New Times - 118

FREE PRESS Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΥ ΣΕ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ

118/ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ.2016

Αλέξης Χαρίτσης υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού

«Στόχος 8 δισ. ευρώ να διοχετευθούν εφέτος στην ελληνική οικονομία»

Γρηγόρης Αντωνιάδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου και αντιπρόεδρος της Unilever Hellas

Η εξωστρέφεια είναι στο DNA των Ελλήνων

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Η κατεύθυνση της κυβέρνησης είναι συγκεκριμένη: το δημοσιονομικό κενό του 2016 θα καλυφθεί αποκλειστικά με νέα φορολογικά μέτρα ύψους 2 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα από τα 2 δισ. ευρώ, το 1,3 δισ. θα προέλθει από την επιβολή νέας αυστηρότερης κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης και τα υπόλοιπα 700 εκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από τη νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος. Για να κλείσει δε ο δημοσιονομικός λογαριασμός, στον τελικό κατάλογο προστέθηκε και αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων από το 10% που είναι σήμερα στο 15%, ανεβάζοντας το τελικό ύψος του φόρου στο 40% για τις επιχειρήσεις που θα διανείμουν τα κέρδη τους – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σε ολόκληρο τον κόσμο. Το μεγάλο όμως ερώτημα είναι: Μπορούν οι υπερβολικοί φόροι να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα ή μήπως το αποτέλεσμα θα είναι αντί για περισσότερο «γάλα» να τους μείνει στα χέρια η «αγελάδα»; Στο ερώτημα αυτό δεν μπαίνουν καν στο κόπο να απαντήσουν οι κυβερνώντες, απλώς βάζουν στο χαρτί κάποιους αριθμούς οι οποίοι τους δίνουν έναν ισοσκελισμό όσων απαιτούνται από τους δανειστές. Μπορούν βεβαίως να βάζουν στο χαρτί όσους φόρους θέλουν, όσες προκαταβολές επιθυμούν για τον επόμενο χρόνο, όσες αυξημένες εισφορές και ό,τι άλλο σκέφτονται στη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα τα εισπράξουν. Το χειρότερο βέβαια δεν είναι η μη είσπραξη όσων απαιτούνται. Το χειρότερο είναι το γεγονός ότι

με αυτή τη λογική σκοτώνουν ό,τι παραγωγικό και δημιουργικό έχει απομείνει σε αυτόν τον τόπο, σε αυτή την κοινωνία. Και ας μην έχουν καμία αυταπάτη: με τη λογική αυτή φουντώνουν την παρανομία, τη «μαύρη ικονομία», τη φυγή των τελευταίων υγιών δυνάμεων της χώρας προς το εξωτερικό. Αλήθεια, τα πρόσωπα που κατευθύνουν τις τύχες αυτού του τόπου κατανοούν τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας, έχουν συνειδητοποιήσει τα εφιαλτικά αδιέξοδα στα οποία έχουν περιέλθει οι εναπομείνασες επιχειρήσεις της χώρας ή απλώς θεωρούν ότι με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα εισέλθουμε σε μια φάση ανάπτυξης;

Edito

Όχι άλλο κάρβουνο, Όχι άλλους φόρους!

Οι εκπρόσωποι των θεσμών δεν έχουν καμία προσδοκία για υλοποίηση ενός σοβαρού μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Έτσι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να βγουν τα νούμερα έστω και στα χαρτιά, μέχρι το επόμενο κύμα της κρίσης. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες αδυνατούν να δουν την πραγματικότητα και πιστεύουν ότι, επισείοντας συνεχώς τον μπαμπούλα των εξοντωτικών ελέγχων και των παραπανίσιων φόρων, ο λογαριασμός θα βγει. Η αλήθεια είναι ότι δεν πρόκειται να βγει διότι η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων εξαντλήθηκε, τα συνήθη υποζύγια δεν αντέχουν άλλο, οι επιχειρήσεις εξάντλησαν και τα τελευταία τους αποθέματα. Σταματήστε λοιπόν να βάζετε πρόσθετους φόρους, σταματήστε να ρίχνετε και άλλο κάρβουνο διότι τα καζάνια κινδυνεύουν να εκραγούν…

www.newtimes.gr ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Active Business Publishing ΕΠΕ - Καδμείας 17, 118 55, Αθήνα, Website: www.newtimes.gr www.traveltimes.gr, E-mail: info@newtimes.gr, Τηλ.: 210 3428.667, 210 3421.861, Fax: 210 3421.955 ΕΚΔΟΤΗΣ Σπύρος Α. Κτενάς, ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Κωνσταντίνος Παναγόπουλος, ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Active Business Publishing Θεόδωρος Τσακάλογλου, ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ NEW TIMES Φραγκούλης Φουστέρης, ΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ OΜΑΔΑ Βασίλης Μπόνιος, Παντελής Αρσένης, Γιώργος Σακκάς, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Διονύσης Βασιλόπουλος, ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αντονέλα Τόνι, ΔΗΜΙOΥΡΓΙΚO & ΣΕΛΙΔOΠOΙΗΣΗ Active Business Publishing ΕΠΕ, ΕΚΤΥΠΩΣΗ IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπαραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκδότριας εταιρείας. Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις του περιοδικού. Χειρόγραφα, φωτογραφίες ή άλλο υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση, δεν επιστρέφεται.

Interview

Αλέξης Χαρίτσης

«Στόχος 8 δισ. ευρώ να διοχετευθούν εφέτος στην ελληνική οικονομία» Συνέντευξη στον ΜΙΧΑΛΗ ΒΟΥΤΣΑΔΑΚΗ

Για τα πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ (2014-2020) που ήδη «τρέχουν», τις εκκρεμότητες του παλαιού ΕΣΠΑ (2007-2013) που έκλεισε και τις δυνατότητες που υπάρχουν για αναστροφή του δυσμενούς κλίματος στην οικονομία μιλά ο υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού κ. Αλέξης Χαρίτσης. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στους New Times, ο αρμόδιος για το ΕΣΠΑ υφυπουργός κ. Χαρίτσης εκτιμά ότι εφέτος θα διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία περί τα 8 δισ. ευρώ, προαναγγέλλει δράσεις για την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων και τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που απασχολούν πάνω από 50 άτομα, και υπόσχεται ότι σύντομα θα «τρέξει» νέο πρόγραμμα για την εξοικονόμηση ενέργειας, που θα αντικαταστήσει το παλαιό, ιδιαίτερα δημοφιλές πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Ας τον παρακολουθήσουμε: Κύριε Χαρίτση, υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες με το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013 ή έχουν ολοκληρωθεί οι πληρωμές; Ολοκληρώσαμε πλήρως το ΕΣΠΑ 2007-2013 πετυχαίνοντας τη διοχέτευση πολύτιμης ρευστότητας ύψους 5 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία το τελευταίο τετράμηνο του 2015. Καταφέραμε η Ελλάδα να καταλάβει την πρώτη θέση στην απορροφητικότητα πόρων μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε., καθώς και στην ενεργοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου για το σύνολο των προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2014-20.

4 newtimes

Οι επιτυχίες αυτές δεν ήταν κάτι αυτονόητο. Από τις αρχές του 2015 με συστηματική εργασία και σκληρές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κερδίσαμε ευνοϊκές ρυθμίσεις για τη χώρα. Παράλληλα, με συντονισμένες ενέργειες προχωρήσαμε σε εξυγίανση έργων και καλύψαμε «τρύπα» 6 δισ. ευρώ που προκάλεσε ο κακός σχεδιασμός των προηγούμενων κυβερνήσεων. Για όσα έργα δεν μπορούσαν να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ ή να απενταχθούν έχουμε διασφαλίσει τους πόρους για την πλήρη χρηματοδότησή τους, ώστε να ολοκληρωθούν με ασφάλεια ως και

το 2017. Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει γίνει εντατική δουλειά από τη διυπουργική επιτροπή μεγάλων έργων για την αντιμετώπιση παθογενειών και την επίλυση προβλημάτων που χρονίζουν από το Γ’ ΚΠΣ 2000-2006. Πρόσφατα προκηρύχθηκαν τέσσερα προγράμματα του νέου επιχειρησιακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα». Ποιο είναι το ύψος των χρηματοδοτήσεων, ποιοι είναι οι βασικοί όροι των προγραμμάτων και σε ποιους απευθύνονται; Και, το κυριότερο, πότε – με βάση τις εκτιμήσεις σας – θα γίνουν οι πρώτες

Interview

πληρωμές σε δικαιούχους των τεσσάρων αυτών προγραμμάτων; Στις αρχές Μαρτίου ξεκίνησε ηλεκτρονικά η υποβολή του πρώτου κύκλου προτάσεων για τις τέσσερις νέες δράσεις που αφορούν την προώθηση της καινοτόμου μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση της απασχόλησης. Οι προσκλήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ (252 εκατ. ευρώ ο πρώτος κύκλος), απευθύνονται σε υφιστάμενες πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, νέους επιστήμονες, άνεργους και αυτοαπασχολούμενους, με σκοπό τη στήριξη των παραγωγικών στρωμάτων της κοινωνίας που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Στόχος μας είναι η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μέσω της ενίσχυσης τομέων που διακρίνονται από εξωστρέφεια, καινοτομία και υψηλή προστιθέμενη αξία: αγροδιατροφή, φάρμακα και υγεία, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενέργεια, εφοδιαστική αλυσίδα, υλικά και κατασκευές, τουρισμός, πολιτιστική και δημιουργική δραστηριότητα, περιβάλλον. Στη βάση του νέου αναπτυξιακού σχεδιασμού εστιάζουμε στην ευρύτερη έννοια των αλυσίδων αξίας που παράγουν ισχυρότερα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και όχι απλά σε κάποιους κλάδους. Τα νέα προγράμματα θα προσφέρουν άμεσα πολύ σημαντική, στοχευμένη ρευστότητα στην οικονομία. Για την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων εξαντλούμε τις δυνατότητες εκτεταμένης χρήσης εξελιγμένων χρηματοδοτικών εργαλείων. Επίσης, για τη διευκόλυνση της ρευστότητας και των τρόπων πληρωμής, δημιουργούμε καταπιστευτικό λογαριασμό (escrow account), με τον οποίο οι προκαταβολές θα τίθενται στη διάθεση των επενδυτών, χωρίς την προσκόμιση εγγυητικών, αποκλειστικά για την πληρωμή δαπανών των εγκεκριμένων σχεδίων. Τον Απρίλιο θα ολοκληρωθεί η υποβολή των αιτήσεων από τους ενδιαφερομένους, στη συνέχεια θα ακολουθήσει η αξιολόγηση και τον Ιούνιο θα ξεκινήσει η εκταμίευση των πρώτων χρημάτων στους δικαιούχους. Για τον τουρισμό προβλέπεται η προκήρυξη επενδυτικών προγραμμάτων πριν από το καλοκαίρι; Ήδη έχουμε προκηρύξει ξεχωριστή δράση που αφορά τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση υφιστάμενων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες δράσεις, που υλοποιούνται σε δυο κύκλους, προνοήσαμε για την εν λόγω δράση έναν κύκλο προτάσεων, προκειμένου να υπάρξει χρηματοδότηση προτού ξεκινήσει η τουριστική περίοδος. Μάλιστα, για να ενισχύσουμε τον τομέα, προχωρήσαμε στην αύξηση κατά 20 εκατ. ευρώ του προϋπολογισμού, σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, φθάνοντας συνολικά στα 70 εκατ. ευρώ για την κάλυψη 131 δραστηριοτήτων του τομέα. Σύντομα θα δημοσιεύσουμε επίσης δράσεις για την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων και τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που απασχολούν πάνω από 50 άτομα. Θέλουμε να στρέψουμε τον κλάδο προς μορφές ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, που βρίσκονται στον αντίποδα της βιομηχανίας του μαζικού τουρισμού, και

να ενισχύσουμε καινοτόμα εγχειρήματα, όπως ο θεματικός τουρισμός, ο αγροτουρισμός κ.ά. Η κυβέρνηση θεωρεί ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες να επενδύσουν αξιοποιώντας κονδύλια του ΕΣΠΑ; Σαφώς υπάρχει ενδιαφέρον, για αυτό και εστιάζουμε στην ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών, ώστε να εντοπίσουμε και να χρηματοδοτήσουμε εκείνες τις επενδυτικές προτάσεις που θα οδηγήσουν σε βιώσιμα επιχειρηματικά σχήματα και θα δημιουργήσουν βιώσιμες θέσεις απασχόλησης. Διαμορφώνουμε νέα ουσιαστικά κριτήρια αξιολόγησης, ενσωματώνοντας σε αυτά βέλτιστες πρακτικές και νέες επιχειρηματικές τάσεις. Δίνουμε προβάδισμα στις καινοτόμες επιχειρήσεις, με εξωστρεφή προσανατολισμό και κοινωνικό πρόσημο και στα συνεργατικά σχήματα, που διατηρούν θέσεις απασχόλησης στους δύσκολους καιρούς. Ήδη καταγράφεται μεγάλο ενδιαφέρον για τις νέες προσκλήσεις τόσο στο help desk όσο και μέσω των ιστοσελίδων του ΕΠΑνΕΚ www.antagonistikotita.gr και του ΕΣΠΑ www.espa.gr. Τι μπορεί να σημαίνει το ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 για την

ελληνική οικονομία στην τραγική κατάσταση που βρίσκεται; Εφέτος, με βάση τις εκτιμήσεις σας, ποιο θα είναι το σύνολο των κονδυλίων που θα διοχετευθούν στην αγορά; Η υψηλή απορρόφηση πόρων του ΕΣΠΑ το 2015 σε συνδυασμό με τις βελτιωμένες επιδόσεις του τουρισμού, της μεταποίησης, των εξαγωγών, ήταν ορισμένοι παράγοντες που συνέβαλαν στην αναχαίτιση της ύφεσης, η οποία είναι σαφώς μικρότερη από τις αρχικές προβλέψεις και μπορεί να μετατραπεί σε ήπια ανάπτυξη μέσα στο 2016. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για τη σταθεροποίηση του οικονομικού περιβάλλοντος είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης χωρίς κωλυσιεργίες για να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο μέτραύφεση-νέα μέτρα και να ξεκινήσει η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του μακροχρόνιου χρέους. Υπό αυτά τα δεδομένα το ΕΣΠΑ αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης στο πλαίσιο του οδικού χάρτη ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας που έχει χαράξει η κυβέρνηση. Αποτελεί όμως ταυτόχρονα και μια επενδυτική στρατηγική η οποία επηρεάζεται και καθορίζεται από την οικονομική κατάσταση συνολικότερα. Στόχος είναι εφέτος να διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία περί τα 8 δισ. ευρώ ώστε να

αναστρέψουμε το κλίμα αποεπένδυσης που επέβαλαν στην οικονομία οι σκληρές πολιτικές λιτότητας. Προχωρούμε στην ενίσχυση των επενδύσεων και της οικονομίας συνολικότερα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με πόρους ύψους 6,75 δισ. ευρώ, αυξημένους κατά 5,5% σε σχέση με πέρυσι, εκ των οποίων τα 6 δισ. αφορούν το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και τα υπόλοιπα το εθνικό. Υπολογίζουμε να διοχετευθούν επιπλέον 1,25 δισ. ευρώ από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, συμπράξεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα κτλ. Πότε εκτιμάτε ότι θα προκηρυχθεί το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»; Αυτό θα έχει ουσιώδεις διαφορές με εκείνο του παλαιού ΕΣΠΑ; Είναι σε εξέλιξη οι συζητήσεις με το συναρμόδιο υπουργείο, ώστε ο οδηγός του νέου «Εξοικονομώ» να εκδοθεί το δεύτερο τρίμηνο του έτους και να τρέξει η δράση. Χρειάζεται να σημειώσω ότι το «Εξοικονομώ» της προηγούμενης περιόδου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα κακού σχεδιασμού από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, οι οποίες παραλάμβαναν αιτήσεις ενώ ήταν γνωστό πως τα χρήματα του προγράμματος είχαν εξαντληθεί. Αυτό είναι παράδειγμα προς αποφυγήν. Εξετάζουμε μια σειρά παραμέτρους στο σχεδιασμό του νέου προγράμματος ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας. Σχεδιάζουμε επίσης ειδική δράση για την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών κτιρίων και ήδη συζητάμε με χρηματοπιστωτικούς φορείς του εξωτερικού ώστε να αξιοποιήσουμε κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία για τον σκοπό αυτόν. Ποιος είναι ο στόχος που θέλετε να έχετε επιτύχει όταν ολοκληρωθεί η θητεία σας στη συγκεκριμένη κυβερνητική θέση; Το νέο ΕΣΠΑ θέλουμε να πιάσει τόπο για τους πολλούς και ασθενέστερους, σε αντίθεση με το παρελθόν όταν οι πόροι κατευθύνονταν ως επί το πλείστον σε λίγους και εκλεκτούς. Στη νέα προγραμματική περίοδο, δεδομένων των εξαιρετικά πιεστικών αναγκών της ελληνικής οικονομίας, θα αναμετρηθούμε με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προγραμμάτων και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που αυτά θα δημιουργήσουν στην πραγματική οικονομία: δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, εισαγωγή νέων τεχνολογιών και καινοτόμων πρακτικών, στήριξη νέων παραγωγικών δομών και επιχειρήσεων. Αυτά είναι τα κριτήρια της επιτυχίας και εντάσσονται στο συνολικό σχέδιο της κυβέρνησης για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Οι σημαντικές καινοτομίες που εισάγουμε στο σύστημα αξιολόγησης των προτάσεων, καταβολής των επιδοτήσεων και ελέγχου των υπό υλοποίηση σχεδίων, ενισχύουν τη διαφάνεια του συστήματος, απλοποιούν τις διαδικασίες και εξασφαλίζουν ότι οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων θα έχουν οικονομικά και κοινωνικά χρήσιμο αποτέλεσμα.

»

Προχωρούμε στην ενίσχυση των επενδύσεων και της οικονομίας συνολικότερα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με πόρους ύψους 6,75 δισ. ευρώ, αυξημένους κατά 5,5% σε σχέση με πέρυσι

»

Σας ευχαριστώ πολύ. Και εγώ σας ευχαριστώ. newtimes 5

Interview

Οι κκ. Γρηγόρης Αντωνιάδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου, και Γεώργιος Οικονόμου, γενικός διευθυντής του Συνδέσμου, μιλούν για το μέλλον του «χρυσού της ελληνικής γης»

Το μέλλον του ελληνικού ελαιολάδου κρίνεται στα δίκτυα διανομής του εξωτερικού

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Η Ελλάδα μπορεί να διπλασιάσει την ποσότητα τυποποιημένου επώνυμου ελαιόλαδου που στέλνει στο εξωτερικό μέσα σε τρία χρόνια! Την εκτίμηση αυτή έκαναν μιλώντας στους New Times oι κκ. Γρηγόρης Αντωνιάδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου, και Γεώργιος Οικονόμου, γενικός διευθυντής του Συνδέσμου. Οι δύο συνομιλητές μας μίλησαν για το νέο που γεννιέται στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα της χώρας, που πλέον κινείται με εξωστρεφή αντανακλαστικά, ενώ την ίδια στιγμή εκτίμησαν ότι, από τις 400.000 παραγωγούς, αυτοί που θα κατορθώσουν να επιβιώσουν επιχειρηματικά είναι μόλις 70.000. Ας παρακολουθήσουμε την αποκαλυπτική συνομιλία που είχαμε μαζί τους:

Γρηγόρης Αντωνιάδης Πώς κύλησε το 2015 για τον κλάδο; Γρηγόρης Αντωνιάδης (Γρ.Α.): Επικεντρωθήκαμε κυρίως στην εξωστρέφεια του προϊόντος, η οποία είναι πλέον στο DNA του ΣΕΒΙΤΕΛ. Τελικά η ελληνική αγορά έχει περιορισμούς, οι οποίοι φαίνεται ότι είναι ανυπέρβλητοι. Εμείς πάντοτε ζητούσαμε από το κράτος να εφαρμόσει κάποιους ελέγχους για το χύμα λάδι, γεγονός που δεν έγινε ποτέ. Έτσι σιγά σιγά στραφήκαμε – ως ΣΕΒΙΤΕΛ αλλά και ως εταιρείες – προς την εξωστρέφεια. Αυτή ήταν και παραμένει η δική μας στρατηγική στόχευση. Πόσο μερίδιο απέσπασαν οι εξαγωγές ελαιολάδου τον περασμένο χρόνο; Γρ.Α.: Οι εξαγωγές εκπροσωπούν πλέον ένα μεγάλο κομμάτι του τυποποιημένου επώνυμου ελαιόλαδου. Έτσι, ενώ η εσωτερική

6 newtimes

αγορά απορροφά γύρω στις 28.000-30.000 τόνους, οι εξαγωγές ανέρχονται σε 25.000 τόνους. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό για τα μέλη μας. Όπως είναι φυσικό, όλοι – άλλες εταιρείες λιγότερο, άλλες περισσότερο – στρέφονται προς τις εξαγωγές, επενδύουν στην ανάπτυξή τους. Προς την κατεύθυνση αυτή, τα τελευταία 7-8 χρόνια ο ΣΕΒΙΤΕΛ υλοποιεί συγκεκριμένα προγράμματα, με σκοπό να ανοίξει νέες αγορές. Πρακτικά έχει βοηθήσει τους εξαγωγείς-μέλη του έτσι ώστε να μπορέσουν να αυξήσουν τις πωλήσεις προϊόντων τους σε περισσότερες από 14 χώρες και αυτό είναι κάτι που θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Απόδειξη; Οι εξαγωγές ξεκίνησαν από 15.000 τόνους πριν από επτά χρόνια για να φθάσουν σήμερα τις 25.000 τόνους.

Αναφέρεστε στο ελληνικό τυποποιημένο ελαιόλαδο; Γρ.Α.: Βεβαίως. Οι εξαγωγές του αυξήθηκαν κατά 60%. Αυτό οφείλεται τόσο στα προγράμματα του ΣΕΒΙΤΕΛ όσο και στο γεγονός ότι η κρίση ώθησε τα μέλη μας να στραφούν στις εξαγωγές και στις ξένες αγορές. Τώρα όσον αφορά τους περιορισμούς της εσωτερικής αγοράς, ο μεγάλος αντίπαλος είναι το χύμα λάδι, του οποίου η διακίνηση θα έπρεπε να είχε ελεγχθεί από χρόνια, αφού κυκλοφορεί παρανόμως. Από το 2002 υπάρχει κοινοτικός κανονισμός ο οποίος απαγορεύει την πώληση χύμα λαδιού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα φυσικά. Πώς κινήθηκε η εμπορία χύμα λαδιού; Γρ.Α.: Δεν αυξήθηκε – και αυτό διότι η αγορά ενός τενεκέ λαδιού απαιτεί σημαντική χρημα-

Interview

τική εκταμίευση από πλευράς καταναλωτή, ενώ παράλληλα είναι και ένα ακριβό προϊόν. Δεν είναι λίγο να πληρώσεις 70 ή 80 ευρώ για έναν τενεκέ λαδιού. Αυτό δεν επιτρέπει στο χύμα λάδι να αναπτυχθεί. Εκτός αυτού και ίσως πιο σημαντικό, με το νέο φορολογικό σύστημα και τη σταδιακή ένταξη της πραγματικής παραγωγής σε αυτό, το χύμα λάδι και το παρεμπόριο θα περιοριστούν εκ των πραγμάτων – και αυτό διότι δεν θα συμφωνούν τα νούμερα της παραγωγής στο ελαιοτριβείο με τα στοιχεία διάθεσης και πώλησης του προϊόντος. Το γεγονός ότι και ο αγροτικός τομέας εντάσσεται σταδιακά στο φορολογικό σύστημα θα βοηθήσει, πιστεύω, στον εξορθολογισμό του. Θεωρούμε βεβαίως ότι η μεγάλη διακίνηση του παράνομου τενεκέ δεν γίνεται από τον απλό ελαιοπαραγωγό αλλά από τους ελαιοτριβείς και τους εμπόρους. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την ποσότητα και τον τζίρο που αφορά το χύμα εξαγόμενο και αντίστοιχα το τυποποιημένο ελαιόλαδο; Γρ.Α.: Όπως ελέχθη, η εγχώρια αγορά τυποποιημένου ελαιόλαδου είναι γύρω στις 30.000 τόνους, ενώ οι ποσότητες τυποποιημένου που εξάγονται είναι 25.000. Άρα μιλάμε για 55.000 τόνους τυποποιημένου ελαιόλαδου. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και περίπου 5.000 τόνους που κατευθύνονται στη μαζική εστιάση (ho.re.ca). Στην Ελλάδα τυποποιούμε συνολικά 60.000 τόνους ελαιόλαδο. Από την άλλη πλευρά, η εκτίμησή μας είναι ότι περίπου 65.000 τόνοι αποτελούν τη «μαύρη αγορά» του ανώνυμου και χύμα ελαιολάδου που διακινείται στους γνωστούς 17κιλους τενεκέδες. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μπορέσουμε να τυποποιήσουμε αυτή την επιπλέον ποσότητα. Ποιο αποτέλεσμα θα είχε ένα τέτοιο γεγονός; Γρ.Α.: Θα μπορούσαμε να διπλασιάσουμε τον τζίρο μας, γεγονός που θα οδηγούσε σε οικονομίες κλίμακος ακόμη και για το υπάρχον τυποποιημένο ελαιόλαδο και, άρα, σε χαμηλότερες τιμές. Το κράτος όμως δεν έδειξε την απαραίτητη επιμονή στο θέμα αυτό. Τι είναι αυτό που εμποδίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις να αυξήσουν τις εξαγωγές τυποποιημένου ελαιολάδου; Γρ.Α.: Το γεγονός ότι οι Ιταλοί και οι Ισπανοί αγοράζουν χύμα ελαιόλαδο από την Ελλάδα δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, διότι δίνει μια διέξοδο στην πλεονασματική παραγωγή μας. Παρ’ όλα αυτά, δεν μας ικανοποιεί το γεγονός ότι εμείς δεν είχαμε την πορεία των εξαγωγών που είχαν οι Ισπανοί ή οι Ιταλοί. Η εξαγωγή είναι η μόνη διέξοδος για το ελληνικό ελαιόλαδο, γι’ αυτό και όλοι επενδύουμε σε αυτή την προοπτική. Ως ΣΕΒΙΤΕΛ θέλουμε τα επόμενα τρία - τέσσερα χρόνια να έχουμε διπλασιάσει τις 25.000 τόνους των εξαγωγών μας. Σε τζίρο αυτό μεταφράζεται σε ένα ποσό της τάξεως των 100-130 εκατ. ευρώ. Αυτό θέλουμε να πετύχουμε και πιστεύω ότι το ελληνικό ελαιόλαδο έχει τη δυνατότητα να το κατακτήσει, διότι είναι ποιοτικά ανώτερο.

Οφείλει κανείς ωστόσο να αναγνωρίσει ότι ο ΣΕΒΙΤΕΛ είναι ένας φορέας που ξεχωρίζει σε σχέση με άλλους φορείς. Αναφέρομαι στη δραστηριότητα και στη βοήθεια προς τα μέλη του. Γρ.Α.: Η αλήθεια είναι ότι το ελαιόλαδο αποτελεί ένα από τα λίγα αγροτικά προϊόντα που μπορούν να αξιοποιήσουν κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθησή τους, και αυτό είναι κάτι που μπορεί και κάνει ο ΣΕΒΙΤΕΛ. Ο Σύνδεσμός μας μάλιστα ήταν ο πρώτος, μεταξύ όλων των ελαιουργικών φορέων της Ευρώπης, που αξιοποίησε ευρωπαϊκά προγράμματα τα οποία συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Υπουργείο Γεωργίας και τον ΣΕΒΙΤΕΛ για να προωθηθεί το ελαιόλαδο. Γ.Ο.: Ο κλάδος μας είναι οργανωμένος εδώ και πολλά χρόνια. Ο ΣΕΒΙΤΕΛ ιδρύθηκε το 1964 ενώ από το 1982, που μπήκαμε στην τότε ΕΟΚ, υπήρξε συμμετοχή πολλών εταιρειών στον Σύνδεσμο. Αυτό οφείλεται, πρώτον, στη σπουδαιότητα του προϊόντος και στις εξαγωγικές δυνατότητές του και, δεύτερον, στο μέγεθος και στην οργάνωση πολλών από αυτές τις εταιρείες, που αποτελούν την κρίσιμη μάζα η οποία στηρίζει τις δράσεις του ΣΕΒΙΤΕΛ.

Γιώργος Οικονόμου Προσφάτως άκουσα έναν εμπειρογνώμονα των ελληνικών εξαγωγών να αναφέρεται σε συμπεράσματα έρευνας σύμφωνα με την οποία ο μέσος όρος χρονικής διείσδυσης ενός επώνυμου ελληνικού ελαιολάδου στις αγορές του εξωτερικού είναι μόλις 14 μήνες. Με την παρέλευση των 14 μηνών σταματά και η προσπάθεια. Είναι αλήθεια αυτό; Γρ.Α.: Είναι αλήθεια ότι οι αγορές στο εξωτερικό και η τοποθέτηση του προϊόντος στο οργανωμένο λιανεμπόριο δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Η ξένη αλυσίδα θα βάλει μεν τα προϊόντα σου στο ράφι αλλά θα σου πει: «Έχεις έξι μήνες προθεσμία. Αν το προϊόν δεν κινηθεί σύμφωνα με τις πωλήσεις που έχουν συμφωνηθεί, θα πρέπει να το αποσύρεις». Γεώργιος Οικονόμου (Γ.Ο.): Οι ίδιοι επιχειρηματίες, κουρασμένοι και από το γεγονός ότι δεν έχουν άλλα κεφάλαια προκειμένου να τροφοδοτήσουν την επένδυσή τους, αποσύρονται. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή οι περισσότερες τέτοιες επιχειρήσεις αποτελούν μικρές, μεμονωμένες προσπάθειες, οι οποίες στηρίζονται περισσότερο στον ενθουσιασμό και σε μια πρωτότυπη συσκευασία και λιγότερο στην ανάλυση της αγοράς και στην αναζήτηση δικτύων διανομής. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε συγκεκριμένη έρευνα, σε δείγμα 2.600 περιπτώσεων. Δεν ισχύει λοιπόν μόνο ότι τους αποβάλλει η αγορά αλλά ότι αποσύρονται συχνά και μόνοι τους.

Πόσες είναι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο; Γ.Ο.: Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 510 περίπου επιχειρήσεις, αναγνωρισμένες από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ενώ τα μέλη μας είναι περίπου 60, που αποτελούν ωστόσο τις πιο οργανωμένες εταιρείες και καλύπτουν το 80% του κλάδου. Επισκεφθήκατε προσφάτως τη διεθνή έκθεση τροφίμων Fancy Food στην Αμερική. Ποια μηνύματα πήρατε; Γ.Ο.: Αυτή την περίοδο ο ΣΕΒΙΤΕΛ υλοποιεί τρία προγράμματα προβολής και προώθησης. Ένας από τους βασικούς κορμούς αυτών των προγραμμάτων είναι η συμμετοχή σε εκθέσεις, σε συνδυασμό με προωθητικές κινήσεις και ενέργειες δημοσίων σχέσεων. Στο πλαίσιο αυτό επιλέγονται, από τις ίδιες τις εταιρείες και συλλογικά από τον Σύνδεσμο, οι σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις τροφίμων στις αγορές-στόχους, όπως είναι η Αμερική, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νορβηγία και η Ελβετία. Επίσης οι αγορές της Ρωσίας, της Κίνας, της Βραζιλίας, της Σερβίας και της Αλβανίας. Τέλος, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία, η Βουλγαρία, η Κύπρος καθώς και η ίδια η Ελλάδα, με μικρότερες δράσεις σε σημεία εξόδου της χώρας, όπως τα duty free. Μεταξύ των σημαντικότερων εκθέσεων στη δυτική ακτή των ΗΠΑ είναι η χειμερινή Fancy Food Show στο Σαν Φρανσίσκο και η καλοκαιρινή στη Νέα Υόρκη. Τον Φεβρουάριο υπάρχει και ανάλογη παρουσία στη Μόσχα. Στο Σαν Φρανσίσκο έλαβαν μέρος έξι εταιρείες αλλά εμείς προβάλλουμε οριζόντια και γενικά τα ελαιόλαδα ΠΟΠ και ΠΓΕ. Το μήνυμά μας δεν αφορά συγκεκριμένα προϊόντα, αλλά είναι μήνυμα που προωθεί γενικότερα την

»

Οι εξαγωγές ξεκίνησαν από 15.000 τόνους πριν από επτά χρόνια για να φθάσουν σήμερα τις 25.000 τόνους

»

newtimes 7

Interview

κατανάλωση ευρωπαϊκού ελαιολάδου, δεδομένου ότι η Ε.Ε. συγχρηματοδοτεί την προώθησή τους.

»

H Ελλάδα έχει ταυτιστεί στο μυαλό των ξένων με το παραδοσιακό μοντέλο γεωργίας, τη συλλογή των ελιών με τα χέρια, τις μικρές οικογενειακές μονάδες, τα μικρά λιοτρίβια. Όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για τους ξένους καταναλωτές

»

Είχατε κάποια αποτελέσματα; Γ.Ο.: Οι συμμετέχοντες ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι – και από πλευράς επαφών και από πλευράς άμεσων πωλήσεων και εξαγωγών –, αν και η αγορά της δυτικής ακτής των ΗΠΑ έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες. Κλείστηκαν συμβόλαια πωλήσεων, ενώ έπεται η διεύρυνση των επαφών που έχουν ήδη αναπτυχθεί. Αρκετές από τις εταιρείες μας έχουν ήδη συνεργάτες στη Β. Αμερική και, κατά συνέπεια, η διαδικασία αυτή είναι διαρκής. Ο επόμενος σταθμός είναι η Μόσχα; Γρ.Α.: Πράγματι, η Ρωσία άλλωστε είναι μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα αγορά αν και, όπως καταλαβαίνετε, τίποτα δεν είναι εύκολο και δεν κατακτάται με ήσσονα προσπάθεια. Θεωρώ ωστόσο ότι, επειδή ξεκινάμε από σχετικά χαμηλή βάση ως χώρα, έχουμε το πλεονέκτημα των γρήγορων ρυθμών ανάπτυξης. Η διεθνής ζήτηση έχει φθάσει τα 3,3 εκατ. τόνους. Η Ελλάδα παράγει 300.000 τόνους, άρα δραστηριοποιούμαστε σε μια αγορά δεκαπλάσιας ζήτησης. Θα ήταν λάθος να μην επωφεληθούμε διπλασιάζοντας τις 25.000 τόνους που εξάγουμε σήμερα. Αυτό προϋποθέτει και ένα ευνοϊκό κλίμα στο εσωτερικό. Καταλαβαίνετε ότι τα capital controls και η αβεβαιότητα που υπάρχει στο οικονομικό περιβάλλον καθιστούν το επιχειρείν δύσκολο για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Πάντως, παρά τις δυσκολίες και ίσως εξαιτίας αυτών, πολλοί θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στην εξαγωγή ελαιολάδου. Γρ.Α.: Πράγματι, δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί έρχονται στον Σύνδεσμο για να ρωτήσουν πώς μπορούν να κάνουν εξαγωγές ελαιολάδου. Τους παρακινεί το γεγονός ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι εξαιρετικό, άρα διαθέτουν μια πολύ καλή πρώτη ύλη, ένα πολύ καλό προϊόν για εξαγωγή. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι πολλοί ξεκινούν με υπερβολική αισιοδοξία και στόχευση. Είναι η αισιοδοξία της άγνοιας; Γ.Α.: Ισχύει και αυτό. Με λίγη προσοχή όμως, αυτή η αισιοδοξία μπορεί να «μπολιαστεί» με συγκεκριμένο σχέδιο και να αποδώσει καρπούς. Το θετικό είναι ότι υπάρχει νέο αίμα. Στις συναντήσεις του ΣΕΒΙΤΕΛ βλέπουμε ολοένα και περισσότερους νέους ανθρώπους – 30άρηδες, 35άρηδες – και αυτό είναι κάτι που δεν το είχαμε συνηθίσει. Παλαιότερα βλέπαμε τα γνώριμα πρόσωπα από τις παλιές οικογένειες του λαδιού. Σήμερα υπάρχει μια ανανέωση και αυτή νομίζω ότι θα φέρει την αλλαγή και την επίτευξη του στόχου των 50.000 τόνων. Αυτό το πιστεύω ακράδαντα και σε συλλογικό και σε προσωπικό επίπεδο. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες, αρκεί να πορευτεί κανείς με σύνεση και, κυρίως, να ασχοληθεί πρώτα με το πού θα απευθυνθεί το προϊόν του και μετά με την παραγωγή του. Να εξασφαλίσει δηλαδή το δίκτυο; Γρ.Α.: Ακριβώς. Η εμφιάλωση είναι το εύκολο,

8 newtimes

διότι υπάρχει σχολάζουσα παραγωγική δυναμικότητα στην Ελλάδα. Δεν έχει νόημα να αποκτήσεις μηχανήματα για να φτιάξεις λάδι. Σημασία έχει να βρεις το κατάλληλο δίκτυο διάθεσης του προϊόντος και ο ξένος να μη βρει μπροστά του μόνο τον Ιταλό ή τον Ισπανό. Έχει αρχίσει και υπάρχει μια ζήτηση για ελληνικό λάδι, γεγονός για το οποίο ίσως έχει παίξει καθοριστικό ρόλο και η κρίση, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα της απαξίωσης του Έλληνα και της Ελλάδας. Θεωρούν δηλαδή ότι η αρνητική εικόνα αποτελεί κυρίως προϊόν των media και επιθυμούν να στηρίξουν τους Έλληνες. Γ.Ο.: Επιπλέον υπάρχουν πρόσφατα δημοσιεύματα που αποκαλύπτουν ότι πολλά ιταλικά ελαιόλαδα είναι χαμηλότερης ποιότητας. Αντιθέτως, η Ελλάδα έχει ταυτιστεί στο μυαλό των ξένων με το παραδοσιακό μοντέλο γεωργίας, τη συλλογή των ελιών με τα χέρια, τις μικρές οικογενειακές μονάδες, τα μικρά λιοτρίβια. Όλα αυτά είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για τους ξένους καταναλωτές. Το αγουρέλαιο ποιο ποσοστό αντιπροσωπεύει στις εξαγωγές; Γ.Ο.: Χαμηλό ποσοστό. Είναι κάτι σαν το «πολύ ακριβό ουίσκι», που δεν το συναντά κανείς μαζικά. Το αγουρέλαιο αποτελεί ένα πολύ περιορισμένης ποσότητας προϊόν, που ανήκει στο πρώτο στάδιο της παραγωγής. Πρόκειται για το πρωτόλαδο, που βγαίνει πολύ νωρίς, ακόμη και στα μέσα Οκτωβρίου, προτού καν ξεκινήσει η κανονική σοδειά του λαδιού. Αυτό είναι το αγουρέλαιο. Πρόκειται για ένα λάδι πολύ πράσινο, με πολύ έντονη ευχάριστη γεύση και οσμή, ιδιαίτερα δυνατό και με πολύ χαμηλή οξύτητα. Είναι γευστικό και συνήθως επιλέγεται από αυτούς που έχουν εμπειρία στο ελαιόλαδο. Θεωρείται και είναι το κορυφαίο λάδι. Οι Ιταλοί το λένε prime brine (η πρώτη σταγόνα). Εμείς το λέμε αγουρέλαιο και είναι μικρής διάρκειας. Δεν μπορείς δηλαδή να έχεις τέτοιο λάδι τον Μάιο ή τον Σεπτέμβριο γιατί και οι ποσότητες είναι περιορισμένες. Παρατηρείτε κάποια μεταστροφή επιχειρηματιών από το λάδι στην ελιά; Γ.Ο.: Όχι, άλλωστε πρόκειται για διαφορετικούς τομείς. Η ελιά δεν είναι εύκολο προϊόν. Έχει μια ιδιαιτερότητα στη (σωστή) μεταποίησή της. Παρ’ όλα αυτά η ελιά στη χώρα μας – ειδικά της Καλαμάτας – έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Γ.Ο.: Πράγματι, μόνο που έχουμε ταλαιπωρήσει την ελιά και δεν της έχουμε δώσει την αξία την οποία θα έπρεπε να έχει. Δείτε για παράδειγμα τι κάνουν οι Ισπανοί, και ας έχουν υποδεέστερης ποιότητας ελιά σε σχέση με τη δική μας. Ελλάδα και Ισπανία είμαστε οι δύο μεγάλες χώρες παραγωγής βρώσιμης ελιάς. Εμείς βγάζουμε πολύ καλύτερη ελιά από τους Ισπανούς. Αντιθέτως, εκείνοι φημίζονται για τη χημικώς επεξεργασμένη ελιά. Τη μαύρη ελιά, η οποία είναι άγευστη. Την οποία βάφουν για να μοιάζει με την ελληνική...

Γ.Ο.: Ακριβώς. Έχουν όμως τα δίκτυα διανομής και έχουν καταφέρει να ακούγονται παντού. Εμείς, από την άλλη μεριά, δεν πουλάμε βαμμένη ελιά. Πουλάμε ποιοτικά ανώτερη ελιά, η οποία έχει ωριμάσει μέσα από σωστή διαδικασία. Δεν την έχουμε τυποποιήσει όμως επαρκώς. Το ελληνικό επώνυμο τυποποιημένο ελαιόλαδο έχει δημιουργήσει μια βάση 60.000 τόνων, που μπορεί να ανέβει στις 120.000. Η ελιά όμως μόνο σε πολύ μικρή έκταση έχει καθιερωθεί, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ως τυποποιημένο επώνυμο προϊόν. Διατίθεται κυρίως χύμα. Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν εξελίξεις στον αγροτικό τομέα; Γρ.Α.: Κάποτε ένας μεγάλος συνεταιριστής, με βαθιές γνώσεις για τον χώρο, μου είχε πει ότι στην Ελλάδα μπορούν να επιβιώσουν μόνο 70.000 παραγωγοί. Μόνο τόσοι μπορούν να έχουν βιώσιμες γεωργικές επιχειρήσεις, διότι μόνον αυτές μπορούν να είναι ανταγωνιστικές. Σήμερα υπάρχουν 350.000 - 400.000 παραγωγοί. Ξέρετε τι είναι αυτό που κάνει μη ανταγωνιστικό έναν παραγωγό; Ο μικρός κλήρος, η ανυπαρξία αναδασμού, η αποτυχία των συνεταιρισμών, η έλλειψη εθνικής στρατηγικής και η νοοτροπία του παλιού γεωργού που λέει ότι «εγώ δεν έχω μέλλον… Ας βγάλω τώρα τα προς το ζην και ας τελειώνουμε». Ωστόσο η νοοτροπία αυτή σιγά σιγά πεθαίνει, είτε το θέλουμε είτε όχι. Πεθαίνει και η επόμενη γενιά, οι νέοι αγρότες πρέπει να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν βιώσιμες επιχειρήσεις. Πρέπει δηλαδή να υπάρχει καλύτερη οργάνωση και μεγαλύτερη έκταση; Γρ.Α.: Ακριβώς. Το μίνιμουμ της έκτασης, για να μπορείς να έχει βάσιμες προσδοκίες, πρέπει να είναι πάνω από 150 στρέμματα, με 2.000 ρίζες ελιές. Αυτή μπορεί να σου δώσει 20 τόνους λάδι, γεγονός που μπορεί να φέρει εισόδημα γύρω στις 60.000 ευρώ. Γ.Ο.: Εννοούμε ότι έτσι μπορεί να είναι βιώσιμη η εκμετάλλευση των δέντρων, όχι να μπει κάποιος στην τυποποίηση. Εκεί πρέπει να δημιουργηθούν ομάδες παραγωγών. Γρ.Α.: Πιστεύω ότι η κρίση θα μας οδηγήσει αναγκαστικά σε τέτοιες λύσεις και ότι όλα αυτά που είδαμε πρόσφατα είναι οι τελευταίες αντιδράσεις πριν από μια ριζική εξέλιξη. Για να καταλάβετε το περιβάλλον στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα σας πω ότι ο μέσος κλήρος στη Βρετανία είναι 3.000 στρέμματα, όταν στην Ελλάδα είναι 40! Αντιστοίχως, στην Ισπανία οι εκτάσεις είναι δεκαπλάσιες από τις δικές μας. Επιπλέον διαθέτουν μηχανική καλλιέργεια της ελιάς και άλλη οργάνωση που τους επιτρέπει να μειώνουν το κόστος παραγωγής ελαιολάδου ως και 30% σε σχέση με εμάς. Έτσι έχουν τη δυνατότητα να πωλούν πολύ φθηνότερα από εμάς, έστω και αν δεν τους βοηθάει η γη και το χώμα τους. Κύριε Αντωνιάδη, κύριε Οικονόμου, σας ευχαριστώ θερμά. Εμείς ευχαριστούμε πολύ.

destination

Τα φάρµακα ευρείας χρήσης, γνωστά και ως ΜΗΣΥΦΑ ή OTC, καταξιωµένα σε βάθος χρόνου για την αποτελεσµατικότητα και την ασφάλειά τους και µε πολύ προσιτές τιµές, µας ανακουφίζουν από ήπια συµπτώµατα υγείας. Οι εταιρείες-µέλη του Ε.Φ.Ε.Χ στηρίζουν την ανάπτυξη και ανάδειξη της αυτοθεραπείας σε βασικό πεδίο της Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας, µέσα από την υπεύθυνη ενηµέρωση, την ενδυνάµωση του ρόλου του Φαρµακοποιού ως σηµαντικού συµβούλου υγείας, και τη συνεχή προσφορά ασφαλών, αποτελεσµατικών και καινοτόµων φαρµάκων.

Ηφαίστου 2 & Αγίου Κωνσταντίνου 151 24 Μαρούσι Τηλ.: 210 6197 560 , Φαξ: 210 6197 141 e-mail: info@efex.gr, www.efex.gr

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΥΡΕΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ

newtimes 9

Interview

Λάκης Βενετόπουλος Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης κρουαζιεροπλοίων Variety Cruises περιγράφει την κατάρρευση της ελληνικής «βιομηχανίας» κρουαζιεροπλοίων, τα οποία, από 37 το 1979, έμειναν... μόνο ένα!

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Αισιόδοξος για τις φετινές επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού και έντονα προβληματισμένος για την πορεία της κρουαζιέρας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου εμφανίζεται ο κ. Λάκης Βενετόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Variety Cruises και αντιπρόεδρος του ΣΕΤΕ για θέματα ναυτιλίας. Στη συνομιλία που είχαμε μαζί του αναφέρθηκε στις σημαντικές προσδοκίες που δημιουργούνται στη ρωσική αγορά αλλά και στην επιτυχή πορεία της επιχείρησής του στον τομέα των κρουαζιεροπλοίων, η οποία πλέον θεωρείται διεθνής αφού το περίπου 70% της δραστηριότητάς της αναπτύσσεται στην Κούβα και σε άλλες δέκα χώρες του πλανήτη. Ας τον ακούσουμε σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του:

10 newtimes

«Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 δεν έχω δει πιο αρνητικό κλίμα για την επιχειρηματικότητα»

Interview

Κύριε Βενετόπουλε, πώς κρίνετε την πορεία του ελληνικού τουρισμού και της κρουαζιέρας το 2015; Το παρελθόν έτος ήταν μια εξαιρετική χρονιά. Θα έλεγα μάλιστα ότι ξεπέρασε ακόμη και τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις μας. Οι περυσινές επιδόσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τη βάση για ένα πολύ καλύτερο μέλλον – βραχυπρόθεσμα – αν δεν υπήρχαν διάφορα φαινόμενα που μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το 2016 δεν πρόκειται να είναι εξίσου καλό στον τομέα της κρουαζιέρας. Σε τι αναφέρεστε; Κατ’ αρχήν θα έλεγα ότι γενικώς το μεγαλύτερο πρόβλημα για την κρουαζιέρα – σημειώστε αναφέρομαι αποκλειστικά στην κρουαζιέρα – είναι τα γεγονότα του Παρισιού, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το 72% όσων συμμετέχουν σε κρουαζιέρα παγκοσμίως έχουν αμερικανικό διαβατήριο. Οδηγούν τους Αμερικανούς στη σκέψη: «Άσε, Ευρώπη πάμε του χρόνου». Αυτό είναι ο νούμερο ένα παράγοντας. Ο νούμερο δύο είναι το γεγονός η κρουαζιέρα στην Ελλάδα δεν γίνεται να περιοριστεί αμιγώς στον ελληνικό χώρο. Αυτή νοείται μόνο σε συνδυασμό με όμορες χώρες. Όπως βλέπετε, καμία απολύτως χώρα – ούτε προς Ανατολάς ούτε νότια – δεν είναι επισκέψιμη. Μιλάτε για την Τουρκία και το βόρειο μέτωπο της Αφρικής; Αναφέρομαι στην Τουρκία, στη Συρία, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ, στη Λιβύη. Δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον χώρα για να επισκεφθεί κανείς. Μόνο την Κύπρο μπορεί να επισκεφθεί κάποιος, συνδυάζοντας την Ελλάδα με τη Μεγαλόνησο. Τα πολύ σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία – δεν φαντάζομαι ότι σας λέω κάτι καινούργιο – έχουν οδηγήσει τις μεγάλες μη ευρωπαϊκές εταιρείες να διαγράψουν από το πρόγραμμά τους και την Ελλάδα και την Τουρκία. Το νοτιοανατολικό κομμάτι της Μεσογείου;

Ακριβώς. Αντιθέτως θετικά κινείται σήμερα κυρίως η Αδριατική και η Ιταλία, όπου διατηρείται ακόμη μια ισορροπία. Η Ισπανία επίσης κινείται θετικά καθώς και οι περιοχές της Βόρειας Ευρώπης, οι οποίες εμφανίζουν μια πάρα πολύ καλή πορεία. Μιλάω για τις χώρες της Βαλτικής, τα British Isles, περιοχές δηλαδή όπου η κρουαζιέρα εμφανίζει εξαιρετική άνθηση. Είναι λυπηρό να σκέφτεται κανείς ότι οι εταιρείες κρουαζιεροπλοίων εγκαταλείπουν τη ζεστή και ηλιόλουστη νοτιοανατολική Μεσόγειο και προτιμούν την κρύα Βόρεια Θάλασσα... Είναι όμως αναμενόμενο. Αυτή την περίοδο η Ελλάδα – για όσους ταξιδεύουμε στο εξωτερικό – είναι συνώνυμο με τις παραλίες που είναι γεμάτες σωσίβια, με πνιγμένους και με κύματα προσφύγων. Αυτό δεν συνάδει με το πνεύμα των διακοπών που θέλει να κάνει κάποιος επιλέγοντας την κρουαζιέρα. Παρακολουθώντας κανείς τα δελτία ειδήσεων του CNN, του BBC, του Εuronews και των εκατοντάδων ενημερωτικών καναλιών βλέπει κάθε μέρα εικόνες και δίλεπτα ή μονόλεπτα ρεπορτάζ που παρουσιάζουν μια Ελλάδα γεμάτη εξαθλιωμένους πρόσφυγες και πνιγμένους. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι: «Όσο καλή και ασφαλής να είναι η χώρα μας, αρκεί για να μπει στο χάρτη των μη ευρωπαϊκών εταιρειών κρουαζιεροπλοίων;». Ξέρετε, και η έννοια ασφάλεια είναι σχετική. Αν κάποιος ήθελε να κάνει κάτι θα το έκανε ανά πάσα στιγμή. Εν πάση περιπτώσει, επειδή κρίνουν ότι έχουμε διαφορετική αντιμετώπιση απέναντι στους πρόσφυγες, μας έχουν αφήσει στην ησυχία μας. Ελπίζω δε ότι έτσι θα μείνουν τα πράγματα. Συνολικά όμως γι’ αυτό που με ρωτάτε θεωρώ ότι το 2016, σε αντίθεση με την περυσινή χρονιά η οποία ήταν εξαιρετική, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Το κλίμα αυτό μπορεί να επηρεάσει – πέραν της κρουαζιέρας – και συνολικά τον ελληνικό τουρισμό;

Όχι, το αποκλείω. Ο ελληνικός τουρισμός θα πάει καλά. Η κίνηση θα έχει εφέτος πολύ μεγάλο πρόβλημα στα Δωδεκάνησα, γεγονός το οποίο έχω διαπιστώσει από τις συνομιλίες μου ως αντιπρόεδρος του ΣΕΤΕ για θέματα ναυτιλίας και από τις συζητήσεις με φίλους και γνωστούς από την περιοχή. Η εικόνα όμως είναι διαφορετική στα Ιόνια Νησιά, όπου όλα δείχνουν ότι οι εξελίξεις θα είναι πάρα πολύ θετικές. Το ίδιο ισχύει για ολόκληρη τη χώρα, για τις Κυκλάδες, Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο κ.ά., όπου υπάρχουν θετικές προσδοκίες. Στη Σαντορίνη, για παράδειγμα, έχουν ήδη ανοίξει τα μισά ξενοδοχεία. Γενικά η κίνηση, λόγω και της ανωμαλίας που έχει προκληθεί μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, μπορεί να φέρει ένα πολύ μεγάλο ρεύμα Ρώσων τουριστών προς τη χώρα μας. Μιλάμε για πρόσθετο αριθμό επισκεπτών. Φτάνει όμως να ανταποκριθούμε στις προϋποθέσεις που έχουν θέσει σχετικά με τα βιομετρικά διαβατήρια και τις άδειες Σένγκεν. Ελπίζω βέβαια να μην έχουμε κάποια αρνητική εξέλιξη στη Σέγκεν. Ας κρατήσουμε το θετικό σενάριο. Παρ’ όλα αυτά και εκεί υπάρχει ένα πρόβλημα διότι και η ρωσική αγορά έχει τις δυσκολίες της. Έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες, δεν χωρεί αμφιβολία. Το είδαμε άλλωστε και πέρυσι με τη μεγάλη μείωση του αριθμού των Ρώσων επισκεπτών προς την Ελλάδα, θα έλεγα και διεθνώς. Ήταν μεγάλη η μείωση και μας έφερε αρκετά χρόνια πίσω. Με την απαγόρευση όμως του Πούτιν να ταξιδεύουν οι Ρώσοι στην Τουρκία – ακόμη και για επαγγελματικούς λόγους – δημιουργούνται νέα δεδομένα για τον ελληνικό τουρισμό. Η πρώτη διέξοδος που εμφανίζεται για τους Ρώσους ταξιδιώτες στο εξωτερικό είναι η Ελλάδα αφού και άλλοι προορισμοί, όπως η Αίγυπτος, εμφανίζουν και αυτοί δυσκολίες. Κύριε Βενετόπουλε, έχετε μια μακρά εμπειρία στα κοινά αλλά και στον επιχειρηματικό στίβο. Πώς θα κρίνατε τη στάση της κυβέρνησης

»

H Eλλάδα το 1979 είχε 37 κρουαζιερόπλοια σήμερα έχει μόνο ένα

»

newtimes 11

Interview

»

Ως το 2008 ήμαστε μια εταιρεία η οποία δραστηριοποιούνταν κατά 90% στην περιοχή μας με αφετηρία την Ελλάδα. Είχαμε δηλαδή τη χώρα μας ως homeport. Τώρα αυτό έχει αλλάξει άρδην. Στην Ελλάδα αναλογεί ένα ποσοστό της τάξης του 30%

»

απέναντι στον επιχειρηματικό κόσμο και την επιχειρηματικότητα; Προσφάτως σε συνομιλία που είχαμε μαζί του, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Ανδρέας Ανδρεάδης εξέφρασε τη θέση ότι το Μαξίμου είναι άκρως αναγκαίο να στείλει άμεσα ένα μήνυμα στήριξης της επιχειρηματικότητας. Τι λέτε; Κατ’ αρχήν έτσι και αλλιώς θα έλεγα ότι όλες οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα λίγο-πολύ εκφράζουν τη στάση του μέσου Έλληνα πολίτη. Και εδώ, ας είμαστε ειλικρινείς, στη μεγάλη πλειονότητά του ο ελληνικός λαός – τουλάχιστον τα χρόνια που εγώ δραστηριοποιούμαι στον επιχειρηματικό στίβο – έχει μια ποινικοποιημένη αντίληψη για το κέρδος και το επιχειρείν. Δεν είναι καινούργιο αυτό το φαινόμενο, απλώς τώρα, λόγω της εμμονής της σημερινής κυβέρνησης σε ιδεοληψίες, αυτές οι απόψεις ενισχύονται. Δεν έχει γίνει κατανοητή η απλή αλήθεια ότι το κράτος δεν μπορεί να δημιουργήσει πλούτο. Αντιθέτως πλούτος μπορεί να υπάρξει μόνο από παραγωγικές επιχειρήσεις. Στη συνέχεια, ανάλογα με την κοινωνική ευαισθησία που έχει, κάθε κυβέρνηση μπορεί να μοιράζει την υπεραξία που δημιουργείται όπως επιθυμεί. Απαντώντας πάντως στο ερώτημά σας θα έλεγα ότι από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 που δραστηριοποιούμαι στον χώρο δεν έχω δει ποτέ πιο αρνητικό κλίμα για την επιχειρηματικότητα. Αυτό δεν αποτρέπει φυσικά την επέκταση και την υλοποίηση αναπτυξιακών σχεδίων, ιδιαίτερα στον χώρο μας, διότι ευτυχώς είναι απόλυτα εξωστρεφής. Αυτό ισχύει και για την εταιρεία σας; Κοιτάξτε, ως το 2008 ήμαστε μια εταιρεία η οποία δραστηριοποιούνταν κατά 90% στην περιοχή μας με αφετηρία την Ελλάδα. Είχαμε δηλαδή τη χώρα μας ως homeport. Τώρα αυτό έχει αλλάξει άρδην. Στην Ελλάδα αναλογεί ένα ποσοστό της τάξης του 30% και πολύ φοβούμαι ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια αυτό θα μειώνεται περαιτέρω. Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι προσθέτουμε διαρκώς καινούργια πλοία στον στόλο μας. Η απόφασή μας είναι να διευρύνουμε την εξωστρέφειά μας όσο αυτό είναι δυνατόν. Δεν τρέφετε δηλαδή ελπίδες να αλλάξει κάτι υπέρ της επιχειρηματικότητας από την πλευρά της πολιτείας; Νομίζω ότι θα έπρεπε, απλώς δεν ελπίζω ότι θα γίνει. Δεν ελπίζω καν. Υπό τις παρούσες συνθήκες που καθορίζουν τη νοοτροπία του Έλληνα, δεν θεωρώ ότι μπορεί να υπάρξει μια αλλαγή σε αυτή την κατεύθυνση. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα, το οποίο είναι αποκαλυπτικό των συνθηκών ανταγωνισμού που επικρατούν σε Ελλάδα και άλλες χώρες για τις επιχειρήσεις. Αν κάποια ελληνική ναυτιλιακή επιχείρηση προσλάβει έναν καμαρώτο, απόφοιτο της Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων, γνώστη τριών γλωσσών, από την Ουκρανία, από τη Βουλγαρία, από τις περισσότερες χώρες του κόσμου, το κόστος του δεν θα ξεπερνά επ’ ουδενί τα 1.000 ευρώ. Στην Ελλάδα μόνο το κόστος του ασφαλιστικού φορέα – του ΝΑΤ – είναι 1.200 ευρώ. Δεν μιλάμε για τον μισθό, μιλάμε μόνο για το ΝΑΤ. Αυτό, βλέπετε, έχει επιβάλει η ΠΝΟ και το έχουν αποδεχθεί οι κυβερνήσεις. Άρα εξαρχής το εργασιακό κόστος δημιουργεί μη ανταγωνιστικές συνθήκες;

12 newtimes

Είμαστε εντελώς εκτός ανταγωνισμού. Ο πλοίαρχος σήμερα σε ένα πλοίο ξέρετε πόσο πληρώνει ΝΑΤ τον μήνα; Πληρώνει 2.750 ευρώ. Αν δηλαδή έχω Έλληνα πλοίαρχο σε ελληνικής σημαίας ή και σε ξένης σημαίας πλοίο και θέλω να τον έχω στο ΝΑΤ πρέπει να πληρώνω 2.750 ευρώ επιπλέον από τον μισθό του. Το ποσό αυτό είναι υψηλότερο ακόμη και από τον μεικτό μισθό του πιλότου στην Aegean Airlines, και μιλάμε μόνο για το Απομαχικό Ταμείο. Και όλα αυτά γίνονται για να πληρώνονται οι συνδικαλιστές του ΝΑΤ, της ΠΝΟ, για να πληρώνεται το ΝΑΤ και για να συνεχίζεται όλο αυτό το ατελείωτο θέατρο. Αποτέλεσμα; Είμαστε από τις τελευταίες εταιρείες που σχεδόν το σύνολο των πλοίων τους είναι ακόμη υπό ελληνική σημαία, ειδικά στον χώρο της κρουαζιέρας. Όπως ξέρετε, η Ελλάδα υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα της κρουαζιέρας: Ποταμιάνος, Κυρτάτος, Καραγιώργης, Αφοί Καβουνίδη και πολλά ακόμη ονόματα που κυριάρχησαν στην ελληνική κρουαζιέρα. Δεν γνωρίζω αν στον ευρύτερο χώρο αυτά το ονόματα είναι γνωστά, όμως νιώθω την ανάγκη να υπογραμμίσω ότι το 1979 η Ελλάδα είχε στα κρουαζιερόπλοιά της τον ίδιο αριθμό αριθμό κρεβατιών με τα κρουαζιερόπλοια της Καραϊβικής. Σήμερα έχουμε το 4%. Κατέρρευσαν όλες οι εταιρείες, δεν υπάρχει καμία πέραν του Λούη, που διατηρεί σε ένα του πλοίο ελληνική σημαία. Τελειώσαμε. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Το 1979 είχαμε 37 κρουαζιερόπλοια, σήμερα έχουμε μόνον ένα. Δώστε μας μια εικόνα για την πορεία της εταιρείας σας το 2015. Αν δεν απατώμαι, προσφάτως είχατε και κάποια σημαντική διάκριση. Πράγματι. Κοιτάξτε, είναι γεγονός ότι κάνουμε πολύ έντονες προσπάθειες να διεισδύσουμε σε έναν ομολογουμένως δύσκολο χώρο, όπου ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός και διεθνής. Ιδιαίτερα σε εμάς που αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούμεθα σε 11 διαφορετικές χώρες με αιχμή του δόρατος την Κούβα, όπου σημιώνουμε τεράστια επιτυχία. Εκεί καταφέραμε μέχρι τώρα να έχουμε μόνιμα τρία πλοία, που δραστηριοποιούνται με μεγάλη επιτυχία τον χειμώνα. Η προσπάθειά μας λοιπόν αυτή αναγνωρίστηκε από την εφημερίδα USA Today που βράβευσε την επιχείρησή μας ως την καλύτερη εταιρεία παγκοσμίως στον τομέα των boutique cruise lines. Αξίζει να σημειωθεί ότι η USA TODAY είναι, όπως ξέρετε, μία από τις τρεις μεγαλύτερες εφημερίδες του δυτικού κόσμου. Παρεμπιπτόντως, οι δύο άλλες μεγαλύτερες εφημερίδες παγκοσμίως είναι μία κινεζική και μία ινδική. Ήταν, όπως καταλαβαίνετε, μια σημαντική διάκριση που τόνωσε το ηθικό όλων των συντελεστών της επιχείρησής μας και αποτελεί και μια έμμεση προβολή της χώρας μας. Πόσοι συμμετείχαν στον συγκεκριμένο διαγωνισμό; Συμμετείχαν όλες οι εταιρείες του κλάδου. Στην πρώτη φάση συμμετείχαν περίπου 170 εταιρείες, εκ των οποίων επέλεξαν είκοσι και βράβευσαν τις δέκα πρώτες, από τις οποίες ανέδειξαν την πρώτη τριάδα. Όταν λέτε boutique εταιρείες κρουαζιεροπλοίων, τι εννοείτε; Είναι αυτό που εκπροσωπούμε εμείς. Όλα μας τα κρουαζιερόπλοια, ή Mega yachts πείτε τα και έτσι, είναι κάτω των 100 επιβατών. Η γραμμή που ακολουθούμε όλα αυτά τα χρόνια της μάχης που

δίνουμε είναι να μη βγούμε έξω από το δρομολόγιο που έχουμε χαράξει. Έχουμε πλοία που επιτρέπουν στον πελάτη να γνωρίσει σωστά την περιοχή που δραστηριοποιούμεθα. Πλοία που δεν έχουν σκοπό να πάρουν τα λεφτά του πελάτη – ξέρετε πώς γίνεται συνήθως: δίνεις μια πολύ χαμηλή τιμή εισιτηρίου και μετά ξοδεύει κανείς πολλά χρήματα για καζίνο, εκδρομές, boutique κτλ. Σε εμάς όλο το πακέτο είναι γνωστό εξαρχής και ο επιβάτης μπορεί να γνωρίσει πολύ καλά τη χώρα ή το λιμάνι που θα επισκεφθεί. Όλα δε γίνονται με σεβασμό στον άνθρωπο αφού τα περισσότερα πλοία μας είναι χωρητικότητας πενήντα επιβατών ενώ το πλήρωμα που τα εξυπηρετεί είναι 25-30 άτομα. Αυτοί γνωρίζονται μεταξύ τους από την Τρίτη ημέρα και αποκτούν μια κοινή φιλοσοφία παρ’ ότι προέρχονται από πολλές χώρες. Οι περισσότεροι βεβαίως είναι Αμερικανοί. Αυτός είναι και ο λόγος που δραστηριοποιείστε στην ευρύτερη περιοχή της Κούβας; Έχει ασφαλώς σχέση και με την πελατεία που εξυπηρετείτε; Πάρα πολύ σχέση γιατί, όπως ξέρετε, από την εποχή της εισβολής στον Κόλπο των Χοίρων υπήρξε απαγόρευση ταξιδιών των Αμερικανών στην Κούβα. Εμείς ως εταιρεία είχαμε κάνει μια πολυετή προσπάθεια να λάβουμε την άδεια του State Department των ΗΠΑ ώστε να προσφέρουμε κρουαζιέρες με εκπαιδευτικό αντικείμενο σε Αμερικανούς πολίτες. Τελικώς εξασφαλίσαμε αυτή την ειδική άδεια. Συμπτωματικά μάλιστα αυτό έγινε λίγο πριν o Ομπάμα αλλάξει την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κούβα. Τώρα η συγκυρία σας ευνοεί πάρα πολύ. Πράγματι, η συγκυρία είναι ακόμη πιο ευνοϊκή επί του παρόντος παρ’ ότι βεβαίως, ενώ αρχικά είχαμε ουσιαστικά μονοπώλιο, τώρα έχουμε ανταγωνισμό. Όμως ο ανταγωνισμός είναι άλλης μορφής. Όμως, κύριε Κτενά, δεν τον φοβόμαστε τον ανταγωνισμό. Όταν αυτός γίνεται κάτω από ίσες συνθήκες δεν τον φοβόμαστε. Αυτό που φοβίζει τους Έλληνες πλοιοκτήτες είναι όταν ο ανταγωνισμός γίνεται κάτω από άνισες συνθήκες. Εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Είναι πράγματι δυσάρεστο να σκέφτεται κανείς ότι μια ελληνική επιχείρηση κερδίζει τους ανταγωνιστές της στην άλλη άκρη του πλανήτη και βουλιάζει μέσα στην ίδια της τη χώρα από τα προβλήματα που της δημιουργεί το ίδιο το κράτος. Έτσι είναι. Έχετε απόλυτο δίκιο και, πιστέψτε με, είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε τους διεθνείς ανταγωνιστές μας από το ίδιο το ελληνικό κράτος. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα και ελπίζω να μπορέσουμε κάποια στιγμή να έχουμε κάποια θετικά στο επίπεδο της πολιτικής που φαίνεται ότι είναι το μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας. Ελπίζω και εγώ, όπως επίσης ελπίζω ότι οι σημερινή πτώση των κρατήσεων που είναι δεδομένη στον χώρο της κρουαζιέρας, όπως σας είπα, θα ανατραπεί τελικώς. Κύριε Βενετόπουλε, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ σας ευχαριστώ, κύριε Κτενά.

destination

newtimes 13

shipping times

Interview

14 newtimes

H Aegean Marine Petroleum στο Port Elizabeth της Νότιας Αφρικής

Υπεράκτιες δραστηριότητες ανεφοδιασμού καυσίμων στη Νότια Αφρική ξεκινά η Aegean Marine Petroleum συμφερόντων Δημήτρη Μελισσανίδη (φωτογραφία). H απόφαση της διοίκησης του Ομίλου της Aegean να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στη Νότια Αφρική έρχεται ύστερα από μία ακόμη σημαντική κίνηση: τα εγκαίνια ενός νέου γραφείου στη Σανγκάη ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα και εκ του σύνεγγυς τους πελάτες της εταιρείας στην Κίνα και να διευρύνει την παρουσία της στην Ασία. Με τη νέα επιχειρηματική κίνησή της η Aegean Marine Petroleum «δένει σκοινιά» στο Port Elizabeth, που αποτελεί εμπορική πύλη και συνδέεται άμεσα με την καρδιά της αφρικανικής ηπείρου αλλά και με ολόκληρο τον πλανήτη. Βρίσκεται στον κόλπο Algoa, στη νοτιοανατολική άκρη της Αφρικής. Το λιμάνι έχει έναν από τους πέντε μόλις τερματικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων στη Νότια Αφρική. Οι υπόλοιποι τέσσερις βρίσκονται στα λιμάνια Durban, East London, Ngqura και Cape Town. Σχεδιάζοντας την κίνησή τους αυτή οι άνθρωποι της Aegean έλαβαν υπόψη τους ότι κάθε χρόνο 12.000 σκάφη καταπλέουν σε λιμένες της Νότιας Αφρικής ενώ η Aegean αναμένει επιπλέον προσέλκυση πλοίων με την έναρξη των νέων δραστηριοτήτων της. Εκτός δε από το αγκυροβόλιο του κόλπου Algoa, κανένα από τα λιμάνια της Νότιας Αφρικής δεν επιτρέπει ανεφοδιασμό καυσίμων. Ο φυσικός κόλπος Algoa, όπου δραστηριοποιείται η Aegean, περιλαμβάνει δύο λιμένες, Elizabeth και Coega, και είναι η πρώτη τοποθεσία στη Νότια Αφρική όπου επιτρέπεται επισήμως ο ανεφοδιασμός καυσίμων για πλοία εντός του αγκυροβολίου. Η Aegean έχει δημιουργήσει μια τοπική ιδιωτική εταιρεία, την Aegean Bunkering Marine Services Pty Ltd για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της Aegean Marine Petroleum σε τοπικό επίπεδο. Μερίδιο 26% έχει παραχω-

ρηθεί σε έναν Νοτιοαφρικανό εταίρο. Τα σκάφη θα είναι σε θέση να προμηθευτούν ναυτιλιακά καύσιμα με φορτηγίδες στο αγκυροβόλιο χωρίς να απαιτείται ελλιμενισμός, μειώνοντας έτσι σημαντικά τον χρόνο απόκλισης, τις καθυστερήσεις και τις συνήθεις αμοιβές που κατά κανόνα ακολουθούν την είσοδο ενός πλοίου στο λιμάνι. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Αρχή της Νότιας Αφρικής για την Ασφάλεια

στη Θάλασσα και η Aegean Bunkering Marine Services έχουν συμφωνήσει για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για νέους που θα χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής. Για το πρόγραμμα αυτό η Aegean θα παρέχει βιωματική εκπαίδευση σε πλοία της που δραστηριοποιούνται στη Νότια Αφρική και σε διεθνές επίπεδο καθώς και ευκαιρίες απασχόλησης για ειδικευμένους ναυτικούς της Νότιας Αφρικής στα πλοία της Aegean.

Interview

Θεμιστοκλής Καλπακτσόγλου Ο πρόεδρος του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων μιλά στους New Times για την αύξηση 8,2% των ελληνικών εξαγωγών

Ο bodyguard των Ελλήνων εξαγωγέων!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV

Τι οδήγησε σε αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 8,2% το 2015; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες που υπάρχουν στις ξένες αγορές για τα ελληνικά προϊόντα; Απάντηση στα ερωτήματα αυτά αναζητήσαμε στη συνομιλία μας με τον κ. Θεμιστοκλή Καλπακτσόγλου, πρόεδρο του ΟΑΕΠ.

Κύριε Καλπακτσόγλου, ποιες ήταν οι εξαγωγικές επιδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων το 2015; Η αίσθησή μου είναι ότι πήγαμε καλά, τόσο ως χώρα όσο και ως ΟΑΕΠ, παρ’ ότι είχαμε τα capital controls που για ένα εξάμηνο γονάτισαν την ελληνική οικονομία. Οι Έλληνες επιχειρηματίες, που εισάγουν πρώτες ύλες για να κάνουν μεταποίηση και στη συνέχεια να εξάγουν τα τελικά προϊόντα, αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα. Άρα σε αυτόν τον τομέα είχαμε να λύσουμε ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίσαμε για μισό χρόνο. Παρ’ όλα αυτά είχαμε αύξηση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων κατά 8,2%. Στο δείγμα δεν συμπεριλαμβάνονται τα πετρελαιοειδή, αφού η διεθνής τιμή του πετρελαίου έπεσε δραματικά, γεγονός που δεν επιτρέπει την οποιαδήποτε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Σε απόλυτους αριθμούς πώς εμφανίζονται οι εξαγωγικές επιδόσεις των Ελλήνων; Χωρίς τα πετρελαιοειδή μιλάμε για 18,3 δισ. ευρώ το 2015 έναντι 16,9 το 2014. Το ποσό αυτό τι αντιπροσωπεύει στο εθνικό προϊόν της χώρας;

Οι εξαγωγές αγαθών, χωρίς τα πετρελαιοειδή, αντιπροσωπεύουν περίπου το 14,5% του ΑΕΠ της χώρας. Όταν μιλάμε για εξωστρεφείς κλάδους, να θυμάστε ότι συμπεριλαμβάνουμε τις εξαγωγές αγαθών, τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Το 14,5% αφορά μόνο τις εξαγωγές των αγαθών. Πράγματι, διότι ο τουρισμός από μόνος του αντιπροσωπεύει πάνω από 21%. Αν συγκριθούμε όμως με τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τι αντιπροσωπεύουν οι εξαγωγές αγαθών της χώρας μας; Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% κατά μέσον όρο. Κοιτάξτε, έχουμε εξαιρετικά προϊόντα, πολύ καλό τουρισμό και παγκόσμιας φήμης ναυτιλία. Δεν το συζητώ, είμαστε στην κορυφή. Πρέπει ωστόσο να εκμεταλλευθούμε αυτά που προσφέρει η γεωγραφική μας θέση, η οποία διαθέτει πάρα πολλά πλεονεκτήματα. Έχουμε καταπληκτικά προϊόντα, έχουμε τη θάλασσα και τον ήλιο, έχουμε τα νησιά μας, αυτά πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Δεν έχουμε βιομηχανία, δεν φτιάχνουμε αυτοκίνητα αλλά έχουμε άλλα πράγματα που μπορούμε να εκμεταλλευθούμε.

Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειώσει κανείς την εξέλιξη των εξαγωγικών μας επιδόσεων κατά την τελευταία πενταετία: το 2009 οι εξαγωγές αγαθών ήταν στο 7,6% του ΑΕΠ ενώ το 2015 διπλασιάστηκαν φθάνοντας το 14,5%. Αυτό σημαίνει ότι πάμε πολύ καλά ενώ έχουμε πολλά περιθώρια για να πάμε ακόμη καλύτερα. Για να γίνει αυτό πρέπει να βοηθήσει και το κράτος, ώστε να δημιουργηθεί ισχυρό brand name στα ελληνικά προϊόντα. Τι σημαίνει αυτό; Εμείς έχουμε πολλά προϊόντα που είναι μοναδικά στον κόσμο: το λάδι, οι ελιές, το γιαούρτι, το μέλι, η φέτα. Αυτά πρέπει να χτίσουν ένα ισχυρό brand name και σε αυτό πρέπει να βοηθήσει το κράτος. Καθοριστικός όμως είναι και ο ρόλος των ίδιων των εξαγωγέων. Έτσι δεν είναι; Ακριβώς, οι Έλληνες εξαγωγείς πρέπει να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να γίνουν πλούσιοι με την πρώτη τους εξαγωγή. Πρέπει να διαθέτουν τα προϊόντα τους σε χαμηλές και ανταγωνιστικές τιμές, με σταθερή ποιότητα, σε εξαιρετική συσκευασία και να τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τους όρους που έχουν συμφωνήσει με τους ξένους. Δεν μπορείς να πεις σε έναν μεγάλο όμιλο που διαθέτει super markets ότι θα του newtimes 15

Interview

»

Το 2009 οι εξαγωγές αγαθών ήταν στο 7,6% ενώ το 2015 διπλασιάστηκαν φθάνοντας στο 14,5%

»

16 newtimes

στείλεις προϊόντα στις 15 Ιανουαρίου και να μην είσαι συνεπής. Οι προγραμματισμοί και οι προθεσμίες πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα. Ταυτοχρόνως, όπως σας προανέφερα, πρέπει να βοηθήσει και το ελληνικό κράτος στην περαιτέρω διεθνή αναγνώριση της made in Greece ελληνικής φέτας. Το έχετε δει ότι όλα αυτά τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, που έχουν εξαχθεί με επιτυχία, έχουν βοηθήσει πάρα πολύ. Αυτό καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι βλέπουμε πολλές επιχειρήσεις σε διάφορες χώρες να προσπαθούν να αντιγράψουν την ελληνική φέτα και το ελληνικό γιαούρτι. Αυτά πρέπει να τα διασφαλίσουμε ενώ οι Έλληνες εξαγωγείς να δείξουν υπομονή, συνέπεια, σταθερότητα στην ποιότητα των προϊόντων τους ώστε να εδραιωθούν. Αν το πετύχουν αυτό, οι καταναλωτές θα ζητούν από μόνοι τους τα ελληνικά προϊόντα.

Πώς κύλησε το 2015 για τον ίδιο τον Οργανισμό Προώθησης Εξαγωγικών Πιστώσεων; Κύλησε εξαιρετικά. Ως ΟΑΕΠ είχαμε διεύρυνση του πελατολογίου μας. Σε αυτό συμπεριλαμβάνονται πάνω από 2.000 εξαγωγείς. Βεβαίως δεν είναι όλοι ενεργοί. Κάποιοι είναι ενεργοί, κάποιοι άλλοι έχουν κάνει εξαγωγές στο παρελθόν. Συνολικά όμως, ως οργανισμός, έχουμε ένα δυνατό πελατολόγιο, το οποίο διαρκώς επεκτείνεται, γεγονός που μας επιτρέπει να στεκόμαστε καλά. Βεβαίως δεν είμαστε μόνοι μας στην αγορά. Έχουμε μεγάλο ανταγωνισμό αφού δύο ακόμη μεγάλες εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ενώ έρχονται και άλλες. Αυτό λέει πολλά. Ήδη δύο μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού έχουν κάνει επαφές με σκοπό τη διείσδυσή τους στην ελληνική αγορά.

Μιλώντας με έναν εκπρόσωπο του εξαγωγικού τομέα, ανέφερε ότι, ενώ υπάρχουν χιλιάδες φίρμες επώνυμου ελαιολάδου, η εξαγωγική προσπάθεια κρατά 14 μήνες – ο μέσος όρος δηλαδή επιβίωσης ενός επώνυμου προϊόντος ελληνικού τυποποιημένου ελαιολάδου στις ξένες αγορές διαρκεί 14 μήνες. Θέλω απλώς να συνηγορήσω στο γεγονός ότι δεν υπάρχει συνέχεια και διάρκεια στον χρόνο. Και τελικώς είναι εις βάρος του, με την έννοια ότι για να πουλήσουν εξάγουν το προϊόν τους χύμα ώστε να πάρουν εκείνη την ώρα τα λεφτά τους από τους εμπόρους, με αποτέλεσμα οι άλλοι να συσκευάζουν και να πωλούν το ελληνικό ελαιόλαδο σε δεκαπλάσια τιμή από αυτή που το έχουν αγοράσει. Και δεν εμφανίζεται ότι είναι ελληνικό λάδι. Άρα λοιπόν και εδώ έχει θέση το ελληνικό κράτος, πρέπει να βοηθήσουμε τους Έλληνες παραγωγούς με συσκευαστήρια ώστε να εξαχθεί από εδώ το προϊόν προς τον τελικό καταναλωτή.

Ποιες είναι οι διαστάσεις της συνολικής αγοράς; Δεν υπάρχουν μετρήσιμα μεγέθη. Ξέρετε, σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι ο Έλληνας δεν έχει ισχυρή ασφαλιστική συνείδηση και αυτό δεν είναι κάτι που αφορά μόνο το κομμάτι της ασφάλειας των εξαγωγικών πιστώσεων. Το βλέπουμε σε απλά πράγματα, όπως είναι τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν ανασφάλιστα κατά εκατοντάδες χιλιάδες, το βλέπουμε στα σπίτια που δεν ασφαλίζονται. Το βλέπουμε και στην ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων. Τι συμβαίνει; Αν, για παράδειγμα, ένας Έλληνας εξαγωγέας δουλεύει με κάποιον πελάτη του στο εξωτερικό για δέκα χρόνια και δεν του έχει δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα, λέει: «είναι καλός πελάτης, τι πρόβλημα μπορεί να υπάρξει;

σμενή στοιχεία, είτε δεν είναι ικανοποιητικές οι πληροφορίες που έχουμε λάβει. Άρα τον προφυλάσσουμε να μην υποστεί ζημιά. Όσον αφορά τους πελάτες στο εξωτερικό, σύμφωνα με το όριο κάλυψης 80%-90% που θα τους δώσουμε εμείς, θα τους εξασφαλίσει την πληρωμή και αν βέβαια ενταχθούν και στο πρόγραμμα της εξωστρέφειας, που τους παρέχει χρηματοδότηση, θα πάρουν τα λεφτά τους ύστερα από 4-5 μέρες που θα φορτώσουν τα εμπορεύματα. Ποια αποτελέσματα είχε το χρηματοδοτικό πρόγραμμα; Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2011. Τότε ήταν 200.000 ευρώ το όριο, το 2012 έγινε 500.000 ευρώ και το 2013 ανήλθε στο 1 εκατομμύριο ευρώ. Είναι ένα πραγματικά πρωτοποριακό πρόγραμμα. Δεν το έχει κανένας παρόμοιος οργανισμός στον κόσμο, εκτός από αυτούς που είναι exim bank. Εδώ όμως μιλάμε για τράπεζες. Είναι αλήθεια ότι περίμενα να έχει προχωρήσει πολύ καλύτερα το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Και αυτό διότι, πρώτον, δίνουμε τη ρευστότητα στην τράπεζα με κατάθεση δική μας, δεύτερον, δίνουμε παράλληλα την εγγύηση στην τράπεζα, τρίτον, ο εξαγωγέας παίρνει το 80% με το που φορτώσει και παραληφθούν τα εμπορεύματα στο εξωτερικό σε 2-3 μέρες και, τέταρτον, δεν έχει να ξανακάνει τίποτα: και να μην πληρώσει ο ξένος, ο ίδιος θα έχει πάρει το 80% ενώ εμείς αναλαμβάνουμε να κάνουμε τις σχετικές ενέργειες και μόλις εισπράξουμε και το επιπλέον 20% θα του δώσουμε και τα υπόλοιπα χρήματα. Παρ’ όλα αυτά δεν περπάτησε όπως περιμένατε; Δεν έχει περπατήσει όσο πρέπει ίσως διότι οι τράπεζες δεν το προωθούν, αφού προσπαθούν να προωθήσουν τα δικά τους προϊόντα. Μόνον όταν ο πελάτης επιμείνει και πει: «Όχι, θέλω το πρόγραμμα του ΟΑΕΠ», τότε ενεργοποιούνται και το κάνουν.

Ποια προϊόντα εμφανίζουν τις σημαντικότερες εξαγωγικές επιδόσεις; Αυτά που δείχνουν υψηλές επιδόσεις είναι το ελληνικό ελαιόλαδο – είχαμε αύξηση 124% –, διότι είχαμε μεγάλη παραγωγή. Τώρα σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα τρόφιμα, είχαμε μια μικρή αύξηση γύρω στο 4% στα ποτά, στον καπνό είχαμε αύξηση 13%. Την ίδια περίοδο, δηλαδή το έτος 2014-2015, είχαμε αύξηση εξαγωγικών επιδόσεων στον τομέα των μηχανημάτων κατά 14% και στον τομέα εμπιστευτικών προϊόντων 20%. Μείωση είχαμε στα πετρελαιοειδή αλλά αυτό δεν αφορά τους όγκους αλλά τον συνολικό τζίρο, γεγονός που οφείλεται στη μεγάλη μείωση των διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου και των προϊόντων του. Σε πολλούς κλάδους ωστόσο είχαμε αύξηση εξαγωγικών επιδόσεων.

Θα συνεχίσω να του στέλνω πράγματα μη ασφαλίζοντας τις πιστώσεις». Με τη σημερινή παγκόσμια κρίση όμως, αν κάτι δεν πάει καλά με τον εισαγωγέα, θα υποστεί μια ζημιά της τάξης των 200.000 ή 500.000 ευρώ ή ακόμη του 1 εκατομμυρίου ευρώ. Από την πλευρά μας έχουμε κάνει αποζημιώσεις ως και 2 εκατομμύρια ευρώ. Φανταστείτε λοιπόν τι θα σημαίνει για μια επιχείρηση να υποστεί ζημιά ενός εκατομμυρίου ευρώ από ανασφάλιστες εξαγωγές.

Είστε αισιόδοξος για την πρόοδο των ελληνικών εξαγωγών στο μέλλον; Αναμφίβολα. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που προσανατολίστηκαν συγκυριακά στην εξαγωγή προϊόντων επειδή έβλεπαν ότι η εγχώρια ζήτηση είχε πέσει δραματικά. Για αυτούς όμως οι οποίοι έχουν οργανωθεί και προσβλέπουν σε αύξηση του τζίρου τους στις εξαγωγές και είναι οργανωμένες επιχειρήσεις – έχουμε πολλές καλές τέτοιες επιχειρήσεις – το μέλλον είναι μπροστά και έχουν δυνατότητες να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Αυτό το βλέπουμε σε μεγάλες βιομηχανίες με τις οποίες συνεργαζόμαστε ως ΟΑΕΠ. Απαντώντας όμως στο ερώτημά σας, θεωρώ ότι θα πάμε καλά.

Το φαινόμενο περιορίζεται σε εξαγωγείς που έχουν δοκιμάσει τη φερεγγυότητα των πελατών τους στο εξωτερικό; Όχι, πολλές φορές παρατηρείται σε εξαγωγείς που ξεκινούν τη δραστηριότητά τους χωρίς καν να ασφαλιστούν. Μπορεί όμως κάποιοι να έχουν ξεκινήσει να ασφαλίζονται και στη συνέχεια να σταματήσουν. Εμείς ενημερώνουμε τους πελάτες μας για το αν οι συνεργάτες τους στο εξωτερικό είναι φερέγγυοι. Μας δίνουν ονόματα πελατών τους στο εξωτερικό και τους λέμε: σε αυτόν μπορείς να φορτώνεις εμπορεύματα αξίας ως 100.000 ευρώ, σε αυτόν 200.000 ευρώ, στον άλλον καθόλου, διότι είτε δεν βρήκαμε στοιχεία, είτε έχει δυ-

Συνεργάζεστε με όλες τις τράπεζες; Ναι, με όλες. Και τις 4 συστημικές αλλά και την Attica, την Παγκρήτια και τη Συνεταιριστική Χανίων. Στην Κρήτη υπάρχει σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα τόσο στον τομέα του ελαιολάδου όσο και σε άλλους τομείς αγροτικών προϊόντων. Έτσι έχουμε αναπτύξει συνεργασία και με τις δύο συνεταιριστικές τράπεζες. Σήμερα κανένας δεν μπορεί να μπει σε μια τράπεζα και να ζητήσει 1 εκατ. ευρώ χωρίς εγγύηση, χωρίς τη ρευστότητα που δεν υπάρχει και συγχρόνως με ένα επιτόκιο πολύ χαμηλό που έχουμε πετύχει με τις τράπεζες και το οποίο ξεκινά από 3,6%. Κάποιες τράπεζες βάζουν ένα μικρό ποσοστό ανάλογα με τη φερεγγυότητα του πελάτη μέχρι 0,5%. Πόσα κεφάλαια αντλήθηκαν μέσω αυτού του μηχανισμού; Κοιτάξτε, αυτό είναι ανακυκλούμενο. Είναι πολλοί πελάτες που το λειτουργούν συνεχώς. Δηλαδή όταν δίνεις μια πίστωση δύο μήνες, το εκατομμύριο μπορεί να το γυρίσει κάποιος πέντε φορές το χρόνο. Άρα μπορεί να έχεις πάρει 5 εκατ. ευρώ. Και αυτό διότι αφού εξοφληθεί ξαναπαίρνει κανείς το ίδιο ποσό. Είναι ένας αλληλόχρεος λογαριασμός, ο οποίος έχει μονίμως στη διάθεση του επιχειρηματία 1 εκατ. ευρώ, με ένα εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο. Πόσες εταιρείες το εκμεταλλεύθηκαν;

Interview

Αρκετές και τώρα ενδιαφέρονται ακόμη περισσότερες. Ο ανταγωνισμός δεν έχει κάτι αντίστοιχο; Όχι, δεν έχει. Ανταγωνιστικό προϊόν είναι το factoring. Αυτό που λείπει από την αγορά είναι η ρευστότητα. Ο εξαγωγέας θέλει ρευστότητα και βέβαια με το πρόγραμμα «Εξωστρέφεια» μπορεί να την πάρει αμέσως μόλις φορτώσει, αλλά θέλει και ρευστότητα για να προετοιμάσει την παραγγελία του. Οι τράπεζες θα μπορούσαν να στηριχθούν στις πληροφορίες που δίνουμε εμείς για τους πελάτες του εξωτερικού και να πουν ότι, εφόσον ο ΟΑΕΠ έχει ψάξει αυτούς τους πελάτες στο εξωτερικό και τους έχει δώσει πιστωτικά όρια, να εκχωρεί το συμβόλαιο στην τράπεζα ο εξαγωγέας, να του δίνει η τράπεζα από δικά της διαθέσιμα ένα ποσό ανάλογα με την προετοιμασία των παραγγελιών που έχει και μόλις φύγει το εμπόρευμα να εξοφλείται η προχρηματοδότηση αυτή από το κομμάτι της «Εξωστρέφειας». Έτσι και η τράπεζα θα κερδίσει και θα βοηθηθούν οι εξαγωγείς, ενώ είναι σίγουρο ότι η προχρηματοδότηση που θα έχει δοθεί θα εξοφληθεί με το κομμάτι της κανονικής χρηματοδότησης μέσω του προγράμματος «Εξωστρέφεια». Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Οι τράπεζες, είτε διότι δεν έχουν ρευστότητα, είτε διότι δεν ενδιαφέρονται να πουλήσουν προϊόντα που δεν είναι δικά τους, δεν βοηθούν τους εξαγωγείς όπως θα έπρεπε. Θεωρώ όμως ότι με τις παρουσιάσεις που κάνουμε, με τις b2b (business to business) συναντήσεις, πέρα από αυτά που έχουμε κάνει και συνεχίζουμε και κάνουμε σε διάφορα μέρη της Ελλάδος σε συνεργασία με τους συνδέσμους εξαγωγέων και με τα επιμελητήρια, γίνεται το πρόγραμμα γνωστό και ενδιαφέρονται όλο και περισσότεροι εξαγωγείς να συμμετάσχουν σε αυτό. Ποια είναι η βασική σας στόχευση για τo 2016; Ο ΟΑΕΠ είναι οργανισμός ειδικού σκοπού, εποπτευόμενος από το κράτος. Είμαστε μεν ασφαλιστική εταιρεία, αλλά όχι κερδοσκοπικός οργανισμός. Με το ασφάλιστρο που εισπράττουμε από τον εξαγωγέα δεν αποβλέπουμε στο κέρδος. Δεν θέλουμε να επιβαρύνεται το τελικό προϊόν με πρόσθετα έξοδα, γεγονός που αποβαίνει σε βάρος της τελικής τιμής του προϊόντος. Έτσι λοιπόν έχουμε χαμηλά ασφάλιστρα, καλύπτουμε κατ’ αρχήν όλες τις χώρες του κόσμου εκτός από τις εμπόλεμες περιοχές, Υεμένη, Λιβύη, Συρία και Ουκρανία. Καλύπτουμε και πολιτικό κίνδυνο, δεν καλύπτουμε μόνο εμπορικό κίνδυνο, δηλαδή να μην πληρώσει ο αγοραστής, να πτωχεύσει κτλ. Καλύπτουμε τον εξαγωγέα από το πρώτο του τιμολόγιο, όσο μικρό

και αν είναι αυτό. Οι ανταγωνιστές μας θέλουν global συμβόλαια, δηλαδή θέλουν όλη την εξαγωγική δραστηριότητα και θέλουν να είναι πάνω από ένα εκατομμύριο. Εμείς θέλουμε να βοηθήσουμε τους εξαγωγείς. Και το μεγάλο πλεονέκτημα, όπως σας είπα, είναι η χρηματοδότηση με το πρόγραμμα «Εξωστρέφεια». Η στόχευσή μας είναι να γίνει γνωστός ο οργανισμός, να μας εμπιστευθούν οι πελάτες-εξαγωγείς, διότι ναι μεν είμαστε ένας οργανισμός δημοσίου ενδιαφέροντος αλλά δουλεύουμε με ιδιωτικοοινομικά κριτήρια. Δεν αργούμε, δεν έχουμε γραφειοκρατία, έχουμε χαμηλά ασφάλιστρα, γρήγορες διαδικασίες αποζημίωσης, δεν διαφέρουμε σε τίποτα από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αντιθέτως έχουμε πλεονεκτήματα έναντι αυτών. Γεωγραφικά ποιες είναι οι πιο σημαντικές περιοχές και σύνδεσμοι; Η αλήθεια είναι ότι οι τρεις σύνδεσμοι εξαγωγέων κάνουν μεγάλες προσπάθειες. Δηλαδή ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης και ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων. Έχουμε κάνει παρουσιάσεις τρεις φορές στην Κρήτη, τρεις φορές στη Θεσσαλονίκη, έχουμε κάνει αντίστοιχα εδώ στην Αθήνα με τον ΠΣΕ, έχουμε επίσης συνεργαστεί με τον ΣΕΒ και τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος. Τώρα στον προγραμματισμό μας εντάσσουμε τη Θράκη, την Ανατολική Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία, την Κεντρική Ελλάδα, όπου υπάρχουν εξαγωγείς και ήδη έχουμε πελάτες από εκεί. Υπάρχει λοιπόν ο προγραμματισμός, η διάθεση και βεβαίως το κουράγιο να προχωρήσουμε μπροστά. Αυτό είναι θετικό γιατί ο οργανισμός έχει συνέχεια. Δεν ξεκινάτε από το μηδέν... Νομίζω ότι και η Ελλάδα θα πάει καλά στο κομμάτι της εξωστρέφειας και ο οργανισμός μέρα με τη μέρα δυναμώνει. Στο «χαρμάνι» των χωρών που εστιάζετε τις εξαγωγικές σας προσπάθειες πού δίνετε τη μεγαλύτερη προσοχή; Κοιτάξτε, κυρίως είναι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από εκεί και πέρα οι εξαγωγείς έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται για τις αγορές της Αυστραλίας και της Κίνας... Αν και η τελευταία αυτή αγορά εμφανίζει σημαντική αστάθεια... Συμφωνώ, αλλά είναι τόσο μεγάλη αγορά που για τα μεγέθη τα δικά μας είναι θέμα αν μπορούν να ανταπο-

κριθούν στη ζήτηση. Γιατί μιλάμε για τεράστια αγορά και πιθανώς οι ελληνικές επιχειρήσεις να μην μπορούν να φτιάξουν την ποσότητα που ζητούν οι Κινέζοι. Οι αγορές έχουν τις ιδιαιτερότητές τους. Στη Ρωσία, που είναι μια μεγάλη αγορά υπάρχουν προβλήματα, δεν μπορούμε να βρούμε πληροφορίες, εκεί αλλάζουν οι επιχειρήσεις, γιατί έχουν ένα ειδικό φορολογικό καθεστώς και στα 3 χρόνια κλείνουν την επιχείρηση και ανοίγουν μια καινούργια, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να βρούμε πληροφορίες και να δώσουμε πιστωτικά όρια στους Έλληνες εξαγωγείς και έτσι χαλάνε οι εξαγωγές τους. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έξάγουμε το 65,5% των συνολικών προϊόντων – εκτός των πετρελαίων – και το 34,5% εξάγεται προς τρίτες χώρες. Δεν ξέρω τι θα γίνει με την αγορά του Ιράν. Εκεί επενδύονται πολλές προσδοκίες. Ήταν μια πολύ σωστή κίνηση που η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που επισκέφθηκε το Ιράν σε κυβερνητικό επίπεδο. Είναι μια μεγάλη αγορά. Ποια προϊόντα θα μπορούσαν να είναι στην πρώτη γραμμή της εξαγωγικής προσπάθειας στο Ιράν; Τα πάντα. Είναι μεγάλη αγορά. Μπορούμε να επωφεληθούμε. Και βλέπουν θετικά τους Έλληνες. Νομίζω ήταν καλή κίνηση και, αν συνεχιστεί έτσι και υπάρχει η απαιτούμενη οργάνωση, νομίζω ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν τελικώς να διεισδύσουν. Πέρυσι με το εμπάργκο, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Ουκρανία, τα φορτηγά αναγκάζονταν να πηγαίνουν μέσω Λευκορωσίας και να ταξιδεύουν επιπλέον 1,5 ημέρα – είναι σοβαρό κόστος –, έτσι τα εμπορεύματα καταστρέφονταν. Επίσης στη Γερμανία οι Έλληνες εξαγωγείς είχαν μεγάλες ζημιές. Και ο λόγος είναι απλός: όσο περισσότερες είναι οι εξαγωγές, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι ζημιές. Η Ρωσία ήταν επίσης πρόβλημα; Ναι, λόγω του εμπάργκο. Εγώ νομίζω ότι αυτή τη στιγμή με την επιδείνωση των σχέσεων Ρωσίας - Τουρκίας πρέπει οι ελληνικές επιχειρήσεις να επωφεληθούν. Άλλωστε το ίδιο έκανε η Τουρκία, η οποία επωφελήθηκε όταν έγινε το εμπάργκο στη Ρωσία. Τότε οι Ρώσοι σταματήσαν να εισάγουν ελληνικά ψάρια και έπαιρναν ψάρια από την Τουρκία. Τώρα ήρθε η στιγμή να επωφεληθούν οι Έλληνες εξαγωγείς.

»

Το πρόγραμμα εξωστρέφειας του ΟΑΕΠ δίνει στους εξαγωγείς την δυνατότητα να πάρουν τα λεφτά τους σε πέντε ημέρες

»

Κύριε Καλπακτσόγλου, σας ευχαριστώ πολύ. Και εγώ σας ευχαριστώ.

newtimes 17

Interview

Αρμόδιος Γιαννίδης O αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της VITEX μιλά για τον ιστορικό κλάδο της ελληνικής βιομηχανίας χρωμάτων που αντέχει στις συνέπειες της ύφεσης

Δίνει χρώμα στην… οικονομία

Συνέντευξη στο TIMETV

Ποσό της τάξεως των 250 εκατ. ευρώ υπολογίζεται να ξοδέψουν το 2016 οι Έλληνες για αγορά χρωμάτων, βερνικιών και μελανών όταν το 2007 είχαν ξοδέψει 410 εκατ. ευρώ. Το ενδιαφέρον με τη συγκεκριμένη αγορά είναι ότι το συντριπτικό κομμάτι των αναγκών της καλύπτεται από ελληνικές βιομηχανίες, γεγονός που καταδεικνύει τις αντοχές ενός ιστορικού κλάδου τού εν Ελλάδι επιχειρείν. Αποκαλυπτικό της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων χρωμάτων είναι το παρακάτω γεγονός: οι ελληνικές αυτές επιχειρήσεις ελέγχουν 20 θυγατρικές με 5 εργοστάσια στο εξωτερικό! Την ακτινογραφία του τομέα επιχειρούμε να κάνουμε στη διάρκεια της συνομιλίας μας με τον κ. Αρμόδιο Γιαννίδη, προέδρου του κλαδικού Συνδέσμου και αντιπροέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Vitex. Ας τον ακούσουμε:

Κύριε Γιαννίδη, ποιες υπολογίζετε ότι είναι οι διαστάσεις της συγκεκριμένης αγοράς; Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι διαστάσεις της αγοράς το 2014 ανέρχονταν σε περίπου 258 εκατ. ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνονται οικοδομικά χρώματα, χρώματα ναυτιλίας καθώς επίσης και χρώματα επαναβαφής αυτοκινήτων. Έχουμε εκτιμήσει ότι τα οικοδομικά χρώματα είναι περίπου 190 εκατ. ευρώ, αποσπούν δηλαδή τη μερίδα του λέοντος στην Ελλάδα. Ποια είναι η πορεία της αγοράς; Την τελευταία τριετία είναι στάσιμη. Ξεκινώντας από το 2008, οπότε και άρχισε η κρίση στον οικοδομικό κλάδο, διανύσαμε μια τετραετία που χάναμε 15%25% κάθε χρόνο. Η πτωτική πορεία του κλάδου σταμάτησε το 2012 και έκτοτε εμφανίζει μια σχετική σταθερότητα της τάξης του συν-πλην 2%-3% κάθε χρόνο. Οπότε την τελευταία τριετία είχαμε στασιμότητα. Παρ’ όλα αυτά μιλάμε για έναν ιστορικό κλάδο. Εκπροσωπείτε έναν κλάδο της ελληνικής βιομηχανίας με γερές ιστορικές καταβολές. Πώς κινήθηκε στην κρίση; Πράγματι, μιλάμε για έναν ιστορικό και εξόχως ελληνικό κλάδο με ό,τι αξία έχει αυτό για την εγχώρια οικονομία. Τα ίχνη της βιομηχανίας χρωμάτων

18 newtimes

ανιχνεύονται το 1870 στη Σύρο, όπου η κατασκευή καραβιών απαιτούσε σχετικά προϊόντα. Το έτος αυτό ιδρύεται η πρώτη εταιρεία χρωμάτων ενώ στη συνέχεια ακολουθούν και άλλα ονόματα τα οποία δεν υπάρχουν πλέον. Μεταξύ αυτών η ΧΡΩΠΕΙ, η Ίριδα στον Πειραιά. Ο κλάδος αποκτά ουσιαστικά τη σημερινή του μορφή τις δεκαετίες του 1960 και του ’70. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1960 ιδρύθηκε και η Πανελλήνια Ένωση Βιομηχανιών Χρωμάτων. Στην οποία σήμερα είστε πρόεδρος. Ναι, έχω αυτή την τιμή. Είναι πράγματι σημαντικό και έχει μια αξία το γεγονός ότι ένας βιομηχανικός κλάδος έχει επί 55 χρόνια την Ένωσή του. Είναι και αυτό στοιχείο της ιστορικότητας; Ναι ακριβώς. Αυτή τη στιγμή η νεότερη εταιρεία με αξιοσημείωτη παρουσία στον χώρο είναι ήδη είκοσι ετών. Εκτός από ιστορικός κλάδος είναι και εξόχως ελληνικός. Έχουμε την ιδιαιτερότητα να υπάρχει μία μόνο θυγατρική πολυεθνικής εταιρείας στην Ελλάδα. Ενώ αντιστρόφως οι δικές μας εταιρείες είναι και πολυεθνικές. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι υπάρχουν πάνω από 20 θυγατρικές ελληνικών επιχειρήσεων χρωμάτων στο εξωτερικό. Δηλαδή παρά την κρίση και ίσως εξαιτίας αυτής

διευρύνθηκε το ποσοστό εξωστρέφειας του κλάδου; Έτσι είναι όμως στα δικά μας προϊόντα, η εξωστρέφεια δεν είναι κάτι το οποίο χτίζεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Τις θυγατρικές εταιρείες μας στο εξωτερικό τις είχαμε ιδρύσει σε περιόδους προ κρίσης, απλώς τώρα ενδυναμώνουμε την παρουσία τους και διευρύνουμε μέσω αυτών την εξωστρέφειά μας. Πόσες αξιόλογες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στον κλάδο; Στα οικοδομικά χρώματα είμαστε 11 εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 3 εκατ. ευρώ. Από εκεί και πέρα έχουμε τρεις επί μέρους τομείς προϊόντων: είναι τα μελάνια, τα χρώματα ηλεκτροστατικής βαφής, τα πούδρας όπως τα λέμε εμείς, και μία εταιρεία που παράγει χρώματα επαναβαφής αυτοκινήτων. Στον κλάδο οικοδομικού χρώματος είμαστε έντεκα επιχειρήσεις. Αν σας ζητούσα να κάνετε έναν μίνι απολογισμό των απωλειών που σημειώθηκαν την περιόδο της κρίσης τι θα λέγατε; Θα έλεγα το εξής: πάντα αναρωτιόμαστε ποιο είναι το ποσοστό του τζίρου μας που αφορά τη νέα οικοδομή και ποιο το ποσοστό που αφορά τη συντήρηση και την επαναβαφή. Χάνοντας εντελώς τη νέα οικο-

Interview

δομή, ο κλάδος απώλεσε το 40% των πωλήσεών του, οπότε το μάθαμε με έναν δυσάρεστο τρόπο. Πρακτικά ό,τι απέμεινε από την οικοδομή αφορά μόνο τον εκσυγχρονισμό των σπιτιών και όχι νέα σπίτια; Ακριβώς, αυτό που απέμεινε είναι ο εκσυγχρονισμός, η ανακαίνιση και η συντήρηση των σπιτιών. Επίσης ένας μεγάλος και δυναμικά αναπτυσσόμενος τομέας είναι η τουριστική βιομηχανία. Εδώ και επενδύσεις νέων μονάδων γίνονται και κυρίως εκσυγχρονισμός ήδη λειτουργούντων μονάδων. Είστε επικεφαλής της δεύτερης μεγαλύτερης βιομηχανίας του κλάδου. Η VITEX απέδειξε ότι δεν αποτελεί απλώς μια σταθερή παρουσία αλλά και μια εταιρεία που διευρύνει το μερίδιο αγοράς της. Δώστε μας μια εικόνα για το πώς κύλησαν τα πράγματα το 2015; Το 2015 κατ’ αρχήν ζήσαμε το ελληνικό παράδοξο όπου, με τρεις εβδομάδες κλειστές τις ελληνικές τράπεζες και με capital controls, είδαμε την αγορά να συνεχίζει να υφίσταται σχεδόν στα ίδια επίπεδα με αυτά πριν από την τελευταία κρίση. Απλά είχαμε μια μικρή πτώση πωλήσεων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μας, η χρονιά έκλεισε με μια ελαφρά κάμψη της τάξης του 2%. Η VITEX πώς κινήθηκε; Εμείς κλείσαμε στο +7,5%. Μιλάμε για τον τζίρο της επιχείρησης, που έκλεισε στα 30,7 εκατ. ευρώ. Ταυτοχρόνως είχαμε σημαντική βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας μας. Πώς κατορθώσατε να κινηθείτε ανοδικά σε μια περίοδο που η αγορά έπεφτε; Η προσπάθειά μας ήταν πολυδιάστατη. Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε δεν περιορίστηκε σε ένα πεδίο. Αντιθέτως επιστρατεύσαμε όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθεια να δώσουμε μια συνολική προσφορά προς τον πελάτη μας. Έτσι κάναμε μια εξαιρετικά ελκυστική προσφορά στους πελάτες με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Μιλάτε για το δίκτυό σας; Ναι, πελάτης μας είναι ο συνεργάτης μας στο δίκτυο διανομής. Αυτό που προσπαθήσαμε και πρακτικά το πετύχαμε ήταν να προσφέρουμε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό πακέτο υπηρεσιών και προϊόντων, ανταγωνιστικό όχι μόνο σε επίπεδο ποιότητας και τιμής αλλά και πιστώσεων, εξυπηρέτησης και υποστήριξης σε όλα τα επίπεδα. Αυτό έφερε και το αποτέλεσμα το οποίο πρέπει να πούμε ότι ήταν καρπός μιας πολυετούς προσπάθειας και μιας κοπιαστικής εργασίας. Η νοοτροπία μας δεν άλλαξε μέσα σε δύο εβδομάδες και δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιου συμβάντος. Αλήθεια στο μείγμα της δραστηριότητάς σας ποιο ρόλο κατέχει η εξωστρέφεια; Πόσες εξαγωγές καταγράφετε; Έχετε και επιχειρηματική δραστηριότητα στο εξωτερικό; Αν προσθέσουμε και τις δραστηριότητες των θυγατρικών μας στο εξωτερικό, ο τζίρος αυξάνεται κατά 5 εκατ. ευρώ. Συνολικά θα έλεγα ότι η εξωστρέφεια αποτελεί το 20% του τζίρου μας. Ξέρω, δεν ακούγεται ιδιαίτερα εντυπωσιακό νούμερο, όμως για τους γνώστες της αγοράς και της φύσης του προϊόντος, το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό. Και αυτό διότι οι εταιρείες χρωμάτων εξάγουν περίπου 5%-15% του ετήσιου τζίρου τους. Αναφερθήκατε προηγουμένως στην τουριστική βιο-

μηχανία και σε άλλους τομείς. Τι ακριβώς κάνετε; Κατ’ αρχήν στον τουρισμό αποφασίσαμε – και το κάναμε ευρέως γνωστό – να εξυπηρετήσουμε τις ξενοδοχειακές μονάδες. Κατανοούμε ότι η εμφάνιση των κτιρίων είναι βασικό συστατικό της υποδοχής των επισκεπτών γι’ αυτό αποφασίσαμε να δραστηριοποιηθούμε έντονα στον συγκεκριμένο τομέα. Η προσπάθειά μας αυτή ξεκίνησε πριν από 4 περίπου χρόνια, οπότε και αποφασίσαμε να δούμε αυτή τη μερίδα πελατών ως ξεχωριστή οντότητα και να χαράξουμε μια στρατηγική και ένα πρόγραμμα ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση. Όλα αυτά πάντα μέσα από το δίκτυο συνεργατών μας, των τοπικών πελατών μας, με σκοπό την καλύτερη εξυηπηρέτηση των ξενοδοχειακών μονάδων. Συμμετείχατε στο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στα σπίτια; Πράγματι, το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας των σπιτιών που υποστηρίχθηκε από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία τόσο για την εταιρεία μας όπως και για πολλές ακόμη εταιρείες. Από πέρυσι ξεκινήσαμε προωθώντας ένα μοναδικό σύστημα θερμοπροσώψεων, το Vitex Therm. H συμπλήρωση ενός έτους δραστηριότητας στον τομέα αυτόν μας έχει δείξει ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Για ποιο ακριβώς προϊόν γίνεται λόγος; Επειδή δεν πιστεύουμε ότι θα υπάρξει σύντομα αναγέννηση της νέας οικοδομής, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες που επιβάλλουν να γίνουν τα κτίριά μας πιο σωστά ενεργειακά, αποφασίσαμε να δραστηριοποιηθούμε σε αυτόν τον τομέα. Όλοι μας παρατηρούμε ότι, ειδικά στις μεγάλες πόλεις, το κτιριακό δυναμικό είναι εξαιρετικά γερασμένο. Έτσι, τα υλικά θερμοπροσώψεως είναι αυτά που έρχονται να καλύψουν το κτίριο σαν ένας εξωτερικός μανδύας. Πρακτικά, έχουμε ένα υλικό θερμομόνωσης γύρω από το κτίριο, με την κατάλληλη κόλλα και τα βύσματα τα οποία μπαίνουν περιμετρικά του κτιρίου. Επιπλέον μπαίνουν κάποιες στρώσεις κονιαμάτων, κόλλας πλέγματος και τελικού σοβά. Έτσι το κτίριο είναι ανακαινισμένο αισθητικά αλλά, το σημαντικότερο, και ενεργειακά, αφού χρειάζεται πολύ χαμηλότερο κόστος ενέργειας. Αυτή την περίοδο «τρέχει» κάποιο πρόγραμμα; «Έτρεχε» το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Αυτό όμως ολοκληρώθηκε. Τώρα τρέχει το «εξοικονομώ» των δήμων, που επιτρέπει τη ριζική αναβάθμιση και ενεργειακή εξοικονόμηση των κτιρίων του Δημοσίου και των δήμων. Αναμένουμε ωστόσο την επαναπροκήρυξη του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Σε ποιους άλλους τομείς δραστηριοποιείστε;

Εφέτος λανσάρουμε ναυτιλιακά χρώματα για γιοτ. Άρα επιστρέφετε εκεί από όπου ξεκίνησε ο κλάδος της ελληνικής βιομηχανίας χρωμάτων – εννοώ τα χρώματα για την εξυπηρέτηση της ναυτιλίας. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν χιλιάδες σκάφη, είτε ενοικιαζόμενα είτε ιδιόκτητα, που εξυπηρετούν τον θαλάσσιο τουρισμό. Έχετε δίκιο. Εκεί ακριβώς συμβάλλει η τουριστική βιομηχανία, διότι η τουριστική βιομηχανία δεν είναι μόνο τα ξενοδοχεία, είναι και τα δεκάδες χιλιάδες σκάφη που ενοικιάζονται, ενώ πολύ σημαντική είναι και η παρουσία στόλων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μας. Είναι πάντως εντυπωσιακό ότι δεν δραστηριοποιούνται στον σημαντικό αυτόν τομέα ελληνικές βιομηχανίες χρωμάτων και ότι τη μεγάλη ζήτηση σε αυτόν το χώρο την καλύπτουν εταιρείες που εισάγουν χρώματα από το εξωτερικό. Αυτό ακριβώς ήταν και το έναυσμα για να ξεκινήσουμε τη δραστηριοποίησή μας στον στρατηγικής σημασίας αυτόν κλάδο. Είναι πράγματι λάθος το ότι σε μια χώρα με αρχαία ναυτική παράδοση, με τεράστιου μήκους ακτογραμμές και με μια πανίσχυρη και περήφανη βιομηχανία χρωμάτων, δεν είχαμε ένα ελληνικό brand, ένα ελληνικό εμπορικό σήμα να μας εκπροσωπεί επάξια στην ελληνική και διεθνή αγορά ναυτιλιακών χρωμάτων. Αυτό που επιχειρεί σήμερα η VITEX είναι να καλύψει αυτό το κενό, δημιουργώντας χρώματα διεθνών προδιαγραφών και υψηλού επιπέδου ποιότητας για τη ναυτιλία. Ποιο είναι το brand σας; Eumare. Παραπέμπει σε Ευρώπη και θάλασσα. Ξεκινήσαμε πρόσφατε με μια online καμπάνια. Θα παρουσιάσουμε στο κοινό τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας σε αυτόν τον τομέα σε 2-3 εκθέσεις που θα διοργανωθούν μέχρι τον Μάιο. Με την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλο παρουσίας του συγκεκριμένου brand στην ελληνική αγορά, θα επιχειρήσουμε να το προωθήσουμε σε αγορές του εξωτερικού. Και λέω τον πρώτο κύκλο παρουσίας του brand, διότι έχουμε προϋπηρεσία και προϊστορία στα ναυτιλιακά χρώματα όταν τη δεκαετία του 1980 ο όμιλός μας εξαγόρασε μια βιοτεχνία χρωμάτων, τη ΣΥΝΤΕΞ, η οποία ειδικευόταν στο ναυτιλιακό χρώμα. Οπότε υπάρχει και τεχνογνωσία και μεγάλη βάση σε αυτά τα προϊόντα στα οποία θελήσαμε να επανεπενδύσουμε και αναπτύξουμε περαιτέρω.

»

Οι ελληνικές επιχειρήσεις χρωμάτων έχουν πάνω από 20 θυγατρικές στο εξωτερικό

»

Πρακτικά αυτός ο κλάδος εξυπηρετείται από εισαγόμενα ναυτιλιακά χρώματα; Ακριβώς. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα ευρύτατο πεδίο ανάπτυξης σε αυτόν τον τομέα. Κύριε Γιαννίδη, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ, κύριε Κτενά. newtimes 19

Interview

Άρης Κεφαλογιάννης Ο διευθύνων σύμβουλος της ΓΑΙΑ Τρόφιμα, αποκαλύπτει τη μέθοδο που ακολούθησε για να ανοίξει τις αγορές της Γερμανίας, της Ρωσίας, της Νορβηγίας και της Αγγλίας

Εκπαιδεύει τους Αμερικανούς να τρώνε επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Αν είχαμε πέντε Κεφαλογιάννηδες δεν θα κάναμε εξαγωγή ούτε μιας σταγόνας χύμα ελληνικού ελαιολάδου, αφού και το τελευταίο γραμμάριο θα ήταν σε εμφιαλωμένα επώνυμα προϊόντα. Αν πέντε επιχειρηματίες ακολουθούσαν τις κινήσεις μάρκετινγκ που έκανε ο δαιμόνιος αυτός Κρητικός – και το επιτελείο του – το brand name Ελλάδα θα είχε στην αγορά του επώνυμου ελαιολάδου εκατονταπλάσια ισχύ. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγω κάθε φορά που τον συναντώ και συζητώ μαζί του τα νέα της εταιρείας του (πλέον των εταιρειών του) και της αγοράς. Στη διάρκεια της τελευταίας συνομιλίας μας, μου αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο άνοιξε την αγορά της Αμερικής, μίλησε για τον νέο συνεργάτη του από τη Γερμανία, για την ανάληψη της ευθύνης λειτουργίας της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας και για χίλια δύο ενδιαφέροντα πράγματα που συντελούνται στην ελληνική αγορά ελαιολάδου και την προσπάθεια εξωστρέφειάς της. Ας τον παρακολουθήσουμε:

20 newtimes

Interview

Κύριε Κεφαλογιάννη, ποια είναι η τελευταία κίνησή σας στο εξωτερικό; Πέρυσι κάναμε μια σπουδαία κίνηση στην Αμερική: ιδρύσαμε την Gaea North America, μια 100% θυγατρική επιχείρηση της GAEA, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας εισήλθαν στη συνέχεια δύο σημαντικοί Αμερικανοί επιχειρηματίες της βιομηχανίας τροφίμων. Αυτοί συμμετέχουν με 5% ο καθένας. Άρα η επιχείρηση είναι κατά 90% θυγατρική της ελληνίδας μητέρας. Η ίδρυση της εταιρείας ήταν μια εξαιρετική κίνηση που έγινε την κατάλληλη στιγμή. Ποιο γεγονός σας οδήγησε στην απόφαση ίδρυσης ξεχωριστής εταιρείας στην Αμερική; Mέσω του δικτύου των αποκλειστικών αντιπροσώπων μας, που χρησιμοποιούμε σε όλες τις αγορές, θεωρήσαμε ότι δεν θα είχαμε την ανάπτυξη που θα μπορούσαμε. Άλλωστε το κύριο προϊόν μας, το ελαιόλαδο, είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο προϊόν και χρειάζεται πραγματική γνώση και πάθος για να το πουλήσεις. Έτσι αποφασίσαμε να χτίσουμε τη νέα εταιρεία γύρω από τον διευθύνοντα σύμβουλο, τον κ.

David Newman, έναν καταπληκτικό Αμερικανό, που θεωρείται το νούμερο ένα πρόσωπο στον χώρο του ελαιολάδου στην Αμερική. Για όλους αυτούς τους λόγους κάναμε το σημαντικό αυτό βήμα. Η εταιρεία λειτούργησε εννέα μήνες, ξεκίνησε τον Απρίλιο, και μέσα σε αυτό το διάστημα έκανε πωλήσεις 2,7 εκατ. όταν ο αποκλειστικός μας αντιπρόσωπος το 2014 είχε κάνει 1,4. Οι προσδοκίες για εφέτος κάνουν λόγο για πωλήσεις 5,3 εκατ. δολάρια. Άρα ήταν μια απόλυτα επιτυχημένη κίνηση. Αυτά είναι τα καλά νέα. Τα άσχημα νέα είναι ότι εδώ, εκτός όλων των μεγάλων δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε, καλούμαστε να λύσουμε και το τεράστιο πρόβλημα που λέγεται υψηλό κόστος χρηματοδότης – θυμίζω ότι οι Ιταλοί και οι Ισπανοί ανταγωνιστές μας δουλεύουν με επιτόκια στο 1,5%-2%. Εμείς έχουμε κόστος χρήματος κοντά στο 6%-6,5%. Και μιλάμε για ένα μόνο πρόβλημα, σε αυτό πρέπει να συνυπολογίσουμε και όλα τα υπόλοιπα. Εφέτος έχουμε την τρίτη κακή σοδειά ελαιολάδου συνεχόμενη, που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Τα μέχρι σήμερα στατιστικά στοιχεία έκαναν λόγο για μια καλή και στη συνέχεια μια κακή χρονιά. Εμείς τώρα έχουμε την καταστροφή της ελληνικής σοδειάς του 2014, όταν οι ανταγωνιστές μας είχαν πολύ καλή σοδειά, αλλά στην Ελλάδα ήταν τόσο δραματικά τα πράγματα που είχαμε πολύ μεγάλο πρόβλημα, πολύ υψηλές τιμές, τις οποίες δεν τις πήραμε από τις διεθνείς αγορές. Είχαμε την καταστροφή της Ιταλίας πέρυσι λόγω της ασθένειας των δένδρων και την κακή ισπανική σοδειά, γεγονότα τα οποία συνέβαλαν στη χειρότερη σοδειά ελαιολάδου παγκοσμίως τα τελευταία 100 χρόνια. Και εφέτος τα πράγματα έδειχναν ότι θα πάνε εξαιρετικά καλά, όμως η παρατεταμένη καλοκαιρία και η ανομβρία σε Ελλάδα και Ισπανία κατέστρεψαν και τη νέα σοδειά, που έδειχνε ότι θα ήταν πάρα πολύ καλή. Πώς διαμορφώθηκαν τα μεγέθη της επιχείρησής σας κατά το 2015; Το 2015 κλείσαμε στα 12,5 εκατ. ευρώ, ακολουθώντας σταθερή πορεία σε σχέση με το 2014. Η δραστηριοποίησή μας στην Αμερική μας βοή-

θησε στο να καλύψουμε κάποια υστέρηση που είχαμε στη ρωσική αγορά. Στην εν λόγω αγορά έγινε μεγάλη καταστροφή, γιατί το ρούβλι πήγε από τα 42 στα 95. Έτσι η εκεί θυγατρική μας παρουσίασε σημαντικές ζημιές. Να σημειώσουμε ότι η ΓΑΙΑ κατέχει το 35% ρωσικής διανεμητικής εταιρείας. Είμαστε δε ιδιαίτερα τυχεροί και επιτυχημένοι διότι το 50% των εξαγωγικών εταιρειών πτώχευσε. Στη ρωσική αγορά είχαμε μεγάλη πτώση του τζίρου μας, η οποία ήταν της τάξεως του 60%. Αντιστοίχως είχαμε για πρώτη φορά στην ιστορία μας πτώση στη γερμανική αγορά. Μετοχικά δηλαδή συμμετέχετε κατά 90% στην εταιρεία που δραστηριοποιείται στην αμερικανική αγορά και κατά 35% σε διανεμητική εταιρεία στη Ρωσία; Ακριβώς, και έχουμε και ένα ποσοστό 35% σε μια εταιρεία στα Χανιά, η οποία δραστηριοποιείται σε μια νέα – για εμάς – κατηγορία προϊόντων, η οποία όμως θεωρείται πολλά υποσχόμενη και πάει πάρα πολύ καλά. Είναι η εταιρεία Cretan Nectar, η οποία παράγει διάφορα προϊόντα, όπως ξίδια και dressings. Επίσης εδώ και δύο εβδομάδες ελέγχουμε το 67,5% της επιχείρησης η οποία ανέλαβε την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας ύστερα από συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς. Στην πραγματικότητα, αυτή τη στιγμή η Ένωση είμαστε ουσιαστικά εμείς και έχουμε για 20 χρόνια το 67,5% της ανώνυμης εταιρείας που δημιούργησε η Τράπεζα Πειραιώς και στην οποία η πρώην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας έχει το 32,5%. Εμείς έχουμε για 20 χρόνια το brand name, τις εγκαταστάσεις και τη διαχείριση του ΠΟΠ Σητείας. Αυτό είναι μέρος του προγράμματος εξυγίανσης της επιχείρησης, διότι υπήρχε ένα bad debt (μη εξυπηρετούμενο χρέος). Στην πράξη δηλαδή η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς θα καλύψει αυτές τις οφειλές από την καινούργια εταιρεία που έχει δημιουργηθεί και η οποία θα αξιοποιήσει το σήμα και τις εγκαταστάσεις της Ένωσης. Έτσι θα αποσβεστεί σιγά σιγά το χρέος προς την Τράπεζα. Ο όμιλος ΓΑΙΑ πώς ελέγχεται μετοχικά; Στη ΓΑΙΑ δεν είχε ποτέ κανείς τον απόλυτο έλεγχο. Ο μεγαλύτερος μέτοχος παραμένω εγώ με 30% των μετοχών. Επίσης έχουμε έναν Γερμανό στρατηγικό επενδυτή – πάρα πολύ σημαντικό –, ο οποίος ελέγχει το 10% των μετοχών της ΓΑΙΑ. Πρόκειται για μια μεγάλη γερμανική επιχείρηση η οποία επενδύει σημαντικά κεφάλαια στη ΓΑΙΑ. Μπήκε δύο ημέρες μετά τις περυσινές εκλογές και με τα κεφάλαια που τοποθέτησε στη ΓΑΙΑ κάναμε την επένδυση στην Αμερική. Πρέπει να σας πω ότι στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας μας στην Αμερική επενδύθηκαν 800.000 δολάρια ενώ σημαντικά κεφάλαια επενδύθηκαν και στο αρχικό κεφάλαιο κίνησης. Στην Αμερική οι start ups επιχειρήσεις δεν χρηματοδοτούνται από τον τραπεζικό τομέα τον πρώτο χρόνο λειτουργίας τους. Έτσι μόνο για κεφάλαια κίνησης επενδύθηκε 1,5 εκατ. ευρώ.

»

Οι προσδοκίες μας για φέτος κάνουν λόγο για πωλήσεις 5,3 εκατ. δολάρια μόνο στην αμεικάνικη αγορά

»

Ποιο ποσοστό αντιπροσωπεύει η ελιά στον τζίρο σας; Η ελιά είναι εξίσου σημαντικό προϊόν μας, αποτελεί το 35% του τζίρου μας, ενώ το ελαιόλαδο newtimes 21

Interview

καλύπτει το 45%-47% του τζίρου μας παγκοσμίως. Μάλιστα το ποσοστό συμμετοχής της ελιάς στον τζίρο μας είναι ανερχόμενο. Πρέπει να σας πω ότι στον τομέα αυτόν έχουμε δημιουργήσει μια παγκόσμια καινοτομία. Είναι το snack με ελιές, που δεν εμπεριέχει υγρό και το οποίο προχωρεί εξαιρετικά. Τώρα προχωράμε και σιγά σιγά να αντικαταστήσουμε τα βαζάκια με σακουλάκια χωρίς υγρό. Πάμε να βγάλουμε και σε μεγαλύτερες συσκευασίες και το βάζο. Όλο αυτό το εγχείρημα προχωρεί πάρα πολύ καλά. Αλλά τα δύο τελευταία χρόνια είχαμε πολύ άσχημες σοδειές που δημιούργησαν απώλειες στα περιθώριά μας.

»

Αυτή τη στιγμή είμαστε το τρίτο μεγαλύτερο σε πωλήσεις brand - βάσει στοιχείων Nielsen - στη Γερμανία, πίσω από το Bertolli και το Espanola. Είμαστε το δεύτερο μεγαλύτερο σε πωλήσεις brand στη Νορβηγία

»

Ποιες είναι οι επιδόσεις στον τομέα των εξαγωγών; Ο στόχος σας για το 2016 ποιος είναι; Στον τομέα των εξαγωγών κατορθώσαμε να αυξήσουμε τις επιδόσεις μας κατά 25% το πρώτο δίμηνο του έτους. Ο στόχος μας για το 2016 είναι να αυξήσουμε τις επιδόσεις μας κατά 30%. Θα έλεγα ότι η πορεία μας στην αμερικανική αγορά δίνει ισχυρές εγγυήσεις ότι θα πιάσουμε τον στόχο αυτόν. Για να πάρετε μια εικόνα των εξαγωγικών μας επιδόσεων αρκεί να σας πω ότι αυτή τη στιγμή είμαστε το τρίτο μεγαλύτερο σε πωλήσεις brand – βάσει στοιχείων Nielsen – στη Γερμανία, πίσω από το Bertolli και το Espanola. Είμαστε το δεύτερο μεγαλύτερο σε πωλήσεις brand στη Νορβηγία, πίσω από το Ibara – αναφέρομαι πάντα στην κατηγορία του ελαιολάδου. Είμαστε επίσης το νούμερο τρία brand στις ελιές στην Αγγλία, και αναφέρομαι στη γενική κατηγορία όχι ως ελληνικό brand. Επίσης είμαστε νούμερο τέσσερα brand στη Ρωσία στην κατηγορία του ελαιολάδου, πίσω από δύο ισπανικά και ένα ιταλικό brand. Ξέρετε, γίνεται λόγος για επώνυμο brand, δεν μιλάμε για προϊόντα private label, διότι εμείς δεν κάνουμε private label, επενδύουμε μόνο στα επώνυμα προϊόντα. Στα brand names ίσως και να είμαστε οι σημαντικότεροι παίκτες, αλλά επειδή δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς με ακρίβεια. Είναι πολύ σημαντικό να δημιουργούμε κάποια υπεραξία σε ελληνικές επωνυμίες. Εμείς αυτό το κάνουμε συστηματικά. Στην Αμερική, για παράδειγμα, είμαστε – βάσει στοιχείων Nielsen – το νούμερο ένα ελληνικό brand στο λάδι, αλλά δυστυχώς τα ελληνικά προϊόντα στο σύνολό τους είναι γενικά πολύ χαμηλά. Αν δηλαδή ψάξετε το ranking των ελληνικών brand names δεν θα μείνετε ιδιαίτερα ικανοποιημένος. Δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά. Κύριε Κεφαλογιάννη, η εμμονή σας στο επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο είναι αυτό που σας χαρακτηρίζει. Αυτό είναι γεγονός. Πράγματι, εμείς ό,τι πουλάμε το πουλάμε επώνυμα, το πουλάμε με προστιθέμενη αξία, το πουλάμε με ελεγχόμενη ποιότητα διότι δυστυχώς – δεν είναι ευχάριστο αυτό που συμβαίνει

22 newtimes

– είναι πολύ μεγάλο το ποσοστό των πωλήσεων που γίνεται από την Ελλάδα και που αφορά προϊόντα τα οποία είτε είναι ψευδεπίγραφα, δηλαδή είναι ΠΟΠ χωρίς να έχουν περάσει τις σχετικές διαδικασίες, είτε ακόμη είναι πολύ χαμηλής ποιότητας. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, μας κάνει μεγάλη ζημιά. Υπάρχουν επιχειρήσεις στην εγχώρια αγορά επώνυμου ελληνικού τυποποιημένου ελαιολάδου οι οποίες να έχουν ακολουθήσει ανάλογη πορεία με τη δική σας; Να έχουν επιδείξει ανάλογες επιτυχίες στην προώθηση επώνυμου προϊόντος στο εξωτερικό; Θεωρώ ότι η μόνη επιχείρηση η οποία σε ένα σημαντικό ποσοστό του τζίρου της έχει αναδείξει το brand είναι η ΑΓΡΟΒΙΜ. Ξέρετε, το ρωτώ διότι η υπόθεση επώνυμο ελληνικό ελαιόλαδο δεν μπορεί να κερδηθεί στο εξωτερικό από 2-3 εταιρείες.

Έχετε δίκιο. Εγώ αυτό το λέω και το πιστεύω ακράδαντα. Ακόμη και η ΓΑΙΑ είναι μια μικρομεσαία επιχείρηση για τα διεθνή δεδομένα. Στατιστικά είμαστε ασήμαντοι. Μπορεί να φθάσαμε να είμαστε τρίτο brand, βάσει Nielsen, στη Γερμανία – εντάξει αυτό είναι πολύ καλό, δεν το συζητώ –, όμως συνολικά είμαστε πολύ μικροί. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι όταν κάτι τέτοιο ισχύει για τη ΓΑΙΑ, που γενικά έχει μια αναγνωρισιμότητα, τι ισχύει για το σύνολο του κλάδου. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα, αν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας ή να εξωραΐζουμε τα πράγματα. Στο παρελθόν είχατε ξεκινήσει μια ενδιαφέρουσα συνεργασία με τους ελαιοπαραγωγούς στην Κριτσά της Κρήτης. Πώς κύλησε αυτή η συνεργασία;

Προχωρεί, δυστυχώς όμως, όχι με τόσο ικανοποιητικό ρυθμό. Στην Κριτσά δυστυχώς έχουμε τρία χρόνια που αντιμετωπίζουμε δισεπίλυτα προβλήματα. Το 2014 δεν είχαμε σοδειά, το 2015 είχαμε μια σοδειά αλλά δεν ήταν στα δικά μας ποιοτικά standards. Εφέτος δυστυχώς είχε καλή σοδειά από πλευράς ποσότητας αλλά σε πολύ χαμηλή ποιότητα. Άρα το όλο εγχείρημα, εκεί που ήταν στηριγμένο στην εξαιρετική ποιότητα, τα τρία τελευταία χρόνια παρουσίασε μεγάλες δυσκολίες. Συνεχίζουμε τη συνεργασία αλλά εφέτος θα είναι πολύ δύσκολο, γιατί η ποιότητα είναι χαμηλή και αυτό κατά κύριο λόγο οφείλεται στα άσχημα καιρικά φαινόμενα. Εφέτος ήταν τραγική περίοδος, ειδικά στην Κρήτη. Δεν υπήρξαν βροχές. Το ερώτημά σας μου δίνει την ευκαιρία να σημειώσω κάτι. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, οφείλουμε να πούμε ότι δυστυχώς στην Ελλάδα δεν ασχολούμαστε σοβαρά με τα προϊόντα μας. Στο λάδι επικρατεί ο μύθος ότι έχουμε την καλύτερη ποιότητα στον κόσμο. Πράγματι αυτό ίσχυε στο παρελθόν, δυστυχώς όμως αυτό ισχύει κάθε χρόνο και λιγότερο διότι στη χώρα μας δεν επενδύει κανείς επάνω στην ποιότητα. Δεν μας ενδιαφέρει πώς θα τη διατηρήσουμε, πώς θα τη βελτιώσουμε, ενώ στο εξωτερικό ασχολούνται πολύ σοβαρά με την έρευνα αξιοποιώντας τα πανεπιστήμιά τους. Στο εξωτερικό επιχειρούν διαρκείς παρεμβάσεις στην παραγωγή με σκοπό να βελτιώσουν την παραγωγή τους. Έτσι αν είχαμε κάποιο προβάδισμα στο θέμα της ποιότητας είναι πολύ σύντομος ο χρόνος που οι ανταγωνιστές μας θα μας προσπεράσουν. Εσείς έχετε ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Έχουμε κάνει πολλά πράγματα. Κάναμε την έρευνα με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για τις ελιές χωρίς υγρό – χωρίς συντηρητικό στο σακουλάκι –, γεγονός που αποτέλεσε μια παγκόσμια καινοτομία. «Τρέξαμε» διεθνή έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώσαμε το καλοκαίρι, με το Πανεπιστήμιο του Davis και το Τμήμα Ανθρώπινης Διατροφής του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ. Μέσω της συγκεκριμένης έρευνας αποδείξαμε ότι η υψηλότερη ποιότητα στο ελαιόλαδο σημαίνει και υψηλότερα health benefits και αποδείξαμε ότι η Κορωναίικη ποικιλία είναι πλούσια σε ελαιοκανθάλη και έχει μεγαλύτερη καρδιοπροστατευτική δράση από οποιαδήποτε άλλη ποικιλία. Στη Σητεία έχουμε ένα τριετές πρόγραμμα μέσω του οποίου θα προσπαθήσουμε να υλοποιήσουμε κάποια πρωτοποριακά σχέδια. Και αυτό διότι μας δίνεται η δυνατότητα τα σχέδια αυτά να τα υλοποιήσουμε σε μεγάλη κλίμακα, αφού μιλάμε για μια μεγάλη επαρχία, με ποιοτική παραγωγή. Το γεγονός ότι θα λειτουργήσουμε ως η διάδοχη κατάσταση της Ένωσης, θα μας επιτρέψει να μπολιάσουμε την πείρα της ομάδας παραγωγών με τη σύγχρονη τεχνογνωσία και να ασχοληθούμε όλοι μαζί σοβαρότερα με τον σημαντικό αυτό πλούτο της ελληνικής γης.

destination

newtimes 23

Interview

Γιάννης Γιανναράκης O γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Κινητών Εφαρμογών Ελλάδος υποστηρίζει ότι η χώρα έχασε 140 δισ. ευρώ, που αναλογούν στη δημόσια και οικογενειακή επένδυση για τη μόρφωση 300.000 νέων Ελλήνων επιστημόνων τους οποίους πλέον εκμεταλλεύονται άλλες χώρες!

Οι Έλληνες εξάγουν 300 εκατ. ευρώ ελαιόλαδο και 1 δισ. ευρώ τεχνολογία!

Η σύγκριση είναι αποκαλυπτική: Όσο και αν ακούγεται παράξενο, η Ελλάδα κάνει εξαγωγές τεχνολογίας ύψους 1 δισ. ευρώ, όταν οι εξαγωγές της σε ελαιόλαδο ανέρχονται μόλις σε 300 εκατ. ευρώ! Με δυο λόγια, οι μυλόπετρες της παρατεταμένης κρίσης και η ακατάσχετη αιμορραγία της χώρας από τη φυγή νέων και δυναμικών ανθρώπων στο εξωτερικό δεν εξήντλησαν το μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται ελληνικό μυαλό και το οποίο μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε έξοδο από την κρίση. Αυτή ακριβώς η επίδοση βρέθηκε στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με έναν εκλεκτό καλεσμένο, τον κ. Γιάννη Γιανναράκη, γενικό διευθυντή του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Κινητών Εφαρμογών Ελλάδος. Ας παρακολουθήσουμε τη συνομιλία, η οποία πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από τη συμμετοχή του ιδίου και της ιδιαίτερα επιτυχημένης ελληνικής αποστολής στη μεγάλη έκθεση τεχνολογίας της Βαρκελώνης, και κατά την οποία ο συνομιλητής μας παρουσιάζει τη νέα ελπίδα που γεννιέται στην ελληνική οικονομία.

24 newtimes

Κύριε Γιανναράκη, σας ευχαριστώ θερμά για την ανταπόκριση στην πρόσκλησή μας. Εγώ σας ευχαριστώ για τη δυνατότητα που μας δίνετε να παρουσιάσουμε μια διαφορετική Ελλάδα, μια Ελλάδα της καινοτομίας και της εξωστρέφειας, στην οποία νέοι άνθρωποι – εγώ δυστυχώς ανεβάζω τον μέσο όρο ηλικίας – πραγματικά δημιουργούν πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες για την παγκόσμια αγορά. Μην έχετε καμία αμφιβολία για το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή δημιουργούνται στη χώρα μας ελληνικά προϊόντα ικανά να γεμίσουν τη ζωή και την καθημερινή δραστηριότητα εκατομμυρίων ανθρώπων στο εξωτερικό. Και αυτά είναι προϊόντα ελληνικής δημιουργίας από ελληνικά μυαλά. Ας ξεκινήσουμε από την άμεση επικαιρότητα. Εσείς και οι επιχειρήσεις που σας περιβάλλουν συμμετέχετε στη μεγάλη Διεθνή Έκθεση Τεχνολογίας της Βαρκελώνης. Μιλήστε μας για τους στόχους σας στη σημαντική αυτή διεθνή συνάντηση. Πράγματι πάμε στη Βαρκελώνη, στη μεγαλύτερη έκθεση ψηφιακής επικοινωνίας που λέγεται Mobile

World Congress και γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στην πρωτεύουσα της Καταλονίας, η οποία προσπαθεί και έχει καταφέρει να γίνει και η πρωτεύουσα της νέας ψηφιακής εποχής, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Η έκθεση αυτή, η οποία συγκεντρώνει πάνω από 90.000 επισκέπτες, επιχειρηματίες, τεχνολόγους και στελέχη των επιχειρήσεων, είναι μια επιχειρηματική έκθεση, δεν απευθύνεται στο ευρύ κοινό και έχει πολλές χιλιάδες εκθέτες. Η Ελλάδα θα συμμετάσχει για τέταρτη φορά εφέτος με επίσημη εθνική συμμετοχή με δικό της περίπτερο. Βέβαια οι επιχειρήσειςμέλη μας ήταν εκεί εδώ και μια δεκαετία. Μιλάμε για μια διαρκώς αυξανόμενη συμμετοχή από μέρους της χώρας μας. Έτσι δεν είναι; Ακριβώς. Ξεκινήσαμε την επίσημη εθνική συμμετοχή πριν από τέσσερα χρόνια με μια ομάδα που δεν ξεπερνούσε τους 30 συμμετέχοντες και πέρυσι είχαμε μια αποστολή που ξεπερνούσε τους 120 συμμετέχοντες και περίπου 30 εταιρείες. Εφέτος έχουμε περισσότερες από 70 επιχειρήσεις...

Ποια είναι η στόχευσή σας; Έχουμε τρεις στόχους. Ο ένας – ο πολύ πρακτικός στόχος των επιχειρήσεων – είναι να βρουν πελάτες, να εξερευνήσουν νέες αγορές και να κάνουν αισθητή την παρουσία τους δείχνοντας τα προϊόντα τους και τις δυνατότητές τους στη διεθνή αγορά. Τα προηγούμενα χρόνια πειστήκαμε ότι μπορούμε – και καταφέρνουμε – να ανοίγουμε καινούργιες αγορές, όπως η αγορά της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ανατολικής Ασίας, οι οποίες ήταν άγνωστες τα προηγούμενα χρόνια για τις ελληνικές εξαγωγές και τις υπηρεσίες τεχνολογίας. Ο δεύτερος στόχος μας είναι περισσότερο στόχος αυτού που εμείς αποκαλούμε οικοσύστημα της τεχνολογίας. Αυτό που θέλουμε να δείξουμε είναι ότι στην Ελλάδα δεν είναι τυχαίες οι περιπτώσεις των επιτυχημένων εταιρειών τεχνολογίας – είτε στον χώρο των εφαρμογών της κινητής τηλεφωνίας, είτε στον χώρο της πληροφορικής, είτε της βιοϊατρικής τεχνολογίας –, αλλά υπάρχει ένα οικοσύστημα από δημιουργικούς ανθρώπους, από ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο έχει τεχνογνωσία, μπορεί να παράγει σημαντικά προϊόντα και το οποίο συνεργά-

Interview

ζεται ώστε να πετυχαίνει πράγματα στη διεθνή αγορά. Γι’ αυτό άλλωστε τα προηγούμενα χρόνια κάναμε αισθητή την παρουσία μας. Υπάρχει βέβαια και ένας τρίτος στόχος: να δείξουμε ότι η Ελλάδα είναι εδώ, η Ελλάδα έχει δημιουργικό δυναμικό το οποίο, παρά και ενάντια στην κρίση, κάνει καινούργια πράγματα και θα τα καταφέρει και κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες. Οι επιχειρήσεις που εκπροσωπείτε σταδιοδρομούν κυρίως στο εξωτερικό. Η έννοια εξωστρέφεια είναι στο DNA τους. Μπορείτε σας παρακαλώ να καταθέσετε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα; Πραγματικά έτσι είναι και θα ήθελα να πω ότι αυτό που αναφέρατε στην αρχή είναι γεγονός: η φυγή των νέων, και μάλιστα των νέων με υψηλή ειδίκευση και μόρφωση, στο εξωτερικό είναι η σημερινή μάστιγα της κοινωνίας. Βέβαια το να πηγαίνουν οι νέοι στο εξωτερικό και να ανοίγουν οι ορίζοντές τους είναι πάντα καλό. Αλλά αν αυτό γίνεται ως μοναδική επιλογή – χωρίς δηλαδή να έχουν επιλογές στη χώρα τους, την οποία αφήνουν και ρίχνουν «μαύρη πέτρα» πίσω τους –, είναι μια απώλεια σημαντικού επενδεδυμένου κεφαλαίου της ελληνικής κοινωνίας. Και επειδή κάποια πράγματα πρέπει να τα μετράμε με αριθμούς, τα νούμερα είναι συγκλονιστικά: οι στατιστικές δείχνουν ότι έχουν φύγει περίπου 280.000-300.000 νέοι επιστήμονες και υψηλής ειδίκευσης τεχνικοί. Είναι δραματικό διότι τη στιγμή που η χώρα θα κινηθεί και πάλι στην τροχιά της ανάκαμψης δεν θα έχει ανθρώπινο δυναμικό για να εξυπηρετήσει αυτή την προσπάθεια... Ακριβώς. Με βάση λοιπόν τους υπολογισμούς, που έχουν γίνει από επίσημους φορείς, η επένδυση που έχει κάνει η ελληνική κοινωνία – δημόσια και οικογενειακή επένδυση – σε κάθε καινούργιο επιστήμονα ξεπερνάει τις 350.000 ευρώ για κάθε έναν. Αυτό σημαίνει – γι’ αυτούς που έχουμε χάσει – ότι απωλέσαμε σχεδόν το μισό ΑΕΠ. Με δυο λόγια, χάσαμε 140 δισ. επενδυμένης αξίας, τα οποία αξιοποιούνται από κυβερνήσεις άλλων χωρών. Δεν έρχονται πίσω στην κοινωνία που τα ανέπτυξε. Και το λέω όχι με την έννοια ότι πρέπει να μείνουν εδώ, αλλά να δημιουργείται αξία η οποία να επιστρέφει στην κοινωνία. Γι’ αυτό λοιπόν και εμείς πιστεύουμε ότι οι εταιρείες που συμμετέχουν στον Σύνδεσμό μας και στους αντίστοιχους συνδέσμους δείχνουν μια διαφορετική Ελλάδα, η οποία αξιοποιεί τα ελληνικά μυαλά. Θα ήθελα να μας δώσετε μερικά παραδείγματα εταιρειών που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση.. Επιτρέψτε μου να αναφέρω τέσσερα παραδείγματα, που αφορούν διακεκριμένες επιχειρήσεις, βασικά στελέχη του Συνδέσμου μας – έχουν εκλεγεί και στο Δ.Σ. –, και διαθέτουν μια αναγνωρισιμότητα από όλους. Το πρώτο παράδειγμα αφορά την εταιρεία upstream, με επικεφαλής τον κ. Μάρκο Βερέμη, που ξεκίνησε πριν από περίπου 10 χρόνια με βασικό στόχο να αναπτύξει καινοτομικές ιδέες ανθρώπινης επικοινωνίας και να τις φέρει στα σύγχρονα ηλεκτρονικά, ψηφιακά δίκτυα και στα κινητά τηλέφωνα. Σήμερα η upstream κατάφερε να γίνει μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως στον τομέα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και του ηλεκτρονικού marketing. Είναι μια ελληνική εταιρεία η οποία έχει παρουσία σε περισσότερες από 40 χώρες. Στην Ελλάδα διαθέτει ένα πολύ ισχυρό τμήμα παραγωγής νέων προϊόντων και δημιουργίας και πραγματοποιεί

κύκλο εργασιών πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Μια άλλη εταιρεία είναι η Viva Wallet. Πρόεδρός της είναι ο πρόεδρος του Συνδέσμου μας. Η συγκεκριμένη εταιρεία αποτελεί ένα νέο εγχείρημα στα δεδομένα της τραπεζικής και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, μιας και είναι το πρώτο ίδρυμα πληρωμών αδειοδοτημένο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε 31 χώρες που συμμετέχουν στον ευρωπαϊκό χώρο των πληρωμών. Πρόκειται για μια νέου τύπου τράπεζα, η οποία διαθέτει νέα συστήματα πληρωμών και διαχειρίζεται και το viva wallet. Μια τρίτη περίπτωση είναι της εταιρείας telenavis, που αξιοποιεί τα γεωδεδομένα που έρχονται από δορυφόρους, με σκοπό τον προσδιορισμό του στίγματος οχημάτων και ανθρώπων ώστε να διευκολύνει τις καθημερινές λειτουργίες πολλών επιχειρήσεων που έχουν να κάνουν διανομές ή να στείλουν συνεργεία σε διάφορες περιοχές κτλ. Έχουμε επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα ελληνικών εταιρειών που κινούνται στον πολύ καινούργιο χώρο της τηλεϊατρικής και των υπηρεσιών υγείας που υποβοηθούνται από την τεχνολογία. Υπάρχει το παράδειγμα της vidavo, μιας εταιρείας που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και έχει αναπτύξει εξαιρετικές υπηρεσίες τηλεϊατρικής. Ένα δείγμα το έχουμε δει σε μια πολύ επιτυχημένη διαφήμιση στην τηλεόραση που παρουσιάζει τις υπηρεσίες υγείας από έναν μεγάλο τηλεπικοινωνιακό όμιλο που παρέχονται σε απομακρυσμένες περιοχές. Όλοι θα το έχουν δει. Αυτό εξυπηρετείται από εταιρεία του Συνδέσμου μας. Αναπτύξατε δραστηριότητες ιδιαίτερα επιτυχημένων επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν στο DNA τους την εξωστρέφεια. Πώς όμως συνδέεται η δραστηριότητα των εταιρειών του Συνδέσμου σας με την υπόλοιπη οικονομία; Για παράδειγμα, ένας παραγωγός ελαιολάδου από τη Μεσσηνία, μια επιχείρηση που διαθέτει μια ιχθυοκαλλιεργητική μονάδα, ή μια εταιρεία που ασχολείται με την παραγωγή και εμπορία αλουμινίου, πώς μπορούν αυτές να αξιοποιήσουν τη δική σας τεχνογνωσία; Η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή για την επανεκκίνηση της οικονομίας; Πώς μπορεί να συνδεθεί με τους επί μέρους επιχειρηματικούς τομείς; Κύριε Κτενά, πιστεύουμε ακράδαντα, το αποδεικνύουν άλλωστε οι διεθνείς έρευνες και μελέτες, ότι η τεχνολογία είναι ένας πολλαπλασιαστής αξίας για τους πιο παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, είτε μιλάμε για την αγροτική παραγωγή, είτε για τις μεταφορές, είτε για την υγεία, είτε για το λιανικό εμπόριο, είτε για τη μεταποίηση. Σε όλους τους κλάδους το μαγικό ραβδί της τεχνολογίας μπορεί να πολλαπλασιάσει την προστιθέμενη αξία. Αυτό το βλέπουμε σε πολλές περιπτώσεις, όπως στον πρωτογενή τομέα, στην αγροτική παραγωγή. Σήμερα δεν νοείται αγροτική παραγωγή με υψηλή προστιθέμενη αξία αν δεν γίνεται με ηλεκτρονικό έλεγχο των θερμοκηπίων, των

χωραφιών. Μιλάμε για την ικανότητα – μέσω ενός συστήματος – να γνωρίζει κανείς αν κάποιο χωράφι χρειάζεται πότισμα και να μπορεί να το κάνει αυτόματα. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα πράγματα τα οποία αφορούν το κομμάτι της διανομής και τυποποίησης των προϊόντων και το marketing στην παγκόσμια αγορά. Έτσι λοιπόν βλέπουμε – και αυτό αποδεικνύεται από πολλά διεθνή παραδείγματα – ότι οι παραδοσιακοί κλάδοι με τη βοήθεια της τεχνολογίας γίνονται όχι μόνο παραγωγικοί αλλά και ανταγωνιστικοί στη διεθνή σκηνή. Αυτό πιστεύουμε ότι είναι και το κλειδί για την Ελλάδα. Αν θέλετε, καμιά φορά η υστέρηση που έχουμε στην αξιοποίηση της τεχνολογίας αποτελεί και μια ευκαιρία να προχωρήσουμε δυναμικά μπροστά. Αν το σχεδιάσουμε σωστά, διότι αυτά θέλουν σχέδιο, θέλουν ένα εθνικό στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο, βασισμένο στη σωστή αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, και όταν λέμε τεχνολογίες δεν εννοούμε γενικά και αόριστα, εννοούμε ελληνικά μυαλά που έχουν την τεχνολογία και με διεθνές συνεργασίες και με αξιοποίηση της διεθνούς γνώσης, μπορούμε να κάνουμε θαυμαστά πράγματα στην Ελλάδα. Πόσοι επιχειρηματίες έχουν αφομοιώσει αυτή την ανάγκη ένταξης των νέων τεχνολογικών δεδομένων στην καθημερινή δράση τους; Το δείχνουν οι αριθμοί. Οι στατιστικές λένε ότι είμαστε στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη. Δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις είμαστε πίσω και από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία που είναι νεοεισελθείσες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαστε πίσω σε όλους τους διεθνείς δείκτες, και μάλιστα χάνουμε θέσεις κάθε χρονιά στην ανταγωνιστικότητα, στην ικανότητα των επιχειρήσεων να αξιοποιήσουν την τεχνολογία, αν εξαιρέσουμε ορισμένες νησίδες που καταφέρνουν να συμμετέχουν ή να είναι ανταγωνιστικές. Δυστυχώς η υπόλοιπη οικονομία δεν αξιοποιεί την τεχνολογία στο ηλεκτρονικό εμπόριο και στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Είμαστε σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Θα θυμάστε ότι μέχρι πρότινος και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη δεν είχε εφαρμοστεί η ηλεκτρονική τιμολόγηση, η οποία διευκολύνει τις συναλλαγές ανάμεσα στις επιχειρήσεις αλλά προσφέρει και διαφάνεια σε όλες τις καθημερινές συναλλαγές, γεγονός που αποτελεί και ζητούμενο από την κοινωνία. Έτσι λοιπόν είμαστε πίσω. Εγώ, βλέποντας την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων, θα έλεγα ότι όσο πιο πίσω είμαστε τόσο αυτό μπορεί να δημιουργήσει τη δυναμική που μπορούμε να αποκτήσουμε. Αρκεί να αποφασίσουμε να πάμε με σχέδιο και με νεύρο προς τα εμπρός. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι θα είναι εγκληματικό να χάσουμε το τρένο.

Η εθνική ομάδα τεχνολογίας στο MWC 2015 στη Βαρκελώνη

»

Η επένδυση που έχει κάνει η ελληνική κοινωνία - δημόσια και οικογενειακή επένδυση - σε κάθε καινούργιο επιστήμονα ξεπερνάει τις 350.000 ευρώ για κάθε έναν. Αυτό σημαίνει γι’ αυτούς που έχουμε χάσει ότι απωλέσαμε σχεδόν το μισό ΑΕΠ

»

Κύριε Γιανναράκη, σας ευχαριστώ θερμά για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Και εγώ σας ευχαριστώ. newtimes 25

Interview

Μαυρίδη Τζένη Η γενική γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου του Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ, μέλος του διοικητικού συμβουλίου Logiscoop-ΠΑΝΣΥΦΑ, μέλος του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου αλλά πρώτα από όλα φαρμακοποιός, παραθέτει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το φαρμακείο και ο Έλληνας φαρμακοποιός και κάνει τις δικές της προτάσεις ώστε να παραμείνει ζωντανό το ελληνικό φαρμακείο.

Η επιβίωση του ελληνικού φαρμακείου

Συνέντευξη στον ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟ

Ο Έλληνας φαρμακοποιός και το ελληνικό φαρμακείο τα τελευταία χρόνια ταλανίζονται από κυκεώνα προβλημάτων. Η πρωτοφανής και βαθιά κρίση που διέρχεται ο χώρος είναι πιθανόν να κλονίσει και τη βιωσιμότητα ορισμένων φαρμακείων. Ο Έλληνας φαρμακοποιός πρέπει να αντιδράσει και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση η οποία έχει δημιουργηθεί αν επιθυμεί να επιβιώσει με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Η κυρία Μαυρίδη Τζένη, μιλώντας στους New Times αναλύει το σχέδιο του ΠΕΙΦΑΣΥΝ για την κατεύθυνση την οποία πρέπει να ακολουθήσουν οι φαρμακοποιοί ώστε να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία. Ας την παρακολουθήσουμε:

Κυρία Μαυρίδη, ποια είναι η προοπτική του ελληνικού φαρμακείου; Βιώνουμε μια πρωτοφανή κρίση στο χώρο του φαρμακείου. Διάφοροι παράγοντες έχουν πλήξει το ελληνικό φαρμακείο και τίθεται πλέον για πολλούς συναδέλφους θέμα επιβίωσης. Πιστεύετε ότι το ελληνικό φαρμακείο νοσεί; Υπάρχει αντίδοτο; Κοιτάξτε, τα φαρμακεία πρέπει να αντιδράσουν και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Υπάρχει ένας εξωγενής ανταγωνισμός, όμως πρωταρχικά πρέπει να ρίξουμε μια ματιά και στο σπίτι μας με δημιουργική και αυτοκριτική διάθεση. Έχουν γίνει λάθη; Το λάθος είναι ανθρώπινο. Πιο συγκεκριμένα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η αγορά αλλάζει. Τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Ζούμε σε μια άλλη εποχή. Αν δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν, τότε, ναι, αυτό είναι ένα σοβαρό λάθος μας.

26 newtimes

Ποιος αισθάνεστε ότι σας απειλεί περισσότερο; Σας το είπα πριν από λίγο. Ο ίδιος μας ο εαυτός! Πρέπει να προχωρήσουμε σε έναν νέο τύπο φαρμακείου, με άλλη νοοτροπία.

μέλος για θέματα τροφοδοσίας φαρμάκων και παραφαρμάκων και όχι μόνο. Και τώρα ετοιμάζεται να οδηγήσει τα φαρμακεία-μέλη σε πιο ασφαλή μονοπάτια.

Από τη θέση που έχετε στο Δ.Σ. ενός από τους μεγαλύτερους φαρμακευτικούς συνεταιρισμούς, θα έχετε σαφή εικόνα πολλών φαρμακείων και απόψεων. Τι θα προτείνατε; Η μέχρι τώρα θητεία μου στον Συνεταιρισμό μού έδωσε την ευκαιρία να αντιληφθώ πολλά θέματα, τόσο για την κουλτούρα των συναδέλφων όσο και για προβλήματα καθημερινής διαχείρισης. Οδηγούμαστε σε νέα τάξη πραγμάτων και πρέπει να το αντιληφθούμε έγκαιρα. Είναι θέμα πρωταρχικής σημασίας να αντιληφθούμε ότι δεν είμαστε ανταγωνιστές, αλλά συναγωνιστές.

Θα αλλάξει ρόλο ο συνεταιρισμός; Ο κύριος ρόλος ενός συνεταιρισμού είναι ο εφοδιασμός του φαρμακείου-μέλους. Έγκαιρα όμως καταλάβαμε, παρακολουθώντας τα σημεία των καιρών, ότι έπρεπε άμεσα να εξελιχθούμε και υποστηρικτικά να παρέμβουμε στην καθημερινότητα του φαρμακείου. Έτσι δημιουργήσαμε τον θεσμό των υπηρεσιών υποστήριξης, ο οποίος λειτούργησε μέχρι ένα βαθμό.

Πώς θα μπορούσε ο φαρμακευτικός συνεταιρισμός να βοηθήσει; Το «συνεταιρίζεσθαι» έχει ήδη βοηθήσει σημαντικά! Έχει παράσχει μια ασφαλή στέγη σε κάθε

Γιατί το λέτε αυτό; Τι σας εμπόδισε; Ίσως, στην προσπάθειά μας να βοηθήσουμε, γίναμε υπερπροστατευτικοί. Μην ξεχνάμε ότι παραδοσιακά ο Έλληνας φαρμακοποιός εκπαιδεύτηκε να λειτουργεί ως «One man show». Θα προχωρήσετε σε αλλαγή του προφίλ του

Interview

Έλληνα φαρμακοποιού; Είναι φιλόδοξο το σχέδιο σας… Θα έλεγα για αλλαγή του προφίλ του φαρμακείου. Δεν συζητάμε για ανατροπές. Μέσα από συγκεντρώσεις, φιλική επικοινωνία, αναλύσεις και καλοπροαίρετες συζητήσεις, προσπαθούμε να αναδείξουμε την αξία του φαρμακείου, που διεκδικεί το μερίδιό του μέσα στα κανάλια διανομής της λιανικής αγοράς… Με εκπλήσσετε! Μιλάτε με όρους της αγοράς… Αυτό σας λέω! Πρέπει να δούμε την αλήθεια κατάματα. Και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται η πρωτοβουλία του Συνεταιρισμού μας. Θα μπορούσατε να περιγράψετε συνοπτικά σε τι συνίσταται αυτή η πρωτοβουλία; Σε γενικές γραμμές δίνουμε έμφαση στη διαχείριση του φαρμακείου και στην εξυπηρέτηση του πελάτη/ασθενούς. Επιπλέον προκρίνουμε τον διαχωρισμό αρμοδιοτήτων στην καθημερινότητα του φαρμακείου, όπου αυτό είναι εφικτό. Έχουμε διαπιστώσει ότι όταν ενεργεί κάποιος μόνος του, δεν εξυπηρετεί σωστά και ίσως είναι εσφαλμένη η εντύπωση ότι μειώνει το κόστος λειτουργίας. Γιατί παράλληλα μειώνει και την επισκεψιμότητα… Μιλήσατε για διαχείριση. Θεωρείτε την απογραφή απαραίτητη για ένα φαρμακείο; Ο παλιός (παραδοσιακός) φαρμακοποιός έχει συνηθίσει να εργάζεται εμπειρικά. Η νέα τάξη πραγμάτων (capital controls, μείωση της αγοραστικής δύναμης κτλ.) επιβάλλει τη συστημική διαχείριση. Μέχρι σήμερα η απογραφή ήταν μια πρακτική την οποία προσπαθούσαμε με κάθε τρόπο και δικαιολογία να αποφύγουμε. Αποδεικνύεται στην πράξη όμως ότι είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την επιβίωση του φαρμακείου. Αρκεί βέβαια το φαρμακείο να τηρεί αποθήκη. Ποια είναι η γνώμη σας για τα μικρά τοπικά δίκτυα φαρμακείων; Η ισχύς εν τη ενώσει! Δεν είναι ακριβώς έτσι… Η αλήθεια είναι, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, ότι πολλοί συνάδελφοι αφιερώνουμε πολύ χρόνο για τέτοιου είδους συζητήσεις. Η πράξη όμως τι έχει δείξει; Ξεκινάμε μια τέτοιου είδους συνεργασία με προοπτική. Σιγά σιγά όμως διαπιστώνουμε ότι δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε αρμονικά. Βλέπετε, μάθαμε να δουλεύουμε μόνοι μας, να αποφασίζουμε μόνοι μας, να έχουμε την ευθύνη αλλά και το κλειδί του φαρμακείου μας… Έχουμε συνηθίσει σε αυτό που είπαμε πριν: «One man show»! Θεωρείτε ότι οι φαρμακοποιοί είναι συγκεντρωτικοί τύποι; Φοβάμαι πως ναι. Κοιτάξτε, κάθε επάγγελμα έχει τη δική του ιστορία και κουλτούρα. Αυτό που θα βοηθούσε τον φαρμακοποιό είναι η εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε τρίτους. Εννοείτε συμβούλους; Όχι μόνο. Επιστρέφω στην εκδοχή των μικρών τοπικών και μη δικτύων. Τα δίκτυα αυτά αφορούν την προσπάθεια περισσοτέρων του ενός φαρμακοποιών να συμπράξουν, με προοπτική την επίτευξη αγορών με ευνοϊκότερους όρους. Ως εδώ καλά. Μπορεί να έχουν ορίσει και ένα σύμβουλο, ο οποίος να είναι φαρμακοποιός ή manager. Συχνά όμως προκύπτουν διαφωνίες για τις επιλογές προμηθευτών, αγορών, κατηγοριών κτλ. Η εμπειρία μου έχει

δείξει ότι ο ασφαλέστερος δρόμος είναι η ένταξη του φαρμακείου σε φαρμακευτικό συνεταιρισμό.

γειες marketing και διάφορες εμπορικές πρωτοβουλίες.

Θεωρείτε ότι μια έστω υγιής φαρμακαποθήκη είναι σε θέση να διασφαλίσει το μέλλον του ελληνικού φαρμακείου απέναντι στον ανταγωνισμό; Ακούστε, για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, ο κάθε Έλληνας φαρμακοποιός πρέπει να καταλάβει ότι έχουν παρέλθει, μάλλον ανεπιστρεπτί, οι καλές εποχές…

Έχετε ήδη αρκετά μέλη; Πώς βλέπουν οι φαρμακοποιοί το εγχείρημα; Στην αρχή οι φαρμακοποιοί ήταν επιφυλακτικοί. Σταδιακά όμως αντιλαμβάνονται την αξία του δικτύου καθώς και την υγιή βάση της φιλοσοφίας του. Με την πρωτοβουλία αυτή αναδεικνύουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της οργάνωσής μας και κερδίζουμε συνεχώς περισσότερα μέλη. Δεν κρύβουμε ότι η δύσκολη περίοδος που διανύουμε βοηθάει στη συσπείρωση των συναδέλφων.

Αυτοκριτική λοιπόν; Απαραίτητα. Και επιπλέον, για να απαντήσω στο προηγούμενο ερώτημά σας, το κύριο έργο μιας φαρμακαποθήκης είναι ο εφοδιασμός του φαρμακείου. Ένας φαρμακευτικός συνεταιρισμός όμως έχει και άλλη αποστολή. Να εξελίξει το φαρμακείο-μέλος, ώστε και ο ίδιος να έχει λόγο ύπαρξης… Ένα φαρμακείο δεν γίνεται μέλος ενός συνεταιρισμού μόνο για να εξασφαλίζει την τροφοδοσία του σε φάρμακα. Άλλωστε και οι συνεταιρισμοί επιδιώκουν αλλά δεν απαιτούν την 100% αποκλειστικότητα ως προμηθευτές. Τι άλλο μπορούν να προσφέρουν οι συνεταιρισμοί; Να είναι συνεχώς δίπλα στο φαρμακείο-μέλος με νέα οργάνωση και εργαλεία, έτσι ώστε να διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία του και την ανάπτυξή του σε όλους τους τομείς. Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση; Αρκετοί συνεταιρισμοί επιδεικνύουν εξωστρέφεια. Αφουγκράζονται τις κινήσεις της αγοράς, υιοθετούν επιτυχημένες πρακτικές τρίτων, συνεργάζονται με έμπειρα στελέχη επιχειρήσεων κτλ. Το βασικό σκεπτικό είναι να εισαγάγουν στα φαρμακεία μια νέα φιλοσοφία, μια νέα κουλτούρα, η οποία να συνάδει με τα δεδομένα της εποχής. Και αυτό είναι αρκετό; Όχι βέβαια! Επιτρέψτε μου να συνεχίσω. Η προσπάθεια δεν σταματάει εδώ. Από εδώ αρχίζει… Το σκεπτικό που προανέφερα υπήρξε η βασική ιδέα για τη δημιουργία ενός δικτύου συνεταιρισμένων φαρμακείων… Εννοείτε τα Green Pharmacies; Ακριβώς. Μέσα από αυτό το δίκτυο στοχεύουμε στην ανάπλαση και αναβάθμιση των φαρμακείων, που επιθυμούν τα ίδια να εξελιχθούν. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα; Ποια προβλήματα έχετε αντιμετωπίσει; Η κύρια δυσκολία είναι η συνήθεια, η οποία δύσκολα αλλάζει… Θα μπορούσατε να περιγράψετε τα χαρακτηριστικά του δικτύου; Είναι ένα εγχείρημα το οποίο επιχειρείται σε πανελλαδική εμβέλεια, υπό την αιγίδα της LogiscoopΠΑΝΣΥΦΑ. Οι τοπικοί συνεταιρισμοί καλούνται να συμπράξουν εγγράφοντας φαρμακεία-μέλη και να υλοποιήσουν τον βασικό σχεδιασμό του δικτύου. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του δικτύου είναι η έμφαση που δίνουμε στην ανάδειξη των ασθενοκεντρικών υπηρεσιών και στην επιστημονική διάσταση του φαρμακείου. Στην προσπάθειά μας εντάσσουμε τα εργαλεία διαχείρισης πελάτη, ενέρ-

Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του δικού σας δικτύου, του δικτύου Green Pharmacy; Κοιτάξτε, για λόγους που αφορούν την ασφαλή προοπτική της προσπάθειάς μας, θα μου επιτρέψετε να μην είμαι περισσότερο αποκαλυπτική. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δίνουμε έμφαση στα συνεταιριστικά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, αφιερώνοντας θεματικά ράφια για την προβολή τους. Προτεραιότητα είναι η συνεχής εκπαίδευση των φαρμακοποιών και του προσωπικού των φαρμακείων, η συνεχής παρακολούθηση της συμμόρφωσης στους κανόνες λειτουργίας και η δυναμική επικοινωνία. Πώς βλέπουν το εγχείρημά σας οι προμηθευτές σας; Με συμπάθεια και σκεπτικισμό. Ένα συντεταγμένο δίκτυο με προϋποθέσεις απογραφής, τήρησης αποθήκης, merchandising κτλ. είναι εξ ορισμού ελκυστικό για τοποθετήσεις. Ο σκεπτικισμός αφορά τα συνεταιριστικά προϊόντα, τα οποία όπως καταλαβαίνετε διεκδικούν μερίδιο. Πιστεύετε ότι αυτό θα επηρεάσει τις σχέσεις σας με τους προμηθευτές; Δεν νομίζω. Θα βοηθήσει όλους να γίνουμε καλύτεροι. Θα λειτουργήσει προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης. Όπως σας είπα, συναγωνιζόμαστε, δεν λειτουργούμε ανταγωνιστικά. Ο συνεταιρισμός με την υπάρχουσα δομή του μπορεί να τα εξυπηρετήσει όλα αυτά; Θα χρειαστεί να επαναλάβω ένα επίκαιρο μότο: «Θα γίνουν επενδύσεις»! (γέλια). Δεν γίνεται όμως διαφορετικά. Πρέπει να ενισχυθούν οι υποδομές του Συνεταιρισμού, οι οποίες μέχρι σήμερα είχαν σχεδιαστεί για τη λειτουργία μιας μεγάλης φαρμακαποθήκης. Μιλάμε πλέον για πρόσθετες λειτουργίες μηχανοργάνωσης, back office υποστήριξη, marketing, συμβούλους και επιθεωρητές δικτύου. Πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες απαιτήσεις. Και για τον Συνεταιρισμό και για τα φαρμακεία το όφελος είναι η επιβίωση και η προοπτική βελτίωσης. Περιμένουμε από τους συναδέλφους που εμπιστεύονται το εγχείρημα όχι απλά να εγγραφούν, αλλά να ακολουθήσουν πιστά τις πρακτικές του δικτύου και να εμπνεύσουν και τους υπόλοιπους. Η πρωτοβουλία της Logiscoop-ΠΑΝΣΥΦΑ καλεί τους φαρμακοποιούς όλης της χώρας να δείξουν εξωστρέφεια, διάθεση για εξέλιξη και έτσι να αποκτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες ώστε να αντεπεξέλθουν στο ανταγωνιστικό περιβάλλον και να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού φαρμακείου.

Ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ προσέφερε βοήθεια στους μετανάστες που βρίσκονται στο λιμάνι του Πειραιά Ο Πειραιάς είναι μία από τις πόλεις που έχουν δεχθεί από τα νησιά του Αιγαίου μεγάλες προσφυγικές ροές από τους χιλιάδες «εγκλωβισμένους» στη χώρα μας μετανάστες. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες – σε καθεστώς απόλυτης απελπισίας – φιλοξενούνται προσωρινά στους επιβατικούς σταθμούς του ΟΛΠ και διάφορες ανθρωπιστικές οργανώσεις, γιατροί και εθελοντές τους προσφέρουν βοήθεια. Η κατάσταση είναι πιο δραματική για τα παιδιά, που έχουν εκδηλώσει διάφορες ιώσεις, κρυολογήματα και γαστρεντερίτιδα, επειδή είναι περισσότερο ευάλωτα στις δύσκολες συνθήκες του θαλάσσιου διάπλου. Ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ, με το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης που τον διακρίνει, συντέλεσε στην ανακούφιση αυτών των ανθρώπων και ειδικά των παιδιών που είναι σωματικά εξαντλημένα και φοβισμένα, προσφέροντάς τους αντιβηχικά σιρόπια, αντιπυρετικά, αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα. Επίσης ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ, σε συνεννόηση με τον κ. Αλεξόπουλο από την Παμπειραϊκή Πρωτοβουλία και με συντονίστρια τη φαρμακοποιό Λαούρδα Ελένη, κάλεσε τους φαρμακοποιούς-μέλη του για προσφορά εθελοντικής βοήθειας, και πραγματικά η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη. Αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο ότι η αλληλεγγύη δεν έχει σύνορα και ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ συνεχίζει να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο, με κάθε ευκαιρία.

Σας ευχαριστώ πολύ. Και εγώ σας ευχαριστώ. newtimes 27

RadissonBluParkHotel Λεωφ. Αλεξάνδρας 10, Τ.Κ. 10682, Aθήνα Τηλ. 210-8894517, 210-8894500, 6984-200411 Fax 210-8238420 Υπεύθυνος: Κυριάκος Ζωντανός E-MAIL kyriakos.zontanos@ rbathenspark.com WEBSITE www.trucatering.gr www.rbathenspark.com

28 new times

Προσωπική φροντίδα, επαγγελματισμός, συνέπεια και πρωτότυπες ιδέες είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που καθιστούν το Tru Catering Experience ιδανική επιλογή για εκδηλώσεις 5 αστέρων. Είτε επιλέξετε τον δικό σας χώρο για το event σας είτε κάποιο από τα κορυφαία κτήματα με τα οποία συνεργάζεται το Tru Catering Experience - και που μπορούν να φιλοξενήσουν έως 3.000 άτομα - το έμπειρο προσωπικό του τμήματος οργάνωσης εξωτερικών εκδηλώσεων θα εκπληρώσει οποιαδήποτε επιθυμία σας. Με μεγάλη εμπειρία, ευφάνταστες προτάσεις, εκλεκτές πρώτες ύλες και αξεπέραστες γεύσεις, από ελληνική δημιουργική κουζίνα έως... sushi, μπορεί να κάνει κάθε event σας ένα υπέροχο γαστριμαργικό ταξίδι σε όλο τον κόσμο. H ομάδα μας, με επικεφαλής τον Κυριάκο Ζωντανό, μαζί με την Banquet Manager, Βάλια Μπούρμπη, τον F&B Operation Manager, Τάσο Σμυρναίο και τον δημιουργικό Executive Chef Γιάννη Λιόκα , θα βάλει τη δική της πινελιά με ολοκληρωμένες λύσεις γευστικών και διακοσμητικών προτάσεων που κερδίζουν τις εντυπώσεις και κάνουν την εκδήλωσή σας ξεχωριστή, είτε πρόκειται για μια επαγγελματική συνάντηση είτε για την πλέον λαμπερή δεξίωση γάμου..

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΧΩΡΟΙ Kτήμα Κοκοτού, κτήμα «The Residence», Κτήμα 48, Κτήμα Βλαχογιάννη, Μουσείο Αυτοκινήτου, The Hub Events, Ιπποστάσιο Μεϊμαρίδη και πολλά άλλα κτήματα, αίθουσες, ειδικοί χώροι κ.λπ.

ΤΙΜΗ

On request

Για όλους εµάς στον Όµιλο ΥΓΕΙΑ, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, δεν είναι απλές λέξεις, είναι πράξεις αγάπης για έναν καλύτερο κόσµο. Γι’ αυτό και η κάθε µας πράξη, εµπεριέχει αγάπη για τον συνάνθρωπο και προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκε το πρόγραµµα “Ταξιδεύουµε για την Υγεία”.

5

εκστρατείες Η ιδέα ήταν απλή… να καλύψουµε τις ανάγκες των κατοίκων µικρών νησιών και ορεινών κοινοτήτων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Έτσι, ιατροί, και προσωπικό (νοσηλευτικό, διοικητικό και τεχνικό) συσπειρώθηκαν µε στόχο να βοηθήσουν τους συνανθρώπους µας σε διάφορα µέρη της Ελλάδας οργανώνοντας µια ανθρώπινη εκστρατεία έµπρακτης & αληθινής βοήθειας. Με εφόδιο τις κορυφαίες ιατρικές υπηρεσίες

6.000

κάτοικοι του Οµίλου ΥΓΕΙΑ, και τον τεχνολογικό εξοπλισµό αιχµής που διαθέτουν οι Κλινικές του Οµίλου, οι εργαζόµενοι ταξιδεύουν και προσφέρουν ιατρικές και διαγνωστικές εξετάσεις, ιατρική µέριµνα, µα πάνω απ΄ όλα ανθρώπινη φροντίδα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2013 και μέχρι σήµερα, έχουν γίνει 5 εθελοντικές εκστρατείες, έχουν εξεταστεί περισσότεροι από 6.000 κάτοικοι και έχουν γίνει περισσότερες από 24.000 ιατρικές και δια-

24.000

εξετάσεις γνωστικές εξετάσεις. To πρόγραµµα “Ταξιδεύουµε για την Υγεία”, από το πρώτο κιόλας ταξίδι του έτυχε µεγάλης αποδοχής, αποδεικνύοντας ότι, όπου υπάρχουν άνθρωποι υπάρχουν και λύσεις. Γι’ αυτό λοιπόν και εµείς δεν σταµατάµε εδώ... συνεχίζουµε την προσπάθεια και το ταξίδι µας µε τη δύναµη που µας δίνουν τα λόγια και τα χαµόγελα των συνανθρώπων µας…

*Το πρόγραµµα “Ταξιδεύουµε για την Υγεία” είναι ένα εθελοντικό πρόγραµµα στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Οµίλου ΥΓΕΙΑ. ∆είτε περισσότερα για το “Ταξιδεύουµε για την Υγεία” και άλλες ενέργειες του Οµίλου ΥΓΕΙΑ στο site www.hygeia.gr / στο κανάλι του ΥΓΕΙΑ στο Youtube /ygeiahospital / στη σελίδα του ΥΓΕΙΑ στο Facebook /Hygeia Hospital

new times 41

Interview

Πάνος Σκαρλάτος O γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Χημικών Βιομηχανιών καθώς και του αντίστοιχου Συνδέσμου των Εταιρειών Χρωμάτων μιλά για την υπεραξία των 2 δισ. ευρώ που παράγεται από τις επιχειρήσεις του τομέα

Η ελληνική βιομηχανία μπορεί να κατακτήσει το 12% του ΑΕΠ σε πέντε χρόνια! Συνέντευξη στο TIMETV

Yπεραξία της τάξεως των 2 δισ. ευρώ παράγεται κάθε χρόνο από την ελληνική χημική βιομηχανία ενώ περίπου το 44% αυτής της υπεραξίας αφορά την εξωστρέφεια. Αυτό προκύπτει από τη συνομιλία μας με έναν ξεχωριστό καλεσμένο, έναν άνθρωπο που έχει αφιέρωσε μερικές δεκαετίες στην υπηρεσία της ελληνικής βιομηχανίας. Ο κ. Πάνος Σκαρλάτος, γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Χημικών Βιομηχανιών καθώς και του αντίστοιχου Συνδέσμου των Εταιρειών Χρωμάτων αποκαλύπτει πώς επιβίωσε η χημική βιομηχανία στην Ελλάδα αλλά και τις σημαντικές προσδοκίες που έχουν επενδυθεί στον στρατηγικής σημασίας αυτόν τομέα της οικονομίας. Ας τον ακούσουμε:

Κύριε Σκαρλάτε, σας ευχαριστούμε για την αποδοχή της πρόσκλησης να μιλήσουμε για τις χημικές βιομηχανίες στη χώρα μας και πώς πολέμησαν την περίοδο της κρίσης. Εγώ να ευχαριστήσω και να σας συγχαρώ για την εμμονή σας να προβάλλετε τον επιχειρηματικό κόσμο και τις επιχειρήσεις μας, οι οποίες άρχισαν να υφίστανται τις συνέπειες της κρίσης από το 2008, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη άνοδο των τιμών των πρώτων υλών. Οι χημικές βιομηχανίες της χώρας πραγματικά το παλεύουν, ανθίστανται και μπορούμε να πούμε ότι αναμένουν πώς και πώς να έρθει η

30 newtimes

στιγμή ώστε να εκτιναχθούν. Γιατί πραγματικά βλέπουμε προοπτικές. Ακούμε συχνά να υποστηρίζεται ότι η Ελλάδα δεν παράγει τίποτε, δεν έχει βιομηχανική παραγωγή, δεν έχει ουσιαστικές εξαγωγικές επιδόσεις. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι η ελληνική βιομηχανία έχει χάσει πολύ έδαφος. Από αυτή τη θύελλα αποβιομηχάνισης του τόπου έχει μείνει κάποιο υγιές τμήμα; Ποια είναι η θέση της χημικής βιομηχανίας μετά την πολυετή κρίση που διέρχεται η ελληνική επιχειρηματικότητα;

Δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι η χημική βιομηχανία είναι ένας εκ των κλάδων της ελληνικής επιχειρηματικότητας που επέδειξε αντοχές. Και μαζί με αυτόν όλοι οι επί μέρους κλάδοι που τροφοδοτούνται από αυτήν. Όπως; Όπως η γεωργία με τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα τα οποία παράγουμε. Επίσης η βιομηχανία μετάλλου με τα προϊόντα κατεργασίας, με τα προϊόντα βαφής. Η βιομηχανία της κατασκευής με τα πρόσθετα του τσιμέντου, όλα αυτά τα προϊόντα τα οποία βελτιώνουν τις ιδιότητες

Interview

των δομικών υλικών. Η χρωματοβιομηχανία, η οποία προστατεύει τα αντικείμενα φτιάχνοντας και τη διάθεσή μας. Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι κλάδοι που υποστηρίζονται από τη χημική βιομηχανία. Σε μια περίοδο αποβιομηχάνισης η σχέση μας με άλλους κλάδους αποτέλεσε ευχή αλλά και κατάρα για εμάς, διότι η πορεία μας ήταν σε άμεση εξάρτηση με αυτούς. Δείτε, για παράδειγμα, την περίπτωση της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας, η οποία όντως υπέστη ένα βαρύ πλήγμα τα τελευταία χρόνια. Πρακτικά αυτό οδήγησε τη χημική βιομηχανία σε μια απώλεια κύκλου εργασιών και εσόδων. Αυτή όμως ήταν η μία όψη του νομίσματος. Από την άλλη πλευρά, η χημική βιομηχανία παρέμεινε συνεπής στην ιδέα της καινοτομίας, στην ανάπτυξη νέων υλικών, νέων υπηρεσιών και στη λήψη μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. Δημιούργησε έτσι νέα πεδία εντάσεως γνώσης που της επέτρεψαν να καλύψει νέες ανάγκες. Δεν μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε ότι περάσαμε αλώβητοι τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο 2008-2014. Είχατε απώλειες εσόδων; Είχαμε απώλεια τζίρου σε ποσοστό λίγο μικρότερο από το ποσοστό μείωσης του εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ). Παρά τις απώλειες, το διάστημα 2013-2014 είδαμε μια σταθεροποίηση της κατάστασης – να δούμε το 2015 πώς θα πάει. Με δυο λόγια, αισθανθήκαμε αυτό που λέμε ότι ξύσαμε τον πάτο του βαρελιού και ότι αρχίσαμε να ανεβαίνουμε. Διατηρούμε έτσι την αισιοδοξία μας ότι θα δημιουργηθούν τελικά αυτές οι συνθήκες που θα μας οδηγήσουν στο να διεκδικήσουμε ένα ικανοποιητικό μερίδιο στη μεγάλη αγορά της Ευρώπης. Επίσης να εκμεταλλευθούμε το πλεονέκτημα που έχουμε στις αγορές γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου και στις άλλες εθνικές αγορές που μας εμπιστεύονται. Είναι αλήθεια ότι η δραστηριοποίησή μας σε αγορές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν για εμάς κάποια μειονεκτήματα, αφού τα προϊόντα μας υπακούουν σε υψηλές προδιαγραφές κατασκευής, άρα υψηλότερου κόστους, γεγονός που δεν ισχύει για τους ανταγωνιστές μας. Και σε αυτές τις αγορές όμως κάνουμε καλή δουλειά. Ποιο ποσοστό εξωστρέφειας κατέχει ο κλάδος σας; Ο κλάδος μας είναι πάνω από 40% εξωστρεφής. Βεβαίως το εμπορικό ισοζύγιο είναι αρνητικό διότι εμείς δεν παράγουμε πολλές βασικές πρώτες ύλες ούτε έχουμε κάποια πετροχημικά – κάτι παράγουν τα Ελληνικά Πετρέλαια αλλά η παραγωγή αυτή είναι σχετικά περιορισμένη –, όμως αυτό δεν μας εμποδίζει αν βρούμε το δρόμο μας και να πούμε ότι ξεκινάμε από κάποιες πρώτες ύλες που δημιουργούν μια προστιθέμενη αξία για τον επόμενο χρήστη. Πάντως είναι θετικό ότι μεγάλο κομμάτι των εξαγωγών σας αφορά τις άλλες αγορές της Ευρώπης, που σημαίνει ότι η ποιότητα των παραγόμενων στην Ελλάδα χημικών προϊόντων είναι υψηλού επιπέδου. Με προλάβατε και χαίρομαι για τη διεισδυτικότητα αυτής της σκέψης. Πράγματι το 63% των εξαγωγών μας αφορά τις αγορές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πράγμα που κατ’ αρ-

χάς σημαίνει ότι η παραγωγή των ελληνικών προϊόντων είναι απολύτως εναρμονισμένη με τις προδιαγραφές που ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και η οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα για τη χημική βιομηχανία. Από πλευράς εφαρμογών και ποιότητας τα προϊόντα της ελληνικής χημικής βιομηχανίας βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Άρα στο θέμα της ποιότητας καθώς επίσης και – σε ένα βαθμό – της καινοτομίας μπορώ να ισχυριστώ ότι ανταγωνιζόμαστε επάξια τις αντίστοιχες επιχειρήσεις των ευρωπαϊκών χωρών. Βεβαίως έχουμε αδυναμίες, περισσότερο στο περιβάλλον που δραστηριοποιούμεθα: η αποβιομηχάνιση που προαναφέραμε και η μείωση του κύκλου εργασιών μας αδυνάτισε τις εταιρείες μας, που διαφορετικά θα είχαν μια πιο ισχυρή παραγωγική βάση. Παρ’ όλα αυτά οι επιχειρήσεις έδειξαν μια αξιοσημείωτη αντοχή στην παρατεταμένη κρίση. Βεβαίως είναι λιγότερες αφότου ξεκίνησε η κρίση – ίσως ένα 15% των επιχειρήσεων να μη βρίσκονται πλέον στο προσκήνιο –, άλλωστε οι χημικές βιομηχανίες δεν είναι κρατικοδίαιτες εταιρείες ούτε ζουν από κρατικά συμβόλαια. Μιλώντας πρόσφατα με εκπρόσωπο του τουρισμού, ανέφερε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του πλανήτη στον τομέα της τουριστικής οικονομίας. Αντιθέτως στη βιομηχανία, από άποψη ανταγωνιστικότητας, η χώρα μας είναι στις πιο χαμηλές θέσεις. Οδηγήθηκε έτσι στο συμπέρασμα ότι δεν χρειάζεται να επιμείνουμε στη βιομηχανία εφόσον είμαστε καλοί στον τομέα που λέγεται τουρισμός. Εσείς τι λέτε; Θα σας πω. Κατ’ αρχήν εύχομαι στην τουριστική βιομηχανία να συνεχίσει τη θετική πορεία της, να τη σταθεροποιήσει διότι και αυτή θα κληθεί να αντιμετωπίσει συγκυριακές συνθήκες. Πιστεύω όμως ότι θα τα καταφέρει και θα συνεχίσει να συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία. Φαντάζομαι όμως ότι ένα από τα στοιχεία τα οποία ενδιαφέρουν τους επιχειρηματίες του ελληνικού τουρισμού είναι και η ποιότητα των υπηρεσιών τους και οπωσδήποτε το κόστος. Δεν θα μπορούσα, για παράδειγμα, να φανταστώ μια τουριστική βιομηχανία η οποία δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει σωστά το βιολογικό της καθαρισμό, διότι πρέπει να έχει βιολογικό καθαρισμό. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ μια ξενοδοχειακή μονάδα να μην μπορεί να βάψει τις εγκαταστάσεις της τον

Μάρτιο με την αμεσότητα που της δίνουν οι ελληνικές βιομηχανίες χρωμάτων που διαθέτουν προϊόντα ισάξια των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών και σε εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ την ελληνική τουριστική επιχείρηση χωρίς τα υψηλής ποιότητας προϊόντα της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων. Αυτό λοιπόν που υποστηρίζω είναι ότι ο καθένας έχει τον ρόλο του, επομένως η μεταποίηση μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά είτε σε αυτό που λέγεται κτιριακή υποδομή του τουρισμού – συγκροτήματα των ξενοδοχείων – είτε στο λειτουργικό μέρος είτε τέλος σε αυτό που φτιάχνει τη διάθεση του Έλληνα και ξένου επισκέπτη, μεταξύ αυτών και του χρώματος. Ειδικά στην ελληνική βιομηχανία χρωμάτων έχει γίνει καταπληκτική δουλειά. Δείτε, για παράδειγμα, στον τομέα των οικοδομικών χρωμάτων μόνο το 5% είναι εισαγόμενα προϊόντα, το υπόλοιπο 95% των αναγκών της εγχώριας αγοράς καλύπτεται από τις ελληνικές βιομηχανίες χρωμάτων. Και μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα απαιτεί δύσκολα χρώματα, χρώματα τα οποία αντέχουν στον ήλιο και σε υψηλές υγρασίες. Η εγχώρια αγορά χρωμάτων ελέγχεται από ελληνικές επιχειρήσεις; Ακριβώς, το 80% της εγχώριας παραγωγής καλύπτεται από ελληνικές επιχειρήσεις. Είναι δε χαρακτηριστικό και ιδιαίτερα εντυπωσιακό ότι οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα είναι δεύτερης και τρίτης γενιάς. Οι επιχειρήσεις δεν χρειάστηκε να αλλάξουν χέρια, όπως σε μεγάλο βαθμό συνέβη στη χημική βιομηχανία. Αυτό έγινε όχι διότι είχαμε ιδιαίτερα αντισώματα αλλά διότι εξαρτιόμασταν μόνο από τη δουλειά μας. Ο πελάτης μας ήταν μόνο ο ιδιωτικός τομέας, έτσι είμαστε πάντα ευέλικτοι να κάνουμε τις κατάλληλες προσαρμογές. Στην εποχή της κρίσης χρειάστηκε να μειώσουμε το κόστος. Κάποιες χημικές βιομηχανίες χρειάστηκε δυστυχώς να χάσουν ως και το 30% του εκπαιδευμένου προσωπικού τους για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να μειώσουν τις ζημιές τους. Το 2012 η σχέση κερδοφόρων προς ζημιογόνες επιχειρήσεις ήταν 4 προς 1, τώρα είναι κοντά στο 30 προς 1. Αυτό σίγουρα αποτελεί ένα θετικό μήνυμα.

» »

Η ελληνική χημική βιομηχανία είναι κατά 40% εξωστρεφής

Έχετε απέναντί σας τον Πρωθυπουργό, ποια είναι τα σημεία τα οποία θα θεωρούσατε αναγκαίο να του θίξετε; newtimes 31

Interview

»

Το πρόγραμμα "Εξοικονομώ κατ’ οίκον" θα κινητοποιήσει συνολικά κεφάλαια 90 δισ. ευρώ

»

Προσωπικά δεν είμαι βιομήχανος, εκπροσωπώ όμως τις βιομηχανίες του κλάδου. Το πρώτο που θα ήθελα να σημειώσω είναι ότι πρέπει κατ’ αρχήν να μας προσέξει αφού είμαστε ένας μεταποιητικός παραγωγικός κλάδος που δημιουργεί υπεραξία στην ελληνική οικονομία. Το δεύτερο πράγμα που θα θεωρούσα σκόπιμο να ζητήσω είναι ότι πρέπει να έχουμε ένα προβλέψιμο – δεν λέω καλό ή κακό, λέω προβλέψιμο – περιβάλλον, είτε αυτό αφορά το φορολογικό, είτε το εργασιακό, είτε το ασφαλιστικό καθεστώς, ώστε να μπορέσει να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός. Δεν έχουμε αιτήματα για επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις. Όχι, δεν είναι αυτά τα αιτήματά μας. Τα αιτήματά μας είναι να λειτουργήσουμε ως χώρα. Πρέπει επίσης να ασχοληθούμε με επί μέρους μικρά προβλήματα, η επίλυση των οποίων δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα ώστε να έχουμε ένα σωστό επιχειρηματικό κλίμα, ένα κλίμα που θα καλλιεργεί την εμπιστούνη. Με μικρές κινήσεις μπορούμε, για παράδειγμα, να απλοποιήσουμε την εγκατάσταση των επιχειρήσεων, τηρουμένων όλων των περιβαλλοντικών κανόνων. Να συντομεύσουμε τον χρόνο υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων. Αναφέρομαι σε απλά προβλήματα, στα οποία δεν δίδονται λύσεις. Μπορεί, για παράδειγμα, η πολιτεία να πει ότι, αφού η Ευρώπη έχει θέσει στόχο την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, να πάρουμε μέτρα μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα, να κάνουμε δηλαδή πρακτικές δράσεις, όπως για παράδειγμα η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε καλύτερα κτίρια, οι κάτοικοι των οποίων, ακόμη και οι φτωχοί, να πληρώνουν λιγότερο για να έχουν καλό επίπεδο ζωής. Αυτό θα έδινε εργασία στη βιομηχανία μόνωσης και βαφής κτιρίων αλλά και σε πολλούς επαγγελματίες, σε μηχανικούς, μάστορες, σοβατζήδες, εφαρμοστές μονώσεων κ.ά. Παρεμπιπτόντως, τι γίνεται με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»; Προσφάτως επισκεφθήκαμε ως χημική βιομηχανία την υφυπουργό Βιομηχανίας κυρία Θεοδώρα Τζάκρη. Το γεγονός ότι υπάρχει μια τέτοια αρμοδιότητα το θεωρώ ιδιαίτερα θετικό. Η ίδια ασχολήθηκε ενεργά με τα θέματα που θίξαμε και φαίνεται ότι ως το τέλος Ιουνίου θα καλύψουμε κάποια κενά που αφορούν τους ευρωπαϊκούς κανόνες και θα μπορέσουμε να τρέξουμε το ΕΣΠΑ. Είναι σημαντικό διότι στο «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» δραστηριοποιούνται πολλοί κλάδοι. Είναι πάρα πολλοί. Αρκεί να σας πω ότι στο συντονισμό δράσης αυτής της επικοινωνίας μιλήσαμε με εκπροσώπους 26 κλάδων ξεκινώντας από τους ιδιοκτήτες ακινήτων μέχρι αυτούς που κάνουν ξύλινα κουφώματα, τζάμια, αλουμίνια κ.ά. Έχετε κάποια αρχική εκτίμηση για το ύψος του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος; Κοιτάξτε, θα σας δώσω μια ευρύτερη διάσταση του συνολικού σχεδιασμού. Βάσει όσων έχουν συζητηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση – σε επίπεδο ECOFIN – στην Ελλάδα θα διατεθούν περίπου 30 δισ. ευρώ για προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας ως το 2020. Αν συνυπο-

32 newtimes

λογίσουμε ότι, για να «τρέξει» ένα πρόγραμμα, θα απαιτηθεί να βάλει ο ιδιώτης το ένα τρίτο – δηλαδή επιπλέον 30 δισ. ευρώ – και άλλα 30 δισ. ευρώ η κυβέρνηση, αυτόματα δημιουργείται ένας τζίρος 90 δισ. ευρώ. Και 70 να είναι, καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για ένα εκπληκτικό ποσό που θα πέσει στην οικονομία από το 2016 ως το 2020. Πρέπει λοιπόν δημόσια διοίκηση και ιδιώτες να βαδίσουμε συντεταγμένα. Είμαστε μια χώρα που δοκιμάζεται και έτσι πρέπει ο καθένας να βάλει πλάτη. Δεν έχουμε αρνηθεί ούτε να καταβάλλουμε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, που πρόσφατα αυξηθήκαν – δεν συμφωνούμε με αυτό, αλλά τι να κάνουμε –, αλλά είμαστε ενεργοί πολίτες. Πρέπει όμως να κινηθούμε συντεταγμένα σε κάποιες δράσεις. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε την κρισιμότητα των στιγμών. Αναφέρομαι στα προβλήματα που δημιουργούνται στην οικονομία από τις απεργίες, τα μπλόκα των αγροτών κτλ. Θεωρείτε ότι είναι εις βάρος της οικονομίας; Δεν είναι μόνο αυτό. Υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Οι χημικές βιομηχανίες διακινούν κατ’ εξοχήν επικίνδυνα εμπορεύματα. Δεν κουβαλάμε γάλα. Η διακίνηση λοιπόν αυτών των εμπορευμάτων γίνεται κάτω από αυστηρές

μας όπου μας τα ζητούν. Άρα λοιπόν χρειάζεται μια συνεργασία και μια κυβέρνηση με συντονιστικό ρόλο μεταξύ των διαφόρων παραγωγικών τάξεων. Πρέπει να έχουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, μια κοινωνική ειρήνη, για να μπορούμε να αναπτυσσόμεθα. Η αλήθεια είναι ότι όσο δύσκολο είναι να αποκτήσει κανείς έναν πελάτη τόσο εύκολο είναι να τον χάσει. Και αυτή την περίοδο αυτό είναι μεγάλη πολυτέλεια... Ακριβώς. Ο πελάτης της ελληνικής βιομηχανίας λέει: «Ωραία είναι τα προϊόντα σου, δεν μπορώ όμως να σε εμπιστευθώ και να σιγουρευτώ ότι θα υπάρχεις και αύριο, ότι θα μπορείς να μου στείλεις στην ώρα τους τα προϊόντα». Ξέρετε, αν επιβιώνουμε – μετά τα capital controls, μετά τις οικονομικές τρικυμίες που έχουμε περάσει, με τη χαμηλή ρευστότητα και το αδύναμο τραπεζικό σύστημα – αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους προμηθευτές μας, στους αφανείς τροφοδότες μας, με τους οποίους έχουμε χτίσει μακροχρόνιες σχέσεις και οι οποίοι συνεχίζουν να μας στηρίζουν ακόμη και τώρα που το brand Hellas έχει υποστεί τόσο σοβαρό πλήγμα. Βεβαίως χρειαζόμαστε το τραπεζικό σύστημα και τη διαθεσιμότητα φθηνού χρήματος, που σήμερα καλύπτεται από την παρουσία των προμηθευτών μας. Οι οποίοι αποδείχθηκαν και τραπεζίτες για τη βιομηχανία; Ακριβώς, και τραπεζίτες. Η διαβεβαίωση την οποία μπορώ να δώσω ως μεταποίηση είναι ότι θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε για διεύρυνση του ποσοστού της βιομηχανίας στο ΑΕΠ. Όπως ξέρετε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να αυξήσει τη συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ από 16% σε 20%. Εμείς δυστυχώς καλούμεθα να καλύψουμε μεγαλύτερη απόσταση διότι ξεκινούμε από την αφετηρία του 9%.

προδιαγραφές που προβλέπονται από διεθνή νομοθεσία. Αν δεν τηρούνται υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να στείλεις ένα βυτίο με τολουόλιο στη Θεσσαλονίκη, αυτό να διασχίσει όλη τη Θεσσαλία και να του κλείσεις το δρόμο. Αν προξενηθεί οποιοδήποτε ατύχημα, αυτό μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν το λέω για να τρομοκρατήσω αλλά για να υπογραμμίσω το γεγονός ότι πρέπει σε όλα τα πράγματα να κυριαρχεί η λογική. Πέραν αυτών καταστρατηγούμε την προσπάθεια τόνωσης της εξωστρέφειας της χώρας, διότι αν δεν μπορείς να εκτελέσεις εγκαίρως την παραγγελία που έχεις λάβει από το εξωτερικό χάνεις κάτι παραπάνω από μια παραγγελία. Χάνεις την εμπιστοσύνη των ξένων αγορών. Σήμερα άκουσα ότι πρόσφυγες μετανάστες έκλεισαν τη σιδηροδρομική γραμμή. Δεν νομίζετε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να υπάρχουν καλύτερα αντανακλαστικά, να δίδονται νωρίτερα λύσεις μέσω έγκαιρου και αποτελεσματικού διαλόγου με τις κοινωνικές τάξεις. Δεν λέμε να λειτουργήσει η Ελλάδα χωρίς αγρότες, όλοι πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους, άλλωστε η χημική βιομηχανία υποστηρίζει τη γεωργία, αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να μπορούμε να στέλνουμε και τα εμπορεύματά

Μπορεί να αντιστραφεί αυτή η τάση, δηλαδή να έρθει η χώρα στο 12% τουλάχιστον; Κοιτάξτε, δεν θα γίνει τα επόμενα χρόνια αλλά σίγουρα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία σε αυτούς που μπορούν και σε αυτούς που τα καταφέρνουν να πηγαίνουν μπροστά. Ναι, η ελληνική μεταποίηση μπορεί σε πέντε χρόνια να φθάσει στο 12% του ΑΕΠ, ένα ποσοστό που κατείχε στο παρελθόν. Αν βάλουμε ένα λιθαράκι ο καθένας – είτε πρόκειται για τις επιχειρήσεις είτε πρόκειται για τους κοινωνικούς εταίρους ή τη δημόσια διοίκηση –, πιστεύω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Και αυτό διότι ο ελληνικός λαός είναι ένας έξυπνος λαός, ένας εξωστρεφής λαός και άρα μπορεί να έχει θετικά αποτέλεσμα. Εγώ θα έλεγα ότι, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, είμαι αισιόδοξος για το μέλλον της μεταποίησης στην Ελλάδα και για τη δημιουργία προϊόντων παγκόσμιας εμβέλειας. Κύριε Σκαρλάτε, σας ευχαριστώ θερμά γι’ αυτή την ενδιαφέρουσα συνομιλία. Και εγώ θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ και κυρίως να σας συγχαρώ για την ενασχόληση σας με μια όχι πολύ δημοφιλή βιομηχανία. Σας ευχαριστώ για τη δυνατότητα που μας δώσατε να διατυπώσουμε τις απόψεις μας.

destination

newtimes 33

Interview

Λύσανδρος Τσιλίδης Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας HATTA, μιλά για το «Σχέδιο Δώδεκα» που φιλοδοξεί να αναπτύξει το τουριστικό προϊόν της χώρας

Η ευγένεια με την οποία οι Έλληνες υποδέχθηκαν τους πρόσφυγες κέρδισε την εκτίμηση όλων των λαών Συνέντευξη στο TIMETV

Η Ελλάδα έχει τον δικό της θεό που λέγεται κρίση και η οποία δημιουργεί τρομακτικά προβλήματα στην οικονομία. Την ίδια στιγμή ωστόσο γεννά και νέες προσδοκίες για το μέλλον. Για παράδειγμα ο τουρισμός, ο οποίος ανέκαθεν αποτελούσε τη μεγάλη ατμομηχανή για την ελληνική οικονομία, γεννά κάποιες σοβαρές προσδοκίες για το μέλλον. Ο κ. Λύσανδρος Τσιλίδης, πρόεδρος της ομοσπονδίας HATTA, ένας άνθρωπος με μακρά πείρα στην τουριστική οικονομία της χώρας, θα μοιραστεί μαζί μας τις πρόσφατες εμπειρίες του από ταξίδια ζωτικής σημασίας για τον ελληνικό τουρισμό. Επιπλέον θα παρουσιάσει την κατάσταση που επικρατεί στην εγχώρια τουριστική αγορά και θα τολμήσει προβλέψεις για το 2016. Κύριε Τσιλίδη, προσφάτως επισκεφθήκατε Ισραήλ, Ιράν και άλλους προορισμούς. Ποια είναι τα συμπεράσματα από αυτά τα ταξίδια και ποιες οι εκτιμήσεις για εφέτος; Είμαι αισιόδοξος, τα ταξίδια που αναφέρατε μού επιτρέπουν να μεταδίδω αυτή μου την αισιοδοξία. Συγκεκριμένα, από το Ισραήλ έχουμε πάρα πολύ καλά νέα. Η επέκταση της δικής μας τουριστικής περιόδου λόγω επισκεπτών από το Ισραήλ συνεχίζει να κινείται δυναμικά. Έτσι έχουμε αρκετό κόσμο, ο οποίος ταξιδεύει σε περιοχές εκτός της πόλης των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, όπως για παράδειγμα η Καβά-

34 newtimes

λα, η Δράμα, τα Γιάννενα τα Ζαγοροχώρια, τα Τζουμέρκα και η Νότια Πελοπόννησος. Πάνε όπου υπάρχει ωραίος τρόπος ζωής και δραστηριότητες στη φύση, όπως καγιάκ, ποδηλασία και περίπατος σε μονοπάτια. Αφορούν όλον τον χρόνο; Είναι και για όλον τον χρόνο. Ακριβώς. Το ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι συνεχίζουν και τον χειμώνα, γεγονός που όπως καταλαβαίνετε οδηγεί σε επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Στο Ισραήλ πετύχαμε ταυτόχρονα να φέρουμε στην Ελλάδα το συνέδριο των Ισραηλι-

νών τουριστικών πρακτόρων, οι ημερομηνίες διοργάνωσης του οποίου θα οριστικοποιηθούν άμεσα. Εκπρόσωποι από 400 ως 650 γραφεία ταξιδίων, τα οποία είναι και η κινητήριος μηχανή της τουριστικής τους οικονομίας, έρχονται στη χώρα μας. Μετά από μία δεκαετία αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν το συνέδριό τους εκτός Ισραήλ και θα το κάνουν στην Ελλάδα. Αυτό λέει πολλά. Η πρώτη πόλη που θα επισκεφθούν θα είναι η Αθήνα, η δεύτερη η Θεσσαλονίκη. Έτσι θα έχουν την ευκαιρία να δουν δύο βασικούς κόμβους με διεθνή αεροδρόμια και να διαπιστώσουν ότι μπορεί να υπάρξει άμεση

Interview

προσέλευση και εξυπηρέτηση ξένων επισκεπτών. Στο Ιράν ποιες προοπτικές διαγράφονται; Κοιτάξτε, το Ιράν έρχεται από ένα εμπάργκο και ανοίγει τις πύλες του για να ταξιδέψει ο κόσμος του στο εξωτερικό. Δεν παύουν να υπάρχουν τεχνικά προβλήματα με την έκδοση βίζας Σένγκεν για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Είναι ένα δύσκολο θέμα, που θα αντιμετωπίσουμε την πρώτη χρονιά, αλλά θα κινηθούμε δυναμικά. Γνωρίζουμε ότι η ελληνική πολιτεία έχει οργανωθεί με το προξενείο και την πρεσβεία της στην Τεχεράνη, με στόχο να εξυπηρετήσει το κοινό. Υπάρχουν αρκετοί Ιρανοί ενδιαφερόμενοι. Ακόμη και κατά τη διάρκεια του εμπάργκο αρκετοί Ιρανοί ταξίδευαν στην Ελλάδα. Δεν είχαμε ασφαλώς πολλούς επισκέπτες σε σχέση με τους αντίστοιχους των ευρωπαϊκών χωρών, όμως είχαμε έναν αριθμό περίπου 8.000 ταξιδιών κάθε χρόνο. Άλλοι έπαιρναν βίζα απευθείας από το προξενείο, άλλοι έπαιρναν βίζα μέσα από άλλες χώρες Σένγκεν, όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Υπάρχει αεροπορική σύνδεση; Είναι αυτό που θα δημιουργήσει την ανάπτυξη στη γραμμή Ελλάδος-Ιράν. Η Aegean Airlines έχει βάλει απευθείας πτήσεις για Τεχεράνη, ενώ έχει δηλώσει ότι θα αυξήσει τις πτήσεις αυτές σε καθημερινή βάση όλο το καλοκαίρι. Θα έχει δηλαδή πτήσεις όλη την εβδομάδα. Τώρα δεν έχει όλη την εβδομάδα. Οι πολίτες όλων αυτών των χωρών δεν μπορούσαν να έλθουν απευθείας στην Ελλάδα, έρχονταν μέσω τρίτων χωρών – είτε μέσω Καΐρου είτε μέσω Κωνσταντινούπολης είτε μέσω οποιουδήποτε άλλου αεροδρομίου των Εμιράτων. Έτσι οι ταξιδιώτες από αυτές τις χώρες ταλαιπωρούνταν και έχαναν αρκετές ώρες στα αεροδρόμια ώσπου να φθάσουν στην Ελλάδα. Αυτό αλλάζει σήμερα με τις απευθείας πτήσεις της Aegean Airlines. Οι Ιρανοί σέβονται την Ελλάδα. Πράγματι, οι Ιρανοί αγαπάνε την Ελλάδα. Είναι μοναδικό. Υπάρχει ένας σημαντικός ιστορικός και πολιτιστικός δεσμός μεταξύ των δύο χωρών που έχει τις ρίζες του 3.000 χρόνια πίσω. Είναι αλήθεια ότι είναι άνθρωποι που επιθυμούν σφόδρα να έλθουν στη χώρα μας. Αγαπούν τους Έλληνες, μας προτιμούν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο προορισμό της Μεσογείου και δεν θα ήταν υπερβολή να πω και της Ευρώπης. Θέλουν να έλθουν στη χώρα μας, να αγοράσουν σπίτι, να ζήσουν στην Ελλάδα. Αγαπούν τη χώρα αυτή τόσο πολύ που ακόμη και στη χώρα τους ακούνε ελληνική μουσική. Το ίδιο ισχύει και για το Ισραήλ, όπου πραγματικά σου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι σε πάνω από 60 κέντρα υπάρχει και ένας Ισραηλινός που παίζει ένα μπουζουκάκι. Πραγματικά λατρεύουν την ελληνική μουσική. Στο Ιράν δεν το έχουμε αυτό ακόμη αλλά – πού θα πάει; – θα τους μάθουμε κι εκεί το μπουζούκι. Είναι ιδιαίτερα θετική η τελευταία πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης να είναι η πρώτη επίσημη κυβερνητική ξένη αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε τη χώρα αυτή. Πράγματι, αυτό δείχνει πολλά. Έτυχε να βρί-

σκομαι στο Ιράν, πριν από το ταξίδι του Πρωθυπουργού, με άλλους συναδέλφους. Πήγαμε εκεί ως ως μια διακρατική αποστολή των δύο χωρών, με στόχο να ανοίξουμε την πόρτα. Μετά συνεχίσαμε με το ταξίδι του Πρωθυπουργού, πήγαμε στην Έκθεση Τουρισμού του Ιράν, όπου αρκετοί συνάδελφοι είχαν έρθει για να κάνουν ανταλλαγή συνεργασιών. Πιστεύουμε ότι αυτή η αγορά θα ανοίξει. Δεν είναι κάτι που θα γίνει αύριο το πρωί, θα προσφέρει ωστόσο μεγάλους αριθμούς Ιρανών επισκεπτών στη χώρα μας. Πρέπει όμως όλοι να είμαστε συγκεκριμένοι στο τι προσφέρουμε και να γνωρίσουμε σε βάθος την αγορά που επιχειρούμε να ανοίξουμε διότι, αν δεν γνωρίζεις την αγορά και το προϊόν που έχεις, δεν έχεις καμία ελπίδα. Τι προσδοκίες εμφανίζει εφέτος η ρωσική αγορά; Εμείς έχουμε βάλει στόχο να ανακάμψουμε και να επανέλθουμε στον προ διετίας αριθμό Ρώσων επισκεπτών στη χώρα μας. Είχαμε φθάσει το 1,48 εκατομμύριο επισκέπτες από τη Ρωσία. Τα τελευταία τρία χρόνια ο αριθμός αυτός συρρικνώθηκε σχεδόν στο μισό, άρα η πρώτη μας στόχευση είναι να επανέλθουμε στα αρχικά επίπεδα και από εκεί και πέρα να επεκταθούμε περαιτέρω. Είναι λάθος βεβαίως να πιστεύει κανείς ότι αυτό που συμβαίνει μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας μπορεί να το κερδίσουμε εμείς. Δεν πρόκειται να έλθουν μόνο στην Ελλάδα τα τρία εκατομμύρια Ρώσων τουριστών που πήγαιναν στην Τουρκία. Γιατί η Ελλάδα δεν γίνεται να πάρει τη «μερίδα του λέοντος»; Διότι, πρώτον, η περίοδος που ταξίδευαν ήταν η δική μας χειμερινή περίοδος, κατά την οποία η Νότια Τουρκία και η Ερυθρά θάλασσα στην Αίγυπτο έχουν θερινό κλίμα. Δεύτερον, δεν χρειάζονται βίζα. Τρίτον, έπαιρναν επιδοτήσεις για τα αεροπλάνα που ταξίδευαν, έπαιρναν

δηλαδή επιδοτήσεις ανά κεφαλή. Ο ανταγωνισμός εκεί είναι αθέμιτος. Γι’ αυτό επιμένω και λέω ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιμηκύνουμε την τουριστική περίοδο, ξεκινώντας από τον Απρίλιο και φθάνοντας ως το τέλος Νοεμβρίου. Με δυο λόγια, να καλύψουμε τα κενά πριν και μετά τη δική μας «high season» Ιουλίου – Αυγούστου, που έρχονται όλοι ως επί το πλείστον. Έτσι θα μπορέσουμε να αυξήσουμε τα μεγέθη του τουρισμού μας. Κοιτάξτε, η κρίση που μαστίζει τους καταναλωτές είναι παγκόσμια, δεν υπάρχει χώρα που να μην έχει πληγεί από την κρίση. Άρα πρέπει να πουλάμε σε λογικές τιμές τα δωμάτια και συνολικά τα τουριστικά πακέτα και να φερόμαστε αξιοπρεπώς σε ανθρώπους που θέλουν να ζουν στη χώρα μας. Αυτό θα μας επιτρέψει να έχουμε μονίμως ανοδικές τάσεις στον τουρισμό μας. Δεν είναι πάντως εντυπωσιακό το γεγονός ότι μέσα στην κρίση ο τουρισμός εμφάνισε τόσο σημαντική άνοδο; Το 2015 η χώρα μας έφθασε να φιλοξενεί 24,5 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες. Αυτό είναι γεγονός και το έχω πει πολλές φορές. Η Ελλάδα έχει τον δικό της Θεό που την προστατεύει. Είναι η ίδια η κρίση. Για σκεφθείτε, το 2010 είχαμε 15 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες και το 2015 φθάσαμε τα 24. Ο Θεός ας κρατάει την κρίση πάνω από τη χώρα μας και να αναπτύσσεται ο ελληνικός τουρισμός. Δυστυχώς, όλα αυτά λέγονται χιουμοριστικά. Δεν είναι εύκολο πράγμα όλο αυτό που βιώνουμε όλοι μας, που βιώνει η χώρα μας. Μας ταλαιπωρεί όλους, συνθλίβει τις επιχειρήσεις μας, δεν μας επιτρέπει να αναπτυχθούμε, στραγγίζει τη ρευστότητα. Είναι ό,τι χειρότερο. Σαφώς βοηθάει κάποιους νέους ανθρώπους να μπούν και να δημιουργήσουν, αλλά ταυτόχρονα αποβάλλει πολλούς παλιούς οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν. newtimes 35

Interview

Σας προβληματίζει η έξαρση των μεταναστευτικών ροών; Προσφάτως ανακοινώθηκε ότι κάθε δήμος πρέπει να απορροφήσει έναν αριθμό προσφύγων. Αυτή η εξέλιξη δεν φοβάστε μήπως θίξει την τουριστική οικονομία; Να σας πω, όποια περιοχή έχει υποδεχθεί τους ξένους με ευγένεια και με συμπάθεια έχει κερδίσει την αγάπη και την εκτίμηση όλων των λαών. Όποιοι φέρονται με τραμπουκισμούς στους ανθρώπους αυτούς δυστυχώς χάνουν αυτή τη δυναμική. Μη νομίζετε, και αυτοί γνωρίζουν ότι έρχονται σε μια μικρή χώρα που έχει πληγεί από την κρίση. Ξέρουν ότι δεν είμαστε μια ανεπτυγμένη οικονομία που μπορεί να τους προσφέρει εργασία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έρχονται για να δουλέψουν στην Ελλάδα, έρχονται για να φύγουν, να πάνε στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι μας. Είναι γεγονός ότι το αίσθημα της φιλοξενίας των κατοίκων των νησιών και της ηπειρωτικής Ελλάδας δημιούργησε ένα εξαιρετικό κλίμα συμπάθειας για τη χώρα μας στο εξωτερικό. Ένα κλίμα που ανέτρεψε όλα αυτά που γράφτηκαν εις βάρος της χώρας από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Πράγματι δημιούργησε ένα πάρα πολύ θετικό κλίμα. Κύριε Τσιλίδη, επιτρέψτε μου να θίξω ένα άλλο ζήτημα. Αφορά τις αεροπορικές συνδέσεις της χώρας μας με το εξωτερικό. Ποια είναι τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται σε αυτόν τον τομέα; Ακούστε, μια χώρα που αναπτύσεται τουριστικά και ιδιαίτερα η χώρα μας, η Ελλάδα, το μοναδικό μέσο που έχει ανάγκη για να αναπτυχθεί είναι οι αερομεταφορές. Κατά ευτυχή συγκυρία, έχουμε μια δυναμική αύξηση παρουσίας της αεροπορικής μας εταιρείας, της Aegean Airlines. Τη λέω δική μας, αλλά έτσι είναι. Είναι πλέον ο εθνικός αερομεταφορέας. Οι άνθρωποι της Aegean έχουν αναπτύξει σημαντικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες αναπτύσσοντας τον στόλο τους με μεγαλύτερο αριθμό αεροσκαφών. Αυτό σημαίνει ότι ταξιδεύουν σε νέους προορισμούς, δημιουργώντας νέες θέσεις... Τι σημαίνει αυτό; Αν δεν κάνω λάθος, εξυπηρετεί 145 προορισμούς. Η ύπαρξη νέων αεροπλάνων και νέων προορισμών σημαίνει πολύ απλά ότι έχουμε μεγαλύτερο αριθμό επιβατών και άρα αιμοδότηση (και) του ελληνικού τουρισμού. Έχουμε λοιπόν από τη μια πλευρά την Aegean Airlines και από την άλλη έχουμε αρκετές ξένες αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες είτε έχουν ως σταθμό τους την Ελλάδα είτε είναι ευρωπαϊκές και έχουν απευθείας πτήσεις προς Αθήνα και νησιά. Προς τη χώρα έχουμε νέες πτήσεις και από Αγγλία και από Βέλγιο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μια αεροπορική εταιρεία δεν ανοίγει έναν προορισμό μόνο προς μία κατεύθυνση. Επιθυμεί να στέλνει τα αεροπλάνα της και αυτά να επιστρέφουν γεμάτα. Πηγαίνει σε έναν προορισμό και παράγει οικονομία. Άρα ό,τι έρχεται με αυτές τις εταιρείες είναι καλό. Είναι μερικώς καλό

36 newtimes

διότι ναι μεν αυξάνει τις προσελεύσεις, αλλά είναι κακό διότι ανταγωνίζεται τους παραδοσιακούς δημιουργούς των πακέτων, των tour operators, γεγονός που δημιουργεί μια κρίση σε αυτόν τον χώρο. Δεν ξέρουμε τελικά ποιος θα κερδίσει το παιχνίδι. Μην ξεχνάτε ότι ένας πελάτης πηγαίνει σε ένα γραφείο, παίρνει ένα πακετο – είτε είναι μεγάλος γνωστός πολυεθνικός tour operator είτε είναι ένα μικρό γραφείο που οργανώνει ένα πακέτο, όπως και ένα δικό σας ταξίδι σε μια μακρινή χώρα –, πηγαίνει δηλαδή σε ένα γραφείο για να πάρει προσφορές και να δημιουργήσει ένα ταξιδιωτικό πακέτο. Αν λοιπόν το ταξιδιωτικό γραφείο δεν υπάρχει, δεν θα μπορέσει πότε μέσα από το Internet να δημιουργήσει ένα πραγματικά ολοκληρωμένο πακέτο. Κάπου απομονώνεται. Δεν διευρύνεται ωστόσο ο ρόλος του Διαδικτύου στην τουριστική βιομηχανία; Ανεβαίνει και γι’ αυτό όλα τα γραφεία ταξιδίων και οι μεγάλοι tour operators έχουμε δημιουργήσει πλατφόρμες τις οποίες πουλάμε κατευθείαν – και σε B2B και σε B2C –, έτσι ώστε ο πελάτης να παραμείνει σε εμάς. Ο πελάτης

τουριστικοί τομείς εντάσσονται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Στο πρόγραμμα «δώδεκα» έχουμε επίσης εντάξει τους δώδεκα μήνες του χρόνου – και όχι τους 4 ή 5 μήνες – ως χρονικό πεδίο ανάπτυξης του τουρισμού. Επίσης έχουμε 13 περιφέρειες της χώρας – τις ονοματίζουμε δώδεκα περιφέρειες συν μία, διότι αυτή η μία είναι η λιγότερο γνωστή τουριστική περιφέρεια της χώρας, την οποία προβάλλουμε σε παγκόσμιο επίπεδο ώστε να την αναπτύξουμε περισσότερο. Έχουμε τους δώδεκα αποστόλους-μαθητές του Χριστού, που συνδέονται με την ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού. Έχουμε δώδεκα αστερισμούς της ουρανογραφίας: τον Άρη, τον Δία, την Αφροδίτη, τον Κρόνο κ.ά., που «φωτογραφίζουμε» μέσα από μια συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Αθηνών. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε αναπτύξει συνεργασίες και με άλλους φορείς, όπως η Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, η Εταιρεία Προστασίας της χελώνας καρέτα-καρέτα, της μονάχους-μονάχους, της καφέ αρκούδας, του γκρίζου λύκου. Έτσι έχουμε εντάξει στο τουριστικό προϊόν την ελληνική φύση και οικολογία, προσφέροντας τη δυνατότητα σε ταξιδιώτες να απολαμβάνουν πράγματα όπως τα περάσματα πουλιών, η χλωρίδα και πανίδα στη χώρα μας.

μας αγοράζει με έναν άλλο τρόπο – όχι τον παραδοσιακό με το έντυπο –, κλείνοντας την εκδρομή του και καλύπτοντας το κόστος διαδικτυακά, έχοντας ταυτόχρονα τις ασφαλιστικές καλύψεις που επιβάλλει η προστασία του καταναλωτή στην Ευρώπη. Έτσι δεν χάνεται ο πελάτης από εμάς, απλώς το εργαλείο αυτό, το οποίο στην αρχή εμφανίστηκε ως δράκος πάνω από το κεφάλι μας, δεν μπόρεσε να μας ανταγωνιστεί. Αυτό είναι γεγονός. Όσο και αν έσπασε τις τιμές, δεν μπόρεσε να μας αντικαταστήσει. Τα διαδικτυακά γραφεία έδειχναν εικονικά ίδια με τα παραδοσιακά γραφεία, στην πραγματικότητα όμως δεν ήταν σαν εμάς. Και ξέρετε γιατί; Διότι αν προκύψει κάποιο πρόβλημα, μια απεργία, ένα πρόβλημα σοβαρότερο, ο πελάτης μπορεί να πάρει ένα τηλέφωνο και να ζητήσει από κάποιον βοήθεια, Όταν όμως παίρνεις ένα εισιτήριο σκέτο από μια αεροπορική εταιρεία, το οποίο δεν έχεις δικαίωμα να αλλάξεις, είσαι χαμένος, χάνεις τα λεφτά σου και πρέπει να αγοράσεις ξανά.

Άρα μιλάμε για ένα εργαλείο marketing, το οποίο θα θέσετε στην υπηρεσία των μελών σας; Ακριβώς. Το πρόγραμμα αυτό εκχωρείται στα μέλη μας και μαζί με αυτό εκχωρείται μια τεράστια τράπεζα πληροφοριών που το συνοδεύει. Θέλει, για παράδειγμα, κάποιος να κάνει αναρρίχηση, θέλει να κάνει κατάδυση, να κάνει σκι, θα μπορεί με το πάτημα ενός κουμπιού να έχει όλα τα διαθέσιμα τουριστικά πακέτα. Το κάθε γραφείο λοιπόν θα μπορεί να προβάλλει τα δικά του πακέτα. Θα παίρνει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο παρουσιάζει τη χώρα με βίντεο, φωτογραφίες, ιστορικές περιγραφές, πολιτιστικές διαδρομές και δρώμενα, και πάνω σε αυτό θα εμπλουτίζει με τις δικές του προτάσεις, αναπτύσσοντας τις δραστηριότητές του στην παγκόσμια αγορά. Έτσι ο ίδιος θα μπορεί να ανακτήσει δυναμικά αυτό που επιχειρούν να του πάρουν από τα χέρια, διότι ο τουριστικός πράκτορας είναι αυτός που δημιουργεί και παράγει το τουριστικό προϊόν. Έχει μετεξελιχθεί σε tour operator, γεγονός που του επιτρέπει να παραμένει ενεργός στο παιχνίδι του τουρισμού. Αυτός είναι και ο λόγος που ζητάμε από την πολιτεία να ξεκαθαρίσει το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του κλάδου – δεν μπορεί να κάνει αυτή την εργασία κάποιος άσχετος άνθρωπος. Οι εκδρομές, τα συνέδρια, οι κρατήσεις ξενοδοχείων πρέπει να αποτελούν αντικείμενο δράσης εξειδικευμένων ατόμων και επιχειρήσεων, εταιρειών που λαμβάνουν άδεια λειτουργίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Τουρισμού.

Κύριε Τσιλίδη, τι είναι το «σχέδιο δώδεκα»; Είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τη δουλειά μας. Ξεκινούμε από την παραδοχή ότι η χώρα μας έχει δώδεκα θεματικούς τομείς για τον τουρισμό. Μεταξύ αυτών ο πολιτιστικός τουρισμός, ο θρησκευτικός, ο οικολογικός, ο τουρισμός δραστηριοτήτων. Όλοι οι θεματικοί

Κύριε Τσιλίδη, σας ευχαριστώ θερμά. Ας ελπίσουμε ότι το 2016 θα ακολουθήσει τα βήματα της περασμένης χρονιάς και θα έχουμε κάτι θετικό και εφέτος. Θα έχουμε, αρκεί να εργαστούμε με όραμα, συνέπεια και σεβασμό στο τουριστικό μας προϊόν. Και εγώ σας ευχαριστώ.

Ολοκληρωμένες λύσεις και στις μετακομίσεις! Μετά από 50 χρόνια δυναμικής παρουσίας στο χώρο της μετακόμισης, η Delatolas Express Cargo έχει καταφέρει ώστε το όνομά της να ταυτιστεί με την ασφάλεια και την ποιότητα στις υπηρεσίες μετεγκατάστασης οικοσκευών, εταιρειών, δημόσιων οργανισμών, τόσο στο λεκανοπέδιο Αττικής, αλλά και προς όλες τις περιοχές της Ελλάδας όπως επίσης και στο εξωτερικό. Η τεχνογνωσία, η πείρα, η σωστή οργάνωση, αλλά κυρίως ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει το τμήμα οικοσκευών κάθε έργο, είτε αυτό αφορά ένα μικρό φοιτητικό σπίτι είτε έναν μεγάλο οργανισμό, είναι ορισμένα από τα στοιχεία που την έχουν καθιερώσει ως μια από τις μεγαλύτερες και αξιόπιστες εταιρείες στον χώρο της μετακόμισης. Το τμήμα οικοσκευών προσπαθεί πάντα για την μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία του πελάτη, κι έχει ως σκοπό να κάνει τη μετακόμιση μια ευχάριστη εμπειρία. Η επιτυχία οφείλεται σε συγκεκριμένη μεθοδολογία που ακολουθείται πιστά από όλο το προσωπικό της εταιρείας. Πριν τη διεκπεραίωση της μετακόμισης, πραγματοποιείται επίσκεψη στους χώρους από έμπειρους εκτιμητές της Delatolas, η εκτίμηση γίνεται εντελώς δωρεάν και δεν δημιουργεί καμία απολύτως δέσμευση από την πλευρά του πελάτη. Στο στάδιο αυτό ο εκτιμητής καθοδηγεί και συμβουλεύει τον πελάτη για όλες τις εναλλακτικές λύσεις τόσο από τεχνικής

άποψης αλλά και από θέμα κόστους, προκειμένου να γνωρίζει και να μπορεί να αποφασίσει μέσα από ένα πλήθος ευέλικτων και οικονομικών πακέτων υπηρεσιών, αυτό που επιθυμεί. Ανάλογα με το

πακέτο που θα επιλέξει ο πελάτης συμφωνείται και το αντίστοιχο χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της μετακόμισης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία διαθέτει εξειδικευμένα συνεργεία και υλικά για τη συσκευασία ευαίσθητων κι εύθραυστων αντικειμένων ή έργων τέχνης, παρέχοντας ακόμα μεγαλύτερη σιγουριά κι ασφάλεια στους πελάτες που την εμπιστεύονται για τη μεταφορά της προσωπικής τους περιουσίας. Αλλά και στο θέμα της αποσυναρμολόγησης επίπλων, αποσύνδεσης συσκευών ή φωτιστικών η Delatolas χρησιμοποιεί συνεργεία κατάλληλα εκπαιδευμένα τόσο στην αποσυναρμολόγηση και τη συναρμολόγηση που είναι συχνά

απαραίτητη για τη μεταφορά αντικειμένων μεγάλου μεγέθους ή για ευαίσθητες συνθέσεις επίπλων, όσο και στην αποσύνδεση και σύνδεση φωτιστικών και ηλεκτρικών συσκευών. Στο θέμα της μεταφοράς, υπάρχει πολύ μεγάλη ευελιξία σε πόρους καθώς με τα 55 σύγχρονα φορτηγά διαφόρων μεγεθών, καλύπτονται όλες οι ανάγκες και οι απαιτήσεις για την ασφαλή μετακίνηση κάθε οικοσκευής σε οποιαδήποτε σημείο της Ελλάδος. Η ευελιξία της εταιρείας φαίνεται και στον τρόπο πληρωμής καθώς δίνει τη δυνατότητα πληρωμής μέσω πιστωτικών καρτών Eurobank, συμμετέχοντας μάλιστα και στο πρόγραμμα Eurobank-Επιστροφή. Η εταιρεία αναλαμβάνει επίσης την αποθήκευση οικοσκευών σε ειδικά διαμορφωμένο και φυλασσόμενο χώρο που πληροί όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές, θερμοκρασίας, υγρασίας, ασφάλειας, καθαριότητας που απαιτούνται για την σωστή φύλαξη της προσωπικής περιουσίας των πελατών της. Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε και την μεγάλη εμπειρία σε έργα μεγάλων εταιρειών και οργανισμών από την Delatolas η οποία προσφέρει λύσεις τόσο για μια απλή μεταφορά γραφείων, όσο και για πιο σύνθετες ανάγκες που απαιτούν τη συσκευασία και μεταφορά αρχείου, μηχανογραφικού εξοπλισμού όπως Racks, Ups, των χρηματοκιβωτίων και οτιδήποτε άλλο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.

DELATOLASLOGISTICSSOLUTIONS

DELATOLAS EXPRESS CARGO

newtimes 37

Interview

Δημήτρης Βαλαχής O επικεφαλής της εταιρείας ιχθυοκαλλιεργειών «Ανδρομέδα» και προέδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, αποκαλύπτει το παρασκήνιο του σιωπηρού πολέμου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στον τομέα εκτροφής ψαριών

«Μαθαίνουμε τους Ευρωπαίους να τρώνε ελληνική τσιπούρα και λαβράκι»

Συνέντευξη στο TIMETV

Η ετήσια παραγωγή τον κλάδο των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών έχει πέσει από 140.000 τόνους σε κάτι παραπάνω από 110.000 τόνους. Παρ’ όλα αυτά στον συγκεκριμένο κλάδο έχουμε και καλά νέα: κάποιες εταιρείες έχουν περάσει σε κερδοφορία, ορισμένες δυνάμεις ενώνονται ώστε να μπορέσει ο κλάδος να ανταποκριθεί στα κελεύσματα των εποχών ενώ πολύ θετικά μηνύματα έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ίδια στιγμή βέβαια ένας σιωπηρός πόλεμος διεξάγεται ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία για την πρωτοκαθεδρία στον κλάδο. Οι εξελίξεις στις ιχθυοκαλλιέργειες βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Δημήτρη Βαλαχή, επικεφαλής της εταιρείας «Ανδρομέδα» και πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών.

Κύριε Βαλαχή, είναι αλήθεια ότι το χρονικό διάστημα που κύλησε από την προηγούμενη συνομιλία μας έγιναν «κοσμοϊστορικές» αλλαγές στον κλάδο; Εταιρείες άλλαξαν χέρια, πρόσωπα που κυριάρχησαν επί δεκαετίες στον τομέα βρέθηκαν εκτός παιχνιδιού, η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να βλέπει διαφορετικά τον κλάδο... Θα θέλατε να μας δώσετε μια εικόνα από την πορεία του κλάδου το 2015; Κοιτάξτε, το 2015 ήταν μια χρονιά η οποία έστειλε μεικτά μηνύματα στον κλάδο. Να ξεκινήσω από τα θετικά: το 2015 οι τιμές, όπως διαμορφώθηκαν στην παγκόσμια αγορά, ήταν στα υψηλότερα σημεία της δεκαετίας και αυτό βοήθησε σημαντικά την κερδοφορία των εταιρειών. Μας επέτρεψε να γυρίσουμε σε θετικά νούμερα. Παράλληλα έγιναν σημαντικά βήματα εξορθολογισμού του κλάδου. Ο κλάδος από πολλά χρόνια είχε συσσωρεύσει αρκετά προβλήματα, όλα αυτά το 2015 μπήκαν σε μια νέα βάση. Οι δύο μεγάλες εταιρείες του κλάδου πέρασαν στον έλεγχο των τραπεζών. Μιλάτε για τη Σελόντα και τον Νηρέα. Ακριβώς. Είχαμε εξελίξεις και σε μικρότερες εταιρείες. Ο Δίας θα ενσωματωθεί με μια μεγάλη εταιρεία, οι Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες προχωρούν σε μια άλλη λύση. Γενικώς τα προβλήματα, που ταλαιπωρούσαν επί μακρό χρονικό διάστημα τον κλάδο, μπήκαν σε μια πορεία εξυγίανσης, η οποία τελικώς θα ολοκληρωθεί με την προσέλκυση νέων επενδυτών. Άρα και οι τιμές βοήθησαν τις εταιρείες και η πορεία της εξυγίανσης των εταιρειών έχει προχωρήσει. Βεβαίως τα capital controls δημιούργησαν επιπλέον προβλήματα, κυρίως σε ό,τι αφορά την αγορά πρώτων υλών, την προμήθεια των τροφών, τα οποία είναι απαραίτητα για να κάνουμε τη δουλειά μας. Αλλά ο κλάδος κατόρθωσε και σε αυτό να ανταποκριθεί. Όπως είπα, διατηρούμε ένα πολύ σημαντικό επίπεδο παραγωγής και απασχόλησης. Τα τελευταία 7 χρόνια που υπάρχει η κρίση ο κλάδος δεν προχώρησε σε μείωση θέσεων εργασίας, το αντίθετο διατηρεί 12.000 περίπου εργαζομένους, οι οποίοι απασχολούνται σε απομακρυσμένες από το κέντρο θέσεις. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί συμβάλλει και στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Αυτό πιστεύουμε και εμείς. Σε περιοχές που πραγματικά η απασχόληση γίνεται όλο και πιο δύσκολη ο κλάδος αποτελεί έναν από τους κύριους πυλώνες της εργασίας και ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας. Οι εξαγωγές επίσης διατηρήθηκαν σε ποσοστό πάνω από 80% της συνολικής παραγωγής. Είναι γεγονός ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ένας από τους στρατηγικούς τομείς της ελληνικής εξωστρέφειας.

38 newtimes

Interview

Πράγματι. Ο κλάδος εξάγει πάνω από το 80% της παραγωγής στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στην Αμερική και σε άλλες χώρες. Είναι το πρώτο εξαγωγικό προϊόν μετά τα φρούτα και τα λαχανικά. Οι εξαγωγές μας είναι πάνω από 500 εκατ. ευρώ και, σύμφωνα με μελέτες ανεξάρτητων φορέων όπως είναι η Mckinsey και η Deutche Bank, ο κλάδος μας χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κύριους πυλώνες στους οποίους πρέπει να στηριχθεί η ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Αυτό το βιώνουμε και το αισθανόμαστε όλοι εμείς. Παρατηρούμε ότι υπάρχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον και είναι από τους τομείς που πραγματικά μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις και να βοηθήσει στην αναδιάρθρωση-επανεκκίνηση και ασφαλώς ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Διάβασα προσφάτως μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είδηση: το 2015 το 47% της τσιπούρας και του λαβρακίου που καταναλώνεται στη Γερμανία προερχόταν από την Ελλάδα. Είναι αλήθεια αυτό. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι εδώ παράγεται και από εδώ εξάγεται μια τόσο σημαντική ποσότητα ψαριών προς τη γερμανική αγορά. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό που λέτε αλλά ακόμη πιο σημαντικές είναι οι προοπτικές που έχουμε. Η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που έχει τη μικρότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση σε τσιπούρα και λαβράκι. Άρα έχουμε τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης αν μάθουμε τους λαούς της Ευρώπης και του Βορρά να καταναλώνουν το προϊόν μας. Όταν κάποιος δοκιμάσει τσιπούρα και λαβράκι τότε συνεχίζει και το ξαναπαίρνει το ψάρι, γιατί από μόνο του είναι ένα προϊόν πάρα πολύ γευστικό και υγιεινό. Αυτή ακριβώς είναι και η βασική αιτία που μας οδήγησε στο να δημιουργήσουμε – έγινε πρόσφατα – την οργάνωση Ελλήνων Παραγωγών Ιχθυοκαλλιέργειας, όπου ενώθηκαν όλες τις δυνάμεις του κλάδου, μικρές και μεγάλες εταιρείες. Η συγκεκριμένη οργάνωση παραγωγών μπορεί, σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αντλήσει μέχρι το 3% της αξίας των εξαγωγών μέσω προγραμμάτων προώθησης. Μιλάμε για ένα ποσό της τάξης των 15 εκατ. ευρώ, με τη συμμετοχή βεβαίως των εταιρειών του κλάδου σε ένα ποσοστό του 25%. Όπως καταλαβαίνετε, γίνεται λόγος για πάρα πολύ σημαντικά κονδύλια. Τα κονδύλια αυτά παρέχονται για το άνοιγμα νέων αγορών; Ακριβώς, δίνονται με στόχο να αναπτύξουμε τη ζήτηση σε νέες αγορές. Αξιοποιώντας, πριν από εμάς, αντίστοιχα προγράμματα, ο σολομός κατόρθωσε μέσα σε 15 χρόνια να πάει την παραγωγή του από 250.000 τόνους σε 2 εκατ. τόνους. Και είναι σημαντικό αυτό για εμάς, να αναπτύξουμε περισσότερο τη ζήτηση ώστε να μπορέσουν οι ελληνικές εταιρείες να προσελκύσουν νέα επενδυτικά κεφάλαια και να υλοποιήσουν νέα προγράμματα ανάπτυξης. Καταλαβαίνετε ότι ο οίκος που θα αποφασίσει να επενδύσει στις ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες αναμένει να έχει μια επιστροφή στα επενδεδυμένα του κεφάλαια. Το κόστος παραγωγής των προϊόντων σας είναι τέτοιο ώστε να μπορείτε να ανοίξετε νέες αγορές με ανταγωνιστικούς όρους;

Η αλήθεια είναι ότι, ενώ η Ελλάδα έχει προηγμένη τεχνογνωσία – σε σχέση με άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Τουρκία και η Ισπανία –, εν τούτοις το κόστος παραγωγής κινείται σε υψηλά επίπεδα. Αντίθετα με τον σολομό, το κόστος παραγωγής του οποίου έχει μειωθεί κατά 50% στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, τα δικά μας προϊόντα παράγονται με ένα υψηλό κόστος παραγωγής. Δυστυχώς δεν ακολουθούμε ανάλογη πορεία με αυτήν του ανταγωνισμού. Μπορώ να πω μάλιστα ότι με τη μεγάλη άνοδο των τιμών των τροφών των ψαριών το κόστος παραγωγής αυξήθηκε αισθητά. Το θέμα αυτό συζητήθηκε προσφάτως σε συνέδριο που διοργανώθηκε στην Ισπανία, όπου αποφασίστηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση να διαθέσει κονδύλια της τάξεως των 8 εκατ. ευρώ σε ερευνητικά προγράμματα, τα οποία θα μας βοηθήσουν να βελτιώσουμε τους τρόπους παραγωγής και να μειώσουμε το κόστος. Επικεφαλής σε αυτή την προσπάθεια έχει τεθεί ένα ελληνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το οποίο έχει αναλάβει το έργο με σκοπό να ενώσει όλες τις παραγωγικές επιχειρήσεις της Ευρώπης. Θεωρώ ότι είναι μια σπουδαία προσπάθεια, η οποία ανοίγει σημαντικές προοπτικές αφού στο τέλος αυτής της προσπάθειας θα έχουμε βρει συγκεκριμένους τρόπους μείωσης του κόστους παραγωγής και άρα θα είμαστε ακόμη πιο ανταγωνιστικοί. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να σταθούμε σε μια πάρα πολύ σκληρή μάχη που συνεχίζει να διεξάγεται στη Μεσόγειο. Η πτώση της παραγωγής των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών συνδέεται με την αύξηση της παραγωγής των τουρκικών επιχειρήσεων ιχθυοκαλλιέργειας. Πώς εξελίσσεται αυτή η μάχη; Η Ευρωπαϊκή Ένωση πώς αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα; Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει αυξήσει την παραγωγή της. Το 2015 η παραγωγή των τουρκικών επιχειρήσεων ιχθυκαλλιέργειας έφτασε 100.000 τόνους. Είναι επίσης γεγονός ότι στη γειτονική χώρα γίνονται συνεχώς επενδύσεις εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της παραγωγής στον συγκεκριμένο τομέα ενώ την ίδια στιγμή διαθέτουν σημαντικά κεφάλαια για το άνοιγμα νέων αγορών. Στην Ελλάδα της κρίσης δεν μπορέσαμε να ακολουθήσουμε ανάλογους ρυθμούς, αντιθέτως μειώσαμε την παραγωγή μας. Έτσι η Τουρκία αναγορεύθηκε σε έναν πολύ σημαντικό παίκτη, ο οποίος όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει να διευρύνει το μερίδιό του στις διεθνείς αγορές. Όλα αυτά μας επιβάλλουν να κινητοποιηθούμε άμεσα και να ακολουθήσουμε τη μοναδική διέξοδο, που δεν είναι άλλη από τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεών μας, να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, να επενδύσουμε στην ανάπτυξη νέων αγορών ώστε να μεγαλώσουμε τη ζήτηση. Βέβαιως όλα αυτά απαιτούν να εξασφαλίσουμε ίσους όρους ανταγωνισμού με τις τουρκικές επιχειρήσεις, γεγονός το οποίο οφείλει να αντιμετωπίσει και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Γιατί το λέω αυτό; Είναι αλήθεια ότι οι Τούρκοι παραγωγοί ψαριών έχουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα έναντι των ελληνικών επιχειρήσεων και αυτό διότι η τουρκική κυβέρνηση επιδοτεί την παραγωγή μέσω συγκεκριμένων προγραμμάτων. Στο πλαίσιο αυτό όλοι οι Μεσογειακοί παραγωγοί έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους ώστε να αντιμετωπίσουν από κοινού την κατάσταση. Προσφάτως μάλιστα λήφθηκε μια πολύ σημαντική απόφαση: επιβλήθηκαν δασμοί στις εισαγωγές προϊόντων τουρκικής πέστροφας στην

Ευρώπη. Μετά από αυτή την απόφαση έχουμε προσφύγει και εμείς ώστε να υπάρξουν ανάλογες αποφάσεις. Κοιτάξτε, για να επέλθει μια ισορροπία πρέπει να ισχύσουν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ ευρωπαϊκών και τουρκικών επιχειρήσεων. Πρέπει να επιβληθούν ανάλογοι δασμοί στα τουρκικά προϊόντα. Δεν θέλουμε χάρη από κανέναν, όμως δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε άνισους όρους ανταγωνισμού. Κοιτάξτε, το παράλογο που ισχύει, ενώ η Τουρκία βάζει δασμούς στα προϊόντα που εισάγονται σε αυτην, έχει τη δυνατότητα να εξάγει χωρίς δασμούς σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Κύριε Βαλαχή, διευθύνετε ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο επιχειρηματικό σχήμα στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας, το οποίο μάλιστα έχει πολύ σημαντική παραγωγική δραστηριότητα και στην Ισπανία. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για το πώς κινείται η Ανδρομέδα και ποιες είναι οι προσδοκίες ανάπτυξής της. Αν δεν κάνω λάθος, είστε το δεύτερο σημαντικότερο επιχειρηματικό group στον τομέα της ιχθοκαλλιέργειας στην Ισπανία. Δίκιο έχετε. Η αλήθεια είναι ότι ο όμιλος Ανδρομέδα, εκτός από τις εξαγωγικές της επιδόσεις, αποφάσισε να επενδύσει σε παραγωγική δραστηριότητα στην Ισπανία. Μιλάμε για μια απόφαση που χρονολογείται από το 2008. Ξεκινήσαμε μια μικρή παραγωγική δυνατότητα, η οποία την πρώτη χρονιά εκινείτο στο επίπεδο των περίπου 5 εκατ. ευρώ. Από τότε κάναμε πολύ σημαντικά βήματα ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2015 δεκαπλασιάσαμε την παραγωγική μας δυνατότητα, με αποτέλεσμα να πραγματοποιήσουμε έναν ετήσιο τζίρο της τάξης των 50 εκατ. ευρώ. Μιλάμε για μια ιδιαίτερα κερδοφόρο δραστηριότητα. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Ανδρομέδα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας στην ισπανική αγορά. Αυτό δείχνει πραγματικά ότι, αν το τολμήσουμε – με την τεχνογνωσία και τις ικανότητες που έχουμε –, θα φθάσουμε ψηλά και θα κερδίσουμε το παιχνίδι. Δεν είναι πάντως λυπηρό το ικανό επιχειρηματικό δυναμικό της χώρας μας να μην μπορεί να βρει διέξοδο μέσα στην ίδια του τη χώρα; Υπάρχουν αρκετά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ώστε να βρούμε τη διέξοδο που λέτε. Μεταξύ αυτών είναι να δημιουργήσουμε το πλαίσιο ώστε να υλοποιηθούν μεγάλα επενδυτικά σχέδια στη χώρα. Για να γίνει αυτό πρέπει να μειωθεί άμεσα το κόστος κεφαλαίου. Κατανοώ ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα, όμως και οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν πάρα πολλές αντιξοότητες: το κόστος δανεισμού στην Ελλάδα είναι απαγορευτικό, ιδιαίτερα σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό. Επίσης οι δυνατότητες για εξασφάλιση επενδύσεων μέσα από καινούργιες συμπτύξεις αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ περιοριοσμένες. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό είναι κάτι που το ζούμε όλοι μας μέσα από την περιπέτεια που περνάει η χώρα, όμως πρέπει άμεσα να μπούμε σε μια προοπτική ανάπτυξης. Η χώρα και οι ελληνικές επιχειρήσεις διαθέτουν ασύγκριτα πλεονεκτήματα και γνώση που πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα και σε αυτό μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε. Πάντως ό,τι κάνουμε πρέπει να το κάνουμε το συντομότερο δυνατόν.

»

Η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλει να επιβάλλει ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ ευρωπαϊκών και τουρκικών επιχειρήσεων

»

Κύριε Βαλαχή, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ. Να είστε καλά. newtimes 39

H EΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 33 ΧΡΟΝΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΒΙΑΝΕΞ ΚΑΙ MSD ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Την Τρίτη 9 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση εορτασμού των 33 χρόνων συνεχούς συνεργασίας των εταιρειών ΒΙΑΝΕΞ και MSD, παρουσία των κκ. Παύλου Γιαννακόπουλου, Αθανάσιου Γιαννακόπουλου και Δημήτρη Γιαννακόπουλου, καθώς και του διευθύνοντος συμβούλου της MSD Ελλάδος, Κύπρου και Μάλτας κ. Haseeb Ahmad με συμμετοχή και του προσωπικού των δύο εταιρειών που έχουν στενή συνεργασία. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ανακοινώθηκε η υπογραφή νέας συμφωνίας με την οποία επεκτείνεται η συνεργασία των δύο εταιρειών και για τα επόμενα χρόνια. Ο κ. Δημήτρης Γιαννακόπουλος απένειμε τιμητικά αντίγραφο αρχαίου αμφορέα στον κ. Haseeb Ahmad, ως έκφραση αναγνώρισης της συμβολής του στη συνεργασία των δύο εταιρειών, ενώ ο κ. Haseeb Ahmad προσέφερε ένα εντυπωσιακό χειροποίητο μεταλλικό γλυπτό που

40 new times

απεικονίζει δύο αγωνιζόμενους και άψογα συνεργαζόμενους κωπηλάτες σε ένα αγωνιστικό πλοιάριο. Ένας συμβολισμός που αναγνωρίζει την εξαιρετική συνεργασία των δύο εταιρειών σε όλα τα επίπεδα. Ο κ. Γιαννακόπουλος, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, εξήρε τη στενή συνεργασία που έχουν η ΒΙΑΝΕΞ και η MSD εδώ και 33 χρόνια και η οποία

προάγει τη δημόσια υγεία, διασφαλίζει την πρόοδο των δύο εταιρειών, στηρίζοντας την εθνική οικονομία. Μεταξύ άλλων, ο κ. Δημήτρης Γιαννακόπουλος δήλωσε: «Μέχρι σήμερα η ΒΙΑΝΕΞ είχε δύο κατηγορίες φαρμακευτικών προϊόντων από την MSD που με επιτυχία διαθέτει στην ελληνική αγορά: Α. Προϊόντα που διατίθενται αποκλειστικά από τη ΒΙΑΝΕΞ όπως Fosavance, Arcoxia, Singulair, Zocor κ.ά. Στη ομάδα αυτή, με τη νέα συμφωνία προστέθηκαν ένα αντιβιοτικό νεότερης γενιάς, ένα νέο φάρμακο για την οστεοπόρωση και τέσσερα γνωστά αντισυλληπτικά φάρμακα. Β. Προϊόντα που διατίθενται από την MSD και συμπροωθούνται με τη ΒΙΑΝΕΞ, όπως π.χ. τα Ezetrol, Inegy, Januvia, Janumet. Στη νέα αυτή συμφωνία προβλέπεται στα συμπροωθούμενα προϊόντα

να προστεθούν ένας νέος συνδυασμός υπολιπιδαιμικών φαρμάκων (Liptuzet), διαβήτη τύπου 2». Από την MSD ο κ. Haseeb Ahmad τόνισε ότι «η πλέον των τριάντα ετών απρόσκοπτη συνεργασία μεταξύ της MSD και της VIANEX αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Συμπυκνώνει την εστίαση της MSD στη συνεχή ανακάλυψη φαρμάκων που σώζουν ή βελτιώνουν ανθρώπινες ζωές και την επικέντρωση της VIANEX σε αποτελεσματικές θεραπείες προς όφελος των Ελλήνων ασθενών. Ως αποτέλεσμα είναι πιθανόν ότι κάθε ελληνική οικογένεια έχει λάβει τουλάχιστον μία φορά ένα από τα πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα που αυτή η συνεργασία κατέστησε διαθέσιμα στη χώρα μας. Στο σημερινό περιβάλλον τέτοιες συνεργασίες αποτελούν την απόδειξη της πίστης των δύο εταιρειών ότι είναι δυνατός ένας δρόμος ανάπτυξης που βασίζεται στον ύψιστο επαγγελματισμό των δύο εταιρειών».

salus.gr

Venolen Idrogel από την Adelco

Η Adelco, σε συνεργασία με τη Pharma Line, λανσάρει το δερμοκαλλυντικό Venolen idrogel για την ανακούφιση και την αναζωογόνηση των κουρασμένων ποδιών. Το Venolen Idrogel ανακουφίζει τις γάμπες από το πρήξιμο και το αίσθημα βάρους, βοηθά στη διατήρηση της ελαστικότητας των αγγείων, ενώ παράλληλα ενυδατώνει, τονώνει και δροσίζει το δέρμα. Περιέχει εσκίνη 1%, τροξερουτίνη 1% και ηπαρινοειδή (GAG) 0,6%. Εφαρμόζεται 2-3 την ημέρα με ελαφρύ μασάζ από κάτω προς τα πάνω.

Smectidral, διοσμεκτίτης 3g + ηλεκτρολύτες από την Adelco

Πρόκειται για ιατροτεχνολογικό προϊόν σε φακελίσκους µιας χρήσης για την παρασκευή πόσιµου εναιωρήµατος, το οποίο χορηγείται για τη θεραπεία της οξείας και χρόνιας διάρροιας και των επώδυνων συμπτωμάτων που σχετίζονται µε τις γαστρεντερικές διαταραχές. Περιέχει διοσµεκτίτη και ηλεκτρολύτες µε μεγάλη προσροφητική ισχύ που επιτρέπουν να ενσωματωθούν τα υγρά του εντερικού αυλού αυξάνοντας τη συνοχή της απέκκρισης και επιβραδύνοντας την αποβολή. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η αφυδάτωση λόγω διάρροιας. Επιπλέον το Smectidral βοηθά στην επαναφορά της υδροαλκαλικής ισορροπίας, χάρη στην κατάλληλη αναλογία των ηλεκτρολυτών του προϊόντος. Μπορεί να χορηγηθεί σε ενήλικους και βρέφη, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιείται πάνω από 10 συνεχόμενες ημέρες.

Classics Platinum Range Arthrosis για υγιείς αρθρώσεις Η ζωή θέλει… κίνηση για να τη χαρείς αλλά και να αντεπεξέλθεις στις καθημερινές υποχρεώσεις. Συχνά όμως οι πόνοι στις αρθρώσεις μάς καθηλώνουν. To Arthrosis της σειράς Power Classics Platinum Range από την Power Health είναι η ιδανική λύση για την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους. Αποτελεί ένα συμπλήρωμα υψηλής διατροφικής αξίας που περιέχει ένα ευρύ φάσμα από βιταμίνες, μέταλλα και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως είναι ο χαλκός, το μαγ γάνιο και η βιταμίνη C, που συμβάλλουν στο φυσιολογικό σχηματισμό του κολλαγόνου καθώς και στην εξασφάλιση της υγείας και στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών, των χόνδρων και του συνδετικού ιστού.

Power Health, ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας: 210 2821.500, power@ powerhealth.gr

LivaPure Για υγιές συκώτι! Η νέα τάση στην υγεία είναι η αποτοξίνωση! Γνωρίζατε όμως πως υπάρχει ένα όργανο στο σώμα που μπορεί να την κάνει μόνο του; Αυτό είναι το συκώτι, το οποίο αποτοξινώνει το σώμα από τη διατροφή, το αλκοόλ και τα φάρμακα. Είναι ένα ακούραστο εργοστάσιο που νοιάζεται για εμάς και δεν πρέπει να το αφήσουμε να… κλείσει. Το LivaPure της σειράς Platinum Range από την Power Health είναι ένα υψηλής ποιότητας συμπλήρωμα διατροφής και το μοναδικό που συνδυάζει το γαϊδουράγκαθο (Milk Thistle) με τη χολίνη, καθώς και άλλα φυσικά συστατικά συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην προστασία και στην καλή υγεία του συκωτιού.

Power Health, ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας: 210 2821.500, power@powerhealth.gr

new times 41

Φυσικό Αέριο

CNG vs LPG: Οι διαφορές, τα οφέλη και τα μειονεκτήματα Η στροφή στα εναλλακτικά καύσιμα κίνησης φέρνει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις μπροστά σε νέες επιλογές αλλά και διλήμματα καθώς πολλές φορές δεν είναι ευδιάκριτα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δυο βασικών εναλλακτικών καυσίμων όπως είναι το φυσικό αέριο (CNG) και το υγραέριο (LPG).

Παρ’ ότι κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι και τα δύο καύσιμα είναι πιο οικονομικά και φιλικά προς το

42 new times

περιβάλλον σε σύγκριση με τη βενζίνη και το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο κίνησης (CNG), παρουσιάζει υψηλότερα

επίπεδα επιδόσεων σε αρκετούς τομείς με σημαντικότερους την ασφάλεια, την οικονομία και την αντιρρυπαντική δράση.

Διαφορά στην ασφάλεια Το υγραέριο ή LPG δεν πρέπει να συγχέεται με το φυσικό αέριο που είναι κυρίως μεθάνιο. Το φυσικό αέριο κάνει εξαιρετικά καθαρή καύση αλλά σε αντίθεση με το LPG παραμένει σε αέρια μορφή υπό πίεση, κι έτσι δεν μπορεί να αποθηκευθεί σε μεγάλες ποσότητες σε δεξαμενές. Καίγεται

Χάρη στο χαμηλό κόστος παραγωγής και διάθεσης, των παρεχόμενων φορολογικών κινήτρων και των επιδοτήσεων οχημάτων CNG, το συμπιεσμένο φυσικό αέριο αποτελεί μια ιδιαίτερα οικονομική επιλογή για οδηγούς.

πιο αργά από τη βενζίνη και το υγραέριο, κάτι που το κάνει να θεωρείται το πλέον ασφαλές καύσιμο. Σε αυτό συντελεί και η χαμηλή του πυκνότητα που το ωθεί προς τα πάνω σε περίπτωση διαρροής . Έχει υψηλό αντικροτικό βαθμό με 130 οκτάνια, όντας το πλέον κατάλληλο καύσιμο για κινητήρες υψηλής συμπίεσης. Ο μεγάλος ➤➤➤ new times

43

Φυσικό Αέριο

αυτός αριθμός οκτανίων αποκλείει τις αυταναφλέξεις.

Διαφορά στην τιμή και την απόδοση Σύμφωνα με την εταιρεία LPG GREECE, επίσημο αντιπρόσωπο της BRC, «η οδήγηση με φυσικό αέριο, εξασφαλίζει σημαντική μείωση στο κόστος κίνησης ανά χιλιόμετρο. Χαρακτηριστικό είναι ότι η τιμή του φυσικού αερίου είναι περίπου 40% χαμηλότερη έναντι του υγραερίου, εξασφαλίζοντας εξοικονόμηση χρημάτων σε όποιον το χρησιμοποιεί. Τo φυσικό αέριο ως μικρομοριακό καύσιμο και εξαιρετικά καθαρό, κάνει πλήρη καύση και προσφέρει μεγαλύτερη απόδοση και χαμηλότερη κατανάλωση». Χάρη στο χαμηλό κόστος παραγωγής και διάθεσης, των παρεχόμενων φορολογικών κινήτρων και των επιδοτήσεων οχημάτων CNG, το συμπιεσμένο φυσικό αέριο αποτελεί μια ιδιαίτερα οικονομική επιλογή για οδηγούς. Η αγορά διαθέτει οχήματα διπλού καυσίμου με βενζίνη και φυσικό αέριο καθώς και με βενζίνη και υγραέριο. Δεδομένης της χαμηλότερης τιμής του φυσικού αερίου, το κόστος της επένδυσης αποσβαίνεται γρήγορα. Εφόσον η ετήσια

44 new times

χιλιομετρική διάνυση είναι σημαντική, η διαφορά κόστους ενός οχήματος διπλού καυσίμου με CNG (ή το κόστος μετατροπής) σε σύγκριση με ένα όχημα βενζίνης, αποσβένεται σε ένα χρόνο.

Διαφορά στη σύνθεση και την περιβαλλοντική συμπεριφορά Το φυσικό αέριο αποτελείται

κυρίως από μεθάνιο και έλκεται από ανεξάρτητα φρεάτια αερίου ή σε συνδυασμό με παραγωγή αργού πετρελαίου. Όπως παραδίδεται μέσω του συστήματος αγωγού, περιέχει επίσης υδρογονάνθρακες όπως αιθάνιο και προπάνιο, καθώς και άλλα αέρια όπως άζωτο, ήλιο, διοξείδιο του άνθρακα, ενώσεις του θείου και υδρατμούς σε πολύ μικρές ποσότητες. Στο CNG προστίθεται ειδική ουσία με οσμή με βάση το θείο προκειμένου να διευκολυνθεί η ανίχνευση

φιλικότερο συμβατικό καύσιμο για το περιβάλλον και τον άνθρωπο».

Ευκαιρίες ανάπτυξης με βασικό μοχλό την αεριοκίνηση Το φυσικό αέριο κίνησης, ως το καύσιμο της νέας εποχές, προσφέρει πολλές ευκαιρίες ανάπτυξης και δίνει ώθηση στην αγορά ακριβώς όπως είχε γίνει όταν είχε αρχίσει να εντατικοποιείται η χρήση του υγραερίου. Το φυσικό αέριο αποτελεί το βασικό μέσο για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των ρύπων και δίνει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης σε συνεργεία, αυτοκινητοβιομηχανίες, επαγγελματίες από τον κλάδο των καυσίμων και επιχειρήσεις.

διαρροών. Το υγροποιημένο αέριο πετρελαίου ή LPG (ονομάζεται επίσης Autogas) αποτελείται κυρίως από προπάνιο, προπυλένιο, βουτάνιο, και βουτυλένιο σε διάφορα μίγματα. Παράγεται ως παραπροϊόν διύλισης του αργού πετρελαίου. Σύμφωνα με τον όμιλο Tsopelogiannis, το φυσικό αέριο «είναι μια «φυσική μορφή ενέργειας» που μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς ιδιαίτερη

επεξεργασία και κάνει τέλεια καύση στις κατάλληλες συσκευές. Είναι απόλυτα συμβατό με τους υφιστάμενους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Επιπλέον, μειώνει τη συνολική κατανάλωση καυσίμου περιορίζοντας την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η καύση του έχει λιγότερο επιβλαβείς συνέπειες για το περιβάλλον αφού παράγει μικρότερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας. Με λίγα λόγια, αποτελεί το

Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Καπετανάκη το φυσικό αέριο σαν καύσιμο κίνησης της νέας εποχής φαίνεται να είναι ένας μοχλός της πράσινης ανάπτυξης που προσφέρει: ➤ Δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών ➤ Αύξηση του κύκλου εργασιών στον κλάδο της αυτοκίνησης ➤ Αύξηση της απασχόλησης ➤ Εξοικονόμηση Χρηματικών Πόρων ➤ Ανταγωνιστικά προϊόντα ➤ Απεξάρτηση από το πετρέλαιο

new times

45

New Times spots all over Greece ΑΘΗΝΑ Albadoor, Ασημακοπούλου 3, Αγία Παρασκευή Ethno Café, Πελοποννήσου 13, Αγία Παρασκευή DAVINCI Αγίου Ιωάννου 23, Αγία Παρασκευή La Pasteria, Athens Metro Mall, Άγιος Δημήτριος Scoop, Athens Metro Mall, Άγιος Δημήτριος FLOCAFE, Athens Metro Mall, Άγιος Δημήτριος ΡΟΛΟΪ Αμύντα 6, Αθήνα Abreuvoir Ξενοκράτους 51, Αθήνα ΒΟΟΖΕ Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα ΚΟΚΚΟΙ ΚΑΦΕ Διδότου & Ασκληπιού 39, Αθήνα PURE BLISS Ρόμβης 24Α, Αθήνα ΤΙΚΙ Athens 15 Μακρυγιάννη, Αθήνα Aleria Μεγάλου Αλεξάνδρου 57, Αθήνα FABRICA DE VINO Εμμ. Μπενάκη 3, Αθήνα Pasaji Στοά Σπυρομήλιου, Αθήνα Sabor Περικλέους 17, Αθήνα Κιμωλία Art Café Υπερείδου 5, Αθήνα Κολοκοτρώνη 9 Κολοκοτρώνη 9, Αθήνα Σοκολάτα 56 Ερμού 56, Αθήνα HETEROCLITO Φωκίωνος 2& Πετράκη 30, Αθήνα OINOSCENT Βουλής 45, Αθήνα

BY THE GLASS Γ. Σουρή & Φιλελλήνων, Αθήνα Mikel Σόλωνος 64, Αθήνα Shakespeare Καρύτση 7, Αθήνα Big Apple Σκουφά 69,Αθήνα Mikel Λ. Μεσογείων 167 & Κατεχάκη, Αθήνα Select Φωκίωνος Νέγρη 26, Αθήνα Emporio Armani Café Μηλιώνη 5, Αθήνα Mikel Λ. Αθηνών 84 & Μητροδώρου, Αθήνα Jimmy’s Coffee Shop Βαλαωρίτου 7, Αθήνα WINE POINT Αφ. Διάκου & Πορινού 2, Αθήνα Jimmy’s Coffee Shop, Βαλαωρίτου 7 Αθήνα City Bar Bisto, Στοά Σπύρου Μηλιού, Αθήνα City Bar, Στοά Σπύρου Μηλιού, Αθήνα Ιανος, Σταδίου 24, Αθήνα Special Cafe, Βουλής 9, Αθήνα Metropolis Sandwich, Βουλής 11, Αθήνα Black Duck, Χρήστου Λαδά 9Α, Αθήνα Black Duck, Παπαρηγοπούλου 5-7, Αθήνα Public, Πλατεία Συντάγματος, Αθήνα Agora view, Athens Heart, Αθήνα easy espresso, Athens Heart, Αθήνα Χυτήριο Ιερά Οδός 44, Αιγάλεω Qahwa, Μάρκου Μπότσαρη 1 Αιγάλεω el Presidente, Πανόρμου 18, Αιγάλεω the Claξons, Μάρκου Μπότσαρη 23, Αιγάλεω Cap Cap, Πανόρμου 26, Αιγάλεω Coffeway, River West, Αιγάλεω IL BARRETTO, River West, Αιγάλεω Wine Gallery, Λεωφόρος Αλίμου 109, Άλιμος Siempre Μαρίνου Γερουλάνου 60, Αργυρούπολη Vive Mare Λεωφόρος Καραμανλή 18, Βούλα Εν πλώ Λεωφόρος Ποσειδώνος 4, Βουλιαγμένη Moorings Μαρίνα Βουλιαγμένης, Βουλιαγμένη Cibo Κονίτσης 29, Πλατεία Αναλήψεως, Βριλήσσια Butcher Café Πλατεία Αναλήψεως 6, Βριλήσσια Homemade Εθν. Αντιστάσεως 33, Βριλήσσια Vollstead Εθνικής Αντιστάσεως 33, Βριλήσσια Gazi Collge Περσεφόνης 53, Γκάζι Soho Βουτάδων 54 Β, Γκάζι My Plate Πεσρφόνης 43, Γκάζι La Crema Περσεφόνης 63, Γκάζι Cartone Περσεφόνης 41, Γκάζι Aliarman Σοφρωνίου 2, Γκάζι

46 new times

Café Del Sol Βουτάδων 44 Γκάζι WHY SLEEP? Βουτάδων 52, Γκάζι ΓΚΑΖΟΧΩΡΙ Δεκελέων 6, Γκάζι MILLENIUM GOLD Βουτάδων 60, Γκάζι MACAU Βουτάδων 48, Γκάζι MADEL FOOD Κύπρου 70, Γλυφάδα SOLETO Λαοδίκης 33 – 35, Γλυφάδα BALUX HOUSE Ποσεοδώνος 58, Γλυφάδα LIVING Ζησιμοπούλου 10, Γλυφάδα ΠΑΓΩΤΟΜΑΝΙΑ Κωνσταντινουπόλεως 5, Γλυφάδα Flocafe Λαζαράκη 26, Γλυφάδα Paul Πλ. Εσπερίδων & Κύπρου 70. Γλυφάδα Soleto Λαοδίκης 33-35, Γλυφάδα Δελφίνια Διαδόχου Παύλου 5, Γλυφάδα Απολλώνιο Άλσους 1 & Λαζαράκη, Γλυφάδα Ya Café Λ. Κανελοπούλου 4, Γουδί Frank Ze Paul, Λεωφόρος Μαραθώνος 1, Δροσιά The Ecali Club Λόφου 15, Εκάλη BOURBON Καλλιδρομίου 68, Εξάρχεια Philleas Fogg Λ. Παπάγου 106, Ζωγράφου Mestizo Λ. Παπάγου 104, Ζωγράφου Dolce Γρ. Αυξεντίου 58-60, Ζωγράφου Garage Ηρωων Πολυτεχνείου 3, Ηλιούπολη Αψέντι Ηρακελιδών 19, Θησείο FLOCAFE, Ανωνύμων 3, Ίλιον Agora music café, Εμπορικό κέντρο Ίλιον Avanti Café Εθν. Αντιστάσεως & Φιλολάου, Καισαριανή

6 DOGS Αβραμιώτου 6-8,Μοναστηράκι, A for Athens Μιαούλη 2-4, Μοναστηράκι Ergon Χαριλάου Τρικούπη 125, Νέα Ερυθραία Low Χαριλάου Τρικούπη 146, Νέα Ερυθραία Coffe at Point Αγ. Λαύρας 2, Νέο Ηράκλειο ΤΙΛΛΑΣ ΠΛ. Ελ. Βενιζέλου 10, Νέα Ιωνία Manzo Cafe Λ. Συγγρού 138, Νέα Σμύρνη BOULEVARD Λ. Δεκελείας 75,Νέα Φιλαδέλφεια Δωδωνή Φαναρίου 1, Νέα Φιλαδέλφεια FLOCAFE Προύσης 2, Νέα Φιλαδέλφεια ΝΕΟΣ ΚΡΙΝΟΣ Λ. Δεκελείας 118, Νέα Φιλαδέλφεια BARSOL Πλ. Ελ. Βενιζέλου 4, Νέα Φιλαδέλφεια GOLDEN HΑLL Λ. Δεκελείας 61,Νέα Φιλαδέλφεια Frank Ze Paul, Δ. Βασιλείου 18, Νέο Ψυχικό Πόρτες, Λεωφόρος Κηφισίας 242, Ψυχικό Αθηναϊκό, Μαντζάρου 1, Νέο Ψυχικό FARO CAPO Δημ. Βασιλείου 10, Νέο Ψυχικό Gaspar Δημ. Βασιλείου & Λυκούργου, Νέο Ψυχικό Διόσκουροι Δημ. Βασιλείου 16 Νέο Ψυχικό

The Madarin, K. Παλαιολόγου 1, Πολιτεία Best friends, Πλατεία Καραμανλή, Πολιτεία Μπρίκι Δορυλαίου 6, Πλατεία Μαβίλη Athina Bar Δ. Σούτσου 3, Πλατεία Μαβίλη Flower Δορυλαίου 2, Πλατεία Μαβίλη Παλαιά Αγορά, Κεχαγιά 26, Φιλοθέη Sablo, Καποδιστρίου & Θράκης 2, Φιλοθέη Filothei Tennis Club Δάφνης & Καλλιγά, Φιλοθέη Telescope Λόφος Προφήτη Ηλεία, Χαιδάρι ΓΙΟΡΤΗ Τέρμα Ιεράς Οδού, Χαϊδάρι CUTTY SARK Στρ. Καραϊσκάκη 55, Χαϊδάρι ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ Ηρ. Πολυτεχνείου 82, Χαϊδάρι Home Στρ. Καραϊσκάκη 59, Χαϊδάρι EL RAY ALOBAR Θουκυδίδου 7, Χαλάνδρι MIKEL Λ. Πεντέλης 5, Χαλάνδρι Frank Ze Paul, Δουκ. Πλακεντίας 20, Χαλάνδρι Frank Ze Paul, Λ. Κηφισίας 216, Χαλάνδρι Σπόρος, Κατσουλιέρη 4, Χαλάνδρι DION, Β. Γεωργίου 4, Χαλάνδρι Isiδora Εθνικής Αντιστάσεως 69, Χαλάνδρι Floyd Κεραμεικού 4 & Περικλέους, Χολαργός ΠΕΙΡΑΙΑΣ Yacht Cafe, Ακτή Μουτσοπούλου 1, Πειραιάς BAR CODE Καραϊσκου 139-143, Πειραιάς DÉJÀ VU, Αγίου Ελευθερίου 24, Πειραιάς Όστρια, Ακτή Θεμιστοκλέους 4, Πειραιάς GALLA Ακτή Δηλαβέρη 9-11, Πειραιάς STREET Ηρώων Πολυτεχνείου 59, Πειραιάς ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ Μικρολίμανο, Πειραιάς Πισίνα Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς Gazi Collge Γρηγορίου Λαμπράκη 117, Πειραιάς Haagen Dazs Ακτή Μουτσοπούλου 5, Πειραιάς FREDDO Πλατεία Αλεξάνδρας 1, Πειραιάς Stretto Πλατεία Αλεξάνδρας 5, Πειραιάς Bowling Center Προφήτης Ηλίας, Πειραιάς ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Amicale Παύλου Μελά 22 Balkan Πρόξενου Κορομηλά 3 BROCANTE Σβώλου Αλεξάνδρου 15 DE FACTO Παύλου Μελά 19 Estrella Παύλου Μελά 48 Flipside Προξένου Κορομηλά 11 Hemingway Σβώλου Αλεξάνδρου 19 Local Παλαιών Πατρών Γερμανού 17 Mon Frere Καρόλου Ντηλ 6 Oval Φιλικής Εταιρίας 1

Ράμπα Δημ. Βασιλείου 14 Νέο Ψυχικό ROI MAT, Υμηττού 15, Παγκράτι Caprice Υμηττού 101, Παγκράτι Αερόστατο Κτησίου & Πτολεμαίων 4, Παγκράτι Απολλώνιο Αγίου Αλεξάνδρου 8, Παλαιό Φάληρο L’ARTE Αγίου Αλεξάνδου 45, Παλαιό Φάληρο ΠBOX, Λεβίδου 11, Κηφισιά Mare Marina Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο Dalliens House Κυριαζή 19, Κηφισιά Breeze café Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο Petite Fleur Αγίων Θεοδώρων 4, Κηφισιά Πρυτανείον Κολοκοτρώνη 37, Κηφισιά Prappas Sweet Λ. Ποσειδώνος 58, Παλαιό Φάληρο Escobar Lounge Πατριάρχου Μάξιμου 1, Κηφισιά Mind The Cup, Αιμιλίου Βεάκη 29, Περιστέρι BELLINI Λεβίδου 11, Κηφισιά Barista Espresso Bar, 25ης Μαρτίου 4, Περιστέρι ΜΕΝΤΑ Αγ. Θεοδώρων 10, Κηφισιά Sempre, Αιμιλίου Βεάκη 51, Περιστέρι La Gabinoteca Δηλιγιάννη 56, Κηφισιά Το Άλσος, Αγίου Βασιλείου 63, Περιστέρι Kioskys Κεφαλάρι, Κηφισιά Mikel, Παναγή Τσαλδάρη 5, Περιστέρι Άλσος Κηφισιάς , Δεληγιάννη 56, Κηφισιά Bonco Μεγάλου Αλεξάνδρου 73, Περιστέρι Zonar´s Πανεπιστημίου, Κολωνάκι IGODO Μεγάλου Αλεξάνδρου 71, Περιστέρι Rosebud Ομήρου 60, Κολωνάκι 45ST Αιμ.Βεάκη 45, Περιστέρι Εν Δελφοίς Δελφών 5, Κολωνάκι KIKA Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι Cake Ηροδότου 15, Κολωνάκι, GOLD Επίκουοου 2, Περιστέρι Nice&easy Ομήρου 60 & Σκουφά, Κολωνάκι BEBER Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι Βιβλιοθήκη Πλατεία Κολωνάκιου, Κολωνάκι CAFÉ CAFÉ Αιμ. Βεάκη 60, Περιστέρι Φίλιον Σκουφά 34 Κολωνάκι DIMAR Αιμ. Βεάκη 23, Περιστέρι Flocafe Μιλιώνη 11, Κολωνάκι ATELIER Αγίας Παρασκευής 79, Περιστέρι PASSEPARTOUT Σκουφά 47-49, Κολωνάκι ENZZO DE CUBA Αγίας Παρασκευής 72, Περιστέρι Pantheon Προξένου Κορομηλά 8 Mommy, Δελφών 4 Κολωνάκι CHOCOLAT Παρασκευοπούλου 44, Περιστέρι Plaisir Αριστοτέλους 9 & Μητροπόλεως Capriccio Γρ. Λαμπράκη 10, Λυκόβρυση Pulp Σβώλου Αλεξάνδρου 8 Frank Ze Paul Ερυθρού Σταυρού 9, Μαρούσι Rialto Σβώλου Αλεξάνδρου 1 & Πατριάρχου Ιωακείμ La petite -Plan b, Λ. Κηφισίας 50, Μαρούσι Stretto Καρόλου Ντηλ 18 Atelier Café, Περικλέους 2, Μαρούσι Urban Ζεύξιδος 7 Novus bistro, Λ. Κηφισίας 56 & Δελφών, Μαρούσι Zucca Λεωφόρος Νίκης 35 My Place Λ. Κηφισίας 56 & Δελφών, Μαρούσι Aχίλλειον Λεωφόρος Νίκης 37 Marmellate Φωτίου Γκινοσάτη 19, Μεταμόρφωση Tailor Made Πλ. Αγίας Ειρήνης 2, Μοναστηράκι Intro Coffee Bar Κώστα Βάρναλη 30, Περιστέρι Δωμάτιο με Θέα Πλ. Αριστοτέλους 10, Ολύμπιον Μικρό Διατηρητέο Ικτήνου 14 Harvest Αιόλου και Ευρυπίδου, Μοναστηράκι RAILS Βασιλέως Αλεξάνδου 2, Περιστέρι ΛΑΡΙΣΑ Zaf Πλ. Αγίας Ειρήνης 8, Μοναστηράκι Terra Petra Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη ΜΑΓΚΑΖΕ Αιόλου 33, Μοναστηράκι Apolis Λόφος Αγίου Δημητρίου, Πετρούπολη Αποθήκη Πρωτοπαππαδάκη 10

DETOX Ασκληπιού 23 & Παπακυριαζή

Δικαστικό Παπακυριαζή 19α Portego Παπακυριαζή 38 Arco Φαρσάλων 31 My café Ασκληπιού 26 Kubric Πρωτοπαπαδάκη 12 ΠΑΤΡΑ Talks Υψηλών Αλωνιών 24 Queen Υψηλών Αλωνιών 20 Banana Moon Γερμανού 18 PAS MAL Ηρώων Πολυτεχνείου 54 Majestic Ρήγα Φεραίου 93 Café Αρούσα Μαιζώνος 131 Ποίκιλη Στοά Ρήγα Φεραίου 129 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Kopi Luwak Ιατροπούλου 11 Place Nationale Αντωνοπούλου 13 Στολίδι Ένα Αριστοδήμου 97

Retro Ιατροπούλου 16 ΗΡΑΚΛΕΙΟ Biscotto Cafe Χάνδακος 36Γ Indigo Cafe 25ης Αυγούστου 76 Best Cafe Bistro Περδικάρι 5 Crop Αρετουσας 4 K1 Cafe Bar Πλατεία Καλλεργών 1-9 Joy Café Γεωργίου Παπανδρέου 53 Largo Café Πλατεία Καλλεργών 3 ΙΩΑΝΝΙΝΑ Φρόντζου Πολιτεία Λόφος Αγ.Τριάδος Accademia Del Panino Λ.Δωδώνης 13 Bruno Coffee Stores 28ης Οκτωβρίου & Μουλαϊμίδου Au Bar Λ. Δωδώνης 10 Marche Χαριλάου Τρικούπη Piccadilly Χαριλάου Τρικούπη 39 Hoxton Πλατεία Πάργης 3