4 minute read
‘Zing en wees gelukkig’
Zing en wees gelukkig, de nieuwe voorstelling van het Weeshuistheater ging op 28 september in première. In het intieme theater aan het Weeshuisplein voert Dieke de Vries een monoloog op als Doesjka die tegen haar man Janosj praat. Zij wordt ondersteund door de klanken van een cello die bespeeld wordt door Nina Hitz.
De toon van de stem van Doesjka is teder als zij refereert aan de liefde die Janosj en zij koesteren, rauw als zij over de oorlogsverschrikkingen verhaalt en verdrietig als zij op het verloop van haar leven terugkijkt. Janosj en zij waren 16 dagen getrouwd toen zij beiden in 1944 opgepakt werden, verraden door een Nederlandse politieagent. Janosj wordt gemarteld, Doesjka is daar getuige van. Zij wordt vrijgelaten, maar Janosj wordt gefusilleerd.
Wie zijn Doesjka en Janosj? Het verhaal van Doesjka en Janosj is de geschiedenis van Diet Kloos-Barendregt en Jan Kloos. De gymnasiaste Diet wordt na het bombardement op Rotterdam een scholiere in verzet. Zij heeft een prachtige stem en treedt op tijdens huisconcerten voor ontslagen Joodse musici. Zij zorgt voor onderduikadressen en voedselbonnen en treedt op als koerierster. Jan Kloos studeert biologie in Utrecht, maar stopt daarmee als hij een loyaliteitsverklaring moet ondertekenen. Hij krijgt van het Ministerie van Landbouw een verklaring dat hij als assistent-ornitholoog bij de Plantenziektekundige Dienst in Wageningen werkt, waardoor hij zich vrij door het land kan bewegen en als lid van de groep Albrecht zijn verzetswerk kan verrichten.
In 1944 krijgen Diet en Jan een passionele liefdesrelatie, zij schrijven elkaar brieven die onder meer als basis gediend hebben voor Zing en wees gelukkig. Dat zijn de laatste woorden die Jan aan Diet schrijft: ‘Doesjka, zing en wees gelukkig, je gehele leven, dat is de laatste wens van jouw eigen Janosj.’ Diet draagt dit uit de gevangenis gesmokkelde briefje haar hele leven bij zich. Als Nederland bevrijd wordt en feest, is Diet in rouw. Zij gaat naar het conservatorium In Den Haag, wordt alt en zingt oratoria. Zij heeft diverse korte relaties waaronder met de Duits-Joodse dichter Paul Celan, maar Jan blijft haar grote liefde.
Over het stuk Het is 100 jaar geleden dat Dientje Barendregt geboren werd in de la Reystraat in Dordrecht. Rond haar geboortedatum zijn diverse activiteiten georganiseerd waaronder een expositie en het stuk Zing en wees gelukkig. Het spel gaat over de moed om je leven op het spel te zetten voor een groter belang. Het verzetsverleden van de tweede wereldoorlog brengt het nu van conflicten in de wereld dichterbij.
Door de vorm van de monoloog die direct en persoonlijk is, wordt het publiek ertoe gebracht na te denken over oorlog en verzet. De vragen die we onszelf hierbij kunnen stellen is, of we ons zo nodig zouden verzetten en tegen welke prijs. En hoe solidair we in tijden van rampen zijn. Dieke weet de aandacht vast te houden door de stemmingen waarin Doesjka verkeert op een indringende, maar integere wijze weer te geven, waarbij de cello van Nina ondersteunt. De drang om zich te verzetten tegen de vijand, de hevige gevoelens van liefde voor Jan, het verdriet en de boosheid, deze gevoelens worden oprecht en helder getoond.
Zing en wees gelukkig werd geschreven door Erik-Ward Geerlings en staat onder regie van Ellen Honings. De Radboud universiteit, de leerlingen van het Johan de Witt gymnasium en het Weeshuistheater hebben nauw samengewerkt bij het project rond de honderdste geboortedag van Diet Kloos-Barendregt.
Tekst en film: Heintje Groesbeek
Speeldata zijn 26 oktober in de Kunstkerk om 20.00 uur en 9 november in DOOR om 20.00 uur. Meer info: www.weeshuistheater.nl
