Τεύχος 97 new times

FREE PRESS Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΥ ΣΕ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ

97/ΜΑΡΤΙΟΣ.2014

The New Athens City Γιάννης Δραγασάκης

Θα επαναδιαπραγματευθούμε τις δανειακές συμβάσεις με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους

2 new times

Edito ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Εκεί που κρεμούσαν οι καπεταναίοι τα άρματα... Έχετε αμφιβολία ότι εκεί που οι καπεταναίοι κρεμούσαν τα άρματα κρεμάνε οι γύφτοι τα νταούλια; Βγαίνει ο καθένας και σου λέει «ελευθερωθήκαμε μόνο χάρη στην απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων και τη δράση τους στη ναυμαχία του Ναυαρίνου». Αν δεν είναι βαλτοί, είναι το λιγότερο ανιστόρητοι που απλώς θέλουν να κάνουν τους γνωστικούς. Δεν γνωρίζουν ότι η Επανάσταση των Ελλήνων ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου 1821, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο και εισήλθε στο Ιάσιο και τέλειωσε στις 12 Σεπτεμβρίου του 1829 με τον Δημήτριο Υψηλάντη στη Μάχη της Πέτρας; Με δυο λόγια η Επανάσταση κράτησε δύο χρόνια μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου. (Για την ιστορία, θέλω να σημειώσω ότι η Επανάσταση χρωστά πάρα πολλά στον φιλελληνισμό του Άγγλου αντιναύαρχου Έντουαρντ Κόδριγκτον, του Γάλλου υποναύαρχου Ερρίκου Δεριγνύ και του Ρώσου υποναύαρχου Λογκίν Πέτροβιτς Χέυδεν. Αν όμως ήταν απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων, γιατί ο Ουέλιγκτον τη χαρακτήρισε δυσάρεστο γεγονός;) Αν και ο ρόλος της ναυμαχίας ήταν σπουδαίος, είναι παραμύθι ότι η Επανάσταση τέλειωσε με αυτήν. Χύθηκε πολύ αίμα στη συνέχεια, και στην Πελοπόννησο και στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά, ώσπου να εδραιωθεί η Επανάσταση. Το πόσο ανιστόρητοι – αν όχι κακόβουλοι – είναι φαίνεται και από τη φράση «Η Επανάσταση ξεκίνησε όχι από τους ηρωικούς αρματολούς και κλέφτες αλλά από φιλήσυχους αστούς εμπόρους, που ζούσαν έξω από την Ελλάδα». Η ιστορία όμως άλλα λέει: Πρώτον, ως το 1821 είχαμε 11 επαναστατικά κινήματα. Από τα πλέον τραγικά ήταν αυτό του Διονυσίου Τρίκκη, ο οποίος το 1611 μαζί με αγρότες οπλισμένους με τα εργαλεία της γης τους κατέλαβαν τα Γιάννενα. Οι Τούρκοι έβγαλαν το δέρμα του Τρίκκη, το γέμισαν άχυρα και το πήγαν από τα Γιάννενα ως την Κωνσταντινούπολη για να τρομοκρατήσουν τους ραγιάδες. Δεύτερον, ένα άλλο παράδειγμα είναι αυτό του Λάμπρου Κατσώνη, ο οποίος, ενώ ήταν στην υπηρεσία της Μεγάλης Αικατερίνης και διατάχθηκε να σταματήσει τη ναυτική του δράση στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, απάντησε: «Αν η Αικατερίνη υπέγραψε, ο Λάμπρος δεν υπογράφει!». Ακόμη και εκείνη την εποχή που ήμαστε σκλαβωμένοι είχαμε το ανάστημα να σηκώνουμε το κεφάλι απέναντι και στη Μεγάλη Αικατερίνη. Τρίτον, ο Γέρος του Μωριά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ήταν γόνος μιας οικογένειας που πριν από τον αρχιστράτηγο του ’21 είχε δώσει στον αγώνα το αίμα 30 Κολοκοτρωναίων. Πάνω σε αυτό το αίμα και στο χαλασμό στηρίχθηκε ο ξεσηκωμός και των «φιλήσυχων αστών». Στους πνευματώδεις συνομιλητές των σαλονιών οφείλει λοιπόν να πει κανείς ότι το ελληνικό έθνος αναγεννήθηκε (και όχι γεννήθηκε) από το αίμα 800.000 νεκρών της Επανάστασης μεταξύ των μόλις 2,5 εκατομμυρίων του τότε ελληνικού πληθυσμού.

ΛΑΒΕΤΕ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟΝ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ

s e d Ya els hot www.newtimes.gr

Οι ίδιοι, ενώ δεν αναφέρουν πουθενά τις 800.000 των νεκρών Ελλήνων της Επανάστασης, μιλούν για τις θηριωδίες των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων φέρνοντας ως παράδειγμα τις 30.000 των σφαγιασθέντων στην κατάληψη της Τριπολιτσάς. Έχουν δίκιο: η ψυχολογία του όχλου οδήγησε σε αυτή τη σφαγή. Αλλά ξεχνούν δύο πράγματα: πρώτον, οι άνθρωποι έκαναν Επανάσταση εναντίον μιας δύναμης που επί τέσσερις αιώνες βίαζε και σκότωνε ραγιάδες, δεν έκαναν συζήτηση σε σαλόνια του Παλαιού Ψυχικού. Δεύτερον, ενώ δείχνουν με το δάχτυλο αυτή την παρεκτροπή, δεν λένε τίποτε γι’ αυτό που έγινε στο Ναύπλιο, όπου ο Μιαούλης πήρε τους Τούρκους για να τους μεταφέρει με ασφάλεια στο Τσεσμέ. Δεν λένε τίποτε γι’ αυτό που έγινε στη Μονεμβάσια, όπου τα σπετσιώτικα καράβια πήραν τους Τούρκους για να τους μεταφέρουν στις μικρασιατικές ακτές. Γιατί λοιπόν αυτή η σπουδή για το ’21; Γιατί ορισμένοι νιώθουν την ανάγκη να μιλήσουν για τις «αλήθειες» της Επανάστασης του ’21; Και μάλιστα το κάνουν ανήμερα της εθνικής επετείου και σε μια στιγμή που το ελληνικό έθνος είναι για μία ακόμη φορά με το πρόσωπο στη λάσπη; Σε μια στιγμή που θα περίμενε κανείς από ανθρώπους που χειρίζονται την πένα να στηρίξουν ένα λαό που υποφέρει, του λένε ότι οι πρόγονοί του – αυτοί, που πιστεύει ότι τον απελευθέρωσαν, ήταν κατσαπλιάδες, σκότωνε ο ένας τον άλλο, έκαναν θηριωδίες και δεν θα είχαν πετύχει τίποτε αν δεν ήταν οι ξένοι. Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα και οι Έλληνες δεν εξυβρίστηκαν ποτέ τόσο πολύ όσο εξυβρίζονται σήμερα. Και το χειρότερο είναι ότι σε αυτό, εκτός από σπουδαίους ξένους «εταίρους», συμμετέχουν πρόθυμα και κάποιοι Έλληνες. Στην ψυχή όμως του Έλληνα το 1821 παραμένει το μεγαλύτερο σχολείο απροσκύνητου ήθους. Και αυτό αντιβαίνει με τη νέα τάξη πραγμάτων, που μας θέλει προσκυνημένους και υποταγμένους. Να τρέχουμε σε ευρωπαϊκές συνελεύσεις σαν την αρκούδα του γύφτου και να κάνουμε κωλοτούμπες. Η νέα τάξη πραγμάτων θέλει από Έλληνες να γίνουμε ευρωλιγούρια και «γύφτοι». Και όχι μόνον εμείς αλλά και το παρελθόν μας. Επιχειρούν να «κατεβάσουν» το χθες – το ’21 –, έναν πολύχρονο αγώνα που αποτελεί τη λαμπρότερη σελίδα της ελληνικής Ιστορίας, χάρη στον οποίο για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ελληνικό κράτος. Το 1821 έδωσε πνοή στη νεότερη Ελλάδα ώστε να επεκταθεί ως την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη με τους επικούς αγώνες του ’12 - ’13. Ήταν το αθάνατο κρασί του ’21 που έκανε τους μαχητές του ’40 και του ’41 να γράψουν τα χρυσά έπη της Πίνδου και του Καλπακίου. Ενέπνευσε τους φλογερούς αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών αλλά και τους ήρωες της Κύπρου. Τη μάνα του Αυξεντίου που ξεστόμισε «κάλλιο το παιδί μου καμένο παρά προσκυνημένο!». Σε αυτούς τους κυρίους λοιπόν ένα πράγμα μπορεί να απαντήσει κανείς: Συνέχισε, ελληνικέ λαέ, να πίνεις από το αθάνατο κρασί του ’21 και κράτα στην ψυχή και στο μυαλό σου τους γενναίους προγόνους σου!!

.

F/:traveltimesfree www.newtimes.gr

ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Active Business Publishing ΕΠΕ - Καδμείας 17, 118 55, Αθήνα, Website: www.newtimes.gr www.traveltimes.gr, E-mail: info@newtimes.gr, Τηλ.: 210 3428.666, 210 3421.861, Fax: 210 3421.955 ΕΚΔΟΤΗΣ Σπύρος Α. Κτενάς, ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Παναγόπουλος Κωνσταντίνος, ΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ OΜΑΔΑ Βασίλης Μπόνιος Παντελής Αρσένης, Γιώργος Σακκάς, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Διονύσης Βασιλόπουλος ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αντονέλα Τόνι, ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Ιωάννα Στεργίου, ΔΗΜΙOΥΡΓΙΚO & ΣΕΛΙΔOΠOΙΗΣΗ Active Business Publishing ΕΠΕ, ΕΚΤΥΠΩΣΗ IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπαραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκδότριας εταιρείας. Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις του περιοδικού. Χειρόγραφα, φωτογραφίες ή άλλο υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση, δεν επιστρέφεται.

new times 3

Interview

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Γιάννης Δραγασάκης Η δήλωσή του δεν επιδέχεται διαφορετικές ερμηνείες: «Θα ακυρώσουμε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους και θα εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα οικονομικής, κοινωνικής ανόρθωσης, παραγωγικής και οικολογικής ανασυγκρότησης». Ο κ. Γιάννης Δραγασάκης, βουλευτής της Β’ Αθηνών και υπεύθυνος του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή του στους NEW TIMES δηλώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο: «Θα επαναδιαπραγματευθούμε τις δανειακές συμβάσεις με στόχο να ακυρώσουμε τους επαχθείς όρους τους, θέτοντας ως πρώτο θέμα τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους». Ένα από τα πρόσωπα της Αριστεράς με κυβερνητική εμπειρία και κυρίως με πολύχρονη θητεία στη μελέτη της ελληνικής οικονομίας, ο κ. Δραγασάκης είναι σαφής και σε ένα ακόμη σημείο, αυτό του γερμανικού χρέους προς την Ελλάδα. Στη συνέντευξή του στους NEW TIMES επαναλαμβάνει τη ρήση του Μανόλη Γλέζου δηλώνοντας ότι και ένα μάρκο να ήταν το χρέος των Γερμανών προς την Ελλάδα θα έπρεπε να το διεκδικήσουμε. Ας παρακολουθήσουμε την ενδιαφέρουσα συνομιλία που είχαμε μαζί του:

Ο κ. Γιάννης Δραγασάκης, βουλευτής της Β’ Αθηνών και υπεύθυνος του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, μιλά στους NEW TIMES

Θα επαναδιαπραγματευθούμε τις δανειακές συμβάσεις με στόχο να ακυρώσουμε τους επαχθείς όρους τους, θέτοντας ως πρώτο θέμα τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους Κύριε Δραγασάκη, στη διάρκεια εφαρμογής των μνημονίων και της παραμονής της τρόικας στη χώρα μας ποιες απώλειες σημειώθηκαν για την Ελλάδα και τους πολίτες της; Η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή, για περίοδο ειρήνης, οικονομική κατάρρευση, η οποία οδηγεί σε ευρεία κοινωνική κρίση. Είναι άκρως αποκαλυπτικά τα στοιχεία που παρουσιάζει η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία Έκθεσή της. Ειδικότερα την τετραετία 2010-2013: ✱ Η ύφεση ήταν συνολικά 20,4%. ✱ Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος ξεπέρασε το 30%. ✱ Η ιδιωτική κατανάλωση, σε σταθερές τιμές, μειώθηκε κατά 23%.

4 newtimes

✱ Οι δαπάνες για επενδύσεις υποχώρησαν κατά 51%. ✱ Οι πραγματικές μέσες ακαθάριστες αποδοχές μειώθηκαν κατά 25,2%, ενώ οι κατώτατες αποδοχές κατά 19,9%. ✱ Μεταξύ 2009-2013 χάθηκαν 904.200 θέσεις εργασίας (-19,9%). ✱ Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΚΑ, περίπου 75.600 επιχειρήσεις (30% των επιχειρήσεων) διέκοψαν τη δραστηριότητά τους το ίδιο διάστημα. ✱ Το ποσοστό πληθυσμού της Ελλάδος που βρίσκεται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού το 2012 ήταν 34,6% (3.795.100 άτομα) και είναι υψηλότερο από την Ε.Ε.-28 (25,1%). Όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, όλοι οι δείκτες του

κινδύνου σχετικής φτώχειας αυξήθηκαν σημαντικά για την Ελλάδα κατά τα τρία πρώτα έτη της τρέχουσας κρίσης. Πράγματι, το ποσοστό της σχετικής φτώχειας αυξήθηκε κατά 17,3%, το χάσμα της φτώχειας αυξήθηκε κατά 24,1%, ενώ ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε κατά 25,4% (συγκρίσεις 2008-2011). Την ίδια στιγμή το χρέος δεν έγινε βιώσιμο παρά τις δραστικές περικοπές των κοινωνικών δαπανών και τις συνεχείς αυξήσεις φόρων. Ενώ μπήκαμε στο μνημόνιο με χρέος ίσο με το 129% του ΑΕΠ, στα τέλη του 2013 ξεπέρασε το 175% του ΑΕΠ. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό: τα τελευταία χρόνια χάθηκε το αίσθημα της αξιοπρέπειας σε όλο και περισσότε-

Interview

ρους πολίτες, αλλά και η συλλογική αίσθηση πως μπορούμε να ορίσουμε το μέλλον μας μαζικά και δημοκρατικά. Ποιο είναι το πολιτικό περιεχόμενο των δύο επερχόμενων εκλογικών αναμετρήσεων; Ο λαός θα κρίνει με την ψήφο του αν θα δώσει νομιμοποίηση στις πολιτικές της λιτότητας, της υποβάθμισης του κοινωνικού κράτους και της περαιτέρω περιθωριοποίησης του κόσμου της εργασίας ή θα ανάψει το πράσινο φως για αλλαγή πολιτικής στην Ελλάδα με θετικές, πιστεύουμε, επιπτώσεις και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σας φοβίζει η τάση κατακερματισμού των πολιτικών δυνάμεων της χώρας; Παρατηρούμε ότι η κρίση δεν είναι πια μόνο οικονομική. Παίρνει τη μορφή και μιας κρίσης εκπροσώπησης και μιας κρίσης των συναινέσεων που είχαν διαμορφωθεί στη βάση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, της αυταπάτης δηλαδή ότι αυτό θα έδινε ευημερία σε όλους, και μιας αρχιτεκτονικής για το ευρώ που στηρίχθηκε εξαρχής σε ένα διευρυνόμενο δημοκρατικό έλλειμμα. Αυτή την κρίση των εκπροσωπήσεων και των συναινέσεων στην Ελλάδα τη ζούμε με τη μορφή μιας πλήρους αποσύνθεσης του παλιού δικομματικού συστήματος. Σημαντική παράμετρος όλης αυτής της διαδικασίας είναι η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ και η ανάδειξή του σε έναν πόλο συσπείρωσης ευρύτερων δυνάμεων που έχουν ένα προοδευτικό όραμα για την Ελλάδα. Είστε επικεφαλής της ομάδας του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια είναι η θέση σας για το χρέος και τα μνημόνια; Ποια είναι η κατεύθυνση στην οποία θα κινηθείτε; Η πολιτική απόφαση του ιδρυτικού συνεδρίου είναι αρκετά σαφής ως προς την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθούμε. Θα ακυρώσουμε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους και θα εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα οικονομικής, κοινωνικής ανόρθωσης, παραγωγικής και οικολογικής ανασυγκρότησης, το οποίο θα επουλώνει τα πλήγματα που έχουν δεχθεί οι εργαζόμενοι και θα αποκαθιστά σταδιακά τους όρους ασφαλούς εργασίας και αξιοπρεπούς διαβίωσης, με τους ανάλογους μισθούς και συντάξεις, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα θα επαναδιαπραγματευθούμε τις δανειακές συμβάσεις με στόχο να ακυρώσουμε τους επαχθείς όρους τους, θέτοντας ως πρώτο θέμα τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Απόλυτη προτεραιότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί η αποτροπή της ανθρωπιστικής καταστροφής και η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, όχι η υποταγή σε υποχρεώσεις που ανέλαβαν άλλοι υποθηκεύοντας τη χώρα. Είστε προετοιμασμένοι για ρήξεις με την κυρίαρχη πολιτική και οικονομική ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ο κ. Βενιζέλος, αναφερόμενος στις πολιτικές σας επιλογές – κυρίως στη στάση σας απέναντι σε μνημόνιο και χρέος –, είναι ιδιαίτερα απαξιωτικός σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ να επιβάλει τις θέσεις του την επόμενη ημέρα στους ισχυρούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μήπως, ανεξαρτήτως προθέσεων, έχει δίκιο; Όταν ο κ. Βενιζέλος λέει ότι το χρέος είναι βιώσιμο, τότε προφανώς επιθυμεί τη διαιώνιση του ιδιότυπου καθεστώτος εξάρτησης της χώρας με όπλο το δημόσιο χρέος. Εμείς λέμε

το εξής απλό: το δημόσιο χρέος της χώρας έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που δεν είναι βιώσιμη η εξυπηρέτησή του, με την έννοια ότι όλοι οι διαθέσιμοι πόροι θα κατευθύνονται για την αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων και όχι για την εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών και την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου. Για το λόγο αυτόν ζητούμε τη ρύθμισή του ώστε να ανασάνει η ελληνική οικονομία και κοινωνία και να μπορέσει να αποπληρωθεί ένα μέρος του. Και να είστε σίγουρος ότι την ίδια άποψη με εμάς έχουν και άλλοι θεσμικοί παράγοντες και φορείς στο εξωτερικό. Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Μανόλης Γλέζος επανέφερε το θέμα του χρέους των Γερμανών προς τη χώρα μας που απορρέει από το κατοχικό δάνειο και τις πολεμικές αποζημιώσεις. Τι θα πράξετε ως κυβέρνηση σχετικά με το θέμα αυτό; Το ζήτημα ήδη το έχουμε θέσει στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, κατά τη συνάντηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών κ. Σόιμπλε. Βέβαια το ίδιο θα πράξουμε αν αναλάβουμε τη διακυβέρνηση της χώρας, διότι θεωρούμε ότι δεν είναι απλώς ένα πολιτικό ή οικονομικό ζήτημα, αλλά έχει και μια ισχυρή ηθική διάσταση. Όπως έχει πει και ο σύντροφος Μανόλης, ακόμη και ένα μάρκο να ήταν το χρέος, εμείς θα έπρεπε να το διεκδικήσουμε. Νιώθετε ότι η παρούσα οικονομική δυσπραγία μπορεί να οδηγήσει σε εθνικές απώλειες; Οι εθνικές απώλειες είναι ήδη παρούσες με τη μορφή της τρομακτικής ανεργίας των νέων, της μετανάστευσης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, της κατάρρευσης του ασφαλιστικού συστήματος, της αποδιάρθρωσης της παραγωγικής βάσης. Επίσης όταν έχεις παραχωρήσει στην τρόικα την αρμοδιότητα να αποφασίζει ακόμη και για ήσσονος σημασίας ζητήματα, τότε η χώρα έχει απολέσει βασικά κυριαρχικά της δικαιώματα. Στη δημοσιονομική λαίλαπα που σαρώνει τη χώρα έχουν ξεχαστεί έννοιες όπως η ανάπτυξη. Ελάχιστα – για παράδειγμα – έχει αναδειχθεί το γεγονός ότι τις τρεις τελευταίες δεκαετίες η βιομηχανία της χώρας από 23% έπεσε περίπου στο 10% του ΑΕΠ. Ακόμη και αν υιοθετήσει κανείς την πρόταση για αναστολή πληρωμών, με ποιες υπεραξίες θα εξοφλήσουμε τα οφειλόμενα; Σε περιπτώσεις όπως η δική μας, η κρίση αποκτά τη μορφή φαύλου κύκλου. Διότι η λιτότητα και η ύφεση αυξάνουν το χρέος, και το χρέος απαιτεί περισσότερη λιτότητα, αφού η εξυπηρέτησή του έχει συνδεθεί με το πλεόνασμα και όχι με την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ. Το θέμα μοιάζει τεχνικό, αλλά αποτελεί μια κρίσιμη πτυχή της παγίδευσής μας σε ένα τυφλό τούνελ, σε μια αδιέξοδη πορεία. Συγκεκριμένα, τόσο το μνημόνιο όσο και η απόφαση του Eurogroup της 27/11/2012 προβλέπουν ότι όλο το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού πρέπει να διατίθεται για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δημόσιου χρέους. Μόνο αν ο στόχος του πλεονάσματος υπερκαλύπτεται, ένα μέρος του υπερβάλλοντος πλεονάσματος μπορεί να χρησιμοποιείται για άλλους σκοπούς. Αν όμως όλο το πλεόνασμα διατίθεται για το χρέ-

ος, δεν θα υπάρχουν δημόσιοι πόροι για να στηρίξουν την ανάπτυξη. Και με στάσιμη οικονομία, πρωτογενή πλεονάσματα μπορούν να δημιουργηθούν μόνο με λιτότητα, περικοπές δημόσιων δαπανών και υπερφορολόγηση. Η λιτότητα και η υπερφορολόγηση όσων πληρώνουν φόρους δεν αποτελούν επομένως παρένθεση. Η μόνιμη λιτότητα και η διαρκής και άνιση υπερφορολόγηση αποτελούν τη νέα κανονικότητα. Η συνεπής καταπολέμηση της φοροδιαφυγής θα μετρίαζε τον άνισο χαρακτήρα της υπερφορολόγησης, δεν θα μπορούσε όμως να την εξαλείψει. Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της λιτότητας απαιτείται ο συνδυασμός τριών τουλάχιστον προϋποθέσεων: α) Διαγραφή μέρους του συσσωρευμένου χρέους. β) Μη δανειακή αναπτυξιακή χρηματοδότηση στο αρχικό στάδιο. γ) Ρήτρα ανάπτυξης, δηλαδή εξυπηρέτηση του συμφωνημένου χρέους ανάλογα με την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ και όχι ανάλογα με το πλεόνασμα. Στις σημερινές συνθήκες, οι παραπάνω προϋποθέσεις θα μπορούσαν να εκπληρωθούν από μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για το χρέος και ένα New Deal για την Ευρώπη. Μιλάτε για ανάγκη άμεσης επανεκκίνησης της οικονομίας. Ποιοι τομείς θεωρείτε ότι μπορούν να στηρίξουν ένα υγιές αναπτυξιακό μοντέλο; Από τις ως τώρα επεξεργασίες και μελέτες, βλέπουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει ένα περιφερειακό κέντρο για την ανάπτυξη ενός νέου ενεργειακού μοντέλου με δράσεις εκπαιδευτικές, ερευνητικές, παραγωγικές κλπ., με πυρήνα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις νέες τεχνολογίες. Μπορούμε επίσης να γίνουμε βασικός ευρωπαϊκός πόλος παραγωγής διατροφικών προϊόντων υψηλής ποιότητας. Ένα αγροτοδιατροφικό σύμπλεγμα ερευνητικών, εκπαιδευτικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων μπορεί να γίνει βασικός πυλώνας του νέου παραγωγικού μοντέλου. Τρίτον, πρέπει να επιχειρήσουμε σχεδιασμένα στους λεγόμενους «δημιουργικούς κλάδους», αξιοποιώντας τα ευρήματα διάφορων επιστημών σε νέα πεδία εφαρμογής, με στόχο νέα υλικά, νέα προϊόντα, νέες υπηρεσίες, νέες δραστηριότητες και απασχολήσεις. Τέταρτον, η χώρα μας μπορεί να γίνει ένα διεθνές κέντρο γραμμάτων, τεχνών και πολιτισμού. Όλα αυτά έχουν ένα κοινό στοιχείο: απαιτούν βεβαίως χρηματοδοτήσεις, αλλά πάνω από όλα απαιτούν γνώση, δεξιότητες, δημιουργικότητα, μακρόπνοο σχέδιο και δημόσιες πολιτικές που να διαμορφώνουν πλαίσια, να θέτουν κανόνες και να στηρίζουν τις όποιες πρωτοβουλίες.

Ποιες είναι οι θέσεις σας για την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων της χώρας; Η σχετική δραστηριότητα στην Κύπρο νιώθετε ότι επηρεάζει κάποιες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα; Η κυρίαρχη συζήτηση γύρω από την ενέργεια γίνεται είτε με όρους κερδοφορίας, σαν να πρόκειται για ένα οποιοδήποτε εμπορεύσιμο προϊόν και όχι για ένα αγαθό απολύτως απαραίτητο για την ίδια την ύπαρξη ανθρώπων και κοινωνιών, είτε με όρους γεωπολιτικής. Κατά την άποψή μας, πρέπει να επαναπροσδιοριστεί το νέο μείγμα ενεργειακής πολιτικής απαντώντας σε ποικίλα ερωτήματα, όπως ποια

Tα τελευταία χρόνια χάθηκε το αίσθημα της αξιοπρέπειας σε όλο και περισσότερους πολίτες

newtimes 5

Interview

ενέργεια, για ποιες ανάγκες, από ποιους φορείς υλοποίησης και με ποιες προτεραιότητες. Ο χώρος της ενέργειας αποτελεί πεδίο μιας σύγχρονης επιστημονικής και τεχνολογικής επανάστασης και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε τις νέες δυνατότητες για αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας με κύρια έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές. Παράλληλα βέβαια στο κάδρο μπαίνει και η αξιοποίηση των όποιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων βρεθούν τελικά στον ελληνικό χώρο. Εδώ πρέπει να δούμε τους όρους και τις προϋποθέσεις ώστε η εκμετάλλευσή τους να γίνει με τον πλέον καλύτερο τρόπο για το δημόσιο συμφέρον και με το βλέμμα πάντα στις επόμενες γενιές. Επίσης θεωρούμε ως βασική προϋπόθεση για την άσκηση μιας νέας ενεργειακής πολιτικής τη διατήρηση της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ υπό δημόσιο έλεγχο.

Θα ακυρώσουμε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους και θα εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα οικονομικής, κοινωνικής ανόρθωσης, παραγωγικής και οικολογικής ανασυγκρότησης

Η τουριστική οικονομία δημιουργεί το 18% του ΑΕΠ συμβάλλοντας ιδιαίτερα στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για τον κρίσιμο αυτόν τομέα της οικονομίας; Η Ελλάδα, ως χώρα με παράδοση και δυναμική στον τουρισμό, χρειάζεται άμεσα τόσο μια μακρόπνοη εθνική στρατηγική για τον τουρισμό όσο και ένα νέο εναλλακτικό μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, με κύριους άξονες την αειφορία και την κοινωνική ανταποδοτικότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ του τουρισμού αλλά όχι και της τουριστικής μονοκαλλιέργειας. Η ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου θα πρέπει να γίνει με όρους που προστατεύουν τους φυσικούς, κοινωνικούς και πολιτισμικούς πόρους, θα προωθεί την οργανική σύνδεση με τις τοπικές οικονομίες και θα αξιολογεί τις παρεμβάσεις όχι απλά με ποσοτικά κριτήρια αλλά, κυρίως, με κριτήρια κοινωνικής ανταποδοτικότητας και ωφέλειας. Επίσης ο ελληνικός τουρισμός δεν μπορεί να ιδωθεί έξω από την προοπτική μιας συνολικής παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας: έχει ανάγκη την ανόρθωση του εγχώριου πρωτογενούς τομέα και την τόνωση του δευτερογενούς. Ποια είναι η λογική της φορολογικής πολιτικής που θα ακολουθήσετε; Η καθιέρωση ενός απλού και δίκαιου φορολογικού συστήματος που θα σέβεται τη συνταγματική επιταγή, σύμφωνα με την οποία ο καθένας συμβάλλει στα έσοδα του κράτους ανάλογα με τη φοροδοτική του ικανότητα, θα είναι ο βασικός στόχος της φορολογικής πολιτικής μας. Με τον τρόπο αυτόν θα επιτευχθεί η τόσο αναγκαία ανακατανομή των φορολογικών βαρών και θα αρθούν οι όποιες αδικίες αλλά και «ασυλίες». Βασικό εργαλείο που θα αξιοποιήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση είναι η σύνταξη του περιουσιολογίου, όπου θα αποτυπώνεται η κινητή και ακίνητη περιουσία κάθε πολίτη αυτής της χώρας προκειμένου να προσδιοριστεί και η φοροδοτική του ικανότητα. Από εκεί και πέρα θα χρησιμοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο προκειμένου να περιορίσουμε την εκτεταμένη φοροδιαφυγή ενισχύοντας τους σχετικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς.

.

6 newtimes

The New Athens City Νέες διαμαντόπετρες στο δαχτυλίδι της πόλης του σπυρου κτενα

Δέκα χρόνια μετά τη λάμψη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, η πρωτεύουσα επιχειρεί ένα νέο ξεκίνημα. Το 2004 η Αθήνα ύστερα από μία επίπονη και ιδιαίτερα κοστοβόρα προσπάθεια είχε ολοκληρώσει όχι μόνον λαμπρές ολυμπιακές εγκαταστάσεις αλλά και σύγχρονα έργα υποδομής, επεκτάσεις γραμμών μετρό, σημαντικά επενδυτικά σχέδια στον τουριστικό και ξενοδοχειακό τομέα, προσελκύοντας έτσι το διεθνές ενδιαφέρον. Σήμερα επιχειρεί το ίδιο μέσω της υλοποίησης σημαντικών έργων τα οποία χωρίς αμφιβολία θα ξαναστρέψουν – με θετικό τρόπο αυτή τη φορά το φως των προβολέων της διεθνούς δημοσιότητας στην Αθήνα. Δύο έργα που φιλοδοξούν να επανατοποθετήσουν την Αθήνα στο διεθνές προσκήνιο είναι το σχέδιο ανάπτυξης του Ελληνικού, ύψους πάνω από 7 δισ. ευρώ από τον όμιλο της Lamda Development του ομίλου επιχειρήσεων Σπ. Λάτση και η κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ύψους 566 εκατομμυρί-

ων ευρώ. Το πρώτο είναι ένα σχέδιο του ιδιωτικού τομέα, που συγκεντρώνει ήδη επενδυτικό ενδιαφέρον Αράβων και Αμερικανών και το οποίο διεκδικεί τον τίτλο του μεγαλύετρου έργου ανάπλασης στην Ευρώπη. Το δεύτερο έργο οποίο μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνει την κατασκευή και τον εξοπλισμό νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης και Λυρικής Σκηνής, έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κοινότητας, που βλέπει ξανά την Αθήνα ως κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. Στην Αθήνα σχεδιάζονται πολλά ακόμη έργα, όπως η ανάπλαση του κέντρου της πόλης με άξονα την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, το Μητροπολιτικό Παράκτιο Πάρκο Αναψυχής στο Φαληρικό Όρμο, οι επεκτάσεις του δικτύου του μετρό και πολλά ακόμη. Οι NEW TIMES φωτίζουν όλα αυτά που υλοποιούνται στην Αθήνα και που επιχειρούν να προσθέσουν νέες διαμαντόπετρες στο δαχτυλίδι της πόλης.



newtimes 7

The New Athens City



Rethink Athens η Αθήνα στο κέντρο

Στέφανος Πάντος, αρχιτέκτων, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Studio75, μιλά στους NEW TIMES για την ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας, με άξονα την οδό Πανεπιστημίου

Η ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας, με άξονα την οδό Πανεπιστημίου (ή ενδεχομένως την οδό Σταδίου) αποτελεί ένα ακόμη στοίχημα που καλείται να κερδίσει η πρωτεύουσα. Σε δηλώσεις του κ. Χρήστου Τσίτουρα, προέδρου της Αττικό Μετρό, η δημοπράτηση του έργου είχε προσδιοριστεί για τα μέσα Απριλίου. Η σχετική ομιλία είχε γίνει σε εκδήλωση του Ιδρύματος Ωνάση με αφορμή την έκθεση «Rethink Athens: Η Αθήνα στο κέντρο», η οποία είχε φιλοξενηθεί στη Στοά Αρσακείου. Στην έκθεση είχαν παρουσιαστεί 33 μελέτες του έργου Rethink Athens, το οποίο, όπως είπε ο κ. Τσίτουρας, θα ανατεθεί ως το τέλος του έτους και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός της επόμενης διετίας, δηλαδή ως το τέλος του 2016. Η υλοποίηση αυτού του έργου θα ανέτρεπε την απαξίωση του κέντρου της πρωτεύουσας, μετατρέποντάς το από χώρο διέλευσης σε τόπο προορισμού. Το έργο αυτό, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ μέσω του ΥΠΕΚΑ και από την Περιφέρεια Αττικής, θα αναμορφώσει την ευρύτερη περιοχή, όπου, εκτός των άλλων, θα φυτευτούν 800 νέα ελληνικά είδη δέντρων – πλάτανοι, κουτσουπιές, μουριές, γιακαράντες, νεραντζιές – καθώς και χαμηλή βλάστηση. Το σημαντικό αυτό έργο αποτέλεσε το αντικείμενο της συνομιλίας μας με τον κ. Στέφανο Πάντο, αρχιτέκτονα, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του Studio75, ο οποίος έχει ενεργό ρόλο στη διενέργεια των σχετικών μελετών. Ας τον παρακολουθήσουμε. Κύριε Πάντο, τι μπορεί να σημαίνει για την Αθήνα το σχέδιο αναγέννησης της Πανεπιστημίου; Ποιος είναι ο χαρακτήρας που μπορεί να έχει η νέα Πανεπιστημίου; Σημαίνει μια μεγάλη προσπάθεια πάνω στο όραμα του Αντώνη Τρίτση για μια Αθήνα με ένα

8 newtimes

ολοκληρωμένο δίκτυο πεζοδρόμων με άξονα την Πανεπιστημίου. Kαι δεν είναι μόνο το όραμα Τρίτση αλλά και το Ρυθμιστικό του 1983, δεν είναι μόνο ιδέες αλλά ένα ολόκληρο πλαίσιο μελετών και ρυθμίσεων. Είναι σημαντικό το σχέδιο της ανάπλασης

του κέντρου όχι μόνο γιατί η υλοποίησή του συνεπάγεται τη δημιουργία ενός κέντρου που φαίνεται ότι θα είναι πιο ποιοτικό για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του. Είναι ακόμη πιο σημαντικό γιατί μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για συζήτηση με θέμα τι είδους κέντρο

θέλουμε για την Αθήνα ή και, ακόμη περισσότερο, τι Αθήνα θέλουμε. Τα πρώτα ψήγματα της συζήτησης αυτής ήδη υπάρχουν. Δεν είναι καθόλου αρνητικό ότι η συζήτηση αυτή προς το παρόν αναλώνεται στο αν η Σταδίου αντί της Πανεπιστημίου θα έπρεπε να «πεζοδρομηθεί» ή

The New Athens City

να γίνουν και άλλες πεζοδρομήσεις. Ίσως ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, παρ’ όλο που δεν του έχει δοθεί η απαραίτητη σημασία, οι προτάσεις για την ανάπλαση του κέντρου έχουν αποτελέσει αντικείμενο της συζήτησης και του προεκλογικού αγώνα για την Αθήνα με τρόπο που δεν φαίνεται να είναι δημαγωγικός. Κοινή συνισταμένη των συζητήσεων είναι ότι το κέντρο πρέπει να αλλάξει. Η συζήτηση δεν έχει ακόμη ως αντικείμενο το όραμα για την Αθήνα. Φαίνεται όμως ότι απέχει πια από το δίλημμα «καλύτερα να γίνονται έργα στις γειτονιές παρά στο κέντρο». Ελπίζουμε η αποχή αυτή να είναι ένδειξη της άποψης ή του οράματος ότι η Αθήνα δεν είναι μόνο το άθροισμα των γειτονιών της. Ελπίζουμε να είναι ένδειξη του ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε την Αθήνα και ως χώρο με παγκόσμια ακτινοβολία (όχι μόνο γιατί διαθέτει το κατάλληλο παρελθόν) ή ως μια πολυεπίπεδη πόλη, είτε αυτό το χαρακτηριστικό της εκφράζεται μέσα από τη μνήμη της (η μνήμη της συνδέεται πολύ περισσότερο με την Αθήνα ως όλο παρά με τις επί μέρους γειτονιές της) είτε την πολυπολιτισμικότητά της είτε τις άλλες διαστρωματώσεις της. Δεν μπορώ όμως να καταλάβω μια μικρόψυχη κριτική που έχει στόχο τις μελέτες και την υλοποίηση του έργου. Οι προοδευτικες σύγχρονες θέσεις για τα ιστορικά κέντρα μεγαλουπόλεων είναι η ανάπτυξη μέσων μαζικής μεταφοράς,τα δίκτυα πεζοδρόμων και ο σταδιακος αποκλεισμός των διαμπερών κινήσεων των ιδιωτικών αυτοκινήτων. Όταν πρωτοειπώθηκαν από τους πολεοδόμους της εποχής του 1980 και τον Αντώνη Τρίτση ξένισαν πολλούς και έφεραν αντιδράσεις. Σήμερα όμως μου είναι δύσκολο να κατανοήσω ότι μπορεί να υπάρχουν αντιδράσεις στο προοδευτικό σχέδιο ανάπτυξης των δικτύων πεζοδρόμων και ανάπτυξης των μέσων μαζικής μεταφοράς… Για το κέντρο της Αθήνας, της πρωτεύουσας της Ελλάδας μιλάμε. Και φυσικά πρέπει να συνοδευθεί με την αναβάθμιση των προβληματικών και υποβαθμισμένων περιοχών του κέντρου και των γειτονιών.

To σχέδιο αναβάθμισης του κέντρου, αρχίζοντας από σημειακές παρεμβάσεις, είναι προφανές ότι θα συνεχιστεί με οργανωμένες αναπλάσεις υποβαθμισμένων κεντρικών και ιστορικών περιοχών της Αθήνας. Η πτώση την τιμών των ακινήτων, η παλαιότητα και η απαξίωση του δομημένου περιβάλλοντος θα επιτρέψουν την υλοποίηση αναπλάσεων και οικιστικών προγραμμάτων με μεθόδους τεχνικές αλλά και επιχειρηματικές που καμία σχέση δεν θα έχουν με το μοντέλο κατασκευής που γνωρίσαμε.

Θα μπορούσατε να δώσετε μια εικόνα από την πορεία της εταιρείας σας στα χρόνια της κρίσης; Για εμάς η κρίση φάνηκε στο γραφείο το φθινόπωρο του 2009, με αποκορύφωμα το να «μπλοκάρουν» όλες οι δουλειές και οι εισπράξεις μας από Δημόσιο, τεχνικές εταιρείες και ιδιώτες τον Ιανουάριο του 2010. Το 2010 και το 2011 ήταν οι χειρότερες χρονιές στην επαγγελματική ζωή του Γραφείου 75, δηλαδή από το 1975 μέχρι και σήμερα. Οι πληρωμές από Δημόσιο και τεχνικές εταιρείες σταμάτησαν «ακαριαία» καθώς και οι συμβάσεις που είχαμε υπογράψει με μεγάλα

ιδιωτικά funds διακόπηκαν επίσης και φυσικά δεν υπήρχε καμία μελέτη-έργο προς εκπόνηση ή δημοπράτηση. Η εικόνα αυτή είναι σχεδόν η ίδια μέχρι και σήμερα, ειδικά όσον αφορά το οικονομικό κομμάτι – μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές αλλά και στις διαδικασίες εγκρίσεων κτλ. των μελετών από το Δημόσιο. Παρ’ όλα αυτά το Γραφείο 75 έχει καταφέρει να διατηρηθεί συμμετέχοντας σε διαγωνισμούς και έχει μελέτες – και ορισμένες αρκετά μεγάλες μελέτες και ιδιωτικού και δημόσιου χαρακτήρα – που εκπονεί κατά τη διάρκεια αυτών των 5 χρόνων, γεγονός που το κράτησε και ανοιχτό. Αυτή την περίοδο, εκτός της μελέτης του Rethink Athens και των μελετών για τις δύο πολεοδομικέςαρχιτεκτονικές δουλειές των Νομών Μεσσηνίας και Ηλείας του ΥΠΕΚΑ, έχουμε αρκετές μελέτες βιοκλιματικών αναπλάσεων οικισμών, μελέτες ξενοδοχείων, μελέτες εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Επιπλέον έχουμε και μελέτες σχεδιασμών οικισμών σε άλλες χώρες. Ποιες προοπτικές ανοίγει για τον κλάδο το νέο χωροταξικό του τουρισμού; Για να απαντήσει κανείς σε αυτό το ερώτημα πρέπει να διερευνήσει την αναγκαιότητα που υπαγόρευσε στην πολιτεία τη θεσμοθέτησή του (το 2008) και την πρόσφατη αναθεώρησή του. Προφανώς είναι προτιμότερο να υπάρχουν διατυπωμένοι και σαφείς κανόνες για μια τόσο σημαντική για την εθνική οικονομία δραστηριότητα από το να μην υπάρχει τίποτα. Είναι συνεπώς θετικό το ότι η πολιτεία αναγνώρισε την ανάγκη να συντάξει και να θεσμοθετήσει το χωροταξικό του τουρισμού. Δεν πρόκειται όμως για πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης. Ο πλήρης όρος είναι: «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό». Η λέξη κλειδί είναι το «πλαίσιο». Επιχειρεί να αποσαφηνίσει τα περιθώρια μέσα στα οποία υποχρεούται να κινηθεί η επιχειρηματική πρωτοβουλία προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που το ίδιο θέτει. Τόσο η πρώτη έκδοση όσο και η πρόσφατη παρουσιάζουν ωστόσο σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα στη στοχοθεσία και στις επί μέρους διατάξεις. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν στη σκέψη του νομοθέτη υπήρχε ένα όραμα για τον ελληνικό τουρισμό, όπως αυτό εκφράζεται στη στοχοθεσία, δεν έχει αποτυπωθεί στις διατάξεις. Επιπλέον περιέχει ένα σωρό γενικεύσεις που αντί να απλοποιούν δυσχεραίνουν την κατάσταση. Για παράδειγμα, η κατηγοριοποίηση των νησιών και η ένταξη στην ίδια κατηγορία της Κέρκυρας και της Κάσου (αλλά όχι και των Παξών), ο ορισμός του παράκτιου και του ορεινού χώρου μόνο στην ηπειρωτική χώρα, στην Κρήτη και στην Εύβοια, αγνοώντας την ενδοχώρα αλλά και τον ορεινό χώρο των υπόλοιπων νησιών, δεν φαίνεται να εξυπηρετούν καμία ανάγκη. Αντίστοιχα η ένταξη των ακτών του Αμβρακικού, που αποτελεί ευαίσθητο οικοσύστημα και δεν προσφέρεται για δυναμική τουριστική ανάπτυξη, στην ίδια κατηγορία με την Πάργα, που από δεκαετίες θεωρείται τουριστικά κορεσμένη, αποτελεί σημαντική αστοχία. Οι διατάξεις όμως είναι διατάξεις. Έχουν θεσμοθετηθεί. Είτε πρόχειρες είτε άδικες, με αυτές θα πορευτούμε ώσπου να χρειαστεί να τροποποιηθούν εκ νέου.

 newtimes 9

The New Athens City



Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι το νέο χωροταξικό του τουρισμού, εφόσον δεν προσκρούσει σε άλλα θεσμικά εμπόδια (ισχύοντες νόμους, προεδρικά διατάγματα, καθεστώτα προστασίας κτλ.), παρέχει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες ιδιαίτερα σε εκείνες τις περιοχές που διαθέτουν κάποια από τα εξής χαρακτηριστικά: Πρώτον, περιορισμένη τουριστική ανάπτυξη. Δεύτερον, σημαντικούς τουριστικούς πόρους (φυσικούς και πολιτισμικούς). Τρίτον, κοντινό αεροδρόμιο με δυνατότητα υποδοχής διεθνών πτήσεων. Τέταρτον, μεγάλες ιδιοκτησίες (Εκκλησία, δήμοι, Δημόσιο). Πέμπτον, κάποιου τύπου brand name (ιστορικό – μυθολογικό, γαστριμαργικό). Στον χερσαίο χώρο τέτοιες περιοχές είναι η Δυτική Πελοπόννησος, οι ακτές της Ηπείρου, της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Στον βαθμό λοιπόν που εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την ανάπτυξη τουριστικών υποδομών κλίμακας, ο κλάδος μπορεί να ελπίζει ότι για ένα διάστημα (την περίοδο της κατασκευής) θα έχει κάποιες προοπτικές ανάκαμψης. Πρέπει ωστόσο να υπάρξει μέριμνα ώστε μα μην επαναληφθούν φαινόμενα τύπου Ισπανίας – ραγδαία γιγάντωση της κατασκευής, του real estate – φούσκα – κατάρρευση –, γιατί τότε η ζημιά θα είναι διπλή: επώδυνη επιστροφή της οικονομίας σε μια απολύτως ενδογενή κρίση αλλά και καταστροφή ενός σημαντικού τμήματος των τουριστικών πόρων που αν είχαν παραμείνει αδιατάραχτοι θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Δώστε μας μια εικόνα για το project της Μεσσηνίας και της Ηλείας. Το ΥΠΕΚΑ επιχειρεί να προστατεύσει την πολιτισμική και ιστορική ταυτότητα στους μικρούς οικισμούς οι οποίοι κατά κανόνα δεν διαθέτουν σχέδιο ούτε και μορφολογικούς κανόνες δόμησης. Αυτή η προσπάθεια είναι γιγάντια. Όχι κυρίως λόγω του πλήθους των οικισμών – σημειώστε ότι, μόνο για τους δύο νομούς που εκπονεί την αντίστοιχη μελέτη το γραφείο μας, οι οικισμοί είναι πάνω από χίλιοι –, αλλά λόγω της απαίτησης για ομοιογενοποίηση των στοιχείων και κυρίως των διατάξεων προστασίας που θα θεσμοθετηθούν. Ακόμη όμως και αν γίνουν λάθη

10 newtimes

ή υπερβολές, το όλο εγχείρημα είναι σε μια σωστή κατεύθυνση. Παρ’ ότι οι οικισμοί μας αποτελούνται από διαδοχικά, ιδιωτικά κατά κανόνα, κτίσματα ή άλλες κατασκευές, το συνολικό μορφολογικό και αισθητικό αποτέλεσμα αποτελεί δημόσιο αγαθό. Και αυτό θα ισχύσει και για τις περιπτώσεις εξαιρετικής αισθητικής, όπου ο όρος δημόσιο αγαθό βρίσκει την κανονική του σημασία, αλλά και στις άλλες περιπτώσεις που η λειτουργικότητα, η αισθητική, η φυσιογνωμία πάσχουν. Στην πραγματικότητα το υπουργείο θα προσπαθήσει να περισώσει ό,τι είναι δυνατόν να σωθεί και να θέσει κάποιους μορφολογικούς κανόνες για τις νέες κατασκευές. Αν υπήρχαν οι οικονομικοί πόροι θα μπορούσε να αναπλάσει ορισμένους αξιόλογους οικισμούς που με σχετικά μικρό κόστος μπορούν να αποκατασταθούν. Θα πει κανείς: Μήπως είναι πολυτέλεια να ασχολούμαστε με μορφολογικούς κανόνες δόμησης για χιλιάδες μικρούς και ασήμαντους οικισμούς σε όλη την Ελλάδα, να πληρώνουμε μελέτες, να προσθέτουμε απαιτήσεις στους κατοίκους αυτών των οικισμών, ώστε να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες, και μάλιστα σε περίοδο κρίσης; Πολλοί συνάδελφοι κλονίζονται από αυτά τα επιχειρήματα. Έχει όμως σημασία να δει κανείς την όλη προσπάθεια όχι ως άμυνα απέναντι σε τάσεις υποβάθμισης του δομημένου περιβάλλοντος των οικισμών αλλά ως μια επένδυση πάνω σε ένα δημόσιο πόρο. Υπάρχει μια διάταξη στο χωροταξικό του τουρισμού (άρθρο 5, παρ. Η, εδάφια ε και στ) η οποία δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης ορεινών οικισμών που παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον για τουριστική ανάπτυξη. Υπό προϋποθέσεις επιτρέπεται και η χωροθέτηση σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων. Ακόμη περισσότερο, στον βαθμό που η μεγάλη πλειονότητα των ορεινών και ημιορεινών οικισμών της επικράτειας έχει υποστεί δημογραφική μείωση, υπάρχει ένα αναξιοποίητο οικιστικό απόθεμα συγκεντρωμένο σε οικισμούς που έχουν τις υποδομές τους, τα δίκτυά τους και την πολιτιστική τους ταυτότητα. Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης για τους τουριστικούς επιχειρηματίες, τους κτηματομεσίτες και το τραπεζικό σύστημα. Αν μπορούσε να

προωθηθεί σε κάποιους από αυτούς τους οικισμούς τμήμα της ζήτησης για παραθεριστική κατοικία, και οι οικισμοί θα ξαναζωντάνευαν και ένα σημαντικό τμήμα των πόρων θα μπορούσε να διαχυθεί στην κοινωνία και οι απαιτήσεις για δόμηση στις ακτές θα περιορίζονταν. Ακόμη και αν σε αυτούς τους λίγους οικισμούς θεσπιστούν και τηρηθούν οι μορφολογικοί κανόνες δόμησης, το κόστος της όλης προσπάθειας θα έχει αποσβεστεί. Έχουν ξεκινήσει μέσω του ΥΠΕΚΑ και με χρηματοδότηση από το επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» εκπονήσεις μελετών για τη θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων για τη δόμηση και την αρχιτεκτονική στους μικρούς οικισμούς της χώρας και σε περιοχές εκτός σχεδίου που καλύπτουν όλη την επικράτεια, εκτός Αττικής και Νομού Θεσσαλονίκης. Από τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς που έχουν προκηρυχθεί για τις Περιφέρειες Θεσσαλίας, Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Νοτίου Αιγαίου το γραφείο μας κατάφερε να κερδίσει δύο, την Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας και εκείνη της Ηλείας. Κεντρικός στόχος των μελετών είναι η συμπλήρωση και εξειδίκευση του θεσμικού πλαισίου δόμησης, κυρίως για την κατοικία, με ειδικούς μορφολογικούς κανόνες. Βασικός είναι και ο στόχος της ένταξης των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής αλλά και των προωθούμενων μορφών εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) συμβατών προς την τοπική παράδοση της δόμησης. Το εν λόγω έργο θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τον υπόλοιπο χωρικό σχεδιασμό και ευελπιστούμε ότι θα συμβάλει στην καλύτερη οργάνωση του χώρου και στην αναβάθμιση της αισθητικής του μέσω της μορφολογίας της δόμησης, που θα εντάσσεται στο τοπίο και στην παράδοση, χωρίς να παρεμποδίζει την αρχιτεκτονική δημιουργικότητα. Είναι γνωστό ότι η αρχιτεκτονική κληρονομιά αποτελεί μια αναντικατάστατη έκφραση πλούτου της πολιτιστικής κληρονομιάς και ανεκτίμητη μαρτυρία του παρελθόντος μας. Απώτερος στόχος λοιπόν των μελετών θα είναι η ένταξη της σύγχρονης δημιουργίας στο υπάρχον περιβάλλον, με σκοπό να αφήσει το αποτύπωμά της δημιουργώντας και αυτή μια ιστορική συνέχεια.



newtimes 11

The New Athens City



Hellinikon Project

Το μεγαλύτερο πάρκο στον κόσμο υπόσχεται για την Αθήνα η Lamda

Η Αθήνα της κρίσης και των ασύλληπτων προβλημάτων δεν έπαψε ούτε μια στιγμή να αποτελεί μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με απαράμιλλο συνδυασμό πλούσιας ιστορίας, φυσικής ομορφιάς και κλίματος. Δεν έπαψε – εκτός από κάποιες δυσάρεστες στιγμές – να αποτελεί πόλο έλξης εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών από όλον τον κόσμο, που πλέον την τοποθετούν ξανά στην κορυφή των προτιμήσεών τους. Κάτι νέο γεννιέται στην Αθήνα, την κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού, όπου ο αρχαίος και ο σύγχρονος κόσμος γίνονται ένα. Και αυτό δεν φαίνεται μόνο στα έργα που το Ίδρυμα Νιάρχου χρηματοδοτεί στο Φαληρικό Δέλτα ούτε στην πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου. Αποκαλύπτεται επίσης και στο υπό εξέλιξη έργο αναβάθμισης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού: ένα από τα μεγαλύτερα έργα ανάπλασης στην Ευρώπη ενδέχεται να φιλοξενήσει η Αθήνα. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές η ελληνική κυβέρνηση και το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙ-

ΠΕΔ) ήταν ένα βήμα πριν από την πώληση του Ελληνικού στη Lamda Development. Η εταιρεία που ενδιαφέρεται για το Ελληνικό προσήλθε στο Ταμείο και προσέφερε για την εξαγορά του 100% των μετοχών της εταιρείας Ελληνικόν Α.Ε.

915 εκατ. ευρώ σε ονομαστικές τιμές. Σύμφωνα με τα όσα προκύπτουν από τα στοιχεία της επιχείρησης, η ανάπτυξη του Ελληνικού αναμένεται να ωφελήσει την τοπική και εθνική οικονομία προσελκύοντας επενδυτικά κεφάλαια ύψους 7 δισ. ευρώ που θα αναζωογονήσουν την Αθήνα, την Ελλάδα και τον τουρισμό εν γένει, δημιουργώντας παράλληλα 50.000 νέες θέσεις εργασίας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στο τίμημα των 915.000.000 ευρώ δεν περιλαμβάνεται συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου με ποσοστό 30% στα μελλοντικά κέρδη του επενδυτή. Επιπλέον δεν έχουν υπολογιστεί οι φόροι που θα προκύψουν για το Δημόσιο και οι οποίοι αναμένεται να ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση την περίοδο που το έργο θα βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη.

Με την ανάπτυξη του έργου θα αφαιρεθούν πάνω από 3 εκατ. τ.μ. τσιμέντο. Μόνο το κόστος αποξήλωσης των αεροδιαδρόμων, ανακύκλωσης της τεράστιας ποσότητας υλικών που θα εξαχθούν και της αναγέννησης του εδάφους που έχει μολυνθεί από την κηροζίνη των αεροπλάνων επί δεκαετίες ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ. Θα ανακαινιστούν παλαιά κτίρια και θα βελτιωθούν σημαντικά τα τοπικά έργα υποδομής. Οι κάτοικοι της Αθήνας και οι επισκέπτες της θα απολαμβάνουν ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα παγκοσμίως, έκτασης άνω των 2 εκατ. τ.μ., μια παραλία ελεύθερης πρόσβασης, μήκους 1 χλμ., και παγκοσμίου επιπέδου εγκαταστάσεις άθλησης και πολιτισμού. Το Marina Residential Tower θα είναι ένα θεαματικό τοπόσημο, ορατό από παντού, με απαράμιλλη θέα της ακτογραμμής της πόλης και του ευρύτερου τοπίου. Μια μοναδική πεντακάθαρη παραλία μέσα στον ιστό της πόλης, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να χαλαρώνουν και να απολαμβάνουν στο μέγιστο το υπέροχο

κλίμα της Αττικής. Μια παραθαλάσσια πόλη που συνδυάζει την απόλυτη διασκέδαση, την ψυχαγωγία και την πολυτέλεια πάνω στο κύμα. Οικιστικά συγκροτήματα δίπλα στο πάρκο θα προσφέρουν έναν ιδανικό και σύγχρονο τρόπο ζωής. Το Μητροπολιτικό Πάρκο, από τα πλέον εμβληματικά τμήματα του Ελληνικού, θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά πάρκα στην Ευρώπη. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη του πάρκου 2.000 στρεμμάτων θα κοστίσει περίπου 300 εκατ. ευρώ και επιπλέον 950 εκατ. ευρώ θα δαπανηθούν για τη δημιουργία των υποδομών. Το Εμπορικό Κέντρο πλησίον του Επιχειρηματικού Πάρκου των Υποδομών R&D και εκπαίδευσης θα είναι άμεσα συνδεδεμένα με τα δίκτυα μετρό και τραμ. Η μαρίνα σε συνδυασμό με το παράκτιο μέτωπο θα προσφέρει πολλαπλές επιλογές αγορών και διασκέδασης δημιουργώντας έτσι μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα και τη νύχτα. Το Πάρκο είναι ένα όραμα για έναν νέο τρόπο ζωής.

 12 newtimes

newtimes 13

The New Athens City



Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ο κ. Ιωάννης Τροχόπουλος, διευθύνων σύμβουλος, και η κυρία Έλλη Ανδριοπούλου, διοικητική διευθύντρια του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μιλούν στους New Times για το έργο που φιλοδοξεί να αποτελέσει τον καθρέφτη της σύγχρονης Ελλάδας.

Το 2006 το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε τα σχέδιά του για τη χρηματοδότηση της δημιουργίας του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στο Δέλτα του Φαλήρου. Το έργο αυτό αφορά την κατασκευή και τον πλήρη εξοπλισμό νέων κτιριακών εγκαταστάσεων για την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) και την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), καθώς και τη δημιουργία του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος, συνολικής έκτασης 170.000 τ.μ. Χρηματοδοτώντας τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού (ΚΠΙΣΝ) – με 566 εκατ. ευρώ – το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προσφέρει στην πόλη αλλά και στη χώρα ένα πολύτιμο όχημα για να κινηθεί προς τα εμπρός, καθώς επίσης και ένα πλαίσιο για το μέλλον. Παιδεία, πολιτισμός και βιωσιμότητα είναι τα τρία χαρακτηριστικά του έργου που φιλοδοξεί να γίνει το διαμάντι της νέας πόλης των Αθηνών. Ένα διαμάντι που θα προσδώσει στην Αθήνα μια λάμψη ορατή στα πέρατα της γης. Η υπογραφή του κορυφαίου αρχιτέκτονα Renzo Piano αποτελεί μια πρόσθετη εγγύηση για το τελικό αποτέλεσμα. Οι New Times στρέφουν τους προβολείς της δημοσιότητας στο σημαντικό αυτό έργο μέσω μιας συνομιλίας με τον κ. Ιωάννη Τροχόπουλο, διευθύνοντα σύμβουλο, και την κυρία Έλλη Ανδριοπούλου, διοικητική διευθύντρια του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ας τους παρακολουθήσουμε: 14 newtimes

Θα μπορούσατε να μας δώσετε μια εικόνα από την πορεία υλοποίησης της επένδυσης για το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος; Η δωρεά που έχει κάνει το Ίδρυμα για τη δημιουργία, την κατασκευή και τον εξοπλισμό του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος είναι 566 εκατ. ευρώ. Αυτό καλύπτει κυρίως το μεγαλύτερο κομμάτι, το κατασκευαστικό κόστος αλλά έχει μέσα και όλες τις μελέτες που έχουν γίνει για διάφορους τομείς του Κέντρου Πολιτισμού, όχι μόνο το κατασκευαστικό αλλά και τον εξοπλισμό. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, η κατασκευή του ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2012. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα και χωρίς καμία καθυστέρηση. Το έργο κατασκευαστικά αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2016. Στη συνέχεια θα χρειαστούν κάποιοι μήνες για να μετεγκατασταθούν η Βιβλιοθήκη και η Λυρική. Ολόκληρο το Κέντρο Πολιτι-

σμού αναμένουμε να ανοίξει στο τέλος του 2016, αφού προηγουμένως παραδοθεί στο ελληνικό Δημόσιο από το Ίδρυμα. Ποια είναι η επίδραση που πιστεύετε ότι θα έχει η συγκεκριμένη επένδυση στη ζωή του Λεκανοπεδίου Αττικής; Η επίδραση κατ’ αρχήν είναι οικονομική. Το 2010 το ίδρυμα είχε ζητήσει από την εταιρεία συμβούλων Boston Consulting Group να κάνει μια εκτίμηση αυτής της επίδρασης έτσι ώστε να γνωρίζουμε ποιες οικονομικές επιπτώσεις θα υπάρξουν στο Λεκανοπέδιο. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, κατά τη διάρκεια της κατασκευής ο οικονομικός αντίκτυπος που θα υπάρξει είναι περίπου 1 δισ. ευρώ. Λάβετε υπόψη ότι μόνο η δωρεά είναι 566 εκατ. ευρώ. Πώς «μεταφράζεται» αυτό το ποσόν; Ουσιαστικά αφορά το κόστος κατασκευής του έργου, από εκεί και πέρα όμως υπάρχουν

συγγενείς επιχειρηματικοί κλάδοι οι οποίοι, και αυτοί, θα συμβάλουν. Επίσης υπάρχει η αναβάθμιση της περιοχής από τη δημιουργία του έργου, άρα ήταν μια εκτίμηση που είχε γίνει με τα τότε δεδομένα, ότι αυτό για όλη την κατασκευή θα φθάσει περίπου το 1 δισ. ευρώ. Πόσοι εργαζόμενοι υπολογίζεται ότι θα απασχοληθούν; Αυτή τη στιγμή στο εργοτάξιο απασχολούνται 850 εργαζόμενοι ενώ ως το τέλος του καλοκαιριού θα έχουν φθάσει τα 1.500 άτομα. Στο έργο δραστηριοποιούνται αρκετοί σύμβουλοι αλλά και πολλές επιχειρήσεις που υποστηρίζουν το έργο. Αναμένεται ότι κατά τη διάρκεια της κατασκευής θα δημιουργηθούν ως και 2.400 θέσεις εργασίας. Οι εκτιμήσεις αυτές εμπεριέχονται στη μελέτη της Boston Consulting. Με τη λειτουργία του Κέντρου; Με την πλήρη λειτουργία του Κέντρου –

The New Athens City

Λίγα λόγια για το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

δηλαδή μετά τον πρώτο χρόνο – θα υπάρξει οικονομική δραστηριότητα της τάξεως των 160 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Στο Κέντρο, όπως σας είπα, δραστηριοποιούνται πολλές εταιρείες μεταξύ των οποίων και τεχνολογίας αλλά και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ξέρετε, θα βάλουμε 100 τ.μ. σε φωτοβολταϊκά. Το έργο θα είναι ενεργειακά ανεξάρτητο; Θα καλυφθεί το μεγαλύτερο κομμάτι των ενεργειακών αναγκών του Κέντρου. Για παράδειγμα, τις νύχτες που θα υπάρχει παράσταση opera και θα λειτουργεί το αμφιθέατρο των 1.400 θέσεων θα παίρνει ενέργεια και από το δίκτυο της ΔΕΗ. Αλλά ένα μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών αναγκών θα καλύπτεται από τα φωτοβολταϊκά. Παράλληλα με αυτά υπάρχουν πολλοί σύμβουλοι, σχεδιαστές, αρχιτέκτονες που εργάζονται ως σύμβουλοι project managers. Παράλληλα θα υπάρχει πάρκινγκ, εστιατόριο κτλ., τα οποία θα λειτουργούν μέσα στο Κέντρο Πολιτισμού. Από εκεί και πέρα θα υπάρχουν διαφημιστικές, εταιρείες επικοινωνίας και εταιρείες παραγωγής εκδηλώσεων, τράπεζες, εκπαιδευτικοί που θα κληθούν να δημιουργήσουν εκδηλώσεις. Με δυο λόγια, μιλάμε για ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων που θα εμπλακούν. Είναι πολύ δύσκολο να σκεφθώ κάποιον κλάδο ο οποίος, έστω και έμμεσα, δεν θα εμπλακεί και δεν θα επηρεαστεί από τη λειτουργία του Κέντρου. Ένα ακόμη παράδειγμα είναι ο τουρισμός από την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες προς την Αθήνα, αφού όπως ελπίζουμε το Κέντρο Πολιτισμού θα αποτελέσει προορισμό. Στην αρχιτεκτονική σύλληψη του έργου ποιο μοντέλο κυριάρχησε; Ο αρχιτέκτονας Renzo Piano είναι ένας

πολύ διάσημος αρχιτέκτονας και σε καμία περίπτωση δεν θα δεχόταν το έργο να είναι αντίγραφο οποιουδήποτε άλλου έργου. Παρ’ όλα αυτά όσον αφορά την κατασκευή φυσικά υπάρχουν ειδικοί σύμβουλοι. Για παράδειγμα, για το πώς σχεδιάζεις ένας θέατρο όπερας για να έχει τη σωστή ακουστική και θέση υπάρχουν σύμβουλοι οι οποίοι φέρουν τεχνογνωσία από αντίστοιχα αμφιθέατρα ώστε να δημιουργηθεί κάτι εξαιρετικό. Ανάλογη πρακτική υπάρχει και στο κομμάτι της βιβλιοθήκης. Αλήθεια, τι σημαίνει για την προβολή της χώρας μας ένα τέτοιο έργο; Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι ένα τρομερό ενδιαφέρον από το εξωτερικό κυρίως για το αρχιτεκτονικό και κατασκευαστικό κομμάτι του έργου, επειδή αυτό δημιουργείται με μια υποδομή που το κάνει περιβαλλοντολογικά ιδιαίτερα βιώσιμο. Mάλιστα στοχεύουμε να διεκδικήσουμε τη διεθνή διάκριση Leed Platinum που αφορά τον περιβαλλοντικά ευσυνείδητο τρόπο κατασκευής και λειτουργίας. Έχουμε ήδη φοιτητές από αρχιτεκτονικές σχολές του εξωτερικού που έχουν επισκεφθεί το εργοτάξιο, έχουν περιηγηθεί από τους δικούς μας μηχανικούς και αρχιτέκτονες που τους έχουν παρουσιάσει τις κατασκευαστικές και αρχιτεκτονικές πρωτοτυπίες του έργου. Μία από αυτές είναι το ενεργειακό στέγαστρο της Λυρικής Σκηνής, το οποίο ακολουθεί συγκεκριμένη τεχνοτροπία: πρόκειται για ένα τεράστιο στέγαστρο το οποίο κατασκευαστικά αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Αντίστοιχα έχει χρησιμοποιηθεί ένα ιδιαίτερα καινοτόμο αντισεισμικό σύστημα για τις βάσεις και τις κολόνες του έργου. Ξέρετε, το έργο γίνεται σε ένα σημείο δίπλα στη θάλασσα, όπου στο 1,5 μέτρο βρίσκει κανείς νερό. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι έχει αποτελέσει πόλο έλξης για τον

αρχιτεκτονικό και κατασκευαστικό κόσμο. Στο μέλλον ευελπιστούμε ότι θα γίνει πόλος έλξης για τον κόσμο της Λυρικής μέσω διεθνών συνεργασιών με λυρικές σκηνές άλλων χωρών και ξένων παραγωγών. Σε ό,τι αφορά το ελληνικό κοινό, έχετε προσελκύσει τις μαθητικές κοινότητες; Ακριβώς, κάθε Κυριακή γίνονται ξεναγήσεις με ειδικό λεωφορείο στο εργοτάξιο. Έρχονται δύο σχολεία την ημέρα. Ξέρετε, μας έχει εκπλήξει θετικά η ανταπόκριση της σχολικής κοινότητας. Είναι τα ίδια τα σχολεία, δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, που έχουν δείξει το ενδιαφέρον για να επισκεφθούν τον χώρο. Κάποιος πρέπει να εκδηλώσει από πριν το ενδιαφέρον του για να επισκεφθεί το χώρο. Και αυτό διότι υπάρχει περιορισμένος αριθμός επισκεπτών αφού η περιήγηση γίνεται για λόγους ασφάλειας μέσα σε λεωφορεία, οπότε είναι πραγματικά αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα έγιναν οι επισκέψεις. Όλα αυτά τα παιδιά έχουν την αίσθηση ότι πολύ σύντομα θα δουν το ολοκληρωμένο Κέντρο και θα το ζήσουν αργότερα ως μεγάλοι. Η σκέψη μας είναι ότι πριν από όλους πρέπει να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού. Αν δεν πετύχουμε αυτό, δεν πρόκειται να πετύχουμε να προσελκύσουμε το διεθνές ενδιαφέρον. Μετά την ολοκλήρωση του έργου, ποιος θα είναι ο ρόλος του Ιδρύματος; Κοιτάξτε, το Ίδρυμα κάνει προς το ελληνικό Δημόσιο δωρεά τις εγκαταστάσεις, τα κτίρια και τον εξοπλισμό. Ταυτοχρόνως υπάρχει ο οργανισμός που λέγεται Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Α.Ε., που ανήκει στο Ίδρυμα. Ο οργανισμός αυτός θα στελεχωθεί από το Ίδρυμα

Πάνω από 1 δισ. ευρώ, 2.604 δωρεές σε 110 κράτη Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (www.SNF.org) είναι ένας από τους μεγαλύτερους φιλανθρωπικούς οργανισμούς στον κόσμο και πραγματοποιεί δωρεές στους τομείς της τέχνης και του πολιτισμού, της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Το Ίδρυμα ενισχύει με δωρεές οργανισμούς που επιδεικνύουν αποτελεσματική διοίκηση και σωστή διαχείριση και αναμένεται να επιφέρουν αισθητές, διαχρονικές και θετικές κοινωνικές επιρροές. Επίσης το Ίδρυμα στηρίζει ενεργά προγράμματα που συμβάλλουν στην σύμπραξη φορέων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ως αποτελεσματικά μέσα υποστήριξης του κοινού καλού. Από το 1996 μέχρι σήμερα το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) έχει εγκρίνει συνολικά τη διάθεση 1,06 δισεκατομμυρίων ευρώ, μέσω 2.604 δωρεών σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, σε 110 κράτη ανά τον κόσμο. Από το σύνολο των δωρεών του Ιδρύματος, άνω του 80% του συνολικού ποσού έχει διατεθεί σε οργανισμούς και πρωτοβουλίες στην Ελλάδα. Ανταποκρινόμενο στη συνεχιζόμενη κοινωνικοοικονομική κρίση στην Ελλάδα, το Ίδρυμα ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2012 πρωτοβουλία για τη διάθεση επιπλέον 100 εκατομμυρίων ευρώ, μέσα σε τρία χρόνια, προκειμένου να βοηθήσει στην ανακούφιση των δυσμενών συνεπειών της εντεινόμενης κρίσης. Έκτοτε, και στο πλαίσιο της παραπάνω πρωτοβουλίας, το Ίδρυμα έχει διαθέσει 77,2 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση διαφόρων μη κερδοσκοπικών οργανισμών σε όλη τη χώρα, και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία για την έγκριση επιπλέον δωρεών. Τον Οκτώβριο του 2013, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε μία νέα μακροχρόνια πρωτοβουλία, με τίτλο Επανεκκίνηση και Ενίσχυση των Νέων και με σκοπό να συνδράμει στη δημιουργία ευκαιριών για τη νέα γενιά της Ελλάδας. Το Ίδρυμα αναλαμβάνει να διαθέσει 100.000.000 ευρώ, προκειμένου να συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων προοπτικών για τους νέους, οι οποίοι πλήττονται έντονα από το κρίσιμα υψηλό ποσοστό ανεργίας, που σήμερα υπερβαίνει το 60%. Η μεγαλύτερη μεμονωμένη δωρεά του Ιδρύματος (566 εκατομμύρια ευρώ) είναι το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στην Αθήνα.



newtimes 15

The New Athens City



και αυτός θα κληθεί να θέσει σε λειτουργία το Κέντρο Πολιτισμού. Όταν λοιπόν παραδοθεί το Κέντρο Πολιτισμού στο ελληνικό Δημόσιο, θα παραδοθεί και ο οργανισμός, ο οποίος πλέον θα είναι δημόσιος οργανισμός. Έτσι το ελληνικό Δημόσιο θα αναλάβει και τη συνολική ευθύνη λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού. Ποιος θα επιλέγει το διοικητικό συμβούλιο; Το διοικητικό συμβούλιο θα επιλέγεται από το ελληνικό Δημόσιο και θα έχει εκπροσώπους της Εθνικής Βιβλιοθήκης, της Λυρικής Σκηνής, του Δημοσίου και του Δήμου Καλλιθέας. Ο διευθύνων σύμβουλος θα εξακολουθήσει να είναι ο ίδιος που είναι και σήμερα καθώς η θητεία του είναι πενταετής. Το ελληνικό Δημόσιο έχει αποδεχθεί να διατηρήσει τη στελέχωση της ανώνυμης εταιρείας όπως θα την επιδώσει το Ίδρυμα. Βεβαίως οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Αν, για παράδειγμα, η διοίκηση της ανώνυμης εταιρείας πριν από έξι χρόνια σκεφτόταν να τη στελεχώσει με 150 άτομα, σήμερα μπορεί να προσανατολίζεται στα 60 άτομα. Το βέβαιον πάντως είναι ότι το Ίδρυμα θα παραδώσει στο ελληνικό Δημόσιο μια ανώνυμη εταιρεία η οποία θα είναι βιώσιμη και δεν θα είναι βεβαρημένη με καμία υποχρέωση. Ποια θα είναι η ευθύνη του Δημοσίου; Η ευθύνη του ελληνικού Δημοσίου θα μοιράζεται σε τρεις φορείς: Πρώτον, την ανώνυμη εταιρεία που θα είναι υπό την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών και η οποία θα είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του πάρκου, αλλά και τη διαχείριση των εσόδων από τα parking, τα εστιατόρια. Επίσης τη συντήρηση όλων των χώρων. Δεύτερον, θα έχει την Εθνική Βιβλιοθήκη, η οποία είναι δημόσιος οργανισμός και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας. Τρίτον, την Εθνική Λυρική Σκηνή, που είναι δημόσιος οργανισμός και χρηματοδοτείται

16 newtimes

από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αντιστοίχως, το Ίδρυμα παραδίδει τα πάντα έχοντας τη διακριτική ευχέρεια, όπως κάνει με όλους τους πολιτιστικούς οργανισμούς, αν του γίνει πρόταση για μια συγκεκριμένη δραστηριότητα της Εθνικής Βιβλιοθήκης είτε της Λυρικής Σκηνής, να τη χρηματοδοτήσει ή ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως χρηματοδοτεί την «Όπερα της βαλίτσας» ή το «Ταξίδι προς το Κέντρο Πολιτισμού» ή μια αντίστοιχη δράση που γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Θα είναι δηλαδή ένας από τους πιθανούς χορηγούς με μια πιο ιδιαίτερη προσοχή αφού, όπως καταλαβαίνετε, αυτό είναι ένα δικό του παιδί. Σας ανησυχεί το γεγονός ότι θα παραδώσετε αυτό σας το παιδί στο ελληνικό Δημόσιο; Όχι, καθόλου. Μιλάμε για δύο εθνικούς οργανισμούς, την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Λυρική Σκηνή. Αυτοί οι οργανισμοί δεν θα μπορούσαν ποτέ να λειτουργήσουν υπό ιδιωτικό καθεστώς. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η ελληνική πολιτεία μπορεί να αντεπεξέλθει. Η λειτουργία του Κέντρου θα είναι ο κρίσιμος παράγοντας. Ακριβώς, αυτό είναι και η μεγάλη πρόκληση για το αν θα προσελκύσει το κοινό και αφού το πετύχει στη συνέχεια να προσελκύσει το ξένο ενδιαφέρον σε σχέση με την εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας. Ξέρετε, η αρχαία Ελλάδα έχει τον Παρθενώνα, η βυζαντινή έχει τα βυζαντινά μνημεία, η σύγχρονη έχει το μετρό. Δεν έχει κάτι το οποίο να ελκύει το ενδιαφέρον, όχι μόνο ως μνημείο αλλά ως ένα διαδραστικό έργο. Έτσι ο 21ος αιώνας επιβάλλει τη συμμετοχή του κοινού στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό, γεγονός το οποίο δεν ήταν προαπαιτούμενο στις προηγούμενες εποχές. Αυτό το έργο έχει όλες τις προϋποθέσεις να το πετύχει. Πράγματι λοιπόν η λειτουργία αυτού του

συγκροτήματος, που απλώνεται σε 220 στρέμματα, προκαλεί τη μεγαλύτερη σκέψη. Θα μπορέσουν οι φορείς να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις; Θα πάρει ζωή αυτό το συγκρότημα; Αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί: το Ίδρυμα, οι φορείς αλλά και ολόκληρη η ελληνική κοινωνία. Απλώς και οι δύο φορείς, η Λυρική σε μεγαλύτερο ίσως βαθμό, αφού θα έχει και την ευχέρεια γιατί έχει τις παραστάσεις που απευθύνονται σε ευρύ κοινό, αλλά και σε μικρότερο βαθμό η Εθνική Βιβλιοθήκη, έχουν ήδη δώσει δείγματα. Σε μερικά χρόνια θα μετακομίσουν στο Κέντρο Πολιτισμού. Έτσι απαιτείται να κάνουν ένα άνοιγμα προς την κοινωνία ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού όταν θα γίνει αυτή η μεταστέγαση. Είναι πάντως ιδιαίτερα αισιόδοξο το γεγονός ότι το παραλιακό μέτωπο ζωντανεύει και από έναν ακόμη παράγοντα, αυτόν της εκμετάλλευσης του Ελληνικού. Το Ελληνικό είναι πιο μακριά και αφορά μια καθαρά ιδιωτική επένδυση, η οποία φυσικά

θα προσθέσει ποιότητα ζωής. Από την πλευρά μας θα ήμασταν ευτυχείς αν πετυχαίναμε να λειτουργήσει η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Λυρική Σκηνή και, στην αρχή έστω αξιοπρεπώς, το πάρκο. Το λέω αυτό διότι οι περισσότεροι δημόσιοι οργανισμοί είναι απαξιωμένοι και έτσι δεν μπορώ να περιμένω από τη μια στιγμή στην άλλη να γίνουν θαύματα. Εκτός αν αγκαλιαστεί από το ελληνικό κοινό. Ο αποκλειστικός δωρητής είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, όμως στη συνέχεια δεν σημαίνει ότι θα είναι ο αποκλειστικός φορέας που θα το υποστηρίζει. Πρέπει να υπάρξουν και άλλοι ιδιώτες. Στο εξωτερικό τα κέντρα πολιτισμού λειτουργούν και με τη βοήθεια του απλού πολίτη – όσο μικρή και αν είναι. Ο πολίτης γίνεται μέλος και συμβάλλει σε ετήσια βάση. Προφανώς δεν θα προέλθουν από εκεί τα σημαντικά έσοδα, όμως η χρηματοδότηση πρέπει να αποτελέσει θέμα όλης της κοινωνίας, γεγονός βεβαίως που ισχύει και για τις επιχειρήσεις που θα μπορούν να χρηματοδοτούν συγκεκριμένες δράσεις και εκδηλώσεις στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης τους.

The New Athens City

Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής προωθεί στη Βουλή ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, ο οποίος με δήλωσή του στους NEW TIMES παρουσιάζει όλες τις κινήσεις που προβλέπονται στο Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Ανάπλασης Φαληρικού Όρμου

«Στόχος μας το Μητροπολιτικό Παράκτιο Πάρκο Αναψυχής στον Φαληρικό Όρμο» «Το ΥΠΕΚΑ προωθεί στη Βουλή, μετά από πολυετή επεξεργασία, το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας - Αττικής, το οποίο στηρίζει την παραγωγική ανασυγκρότηση της Πρωτεύουσας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την κοινωνική συνοχή, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής των πολιτών της Αττικής». Αυτό αναφέρει σε δήλωσή του στους New Times ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης. Αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης, αναφέρει ο κ. Μανιάτης, όσον αφορά τη γεωγραφική της θέση, το περιβάλλον και το κλίμα της, αλλά και όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και τις υποδομές της και αναδεικνύοντας τον πολιτισμό και την ιστορική ταυτότητα της Αττικής, θέτει τις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση της μητροπολιτικής περιοχής σε ελκυστικό κέντρο διεθνούς εμβέλειας και πολύπλευρης δραστηριότητας. Στρατηγικής σημασίας έργο είναι το Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Ανάπλασης Φαληρικού Όρμου, του οποίου η θεσμοθέτηση ολοκληρώθηκε με Π.Δ. που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2013. Βασική επιδίωξη είναι η δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Παράκτιου Πάρκου αναψυχής και περιπάτου, ελεύθερης πρόσβασης για το ευρύ κοινό, με δυνατότητα επιλεγμένων και εναλλακτικών δράσεων πολιτισμού, άθλησης, αναψυχής, παιχνιδιού, επιστημονικής παρατήρησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης. Το θαλάσσιο μέτωπο της παρέμβασης καταλαμβάνει έκταση 790 στρ., εκτείνεται σε μήκος 2 χλμ. και υποστηρίζει την αποκατάσταση της φυσικής και λειτουργικής συνέχειας του οικιστικού ιστού με την παράκτια ζώνη. Το Πάρκο αναπτύσσεται σε πέντε διακριτές ζώνες (Φύσης - Οικολογίας, Πολιτισμού / Συνεδρίων, Αθλητισμού / Ναυταθλητισμού, Μουσείου Αεροπορίας και υποστηρικτικών υποδομών), με τρεις θεματικούς άξονες αναφοράς που προβάλλουν στη θάλασσα (φύσης και επιστήμης, πολιτισμού, αθλητισμού). Για την επίλυση χρόνιων πλημμυρικών προβλημάτων, δημιουργείται ξηρό αντιπλημμυρικό κανάλι με μορφή ήπιας εδαφικής πτύχωσης, που θα λειτουργεί ως συνεκτικό πράσινο παράλληλα με το μέτωπο του αστικού ιστού, ενώ η παράλληλη προς τη θάλασσα μετάθεση και ταπείνωση της λεωφόρου Ποσειδώνος και η τμηματική της κάλυψη μειώνει την ηχητική και οπτική όχληση και αναβαθμίζει το συνεχόμενο οικιστικό μέτωπο. Η φύτευση αξιοποιείται ως στοιχείο οργάνωσης του χώρου,

με στόχο τη δημιουργία ενός παραθαλάσσιου μεσογειακού οικοσυστήματος με ποικίλα ενδημικά φυτά. Η φιλοσοφία και η αισθητική του σχεδιασμού ακολουθεί ενιαίους κανόνες, αξιοποιεί το στοιχείο της θάλασσας ως σχεδιαστικό πλεονέκτημα, υιοθετεί πρακτικές βιώσιμης κινητικότητας και εξοικονόμησης φυσικών πόρων, εξασφαλίζει την ανταποδοτική του λειτουργία και την κατά το δυνατόν χρήση του χώρου καθ’ όλο το 24ωρο. Οι δε σχεδιαζόμενες χρήσεις και λειτουργίες αλληλοσυμπληρώνονται και συνδέονται οργανικά με την όμορη Εθνική Βιβλιοθήκη, τη Λυρική Σκηνή, τη Μαρίνα Φλοίσβου, το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και τις λοιπές δημοτικές εγκαταστάσεις του μετώπου. Τα προβλεπόμενα έργα – σύμφωνα πάντα με τον κ. Μανιάτη – θα υλοποιηθούν με κοινοτική συγχρηματοδότηση (ΕΣΠΑ 2014-20). Έχουν ήδη εκπονηθεί, με τη στήριξη και δωρεά του Ιδρύματος Στ. Νιάρχος, τόσο το master plan που εκπόνησε ο Ιταλός αρχιτέκτονας Renzo Piano όσο και οι τεχνικές μελέτες και τα τεύχη δημοπράτησης του συνόλου των έργων σε δεύτερο στάδιο φυσικού σχεδιασμού. Συγκεκριμένα έχουν κατατεθεί προμελέτες για τα συγκοινωνιακά, υδραυλικά και λιμενικά έργα και οριστικές μελέτες για τα οικοδομικά έργα και τις διαμορφώσεις υπαίθριων χώρων και πρασίνου. Ο σχεδιασμός προβλέπει κατανομή σε τρεις επί μέρους εργολαβίες: ● Συγκοινωνιακό - αντιπλημμυρικό έργο, Π/Υ 120 εκατ. ευρώ, ● Μητροπολιτικό Πάρκο ζωνών Ι και ΙΙ, Π/Υ 145 εκατ. ευρώ και ● Λιμενικά έργα, προβλήτες - τεχνητές παραλίες και νησίδες, Π/Υ 14 εκατ. ευρώ. Το κτίριο τοπόσημο στην απόληξη του άξονα πολιτισμού θα υλοποιηθεί ανεξάρτητα. Οι μελέτες, τα τεύχη δημοπράτησης και οι αντίστοιχοι προϋπολογισμοί έχουν υποβληθεί στις υπηρεσίες του ΥΠΟΜΕΔΙ, με στόχο την ταχύτατη έναρξη δημοπράτησης, καταλήγει ο κ. Μανιάτης. Η προοπτική ολοκλήρωσης των έργων αυτών, σε συνδυασμό με τα υλοποιούμενα έργα του Ιδρύματος Στ. Νιάρχος στην περιοχή του πρώην Ιπποδρόμου, θα συμβάλει καθοριστικά στη μεταμόρφωση της Αθήνας, στη βελτίωση της διεθνούς εικόνας της και στην ανταγωνιστικότητά της ως τουριστικού προορισμού, καθώς και στην πολεοδομική και περιβαλλοντική αναβάθμιση προς όφελος των κατοίκων.

.

newtimes 17

Interview

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Νίκος Χαραλάμπους

Νίκος Χαραλάμπους, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης Ελληνικά Υδροπλάνα

Το 2014 οι πρώτες πτήσεις

υδροπλάνων προς τα ελληνικά νησιά Η σύγκριση είναι αποκαλυπτική: το συγκρότημα των Μαλδιβών με 1.000 νησιά εξυπηρετείται από 250 υδροπλάνα, αντιθέτως η Ελλάδα με πάνω από 3.000 νησιά και 16.000 χλμ. ακτογραμμών βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των συζητήσεων. Στον τομέα αυτόν έχουν επενδυθεί σημαντικές προσδοκίες, οι οποίες υλοποιούνται από μια επιχειρηματική ομάδα υπό τον κ. Νικόλαο Χαραλάμπους, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Ελληνικά Υδροπλάνα. Ας παρακολουθήσουμε τη συνομιλία μαζί του: Κύριε Χαραλάμπους, είναι πραγματικά απίστευτο πώς μια χώρα όπως η Ελλάδα δεν μπόρεσε να λύσει το πρόβλημα των υδροπλάνων, παρά το γεγονός ότι είναι μια κατ’ εξοχήν νησιωτική χώρα. Ξέρετε, η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που ξεκίνησε να ασχολείται με τα υδροπλάνα από χθες ή πριν από μια δεκαετία. Είναι μια χώρα η οποία έχει ιστορία στα υδροπλάνα. Το 1912 μάλιστα

18 newtimes

ήταν η χώρα η οποία πήρε την πρωτιά στον εναέριο βομβαρδισμό με υδροπλάνο. Έλληνας πιλότος είχε τη φαεινή ιδέα τότε να τραβήξει τη χειροβομβίδα όταν πέταγε με το υδροπλάνο του πάνω από τουρκική φρεγάτα και να τη ρίξει. Ήταν ο πρώτος εναέριος βομβαρδισμός. Το 1926 και μετά βλέπουμε μια ανάπτυξη της σύνδεσης των υδροπλάνων με Ιταλία, Πρίντεζι, Κέρκυρα, Πάτρα, Αθήνα, Κωνσταντινούπολη. Οι

ξένοι είχαν ήδη συνδέσει τα ελληνικά νησιά με την Ιταλία και την Τουρκία. Αυτό που δυσκολεύομαι και εγώ να καταλάβω είναι γιατί έχουμε καθυστερήσει και εμείς μέχρι σήμερα. Βεβαίως καλύτερα αργά παρά ποτέ. Η γεωγραφική ωστόσο ιδιομορφία της χώρας μας κατ’ εξοχήν ευνοεί την ανάπτυξη του μεταφορικού αυτού μέσου.

Είναι μπορούμε να πούμε το φυσικό σπίτι του υδροπλάνου. Η Ελλάδα με τόσο νησιά, έχοντας έναν πολυνησιακό χαρακτήρα, είναι ο χώρος όπου μπορεί να αναπτυχθεί το υδροπλάνο. Ίσως να είναι και ο χώρος που θα πρωτοστατήσει στην Ευρώπη. Και αυτό διότι τα υδροπλάνα είναι ένα εναλλακτικό μέσο, που μπορεί να τροφοδοτήσει νησιά, παραλίες, παράκτιες περιοχές και λίμνες. Η Ελλάδα έχει και τα τρία,

Interview

έτσι μπορούμε – και θα γίνει φυσικά στο άμεσο μέλλον – να έχουμε μια ανάπτυξη πρωτόγνωρη για την Ευρώπη. Η ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισμού δίνει μια τέτοια ώθηση; Πράγματι, αυτός άλλωστε είναι και ένας άλλος λόγος που μας οδήγησε στην απόφαση να επενδύσουμε στην Ελλάδα. Ναι μεν υπάρχει ύφεση, που σιγά σιγά φαίνεται να ξεπερνιέται, όμως υπάρχουν και κάποιες θετικές συγκυρίες. Μεταξύ αυτών και η αυξανόμενη τουριστική κίνηση προς την Ελλάδα από 17,5 στα 19 εκατομμύρια. Επίσης η συγχώνευση των δύο αεροπορικών εταιρειών και η κατ’ επέκταση μείωση των δρομολογίων καθώς επίσης και η μείωση των δρομολογίων των ακτοπλοϊκών εταιρειών δημιουργούν πρόσθετες προσδοκίες στο εγχείρημα των υδροπλάνων. Φαντάζομαι ότι αυτή την περίοδο είστε σε διαπραγματεύσεις και συζητήσεις με εκπροσώπους δήμων και λιμανιών... Οι προσπάθειές μας ξεκίνησαν πέρυσι με τη διαδικασία ενημέρωσης του κόσμου στις νησιωτικές και παράκτιες περιοχές. Επίσης στους οργανισμούς διαχείρισης λιμένων, στα λιμενικά ταμεία και στους οργανισμούς λιμένων. Είδαμε ότι υπήρχε η θέληση και παράλληλα η κυβερνητική βούληση να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία. Είναι αλήθεια ότι είχαμε αρκετές αλλαγές στη διαδικασία παραχώρησης του χώρου. Είναι φυσικό. Σε κάθε παιδί εμφανίζονται παιδικές ασθένειες, οπότε σίγουρα κάποιες από αυτές θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε και έτσι να βρούμε και το αντίδοτο. Το υδατοδρόμιο είναι κάτι καινούργιο για την Ελλάδα, είναι κάτι το οποίο ναι μεν προσπάθησαν πριν από μερικά χρόνια αλλά ουσιαστικά δεν είχε τελειώσει τότε η προσπάθεια. Τώρα ευελπιστούμε να τελειώσει, αφού έχουν ξεκαθαρίσει τα πάντα, μέχρι και το θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης καθώς επίσης και το θέμα της παραχώρησης χώρου για τα υδατοδρόμια στα λιμάνια. Επίσης το θέμα της αδειοδότησης από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και από το Υπουργείο Ναυτιλίας. Πλέον ο δρόμος είναι ανοιχτός. Ευελπιστείτε ότι μέσα στο 2014 θα γίνουν οι πρώτες πτήσεις υδροπλάνων προς ελληνικά νησιά; Αρχικά είχαμε την ελπίδα ότι θα ξεκινούσαμε το καλοκαίρι του 2014 με πάνω από 50 υδατοδρόμια. Σιγά σιγά η ελπίδα αυτή μετατοπίστηκε προς το χειμώνα του 2014, αφού δεν καταφέραμε να ολοκληρώσουμε τις αδειοδοτήσεις. Οι τελευταίες εξελίξεις των υδατοδρομίων είναι σχετικά πρόσφατες, οπότε ήταν αδύνατον να προχωρήσουμε άμεσα, αν και ο νόμος μάς δίνει ένα χρονικό περιθώριο 2-3 μηνών για να αδειοδοτηθούμε και να βγουν στα μέσα συγκοινωνίας τα υδροπλάνα, να βγουν τα εισιτήρια, τα συστήματα κρατήσεων κτλ. Θα είναι δύσκολο, ίσως όμως 2-3 υδροπλάνα να πετάξουν προς το τέλος του καλοκαιριού. Ποιο είναι το κοινό που θα εξυπηρετείτε; Ένα υδροπλάνο δεν αποσκοπεί μόνο στο επιβατικό κοινό, αν και εμείς απευθυνόμαστε και στο τουριστικό αλλά και στο ντόπιο επιβατικό κοινό. Σε αυτό θα δώσουμε ευκαιρίες επιλογών, αφού με το υδροπλάνο θα μπορεί να μετακινηθεί από ένα νησί σε άλλα δέκα που τώρα δεν

μπορεί. Τώρα πρέπει να πάει μέσω κάποιας μητρόπολης είτε μέσω Αθήνας, είτε μέσω Πάτρας, είτε μέσω Θεσσαλονίκης. Βλέπουμε επίσης να γίνονται αεροδιακομιδές, δηλαδή μεταφορά ασθενών, από σημεία που δεν μπορούσαν να προσγειωθούν αεροσκάφη. Τα αεροσκάφη αυτά μετατρέπονται γι’ αυτόν το λόγο; Τα αεροσκάφη μας είναι μετατρέψιμα σε νοσοκομειακά. Συγκεκριμένα το καναδικό Twin Air μπορεί να πάρει μέχρι και 4 κρεβάτια για μεταφορά ασθενών. Πέραν τούτου όμως έχουμε και τις μισθωμένες πτήσεις (charters). Έτσι ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να κάνει οποιαδήποτε πτήση προς οποιοδήποτε προορισμό εφόσον κλείσει προκαταβολικά το αεροσκάφος θα μπορέσει να μεταφερθεί σε συγκεκριμένη μέρα και ώρα σε κάποιο resort, σε κάποιο αξιοθέατο. Επίσης υπάρχει το sightseeing, δηλαδή να γίνει περιήγηση αξιοθέατων ή και ηφαιστείων στην Ελλάδα. Έχετε ξεκινήσει να διαφημίζετε τις υπηρεσίες σας στο εξωτερικό; Ήδη από τις προκρατήσεις και τα requests που έχουμε μέχρι σήμερα, προκύπτει ότι είναι πολλές χιλιάδες αυτοί που θέλουν να ταξιδέψουν. Δείτε ένα παράδειγμα, οι επιβάτες των κρουαζιεροπλοίων μπορούν να σταματήσουν 8-10 ώρες ή μία ημέρα σε ένα νησί. Τώρα έχοντας τα υδροπλάνα μπορούν να επισκεφθούν άλλα 5, 10, 20 νησιά, αναλόγως πού θέλει να πάει ο καθένας. Η βάση σας θα είναι στον Πειραιά; Ναι, θέλουμε να είναι στον Πειραιά. Μάλιστα έχουμε προκρίνει μια περιοχή μπροστά από το ΣΕΦ και σε συμφωνία με το ΤΑΙΠΕΔ θα τη βγάλουν σε διαγωνιστική διαδικασία για να επιλεγεί ανάδοχος για τον χώρο και μέσα στις δραστηριότητες θα υπάρχει η χρήση και του χώρου ως υδατοδρομίου. Ο Πειραιάς είναι το καλύτερο σημείο όπου θα μπορούσε να προσεγγίσει ο επιβάτης το υδατοδρόμιο και το υδροπλάνο, έχοντας υπόψη ότι υπάρχει το μετρό, το τρένο, το τραμ, οι κεντρικές οδικές αρτηρίες. Είναι ένα κέντρο γενικά πολυπληθές, οπότε μπορεί να τροφοδοτήσει αρκετές χιλιάδες προς όλες τις κατευθύνσεις. Πόσο θα στοιχίζει μια πτήση από τον Πειραιά ως την Πάτμο; Τι σύγκριση μπορεί να γίνει με το αντίστοιχο κόστος της ακτοπλοΐας και των αεροπορικών πτήσεων; Κοιτάξτε, το υδροπλάνο δεν ανταγωνίζεται ούτε τα καράβια – αυτά μεταφέρουν αρκετές χιλιάδες κόσμο – ούτε τα αεροσκάφη των αεροπορικών αερογραμμών, τα οποία μεταφέρουν κόσμο από το ένα στο άλλο αεροδρόμιο. Αυτό που προσφέρει το υδροπλάνο είναι συμπληρωματικό, δηλαδή εκεί που φτάνει με αεροπλάνο μπορεί να πάρει το υδροπλάνο να πάει στον τελικό προορισμό – εκεί που υπάρχει υδάτινο πεδίο – και να προσγειωθεί. Φυσικά το υδροπλάνο μπορεί να προσγειωθεί και σε αεροδρόμιο, γιατί είναι αμφίβιο, οπότε θα μπορούσε να συνεχίσει π.χ., μιας και αναφέραμε την Πάτμο, από British Airways Λονδίνο κατευθείαν Πάτμο. Δηλαδή θα είναι ένα εισιτήριο που θα δίνει το δικαίωμα στον επιβάτη να μεταφέρεται στην Πάτμο με υδροπλάνο. Τώρα η Πάτμος είναι ένα νησί το οποίο χρειάζεται υδροπλάνο, είναι ένα

νησί στο οποίο όντως ο κόσμος για να φτάσει έχει αρκετές δυσκολίες. Αθήνα - Πάτμος είναι 8 ώρες με το γρήγορο καράβι. Το κόστος, αν υπολογίσουμε ότι χρειάζεται και μια καμπίνα, γιατί πιθανόν να είναι βράδυ το δρομολόγιο, ανέρχεται στα 85-100 ευρώ η καμπίνα, το φαγητό, οπότε σίγουρα το υδροπλάνο θα είναι πιο φθηνό από το καράβι, αν υπολογίσουμε ότι κατά μέσον όρο μισή ώρα πτήσης κυμαίνεται γύρω στα 70-75 ευρώ. Οπότε αν υπολογίσουμε ότι Αθήνα - Πάτμος θα είναι περίπου 35 λεπτά, σίγουρα θα είμαστε σε πολύ πιο γρήγορο χρόνο, χωρίς να χρειάζεται να διανυκτερεύσουμε και μετά στην Πάτμο, γιατί όταν είναι να φύγεις μετά με το καράβι υπολογίζεις ότι πας Τετάρτη επιστρέφεις Παρασκευή. Ποια είναι η διακύμανση τιμών; Ξεκινάει από 35 και φθάνει 136 ευρώ, αναλόγως με την πτήση και πότε θα κλείσει το εισιτήριο. Το σκεπτικό μας είναι να έχουμε ένα σύστημα κρατήσεων όπως οι αερογραμμές χαμηλού κόστους. Θα είναι λίγο πιο ακριβό από το καράβι και λίγο πιο φθηνό από το αεροσκάφος, αν υπήρχε αεροσκάφος που θα πήγαινε στον συγκεκριμένο προορισμό. Από τις περιοχές που έχετε προσεγγίσει, πού είναι πιο ώριμες οι συνθήκες για να ξεκινήσετε; Είναι τα λιμάνια και αυτό διότι εκεί υπάρχει μια έτοιμη υποδομή. Τα προτιμούμε και εμείς διότι δεν θα χρειαστεί να θέσουμε ιδιαίτερα δύσκολους περιβαλλοντικούς όρους, αφού υπάρχει ήδη μια δραστηριότητα λιμανιού. Υπάρχει ήδη επιβατική δραστηριότητα, οπότε δεν χρειάζεται να δημιουργήσουμε πιάτσα για το υδατοδρόμιο. Από εκεί και πέρα, έχοντας δύο κατηγορίες υδατοδρομίων – τα ιδιωτικά και τα δημόσια –, θεωρούμε ότι τα ιδιωτικά υδατοδρόμια κινούνται πιο γρήγορα, ειδικά με το νέο νομικό πλαίσιο, το οποίο οφείλω να πω ότι είναι πάρα πολύ καλό. Απαντώντας λοιπόν στο ερώτημά σας, θα ήθελα να σας πω ότι σε αρκετές πόλεις έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες. Ανάμεσα σε αυτές είναι η Κέρκυρα, ο Βόλος, η Ζάκυνθος, το Ρέθυμνο και η Πάτρα. Είναι δηλαδή κάποια λιμάνια, οι διοικήσεις των οποίων ξεκινήσαν με την κατηγορία των δημόσιων φορέων οι οποίοι θα αδειοδοτήσουν και θα κατασκευάσουν το υδατοδρόμιο και κατ’ επέκταση μετά θα το εκμεταλλευθούν. Στην Κέρκυρα δε, από ό,τι γνωρίζω, έχουν προχωρήσει σε ΣΔΙΤ, δηλαδή Σύμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα, η οποία και θα διαχειριστεί το υδατοδρόμιο. Πάντως θα ήθελα να πω ότι ασκείτε μια επιχειρηματική δραστηριότητα η οποία έχει και μία εθνική συνιστώσα, αφού θα εξυπηρετήσετε μεγάλα κομμάτια της περιφέρειας. Σίγουρα σήμερα το να δώσεις την επιλογή σε έναν νησιώτη, που έχει περιορισμένες επιλογές, να εξασφαλίσει τη σύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα ή με κάποιο άλλο νησί, ή ακόμη και την πρόσβαση του ασθενοφόρου αεροσκάφους σε κάποιον τραυματία ο οποίος βρίσκεται σε ένα νησί που δεν υπάρχει ούτε αεροδρόμιο ούτε άμεση μεταφορά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Και σίγουρα η ανάπτυξη που θα φέρει το υδροπλάνο σε ακριτικές περιοχές, σε περιοχές που δεν πήγαιναν καθόλου ούτε τουρισμός, αλλά ούτε και ντόπιος τουρισμός, περιοχές που

είναι αποκλεισμένες από σύνδεση, όπως είναι και το Καστελόριζο, όπως είναι ακόμη και οι περιοχές της Ελλάδας, θεωρώ ότι είναι εθνικής σημασίας όντως αυτή η ανάπτυξη, είναι κάτι το οποίο θέλει ο κόσμος, κάτι το οποίο θέλει και το κράτος. Υπάρχει η βούληση από την πολιτεία και θεωρώ ότι δεν υπάρχει πλέον επιστροφή, είναι μονόδρομος.

Τρία υδροπάνα θα πετάξουν μάλλον τον Αύγουστο

Αξίζει εδώ να πούμε ότι αρχικά εξασφαλίσατε αμερικανικά κεφάλαια στην επένδυσή σας... Βεβαίως, υπάρχουν αμερικανικά κεφάλαια. Παρατηρούμε όμως ότι όλο και περισσότεροι επενδυτές δείχνουν ενδιαφέρον βλέποντας να υλοποιείται το εγχείρημα. Και θα έρθουν και άλλα κεφάλαια. Φυσικά αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία για μας, ως πρώτης εταιρείας στο χώρο, είναι ότι εφόσον ενδιαφέρονται ξένοι, τουλάχιστον πρέπει να ενδιαφερθούμε και εμείς να το υλοποιήσουμε. Κύριε Χαραλάμπους, σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι να είστε πάρα πολύ δυνατός ώστε να αντιμετωπίσετε πιθανές νέες δυσκολίες και να φέρετε εις πέρας αυτό το ενδιαφέρον εγχείρημα. Είναι ένα στοίχημα το οποίο έχουμε θέσει. Θεωρώ ότι θα είμαστε ένα από τα παραδείγματα τα οποία θα αναφέρουν προς τα έξω και σε άλλους επενδυτές, δηλαδή να προτρέπουν άλλους επενδυτές υποδεικνύοντας εμάς, ότι έχουμε ξεκινήσει, έχουμε πετύχει, έχουμε ολοκληρώσει και λειτουργούμε. Και εγώ σας ευχαριστώ.

.

newtimes 19

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Στράτος Σκριμιζέας Ο επιχειρηματίας πίσω από τις... προθήκες

Στράτος Σκριμιζέας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της φερώνυμης βιομηχανίας πλαστικών

Κύριε Σκριμιζέα, η κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στον κλάδο επεξεργασίας ακρυλικών, όπου δραστηριοποιείστε. Ποιες ήταν οι απώλειες στον κλάδο σας; Η οικοδομή είναι το άλφα και το ωμέγα σε όλους τους κλάδους και όχι μόνο στο δικό μας. Ο κλάδος μας θα μπορούσε να πει κανείς είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης που μπαίνει σε μια οικοδομή: έχει ετοιμαστεί όλο το οικοδόμημα και μετά μπαίνει το πλαστικό ή κάποιο στέγαστρο ή κάποια ειδική εφαρμογή. Οπότε κατά συνέπεια το ντόμινο φθάνει και στο τελευταίο κομμάτι που είμαστε εμείς. Παρέσυρε και τον κλάδο σας η πτώση της οικοδομής; Βεβαίως. Ξέρετε, εμείς πηγαίνουμε πάντα σε συνεργασία με τις εταιρείες αλουμινίου, που είναι μπροστά από εμάς. Μπροστά από αυτούς είναι οι τεχνικές εταιρείες που κατασκευάζουν την οικοδομή. Απουσία λοιπόν οικοδομικής δραστηριότητας, απουσιάζουν και όλοι οι άλλοι. Πρακτικά λοιπόν η υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας σας έστρεψε σε κάποιους άλλους τομείς; Κυρίως μας οδήγησε σε προωθητικές ενέργειες

20 newtimes

που κάνουν οι εταιρείες με διάφορα stands που μπαίνουν σε χώρους όπως σουπερμάρκετ, φαρμακεία, διάφορα μαγαζιά για να κάνουν προώθηση των προϊόντων τους. Το υλικό που χρησιμοποιούμε είναι το πιο ευέλικτο προϊόν και στον τομέα προώθησης μπορώ να πω το πιο φανταχτερό. Δώστε μας μια εικόνα προϊόντων και υπηρεσιών που προτείνετε. Όταν έχω κάποιο προϊόν επιχείρησης θέλω να έχω εγώ το προϊόν και να κάνω την καταλληλότερη διαμόρφωση του stand έτσι ώστε να μπορώ να δώσω full service στον πελάτη μου. Να μπορέσει και ο ίδιος να αποκτήσει το καλύτερο stand προβολής του προϊόντος του με την καλύτερη δυνατή τιμή. Γιατί εμείς εκτός από την παραγωγή του υλικού μπορούμε να δώσουμε και τελικό προϊόν, το τελικό προϊόν που επιθυμεί ο πελάτης. Μιλάμε κυρίως για καταναλωτικά προϊόντα; Ναι, μιλάμε κατά 90% για καταναλωτικά προϊόντα. Για τρόφιμα, καλλυντικά αλλά και όλα αυτά που έχουν άμεση επαφή με το κοινό. Μιλάμε δηλαδή για πολλά προϊόντα που είναι και τα περισσότερο αναγκαία αγαθά. Γίνεται λόγος για stands που εκτίθενται στον

χώρο των σουπερμάρκετ αλλά και για κατασκευές σε εκθεσιακούς χώρους. Τα εκθεσιακά περίπτερα έχουν μειωθεί γιατί πλέον και αυτοί λόγω κόστους δεν κάνουν τόσο μεγάλες και φανταχτερές κατασκευές. Περιορίζονται σε κάποια εκτύπωση σε κάποιο τοίχο και αυτό είναι όλο. Οι δομές που κάνουμε εμείς όταν πρόκειται για εκθεσιακό περίπτερο είναι δομές που ο πελάτης μπορεί να ξαναχρησιμοποιήσει και σε επόμενη έκθεση. Δεν είναι για μία φορά και μετά να την πετάξει. Αυτό είναι το καλό. Βρίσκουμε λύσεις που ικανοποιούν τον πελάτη μας, διότι βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του πελάτη. Ας έρθουμε λίγο στη δική σας ιστορία. Πότε ξεκινησε; Ο πατέρας μου, Ευάγγελος Σκριμιζέας, ξεκίνησε στο χώρο των πλαστικών πολύ μικρός. Ξεκίνησε μόνος του το 1955 για να έλθει το 1967 εδώ στα Οινόφυτα και να δημιουργήσει αυτό το εργοστάσιο. Αγόρασε μια έκταση 7 στρεμμάτων και προχώρησε σταδιακά στην αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας. Στην αρχή είχε ξεκινήσει με την παραγωγή ηλεκτρολογικών μακαρονιών, που χρησιμοποιούνταν στη μόνωση των καλωδίων, στα φωτιστικά ή στα ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Επίσης με τα σωληνάκια που παρήγε φασόν για μεγάλες

Interview

εταιρείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με σωλήνες ποτίσματος, με τα προφίλ αλουμινίου που χρησιμοποιούνταν για την κάλυψη στεγανοποίησης υαλοπετασμάτων. Αυτά ήταν τα πρώτα προϊόντα της επιχείρησης, η οποία στη συνέχεια προχώρησε στην αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας με περισσότερα μηχανήματα. Έτσι μπήκαμε στον κλάδο των δαπέδων: ανθεκτικά δάπεδα για λεωφορεία και τρένα. Δάπεδα λεία, γραμμωτά και αντιολισθητικά. Στη συνέχεια στην παραγωγή κουρτινών – από pvc ταινίες – που μπαίνουν στα ψυγεία και στις αποθήκες. Το 1994 ήταν μια σημαντική χρονιά αφού θέσαμε σε λειτουργία τη μηχανή ακρυλικού φύλλου και πολυστερίνης και πολυκαρπονικού. Από τότε μέχρι σήμερα είμαστε η μοναδική παραγωγική δύναμη στον συγκεκριμένο τομέα στην Ελλάδα. Ποιο είναι το συγκριτικό σας πλεονέκτημα έναντι κάποιας εισαγωγικής εταιρείας; Ο εισαγωγέας έχει ένα στάνταρ κοστολόγιο και μια στάνταρ διάσταση. Εμείς στην παραγωγή μπορούμε να βγάλουμε τη διάσταση και να την προσαρμόσουμε έτσι ώστε να μην έχει καθόλου φύρα. Αυτό είναι το πρώτο μας ατού. Το δεύτερο είναι οι μετρήσεις που έχουμε κάνει εμείς – κανείς από τους εμπόρους δεν έχει κάνει ανάλογες μετρήσεις – στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι λειτουργούμε με πιστοποιητικά από ελληνικά πανεπιστήμια και όχι από φορείς του εξωτερικού. Σημαντικό ατού είναι ότι μπορούμε να έχουμε την ευελιξία της κοπής και της διαμόρφωσης του υλικού, οπότε ο πελάτης παίρνει από εμάς το τελικό προϊόν χωρίς να χρειαστεί να πάρει από εδώ το φύλλο και να πηγαίνει σε κάποιο άλλο εργοστάσιο για να το επεξεργαστεί. Με δυο λόγια, έχουμε εμπλουτίσει τη δραστηριότητά μας με την κοπή και επεξεργασία του ακρυλικού, διότι θέλουμε να έχουμε την πλήρη εικόνα της επεξεργασίας αυτών των υλικών: πώς θα διαμορφωθεί η

πρώτη ύλη, πώς θα κολληθεί, πώς θα γίνει το τελικό προϊόν που θα πάρει ο πελάτης. Έτσι θα δώσουμε και τις πλήρεις οδηγίες στους πελάτες μας για να μπορούν να κάνουν τη σωστή διαμόρφωση, να μην έχουν άγνοια στην κοπή του, γιατί το ακρυλικό μπορεί να είναι ο βασιλιάς των πλαστικών αλλά θέλει και αυτό τη σωστή διαχείριση. Αξίζει βεβαίως να σημειώσουμε ότι όλες οι λειτουργίες βασίζονται στις πιο υψηλές απαιτήσεις ISO. Νιώθετε τον ανταγωνισμό από τις εισαγωγές ξένων προϊόντων; Το ρωτώ διότι στη σημερινή εποχή το Διαδίκτυο δίνει τρομακτικές δυνατότητες σε ιδιώτες και εταιρείες. Είναι γεγονός ότι ο καταναλωτής ψάχνει. Το Διαδίκτυο παλιά ήταν απλά το περιτύλιγμα. Τώρα πλέον επιβεβαιώνεται και η φήμη του καθενός, γιατί εκτός από το ιντερνετικό προϊόν όπου μπορεί να δει μια ωραία εικόνα, εμείς έχουμε και την άμεση επαφή με το υποκατάστημα στην Αθήνα και εδώ με το εργοστάσιο μπορούμε να δώσουμε στον πελάτη το δείγμα που θέλει, που έχει φανταστεί, που έχει σχεδιάσει, για να προχωρήσει στην παραγωγή, όχι απλά μια εικόνα. Παραμένουμε πιστοί στην αρχή που είχε ο πατέρας μου και που έλεγε «ψάχνουμε συνεργάτες και όχι πελάτες». Αλήθεια πόσους συνεργάτες έχει η εταιρεία σας; Πάνω από 4.000. Από αυτούς οι τακτικοί συνεργάτες είναι γύρω στους 1.500. Διανύετε μια περίοδο που νιώθετε δυνατά τα φτερά σας, ώστε να «χτυπήσετε» και μεγάλες δουλειές όπως αυτή του ΟΠΑΠ. Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια; Είναι ένα έργο που έχει ακρυλικό, composite αλουμίνιο από την ΕΛΒΑΛ Color. Είναι ένα φιλόδοξο έργο που μπορούμε να εξυπηρετήσουμε. Και αυτό διότι στο παρελθόν έχουμε κάνει καταστήματα λόγω του αξιόλογου παραγωγικού

δυναμικού μας. Η παραγωγική μας διαδικασία για να μπορεί να προωθεί την επεξεργασία ακρυλικού αναζητεί και κάποια άλλα υλικά υποστήριξης, όπως είναι το αλουμίνιο. Οι παραγωγικές μου λοιπόν εγκαταστάσεις μού δίνουν τη δυνατότητα να επεξεργαστώ αυτά τα υλικά και έτσι να μπορώ να λάβω μέρος στην κατασκευή τόσο πολύπλοκων projects. Να ξέρετε, λαμβάνω πάντα μέρος και κάνω κατασκευές εκεί που μπορώ να κάνω. Δεν αναλαμβάνω εκεί που δεν μπορώ. Κύριε Σκριμιζέα, περάσαμε πέντε χρόνια πολύ σκληρής οικονομικής ύφεσης. Ποια είναι η προσδοκία για τα επόμενα χρόνια; Τι θα θέλατε να πετύχετε το επόμενο διάστημα; Θέλω να προχωρήσω στη δημιουργία νέων προϊόντων. Και για να το κάνω αυτό πρέπει να έχω την αντιμετώπιση που πρέπει από την ελληνική αλλά και από την παγκόσμια αγορά. Δείτε, για παράδειγμα, σήμερα μου ήλθε μια παραγγελία που με χαροποίησε ιδιαίτερα. Αυτή αφορά την εξαγωγή δικών μας προϊόντων στην Αμερική. Έχουμε κάνει και στο παρελθόν σημαντικές εξαγωγές, αλλά πραγματικά θεωρώ ιδιαίτερα αισιόδοξο το γεγονός ότι εν έτει 2014 προϊόντα μας θα φθάσουν τόσο μακριά. Ζητούν πράγματα και δεν τα βρίσκουν στην αγορά. Και

αυτό το βλέπω και από τους ξένους επισκέπτες του εργοστασίου μας. Έρχονται από τη Γερμανία και την Αγγλία και δεν πιστεύουν στα μάτια τους με τις πραγματικές δυνατότητες του εργοστασίου μας. Όταν λέτε νέα προϊόντα τι εννοείτε; Το ακρυλικό φύλλο είναι σε επίπεδη μορφή. Αυτή μπορεί να φθάσει σε τόσες πολλές παραμέτρους στην κατασκευή προς το τελικό προϊόν που δεν το γνωρίζει ο καταναλωτής. Δεν γνωρίζει ο πελάτης τον πλούτο των εφαρμογών. Έτσι θέλω να τον φέρω σε τέτοια επαφή ώστε να μάθει ποιες είναι οι δυνατότητες του υλικού. Δεν τις γνωρίζουν ή καλύτερα γνωρίζουν τις 3 από τις 10 δυνατότητες του υλικού. Οπότε θέλω να δω περισσότερα πράγματα στην αγορά, περισσότερες κατασκευές, περισσότερες τεχνοτροπίες που δεν τις γνωρίζουν και τις αποφεύγουν, γιατί νομίζουν ότι το κόστος μπορεί να είναι μεγάλο ή μπορεί να μην έχουν φανταστεί καν ότι μπορεί να γίνει. Αυτό είναι το ατού του υλικού που θέλω να περάσω στην αγορά και βεβαίως ότι σε μένα μπορούν να δουν κάτι καινούργιο και χωρίς μεγάλο κοστολόγιο.

.

Κύριε Σκριμιζέα, σας ευχαριστώ πολύ. Και εγώ σας ευχαριστώ.

newtimes 21

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Κυριάκος Κοφινάς

Τα στελέχη των πωλήσεων

«σερφάρουν» πιο δυναμικά την περίοδο της κρίσης Περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι εμπλέκονται στον κύκλο των πωλήσεων. Είναι μια επίδοση που κάνει τον συγκεκριμένο «τομέα» ακόμη πιο σημαντικό από αυτόν του τουρισμού και των αγροτικών προϊόντων. Ποια όμως ήταν η συμπεριφορά αυτού του τομέα τα χρόνια της κρίσης; Πώς κινήθηκαν τα στελέχη του χώρου την περίοδο της ύφεσης; Απαντήσεις στα ερώτημα αυτά αναζητήσαμε στη συνομιλία μας με τον κύριο Κυριάκο Κοφινά, μέλος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Πωλήσεων Ελλάδος αλλά και περιφερειακού διευθυντή του Safilo Group σε Ελλάδα, Κύπρο, Μέση Ανατολή και Αφρική. Ένα σημαντικό στέλεχος της αγοράς, ο οποίος μεταφέρει μια ευρύτερη εικόνα των εξελίξεων που συμβαίνουν στον χώρο. Ας τον παρακολουθήσουμε:

Κύριε Κοφινά, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών ποιες συνέπειες είχε στον χώρο των πωλήσεων; Σίγουρα ο χώρος των πωλήσεων επηρεάστηκε από την κρίση. Εξάλλου, όταν μιλάμε για πωλήσεις, μιλάμε για την ίδια τη φύση της επιχείρησης. Δεν νοείται επιχείρηση χωρίς να έχει ένα κομμάτι πωλήσεων, έτσι δεν είναι; Πρακτικά λοιπόν το τμήμα Πωλήσεων ταυτίζεται με την ίδια την αγορά και με την επαφή με τον καταναλωτή. Επομένως είναι το κομμάτι που, αν θέλετε, έχει ζήσει πιο βαθιά την κρίση. Από την άλλη πλευρά, ακριβώς λόγω του δυναμισμού αυτού του τμήματος, των ανθρώπων δηλαδή των πωλήσεων – είτε είναι στελέχη είτε είναι υπάλληλοι είτε είναι επιχειρηματίες –, κατάφεραν παρά την κρίση να επανατοποθετηθούν στην αγορά, σε νέες δράσεις, σε νέες θέσεις, σε νέα αντικείμενα. Έτσι, ναι μεν υπάρχει αρκετή πρωτογενής ανεργία, δηλαδή αρκετός κόσμος μπορεί να έχασε τη δουλειά του, μπόρεσε όμως να μπει σε άλλες θέσεις, σε άλλες επιχειρήσεις, σε άλλες δραστηριότητες. Αυτό είναι, αν θέλετε, και ένα από τα πλεονεκτήματα που έχει ο χώρος των πωλήσεων, να μπορεί κανείς, αναπτύσσοντας την ικανότητα της πώλησης, να δραστηριοποιείται σε διαφορετικούς χώρους.

22 newtimes

Κυριάκος Κοφινάς, μέλος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Πωλήσεων Ελλάδος και περιφερειακός διευθυντής του Safilo Group

Interview

Ποιες είναι οι τάσεις σε αυτόν τον τομέα; Κοιτάξτε, ο χώρος των πωλήσεων – ένας πολύ δυναμικός και ιδιαίτερα παραδοσιακός χώρος – έχει εξελιχθεί αρκετά προς την κατεύθυνση της εμπορικής διεύθυνσης. Πλέον οι πωλήσεις και το marketing έχουν έρθει πολύ κοντά. Επίσης οι πωλήσεις και οι οικονομικές υπηρεσίες έχουν έρθει πολύ κοντά. Και αυτό δεν είναι ισχυρισμός αλλά μια απόδειξη: οι πωλήσεις είναι πλέον ο κυρίαρχος κλάδος στις περισσότερες επιχειρήσεις. Εκεί που πριν από 20-30 χρόνια ήταν το marketing αυτό που καθόριζε την παραγωγή νέων προϊόντων, τώρα είναι οι πωλήσεις… Βάζουν τη σφραγίδα τους... Ακριβώς. Μέσα από την ανατροφοδότηση στην αγορά, μέσα από τη συνεργασία και μέσα από το marketing. Γι’ αυτό μιλάμε πια για εμπορικές διευθύνσεις και δεν μιλάμε για διευθύνσεις πωλήσεων. Είναι αυτές πλέον που καθορίζουν και ηγούνται της ανάπτυξης μιας επιχείρησης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πάρα πολλοί διευθυντές πωλήσεων γίνονται γενικοί διευθυντές και διευθύνοντες σύμβουλοι της επιχείρησης... Πράγματι, είναι αλήθεια αυτό. Πολλά στελέχη των πωλήσεων έχουν εξελιχθεί στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό σε διευθυντικές θέσεις των επιχειρήσεών τους. Αντιστοίχως, οι επιχειρήσεις όταν αναζητούν νέα ηγετικά στελέχη απευθύνονται αρχικά στον χώρο των πωλήσεων, εκεί που παλαιότερα απευθύνονταν περισσότερο στον χώρο του marketing και των οικονομικών υπηρεσιών. Ποιες είναι οι βασικές δραστηριότητες του Ινστιτούτου Πωλήσεων Ελλάδος και ποιοι είναι οι στόχοι σας αυτό το διάστημα; Κοιτάξτε, στο Ινστιτούτο Πωλήσεων ιδρύθηκε πριν από επτά χρόνια από μια ομάδα στελεχών με σημαντική προϋπηρεσία στις πωλήσεις. Στοχεύει στην υποστήριξη, ενημέρωση, εκπαίδευση και εν γένει στην προώθηση του επαγγέλματος και των δεξιοτήτων που απαιτούνται στον χώρο των πωλήσεων. Απευθύνεται σε στελέχη των πωλήσεων και όχι στις εταιρείες. Μέλη, δηλαδή, του Ινστιτούτου είναι στελέχη πωλήσεων: τα πρόσωπα και όχι οι εταιρείες. Σήμερα το Ινστιτούτο Πωλήσεων Ελλάδος αριθμεί πάνω από 400 εγγεγραμμένα και περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι των πωλήσεων παρακολουθούν τις δραστηριότητές του στα μέσα κοινωνικής και επαγγελματικής δικτύωσης. Μας ακολουθεί πολύς κόσμος παρακολουθώντας τις δράσεις μας. Μεταξύ αυτών είναι το ετήσιο συνέδριο πωλήσεων – το Sales Convention –, το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις αρχές του καλοκαιριού με συμμετοχή άνω των 500 στελεχών πωλήσεων και marketing και εμπορικής διεύθυνσης. Στο συνέδριο αυτό παρουσιάζονται άριστες εφαρμογές περιπτώσεων στον τομέα των πωλήσεων και του marketing. Επίσης ένας άλλος θεσμός είναι τα αριστεία πωλήσεων – τα Sales Excellence Awards –, που έχουμε θεσμοθετήσει με τις εκδόσεις Μπούσια. Βραβεύουμε 30-40 περιπτώσεις αριστείας αποτελεσμάτων και πρακτικών πωλήσεων. Ακόμη ένας νέος θεσμός που ξεκινήσαμε από εφέτος μαζί με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο είναι τα φοιτητικά βραβεία

αριστείας πωλήσεων. Επιπλέον έχουμε πολλές εκπαιδευτικές ημερίδες, οι οποίες σχεδιάζονται και διοργανώνονται από εμάς δωρεάν για τα μέλη του Ινστιτούτου με τη συνδρομή επιχειρήσεων, ειδικών σε θέματα εκπαίδευσης. Συγκινούν οι πωλήσεις τους νέους; Πιστεύω περισσότερο από ποτέ ότι οι πωλήσεις δεν αποτελούν έναν παραδοσιακό κλάδο και μια παραδοσιακή κατεύθυνση. Επειδή ακριβώς έχουν έρθει πολύ κοντά με το marketing και το management της επιχείρησης, αποτελούν έναν πολύ ελκυστικό κλάδο προορισμού, θα έλεγα, για τη νέα γενιά. Έχει βοηθήσει σημαντικά σε αυτό και η δουλειά που γίνεται στα πανεπιστήμια, ιδιαίτερα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Εκεί εκτός από τα μαθήματα υπάρχουν καθηγητές οι οποίοι έχουν εξειδίκευση στις πωλήσεις και επομένως προάγουν και δημιουργούν τις νέες γενιές στελεχών πωλήσεων, κάτι που δεν γινόταν πριν από λίγα χρόνια. Νιώθετε ότι κάτι αλλάζει στα πανεπιστήμια ή παραμένει η καχυποψία απέναντι στον ιδιωτικό τομέα και στο κέρδος; Κοιτάξτε, πιστεύω ότι το πανεπιστημιακό περιβάλλον έχει αλλάξει. Το νέο διαδικτυακό περιβάλλον είναι πλέον μια παγκόσμια πραγματικότητα για όλους μας αλλά και για την ακαδημαϊκή κοινότητα. Φυσικά η νέα παιδεία των πανεπιστημιακών καθηγητών, οι οποίοι έχουν έλθει σε στενή επαφή με τις επιχειρήσεις και τον χώρο του Διαδικτύου, έχει αλλάξει πολύ την κουλτούρα στα πανεπιστήμια και αυτό το βλέπει κανείς και στους φοιτητές. Με αυτούς γνωριζόμαστε όταν έρχονται να αναζητήσουν εργασία ως νέα στελέχη σε εταιρείες. Αλλαγές γίνονται και στους καθηγητές. Ενδεικτική είναι η περίπτωση των καθηγητών Δουκίδη, Αυλωνίτη και άλλων από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, με τους οποίους συνεργαζόμαστε σε projects του Ινστιτούτο Ελλάδος. Κύριε Κοφινά, οι σχέσεις πανεπιστημίων και επιχειρήσεων στο σύνολό τους σας ικανοποιούν; Κοιτάξτε, κατ’ αρχήν στο Ινστιτούτο Πωλήσεων είμαστε ένθερμοι υποστηρικτές της καλλιέργειας σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Πιστεύω δε ότι γίνονται πολλά πράγματα, που μπορεί να μην είναι τόσο γνωστά, προς αυτήν την κατεύθυνση. Για εμάς τα οικονομικά πανεπιστήμια είναι ένας σημαντικός συνεργάτης των επιχειρήσεων. Σε πολλά από τα projects που κάνουμε, όπως για παράδειγμα στα Sales Excellence Awards, είναι το Οικονομικό Πανεπιστήμιο αυτό με το οποίο συνεργαζόμαστε και το οποίο οργανώνει και παρακολουθεί τη διαδικασία ούτως ώστε να υπάρχει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη διαδικασία αξιολόγησης των case studies, των υποψηφίων δηλαδή για βραβείο. Επίσης τα αριστεία φοιτητών είναι μια δραστηριότητα που επιχειρεί να φέρει σε επαφή φοιτητές και επιχειρήσεις έτσι ώστε να γίνει ώσμωση μεταξύ των δύο πλευρών. Επίσης το Οικονομικό Πανεπιστήμιο μας βοηθάει στο να μπορούμε να σχεδιάζουμε και να τρέχουμε το Βαρόμετρο Πωλήσεων, που αποτυπώνει τις τάσεις στον χώρο των πωλήσεων και αποτελεί σημαντικό εργαλείο για μας. Τέλος τα συνέδρια που κάνουμε. Το πανεπιστήμιο συμμετέχει πάντοτε, είτε απευθείας είτε μέσω καθηγητών που

παρουσιάζουν κάποια case studies φοιτητών τα οποία είναι αξιομνημόνευτα. Προσωπικά πιστεύω πάρα πολύ σε αυτή την ώσμωση και δεν σας κρύβω ότι και εγώ ο ίδιος ξεκίνησα την καριέρα μου στην πρώτη μου επιχείρηση έχοντας δουλέψει δύο καλοκαίρια για τη συγκεκριμένη επιχείρηση και μετά ξεκίνησα να δουλεύω κανονικά. Ξέρετε τι πιστεύω; Αυτό που γίνεται στην Ευρώπη έρχεται πλέον και στην Ελλάδα. Βέβαια είναι αλήθεια ότι η κρίση αυτή τη στιγμή δεν βοηθάει πολύ, π.χ., την προσωρινή εργασία, την καλοκαιρινή απασχόληση, γιατί υπάρχει μια μείωση του προσωπικού… Έχει όμως μπει πλέον στη φιλοσοφία αρκετών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, ευτυχώς, και με τη βοήθεια του πανεπιστημίου, να υπάρχει αυτή η πρώτη γνωριμία η οποία θα γίνεται μέσα από τα φοιτητικά έδρανα. Ποιοι νιώθετε ότι ήταν οι μεγάλοι ζημιωμένοι της κρίσης, οι ελληνικές ή οι πολυεθνικές επιχειρήσεις; Έχοντας, και στο Ινστιτούτο αλλά και στην αγορά, επικοινωνία με στελέχη και από τον χώρο των ελληνικών και από τον χώρο των πολυεθνικών επιχειρήσεων, και έχοντας περάσει και από τις δύο, πιστεύω ότι η κρίση δεν είχε σημαία. Άγγιξε δηλαδή εξίσου και τις πολυεθνικές αλλά και τις ελληνικές εταιρείες. Σίγουρα μια ελληνική επιχείρηση μπορεί να έχει μια μεγαλύτερη ευελιξία σε κάποια θέματα αντιμετώπισης… Από την άλλη όμως, μια πολυεθνική εταιρεία έχει και κάποιες πολιτικές και παγκόσμιες στρατηγικές οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο τη δραστηριοποίηση της θυγατρικής τους ακόμη και αν αυτή δεν είναι τόσο κερδοφόρα. Θα έλεγα λοιπόν ότι στο χώρο των πολυεθνικών ίσως ήταν λιγότερες οι ανακατατάξεις – είχαμε λιγότερες απολύσεις – σε σχέση με αυτές των ελληνικών. Πολλά στελέχη όμως μπόρεσαν να μετακινηθούν σε άλλες επιχειρήσεις, άρα γι’ αυτό θα έλεγα ότι τελικά δεν υπήρξε τόσο μεγάλη διαφορά. Είχαμε μετακινήσεις ελληνικών στελεχών στο εξωτερικό; Πράγματι, αρκετά στελέχη αποφάσισαν να κοιτάξουν και προς το εξωτερικό και να αναζητήσουν ευκαιρίες είτε μέσα από τις πολυεθνικές εταιρείες είτε μέσα από ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Υπάρχουν ελληνικές πολυεθνικές και αυτό είναι πλέον μια επιλογή που παλαιότερα δεν υπήρχε. Παλαιότερα το ελληνικό στέλεχος αποφάσιζε δυσκολότερα να φύγει στο εξωτερικό. Τώρα πλέον το εξετάζει με πολύ μεγαλύτερη ευρύτητα και βρίσκει περισσότερη αποδοχή. Και αυτό είναι καλό διότι εξάγουμε ελληνικά επιτυχημένα στελέχη που κτίζουν σημαντικές εμπειρίες στο εξωτερικό. Πιστεύω ότι όταν η ελληνική αγορά βελτιωθεί θα μπορέσει να επιστρέψει η εμπειρία αυτή στην Ελλάδα. Αντίστοιχα πιστεύω φυσικά ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, όπως ξέρετε, έχουν σημαντικές επιτυχίες οι οποίες αντισταθμίζουν τις δυσκολίες που έχουμε στην Ελλάδα, και αυτό είναι καλό για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

πριν από 20-30 χρόνια ήταν το marketing αυτό που καθόριζε την παραγωγή νέων προϊόντων, τώρα είναι οι πωλήσεις…

.

Κύριε Κοφινά, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ ευχαριστώ πολύ.

newtimes 23

Interview

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Ιωάννης Σαραντίτης

2

Ιωάννης Σαραντίτης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Sarmed S.A.

Ρότερνταμ – Πειραιάς... σημειώσατε

Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας έχει πλέον χαρακτηριστεί ως στρατηγικής σημασίας στη διεθνή διακίνηση των εμπορευμάτων. Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα μπορέσει η χώρα μας να επιβάλει στην πράξη αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα κατοχυρώνοντας τη θέση της στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα. Η δραστηριοποίηση των Κινέζων στο λιμάνι του Πειραιά έδειξε το δρόμο που μένει να ολοκληρωθεί με όλα τα έργα που βρίσκονται στο χαρτί στο Θριάσιο πεδίο και στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Το παζλ των κρίσιμων αυτών κινήσεων συμπληρώνουμε με έναν εκλεκτό καλεσμένο, γνώστη της βιομηχανίας των loigistics και μεταφορών. Συνομιλούμε με τον κ. Γιάννη Σαραντίτη, αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας Sarmed, που προσφάτως βραβεύθηκε στον διαγωνισμό European Business Awards. Ας τον παρακολουθήσουμε: Κύριε Σαραντίτη, ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που αφορούν τη θέση της Ελλάδας στην κίνηση των εμπορευμάτων προς την Κεντρική Ευρώπη; Στην Ελλάδα πράγματι συντελούνται αλλαγές το τελευταίο διάστημα. Είναι πασιφανές από την ενεργοποίηση σημαντικών επενδυτών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Το λιμάνι του Πειραιά είναι βασικός κρίκος

24 newtimes

της αλυσίδας; Είναι αλήθεια αυτό. Το κεντρικό στοιχείο είναι το λιμάνι του Πειραιά. Σε δεύτερο επίπεδο είναι και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ασφαλώς το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας παίζει καθοριστικό ρόλο στην αναβάθμιση των υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας. Στην Ελλάδα συντελούνται ραγδαίες αλλαγές τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα η επιτάχυνση της ύφεσης, εκτός από τα κακά που έχει φέρει, έχει δημιουργήσει πιο ελκυστικές συνθήκες για τις εταιρείες

ώστε να βλέπουν πλέον πιο ζεστά τη δραστηριοποίησή τους στον ελληνικό χώρο. Αυτό σε συνδυασμό με τη γεωγραφική θέση της χώρας, που αποτελεί ένα μεγάλο πλεονέκτημα στον χώρο των εμπορευματικών μεταφορών, έχει δημιουργήσει πλέον τις προϋποθέσεις και το πλαίσιο για να μπει η Ελλάδα πιο δυναμικά στον διεθνή χάρτη και να αποτελέσει σημείο αναφοράς και στόχο επενδύσεων. Ποιο στοιχείο καθιστά το λιμάνι του Πειραιά

ανταγωνιστικό σε σχέση με τα αντίστοιχα λιμάνια της Βόρειας Θάλασσας; Κοιτάξτε, είναι πολύ απλά τα πράγματα. Για να έλθει ένα εμπόρευμα με πλοίο από την Αφρική ή την Ασία, να διασχίσει τη Μεσόγειο, να περάσει από το Γιβραλτάρ, τον Ατλαντικό και να ξεφορτώσει σε ένα λιμάνι της Κεντρικής Ευρώπης – στα μεγάλα λιμάνια του Αμβούργου, της Αμβέρσας ή του Ρότερνταμ – χρειάζεται μία εβδομάδα παραπάνω από το να διανύσει τη διαδρομή Πειραιάς - Κεντρική Ευρώπη μέσω σι-

Interview

δηροδρόμου. Πέρα από το χρονικό πλεονέκτημα μιλάμε και για εξοικονόμηση κόστους που με μια πρόσφατη μελέτη ανέρχεται περίπου στο 40% σε σχέση με την κυκλική διαδρομή. Αυτό φαντάζομαι ότι αποτέλεσε και το συγκριτικό πλεονέκτημα που οδήγησε τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, όπως τη HP, να επιλέξουν το λιμάνι του Πειραιά. Έτσι ακριβώς είναι. Και ακολουθούν και άλλες επιχειρήσεις, όπως η Huawei, η Samsung και άλλες εταιρείες, οι οποίες εξετάζουν πλέον πολύ πιο ενεργά το ενδεχόμενο δραστηριοποίησής τους στην Ελλάδα και τη διακίνηση των φορτίων τους μέσω του λιμανιού του Πειραιά. Οι μεγάλες αυτές προσδοκίες σε ποια κατάσταση βρίσκουν τον κλάδο των logistics στην Ελλάδα; Όπως ισχύει παντού έτσι και στον δικό μας κλάδο καταγράφουμε μεγάλες ζημιές. Η αλήθεια είναι ότι την υπέρμετρη ανάπτυξη που βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια ακολούθησε μια περίοδος παρατεταμένης επιδεινούμενης ύφεσης, η οποία, από ό,τι δείχνουν τα τελευταία στοιχεία, μάλλον οδεύει προς μια σταθεροποίηση. Το ευχόμαστε όλοι. Βεβαίως δεν θα μπορούσε ο κλάδος των logistics – της εφοδιαστικής αλυσίδας – να μείνει αλώβητος από αυτή την κρίση. Από εκεί που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχει συρρικνωθεί εμφανίζοντας μείωση της τάξεως του 20%. Σε τι επίπεδο; Σε επίπεδο τζίρου. Και βέβαια συντελούνται ζυμώσεις και στον δικό μας κλάδο όπως συμβαίνει παντού σε κάθε κορυφή και παρυφή ενός οικονομικού κύκλου. Αρκετές εταιρείες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, έχουν φύγει από το παιχνίδι, άλλες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, τα γνωστά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους. Πρακτικά οι υγιείς επιχειρήσεις δίνουν μάχη με τον χρόνο έτσι ώστε να παραμείνουν στο παιχνίδι όταν υπάρξουν ανοδικές τάσεις. Ακριβώς, όπως το λέτε. Εσείς πώς κινηθήκατε απέναντι στην κρίση; Πώς κατορθώσατε μάλιστα να είστε μεταξύ των εταιρειών που βραβεύθηκαν στα European Business Awards; Είχαμε τη χαρά και την τιμή να βραβευτούμε

πρόσφατα από αυτόν τον θεσμό, ο οποίος ξεκίνησε το 2007 και αναδεικνύει επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους της οικονομίας. Η διάκρισή μας έγινε με κριτήρια που είχαν σχέση με τις οικονομικές επιδόσεις αλλά και την επιχειρηματική ηθική, τη διατηρησιμότητα, τη συνέπεια, τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και την προοπτική. Οι οικονομικές επιδόσεις δεν είναι προφανείς σε έναν κλάδο που έχει εμφανίσει σημαντικές απώλειες. Οφείλουμε να πούμε ότι η Sarmed είναι από τις πιο κερδοφόρες του κλάδου. Πώς το πετύχατε; Το πετύχαμε διότι είμαστε από τις πιο υγιείς χρηματοοικονομικά εταιρείες του χώρου. Είμαστε ένας οικογενειακός επιχειρηματικός όμιλος με δραστηριοποίηση περίπου 50 ετών στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών γενικότερα και της ναυτιλίας. Αυτή τη στιγμή την εταιρεία την «τρέχει» η δεύτερη γενιά. Ποια είναι η λογική που ακολουθείτε; Κινούμαστε με γνώμονα τη φιλοσοφία, την προσέγγιση και τις αξίες της προηγούμενης γενιάς. Μέσα σε αυτές είναι – δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τον όρο συντηρητική – η προσεκτική και σωστά σχεδιασμένη ανάπτυξη, η βήμα βήμα, χωρίς πυροτεχνήματα, συνετή διαχείριση και η αφοσίωση στον πελάτη σε συνδυασμό με την άσκηση στιβαρής διοίκησης. Οφείλω να σας πω ότι το καλό κλίμα που συνεχίζει να επικρατεί ανάμεσα στους συνεταίρους και τους συνεργάτες μας μάς έχει φέρει στην ευχάριστη θέση να πατάμε γερά στα πόδια μας, να μην κινδυνεύουμε αύριο μεθαύριο να κλείσουμε. Και αυτό διότι, γιατί κακά τα ψέματα, πολλές εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα, όχι ότι δεν είμαστε αντιμέτωποι με τα προβλήματα που μαστίζουν όλη την αγορά αλλά τουλάχιστον είμαστε αισιόδοξοι ότι όταν περάσει η μπόρα, όποτε και αν είναι αυτό, θα είμαστε στο παιχνίδι. Έχετε μια μακρά εμπειρία στη διαχείριση στόλου επιβατικών αυτοκινήτων. Το εύλογο ερώτημα που γεννιέται είναι, όταν η αγορά από 270.000 συνολικά πέφτει στις 58.000, ποιες είναι οι κινήσεις που εσείς κάνετε για να αντεπεξέλθετε, ποια είναι τα καινούργια αντικείμενα; Πράγματι, η εποχή των παχιών αγελάδων έχει περάσει. Εμείς οπωσδήποτε δεχτήκαμε ένα ισχυρό πλήγμα από αυτή τη συρρίκνωση. Στα

πλαίσια του γενικότερου ανασχεδιασμού και της στρατηγικής επανατοποθέτησης της εταιρείας, έχουμε διευρύνει τις δραστηριότητές μας στον κλάδο των αυτοκινήτων όπως και το πελατολόγιο μας μπαίνοντας πλέον στο κομμάτι της διαχείρισης των μεταχειρισμένων αυτοκίνητων και έχοντας πελάτες όπως, π.χ., εταιρείες leasing, θυγατρικές τραπεζών, εταιρείες χρονομισθώσεων κ.ο.κ., για τους οποίους κάνουμε ολοκληρωμένη διαχείριση του στόλου τους. Άρα το αυτοκίνητο παραμένει ένα σημαντικό κομμάτι; Παραμένει ένα σημαντικό κομμάτι, το οποίο προσπαθούμε να υποστηρίξουμε όσο τον δυνατόν περισσότερο ώστε, όταν επανακάμψει η αγορά, να μπορούμε να πούμε ότι πλέον θα έχουμε και από εκεί ένα σημαντικό όφελος όπως τα προηγούμενα χρόνια, γιατί πλέον είναι τα κουκιά μετρημένα. Ποιες άλλες υπηρεσίες προσφέρετε; Έχουμε δώσει έμφαση στον ανασχεδιασμό της στρατηγικής μας, στην αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων, των δομών και των λειτουργιών μας, οριζόντια σε όλα τα επί μέρους τμήματα της επιχείρησης, την αναβάθμιση της μηχανογραφικής μας υποστήριξης, που πλέον ολοένα και περισσότερο αποτελεί βασικό εργαλείο για τη δουλειά μας. Όπως και οι περισσότερες επιχειρήσεις, η τεχνολογία πλέον είναι μέσα στη ζωή μας και εξαρτιόμαστε πολύ από αυτή. Και ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας, με την πολυπλοκότητα, τις δαιδαλώδεις λειτουργίες και διαδικασίες, απαιτεί πολύ υψηλού επιπέδου μηχανογραφικά συστήματα, τόσο σε hardware όσο και πολύ περισσότερο σε software, για να υποστηρίξουν όλες αυτές τις δραστηριότητες. Βρισκόμαστε λοιπόν σε αυτή τη διαδικασία καθώς και την αναδιοργάνωση, όπως σας είπα, εκ του μηδενός σχεδόν, των δομών των διαδικασιών και των λειτουργιών μας. Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα προόδου και έχουμε πλέον δημιουργήσει τις βάσεις ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους μας που από εδώ και πέρα είναι η αύξηση του πελατολογίου και του τζίρου μας, η εγκαθίδρυσή μας ως ένας από τους μεγαλύτερους, αν και είμαστε μεγάλοι, αλλά ελπίζουμε να είμαστε πρώτοι στην ελληνική αγορά τα επόμενα χρόνια καθώς και μια διεθνή δραστηριοποίηση που ξεκινάμε πλέον να σχεδιάζουμε για τα επόμενα χρόνια.

Θα μπορούσε η Sarmed να αξιοποιηθεί από πολυεθνικές επιχειρήσεις οι οποίες θα ήθελαν να δραστηριοποιηθούν στην ευρύτερη περιοχή; Βεβαίως, κατ’ αρχάς προσφάτως προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε πολυεθνικούς πελάτες στην ελληνική αγορά, για την ελληνική επικράτεια αλλά και για τα transit φορτία που διέρχονται μέσω της Ελλάδας για άλλες χώρες. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία και την εμπειρία μας ώστε να δραστηριοποιηθούμε κατ’ αρχάς στις χώρες της Βαλκανικής ή της Μέσης Ανατολής και πολύ προσεκτικά να δημιουργήσουμε ένα διεθνές δίκτυο ώστε να αυξήσουμε τη δραστηριότητά μας και τον τζίρο μας. Η Τουρκία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα γεωγραφικό διαμέρισμα το οποίο θα εξυπηρετηθεί από την Ελλάδα; Θα μπορούσε, για την ώρα σε ένα περιορισμένο βαθμό αλλά στη λογική του «ψάχνοντας βρίσκεις» οι διερευνητικές επαφές και οι συνομιλίες με αντίστοιχες εταιρείες θα μπορούσαν να ανοίξουν προοπτικές. Μάλιστα. Σε ποιους διεθνείς πελάτες εστιάζετε; Για τους υφιστάμενους πελάτες μπορώ να σας πω ότι το 90%-95% του χαρτοφυλακίου των πελατών μας αποτελείται από πολυεθνικές επιχειρήσεις – με τα καλά και τα κακά τους. Τα καλά τους είναι ότι έχουν μια σταθερή παρουσία και υποστηρίζονται από τις μητρικές εταιρείες και άρα χρηματοδοτούνται. Έχουν μια σταθερή παρουσία και μια συνέπεια στη συνεργασία και βεβαίως στις πληρωμές τους. Είναι πιο σκληροί διαπραγματευτές; Πράγματι, στα κακά τους είναι ότι είναι πιο σκληροί διαπραγματευτές. Εκμεταλλεύονται τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα για να ενισχύσουν διαπραγματευτικά τη θέση τους. Επίσης εδώ και 2-3 χρόνια, μεσούσης της κρίσης και της ύφεσης, έχουμε επικεντρώσει πλέον τον προσανατολισμό μας πέρα από τις πολυεθνικές σε υγιείς, με προοπτική, δυναμικές ελληνικές εταιρείες. Οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν ένα στόχο για εμάς για δυνητικούς πελάτες. Κύριε Σαραντίτη, σας ευχαριστώ θερμά για αυτή την κουβέντα. Σας ευχαριστώ και εγώ.

.

newtimes 25

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Στέλιος Λουμάκης Στα φωτοβολταϊκά δουλέψαμε για Γερμανούς και Κινέζους βουλιάζοντας την ελληνική βιομηχανία

Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά

Είναι απίστευτο, αποτελεί όμως μια πραγματικότητα: Η Ελλάδα κατόρθωσε να πετύχει τον ευρωπαϊκό στόχο σε ό,τι αφορά την παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά αρκετά χρόνια νωρίτερα. Έχει ήδη πιάσει τον στόχο του 2020! Το μεγάλο αυτό «κατόρθωμα» και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που συγκρούστηκαν σε αυτή τη μάχη του 1,6 δισ. ευρώ και τα οποία δεν είχαν καμία σχέση με την Ελλάδα και την ελληνική βιομηχανία, βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Στέλιο Λουμάκη, πρόεδρο του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά, με τον οποίο και συζητήσαμε ακριβώς αυτό το θέμα. Οι αποκαλύψεις του είναι συγκλονιστικές: ο Έλληνας καταναλωτής πλήρωσε ασύλληπτο αντίτιμο. Η ενέργεια από τον ήλιο, που υποτίθεται ότι θα προωθούσαμε στη Βόρεια Ευρώπη, δεν εξήχθη ποτέ, αντιθέτως πληρώσαμε σε γερμανικές και κινεζικές εταιρείες εξοπλισμού φωτοβολταϊκών συστημάτων τρομακτικά ποσά, σε μια στιγμή που η ελληνική βιομηχανία έμενε χωρίς δουλειά... Αλήθεια, είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει πιάσει τον στόχο για την παραγωγή φωτοβολταϊκών από εφέτος; Πράγματι βιαστήκαμε να πιάσουμε τον στόχο 7 χρόνια νωρίτερα. Και λέω βιαστήκαμε διότι η επίτευξη αυτού του στόχου είχε μια ιδιαίτερα αρνητική πλευρά: η αγορά υπερθερμάνθηκε, η ελληνική οικονομία δεν αποκόμισε τα αναμενόμενα οφέλη, αφού δεν δούλεψε η ελληνική βιομηχανία παραγωγής εξοπλισμού. Ενώ είχαμε εργοστάσια, λειτουργήσαμε ως εισαγωγείς εξοπλισμού. Είχε δημιουργηθεί δηλαδή μια εγχώρια παραγωγή φωτοβολταϊκών; Βεβαίως, 5-6 εργοστάσια, τα οποία μπορούσαν να καλύψουν τον εθνικό στόχο ως το 2020. Να

26 newtimes

εντάσσουν δηλαδή 200 μεγαβάτ το χρόνο και όχι 1.000 μεγαβάτ σε ένα χρόνο. Αυτά τα 1.000 μεγαβάτ εντάχθηκαν αξιοποιώντας κινεζικό και γερμανικό εξοπλισμό. Η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα βοήθησε όχι την ελληνική βιομηχανία αλλά τη γερμανική και την κινεζική. Αυτό όσον αναφορά την εγκατάσταση και τον εξοπλισμό. Όσον αφορά το κομμάτι της ενεργειακής παραγωγής έγινε επίσης ένα ακόμη τραγικό λάθος. Η μαζική είσοδος φωτοβολταϊκής ισχύος, και μάλιστα με υψηλές ταρίφες, οδήγησε το σύστημα στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης. Και αυτό διότι τα 1.000 μεγαβάτ μπήκαν στο σύστημα με τις ταρίφες που ίσχυαν πριν από 2-3 χρόνια, άρα το κόστος ήταν τρεις και τέσσερις φορές υψηλότερο. Αν έμπαιναν σταδιακά, οι τα-

ρίφες θα ήταν χαμηλότερες αφού η τεχνολογία αναπτύσσεται κάθε χρόνο και άρα μειώνεται το κόστος παραγωγής. Δεν υπήρχε κανένας λόγος εθνικού συμφέροντος να βιαστούμε. Φθάσαμε έτσι στο σημείο να έχουμε ένα υψηλό μεσοσταθμικό κόστος ενώ αυτοί που μπήκαν στην αγορά απλά δεν πληρώνονται... Πόσοι παραγωγοί υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά και πόσοι εξ αυτών είναι ξένοι; Κατ’ αρχήν εμείς εκπροσωπούμε τις επαγγελματικές φωτοβολταϊκές μονάδες. Δεν μιλάμε για τα οικιακά. Όταν λέμε επαγγελματικές εννοούμε αυτές που κόβουν τιμολόγιο για την παραγωγή τους και φορολογούνται κανονικά όπως όλες οι επιχειρήσεις. Γιατί τα οικιακά δεν

φορολογούνται, και αυτό είναι ένα θέμα όσον αναφορά τους υπολοίπους εμάς, που όχι μόνο φορολογούμαστε αλλά υπερφορολογούμαστε. Όσον αφορά λοιπόν το κομμάτι των επαγγελματικών φωτοβολταϊκών, μιλάμε για 15.000 φωτοβολταϊκές μονάδες, οι οποίες αναλογούν σε περίπου 7.000 επιχειρήσεις. Το 90% των μονάδων αυτών είναι σχετικά μικρές, ως 100 κιλοβάτ. Παράλληλα υπάρχει η «βιομηχανία» των κατασκευαστών. Είναι αυτοί οι οποίοι εισήγαγαν τον εξοπλισμό και έφτιαξαν τις μονάδες αυτές για λογαριασμό των παραγωγών. Υπάρχει μεγάλο stock αδειών;

Interview

Δυστυχώς ναι, διότι η αγορά υπεραδειοδοτήθηκε. Έτσι δημιουργήθηκε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Έπρεπε να υπάρξει αναστολή αδειών. Εσείς κάνατε σχετική παρέμβαση; Βεβαίως, με δική μας παρέμβαση, ζητήσαμε την αναστολή των αδειών, πράγμα που έγινε, και στη συνέχεια ζητήσαμε την αναστολή συμβολαιοποιήσεων. Με δυο λόγια, υπήρχαν πολλές άδειες οι οποίες ήταν 4 φορές πάνω από τον εθνικό στόχο. Δεν έπρεπε λοιπόν να γίνουν μονάδες που δεν θα μπορούσε να τις σηκώνει το σύστημα. Ξέρετε, τότε ήμασταν συνεπαρμένοι ως χώρα – όχι μόνον εμείς οι παραγωγοί. Είμαστε μια χώρα που κατά καιρούς ακολουθεί διάφορες μόδες. Τότε κυριαρχούσε η αντίληψη ότι ήρθαν ξένοι επενδυτές και ότι όλο αυτό με τα φωτοβολταϊκά θα έσωζε τη χώρα. Δεν ήταν έτσι. Βοήθησε τη χώρα αλλά δεν μπορεί να τη σώσει. Δεν μπορεί ένας κλάδος μόνος του να τραβήξει τη χώρα, πολύ περισσότερο που η υπερανάπτυξη του κλάδου δημιούργησε νέα προβλήματα. Η υπερανάπτυξη του κλάδου έχει οδηγήσει σε ένα μεγάλο απόθεμα; Πράγματι, υπάρχει ένα απόθεμα, πέρα από τα 2.200 μεγαβάτ που είναι ο στόχος του 2020. Ο στόχος αυτός έχει πιαστεί από εφέτος και αφορά τη λειτουργία φωτοβολταϊκών μονάδων. Υπάρχουν άλλα 1.000 μεγαβάτ τα οποία είναι πλήρως αδειοδοτημένα και με συμβάσεις πώλησης της παραγόμενης ενέργειας. Άρα αυτά μπορούν να γίνουν ανά πάσα στιγμή. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτά. Υπάρχουν άλλα 4.000 μεγαβάτ τα οποία είναι άδειες χωρίς συμβάσεις πώλησης με τον Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ). Με αυτές τις άδειες τι μπορεί να γίνει; Υπάρχει αναστολή συμβολαιοποιήσεων, άρα πρακτικά αυτοί δεν μπορούν να κάνουν σύμβαση με τον ΛΑΓΗΕ, διότι πολύ απλά δεν υπάρχει χώρος να μπουν. Άρα παραμένουν σε καθεστώς αναστολής. Το πιο εκπληκτικό είναι ότι υπάρχουν άλλες 10.000 αιτήσεις στη ΡΑΕ για φωτοβολταϊκά πάρκα. Όπως καταλαβαίνετε, αν αδειοδοτηθούν και αυτές δεν πρόκειται να υπάρξει επόμενη ημέρα για το ηλεκτρικό σύστημα. Όλα όσα μας λέτε δείχνουν ότι δεν υπήρχε μια κεντρικά σχεδιασμένη ενεργειακή πολιτική. Σχεδιασμός υπήρχε. Εφαρμογή δεν υπήρξε. Ποιος οδήγησε αυτή την κούρσα; Ποιος καλείται να πληρώσει αυτά τα λάθη; Αυτός που πληρώνει δεν είναι το ελληνικό Δημόσιο αλλά ο καταναλωτής. Το ελληνικό Δημόσιο είναι απλά ο μέτοχος της ΛΑΓΗΕ Α.Ε., δηλαδή ο λειτουργός που κάνει τις εκκαθαρίσεις. Με δυο λόγια, το ελληνικό Δημόσιο δεν βάζει ούτε ευρώ από αυτά. Παίρνει κιόλας. Παίρνει ΦΠΑ για τους 7 μήνες που τιμολογούμε χωρίς να έχουμε εισπράξει. Αν το σκεφθείτε είναι τραγικό. Όχι, σχεδιασμός υπήρχε, νόμοι υπήρχαν, απλώς δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Και τι εννοώ; Όταν κάποιοι είδαν τον Αύγουστο του 2011 ότι έχει πιαστεί ο στόχος, στις συμβολαιοποιήσεις – έλεγε ο νόμος ότι όταν πιάσεις τον ενδιάμεσο εθνικό

στόχο του 2014 σε υπογραφές συμβάσεων με τον λειτουργό, πρέπει να κάνεις αναστολή – δεν έκαναν τίποτε. Από την πλευρά μας κυνηγήσαμε τη δημόσια διοίκηση για να μην ξανακάνει τα ίδια λάθη. Κάποια στιγμή τους στείλαμε και εξώδικα τονίζοντας ότι, εφόσον συνεχίσετε να συμβολαιοποιείτε και να δίνετε άδειες, θα μας βρείτε απέναντί σας, διότι πλέον εν γνώσει σας καταστρέφετε έναν επιχειρηματικό ιστό ο οποίος έβαλε τα λεφτά του και δανείστηκε και δεν εφαρμόζετε τον νόμο. Με τις κινήσεις αυτές δεν υπερασπίζατε μόνο τα δικά σας συμφέροντα. Να σας πω, όταν κάνουμε ένα σχεδιασμό προφανώς γίνεται για το καλό της χώρας, δεν γίνεται για το καλό αυτού που κάνει τον σχεδιασμό, ούτε γι’ αυτούς που θα επενδύσουν σε αυτόν τον σχεδιασμό. Γίνεται σωστός σχεδιασμός – στη χώρα μας έχουμε καλά μυαλά –, υστερούμε όμως στην εφαρμογή. Τι εκταμιεύσεις έγιναν για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Όλες οι ΑΠΕ είναι περίπου στα 2 δισ. ευρώ ονομαστικές πληρωμές. Τα φωτοβολταϊκά είναι 1,6 δισ. ευρώ προ εισφοράς, αν βγάλετε και την εισφορά είναι 1,1 δισ. ευρώ οικιακά και επαγγελματικά. Από το ποσό αυτό τι μένει στη χώρα και τι βγαίνει στο εξωτερικό; Πρέπει να δει κάποιος από τα επαγγελματικά φωτοβολταϊκά πόσα ανήκουν σε Έλληνες μετόχους και πόσα σε ξένους. Έχουμε μεγάλο ποσοστό συμμετοχής ξένων εταιρειών και αυτό διότι για ένα μεγάλο διάστημα δίναμε υπερβολικά ψηλές ταρίφες όταν το κόστος είχε πέσει, δηλαδή πολλά από τα 1.000 μεγαβάτ που έγιναν τον τελευταίο χρόνο υλοποιήθηκαν από ξένες επιχειρήσεις. Προς Θεού, εγώ δεν θέλω να φανώ διώκτης των ξένων επενδύσεων αλλά είναι ένας κλάδος στον οποίο αυτές οι επενδύσεις δεν δίνουν θέσεις εργασίας εδώ. Αντιθέτως το χρήμα φεύγει στο εξωτερικό, υπό την έννοια ότι αυτές οι εταιρείες κάνουν ένα τζίρο, τον πληρώνονται εδώ – για την ακρίβεια τον πληρώνει ο Έλληνας καταναλωτής –, φορολογείται, παίρνει το ελληνικό Δημόσιο τον φόρο του και το υπόλοιπο πάει στο εξωτερικό ως μέρισμα. Αντίθετα οι ελληνικές επιχειρήσεις δαπανούν το χρήμα εδώ. Δεν είμαστε αρνητικοί στο να γίνουν αυτές οι επενδύσεις. Είμαστε υπέρ του να γίνονταν ξένες επενδύσεις όπως το πρόγραμμα «Ήλιος», όπου το ρεύμα θα εξαγόταν στο εξωτερικό, άρα θα ερχόταν η ξένη η εταιρεία εδώ, θα χρησιμοποιούσε τον ήλιο, ακόμη και με εισαγόμενο εξοπλισμό – δεκτό, άλλωστε τον εξοπλισμό τον αγοράζεις μία φορά στα 20 χρόνια. Το παραγόμενο ρεύμα όμως θα εξαγόταν στο εξωτερικό, θα ερχόταν συνάλλαγμα στη χώρα, από το οποίο ο επενδυτής θα κράταγε το μέρισμα. Λέτε ότι έγινε το αντίθετο. Κόψαμε τα πόδια της εγχώριας παραγωγής; Δεν της κόψαμε τα πόδια, δεν μπόρεσε να ανταγωνιστεί τους ρυθμούς ανάπτυξης. Και το αποτέλεσμα ήταν να μην εξαγάγουμε το ρεύμα. Γενικά δεν είναι εύκολο να εξαχθεί το ρεύμα. Σήμερα λοιπόν έγιναν κάποιες ξένες επενδύσεις, οι οποίες όμως δεν έχουν εξαγωγικό

χαρακτήρα. Τον ελληνικό ήλιο δηλαδή οι ξένες εταιρείες τον κάνουν ρεύμα και το μέρισμα φεύγει στο εξωτερικό, αυτό είναι θέμα. Πώς θα μπορούσε να ορθολογικοποιηθεί αυτή η αγορά; Το πρώτο που θα έπρεπε να γίνει ήταν να αποκλιμακωθούν οι προσφερόμενες ταρίφες, τα feeding tariffs, έγκαιρα. Το ότι κρατήθηκε και δινόταν feeding tariff ίδιο με του 2006 μέχρι και το καλοκαίρι του 2012 είναι απολύτως απαράδεκτο, διότι το κόστος του 2006 ήταν 6 ευρώ το Watt και το καλοκαίρι του 2012 ήταν 1,5, δηλαδή 4 φορές έπεσε το κόστος και η πολιτεία συνέχιζε να δίνει ίδια ταρίφα, αυτό είναι αδιανόητο. Καταλαβαίνετε ότι με αυτή την προσφορά ταρίφας αυτό έφερε… Έχει αποκατασταθεί τώρα; Η ταρίφα έχει πέσει στα 9,5 λεπτά. Τι να το κάνεις όμως; Τον εθνικό στόχο τον πιάσαμε με τις παλιές ταρίφες, δηλαδή τώρα δεν γίνονται πάρκα. Και όλα έγιναν με υψηλές ταρίφες, για αυτό «πλακώσανε» από όλον τον κόσμο να κάνουν φωτοβολταϊκά. Παρ’ ότι η χώρα ήταν υπό πτώχευση, δώσαμε τόσο υψηλή ταρίφα χωρίς να υπάρχει λόγος, μιας και η εγχώρια ζήτηση για φωτοβολταϊκά κάλυπτε τον στόχο. Άρα απλώς κάποιοι ξένοι έβγαλαν πάρα πολύ γρήγορα εύκολα χρήματα. Και βγάζουν. Βέβαια δεν τα εισπράττουν, με την έννοια ότι όλοι είμαστε εφτά μήνες πίσω σε πληρωμές, αλλά οι τιμολογήσεις γίνονται αφού οι συμβάσεις είναι συμβάσεις. Πώς λοιπόν θα μπορούσε να ορθολογικοποιηθεί η αγορά; Κοιτάξτε, ο υπουργός της Ενέργειας ο κ. Παπαγεωργίου με την εισφορά που έβαλε από το καλοκαίρι του 2012 πρακτικά αναίρεσε τη συμβολαιοποιημένη ταρίφα: από τα 100 που λέει η τιμή σού δίνει 70. Τώρα αυτό που θα μπορούσε να κάνει και το έχουμε ζητήσει είναι το 30% αυτό, με τα ισοσταθμικά που βάζει η εισφορά, να το παραμετροποιήσει ώστε να είναι αναλογικό και σε αυτόν που το πλήρωσε το πάρκο πανάκριβα πριν από χρόνια – και έχει μια ταρίφα υψηλή – και στον καινούργιο που έχει ταρίφα πιο υψηλή και το κόστος είναι πιο κάτω να πληρώνει αναλογικά πολύ παραπάνω. Το 30% μπορεί να παραμετροποιηθεί από 0% ως 60%. Γιατί προηγουμένως είπατε ότι δεν είναι εφικτό να εξαχθεί ηλεκτρική ενέργεια; Η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα σειριακό μέγεθος. Δηλαδή για να εξαγάγουμε σε έναν καταναλωτή που είναι πίσω από εσάς πρέπει να ρεύμα να μπορεί να περάσει από εσάς. Αν εσείς δεν έχετε χώρο στο δίκτυό σας να περάσει το ρεύμα, αυτός που βρίσκεται πίσω σας δεν μπορεί να πάρει. Δεν είναι σαν το Internet ή την τηλεφωνία… Εκεί καλώ εγώ το τηλέφωνο Αμερικής και πρακτικά η φωνή μου μπορεί να μην περνάει από Γερμανία. Εδώ λοιπόν για να μπορέσω να εξαγάγω στη Γερμανία πρέπει να μπορεί το δίκτυο της Ιταλίας, αν πάω από Ιταλία, να το αντέξει ή της Βουλγαρίας ή οποιουδήποτε μεσολαβεί. Και μάλιστα πρέπει να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή την εξαγωγή τις ώρες που έχω εγώ την περίσσεια να εξαγάγω.

Αν μιλάμε για τα φωτοβολταϊκά, η παραγωγή είναι κυρίως το μεσημέρι. Το μεσημέρι πρέπει το «τσουνάμι» αυτό ενέργειας να μπορεί να περάσει μέσα από τα Βαλκάνια για να πάει στον αποδέκτη. Να το πω αλλιώς: η ηλεκτρική ενέργεια είναι σαν λίμνη. Θέλω εγώ που είμαι στη μια μεριά να δώσω σε εσάς ένα ποτήρι νερό που είστε στην άλλη μεριά. Παίρνω εγώ το ποτήρι μου, το ρίχνω στη λίμνη, ανεβαίνει η στάθμη της λίμνης και εσείς με το ποτηράκι το παίρνετε από την άλλη μεριά. Αν αυτή την άνοδο κάποιες νησίδες μέσα δεν την αντέχουν, γιατί θα πνιγούν, δεν γίνεται. Πώς έγιναν τότε όλες αυτές οι μεγαλόστομες δηλώσεις για το πρόγραμμα «Ήλιος»; Ο σχεδιασμός αφορούσε 10.000 μεγαβάτ, για τα οποία θα έπρεπε να κατασκευαστεί, αυτή θα ήταν η καλύτερη λύση τεχνικά, μια dedicated γραμμή, η οποία θα έπεφτε από την Αδριατική, θα πήγαινε στην Τεργέστη – το υπογάστριο της Ευρώπης – και από εκεί να περάσει Γερμανία. Στο ενδιάμεσο θα χρησιμοποιούσαμε τη χωριτικότητα υφιστάμενων διασυνδέσεων που έχουμε από Βαλκάνια και από Ιταλία. Αυτή η γραμμή όμως για να κατασκευαστεί πρέπει να έχει ένα βαθμό αξιοποίησης άνω το 80%, εσύ δεν μπορείς να κατεβάσεις μια ηλεκτρική γραμμή για να τη χρησιμοποιείς τα μεσημέρια μόνο και το άλλο διάστημα τι θα κάνει; Θα κάθεται; Πότε θα κάνει απόσβεση το καλώδιο; Εδώ λοιπόν είχαμε ένα θέμα, ότι αυτή η γραμμή για να φτιαχτεί έπρεπε να χρησιμοποιείται και κάποιες άλλες ώρες. Επομένως έπρεπε να είχαμε την Ευρώπη, να δίνουμε και να παίρνουμε ηλεκτρικό, ώστε να απασχολείται η γραμμή αυτή και άλλες ώρες. Αυτό όμως δεν υπάρχει. Στην πραγματικότητα δηλαδή όλος αυτός ο σχεδιασμός ήταν στον αέρα, αυτό μας λέτε. Πρακτικά φάνηκε ότι ήταν στον αέρα, αλλά υπήρχαν και κάποιες εναλλακτικές, όπως σας είπα. Αντί να πάμε κατευθείαν στις 10.000 μεγαβάτ, όπου δεν μπορούσαμε να απασχολήσουμε τη γραμμή αυτή, να πηγαίναμε στις 2.000 μεγαβάτ χρησιμοποιώντας χωρητικότητα του υφιστάμενου δικτύου. Αυτό για να μπορέσει να γίνει έπρεπε να είχαμε συμβάσεις. Η ελληνική κυβέρνηση όμως – τότε ο κ. Παπακωνσταντίνου – δεν κατάφερε να φέρει συμβάσεις πώλησης ρεύματος. Υπήρχε και ένα τρίτο σενάριο, το οποίο ήταν και το έσχατο. Αυτό έλεγε για στατιστική μεταφορά, δηλαδή θέλει ας πούμε μια χώρα πράσινη ενέργεια με βάση τους στόχους της, ας μην την παράγει στη χώρα της, ας πληρώνει το παραπάνω κόστος σε εμάς που έχουμε δυνατότητα. Αυτό όμως είχε ένα πρόβλημα, ότι πρέπει την ενέργεια αυτή να μπορεί να την καταναλώνει στη χώρα μου εδώ, μα εγώ δεν έχω χωρητικότητα άλλη να καταναλώσω. Άρα αν έρθουν 10 χώρες και πουν «η Ελλάδα έχει ήλιο να πιάσει εκείνη τον στόχο μας για εμάς», ωραία να τον πιάσουμε εμείς, το ρεύμα θα καταναλωθεί εδώ, πρέπει να μπορεί ο Έλληνας καταναλωτής έστω και φθηνά, γιατί τη διαφορά θα την πληρώσει ο ξένος, να το καταναλώσει. Εδώ όμως έχουμε ηλεκτροπαραγωγική υπερδυναμικότητα, έχουμε λιγνίτες, αέρια, ολικά, φωτοβολταϊκά, τα πάντα… Πού θα καταναλωθεί αυτό;

.

Κύριε Λουμάκη, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ. Να είστε καλά!

newtimes 27

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Ιωάννης Κασελίμης

Ιωάννης Κασελίμης, πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος

Από τις 250 μεγαλύτερες βιομηχανίες

πλαστικών έκλεισαν τριάντα

Κύριε Κασελίμη, εκπροσωπείτε τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος, νιώθετε ότι εκπροσωπείτε ένα δημοφιλές προϊόν ή ένα προϊόν που αντιμετωπίζεται με καχυποψία από το ευρύ κοινό; Κοιτάξτε, υπάρχει μια στρεβλή εικόνα στην κοινή γνώμη όσον αφορά τα πλαστικά. Η εικόνα αυτή τα αδικεί αφού τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως εμφανίζονται. Τα πλαστικά προϊόντα έχουν ευρεία έκταση από πλευράς

28 newtimes

εφαρμογών και δεν είναι μόνο μία σακούλα την οποία βλέπουμε πεταμένη στη θάλασσα και για την οποία πρέπει να σημειώσω ότι δεν έφτασε μόνη της εκεί… Η αδιαφορία κάποιων από εμάς την ανάγκασε να φτάσει εκεί. Ποια είναι η πορεία του κλάδου την περίοδο της κρίσης; Ποιες είναι οι απώλειές του την περίοδο της ύφεσης;

Ξεκινώντας από το 2009 έχουμε μείωση της τάξεως του 5% κάθε χρόνο. Συγχρόνως όμως αυτή την περίοδο έχουμε αύξηση των εξαγωγών που φθάνει σε πολύ υψηλό ποσοστό. Θα μπορούσα να πω ότι το 2012 είχαμε μια αύξηση 34% σε σχέση με το 2011. Αυτό σημαίνει ότι και η ποιότητα των πλαστικών προϊόντων τα οποία παράγονται στην Ελλάδα είναι αρκετά καλή ώστε να μπορέσει να σταθούν στις διεθνείς αγορές.

Αλήθεια, τι αντιπροσωπεύει ο κλάδος στην ελληνική οικονομία; Στην Ελλάδα η παραγωγή του 2009 ήταν περίπου 960.000 τόνοι πλαστικών που αντιπροσώπευαν έναν κύκλο εργασιών που ξεπερνούσε τα 2,5 δισ. ευρώ. Σήμερα κινούμαστε περίπου στις 750.000 με έναν κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ. Μιλάμε για ένα ευρύ φάσμα επιχειρηματικής

Interview

δραστηριότητας. Πράγματι στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 1.500 επιχειρήσεις πλαστικών. Το νούμερο δεν είναι ακριβές και δεν μπορεί να είναι αλλά από εκτιμήσεις τις οποίες κάνουμε, σε αυτές απασχολούνται περισσότεροι από 15.000 εργαζόμενοι. Γίνεται λόγος για άμεσα και αρκετές χιλιάδες έμμεσα εργαζομένους. Αν μπορούσατε να δώσετε ένα στίγμα των απωλειών που σημειώθηκαν στον κλάδο, σε επίπεδο αριθμού επιχειρήσεων και εργαζομένων, πού θα καταλήγατε; Μου είναι πάρα πολύ δύσκολο να απαντήσω σε αυτό σας το ερώτημα διότι όλες οι επιχειρήσεις πλαστικών δεν είναι μέλη του συνδέσμου μας. Από τα μέλη του συνδέσμου μας όμως έχουμε χάσει περίπου 10% των επιχειρήσεων για τις οποίες έχουμε στοιχεία ότι αυτές έκλεισαν. Παρ’ όλα αυτά ο κλάδος αυτός φαίνεται να εμφανίζει μια δυναμική. Αναφερθήκατε προηγουμένως στο κομμάτι της εξωστρέφειας και των εξαγωγών. Δώστε μας μια εικόνα για τις ξένες αγορές που ανοίγετε. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις των πλαστικών κινούνται σε όλη την Ευρώπη, σε όλη την Ασία, στη Βόρεια Αφρική και σε ένα ποσοστό και στην Αμερική, στις ΗΠΑ. Δηλαδή υπάρχουν ελληνικά προϊόντα πλαστικών βιομηχανιών τα οποία έχουν κατακτήσει και τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές αγορές; Βεβαίως και μάλιστα οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κάνει ένα ακόμη βήμα: υπάρχουν εργοστάσια ελληνικών επιχειρήσεων εγκατεστημένα σε αυτές τις χώρες που κάνουν παραγωγή. Ποια είναι η προοπτική στον τομέα της εξωστρέφειας; Σε απόλυτα μεγέθη τι αντιπροσωπεύουν οι εξαγωγές στις περίπου 700.000 τόνους παραγωγής; Θεωρώ ότι περίπου το 20% της παραγωγής αφορά εξαγωγές. Το ποσοστό αυτό βαίνει αυξανόμενο τα τελευταία χρόνια. Ας έλθουμε στο επίπεδο των πελατών της ελληνικής βιομηχανίας πλαστικών. Ποιοι είναι οι τομείς εφαρμογής αυτών των προϊόντων; Ποιοι εμφανίζουν ανοδική πορεία και ποιοι εμφανίζουν στασιμότητα; Κοιτάξτε, στα πλαστικά θα βρει κανείς ορισμένες μεγάλες κατηγορίες: η μία είναι η εύκαμπτη συσκευασία, η άλλη είναι η σκληρή συσκευασία. Ένα άλλο κομμάτι είναι τα εξαρτήματα τα οποία απευθύνονται στην κατασκευαστική βιομηχανία. Ένα άλλο τμήμα είναι τα εξαρτήματα τα οποία απευθύνονται στη φαρμακοβιομηχανία και ένα άλλο κομμάτι τα εξαρτήματα που απευθύνονται στο χώρο της ιατρικής. Όλοι αυτοί οι κλάδοι υπάρχουν στην Ελλάδα. Επίσης υπάρχει και ένα μεγάλο κατασκευαστικό κομμάτι στο χώρο των πλαστικών που έχει σχέση με τα κουφώματα καθώς και ένα που έχει σχέση με τα εξαρτήματα των αυτοκινήτων. Αυτές είναι νέες εφαρμογές; Νέες εφαρμογές δεν είναι, είναι αυξανόμενες εφαρμογές. Δηλαδή δεν θα λέγαμε νέα εφαρμογή την πλαστική σύριγγα, αφού αυτή φτάνει τα πενήντα χρόνια ζωής και έχει σώσει

εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι έχαναν τη ζωή τους από μολύνσεις που προκαλούνταν με τις σύριγγες πολλαπλών χρήσεων. Τα πλαστικά εξαρτήματα στην ιατρική εδώ και πολλά χρόνια εφαρμόζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην αεροπορική βιομηχανία. Αυτά καλύπτουν μέχρι και το 30% του συνόλου των εξαρτημάτων των αεροπλάνων και έχουμε φθάσει σε μείωση βάρους της τάξεως του 20%, γεγονός που σημαίνει σημαντική μείωση ενέργειας, άρα και σημαντική μείωση της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακος. Λέτε λοιπόν ότι η καχυποψία σχετικά με το πλαστικό αδικεί το προϊόν; Το πλαστικό είναι ένα προϊόν το οποίο κατά μέσον όρο είναι εφτά φορές ελαφρύτερο από εναλλακτικές συσκευασίες. Αυτό και μόνο του λέει πάρα πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, ας πάρουμε ένα φορτηγό αυτοκίνητο το οποίο μεταφέρει προϊόντα: αν το προϊόν είναι συσκευασμένο σε πλαστικούς σάκους αυτοί οι πλαστικοί σάκοι αντιπροσωπεύουν το 3,5% του συνόλου του βάρους. Αν πάρετε ένα φορτηγό που μεταφέρει το ίδιο προϊόν με εναλλακτικές συσκευασίες, αυτές αντιπροσωπεύουν το 35%. Στη μία λοιπόν περίπτωση μεταφέρεται καθαρό προϊόν και στην άλλη περίπτωση μεταφέρεται προϊόν συν συσκευασία. Άρα στη μία περίπτωση όλο το καύσιμο διατίθεται για τη μεταφορά του προϊόντος ενώ στην άλλη περίπτωση το 30% του καυσίμου διατίθεται για τη μεταφορά του συσκευαστικού υλικού. Αυτό τα λέει όλα. Από την άλλη πλευρά υπάρχει, όπως είπατε και στην αρχή, μια καχυποψία για τα πλαστικά και πάρα πολλοί έχουν φθάσει στο σημείο να λένε ότι αν καταργήσουμε τα πλαστικά θα σωθούμε ενώ αν δεν τα καταργήσουμε θα πεθάνουμε και εμείς. Πολλοί τα συνδέουν και με την αύξηση χρήσης πετρελαιοειδών προϊόντων… Τα συνδέουν και με το πετρέλαιο και εδώ είναι μια πάρα πολύ μεγάλη πλάνη, διότι τα πλαστικά δεν σχετίζονται ευθέως με το πετρέλαιο. Κατά τη διάρκεια διύλισης του πετρελαίου, το οποίο χρησιμοποιείται για κίνηση, καύση κτλ., παράγονται κάποια παραπροϊόντα. Κάποια παράγωγα του πετρελαίου είναι αέρια. Έχεις δύο δυνατότητες ή να τα αφήσεις να εκκληθούν στην ατμόσφαιρα και να τη μολύνουν ή να τα συλλέξεις, να τα πολυμερίσεις και να τα κάνεις πλαστικά. Όποιος έχει βάλει το μυαλό του να δουλέψει θα δει ότι η δεύτερη λύση είναι πολύ καλύτερη της πρώτης. Επομένως ο μύθος ότι περιορίζοντας τη χρήση των πλαστικών εξοικονομούμε εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου είναι μύθος και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Τα χρόνια της κρίσης η ελληνικές βιομηχανίες πλαστικών συνέχισαν να επενδύουν ή κράτησαν αντίσταση; Βεβαίως συνέχισαν να επενδύουν. Δεν θα έλεγα με τον ίδιο ρυθμό όπως και πριν αλλά προφανώς επενδύουν. Άλλωστε και η αύξηση των εξαγωγών αποδεικνύει αυτό το πράγμα διότι για να μπορείς να κάνεις εξαγωγές σε χώρες όπως οι ευρωπαϊκές πρέπει να έχεις αντίστοιχη ποιότητα και αντίστοιχη ποιότητα εξασφαλίζεις όταν έχεις ανάλογη βελτίωση τόσο στις πρώτες ύλες όσο και στα μηχανήματα και στο

προσωπικό το οποίο δουλεύει σε αυτές τις βιομηχανίες. Μπορείτε να μας δώσετε ένα χαρακτηριστικό δείγμα επενδύσεων και εξέλιξης προϊόντος; Είπατε προηγουμένως – για παράδειγμα – για τις σακούλες που παράγονται στην Ελλάδα. Θα σας έλεγα το εξής: τη δεκαετία του 1970 ια πλαστική σακούλα για μεταφορά προϊόντων από το supermarket στο σπίτι ζύγιζε περίπου 30 gr, σήμερα ζυγίζει περίπου έξι. Και από αυτά τα 6 γραμμάρια θα μου επιτρέψετε να προσθέσω ότι σε ένα ποσοστό 20% είναι αδρανής πρώτη ύλη. Χώμα δηλαδή. Επομένως τα έξι γραμμάρια έχουν γίνει πέντε. Άρα τα 30 γραμμάρια της δεκαετίας του ‘70 έχουν γίνει σήμερα πέντε. Επομένως η εξασφάλιση πλουτοπαραγωγικών πόρων είναι πάρα πολύ μεγάλη και αυτή είναι η γενική κατεύθυνση την οποία ακολουθεί η παγκόσμια βιομηχανία των πλαστικών. Να παράγει βελτιώνοντας την τεχνολογία της ώστε για τον ίδιο σκοπό να χρησιμοποιούν όσο γίνεται λιγότερες πρώτες ύλες. Σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτό το έχουμε επιτύχει. Να προχωρήσω σε ένα άλλο παράδειγμα: το πλαστικό μπουκάλι που πίνουμε νερό μέχρι πριν από λίγα χρόνια ζύγιζε περίπου 36 γραμμάρια, σήμερα ζυγίζει 22. Αυτό βασίζεται και σε κάποιες τεχνολογικές αλλαγές και σε κάποιες επενδύσεις; Βεβαίως, στη βελτίωση των πρώτων υλών, στην προσθήκη άλλων προσθέτων σε αυτές τις πρώτες ύλες και στη βελτίωση βεβαίως των μηχανημάτων. Υπάρχουν προβλήματα που σας κάνουν λιγότερο ανταγωνιστικούς σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις στην Ευρώπη; Το υψηλό κόστος ενέργειας παίζει ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας. Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η μεγάλη φορολογία η οποία υπάρχει στην Ελλάδα. Οι πολύ μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές και να πω και κάτι άλλο που επίσης παίζει μεγάλο ρόλο: η αδυναμία του κράτους ως τη στιγμή αυτή να αναπτύξει ελεγκτικούς μηχανισμούς. Μιλάτε για θέματα παρεμπορίου; Και παρεμπορίου και παρεγρασίας και ό,τι άλλο συνεπάγεται. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι εισαγωγές πλαστικών προϊόντων από τις όμορες χώρες έχουν αυξηθεί πάρα πολύ και μιλάω για Τουρκία, Βουλγαρία, Σκόπια. Οι εισαγωγές αυτές σε πολύ μεγάλο ποσοστό είναι μη νόμιμες. Υπό ποία έννοια; Υποτιμολογημένες και εμφανίζεται το αστείο φαινόμενο από τους τελωνειακούς σταθμούς μας τη μια στιγμή να περνάνε ένα φορτηγό με πρώτη ύλη που κάνει ας πούμε 1-1,3 ευρώ το κιλό και αμέσως μετά να περνάει ένα άλλο φορτηγό με έτοιμα προϊόντα τα οποία όμως έχουν χαρακτηριστεί ως πλαστικά scraps και η τιμή τους είναι 0,40 ευρώ το κιλό. Αυτό είναι μια αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών.

Το υψηλό κόστος ενέργειας παίζει ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας

Σας ευχαριστώ θερμά γι’ αυτή μας τη συνομιλία. Και εγώ σας ευχαριστώ πολύ.

.

newtimes 29

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Δημήτρης Βαλαχής

Δημήτρης Βαλαχής, διευθύνων σύμβουλος της «Ανδρομέδας» και πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών Ελλάδος

Ελληνοτουρκική μάχη για την πρωτιά στην παραγωγή ψαριών της Μεσογείου Μια πεισματική μάχη διεξάγεται αυτόν τον καιρό στις δύο άκρες του Αιγαίου, η οποία δεν είναι άλλη από τη «μάχη της ιχθυοκαλλιέργειας». Έλληνες και Τούρκοι συγκρούονται με σφοδρότητα για την πρωτοκαθεδρία στη μεσογειακή παραγωγή ψαριών. Ενώ η Ελλάδα ξεκίνησε πολλά χρόνια νωρίτερα – το 1981, μετρά δηλαδή 33 χρόνια στην ιχθυοκαλλιέργεια – φαίνεται να νιώθει την ανάσα των Τούρκων. Ποια θα είναι η εξέλιξη αυτής της μάχης; Το ερώτημα αυτό βρέθηκε στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Δημήτρη Βαλαχή, πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, και διευθύνοντα σύμβουλο της επιχείρησης «Ανδρομέδα», μιας εκ των σημαντικών εταιρειών του κλάδου. Κύριε Βαλαχή, είναι γεγονός ότι οι Τούρκοι είναι ιδιαίτερα επιθετικοί, παρ’ όλα αυτά δεν έχουν φθάσει την ελληνική παραγωγή αλλά πλησιάζουν. Δώστε μας μια πιο συγκεκριμένη εικόνα. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι Τούρκοι έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην ιχθυοκαλλιέργεια και έχουν διευρύνει την παραγωγή τους. Ενδεικτικά, το 2008 η παραγωγή τους ήταν κάτω από 70.000 τόνους ενώ το 2013

30 newtimes

ξεπέρασε τις 90.000 τόνους και είναι κοντά στις 100.000. Η δική μας παραγωγή; Η δική μας παραγωγή αντίστοιχα έχει υποχωρήσει περίπου 20.000 τόνους και είναι στα επίπεδα των 120.000 τόνων, πολύ κοντά στους Τούρκους. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό είναι ένα από τα θέματα που μας απασχολούν, γιατί ο κλάδος έχει τεράστιες δυνατότητες και προσφέ-

ρει πολλά στην ελληνική οικονομία. Τα επόμενα χρόνια μπορεί να αναπτυχθεί και να ξεπεράσει τις 200.000 τόνους, δημιουργώντας βεβαίως τις κατάλληλες συνθήκες ζήτησης ώστε το προϊόν να μην πουλιέται σε τιμές κάτω του κόστους. Οι Έλληνες ιχθυοκαλλιεργητές καταρρίψατε τον μύθο του «τεμπέλη Έλληνα». Δημιουργήσατε από το μηδέν έναν κλάδο ανοίγοντας δεκάδες ξένες αγορές. Κατορθώσατε

να κάνετε τους Ευρωπαίους φανατικούς καταναλωτές του ελληνικού ψαριού. Πώς το πετύχατε; Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα απέκτησε με σκληρή δουλειά και με πνεύμα καινοτομίας αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα: τα 33 χρόνια εμπειρίας και τεχνογνωσίας στην παραγωγή ψαριού. Η ποιότητα του ψαριού που παράγουμε δεν μπορεί να συγκριθεί με την αντίστοιχη των ανταγωνιστών μας στη Μεσόγειο – ούτε δεξιά

Interview

Με δυο λόγια δηλαδή, να αναπτυχθούν παραγωγικές επιχειρήσεις από ελληνικές εταιρείες σε άλλες χώρες. Η επιχείρησή σας έχει προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση... Εμείς ακολουθούμε αυτό το μοντέλο. Το 40% της εξωστρεφούς δραστηριότητάς μας είναι στην Ισπανία, όπου η θυγατρική μας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ιχθυοκαλλιεργητική επιχείρηση της χώρας. Υπάρχουν βεβαίως και άλλα τέτοια παραδείγματα. Κάποιες εταιρείες του κλάδου είχαν ξεκινήσει στην Τουρκία και είναι κρίμα που το τελευταίο διάστημα η παρουσία τους συρρικνώνεται. Προσφάτως είχαμε ένα δυσάρεστο νέο: την αποτυχία της προσπάθειας συγχώνευσης Σελόντα και Δία. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει ώστε ο κλάδος να μπορέσει να πάρει τη θέση που του ανήκει στην ελληνική οικονομία; Παρ’ όλο που η συγκεκριμένη προσπάθεια δεν πέτυχε, εν τούτοις ο δρόμος συνένωσης των δυνάμεων του κλάδου σε μεγάλα και εύρωστα σχήματα, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν στην ανάπτυξη της ζήτησης, με υγιή κερδοφορία και βελτίωση του κόστους, πιστεύω ότι είναι μονόδρομος και πρέπει να βοηθήσουν όλοι σε αυτό. Όταν λέτε όλοι, ποιους εννοείτε; Αυτή τη στιγμή τον κύριο ρόλο μπορούν να τον παίξουν μόνο οι τράπεζες, οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια στήριξαν τον κλάδο. Οι επιχειρήσεις έχουν συγκεκριμένη έκθεση στον τραπεζικό δανεισμό. Έτσι οι τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίσουν αυτές τις επενδύσεις και να δημιουργηθούν συνθήκες για να εξυπηρετηθούν αυτά τα δάνεια, έχουν τη δυνατότητα να παίξουν τον ρόλο που τους αναλογεί. Θα λέγαμε ότι και το timing για μια πιθανή επιτάχυνση των διαδικασιών είναι κατάλληλο, με την έννοια ότι ο κλάδος βρίσκεται σε μια καλή στιγμή από την άποψη της τιμής του προϊόντος. Αλήθεια είναι αυτό που λέτε. Ο κλάδος εξέρχεται από μια μεγάλη κρίση το 2013. Αυτή τη στιγμή οι τιμές είναι σε κερδοφόρα επίπεδα. Πρέπει όμως να εκμεταλλευτούμε όσο μπορούμε το χρονικό διάστημα ως το καλοκαίρι, που βγαίνει η νέα παραγωγή ψαριών. Ως τότε πρέπει να έχουν λυθεί όλα τα θέματα ώστε τη νέα σεζόν να έχουμε σχήματα τα οποία θα έχουν

τη δυνατότητα να προχωρήσουν απαλλαγμένα από τα βάρη του παρελθόντος, με κεφαλαιακή επάρκεια και κατάλληλη στελέχωση ώστε να αρχίσουν να αναπτύσσουν τον κλάδο και εκτός των πυλών. Το κράτος ποιο ρόλο μπορεί να παίξει; Το κράτος θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, μέσα από το νόμο πλαίσιο και το χωροταξικό, τη δημιουργία νέων ζωνών ανάπτυξης, διότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε πρακτικά τη δυνατότητα να αυξήσουμε την παραγωγή μας. Αυτή την περίοδο είναι η διαδικασία διαβούλευσης για τον καινούργιο νόμοπλαίσιο, ο οποίος πρέπει με τις κατάλληλες μεταβατικές διατάξεις και με την κατάλληλη επέκταση του χωροταξικού σχεδιασμού να δώσει ζώνες ανάπτυξης στην ιχθυοκαλλιέργεια. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε παραπέρα. Επίσης το κράτος θα μπορούσε να βοηθήσει στην απορρόφηση κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία πρέπει να επενδυθούν στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης της αγοράς. Η έρευνα τι αφορά; Κυρίως την ποιότητα του προϊόντος, την ανάπτυξη νέων ειδών, τη βελτίωση των γεννητόρων των υπαρχόντων ειδών καθώς επίσης και την περαιτέρω βελτίωση των μεθόδων εκτροφής. Γιατί ο Έλληνας εξακολουθεί να βλέπει με καχυποψία τα προϊόντα της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας; Κοιτάξτε, είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια καχυποψία, όμως τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια μεγάλη στροφή του καταναλωτή προς το ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας, το οποίο – με όλη την εμπειρία που έχω τα έξι χρόνια που ασχολούμαι με τη δουλειά αυτή – είναι πραγματικά εξαιρετικής ποιότητας. Είναι ένα ψάρι που μεγαλώνει με τις καλύτερες συνθήκες, οι τροφές είναι καθαρά από ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια και έχουν τις αυστηρότερες προδιαγραφές. Εγώ προσωπικά το δίνω και στα παιδιά μου. Το ελληνικό ψάρι είναι εξαιρετικής ποιότητας διότι και οι συνθήκες των υδάτων και των ακτών είναι ιδανικές για την ανάπτυξή του. Προσωπικά το προτείνω σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να το δοκιμάσουν, γιατί είμαι σίγουρος ότι αν το δοκιμάσουν πραγματικά θα το επιλέξουν. Στο εξωτερικό πώς κινείστε; Κοιτάξτε, αξιοποιούμε πολλά κανάλια. Μεταξύ αυτών και τον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ), με τον οποίο «τρέχουμε» ένα πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης της ελληνικής τσιπούρας και του λαυρακιού σε αγορές του εξωτερικού. Ο στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε καινούργιους καταναλωτές και συνθήκες υγιούς ανάπτυξης. Ξέρετε, η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια προσφέρει 10.000 θέσεις εργασίας σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτές δεν είναι μόνο στην Αθήνα ή στα μεγάλα αστικά κέντρα. Είναι στην περιφέρεια, όπου οι συνθήκες απασχόλησης είναι πάρα πολύ δύσκολες.

Κύριε Βαλαχή, θα ήθελα να επιμείνουμε σε αυτό το σημείο. Αν οι ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες μπορέσουν να επαναλάβουν το εγχείρημα των Νορβηγών, οι οποίοι από 200.000 τόνους πήγαν στα 2 εκατ., αυτό θα μπορούσε να αναδείξει τον συγκεκριμένο κλάδο σε βασικό τομέα της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να πετύχουν κάτι τέτοιο και με ποιο τρόπο; Είναι αλήθεια αυτό. Και μάλιστα αυτό το τονίζουμε όχι μόνο εμείς αλλά και ανεξάρτητοι οργανισμοί, όπως η Mckinsey, που συμπεριλαμβάνει την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια στους 6 κλάδους που μπορεί να βασιστεί η ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας. Αυτό πλέον το κατανοούν και η κυβέρνηση και τα κόμματα και όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες. Για μένα είναι απόλυτα εφικτό αυτό διότι η Ελλάδα έχει την τεχνογνωσία να το κάνει. Έχει τις δυνατότητες να αυξήσει την παραγωγή της μέσα από ένα σωστό χωροταξικό σχεδιασμό, ενδεχομένως δημιουργώντας και νέες ζώνες σε κάποια απόσταση από τις ακτές. Υπάρχει τεχνογνωσία σε αυτόν τομέα. Για παράδειγμα, οι Τούρκοι έχουν δώσει όλη την επιπλέον παραγωγή τους σε περιοχές ιχθυοκαλλιέργειας που βρίσκονται σε μεγαλύτερες από τις συνθισμένες αποστάσεις από την ακτή. Ανάλογη πρακτική ακολουθείται και στην Ισπανία. Φαντάζομαι όμως ότι αυτό έχει και άλλες συνιστώσες, όπως οι διευκολύνσεις για την προσέγγιση των πλοίων, οι υποδομές για τη συντήρηση των ψαριών κτλ. Βεβαίως, απαιτείται παράκτια υποστήριξη, γιατί χρειάζεται να μεταφερθούν οι τροφές αλλά και τα ψάρια από και προς την ακτή. Άρα χρειαζόμαστε εγκαταστάσεις ελλιμενισμού και αποθήκευσης, οι οποίες θα μπορέσουν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά για να δουλέψεις με έναν ανταγωνιστικό τρόπο τις μονάδες σου προς τη θάλασσα. Μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η Τουρκία είναι ένας ανταγωνιστής ο οποίος σε όλες τις αγορές βγήκε με τιμές χαμηλότερες από την Ελλάδα. Έτσι οφείλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί σε ποιότητα και κόστος παραγωγής ώστε να εξακολουθήσουμε να είμαστε πρωταγωνιστές στη μεσογειακή παραγωγή. Αυτό που μπορεί να περιμένει η χώρα μας από την ιχθυοκαλλιέργεια μέσα από ένα σωστό σχεδιασμό και αφού λυθούν τα συσσωρεμένα προβλήματα, ώστε τα καινούργια σχήματα που θα δημιουργηθούν να προχωρήσουν, είναι ο διπλασιασμός της παραγωγής και της απασχόλησης. Κύριε Βαλαχή, σας ευχαριστώ θερμά. Ας ελπίσουμε ότι τράπεζες, κράτος και επιχειρηματίες θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Το έχουμε όλοι ανάγκη και πρώτος από όλους η χώρα.

.

Σας ευχαριστώ. Να είστε καλά.

Diamonds 2014

moto

Καδμείας 17, Τ.Κ.118 55, Αθήνα, Τηλ.: 210 3421 177, Fax: 210 3421 955, E-mail: info@statbank.gr

ούτε αριστερά της. Μπορεί λοιπόν σήμερα η Ελλάδα να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στον κλάδο και με εξωστρέφεια να παίζει τον ρόλο του πρωταγωνιστή. Να αντιγράψει αυτό που έκαναν οι Νορβηγοί με τον σολομό. Οι νορβηγικές εταιρείες παράγουν σολομό και στη Σκωτία και στην Ολλανδία και στη Χιλή, ελέγχοντας την παγκόσμια παραγωγή του προϊόντος. Έτσι η Νορβηγία αναγνωρίζεται ως ηγέτιδα δύναμη στη συγκεκριμένη αγορά. Τον ίδιο ηγετικό ρόλο μπορεί να παίξει η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, αν καταφέρουν οι ελληνικές εταιρείες να παράγουν εκτός των πυλών...

newtimes 31

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Γιώργος Παλιούρας Ο ανταγωνισμός καλά κρατεί στα λιμάνια των δύο ακτών του Αιγαίου. Γίνεται λόγος για τη μάχη της κρουαζιέρας, η οποία πρακτικά ξεκινά στις αρχές Απριλίου για το ευρύ κοινό. Ενενήντα χιλιάδες Τούρκοι αναμένεται να ταξιδέψουν και να αξιοποιήσουν τα προγράμματα κρουαζιέρας το 2014 όταν οι Έλληνες είναι μόνον 18.000. Αυτή η σύγκριση βρέθηκε στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Γιώργο Παλιούρα, γενικό διευθυντή της Orange Cruises. Ας τον ακούσουμε:

//////

90.000 Τούρκοι και μόνον

18.000

Έλληνες κάνουν

κρουαζιέρα

Κύριε Παλιούρα, είναι πράγματι έτσι; Από το ναυτικό έθνος που ακούει στο όνομα Ελλάδα μόνο 18.000 άτομα αξιοποιούν την κρουαζιέρα; Κοιτάξτε, παίζει ιδιαίτερο ρόλο αυτό που λέμε home port.

Να ξεκινάει δηλαδή η κρουαζιέρα και να καταλήγει σε κάποιο ελληνικό λιμάνι; Ακριβώς. Και αυτή τη μάχη φαίνεται να την κερδίζει η Τουρκία. Τουλάχιστον 90.000 Τούρκοι ταξιδεύουν κάθε χρόνο με κρουαζιερόπλοια ενώ αντίστοιχα στην Ελλάδα το ενδιαφέρον έχει περιοριστεί σε περίπου 18.000 ταξιδιώτες. Αυτό το νούμερο των 90.000 αποτελεί, όπως καταλαβαίνετε, ένα ισχυρό κίνητρο σε όποια εταιρεία επιθυμούσε να επενδύσει κάνοντας κάποιο τουρκικό λιμάνι ως home port. Υπό την έννοια ότι έχει μια έτοιμη πελατεία; Ακριβώς, έχει μια έτοιμη πελατεία στα πόδια της.

32 newtimes

Γιώργος Παλιούρας, γενικός διευθυντής της Orange Cruises

Interview

Στην αντίπερα όχθη, τα λιμάνια που εμφανίζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον ποια είναι; Αντιστοίχως, ποια είναι από την ελληνική πλευρά; Τα λιμάνια που έχουν πάρα πολύ ενδιαφέρον είναι η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη. Από εκεί επιβιβάζεται η συντριπτική πλειονότητα των 90.000 ταξιδιωτών. Αντίστοιχα τα ελληνικά λιμάνια είναι ο Πειραιάς, η Κρήτη και η Ρόδος. Από την Κρήτη ποια είναι η αφετηρία; Είναι το Ηράκλειο, το οποίο τα δύο τελευταία χρόνια έχει επιλεγεί ως home port από την ιταλική Costa Cruises. Η «μάχη της κρουαζιέρας» ανάμεσα στη Μεσόγειο και στην Καραϊβική πώς εξελίσσεται; Θα σας πω το εξής: η κύρια πηγή προέλευσης επιβατών κρουαζιέρας στον κόσμο είναι η Βόρεια Αμερική – ΗΠΑ και Καναδάς. Όπως είναι λογικό λοιπόν, οι κρουαζιέρες οι οποίες ξεκινούν από αμερικανικά λιμάνια να έχουν τη μεγαλύτερη προσέλευση. Μιλάμε για πάνω από 20 εκατ. ταξιδιώτες. Οι Αμερικανοί είναι η μεγάλη δεξαμενή που τροφοδοτεί την κρουαζιέρα; Είναι ο κινητήριος μοχλός των δύο τεράστιων ομίλων, οι οποίοι δεν είναι τυχαίο ότι είναι αμερικανικών συμφερόντων. Αυτοί είναι που κινούν το τεράστιο ενδιαφέρον. Αμέσως μετά την Καραϊβική υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τη Μεσόγειο, που θεωρείται ένας ιδιαίτερα ελκυστικός προορισμός: είναι ασφαλής, μπορείς σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να επισκεφθείς πάρα πολλές χώρες, έχει πολλά φυσικά και ιστορικά αξιοθέατα, είναι ένα μωσαϊκό πολιτισμών. Αυτό αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για τον επισκέπτη, που δεν πηγαίνει σε έναν αλλά σε πολλούς και διαφορετικούς μεταξύ τους προορισμούς. Είναι αλήθεια ότι αν κάποιος επιβιβαστεί από τη Βαρκελώνη θα δει την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, ενδεχομένως, αν η κρουαζιέρα του είναι πολλές μέρες, και την Ελλάδα. Αντίστοιχα αν επιβιβαστεί από την Ιταλία, θα δει σίγουρα την Ελλάδα και την Τουρκία. Αυτό πραγματικά δίνει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα στους επιβάτες οι οποίοι προέρχονται από τη Βόρεια Αμερική διότι αυτοί είναι και οι destination oriented επιβάτες, όπως λέμε στη βιομηχανία του τουρισμού.

γεγονός ότι οι μεγάλες και οι διεθνείς εταιρείες δρομολογούν λιγότερα βαπόρια με προορισμό την Ανατολική Μεσόγειο, κατ’ επέκταση δεν περνούν και από εμάς.

Τις τελευταίες δεκαετίες ο μέσος όρος επιβάτη ανά κρουαζιέρα είναι 42 χρόνων. Συνδυάζει καταπληκτικές δυνατότητες ενδιαίτησης, γαστρονομίας, ψυχαγωγίας και δραστηριοτήτων.

Είναι πάντως περίεργο ότι οι Έλληνες αξιοποιούν τόσο λίγο την κρουαζιέρα, όταν είναι πλέον κοινή διαπίστωση ότι αποτελεί ένα φθηνό μέσο σε σχέση με την παραμονή σε κάποια ξενοδοχειακή μονάδα. Ναι, είναι γεγονός. Το αν είναι φθηνό ή φθηνότερο δεν ξέρω. Αυτό όμως που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι είναι ιδιαίτερα ανταποδοτικό. Είναι ένας πολύ σύγχρονος τρόπος διακοπών. Είναι ο συνδυασμός μεταφορικού μέσου και ξενοδοχείου. Το μεταφορικό μας μέσο γίνεται το ξενοδοχείο μας. Υπάρχουν καταπληκτικές πλωτές ξενοδοχειακές μονάδες, έχουν πλήρη διατροφή, διασκέδαση, δραστηριότητες και δρομολογούνται σε καταπληκτικούς προορισμούς. Αυτό δίνει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στην κρουαζιέρα έναντι άλλων μορφών διακοπών ή ταξιδιού.

Μπορεί επίσης να επισκεφθεί διαφορετικά νησιά, που σε άλλη περίπτωση θα χρειαζόταν πολλά μέσα για να το επιτύχει. Θα σας πω ότι μεγαλύτερη πηγή άντλησης ταξιδιωτών επιβατών κρουαζιέρας για εμάς είναι τα μεγάλα παραθεριστικά κέντρα, διότι το κρουαζιερόπλοιο είναι μια μεγάλη σύγχρονη ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία στην πορεία σού δίνει τη δυνατότητα το πρωί να ξυπνήσεις και να πιεις τον καφέ σου στη Βενετία, τη μεθεπόμενη να περπατήσεις και να πιεις ένα ποτήρι κρασί στον Ντουμπρόβνικ, μετά από δύο μέρες να βρίσκεσαι στην Κωνσταντινούπολη… Είναι ένας καταπληκτικός συνδυασμός ταξιδιού αλλά και παραθεριστικού κέντρου.

Ωστόσο πάντως το βέβαιον είναι ότι ο τομέας της κρουαζιέρας, τουλάχιστον για το 2013, εμφάνισε μια δυναμική πορεία. Ποιες είναι οι προσδοκίες για το 2014; Είναι γεγονός ότι η κρουαζιέρα – μιλώντας πάντα για τις διεθνείς προσεγγίσεις από τα ελληνικά λιμάνια – ακολούθησε ανοδική πορεία αφίξεων στην Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει αφήσει πίσω της την κακή εικόνα και την κακή δημοσιότητα που είχαν δημιουργηθεί. Βρίσκεται στις πρώτες προτιμήσεις των διεθνών αγορών. Επίσης είναι αλήθεια ότι η ελληνική αγορά, οι Έλληνες ταξιδιώτες ακολούθησαν τις διεθνείς τάσεις της κρουαζιέρας και μπορώ να σας πω υπεύθυνα ότι, ενώ πολλά προϊόντα αναψυχής και εξερχόμενου τουρισμού και προορισμοί βρίσκονται σε καθίζηση, η κρουαζιέρα αναπτύσσεται με μικρά και πολύ σταθερά βήματα. Ποια είναι η πορεία της Orange Cruises; Αυτό που νιώθω την ανάγκη να εστιάσω είναι η επένδυση που κάνει η Orange Cruises κατ’ αρχήν στο να ξεκινούν οι κρουαζιέρες από τον Πειραιά.

Στη λεκάνη της Μεσογείου ποιοι προορισμοί εμφανίζουν δυναμική; Τη μεγαλύτερη δυναμική εμφανίζει η περιοχή μας. Βλέπω μια πολύ μεγάλη προτίμηση στον συνδυασμό Ελλάδα - Αιγαίο - ακτές της Τουρκίας, έναντι των δυτικότερων προορισμών.

Όταν λέτε επένδυση τι εννοείτε; Εννοώ ότι έχουμε προαγοράσει και επενδύουμε κάποια χρήματα κάθε χρόνο προκειμένου οι Έλληνες ταξιδιώτες να έχουν τη δυνατότητα – συγκεκριμένα στο Costa Magica – να επιβιβάζονται από τον Πειραιά. Το home port του καραβιού βρίσκεται στη Βενετία, εμείς επενδύσαμε, ανοίξαμε τον Πειραιά και δίνουμε τη δυνατότητα να γίνει το λιμάνι αυτό σημείο αναφοράς. Αυτό ξεκινά από τις 30 Απριλίου και έχουμε συνεχείς αναχωρήσεις ως τις αρχές Οκτωβρίου.

Τα πρόσφατα προβλήματα στη Βόρεια Αφρική έδωσαν κάποια ώθηση στον ελληνικό και στον τουρκικό τουρισμό και στην κρουαζιέρα; Αυτό είναι πολύ σωστή ερώτηση και θα σας πω το εξής: προσωρινά, όταν για παράδειγμα προκύπτει ένα πρόβλημα στη Βόρεια Αφρική ή στη Μέση Ανατολή ή στην Τουρκία είτε τώρα στην Κριμαία, προσωρινά παίρνουμε κάποιο όφελος. Θα σας πω όμως ότι δυστυχώς αυτό το όφελος μεσομακροπρόθεσμα εξανεμίζεται από το

Πώς αντιμετωπίζετε το γεγονός ότι ο Έλληνας φαίνεται ακόμη να αντιμετωπίζει την κρουαζιέρα με μια μικρή όχι καχυποψία, αλλά άγνοια; Αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχουν πάρα πολλές εμπλεκόμενες εταιρείες οι οποίες προωθώντας, ενημερώνοντας και διαφημίζοντας θα διέλυαν αυτά τα μικρά σύννεφα που υπάρχουν γύρω από την κρουαζιέρα. Η κρουαζιέρα δεν είναι κάτι ακριβό, είναι κάτι πολύ ανταποδοτικό. Η κρουαζιέρα δεν είναι για μεγαλύτερες ηλικίες.

Επειδή ωστόσο μιλάμε για την Ελλάδα της κρίσης και της ύφεσης και των χαμηλών εισοδημάτων, πρακτικά για μια τετραμελή οικογένεια, η οποία θα ήθελε να αξιοποιήσει ένα πενθήμερο ή μια εβδομαδιαία εκδρομή μέσω της κρουαζιέρας, πόσο θα ήταν το κόστος; Θα σας έλεγα ότι την άνοιξη και το φθινόπωρο οι τιμές μας με πλήρη διατροφή ξεκινούν, συγκεκριμένα για το Costa Magica, από 400 ως 500 ευρώ το άτομο για 7 ημέρες. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο για 10 ημέρες ξεκινούν από περίπου 1.000 ευρώ το άτομο. Τώρα αν αυτό είναι μια ανταγωνιστική τιμή, θα σας έλεγα ότι είναι ανταγωνιστική έναντι οποιουδήποτε άλλου τρόπου παρόμοιων διακοπών. Σε άλλη περίπτωση τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να είναι τα έξοδα, το κόστος μεταφοράς για έναν τουριστικό προορισμό με καράβι. Θα μπορούσε να είναι μόνο το κόστος των αεροπορικών εισιτηρίων. Και εδώ μιλάμε για διατροφή και ψυχαγωγία. Το μόνο που δεν περιέχεται, στις περισσότερες κρουαζιέρες, είναι το τι θα πιούμε και το αν στα λιμάνια που επισκεπτόμαστε θα διαλέξουμε μια εκδρομή. Πάντως 18.000 άτομα είναι πάρα πολύ μικρό νούμερο σε σχέση με τις υπηρεσίες που παρέχει η κρουαζιέρα. Εμείς είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι ότι αυτό το νούμερο δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική δυναμική της κρουαζιέρας. Ενδεχομένως αυτό το νούμερο δείχνει και τη δυναμική ανάπτυξης που μπορεί να έχει και ο κλάδος αλλά και οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις, όπως η Orange. Θα σας πω το εξής, παραδοσιακά 10.00020.000 Έλληνες πηγαίνουν κάθε χρόνο κρουαζιέρα με τις ελληνικές εταιρείες. Αυτό το οποίο έχει μεγάλη αύξηση είναι η συμμετοχή Ελλήνων σε διεθνείς κρουαζιέρες, με διεθνείς εταιρείες. Ο αριθμός των ταξιδιωτών σε διεθνείς εταιρείες κρουαζιέρας έχει υπερβεί τις 6.000-7.000.

Η κρουαζιέρα δεν είναι κάτι ακριβό, είναι κάτι πολύ ανταποδοτικό

.

Κύριε Παλιούρα, σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ σας ευχαριστώ πολύ.

newtimes 33

Interview

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Νίκος Καλογιάννης

Νίκος Καλογιάννης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Αποσταγμάτων και Οινοπνευματωδών Ποτών

Η εξοντωτική φορολογία στραγγαλίζει την εγχώρια κατανάλωση ούζου Κύριε Καλογιάννη, η κρίση οδήγησε σε σοβαρή μείωση της κατανάλωσης των οινοπνευματωδών ποτών. Τι συνέβη με την κατανάλωση ελληνικών αποσταγμάτων; Όπως ήταν φυσικό, η κρίση επέδρασε και στην κατανάλωση των ποτών. Από τη μια πλευρά η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των οικογενειών και από την άλλη η μείωση των εξόδων και της διασκέδασης είχαν ως συνέπεια τη μείωση της κατανάλωσης. Ειδικά όμως τα οινοπνευματώδη ποτά είχαν και άλλη μια κακή συγκυρία: τα χρόνια της κρίσης αυξήθηκε ο φόρος κατανάλωσης κατά 125% και ο ΦΠΑ, όπως ξέρετε. Αυτό επηρέασε πάρα πολύ την τιμή των προϊόντων των οινοπνευματωδών. Σήμερα, όταν αγοράζετε ένα ποτό, το μεγαλύτερο κομμάτι της τιμής είναι φορολογία και το μικρότερο είναι η αξία του ποτού. Η φορολογία επηρέασε καταλυτικά την τιμή...

34 newtimes

Βεβαίως. Στην Ελλάδα έχουμε μία από τις ακριβότερες φορολογίες οινοπνευματωδών ποτών μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών: ανάμεσα σε 27 χώρες – αν θυμάμαι καλά – μόνο η Φινλανδία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ακριβότερη φορολογία από εμάς. Και βεβαίως μιλάμε για χώρες που έχουν σοβαρό πρόβλημα αλκοολισμού. Η αύξηση της φορολογίας στα οινοπνευματώδη ποτά και στα ελληνικά αποστάγματα έφερε περισσότερα έσοδα στα δημόσια ταμεία; Σαφώς όχι, αλλά αυτό ήταν αναμενόμενο διότι όταν πέφτει η κατανάλωση θα πέσουν και τα έσοδα. Εδώ όμως έπεσαν δυσανάλογα διότι ήταν τόσο μεγάλη η αύξηση ώστε επέδρασε ακόμη και στον τουρισμό. Καταλαβαίνετε ότι οι τουρίστες καταναλώνουν και αυτοί. Έρχονται, διασκεδάζουν, πίνουν κάτι. Είναι καταναλωτές και είναι και διαφημιστές μας, γιατί εμείς δεν

έχουμε τη δυνατότητα να διαφημίζουμε στο εξωτερικό. Δεν έχουμε τα κονδύλια. Οι υψηλοί φόροι ήταν ισχυρό αντικίνητρο... Σήμερα από τις αντίστοιχες μεσογειακές χώρες που μας συναγωνίζονται – μεταξύ αυτών η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία – έχουμε 2,5 φορές μεγαλύτερη φορολογία. Και αυτό ισχύει για τις χώρες που έχουν υψηλότερο οικονομικό επίπεδο σε σχέση με το δικό μας. Διότι αν συγκριθούμε με αντίστοιχες χώρες με εμάς, όπως είναι ίσως η Κύπρος, η Κροατία και η Μάλτα, εμείς οι Έλληνες και οι τουρίστες μας πληρώνουν πέντε φορές μεγαλύτερη φορολογία στα ποτά. Πληρώνουμε διπλάσια από τον Γερμανό καταναλωτή, άρα και μεγαλύτερο ΦΠΑ, άρα είναι και αυτός ένας πολύ σημαντικός παράγων για τη μείωση των ποτών γενικώς αλλά και για το ελληνικό απόσταγμα, το ελληνικό προϊόν. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για τις

συνέπειες της κρίσης στα ελληνικά αποστάγματα; Στο ούζο θα έλεγα ότι τα χρόνια της κρίσης η κατανάλωση έπεσε 35% ως 40%. Σε άλλα προϊόντα ακόμη περισσότερο. Το μόνο προϊόν απόσταγμα που δεν υπέστη μείωση, ίσα ίσα εμφανίζει ελαφρά άνοδο, είναι το τσίπουρο. Βεβαίως είναι ένα προϊόν σχετικά καινούργιο ως εμφιαλωμένο. Έτσι είχε τη δυνατότητα όχι μόνο να αντέξει αλλά και να αυξηθεί λίγο. Σε απόλυτα νούμερα, οι Έλληνες πόσο τσίπουρο και ούζο καταναλώνουν; Η παραγωγή είναι μεταξύ 10,5 και 11 εκατ. λίτρων γι’ αυτά τα δύο αποστάγματα. Μάλιστα σχεδόν τα δύο τρίτα – κυρίως ούζο – πάνε σε εξαγωγές. Από αυτό που μένει η κατανάλωση στην Ελλάδα θα έλεγα ότι είναι γύρω στα 3,5 εκατ. λίτρα στο ούζο και περίπου 1 εκατ. λίτρα στο τσίπουρο. Πιστεύω ότι είμαι αρκετά κοντά στην πραγματικότητα.

Interview

Προφανώς, γιατί δεν υπάρχουν πλήρη στατιστικά στοιχεία. Έχουμε κάποια στοιχεία και γίνεται μια προσπάθεια να υπάρξουν πιο ακριβή στατιστικά στοιχεία και από το Γενικό Χημείο του Κράτους τον τελευταίο καιρό. Πρέπει όμως να σας πω ότι υπάρχει πάρα πολύ αφορολόγητο. Και αυτό είναι σίγουρα μία ακόμη δυσμενής συνέπεια της τεράστιας αύξησης της φορολογίας, αφού η τελευταία δημιουργεί ένα ισχυρό κίνητρο για λαθρεμπόριο. Έχετε εικόνα για τις διαστάσεις του λαθρεμπορίου ποτών; Την εικόνα θα την έχετε όταν πάτε σε οποιοδήποτε κατάστημα και δείτε ότι συνήθως σερβίρονται χύμα προϊόντα. Το χύμα προϊόν δεν ξέρουμε από πού προέρχεται και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν έχει και πρόβλημα. Ακόμη και αν το βρούμε, δεν έχει ετικέτα, δεν είναι σφραγισμένο, είναι ανεξέλεγκτο. Μπορεί και πολλές φορές να είναι αφορολόγητο. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που να δείχνουν πώς εξελίχθηκε το φαινόμενο του λαθρεμπορίου ποτών στην Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης; Κοιτάξτε, έχουν πιάσει ολόκληρα βυτία να έρχονται από χώρες όπως η Βουλγαρία, τα Σκόπια, η Αλβανία, από όπου μπαίνει λαθραίο αφορολόγητο οινόπνευμα. Αυτό στη συνέχεια μετατρέπεται σε ποτό μέσα σε υπόγεια και κρυφές αποθήκες. Η διαδικασία αυτή το κάνει επικίνδυνο προϊόν και βεβαίως υπάρχει και η μεγάλη απώλεια φορολογικών εσόδων για το κράτος. Πρακτικά λοιπόν, ενώ το κράτος αύξησε τους φόρους, χάνει φορολογικά έσοδα και εξαιτίας των τεράστιων διαστάσεων του λαθρεμπορίου. Όπως και αν το κάνει κανείς η συνταγή αυτή αποδεικνύεται ανεπαρκής. Είναι η εύκολη συνταγή: βάλε παραπάνω φόρο, αλλά στην ουσία χάνεις. Αυτό ωστόσο που δημιουργεί κάποιες προσδοκίες είναι η εξωστρέφεια. Αναφερθήκατε προηγουμένως στο ούζο. Ποιες είναι οι εξαγωγικές επιδόσεις των επιχειρήσεων του κλάδου; Δεν επηρεάστηκαν οι εξαγωγές από την κρίση. Αντιθέτως μάλιστα, μπορώ να πω ότι έχουν ελαφρά άνοδο στο ούζο, που είναι και το κυριότερο προϊόν εξαγωγής από τα ελληνικά αποστάγματα. Καλή είναι και η πορεία του ελληνικού τύπου brandy, το οποίο νομίζω ότι κρατάει τις θέσεις του. Αντιστοίχως, το τσίπουρο μόλις τώρα ξεκινάει και ακόμη δεν μπορούμε να πούμε πολλά πράγματα, διότι είναι πάρα πολύ μικρό το ποσοστό του τσίπουρου που εξάγεται. Η κυριότερη αγορά είναι η Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως η Γερμανία είναι οι καταναλώτριες ελληνικών προϊόντων. Στις αγορές αυτές και ειδικά στη Γερμανία το ούζο είναι ένα σημαντικό προϊόν. Αν θυμάμαι, έχει καλύτερη κατανάλωση από το τζιν, που είναι διεθνές προϊόν. Εκεί μας στηρίζουν και τα ελληνικά εστιατόρια που είναι γύρω στις 6.500 αλλά και κυρίως το προϊόν καταναλώνεται από τους Γερμανούς και αγοράζεται από τα γερμανικά super markets. Σε όποιο γερμανικό σουπερμάρκετ και αν πάτε, το ούζο έχει περίοπτη θέση. Υπάρχουν νέες αγορές που δείχνουν ενδια-

φέρον για το ελληνικό ούζο; Οι αγορές οι οποίες εμείς τουλάχιστον ως εταιρεία αλλά και νομίζω ο κλάδος προσπαθεί να επεκταθεί είναι οι μεγάλες αγορές που γεννώνται σήμερα. Στις ΗΠΑ δεν μπορέσαμε δυστυχώς να φύγουμε από τον ελληνικό παράγοντα. Αλλά το πετύχατε στη Γερμανία... Λόγω του τουρισμού, γιατί έχουμε πάρα πολλούς τουρίστες Γερμανούς και πολλά ελληνικά εστιατόρια. Όταν λέω ελληνικά δεν εννοώ ελληνικής ιδιοκτησίας απλώς, αλλά ελληνικής κουζίνας εστιατόρια. Αντιστοίχως στην Αμερική έχουμε πάρα πολλά ελληνικά εστιατόρια αλλά είναι ελληνικής ιδιοκτησίας: δεν σερβίρουν ελληνικά φαγητά, άρα δεν πάνε και τα ελληνικά ποτά. Στη Γερμανία μάς βοήθησε πάρα πολύ το γεγονός ότι έχουμε 6.500-7.000 ελληνικά εστιατόρια, όπου οι Γερμανοί που τα επισκέπτονται γεύονται τα ελληνικά προϊόντα και δοκιμάζουν και το ούζο. Βεβαίως οι Γερμανοί τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα το αγαπούν πάρα πολύ και το πίνουν και όταν γυρίσουν στη χώρα τους. Υπάρχουν συνέργειες που θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν με τους Έλληνες ξενοδόχους ώστε να προωθηθούν πιο αποτελεσματικά τα επώνυμα ελληνικά αποστάγματα; Σίγουρα τα ξενοδοχεία που φιλοξενούν τους τουρίστες βοηθούν στην κατανάλωση των ελληνικών αποσταγμάτων. Δεν είναι όμως πάντα τα επώνυμα διότι σήμερα μάλιστα με την κρίση συνήθως αγοράζονται προϊόντα χωρίς ετικέτα. Ως κλάδος κάνετε κοινές ενέργειες για την προβολή του ελληνικού αποστάγματος στο εξωτερικό; Υπάρχουν φέρ’ ειπείν εκθέσεις όπου πηγαίνουμε ως σύνδεσμος. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι πρόκειται για επιχειρήσεις και βεβαίως η κάθε επιχείρηση προωθεί τα δικά της προϊόντα. Είναι φυσικό, εκεί που δεν μπορούμε να πάμε ως επιχείρηση γιατί είναι πολλά τα έξοδα έχει τύχει να πάμε ως σύνδεσμος. Έτσι ο καθένας εκθέτει τα προϊόντα του μέσα στο σύνολο των προϊόντων που εκπροσωπούνται, γιατί ο σύνδεσμος σήμερα έχει περίπου το 70% των Ελλήνων παραγωγών. Είμαστε σχεδόν όλοι μέσα στον σύνδεσμο. Και η αλήθεια είναι ότι η ελληνική αποσταγματοποιία έχει κάνει σοβαρά βήματα. Πράγματι, έχει προχωρήσει πάρα πολύ. Κατ’ αρχήν έχουμε πάρα πολύ καλές πρώτες ύλες. Η Ελλάδα είναι θησαυρός πρώτων υλών. Έχουμε τεράστια παραγωγή αμπελοποικιλική με πολλές ποικιλίες, από γλυκά κρασιά μέχρι ξηρά, που είναι πρώτες ύλες. Έχουμε σπόρους και φυτά που δεν υπάρχουν ίσως σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα οποία χρησιμοποιούμε ώστε να δώσουμε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που κάθε εταιρεία θέλει να δώσει στο ούζο ή στο τσίπουρο ή και σε άλλα ποτά. Νομίζω ότι η ελληνική ποτοποιία έχει την ποιότητα και θέλει να είναι εξωστρεφής. Οικονομικά είμαστε μικρές μονάδες, έχουμε μια μικρή σχετικά χώρα και αρκετά δύσκολα επιβιώνουν οι περισσότεροι. Άρα πώς μπορεί κανείς να επενδύσει, ιδίως σε επικοινωνία, όταν προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με τις αντιξοότητες που έχουμε στην Ελλάδα και βεβαίως έχει επιτείνει η κρίση;

.

Κύριε Καλογιάννη, σας ευχαριστώ θερμά. Να είστε καλά.

Άνθρωποι, Ζώα και Επενδύσεις Του Βασίλη Μπόνιου Πρόσφατα ένα περιπολικό της Αστυνομίας μπήκε ανάποδα σε μονόδρομο της Μυτιλήνης κυνηγώντας ένα ταλαίπωρο αδέσποτο και το σκότωσε μπροστά στα μάτια δεκάδων σοκαρισμένων πολιτών. Πολλοί από αυτούς φώναζαν μάταια στον οδηγό να σταματήσει αλλά εκείνος συνέχιζε ακάθεκτος. Αστυνομικοί στα κολαστήρια της Νιγρίτας αποφάσιζαν να πάρουν τον Νόμο στα χέρια τους και να δολοφονήσουν με βασανιστήρια - ανάμεσα σ΄αυτά και με χρήση του ηλεκτροσόκ - τον Αλβανό δολοφόνο του υπαρχιφύλακα. Δεν ξέρω τι άλλες αποδείξεις χρειάζεται για να συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε στη χώρα του Εξπρές του Μεσονυκτίου, σε μια αρρωστημένη βαλκάνια σοβιετία στην οποία τα νοσηρά μυαλά ντύνονται τη στολή των σωμάτων ασφαλείας για να υπερασπισθούν την ηγεμονία των κυβερνώντων. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το βαθύ πελατειακό κράτος της μεταπολίτευσης έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να κοροϊδέψει τις περίφημες αγορές και να βγει να δανεισθεί. Τέσσερα χρόνια τώρα οι κυβερνώντες υπερασπίζονται με πάθος φανατικών ισλαμιστών το βαθύ πελατειακό κράτος. Αρνήθηκαν να κάνουν την παραμικρή αξιολόγηση στο Δημόσιο, αρνήθηκαν να προχωρήσουν στις απολύσεις ακόμη και των διαφθαρμένων από τους δημοσίους υπαλλήλους. Το μόνο που έκαναν είναι να ξεσπάσουν όλη την μεταρρυθμιστική «μανία» τους στις ταλαίπωρες καθαρίστριες του υπ. Οικονομικών. Ακόμη και τους δημοσίους υπαλλήλους που κατάφεραν να στείλουν σπίτια τους με πρόωρες συντάξεις, έρχεται το ΣτΕ να τους δικαιώσει και επιστρέφουν κατά δεκάδες στις θέσεις τους. Σ΄αυτό λοιπόν το χυδαίο κράτος καλούνται να έλθουν ξένοι επενδυτές και να βάλουν τα ωραία τους λεφτά. Να έλθουν δηλαδή να επενδύσουν σε ένα κράτος με φορολογικό σύστημα που αλλάζει διαρκώς και με μια δικαιοσύνη η οποία είναι παραδομένη στον έλεγχο των ντόπιων ολιγαρχών. Για τον ξένο επενδυτή είναι πιο ασφαλής επιλογή να πετάξει με Boeing των Μαλαισιανών Αερογραμμών παρά να επενδύσει στην Ελλάδα. Νύχτα

εγκαταλείπουν τη χώρα μας οι ξένες εταιρείες που είχαν την «έμπνευση» να συμμετάσχουν σε εγχώριους διαγωνισμούς αδιαφορώντας για τα λεφτά που πλήρωσαν για το κόστος υποβολής των προσφορών τους. Μετά από 4 χρόνια Μνημόνιο δεν έχει αλλάξει τίποτε στον διεφθαρμένο κρατικό μηχανισμό. Φακελάκια 50 και 60 χιλιάδων ευρώ καλούνται να πληρώσουν σε μέλη του Δ.Σ οργανισμού που εμπλέκεται με τις επενδύσεις οι ξένες εταιρείες και επιχειρηματίες που δείχνουν μαζοχιστικό ενδιαφέρον για να κάνουν δουλειές στη χώρα μας. Κάθε τόσο βγαίνει η Όλγα Κεφαλογιάννη να μας μιλήσει για τα ρεκόρ αφίξεων τουριστών στην Ελλάδα. Σπουδαία ανάπτυξη! Από την εποχή του Sex, τζατζίκι και σουβλάκι-αρχές δεκαετίας του 1960 ως σήμερα η μόνη «βιομηχανία» που ανθεί είναι ο τουρισμός. Τεράστια επιτυχία το γεγονός ότι έρχονται κάθε καλοκαίρι και μολύνουν την χώρα μας 17 εκατομμύρια τσίπηδες, στην πλειοψηφία τους τουρίστες και 3 εκατομμύρια λαθρομετανάστες. Μπορεί μια τέτοια χώρα να έχει κάποια τύχη; Να έχει μέλλον; - Η Ελλάδα εκτός από τα ψηλά βουνά, πρέπει να αποκτήσει και υψηλή τεχνολογία... μας είχε διαμηνύσει ο Ισραηλινός Πρόεδρος Σιμόν Πέρες όταν επισκέφθηκε για τελευταία φορά τη χώρα μας. Αλλά ποιος να τον ακούσει; Το διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό της χώρας που υποδύεται τους μανατζαρέους της συμφοράς ή μήπως οι απαίδευτοι πολίτες που εξακολουθούμε να ψηφίζουμε πατερούληδες για να μας κυβερνήσουν; Το γεγονός ότι η Moody’ s ανέβαλε για τον Άυγουστο που είναι παχιές οι μύγες την αξιολόγηση της χώρας δείχνει ότι οι αγορές έχουν πάρει χαμπάρι τους κουτόφραγκους. Το πέτσινο πλεόνασμα του Στουρνάρα κατέπεσε σαν χάρτινος πύργος κι έτσι πολύ σύντομα τους κρατιστές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ θα αντικαταστήσουν οι κρατιστές του ΣΥΡΙΖΑ για να βολέψουν τα δικά τους πελατάκια. Και από το Νομισματοκοπείο θα ακούγεται ο ήχος της δραχμούλας....

kourdisto

portocali.com Online Opinion Magazine newtimes 35

AutoStop

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ time tv

Το νέο SUBARU XV είναι, θα μπορούσε να πει κανείς, δύο αυτοκίνητα σε ένα

Όταν η off road δράση συνάντησε την πολυτέλεια Το νέο SUBARU XV είναι, θα μπορούσε να πει κανείς, δύο αυτοκίνητα σε ένα. Το ένα είναι πολυτελές, άνετο, ευέλικτο, αξιόπιστο και ασφαλές αυτοκίνητο πόλεως. Το άλλο είναι εξαιρετικό αυτοκίνητο για τις αποδράσεις σας εκτός πόλεως, από αυτοκινητόδρομο, επαρχιακό ασφάλτινο δρόμο, χωματόδρομο, ακόμη και για εκτός δρόμου αποδράσεις σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά επιτυγχάνονται χάρη στο συνδυασμό της συμμετρικής τετρακίνησης με τον boxer κινητήρα, τη στιβαρότητα του αμαξώματος και το τελευταίας γενιάς εξελιγμένο σύστημα δυναμικού ελέγχου του αυτοκινήτου (VDC – Vehicle Dynamic Control). Οι εξωτερικές διαστάσεις του εξασφαλίζουν την απαραίτητη ευκινησία μέσα στην πόλη, τόσο στην κίνηση σε στενούς δρόμους όσο και στο παρκάρισμα. Ταυτόχρονα όμως, σε συνδυασμό με την εσωτερική διαρρύθμιση των καθισμάτων και του χώρου αποσκευ-

36 new times

ών, επιτρέπουν την άνετη μετακίνηση πέντε ενηλίκων με τις αποσκευές τους, θυμίζοντας αυτοκίνητο μεγαλύτερης κατηγορίας. Ο εσωτερικός διάκοσμος, η ποιότητα των υλικών, το εξαιρετικό φινίρισμα και ο πλούσιος εξοπλισμός, ακόμη και στις βασικές εκδόσεις, δίνουν έναν αέρα πολυτέλειας που δεν συναντάται εύκολα στα λεγόμενα SUV ή ακόμη και στα Crossover. Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του είναι ακριβώς τα ίδια με εκείνα του καταξιωμένου και ιδιαίτερα δημοφιλούς μεγάλου του αδελφού, του Forester. Έχει δηλαδή τη γνωστή συμμετρική τετρακίνηση με boxer κινητήρα, απόσταση από το έδαφος 22 εκ. με ταυτόχρονα εξαιρετικά χαμηλό κέντρο βάρους. Η μεγάλη διαφορά του από το Forester είναι ο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα βενζινοκινητήρας των 1.600 cc, που αποδίδει 114 ΗΡ και που συνδυάζεται είτε με ένα μηχανικό κιβώτιο 5 ταχυτήτων με επιλογή αργών σχέσεων (άλλη μία μοναδικότητα για το Subaru XV σε αυτή την κατηγορία), είτε με ένα αυτόματο

κιβώτιο CVT Lineatronic συνεχώς μεταβαλλόμενων σχέσεων. Οι δύο αυτές επιλογές χαρίζουν στο Subaru XV αξιόλογες επιδόσεις εντός και εκτός δρόμου με οποιεσδήποτε συνθήκες, αλλά ταυτόχρονα χαμηλή μέση κατανάλωση 6.5 LT/100 km για το μηχανικό κιβώτιο και 6.3 LT/100 km για το αυτόματο CVT Lineatronic. Για τους οπαδούς της πετρελαιοκίνησης το Subaru XV εξοπλίζεται με ένα 2λιτρο boxer κινητήρα που αποδίδει 147 ΗΡ, με εντυπωσιακή ροπή 35 Kgfm από τις 1.600 στροφές. Στην έκδοση αυτή το κιβώτιο ταχυτήτων είναι 6τάχυτο μηχανικό. Οι προσφερόμενες επιλογές σε επίπεδο εξοπλισμού είναι τρεις: Confort, Trend και Exclusive, με τη βασική έκδοση να περιλαμβάνει ένα πλουσιότατο εξοπλισμό, όπως, ενδεικτικά αναφέρουμε, αερόσακους οδηγού – συνοδηγού, πλευρικούς τύπου κουρτίνας και αερόσακους γονάτου, αυτόματο κλιματισμό, ζάντες αλουμινίου 17’’, start-stop system του

κινητήρα για χαμηλότερη κατανάλωση και χαμηλότερους ρύπους και πολύ περισσότερα στοιχεία ακόμη, τα οποία στα περισσότερα ανταγωνιστικά του μοντέλα προσφέρονται προαιρετικά με επιπλέον χρέωση. Η τιμή του Subaru XV 1.6 Confort με μηχανικό κιβώτιο ανέρχεται στα 23.070 ευρώ με απόσυρση. Του Trend με πλουσιότερο εξοπλισμό και με το αυτόματο κιβώτιο Lineatronc φθάνει τις 25.670 ευρώ με απόσυρση. Τέλος η έκδοση Diesel Trend ανέρχεται στις 31.350 ευρώ. Τα πιο πάνω τεχνικά χαρακτηριστικά και οι τιμές, συνδυαζόμενα με τη δυναμική επανεμφάνιση της Subaru στην Ελλάδα μέσω της εταιρείας Πλειάδες Μότορς και του επίσημου δικτύου που περιλαμβάνει την Έκθεση της Agripan στην Πειραιώς 165 και κάθετες μονάδες στη Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα, ξαναβάζουν τα Subaru στο καλάθι των υποψήφιων αγοραστών.

.

new times 37

Υγεία & Ομορφιά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ time tv

ΚΟΛΛΑΓΟΝΟ

Το κολλαγόνο είναι το κύριο συστατικό των βασικών δομών του σώματος και του συνδετικού ιστού. Αποτελεί μια πρωτεΐνη-κλειδί του οργανισμού, διότι αντιπροσωπεύει το 30% του συνόλου της πρωτεΐνης του σώματος και το 75% της πρωτεΐνης που συνθέτει το δέρμα. Το υδρολυμένο κολλαγόνο αυξάνει την πυκνότητα των ινών και των ινοβλαστών. (Οι ινοβλάστες είναι τα κύρια κύτταρα του δέρματος και είναι αυτά που ευθύνονται για την παραγωγή του κολλαγόνου). Τα πεπτίδια του πόσιμου κολλαγόνου έχουν ιδιότητες που επιδρούν θετικά στην ανάπτυξη των ινοβλαστών, βελτιώνοντας την υγρασία, την απαλότητα και την ελαστικότητα του δέρματος, ενώ δυναμώνουν νύχια και μαλλιά. Ένα πυκνό δίκτυο σχηματίζεται σε όλο το δέρμα, με τις μοναδικές φυσικές ιδιότητες των ινών κολλαγόνου, υποστηρίζοντας σε βάθος την επιδερμίδα. Σε συνδυασμό με την ελαστίνη, το κολλαγόνο σχηματίζει μια εξωκυττάρια ουσία, η οποία παρέχει στην επιδερμίδα ορθή δομή, ελαστικότητα και σύσφιξη. Αυτό το πολύτιμο συστατικό του οργανισμού μας από την ηλικία των 25 ετών αρχίζει να μειώνεται φυσιολογικά από τον οργανισμό μας και καθίσταται αδύνατο να το προσλάβουμε από κάποιο είδος τροφής. Συνεπώς η χορήγησή του στον οργανισμό μας μέσω συμπληρώματος διατροφής είναι απαραίτητη. Το αυθεντικό κολλαγόνο: Βοηθά στην ανάπλαση του χόνδρου, μειώνει τον πόνο και τη δυσκαμψία των αρθρώσεων. Αυξάνει τη διαθέσιμη ποσότητα κολλαγόνου στα αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλοντας στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος. Ενισχύει την ελαστικότητα και τόνωση του δέρματος. Συμβάλλει στην αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων.

Apivita – Σειρά περιποίησης προσώπου Queen Bee

Το ανθρώπινο δέρμα είναι μια ειδική επιφάνεια που λειτουργεί σαν ασπίδα του ανθρώπου από το περιβάλλον. Η όψη και η υφή του αντικατοπτρίζουν την υγεία του ανθρώπου. Ως γνωστόν, οι ιδιότητες του βασιλικού πολτού, τόσο σε πόσιμη όσο και σε επιδερμική χρήση, είναι ευεργετικές για τον άνθρωπο. Η εταιρεία Apivita, μετά από χρόνια εμπειρίας και τεχνογνωσίας στην παρασκευή φυσικών προϊόντων ομορφιάς και υγείας, παρουσιάζει μια μοναδική καινοτομία στην αντιγηραντική προστασία, τη σειρά περιποίησης προσώπου Queen Bee, τη βασίλισσα των προϊόντων της. Η σειρά Queen Bee είναι μια πλήρης σειρά φροντίδας της ώριμης και απαιτητικής επιδερμίδας, με προϊόντα υψηλής ποιότητας, με φυσικές συνθέσεις σε ποσοστό 90-96%. Κύρια δράση της σειράς είναι να μειώνει τις ρυτίδες και τη χαλάρωση, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει σύσφιξη και ανάπλαση στην ώριμη επιδερμίδα, χάρη στο βασιλικό πολτό, στα φύκια και στο φυσικό λιποαμινοξύ.

Η ενίσχυση του κολλαγόνου του οργανισμού μας έχει θετικά αποτελέσματα τόσο στην υγεία μας όσο και στη διατήρηση μιας γεμάτης φρεσκάδα, αναζωογονημένης εμφάνισης.

Power Health ELPEN - Neuroage Το άγχος, το στρες είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν όχι μόνο την ψυχολογία μας αλλά και τη μνήμη μας, με αποτέλεσμα να ξεχνάμε… Με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και τη δύσκολη καθημερινότητα επιβάλλεται να κρατάμε τη μνήμη μας σε εγρήγορση! Η εταιρεία ELPEN με το εξειδικευμένο συμπλήρωμα διατροφής Neuroage ικανοποιεί μια πραγματική ανάγκη των υγιών ανθρώπων 40+, που παρουσιάζουν νοητική κούραση, βοηθώντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και της καθημερινής δραστηριότητας. Το συμπλήρωμα διατροφής Neuroage συμβάλλει στη σωστή λειτουργία και στην υποστήριξη του ώριμου εγκεφάλου, χάρη στον αποτελεσματικό συνδυασμό των εγκεκριμένων συστατικών όπως ο σίδηρος και το παντοθεϊκό οξύ. Επιπρόσθετα η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των τριών βασικών συστατικών, ουριδίνης, κυτιδίνης και (L)- γλουταμίνης, έχουν δοκιμαστεί σε 31 επιστημονικές μελέτες ελεγχόμενες ως placebo, όπου συμμετείχαν πάνω από 500+ εθελοντές. Το Neuroage έχει καταθέσει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

38 new times

Το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και συνεπώς η υγεία του είναι πρωταρχικής σημασίας. Στηριζόμαστε στο δέρμα για να μας προστατεύει από τη ζέστη, την υγρασία, το κρύο καθώς και από την εισβολή βακτηρίων και ιών. Αποτελείται από δύο διακριτά και αλληλένδετα στρώματα, την επιδερμίδα εξωτερικά και το χόριο εσωτερικά. Και τα δύο βασίζονται στην κατάλληλη διατροφή για την ακεραιότητα και τη φυσιολογική λειτουργία τους. Δυστυχώς μόνο από τις τροφές η λήψη βιταμινών και μετάλλων καθίσταται αδύνατη. Η φύση μάς προσφέρει απλόχερα τις ευεργετικές της ιδιότητες, γίνεται σύμμαχος και θεραπευτής, συμβάλλοντας στη βελτίωση και στη διατήρηση της καλής υγείας και ομορφιάς. Έτσι η εταιρεία Power Health, στη σειρά προϊόντων Classics Platinum Range, μας συστήνει ένα ακόμη φυσικό συμπλήρωμα, υψηλής διατροφικής αξίας, που περιέχει ένα μοναδικό συνδυασμό από αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα, όπως ο ψευδάργυρος, το σελήνιο και η βιοτίνη, σε ιδανικές ποσότητες για άμεσα αποτελέσματα προστατεύοντας το δέρμα από παράγοντες γήρανσης, ξηρότητας και χαλάρωσης, ενδυναμώνοντας την τρίχα των μαλλιών και ενισχύοντας την αντοχή των νυχιών.

Η βόλτα του μήνα

Diamonds 2014

Καστελόριζο, όχι όπως μνημόνιο αλλά όπως... καλή διατροφή

● Τα «Καστελόριζο» στη Βάρκιζα και στην Κηφισιά ● Οι «Ορίζοντες» στο Λόφο του Λυκαβηττού ● Το «Όμικρον, αληθινή κουζίνα» στη Νέα Ερυθραία ● Το «K. GRILL» και το «Ρακί Μεζέ» στις Τζιτζιφιές. Η δημιουργική μεσογειακή κουζίνα και οι πρωτότυποι συνδυασμοί γεύσεων είναι αυτά που κυριαρχούν στα μενού των εστιατορίων του Ομίλου. Καστελόριζο στη Βάρκιζα, ό,τι πιο εκλεκτό παράγει η θάλασσα! Η παράδοση στο φρέσκο ψάρι, η ποιότητα στις πρώτες ύλες και τα προσεγμένα πιάτα είναι οι λόγοι που κάνουν το Καστελόριζο μοναδικό και τους θαμώνες του φανατικούς. Καστελόριζο Κηφισιάς … το σημείο αναφοράς για ψάρι στην Κηφισιά έγινε ακόμη καλύτερο ! Το επί 27 χρόνια επιτυχημένης πορείας εστιατόριο στην πλατεία της Νέας Κηφισιάς είναι έτοιμο να υποδεχθεί τους πελάτες του σε νέο χώρο, με ανανεωμένο μενού και ακόμη πιο casual τιμές. Φυσικά δεν λησμονούνται οι σπεσιαλιτέ του Καστελόριζο, όπως η σαλάτα Καστελόριζο, η καραβιδόψιχά του και τα ολόφρεσκα με μαεστρία ψημένα ψάρια από τη Λέρο, τη Λήμνο και τη Χαλκίδα.

Ορίζοντες Λυκαβηττού… η καλύτερη θέα της πόλης Διευρύνετε τους γευστικούς σας ορίζοντες κάνοντας τη δική σας επιλογή του μενού από τον συνεχώς ανανεωμένο κατάλογο ή από τις έτοιμες ολοκληρωμένες προτάσεις (set menu) που έχουμε ετοιμάσει με επιμέλεια για τους εκλεπτυσμένους και απαιτητικούς ουρανίσκους. Το διακριτικά επιτηδευμένο σέρβις, η φρεσκάδα των υλικών, το μεράκι και το δημιουργικό ταλέντο των chefs μας Σάββα Κοντούδη και Γιώργου Ζευγολατάκου θα σας κερδίσουν αμέσως. Όμικρον… όπως όρεξη! Στον ατμοσφαιρικό χώρο του εστιατορίου Όμικρον, που αγκαλιάζουν τα δύο μεγάλα τζάκια του, σας ταξιδεύουμε σε ένα άλλο επίπεδο γαστριμαργικής απόλαυσης. Ο κήπος-όαση, γεμάτος φοίνικες και λουλούδια σάς περιμένει τις ζεστές βραδιές του χρόνου. Ρακί Μεζέ… το πρώτο Καστελόριζο Το πρώτο Καστελόριζο έκανε στροφή, ανανεώθηκε πλήρως και βαφτίστηκε «ΡΑΚΙ ΜΕΖΕ». Τα αγνά παραδοσιακά υλικά μεταμορφώθηκαν σε θαλασσομεζέδες, με σουβλάκια από τηγανητό χταπόδι, καραμελωμένα κρεμμύδια, σαγανάκια λεμονάτα και κοκκινιστά, καλαμαράκια σκορδάτα και πολλές άλλες λαχταριστές επιλογές.

K. Grill, ένα casual περιβάλλον στον κεντρικότερο δρόμο της Καλλιθέας, την Ελ. Βενιζέλου

moto Το Κ. Grill είναι η επιστροφή στη γνήσια ελληνική παράδοση, στο δημοφιλές σουβλάκι, φτιαγμένο με μεράκι, παραδοσιακά και μυρωδάτα σε καλαμάκι ή και τυλιχτό σε πίτα, στα εκλεκτά και ζουμερά κρέατα από τον καπνό του κάρβουνου.

MEZZE GLYFADA … Δημιουργήθηκε με στόχο να μαγέψει και να διασκεδάσει κάθε ουρανίσκο, σε ένα χώρο χαρούμενο και παρεΐστικο που θυμίζει αυλή παλιού σπιτιού. Η διακόσμηση του χώρου έγινε από την ομάδα του Al Design και τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Λαβ. Το μενού των σεφς Σάββα Κοντούδη και Γιώργου Ζευγολατάκου περιλαμβάνει ποικιλία ζηλευτών μεζέδων, θαλασοmezze ή κρεατοmezze.

.

Καδμείας 17, Τ.Κ.118 55, Αθήνα, Τηλ.: 210 3421 177, Fax: 210 3421 955, E-mail: info@statbank.gr

Ο Όμιλος Καστελόριζο αποτελεί μια δυναμική επιχειρηματική μονάδα πρότυπης λειτουργίας, με ιστορία μεγαλύτερη των 30 ετών. Ιδρύθηκε από τους κκ. Αντώνη και Ανδρέα Σταύρου το 1981 και είναι ιδιοκτησία της ομώνυμης οικογένειας. Στο δυναμικό του Ομίλου Καστελόριζο περιλαμβάνονται ορισμένα από τα καλύτερα εστιατόρια της Αθήνας :

new times 39

Μαγειρεύω με Σοφία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ time tv

Τα φαγητά μαγειρεύτηκαν με Eλαιόλαδο Agrovim

Γιατί και η Σαρακοστή έχει τα δικά της τερτίπια που μόνο με γεύσεις Σοφίας μπορείς να τα ξεγελάσεις

Κάποτε ρώτησα ένα συμμαθητή του γιου μου να μου πει τι είναι Σαρακοστή. Το παιδί άναψε, κοκκίνισε, πρασίνισε και τελικά μου απάντησε φειδωλά: «Οι μέρες πριν από το Πάσχα, κυρία Σοφία». Αφιερωμένο στον Νεκτάριο λοιπόν το παρακάτω κειμενάκι, γιατί και λίγη φιλοσοφία είναι απαραίτητη για την ελληνική λαϊκή κουλτούρα και τον πολιτισμό. Σαρακοστή είναι το διάστημα των σαράντα ημερών που αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή των Βαΐων. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής δεν τρώμε κανένα ζωικό προϊόν. Είναι σίγουρα η πιο μεγάλη χρονικά αλλά και η πιο αυστηρή νηστεία της Εκκλησίας 40 new times

μας με δύο και μοναδικές εξαιρέσεις, την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων όπου τρώμε ψάρι. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής οι νοικοκυρές καθάριζαν και ασβέστωναν τα σπίτια τους και έκαναν διάφορες προετοιμασίες για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Πώς δημιουργήθηκε όμως η Σαρακοστή; Επειδή τα παλιά χρόνια δεν υπήρχαν ημερολόγια για να μετρούν τις ημέρες της νηστείας, έφτιαξαν μια γυναίκα από χαρτόνι χωρίς στόμα, παρακαλώ (γιατί από την πείνα είχε εξαφανιστεί ένεκα της νηστείας, καταλαβαίνετε). Η γυναίκα αυτή είχε σταυρωμένα τα χέρια για να αναμένει με υπομονή την Ανάσταση του Χριστού. Επίσης είχε επτά πόδια, όσες και οι εβδομάδες πριν από το Πάσχα, και κάθε Σάββατο οι νοικοκυρές αφαιρούσαν από την κυρά Σαρακοστή και ένα πόδι μέχρι το Μεγάλο Σάββατο, που της αφαιρούσαν το τελευταίο. Κυρίαρχος στόχος της Σαρακοστής είναι η μετάνοια και η συγγνώμη μας προς τον Κύριο και τον Υιό του, που προδόθηκε από το ανθρώπινο γένος. Σήμα κατατεθέν όμως και τώρα κατά τη διάρκεια των μεγάλων νηστειών η γεύση!!! Μπορούμε πάντα να φάμε καλά και να ευχαριστηθούμε νοστιμιές, μιας και ο ανεξάντλητος πλούτος της ελληνικής γαστρονομίας δεν μπορεί να νικηθεί ούτε από την έννοια της Σαρακοστής. Φύγαμε λοιπόν για γεύσεις Σοφίας και πολύ - πολύ καλή μας όρεξη!

Κρύο ορεκτικό του Ποσειδώνα

Υλικά για 4 άτομα

Μισό κιλό χταπόδι 250 γραμμάρια μέτριες και καθαρισμένες γαρίδες 250 γραμμάρια μεγάλες και καθαρισμένες γαρίδες Μισό κιλό καλαμαράκια καθαρισμένα 250 γραμμάρια μύδια καθαρισμένα Για να φτιάξουμε τη σάλτσα χρειαζόμαστε: 1 φλιτζανάκι του καφέ ελαιόλαδο μισό φλιτζανάκι του καφέ χυμό λεμόνι μισό φλιτζανάκι του καφέ ξίδι 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό σκόνη μουστάρδας 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό ρίγανη 1 φλιτζανάκι του καφέ πολύ ψιλοκομμένο μαϊντανό 1 σκελίδα σκόρδο Αλάτι - Φρεσκοτριμμένο πιπέρι Εκτέλεση

200 γραμμάρια ζωμό λαχανικών 1 κουταλάκι του γλυκού δυόσμο αποξηραμένο 1 λιωμένο στο μπλέντερ ξερό κρεμμύδι 1 ποτήρι του νερού λευκό κρασί Αλάτι - Φρεσκοτριμμένο πιπέρι Εκτέλεση

Σε μια κατσαρόλα τσιγαρίστε το σκόρδο στο ελαιόλαδο και αφαιρέστε το, γιατί το μόνο που θέλουμε είναι το άρωμά του. Προσθέστε τις ψιλοκομμένες ντομάτες, από τις οποίες έχετε αφαιρέσει το περίβλημα, όπως σας περιγράφω στα υλικά λίγο πιο πάνω. Σε μια άλλη κατσαρόλα σοτάρετε τις αγκινάρες και σβήνετε με το κρασί. Αφήστε το κρασάκι να εξατμιστεί και αρωματίστε με τον δυόσμο. Έπειτα περιχύστε το περιεχόμενο της πρώτης κατσαρόλας στη δεύτερη. Προσθέστε το αλεύρι και σιγά σιγά τον ζωμό. Ο ζωμός πρέπει να είναι χλιαρός! Προσέξτε μην τον ρίξετε μέσα στην κατσαρόλα κρύο. Αλατοπιπερώνετε και βράζετε για δέκα λεπτά. Έπειτα, ρίχνετε το κριθαράκι και το αφήνετε να βράσει. Αν θέλετε τη σούπα σας πιο νερουλή, ρίξτε λίγο νεράκι στο βράσιμο για συμπλήρωμα. Οι αγκινάρες υπάρχουν έτοιμες σε κονσέρβα ή κατεψυγμένες. Αν έχετε την ευκαιρία να είναι φρέσκες, τότε μην ξεχάσετε να τους αφαιρέσετε το μαλλί και να τις βάλετε σε νερό και λεμόνι, για να μη μαυρίσουν. Αυτή η αρωματική σούπα είναι πραγματικά θεσπέσια!

Βράζουμε ξεχωριστά το χταπόδι, τις γαρίδες και τα καλαμαράκια μέχρι να ψηθούν, αλλά – προσέξτε! – όχι να λιώσουν. Τα αφήνουμε να κρυώσουν και τα κόβουμε σε μικρά κομματάκια. Τις μικρές γαρίδες δεν χρειάζεται να τις κόψετε καθόλου. Τα ρίχνουμε όλα σε ένα μεγάλο μπολ και τα αλα- Κόστος συνταγής: 10 ευρώ τίζουμε με πολλή προσοχή, γιατί τα θαλασΝηστίσιμες μπουκιές σινά έχουν όλη την αλμύρα της θάλασσας ούτως ή άλλως μέσα τους. Προσθέτουμε σοκολάτας τον μαϊντανό. Σε ένα μπλέντερ χτυπάμε το λάδι, το λεμόνι, το ξίδι, το σκόρδο, τη ρίγανη και τη μουστάρδα ώσπου να γίνουν ένα 100 γραμμάρια κακάο bitter 200 γραμμάρια ζάχαρη κρυσταλλική παχύρρευστο μείγμα. Βάζουμε όλα τα θαλασσινά σε ένα μπολ 200 γραμμάρια φρυγανιά τριμμένη μεγάλο και περιχύνουμε με τη σάλτσα. Βά200 γραμμάρια καρύδι χοντροκομμένο ζουμε το μπολ της απόλαυσης στο ψυγείο Νερό (όσο πάρει για να γίνει μια σφιχτή και το αφήνουμε για αρκετές ώρες ώστε να μαριναριστούν καλά τα υλικά μας. Προ- ζύμη) τού σερβίρουμε, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο Τρεις κουταλιές της σούπας κονιάκ πάνω από τη σαλάτα μας και τρίβουμε λίγο Για την επικάλυψη: πιπέρι μαύρο. Καλό ταξίδι στην απόλυτη Εναλλακτικά τρούφα ή καρύδα ή κακάο ή θαλασσινή πανδαισία! ξηροί καρποί ή λιωμένη κουβερτούρα νηΚόστος συνταγής: 20-25 ευρώ στίσιμη.

Υλικά

Κριθαρόσουπα με αγκινάρα

Υλικά για 4 άτομα

Ελαιόλαδο 200 γραμμάρια κριθαράκι 250 γραμμάρια αγκινάρες κομμένες σε φέτες 100 γραμμάρια τομάτες που τις έχετε ζεματίσει σε ζεστό νερό για να βγάλετε εύκολα το περίβλημά τους 50 γραμμάρια αλεύρι

Εκτέλεση

Ανακατεύετε όλα τα υλικά του μείγματος μέχρι να γίνει μια σφιχτή ζύμη. Έπειτα κάνετε μπαλίτσες και αν θέλετε τις βουτάτε σε κονιάκ ή νερό και μετά επιλέγετε όποια είδη επικάλυψης θέλετε και τις περνάτε ώσπου να πάει η επικάλυψη παντού. Φοβερό γλυκάκι που καλύπτει τις λιγούρες σας! Κόστος συνταγής: 8 euro Σας εύχομαι τα ομορφότερα σαρακοστια-

.

νά γευστικά ταξίδια! Σοφία Chef

Στάμου

Abroad

O ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ ένα σίριαλ σταθμός που έρχεται σε πείσμα των καιρών μέσα από το πρώτο πρότυπο διαδικτυακό κανάλι στην Ελλάδα με πλήρες πρόγραμμα, το S web Tv

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα διαδικτυακό κανάλι με πλήρες πρόγραμμα, που θα φροντίζει επί καθημερινής βάσεως για τις ουσιαστικές ανάγκες του Έλληνα. Γνωστοί άνθρωποι των media και νέοι παρουσιαστές με μεγάλα

ταλέντα, με εκπομπές κάθε είδους, με δυνατά concepts, που θα δίνουν το κίνητρο σε όλους να ξεφύγουν και να αισθανθούν την ποιότητα και τη συνέπεια μιας σωστής προβολής. Και εδώ στο S web Tv σε prime time ώρα, έρχεται Ο Προσκυνητής. Για πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα η ανάγκη του τηλεοπτικού σίριαλ μεταφέρεται πρώτα στο Διαδίκτυο και μετά έλκεται από τη μικρή οθόνη. Με έναν Προσκυνητή ταξιδεύω, ξεχνιέμαι και μπορώ να βρω λύσεις στα δύσκολα της ζωής. Το σενάριο βασίζεται σε μια αληθινή κεντρική ιστορία μέχρι και την τελευταία της λεπτομέρεια. Πρόκειται για δύο ξεχωριστές ιστορίες που περιβάλλονται από εξαιρετικές παράλληλες σεναριακές μορφές. Όλες οι ιστορίες της σειράς είναι γεμάτες δράση, κοινωνικές και καθημερινές και έχουν στόχο την απόλυτη αφοσίωση του κοινού, μιας και πιάνουν όλα τα κοινωνικά στρώματα και όλους τους σύγχρονους τρόπους σκέψης και αντίληψης. Σε αντίθεση με τη δύσκολη εποχή που διανύουμε και με τη σύζευξη 40 και πλέον υποκριτικών μεγάλων δυνάμεων, για πρώτη φορά στην ιστορία των σίριαλ, ο Όμιλος Επιχειρήσεων της Sigma Group αποθεώνει τη μικρή οθόνη με μια «κινηματογραφική» Α’ προβολή της σειράς και κυκλοφορεί δύο CD με την υπογραφή του κορυφαίου έντεχνου δημιουργού του Δημήτρη Καρρά. Τα γυρίσματα, για πρώτη φορά στα χρονικά των σίριαλ, με ανοιχτές τις πύλες, θα γίνουν μια φιλόξενη πρόκληση επαφών ανάμεσα στον Προσκυνητή και στο κοινό του. Να υπενθυμίσουμε το γεγονός ότι ο Προσκυνητής είναι ένα σίριαλ καθ’ όλα διαφορετικό, με μια καλλι-

τεχνική και αισθητική άποψη που φέρει τις υπογραφές του μοναδικού Έλληνα κινηματογραφιστή-σκηνοθέτη Δημήτρη Άντζους αλλά και του αστείρευτου χρωματικά διευθυντή Φωτογραφίας Παναγιώτη Γκόλφη.

ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ «ΛΙΟΤΡΙΒΙ» Λακωνική παράδοση και φιλοξενία σε πνεύμα Γιάννη Ρίτσου

Η σειρά, τα γυρίσματα της οποίας ξεκινούν τον Ιούλιο του 2014, έρχεται αρχικά σε δεκάλεπτες καθημερινές διαδικτυακές δόσεις, σε ένα «ανατρεπτικό» νέο έτος, προσφέροντας ένα web miracle, που γίνεται αναμφισβήτητα το σημείο αναφοράς των πιο δυνατών μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ας παρακολουθήσουμε μαζί την πορεία του Προσκυνητή και ας εμπνευστούμε... Η σειρά Προσκυνητής και όλο το πρόγραμμα του S web Tv στοχεύει και σε μια διεθνή καριέρα μέσω των αντίστοιχων καναλιών της Ομογένειας σε όλον τον κόσμο. Γιατί και οι Έλληνες του εξωτερικού είναι δίπλα στη Sigma Group!

Web Cinema! S web Tv - Ο Προσκυνητής, μια εμπειρία που αξίζει να τη ζήσετε.

Sigma Group Copyright 2014

.

12 χιλιόμετρα από την Καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, την οποία και διάβηκαν όλοι οι πολιτισμοί, και συγκεκριμένα στο χωριό Βελλιές βρίσκεται ο ολοκληρωμένος αγροτουριστικός ξενώνας «Λιοτρίβι». Το ιδιόμορφο στοιχείο του είναι ότι δεν πρόκειται για ένα τυπικό τουριστικό κατάλυμα. Το συγκεκριμένο κτίριο, με ιστορία άνω των 250 ετών, το οποίο ίδρυσε και κατοίκησε ο Βελή Πασάς, βρέθηκε μετά την τουρκοκρατία να περνά στα χέρια της οικογένειας Ρίτσου. Εκεί περνούσε τα πρώτα εφηβικά του χρόνια κάθε καλοκαίρι ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος και εκεί εμπνεύσθηκε και έγραψε κάποιες από τις ποιητικές συλλογές του. Η αδελφή του Λούλα Ρίτσου στο βιβλίο της εξιστορεί τα παιδικά τους χρόνια στις Βελλιές και στο Λιοτρίβι. Η ανακατασκευή του οικήματος και η αναμόρφωσή του έγινε από τον σημερινό ιδιοκτήτη Κυριάκο Κλάψη, ο οποίος ξεκίνησε την εργασία αυτή από το 2004 και την ολοκλήρωσε το 2009, όταν και εγκαινιάστηκε παρουσία της κόρης του ποιητή Γιάννη Ρίτσου. Ο ξενώνας διαθέτει πέντε δωμάτια και επιπλέον πέντε είναι υπό κατασκευή. Η ανακατασκευή του οικήματος έγινε με πλήρη σεβασμό στην

παλιά λειτουργία του, με αποτέλεσμα τα κυριότερα όργανα του ελαιοτριβείου να σώζονται αυτούσια. Στον ξενώνα αυτόν μπορεί να απολαύσει κανείς τις ωφέλειες του αγροτουρισμού αλλά ακόμη και να διαβάσει στη βιβλιοθήκη του ξενώνα όλα τα έργα του Γιάννη Ρίτσου. Ο ιδιοκτήτης Κυριάκος Κλάψης προσφέρει στους επισκέπτες του: Ένα παραδοσιακό πρωινό και γεύματα με λακωνικές συνταγές Κρασιά, μαρμελάδες και άλλα εδέσματα που παρασκευάζονται στον ξενώνα Ψωμί μονεμβασιώτικο, παρασκευασμένο σε ειδικό φούρνο (πρόπυρρα στην τοπική διάλεκτο) Μια αποκαλυπτική ξενάγηση στα μυστικά της ελιάς και του κρασιού Και όλα αυτά με ένα πνεύμα θερμής λακωνικής φιλοξενίας. Επιπλέον με αφετηρία το Λιοτρίβι ο επισκέπτης μπορεί να δει και άλλους προορισμούς όπως το Κυπαρίσσι, ο Γέρακας, η Νεάπολη, η Πλύτρα, ο Μαραθιάς, το Καραβοστάσι αλλά και το ακρωτήριο Ταίναρο με τον Κότρωνα, τη Βάθεια, το Γερολιμένα, την Αλίπα. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.liotrivi.info (τηλ. 27320 53060).

.

new times 41

Φυσικό Αέριο

Μπορεί το φυσικό αέριο να αποτελέσει την «κινητήριο δύναμη» ώστε οι τοπικές αρχές να ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών και την ίδια στιγμή να επιτυγχάνουν οικονομία, τόσο σε κόστος, όσο και σε ενέργεια, ενώ σέβονται το περιβάλλον; Μπορεί, επίσης, το φυσικό αέριο να γίνει το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα κτιστεί η επόμενη «άνοιξη» των ελληνικών επιχειρήσεων, που απαιτεί χαμηλό ενεργειακό κόστος; Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι ότι το φυσικό αέριο μπορεί.

Κινητήριο δύναμη αποτελεί δυνητικά το φυσικό αέριο για τις τοπικές αρχές που στόχο έχουν να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές ανάγκες των πολιτών τους, προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον Μπορεί το φυσικό αέριο να αποτελέσει την «κινητήριο δύναμη» ώστε οι τοπικές αρχές να ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών και την ίδια στιγμή να επιτυγχάνουν οικονομία, τόσο σε κόστος, όσο και σε ενέργεια, ενώ σέβονται το περιβάλλον; Μπορεί, επίσης, το φυσικό αέριο να γίνει το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα κτιστεί η επόμενη «άνοιξη» των ελληνικών επιχειρήσεων, που απαιτεί χαμηλό ενεργειακό κόστος; Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι ότι το φυσικό αέριο μπορεί.

42 newtimes

Η νέα αυτή τάση έχει ξεκινήσει πολύ δυναμικά σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, το Ιλ-ντε-Φρανς του Παρισιού, στο οποίο οι τοπικές αρχές στον τομέα των μεταφορών κινούνται προς την απόκτηση περίπου 100 λεωφορείων που θα κινούνται με CNG στο πλαίσιο της προσπάθειας τους για ραγδαία μείωση των εκπομπών αερίου, είναι ένα ακόμη δυνατό παράδειγμα που καταδεικνύει τη στροφή που συντελείται σήμερα. Αντίστοιχες κινήσεις γίνονται βέβαια και στη δική μας Ελλάδα. Για την ακρίβεια, η Αθήνα απολαμβάνει τα τελευταία χρόνια τα οφέλη της αεριοκίνησης στα ΜΜΜ, καθώς 600 λεωφορεία του Δήμου Αθηναίων ήδη τροφοδοτούνται με FISIKON -εμπορική ονομασία με την οποία προωθείται το φυσικό αέριο κίνησης στην Ελλάδα από τη ΔΕΠΑ - ενώ από το περασμένο καλοκαίρι κυκλοφορούν και τα πρώτα ταξί φυσικού αερίου. Σημειώνεται δε ότι ο Δήμος Αθηναίων διατηρεί επίσης 100 απορριμματοφόρα φυσικού αερίου. Πέραν όμως των δημοτικών χρήσεων του φυσικού αερίου, και οι ίδιοι οι ιδιώτες καταναλωτές φαίνεται να υποστηρίζουν το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με σχετική μελέτη της εξειδικευμένης εταιρίας υπηρεσιών Navigant Research, οι αριθμοί υποδεικνύουν ότι στο άμεσο μέλλον, και ειδικότερα μέχρι το 2023, τα οχήματα φυσικού αερίου θα αγγίξουν τον εντυπωσιακό αριθμό των 40 εκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο! Η αναμενόμενη αύξηση, υποστηρίζει στην έρευνα της η Navigant Research, οφείλεται τόσο στα σημαντικά επίπεδα εξοικονόμησης που επιτρέπει το φυσικό αέριο, όσο και στις όλο και πιο αυστηρές απαιτήσεις περιορισμού των εκπομπών κάθε οχήματος που θεσπίζονται διεθνώς. «Μια σειρά από μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειες τους στην αγορά της αεριοκίνησης, ιδίως στις περιοχές εκείνες που το ενδιαφέρον για τα οχήματα φυσικού αερίου είναι αυξημένο» δηλώνει ο Dave Hurst, αναλυτής της Navigant Research, προβλέποντας ότι, μέχρι το 2023, ο αριθμός των οχημάτων φυσικού αερίου στους δρόμους του κόσμου σχεδόν θα διπλασιαστεί.

40 εκατομμύρια οχήματα φυσικού αερίου προβλέπει η Navigant Research ότι θα κυκλοφορούν στους δρόμους σε όλον τον κόσμο, μέχρι το 2023 Έτσι εξηγείται προφανώς γιατί μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες στρέφονται ήδη στο φυσικό αέριο για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των επαγγελματικών τους στόλων, όπως η Procter & Gamble και η UPS. Για του λόγου το αληθές, η P&G εμφανίζεται να συζητά τη μετατροπή του 20% των οχημάτων του επαγγελματικού της στόλου σε οχήματα φυσικού αερίου μέσα στα επόμενα 2 χρόνια. Ενώ η UPS προγραμματίζει την αγορά 1000 φορτηγών φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του ’14, με την ανταγωνίστρια της, FedEx, να σχεδιάζει αντίστοιχα τη μετατροπή έως και του 30% του στόλου της σε οχήματα φυσικού αερίου, σε βάθος δεκαετίας. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο άνθισης της αεριοκίνησης, οι αυτοκινητοβιομηχανίες στην Ευρώπη ήδη διαθέτουν αρκετά οχήματα φυσικού αερίου, εκ των οποίων αρκετά διατίθενται πλέον και στην Ελλάδα μέσω παραγγελίας: Fiat Panda 0.9 TwinAir Turbo Natural Power 80 PS Fiat 500L TwinAir Turbo Natural Power 80 PS Fiat Punto 1.4 70 PS Natural Power Fiat Qubo 1.4 70 PS Natural Power Fiat Doblo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power Lancia Ypsilon 0.9 TwinAir CNG Mercedes B 200 Natural Gas Drive Mercedes E 200 NGT Opel Zafira Tourer 1.6 CNG Turbo Opel Zafira Family 1.6 CNG Turbo Opel Combo 1.4 T-Jet 120 PS Natural Power SEAT Mii EcoFuel Skoda Citigo 1.0 CNG Green tec VW eco up!

VW Golf 1.4 TGI VW Passat 1.4 TSI 150 PS EcoFuel VW Touran 1.4 TSI 150 PS EcoFuel Αυτό που συνεπάγεται η επιλογή, αλλά παράλληλα και η επιθυμία, επαγγελματιών και ιδιωτών να αξιοποιήσουν το φυσικό αέριο στην κίνηση των οχημάτων τους, είναι η κρισιμότητα του να υπάρχει σταθερή και αξιόπιστη ικανότητα ανεφοδιασμού με CNG. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΠΑ αναπτύσσει τη βασική υποδομή ώστε να ανοίξει την αγορά αεριοκίνησης, δίνοντας τη δυνατότητα σε ολοένα και περισσότερους καταναλωτές να μπορούν να ανεφοδιάσουν τα οχήματά τους με φυσικό αέριο και να απολαύσουν τα οφέλη του «πράσινου» καυσίμου. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονείται ότι τα οχήματα φυσικού αερίου, διασφαλίζουν την απρόσκοπτη κίνηση τους, δεδομένου ότι διαθέτουν κινητήρα διπλής καύσης (φυσικού αερίου + βενζίνης) και επομένως μπορούν να χρησιμοποιήσουν βενζίνη ανά πάσα στιγμή, χωρίς το παραμικρό πρόβλημα.

newtimes 43

Φυσικό Αέριο

Μπορεί η αεριοκίνηση να αποτελέσει τη νέα επανάσταση για τις μεταφορές; Οι ειδικοί της αγοράς λένε ναι και τα στοιχεία έρχονται να επιβεβαιώσουν τις εκτιμήσεις τους:το μέλλον της κίνησης οχημάτων βρίσκεται στην αεριοκίνηση! Μπορεί να βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας επανάστασης στον τομέα των μεταφορών; Τόσο οι ενδείξεις από την παγκόσμια ανάπτυξη της αεριοκίνησης, όσο και οι γνώμες των ειδικών, συγκλίνουν στην καθιέρωση της πεποίθησης ότι το φυσικό αέριο αποτελεί σήμερα την πλέον ελπιδοφόρα εναλλακτική απέναντι στα συμβατικά καύσιμα. Τα πλέον αισιόδοξα μηνύματα έρχονται πάντως από ειδικούς κλάδους όπως τα ελαφρά φορτηγά, για τα οποία η ανάπτυξη αναμένεται να είναι αλματώδης. Καθοριστικός παράγοντας που ενισχύει αυτήν την τάση, φαίνεται ότι θα είναι τα ισχυρά τεχνικά και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα των περίφημων οχημάτων φυσικού αερίου (NGV’s - Natural Gas Vehicles), αλλά και το χαμηλό κόστος. Σε αυτό το πλαίσιο ανάπτυξης της αγοράς αεριοκίνησης στον επαγγελματικό τομέα, οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες διαθέτουν ολοένα και περισσότερα μοντέλα επαγγελματικής χρήσης. Ειδικότερα, η αυτοκινητοβιομηχανία FIAT προσφέρει επαγγελματικές εκδόσεις βαν φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά, όπως οι εξής:

Fiorino Natural Power, με κινητήρα 1.4 70 ίππων, κατανάλωση φυσικού αερίου 4,4 κιλά/100 χλμ. στο συνδυασμένο κύκλο και εκπομπές CO2 119 γραμ./χλμ.

Doblo Natural Power, με ισχυρό 16βάλβιδο κινητήρα τούρμπο 1.4 Fire T-Jet 120 ίππων, κατανάλωση φυσικού αερίου 4,9 κιλά/100 χλμ. στο συνδυασμένο κύκλο και εκπομπές CO2 134 γραμ./χλμ.

Πηγή: NGVA Europe http://www.ngvaeurope.eu/ Ωστόσο, η αεριοκίνηση φαίνεται ότι μπαίνει δυναμικά και στον κλάδο της ακτοπλοΐας - και ειδικότερα στην ευρωπαϊκή ακτοπλοϊκή βιομηχανία - με τη χρήση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως καυσίμου κίνησης. Σταδιακά αλλά σταθερά, το LNG αναδεικνύεται στη μοναδική βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της μείωσης της εκπομπής ρύπων από τις μεταφορές, καθώς και στην ανάγκη των ναυτιλιακών επιχειρήσεων να περιορίσουν τα κόστη τους, τα οποία σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από τα καύσιμα. Σημειώνεται ότι ειδικά στην ακτοπλοΐα, ποσοστό που υπερβαίνει το 50% των λειτουργικών εξόδων αφορά σε δαπάνες καυσίμων.

Το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG ως καύσιμο στην ακτοπλοΐα αναδεικνύεται στη μοναδική βιώσιμη λύση για μείωση των εκπομπών ρύπων και κόστους καυσίμου, δίνοντας ανάσα στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις που αδυνατούν να περιορίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα Τα πρώτα ακτοπλοϊκά επιβατηγά πλοία κίνησης LNG έχουν ήδη κάνει την εμφάνι-

44 newtimes

ση τους στις θάλασσες του Βορείου Ευρώπης, με τις Σκανδιναβικές χώρες να πρωτοπορούν στην ανάπτυξη στόλων πλοίων LNG.

Navigant Consulting

Νέα έρευνα της εξειδικευμένης εταιρίας υπηρεσιών Navigant Consulting υπολογίζει ότι την επόμενη δεκαετία θα διπλασιαστούν τα ελαφρά φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο φτάνοντας τα 39,8 εκατομμύρια. Η ίδια μελέτη υπολογίζει ότι ο αριθμός των πρατηρίων και των άλλων υποδομών προμήθειας φυσικού αερίου σε οχήματα στη Βόρειο Αμερική θα διπλασιαστεί μέχρι το 2023. Ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη μπορεί να υπάρξει σύμφωνα με τη Navigant στην Κίνα και σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η πρόβλεψη των αναλυτών της φίρμας είναι ότι πάνω από 128 χιλιάδες ελαφρά φορτηγά θα πουληθούν στην αγορά της Βόρειας Αμερικής και 1,9 εκατ. στην αγορά της Ασίας - Ειρηνικού μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.

Νέα έρευνα της εξειδικευμένης εταιρίας υπηρεσιών Navigant Consulting υπολογίζει ότι την επόμενη δεκαετία θα διπλασιαστούν τα ελαφρά φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο φτάνοντας τα 39,8 εκατομμύρια

Στο διάστημα από το 2000 μέχρι το 2012, ο αριθμός των οχημάτων που χρησιμοποιούν συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG) έχει αυξηθεί από το 1,3 εκατ. σε 13,7 εκατ., σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Η διεθνής τάση στροφής προς το φυσικό αέριο και την αεριοκίνηση είναι ισχυρή και ήδη διαφαίνεται και εντός των ελληνικών συνόρων με τη ζήτηση οχημάτων φυσικού αερίου κίνησης να αυξάνεται με συστηματικούς ρυθμούς. Σε αυτό το πλαίσιο και με γνώμονα την επαρκή τροφοδότηση οχημάτων με φυσικό αέριο κίνησης, η ΔΕΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση της βασικής υποδομής σταθμών ανεφοδιασμού FISIKON - όπως προωθείται το φυσικό αέριο κίνησης στην ελληνική αγορά - προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για το άνοιγμα της αγοράς της αεριοκίνησης. Το δίκτυο ανεφοδιασμού FISIKON αναμένεται να αναπτυχθεί περαιτέρω εντός του 2014, καθιστώντας το φυσικό αέριο κίνησης, και τις ωφέλειες που συνεπάγεται ακόμη πιο προσβάσιμο στους Έλληνες οδηγούς. Ενώ σιγά-σιγά κυοφορείται στην Ελλάδα η αξιοποίηση των ωφελειών της αεριοκίνησης και στην ακτοπλοΐα - με τη χρήση LNG - χάρη στην ύπαρξη σχετικών διαθεσίμων επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη μετατροπή ή ναυπήγηση τέτοιων πλοίων.

ΙΕΑ

Η εγκυρότερη και πιο διαδεδομένη έκθεση για τον τομέα της ενέργειας, το World Energy Outlook του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (Ιnternational Εnergy Αssociation) του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), εκτιμά στην τελευταία του έκθεση ότι η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση στη χρήση του φυσικού αερίου αναμένεται να προέλθει τα επόμενα χρόνια από τον τομέα των μεταφορών. Η έκθεση χαρακτηρίζει την αεριοκίνηση ως μια ώριμη και τεχνολογικά άρτια τεχνολογία και καταγράφει ότι ήδη στο διάστημα από το 2000 μέχρι το 2012, ο αριθμός των οχημάτων που χρησιμοποιούν αέριο (NGV’s) έχει αυξηθεί από το 1,3 εκατ. σε 13,7 εκατ.

newtimes 45

New Times spots all over Greece ΑΘΗΝΑ

LIVING Ζησιμοπούλου 10, Γλυφάδα

Zaf Πλ. Αγίας Ειρήνης 8, Μοναστηράκι

CHOCOLAT Αγ. Παρασκευής 70-72, Περιστέρι

My café Ασκληπιού 26

DA VINCI Αγίου Ιωάννου 23,Αγία Παρασκευή

LA CAFFETTIERA Γούναρη 137Α, Γλυφάδα

ΜΑΓΚΑΖΕ Αιόλου 33, Πλατεία Αγίας Ειρήνης

DIMAR Αιμ. Βεάκη 23, Περιστέρι

Kubric Πρωτοπαπαδάκη 12

Stars Αγίου Ιωάννη 69,Αγία Παρασκευή

ΠΑΓΩΤΟΜΑΝΙΑ Κωνσταντινουπόλεως 5, Γλυφάδα

6 DOGS Αβραμιώτου 6-8,Μοναστηράκι,

ENZZO DE CUBA Αγ. Παρασκευής 70-72, Περιστέρι

Abreuvoir Ξενοκράτους 51, Αθήνα Ανθολόγιο Χαρ. Τρικούπη 127 , Αθήνα Aperitif Καλαμιώτου 4 Καπνικαρέα, Αθήνα BARTESSERA Κολοκοτρώνη 25, Αθήνα ΒΟΟΖΕ Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα CIRCUS Ναυαρίνου 11, Αθήνα ΚΟΚΚΟΙ ΚΑΦΕ Ασκληπιού 39 & Διδότου, Αθήνα PURE BLISS Ρόμβης 24Α, Αθήνα ΤΙΚΙ Athens 15 Μακρυγιάννη, Αθήνα Aleria Μεγάλου Αλεξάνδρου 57 , Αθήνα FABRICA DE VINO Εμμ. Μπενάκη 3, Αθήνα Pasaji Στοά Σπυρομήλιου, Αθήνα

Flocafe Λαζαράκη 26, Γλυφάδα Δελφίνια Διαδόχου Παύλου 5, Γλυφάδα

A for Athens Μιαούλη 2-4, Μοναστηράκι Flocafe Λεωφόρος Συγγρού 143, Νέα Σμύρνη

Απολλώνιο Άλσους 1 & Λαζαράκη, Γλυφάδα

BARSOL Ελευθερίου Βενιζέλου 4, Νέα Φιλαδέλφεια

Ya Café Λεωφόρος Κανελοπούλου 4, Γουδί

AROMA Δεκελείας 75,Νέα Φιλαδέλφεια

BOURBON Καλλιδρομίου 68, Εξάρχεια

BARSOL Πλατεία Ελ. Βενιζέλου 4, Νέα Φιλαδέλφεια

Philleas Fogg Λεωφόρος Παπάγου 106, Ζωγράφου Dolce Γρηγορίου Αυξεντίου 58-60, Ζωγράφου Garage Ηρωων Πολυτεχνείου 3, Ηλιούπολη Αψέντι Ηρακελιδών 19, Θησείο Avanti Café Λ. Εθνικής Αντιστάσεως & Φιλολάου, Καισαριανή

Majestic Ρήγα Φεραίου 93

RAILS Βασιλέως Αλεξάνδου 2, Περιστέρι

Café Αρούσα Μαιζώνος 131

CAFE ROYAL Λεωφόρος Δεκελείας 59, Νέα Φιλαδέλφεια

Terra Petra Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη

Ποίκιλη Στοά Ρήγα Φεραίου 129

CAMMEO Λεωφόρος Δεκελείας 88, Νέα Φιλαδέλφεια

Μπρικι Δορυλαίου 6, Πλατεία Μαβίλη

Kopi Luwak Ιατροπούλου 11

Athina Bar Δ. Σούτσου 3, Πλατεία Μαβίλη

Place Nationale Αντωνοπούλου 13

ENFANT GATE Ν. Τρυπιά 5,Νέα Φιλαδέλφεια ΝΕΟΣ ΚΡΙΝΟΣ Δεκελείας 118, Νέα Φιλαδέλφεια

Flower Δορυλαίου 2, Πλατεία Μαβίλη

Ambassador Δαγρέ 2Α & Ιατροπούλου

Telescope Λόφος Προφήτη Ηλεία, Χαιδάρι

Στολίδι Ένα Αριστοδήμου 97

Gaspar Δημ. Βασιλείου & Λυκούργου, Νέο Ψυχικό

Κολοκοτρώνη 9 Κολοκοτρώνη 9, Αθήνα

Διόσκουροι Δημ. Βασιλείου 16 Νέο Ψυχικό Ράμπα Δημ. Βασιλείου 14 Νέο Ψυχικό

Appolis Λόφος Αγίου Δημητρίου, Πετρούπολη

CUTTY SARK Στρ. Καραϊσκάκη 55, Χαϊδάρι ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ Ηρώων Πολυτεχνείου 82, Χαϊδάρι Ψωμί & Αλάτι Πλατεία Ελευθερωτών 8, Χαλάνδρι

OMBRA Ολυμπιονικών 220 & Λυκούργου, Νέο Ψυχικό

BY THE GLASS Γεωργίου Σουρή & Φιλελλήνων, Αθήνα

Caprice Υμηττού 101, Παγκράτι

ΜΑΙΜΟΥ Θουκυδίδου 7Α, Χαλάνδρι

Σπονδή Πύρρωνος 5, Παγκράτι

PETITE FLEUR Πλατεία Ελευθερωτών 16, Χαλάνδρι

Αερόστατο Κτησίου & Πτολεμαίων 4, Παγκράτι

EL RAY ALOBAR Θουκυδίδου 7, Χαλάνδρι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Shakespeare Καρύτση 7, Αθήνα

Απολλώνιο Αγίου Αλεξάνδρου 8, Παλαιό Φάληρο

Amicale Παύλου Μελά 22

Big Apple Σκουφά 69,Αθήνα

L’ARTE Αγίου Αλεξάνδου 45, Παλαιό Φάληρο

Balkan Πρόξενου Κορομηλά 3

BAJA Λεωφόρος Ποσεδώνος 41,Παλαιό Φάληρο

BROCANTE Σβώλου Αλεξάνδρου 15 DE FACTO Παύλου Μελά 19

42 Κολοκοτρώνη 3, Αθήνα

ΚΑΛΑΜΑΤΑ

ΓΙΟΡΤΗ Τέρμα Ιεράς Οδού, Χαϊδάρι

OINOSCENT Βουλής 45,Αθήνα

Dacapo Τσακάλωφ 1, Αθήνα

Banana Moon Γερμανού 18

MOSSA Αιμ. Βεάκη 9, Περιστέρι

Κιμωλία Art Café Υπερείδου 5, Αθήνα

Mikel Σόλωνος 64, Αθήνα

Queen Υψηλών Αλωνιών 20 PAS MAL Ηρώων Πολυτεχνείου 54

Sabor Περικλέους 17, Αθήνα

HETEROCLITO Φωκίωνος 2& Πετράκη 30, Αθήνα

Intro Coffee Bar Κώστα Βάρναλη 30, Περιστέρι

Talks Υψηλών Αλωνιών 24

KIKA Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι

Patron Δημ. Βασιλείου & Περικλέους, Νέο Ψυχικό

Σοκολάτα 56 Ερμού 56, Αθήνα

FREDDO Παρασκευοπούλου 51, Περιστέρι

ΠΑΤΡΑ

Mikel Λεωφόρος Μεσογείων 167 & Κατεχάκη, Αθήνα

Just Coffe Λεωφόρος Συγγρού 338, Καλλιθέα CASH Δεληγιάννη 54, Κηφισιά

Mare Marina Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο

Select Φωκίωνος Νέγρη 26, Αθήνα

BELLINI Λεβίδου 11, Κηφισιά

Breeze café Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο

Flipside Προξένου Κορομηλά 11

Retro Ιατροπούλου 16

Prappas Sweet Λεωφόρος Ποσειδώνος 58, Παλαιό Φάληρο

Hemingway Σβώλου Αλεξάνδρου 19

The Blue Note Αριστομένους 34-36

Focaccino Λεωφόρος Ποσειδώνος 32, Παλαιό Φάληρο

Local Παλαιών Πατρών Γερμανού 17 Mon Frere Καρόλου Ντηλ 6

ROOM Espresso Bar Σιδηροδρομικού Σταθμού 7

Emporio Armani Café Μηλιώνη 5, Αθήνα Mikel Λεωφ. Αθηνών 84 & Μητροδώρου, Αθήνα Jimmy’s Coffee Shop Βαλαωρίτου 7, Αθήνα WINE POINT Αφ. Διάκου & Πορινού 2, Αθήνα Χυτήριο Ιερά Οδός 44, Αιγάλεω

Starbucks Ατλαντος 1 & Ποσειδώνος, Παλαιό Φάληρο

WINE GALLERY Λ. Αλίμου 109, Άλιμος

Verde Στρ.Αλ.Παπαγου & Πεντέλης, Παπάγου

Siempre Μαρίνου Γερουλάνου 60, Αργυρούπολη

ΜΕΝΤΑ Αγ. Θεοδώρων 10, Κηφισιά

Vive Mare Λεωφόρος Καραμανλή 18, Βούλα

CASA Πλατεία Αγ. Δημητρίου 13, Κηφισιά

Εν πλώ Λεωφόρος Ποσειδώνος 4, Βουλιαγμένη

J Αργυροπούλου 6,Κηφισιά

Moorings Café Μαρίνα Βουλιαγμένης, Βουλιαγμένη

ΑΙΓΛΗ Δηληγιάννη 56, Κηφισιά

Gazi Collge Περσεφόνης 53, Γκάζι

DÉJÀ VU Δεληγιάννη 56, Κηφισιά Zonar´s Βουκουρεστίου & Πανεπιστημίου, Κολωνάκι Rosebud Ομήρου 60, Κολωνάκι Εν Δελφοίς Δελφών 5, Κολωνάκι Showroom Μιλιώνη 12, Κολωνάκι Cake Ηροδότου 15, Κολωνάκι,

Soho Βουτάδων 54 Β, Γκάζι My Plate Πεσρφόνης 43, Γκάζι Cartone Περσεφόνης 41, Γκάζι Βαρούλκο Πειραιώς 80, Γκάζι Aliarman Σοφρωνίου 2, Γκάζι

Nice&easy Ομήρου 60 & Σκουφά, Κολωνάκι Βιβλιοθήκη Πλατεία Κολωνάκιου, Κολωνάκι Φίλιον Σκουφά 34 Κολωνάκι Flocafe Μιλιώνη 11, Κολωνάκι PASSEPARTOUT Σκουφά 47-49, Κολωνάκι

Oval Φιλικής Εταιρίας 1

Crop Αρετουσας 4

CASTELLO Βασ. Παύλου 70, Πειραιάς

K1 Cafe Bar Πλατεία Καλλεργών 1-9

GALLA Ακτή Δηλαβέρη 9-11, Πειραιάς STREET Ηρώων Πολυτεχνείου 59, Πειραιάς ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ, Πειραιάς ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ Βασ. Παύλου, Πειραιάς Πισίνα Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς

Joy Café Γεωργίου Παπανδρέου 53 Pantheon Προξένου Κορομηλά 8 Plaisir Αριστοτέλους 9 & Μητροπόλεως

Φρόντζου Πολιτεία Λόφος Αγ.Τριάδος Accademia Del Panino Λ.Δωδώνης 13

Stretto Καρόλου Ντηλ 18

Bruno Coffee Stores 28ης Οκτωβρίου & Μουλαϊμίδου

Urban Ζεύξιδος 7

Au Bar Λ. Δωδώνης 10

Zucca Λεωφόρος Νίκης 35

Marche Χαριλάου Τρικούπη

Aχίλλειον Λεωφόρος Νίκης 37

Piccadilly Χαριλάου Τρικούπη 39

Base Grill Κωνσταντινουπόλεως 64, Περιστέρι

Δωμάτιο με Θέα Πλατεία Αριστοτέλους 10, Ολύμπιον

Hoxton Πλατεία Πάργης 3

IGODO Μ. Αλεξάνδρου 71, Περιστέρι

Μικρό Διατηρητέο Ικτήνου 14

Gazi Collge Γρηγορίου Λαμπράκη 117, Πειραιάς Haagen Dazs Ακτή Μουτσοπούλου 5, Πειραιάς FREDDO Πλατεία Αλεξάνδρας 1, Πειραιάς Stretto Πλατεία Αλεξάνδρας 5 , Πειραιάς Bowling Center Προφήτης Ηλίας, Πειραιάς

ΜΙΚΡΟ ΚΑΦΕ Αιμ. Βεάκη 36, Περιστέρι

ΛΑΡΙΣΑ DETOX Ασκληπιού 23 & Παπακυριαζή

Manzo Λεωφόρος Συγγρού 138, Αθήνα

BEBER Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι

Δικαστικό Παπακυριαζή 19α

Tailor Made Πλ. Αγίας Ειρήνης 2, Μοναστηράκι

Bocca Di Lupo Αιμ. Βεάκη 5, Περιστέρι

Portego Παπακυριαζή 38

Harvest Αιόλου και Ευρυπίδου Μοναστηράκι

CAFÉ CAFÉ Αιμ. Βεάκη 60, Περιστέρι

Arco Φαρσάλων 31

ΝΙΧΟΝ Αγησιλάου 61Β, Γκάζι BALUX HOUSE Ποσεοδώνος 58, Γλυφάδα

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

Rialto Σβώλου Αλεξάνδρου 1 & Πατριάρχου Ιωακείμ

Αποθήκη Πρωτοπαππαδάκη 10

Funky Gourmet Ηρακελιδών 19, Γκάζι

Largo Café Πλατεία Καλλεργών 3

Pulp Σβώλου Αλεξάνδρου 8

ATELIER Αγίας Παρασκευής 79, Περιστέρι

Sports Café Λεωφόρος Συγγρού Ανδρέα 178, Καλλιθέα

Biscotto Cafe Χάνδακος 36Γ Best Cafe Bistro Περδικάρι 5

BAR CODE Καραϊσκου 139-143, Πειραιάς

ΟΣΤΡΙΑ Ακτή Θεμιστοκλέους 4, Πειραιάς

ΗΡΑΚΛΕΙΟ Indigo Cafe 25ης Αυγούστου 76

45ST Αιμ.Βεάκη 45, Περιστέρι

Café Del Sol Βουτάδων 44 Γκάζι

46 new times

Estrella Παύλου Μελά 48

travel times 47

48 new times