17 minute read
Leer meer over kunstmatige intelligentie
Computer versus mens
Leer meer over kunstmatige intelligentie
Siri, productierobots en zelfrijdende auto’s. Kunstmatige intelligentie is overal en dat wordt alleen nog maar meer. Het leergebied digitale geletterdheid vraagt dan ook dat we leerlingen laten nadenken over de kansen, uitdagingen en aandachtspunten die deze technologische ontwikkelingen ons bieden. Dat kan met de nieuwe les Slimme computers in het gratis lesprogramma Online Masters. PrimaOnderwijs sprak met de redactie van Online Masters, die met hulp van Professor René de Koster (Erasmus Universiteit Rotterdam) en Doctor of Science Marek Matusiak, deze nieuwe les ontwikkelde.
Tekst: Pitti Redeker
Bij kunstmatige intelligentie of artificiële intelligentie draait alles om slimme computers. Die reageren op data en nemen zo zelfstandig beslissingen. Een voorbeeld zijn streamingdiensten, zoals Netflix. Als jij enkele films in een bepaald genre bekijkt en beoordeelt, kan Netflix voorspellen welke films je waarschijnlijk ook mooi zal vinden en krijg je een persoonlijk voorstel. Of denk aan de chatbots bij een online klantenservice. Vaak worden je eerste vragen via kunstmatige intelligentie afgehandeld. Als dat te ingewikkeld wordt, kan de computer het niet aan en word je nu nog doorverbonden met een medewerker. Maar kunstmatige intelligentie, en dus ook de vaardigheid van een chatbot, wordt wel steeds slimmer.
Kunstmatige intelligentie is de toekomst
intelligentie. Het helpt ons om ons werk sneller en beter te doen. Een robot kan eindeloos doorwerken, terwijl wij moe worden. En ze werken foutloos. Er zijn bijvoorbeeld slimme systemen die sneller een huidziekte kunnen opsporen.
Maar alles wat de computer weet is aangeleerd. De data hiervoor is eerst samengesteld en daarna ingevoerd. Dan is het wel heel belangrijk dat dit objectieve data is. Zo bleek uit tests in de rechtspraak in de Verenigde Staten dat bij een bepaald algoritme mensen met een donkere huidskleur negatiever werden beoordeeld. Dat kwam dus door de ingevoerde data. We moeten wat de computer doet kritisch blijven controleren. Want betekent kunstmatig dus ook echt slim? Wat kan een computer beter dan de mens? En waarin overtreffen wij hen? Dit zijn vraagstukken die in
de les aan bod komen aan de hand van voorbeelden van toepassingen van kunstmatige intelligentie. Met behulp van vragen en stellingen voer je met de leerlingen een discussie over deze ontwikkelingen.
Slimme computers
Kunstmatige intelligentie is gebaseerd op algoritmes. Dat is programmeertaal voor instructie, een stukje code waarmee je een probleem kunt oplossen. In de nieuwe les Slimme computers van Online Masters leren de leerlingen hoe zo’n algoritme werkt. Ze krijgen aan de hand van een aansprekende animatie en allerlei uitdagende voorbeelden te maken met toepassingen van kunstmatige intelligentie; werken zij op school ook met leerapps, waarbij fouten gecorrigeerd worden en de app zich aan het niveau van de leerling aanpast? Wat zouden zij ervan vinden als een slimme computer op basis van hun cijfers een advies geeft voor vervolgonderwijs? Vinden zij dat een slimme zorgrobot als een echte vriend kan worden gezien? En wat weten leerlingen van deepfake? Een combinatie van ‘deep learning’, en dus kunstmatige intelligentie, en ‘fake news’. Iedereen kent de filmpjes waarbij nep bijna niet meer van echt te onderscheiden is. Je kan via deepfakes mensen dingen laten zeggen die ze nooit gezegd hebben. Vinden de leerlingen dat vooral geinig of eigenlijk ook een beetje eng?
‘ ‘Online Masters biedt goede thema’s. Het lesmateriaal sluit aan bij de belevingswereld van de leerlingen en laat goed zien wat er allemaal mogelijk is, maar ook dat je hier zorgvuldig mee om moet gaan. Het verrijkt echt hun kennis hierover. Het WOW-effect is aanwezig bij de kinderen! Leerkracht primair onderwijs: Via interactieve opdrachten worden de leerlingen aan het denken gezet over de mogelijke gevolgen van kunstmatige intelligentie. Welke kansen en aandachtspunten zien zij? Daarnaast biedt de les ook een schoolopdracht waarbij de leerlingen via een chatbot achter de identiteit van de mystery-master moeten zien te komen. En ze nemen ook een opdracht mee naar huis: via een spelletje (Google Quick Draw) helpen ze een KI-systeem slimmer te worden. De les is voorzien van een concrete handleiding en is zonder uitgebreide voorbereiding, of kennis van kunstmatige intelligentie, eenvoudig te geven. Dus voor iedereen leerzaam! ◗
Over Online Masters
Waarom het lesprogramma Online Masters? Kinderen en jongeren brengen online veel tijd door en weten als geen ander wat er te doen is: appen, gamen, chatten, TikTokken, en online films kijken. Maar weten ze ook hoe deze apps, games en websites ontwikkeld worden, welke technieken er worden gebruikt en wat de voor-en nadelen hiervan zijn? Online Masters geeft leerlingen inzicht in hoe digitale technologie werkt, leert hen om technieken te herkennen, over de impact hiervan op de samenleving en de kansen en risico’s voor de gebruiker. Zo leren ze kritisch nadenken over deze ontwikkelingen en kunnen ze hun mening hierover vormen. Daarnaast leren ze ook praktische vaardigheden zoals programmeren, design, video’s maken en een robot aansturen. En gaan ze met elkaar in gesprek over hoe je met elkaar omgaat op sociale media of hoe je grip houdt op je gamegedrag. De ontwikkelingen gaan razendsnel, dus zorg ervoor dat jouw leerlingen digitaal up-to-date en in balans blijven. Online Masters biedt actueel lesmateriaal en helpt je hierbij!
Aanmelden voor Online Masters
Het gratis lesprogramma Online Masters (voor de bovenbouw van het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs) is ontwikkeld door VodafoneZiggo, met medewerking van ECP/veiliginternetten.nl en Netwerk Mediawijsheid. Online Masters biedt 14 interactieve lessen die ingaan op de kansen die digitale technologie te bieden heeft en ook een gesprek creëren over de uitdagingen. De les Slimme computers staat eind september live!
Meld je nu aan voor het lesprogramma via:
onderwijsinformatie.nl/onlinemasters
Actief aan de slag met taal en rekenen voor groep 1, 2 en 3
Werkmap Gecijferd bewustzijn
Deze werkmap biedt leerkrachten in groep 1 en 2 naast theorie veel activiteiten en lessen om (voorbereidend) rekenen met kleuters vorm te geven en tijdig achterstanden te signaleren. Zo draagt u bij aan een goede rekenstart in groep 3. Onderzoek heeft uitgewezen dat vroegtijdig signaleren en interveniëren rekenproblemen kan voorkomen. Uitgangspunt voor de map zijn de in 2017 door SLO vastgestelde Tussendoelen Rekenen-Wiskunde eind groep 2.
Prijs: € 109,95 | Auteurs: Aafke Bouwman en Jarise Kaskens ISBN: 9789065081360 | Sector: po
Werkmap Begrijpend luisteren en woordenschat
Hoe zorgt u ervoor dat jonge kinderen (nog) beter worden in begrijpend luisteren? Het format in deze werkmap helpt u daarbij. Naast een theoretisch deel bevat de map ook aanwijzingen en tips voor de praktijk én 38 uitgewerkte activiteiten. Zo kunt u zonder al te veel voorbereiding direct in de praktijk oefenen. Bestemd voor pedagogisch medewerkers van peutercentra en leerkrachten van groep 1, 2 en 3 van het basisonderwijs.
Prijs: € 109,95 | Auteurs: Aafke Bouwman en Karin van de Mortel ISBN: 9789065086600 | Sector: po
Werkmap Fonemisch bewustzijn
Fonemisch bewustzijn staat voor ‘het bewustzijn van klanken in woorden’ en bestaat onder meer uit analyseren (hakken), synthetiseren (plakken) en vaardigheden rondom letters. De Werkmap Fonemisch bewustzijn vormt een vrijwel complete leerlijn voor het taalonderwijs in de groepen 1 en 2 van de basisschool. Het biedt talloze suggesties voor activiteiten met letters en klanken.
Prijs: € 109,95 | Auteurs: Susanne Huijbregts, Mariët Förrer en Monica de Wit ISBN: 9789065081636 | Sector: po
Toetspakket Beginnende geletterdheid
Met dit toetspakket kunnen leerkrachten van groep 1 tot en met 3 kinderen opsporen die uitvallen op het gebied van beginnende geletterdheid en actie ondernemen om hier iets aan te doen. Zij kunnen zodoende leesproblemen voorkomen, want beginnende geletterdheid is een belangrijke voorwaarde voor een goede leesstart.
Prijs: € 82,50 | Auteurs: Cor Aarnoutse, Joke Beernink en Wim Verhagen ISBN: 9789065081636 | Sector: po
Uniek
Uniek Divers speelaanbod
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend Uitdagend
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendig
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendigFlora & Fauna
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaam
Het Vitale Schoolplein Uniek Divers speelaanbod Uniek Motoriek stimulerend Divers speelaanbod Uitdagend Motoriek stimulerend Klimaatbestendig Uitdagend Flora & Fauna Klimaatbestendig Duurzaam Flora & Fauna Beheerbaar Duurzaam Aantrekkelijk Beheerbaar
Uniek Divers speelaanbodMotoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig
Buiten spelen is en blijft van grote waarde. Het bevordert de motorische, Divers speelaanbodMotoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig sociale en cognitieve ontwikkeling. Het schoolplein neemt hier een prominente Motoriek stimulerend UitdagendKlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig plek in. Maar wat is nu eigenlijk een juiste invulling van een schoolplein en UitdagendKlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig hoe kun je tegemoet komen aan de behoeften van het kind? KlimaatbestendigFlora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig
Flora & FaunaDuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig Het schoolplein wordt steeds diverser ingezet, bijvoorbeeld als leerplein en/of als een gezonde en DuurzaamBeheerbaarAantrekkelijk Veilig groene omgeving. Hierdoor kunnen de basisfuncties “spelen en bewegen” in het gedrang komen. In nauwe BeheerbaarAantrekkelijk Veilig samenwerking met Jette Hannaart, ontwerper van Aantrekkelijk Veilig speelruimten, heeft Proludic daarom een nieuw concept ontwikkeld: Het Vitale Schoolplein Veilig . Een plein dat in eerste instantie wordt gezien als een speel- en ontdekruimte voor kinderen. Op dit plein is een duurzaam evenwicht gecreëerd tussen de behoeften van kind, klimaat en natuur.
Ondermaatse motoriek
Uit recent onderzoek (motoriek peiling 2020) uitgeUniek voerd door de Haagse Hoge School, blijkt dat ruim een kwart van de basisschoolleerlingen in ons land Divers speelaanbod een ondermaatse motoriek heeft. Hier hebben we duidelijk nog een inhaalslag te maken. Onze jaren-Motoriek stimulerend lange ervaring en samenwerking met andere experts komt nu goed van pas. Niet voor niets hebben wij de afgelopen dertig jaar wereldwijd vele schoolpleinen Uitdagend mogen inrichten en onderzoeken kunnen uitvoeren.
Klimaatbestendig
Balans
De betekenis van Vitaal is: voor het leven van groot belang, krachtig en energiek. Vanuit deze definitie zijn 10 schoolplein speerpunten ontstaan: een leidraad waar iedere school direct mee aan de slag kan. Op een Vitaal Schoolplein zijn deze speerpunten in balans. Er is aandacht voor flora en fauna en kinderen ervaren wat de waarde van de natuur is. Het Vitale Schoolplein is een veilige plek, waar kinderen worden uitgedaagd om zich spelenderwijs motorisch te ontwikkelen.
Uniek
Divers speelaanbod
Motoriek stimulerend
Uitdagend
Klimaatbestendig
Flora & Fauna Flora & Fauna
Duurzaam
Beheerbaar
Aantrekkelijk
Veilig
Hoe Vitaal is uw schoolplein?Duurzaam Bezoek ons op de NOT beurs en doe de test. Of laat een ontwerp maken van uw eigen Vitale Schoolplein. Voor meer informatie: Beheerbaar www.proludic.nl - info@proludic.nl - tel.nr. 0485 470 724.
Leerlingen Camminghaschool positief over Wetenschap & Techniek Graag elke dag een techniekles
De Camminghaschool in Bunnik doet veel aan Wetenschap & Techniek (W&T). De school biedt het onderwijs bewust geïntegreerd met kunst- en cultuuronderwijs aan. ‘Voor leraren en leerlingen wordt het daardoor een vanzelfsprekend onderdeel van het lesprogramma’, aldus leraar Ralph Hageraats. ‘Onze leerlingen zijn erg positief over W&T. Er zijn leerlingen die elke dag wel een techniekles willen. Met W&T spreek je alle leerlingen aan, ieder op zijn eigen niveau en zijn eigen talent.’
Tekst: Brigitte Bloem
Ralph begeleidt op de Camminghaschool leerlingen van de leerpleinen 3/4. ‘Op onze school vinden we kunst en cultuur belangrijk. We maken dat zichtbaar door exposities, hoorbaar door mooie uitvoeringen en voelbaar door onze leerlingen te laten werken met concrete materialen’, legt hij uit. ‘We denken zo de verschillende talenten en leerbehoeften van onze leerlingen aan te spreken. Aangezien W&T-onderwijs deel uitmaakt van de geïntegreerde lesmethode van Blink, waar wij mee werken, én we de methodes van Blink, Staal en Crea gezamenlijk aanbieden, was het voor ons snel duidelijk dat ook het W&T-onderwijs hierbinnen past.’
Betekenisvol
De Camminghaschool werkt met leerpleinen. Een leerplein is een leer- en werkomgeving (lokaal en werkruimte erbuiten) waarin meerdere heterogene basisgroepen met elkaar samenwerken en leren. Ralph: ‘Binnen de leerpleinen wordt veel gewerkt met vakoverstijgende lesactiviteiten op basis van thema’s. Daarin kun je goed verbreden en verdiepen en zo nodig ook versmallen. Bij het thema ‘De groene fabriek’ bestaat de versmalling bijvoorbeeld uit een minilesje over satellieten die klimaatverandering in beeld brengen of een les over duurzaamheid. Tijdens de techniekles hebben we vervolgens onderzocht hoe we water schoon konden maken door te filteren. In de muziekles hebben we uitgezocht of we met kosteloos materiaal muziek konden maken. Superleuk. Je kent misschien dat nummer wel van de Muppets waarbij Oscar muziek maakt met afvalbakken. Zo hebben wij trommels gemaakt van wasmiddelflessen en doosjes met snaren, waarna we met z’n allen een orkest konden vormen. Kunst, cultuur, techniek alles komt zo samen. Op deze manier zijn we in staat onze leerlingen op een betekenisvolle manier kennis te laten maken met de wereld om hen heen.’
Inspiratielessen
Bij het opzetten van het schoolbrede Wetenschap & Techniekonderwijs op de Camminghaschool, kwamen ze uit bij Jet-Net & TechNet. Daar heeft het team veel aan gehad. ‘Nog niet zo lang geleden hebben we inspiratielessen gehad. Die waren echt superleuk’, vertelt Ralph. ‘Twee enthousiaste techniekcoaches hebben de inspiratielessen door de hele school gegeven. De inspiratielessen werken heel aanstekelijk. Het mooie is ook dat er gebruik gemaakt wordt van kosteloos materiaal om te werken aan een technische oplossing. Op leerplein 7-8 gingen de leerlingen bijvoorbeeld op zoek naar een oplossing voor een observatorium op een berghelling. Niet de meest simpele uitdaging, maar het is verbazingwekkend hoe kinderen tot oplossingen komen. Ik laat mijn leerlingen meestal eerst even snuffelen aan het materiaal voor ze gaan ontwerpen. Het is wel altijd de bedoeling dat ze, wanneer ze iets gaan ontwerpen, een plannetje bedenken wat ze willen gaan maken en hoe ze dat willen doen.’
W&T allesomvattend
‘Er zijn veel initiatieven waar je als school gebruik van kunt maken, soms met subsidies en ondersteuning van de overheid of het bedrijfsleven’, weet Ralph. ‘Ook zijn er interessante gratis lessen en workshops voor leraren, om zelf beter voorbereid techniekonderwijs te kunnen geven. Veel collega’s hebben toch een soort koudwatervrees. Als ze eenmaal over de streep zijn en zelf lessen zijn gaan geven of begeleiden, vragen ze zich af waarom ze er niet veel eerder aan zijn begonnen. Het is namelijk gewoon heel leuk voor leerlingen. W&T is zo alomvattend: een verhalend ontwerp over ruimtevaart en sterrenkunde, een eigen jeugdjournaal maken of een interview maken met je eigen grootouders en dat uitwerken voor een radio-item op de lokale omroep, het kan allemaal.’ ◗
Netwerk Jet-Net & TechNet
Een eerste kennismaking met technologie is al van belang op jonge leeftijd, zo worden interesses en talenten aangewakkerd. Jet-Net & TechNet helpt bij die eerste kennismaking door samen met scholen en bedrijven te kijken naar goede en aansprekende manieren van onderwijs. Jet-Net & TechNet biedt inspiratie voor leerkrachten, zodat ze een goede start kunnen maken met wetenschap- en techniekonderwijs op het primair onderwijs of met techniekoriëntatie op het voortgezet onderwijs. Daarnaast biedt het netwerk lesprogramma’s, workshops en handige tools, waar leerkrachten (kosteloos) gebruik van kunnen maken.
Inspiratiemap met W&T-lessen
Maak kennis met het geven van W&T-lessen door kosteloos de Inspiratiemap aan te vragen. Hierin zijn 25 favoriete wetenschap- en technieklessen van leerkrachten mooi vormgegeven en gebundeld.
Vraag ‘m aan via www.jet-net.nl/inspiratiemap
Ook ik heb een vmbo-diploma
‘Ook ik heb een vmbo-diploma’ is de titel van een campagne die Lucelle DeneerComvalius op LinkedIn is gestart om het vmbo positief onder de aandacht te brengen.
Als directeur van de Stichting Platforms vmbo ben ik blij met dit initiatief. Elke actie die ondernomen wordt om te laten zien dat het vmbo een hele mooie vorm van onderwijs is als start van een beroepsopleiding en een loopbaan, juich ik van harte toe. Ik breng de campagne dan ook graag onder de aandacht, maar eigenlijk zou hij overbodig moeten zijn.
De campagne heeft ook op mij betrekking. Ook ik heb een vmbo-diploma! Nou ja, ik heb een diploma van het LHNO, het lager huishoud en nijverheidsonderwijs, een van de voorlopers van het vmbo. Als ik mezelf voorstel bij een bijeenkomst (en daar zin in heb) vertel ik dat ik een onderwijspad heb gevolgd dat van LHNO, naar MHNO, HBO en de universiteit liep.
Zoals voor alle leerlingen, werd in de zesde klas (nu groep 8) de vraag gesteld: waar ga jij naartoe na de lagere school? Bij ons werd die vraag eigenlijk niet echt gesteld, want de hele klas ging naar het LHNO op een paar uitzonderingen na, een stuk of 6 meisjes gingen naar de mavo en 4 of 5 naar de havo. De grote groep stroomde door naar het LHNO en dat was al lang bekend, want in de zesde klas werden wij voortdurend beziggehouden met handwerken en handenarbeid, taal en rekenen was voor de leerlingen die door zouden gaan naar mavo, havo of vwo.
In de vijfde klas had ik eens gezegd dat ik graag naar het vwo wilde. Daar werd met hoongelach door de juf op gereageerd: ‘Als ik dat wilde, moest ik nog maar vijf jaar op deze school blijven.’ En in de zesde klas zei de leerkracht die de inschrijving van iedereen regelde tegen mij: ‘Jou zullen we maar niet voor de mavo inschrijven, dat haal je toch nooit.’ Ik heb nog altijd een papiertje van mijn eindtoets van de lagere school waarop staat: ‘Dit meisje heeft geen doorzettingsvermogen.’ Uitspraken die eigenlijk nog altijd zeer doen en waarvan ik hoop dat ze niet meer gedaan worden. Maar de realiteit is dat ze misschien niet meer gedaan worden door leerkrachten, maar wel door leerlingen onderling en door ouders. Daarbij realiseren ze zich waarschijnlijk niet dat je daarmee een kind voor lange tijd een minderwaardigheidsgevoel kunt geven. ‘Ik kan dat niet, ik heb maar vmbo.’ Die uitspraak was voor Lucelle de reden om haar campagne te starten. Ik hoop van harte dat een dergelijke campagne in de toekomst niet meer nodig is, omdat we dan vmbo-leerlingen net zo waarderen als havo- en vwo-leerlingen. ◗
DRS Jacqueline Kerkhoffs Directeur Stichting Platforms VMBO
Kijk voor meer informatie op
www.platformsvmbo.nl
Schooltv-lespakketten voor alle groepen
Groep 1 - 2 Oriëntatie op jezelf en de wereld
