgekoppeld kan worden van de hemelwateriolering, waardoor het riool ontlast wordt.
Referentiefoto groene daken.
Detaillering groene daken
Bouwsteen Gerard Amersfoort
10
Biomassacentrale
Kwantitatieve en kwalitatieve aspecten? Kwantitatief - De biomassacentrale leverd bij aan de energievoorziening van de stad. Om volledig aan de energiebehoefte te voldoen is veel biomassa nodig. Bij de stadslandbouw zal niet genoeg vrijkomen hiervoor en daarom zal de biomassacentrale maar een deel van de energievoorziening voorzien. Kwalitatief - Kwalitatief is het besef dat bewoners hun groen-afval kunnen recycelen wat beter is voor het milieu. Daarnaast is het een duurzame energievorm voor de toekomst. Wat kost het? Een biomassacentrale kost over het algemeen veel ruimte. Om een gebied van duurzame energie te voorzien, zal er moeten worden gekeken naar een biomassacentrale die met een hoog redement. Binnen de centrale zou er mogelijk zijn om met slib en groenafval te werken. De biomassacentrale in Tilburg zal dit waarschijnlijk voornamelijk gaan doen op vrijkomend afval van de stadslandbouw. De centrale zelf is een dure, maar goede investering. Daarnaast neemt de centrale vrij veel ruimte in beslag. Denk hierbij aan een oppervlak van 1 km2. Dit klinkt als iets wat niet veel is, maar wanneer men van plan is om deze biomassacentrales in een stad te plaatsen, dient hier wel meer rekening gehouden mee te worden. Daarnaast komt er veel rook bij vrij waardoor het goed is om de centrale in het Noord-Oosten van de stad te plaatsen. Tilburg heeft het geluk dat het aan een groot natuurgebied ligt. Deze kan ook als voeding bieden voor de biomascentrale.
Concept biomassacentrale naar energie
Biomassacentrale Bouwsteen Chiem Bressers
11
05 // ORIËNTATIE PLANLOCATIE Eetbaar Tilburg
Planlocatie De locatie bevindt zich aan de Noord-zijde van het station en is een deel van de Spoorzone. Deze locatie is centraal gelegen in de visie en deze locatie bevat de volgende aspecten uit de visie; - De groene linten met stadslandbouw - Oude loods die herbestemd wordt als markthal - Grote tuimte om stadslandbouw op grotere schaal toe te passen - Goede (nieuwe) verbinding met het centrum Naast deze aspecten is de spoorzone volop in ontwikkeling en deze visie sluit daar goed op aan. Stadslandbouw zou hier op kleinere schaal en op grote schaal ingepast kunnen worden. Alle aspecten die hier samen komen zorgen ervoor dat de Spoorzone als het “uithangbordje” kan dienen voor Eetbaar Tilburg. Daarnaast zal het een prettige en duurzame openbare ruimte worden die invulling geeft aan de vraagstukken van de toekomst. De locatie wordt doorkruist door de burgemeester Brokxlaan en het spoor. Daarnaast zorgt de Spoorlaan ten zuiden van het station voor een bariere tussen de spoorzone en de binnenstad. In de planlocatie zijn verschillende historische loodsen en werkplaatsen terug te vinden. Deze zijn momenteel niet in gebruik en kunnen herbestemd worden. Deze worden in veel gevallen omringt door braakliggend terrein. Daarnaast is de gerenoveerde houtschuur een symbool voor de sfeer van de loodsen en werkplaatsen. De Willem II en stationspasage zorgen ervoor dat het spoor oversteekbaar is.
Ligging oude spoor Houtschuur incl. terras
Ruimte tussen de oude loodsen met horeca en ateliers
Clarissenhof
Stationsplein omringt door oude werkplaatsen en loodsen
Visiekaart met plaatsaanduiding deeluitwerking
N
Analyse planlocatie
N
12
Fotoreportage planlocatie
C A
D
D G
E
F
H
C
B
Het Burgemeester Stekelenburgplein met de oude werkplaats van de NS daarnaast gelegen.
E
De oude NS werkplaats gezien vanaf de Burgemeester Brokxlaan.
F
Plaatsing foto’s A t/m H
Oude werkplaats die momenteel verbouwd wordt tot horeca-locatie.
A
Het brede profiel van de Burgemeester Brokxlaan die de Noord-zijde van het station ontsluit.
B
Overgang van de Willem II passage naar de binnenstad.
G
De Willem II passage die de oude loodsen doorkruist, gezien van de Burgemeeste Brokxlaan.
Het Burgemeester Stekelenburgplein met de oude werkplaats van de NS daarnaast gelegen.
H
Binnenterrein tussen de oude loodsen, verbonden d.m.v. de Willem II passage.
13
06 // DEELONTWERP PLANLOCATIE Eetbaar Tilburg
Plankaart 1:2.000 Legenda Fietspad Autoweg Voetgangersgebied Stadslandbouw aan de grond Stadslandbouw in bakken Kassen (Fruit-) bomen Terras Fietsenstalling
P P Hotel Hotel
203
HMP 21.9 15
16
19
18
14
20 17 203
HMP 21.9 15
16
14
19 21
18
B
C
20 17
21
A
64
65
65A
64 66
N
65
65A
66
14
Doorsnede A: Markthal en stadstuin 1:800
Hotel
CafĂŠ Restaurant
33
30
3,5
72
3,5 3 3,5
84
2 2
9
10
17
30
6
24
28
1,5 3
5 1,5 11
Detailuitwerking
Doorsnede B: Stadstuin 1:200
7,25
1,5
6,5
1,5 3,25
4
6
4
7,25
Doorsnede C: Industrieel hof 1:200
1,5
10
5
8
5
10
15
Onderdelen deellocatie MARKTHAL De markthal is het hart van het stadslandbouwnetwerk. Hier vindt handel, ontmoeting en ontspanning plaats. In de markthal zijn verschillende functies te vinden die alle lokaal gemaakt zijn. Naast de producten uit de stadslandbouw kunnen lokale bedrijfjes hier een kraam huren waarin ze hun producten kunnen verkopen. De markthal is verder uitgewerkt in de detailuitwerking.
STADSTUIN
MARKTPLEIN Het marktplein of het burg. Stekelenburgplein is gelegen direct voor de noordelijke ingang van het station en ligt aan de markthal. Dit plein dient als centrale ontmoetingsplek voor het deelgebied. De invulling van het plein kan varieren naar mate de vraag is. Normale situatie
Op de huidige braakliggende terreinen wordt een stadstuin gevestigd, hierop vindt stadslandbouw op grotere schaal plaats. Kassen, boomgaarden en lagere beplanting zijn verspreid aanwezig in de stadstuin. De stadstuin is toegankelijk voor iedereen maar er kan voor gekozen worden om de tuinen snachts af te sluiten i.v.m. vandalisme.
GROENE LINTEN
De groene linten zijn als het ware de aders door Tilburg die richting het hart van de stadslandbouw, de markthal. Deze groene linten zijn autovrij waardoor ruimte ontstaat voor langzame verkeersstromen. Op de linten vindt stadslandbouw plaats in bakken en in de aarde. De vrijkomende producten komen via de groene linten uit bij de markthal waar deze verhandeld kunnen worden.
(Fruit-)bomen in bakken verspreid over het plein Markt
Een aantal bakken worden verplaatst zodat plek een (weekelijkse) markt op het plein.
Groot evenement
.
komt voor
Groene linten met de stadslandbouw op grotere schaal daaraan gelegen.
FUNCTIES In het gebied zijn verschillende functies te vinden, zowel horecafuncties als retail. Alle functies hebben te maken met lokale producten. De oude houtloods is een goed voorbeeld van de industrieele stijl van de historische gebouwen. Hierin is een horecagelegenheid gerealiseerd met aansluitend terras. Deze stijl wordt doorgetrokken in de overige horecapanden die aan het marktplein of aan het industrieel hof. Daarnaast zijn in de markthal verschillende functies te vinden, zowel marktkramen als horecagelegenheden. Als laatste is er een hotel gelegen in de stadstuin, deze is gevestigd in een monumentale loods. Hier kunnen mensen overnachten, midden in de stad bij het station maar te midden van de stadstuin.
Wanneer alle bakken verplaatst worden komt er ruimte voor grotere evenementen. .
INDUSTRIEEL HOF Het industrieel hof is gelegen tussen de oude loodsen en werkplaatsen in. Hier komt de fietsroute vanuit de Willem II passage uit. Het hof heeft een industrieel karakter en aan dit hof zijn verschillende horecagelegenheden te vinden waardoor het een levendig hof wordt. Daarnaast is de markthal vanaf het hof goed toegankelijk.
VERBINDING MET HET CENTRUM Via de groene linten is een verbinding met het centrum gecreerd. Deze linten gaan door de bestaande onderdoorgangen onder het spoor door en sluiten aan op de groene linten van het centrum. Daarnaast verbindt het station het deelgebied met het centrum.
Houtschuur
16
CLARISSENHOF Het Clarissenhof is momenteel in aanbouw en is gelegen boven de oude houtloods. Deze heeft voornamelijk een woonfunctie met enkele functies in de plint. Deze zijn te vinden aan de boulevard waar ook de houtloods aan ligt. Deze functies zijn gekoppend aan de stadslandbouw.
Clarissenhof
PARKEREN (FIETS EN AUTO) De fietsenstalling is deels gelegen in de markthal en deels daarbuiten in een glazen uitbouw. Deze fietsenstalling zal voornamelijk gebruikt worden voor bezoekers van het station maar kan ook gebruikt worden voor bezoekers van de markhal. Deze fietsenstalling biedt ruimte aan 2.500 fietsen. Parkeren met de auto is opgenomen in een parkeergarage aan het marktplein. Deze heeft meerdere verdiepingen en kan daardoor voldoende auto’s opvangen. De buitenkant van de parkeergarage is begroeid met beplanting zodat deze een groene uitstraling heeft en opgaat in de stadstuin.
OUDE SPOOR Op sommige delen in het gebied is het oude spoor nog terug te vinden, deze verbond de werkplaatsen met het hoofdnetwerk. Dit spoor wordt in zijn geheel hersteld en doorgetrokken in de vorm van een andere bestrating. Dit spoor zal duidelijk herkenbaar zijn in het deelgebied en verwijst naar de historische invulling van het gebied.
17
07 // DETAILUITWERKING; MARKTHAL
Plankaart Markthal 1:500
Eetbaar Tilburg
Hotel
Legenda Fietspad Autoweg Voetgangersgebied Stadslandbouw op de kramen Stadslandbouw in bakken Speelplaats (Fruit-) bomen Terras Fietsenstalling
D
Station
N
18
Doorsnede D; Markthal 1:200
14,75
5
5
3
5
2,5
5
7,5
5
2,5
5
2,5
5
8
19
Onderdelen detailuitwerking
Overige referentiebeelden
MARKTKRAMEN In de markthal zijn 14 marktkramen te vinden van verschillende grotes. Deze zijn alle gevult met lokale bedrijvigheid. De daken van de marktkramen kunnen verschillend ingevult worden. Ze kunnen zowel voor stadslandbouw als terras dienen voor lokale horecabedrijven.
HORECA In de Noordelijke kant van de markthal is een restaurant gelegen. Dit restaurant zal weer gebruik maken van de producten die voortkomen uit de stadslandbouw. Hier kunnen bezoekers een hapje eten, of genieten van een verse smootie en alle met lokaal verworven producten.
STADSLANDBOUW Ook in de markthal wordt gebruik gemaakt van stadslandbouw. Zo zijn een aantal daken van de marktkramen begroeid met stadslandbouw en vindt er stadslandbouw plaats in bakken in de openbare ruimte. Deze stadslandbouw wordt onderhouden vanuit een commisie die betaald wordt uit de huur van de marktkramen.
SFEER De markhal zal een industriele sfeer hebben. Hiervoor komt ook hier weer het oude spoor terug in de bestrating als verwijzing naar de historische functie. Markthal Rotterdam, marktkramen met de afwisseling van beplanting en terrassen.
Stadslandbouw in verschillende vormen
20
Visualisatie markthal
Markthal, met het oude spoor die opgenomen wordt in de bestrating van de markthal. De kramen zijn te vinden tussen en onder de stadslandbouw die centraal staat voor de identiteit van de markthal.
21
08 // NAWOORD Eetbaar Tilburg
Eetbaar Tilburg zal het gezicht van Tilburg voor de toekomst veranderen, Tilburg zal het voorbeel worden van duurzaamheid en stadslandbouw. De visie Eetbaar Tilburg maakt gebruik van de huidige kwaliteiten van Tilburg (sociaal, hardwerkend, historische waarde) en versterkt hiermee zijn eigen identiteit. Door de stadslandbouw zal Tilburg een prettige woonstad blijven wat samengaat met het doel dat Tilburg moet doen waar ze goed in is, vandaar het motto; Samen naar een eetbare stad. Kwaliteiten die Eetbaar Tilburg met zich meebrengt zijn: - Mooie entree van de stad Tilburg - Gezonde leefomgeving - Verkorting van de productkringloop - Duurzame energieopwekking - Prettige groene leefomgeving - Vermindering van de hittestress - Nieuw centrum creĂŤeren van Tilburg - Historische waarde terugbrengen Al deze kwaliteiten komen samen in Eetbaar Tilburg, en dat alles met behoud van de unieke Tilburgse identiteit.
22