Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά by Tina Zogopoulou

ΡΩΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Τατιάνα Μπορίσοβα

www.perugia.edu.gr

Я А А К К С И С Т РУ МА РГ АМ

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

«Η γλώσσα είναι η εξομολόγηση ψυχής ενός λαού». Πιοτρ Αντρέγιεβιτς Βιάζεμσκι O αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ των Αψβούργων συνήθιζε να λέει ότι είναι ευπρεπές να μιλάει κανείς με τον Θεό στα ισπανικά, με τους φίλους στα γαλλικά, με τον εχθρό στα γερμανικά και με τις γυναίκες στα ιταλικά. Εάν, όμως, ήταν ειδικευμένος στην ρωσική γλώσσα, τότε φυσικά θα έπρεπε να προσθέσει πως στα ρωσικά μπορεί να μιλάει κανείς με όλους αυτούς. Γιατί στην ρωσική γλώσσα θα έβρισκε την λαμπρότητα της ισπανικής, την ζωντάνια της γαλλικής, το μεγαλείο της γερμανικής, την τρυφερότητα της ιταλικής, καθώς και τον πλούτο και την γραφική ακρίβεια της ελληνικής και λατινικής γλώσσας. Μιχαήλ Λομονόσωφ

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Επιμέλεια: Μαρίκα Δέρβου, Ναταλία Μπάσενκο-Κόρμαλη Επιμέλεια εξηγήσεων στην ελληνική γλώσσα: Αλίκη Κατσώνη Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Λαρίσα Αδάμοβα Εριέττα Τριανταφυλλίδου Τατιάνα Τριανταφυλλίδου Κωνσταντίνος Τουζανίδης Άννα Παπαδοπούλου Παρασκευή Βαλτζόγλου

Συνεργασία-δημόσιες σχέσεις: Ναταλία Ποπόβα (nataliapopova@mail.ru) Ηλεκτρονική επεξεργασία: Γιάννης Φανιάδης Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον δικηγόρο κύριο Γεώργιο Α. Ψαρρή για την συμβολή του στην πραγματοποίηση αυτής της έκδοσης (Διεύθυνση: Ανδρέα Μεταξά 20-Εξάρχεια - Τηλ.: 2103389441 email: psarrislaw@gmail.com). Συντονισμός: Τίνα Ζωγοπούλου Ιδέα-επιμέλεια έκδοσης: Ιάσων Δούσης

Copyright © PERUGIA - Edizioni Σόλωνος 116 & Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλ.: 210 3803193, 210 3816559 e-mail: info@perugia.edu.gr www.perugia.edu.gr ISBN: 978-960-7180-56-8 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του βιβλίου αυτού, η αναπαραγωγή, η μετάφραση, η μετάδοσή του με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό, ηλεκτρονικό ή άλλο μέσο χωρίς την άδεια των εκδόσεων Perugia.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΡΩΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Τατιάνα Μπορίσοβα

www.perugia.edu.gr RussianGramFrontCoverBwInside.indd 1

КАЯ ИКА С РУС МАТ М ГРА 3

23/5/13 11:26 μ.μ.

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Έχοντας αισίως συμπληρώσει τριάντα χρόνια προσφοράς στην ξενόγλωσση εκπαίδευση της Ελλάδας, και κατέχοντας πλεόν ηγετική θέση στο χώρο, προχωρούμε ακόμα πιο μπροστά, εκδίδοντας την Ρωσική Γραμματκή στα ελληνικά. Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση και ανάλυση όλων των γραμματικών φαινομένων της ρωσικής γλώσσας, δοσμένη με ευχάριστο και κατανοητό τρόπο για όλους τους σπουδαστές της ρωσικής γλώσσας και τους λάτρεις του ρωσικού και των σλαβόφωνων πολιτισμών. Η Ρωσική Γραμματκή στα ελληνικά είναι πλήρης, άμεση, σύγχρονη, ενημερωμένη και ελκυστική –πιστεύουμε– για τον αναγνώστη. Ανήκει στην σειρά «Ξενόγλωσσες Γραμματικές στα ελληνικά», στην οποία συγκαταλέγονται βιβλία γραμματικής για την αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική, ισπανική, τουρκική, ρωσική, κινέζικη και αραβική γλώσσα. Ευχαριστούμε τους εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές σε όλη την Ελλάδα, που μας εμπιστεύονται και είναι κάθε φορά ο λόγος, για τον οποίο δημιουργούμε και εξελισσόμαστε. Με την ελπίδα ότι θα υπάρξουν και άλλες δεκαετίες ανάλογης ανταπόκρισης και αποδοχής και με την ευχή η Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά να γίνει πολύτιμο εργαλείο στην ανακάλυψη από τους αναγνώστες της ομορφιάς της ρωσικής γλώσσας. Τίνα Ζωγοπούλου

Οι εκδότες, Ιάσων Δούσης

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Η Τατιάνα Μπορίσοβα γεννήθηκε στηv Ρωσία και είναι πτυχιούχος Ρω-

σικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου του Νοβοσιμπίρσκ της Ρωσίας. Αργότερα εργάστηκε στο ίδιο Πανεπιστήμιο ως καθηγήτρια φιλολογίας.

Έχει κάνει δύο διδακτορικές διατριβές: την πρώτη στην Ρωσία με γνωστικό

αντικείμενο την ρωσική γλώσσα και την δεύτερη στην Ελλάδα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στον κλάδο της Βυζαντινής Φιλολογίας.

Από το 1996 ζει μόνιμα στην Ελλάδα. Έχει διδάξει την ρωσική γλώσσα επί

σειρά ετών σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, ενώ από το 2008 μέχρι σήμερα διδάσκει στο Τμήμα Σλαβικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2010 εκλέχτηκε ως ΕΔΙΠ στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης.

Έχει γράψει πολλά επιστημονικά άρθρα, μία επιστημονική μονογραφία και το

εκπαιδευτικό βιβλίο «Ρωσική φιλολογία» (1994) στην ρωσική γλώσσα για την Μέση Εκπαίδευση.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ СОДЕРЖАНИЕ 1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ / ИСТОРИЯ ПРОИСХОЖДЕНИЯ

РУССКОГО ЯЗЫКА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2 ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ /РУССКИЙ АЛФАВИТ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΦΩΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ / ОСНОВНЫЕ ФОНЕТИЧЕСКИЕ РАЗЛИЧИЯ РУССКОГО И ГРЕЧЕСКОГО ЯЗЫКА . . . . . . . . . . . . . . . 18 3 ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝΙΣΜΟΥ / ПРАВИЛА ПРОИЗНОШЕНИЯ УДАРЕНИЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ΦΩΝΗΕΝΤΑ / ГЛАСНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 ΣΥΜΦΩΝΑ / СОГЛАСНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ/ ОСНОВНЫЕ ОРФОГРАФИЧЕСКИЕ ПРАВИЛА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ / ЗНАКИ ПРЕПИНАНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5 ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ - ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ / ЧАСТИ РЕЧИ - ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ/ ЧАСТИ РЕЧИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ / ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / РОД ИМЕНИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОГО . . . . . . . . . . . . . 31 Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / ЧИСЛО ИМЕНИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОГО. . . . . . . . . 32 ΤΑ ΑΚΛΙΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ / НЕИЗМЕНЯЕМЫЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫЕ . . . . . . . . . . . . . . 35 Η ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / СКЛОНЕНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ . . . . . . . . . . . . . . 37 ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ / ПАДЕЖИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ИМЕНИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 ΠΡΟΘΕΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ПРЕДЛОЖНЫЙ ПАДЕЖ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 ΓΕΝΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / РОДИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ВИНИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΔΟΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ДАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ТВОРИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΕ ΑΝΩΜΑΛΗ ΚΛΙΣΗ / ИСКЛЮЧЕНИЯ В СКЛОНЕНИИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / УДАРЕНИЕ ПРИ СКЛОНЕНИИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΤΟΠΟΥ / УПОТРЕБЛЕНИЕ ПАДЕЖЕЙ И ПРЕДЛОГОВ МЕСТА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΧΡΟΝΟΥ / УПОТРЕБЛЕНИЕ ПАДЕЖЕЙ И ПРЕДЛОГОВ ДЛЯ ВЫРАЖЕНИЯ ВРЕМЕНИ. . . . . . . . . 69 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / СЛОВООБРАЗОВАНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ. . . 70

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

6 ΕΠΙΘΕΤΟ / ИМЯ ПРИЛАГАТЕЛЬНОЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

ΤΥΠΟΙ ΚΛΙΣΗΣ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / ТИПЫ СКЛОНЕНИЯ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ . . . . . . . . . . . . 74 ΚΛΙΣΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / СКЛОНЕНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ΣΥΝΤΟΜΗ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΘΕΤΟΥ / КРАТКИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / УПОТРЕБЛЕНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 ΚΤΗΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ / ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ /СЛОВООБРАЗОВАНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ. . . . . . . . . . . . . . 80 7 ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / СТЕПЕНИ СРАВНЕНИЯ ИМЁН ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / СРАВНИТЕЛЬНАЯ СТЕПЕНЬ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ΜΟΝΟΛΕΚΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / ПРОСТАЯ СРАВНИТЕЛЬНАЯ СТЕПЕНЬ. . . . . . . . . . 81 ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / СЛОЖНАЯ СРАВНИТЕЛЬНАЯ СТЕПЕНЬ . . . . . . . . . 84 ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / ПРЕВОСХОДНАЯ СТЕПЕНЬ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / ПРОСТАЯ ПРЕВОСХОДНАЯ СТЕПЕНЬ . . . . . . . . . . . . . 85 ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ / СЛОЖНАЯ ПРЕВОСХОДНАЯ СТЕПЕНЬ . . . . . . . . . . . . . 86 ΑΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΒΑΘΜΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ / ДРУГИЕ СПОСОБЫ ВЫРАЖЕНИЯ СРАВНИТЕЛЬНОЙ И ПРЕВОСХОДНОЙ СТЕПЕНИ . . . . . . . . . . . . . . . . 87 8 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . . 88 ΚΛΙΣΗ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ / СКЛОНЕНИЕ КОЛИЧЕСТВЕННЫХ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ . . . . . 89 ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΤΩΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΜΕ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ / СОГЛАСОВАНИЕ КОЛИЧЕСТВЕННЫХ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ С ПРИЛАГАТЕЛЬНЫМИ И СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫМИ. . . . . 90 ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / ПОРЯДКОВЫΕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫΕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 ΚΛΙΣΗ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ / СКЛОНЕНИЕ ПОРЯДКОВЫХ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ. . . . . . . . . . 92 ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / СОБИРАТЕЛЬНЫЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ. . . . . . . . . . . . . . . 93 ΚΛΙΣΗ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ/ СКЛОНЕНИЕ СОБИРАТЕЛЬНЫΧ ЧИСЛИТЕЛЬНЫΧ . . . . . 94 ΤΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ «ОБА, ОБЕ» / ЧИСЛИТЕЛЬНОЕ «ОБА, ОБЕ». . . . . . . . . . . . . . . . . 94 ΚΛΑΣΜΑΤΑ / ДРОБИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ / ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ В ДАТАХ. . . . . . . . . . . . . . . . 96 Η ΩΡΑ / ОБОЗНАЧЕНИЕ ВРЕМЕНИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 9 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ – ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ / ЛИЧНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ - ΠОДЛΕЖΑЩΕΕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 10 ΑΥΤΟΠΑΘΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ «СЕБЯ́» / ВОЗВРАТНОЕ МЕСТОИМЕИЕ «СЕБЯ́» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 11 ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . 104 12 Η ΚΤΗΤΙΚΗ ΑΥΤΟΠΑΘΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ «СВОЙ» / ПРИТЯЖАТЕЛЬНОЕ МЕСТОНИМЕНИЕ «СВОЙ» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 13 ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ, ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ, ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ, ΑΟΡΙΣΤΕΣ, ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ВОПРОСИТЕЛЬНЫЕ, ОТНОСИТЕЛЬНЫЕ, ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ, НЕОПРЕДЕЛЁННЫЕ, УКАЗАТЕЛЬНЫЕ И ОПРЕДЕЛИТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ВОПРОСИТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . 110

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ОТНОСИТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΩΝ / СРАВНЕНИЕ ВОПРОСИТЕЛЬНЫХ И ОТНОСИТЕЛЬНЫХ МЕСТОИМЕНИЙ. . . . . . . . . ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / НЕОПРЕДЕЛЁННЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / УКАЗАТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΥΝΔΕΣΗ ΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΩΝ / СОЧЕТАНИЕ УКАЗАТЕЛЬНЫХ И ОТНОСИТЕЛЬНЫХ МЕСТОИМЕНИЙ . . . . . . . . . . . ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ОПРЕДЕЛИТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ . . . . . . . . . . . . . 14 ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / ПРЕДЛОГИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΔΙΑΚΡIΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ «В» ΚΑΙ «НА» / РАЗЛИЧИЯ УПОТРЕБЛЕНИЯ ПРЕДЛОГОВ В И НА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΧΡΟΝΟ / ПРЕДЛОГИ СО ЗНАЧЕНИЕМ ВРЕМЕНИ . . . . ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΑΙΤΙΑ / ПРЕДЛОГИ ПРИЧИНЫ . . . . . . . . . . . . . . . . . ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΣΚΟΠΟ / ПРЕДЛОГИ ЦЕЛИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ / ТРУДНЫЕ СЛУЧАИ В УПОТРЕБЛЕНИИ ПРЕДЛОГОВ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ ВРЕМЕНИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΤΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ МЕСТА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΤΡΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ ОБРАЗА ДЕЙСТВИЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ ΩΣ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ/ ΠРЕДИКАТИВНЫЕ НАРЀЧИЯ. . . . . . . . . . . . . . ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / ΚОΛИЧΕСTΒΕΗΗЫE НАРЕЧИЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ ΑΙΤΙΑΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΥ / НАРЕЧИЯ ПРИЧИНЫ И ЦЕЛИ. . . . . . . . . . . . . . ΒΕΒΑΙΩΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ УТВЕРЖДЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ НАРЕЧИЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ СOMHEHИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 ΜΟΡΙΑ / ЧАСТИЦЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ / МЕЖДОΜΈТИЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 ΡΗΜΑ / ГЛАГОЛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ / ВИДЫ ГЛАГОЛОВ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ / СОВЕРШЕННЫЙ ВИД И НЕСОВЕРШЕННЫЙ ВИД ГЛАГОЛА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΧΡΗΣΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / УПОТРЕБЛЕНИЕ СОВЕРШЕННОГО И НЕСОВЕРШЕННОГО ВИДА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ / ОБРАЗОВАНИЕ ВИДОВ ГЛАГОЛА. . . . . 19 ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ / ИНФИНИТИВ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111 111 114 115 117 119 120 122 128 130 132 132 133 134 134 135 136 139 141 143 143 143 143 144 146 148 151 151 152 153 156

20 ΡΗΜΑΤΑ ΘΕΣΗΣ / ГЛАГОЛЫ ПОЛОЖЕНИЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 21 ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ / ГЛАГОЛЫ ДВИЖЕНИЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΘΕΜΑΤΑ / БЕСПРИСТАВОЧНЫЕ ГЛАГОЛЫ ДВИЖЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ - ΔΙΑΦΟΡΑ ΧΡΗΣΗΣ / ГЛАГОЛЫ ОДНОНАПРАВЛЕННОГО И РАЗНОНАПРАВЛЕННОГО ДВИЖЕНИЯ. . . . . . 165

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕ ΠΡΟΘΗΜΑΤΑ / ГЛАГОЛЫ ДВИЖЕНИЯ С ПРИСТАВКАМИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 ΡΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ / УПОТРЕБЛЕНИЕ ГЛАГОЛОВ ДВИЖЕНИЯ В ПЕРЕНОСНОМ ЗНАЧЕНИИ. . . . . . . . . . 168 22 ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ / НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 23 ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ / ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 24 ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / БУДУЩЕЕ ВРЕМЯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 ΣΥΝΘΕΤΟΣ (ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ) ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / СЛОЖНОЕ БУДУЩЕЕ ВРЕМЯ. . . . . 181 ΑΠΛΟΣ (ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ) ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / ПРОСТОЕ БУДУЩЕЕ ВРЕМЯ . . . . . . . . . . . . . . 182 25 ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ «ΕΙΜΑΙ» ΚΑΙ «ΕΧΩ» / ГЛАГОЛ «БЫТЬ» (ЕСТЬ). . . . . . . . . . . . 186 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ «ΕΙΜΑΙ-ΥΠΑΡΧΩ». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ «ΕΧΩ» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 26 ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ / ПОВЕЛИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ . . . . . . . . . . . . 190 27 ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ / УСЛОВНОЕ НАКЛОНЕНИЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 28 ΜΕΣΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / ВОЗВРАТНО-СТРАДАТЕЛЬНЫЙ ЗАЛОГ. . . . . . . . 197 29 ΜΕΤΟΧΕΣ / И ДЕЕПРИЧАСТИЯ - ПРИЧАСТИΕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ДЕЕПРИЧАСТИΕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 ΜΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ДЕЕПРИЧАСТИЯ НЕСОВЕРШЕННОГО ВИДА. 204 ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ДЕЕПРИЧАСТИЯ СОВЕРШЕННОГО ВИДА. . . . . 206 ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ПРИЧАСТИЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 (ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ) ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑ / ДЕЙСТВИТЕЛЬНЫЕ ПРИЧАСТИЯ НАСТОЯЩЕГО ВРЕМЕНИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 (ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ) ΜΕΤΟΧΕΣ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ / ДЕЙСТВИТЕЛЬНЫЕ ПРИЧАСТИЯ ПРОШЕДШЕГО ВРЕМЕНИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ (ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ) ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑ / СТРАДАТЕЛЬНЫЕ ПРИЧАСТИЯ НАСТОЯЩЕГО ВРЕМЕНИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ (ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ) ΜΕΤΟΧΕΣ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ / СТРАДАТЕЛЬНЫЕ ПРИЧАСТИЯ ПРОШЕДШЕГО ВРЕМЕНИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 30 ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΗ ΠΡΟΤΑΣΗ/ СОЮЗЫ И СЛОЖНОЕ ПРЕДЛОЖЕНИЕ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / СОЧИНИТЕЛЬНЫЕ СОЮЗЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ /ПОДЧИНИТЕЛЬНЫЕ СОЮЗЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΚΟΠΟΥ / СЛОЖНЫЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ С ПРИДАТОЧНЫМ ЦЕЛИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 31 ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / УСЛОВНЫЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ. . . . . . . . . . . . . . . 221 32 ΕΥΘΥΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ / ПРЯМАЯ И КОСВЕННАЯ РЕЧЬ. . . . . . . . . . . . 223 33 ΤΑ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΗ ΡΩΣΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ / САМЫЕ РАСПРОСТРАНЁННЫЕ РУССКИЕ ГЛАГОЛЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 34 ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ - ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ / ИДИОМАТИЧЕСКИЕ ВЫРАЖЕНИЯ-ПОСЛОВИЦЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 35 ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ / ПОЛЕЗНАЯ ИНФОРМАЦИЯ . . . . . . . . . . . . . . . 257 36 ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΛΙΣΗΣ / ГРАММАТИЧЕСКИЕ ТАБЛИЦЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ РУССКИЙ АЛФАВИТ

Το ρωσικό αλφάβητο βασίζεται στο παλαιοσλαβικό κυριλλικό αλφάβητο, την λεγόμενη «κιρίλιτσα» (кириллица). Δημιουργήθηκε τον 9ο αιώνα από τους Έλληνες ιεραπόστολους Κύριλλο (Κωνσταντίνο) και Μεθόδιο για τους Σλάβους της Μοραβίας (σύγχρονη Τσεχία). Γι’ αυτόν τον λόγο πολλά γράμματα του κυριλλικού αλφαβήτου μοιάζουν με τα ελληνικά. Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν το κυριλλικό αλφάβητο από τον 10ο αιώνα μ.Χ. Το σύγχρονο ρωσικό αλφάβητο αποτελείται από 33 γράμματα: 10 φωνήεντα, 21 σύμφωνα και 2 μη προφερόμενα γράμματα: Tυπογραφικό γράμμα

Ονομασία

Προφορά

A, a

[a] - α

Б, б

μπε

[b] - μπ

В, в

βε

[v] - β

Г, г

γκε

[g] - γκ

Д, д

ντε

[d] - ντ

Е, е

γιέ

[je] - ϊε

Ё, ё

γιό

[jo] - ϊο

Ж, ж

ζζε

[ž] - j παχύ (όπως γαλλικό: jamais), σκληρό

З, з

ζε

[z] - ζ

И, и

[i] - ι

Й, й

[j] - σύντομο ϊ (όπως: Μάιος)

К, к

κα

[k] - κ

Л, л

ελ

[l] - λ (σκληρό)

М, м

εμ

[m] - μ

Н, н

εν

[n] - ν

Kαλλιγραφικό γράμμα

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

О, о

[o] - ο

П, п

πε

[p] - π

Р, р

[r] - ρ

С, с

ες

[s] - σ

Т, т

τε

[t] - τ

У, у

ου

[u] - ου

Ф, ф

εф

[f] - φ

Х, х

χα

[h] - χ

Ц, ц

τσε

[ts] - τς

Ч, ч

τσσε

[č] - ch παχύ (πρβλ. αγγλικό chair), μαλακό

Ш, ш

σσα

[š] - sh παχύ (πρβλ. αγγλικό ship), σκληρό

Щ, щ

σσ΄α

[čš] - sh αγγλικό παχύ, μαλακό

Ъ, ъ

τβιόρντιϊ ζνακ

δεν προφέρεται, δεν υπάρχει κεφαλαίο, δεν υπάρχουν λέξεις που αρχίζουν από αυτό το γράμμα

Ы, ы

[y] - i (πρβλ. αγγλικό kick), δεν υπάρχει κεφαλαίο, δεν υπάρχουν λέξεις που αρχίζουν από αυτό το γράμμα, προφέρεται «πνιχτά», με σχεδόν κλειστό στόμα

Ь, ь

μιάχκιϊ ζνακ

δεν προφέρεται, δεν υπάρχει κεφαλαίο, δεν υπάρχουν λέξεις που αρχίζουν από αυτό το γράμμα

Э, Э

[e] - ε

Ю, ю

γιού

[ju] - ϊου

Я, я

γιά

[ja] - ϊα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Παραδείγματα ρωσικών λέξεων Α

а́лгебра (=άλγεβρα), а́том (=άτομο -Φυσική), Афи́ны (=Αθήνα), анана́с (=ανανάς), алфави́т (=αλφάβητο), алма́з (=διαμάντι), Андре́й (=Αντρέι), Алекса́ндра (=Αλεξάντρα)

бана́н (=μπανάνα), биле́т (=εισιτήριο), балко́н (=μπαλκόνι), банк (=τράπεζα), ба́бушка (=γιαγιά), борщ (=ρώσικη σούπα «μπορσσ»), блины́ (=κρέπες), Байка́л (=η λίμνη Βαïκάλη)

вода́ (=νερό), вино́ (=κρασί), во́дка (=βότκα), Во́лга (=ο ποταμός Βόλγας), ве́ра (=πίστη), врач (=γιατρός)

гимн (=ύμνος), го́род (=πόλη), газе́та (=εφημερίδα), гига́нт (=γίγαντας), глаз (=μάτι), Гре́ция (=Ελλάδα), гора́ (=βουνό), господи́н (=κύριος)

да (=ναι), дом (=σπίτι), диало́г (=διάλογος), да́та (=ημερομηνία), джи́нсы (=τζιν παντελόνι), данти́ст (=οδοντίατρος), де́душка (=παππούς), де́вушка (=δεσποινίς), Достое́вский (=Ντασταγιέφσκι)

евро́ (=ευρώ), ель (=έλατο), Евро́па (=Ευρώπη), Еги́пет (=Αίγυπτος), еда́ (=τροφή, φαγητό), Екатери́на (=Γιεκατερίνα)

ёлка (=έλατο), ёж (=σκαντζόχοιρος)

журна́л (=περιοδικό), журнали́ст (=δημοσιογράφος), жа́лоба (=παράπονο), же́нщина (=γυναίκα), жест (=χειρονομία)

заво́д (=εργοστάσιο), зако́н (=νόμος), здесь (=εδώ), забо́та (=φροντίδα), за́втрак (=πρωινό)

икра́ (=χαβιάρι), иде́я (=ιδέα), исто́рия (=ιστορία), игра́ (=παιχνίδι), интере́с (=ενδιαφέρον), И́ндия (=Ινδία), Ива́н (=Ιβάν)

йо́гурт (=γιαούρτι), йод (=ιώδιο), йо́га (=γιόγκα), Нью- Йо́рк (=Νέα Υόρκη)

ко́фе (=καφές), кино́ (=σινεμά), кана́л (=κανάλι), ка́сса (=ταμείο), клие́нт (=πελάτης), культу́ра (=κουλτούρα, πολιτισμός), конце́рт (=κοντσέρτο), кни́га (=βιβλίο), календа́рь (=ημερολόγιο), ка́мень (=πέτρα)

луна́ (=φεγγάρι), лимо́н (=λεμόνι), ла́мпа (=λάμπα), любо́вь (=αγάπη), лук (=κρεμμύδι), ло́гика (=λογική), Ло́ндон (=Λονδίνο), лес (=δάσος)

ма́ма (=μαμά), мо́ре (=θάλασσα), моне́та (=νόμισμα), ме́тод (=μέθοδος), метро́ (μετρό), маши́на (=αυτοκίνητο), Москва́ (=Μόσχα)

нет (=όχι), но́мер (=νούμερο), но́та (=νότα), ночь (=νύχτα), неде́ля (=εβδομάδα), не́бо (=ουρανός), Никола́й (=Νικαλάι)

он (=αυτός), о́фис (=γραφείο), океа́н (=ωκεανός), о́зеро (=λίμνη), осно́ва (=βάση), орёл (=αετός), обе́д (=μεσημεριανό γεύμα), о́стров (=νησί), Омск (=Όμσκ, ρωσική πόλη)

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

приве́т (=«γεια» στον χαιρετισμό), пока́ (=«γεια» στον αποχαιρετισμό), порт (=λιμάνι), парк (=πάρκο), пар (=ατμός), пе́сня (=τραγούδι), пти́ца (=πουλί), пельме́ни (=πελμένι, ζυμαρικό τύπου τορτελίνι), поп (=παπάς), Па́сха (=Πάσχα), Петр (=Πιότρ, Πέτρος), Па́вел (=Πάβελ, Παύλος)

рабо́та (=δουλειά), ра́дио (=ράδιο), ри́ск (=ρίσκο), ро́за (=τριαντάφυλλο), ра́но (=νωρίς), рука́ (=χέρι), ра́дость (=χαρά), река́ (=ποτάμι), ры́ба (=ψάρι), рот (=στόμα)

спаси́бо (=ευχαριστώ), сестра́ (=αδερφή), страна́ (=χώρα), сала́т (=σαλάτα), стадио́н (=στάδιο), сок (=χυμός), стол (=τραπέζι), соба́ка (=σκύλος), сад (=κήπος), Санкт-Петербу́рг (=Αγία Πετρούπολη), Серге́́й (=Σεργκέι, Σέργιος)

та́нец (=χορός), тетра́дь (=τετράδιο), теа́тр (=θέατρο), телефо́н (=τηλέφωνο), текст (=κείμενο), телеви́зор (=τηλεόραση), торт (=τούρτα), том (=τόμος), Толсто́й (=Τολστόι), Татья́на (=Τατιάνα)

у́тро (=πρωί), у́гол (=γωνία), уро́к (=μάθημα), у́лица (=οδός), уксу́с (=ξύδι), у́хо (=αυτί), у́тка (=πάπια), у́жин (=δείπνο)

фо́рма (=φόρμα, σχήμα), флаг (=σημαία), фи́рма (=εταιρεία), фильм (=ταινία), фи́зика (=φυσική), факт (=γεγονός), фанта́зия (=φαντασία), футбо́л (=ποδόσφαιρο)

хорошо́ (=καλά), хо́лод (=κρύο), хиру́рг (=χειρουργός), хлеб (=ψωμί), хара́ктер (=χαρακτήρας), Хаба́ровск (=Χαμπάροφσκ, πόλη στην Ρωσία)

царь (τσάρος), цари́ца (=τσαρίνα), цирк (=τσίρκο), центр (=κέντρο), цвет (=χρώμα), цвето́к (=λουλούδι), ци́фра (=αριθμός), цикл (=κύκλος)

челове́к (=άνθρωπος), час (=ώρα), часы́ (=ρολόι), чек (=απόδειξη), чай (=τσάι), ча́шка (=φλιτζάνι τσαγιού), чу́до (=θαύμα), Чёрное мо́ре (=Μαύρη Θάλασσα)

шок (=σοκ), шко́ла (=σχολείο), шум (=θόρυβος), шаг (=βήμα), шкаф (=ντουλάπι), шар (=σφαίρα), штраф (=πρόστιμο), шанс (=ευκαιρία), шу́ба (=γούνα)

щека́ (=μάγουλο), щётка (=βούρτσα), ще́дрость (=γενναιοδωρία), щелку́нчик (=καρυοθραύστης), щено́к (=κουτάβι), щит (=ασπίδα)

объе́кт (=αντικείμενο), объявле́ние (=αγγελία)

плыть (=πλέω, κολυμπώ), сын (=γιος), сыр (=τυρί), мы́ло (=σαπούνι), лы́жи (=σκι)

ноль (=μηδέν), жаль (=κρίμα), соль (=αλάτι), компью́тер (=υπολογιστής), спеши́ть (σπεύδω)

э́ра (=εποχή, περίοδος), э́хо (=ηχώ), эта́ж (=όροφος ), эне́ргия (=ενέργεια), элеме́нт (=στοιχείο), экза́мен (=εξέταση, διαγώνισμα), эгои́зм (=εγωισμός), экра́н (=οθόνη), экспериме́нт (=πείραμα)

Ю ю́мор (=χιούμορ), юри́ст (=νομικός), юсти́ция (=δικαιοσύνη), юг (=νότος), ю́бка (=φούστα), юбиле́й (=επέτειος) Я

я (=εγώ), язы́к (=γλώσσα), я́блоко (=μήλο), Я́на (=Γιάνα), я́хта (=θαλαμηγός), яйцо́ (=αυγό)

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / РОД ИМЕНИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОГО Τα ρωσικά ουσιαστικά χωρίζονται σε τρία γένη, αρσενικό (мужско́й), θηλυκό (же́нский) και ουδέτερο (сре́дний), τα οποία αντιστοιχούν στις προσωπικές αντωνυμίες он (=αυτός), она́ (=αυτή) και оно́ (=αυτό) αντίστοιχα. Το γένος των ουσιαστικών καθορίζεται από την κατάληξη της ονομαστικής πτώσης ενικού: Γένος

Ουδέτερο Θηλυκό

Αρσενικό

[…] (όταν λήγει σε σύμφωνο) брат (=αδελφός), авто́бус (=λεωφορείο) Он

[й]/[ий]*

музе́й (=μουσείο), сцена́рий (=σενάριο)

[ь]**

слова́рь (=λεξικό), гость (=επισκέπτης)

[а]/[я] (δηλώνουν πρόσωπα па́па (=μπαμπάς), колле́га (=συνάδελφος), αρσενικού γένους) дя́дя (=θείος), судья́ (=δικαστής) [а] Она [я]/[ия]*

ма́ма (=μαμά), бу́ква (=γράμμα) семья́ (=οικογένεια), исто́рия (=ιστορία)

[ь]*

дверь (=πόρτα), тетра́дь (=τετράδιο)

[о]

окно́ (=παράθυρο), кольцо́ (=δαχτυλίδι, δακτύλιος)

Оно [е] / [ие]* [мя]***

мо́ре (=θάλασσα), зада́ние (=άσκηση) и́мя (=όνομα), вре́мя (=χρόνος)

*Τα ουσιαστικά με τις καταλήξεις [ий]/[ия]/[ие] αποτελούν ειδικές κατηγορίες λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους στην κλίση. **Η μοναδική περίπτωση, όπου η κατάληξη δεν καθορίζει το γένος του ουσιαστικού, είναι όταν λήγει σε [ь]. Τέτοια ουσιαστικά μπορούν να είναι αρσενικά ή θηλυκά. Είναι αρσενικά: τα ουσιαστικά που λήγουν σε -тель, -арь: писа́тель (=συγγραφέας), води́тель (=οδηγός), слова́рь (=λεξικό), алта́рь (=ιερό). τα ονόματα των μηνών: янва́рь (=Ιανουάριος), апре́ль (=Απρίλιος), κ.λπ. Είναι θηλυκά: τα ουσιαστικά που λήγουν σε -ость, -есть –овь, -знь, -дь, -чь, -шь, -щь, -жь: но́вость (=είδηση), весть (=ειδήση), любо́вь (=αγάπη), жизнь (=ζωή), тетра́дь (=τετράδιο), ночь (=νύχτα), брошь (=καρφίτσα -κόσμημα), вещь (=πράγμα), рожь (=σίκαλη) Αλλά: лень (=τεμπελιά), мель (=ξέρα), тень (=σκιά). Εξαιρείται το [гость (αρσ.)] (=επισκέπτης). Στις υπόλοιπες περιπτώσεις προτείνεται η χρήση λεξικού. *** Συνολικά στην ρωσική γλώσσα υπάρχουν δέκα λέξεις που λήγουν σε -мя: и́мя (=όνομα), вре́мя (=χρόνος), пла́мя (=φλόγα), зна́мя (=σημαία), пле́мя (=φυλή), те́мя (=βρεγματικό οστό), се́мя (=σπόρος), вы́мя (=μαστός-ζώων-), стре́мя (=αναβολέας -της σέλλας), бре́мя (=φορτίο). Όλες οι λέξεις αυτές ανήκουν στο ουδέτερο γένος και έχουν ανώμαλη κλίση ( σελ. 63, Τα Ουσιαστικά με Ανώμαλη Κλίση).

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Παρατήρηση Τα περισσότερα ουσιαστικά που δηλώνουν επάγγελμα είναι αρσενικού γένους: врач (=ο/η γιατρός), архите́ктор (=ο/η αρχιτέκτονας), профе́ссор (=ο καθηγητής, η καθηγήτρια), фото́граф (=ο/η φωτογράφος). Το φύλο του προσώπου δηλώνεται με τις προσωπικές αντωνυμίες στο γ' πρόσωπο ενικού και τα ρήματα στον παρελθοντικό χρόνο, ενώ τα επίθετα και οι υπόλοιπες αντωνυμίες που συμφωνούν με αυτά τα επαγγέλματα, είναι μόνο αρσενικού γένους:

И́горь - хоро́ший врач. (=Ο Ίγκαρ είναι καλός γιατρός)

αλλά:

Людми́ла - хоро́ший врач. (=Η Λιουντμίλα είναι καλή γιατρός.)

Вошёл молодо́й профе́ссор. (=Μπήκε ο νεαρός καθηγητής.)

αλλά:

Вошла́ молодо́й профе́ссор. (=Μπήκε η νεαρή καθηγήτρια.)

Στην ρωσική γλώσσα υπάρχουν επίσης ουσιαστικά με κοινή μορφή στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος, όπως τα пла́кса (=κλαψιάρης), обжо́ра (=λαίμαργος, φαγάς), сластёна (=γλυκατζής) και гуля́ка (=περπατιάρης, μποέμ): Ва́ня – большо́й обжо́ра. Ο Βάνια είναι μεγάλος φαγάς. Со́ня – пла́кса. Η Σόνια είναι κλαψιάρα.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ/ ЧИСЛО ИМЕНИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОГО Τα περισσότερα ουσιαστικά έχουν δύο αριθμούς, ενικό και πληθυντικό. Στα ομαλά ουσιαστικά ο πληθυντικός αριθμός σχηματίζεται με τις εξής καταλήξεις: Αρσενικά

Θηλυκά

Ουδέτερα

Ενικός Πληθυντικός αριθμός αριθμός

[...]

[ы]*

[а]

[ы]*

[о]

[а]

[й]

[я]

[е]

[я]

[ь]

[ие]

[ия]

[ий]

[ии]

[ия]

[ии]

[мя]

[мена́]

[и]

авто́бус

λεωφορείο

бу́ква

γράμμα αλφαβήτου бу́квы

окно́

παράθυρο

о́кна

музе́й

μουσείο

музе́и

исто́рия

ιστορία

исто́рии

зда́ние

κτίριο

зда́ния

гость

επισκέπτης

го́сти

дверь

πόρτα

две́ри

и́мя

όνομα

имена́

авто́бусы

*Λόγω του χρυσού κανόνα της ορθογραφίας ( κεφ. 4, Βασικές Αρχές Ορθογραφίας) η κατάληξη [ы] στον πληθυντικό αρσενικών και θηλυκών ουσιαστικών αμέσως μετά από τα γράμματα г, к, х, ш, щ, ж, ч, αλλάζει σε [и]: уро́к (=μάθημα) уро́ки, кни́га (=βιβλίο) кни́ги, нож (=μαχαίρι) ножи́, му́ха (=μύγα) му́хи.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Προσοχή Τα περισσότερα δισύλλαβα ουδέτερα ουσιαστικά στον πληθυντικό αλλάζουν τόνο προς την άλλη συλλαβή: кольцо́ (=δαχτυλίδι) ко́льца, мо́ре (=θάλασσα) моря́, αλλά: кре́сло (=πολυθρόνα) кре́сла. Τα μονοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά συχνά στον πληθυντικό κατεβάζουν τον τόνο στην κατάληξη: стол (=τραπέζι) столы́, врач (=γιατρός) врачи́. Η κατάληξη [мена́] τονίζεται στην λήγουσα: время (=χρόνος) времена́.

Ιδιαιτερότητες στον σχηματισμό του πληθυντικού α) Ορισμένα αρσενικά ουσιαστικά που λήγουν σε σύμφωνο (τα ουσιαστικά με μηδενική κατάληξη [...]), έχουν στον πληθυντικό την κατάληξη [а], η οποία είναι πάντα τονισμένη: а́дрес (=διεύθυνση) бе́рег (=όχθη, ακτή) век (=αιώνας) ве́чер (=βράδυ, χοροεσπερίδα) гла́з (=μάτι) го́лос (=φωνή) го́род (=πόλη) дире́ктор (=διευθυντής) до́ктор (=γιατρός, διδάκτωρ) дом (=σπίτι) луг (=λιβάδι)

адреса́ берега́ века́ вечера́ глаза́ голоса́ города́ директора́ доктора́ дома́ луга́

ма́стер (=τεχνίτης) но́мер (=αριθμός) о́стров (=νησί) па́спорт (=διαβατήριο) по́вар (=μάγειρας) по́езд (=τρένο) профе́ссор (=καθηγητής) сто́рож (=φύλακας) том (=τόμος) хо́лод (=κρύο) ве́тер (=άνεμος)

мастера́ номера́ острова́ паспорта́ повара́ поезда́ профессора́ сторожа́ тома́ холода́ ветра́

β) Μερικά αρσενικά ουσιαστικά με κατάληξη [й]/[ь] στον ενικό, έχουν στον πληθυντικό την πάντα τονισμένη κατάληξη [я]: край (=άκρη, τόπος) я́корь (=άγκυρα) края́ якоря́ то́поль (=λεύκα -δέντρο) учи́тель (=δάσκαλος) тополя́ учителя́ γ) Μερικά αρσενικά ουσιαστικά που λήγουν σε σύμφωνο και μερικά ουδέτερα με κατάληξη [о] έχουν στоν πληθυντικό την κατάληξη [ья]: стул (=καρέκλα) брат (=αδελφός) муж (=ο σύζυγος)

сту́лья бра́тья мужья́

де́рево (=δέντρο) крыло́ (=φτερούγα) перо́ (=φτερό)

дере́вья кры́лья пе́рья

Σε ορισμένες λέξεις αλλάζει και το θέμα από τον ενικό στον πληθυντικό: друг (=φίλος)

друзья́

сын (=γιος)

сыновья́

δ) Τα αρσενικά ουσιαστικά που δηλώνουν πρόσωπα και λήγουν σε -анин/-янин σχηματίζουν τον πληθυντικό με κατάληξη ане/яне: англича́нин (=Άγγλος) англича́не христиа́нин (=χριστιανός) христиа́не крестьяни́н (=γεωργός) крестья́не

афиня́нин (=Αθηναίος) критя́нин (=Κρητικός) египтя́нин (=Αιγύπτιος)

афиня́не критя́не египтя́не

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Η ΓΕΝΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / РОДИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ Είναι από τις πιο διαδεδομένες και σύνθετες πτώσεις και έχει ευρύτερη σημασία από ότι η γενική της νεοελληνικής γλώσσας. Η βασική συντακτική λειτουργία της είναι ο χαρακτηρισμός, αλλά μπορεί να χρησιμοποιείται και ως εμπρόθετος προσδιορισμός ή αντικείμενο. Χρησιμοποιείται με και χωρίς προθέσεις και απαντά στις ερωτήσεις кого́ ? και чего́ ? (=ποιανού;, τίνος;). Σχηματισμός Στον ενικό αριθμό: α) για τα αρσενικά και ουδέτερα με καταλήξεις ονομαστικής [...]/[ο], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [а] β) για τα αρσενικά και ουδέτερα με καταλήξεις ονομαστικής [ь]/[й]/[е], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [я] γ) για τα θηλυκά με κατάληξη ονομαστικής [а], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [ы] δ) για τα θηλυκά με καταλήξεις ονομαστικής [я]/[ь], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [и]: Ενικός Αριθμός Αρσενικά

Ουδέτερα

Θηλυκά

Σκληρά και συριστικά σύμφωνα

Μαλακά σύμφωνα

Σκληρά σύμφωνα

Μαλακά σύμφωνα

Σκληρά σύμφωνα

Μαλακά σύμφωνα

студе́нт[a]

учи́тел[я]

ме́ст[a]

мо́р[я]

соба́к [и]

тёт[и]

стол[á]

музе́[я]

окн[á]

зада́ни[я]

газе́т[ы]

ку́хн[и]

врач[á] этаж[á]

и́м[ени]

ло́шад[и] две́р[и] фами́ли[и]

*Λόγω του χρυσού κανόνα η κατάληξη [ы] μετά από τους χαρακτήρες г, к, х, ш, щ, ж, ч αλλάζει σε [и]. Στον πληθυντικό αριθμό: α) για τα αρσενικά με θέμα στην ονομαστική ενικού σε σκληρό σύμφωνο, εκτός από τα συριστικά, στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [ов], β) για τα αρσενικά με κατάληξη ονομαστικής ενικού [й], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [ев], γ) για τα αρσενικά με κατάληξη ονομαστικής ενικού σε συριστικά σύμφωνα, για τα αρσενικά και τα θηλυκά σε [ь], και για τα ουδέτερα σε [е], στην γενική η κατάληξή τους αλλάζει σε [ей],

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

δ) για τα θηλυκά και τα ουδέτερα με καταλήξεις ονομαστικής ενικού [ия]/[ие], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [ий], ε) για τα θηλυκά και τα ουδέτερα με καταλήξεις ονομαστικής ενικού [а]/[о], στην γενική αλλάζει σε μηδενική κατάληξη [...], δηλαδή λήγουν σε σύμφωνο. στ) για τα θηλυκά με κατάληξη ονομαστικής ενικού [я], στην γενική η κατάληξη αλλάζει σε [ь]: Πληθυντικός Αριθμός Αρσενικά Σκληρά σύμφωνα

Μαλακά και συριστικά σύμφωνα

студе́нт[ов] учител[е́й] стол[о́ в] врач[е́й] этаж[е́й] музе́[ев]

Ουδέτερα

Θηλυκά

Σκληρά σύμφωνα

Μαλακά σύμφωνα

Σκληρά σύμφωνα

Μαλακά σύμφωνα

мест[...] о́ кон[...]*

мор[е́й] зада́н[ий] им[ён]

соба́к[...] газе́т[...] тёт[ь] ку́хон[ь]* фами́ л[ий]

лошад[е́й] двер[е́й]

*Όταν το θέμα των θηλυκών και των ουδέτερων ουσιαστικών που έχουν μηδενική κατάληξη στην γενική πληθυντικού, λήγει σε σύμπλεγμα συμφώνων, συνήθως μεταξύ τους προστίθεται το φωνήεν е ή о. Στα θηλυκά ουσιαστικά το φωνήεν е προστίθεται όταν το πρώτο από τα δύο σύμφωνα είναι συριστικό: де́вушка (=κοπέλα) де́вушек, то́ чка (=τελεία) то́ чек. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις συνήθως προστίθεται το -ο: су́мка (=τσάντα) су́мок, оши́ бка (=λάθος) оши́бок. Στα ουδέτερα ουσιαστικά το ο προστίθεται μόνο μετά από г και к: окно́ (=παράθυρο) о́ кон, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις προστίθεται το е: число́ (=αριθμός) чи́сел, письмо́ (=γράμμα) пи́ сем.

Ιδιαιτερότητες στον σχηματισμό της γενικής πτώσης α) Μερικά αρσενικά ουσιαστικά έχουν ανώμαλη γενική πληθυντικού, η οποία είναι ίδια με την ονομαστική ενικού: Ονομαστική Ενικού

Γενική Πληθυντικού

раз

φορά

раз

глаз

μάτι

глаз

килогра́мм

κιλό

килогра́мм*

грамм

γραμμάριο

грамм*

боти́ нок

μποτάκι

боти́ нок

ва́ленок

παραδοσιακή τσόχινη μπότα

ва́ленок

солда́т

στρατιώτης

солда́т

челове́к

άνθρωπος, άτομο

челове́к

*Οι λέξεις килогра́ мм και грамм στην γενική πτώση του πληθυντικού αριθμού μπορεί να έχουν και την κατάληξη -ов (гра́ммов, килогра́ммов)

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Η ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΠΤΩΣΗ / ТВОРИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ Δηλώνει ποιητικό αίτιο, κατηγορούμενο και εμπρόθετο προσδιορισμό. Ως επρόθετος προσδιορισμός χρησιμοποιείται με προθέσεις. Απαντάει στις ερωτήσεις кем? (=με ποιον;) και чем? (=με τι;, ως τι;). Σχηματισμός Ο ενικός αριθμός σχηματίζεται: στα αρσενικά και τα ουδέτερα με καταλήξεις στην ονομαστική από [...]/[ο] [ом]. στα αρσενικά και ουδέτερα με καταλήξεις στην ονομαστική από [ь]/[е]/[й] [ем]. στα θηλυκά με κατάληξη στην ονομαστική από [ь] [ью]. στα θηλυκά με κατάληξη στην ονομαστική από [а] [ой]. στα θηλυκά με κατάληξη στην ονομαστική από [я] [ей]: Αρσενικά Σκληρά και Μαλακά συριστικά σύμφωνα σύμφωνα студе́нт[ом] учи́тел[ем] врач[о́м] музе́[ем] стол[о́м] этаж[о́м]

Ενικός Αριθμός Ουδέτερα Σκληρά Μαλακά σύμφωνα σύμφωνα ме́ст[ом] окн[о́м]

Θηλυκά Σκληρά Μαλακά σύμφωνα σύμφωνα

мо́р[ем] соба́к[ой] ло́шад[ью] зада́ни[ем] газе́т[ой] две́р[ью] тёт[ей] ку́хн[ей] фами́ли[ей]

Παρατήρηση Τα ουσιαστικά των οποίων το θέμα τελειώνει σε συριστικό (ж, ш, щ, ч) ή ц και δεν τονίζονται στην κατάληξη αλλάζουν το о σε е ( κεφ. 1, Βασικοί Κανόνες Ορθογραφίας): гости́ ница (=ξενοδοχείο) гости́ ницей, да́ча (=εξοχικό σπίτι) да́чей.

Στον πληθυντικό αριθμό: όταν το θέμα λήγει σε σκληρό ή συριστικό σύμφωνο βάζουμε την κατάληξη [ами] όταν το θέμα λήγει σε μαλακό σύμφωνο βάζουμε την κατάληξη [ями] ([ьми]) Αρσενικά Σκληρά Μαλακά και σύμφωνα συριστικά σύμφωνα студе́нт[ами] учител[я́ми] врач[а́ми] музе́[ями] стол[а́ми] этаж[а́ми]

Πληθυντικός Αριθμός Ουδέτερα Σκληρά Μαλακά σύμφωνα σύμφωνα

Θηλυκά Σκληρά Μαλακά σύμφωνα σύμφωνα

мест[а́ми] мор[я́ми] соба́к[ами] тёт[ями] о́кн[ами] зада́ни[ями] газе́т[ами] ку́хн[ями] фами́ли[ями] лошад[я́ми] двер[я́ми]

Για την κλίση των ομαλών ουσιαστικών,

Â κεφ. 41 Πίνακες Κλίσης. 59

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Χρήση Η οργανική πτώση χωρίς προθέσεις δηλώνει: α) το όργανο ή το μέσο δράσης: Ма́ленький Ми́тя рису́ет флома́стером. По́вар ре́жет мя́со ножо́ м.

Ο μικρος Μίτσια ζωγραφίζει με μαρκαδόρο. Ο μάγειρας κόβει το κρέας με το μαχαίρι.

β) το ποιητικό αίτιο στις παθητικές συντάξεις: Дом стро́ ится строи́ телями.

Το σπίτι κατασκευάζεται από τους οικοδόμους.

Προσοχή Η αλλαγή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική γίνεται με τον εξής τρόπο: Архите́ктор (ονομαστική πτώση)

проекти́рует (μεταβατικό ρήμα)

больни́цу. (αιτιατική πτώση)

Ο αρχιτέκτων

σχεδιάζει

το νοσοκομείο.

Больни́ца (ονομαστική πτώση)

проекти́руется (παθητικό ρήμα)

архите́ктором. (οργανική πτώση)

Το νοσοκομείο

σχεδιάζεται

από τον αρχιτέκτονα.

γ) το κατηγορούμενο μετά από τα παρακάτω ρήματα: быть - явля́ться

είμαι

каза́ться

φαίνομαι

станови́ться - стать

γίνομαι

счита́ться

θεωρούμαι

называ́ться - назва́ться

ονομάζομαι

оказа́ться

αποδεικνύομαι

остава́ться - оста́ться

μένω, απομένω

де́латься

γίνομαι

Моя́ дочь хо́ чет стать балери́ ной. Η κόρη μου θέλει να γίνει μπαλαρίνα. Снача́ла грамма́тика каза́лась ску́ чным Πρώτα η γραμματική φαινόταν βαρετό уро́ком, но пото́ м оказа́лась интере́сной. μάθημα, αλλά μετά αποδείχτηκε ενδιαφέρον.

Προσοχή Στον επίσημο γραπτό λόγο, χρησιμοποιείται συνήθως το ρήμα явля́ ться (=είμαι). Το βοηθητικό συνώνυμο ρήμα быть χρησιμοποιείται μόνο στον παρελθοντικό χρόνο και στον μέλλοντα. Στον ενεστώτα οι προτάσεις σχηματίζονται χωρίς το ρήμα быть και με το κατηγορούμενο στην ονομαστική πτώση:

Ενεστώτας

ονομαστική + ονομαστική

Παρελθοντικός ονομαστική χρόνος + был (а, о, и) + οργανική Μέλλοντας

Анто́ н – капита́н.

Ο Αντόν είναι καπετάνιος.

Анто́ н был капита́ном. Ο Αντόν ήταν καπετάνιος.

ονομαστική + Анто́ н бу́дет капита́ном. Ο Αντόν θα είναι καπετάνιος. бу́ду + οργανική

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / СЛОВООБРАЗОВАНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ Τα περισσότερα παράγωγα ουσιαστικά σχηματίζονται με τα ακόλουθα επιθήματα: α) πρόσωπα σχετικά με επάγγελμα, ιδιότητα Επίθημα

Αρσενικά

-тель/-тельница учи́ тель (=ο δάσκαλος) воспита́тель (=ο νηπιαγωγός)

Θηλυκά учи́ тельница (=η δασκάλα) воспита́тельница (=η νηπιαγωγός)

преподава́тель (=ο καθηγητής) преподава́тельница (=η καθηγήτρια)

-ник/-ница

-чик/-чица

-ист/-истка

-т/-тка

зри́ тель (=ο θεατής)

зри́ тельница (=η θεατής)

писа́тель (=ο συγγραφέας)

писа́тельница (=η συγγραφέας)

чита́тель (=ο αναγνώστης)

чита́тельница (=η αναγνώστρια)

строи́ тель (=ο κτίστης)

води́ тель (=ο οδηγός)

шко́льник (=ο μαθητής σχολείου) шко́льница (=η μαθήτρια σχολείου) худо́ жник (=ο ζωγράφος)

худо́ жница (=η ζωγράφος)

учени́ к (=ο μαθητής)

учени́ ца (=η μαθήτρια)

выпускни́ к (=ο απόφοιτος)

выпускни́ ца (=η απόφοιτη)

помо́ щник (=ο βοηθός)

помо́ щница (=η βοηθός)

отли́ чник (=ο αριστούχος)

отли́ чница (=η αριστούχα)

лётчик (=ο αεροπόρος)

лётчица (=η πιλότος)

перево́ дчик (=ο μεταφραστής)

перево́ дчица (=η μεταφράστρια)

разве́дчик (=ο κατάσκοπος)

разве́дчица (=η κατάσκοπος)

журнали́ ст (=ο δημοσιογράφος) журнали́ стка (=η δημοσιογράφος) пиани́ ст (=ο πιανίστας)

пиани́ стка (=η πιανίστρια)

велосипеди́ ст (=ο ποδηλάτης)

велосипеди́ стка (=η ποδηλάτισσα)

маркси́ ст (=ο μαρξιστής)

маркси́ стка (=η μαρξίστρια)

оптими́ ст (=ο αισιόδοξος)

оптими́ стка (=η αισιόδοξη)

пессими́ ст (=ο απαισιόδοξος)

пессими́ стка (=η απαισιόδοξη)

студе́нт (=ο φοιτητής)

студе́нтка (=η φοιτήτρια)

магистра́нт (=ο μεταπτυχιακός)

магистра́нтка (=η μεταπτυχιακή)

аспира́нт (=ο υποψήφιος διδάκτωρ) аспира́нтка (=η υποψήφια διδάκτωρ) тор (δεν υπάρχουν αντίστοιχοι τύποι θηλυκού)

дире́ктор (=ο διευθυντής)

дире́ктор (=η διευθύντρια)

архите́ктор (=ο αρχιτέκτονας)

архите́ктор (=η αρχιτέκτονας)

компози́ тор (=ο συνθέτης)

компози́тор (=η συνθέτης)

логω (δεν υπάρχουν αντίστοιχοι τύποι θηλυκού)

био́ лог (=ο βιολόγος)

био́ лог (=η βιολόγος)

фило́ лог (=ο φιλόλογος)

фило́ лог (=η φιλόλογος)

метеоро́ лог (=ο μετεωρολόγος) метеоро́ лог (=η μετεωρολόγος)

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

β) πρόσωπα σχετικά με εθνικότητα, τόπο καταγωγής Επίθημα -ец/-ка

-ин/-ка

-анин (-янин)/ -анка (-янка)

Αρσενικά иностра́нец (=ο αλλοδαπός) украи́ нец (=ο Ουκρανός) америка́нец (=ο Αμερικανός) африка́нец (=ο Αφρικανός) испа́нец (=ο Ισπανός) италья́ нец (=ο Ιταλός) грузи́ н (=ο Γεωργιανός) болга́рин (=ο Βούλγαρος) армяни́ н (=ο Αρμένιος) тата́рин (=ο Τάρταρος) англича́ нин (=ο Άγγλος) датча́ нин (=ο Δανός) египтя́ нин (=ο Αιγύπτιος) южа́ нин (=ο νότιος)

Θηλυκά иностра́нка (=η αλλοδαπή) украи́ нка (=η Ουκρανή) америка́нка (=η Αμερικανίδα) африка́нка (=η Αφρικανή) испа́нка (=η Ισπανίδα) италья́ нка (=η Ιταλίδα) армя́ нка (=η Αρμένισσα) болга́рка (=η Βουλγάρα) грузи́ нка (=η Γεωργιανή) тата́рка (=η Ταρτάρα) англича́ нка (=η Αγγλίδα) датча́ нка (=η Δανή) египтя́ нка (=η Αιγύπτια) южа́ нка (=η νότια)

γ) αφηρημένες έννοιες Επίθημα -изм

Αρσενικά классици́ зм (=κλασικισμός) капитали́ зм (=καπιταλισμός) раси́ зм (=ρατσισμός) университе́т (=Πανεπιστήμιο)

коммуни́ зм (=κομμουνισμός) маркси́ зм (=μαρξισμός) романти́ зм (=ρομαντισμός) авторите́т (=κύρος)

факульте́т (=σχολή)

суверените́т (=ανεξαρτησία)

Θηλυκά национа́льность (=εθνικότητα)

промы́ шленность (=βιομηχανία)

специа́льность (=ειδικότητα) де́ятельность (=δραστηριότητα) ле́кция (=διάλεξη) информа́ция (=πληροφορία) организа́ция (=οργάνωση) красота́ (=ομορφιά)

зави́ симость (=εξάρτηση) пи́ сьменность (=γραφή) делега́ция (=αντιπροσωπεία) классифика́ция (=ταξινόμηση) провока́ция (=πρόκληση) темнота́ (=σκοτάδι)

доброта́ (=καλοσύνη)

долгота́ (=γεωγραφικό μήκος)

-ство

Ουδέτερα госуда́рство (=κράτος)

министе́рство (=υπουργείο)

-а-ние/-е-ние

лека́рство (=φάρμακο) бра́тство (=αδελφότητα) зада́ ние (=άσκηση)

посо́ льство (=πρεσβεία) ко́ нсульство (=προξενείο) измене́ние (=αλλαγή)

изда́ ние (=έκδοση) расписа́ ние (=πρόγραμμα) собы́ тие (=γεγονός) разви́ тие (=εξέλιξη)

значе́ние (=σημασία) движе́ние (=κίνηση) прибы́ тие (=άφιξη) отплы́ тие (=απόπλους)

-тет

-ость

-ция

-ота́

-тие

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΧΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / УПОТРЕБЛЕНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ Πλήρης μορφή

Σύντομη μορφή

Ως χαρακτηρισμός του ουσιαστικού:

Я познакóмился с интерéсной дéвушκой. (=Γνώρισα μια ενδιαφέρουσα κοπέλα.)

Ως κατηγορούμενο με το ουσιαστικό: Менделе́ев – вели́кий учёный. (=Ο Μεντελέεφ είναι μεγάλος επιστήμονας.)

Ως κατηγορούμενο χωρίς ουσιαστικό και ρήμα στον ενεστώτα: Менделе́ев изве́стен во всём ми́ре. (=Ο Μεντελέεφ είναι παγκοσμίως γνωστός.)

Ως κατηγορούμενο στην ονομαστική πτώση χωρίς ρήμα στον ενεστώτα: Ма́ша ещё óчень молодáя. Ма́ша ещё óчень молода́. (=Η Μάσα είναι ακόμα πολύ νέα.) (=Η Μάσα είναι ακόμα πολύ νέα.) Ως κατηγορούμενο στην ονομαστική ή οργανική πτώση με χρήση ρήματος (για την επιλογή πτώσης μετά από ρήματα σελ. 89, Οργανική Πτώση): Писάтeльница былá óчень у́мная/у́мной. (=Η συγγραφέας ήταν πολύ έξυπνη.) Води́тель ка́жется уста́лым. (=Ο οδηγός φαίνεται κουρασμένος.)

Ως κατηγορούμενο μόνο με το ρήμα "быть" σε παρελθ. χρόνο και μέλλοντα: Вопро́с был я́сен. (=Η ερώτηση ήταν ξεκάθαρη.) Вопро́с бу́дет я́сен. (=Η ερώτηση θα είναι ξεκάθαρη.)

Ως κατηγορούμενο που δηλώνει μόνιμη Ως κατηγορούμενο που δηλώνει προκατάσταση: У И́горя больнóй оте́ц. (=Ο σωρινή κατάσταση: Оте́ц бо́лен. (=Ο παπατέρας του Ίγκαρ είναι άρρωστος. -από καιρό) τέρας είναι άρρωστος. -τώρα)

ΚΤΗΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ / ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ Πρόκειται για μια μικρή ομάδα επιθέτων που δηλώνουν τον κτήτορα του αντικειμένου, απαντούν στην ερώτηση чей? (=τίνος;), και παράγονται από τα ουσιαστικά που δηλώνουν πρόσωπα και ζώα με το επίθημα ин ή τις καταλήξεις -ий, -ья, -ье, -ьи. Συνήθως μεταφράζονται στα ελληνικά με την γενική πτώση των αντίστοιχων ουσιαστικών. Τα πιο εύχρηστα από τα κτητικά επίθετα είναι: ма́мин (а, о, ы) па́пин (а, о, ы) ба́бушкин (а, о, ы) де́душкин (а, о, ы)

της μαμάς του μπαμπά της γιαγιάς του παππού

рыба́чий (ья, ье, ьи) ли́сий (ья, ье, ьи) во́лчий (ья, ье, ьи) коро́вий (ья, ье, ьи)

του ψαρά της αλεπούς του λύκου της αγελάδας

Παρατήρηση Τα περισσότερα ρωσικά επώνυμα, δηλαδή όσα λήγουν σε -ов, -ев, -ин, -ын, ετυμολογικά προέρχονται από κτητικά επίθετα, κύρια ονόματα, τοπωνύμια, παρατσούκλια και επαγγέλματα: Иван-о́ в (ο γιος) του Ιβάν Рыбак-о́в (ο γιος) του ψαρά Сиби́рц-ев ο από την Σιβηρία

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / СЛОВООБРАЗОВАНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ Η πλειοψηφία των παράγωγων επιθέτων σχηματίζονται από τα ουσιαστικά με τα επιθέματα, τα πιο διαδεδομένα από τα οποία είναι τα εξής: Ουσιαστικό Επίθημα Επίθετο вку́с γεύση νόστιμος вку́сный за́пад δύση δυτικός за́падный длина́ μήκος μακρύς дли́нный желе́зο σίδερο σιδερένιος -н желе́зный интере́с ενδιαφέρον ενδιαφέρων интере́сный зима́ χειμώνας χειμωνιάτικος зи́мний ве́чер βράδυ βραδινός вече́рний гóрод πόλη городско́ й αστικός дéти παιδιά παιδικός де́тский жена́ σύζυγος (η) γυναικείος -ск же́нский Κита́й Κίνα κινέζικος кита́йский Μосква́ Μόσχα μοσχοβίτικος моско́вский скала́ βράχος βραχώδης скали́стый -истка́мень πέτρα πετρώδη камени́стый полоса́ ρίγα, γραμμή ριγέ полоса́тый горб καμπούρα καμπούρης -ат горба́тый нос μύτη μυταράς носа́тый исто́рия ιστορία ιστορικός истори́ческий демокра́тия δημοκρατία -ическ- демократи́ческий δημοκρατικός те́хника τεχνική (ουσ.) τεχνικός/μηχανικός техни́ческий экскýрсиия εκδρομή экскурсиио́нный εκδρομικός о́бщество κοινωνία κοινωνικός -онн-/ обще́ственный иску́сство τέχνη τεχνητός -енн иску́сственный жи́знь ζώο ζωικός жи́зненный дéрево ξύλο ξύλινος деревя́нный -ан(н)-/ стекло́ γυαλί γυάλινος стекля́нный -ян(н)ко́жа δέρμα δερμάτινος ко́жаный зе́лень πρασινάδα πρασινωπός -oват зеленова́тый Πολλά ρωσικά επίθετα έχουν ουσιαστικοποιηθεί, διατηρούν την κλίση των κανονικών επιθέτων, δεν αλλάζουν όμως γένος. Τα πιο συχνά στην χρήση είναι: больно́й ασθενής столо́вая τραπεζαρία бу́лочная αρτοποιείο (ως χώρος) рабо́чий εργάτης ва́нная μπάνιο мастерска́я τεχνικό εργαστήριο прохо́жий περαστικός прихо́жая προθάλαμος живо́тное ζώο дежу́рная/ θυρωρός, гости́ная καθιστικό прилага́тельное επίθετο дежу́рный σκοπός, εφημερεύων шампа́нское σαμπάνια моро́женое παγωτό существи́тельное ουσιαστικό В на́шей шко́ ле хоро́ шая столо́ вая. Το σχολείο μας έχει καλή τραπεζαρία. Да́йте мне, пожа́луйста, две по́рции моро́ женого! Δώστε μου, παρακαλώ, δύο μερίδες παγωτό! Нью-Йорк – го́ род бога́ тых и бе́дных. Η Νέα Υόρκη είναι η πόλη των πλούσιων και των φτωχών.

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Σημείωση: Αξίζει να αναφερθεί ότι τα κλάσματα χρησιμοποιούνται και για να εκφραστεί η διεύθυνση των γωνιακών κτιρίων. Είναι δε η μόνη περίπτωση, κατά την οποία τόσο ο αριθμητής, όσο και ο παρονομαστής είναι απόλυτα αριθμητικά, ενώ η λέξη κλάσμα αναφέρεται υποχρεωτικά:

В до́ме 3/6 (три дробь шесть) на ули́це Серо́ва, где жил и рабо́тал Влади́мир Маяко́вский и где 14 апре́ля 1930 го́да траги́чески оборвала́сь его́ жизнь, сейча́с располо́жен мемориа́льный музе́й.

Στο σπίτι 3/6 (τρία κλάσμα έξι) στην οδό Σερόβα, όπου ζούσε και εργαζόταν ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, και όπου στις 14 Απριλίου του 1930 διακόπηκε τραγικά η ζωή του, τώρα υπάρχει το Μουσείο του.

Δεκαδικοί αριθμοί / Деся́ тичные Εκφράζονται ως εξής: 5,4

пять це́лых четы́ ре деся́ тых

0,71

ноль це́лых се́мьдесят одна́ со́ тая μηδέν ολόκληρα εβδομήντα ένα εκατοστά

1,009

одна́ це́лая де́вять ты́ сячных

πέντε ολόκληρα τέσσερα δέκατα ένα ολόκληρο εννιά χιλιοστά

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ / ЧИСЛИТЕЛЬНЫЕ В ДАТАХ Στις ημερομηνίες χρησιμοποιούνται τακτικά αριθμητικά στην ονομαστική ουδετέρου γένους, επειδή η εννοούμενη λέξη είναι η число́ (ουδ.) (=ημερομηνία). Στην απάντηση για την ερώτηση когда́ ? (=πότε;) χρησιμοποιείται το τακτικό αριθμητικό στην γενική πτώση. Οι μήνες χρησιμοποιούνται πάντα στην γενική πτώση: Сего́ дня пе́рвое (ονομ.) ма́я (γεν.). Мой день рожде́ния два́ дцать второ́ го (γεν.) ию́ля (γεν.). В Росси́ и Рождество́ седьмо́ го (γεν.) января́ (γεν.).

Σήμερα είναι πρώτη Μαΐου. Τα γενέθλιά μου είναι στις 22 Ιουλίου. Τα Χριστούγεννα στην Ρωσία είναι στις 7 Ιανουαρίου.

Στις χρονολογίες επίσης χρησιμοποιούνται τακτικά αριθμητικά αρσενικού γένους, καθώς το ουσιαστικό год (=έτος) είναι αρσενικό. Στην απάντηση για την ερώτηση когда́ ? (=πότε;) χρησιμοποιείται η γενική πτώση όταν πριν από το έτος αναφέρεται ημερομηνία ή μήνας, ή η προθετική πτώση όταν αναφέρεται μόνο το έτος: Сейча́с две ты́сячи трина́дцатый (ονομαστική) год. Ю́рий Гага́рин полете́л в ко́ смос двена́дцатого (γενική) апре́ля (γενική)ты́сяча девятьсо́ т шестьдеся́ т второ́ го (γενική) го́ да (γενική). Ю́рий Гага́рин полете́л в ко́ смос в ты́сяча девятьсо́ т шестьдеся́ т второ́ м (προθετική) году́ (προθετική).

Τώρα έχουμε 2013. Ο Γιούρι Γκαγκάριν πήγε στο διάστημα στις 12 Απριλίου του 1962. Ο Γιούρι Γκαγκάριν πήγε στο διάστημα το 1962.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Οι κατά προσέγγιση χρονολογίες εκφράζονται ως εξής: В шестидеся́ тых года́ х (προθ.) Την δεκαετία του εξήντα του εικοστού двадца́ того ве́ка начало́ сь освое́ние αιώνα άρχισε η κατάκτηση του διαστήματος. ко́ смоса. Στον γραπτό λόγο οι δεκαετίες συμβολίζονται ως εξής: в 60-x года́x

δεκαετία του εξήντα

προθετική πληθυντικού

в 90-x года́x

δεκαετία του ενενήντα

προθετική πληθυντικού

Στα κλασικά κείμενα οι αριθμοί στις ημερομηνίες απαντούν συχνά γραμμένοι με το ρωμαϊκό σύστημα. Με την μετάβαση στην εποχή των υπολογιστών και την ηλεκτρονική επεξεργασία του κειμένου, η χρήση των λατινικών αριθμών μειώθηκε. Οι λατινικοί αριθμοί χρησιμοποιούνται πλέον στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) στους αιώνες και τις χιλιετίες: ΧΧ век (=20ος αιώνας), ΙΙ тысячеле́тие н.э. (=δεύτερη χιλιετία μ.Χ.) β) στην σειρά βασιλέων και Παπών: Пётр I (=Πέτρος Α’), Екатери́ на II (=Αικατερίνη Β'). γ) στους τόμους των βιβλίων: I том (=Α’ τόμος) δ) σε σημαντικά γεγονότα ή στοιχεία που παρουσιάζονται αριθμημένα: V постула́ т Эвкли́ да (=5ο αξίωμα του Ευκλείδη), II мирова́ я война́ (=Β' Παγκόσμιος Πόλεμος), X Съезд (=10ο Συνέδριο), XXX Олимпи́ йские и́ гры (=30οι Ολυμπιακοί Αγώνες).

Η ΩΡΑ / ОБОЗНАЧЕНИЕ ВРЕМЕНИ Xωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες: την τρέχουσα ώρα και την ώρα στην οποία τοποθετείται μία πράξη του παρόντος, του παρελθόντος ή του μέλλοντος. α) Τρέχουσα ώρα Είναι η ώρα που δείχνει το ρολόι την στιγμή που μιλάμε. Οι ερωτήσεις που χρησιμοποιούνται είναι Кото́ рый час? ή Ско́ лько вре́мени? (=Τι ώρα είναι;). Η ερώτηση Ско́ лько вре́мени? μπορεί να σημαίνει και «Πόσο χρόνο/καιρό/ώρα;»: -Кото́ рый час? -Час.(Уже час!) -Ско́ лько вре́мени? -Сейчас час. -Ско́ лько вре́мени ты жил в Mocκвé?

-Τι ώρα είναι; -Είναι μία. -Τι ώρα είναι; -Τώρα είναι μία -Πόσο καιρό έμεινες στην Μόσχα;

β) Η ώρα στην οποία τοποθετείται μία πράξη (συγκεκριμένη ώρα) Είναι η ώρα κατά την οποία γίνεται, έγινε ή θα γίνει μία ενέργεια. Δηλαδή, είναι η έκφραση της ώρας που χρησιμοποιείται για οτιδήποτε συνέβη, συμβαίνει ή θα συμβεί. Η ερώτηση στην προκειμένη περίπτωση θα έχει ένα ρήμα που θα δηλώνει την εκάστοτε ενέργεια/πράξη. Οι ερωτήσεις που χρησιμοποιούνται είναι Когда́ ? (=Πότε;) ή В кото́ ром часу́ ? (προθετική πτώση)/Во ско́ лько? (=Τι ώρα;/Σε ποια ώρα;): -Когда́ οτκρыва́еτcя бaнκ? -Бaнκ οτκρыва́еτcя в πяτь часо́в. -В кото́ ром часу́ πρидёτ Αнτόн? -Αнτόн πρидёτ в πя́τoм часу́ .

-Πότε (Τι ώρα) ανοίγει η τράπεζα; -Η τράπεζα ανοίγει στις δύο. -Τι ώρα (Μέσα σε ποια ώρα) θα έρθει ο Αντόν; -O Αντόν θα έρθει στις πέντε (μέσα στην πέμπτη ώρα).

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΚΤΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ПРИТЯЖАТЕЛЬНЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ

Δηλώνουν σε ποιο πρόσωπο ανήκει το κτήμα, στο οποίο αναφερόμαστε, και απαντούν στις ερωτήσεις чей? (=ποιου; τίνος;), чья? (=ποιας;), чьё? (=ποιου;), чьи? (=ποιων;): Κτήτορας

Κτήση Αρσενικό Ενικού Θηλυκό Ενικού

Ουδέτερο Ενικού Πληθυντικός

он (брат)

она́ (сестра́)

оно (окно)

они́ (о́кна)

мой

моя́

моё

мои́

ты

твой

твоя́

твоё

твои́

на́ше

на́ши

ва́ше

ва́ши

он, оно́

его́

она́

её

мы

наш

на́ша

вы

ваш

ва́ша

они́

их

Οι κτητικές αντωνυμίες του α΄ και του β΄ προσώπου συμφωνούν -όπως και οι ελληνικές αντωνυμίες «δικός μου», «δικιά μου», «δικό μου»- στο γένος και τον αριθμό με το αντικείμενο που ανήκει στον κτήτορα: Э́то

мой

брат.

Είναι ο αδελφός μου.

Э́то

моя́

сестра́.

Είναι η αδελφή μου.

Э́то

моё

окно́.

Είναι το παράθυρο μου.

бра́тья.

Είναι οι αδελφοί μου.

Э́то

мои́

сёстры.

Είναι οι αδελφές μου.

о́кна.

Είναι τα παράθυρά μου.

Οι κτητικές αντωνυμίες του γ’ πρόσωπου συμφωνούν όπως και οι ελληνικές αντωνυμίες «του», «της», «τους» με το γένος και τον αριθμό του κτήτορα:

Э́то

104

его́

её

их

брат.

Αυτός είναι ο αδελφός του.

сестра́.

Αυτή είναι η αδελφή του.

окно́.

Αυτό είναι το παράθυρό του.

бра́тья.

Αυτά είναι τα αδέρφια του.

брат.

Αυτός είναι ο αδελφός της.

сестра́.

Αυτή είναι η αδελφή της.

окно́.

Αυτό είναι το παράθυρό της.

бра́тья.

Αυτά είναι τα αδέρφια της.

брат.

Αυτός είναι ο αδελφός τους.

сестра́.

Αυτή είναι η αδελφή τους.

окно́.

Αυτό είναι το παράθυρό τους.

бра́тья.

Αυτά είναι τα αδέρφια τους.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Προσοχή! Οι αντωνυμίες του α΄ και β΄ προσώπου κλίνονται και συμφωνούν σε αριθμό, γένος και πτώση με το αντικείμενο που προσδιορίζουν. Με εξαίρεση την αιτιατική πτώση, όπου οι αντωνυμίες θηλυκού γένους έχουν τις καταλήξεις των ουσιαστικών, η κλίση τους είναι αντίστοιχη με την κλίση του μαλακού τύπου των επιθέτων:

Αρσενικό мой, твой моего́, твоего́ моему́, твоему́ έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική Οργ. мои́м, твои́м Προθ. (ο) моём, твоём

Θηλυκό моя́, твоя́ мое́й, твое́й мое́й, твое́й мою́, твою́

Αρσενικό Ον. наш, ваш Γεν. на́шего, ва́шего Δοτ. на́шему, ва́шему Αιτ. έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική Οργ. на́шим, ва́шим Προθ. (ο) на́шем, ва́шем

Θηλυκό на́ша, ва́ша на́шей, ва́шей на́шей, ва́шей на́шу, ва́шу

Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ.

Ουδέτερο моё, твоё моего́, твоего́ моему́, твоему́ έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική мои́м, твои́м (ο) моём, твоём

Πληθυντικός мои́, твои́ мои́х, твои́х мои́м, твои́м έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική мои́ми, твои́ми (ο) мои́х, твои́х

Ουδέτερο на́ше, ва́ше на́шего, ва́шего на́шему, ва́шему έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική на́шей, ва́шей на́шим, ва́шим (ο) на́шей, ва́шей (ο) на́шем, ва́шем

Πληθυντικός на́ши, ва́ши на́ших, ва́ших на́шим, ва́шим έμψυχα=γενική άψυχα=ονομαστική на́шими, ва́шими (ο) на́ших, ва́ших

мое́й, твое́́й (ο) мое́й, твое́́й

Это мой бага́ж и мои биле́ты. Это кварти́ра моего́ дру́га и его́ роди́телей. Я звоню́ моей́ племя́ннице и её де́тям. Я встре́тил твоего́ прияте́ля и его́ подру́гу. Я сове́туюсь с мои́м му́жем и с на́шими детьми́. Я ду́маю о моём о́тпуске и на́ших встре́чах.

Αυτές είναι οι αποσκευές μου και τα εισιτήριά μου. Αυτό είναι το διαμέρισμα του φίλου μου και των γονιών του. Τηλεφωνώ στην ανηψιά μου και τα παιδιά της. Συνάντησα τον γνωστό σου και την φίλη του. Συμβουλεύομαι τον σύζυγό μου και τα παιδιά μου. Σκέφτομαι τις διακοπές μου και τις συναντήσεις μας.

Οι αντωνυμίες του γ’ προσώπου δεν κλίνονται και παραμένουν ίδιες σε όλες τις πτώσεις. Э́то её кольцо́, а э́то его́ га́лстук. Э́то их да́ча. Прислу́шайтесь к его́ мне́нию! Расскажи́ мне о её жи́зни!

Αυτό είναι το δαχτυλίδι της και αυτή η γραβάτα του. Είναι το εξοχικό τους σπίτι. Ακούστε προσεχτικά την γνώμη του! Διηγήσου μου για την ζωή της!

Προσοχή Οι αντωνυμίες του γ’ προσώπου συμπίπτουν με τις αντίστοιχες προσωπικές αντωνυμίες στην γενική και αιτιατική πτώση. Σε αντίθεση με τις τελευταίες όμως δεν τίθεται το αρχικό н- μετά τις προθέσεις:

Я ви́жу его́ и его́ бра́та. Βλέπω αυτόν και τον αδελφό του. Гру́ппа тури́стов верну́лась без него́ и Η ομάδα των τουριστών επέστρεψε χωρίς αυτόν без его́ жены́. και την σύζυγό του.

105

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Η ΚΤΗΤΙΚΗ ΑΥΤΟΠΑΘΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ «СВОЙ» ПРИТЯЖАТЕЛЬНОЕ МЕСТОНИМЕНИЕ ''СВОЙ''

Η κτητική αντωνυμία свой (=ο δικός μου) αποτελεί μια ιδιαιτερότητα της ρωσικής γλώσσας. Αντικαθιστά όλες τις κτητικές αντωνυμίες, ακόμη και του α', β' και γ' προσώπου, όταν το αντικείμενο που χαρακτηρίζει, ανήκει στον δράστη (κτήτορας=δράστης). Κλίνεται όπως η κτητική αντωνυμία мой, αλλά δεν έχει ονομαστική πτώση: Σύγκριση στην χρήση των αντωνυμιών Э́то моя́ кни́га.

Είναι το βιβλίο μου.

απουσία δράσης

Она́ даёт мне мою́ кни́гу.

(αυτή) Μου δίνει το βιβλίο μου.

δράστης≠κτήτορας

Я беру́ свою́ кни́гу.

(εγώ) Παίρνω το βιβλίο μου.

δράστης=κτήτορας

Э́то её брат.

Είναι ο αδελφός της.

απουσία δράσης

Она́ лю́бит своего́ бра́та. Она́ лю́бит моего́ бра́та.

Αγαπάει τον αδελφό της. Αγαπάει τον αδελφό μου.

δράστης≠κτήτορας

Её брат то́же лю́бит её.

Ο αδελφός της επίσης την αγαπάει. δράστης=κτήτορας

Найди́ оши́бки в свое́й рабо́те! Βρες τα λάθη στην εργασία σου!

δράστης=κτήτορας

В твое́й рабо́те нет оши́бок.

απουσία δράσης

Δεν έχει λάθη η εργασία σου.

δράστης=κτήτορας

δράστης≠κτήτορας

Е́сли ты нашёл свои́ оши́бки,

тогда́ помоги́ и им найти́ их оши́бки.

Αν (εσύ) βρήκες τα λάθη σου,

τότε βοήθησε και αυτούς να βρουν τα λάθη τους.

Στο α’ και β’ πρόσωπο η χρήση της αντωνυμίας свой είναι προαιρετική, ενώ η αντωνυμία свой είναι σε αυτήν την περίπτωση συνώνυμη των κτητικών αντωνυμιών мой, твой, наш, ваш: Мы пришли́ к на́шему дру́гу. = Мы пришли́ к своему́ дру́гу. Ήρθαμε στον φίλο μας. Я потеря́ла мой биле́т.

= Я потеря́ла свой биле́т.

Έχασα το εισιτήριό μου.

Η χρήση της αντωνυμίας свой στο γ' πρόσωπο στις περιπτώσεις που ο δράστης και ο κτήτορας είναι το ίδιο πρόσωπο είναι απαραίτητη. Η χρήση των αντωνυμιών его, её και их αντί της αντωνυμίας свой αλλάζει τον κτήτορα στην πρόταση: Па́вел взял свои́ ве́щи. Па́вел взял его́ ве́щи.

106

Ο Παύλος πήρε τα πράγματά του (του Παύλου). Ο Παύλος πήρε τα πράγματά του (του Ιβάν).

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Παρατήρηση Η αντωνυμία свой αναφέρεται στο υποκείμενο-δράστη που είναι στην ονομαστική πτώση. Υπάρχουν όμως απρόσωπες προτάσεις στις οποίες το υποκείμενο-δράστης χρησιμοποιείται στην δοτική πτώση:

Аспира́нту ну́жно зако́нчить свою́ рабо́ту. Мне мо́жно взять свой бага́ж?

Ο μεταπτυχιακός φοιτητής πρέπει να τελειώσει την εργασία του. Μπορώ να πάρω τις αποσκευές μου;

Εκφράσεις με την αντωνυμία свой уви́деть свои́ми глаза́ми

να το δω με τα ίδια μου τα μάτια

вме́шиваться не в своё де́ло

ανακατεύομαι σε ξένες υποθέσεις

всему́ своё вре́мя

κάθε πράγμα στον καιρό του

не ве́рить свои́м уша́м

δεν πιστεύω στα αυτιά μου

называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми

λέω τα πράγματα με το όνομά τους

сам не свой от ра́дости

εκτός εαυτού από την χαρά του

быть не в свое́й таре́лке

είναι έξω από τα νερά του

в свою́ о́чередь.

με την σειρά του

умере́ть свое́й сме́ртью.

πεθαίνω από φυσικό θάνατο

Η ονομαστική πτώση της αντωνυμίας свой χρησιμοποιείται κατ’ εξαίρεση στις παροιμίες: Своя́ но́ша не тя́нет. Своя́ руба́шка бли́же к те́лу.

Το δικό σου φορτίο δεν βαραίνει. Το δικό σου πουκάμισο είναι πιο κοντά στο σώμα σου. (Ό, τι είναι δικό σου σε πονάει)

107

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ПРЕДЛОГИ

Είναι μικρές, βοηθητικές, άκλιτες λέξεις, οι οποίες μαζί με τις πτώσεις καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των λέξεων μέσα στην πρόταση. Δεν έχουν αυτόνομη λεξιλογική σημασία, ενώ η σημασία πολλών από αυτές εξαρτάται από την πτώση του ουσιαστικού που ακολουθούν. Η δε ευρεία χρήση τους οφείλεται κατά κύριο λόγο στην απουσία άρθρων, η οποία -όπως έχει ήδη ειπωθεί-, χαρακτηρίζει την ρωσική γλώσσα. Οι βασικές προθέσεις είναι: Πρόθεση

Σημασία

Πτώση

без

χωρίς, άνευ, παρά

γενική

ко́ фе без молока́ (=καφές χωρίς γάλα)

δοτική

Я сдал экза́мен благодаря́ Ва́шей по́ мощи. (=Πέρασα την εξέταση χάρη στην βοήθειά σας.)

благодаря́ χάρη σε

в/во*

κατεύθυνση-κίνηση (=προς τόπο) χρόνος (ημέρες εβδομάδας)

идти́ в университе́т (=πηγαίνω στο Πανεπιστήμιο) αιτιατική В сре́ду я не рабо́ таю. (=Την Τετάρτη δεν δουλεύω.)

παιχνίδι

Игра́ть в ша́хматы. (=Παίζω σκάκι.)

τόπος (στάση) (=μέσα σε)

жить в го́ роде (=μένω στην πόλη)

χρόνος в про́ шлом году́ (μήνας, έτος, αιώνας) προθετική (=τον προηγούμενο χρόνο), в а́вгусте (=τον Αύγουστο), в сле́дующем ве́ке (=τον επόμενο αιώνα) κατάσταση

быть в гне́ве (=είμαι οργισμένος)

во вре́мя

χρόνος (=κατά την διάρκεια)

γενική

говори́ ть во вре́мя уро́ ка (=μιλάω κατά την διάρκεια του μαθήματος)

вдоль

κατά μήκος

γενική

идти́ вдоль доро́ ги (=πηγαίνω κατά μήκος του δρόμου)

внутри́

τόπος (στάση) γενική (=μέσα σε, από μέσα) ≠ снару́жи

ждать внутри́ зда́ния (=περιμένω μέσα στο κτίριο) ≠ ждать снару́жи зда́ния (=περιμένω έξω από το κτίριο)

внутрь

τόπος (κίνηση προς) (=μέσα σε, προς τα μέσα)

γενική

Зайди́ внутрь ко́ мнаты! (=Μπες μέσα στο δωμάτιο!)

вме́сто

αντί για

γενική

Он вы́ пил во́ ду вме́сто вина́. (=Ήπιε νερό αντί για κρασί.)

вокру́г

γύρω από

γενική

доро́ га вокру́ г о́ зера (=δρόμος γύρω από την λίμνη)

122

Τατιάνα Μπορίσοβα для

σκοπός, προορισμός

до

τόπος γενική χρόνος (=μέχρι, έως)

бежа́ть до фи́ ниша (=τρέχω μέχρι το τέρμα), спать до полу́дня (=κοιμάμαι μέχρι το μεσημέρι)

за

τόπος (στάση) (=πίσω από)

находи́ ться за стено́ й (=βρίσκομαι πίσω από τον τοίχο)

χρόνος (=την ώρα του...)

γενική

οργανική

τόπος (κίνηση) (=πίσω από)

заходи́ ть за сте́ну (=πηγαίνω πίσω από τον τοίχο)

χρόνος (=σε) за + τετελεσμένα ρήματα: χρόνος για την ολοκλήρωση της δράσης

прочита́ть за два часа́ (=διάβασα σε δύο ώρες), Он зако́ нчил рабо́ ту за год. (=Τελείωσε την δουλειά σε έναν χρόνο.)

αιτιατική Мы пришли́ в теа́тр за час до спекта́кля. (=Ήρθαμε στο θέατρο μία ώρα πριν την παράσταση.) ≠ Мы ушли́ из теа́тра че́рез час по́ сле спекта́кля. (=Φύγαμε από το θέατρο μία ώρα μετά την παράσταση.)

αιτία ή τιμή (=για)

де́ньги за рабо́ ту (=τα λεφτά για την δουλειά), биле́т за рубль (=εισιτήριο για ένα ρούβλι)

τόπος (κίνηση) (=από) ≠ в

идти́ из университе́та (=έρχομαι από το Πανεπιστήμιο) ≠ идти́ в университе́т (=πηγαίνω προς το Πανεπιστήμιο)

γενική

из-под

говори́ ть за едо́ й (=μιλάω την ώρα του φαγητού) идти́ за хле́бом (=πηγαίνω για ψωμί)

αιτία из-за

уче́бник для иностра́нцев (=εγχειρίδιο για ξένους), по́ вод для знако́ мства (=πρόφαση για γνωριμία)

σκοπός της κίνησης (=για)

за + до: χρόνος πριν από το γεγονός ≠ через + после

из/и́зо

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

τόπος (κίνηση) (=από πίσω)

де́лать из упря́ мства (=το κάνω από πείσμα) γενική

со́лнце вы́шло из-за туч (=ο ήλιος βγήκε πίσω από τα σύννεφα), вста́ть из-за стола́ (=σηκώνομαι από το τραπέζι)

αιτία (=εξαιτίας, λόγω)

отмени́ ть из-за дождя́ (=ακυρώνω λόγω της βροχής)

τόπος (κίνηση) γενική (=από κάτω, κάτω από)

доста́ть из-под крова́ти (=βγάζω κάτω από το κρεβάτι)

123

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΔΙΑΚΡIΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ «В» ΚΑΙ «НА» / РАЗЛИЧИЯ УПОТРЕБЛЕНИЯ ПРЕДЛОГОВ В И НА Η βασική σημασία της πρόθεσης в είναι «μέσα σε», ενώ της πρόθεσης на «πάνω σε»: досье́ нахо́дятся на столе́. досье́ нахо́дятся в столе́.

Τα ντοσιέ βρίσκονται πάνω στο γραφείο. Τα ντοσιέ βρίσκονται μέσα στο γραφείο (στα συρτάρια).

Συχνά, όμως, η χρήση των προθέσεων αυτών εξαρτάται από το ουσιαστικό που ακολουθεί. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις βασικές ομάδες ουσιαστικών που χρησιμοποιούνται με τις προθέσεις в και на: Η πρόθεση в χρησιμοποιείται με:

Η πρόθεση на χρησιμοποιείται με:

ηπείρους: в Евро́ пе (=στην Ευρώπη), в Австра́лии (=στην Αυστραλία

τα σημεία του ορίζοντα: на ю́ге (=στον Νότο), на восто́ке (=στην Ανατολή)

χώρες: в Росси́ и (=στην Ρωσία), в Гре́ции (=στην Ελλάδα)

νησιά: на Кри́те (=στην Κρήτη) , на Сантори́ни (=στην Σαντορίνη)

περιοχές: в Сиби́ ри (=στην Σιβήρια), в райо́ не (=στην περιοχή)

ακτές ωκεανών, θαλασσών, ποταμών και λιμνών: на Во́лге (=στον Βόλγα), на Средизе́мном мо́ре (=στην Μεσόγειο)

πόλεις και χωριά: в Афи́ нах (=στην Αθήνα), в Москве (=στην Μόσχα)́, в дере́вне (=στο χωριό)

βουνά, οροσειρές και οροπέδια: на Кавка́зе (=στον Καύκασο), на Оли́мпе (=στον Όλυμπο)

δάση, πάρκα και φαράγγια: в ле́су (=στο δάσος), в па́рке (=στο πάρκο), в уще́лье (=στο φαράγγι)

δρόμους και πλατείες: на Кра́сной пло́щади (=στην Κόκκινη Πλατεία) на проспе́кте (=στην λεωφόρο)

κτίρια και κλειστούς χώρους: в больни́ це (=στο νοσοκομείο), в кварти́ ре (=στο διαμέρισμα), в бесе́дке (=στο κιόσκι)

ανοιχτούς χώρους: на стадио́не (=στο στάδιο), на ры́нке (=στην αγορά)

ιδρύματα: в шко́ ле (=στο σχολείο), в теа́тре (=στο θέατρο), в музе́е (=στο μουσείο)

ορόφους: на пе́рвом этаже́ (=στον πρώτο όροφο)

128

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ НАРЕЧИЯ

Είναι το άκλιτα μέρη του λόγου που συμπληρώνουν ή τροποποιούν την σημασία του ρήματος, αλλά και του ουσιαστικού, της αντωνυμίας, του επιθέτου ή ακόμη και ενός άλλου επιρρήματος. Δηλώνουν χρόνο, τόπο, τρόπο κ.ά. Τα επιρρήματα χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: χρονικά επιρρήματα

наре́чия вре́мени

τοπικά επιρρήματα

наре́чия ме́ста

τροπικά επιρρήματα

наре́чия о́браза де́йствия

επιρρήματα ως κατηγορούμενο

предикати́вные наре́чия

ποσοτικά επιρρήματα

коли́чественные наре́чия

επιρρήματα αιτίας και σκοπού

наре́чия причи́ны и це́ли

βεβαιωτικά επιρρήματα

наре́чия утвержде́ния

αρνητικά επιρρήματα

наре́чия отрица́ния

διστακτικά επιρρήματα

наре́чия сомне́ния

ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ ВРЕМЕНИ Δηλώνουν τον χρόνο πραγματοποίησης μιας πράξης, την διάρκειά της ή την συχνότητα με την οποία αυτή επαναλαμβάνεται. Απαντούν στις ερωτήσεις κогда́ ? (=πότε;) και ско́ лько вре́мени? (=για πόση ώρα; για πόσον καιρό;): сегóдня

σήμερα

пóздно

αργά

зáвтра

αύριο

рáно

νωρίς

послезáвтра

μεθαύριο

спервá/сначáла

αρχικά, πρώτα

вчерá

χθες

рáньше/прéжде

παλαιότερα, νωρίτερα, πριν

позавчерá

προχθές

вóвремя

πάνω στην ώρα

однáжды

μια φορά, κάποτε дóлго

πολύ καιρό

сейчáс/тепéрь τώρα

недóлго

για λίγο καιρό

срáзу

αμέσως

постоя́нно

συνεχώς

вскóре

λίγο μετά

надóлго

για πολύ καιρό

скóро

σύντομα

нанедóлго

για λίγο

потóм

μετά

навсегдá

για πάντα

давнó

εδώ και πολύ καιρό навéки

недáвно

πρόσφατα

Вчера́ Таня была́ в теа́тре. Ско́ ро мы пое́дем в Росси́ ю. Ра́ ньше их сын учи́лся во Фра́нции. Ле́том Ви́ ктор е́здил в Москву́. Мы верну́лись домо́ й по́ здно. Я́ннис давно́ изуча́ет ру́сский язы́ к.

134

αιώνια

ежеднéвно/ка́ждый день καθημερινά/κάθε μέρα Χθες η Τάνια ήταν στο θέατρο. Θα πάμε σύντομα στην Ρωσία. Παλιότερα ο γιος τους σπούδαζε στην Γαλλία. Το καλοκαίρι ο Βίκτορ πήγε στην Μόσχα. Γυρίσαμε σπίτι αργά. Ο Γιάννης εδώ και πολύ καιρό μαθαίνει τη ρωσική γλώσσα.

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Προσοχή Η λέξη потóм (=ύστερα, κατόπιν, έπειτα) ως επίρρημα δεν ακολουθείται ποτέ από ουσιαστικό. Σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιείται η πρόθεση по́ сле (=μετά)+γενική:

Снача́ла он купи́ л проду́кты, а пото́ м пригото́ вил обе́д. По́ сле обе́да он отдыха́л.

Πρώτα αγόρασε τα τρόφιμα και μετά ετοίμασε το γεύμα. Μετά από το γεύμα ξεκουραζόταν.

Μια μικρή ομάδα χρονικών επιρρημάτων δηλώνει την συχνότητα με την οποία επαναλαμβάνεται μια πράξη: никогда́ ча́ сто

ποτέ συχνά

ре́дко обы́чно

σπάνια συνήθως

Я все́гда хожу́ на рабо́ ту пешко́ м. Я обы́чно смотрю́ телеви́ зор ве́чером. Иногда́ я обе́даю в рестора́не. Я ре́дко сплю по́ сле обе́да. Я никогда́ не пью молоко́ у́тром.

иногда́ всегда́

μερικές φορές, κάπου-κάπου πάντα

Πάντα πάω στην δουλειά με τα πόδια. Συνήθως βλέπω τηλεόραση το βράδυ. Μερικές φορές τρώω στο εστιατόριο. Σπάνια κοιμάμαι μετά το μεσημεριανό. Ποτέ δεν πίνω γάλα το πρωί.

ΤΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / НАРЕЧИЯ МЕСТА Δηλώνουν τόπο και απαντούν στις ερωτήσεις где? (=πού;), куда́? (=προς τα πού;) και отку́да? (=από πού;), και χωρίζονται αντίστοιχα σε τρεις κατηγορίες: Где? Πού; (στάση σε τόπο) тут/здесь там вездé всю́ду нигдé гдé-то позади́/сзáди наверху́ внизу́ внутри́ снару́жи далекó/вдали́

Куда́? Προς τα πού; (προορισμός της κίνησης) εδώ сюда́ (προς τα) εδώ εκεί туда́ (προς τα) εκεί παντού πουθενά никудá (προς) πουθενά κάπου кудá-то προς κάπου πίσω назáд προς τα πίσω πάνω навéрх/вверх προς τα πάνω κάτω вниз προς τα κάτω μέσα внутрь προς τα μέσα έξω нару́жу προς τα έξω μακρυά далекó, вдаль προς μακριά

недалекó слéва

κοντά недалекó αριστερά налéво, влéво δεξιά напрáво, впрáво μπροστά вперёд στο σπίτι домóй*

спрáва впереди́ дóма*

Отку́да? Από πού; (αφετηρία της κίνησης) отсю́да από εδώ отту́да από εκεί отовсю́ду από παντού ниотку́да από πουθενά отку́да-то από κάπου сзáди από πίσω свéрху από πάνω сни́зу από κάτω изнутри́ από μέσα снару́жи από έξω издалекá/ από μακριά и́здали κοντά неиздалёка από κοντά προς τα αριστε- слéва από αριστερά ρά, στα αριστερά προς τα δεξιά, спрáва από δεξιά στα δεξιά προς τα μπρος (προς το) σπίτι -

*у меня́ до́ма (=είμαστε στο σπίτι μου), к нему́ домо́й (=πάμε σπίτι του).

135

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ

Χρήση Χρησιμοποιείται: α) για να εκφράσει μια πράξη ή κατάσταση που εξελίσσεται την στιγμή στην οποία μιλάμε, και συνήθως συνοδεύεται από τα επιρρήματα сейча́с/тепе́рь (=τώρα): -Что ты сейча́с де́лаешь? -Я говорю́ по телефо́ну.

-Τι κάνεις τώρα; -Μιλάω στο τηλέφωνο.

β) για να εκφράσει πράξη ή κατάσταση που γίνεται μονίμως ή κατ’ επανάληψη και συνήθως συνοδεύεται από τα επιρρήματα όπως τα всегда́ (=πάντα), обы́чно (=συνήθως), ча́сто (=συχνά), иногда́ (=μερικές φορές), ре́дко (=σπάνια), никогда́ (=ποτέ): Де́душка и ба́бушка живу́ т в дере́вне. Η γιαγιά και ο παππούς μένουν στο χωριό. Συνήθως αγοράζω φρούτα στην λαϊκή. Обы́ чно я покупа́ ю фру́кты на ры́ нке. Еле́на хо́ дит в спортза́л два ра́за в неде́лю. Η Ελένα πηγαίνει στο γυμναστήριο δύο φορές την εβδομάδα. γ) για να εκφράσει διαχρονικές και γενικές αλήθειες, καθώς και στις παροιμίες: Земля́ враща́ ется вокру́г Со́ лнца. Η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο. Росси́ я нахо́ дится на се́веро-восто́ ке Η Ρωσία βρίσκεται στην βόρειο-ανατολική Евра́зии. Ευρασία. Хорошо́ смеётся тот, кто смеётся Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. после́дний. δ) στις αφηγήσεις, προκειμένου να δοθεί ζωντάνια και εκφραστικότητα σε γεγονότα του παρελθόντος (ιστορικός ενεστώτας) - κεφ. 23, Παρελθοντικός Χρόνος: В 1863 году́ Лев Толсто́й начина́ет писа́ть Το 1863 ο Λέων Τολστόι αρχίζει να γράφει рома́н «Война́ и мир». το μυθιστόρημα «Πόλεμος και ειρήνη». Чита́ю вчера́ газе́ту – и вдруг ви́жу твою́ Διαβάζω χθες την εφημερίδα και ξαφνικά фотогра́фию. βλέπω την φωτογραφία σου.

ε) για να αντικαταστήσει τον μέλλοντα στον προφορικό λόγο (συνήθως συνοδεύεται με τους εμπρόθετους προσδιορισμούς με σημασία μέλλοντα): За́втра я е́ду в Санкт-Петербу́рг. Αύριο πηγαίνω στην Αγία Πετρούπολη. Че́рез ме́сяц я начина́ ю рабо́ тать в ба́нке. Σε έναν μήνα αρχίζω να δουλεύω στην τράπεζα. στ) στον προφορικό λόγο για πράξη που θα πραγματοποιηθεί άμεσα (εγγύς μέλλοντας): Я уже́ сплю. Κοιμάμαι ήδη (σε λίγο). ζ) για να αντικαταστήσει την προστακτική, προκειμένου να δοθεί εντολή ή διαταγή με μεγαλύτερη έμφαση (ενεστώτας με αξία προστακτικής): Вы идёте пря́ мо, пото́ м повора́ чиваете Πηγαίνετε ευθεία, μετά στρίβετε δεξιά και напра́во и ви́ дите сле́ва от вас кио́ ск! βλέπετε αριστερά σας το περίπτερο!

170

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τα ρήματα στον ενεστώτα κλίνονται, δηλαδή αλλάζουν καταλήξεις ανάλογα με το πρόσωπο και τον αριθμό. Τα ρήματα που κλίνονται κατά τον ίδιο τρόπο ανήκουν στην ίδια συζυγία. Οι συζυγίες είναι δύο, ενώ τα περισσότερα ρήματα ανήκουν στην Α' συζυγία. Στην Α' συζυγία όλα τα ρήματα που στο απαρέμφατο λήγουν σε -ать, -ять, -еть, -ыть και -уть. Εξαιρούνται τα ρήματα бежа́ ть (=τρέχω), слы́шать (=ακούω), держа́ ть (=κρατώ), дыша́ ть (=αναπνέω), гнать (=διώχνω), смотре́ть (=κοιτώ, παρακολουθώ), ви́ деть (=βλέπω), ненави́ деть (=μισώ), κ.ά. Στην Β' συζυγία ανήκουν τα ρήματα που στο απαρέμφατο λήγουν σε -ить. Εξαιρούνται τα ρήματα брить (=ξυρίζω), жить (=ζω) κ.ά. Μερικά ρήματα όπως τα хоте́ть (=θέλω) και бежа́ ть (=τρέχω) έχουν σε ορισμένα πρόσωπα τις καταλήξεις της Α' συζυγίας, ενώ σε άλλα πρόσωπα έχουν καταλήξεις της Β': Η συζυγία του ρήματος προσδιορίζεται μόνο από τη μορφή του απαρεμφάτου που λήγει σε -ть.

Σχηματισμός Ομαλά ρήματα / Пра́вильные глаго́лы Θέμα ενεστώτα είναι το ρήμα στο γ' πρόσωπο πληθυντικού χωρίς τις καταλήξεις: чита́ть идти смотре́ть

они́ чита́ют они́ иду́т они́ смо́ трят

чита ид смотр

Πολλά ρήματα είναι ανώμαλα, δηλαδή σχηματίζουν ενεστώτα αλλάζοντας όχι μόνο τις καταλήξεις, αλλά και το θέμα. Α' συζυγία Ο σχηματισμός γίνεται με αφαίρεση των επιθημάτων του απαρεμφάτου -ть, -ти, -чь και προσθήκη των καταλήξεων της Α' συζυγίας: я ты он/она́/оно

-ю/-у* -ешь/-ёшь** -ет/-ёт**

мы вы они́

-ем/-ём** -ете/-ёте** -ют/-ут*

*Μετά από φωνήεν προστίθενται οι καταλήξεις -ю και -ют, ενώ μετά από σύμφωνο προστίθενται οι καταλήξεις -у και -ут. **Το φωνήεν ё τονίζεται πάντα στις καταλήξεις, ενώ το е- παραμένει άτονο.

я ты он/она́ мы вы они́

чита́ть (-) (=διαβάζω) чита́ю чита́ешь чита́ет чита́ем чита́ете чита́ют

боле́ть (-) (=είμαι άρρωστος) боле́ю боле́ешь боле́ет боле́ем боле́ете боле́ют

идти́ (-)́ (=πηγαίνω με τα πόδια) иду́ идёшь идёт идём идёте иду́т

нести́ (-)́ (=φέρω) несу́ несёшь несёт несём несёте несу́т

171

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ

Xρήση Δηλώνει πράξη που πραγματοποιήθηκε στο παρελθόν. Αντιστοιχεί στους ελληνικούς αόριστο, παρατατικό, παρακείμενο και υπερσυντέλικο: Па́вел познако́мился с На́стей на са́йте "Однокла́ссники". Воло́дя вы́играл в лотере́е, о чем мечта́л всю жизнь! В про́шлом году́ случи́лось большо́е землетрясе́ние в Япо́нии. Я то́лько зашёл домо́й, поэ́тому ничего́ не успе́л пригото́вить. В 2010 году́ Макси́м жил в Таганро́ге. С де́тства я интересова́лся жи́вописью. Я всегда́ хоте́л уви́деть бе́лые но́чи. Когда́ я поднима́лся на ли́фте, отключи́ли свет. Когда́ я роди́лся, мой де́душка (уже́) у́мер. Наконе́ц-то я купи́ла пла́тье, кото́рое я ви́дела в магази́не ме́сяц наза́д.

Ο Πάβελ γνωρίστηκε με την Νάστια στον ιστότοπο «Οντνοκλάσνικι» (=«Συμμαθητές»). Ο Βαλόντια κέρδισε το λαχείο, πράγμα που ονειρευόταν μια ζωή! Πέρσι έγινε ένας μεγάλος σεισμός στην Ιαπωνία. Μόλις μπήκα στο σπίτι, γι' αυτό δεν έχω προλάβει να μαγειρέψω τίποτα. Το 2010 ο Μαξίμ ζούσε στο Ταγκανρόκ. Από μικρός ενδιαφερόμουν για την ζωγραφική. Πάντα ήθελα να δω τις λευκές νύχτες. Ενώ ανέβαινα με τον ανελκυστήρα, κόπηκε το ρεύμα. Όταν γεννήθηκα, ο παππούς είχε (ήδη) πεθάνει. Επιτέλους αγόρασα το φόρεμα που είχα δει σε ένα μαγαζί πριν ένα μήνα.

Τα μη τετελεσμένα ρήματα στον παρελθοντικό χρόνο δηλώνουν: α) συγκεκριμένη πράξη, που πραγματοποιούνταν στο παρελθόν και μάλιστα σε συγκεκριμένη στιγμή (σημασία παρατατικού): Во́лны би́лись о бе́рег и чёрные те́ни Τα κύματα χτυπούσαν στην ακτή και οι μαύρες корабле́й встава́ли во тьме. σκιές των πλοίων ορθώνονταν στο σκοτάδι. β) επαναλαμβανόμενη πράξη (σημασία παρατατικού): Ро́вно в шесть три́дцать он забира́л свой Ακριβώς στις έξι και μισή έπαιρνε την ατζέблокно́т и уходи́л в кабине́т. ντα του και έφευγε για το γραφείο του. γ) γενικευμένο γεγονός (σημασία παρατατικού): Вас кто-то спра́шивал.

Σας ζητούσε κάποιος.

δ) ύπαρξη ή μη μιας πράξης (σημασία αορίστου ή υπερσυντέλικου): -Ты ушёл не спра́шиваясь? -Я спра́шивал. -Έφυγες χωρίς να ρωτήσεις; -Ρώτησα./ Είχα ρωτήσει. ε) πράξη διάρκειας (σημασία παρατατικού): Виногра́дники тяну́лись почти́ до са́мого Τα αμπέλια απλώνονταν σχεδόν μέχρι την мо́ря. θάλασσα.

175

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

Στην ρωσική γλώσσα υπάρχει μία ομάδα μη τετελεσμένων ρημάτων, που σχηματίστηκαν από τα μη τετελεσμένα χωρίς προθήματα ρήματα, με την προσθήκη των επιθημάτων -а, -ива (-ыва) και -ва: знать (=ξέρω, γνωρίζω) знава́ть, ви́деть (=βλέπω) ви́дывать, сиде́ть (=κάθομαι) си́живать κ.λπ. Τα ρήματα αυτά απαντούν συνήθως σε λογοτεχνικά κείμενα. Χρησιμοποιούνται κυρίως στον παρελθοντικό χρόνο και δηλώνουν την μη τακτική επανάληψη της πράξης στο μακρινό παρελθόν (σημασία παρακειμένου): Тако́й ма́ленькой ло́шади я никогда́ в жи́зни не ви́дывал. В про́шлом я знава́л и бо́лее сло́жные ситуа́ции.

Τόσο μικρό άλογο δεν έχω δει ποτέ στην ζωή μου. Στο παρελθόν έχω γνωρίσει και πιο δύσκολες καταστάσεις.

Τα τετελεσμένα ρήματα στον παρελθοντικό χρόνο δηλώνουν: α) πράξη ως γεγονός (σημασία αορίστου): Докла́дчик отве́тил на все вопро́сы.

Ο εισηγητής απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις.

β) αλληλουχία πράξεων (σημασία αορίστου): Де́вочка улыбну́лась, прижа́ла ку́клу к Το κοριτσάκι χαμογέλασε, έσφιξε την κούгруди́ и успоко́илась. κλα στο στήθος και ησύχασε. γ) πράξη που πραγματοποιήθηκε στο παρελθόν, οι συνέπειες της οποίας είναι εμφανείς στο παρόν (σημασία παρακειμένου): Его сыновья́ вы́росли, возмужа́ли. Οι γιοι του έχουν μεγαλώσει, ανδρωθεί. δ) πράξη που έχει γίνει στο παρελθόν πριν από κάποια άλλη παρελθοντική πράξη. Συχνά συνοδεύεται με την λέξη уже́ (σημασία υπερσυντέλικου): Когда́ мы при́были в село́, охо́тники уже́ Όταν φτάσαμε στο χωριό, οι κυνηγοί είχαν отпра́вились на охо́ту. ξεκινήσει για κυνήγι. ε) πράξη που επαναλαμβάνεται από το παρελθόν έως σήμερα (σημασία παρακειμένου): С ты́сяча девятсо́т девяно́сто пе́рвого го́да Από το 1991 έχει επισκεφθεί την Αφρική он посети́л А́фрику бо́лее десяти́ раз. πάνω από δέκα φορές. στ) πράξη που γίνεται κατά την διάρκεια άλλης πράξης. Η μία εκφράζεται με το τετελεσμένο ρήμα και η άλλη με το μη τετελεσμένο: Ма́ша спала́, когда́ прозвуча́л Η Μάσα κοιμόταν, όταν χτύπησε το τηλέтелефо́нный звоно́к. φωνο.

Παρατηρήσεις

α) Τα τετελεσμένα ρήματα στον παρελθοντικό χρόνο κατά την μεταφορική χρήση έχουν σημασία: μέλλοντα: Пришли́те по́мощь, ина́че мы пропа́ли! Στείλτε βοήθεια, αλλιώς χαθήκαμε! ενεστώτα: Как хорошо́ жить в дере́вне. Встал ра́но Τόσο ωραία να ζει κανείς στο χωριό. Σηκώу́тром и услы́шал пе́ние петуха́. θηκες (σηκώνεσαι) το πρωί και άκουσες (ακούς) το λάλημα του πετεινού. β) Μπορεί να αντικατασταθεί από τον ιστορικό ενεστώτα, προκειμένου να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην αφήγηση ( κεφ. 22, Ενεστώτας): В 1989 году́ па́дает берлин́ская стена́. Το 1989 πέφτει το τείχος του Βερολίνου.

176

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ПОВЕЛИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ

Χρήση Είναι η έγκλιση με την οποία εκφράζονται διαταγή, απαγόρευση, προτροπή, επιταγή, άδεια και παράκληση. Ευρεία, επίσης, είναι η χρήση της σε οδηγίες και συνταγές. Στην ρωσική γλώσσα, όπως και στην ελληνική, υπάρχει διάκριση μεταξύ στιγμιαίου-συνοπτικού και εξακολουθητικού-μη συνοπτικού ποιού ενέργειας: Ешь фру́кты ка́ждый день, сыно́к! (=Τρώγε φρούτα κάθε μέρα, γιόκα μου!), Чисть зу́бы, сыно́к! (=Πλύνε τα δόντια σου, γιόκα μου!). Όπως είναι φυσικό, δεν εννοείται ο ομιλών να διατάξει τον εαυτό του, και κατά συνέπεια λείπει το α’ πρόσωπο ενικού από την έγκλιση αυτή. Όπως και η ελληνική προστακτική, συνοδεύεται από θαυμαστικό: Осторо́жно, закрыва́йте две́ри! Не забу́дь заряди́ть моби́льный телефо́н! Извини́те меня́, де́вушка, я не хоте́л (хоте́ла) вас оби́деть! Дове́рься мне! Замолчи́! Заткни́сь! Переста́ньте меня́ беспо́коить! Бу́дьте добры́ (...)!* Сдела́йте (...) одолже́ние! Встань на моё ме́сто! Поставь себя́ на моё ме́сто! -Мо́жно закури́ть? -Коне́чно, кури́те! Раз Светла́на ничего́ не говори́т, скажи́ ты за неё! Предупреди́ нáших друзе́й, что мы опозда́ем! Поспеши́, а то не успе́ем во́время! Де́ти, не шуми́те, входя́ (в дом)!

Προσοχή, κλείνετε τις πόρτες! Μην ξεχάσεις να φορτίσεις το κινητό! Με συγχωρείτε, δεσποινίς, δεν ήθελα να σας προσβάλω! Έχε μου εμπιστοσύνη! Σώπα! Σκάσε! Σταματήστε να με ενοχλείτε! Έχετε την καλοσύνη (...)!* Κάντε μου την χάρη (...)! Έλα στην θέση μου! (κυριολεκτικά) Έλα στην θέση μου! (μεταφορικά) -Μπορώ να καπνίσω; -Βεβαίως, καπνίστε! Μιας και η Σβετλάνα δεν λέει τίποτα, μίλα εσύ στην θέση της! Ειδοποίησε τους φίλους μας ότι θα αργήσουμε! Βιάσου, διαφορετικά δεν θα φτάσουμε εγκαίρως! Παιδιά, μην κάνετε πολύ θόρυβο μπαίνοντας!

*Στην ρωσική γλώσσα η έκφραση ''Бу́дьте добры́ (...)!'' [=Έχετε την καλοσύνη (...)!] δεν χρησιμοποιείται με ερώτηση, αλλά στα πλαίσια μιας ηπιότερης μορφής προστακτικής που εκφράζει ευγένεια.

Σχηματισμός Η προστακτική των ρημάτων έχει -όπως και στα ελληνικά-, δύο πρόσωπα: β' ενικού και β' πληθυντικού, και μπορεί να είναι είτε τετελεσμένη, είτε μη τετελεσμένη. Η τετελεσμένη προστακτική σχηματίζεται από τα τετελεσμένα ρήματα, ενώ η μη τετελεσμένη από τα μη τετελεσμένα: μη τετελεσμένη τετελεσμένη чита́ть (-) (=διαβάζω) прочита́ть (∙) (=διαβάζω) ты чита́й! (=διάβαζε!) прочита́й! (=διάβασε!) вы чита́йте (=διαβάζετε) прочита́йте (=διαβάστε)

190

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΜΕΣΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ВОЗВРАТНО-СТРАДАТЕЛЬНЫЙ ЗАЛОГ

Σχηματίζεται μόνο από τα μεταβατικά ρήματα, δηλαδή από αυτά που διαθέτουν άμεσο αντικείμενο).

Xρήση α) Στις παθητικές συντάξεις (μόνο με μη τετελεσμένα ρήματα). Το ποιητικό αίτιο, αν υπάρχει, δηλώνεται με ουσιαστικό ή προσωπική αντωνυμία στην οργανική πτώση χωρίς πρόθεση. Για τις παθητικές συντάξεις, ( κεφ. 27, Μετοχές).

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Рабо́чие Οι εργάτες

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ стро́ят χτίζουν

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ дом. το σπίτι.

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Дом Το σπίτι

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ стро́ится χτίζεται

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ рабо́чими. από τους εργάτες.

β) Στην αυτοπάθεια χρησιμοποιείται με ορισμένα ρήματα, για να δηλώσει ότι η δράση επιστρέφει στο υποκείμενο: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ

Ма́ма одева́ ет ребёнка.

Ребёнок одева́ ется.

Η μαμά ντύνει το παιδί.

Το παιδί ντύνεται.

Па́па умыва́ ет до́ чку.

До́ чка умыва́ ется.

Ο μπαμπάς πλένει την κορούλα.

Η κορούλα πλένεται.

Τα ρήματα χρησιμοποιούνται και στις δύο ρηματικές μορφές: одева́ться (-)-оде́ться (∙). γ) Στην αλληλοπάθεια χρησιμοποιείται με ορισμένα ρήματα, για να δηλώσει ότι τα υποκείμενα «ανταλάσσουν» την ενέργεια, δηλαδή λειτουργούν ταυτόχρονα και ως αντικείμενα το ένα σε σχέση με το άλλο: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΑ

Ма́ма целу́ ет ребёнка.

Влюблённые целу́ются.

Η μαμά φιλάει το παιδί.

Οι ερωτευμένοι φιλιούνται.

Роди́тели встреча́ют сы́на.

Родственники встреча́ются.

Οι γονείς συναντούν τον γιο.

Οι συγγενείς συναντιούνται.

Τα ρήματα χρησιμοποιούνται και στις δύο ρηματικές μορφές: целова́ться (-) – поцелова́ться (∙).

197

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΜΗ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ДЕЕПРИЧАСТИЯ НЕСОВЕРШЕННОГО ВИДА Χρήση Δηλώνουν μια συμπληρωματική δράση, η οποία εκδηλώνεται ταυτόχρονα με την δράση του κύριου ρήματος και από το ίδιο υποκείμενο: Ρήμα

Μη τετελεσμένες επιρρηματικές μετοχές

(εμείς)

ταυτοπροσωπία

(εμείς)

Мы шли

домо́й

разгова́ривая.

Πηγαίναμε

προς το σπίτι

μιλώντας. (δηλώνει χρόνο)

Η μη τετελεσμένη επιρρηματική μετοχή μπορεί να αντικατασταθεί με σύνθετη πρόταση, χρησιμοποιώντας τον σύνδεσμο когда́ (=όταν/ενώ): Когда́ мы шли домо́й, мы разгова́ривали. Καθώς (ενώ) πηγαίναμε σπίτι, μιλούσαμε. Το когда,́ ως επίρρημα έχει την έννοια του «πότε», και ως σύνδεσμος σε μια σύνθετη πρόταση έχει την έννοια του «όταν, ενώ, καθώς». Οι επιρρηματικές μετοχές μη τετελεσμένης μορφής μπορούν επίσης να εκφράσουν υπόθεση, αιτία, εναντίωση: Занима́ясь гимна́стикой, мо́жно похуде́ть на не́сколько килогра́ммов. Наста́ивая, ничего́ не добьёшься. Теря́я самооблада́ние, не выи́грываешь.

Κάνοντας γυμναστική μπορεί να αδυνατίσεις μερικά κιλά. Επιμένοντας δεν κερδίζεις τίποτα. Χάνοντας την ψυχραιμία σου δεν κερδίζεις.

Σχηματισμός Οι μη τετελεσμένες επιρρηματικές μετοχές σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα (γ΄πρόσωπο πληθυντικού του ενεστώτα χωρίς κατάληξη - κεφ. 22, Ενεστώτας) των μη τετελεσμένων ρημάτων και τις καταλήξεις -а μετά από τα συριστικά ж, ш, щ, ч, και την κατάληξη -я για τις υπόλοιπες περιπτώσεις:

Ρήμα знать (-) рисова́ть (-) идти́ (-) слы́шать (-)

Θέμα ενεστώτα зна́ (ют) рису́ (ют) ид (у́т) слы́ш (ат)

Κατάληξη -я -я -я -а

Μη τετελεσμένες επιρρηματικές μετοχές зна́я γνωρίζοντας рису́я ζωγραφίζοντας идя́ περπατώντας слы́ша ακούγοντας κάτι ξαφνικά

Στα ρήματα μεσοπαθητικής φωνής μετά από την κατάληξη -а/-я προστίθεται το μόριο -сь ( κεφ. 28, Μεσοπαθητική Φωνή):

смея́ться (-)

сме́-ют-ся

ошиба́ться (-)

ошиба́-ют-ся

204

сме́-я-сь

γελώντας

ошиба́-я-сь

σφάλλοντας

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Εξαιρέσεις:

α) Τα ρήματα που λήγουν σε -авать σχηματίζουν τις τετελεσμένες επιρρηματικές μετοχές από το θέμα του απαρεμφάτου, δηλαδή το απαρέμφατο χωρίς το -ть, και όχι από το θέμα του ενεστώτα: дава́ть (даю́) встава́ть (встаю́)

дава́ + я встава́ + я

дава́я встава́я

δίνοντας σηκώνοντας

β) Το ρήμα быть (=είμαι) έχει την επιρρηματική μετοχή бу́дучи, το ρήμα хотеть (=θέλω) χρησιμοποιεί την μορφή της επιρρηματικής μετοχής желая του ρήματος желать, και το ρήμα ждать (=περιμένω) έχει την επιρρηματική μετοχή ожидая: Бу́дучи свобо́дной, А́нна реши́ла пойти́ в Η Άννα, αφού ήταν ελεύθερη (είχε ελεύθεкино́. ρο χρόνο), αποφάσισε να πάει σινεμά. Жела́я привле́чь покупа́телей, Θέλοντας να προσελκύσει πελάτες, μείωσε значи́тельно сни́зила це́ны. σημαντικά τις τιμές. Ожида́я трамва́й, стира́ла сообще́ния в Περιμένοντας το τραμ, διέγραφε τα μηνύтелефо́не. ματα στο κινητό. γ) Ορισμένα ρήματα δεν σχηματίζουν μη τετελεσμένες επιρρηματικές μετοχές: бежа́ть τρέχω мочь μπορώ есть τρώω петь τραγουδώ е́хать πηγαίνω (με όχημα) писа́ть γράφω ждать περιμένω пить πίνω каза́ться φαίνομαι ре́зать κόβω лить χύνω хоте́ть θέλω δ) Επιρρηματική μετοχή μη τετελεσμένης μορφής ρημάτων κίνησης: Απαρέμφατο Μετοχή Απαρέμφατο Μετοχή идти́ идя ходи́ть ходя́ е́хать е́здить е́здя лете́ть летя́ лета́ть лета́я плыть плывя́ пла́вать пла́вая бежа́ть бе́гать бе́гая лезть ла́зить ла́зя брести́ бредя́ по́лзать по́лзая ползти́ ползя́ броди́ть бродя́ нести́ неся́ носи́ть нося́ вести́ ведя́ води́ть водя́ везти́ везя́ вози́ть возя́ тащи́ть таща́ таска́ть таска́я кати́ть катя́ ката́ть ката́я гнать гоня́ гоня́ть гоняя Για την σημασία των παραπάνω ρημάτων, ( κεφ 21, Ρήματα κίνησης.) Бродя́ по́ лесу, На́стя вспомина́ла де́тство. Περιπλανώμενη στο δάσος, η Νάστια σκεφτόταν την παιδική της ηλικία. Идя́ в больни́цу, И́ра ду́мала о де́тях. Πηγαίνοντας στο νοσοκομείο, η Ήρα σκεφτόταν τα παιδιά της.

205

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / ПОДЧИНИТЕЛЬНЫЕ СОЮЗЫ

Τελικοί

Αποτελεσματικοί

Αιτιολογικοί

Ειδικοί

Συνδέουν μία κύρια με μία δευτερεύουσα πρόταση: что (=ότι, τι) Мне ка́жется, что вы меня́ не понима́ете. (=Μου φαίνεται, ότι δεν με καταλαβαίνετε!) потому́ что (=διότι) Он пло́хо написа́л тест, потому́ что не вы́учил слова́. (=Δεν έγραψε καλά το διαγώνισμα, διότι δεν έμαθε τις λέξεις.) так как Я не дал ей кни́гу, так как она́ уже ушла́. (=επειδή, έτσι ώστε) (=Δεν της έδωσα το βιβλίο, επειδή ήδη είχε φύγει.) из-за того́, что Конце́рт отмени́ли из-за того́, что шёл дождь. (=εξαιτίας του ότι) (=Η συναυλία ακυρώθηκε εξαιτίας της βροχής.) благодаря́ тому́,что Он мно́го зна́ет благодаря́ тому́, что мно́го чи́тает. (=χάριν σε/ότι, διότι) [=Ξέρει πολλά χάριν στο ότι (διότι) διαβάζει πολλά.] поэ́тому (=γι' αυτό) Он не вы́учил слова́, поэ́тому он пло́хо написа́л тест. (=Δεν έμαθε τις λέξεις, γι' αυτό δεν έγραψε καλά το διαγώνισμα.) что́бы/для того́ что́бы (=για να, να) ( σελ. 220 Σύνθετες Προτάσεις Σκοπού) е́сли* (=αν)

Παραχω- Υποθετικοί ρητικοί

хотя́/несмотря́ на то/что (=παρόλο που, μολονότι, αν και)

Мы еди́м, что́бы жить, а не живём, что́бы есть. (=Τρώμε για να ζούμε και δεν ζούμε για να τρώμε.) Я хочу́, что́бы вы рассказа́ли мне об э́том несча́стном слу́чае. (=Θέλω να μου διηγηθείτε γι' αυτό το ατύχημα.) Е́сли хо́чешь, возьми́ эту кни́гу! (=Αν θέλεις, πάρε αυτό το βιβλίο!) Е́сли бы он знал о после́дствиях, он не сде́лал бы э́то. (=Αν ήξερε τις συνέπειες, δεν θα το έκανε αυτό.) Хотя́ (несмотря́ на то, что) он неда́вно на́чал изуча́ть ру́сский язык, он уже́ хорошо́ говори́т. (=Παρόλο που πρόσφατα άρχισε να μαθαίνει τη ρωσική γλώσσα, ήδη μιλάει καλά.)

Συγκριτικοί

Χρονικοί

когда́ (=όταν)

Когда́ ты придёшь, мы пойдём гуля́ть. (=Όταν έρθεις θα πάμε βόλτα.) как то́лько (=μόλις) Как то́лько зако́нчился уро́к, мы пошли́ домо́й. (=Μόλις τελείωσε το μάθημα, πήγαμε σπίτι.) пре́жде чем/до Пре́жде чем обе́дать, вы́мой ру́ки! того́ как (=προτού) (=Προτού φας, πλύνε τα χέρια!) по́сле того́ как По́сле того́ как я вы́мыл ру́ки, я сел за стол. (=αφού) (=Αφού έπλυνα τα χέρια, κάθισα στο τραπέζι.) с тех пор как С тех пор как я на́чал изуча́ть ру́сский язы́к, у меня́ нет (=από τότε που) свобо́дного вре́мени. (=Από τότε που άρχισα να μαθαίνω την ρωσική γλώσσα, δεν έχω ελεύθερο χρόνο.) пока (=όσο) Пока́ ма́ма гото́вила обе́д, де́ти игра́ли. (=Όσο η μαμά μαγείρευε, τα παιδιά έπαιζαν.) как + ουσιαστικό (=σαν) Я уста́л, как соба́ка. (=Κουράστηκα σαν το σκυλί.) как бу́дто+δευτερ. У неё бы́ли кра́сные гла́за, как бу́дто она́ пла́кала. πρόταση (=σαν να) (=Είχε κόκκινα μάτια σαν να έκλαιγε.) чем (=παρά, από) Ру́сский язы́к сложне́е, чем англи́йский. (=Η ρωσική γλώσσα είναι πιο δύσκολη από την αγγλική.) κεφ. 31, Υποθετικές Προτάσεις)

219

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ / ИДИОМАТИ́ЧЕСКИЕ ВЫРАЖЕ́НИЯ стро́ить из себя́ / вообража́ть из себя́

νομίζει ότι κάποιος είναι

сули́ть золоты́е го́ры

τάζω λαγούς με πετραχήλια

сыт по го́рло

χορτάτος ως τον λαιμό

Τак тебе́ и на́до

Καλά να πάθεις!

тенева́я эконо́мика

παραοικονομία

терпе́ть не могу́

δεν αντέχω

туда́ ему́ и доро́га!

τα ήθελε και τα έπαθε

Τы с ума сошёл…

Τρελάθηκες;

у меня́ нет слов

μένω άφωνος

уви́деть свои́ми глаза́ми

είδα με τα ίδια μου τα μάτια

уделя́ть внима́ние

δίνω σημασία

упа́сть в о́бморок / потеря́ть созна́ние

χάνω τις αισθήσεις μου, λιποθυμώ

упира́ться рука́ми и нога́ми

αντιστέκομαι με νύχια και με δόντια

учи́ть наизу́сть

μαθαίνω απ' έξω

хвати́ть че́рез край

το παρακάνω

хо́чешь – не хо́чешь

θες–δεν θες

че́стно говоря́

μιλώντας ειλικρινά

что в лоб, что по лбу

πέρα βρέχει

что за вопро́с!

μα τι ερώτηση!

что за наказа́ние!

Τι μπελάς!

что ты говори́шь?! Да ну!

Τι λες;

что ты наде́лал!

Τι έκανες;

чу́вствуйте себя́ как до́мa!

Σαν στο σπίτι σας!

чуть не забыл(а)

παραλίγο να ξεχάσω

это никуда́ не годи́тся.

δεν κάνει για τίποτα

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ / ПОСЛО́ВИЦЫ Аппети́т прихо́дит во вре́мя еды́.

Τρώγοντας έρχεται η όρεξη.

Без труда́ не вы́ловишь и ры́бку из пруда́. Τα αγαθά κόποις κτώνται. В до́ме пове́шенного не говоря́т о верёвке. Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί. В гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше.

Σπίτι μου, σπιτάκι μου.

Все доро́ги веду́т в Рим.

Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Ρώμη.

В тесноте́ да не в оби́де.

Όλοι οι καλοί χωράνε.

В ти́хом о́муте че́рти во́дятся.

Τα σιγανά ποταμάκια να φοβάσαι.

В чужо́й монасты́рь со свои́м уста́вом Σε ξένο μοναστήρι δεν πας με δικό σου κανονισμό. не хо́дят.

254

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Τατιάνα Μπορίσοβα

ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ-ΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ / ГОСУДА́РСВЕННЫЕ СЛУ́ЖБЫ-ЭКОНОМИ́ЧЕСКИЕ ТЕ́РМИНЫ Премье́р-мини́стр

Πρωθυπουργός

мини́стр

Υπουργός

зам. мини́стра

Υφυπουργός

суде́бный

Δικαστικός

судья́

Δικαστής

суде́бно-медици́нский

Ιατροδικαστής

Дворе́ц Правосу́дия

Δικαστικό μέγαρο

Πарламент

Βουλή

Конститу́ция

Σύνταγμα

Конституцио́нный суд

Συνταγματικό Δικαστήριο

Самми́т Европе́йского Сою́за

Σύνοδος Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ассоциа́ция Адвока́тов / Адвока́тский Δικηγορικός Σύλλογος Сою́з Суд пе́рвой инста́нции

Πρωτοδικείο

Сове́тник

Σύμβουλος

Посо́л

Πρέσβυς

Посо́льство

Πρεσβεία

Апелляцио́нный Суд

Εφετείο

Съезд

Συνέδριο

фонд

Ίδρυμα

Ко́нсул

Πρόξενος

Ко́нсульство

Προξενείο

Митропо́лия

Μητρόπολη

Суд

Δικαστήριο

Центра́льный банк

Κεντρική τράπεζα

Промы́шленная Пала́та

Βιομηχανικό επιμελητήριο

Прокуро́р

Εισαγγελέας

Мирово́й суд

Ειρηνοδικείο

Торго́вая Пала́та

Εμπορικό επιμελητήριο

Верхо́вный Суд

Άρειος Πάγος

зако́н

Νόμος

законопрое́кт

Νομοσχέδιο

мемора́ндум

Μνημόνιο

Поли́ция

Αστυνομία

Госуда́рственные ве́домства

Δημόσιοι Oργανισμοί

Μуниципалитет

Δημαρχείο

262

Τατιάνα Μπορίσοβα

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ / ТЕРМИНОЛОГИЯ ПО ТУРИЗМУ тури́зм/τουρισμός С прие́здом!

Καλώς ήρθατε (ήρθες)!

До́бро пожа́ловать!

Καλώς ορίσατε!

Ра́ды вас ви́деть!

Καλώς σας βρήκαμε!

Πриве́т!

Γεια!

Здра́вствуйте!

Γεια σας! (Γεια σου!)

До́брый день!

Καλημέρα!

До́брый вечер!

Καλησπέρα!

До́брого ве́чера!

Καλό βράδυ!

До́брой но́чи!

Καληνύχτα!

Приве́тствую!

Χαίρετε!

Споко́йной но́чи!

Καληνύχτα!

До свида́ния

Αντίο!

Как вас зову́т?

Πώς σας λένε;

Как ва́ше и́мя?

Πώς είναι το όνομά σας;

Как ва́ша фами́лия?

Πώς είναι το επώνυμό σας;

Меня́ зову́т...

Με λένε...

Моё и́мя...

Το όνομά μου είναι...

Меня́ зову́т...

Λέγομαι...

Моё и́мя...

Ονομάζομαι...

Как (твои́) дела́?

Τι κάνεις;

Как (ва́ши) дела́?

Τι κάνετε;

Как ты?

Πώς είσαι;

Как вы?

Πώς είστε;

О́чень хорошо́!

Πολύ καλά!

Спаси́бо!

Ευχαριστώ!

Хорошо́, спаси́бо!

Καλά, ευχαριστώ!

(Большо́е) спаси́бо!

Ευχαριστώ (πολύ)!

Пожа́луйста!

Παρακαλώ!

Извини́те/Πрости́те!

Συγγνώμη!

Хорошо́, спаси́бо! А вы?

Καλά ευχαριστούμε! Κι εσείς;

Как я рад вас (тебя́) ви́деть!

Πόσο χαίρομαι που σας (σε) βλέπω!

Мы бу́дем ра́ды приня́ть вас у себя́!

Θα χαρούμε πολύ να σας φιλοξενήσουμε!

Жела́ем прия́тно провести́ вре́мя!

Καλά να πέρασετε!

Счастли́вого пути́!

Καλό ταξίδι!

До за́втра!

Τα λέμε αύριο!

До встре́чи!

Θα τα ξαναπούμε!

Я в ва́шем распоряже́нии!

Είμαι στην διάθεσή σας!

263

студе́нтам

студе́нтов

студе́нтами

стаде́нтах

Δοτική

Αιτιατική

Οργανική

Προθετική

σκληρό μαλακό σύμφωνο σύμφωνο (πλην ж, ш ) (πλήν ч, щ)

θέμα με:

студе́нтов

студе́нте

Προθετική

студе́нты

студе́нтом

Οργανική

Γενική

студе́нта

Αιτιατική

Ονομαστική

студе́нту

Δοτική

соба́ке

соба́кой

соба́ку

соба́ке

соба́ки

соба́ка

тёте

тётей

тётю

тёте

тёти

тётя

лошади

лошадью

лощадь

лощади

лошади

ло́ шадь

учителя́ х

учителя́ ми

учителе́й

учителя́ м

учителе́й

учителя́

ме́сте

ме́стом

ме́сто

ме́сту

ме́ста

ме́сто

врача́ х

врача́ ми

враче́й

врача́ м

враче́й

врачи́

соба́ках

соба́ками

соба́к

соба́кам

соба́к

соба́ки

тётях

тётями

тёть

тётям

тёть

тёти

лошадя́ х

лошадя́ ми

лошаде́й

лошадя́ м

лошаде́й

ло́ шади

места́х

места́ми

места́

места́м

мест

места́

συριστι- σκληρό σύμφωνο μαλακό σύμφω- μαλακό σύμφωνο σκληρό κά (πλην ж, ш) νο και κατάληξη και ж, ш και σύμφωνο (ж, ш, я κατάληξη ь ч, щ)

враче́

врачо́м

врача́

врачу́

врача́

врач

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ / ЕДИНСТВЕННОЕ ЧИСЛО

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ / МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО

учи́ теле

учи́ телем

учи́ теля

учи́ телю

учи́ теля

студе́нта

Γενική

учи́ тель

студе́нт

моря́х

моря́ми

моря́

моря́м

море́й

моря́

μαλακό σύμφωνο*

мо́ ре

мо́ рем

мо́ ре

мо́ рю

мо́ ря

мо́ ре

σκληρό σύμφωνο μαλακό σύμφω- συριστικά σκληρό σύμφωνο μαλακό σύμφωνο μαλακό σύμφωνο και σκληρό σύμφωνο μαλακό σύμφωνο* (πλην:ж, ш ) νο (πλήν:ч, щ) (ж, ш, ч, щ) (πλην ж, ш) και κατάληξη я ж, ш και κατάληξη ь

Ονομαστική

θέμα με:

ΚΛΙΣΗ ΟΜΑΛΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / СКЛОНЕНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ

ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΛΙΣΗΣ ГРАММАТИЧЕСКИЕ ТАБЛИЦЫ

Τατιάνα Μπορίσοβα Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

277

вернуло (ουδ.)

вернёт

Οριστική

вернутся

вернётесь

вернёмся

вернёшься

вернусь

Στιγμιαίος Μέλλοντας

вернётся

вернули бы

вернуло бы

вернула бы

вернул бы

Υποθετική

верните

верни

Προστακτική

вернуть (=θα έχω επιστρέψει κάτι)

Παθητική παρελθοντικού χρόνου:

Παθητική ενεστώτα:

Ενεργητική παρελθ: вернувший

Ενεργητική ενεστώτα:

Επιρρηματική: вернув

Mετοχές

вернулась бы

вернулся бы

вернулись

вернулись бы

вернулось (ουδ.) вернулось бы

вернулась (θηλ.)

вернулся (αρσ.)

Παρελθοντικός χρόνος

Υποθετική

вернитесь

вернись

Προστακτική

Παθητική παρελθοντικού χρόνου:

Παθητική ενεστώτα:

вернувшийся

Ενεργητική παρελθοντικού χρόνου:

Ενεργητική ενεστώτα:

Επιρρηματική: вернувшись

Mετοχές

вернуться (θα έχω επιστρέψει - αμετάβατο / =θα έχει επιστραφεί - παθητική φωνή)

ΜΕΣΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

вернут

вернёте вернули

вернула (θηλ.)

вернём

вернул (αρσ.)

вернёшь

χρόνος

Παρελθοντικός

верну

Στιγμιαίος μέλλοντας

Οριστική

4.2 ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ / СОВЕРШЕННЫЙ ВИД ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / ДЕЙСТВИТЕЛЬНЫЙ ЗАЛОГ

Ενικός

Πληθυντικός

284

Ρωσική Γραμματική στα ελληνικά

Ενικός

Πληθυντικός

Τατιάνα Μπορίσοβα