Workforce 360: Freelancers, juni 2016

Een initiatief van Randstad.

WORKFORCE 360

14 juni 2016

Meer HRM-inzichten, visies, oplossingen op www.randstad.be/workforce360

‘JE MOET OVERTUIGD ZIJN DAT JE IETS TE BIEDEN HEBT’ Toon Decloedt, Fedipro © Christophe Ketels

‘1 OP DE 4 PROJECTEN GEBEURT DOOR FREELANCERS’ Isabelle Callebaut, Randstad Professionals

DE RISICO’S VAN HET VAK Tine Tytgat, juriste bij Randstad

IEDEREEN FREELANCE?

Eigen baas zijn wint aan populariteit, maar ‘boom’ blijft uit

Het aantal freelancers en hun aandeel op de arbeidsmarkt nam de voorbije jaren toe, maar kende niet de explosieve groei waar we vaak gemakshalve van uitgaan. Bij het statuut van ‘vrijheid-blijheid’ loeren immers ook vragen en twijfels om de hoek. Ga ik werk vinden? Hoeveel ga ik verdienen? Waar vind ik mijn volgende project? Bovendien is freelance werken niet altijd een keuze. Er zijn genoeg veertigers en vijftigers die geen andere optie hebben. Te duur voor de payroll en dus aan de bak als ‘eigen baas’. Tegelijk is de overstap voor velen een eye-opener. Freelancers ontdekken niet zelden een drive in zich waarvan ze als werknemer het bestaan niet vermoedden. In deze Workforce 360 nemen we verschillende hoekjes en kantjes van het freelancestatuut onder de loep: van de risico’s van het vak tot en met de onmiskenbare voordelen.

CONNECT Tijd Connect biedt bedrijven, organisaties en overheden toegang tot het netwerk van De Tijd. Om hun visie, ideeën en oplossingen te delen met de De Tijd-community. Randstad is verantwoordelijk voor de inhoud.

‘Kan ik als junior opboksen tegen experts met twintig jaar ervaring?’ Evelien Van Vaerenbergh, freelance in HR

Eén op de 8 werkende Belgen (13,2%) is aan de slag als zelfstandige. Dat zijn zowel de eigenaar van de broodjeszaak, de tandarts en de bakker om de hoek als de freelance copywriter en bedrijfsconsulent. Niet alle zelfstandigen zijn dus freelancers. Typisch aan die laatste categorie is dat ze hun diensten aanbieden in een business-to-businesscontext.

Onder de verantwoordelijkheid van

CONNECT

Een op de acht actieve Belgen is zelfstandige

Essentie - Aandeel zelfstandigen op arbeidsmarkt stijgt, maar langzaam - Vrijheid en onafhankelijkheid zijn dé redenen om zelfstandige te worden

Het aandeel van zelfstandigen op de Belgische arbeidsmarkt groeit, maar langzaam. Toch dromen velen ervan om ooit als freelancer aan de slag te gaan. Dat blijkt uit flexibility@work, het jaarlijks rapport van Randstad over flexibele arbeid.

ijn klassieke arbeidscontracten voorbijgestreefd? Helemaal niet. Zowel in België als in de rest van Europa vertoont de arbeidsmarkt een grote stabiliteit, zelfs op langere termijn. Al sinds 2013 brengt Randstad jaarlijks het rapport flexibility@work uit, over de ontwikkelingen rond flexibele arbeid. Uit de laatste editie blijkt dat het aandeel van zelfstandigen in ons land de voorbije jaren redelijk stabiel is gebleven: 13,2 procent in 2014 ten opzichte van 12,7 procent in 2004. Kijken we alleen naar de zelfstandigen zonder personeel, dan kende België de voorbije

tien jaar een beperkte stijging van 8,2 procent naar 9,2 procent. In de hele Europese Unie bleef het aandeel van zelfstandigen op de arbeidsmarkt nagenoeg hangen op 10,3 procent. Randstad besluit daaruit dat loonarbeid nog duidelijk primeert, en dat vermeende ontwikkelingen rond zelfstandig werk sterk genuanceerd moeten worden. Sommige landen maken wel een significante stijging mee, in Nederland steeg het zelfstandigenaandeel bijvoorbeeld van 7,3 naar 11,3 procent tussen 2004 en 2014. Toch kennen de Belgische en internationale arbeidsmarkt weinig disruptieve veranderingen. ‘Het is een mythe dat iedereen op

termijn aan de slag zou gaan als free lancer’, bevestigt Jan Denys, woordvoerder van Randstad. ‘De cijfers uit onze onderzoeken spreken dit duidelijk tegen.’

Drang naar vrijheid In flexibility@work gaan externe deskundigen ook elk jaar dieper in op een specifiek thema. Dit jaar staat professor David G. Blanchflower van de Schotse University of Stirling stil bij zelfstandige arbeid. Volgens hem zou een kleine helft van alle werkenden in de meeste landen graag zelfstandige zijn. De belangrijkste redenen om liever niet in loonverband te werken zijn vrijheid en onafhanke-

- Zelfstandigen verdienen gemiddeld minder, maar zijn wel gelukkiger dan werknemers

lijkheid. Een hoger inkomen blijkt veel minder doorslaggevend. Dit geldt overigens ook voor de Belgen. Volgens Blanchflower zijn zelfstandigen effectief meer tevreden over hun werk. Algemeen genomen zijn ze ook gelukkiger dan werknemers. Wel ligt hun inkomen gemiddeld lager, en de recessie heeft de kloof nog vergroot. Mannen zijn vaker zelfstandige dan vrouwen. De drang om op eigen benen te staan neemt bovendien toe met de leeftijd. Professor Blanchflower bracht ook aan het licht dat het aandeel van zelfstandigen hoger is in minder ontwikkelde landen. Hun percentage is eveneens positief gecorreleerd met de werkloosheidsgraad.

zelfstandigen op de arbeidsmarkt (%) 20% België

Nederland

EU 28

19% 18% 17% 16% 15% 14% 13% 12% 11% 10% 2004 Bron: Eurostat

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

3 WAAROM FREELANCE WERKEN?

‘Je kiest wat je boeit' Toon Decloedt werd naar eigen zeggen per toeval freelancer, al was hij al heel zijn carrière een vrije geest die zich niet liet opsluiten in een job. Hij bouwde sinds 2002 een naam op als interim-manager die gespecialiseerd is grote veranderings- en herstructureringsprojecten. Met een aantal collega's richtte hij ook de belangenvereniging Fedipro op.

‘Iedereen heeft wel eens een maand of twee zonder opdrachten. Ik heb dat ook meegemaakt. Je moet daarvan leren genieten’ Toon Decloedt, stichter Fedipro, belangenvereniging voor zelfstandigen

oon Decloedt: ‘Fedipro raakt maar langzaam van de grond, vooral omdat we allemaal veel te druk bezig zijn. Met Fedipro willen we zelfstandigen en bedrijven een manier bieden om elkaar rechtstreeks te vinden. Het tweede doel is samen diensten aankopen of inhuren. We kunnen bijvoorbeeld een centraal secretariaat uitbouwen of coöperatief informatica aankopen. En ten slotte willen we als federatie optreden en de positie van de zelfstandige op de arbeidsmarkt verbeteren, denk bijvoorbeeld aan de pensioenen. Fedipro maakt trouwens via EFIP (European Forum of Independent Professionals) deel uit van een Europese Vereniging voor Zelfstandigen Zonder Personeel.’

Is het statuut een drempel om de stap te zetten? ‘Neen, zeker niet Je moet de stap zetten vanuit de overtuiging dat je iets te bieden hebt en dat je een oplossing kunt zijn – in communicatie, in het schrijven van teksten, in sociaal overleg of in wat dan ook. Tegelijk moet je er zeker van zijn dat je je in die materie kunt amuseren. Je moet ook al een goede bagage opgebouwd hebben. Mensen moeten bovendien voldoende vertrouwen hebben in zichzelf en beseffen dat iedereen wel eens een maand of twee heeft zonder opdrachten. Ik heb dat ook meegemaakt: je moet leren te genieten van die periode, want plots is het voorbij en zit je opnieuw elke dag in een project dat je volledig in beslag neemt.’

Welke voordelen zet je tegenover de onzekerheid als mensen je advies vragen? ‘Het echte positieve is vooral dat je als freelancer of interim-manager kiest voor projecten die nauw aansluiten bij je drive, je competenties, je talenten. Je kiest wat je boeit. Omdat ik bij een bedrijf binnenkom met een zeker krediet en geen bedreiging vorm voor het management, merk ik ook dat ik vaak meer impact kan hebben als interim-manager dan als reguliere HR-directeur. Bovendien sta je boven het “gewoel” en zie je gemakkelijker patronen én oplossingen.’ Is er nood aan freelancers op elk niveau, van operationeel tot strategisch? ‘Daar ben ik van overtuigd. Zelfstan-

digen en freelancers bieden een belangrijk antwoord op de vraag naar flexibiliteit in de arbeidsmarkt, net omdat zij aangetrokken worden voor een specifiek project van bepaalde duur en nadien weer verdwijnen. Het voordeel voor het bedrijf is dat ze talent en expertise op hoog niveau binnenhalen die ze anders niet zouden vinden. Het voordeel voor de man of vrouw die de opdracht uitvoert, is het boeiende project.’ Kan dat niet als werknemer? ‘Er zijn bedrijven die erin slagen om dat soort sfeer te creëren, maar vaak zitten ze nog in te klassieke structuren waar intrapreneurship niet gestimuleerd wordt. Ik heb me nooit verveeld als werknemer. Als ik me verveelde, dan ging ik weg.’

CONNECT

‘Als freelancer moet je heel leergierig zijn’ © Christophe Ketels

In één jaar bouwde Evelien Van Vaerenbergh een huis, kreeg ze een zoon en ruilde ze haar job in loondienst om voor het freelancerbestaan.

aar vader wou al langer dat ze in de zaak stapte. Maar als jonge vrouw met een kinderwens dacht Evelien Van Vaerenbergh dat het zelfstandig ondernemerschap niets voor haar was. Toch werd deze bachelor in officemanagement, met postgraduaat in

recruitment, search & selection, zelfstandig in februari 2016, na vier jaar loondienst bij onder andere Eandis en Selor. ‘Ik ben nu medezaakvoerder van de zaak van mijn vader en outsource mezelf als freelancer. Via Randstad Professionals doe ik nu selectiegesprekken voor Colruyt.’

Sneller carrière maken Evelien ziet vooral voordelen als freel-

‘Je moet durven te springen’ Vijftien jaar geleden ruilde Jan Daniels uit Kalmthout zijn stabiele HR-baan in een petrochemisch bedrijf voor een onzeker bestaan als freelancer. Vandaag verleent hij humanressourcesassistentie aan kmo's.

ancer. ‘Het opent sneller deuren voor je carrière dan in loondienst werken. Bij elke opdracht bouw je ervaring op die je meteen kunt verzilveren. Stap voor stap neem je meer verantwoordelijkheid op, terwijl in loondienst je job meer afgebakend is. Ik ben heel leergierig en creëer ook ruimte voor mezelf om opleidingen te volgen die ik zelf financier. Wie zich niet voortdurend bijschoolt, hinkt snel achterop. Ik voel wel dat de freelancebusiness enorm aan het boomen is. Veel bedrijven zoeken steeds meer freelancers omdat ze flexibel inzetbaar en heel gemotiveerd zijn. Plus: ze komen niet op de payroll.’

na vijftien jaar werk als HRmanager in loondienst voor bedrijven als IKEA, GTI Belgium en Borealis besloot Jan Daniels dat het tijd was om op eigen benen te staan. Hij richtte in 2001 eenmanszaak Secans Consulting op en deelt sindsdien als freelancer zijn HR-kennis en -expertise. ‘Velen verklaarden mij voor gek omdat ik als vader van drie een goed betaalde baan bij een petrochemisch bedrijf verliet om het in mijn eentje op de markt te wagen.’ Toch heeft hij nog geen seconde spijt

Twijfels overwinnen Natuurlijk had Van Vaerenbergh ook twijfels en angst, maar die overwon ze al doende. ‘Kan ik als junior met vier jaar werkervaring opboksen tegen experts met twintig jaar ervaring? Of: hoe bepaal ik mijn tarief correct? Die vragen suisden door mijn hoofd. Over prijssetting kreeg ik veel tips van Randstad Professionals, dat zelf freelancers in de markt plaatst. Daarnaast probeer ik elke opdracht met een frisse blik aan te pakken en me in te leven in wat klanten en kandidaten verwachten.’

van zijn beslissing. Hij rolde van de ene opdracht in de andere en ziet vooral voordelen als zelfstandige. ‘Het gevoel je eigen baas te zijn, voor eigen rekening te kunnen werken en te beslissen met wie je in zee wilt en met wie niet. Dat is voor mij echt een verrijking.’ Jan Daniels was een pionier toen hij meer dan een decennium geleden begon als interim-manager. Sinds twee jaar focust hij zich op kmo's. ‘Dat is een markt met veel mogelijkheden. Bovendien kan ik zo nog meer mijn opdrachten in overeenstemming brengen met mijn persoonlijke waarden. Bedrijfsleiders die alleen in het weekend

‘Geen freelancer zonder discipline’ Jarenlang twijfelde ze over de stap, maar nu overheerst het gevoel dat ze het al tien jaar eerder had moeten doen. Linda De Schrijver, consultant in hart en nieren, over haar nieuwe freelancebestaan sinds juli 2015.

l jaren zeiden collega’s en vrienden dat ze geboren was om freelancer te worden. Want als hr-consultant pur sang houdt Linda De Schrijver van veel afwisseling en past ze zich snel aan nieuwe mensen, omgevingen en systemen aan. ‘Zet me ergens neer en ik ben vertrokken’, vertelt ze. Maar telkens ze op zoek ging naar een nieuwe uitdaging, werd ze door een bedrijf benaderd om in loondienst te werken. Daarnaast speelde ook de onzekerheid over zelf opdrachten binnenhalen. In haar familie zit geen ondernemersbloed en ook het administratieve luik schrikte Linda De Schrijver enigszins af.

100% voorbereid

oud, te duur, te veel ervaring, te weinig ervaring, iedereen kent de clichés. Linda De Schrijver: ‘Ik belandde tweemaal in een bedrijf met een CEO die niet kon delegeren. Na de tweede kater besliste ik, gesteund door mijn partner, om mijn eigen bedrijf op te starten.’ De Schrijver nam uitgebreid tijd om alles uit te vlooien bij de Unizo’s, VDAB’s en socialeverzekeringsfondsen van deze wereld, bouwde haar netwerk uit via gesprekken met agencies, en maakte zelfs een volledig draaiboek, zodat ze onmiddellijk op kruissnelheid zou zijn bij een eerste opdracht. ‘Die eerste opdracht was meteen een schot in de roos. Ik verving iemand die langdurig ziek is. Je ziet dit steeds meer door onder andere burn-outs, en freelancers met ervaring kunnen snel ingezet worden.’

Sinds 2013 werd de zoektocht naar een nieuwe job gecompliceerder. Te

Zelf je centen beheren

tijd hebben voor personeelszaken, zijn absoluut gebaat met extra ondersteuning.’

en laat je ondersteunen door een goede boekhouder. Maar denk ook niet té lang na. Op een gegeven moment moet je durven te springen en er gewoon voor gaan.’

In loondienst wordt je loon op je

Rugzak vol ervaring

rekening gestort en alle inhoudingen zijn gebeurd. Als freelancer moet je zelf de euro’s verdelen: ‘Daar heb je veel discipline voor nodig. Bij de start moest ik ook een prognose maken van de inkomsten voor de rest van het jaar en als die positiever uitvallen dan voorzien, volgt er een zware regularisatie het jaar nadien. Had ik slechts de helft van mijn bruto-inkomsten opzijgezet, dan had ik het niet gered.’

Als freelancer toont Linda De Schrijver, net als vroeger, een groot engagement, al kun je net iets gemakkelijker afstand nemen dan in loondienst, vindt ze. ‘Ik wil vooral in bedrijven komen waar ik iets kan betekenen. Ik kom ergens binnen en zeg: “Kijk, dit is mijn rugzak, haal er alles uit wat je kunt gebruiken.”

Hoeveel verdient een zelfstandige?

Goede boekhouder De minder leuke kanten aan het freelancestatuut wegen niet op tegen de voordelen, maar ze zijn er wel: ‘Mijn agenda wordt grotendeels bepaald door mijn klanten en ik kan niet wanneer ik wil op vakantie vertrekken. En na een opdracht blijft het soms onduidelijk over wat er daarna gaat volgen.’ Jan Daniels heeft nog een paar tips voor wie er aan denkt om freelancer te worden. ‘Bekijk wat je wilt doen, voor wie en hoe je dat gaat aanpakken

Met een vennootschap Geen idee / geef ik liever niet door

14% 12%

> € 160.000

2% 6%

€ 140.000 - € 160.000 € 120.000 - € 140.000

2% 14% 1% 20%

€ 100.000 - € 120.000

4% 15 %

€ 80.000 - € 100.000

9% 10% 9%

€ 60.000 - € 80.000

€ 40.000 - € 60.000

19% 4%

€ 20.000 - € 40.000

23% 2%

€ 10.000 - € 20.000

12% 2%

< € 10.000

6% 0%

Bron: Unizo, Freelancer focus 2015

Als zelfstandige in hoofdberoep

10%

15%

20%

25%

CONNECT

RANDSTAD PROFESSIONALS ZIET AANDEEL FREELANCERS GROEIEN

Vrijheid is voor onze freelancers Op onze arbeidsmarkt zijn elk jaar meer zelfstandigen aan de slag, velen onder hen als freelancer. Hoewel niet iedereen het statuut voluit omarmt, heeft het toch veel positieve aspecten. Ook bedrijven zien meer en meer de voordelen.

.006.519: dat is het aantal zelfstandigen in ons land, aldus de meest recente cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ – cijfers uit het jaarverslag 2014). Zijn dat allemaal freelancers? Neen, zeker niet. De grootste groep bestaat uit handelaars (329.232 mensen in België), gevolgd door de vrije beroepen (284.027). Ondernemersorganisatie Unizo schatte vorig jaar het aantal freelancers – wat zij definiëren als zelfstandigen zonder personeel die hoofdzakelijk in een business-to-businesscontext diensten verlenen op basis van tijdelijke contracten, opdrachten of projecten – in Vlaanderen op 132.000. Dat aantal neemt jaar na jaar ook toe. De ruim 52.000 consultants vormen de grootste groep. Daarnaast zijn er ook heel wat freelancers actief in ICT (12.509), creatieve activiteiten, kunst en amusement (10.643), en fotografie, vertalers of tolken (10.007). Ook bij Randstad Professionals merkt Isabelle Callebaut dat er steeds méér freelancers zijn. ‘Er is een opmars’, bevestigt ze. ‘Bij Randstad Professionals is het aandeel freelancers in vijf jaar tijd verdubbeld. Om je een idee te geven, in 2011-2012 zat 12 procent van de mensen die een project deden voor ons in een freelancestatuut. In 2014 was dat 19 procent en nu zelfs al 25 procent. Er is niet alleen een toename, de groei versnelt ook. Dat komt onder meer omdat er gewoon meer freelancers op de arbeidsmarkt zijn, maar ook omdat onze domeinen zijn uitgebreid. Terwijl we vroeger voornamelijk met engineering en ICT bezig waren, leveren onze consultants vandaag ook een bijdrage aan pro-

‘Freelancers hebben minder problemen met weekend- of avondwerk, als dat nodig is voor het project’ Isabelle Callebaut, directeur Randstad Professionals

jecten rond finance, sales & marketing, HR...’

Vrijheid blijheid In die groep freelancers ziet Isabelle Callebaut, een bevoorrechte getuige van dit aspect van de arbeidsmarkt, drie categorieën. Ten eerste zijn er de freelancers pur sang die bewust en voluit kiezen voor het zelfstandigenstatuut. Daarnaast zijn er heel wat mensen die in bijberoep freelancen, omdat ze kunnen bijleren,

met hun passie bezig zijn... En tot slot is er een niet onbelangrijke groep van freelancers die, om welke reden dan ook, hun vast werk verloren zijn en niet meteen een ander vast contract vinden. Dat zijn mensen die uit noodzaak freelancen. Ze behouden de ambitie om ooit opnieuw als werknemer in dienst te gaan. Naast de economische redenen hebben freelancers nog andere redenen om voor het statuut te kiezen. ‘Daar

de belangrijkste troef zijn al veel enquêtes over gehouden, ook door ons, en de vrijheid van het statuut blijft toch de belangrijkste aantrekkingskracht. Dat blijkt al uit de naam: die gaat terug tot de middeleeuwen waar huursoldaten hun 'vrije lans' ter beschikking stelden aan wie hen daarvoor betaalde.’ Freelancers hebben vrijheid op verschillende vlakken, zo benadrukt de director van Randstad Professionals: ze kunnen niet alleen beslissen om een opdracht aan te nemen of te weigeren, ze bepalen ook zelf hun tarief, kiezen het bedrijf waarvoor ze werken, en beslissen zelf over hun werktijden en vakanties. Er zijn ook mensen die dit combineren met een andere, seizoensgebonden activiteit. Een freelancer is uiteindelijk ook vrij om te kiezen voor een expertise, om actief te zijn op een bepaald domein. Terwijl werknemers vaak door de organisatie gestuurd worden naar een opleiding, kiest een freelancer zelf om zich te verdiepen in een bepaalde technologie, een bepaald deelaspect van zijn vak. Al heeft dat uiteraard ook gevolgen voor de opdrachten die de freelancer kan krijgen en het tarief dat hij mag vragen. En het idee dat je als freelancer veel meer zal verdienen? Isabelle Callebaut nuanceert: ‘Er zijn freelancers die meer verdienen, of die evenveel verdienen in een kortere tijdspanne, maar niet iedereen zit in die situatie. Het hangt onder meer sterk af van de expertise.’

Flexibele expertise Waarom zetten bedrijven meer en meer freelancers in? Flexibiliteit is een belangrijke factor, weet Isabelle Callebaut. ‘Daar heb je een zeer goede match met wat freelancers bieden. Zij zijn vaak sneller beschikbaar – ze moeten geen maanden opzegtermijn uitzitten – en kunnen worden ingezet wanneer en zolang nodig. Bovendien maken freelancers veel minder problemen over weekend- of avondwerk als dat nodig is voor het project. Ook in die zin bieden ze bijkomende flexibiliteit.’

Ook de expertise die een freelancer meebrengt is voor ondernemingen een reden om een beroep te doen op hun diensten. En dat is zeker zo wanneer het gaat over expertise die de onderneming beperkt nodig heeft, voor een welbepaald project, gedurende een welbepaalde periode. Dan is er nog de kostenstructuur. Van een freelancer weet je op voorhand hoeveel die zal kosten per uur of per dag, zonder onverwachte, bijkomende kosten. Administratief is het ook veel eenvoudiger om de factuur van de freelancer te betalen dan de personeelsadministratie van de medewerker bij te houden.

Freelancen: vijf redenen om de stap te zetten 1 Freelancers zijn vrij: ze werken waar en wanneer ze willen, kiezen hun opdrachtgevers en weigeren projecten die hen niet boeien. 2 Freelancers hebben afwisseling: vandaag in een klein bedrijf, morgen in een groot bedrijf – in een heel andere sector. 3 Freelancers graven diep: een freelancer kiest zijn expertisegebied en kan die kennis helemaal uitdiepen. 4 Freelancers zijn succesvol: wie de juiste expertise aanbrengt en een echte meerwaarde is, kan een mooi tarief vragen. 5 Freelancers zijn populair: de vraag naar flexibiliteit bij bedrijven maakt het meer en meer aantrekkelijk om freelancers in te huren.

Matchmaker Waar freelancers mee worstelen? Vaak, zo weet Isabel Callebaut, hebben ze het moeilijk om hun professionele risico's in te schatten en de daaraan verbonden aansprakelijkheid. ‘Ze zeggen dan dat voor het soort opdrachten dat zij doen, een verzekering beroepsaansprakelijkheid niet nodig is. Maar ze vergeten dat het ook over erg banale incidenten kan gaan: een glas water omstoten over een computer die cruciale gegevens bevat, bijvoorbeeld.’ Vanuit Randstad Professionals maakt Isabelle Callebaut de freelancers attent op die verantwoordelijkheid. De organisatie plaatst zich ook als matchmaker tussen opdrachtgever en freelancer. Terwijl de freelancer bij zijn huidige opdrachtgever aan de slag is, gaan zij al op zoek naar een volgende. Freelancers moeten zich alléén met hun vak bezig houden, en veel minder met het bekendmaken van hun activiteiten en het contact met potentiële klanten. ‘En we zorgen ook voor een snelle en correcte betaling’, vervolgt Isabelle Callebaut. ‘Dat zijn volgens onze enquêtes en gesprekken de voornaamste redenen waarom freelancers via ons werken.’

Tewerkgesteld via Randstad Professionals: freelancers vs. andere

2014

79%

75%

21%

Andere Bron: Randstad

2015

25%

Freelancers

CONNECT

HOE VER REIKT DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE FREELANCER?

De risico’s van het vak ‘Freelancer’ is bekend als term, maar hij komt niet voor in de wet. Dat zegt Tine Tytgat, juriste bij Randstad. ‘De wetgever heeft het over de ‘zelfstandige’, en die onderscheidt zich van de werknemer op meerdere vlakken.’

en zelfstandige is volgens de wet iedereen die werkt zonder dat er sprake is van een gezagsrelatie of een band van ondergeschiktheid met een werkgever. ‘Daarin onderscheidt de zelfstandige zich dus van de klassieke werknemer’, zegt Tine Tytgat. ‘Een werknemer en een werkgever hebben bovendien een heleboel rechten en plichten ten opzichte van elkaar. Dat is niet zo tussen de zelfstandige en zijn opdrachtgever: binnen hun overeenkomst hebben zij een grote vrijheid, al zijn illegale activiteiten uiteraard uit den boze.’ ‘Als freelancer ben je je eigen baas’, wordt vaak beweerd. Maar is dat wel zo? ‘Zelfstandigen moeten rekening houden met de vereisten van hun klanten’, relativeert Tine Tytgat. ‘Ze worden geacht hun diensten uit te voeren zoals het hoort. Bovendien zijn ze standaard aansprakelijk voor de schade die ze veroorzaken. Dat is niet het geval voor werknemers: die kunnen alleen persoonlijk aansprakelijk gesteld worden wanneer ze een zware fout of herhaaldelijke lichte fouten gemaakt hebben, of bij kwaad opzet. In alle andere gevallen is de werknemer niet verantwoordelijk. Daarover kan niet onderhandeld worden.’

Randstad hierover met de klant overeenkomt.’ Een goede indekking van risico’s is geen overbodige luxe voor een freelancer. Zeker wanneer die als een natuurlijk persoon opereert, want dan wordt hij niet beschermd door de beperkte aansprakelijkheid van een bvba. Tine Tytgat: ‘Naast een professionele aansprakelijkheidspolis voorkomt ook een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering problemen. Met deze twee ben je al goed verzekerd. Tenzij je zelf personeel aanneemt: in dat geval heb je ook bijvoorbeeld een arbeidsongevallenverzekering nodig.’

Criteria voor schijnzelfstandigheid En wat met schijnzelfstandigheid, waarbij werkgevers sociale bijdragen voor werknemers trachten te vermijden? Daarbij riskeren ze zware boetes en zelfs strafrechtelijke vervolgingen. De wetgever hanteert vier criteria bij de beoordeling: de wil om een zelfstandige samenwerking aan te gaan, de vrijheid om de werktijd zelf in te delen, de vrijheid om het werk zelf te organiseren en de mogelijkheid om een hiërarchische controle uit te oefenen. Voor enkele sectoren - onder meer bouw, bewaking, transport en schoonmaak - gelden specifieke criteria.

Verzekeren tegen aansprakelijkheid Een freelancer is dus wél volledig aansprakelijk voor directe en indirecte schade. Maar daarover kan hij onderhandelen met zijn opdrachtgever. ‘Spreek vooraf een redelijk maximumbedrag af’, adviseert Tine Tytgat. ‘Hoeveel dat precies moet zijn, is sterk afhankelijk van de opdracht en de afgesproken taken. Zelfstandigen die een beroep doen op Randstad voor het aanbieden van hun diensten, kunnen vaak meegenieten van wat

‘Freelancers laten zich het best verzekeren tegen aansprakelijkheid’ Tine Tytgat, Juriste bij Randstad

Randstad Belgium nv, VG. 458/BUOSAP, 00256-406-20121120, 00256-405-20121120 - Randstad Construct nv, VG. 819/BC,00257-406-20121120, 00257-405-20121120 Randstad Professionals nv, VG. 1122/B, 00249-405-20121119, 00249-405-20130328 - Galilei nv, VG.875/BO,00255-405-20121120