New Times Τεύχος 102

Φωτεινή Δάρρα

«Με δίδαξε

το έργο του

ο ίδιος

ο Μίκης Θεοδωράκης στα 89 του χρόνια

και αυτό είναι μοναδικό!»

102/AΥΓΟΥΣΤΟΣ.2014

FREE PRESS Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΥ ΣΕ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ

2 new times

Edito ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Για να εξυπηρετηθούν οι ξένοι επισκέπτες απαιτούνται επιπλέον 150.000 ξενοδοχειακές κλίνες! Η ραγδαία αύξηση του αριθμού των τουριστών επιβάλλει την αύξηση των ξενοδοχειακών κλινών, ώστε να εξυπηρετηθούν οι ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες των ξένων επισκεπτών της χώρας μας. Αποκαλυπτικά είναι όσα ανέφερε προσφάτως ο κ. Ανδρέας Ανδρεάδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), σύμφωνα με τον οποίο ως το 2021 στην ελληνική τουριστική βιομηχανία πρέπει να επενδύονται 3.300 εκατ. ευρώ ετησίως ενώ υπάρχει άμεση ανάγκη να δημιουργηθούν 150.000 νέες ξενοδοχειακές κλίνες και να αναβαθμιστούν ακόμη 100.000 υφιστάμενες σε τετράστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία. Επιπλέον πρέπει να επενδυθούν σημαντικά κεφάλαια σε υποδομές που θα ανοίξουν το δρόμο για την προσέλκυση εύπορων τουριστών και ταξιδιωτών με μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη. Τα μηνύματα που έρχονται από όλες τις τουριστικές περιοχές της χώρας καταδεικνύουν ότι, παρά την κρίση, η τουριστική βιομηχανία – σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλους τομείς επιχειρηματικής δράσης – αυξάνει τις επιδόσεις της και στηρίζει την ελληνική οικονομία, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Μάλιστα το περασμένο έτος ο τουρισμός αναδείχθηκε ως η βασική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα μας. Το 2013 σημειώθηκε το ρεκόρ των 17,9 εκατ. διεθνών αφίξεων, που «μεταφράστηκαν» σε 12,2 δισ. ευρώ άμεσα τουριστικά έσοδα. Η επίδοση αυτή έχει βεβαίως άμεση σχέση με το γεγονός ότι το 2013 η Ελλάδα εμφάνισε πρωτογενές πλεόνασμα για πρώτη φορά σε μια δεκαετία. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει εξελιχθεί σε σταθερό πυλώνα της προσπάθειας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το 2014 αναμένονται 19 εκατ. τουρίστες – ίσως και περισσότεροι –, γεγονός που θα αυξήσει τις διεθνείς τουριστικές εισπράξεις στα επίπεδα των 13,5 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα είναι ένας από τους κορυφαίους ταξιδιωτικούς προορισμούς στον κόσμο, συνδυάζοντας φυσική ομορφιά, θάλασσα, ήλιο, πολιτιστική κληρονομιά και μεγάλη ποικιλία εμπειριών που έχουν σχέση με γαστρονομικές περιηγήσεις, θαλασσοθεραπείες, spa και ευεξία. Αν εξαιρέσει κανείς κάποιες μεμονωμένες τουριστικές επιχειρήσεις, η συντριπτική πλειονότητα των μονάδων προσφέρει υπηρεσίες αντάξιες των χρημάτων που πληρώνει ο επισκέπτης. Το πλέον αισιόδοξο στοιχείο της εφετινής χρονιάς είναι το γεγονός ότι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, βελτιώνοντας και πυκνώνοντας τις συνδέσεις με τη χώρα μας. Από τον Απρίλιο ως τον Ιούνιο οι αεροπορικές αφίξεις – πλην του «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην Αθήνα – είχαν φθάσει τα 3,6 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 2,8 εκατ. ευρώ το 2010. Οι Έλληνες τουριστικοί επιχειρηματίες στοχεύουν η Ελλάδα να προσελκύσει 22 ως 24 εκατ. ξένους τουρίστες, αποκομίζοντας άμεσα τουριστικά έσοδα της τάξης των 19 δισ. ευρώ ως το 2021. Η αύξηση αυτή των εσόδων υπολογίζεται να προσθέσει 9 μονάδες στο ΑΕΠ και να οδηγήσει στη δημιουργία άλλων 300.000 νέων θέσεων εργασίας. Είναι αλήθεια ότι οι εκπρόσωποι του ΣΕΤΕ είχαν εκτιμήσει ότι ο ελληνικός τουρισμός θα «έπιανε» τον στόχο των 24 εκατ. αφίξεων το 2021. Οι εφετινές επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού, που αποτελούν συνέχεια των περυσινών καλών επιδόσεων, πιστοποιούν ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί πολύ νωρίτερα. Αυτό ακριβώς το γεγονός καθιστά επιτακτική την ανάγκη να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις για τη στήριξη και την ενίσχυση του τουρισμού. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς, στη γενική Συνέλευση του ΣΕΤΕ, είχε υπογραμμίσει την ανάγκη η τουριστική βιομηχανία να υποστηρίζεται με ένα ποσό της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Πέραν τούτου κρίνεται αναγκαίο παράλληλα να θεσπισθεί ένα νέο, πιο ελκυστικό και σταθερό φορολογικό πλαίσιο. Υψίστης σημασίας είναι επίσης η οριοθέτηση των χρήσεων γης και ιδιαίτερα των ακτών. Επιπλέον επιβάλλεται να επιταχυνθούν οι ιδιωτικοποιήσεις ώστε να προχωρήσουν σημαντικά επενδυτικά σχέδια σε υποδομές, αεροδρόμια, λιμάνια, με στόχο την ανάπτυξη του τουρισμού και όχι μόνο τη μεγιστοποίηση των εσόδων. Τα χρόνια που κύλησαν και οι κοινωνικές αναταραχές που δημιουργήθηκαν είχαν ως συνέπεια να πληγεί ο τουρισμός της πρωτεύουσας. Αποκαλυπτικό είναι το γεγονός ότι οι διεθνείς αφίξεις στο αεροδρόμιο της Αθήνας είχαν μειωθεί κατά περίπου 850.000. Η τάση αυτή άρχισε να ανατρέπεται από το πρώτο εξάμηνο του 2013 για να δημιουργηθεί μια πολύ καλύτερη εικόνα το πρώτο εξάμηνο του 2014. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι διεθνείς αφίξεις να αυξηθούν κατά 400.000 σε σχέση με το 2013. Έτσι αυτή τη στιγμή οι αφίξεις είναι υψηλότερες από εκείνες του 2009. Σύμφωνα δε με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων, η αύξηση σε ετήσια βάση αναμένεται να ξεπεράσει τις 800.000. Η απόφαση μάλιστα για παράταση της λειτουργίας των σημαντικών αρχαιολογικών χώρων καθώς και για λειτουργία των καταστημάτων στο κέντρο της πόλης και τις Κυριακές θα ενισχύσει περαιτέρω την Αθήνα και την οικονομική ζωή της. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι κρίσιμα για την ελληνική τουριστική βιομηχανία. Και για να μπορέσει αυτή να επιτελέσει το έργο της και να βοηθήσει την ελληνική οικονομία να εξέλθει από την κρίση πρέπει όλοι να συμμετάσχουμε. Πολιτεία, επιχειρηματικός κόσμος, εργαζόμενοι αλλά και απλοί πολίτες οφείλουμε να ξαναζωντανέψουμε την έννοια φιλοξενία που γεννήθηκε στη χώρα αυτή!

F/:traveltimesfree www.newtimes.gr

ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Active Business Publishing ΕΠΕ - Καδμείας 17, 118 55, Αθήνα, Website: www.newtimes.gr www.traveltimes.gr, E-mail: info@newtimes.gr, Τηλ.: 210 3428.666, 210 3421.861, Fax: 210 3421.955 ΕΚΔΟΤΗΣ Σπύρος Α. Κτενάς, ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Κωνσταντίνος Παναγόπουλος, ΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ OΜΑΔΑ Βασίλης Μπόνιος, Παντελής Αρσένης, Γιώργος Σακκάς, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Διονύσης Βασιλόπουλος ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αντονέλα Τόνι, ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Ιωάννα Στεργίου, ΔΗΜΙOΥΡΓΙΚO & ΣΕΛΙΔOΠOΙΗΣΗ Active Business Publishing ΕΠΕ, ΕΚΤΥΠΩΣΗ IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπαραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκδότριας εταιρείας. Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις του περιοδικού. Χειρόγραφα, φωτογραφίες ή άλλο υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση, δεν επιστρέφεται.

new times 3

Interview

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

Φωτεινή Δάρρα

Η Φωτεινή Δάρρα μιλά στους New Times για την τρέχουσα συνεργασία της με τον διάσημο μουσικοσυνθέτη και για τα σχέδιά της, αντικρούοντας τον ισχυρισμό ότι «η σημερινή νέα γενιά δεν μπορεί να εκφράσει μεγάλα έργα»

Όταν ο Μίκης Θεοδωράκης επιλέγει έναν νέο καλλιτέχνη για να ερμηνεύσει τα έργα του αυτό δεν είναι ένα συνηθισμένο γεγονός. Το λιγότερο που μπορεί να σημαίνει είναι ότι τον θεωρεί κατάλληλο για να «περάσουν» στη νέα γενιά Ελλήνων το έργο του και τα μηνύματα που αυτό κουβαλάει. Η απόφαση λοιπόν του Μίκη Θεοδωράκη να εντάξει στον κύκλο των ερμηνευτών του έργου του τη Φωτεινή Δάρρα ανοίγει ξανά μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Γιατί ο διάσημος μουσικοσυνθέτης επέλεξε την πολύ σημαντική αυτή φωνή και τα συγκεκριμένα έργα «Επιβάτης» και «Ραντάρ», με την εκρηκτική ποίηση του Κώστα Τριπολίτη, αυτή τη στιγμή; Απάντηση στο ερώτημα αυτό αναζητήσαμε – μεταξύ άλλων – στη συνομιλία μας με την εξαιρετική Φωτεινή Δάρρα, η οποία μας μιλά και για τις συναυλίες του καλοκαιριού αλλά και για τα γενικότερα σχέδιά της. Ας την ακούσουμε: Καλοκαίρι 2014. Μουσικές παραστάσεις με τίτλο «Black & White – τα καλύτερα μας χρόνια». Τι να περιμένουμε να δούμε και να ακούσουμε; Φέτος το καλοκαίρι ξεκίνησε με black and white και συνεχίζει με τις παραστάσεις μας μαζί με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου στην περιφέρεια. Μετά την πολύ επιτυχημένη συναυλία στους κήπους του Μεγάρου, συνεχίζουμε στην Ελλάδα παρουσιάζοντας τραγούδια του κοινού μας ρεπερτορίου και όχι μόνο. Τραγούδια από το σύνολο του ρεπερτορίου μου, τις συνεργασίες μου με μεγάλους συνθέτες αλλά και το διεθνές ρεπερτόριο, όπως συνηθίζω στις προσωπικές συναυλίες μου. Ποιοι είναι οι συντελεστές των παραστάσεων και σε ποια μέρη θα πραγματοποιηθούν; Τέσσερις σπουδαίοι μουσικοί θα είναι μαζί μας: στο μπάσο ο Τεό Λαζάρου, στα τύμπανα ο Γρηγόρης Συντρίδης, στις κιθάρες, στο μπουζούκι και στο λαούτο ο Κώστας Γεδίκης και στο βιολί ο Θάνος Γκιουλετζής. Όλοι τους είναι εξαιρετικοί σολίστες. Η περιοδεία σας πότε ολοκληρώνεται; Αυτή ολοκληρώνεται στις 8 Σεπτέμβρη, που θα

4 new times

είναι η τελευταία μας συναυλία για το καλοκαίρι, στη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη. Έχουμε σταθμούς στη Βόρεια Ελλάδα, στη Χαλκιδική, στη Θράκη, στο Καρπενήσι, στη Ζάκυνθο, στην Ολυμπία. Επίσης συμμετέχω σε μια μεγάλη συναυλίααφιέρωμα στον Τσιτσάνη στην ιστορική Βιβλιοθήκη της Χίου στις 13 Αυγούστου. Πώς νιώσατε όταν σας προτάθηκε η συνεργασία με τον κ. Θεοδωράκη για την επανέκδοση των δίσκων «Επιβάτης» και «Ραντάρ»; Τι θεωρείτε ότι «είδε» στο πρόσωπο και στη φωνή σας ο κ. Θεοδωράκης; Πού και πότε θα παρουσιαστούν; Ένιωσα ότι συνδέομαι με την Ιστορία. Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένα κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής μουσικής Ιστορίας. Αισθάνομαι πολύ τυχερή που πρόλαβα και συνεργάστηκα μαζί του αλλά και με τον Μαμαγκάκη, τον Πλέσσα και τον νεότερο Δημήτρη Παπαδημητρίου. Αυτό που δήλωσε ο ίδιος δημόσια είναι αυτό που μπορώ και εγώ να αναφέρω. Είπε ότι πίστευε πως η ερμηνεία μου είχε να αποκαλύψει μια ακόμη κρυφή αλήθεια. Μια συνάφεια με το δικό του έργο. Μου είπε ότι – αν μπορούσε – θα ήθελε να ξανακάναμε με αυτά τα τραγούδια παγκόσμια περιοδεία και να διευθύνει ο ίδιος,

όπως έκανε παλιά με τη Μαρία Φαραντούρη και τους υπόλοιπους τραγουδιστές του. Θα παρουσιαστούν οι δύο δίσκοι μαζί μόλις εκδοθεί και το «Ραντάρ», δηλαδή το χειμώνα που μας έρχεται. Θα ήθελα να σταθούμε λίγο σε αυτή τη συνεργασία με τον Θεοδωράκη και να μας πείτε περισσότερα πράγματα γι’ αυτήν. Αν δεν κάνω λάθος, δουλέψατε μαζί του για δύο μήνες; Περισσότερο. Η ηχογράφηση μας πήρε δύο μήνες αλλά μαζί με τις πρόβες εργαστήκαμε τρεις μήνες ακόμη για τον πρώτο δίσκο και συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε. Τον Νοέμβριο κλείνουμε ένα χρόνο! Είναι ασφαλώς μια κορυφαία στιγμή για σας... Αναμφίβολα είναι. Είναι αυτό που σας είπα: ένιωσα ουσιαστικά να συνδέομαι με την Ιστορία, αφού το έργο του έχει γράψει Ιστορία. Ένιωσα να συνδέομαι άμεσα με δύο ιστορικά μουσικά έργα που, παρ’ όλο που γράφτηκαν πριν από 33 χρόνια, εκφράζουν τη σημερινή πικρή ελληνική πραγματικότητα. Μου έκανε εντύπωση ο παραλληλισμός που

έκανε ο ίδιος ο κ. Θεοδωράκης ανάμεσα στη σημερινή ηχογράφηση και στις παράλληλές ηχογραφήσεις Φαραντούρη και Ζορμπαλά του 1981… Τον ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη που δείχνει στο πρόσωπό μου με αυτή μας τη συνεργασία. Είναι ουσιαστικά η επανέκδοση δύο κορυφαίων κύκλων τραγουδιών: του «Επιβάτη» και του «Ραντάρ». Πρόκειται για δύο κύκλους τραγουδιών ιδιαίτερης σημασίας για τον Μίκη Θεοδωράκη, γι’ αυτό δεν είναι τυχαία η χρονική στιγμή που επέλεξε να ηχογραφηθούν ξανά και να δισκογραφηθούν αυτά τα δύο έργα. Γιατί το έκανε αυτό; Γιατί επέλεξε τα συγκεκριμένα έργα; Πιστεύω ότι το γεγονός πως επέλεξε σήμερα να επανεκδώσει αυτούς τους κύκλους έχει να κάνει με το ότι έχουν μια διείσδυση στη σημερινή κοινωνία. Σε μια κοινωνία που αντιμετωπίζει πάρα πολλά προβλήματα, τα έργα αυτά εκφράζουν τις τυραννισμένες ψυχές των Ελλήνων και αποτελούν μικρή - πικρή παρηγοριά. Δυστυχώς πιστεύω ότι η οικονομική κρίση δεν είναι ίσως το χειρότερο που έχουμε να αντιμετωπίσουμε... Πιστεύω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι η κρίση αξιών που γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη και απειλεί ακόμη και

Interview

Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη είναι για μένα πηγή αστείρευτης δύναμης, κόντρα στην κρίση αξιών!

new times 5

Interview

την ιστορία μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης θέλησε να επανεκδώσουμε μαζί αυτούς τους δύο κύκλους τραγουδιών, που εμπεριέχουν προφητικά λόγια και που, παρ’ όλο που γράφτηκαν το 1981, περιγράφουν δυστυχώς και τη σημερινή πραγματικότητα.

Η δική μας γενιά είναι δυνατό να προσεγγίσει με αλήθεια τα λόγια του Κώστα Τριπολίτη

Τι σας έκανε περισσότερο εντύπωση το διάστημα που συναντήθηκες μαζί του; Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι η δοτικότητα και η μεγάλη εμπιστοσύνη που μου έδειξε. Ήταν ο ίδιος που με κάλεσε και μου πρότεινε τους δύο συγκεκριμένους κύκλους τραγουδιών. Στην πρώτη μας συνάντηση μου πρότεινε να συνεργαστούμε λέγοντας: «Τι θα ήθελες να τραγουδήσεις δικό μου;». Μου όρισε λοιπόν μια επόμενη συνάντηση για να του πω. Έτσι, αφού περιπλανήθηκα στο αστείρευτο έργο του για αρκετές μέρες, προσπάθησα να βρω τι να του προτείνω, πράγμα δύσκολο ομολογουμένως, αφού πραγματικά καθένα από τα έργα του κουβαλά τη δική του ιστορία. Όταν λοιπόν πήγα, με άφησε να του πω τις σκέψεις μου και ύστερα μου είπε: «Θα ήθελα να τραγουδήσεις τον Επιβάτη και το Ραντάρ εφόσον και εσύ συμφωνείς». Είπα αμέσως το «ναι» χωρίς δεύτερη σκέψη. Ακούσαμε τους δύο αυτούς κύκλους ολόκληρους – παρ’ όλο που φυσικά τους γνώριζα – στις τότε εκτελέσεις τους από τη Μαρία Φαραντούρη και τον Γιώργο Νταλάρα. Μου αποκάλυψε ότι θέλει να τα ενορχηστρώσει ο ίδιος με μια καινούργια ενορχήστρωση, πιο σημερινή, πιο σύγχρονη. Μου είπε αμέσως ότι πιστεύει σε μένα και ότι θα ήθελε να μπορούσε να κάναμε μαζί μια μεγάλη περιοδεία στην Ευρώπη με αυτά τα τραγούδια, αν το επέτρεπαν οι δυνάμεις του όπως τότε. Ένιωσα μεγάλη χαρά. Πάντως έκανε αίσθηση ο τρόπος που μίλησε για εσάς και για την ευκαιρία που, όπως ο ίδιος ανέφερε, έπρεπε να σας δοθεί για να δείξετε τον αληθινό σας μουσικό εαυτό. Ναι, φαίνεται, όπως είπε και ο ίδιος, ότι όλα αυτά τα χρόνια με παρακολουθούσε. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που έχουμε συνεργαστεί σε επίπεδο συναυλιών. Είχαμε συνεργαστεί παλαιότερα με την ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης». Αρκετές φορές από το ξεκίνημά μου με είχε παρακολουθήσει σε ζωντανές εμφανίσεις. Προφανώς θεώρησε ότι αυτή ήταν η ώριμη στιγμή και για τους δύο μας και για τη σημερινή μουσική και κοινωνική πραγματικότητα για να γίνει αυτή η συνεργασία. Παρακολουθώντας όσα ειπώθηκαν γύρω από

6 new times

αυτή τη συνεργασία, γράφτηκε από ορισμένα μέσα ότι η σημερινή γενιά των καλλιτεχνών είναι λίγο δύσκολο να εξωτερικεύσει τα βιώματα αυτών τραγουδιών. Δεν το πιστεύω αυτό. Αντιθέτως θεωρώ ότι η σημερινή εποχή, η σημερινή κοινωνία έχει μια σκληρότητα και έναν πόνο που είναι δυνατόν να επιτρέψει τη γέννηση και την ανάπτυξη αληθινών καλλιτεχνών. Άλλωστε η αληθινή τέχνη σε τέτοιες περιόδους αναπτύχθηκε. Όπως σας είπα, η κρίση των ηθικών αξιών για μένα είναι πολύ πιο σοβαρή και πολύ πιο σημαντική υπόθεση από την αντίστοιχη της οικονομίας. Γιατί όταν σ’ τα έχουν πάρει όλα, δεν αντέχεις να σου αφαιρέσουν και τον πολιτισμό και την ιστορία σου. Αυτό είναι αβάσταχτο. Είναι λοιπόν δυνατό η δική μας γενιά να προσεγγίσει με αλήθεια τα λόγια του Κώστα Τριπολίτη. Είναι απλώς θέμα επιλογής για εμάς τους καλλιτέχνες. Υπάρχει μια πρώτη επιλογή, του να μείνει κανείς αμέτοχος και να εκφράζεται μουσικά χλιαρά και χωρίς ιδιαίτερη επαφή με αυτό που συμβαίνει γύρω του. Από την άλλη, υπάρχει η επιλογή να προσπαθήσεις να εκφράσεις τις αγωνίες των συνανθρώπων σου, που ουσιαστικά είναι και οι δικές σου αγωνίες. Νομίζω λοιπόν ότι το να εκφράσεις τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη σήμερα, με σύμμαχο τον ίδιο, είναι πολύ σημαντικό. Είναι κάτι που σου δίνει περισσότερη δύναμη. Τουλάχιστον εμένα ως ερμηνεύτρια με γέμισε ακόμη μεγαλύτερη εμπειρία η δική του καθοδήγηση και η διδασκαλία. Με δίδαξε το έργο του ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης στα 89 του χρόνια και αυτό είναι μοναδικό. Ξεκινάτε τη δισκογραφική καριέρα σας το 2004. Ποιες στιγμές της ήταν οι πιο σημαντικές για σας; Θετικά ή και αρνητικά; Ξεκίνησα πριν από το 2004. Αυτή όμως η χρονιά ήταν σημαδιακή χρονιά για μένα, όπως επίσης και το 2006. Τότε η Ελλάδα ζούσε μεγάλες στιγμές και είχα την τύχη να συμμετάσχω σε κάποιες από αυτές, όπως στην έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων και της Eurovision, όταν διεξήχθησαν στη χώρα μας. Λίγο αργότερα ο μεγάλος Μιχάλης Κακογιάννης με βράβευσε με τον τίτλο της «Διεθνούς Ελληνίδας». Η μουσική βιομηχανία περνάει κρίση. Με ποιον τρόπο θα μπορούσε να βγει από το αδιέξοδο; Αν μπορούσαμε να εκπαιδεύσουμε ξανά το κοινό που τώρα γεννιέται. Αν υπάρξουν παραγωγοί όπως ο Πατσιφάς, στην παλιά Lyra, που έκανε αυτή τη δουλειά. Οι νέοι έχουν ανάγκη από κα-

θοδήγηση, γιατί αλλιώς από την ξενόφερτη ποπ και ροκ, με ελληνικό ή ξένο στίχο, θα περάσουν απευθείας στα σκυλάδικα, πράγμα το οποίο φοβάμαι πως έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει. Τα ακούσματα του ελληνικού κοινού έχουν διαφοροποιηθεί με τα χρόνια; Και προς ποια κατεύθυνση έχουν στραφεί; Ο κόσμος έχει μπερδευτεί. Η κρίση αντί να λειτουργήσει θετικά στον πολιτισμό, όπως πίστευαν όλοι, μιας και η προηγούμενη περίοδος της οικονομικής ευμάρειας είχε συνδεθεί με την κρίση αξιών, δυστυχώς έχει δημιουργήσει μια εντύπωση ασαφή. Προκρίνει την έλλειψη ταυτότητας σε μια εποχή που όλοι θέλουν να μοιάσουν σε κάτι άλλο από αυτό που είναι και η κοινωνία αρνείται πεισματικά να ενηλικιωθεί. Η ελληνική κοινωνία εξαιτίας του μνημονίου περνάει δύσκολες στιγμές. Οι άνθρωποι της μουσικής νιώθετε ότι στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων; Ξέρετε, ο απλός κόσμος βλέπει τους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης ως ένα στήριγμα; Νιώθετε ότι ο καλλιτεχνικός κόσμος κάλυψε αυτές τις προσδοκίες; Νιώθω ότι οι αληθινοί άνθρωποι του πνεύματος μιλούν σε όλες τις εποχές, πόσο μάλλον σε περιόδους κρίσης. Κάποιες φορές όμως αναγκάζονται να σιωπήσουν όταν καταλαβαίνουν ότι μιλούν σε αφτιά «ερμητικά κλειστά» και όταν αυτοί που έχουν συμφέρον να αποκοιμίζουν το λαό τούς παρουσιάζουν ως γραφικούς. Θυμηθείτε τον νομπελίστα Σεφέρη, με το περίφημο κείμενό του ενάντια στη δικτατορία, πώς κατέληγε: «Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω». Έχει ευθύνη και η κοινωνία λοιπόν όταν φιμώνει αυτούς από τους οποίους έχει δικαίως ζητήσει προηγουμένως βοήθεια. Τους επόμενους μήνες πού θα κινηθείτε; Συναυλίες ανά την Ελλάδα για τον Αύγουστο και τις αρχές του Σεπτέμβρη. Ταυτόχρονα ηχογραφούμε το «Ραντάρ» που θα κυκλοφορήσει μέσα στους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες. Έχετε κάτι καινούργιο στο μυαλό σας; Όσον αφορά τις ζωντανές εμφανίσεις, έχω κάτι στα σκαριά, το οποίο θα ανακοινωθεί άμεσα. Σας ευχαριστώ θερμά και σας εύχομαι καλό καλοκαίρι. Επίσης σε εσάς και στους αναγνώστες σας.

new times 7

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV

Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης

Οι Έλληνες

επί 34 χρόνια «χτυπάμε»

τη βιομηχανία μας Ο Έλληνας πρέπει να σταματήσει να χτυπάει τη μεταποιητική δραστηριότητα και οι κυβερνήσεις πρέπει να σταματήσουν να αρμέγουν τις επιχειρήσεις για να λύσουν τα προβλήματά τους. Οι σκέψεις ανήκουν στον κ. Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Delta Chemicals, σύμφωνα με τον οποίο τα χρόνια της κρίσης το ποσοστό της κρατικής οικονομίας αυξήθηκε από 50% σε 60%, προσεγγίζοντας, όπως ο ίδιος λέει, «σοβιετικά στάνταρντς». Ας παρακολουθήσουμε όμως τι μας είπε ο κ. Αϊβαλιώτης, ο οποίος συνδυάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα με την εμπλοκή στα πολιτικά πράγματα. Κύριε Αϊβαλιώτη, είστε από τα λίγα πρόσωπα που συνδυάζουν την επιχειρηματικότητα με την πολιτική δραστηριότητα. Κοιτάξτε, η πολιτική εμπειρία προέκυψε ως απάντηση στο γεγονός ότι η χώρα μας υποχωρεί συνεχώς τα τελευταία 30 χρόνια. Από την άλλη η επιχειρηματική μου δραστηριότητα ασκείται μέσω της Δέλτα Χημικής, μιας εταιρείας που προσφέρει σε βιομηχανίες και βιοτεχνίες πολλών κλάδων της μεταποίησης πρώτες και ενδιάμεσες βιομηχανικές ύλες. Έτσι, έχουμε μια καλή εικόνα του γίγνεσθαι στην ελληνική μεταποίηση, αφού είναι ο πελάτης μας. Αυτό που βλέπουμε τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι μια συνεχής υποχώρηση της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα. Πάρα πολλοί κλάδοι έχουν εξαφανιστεί αυτό το διάστημα και αυτοί που μένουν έχουν σοβαρά προβλήματα ανταγωνιστικότητας, λειτουργίας και μελλοντικών προοπτικών. Έτσι, πριν από πολλά χρόνια και ως αποτέλεσμα αυτής της αγωνίας, ασχολήθηκα και με την πολιτική, προσπαθώντας να επιδράσω με τις πολύ μικρές μου δυνάμεις ώστε να αλλάξει αυτό. Ο σκοπός μας ήταν να ξαναπεράσει στην ελληνική πολιτική το μήνυμα της επιχειρηματικότητας ώστε να βοηθήσουμε να ξαναστηθεί η χώρα πάνω στην ιδιωτική οικονομία. Είστε ικανοποιημένος από αυτή την προσπάθεια ή νιώθετε απογοήτευση; Νιώθω ήττα, διότι δεν έγινε τίποτα. Τα τελευταία 15 χρόνια που ασχολούμαι έχουμε περαιτέρω υποχώρηση της ιδιωτικής οικονομίας. Θα σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:

8 new times

προτού αρχίσει η πρόσφατη κρίση, το 2008, το μέγεθος των κρατικών δαπανών στην οικονομία ήταν της τάξης του 50%. Γίνεται λόγος για τη συνολική καταναλωτική δαπάνη, η οποία σήμερα, ως αποτέλεσμα της υποχώρησης της ιδιωτικής οικονομίας, έχει ανεβεί στο 60%. Διάβασα προσφάτως το βιβλίο «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη» των Ρόμπινσον Α. Τζέιμς και Ατζέμογλου Ντάρον, ένα βιβλίο στο οποίο αξίζει μα ιδιαίτερη αναφορά. Σύμφωνα με αυτό, ακόμη και στη Σοβιετική Ένωση, την καλή της εποχή, την εποχή του ’80, η συμμετοχή του κράτους στην οικονομία ήταν 72%, δεν ήταν 100%. Όσο λοιπόν βαδίζουμε μέσα στην ύφεση και στην κρίση και με βάση την αδυναμία του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, προσεγγίζουμε στα σοβιετικά ποσοστά.

της μεταποίησης, αφού μπορεί το κράτος να μας απασχολήσει και να μας εξασφαλίσει ένα καλό επίπεδο ζωής.

Πώς αντιμετωπίζει το κοινωνικό σύνολο έννοιες όπως επιχειρηματικότητα, κέρδος, πρόοδος, ανάπτυξη; Σίγουρα τις βλέπει εχθρικά. Μιλάμε για μια κληρονομιά τριάντα χρόνων απαξίωσης της επιχειρηματικότητας, κατά τη διάρκεια των οποίων καλύπταμε την αδυναμία της ιδιωτικής οικονομίας με συνεχή διόγκωση του κράτους και των δημοσίων δαπανών. Αυτό ήταν δυνατό λόγω της αύξησης του δανεισμού και της πολύ ευνοϊκής αντιμετώπισης που είχαμε από την Ευρώπη από το 1981 ως σήμερα. Το διάστημα αυτό εισέρρευσαν στη χώρα τεράστια ποσά και έτσι παγιοποιήθηκε η αντίληψη σύμφωνα με την οποία δεν πειράζει που κλείνουν επιχειρήσεις και εργοστάσια, ακόμη και ολόκληροι κλάδοι

Πιστεύετε ότι αυτή η αντίληψη έχει αλλάξει τα χρόνια της κρίσης; Όταν το κοινωνικό σύνολο επί 34 χρόνια εκπαιδεύεται ότι κάπως έτσι είναι τα πράγματα, τα τελευταία πέντε χρόνια δεν είναι αρκετά για να αντιστρέψουν μια τόσο κακή εκπαίδευση. Ακόμη και σήμερα υπάρχει ένας κύκλος οικονομολόγων που επιχειρεί να μας καθησυχάσει για την απώλεια της μεταποίησης. Ο κύκλος αυτός επιμένει ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται να έχει μεταποίηση. Αρκεί να είναι μια κοινωνία παροχής καλών υπηρεσιών. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να σταθώ σε μια σημαντική προσωπικότητα της Αριστεράς, στην οποία αξίζει να δοθεί ένα εύσημο. Μιλάω για τον Λεωνίδα Κύρκο, οποίος το 1992 έλεγε:

Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Delta Chemicals

«Μα τι κάνουν; Χωρίς βιομηχανία δεν ζει κανένα κράτος!». Ήταν ο μόνος πολιτικός που έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου σε αυτή την παγιωμένη ορθοδοξία ότι δεν χρειάζεται να έχουμε μεταποίηση και ότι το μόνο που απαιτείται είναι οι καλές υπηρεσίες. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάντως, οι χώρες που βγήκαν πιο γρήγορα από την κρίση ήταν αυτές που είχαν ισχυρή βιομηχανία. Μα βέβαια. Δείτε για παράδειγμα την Πορτογαλία. Αν η οικονομία της κατορθώνει να ξεπερνάει σταδιακά το πρόβλημά της, το πετυχαίνει διότι έχει εξαγωγική δραστηριότητα. Έχει ακόμη βιομηχανικούς κλάδους που εξάγουν. Και το παράδειγμα της Πορτογαλίας είναι χαρακτηριστικό διότι είναι μια χώρα περίπου ίδια με την Ελλάδα, τόσο σε επίπεδο πληθυσμού όσο και σε επίπεδο ΑΕΠ. Είναι πολύ κοντά μας. Σε αντίθεση όμως με εμάς,

Interview

κράτησε τη βιομηχανία της. Οι εξαγωγές της Πορτογαλίας είναι γύρω στα 80 δισ. ευρώ τον χρόνο. Πώς βλέπετε το επίπεδο των εξαγωγικών επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας; Είναι ιδιαίτερα απογοητευτικές. Τους τελευταίους 14 μήνες οι εξαγωγές μας υποχωρούν συνεχώς, εξαιρουμένων βεβαίως των πετρελαιοειδών, αφού αυτά παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις. Οι εξαγωγές εμφανίζουν συνεχή μείωση. Μάλιστα μερικούς μήνες αυτή είναι μεγάλη. Για παράδειγμα, τον Απρίλιο του 2014 είχαμε 20% υποχώρηση σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2013. Οι παράγοντες είναι πολλοί. Είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα, στον πυρήνα του όμως οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουμε αρκετές μεταποιητικές επιχειρήσεις. Ουσιαστικά είναι το πρόβλημα της βιομηχανίας. Ακριβώς. Και αν δείτε τη δομή των εξαγωγών, από τα 20 δισ. ευρώ που είναι η συνολική αξία τους, τα 3-3,5 δισ. ευρώ γίνονται από ένα μόνο βιομηχανικό γκρουπ, αυτό της Βιοχάλκο. Στη συνέχεια ακολουθούν μερικά μεγάλα νούμερα, που αναλογούν σε κλάδους όπως οι ιχθυοκαλλιέργειες – εκεί έχουμε πρόβλημα –­ και το ελαιόλαδο. Στον τομέα των εξαγωγών υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα, ορισμένα από τα οποία έχουν σχέση με τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Όταν η μέση χρηματοδότηση στην Ελλάδα είναι της τάξεως του 8%-10% και ο ανταγωνιστής μας στην Ευρώπη πληρώνει 4% και 3% πώς να τον ανταγωνιστείς; Το κόστος ενέργειας αποτελεί επίσης έναν σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα... Πράγματι, το κόστος ενέργειας, που αφορά τη βιομηχανική παραγωγή, είναι πολύ μεγάλο. Αλλά στον πυρήνα του προβλήματος των αδύναμων εξαγωγικών επιδόσεών μας είναι ότι η Ελλάδα πλέον δεν έχει αρκετές παραγωγικές επιχειρήσεις. Και για να το αναστρέψουμε θα χρειαστούμε πάρα πολλά χρόνια. Διότι ένα καινούργιο εργοστάσιο για να γίνει, για να λυθούν τα προβλήματα της γραφειοκρατίας, για να αρχίσει να παράγει απαιτεί τουλάχιστον μία πενταετία. Είστε ένας άνθρωπος των επιχειρήσεων και επίσης πολιτικά θα έλεγα ότι κινείστε σε ένα φιλελεύθερο πλαίσιο. Σας προβληματίζει το γεγονός ότι σήμερα διεκδικεί την εξουσία ένα κόμμα το οποίο κυρίως βασίζεται στην κρατική οικονομία;

Πράγματι η αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία διεκδικεί την εξουσία και ενδεχομένως να την κατακτήσει, έχει στον πυρήνα της ιδεολογίας της και της πολιτικής πρακτικής έναν ακόμη μεγαλύτερο κρατισμό από αυτόν που έχουμε σήμερα. Ωστόσο, για να είμαστε δίκαιοι, και αυτοί που κυβέρνησαν μέχρι σήμερα ήταν αρχικά φορείς της ίδιας κρατικής αντίληψης. Πίστευαν ότι όλα τα προβλήματα θα τα λύσει το κράτος και ότι οι επιχειρήσεις είναι απλώς αγελάδες που θα τις αρμέξουν όσο μπορούν, ακόμη και αν δεν αντέχουν, έτσι ώστε να λύσουν τα δικά τους προβλήματα. Συνολικά από το πολιτικό σύστημα υπάρχει μια λάθος αντιμετώπιση της επιχείρησης και της ιδιωτικής οικονομίας. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο! Ενδεχομένως ο βαθμός συναγερμού θα είναι μεγαλύτερος αν κυβερνήσει η αντιπολίτευση, αλλά δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν τεράστιες αλλαγές από αυτά που έχουμε δει μέχρι σήμερα. Ως επιχειρηματίας έχετε δραστηριοποιηθεί και στο εξωτερικό. Θα μπορούσατε να αναφερθείτε σε αυτή σας την επιλογή; Πιστεύετε ότι η εξωστρέφεια μπορεί να αποτελέσει κάποια διέξοδο; Σε αυτό το δύσκολο επιχειρηματικό περιβάλλον, που όλοι μας προσπαθούμε, τα μόνα πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς είναι δύο: το πρώτο είναι να μεγαλώσει τα μεγέθη του, που δεν είναι εύκολο με τις δικές του δυνάμεις, άρα οι επιχειρηματίες πρέπει να προσανατολιστούν σε μεταξύ τους συγχωνεύσεις. Το δεύτερο είναι η εξωστρέφεια. Εξαιρετικά σημαντικό ωστόσο είναι το θέμα των συγχωνεύσεων και της συνένωσης δυνάμεων. Εσείς στην Delta Chemicals το κάνατε πράξη αυτό, αφού αποτελείτε προϊόν συγχώνευσης. Η Δέλτα Χημική προέρχεται από συγχώνευση τριών ομοειδών συμπληρωματικών εταιρειών, η οποία έγινε πριν από 10 χρόνια. Στο μυαλό μας είναι να επαναλάβουμε αυτό το μοντέλο με την πρώτη ευκαιρία. Πρώτα λοιπόν να μαζευτούμε και να κάνουμε συνασπισμούς, ενώσεις, νέες εταιρείες, συγχωνεύσεις. Αυτός είναι ο ένας τρόπος. Ο δεύτερος τρόπος είναι να ακουμπήσουμε και λίγο εκτός Ελλάδος. Η δική μας εταιρεία έχει ανοίξει μια θυγατρική εδώ και 5 χρόνια στη Ρουμανία, την οποία τη βλέπουμε με μεγάλη φιλοδοξία. Και στη χώρα αυτή βεβαίως υπάρχουν αρκετά προβλήματα διαφθοράς, αδυναμίας χρηματοδοτήσεων και φτώχειας, αλλά το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πολύ καλύτερο σε σχέση με την Ελλάδα. Η θυγατρική μας επιχείρηση λειτουργεί με πολύ

μεγάλο δυναμισμό και νομίζω ότι σε 5 χρόνια από σήμερα θα είναι μεγαλύτερη από την ελληνική εταιρεία. Στην Τουρκία; Έχουμε πάρει Τούρκο συνέταιρο και προσπαθούμε και εκεί να αναπτυχθούμε. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη αγορά, στην οποία συναντούμε ορισμένα ελληνικά προβλήματα. Είναι αλήθεια ότι μερικά από αυτά τους τα έχουμε μάθει εμείς. Για παράδειγμα, οι μεταχρονολογημένες επιταγές. Όταν είχα πρωτοπάει στην Τουρκία το 2003, δεν υπήρχαν μεταχρονολογημένες επιταγές. Σήμερα είναι πλέον κανόνας! Έχουν πάει επίσης στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, στην Αίγυπτο και στον Λίβανο. Έχουμε μολύνει τη Μέση Ανατολή… Ωστόσο λέτε ότι η εξωστρέφεια μπορεί να εξασφαλίσει κάποιες διεξόδους. Ναι, ναι… Η εξωστρέφεια είναι η μόνη λύση για την ελληνική κοινωνία. Βλέπουμε να συμβαίνει ήδη. Στη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης από το 2008, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, 300.000 Έλληνες παραγωγικής ηλικίας, δηλαδή κάτω των 40 ετών, έχουν μεταναστεύσει. Στην Αγγλία αυτή τη στιγμή ζουν γύρω στις 250.000 Έλληνες, που εργάζονται. Δεν μιλάω για τους φοιτητές. Στη Μέση Ανατολή είναι γύρω στις 50.000 Έλληνες. Αυτό το δυναμικό είναι μια μεγάλη εφεδρεία για τη χώρα. Αυτό όμως πώς μπορεί να εκταμιευθεί σε εθνικό επίπεδο; Το ρωτώ διότι οι άνθρωποι αυτοί θα χτίσουν στις χώρες αυτές τη νέα ζωή τους. Θα χτίσουν. Ωστόσο πάντα οι Έλληνες έχουν μια έντονη σχέση με τη γενέτειρά τους, που είναι πολύ βαθιά. Θα φέρω ένα παράδειγμα, το οποίο θα το είδατε προφανώς. Ο πρόεδρος της Dow Chemicals, Andrew Liveris, έχει γεννηθεί στην Αυστραλία. Αλλά οι γονείς του ή οι παππούδες του κατάγονταν από το Καστελόριζο. Έχει γίνει ίσως ένας από τους μεγαλύτερους δωρητές του Καστελόριζου. Τώρα έκανε και τα γενέθλιά του εκεί. Πήγε και ο Πρωθυπουργός. Βλέπουμε λοιπόν ότι ακόμη και ένας Έλληνας δεύτερης ή τρίτης γενιάς, όπως είναι ο Liveris, έχει στο μυαλό του τη χώρα του. Αν μπορούσαμε να προσελκύσουμε τους ανθρώπους αυτούς με δημόσιες πολιτικές και κίνητρα, είναι μια μεγάλη εφεδρεία για το μέλλον, την οποία πιστεύω ότι κάποτε, ίσως όχι η δική μας γενιά αλλά οι νεότεροι, θα την αξιοποιήσουν.

Αυτό που βλέπουμε τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι μια συνεχής υποχώρηση της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα

Κύριε Αϊβαλιώτη, σας ευχαριστώ θερμά! Και εγώ σας ευχαριστώ.

new times 9

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Σπύρος Μιχαλακάκης « Η ΒΡ στους market leaders της Ελληνικής αγοράς για πάνω από 80 συνεχή χρόνια»

Κύριε Μιχαλακάκη, εκπροσωπείτε ένα πολύ ισχυρό όνομα στο χώρο των λιπαντικών. Η BP μαzί με Castrol και Aral ελέγχουν σημαντικό κομμάτι της αγοράς. Προτού έρθουμε ωστόσο στα δικά σας, αλήθεια τι πρέπει να προσέχει ο απλός αυτοκινητιστής στην επιλογή του λιπαντικού; Ξέρετε, το λιπαντικό παίζει πολύ χρήσιμο ρόλο στη λειτουργία του αυτοκινήτοτόσο από άποψη απόδοσης όσο και από άποψη ασφάλειας. Ο καταναλωτής μπορεί να κάνει τρία πράγματα. Το πρώτο πράγμα είναι να ενημερωθεί τι συνιστά ο κατασκευαστής του αυτοκινήτου για το λιπαντικό που πρέπει να χρησιμοποιεί. Συνήθως τα σημεία αναφοράς είναι μια σειρά ευρωπαϊκές προδιαγραφές ή προδιαγραφές του κατασκευαστή. Πρέπει λοιπόν να σιγουρεύεται ότι αυτά είναι τα λιπαντικά που χρησιμοποιεί όταν κάνει αλλαγή ή συμπλήρωση λιπαντικών. Άρα το πρώτο είναι οι οδηγίες του κατασκευαστή. Το δεύτερο είναι να σιγουρευτεί ο καταναλωτής ότι αυτά που συνιστά ο κατασκευαστής είναι αυτά που χρησιμοποιούνται στο αυτοκίνητό του. Δηλαδή είναι σημαντικό να έχει εμπιστοσύνη και στον άνθρωπο ο οποίος του κάνει την αλλαγή των λιπαντικών. Άρα η αξιοπιστία του ανθρώπου ο οποίος κάνει το service του αυτοκινήτου είναι κρίσιμη. Το τρίτο είναι να έχει σιγουριά ότι το λιπαντικό που έχει αγοράσει είναι πραγματικά αυτό που λέει ότι είναι. Στο σημείο αυτό η μοναδική εγγύηση είναι η αξιοπιστία της εταιρείας. Το όνομα που βρίσκεται πίσω από τα λιπαντικά. Πώς είδατε να συμπεριφέρονται οι Έλληνες καταναλωτές την περίοδο της κρίσης; Κατ’ αρχήν δεν συμπεριφέρονται όλοι οι καταναλωτές με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι – ανεξάρτητα από τις οικονομικές τους δυνατότητες – δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο αυτοκίνητό τους. Θέλω στο σημείο αυτό να σας πω ότι την περίοδο της κρίσης, η αξία του αυτοκινήτου έχει μεγαλώσει. Μερικά χρόνια πριν οι άνθρωποι ενδεχομένως μπορούσαν να αλλάζουν αυτοκίνητα κάθε 3-6 χρόνια. Με την κρίση αυτό το διάστημα επεκτάθηκε: ο άνθρωπος που μπορούσε να το αλλάξει στα πέντε χρόνια, τώρα το κάνει στα δέκα. Άρα το εργαλείο αυτό, το αυτοκίνητο, έχει γίνει πολύ πιο σημαντική επένδυση από ό,τι ήταν προηγουμένως. Πόσους μισθούς – για παράδειγμα – θέλεις για να αποκτήσεις ένα αυτοκίνητο; Με τη συρρίκνωση των μισθών και με τις δυσκολίες και την αβεβαιότητα, το ποσό αυτό αυτό έχει μεγαλώσει. Υπάρχουν άνθρωποι λοιπόν, οι οποίοι υπό αυτές τις συνθήκες προσέχουν περισσότερο το αυτοκίνητό τους μετά από ένα διάστημα δισταγμού. Ακόμη και αυτοί που ανέβαλλαν – λόγω οικονομικών δυσκολιών – τη συντήρηση του αυτοκινήτου τους τώρα το βλέπουν με άλλο μάτι. Για να χρησιμοποιήσω την ελληνική έκφραση, το «πονάνε» το αυτοκίνητο, γιατί το βλέπουν σαν επένδυση ζωής. Όλοι οι καταναλωτές το αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο; Όχι, υπάρχουν καταναλωτές που θεωρούν ότι όλα τα λιπαντικά είναι ίδια και υπάρχουν και αυτοί που ξέρουν ότι όλα τα λιπαντικά δεν είναι τα ίδια.

10 new times

Σπύρος Μιχαλακάκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της BP Ελληνική ΑΕΠ

Interview

Και προτιμούν και στρέφουν περισσότερο την προσοχή τους στο να προστατεύσουν την επένδυσή τους. Έχουμε ωστόσο τη βεβαιότητα ότι η κυρίαρχη τάση είναι οι καταναλωτές να στρέφονται στις πιο δυνατές μάρκες της αγοράς, στην υψηλότερη τεχνολογία. Ανάμεσα σε αυτές είναι και τα brands που αντιπροσωπεύουμε: Castrol, Aral και BP.

οι εταιρείες παίζουν ένα διπλό ρόλο – εξυπηρέτηση των πελατών τους και συλλογή και απόδοση φόρων στο Δημόσιο –, προφανώς δημιουργεί σε πολλές εταιρείες πιέσεις στο κεφάλαιο κίνησης. Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα. Αναφέρομαι στον πρόσφατο νόμο σε σχέση με την απόδοση του ΦΠΑ. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτό το θέμα.

Στο σύνολό της η αγορά πώς κινήθηκε; Συρρικνώθηκε σε όγκο, σε λίτρα λιπαντικών. Όμως δεν συρρικνώθηκε σε τεχνολογία. Αντιθέτως τα τελευταία δύο χρόνια ο κόσμος προτιμά ολοένα και περισσότερο, λιπαντικά υψηλότερης ποιότητας. Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές καταλαβαίνουν ότι είναι πιο ορθό να χρησιμοποιούν λεπτόρρευστα λιπαντικά, που είναι πιο μοντέρνα και πιο καλά για τον κινητήρα. Ολοένα και περισσότεροι εγκαταλείπουν τη λανθασμένη εικόνα που είχαν ότι τα πιο παχύρρευστα λιπαντικά είναι καλύτερα.

Πώς θα μπορούσε όμως να αποφορτιστεί η κατάσταση από την πλευρά των εταιρειών; Κοιτάξτε, οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να αποδίδουν φόρους, δασμούς και φόρο προστιθέμενης αξίας με την έκδοση του τιμολογίου. Αυτό γίνεται κάθε μήνα. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις – και είναι πάρα πολλές – όπου η πληρωμή τους, η είσπραξή δηλαδή από τους πελάτες , μπορεί να είναι ως και τρεις μήνες.. Εμείς προσπαθούμε να τα μαζεύουμε τις εισπράξεις ούτως ώστε να έχουμε μια ισορροπία και, αν θέλετε, να αντιμετωπίζουμε τις όποιες καθυστερήσεις πληρωμών. Προσπαθούμε να μην έχουμε παρατάσεις στους όρους πληρωμής, έστω και αν αυτό μπορεί να μας δημιουργήσει δυσκολίες στην επέκτασή μας. Προσπαθούμε και επιλέγουμε πελάτες οι οποίοι να είναι αξιόπιστοι και δεν ανοίγουμε τις πιστώσεις. Ανάλογη πρακτική εφαρμόζουμε σε όλη την εμπορία – όχι μόνο στα αεροπορικά καύσιμα αλλά και στα λιπαντικά. Τώρα υπάρχει ένα άλλο θέμα, σε σχέση με τη ρευστότητα των εταιρειών. Η BP Ελληνική – και στα περσινά και στα φετινά αποτελέσματα – είναι από άποψη ρευστότητας μεταξύ των πιο ισχυρών εταιρειών και ανάλογα με το μέγεθός της, μια από τις ισχυρότερες στην ελληνική αγορά. Έχουμε δηλαδή τη δυνατότητα να χρηματοδοτούμε την επέκτασή μας και την υποστήριξη των πελατών μας και να μεγαλώνουμε όπως ζητάει η αγορά. Πάντως σε ό,τι αφορά το θέμα που θίγετε, δεν θα ήθελα να επεκταθώ περαιτέρω αφού ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών συζητεί με τους αρμόδιους φορείς τους τρόπους επίλυσής του. Αλλά η γνώμη μου είναι ότι δεν πρέπει να παραμορφώνουμε την αγορά. Οποιαδήποτε παρέμβαση και, αν θέλετε, εκτεταμένη πίστωση σε πελάτες δημιουργεί παραμόρφωση της αγοράς.

Κύριε Μιχαλακάκη, δώστε μας μια εικόνα για την παρουσία της BP στην αγορά των λιπαντικών αυτοκινήτων. Η BP είναι ο market leader. Δεν υπάρχουν απόλυτα στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα όμως με έρευνα του περιοδικού Auto Τρίτη – έγινε το 2012 –, οι αυτοκινητιστές στην ερώτηση «τι λιπαντικά χρησιμοποιείτε;» ανέφεραν την Castrol ως την πρώτη μάρκα, 24%-25%. Ως δεύτερη ανέφεραν την Aral, με περίπου 10%. Στην τρίτη, τέταρτη θέση βρέθηκε το brand BP, με 7%. Μιλάμε δηλαδή για ένα 40% για τα brands Castrol, Aral και BP. Δεν είμαστε τόσο ψηλά, παρ’ όλα αυτά είμαστε σαφώς οι leaders της αγοράς. Σε ποιους άλλους τομείς στη λίπανση δραστηριοποιείστε; Δραστηριοποιούμαστε σε κάθε αγορά, για τα προϊόντα της οποίας απαιτείται λίπανση. Εκτός από τα επιβατικά αυτοκίνητα, δραστηριοποιούμαστε στην κατηγορία των οχημάτων εμπορευματικών μεταφορών, των μηχανημάτων έργων, των αγροτικών μηχανημάτων και των μοτοσικλετών. Στην τελευταία αυτή κατηγορία η Castrol είναι κάτι σαν θεός, για μια σειρά ιστορικούς και τεχνικούς λόγους. Δραστηριοποιούμαστε επίσης στη λίπανση διαφόρων βιομηχανικών εφαρμογών, επίσης στην αγορά των πλοίων. Θέλω να επισημάνω ότι η BP στα λιπαντικά ναυτιλίας είναι διεθνώς ο market leader. Πέρα από τα λιπαντικά, πού απλώνεται η δραστηριότητα της BP στην Ελλάδα; Η δραστηριότητα της BP Ελληνική απλώνεται κυρίως σε τρεις τομείς: στα λιπαντικά, στα αεροπορικά καύσιμα και στη δραστηριότητα λιπαντικών ναυτιλίας. Δώστε μας μια εικόνα για τα αεροπορικά καύσιμα. Φαντάζομαι ότι αυτή η δραστηριότητά σας είναι αυξανόμενη λόγω της αύξησης των μεγεθών του ελληνικού τουρισμού και άρα των πτήσεων από και προς την Ελλάδα. Είναι ακριβώς έτσι. Η αποτελεσματικότητα και επιτυχία μας σχετίζεται με την αυξανόμενη αεροπορική επιβατική κίνηση. Το 2013 ήταν μια πολύ καλή χρονιά: η BP ανταμείφθηκε για αυτά που διαθέτει στους πελάτες της, με αρκετά καλύτερη απόδοση. Η αύξηση της επιβατικής κίνησης σήμανε βελτίωση και της αεροπορικής αγοράς. Τουλάχιστον σε εμάς αυτό είχε πολύ θετικά αποτελέσματα διότι έχουμε πολύ ισχυρή παρουσία, η οποία σχετίζεται και με τον τρόπο που εξυπηρετούμε τους πελάτες μας. Η δραστηριότητα της BP στην αεροπορική βιομηχανία ασκείται με το διεθνές όνομά Air BP. Και είναι μια εταιρεία η οποία κατ’ επανάληψη έχει αναδειχθεί κορυφαίος προμηθευτής αεροπορικών εταιρειών. Το 2014 αναμένεται να είναι μια ακόμη καλύτερη τουριστική χρονιά. Αυτό όμως είναι και λίγο πρόβλημα όταν το συντριπτικό κομμάτι του τζίρου σας είναι φόροι και εσείς καλείστε να λειτουργήσετε ως φοροεισπράκτορες του ελληνικού Δημοσίου. Καταβάλλετε τους φόρους κρατώντας την επισφάλεια της είσπραξης από τους πελάτες σας; Θα σας απαντήσω με δύο τρόπους. Κατ’ αρχήν αυτός ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει η αγορά των καυσίμων, όπου ουσιαστικά

Και ως ένα βαθμό δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Ακριβώς. Σκεφτείτε ότι, αν κάποιος χρηματοδοτήσει επέκταση της πίστωσης σε μια οποιαδήποτε αγορά χωρίς αυτό να βασίζεται στα δεδομένα μιας σωστής επιχειρηματικής απόφασης και πρόκειται απλά για μια διοικητική πράξη, δεν θα το βρει κάποια στιγμή μπροστά του; Εγώ πιστεύω ότι οι επενδύσεις πρέπει να γίνονται με καθαρά, επιχειρηματικά κριτήρια, για να είναι καθαρή και αξιόπιστη η αγορά. Και νομίζω ότι όλες οι σοβαρές εταιρείες, όχι μόνο στο χώρο των πετρελαιοειδών, σκέφτονται με ανάλογο τρόπο. Η BP μέσα από τα brands – κατά κύριο λόγο μέσα από την Castrol – επενδύει στους πελάτες της. Επενδύει όχι μέσω του ανοίγματος των πιστώσεων… Αλλά με ποιον τρόπο; Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Ένας από τους μεγάλους πελάτες μας είναι τα εξουσιοδοτημένα συνεργεία. Όταν λοιπόν ένα εξουσιοδοτημένο συνεργείο θέλει να επεκταθεί, να βελτιώσει τις υποδομές του, για να μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τους πελάτες του, εμείς συμβάλλουμε σε αυτή του την προσπάθεια. Αυτό όμως το κάνουμε στο πλαίσιο ενός επιχειρηματικού σχεδίου που καταρτίζουμε μαζί με τον πελάτη μας . Αυτή είναι η μία περίπτωση. Η άλλη είναι οι μεγάλοι έμποροι λιπαντικών, που παίζουν έναν κρίσιμο ρόλο στην ελληνική αγορά. Συνήθως αναφέρονται ως μεταπωλητές. Στην πραγματικότητα όμως εμείς έχουμε αλλάξει και δουλεύουμε με ανθρώπους οι οποίοι ασπάζονται την ίδια φιλοσοφία εξυπηρέτησης των καταναλωτών με εμάς. Με αυτούς τους ανθρώπους δουλεύουμε σε πολύ στενή συνεργασία και επενδύουμε στις δικές τους υποδομές. Από υποδομές μηχανημάτων και υπολογιστικών συστημάτων, για να κάνουν τη δουλεία τους, μέχρι την πρόσληψη και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έτσι επενδύουμε εμείς στους πελάτες μας. Είμαστε αντίθετοι στο να πέφτουν λεφτά στην αγορά τα οποία μπορεί να χάνονται. Αυτό το είδος επένδυσης είναι κάτι που και εταιρείες και τράπεζες το έχουν μετανιώσει πικρά. Δεν θέλουμε να βρεθούμε και εμείς σε αυτή την κατάσταση.

Σε κεντρικό επίπεδο η BP υπέγραψε μια συμφωνία με τα Ελληνικά Πετρέλαια. Μιλάω για το δίκτυο πρατηρίων. Θα ήθελα να μου πείτε πώς νιώθετε γι’ αυτή τη συμφωνία και πώς η βρετανική εταιρεία αντιμετωπίζει την εγχώρια αγορά. Κατ’ αρχήν νιώθω πολύ καλά από τη συνεργασία μας με τα Ελληνικά Πετρέλαια, που είναι ένας πάρα πολύ αξιόλογος παίκτης της αγοράς. Κατά τη γνώμη μου, έχουν χρησιμοποιήσει σωστά την τεχνογνωσία μας. Διότι η συνεργασία με την BP δεν είναι μια απλή συνεργασία branding. Είναι συνεργασία που σχετίζεται και με τεχνογνωσία στα προϊόντα αλλά και στον τρόπο εξυπηρέτησης και χειρισμού του δικτύου. Για παράδειγμα όταν λέω τεχνογνωσία το BP Ultimate brand συνδέεται με τεχνολογία σε αυτά τα καύσιμα, κάτι που είναι πνευματική περιουσία της BP. Μέσα από τη συνεργασία αυτή, η τεχνογνωσία περνάει στα Ελληνικά Πετρέλαια. Κατά τη γνώμη μου είναι μια επιτυχημένη συνεργασία γι’ αυτό έχει ανανεωθεί και συνεχίζεται. Βεβαίως είναι θέμα των Ελληνικών Πετρελαίων πώς θα το χειριστούν από εδώ και πέρα, όμως είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος. Οφείλω να πω ότι η συνεργασία μας με τα Ελληνικά Πετρέλαια δεν είναι μόνο το πολύ γνωστό branding. Αγγίζει μια σειρά από άλλες δραστηριότητες. Αγγίζει για παράδειγμα τη δραστηριότητα των λιπαντικών Castrol και BP, που είναι διαθέσιμα μέσα από τα πρατήρια του δικτύου των ΕΛΛΠΕ, όχι μόνο μέσα από τα πρατήρια με το brand της BP, αλλά και μέσα από τα πρατήρια με το brand της ΕΚΟ. Υπάρχει δηλαδή μια στρατηγική συνεργασία, η οποία επεκτείνεται σε πολλούς τομείς, όπως της παραγωγής, της αποθήκευσης και της διακίνησης λιπαντικών. Είναι μια συνεργασία στρατηγικού χαρακτήρα. Βεβαίως στον εμπορικό τομέα είμαστε δύο διαφορετικές εταιρείες και άρα ανταγωνιστές. Αλλά είναι στρατηγική συμφωνία με την έννοια της αλληλοϋποστήριξης. Πώς βλέπει η ΒΡ την ελληνική αγορά; Η BP δεν έφυγε ποτέ από την ελληνική αγορά. Αντιθέτως εξακολουθεί να δραστηριοποιείται και να επενδύει σε αυτήν. Αν κάποιος δει τα οικονομικά μας στοιχεία θα διαπιστώσει ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένα πολύ σημαντικό επενδεδυμένο κεφάλαιο από μέρους της BP. Είστε από το 1951 στην Ελλάδα. Πράγματι ως BP Ελληνική δραστηριοποιείται από το 1951. Η παρουσία της εταιρείας στη χώρα όμως είναι πάνω από 80 χρόνια. Από τη δεκαετία το ’20. Η BP βλέπει την Ελλάδα σαν μια σημαντική αγορά, γι’ αυτό και έχει επενδύσει πολύ σημαντικά κεφάλαια. Είναι δε μεταξύ των εκατό μεγαλύτερων εταιρειών της χώρας. Τώρα στην αγορά των καυσίμων εδάφους διαπιστώσαμε ότι δεν είχαμε τη δυνατότητα να αναπτυχθούμε περισσότερο και ότι υπήρχαν άλλες επιχειρήσεις – τα ΕΛΠΕ στη συγκεκριμένη περίπτωση - που είχαν τη δυνατότητα να την αναπτύξουν περισσότερο. Έτσι λοιπόν, αντί να έχουμε τη δική μας υποδομή, γιατί αυτό ήταν το βασικό που πουλήθηκε, προτιμήσαμε να παραμείνουμε στην ελληνική αγορά με τον τρόπο που είδατε, μέσα από το brand, που το χειρίζεται βέβαια ο στατηγικός συνεργάτης που είναι τα ΕΛΠΕ. Διατηρώντας και αναπτύσσοντας το υπόλοιπο κομμάτι. Ακριβώς, όπως σας είπα, είμαστε ο market leader στα λιπαντικά όπως και στα αεροπορικά καύσιμα ειδικά για το προϊόν Avgas που μόνο η air bp προσφέρει στην Ελληνική αγορά. Αλλά ι ταυτόχρονα ένας φορέας παροχής τεχνογνωσίας. Έτσι λοιπόν έχουμε μια σημαντική παρουσία στην Ελλάδα, την οποία και επεκτείνουμε. Μάλιστα είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι προσφάτως λανσάραμε ένα καινούργιο προϊόν για την αγορά των αυτοκινήτων, το Castrol EDGE TITANIUM FST™(Fluid Strength Technology) με μια επαναστατική τεχνολογία, βασισμένη στο τιτάνιο όπως λέει και το όνομά του, η οποία προσφέρει πολύ περισσότερα από ότι θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς. Δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην αγορά. Δεν έχω αμφιβολία ότι οι ανταγωνιστές μας σύντομα θα προσπαθήσουν να μας φθάσουν, αλλά εμείς θα συνεχίσουμε να προχωράμε. Κύριε Μιχαλακάκη, σας ευχαριστώ θερμά για αυτή τη συνομιλία. Και εγώ σας ευχαριστώ.

new times 11

ΘΕΡΙΝΑ ΣΙΝΕΜΑ Tησ γεωργιαΣ-ευαγγελιαΣ γεροπουλου

Όλοι μας λατρεύουμε τις νύχτες με φεγγάρι! Νύχτα καλοκαιρινή, νύχτα γλυκιά, μαγευτική… και εσύ ταξιδεύεις με τα φτερά του ονείρου σου κοιτάζοντας το άγρυπνο φεγγάρι. Κοιτάς το φεγγάρι και ριγάς και νοσταλγείς και κλαις… Νιώθεις ευγνωμοσύνη για τη νύχτα, όπου οι μυρωδιές του νυχτολούλουδου και του γιασεμιού σε ταξιδεύουν και σου χαρίζουν τέτοιες συγκινήσεις. Η βραδινή δροσιά, το αεράκι, ο ουρανός που δεν συνηθίζουμε να κοιτάζουμε πια, η «απόδραση» μέσα στο αστικό τοπίο, κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού, συνθέτουν ένα εκπληκτικό σκηνικό για την προβολή της κάθε ταινίας στα θερινά σινεμά της πόλης.

12 new times

ďƒť

new times 13

Κινηματογράφοι ΑΝΕΣΙΣ Με μια νέα πρόταση για τα θερινά σινεμά της πόλης, ξεκίνησε και πάλι τη λειτουργία του ο θερινός κινηματογράφος Άνεσις. Με άνετες ξύλινες καρέκλες σκηνοθέτη, αναπαυτικές σεζ λονγκ, διθέσιους καναπέδες και πολλά σκαμπό bar σε προνομιακή θέση, η θερινή Άνεσις προσφέρει μια μεγάλη γκάμα επιλογών για την «άνετη» παρακολούθηση της ταινίας σε 210 επισκέπτες, σε μεγάλη οθόνη με εντυπωσιακά ποιοτικό ήχο Dolby SR DTS, εφάμιλλο των πιο σύγχρονων αιθουσών των πολυσινεμά. Το ξύλινο ντεκ σε όλον το χώρο είναι χωρισμένο σε επίπεδα για να διευκολύνει την ανεμπόδιστη θέαση της οθόνης από όλα τα σημεία της πλατείας, ενώ η συνολική εικόνα που δημιουργεί ο minimal διάκοσμος δίνει ην εντύπωση ότι «ταξιδεύεις» στο ντεκ ενός πολυτελούς πλοίου. Το πολύ προσεγμένο μπαρ του σινεμά προσφέρει χορταστικά snacks, δροσιστικά cocktail αλλά και μεγάλη ποικιλία από μπίρες και κρασιά. Η Άνεσις βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα από το μετρό των Αμπελοκήπων. Για όσους μετακινούνται με το αυτοκίνητο, στην περιοχή λειτουργούν δύο parking ως αργά το βράδυ. Η πρόσβαση στο σινεμά είναι φιλική για άτομα με κινητικές δυσκολίες και γίνεται ακόμη ευκολότερη για όλους με τον σύγχρονο ανελκυστήρα οκτώ ατόμων, που έχει εγκατασταθεί στο κτίριο.

TIP: Πηγαίνετε λίγο νωρίτερα από την προβολή της ταινίας, για να πιάσετε θέση στους καναπέδες. Λεωφόρος Κηφισιάς 14 - Αμπελόκηποι, Τηλ. 210 778.8778

ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ «Η αρχόντισσα της Κηφισιάς» γράφει η φωτεινή μαρκίζα της. Όχι τυχαία. Η Μπομπονιέρα μπορεί να καυχιέται πως είναι ο δεύτερος –μετά την Αίγλη του Ζαππείου – παλαιότερος θερινός κινηματογράφος της Αθήνας, ότι άντεξε δύο πυρκαγιές και άλλες δύο απειλές κατεδάφισης, αλλά, παρά τα… χρονάκια του, έχει διατηρήσει ατόφια την κηφισιώτικη αρχοντιά, την παραδοσιακή αίγλη και την ατμόσφαιρά του. Δύσκολα θα βρείτε σήμερα Κηφισιώτη – διάσημο, άσημο, 80χρονο ή 8χρονο – που να μην έχει βρεθεί στην Μπομπονιέρα. Ο εξώστης της έχει ανακηρυχθεί ιδανικό spot για τα πρώτα ραντεβού ολόκληρων γενεών σινεφίλ εφήβων. Και αν κάποτε στο αναψυκτήριο του βάθους μπορούσατε να βρείτε… σάμαλι και κοκ, σήμερα σας περιμένουν hot dogs, nachos, πίτσες, παγωμένες μπίρες και ποτά. Παπαδιαμάντη 12 - Κηφισιά. Τηλ. 210 801.9687

ΘΗΣΕΙΟΝ Το cine Θησείον είναι το πιο παλιό θερινό σινεμά της Αθήνας, φτιαγμένο το 1935. Λειτουργεί από τότε μέχρι και σήμερα κάθε άνοιξη και καλοκαίρι, με μια αναγκαστική διακοπή κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Το 1980 περνά στην οικογένεια Μανιάκη. Με θέα τη φωτισμένη Ακρόπολη, ένα πιατάκι σπιτικό γλυκό βύσσινο, αλλά και χειροποίητο ποτό (λικέρ) βύσσινο και μια παγωμένη βυσσινάδα, η έννοια «θερινό σινεμά» απογειώνεται. Αν πάλι δεν θέλετε κάτι γλυκό, προτιμήστε την τυρόπιτα που ψήνουν οι ίδιοι ή το hot dog, που μπορείτε να συνοδεύσετε με χωριάτικο τσίπουρο από το Αγρίνιο και αβγοτάραχο Μεσολογγίου. Το αναψυκτήριο του κινηματογράφου προσφέρει ό,τι τραβά η όρεξή σας. Απ. Παύλου 7 - Θησείο. Τηλ. 210 342.0864, 210 347.0980

14 new times

wwww.timetv.gr new times 15

Κινηματογράφοι ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΘΕΡΙΝΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΙΝΕ ΠΕΡΑΝ Από τις 29 Μαΐου 2014, ο Δημοτικός Θερινός Κινηματογράφος Περιστερίου Σινέ Πέραν έγινε ψηφιακός! Είναι ο πρώτος δημοτικός θερινός κινηματογράφος της Δυτικής Αθήνας και ένας από τους πρώτους στην υπόλοιπη Αττική που έχει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στην οθόνη του, προσφέροντάς μας μαγικές κινηματογραφικές βραδιές. Ο καταπράσινος κήπος του Σινέ Πέραν είναι γνωστός στους κατοίκους του Περιστερίου καθώς και σημείο αναφοράς για όλα τα δυτικά προάστια, αλλά και για την Αθήνα, δεδομένου ότι ο κινηματογράφος απέχει μόλις 100 μέτρα από το σταθμό «Περιστέρι» του μετρό. Έτσι δόθηκε εφέτος έμφαση στον τεχνολογικό εξοπλισμό και στο πρόγραμμα με ταινίες Α’ προβολής, που σε συνδυασμό με τον καταπράσινο κήπο και το πλούσιο μπαρ θα ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό θεατή! Όλα αυτά βέβαια θα πραγματοποιηθούν διατηρώντας την τιμολογιακή πολιτική εισιτηρίων στο χαμηλότερο επίπεδο της αγοράς για κινηματογράφους Α’ προβολής. Η γενική είσοδος είναι 6 ευρώ και το μειωμένο 4,50 (αφορά φοιτητές, παιδιά ως 12 ετών, ανέργους, ένστολους και τους άνω των 65 ετών). Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν έχουμε έναν επιπλέον λόγο να απολαύσουμε τις ταινίες στο αγαπημένο Σινέ Πέραν. Κ. Βάρναλη 32 & Μ. Αλεξάνδρου - Περιστέρι. Τηλ. 210 578.0892-3

ΦΛΟΙΣΒΟΣ Ένας πανέμορφος καταπράσινος χώρος που βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα μακριά από τη θάλασσα, ακριβώς δίπλα στη μαρίνα, σάς κάνει να νιώθετε πως βρίσκεστε σε διακοπές! Ο θερινός κινηματογράφος των νοτίων προαστίων είναι το μόνο θερινό στην Αθήνα που υποστηρίζει 3D. Αποτελεί ιδανική επιλογή για οικογένειες, αφού τους μικρούς φίλους τούς περιμένει μια ευρύχωρη παιδική χαρά για να απολαύσουν το παιχνίδι τους, αλλά και μια πιο… ενήλικη με καρέκλες και μεγάλη οθόνη, για αθλητικές μεταδόσεις, δίνουν πολλούς λόγους για να έρθεις, ακόμη και αν η ταινία δεν είναι η προτεραιότητά σου. Η πρόσβαση για ΑΜΕΑ είναι εύκολη. Διατίθεται άνετο parking.

TIP: Σουβλάκια must στο Φλοίσβο. Μην πάτε φαγωμένοι! Στο κυλικείο του Σινέ Φλοίσβος πολλοί είναι αυτοί που έρχονται «μιλημένοι» για τα σουβλάκια του. Η φήμη τους προηγείται! Όχι ότι τα παγωτά και οι μελωμένοι λουκουμάδες πάνε πίσω. Προλάβετε τις ξαπλώστρες στην πρώτη σειρά (9 μέτρα μόλις από τη θάλασσα), για να απολαύσετε την προβολή ακούγοντας κυριολεκτικά το κύμα.

Cine Ψυχικό Classique To Cine Ψυχικό Classique προσφέρει μοναδικές αναβαθμισμένες παροχές στους θεατές του, όπως ο ιδιαίτερος prive χώρος στην ταράτσα, ιδανικός για μεγάλες συντροφιές που θέλουν να παρακολουθήσουν την αγαπημένη τους ταινία σε συνθήκες σαλονιού, έχοντας τη δυνατότητα να απολαύσουν το φαγητό και το ποτό τους στον δικό τους αποκλειστικά χώρο. Ιδιαίτερη φροντίδα έχει δοθεί για άλλη μια φορά στο bar που προσφέρει μεγάλη ποικιλία από φαγητό και ποτά, καλύπτοντας και τις πιο ιδιαίτερες απαιτήσεις. Το café του Cine Ψυχικό Classique προσφέρεται όχι μόνο τις βραδινές ώρες αλλά και τις πρωινές, αποτελώντας ένα ελκυστικό meeting point για καφέ στο δροσερό καταπράσινο κήπο του, με δωρεάν παροχή Internet. Μια ιδιαίτερα ελκυστική πρόταση για break στο κέντρο της πολυσύχναστης αγοράς του Ψυχικού. Λ. Κηφισιάς 290 & Ν. Παρίτση 2 - Φάρος Ψυχικού. Τηλ. 210 677.7330-1

16 new times

Κινηματογράφοι

Κάτω από τον ουρανό της ξελογιάστρας Θεσσαλονίκης…

CINE ALEX

Συμπληρώνοντας 46 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας, ένας από τους πρώτους θερινούς κινηματογράφους της Θεσσαλονίκης, το Cine Alex ανοίγει και εφέτος την αυλαία του και σας περιμένει σε ένα κατάφυτο και ανανεωμένο περιβάλλον, που αποτελεί όαση για τις ζεστές νύχτες του καλοκαιριού! Το Cine Alex, εγχείρημα του παππού Χαράλαμπου το 1968, συνεχίζει να σας ταξιδεύει στη μαγεία του κινηματογράφου υπό τη διεύθυνση της μικρότερης κόρης του γεννήτορά του. Η καρέκλα σκηνοθέτη, το στρογγυλό σιδερένιο τραπεζάκι, η παγωμένη μπίρα και το λαχταριστό hot dog ανά χείρας φέρνουν στους μεγαλύτερους μνήμες από τα παλιά και στους νεότερους εικόνες μιας κάποιας ασπρόμαυρης ταινίας. Με γενική είσοδο 7 ευρώ και μειωμένο εισιτήριο στα 5 ευρώ, το Cine Alex αποτελεί μια αναζωογονητική καλοκαιρινή απόδραση για όσους βρίσκονται καθηλωμένοι στην πόλη… Αγ. Σοφίας και Ολύμπου γωνία - Κέντρο Θεσσαλονίκης. Τηλ. 2310 269.403, 2310 265.884

CINE ΠΑΝΟΡΑΜΑ Το cine Πανόραμα Θεσσαλονίκης επιστρέφει και περνά στη νέα εποχή της κινηματογραφικής προβολής, με τα νέα ψηφιακά μηχανήματα προβολής και ήχου που προμηθεύτηκε. Ο θερινός κινηματογράφος του Δήμου Πανοράματος κατασκευάστηκε και λειτουργεί από το 1999. Από το 2011 υπάγεται στον νέο Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη. Διαθέτει 230 θέσεις, ειδική τέντα που ανοίγει σε περίπτωση βροχής και άνετο ιδιόκτητο parking. Κάθε καλοκαίρι, με ταινίες Α’ προβολής αλλά και τις καλύτερες της χειμερινής σεζόν, προσφέρει ποιοτική ψυχαγωγία και πολιτιστική διέξοδο σε χιλιάδες κινηματογραφόφιλους του Πανοράματος και των γύρων περιοχών. Εξάλλου η εύκολη πρόσβαση και η μαγευτική τοποθεσία του προσελκύουν και πολλούς επισκέπτες από την πόλη της Θεσσαλονίκης.

1ο χλμ. οδού Πανοράματος - Θέρμης. Τηλ. 2310 346.720

CINE ΝΑΤΑΛΙ

Σε ένα κτίσμα που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο πρότυπου θερινό σινεμά, με χωρητικότητα 700 θεατών, το Cine Ναταλί φιλοξενεί νέες ταινίες αλλά και ταινίες με ευρωπαϊκό αέρα. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το γνωστό και ως Ναταλί Pepsi είναι αγαπημένος προορισμός των Θεσσαλονικέων και προτιμάται μεταξύ άλλων για το χαλίκι στο έδαφος που θυμίζει παραλία. Μ. Αλεξάνδρου 3 - Φάληρο. Τηλ. 2310 829.457

new times 17

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Στέλιος Βυτόγιαννης

Στέλιος Βυτόγιαννης, διευθύνων σύμβουλος της φερώνυμης βιομηχανίας

Δύο δισεκατομμύρια καπάκια μπίρας σε 45 χώρες! Είναι 35 ετών. Από τη στιγμή που πήρε στα χέρια του τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης – πριν από 7 χρόνια – αυτή εισήλθε σε ανοδική τροχιά. Το διάστημα αυτό δεν κατόρθωσε απλώς να αναστρέψει την αρνητική πορεία της αλλά και να βάλει πόδι στις πιο απαιτητικές αγορές του εξωτερικού, κερδίζοντας μάχες με πολυεθνικούς κολοσσούς, πολλές φορές και μέσα στο γήπεδό τους. Ο λόγος για τον κ. Στέλιο Βυτόγιαννη, διευθύνοντα σύμβουλο της φερώνυμης επιχείρησης, που παράγει δύο (2) δισεκατομμύρια καπάκια μπίρας το χρόνο και η οποία εξάγει το 95% της παραγωγής της σε 45 χώρες! Ας παρακολουθήσουμε τη συνομιλία μαζί του, μια συνομιλία που έγινε μετά τη βράβευσή του από την Active Business με τη διάκριση Diamonds of the Greek Economy 2014.

Κύριε Βυτόγιαννη, δώστε μας μια εικόνα από την πορεία της επιχείρησής σας στο εξωτερικό. Κοιτάξτε, προσπαθούμε να είμαστε όσο ελληνικοί τόσο εξωστρεφείς. Είμαστε μια 100% αμιγώς ελληνική επιχείρηση, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο πωλήσεων και αντιπροσώ-

18 new times

πευσης στο εξωτερικό. Φτάσαμε η εξωστρέφειά μας να αγγίζει σήμερα το 95% της συνολικής παραγωγής μας. Εξάγουμε σε 45 χώρες σε όλες τις ηπείρους.

O προσανατολισμός σας στο εξωτερικό ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια. Πράγματι. Έχουμε μάλιστα θέσει ως στόχο κάθε

χρόνο να προσθέτουμε 2-3 ξένες αγορές στο πελατολόγιό μας. Ουσιαστικά η μεγάλη ανατροπή του σκηνικού έγινε στα τέλη του 2009 όταν ξεκινήσαμε να ανοίγουμε τις αγορές της Βόρειας Αμερικής, τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Αυτό ήταν και το προσωπικό σας στοίχημα, με το που αναλάβατε το τιμόνι της εταιρείας;

Ακριβώς. Εκείνη την εποχή βεβαίως το εγχείρημα αυτό ακουγόταν αστείο, πεζό και πολύ δύσκολο. Νομίζω ότι κανείς δεν το είχε πιστέψει, κανείς δεν είχε αντιληφθεί το μέγεθός του. Εν ολίγοις ούτε και εγώ, διότι ήμουν πολύ νέος και δεν είχα ιδέα και γνώση της αγοράς. Ίσως σταθήκαμε και λίγο τυχεροί. Το βέβαιον πάντως είναι ότι ήμασταν πιο καλοί από ό,τι νομίζουμε και

Interview

αυτό μας βοήθησε σε αυτή μας την προσπάθεια. Προσπαθώντας να ανοίξετε τις ξένες αγορές, γνωρίζατε τον ανταγωνισμό; Όχι. Γενικά όμως φανταζόμουν τι με περιμένει. Έχοντας μεγάλη εμπειρία τόσο στην παραγωγή όσοι και στις πωλήσεις – εργάστηκα για τρία χρόνια στο εμπορικό τμήμα και ειδικά στις αγορές της Ευρώπης, όπου οι συνθήκες είναι πραγματικά αντίξοες και δύσκολες –, ήξερα ποια προβλήματα θα συναντούσα και πώς να τα διαχειριστώ. Ξέρετε, είσαι σε ένα αεροπλάνο, επισκέπτεσαι για μια - δύο μέρες μία πόλη και μετά άλλη και άλλη. Αν χρειαστεί να ανοίξεις μια αγορά μπορεί να χρειαστεί να επιμείνεις μία ή και δύο εβδομάδες. Γυρνάς, βλέπεις πελάτες, χαρτογραφείς ανάγκες και εν συνεχεία ξεκινάς να τοποθετείς πινέζες πάνω στο χάρτη. Αφού το κάνεις, αρχίζεις να σχεδιάζεις τις επόμενες κινήσεις σου σε νέες αγορές. Πώς αντιμετώπισαν μια ελληνική εταιρεία, η οποία δεν ήταν καν στο παιχνίδι και φιλοδοξούσε να πάρει μια θέση; Η αλήθεια είναι ότι δεν μας βοηθούσε ούτε καν το όνομά μας. Ποιος ήξερε το όνομα «Στέλιος», το όνομα «Βυτόγιαννης». Ειδικά όμως εκείνη την εποχή – 2009, 2010 – αντιμετωπίζαμε ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα. Η Ελλάδα ήταν μέσα στην κρίση και οι ξένες εταιρείες δεν ήθελαν ούτε καν να ακούσουν ελληνικά ονόματα. Αυτό το ξεπεράσαμε, ανοίγοντας γραφείο στο Μόντρεαλ του Καναδά. Έτσι δημιουργήσαμε μια βάση με ντόπιους ανθρώπους τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο πωλήσεων. Ξεκινήσαμε λοιπόν με αργά αλλά σταθερά βήματα, πλησιάζοντας το αρχικά μικρό πελατολόγιό μας. Σήμερα συνεργάζεστε με μεγάλα ονόματα στην Αμερική. Κοιτάξτε, συνεργαζόμαστε με σημαντικές ζυθοποιίες, όπως η Dogfish. Πρόκειται για εταιρείες οι οποίες είναι μεσαίου αλλά και μεγάλου μεγέθους για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλά τεραστίου μεγέθους για τα ελληνικά δεδομένα. Στην ελληνική αγορά ποια είναι η θέση σας; Κοιτάξτε, η εγχώρια αγορά έχει περάσει τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη καμπή. Αυτό οφείλεται αφενός στην οικονομική κρίση και αφετέρου στο ότι το μεταλλικό καπάκι έχει αντικατασταθεί από παρεμφερή υλικά συσκευασίας, όπως είναι τα πλαστικά μπουκάλια και τα αλουμινένια κουτάκια, κάτι που σιγά σιγά δείχνει να γερνάει… Υπάρχει ευκαιρία ανάπτυξης στην ελληνική αγορά, η οποία έχει συρρικνωθεί για το δικό μας κομμάτι την τελευταία πενταετία - δεκαετία σχε-

δόν στο μισό. Δηλαδή κάποτε είχαμε παραγωγή 1 δισ. καπάκια για την ελληνική αγορά. Σήμερα η ελληνική αγορά, όλοι οι πελάτες μαζί δεν ξεπερνούν το μισό δισ. καπάκια. Πρακτικά λοιπόν το δικό μας κομμάτι έχει μειωθεί ακριβώς στο 50%. Αυτό δεν αντιστοιχεί σε μείωση της κατανάλωσης μπίρας; Φαντάζομαι ότι καταγράφεται και κάποια αντικατάσταση ποτών. Πράγματι, αντικαταστάθηκε η μπίρα και τα αναψυκτικά από άλλα ροφήματα, όπως ο καφές, freddo, τα οποία μπήκαν στη ζωή των καταναλωτών. Σίγουρα μειώθηκε η κατανάλωση με την οικονομική κρίση, ειδικά σε εστιατόρια, ξενοδοχεία κτλ. Αυτό γυρνάει τώρα με την αύξηση του τουρισμού. Οι εταιρείες περνάνε το μήνυμα: «Πάμε για μπίρα!». Ενισχύονται λοιπόν οι ελπίδες μας ότι τα επόμενα χρόνια θα πάμε καλύτερα. Διότι η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση μπίρας – περίπου 35 λίτρα το χρόνο – παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Ας σημειώσουμε ότι στην Ευρώπη η αντίστοιχη κατανάλωση αγγίζει τα 90 λίτρα. Στη Γερμανία δε ξεπερνάει τα 110 λίτρα ενώ στην Τσεχία, που είναι και πρωτοπόρος στον κλάδο, ξεπερνάει τα 140 λίτρα. Άρα θα έχει σίγουρα κάποια άνοδο τις επόμενες χρονιές. Επίσης περιμένουμε άνοδο στην εγχώρια ζήτηση, γιατί και οι ελληνικές εταιρείες γίνονται εξωστρεφείς. Εταιρείες όπως είναι η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, η Fix, ο Μύθος, αλλά και όλες οι άλλες που ακολουθούν, η ΕΖΑ, η ΜακεδονίαςΘράκης, εφαρμόζουν μια εξωστρεφή πολιτική, με αποτέλεσμα να παράγουν περισσότερα προϊόντα, γεγονός που, όπως καταλαβαίνετε, ευνοεί και εμάς. Πρακτικά είστε ο μόνος παίκτης; Ακριβώς. Στην Ελλάδα προμηθεύουμε σχεδόν το 100% της ζήτησης σε καπάκια. Ξέρετε, προσπαθούμε και εμείς με τον τρόπο μας να ενισχύουμε τον κλάδο της εμφιάλωσης στη χώρα. Άλλωστε είναι κλάδος με τον οποίο είμαστε συνδεδεμένοι εκπρόσωποι τριών γενιών της επιχείρησής μας. Σε επίπεδο τεχνολογίας επενδύσατε νέα κεφάλαια; Επενδύσεις κάναμε όταν νιώσαμε ότι η εταιρεία έχει δημιουργήσει μια σταθερή βάση. Πέρυσι εγκαταστήσαμε μια καινούργια γραμμή παραγωγής, αυξάνοντας πρακτικά κατά 20% τη δυναμικότητα του εργοστασίου. Η επένδυση αυτή έφθασε το 1,5 εκατ. ευρώ, το οποίο καλύφθηκε από ίδια κεφάλαια, χωρίς επιπλέον δανεισμό. Σε ανθρώπινο δυναμικό;

Και σε ανθρώπινο δυναμικό. Μόνο στην Ελλάδα απασχολούμε 50 εργαζομένους. Έχετε δημιουργήσει εργοστάσια και στο εξωτερικό; Ναι, άλλα δύο εργοστάσια: στην Αίγυπτο και στον Καναδά. Είναι όμως μικρότερης παραγωγής. Οι κεντρικές εγκαταστάσεις μας όμως, τα γραφεία, η κεντρική μονάδα παραγωγής, η καρδιά της εταιρείας παραμένει στην Αθήνα. Είναι σαφές ότι η εταιρεία έχει εξαιρετική υγεία. Ξέρετε, πέραν των προσλήψεων και των νέων θέσεων εργασίας, δεν έχουμε κάνει καμία μείωση ούτε στις αποδοχές ούτε στα προνόμια των εργαζομένων. Οφείλω δε να πω ότι όσα πετύχαμε τα οφείλουμε πριν από όλα στους ίδιους τους εργαζομένους, οι οποίοι έχουν στηρίξει την επιχείρηση και τη διοίκησή της. Κύριε Βυτόγιαννη, πόσο ήρεμος νιώθετε στην άσκηση της επιχειρηματικής σας δραστηριότητας από αυτό που συμβαίνει στον πολιτικό στίβο; Πρακτικά, θα έλεγα ότι αισθάνομαι ανεπαρκής να μιλήσω για τον πολιτικό στίβο, διότι δεν είμαι μέσα σε αυτό, απέχω πάρα πολύ. Αλλά ως εταιρεία, ως βιομηχανία, η στήριξη που απολαμβάνουμε πρακτικά είναι από ανύπαρκτη ως μηδενική. Δηλαδή έχουμε εγκατασταθεί σε ένα βιομηχανικό πάρκο, στον Αυλώνα, 30 χλμ. έξω από την Αθήνα, που είναι χαρακτηρισμένο ως βιομηχανικό πάρκο από το 1970. Αν τύχει δύο φορτηγά να συμπέσουν μεταξύ τους, κολλάνε στο δρόμο. Δεν υπάρχει καμία μέριμνα. Αναφέρεστε στα θέματα υποδομών; Οι υποδομές, μετά από 10 χρόνια επίμονης προσπάθειας, τηλεφωνημάτων, επιστολών σε όλους τους φορείς που εμπλέκονται με τη βιομηχανία, καταφέραμε να φέρουμε φυσικό αέριο στην επιχείρησή μας, η οποία είναι ενεργοβόρα. Το επίπεδο ενεργειακού κόστους αποτελεί και για εσάς εμπόδιο; Το επίπεδο του ενεργειακού κόστους κινείται σε απαγορευτικά επίπεδα την τελευταία τετραετία. Πραγματικά απορώ πώς καταφέρνουν οι εταιρείες να αντεπεξέρχονται σε ένα τόσο υψηλό ενεργειακό κόστος. Πρακτικά αυτό έχει αυξηθεί κατά 100%. Σε σχέση με τους ανταγωνιστές σας αυτό είναι ένα σοβαρό μειονέκτημα. Έτσι είναι. Οι ανταγωνιστές μας από τις ανεπτυγμένες αλλά και τις αναπτυσσόμενες χώρες, από την Ιταλία, τη Γερμανία αλλά και την Τουρκία, δεν καλούνται να καλύψουν τόσο υψηλό ενερ-

γειακό κόστος. Εκεί το κόστος ενέργειας είναι πολύ χαμηλότερο. Ήδη αντιμετωπίζουμε – χωρίς τη διαφορά του ενεργειακού κόστους που είναι εναντίον μας – έναν οξύτατο ανταγωνισμό από χώρες με παραδοσιακή βιομηχανική παρουσία, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία αλλά και από χώρες όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Όλες αυτές οι χώρες θεωρούνται παραδοσιακοί κατασκευαστές καπακιών. Αν είχατε απέναντί σας τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, τι θα θεωρούσατε αναγκαίο να τους πείτε σχετικά με την τόνωση της παραγωγικής δραστηριότητας; Σίγουρα να δώσουν κάποιες ανάσες στις εταιρείες σε κάποιους τομείς. Για παράδειγμα, για μια επιχείρηση η οποία έχει βιωσιμότητα και κερδοφορία να βρεθούν τρόποι όλη αυτή η κερδοφορία να μην πηγαίνει σε έναν κουβά χωρίς πάτο… Μιλάτε γα τη φορολογία... Ακριβώς. Έχουμε 26% φορολογία, συν 80% προκαταβολή φόρου, μη επιστροφές ΦΠΑ, μη καταβολή των επιδοτήσεων από προγράμματα που έχουν εγκριθεί και πολλά ακόμη. Μιλάμε, εκτός των άλλων, για όλον αυτόν τον γραφειοκρατικό λαβύρινθο που αντιμετωπίζει κάθε επιχειρηματίας καθώς επίσης και κάθε ελεύθερος επαγγελματίας. Ουσιαστικά, αυτό το οποίο ζητούν οι επιχειρηματίες είναι η αποφορολόγηση, όταν αυτή αφορά επενδύσεις. Είμαστε σαφέστατα υπέρ τού να πληρώνουμε φόρους στη χώρα που ζούμε, αυτή όμως να λειτουργεί αναπτυξιακά και όχι να τσακίζει τις προσπάθειες διεύρυνσης της παραγωγικής υποδομής της χώρας. Αλλιώς θα αποδεκατίσουμε και το μικρό παραγωγικό κομμάτι που έχει απομείνει στη χώρα. Είμαστε από τις λίγες εταιρείες που έχουν μείνει και έχουν αναπτυχθεί την περίοδο της κρίσης. Ίσως μας βοήθησε το γεγονός ότι εμείς τη νιώθαμε προτού έρθει. Η εταιρεία είχε περάσει δύσκολα πολύ πριν από την οικονομική κρίση, οπότε είχαμε μάθει και στα δύσκολα και ίσως γι’ αυτό τα καταφέραμε σαν βετεράνοι. Κύριε Βυτόγιαννη, σας ευχαριστώ θερμά και ελπίζω ότι την επόμενη φορά θα έχουμε τη χαρά να τα πούμε και στο εργοστάσιό σας, το οποίο είναι από τις πιο σύγχρονες παραγωγικές μονάδες. Εγώ σας ευχαριστώ πολύ. Με ιδιαίτερη χαρά να σας δεχτούμε και στις εγκαταστάσεις μας. Να είστε καλά.

new times 19

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Αλέξανδρος Λαμνίδης Περιμένοντας 21 εκατομμύρια ξένους τουρίστες Είναι ίσως η πρώτη χρονιά που η Ελλάδα αναμένει 21 εκατομμύρια ξένους τουρίστες. Εν αναμονή αυτής της εκπληκτικής επίδοσης συνομιλήσαμε με τον κ. Αλέξανδρο Λαμνίδη, γενικό διευθυντή του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), σύμφωνα με τον οποίο η χώρα μας μπορεί υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις να αντλήσει από τον τουρισμό έσοδα της τάξεως των 18 δισ. ευρώ πριν από το 2018 έναντι 13 δισ. ευρώ φέτος! Ας παρακολουθήσουμε την αποκαλυπτική συνομιλία μαζί του:

Κύριε Λαμνίδη, είναι πράγματι τόσο θετικές οι προσδοκίες που υπάρχουν στο έδαφος του ελληνικού τουρισμού; Πράγματι, είναι όντως έτσι. Έχουμε μια δεύτερη χρονιά-ρεκόρ μετά την περυσινή. Το 2014 αναμένονται τουλάχιστον 19 εκατομμύρια τουρίστες. Και σε αυτούς τους υπολογισμούς δεν συμπεριλαμβάνονται οι τουρίστες της κρουαζιέρας. Με την κρουαζιέρα θεωρούμε ότι θα πλησιάσουμε τα 21 εκατομμύρια επισκέπτες. Σε ό,τι αφορά τα τουριστικά έσοδα, αυτά αναμένεται να φθάσουν τα 13 δισ. ευρώ. Είναι γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί ένα από τα πιο δυνατά όπλα της ελληνικής οικονομίας, που δίνουν έναν ισχυρό τόνο αισιοδοξίας μέσα στην κρίση. Δείτε, ένας στους πέντε Έλληνες απασχολείται στον τουρισμό. Αυτή η δραστηριότητα αντιπροσωπεύει περίπου το 16%-18% του ΑΕΠ. Η τάση μάλιστα είναι αυξητική, με την έννοια ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί. Αυτό σημαίνει ότι ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, ως κοινωνικός εταίρος, έχει πολύ μεγάλη ευθύνη τόσο σε σχέση με τον κλάδο όσο και σε σχέση με την ελληνική κοινωνία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η συνολική ζήτηση που ο τουρισμός δημιουργεί στην ελληνική οικονομία υπολογίζεται σε 34 δισ. ευρώ ενώ καλύπτει το 51,2% του ελλείματος του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Ξέρετε, εδώ στο στούντιο του timetv συχνά φιλοξενούμε επιχειρηματίες και εκπροσώπους της ελληνικής βιομηχανίας. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι εξ αυτών στρέφουν τα βλέμματά τους στις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού, αφού η χώρα μας φιλοξενεί κάθε χρόνο καταναλωτές άλλων δύο Ελλάδων. Θα το έλεγα με απλά οικονομικά: συγκριτικό πλεονέκτημα. Ως Έλληνες έχουμε ένα συγκεκριμένο συγκριτικό αβαντάζ, αφού διαθέτουμε μια χώρα εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Βεβαίως χρειάζεται να κάνουμε κάποια πράγματα. Επίσης να προωθήσεις αυτό που έχεις και να το προωθήσεις με μια σωστή σχέση τιμής - αξίας. Ταυτοχρόνως να έχεις τις κατάλληλες υποδομές και κυρίως – πράγμα πολύ σημαντικό – να έχεις μια σταθερότητα. Ποτέ δεν μπορείς να έχεις υψηλές επιδόσεις στον τουρισμό αν δεν έχεις πολιτική σταθερότητα. Άρα αυτό είναι κάτι που αφορά την πολιτική γενικά. Πρέπει να βρούμε τρόπους να προχωρήσουμε στην κατεύθυνση της ανάπτυξης του

20 new times

Αλέξανδρος Λαμνίδης, γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ελληνικού τουρισμού χωρίς σκαμπανεβάσματα. Όσον δε αφορά τις υποδομές μας, είναι πλέον κοινή παραδοχή ότι οφείλουμε να βελτιώσουμε συγκεκριμένες υποδομές, δρόμους, αεροδρόμια, λιμάνια. Αναφερθήκατε προηγουμένως στο θέμα τιμής - ποιότητας υπηρεσιών. Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό το επίπεδο

είχαμε κάποια παρατράγουδα το τελευταίο διάστημα. Με το που εμφανίστηκαν κάποια σημεία εξόδου από την κρίση είχαμε μια απότομη – όχι πανελλαδική – αύξηση τιμών των τουριστικών υπηρεσιών. Είναι έτσι; Θα διαφωνήσω μαζί σας. Γενικά, δεν είναι έτσι. Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις μπορεί να υπήρξαν τέτοιες συμπεριφορές. Αλλά πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις.

Interview

Επίσης αυτό που θέλω να πω είναι ότι σε κάθε περίπτωση παίζει ρόλο και το συγκεκριμένο προϊόν. Αν είναι ένα μοναδικό προϊόν, σε ένα μοναδικό νησί, στις αρχές του Ιουλίου του 2014 και κάποιος θέλει να βρεθεί σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο, σε αυτό το συγκεκριμένο νησί και να απολαμβάνει αυτές τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, πιθανόν να πρέπει να πληρώσει μια υψηλότερη τιμή. Αν με ρωτήσετε, θα σας έλεγα γιατί δεν πηγαίνετε τον Οκτώβριο; Είναι πάρα πολύ ωραίος ο καιρός και θα έχετε μια πολύ χαμηλότερη τιμή. Είναι σαφές ότι η ζήτηση καθορίζει κάποια πράγματα. Υπάρχουν περιοχές οι οποίες έχουν εξαιρετικά ανταγωνιστικό προϊόν και μπορεί κάποιος να μη χρειάζεται να πάρει τη χείριστη και την πιο δύσκολη των περιπτώσεων για να αποδείξει κάτι. Επιτρέψτε μου να έλθω σε ένα θέμα που αφορά τον ίδιο τον ΣΕΤΕ. Ο Σύνδεσμος, με έναν πολύ συστηματικό τρόπο, κατόρθωσε τα τελευταία χρόνια όχι απλώς να γίνει κοινωνικός εταίρος αλλά και να πείσει την πολιτική ηγεσία για την αξία της τουριστικής οικονομίας. Ποιες είναι οι βασικές σας επιδιώξεις αυτή την περίοδο, πάντα σε ό,τι αφορά το κράτος; Κοιτάξτε, ο ΣΕΤΕ είναι ένας εταίρος ο οποίος έχει πολύ συγκεκριμένη και σαφή στρατηγική. Η στρατηγική μας αυτή έχει αποτυπωθεί στη μελέτη της Mackenzie. Σύμφωνα με αυτή, με ορίζοντα το 2021, στη χώρα μας αναμένουμε 22-24 εκατομμύρια τουρίστες και τουριστικά έσοδα 18 δισ. ευρώ. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή τρέχουμε πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με το πλάνο μας. Δηλαδή είμαστε πολύ πιο μπροστά από το στόχο μας: είμαστε περίπου στα 2017, σε σχέση με το στόχο. Και αυτό χωρίς να έχουν γίνει οι απαραίτητες επενδύσεις που απαιτούνται για να πετύχουμε το στόχο μας και να πάμε πιο πέρα. Άρα, όπως θα έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες, «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Εδώ λοιπόν ερχόμαστε στα ζητήματα υποδομών… Κοιτάξτε, ορισμένες από τις υποδομές μας έχουν φθάσει στα όριά τους. Έτσι, με αυτή τη συγκεκριμένη λογική τουριστικής εκμετάλλευσης δεν θα μπορέσουμε να πάμε πολύ πιο μακριά. Για παράδειγμα, το αεροδρόμιο του Ηρακλείου είναι γνωστό ότι έχει ξεπεράσει τα όριά του. Συζητούνται μεν οι λύσεις του Καστελίου και οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν, οι οποίες βέβαια θα πάρουν κάποιο σημαντικό χρόνο. Ταυτοχρόνως όμως η τουριστική κίνηση «τρέχει», τα προβλήματα αυξάνονται και προφανώς φθάνουμε σε ένα όριο πέρα από το οποίο δεν μπορούμε να πάμε, διότι είναι συγκεκριμένες οι κλίνες που

έχουμε, είναι συγκεκριμένοι οι δρόμοι που έχουμε και είναι και συγκεκριμένα τα αεροδρόμια και το πόσο κόσμο μπορούν να δεχθούν μέσα σε συγκεκριμένες ημερομηνίες. Άρα, αν θέλουμε να διαφοροποιήσουμε αυτό το προϊόν και να ελαφρύνουμε τις υποδομές μας, πρέπει να πάμε σε επιμήκυνση. Δηλαδή πρέπει να προσπαθήσουμε να επιμηκύνουμε τους χρόνους της τουριστικής περιόδου προς Μάρτιο και Απρίλιο από τη μία πλευρά και προς Οκτώβριο και Νοέμβριο από την άλλη. Αυτό απαιτεί μια συγκεκριμένη στρατηγική, ούτως ώστε να ελαφρύνουμε τις υποδομές τις οποίες έχουμε ώσπου να δημιουργήσουμε κάποιες καινούργιες. Το πρώτο ζητούμενο δηλαδή είναι ο κρατικός μηχανισμός να τρέξει πιο γρήγορα; Θα έλεγα ότι οι διαδικασίες εκσυγχρονισμού και επέκτασης των υποδομών θα έπρεπε να έχουν ξεκινήσει από χθες. Επίσης, σε ό,τι αφορά την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, το θέμα έχει να κάνει με τη μελέτη προώθησης της χώρας σε εναλλακτικές ημερομηνίες και ταυτόχρονα με τη δυνατότητα να προσελκύσουμε κόσμο σε αυτές τις συγκεκριμένες ημερομηνίες. Διότι στο μυαλό του καταναλωτή η Ελλάδα είναι ένας προορισμός μεταξύ δύο και έξι μηνών. Το θέμα είναι πώς βάζεις στο μυαλό του ξένου επισκέπτη την Ελλάδα να είναι ο νούμερο ένα προορισμός που θέλει να επισκεφθεί. Αυτό είναι το ζητούμενο και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έχουμε επενδύσει ως ΣΕΤΕ και στη Marketing Greece. Έχουμε επενδύσει στο discovergreece.com, που είναι η ιστοσελίδα της Μarketing Greece, η οποία προωθεί το ελληνικό προϊόν. Μέσα από ένα τέτοιο εργαλείο μπορούμε να στοχοθετήσουμε και συγκεκριμένες πολιτικές για να ανοίξουμε την τουριστική περίοδο. Αν μου επιτρέπετε, θα επιμείνω λίγο στο θέμα που αφορά τις σχέσεις του ελληνικού τουρισμού με το κράτος. Έχω την αίσθηση ότι το ξένο ενδιαφέρον για τις ελληνικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις μοιάζει με ελατήριο το οποίο πιέζεται αφόρητα και το οποίο δεν εκρήγνυται λόγω του γεγονότος ότι το ξένο κεφάλαιο δεν νιώθει ακόμη σίγουρο για την πολιτικοοικονομική κατάσταση στη χώρα. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση; Ο ΣΕΤΕ έχει εκφραστεί πάνω στο θέμα. Πιστεύουμε ότι όντως υπάρχει πολύ μεγάλη ανάγκη νέων επενδύσεων. Θέλουμε και συζητάμε με την κυβέρνηση οι επενδύσεις αυτές να γίνονται σε συγκεκριμένο επίπεδο θα έλεγα αστεριών, δηλαδή τεσσάρων και πέντε, ούτως ώστε να μπορέσουμε σιγά σιγά να αυξήσουμε όχι μόνο το ρεύμα των τουριστών αλλά και το επίπεδο των

τουριστών που έρχονται, εννοώ το βιοτικό τους επίπεδο. Και με αυτόν τον τρόπο θα πετύχουμε, αν θέλετε, και την επιμήκυνση και την αύξηση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης των τουριστών που έρχονται. Πέρα όμως από αυτό, οι όποιες επενδύσεις, για να έλθουν στην Ελλάδα, απαιτούν μια σταθερότητα καθεστώτος. Και όταν λέω σταθερότητα καθεστώτος, δεν εννοώ μόνο πολιτικά αλλά και οικονομικά. Αν μια επένδυση θέλει να έρθει στη Ελλάδα, πρέπει οι όροι τους οποίους βρίσκει σήμερα για τη δημιουργία ενός ξενοδοχείου ή την αγορά ενός ξενοδοχείου να παραμένουν σταθεροί. Άρα δεν μπορείς να έλθεις μετά και να πεις ότι η αιγιαλίτιδα ζώνη έχει αλλάξει, δεν μπορείς να έρθεις μετά και να πεις ότι το φορολογικό καθεστώς αλλάζει και να πηγαίνεις συνεχώς σε ένα πίσω - μπρος. Αυτό δεν βοηθά στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Άρα για εμάς είναι ουσία να υπάρξει συνταγματική κατοχύρωση των όρων των επενδύσεων ώστε να μην μπορούν να αλλάξουν. Ωστόσο νιώθετε να υπάρχει αυτό το έντονο ενδιαφέρον προς τη χώρα μας; Βεβαίως και υπάρχει. Υπάρχει πολύ έντονο ενδιαφέρον. Υπάρχουν πολλά funds αυτή τη στιγμή, τα οποία ενδιαφέρονται να αναπτυχθούν στην Ελλάδα. Βλέπουμε ότι αυτό το πράγμα θα συμβεί αργά ή γρήγορα. Αυτό όμως που ζητούν όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι να μια σταθερότητα του καθεστώτος. Ποια είναι τα αποτελέσματα από τη λειτουργία της Marketing Greece; Κοιτάξτε, επί χρόνια η Ελλάδα προωθείτο στο εξωτερικό ουσιαστικά σε μια γλώσσα. Και αυτή ήταν η αγγλική. Θεωρούμε ότι το τουριστικό προϊόν είναι πολύ πιο σύνθετο. Πλέον ούτε και η αγγλική είναι η μοναδική γλώσσα μέσω της οποίας μπορείς να επικοινωνήσεις για να φέρεις κόσμο. Η Marketing Greece, που ξεκίνησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ιστοσελίδας του descoveringreece.com, την ξεκίνησε έχοντας στο μυαλό της ότι πρέπει να διευρύνει αυτή την γκάμα. Άρα το νούμερο ένα θέμα είναι ότι η συγκεκριμένη ιστοσελίδα υπάρχει όχι μόνο στα ελληνικά και στα αγγλικά, αλλά επίσης και στα γαλλικά και στα γερμανικά και στα ρωσικά. Συζητάμε δε και για τα κινέζικα. Αυτό σημαίνει ότι ο δυνητικός τουρίστας, ο οποίος κοιτάει ανά τον κόσμο πού θα πάει, μπορεί να βρει στη γλώσσα του στοιχεία πέρα από τις εικόνες, πέρα από την ιστορία, πέρα από την εμπειρία. Προσπαθούμε να του περάσουμε ότι μπορεί να ζήσει στην Ελλάδα, να δει στη γλώσσα του τι είναι αυτό ακριβώς το προϊόν που πάει να πάρει. Και

στο descoveringreece.com όχι μόνο μπορεί να το δει αλλά μπορεί και να το κλείσει και να το αγοράσει. Ποια είναι τα επόμενα βήματα σε αυτή την κατεύθυνση; Ο σχεδιασμός μας είναι πολυδιάστατος. Ένα πράγμα που έχουμε υπόψη μας είναι η καλλιέργεια και το μεγάλωμα της αγοράς της ευρωπαϊκής ενδοχώρας, όπως άλλωστε αντιλαμβανόμαστε την υπόλοιπη Ευρώπη, της οποίας είμαστε αναπόσπαστο μέλος. Άρα για εμάς δεν είναι ο Γάλλος ή ο Γερμανός ή ο Σκανδιναβός τουρίστας, δεν είναι μόνον ο άνθρωπος ο οποίος θα έρθει εδώ για μία ή δύο εβδομάδες το χρόνο. Θα θέλαμε ιδανικά να υπάρχει και η δυνατότητα να αγοράσει ένα ακίνητο σε αστική ή μη αστική ή και εξοχική περιοχή. Θα θέλαμε μέσα από αυτή τη διαδικασία να έχουν τη δυνατότητα να έρχονται στην Ελλάδα πολύ περισσότεροι εκ του οικογενειακού τους περιβάλλοντος. Να έχουμε ταυτόχρονα τη δυνατότητα να έχουμε πολλούς φίλους τους, οι οποίοι θα τον επισκέπτονται στην Ελλάδα και οι οποίοι με αυτό τον τρόπο θα γνωρίζουν αυτή τη χώρα. Με σκοπό να δημιουργηθούν μόνιμοι δεσμοί… Ακριβώς. Πέρα όμως από αυτό, υπάρχουν και συγκεκριμένες χώρες που είναι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες είναι πάρα πολύ σημαντικές για εμάς έτσι; Μεταξύ αυτών είναι η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και χώρες της Μέσης Ανατολής. Είναι πολύ σημαντικές αγορές για εμάς όλες αυτές. Πάντως το παρήγορο, κύριε Λαμνίδη, είναι ότι βλέπουμε πως η Ελλάδα ξαναγίνεται μόδα. «Αστέρια» του Χόλιγουντ επιλέγουν Ελλάδα, ξένες ταινίες γυρίζονται στη χώρα μας. Όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα μπαίνει ξανά στο παιχνίδι. Ναι. Συμφωνώ μαζί σας, αλλά θα έλεγα ότι δεν θέλουμε να είμαστε μόνο μόδα, με την έννοια ότι η μόδα έρχεται και παρέρχεται. Αυτό που θα ήθελε κάποιος είναι να αποτελέσει ένα κλασικό άρωμα σαν τη Channel, που θα υπάρχει διά μέσου των ετών και των δεκαετιών. Αυτό επιθυμούμε να κάνουμε για τη χώρα μας. Κύριε Λαμνίδη, σας ευχαριστώ θερμά και ελπίζω ότι σύντομα με το τελείωμα του καλοκαιριού θα μπορέσουμε να κάνουμε και έναν απολογισμό της σεζόν. Και εγώ σας ευχαριστώ. Αυτό θα το κάνουμε στο συνέδριό μας τον Οκτώβριο, όπου και είστε ευπρόσδεκτος.

new times 21

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Κωνσταντίνος Αμοιρίδης O καλεσμένος μας από τη Θεσσαλονίκη ελέγχει μία εταιρεία ηλεκτρικών συσκευών η οποία κοιτάζει στα μάτια τις αντίστοιχες πολυεθνικές. Πρόκειται για τον κ. Κωνσταντίνο Αμοιρίδη, που έχει βάλει τη σφραγίδα του σε μια ιδιαίτερα αναγωνιστική αγορά, δημιουργώντας μια εταιρεία «διαμάντι». Πώς όμως έχει κατορθώσει να αποσπάσει κομμάτι από την «πίτα» που ελέγχεται από πολυεθνικούς κολοσσούς όπως η Samsung και η LG και ποιο είναι το μυστικό του συγκεκριμένου επιχειρηματία που έγινε αποδεκτός όχι μόνον από τις αλυσίδες καταστημάτων αλλά και από το ευρύ καταναλωτικό κοινό;

//////

Ο Θεσσαλονικιός,

που κοιτάζει στα μάτια

τις πολυεθνικές

ηλεκτρικών

συσκευών

Κύριε Αμοιρίδη, ποια είναι η θέση της εταιρείας στον κλάδο; Η εταιρεία μας δραστηριοποιείται εδώ και μια 20ετία στο χώρο των ηλεκτρικών συσκευών. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε και είναι βασική αρχή μας είναι να σεβόμαστε τα λεφτά του καταναλωτή. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που αυτά είναι λίγα… Ακριβώς. Πολλές φορές λέω ότι πρέπει να δίνουμε στον καταναλωτή το δίκιο του και να του λέμε όλη την αλήθεια. Πρέπει να χτίσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού με τον καταναλωτή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Για εμάς πάντως συνεπάγεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια, γιατί ως ελληνική εταιρεία – δυστυχώς ή ευτυχώς – δεν έχουμε να ανταγωνιστούμε άλλους Έλληνες επιχειρηματίες, έχουμε διεθνείς κολοσσούς, όπως η Samsung, η LG και η Sony. Άρα έχουμε απέναντί μας εταιρείες με χρήματα, τεχνογνωσία, όνομα, know how. Από την πλευρά μας το μόνο όπλο μας είναι το μεράκι, η δουλειά μας, η αγωνία μας, το ξενύχτι μας και ο σεβασμός προς τον πελάτη μας.

Ποιες είναι οι επιδόσεις της εταιρείας σας το 2014; Κοιτάξτε, η εταιρεία μας πουλάει περίπου 800.000-900.000 συσκευές το χρόνο. Αυτές είναι τηλεοράσεις, λευκές συσκευές (πλυντήρια ψυγεία), μικροσυσκευές (καφετιέρες, βραστήρες, σκούπες) και dvd. Τώρα έχουμε μπει και στην αγορά των tablets, με προοπτική να μπούμε και στο χώρο των smartphones. Είναι μια αγορά αναπτυσσόμενη και έχουμε το know how και την υποδομή για να υποστηρίξουμε μια τέτοια απόφαση. Εδώ θα ήθελα να πω ότι διαθέτουμε έναν ολοκαίνουργιο ιδιόκτητο χώρο 16.000 μέτρων στη Θεσσαλονίκη, όπου και γίνεται όλη η διακίνηση των συσκευών. Πρόκειται για μια νέα επένδυση; Η επένδυση είναι της τελευταίας πενταετίας και αφορά κεντρικά γραφεία, αποθήκες και service. Στο άμεσο μέλλον υπάρχει η προοπτική, η οποία είναι υπό μελέτη, να προχωρήσουμε και σε συναρμολόγηση

22 newtimes

Κωνσταντίνος Αμοιρίδης, ιδιοκτήτης της φερώνυμης εταιρείας ηλεκτρικών συσκευών

τηλεοράσεων στην Ελλάδα. Αν το πετύχουμε θα είμαστε η μοναδική εταιρεία που θα κάνει συναρμολόγηση τηλεοράσεων στην Ελλάδα. Ο σκοπός μας βέβαια είναι να πουλάμε και στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πρόκειται για μια μεγάλη επένδυση, η μελέτη της οποίας είναι σε πολύ καλό σημείο. Γιατί ένας απλός καταναλωτής να επιλέξει μια δική σας συσκευή και όχι ένα προϊόν κάποιου πολυεθνικού κολοσσού; Ποιο είναι, για παράδειγμα, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που έχει το F&U; Θα σας απαντήσω. Και στην F&U και στη Morris και στις υπό-

λοιπες μπράντες μας, η διαφορά που κάνουμε είναι η εξής: σε πολλά προϊόντα είμαστε εφάμιλλοι, αν όμως μια πολυεθνική, λέω θεωρητικά, έχει μια διαφορά ποιότητος από ένα προϊόν μας, αν δηλαδή κάποιο προϊόν της έχει ένα προβάδισμα τεχνολογικό ή ποιότητος 10%, η αντίστοιχη διαφορά της στην τιμή είναι 50%. Άρα η σχέση ποιότητας – τιμής είναι πολύ καλύτερη υπέρ του δικού μας προϊόντος. Θεωρητικά θα έπρεπε αυτός που έχει μια διαφορά στην ποιότητα 10%, να έχει και μια διαφορά στην τιμή 10%. Όταν η διαφορά στην τιμή είναι 50%, ο καταναλωτής το καταλαβαίνει, το νιώθει. Σήμερα δηλαδή εγώ λέω το εξής: όποιος θεωρεί πως μπορεί να ξεγελάσει τον

Interview

καταναλωτή είναι γελασμένος. Δεν πρέπει να το έχει ούτε σαν φιλοσοφία, αλλά ούτε να το προσπαθήσει. Σε επίπεδο ποιότητας πού στέκεται η εταιρεία σας; Θα σας πω κάτι. Δείτε, για παράδειγμα, τις τηλεοράσεις: είμαστε η μοναδική εταιρεία που δίνουμε τρία χρόνια εγγύηση. Έχουμε ένα χώρο 2.000 τ.μ. με 100.000 κωδικούς και εξουσιοδοτημένο service. Ειδικά στο service έχουμε επενδύσει πολύ σημαντικά κεφάλαια και αυτό αποδεικνύεται από τα 3 χρόνια εγγύησης που δίνουμε στις τηλεοράσεις. Από πλευράς ποιότητος λοιπόν, θα έλεγα ότι είμαστε στα ίδια επίπεδα με τις μεγάλες πολυεθνικές. Τα brands Morris και F&U ανήκουν δηλαδή σε σας, μια ελληνική εταιρεία; Ακριβώς. Και, όπως σας είπα, ευελπιστούμε να κάνουμε και τηλεοράσεις στην Ελλάδα και να εξάγουμε και στην Ευρώπη. Την τελευταία πενταετία η αγορά ηλεκτρικών συσκευών έπεσε πάνω από 45%. Έτσι ακριβώς. Οι δικές σας επιδόσεις πώς εμφανίζονται; Οι δικές μας επιδόσεις σε επίπεδο τζίρου είναι σταθερές. Ο τζίρος μας είναι γύρω στα 30-35 εκατ. το χρόνο. Η επιχείρηση είναι κερδοφόρα. Ο τζίρος όμως δεν είναι πανάκεια. Δηλαδή τα 30-35 εκατ. θα μπορούσα να τα κάνω 60 εκατ. ευρώ. Σήμερα το θέμα δεν είναι να πουλάς, το θέμα είναι να παίρνεις και τα χρήματά σου. Η πιστοληπτική ικανότητα στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλή. Και στις επιχειρήσεις, και στο κράτος, και στις τράπεζες. Άρα το ζητούμενο δεν είναι μόνο να πουλήσεις αλλά και να πάρεις τα χρήματά σου. Λέτε λοιπόν ότι σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό είναι επιλογή σας να κρατάτε χαμηλά τον τζίρο σας για να αποφεύγετε κάποιες επισφάλειες; Δεν θα έλεγα ότι ο τζίρος μας είναι χαμηλά. Θα έλεγα ότι είναι σε σταθερά επίπεδα. Θεωρητικά, αν ακολουθούσα την πτώση του τζίρου της αγοράς και το 2008 έκανα 35 εκατ. ευρώ τζίρο, τώρα θα έπρεπε να κάνω 15 εκατ. Εγώ όμως εξακολουθώ να κάνω 35 εκατ., γεγονός που σημαίνει ότι το μερίδιό μου είναι διπλάσιο. Θα μπορούσε να είναι και τριπλάσιο, όμως καλύτερα να είναι κανείς προσεκτικός. Η κρίση δηλαδή δεν είχε μόνον αρνητικές πλευρές; Κοιτάξτε, πολλές επιχειρήσεις, και στη χονδρική και στη λιανική, έκλεισαν, κάποιοι άλλοι έγιναν μικρότεροι και κάποιοι πέρασαν σε ζημιογόνες χρήσεις, με άμεσο κίνδυνο να οδηγηθούν στο κλείσιμο. Εμείς κατορθώσαμε, αντί να μείνουμε μισοί, να κρατήσουμε τον τζίρο μας, διπλασιάζοντας τα μερίδιά μας στην αγορά. Πετύχαμε να είμαστε εδώ και όλη η αγορά – όλα τα μεγάλα δίκτυα – να έρχεται σε εμάς. Είμαστε η πρώτη τους επιλογή για να αγοράσουν. Αυτό γιατί συμβαίνει; Αυτό συμβαίνει διότι έχουμε τη χρηματοοικονομική υγεία να φέρνουμε εμπορεύματα ενώ διαθέτουμε και υπερσύγχρονους αποθηκευτικούς χώρους. Άρα ο πελάτης μπορεί ανά πάσα στιγμή

να έχει εμπόρευμα στα μαγαζιά του. Δεν είναι αυτονόητο αυτό, αφού οι περισσότεροι στο εξωτερικό ζητούν μετρητά από τις ελληνικές εταιρείες προκειμένου να τους προμηθεύσουν προϊόντα. Όχι, δεν μιλάμε για μετρητά. Μιλάμε για προπληρωμή. Έχουμε δηλαδή φθάσει στο σημείο να στέλνουμε τα χρήματα με το που βάζουμε την παραγγελία. Όχι με το που παίρνουμε τα εμπορεύματα. Ή με το που φορτώνει. Δηλαδή για πόσο χρονικό διάστημα μιλάμε; Αν είναι από Ασία, δηλαδή Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα, σημαίνει 80 ημέρες. Δηλαδή βάζουμε τα χρήματα τώρα και παίρνουμε εμπορεύματα σε 80 ημέρες! Οπότε λειτουργείτε και λίγο σαν τράπεζα. Διότι πιστώνετε για 80 μέρες τους προμηθευτές σας. Έτσι είναι. Απαιτούνται τεράστια κεφάλαια, τα οποία έχουμε τη χρηματοοικονομική υγεία να καλύψουμε. Το βασικότερο στοιχείο λοιπόν σήμερα είναι κανείς να έχει το εμπόρευμα. Γιατί αν δεν έχει εμπόρευμα τα μαγαζιά θα μείνουν άδεια. Θεωρείστε δηλαδή αξιόπιστος συνομιλητής των αλυσίδων; Νιώθω την αγορά να με στηρίζει και να στηρίζεται σε μένα. Βλέπω ότι όλοι οι μεγάλοι προμηθευτές έρχονται σε εμένα και ζητούν πλέον τη συνεργασία μου. Έτσι σε μια περίοδο κρίσης, που δεν υπάρχει αγορά, ακούω διαρκώς το τηλέφωνό μου να χτυπάει και να μου ζητούν προϊόντα. Βασίζονται σε εμένα και μου λένε: «Θέλουμε να κάνουμε μαζί δουλειά. Θα τη βρούμε την τιμή». Αν αυτή είναι η στάση των αλυσίδων, ποια είναι η συμπεριφορά των καταναλωτών; Ανάλογη είναι και η στάση των καταναλωτών. Ένας σημαντικός λόγος που και ο καταναλωτής και οι αλυσίδες έρχονται σε εμάς είναι γιατί σήμερα όταν παίρνεις μια συσκευή, ένα πλυντήριο, γνωρίζεις ότι θα το χρησιμοποιήσεις για τα επόμενα 15 χρόνια. Άρα λοιπόν θέλεις να έχεις ανταλλακτικά και οργανωμένο service για να το υποστηρίξει. Με δυο λόγια η επιχείρηση να υπάρχει, διότι αν δεν υπάρχει τι θα κάνεις όταν παρουσιαστεί το πρόβλημα; Η συσκευή θα σου είναι άχρηστη. Ο καταναλωτής λοιπόν που έχει αυτή την αγωνία νιώθει ότι πρέπει να επιλέξει έναν αξιόπιστο συνεργάτη, ο οποίος είναι οικονομικά υγιής και θα υπάρχει και αύριο για να υποστηρίξει ό,τι προϊόν έχει πουλήσει. Πάντως το κορυφαίο θέμα είναι η τιμή. Και πολλές φορές το φθηνότερο είναι ακριβότερο. Ισχύει στην περίπτωσή σας; Θα σας πω. Όσον αφορά τα Morris, δεν είμαστε φθηνοί. Δηλαδή το επίπεδό μας είναι ανάλογο των Samsung και LG. Τα προϊόντα μας είναι κορεάτικα και αντίστοιχης τεχνολογίας. Άρα δεν είμαστε οι φθηνοί. Είμαστε στο μεσαίο ράφι. Αυτή είναι η μία πλευρά. Η δεύτερη είναι ότι ο πελάτης έχει άποψη. Το βλέπει το προϊόν μπροστά του. Ο πωλητής που το πουλάει, και αυτός έχει άποψη. Να ξέρετε ότι, αν ο πωλητής δεν πιστέψει ένα προϊόν, δεν θα το πουλήσει, δεν θα το προτείνει στον πελάτη. Γιατί το πρόβλημα θα γυρίσει σε αυτόν.

Εμείς λοιπόν, από τη στιγμή που τα προϊόντα μας είναι πάρα πολύ ποιοτικά και τεχνολογικά υψηλά, έχουμε κερδίσει την εμπιστοσύνη και του πωλητή που το διαθέτει και του πελάτη που εμπιστεύεται τα προϊόντα Αμοιρίδης-Σαββίδης για 15 χρόνια. Και ξέρετε, ο Έλληνας καταναλωτής, έχοντας 2-3 συσκευές στο σπίτι του, πλέον μας ξέρει. Έχει άποψη. Κανένας δεν λέει ότι δεν είναι καλός. Όλοι καλοί λέμε ότι είμαστε. Αλλά στη δική μας περίπτωση επικαλούμαστε την άποψη του ίδιου του καταναλωτή. Καμιά φορά οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν ότι είναι πελάτες σας, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των αποκωδικοποιητών. Κοιτάξτε, στους αποκωδικοποιητές έχουμε 60% μερίδιο αγοράς. Πουλήσαμε 2 εκατ. τεμάχια. Άρα γι’ αυτό λέω ότι η αγορά μάς ωθεί προς τα εμπρός. Ο πελάτης ξέρει τι είναι ΑμοιρίδηςΣαββίδης, ξέρει τι είναι η Morris, το ξέρει! Το έχει καθημερινά μέσα στο σπίτι του, το ζει. Ζει και τη στιγμή που θα παρουσιαστεί ένα πρόβλημα. Ξέρει ποια είναι η αντίδραση της δικής μας εταιρείας και ποια είναι η αντίδραση άλλων εταιρειών, των ανταγωνιστών μας. Κύριε Αμοιρίδη, ένα τελευταίο ερώτημα. Ποια είναι τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον; Όσον αφορά τα προϊόντα μας, θεωρώ ότι τα μερίδιά μας και η δυναμική μας έχουν πιάσει την κορυφή. Δηλαδή όταν διαθέτουμε προϊόντα με μερίδιο αγοράς 20%, αυτό είναι μια τεράστια επιτυχία αν λάβεις υπόψη σου ότι δραστηριοποιείσαι σε μια αγορά με τόσες πολυεθνικές και τόσο ισχυρό ανταγωνισμό. Άρα το επόμενο βήμα, που θα μπορούσαμε να κάνουμε, είναι να αναπτυχθούμε σε νέες αγορές. Μεταξύ αυτών είναι τα smartphones, οι λάμπες φωτισμού led, που ήδη έχουν δημιουργήσει μια μεγάλη αγορά στην οποία ήδη δραστηριοποιούμαστε, φέροντας λάμπες για οικιακή χρήση. Να φανταστώ ότι ψάχνετε ιδιαίτερα τις μεγάλες αγορές της Ασίας; Πράγματι, έχουμε γραφείο στην Κίνα που ψάχνει, βρίσκει και ελέγχει τα προϊόντα προτού εισαχθούν στην Ελλάδα. Με δυο λόγια είμαστε μια ελληνική επιχείρηση με υποδομές πολυεθνικής. Το γραφείο στην Κίνα απασχολεί πέντε ανθρώπους και η δουλειά τους είναι, όταν θα βρούμε ένα προϊόν, πρώτον να δουν το εργοστάσιο, τι εργοστάσιο είναι, για ποιους κάνει προϊόντα, γιατί θα πρέπει να ξέρετε ότι η Κίνα κάνει προϊόντα και για τα ebrands. Πάμε στα εργοστάσια και βλέπουμε πάρα πολύ επώνυμες εταιρείες. Άρα το πρώτο είναι να δούμε τι εργοστάσιο είναι. Μα είναι το εργοστάσιο του πλανήτη η Κίνα. Εκεί δημιουργούνται τα πάντα. Άρα, έχοντας το γραφείο στην Κίνα, το πρώτο βήμα που κάνουμε είναι να δούμε τα εργοστάσια, ποιος είναι πίσω από αυτά, είναι μια βιοτεχνία, είναι ένα μεσαίο εργοστάσιο ή είναι ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο που προμηθεύει με προϊόντα ebrands ολόκληρο τον πλανήτη; Η δεύτερη δουλειά μας είναι να πάρουμε τα προϊόντα και να τα ελέγξουμε. Η τρίτη είναι προτού φύγουν τα προϊόντα να τα ελέγξουμε. Ο σκοπός μας είναι να τσεκάρουμε ότι η ποιότητά μας είναι αυτή που συμφωνήσαμε. Για το σκοπό αυτόν έχουμε υπογράψει πρόσθετη συμφωνία με εξειδικευμένο γραφείο στη Σουηδία, το οποίο ελέγχει τα έγγραφα. Και αυτό διότι το κάθε έγγραφο,

η κάθε συσκευή, πρέπει να τηρεί κάποιες προϋποθέσεις. Το γραφείο αυτό στη Σουηδία, το οποίο πληρώνουμε 5.000 ευρώ το μήνα, ελέγχει ότι τα έγγραφα που συνοδεύουν το προϊόν είναι κατάλληλα και σύννομα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό μας δίνει μια τεράστια ασφάλεια. Η επόμενη δουλειά μας, όταν το προϊόν έλθει πια στη χώρα μας, είναι να τακτοποιηθεί πλήρως αυτοματοποιημένα σε ένα χώρο 2.000 τ.μ. με 100.000 κωδικούς. Εδώ τηρούνται όλες οι διαδικασίες, με barcodes κτλ. Έχουμε ένα call center με 5 άτομα, το οποίο συγκεντρώνει τα όποια προβλήματα, από όλη την Ελλάδα, τα καταγράφει, τα περνάει στο σύστημα και μετά στέλνει τους τεχνικούς να τα λύσουν. Οι τεχνικοί πρέπει να μας ενημερώσουν ποια προβλήματα λύθηκαν και ποια όχι. Η δική μου εντολή είναι αυστηρότατη: εντός 10 ημερών, όποια συσκευή δεν διορθώθηκε πρέπει να έλθει στο δικό μου γραφείο για να δω το λόγο. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε, δίνουμε νέα συσκευή. Και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Κάθε επικοινωνία και θέμα που αφορά τον πελάτη και τη συσκευή του καταγράφεται με αναλυτικό τρόπο και δίνεται λύση. Όλες αυτές οι διαδικασίες σημαίνουν φυσικά μια σφιχτή υποδομή, πλήρως ελεγχόμενη και όσο μπορούμε πιο ελαφριά. Γιατί εδώ πρέπει να φροντίσουμε, να δώσουμε παροχές στον πελάτη με πολύ χαμηλό κόστος. Αυτή είναι η δουλειά μας. Διότι, όπως καταλαβαίνετε, αν φορτώσουμε το προϊόν με έξοδα, στο τέλος ο καταναλωτής θα τα πληρώσει. Κύριε Αμοιρίδη, σας ευχαριστώ θερμά γι’ αυτή τη συζήτηση. Και εγώ σας ευχαριστώ. Να σας συγχαρώ για τη δουλειά που κάνετε, για την εκδήλωση που κάνατε για τα «Διαμάντια των Ελληνικών Επιχειρήσεων» και για τη διάκριση που μας δώσατε. Σας εύχομαι να συνεχίσετε έτσι, γιατί σας χρειαζόμαστε κιόλας. Σας ευχαριστώ θερμά. Και εγώ.

newtimes 23

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ τιμε tv

Κωνσταντίνος Κούτσας

Οι βιομήχανοι του… μεταλλικού νερού Ένα εθνικό κεφάλαιο που δείχνει αξιοσημείωτη αντοχή την περίοδο της κρίσης είναι το φυσικό μεταλλικό νερό – οι μοναδικές πηγές της χώρας, γύρω από τις οποίες έχει δημιουργηθεί μiα «βιομηχανία» με περίπου 45 εταιρείες και πάνω από 10.000 έμμεσα και άμεσα εργαζομένους. Το σήμερα αλλά και το αύριο του εθνικού αυτού κεφαλαίου αποκαλύπτονται στη συνομιλία μας με τον κ. Κωνσταντίνο Κούτσα, πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών Φυσικού Μεταλλικού Νερού (ΣΕΦΥΜΕΝ). Ας τον ακούσουμε: Κύριε Κούτσα, για τον απλό καταναλωτή το εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό αποτελεί μια πολυτέλεια ή μια ανάγκη; Κοιτάξτε, το νερό από τη φύση του είναι το δεύτερο πιο απαραίτητο συστατικό στοιχείο ζωής μετά το οξυγόνο. Άρα χρειάζεται να καταναλώνουμε αρκετό νερό, σε οποιαδήποτε μορφή του. Τώρα όσον αφορά το εμφιαλωμένο ή καλύτερα το φυσικό μεταλλικό νερό, θα έλεγα ότι είναι περισσότερο ανάγκη. Και αυτό το εστιάζω σε δύο παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας είναι ότι το φυσικό μεταλλικό νερό έχει ευεργετικές ιδιότητες για τον άνθρωπο, γεγονός που έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Για την υγεία μας λοιπόν πρέπει να κάνουμε το καλύτερο: μην ξεχνάμε ότι «είμαστε ό,τι τρώμε αλλά και ό,τι πίνουμε». Ο δεύτερος παράγοντας, αν μιλήσουμε με οικονομικούς όρους, είναι η τιμή του – σκεφθείτε ότι 1,5 λίτρο νερού, που είναι η ενδεδειγμένη ημερήσια ποσότητα για έναν ενήλικο, γύρω στα 6-8 ποτήρια, κοστίζει γύρω στα 0,30 λεπτά. Θεωρώ ότι είναι ένα ποσό όχι τόσο σημαντικό, που αξίζει να ξοδεύουμε για την υγεία μας. Γιατί θεωρείτε όμως αναγκαίο ο καταναλωτής να πίνει εμφιαλωμένο και όχι απλό νερό; Κοιτάξτε, το κάθε φυσικό μεταλλικό νερό πηγάζει από κάποια συγκεκριμένη πηγή. Έχει ουσιαστικά φιλτραριστεί μέσα από τη διέλευση του νερού από πετρώματα. Στη συνέχεια οι διάφορες εταιρείες παίρνουν αυτό το δώρο της φύσης και το εμφιαλώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να το δώσουν στον καταναλωτή σαν να ήταν δίπλα στην πηγή. Η σύστασή του και η περιεκτικότητά του σε κάποια μεταλλικά ιχνοστοιχεία, είτε ασβέστιο, είτε μαγνήσιο, είτε κάποια άλλα στοιχεία ανάλογα με το φυσικό-μεταλλικό νερό για το οποίο μιλάμε, είναι εκείνα που προσδίδουν τις ευεργετικές ιδιότητες

24 new times

Ο κ. Κωνσταντίνος Κούτσας, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φυσικού Μεταλλικού Νερού (ΣΕΦΥΜΕΝ)

new times 25

Interview

για τον άνθρωπο και την υγεία του. Τι αντιπροσωπεύει η «βιομηχανία» φυσικού μεταλλικού νερού σε τζίρους, αριθμό εργαζομένων και επιχειρήσεων; Ο κλάδος εμφιαλωμένου νερού – και των φυσικών μεταλλικών και των επιτραπέζιων νερών – αποτελείται από περίπου 45 εταιρείες, οι οποίες διαθέτουν αντίστοιχα εμφιαλωτήρια. Ορισμένες από αυτές – οκτώ τον αριθμό – έχουν πανελλαδική κάλυψη ενώ οι υπόλοιπες έχουν συγκεκριμένη γεωγραφική κάλυψη. Εμείς ως σύνδεσμος φυσικών-μεταλλικών νερών αντιπροσωπεύουμε περίπου το 80% του συνολικού εμφιαλωμένου νερού και το 90%95% των φυσικών-μεταλλικών νερών. Οι εταιρείες-μέλη του συνδέσμου μας απασχολούν περίπου 3.000 άτομα. Επειδή όμως το νερό είναι ένα προϊόν το οποίο έχει όγκο και μιλάμε για πολύ μεγάλες καταναλώσεις, έχουμε έναν μεγάλο αριθμό προμηθευτών, διακινητών, μεταφορικών εταιρειών. Έτσι γύρω από τον κλάδο δραστηριοποιούνται πάνω από 10.000 άτομα. Λάβετε υπόψη σας ότι δεν υπολογίζω το χονδρεμπόριο των νερών, που συνήθως είναι τα πρόσωπα που διακινούν μπίρες, ποτά, αναψυκτικά. Μιλάω μόνο για τα φορτηγά που μεταφέρουν νερό. Υπολογίζεται ότι ο τζίρος του κλάδου των εμφιαλωμένων νερών είναι γύρω στα 250-280 εκατ. ετησίως. Είμαστε μια αγορά η οποία φθάνει το 1,2 δισ. λίτρα. Για να έχετε μια τάξη μεγέθους, η κατά κεφαλήν κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού στην Ελλάδα είναι γύρω στα 90-95 λίτρα ετησίως, όταν ο μέσος δυτικοευρωπαϊκός όρος είναι γύρω στα 140-150 λίτρα.

Ο κλάδος εμφιαλωμένου νερού και των φυσικών μεταλλικών και των επιτραπέζιων νερών αποτελείται από περίπου 45 εταιρείες, οι οποίες διαθέτουν αντίστοιχα εμφιαλωτήρια

Πρακτικά, αυτό δείχνει και τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου… Ακριβώς. Η αλήθεια είναι ότι πριν 10-15 χρόνια η κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ελλάδα ήταν γύρω στα 50 λίτρα, οπότε τα τελευταία 10-12 χρόνια είχαμε διπλασιασμό τής κατά κεφαλήν κατανάλωσης. Γι’ αυτό και πολλές εταιρείες αναπτύχθηκαν την τελευταία 15ετία στο χώρο μας. Τι απώλειες εμφάνισε ο κλάδος την περίοδο της πενταετίας της κρίσης; Τα δύο, τρία πρώτα χρόνια της κρίσης – αν ορίσουμε την αρχή της τον Σεπτέμβριο του 2008 –, μέχρι περίπου δηλαδή και το 2011, η κατανάλωση στις μεγάλες αίθουσες και στο χώρο της ζεστής αγοράς, αλλά και στα μικρά σουπερμάρκετ συνέχισε να είναι αυξητική. Αυτό που είδαμε τα τρία πρώτα χρόνια της κρίσης είναι η κατανάλωση να πέφτει ραγδαία στο κομμάτι τής εκτός σπιτιού κατανάλωσης. Είναι αυτό που ονομάζουμε κρύα αγορά. Για να έχετε μια ένδειξη, μία τάξη μεγέθους, αυτή τη στιγμή η ζεστή αγορά, όπως αποκαλούμε την αγορά των σουπερμάρκετ, μίνι-μάρκετ, μικρών μπακάλικων, είναι γύρω στο 65%-70% της συνολικής κατανάλωσης και γύρω στο 30%-35% είναι η κατανάλωση στις καντίνες, στα περίπτερα, στα εστιατόρια και στα καφέ. Στη συνέχεια πώς κινήθηκε ο κλάδος; Το 2012 και το 2013 είχαμε μια μικρή οπισθοχώρηση και της κατανάλωσης στο κομμάτι της ζεστής αγοράς ενώ συνεχίστηκε η πτώση και στην κρύα αγορά και το 2012 και το 2013. Σήμερα ωστόσο βλέπουμε κάποιες θετικές ενδείξεις. Σύμφωνα με στοιχεία που παρακολουθούμε,

26 new times

στο χώρο των σουπερμάρκετ το πρώτο τρίμηνο του 2014 οι εξελίξεις κινούνται πλέον με θετικό πρόσημο. Γίνεται πάντα λόγος γι’ αυτό που μπορούμε να μετράμε και που είναι η ζεστή αγορά. Αντιστοίχως στην κρύα αγορά, επειδή συναρτάται από δύο παράγοντες, την ψυχολογία του κοινού και την τουριστική κίνηση, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι για αυτή τη χρονιά, με δεδομένο ότι έχουμε και τον τουρισμό ο οποίος θα συμβάλει και θα είναι καλός, από ό,τι όλα τα δεδομένα δείχνουν ως τώρα. Το 2014 οι περισσότεροι κάνουν λόγο για πάνω από 19 εκατ. ξένους επισκέπτες, οι οποίοι για λόγους ασφαλείας προτιμούν το εμφιαλωμένο νερό. Λογικά αυτό θα λειτουργήσει υπέρ του κλάδου. Αναμφισβήτητα. Και το ενδιαφέρον είναι ότι οι ξένοι επισκέπτες καταναλώνουν προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα. Απόδειξη; Τα εισαγόμενα εμφιαλωμένα νερά στην Ελλάδα δεν αποτελούν πάνω από το 1% της αγοράς. Μιλάμε για έναν κλάδο ο οποίος κατά 99% της συνολικής κατανάλωσης είναι γηγενής. Η παραγωγή είναι εδώ, οι εταιρείες και τα δίκτυα διανομής είναι εδώ. Αλήθεια, γεωγραφικά, ποιες περιοχές είναι αυτές οι οποίες ζουν από το νερό και από τις πηγές τους; Σίγουρα είναι οι περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, που φιλοξενεί τις τρεις από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κλάδο. Μιλάτε για τα Γιάννενα και την Αιτωλοακαρνανία; Ακριβώς. Υπάρχει επίσης μια αξιόλογη δραστηριότητα στο νομό Αχαΐας καθώς επίσης και στη Μακεδονία, όπου δραστηριοποιούνται μία μεγάλη και τρεις τοπικές εταιρείες. Τέλος στην Κρήτη δραστηριοποιούνται κάποιες τοπικές εταιρείες με εμφιαλωμένα νερά. Βλέπετε στο μέλλον να υπάρξουν περισσότεροι παίκτες στην αγορά του εμφιαλωμένου νερού; Υπάρχουν πηγές ανεκμετάλλευτες; Κοιτάξτε, η Ελλάδα έχει καλά νερά. Από μια άποψη, η μη βιομηχανοποίηση της χώρας έχει βοηθήσει στο να έχουμε πολύ καλά νερά. Ο κλάδος είναι έντονα ανταγωνιστικός. Αριθμός 45 παικτών δύσκολα βρίσκεται σε κάποιον κλάδο. Πρόσθετη απόδειξη είναι το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία παρατηρεί κανείς μια πτώση της μέσης τιμής, του 1,5 λίτρου, που υπερβαίνει το 15%-20%. Αυτή προέκυψε από τον μεταξύ των εταιρειών ανταγωνισμό; Αναμφισβήτητα. Ο έντονος ανταγωνισμός οδηγεί σε πτώση τιμών. Ταυτοχρόνως όμως, οι εταιρείες του κλάδου έχουν εκσυγχρονιστεί, εκμοντερνιστεί, με πιο γρήγορα μηχανήματα, μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Όλα αυτά βοηθούν στη συγκράτηση και στη μείωση του κόστους. Βέβαια έχουμε να κάνουμε και με ένα υλικό – όσον αφορά τα υλικά συσκευασίας – που είναι χρηματιστηριακό προϊόν. Έτσι έχουμε διακυμάνσεις, αλλά παρ’ όλα αυτά – παρά τις κατά καιρούς ανόδους ή και τις σχετικές μικρές πτώσεις στην τιμή των πρώτων υλών –, θα έλεγα ότι την τελευταία δεκαετία μάλλον είχαμε άνοδο, σίγουρα της τιμής, της πρώτης

ύλης του πλαστικού. Και αυτό που έχουμε δει βέβαια παρατηρώντας τις εξελίξεις του κλάδου από το 1993 – τότε ουσιαστικά ξεκίνησε και ο Σύνδεσμος Φυσικών-Μεταλλικών Νερών – είναι ότι έχουμε νέους παίκτες αλλά και παίκτες που έχουν βγει από την αγορά. Ίσως είχαμε λίγο περισσότερους μέχρι κάποια περίοδο, γύρω στα 60 εμφιαλωτήρια, αλλά ήταν βέβαια και μικρότερο μέγεθος. Πάντως η πιθανή αποκατάσταση της αγοράς οδηγεί μάλλον σε μια μεγέθυνση του κλάδου σας, συνυπολογίζοντας και τη μικρή κατά κεφαλήν κατανάλωση στη χώρα και την αύξηση του τουρισμού. Ναι. Οι προβλέψεις μας είναι ότι θα υπάρξει ανάπτυξη του κλάδου. Βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, αυτό είναι και συνάρτηση των συνολικότερων οικονομικών εξελίξεων. Δεν νομίζω ότι είναι άσχετο το γεγονός ότι η εφετινή χρονιά – τουλάχιστον στο κομμάτι της ζεστής αγοράς για την οποία έχουμε στοιχεία – ξεκίνησε σχετικά θετικά. Πιστεύω ότι την πτώση που θα μπορούσαμε να έχουμε υποστεί την έχουμε υποστεί. Λάβετε δε υπόψη ότι δεν είμαστε και από τους κλάδους οι οποίοι χτυπήθηκαν τόσο έντονα. Δηλαδή, ακόμη και όταν είχαμε πτώση, δεν είχαμε διψήφια ποσοστά μείωσης. Βλέπετε να αποτελεί διέξοδο για τον κλάδο η τόνωση της εξωστρέφειας; Η τόνωση της εξωστρέφειας μπορεί να αποτελέσει ένα στοιχείο επιτυχίας του κλάδου. Δεν είναι όμως το πιο αποφασιστικό στοιχείο, διότι το νερό είναι ένα ογκώδες και βαρύ προϊόν. Που επιβαρύνεται με μεταφορικά… Ακριβώς, ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του κόστους είναι τα μεταφορικά. Από την άποψη αυτή, είναι λίγο δύσκολο να μπορέσουμε να φτάσουμε σε εξωτερικές αγορές σε μια προσιτή, ας το πούμε, τιμή. Βέβαια οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι από αυτό το 1,2 δισ. λίτρα, που υπολογίζουμε ότι είναι το σύνολο της αγοράς, γύρω στο 5%-6% αποτελούν οι εξαγωγές. Αυτές κατευθύνονται σε αρκετές χώρες, κυρίως στις ευρωπαϊκές και σε αυτές όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο, όπως η Γερμανία. Ξεκινήσαμε με τον καταναλωτή και θέλω να κλείσουμε με ένα τελευταίο ερώτημα, που αφορά πάλι τον ίδιο. Νιώθετε ότι υπάρχουν στοιχεία που θα πρέπει να έχει υπόψη του κανείς ώστε να αποφύγει πιθανά προβλήματα στην κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού; Το νερό είναι ένα στοιχείο το οποίο το βλέπουμε. Πρέπει να είναι διάφανο, να μην έχει γεύση, αν και το νερό έχει γεύση, αλλά έχει ουδέτερη γεύση θα έλεγα. Και, φυσικά, αυτό που τουλάχιστον μπορώ να πω είναι ότι οι επενδύσεις οι οποίες έχουν γίνει από τις εταιρείες, που αποτελούν και που είναι μέλη του συνδέσμου μας, είναι πάρα πολύ μεγάλες τα τελευταία χρόνια. Και είναι περισσότερο επενδύσεις που έχουν να κάνουν με την ποιότητα και με το να μπορέσουν να φέρουν στον καταναλωτή, στο τραπέζι του, στο σπίτι του, στην ταβέρνα, το προϊόν σε τέτοια μορφή σαν να ήταν ακριβώς στο σημείο της εμφιάλωσης. Σας ευχαριστώ θερμά. Εγώ σας ευχαριστώ.

Chosen by the gods!

Odysseia day excursions

Nidri - Lefkas Greece

Sun, Fun, Greek history and a delicious beach barbeque Make this a day of your holiday you will never forget!

Email: odysseia2012@hotmail.com. Captain Gerasimos +30 6932 310 975

new times 27

g n i p p i h sΓιατί οι Γερμανοί (και όχι μόνο) μισούν τους Έλληνες εφοπλιστές ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

28 newl times

g

shipping

Με τον αιχμηρό τίτλο «Πλούτος και κρυψίνοια» το γερμανικό περιοδικό Spiegel επανήλθε στο θέμα των φορολογικών διευκολύνσεων «που απολαμβάνουν οι Έλληνες εφοπλιστές». Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό, «οι Έλληνες εφοπλιστές παραγγέλνουν πλοία σαν μην υπήρχε ποτέ κρίση στη ναυτιλία». Μάλιστα το σχετικό άρθρο ανέφερε ότι το 2012 οι Έλληνες εφοπλιστές είχαν δώσει παραγγελίες για την κατασκευή 275 καινούργιων πλοίων αξίας 10 δισ. ευρώ και άλλα τόσα για την ανακαίνιση του στόλου τους. Και συμπλήρωνε ότι μόνο τις πρώτες εβδομάδες του 2014 το κόστος για παραγγελίες καινούργιων πλοίων και αγορές μεταχειρισμένων ανέρχεται στα 5 δισ. ευρώ.

Ως μία από τις αιτίες για την υψηλή ρευστότητα των Ελλήνων εφοπλιστών – μεσούσης της κρίσης στη διεθνή ναυσιπλοΐα – σημειώνεται το γεγονός ότι «οι Έλληνες εφοπλιστές πληρώνουν ελάχιστους – σε σχέση με το εύρος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας – φόρους». Επικαλούμενο διεθνείς αναλύσεις, το Spiegel υποστηρίζει ότι από το 2002 ως σήμερα Έλληνες εφοπλιστές δεν έχουν φορολογηθεί για τουλάχιστον 140 δισ. ευρώ. Αλλά και πέραν αυτού, βάσει 58 ειδικών ρυθμίσεων, οι περίπου 800 ελληνικές οικογένειες του κλάδου δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρους. Ως εδώ καλά. Γιατί όμως αυτό το ενδιαφέρον του γερμανικού περιοδικού; Το ενδιαφέρον αυτό πηγάζει από την αγωνία των Γερμανών να νοικοκυρευτούν τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας; Η αλήθεια είναι ότι οι Γερμανοί ενοχλούνται σφόδρα από τις επιτυχίες της ελληνικής εφοπλιστικής οικογένειας καθώς επίσης και από τις αποτυχίες των δικών τους επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στον τομέα της ναυτιλίας. Είναι κοινό μυστικό ότι η προσπάθειά τους να δημιουργήσουν μια ναυτιλιακή δύναμη, επιστρατεύοντας κεφάλαια Γερμανών πολιτών – μεταξύ αυτών γιατρών, δικηγόρων, μικρομεσαίων επιχειρηματιών – που οι ίδιοι δεν είχαν καμία σχέση με τη ναυτιλία, δεν έπεσε απλά στο κενό αλλά δημιούργησε και σοβαρό πρόβλημα στο γερμανικό τραπεζικό σύστημα. Με δυο λόγια οι Γερμανοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια ναυτιλιακή επιχείρηση η οποία αγόρασε πλοία την πιο ακατάλληλη στιγμή, όταν δηλαδή οι τιμές των πλοίων ήταν στα ύψη. Εκείνη την περίοδο οι Έλληνες πλοιοκτήτες «ξεφόρτωναν» τα πλοία τους, πουλώντας σε πολύ υψηλές τιμές και οι Γερμανοί αγόραζαν σε πολύ υψηλές τιμές. Αποτέλεσμα; Όταν έφτασε η κρίση οι Γερμανοί είχαν βρεθεί με πλοία που είχαν πολύ χαμηλές αξίες και το τραπεζικό τους σύστημα που είχε βάλει πλάτη είχε βρεθεί με τρομακτικές επισφάλειες. Αποκαλυπτικά είναι τα όσα εκμυστηρεύθηκε ο επικεφαλής της Εθνικής Τραπέζης κ. Αλέξανδρος Τουρκολιάς, σύμφωνα με τον οποίο οι επισφάλειες των δανείων των Ελλήνων πλοιοκτητών προσεγγίζουν το 7% ενώ της συγκεκριμένης γερμανικής εταιρείας είναι πάνω από 300%!!! Και ξέρετε γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι απλά οι Έλληνες ξέρουν τη δουλειά ενώ οι Γερμανοί όχι. Και την ξέρουν διότι την κάνουν αιώνες. Είναι απλό λοιπόν: Οι Γερμανοί δεν χώνεψαν το πατατράκ και βάζουν το Spiegel να χτυπά τους Έλληνες πλοιοκτήτες. Το άσχημο όμως δεν είναι αυτό. Το άσχημο είναι ότι βρίσκονται πολιτικοί και δημοσιογράφοι στην Ελλάδα που υιοθετούν τα γερμανικά επιχειρήματα.

Οι Έλληνες εφοπλιστές κατακτούν την κορυφή και την περίοδο της κρίσης Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Το 16,25% του παγκόσμιου στόλου και το 46,7% του κοινοτικού, σε ποσοστό χωρητικότητας dwt, ανήκουν σε ελληνική πλοιοκτησία. Τα υψηλά αυτά ποσοστά, σε συνδυασμό με την ποιότητα του ελληνόκτητου στόλου, η συντριπτική πλειονότητα του οποίου αποτελείται από πλοία νέας ηλικίας και υψηλής τεχνολογίας, και τη μακρόχρονη εμπειρία των Ελλήνων πλοιοκτητών στην προσφορά αξιόπιστων υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, ισχυροποιούν τον πρωταγωνιστικό ρόλο της ελληνικής ναυτιλίας στη θαλάσσια διακίνηση του παγκόσμιου εμπορίου. Τα παραπάνω στοιχεία περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση της Ένωσης για την περίοδο 2013-2014 και προσυπογράφονται από τον πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) κ. Θεόδωρο Ε. Βενιάμη, μία από τις 50 ισχυρότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας ναυτιλίας, σύμφωνα με τους Lloyd’s.

Ενδεικτικό της ισχύος των Ελλήνων εφοπλιστών είναι το γεγονός ότι τρεις από αυτούς, οι κκ. Γιάννης Αγγελικούσης, Αγγελική Φράγκου και Γιώργος Οικονόμου, συγκαταλέγονταν στους δέκα ισχυρότερους παραγόντες της διεθνούς ναυτιλίας για το 2013, σύμφωνα με τους Lloyd’s. Παράλληλα οι 40 ισχυρότεροι Έλληνες πλοιοκτήτες υπολογίζεται ότι ελέγχουν περίπου το 10% της χωρητικότητας του διεθνούς εμπορικού στόλου. Οι ισχυρότατες διασυνδέσεις τους με το διεθνές τραπεζικό σύστημα, την παγκόσμια ναυπηγική βιομηχανία και το εμπόριο προκύπτουν από το γεγονός ότι το 1/5 των παραγγελιών για τη ναυπήγηση νέων πλοίων και το 1/3 των αγοραπωλησιών γίνονται από εταιρείες συμφερόντων Ελλήνων εφοπλιστών. Το στοίχημα με το οποίο κλήθηκαν να αναμετρηθούν οι Έλληνες εφοπλιστές ήταν να διατηρήσουν την ηγετική θέση τους σε συνθήκες βαθιάς κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες εφοπλιστές κέρδισαν το στοίχημα καταφέρνοντας να βρεθούν και πάλι στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΤΗΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ Date

Ships

DW

GT

March

1988

2487

85,047,436

47,269,018

March

1989

2428

81,928,296

45,554,419

February

1990

2426

84,439,159

46,580,539

March

1991

2454

87,102,785

47,906,852

March

1992

2688

98,218,176

53,891,528

March

1993

2749

103,958,104

56,918,268

March

1994

3019

120,650,373

66,342,046

March

1995

3124

126,128,352

71,666,943

March

1996

3246

129,737,336

75,156,763

March

1997

3204

127,782,567

74,982,110

February

1998

3358

133,646,831

78,900,843

March

1999

3424

139,255,184

83,454,890

March

2000

3584

150,966,324

90,227,491

March

2001

3618

168,434,370

100,220,348

March

2002

3480

164,613,935

98,195,100

May

2003

3355

171,593,487

103,807,860

March

2004

3370

180,140,898

108,929,135

March

2005

3338

182,540,868

109,377,819

March

2006

3397

190,058,534

113,603,803

February

2007

3699

218,229,552

129,765,470

February

2008

4173

260,929,221

154,599,274

February

2009

4161

263,560,741

156,214,619

February

2010

3996

258,121,898

152,616,046

March

2011

3848

261,675,981

153,128,919

March

2012

3760

264,054,167

155,904,976

March

2013

3677

265,336,520

155,988,384

March

2014

3901

290,847,132

170,984,684

ΠΗΓΗ: Lloyd’s Register of Shipping-Fairplay, Μάρτιος 2014

Το τέλος του 2013 βρήκε τους Έλληνες εφοπλιστές να ελέγχουν 3.669 πλοία (άνω των 1.000 gt), μεταφορικής ικανότητας 261,63 εκατ. τόνων (dwt), τα οποία αντιπροσώπευαν το 16,16% της παγκόσμιας χωρητικότητας. Στο τέλος Δεκεμβρίου του 2013 οι παραγγελίες των Ελλήνων εφοπλιστών για νέες ναυπηγήσεις έφθαναν τα 371 πλοία, χωρητικότητας 32,6 εκατ. τόνων. Οι παραγγελίες αφορούσαν 149 δεξαμενόπλοια που αντιστοιχούν στο 18,32% της χωρητικότητας των υπό ναυπήγηση πλοίων παγκοσμίως. Σε αυτά περιλαμβάνονται 58 δεξαμενόπλοια LNG/LPG (αντιπροσωπεύουν το 25,94% της παγκόσμιας χωρητικότητας) και 51 τάνκερ μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου (14,24% της παγκόσμιας χωρητικότητας). Επιπλέον είχαν δοθεί παραγγελίες για 169 φορτηγά (15% της ναυπηγούμενης χωρητικότητας), 48 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (7,08% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε υπό ναυπήγηση πλοία) και 5 πλοία άλλων τύπων. Το 2013 τα έσοδα της Ελλάδας σε συνάλλαγμα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών από εταιρείες ελληνικών συμφερόντων έφθασαν τα 12.089,90 εκατ. ευρώ έναντι 13.287 εκατ. ευρώ το 2012. Η συνεισφορά της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία, σύμφωνα με μελέτη της Boston Consulting Group (Οκτώβριος 2013) ξεπερνούσε το 7% το οικονομικό έτος 2012. Το ειδικό βάρος των Ελλήνων εφοπλιστών αποτυπώνεται την ίδια στιγμή σε όλους τους κλάδους αιχμής της ελληνικής οικονομίας, όπως ενέργεια, μεταφορές, τουρισμός, real estate, ενώ οι ίδιοι μετέχουν σχεδόν σε όλους τους διαγωνισμούς ιδιωτικοποιήσεων που προκηρύσσει το ΤΑΙΠΕΔ.

Ο μεγαλύτερος στόλος ! Σε περίοδο βαθιάς κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας οι Έλληνες εφοπλιστές κατάφεραν σχεδόν το απόλυτο: να διατηρήσουν την ηγετική τους θέση στη διεθνή ναυτιλία, να αντιμετωπίσουν μνηστήρες όπως η Κίνα και η Ιαπωνία και να δημιουργήσουν τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο όλων των εποχών! Αυτό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία του Lloyd’s Register of ShippingFairplay. Σύμφωνα με αυτά, στις 26 Μαρτίου 2014 ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος αριθμούσε 3.901 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 290,8 εκατ. τόνων. Αυξημένος κατά 224 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 25,5 εκατ. τόνων σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Η ελληνική σημαία, αν και με μειωμένη δύναμη, αποτελεί τη ναυαρχίδα του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου αφού αντιπροσωπεύει το 22% των πλοίων. Ακολουθούν οι σημαίες της Λιβερίας (17%), των Νήσων Μάρσαλ (16%), της Μάλτας (15%), του Παναμά (10%), ενώ οι σημαίες της Κύπρου και των Νήσων Μπαχάμες αντιπροσωπεύουν η καθεμία στο 5% της δύναμης του στόλου. Η γαλανόλευκη κυμάτιζε τον Μάρτιο του 2014 σε 819 πλοία συνολικής χωρητικότητας 76,1 εκατ. τόνων. Ήταν ωστόσο η μεγάλη χαμένη της χρονιάς που πέρασε, καθώς η δύναμή της μειώθηκε κατά 10 πλοία συνολικής χωρητικότητας 2,65 εκατ. τόνων. Την ίδια στιγμή, όπως προκύπτει από τα στοι-

new times 29





shipping χεία του Lloyd’s Register of Shipping-Fairplay, οι Έλληνες εφοπλιστές στράφηκαν μαζικά στο νηολόγιο των Νήσων Μάρσαλ, το οποίο πρόσθεσε στη δύναμή του 123 πλοία ελληνικών συμφερόντων, χωρητικότητας 11,1 εκατ. τόνων. Έτσι η σημαία των Νήσων Μάρσαλ είναι σήμερα η τρίτη δημοφιλέστερη στις τάξεις των Ελλήνων εφοπλιστών καθώς κυματίζει σε 642 πλοία, χωρητικότητας 47,5 εκατ. τόνων.

ΚΥΡΙΕΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΤΗΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ Ελλάδα 819 πλοία Λιβερία 678 πλοία Νήσοι Μάρσαλ 642 πλοία Μάλτα 592 πλοία Παναμάς 393 πλοία Κύπρος 242 πλοία Μπαχάμες 231 πλοία ΠΗΓΗ: Lloyd’s Register, Μάρτιος 2014

Η σημαία της Λιβερίας είναι η δεύτερη δημοφιλέστερη μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών με 678 πλοία (36 περισσότερα από πέρυσι), ενώ ακολουθούν της Μάλτας με 592 πλοία (+31 σε σύγκριση με πέρυσι), του Παναμά με 393 πλοία, της Κύπρου με 242 πλοία και των Νήσων Μπαχάμες με 231 πλοία.

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες ξέρουν τη δουλειά! Δεν χωρεί αμφιβολία ότι οι Έλληνες πλοιοκτήτες, έχοντας σωστή διαίσθηση, αντιλαμβάνονται τις ευκαιρίες προτού εκείνες γίνουν ακόμη σκέψη για τους άλλους. Η περίπτωση με τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Με το βλέμμα στις πιθανές προοπτικές για άνοιγμα νέων επιχειρηματικών πεδίων και συμφωνιών πολλών εκατομμυρίων από τη μεταφορά LNG με πλοία, βρέθηκαν στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» 27 Έλληνες επιχειρηματίες και μάνατζερ, παρουσία του Αντώνη Σαμαρά, προκειμένου να συναντήσουν τον Αζέρο πρόε-

30 new times

δρο, Ιρχάν Αλίγεφ. Μεταξύ αυτών και τρεις εφοπλιστές από το χώρο της ναυτιλίας, οι Θανάσης Λασκαρίδης (Laskaridis Shipping), Γιάννος Λιβέρης (Ocean Rig) και Γιώργος Προκοπίου (Dynacom). Ο τελευταίος μάλιστα περιέγραψε και τις δυνατότητες που διανοίγονται στον συγκεκριμένο τομέα: «Τα ελληνικά πλοία μπορούν εύκολα να μεταφέρουν σε χώρες της Ασίας το αζέρικο αέριο που θα φθάσει στην Ελλάδα μέσω του TAP. Αρκεί μόνο δημιουργηθεί επί ελληνικού εδάφους μια εγκατάσταση για τη μετατροπή του σε υγροποιημένο», φέρεται να είπε στην τοποθέτησή του ο κ. Προκοπίου. Οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο ενεργειακός χάρτης αλλάζει σε παγκόσμιο επίπεδο και στο πλαίσιο αυτό ξεχωρίζει η αύξηση της ζήτησης για LNG, η οποία αναμένεται τα επόμενα 20 χρόνια να εκτοξευθεί. Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός εφοπλισμός όχι μόνο έχει δημιουργήσει στόλους με πλοία μεταφοράς LNG αλλά συνεχίζει να τους ενισχύει. Το 50% των υπό παραγγελία πλοίων αυτού του τύπου είναι ελληνικών συμφερόντων. Οι παραγγελίες για ναυπηγήσεις αγγίζουν τα 8,5 δισ. δολάρια έναντι μόλις 4 δισ. την περίοδο 20082011. ● Ο Γιάννης Αγγγελικούσης έχει τον ισχυρότερο στόλο. Έχει συνολικά εννέα υπό παραγγελία πλοία στα ναυπηγεία της DSME και άλλα οκτώ υπό κατασκευή στα ναυπηγεία της Ηyundai Samho, τα οποία πρόκειται να παραλάβει ως το 2015. ● Η GasLog του κ. Πήτερ Λιβανού, η οποία είναι εισηγμένη στην αμερικανική χρηματαγορά, έχει 12 πλοία και ναυπηγεί άλλα οκτώ. Επίσης διαχειρίζεται για λογαριασμό τρίτων άλλα 12 LNG Carriers. ● Η Dynagas του ομίλου Γιώργου Προκοπίου έχει στόλο που αποτελείται από τρία LNG carriers και άλλα επτά υπό ναυπήγηση. Μάλιστα το πλοίο «Ob River», ναυπήγησης 2007, της Dynagas έγινε το πρώτο LNG Carrier παγκοσμίως που διέσχισε το Βόρειο Πέρασμα (North Sea Route). ● Η Cardif Μarine, η ιδιωτική εταιρεία του κ. Γιώργου Οικονόμου, έχει τέσσερα υπό ναυπήγηση πλοία LNG Carriers. ● Η Thenamaris του κ. Ντίνου Μαρτίνου έχει υπό παραγγελία τρία πλοία μεταφοράς υγραερίου. ● Η Alpha Tankers του Χρήστου Κανελλάκη έχει υπό ναυπήγηση δύο πλοία αυτού του τύπου.

shipping Ο όμιλος Τσάκου, με την εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ναυτιλιακή εταιρεία ΤΕΝ, έχει ένα LNG, ενώ ναυπηγεί ένα ακόμη. Στόχο έχει να δημιουργήσει σε βάθος χρόνου στόλο ο οποίος θα αποτελείται από 10 LNG. ● Ενδιαφέρον να επεκταθεί στον τομέα των LNG έχει εκφράσει και ο διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης Stealthgas κ. Χάρης Βαφειάς, η οποία ως τώρα κυριαρχεί στα LPG, όπου διαθέτει στόλο με 37 αυτού του τύπου πλοία. ●

Η χρυσή «δεκάδα» Ποιοι όμως είναι οι ισχυρότεροι Έλληνες εφοπλιστές; Με βάση τη συνολική χωρητικότητα των πλοίων που διαθέτουν, οι δέκα ισχυρότεροι εφοπλιστές είναι: 1. Γιάννης Αγγελικούσης: Ο ισχυρότερος Έλληνας εφοπλιστής. Σύμφωνα με τον οίκο Clarkson’s, ελέγχει 114 πλοία συνολικής χωρητικότητας 20,5 εκατ. τόνων, μέσω των εταιρειών Kristen, Anangel, Maran Tankers και Maran Gas. Σύμφωνα με το Lloyd’s List, ήταν ο πέμπτος ισχυρότερος εφοπλιστής του πλανήτη το 2013.

son’s. Ελέγχει στόλο 117 πλοίων, χωρητικότητας 11,2 εκατ. τόνων, μέσω του ναυτιλιακού ομίλου Navios. Η Νavios Holdings ανακοίνωσε για το 2013 έσοδα ύψους 512,27 εκατ. δολαρίων έναντι 616,49 εκατ. το 2012 και ζημιές ύψους 109 εκατ. έναντι κερδών 175,5 εκατ. το 2012. Η κυρία Αγγελική Φράγκου δήλωσε ότι μετά τη λήψη διαφόρων μέτρων μείωσης του κόστους λειτουργίας των πλοίων, το breakeven ανά πλοίο της Navios για το 2014 θα είναι 7.308 δολάρια ημερησίως.

5. Πέτρος Παππάς: Στην πέμπτη θέση μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών, σύμφωνα με τους Clarkson’s, βρισκόταν στην 80ή του Top 100 του Lloyd’s List για το 2013. Μέσω των εταιρειών Ocean Bulk, Star Bulk και RST Tankers ελέγχει στόλο 83 πλοίων, χωρητικότητας 9,1 εκατ. τόνων.

6. Νίκος Τσάκος: Εμβληματική μορφή της διεθνούς ναυτιλίας, κατετάγη στην 61η θέση το 2013 μεταξύ των ισχυρότερων εφοπλιστών του κόσμου, σύμφωνα με το Lloyd’s List. Ελέγχει στόλο 62 πλοίων, χωρητικότητας 8 εκατ. τόνων.

2. Γιώργος Οικονόμου: Δεύτερος σε ισχύ Έλληνας εφοπλιστής, σύμφωνα με τον οίκο Clarkson’s, και ένατος ισχυρότερος εφοπλιστής του κόσμου για το 2013, σύμφωνα με το Lloyd’s List. Μέσω των ναυτιλιακών ομίλων Cardiff και Dryships, ελέγχει στόλο 128 πλοίων, χωρητικότητας 16,4 εκατ. τόνων.

3. Γιώργος Προκοπίου: Στην τρίτη θέση, σύμφωνα με τους Clarkson’s, καθώς ελέγχει 95 πλοία χωρητικότητας 12,4 εκατ. τόνων μέσω του ομίλου Dynacom. Στην 23η θέση του Lloyd’s List για το 2013.

4. Αγγελική Φράγκου: Η ισχυρότερη κυρία της παγκόσμιας ναυτιλίας. Στην 8η θέση μεταξύ των ισχυρότερων εφοπλιστών του κόσμου για το 2013, σύμφωνα με το Lloyd’s List, και τέταρτη μεταξύ των Ελλήνων, σύμφωνα με τους Clark-

7. Πίτερ Λιβανός: Έβδομος μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών, σύμφωνα με τους Clarkson’s (22ος στον κόσμο το 2013, σύμφωνα με το Lloyd’s List), ελέγχει 48 πλοία χωρητικότητας 8 εκατ. τόνων μέσω των εταιρειών GasLog και Euronav.

new times 31



shipping

8. Βίκτωρ Ρέστης: Όγδοος μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών με 84 πλοία συνολικής χωρητικότητας 7,1 εκατ. τόνων.

στηριοποίησή του. Η βαθιά αγάπη του για τη θάλασσα και τους ανθρώπους της τον συνόδευσαν σε όλη του τη ζωή και προσωπικά μεγάλωσα με αυτά τα βιώματα και τα ίδια συναισθήματα. Αισθάνομαι μεγάλο το βάρος της ευθύνης αλλά ταυτόχρονα είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που έχω αναλάβει, εκ μέρους της οικογενείας μας, να συνεχίσω το έργο που ξεκίνησε ο Γιάννης Λάτσης στον τομέα της ναυτιλίας». Συμπλήρωσε μάλιστα ότι «με τις σημαντικές παραγγελίες 12 σύγχρονων νέων πλοίων που κάναμε την τελευταία περίοδο και την προσεκτική εξέταση των επόμενων βημάτων μας, φιλοδοξούμε να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στην 70χρονη ναυτιλιακή ιστορία του Ομίλου μας». Ο κ. Γιώργος Μαργαρώνης, που ανέλαβε τη γενική διεύθυνση της Latsco Shipping Ltd στις αρχές του 2014, ανέφερε ότι «πρωταρχικός στόχος όλων των στελεχών και εργαζομένων της εταιρείας μας είναι η διαφύλαξη του υψηλού κύρους και της μακράς παράδοσης που έχει διαμορφωθεί ως σήμερα». Η προσπάθεια της Latsco Shipping Ltd επικεντρώνεται στη δημιουργία μιας δυναμικής και πρωτοπόρας εταιρείας που θα έχει υπό διαχείριση ένα σύγχρονο στόλο υγραεριοφόρων πλοίων καθώς και πλοίων μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου.

9. Διαμαντής Διαμαντίδης: Μέσω του ναυτιλιακού ομίλου Marmaras Navigation ελέγχει στόλο 52 πλοίων, χωρητικότητας 7 εκατ. τόνων.

Συμφωνία 1 δισ. δολαρίων Oaktree Πέτρου Παππά

10. Ανδρέας Μαρτίνος: Μέσω του ομίλου Minerva Marine ελέγχει στόλο 54 πλοίων, χωρητικότητας 6,4 εκατ. τόνων.

Eπενδύσεις 700 εκατ. δολαρίων από τον Όμιλο Λάτση Τη δυναμική επαναφορά του Ομίλου Λάτση στον τομέα της ναυτιλίας σηματοδότησε πρόσφατη εκδήλωση που έγινε από τη Latsco Shipping Ltd στο πλαίσιο των Ποσειδωνίων 2014. Οικοδεσπότης ο κ. Πάρις ΚασιδόκωσταςΛάτσης, ο οποίος δήλωσε ότι η εκδήλωση «σηματοδοτεί τη δυναμική επαναφορά του Ομίλου Λάτση στον τομέα της ναυτιλίας. Το 1947 ο παππούς μου, ο Γιάννης Λάτσης, απέκτησε το πρώτο του βαπόρι που απετέλεσε εφαλτήριο για την εξαιρετικά επιτυχημένη επιχειρηματική δρα-

Μια νέα εταιρεία πλοίων μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου δημιουργείται με τη σύμπραξη του επενδυτικού fund Oaktree και της εισηγμένης ναυτιλιακής εταιρείας Star Bulk Carriers, συμφερόντων του κ. Πέτρου Παππά. Η Star Bulk θα απορροφήσει μια σειρά ναυτιλιακών εταιρειών στις οποίες μετέχει η ιδιωτική εταιρεία Oceanbulk του κ. Παππά και το επενδυτικό fund Oaktree. Η νέα Star Bulk θα έχει ένα στόλο από 69 bulkers, κεφαλαιοποίηση κοντά στο 1 δισ. δολ. και θα ελέγχεται κατά 61,3% από το επενδυτικό fund Oaktree. Ο Έλληνας εφοπλιστής κ. Παππάς θα ελέγχει το 12,5% και θα είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Ο νυν διευθύνων σύμβουλος κ. Σπύρος Καπράλος θα καταλάβει τη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου. Η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες 30 ημέρες.

Αύξηση εσόδων και στόλου για την Costamare Σημαντική αύξηση εσόδων ανακοίνωσε για το πρώτο τρίμηνο του 2014 η Costamare της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου. Τα έσοδα της εταιρείας ανήλθαν στα 114,9 εκατ. δολάρια έναντι 91,5 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2013. Τα κέρδη μειώθηκαν στα 19,8 εκατ. έναντι 24,7 εκατ. το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013. Η διαφορά στα κέρδη οφείλεται κυρίως στις αυξημένες αποσβέσεις, στην επιβάρυνση από ένα swap και στα κέρδη από πωλήσεις πλοίων το 2013 που δεν επανελήφθησαν το πρώτο τρίμηνο του 2014. Η εταιρεία πρόσθεσε στον στόλο της τρία ακόμη πλοία το προηγούμενο διάστημα και συγκεκριμένα τα νεότευκτα MSC Ajaccio και MSC Amalfi, 9.403 TEU το καθένα, καθώς και το Neapolis, 1.645 TEU. Σήμερα ο στόλος της Costamare αποτελείται από 68 containerships, με συνολικό capacity 445.000 TEU, στα οποία περιλαμβάνονται εννέα νεότευκτα. Επίσης 12 από τα πλοία, μεταξύ των οποίων είναι και τα εννέα νεότευκτα, έχουν αποκτηθεί στο πλαίσιο του joint venture με το York Capital Management. Στο joint venture η Costamare έχει μειοψηφική συμμετοχή.

Κέρδη 10,9 εκατ. δολάρια το 2013 για τη Seanergy Βελτιωμένα εμφανίζονται τα οικονομικά αποτελέσματα για το 2013 της εισηγμένης στον Nasdaq ναυτιλιακής εταιρείας ελληνικών συμφερόντων με έδρα την Αθήνα Seanergy Maritime Holdings Corp. Έτος 2013 - Καθαρός κύκλος εργασιών: 23,1 εκατ. δολάρια.- Κέρδη προ αποσβέσεων τόκων και φόρων (EBITDA): 20,5 εκατ. δολάρια. - Καθαρά έσοδα: 10,9 εκατ. δολάρια. Τέταρτο Τρίμηνο 2013 - Καθαρός κύκλος εργασιών: 6,3 εκατ. δολάρια. - Κέρδη προ αποσβέσεων τόκων και φόρων (EBITDA): 9,1 εκατ. δολάρια. - Καθαρά έσοδα: 7,5 εκατ. δολάρια. Ο κ. Σταμάτης Τσαντάνης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, δήλωσε: «Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω τα αποτελέσματα της χρήσης 2013, με κέρδη ύψους 10,9

εκατ. δολαρίων έναντι αρνητικού αποτελέσματος -193,8 εκατ. δολαρίων το 2012. Όπως ανακοινώσαμε προσφάτως, ολοκληρώσαμε επιτυχώς το σχέδιο χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης, το οποίο οδήγησε στη διαγραφή δανεισμού ύψους περίπου 346 εκατ. δολαρίων από την αρχή του 2012. Από το 2013 μέχρι και σήμερα το προσδοκώμενο συσσωρευμένο όφελος για τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας ανέρχεται σε περίπου 110,7 εκατ. δολάρια, εκ των οποίων τα 25,7 εκατ. έχουν αποτυπωθεί στα αποτελέσματα του 2013 και τα περίπου 85 εκατ. θα απεικονιστούν στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2014. Η θετική πορεία της εταιρείας αποτυπώνεται και στο τέταρτο τρίμηνο του 2013 με την κερδοφορία της να ανέρχεται στα 7,5 εκατ. δολάρια έναντι ζημιών -117 εκατ. το αντίστοιχο τρίμηνο του 2012. Τα ίδια κεφάλαια στις 31 Δεκεμβρίου του 2013, αναπροσαρμοσμένα ως προς την εξάλειψη των τραπεζικών και άλλων υποχρεώσεων, εκτιμώνται περίπου στα 3 εκατ. δολάρια έναντι αρνητικών ιδίων κεφαλαίων -101,6 εκατ. στις 31 Δεκεμβρίου 2012. Με την ολοκλήρωση του σχεδίου χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης η Seanergy έχει πλέον καθαρή κεφαλαιακή διάρθρωση. Ως αποτέλεσμα, η εταιρεία είναι σε θέση να εξετάσει διάφορες στρατηγικές επιλογές, μεταξύ των οποίων και η άντληση κεφαλαίων μέσω του χρηματιστηρίου NASDAQ, όπου διακινούνται οι μετοχές μας. Στόχος μας είναι οι επενδύσεις σε νέα πλοία που αναμένουμε να δημιουργήσουν σημαντικές αποδόσεις για τους επενδυτές μας. Όσον αφορά τα θεμελιώδη στοιχεία της ναυτιλιακής αγοράς, το 2013 αποτέλεσε ένα σημείο αναστροφής των ισχνών συνθηκών της αγοράς φορτηγών πλοίων. Οι αυξημένες εισαγωγές σιδηρομεταλλεύματος από την Κίνα σε συνδυασμό με την προσδοκώμενη επιβράδυνση των παραδόσεων νεότευκτων πλοίων συνέβαλαν καταλυτικά στην αύξηση των ναύλων κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2013. Ως απόρροια των βελτιωμένων συνθηκών, ο μέσος ισοδύναμος ημερήσιος ναύλος (TCE) της Seanergy βελτιώθηκε κατά 7% μέσα στο 2013, καθώς αυξήθηκε σε 8.006 δολάρια από 7.465 που ήταν το 2012. Ο καθαρός κύκλος εργασιών του 2013 μειώθηκε σε 23,1 εκατ. δολάρια λόγω της μείωσης του στόλου μας από 17,6 πλοία κατά μέσον όρο το 2012 σε 6,2 πλοία κατά μέσον όρο το 2013. Τέλος, κατά τη διάρκεια του 2014 μέχρι και σήμερα παρατηρείται σημαντική ενίσχυση της ναυλαγοράς, καθώς η ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές ξηρού φορτίου παραμένουν καλύτερες από το 2013».

Συν δύο δεξαμενόπλοια για την Thenamaris Δύο ακόμη δεξαμενόπλοια πρόσθεσε στο στόλο της η Thenamaris του Ντίνου Μαρτίνου. H εταιρεία απέκτησε το aframax Garden City River (106.448 dwt, 2005 Ιαπωνία) αντί 25 εκατ. δολαρίων και το Belaia (48.673 dwt, 2007 Ιαπωνία) αντί 22 εκατ. δολ. H Thenamaris έχει ένα στόλο από 64 πλοία εκ των οποίων 42 δεξαμενόπλοια, 16 bulk carriers, τρία containers και τρία LNG Carriezs.

32 new times

new times 33

bar

Σε μια στιγμή που ο υδράργυρος χτυπάει ... κόκκινο, το μπαρ των New Times έρχεται να σας ξεδιψάσει με γεύσεις που παραπέμπουν στην Ελλάδα. Άλλωστε σε αυτό τον ευλογημένο τόπο με τις πεντακάθαρες παραλίες και αμουδιές, με την ασύλληπτη φυσική ομορφιά, με τον κυρίαρχο ήλιο και την καταγάλανη θάλασσα ξέρουμε καλά τι πάει να πει καθαρό νερό, σωστό αναψυκτικό, καλό κρασί και τσίπουρο, ποιοτική ελληνική μπίρα και γευστικό ούζο. Δοκιμάστε λοιπόν τα ποτά μας.

Το καλοκαίρι θέλει μπίρα…

ει δυνατόν Island Ας είμαστε ειλικρινείς, το καλοκαίρι και η ζέστη δεν ενδείκνυνται τόσο για αποστάγματα. Ιδανικά ποτά για την εποχή είναι τα παράγωγα των ζυμώσεων. Συγκεκριμένα, ουίσκι, βότκα, ρακί είναι κυρίως για τις δύσκολες και κρύες μέρες και νύχτες του χειμώνα. Η μπίρα και το κρασί, ιδίως το παγωμένο λευκό, είναι ποτά τα οποία μπορούν να συνοδεύσουν τις καλοκαιρινές νύχτες μας στα μπαράκια αλλά και να δροσίσουν τα ζεστά μεσημέρια μας στις παραλίες των νησιών. Βέβαια οι φανατικοί των αποσταγμάτων δεν αποχωρίζονται ποτέ τα bourbons τους, τα malts, τα single malts, τα blended ούτε και το παγωμένο τσιπουράκι τους. Οι περισσότεροι όμως το καλοκαίρι καταναλώνουν μπίρα, και μάλιστα μπίρα ελαφριά, δροσιστική, γευστική και ελαφρώς όξινη, lager δηλαδή. Ούτε weiss, ούτε ale, ούτε pils, ούτε trappist. Πριν από λίγα χρόνια τα μπουκάλια των lager, τα οποία βλέπαμε να κρατάνε στα χέρια τους οι επισκέπτες των νησιών, προέρχονταν από άλλη χώρα και πολλές φορές ακόμη και από άλλη ήπειρο. Σήμερα όμως, περνώντας από τα μπαράκια της Μυκόνου, της Πάρου, της Αντιπάρου και των Δυτικών Κυκλάδων, βλέπουμε να κρατάνε μια ελληνική lager μπίρα. Αυτή που κυριαρχεί είναι η Blue Island της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης. Έκανε τα πρώτα της «μπάνια» το 2012. Από τότε μέχρι σήμερα κερδίζει όλο και περισσότερους θαυμαστές. Δεν είναι τυχαίο βέβαια, γιατί η γεύση είναι ανώτερη από τις υπόλοιπες εισαγόμενες lager του ανταγωνισμού. Η ΕΖΑ, έχοντας ως γνώμονα το μικροκλίμα την ελληνικών νησιών, έφτιαξε μια μπίρα η οποία ταιριάζει απόλυτα με την Ελλάδα. Αυτό το πέτυχε αφενός με την υψηλών προδιαγραφών γραμμή παραγωγής και αφετέρου με το εξαιρετικό νερό που υπάρχει στην Αταλάντη. Επιπλέον της έδωσε μια πιο αφρώδη και μπιρένια γεύση. Οπότε μια σφήνα lime σε μια παγωμένη μπίρα και είστε έτοιμοι να απολαύσετε το καλοκαίρι.

Ο βασιλιάς ήταν, είναι και θα είναι το κρασί «Σε όποιο σπίτι μπήκαν τα αναψυκτικά Λουξ δεν βγήκαν ποτέ» Πορτοκαλάδα Λουξ! Ο απόλυτος συνδυασμός ανάμεσα στον χυμό ελληνικών πορτοκαλιών, στο αξεπέραστης ποιότητας πατρινό νερό και στην κατάλληλη ποσότητα ανθρακικού. Ο παραπάνω τρόπος παραγωγής είναι ο ίδιος με αυτόν που ο ιδρυτής της Λουξ και πατέρας των τριών αδερφών Μαρλαφέκα στα μέσα του 20ού αιώνα έφτιαξε την πρώτη πορτοκαλάδα Λουξ. Επειδή όμως, λίγο πολύ, τα παραπάνω έχουν γραφτεί και για άλλες ελληνικές βιομηχανίες αναψυκτικών, ο μόνος τρόπος για να κατανοήσει κανείς τη διαφορά της Λουξ από τις υπόλοιπες πορτοκαλάδες είναι να γευτεί μία. Η στιγμή που, μεσούντος του καλοκαιριού, διψασμένος σε μια παραλία ή στο κέντρο της πόλης, πίνεις μια πορτοκαλάδα Λουξ είναι πραγματικά μοναδική. Αφενός η γεύση της είναι εκπληκτική λόγω του εξαιρετικού χυμού πορτοκαλιών, αφετέρου η σωστή αναλογία οδηγεί στην εξάλειψη της δίψας και στην ισορροπημένη επίγευση. Οι άνθρωποι της Λουξ δηλώνουν: «Σε όποιο σπίτι μπήκαν τα αναψυκτικά Λουξ δεν βγήκαν ποτέ!».

34 new times

Όπως είπαμε, το καλοκαίρι δεν ενδείκνυται για αποστάγματα… Κάναμε μόνο μια μικρή εξαίρεση για το ούζο. Το καλοκαίρι είναι η καταλληλότερη εποχή για τα παράγωγα των ζυμώσεων, όπως η δροσιστική μπίρα. Ο βασιλιάς των ζυμώσεων όμως είναι το κρασί, ο οίνος. Το λευκό, το ροζέ, το κόκκινο, το ξηρό, το ημίγλυκο, το γλυκό. Αυτό που ταιριάζει ακόμη καλύτερα με τη καλοκαιρινή αύρα και τα δροσερά μελτέμια είναι το ελαφρώς παγωμένο λευκό και ακόμη καλύτερα το ξηρό. Σε μια βεράντα, όπως αποκαλούν οι νησιώτες το μπαλκόνι των πόλεων, με ένα γεύμα θαλασσινών και με τη συνοδεία του ήχου της θάλασσας και του δροσερού βοριά, αυτό που απομένει να ολοκληρώσει την εξαιρετική βραδιά είναι ένα ποτήρι λευκό κρασί. Ένα λευκό κρασί με φρουτώδη αρώματα, τραγανή γεύση και ενδιαφέρουσα επίγευση. Ξηρό και δροσερό. Ένα κρασί όπως ο ελληνικός ροδίτης. Είναι άλλωστε το κρασί που προτείνουν οι New York Times αντί του ιταλικού Pinot Grigio. Είναι το κρασί που ξέρει ο Άγγελος Ρούβαλης να φτιάχνει με μαεστρία από τους αμπελώνες του στην ορεινή Αιγιαλεία. Αυτό που ο ίδιος αποκαλεί Ασπρολίθι και στο οποίο ξένοι δοκιμαστές οίνων έχουν υποκλιθεί επανειλημμένα.

ποτά

Το νερό είναι αναντικατάστατο…

ειδικά το ηπειρώτικο Δροσιστική η μπίρα, εξαιρετικά συνοδευτικά το κρασί και το ούζο, αλλά το νερό δεν μπορεί να το υποκαταστήσει τίποτα. Τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες, οπότε το αίσθημα της δίψας κάνει την εμφάνισή του και σε λίγη ώρα αυξάνεται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου, το μόνο που περνάει από το ανθρώπινο μυαλό είναι ένα παγωμένο μπουκαλάκι νερό. Ένα παγωμένο μπουκάλι νερό το οποίο φαντάζει για τον διψασμένο σαν όαση στη μέση της ερήμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις οποιοδήποτε πόσιμο νερό του φαίνεται αγίασμα… Εν τούτοις, όπως και αν το κάνουμε και όσο και αν οι χημικοί λένε ότι το νερό είναι μια άγευστη, άοσμη και ανόργανη χημική ένωση, δεν είναι όλα τα νερά ίδια. Οι πηγές της Ηπείρου και της Πελοποννήσου δεν συγκρίνονται με τις γεωτρήσεις των νησιών. Ειδικά οι πρώτες διαθέτουν εξαιρετικής ποιότητας φυσικό νερό το οποίο λίγο πολύ όλοι το έχουμε γευτεί. Στους πρόποδες του ορεινού όγκου Μιτσικέλι Ζαγοροχωρίων όμως υπάρχουν δύο πηγές εξαιρετικού φυσικού μεταλλικού νερού, των οποίων το νερό εμφιαλώνεται από τη Χήτος ΑΒΕΕ και το γνωρίζουμε όλοι ως Ζαγόρι. Ένα «διαμάντι» του ηπειρώτικου υδροφόρου ορίζοντα, το οποίο για πολλά χρόνια δεν εμφιαλωνόταν αλλά αποτελούσε τη βάση για την παραγωγή αναψυκτικών και της δανέζικης σόδας Tuborg. Ως το τέλος της δεκαετίας του ‘80 βέβαια, οπότε η οικογένεια Χήτος άρχισε να εμφιαλώνει και να διαθέτει στην αγορά το εξαιρετικό νερό στο οποίο υποκλίθηκαν οι Δανοί χημικοί αναλυτές της Tuborg, στο πλαίσιο μιας γευστικής δοκιμής της σόδας. Έτσι οι Έλληνες καταναλωτές είχαν στη διάθεσή τους ένα μεταλλικό νερό εξαιρετικά φτωχό σε νάτριο αλλά και με ισορροπημένη γεύση εξαιτίας της σωστής περιεκτικότητάς του σε μέταλλα και αμέταλλα στοιχεία. Από τότε μέχρι σήμερα κύλησε πολύ νερό στα μπουκάλια και το Ζαγόρι κατάφερε να κατακτήσει την πρώτη θέση στην καρδιά των καταναλωτών.

Βίκος... αναψυκτικά Όταν κάποιος ακούει τη λέξη «Βίκος» αμέσως σκέφτεται εμφιαλωμένο νερό. Οι πιο μυημένοι είναι πιθανόν να πουν φυσικό μεταλλικό νερό από τις πηγές των Ζαγοροχωρίων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κανένας δεν θα πει αναψυκτικό. Ελάχιστοι ακόμη γνωρίζουν ότι η ηπειρώτικη βιομηχανία παράγει από το 2005 αναψυκτικά για λογαριασμό της αλυσίδας supermarket LIDL στη μονάδα της στο Καλπάκι. Οπότε, έχοντας εξασφαλίσει μια εμπειρία στην παραγωγή αναψυκτικών και έχοντας ως όπλο το εξαιρετικό νερό της Ηπείρου, η επιχείρηση αποφάσισε να μπει στην αγορά των αναψυκτικών. Η Βίκος πλέον παράγει για λογαριασμό της οκτώ αναψυκτικά με την επωνυμία Βίκος Φυσικά Μεταλλικά Αναψυκτικά. Αυτά είναι η πορτοκαλάδα, η γκαζόζα, η cola, το tonic water, η λεμονάδα, η πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό, η βυσσινάδα και η soda water. Η εταιρεία λοιπόν μετά την επιτυχία του εξαιρετικού φυσικού μεταλλικού νερού, το οποίο αποτελεί τη βάση όλων των αναψυκτικών, αποφάσισε να μπει σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά. Πολλοί ίσως έχουν αμφιβολίες για την επιτυχία του εγχειρήματος. Παρόμοιες ανησυχίες είχαν εκφραστεί και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στον επικεφαλής της εταιρείας Βίκος κ. Πέτρο Σεπετά όταν αποφάσισε να ιδρύσει την επιχείρηση. Η ιστορία βεβαίως δικαίωσε τον κ. Σεπετά πανηγυρικά. Η πορεία των νέων προϊόντων θα δείξει, τηρουμένων των αναλογιών, αν και αυτό το εγχείρημα του Ηπειρώτη επιχειρηματία θα στεφθεί με επιτυχία.

Η καλοτυχία σε ρόφημα Ένα γευστικότατο φθινοπωρινό φρούτο είναι το ρόδι. Ένα φρούτο το οποίο συμβολίζει την καλοτυχία αλλά και ένα φρούτο με πάρα πολλές ευεργετικές ιδιότητες. Σπάνια βέβαια το συναντάς σε μορφή φυσικού χυμού, αναψυκτικού ή εν γένει σε ρόφημα. Η Power Health, λαμβάνοντας υπόψη πρωτίστως τις ευεργετικές ιδιότητες του φρούτου και δευτερευόντως το κενό που υπάρχει στην αγορά, αποφάσισε να διαθέσει αναβράζουσες δισκέτες με συμπυκνωμένες όλες τις ιδιότητες που έχει το ρόδι. Οπότε έχει μια δροσιστική πρόταση για το καλοκαίρι αλλά και ένα εξαιρετικό συμπλήρωμα διατροφής. Η συμβολή του στη σωματική υγεία σχετίζεται με την ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση, η οποία συντελεί στην καλή λειτουργία της καρδιάς και στην προστασία των αγγείων.

Το ηπειρώτικο τσίπουρο Όταν η θάλασσα και η παρέα συνάντησαν το… Πλωμάρι Ένα καλοκαιρινό μεσημέρι κάνουμε βόλτα στη γραφική χώρα ενός νησιού. Περπατώντας στα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού ανάμεσα στα λευκά χαμηλά σπίτια με τις μπλε πόρτες και τους βασιλικούς στα παράθυρα αρχίζει να ξεπροβάλλει ένα άνοιγμα. Πλησιάζοντας ακούγεται η θάλασσα, ακούγονται φωνές από παρέες ανθρώπων αλλά και ένας ήχος που ακόμη δεν μπορεί διακριθεί η προέλευσή του. Προσεγγίζοντας ο ήχος γίνεται πιο γνώριμος, μάλλον προέρχεται από κάποιο «πεδίο μάχης». Φτάνοντας παρατηρούμε μια εικόνα καλοκαιρινή και ελληνική. Ένα παραθαλάσσιο ουζερί το οποίο είναι κατακλυσμένο από παρέες, ένα καφενείο στο οποίο οι συνταξιούχοι παππούδες παλεύουν για να κερδίσουν τη μάχη στο αγαπημένο τους τάβλι, ένα απέραντο γαλάζιο και ένα καραφάκι ούζο σε όλα τα τραπέζια. Άνθρωποι επισκέπτες που οι διακοπές τούς έχουν απαλλάξει από το άγχος τη πόλης και ντόπιοι απαλλαγμένοι από το άγχος, λόγω της ζωής τους στο νησί, απολαμβάνουν το ούζο τους. Το ούζο, το οποίο παράγεται σε μεγάλη ποσότητα σε όλη την Ελλάδα, έχει μπει στις ζωές όλων ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους με τους κατάλληλους θαλασσινούς μεζέδες είναι ό,τι καλύτερο για να συνοδεύσει τις ανέμελες διακοπές και τις στιγμές με φίλους. Μεγάλη παράδοση στην παραγωγή του ούζου έχουν τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, Σάμος, Χίος, Λέσβος. Στο Πλωμάρι της Λέσβου είναι και το αποστακτήριο της Ποτοποιίας Πλωμαρίου Ισίδωρος Αρβανίτης, με παραπάνω από έναν αιώνα ιστορία στην παραγωγή και στην εμφιάλωση του περίφημου ούζου. Αυτό παράγεται με την ίδια συνταγή που ο Ισίδωρος Αρβανίτης στο τέλος του 19ου αιώνα άρχισε να παράγει το δικό του ούζο. Έτσι παραμένει αυθεντικό, παραδοσιακό και εξαιρετικής ποιότητας. Σήμερα η παραγωγή του εξακολουθεί να γίνεται στο Πλωμάρι της Λέσβου σε ένα υπερσύγχρονο αποστακτήριο στο οποίο ο γλυκάνισος, το νερό και τα στέμφυλα ανακατεύονται, βράζουν και εξάγεται αυτό το διαμάντι της ελληνικής ποτοποιίας.

είναι παντός καιρού Ένα εξαιρετικά κρύο βράδυ σε ένα καταφύγιο στα βουνά της οροσειράς της Πίνδου με τον ουρανό να έχει μελαγχολήσει, ο αέρας να μην κάνει την εμφάνισή του για πολλή ώρα, όλα δείχνουν ότι οι πρώτες νιφάδες θα αρχίσουν να πέφτουν σιγά σιγά. Σε λίγη ώρα το μόνο που θα φαίνεται από τα παράθυρα θα είναι λευκά βουνά. Στο εσωτερικό το κρύο είναι πολύ δυνατό και η ξυλόσομπα δεν μπορεί να ζεστάνει το χώρο. Μία λύση είναι σιγά σιγά να αρχίσει να ρέει το τσίπουρο στα ποτήρια. Μετά από μισή ώρα η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά. Τι εποχή έχουμε; Καλοκαίρι; Τι μήνας; Ιούλιος; Εμείς τα είπαμε. Το τσίπουρο είναι ποτό του χειμώνα και μια πολύ καλή στιγμή να πιει κάποιος τσίπουρο είναι η παραπάνω. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι πίνουν το τσίπουρό τους, παγωμένο, και το καλοκαίρι. Όχι βέβαια σε κάποιο καταφύγιο της Ηπείρου αλλά σε κάποιο παραθαλάσσιο ταβερνάκι με μικρά πιάτα από θαλασσινούς μεζέδες που αγριεύουν τη γεύση και τραβάνε περισσότερο τσιπουράκι. Υπάρχει ένα κοινό στοιχείο βέβαια και στις δύο περιπτώσεις: το τσίπουρο το οποίο καταναλώνεται να είναι Ηπείρου. Είτε δηλαδή το πίνει η παρέα που είναι έτοιμη να αρπάξει το κρυολόγημα είτε το πίνει η παρέα που φοράει όσο το δυνατόν λιγότερα, γιατί η ζέστη είναι ανυπόφορη, και στις δύο περιπτώσεις το τσίπουρο έχει φτιαχτεί από στέμφυλα ηπειρώτικα και ειδικά γιαννιώτικα. Δεν είναι τυχαίο νομίζουμε αφού πρόκειται για έναν τόπο που έχει παράδοση στο τσίπουρο. Υπάρχει μια ποικιλία σταφυλιών η οποία καλλιεργείται κατ’ εξοχήν στα Γιάννενα, η ποικιλία της Ντεμπίνας. Αυτά τα σταφύλια, αφού πατηθούν και δώσουν τον μούστο, φυλάσσονται και στο τέλος του φθινόπωρου - αρχές του χειμώνα βράζουν, δύο φορές, σε χάλκινους αποστακτήρες και δίνουν την Ψυχή της Ντεμπίνας, το τσίπουρο. Ένα ποτό δυνατό, με πλούσιο άρωμα αλλά με απαλή βελούδινη γεύση. Οπότε η Ψυχή της Ντεμπίνας είναι ό,τι καλύτερο για μικρά πιάτα το καλοκαιράκι αλλά και για τον δύσκολο χειμώνα και το κρύο. Επιπλέον η Ψυχή της Ντεμπίνας, έτσι αποκαλεί το οινοποιείο Ζοίνος στη Ζίτσα Ιωαννίνων το τσίπουρό της, είναι και ό,τι καλύτερο και πιο φυσικό για την πέψη ύστερα από ένα πλούσιο γεύμα.

new times 35

Μαγειρεύω με Σοφία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ time tv

Τα φαγητά μαγειρεύτηκαν με Eλαιόλαδο Agrovim

Δροσιστείτε με «Γεύσεις Σοφίας» Μαριναρισμένος γαύρος

Υλικά για όλη την παρέα

Ένα κιλό γαύρο ένα κρασοπότηρο χονδρό αλάτι Ένα φλιτζάνι ξίδι Ελαιόλαδο 6 σκελίδες σκόρδο κομμένες σε μικρά κομματάκια Μια καυτερή κόκκινη πιπεριά Συνδυασμός κόκκων πιπεριού πολύχρωμων Εκτέλεση

Καλώς ήρθες, τελευταίε μήνα του καλοκαιριού! Μαζί με τα συμπράγκαλά μας, τα κουβαδάκια, τα βατραχοπέδιλα και όλα τα συναφή, θα κουβαλήσουμε και πεντανόστιμα σαντουιτσάκια, γευστικά μπισκοτάκια αλλά και λαχταριστούς χυμούς, για να σαρώσουμε τις υπέροχες ελληνικές παραλίες! Σε αυτό το φύλλο των New Times έχουμε να φάμε το εκλεκτότερο των εδεσμάτων... Το ψάρι!!! Και μην το φοβάστε καθόλου, αγαπημένες και αγαπημένοι μου. Γιατί το ψαράκι τρώγεται άνετα σε θερμοκρασία δωματίου και δεν θα σας ταλαιπωρήσει καθόλου με πολύωρα μαγειρέματα, τώρα που θέλετε μόνο να βγείτε στη φύση και να απολαύσετε τη θάλασσα. Για να δούμε τι ψάρια και θαλασσινά ευδοκιμούν τον Αύγουστο... Και επιλέγουμε για εσάς τις καλύτερες των συνταγών! Φουλ στο χριστόψαρο, στη σάλπα, στο σαργό, στο σπάρο, στη στήρα και στη φρίσσα είναι τα αυγουστιάτικα τραπέζια! Αλλά κι έναν αστακό εεεε! Μη μου πείτε! Και καμιά γαριδούλα μαζί! Ονειρεμένο τραπέζι… Αγοράστε αυτόν τον μήνα άφοβα – είναι η εποχή τους – γαύρο, γόπα, κολιό, μαγιάτικο, μελανούρι, μπακαλιάρο, ξιφία, ροφό, σαρδέλα, σαφρίδια, σκουμπρί, σουπιές, συναγρίδα και τόνο. Πω, πω μας άνοιξε η όρεξη! Πάμε για σπέσιαλ μαγειρέματα, πάντα με γεύσεις Σοφίας...

36 new times

Φρίσσα δαφνάτη

Υλικά για 4 άτομα

Ενάμισι κιλό φρίσσα 4 μέτρια κρεμμύδια ξερά 4 σκελίδες σκόρδο Ελαιόλαδο Ένα σφηνάκι λευκό κρασί Μισό κιλό ψιλοκομμένες τομάτες ώριμες Ένα κρασοπότηρο μαϊντανός ψιλοκομμένος Ρίγανη Αλάτι - Πιπέρι Χυμό από τρία λεμόνια 6 φέτες ψίχα λεμονιού 3 φύλλα δάφνης 1 φύλλο λαδόκολλα Εκτέλεση

Αλατοπιπερώνετε τη φρίσσα και ρίχνετε μπόλικη ρίγανη παντού. Μέσα σε ένα ταψί ρίχνετε το χυμό του λεμονιού πάνω από το ψάρι. Προσθέτετε εκεί όλα τα υλικά και από πάνω τις φέτες του λεμονιού. Σκεπάζετε τη φρίσσα με μια λαδόκολλα και ψήνετε για μισή ωρίτσα περίπου σε μέτριο φούρνο. Στο τέλος ξεσκεπάζετε το ταψί από τη λαδόκολλα και τελειώνετε το ψήσιμο για να ροδίσει το ψάρι. Το καλύτερο σας το έχω για το τέλος. Το φαγητό αυτό τρώγεται και κρύο και ζεστό και είναι το ίδιο νόστιμο. Κόστος συνταγής: 10 ευρώ

Είτε καθαρίζουμε εμείς πολύ προσεκτικά τον γαύρο ή λέμε στον ψαρά να μας τον καθαρίσει. Σε ένα σουρωτήρι βάζουμε το χονδρό αλάτι και τον γαύρο σε αλλεπάλληλες σειρές, ώσπου να τελειώσει ο γαύρος. Τοποθετούμε το σουρωτήρι στο ψυγείο για 24 ώρες, βάζοντας από πάνω ένα πιάτο για να μη μυρίσει το ψυγείο ψάρι. Μετά από 24 ώρες βγάζουμε το σκεύος από το ψυγείο και ξεπλένουμε το γαύρο πολύ καλά από το αλάτι. Τοποθετούμε το γαύρο σε άνετο τάπερ και ρίχνουμε το ξίδι. Κλείνουμε το τάπερ και το βάζουμε στο ψυγείο για 4 ωρίτσες αυστηρά. Αδειάζουμε το ξίδι και βάζουμε το γαύρο σε ένα μπολ όπου γίνεται και το τελείωμά του. Προσθέτουμε το σκόρδο και όλα τα υπόλοιπα. Τελειώνουμε βάζοντας ελαιόλαδο και κλείνουμε το μπολ. Το τοποθετούμε στο ψυγείο με κλειστό καπάκι. Επειδή το λάδι παγώνει στο ψυγείο, μη βάλετε πολύ. Ανανεώνετέ το καλύτερα κάθε φορά που σερβίρετε. Κόστος συνταγής: 10 ευρώ

Ώρα για καρπούζι Καρπουζογρανίτα

Υλικά

2 φλιτζάνια πολτό καρπουζιού 1 φλιτζάνι ζάχαρη 2 φλιτζάνια νερό 2 φύλλα ζελατίνας που τα έχουμε μουσκέψει σε δύο κουταλιές της σούπας νεράκι κρύο 1 κουταλιά φυσικό χυμό λεμόνι Εκτέλεση

Βράζουμε τη ζάχαρη με το νερό για 5 λεπτάκια μόνο και προσθέτουμε τα δύο φύλλα ζελατίνας στον πολτό του καρπουζιού. Χτυπάμε πάρα πολύ καλά το μείγμα όλο μαζί στο μίξερ για πέντε λεπτάκια. Βάζουμε το μείγμα στην κατάψυξη και μετά από μία ώρα το ξαναχτυπάμε στο μίξερ και το ξαναψύχουμε. Μετά; Χαράς ευαγγέλια για τη δροσιά και τη νοστιμιά που θα πάρετε! Κόστος συνταγής: 3 ευρώ Με αγάπη, Σοφία Στάμου Chef

S Web Tv σάς συγκινεί με τα μεγαλύτερα αστέρια του αθλητισμού της Ελλάδας Τώρα το

Σε πείσμα του ζεστού καλοκαιριού, έρχεται δροσερό το πρώτο πρότυπο διαδικτυακό κανάλι στην Ελλάδα, το S Web Tv, για να μας προετοιμάσει με τις εκπομπές του. Φίλες και φίλοι του αθλητισμού αλλά ακόμη και εσείς που δεν έχετε ιδιαίτερες σχέσεις με το «άθλημα», ήρθε η ώρα να δείτε τον αθλητισμό με άλλο μάτι. Με τις ευαισθησίες του και τις συγκινήσεις που μπορεί να σας προσφέρει. Και που είναι πάρα πολλές! Κορυφαίοι αθλητές, ο καθένας στο είδος του, εκφράζουν τα δικά τους σημαντικά περιστατικά, τις πιο σημαντικές για εκείνους στιγμές της ζωής τους. Κουβεντιάζουν με τον κορυφαίο Έλληνα δημοσιογράφο - αθλητικογράφο Κώστα Παπανδρέου. Εξιστορούν πορείες προσωπικές και επαγγελματικές, «γράφουν» την έκθεση της ζωής τους... Υπογράφουν αφήνοντας ευχές στο κοινό τού S Web Tv, δίνοντας το δικό τους ξεχωριστό στίγμα. Αγώνων, προσπαθειών, μαθημάτων ζωής... Και ο Κώστας Παπανδρέου καταγράφει.

Και εκεί που το δάκρυ κυλάει με μια νίκη, εκεί ξεδιπλώνονται τα δύσκολα παιδικά χρόνια, οι απώλειες, οι συναισθηματικές αναταραχές, οι δύσκολες ώρες. Και μπερδεύεται ο αθλητισμός με τη φιλοσοφία της ζωής. Κερδισμένοι πάντα οι θεατές τού S Web Tv, που θα έχουν να παρακολουθήσουν άλλο ένα «ιδιαίτερο» concept εκπομπής! Ο Σταύρος Κανελλίδης, καλλιτεχνικός διευθυντής του καναλιού, και η Σοφία Στάμου, executive producer, υπόσχονται μοναδικές διαδικτυακές στιγμές στην οθόνη του καναλιού S Web Tv, στην εκπομπή με τίτλο «Sport Stories», με παρουσιαστή τον Κώστα Παπανδρέου. new times 37

Interview

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV

Πάνος Λαγός διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης ιχθυοτροφών BioMar

Η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη

«ναυμαχία της ιχθυοκαλλιέργειας»

Μια συγκλονιστική ναυμαχία γίνεται στις δύο ακτές του Αιγαίου. Είναι η «ναυμαχία της ιχθυοκαλλιέργειας». Ελλάδα και Τουρκία συγκρούονται με σφοδρότητα για το ποιος θα κερδίσει στη σκληρή αυτή αντιπαράθεση. Η Ελλάδα, αν και έχει μπει πρώτη στις ιχθυοκαλλιέργειες από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, φτάνοντας μάλιστα να κατέχει περίπου το 50% της Μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας τσιπούρας και λαβρακίου, χάνει χρόνο με το χρόνο πολύτιμο έδαφος έναντι της Τουρκίας. Αν στα δύο αυτά είδη προσθέσουμε και την πέστροφα (εμείς δεν παράγουμε), τότε η Τουρκία κερδίζει κατά κράτος στη συγκεκριμένη «ναυμαχία». Η ενδιαφέρουσα αυτή πλοκή βρέθηκε στο επίκεντρο της συνομιλίας μας με τον κ. Πάνο Λαγό, διευθύνοντα σύμβουλο της BioMar Ελληνικής, θυγατρικής ενός πολυεθνικού κολοσσού που παράγει ιχθυοτροφές για λογαριασμό ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και εταιρειών σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης: από τη Δανία και τη Νορβηγία ως τη Χιλή και την Ισπανία. Ας παρακολουθήσουμε όμως τις σκέψεις του κ. Λαγού και τη γνώμη του για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι ιδιοκτήτες των οποίων κινδυνεύουν να χάσουν τον έλεγχό τους. Κύριε Λαγέ, η αλήθεια είναι ότι είχαμε την εικόνα πως η Ελλάδα κατέχει την πρωτοκαθεδρία της Μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας. Ωστόσο φαίνεται ότι τα πράγματα αλλάζουν. Τι ακριβώς συμβαίνει στο μέτωπο των δύο χωρών, της Ελλάδας και της Τουρκίας; Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική παραγωγή τα τελευταία τέσσερα χρόνια κατά τη διάρκεια της κρίσης έχει παραμείνει στάσιμη, αν δεν εμφανίζει μείωση, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Η Τουρκία από την άλλη πλευρά εμφανίζει σταθερή αύξηση της παραγωγής της. Δεν έχει ξεπεράσει ακόμη την παραγωγή της Ελλάδας στα δύο μεγάλα Μεσογειακά είδη της θάλασσας: την τσιπούρα και το λαυράκι. Τα επόμενα όμως χρόνια, καθώς η παραγωγή της Ελλάδας πέφτει σε αυτά τα δύο συγκεκριμένα είδη και η αντίστοιχη παραγωγή της Τουρκίας αυξάνεται, είναι πιθανόν οι δύο χώρες να έχουν την ίδια παραγωγή ή ίσως η Τουρκία να έχει και μεγαλύτερη. Η γειτονική χώρα όμως έχει μια πολύ σημαντική παραγωγή πέστροφας, η οποία είναι και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Όπως είναι γνωστό, η πέστροφα είναι ένα ψάρι του γλυκού νερού. Έτσι η Τουρκία – πολύ μεγάλη χώρα –, η οποία έχει πάρα πολλά εσωτερικά ύδατα, πολλές λίμνες, ποτάμια και πηγαία νερά, αξιοποιεί αυτόν τον πλούτο για την παραγωγή πέστροφας. Είναι αλήθεια ότι η Τουρκία μπήκε αργότερα από την Ελλάδα σε αυτή την αντιπαράθεση… Πράγματι, η Τουρκία μπήκε στη θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια – ξέρετε με τους ιχθυοκλωβούς – μετά την Ελλάδα. Στην αρχή ήταν σημαντικά πίσω, τόσο σε μέγεθος της παραγωγής όσο κυρίως σε τεχνογνωσία και τεχνολογία της παραγωγής. Η Τουρκία αναπτύχθηκε σιγά σιγά τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα με τη λύση του χωροταξικού στη γειτονική χώρα, όπου δόθηκαν άδειες από το κράτος για επέκταση των ιχθυοκαλλιεργειών κυρίως στην ανοικτή θάλασσα – να βγουν δηλαδή έξω από τους κλειστούς κόλπους –, μπόρεσαν να κάνουν μεγαλύτερες

38 new times

μονάδες και να ανοιχτούν περισσότερο. Στην πραγματικότητα όμως, η Τουρκία αξιοποιεί το καθεστώς αδασμολόγητων εισαγωγών που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και που βοηθάει τα προϊόντα της σε βάρος των προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής του ευρωπαϊκού Νότου. Και όχι μόνο του Νότου αλλά και του ευρωπαϊκού Βορρά, διότι αυτό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και οι παραγωγοί πέστροφας κυρίως στη Δανία, τη Γερμανία, την Πολωνία και τη Γαλλία. Θα έλεγα μάλιστα ότι ίσως αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα σε σχέση με αυτό των παραγωγών τσιπούρας και λαυρακίου. Η αλήθεια πάντως είναι ότι μέχρι πρότινος η Τουρκία επιδοτούσε με κρατικές ενισχύσεις την παραγωγή ψαριού, γεγονός το οποίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν γίνεται. Αυτό έδινε ένα πλεονέκτημα στους Τούρκους παραγωγούς προκειμένου να διαθέτουν το προϊόν τους με χαμηλότερες τιμές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τα προϊόντα της ιχθυοκαλλιέργειας και μια σειρά άλλα προϊόντα, όταν έρχονται από την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) δεν έχουν καθόλου δασμούς – μπορούν να μπουν ελεύθερα στην Ε.Ε. –, ενώ τα αντίστοιχα προϊόντα από την Ε.Ε. και την Ελλάδα για να πάνε στην Τουρκία υπόκεινται σε πολύ μεγάλη δασμολόγηση. Αυτό παρέχει επίσης έναν προστατευτισμό στην εγχώρια τουρκική αγορά, που είναι πάρα πολύ μεγάλη και καθιστά τον ανταγωνισμό πάρα πολύ έντονο. Συγκεκριμένα εμείς που έχουμε ιχθυοτροφές δεν μπορούμε να εξαγάγουμε στην Τουρκία, δεν μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί με το ύψος των δασμών που επιβάλλει. Το τρίτο σημαντικότερο θέμα έχει να κάνει με την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ανθρώπων. Η Ε.Ε. δεν έχει θέσει ιδιαίτερους κανονισμούς ασφαλείας για τα ιχθυηρά που εισάγονται από την Τουρκία αλλά και τρίτες χώρες. Αντιθέτως, η παραγωγή στην Ευρώπη

γίνεται με πάρα πολύ αυστηρούς κανονισμούς, με διαρκείς ελέγχους και πολύ αυστηρές προδιαγραφές. Με δυο λόγια τα ψάρια που μεγαλώνουν στις δύο πλευρές του Αιγαίου υπακούουν σε διαφορετικά καθεστώτα από άποψη ασφαλείας και προδιαγραφών. Έτσι δημιουργείται ένα ευνοϊκό καθεστώς υπέρ της Τουρκίας. Το καθεστώς αυτό θα λειτουργήσει υπέρ της Τουρκίας και στην απόφαση για αύξηση της παραγωγής ψαριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην πράξη αντί να καλύψει η Ελλάδα την αυξημένη παραγωγή θα την καλύψει η εκτός Ε.Ε. Τουρκία. Πράγματι η Ε.Ε. είναι πολύ ελλειμματική όσον αναφορά το ισοζύγιο των ιχθυηρών της. Εισάγει πολύ περισσότερα ψάρια και θαλασσινά από ό,τι εξάγει και είναι λογικό και η απερχόμενη Ελληνίδα επίτροπος να θέλει τα επόμενα χρόνια να μεγαλώσει την παραγωγή ιχθυηρών. Αυτό ξέρουμε ότι δεν μπορεί να γίνει από την αλιεία. Είναι αδύνατον. Άρα θα γίνει υποχρεωτικά από την ιχθυοκαλλιέργεια. Πρέπει λοιπόν αυτό να συμβεί μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. και όχι με εισαγωγές, γιατί τότε δεν έχει νόημα. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ε.Ε. που έχει θετικό ισοζύγιο στα ιχθυηρά, δηλαδή εξάγει περισσότερα από ό,τι εισάγει. Είναι περίεργο αλλά αυτό συμβαίνει καθαρά και μόνο λόγω της καλλιέργειας τσιπούρας και λαυρακιού. Κάθε χρόνο εξάγουμε περίπου 80.000 τόνους τσιπούρας και λαυρακιού. Αυτό μας δίνει το προνόμιο να είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που έχει θετικό ισοζύγιο στα ιχθυηρά. Για να μπορέσει λοιπόν η Ελλάδα να μπει στη μάχη της κάλυψης των αυξανόμενων αναγκών της Ευρώπης σε ψάρια, πρέπει το κράτος να δημιουργήσει τις αναγκαίες συνθήκες. Αυτές είναι ο νέος χωροταξικός σχεδιασμός και η αδειοδότηση των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας έτσι ώστε να μπορούν να παραχθούν περισσότερα ψάρια. Με το υπάρχον καθεστώς αυτό δεν μπορεί να γίνει; Όχι, είμαστε στα όρια της καταγεγραμμένης

επίσημης παραγωγικής δυναμικότητάς μας. Αν δηλαδή κάποια υπάρχουσα εταιρεία ή υποψήφιος επενδυτής θελήσει να επενδύσει στην ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, δεν ξέρει σε ποια γεωγραφικά διαμερίσματα θα μπορέσει να αναπτύξει την δραστηριότητά του. Δυστυχώς όχι. Από τη στιγμή που δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία του καθορισμού των ολοκληρωμένων περιοχών ανάπτυξης ιχθυοκαλλιέργειας, που προβλέπονται από ένα χωροταξικό σχέδιο που έχει ψηφιστεί εδώ και κάποια χρόνια αλλά ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Το χωροταξικό λοιπόν είναι το πρώτο πρόβλημα. Με τις τράπεζες και τα χρέη των επιχειρήσεων τι γίνεται; Πράγματι το μεγάλο θέμα του κλάδου είναι η υπερχρέωση των επιχειρήσεων ιχθυοκαλλιέργειας και ειδικά των μεγάλων εταιρειών. Αυτό ασφαλώς δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο τις ιχθυοκαλλιέργειες. Συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, όμως για αυτόν τον κλάδο έχει πολύ μεγάλη σημασία να λυθεί προκειμένου να μπορέσει να προχωρήσει μπροστά. Εξάλλου, σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει από διαφόρους οίκους, αυτός είναι ένας από τους κλάδους «διαμάντια» της ελληνικής οικονομίας. Λόγω των συνθηκών που υπάρχουν στην Ελλάδα, του κλίματος, της θάλασσας αλλά και της σημαντικότατης τεχνογνωσίας που έχει αποκτηθεί όλα αυτά τα χρόνια, οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ένας από τους κλάδους που μπορούν να επανεκκινήσουν την οικονομία μας, μιας και η προοπτικές για την ανάπτυξη αλλά και για την κερδοφορία είναι πάρα πολύ μεγάλες. Κύριε Λαγέ, ανήκετε σε έναν όμιλο ο οποίος έχει μια πολύ σημαντική παρουσία σε όλον τον πλανήτη. Δώστε μας μια εικόνα για τη δραστηριότητα του πολυεθνικού αυτού κολοσσού. Όντως η Biomar είναι ένας πολυεθνικός όμιλος

Interview

εταιρειών, ο οποίος δραστηριοποιείται σχεδόν σε όλον τον κόσμο, κυρίως θα έλεγα στον Δυτικό κόσμο, όπου και κατέχει μία από τις τρεις πρώτες θέσεις στην παραγωγή ιχθυοτροφών υψηλής ποιότητας για διάφορα είδη ψαριών. Δραστηριοποιούμαστε με εργοστάσια παραγωγής σε Νορβηγία, Σκωτία, Δανία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Χιλή και Κόστα Ρίκα. Έχουμε συνολικά 12 εργοστάσια σε αυτές τις 8 χώρες. Επομένως μιλάμε για έναν από τους μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας αγοράς ιχθυοτροφών. Όντως παράγουμε συνολικά πάνω από 1,2 εκατ. τόνους ιχθυοτροφών τον χρόνο και έχουμε ένα πολύ μεγάλο μερίδιο αγοράς τόσο στον σολομό, που είναι και το μεγαλύτερο από τα εκτρεφόμενα ψάρια, όσο και στην πέστροφα, στις τσιπούρες και στα λαυράκια. Συνολικά δραστηριοποιούμαστε στην παραγωγή ιχθυοτροφών για περίπου 30 είδη ψαριών. Η Biomar έχει μια στρατηγική περαιτέρω ανάπτυξης. Η μητρική δανέζικη εταιρεία, εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Κοπεγχάγης, θέλει να μεγαλώσει και άλλο την Biomar και να την επεκτείνει τόσο στις αγορές που ήδη δραστηριοποιείται όσο και σε νέες αγορές, όπως είναι η Ασία και η Αφρική. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα θέλουμε να παραμείνουμε γιατί θεωρούμε ότι είναι μια πολύ σημαντική αγορά στην οποία είμαστε πάρα πολλά χρόνια και θέλουμε να μεγαλώσουμε ακόμη περισσότερο. Όταν βεβαίως οι συνθήκες το επιτρέψουν. Είστε ήρεμος με την εξέλιξη του τομέα των ελληνικών ιχθυοκαλλιεργειών; Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε στην Ελλάδα από επιλογή και όχι από ανάγκη και έτσι θέλουμε να μείνουμε. Επιλέγουμε δηλαδή να μείνουμε όχι γιατί είμαστε αναγκασμένοι. Αναγκασμένοι είμαστε μόνο για τον λόγο που είπατε, γιατί αυτή είναι μια πολύ σημαντική αγορά για την Biomar, για την παγκόσμια ιχθυοκαλλιέργεια και ειδικά για τη Μεσογειακή. Πιστεύουμε ότι τα προβλήματα που υπάρχουν θα ξεπεραστούν. Μπορεί να υπάρξει μια περίοδος κατά την οποία η ελληνική παραγωγή θα μείνει στάσιμη, ίσως και να μειωθεί… Επίσης το πιθανότερο είναι ότι οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου θα αλλάξουν χέρια. Μιλάμε κυρίως για τους τέσσερις μεγάλους παίκτες, ίσως και παραπάνω. Ναι, ότι θα αλλάξουν χέρια. Οι επιχειρηματίες που ίδρυσαν τις εταιρείες αυτές και τον κλάδο

πιθανόν να μην είναι και αύριο αυτοί που θα διοικούν τις εταιρείες αυτές. Πιθανόν οι εταιρείες αυτές να συγχωνευθούν μεταξύ τους και να δούμε μεγαλύτερα σχήματα. Άρα ανάλογες απώλειες πρέπει να αναμένει κανείς και για το πιστωτικό σύστημα της χώρας. Ακριβώς, το πιθανότερο σενάριο είναι οι ιχθυοκαλλιεργητικές να περάσουν προσωρινά στον έλεγχο των τραπεζών, κεφαλαιοποιώντας ένα σημαντικό μέρος από τα δάνεια που τους έχουν δώσει. Το πρώτο βήμα ενδεχομένως θα είναι να αποκτήσουν τον έλεγχο και μετά να αναζητήσουν νέους επενδυτές – Έλληνες ή ξένους –, οι οποίοι θα αναλάβουν τη διοίκηση και την ιδιοκτησία αυτών των εταιρειών. Το πιθανότερο είναι αυτό να γίνει με κάποιο κούρεμα των δανείων, άρα θα υπάρξουν και απώλειες στο κομμάτι των απαιτήσεων των τραπεζών. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ότι για την ιχθυοκαλλιέργεια υπάρχουν σημαντικά κεφάλαια ανά τον κόσμο σε διάφορα επενδυτικά σχήματα funds, τα οποία περιμένουν για να επενδύσουν και η Ελλάδα δικαιούται να πάρει ένα μερίδιο από αυτά. Γιατί μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει κάποια τέτοια funds να εκδηλώνουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους; Πιστεύω ότι αυτό δεν συνέβη διότι οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι έτοιμες ακόμη. Ίσως δεν έχουν ακόμη κατασταλάξει στο τι απώλειες πρέπει να καταγράψουν. Και αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη ένα ξεκάθαρο σχέδιο για το τι θα κάνουν με τα λεγόμενα «κόκκινα δάνεια», για το πώς θα αναδιαρθρώσουν τις εταιρείες που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα και οι οποίες είναι πολλές. Ωστόσο αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν με τον κλάδο αυτόν, ίσως και πριν από όλους τους άλλους, γιατί είναι και πάρα πολύ σημαντικός και πάρα πολύ δυναμικός. Είναι ο κλάδος ο οποίος μπορεί γρήγορα να αποδώσει και υπάρχουν επενδυτές οι οποίοι ενδιαφέρονται πραγματικά να αναλάβουν… Αλλά βεβαίως δεν μπορούν να αναλάβουν τόσο μεγάλες υποχρεώσεις. Ένα ερώτημα που αφορά το ευρύ κοινό είναι σχετικό με την τροφή των ψαριών. Επικρατεί η άποψη ότι το ψάρι της ανοικτής θάλασσας είναι πιο υγιεινό σε σχέση με αυτό της ιχθυοκαλλιέργειας και αυτό έχει να κάνει με τις ιχθυοτροφές. Ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτό; Το ψάρι της ιχθυοκαλλιέργειας κατ’ αρχήν είναι

ολόφρεσκο, ενώ δεν μπορεί να πει κανείς το ίδιο για το άγριο. Το κοινό έχει την αντίθετη άποψη. Κοιτάξτε, το ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας είναι ελεγμένο, είναι σίγουρο από πού έρχεται, σε ποια νερά έχει κολυμπήσει, ξέρουμε την ιστορία του, ξέρουμε βεβαίως ακόμη και τι έχει φάει, κάτι που δεν ξέρουμε ακριβώς για το άγριο ψάρι. Γι’ αυτό λοιπόν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το ψάρι της ιχθυοκαλλιέργειας και την ποιότητά του γιατί μπορούμε να την ελέγξουμε, ειδικά για τις ιχθυοτροφές που αποτελούν το βασικό παράγοντα για την ποιότητα του ψαριού, καθώς το ψάρι είναι ό,τι τρώει. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι ιχθυοτροφές είναι οι πιο ακριβές τροφές που υπάρχουν και είναι οι πιο αυστηρά ελεγχόμενες. Δηλαδή αν κάνατε μια σύγκριση ανάμεσα σε αυτόν που τρώει το ψάρι και το κοτόπουλο, ποια είναι η διαφορά; Νομίζω ότι είναι τεράστια η διαφορά. Οι ιχθυοτροφές είναι 5-6 φορές ακριβότερες από ό,τι είναι οι ζωοτροφές. Ξέρετε, τα ψάρια έχουν και κάποια άλλα πράγματα: δεν μπορούν να δεχθούν κανενός είδους φάρμακα ή ορμόνες για να αυξηθούν. Η αύξησή τους, η όρεξή τους και η κατανάλωση της τροφής επηρεάζονται από το περιβάλλον τους, δηλαδή από τη θερμοκρασία της θάλασσας. Άρα λοιπόν δεν μπορεί να τα πιέσει κανείς για να μεγαλώσουν πιο γρήγορα, όπως, για παράδειγμα, μπορούμε να κάνουμε με άλλα ζώα και αυτό έχει πολύ καλή επίδραση στην ποιότητά τους. Γευστικά βεβαίως τα ψάρια της ιχθυοκαλλιέργειας είναι πιο παχιά από τα αντίστοιχα αδέρφια τους... Αυτό έχει να κάνει και με την κίνηση. Ναι, ακριβώς, είναι περιορισμένα μέσα σε ένα χώρο. Δεν χρειάζεται να τρέχουν χιλιόμετρα για να ψάξουν να βρουν την τροφή τους μέσα στη θάλασσα. Η κίνησή τους δεν είναι τόσο μεγάλη αφού έχουν καθημερινά τροφή. Αυτό πάντως – αν μου επιτρέπετε – είναι κάτι που πρέπει να χρεωθεί στις διοικήσεις των ελληνικών εταιρειών. Τι εννοώ; Ενώ έκαναν μια εκπληκτική προσπάθεια να εξαγάγουν σε όλον τον κόσμο το προϊόν τους – και το πέτυχαν –, εγκατέλειψαν το ελληνικό κοινό. Δεν το εκπαίδευσαν να τρώει ελληνικό ψάρι που τρώει όλος ο πλανήτης. Έτσι εδώ έμεινε η… καχυποψία. Ναι, η αλήθεια είναι ότι όσον αναφορά το marketing στην Ελλάδα δεν είναι τόσο διαδε-

δομένο γιατί ακριβώς δεν είναι τόσο μεγάλη η εγχώρια αγορά. Όταν το 80% εξάγεται, σού λέει «εντάξει, οι άνθρωποι που είναι να φάνε στην Ελλάδα θα φάνε». Είναι λάθος, πιστεύω, γιατί πουθενά ένας κλάδος δεν πηγαίνει καλά όταν δεν πηγαίνει καλά στην ίδια του την αγορά, στην ίδια του τη χώρα. Και ασφαλώς το ελληνικό ψάρι θα μπορούσε να αποδειχθεί βασικός μοχλός για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, ειδικά την περίοδο της κρίσης. Σαφέστατα, διότι μια οικογένεια μπορεί σήμερα να φάει ένα κιλό τσιπούρες, που σημαίνει ας πούμε 3-4 τσιπούρες, από το ψαράδικο ή από το σουπερμάρκετ καθαρισμένες και έτοιμες μόνο με 7-8 ευρώ το κιλό. Και προσλαμβάνει ας πούμε καλής ποιότητα πρωτεΐνη και είναι πιο οικονομικό σε σχέση με την αγορά ενός άγριου αντίστοιχου ψαριού που θα στοίχιζε 3 ή και 4 φορές περισσότερο. Άρα αυτό είναι καθαρά θέμα προκατάληψης, που πρέπει να σπάσει. Νομίζω ότι οι Ιάπωνες είναι το καλύτερο δείγμα όλων. Ο πιο ψαροφάγος λαός του κόσμου θεωρεί ότι τα ψάρια της ιχθυοκαλλιέργειας είναι σαφώς καλύτερα από τα άλλα. Κύριε Λαγέ, σας ευχαριστώ θερμά για αυτή τη συνομιλία. Και εγώ σας ευχαριστώ.

οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ένας από τους κλάδους που μπορούν να επανεκκινήσουν την οικονομία μας

new times 39

Υγεία & Ομορφιά

Tησ γεωργιαΣ ευαγγελιαΣ γεροπουλου

FENISTIL GEL/NOVARTIS HELLAS A.B.E.E OTRIVIN/NOVARTIS HELLAS A.B.E.E BETADINE/LAVIPHARM A.E. Η αντισηψία επιτυγχάνεται με τη χρήση διάφορων χημικών ουσιών οι οποίες εξουδετερώνουν ή και καταστρέφουν πλήρως τα μικρόβια όταν αυτά έλθουν σε επαφή με αντίστοιχες ουσίες. Τα αντισηπτικά εφαρμόζονται κυρίως τοπικώς. Τα σκευάσματα BETADINE δρουν επιφανειακά και έχουν τις αντισηπτικές ιδιότητες του ιωδίου. Κατά την επαφή με τους ιστούς απελευθερώνει βαθμιαία ιώδιο. Η μικροβιοκτόνος δράση του καλύπτει ένα ευρύ φάσμα gram θετικών και gram αρνητικών βακτηριδίων, μυκοβακτηρίων, ιών και μυκήτων καθώς και ορισμένα πρωτόζωα, παράσιτα και σπόρους. Ενεργά συστατικά: Ιωδιούχος Ποβιδόνη Η ιωδιούχος ποβιδόνη είναι υδατοδιαλυτή, έχει την ικανότητα να εισέρχεται στις μικρότερες πτυχές του δέρματος και των βλεννογόνων και η δράση της δεν επηρεάζεται από την παρουσία αίματος, πύου ή και νεκρωμένων ιστών.

Οι καλοκαιρινές κρίσεις φτερνίσματος, καταρροής και αποφραγμένης μύτης, σε συνδυασμό με μάτια με κνησμό και δακρύρροια, ονομάστηκαν για πρώτη φορά «αλλεργική ρινίτιδα» στα μέσα του 19ου αιώνα. Το κύριο αίτιο της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας είναι η αλλεργία στη γύρη. Τα συμπτώματα όμως της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο συχνή στους εφήβους, γεγονός που δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα διότι τα συμπτώματα επιδεινώνονται τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Το OTRIVIN βοηθάει στη διάνοιξη των ρινικών διόδων και επιτρέπει στους ασθενείς που υποφέρουν από φραγμένη μύτη να αναπνέουν καλύτερα. Ενεργά συστατικά: Xylometazoline hydrochloride Η ξυλομεταζολίνη προσφέρει γρήγορη ανακούφιση, αποσυμφορώντας τους βλεννογόνους της μύτης και των γειτονικών περιοχών του φάρυγγα.

CLARICELL/PharmanoNutrition

PANADOL Col & Flu GlaxoSmithKline A.B.E.E. Το κρυολόγημα, από το πιο απλό μέχρι το πιο σύνθετο, μας ταλαιπωρεί κατά μέσον όρο δύο ως τέσσερις φορές το χρόνο. Άλλωστε είναι ο λόγος που μας στέλνει στο ιατρείο τακτικότερα από κάθε άλλο πρόβλημα υγείας. Οφείλουμε λοιπόν να το αντιμετωπίσουμε με στρατηγική και αποτελεσματικότητα. Το Panadol Cold & Flu περιέχει τη δραστική ουσία παρακεταμόλη, η οποία έχει αναλγητική και αντιπυρετική δράση. Επίσης περιέχει τη δραστική ουσία ψευδοεφεδρίνη, η οποία είναι ένα αποσυμφορητικό που ανακουφίζει από τη ρινική συμφόρηση και βοηθάει να αναπνέετε κανονικά. Ενεργά συστατικά: Παρακεταμόλη και pseudoephedrine hydrochloride

40 new times

Αυτό που υπάρχει ανάμεσα σε εσάς και στους στρατούς μικροβίων που σας περιτριγυρίζουν είναι το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Το Claricell είναι ένα συμπλήρωμα διατροφής που συνδυάζει την κερσετίνη με τη βιταμίνη D3. Η κερσετίνη είναι ένα φυσικό θρεπτικό συστατικό το οποίο υπάρχει στα μήλα, στα κρεμμύδια και στα κεράσια και έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αναστέλλει το ένζυμο cyclooxygenase που εμπλέκεται στο σχηματισμό φλεγμονών, αναστέλλει την ενεργοποίηση των ηωσινόφιλων και εμποδίζει τα λιποπολυσακχαρίδια. Περιέχει επίσης βιταμίνη D3, η οποία είναι απαραίτητη στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να παράγουν τις αντιμικροβιακές πρωτεΐνες. Απευθύνεται σε άτομα των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε φυσιολογικά αβλαβείς αλλεργιογόνες ουσίες και σε άτομα που παρουσιάζουν ευαισθησία και υπερβολική φλεγμονή σε αλλεργιογόνους παράγοντες. Σημειώνεται ότι το Claricell διανέμεται από την Πανελλήνια Συνεταιριστική Φαρμακοποιών (ΠΑΝΣΥΦΑ).

Έχουμε μπει για τα καλά στους καλοκαιρούς μας ρυθμούς, με τα καλοκαιρινά μας φρούτα, τη ζέστη και τα κουνουπάκια. Δυστυχώς εφέτος τα φτερωτά βασανάκια κάνουν πάρτι, μιας και οι προγραμματισμένοι ψεκασμοί δεν έγιναν, εφόσον οι καιρικές συνθήκες δεν το επέτρεπαν. Η FENISTIL GEL δροσίζει και ενυδατώνει ευχάριστα το δέρμα από ένα ηλιακό έγκαυμα, ένα μικρό έγκαυμα ή από ένα τσίμπημα εντόμου. Ανακουφίζει από κνησμό και κάψιμο του δέρματος. Απορροφάται γρήγορα και εύκολα στο δέρμα, είναι κατάλληλο για παιδιά και ενήλικες, χωρίς οινόπνευμα και χρωστικές ουσίες. Ενεργά συστατικά: Dimetindene maleate - Η μηλεϊνική διμεθινδένη είναι αντιισταμινικό της ομάδας των αλκυλαμινών. Δρα αποτελεσματικά στην κάλυψη των υποδοχέων της ισταμίνης. Έχει ήπια αντιχολινεργική και ηρεμιστική δράση.

ΛΕΚΙΘΙΝΗ/LANES Έχει μπει ο Αύγουστος και ο πυρετός της δίαιτας έχει χτυπήσει «κόκκινο»! Τα φυσικά συμπληρώματα διατροφής είναι πέρα από σύμμαχοι υγείας και σύμμαχοι στο αδυνάτισμα! Η λεκιθίνη από σόγια είναι το πιο γνωστό συμπλήρωμα διατροφής, ανήκει σε μια κατηγορία λιπιδίων που περιέχουν φώσφορο, τα φωσφολιπίδια. Η λεκιθίνη, όπως και όλα τα φωσφολιπίδια, βρίσκονται στα ζωικά και στα φυτικά λίπη. Η Lanes Lecithin περιέχει σόγια πιστοποιημένης προέλευσης, με υψηλή περιεκτικότητα σε φωσφολιπίδια χολίνης και ινοσιτόλης, πολύτιμες βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η λεκιθίνη: Διασπά τα λίπη σε μικρά σωματίδια και αποτρέπει τη συσσώρευσή τους στο σώμα / Αποτρέπει τη συσσώρευση της χοληστερίνης στις αρτηρίες, διευκολύνοντας την κυκλοφορία του αίματος / Ενισχύει τη μνήμη / Είναι ιδανικό συμπλήρωμα σε συνδυασμό με κάθε ισορροπημένη δίαιτα αδυνατίσματος.

Xs CLA Max 1900 per day Power Health Αν ανήκετε σε αυτούς που θέλουν να χάσουν τα περιττά κιλά τους εν όψει καλοκαιριού, προλαβαίνετε να τα χάσετε με υγιεινό τρόπο και να εξορμήσετε άφοβα στην παραλία. Ένα καλλίγραμμο σώμα όμως δεν απαιτεί μόνο απώλεια βάρους αλλά και κάψιμο λίπους! Το Xs CLA Max 1900 per day της Power Health περιέχει υψηλής ποιότητας, καθαρότητας και δραστικότητας CLA, το πολυακόρεστο, συζευγμένο λιπαρό οξύ, το οποίο σύμφωνα με μελέτες: Μειώνει το αποθηκευμένο λίπος στα λιποκύτταρα / Αυξάνει την καύση του λίπους στους μυς / Αυξάνει τη μυϊκή μάζα / Επιταχύνει το μεταβολισμό. Για ακόμη πιο γρήγορα και εντυπωσιακά αποτελέσματα, συνδυάστε με σωστή διατροφή και σωματική δραστηριότητα και… χάστε πόντους στο maximum και κερδίστε πόντους στην εμφάνιση!

TONOTIL/ΒΙΑΝ Α.Ε. Πολύ συχνά οι συνθήκες της ζωής μας καταπονούν σωματικά και πνευματικά, όπως όταν διανύουμε περιόδους έντονης σωματικής, πνευματικής και ψυχολογικής κόπωσης, κατά τη διάρκεια εξετάσεων, σε περιόδους ανάρρωσης, έντονης αθλητικής δραστηριότητας κτλ. Είναι καλό να ενισχύουμε τον οργανισμό μας με το κατάλληλο μέσο τόνωσης! Το Tonotil Plus με καρνιτίνη και 4 αμινοξέα απευθύνεται σε άτομα που χρειάζονται μεγάλη ενέργεια και δύναμη για μεγάλη χρονική διάρκεια. Επίσης εξασφαλίζει την καθημερινή χορήγηση πολύτιμων αναπλαστικών ουσιών (βασικών αμινοξέων) στον οργανισμό. Συνιστάται σε όσους ακολουθούν ειδικές δίαιτες, γιατί με την ποσοτική και ποιοτική μείωση της λαμβανόμενης τροφής ελαττώνονται και τα απαραίτητα στον οργανισμό αμινοξέα.

Καλοκαιρινή προσφορά:

Πλήρης διατροφή (πρωινό, γεύμα & δείπνο σε μπουφέ) ● Ποτά κατά τη διάρκεια των γευμάτων (κρασί, νερό και αναψυκτικά) ● Μουσικές βραδιές (Eως 29 Αυγούστου) ●

Spa Center:

Δωρεάν χρήση του γυμναστηρίου και της εσωτερικής πισίνας (ενήλικοι)

●

Summer Kids:

Παιδικά προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης (καθημερινά έως 14 Σεπτεμβρίου) ● Καραγκιόζης, Θεατρικό παιχνίδι ● Πρωινά βαρκάκια, μπασκετάκια, κουλούρες στην πισίνα (από 20 Ιουλίου έως 20 Αυγούστου) ● Παιδότοπος ● Καταπράσινο πάρκο με παιδική χαρά ● Παιδική πισίνα 55 τμ. ● Ποδήλατα ● Ηλεκτρονικά παιχνίδια ● Πινγκ - πονγκ και ποδοσφαιράκι ● ΔΩΡΕΑΝ ένα παιδί έως 12 ετών (μαζί με τους γονείς σε standard/superior/ executive/Junior Suite) ● ΔΩΡΕΑΝ 2o παιδί έως 4 ετών (μαζί με τους γονείς σε superior) *Η καλοκαιρινή προσφορά ισχύει έως 30 Σεπτεμβρίου 2014.

Πάμε διακοπές στο Alkyon Resort Hotel & Spa!

●

Λίγα λόγια για το Alkyon Hotel Resort & Spa:

Το ξενοδοχειακό συγκρότημα Alkyon Resort Hotel & Spa βρίσκεται στο Βραχάτι Κορινθίας. Χτισμένο σε μια έκταση 23.000 τ.μ. μέσα σε κατάφυτους κήπους, αποτελεί μια όαση γαλήνης

Ενημερωθείτε για τις τιμές της καλοκαιρινής προσφοράς στο www.alkyonhotel.gr

και πολυτέλειας για τους επισκέπτες του, προσφέροντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες πολυτελούς διαμονής, υγείας και ευεξίας, εστίασης, οργάνωσης εκδηλώσεων και συνεδρίων. Το βραβευμένο κέντρο υγείας και ευεξίας Spa Center προσφέρει μια ολοκληρωμένη πρόταση σε όσους επιθυμούν υψηλές υπηρεσίες χαλάρωσης, ομορφιάς, αντιγήρανσης, αναζωογόνησης και ευεξίας. Οι υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν: •Εσωτερική θερμαινόμενη πισίνα •Θερμαινόμενο Jacuzzi 6 θέσεων •Turkish bath •Hamam •2 Saunas •Spa jet •Γυμναστήριο •Κομμωτήριο •Τμήμα αντιγήρανσης •5 ατομικές καμπίνες θεραπειών •Spa Suite •Αρωματικό λουτρό υδρομασάζ •Spa Boutique. Το Alkyon Resort Hotel & Spa διαθέτει μοναδικούς χώρους συνεδρίων, παρουσιάσεων, εταιρικών συναντήσεων, σεμιναρίων, πολιτιστικών εκδηλώσεων και δεξιώσεων. Οι κομψές αίθουσες μπορούν να φιλοξενήσουν από μια μικρή συνάντηση μέχρι μια εκδήλωση 1.100 ατόμων. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις, οι άριστες υπηρεσίες υποστήριξης και το έμπειρο προσωπικό διασφαλίζουν με φροντίδα την επιτυχία κάθε εκδήλωσης. Η προνομιακή θέση του Alkyon Resort Hotel & Spa, σε απόσταση μόλις μιας ώρας από την Αθήνα και 80 μέτρων από τη θάλασσα του Κορινθιακού κόλπου, το καθιστά πρώτο στην προτίμηση των επισκεπτών για τις μικρές ή τις μεγάλες αποδράσεις τους, όλες τις εποχές του χρόνου.

AlkyonResortHotel&Spa!

Χαρίστε σε σας και στους αγαπημένους σας αξέχαστες καλοκαιρινές διακοπές. Απολαύστε πολυτελή διαμονή στα όμορφα δωμάτια και στις σουίτες του πεντάστερου Alkyon Resort Ηοtel & Spa και ταξιδέψτε τις αισθήσεις σας στις πανέμορφες εξωτερικές πισίνες και στο Jacuzzi. Αποκτήστε μοναδικές γευστικές εμπειρίες στο Sky Βar Restaurant και τα βράδια διασκεδάστε στο κοσμοπολίτικο G.P. Bar. Στο βραβευμένο Spa Center αναζωογονηθείτε με εξειδικευμένες θεραπείες ευεξίας και αναδείξτε το μαύρισμά σας με τα πιο hot summer spa packages.

Alkyon Resort Hotel & Spa 5★ Βραχάτι Κορινθίας τηλ. 27410 52010, 210 6425393 S: www.alkyonhotel.gr Ε: resa@alkyonhotel.gr

new times 41

Φυσικό Αέριο

Οχήματα CNG/NGV ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης:

Success Stories

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Forbes, η ζήτηση για φυσικό αέριο στην κίνηση οχημάτων αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2020 στις ΗΠΑ. Η εκτίμηση αυτή είναι ενδεικτική της μεγάλης διείσδυσης που έχει το πράσινο καύσιμο στην αεριοκίνηση ενώ σύμφωνα με την ίδια μελέτη ήδη κατά το έτος 2011 το 40% των φορτηγών που πωλήθηκαν στην Αμερική ήταν οχήματα NGV. Η αυξημένη ζήτηση όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες των επιχειρήσεων για φθηνό, καθαρό καύσιμο που μειώνει τα ετήσια λειτουργικά κόστη. Οι εταιρείες μεταφορών έχουν κάνει την αρχή αγοράζοντας εργοστασιακά κατασκευασμένα ελαφρά ή βαρέα φορτηγά φυσικού αερίου ενώ πολλές είναι και οι περιπτώσεις όπου γίνεται μετατροπή του υπάρχοντα στόλου σε καύσης φυσικού αερίου. Ωστόσο, τα success stories δεν περιορίζονται την αμερικανική ήπειρο αλλά εντοπίζονται και στην χώρα μας και στην υπόλοιπη Ευρώπη με τους δημόσιους φορείς, τις Αρχές, τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις να επιλέγουν οχήματα CNG για δημόσια ή ιδιωτική χρήση.

Φυσικό αέριο στους επαγγελματικούς στόλους μεγάλων εταιρειών

Τα πλεονεκτήματα των οχημάτων φυσικού αερίου είναι πολλά. Θεωρούνται, βάσει μετρήσεων οικονομικότερα, είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον και επιτρέπεται να εισέλθουν σε υπόγειους χώρους στάθμευσης, σε επιβατηγά πλοία και πάνω από όλα (χάρη στις εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές καυσαερίων) να κυκλοφορούν σε περιοχές περιορισμένης κυκλοφορίας (π.χ. ζώνες δακτυλίου). Ακόμη, το φυσικό αέριο δεν έχει καμία σχέση με το υγραέριο. Το CNG αποτελείται κυρίως από μεθάνιο ενώ το Προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των οχημάτων και με αφορμή τη διεύρυνση LPG (υγραέριο) αποτελείται από προπάνιο και βουτάνιο (το 65% παράγεται κατά την της χρήσης φυσικού αερίου από τα ΙΧ και τα επαγγελματικά και δημόσια οχήματα, η διαδικασία εξόρυξης του πετρελαίου). Το φυσικό αέριο κάνει εξαιρετικά καθαρή ΔΕΠΑ σε συνεργασία με τα ΕΛ.ΠΕ προχωρά στη δημιουργία νέων καύση και καίγεται με αρκετά διαφορετικό (πιο αργό) τρόπο από τη βενζίνη και το πρατηρίων FISIKON (εμπορική ονομασία με την οποία η ΔΕΠΑ προωθεί το φυσικό υγραέριο, κάτι που το κάνει να θεωρείται πολύ ασφαλές σαν καύσιμο. Το LPG είναι αέριο) σε Αθήνα, Λάρισα και Βόλο (ήδη λειτουργούν 5 συνολικά πρατήρια σε Αθήνα πετρελαϊκό προϊόν διύλησης, βαρύτερο του αέρα και συγκεντρώνεται σε χαμηλά και Θεσσαλονίκη). Ανάλογες κινήσεις διευκόλυνσης χρήσης του πράσινου καυσίμου σημεία δημιουργώντας συνθήκες εκρήξεων. Το φυσικό αέριο πωλείται σε kg και γίνονται σε όλη την Ευρώπη με επέκταση της υποδομής του συμπιεσμένου αερίου η τιμή του διαμορφώνεται στο 1 ευρώ το κιλό και επιτυγχάνεται οικονομία 40% σε και τη συμμετοχή ιδιωτικών επιχειρήσεων και οργανισμών. Όπως είναι για παράδειγσχέση με το υγραέριο. μα, είναι η συμμετοχή της Volvo Trucks στην προσπάθεια για τη δημιουργία «μπλε διαδρόμων» με στρατηγικά τοποθετημένους σταθμούς ανεφοδιασμού, στοχεύοντας στην αύξηση της διαθεσιμότητας του καυσίμου.

Τα συγκεκριμένα αυτά χαρακτηριστικά εκμεταλλεύονται μεγάλες εταιρείες όπως είναι οι UPS και AT & T, οι οποίες κινούν τους επαγγελματικούς τους στόλους με φυσικό αέριο. Mία ακόμη πολυεθνική εταιρεία, η COCA –COLA, χρησιμοποιεί οχήματα φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Στόλου στην Βόρεια Αμερική, Steve Saltzgiver, «εξετάζεται πού διεξοδικά η χρήση NGV,έχουμε ήδη

42 new times

αρκετά φορτηγά σε διάφορες αγορές συμπεριλαμβανομένων 10 NGV στην Καλιφόρνια. Οι ανάγκες του στόλου μας αφορούν σε διανομή που σημαίνει συχνές στάσεις και προς αυτή την κατεύθυνση εξετάζουμε τα εναλλακτικά καύσιμα με βάση αριθμούς και μετρήσεις».

Οι επαγγελματίες οδηγοί και το κοινό έχουν έντονο ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες και το φυσικό αέριο αλλά πρέπει να δημιουργηθεί επιπλέον υποδομή

CNG σε οχήματα δημόσιας χρήσης Σύμφωνα με ευρωπαϊκές μελέτες, έως το 2018 ο αριθμός των λεωφορείων που θα κινείται με φυσικό αέριο θα καλύπτει το 12.7% του συνόλου του ευρωπαϊκού στόλου. H Eλλάδα έχει ήδη μπει στο παιχνίδι με έναν από τους μεγαλύτερους στόλους λεωφορείων της να κινούνται με φυσικό αέριο και μιλώντας με αριθμούς, αυτό μεταφράζεται σε 600 λεωφορεία ΟΣΥ. Όπως σημειώνει ο κος Αρέθας Σπύρος, Δ/ντής Τμήματος Iveco της εταιρείας Παναγιώτης Ι.Κοντέλλης ΑΕΒΕ,: «βασική προϋπόθεση διεύρυνσης της χρήσης οχημάτων CNG είναι η αντίστοιχη διεύρυνση του δικτύου πρατηρίων

Πολλά είναι τα επιτυχημένα παραδείγματα χρήσης CNG στις αστικές συγκοινωνίες και στο εξωτερικό όπως είναι π.χ οι ΗΠΑ όπου οι επίσημοι φορείς και το κοινό έχει εδώ και χρόνια στραφεί στο φυσικό αέριο προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις ιδιότητες του φυσικού αερίου ως καυσίμου στην αυτοκίνηση. Η μετακίνηση με λεωφορεία στο Λος Άντζελες, βασίζεται εξ ολοκλήρου στη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και σήμερα κινούνται στην πόλη πάνω από 2.000 λεωφορεία με CNG (το τελευταίο όχημα με ντίζελ αποσύρθηκε το 2011).

Το Λος Άντζελες εξοικονομεί περίπου 40 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε καύσιμα εκμεταλλευόμενο την αισθητά χαμηλότερη τιμή του φυσικού αερίου σε σχέση με το ντίζελ.

Oι τοπικές αρχές και το αρμόδιο υπουργείο Μεταφορών έκαναν λόγο για σημαντική αλλαγή κάτι που υποστήριξε και ο Γενικός Δ/ντής του φορέα διαχείρισης του στόλου των λεωφορείων του Λος Άνζελες, Art Leahy, ο οποίος αναφερόμενος στην στροφή στα εναλλακτικά καύσιμα και το φυσικό αέριο έκανε λόγο για μια νέα αρχή. Η χρήση οχημάτων συμβατικών καυσίμων τα καθιστούσε ιδιαίτερα ρυπογόνα, με αποτέλεσμα η χρήση CNG να συμβάλει αισθητά στην μείωση των εκπομπών ρυπογόνων ουσιών και την βελτίωση της υγείας των πολιτών. Δεδομένου ότι Πολιτείες όπως η Καλιφόρνια δίνουν μεγάλη σημασία στην ποιότητα του αέρα αλλά και στην μείωση του κόστους, διευρύνεται η αεριοκίνηση και η Πολιτεία εξοικονομεί περίπου 40 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε καύσιμα εκμεταλλευόμενη την αισθητά χαμηλότερη τιμή του φυσικού αερίου σε σχέση με το ντίζελ.

Φυσικό αέριο και για την κίνηση των σχολικών Ύστερα από την αυξανόμενη χρήση φυσικού αερίου στα δημόσια οχήματα (λεωφορεία, απορριματοφόρα), το CNG προτιμάται και για τα σχολικά λεωφορεία. Στο εξωτερικό, τέτοιες πρωτοβουλίες ενισχύονται από κίνητρα που προσφέρουν οι τοπικές Αρχές ή οι κυβερνήσεις όπως είναι για παράδειγμα η χρηματοδότηση αγοράς σχολικών φυσικού αερίου τα οποία είναι εργοστασιακά κατασκευασμένα να κινούνται με CNG και η πρόβλεψη δημιουργίας πρατηρίου ανεφοδιασμού στην ευρύτερη περιοχή.

ανεφοδιασμού. Η πρόσφατη εμπειρία μας στην έκθεση TRANSPROT SHOW 2014 κατέδειξε ότι οι επαγγελματίες οδηγοί και το κοινό έχουν έντονο ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες και το φυσικό αέριο αλλά πρέπει να δημιουργηθεί επιπλέον υποδομή κατά το παράδειγμα του εξωτερικού όπου το δίκτυο ανεφοδιασμού εξυπηρετεί επαρκώς την ζήτηση.»

Mία ακόμη πολυεθνική εταιρεία, η COCA COLA, χρησιμοποιεί οχήματα φυσικού αερίου

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των σχολικών συγκροτημάτων στην Βόρεια Καλιφόρνια (Placentia-Yorba Linda Unified School District) όπου η διεύθυνση προχώρησε σε αγορά λεωφορείων CNG προκειμένου να ανταποκριθεί στους κανονισμούς των τοπικών αρχών («Διεύθυνση Ποιότητας του Αέρα της Νότιας Ακτής») που προέβλεπαν την χρήση εναλλακτικών καυσίμων και συνόδευαν κάθε τέτοια πρωτοβουλία με χρηματοδότηση (80%) ενώ προς αυτή την κατεύθυνση δημιουργήθηκε και σταθμός ανεφοδιασμού CNG. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του τμήματος μεταφορών των σχολικών συγκροτημάτων της περιοχής, κ. Umber, η επιλογή του φυσικού αερίου έγινε με γνώμονα το ιστορικό που έχει το συγκεκριμένο καύσιμο στα υψηλά επίπεδα ασφαλείας. Παράλληλα, τα λεωφορεία είναι εργοστασιακά κατασκευασμένα να κινούνται να κινούνται φυσικό αέριο η εκπαίδευση των οδηγών και των μηχανικών έγινε απευθείας από τους κατασκευαστές. «Οι οδηγοί αγαπούν ιδιαίτερα τα λεωφορεία φυσικού αερίου καθώς έχουν άριστη απόδοση και χρησιμοποιούν ένα καθαρό καύσιμο που κινεί τα οχήματα με τρόπο αθόρυβο και ήπιο», αναφέρει ο Δ/ντής Μεταφορών του συγκροτήματος κ. Umber. « Για την επιλογή του συγκεκριμένου καυσίμου έχουμε δεχθεί θετικά σχόλια από, των σωματιδίων ντίζελ και της ηχορρύπανσης. Το ίδιο ικανοποιημένοι δείχνουν και οι γονείς και το προσωπικό των σχολείων», συμπληρώνει σχετικά.

new times 43

Φυσικό Αέριο

Το φυσικό αέριο αναθερμαίνει την αγορά των καυσίμων Πάνω από 2.200 λουκέτα πρατηρίων σε όλη την Ελλάδα μετρά την τελευταία πενταετία ο κλάδος εμπορίας καυσίμων με την λιανική να έχει υποστεί μεγάλες απώλειες από την ακινησία των οχημάτων και την μείωση στην κατανάλωση βενζίνης κατά τουλάχιστον 34% από το 2009 μέχρι σήμερα. Αρκετά πρατήρια υπολειτουργούν «ανοιγοκλείνοντας» ανάλογα με το αν έχουν ρευστό να προμηθευτούν καύσιμα ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις των παραγόντων του κλάδου, η συρρίκνωση σε ό,τι αφορά τον αριθμό των εν λειτουργία πρατηρίων δεν έχει τερματιστεί καθώς μέσα στο 2014 αναμένεται περαιτέρω μείωση του δικτύου. Η στροφή αρκετών πρατηρίων σε εναλλακτικά καύσιμα αλλά και ο άνοιγμα πρατηρίων διάθεσης φυσικού αερίου αποτελούν ενδείξεις αισιοδοξίας σε μια αγορά που μέχρι σήμερα βυθιζόταν ταχύτατα στην ύφεση. δους στην τόνωση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας. Στην πραγματικότητα μια νέα αγορά ανοίγει για την Ελλάδα, μια αγορά σχετική με το φυσικό αέριο κίνησης και όλους τους εμπλεκομένους σε αυτό τον τομέα. Προμηθευτές αερίου (ΔΕΠΑ,) πρατήρια καυσίμων, προμηθευτές οχημάτων φυσικού αερίου, προμηθευτές συστημάτων μετατροπής των οχημάτων, συνεργεία αερίων καυσίμων, ΚΤΕΟ, θα είναι οι επιχειρηματικά εμπλεκόμενοι στην νέα αυτή δραστηριότητα».

Η ΔΕΠΑ στην προσπάθεια να ανοίξει τον δρόμο της αεριοκίνησης στην χώρα μας λειτουργεί ήδη 5 πρατήρια FISIKON σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ενώ σε συνεργασία με την EΚO & την BP προχωρά στη δημιουργία νέων σε επιπλέον πόλεις όπως είναι η Λάρισα και ο Βόλος

Σύμφωνα με τον ο κ. Γιώργο Καπετανάκη, Πρόεδρο του Ινστιτούτου Διαρκούς Επιμόρφωσης Επιχειρήσεων Αυτοκινήτου, ΙΔΕΕΑ, η πρόσφατη ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για την αεριοκίνηση δημιουργεί νέες ευκαιρίες για την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας από την χρήση του φυσικού αερίου. Όπως σημειώνει «σημαντικές ευκαιρίες φαίνεται να προκύπτουν, για πολλούς κλά-

Νέα πρατήρια φυσικού αερίου ανοίγουν σύντομα σε μεγάλες ελληνικές πόλεις Όπως επισημαίνει ο κ. Καπετανάκης, «το φυσικό αέριο σαν καύσιμο κίνησης της νέας εποχής φαίνεται να είναι ένας μοχλός της πράσινης ανάπτυξης και μπορεί να προσφέρει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, αύξηση του κύκλου εργασιών στον κλάδο της αυτοκίνησης, αύξηση της απασχόλησης, εξοικονόμηση χρηματικών πόρων, ανταγωνιστικά προϊόντα, απεξάρτηση από το πετρέλαιο και ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών για την Ελλάδα».

«Με όλες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες αναμένεται ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων αμιγών και μικτών πρατηρίων αερίων καυσίμων καθώς και η ραγδαία αύξηση του αριθμού τους στο μέλλον.»

44 new times

Η νέα ώθηση που δίνει το φυσικό αέριο στην αγορά των μεταφορών δεν σταματά εδώ, καθώς με τον νόμο 4070/2012 εισήχθη ο νέος όρος «πρατηρίων παροχής καυσίμων και ενέργειας και με τον νόμο 4199/2013 προβλέπεται η χωροταξική εξομοίωση πρατηρίων πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) με λοιπά πρατήρια καυσίμων. Παράλληλα, επετεύχθη απλούστευση της διαδικασίας μετατροπής ενός υπάρχοντος πρατηρίου υγρών καυσίμων σε μεικτό πρατήριο LPG και CNG ενώ με υπουργική απόφαση (Υπ.αρ.13935/930/12-3-2014) θεσμοθετείται η διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας πρατηρίων CNG Δ.Χ και καθορίζονται τα ελάχιστα μέτρα και οι αποστάσεις ασφαλείας των εγκαταστάσεων πρατηρίων διανομής πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG).

Σύμφωνα με τον κ. Κουζή Α., Πολιτ. Μηχανικό-Πολεοδόμο, Εκπρόσωπο του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων: «Με όλες αυτές τις νομοθετικές πρωτοβουλίες αναμένεται ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων αμιγών και μικτών πρατηρίων αερίων καυσίμων καθώς και η ραγδαία αύξηση του αριθμού τους στο μέλλον. Αξίζει να τονιστούν και τα προσδοκώμενα οφέλη από τη χρήση φυσικού αερίου στις μεταφορές, τα οποία εκτός από περιβαλλοντικά και οικονομικά ορίζονται και ως βασικοί παράγοντες αύξησης της απασχόλησης και βελτίωση της ποιότητας ζωής.»

Πρατήρια φυσικού αερίου στην Ευρώπη Τα πρατήρια φυσικού αερίου έχουν φθάσει τα 25.300 σε όλο τον κόσμο προκειμένου να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση των 19 εκατομμυρίων οχημάτων που κυκλοφορούν σε Ευρώπη και Αμερική. Ειδικότερα, όσον αφορά στην Ευρώπη, λειτουργούν συνολικά 4.720 πρατήρια προκειμένου να ανεφοδιάσουν τα 1,8 εκατομμύρια οχήματα που κινούνται στους ευρωπαϊκούς δρόμους. Η γειτονική μας Ιταλία, διαθέτει σήμερα 984 σταθμούς ανεφοδιασμού εκ των οποίων οι 165 εγκαταστάθηκαν την τελευταία διετία. Στα ίδια επίπεδα με μικρή διαφορά προς τα κάτω, κινείται και η Γερμανία η οποία διαθέτει 844 πρατήρια ανεφοδιασμού φυσικού αερίου.

«Στην πραγματικότητα μια νέα αγορά ανοίγει για την Ελλάδα, μια αγορά σχετική με το φυσικό αέριο κίνησης και όλους τους εμπλεκομένους σε αυτό τον τομέα.» Γ. Καπετανάκης, Πρόεδρος ΙΔΕΕΑ

Πρατήρια φυσικού αερίου στην Ελλάδα Στην Ελλάδα, οι οδηγοί εφοδιάζονται με φυσικό αέριο από τα πρατήρια FISIKON (εμπορική ονομασία με τα οποία η ΔΕΠΑ προωθεί το φυσικό αέριο). Τέτοια πρατήρια λειτουργούν ήδη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ενώ υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου ανεφοδιασμού FISIKON στο επόμενο χρονικό διάστημα. Η εταιρεία λειτουργεί δύο ιδιόκτητα πρατήρια FISIKON στην Ανθούσα (1ο χλμ Λεωφόρου Ανθούσας, τηλ.210 6668370), σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί όλα τα οχήματα, δημόσιας και ιδιωτικής χρήσεως σε 24ωρη βάση και στα Άνω Λιόσια, σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί λεωφορεία και απορριμματοφόρα. Επιπλέον, η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με τα ΕΛ.ΠΕ. διαθέτει ήδη τρεις ακόμη σταθμούς ανεφοδιασμού, στη Ν.Φιλαδέλφεια με 24ωρη λειτουργία (8ο χλμ Εθνικής Αθηνών Θεσσαλονίκης – ρεύμα προς Λαμία, τηλ. 210 2514334), στην Κηφισιά (Λεωφόρος Κηφισίας 264, τηλ.210 8016506) και στην Πυλαία Θεσσαλονίκης (Λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 128, τηλ. 2310 365010).

Νέα ευκαιρία για να δουλέψουν τα συνεργεία Το φυσικό αέριο αποτελεί για τα συνεργεία μια ευκαιρία να δουλέψουν και όπως υποστηρίζουν πολλοί, δίνει την ώθηση που είχε δώσει και το υγραέριο σε έναν ολόκληρο κλάδο με τους τεχνικούς να «ξαναπιάνουν» δουλειά σε μία περίοδο ύφεσης. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της εταιρείας Autogaslines, κ. Γιάννη Αγγέλη, «δεδομένου ότι οι οδηγοί αναζητούν τρόπους να εξοικονομήσουν χρήματα, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την χρήση φυσικού αερίου, το οποίο έχει αυξηθεί και άλλο μετά την υπογραφή της σχετικής υπουργικής απόφασης».

new times 45

New Times spots all over Greece ΑΘΗΝΑ

Ya Café Λεωφόρος Κανελοπούλου 4, Γουδί

BARSOL Πλατεία Ελ. Βενιζέλου 4, Νέα Φιλαδέλφεια

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ, Πειραιάς

DA VINCI Αγίου Ιωάννου 23,Αγία Παρασκευή

BOURBON Καλλιδρομίου 68, Εξάρχεια

Biscotto Cafe Χάνδακος 36Γ

Philleas Fogg Λεωφόρος Παπάγου 106, Ζωγράφου

CAFE ROYAL Λεωφόρος Δεκελείας 59, Νέα Φιλαδέλφεια

ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ Βασ. Παύλου, Πειραιάς

ΡΟΛΟΪ Αμύντα 6, Αθήνα

Πισίνα Μαρίνα Ζέας, Πειραιάς

Indigo Cafe 25ης Αυγούστου 76

Abreuvoir Ξενοκράτους 51, Αθήνα

Mestizo Λ. Παπάγου 104, Ζωγράφου

Gazi Collge Γρηγορίου Λαμπράκη 117, Πειραιάς

Best Cafe Bistro Περδικάρι 5

BARTESSERA Κολοκοτρώνη 25, Αθήνα

Dolce Γρηγορίου Αυξεντίου 58-60, Ζωγράφου

Haagen Dazs Ακτή Μουτσοπούλου 5, Πειραιάς

Crop Αρετουσας 4

ΒΟΟΖΕ Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα

Garage Ηρωων Πολυτεχνείου 3, Ηλιούπολη

FREDDO Πλατεία Αλεξάνδρας 1, Πειραιάς

K1 Cafe Bar Πλατεία Καλλεργών 1-9

CIRCUS Ναυαρίνου 11, Αθήνα

Αψέντι Ηρακελιδών 19, Θησείο

Stretto Πλατεία Αλεξάνδρας 5 , Πειραιάς

Joy Café Γεωργίου Παπανδρέου 53

ΚΟΚΚΟΙ ΚΑΦΕ Ασκληπιού 39 & Διδότου, Αθήνα

Avanti Café Λ. Εθνικής Αντιστάσεως & Φιλολάου, Καισαριανή

Bowling Center Προφήτης Ηλίας, Πειραιάς

Largo Café Πλατεία Καλλεργών 3

PURE BLISS Ρόμβης 24Α, Αθήνα

Διόσκουροι Δημ. Βασιλείου 16 Νέο Ψυχικό

Αερόστατο Κτησίου & Πτολεμαίων 4, Παγκράτι

Sabor Περικλέους 17, Αθήνα

Απολλώνιο Αγίου Αλεξάνδρου 8, Παλαιό Φάληρο

Κιμωλία Art Café Υπερείδου 5, Αθήνα

L’ARTE Αγίου Αλεξάνδου 45, Παλαιό Φάληρο

Κολοκοτρώνη 9 Κολοκοτρώνη 9, Αθήνα

BAJA Λεωφόρος Ποσεδώνος 41,Παλαιό Φάληρο

Σοκολάτα 56 Ερμού 56, Αθήνα

Mare Marina Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο

HETEROCLITO Φωκίωνος 2& Πετράκη 30, Αθήνα

Breeze café Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο

OINOSCENT Βουλής 45,Αθήνα

Prappas Sweet Λεωφόρος Ποσειδώνος 58

Mikel, Λεωφόρο Αθηνών 84, Αθήνα

IGODO Μ. Αλεξάνδρου 71, Περιστέρι

Escobar Lounge, Πατριάρχου Μάξιμου 1, Κηφισιά

45ST Αιμ.Βεάκη 45, Περιστέρι

BELLINI Λεβίδου 11, Κηφισιά

ATELIER Αγίας Παρασκευής 79, Περιστέρι BEBER Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι CAFÉ CAFÉ Αιμ. Βεάκη 60, Περιστέρι

Emporio Armani Café Μηλιώνη 5, Αθήνα

CHOCOLAT Αγ. Παρασκευής 70-72, Περιστέρι

Mikel Λεωφ. Αθηνών 84 & Μητροδώρου, Αθήνα

DIMAR Αιμ. Βεάκη 23, Περιστέρι

Jimmy’s Coffee Shop Βαλαωρίτου 7, Αθήνα

ENZZO DE CUBA Αγ. Παρασκευής 70-72, Περιστέρι

WINE POINT Αφ. Διάκου & Πορινού 2, Αθήνα

FREDDO Παρασκευοπούλου 51, Περιστέρι

Χυτήριο Ιερά Οδός 44, Αιγάλεω

Intro Coffee Bar Κώστα Βάρναλη 30, Περιστέρι ΜΕΝΤΑ Αγ. Θεοδώρων 10, Κηφισιά

KIKA Αιμ. Βεάκη 35, Περιστέρι

La Gabinoteca, Δηλιγιάννη 56, Κηφισιά

MOSSA Αιμ. Βεάκη 9, Περιστέρι

Kioskys , Κηφισιά Κεφαλάρι

RAILS Βασιλέως Αλεξάνδου 2, Περιστέρι

ΑΙΓΛΗ Δηληγιάννη 56, Κηφισιά

Terra Petra Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη

Άλσος Κηφισιάς , Κηφισιά

Appolis Λόφος Αγίου Δημητρίου, Πετρούπολη

Zonar´s Βουκουρεστίου & Πανεπιστημίου, Κολωνάκι

Μπρικι Δορυλαίου 6, Πλατεία Μαβίλη

Rosebud Ομήρου 60, Κολωνάκι

Athina Bar Δ. Σούτσου 3, Πλατεία Μαβίλη

Εν Δελφοίς Δελφών 5, Κολωνάκι

Flower Δορυλαίου 2, Πλατεία Μαβίλη

Showroom Μιλιώνη 12, Κολωνάκι

Telescope Λόφος Προφήτη Ηλεία, Χαιδάρι

Cake Ηροδότου 15, Κολωνάκι,

ΓΙΟΡΤΗ Τέρμα Ιεράς Οδού, Χαϊδάρι

Nice&easy Ομήρου 60 & Σκουφά, Κολωνάκι

CUTTY SARK Στρ. Καραϊσκάκη 55, Χαϊδάρι

Βιβλιοθήκη Πλατεία Κολωνάκιου, Κολωνάκι

ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ Ηρώων Πολυτεχνείου 82, Χαϊδάρι

Φίλιον Σκουφά 34 Κολωνάκι

Mandaloun Λεωφόρος Κηφισίας 226, Χαλάνδρι

Flocafe Μιλιώνη 11, Κολωνάκι

EL RAY ALOBAR Θουκυδίδου 7, Χαλάνδρι

PASSEPARTOUT Σκουφά 47-49, Κολωνάκι

ΜΑΙΜΟΥ Θουκυδίδου 7Α, Χαλάνδρι

Aliarman Σοφρωνίου 2, Γκάζι

Sports Café Λεωφόρος Συγγρού Ανδρέα 178, Καλλιθέα

MIKEL Λεωφόρος Πεντέλης 5, Χαλάνδρι

Café Del Sol Βουτάδων 44 Γκάζι

Manzo Λεωφόρος Συγγρού 138, Αθήνα

Funky Gourmet Ηρακελιδών 19, Γκάζι

Tailor Made Πλ. Αγίας Ειρήνης 2, Μοναστηράκι

ΝΙΧΟΝ Αγησιλάου 61Β, Γκάζι

Harvest Αιόλου και Ευρυπίδου Μοναστηράκι

BALUX HOUSE Ποσεοδώνος 58, Γλυφάδα

Zaf Πλ. Αγίας Ειρήνης 8, Μοναστηράκι

LIVING Ζησιμοπούλου 10, Γλυφάδα

ΜΑΓΚΑΖΕ Αιόλου 33, Πλατεία Αγίας Ειρήνης

LA CAFFETTIERA Γούναρη 137Α, Γλυφάδα

6 DOGS Αβραμιώτου 6-8,Μοναστηράκι,

ΠΑΓΩΤΟΜΑΝΙΑ Κωνσταντινουπόλεως 5, Γλυφάδα

A for Athens Μιαούλη 2-4, Μοναστηράκι

Flocafe Λαζαράκη 26, Γλυφάδα

Flocafe Λεωφόρος Συγγρού 143, Νέα Σμύρνη

Δελφίνια Διαδόχου Παύλου 5, Γλυφάδα

BARSOL Ελευθερίου Βενιζέλου 4,Νέα Φιλαδέλφεια

Απολλώνιο Άλσους 1 & Λαζαράκη, Γλυφάδα

AROMA Δεκελείας 75,Νέα Φιλαδέλφεια

Εν πλώ Λεωφόρος Ποσειδώνος 4, Βουλιαγμένη Moorings Café Μαρίνα Βουλιαγμένης, Βουλιαγμένη Gazi Collge Περσεφόνης 53, Γκάζι

Soho Βουτάδων 54 Β, Γκάζι My Plate Πεσρφόνης 43, Γκάζι Cartone Περσεφόνης 41, Γκάζι Βαρούλκο Πειραιώς 80, Γκάζι

46 new times

Amicale Παύλου Μελά 22

Φρόντζου Πολιτεία Λόφος Αγ.Τριάδος

Balkan Πρόξενου Κορομηλά 3

Accademia Del Panino Λ.Δωδώνης 13

BROCANTE Σβώλου Αλεξάνδρου 15

Bruno Coffee Stores 28ης Οκτωβρίου & Μουλαϊμίδου

DE FACTO Παύλου Μελά 19 Estrella Παύλου Μελά 48 Flipside Προξένου Κορομηλά 11 Hemingway Σβώλου Αλεξάνδρου 19 Local Παλαιών Πατρών Γερμανού 17

Au Bar Λ. Δωδώνης 10 Marche Χαριλάου Τρικούπη Piccadilly Χαριλάου Τρικούπη 39 Hoxton Πλατεία Πάργης 3

Mon Frere Καρόλου Ντηλ 6 Oval Φιλικής Εταιρίας 1

Bonco, Μεγάλου Αλεξάνδρου 73, Περιστέρι Just Coffe Λεωφόρος Συγγρού 338, Καλλιθέα

Select Φωκίωνος Νέγρη 26, Αθήνα

Vive Mare Λεωφόρος Καραμανλή 18, Βούλα

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

Piu Verde, Στρ.Αλ.Παπαγου & Πεντέλης, Παπάγου

Mikel Σόλωνος 64, Αθήνα

Siempre Μαρίνου Γερουλάνου 60, Αργυρούπολη

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Starbucks Ατλαντος 1 & Ποσειδώνος, Παλαιό Φάληρο

BY THE GLASS Γεωργίου Σουρή & Φιλελλήνων, Αθήνα

WINE GALLERY Λ. Αλίμου 109, Άλιμος

Gaspar Δημ. Βασιλείου & Λυκούργου, Νέο Ψυχικό

Σπονδή Πύρρωνος 5, Παγκράτι

Pasaji Στοά Σπυρομήλιου, Αθήνα

Mikel Λεωφόρος Μεσογείων 167 & Κατεχάκη, Αθήνα

FARO CAPO Δημ. Βασιλείου 10, Νέο Ψυχικό

Caprice Υμηττού 101, Παγκράτι

FABRICA DE VINO Εμμ. Μπενάκη 3, Αθήνα

Big Apple Σκουφά 69,Αθήνα

ΝΕΟΣ ΚΡΙΝΟΣ Δεκελείας 118,Νέα Φιλαδέλφεια

OMBRA Ολυμπιονικών 220 & Λυκούργου,Νέο Ψυχικό

Aleria Μεγάλου Αλεξάνδρου 57 , Αθήνα

Shakespeare Καρύτση 7, Αθήνα

FLOCAFE Προύσης 2 ,Νέα Φιλαδέλφεια

Ράμπα Δημ. Βασιλείου 14 Νέο Ψυχικό

ΤΙΚΙ Athens 15 Μακρυγιάννη, Αθήνα

Dacapo Τσακάλωφ 1, Αθήνα

Δωδωνή Φαναρίου 1, Νέα Φιλαδέλφεια

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

CHEAPART, Στρατάρχη Παπάγου 13, Χαλάνδρι FLOCAFE Λεωφόρος Πεντέλης 4, Χαλάνδρι ΠΕΙΡΑΙΑΣ Yacht Cafe, Ακτή Μουτσοπούλου 1, Πειραιάς BAR CODE Καραϊσκου 139-143, Πειραιάς EVEREST, Αγιού Ελευθερίου 24 Πειραιάς CASTELLO Βασ. Παύλου 70, Πειραιάς GALLA Ακτή Δηλαβέρη 9-11, Πειραιάς ΟΣΤΡΙΑ Ακτή Θεμιστοκλέους 4, Πειραιάς STREET Ηρώων Πολυτεχνείου 59, Πειραιάς

Pantheon Προξένου Κορομηλά 8 Plaisir Αριστοτέλους 9 & Μητροπόλεως Pulp Σβώλου Αλεξάνδρου 8 Rialto Σβώλου Αλεξάνδρου 1 & Πατριάρχου Ιωακείμ Stretto Καρόλου Ντηλ 18 Urban Ζεύξιδος 7 Zucca Λεωφόρος Νίκης 35 Aχίλλειον Λεωφόρος Νίκης 37 Δωμάτιο με Θέα Πλατεία Αριστοτέλους 10, Ολύμπιον Μικρό Διατηρητέο Ικτήνου 14 ΛΑΡΙΣΑ Αποθήκη Πρωτοπαππαδάκη 10 DETOX Ασκληπιού 23 & Παπακυριαζή Δικαστικό Παπακυριαζή 19α Portego Παπακυριαζή 38 Arco Φαρσάλων 31 My café Ασκληπιού 26 Kubric Πρωτοπαπαδάκη 12 ΠΑΤΡΑ Talks Υψηλών Αλωνιών 24 Queen Υψηλών Αλωνιών 20 Banana Moon Γερμανού 18 PAS MAL Ηρώων Πολυτεχνείου 54 Majestic Ρήγα Φεραίου 93 Café Αρούσα Μαιζώνος 131 Ποίκιλη Στοά Ρήγα Φεραίου 129 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Kopi Luwak Ιατροπούλου 11 Place Nationale Αντωνοπούλου 13 Στολίδι Ένα Αριστοδήμου 97 Retro Ιατροπούλου 16 The Blue Note Αριστομένους 34-36

wwww.timetv.gr

travel times 47

48 new times