"Czas na gaz!"-Time For Gas No 54/2012

AMG E 63 WITH LPG: FORMULA 1 FOR THE ROAD LPG - CLEARLY A LEADER IN CO2 REDUCTION AFTER NGV2012 IN BOLOGNA INTERVIEW WITH MRS ALISON ABBOTT - COMMUNICATIONS DIRECTOR OF WLPGA POLSKIE ZAŁOGI W SPRINTERACH NGT NA RAJDZIE BLUE CORRIDOR

www.timeforgas.com

no54 IX-X 2012

www.czasnagaz.com.pl

Dwie polskie załogi w Sprinterach NGT na rajdzie Blue Corridor .................................................. 5

REDAKCJA (OFFICE)

CNG market info ............................................................................................................................................ 6

tel. (+48) 506 180 062 e-mail: info@czasnagaz.com.pl www.czasnagaz.com.pl www.timeforgas.com Skype: czas_na_gaz

CNG market info ............................................................................................................................................ 8 LPG market in United Kingdom................................................................................................................. 9 LNG for transportation sector in China ................................................................................................ 10 Nadchodzące wydarzenia branży .......................................................................................... 11

WYDAWCA (EDITOR) Amber Media

Step by step LPG technologies: from production to final use ..................................................... 12

ul. Myśliwska 8/20, 81- 572 Gdynia, Poland e-mail: info@amber-media.pl www.amber-media.pl TAX ID: PL578-146-51-90

LPG POWERED - Fiat Freemont................................................................................................................16 NEW CAR REVIEW: Holden Commodore Berlina LPG ..................................................................... 18 FIAT 500 L ......................................................................................................................................................... 20 INTERVIEW with Mrs Alison Abbott - Communications Director of WLPGA

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń i reklam oraz może odmówić ich zamieszczenia, jeśli pozostają w sprzeczności z prawem oraz charakterem pisma. W razie konieczności, redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i niezbędnych zmian w nadsyłanych tekstach.

Wydanie bieżące oraz archiwalne dostępne bezpłatnie pod adresem: http://www.czasnagaz.com.pl/down.html Present issue and archives are available freely on: http://www.timeforgas.com

(World Liquefied Petroleum Gas Association) ................................................................................... 22 Samochody LPG ...................................................................................................................................................... 24 Tragic tank accident in Mönchengladbach: Audi 80 Cabrio with KME gas supply system exploded, driver seriously hurt! ................................. 26 Opel Insignia's LPG option delivers 1,000-mile full-tank capability ............................................... 28 Scientist urges caution on expanding NGV infrastructure ............................................................ 30 LPG – clearly a leader in CO2 reduction. A university presents the first realistic calculations ...... 32 AMG E 63 with LPG: Formula 1 for the road ....................................................................................... 34 ERC test car after 100,000 km endurance test with LPG ............................................................... 36 NGV2012 in Bologna................................................................................................................................... 38 Fuels prices / Ceny paliw ..........................................................................................................................41 REDAKTOR NACZELNY (CHIEF EDITOR) Sylwia Bujalska

OPRACOWANIE GRAFICZNE / SKŁAD Paweł Wójcik e-mail: pawel_czasnagaz@interia.pl

“Time For Gas!” description

TŁUMACZENIA Aleksander Skoblenko, MSJ

The Publisher assumes no responsibility for the content of advertising, sponsored texts or written materials with copyrights of its authors. Opinions, pictures, slogans and logos stated in advertising are solely those of the advertiser. The Publisher reserves the right to reject any advertisement.

While every effort has been made to ensure that the publication adheres to industry standard practices, “Czas na gaz!” magazine, shall not be liable or responsible for errors, omissions or inaccuracies whatsoever for the views expressed or the work provided by its contributors in the magazine.

Cover, contents and Website are copyright protected and may not be reproduced in any shape or form without prior written consent from “Czas na gaz!”. “Czas na gaz!” does not knowingly accept false or misleading advertising or editorial, nor does the publisher assume any responsibility for the consequences that occur should any such material appear.

“Czas na gaz!” also assumes no responsibility for content, text or artwork of advertisements appearing in “Czas na gaz!” – the printed magazine and www.czasnagaz.com.pl & www.timeforgas.com.

List of coming gas-expos:

with distribution of Czas na gaz!

• • • • • • • • • •

Established in July 2003 100% independent (financed in 100% from adverts) Edited in English, Polish and Russian Bi-monthly editions Free distribution of hard copy in 49 world countries!

Distributed while the biggest LPG, CNG and LNG events worldwide Cooperator of WLPGA & NGVA Europe Media Partner of international LPG and CNG expos and conferences Free for readers Free PDF version to be downloaded from the website Current list of LPG/CNG/LNG events available on www.timeforgas.com

SATISFACTION OF OUR ADVERTISERS IS OUR SATISFACTION! “CZAS NA GAZ!” – The BEST Media to promote your company&products!

Contact: Sylwia Bujalska, info@timeforgas.com, +48.506.180.062 www.timeforgas.com

•

Automechanika Frankfurt, > Hall 9.1/B06

•

25th World LP Gas Forum,

•

LUBTECH Automotive Technology Fair 2012,

•

Natural Gas Vehicle Summit,

•

NGV Global 2012,

•

International LPG Conference "LPG - Exceptional Energy",

•

GasShow 2013,

11-16.09.2012, Frankfurt, Germany; www.automechanika.messefrankfurt.com

11-13.09, Bali, Indonesia; www.wlpgas2012.com

19-21.10, Lublin, Poland; www.lubtech.targi.lublin.pl

24-25.10, Brussels, Belgium; ngvevent.com

6-10.11, Mexico City, Mexico; www.ngv2012.com

6-7.03.2013, Warsaw, Poland; www.POGP2013.pl

6-7.03.2013, Warsaw, Poland; www.gasshow.pl

more info on www.timeforgas.com

Premium

WYDARZENIA / NGV NEWS

LPG/CNG

protection

Dwie polskie załogi

w Sprint Sprinte erach NGT

na rajdzie Blue Corridor

W zbliżającym się rajdzie Blue Corridor 2012, który rozpocznie się już 8 września w Moskwie, wezmą udział dwie załogi z Polski. Szlakiem rajdu przejadą reprezentanci Stowarzyszenia NGV Polska, Przemysłowego Instytutu Motoryzacji oraz MB Poznań w dwóch furgonach Mercedes-Benz Sprinter NGT. Każda z załóg pokona ponad 3 900 kilometrów na terenie Unii Europejskiej, jednocześnie biorąc udział w konferencjach CNG/LNG w Warszawie, Ostrawie, Pradze, Paryżu, Brukseli, Essen i Berlinie.

●

●

Ideą rajdu Blue Corridor 2012 jest promocja wykorzystania ekologicznego i oszczędnego gazu ziemnego do zasilania pojazdów. W ciągu kilkunastu dni września konwój pojazdów z fabryczną instalacją zasilania CNG lub LNG pokona trasę 6 100 kilometrów przez terytorium siedmiu państw, z Moskwy, przez Mińsk, Warszawę, Pragę, Paryż, Brukselę do Berlina.

Każde z odwiedzanych państw wystawia do rajdu pojazdy zasilane gazem ziemnym. Polskę w tym międzynarodowym przedsięwzięciu będą reprezentować przedstawiciele Stowarzyszenia NGV Polska (Bartłomiej Kamiński, Karol Wieczorek), Przemysłowego Instytutu Motoryzacji (Łukasz Kowalski) oraz autoryzowanego dealera Mercedes-Benz, MB Poznań (Adam Staniszewski).

Załoga pokona odcinek rajdu po krajach Unii Europejskiej. Odcinek ten to 3 930 kilometrów. Reprezentanci nie ukrywają, że najważniejsze na trasie będą dwa punkty:

konferencja CNG w Warszawie, gdzie 12 września wygłoszą oni swoje wystąpienia oraz wezmą udział w dużej wystawie pojazdów CNG (jednocześnie będąc gospodarzami zapraszają oni do kibicowania uczestnikom i udziału w konferencji); konferencja CNG w Brukseli, gdzie 17 września będą zachęcali europejskich polityków do wspierania wykorzystania gazu ziemnego do zasilania pojazdów na terenie Unii Europejskiej.

Należy wspomnieć, iż międzynarodowa konferencja CNG Blue Corridor 2012 w Warszawie na mocy decyzji wicepremiera Waldemara Pawlaka została objęta honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki.

Pojazdy reprezentujące Polskę w rajdzie to dwa dostawcze samochody Mercedes-Benz Sprinter 316 NGT. Pojazdy posiadają jednostki napędowe fabrycznie przystosowane do zasilania sprężonym gazem ziemnym. Maksymalna moc silnika to 156 KM, co pozwala na sprawną i dynamiczną jazdę nawet przy dużym załadunku. Średnie spalanie gazu ziemnego wynosi zaledwie około 10,2 m3/100 km CNG w ruchu mieszanym. To pozwala na pokonanie do 400 kilometrów na jednym tankowaniu metanu.

Trasę rajdu śledzić można będzie w dniach 10-21 września na łamach portalu cng.auto.pl Źródło: Stowarzyszenie NGV Polska

Patronat medialny

jlmlubricants.com m

INFORMACJE Z RYNKU CNG / CNG MARKET INFO

C G CNG CN

market info

ITALY MATRIX S.p.A. announces its victory in a lawsuit against Chinese manufacturers concerning the infringement of its patent rights by illegal production and sales of products reproducing the injectors manufactured by its Automotive Division. In 2011, MATRIX S.p.A. Italy filed a lawsuit at Shanghai Municipal First Intermediate People’s Court alleging that its patent rights were violated by SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD and SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD. Specifically, the Court found that MATRIX's rights were violated by SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD and SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD by manufacturing and selling injectors for supplying endothermic engines with gaseous fuels, reproducing both MATRIX's patented technology and design. The court ruled in MATRIX's favour on May 22nd, 2012 and ordered SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD and SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD to immediately cease the illegal manufacturing and sales activity related to the patent infringement as well as paying damages for the infringement. MATRIX S.p.A. Italy, in order to protect its own rights, will continue to take legal actions against the copying and infringement of its products as well as the violation of its intellectual property rights, extending these to anyone who utilizes such products.

Matrix S.p.A.

UK

SPAIN

UK bus company Reading Buses is to invest GBP 3.5m (USD 5.5m) in a fleet of 19 CNG-powered buses developed jointly by Scania Limited and Alexander Dennis Limited (ADL). They will be the 1st Scania-ADL gas buses to enter service in the United Kingdom and will operate on a variety of services in and around the Reading area.

The vehicles will be powered by Scania’s 270 horsepower EEV 9.3-litre 5-cylinder, energyefficient lean burn gas engine, which is capable of operating on either CNG or Bio Natural Gas (BNG / biomethane). from a Scania Ltd press release

CZECH REPUBLIC Czech Republic expects a significant growth of vehicles powered by CNG. Czech offices are joining firms and switching to CNG for their cars. For the time being, however, only 4.000 vehicles (incl. lorries and buses) now use CNG and the number of refueling stations is also very low - about 40 public ones and some 50 within closed firm complexes. Even though the Czech Gas Union expects the yearly growth in CNG sales to be higher than the 20-25% until now, it is still little compared with the competition LPG, for instance. However, the percentage increase in CNG sales is much higher than in LPG sales, which is also due to the massive support by large gas firms that cooperate in CNG promotion. Czech Association of Petroleum Industry and Trade (CAPPO) expert Vaclav Loula said he expects the share of CNG in Czech fuel consumption to grow from less than 1% now to 7% by 2020 and to 13% by 2030, judging by the development in neighboring countries. Gas experts even say some 400.000 vehicles in the country will be CNG-fuelled by 2020, which is not unfeasible with regard for the generous state support in the form of low taxation.

GNV magazine

06

czas na gaz

2012 no.54

The City Council of Madrid has approved a new line of subsidies for taxi professionals that will mean 1 000 € per new environmentally friendly vehicle. Emission limits to be met by vehicle to benefit from the subsidy are those established by the 2011-2015 Air Quality Plan approved by the City on 26 April: 80 milligrams of NOx and 160 grams of CO2 / 1km. Effective January 1, 2014, if not met these environmental conditions, new brands and models of vehicles will not be approved as taxis and will not be allowed to license holders to replace their vehicles for units that exceed the limits. On January 1, 2020 will definitely not be able to serve as taxi vehicles exceeding these levels of emissions. In addition, the new ordinance defines the figure of "Ecotaxi" as vehicles do not exceed the emission limits. During the last 4 years in fleet renewal, less polluting vehicles have grown from less than 10 to 50% and 1.461 of the 15.709 existing taxis (16%) are using new technologies or alternative fuels as hybrid, LPG and CNG. To complement the municipal support, several companies in the energy and automobile sectors have decided to collaborate with environmental renewal in the sector.

Gas Natural Servicios will pay the first 1000€ when refueling CNG at their stations and Repsol will provide 500€ in fuel for taxi drivers who purchase a vehicle with LPG. While Skoda and Toyota Spain also offer support for their alternative fuel models.

GERMANY Biomethane, or Bio natural gas as it is referred to in Germany, is playing an increasingly important role at German petrol stations.

In just the first 7 months of this year, the number of stations where 100% bio-gas can be refueled more than doubled, increased from 35

to 76. Overall, renewable natural gas is available at just under 230 of the 900 natural gas filling stations in Germany, in varying ratios.

“This is a great success! It shows once more that the operators of natural gas filling stations are the drivers of the necessary change to more renewable fuel and less oil dependence in the transport sector. The aim should be to increase the sales of biomethane as a fuel in the future.” – says Dr. Timm Kehler, General Manager of the Erdgas Mobile GmbH. Extrapolation, based on the nationwide bionatural gas ratio, suggests biomethane represents about 10% of natural gas fuel sales. “With favorable policy environment, that proportion could rise to 20 percent by 2015,” – said Kehler.

The prerequisite is, however, that all stakeholders in government and industry pull together and apply the tax breaks for the environmentally friendly fuel by 2018.

In addition to increasing the bio-gas supply, gas station infrastructure will also be expanded.

Eleven new gas stations were added to the network in the first half of 2012, with more than 20 still to be commissioned before year end.

INDIA

Erdgas mobile GmbH

The new WEH Service Centre in India succeeds in its efforts It has been just 7 months since its official inauguration, but already the WEH Service Centre in Gurgaon, has experienced many initial successes. The Service Centre was jointly founded by WEH Gas Technology and its longstanding business partner Greenfuel Energy Solutions. Due to this new and local service presence, WEH® has been able to further strengthen its position as a leading CNG fueling solutions provider on the Indian market. This investment in highquality after-sales services is a clear indicator of WEH‘s long-term commitment to the Indian

market. Customers of the WEH Service Centre have been impressed by the short maintenance cycles and the outstanding service quality.

Mr. Open Kaushal, director of the WEH Service Centre in India, considers this both an incentive and his obligation to provide excellent support for the fast growing market for CNG products.

The millions of private natural gas vehicles and the sharp rise in their number in recent years has significantly contributed to these strong growth rates. This sharp rise can be attributed to the systematic promotion of natural gas by the Indian government as the environmentally friendly fuel alternative. With these policies expected to continue and public backing behind them, the WEH Service Centre in India will be able to provide ongoing superior service to their customers.

PERU

WEH Press Release

Omnitek Engineering Corporation announced Pegaco Bus has acquired a 50% ownership position in the company’s Omnitek Peru joint venture, a partnership offering conversion services for diesel engines to operate on CNG, and a new order for conversion kits and related components to meet increased demand in Peru. Additional terms were not disclosed.

Omnitek will retain its current 20% ownership position in the joint venture conversion operation in Peru and realize 100% of the conversion kit sales to this entity. “Peru, with an excellent CNG infrastructure and a commitment to reducing carbon emissions, continues to represent an important growth market for our company.”said Werner Funk, president and chief executive officer of Omnitek Engineering Corporation.

“The additional liquidity provided by Pegaco’s investment will enable the joint venture to take advantage of an incredibly large market for truck and bus conversions in Peru – a market that industry sources estimate will reach at least 20,000 bus conversions and 50,000 truck conversions in the next few years,” said Javier Ojeda, general manager of Omnitek Peru.

Separately, Omnitek Engineering said its East Coast partner is currently operating an Omnitek-converted Navistar DT466 natural gas truck engine for a mandatory 100-hour period prior to Environmental Protection Agency required emissions testing for certification of conversion kits.

USA Landi Renzo USA have partnered to produce and deliver CNG-powered vehicles directly to Ford dealerships across North America.

As a Qualified Vehicle Modifier (QVM) of Ford vehicles, “Landi Renzo’s bi-fuel CNG system will be fully integrated as close to the OEM level as possible and installed on Ford F-250 and F-350 trucks

by Reading Equipment & Distribution at its Ford ship-thru facility in Louisville, Kentucky,” said Andrea Landi, President of Landi Renzo USA.

The EPA certified Landi Renzo/Reading bi-fuel CNG system allows Ford F-250 and F-350 Super Duty trucks to operate on either natural gas or gasoline.

“We are pleased to have entered into this agreement with Landi Renzo. As the world’s largest alternative fuel modifier, they bring innovation and experience to this emerging growth market.

Coupling our experience and facilities with them will allow us to serve the marketplace in an aggressive and cost efficient manner”– said commented Mike Snyder, Director of Sales for Reading Equipment & Distribution.

BRASIL Managing director of Fiat Chrysler Financial for Latin America, Pablo di Si was joined by the Governor of the state of Pernambuco and representatives of government and the Copergás Taxi Drivers’ Union to unveil the new Grand Siena Tetra Fuel, a Fiat model that is unique to the country. The 1.4 liter 75 hp Siena, which can operate on gasoline, ethanol, alcohol and CNG, was presented as an incentivized alternative for taxi operators wanting to use CNG. The Fiat Siena Tetra Fuel is being offered to taxi operators at a significantly discounted price (15,800 USD instead of 20,800). One reason given for the price reduction is to encourage operators to replace old taxis with new cleaner operating vehicles. Currently, the state has a fleet of about 3,500 taxis.

Additional incentive was announced by Governor Campos, who has authorized a fuel discount of BRL 0.15 on the purchase of natural gas from any of the State’s 73 CNG filling stations. According to the governor, the discount will save the taxi operator more than USD 495 per year.

EUROPE 2011-2015 Saying that sales of hybrid and CNG vehicles will grow during the next few years is a bit of a "dog bites man" story, but at least one firm is willing to put some specific numbers on the tale.

Consumer research firm – TechNavio's analysts forecast the CNG Vehicle market in Europe to grow at a CAGR of 14.01% in terms of units sold over the period 2011-2015. One of the key factors for this growth is the increasing oil consumption in Europe. The CNG Vehicle market in Europe has also been witnessing the rising demand for bi-fuel vehicles that can run on CNG as well as gasoline. However, lack of proper infrastructure is acting as a barrier to the market's growth.

Key vendors dominating this market space include Fiat S.p.A., Daimler AG, Adam Opel AG, and Volkswagen AG. Other vendors mentioned in the report: SEAT S.A., Audi AG, Volvo AB, Saab Automobile AB, Industrial Vehicle Corp., MAN Truck and Bus AG, Van Hool NV, and Scania AB.

INFORMACJE Z RYNKU CNG / CNG MARKET INFO

CNG C CN NG G ИТАЛИЯ Компания MATRIX S.p.A. объявила о том, что она выиграла судебное разбирательство против китайских производителей относительно посягательства на ее патентные права, состоящего в нелегальном производстве и продаже продуктов, воспроизводящих инжекторы, выпущенные ее автомобильным подразделением. В 2011 году компания MATRIX S.p.A., Италия, обратилась с иском в Шанхайский муниципальный первый промежуточный народный суд с обвинением в адрес компаний SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD и SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD в нарушении ее патентных прав. В частности, Суд посчитал, что права MATRIX были нарушены компаниями SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD и SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD, поскольку они производили и продавали инжекторы для подачи газового топлива в эндотермические двигатели, воспроизводя как запатентованную технологию, так и конструктивное исполнение MATRIX. 22 мая 2012 года Суд вынес решение в пользу MATRIX и обязал компании SHANGHAI EXON GAS EQUIPMENT CO. LTD и SHANGHAI EXON POWER SYSTEM CO., LTD незамедлительно прекратить нелегальное производство и продажу, связанные с нарушением патентных прав, а также возместить ущерб истцу. С целью защиты своих прав компания MATRIX S.p.A., Италия, будет продолжать судебные разбирательства против копирования и незаконного использования своей запатентованной продукции, а также нарушения прав интеллектуальной собственности, применяя такой подход к любому, кто использует такую продукцию.

Matrix S.p.A.

ЧЕШСКАЯ РЕСПУБЛИКА Чешская Республика ожидает значительного роста количества автомобилей, работающих от СПГ. Чешские компании переводят свои автомобили на СПГ. В настоящее время, однако, всего 4 000 автомобилей (в том числе грузовых машин и автобусов) работают на СПГ, и количество заправочных станций также очень невелико – ок. 40 государственных и ок. 50, принадлежащих закрытым компаниям. Даже учитывая то, что Чешский газовый союз ожидает ежегодного роста продаж СПГ более чем на 20-25%, их все еще нельзя сравнивать с продажами СНГ. Однако, процентный рост продаж СПГ намного выше, чем СНГ, что также объясняется сильной поддержкой крупных газовых компаний, сотрудничающих в продвижении СПГ. Эксперт Чешской ассоциации топливной промышленности и торговли (CAPPO) Вацлав Лоула заявил, что он

08

czas na gaz

2012 no.54

Р АЦ РМАЦИЯ КА А СПГ С ожидает роста доли СПГ на чешском топливном рынке от менее 1% сейчас до 7% до 2020 года и до 13% к 2030 году, судя по развитию событий в соседних странах.

ИСПАНИЯ Городской совет Мадрида утвердил новую линию субсидирования операторов такси, в соответствии с которой за новый экологичный автомобиль будет выплачиваться субсидия в размере 1000 евро. Для того, чтобы получить эту субсидию, уровень выбросов автомобиля должен соответствовать установленному плану качества воздуха на 2011-2015 гг., утвержденному городом 26 апреля: 80 мг NOx и 160 г CO2 / 1 км. С 1 января 2014 года в случае несоблюдения этих условий новые марки и модели автомобилей не будут утверждаться для использования в качестве такси, а их владельцы не будут получать лицензий на их замену автомобилями, уровень выбросов которых превышает допустимые нормы. 1 января 2020 года автомобили с уровнем выбросов, превышающим утвержденные нормы, не смогут использоваться в качестве такси. Кроме того, новый закон определяет понятие «экотакси» как транспортное средство, выбросы которого не превышают установленных норм. За последние 4 года при обновлении парка количество автомобилей с более низким уровнем выбросов возросло от 10 до 50%, и 1461 из 15709 имеющихся такси (16%) работают с использованием новых технологий либо альтернативных видов топлива, например, гибрид, СНГ и СПГ.

ИНДИЯ Новый сервисный центр WEH Service Centre в Индии успешно реализует свои цели. Прошло всего 7 месяцев с момента его торжественного открытия, но он уже достиг многих успехов. Сервисный центр был учрежден совместными усилиями компании WEH Gas Technology и ее постоянного делового партнера Greenfuel Energy Solutions. Благодаря наличию этого нового и локального сервиса WEH® смог укрепить свои позиции ведущего поставщика решений по заправке СПГ на индийском рынке. Эти инвестиции в высококачественный послепродажный сервис является лучшим доказательством далеко идущих планов WEH на индийском рынке. Клиенты WEH Service Centre были впечатлены короткими циклами обслуживания и высочайшим качеством услуг. Г-н Опен Каусхал, директор WEH Service Centre в Индии, считает, что обеспечение отменного обслуживания быстро растущего рынка продуктов СПГ является для него и стимулом, и обязанностью одновременно.

Миллионы частных автомобилей, работающих на природном газе, а также резкий рост их количества за последнее время очень повлияли на эти показатели роста. Резкий рост можно отнести к систематическому продвижению правительством Индии природного газа как альтернативного экологичного топлива. Пресс-релиз WEH

РЕСПУБЛИКА БЕЛАРУСЬ Алексей Миллер, председатель правления компании «Газпром», провел совещание в г. Кобрин, Республика Беларусь, на котором обсуждалась развитие газотранспортной системы «Белтрансгаз», ныне на 100% принадлежащей «Газпрому». Часть совещания была сосредоточена на цели Газпрома, состоящей в расширении рынка автомобилей, работающих на природном газе, в Беларуси. В сотрудничестве с государственными властями Беларуси компания планирует разработать ряд мер, направленных на повышение объемов продаж автомобилей, работающих на природном газе, численности парка таких автомобилей, а также на расширение сети заправочных СПГ станций и соответствующих сервисных центров.

США

NGVGlobal

Компания Landi Renzo USA вступила в партнерство с диллерской сетью Ford с целью производства и поставки автомобилей, работающих на СПГ, в регионы Северной Америки. Как утвержденный модификатор автомобилей (QVM) марки Ford «двухтопливные СПГ системы Landi Renzo будут полностью интегрированы настолько близко к уровню OEM, насколько это возможно, и установлены на грузовиках Ford F-250 и F-350 компанией Reading Equipment & Distribution на производственных мощностях Ford в Луисвилле, Кентукки», – заявил Андреа Ланди, президент Landi Renzo USA. Сертифицированная EPA двухтопливная СПГ система Landi Renzo/Reading позволяет сверхтяжелым грузовым автомобилям Ford F-250 и F-350 работать как на природном газе, так и на бензине. «Мы рады, что мы вступили в эти партнерские отношения с Landi Renzo. Будучи крупнейшей компанией в мире по преобразованию автомобилей для работы на альтернативных видах топлива, Landi Renzo привнесли инновации и ценный опыт на этот стремительно растущий рынок. Объединяя наш опыт и производственные мощности, мы можем создать активную и рентабельную рыночную нишу», - прокомментировал Майк Синдер, директор по продажам Reading Equipment & Distribution.

RYNEK LPG / LPG NEWS

LPG market In the mid of the year, the UKLPG Vehicle Register has passed the milestone of 50,000 vehicles being registered. The Vehicle Register is a database of UK vehicles that have been converted to run on autogas a UKLPG Approved Autogas Installer or inspected by one to ensure its safety.

It provides free access for insurance companies, brokers, taxi licensing officers and consumers to confirm that a vehicle has been converted or checked and meets industry standards.

Mike Chapman, Autogas Manager at UKLPG said: "We are delighted with the popularity of the Register introduced at the end of 2010. Insurance companies are increasingly requiring an LPG vehicle to be on the Register as are consumers who are considering purchasing a vehicle which has already been converted ."

The RMI Petrol Retailers’ Association (PRA), which represents independent forecourts across the UK, has warned road users of an impending increase in the cost of fuel due to a huge rise in the price of oil. While the UK has been absorbed by two weeks of Olympic excitement, there has been no positive resolution to the geo-political tensions impacting supplies of crude oil from Iran and Syria. Meanwhile a US-led seasonal demand surge for road fuel is said to have encouraged new speculation by traders and shippers report a 10-month high in the volume of gasoline being moved from Europe to the US. Brian Madderson, PRA chairman said: “This is really bad news for motorists and retailers alike.The full effect of the wholesale price increase of nearly 10pence per litre (ppl) since late June has yet to be passed on at the pumps. Average pricing for petrol across the UK has now risen to 136ppl and could yet return to 140ppl by the end of August."

Mike Chapman, Autogas Manager for UKLPG said: “Motorists can save these increased costs by converting to LPG - indeed the savings in pounds per mile are greater than they have been for over 10 years”.

Shell UK Oil Co. and Zavoli sequential LPG companies made a strategic partnership agreement. Italy's world-famous firsts fuel distribution company in Turkey with Shell Zavoli injection LPG systems, has signed a strategic partnership agreement.

Excitement in the industry that make a statement about the strategic partnership with Polaris General Manager of Zavoli Ihsan Euphrates, Shell's LPG sector provides a significant contribution to a very short time, made innovations in the sector, survived the experience and know-how, he said.

Thanks to this agreement, more than the consumer who will win the Euphrates, "Shell, a major company that grows with Cumhuriyetimizle, Zavoli 20-yearold is among the world leaders in the organization

in United Kingdom

and the industry. With this agreement, the consumer better quality services, will contribute more friendly to the environment. Zavoli those who prefer the technology, tools, following a sequential LPG system, we are sure that the quality and cleanliness recommend Shell autogas. Production, consumption experience and know-how in all areas of public interest, to share. Will join forces. Shell structure and Zavoli's environmentally friendly projects overlap." - he said.

Giants lead friendship that will start in Izmir Fair in Automotive Euphrates, August 31 Izmir International Fair which will be held between September 9, 2012 'The decision to join the event for the first time so that the Zavoli'nin dealers and visitors Shell duyuracaklarını their strategic partnership, he said. habermonitor.com

It’s as much the environmental benefits as the fuel cost savings for Grasshopper Couriers in Leeds that is making other courier firms ‘green’ with envy.

That’s because huge benefit of LPG which typically costs about half that of the other two main vehicle fuels, normally resulting in annual savings of up to 40% when compared with petrol, which is a massive advantage when vehicle running expenses are a significant overhead.

Dave Sedgwick, a director at Grasshopper Couriers explains: “We estimate that about a third of our customers use us because of our eco-friendly approach, but while we’re doing our bit to help the planet it’s also a sensible way of doing business.”

The feedback from the company’s drivers is also very positive, as Dave adds: “When your job involves sitting behind the wheel, then how the vehicles performs is critical. LPG vans are more than capable of handling whatever is thrown at them, whether it’s in the stop-start environment of city driving, or travelling long distances on the motorway.

And with LPG being widely available, including at many motorway service stations, there’s no need to make a detour to fill up.”

Paul Oxford, business development manager, Autogas, said: “LPG appeals to businesses for many reasons. Some find the potential fuel cost savings very attractive while for others, like Grasshopper Couriers, it’s the environmental angle that stands out. Whatever the motivation, the simple fact is that LPG offers tangible and immediate benefits. For businesses wanting to cut down on their vehicle running costs then it makes perfect sense to choose LPG and to start enjoying the cheaper fuel as soon as possible.”

“Businesses can play an important role in protecting the environment by choosing to run vehicles powered by LPG. Indeed, we all have a duty to be a green as possible, but when there are substantial financial rewards as well, then converting to LPG really is a win, win situation,” added Oxford.

Grasshopper Couriers

RYNEK LNG / LNG NEWS

LNG for transportation sector in China China lagging in construction of vehicular LNG stations China’s ambition to run more vehicles on clean-burning LNG is being hampered by a lack of suitable fuelling infrastructure, an industry consultancy informed.

Development of China’s LNG-powered transportation sector is bottlenecked by the slow construction of filling stations, whereas domestic liquefaction and LNG automobile industries are expanding rapidly, said Zhuochuang Information analyst Li Lingxuan.

China put its first vehicular LNG filling station into operation in Beijing in December 2002. Between then and 2010, development of the sector has been virtually at a “standstill”, said Li. China had 359 working vehicular LNG stations at the end of June, data from Zhuochuang Information showed. That figure suggests the country’s LNG filling infrastructure has

barely grown over the past decade, adding fewer than 40 stations every year since the end of 2002.

Construction has accelerated since Beijing made gas a cornerstone of its energy policy for the 12th Five-Year Plan period between 2011 and 2015, but still lags behind the expansion of industries that produce LNG and vehicles that run on the fuel, according to Li. China has 49 operational LNG plants that produce 19.38 million m3/day, enough for 200,000 LNG vehicles.

Meanwhile, the number of heavy duty trucks running on LNG in China reached 30,000 in 2011 and is forecast to hit 220,000 by the end of 2015, which would account for about a quarter of the country’s heavy duty truck fleet.

The slow construction is mainly because of the government’s slow approval of applications to build stations, Li said. In addition, existing stations are far away from each other, dissuading long-distance haulers from converting their fleets to run on LNG.

“Most of the operational stations are located in Shandong in the east, Inner Mongolia in the north and Xinjiang in the west. Few stations are located in central China, especially cities along the Yangtze River,” Li said. “If a LNG-powered heavy truck runs from northwest China to the south, it will have problems refuelling in central provinces.”

The situation will improve over the next few years as large state-owned and private companies enter the sector, Li noted.

Kunlun Energy plans to have 1,515 LNG refuelling stations across China by 2015, a 10-fold increase from the company’s present number of stations, Kunlun President Zhang Bowen said at a conference in June (see Kunlun Energy to increase number of LNG filling stations, 28 June 2012).

Privately owned Xinjiang Guanghui Industry Investment Group and ENN Group intend to build 300 and 50 stations in Xinjiang and Shaanxi province, respectively, over the next three-and-a-half years, according to Zhuochuang Information.

Tang Tian, interfaxenergy.com

China - Anhui JV to build $157 million LNG project Anhui Province Guowan LNG has made a preliminary decision to build a gas liquefaction plant and LNG refilling stations in Anhui’s capital of Hefei, local media reported.

A consortium of domestic energy firms established Guowan in January as a joint venture (JV) to develop LNG and coal-to-gas projects. The proposed project comes after Kunlun Energy signed a cooperation agreement with the Hefei city government in May to jointly promote the use of LNG as a transportation fuel.

Hefei is projected to have 20,000 vehicles powered by LNG by the end of 2015, rising to 50,000 by 2020, according to the cooperation agreement.

Anhui Province Energy Group also signed a strategic cooperation agreement with the provincial transportation department to spur use of LNG. The Anhui branch of the National Energy Administration (NEA) is drafting the province’s LNG utilisation and development plan, which will cover processing, storage and vehicular refuelling, a source with the local NEA branch. The plan is expected to be published by the end of this year.

Hefei began receiving offtake from CNPC’s first West-East Gas Pipeline in 2003. The city

linked up to Sinopec’s Sichuan-Shanghai Gas Pipeline in October last year, providing abundant supplies to support development of the LNG vehicle market.

Hefei, with a population of 5.7 million, is expected to boost gas supply to 920 MMcm annually by 2015, according to its 12th Five-Year Economic and Social Development Plan, released by the provincial arm of the National Development and Reform Commission in March 2011.

Hang Dong, interfaxenergy.com

Ningxia’s new LNG plant a boon for vehicular gas sector Ningxia’s new LNG plant a boon for vehicular gas sector One of China’s largest gas liquefaction plants has come online in the country’s western Ningxia Hui Autonomous Region, giving a boost to the local LNG-powered vehicle sector.

The facility will help the development of Ningxia’s LNG-powered transportation sector by significantly increasing local supply of the fuel, analyst Li Lingxuan with Zhuochuang Information said.

10

czas na gaz

2012 no.54

The RMB 1.27 billion ($199.4 million) plant has two trains that are capable of producing a combined 3 million m3/ day (MMcm/d).

“The use of LNG in natural gas-powered vehicles [NGVs] is important to China’s liquefaction players, as demand from traditional downstream consumers like power and industry has softened amid an economic slowdown,” Li said.

China’s Ministry of Transport selected Ningxia earlier this year as a place to promote NGV uptake. The region had 510,000 NGVs on its roads

as of the end of 2011, ranking 7th across China’s 31 administration areas, but adoption of LNG vehicles remains low.

The Yinchuan plant will mainly source gas from China’s West-East Gas Pipeline network, which transmits output from fields in Xinjiang and eastern Turkmenistan, according to Li. Tang Tian, interfaxenergy.com

Patronat medialny

Nadchodzące wydarzenia branży LPG Targi LUBTECH 2012 W dniach 19-21 października 2012 roku zapraszamy na jedyną organizowaną we wschodniej Polsce imprezę dedykowaną technice motoryzacyjnej.

Targi LUBTECH 2012 to niepowtarzalna okazja, aby poznać najnowsze technologie, techniki i urządzenia ze świata motoryzacji.

Zapraszamy do odwiedzenia targów wszystkich miłośników czterech kółek, właścicieli, pracowników stacji kontroli pojazdów, serwisów wulkanizacyjnych, lakierni, blacharni, stacji paliw i LPG. Targi to również idealna okazja dla wszystkich, którzy dopiero planują otworzyć swoją działalność. LUBTECH daje możliwość nawiązania ciekawych kontaktów biznesowych oraz zaprezentowania swojej oferty przedstawicielom firm polskich i zagranicznych (m.in. Białoruś, Litwa, Ukraina).

Podczas Targów LUBTECH odbędzie się konferencja na temat „Jak usprawnić dystrybucję miedzy Polską a Ukrainą”, na którą serdecznie zapraszamy wszystkich Wystawców. Zwiedzającym proponujemy uczestnictwo w specjalnie dla nich przygotowanych konferencjach, pokazach i szkoleniach. Szczegółowe informacje na temat tych wydarzeń znaleźć można na stronie internetowej www.lubtech.targi.lublin.pl w zakładce Program Targów. Wszystkich zainteresowanych już dziś zapraszamy do odwiedzania naszej strony www.lubtech.targi.lubln.pl

Wyjątkowa Energia 2013 WEŹ UDZIAŁ W WYJĄTKOWYM SPOTKANIU Od 15 lat Polska Organiza-

Exceptional Energy 2013 TAKE PART IN OUR EXCEPTIONAL MEETING The Polish LPG Association

cja Gazu Płynnego aktywnie uczestniczy w życiu branży gazowej. Z roku na rok nasze know how poszerza się - już nie tylko kwestie prawne, techniczne czy też dotyczące bezpieczeństwa są istotą - dziś wychodzimy w przyszłość i promujemy również innowacyjne technologie, nowe aplikacje i jakość im towarzyszącą. Rozwój rozumiemy poporzez wymianę doświadczeń, dzielenie się wiedzą i dlatego też podjęliśmy się realizacji projektu Międzynarodowej Konferencji LPG - Wyjątkowa Energia, Warszawa 6-7.03.2013.

ZAREJESTRUJ SIĘ JUŻ DZIŚ! WWW.POGP2013.PL TERMIN: 6-7.03.2013, MIEJSCE: Hotel Sheraton, Warszawa PATRONAT HONOROWY: Światowa oraz Europejska Organizacja Gazu Płynnego (WLPGA oraz AEGPL)

has been actively involved in the LPG industry activity for 15 years. Year by year our know-how is expanding - not only legal, technical or safety issues are the essence - today, we step into the future and we promote innovative technologies, new applications and their associated quality. We understand development as the exchange of experiences and knowledge sharing. Therefore we have undertaken to carry out the project of the International LPG Conference "LPG - Exceptional Energy", Warsaw 6-7.03.2013.

SAVE THE DATE! WWW.POGP2013.PL DATE: 6-7.03.2013, PLACE: Sheraton Warsaw Hotel, Poland HONORARY PATRONAGE: WLPGA and AEGPL

RYNEK LPG / LPG MARKET

Originated in natural gas directly drawn from the earth or crude oil refining, the LPG has more and more fuelling applications. Within the automotive industry it is highly appreciated because it offers significant environmental advantages, particularly in terms of indoors and outdoor air quality. It is characterized by low particle emissions, low NOx (nitrogen oxide) emissions and low sulphur content.

But how does it reach its users, what is the route from the extraction to the LPG fuelling stations and what are the technologies used at every step? Let’s have a look into the LPG modern technologies!

Obtained as a by-product when refining crude oil or natural gas, LPG is primarily composed of propane and butane with smaller amounts of propylene and butylene. Therefore, the varieties of LPG bought and sold include mixes that are primarily propane (C3H8), primarily butane (C4H10) and, most commonly, mixes including both propane and butane. The percentage of each component differs from season to season. In summer the percentage of butane is greater than propane while in winter the percentage of propane is greater than butane (see table 1).

Presenting a composition that has to be permanently controlled, the measuring systems play an important role within LPG obtaining process. “The LPG flow meters, for example, have to be accurate, reliable and their field serviceability should provide anywhere easy convenient measurement.”, says Mr. Ion Andronache, the CEO of Syscom 18 Company, system integrator providing complete solutions and complex installations for the oil and gas industry, including LPG. As for the LPG storage, the product is stored under pressure, but because this causes it to liquefy it needs less storage space and can be handled more easily than it could be as a gas. LPG is normally stored in pressurized tanks of varying sizes for both aboveground and underground service. It should be kept in a well-ventilated building or open shed. Also it should be downwind and downhill from any living areas as the fuel vapors are heavier than air. New propane tanks are built to ASME standards and are designed for at least 250 psig working pressure. Common tank sizes and approximate dimensions are shown in the table 2.

Table2 – Propane Tanks - possible weights (pounds)

Table1 – Example of possible mixt of LPG composition Methane (0%) Ethane Propane Butane Pentane

1,4 %

0,2 % LPG Storage Tanks / Propane Tank Data (approx.)

"Gallons water cap."

41,1 % 57,3 %

12

czas na gaz

2012 no.54

1 000 2 000 3 900 6 565 9 200 12 000 18 000 30 000 30 000 45 000 60 000 90 000

Diameter (inches)

Length (feet)

Weight (pounds)

41 46 84 84 84 84 108 108 131 131 131 131

16 24 17 26 36 45 41 66 47 69 90 134

2 200 4 110 6 665 12 250 17 300 22 400 30 400 51 500 51 400 76 200 102 000 153 400 cont. on page 14 >>>

RYNEK LPG / LPG MARKET

Larger industrial and commercial applications generally use 18,000 gallon and larger tanks. Under minimal pressures, LPG’s can be held in the liquid state, which simplifies storage, transporting and measuring. When pressure is released, LPG’s readily vaporize making them an ideal energy source for fuel when the vapor is ignited. The safest and most accurate method of transferring LPG from a bulk storage facility to a pipeline is through a reliable metering system. The basic concept in designing a LPG Metering System is to provide dependable components, which can safely be operated by trained personnel. As the LPG use is expanding, there are more and more projects of terminals developing across the Europe. At the present day, there are around 90 major LPG import/export terminals in Europe. Among the most important: Antwerp (Belgium), Fredericia (Denmark), Hamina (Finland), Le Havre (France), Mannheim (Germany), Elefsis (Greece), Naples (Italy), Cork (Ireland), Gdansk (Poland), Huelva (Spain), Sundsvall (Sweden), Belfast (UK) (see table 3).

Table3 - MAJOR LPG terminals in Europe Belgium Denmark Finland France Germany Greece Italy Ireland Latvia Netherlands Norway Poland Portugal Romania Spain Sweden UK

czas na gaz

As for the LPG loading and transport, there are certain parameters that should be considered in the design of an efficient and reliable loading and metering system: the flow rate, the working pressure, the operating temperature, the metering location, the odorant requirement. In order to load the LPG in trucks and to safely deliver it to the fueling stations, the companies need reliable measurement and automation systems. The skids generally measure the mass of LPG quantities delivered from refinery to the filling stations and some of them are installed on the pipe. “For loading LPG in trucks it is necessary to design a safe system that provides accuracy, reliability, dependability, ease of operation, safety, and it has to be in conformity to the prescribed standards.”, explains the Syscom 18’s CEO. For example, the LPG fiscal metering skids designed by Syscom 18 are manufactured according to Directive 2004/22/EC (MID Directive) and Directive 97/23/EC (PED Directive). The systems are usually controlled by a flow computer offering features such as automatic calculation of metered volumes, back pressure and flow rate valve control, automatic proving, meter factor trending, archiving of data, batch run ticket printing and the ability to export databases to a remote host computer system.

As the laws and regulations are more and more targeting the energy efficiency, the market for advanced metering systems is visibly emerging in Europe. The European Union set by 2020 the target to reduce the output of greenhouse gases by 20%, to improve energy efficiency by 20% and to increase the percentage of renewable energy by 20%. The share of alternative/renewable fuels in transport is projected to reach 11.27% of diesel and gasoline consumption in 2020, overtaking the binding transport target of 10%, up from 3.1% in 2005. If today 3-percent of all cars in Europe run on autogas, 10-percent of vehicles could switch to LPG by 2020 (see table 4).

Table4

In Romania, it was ButanGas Company that has completed its newest LPG terminal in Contesti with 5 product tanks, 2 truck loading bays and 10 railtruck loading bays. Following an investment of more than 15 million Euros, the terminal became the most modern in South-Eastern Europe. “Syscom 18 had a significant implication in this project, delivering important components for controlling the operations of the entire tank farm. We provided field instrumentation such as servo level transmitters for product tanks, pressure and temperature transmitters, Coriollis flow meters. We also delivered uninterruptible power supply for whole tank farm control system and video surveillance system for both security and fiscal purposes.”, exemplifies Mr. Ion Andronache.

The LPG terminals, usually located in ports, are suited for the receiving, storing, partial mixing, and distributing – by means of tank cars and trucks – of liquefied gas: propane-butane. They could also constitute a storage base for LPG in export relations. There are also LPG reloading terminals adjusted to different quantities and presenting a wide range of reloading equipment. A modern LPG terminal usually consists of the following standard technological components: delivery station (railcar unloading/loading facility), LPG compressors for unloading railcars and recovering remaining gas phase, tank yard – above ground high pressure tanks (mostly diked), pumping station, station for filling and unloading of the road tankers, measuring devices (volumetric or mass flow meters), weighbridge for tank cars and scale for road tankers, LPG cylinders filling hall, terminal monitoring and control system. When supplying liquid gas to terminal, the traditional solution is the railway transport. Siding should be equipped with platform for technological equipment from which connection to tank cars is made by means of flexible hoses or loading arms.

14

cont. from page 12

2012 no.54

3%

Autogas cars in Europe 2012

97 %

10 %

Autogas cars in Europe 2020

90 %

One conclusion takes shape: to achieve all these targets and parameters, the need for efficient metering systems will constantly grow.

Source: Syscom.ro

POJAZDY LPG / LPG VEHICLES

Fiat Freemont Fiat testuje kolejny samochód, który być może już niedługo rozszerzy gamę pojazdów włoskiej marki zasilanych gazem płynnym. To Fiat Freemont z silnikiem benzynowym V6 3.6, wyposażony w instalację LPG firmy Tartarini.

Widlasta szóstka jest jedyną benzynową jednostką napędową Freemonta i reprezentuje chryslerowską rodzinę silników Pentastar (Fiat Freemont bazuje na modelu Dodge Journey).

Inne silniki stosowane w Freemoncie są produktami FPT. Silniki Pentastar są widlastymi 6-cylindrowymi jednostkami napędowymi z dwoma wałkami rozrządu na każdej z głowic, które napędzają w sumie 24 zawory. Zastosowany w Freemoncie silnik, którego pojemność skokowa wynosi 3604 cm3, osiąga moc 280 KM przy 6350 o/m oraz maksymalną wartość momentu obrotowego 342 Nm przy 4350 o/m.

Adaptacji tego potężnego silnika na zasilanie gazowe dokonano z wykorzystaniem podzespołów firmy Tartarini. Zastosowano sterownik elektroniczny Evo01 dedykowany do silników 5-, 6- i 8-cylindrowych, współpracujący z układem OBD silnika. Wykorzystując sygnały wtryskiwaczy benzynowych uruchamia on w odpowiednim momencie i na odpowiedni czas dwie potrójne listwy wtryskowe Tartarini Evo08G, a kontrolowanie w czasie rzeczywistym korekt OBD pozwala na bardzo precyzyjny dobór czasów wtrysku gazu tak, aby silnik pracował tak jak przy zasilaniu benzyną.

Fiat Freemont gama modelowa z cennikiem Gaz odparowuje w dwustopniowym reduktorze Tartarini RP05/G, którego wydajność pozwala na zasilanie silników o mocach do 350 KM. Na drodze z reduktora do listew wtryskowych znajduje się filtr fazy gazowej FGM03, także produkcji firmy Tartarini.

Cała instalacja jest zasilana ze zbiornika zamontowanego pod samochodem w miejscu, gdzie znajduje się dostępne za dopłatą koło zapasowe (standardowo samochód ma zestaw do naprawy ogumienia).

Zastosowano toroidalny zbiornik LPG (średnica 600 mm; wysokość 190 mm) o pojemności geometrycznej w zależności od zastosowanej wersji 39 lub 44 litrów.

Liczymy, że samochód pomyślnie przejdzie fazę testów i niebawem pojawi się w ofercie salonów Fiat. Biorąc pod uwagę to, że średnie zużycie paliwa benzynowego Freemonta podawane przez producenta wynosi 11,3 l/100 km, a zużycie w mieście to blisko 16 l/100 km, zastosowanie alternatywnego układu zasilania gazem jest jak najbardziej wskazane.

Fiat is testing another car that may soon expand the vehicle range of Italian brand, fueled by LPG. This is Fiat Freemont with a V6 3.6 gasoline engine, equipped with Tartarini LPG system.

Six cylinder V-engine is the only one gasoline power unit of Freemont and represents Pentastar engine family of Chrysler (Fiat Freemont is based on Dodge Journey model).

Other engines used in Freemont are FPT products. Pentastar engines are six-cylinder fork shaped drive units with twin overhead camshafts for each head, which drive a total of 24 valves. The engine with displacement of 3604 cm3, applied in Freemont, has a power output of 280 hp at 6350 rpm and a maximum torque of 342 Nm at 4350 rpm.

Adaptation of such powerful engine to gas supply system was effected using the components of the company Tartarini. There was applied an electronic controller Evo01, dedicated to 5-, 6- and 8-cylinder engines, working together with OBD engine management system. By the use of signals from gasoline injectors, the controller starts, at the right moment and for the right duration, the operation of two triple Tartarini Evo08G injection rails. Real-time control of OBD corrections allows for very precise adjustment of gas injection time period in order to cause the engine to run as if it were petrol fueled.

16

czas na gaz

2012 no.54

Fiat Freemont model range with price list Gas evaporates in a two-stage regulator Tartarini RP05/G, whose performance allows for powering the engines with output up to 350 hp. On the way from pressure regulator to injection rails, there is located a FGM03 gas phase filter, also produced by Tartarini.

The whole system is supplied from a tank installed under the car in a place, where there is located a spare wheel, available at an extra charge (as a standard, the car is equipped with a tire repair kit). There was applied a toroidal LPG tank (600 mm diameter, 190 mm height) with a geometric volume of 39 or 44 liters, depending on the version.

We hope that the car will pass the testing phase and soon will be available in the offer of Fiat dealers. Taking into account the fact that Freemont’s average fuel consumption of gasoline given by the manufacturer amounts to 11.3 l/100 km and consumption in the city reaches nearly 16 liters per 100 km, an alternative gas supply system is highly recommended.

POJAZDY LPG / LPG VEHICLES

Holden Commodore Berlina LPG Price and equipment Holden launched its dedicated LPG 3.6-litre V6 Commodore range back in February at a $2500 premium over the equivalent petrol-powered models. That impost is softened for private buyers by a $2000 federal government rebate.

The equivalent in the Ford Falcon dedicated LPG (EcoLPi) range is the G6, which retails for $43,335.

Holden’s locally-developed vapour injection system (the Ford system is liquid injection), provides 10kW less power but 30Nm more torque than the 3.0-litre petrol V6 offered in Berlina.

The petrol V6 is more economic (8.9L/100 km v 11.8L/100 km), but LPG emits less CO2 (189g CO2km v 210g CO2/km) according to official claims.

Because LPG is less energy-dense than petrol it requires a bigger fuel tank to deliver adequate range, which means reducing boot size by 10l to 486l. That’s not so bad, but there’s nowhere under the floor to put a spare tyre, so option that ($250) and you’ll be buying roof racks or towing a trailer on the family trip away.

Otherwise, key Berlina equipment is the same whether you specify petrol or LPG. As with all Commodores it gets a five-star ANCAP crash test rating and is fitted with six airbags and stability control.

18

czas na gaz

2012 no.54

Under the bonnet In our time with the Berlina LPG fuel consumption averaged 13.3L/100 km, which is roughly the same as achieved by an SV6 LPG on a recent Drive comparo.

Keep managing that figure and the Berlina LPG should deliver you a 600 km range, which is reasonable. That’s especially the case when LPG is about 60c per litre, as it was in Melbourne when this road test was written.

Otherwise, the LPG engine delivers a familiar Commodore V6 experience. It’s quieter than the SV6 with its sports exhaust, but still a tad annoying. This is not an aurally attractive V6, tending to both whine and growl. It delivers good punch though, much better than the SV6. Mating with the six-speed auto is OK, although shifts are obvious. Sports mode is far more aggressive than normal, while manual changes deliver the most enjoyable matching of engine and transmission.

How it drives The LPG Commodores are heavier than their petrol equivalents, but that hasn’t done much to hurt the high quality ride. On 17-inch rubber, a little compliance is also lost, but it’s still a good compromise.

Nor has the steering and handling that makes this a great car for highway and byway motoring been diluted. Rear-wheel drive is enjoyable for the enthusiasts, and well contained by expertly tuned stability control for the rest of us. Around town big rear windows and rear parking sensors help manoeuvre this sizeable car in tight spaces, but the sheetmetal stretches a long way away.

Comfort and practicality From the driver’s seat the Berlina is very familiar. The very supportive armchairs upfront, the thick-rimmed reach and rake adjustable steering wheel and the large footwell are great aids in finding a comfortable driving position. Storage is excellent. There are small, medium and large holes to fit everything from a phone to a phonebook. Rearseat passengers get adjustable air-con vents, overhead grabrails (there are none up-front) and enough space to sprawl about in.

The only impediment is the exhaust tunnel, which make the middle-rear seat by far the worst option.

We’ve already noted the boot issues.

The only nod to flexibility, like the standard Commodore, is a sizeable ski-hatch. smh.drive.com.au

NOWOŚCI RYNKOWE / NEW VEHICLES

Co ma wspólnego 500L z dobrze znaną „500”, produkowaną w Polsce? Łączy je nazwa i silniki.

I na tym koniec, bo Fiat 500L powstał na płycie Punto.

Sergio Marchione, szef Fiata, ma opinię cudotwórcy. Już nieraz wyciągał włoską markę z ekonomicznych opresji. Ostatnim razem pomogły mu w tym Fiaty z Polski – 500 i Panda. Teraz Fiat ma znowu kłopoty. Druga fala kryzysu uderzyła w średniaków, czyli potencjalnych nabywców pojazdów Fiata. Czy i tym razem charyzmatyczny prezes zdoła wyprowadzić włoską markę z ciemnej strony rynku. Czy Fiat 500L z Serbii, produkowany w Kragujevac, będzie kołem ratunkowym? To trudne pytania, ale wiadomo jedno - 500L ma swój styl.

Fiaty 500 i 500 L są jak bracia, ale nie bliźniacy. Starszy jest mniejszy, młodszy znacznie urósł.

500L nieco przypomina „naszą" 500 i Mini Countrymana. Duże elipsowate reflektory przednie, podobnie zadziorny „nos", dużo szkła, ale styl już nie ten. 500L nie ma tego sportowego ducha w stylu Ital-Design. Być może to kwestia klasyfikacji auta - Fiat lokuje 500L pomiędzy minivanami a typowym kompaktami. A zatem jest alternatywą dla tradycyjnych przedstawicieli segmentu B i C. Fiat 500L ma 4,14 m długości, zaledwie o 7 cm więcej niż Punto. Kabina pasażerska jest ogromna. Jest to zasługa wyższego nadwozia i innej pozycji pasażerów na fotelach. Kinowy układ foteli - to kolejny ukłon Fiata w kierunku rodzinnego charakteru tego modelu.

Pojemność bagażnika wynosi 400l, co oznacza możliwość przewozu nawet 5podręcznych walizek. Tylna kanapa przesuwa się wzdłużnie i składa w proporcji 60/40, a dzięki funkcji „Fold&Tumble" można ją całkowicie odchylić do przodu, uzyskując płaską podłogę ładunkową.

20

czas na gaz

2012 no.54

Rodzinny charakter przejawia się także w wielu możliwych konfiguracjach wnętrza.

Fiat 500L jest naszpikowany nowoczesnymi technologiami, np. systemem multimedialnym UConnect z ekranem dotykowym o przekątnej 5”, pozwalający sterować radioodbiornikiem, telefonem komórkowym, odtwarzaczem multimedialnym, i-Podem lub smartfonem, zaś w przyszłości także systemem nawigacji. Ekran dotykowy to także kanał dostępu do firmowego programu eco:Drive LIVE. Jest to najnowsza wersja aplikacji, stworzonej przez Fiata w roku 2009, która na podst. gromadzonych danych analizuje styl i sposób prowadzenia auta podsuwając odpowiednie sugestie, pozwalające zmniejszyć zużycie paliwa i emisję CO2 nawet o 16%.

Gama silnikowa nie jest zbyt szeroka. W momencie premiery rynkowej Fiat 500L oferowany będzie z 3 jednostkami napędowymi: 2 silniki benzynowe (105KM TwinAir o poj. 0,9l oraz 95KM 1,4l) i 1 turbodiesel (85KM MultiJet II o poj. 1,3l).

Każdy z tych silników zmienia oblicze 500L. TwinAir ze swoimi 105 KM mocy i charakterystycznym „gulgotem" skłania się ku sportowi (chodzi o turbinę, która aż prosi się o obroty). Ten mały silnik sprawnie napędza auto a na autostradzie bez trudu utrzymuje prędkość 150-170 km/h, co niestety jest okupione zużyciem paliwa na poziomie 12-13l.

1.4l jednostka benzynowa jest nieco ospała.

Cicho, ale bez emocji. Dobra oferta dla spokojnego kierowcy.

Natomiast 1.3 MultiJet to, jak zawsze, solidny towarzysz podróży. Może dynamika nie jest powalająca, ale nie ma mowy o blamażu pod światłami. Na autostradzie prędkości podróżne rzędu 130-150 km/h nie są dla niego żadnym wyzwaniem. Ma spory moment (200 Nm) i umiarkowany apetyt na paliwo (podczas jazdy testowej

średnio nieco ponad 4l). 1.3 Multijet to chyba optymalna propozycja w odniesieniu do 500L. Warto dodać, że wkrótce Fiat 500L będzie napędzany CNG. W 2013 planowany jest debiut silnika TwinAir Turbo Natural Power dostosowanego do spalania gazu ziemnego CNG. Zawieszenie i układ kierowniczy (wspomagany elektryczne z funkcją city) sprawują się bez zarzutu. Manewrowanie w mieście to prawdziwa przyjemność. Dzięki wyższej pozycji za kierownicą, kierowca ma doskonałą widoczność w każdym kierunku.

Auto prowadzi się stabilnie. Podczas szybszej jazdy nie myszkuje, bez zarzutu utrzymuje kierunek na wprost. W zakrętach nieco wychyla się na boki, za sprawą dość znacznej wysokości. Nie wyczuwa się tendencji do nad- lub podsterowności. Ma charakterystykę neutralną.

Podsumowanie Fiatowi wyszło zgrabne auto miejskie o rodzinnym charakterze. Fiat 500L to drugi pojazd z tej serii. Fiat zapowiada kolejne, w tym 4-napędowego SUV-a, który na drogi ma wyjechać w przyszłym roku. Czy 500L będzie „lekiem na całe zło", to zależy od ceny. We Włoszech podstawowa wersja tego modelu kosztuje 15,500€. Zamówienia na Fiata 500L będą przyjmowane w Polsce od października.

Plusy ● Nietuzinkowa sylwetka ● Wysoka funkcjonalność i duża przestronność wnętrza ● Staranne wykończenie wnętrza ● Dobre walory jezdne

Minusy ● Wąska gama silnikowa ● Prawdopodobnie wysoka cena zakupu Paweł Puzio

with Mrs Alison Abbott

Communications Director of WLPGA (World Liquefied Petroleum Gas Association)

What does the Exceptional Energy mean for you? How did you come up with the idea for LPG – Exceptional Energy?

Alison Abbott

Exceptional Energy is a major global product branding initiative for LP Gas that the World LP Gas Association (WLPGA) manages. It was evident that the LP Gas industry needed a unique, strong and powerful voice and image. Exceptional Energy fulfills this branding need and the WLPGA has invested in Exceptional Energy to unite the industry, with the worldwide rollout being a hugely important project for the team.

The WLPGA is very proud of the brand and, thanks to the support of WLPGA members who are taking this up, now see a significant adoption of Exceptional Energy on a truly global scale. The Exceptional Energy idea originally came from the Propane Research and Education Council (PERC) in the USA where is was already used on a wide scale and, working closely with PERC, WLPGA took the brand to develop it further and roll it out on a global level.

LPG – Exceptional Energy is a global project that is being developed in many countries such as Brazil, India, France, Italy, Poland, Spain and Turkey. Are the development activities the same in all the countries or are they locally specific ones, adapted for particular market's needs?

The idea behind the regional roll-out is that local markets can tailor the brand usage for their own needs. One of the benefits of LP Gas is that it has literally thousands of uses and what may be a key use in one region, such as Autogas in Poland or Turkey, may not be appropriate in Brazil. This ability to adapt the brand to regional needs means that whilst the logo and visuals remain constant, the ability to modify content enables the brand to work with the varying regional issues and we believe this really helps local teams incorporate the brand with greater success. Also from a corporate point of view, Exceptional Energy works successfully alongside existing corporate brands and does not conflict with well-established corporate identities.

Can you give same examples of the most interesting activities carried out within the project?

Of course one of the great success stories was what has been achieved in Poland so far. The Polish Conference in 2012 saw the launch of Exceptional Energy and there were some excellent examples of how the brand graphic was adapted to work with the local needs and ideas. Along with the Polish logo there were some amazingly creative examples of how the brand is simple yet

22

czas na gaz

2012 no.54

effective to work with even including a unique Exceptional Energy cocktail!

Another quite different example was the launch in India, also in February 2011. To raise awareness particularly to communities in Delhi and Mumbai, the WLPGA organized a motorbike rally in conjunction with a local radio competition. This unusual initiative was also a huge success.

LPG – Exceptional Energy Project has been carried out in Poland for a year. You can visit the project's website in Polish language, the International LPG – Exceptional Energy was held here and the next one is already being planned. You attended the first Conference in Poland as a speaker – what's your assessment of it? Are you planning to visit Poland in 2013?

James Rockall, CEO and Managing Director of the WLPGA, and I were honoured to attend and speak at the conference in Warsaw in February. The conference was an extremely well attended event, with high level delegates and interesting presentations, not only from a regional perspective but also from a global view.

The conference was also of course ‘exceptionally’ well branded and also provided an excellent opportunity to network with fellow industry professionals. WLPGA will of course be delighted to support the event in 2013 and a member of the WLPGA team will of course attend.

We are looking forward to what has become an important fixture in the global industry events calendar.

WYWIAD / INTERVIEW Patron Medialny Media Partner

What's the WLPGA's strategy to develop the project? What further activities are you planning?

The global rollout will continue and we are working on our strategy for 2013 and beyond. Our approach is to look at branding strategies for the developing world and the developed world which may differ slightly. We also want to embrace modern approaches to communications and feel that social media is going to play an important role in this and are developing a social media strategy which is also proving successful. We continue to encourage all WLPGA members, and also members of our member Associations such as POGP, to contact us and find out how they too can join this exceptional project.

By: Magdalena Szozda

Czym jest dla Pani projekt „Wyjątkowa Energia” i skąd pomysł na niego?

LPG – Wyjątkowa Energia jest najważniejszą, globalną inicjatywą identyfikacji wizualnej produktu, jaki jest gaz LPG, którą zarządza Światowa Organizacja Gazu Płynnego (WLPGA). Oczywiste było, że branża LPG potrzebuje niepowtarzalnego, silnego i mocnego przekazu i wizerunku.

Wyjątkowa Energia w pełni zaspokaja tę potrzebę, a WLPGA inwestuje w Wyjątkową Energię w celu zjednoczenia całej branży, wprowadzając tę markę na całym świecie. Jest to niezwykle ważny projekt dla całego zespołu. WLPGA jest bardzo dumna z tej marki, a dzięki wsparciu członków WLPGA którzy podejmują wyzwania związane z tym projektem, widać już obecność marki Wyjątkowa Energia w prawdziwie globalnej skali. Idea marki Wyjątkowa Energia narodziła się w Propane Research and Education Council (PERC) w Stanach Zjednoczonych, gdzie jest już używana na szeroką skalę, i w ścisłej współpracy z PERC, WLPGA podjęła działania mające na celu jej dalszy rozwój, w tym wprowadzenie jej na poziom globalny.

LPG – Wyjątkowa Energia jest projektem globalnym, realizują go takie kraje jak Brazylia, Indie, Francja, Włochy, Polska, Hiszpania czy też Turcja. Czy rozwinięcia projektu są identyczne w każdym kraju, czy są to działania bardziej lokalne, dostosowane do potrzeb danego rynku?

Idea wprowadzania tej marki na poziomie lokalnym polega na tym, że lokalne rynki mogą dostosować zakres jej wykorzystania dla swoich własnych potrzeb. Jedną z korzyści płynących z gazu LPG jest to, że ma tysiące zastosowań i sposób jego zastosowania, kluczowy dla danego regionu jak np. autogaz w Polsce lub Turcji, może nie być tak samo popularny np. w Brazylii. Możliwość przystosowania marki do potrzeb regionalnych oznacza, że zachowując jednakowe logo i grafikę, można modyfikować

LPG EXCEPTIONAL ENERGY International LPG Conference POLAND, Warsaw 8-9.03.2012

treść, co pozwala zająć się różnymi kwestiami regionalnymi pod jedną marką. Wierzymy, że to naprawdę pomaga lokalnym zespołom wprowadzić tę markę na rynek z większym sukcesem. Uwzględniając również korporacyjny punkt widzenia, Wyjątkowa Energia z powodzeniem funkcjonuje obok istniejących marek korporacyjnych i nie koliduje z ugruntowaną tożsamością firm.

Czy może Pani podać przykłady najciekawszych działań jakie zostały podjęte w ramach tego projektu?

Oczywiście jednym z największych sukcesów jest to, co do tej pory zostało osiągnięte w Polsce. Polska Konferencja w 2012 r. zapoczątkowała wprowadzenie marki Wyjątkowa Energia na polski rynek i zobaczyliśmy tam kilka doskonałych przykładów tego, jak grafika marki została dostosowana do lokalnych potrzeb i pomysłów. Wraz z polskim logo pojawiło się kilka niezwykle kreatywnych przykładów pokazujących jak ta marka jest łatwa do modyfikacji, a jednocześnie skuteczna. Tu należy wspomnieć o jedynym w swoim rodzaju koktajlu Wyjątkowa Energia!

Kolejnym zupełnie innym przykładem było wprowadzenie Wyjątkowej Energii w Indiach, również w lutym 2011 roku. Aby zwiększyć świadomość marki szczególnie wśród społeczności w Delhi i Bombaju, WLPGA zorganizowała rajd motocyklowy w połączeniu z konkursem w lokalnym radio. Ta niezwykła inicjatywa odniosła również ogromny sukces.

W Polsce projekt LPG – Wyjątkowa Energia realizowany jest od roku – można odwiedzić polską wersję strony projektu, zrealizowana została międzynarodowa konferencja LPG – Wyjątkowa Energia i już planowana jest kolejna... Brała Pani udział w pierwszej konferencji jako prelegent – jak ją Pani ocenia i czy w 2013 roku planuje Pani odwiedzić Polskę?

www.worldlpgas.com, www.exceptionalenergy.com

James Rockall, CEO i Dyrektor Zarządzający WLPGA i ja mieliśmy zaszczyt wziąć udział w konferencji w Warszawie w lutym i wystąpić na niej, jako prelegenci. Konferencja ta cieszyła się dużym zainteresowaniem o czym może świadczyć wysoka frekwencja uczestników, włączając delegatów wysokiego szczebla. Podczas tej konferencji miało miejsce wiele ciekawych wystąpień, obejmujących nie tylko kwestie regionalne, ale również globalne. Konferencja była również oczywiście "wyjątkowo" dobrze oznakowana grafiką marki oraz stanowiła znakomitą okazję do nawiązania kontaktów branżowych.

WLPGA z wielką przyjemnością udzieli wsparcia przy organizacji kolejnej konferencji w 2013 roku, a przedstawiciel zespołu WLPGA z pewnością weźmie w niej udział. Z niecierpliwością czekamy na wydarzenie, które stało się już ważnym elementem w światowym kalendarzu naszych imprez branżowych.

Jaką strategie na rozwinięcie projektu ma WLPGA? Jakie dalsze działania planujecie?

Wprowadzanie marki na poziomie globalnym będzie nadal miało miejsce, a obecnie pracujemy nad naszą strategią na rok 2013 i lata kolejne. Nasze podejście polega na przyglądaniu się strategiom budowania wizerunku marki dla krajów rozwijających się i krajów rozwiniętych, bo mogą się one nieznacznie różnić. Chcemy również przyjąć nowoczesne podejście do komunikacji i czuję, że media społeczne odegrają tu ważną rolę. Pracujemy nad strategią obecności w mediach społecznych, która okazuje się być również udaną. W dalszym ciągu zachęcamy wszystkich członków WLPGA, a także członków naszych Organizacji członkowskich, takich jak POGP, aby kontaktowali się z nami i dowiadywali się, jak mogą dołączyć do tego wyjątkowego projektu.

Wywiad przeprowadziła: Magdalena Szozda www.worldlpgas.com, www.exceptionalenergy.com

James Rockall CEO and Managing Director of the WLPGA czas na gaz

2012 no.54

23

POJAZDY LPG / LPG CARS

Samochody LPG Dacia Lodgy Dacia Lodgy to kolejny niskobudżetowy MPV w bardzo atrakcyjnej cenie. Najtańsza wersja będzie kosztować 37 900 zł a (5-miejscowa), a wersja 7-miejscowa - od 42 900 zł. ( Nowa Dacia debiutowała podczas "82. Geneva Motor Show". Dacia Lodgy dysponuje bagażnikiem o pojemności od 207 ddm w wersji 7-miejscowej i 827 ddm w wersji 5-miejscowej.

W środku można niemal dowolnie skonfigurować siedzenia i do maksimum wykorzystać przestrzeń.

Lodgy będzie dostępna z trzema silnikami: 1.6 MPI 84KM, 1.5 dCi 90KM (200Nm) i 1.5 dCi 110KM (240Nm + 6-biegowa przekładnia ręczna). Dodatkowo pod maską znajdzie się turbodoładowany motor 1.2 TCe 115KM (taki sam, jak w Megane i Renault Scenic). MPV skonstruowano na tej samej płycie podłogowej co Logan MCV. Zawieszenie jest proste, z belką skrętną z tylu (McPherson z przodu). Obydwie jednostki wysokoprężne spalają średnio 4,2 -4,4 litra ON, motor z tzw. downsizingiem 1.2 TCe (bezpośredni wtryski benzyny) - ok. 5,8 l/100 km.

Dacia Lodgy wjedzie do polskich salonów już na początku września, oczywiscie z 3-letnią gwarancją (lub 100 tys. km).

Producent nie wykluczył możliwości zamontowania instalacji gazowej LPG/CNG. Źródło: Dacia, Carscoop

Kia Cee'd Sportswagon W słowackiej fabryce koncernu KIA rozpoczęła się produkcja nowego modelu cee'd Sportswagon. Ten uniwersalny model, z dobrymi silnikami już miesza w głowach księgowym Volkswagena. Rozpoczyna się też ostra walka o klienta.

Wersja Sportswagon jest nie tylko uniwersalna, ale także wyjątkowo ładna. Popyt na ten rodzaj nadwozia bije rekordy popularności, do końca 2012 r. fabryka w Żylinie wyprodukuje ok. 285 tys. egzemplarzy. Oznacza to, że zarówno Hyundai, jak i jego siostra Kia nie tracą tempa i ciągle są na fali. Wzrost produkcji księgowi Kia obliczają na ok.11% w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego, a w dziale silników aż o 52%. „Kia cee'd Sportswagon jest bardzo ważną inwestycja dla europejskiego oddziału marki. Do końca tego roku przygotowujemy produkcję na szeroką skalę” - skomentował Eek-Hee Lee, prezydent i CEO Kia Motors Slovakia W polskich salonach cee'd wagon kombi dostępny jest w czterech wersjach wyposażenia oraz z kilkoma oszczędnymi silnikami: 1.4 MPI 100KM, 1.6 GDI 135 KM oraz turbodoładowanymi jednostkami diesla: 1.4 CRDi 90- lub 110 KM oraz 1.6 CRDi VGT 128 KM. Cena najtańszej wersji z 7-letnią gwarancja rozpoczyna się od 52.990 zł.

Producent nie wyklucza wprowadzenia wersji LPG/CNG z fabryczną instalacją gazową. Żródło: Kia, Carscoop

24

czas na gaz

2012 no.54

Opel Mokka Na poprawienie kulejącej sprzedaży Opel wprowadza niewielkiego SUV-anazwano go Mokka. W Wielkiej Brytanii będzie nadal występował z logo Vauxhall Mokka.

Podstawowa wersja tego intrygującego modelu z silnikiem 1,6-litra Ecoec 115KM została wyceniona na 67 900 zł. Za bogatszą wersję Enjoy z klimatyzacją i komputerem pokładowym trzeba wyłożyć 74 950 zł.

Najbogatszą wersję Cosmo, z klimatyzacją sterowana elektronicznie i skórą, trzeba zapłacić 78 450 zł. Polskie salony już przyjmują zamówienia, sprzedaż rozpocznie się pod koniec października.

Jeśli chodzi o inne jednostki, to nowością będzie turbodoładowany motor 1.4 EcoTec 140KM (napęd 4x4) oraz oszczędny Diesel 1,7-litra CDTI 130KM (możliwa skrzynia automatyczna i napęd 4x4). Opel planuje także wersje z jednostkami zasilanymi LPG/CNG. Źródło: Opel, Carscoop

Mitsubishi Colt Elegance 2012 W odpowiedzi na rosnące ceny paliw i duże zainteresowanie klientów w salonach Mitsubishi pojawił się model Colt LPG z zaawansowaną technicznie instalacją gazową firmy STAG. Druga ofertą w gamie modelowej jest Colt 2012 w specjalnej, limitowanej wersji Elegance.

Colt LPG jest obecnie oferowany w dwóch pięciodrzwiowych wersjach: 1.3 Invite i 1.3 Elegance w cenie od 45 580 zł brutto. Korzystając z nieoprocentowanego kredytu 3x33% nowym Coltem 1.3 Invite LPG wyjedziemy z salonu płacąc 16 560 zł.

STAG oferuje wysoką jakość - precyzyjne sterowniki i najlepsze komponenty mechaniczne (reduktor i listwa wtryskowa). Dzięki temu skład mieszanki oraz czasy wtrysku pobierane są bezpośrednio ze sterownika benzynowego, co skutkuje bardzo precyzyjnym doborem oraz wtryskiem mieszanki do silnika. To pozwala uniknąć spadków mocy (do 2-3%) i sprawia, że jazda jest w pełni ekonomiczna i bezpieczna dla silnika.

Dostawcą instalacji jest firma A.C. S.A., która zapewnia 3 letnią gwarancję lub do przebiegu 100 tys. km na komponenty elektroniczne i mechaniczne oraz darmowe naprawy gwarancyjne, pod warunkiem montażu i wykonywania regularnych przeglądów (co 15 tys. km) w 54 Partnerskich Warsztatach Serwisowych - PWS firmy A.C. na terenie całej Polski lub innych miejscach zaakceptowanych przez A.C. W każdym samochodzie montowana jest „czarna skrzynka”, która umożliwia kompleksową diagnostykę ewentualnych problemów z instalacją. Stacje PWS są objęte stałym nadzorem regionalnych doradców techniczno-handlowych oraz uczestniczą w stałym cyklu szkoleń zapewniającym wysokie kwalifikacje montażystów. Dodatkowo A.C. SA posiada sieć 67 warsztatów rekomendowanych, które również wyróżniają się wysoką jakością montażu i w ramach potrzeb mogą być włączone w proces reklamacyjny. Źródło: Kinga Lisowska, Mitsubishi

Škoda Rapid Škoda Rapid oficjalnie zadebiutuje na wrześniowym Salonie w Paryżu, zaś w salonach sprzedaży pojawi się w jesienią tego roku.

W Czechach już trwają dziennikarskie testy, wybraliśmy najciekawsze, gorące informacje. Škoda Rapid (nawiązanie do pierwszych wersji z 1935 roku o sportowym zacięciu) będzie dostępna w trzech wersjach wyposażenia: Active, Ambition i Elegance + pakiet „na bezdroża” (zawieszenie z tyłu unoszone jest o 15 mm, z przodu o 12 mm).

Najmniejszą jednostkę stanowi trzycylindrowy motor Volkswagena 1.2 MPI 75 KM oraz 1.2 TSI 86 KM i 105 KM. Najmocniejszy 1.4 TSI (wtryski bezpośredni benzyny) z kompresorem produkuje 122 KM. Mocne są także motory diesla TDI: 1,6- litra 90 KM i mocniejszy 101 KM. Nowością będzie 7-biegowa automatyczna skrzynia biegów DSG przewidziana dla 1.4 TSI 122 KM oraz 1.6 TDI 90 KM – jednak dopłata ze strony klient wynosić będzie co najmniej 6 tys. zł. Producent tego jeszcze nie potwierdził, ale w rodzinie znajda się także silniki z fabryczną instalacją LPG i najprawdopodobniej CNG. W polskich salonach - importer zezwoli na montaż gwarancyjny instalacji Landi Renzo. Škoda Rapid to ciekawy liftback. Jego cena ma być nieznacznie wyższa niż najtańsza Skoda Fabia, ale importer celowo trzyma w tajemnicy ten ważny argument przetargowy. Jak podają dziennikarze z Czech, nowa konstrukcja ma być zakotwiczona na platformie MQB Volkswagena, czyli tej z którą wystartuje VW Golf VII generacji. „Jest to model, który wyznacza standardy w segmencie kompaktowych sedanów: Škoda Rapid jest przestronnym, eleganckim i zarazem niedrogim pojazdem dla całej rodziny, który zachwyca przemyślanymi rozwiązaniami, nowoczesną technologią i ekonomią na wysokim poziomie” - tłumaczy prezes ŠKODY, dr Winfried Vahland.

Czekamy zatem na debiut w Paryżu i oficjalne ceny polskiego importera Skoda - Volkswagen Group Polska, Sp. z o.o. Przypominamy, że nowy importer (Volkswagen i Audi Group) odkupił udziały od najbogatszego Polaka Jana Kulczyka; dlatego z nadzieją przyjmujemy informację o niższych cenach niż te, którymi dotychczas karmiono Polaków. Źródło: Carscoop

czas na gaz

2012 no.54

25

INFORMACJE / INFO

Tragic tank accident in Mönchengladbach: Audi 80 Cabrio with KME gas supply system exploded, driver seriously hurt!

A tragic incident occurred at an LPG filling station in Mönchengladbach: a woman had tanked LPG. After refueling, she went to her car, an old Audi 80 Cabrio with a KME (Diego) gas supply system and a gas tank of Polish producer Irene. Immediately afterwards there was an explosion that start out from the inside of the vehicle and led to severe burns to 31-year-old lady. She was transported to the hospital with critical injuries.

Early findings have shown that the 31-year lady pulled up at about 7.20 to the LPG filling station in Mönchengladbach. After that, obviously in a hurry, she screwed the filling connector on the tank adapter, entered on three occasions an inconsiderable amount Autogas, what the woman solved by loosening the filling gun and bolting it anew - such a view was obtained from the security camera.

On the second attempt it did not seem to be smooth too, because again tried she to tank gas with the use of filling connector. By raising the gas hose of the gas distributor she was obviously trying to solve the problem and continued the refueling process.

As by the gas station there was so-called card gas station in the yard of a mineral oil dealer and she already had separated the gas supply from the tank, so she immediately went into the vehicle.

The convertible roof was closed, the window on the driver's side half open.

It then took about 20 seconds to recognize on the video a flame at head height, which then expanded inside the car, then spread under the vehicle and finally captured the trunk. The screaming woman rushed out of the vehicle, another tank customer who happened to be there, extinguished the burning hair before the woman with life-threatening injuries fell down at the gas station. Then the station operator consciously extinguished the car with a fire extinguisher, while the tank customer cared about the injured woman. In a hospital she was put into an artificial coma, 35% of the skin was burned. According to latest information, however, there is no longer threat to her life.

As for the cause of the accident, it is important to wait for the results of fire expert and a car expert. One thing is clear now, that in a vehicle there was installed a gas system of KME Diego type in conjunction with a 85-liter cylinder tank and the system was registered in the vehicle documents.

Do tragicznego incydentu doszło na stacji paliw LPG w miejscowości Mönchengladbach, gdy kobieta kierowca tankowała pojazd gazem LPG. Po zatankowaniu pojazdu kobieta udała się z powrotem do swojego samochodu Audi 80 Cabriolet wyposażonego w instalację gazową KME (Diego) i zbiornik LPG polskiego producenta Irene. Bezpośrednio potem doszło do eksplozji, która rozpoczęła się wewnątrz pojazdu, w wyniku której 31-letnia kobieta kierująca pojazdem doznała ciężkich poparzeń i w stanie zagrożenia życia została przetransportowana do szpitala.

Z pierwszego rozpoznania wynika, że 31-letnia kobieta kierująca Audi ok. godz.

7:20 podjechała na stację LPG w miejscowości Mönchengladbach. Materiał zarejestrowany przez kamery monitoringu wskazuje, że, niewątpliwie w wyniku pośpiechu, podczas dokręcania zaworu wlewu gazu do adaptera LPG doszło trzykrotnie do wycieku niewielkiej ilości gazu. Kobieta widząc wyciek ponownie poluzowała i zakręciła pistolet z LPG. Również druga próba nie przyniosła rezultatu a gaz po raz kolejny wyciekł z zaworu. Kobieta najpewniej próbowała rozwiązać problem podnosząc wąż z gazem a następnie postanowiła dalej tankować samochód.

Stacja, na której był tankowany pojazd, to tzw. stacja LPG „na kartę”, która znajduje się na terenie dystrybutora oleju napędowego. Kobieta kierująca Audi odblokowała stację przed zatankowaniem, dlatego udała się od razu do pojazdu.

Dach kabrioletu był zamknięty a okno po stronie kierowcy do połowy otwarte. Następnie po ok. 20 sekundach kamera zarejestrowała płomień strzelający na wysokość głowy, który ogarnął wnętrze pojazdu, następnie przedostał pod samochód a na końcu do bagażnika. Kobieta krzycząc wypadła z samochodu. Przypadkowy klient stacji ugasił palące się włosy kobiety zanim ta zdążyła opaść z sił doznając poparzeń groźnych dla życia. Pracownik stacji LPG przytomnie użył gaśnicy i rozpoczął gaszenie pojazdu, a klient stacji zajął się w tym czasie ranną. W szpitalu wprowadzono poszkodowaną w stan śpiączki farmakologicznej, 35% powierzchni skóry kobiety uległo poparzeniu. Według najświeższych informacji doznane obrażenia nie zagrażają jej życiu. Poznanie przyczyn wypadku będzie możliwe po uzyskaniu wyników z ekspertyzy specjalnie powołanych do sprawy rzeczoznawców ds. pożarów i mechaniki pojazdów samochodowych. Na chwilę obecną pewne jest jedynie, że pojazd był wyposażony w instalację LPG typu KME Diego o 85-litrowym zbiorniku cylindrycznym LPG, która widnieje w dokumentacji pojazdu.

Wolfgang Kröger

Wolfgang Kröger

POJAZDY LPG / LPG VEHICLES

fotografia - źródło: General Motors

For anyone who wants to drive from Paris to Budapest without that pesky problem of filling-up, Opel has got the car for you.

General Motors' Opel division is offering its Insignia with an engine that can run on LPG as well as petrol. The engine, which is available in all three of the Insignia's body styles, is a 1.4-liter turbocharged four-banger that delivers about 140 horsepower and uses 7.6 liters of gas per 100 kilometers, or about 31 miles per gallon, on the slightly more lenient European driving standards. More importantly, with both the gas tank and LPG tank filled, the car has a leg-cramp-inducing range of 1,056 miles, which will get you from the French to Hungarian capital cities with about 100 miles to spare.

The Insignia with the LPG option starts at 28,150 euros ($34,266 U.S. at today's exchange rates).

Opel Insignia z oszczędną instalacją LPG ● ●

● ●

Insignia 1.4 Turbo LPG ecoFLEX: 103 kW/140 KM i 200 Nm Instalacja LPG w czterodrzwiowym sedanie, pięciodrzwiowym hatchbacku oraz kombi Sports Tourer Fabryczna instalacja z dwuletnią gwarancją producenta Rozszerzona oferta modeli Opla z instalacją gazową

Opel Insignia jest teraz dostępny także z turbodoładowanym silnikiem 1.4 LPG ecoFLEX przystosowanym do eksploatacji na skroplonym propanie-butanie (LPG). Fabryczną instalację gazową można zamówić do każdej wersji nadwoziowej flagowego Opla, czyli sedana, hatchback lub kombi Sports Tourer. Nowa Insignia LPG ecoFLEX rozwija moc 103 kW/140 KM, zużywając zaledwie 7,6 litra gazu na 100 km (emisja CO2: 124 g/km) i jest oferowana w cenie od 100 550 PLN. W porównaniu z sedanem wyposażonym w silnik benzynowy 1.4 (5,7 l/100 km) zatankowanie czterodrzwiowej Insigni z instalacją LPG jest o prawie 40 procent tańsze.

Na potrzeby wersji zasilanej gazem inżynierowie Opla wzmocnili zawory i gniazda zaworowe oraz zoptymalizowali moduł sterowania silnikiem.

Wszystkie wersje nadwoziowe z instalacją LPG są wyposażone w sześciobiegowe przekładnie manualne. Zbiornik gazu o użytecznej pojemności 42 litrów został zamontowany we wnęce koła zapasowego, co nie spowodowało zmniejszenia bagażnika i nie obniżyło funkcjonalności Insigni.

Zasięg samochodu na paliwie gazowym wynosi 500 kilometrów, ale po zatankowaniu benzyny rośnie on do 1700 kilometrów (dotyczy wersji sedan i hatchback).

Zawór umożliwiający tankowanie LPG znajduje się tuż obok tradycyjnego wlewu paliwa. Opel dołącza do wyposażenia zestaw końcówek do dyszy dystrybutora umożliwiających bezproblemowe tankowanie gazu w całej Europie.

Kierowca dokonuje wyboru paliwa za pomocą przełącznika na desce rozdzielczej. Zasilanie gazem jest sygnalizowane diodą, która gaśnie po przełączeniu w tryb zasilania benzyną. Na uwagę zasługuje przyjazny dla użytkownika wskaźnik poziomu paliwa, który jednocześnie podaje informację o stanie gazu i benzyny.

Fabryczna instalacja LPG: dużo miejsca w bagażniku, bezpieczeństwo i gwarancja Już wcześniej klienci mieli do wyboru kilka Opli z instalacją LPG: Corsę (trzy- i pięciodrzwiową), Merivę i Astrę (pięciodrzwiową i kombi). Firma rozszerzyła ofertę modeli z fabryczną instalacją gazową o Insignię w trzech wersjach nadwoziowych. Fabryczna instalacja LPG ma szereg zalet w porównaniu z instalacją montowaną w już eksploatowanym pojeździe.

W każdym z wymienionych modeli priorytetowo potraktowano bezpieczeństwo. Testy zderzeniowe Opla przewidują na przykład sprawdzenie podatności na uszkodzenia zbiornika gazu oraz innych podzespołów ukrytych w strefach odpornych na skutki kolizji i doskonale zintegrowanych z bezpieczną konstrukcją pojazdu.

W Insigni zbiornik gazu jest umieszczony we wnęce koła zapasowego.

Dzięki temu bagażnik pozostał przestronny i nic nie ogranicza jego funkcjonalności. Konieczne przełączniki i wyświetlacze zintegrowano z zestawem wskaźników. Klienci mogą więc być pewni, że ich pojazd z instalacją LPG jest wyposażony w najnowocześniejsze rozwiązania montowane fabrycznie, co oznacza najwyższą jakość gwarantowaną przez markę Opel. Trwała instalacja jest maksymalnie bezpieczna i objęta gwarancją producenta.

Podobnie jak inne modele Opla z instalacją LPG Insignia LPG jest montowana w Opel Special Vehicles GmbH (OSV) – filii Opla w Rüsselsheim mającej doświadczenie w modyfikacjach i budowaniu specjalnych wersji pojazdów.

LPG: przyjazny dla środowiska, tani i powszechnie dostępny Popularność skroplonego propanu-butanu rośnie w Niemczech i całej Europie. To żadna niespodzianka, skoro jest on o mniej więcej połowę tańszy od benzyny. Zgodnie z decyzją niemieckich władz stałe zwolnienie paliwa gazowego z podatku zostanie utrzymane do 2018 roku. Właściciel samochodu przystosowanego do zasilania skroplonym gazem oszczędza nie tylko koszty, ale także środowisko, ponieważ silnik spalający LPG emituje o 15 procent mniej dwutlenku węgla w porównaniu z jednostką zużywającą tradycyjne paliwo. W Niemczech sprzedaż LPG prowadzi około 6 500 (czyli 45%) stacji benzynowych. W całej Europie działa ponad 35 000 punktów tankowania gazu. Źródło: Opel

28

czas na gaz

2012 no.54

MODERN GAS SYSTEMS

SEQUENTIAL GAS INJECTION SYSTEM OSCAR – N MINI SAS ● Simplified, user friendly software with modern autocalibration and self-adaptive system algorithms (S.A.S.) makes setting up process a very easy task. ● Very small and compact ECU case made of composite material is water resistant. It is able to work under high temperatures in engine compartment. It is one of the smallest 4 cylinders ECUs on the World gas market. ● Modern PCB construction and anti-supertensions protection build into device ensure very high reliability and long lasting performance of the ECU.

SEQUENTIAL GAS INJECTION SYSTEM OSCAR – N OBD CAN SAS ● Has all functionalities of OSCAR-N MINI and extra features eg: on-board datalogger; fuel pump disconnection circuit; built-in OBD parameter reader compatible with most of OBDII (ISO9141, ISO14230) and all type of CAN BUS protocols. ● Original hermetic AMP/TYCO 55 pin waterproof connector, compact size aluminium case containing ECU version 4, 6 or 8 cylinders. ● It is possible to choose from 2 type of emulators resistance from the level of software: 75 Ω and 100 Ω (*premium version of PCB for customers request).

SEQUENTIAL GAS INJECTION SYSTEM OSCAR – N DIESEL SAS ● It is possible to save up to 25% fuel cost per tank and to improve the torque up to 30%. ● Completely non-intrusive to original diesel fuelling system. Can be installed in all type of diesel engines (including latest Common Rail System). ● Very easy and intuitive software user interface with pre-defined injection maps. Possibility of fine tuning all the parameters through Internet by our Technical Department makes setting up of the system as simple as never before.

EUROPEGAS POLAND IS AN EXCLUSIVE DISTRIBUTOR OF EXCELLENT INJECTORS TYPE EG2000 ● LPG/CNG injectors type EG2000 are solenoid valve-shaped fuel injectors which ensures optimal fuel dosing in every single moment of engine work. ● High quality realization of each injector and 1,9 Ohm coil resistance guarantees that gas is being dosed with the highest efficiency, speed and precision. ● Thanks to built-in filters and innovative solutions used for construction these injectors are several times more durable than other valve type injectors.

EUROPEGAS SP. Z O.O.

EUROPEGAS E.E.

5 Przemyslowa str.

Ksiezyno, 16-001 Kleosin (near Białystok), Poland tel.: +48 85 743 01 13, fax: +48 85 743 01 14 export@europegas.pl

Πρωτόπαππα 63 Ηλιούπολη 16342 * τηλ: +30 210 99 35 444 κινιτό: +30 6988 23 1111 greece@europegas.info

We invite You to cooperation Please visit our website:

WWW.EUROPEGAS.PL

INFRASTRUKTURA CNG / NGV INFRASTRUCTURE

Scientist urges caution on expanding NGV infrastructure A scientist at Oak Ridge National Laboratory has warned efforts to achieve a wholesale shift in the US transport sector from petroleum to gas may require another infrastructure overhaul in a few decades.

David Greene, a corporate fellow at Oak Ridge, one of a number of national laboratories overseen by the United States Department of Energy, joined witnesses for the gas and vehicle industries in outlining the benefits of gas as a transport fuel at a hearing before the Senate Energy and Natural Resources Committee on Tuesday.

“Increased use of natural gas in transportation can make measured but important contributions to economic growth, environmental protection, and energy security,” said Greene.

However, he warned against a comprehensive shift to gas vehicle infrastructure. “Attempting a large-scale transition from petroleum to natural gas [in transport] would likely be a mistake,” he said.

Greene echoed the International Energy Agency by saying a switch to gas would reduce emissions in the short term, but would, ultimately, fail to achieve the cuts needed for emissions reduction goals.

“Although natural gas produces fewer greenhouse gas emissions than petroleum, those emissions are not low enough to meet the reductions required in the future to protect the global climate,” said Greene. “If a large-scale natural gas infrastructure were deployed by, say, 2030, it would need to be substantially dismantled by 2050 to achieve greenhouse gas reductions on the order of 60-80%,” he said.

Future CNG vehicles will produce an estimated 80% of the emissions of an advanced gasolinefuelled vehicle on a well-to-wheels basis, said Greene, adding that estimates depend heavily on methane emissions from gas production.

He cited a recent study by the National Academy of Sciences, which estimated that upstream

30

czas na gaz

2012 no.54

methane emissions would have to be up to 1% of gross production for heavy-duty NGVs, and 1.6% or less for light-duty NGVs, for the switch to gas to reduce emissions overall.

However, Greene advised the use of gas as a vehicle fuel where it is commercially viable, such as in fleet vehicles.

“What I’m referring to is a large-scale national infrastructure, rather than infrastructure along specific routes or in specific places, where natural gas use makes good sense,” said Greene.

“Expanding use of gas in specialised markets, where the economics are favourable and adequate fuel availability can be deployed costeffectively, can be an important part of a comprehensive energy policy,” he said.

Benefits of NGVs NGV technology could benefit the US by lowering costs for consumers, as well as reducing dependence on oil and cutting emissions, Greene said. While he expects gas prices to rise to reflect global LNG prices, adjusted for liquefaction and transport, “there clearly is a price advantage now”. He added: “There will be a price advantage in the future, and that will be true whether or not we allow exports of LNG.” Reg Modlin, director of regulatory affairs for Chrysler, agreed. “Right now the value proposition is there for the customer to consider with the price difference between natural gas and gasoline or diesel,” he said. “From a manufacturing standpoint, the customer should be interested in this.”

However, Modlin added the costs benefits will not be sufficient to drive NGV sales. “The market has to want this first. Without the market, then none of these efforts are going to be of much value,” he said.

Greene highlighted the US Energy Information Administration’s (EIA)’s modest expectations for growth in gas consumption in the transport sector, which pale in comparison to expected demand growth in other sectors, such as power generation.

The EIA has forecast that gas used as a transport fuel, excluding volumes used to power pumps that move gas through pipelines, will rise to 0.16 quadrillion (quads) Btu in 2035 from just 0.04 quads in 2010.

By comparison, electric utilities are expected to boost consumption by 2.12 quads over the same period, buildings by 0.35 quads, and industry by 0.86 quads, he said. When combined with an anticipated swing from net imports of 2.68 quads in 2010 to net exports of 1.38 quads 25 years later, “all those changes are 60 times the size of the change they expect in transportation,” he said.

Greene listed several factors that may limit a switch from liquid to gaseous fuels. The energy density of a gasoline-equivalent barrel of CNG is just 30-35% that of an actual gasoline barrel, while LNG’s energy density is about 65% of gasoline.

The costs of storage onboard a vehicle are “about an order of magnitude greater” than the cost of storing diesel or gasoline, and going around the problem by converting gas to gasoline or diesel consumes about 35-45% of gas energy content, he said.

Conway Irwin, interfaxenergy.com

NORMY EMISJI / CO2 EMISSION

LPG – clearly a leader in CO reduction.

2

A university presents the first realistic calculations

There are obviously significant differences, in practice, between theoretical and real environmental benefits of alternative fuels.

At the Saarland University of Technology and Economics (HTW), there have been investigated CO2 savings, possible to obtain by alternative gas vehicles in comparison with conventional gasoline ones. Prof. Dr. Eng. Thomas Heinze, who led the study, proved as a result of the analyzes that LPG, also used as fuel achieved in reality the highest CO2 reduction.

This important finding is the result of so-called well-to-wheel study, which takes into account the total environmental process, from the delivery source (well) to application in the vehicle (wheel).

Car manufacturers are currently only obliged to specify the CO2 emissions resulting from fuel combustion in the engine (TTW = tank-to-wheel).

In this actual combustion process gasoline produces 72.5g CO2/MJ, natural gas 58.4g CO2/MJ and LPG 65.8g CO2/MJ. These numbers according to Prof. Heinze do not reflect reality, but only represent the segment of the theoretical combustion process. In reality there must be considered the transportation chain for the fuel and the vehicles

themselves. Only then may be defined the actual CO2 savings, which are binding on national emission balance of EU Member States.

Considering first the path of energy from the delivery source to the tank of the fuel-consuming vehicle (WTT = well-to-tank), the environmentally relevant pollution is characterized by the following values: 12.5g CO2/MJ for gasoline, 14.5g CO2/MJ for natural gas and only 8g CO2/MJ for LPG. It is clearly visible that LPG has an environmentally-relieving advantage in the transportation chain, which is equal to 6.5g CO2/MJ compared to natural gas.

According to the model of Prof. Heinze, the realistic value for the actual environmentally-relieving benefits arises only when the vehicles themselves are included in the calculations. Here, the relatively high weight of the CNG system pressure tanks for natural gas in contemporary new vehicles has a negative impact, which still gives on average about 150 additional kg. The theoretical advantage of natural gas is cancelled by the disadvantages resulted from the supply chain and the high vehicle weight. The realistic holistic view of the chain starting from the delivery source to vehicle operation indicates that LPG compared with gasoline reduces CO2 emissions per

kilometer by 26.8 g and compared to natural gas has an advantage of 5.5 g per kilometer. When the bivalent natural gas-powered vehicles are powered with gasoline, then their environmental impact even increases. You encounter in this case on average 8.1 percent more CO2 than in case of comparable car with pure gasoline operation.

Robert Schneiderbanger, Managing Director of German LPG Association (DVFG) hopes that not only theoretical combustion values will be given from the automotive industry, but the realistic values of the actual CO2 savings for reference in evaluating alternative fuels. In this context, Schneiderbanger points out not only the compelling environmental benefits of LPG-powered vehicles, number of which is currently over 500,000 in Germany. Another advantage of the LPG technology is the possibility of using it in the existing vehicles. To ensure high quality of gas installations applied in vehicles, DVFG has developed a certificate that will give consumers a guide in selecting a suitable workshop. This also applies to used cars, in which the fuel costs for the drivers may be significantly reduced while achieving immediate and sustainable environmental relief.

Wolfgang KrĂśger 1) Ammount of CO2 in grams per megajoule of consumed energy.

ECE 67 0 ECE 11

CAR IGNED TO HOSES ASS SYSTEMS E LPG / CNG ZNACZON WĘŻE PRZE DOWYCH CHO ЁННЫЕ DO SAMO AZOWYCH И НАЗНАЧ Г Н А Л Ш G ЗОВЫМ I ЛЬНЫМ ГА INSTALACJ NG И Б О М ТО В / CNG КА LPG / C НИЯМ LPG А В О Д У Р ОБО

FAGUMIT

32-340 WOLBROM, UL. 1 MAJA 100

DZIAŁ MARKETINGU

tel./fax: +48 32 647 26 16

ОТДЕЛ МАРКЕТИНГА

mobile: +48 606 73 88 49

MARKETING DEPARTMENT

e-mail: marketing@fagumit.com.pl

POJAZDY LPG / LPG VEHICLES

These three letters induce glow in the eyes of all Mercedes drivers: AMG. Hans Werner Aufrecht (A) and Erhard Melcher (M) founded over 40 years ago the company AMG. The third letter in the company name originates from Großaspach (G), the Aufrecht’s birthplace. The official name of the company, which was based in the old mill in Burgstall was "Engineering office, construction and testing for the development of racing engines" Although AMG belongs to Daimler today, the myth of the exclusive Mercedes tuning company is still alive. The fate which shared the upmarket manufacturer with the legendary 6.3-liter naturally aspirated V8 does not matter for experts, who consider it as the best thing that ever came out of the AMG house.

Naturally aspirated 525 hp engine with a torque of 630 Nm is in view of the current fuel prices, almost decadent. Especially, when you consider that the noble engine requires the finest Super Plus at the gas station. One of these specimens, which have a monopoly on the left lane of the highway for themselves, has been now converted to LPG powered automobile in Autogas Center Heilbronn and equipped with LPG supply system developed by Lovato and delivered by Ecoengines GmbH – Lovato general importer.

For frequent travelers it is a real alternative, because by that means fuel costs are reduced by more than a half. But beware, if you want to convert your AMG to LPG. You must look carefully: since 2010 a twin turbo version of the 5.5-liter V8, with the marking 63, has been sold in the CL-, CLS-, E-and S-class. The M 157 named engine has direct injection of petrol and depending on the model, power up to 420 kW. In this version, it is difficult to convert it to LPG. Thomas Sampaio from Autogas Center Heilbronn also had to rack his brain how to accommodate the gas components in the tightly packed engine compartment without any welding works. There has been installed the Lovato Super evaporator, equipped additionally with heating element to cope with the enormous gas throughput. However, the combustion chambers need to be filled with the volume of a bucket of water, while a commercially available Fiat calls just after half a liter of beer. These are indeed other dimensions.

34

czas na gaz

2012 no.54

In order to have at disposal enough gas to achieve proper range, there is a need of two tanks: one found in the spare wheel recess, another in the ample trunk behind the back seat, covered with a suitable fleece. This allows space for good 110 liters of LPG, which should be sufficient for over 500 kilometers, depending on the driving manner. And then, after all, are still 80 liters of gasoline available.

Rapid amortisation It is beyond question that for such a vehicle which does not belong to the most fuel-efficient automobiles, a conversion is profitable. On average, the eight cylinders require 15 liters of Super Plus, which is depending on the current fuel prices about 30 euros per 100 kilometers.

18 liters of gas should provide sufficient propulsion, which is equivalent to a cost of 14 euros. It makes a saving of 16 euros per 100 kilometers, equal to substantial 1,600 euros for 10,000 kilometers.

However, the high cost of conversion puts this issue in a different light: "Just over 40 hours were needed to install the system," says Thomas Sampaio. Whether he has to roll up his sleeves once again, is not yet known. In the second step, the E 63 will get the activation of the maximum speed. It is currently limited to 250 km/h, but with

POJAZDY LPG / LPG VEHICLES

the so-called "Driver's Package" it will be raised to 300 km/h, if the driver in turn takes part in a traing course at the AMG Academy, in order to be ready to cope with these high speeds.

"Then we do not know whether a vaporizer would still supply sufficient LPG volume."

The only problem is: for an additional evaporator is hardly any space in the engine compartment. Here only helps the Swabian inventorgenius to find a solution.

300 km/h on LPG The conversion to LPG gives not only benefits to your wallet but also for the environment. The combined fuel consumption of the AMG naturally aspirated engines is determined at the level of 13.1 liters per 100 km, a remarkable value for an automobile with such a performance.

At the same time it emits 295 grams of CO2.

When equipped with LPG it is still evidenced the 254 grams of CO2 by emissions report, so 41 grams less.

Critical contemporaries point with their forefinger at the fact that the new VW is better!

EcoFuel emits only 79 grams of CO2, but they become silent immediately, when they take a seat behind the steering wheel of the Swabian road machine. Without any power hole, the AMG accelerates from zero to 250 km/h and one regrets utmost that at this limit it does not go on, because it is felt that the automobile still has a lot of potential. The seven-speed sport transmission changes gears in M mode in less than 100 milliseconds and in race-start function requests delivery of full engine power when accelerating. Fast multiple downshifts with automatic clutch function gives you the opportunity to feel something like racing atmosphere.

With this performance, it's no wonder that AMG cars, almost unchanged, are used in Formula 1 as Safety Cars and the pilots ask the driver Bernd Mailänder frequently to slow down.

He switches then the drive unit and leans back.

Save the naturally aspirated engine!

IMAGE 1: The second tank disappears in the large trunk of the E 63 AMG and provides acceptable range.

IMAGE 2: Tank connection by professionals for professionals – the ACME adapter is the same as integrated.

The AMG-naturally aspirated engine with its 6.3-liter stroke volume and its impressive power delivery is now threatened with extinction.

Downsizing and partially senseless environmental regulations coupled with the direct-injection technology are responsible for the fact, that only a few examples of these unique species are found in the open market. Those who manage to save one of them and to protect them from an unfortunate fate beyond the Urals or behind the Great Wall of China should seize the opportunity. Assuming, it has plenty of change in the account. The good old 6.3-liter engine will pay back in the last penny – with driving pleasure and reliability. And converted to LPG will keep the fuel costs within reasonable limits.

Wolfgang Kröger

czas na gaz

2012 no.54

35

TESTY / TESTS

TÜV measurements confirmed: Valve protection additive GasLube Special was proven to prevent valve impact The facts are clear: additives in gasoline protect the engine, especially the sensitive valves and valve seats. We run the engine on LPG, which meets the requirements of the standard DIN EN 589 valid in Europe, where the incorporation of these protective agents, which are contained in gasoline, is prohibited. All major car manufacturers and engine developers have recognized this in the meantime and equip the OEM versions with specially hardened valves and valve seats, if the production process allows that, or as the Korean manufacturers, invest in appropriate systems that allow for the subsequent additizing LPG. And this is precisely the moment where ERC comes into play: The North German manufacturer of highly effective additives has developed, with help of GasLube Special, a product that is able to enrich gas, as far as possible, with protective agents, which can be also found in gasoline.

To determine the effectiveness of specially designed LPG additive for valve protection, a long distance test was run in cooperation with TÜV Nord in Hannover. Its results could astonish even a veteran LPG technician: After more than 100,000 kilometers of journey with gas only operation, the valves are virtually as new ones and no excessive wear, as it almost always occurs in the gas operation, was found by the TÜV Nord technicians during their regular measurements.

This had far-reaching consequences: a leading manufacturer of Korean cars changed control cycles, within periodic inspection schedule, of the valve clearance of LPG vehicles from 15,000 kilometers to 90,000 kilometers due to the additive produced by ERC. If we calculate the average workload, which is saved there, then those alone 90,000 kilometers, depending on the particular workshop wages, generate savings of up to 1000 euros.

In addition, even the insurance industry has recognized the benefits of the additives from Northern Germany: Most of the guarantee insurers grant up to seven years warranty for the vehicles which are permanently operated with additives made by ERC. Even second-hand vehicles, which are to be converted to LPG, can take advantage of a vehicle warranty up to 180,000 kilometers, which refers to the gas components and gas-related damages.

Based on these findings, ERC initiated an extensive road test with a Kia Cee'd (2.0 liters) over a distance of 100,000 kilometers. After each 15,000 kilometers the vehicle was inspected at TÜV Nord in Hanover.

The TÜV employee controlled valve clearance and after that sealed the parts relevant for the test such as gas control unit, OBD input port,

36

czas na gaz

2012 no.54

engine control unit and the valve cover, so that tampering with the vehicle was impossible. After a distance of slightly more than 100,000 kilometers it was found what had been previously apparent: the valve clearance has been hardly worsened and instead a protective layer was built around the valves as a result of the use of the additives.

Veronika Wanot, responsible for the project at the ERC: "An endurance test under real conditions, also in the road traffic is always more meaningful for us than just a test stand run. Finally, our additives are used in engines on the road and we do not have to keep them in the laboratory, waiting for the test.”

More information on the comprehensive duration test can be read in the Internet: The stages as well as the results of the tests are described in detail on the website www.lpg-additive.com Based on the relevant photos it can be represented in an understandable way.

Valve clearance measurements for KIA Cee'd, registration number WL-RC199, performed at TĂœV Nord in Hanover Measurement No. Date Mileage

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2010-12-16 3769

2011-03-08 16950

2011-06-01 30441

2011-08-16 45052

2011-10-13 54554

2011-12-13 65148

2012-02-20 75175

2012-06-11 91906

2012-07-16 101497

53,17 6,33

264,09 21,02

462,57 40,26

661,53 57,49

796,4 63,3

946,23 69,51

1091,15 81,2

1329,29 95,3

1520,57 107,03

66

57

55

61

54

60

60

59

58

Diagnostic counter for gas supply system Operation with gas Operation with gasoline Temperature of cylinder head

Measurement of valve clearance Intake Valve

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Exhaust Valve

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1 left 1 right 2 left 2 right 3 left 3 right 4 left 4 right

20 20 20 20 20 20 25 20

20 20 20 20 20 20 20 20

20 20 20 20 20 20 20 20

20 20 20 20 25 25 20 20

20 20 20 20 20 20 20 20

20 20 20 20 20 25 20 20

20 20 20 20 20 25 20 20

20 20 20 20 20 25 20 20

20 20 20 20 20 25 25 20

1 left 1 right 2 left 2 right 3 left 3 right 4 left 4 right

25 25 25 25 25 25 25 25

25 25 25 25 30 30 25 25

25 30 25 30 35 30 30 25

25 30 30 30 30 30 30 30

25 30 30 30 35 30 30 30

25 30 30 30 35 30 30 30

25 30 30 30 35 30 30 30

25 30 30 30 35 30 30 30

25 25 30 30 35 30 30 30

INFORMACJE PO-TARGOWE / AFTER-EXPO INFO

NGV2012 in Bologna Diesel hybrid operation was in the foreground on the natural gas fair Who visited in June the NGV2012 in Bologna, the leading trade fair concerning natural gas propulsion, was surely surprised in several ways: First, there were needed some scouting virtues to locate fair exhibition in the hall 36 at the Bologna Fair Center. When you overcame those difficulties successfully, you would find first an exhibition event, which took place almost under exclusion of the public. The few visitors who lost their way to the appropriate hall, at least on the first day of the fair, have not witnessed necessarily the exhibition of natural gas vehicles, but primarily listened to the LPG scene.

However, that was taken into account and there was even presented an LPG vehicle. It was also said that there were irreconcilable differences between LPG and natural gas fraction.

The situation in Italy is similar to that in Germany: There are about 2500 LPG filling stations and only about 800 natural gas filling stations. However, they are not evenly distributed over the whole of Italy, but are located mostly in the northern part of the boot, mainly in the Emilia Romagna, from where in 1930 the spread of the fuel began. If you're traveling with a natural gas vehicle in southern Italy, you must plan your route accurately on the basis of just open gas stations in order to not have to rely on gasoline. Although especially Fiat and willing government circles are trying repeatedly to establish natural gas as fuel, the project fails regularly and results in partial and poorly developed retail network.

38

czas na gaz

2012 no.54

In spite of much higher subsidies for natural gas vehicles as for LPG granted by the Italian government, it did not lead to a significant improvement in demand compared to LPG, which despite "Incentivi" benefited ultimately a lesser amount of the grants than natural gas. So it's no surprise that the natural gas industry in Italy calls for the simultaneous provision of natural gas and liquefied petroleum gas at the pump, in the hope that the Italian government supports the expansion of natural gas fueling stations. They, as in all European countries, absorb much more construction costs than in case of LPG filling station and their maintenance is also much more expensive: The natural gas has to be compressed from 200 to about 250 bar, which is energy consuming method and as a result the incurred costs on normally frequented CNG filling station reach fast a five-figure range.

Not a perfect world of natural gas For this reason, eventually it is not surprising that the number of exhibited natural gas vehicles in Bologna was kept within manageable limits. Modernization solutions, which are known from LPG vehicles, rarely occur in the natural gas sector, as the accommodation of the expensive tanks, which must be capable of storing fuel with a pressure of about 200 bar, are difficult to be performed without interfering with the body structure. It often fails with the cost and the concerns of the manufacturer, who does not allow to intervene in the security-sensitive crash zone.

Landi Renzo Nevertheless, it was worth to visit Bologna.

Landi Renzo was presented as a leader, developing, under the name Dual Fuel, already widespread diesel mixed technology in Italy.

Mixed, however, not only with LPG, but also with natural gas. The market leader in gas components is able to replace, both in cars, light trucks and trucks up to 60% in Italy outrageously expensive diesel by cheap natural gas. This protects the environment and your wallet. Measurements have shown that the emission of particulate matter and other emissions decrease significantly. Unlike Germany, the Italian government has already

In Spain, LNG is already widespread. As it is hard to keep up with the construction of new gas stations, the manufacturer HAM offers mobile LNG fueling stations as an interim solution.

recognized the benefits and agreed homol ogation facilities for mixed operation with natural gas. However, the big Landi Renzo stand at the NGV in Bologna was not dedicated entirely to the mixing technology.

BRC BRC, the second Italian heavyweight presented primarily gas station equipment, including the fuel maker, a stationary tank system for natural gas, which installed in the garage is able to fill the vehicle with natural gas overnight. The shortcomings of the first generation fuel maker, which came to light in a field trial in Berlin, have now been overcome. The fuel maker is reliable, but the high cost of installation and operation within your own four walls pay for themselves in realities of European gas prices only if the gas supplier subsidize the installation.

LNG Another topic that ran like a thread through the exhibition, is the use of LNG. The acronym LNG stands for "liquefied natural gas". Natural gas is here cooled to temperatures ranging from minus 164 to minus 161 degrees and thus liquefied. At the same its volume is reduced 600 times compared to gaseous natural gas.

Thus liquefied it is suitable for transport and expensive pipelines are not needed. LNG is already a fuel for ships. In a major project LNG is now used as fuel for trucks. Iveco and Daimler achieved ranges of over 1000 kilometers in experimental stand. 1.8 liters of LNG corresponds to a liter of diesel.

INFORMACJE PO-TARGOWE / AFTER-EXPO INFO

To sum up, the trade fair in Bologna has finally paid off for the attentive visitor. Only those who came here with the hope of seeing nothing but natural gas vehicles, were disappointed. The current progress in Italy, especially concerning mixed operation mode gives a reason to hope that definitely not all chapters of the gas propulsion issue are written. Both LPG and natural gas will contribute in the future to the reduction of emissions from transport.

Natural gas and diesel - it was not only the dominant topic on the stand of market leader Landi Renzo at the trade fair in Bologna.

Wolfgang Kröger

Na osoby, które w czerwcu przyjechały do Bolonii na wiodące targi sektora systemów zasilania CNG – NGV2012, czekał szereg niespodzianek: najpierw musieli się oni wykazać energią, aby odnaleźć miejsce w hali 36 w Centrum Targowym „Bolonia Ferie”, w którym zorganizowana była cała impreza. Po pokonaniu tej przeszkody można było zauważyć, że impreza odbywała się niemal z wyłączeniem publiczności. Mała grupa odwiedzających, przyszła podziwiać wystawę nie tyle pojazdów CNG co była raczej zainteresowana tematem LPG. Fakt ten wystawcy uwzględnili i nawet na jednym stoisku pojawił się pojazd zasilany gazem LPG. Można by powiedzieć, że różnice pomiędzy frakcją LPG a CNG na targach były nie do pokonania.

Sytuacja we Włoszech rysuje się podobnie jak w Niemczech: na terenie kraju istnieje ponad 2500 stacji LPG i zaledwie 800 stacji CNG. Stacje te jednak nie są rozlokowane równomiernie na terenie całych Włoszech lecz w większości znajdują się w północnej części tego kraju, głównie w regionie Emilia-Romania, gdzie zresztą w roku 1930 rozpoczęła się popularyzacja paliwa. Kto po południowych Włoszech porusza się pojazdem

The natural gas technology does not stop even before the scooters.

Here, the Italian Association of the natural gas presents CNG Malaguti.

zasilanym CNG, powinien dobrze zaplanować swoją trasę podróży dostosowując ją do czynnych stacji CNG, by w trakcie jazdy nie musieć przerzucać się na benzynę. Mimo, że Fiat czy przychylne kręgi rządzących ciągle starają się upowszechnić stosowanie gazu ziemnego jako paliwa, plan ten regularnie spełza na niczym ze względu na miejscami naprawdę marną sieć stacji CNG. Również dopłaty, których rząd włoski udzielił w o wiele większym wymiarze użytkownikom pojazdów z instalacją CNG niż LPG, nie doprowadziły do odczuwalnego wzrostu popytu na CNG w porównaniu do popytu na instalacje LPG, które w konsekwencji mimo mniejszych "bodźców finansowych" więcej zyskały na dofinansowaniu niż samo CNG. Nie dziwi fakt, że przemysł ziemny we Włoszech żąda równego dostępu do CNG i LPG na stacjach paliw i ma nadzieję, że włoski rząd będzie wspierał dalszą rozbudowę stacji CNG. Rozbudowa sieci stacji pochłania, jak we wszystkich krajach europejskich, wielokrotność kosztów, jak stacje LPG, ale ich utrzymanie jest znacznie droższe: gaz ziemny pochłania więcej energii i wymaga sprężenia minimum 200 do 250 bar. Same te koszty przy normalnym użytkowaniu stacji CNG szybko stają się sumą pięciocyfrową.

Zdrowy świat bez CNG Z nakreślanego obrazu sytuacji nie dziwi zatem umiarkowana ilość eksponatów pojazdów CNG zaprezentowanych na bolońskich targach.

W sektorze CNG brakowało wyposażenia retrofit, znanego dobrze w pojazdach LPG, ponieważ instalacja drogich zbiorników, które byłyby w stanie przechowywać bezpiecznie paliwo pod ciśnieniem ponad 200 bar, rzadko odbywa się bez ingerencji w strukturę karoserii pojazdu. Przeciwnikiem są wysokie koszty i zastrzeżenia producenta co do ingerowania w czułą strefę zderzeń w pojeździe. >>> cd. na str.40 czas na gaz

2012 no.54

39

cd. ze str. 39

INFORMACJE PO-TARGOWE / AFTER-EXPO INFO

Zavoli-Stand of Giampaolo Brancato, responsible for the sales of the company based in Cesena.

Landi Renzo Pobyt w Bolonii jednakże się opłacił. Instalację Landi Renzo przedstawiono jako pionierską w technologii podwójnego cyklu mieszania szeroko rozpropagowanego we Włoszech pod nazwą Dual Fuel, gdzie paliwo ulega mieszaniu nie tylko z LPG ale również z CNG. Ten pionier składników gazowych zarówno w pojazdach osobowych, lekkich pojazdach użytkowych czy ciężarowych potrafi zastąpić do 60% horrendalnie drogiego we Włoszech Diesla, bardziej opłacalnym cenowo CNG, co pozwala chronić środowisko i portfel kierowcy. Badania pomiarowe wykazały znaczące zmniejszenie emisji cząstek i innych emisji do atmosfery. W odróżnieniu od Niemiec, włoskie władze dostrzegły już korzyści płynące ze stosowania takiego rozwiązania i wyraziły zgodę na homologację instalacji cyklu mieszanego z gazem ziemnym.

Był to zatem szczególny powód, dla którego Targi Bolońskie NGV skupiły się na technologii mieszanej, a w szczególności na stoisku Landi Renzo.

w porównaniu do gazu ziemnego w stanie gazowym. W stanie skroplonym może być transportowany bez wykorzystywania drogich rurociągów. LNG jest idealnym paliwem do zasilania jednostek pływających.

Przy dużych projektach LNG stosuje się również jak paliwo do pojazdów ciężarowych. Iveco i Daimler w wersjach testowych uzyskały już zakres ponad 1000km. 1,8l LNG = 1l ON.

Podsumowanie Podsumowując targi w Bolonii można uznać, że miejsce to opłaciło się zwiedzić dociekliwym zwiedzającym. Jedynie rozczarowani mogli poczuć się ci, którzy przybyli tu w nadziei, by zobaczyć samochody napędzane wyłącznie CNG. Obecny stan rozwoju we Włoszech, a w szczególności rozwój w sektorze cyklu mieszanego, daje nadzieję, że nie wyczerpano jeszcze wszystkich możliwości w temacie instalacji gazowych. Zarówno LPG jak i CNG z pewnością przyczynią się w przyszłości do redukcji emisji spalin drogowych.

Wolfgang Kröger

BRC BRC, to druga największa włoska marka, która w pierwszej kolejności zaprezentowała technikę stacji paliwowej, między innymi przydomowy system tankowania gazu ziemnego Fuel Maker, instalowany we własnym garażu, który tankuje pojazd w CNG przez noc. Wady Fuel Maker pierwszej generacji, które wyszły na światło dzienne przy pierwszych próbach w terenie w Berlinie, zostały w międzyczasie usunięte. System pracuje niezawodnie, jednak wysokie koszty instalacji i pracy we własnych czterech ścianach mogą się zamortyzować przy europejskich cenach gazu jedynie po otrzymaniu subwencji na jego montaż od dostawcy gazu.

LNG Kolejnym tematem, który stanowił na wystawie motyw przewodni, było zasilanie LNG. LNG to skrót od angielskiego pojęcia „liquified natural gas“ oznaczającego gaz ziemny w postaci ciekłej, który schłodzony do temperatury od -164 do -161 stopni ulega procesowi skraplania. Podczas skraplania jego objętość redukuje się 600 razy

40

czas na gaz

2012 no.54

CZAS NA GAZ 's stand & distribution

Media Partner:

Country Austria Belgium Bulgaria Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom

LPG 1L

CNG [Euro/ 1Nm³]

Euro-super 98 1L

Euro-super 95 1L

Diesel 1L

€ 0.830 € 0.730 € 0.660

€ 1.081 € 0.904 € 0.723 € 0.711 € 0.880 € 1.287 € 1.203 € 1.055 € 1.020 € 0.940 € 0.949 € 0.810 € 0.920 € 0.844 € 0.937 € 0.729 € 0.890 € 0.630 € 1.006 € 0.970 € 0.980 € 1.410 € 1.145

€ 1.630 € 1.812 € 1.490 € 1.580 € 1.831 € 1.430 € 1.761 € 1.693 € 1.711 € 1.930 -

€ 1.452 € 1.777 € 1.409 € 1.355 € 1.511 € 1.851 € 1.362 € 1.728 € 1.652 € 1.745 € 1.843 € 1.587 € 1.664 € 1.852 € 1.437 € 1.462 € 1.454 € 1.854 € 1.418 € 1.772 € 1.372 € 1.558 € 1.562 € 1.500 € 1.844 € 1.738

€ 1.415 € 1.560 € 1.378 € 1.379 € 1.479 € 1.663 € 1.351 € 1.563 € 1.487 € 1.558 € 1.600 € 1.594 € 1.568 € 1.743 € 1.372 € 1.361 € 1.320 € 1.526 € 1.396 € 1.561 € 1.381 € 1.428 € 1.392 € 1.416 € 1.791 € 1.790

-

€ 0.690 € 1.590 € 0.770 -

€ 0.900 € 0.810 € 0.850 € 0.880 € 0.990 € 0.780 € 0.630 € 0.690 € 0.601 € 0.790 € 0.650 € 0.842 € 0.670 € 0.650 € 0.800 € 0.760 € 0.681 € 0.972

€ 1.630 [Pb 97]

€ 1.932 € 1.460 € 1.430 € 1.500 € 1.930 € 1.390 € 1.700 € 1.420 € 1.580 € 1.640 € 1.860 € 1.811

Prices are effective September 2, 2012. Sources: www.energy.eu, www.pzmtravel.com.pl, ec.europa.eu, private info

LPG MIN PLN EURO 2,51 0,60 2,47 0,59 2,57 0,62 2,52 0,61 2,49 0,60 2,49 0,60 2,49 0,60 2,49 0,60 2,49 0,60 2,63 0,63 2,45 0,59 2,59 0,62 2,48 0,60 2,49 0,60 2,47 0,59 2,61 0,63

Miasto/ City Białystok Bydgoszcz Gdańsk Katowice Kielce Kraków Łódź Lublin Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Warszawa Wrocław Zielona Góra

2,74

LPG MAX PLN EURO 2,85 0,69 2,79 0,67 2,83 0,68 2,87 0,69 2,74 0,66 2,89 0,69 2,84 0,68 2,79 0,67 2,79 0,67 2,89 0,69 2,94 0,71 2,86 0,69 2,89 0,69 2,93 0,70 2,89 0,69 2,90 0,70

2,71

2,78

2,70

2,68 2,76

2,73

2,76 2,67

2,68

2,72 2,76 Średnia detaliczna cena LPG w Polsce - 28.08.2012

2,67

2,69 2,69

2,71 wnp.pl

dane z dnia 29.08.2012, na podst.e-petrol.pl

CENY PALIW / FUEL PRICES

jedyne spotkanie branzy we wschodniej Polsce

techniki i technologie motoryzacyjne do tańsz 30.06.2 0 e po wierz 12 chnie ul. Dworcowa, Lublin

Koordynator Targów: Grzegorz Kaczmarski tel. +48 81 532 44 62 e-mail: g.kaczmarski@targi.lublin.pl