In het Onderwijsmuseum loopt nog tot volgend jaar een goed opgezette tentoonstelling over seksuele vorming in het onderwijs met als titel: ‘Aahhh..! Over lichaam, seksualiteit, gender en consent’.

Aansprekend vooral voor docenten die met deze tentoonstelling inhoudelijke ondersteuning krijgen bij het behandelen van het thema seks en seksualiteit. Voor anderen - in en buiten het onderwijs - blijft seks een controversieel onderwerp getuige de onrust die ontstond in de laatste week van de Lentekriebels afgelopen maart. Uit angst of onvrede hielden sommige ouders kun kind thuis, bijvoorbeeld vanwege de suggestie dat kinderen worden aangezet tot zelfbevrediging. Sommige politici riepen op te stoppen en er waren bedreigingen aan het adres van de ontwikkelaars van de week van de Lentekriebels.

Seks, en alles wat er erbij komt kijken, zoals relatievorming, is voor veel mensen nog steeds geen makkelijk onderwerp. Daarom heeft het museum er veel aan gedaan een doorwrochte en tegelijk niet opdringerige tentoonstelling te maken. Dit blijkt al uit de eerste tekst die de bezoeker van de tentoonstelling te zien krijgt: ‘Deze tentoonstelling is voor en van jou. Neem je plek in, voel je thuis, maar hou wel rekening met elkaar... Geef iedereen de ruimte om de tentoonstelling op eigen manier te ervaren.’ De opzet van de tentoonstelling moet ervoor zorgen dat alles veilig en ongedwongen onder de aandacht wordt gebracht, zonder dat het ongemakkelijk wordt.

Voor iedereen Omdat iedereen een lichaam heeft en iedereen te maken krijgt met seksualiteit, wil het Onderwijsmuseum de thema’s uit de titel normaliseren en de tentoonstelling relevant maken voor íedereen, dus ook leerlingen, ouders met kinderen en volwassenen zonder opgroeiende kinderen. De tentoonstelling wil ervoor zorgen dat je op een persoonlijke en interactieve manier meer te weten komt over de onderwerpen in de titel: lichaam, seksualiteit, gender en consent. Als bezoeker bepaal je zelf wat je ontdekt én wat niet. Zo probeert het museum controverse te vermijden. Het museum noemt de tentoonstelling generatie overstijgend. ‘De jongste bezoekers leren er over hun eigen (komende) ontwikkelingen. Bijvoorbeeld als het gaat over bevruchting, groeien in de buik en De Eerste Keer.

Gender De oudere bezoekers worden gestimuleerd na te denken over hun eigen voorlichting en zich te positioneren in de wereld van nu. Voor hen is veel aandacht voor de thema’s gender en consent: toestemming. Beide zijn veel in discussie. Voor het thema gender en sekse is een hele zuil ingeruimd om uit te leggen dat je meer kunt zijn dan man of vrouw. En wat hierbij de letters en tekens l h b t q i s/a + betekenen. En het thema consent komt in de tentoonstelling uitgebreid en diepgaand aan de orde. Omdat dit mede door de Me Too-beweging een belangrijke maatschappelijke ontwikkeling is geworden. Consent speelt nu veel meer bij jongeren en zeker bij meisjes.

Als volwassen bezoeker, geen ouder en niet horend tot de onderwijsdoelgroep, vond ik het moeilijk om mijn weg in het tentoonstellingsaanbod te vinden. Als relatieve buitenstaander was het voor mij vrij onoverzichtelijk. Voor docenten heeft het vermoedelijk goed geholpen dat er een uitgebreid educatief programma is voor primair en voortgezet onderwijs.

Nieuws Er was natuurlijk wel wat nieuws voor mij. In eerste instantie leken de twee delen van kasten met seksspeeltjes heel informatief. Maar op één seksspeeltje na - de tepelklemmen - werd me niet uitgelegd wat ik zag. Alleen de Engelse termen, die ik niet kende, werden gebruikt en er was geen vertaling of verdere uitleg. Voor een museum dat voorlichting en een onderling gesprek beoogt geen goede zaak. Ook opmerkelijk dat dit onderdeel van de tentoonstelling was weggestopt ver in een hoekje van een zaal.

Nog te zien De tentoonstelling was al vanaf november 2023 te zien. Door de grote belangstelling, maar zeker ook vanwege interne financiële problemen is de tentoonstelling verlengd tot 1 juni volgend jaar.

Tekst: Gerard Goudriaan - Foto: Kees Dijkman