Reisburo Special
Wintersportgebieden: ‘Let it snow!’ De zomer zit er nog niet op of de wintersportliefhebbers beginnen uit hun zomerslaap te komen. Na het moeilijke seizoen 2009/2010 gaan de wintersportgebieden er met frisse moed tegenaan. ‘Het slagen van het seizoen 2010/2011 is niet alleen afhankelijk van hoe de financiële crisis zich vordert, maar ook of er vroeg in het seizoen sneeuw valt. Laat het maar sneeuwen, hoe eerder hoe beter’, aldus diverse vertegenwoordigers die Reisburo Actueel aan het woord laat in deze Wintersport Special. Zweden De Zweedse wintersportgebieden investeerden afgelopen seizoen tientallen miljoenen euro’s in nieuwe faciliteiten, onder meer om langer besneeuwde pistes te garanderen (nieuwe generatie sneeuwmachines) en indoorattracties te bieden
Marcel Burger (foto: Aafke Holwerda).
(zoals een indoorsurfcentrum in Lindvallen, Sälen). Overall lag het aantal boekingen 40% hoger dan een jaar eerder. Een combinatie van avontuur en luxe/comfort wint aan terrein. Zo kunnen liefhebbers overdag een iglo bouwen en ‘s nachts overnachten in een 4- of 5-sterrenhotel op een Hästensmatras. Analisten verwachten dat vooral de wintersportgebieden in Dalarna en Värmland in populariteit nog verder zullen toenemen. Zij zijn voordeliger dan veel andere Scandinavische bestemmingen, ook voor gezinnen met kinderen. Bovendien kunnen reizigers vanuit Nederland de gebieden ook in de winter met de auto doorgaans goed bereiken (winterbanden verplicht!). De Stena Line-veerverbinding Kiel – Göteborg (Gotenburg) biedt daarbij een kostenbewuste minicruise met overnachting. Åre/Östersund Skiën in Zweden kan in het uiterste noorden nog tot in juni. Bij Riksgränsen zoeven wintersporters zo Noorwegen in, om met de skiliften terug naar Zweden te worden gebracht. Veel belangrijke wintersportgebieden liggen dichter bij Stockholm en kunnen dankzij een wijdvertakt en uitstekend onderhouden spoor- en wegennetwerk
het hele jaar door prima worden bereikt. Zwedens bekendste skioord Åre bestaat ruim honderd jaar als toeristische topbestemming met professionele faciliteiten. In 1910 ging de kabeltrein Bergbana voor het eerst uit het dal de berg Åreskutan op. Dat was de start voor een zinderende ontwikkeling van het gebied. Åre heeft nu 100 pistes en behoort tot de Leading Mountain Resorts of the World: een exclusieve club van ‘s werelds beste wintersportlocaties. Östersund geldt als ‘toegangspoort’ tot het 90 kilometer westelijker gelegen Åre. De regionale hoofdstad heeft een belangrijke eigen troef: uitstekend natuurijs. Speciaal voor Nederlanders is er tussen medio februari en medio maart twee keer per week een toertocht van maximaal acht rondes op een geveegd parcours van 25 kilometer. Chartervluchten Op het hoogtepunt van het winterseizoen, vanaf 13 februari tot 13 maart 2011, zijn er directe chartervluchten tussen Schiphol en vliegveld Åre/Östersund (zie www.scandjet. se). Dalarna en Värmland zijn twee bergachtige streken in midwestZweden met in bijna elke plaats wel één of meerdere skipistes. De belangrijkste trekpleisters zijn Säfsen (zestien pistes, 115 kilometer langlaufspoor), Idrefjäll (42 pistes, 55 kilometer langlaufspoor), Sälen (174 pistes, tientallen kilometers langlaufspoor) en Örsa Grönklint (23 pistes, 70 kilometer langlaufspoor). Örsa Grönklint is ook bekend door zijn unieke berenpark, met onder meer een Nederlands-Duits ijsbeerpaar. Zowel Dalarna als Värmland kennen veel andere winteractiviteiten, zoals huskysafari’s, quadtours, wintervissen op het ijs en sneeuwscootertochten. De wintersportfaciliteiten en overnachtinglocaties zijn uitstekend toegerust voor bezoekers van alle leeftijden. Tsjechië Een belangrijk wintersportge-
Petra Koorn.
bied in Tsjechië is Krkonoše (Reuzengebergte) in NoordBohemen. Dit is het hoogste en meest bekende gebergte van Tsjechië. De bekendste wintersportbestemmingen in dit gebied zijn: Špindlerův Mlýn, Pec pod Sněžkou en Rokytnice nad Jizerou. Prkenný důl – Žacléř is een ideale bestemming voor snowboarders. In het zuiden van Tsjechië is Šumava (Boheemse woud) het belangrijkste gebied. Naast skiën, snowboarden en langlaufen kan er ook geschaatst worden op het natuurijs van het Lipnomeer. Andere wintersportgebieden zijn: Orlické hory (Adelaarsgebergte), Jizerské hory (Isergebergte), Krušné hory (Ertsgebergte), Jeseníky en Beskydy. Trends en ontwikkelingen In veel Tsjechische wintersportgebieden wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van kunstmatige sneeuw voor het geval er te weinig sneeuw ligt of de sneeuw niet de ideale kwaliteit heeft. Ook is men bezig met het vervangen van sleepliften door stoeltjesliften. De Tsjechische bergen zijn erg populair onder langlaufers. De meeste wintersportgebieden van Tsjechië zijn gelegen in beschermde natuurgebieden. Naast de gebruikelijke diensten als skiverhuur en skischolen is men druk in de weer met bobsleebanen en crèches. Er wordt gebouwd aan nieuwe hotels, pensions en appartementen en ook skicentra hebben hun aanbod weer uitgebreid en aangepast aan de wensen en eisen van de toeristen. Deze kunnen in Tsjechië tijdens hun wintersportvakantie tevens gebruik maken van aquaparken, wellness centra en sportscholen. Ook de après-ski ontbreekt uiteraard niet! Het wintersportseizoen van Tsjechië gaat in november van start. Er wordt vooral gehamerd op families, een belangrijke doelgroep voor de kindvriendelijke Tsjechische bergen. Prijstechnisch is Tsjechië een ideale wintersportbestemming. In deze tijd van economische crisis werkt dat in het voordeel van het land. En niet geheel onbelangrijk: Tsjechië is gelegen op een steenworp afstand! IJsland Skiën en snowboarden zijn activiteiten die maar weinig voorkomen in IJsland, het zijn meer bezigheden voor de lokale bevolking. De belangrijkste wintersportgebieden zijn Akureyri, een bestemming gelegen in het noorden van het land, en Seyðisfjörður. Wintersport in IJsland is niet te vergelijken met wintersport in Oostenrijk, Frankrijk en Zwitserland. Populaire winterse bezigheden in IJsland zijn hondensledetochten, sneeuwscootertochten, gletsjerwandelingen, ijsklimmen en
Kijk voor het laatste nieuws op www.reisburoactueel.nl
super-jeeptochten op de gletsjers. Snorkelen en duiken zijn ook zeer populaire activiteiten in IJsland. Je gaat dan met een winterdroogpak duiken in het grootste zoetwatermeer in de lavakloven van IJsland (Laugarvatn) waar je zicht hebt tot honderd meter. Trends en ontwikkelingen De genoemde activiteiten zoals snorkelen, duiken en het maken van hondensledetochten worden steeds populairder in IJsland. Het maken van super-jeeptochten komt steeds meer in trek onder de toerist. Tijdens een dergelijke tocht doorkruis je het land van oost naar west en ga je met behulp van GPS van de paden af om via een rechte lijn de meest prachtige natuurgebieden te aanschouwen. Toeristen spreiden hun vakantie steeds meer en blijven niet meer hameren op enkel het hoogseizoen. Door middel van marketing proberen wij het land steeds populairder te maken en te laten zien dat IJsland het hele jaar door geschikt is voor een bijzondere vakantie. We zien de gespreide aankomstcijfers dan ook stijgen. Het Noorderlicht bekijken is een typisch fenomeen dat bij de winter hoort en wat we meer onder de aandacht proberen te brengen. Op een onbewolkte avond in het donker kun je enorme gekleurde slierten door de lucht bewonderen. Dit spektakel komt alleen voor in de meest noordelijk gelegen landen. Turkije Palandoken, Uludag en Kartalkaya zijn op dit moment de meest populaire wintersportgebieden, in het bijzonder onder de lokale bevolking. Kartepe, Davraz en Ayder in Kaçkar Mountains worden elk seizoen populairder. Heli skiën en ski mogelijkheden die Palandoken en Ayder bieden, maken deze bestemmingen erg aantrekkelijk voor jonge, avontuurlijke skiërs. De Universitaire Winterspelen (de Universiteits Olympische Spelen) zal plaatsvinden in Palandoken in 2011. Met dit evenement, verwachten wij dat Palandoken een nog meer inter-
13
Reisburo Special
Ahmet Temurci (© fotohaber.nl).
nationaal bekende wintersportbestemming gaat worden. We hebben helaas niet de exacte wintersportcijfers, maar de spectaculaire stijging van het aantal reserveringen voor Turkije in de winter (2009-2010) biedt hoop op een toename van de populariteit van Turkije als wintersportbestemming. De kwaliteit van de accommodaties, de goede verhoudingen in prijs/kwaliteit die Turkije biedt (in vergelijking met andere populaire wintersportlanden) en de groeiende belangstelling voor Turkije als wintersportbestemming zijn de voordelen die Turkije biedt. Populaire gebieden De volgende gebieden in Turkije zijn erg populair als wintersportbestemming: Uludağ: 36 km ten zuiden van Bursa, is een van de favoriete wintersportcentra van het land. Saklıkent: 50 km van het centrum van Antalya op een hoogte van 2550 meter in de Beydağ bergen. Palandöken: De Palandöken berg heeft een hoogte van 3185 meter en ligt ten zuiden van Erzurum. Erciyes: De Erciyesberg (3916 meter), de hoogste bergtop in Centraal Anatolië, ligt 25 km ten zuiden van Kayseri. De top van de berg, een uitgebluste vulkaan, is het hele jaar met sneeuw bedekt. Kartalkaya: Het Kartalkaya skioord ligt in het westen van het Zwarte Zeegebied, ten zuidoosten van Bolu, in de Köroğlu bergen. De situatie ter plaatse is geschikt voor berg en cross-country skiën. Sarıkamış: In het gebied van Oost Anatolie en 55 km ten zuidwesten van Kars ligt op de berg Çamurlu op een hoogte van 2634 meter het Sarikamis skicentrum, bekend om zijn goede sneeuw kwaliteit. Kartepe: Kartepe is een prachtig nieuw skigebied gelegen op 1650 meter. Dit gebied geeft adembenemende uitzichten op de Izmit Bay aan de ene kant en het Sapanca meer aan de andere kant. Davraz – merengebied: Gelegen op 2637 meter hoogte. Dit skigebied heeft 2 stoeltjes liften, 2 baby liften en 1 T lift. Het ligt op ongeveer 60 kilometer van Isparta Luchthaven en 150 kilometer vanaf de luchthaven Antalya Finland Het Scandinavische land Finland is een behoorlijk aantal belangrijke
14
skigebieden rijk. Levi is het grootste skigebied van het land en is gelegen te midden van prachtige natuur en een groot gebied van wildernis. Ook Ruka is een populair skigebied, het biedt een uitgebreid aanbod aan wintersportactiviteiten. De FIS World Cup Ruka Nordic Opening competitie vindt hier plaats, net zoals slalomraces en snowboardwedstrijden. Je kunt in dit gebied tevens deelnemen aan winteractiviteiten als snowsafari’s en ice-fishing. Tahko is een vakantiebestemming waar actieve vakanties het hele jaar door plaatsvinden. Tahko bezit een erg uitgebreid netwerk aan pistes en liften. Om het winterplaatje compleet te maken ontbreken de paarden, hondensledes, schaatsen en snowmobiles hier absoluut niet. Vuokatti is een bestemming waar naast wintersportactiviteiten ook veel luxe te vinden is, omringd door rustige en vredige natuur. Dit gebied is populair onder toeristen van alle leeftijden. Ook hier kun je huskysafari’s en snowmobile tochten doen en deelnemen aan indoor activiteiten. Ylläs is een gebied met een scala aan skiservices. Je kunt er les nemen, alle materialen huren, er Tom Ylkänen.
zijn restaurants, informatie services, ski bus services en ga zo maar door. Al deze faciliteiten zijn gelegen op loopafstand van de accommodaties van de bestemming. Ylläs is een gebied dat zich in rap tempo aan het ontwikkelen is tot een waar wintersportparadijs. Ook Himos, PyhäLuosto en Saariselkä zijn bekende wintersportgebieden in Finland. Trends & ontwikkelingen Cross-country skiing is één van de meest populaire wintersporten van Finland. Je legt skiënd duizenden kilometers af en doorkruist letterlijk het land. Finland heeft uitstekende mogelijkheden voor zowel beginners als gevorderden op ski’s en boards. Ook kan Finland zichzelf rekenen tot één van de topbestemmingen als het gaat om downhill skiing. Maar liefst 1,1 miljoen skiërs komen voor deze activiteit naar het Scandinavische land. Schaatsen is tevens een populaire activiteit in Finland. Je kunt in principe overal in het land zowel indoor als outdoor schaatsen. In Kuopio vond in februari jongstleden de 27e Finland Ice Marathon plaats. Half-pipes en speciaal aangelegde snowboardparken waar je als toerist uitstekend
les kunt krijgen behoren tot de standaard faciliteiten van bijna alle wintersportgebieden van Finland. Toeristen die meer van natuur en rust houden kunnen aan snowshoe walking doen. Met speciale schoenen en gidsen gaan zij de bossen in om te genieten van de vredige natuur. Een echte kick geeft het winterzwemmen in Finland. Zo’n 120.000 Finnen zwemmen regelmatig in het ijskoude water om reserves op te bouwen tegen de griep. Er vinden zelfs competities winterzwemmen plaats. Sinds 2008 is het aantal inkomende toeristen met 6% gezakt ten opzichte van voorgaande jaren tot 5,7 miljoen. ‘Wij hopen dat de economische crisis zo snel mogelijk tot zijn einde komt zodat het inkomend toerisme verder kan groeien. Tot nu toe is de zomer de meest populaire periode voor buitenlandse toeristen om Finland te bezoeken’, aldus Tom Ylkänen namens het Fins verkeersbureau. Oostenrijk Er zijn in Nederland circa één miljoen mensen die wel in de winter zijn geïnteresseerd, maar niet
Thiebout van den Bergh.
Kijk voor het laatste nieuws op www.reisburoactueel.nl
gaan skiën of gaan snowboarden. Thiebout van den Bergh van het Oostenrijks Toeristenbureau: ‘Wij zetten, naast het alpiene skiën en snowboarden, duidelijk ook in op een alternatief winteraanbod voor deze doelgroep. Denk in de trent van sneeuwschoenwandeltochten, wandelen op gebaande winterwandelpaden met als einddoel bijvoorbeeld een leuke oude hut, waar je op hoog niveau culinair wordt verwend, paardrijden in de sneeuw etcetera, etcetera. Allerlei punten waarbij de enorme gastvrijheid en persoonlijke benadering door de herbergier van de gast altijd op de voorgrond blijft. Afgelopen jaar hadden we weliswaar een marginale minus, maar dat is wel ten opzichte van de winter daarvoor die de beste winter ooit (!) vanuit Nederland is geweest. Ons doel voor aanstaande winter is het houden van ons marktaandeel in Nederland van circa 53 %’. Sneeuw ‘Uiteraard zijn er diverse variabelen die wij niet kunnen beïnvloeden zoals het feit: komen we nu echt uit de crisis, komt er een double-dip en gaat één en ander veel langer duren? Hoe ontwikkelt zich de komende maanden het consumentenvertrouwen en in hoeverre heeft dit impact op het boekgedrag? Gaat men weer meer geld uitgeven of houdt men nog de hand op de knip in verband met eventuele onzekere tijden mbt bezuinigingen? Buiten bovenstaande, is het echter een feit dat als er ruim op tijd sneeuw valt (half november/ eind november) het seizoen op tijd kan starten met alle voordelen en positieve berichten in de pers van dien. Daarnaast is komend winterseizoen lang en zijn wij ervan overtuigd dat de Nederlander zijn/
Reisburo Special reizen die door de Nederlandse touroperators worden aangeboden. De meeste bezochte gebieden liggen in Zuid Tirol en in Trentino. Alitalia, KLM, easyJet, vanuit vliegveld Milano en Ryanair ( vliegvel Bergamo ) maken mogelijk om vele wintersport bestemmingen te bereiken in de regio Lombardia (Provincie Sondrio) en in het Aostadal. Vanuit Amsterdam kan direct naar Turijn worden gevlogen vanwaar de meeste wintersport bestemmingen van Piemonte en ook Val d’Aosta kunnen worden bereikt. Ook in het centrum/zuiden van Italië zijn er mooie wintersportplaatsen in Lazio en Abruzzo. Deze zijn vanuit de vliegvelden van Roma makkelijk binnen twee uur met auto te bereiken. De belangstelling voor de wintersport bestemmingen is zonder twijfel aan het stijgen.
haar geliefde wintersportvakantie hoe dan ook niet laat ontglippen. Bijkomend is het een prima zaak dat transavia.com zijn vluchten deze winter op Oostenrijk flink gaat uitbreiden en waarmee we natuurlijk erg in onze nopjes zijn. Al met al: we zien met vertrouwen de komende winter in Oosterijk toe’, aldus Van den Bergh. Italië De Nederlandse touroperators zelf presenteren een groter aantal bestemmingen met steeds voordeligere aanbiedingen. Edoardo Francati, directeur van het Italiaans verkeersbureau: ‘Sommige Italiaanse regio’s maken ook meer reclame en publiciteit over toeristische attracties in het winterseizoen door middel van advertenties in de Nederlandse kranten, tijdschriften en door het organiseren van promotie avonden bij reisbureaus en winkelcentra. Het is nog te vroeg om over de cijfers van de komende winter te spreken. Toch, als de weersomstandigheden gunstig zullen zijn, ook dankzij meer bestemmingen die door de Nederlandse touroperators worden aangeboden, hopen wij een betere resultaat te boeken dan die van 2009, die als bekend, onder de economische crisis te leiden heeft gehad’. Bestemmingen De meeste belangrijke wintersport gebieden die de belangstelling van de Nederlanders consumenten trekken liggen over de Alpen verspreiden over de Regio’s: Piemonte, Val d’Aosta, Lombardia, Dolomiti (Zuid Tirol, Trentino en Veneto) en Friuli. Dit ook in verband met de aanbiedingen van de georganiseerde
Zwitserland Favoriete winteraccommodatie van de Nederlanders in Zwitserland is een appartement/vakantiewoning. Ingrid Klaassen, Media/PR Manager Zwitserland Toerisme: ‘Men huurt een etage in een vakantiehuis of boekt in kleinschalige vakantiedorpen. Komende winter wordt in Sörenberg in Centraal-Zwitserland een nieuw Rekadorp geopend met 55 woningen. De beide Landalresorts in Zwitserland (Walensee en Vierwaldstättersee/CentraalZwitserland) liggen toenemend in de belangstelling. Wie kiest voor een hotel (ca. 30%) boekt vaak een voordelig arrangement inclusief skipas. Een trend zijn de nieuwe “belevenis”accommodaties (verblijf + sportvoorzieningen en entertainment), die al in het programma van een aantal Nederlandse touroperators staan, zoals het Rocksresort in Laax en The Cube in Savognin, beide in Graubünden. Themahotels mogen zich eveneens in steeds meer belangstelling verheugen’.
Regio’s De belangrijkste sneeuwsportregio’s zijn het Wallis (een derde van alle Nederlanders), Graubünden en het Berner Oberland (beide circa een zesde). In december 2010 organiseert TUI een megastudiereis naar de Jungfrauregio in het Berner Oberland. Verder zijn er mogelijk-
heden voor reisagenten op individuele basis studiereizen te maken naar Zwitserse wintersportbestemmingen. ‘Wij merken dat er steeds meer korte-termijnboekingen worden gemaakt. Men wacht op leuke aanbiedingen. wintersportmogelijkheden met meerwaarde raken ook steeds meer in trek. “Belevenis”accommodaties en vakantiedorpen, gezinsvriendelijke dorpen, afgebakende speedpistes of juist het tegenovergestelde: een slowmountain resp. slow-pistes, skitouren/off-piste skiën, alternatieve wintersport zoals winterwandelen en sneeuwschoenlopen met fun-elementen als culinair winterwandelen, iglo-overnachtingen’, aldus Klaassen. Vervoer Vliegtuig: dagelijks 4x AmsterdamZürich met Swiss, met doorverbinding naar Basel, Genève en Lugano. Eveneens dagelijks met KLM naar Zürich en Genève, met Easyjet naar Basel en Genève. Met Transavia 4x per week van Rotterdam naar Genève en 1x per week naar Friedrichshafen (Zuid-Duitsland, grens Noord-Zwitserland, met busshuttle naar bestemmingen in Graubünden, www.graubuendenexpress.com). Nieuw in het winterseizoen 2009/10 was een wekelijkse chartervlucht van Skywork Airlines van Rotterdam naar Bern, wat het Berner Oberland en het Wallis nog sneller bereikbaar maakt. De frequentie wordt in het seizoen 2010/11 uitgebreid naar twee vluchten per week (op woensdag en zaterdag). ICE dagtrein naar Basel, CNL nachttrein naar Basel/ Zürich (’s winters in het weekend aparte tak naar Brig in het Wallis). Makkelijke doorverbinding met de trein/bus naar alle belangrijke wintersportgebieden. Voordeelpassen en –retours vanaf de grensstations/ luchthavens. Op zaterdagen in februari en maart sneeuwtreinen vanaf Zürich en Genève naar het Wallis. Verwachtingen seizoen 2010/11 ‘Gezien de trend van boekingen op korte termijn kunnen wij moeilijk een prognose geven voor het komende winterseizoen. Zoals hiervoor uitgelegd overnachten Nederlanders het meest in vakantiewoningen. Wij beschikken echter alleen over concrete hotelovernachtingscijfers, die enigszins indicatief zijn voor de ontwikkeling vanuit Nederland. De vorige winter gaf in de hotels een kleine teruggang van enkele procenten te zien. In algemene zin kun je zeggen dat de voordelen van Zwitserland, zoals hoge ligging van de wintersportgebieden – gemiddeld zo’n 500 meter hoger dan elders in Europa – en de daarbij horende grote sneeuwgarantie, alsmede een zeer uitgebreide en kwalitatief goede winterinfrastructuur, eraan zullen bijdragen dat veel
Kijk voor het laatste nieuws op www.reisburoactueel.nl
Nederlanders voor Zwitserland (blijven) kiezen’, aldus Klaassen. Duitsland ‘Het succes van het komende seizoen is afhankelijk van de sneeuw, ondanks dat er meer en meer sneeuwkanonnen als wapen worden ingezet. De nabijheid en de goede prijs / kwaliteitsverhouding van het aanbod zal zich blijven handhaven. Het Sauerland blijft de nummer één (dichtbij), gevolgd door het Zwarte Woud en de Beierse Alpen, maar ook de Harz en het Thüringer Woud verwachten toenemende bezoekersaantallen. Om deze groeiende trend tegemoet te komen, heeft het Duits verkeersbureau vorig jaar voor het eerst een skireis voor de reisagenten georganiseerd. Vanwege het succes wordt deze reis het komend seizoen herhaald’, aldus Gaby Tiedink namens het Duits verkeersbureau. Op 9 september organiseert het Duits Verkeersbureau een workshop met het thema `actieve vakanties en wintersport` voor Nederlandse touroperators. Circa twintig Duitse aanbieders, waaronder het Sauerland, het Zwarte Woud, het Beierse Woud en de regio rond de Zugspitze, komen hun veelzijdige aanbod presenteren. Geïnteresseerden kunnen zich tot uiterlijk 18 augustus 2010 voor de workshop aanmelden bij Claudia Wolf (claudia.wolf@germany.travel). Wintersportgebieden Winterberg in Sauerland, op slechts 300 kilometer van Utrecht, het Zwarte Woud, Todtmoos (biedt de mogelijkheid in twee dagen je hondensleebewijs te halen), de Duitse Alpen in Oberbayern, het nationale park Berchtesgaden staat garant voor 120 kilometer wandelplezier op speciale sneeuwschoenen en romantische arrensleetochten en de de Allgäu doet met 120 kilometer pistes niet onder voor de bekende Alpengebieden. De Harz, waar pistes, loipes en een rodelbaan sneeuwplezier voor het hele gezin bieden, het Thüringer Wald, het langlaufparadijs Bayerischer Wald met 330 kilometer aan loipes, de Rhön, waar het vlakke sneeuwterrein zich prima leent voor snowkiten, het Erzgebergte en de 1245 meter hoge Fichtelberg is bij Berlijners favoriet voor een weekendje wintersport. Naast skiën worden in Duitse wintersportgebieden veel nevenactiviteiten geboden, waaronder het bouwen van een iglo, ijs schieten, winterwandelen, rodelen, maar ook de nieuwe wintertrends zoals snowbiken, snowscooters, snowshoeing en langlaufen kan altijd. Helemaal hot is snowkiten. Deze special is te lezen op www.reisburoactueel.nl. Melanie van Grunsven en Arjen Lutgendorff
15