L&B: best practices van mbo-scholen

Loopbaan en burgerschap:

best practices van mbo-scholen

Tekst: Marleen Kuijsters

Hoe kun je als mbo-school loopbaan en burgerschap inrichten? Nimeto Utrecht en De Rooi Pannen (Breda) delen hoe ze het hebben aangepakt.

Het is druk bij TivoliVredenburg in Utrecht. Studenten van de mboopleiding Nimeto halen folie met een speciaal ontworpen design voor het muziekfestival Le Guess Who uit een bestelbus. Hiermee gaan ze de balustrade in de entreehal beplakken. Het lijkt even alsof ze medewerkers van TivoliVredenburg zijn. ‘De studenten zitten middenin hun projectweken. Voor loopbaan en burgerschap hebben we op Nimeto een cyclus van 6 lesweken, 2 projectweken en dan een plusweek. De projectweken sluiten aan bij loopbaan. De studenten zijn dan op een andere manier met hun praktijkvak bezig’, zegt docent burgerschap Asni Maria van Aalst. ‘We willen de studenten een goede vakprofessional laten worden. Op de werkvloer leren ze omgaan met praktijksituaties en hoe ze daarop kunnen reflecteren. In dit project komt samenwerken op verschillende manieren terug, denk aan het laden en lossen van de bestelbus. Ook de vraag ‘hoe ben ik op de werkvloer’ staat centraal:

welke kleding draag ik, welk taalgebruik heb ik, hoe ga ik om met feedback of tegenslagen, wat leer ik en durf ik te benoemen wat er goed gaat?’

Voor Nimeto zijn loopbaan en burgerschap belangrijke opleidingsonderdelen, het is groter dan een lesuur per week. Tijdens loopbaan voeren de jongeren groepsgespreken en zoomen ze in op de vragen: wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik? Ze stellen een cv op en leren hoe ze zichzelf kunnen presenteren. Praktijkcollega’s en mentoren begeleiden de studenten hierbij.

Asni Maria van Aalst

We trekken er vaak op uit. Het lijkt me fantastisch om alle lesuren Burgerschap in de praktijk te geven, daar werken we naartoe

We willen dat de studenten zich bewust worden van hun eigen persoonlijke ontwikkeling. Hierdoor groeit hun zelfvertrouwen en kunnen ze vol goede moed de maatschappij in

Bij burgerschap besteden ze aandacht aan de vier dimensies. Van Aalst: ‘Tijdens de economische dimensie vertelt een gastdocent bijvoorbeeld over geldzaken. Daarna kiest elke leerling een opdracht die aansluit bij zijn of haar belevingswereld. Zo gaat de een aan de slag met budgetteren en zoekt de ander een goede zorgverzekering uit. We sluiten elke dimensie af met een reflectie. Dit kan in de vorm zijn van een (beeld)verslag, maar ook in de vorm van een gesprek waarin studenten terugblikken op hun leerdoelen. Alles wat we doen op het gebied van loopbaan en burgerschap organiseer ik met Annemoon Panhuysen.’

Loopbaan is overal in de school aanwezig

De studenten van Nimeto plakken de laatste designing op de balustrade. Ondertussen ontvangen

studenten van de Rooi Pannen (Toerisme & Evenementen in Breda) mensen op school die voor een rondleiding komen. ‘Het onderdeel loopbaan is overal in de school aanwezig’, zegt docent loopbaan en zorgcoördinator Saskia Schoones. ‘We werken 1 uur per week aan de vragen: wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik? Daarna bereiden de studenten zich voor op hun stage: de studenten bemannen de receptie, ontvangen mensen die een rondleiding op school krijgen of ze begeleiden evenementen zoals de open dagen. Tijdens de lessen burgerschap richten de studenten zich op de vier dimensies. De lessen sluiten aan bij de actualiteit. Zo kwam tijdens de Week van de eenzaamheid een meisje langs dat vroeger werd gepest. Alles tezamen bereidt het onze studenten voor op een beroep en deelname aan de maatschappij.’ De lessen loopbaan en burgerschap zullen er volgend jaar wel wat anders uitzien in Breda. Toerisme & Evenementen gaat namelijk over op projectonderwijs waarbij coaches de studenten Goedgemutst breien voor het Nationaal begeleiden. ‘Een uitgelezen kans: we integreren Ouderenfonds loopbaan en burgerschap nòg meer binnen de hele In het kader van de maatschappelijk-sociale opleiding en koppelen het aan het dimensie hebben de studenten van Nimeto de onderwijsprogramma. Bij burgerschap gaan breipennen opgepakt. Ze hebben in de studenten werken aan projecten die aansluiten bij de creatieve werkplaats Labora mutsjes voor op dimensies. Voor loopbaan laten we studenten straks de smoothies van Innocent gebreid. Dat merk doneerde voor ieder mutsje 20 cent aan het Nationaal Ouderenfonds. Binnenkort gaan ze in de plusweek naar het STRAAT museum in Amsterdam. Van Aalst: ‘Hier gaan we heen om studenten te inspireren voor het vak. Uit dit bezoek komen ook een aantal lessen voort voor Burgerschap waarbij de eigen straat & omgeving van studenten centraal staan (=Sociaal-Maatschappelijk).’

Saskia Schoones

Workshop Op reis door de Wereld van Verschil

Aan het einde van het derde jaar, na de stage, krijgen de studenten van de Rooi Pannen een workshop Op reis door de Wereld van Verschil. Schoones: ‘De workshop is een reflectie op gedrag. Studenten leren dat iedereen zich anders gedraagt, je veel van elkaar kunt leren en hoe ze kunnen samenwerken.’

bijvoorbeeld hun sociale omgeving in beeld brengen (een sociaal-web maken) als ze voor de marketingles een LinkedIn profiel opstellen. Ook gaan studenten toewerken naar een eindpresentatie, waarvoor ze tijdens hun schooljaren foto’s hebben gemaakt van verschillende momenten en opdrachten. Reflecteren op wat ze leren doen ze via een digitaal portfolio. Uiteindelijk organiseren ze een expositie, waar bijvoorbeeld hun leerreis in foto’s te zien is. Het is voor hen erg leuk en leerzaam om hun eigen ontwikkeling te zien. Het geeft veel zelfvertrouwen als ze weten welke kennis en ervaringen (zoals een studiereis) ze kunnen meenemen voor de toekomst.’

Op pad

De studenten in Utrecht zijn inmiddels klaar bij TivoliVredenburg. Volgende week gaan ze op een veldtrip richting het Nationaal Monument Kamp Vught. Een plek die de studenten zelf hebben uitgekozen. ‘De plusweek sluit aan op de projectweken. In deze week gaan we vaak op pad voor burgerschap. Studenten zijn geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog. Het thema sluit mooi aan bij het thema identiteit: ik laat ze eerst hun eigen identiteit onderzoeken, daarna gaan we naar Kamp Vught waar alle identiteit van mensen werd afgenomen. Vervolgens maken de studenten hier een reflectieopdracht over die we in een portfolio bewaren. We werken niet vanuit een methode of een boek. Dingen zien, ervaren, meemaken: dat werkt veel beter. Ik vraag mijn studenten ook regelmatig wat ze graag willen leren om aan te sluiten bij hun belevingswereld. Zo gaan we ook nog naar de rechtbank, zodat studenten kunnen zien hoe de Nederlandse rechtspraak werkt.’

De Rooi Pannen bezoekt in de laatste week van september de Tweede Kamer (nabeschouwingen Prinsjesdag) en organiseert vele gastcolleges (zoals van Kredietbank, Novadic Kentron). Schoones: ‘Ook nodigen we ervaringsdeskundigen uit allerlei vakgebieden uit om hun verhaal met de studenten te delen. Dit maakt veel indruk. De docent burgerschap verzorgt het eigen lesmateriaal en gaat in op de actualiteiten.’

Schoones blikt nog even vooruit: ‘Volgend jaar worden loopbaan en burgerschap dus nog breder gedragen binnen de opleiding Toerisme & Evenementen. We willen de studenten bewust maken van hun eigen leerproces en meegeven dat ze veel hebben geleerd tijdens hun opleiding. Hierdoor groeit hun zelfvertrouwen en kunnen ze vol goede moed de maatschappij in.’ Van Aalst kijkt ook uit naar de toekomst: ‘Het lijkt me fantastisch om alle lesuren burgerschap in de praktijk te geven, daar werken we naartoe.’

Nimeto Utrecht

Nimeto is een mbo vakschool voor creatieve ruimtemakers. Op deze school volgen ongeveer 1.500 studenten een creatieve, ondernemende of technische opleiding.

De Rooi Pannen

De Rooi Pannen biedt vmbo- en mbo-opleidingen aan op het gebied van handel & ondernemen, horeca, toerisme & recreatie, vormgeving en marketing & evenementen in Tilburg, Eindhoven en Breda.