ทิศทางการพัฒนาศักยภาพ อาจารย์ในระดับอุดมศึกษา by Teaching and Learning Support and Development Center

การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา โดย

ดร.สุทธศรี วงษสมาน เลขาธิการสภาการศึกษา การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

การกาวสูศตวรรษที่ ๒๑ ทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ ๒๑ (21 st Century Skills) ถือ เปนความจําเปนเรงดวนในโลกยุคใหม ซึ่งเปลี่ยนผานจากการ เรียนรูในศตวรรษที่ ๒๐ ที่เนนการสรางคนออกไปทํางานใน ภาคอุตสาหกรรม สรางผลผลิตซ้ําๆ ในสิ่งแวดลอมเดิมๆ แตโลก ปจจุบันประชากรในศตวรรษที่ ๒๑ ตองการ “ทักษะ” ที่จะอยู ทามกลางโลกที่เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว

การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

ดังนั้นการศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑ จึงตองเปนกระบวนการ เรียนรูที่เปนไปเพื่อ ๑. สรางประชากรในประเทศใหสามารถดํารงชีวิต ทํางานและ เปนผูขับเคลื่อนสังคมไดอยางมีคุณภาพ ๒. มีทักษะในการเรียนรูและพรอมเรียนรู เรียนรูไดตลอดเวลา จากทุกสถานที่ ๓. มีทักษะชีวิตที่ดี และปรับตัวยืดหยุนไดทุกรูปแบบ

“การศึกษาเพื่อความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน” การศึกษาที่มีคุณภาพ จะสรางเด็ก-เยาวชนที่มีคุณภาพ เปนจุดเริ่มของพลเมืองและกําลังงานที่มคี ุณภาพ

กระบวนทัศนการจัดการศึกษาใหม • สรางพลเมืองไทยแหงศตวรรษที่ ๒๑ ใหเปนรากฐานของประเทศ • สรางกําลังงานไทยแหงศตวรรษที่ ๒๑ ใหเปนพลังขับดันประเทศ

การศึกษาตลอดชีวิตเพื่อคนไทย ๖๗ ลานคน มิใชการจัดการศึกษาเฉพาะคนในวัยเรียน ๑๓ ลานคน

ปฐมวัย (๐-๕ ป)

การศึกษาภาคบังคับ ม.ปลาย/ปวช. และ อุดมฯ (๖-๒๑ ป)

วัยทํางาน

สูงวัย

(๑๕-๕๙ ป)

(๖๐ ปขึ้นไป)

วัยเรียน ๑๓ ลานคน

วัยแรงงาน ๓๘ ลานคน ประชากรไทย ๖๗ ลานคน

กระทรวงศึกษาธิการ

๓

“การศึกษาเพื่อความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน” เปาหมายการศึกษาใหม

“วางรากฐาน”

“เรงพัฒนา”

การพัฒนาประเทศ เพื่อความมั่นคงยั่งยืน

ศักยภาพการแขงขัน ของประเทศ เพื่อความมั่งคั่ง ยั่งยืน

สอดคลองกับ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติและทิศทางการพัฒนาประเทศ

ตัวชี้วัดสําคัญ

• ตัวชี้วัดความสําเร็จพื้นฐานและเพิ่มศักยภาพการแขงขันเปนตัวชี้วัดหลัก เนน Benchmarking • ตัวชี้วัดเพื่อติดตามการดําเนินการสูเปาหมาย (Monitoring Indicators) เปนตัวชี้วัดรอง

กระทรวงศึกษาธิการ

๔

๕ ยุทธศาสตรการพัฒนาการศึกษา

กระทรวงศึกษาธิการ

๕

การผลิตและพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา แกไขปญหา ขจัดอุปสรรค : (ป ๕๗) การแกไขปญหาใบประกอบวิชาชีพครูโดยเฉพาะสาขาวิชาที่ขาดแคลน การคืนครูสูหองเรียน และการลดกิจกรรมที่ดึงครูออกจากหองเรียน

วางรากฐาน : (ป ๕๘) การกําหนดหลักเกณฑการโยกยายครูอยูในพื้นที่เพื่อประโยชนตอผูเรียน การกําหนดหลักเกณฑการประเมินครูเพื่อเลื่อนวิทยาฐานะใหผูกโยงกับผลการเรียน การแกไขปญหาหนี้สินครูทั้งระบบ โครงการพัฒนาครูผานระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ การจัด Coaching Team เพื่อพัฒนาครูและปรับการเรียนเปลี่ยนการสอน

ขับเคลื่อนตอเนื่อง : (ป ๕๙ – ๖๓) โครงการคุรุทายาท เพื่อแกไขปญหาการขาดแคลนครูและสงเสริมจรรยาวิชาชีพ โครงการทุนชางเทคนิคและบัณฑิตนักปฏิบัติ เพื่อแกไขปญหาการขาดแคลนครูสายอาชีพ และเทคโนโลยีชั้นสูง การกําหนดใหสถาบันอุดมศึกษาและโรงเรียนที่เปนเลิศในพื้นที่รับผิดชอบในการพัฒนาครู การพัฒนาระบบคูปองพัฒนาครู การปรับปรุงระบบการนิเทศและศึกษานิเทศก การกําหนดอัตราพนักราชการสําหรับครูอาชีวศึกษา เพื่อแกไขปญหาการขาดแคลนครูสายอาชีพ อยูระหวางขั้นตอนการเสนอ/อนุมัตใิ หดําเนินการ อยูระหวางขั้นตอนการดําเนินการ/ดําเนินการแลว ยังไมไดดําเนินการ (ติดขัดดานกฎหมายหรืออุปสรรคอื่น ๆ)

กระทรวงศึกษาธิการ

๙

การปรับเปลี่ยนบทบาทคณาจารย  เมื่อกระบวนการเรียนรูเปลี่ยน บทบาทของคณาจารยก็ตอง เปลี่ยนไป “ครูเพื่อศิษย” จึงตองเปลี่ยนจุดเนนจาก “การสอน” ไปเนนที่ “การเรียน” (ทั้งของศิษยและของตนเอง)  ตองเรียนรูและปรับปรุงรูปแบบการเรียนรูที่จัดใหแกศิษย  ตองเปลี่ยนบทบาทของครูอาจารยจาก ครูสอน (Teacher) ไป เปน ครูฝก (Coach) หรือผูอํานวยความสะดวกในการเรียนรู (Learning Facilitator) การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

บทบาทคณาจารยในศตวรรษที่ ๒๑ ควรเปนอยางไร ? “ครู/คณาจารย” จึงเปนบุคลากรที่มีความสําคัญยิ่ง สําหรับการ เรียนรูในศตวรรษที่ ๒๑ เพราะเปนฟนเฟองหลักในการจัดการ เรียนรู จึงตองเปลี่ยนเปาหมายการเรียนรูของศิษยที่เนนความรู ไปสูการพัฒนาทักษะที่สําคัญในการเรียนรู เพื่อการดํารงชีวติ ประกอบดวย ๓ ทักษะหลัก ไดแก ๑. การเรียนรูและนวัตกรรม (Critical Thinking and Innovation) ๒. การเรียนรูสื่อดิจิตอล (Digital and Life) ๓. ทักษะชีวิตและการทํางาน (Career and Life) การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

สถาบันอุดมศึกษา.....กับบทบาทคณาจารยที่เปลี่ยนไป เมื่อบทบาทของคณาจารยเกิดการเปลี่ยนแปลง สถาบันอุดมศึกษาจึง เปนสถาบันสําคัญที่ตองปรับเปลีย่ นรูปแบบการผลิตบัณฑิต การสรางความ พรอมและความเขมแข็งใหแกสถาบันอุดมศึกษาจึงเปนเรื่องจําเปนเรงดวน เปาหมายของสถาบันอุดมศึกษา คือ การผลิตบัณฑิตที่จบจากสถาบันใหเปน คนมีความรู มีความสามารถ มีงานทํา เปนคนดีของสังคม คณาจารย จึงตองมีคุณภาพ มีการพัฒนาอยางเหมาะสมและ ตอเนื่อง

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) ในฐานะฝายเลขานุการฯ ของคณะอนุกรรมการปฏิรูประบบการผลิตและพัฒนาครู ไดจัดทํา (ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครูขนึ้ ประกอบดวย ๕ ยุทธศาสตร ๑๘ มาตรการ โดยมี เปาหมายในการสรางพลเมืองทีม่ ีคุณภาพเหมาะกับ การเปนประชากรในศตวรรษที่ ๒๑

กรอบแนวคิดยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู พลเมืองที่มีคุณภาพเหมาะกับการเปนประชากรในศตวรรษที่ ๒๑ ยุทธศาสตรที่ ๕ การสรางกลไกการขับเคลื่อน ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู

ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิต และพัฒนาครู

ยุทธศาสตรที่ ๓ การปฏิรูประบบการใชครูและ ระบบบริหารงานบุคคลของครู

ยุทธศาสตรที่ ๒ การปฏิรูประบบและรูปแบบการ พัฒนาครู

ยุทธศาสตรที่ ๑ การปฏิรูประบบและรูปแบบการ ผลิตครู

ครูมืออาชีพที่มีสมรรถนะเปนเลิศในระดับสากลเหมาะสมกับบริบทของไทย

หนวยงานที่เกี่ยวของ ๑. คุรุสภา ๒. ก.ค.ศ. ๓. สกอ. ๔. สภาคณบดี ๕. สพฐ. ๖. สอศ. ๗. สช. ๘. กศน. ๙. กทม. ๑๐. อปท. ๑๑. วชช. ๑๒. สถาบันผลิตครู ๑๓. หนวยผูใชครู ๑๔. ๓ พระจอม ๙ มทร. ๑๕. ทปอ. ๑๖. สคบศ. ๑๗. ภาคสังคม ชุมชน ๑๘. สสวท. ๑๙. ตชด.

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรและมาตรการทีเ่ กี่ยวของกับสถาบันอุดมศึกษาในการพัฒนา ศักยภาพคณาจารย ประกอบดวย ๒ ยุทธศาสตร ไดแก ยุทธศาสตรที่ ๑ การปฏิรูประบบและรูปแบบการผลิตครู มาตรการ ๒ เสริมสรางความพรอมและความเขมแข็งใหสถาบันผลิตครู

ยุทธศาสตรที่ ๑ การปฏิรูประบบและรูปแบบการผลิตครู

๑. จัดทํา แผนการ ผลิตครูที่ สัมพันธกับ แผนการใชครู

๒. เสริมสราง ความพรอม และความ เขมแข็งให สถาบัน ผลิตครู

๓. วางระบบ การจัดสรรทุน สําหรับ นักศึกษาครู

๔. ปรับ ระบบและ รูปแบบการ ผลิตครู

๕. กําหนด แนวทาง การเตรียม นักศึกษาครู เพื่อใหไดครูดี มีคุณภาพ

หนวยงานที่เกี่ยวของ ๑. คุรุสภา ๒. ก.ค.ศ. ๓. สกอ. ๔. สภาคณบดี ๕. สพฐ. ๖. สอศ. ๗. สช. ๘. กศน. ๙. กทม. ๑๐. อปท.

๑๑. วชช. ๑๒. สถาบันผลิตครู ๑๓. หนวยผูใชครู ๑๔. ๓ พระจอม ๙ มทร. ๑๕. ทปอ. ๑๖. สคบศ. ๑๗. ภาคสังคม ชุมชน ๑๘. สสวท. ๑๙. ตชด.

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรที่ ๑ การปฏิรูประบบและรูปแบบการผลิตครู มาตรการ ๒ เสริมสรางความพรอมและความเขมแข็งใหสถาบันผลิตครู เพื่อยกระดับคุณภาพการจัดการเรียนรูของสถาบันผลิตครูใหไดมาตรฐาน มี สมรรถนะในระดับสากล มีแนวดําเนินการ ดังนี้ ๑. กําหนดกลยุทธเสริมสรางความพรอมและความเขมแข็งของสถาบัน ผลิตครู ๒. สงเสริมสนับสนุนการพัฒนาคุณภาพคณาจารย (ครูของครู) ในสถาบัน ผลิตครู โดยสงเสริมการวิจัยเพือ่ คิดคนนวัตกรรมดานการเรียนการสอน นวัตกรรมหลักสูตรที่เหมาะสมกับการเปนวิชาชีพชัน้ สูง การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ๓. จัดระบบงบประมาณตรงแกคณะครุศาสตร/ศึกษาศาสตรเพือ่ การ พัฒนาสูความเปนสถาบันผลิตวิชาชีพชั้นสูง ๔. เรงรัดการผลิตคณาจารย (ครูของครู) ยุคใหมของคณะครุศาสตร/ ศึกษาศาสตร ทดแทนคณาจารยที่เกษียณอายุราชการ โดยการจัดสรรทุน ปริญญาเอกหรือทุนหลังปริญญาเอกที่มีคณ ุ ภาพสูง เพือ่ พัฒนาคณาจารย ของสถาบันผลิตครูและเสริมสรางความเชีย่ วชาญเฉพาะทาง ๕. สถาบันผลิตครูปรับกระบวนการเรียนการสอนใหมีมาตรฐานในระดับ สากล โดยมีจุดเนนอยูที่การใหผูเรียนเปนศูนยกลาง และเกิดการเรียนรูด วย ตนเอง การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ๖. กําหนดแนวทางและมาตรฐานการฝกประสบการณวิชาชีพทีเ่ หมาะสม และมีคุณภาพ ไดแก องคประกอบโรงเรียนฝกประสบการณวิชาชีพ ระบบ การคัดเลือกครูพเี่ ลีย้ ง แนวทางการเสริมสรางความรวมมือระหวางสถาบัน ผลิตครูและหนวยงานที่เกี่ยวของ ๗. จัดใหมีกลไกหรือระบบประกันคุณภาพการผลิตครูและการรับรอง มาตรฐานสถาบันผลิตครูและคุณภาพบัณฑิต ๘. จัดใหมีระบบตรวจสอบผลการปฏิบัติงานของคณาจารยตามภารกิจที่ กําหนดและกํากับดูแลใหคณาจารยประพฤติตนเปนแบบอยางที่ดีแก นักศึกษาครูและชุมชน การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรและมาตรการทีเ่ กี่ยวของกับสถาบันอุดมศึกษาในการพัฒนา ศักยภาพคณาจารย (ตอ) ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิตและพัฒนาครู มาตรการ ๑ วิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการผลิตครู มาตรการ ๒ วิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการพัฒนาครู มาตรการ ๓ พัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรูและสรางสิง่ แวดลอมทาง วิชาการ การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิตและพัฒนาครู

๑. วิจัยเพื่อพัฒนา นวัตกรรมการผลิตครู

๒. วิจัยเพื่อพัฒนา นวัตกรรมการ พัฒนาครู

๓. พัฒนานวัตกรรม การจัดการเรียนรูและ สรางสิ่งแวดลอมทาง วิชาการ

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิตและพัฒนาครู มาตรการ ๑ วิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการผลิตครู มีแนวดําเนินการดังนี้ ๑. จัดใหมีแผนแมบทในการดําเนินงานวิจัยดานครุศกึ ษา เพื่อพัฒนา รูปแบบและวิธีการผลิตครูที่ตอเนื่อง ๒. สํารวจหาความตองการในการวิจัยนวัตกรรมที่สอดคลองกับความ ตองการในการผลิตครูของแตละพืน้ ที่และสถานศึกษาฯ ๓. กําหนดใหการวิจัยเปนสวนหนึง่ ของภาระงานของสถาบันผลิตครู/ สถาบันอุดมศึกษา ฯลฯ การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิตและพัฒนาครู มาตรการ ๒ วิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการพัฒนาครู มีแนวดําเนินการดังนี้ ๑. จัดใหมีแผนแมบทในการดําเนินงานเพือ่ พัฒนารูปแบบและวิธีการ พัฒนาครูที่เหมาะสม ๒. สํารวจหาความตองการในการวิจัยนวัตกรรมที่สอดคลองกับความ ตองการในการพัฒนาครูของทุกระดับทุกประเภทและสถานศึกษาฯ ๓. กําหนดใหการวิจัยนวัตกรรมการพัฒนาครูเปนวิถีการพัฒนางานปกติที่ ทําอยูในปจจุบัน (Routine to Research : R2R) ฯลฯ การบรรยายพิเศษ เรื่อง ทิศทางการพัฒนาศักยภาพอาจารยในระดับอุดมศึกษา วันอังคารที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เวลา ๙.๒๐-๑๐.๕๐น. ณ หองออดิทอเรียล ชั้น ๑๔ อาคาร ๔๐ ป มหาวิทยาลัยศรีปทุม

(ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ยุทธศาสตรที่ ๔ การปฏิรูปการวิจัยของสถาบันผลิตและพัฒนาครู มาตรการ ๓ พัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรูแ ละสรางสิ่งแวดลอมทาง วิชาการ มีแนวดําเนินการดังนี้ - กําหนดใหการวิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรูเปนสวนหนึง่ ของภาระงาน (Work Force) ของครู/คณาจารยทุกคน ฯลฯ

สรุปสาระสําคัญ  (ราง) ยุทธศาสตรการผลิตและพัฒนาครู ใหความสําคัญกับการพัฒนา ศักยภาพคณาจารยในสถาบันอุดมศึกษา ซึง่ เปนครูของครู ในฐานะฝาย ผลิตกําลังคนหลักของประเทศ ดั้งนั้น สถาบันอุดมศึกษาตองเสริมสราง ความเขมแข็งใหแกคณาจารยดวยรูปแบบวิธีการที่เหมาะสมอยางตอเนื่อง ทั้งในดานวิชาการ การวิจัย เครือขายวิชาการ เพือ่ ใหคณาจารยไดเพิ่มพูน ความเชี่ยวชาญเชิงวิชาชีพของตนอยางยั่งยืนตอไป