Zes leerkrachten over hun ontwikkelingsperspectief

Blijf gemotiveerd en enthousiast als leraar

Welke wegen staan voor je open?

Hoe kun je jezelf blijven ontwikkelen, als leraar en als mens? Het beroep biedt vele kansen te groeien als professional. Deze zes leerkrachten uit primair en voortgezet onderwijs kozen een nieuw en aanvullend perspectief.

Tekst: Martijn de Graaff

Van beginner naar expert

Een leraar is nooit uitgeleerd. Of het nu gaat om pedagogische, didactische of vakinhoudelijke kennis: er valt genoeg te verdiepen. Denk aan omgaan met diversiteit, ontwikkelen van lesmateriaal of het inzetten van digitale middelen. Zo kun je als expert leerlingen steeds beter ondersteunen.

Rosanne Bakker, docent Cultuur Harens Lyceum en projectleider doorlopende leerlijn kunst en cultuur

“Naast mijn docentschap, ben ik voor Openbaar Onderwijs Groningen projectleider voortgezet onderwijs van het project ‘de doorlopende leerlijn kunst en cultuur’. We ontwikkelen, implementeren en borgen een leerlijn van het primair naar het voortgezet onderwijs. Dat is een fantastische uitdaging. Bovenschools samenwerken met een projectgroep geeft mij energie. Ik ben heel blij met mijn baan. Voor mij het Harens Lyceum een plek waar ik me kan blijven ontwikkelen. Zowel vakinhoudelijk als op het gebied van persoonlijk leiderschap.”

Groei naar leiderschap

Leerkrachten die zich willen ontwikkelen in leiderschap, kunnen binnen de school doorgroeien naar de functie van bouwcoördinator, (adjunct-)directeur of directeur in het primair onderwijs. En afdelingsleider, jaarlaagcoördinator of (con) rector in het voortgezet onderwijs.

Rianne Kootstra, docent Nederlands en teamleider Maaslandcollege

“Als ik voor de klas sta, heb ik altijd plezier. Ik vind het leuk om te zien dat leerlingen zich ontwikkelen. Als teamleider probeer ik ook zoveel mogelijk ontwikkeling te faciliteren, niet alleen bij leerlingen, maar ook bij de mensen in mijn team. Ik krijg er energie van als ik zie dat docenten een stapje verder komen of nieuwe dingen ontdekken.”

Naar een flexibele loopbaan

Het lijkt misschien vanzelfsprekend om elk jaar opnieuw hetzelfde vak op dezelfde school te geven, maar het kan anders. Heb je wel eens nagedacht over een tweede carrière, waarbij je bijvoorbeeld een eigen bedrijf combineert met een parttimefunctie in het onderwijs? Leraren die dat doen, noemen we hybride docenten.

Bart Giethoorn, docent Spinoza20first en heeft een eigen bedrijf in gamification.

“Ik geef drie dagen les in de bovenbouw havo/vwo van het Spinoza20first in Amsterdam. Daarnaast werk ik twee dagen in de week als zelfstandige voor mijn bedrijf Playbook Gamification. De combinatie die ik nu heb, kom ik niet veel tegen, maar ik denk dat iedere leidinggevende graag de mensen onder zich ziet floreren. Het is voor leerlingen ook veel beter, uiteindelijk.”

Als leerkracht kun je ervoor kiezen om variatie in je werk te organiseren door over te stappen naar een andere bouw, een andere vaksectie of een andere school. Werken met leerlingen in een andere leeftijdscategorie, op een school met een ander onderwijsconcept of overstappen naar een andere sector kan zorgen voor nieuwe uitdagingen.

Steffen Bruinsma, leerkracht basisschool het Slingertouw en I-coach+

“Ik was altijd al bezig met ICT en onderwijs op school. De laatste jaren zijn er veel devices op basisscholen binnengebracht, maar die worden vaak gebruikt voor spelletjes of tekstverwerking. Dat is jammer, want er kan veel meer met de iPad en andere ICT-materialen. Ik wilde dat verbeteren, maar naast het lesgeven kost dat veel tijd. Toen er een vacature voor I-coach+ bij Ambion kwam, heb ik daarom gesolliciteerd. Ik sta nu drie dagen in de week voor groep 5b en doe nu één dag in de week ICT-taken op school.”

Bereik vergroten

De kern van het leraarschap is het werken met leerlingen in de klas. Maar ook daarbuiten kunnen leerkrachten een rol spelen. Bijvoorbeeld in een projectgroep, een vakinhoudelijke vereniging of als intern begeleider op schoolniveau of bestuursniveau, in een regionale denktank of in een landelijk project of netwerk. Werken in verschillende contexten en netwerken zorgt voor variatie in je werk.

Monique Wiaterek, docent en ondersteuningscoördinator Cambreur College

“Nadat ik een aantal jaren voor de klas had gestaan, ontdekte ik dat ook leerlingen sociaal-emotioneel in de knoop raakten. Daar werd ik erg door geraakt, want ik wil er zijn voor de leerlingen. Om te zorgen dat ze een soort welbevinden ervaren in hun leven ben ik counselor geworden. Ik ben gaan werken als persoonlijk begeleider van kinderen met grotere problematiek. Van daaruit ben ik in het ondersteuningsteam gekomen en heb ik mijn werk steeds een beetje uitgebreid.”

Andere taken en rollen

Het werk van leerkrachten hoeft zich niet te beperken tot de klas. Om leerlingen het beste onderwijs te kunnen bieden, zijn ook mentoren, decanen en coaches nodig. Ook het ontwikkelen van lesmateriaal, meedoen met praktijkonderzoek in de school, meedenken over schoolbeleid of het ondersteunen van collega’s vanuit een expertrol kunnen bij het werk van leraren horen. Dat is goed te combineren met je rol als leraar in een klas.

Bart Joose, leraar en schoolopleider Admiraal De Ruyterschool

“Eén dag in de week werk ik als coördinerend schoolopleider. De twee rollen en verantwoordelijkheden die ik binnen de school heb, zijn ontzettend leuk om te combineren. De ene dag werk ik in het veld en ben ik zelf aan het lesgeven. De andere dag besteed ik aan observeren, begeleiden of bovenschoolse activiteiten.”

Wil jij ontdekken welke mogelijkheden er zijn?

Kijk dan op de volgende websites: primair onderwijs: www.loopbaanlerarenpo.nl | voortgezet onderwijs: www.loopbaanlerarenvo.nl

Column De onderwijswereld van Esther van de Knaap onderwijswereld-po.nl

Leren en professionaliseren; in welke tijd dan?!

Enkele weken geleden stelde ik naar aanleiding van het krantenartikel ‘Laat de leerkracht gewoon lesgeven’ in de Facebookgroepen van Onderwijswereld de volgende vraag: ‘Welke activiteiten/vakken kunnen we volgens jou beter links laten liggen?’

In het artikel was te lezen dat we volgens het nieuwste rapport van de Inspectie van Onderwijs weer de focus moesten leggen op de basisvaardigheden, uitgebreid gedeeld door onze regering. En dat we ons goed moeten blijven professionaliseren.

Alleen al daarvan gaan mijn haren redelijk omhoog staan: meer focus op basisvaardigheden. Het is namelijk diezelfde regering die al jarenlang van alles en nog wat over de schutting van het onderwijs gooit. En wij, makke schapen die we zijn, knikken ja en amen en voegen weer iets toe aan ons overvolle curriculum.

Terug naar de vraag op de groepen. Mijn verwachting was dus dat er allerlei voorbeelden genoemd zouden worden die met lesinhoud te maken zou hebben. Niks was echter minder waar: feestcommissies, fietslessen, willekeurige uitjes, zwemlessen, Koningsspelen, knutselfrutsels voor Sinterklaas, Kerst, Vaderdag, Moederdag, Sint Maarten et cetera, paaseieren zoeken, oeverloze groepsplannen, wie zet wanneer de container buiten, urenlange teamvergaderingen, groepsplannen…

Zucht

DIT. HOEVEN. WE. ALLEMAAL. NIET.

Niet?!

Nee!!! Hoe dan wel? Voor het nieuwe schooljaar ga je met je team om de tafel. Welke werkgroepen, activiteiten, scholingen staan er voor volgend jaar op de planning? Zijn deze allemaal noodzakelijk? Wat kunnen we schrappen om meer effectieve tijd voor het maken van goede lessen en ons eigen professionaliseren over te houden?

Schrap onnodige zaken! Volg je je leerlingen ook via hun werk, via toetsen of observaties? Dat is genoeg. Hier hoeft geen groepsplan meer naast.

Leg de zaken die je teambreed afspreekt vast in het werkverdelingsplan. Ga voorzichtig om met de kostbare onderwijstijd die we hebben. Zorg dat er voldoende tijd wordt ingeruimd voor het voorbereiden van goed onderwijs en voor het volgen van kwalitatief goede scholing.

Dat doen leidt tot beter onderwijs voor je leerlingen en meer ruimte voor jezelf. Laten we weer gaan doen wat ertoe doet, laten we onze leerKRACHT weer gebruiken.

Lesbrieven economie die aansluiten bij de belevingswereld

‘Gun leerlingen een bredere kijk op economie’

In de economieles gaat het nog vaak over individuele keuzes, het marktmechanisme en economische groei. Begrippen als duurzaamheid, circulariteit en brede welvaart komen in het huidige economiecurriculum nauwelijks aan bod. Dat moet anders, vinden Day for Change en Our New Economy (ONE). Zij maken lesbrieven die leerlingen leren verder te kijken dan het gangbare economische denkkader.

Tekst: Heleen de Bruijn

Economielessen op scholen gaan nog teveel over groei en het streven naar winstmaximalisatie. De focus ligt erg op modellen en wiskunde. Daardoor sluit de lesstof niet goed aan bij de belevingswereld van leerlingen. Terwijl in economielessen ook ethiek belangrijk moet zijn. Laat leerlingen nadenken over keuzes die ze maken als consument, werknemer of ondernemer. Economie op school moet opleiden voor een positie in de samenleving. Dat is de overtuiging van Babette Anhalt, projectleider voor de lesbrieven Nieuwe Economie van ONE en Day for Change. Anhalt: “Tot een paar jaar geleden stond economie gelijk aan groei. Maar de maatschappij verandert snel: het klimaat verandert, we kampen met vluchtelingenstromen en een groeiende kloof tussen arm en rijk. Stromingen in het denken over economie neigen niet meer naar het streven naar winstmaximalisatie, maar naar economische ontwikkeling binnen de grenzen van de aarde. Economie is van alle mensen en daar is nog te weinig aandacht voor in economielessen.”

Babette Anhalt

Verouderd curriculum

Volgens Anhalt is het curriculum van het vak economie verouderd en gaat de verandering daarvan langzaam. Samen met ONE probeert haar stichting het gat intussen te overbruggen met speciale lesbrieven die leerlingen een bredere blik geven op economie en alles dat daarmee samenhangt. “Leerlingen worden bovendien zo beter voorbereid

op hoger onderwijs, waar diversiteit in economisch denken steeds centraler komt te staan. Leerlingen moeten leren hoe ze in de economie bewegen. Het moet praktischer: hoe werkt het met belastingen, met bedrijfsvormen? En we leren hen kritisch na te denken en vragen te stellen. Bijvoorbeeld over de productie van kleding. Jongeren kopen graag mooie kleding, maar staan niet stil bij hoe, waar en door wie die kleding is gemaakt en welke ecologische en sociale schade de productie mogelijk veroorzaakt. Soms denken leerlingen dat economie niks met henzelf te maken heeft. Het is echter niet moeilijk uit te leggen dat het juist wel zo is en dat ze invloed kunnen uitoefenen. Als consument heb je ook macht. Dat is vaak echt een eyeopener voor hun”, zegt Anhalt, die zelf ook nog geregeld gastlessen geeft over wereldburgerschap en duurzaam ondernemen.

Marktmechanisme

Ook Bastiaan van der Broek, docent economie op het Nieuwe Lyceum in Bilthoven vindt dat in het economiecurriculum de nadruk te veel ligt op prijzen en het marktmechanisme. “Impliciet geven we de leerling zo het idee mee dat marktwerking de oplossing biedt voor al onze maatschappelijke vraagstukken. Ondertussen besteedt het curriculum nauwelijks aandacht aan de macht van ondernemingen, terwijl dat heel relevant is voor de uitkomsten van marktwerking. Kijk bijvoorbeeld naar oliemaatschappijen: zij zeggen met hun producten te voorzien in een behoefte van consumenten en stellen: ‘de klant wil dit’. De klant heeft ondertussen niet zozeer een behoefte aan benzine of diesel, maar aan mobiliteit. Dat kan ook met behulp van andere, duurzame energiebronnen, maar zolang oliemaatschappijen vooral benzine en diesel blijven aanbieden, heeft een consument weinig keuze. Dat geeft dit soort bedrijven veel macht in de mobiliteitstransitie. Daarnaast wordt in het curriculum veel aandacht gegeven aan het nut en de noodzaak van economische groei. Daar worden weinig kritische noten bij geplaatst.” Van der Broek heeft zijn hoop gevestigd op 2023, als de minister van Onderwijs opdracht geeft tot curriculumvernieuwing voor verschillende vakken. “Hopelijk ook voor economie, want het huidige examenprogramma is tot stand gekomen vóór de wereldwijde, financiële crisis en de ontluikende planetaire en sociale crises.”

Ruimer blikveld

Vooruitlopend op die ontwikkeling gaat hij als docent met de lesbrieven aan de slag. Zo is er een lesbrief Waarde, waarin niet alleen financiële waarde aan bod komt, maar ook sociale en ecologische waarde. “Een voorbeeld: waarom worden fiscalisten vaak hoog gewaardeerd? Omdat ze de belastingdruk van bedrijven kunnen verlagen, dat maakt hun financiële waarde groot. Maar hun sociale waarde is negatief, landen lopen zo belastinginkomsten mis die zinvol besteed hadden kunnen worden aan zorg, onderwijs en innovatie. Of kijk naar boskap. Hout heeft financiële waarde, maar door het te kappen, vernietig je de ecologische waarde. Dat soort zaken blijven nu vaak onderbelicht. Met deze lesbrieven maak je het blikveld van leerlingen ruimer. Door hier aandacht aan te besteden maak je economische mechanismen inzichtelijker.’

Bastiaan van der Broek

Serie lesbrieven

Er zijn nu vijf lesbrieven beschikbaar: Waarde, Groei en indicatoren, Hoe (zo) Circulair, Echte Prijzen en Waardevol Werk. Tot 2024 worden nog acht lesbrieven voor de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs ontwikkeld. Volgens Babette Anhalt en Van der Broek zijn ze makkelijk en eenvoudig in te passen in de economielessen. “Leraren hebben binnen het examenprogramma ongeveer 50 procent vrije ruimte in het onderwijs, waarin ze met de lesbrieven aan de slag kunnen. Leerlingen moeten zich straks in een complexe wereld staande houden, dus gun ze die wijdere blik op de economie.”

Gratis lesbrief

Wil je ook de lesbrieven gebruiken? De lesbrief Waarde is gratis te bestellen op economieles.nu. Met de kortingscode LB2023PRIMA krijg je nog een tweede lesbrief naar keuze gratis.

Het Verkeersexamen is dichterbij dan je denkt!

Op 27, 28 en 30 maart 2023 vindt weer het jaarlijkse VVN Theoretische Verkeersexamens plaats. Om dit examen goed te kunnen maken, moeten de leerlingen vooral heel veel oefenen.

Het lespakket Oefeningen voor het Schoolverkeersexamen van ThiemeMeulenhoff bestaat uit een oefenboek, een opzoekboek en een antwoordenboek. Hiermee heb je een complete voorbereiding op het Verkeersexamen in huis. De meest actuele versies zijn op Educatheek.nl verkrijgbaar.

OEFENBOEK ANTWOORDENBOEK

OPZOEKBOEK

OOK INTERESSANT Scan & Bestel

Blokboek Verkeer Poster Verkeersborden Leskist Bokabox Verkeer

Complete verkeersmethode voor groep 3 t/m 7 Handig voor thuis of in de klas Leer alles over verkeersborden!

Zorg dat jouw leerlingen veilig deelnemen aan het verkeer! Bestel je materialen op:

Lekkere innovatie

Aan het eind van de dag krijg ik wat appjes binnen. Of ik m’n verjaardag een beetje had gevierd, op zo’n doordeweekse dag. Ik kan iedereen geruststellen, mocht dit nodig zijn: een leerkracht is altijd, echt, jarig. Daar zorgen de kinderen wel voor; zingen, beetje zenuwachtig zijn en vooral blij zijn voor en met je. Ook dit jaar was dit weer het geval.

‘Ga je ook trakteren?’ is voor een aantal de belangrijkste vraag. Na al het snoep, wij lopen hier op 11 november langs de deuren om te zingen voor traktaties, koos ik dit jaar voor een gezonde traktatie. Meerdere schalen werden gevuld met blauwe bessen, tomaatjes, snoepkomkommers, mini-paprika’s en ….. oké dan, bananenschuim. Tot mijn verbazing bleek bijna iedereen enthousiast. Het hielp misschien ook mee dat er ook een leerling en klasgenoot jarig was die wél op snoep trakteerde, maar dit laten we voor ’t goede gevoel even buiten beschouwing. Tevreden kinderen, tevreden leerkracht en ook nog crea op het middagprogramma, de dag kon voor de meeste kinderen niet meer stuk. We werken thematisch, deze periode over communicatie, en de werking van het gehoor en ons zicht staan centraal. We leren wat handgebaren, schrijven met lijmdruppels een tekst in braille en we bedenken onze eigen codetaal. Lekker brainstormen, uitproberen en ontwikkelen. Een soort mini-NOT zullen we maar zeggen. Aan het eind van de week hangen er meerdere werken aan de wand in en buiten het lokaal. Complimenten worden gestrooid als confetti en dan is daar toch dé opmerking die ik al had verwacht. ‘Toch niet heel creatief juf, die fruitschaal van gisteren, de Lidl had hem al eerder.’ Een reclamespotje als inspiratie voor een traktatie, nee, ook dit jaar gaat de prijs voor meest innovatie product en/of ontwikkeling niet naar mij ;)

@_jufb_

Schrijf je nu in voor Springlezend LIVE. Dé interactieve talkshow van leraren, voor leraren.

Stel al je vragen en laat je inspireren door leraren uit heel Nederland. Praat - online of live - mee over actuele vraagstukken rondom lezen en luister hoe collega’s omgaan met kwesties waar je zelf ook tegenaan loopt.

Er zijn veel websites waar je informatie kunt vinden over leesbevordering in de klas. Maar waar ga je naartoe met concrete vragen? En waar vind je de beste voorbeelden van andere scholen?

Kijk op woensdag 8 maart naar de interactieve talkshow Springlezend LIVE

Meer informatie en gratis inschrijven via springlezend.nl/live