New Times - Τεύχος 160

160 / ΜΑΪΟΣ 2021

H FREE PRESS ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Αριστοτέλης Παντελιάδης

διευθύνων σύμβουλος της Μετρό Α.Ε.Β.Ε.

Επενδύσεις 35 εκατ. ευρώ σχεδιάζει η εταιρεία

Πανελλαδική έρευνα της NEW TIMES

Αλυσίδες σουπερμάρκετ: ο μεγάλος «πρωταγωνιστής» πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας!

Edit orial Από τον Σπύρο Κτενά

Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο…

Δ

εν χωρεί αμφιβολία ότι η αντιπαράθεση με τον άκρως προβληματικό και θρασύδειλο γείτονα – πολεμά με ξένους μισθοφόρους και γερμανικής τεχνογνωσίας drones – θα κριθεί στην αποτρεπτική δύναμη της χώρας, η οποία την κρίσιμη στιγμή πρέπει να αφεθεί ελεύθερη από την πολιτική ηγεσία της να πράξει το καθήκον της. Η λογική της «σημαίας που παρασύρθηκε από τον άνεμο» μόνο σε απώλειες οδήγησε... Η θωράκιση της χώρας και η ενιαία αμυντική στάση με την Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να αποκτήσει σάρκα και οστά και με την τρέχουσα επιλογή των φρεγατών. Και εδώ θα διαφωνήσω με τον εκλεκτό συνάδελφο της «Καθημερινής» ότι πρόκειται για «μια δύσκολη και σύνθετη απόφαση». Από τη στιγμή που τα χρήματα θα τα βάλει από την τσέπη του ο ελληνικός λαός η απόφαση είναι απλή: πρέπει να επιλεγούν τα πολεμικά σκάφη που έχει ανάγκη ο Ελληνισμός, δηλαδή η Ελλάδα και η Κύπρος, και με τα οποία θα κληθεί να υπερασπιστεί τα ενιαία κυριαρχικά του δικαιώματα. Άλλωστε δεν λένε «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο»; Και μη μου πείτε ότι η χώρα μας πρέπει να προμηθευθεί όπλα από αυτούς που θα μας βάλουν πλάτη την κρίσιμη στιγμή. Δεν το έπραξαν ποτέ, ούτε όταν τα τουρκικά στρατεύματα έμπαιναν στην Κύπρο! Άλλωστε οι πωλητές οπλικών συστημάτων δεν διακρίνονται για τα ευγενικά τους αισθήματα. Η συμπεριφορά τους κάποιες φορές υπερβαίνει τα όρια της θρασύτητας. Δείτε τη βρετανική πλευρά: την ίδια στιγμή που προσπαθεί να εδραιώσει την παρουσία της στην Κυπριακή Δημοκρατία, «χαϊδεύοντας» την Τουρκία, έρχεται με πρόταση προς την Ελληνική Δημοκρατία για πώληση φρεγατών... Φαντάζομαι ότι οι καλοί μας φίλοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, δεν θα έχουν αντίρρηση να αφήσουν την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του τόπου να επιλέξει τα κατάλληλα όπλα για την υπεράσπιση του Ελληνισμού (Ελλάδα, Κύπρος). Ήδη η χώρα έχει προσφέρει «γη και ύδωρ» προσφέροντας τη δυνατότητα στους υπερατλαντικούς φίλους μας να έχουν πολύτιμες βάσεις σε Σούδα, Λάρισα, Βόλο, Αλεξανδρούπολη… Αν λοιπόν χρειάζεται ο πρωθυπουργός της χώρας κ. Κυριά-

κος Μητσοτάκης να απαντήσει στην έκκληση του Αμερικανού προέδρου κ. Τζο Μπάιντεν και να του ζητήσει κάτι, ας του πει: «Αφήστε μας να επιλέξουμε τα κατάλληλα αποτρεπτικά μέσα για την άμυνα της ευρύτερης περιοχής και σας παρακαλούμε αποσύρετε τον χάρτη τον οποίο, ως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, είχατε παρουσιάσει στον κ. Ερντογάν το 2014 και έδινε δικαιώματα στην Τουρκία από τον 28ο μεσημβρινό, παράλληλα της Ρόδου». Οφείλει να το πράξει ο Έλληνας Πρωθυπουργός, διαφορετικά θα έχει εκθέσει τη χώρα σε έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο – οι αμερικανικές βάσεις στη χώρα μας εξυπηρετούν τις ΗΠΑ στην αντιπαράθεσή τους με τη Ρωσία – χωρίς να έχει αποκομίσει τίποτε για την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Εν πάση περιπτώσει εκτός από τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Τουρκίας υπάρχουν και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου. Η λογική του «καλού παιδιού» που λέει πάντα «ναι» δεν είναι βέβαιον ότι θα μας οδηγήσει σε ήσυχο λιμάνι. Εσείς τι λέτε; Ήταν υπέρ των συμφερόντων του Ελληνισμού η αποδοχή της πρόσκλησης για συμμετοχή στην πενταμερή συνάντηση της Γενεύης, όπου ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός ανεξάρτητου κράτους- μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξισώθηκε με τον αχυράνθρωπο του Ερντογάν, δηλαδή τη μαριονέτα μιας κατοχικής δύναμης; Και ξέρετε αυτό ήταν ένα γεγονός που ενισχύει τετελεσμένα. Δεν είναι λόγια που τα παίρνει ο αέρας. Γι’ αυτό λοιπόν και η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να μείνει στα γεγονότα. Άλλωστε ο προβληματικός γείτονάς μας καταλαβαίνει μόνο από αυτά. Έτσι δεν είναι, κύριε Μακρόν; Υ.Γ.: Η απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους είναι μια φωτεινή στιγμή στην ιστορία των ΗΠΑ. Πόσο σημαντικό θα ήταν η απόφαση αυτή – μαζί με αποφασιστικά μέτρα κατά της γείτονος – να είχε ληφθεί πριν από τη νέα εγκληματική επιδρομή Τούρκων και Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που είχε και πάλι θύματα Αρμενίους...

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: New Times Publishing - Καδμείας 17, 118 55, Αθήνα, www.newtimes.gr, www.traveltimes.gr, info@newtimes.gr, Τηλ.: 210 3428.667, 210 3421.861, Fax: 210 3421.955 ΕΚΔΟΤΗΣ: Σπύρος Κτενάς - ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Γιάννης Βερμισσώ - ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Διονύσης Βασιλόπουλος ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Θεόδωρος Τσακάλογλου - MARKETING MANAGER: Όθων Βασιλόπουλος - ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ: Ειρήνη Πολίτου ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Νατάσσα Σπαγαδώρου, Γιώργος Σακκάς - ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: Αντονέλα Τόνι, Παναγιώτης Αρσλάνογλου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ & ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: The White Rabbit O.E. www.thewhiterabbit.gr, info@thewhiterabbit.gr - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: GSPRINT Γραφικές Τέχνες Ε.Ε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική ανατύπωση, δημοσίευση ή αναπαραγωγή χωρίς ειδική άδεια της εκδότριας εταιρείας. Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις του περιοδικού. Χειρόγραφα, φωτοτυπίες ή άλλο υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση δεν επιστρέφεται.

newtimes

3

Η καραντίνα ανέδειξε νικητή τον κλάδο των σουπερμάρκετ

Ταμείο στο τέλος του 2022 για το λιανεμπόριο Χρονιά με ισχυρές αναταράξεις η εφετινή για τον κλάδο καθώς έχει μεταβατικό χαρακτήρα Του Φίλιππου Καλόγερου

«Στο τέλος του 2022 θα κάνουμε ταμείο για τα όσα συνέβησαν μετά τον Μάρτιο του 2020», έλεγε πηγή της αγοράς μιλώντας στους New Times για το τι πρόκειται να συμβεί στον κλάδο του λιανεμπορίου, προσθέτοντας ότι για εφέτος η χρονιά θα έχει ισχυρές αναταράξεις, δεδομένου ότι έχει μεταβατικό χαρακτήρα. Πράγματι όλες οι προβλέψεις και εκτιμήσεις από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς των σουπερμάρκετ κάνουν λόγο για μια απρόβλεπτη χρονιά και γι’ αυτό οι προϋπολογισμοί τους δεν προβλέπουν στην καλύτερη περίπτωση αύξηση μεγαλύτερη από 1%. Θα είναι ικανοποιημένοι ακόμη και αν κλείσουν με πωλήσεις στα επίπεδα της περυσινής χρονιάς. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει, αφού έτσι κι αλλιώς οι επενδυτικοί σχεδιασμοί βρίσκονται σε φάση

4

newtimes

υλοποίησης, ότι η άλφα ή η βήτα αλυσίδα δεν αποκλείεται να έχει αύξηση ακόμη ως και 5%. Θα πρόκειται όμως για μεμονωμένες περιπτώσεις, για εξαιρέσεις και όχι για τον κανόνα. Το πρώτο τρίμηνο οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 6%. Αυτό είναι λογικό αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η «καραντίνα» πέρυσι επιβλήθηκε από τις αρχές του Μαρτίου. Το δεύτερο τρίμηνο τα πράγματα δεν θα είναι τόσο καλά. Στην καλύτερη περίπτωση ίσως καταγραφεί μια ελαφρά αύξηση. Αστάθμητος παράγοντας το άνοιγμα της εστίασης Όπως εξηγούσαν πηγές της αγοράς, αστάθμητος παράγοντας στην προκειμένη περίπτωση θα είναι το άνοιγμα της εστίασης. Συγκεκριμένα έλεγαν ότι είναι γνωστό πως περίπου 900 εκατ. ευρώ μεταφέρθηκαν στη διάρ-

κεια του 2020 από την εστίαση στα ταμεία των σουπερμάρκετ και έτσι το εκκρεμές με το άνοιγμα της εστίασης θα αρχίσει πλέον να κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό θεωρείται βέβαιο στην αγορά. Το άγνωστο στοιχείο στην προκειμένη περίπτωση είναι η «ταχύτητα», δηλαδή με τι ρυθμούς θα κινείται η μεταφορά πωλήσεων από τα σουπερμάρκετ στα καταστήματα της εστίασης. Η «ταχύτητα», λένε, θα προκύψει από την ψυχολογική αντίδραση των καταναλωτών. Πιθανόν να κινηθεί η ανασυγκρότηση της εστίασης με αργούς ρυθμούς, αντίστοιχους των επιπτώσεων που έχουν στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά ίσως η κίνηση να μοιάζει με την αντίδραση του ελατηρίου – ξέσπασμα ανθρώπων

που είναι περιορισμένοι επί μήνες. Στη δεύτερη περίπτωση η σχέση εστίασης και σουπερμάρκετ θα αρχίσει να ορθολογικοποιείται με ταχείς ρυθμούς. Σε κάθε περίπτωση αυτό θα φανεί κατά τη διάρκεια του Μαΐου και φυσικά θα επηρεάσει τις πωλήσεις του δεύτερου τριμήνου των αλυσίδων σουπερμάρκετ.

Κρίσιμη παράμετρος η πορεία του τουρισμού

Μία ακόμη κρίσιμη παράμετρος, που θα κρίνει την ανάπτυξη του λιανεμπορίου εφέτος, είναι η εξέλιξη του τουρισμού. Ο τουρισμός εν προκειμένω ενδιαφέρει, δεδομένου ότι στις τουριστικές περιοχές λειτουργούν καταστήματα των μεγάλων ή αρκετών τοπικών αλυσίδων σουπερμάρκετ. Πέρυσι η κατάσταση ήταν τραγική, τα έσοδα από τον τουρισμό ήταν μόλις 4,2 δισ. ευρώ και η διάχυση του τουριστικού συναλλάγματος στις τοπικές κοινωνίες σχεδόν ασήμαντη. Εφέτος τα πράγματα θα είναι καλύτερα, αλλά όχι εύκολα. Οι κυβερνητικές προβλέψεις (μάλλον ελπίδες) κάνουν λόγο για τουριστικά έσοδα ύψους 8 δισ. ευρώ. Στη δύσκολη τουριστική εξίσωση υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες, όπως επί παραδείγματι μέχρι πότε θα κρατήσει η τουριστική περίοδος, όχι τυπικά αλλά επί της ουσίας. Υπάρχουν ελπίδες ότι θα κρατήσει ως τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο, είναι όμως άγνωστη η βασιμότητα τους. Παράλληλα υπάρχουν και σημαντικοί εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι η εξέλιξη των εμβολιαστικών προγραμμάτων διαφόρων χωρών. Οι πωλήσεις στην κατηγορία HoReCa είναι σημαντική παράμετρος των πωλήσεων των μεγάλων cash and carry. Κατά τη διάρκεια του 2020 αυτή η κατηγορία είχε τις μεγαλύτερες απώλειες. Μεγάλοι όμιλοι, όπως είναι οι Σκλαβενίτης, Μετρό και ΑΒ Βασιλόπουλος, επηρεάζονται άμεσα, έστω και αν το ποσοστό της απώλειας των πωλήσεων στη HoReCa επί των συνολικών πωλήσεων του κάθε ομίλου είναι μικρό.

Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας στο επίκεντρο

Ο τρίτος παράγοντας – ο σημαντικότερος – που θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του κλάδου των σουπερμάρκετ είναι οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Μετά την άρση των προστατευτικών μέτρων

περί τα τέλη του Μαΐου, οι οικονομικές επιπτώσεις στην ελληνική κοινωνία θα γίνουν απολύτως σαφείς. Και οι προγνώσεις δεν είναι καθόλου αισιόδοξες. Η ανάπτυξη, η οποία στην καλύτερη περίπτωση δεν αναμένεται να υπερβεί το 3,5%, θα προέλθει από τα πρώτα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ πηγές του υπουργείου Εργασίας κάνουν λόγο για πραγματική ανεργία που θα πλησιάσει το 30%. Επιστροφή στα πιο δύσκολα χρόνια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, έστω και πρόσκαιρα. Είναι προφανές λοιπόν ότι η άνοδος της ανεργίας και η γενικότερη συρρίκνωση των εισοδημάτων θα έχει προφανείς επιπτώσεις στις πωλήσεις του λιανεμπορίου. Και τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα αυτή τη φορά.

Σε εξέλιξη οι ηλεκτρονικές πωλήσεις

Ακόμη όμως και αν η ανάπτυξη για τον κλάδο των σουπερμάρκετ αποκτήσει εφέτος αρνητικό πρόσημο, αυτό δεν σημαίνει ότι στη σχεδόν διετή περίοδο της πανδημίας δεν θα είναι ο κερδισμένος της ελληνικής οικονομίας. Έστω και αν αυτό το κέρδος χρειάστηκε επιπλέον κόστος. Υπολογίζεται ότι στο σύνολο του κλάδου το υπερβάλλον κόστος ανέρχεται σε περίπου 160 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου γενικότερα οι διοικήσεις των αλυσίδων βρίσκονται σε φάση διοικητικής ανασύνταξης και εξορθολογισμού. Αυτό όμως που ήλθε – έστω και αν ορισμένες από τις μεγάλες αλυσίδες το είχαν στον σχεδιασμό τους και είχαν αρχίσει να το «τρέχουν», σε περιορισμένη όμως κλίμακα – και θα μείνει, δηλαδή θα αναπτυχθεί σημαντικά το επόμενο διάστημα, είναι οι ηλεκτρονικές πωλήσεις. Οι μεγάλες αλυσίδες αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, στο οργανωτικό σκέλος – η ταχύτητα στην εξυπηρέτηση των καταναλωτών θα αποτελέσει ένα από τα βασικά στοιχεία του ανταγωνισμού – και, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, τα επόμενα 7-8 χρόνια θα υπερβούν τα 3 δισ. ευρώ. Και δεν αποκλείεται σε αυτή την αγορά, των τροφίμων και γενικότερα των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, να εισέλθουν και παίκτες εκτός του κλάδου των σουπερμάρκετ.

Προ των πυλών ένας νέος κύκλος συγκέντρωσης

Παρά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης ο κλάδος των

Εστίαση, τουρισμός και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας αποτελούν τους κύριους παράγοντες που θα καθορίσουν την πορεία του λιανεμπορίου σουπερμάρκετ συγκεντρώθηκε και μάλιστα εντυπωσιακά – τότε φάνηκαν ποιες αλυσίδες είχαν οικονομική υγεία και αντοχές και κατόρθωσαν να πρωταγωνιστήσουν –, ένας νέος κύκλος συγκέντρωσης φαίνεται ότι είναι επί θύραις. Μόνο που δεν θα γίνει με τους όρους του προηγούμενου – του καταστροφικού – και δεν θα αφορά πλέον τις πρώτες θέσεις της αγοράς. Μάλιστα αν δεν είχε εκδηλωθεί η πανδημία ίσως ο νέος κύκλος της συγκέντρωσης του κλάδου να βρισκόταν σε εξέλιξη. Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα του 2020 και τα αναμενόμενα όχι άσχημα κατά τη διάρκεια του του 2021 δημιουργούν νέα δεδομένα στις διαπραγματεύσεις που γίνονται ή θα μπορούν να γίνουν. Τα πράγματα είναι απλά, όπως τονίζουν πηγές της αγοράς, οι υποψήφιες προς εξαγορά αλυσίδες ζητούν πολλά λεφτά – κατά την κρίση και τη διάθεση των δυνάμει αγοραστών. Έτσι οι συζητήσεις σταματούν, συνεχίζονται ξανασταματούν, ώσπου να αλλάξουν τα δεδομένα της αγοράς επί το δυσμενέστερον, οπότε και οι εξελίξεις θα επιταχυνθούν. newtimes

5

To 2020 οι συνολικές πωλήσεις των σουπερμάρκετ αυξήθηκαν κατά 10%

Αλυσίδες σουπερμάρκετ: ο μεγάλος «πρωταγωνιστής» πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας! Κερδοφόρο ήταν το 74,2% των αλυσίδων σουπερμάρκετ στην τελευταία χρήση πριν από την πανδημία. Το 2019, η χρονιά πριν από την πανδημία, αλλά και το 2020 – έτος της πανδημίας – αποδείχθηκαν ιδιαίτερα θετικά για την πλειονότητα των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ της χώρας. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα πανελλαδικής έρευνας της New Times σε 93 επιχειρήσεις του κλάδου, το ποσοστό αυτών που εμφάνισαν κέρδη ήταν 74,2%. Οι εν λόγω επιχειρήσεις αύξησαν τον κύκλο εργασιών τους κατά 5,8% και τα συνολικά τους κέρδη κατά 43,9%. Το 2020 – χρονιά της πανδημίας – οι αλυσίδες σουπερμάρκετ διατήρησαν τις θετικές οικονομικές επιδόσεις τους, αφού, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, η αύξηση των πωλήσεων των σουπερμάρκετ διαμορφώθηκε περίπου

6

newtimes

στο 10% σε σχέση με το 2019. Τα σουπερμάρκετ αποτελούν αδιαμφισβήτητα έναν εκ των μεγάλων «πρωταγωνιστών» πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κατορθώνοντας σε μια χρονιά οικονομικής ασφυξίας να επιτύχουν σχεδόν διψήφιο ποσοστό αύξησης πωλήσεων. Μετά το δεύτερο lockdown στις 7 Νοεμβρίου ο συνολικός κύκλος εργασιών των σουπερμάρκετ κατέγραφε κάθε βδομάδα διψήφια άνοδο, ενώ την εορταστική περίοδο υπολογίζεται ότι προστέθηκαν πάνω από 1 δισ. ευρώ στον τελικό «λογαριασμό» των πωλήσεων. Το δεύτερο κύμα πανδημίας, που προκάλεσε και το νέο lockdown, αύξησε σημαντικά τον τζίρο των σουπερμάρκετ καθώς η αύξηση 10% που φαίνεται να

σημειώθηκε το 2020 ξεπέρασε κατά πολύ τις προβλέψεις του Ιουνίου που έκαναν λόγο για αύξηση τζίρου κατά 5,3%. Παράλληλα το γεγονός ότι όλοι οι πολίτες ήταν εφέτος αναγκασμένοι να κάνουν εορταστικά ρεβεγιόν στο σπίτι τους λόγω των κλειστών κέντρων διασκέδασης οδήγησε και στη σημαντική αύξηση των αγορών που σημειώθηκε την περίοδο των Χριστουγέννων. Επίσης τα ηλεκτρονικά κανάλια των σουπερμάρκετ γνώρισαν ανάπτυξη με ρυθμούς που ξεπέρασαν το 150%, λόγω του ότι αυτά τα κανάλια είχαν μικρή συμμετοχή στον τζίρο τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο το 2020 ο τζίρος των ηλεκτρονικών καναλιών αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, με

O συνολικός κύκλος εργασιών των 93 αλυσίδων σουπερμάρκετ αυξήθηκε κατά 5,8% από 8,86 δισ. ευρώ το 2018 σε 9,37 δισ. ευρώ το 2019

Γεράσιμος Σκλαβενίτης, διευθύνων σύμβουλος της Σκλαβενίτης Α.Ε.Ε.

Ιωάννης Μασούτης, διευθύνων σύμβουλος της Διαμαντής Μασούτης Α.Ε.

Βασίλης Σταύρου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε.

Άγγελος Κρητικός, διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός Α.Ε

Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Metro Α.Ε.

Χρήστος Γουντσίδης, διευθύνων σύμβουλος της Γουντσίδης Α.Ε.

newtimes

7

Πανελλαδική έρευνα της NEW TIMES σε 93 αλυσίδες σουπερμάρκετ στην τελευταία πριν την πανδημία χρήση (2019) παρουσιάζει 16 επιχειρήσεις με κέρδη από 1 εκατ. ευρώ και πάνω η καθεμία. Τα συνολικά κέρδη των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκαν κατά 43,9% για να υπερβούν τα 105 εκατ. ευρώ 8

newtimes

τις μεγάλες αλυσίδες να έχουν προχωρήσει σε στρατηγικές συνεργασίες και να έχουν επενδύσει στη βελτιστοποίηση της ηλεκτρονικής παρουσίας τους. Ο Δεκέμβριος επίσης θεωρείται παραδοσιακά ο πιο δυνατός μήνας για τα σουπερμάρκετ καθώς τότε πραγματοποιείται σχεδόν το 11% του ετήσιου τζίρου. Με τους καταναλωτές στο σπίτι, οι δύο τελευταίες εβδομάδες εκτιμάται ότι κατέγραψαν διψήφια αύξηση. Οι υπεραγορές και τα πολύ μεγάλα σουπερμάρκετ ενισχύθηκαν επίσης σημαντικά, με τους καταναλωτές να προτιμούν τους πολύ μεγάλους χώρους καθώς η μεγάλη έκταση που διαθέτουν δίνει την αίσθηση ασφάλειας. Σύμφωνα με έρευνα της Nielsen, το 10μηνο του 2020 οι υπεραγορές σημείωσαν αύξηση των πωλήσεων κατά 48,1%, ενώ τα μεγάλα σουπερμάρκετ με έκταση 1.000-2.499 τ.μ. είδαν τον τζίρο να αυξάνεται κατά 35,2%.

Έρευνα New Times

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας της New Times: • O συνολικός κύκλος εργασιών των 93 αλυσίδων σουπερμάρκετ αυξήθηκε κατά 5,8% από 8,86 δισ. ευρώ το 2018 σε 9,37 δισ. ευρώ το 2019. Στην πραγματικότητα ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των αλυσίδων σουπερμάρκετ της χώρας το 2019 υπερέβη τα 11 δισ. ευρώ.

• Τα συνολικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 43,9%, από 73 εκατ. ευρώ το 2018 σε 105,1 εκατ. ευρώ. Η θεαματική αυτή αύξηση οφείλεται κυρίως στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της μεγαλύτερης αλυσίδας του κλάδου, που είναι ο Σκλαβενίτης.

• Τα συνολικά ίδια κεφάλαια παρέμειναν σταθερά στο επίπεδο του 1,1 δισ. ευρώ.

• Οι συνολικές υποχρεώσεις εμφάνισαν σημαντική αύξηση 29,6% προσεγγίζοντας τα 5,9 δισ. ευρώ. Έτσι η σχέση ιδίων προς ξένα κεφάλαια εμφανίζεται αρκετά προβληματική. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας της New Times, μεταξύ των σημαντικότερων (βάσει κύκλου εργασιών) του κλάδου είναι οι: Ελληνικές Υπεραγο-

Τέλης (δεξιά) και Περικλής Θανόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, αντίστοιχα, της Δ. Θανόπουλος Α.Ε.

Χριστίνα Χαλκιαδάκη, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Χαλκιαδάκης Α.Ε.

ρές Σκλαβενίτης, Α-Β Βασιλόπουλος, Μετρό ΑΕ, Μασούτης Διαμαντής, Πέντε Α.Ε., ΜΑΡΤ Κας & Κάρυ, Market In, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, Bazaar, Χαλκιαδάκης, Εγνατία Σ/Μ, Θανόπουλος, Γουντσίδης, Σκόντο, Γαλαξίας Κονταράτου, Kosmoplus, Ντιελλάς, Κάντζας και ΕΛΟΜΑΣ. Τα συμπεράσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι ο κλάδος διατηρεί τα χαρακτηριστικά ενός σταθερού, ανταγωνιστικού και ισχυρού τομέα τού εν Ελλάδι εμπορίου. Έτσι ο τομέας των σουπερμάρκετ εκτιμάται ότι θα βρεθεί στην πρώτη πεντάδα των πλέον κερδοφόρων κλάδων του ελληνικού εμπορίου. Σύμφωνα με την έρευνα της New Times: Πρώτον, από το δείγμα της έρευνας οι 69 επιχειρήσεις βρέθηκαν στη «φωτεινή πλευρά του φεγγαριού» εμφανίζοντας κέρδη. Αντιθέτως 24 επιχειρήσεις (ποσοστό 25,8%) παρουσίασαν ζημιές. Δεύτερον, παρατηρώντας τα αποτελέσματα μόνο των κερδοφόρων επιχειρήσεων διαπιστώνονται τα εξής: • Οι συνολικές πωλήσεις των κερδοφόρων επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 4,1% για να φθάσουν τα 6,27 δισ. ευρώ.

• Τα συνολικά κέρδη διαμορφώθηκαν στο επίπεδο των 111 εκατ. ευρώ.

• Τα συνολικά ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά τι στο επίπεδο των 987 εκατ. ευρώ.

• Οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 18,3% στα 2,94 δισ. ευρώ. Τρίτον, σύμφωνα με τα παραπάνω, και στον κλάδο των σουπερμάρκετ έχουμε μια διάσταση ανάμεσα στο υγιές και στο προβληματικό κομμάτι του επιχειρείν. Παρ’ όλα αυτά η διάσταση αυτή είναι χαμηλότερης έντασης αφού ο κλάδος συνολικά απέσπασε περισσότερα οφέλη – κυρίως την περίοδο της πανδημίας – σε σχέση με άλλους κλάδους που εμφάνισαν σημαντικές απώλειες.

Απόστολος Αλεξάκης, πρόεδρος της ΕΛΟΜΑΣ

Νίκη Χειμωνίδη και Παναγιώτης Πουρσανίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, αντίστοιχα, της Πέντε Α.Ε.

newtimes 9

Οικονομικές επιδόσεις επιχειρήσεων

Σκλαβενίτης

Ενισχυμένες επιδόσεις πέτυχε ο Όμιλος Σκλαβενίτης και οι Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης το 2019, χρονιά κατά την οποία ολοκληρώθηκε το πλάνο ανακαίνισης του δικτύου της πρώην Μαρινόπουλος. Ο κύκλος εργασιών του ομίλου έφθασε τα 3,28 δισ. ευρώ, ενισχυμένος κατά 9% το 2019 (έναντι 3,01 δισ. ευρώ το 2018). Σε επίπεδο μεικτής κερδοφορίας τα αποτελέσματα εμφανίζονται ενισχυμένα στα 835,2 εκατ. ευρώ (έναντι 735,9 εκατ. ευρώ το 2018). Σε ό,τι αφορά τη μητρική Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, ο κύκλος εργασιών ανήλθε στα 2,63 δισ. ευρώ, ενισχυμένος κατά 11% (από 2,37 δισ. ευρώ το 2018). Τα μεικτά

κέρδη διαμορφώθηκαν στα 694,5 εκατ. ευρώ από 595,8 εκατ. ευρώ το 2018. Στη σημαντική βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του 2019 συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, η ολοκλήρωση του πλάνου ανακαίνισης συνολικά 99 καταστημάτων και η ενσωμάτωση των 12 καταστημάτων της Κρόνος στην περιοχή της Αχαΐας, τα οποία πλέον λειτουργούν υπό το σήμα της Σκλαβενίτης. Επιπλέον, εντός του 2019, ο Όμιλος Σκλαβενίτης υλοποίησε επενδύσεις ύψους 53 εκατ. ευρώ και προχώρησε στη δημιουργία 1.000 νέων θέσεων εργασίας, ενώ στο ίδιο διάστημα ολοκλη-

ρώθηκε η πρώτη φάση εγκατάστασης και λειτουργίας του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος SAP ERP. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα το δίκτυο του Ομίλου Σκλαβενίτης αριθμεί 497 καταστήματα και ανθρώπινο δυναμικό που ανέρχεται σε 30.000. Όσον αφορά την πορεία του 2020 και τα επόμενα βήματα του ομίλου σημειώνεται ότι: κατά το εννεάμηνο του 2020 σημειώνει σταθερά διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης. Τους πρώτους μήνες του 2020, πραγματοποιήθηκε η είσοδος της εταιρείας στο ψηφιακό λιανεμπόριο, μέσω της επένδυσης στο caremarket.gr.

ου πωλήσεων. Τέθηκαν σε λειτουργία οκτώ νέα καταστήματα σουπερμάρκετ και 45 καταστήματα με το σύστημα δικαιόχρησης. Έτσι στα τέλη του 2019 το δίκτυο πωλήσεων αριθμούσε 510 καταστήματα, από τα οποία 304 είναι εταιρικά, 191 ανήκουν στο δίκτυο δικαιόχρησης (franchising) και 15 είναι καταστήματα χονδρικής πώλησης. Ο αριθμός των εργαζομένων ανήλθε στις 14.550. Κατά την περυσινή χρονιά η Α-Β εμφάνισε μικρή μείωση πωλήσεων και μεικτών κερδών, με τα υπόλοιπα μεγέθη (EBITDA, κέρδη) να επηρεάζονται

από την αλλαγή στη λογιστική απεικόνιση των μισθώσεων λόγω του ΔΠΧΑ 16. Ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 1,95 δισ. ευρώ, από 1,98 δισ. ευρώ το 2018, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2%. Τα EBITDA ανήλθαν σε 170,4 εκατ. ευρώ το 2019 έναντι 130,2 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση, παρουσιάζοντας αύξηση 30,9%, λόγω υποχώρησης των λειτουργικών δαπανών ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του ΔΠΧΑ 16. Τα κέρδη προ φόρων υποχώρησαν κατά 47,2% διαμορφούμενα στα 28,5 εκατ. ευρώ έναντι 54 εκατ. ευρώ το 2018.

Α-Β Βασιλόπουλος

Η πανδημία προσέφερε στην επιχείρηση μια σημαντική ευκαιρία για εδραίωση της θέσης της στην αγορά. Η Α-Β Βασιλόπουλος έχει μονίμως στο μικροσκόπιό της την προσθήκη νέων καταστημάτων λιανικής (εταιρικών και franchising) και χονδρικής καθώς και την περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της. Έχει ήδη προσθέσει στο δίκτυό της τρία καταστήματα (σε Σαντορίνη, Κυπαρισσία και Ακράτα), εξαγοράζοντας τις εταιρείες Thira Foods και KAST Foods. Την τελευταία χρονιά πραγματοποίησε επενδύσεις 62,2 εκατ. ευρώ για την επέκταση, αναβάθμιση και ανακαίνιση του δικτύ-

10

newtimes

METRO Α.Ε.

Η πανδημία αφήνει θετικό αποτύπωμα και στα μεγέθη του ομίλου Metro Α.Ε., η διοίκηση του οποίου επισημαίνει ότι «για τον κλάδο των σουπερμάρκετ η εκτίμηση για το 2020 δείχνει συγκρατημένη αύξηση στον τζίρο (της τάξεως περίπου του 2%) ανεξαρτήτως της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας λόγω της πανδημίας». Η πρόβλεψη αυτή κρίνεται συντηρητική, αν ληφθεί υπόψη η πρόσφατη μελέτη της IRI που δείχνει μια αύξηση στην αγορά άνω του 9% από την αρχή του έτους. Κατά τις εκτιμήσεις του Δ.Σ. της Metro, του οποίου ηγείται ο κ. Παντελής Παντελιάδης, οι στρατηγικές της επόμενης μέρας των εμπλεκομένων στη λιανική αγορά τροφίμων-ποτών έχουν ως βάση σταθερές όπως: διατήρηση υφεσιακού περιβάλλοντος σε όρους πραγματικής οικονομίας, υψηλή φορολογία και ανεργία. Σε αυτό το περιβάλλον τα σχέδια της Metro A.E. για το 2020 δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο ηλεκτρονικό κατάστημα της εταιρείας αλλά και στο δίκτυο χονδρικής (Metro Cash & Carry). Επίσης οι πωλήσεις του δικτύου λιανικής της εταιρείας My market αναμένεται να αυξηθούν με ποσοστό

που θα υπερβαίνει την τάση της αγοράς, ενώ θα υπάρξει και ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων με νέα σημεία. Οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη το 2020 έρχονται σε συνέχεια μιας αποδοτικής χρονιάς όπως αποδείχθηκε το 2019, καθώς ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 1,26 δισεκατ. ευρώ έναντι 1,19 δισεκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση με αύξηση 5,8%. Τα μεικτά κέρδη ανήλθαν το 2019 σε 180.412.754,08 ευρώ έναντι 169.277.169,79 ευρώ, αυξημένα κατά 6,58%. Σημειώνεται ότι ο κύκλος εργασιών της εταιρείας προέρχεται από δύο βασικές κατηγορίες καταστημάτων: τις πωλήσεις λιανικής (περίπου τα 2/3) μέσα από τα My market και τις πωλήσεις χονδρικής μέσα από τα Metro Cash & Carry. H πολιτική του ομίλου σχετικά με την επέκταση του δικτύου των καταστημάτων στηρίζεται στη δημιουργία καταστημάτων Metro Cash & Carry και My market σε όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία σε όλη την Ελλάδα. Όσον αφορά τα Metro Cash & Carry, στόχος

είναι η ύπαρξη ενός καταστήματος σε κάθε μεσαία και μεγάλη πόλη της Ελλάδας και η γεωγραφική κάλυψη του εμπορίου της πατρίδας μας κατά 95%. Η εταιρεία κατά τη διάρκεια του 2019 συνεργάστηκε με 1.528 προμηθευτές εκ των οποίων το 95,55% προέρχεται από την εγχώρια αγορά και το 4,45% από το εξωτερικό. Διαθέτει τρία Κέντρα Διανομής, 50 καταστήματα χονδρικής πώλησης (προστέθηκε ένα νέο κατάστημα το 2019), εκ των οποίων το ένα είναι delivery center (Metro Cash & Carry), 224 καταστήματα λιανικής (My market – έκλεισαν δύο και άνοιξε ένα νέο το 2019) και 13 πρατήρια υγρών καυσίμων. Σημειώνεται ότι το 2019 η Metro συνέχισε να επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό – απασχολεί πάνω από 10.800 εργαζομένους – αλλά και στη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος επενδύοντας σημαντικούς πόρους σε εκπαίδευση και αντικατάσταση/αναβάθμιση στόλου αυτοκινήτων. newtimes

11

Τα σουπερμάρκετ αποτελούν αδιαμφισβήτητα έναν εκ των μεγάλων «πρωταγωνιστών» πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κατορθώνοντας σε μια χρονιά οικονομικής ασφυξίας να επιτύχουν σχεδόν διψήφιο ποσοστό αύξησης πωλήσεων

Μασούτης Διαμαντής Σ/Μ

Η εταιρεία βρέθηκε στην τέταρτη καλύτερη θέση της λίστας των αλυσίδων σουπερμάρκετ με τον μεγαλύτερο τζίρο κατά το 2109. Συγκεκριμένα αύξησε τον κύκλο εργασιών της κατά 8% για να προσεγγίσει τα 830 εκατ. ευρώ ενώ τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στο επίπεδο των 11,7 εκατ. ευρώ κατακτώντας την τρίτη καλύτερη θέση στη λίστα των πιο κερδοφόρων εταιρειών του κλάδου. Η επιχείρηση έκλει-

12

newtimes

σε το 2020 με δύο νέα καταστήματα, στην Πάτρα και στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας. Η Διαμαντής Μασούτης Α.Ε. έκλεισε το 2020 με ένα δίκτυο συνολικά 333 καταστημάτων και με δυναμικό 8.900 εργαζομένων. Αναπτύσσεται

στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Αττικής, Αχαΐας, Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου.

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2019

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΣ 2019/2018

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2019

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019/2018

ΚΑΤAΤΑΞΗ ΒΑΣΕΙ ΚΎΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019

ΟΙ 93 ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ

1

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Α.Ε.Ε.

2.632.586.000

11%

-1.171.000

-98%

55.241.000

-20%

2

«ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ» ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε.

1.947.871.000

-2%

28.506.000

-47%

384.970.000

-4%

3

ΜΕΤΡΟ Α.Ε.Β.Ε.

1.259.646.454

6%

9.506.265

12%

124.255.578

7%

4

ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ ΑΕ

829.817.000

8%

11.710.000

-17%

98.072.000

-7%

5

ΠΕΝΤΕ ΑΕ

450.131.847

0%

13.057.572

2%

169.511.233

2%

6

ΜΑΡΤ ΚΑΣ & ΚΑΡΥ Α.Ε.Ε.

328.767.732

6%

-419.627

0%

3.145.696

-13%

7

MARKET IN A.E.Β.E.

318.748.476

12%

2.048.546

10%

9.359.376

-7%

8

ΑΝΕΔΗΚ ΚΡΗΤΙΚΟΣ A.E.

317.040.977

24%

1.855.911

-39%

11.972.875

13%

9

BAZAAR AE

182.970.013

8%

2.992.896

-13%

7.879.123

16%

ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ ΑΕ

158.967.367

2%

11.034.052

11%

20.609.751

12%

10 11

ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε.

114.580.809

15%

1.143.693

502%

4.664.991

29%

12

ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Δ. Α.Ε.

47.528.378

5%

2.876.807

27%

14.663.749

17%

13

ΓΟΥΝΤΣΙΔΗΣ Α.Ε.

46.637.497

-1%

645.870

-21%

13.254.025

0%

14

ΣΚΟΝΤΟ Ε.Π.Ε.

36.665.801

24%

112.428

1%

573.643

23%

15

ΓΑΛΑΞΙΑΣ AE

36.091.558

-4%

126.368

-64%

3.898.805

1%

16

ΚΟΝΤΑΡΑΤΟΥ Ι. & Φ. Α.Ε.Ε.Ε.

33.171.691

9%

3.051.016

16%

9.096.613

33%

17

KOSMOPLUS A.E.

30.048.927

0%

-959.201

8%

-1.640.132

146%

18

ΝΤΙΕΛΛΑΣ Ε.Π.Ε.

28.553.966

-1%

1.871.070

16%

4.308.120

49%

19

ΚΑΝΤΖΑΣ ΣΤ. ΑΕΒΕ

26.375.018

2%

119.345

13%

1.317.255

4%

20

ΕΛ.ΟΜ.ΑΣ. Ε.Π.Ε.

23.826.388

-6%

123.386

13%

1.373.485

5%

21

ΧΑΤΖΗΓΙΑΚΟΥΜΗΣ Κ. Α.Ε.

23.172.131

4%

1.611.004

-21%

18.303.380

7%

22

ΑΦΡΟΔΙΤΗ Α.Ε.Ε.

21.411.720

-4%

-449.044

99%

1.217.972

-28%

23

ΛΕΩΝ Α.Ε.

19.468.599

9%

175.451

-65%

68.042

0%

24

ΙΝΤΕΡΤΑΝ Α.Ε.

19.355.745

7%

603.322

-64%

10.680.547

4%

25

ΠΑΠΠΟΥ Ι. Γ. Α.Ε.

18.633.379

-1%

740.917

11%

8.340.920

7%

26

ΑΓΓΕΛΗ ΧΡ. ΥΙΟΙ Α.Ε.

18.485.905

3%

936.567

-9%

5.009.845

16%

27

ΓΕΓΟΣ SUPER MARKET A.E.

18.244.982

2%

96.185

-43%

1.157.532

-2%

28

ΥΙΟΙ ΑΝΔΡΕΑ ΚΟΥΤΕΛΙΕΡΗ Α.Ε.

18.004.587

14%

254.083

43%

1.082.512

17%

29

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΚΥΛΙΑ Ε.Π.Ε.

16.813.658

6%

-213.979

-59%

583.489

-27%

30

ΠΙΤΣΙΑΣ Α.Ε.

16.422.362

42%

181.994

-10%

716.330

12%

31

ΒΑΣ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ SUPER MARKET ΑΕ

16.225.863

-1%

-230.448

-62%

16.825.311

-1%

32

ΠΑΥΛΑΚΗΣ Α.Ε.

15.726.172

-3%

1.118.125

47%

6.395.270

11%

33

ΜΟΥΡΓΗ Π. ΑΦΟΙ Α.Ε.

15.233.965

0%

-211.093

0%

1.453.484

-18%

34

ΧΑΡΑ Α.Ε.

14.529.999

2%

19.369

709%

757.744

-2%

35

ΧΑΤΖΗΑΜΑΛΛΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ι.Κ.Ε.

13.437.419

14%

938.540

24%

3.786.404

27%

36

ΜΑΡΚΑΤΟ Α.Ε.

13.139.418

-2%

35.752

-61%

30.698

0%

37

ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΑΓΟΡΑ Α.Ε.

11.867.081

13%

114.591

29%

972.932

10%

38

Μ. ΚΩΦΟΠΟΥΛΟΥ - Γ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ Ε.Π.Ε.

11.318.123

-1%

372.016

13%

2.320.047

14%

39

ΖΕΡΒΑΣ ΑΕ

9.198.285

-7%

160.220

-30%

1.542.832

8%

40

ΑΧΤΙΔΑ ΕΥΑΓΓ. ΚΟΥΒΡΑΚΗΣ Α.Ε.Β.Ε.

8.921.560

5%

853.621

0%

5.256.363

12%

41

ΑΜΑΛΙΑΣ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.

8.774.305

31%

120.284

93%

829.504

12%

42

ΤΡΟΦΟΔΟΤΙΚΗ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε.

8.512.734

2%

41.343

2380%

167.718

2%

43

ΜΑΝΤΖΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤ. ΑΕ

8.474.974

9%

151.521

20%

3.060.038

4%

44

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Α.Ε.

8.298.529

0%

-52.273

-54%

246.260

-18%

45

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.Β.Ε.

8.232.467

4%

576.140

-14%

3.323.385

15%

46

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΧΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Ε.Π.Ε.

7.931.569

22%

90.274

88%

270.327

33%

47

ΙΑΚΩΒΟΣ ΤΖΙΜΠΡΕ Α.Ε.

7.579.391

9%

1.578.689

-3%

7.044.682

20%

48

ΛΕΣΒΙΑΚΕΣ ΔΙΑΝΟΜΕΣ (ΑΦΟΙ ΧΑΦΤΑ) Α.Ε.

6.979.711

0%

-9.655

0%

121.052

-7%

newtimes

13

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2019

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΣ 2019/2018

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ 2019

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019

49

ΕΞΥΠΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ε.Π.Ε.

6.930.639

-12%

-88.793

29%

155.136

2%

50

ΣΕΛΑΧΑΣ Α.Β.Ε.Ε.

6.855.795

-10%

434.729

-25%

3.094.577

5%

51

ΠΤΟΛΕΜΑΪΣ Ε.Π.Ε.

6.842.360

1%

130.657

113%

1.080.872

10%

52

THIRA FOODS Α.Ε.

6.559.506

0%

121.859

0%

111.446

283%

53

ΟΚ ΣΤΟΡΣ Ε.Π.Ε.

6.455.909

-11%

5.205.262

1399%

-240.127

28%

54

ΑΝΤΕΛ Α.Ε.

5.480.990

-4%

6.115

0%

209.576

3%

55

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ Ε. Ε.Π.Ε.

5.447.691

17%

426.621

64%

1.181.940

38%

56

ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ Α. ΓΙΑΛΕΡΝΙΟΥ Ε.Π.Ε

5.243.281

34%

749.095

181%

1.500.719

50%

57

ΑΦΟΙ ΤΡ. ΣΚΟΥΡΑ Α.Ε.

4.795.041

7%

86.620

98%

743.748

9%

58

ΡΟΛΛΑΝ Α.Ε.

4.754.268

-4%

472.371

27%

1.883.866

24%

59

ΔΗΦΟ Α.Ε.

4.717.061

-10%

226.391

-7%

126.730

0%

60

ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ Ν. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.

4.210.244

43%

455.565

77%

1.765.040

24%

61

ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡ. ΣΠΑΝΟΥ Α.Ε.

4.153.613

-65%

-1.284.647

47%

20.651

-97%

62

ΧΑΛΚΙΔΗ, ΑΦΟΙ, Α.Ε.Β.Ε.

4.118.104

-9%

33.279

-70%

3.095.460

0%

63

MR MON A.E.

3.902.944

0%

43.623

25%

35.319

579%

64

ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Α.Ε.

3.886.325

3%

41.019

-16%

468.648

9%

65

ΑΝΟΔΙΚΗ ΑΕΕ

3.796.759

-2%

265.570

57%

1.298.102

25%

66

Α. ΓΟΥΡΓΟΛΙΤΣΑΣ ΑΕ

3.586.056

-5%

38.479

-27%

381.372

7%

67

ΕΥΡΩΔΙΑΘΕΣΗ Α.Ε

3.298.143

1%

50.159

328%

270.083

14%

68

ΔΙΑΣ ΜΑΡΚΕΤ Α.Ε.

3.156.747

5%

2.552

0%

29.074

5%

69

ΓΙΑΛΕΣΑΚΗΣ Α.Ε.

3.078.529

4%

20.478

-57%

473.906

3%

70

ΑΦΟΙ ΠΕΡΙΣΤΕΡΑΚΗ Α.Ε.Ε.

2.957.397

-1%

95.741

-24%

1.530.248

5%

71

ΜΟΥΡΚΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΙΟΙ Α.Ε.

2.932.471

-19%

-185.164

169%

45.298

-81%

72

ΓΕΡΓΑΤΣΟΥΛΗΣ ΑΕ

2.904.890

1%

42.989

0%

1.593.861

1%

73

SPARTA CATERING A.E.

2.648.801

0%

208.814

16%

1.368.031

2%

74

ΕΥΡΕΛΚΟ Α.Ε.Β.Ε.

2.377.832

-6%

12.057

-26%

922.349

1%

75

ΚΟΥΡΚΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Α.Ε.Β.Ε.

2.112.577

15%

6.531

18%

807.730

0%

76

ΣΤΡΕΜΜΕΝΟΣ Ε.Π.Ε.

2.106.032

-5%

76.302

16%

1.173.663

2%

77

ΦΙΛΜΑΝ Α.Ε.

2.024.729

-2%

56.576

-22%

322.087

-1%

78

CREDITO ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΡΕΖΑΣ Α.Ε.

1.818.288

-5%

-2.711

-94%

770.570

-1%

79

ΣΦΑΓΕΙΑ ΧΙΟΥ MR. MON A.E.

1.713.257

-6%

-29.517

-66%

290.007

-58%

80

ΕΡΜΗΣ ΜΟΝ. Ε.Π.Ε.

1.684.674

15%

111.907

0%

617.228

22%

81

ΧΑΪΚΑΛΗΣ Α.Ξ.Τ.Ε.Β.Ε.

1.357.327

5%

-29.877

112%

81.958

-27%

82

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΗΤΑΣ Α.Ε.

1.278.715

2%

-256.144

16%

-1.041.374

32%

83

ΣΠΥΡΟΣ ΑΡΚΑΔΙΝΟΣ Α.Ξ.Τ.Ε.Ε.

1.261.422

6%

56.805

0%

287.036

24%

84

ΕΠΙΛΟΓΗ Κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ AEE

1.090.690

-15%

-6.679

-69%

-72.591

7%

85

ΣΑΦΛΕΚΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Ε.Π.Ε.

1.077.610

-2%

-26.211

0%

419.683

-6%

86

ΜΑΝΚΑ Ε.Π.Ε.

989.887

5%

3.451

-84%

251.832

1%

87

ΝΙΑΡΟΣ Γ. Α.Ε.

908.269

-13%

492

-100%

154.397

-30%

88

ΕΝΩΤΙΚΗ COOP ΚΕΝΤΡΟ ΑΕ

870.446

-32%

-168.912

-21%

-743.917

29%

89

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Α.Ε.

674.939

-5%

-8.708

71%

354.763

-3%

90

ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ Α.Ε.

651.205

-6%

-17.980

0%

1.423.203

-2%

91

ΝΤΕΛΙΚΑΤΕΣΣΕΝ ΑΦΟΙ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΙ Α.Ε.

566.570

-28%

-51.328

148%

-102.970

102%

92

ΑΦΟΙ Δ. ΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟΙ Α.Ε.Β.Ε.

11.085

-76%

-26.197

-51%

358.161

-59%

93

ΓΟΝΕΟΣ Λ. Κ. ΑΕ

0

0%

-9.931

-95%

1.743.628

-30%

9.371.710.650

#REF!

105.124.223

#REF!

1.068.332.825

-0,9

Πηγή: NEW TIMES

14

ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019/2018

ΚΑΤAΤΑΞΗ ΒΑΣΕΙ ΚΎΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2019

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

newtimes

Επισημάνσεις από εκδήλωση του ΙΟΒΕ

Αξιοσημείωτη η ανθεκτικότητα του λιανικού εμπορίου

Γενικά η πτώση της κατανάλωσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα το 2020 ήταν μικρότερη του μέσου όρου της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το λιανικό εμπόριο στις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η πανδημία αλλά και οι προοπτικές της επόμενης ημέρας βρέθηκαν στο επίκεντρο διαδικτυακής εκδήλωσης που πραγματοποίησε στις 30 Μαρτίου το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE). Η εκδήλωση με τίτλο «Το λιανικό εμπόριο μέσα στην πανδημία και οι προοπτικές του» πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της σειράς των e-Συζητήσεων 202021 του ΙΟΒΕ «Η ελληνική οικονομία και το ευρωπαϊκό περιβάλλον: κρίση και ευκαιρίες». Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, ήταν αξιοσημείωτη η ανθεκτικότητα του λιανικού εμπορίου, καθώς η υποχώρηση της δραστηριότητάς του ήταν ηπιότερη σε σχέση με το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Έτσι κλάδοι που συνδέονται με το Διαδίκτυο και την πληροφορική, τα τρόφιμα και τα φαρμακευτικά κατέγραψαν αύξηση κύκλου εργασιών, άλλες όμως δραστηριότητες, όπως κοσμήματα, υποδήματα, κλωστοϋφαντουργία, καύσιμα, παιχνίδια κ.ά., σημείωσαν μεγάλη πτώση πωλήσεων. Όπως επεσήμανε ο κ. Βέττας, τα προγράμματα στήριξης που ενεργοποίησε η κυβέρνηση συνέβαλαν στην ανάσχεση των επιπτώσεων της πανδημίας και των περιορισμών που τέθηκαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία, γενικά η πτώση της κατανάλωσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα το 2020 ήταν μικρότερη του μέσου όρου της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), κ. Γιώργος Καρανίκας, υπογράμμισε την ιδιαιτερότητα του λιανικού εμπορίου λόγω των πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων που το συνθέτουν. Όπως υπογράμμισε, υπήρξαν κλάδοι που σημείωσαν αύξηση εργασιών αλλά και άλλοι που βιώνουν μια δραματική μείωση και έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές λόγω της μη λειτουργίας των καταστημάτων. Είναι πολύ σημαντικό, τόνισε, να υπάρξουν στοχευμένες πολιτικές στήριξης

των τομέων του εμπορίου που έχουν δεχθεί τις μεγαλύτερες πιέσεις. Ο κ. Καρανίκας σημείωσε επίσης ότι τα μέτρα στήριξης της πολιτείας πρέπει να είναι δίκαια, ενώ ήταν θετικός σε ένα σταδιακό άνοιγμα των καταστημάτων καθώς οι υγειονομικοί κίνδυνοι στα μικρά καταστήματα είναι περιορισμένοι. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), κ. Αντώνης Μακρής, υπογράμμισε στην παρέμβασή του ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας δεν αφορούν μόνο το οικονομικό αλλά και το κοινωνικό πεδίο. Όπως σημείωσε, αναμένεται ευμετάβλητη πορεία στον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων με αντίκτυπο στον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Επιπλέον, τόνισε, θα επιφέρουν ανακατατάξεις στη γεωγραφία του επιχειρηματικού χάρτη λιανικής, αύξηση του ανταγωνισμού και της ελαστικότητας στην προσφορά εργασίας καθώς επίσης και αξιοσημείωτες μεταβολές και διακυμάνσεις στο συμπεριφορικό προφίλ των αγοραστών εξαιτίας της χρήσης ψηφιακών καινοτομιών που θα αλλάξουν τα δεδομένα στο εμπόριο τα επόμενα χρόνια. Τέλος σημείωσε ότι η συζήτηση περί σταδιακού ανοίγματος των καταστημάτων δεν είναι σκόπιμη, καθώς δεν μπορεί να γίνει διαχωρισμός της αγοράς. Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, στάθηκε ιδιαίτερα στις μεγάλες δομικές αλλαγές που επιφέρει η ψηφιοποίηση και η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών δικτύων, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε ριζική αναδιάρθρωση και μετασχηματισμό του λιανεμπορίου. Σε ό,τι αφορά τα μέτρα στήριξης της οικονομίας σημείωσε την ανάγκη αυτά να χορηγούνται με αντικειμενικά κριτήρια και καλύτερη στόχευση και όχι οριζόντια καθώς και την προετοιμασία για τη στήριξη των επιχειρήσεων ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική επανεκκίνησή τους. Περιέγραψε επίσης τις πολύ μεγάλες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο λιανικό εμπόριο πρώτα στις ΗΠΑ και παγκοσμίως και που θα επηρεάσουν ισχυρά και την ελληνική αγορά.

Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ

Γιώργος Καρανίκας, πρόεδρος της ΕΣΕΕ

Αντώνης Μακρής, πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ

Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ

newtimes

15

Αριστοτέλης Παντελιάδης διευθύνων σύμβουλος της Μετρό Α.Ε.Β.Ε.

Επενδύσεις 35 εκατ. ευρώ και νέα καταστήματα σχεδιάζει η εταιρεία Η μεγάλη επέκταση στο Κέντρο Διανομής Γέφυρα είναι σε εξέλιξη με στόχο να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2022 Συνέντευξη στον Φίλιππο Καλόγερο

Αυξημένες πωλήσεις με υψηλό κόστος παρουσίασαν οι αλυσίδες των σουπερμάρκετ στη διάρκεια του 2020, επισημαίνει μεταξύ των άλλων ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Μετρό Α.Ε.Β.Ε., μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου. Το 2021 ξεκίνησε καλά, αλλά υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες, προσθέτει, ωστόσο η Μετρό Α.Ε.Β.Ε. σκοπεύει και εφέτος να επενδύσει περίπου 35 εκατ. ευρώ και να αυξήσει, μεταξύ των άλλων, το δίκτυο των καταστημάτων της.

16

newtimes

Κύριε Παντελιάδη, πώς κινείται ο κλάδος του λιανεμπορίου στη διάρκεια της πανδημίας. Ποια είναι τα κέρδη και ποιες οι ζημιές; Όπως είναι φυσικό, όσο η εστίαση είναι κλειστή και ο κόσμος τρώει στο σπίτι του οι πωλήσεις τροφίμων στα σουπερμάρκετ είναι αυξημένες. Η αύξηση αυτή δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλα τα καταστήματα. Οι μεγαλύτερες αίθουσες προσελκύουν περισσότερους πελάτες, καθώς εκεί υπάρχουν μικρότερες ουρές στην είσοδο και περισσότερος χώρος μέσα στο κατάστημα. Από την άλλη πλευρά, έχει αυξηθεί δυσανάλογα και το κόστος λειτουργίας μας, καθώς λόγω της πανδημίας προκύπτουν διάφορα σημαντικά έξοδα. Χρειάστηκε να προσλάβουμε χιλιάδες ανθρώπους για να αντικαθιστούμε όσους απουσιάζουν γιατί αρρώστησαν, γιατί έχουν κάποιον ασθενή στο περιβάλλον τους ή γιατί έχουν άδειες ειδικού σκοπού. Η αυξημένη λειτουργία του ηλεκτρονικού καταστήματος απαιτεί επίσης πολλούς πρόσθετους εργαζόμενους που ετοιμάζουν και παραδίδουν παραγγελίες. Τα μέτρα προστασίας, μάσκες, αντισηπτικά, υλικά απολύμανσης, κοστίζουν αρκετά εκατομμύρια σε κλαδικό επίπεδο. Πολλά χρήματα χρειάστηκαν και για έκτακτες αμοιβές των εργαζομένων και των στελεχών των καταστημάτων που δόθηκαν ως αναγνώριση της προσπάθειας που κατέβαλαν τις δύσκολες στιγμές. Καλές λοιπόν οι αυξημένες πωλήσεις, αλλά το οικονομικό τους αποτέλεσμα δεν είναι απαραίτητα θετικό. Μαζί με όλους, αναμένουμε και εμείς με αγωνία πότε θα τελειώσει επιτέλους αυτή η κατάσταση.

Έχει αλλάξει η συμπεριφορά των καταναλωτών κατά τη διάρκεια του ενός έτους πανδημίας; Πώς εξελίσσεται το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι διαδικτυακές παραγγελίες; Ο καταναλωτής δεν τρώει απλώς σπίτι του, αλλά μαγειρεύει και πειραματίζεται. Ιδιαίτερα κατά το πρώτο lockdown, όταν όλοι βιώναμε την πρωτόγνωρη κατάσταση ως μια ενδιαφέρουσα περιπέτεια, όλοι δοκίμαζαν νέες συνταγές, έψηναν ψωμί, ετοίμαζαν γλυκά. Σιγά σιγά ο κόσμος κουράστηκε και η ζήτηση επανήλθε σε πιο κλασικά μοτίβα. Το ηλεκτρονικό εμπόριο εκτινάχθηκε και είναι εντυπωσιακό ότι ολόκληρος ο κλάδος προσάρμοσε ταχύτατα τις υποδομές του, ώστε από το δεύτερο κύμα εξυπηρετεί ομαλά μια ζήτηση δυόμισι φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη περυσινή. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που παρατηρούμε είναι πόσο πιεσμένος είναι ο καταναλωτής. Υπάρχει ένταση, η οποία πολλές φορές με την παραμικρή ή χωρίς καμία αφορμή εκτονώνεται στους εργαζομένους των καταστημάτων. Αυτό δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη δουλειά τους. Όχι μόνο ως επιχειρήσεις αλλά και ως κοινωνία οφείλουμε πολλά σε αυτούς τους ανθρώπους. Το είπαν όλοι στην αρχή, αλλά φοβάμαι ότι «οι ήρωες της πρώτης γραμμής» ήδη ξεχάστηκαν. Ποιος σκέφτεται, π.χ., να τους δώσει προτεραιότητα στον εμβολιασμό;

μεγάλο βαθμό το μείγμα των αγορών των καταναλωτών, καθώς σημαντική αύξηση σημείωσαν τα είδη ατομικής υγιεινής και τα υλικά καθαρισμού, αλλά και τα άλευρα, τα είδη ζαχαροπλαστικής, τα συσκευασμένα τρόφιμα, τα κατεψυγμένα, τα κρασιά και τα είδη καλλωπισμού. Ως γενικό συμπέρασμα θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι καταναλωτές μένοντας σπίτι πειραματίστηκαν πολύ περισσότερο με τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική και προσπάθησαν να περάσουν όσο καλύτερα μπορούσαν μέσα με την οικογένειά τους.

Ποιες κατηγορίες προϊόντων αντέχουν; Ποιες εμφανίζουν ανοδική και ποιες καθοδική πορεία; Η υγειονομική κρίση διαφοροποίησε σε

Εκτιμάτε ότι την επόμενη περίοδο θα υπάρξουν ανακατατάξεις στον κλάδο; Μπορεί η κρίση της πανδημίας να οδηγήσει σε νέα συγκέντρωση δυνάμεων;

Οι σχέσεις των αλυσίδων σουπερμάρκετ και των προμηθευτικών επιχειρήσεων εμφάνιζαν πάντοτε (και) δυσκολίες. Η κατάσταση στην αγορά την περίοδο της πανδημίας αμβλύνει ή οξύνει τις σχέσεις των δύο συνεργατών; Στα δύσκολα δεν χωράνε πολλές αντιπαραθέσεις. Υπάρχει, και πάντα θα υπάρχει, σκληρή διαπραγμάτευση για τους οικονομικούς όρους της συναλλαγής μας, αλλά στα περισσότερα ζητήματα έχουμε κοινούς στόχους και ο δρόμος της επιτυχίας περνά μέσα από τη συνεργασία. Αν ο καταναλωτής δεν μείνει ικανοποιημένος από το προϊόν και το κατάστημα δεν αγοράζει. Και αυτή η ικανοποίηση, που εμπλέκει χιλιάδες παραμέτρους και λεπτομέρειες, δεν διασφαλίζεται μέσα από αντιπαραθέσεις.

newtimes

17

«

Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία έχει επενδύσει στην καινοτομία και στην πρωτογενή ανάπτυξη τεχνολογίας και πληροφορικών συστημάτων

»

Η συγκέντρωση στην ελληνική αγορά λιανεμπορίου είναι σχετικά χαμηλή, όπως διαπίστωσε και η πρόσφατη ανάλυση του κλάδου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Θα μεγαλώσει, όχι λόγω πανδημίας, αλλά γιατί αυτό είναι οικονομικά λογικό. Οι μεγάλες αλυσίδες προσφέρουν καλύτερες τιμές, διασφαλίζουν την τήρηση όλων των προδιαγραφών, πληρώνουν καλύτερα τους εργαζομένους, είναι τυπικές στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος, επιστρέφουν χρήματα στην κοινωνία, συμμορφώνονται σε περισσότερα διεθνή πρότυπα και κάνουν περισσότερες επενδύσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και προστασία του περιβάλλοντος. Η ελληνική – και όχι μόνο – κοινωνία έχει μια εγγενή απέχθεια στη μεγέθυνση των επιχειρήσεων. Συμπαθούμε περισσότερο τους μικρομεσαίους. Όταν όμως έρχεται η στιγμή της αγοραστικής απόφασης, προτιμάμε ένα σουπερμάρκετ μεγάλης αλυσίδας, γιατί εκεί ζυγίζουμε και αντιλαμβανόμαστε τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Είναι προς όφελος όλων η – λελογισμένη – συγκέντρωση. Τα μονοπώλια είναι αυτά που όντως βλάπτουν πολλαπλώς την κοινωνία, αλλά στο λιανεμπόριο δεν μπορεί ποτέ να δημιουργηθεί μια τέτοια κατάσταση. Βλέπετε πιθανή τη δραστηριοποίηση νέων πολυεθνικών παικτών στο ελληνικό λιανεμπόριο; Δεν είναι πολύ ελκυστικός ο κλάδος μας, τόσο γιατί τα περιθώρια κέρδους είναι μικρά όσο και γιατί ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος. Το επίπεδο των καταστημάτων

18

newtimes

μας στην Ελλάδα είναι εξαιρετικό σε σύγκριση με οποιαδήποτε χώρα του δυτικού κόσμου. Χρειάζεται τεράστια κεφάλαια για να μπει κανείς στην αγορά αυτή με αξιώσεις και υποθέτω ότι υπάρχουν πιο πρόσφορες επενδύσεις στη χώρα μας σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί ποτέ να αποκλείσει κανείς ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Για εμάς στη Metro, και για οποιαδήποτε πιστεύω σοβαρή επιχείρηση, σημασία έχει να κάνουμε εμείς καλά τη δουλειά μας. Η επιτυχία μας κρίνεται από εμάς τους ίδιους, όχι από την πορεία του ανταγωνισμού. Ποια ήταν η πορεία του ομίλου σας στη διάρκεια του 2020 (τζίρος, κέρδη, επενδύσεις); Ο τζίρος της χρονιάς ανήλθε στα 1,33 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 5,6%. Το γεγονός ότι η HoReCa αγορά υπολειτουργούσε καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, επηρέασε τόσο το λιανεμπόριο όσο και την αγορά της χονδρικής. Το λιανεμπόριο ωφελήθηκε καθώς ο κόσμος εκ των πραγμάτων μαγείρευε περισσότερο στο σπίτι, ενώ στο χονδρεμπόριο, δίνοντας έμφαση στη μεταπώληση, καταφέραμε να αντισταθμίσουμε τις όποιες απώλειες. Το 2020 ήταν μια καλή χρονιά για τη Metro διότι, πέντε χρόνια μετά την εξαγορά της Βερόπουλος και έχοντας ωριμάσει πλέον η επένδυση αυτή, είδαμε την κερδοφορία μας να ανεβαίνει στα 24,1 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση. Το επενδυτικό πλάνο μας συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς και για το 2021 προβλέπεται να φθάσει τα 35 εκατ. ευρώ. Η μεγάλη επέκταση στο Κέντρο Διανομής Γέφυρα είναι σε εξέλιξη και στις αρχές του 2022 θα έχει ολοκληρωθεί. Tο Κέντρο Διανομής θα αυξήσει τη δυνατότητα εξυπηρέτησης κατά 60 καταστήματα. Ταυτόχρονα ολοκληρώνεται και o σχεδιασμός επέκτασης του Κέντρου Διανομής Οινοφύτων. Φέτος σχεδιάζουμε να ανοίξουμε 6 ή 8 νέα My market. Tα καταστήματα στην Πυλαία και στον Άγιο Δημήτριο εγκαινιάζονται τον επόμενο μήνα. Ποιες πρωτοβουλίες πήρατε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ομίλου σας; Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία έχει επενδύσει σημαντικά ποσά στην καινοτομία και στην πρωτογενή ανάπτυξη τεχνολογίας και πληροφορικών συστημάτων, με στόχο τόσο η ενδοεταιρική επικοινωνία όσο και η εργασιακή καθημερινότητα των ανθρώπων μας να γίνεται καλύτερη. Η πανδημία όμως πρόσθεσε μια νέα διάσταση στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ο κάθε εργαζόμενος πρώτης γραμμής είναι σημαντικός και ο χρόνος του πολύτιμος. Προχωρήσαμε έτσι στην υλοποίηση μιας μεγάλης ομπρέλας ενεργειών προς όφελος των 11.000 ανθρώπων της οικογένειας της Metro. Ενδεικτικά ανα-

φέρω τη διασύνδεση του Παρουσιολογίου με την Εργάνη, το Employees Self Service, από όπου εκτελείται πληθώρα συναλλαγών και εκδίδονται αυτόματα οι βεβαιώσεις μετακίνησης όλων των εργαζομένων, το My posto για άμεση πληροφόρηση των τμημάτων στα καταστήματα, τη MetroLearn και τη MetoPedia στον χώρο της εκπαίδευσης, αλλά και την εσωτερική πλατφόρμα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας EMEIS. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το 2021; Τι στόχους έχετε; Το 2021 έχει ξεκινήσει καλά, υπάρχουν όμως αρκετοί αστάθμητοι παράγοντες που θα καθορίσουν τελικά την πορεία της χρονιάς. Οι εμβολιασμοί προχωρούν, γεγονός απαραίτητο για τη σταδιακή επιστροφή στην ομαλότητα. Παράλληλα μένει να δούμε πώς θα κινηθεί ο τουρισμός εφέτος, ο οποίος θεωρώ ότι θα πάει καλύτερα και από τις προβλέψεις, καθώς ο κόσμος θα θέλει να ταξιδέψει μόλις νιώσει περισσότερο ασφαλής. Το γεγονός αυτό θεωρώ ότι θα θέσει ολόκληρη την οικονομία μας σε κίνηση. Στους στόχους μας είναι σίγουρα η επίτευξη μεγαλύτερων πωλήσεων από πέρυσι και πιστεύουμε ότι με την επαναλειτουργία της HoReCa αγοράς θα έχουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα, καθώς ο τομέας των cash & carry ήδη με τις παρούσες συνθήκες έχει θετικό πρόσημο. Δώστε μας μια εικόνα για τις πρωτοβουλίες σας σε επίπεδο στήριξης του ΕΣΥ και της κοινωνίας. Ανταποκρινόμενοι άμεσα στις ανάγκες που παρουσιάστηκαν με την πρωτοφανή υγειονομική και κοινωνική κρίση της πανδημίας, στη Metro προχωρήσαμε άμεσα στη δημιουργία μιας ισχυρής και στρατηγικής σημασίας Συμμαχία Ευθύνης με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος. Με όχημα το δίκτυο καταστημάτων μας που εκτείνεται σε όλη τη χώρα, η εταιρεία προχώρησε στην άμεση και πλήρη υποστήριξη Δήμων και των Κοινωνικών Παντοπωλείων που βρέθηκαν σε καθεστώς καραντίνας και αυξημένων περιοριστικών μέτρων με την κάλυψη του συνόλου των αναγκών τους σε είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα και καθαριστικά - απολυμαντικά. Παράλληλα υιοθετήσαμε άμεσα και ένα πολύ αυστηρό πρωτόκολλο Υγιεινής και Ασφάλειας για το σύνολο των εργαζομένων της εταιρείας, το οποίο θέτουμε σε εφαρμογή σε περίπτωση επιβεβαιωμένου κρούσματος σε κατάστημα, σε κέντρο διανομής ή στα κεντρικά γραφεία. Σε αυτή τη δύσκολη για όλους μας περίοδο, έχουμε θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα τους ανθρώπους μας στην πρώτη γραμμή, έτσι ώστε να αισθάνονται ότι η εταιρεία τούς προστατεύει και κάνει ό,τι μπορεί για να παραμένουν υγιείς και ασφαλείς.

BUSINESS NEWS

Συνεχείς οι επενδύσεις σε εξοπλισμό και εγκαταστάσεις

Ηγετική δύναμη στην αγορά η Λουξ Με παρουσία στην αγορά από το 1950, τα προϊόντα Λουξ έχουν αναρριχηθεί στις πιο ψηλές θέσεις προτίμησης των καταναλωτών Η Λουξ, η μεγαλύτερη 100% ελληνική εταιρεία αναψυκτικών και χυμών, συμπλήρωσε φέτος 70 χρόνια παράδοσης και ιστορίας. Στη μακρόχρονη πορεία της ακολουθεί συνεχή αναπτυξιακή τροχιά, παρά τις δυσκολίες που επέφερε η κρίση και τη συρρίκνωση της αγοράς, επαναπροσδιορίζοντας τις προοπτικές του ελληνικού αναψυκτικού. Η εταιρεία κατέχει σταθερά τη δεύτερη θέση στην αγορά στο σύνολο των αναψυκτικών και ηγετική θέση στα αναψυκτικά με γεύση ανάμεσα σε γνωστές πολυεθνικές, ισχυροποιώντας συστηματικά τη θέση της στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Σήμερα διαθέτει τρεις ιδιόκτητες υπερσύγχρονες μονάδες, που εκτείνονται σε συνολική έκταση 33.000 τ.μ., για την παραγωγή και διανομή των προϊόντων της (Κεφαλόβρυσο, Σαραβάλι Πατρών) και την καθετοποιημένη παραγωγή της συσκευασίας PET (Αίγιο). Από το 2008 η εταιρεία έχει συνάψει ειδικές αποκλειστικές συνεργασίες με κέντρα logistics στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και από το 2016 στη Θεσσαλονίκη, με στόχο να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες για μείωση του κόστους μεταφοράς και του χρόνου παράδοσης των προϊόντων. Η επιχείρηση απασχολεί σήμερα 130 άμεσους και έμμεσους εργαζομένους στην Αχαΐα, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Επενδύει σταθερά σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό προκειμένου τα αναψυκτικά και το τσάι Λουξ να παράγονται με τα πλέον υπερσύγχρονα μηχανήματα, με πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες και με τις πιο προηγμένες διεθνείς μεθόδους ποιοτικού ελέγχου, υγιεινής και συσκευασίας. Στην Ελλάδα διαθέτει 75.000 σημεία πώλησης και ένα εκτεταμένο δίκτυο 500 και πλέον αντιπροσώπων, που είναι εξοπλισμένοι με όλα τα απαραίτητα βοηθητικά μέσα προώθησης, όπως ψυγεία και υλικά μάρκετινγκ. Έχοντας έντονη εξαγωγική δραστηριότητα έχει επιτύχει πωλήσεις σε 27 χώρες και στις 5 ηπείρους προσανατολίζοντας το ενδιαφέρον της προς την αγορά των σκανδιναβικών χωρών. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει, με ίδια κεφάλαια, 20 εκατ. ευρώ σε εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, με πρόσφατη την επένδυση 6 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία

μιας νέας γραμμής. Ταυτόχρονα η εταιρεία υλοποίησε ένα νέο επενδυτικό πλάνο για τη διετία 2018-2019, ύψους 2 εκατ. ευρώ, σε μηχανολογικό εξοπλισμό. Στα άμεσα σχέδιά της είναι η δημιουργία νέων γεύσεων στις σειρές αναψυκτικών της, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας από το τμήμα R&D της εταιρείας καθώς και η παραγωγή νέων συσκευασιών ακολουθώντας τις γενικότερες τάσεις και επιταγές της αγοράς, κινήσεις που θα υλοποιηθούν όταν η ευρύτερη κατάσταση ομαλοποιηθεί. Η Λουξ επιβεβαίωσε την πρωτοπορία της με τη δυναμική είσοδό της στην αγορά των ολιγοθερμιδικών προϊόντων, με τη νέα σειρά αναψυκτικών λουξ plus ‘n light και λουξ plus ‘n light tea, εισάγοντας μια νέα κατηγορία και μια καινοτομία σε διεθνές επίπεδο. Με παρουσία στην αγορά από το 1950, τα προϊόντα Λουξ έχουν αναρριχηθεί στις πιο ψηλές θέσεις προτίμησης των καταναλωτών. Ενδεικτικά η ανάδειξη της εταιρείας σε «Υποστηρικτή της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε.» το 2014, με τα προϊόντα της να αποτελούν το επίσημο αναψυκτικό της Ελληνικής Προεδρίας, η ανάδειξή της σε Superbrand το 2017 στα βραβεία Corporate Superbrand Greece καθώς και ο τίτλος του «Επώνυμου Ελληνικού Προϊόντος», στο πλαίσιο των βραβείων Made in Greece 2017 αποτελούν την έμπρακτη αναγνώριση επιχειρηματικής της αριστείας και των καινοτόμων προϊόντων της. Η εταιρεία ξεχώρισε στη λίστα των υγιέστερα αναπτυσσόμενων εταιρειών στην Ελλάδα λαμβάνοντας τη διάκριση Diamonds of the Greek Economy για το 2018 και για το 2019, χρονιά κατά την οποία βραβεύθηκε εκ νέου ως κορυφαία εταιρική επωνυμία στην Ελλάδα στον ιστορικό διαγωνισμό των Superbrands Corporate Greece. Επιπλέον οι καινοτόμες σειρές λουξ plus ‘n light και λουξ plus ‘n light tea διακρίθηκαν με ασημένιο βραβείο στα Healthy Diet Awards 2020 στην ενότητα «Light Product of the Year». Επιπλέον απέσπασε διάκριση «Περιφερειακής Αριστείας» στη διοργάνωση των βραβείων «Ελληνική Αξία» 2019, από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣBE), και ξεχώρισε ως «Επιχείρηση και Παράδοση» στα Βραβεία ΕΒΕΑ 2020. Πιο πρόσφατα κατέκτησε ασημένιο βραβείο

στα Retailbusiness Awards στην κατηγορία Suppliers’ Brand Campaign για την καμπάνια «Λουξάρω Καλοκαίρι» και για μία ακόμη χρονιά διακρίθηκε στα «Διαμάντια της Ελληνικής Οικονομίας 2020». Τέλος ξεχώρισε ως Αιωνόβιο Brand για τα 70 χρόνια ιστορίας και παράδοσης στο πλαίσιο του 20ού ετήσιου Συνεδρίου Marketing και Πωλήσεων αλλά και ως «Export Leader» για τις εξαγωγικές επιδόσεις της στο ομώνυμο φόρουμ. Η εταιρεία αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, μιας κοινότητας εξωστρεφών, παραγωγικών μεταποιητικών επιχειρήσεων, ελληνικής έδρας, ιδιοκτησίας και παραγωγής, που έχει ως στόχο τη δημιουργία παραγωγικού πλούτου με σκοπό την ευημερία και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του πολίτη της χώρας. Παράλληλα, στο πλαίσιο των δράσεων ΕΚΕ, ενθαρρύνει ενέργειες που επιβεβαιώνουν το κοινωνικό της αποτύπωμα, με τη στήριξη πρωτοβουλιών που προάγουν τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την υγεία και τις ευκαιρίες για τη νέα γενιά. Επιπλέον στηρίζει ποικίλες φιλανθρωπικές δράσεις και εθελοντικές οργανώσεις, όπως η «Αποστολή», το Χαμόγελο του Παιδιού, το Άσυλο Ανίατων «Δανιηλίδα», ο ΟΚΑΝΑ, ο σύλλογος «Αγκαλιάζω», ο Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», η ΕΛΕΠΑΠ, η Κοινωνική Οργάνωση Αγάπη, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός κ.ά.

newtimes

19

Κωνσταντίνος Μαχαίρας πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ

«Φαινομενικά είμαστε οι τυχεροί της υποθέσεως» Το λιανεμπόριο τροφίμων κατέγραψε 7% ανάπτυξη το 2020 Συνέντευξη στον Σπύρο Κτενά

Ο κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), ένα πρόσωπο που διαδραμάτισε και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις του ελληνικού λιανεμπορίου καθ’ ότι επί πολλά χρόνια έπαιξε πολύ κεντρικό ρόλο σε σημαντικές θέσεις του λιανεμπορίου, καταθέτει τις απόψεις του για τον κλάδο που εκπροσωπεί. Σε μια συνέντευξη «ποταμό» προς τους New Times, μιλάει για τα προβλήματα που αντιμετώπισε το λιανεμπόριο την περίοδο της πανδημίας, κατά την πρώτη και δεύτερη φάση του lockdown, καθώς και τα θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος στο άμεσο μέλλον.

Κύριε Μαχαίρα, ευχαριστώ θερμά την τιμή που μας κάνετε να ανταποκριθείτε στο κάλεσμα του New Times και να μοιραστείτε τις απόψεις σας για την επικαιρότητα με τους αναγνώστες του. Δική μας τιμή είναι στις δύσκολες αυτές στιγμές που περνάμε να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες μας και να προχωρήσουμε.

20

newtimes

Αλήθεια, πώς είδατε τις εξελίξεις στο ελληνικό λιανεμπόριο; Είναι ένα ερώτημα καίριο καθ’ ότι φαίνεται ότι μόνο το λιανεμπόριο από όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας ήταν μεταξύ των κλάδων που δεν είχε μεγάλες απώλειες, σε κάποιες περιπτώσεις θα έλεγε κανείς ότι είχε σημαντικά οφέλη. Πώς είδατε

να εξελίσσεται ο κλάδος σας, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας; Ειδικά το λιανεμπόριο τροφίμων, γιατί για αυτό μπορώ να μιλήσω, το υπόλοιπο λιανεμπόριο έχει πραγματικά πνιγεί, τα πράγματα είναι καλύτερα. Εμείς φαινομενικά είμαστε οι τυχεροί της υποθέσεως, καταγράψαμε ένα 7% ανά-

« πτυξης το 2020. Αυτό φυσικά πηγαίνει στις πολύ μεγάλες αλυσίδες, ξεκινώντας από μια χαμηλή ανάπτυξη στους «μικρούς» για να φθάσει αυτό το 7%. Βέβαια πρέπει να δούμε τι δημιούργησε αυτό το 7%. Έχουμε δύο φάσεις, τη φάση του πανικού, που επικράτησε στο πρώτο lockdown, όπου είδαμε την έξαρση πάρα πολλών κατηγοριών, ασυνήθιστων κατηγοριών για το λιανεμπόριο τροφίμων, και την πιο normal εξέλιξή του. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ελληνικό λιανεμπόριο πήγε πάρα πολύ καλά. Διότι δεν ήταν έτοιμο να αντιμετωπίσει πολλά πράγματα. Η αύξηση 7% μπορεί να δημιούργησε κάποιο τζίρο αλλά συγχρόνως δημιούργησε τεράστια έξοδα, διότι όλα αυτά τα μέτρα τα οποία ελήφθησαν δεν ήταν στην καθημερινότητα του ελληνικού λιανεμπορίου. Δημιούργησαν έξτρα έξοδα, νομίζω ήταν κοντά στα 160 εκατ. ευρώ, συν 7.000 χιλιάδες νέες προσλήψεις ώστε να εξυπηρετηθεί ο κόσμος. Άρα η πανδημία προκάλεσε πραγματική αναστάτωση στο ελληνικό λιανεμπόριο που μας κάνει να σκεφτούμε πολύ έντονα πώς θα είναι το αύριο, διότι το αύριο ήρθε πολύ γρήγορα στο σήμερα. Αυτή τη στιγμή από πλευράς κύκλου εργασιών μην περιμένετε ανάπτυξη διψήφια. Η ανάπτυξη το 2021 με δική μου πρόβλεψη δεν θα είναι πάνω από 2%2,5%, στον τζίρο πάντα. Με τα νέα μέτρα πρόσβασης και ωραρίου που ελήφθησαν έχει διευκολυνθεί η εξυπηρέτηση των πελατών; Έχει επιδεινωθεί, διότι δυσχεραίνουν πάρα πολύ την επισκεψιμότητα των πελατών στα καταστήματα. Βέβαια η αγορά έφερε μια διαφορετική εξέλιξη. Ένας «πεθαμένος» παίκτης, που ήταν τα hypermarkets παγκοσμίως, ξαφνικά αναγεννήθηκε από τις στάχτες του και

αυτό βοήθησε κάποιες αλυσίδες εδώ να μην έχουν μεγαλύτερες επιπλοκές στις οικονομικές επιδόσεις τους. Συγκεκριμένες αλυσίδες βοηθήθηκαν πάρα πολύ, βέβαια αυτό δεν θα έχει διάρκεια, διότι, όταν με το καλό ξεπεραστεί η πανδημία, το καταναλωτικό κοινό θα επιστρέψει εκεί που ψώνιζε. Είναι δύσκολο τα hypermarkets πια να κρατήσουν το καταναλωτικό κοινό μέσα, ειδικά όταν δεν έχεις να του δώσεις κάτι παραπάνω. Άρα η νομοθεσία, με τον περιορισμό των επισκεπτών ανά τετραγωνικό μέτρο, έχει επιδεινώσει την πρόσβαση των πελατών και έχει προκαλέσει μείωση της επισκεψιμότητας κατά περίπου 70%. Ωστόσο υπάρχει μια αλλαγή στη συμπεριφορά του κοινού που φαίνεται ότι έχει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Δηλαδή πάρα πολύς κόσμος ψωνίζει ηλεκτρονικά πια. Εκεί είναι ένα θέμα όπου το ελληνικό λιανεμπόριο πιάστηκε εξαπίνης γιατί δεν ήταν προετοιμασμένο για αυτού του είδους τις πωλήσεις. Είχαν αποστολές κατ’ οίκον (delivery), είχαν τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές παραγγελίες. Για να σας δώσω μια τάξη μεγέθους, μια μεγάλη αλυσίδα έπαιρνε 50-60 ηλεκτρονικές παραγγελίες σε μια μέρα και έλεγε θα σας εξυπηρετήσω αύριο. Ξαφνικά σε μια μέρα έπαιρνε 1.500-1.700 παραγγελίες, οπότε οι πελάτες ήταν φύσει αδύνατον να εξυπηρετηθούν στην πρώτη φάση του lockdown. Μετά βρήκαν τρόπους να εξυπηρετούν πολύ περισσότερους. Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις ή αν θέλετε το e-grocery, ήταν κάτω από το 0,5% των πωλήσεων του κλάδου και έφτασε σήμερα να είναι στο 2%, δηλαδή κάνει περίπου 160-200 εκατ. τζίρο. Πιστεύω ότι το 2030 θα είναι στο 15%, θα επιταχυνθεί, που σημαίνει ότι σε μια αγορά που σήμερα είναι 11 δισ. δεν θα

Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις ήταν κάτω από το 0,5% των πωλήσεων του κλάδου και έφτασαν σήμερα να είναι στο 2%

»

αφαιρέσει από την υπάρχουσα αγορά αλλά θα προσθέσει σε αυτά τα 11 δισ. τις εναλλακτικές αγορές που σήμερα δεν υπάρχουν, γιατί η συνολική αγορά σήμερα είναι 23 δισ. Αλλά το οργανωμένο λιανεμπόριο έχει περίπου τα 11 δισ. Άρα το e-grocery θα πάρει και από την άλλη αγορά που σήμερα δεν προσμετράται στο οργανωμένο λιανεμπόριο. Άρα θα υπάρξει μια αύξηση, πιστεύω το 2030, γιατί δεν θα δίνουν μόνο τρόφιμα, θα δίνουν και άλλα πράγματα γιατί δεν θα μείνουν έτσι όπως είναι σήμερα τα e-grocery και δεν θα είναι μόνο αυτοί οι παίκτες, θα έρθουν και άλλοι και για food και για non-food. Άρα αυτό θα πάει στο 15% της αγοράς, σε κάποιες κατηγορίες είναι ήδη εκεί. Δεν μπορώ να δώσω στοιχεία γιατί δεν είναι τεκμηριωμένο ακόμη. Θα ήθελα να πιάσουμε ένα θέμα που κάπως «καίει». Τις σχέσεις των λιανεμπορικών επιχειρήσεων με τις παραγωγικές. Υπάρχει η αίσθηση ότι η πανδημία ισχυροποίησε, έστω και newtimes

21

κατά το βαθμό που εσείς περιγράφετε, τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Αυτό νιώθουν κύκλοι της αγοράς, ότι δημιούργησε κάποια δυσκολία στη σχέση με τις παραγωγικές εταιρείες, καθιστά δηλαδή τις συνεργασίες αυτές πιο δύσκολες. Αυτό το ερώτημα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει ως ερώτημα, όμως δεν υφίσταται, είναι αδιάφορο και θα σας εξηγήσω γιατί. Πρώτον, η αγορά πλέον, ήταν πολύ έντονο στο παρελθόν, έχει θεσμούς και κανόνες και όλοι πρέπει να πειθαρχούμε πάνω σε αυτούς. Υπάρχει η επιτροπή ανταγωνισμού, οι δικλίδες των υπουργείων, όπου πειθαρχούν και η μια πλευρά και η άλλη. Η πανδημία δεν δυνάμωσε το ελληνικό λιανεμπόριο. Εδώ και πέντε χρόνια το ελληνικό λιανεμπόριο έχει αποκτήσει ίδια στρατηγική, οι αλυσίδες κάνουν στρατηγικούς διαλόγους, προχωρούν, λένε πώς θα αναπτυχθώ μόνος μου, δεν έχουν πια ανάγκη ειδικών να έρθουν να μας εκπαιδεύσουν πώς θα πουλάω καλλυντικό, σοκολάτα, γιατί πλέον υπάρχει τεράστια εμπειρία και απύθμενο data μέσα στις ίδιες εταιρείες για το πώς συμπεριφέρεται ο καταναλωτής. Άρα μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο τις εταιρείες παραγωγής από το να τις έχουν ανταγωνιστές. Οι εταιρείες που έχουν στρατηγική, οι μεγάλες, και οι ελληνικές και οι ξένες, δεν μιλάω για τις αλυσίδες, μιλάω για τις

22

newtimes

παραγωγικές, δεν διαμαρτύρονται. Διαμαρτύρονται οι μικρές που περίμεναν από κάποια κομματικά στελέχη, για να σας το πω και έτσι, πώς θα μπουν σε μια αλυσίδα και θα πουλήσουν φθηνά. Αυτό δεν υπάρχει πια. Αν δεν έχεις κάτι που να μπορεί να μπει μέσα στο λιανεμπόριο δεν θα μπεις. Κύριε Μαχαίρα, η προσωπική εμπειρία σας έρχεται από μια τεράστια πολυεθνική εταιρεία που ακούει στο όνομα Βασιλόπουλος, με τη μητρική εταιρεία δηλαδή. Έχετε πολύ σαφή εικόνα αυτού που λέμε συγκέντρωση δυνάμεων. Πιστεύετε ότι οι τρέχουσες εξελίξεις οδηγούν σε συγκέντρωση δυνάμεων στο λιανεμπόριο; Θα δούμε στο μέλλον ανακατατάξεις που έχουν σχέση με αγοραπωλησίες εταιρειών; Το λιανεμπόριο έχει δύο χαρακτηριστικά, δυναμική και ταχύτητα. Είναι δύο πράγματα τα οποία δεν μπορείς να αγνοήσεις γιατί πρέπει να παρακολουθείς τις εξελίξεις. Δεν ξέρω αν υπάρξει συγκέντρωση, σίγουρα θα υπάρξει συσπείρωση. Αυτό που έχουμε δει μέχρι σήμερα διεθνώς είναι ότι όπου υπάρχει συγκέντρωση ή συσπείρωση υπάρχει μείωση τιμών, γιατί υπάρχει μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα. Αυτό δημιούργησε τα hypermarkets, τα malls κτλ. Τώρα όμως βλέπουμε ότι ο κόσμος σε θέμα τιμής, όσο και αν σας φαίνεται παράξενο, ό,τι και αν ακούτε στις

έρευνες, στην πραγματική έρευνα η τιμή είναι ο νούμερο 4 παράγοντας που επηρεάζει τον πελάτη. Πρέπει να έχεις άλλα χαρακτηριστικά για να προσελκύσεις κόσμο και σε αυτά τα χαρακτηριστικά δουλεύουν αυτή τη στιγμή όλες οι εταιρείες του λιανεμπορίου. Ποια είναι αυτά; Πώς θα φτιάξετε το service. Είδαμε ότι την περίοδο που διανύουμε το self service έχει πολύ μεγαλύτερη αύξηση όγκου πωλήσεων από ό,τι έχει το service. Άρα η άνεση του πώς ψωνίζω και τι ψωνίζω, το τι μου δίνεται ως extra αξία είναι πολύ σημαντικό για να ψωνίσω σε μια αλυσίδα. Τα στάνταρ υγιεινής είναι πάρα πολύ βασικά και η προσέγγιση των γενεών, γιατί σε ένα μαγαζί βλέπετε διαφορετικές γενιές. Εγώ έχω τελείως διαφορετική αντίληψη από ό,τι έχει η κόρη μου, που είναι νεότερη. Πρέπει να διαμορφώσουμε το interior design των καταστημάτων πιο κοντά στην ηλεκτρονική τοποθέτηση των προϊόντων έτσι ώστε να προσελκύουμε τις νέες γενιές, να αποκτήσουμε ένα καλύτερο πελατολόγιο από τις νέες γενιές και να μην εξαρτώμεθα μόνο από τις μεγάλες ηλικίες. Αν μου επιτρέπετε να επιμείνω στο προηγούμενο θέμα για τη συγκέντρωση δυνάμεων. Το τελευταίο διάστημα υπήρξαν δημοσιεύματα που έκαναν

λόγο για το ενδιαφέρον να διεισδύσουν στο χώρο πολυεθνικές, κυρίως funds. Κύριε Κτενά, μην μπερδεύετε τα funds με τους λιανεμπόρους. Είναι η στρατηγική τους τελείως διαφορετική. Η προσέγγισή τους. Ο λιανέμπορος κοιτάει πώς θα γίνει κυρίαρχος, πώς θα κάνει διείσδυση σε κατηγορίες κτλ., το fund μπαίνει, ξέρει τι θέλει, είναι τελείως διαφορετικό, δουλεύει περισσότερο πάνω στα financial aspects πολύ πιο έντονα από ό,τι δουλεύουν οι συναισθηματικοί λιανέμποροι και φεύγουν πουλώντας τα πάντα σε κάποιον λιανέμπορο ή σε άλλο fund. Δεν σας είπα ότι δεν θα έχουμε τέτοια φαινόμενα, σίγουρα θα έχουμε, και ειδικά τα περιφερειακά supermarkets θα χρειαστούν μια πολύ πιο έντονη υποστήριξη, διότι από μόνοι τους δεν μπορούν. Από την άλλη μεριά, τους δίνεται η ευκαιρία να διαφοροποιηθούν σε πιο τοπικό επίπεδο. Ο ηγέτης του τοπικού εμπορίου, χωρίς να πρέπει να έχει 50 μαγαζιά, έχει ένα μαγαζί που θα δίνει όλα αυτά που θέλει η τοπική κοινωνία σε καλύτερες τιμές και θα έχει μια πολύ καλή κερδοφορία. Δεν είναι θάνατος, απλώς είναι η προσέγγιση που πρέπει να αλλάξει ο καθένας και να δει πώς πρέπει να προσαρμόσει τον εαυτό του στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Ως πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ, δώστε μας μια εικόνα για τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβετε; Κοιτάξτε, πέρα από τις 25 έρευνες που κάνουμε το χρόνο, και είναι σε βάθος και τις δημοσιεύουμε, αυτό το οποίο κοιτάμε αυτή τη στιγμή, για να κατευθύνουμε τα μέλη μας και να τους δώσουμε περισσότερη γνώση στο αντι-

κείμενο, αφορά την προστασία του πελάτη, πώς θα είναι το νοικοκυριό σε πιο βιώσιμη αγορά και πώς θα σταματήσουμε να πετάμε πράγματα είτε εμείς είτε ο καταναλωτής στο σπίτι του, άρα να κάνουμε πιο ορθολογικές αγορές και πιο ορθολογικές πωλήσεις. Αυτό είναι ένα τεράστιο αντικείμενο, είναι δισεκατομμύρια σε έναν ορίζοντα πενταετίας ή δεκαετίας, είναι πολλά τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν για την οικονομία μας, για τις εταιρείες και για το καταναλωτικό κοινό. Πρέπει όλοι μαζί να σκύψουμε πάνω σε αυτό και να φτιάξουμε ένα καλό sustainability πρόγραμμα και θα δεσμευθούμε για ό,τι απόφαση παίρνουμε για την πενταετία, δεκαετία, δεκαπενταετία. Όλα αυτά θα γίνουν με κείμενα και υπογραφές και θα παρακολουθούνται από έναν κρατικό οργανισμό για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τα θέματα που μας απασχολούν. Και οι απώλειες είναι πολύ μεγάλες δυστυχώς… Τις απώλειες λέτε, αυτά που χάνονται. Ναι, κυρίως τα φρέσκα προϊόντα. Κύριε Μαχαίρα, σας ευχαριστώ θερμά. Μια συνομιλία μαζί σας, έναν πρύτανη του χώρου, έχει πάντα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον… Εγώ ευχαριστώ, τιμή μου που με καλέσατε. Μπακάλης ήμουν και μπακάλης θα μείνω! Μπορεί να έχω τρία πτυχία αλλά η λογική μου είναι η μπακαλική και πώς θα έχουμε στο επίκεντρο τον πελάτη, αυτό είναι το αντικείμενο του λιανέμπορου, πώς θα είναι κοντά στον πελάτη του. Ευχαριστώ πάρα πολύ!

« H νομοθεσία, με τον περιορισμό των επισκεπτών ανά τετραγωνικό μέτρο, έχει επιδεινώσει την πρόσβαση των πελατών και έχει προκαλέσει μείωση της επισκεψιμότητας κατά περίπου 70%

»

newtimes

23

Παναγιώτης Μπορέτος διευθύνων σύμβουλος της IRI Hellas

Αλλάζει ο καταναλωτής και μαζί του το λιανεμπόριο Ποικιλία, τιμή, καινοτομία, supply chain έχουν σημασία για την επόμενη μέρα Δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι την περίοδο της πανδημίας ο μεγάλος πρωταγωνιστής στην αγορά ήταν τα σουπερμάρκετ. Σύμφωνα με έρευνες, η αύξηση των επιδόσεών τους έφθασε το 10%. Αυτός ακριβώς ο τομέας της αγοράς είναι και ο πρωταγωνιστής στην πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε με τον κ. Παναγιώτη Μπορέτο, διευθύνοντα σύμβουλο της IRI Hellas. Και ο ίδιος άλλωστε δραστηριοποιείται και μελετά τα δεδομένα της αγοράς για πάνω από 30 χρόνια, οπότε η άποψή του, σε συνδυασμό με τα στοιχεία της IRI, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.

Την περίοδο της πανδημίας τα σουπερμάρκετ ανεδείχθησαν ο μεγάλος πρωταγωνιστής στην αγορά καθώς, σύμφωνα με έρευνες, η αύξηση των επιδόσεών τους έφθασε το 10%. Είναι αλήθεια ότι αυτός είναι ο ρυθμός ανάπτυξης του λιανεμπορίου και ιδιαίτερα του χώρου των σουπερμάρκετ για το 2020 και τους πρώτους μήνες του 2021;

24

newtimes

Πρώτα ας μείνουμε στο κομμάτι του σουπερμάρκετ, αυτό μετράμε, αυτό ελέγχουμε και όταν μιλάμε στην IRI για σουπερμάρκετ εννοούμε πάντα τα καταστήματα που έχουν από δύο ταμειακές μηχανές και πάνω και είναι έκτασης 2.500 τ.μ. και άνω. Όντως η αγορά του σουπερμάρκετ παρουσίασε αύξηση κοντά στο 10%. Μιλάμε δε για σουπερμάρκετ που λειτουργούν στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην

Κρήτη και όχι αυτά που βρίσκονται στα νησιά, γιατί τα νησιά δεν είχαν την ίδια απόδοση. Συγκεκριμένα πέρυσι σημειώθηκε αύξηση σε αξία 8,3%. Η ανάπτυξη προήλθε από τα προϊόντα σταθερού barcode και όχι τόσο από τα προϊόντα επί ζυγίω. Ειδικότερα πέρυσι είδαμε για πρώτη φορά μεγάλη ανάπτυξη στα προϊόντα σταθερού barcode, 9,5%, άρα κοντά στο 10%, ενώ τα προϊόντα επί ζυγίω

INTERVIEW που είχαμε πέρυσι το μεγάλο lockdown. Κατά τους μήνες αυτούς πραγματικά σημειώθηκε πολύ υψηλή ανάπτυξη της αγοράς των σουπερμάρκετ. Πάντως αδιαμφισβήτητα μπορούμε να κατατάξουμε τον κλάδο των σουπερμάρκετ στους νικητές της αγοράς κατά την πανδημία. Συμφωνείτε; Είναι στους νικητές, αλλά εγώ βάζω κάποια μικρά εισαγωγικά. Οι περισσότεροι μεγάλοι retailers έχουν και τα cash and carry που δεν ακολούθησαν τον ρυθμό ανάπτυξης των σουπερμάρκετ γιατί αυτά αναφέρονται σε επαγγελματίες και σε κάποιες HoReCa. Έτσι πολλές εταιρείες, ενώ έχουν πολύ υψηλή απόδοση από τα σουπερμάρκετ, από την άλλη μεριά το κομμάτι του b2b που είχαν στον τομέα του HoReCa δεν πήγε καθόλου καλά. Αν επομένως βλέπουμε τη μια πλευρά της αλήθειας, ότι τα σουπερμάρκετ πάνε εξαιρετικά καλά, πρέπει να δούμε και την άλλη πλευρά για να έχουμε όλη την εικόνα.

παρουσίασαν αύξηση 4,7%, μιλώντας πάντα σε αξία. Η φετινή χρονιά θα είναι διαφορετική.

Έχετε δίκιο, που σημαίνει ότι τα όποια οφέλη υπήρξαν σε επίπεδο σουπερμάρκετ ήταν σε αντιστάθμισμα απωλειών στο υπόλοιπο κομμάτι; Προσπάθησαν να αντισταθμίσουν κάποιες απώλειες που μπορεί να ήταν πολύ μεγαλύτερες για πολλούς παίκτες της αγοράς.

Ακολουθεί διαφορετικό ρυθμό; Το πρώτο δίμηνο η αγορά ήταν κατά 6,3% πάνω έχοντας 8,4% ανάπτυξη από τα προϊόντα σταθερού barcode με σταθερή την πορεία των προϊόντων επί ζυγίω. Τον Μάρτιο τα προϊόντα σταθερού barcode βρέθηκαν στο -9% αλλά το year-to-date Μαρτίου στα προϊόντα αυτά είναι στο +1,9%. Βλέπετε πώς αλλάζουν τα στοιχεία και πώς μετατοπίζονται. Μέχρι στιγμής μιλούσαμε όλοι για έναν καλό Γενάρη και έναν καλό Φλεβάρη. Να σας θυμίσω εδώ ότι οι αντίστοιχοι περυσινοί μήνες ήταν non-covid με εξαίρεση την τελευταία εβδομάδα του Φλεβάρη, κατά την οποία είχαμε κάποια έντονα αν θέλετε στοκαρίσματα από τους καταναλωτές. Όσον αφορά τον Μάρτιο πέρυσι ήταν ο μήνας που βρέθηκε στο επίκεντρο του covid, άρα ήταν και η κορύφωση των πωλήσεων και γι’ αυτό τον φετινό Μάρτη εμφανίζεται πτώση της τάξης του 9%. Κατά τον περυσινό Απρίλη κινήθηκαν υψηλά οι πωλήσεις και εκτιμούμε ότι και φέτος θα διαμορφωθούν περίπου στα ίδια επίπεδα. Πιστεύουμε ότι η αγορά από Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο θα εξισορροπηθεί αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει Νοέμβριο και Δεκέμβριο, δεδομένου ότι είναι οι μήνες

Παρ’ όλα αυτά υπήρξε μια διαφοροποίηση στο χώρο των σουπερμάρκετ μεταξύ των μεγάλων υπερμάρκετ με των μικρότερων mini market της γειτονιάς. Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα; Βεβαίως. Εδώ φαίνεται καθαρά ότι τα hypermarket, όπως συνέβη και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, έχουν κερδίσει σημαντικό μερίδιο αγοράς, το οποίο στο δίμηνο είναι περίπου 14,5% και αυξάνεται στο 21,1% όταν η αγορά αυξάνεται κατά 8,4% και έτσι έχουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη της αγοράς. Μετά ακολουθούν τα μεγάλα σουπερμάρκετ έκτασης από 1.000 ως 2.500 τ.μ. με αύξηση 9% στο δίμηνο, τα μεσαία που είναι από 400 τ.μ. μέχρι 1.000 τ.μ. με αύξηση 4% και τα μικρά για τα οποία η ανάπτυξη είναι στο 3,1%. Όπως έχει συμβεί και σε άλλες χώρες, αυτό που παρατηρούμε είναι ότι ανεβαίνουν τα hypermarket, αλλά ανεβαίνουν και πολλά μικρά μαγαζιά της γειτονιάς και γενικά το πιο μικρό οργανωμένο λιανεμπόριο που μπορεί να είναι καταστήματα με μία ταμειακή μηχανή. Η ανάπτυξη στο μεγάλο hypermarket οφείλεται κυρίως στο ότι δέχεται πολύ κόσμο με τα μέτρα των 25 τ.μ. ανά καταναλωτή και διαθέτει μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων. Στα μικρότερα κατα-

στήματα ο καταναλωτής πάει για λόγους ασφάλειας. Όταν δηλαδή έχει να αγοράσει λίγα πράγματα, προτιμά τα μικρότερα καταστήματα γιατί εκεί νιώθει ότι ψωνίζει με μεγαλύτερη ασφάλεια. Άρα ο καταναλωτής έχει αλλάξει τον ρυθμό και τον τρόπο επισκέψεώς του στα καταστήματα επιλέγοντας πιο αραιές επισκέψεις στα μεγάλα σουπερμάρκετ, με μεγαλύτερο όμως καλάθι, γιατί έτσι εκτός των άλλων έχει και κάποιο αντίκρισμα στην τσέπη του, και παράλληλα καλύπτει τις ανάγκες του για πιο μικρές αγορές από τα γειτονικά καταστήματα. Σε επίπεδο προϊόντων ποια εμφανίζουν καθοδική πορεία και ποια ανοδική; Θα σας πω αμέσως. Κατ’ αρχάς θα έλεγα ότι άλλαξε πολύ ο καταναλωτής. Από εκεί που ξυπνούσε και πήγαινε στη δουλειά του, άρα κατανάλωνε προϊόντα στον δρόμο και επίσης πρόσεχε την εμφάνισή του κάθε πρωί, ξαφνικά μένει πιο πολύ στο σπίτι φορώντας φόρμες αντί για το κοστούμι τους οι κύριοι και το ταγέρ τους οι κυρίες. Άρα οι καταναλώσεις που είχαν να κάνουν με το on the go και την προσωπική περιποίηση έχουν μείνει πίσω. Ατομικές συσκευασίες που αγοράζονταν για κατανάλωση στον δρόμο έχουν αντικατασταθεί από την οικογενειακή συσκευασία. Πέρυσι οι κατηγορίες που αναδείχθηκαν πρωταθλήτριες είχαν να κάνουν με αντιβακτηριακά, gel, απολυμαντικά μαντίλια, γάντια, κρεμοσάπουνα, χλωρίνες και καθαριστικά σπιτιού, ενώ ό,τι είχε να κάνει με προσωπική περιποίηση, όπως προϊόντα για τα μαλλιά, αντιηλιακά και αφρόλουτρα σημείωσαν πτώση. Στα προϊοντα που παρουσιάσαν ανοδική πορεία ήταν επίσης το αλεύρι και γενικά προϊόντα που καταναλώνονται στο σπίτι. Αντιθέτως, το snacking, τα μη αλκοολούχα ποτά και γενικώς προϊόντα που καταναλώνονται κυρίως εκτός σπιτιού ήταν οι κατηγορίες που δεν ακολούθησαν τόσο πολύ την ανοδική πορεία της αγοράς. Μετράτε την υπόθεση των παραγγελιών από απόσταση και, αν ναι, έχετε κάποια εικόνα; Εικόνα έχουμε. Το ότι μιλάμε με διάφορους λιανεμπόρους δεν το μετράμε ακόμη διότι για το πραγματικό καλάθι όπως διαμορφώνεται οι λιανέμποροι δεν θέλουν να δώσουν στοιχεία. Φαίνεται ότι το e-ommerce, όπως έχει συμβεί και σε άλλες χώρες, έχει διπλασιάσει το μερίδιό του και είναι κάτι το οποίο από ό,τι φαίνεται θα μείνει, αν και στην αρχή γίνο-

newtimes

25

νταν δειλά κάποιες μικρές παραγγελίες. Βέβαια κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown υπήρχε μεγάλη δυσαρέσκεια λόγω καθυστερήσεων και ελλείψεων σε προϊόντα. Τώρα τα πράγματα έχουν βελτιωθεί αρκετά και ο καταναλωτής πραγματοποιεί πλέον μεγαλύτερα καλάθια κυρίως με το e-commerce αλλά και λίγο με το click ‘n’ collect. Αυτή την περίοδο εκτιμάτε ότι υπάρχουν καινούργιες ευκαιρίες στην αγορά των σουπερμάρκετ, αλλάζει το τοπίο; Ναι, βλέπουμε ότι αλλάζει το τοπίο, αλλά προτού πάμε σε αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι αλλάζει ο καταναλωτής. Το σουπερμάρκετ πρέπει να ακολουθεί τον καταναλωτή, τον πελάτη του, για να μπορέσει να έχει μια ισχυρή σχέση μαζί του. Τώρα λοιπόν ο καταναλωτής εκτιμούμε ότι θα είναι πιο πολύ πιεσμένος οικονομικά, άρα θα δίνει μεγαλύτερη σημασία στις τιμές και το e-commerce τον βοηθά να ψάχνει τις τιμές. Στη διάρκεια των lockdown επίσης διαπιστώσαμε μια ώθηση σε προϊόντα τοπικών παραγωγών και πιο κοντά στο σημείο πώλησης. Φάνηκε ότι ο καταναλωτής δείχνει μια προτίμηση σε αυτά τα προϊόντα γιατί ούτε out of stock ήταν αλλά θέλει να ενισχύσει και το τοπικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, μας λένε ότι στη Γαλλία ο καταναλωτής δέχεται να πληρώνει ένα premium για τους γαλακτοπαραγωγούς, αρκεί να ξέρει ότι το προϊόν είναι φρέσκο και υπάρχει πάντα. Αυτό πώς συνδέεται με το γεγονός ότι τα εισοδήματα είναι μικρότερα; Συνδέεται με το ότι τα προϊόντα αυτά σε επίπεδο τιμής δεν έχουν μεγάλες διαφορές από τα private label και επιπλέον είναι επώνυμα προϊόντα. Επιπροσθέτως ο καταναλωτής ίσως κάνει και κάποιο εξορθολογισμό προϊόντων διότι όταν πηγαίνει αραιά σε ένα σουπερμάρκετ ακολουθεί πολύ πιστά μια λίστα αγορών στην οποία κάποια περιττα πράγματα μπορεί να λείπουν. Επίσης, επειδή θέλει η επίσκεψή του στο σουπερμάρκετ να διαρκεί λίγο χρόνο, βλέπουμε ότι ανεβαίνουν τα προϊόντα σταθερού barcode από ό,τι τα επι ζυγίω. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι θα πάω στο ψυγείο να πάρω το συσκευασμένο τυρί γιατί μπορώ να το αποθηκεύσω καλύτερα και για περισσότερο χρόνο και παράλληλα για την αγορά του θα διαθέσω λιγότερο χρόνο από ό,τι αν περίμενα να το πάρω επί ζυγίω. Άρα λοιπόν προτιμώ να προ-

26

newtimes

μηθευθώ προϊόντα σταθερού barcode, έστω και αν τα πληρώσω πιο ακριβά. Το ότι έχω δε λιγότερο χρόνο στη διάθεσή μου για ψώνια σημαίνει ότι θέλω καλύτερο merchandizing, να βρίσκω δηλαδή πιο εύκολα και γρήγορα τα προϊόντα μου και επίσης να μην περιμένω πολύ στο ταμείο. Γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να προσεχθεί λίγο το κωδικολόγιο. Μια άλλη παράμετρος έχει να κάνει με την τηλεργασία, η οποία με κάνει να μη μετακινούμαι πολύ. Εγώ πιστεύω ότι ένα κομμάτι της τηλεργασίας μετά τον κορονοϊό θα μείνει, δηλαδή θα μένουμε πιο πολύ στο σπίτι και αντί για πέντε μέρες θα πηγαίνουμε στον τόπο εργασίας τέσσερις. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να μας κάνει να μένουμε πιο πολύ στο εξοχικό σπίτι, άρα οι καταναλώσεις μεταφέρονται κ.ο.κ. Επομένως όλα αυτά αλλάζουν την καταναλωτική συμπεριφορά και πρέπει να τα λάβουμε υπόψη μας. Ποικιλία, τιμή, καινοτομία, supply chain έχουν σημασία για να μπορέσουμε να πάμε στην επόμενη μέρα. Για να επανέλθουμε στην ερώτηση, βλέπετε να υπάρχουν αλλαγές στο δίκτυο των σουπερμάρκετ και γενικά όλη αυτή η κατάσταση διαμορφώνει ένα άλλο τοπίο για την επόμενη μέρα; Άλλο τοπίο όχι, αλλάζει όμως. Δίνουμε έμφαση στην εφοδιαστική αλυσίδα, με την έννοια ότι το e-commerce πρέπει να έχει κάποιες υποδομές για να το στηρίξεις εφόσον ανεβαίνει. Οι λιανέμποροι κοιτάνε την αξιολόγηση του κωδικολογίου, θέλουν δηλαδή assortment optimization, να μην έχουν κωδικούς που παρουσιάζουν μεγάλη ταχύτητα στα ράφια τους, τους πιάνει χώρο και δεν μπορούν να ακολουθήσουν το πρότυπο της αγοράς. Κοιτάνε έναν εξορθολογισμό τιμών και προωθητικών ενεργειών ώστε να διαπιστώσουν ποιο είναι πραγματικά το βέλτιστο των πελατών και σίγουρα κοιτάνε και το δίκτυο. Άρα λοιπόν γίνονται πράγματα γιατί τώρα μπορούν, είναι η φάση που η αγορά τρέχει πολύ καλά. Ένα τελευταίο ερώτημα που σχετίζεται με την IRI Hellas. Θα ήθελα να μας πείτε ποια είναι η στόχευσή σας για το 2021, ποιες είναι οι προσδοκίες σας

και με ποια εργαλεία δουλεύετε για να εξυπηρετήσετε το πελατολόγιό σας που είναι πολύ σημαντικό. Εμείς στην IRI είμαστε πολύ χαρούμενοι εδώ στην Ελλάδα γιατί έχουμε το κέντρο μελετών που καλύπτει όλες τις εταιρείες του δικτύου IRI και όχι μόνο. Έχουμε 150 Έλληνες επιστήμονες, 99,9%, έχουμε βοηθήσει να μην έχουμε το brain drain εδώ στην Ελλάδα. Κοιτάμε αναλυτικά μοντέλα, ελαστικότητα τιμής, την αποτελεσματικότητα της προώθησης, media, πλατφόρμες. Εδώ από την Ελλάδα καλύπτουμε όλους τους πελάτες από όλον τον κόσμο, άρα βοηθάμε, αν θέλετε, να αναπτύξουμε την τεχνολογία. Οι πελάτες μας λοιπόν αυτό που ψάχνουν είναι το forecasting, τι θα συμβεί στην επόμενη μέρα, γιατί αλλάζει πάρα πολύ η αγορά. Σας είπα από +8% πέσαμε στο -9% σε ένα μήνα. Τους ενδιαφέρει πάρα πολύ το κομμάτι των τιμών και των προωθητικών ενεργειών. Όπως επίσης τους ενδιαφέρει να ψάξουν να βρουν κενά στα χαρακτηριστικά των προϊόντων που μπορεί να υπάρξουν στην αγορά για να δημιουργήσουν ένα νέο προϊόν με χαρακτηριστικά τού τώρα ή τού αύριο. Δηλαδή, με δύο λόγια βοηθάτε και τη βιομηχανία γιατί έχετε την αίσθηση του τι ζητάει ο καταναλωτής. Κοιτάξτε, έχουμε το κομμάτι της καταναλωτικής έρευνας που μετράμε τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά του καταναλωτή, όλα αυτά τα παντρεύουμε με στοιχεία και analytics και πάμε πίσω και τους βοηθάμε να σχεδιάσουν την επόμενη μέρα.

Όλο αυτό συνδέεται και με την τεχνολογία; Βέβαια, μπορούμε να μετρήσουμε τα καλάθια, τον συνδυασμό των προϊόντων, ποιοι καταναλωτές θα φύγουν από έναν πελάτη και που θα πάνε. Το μότο μας είναι να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να μεγαλώσουν και εμείς μαζί τους βέβαια.

Κύριε Μπορέτο, σας ευχαριστούμε θερμά. Ήταν μια πολύ καλή συζήτηση και πράγματι έχετε μια πολύ ακριβή εικόνα της αγοράς, είναι κάτι που ενδιαφέρει και τους δικούς μας αναγνώστες και τηλεθεατές. Σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να επικοινωνήσω μέσω αυτής της συνέντευξης με τους αναγνώστες και τηλεθεατές σας.

Peifasyn Atrivity: η νέα mobile

εφαρμογή του ΠΕΙΦΑΣΥΝ για τους φαρμακοποιούς Ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ, έχοντας ως στόχο την εξυπηρέτηση των αυξανόμενων αναγκών υγείας των πολιτών από τους φαρμακοποιούς, επενδύει στη συνεχή εκπαίδευσή τους, δημιουργώντας τη mobile εφαρμογή Peifasyn Atrivity σε αποκλειστική συνεργασία στην Ελλάδα με την Compettia, ηγέτιδα εταιρεία στον κόσμο εκπαιδευτικών παιχνιδιών σε smartphones.

Χαρακτηριστικά της εφαρμογής Peifasyn Atrivity Εκπαίδευση με διασκεδαστικό τρόπο, οπουδήποτε, εύκολα και γρήγορα Αξιοποιώντας την τεχνολογία, καθιστά την εκπαίδευση, εκτός από ενημερωτική, διασκεδαστική και συναρπαστική. Οι φαρμακοποιοί και οι βοηθοί τους συμμετέχουν σε μια μεγάλη διαδραστική e-Learning κοινότητα, όπου διευρύνουν τις γνώσεις και ενισχύουν τις δεξιότητές τους, εύκολα, στον διαθέσιμο χρόνο τους. Συνεχής βελτίωση και μάθηση Η πρόσβαση στα αποτελέσματα των απαντήσεων δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν ένα θέμα σε βάθος και να κατανοήσουν πώς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες

στην καθημερινότητά τους. Η βελτίωση στην απορρόφηση της γνώσης και η ενίσχυση στη διατήρησή της συνδράμει στην εξέλιξή τους. Ομαδικό πνεύμα και ευγενής άμιλλα Ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας του παιχνιδιού αποτελεί κίνητρο για την ανέλιξη των παικτών στην κατάταξη βαθμολογίας αυξάνοντας το χρόνο συμμετοχής τους. Σε ομαδικό επίπεδο ενθαρρύνει και την ανταλλαγή ιδεών, τη συζήτηση, την κριτική σκέψη και τις στρατηγικές επεξεργασίας λήψης αποφάσεων. Λειτουργία εφαρμογής Κάθε παίκτης μπορεί είτε να επιλέγει τον αντίπαλό του είτε να ξεκινά το παιχνίδι με κάποιον

αντίπαλο που επιλέγεται αυτόματα από το σύστημα. Έπειτα ακολουθούν 7 ερωτήσεις, στις οποίες καλούνται να απαντήσουν μέσα σε 20 δευτερόλεπτα. Κάθε σωστή απάντηση κερδίζει 100 πόντους και όσο ταχύτερη είναι, ανταμείβεται επιπλέον με 20 πόντους. Ο κάθε παίκτης μπορεί να ολοκληρώσει την πρόκληση που δέχεται απαντώντας στις ίδιες ερωτήσεις με εκείνες του αντιπάλου του σε χρονικό διάστημα 24 ωρών. Με βάση τους πόντους που συλλέγονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού δημιουργείται μια κατάταξη με τη θέση που καταλαμβάνει κάθε παίκτης. Εκείνος που έχει συλλέξει τους περισσότερους πόντους κερδίζει το παιχνίδι και το έπαθλο, έχοντας έτσι ένα επιπλέον κίνητρο για τα επόμενα παιχνίδια.

Ο Όμιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ αποχαιρέτησε τον Τάκη Καραμπινίδη Η οικογένεια του ΠΕΙΦΑΣΥΝ αποχαιρέτησε πριν από λίγες ημέρες, μέσα σε κλίμα μεγάλης θλίψης και συγκίνησης, τον Τάκη Καραμπινίδη. Ο Τάκης Καραμπινίδης ήταν από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης του ΠΕΙΦΑΣΥΝ, μέλος της διοίκησης σε όλη σχεδόν την 40χρονη ιστορία του. Διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου από το 1986 ως το 1994, πρόεδρος της θυγατρικής του εταιρείας ΣΥΦΑΠΕΛ από το 2004 ως το 2018 και προϊστάμενος του Εποπτικού Συμβουλίου συνεχώς από το 2004. Επιπλέον υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΔΕΣΦΕ και εν συνεχεία της ΟΣΦΕ. «Μεγάλος οραματιστής, ανήσυχο πνεύμα, δραστήριος, αισιόδοξος, χαμογελαστός, δεν σταματούσε στιγμή να ονειρεύεται και να μας συμπαρασύρει όλους. Βαθιά συνεταιριστής, υποστήριξε και προώθησε με τη δράση του, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, το συνεταιριστικό ιδεώδες. Παρών πάντα σε όλες τις συνεδριάσεις του Δ.Σ, στα συνέδρια, στις επιτροπές, στις εκδηλώσεις του προσωπικού με την όρεξη

και τον ενθουσιασμό ενός έφηβου και την εμπειρία ενός μεγαλύτερου. Ταυτόχρονα ήταν ένας υποδειγματικός οικογενειάρχης, εξαιρετικός συνάδελφος, καταρτισμένος επιστήμονας και πάντα δίπλα στους πελάτες του φαρμακείου του. Τα συνδύαζε όλα εξαιρετικά και τα έκανε να φαίνονται εύκολα, αν και τις περισσότερες φορές δεν ήταν. Για τον Τάκη όμως δεν υπήρχαν εμπόδια και δυσκολίες. Ήταν αγωνιστής της ζωής και ήξερε να χαίρεται κάθε λεπτό. Τον ευχαριστούμε θερμά για όσα απλόχερα μας δίδαξε και για την πολύτιμη κληρονομιά που μας άφησε. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της ιστορίας του ΠΕΙΦΑΣΥΝ και νιώθουμε πραγματικά πολύ τυχεροί που τον γνωρίσαμε και μοιραστήκαμε μαζί του τόσες μοναδικές στιγμές. Ευχαριστούμε θερμά όσους μας συμπαραστάθηκαν με ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο. Θα συνεχίσει να μας εμπνέει και η μνήμη του θα παραμείνει ζωντανή στην καρδιές όλων μας!», σημειώνει ο Όμιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ στην ανακοίνωσή του.

newtimes

27

Αντώνης Ζαΐρης επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις της Κύπρου και αναπληρωτής αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος

Η γενιά Ζ θα πρωτοστατήσει στη μετά Covid εποχή Πηγή υπεραξίας στη νέα οικονομία θα είναι η αποτίμηση του δημιουργικού χρόνου ενασχόλησης για σύλληψη μιας καινοτομίας Συνέντευξη στον Σπύρο Κτενά

H πανδημία έφερε δραματικές αλλαγές στο επιχειρηματικό τοπίο του λιανεμπορίου αλλά ακόμη μεγαλύτερες θα είναι οι αλλαγές που έρχονται στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης αλλά και των ψηφιακών προκλήσεων που έχουν αρχίσει σιγά σιγά να διαφαίνονται. Γι’ αυτές τις αλλαγές μίλησε, σε μια πραγματικά ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στην Time TV, ο κ. Αντώνης Ζαΐρης, επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις της Κύπρου και αναπληρωτής αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος.

28

newtimes

Κύριε Ζαΐρη, σας ευχαριστώ θερμά για την ανταπόκρισή σας στο κάλεσμα του Time TV. Θα ήθελα να σας θέσω το πρώτο ερώτημα. Ποιες είναι οι αλλαγές που συντελούνται στο επιχειρηματικό τοπίο του ελληνικού λιανεμπορίου και ποιες εξελίξεις έχουμε στους τζίρους που πραγματοποιήθηκαν από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα; Κατ’ αρχάς, κύριε Κτενά, ευχαριστώ πολύ και εγώ για την πρόσκληση και είναι ιδιαίτερη η χαρά μου που τα ξαναλέμε μετά από χρόνια μέσα από αυτή τη συνέντευξη. Είναι αλήθεια ότι το λιανεμπόριο, όπως γνωρίζετε, αντιπροσωπεύει έναν από τους δυναμικότερους κλάδους και πυλώνες της ελληνικής οικονομίας με ποσοστό συμβολής στη μεγέθυνση του ΑΕΠ περίπου 13% δίχως τις πολλαπλασιαστικές δραστηριότητες, οι οποίες μπορεί να ανεβάσουν το ποσοστό αυτό ως το 25%. Άρα το λιανεμπόριο παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην αύξηση του ΑΕΠ. Είναι αλήθεια ότι, μετά το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο κύμα της πανδημίας που ζούμε τώρα και μετά από μια βαριά χρηματοπιστωτική κρίση δεκαετίας, στη μετά Covid εποχή σίγουρα θα έχουμε πάρα πολύ μεγάλες αλλαγές σε επίπεδο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό

κ.ά. Ο επιχειρηματικός χάρτης και ιδιαίτερα της λιανικής θα αλλάξει, θα γίνει ανακατανομή των μεριδίων που έχουν οι επιχειρήσεις και είναι πιθανό σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγηθούμε σε τμήματα αγοράς με ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά. Πιστεύω ότι αρκετές επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να σταματήσουν την εμπορική τους δραστηριότητα εξαιτίας της κρίσης, ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις εκείνες οι οποίες είναι εκτεθειμένες στον δανεισμό, οποιουδήποτε τύπου, και δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν. Επιπλέον θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης οι επιχειρήσεις εκείνες οι οποίες δεν θα μπορούν να προσαρμοστούν και να εξοικειωθούν με τα δεδομένα της νέας ψηφιακής εποχής και των νέων προκλήσεων που θα έρθουν την επόμενη μέρα. Είπατε προηγουμένως ότι ο κλάδος του λιανεμπορίου κατέχει έναν κεντρικό ρόλο στην οικονομική και επιχειρηματική ζωή της χώρας. Πόσες επιχειρήσεις περίπου δραστηριοποιούνται; Τι τζίρος δημιουργείται και πόσες θα είναι αυτές, με μια γενική προσέγγιση, που θεωρείτε ότι θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στη μετά την πανδημία εποχή; Το 98% των επιχειρήσεων είναι μικρές και μεσαίες μονογονεϊκού τύπου κτλ.

Είναι ένα περίεργο είδος επιχειρηματικότητας. Το υπόλοιπο 1,5% αφορά μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν 17.000 σημεία πώλησης και οι μεγάλες επιχειρήσεις στη χώρα μας είναι γύρω στις 170. Τα δίκτυά τους, της λιανικής, που διασπείρονται είναι πάρα πολλά. Ο τζίρος, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2019 ήταν περίπου 51,6 δισ. συνολικά για όλο το λιανεμπόριο και έπεσε στα 47,2 δισ. το 2020, άρα είχαμε πτώση. Όσον αφορά τα σουπερμάρκετ, οι πωλήσεις των οποίων περιλαμβάνονται στον προαναφερόμενο τζίρο, το 2020 έκλεισαν με 11,5 δισ. Τα σουπερμάρκετ είχαν δυναμική άνοδο εξαιτίας των ανελαστικών αγαθών, όπως τρόφιμα κ.ά. που αγόραζαν οι καταναλωτές και λόγω του ότι παρέμεναν ανοιχτά. Ωστόσο εξισορρόπησαν σε μια αύξηση της τάξης του 6%-7% επάνω. Σε ορισμένα προϊόντα βεβαίως, όπως απολυμαντικά, καθαριστικά, είδη προσωπικής υγιεινής, οι αυξήσεις μπορεί να ήταν από 100% ως 400%. Υπήρξε όμως εξισορρόπηση στην πορεία. Τα σχήματα λιανικής τα οποία θα επιβιώσουν την επόμενη μέρα, κατά την άποψή μου και με βάση διεθνείς μελέτες τις οποίες παρακολουθώ, είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις, τα μεγάλα εκπτωτικά κέντρα, τα εμπορικά χωριά, οι μεγάλες πολυεθνικές και ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν οργανωμένα δίκτυα, οι μεγάλοι discounters, είτε σε επίπεδο hard ή soft discount, και τα πολύ μικρά καταστήματα, που είναι το τρίτο σχήμα και αξίζει να το αναφέρουμε. Εξαιτίας της μεγάλης ανησυχίας και ανασφάλειας του κόσμου λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης, που θα μας ακολουθεί και τα αμέσως επόμενα χρόνια, εκτιμούμε ότι θα υπάρξει μια αυξημένη επισκεψιμότητα σε αυτή τη κατηγορία των επιχειρήσεων, γεγονός πολύ σημαντικό διότι αυτό θα δώσει ώθηση – χαίρομαι που το λέω – στην ανάπτυξη της μικρής τοπικής επιχειρηματικότητας. Όσον αφορά τη συμπεριφορά των καταναλωτών, ποιες διαφορές παρατηρείτε την περίοδο της πανδημίας; Ο ρυθμός επισκεψιμότητας διατηρήθηκε, έστω και με το click away, click in shop ή το μερικό άνοιγμα του εμπορίου. Ωστόσο οι αγορές ήταν περισσότερο προϊόν ορθολογισμού και σκεπτικισμού. Δηλαδή αυτός που έμπαινε newtimes

29

«

Η μικρή επιχείρηση μπορεί να ανθήσει, ειδικά όταν έχει να επιδείξει κάτι καινούργιο, κάτι premium, κάτι μοναδικό

»

μέσα στο κατάστημα ή αυτός που επεδίωκε να κάνει την αγορά ήταν αποφασισμένος από πριν για το τι θα αγοράσει, άρα σταμάτησε λίγο εκείνο που λέμε λειτουργία εμπειρίας, ατμόσφαιρας, συναλλακτικής σχέσης. Το κομμάτι αυτό μειώθηκε, δηλαδή η προσδοκία αγοράς και όλο αυτό το κομμάτι της εμπειρίας που ζούσαν οι καταναλωτές έγινε πιο ορθολογικό. Ξέραμε τι θα αγοράσουμε, μπαίναμε μέσα και το αγοράζαμε. Τώρα, σύμφωνα με έρευνες που γίνονται – γιατί πρέπει να παρακολουθούμε το περιβάλλον τόσο στην Ευρώπη όσο και στη χώρα μας-προκύπτει ότι μέχρι το 2030- και δίνω μια πληροφορία εδώ –, θα πρωτοστατήσει στη μετά Covid εποχή η γενιά Z, δηλαδή οι ενήλικοι 20-30 χρόνων. Είναι ένα αγοραστικό τμήμα του πληθυσμού και είναι εκείνο το οποίο θα διενεργεί περισσότερες και μεγαλύτερες αγορές σε ποσοστό άνω του 40%. Ένας ακόμη λόγος που θα πρωτοστατήσει αυτή η γενιά είναι το ότι θα επηρεάσει τις αγοραστικές προτιμήσεις του κοινωνικού περίγυρου με τον οποίο συναλλάσσεται αλλά και τα άλλα μέλη της οικογένειας. Το φαινόμενο που παρατηρείται σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία είναι διεθνές φαινόμενο, στε ΗΠΑ, Μέση Ανατολή, Ασία, Αφρική, Ευρώπη και Αυστραλία. Άρα αυτό σημαίνει ότι πρέπει και το προϊοντικό μείγμα των επιχειρήσεων και οι γραμμές προϊόντων να δώσουν έμφαση και να εστιάσουν σε αυτές τις κατηγορίες πληθυσμού. Βεβαίως ακολουθεί και η γενιά μετά τα 30 ως 45

30

newtimes

χρόνων σε δεύτερη προτεραιότητα. Άρα λοιπόν εκεί πρέπει να εστιάσουμε. Το ηλεκτρονικό εμπόριο λογικά θα διευρύνει την παρουσία του. Έτσι δεν είναι; Κοιτάξτε, είχε εκτίναξη το ηλεκτρονικό εμπόριο και κάλυψε κατά τη διάρκεια της κρίσης ένα ποσοστό απώλειας 30% των φυσικών καταστημάτων. Μελλοντικά στη νέα ψηφιακή μετά Covid εποχή αυτό το οποίο θα παρατηρήσουμε είναι ότι μπορεί να κάνουμε την περιήγηση στο φυσικό κατάστημα, το οποίο δεν θα εκλείψει, αλλά μετά οι αγορές και οι συναλλαγές μπορεί να γίνονται ηλεκτρονικά. Έτσι θα επιτυγχάνουμε και καλύτερο value for money, πιθανόν και καλύτερες τιμές. Επειδή πολλοί, μιλώντας για τα φυσικά καταστήματα, εκτιμούν ότι αντιμετωπίζουν απειλή, πρέπει να σημειώσω εδώ ότι όχι δεν αντιμετωπίζουν απειλή. Οι συσχετισμοί θα αλλάξουν καθώς θα ανέβει το ηλεκτρονικό εμπόριο. Την αγορά μελλοντικά τη βλέπω 30% μέσω διαδικτυακών και ηλεκτρονικών πωλήσεων και 65%-70% μέσω των φυσικών καταστημάτων. Το φυσικό κατάστημα θα ξαναπαράξει εμπειρία, ατμόσφαιρα, γιατί, ξέρετε, τις συναλλαγές μας δεν τις κάνουμε μόνο για να ικανοποιήσουμε λειτουργικές ανάγκες αλλά και για να αποκτήσουμε πράγματα τα οποία συνδέονται, συμβαδίζουν και ταιριάζουν και με την προσωπικότητά μας. Θέλουμε να ζούμε την εμπειρία της αγοράς. Επίσης την εμπειρία αυτή στο μέλλον θα τη ζούμε όχι μόνο μέσα από την παρουσία μας

στις εμπορικές πιάτσες αλλά και μέσω του υπολογιστή μας. Θα έχουμε διάδραση μέσα από το λάπτοπ μας, θα βλέπουμε τα ράφια των καταστημάτων, θα κάνουμε τις αλλαγές, θα δοκιμάζουμε τα ρούχα. Θα ζήσουμε αρκετά πράγματα στο πρότυπο αυτής της νέας οικονομίας. Εδώ έρχεται το μεγάλο ζήτημα της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και όλα αυτά που καταγράφετε ενισχύουν αυτό ζήτημα. Συμφωνείτε; Το πρότυπο της νέας οικονομίας, στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και όλων των ψηφιακών προκλήσεων, αρχίζει ήδη σιγά σιγά να ξεπηδά και θα ενσωματώνει όλες εκείνες τις τεχνολογικές και περιβαλλοντικές αλλαγές που θα υποστεί η παγκόσμια παραγωγή εξαιτίας των ραγδαίων υγειονομικών και βιοπολιτικών εξελίξεων. Αυτό σημαίνει ότι η πηγή υπεραξίας, της προστιθέμενης αξίας στο παραγόμενο προϊόν, δεν θα θεωρείται πλέον η διαδικασία και η χρονική διάρκεια παραγωγής ούτε καν η συμμετοχή των συντελεστών παραγωγής, έστω και αν αυτοί λειτούργησαν με όρους αυξημένης παραγωγικότητας. Πηγή υπεραξίας στη νέα οικονομία στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση θα είναι η αποτίμηση του δημιουργικού χρόνου ενασχόλησης για σύλληψη μιας καινοτομίας, δηλαδή θα είναι άυλη, θα είναι η δημιουργική ιδέα για τον σχεδιασμό ενός νέου έξυπνου προϊόντος ή υπηρεσίας, για παράδειγμα ενός αλγόριθμου. Το ευφυές, το δημιουργικό παίρνει τώρα

τη θέση της προστιθέμενης αξίας που αντανακλά στο κόστος του προϊόντος και είναι αυτό που καθορίζει την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης και όχι η παραγωγή του προϊόντος. Άρα είναι άυλη η αξία μιας χρήσιμης πληροφορίας. Αξίζει πολύ περισσότερο αν αυτή η πληροφορία θα οδηγήσει στο σχεδιασμό ενός έξυπνου τεχνολογικού προϊόντος με ιδιαίτερα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό στην αγορά. Η άυλη ιδέα λοιπόν είναι η προστιθέμενη αξία της επόμενης μέρας και αυτές τις προκλήσεις πρέπει να τις αντιμετωπίσει η επιχειρηματικότητα με επενδύσεις, με παραγωγή καινούργιων ιδεών τις οποίες θα ενσωματώσει στην καθημερινότητά της. Ακούγοντας αυτά που λέτε μου έρχονται εύλογα τα ερωτήματα: ποιες επιχειρήσεις είναι σε θέση να δουν όλες αυτές τις καινούργιες εξελίξεις που συντελούνται και κατά πόσο η μικρή ελληνική επιχειρηματική κοινότητα – αναφέρομαι στις μικρές εταιρείες – είναι σε θέση να τις δει ως πρόκληση την οποία καλείται να αντιμετωπίσει; Μήπως τελικά τα μεγάλα πολυεθνικά συγκροτήματα αλώσουν ακόμη περισσότερο το χώρο του λιανεμπορίου και οι μικρές ελληνικές επιχειρήσεις δεν καταφέρουν να σταθούν συνεπείς σε αυτές τις προκλήσεις; Εμείς θέλουμε αυτή η μικρή επιχειρηματικότητα να ανθήσει και να πάει καλά, δεν θέλουμε όμως την επιχειρηματικότητα απόγνωσης, δηλαδή την επιχειρηματικότητα που λειτουργεί μιμητικά δημιουργώντας μια εμπορική δραστηριότητα αλλά παράλληλα υπάρχουν και άλλες 100 επιχειρήσεις πανομοιότυπες σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Εκεί οι δυνατότητες είναι πάρα πολύ περιορισμένες διότι χάνεται το ανταγωνιστικό σου πλεονέκτημα. Άρα η μικρή επιχειρηματικότητα θα ανθήσει όπως ανθεί σε όλες τις χώρες και είπα και τις προϋποθέσεις προηγουμένως και τώρα είναι μια καλή ευκαιρία λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Η μικρή επιχείρηση μπορεί να ανθήσει ειδικά όταν έχει να επιδείξει κάτι καινούργιο, κάτι premium, κάτι μοναδικό. Για να μην αναφέρω ονόματα, ξέρουμε κάποιες επιχειρήσεις πολύ μικρές που έχουν μπει στην gallery Lafayet με το λάδι, με premium έξυπνα μοναδικά προϊόντα ή τεχνολογικά προηγμένα προϊόντα. Τα start-up είναι πάρα πολλές επιχειρήσεις οι οποίες διαπρέπουν. Άρα πρέπει να δούμε τη διαφοροποίηση. Εκεί πρέπει να εστιάσει η μικρή

επιχειρηματικότητα, στην έξυπνη ιδέα. Ναι και στο χαμηλό κόστος, να το πω value for money και σε εγχώριο αλλά σε διεθνές επίπεδο. Η επιχειρηματικότητα είναι συνδεδεμένη με την πορεία της οικονομίας και της πολιτικής και πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρωθούν κάποια πράγματα στην ελληνική επιχειρηματικότητα που έχουν μείνει ατελή εξαιτίας αυτής της κρίσης, την οποία βιώνουμε τώρα, όπως για παράδειγμα το κομμάτι των μεταρρυθμίσεων. Αυτή τη στιγμή το ελληνικό κράτος πρέπει να πάρει κάποια μέτρα. Επιγραμματικά τι θα λέγατε ότι είναι αναγκαίο να γίνει; Επιγραμματικά θα έλεγα ότι πρέπει να ολοκληρωθούν κάποια πράγματα τα οποία θα είναι ικανά να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της επόμενης μέρας, διότι θα έχουμε μια οικονομία η οποία θα έχει πάνω από 200% δημόσιο χρέος του ΑΕΠ, πάνω από 150% ιδιωτικό. Επιπλέον θα έχουμε στη χώρα γύρω στο 20% ανεργία, σύμφωνα με τις προβλέψεις έγκριτων οικονομολόγων. Άρα πρέπει να ληφθούν μέτρα. Επιγραμματικά θα έλεγα πρώτον, να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση με πρώτη από όλες, που ήταν και υπόσχεση της κυβέρνησης, την εφαρμογή συστημάτων αξιολόγησης προσωπικού. Να καταργηθούν πλεονάζουσες θέσεις και να αρθούν προνόμια, να ελεγχθεί η γραφειοκρατική διαδικασία που κοστίζει στο ΑΕΠ 6,8%, να υιοθετηθούν δημόσιες πολιτικές για την αντιμετώπιση του υπερχρεωμένου δημόσιου τομέα και των επιχειρήσεων. Δεύτερον, θα πρέπει να βρούμε κάποιους τρόπους να αντιμετωπίσουμε τις διευρυμένες ανισότητες που πιθανόν θα προκύψουν και την ανεργία για να μην έχουμε φαινόμενο jobless growth, ανάπτυξη σε κάποιους κλάδους με ταυτόχρονη

όμως αύξηση της ανεργίας. Τρίτον, να επιληφθούν του τεράστιου προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα υπερβούν το σημερινό ύψος των 90 δισ. λόγω κορονοϊού. Πρέπει εδώ, με τη συνδρομή των τραπεζών, να κατατεθούν συγκεκριμένες προτάσεις, να αποφευχθούν δυσάρεστα φαινόμενα φτωχοποίησης της ελληνικής κοινωνίας και των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων. Τέταρτον, να αποκατασταθεί η δημοσιονομική ισορροπία έτσι ώστε να αποφευχθεί η εκτροπή, αξιοποιώντας αυτά τα 32 δισ. του ταμείου ανάκαμψης, τα 19 δισ. εκ των οποίων αφορούν επιχορηγήσεις, μην το ξεχνάμε αυτό, και τα υπόλοιπα δάνεια με ευνοϊκούς επιτοκιακούς όρους. Και πέμπτο να οριοθετηθεί το νέο αυτό παραγωγικό αναπτυξιακό μοντέλο αντικαθιστώντας το αναχρονιστικό, ξεπερασμένο και εσωστρεφές καταναλωτικό πρότυπο των προηγούμενων χρόνων. Αυτοί θα είναι οι επιταχυντές της νέου τύπου ανάπτυξης όπου θα βασιστεί αυτό που έχω πει και σε άλλες συνεντεύξεις: διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα με επιλογές κλάδων από τον αγροδιατροφικό τομέα και premium καταναλωτικά προϊόντα τοπικής ιδιαιτερότητας, μοναδικότητας και αυθεντικότητας και προηγμένης βέβαια τεχνολογικής υπεροχής. Κύριε Ζαΐρη, σας ευχαριστώ θερμά! Ήταν πραγματικά μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση γιατί δεν σταθήκατε απλώς στις δυσκολίες αλλά διατυπώσατε με ευκρίνεια πολύ συγκεκριμένες προτάσεις. Εγώ ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δώσατε και, όπως πάντα, απολαμβάνω τις συνεντεύξεις μαζί σας. Να είστε καλά. Να είστε καλά, ευχαριστώ.

newtimes

31

160 / ΜΑΪΟΣ 2021

H FREE PRESS ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Ελληνικά Γαλακτοκομεία:

ισχυρός πυλώνας του κλάδου στην ελληνική αγορά

Δημιούργημα των αδελφών

Δημήτρη και Μιχάλη Σαράντη Πανελλαδική έρευνα της NEW TIMES

Αλυσίδες σουπερμάρκετ: ο μεγάλος «πρωταγωνιστής» πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας!

Δημήτρης Φραγκάκης γενικός γραμματέας του ΕΟΤ

Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους τρεις προορισμούς με τη σημαντικότερη τουριστική ζήτηση Το πλήγμα που έχει υποστεί ο τουρισμός γενικά, προφανώς και ο ξενοδοχειακός κλάδος, είναι πάρα πολύ μεγάλο. Οι απώλειες των εσόδων το 2020 έχουν φθάσει το 85% και σε κάποιες μονάδες και το 95% Συνέντευξη στον Σπύρο Κτενά Ένα ιδιαίτερα θετικό γεγονός έρχεται να σηματοδοτήσει την παρούσα συνέντευξη. Ο επενδυτικός οργανισμός Bank οf America σε έκθεση του αποκαλύπτει ότι το 2021 η Ελλάδα θα είναι ένας από τους τουριστικούς προορισμούς με το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης. Μάλιστα αναφέρει και την υπογραφή συγκεκριμένων διμερών τουριστικών συμφωνιών με το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες, που πιστοποιούν ότι η Ελλάδα θα είναι στους κερδισμένους της φετινής χρονιάς. Το έχουμε ανάγκη διότι ολόκληρη η ελληνική οικονομία έχει εναποθέσει τις προσδοκίες της στον ελληνικό τουρισμό την εφετινή χρονιά. Ο κ. Δημήτρης Φραγκάκης, γενικός γραμματέας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, καταθέτει τις δικές του απόψεις και θέσεις όσον αφορά όλα αυτά τα φλέγοντα θέματα τα οποία δεν έχουν σχέση μόνο με τον ελληνικό τουρισμό αλλά και με τις προσδοκίες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

4

newtimes

Κύριε Φραγκάκη, ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκρισή σας. Καλησπέρα κύριε Κτενά, εγώ ευχαριστώ για την πρόσκληση στο πάντα φιλόξενο TimeTV και συγχαρητήρια στην προσπάθεια την οποία κάνετε διότι η διαδικτυακή τηλεόραση είναι κάτι πολύ πρωτοπόρο, καινούργιο και χαίρομαι που το κάνετε τόσο καλά. Ευχαριστούμε πολύ. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για εφέτος; Το μεγάλο επίτευγμα των 31 εκατ. τουριστών του 2019 είναι πολύ δύσκολο πλέον να το προσεγγίσει κανείς και είναι απολύτως φυσικό. Ποια είναι η δική σας προσδοκία για φέτος; Ας κάνουμε μια πολύ μικρή αναδρομή για το τι έγινε πέρυσι. Όπως γνωρίζουν όλοι, η περυσινή σεζόν ξεκίνησε το πρώτο δίμηνο του έτους, προ κορονοϊου δηλαδή, να έχει μια αυξητική τάση στις προκρατήσεις περίπου 25% και υπήρχε μια πολύ μεγάλη ευφορία από όλον τον κλάδο. Θα είχαμε μια νέα χρονιά ρεκόρ. Ήρθε η πανδημία και ανέτρεψε όλα τα σχέδια και όλες τις προσδοκίες μας. Επί της ουσίας η πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο επιβράδυνε την τουριστική ανάπτυξη 80%-85%. Στη χώρα μας καταφέραμε το 2020, ύστερα από πάρα πολλές προσπάθειες όλων των εμπλε-

κομένων στον τουριστικό κλάδο, όχι μόνο του κράτους και της κυβέρνησης αλλά και των θεσμικών φορέων, των επιχειρηματιών ακόμη και των εργαζομένων του τουρισμού, να διασώσουμε ένα 20%-22% των εσόδων του 2019. Οι τουριστικές εισπράξεις για το 2020 ήταν μόλις 4,2 δισ., τα οποία, όπως καταλαβαίνετε, δεν έχουν καμία σχέση με τα 19,1 δισ. του 2019, δεν θέλει και πολλή συζήτηση. Είναι προφανές ότι ο κορονοϊός έκανε μεγάλη ζημιά στο ελληνικό τουριστικό προϊόν και φυσικά έκανε πολύ μεγάλη ζημιά στον τουρισμό παγκοσμίως. Το 2021 είναι μια χρονιά διαφορετική από το 2020 γιατί έχουμε περισσότερα όπλα στη διάθεσή μας που δεν τα είχαμε πέρυσι. Έχουμε τα εμβόλια, έχουμε τα τεστ 48 ωρών και 72 ωρών, που μπορούν να αξιοποιηθούν στην είσοδο των επισκεπτών με ασφάλεια και φυσικά έχουμε τα υγειονομικά πρωτόκολλα, τα οποία εφαρμόσαμε και πέρυσι με μεγάλη επιτυχία. Θεωρώ ότι όλα αυτά θα διευκολύνουν ώστε να έχουμε μια πιο ομαλή έναρξη της σεζόν. Ωστόσο η πολιτική ηγεσία του υπουργείου και εσείς θέσατε τη 14η Μαΐου ως ημέρα έναρξης της τουριστικής σεζόν. Πιστεύετε ότι είναι εφικτό με όλα αυτά που μας περιγράψατε;

Θεωρώ ότι είναι ένας στόχος αρκετά εφικτός και για αυτό ετέθη. Είναι μια καταληκτική ημερομηνία η οποία ετέθη για το επίσημο άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού αλλά υπό προϋποθέσεις. Θα μπορούσαμε για κάποιες χώρες να ανοίγαμε και νωρίτερα. Αυτό δεν θα ήθελα να το προεξοφλήσω αυτή τη στιγμή γιατί αντιλαμβάνεστε ότι πολλά μπορεί να συμβούν εν τω μεταξύ. Το βέβαιον είναι ότι η υγειονομική πορεία της χώρας και όχι μόνο αυτή αλλά και η λογική του ανοίγματος συνολικά της οικονομίας εντός του Απριλίου, σταδιακά και με πολλή προσοχή πάντα, θα μας δείξουν και το δρόμο για το οριστικό άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού. Πρόσφατα βγήκε ο FedHatta και μίλησε για την ανάγκη έγκαιρης κατάρτισης των ιατρικών πρωτοκόλλων. Εδώ τι γίνεται, γιατί είναι κρίσιμο; Κατ’ αρχάς έχουμε μια πολύ σημαντική εξέλιξη, που είναι η υιοθέτηση του πράσινου πιστοποιητικού από την Ε.Ε. Το γεγονός αυτό, όπως καταλαβαίνετε, είναι αρκετά σημαντικό, αν θέλετε δίνει και ένα πράσινο φως για να έχουμε έναν ορίζοντα ανοίγματος μπροστά μας κατά το οποίο θα γίνει πιο βατό το

newtimes

5

άνοιγμα του τουρισμού. Αυτό το πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό δίνει τη δυνατότητα στον ταξιδιώτη να πιστοποιεί ότι είτε έχει εμβολιαστεί είτε έχει κάνει αρνητικό τεστ είτε έχει νοσήσει και έχει αντισώματα. Είναι ένα πράσινο υγειονομικό διαβατήριο προκειμένου να ταξιδέψει πιο γρήγορα και πιο εύκολα. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι μια πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από τις 12 Ιανουαρίου προς την Κομισιόν, η οποία στην αρχή είχε αντιμετωπιστεί με μεγάλη επιφύλαξη από αρκετές χώρες της Ε.Ε. αλλά και στο εσωτερικό της χώρας μας. Τελικά όμως φάνηκε ότι ήταν η ενδεδειγμένη λύση την οποία υιοθέτησαν ομόφωνα οι χώρες. Οπότε αυτό αρχίζει να υλοποιείται και θέλω να πιστεύω ότι η Ε.Ε. θα επιδείξει μεγάλη ταχύτητα για να οριστικοποιηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσει. Θεωρώ ότι το ψηφιακό πιστοποιητικό αποτελεί ένα πολύ καλό βήμα. Από την άλλη, επειδή συζητώ και εγώ με τον κλάδο του τουρισμού σε όλη τη χώρα, κατανοώ ότι ένα κομμάτι που καταρτίζεται αυτή την περίοδο είναι στην ουσία αυτό που αφορά τις υγειονομικές προϋποθέσεις λειτουργίας όλων των επιχειρήσεων τουρισμού, υγειονομικού ενδιαφέροντος, φιλοξενίας, ξενοδοχείων, όλες τις επιχειρήσεις που σχετίζονται έμμεσα ή άμεσα με το τουριστικό προϊόν. Θεωρώ ότι αυτή είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη, εμπλέκει πολλές ειδικότητες και πολλά υπουργεία. Γνωρίζω ότι γίνονται πυρετώδεις προετοιμασίες σε αυτό το κομμάτι και πιστεύω ότι αρκετά σύντομα θα έχουμε μπροστά μας και το πώς ακριβώς θα λειτουργήσει ο τουρισμός το καλοκαίρι.

6

newtimes

«

Το 2021 είναι μια χρονιά διαφορετική από το 2020 γιατί έχουμε περισσότερα όπλα στη διάθεσή μας που δεν τα είχαμε πέρυσι

»

Υπάρχουν ορισμένα διεθνή γεγονότα που δίνουν το στίγμα για το πώς θα κινηθεί η χρονιά. Έγινε ψηφιακά η διεθνής έκθεση ITB. Θέλω να μας δώσετε ένα κλίμα, τα μηνύματα που παίρνετε από τις ξένες αγορές… Είχαμε κάποια εξαιρετικά δημοσιεύματα στον βρετανικό Τύπο, όπως στον «Guardian». Σημαντικά διεθνή ΜΜΕ εμφανίζουν την Ελλάδα ως ασφαλή προορισμό. Ποια είναι η δική σας εικόνα; Κοιτάξτε, θα σας έλεγα ότι η ITB του Βερολίνου επιβεβαίωσε αυτό που αρχίζαμε να βλέπουμε τον τελευταίο ενάμιση μήνα. Ότι η Ελλάδα έχει πολύ αυξημένη ζήτηση στο εξωτερικό, είναι μια από τις τρεις χώρες με πολύ αυξημένη ζήτηση όσον αφορά τις καλοκαιρινές διακοπές. Αυτό είναι ένα

στοιχείο. Το δεύτερο είναι ότι με την πρόοδο του εμβολιασμού και την αλλαγή της ψυχολογίας που θέλει λίγο χρόνο μπροστά, ο κόσμος αρχίζει να σκέφτεται και ψάχνει για διακοπές το επόμενο διάστημα. Η Ελλάδα είναι στο κάδρο και στο χάρτη. Επίσης από τις συζητήσεις που έχουμε κάνει ως ΕΟΤ με πολλές αεροπορικές εταιρείες και tour operators, μικρούς και μεγάλους και μεσαίους, για τα προγράμματα κοινής διαφήμισης που κάνουμε και εφέτος, βλέπουμε ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη διάθεση αεροπορικών θέσεων για το καλοκαίρι, από τον Ιούνιο και μετά ή και τέλος Μαΐου. Αυτό μας κάνει να αισιοδοξούμε ότι κάποια στιγμή, όταν ο κόσμος αρχίσει να αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια, θα αρχίσει η ζήτηση να μετατρέπεται σε κρατήσεις. Αυτό είναι το ζητούμενο και αυτό είναι το κρίσιμο σημείο που θα αλλάξει πλήρως την ψυχολογία και του ελληνικού επιχειρείν τουρισμού αλλά και των ξένων υποψήφιων επισκεπτών μας. Στην ITB αυτό που είδαμε είναι ότι οι πρώτες κρατήσεις έχουν αρχίσει σιγά σιγά να γίνονται, όχι μαζικά, μην παρεξηγηθώ. Από την άλλη, ένα επίσης σημαντικό νέο που επιφυλάσσαμε εμείς προς τους ανθρώπους της γερμανικής και της παγκόσμιας αγοράς είναι το σύνθημα, το πρώτο κομμάτι της καμπάνιας του ελληνικού τουρισμού, το All You Want Is Greece. Εκτός από τη γερμανική αγορά, θα ήθελα να εστιάσουμε στις μεγάλες δεξαμενές του ελληνικού τουρισμού. Πού έχετε σημαντικές προσδοκίες, σε ποιες αγορές; Η αλήθεια είναι ότι εφέτος, επειδή πάλι

πρόκειται για μια ιδιαίτερη και δύσκολη χρονιά με διαφορετικές συνθήκες και δεδομένα από το 2020 αλλά θα παραμείνει δύσκολη χρονιά, εστιάζουμε στο εφικτό και στο ρεαλιστικό. Φαίνεται, π.χ. ότι οι long haul αγορές θα αργήσουν να ανοίξουν προς τη χώρα μας. Αναφέρομαι σε Κίνα, Ινδία, Αμερική, Αυστραλία, Καναδά, σε τέτοιου είδους αγορές που είναι μακρινές, πολύ καλές και σημαντικές, αλλά φαίνεται ότι αργούν να ξεκινήσουν με τα σημερινά δεδομένα. Βέβαια βλέπουμε ότι η ευρωπαϊκή αγορά είναι μια πολύ σημαντική για μας, εκεί η ζήτηση παραμένει πολύ αυξημένη. Ξέρετε στον ΕΟΤ έχουμε υιοθετήσει μοντέλα ενημέρωσης και συλλογής δεδομένων από πάρα πολλές πηγές. Σύμφωνα με αυτά εμείς γνωρίζουμε και βλέπουμε πώς κινούνται οι τάσεις της αγοράς περίπου ανά τρεις ημέρες, άρα βλέπουμε και ξέρουμε ποιες χώρες είναι αυτές που έχουν αυξημένη ζήτηση για την Ελλάδα. Προφανώς οι Ευρωπαίοι αποτελούν για μας κλασικούς πελάτες, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, της Ρωσίας και του Ισραήλ. Το Ισραήλ βέβαια αποτελεί και ειδική κατηγορία. Αυτοί θα είναι οι πρώτοι μας στόχοι. Επίσης βλέπουμε ότι υπάρχει μια σχετικά αυξημένη ζήτηση από τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, όπου εφέτος θέλουμε να εστιάσουμε λίγο παραπάνω και να δουλέψουμε λίγο καλύτερα. Κατά βάση όμως, κύριε Κτενά, η μεγάλη δεξαμενή του τουρισμού μας είναι οι ευρωπαϊκές αγορές. Κύριε Φραγκάκη, ο κλάδος των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων αντιμετωπίζει σοβαρότατα θέματα. Εντελώς πρόσφατα ανακοινώσατε τη δυνατότητα διαφημιστικής παρουσίας των επιχειρήσεων μέσα από το visit Greece. Δώστε μας μια εικόνα από την πλευρά σας, ως πολιτικής ηγεσίας, προς την πλευρά των ξενοδοχειακών και τουριστικών επιχειρήσεων. Ποια είναι τα μέτρα, πέραν της διαφημιστικής προβολής, που θα στηρίξουν τον κλάδο που φαίνεται ότι αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα; Έχετε δίκιο, κύριε Κτενά. Το πλήγμα που έχει υποστεί ο τουρισμός γενικά, προφανώς και ο ξενοδοχειακός κλάδος, είναι πάρα πολύ μεγάλο. Οι απώλειες των εσόδων το 2020 έχουν φθάσει το 85% και σε κάποιες μονάδες και το 95%. Η κυβέρνηση από τις αρχές αυτής της κρίσης επί της ουσίας άπλωσε ένα δίχτυ ασφαλείας σε όλη την οικονομική δραστηριότητα και φυσικά και στον τουρισμό. Διέθεσε ένα πακέτο στήριξης πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα, 24 δισ. ευρώ το 2020 και άλλα 11,2 δισ. ευρώ το πρώτο διάστημα του 2021. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα στήριξης που έχουν γίνει στη χώρα, και δικαίως ο τουριστικός κλάδος έχει λάβει ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια αυτής της στήριξης. Και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, και οι τουριστικές επιχειρήσεις, και τα ξενοδοχεία. Αυτό είναι το ένα κομμάτι, που ουσιαστικά προσπαθεί να κρατήσει όρθιες και ζωντανές τις ελληνικές επιχειρήσεις μέχρι και το επόμενο στάδιο, που είναι να αρχίσουμε να ανοίγουμε, να δουλεύουμε… Η ατμομηχανή του ελληνικού τουρισμού να αρχίσει να δουλεύει ξανά, να παράξει έσοδα, να δημιουργήσει πλούτο. Ξέρω ότι αυτό ακούγεται κάπως, αλλά ο στόχος μας και μέσω της προβολής είναι και αυτός, να πάρει newtimes

7

μπρος η ατμομηχανή του ελληνικού τουρισμού. Πέρυσι με πολύ λιγότερα όπλα, όπως είπα και πριν, έγινε αυτό, πήρε λίγο μπρος. Εφέτος θέλουμε να επιταχύνει πολύ περισσότερο και νομίζω θα το καταφέρουμε. Πέρυσι πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις έκαναν μια έκκληση στο εσωτερικό κοινό, στον Έλληνα ταξιδιώτη. Υπάρχουν κάποια κίνητρα εφέτος ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε αυτόν τον κόσμο, γιατί και ο εσωτερικός τουρισμός θα δώσει τη δυνατότητα στον Έλληνα να ξεφύγει αλλά και στις επιχειρήσεις να αντλήσουν κάποια επιπλέον έσοδα; Η αλήθεια είναι ότι πέρυσι το ρεύμα του εσωτερικού τουρισμού ωφέλησε ιδιαίτερα συγκεκριμένες περιοχές της χώρας. Για να είμαστε και ρεαλιστές, είναι ένα πολύ συγκεκριμένο ποσοστό επί του συνόλου των εσόδων και των εισροών, το καταλαβαίνετε. Μπορεί να είναι μικρό αλλά δεν αφήνουμε τίποτα στην τύχη του. Πέρυσι έγιναν δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι υπήρξαν τρία προγράμματα ενίσχυσης του εσωτερικού τουρισμού με vouchers αλλά και μια προσπάθεια ενίσχυσης της ζήτησης προς ξενοδοχεία και άλλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Περίπου 300.000 ήταν οι ωφελούμενοι πολίτες.

8

newtimes

Επίσης πέρυσι επί ένα δίμηνο, τέλος Ιουλίου με τέλος Σεπτεμβρίου, κάναμε μια καμπάνια στήριξης και ενίσχυσης του εσωτερικού τουρισμού. Πρέπει να σας πω ότι ειδικά την περίοδο του Αυγούστου δούλεψε καλά ο εσωτερικός τουρισμός, ειδικά σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όχι όμως σε όλες. Θα θέλαμε φέτος αυτό το κομμάτι να δουλέψει λίγο περισσότερο και νομίζω θα το καταφέρουμε. Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα, κάποια στόχευση; Αυτό το οποίο σκεφτόμαστε – φυσικά είναι κατά βάση αρμοδιότητα του υπουργείου Τουρισμού αλλά το έχουμε συζητήσει και μαζί – είναι να γίνουν αντίστοιχα προγράμματα ενίσχυσης του κοινωνικού τουρισμού, αυτό που ονομάζεται κοινωνικός τουρισμός λέγεται πια Τουρισμός Για Όλους. Επίσης θα επαναλάβουμε μια πολύ στοχευμένη καμπάνια στο εσωτερικό της χώρας για να τονώσουμε την τουριστική ζήτηση και νομίζω ότι όλοι οι Έλληνες εφέτος θα έχουν τη διάθεση και την επιθυμία να ταξιδέψουν. Είμαστε ήδη 12 μήνες σε αυτή την κατάσταση, νομίζω ότι εφέτος το καλοκαίρι θα λειτουργήσει μόνος του ο εσωτερικός τουρισμός. Πέρυσι υπήρχε και λίγο ο φόβος να ταξιδέψει κάποιος, αλλά

φέτος, που θα βελτιωθούν τα υγειονομικά δεδομένα, πιστεύω ότι θα έχουμε μεγαλύτερη ζήτηση. Κύριε Φραγκάκη, σας ευχαριστώ θερμά. Θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή βαδίζετε σε ένα ναρκοπέδιο. Είναι δύσκολη η περίοδος κατά την οποία και εσείς κληθήκατε να υπηρετήσετε ως γενικός γραμματέας. Εύχομαι όμως να φέρετε εις πέρας το έργο σας με επιτυχία, γιατί από τις δικές σας προσπάθειες θα εξαρτηθεί και το πώς θα βαδίσει η ελληνική οικονομία. Κύριε Κτενά, μου δίνετε την ευκαιρία να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση, είναι τιμητικό για εμένα και χρήσιμο. Να δώσω συγχαρητήρια και σε εσάς και στους συνεργάτες σας για την πολύ καλή δουλειά και στο New Times, που είναι πραγματικά πολύ καλή και καινοτόμα δουλειά. Τα προηγούμενα χρόνια ο ελληνικός τουρισμός πήγαινε πάρα πολύ καλά, τώρα η πανδημία και τα προβλήματα που έχει προκαλέσει μας δίνουν και μια ευκαιρία να αλλάξουμε πράγματα και να σκεφτούμε και λίγο διαφορετικά. Είναι ένας επιταχυντής εξελίξεων και αλλαγών στο ίδιο το τουριστικό προϊόν, άρα θα ανταποκριθούμε πιστεύω και σε αυτή την πρόκληση το επόμενο διάστημα.

Επισημάνσεις από τηλεδιάσκεψη του ΣΕΤΕ

Με το πράσινο πιστοποιητικό ανοίγει ο δρόμος για ασφαλείς μετακινήσεις σε όλη την Ευρώπη Κρίσιμος μήνας ο Ιούνιος για την εφετινή τουριστική χρονιά Σε τηλεδιάσκεψη που διοργανώθηκε από τον ΣΕΤΕ στα μέσα Μαρτίου, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς ενημέρωσε τον πρόεδρο, κ. Γιάννη Ρέτσο και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου για τις βασικές αρχές που θα διέπουν την εφαρμογή του ψηφιακού πιστοποιητικού εμβολιασμού, το οποίο αναμένεται να διευκολύνει τις ταξιδιωτικές μετακινήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ειδικότερα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: «Ο τουρισμός είναι το DNA της χώρας μας, είναι η εικόνα της στον κόσμο, είναι το brand της. Με το ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό, που θα είναι ενιαίο, διαλειτουργικό και νομικά δεσμευτικό, ανοίγουμε το δρόμο για ασφαλή κινητικότητα αυτό το καλοκαίρι σε όλη την Ευρώπη». Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του

ΣΕΤΕ κ. Γιάννης Ρέτσος στην εισαγωγική τοποθέτησή του αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα εφαρμογής του πιστοποιητικού ως βάσης για τη σύνταξη ενός σχεδίου εκκίνησης του τουρισμού, που θα καθορίσει τις εξελίξεις για την εφετινή σεζόν. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά: «Το πιστοποιητικό ήταν μια πάρα πολύ καλή ιδέα που ξεκίνησε από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Όταν τέθηκε τον Ιανουάριο, κατακρίθηκε τόσο σε ευρωπαϊκό όσο σε ελληνικό επίπεδο. Είναι όμως εντυπωσιακό πόσο γρήγορα έγινε η ζύμωση για τα δεδομένα των ρυθμών που κινείται η Ευρωπαϊκή Ένωση όλα αυτά τα χρόνια, προκειμένου να φθάσουμε σήμερα να μιλάμε για τη θεσμοθέτηση αυτού του πιστοποιητικού». Σε ό,τι αφορά την εφετινή σεζόν, ο κ. Ρέτσος σημείωσε ότι «έχοντας χάσει το πρώτο τρίμηνο, που είναι το τρίμηνο των κρατήσεων, έχουμε τον Απρίλιο εκτός

σεζόν, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Και από ό,τι φαίνεται, παρ’ ότι τέθηκε μια ημερομηνία από την κυβέρνηση για την έναρξη της σεζόν στις 14 Μαΐου, το μεγαλύτερο μέρος του Μαΐου, αν όχι ολόκληρος ο μήνας, θα είναι επίσης και αυτός εκτός σεζόν. Άρα ουσιαστικά μιλάμε για το τι θα γίνει από τον Ιούνιο και μετά. Αν σκεφτούμε ότι πέρυσι ξεκινήσαμε Ιούλιο, είναι πάρα πολύ κρίσιμο να ξεκαθαριστούν τα πράγματα το συντομότερο δυνατόν. Γιατί αν και ο Ιούνιος βγει εκτός παιχνιδιού, τότε πλέον αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι ο στόχος που έχουμε θέσει για έσοδα μεταξύ 40% και 50% του 2019 απομακρύνεται πάρα πολύ». Κλείνοντας ο κ. Ρέτσος εξήρε την προσπάθεια που κατέβαλε ο κ. Σχοινάς προκειμένου να καταστεί εφικτή η υιοθέτηση του πιστοποιητικού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και για το δρόμο που άνοιξε στον ΣΕΤΕ προς την Ευρώπη. newtimes

9

Γρηγόρης Αντωνιάδης μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΒΤ και τ. πρόεδρος του ΣΕΒΙΤΕΛ

Με το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να έρθει επενδυτική άνοιξη στην Ελλάδα Ατμομηχανή της ανάπτυξης παραμένει η βιομηχανία τροφίμων

Ως ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για την οικονομία της χώρας χαρακτηρίζει το Ταμείο Ανάκαμψης ο κ. Γρηγόρης Αντωνιάδης, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και τέως πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ). Επισημαίνει μάλιστα ότι με την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου, σε συνδυασμό με το ΕΣΠΑ, μπορεί να έλθει για τη χώρα επενδυτική άνοιξη τα επόμενα χρόνια. Σημαντική δε παραμένει η θέση της βιομηχανίας τροφίμων στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας, θέση την οποία διατήρησε και κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης και τώρα στην πανδημία. Ο κ. Αντωνιάδης δίνει επίσης μια αισιόδοξη είδηση για τον ελληνικό «χρυσό», το ελαιόλαδο, σημειώνοντας ότι οι εξαγωγές του επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου έχουν φθάσει ήδη τις 46.000 τόνους, ποσότητα που εύκολα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μπορεί να διπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια.

10

newtimes

INTERVIEW

«

Έρευνα, καινοτομία, ασφάλεια, ποιότητα και βιώσιμη ανάπτυξη οι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται η βιομηχανία τροφίμων

»

Κύριε Αντωνιάδη, ένα θέμα πολύ σημαντικό στο οποίο έχουν επενδυθεί πολύ μεγάλες προσδοκίες, τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από τον επιχειρηματικό κόσμο, είναι το Ταμείο Ανάκαμψης. Θα θέλαμε ένα πρώτο σχόλιό σας και όσον αφορά τα κεφάλαια που θα διατεθούν, για τα οποία ακούγονται διάφορα νούμερα, και για το τι πραγματικά μπορεί να αναμένει η ελληνική οικονομία. Πρόκειται σίγουρα για μια πολύ θετική εξέλιξη και ειδικά εφόσον έρχεται εν μέσω πανδημίας και μετά τη μεγάλη ύφεση που βιώσαμε πέρυσι τόσο εμείς όσο και όλη η Ευρώπη. Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία ιδιαίτερα για τη χώρα μας, στην οποία είχαμε επενδυτική άπνοια τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης. Είναι λοιπόν μια ευκαιρία να επανεκκινήσουμε τη μηχανή των επενδύσεων. Μαζί με τη μόχλευση που θα προκύψει από το κομμάτι των δανείων, τα οποία θα διατεθούν μέσω των τραπεζών, θεωρώ ότι θα δοθεί μια πραγματική δυνατότητα ανάπτυξης, ώστε τα επόμενα πέντε χρόνια να μιλάμε για μια επενδυτική άνοιξη στην Ελλάδα. Όλοι οι κλάδοι θα επωφεληθούν και μεταξύ αυτών βεβαίως και η βιομηχανία τροφίμων. Αν συμπεριλάβουμε και το ΕΣΠΑ, τότε προκύπτει ένα μεγάλο ποσό για

τα δεδομένα της Ελλάδας, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει σαν μια ουσιαστική ένεση για την ανάπτυξη της χώρας. Δεν συμφωνείτε ότι η σωστή αξιοποίηση αυτών των κεφαλαίων είναι ένα ζητούμενο; Άλλωστε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είπε ότι δεν πρέπει να συμπεριφερθούμε στη διαχείριση αυτών των κονδυλίων ως νεόπλουτοι, αλλά πρέπει να δούμε την αξιοποίηση και του τελευταίου ευρώ. Τι λέτε γι’ αυτό το θέμα; Αυτή τη στιγμή στόχος είναι να αφήσουμε πίσω τις παθογένειες του παρελθόντος και τα πακέτα ενίσχυσης να οδηγηθούν σε έργα ανάπτυξης. Ένας από τους λόγους για τους οποίους είμαι αισιόδοξος είναι ότι τα ποσά θα διοχετευθούν αναλόγως ως χαμηλότοκα δάνεια με δικλίδα τη συμβολή των ίδιων των επενδυτών στο όλο εγχείρημα. Δηλαδή και οι ίδιοι οι επενδυτές θα χρειαστεί να συμβάλουν με ίδια κεφάλαια. Νομίζω δε ότι, αν δούμε όλη αυτή τη διαδικασία μέσα στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει και θα γίνουν, τότε ευελπιστώ ότι το όλο εγχείρημα θα συμβάλει ώστε να οδηγήσουμε τη χώρα και την οικονομία σε μια αναπτυξιακή πορεία που την έχουμε τόσο μεγάλη ανάγκη. Δυστυχώς, τόσο με

την κρίση την προηγουμένη δεκαετία όσο και με την πανδημία, απωλέσαμε σημαντικό τμήμα του πλούτου μας, για αυτό η είσοδος της χώρας σε βιώσιμη αναπτυξιακή τροχιά είναι μονόδρομος. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας καλείται να παίξει η βιομηχανία. Ήδη υπάρχει και ο στόχος σε ευρωπαϊκό επίπεδο για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ των χωρών. Εδώ λοιπόν, καλώς εχόντων των πραγμάτων, έναν ιδιαίτερο ρόλο θα διαδραματίσει η βιομηχανία τροφίμων, που αποτελεί και ατμομηχανή της παραγωγής της χώρας. Αλήθεια, στο σημερινό πλαίσιο, πόσο σημαντική είναι η βιομηχανία τροφίμων; Παραδοσιακά η βιομηχανία τροφίμων έχει μια πολύ καλή θέση στην ελληνική οικονομία και δικαίως, εφόσον γεωγραφικά βρισκόμαστε σε ένα μέρος της Ευρώπης το οποίο παράγει εξαιρετικές πρώτες ύλες. Ξεκινάμε λοιπόν με ένα σημαντικό πλεονέκτημα, τις υψηλής ποιότητας γεωργικές πρώτες ύλες. Η βιομηχανία τροφίμων στον τομέα της μεταποίησης συμμετέχει κατά ένα τέταρτο, αποτελεί δηλαδή το 25% της βιομηχανικής μεταποίησης.

newtimes

11

Είναι ο πρώτος κλάδος; Ναι, είναι πρώτος και στις εξαγωγές, αν εξαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή. Συγκεκριμένα οι εξαγωγές τροφίμων ανέρχονται σε 6 δισ. ευρώ και η πορεία είναι ανοδική. Δηλαδή μιλάμε για έναν κλάδο που βρίσκεται σε διαρκή κίνηση. Η πορεία του ήταν ανοδική ακόμη και κατά την περίοδο της δεκαετούς κρίσης, αλλά και τώρα με την πανδημία. Το ίδιο ανοδική είναι η πορεία του κλάδου και στον εξαγωγικό τομέα. Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων περιλαμβάνει 1.200 εταιρείες που είναι Α.Ε. ή ΕΠΕ και 17.000 εταιρείες που είναι βιομηχανίες, βιοτεχνίες, οικοτεχνίες κτλ. Όντως και μέσα στην πανδημία αλλά και πριν είδαμε ότι οι εξαγωγικές επιδόσεις των επιχειρήσεων του κλάδου κινήθηκαν σε ανοδική τροχιά. Ο κλάδος συνέβαλε σημαντικά στην προσπάθεια της χώρας για εξωστρέφεια και ως εκ τούτου ένα μεγάλο κομμάτι τού αναλογεί από αυτή τη προσπάθεια. Έτσι δεν είναι; Έτσι είναι. Κατ’ αρχάς η βιομηχανία τροφίμων στην Ελλάδα είναι ανταγωνιστική, τεχνολογικά αναπτυγμένη και καινοτόμος. Είναι επίσης ιδιαίτερα εξωστρεφής. Αυτό ήρθε και ως επακόλουθο της κρίσης, οπότε κατέστη σαφές ότι η εξωστρέφεια του κλάδου προσέφερε τις μόνες θετικές προοπτικές ανάπτυξης. Εδώ θα ήθελα να σταθούμε. Διαθέτετε πολύ μεγάλη εμπειρία από τον χώρο του ελαιολάδου, καθώς υπήρξατε επί πολλά χρόνια πρόεδρος στον εξειδικευμένο σύνδεσμο. Θα είχε ενδιαφέρον λοιπόν να μας πείτε γιατί, ενώ έχουμε εξαιρετική ποιότητα ελαιολάδου και μεγάλη παραγωγή, αυτό που εισπράττουμε ως χώρα από έναν τόσο κρίσιμο τομέα δεν είναι σημαντικό. Αντιθέτως αυτή η παραγωγή αξιοποιείται από άλλες χώρες, όπως η Ιταλία. Αυτό είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα στον κλάδο του ελαιολάδου. Εκείνο όμως το οποίο δεν είναι ίσως ευρέως γνωστό είναι ότι τα τελευταία χρόνια και πάλι εντός της περιόδου της κρίσης οι εξαγωγές του επώνυμου τυποποιημένου προϊόντος υπερδιπλασιάστηκαν. Αυτή τη στιγμή, 46.000 τόνοι επώνυμου ελαιολάδου παίρνουν κάθε χρόνο το δρόμο για τις αγορές εκτός Ελλάδος. Έτσι το ελληνικό ελαιόλαδο διαφημίζεται πλέον επώνυμα στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ξεφύγει από τη μέγγενη του παρελθόντος, δηλαδή της μη διασφάλισης προστιθέμενης αξίας για το προϊόν, και βαδί-

12

newtimes

ζουμε με γρήγορους ρυθμούς στην ανάπτυξη των εξαγωγών του. Είπατε ότι εξάγονται 46.000 τόνοι ελαιολάδου σε τυποποιημένη επώνυμη μορφή. Ποια είναι η ποσότητα του ελαιολάδου που εξάγεται σε χύμα μορφή, για να δούμε τι δρόμο έχουμε να διανύσουμε; Eμείς ως χώρα έχουμε ένα πλεόνασμα περίπου 150.000 τόνων ελαιολάδου κάθε χρόνο. Αυτή είναι η ποσότητα που εμείς δεν μπορούμε να καταναλώσουμε εγχώρια. Από αυτό το πλεόνασμα, που πρέπει αναγκαστικά να διοχετευθεί στο εξωτερικό, το ένα τρίτο, δηλαδή 46.000 τόνοι, εξάγεται ως επώνυμο τυποποιημένο προϊόν. Ευελπιστώ ότι το ποσό αυτό μπορεί να διπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια. Είμαι πεπεισμένος ότι σε λίγα χρόνια το χύμα λάδι θα χάνει σταδιακά την πρωτιά του ελληνικού ελαιολάδου.

Στο διοικητικό συμβούλιο του ΣΕΒΤ θα συζητείτε, μεταξύ άλλων, και τις προτεραιότητες που υπάρχουν σε σχέση με τη στήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων. Ποια θεωρείτε σήμερα τα σημεία αιχμής για τα οποία πρέπει να υποστηριχθούν οι επιχειρήσεις; Είναι η καινοτομία, η εξωστρέφεια, η ανταγωνιστικότητα; Ποια είναι τα προγράμματα τα οποία φιλοδοξείτε να αξιοποιήσετε; Οι στόχοι του ΣΕΒΤ είναι η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη του κλάδου, η διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων που παράγει και η έρευνα και η καινοτομία. Οι επενδύσεις για έρευνα και καινοτομία στο χώρο των τροφίμων είναι περίπου το 13% του συνολικού ποσού που επενδύεται στη χώρα για έρευνα, ενώ στο ΑΕΠ συμμετέχει με 8%. Η ασφάλεια και η ποιότητα είναι στο κέντρο της δραστηριότητάς μας. Είναι το καθημερινό μας μέλημα ως

βιομηχανιών τροφίμων. Αδιαπραγμάτευτος στόχος μας είναι η διασφάλιση των καταναλωτών μας με υγιεινά, ασφαλή και διατροφικά κορυφαία προϊόντα. Τέλος οι αρχές της βιωσιμότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της κυκλικής οικονομίας εντάσσονται ως εγγενές στοιχείο της στρατηγικής και λειτουργίας της βιομηχανίας τροφίμων. Θέμα για το οποίο και η Ευρώπη έχει πάρει πρωτοβουλίες τόσο με την πράσινη συμφωνία όσο και με τη στρατηγική «από το χωράφι στο πιάτο» (from farm to fork). Συντασσόμαστε με αυτή την προτεραιότητα και εργαζόμαστε συστηματικά για τη θετική συμβολή μας στην κλιματική αλλαγή, στη μείωση του ενεργειακού μας αποτυπώματος, στη μείωση της ποσότητας στα υλικά συσκευασίας αλλά και στην υποκατάσταση σημαντικού μέρους αυτών με ανακυκλωμένο υλικό. Η βιομηχανία τροφίμων έχει να διαδραματίσει έναν κυρίαρχο ρόλο και ήδη έχει ξεκινήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Αρκετές εταιρείες ήδη έχουν δεσμευθεί και προχωρούν σε ανασυνθέσεις των προϊόντων τους και σε τροποποίηση των συσκευασιών τους, έτσι ώστε να αρχίσουν να αξιοποιούν επαναχρησιμοποιημένο πλαστικό. Συμμετέχουμε ενεργά στις συζητήσεις με την πολιτεία και τους άλλους φορείς, στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της εφαρμογής της νομοθεσίας για την ανακύκλωση, τα απόβλητα και την κυκλική οικονομία. Στόχος μας είναι η επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης πάντα στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων των μελών μας. Κύριε Αντωνιάδη, σας ευχαριστούμε θερμά. Είναι πραγματικά ευχάριστο το γεγονός ότι υπάρχει ένας τομέας στην ελληνική παραγωγή που μόνο αισιοδοξία αποπνέει και έχει αρκετά σχέδια ανάπτυξης. Θα ήθελα και εγώ να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δώσατε για αυτή τη συζήτηση. Να προσθέσω κάτι τελευταίο που θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό. Το σημείο αιχμής της βιομηχανίας τροφίμων είναι οι άνθρωποί της. Έχουμε πραγματικά εξαιρετικά στελέχη και εργαζομένους, οι οποίοι διακρίνονται τόσο σε επιστημονική επάρκεια όσο και σε επιχειρηματική αντίληψη. Πιστεύω πραγματικά ότι αυτό είναι και το δυνατό σημείο της βιομηχανίας τροφίμων και γι’ αυτό είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος ότι η πορεία της βιομηχανίας τροφίμων δεν μπορεί παρά να είναι θετική.

BUSINESS NEWS

Συνδιοργανωτής σε βραβεία βιωσιμότητας ο ΣΕΒΤ Η ανάδειξη της σημασίας των ΜμΕ και της συμβολής τους στην ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων και ποτών στόχος του διαγωνισμού Τον διαγωνισμό Foodies διοργανώνει για πρώτη φορά η FoodDrinkEurope (Συνομοσπονδία Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), σε συνεργασία με τον ΣΕΒΤ και άλλους εθνικούς συνδέσμους τροφίμων των κρατών-μελών, θέλοντας να αναδείξει την ουσιαστική συμβολή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) στην ευρωπαϊκή βιομηχανία τροφίμων και ποτών και να στηρίξει τις προσπάθειές τους για βιώσιμη ανάπτυξη.

Στόχοι του Διαγωνισμού

• Η ανάδειξη της σημασίας των ΜμΕ.

• Η στήριξη των ΜμΕ στην επάνοδο από την κρίση της πανδημίας.

• Η ανάδειξη της δέσμευσης όλων των ευρωπαϊκών εταιρειών του κλάδου, ανεξαρτήτως μεγέθους, στην κατεύθυνση προς τη βιωσιμότητα, στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας.

• Η ανάπτυξη σχέσεων και η προβολή της δυναμικής των ΜμΕ στους φορείς που διαμορφώνουν πολιτικές (policy makers). Επιπλέον ο διαγωνισμός προσφέρει την ευκαιρία στις ΜμΕ να αναπτύξουν και να παρουσιάσουν τις ιστορίες τους μέσα από τα κανάλια επικοινωνίας της FDE (μέσα κοινωνικής δικτύωσης) για μεγαλύτερη προβολή και αντίκτυπο.

Ποιος μπορεί να συμμετάσχει;

Υπάρχουν 3 κατηγορίες βραβείων: Greener Planet - Για τις ΜμΕ που δεσμεύονται να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Αυτό μπορεί να επιδιώκεται μέσω μιας καινοτομίας, μιας

ιδέας ή μιας δράσης κοινωνικής ευαισθησίας, για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τη χρήση βιώσιμων πρώτων υλών, τη βελτιστοποίηση συσκευασιών ή οποιαδήποτε άλλη ενέργεια η οποία θα μπορούσε να κάνει τον πλανήτη μας πιο «πράσινο»!

Healthier Living - Για τις ΜμΕ που επιδιώκουν να βοηθήσουν τους πολίτες και τις κοινότητες προάγοντας έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Αυτό μπορεί να επιδιώκεται μέσω μιας καινοτομίας, μιας ιδέας ή μιας δράσης κοινωνικής ευαισθησίας, ενός νέου προϊόντος ή την ανασύνθεση υπαρχόντων προϊόντων ή με οτιδήποτε μπορεί να συνδεθεί με την προώθηση πιο υγιεινών τρόπων ζωής!

Next generation - Για start-ups που έχουν αναπτύξει μια καινοτομία στον αγροδιατροφικό τομέα, που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της στρατηγικής Farm to Fork, για μετάβαση σε βιώσιμα και ασφαλή συστήματα τροφίμων.

Δήλωση Συμμετοχής

Έχει αναπτυχθεί ειδική ιστοσελίδα, thefoodies.eu, για τη δήλωση συμμετοχών. Η διαδικασία προβλέπει την αποστολή tweet ή μιας σύντομης περιγραφής της πρότασης.

Διαδικασία αξιολόγησης

Η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια.

1. Μία επιτροπή της FDE θα κάνει επιλογή μέχρι 15 υποψηφίων για κάθε κατηγορία. Στη συνέχεια θα τους ζητηθεί να στείλουν αναλυτική περιγραφή της πρότασης, σύμ-

φωνα με τα παρακάτω κριτήρια: • Να είναι ΜμΕ (σύμφωνα με τον ορισμό της Ε.Ε.).

• Η ΜμΕ να έχει έδρα στην Ε.Ε.

• Ο Εθνικός Σύνδεσμος να στηρίζει την υποψηφιότητα.

• Η πρόταση να αποτελεί δράση που συμβάλλει ξεκάθαρα στη βιωσιμότητα.

• Η πρόταση να είναι σε εξέλιξη ή να έχει ολοκληρωθεί μέσα στους τελευταίους 12 μήνες.

2. Από τις πρώτες υποψηφιότητες η επιτροπή της FDE θα αξιολογήσει και θα επιλέξει μέχρι πέντε υποψηφίους σε κάθε κατηγορία.

3. Η Κριτική Επιτροπή (που θα αποτελείται από ευρωβουλευτές, μέλη της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης της Ε.Ε. και άλλους ειδικούς) θα επιλέξει την τελική τριάδα νικητών για κάθε κατηγορία.

Οφέλη από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό

Η συμμετοχή στα πρωτότυπα αυτά βραβεία βιωσιμότητας, όπως επισημαίνει ο ΣΕΒΤ, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην επιχείρηση που συμμετάσχει προσφέροντάς της τη δυνατότητα να προβάλει τις δράσεις της σε ένα ευρύ κοινό. Δηλώσεις συμμετοχών θα γίνονται δεκτές ως τον Ιούνιο. Η τελετή βράβευσης θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο στις Βρυξέλλες ή διαδικτυακά, ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας.

Φυτώριο καινοτόμων ιδεών για τη βιομηχανία τροφίμων η Ecotrophelia Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) έχει προκηρύξει τον 11ο διαγωνισμό Ecotrophelia 2021 για τη δημιουργία νέων οικολογικών-καινοτόμων προϊόντων διατροφής. Σκοπός του διαγωνισμού είναι αφενός να υποστηρίξει νέους Έλληνες φοιτητές που ασχολούνται με την επιστήμη των τροφίμων και αφετέρου να αποτελέσει ένα φυτώριο καινοτόμων ιδεών για τη βιομηχανία τροφίμων. Ο διαγωνισμός Ecotrophelia διεξάγεται σε δύο επίπεδα. Πρώτα σε εθνικό, όπου ο κάθε Σύνδεσμος Βιομηχανιών Τροφίμων διοργανώνει τον διαγωνισμό στη χώρα του για την ανάδειξη της καλύτερης ομάδας, και στη συνέχεια οι νικητές όλων των χωρών συμμετέχουν στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό διαγωνισμό. Ο διαγωνισμός περιλαμβάνει 3 χρηματικά και 2 τιμητικά βραβεία:

Χρηματικά Βραβεία

• Το Ecotrophelia χρυσό βραβείο, που περιλαμβάνει χρηματικό

έπαθλο αξίας 1.500 ευρώ και τη συμμετοχή της ομάδας στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Ecotrophelia, που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Τροφίμων και Ποτών ANUGA. • Το Ecotrophelia αργυρό βραβείο, που περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο αξίας 1.000 ευρώ.

• Το Ecotrophelia χάλκινο βραβείο, που περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο αξίας 800 ευρώ.

Τιμητικά Βραβεία

• Βραβείο Καλύτερης Παρουσίασης.

• Βραβείο Καλύτερου Πλάνου Μάρκετινγκ και Εμπορίας. Για να λάβει μέρος μια ομάδα στον διαγωνισμό πρέπει να υποβάλει τον αναλυτικό τεχνικό φάκελο το αργότερο ως την Τετάρτη, 14 Ιουλίου 2021. Τα βραβεία θα απονεμηθούν σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στις 8 Σεπτεμβρίου 2021 στην Αθήνα.

newtimes

13

Γιώργος Παλλιούδης Managing Director της Accenture στον χρηματοπιστωτικό τομέα

Οι τράπεζες βγήκαν κερδισμένες από την πανδημία, αποδεικνύοντας ότι μπορούν να κινηθούν και να ανταποκριθούν γρήγορα σε κρίσιμες συνθήκες Παραμένουν αντιμέτωπες με σύνθετες προκλήσεις σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον Την επόμενη μέρα για τον τραπεζικό χώρο περιγράφει στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στην Time TV ένας ειδήμων του χώρου, ο κ. Γιώργος Παλλιούδης, Managing director της Accenture στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Στη συνέντευξή του αυτή ο κ. Παλλιούδης αναφέρεται επίσης στον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τράπεζες εν μέσω πανδημίας.

Τράπεζες και πανδημία Ο κ. Παλλιούδης, αναφερόμενος ειδικότερα στο πώς επηρεάστηκαν οι ελληνικές τράπεζες από την πανδημία, τονίζει ότι το 2020 έδωσε στις τράπεζες την ευκαιρία να ρίξουν μια ματιά στο πώς θα είναι το μακροπρόθεσμο μέλλον και ότι το 2021 θα καθορίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το κομμάτι αυτού του μέλλοντος. Κατά την άποψή του δε, οι τράπεζες βγήκαν κερδισμένες από την πανδημία, κυρίως μέσα από τρεις άξονες. «Αρχικά είχαν μια πάρα πολύ καλή ευκαιρία να δείξουν ότι στέκονται δίπλα στους πελάτες τους, είτε σε επίπεδο λιανικής τραπεζικής είτε σε επίπεδο επιχειρήσεων. Κατάφεραν πάρα πολύ γρήγορα να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, να υλοποιήσουν τις κυβερνητικές ρυθμίσεις, να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους και συνολικά αυτή η αντιμετώπιση της πανδημίας θεωρώ ότι έδωσε μια ψήφο εμπιστοσύνης των πελατών στις τράπεζες. Ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με αυτό που ακούγεται πάρα πολύ, την επιτάχυνση του μετασχηματισμού, ψηφιακού και μη. Οι τράπεζες κατάφεραν να συμπυκνώσουν πλάνα ετών μέσα σε μήνες. Και ο τρίτος άξονας – κατά τη γνώμη μου πάρα πολύ σημαντικός– έχει να κάνει με το ότι οι τράπεζες απέδειξαν στον ίδιο τους τον “εαυτό” ότι μπορούν να ανταποκριθούν και να κινηθούν γρήγορα σε κρίσιμες συνθήκες. Απέδειξαν ότι δεν είναι οι μεγάλοι δυσκίνητοι οργανισμοί, που

14

newtimes

ενδεχομένως κάποιοι από εμάς να έχουμε στο μυαλό μας, και κατάφεραν πολύ γρήγορα να “γυρίσουν” χιλιάδες προσωπικού σε τηλεργασία και να κρατήσουν τα καταστήματα ανοιχτά». Ωστόσο, συμπληρώνει, «το 2020 οι τράπεζες, ας μου επιτραπεί η έκφραση, τεντώθηκαν σε πολλές κατευθύνσεις και πάρα πολύ γρήγορα. Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει μια συσσωρευμένη ενέργεια και μια ορμή. Ο Alan McIntyre, επικεφαλής του Global Banking Practice της Accenture, την παρομοιάζει με μια τεντωμένη σφεντόνα και τα τραπεζικά στελέχη βρίσκονται σε ένα στάδιο όπου θέλουν να δουν πώς θα διοχετεύσουν αυτή την ενέργεια στο μέλλον. Απλά όσοι έχουμε χρησιμοποιήσει στα νεανικά μας χρόνια σφεντόνες γνωρίζουμε ότι κάποιες φορές η ρίψη δεν είναι επιτυχημένη, η πέτρα πέφτει κοντά ή δεν πηγαίνει εκεί που ακριβώς θέλουμε. Άρα νομίζω ότι το 2021 οι διοικήσεις των τραπεζών πρέπει να αποφασίσουν πού θα στρέψουν τη δική τους σφεντόνα, σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν επιθετικά, πού θα επιλέξουν να ακολουθήσουν, πόσο μακριά θα στοχεύσουν και πόσες προσπάθειες είναι διατεθειμένες να κάνουν».

Η επόμενη μέρα Στο ερώτημα της Time TV για τις βασικές τάσεις που κατά τη γνώμη του διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο στη χρηματοπιστωτική αγορά ο κ. Παλλιούδης, αν και θεωρεί ότι λόγω της πανδημίας είναι πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή να προβλέψεις με ακρίβεια το μέλλον, στέκεται σε μια κεντρική διάσταση που αφορά τον ανταγωνισμό που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακές τράπεζες. Συγκεκριμένα επισημαίνει ότι «οι neobanks, οι ψηφιακές τράπεζες, θα είναι ένα πολύ βασικό συστατικό του τραπεζικού κλάδου το 2021. Το 2020 μέσα στην πανδημία αυτές οι neobanks παγκοσμίως παρουσίασαν μια ποικιλία αντιδράσεων.

Κάποιες κατάφεραν να κάνουν γρήγορα μεταστροφή και να επωφεληθούν από τα κρατικά υποστηριζόμενα δανειακά σχήματα. Άλλες κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των πελατών τους, κάποιες άλλες όμως δυσκολεύτηκαν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, δυσκολεύτηκαν να προσαρμόσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους». Όπως επίσης λέει, το 2021 οι καλύτερες και οι μεγαλύτερες τράπεζες αναμένεται να κυριαρχήσουν και να αρχίσουν να συμπιέζουν τους οργανισμούς που στερούνται συγκριτικού πλεονεκτήματος, στοχευμένης πελατείας και εξιδεικευμένων προϊόντων. «Νιώθουμε», τονίζει, «ότι το 2021 θα αρχίσει να επικρατεί στην τραπεζική αγορά η νοοτροπία του “the winner takes it all”. Από τη μια όμως οι τράπεζες έχουν τις neobanks, από την άλλη έχουν τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Στην Κίνα βλέπουμε ότι η λιανική τραπεζική σιγά σιγά εξαφανίζεται και αντικαθίσταται από ευρύτερες πλατφόρμες lifestyle management, όπως για παράδειγμα η Tencent ή η WeChat. Βλέπουμε την Google, την Apple και την Amazon να προβαίνουν σε κάποιες σημαντικές ενέργειες για να εισέλθουν στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Άρα το 2021 μπορεί να είναι η χρονιά που θα θέσει τα θεμέλια για έναν κόσμο στον οποίο οι τράπεζες, εκτός από τις μεγάλες και πολύ δυναμικές ψηφιακά, θα αρχίσουν να θεωρούνται απλοί προμηθευτές commodity προϊόντων. Εννοούμε ότι οι τράπεζες θα εξακολουθήσουν να σχεδιάζουν προϊόντα αλλά οι πελάτες τους δεν θα είναι πλέον οι τελικοί καταναλωτές, αλλά πλατφόρμες που θα τα χρησιμοποιούν». Δεδομένου όμως ότι οι τράπεζες έχουν μεν από τη μια πλευρά τις neobanks και τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, από την άλλη όμως βλέπουν τα περιθώρια κέρδους να μικραίνουν, έχουν πιστωτικές απώλειες και αντιμετωπίζουν μια υποτονική οικονο-

INTERVIEW μική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα θέμα που προκύπτει γι’ αυτές, σύμφωνα με τον κ. Παλλιούδη, είναι να μπορέσουν να στρέψουν τη στρατηγική τους στην παροχή πελατοκεντρικών συμβουλών, να αναπτύξουν το συμβουλευτικό κομμάτι τους και να στοχεύσουν στο share of wallet (σ.σ.: μερίδιο του πορτοφολιού) του πελάτη, είτε είναι πελάτης λιανικής είτε επιχειρήσεις. «Αναμένουμε», συμπληρώνει, «το 2021 μια μετάβαση σε μια στρατηγική με βάση την οποία κάποιες τράπεζες, ενδεχομένως εθελούσια, θα μειώσουν κάποια από τα παραδοσιακά τραπεζικά τους έσοδα με την ελπίδα να μπορέσουν να δημιουργήσουν νέα προϊόντα. Αναμένουμε επίσης από τις τράπεζες να αντιληφθούν και να μπορέσουν να αξιοποιήσουν καλύτερα ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που έχουν έναντι των ανταγωνιστών τους, που είναι η φυσική, η ανθρώπινη επαφή με τον πελάτη, την οποία θα συνεχίσουν να έχουν και στο μέλλον».

Εξελίξεις και καταναλωτής Πρακτικά αυτό το μέλλον που περιγράφει ο κ. Γιώργος Παλλιούδης, το οποίο στην πραγματικότητα είναι παρόν, επηρεάζει την καθημερινότητα σε παγκόσμιο επίπεδο και των καταναλωτών στο κομμάτι των συναλλαγών και των πληρωμών. Πώς όμως διαμορφώνεται αυτό το πεδίο για τον απλό πια καταναλωτή; «Το κομμάτι των πληρωμών», τονίζει, «αποτελεί μια περιοχή από μόνη της που άλλαξε και συνεχώς αλλάζει δραματικά. Η αλήθεια είναι ότι η πανδημία ώθησε σημαντικά την ελάττωση της χρήσης των μετρητών. Αν δεν κάνω λάθος, σε παγκόσμιο επίπεδο υπήρξε μείωση της χρήσης των μετρητών περίπου 6% την περίοδο της πανδημίας. Αυτή η ραγδαία αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών δημιουργεί ένα σημαντικό επιπλέον έσοδο για τις τράπεζες, το οποίο βέβαια βασίζεται στη λογική των transaction fees. Αυτό που βλέπουμε και έχει ενδιαφέρον είναι ότι η χρήση των μετρητών, παρ’ ότι μειώνεται, δεν αναμένεται να εξαφανιστεί στο άμεσο μέλλον, ακόμη και σε κοινωνίες, όπως είναι οι σκανδιναβικές χώρες, που παραδοσιακά είναι πολύ πιο μπροστά στη μη χρήση μετρητών. Την ίδια όμως στιγμή που η χρήση των μετρητών μειώνεται, υπάρχει κάποιο κόστος διαχείρισης μετρητών που καλούνται οι τράπεζες να εξυπηρετήσουν, το οποίο κόστος δεν μειώνεται αναλογικά με τη μείωση της χρήσης των μετρητών. Ενδέχεται λοιπόν αυτή η περιθωριοποίηση χρήσης των μετρητών να οδηγήσει σε μια αποσύνδεση μεταξύ διαχείρισης μετρητών και παραδοσιακής τραπεζικής δραστηριότητας. Ενδέχεται στο άμεσο μέλλον να δούμε τρά-

πεζες για τις οποίες να μην υπάρχει (επιχειρηματικό) νόημα να διαχειρίζονται μετρητά καθώς δεν θα βγαίνει το οικονομικό σκέλος. Έτσι ίσως δούμε κάποιες λύσεις τύπου Onebanks στη Βρετανία, όπου υπάρχει μια κοινή υποδομή από kiosks και ATMs που δίνουν πρόσβαση σε μετρητά ανεξάρτητα από την τράπεζα του κάθε πελάτη». Αναφερόμενος ειδικότερα στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα όσον αφορά αυτό το θέμα, ο κ. Παλλιούδης διευκρινίζει: «Στη χώρα μας όλη αυτή η πορεία της ψηφιοποίησης των πληρωμών ξεκίνησε πάρα πολύ απότομα το 2015 με τα capital controls. Συνεχίστηκε βέβαια πάρα πολύ δυναμικά και μέσα στην πανδημία. Στην πραγματικότητα, αν παρατηρήσουμε το χάρτη των παρόχων πληρωμών στην Ελλάδα διαπιστώνουμε ότι αυτός δεν έχει αλλάξει δραματικά. Και αυτό το συμπέρασμα εξάγεται αν συγκρίνουμε τη δική μας αγορά με ώριμες αγορές του εξωτερικού, όπως για παράδειγμα της Βρετανίας. Βλέπουμε λοιπόν ότι στην Ελλάδα οι πληρωμές, ακόμη και σήμερα, κυριαρχούνται από τις τράπεζες με λίγους challenger players. Αυτό δημιουργεί μια λεπτή ισορροπία στην ελληνική αγορά, η οποία θα μπορούσε να μεταβληθεί πάρα πολύ γρήγορα με την είσοδο ή την ισχυροποίηση κάποιων νέων τοπικών παικτών ή παικτών διεθνούς εμβέλειας. Η αλήθεια είναι ότι οι ψηφιακές πληρωμές στην Ελλάδα περιστρέφονται γύρω από τη χρήση των πιστωτικών και των χρεωστικών καρτών ως μέσων πληρωμής. Βλέπουμε πάντως τις τράπεζες να προσπαθούν να μπουν στο κομμάτι των mobile payments, των πληρωμών δηλαδή μέσα από τα κινητά τηλέφωνα». Πάντως το κομμάτι αυτό είναι προς το παρόν μικρό. Ωστόσο και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κάνουν εκτεταμένες ενέργειες για να μπουν δυναμικά σε αυτό. «Αν δούμε όμως», υπογραμμίζει ο συνομιλητής μας, «τις πληρωμές πέρα από το κομμάτι τού αγοράζω ένα προϊόν ή μια υπηρεσία, εκεί υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να γίνουν από τις τράπεζες, κυρίως στην

περιοχή των άμεσων πληρωμών. Σε αυτή την περιοχή των άμεσων πληρωμών ο ρόλος της ΔΙΑΣ, της διατραπεζικής πλατφόρμας, θα είναι κομβικός, αλλά πρέπει και οι ίδιες οι τράπεζες να είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν πέρα από τα κανονιστικά πλαίσια που επιτάσσει η Ε.Ε.».

Η τεχνολογία εταίρος τού επιχειρείν Σε όλες αυτές τις εξελίξεις βέβαια αναδεικνύεται ο ρόλος και η δυναμική της τεχνολογίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Παλλιούδης, «βλέπουμε γενικότερα ότι το θέμα του technology strategy, το πώς δηλαδή μια τράπεζα σκοπεύει να εξελίξει την τεχνολογική της υποδομή, έχει αρχίσει και γίνεται από τα μεγάλα θέματα συζήτησης στα διοικητικά συμβούλια και στις στρατηγικές συζητήσεις. Βέβαια απαιτείται ακόμη πάρα πολλή δουλειά. Εγώ προσωπικά έχω αρχίσει να βλέπω μια μεταστροφή. Συγκεκριμένα από εκεί που η διεύθυνση πληροφορικής ήταν απλά ένας πάροχος υπηρεσιών σε μια τράπεζα νιώθω ότι σιγά σιγά γίνεται ένας ισότιμος εταίρος σε στρατηγικό επίπεδο». Ωστόσο με έμφαση στέκεται στη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα, που αποτελεί και προτεραιότητα για την Accenture, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Σήμερα και βλέποντας προς το μέλλον ο νέος σκοπός της Accenture (to deliver on the promise of technology and human ingenuity) έχει αφενός να κάνει με την αναμενόμενη έξαρση της τεχνολογίας τα επόμενα χρόνια και αφετέρου με το human ingenuity. Δηλαδή μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η δημιουργικότητα και η φαντασία, τα οποία οι άνθρωποι φέρνουν και θα συνεχίσουν να φέρνουν σε έναν οργανισμό». Σημειώνεται ότι η Accenture στην Ελλάδα είναι μια εταιρεία που απασχολεί 1.000 εργαζομένους και, καθώς βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης, ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί.

newtimes

15

Κωνσταντίνος Μενεγάκης γενικός διευθυντής της ACS

Η ACS προχωρεί στη μεγαλύτερη επένδυση στην ιστορία της, ύψους 40 εκατ. ευρώ Η επένδυση, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους, αφορά το νέο logistic hub της εταιρείας που θα αναπτυχθεί στο Αιγάλεω σε έκταση 30.000 τ.μ. Αναμφίβολα η πανδημία οδήγησε σε μια έκρηξη εργασιών έναν κλάδο της ελληνικής οικονομίας, αυτόν τον ταχυμεταφορών. Τα σκήπτρα στην αγορά αυτή κρατά η ACS, η οποία βλέποντας, προτού ξεσπάσει ακόμη η πανδημία, τη μεγάλη ανάπτυξη που θα είχαν οι ηλεκτρονικές αγορές, και άρα η αποστολή εμπορευμάτων, σχεδίασε και προχωρά σε μια μεγάλη επένδυση ύψους 40 εκατ. ευρώ. Η επένδυση, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους, αφορά ένα κτίριο άνω των 30.000 τ.μ., όπου θα εγκατασταθούν τα νέα συστήματα διαλογής της εταιρείας. Για τη σημαντική αυτή επένδυση, η υλοποίηση της οποίας συμπίπτει και με τα 40χρονα γενέθλια της εταιρείας, καθώς και για την πορεία της εν μέσω πανδημίας, μίλησε στην Time TV, από όπου και την αναδημοσιεύουμε, ο κ. Κωνσταντίνος Μενεγάκης, γενικός διευθυντής της ACS.

16

newtimes

Συνέντευξη στον Σπύρο Κτενά

Κύριε Μενεγάκη, σας ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκριση στο κάλεσμα της Time TV. Και εμείς σας ευχαριστούμε που μας δίνετε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την ACS, αλλά και για την έξαρση των αποστολών που σημειώθηκε όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην παγκόσμια αγορά, και ώθησε σε μια μεγάλη εγρήγορση όλες τις εταιρείες ταχυμεταφοράς και logistics γενικότερα. Βέβαια πρωταγωνιστής ήταν το ηλεκτρονικό εμπόριο. Δώστε μας μια εικόνα για αυτή την επένδυση που φαίνεται ότι είναι η σημαντικότερη του κλάδου, το νέο logistic hub της ACS στο Αιγάλεω. Η ACS είχε προγραμματίσει να προχωρήσει στην εγκατάσταση μιας νέας σημαντικής μονάδας για τη λειτουργία της. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυση στην ιστορία της εταιρείας, η οποία θα

ξεπεράσει τα 40 εκατ. στο σύνολό της. Η επένδυση αφορά ένα κτίριο άνω των 30.000 τ.μ., με βασικό σκοπό τη λειτουργία των νέων συστημάτων διαλογής τα οποία θα εγκαταστήσουμε εκεί. Όπως βλέπετε, παρακολουθούμε στενά την αγορά και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Πριν από την έξαρση που σημειώθηκε στο ηλεκτρονικό εμπόριο, εμείς είχαμε ήδη δει ότι θα αυξάνονταν οι αποστολές που προέρχονται από το ηλεκτρονικό εμπόριο και γι’ αυτό είχαμε προσχεδιάσει αυτή τη σημαντική επένδυση, στην οποία και προχωρούμε. Η συγκεκριμένη επένδυση θα υπερτριπλασιάσει περίπου τον όγκο διαλογής των αποστολών που θα μπορούμε να έχουμε. Αυτό σημαίνει ότι θα ξεπεράσουμε τις 50.000 αποστολές την ώρα. Να σημειώσουμε ότι ο αριθμός των αποστολών είναι ήδη αυξημένος αυτή τη χρονιά λόγω της πανδημίας. Με αυτή την επένδυση η ACS θα φέρει μια σημαντική

INTERVIEW αλλαγή γενικότερα στο χώρο των ταχυμεταφορών. Θα μπορέσει να διακινεί και να διαχειρίζεται πολύ μεγαλύτερο όγκο αποστολών, ειδικά από το 2022, επειδή ο στόχος μας φέτος είναι να ξεκινήσουμε να λειτουργούμε με νέα συστήματα διαλογής από τις αρχές Νοεμβρίου 2021. Όπως καταλαβαίνετε, η ACS, με βασικό σκοπό την εξυπηρέτηση των συνεργατών μας, αλλά και με στόχο την ικανοποίηση των πελατών που παραλαμβάνουν αυτές τις αποστολές, βρίσκεται σε μια συνεχή εγρήγορση, εφαρμόζοντας καθημερινά καινοτόμες λειτουργικές λύσεις. Προφανώς θα έχει γίνει σημαντική αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και των μεταφορικών μέσων που χρησιμοποιείτε. Έτσι δεν είναι; Βέβαια. Οι αποστολές, παρά τις προβλέψεις που είχαμε κάνει για αύξηση σε ποσοστό πάνω από 40%-45%, αυξήθηκαν αυτό το διάστημα κατά 55% και, όπως καταλαβαίνετε, η ανταπόκριση σε αυτή την αύξηση δεν γίνεται με απλές ενέργειες και λειτουργίες. Έτσι αυξήθηκαν τα έξοδά μας πάνω από 5 εκατ. τη χρονιά που πέρασε και αυτό αφορούσε γενικότερα δύο βασικούς τομείς στους οποίους εστιάσαμε. Ο πρώτος αφορούσε τη διασφάλιση της υγείας των συνεργατών μας και των συναδέλφων μας και το πώς θα λειτουργούσαμε κανονικά, αντιμετωπίζοντας το φόβο, την πανδημία, την αγωνία γενικότερα. Το άλλο κομμάτι ήταν να διασφαλίσουμε τη λειτουργικότητα της εταιρείας και συνεχίζουμε να το κάνουμε αυτό, γιατί δεν ξέρουμε για πόσο διάστημα ακόμη θα υπάρχει αυτή η έντονη ανάγκη διαχείρισης και διακίνησης των αποστολών. Η ACS από ό,τι ξέρετε ήταν η μόνη εταιρεία η οποία δεν σταμάτησε να λειτουργεί όλο αυτό το διάστημα. Προχώρησε σε ένα μικρό περιο-

ρισμό παραλαβών, αλλά δεν σταμάτησε τη λειτουργία της. Αυτό το καταφέραμε διπλασιάζοντας σχεδόν τον αριθμό των συναδέλφων μας μέσα στις κεντρικές εταιρείες. Αυξήσαμε δηλαδή πάνω από 50% το ανθρώπινο δυναμικό μας. Πόσα άτομα απασχολεί η ACS σήμερα; Συνολικά έχουμε ξεπεράσει τα 3.200 άτομα σε όλο το δίκτυο. Η κεντρική εταιρεία από 400 άτομα απασχολεί σήμερα 600 άτομα. Στα καταστήματα σημειώνεται μια αύξηση περίπου 20%-25%. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Είναι και τα μέσα μεταφοράς που αυξήσαμε. Αγοράσαμε πάνω από 150 βαν, πάνω από 20-30 φορτηγά, για να ανταπεξέλθουμε σε αυτές τις ανάγκες. Νοικιάσαμε πάνω από 14.000 τ.μ. για να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τον όγκο αποστολών που μας ζητούσαν οι συνεργάτες μας, τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Για να το διαχειριστούμε όλο αυτό, ενεργοποιήσαμε το πρώτο σύστημα διαλογής, το οποίο είχαμε προγραμματίσει να ξεκινήσει τον Μάρτιο στη Θεσσαλονίκη, και ένα πρόσθετο που αγοράσαμε για να αντιμετωπίσουμε τον όγκο των αποστολών στο κεντρικό μας hub στην Πέτρου Ράλλη. Αυτό μας απέφερε μια άνετη διαχείριση των αποστολών και με αρκετά καλούς χρόνους παράδοσης. Αυτή την έκρηξη της ζήτησης από την αγορά νιώσατε κάποια στιγμή ότι δεν μπορούσατε να την καλύψετε; Θεωρήσατε δηλαδή ότι είναι τόσο μεγάλη η ζήτηση ώστε η υπάρχουσα υποδομή δεν επαρκούσε για να την ικανοποιήσει; Έγινε και αυτό. Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, κατά την περίοδο black Friday και Χριστουγέννων, πραγματικά οι αποστολές που ήρθαν από τους συνεργάτες μας ξεπέρασαν τις 7,5 εκατ., αποστολές,

τις οποίες διακινήσαμε με κάποιο παραπάνω χρόνο μεταφοράς. Προτιμήσαμε δηλαδή να διακινήσουμε αυτές τις αποστολές με κάποιο χρόνο καθυστέρησης, πράγμα και το οποίο ζητήσαμε από τους συνεργάτες μας, παρά να πούμε ότι σταματάμε τη λειτουργία και δεν εξυπηρετούμε, ειδικά αυτή τη δύσκολη περίοδο, τα ηλεκτρονικά καταστήματα και βεβαίως τους πελάτες καταναλωτές και παραλήπτες. Κάναμε το καλύτερο δυνατό και, πραγματοποιώντας ένα flashback, θεωρώ ότι, παρά τη μικρή καθυστέρηση που είχαμε αυτή την περίοδο, τα καταφέραμε και εξυπηρετήσαμε πάνω από 7,5 εκατ. αποστολές την περίοδο black Friday και τα Χριστούγεννα. Η ACS είναι ο υπ’ αριθμόν ένα παίκτης της αγοράς. Τι αντιπροσωπεύει η ACS στον ανταγωνισμό, ελληνικό και διεθνή; Με βάση τις καινούργιες επενδύσεις που κάνετε, ποια είναι η στόχευσή σας όσον αφορά το μερίδιο αγοράς; Αυτό το οποίο ισχύει είναι ότι τα τελευταία χρόνια η ACS έχει μια αύξηση αποστολών γενικά στη δραστηριότητα του κούριερ περίπου 9%-10% κάθε χρόνο. Την τελευταία χρονιά η αύξηση ήταν πολύ μεγαλύτερη. Τα αποτελέσματά μας είναι θετικά και αυτά. Το μερίδιο αγοράς που κατέχει η ACS στην ελληνική αγορά είναι περίπου 34%. Σύμφωνα με τα νούμερα που βλέπουμε και αναλύουμε και χωρίς να έχει κλείσει η χρονιά, πιθανολογούμε ότι πρέπει να έχουμε κερδίσει ένα επιπλέον ποσοστό 1%-1,5% όσον αφορά το σύνολο της γενικής αγοράς. Τώρα μαζί με τις αποστολές που έρχονται από το εξωτερικό το μερίδιο της ACS είναι περίπου στο 24%. Όσον αφορά το κομμάτι του επιστολικού ταχυδρομείου, όπου το μερίδιό μας όταν ξεκινήσαμε πριν από μερικά χρόνια, το 2013, ήταν

newtimes

17

οποίο κοιτάζουμε είναι ότι πραγματικά υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός και όγκος αποστολών στο κομμάτι το οποίο διαχειριζόμαστε αυτή τη στιγμή και σε αυτό εστιάζουμε περισσότερο. Βέβαια παρακολουθούμε την αγορά όπως κάνουμε πάντοτε και βλέπουμε τις ευκαιρίες και πώς αυτές θα εξελιχθούν.

«

Η ACS ήταν η μόνη εταιρεία η οποία δεν σταμάτησε να λειτουργεί όλο αυτό το διάστημα

»

σχεδόν μηδενικό, έχουμε φθάσει να διακινούμε περίπου το 6%-7% στην Ελλάδα. Άρα έχουμε μια αύξηση της τάξης του 9% και οι αριθμοί αυτοί μας επιτρέπουν να έχουμε κερδοφορία, θετικά αποτελέσματα, θετικές ταμειακές ροές και βέβαια μας κρατούν αισιόδοξους, δυναμικούς και πολύ δυνατούς, για να μπορούμε να επενδύουμε συνεχώς στον κλάδο ταχυμεταφορών και να κρατάμε σταθερά την πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών εταιρειών στην αγορά των ταχυμεταφορών. Βλέπετε να δραστηριοποιούνται νέοι παίκτες στην αγορά; Μιλώ και για πολυεθνικές εταιρείες.

18

newtimes

Συνεχώς ακούμε για κάποιες εταιρείες οι οποίες ανοίγουν. Αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον – μιλάω με στοιχεία που ίσχυαν πριν από δύο μήνες – οι καταγεγραμμένες εταιρείες που έχουν άδεια ταχυμεταφοράς είναι περίπου 660. Μόνο τέσσερις έχουν πανελλαδικό δίκτυο. Ναι έχουν έρθει και άλλες εταιρείες που θέλουν να μπουν στο χώρο και σίγουρα είναι και λόγω της έκρηξης των αποστολών που σημειώθηκε. Εμείς θα θέλαμε πραγματικά να μπουν και άλλοι παίκτες που θα φέρουν υγεία στον ανταγωνισμό, γιατί μέσα από αυτό το μόνο που κερδίζουμε όλοι μας είναι ότι προχωράμε θετικά και μπροστά. Βλέπουμε το όλο θέμα, το παρακολουθούμε, αλλά δεν είναι κάτι το οποίο μας ανησυχεί. Πώς βλέπετε τους δύο τομείς που εξυπηρετούν οι εταιρείες ταχυμεταφορών, το λιανεμπόριο με τα σουπερμάρκετ και τον άλλον που αφορά τις εταιρείες σίτισης; Όσον αφορά τον τομέα των σουπερμάρκετ, είναι μια αγορά την οποία είδαμε, αλλά θεωρούμε ότι η έξαρση που παρατηρήθηκε είναι περιοδική και σημειώνεται λόγω του εγκλεισμού των ανθρώπων. Οι Έλληνες είμαστε μαθημένοι να κοιτάζουμε τα τρόφιμά μας και επίσης να συγκρίνουμε τις τιμές. Θα πείτε βέβαια ότι αυτό μπορεί να γίνεται μέσα από τις πλατφόρμες που προσφέρουν τα σουπερμάρκετ, αλλά αυτό δεν είναι εύκολο για όλους. Επιπλέον υπάρχει και η ιδιαιτερότητα της μεταφοράς των προϊόντων, ειδικά των νωπών, οπότε αυτή τη στιγμή δεν είναι κάτι το οποίο αποκλείουμε, αλλά ούτε το κοιτάζουμε με ενδιαφέρον. Αυτό το

Το 2021, σε επίπεδο οικονομικών επιδόσεων, λογικά θα είναι μια χρονιά που θα μετρήσει περισσότερο για την εταιρεία σας. Έτσι δεν είναι; Ναι, το 2020 ήταν μια καλή χρονιά, αυξήθηκαν οι πωλήσεις μας, οι αποστολές αλλά, όπως είπαμε και προηγουμένως, αυξήθηκαν και τα έξοδά μας. Άρα λοιπόν για το 2020 θα έχουμε ένα θετικό αποτέλεσμα, αλλά δεν θα είναι τόσο καλό όσο την προηγούμενη χρονιά, αν και περιμένουμε ακόμα να κλείσουν τα αποτελέσματα. Όσον αφορά το 2021, ήδη πηγαίνει αρκετά καλά σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, καθώς είμαστε 40%-45% επάνω στις αποστολές. Από την άλλη βέβαια, τα έξοδα υπάρχουν και αυξάνονται συνεχώς. Θεωρώ ότι θα είναι μια καλή χρονιά γιατί, όταν σταματήσει ο εγκλεισμός και οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας και επιτραπεί η λειτουργία αρκετών από τα καταστήματα, σίγουρο είναι ότι θα μείνει τουλάχιστον ένα 20% του όγκου αυτών των αποστολών, το οποίο θα μπορέσει να διαχειριστεί γενικότερα ο κλάδος και φυσικά η ACS. Κύριε Μενεγάκη, σας ευχαριστώ θερμά για τη συνομιλία μας. Είναι θετικό ότι φωτίσαμε σήμερα έναν τομέα και μια επιχείρηση η οποία βαδίζει θετικά στην πολύ δύσκολη περίοδο που περνάει η ελληνική οικονομία. Και εμείς σας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη, να είστε καλά. Ευχόμαστε ό,τι καλύτερο γενικότερα σε όλους τους Έλληνες, αλλά και παγκοσμίως, για να προχωρήσει καλύτερα η κατάσταση και να μειωθούν γενικότερα τα κρούσματα. Θέλουμε να ανοίξει η αγορά, το θέλουμε όλοι μας γιατί, όπως καταλαβαίνετε, όταν η αγορά δεν πάει καλά δημιουργούνται προβλήματα σε όλους τους τομείς. Εμείς το θέλουμε ολόψυχα, ευχόμαστε υγεία σε όλους τους Έλληνες και σε όλους τους συνεργάτες μας και ό,τι καλύτερο για την αγορά, η οποία πραγματικά καλείται να απαντήσει πολλά ερωτήματα, αλλά φαίνεται να είναι αισιόδοξη. Σας ευχαριστούμε.

BUSINESS NEWS

Το ελληνικό δίκτυο αριθμεί 46 μέλη

Η Ιουλία Τσέτη εξελέγη πρόεδρος του Global Compact Network Hellas Πρόκειται για το τοπικό δίκτυο του UN Global Compact – Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών Μέλη: Κιάρα Κόντη (EY Greece), Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου (ΣΕΒ - Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών), Κωνσταντίνος Μαχαίρας (Οργάνωση Γη), Πάκης Παπαδημητρίου (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών), Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος (Polyeco Α.Ε.)

Δήλωση της κυρίας Ιουλίας Τσέτη

Ιουλία Τσέτη, φαρμακοποιός MSc, CEO του ΟΦΕΤ, μέλος Δ.Σ. του ΣΕΒ, πρόεδρος του Α’ Δ.Σ. του Global Compact Network Hellas

Μια σημαντική διάκριση κατέκτησε η πρόεδρος και CEO του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, κυρία Ιουλία Τσέτη, καθώς εξελέγη πρόεδρος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου του Global Compact Network Hellas, που αποτελεί το τοπικό δίκτυο του UN Global Compact (Οικουμενικό Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών). Μετά την επιτυχημένη διεξαγωγή, στις 20 Ιανουαρίου 2021, της γενικής συνέλευσης και των αρχαιρεσιών για την ανάδειξη των μελών του πρώτου διοικητικού συμβουλίου του Global Compact Network Hellas, τα εννέα μέλη που εξελέγησαν με τριετή θητεία προχώρησαν τη Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2021 σε συγκρότηση σε σώμα με την παρακάτω σύνθεση: Πρόεδρος: Ιουλία Τσέτη (Uni-Pharma Pharmaceutical Laboratories S.A. & Intermed S.A.) Αντιπρόεδρος: Χάρις Πλακαντωνάκη (Star Bulk Carriers Corp.) Γραμματέας: Σοφία Δασκαλάκη-Μυτιληναίου (Μυτιληναίος Α.Ε.) Ταμίας: Μαρία Αλεξίου (CSR Hellas)

H κυρία Τσέτη δήλωσε, με αφορμή τη διάκρισή της: «Στόχος του νέου Δ.Σ. είναι η βιώσιμη ανάπτυξη σε όλες τις εκφάνσεις της, η αειφορία, η κυκλική οικονομία και το νέο παραγωγικό μοντέλο, που έχει ανάγκη η χώρα μας τώρα περισσότερο από ποτέ, να λειτουργήσουν προς όφελος της ελληνικής βιομηχανίας και της οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα μέλη του νέου Δ.Σ. προέρχονται από μια ευρύτατη γκάμα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, με βαθιά γνώση της αγοράς και εμπειρία από τους τομείς τους οποίους υπηρετούν. Στόχος μου είναι με τη βοήθεια όλων των συνεργατών να προσελκύουμε όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες, έτσι ώστε να υιοθετήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και το ηθικό επιχειρείν, για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Με οδηγό μας τις 10 βασικές Αρχές του UN (Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών), κοινό στόχο και προσήλωση, θα δουλέψω άοκνα ως πρόεδρος, προκειμένου να υπηρετήσω επάξια στο ρόλο που μας ανατέθηκε».

Ποιο είναι το Ελληνικό Δίκτυο Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών

Το Οικουμενικό Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών (UN Global Compact) είναι μια παγκόσμια εθελοντική πρωτοβουλία, που βασίζεται στη δέσμευση των επιχειρήσεων για εφαρμογή οικουμενικών αρχών βιωσιμότητας και ανάληψη δράσεων υποστήριξης των στόχων των Ηνωμένων Εθνών. Τα τοπικά δίκτυα του UN Global Compact, όπως το Global Compact Network Hellas, ενισχύουν την παγκόσμια δράση του προωθώντας την εταιρική βιωσιμότητα και υποστηρίζοντας τις επιχειρήσεις-μέλη του σε εθνικό επίπεδο. Ο ρόλος του Global Compact Network Hellas είναι να υποστηρίξει τα ελληνικά μέλη του UNGC σε σχέση με την εφαρμογή των Δέκα Αρχών και να δημιουργήσει ευκαιρίες για συνέργειες και συλλογική δράση με ποικίλα ενδιαφερόμενα μέρη. Το ελληνικό δίκτυο αριθμεί 46 μέλη. newtimes

19

Γεώργιος Ραουνάς πρόεδρος του ΣΕΣΜΑ

Μεγάλες οι προσδοκίες από το Ταμείο Ανάκαμψης Ιδιαίτερη σημασία έχει η σωστή και έγκαιρη αξιοποίηση του πακέτου Αυτή την περίοδο γίνεται μεγάλη συζήτηση για ένα ακανθώδες ζήτημα, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και όλα αυτά που η εθνική οικονομία αναμένει για την επανεκκίνησή της. Για το σημαντικό αυτό θέμα και τις προσδοκίες που προκύπτουν μιλά σε συνέντευξή στους New Times o κ. Γεώργιος Ραουνάς, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ (ΣΕΣΜΑ).

Είναι αλήθεια, κύριε Ραουνά, ότι έχουν «επενδυθεί» πολλές προσδοκίες στο Ταμείο Ανάκαμψης για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Εσείς συμμερίζεστε την αισιοδοξία της κυβέρνησης; Τελικά πόσα κεφάλαια μπορεί πραγματικά να αντληθούν από αυτό για την επανεκκίνηση της οικονομίας; Ναι, έχετε δίκιο. Η κυβέρνηση το έχει προβάλει ιδιαίτερα γιατί σίγουρα είναι σημαντικό και μεγάλο θέμα, καθώς μιλάμε για κεφάλαιο προς διάθεση 32

20

newtimes

δισ. ευρώ, ποσόν που δεν είναι σύνηθες για τα δεδομένα της Ελλάδας. Προσδοκίες έχει όλη η αγορά και όλη η οικονομία. Είναι αλήθεια ότι όλοι συμμεριζόμαστε αυτή την προσδοκία, και εμείς ως Σύνδεσμος αλλά και άλλοι σύνδεσμοι επιχειρήσεων που αναμένεται να εμπλακούν, με τους οποίους μιλάμε. Πιστεύουμε ότι κάτι καλό θα γίνει και όσον αφορά τις δικές μας εταιρείες, ως ΣΕΣΜΑ, όμως δεν θα είναι εύκολο. Κατ’ αρχάς αν κάποιος, έστω και διαγωνίως, διαβάσει όλα αυτά τα κείμενα που

έχουν ήδη δημοσιευθεί για το Ελλάδα 2.0, και τα οποία ήδη έχουν παρουσιαστεί ως προσχέδιο στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, θα δει δύο χαρακτήρων έργα: αυτά τα οποία είναι αναπτυξιακά και θα μας πάνε μπροστά, αλλά θα δει και έργα για τα οποία εγώ προσωπικά θλίβομαι που τα βλέπω σε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Πού αναφέρεστε; Όταν βλέπουμε κάτω από την ενότητα της πράσινης ανάπτυξης έργα όπως

INTERVIEW είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός, η αστική ανάπλαση, οι υποδομές αποχέτευσης και ύδρευσης, ευνόητο είναι να σκεφτούμε πώς δεν είναι δυνατόν το 2021 να συζητάμε για τέτοιες δράσεις. Τι να κάνουμε όμως αφού όταν έπρεπε να γίνουν αυτά τα έργα δεν έγιναν, οπότε πρέπει να τα υλοποιήσουμε τώρα; Επίσης συζητάμε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη διασύνδεση των μητρώων. Είναι δυνατόν να μην το έχουμε κάνει τόσα χρόνια; Έχουν περάσει πάνω από 10-15 χρόνια που μιλάμε για αυτά τα θέματα και όμως δεν τα έχουμε προχωρήσει. Πρέπει όμως να τα υλοποιήσουμε. Και, ξέρετε, αυτά τα έργα θα περιορίσουν το ποσόν που έχουμε διαθέσιμο για τα άλλα, τα αναπτυξιακά, τα σημαντικά, που θα μας πάνε μπροστά. Επειδή ακριβώς υπάρχουν και αυτά τα σημαντικά έργα, ας ξεχάσουμε την όποια καλόπιστη κριτική κάνουμε για τα άλλα. Άλλωστε είναι ίσως η πρώτη φορά που βγήκαμε στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα με ένα πρόγραμμα δομημένο, συγκροτημένο, δουλεμένο. Δεν είναι το τέλειο, αλλά δείξαμε σοβαρότητα. Θεωρείτε ότι υπάρχουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί για να υπάρξει η σωστή αξιοποίηση των κεφαλαίων αυτών ή ελλοχεύει ο κίνδυνος μη ορθολογικής χρήσης τους; Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είπε ότι πρέπει όλα αυτά τα κεφάλαια να χρησιμοποιηθούν και να μην κατασπαταληθούν. Μάλιστα είπε χαρακτηριστικά να μη χαλάσουμε τα κεφάλαια ως νεόπλουτοι. Είναι σωστοί αυτοί οι μηχανισμοί; Το ερώτημά σας είναι το πιο κρίσιμο από όλα. Όλοι γνωρίζoυμε γιατί οι άνθρωποι του δημόσιου βίου έχουν εκφράσει πολλαπλώς την ανάγκη της γρήγορης απορρόφησης, μάλλον ολοκλήρωσης, γιατί η απορρόφηση μας ενδιέφερε για το ΕΣΠΑ. Δεν μας ενδιαφέρει να έχουμε απορρόφηση, αλλά αποτέλεσμα. Αυτή τη στιγμή, πέρα από μια ημερομηνία που είναι καρφωμένη και δεν θα αλλάξει, η 31η Αυγούστου του 2026, μέχρι την οποία πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα σωστά και εντός προϋπολογισμού, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν θα σπαταλήσουμε τα χρήματα αυτά διότι, αν δεν τα αξιοποιήσουμε σωστά, θα πρέπει να τα επιστρέψουμε. Και τα λεφτά δεν τα γυρίζουν πίσω μόνο οι κυβερνήσεις αλλά και οι φορολογούμενοι πολίτες και επι-

χειρήσεις. Άρα λοιπόν είναι εξαιρετικά σημαντικό τα έργα να γίνουν σωστά. Ο ΣΕΣΜΑ είχε κάνει και μια έρευνα μεταξύ των μελών του και έχουμε αναδείξει 3-4 περιοχές στις οποίες θεωρούμε ότι ελλοχεύουν κίνδυνοι. Το πρώτο θέμα που ανακύπτει είναι η μεγάλη σημασία που έχει η ταχύτητα στη δημοπράτηση των έργων, να βγουν δηλαδή οι διαγωνισμοί γρήγορα. Το δεύτερο θέμα είναι ότι, επειδή τα έργα είναι μεγάλα, χρειάζονται πολλές μελέτες. Όλα αυτά πρέπει να υπάρχουν ώστε να μην έχουμε καθυστερήσεις. Εδώ βέβαια υπάρχει ένα στοιχείο που δεν το αναδείξαμε εμείς αλλά να το αναφέρω για τη συζήτηση. Ποιο είναι αυτό; Ότι πρέπει και η αγορά να δείξει ωριμότητα διότι θέματα που ανέκυπταν στο παρελθόν, με αντα-

γωνισμούς που οδηγούσαν σε ενστάσεις και σε ένδικα μέτρα και άρα καθυστερούσαν την υλοποίηση των όποιων έργων, θα πρέπει να περιοριστούν. Δηλαδή πρέπει να βρεθεί ο τρόπος ώστε και εμείς ως αγορά να τα περιορίσουμε και η πολιτεία να θέσει τις μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου, έτσι ώστε οι όποιες διαφορές να επιλύονται άμεσα και να μη χρονοτριβούν τα έργα. Το τρίτο θέμα που αναδεικνύεται είναι η εξασφάλιση της επάρκειας των δομών που θα παραλάβουν τα έργα, γιατί είναι πάρα πολλοί οι φορείς που θα παραλάβουν έργα, είναι υπουργεία, εταιρείες του Δημοσίου και άλλοι πολλοί. Άρα λοιπόν χρειάζεται ο σωστός τρόπος παραλαβής των έργων και σε αυτό το θέμα newtimes

21

«

Η ελπίδα μας είναι ότι εάν οι οικονομικοί πόροι διοχετευθούν σε αναπτυξιακές δράσεις τότε θα υπάρχουν ανάγκες στον ιδιωτικό πλέον τομέα, ο οποίος θα πάρει τη σκυτάλη, θα τρέξει και εμείς θα είμαστε εκεί να τον υποστηρίξουμε

»

νομίζουμε ότι ως σύμβουλοι μπορούμε να βοηθήσουμε. Και το τέταρτο θέμα που έχει αναδειχθεί είναι η παρακολούθηση των έργων γιατί τα κόκκινα σημαιάκια πρέπει να τα σηκώσουμε νωρίς. Αν ένα έργο δεν πηγαίνει καλά, πρέπει να το γνωρίζουν αυτοί που το διαχειρίζονται ώστε να λάβουν γρήγορα μέτρα. Ως ΣΕΣΜΑ, ποιες προτεραιότητες θέτετε σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης; Ως Σύνδεσμος που εκπροσωπούμε εταιρείες μεγάλες, μεσαίες και μικρές, που έχουν στόχευση στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, θέλουμε να συμβάλουμε ώστε να διαμορφωθούν συνθήκες τέτοιες που να βοηθήσουν τις εταιρείες μας να μεγαλώσουν και να έχουν μια καλή εξέλιξη, ανεξαρτήτως εξειδίκευσης και μεγέθους. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά σε κάθε περίπτωση έτσι όπως διαμορφώνονται οι συνθήκες, με ένα τεράστιο πακέτο που όλοι κοιτάμε και προσβλέπουμε σε αυτό - και μιλάω για τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης -, ακόμη και συμβουλευτικές επιχειρήσεις που παραδοσιακά δραστηριοποιούνταν αποκλειστικά με την παροχή υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα τώρα στρέφονται προς τον δημόσιο τομέα. Άρα θα έχουμε κάποιους μετασχηματισμούς και βεβαίως θα δούμε πώς θα εξελιχθεί όλο αυτό το θέμα. Πολλοί από την αγορά μάς λένε ότι τα έργα που θα δούμε είναι τόσο μεγάλα που δεν έχουμε το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό για να τα υλοποιήσουμε και αν το αποκτήσουμε τι θα κάνουμε με αυτούς τους ανθρώπους μετά από 5-6 χρόνια που θα ξεφουσκώσει όλο αυτό

22

newtimes

το πράγμα. Πιστεύω ότι οι εταιρείες μας έχουν την ωριμότητα και τη γνώση να διαχειριστούν τους ανθρώπινους πόρους τους. Άρα λέτε ότι θα χρειαστεί και εσείς να προσαρμόσετε τη λειτουργία σας γρήγορα ώστε να ανταποκριθείτε σε αυτό το μεγάλο έργο. Έτσι δεν είναι; Εδώ υπάρχει μια πρόκληση που εμπεριέχει κάτι καλό, το οποίο είναι το brain gain. Αν κατορθώσουμε να φέρουμε πίσω ανθρώπους αξιόλογους, οι οποίοι κατά τη δεκαετία της κρίσης αναγκάστηκαν να δουλέψουν στο εξωτερικό και οι περισσότεροι από αυτούς να διαγράψουν μια πολύ καλή πορεία, τότε αυτό θα είναι πάρα πολύ καλό. Αλλά εκείνο που πρέπει να σκεφτόμαστε είναι πώς θα κρατήσουμε εδώ αυτούς τους ανθρώπους, διότι αν το όλο θέμα είναι παροδικό τότε θα έχουμε πρόβλημα. Η ελπίδα μας είναι ότι αν οι οικονομικοί πόροι διοχετευθούν σε αναπτυξιακές δράσεις τότε θα υπάρχουν ανάγκες στον ιδιωτικό πλέον τομέα, οΣ οποίος θα πάρει τη σκυτάλη, θα τρέξει και εμείς θα είμαστε εκεί να τον υποστηρίξουμε. Η ελληνική οικονομία έχει πάρα πολλές ανάγκες στη γεωργία, στη μεταποίηση, στις υποδομές, στην κοινωνική συνοχή. Ποιες είναι οι δικές σας προτεραιότητες ως ΣΕΣΜΑ για τους τομείς που κυρίως η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη; Οι ανάγκες είναι παντού. Αν μου βάζατε το δίλημμα να επιλέξω από πού θα ξεκινούσα ή τι θεωρώ πιο σημαντικό, επειδή μοιάζει ότι για πολλές δεκαετί-

ες είχαμε εστιάσει πάρα πολύ τις προσπάθειές μας στον τριτογενή τομέα και στις υπηρεσίες, νομίζω ότι θα επέλεγα οτιδήποτε εκτός από αυτό. Άρα, λοιπόν, η αγροτική οικονομία και η μεταποίηση είναι αυτά τα οποία νομίζω ότι πρέπει να προταθούν. Η Ε.Ε. έχει θέσει ως στόχο το ποσοστό της μεταποίησης να ανέβει ως ποσοστό του ΑΕΠ. Εμείς είμαστε στο 9%, ποσοστό εξαιρετικά χαμηλό γιατί η αποβιομηχάνιση της χώρας οδήγησε σε μια πολύ μικρή συμμετοχή του τομέα της βιομηχανίας. Απλώς συνηγορώ σε αυτό που λέτε, ότι αγροτική οικονομία και βιομηχανία είναι δύο τομείς στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούμε. Δεν απεμπολούμε την αξία του τουρισμού ή των άλλων κλάδων δραστηριότητας γύρω από τις υπηρεσίες, αλλά θα είναι μεγάλο λάθος να μπούμε σε μια λογική ότι χάσαμε το πρώτο τρένο, το παρατάμε και τελείωσε. Δεν μπορούμε να μην είμαστε παρόντες στις εξελίξεις. Μετά την πανδημία είναι βέβαιον ότι θα βγουν στην επιφάνεια πολλά προβλήματα και ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, γιατί τώρα τελευταία κάπως η κατάσταση έχει παγώσει. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις μετά το άνοιγμα της αγοράς; Είναι μια δύσκολη εξίσωση γιατί έγινε μεγάλη προσπάθεια να στηριχθούν αυτές οι εταιρείες και έχουν πραγματικά στηριχθεί. Αυτό εμπεριέχει έναν κίνδυνο γιατί, αν κάποιος άλλος φροντίζει να με ταΐζει για να επιβιώσω (δεν τρώω μενού 4 πιάτων, έχω όμως ένα για να συντηρηθώ), είναι πιθανό να περιπέσω σε αδράνεια. Έχω ένα φόβο για τον χρόνο που θα χρειαστούν οι εταιρείες να επανέλθουν στην κανονική επιχειρηματική ροή τους, όπου παλεύουν για την καθημερινότητά τους χωρίς να περιμένουν κάποια εξωγενή βοήθεια. Βέβαια ο χώρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει δείξει μεγάλη δυναμική. Είμαι όμως βέβαιος, δυστυχώς, ότι αν κάνουμε προσκλητήριο μετά από 12 μήνες δεν θα είναι όλοι παρόντες. Κύριε Ραουνά, σας ευχαριστούμε θερμά για αυτή τη συνομιλία. Και εγώ σας ευχαριστώ θερμά. Να είστε καλά.

BUSINESS NEWS

H BIANEΞ στηρίζει τα ακριτικά νησιά σε συνεργασία με την Ομάδα Αιγαίου Η ΒΙΑΝΕΞ, η κορυφαία ελληνική φαρμακοβιομηχανία, παραμένοντας πιστή στη δέσμευσή της να στέκεται δίπλα στην ελληνική κοινωνία, συνεργάζεται με την Ομάδα Αιγαίου, την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία και καλύπτει τις ανάγκες που έφερε η πανδημία για την τηλεκπαίδευση των μαθητών ακριτικών νησιών. Έτσι, με στόχο την ενίσχυση των κατοίκων της παραμεθορίου, η ΒΙΑΝΕΞ προσέφερε 45 tablets στους μαθητές της Ίου, της Πάτμου, της Θύμαινας και του Αγαθονησίου. Ο κ. Δημήτρης Π. Γιαννακόπουλος, πρόεδρος Δ.Σ. και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΒΙΑΝΕΞ, αναφερόμενος στη δωρεά, δήλωσε τα εξής: «Αποτελεί δέσμευσή μας να στεκόμαστε δίπλα στον ακρίτα νησιώτη που, ειδικά στις μέρες μας, έχει περισσότερο

από ποτέ ανάγκη τη στήριξή μας. Αντιλαμβανόμενοι τις ανάγκες που έφερε η πανδημία, αποφασίσαμε να προσφέρουμε τον απαραίτητο εξοπλισμό στους μαθητές των νησιών για απρόσκοπτη πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση». Η πρόεδρος της Ομάδας Αιγαίου, κυρία Ντενίζ Α. Τσιμή, αποδεχόμενη τη δωρεά ανέφερε: «Ευχαριστώ τη ΒΙΑΝΕΞ, αλλά προσωπικά και τον ίδιο τον κ. Γιαννακόπουλο, εκ μέρους της Ομάδας Αιγαίου για τη στήριξη του έργου μας στα μικρά και ακριτικά νησιά. Τέτοιες άμεσες πράξεις φανερώνουν το πραγματικά υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης που διαθέτει η εταιρεία και σας κατατάσσει στους σταθερούς υποστηρικτές της Ομάδας Αιγαίου».

Nέο διοικητικό συμβούλιο εξελέγη στον ΣΕΣΜΑ «Συνέργειες και προοπτικές συνεργασίας των φορέων του ιδιωτικού τομέα για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης» ήταν το κεντρικό θέμα κατά την ανοικτή συνεδρίαση της γενικής συνέλευσης του ΣΕΣΜΑ (Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ), που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις αρχές Απριλίου. Στη συζήτηση συμμετείχαν οι κκ. Χρήστος Γεωργίου, γενικός διευθυντής του ΙΝΣΒΕ (Ινστιτούτο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος), Κωνσταντίνος Θέος, γενικός διευθυντής της Ελληνικής Παραγωγής – Συμβουλίου Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη, Ηλίας Κικίλιας, γενικός διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ (Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων), η κυρία Γιώτα Παπαρίδου, πρόεδρος Δ.Σ. του ΣΕΠΕ και ο κ. Παναγής Τονιόλος, πρόεδρος Δ.Σ. του ΣΕΓΜ (Σύνδεσμος Ελληνικών Εταιρειών-Γραφείων Μελετών). Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο κ. Βασίλης Ρεγκούζας, τ. πρόεδρος Δ.Σ. ΣΕΣΜΑ. Οι εκπρόσωποι των φορέων και τα στελέχη των 35 εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ συζήτησαν τους τομείς και τις δυνατότητες συνεργασιών μεταξύ των φορέων και των μελών τους για την από κοινού διεκδίκηση έργων, τις συνθήκες και προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της ανάθεσης, υλοποίησης και παραλαβής των έργων καθώς και τις προτεραιότητες των φορέων και των μελών τους για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Επίσης τονίστηκε ο ρόλος των συμβούλων μάνατζμεντ στην υποστήριξη της υλοποίησης των έργων.

Το νέο Δ.Σ.

Από τις αρχαιρεσίες που πραγματοποιήθηκαν στην κλειστή συνεδρίαση του Συνδέσμου συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΣΜΑ, το οποίο είναι: Πρόεδρος: Γεώργιος Ραουνάς, γενικός διευθυντής της KPMG Σύμβουλοι Α..Ε Α’ Αντιπρόεδρος: Κλεάνθη Χριστίδου, αντιπρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της BPM A.E. Β’ Αντιπρόεδρος: Αναστασία Κουμπουρέλου, director της Ernst & Young Ανώνυμης Εταιρείας Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Γενικός Γραμματέας: Δημήτριος Σκούταρης, managing partner της Define Συμβουλευτικής Πληροφορικής ΕΠΕ Ταμίας: Βασίλειος Νταουσάνης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ιαπετός Α.Ε. Συμβούλων Ανάπτυξης και Τεχνολογίας Αν. Γενικός Γραμματέας: Αντώνιος Καπλάνης - Καλαϊτζής, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Noisis Συμβούλων Ανάπτυξης Α.Ε. Μέλος: Φώτιος Μπενέκος, διευθύνων σύμβουλος της ΤΕΚΜΩΡ Α.Ε. Μέλος: Αλέξανδρος Καλόμοιρος, γενικός διευθυντής της Σ.Μ.Ρ. Συμβουλευτικής Μέλος: Λεωνίδας Παπαϊωάννου, director της PricewaterhouseCoopers Business Solutions A.E.

Αν. Μέλος: Παναγιώτης Ανδριανόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Planning A.E. Αν. Μέλος: Ιωάννης Μαυρογιάννης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ανέλιξις Σύμβουλοι Ανάπτυξης ΜΑΕ Αν. Μέλος: Αλεξία Ζαγλάρα, senior consultant της European Profiles Α.Ε. Σημειώνεται ότι στο διοικητικό συμβούλιο συμμετέχει ex officio ο εκάστοτε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συμβούλων Μάνατζμεντ (ΕΛΕΣΜΑ). Στο παρόν διοικητικό συμβούλιο συμμετέχει η κυρία Κωνσταντίνα Ορφανίδου, Senior Manager LDK Consultants, η οποία έχει εκλεγεί ως πρόεδρος ΕΛΕΣΜΑ ως τον Μάρτιο 2022.

Η νέα Συμβουλευτική Επιτροπή

Επιπλέον εξελέγη η νέα Συμβουλευτική Επιτροπή, το συμβουλευτικό – γνωμοδοτικό όργανο του Συνδέσμου που υποστηρίζει τη λειτουργία του διοικητικού συμβουλίου, με την εξής σύνθεση: Συντονιστής: Αλέξανδρος Κανδαλέπας, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Remaco A.E. Σύμβουλοι Επιχειρήσεων & Ανάπτυξης Μέλη: Στυλιανός Χριστάκος, διαχειριστής στη Συμβουλευτική Ανάλυσις Μον. ΕΠΕ, Ευαγγελία Λάζαρη, διευθύνουσα σύμβουλος της Καινοτομίας Α.Ε., Βασιλική Ζησάκη, senior consultant στη European Profiles A.E., Σοφία Πετούση, μέλος Δ.Σ. και διευθύντρια Παραγωγής Έργων της RE.DE-PLAN A.E. Επίσης εξελέγησαν τα μέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής και της Επιτροπής Δεοντολογίας. Ως μέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής εξελέγησαν ομόφωνα από τη γενική συνέλευση οι κκ. Άγγελος Κουτσομιχάλης (EEO Group A.E.), Γεώργιος Στόγιας (Νέστωρ Συμβουλευτική Α.Ε.) και Χαρίλαος Φαλτσέτας (ΣΟΛ Συμβουλευτική Α.Ε.). Ως τακτικά μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας εξελέγησαν ομόφωνα οι κκ. Γεώργιος Κρικέλας (Mentoring A.E.), Μελισσαρόπουλος Γεώργιος (ICAP Advisory A.E.) και Λάμπρος Τσόλκας (Accenture A.E.) και ως αναπληρωματικά μέλη οι κκ. Σταύρος Δαμιανίδης (ΛΔΚ Σύμβουλοι Τεχνικών & Αναπτυξιακών Έργων Α.Ε.), Κωνσταντίνος Καλογήρου (Planet A.E.) και Εμμανουήλ Μπαλτάς (RE.DE-PLAN A.E. Consultants).

Ταυτότητα του ΣΕΣΜΑ

Ο ΣΕΣΜΑ αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με 46 εταιρείες-μέλη που πραγματοποιούν ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 280 εκατ. ευρώ και απασχολούν περισσότερα από 2.500 εξειδικευμένα στελέχη - Έλληνες επιστήμονες. O ΣΕΣΜΑ, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Συμβούλων Μάνατζμεντ (FEACO), βρίσκεται στον πυρήνα των εξελίξεων της αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών μάνατζμεντ που αποτελεί μοχλό ανάπτυξης για την ευρωπαϊκή οικονομία.

newtimes

23

Κωνσταντίνος Αποστόλου πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος

Η Ελλάδα πρώτη στην Ε.Ε. και δεύτερη στον κόσμο σε παραγωγή κομπόστας ροδακίνου Το συνάλλαγμα που φέρνει ο κλάδος ξεπερνάει ετησίως τα 400 εκατ. ευρώ και τα προϊόντα του εξάγονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης

Για κάθε δύο κομπόστες που αλλάζουν σύνορα η μία είναι ελληνική. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα παραγωγός κομπόστας ροδακίνου με πρώτη την Κίνα και από τις εξαγωγές του προϊόντος εισρέουν στη χώρα μας ετησίως 400 εκατ. ευρώ. Αυτό και μόνο καταδεικνύει όχι μόνο τη δυναμική του κλάδου αλλά και τη σημασία του για την ελληνική οικονομία. Για το παρόν και τις προοπτικές του κλάδου αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προέκυψαν λόγω της πανδημίας μίλησε στο Time TV ο κ. Κωνσταντίνος Αποστόλου, πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος.

24

newtimes

«

Ο κλάδος ζητεί από την πολιτεία να προχωρήσει άμεσα στον εμβολιασμό του μόνιμου και έκτακτου προσωπικού του, που απαριθμεί περίπου 12.000 εργαζομένους, ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα η παραγωγή αυτού του εθνικού προϊόντος

»

Κύριε Αποστόλου, σας ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκρισή σας στο κάλεσμα του Time TV. Και εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου δίνετε να καταθέσω τις απόψεις μου για τον κλάδο μας. Ποια είναι η πορεία του κλάδου αυτή τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας; Λογικά θα υπήρξαν κάποιες συνέπειες… Ποια είναι η εικόνα που εμφανίζει αυτός ο τόσο σημαντικός για την ελληνική οικονομία κλάδος; Από την πρώτη ημέρα της εκδήλωσης της πανδημίας στην Ελλάδα, πέρυσι τον Μάρτιο, ήμασταν ιδιαίτερα ανήσυχοι και εξακολουθούμε βεβαίως να είμαστε. Η αλήθεια είναι – και αυτό θα το δούμε μετά – ότι οι επιδόσεις μας δεν ανεκόπησαν από τα άφθονα πραγματικά προβλήματα που ανέκυψαν από την πανδημία, έγιναν όμως πάρα

πολλές προσπάθειες για να ξεπεραστούν. Η πρώτη μας ανησυχία πέρυσι τον Μάρτιο και βλέποντας βέβαια ότι το όλο πρόβλημα θα εξελισσόταν ήταν πώς θα συγκομισθούν τα ροδάκινα, τα βερίκοκα και τα αχλάδια από τα χωράφια. Ξέρετε, η περιοχή χρειάζεται πάρα πολλά εργατικά χέρια κυρίως στην περίοδο που αραιώνουν τα φρούτα για να πάρουν το κατάλληλο μέγεθος και βεβαίως την περίοδο μέσα στο καλοκαίρι, από τον Ιούνιο και μετά, που συγκομίζονται. Υπήρχε ανησυχία γιατί είχαν κλείσει τα σύνορα. Αν υπολογίσουμε λοιπόν ότι ετησίως έρχονται στην περιοχή μας περισσότεροι από 10.000 αλλοδαποί εργαζόμενοι, κυρίως από την Αλβανία, γίνεται κατανοητό ότι το πρόβλημα ήταν τεράστιο. Ευτυχώς είχε καλή κατάληξη το όλο ζήτημα και με τις ενέργειες που έγιναν από εμάς και από τις οργανώσεις των παραγωγών, από την υπό ίδρυση διεπαγγελματική που σιγά σιγά απλώνει τα φτερά της, αλλά και με τη συμπαράσταση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης υπό τον κ. Βορίδη. Ελήφθησαν ιδιαίτερα μέτρα και έτσι ξεπεράστηκε αυτό το πρόβλημα. Το δεύτερο πρόβλημα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των εργοστασίων. Μιλάω για επιχειρήσεις και μονάδες εντάσεως εργασίας. Δηλαδή στην περίοδο της παραγωγής δουλεύουμε συνεχώς, τρεις βάρδιες, και κάθε βάρδια ανάλογα με το μέγεθος του εργοστασίου απαιτεί τη συμμετοχή 150-200 ανθρώπων, τους οποίους επίσης δεν βρίσκουμε εύκολα στην περιοχή μας και αναγκαζόμαστε να φέρνουμε από γειτονικούς νομούς. Έτσι, εκτός από την Ημαθία, την Πέλλα και τη Λάρισα φέρνουμε εργαζόμενους από την Κοζάνη, τη Θεσσαλονίκη και τη Φλώρινα. Όλους αυτούς τους ανθρώπους έπρεπε να τους φέρουμε λαμβάνοντας όλα τα μέτρα ασφαλείας και άρα χρησιμοποιώντας τη μισή δυναμικότητα των μέσων μεταφοράς. Αντιλαμβάνεστε ότι πρόκειται για μια θεαματική αύξηση του κόστους μεταφοράς, αφού έχουμε τους μισούς εργαζομένους και παράλληλα έχουμε και μια μόνιμη ανησυχία καθώς όσο αραιωμένος και αν είναι ο κόσμος στα μαζικά

μέσα μεταφοράς η μεταδοτικότητα είναι πιθανή. Επίσης μέσα στα εργοστάσια έγιναν πολλές επενδύσεις για να τοποθετηθούν τα απαιτούμενα διαχωριστικά, για να πραγματοποιούνται τακτικοί έλεγχοι υγείας του προσωπικού, για διαμόρφωση των χώρων ώστε να ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα που επέβαλε ο κορονοϊός. Ευτυχώς στο μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα παρά μόνο σποραδικά, δηλαδή παρουσιάστηκε πρόβλημα με 1-2 εργαζομένους σε 2-3 εργοστάσια που αμέσως απομονώθηκαν και δεν υπήρξε συνέχεια. Μόνο στο τέλος της παραγωγής, αρχές Σεπτεμβρίου, είδαμε σε δύο μονάδες περισσότερους αριθμούς κρουσμάτων και υποχρεωτικά αυτές οι μονάδες έκλεισαν για 7-10 ημέρες. Αυτή η διαχείριση ήταν δύσκολη διότι έβγαινε εκτός ένα εργοστάσιο, αλλά ήταν ευτύχημα το ότι βρισκόμασταν στο τέλος της παραγωγής και επομένως δεν έμειναν αδιάθετα ροδάκινα. Αν είχαμε τέτοιο πρόβλημα τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο θα υπήρχε αδυναμία απορρόφησης μεγάλων ποσοτήτων του προϊόντος. Ήρθαμε σε επαφή με τον ΕΟΔΥ, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή και ζητήσαμε, όπως και τώρα ζητούμε, όταν αντιμετωπίζουμε προβλήματα να μην κλείνει το σύνολο του εργοστασίου παρά τα επί μέρους κομμάτια στα οποία παρουσιάζεται το πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι είχατε γρήγορα αντανακλαστικά στη διαχείριση του προβλήματος. Οργανωθήκαμε καλά και είμαστε ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα, δεδομένων των συνθηκών και δεδομένου ότι το καλοκαίρι, εκτός από τις 2.000 των μόνιμων εργαζομένων στα εργοστάσια,

newtimes

25

«

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση λέμε ότι για κάθε δύο κομπόστες που αλλάζουν σύνορα η μία είναι ελληνική, είμαστε κοντά στο 50% των παγκόσμιων εξαγωγών

»

απαιτούνται περισσότεροι από 10.000 εποχιακοί. Αν επίσης συνυπολογίσετε ότι ορισμένοι από αυτούς εναλλάσσονται κιόλας, δηλαδή νεαροί έρχονται και φεύγουν, συνήθως περνάνε από τα μητρώα των εργαζομένων στις βιομηχανίες περισσότεροι από 12.000-13.000 εργαζόμενοι. Καταλαβαίνετε ότι έχουμε μια πάρα πολύ δύσκολη διαχείριση όλων αυτών των ανθρώπων. Φυσικά είχαμε καλή συνεργασία και με τους εργαζομένους γιατί και αυτοί προστατεύουν την υγεία τους και έτσι νομίζω τα καταφέραμε πάρα πολύ ικανοποιητικά. Κάναμε πολλή δουλειά και εδώ στην οργάνωση, στην ΕΚΕ. Συστήσαμε ομάδες αλληλοενημέρωσης και τακτικής πληροφόρησης, είμαστε σε επαφή με τις υπηρεσίες της πολιτείας και επίσης με συνάδελφες βιομηχανίες από την Ευρώπη. Έχοντας μάλιστα πληροφόρηση από μέλη της ευρωπαϊκής οργάνωσης, που είχαν αντιμετωπίσει νωρίτερα προβλήματα στην παραγωγή λόγω του ότι μεταποιούν λαχανικά, μεταφέραμε και από εκεί τεχνογνωσία και νομίζω ότι τα πήγαμε καλά. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε ηρεμήσει και έχουμε ησυχάσει. Βρισκόμαστε μπροστά στην καινούργια παραγωγή και οι ανησυχίες μας είναι πάρα πολύ έντονες, δεδομένου και του ότι τα μεγέθη του κορονοϊού είναι πολύ υψηλότερα

26

newtimes

από πέρυσι. Άλλη μια φορά προχωρούμε σε σχετικές προετοιμασίες. Είχαμε τη χαρά να έχουμε πρόσφατα στα γραφεία μας τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Λιβανό, στον οποίο θέσαμε το πρόβλημα όπως το έχουμε θέσει και στην πολιτική προστασία. Ο κλάδος, όπως είπατε και εσείς, είναι αφανής ίσως επειδή έχει εξαγωγική δραστηριότητα ή επειδή δεν ασχολείται η κοινή γνώμη μαζί του, γεγονός που ίσως είναι και καλό. Ακούμε μονίμως για τον τουρισμό, και σωστά, ωστόσο εμείς έχουμε μεγαλύτερο πρόβλημα γιατί έχουμε συγκεντρωμένους πολλούς ανθρώπους στα εργοστάσια σε 24ωρη βάση. Ζητήσαμε και από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης η πολιτεία να δει κατά προτεραιότητα τον εμβολιασμό των εργαζομένων στις επιχειρήσεις του κλάδου μας, όχι ακριβώς αυτή τη στιγμή διότι δεν είμαστε παράλογοι, αλλά να το δει. Χρονικά ποιο είναι το κρίσιμο διάστημα; Πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός του μόνιμου προσωπικού το αργότερο τέλος Μαΐου και του εποχικού το αργότερο 15 Ιουνίου. Θεωρούμε ότι οι προθεσμίες με βάση τον προγραμματισμό που ακούμε από την πολιτεία είναι βατές, πρέπει να το αντιληφθεί η πολιτική ηγεσία και να ανταποκριθεί αναλόγως.

Έχουμε καταθέσει δύο-τρεις φορές αιτήματα. Να θυμίσω ότι η γραμμή της Ε.Ε. και της Επιτροπής είναι προτεραιότητα στον εμβολιασμό να έχουν και οι εργαζόμενοι στην παραγωγή τροφίμων, είτε πρόκειται για χωράφια είτε για βιομηχανίες μεταποίησης, και αρκετές χώρες έχουν τηρήσει αυτή τη γραμμή. Πάντως πρέπει να πούμε ότι αυτό που ζητάτε είναι άκρως αναγκαίο καθώς, εκτός των άλλων, ο κλάδος αυτός φέρνει στη χώρα έσοδα, αφού εξάγει το 98% της παραγωγής του. Αυτό είναι αλήθεια, εξ ου και ο παραλληλισμός με τον τουρισμό. Να πούμε από την αρχή ότι, όντας γεωργική βιομηχανία, οι παραγωγές μας επηρεάζονται πάρα πολύ από τις καιρικές συνθήκες. Όταν όμως έχουμε ομαλές χρονιές, όπως συμβαίνει τελευταία, με αποτέλεσμα να έχουμε επάρκεια πρώτης ύλης σε όλα τα προϊόντα μας, τότε το συνάλλαγμα που φέρνει ο κλάδος ξεπερνάει ετησίως τα 400 εκατ. Πρόκειται δε για δραστηριότητα που εντοπίζεται πρακτικά σε τρεις νομούς: Ημαθία, Πέλλα και Λάρισα. Επομένως ο κλάδος μας και τεράστιο συνάλλαγμα εισφέρει αλλά και δουλειά δίνει σε πάρα πολλούς ανθρώπους της περιοχής. Υπήρξαν παραγγελίες που δεν εξυπη-

ρετήθηκαν και γενικά διεκπεραιώσατε έγκαιρα όλη αυτή την κατάσταση που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε και να διαχειριστείτε; Είναι αλήθεια ότι τις πρώτες ημέρες αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα, λόγω ακριβώς της πανδημίας, με τις μεταφορές. Θα έχετε υπόψη σας ότι τους τελευταίους 4-5 μήνες έχει παρατηρηθεί μια θεαματική αύξηση των θαλάσσιων ναύλων, αύξηση που ξεκίνησε πέρυσι με την πανδημία. Η κατάσταση αυτή μας δημιουργεί προβλήματα. Πρέπει να πούμε όμως ότι ο κλάδος είναι ιδιαίτερα έμπειρος στις διαδικασίες εξαγωγών, δεδομένου ότι η παρουσία του στην παγκόσμια αγορά ξεκίνησε δειλά τη δεκαετία του 1960 και από τη δεκαετία του 1980 πήρε τα σκήπτρα της παγκόσμιας αγοράς με το προϊόν μας. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν και εμπειρία και δυνατότητες και συνήθως αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις ιδιαίτερες συνθήκες των αγορών. Μία μεγάλη πρόκληση ήταν η πανδημία. Μια άλλη τεράστια πρόκληση πέρυσι ήταν και τα μέτρα των δασμών που έλαβε η διοίκηση Τραμπ στην Αμερική εναντίον της Ε.Ε. Αυτό ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα εξαιτίας του οποίου υποχρεωθήκαμε το περασμένο καλοκαίρι να περιορίσουμε τις παραγωγές των ειδικών προϊόντων που είχαν προορισμό την αγορά των ΗΠΑ. Τώρα είμαστε πραγματικά ευτυχείς διότι η διοίκηση Μπάιντεν με σχετική απόφαση και σε συμφωνία με την Ε.Ε. προχώρησε σε αναστολή των πρόσθετων δασμών για ένα τετράμηνο, δηλαδή ως τον Ιούλιο, ευελπιστώντας ότι την περίοδο αυτή θα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις και η κατάσταση θα επανέλθει στα προ Τραμπ δεδομένα. Τη σχετική ανακοίνωση έκανε η πρόεδρος της Ε.Ε. Κατ’ αρχάς να πούμε ότι είναι πάρα πολύ χρήσιμο και παραγωγικό ότι ισχύει γι’ αυτό το τετράμηνο. Αν ολοκληρωθεί έγκαιρα η διαδικασία – έχουμε τη βεβαιότητα ότι θα αρθούν μονίμως οι πρόσθετοι δασμοί, ένα ποσοστό 18% υπάρχει έτσι και αλλιώς, οι πρόσθετοι ήταν συν 25% – και αν δεν ανασταλούν οι δασμοί των Κινέζων, οι οποίοι είναι μεγάλοι, τότε θα είναι μια πραγματικά καλή ευκαιρία. Κύριε Αποστόλου, αν βλέπαμε τη γεωγραφία των εξαγωγών της ελληνικής κομπόστας, ποιες χώρες αποτελούν

την εμπορική αιχμή για τον κλάδο; Με ιδιαίτερη ικανοποίηση λέμε ότι για κάθε δύο κομπόστες που αλλάζουν σύνορα η μία είναι ελληνική, είμαστε κοντά στο 50% των παγκόσμιων εξαγωγών. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα παραγωγός κομπόστας ροδακίνου με πρώτη την Κίνα, η οποία, όπως αντιλαμβάνεστε, λόγω του τεράστιου εσωτερικού μεγέθους στέλνει στο εξωτερικό ποσότητες που ανέρχονται περίπου στις μισές από τις δικές μας. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό αλλά ελάχιστες χώρες δεν υποδέχονται την ελληνική κομπόστα παγκοσμίως. Το μεγάλο ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών, το οποίο κυμαίνεται από 60% ως 65%, αφορά εξαγωγές στην Ε.Ε. Από εκεί και μετά όμως έχουμε σημαντικές αγορές από την Άπω Ανατολή, δηλαδή από την Ιαπωνία και την Κορέα, που αποτελεί και σημαντικό μας πελάτη, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής μέχρι το δυτικό ημισφαίριο ξεκινώντας από τον Καναδά, που είναι σοβαρός πελάτης, τις ΗΠΑ, το Μεξικό, τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και κυρίως τις χώρες των Άνδεων. Παρουσία έχουμε επίσης στη Μέση Ανατολή. Αν ψάξουμε τις χώρες που στέλνουμε προϊόντα μας θα δούμε ότι είναι λίγες εκείνες στις οποίες δεν πάμε. Όσον αφορά τους ανταγωνιστές μας είναι κυρίως χώρες του νοτίου ημισφαιρίου, όπως η Αργεντινή, η Χιλή, η Νότια Αφρική και η Κίνα. Ειδικά η Κίνα έχει μια μαγική δυνατότητα να υπερβαίνει κόστη και όταν αποφασίσει να πουλήσει πουλάει. Έτσι είναι ο πρώτος εξαγωγέας στις ΗΠΑ, παρά τις δύσκολες σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δύο πλευρών. Από εκεί και μετά στην Ε.Ε. μικρός παραγωγός είναι η Ισπανία, που καλύπτει ένα μικρότερο μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς, και η Ιταλία, η οποία παράγει ελάχιστες κομπόστες σε σχέση με εμάς. Εμείς είμαστε με απόσταση οι πρώτοι στην Ε.Ε. Όταν βλέπουμε κομπόστες είναι κατά πάσα πιθανότητα ελληνικές και το ίδιο ισχύει και σε πολλές άλλες περιοχές. Ένα τελευταίο ερώτημα. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το 2021; Θεωρείτε ότι υπάρχουν περιθώρια να επιταχύνει κανείς και να έχει πολύ μεγάλο όφελος σε αυτόν τον τομέα; Μια σωστή επιχείρηση πρέπει να σχεδιάζει έγκαιρα και να βλέπει τι θα κάνει. Εμείς όμως έχουμε παράλληλα

μια επιπλέον δυσκολία που έχει να κάνει με τις καιρικές συνθήκες. Αυτή τη στιγμή είμαστε στον Μάρτιο, οι ροδακινιές μόλις έχουν ανθίσει, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η ανθοφορία τους και έχουμε πάντα την αγωνία της εξέλιξης της παραγωγής. Στην περιοχή μας έχουμε τεράστιες εκτάσεις με συμπύρηνα ροδάκινα, είναι αυτά που είναι κατάλληλα για να γίνουν κομπόστα. Να σημειώσουμε ότι είναι δύο μεγάλες κατηγορίες, τα ροδάκινα, τα εκπύρηνα που τρώμε και τα συμπύρηνα που σε άλλες χώρες τα τρώνε, εμείς όμως τα κάνουμε κομπόστες. Συγκεκριμένα καλλιεργούνται γι’ αυτή την παραγωγή περισσότερες από 200.000 στρέμματα. Αν έχουμε ομαλές συνθήκες παραγωγής δεν αντιμετωπίζουμε κανένα πρόβλημα τροφοδοσίας. Αν όμως έχουμε, όπως συνέβη κάποιες χρονιές στο παρελθόν, παγετό ή έντονες βροχοπτώσεις το καλοκαίρι τότε η παραγωγή είναι περιορισμένη. Λειτουργώντας όμως με τη λογική ότι όλα θα πάνε καλά με τον καιρό, νομίζουμε ότι η χρονιά θα είναι ικανοποιητική εξίσου με την περυσινή. Ευελπιστούμε επίσης να πάνε καλύτερα τα πράγματα στις ΗΠΑ, όπως ανέφερα και προηγουμένως, και τότε θα έχουμε ακόμη περισσότερες δυνατότητες εξαγωγής. Είμαστε αισιόδοξοι για τη χρονιά που έρχεται, φυσικά με την προϋπόθεση ότι θα πάνε όλα καλά με την πανδημία, ότι δεν θα έχουμε προβλήματα στη λειτουργία λόγω πιθανών κρουσμάτων. Πρέπει να μας ακούσει η πολιτεία και να μας εμβολιάσει κατά προτεραιότητα. Με αυτή την προτροπή θα θέλαμε να κλείσουμε και να πούμε ότι η πολιτεία, κατά την ταπεινή μας άποψη, οφείλει να το πράξει, δεδομένου ότι οι 12.000 οικογένειες, οι 10.000 εργαζόμενοι στη βιομηχανία, είναι αυτό που λέμε οι αφανείς ήρωες αυτής της παραγωγής και οφείλει να τους υποστηρίξει. Το λέτε πάρα πολύ σωστά. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Αποστόλου. Να είστε καλά.

newtimes

27

Σοφία Μήσια πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της ΑΙΑΣ Προϊόντα Λευκού Μαρμάρου Α.Ε.

Το λευκό μάρμαρο είναι το μεγάλο μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Το 60% των προϊόντων της εταιρείας εξάγεται κυρίως σε ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ Στους πρόποδες του Παγγαίου δραστηριοποιείται από το 1997 η Αίας Προϊόντα Λευκού Μαρμάρου Α.Ε. παρουσιάζοντας από τότε μέχρι σήμερα σταθερά ανοδική πορεία, την οποία διατήρησε ακόμη και στη δύσκολη, λόγω πανδημίας, χρονιά. Για τη δραστηριότητα της εταιρείας, τα σχέδιά της και τις προοπτικές της μίλησε στην Time TV η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος κυρία Σοφία Μήσια.

Κυρία Μήσια, σας ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκριση στο κάλεσμά μας. Εγώ σας ευχαριστώ. Πώς βιώσατε ως κλάδος και ως επιχείρηση όλη αυτή τη λαίλαπα της πανδημίας, η οποία έφερε την ελληνική οικονομία σε μια εξαιρετικά δύσκολη θέση; Αν μιλήσουμε πιο γενικά για την πανδημία, θα έλεγα ότι οι συνέπειες δεν ήταν μόνο στην οικονομία, δεν θα εστιάσω μόνο σε αυτό το κομμάτι. Οι συνέπειες γενικά ήταν άσχημες. Κατ’ αρχάς μιλάμε για απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, που είναι το πιο τραγικό από όλα. Κάποιοι έχασαν ανθρώπους δικούς τους, αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσεις και ψυχολογικά. Συνέπειες υπήρξαν και για το σύστημα υγείας, το οποίο σίγουρα αντιμετώπισε προβλήματα. Όσο καλό και αν είναι ένα σύστημα υγείας, σίγουρα θα καταρρεύσει σε μια τέτοια περίπτωση. Όσον αφορά τα οικονομικά, πρόβλημα υπήρξε για όλες τις επιχειρήσεις γενικά. Επιπλέον όλοι είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα θέμα όσον αφορά τις θέσεις εργασίας τις οποίες θέλαμε να προστατεύ-

28

newtimes

σουμε. Δεν θέλαμε να αντιμετωπίσει ο κόσμος προβλήματα χάνοντας έστω για ένα διάστημα την εργασία του. Αυτό θέλαμε να το προστατεύσουμε. Κατά ένα μέρος το έχουμε επιτύχει και είμαι χαρούμενη για αυτό. Υπήρχε σίγουρα συρρίκνωση των εσόδων των επιχειρήσεων. Για αυτό θα έπρεπε να έχει ο καθένας το δικό του «μαξιλάρι» ώστε να μπορέσει να βγάλει ένα διάστημα και να στηρίξει την επιχείρηση του. Οι επιχειρήσεις έχουν αυξημένες ανάγκες και σίγουρα αναζητούν πόρους μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση για να καλύψουν τις ανάγκες αυτές. Στον κλάδο σας, τις εταιρείες μαρμάρου δηλαδή, είδατε να έχουν σημαντικές συνέπειες αυτή την περίοδο, δεδομένου μάλιστα ότι οι περισσότερες από αυτές στηρίζουν τη δραστηριότητα τους σε μια εξωστρεφή πορεία; Πώς κύλησε όλη αυτή η δραστηριότητα; Αυτό είναι αλήθεια, ότι υπάρχει εξαγωγικό ενδιαφέρον και οι εταιρείες στηρίζονται στις εξαγωγές. Το ελληνικό μάρμαρο έχει ζήτηση σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Το κύριο πρόβλημα που

αντιμετωπίσαμε ήταν ότι, αν και υπήρχε ενδιαφέρον για το προϊόν, υπήρχε δηλαδή ζήτηση, ταυτόχρονα όμως υπήρχε ένα πάγωμα και ένα μούδιασμα στην αγορά. Έτσι κάποιες παραγγελίες που έγιναν δεν ακυρώθηκαν, αλλά δεν εφυγαν κιόλας, τουλάχιστον την ώρα που έπρεπε. Αυτό συνέβη με κάποιες χώρες που επλήγησαν περισσότερο, όπως η Κίνα, η οποία απορροφά πολύ μάρμαρο, αλλά έκανε την αγορά να μείνει στάσιμη. Έτσι δεν προχωρήσαμε όπως θα θέλαμε. Ισχύει και σήμερα αυτό το πάγωμα ή οι αγορές έχουν επανέλθει; Νομίζω ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς το καλύτερο. Άρχισε πλέον να ανοίγει η αγορά και δεν είναι όπως την πρώτη περίοδο που είχαμε αυτό το τεράστιο πρόβλημα και δεν ήξερε κανένας μας πώς θα εξελιχθεί. Νομίζω ότι σιγά σιγά τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται καλύτερα. Πιστεύω και είμαι αισιόδοξη ότι θα γίνουν ακόμη καλύτερα στο μέλλον. Κυρία Μήσια, το δικό σας επιχειρηματικό εγχείρημα ξεκινάει το 1997. Φαί-

νεται πάντως ότι η επιχείρησή σας έχει κερδίσει το στοίχημα όλα αυτά τα χρόνια. Έτσι δεν είναι; Σωστά, η εταιρεία υπάρχει από το 1997. Ξεκίνησε στην ουσία με την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων και πλέον έχει προσθέσει στην γκάμα της και άλλα. Πηγαίνουμε κάθε χρόνο όλο και καλύτερα. Αυτό το βλέπω γιατί έχω αναλάβει το εξαγωγικό κομμάτι της εταιρείας, οπότε αν δείτε την πορεία από την αρχή μέχρι σήμερα είναι σταθερά ανοδική κάθε χρόνο. Τι ποσοστό καταλαμβάνουν οι εξαγωγές στη συνολική σας δραστηριότητα και ποιες οι επιδόσεις σας τα δύο τελευταία χρόνια; Τη δεδομένη χρονική στιγμή που μιλάμε είναι περίπου στο 60%. Η απόδοση από το 2019 ως σήμερα – και παρά τις δυσκολίες της χρονιάς που πέρασε – ήταν πάρα πολύ καλή. Η πορεία τα δύο τελευταία χρόνια εξακολούθησε να είναι ανοδική, παρά το ότι όλοι θα περιμέναμε να υπάρχει μια στασιμότητα, αλλά ευτυχώς η χρονιά (2020) πήγε πάρα πολύ καλά. Όσον αφορά τα προϊόντα σας, ποια βρίσκονται στην εμπορική αιχμή; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παραγωγή χωρίζεται σε δύο μεγάλα τμήματα. Το πρώτο, κύριο και αρχικό κομμάτι παραγωγής, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε η εταιρεία να δουλεύει, είναι η παραγωγή μαρμαρόσκονης και μαρμαροψηφίδων. Μετά από κάποια χρόνια η παραγωγή μεγάλωσε και μπήκε νέο κομμάτι, το οποίο αφορά την παραγωγή διακοσμητικών βοτσάλων και φυσικών πετρωμάτων. Οπότε μιλάμε για δύο ξεχωριστά τμήματα, τα οποία και τα δύο είναι παραγωγικά και δουλεύουν πάρα πολύ καλά, με ζήτηση και αρκετό όγκο εργασίας. Από τις ξένες αγορές ποιες παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα της εταιρείας σας, για τα προϊόντα σας; Ζήτηση υπάρχει κυρίως από τις ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τα διακοσμητικά πετρώματα. Για τις ΗΠΑ επίσης, εκτός από διακοσμητικά πετρώματα, φεύγει και ένα ποσοστό μαρμαρόσκονης, την οποία χρησιμοποιούν για κάποιες παραγωγές, όπως κόλλες πλακιδίων, κονιάματα, αυτά που έχουν να κάνουν με οικοδομική χρήση, και κάποια κομμάτια όπως μονόλιθοι, βραχόκηποι κτλ., τα οποία χρησιμοποιούνται για τις διακοσμήσεις, τις διαμορφώσεις και τις αναπλάσεις των κήπων, των εταιρειών και για εξωτερικούς χώρους κτιρίων. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η δραστηριότητά σας έχει και λίγο ένα ανταγωνι-

στικό πλεονέκτημα και τούτο διότι δεν ακούμε συχνά για επιχειρήσεις όπως η δική σας. Δηλαδή έχουμε στο μυαλό μας τις μεγάλες εταιρείες εξόρυξης και παραγωγής μαρμάρου, αλλά εδώ μιλάμε για ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό προϊόν. Σωστά το καταλαβαίνουμε; Σωστά. Το προϊόν γενικά έχει ζήτηση, είναι ανταγωνιστικό γιατί έχει και κάποιες ιδιαιτερότητες, όπως για παράδειγμα η μαρμαρόσκονη που παράγουμε εμείς είναι δολομητικό προϊόν. Ο δολομίτης υπάρχει σε συγκεκριμένες χρήσεις. Μπορεί δηλαδή να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή κονιαμάτων που προοριζονται για οικοδομική χρήση, για χαρτοπολτό, αλλά και σε λιπάσματα, έχει πάρα πολλές χρήσεις γενικά. Τα διακοσμητικά πετρώματα χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένο σκοπό. Το θετικό είναι ότι δουλεύουμε πολύ με λευκό μάρμαρο που έχει πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση και αυτό επίσης μας κάνει ανταγωνιστικούς. Η λευκότητα του ελληνικού μαρμάρου καθιστά τη χώρα πρωτοπόρο σε αυτόν τον τομέα. Έχουμε πολύ καλή ποιότητα μαρμάρου. Κυρία Μήσια, δεδομένου ότι εσείς είστε επικεφαλής της επιχείρησης, ποιες είναι οι προσδοκίες σας για τα επόμενα χρόνια; Δηλαδή, με το άνοιγμα της αγοράς που όλοι περιμένουμε, ποιες είναι οι προσδοκίες σας και πού νομίζετε ότι μπορεί να είναι η οροφή αυτού του εγχειρήματος που ακούει στο όνομα Αίας Λευκά Μάρμαρα; Πού θα θέλατε να φτάσετε; Γενικά είμαι αισιόδοξος άνθρωπος. Σίγουρα κρατάμε μικρό καλάθι, αλλά είμαι αισιόδοξη ότι στο μέλλον και με το άνοιγμα της αγοράς τα πράγματα θα πάνε πολύ καλύτερα. Εφόσον υπάρχει η μεγάλη ζήτηση τώρα που τα πράγματα είναι περίεργα, φανταστείτε όταν ανοίξουν οι αγορές πώς θα αναπτυχθεί και εμείς θα είμαστε έτοιμοι να αντεπεξέλθουμε στην αυξανόμενη ζήτηση που θα σημειωθεί.

Θα προχωρήσουμε σε αύξηση της παραγωγής, θα χρησιμοποιήσουμε μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο για να μπορούμε να εξυπηρετούμε καλύτερα. Η εταιρεία σας έχει δύο μεταλλεία, τους δικούς της αποθηκευτικούς χώρους και τα δικά της μέσα μεταφοράς. Σε ποιο κομμάτι τη δραστηριότητάς σας – παραγωγή, δίκτυο, εξαγωγές – βλέπετε να κινούνται οι επενδύσεις σας το επόμενο χρονικό διάστημα; Βλέποντας τις εξαγωγές και τη ζήτηση να αυξάνoνται, έχουμε μπει σε μια διαδικασία αγοράς νέου χώρου για να μπορέσουμε να μεγαλώσουμε το κομμάτι της παραγωγής. Το σχέδιο αυτό πάει καλά και πιστεύω ότι το επόμενο διάστημα θα έχουμε τελειώσει και θα προχωρήσουμε στις νέες εγκαταστάσεις μας, οι οποίες βέβαια βρίσκονται πολύ κοντά στις αρχικές και αυτό είναι πολύ θετικό για εμάς. Κυρία Μήσια, δώσατε ένα στίγμα αισιοδοξίας σε όλα αυτά που περνάμε. Εμείς σας ευχόμεθα τα πράγματα να κυλήσουν ευνοϊκά και να μπούμε γρήγορα σε μια χρονική περίοδο που τα επιχειρηματικά σχέδια θα ξεδιπλωθούν με πολύ μεγάλη άνεση και για εσάς. Ναι ελπίζω, είμαι αισιόδοξη. Δεν θέλω να σκέφτομαι ποτέ αρνητικά και νομίζω αυτή την αισιοδοξία την παίρνουν και οι άνθρωποι που εργάζονται μαζί μου. Θέλω να υπάρχει θετική ενέργεια πάντα. Και η αλήθεια είναι ότι αυτό το διάστημα, που η κατάσταση ήταν αρκετά δύσκολη, κύλησε με κανονικούς ρυθμούς για εσάς. Βέβαια χωρίς καθόλου προβλήματα.

newtimes

29

Ηλίας Φούφας σύμβουλος πωλήσεων και μέλος του Δ.Σ. της Αφοί Φούφα Α.Ε.

Στα σκαριά μια νέα επένδυση για την Αφοί Φούφα Η εταιρεία σχεδιάζει τη δημιουργία νέου εργοστασίου συσκευασίας και αποθήκευσης ελαιολάδου, επένδυση ύψους περίπου 6 εκατ. ευρώ

Ξεκίνησε το 1960 στα Δολιανά της Κυνουρίας από τον Ηλία Φούφα. Έκτοτε διαγράφει μια συνεχή ανοδική πορεία, με το προϊόν της να εξάγεται πλέον σε σημαντικές αγορές. Ο λόγος για την επιχείρηση Αφοί Φούφα Α.Ε. που δραστηριοποιείται στο χώρο του ελαιολάδου. Για την πορεία και τα σχέδια της εταιρείας μίλησε στην Time TV ο νεότερος Ηλίας Φούφας, σύμβουλος πωλήσεων και μέλος του διοικητικού συμβουλίου.

Κύριε Φούφα, σας ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκριση στο κάλεσμα της Time TV. Καλημέρα, σας ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση και το βήμα που μας δίνετε να πούμε δύο πράγματα για τον κλάδο μας και την επιχείρησή μας. Εφέτος με την πανδημία πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα στο χώρο του ελαιολάδου; Ο χώρος του ελαιολάδου έχει επηρεαστεί, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, όπως θεωρώ ότι έχουν επηρεαστεί πάρα πολλοί κλάδοι. Γενικά όμως κινείται σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, καθώς το ελαιόλαδο και τα υποκατάστατα αυτού είναι προϊόντα πρώτης ανάγκης, οπότε ο κόσμος θα τα αγοράσει. Η παραγωγή και οι τιμές πώς διαμορφώθηκαν; Kινήθηκαν ανοδικά όσον αφορά τις τιμές παραγωγού και σε αντιστοιχία ανέβηκε η

30

newtimes

τιμή του προϊόντος και στο ράφι. Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια οι τιμές ήταν πάρα πολύ χαμηλές για τον παραγωγό. Αυτές οι χαμηλές τιμές είχαν ως αποτέλεσμα ο παραγωγός να μη βγάζει ούτε τα έξοδα της καλλιέργειας και αυτό γινόταν και το 2018 και το 2019. Από το 2020 κάτι φάνηκε να αλλάζει. Ποιες τάσεις εμφανίζει η συμπεριφορά των καταναλωτών σε εθνικό επίπεδο αλλά και στις διεθνείς αγορές; Στο πρώτο lockdown οι καταναλωτές, φοβούμενοι ότι ίσως θα κλείσουν τα σουπερμάρκετ ή ότι ίσως κάποια στιγμή δεν θα υπήρχε επάρκεια προϊόντων στο ράφι, έτρεξαν πανικόβλητοι να προμηθευθούν προϊόντα πρώτης ανάγκης μεταξύ των οποίων και ελαιόλαδο. Στο δεύτερο lockdown είδαμε μια τελείως διαφορετική συμπεριφορά του κόσμου. Ψώνιζε με μεγαλύτερη σύνεση γιατί ήταν προετοιμασμένος και ήξερε ότι δεν θα γίνει κάτι πολύ τραγικό στη χώρα.

Εσείς ως εταιρεία ξεκινάτε τη δραστηριότητά σας το 1960. Έκτοτε έχουν περάσει πάνω από 60 χρόνια. Ποια ήταν η πορεία της επιχείρησης αυτά τα χρόνια; Στον τομέα του ελαιολάδου πιστεύω ότι δεν διεξάγουμε αγώνα δρόμου αλλά μαραθώνιο. H εταιρεία ξεκίνησε από τον παππού μου, το 1960. Τότε τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά και όσον αφορά την προμήθεια του ελαιολάδου και όσον αφορά τις πωλήσεις. Σταδιακά άλλαξαν τα πράγματα, έγιναν κάποιες επενδύσεις που βοήθησαν την εταιρεία να έχει περισσότερες πωλήσεις και μεγαλύτερο πελατολόγιο. Τα τελευταία χρόνια κινούμαστε ανοδικά από έτος σε έτος και είμαστε ευχαριστημένοι με αυτό. Οι πωλήσεις γίνονται στο εσωτερικό της χώρας ή κάνετε και εξαγωγές; Οι εξαγωγές αντιστοιχούν στο 25% του τζίρου μας. Ο μεγαλύτερος όγκος πωλήσεων βρίσκεται εντός ελληνικού εδάφους.

INTERVIEW Βέβαια προσπαθούμε να τονώσουμε τις εξαγωγές μας. Κυρίως σε ποιες χώρες εξάγετε το προϊόν σας; Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιούμαστε αρκετά στη Γερμανία και στην Αυστρία. Έχουμε γενικά παρουσία σε όλες τις βαλκανικές χώρες, Ρουμανία, Βουλγαρία κ.ά. Επίσης στην Πολωνία εξάγουμε αρκετά προϊόντα μας, όπως και στη Μολδαβία. Εδώ και δύο χρόνια επίσης έχουμε ξεκινήσει κάποιες συνεργασίες σε Ρωσία και Ουκρανία. Η πανδημία δημιούργησε εμπόδια στην επιτάχυνση αυτής της εξαγωγικής προσπάθειας; Σίγουρα, γιατί με τους ήδη υπάρχοντες πελάτες στις χώρες αυτές πάγωσαν αρχικά κάποιες παραγγελίες, διότι και εκεί η εστίαση ήταν κλειστή και τα ξενοδοχεία άδεια. Οπότε αυτή η κατάσταση πήγε πίσω κάποιες πωλήσεις. Ήταν αναμενόμενο αυτό. Βέβαια στις συγκεκριμένες χώρες αυξήθηκαν λίγο οι πωλήσεις στο ράφι και οι ηλεκτρονικές πωλήσεις μέσω πλατφόρμας. Η πανδημία έφερε κάποια καινούργια δεδομένα, δηλαδή είδαμε να λειτουργεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας. Πολλά πράγματα γίνονται μέσω Διαδικτύου. Εσείς πήρατε αυτό το μήνυμα, δηλαδή εντάξατε στο κομμάτι των πωλήσεων τη συναλλαγή μέσω Διαδικτύου; Ποιες αλλαγές κάνατε ώστε να αντιμετωπίσετε τα καινούργια δεδομένα; Κοιτάξτε, κάποιες b2b συναντήσεις, οι οποίες θα ελάμβαναν χώρα σε κάποιες εκθέσεις ή επιχειρηματικές αποστολές, έγιναν ψηφιακά ήδη από πέρυσι. Ήταν κάτι αναγκαίο γιατί, αν δεν το έκανες, δεν θα μπορούσες να λάβεις μέρος σε κάποιες συναντήσεις. Βέβαια κοιτάμε τώρα να δημιουργήσουμε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα δικό μας, από το οποίο θα μπορεί ο πελάτης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, να αγοράσει απευθείας το προϊόν. Μάλιστα αυτό ίσως να γίνεται και σε καλύτερη τιμή γιατί κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα υπάρχουν μεσάζοντες. Αξιοποιούμε επίσης και τα social media της εταιρείας.

Μιλώντας πρόσφατα με εκπρόσωπο από την επιχείρηση Enterprise Greece, που ασχολείται και με τις επιχειρηματικές αποστολές σε ξένες χώρες, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια κινητικότητα. Η προσπάθεια που κάνετε εσείς για εξαγωγές είναι μοναχική, γίνεται δηλαδή μόνο από την εταιρεία σας, ή αξιοποιείτε και κάποια «εργαλεία» που προσφέρονται από το κράτος; Υπάρχει κρατική συμπαράσταση στο έργο σας; Δυστυχώς δεν θα έλεγα ότι υπάρχει κάποια συμπαράσταση ή κάποια ιδιαίτερη βοήθεια όσον αφορά το κομμάτι αυτό. Η προσπάθεια γενικά γίνεται ατομικά με τα δικά μας μέσα, είτε πρόκειται για παρουσίες στις εκθέσεις είτε για θεματικές αποστολές. Η προσπάθεια αυτή, πλέον ψηφιακά τον τελευταίο χρόνο, γίνεται μόνο από εμάς. Ξέρετε, όταν μιλάμε με εκπροσώπους του κλάδου ελαιολάδου, αναδεικνύεται πάντα το πρόβλημα ότι εξάγουμε τεράστιες ποσότητες ελαιολάδου στην Ιταλία, το οποίο συσκευάζεται και μεταπωλείται ως ιταλικό. Αυτό το ζήτημα μόνο κρατικά θα μπορούσε να λυθεί και το όλο θέμα να οργανωθεί σε μια εθνική προσπάθεια. Δεν συμφωνείτε; Έχετε δίκιο. Βέβαια η Ελλάδα, για να σας δώσω ένα εύρος τιμών, παράγει σε μια καλή χρονιά, όπως ήταν η περυσινή, περίπου 300.000 – 350.000 τόνους. Από αυτή την ποσότητα τυποποιείται και συσκευάζεται επώνυμα σε φιάλες και δοχεία περίπου το 25%-30%. Όσον αφορά εμάς ασχολούμαστε μόνο με την τυποποίηση, χύμα δεν πουλάμε καθόλου. Δηλαδή κάθε χρόνο μπορεί να τυποποιούμε και 3.500 - 4.000 τόνους προϊόντων συσκευασμένων. Ωστόσο θα έλεγε κανείς ότι αυτό, το ότι εξάγουμε δηλαδή μεγάλες ποσότητες στην Ιταλία, είναι εγκληματικό για την ελληνική οικονομία. Αν δηλαδή αυτό το προϊόν ήταν επώνυμο και τυποποιημένο θα σήμαινε πολύ μεγάλα έσοδα για τη χώρα. Έτσι δεν είναι; Έτσι ακριβώς. Απλά σκεφθείτε ότι ως ελληνική αγορά όλες οι επιχειρήσεις δεν έχουν παραπάνω όγκο πωλήσεων για να

μπορέσουν να προωθήσουν, δηλαδή και εμείς με τη σειρά μας, αν είχαμε μεγαλύτερο όγκο, περισσότερους πελάτες και ζήτηση σίγουρα θα αγοράζαμε περισσότερο προϊόν ώστε να συσκευάσουμε και να πουλήσουμε. Μόνες τους οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να ανταποκριθούν και να συσκευάσουν το 50%-60% της παραγωγής της Ελλάδας. Πρέπει να γίνει κάτι οργανωμένο από το ελληνικό κράτος. Για εφέτος ποιες είναι οι προσδοκίες σας; Γενικά είστε αισιόδοξοι, πιστεύετε πώς θα κυλήσουν καλύτερα τα πράγματα; Πώς το βλέπετε; Αισιόδοξοι είμαστε, όπως πάντα. Βέβαια το 2021 ξεκίνησε με παράταση της υγειονομικής αυτής κρίσης, με τα όποια προβλήματα την ακολουθούν από πέρυσι. Πρώτα από όλα θέλουμε να κινηθούμε στα ίδια επίπεδα τζίρου που κινηθήκαμε το 2020 και μακάρι - γιατί όχι; - να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτόν τον τζίρο και να τον αυξήσουμε. Έχουμε εντάξει και μια μελέτη στον αναπτυξιακό νόμο 4299 για μια μονάδα τυποποίησης ελαιολάδου περίπου 5.500 τ.μ. Βέβαια αυτό το σχέδιο έχει παγώσει για αρκετούς μήνες τώρα λόγω του κορονοϊού. Θα το προχωρήσετε; Για τι επένδυση μιλάμε; Αν ενταχθεί στο πρόγραμμα βέβαια. Μιλάμε για μια επένδυση ύψους περίπου 6 εκατ. ευρώ, η οποία αφορά τη δημιουργία νέας μονάδας, νέου εργοστασίου συσκευασίας και αποθήκευσης ελαιολάδου. Βέβαια η όλη κατάσταση μας έχει πάει πίσω και αναμένουμε το 2021 να τελειώσει κάποια στιγμή για να μπορέσει να ξεκινήσει το έργο. Κύριε Φούφα, φαίνεται ότι τα πράγματα είναι αισιόδοξα για την εταιρεία και, παρά την πανδημία, προχωρείτε δυναμικά. Έτσι ακριβώς. Σας ευχαριστούμε θερμά για τη συνομιλία. Σας ευχαριστώ και εγώ.

newtimes

31

Ο όμιλος συνεχίζει και το 2021 το επενδυτικό πρόγραμμά του

Ελληνικά Γαλακτοκομεία: ισχυρός πυλώνας του κλάδου στην ελληνική αγορά Πωλήσεις άνω των 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 200 εκατ. ευρώ στις διεθνείς αγορές, πραγματοποίησε ο όμιλος το 2020 Συνέντευξη στον Φίλιππο Καλόγερο

Ο Όμιλος των Ελληνικών Γαλακτοκομείων, των αδελφών Δημήτρη και Μιχάλη Σαράντη, αποτελεί το success story του γαλακτοκομικού κλάδου των τελευταίων 20 χρόνων. Από μια άσημη μικρή επαρχιακή τυροκομική μονάδα που διέθετε η οικογένεια Σαράντη στα Τρίκαλα, τα δύο αδέλφια κατόρθωσαν με κοπιώδεις και επιτυχημένες εν τέλει προσπάθειες τις δύο τελευταίες δεκαετίες να αναδειχθούν σε έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες του κλάδου στην ελληνική αγορά με ισχυρή παρουσία σε πολλές ξένες – και όχι μόνο ευρωπαϊκές – αγορές. Με παραγωγική δραστηριότητα σε τρεις χώρες, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και φυσικά την Ελλάδα, με πέντε βιομηχανικές μονάδες στην ιδιοκτησία του, ο όμιλος κατόρθωσε στη διάρκεια του 2020 να πραγματοποιήσει πωλήσεις άνω των 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 200 εκατ. ευρώ στις διεθνείς αγορές. Σε συνέντευξή του στους New Times ο πρόεδρος του Ομίλου Ελληνικά Γαλακτοκομεία κ. Δημήτρης Σαράντης τονίζει, μεταξύ των άλλων, ότι στόχος του ομίλου για το 2021 είναι να αυξήσει ακόμη περισσότερο τις διεθνείς του πωλήσεις και κυρίως σε προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία.

Κύριε Σαράντη, πώς εξελίσσεται η αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων την περίοδο της πανδημίας; Ποιες ήταν οι συνέπειες και πώς ανταποκριθήκατε; Γενικά η αγορά εξελίσσεται ανοδικά. Ενισχύθηκε το οργανωμένο λιανεμπόριο ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώθηκαν σημαντικά τα εμπορικά κανάλια του κλάδου, όπως είναι η HORECA. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου της πανδημίας παρατηρήθηκαν απότομες μεταβολές στη ζήτηση της αγοράς. Κατά συνέπεια δοκιμάστηκαν οι αντοχές των εγκαταστάσεων παραγωγής και τα logistics έτσι

32

newtimes

ώστε να εξυπηρετηθεί αυτή η απρόβλεπτη ζήτηση της αγοράς. Εμείς ανταποκριθήκαμε επιτυχώς και ενισχύσαμε τις σχέσεις μας με πελάτες και καταναλωτές στη βάση της εμπιστοσύνης που εμπνέει μια σταθερή εφοδιαστική αλυσίδα.

κατανάλωση όλων των προϊόντων. Στη συνέχεια ωστόσο, καθώς προχωρούσαμε στην περίοδο της καραντίνας, οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας επηρέασαν το εισόδημα των καταναλωτών και τελικά την αγοραστική τους δύναμη.

Ποια ήταν η συμπεριφορά των καταναλωτών αυτή την περίοδο; Το κλείσιμο της αγοράς HORECA οδήγησε τους καταναλωτές στα κανάλια του λιανικού εμπορίου για την προμήθεια όλων των τροφίμων. Έτσι αρχικά παρατηρήσαμε μια απότομη αύξηση στην

Θεωρείτε ότι η πανδημία μπορεί να οδηγήσει στη συγκέντρωση της αγοράς; Σε κλάδους που παραμένουν αδρανείς κατά την περίοδο της πανδημίας θα υπάρξει μια αναπόφευκτη συγκέντρωση καθώς κάποιες επιχειρήσεις δεν θα καταφέρουν να επανέλθουν. Σε κλάδους που

εγκαταστάσεων και των βιομηχανοστασίων. Το σύνολο των επενδύσεων των Ελληνικών Γαλακτοκομείων που προαναφέρθηκαν για το 2021 ανέρχεται στα περίπου 35 εκατ. ευρώ συνεχίζοντας την πορεία των τελευταίων χρόνων.

Τα δύο αδέλφια (από αριστερά), Δημήτρης και Μιχάλης Σαράντης, κατόρθωσαν να αναδείξουν την επιχείρησή τους σε έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες του κλάδου

συνεχίζουν να λειτουργούν απρόσκοπτα η κατάσταση αυτή δεν παύει να είναι μια μεγάλη κρίση. Σε περιόδους κρίσεων είναι αναγκαία η σωστή διαχείριση και ο έλεγχος των εξόδων. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με συγκέντρωση της αγοράς ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακος. Μια κρίση αποτελεί πάντα και μια ευκαιρία να ξεχωρίσουν οι ικανοί. Όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση η αγορά θα στραφεί αναπόφευκτα σε αυτούς που παρέμειναν αξιόπιστοι παρά τις δυσκολίες της πανδημίας. Κύριε Σαράντη, ποια ήταν η πορεία του ομίλου σας το 2020 όσον αφορά τον τζίρο, τα κέρδη, τις επενδύσεις, τον αριθμό εργαζομένων; Ο κύκλος εργασιών του Ομίλου Ελληνικά Γαλακτοκομεία ανήλθε κατά τη διάρκεια του 2020 στα 404 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 8,3%, ενώ τα κέρδη EBITDA διαμορφώθηκαν στα 51,5 εκατ. ευρώ, με αύξηση 7,43%. Πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις συνολικού ύψους 34,5 εκατ. ευρώ και οι εργαζόμενοι του ομίλου ανέρχονται πλέον στους 1.560. Στο σύνολο της δραστηριότητάς σας τι αντιπροσωπεύουν οι εξαγωγές, ή μάλλον οι διεθνείς πωλήσεις του ομίλου σας, και ποιοι είναι οι στόχοι σας σε αυτόν τον τομέα; Η εξαγωγική σας προσπάθεια τι δυσκολίες συνάντησε; Στο σύνολο των πωλήσεων των διεθνών αγορών στοχεύουμε για το 2021 σε εδραίωση των κατά τόπους θυγατρι-

κών εμπορικών εταιρειών, σε ωρίμανση των τοπικών συνεργασιών μας, υψηλό ποσοστό εξυπηρέτησης της ζήτησης καθώς και σε πωλήσεις προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία, όπως είναι για παράδειγμα το τσάι, τα φυτικά ροφήματα και τα φυτικά ζυμωμένα προϊόντα. Προϋπολογίζουμε ότι το μείγμα πωλήσεων που το 2020 ήταν 50%-50% μεταξύ Ελλάδας και διεθνών αγορών να διαμορφωθεί θετικά υπέρ των διεθνών αγορών το 2021. Όλα αυτά εφόσον βέβαια περιοριστεί η επίδραση της πανδημίας στις διεθνείς αγορές. Οι βασικότερες δυσκολίες που συναντήσαμε στις εξαγωγές εστιάζονται κυρίως στον τομέα των logistics. Η ζήτηση βγήκε από την ομαλή ροή της και ακολούθησε απρόβλεπτες μεταβολές. Χρειάστηκε σοβαρή οργάνωση για να αποσβέσουμε τις μεταβολές αυτές και να εξυπηρετούμε απρόσκοπτα τις ανάγκες των πελατών μας. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το 2021 και ποιοι οι επενδυτικοί σχεδιασμοί σας; Το 2021 θα συνεχιστεί η ενίσχυση της δυναμικότητας των εργοστασίων με κύρια στοιχεία την καινούργια γραμμή παραγωγής φέτας στο εργοστάσιο των Τρικάλων, αναβάθμιση του τμήματος γιαούρτης, στο οποίο θα προστεθεί νέα γραμμή παραγωγής παραδοσιακής γιαούρτης, βελτίωση του συνόλου παραγωγής του εργοστασίου Κλιάφα με νέο process και νέα μηχανή εμφιάλωσης. Και, όπως κάθε χρόνο, συνεχίζεται βέβαια και η αναβάθμιση των κτιριακών

Στο χαρτοφυλάκιο των προϊόντων σας τι αλλαγές προωθείτε; Τα τελευταία χρόνια έχουμε προσθέσει πολλούς νέους κωδικούς στο προϊοντικό χαρτοφυλάκιό μας πετυχαίνοντας τη διαφοροποίηση που επιθυμούσαμε από ένα αμιγώς γαλακτοκομικό χαρτοφυλάκιο. Αναφέρομαι στα φυτικά ροφήματα, φυτικά επιδόρπια και στο τσάι του βουνού. Σημαντικά βήματα έχουν γίνει και στο κομμάτι της παιδικής διατροφής όπου έχουν δημιουργηθεί πολλοί κωδικοί. Επίσης μετά την εξαγορά των εταιρειών Κλιάφα και Δουμπιά έχουν προστεθεί το φυσικώς ανθρακούχο νερό καθώς και τα αναψυκτικά. Τελευταία προσθήκη αποτελούν τα γαλακτοκομικά αλλά και τα φυτικά γλυκίσματα, όπως ρυζόγαλο και κρέμες. Δώστε μας μια εικόνα για τις πρωτοβουλίες σας σε επίπεδο στήριξης του ΕΣΥ και της κοινωνίας.

O Όμιλος Ελληνικά Γαλακτοκομεία λαμβάνει σοβαρά υπόψη την ευθύνη του απέναντι στην κοινωνία. Για αυτόν τον λόγο το 2020 πραγματοποιήθηκαν χρηματικές χορηγίες ύψους 1,2 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 1 εκατ. ευρώ αφορά τη δωρεά 20 πλήρως εξοπλισμένων ΜΕΘ στα νοσοκομεία Τρικάλων, Λάρισας και Ξάνθης. Επίσης για τρίτη χρονιά το 2020 δόθηκαν 400.000 ευρώ για τα παιδιά των εργαζομένων της εταιρείας στηρίζοντας έτσι έμπρακτα τον θεσμό της οικογένειας. Στους εργαζομένους του ομίλου διανεμήθηκε 1 εκατ. ευρώ ως bonus επιβράβευσης, ενώ bonus ύψους 160.000 ευρώ δόθηκε και στους παραγωγούς γάλακτος με την καλύτερη ποιότητα. Τέλος στη διάρκεια του 2020 πραγματοποιήθηκαν χορηγίες προϊόντων ύψους 100.000 ευρώ σε σχολεία, ιδρύματα και συλλόγους. newtimes

33