LYKOS_032 by ΛΥΚOS magazine

10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 - ΤΕΥΧΟΣ 32

Εξώφυλλο:''Κρύβομαι'' από τη Σωτηρία Παγουλάτου ◈ Εditorial:La Vida Es Un Carnaval ◈ Πλαστός-Αυθεντικός ◈ Masquerade ◈ Κλείστρο:The Mask από τον Rian Rianos ◈ Colourful Figures από το Bέλγο Filip Goubert ◈ Beat Bazaar:10/03/2013 ◈ Το Παιχνίδι της Μεταμφίεσης- Μισέλ Τουρνιέ ◈ Αιμιλιανός Μονάη ,Αλεξανδρεύς 628-655 μ.Χ - Κωνσταντίνος Καβάφης ◈ Η Μακιγιέζ - Γιάννης Κοντός ◈(κάποτε σαν σπίθα)- E.E Cummings/Μετάφραση: Ζωή. Ν. Νικολοπούλου ◈ Αδέσποτες ΜοίρεςΚωστής Ατσαλής ◈ Μια Πλαστή Ιστορία Αγάπης- Άννα Δημητρίου ◈ ΒΙΒΛΙΟ: Θέληση και Τύχη- Carlos Fuentes ◈ Σκόρπια Πουλιά από την Ελληνική Λέσχη Βιβλίου ◈ ΑΝΙΜΕ: The Lord Of The Rings ◈ ΣΙΝΕΜΑ: O Άνεμος Θα Μας Πάρει - Άμπας Κιαροστάμι ◈ Χαμένος Παράδεισος - Miguel Gomes ◈ ΗΧΟΣ: Ο Αmbient Ήχος του Clayton Alpha ◈ Lykos Vinyls # 32 Fake Original ◈ Συνέντευξη με τον μουσικό Μαμαγκάκη ◈ έξοδος: Θέατρο: ''Γυναίκες'' στο Θέατρο Φούρνος ◈ Γιάννενα ◈ RADIO/ TV ON ◈ comic:Vegilence Pages 5+6

www.lykosmagazine.tumblr.com To Λύκος είναι εβδοµαδιαίο περιοδικό για τις τέχνες και τον πολιτισµό. Διανέµεται δωρεάν, καθε Κυριακή σε ηλεκτρονική µορφή. Ενηµερωθείτε για τα νέα τεύχη και δείτε το αρχείο. www.lykosmagazine.com

Βρείτε το Λύκος και στη σελίδα µας στο Facebook. www.facebook.com/lykosmagazine Eάν θέλετε να συµµετέχετε στα επόµενα τεύχη µε εικαστικό έργο, φωτογραφία ή κοµικ, στείλετε δείγµατα εργασιών σας στο email papadaki.stav@gmail.com papadaki.stav@gmail.com

ΕΚΔΟΣΗ | ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ | ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Σταυρούλα Παπαδάκη papadaki.stav@gmail.com ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Θοδωρής Ρέγκλης www.tedreglis.com

Layout

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Μαρίνα Τσιρώνη Filip Goubert Παύλος Ρέγκλης Ιωάννα Χρονοπούλου Άννα Δηµητρίου Κωστής Ατσαλής Ντίνος Καψάλας Στέργιος Ρουµελιώτης // KURO

madlofe@yahoo.gr filip.goubert@facebook.com www.paulreg.tumblr.com http://www.flickr.com/photos/ionch/ dreamboxanna@yahoo.gr http://atsalisart.blogspot.gr/ Dinerror86@gmail.com kurotrash@gmail.com

ΕΦΩΦΥΛΛΟ www.lykosmagazine.tumblr .com Σωτηρία Παγουλάτου https://www.facebook.com/kudoni ΚΟΜΙΚ Ντίνος Καψάλας Dinerror86@gmail.com ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σταυρούλα Παπαδάκη, Εύη Αργυρίου, Jim Ver, Νίκος Μπελάνε, Ζωή Ν. Νικολοπούλου, Κωστής Ατσαλής, Άννα Δηµητρίου, Librofilo, ΕΛΒΙ, Gil Galad, Κωνσταντίνος Κοττας, Μαριλλένα Ιωάννου, Θόδωρος Εξηντάρης, Χλόη Ιορδανίδου, Ελένη Αγγελοπούλου papadaki.stav@gmail.com

Απαγορεύεται η αναδηµοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, µερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση η διασκευή απόδοση του περιεχοµένου µε οποιοδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούµενη γραπτή άδεια του Εκδότη. Νόµοι 238/1970, 4301/1979, Ν.100/1975, Ν.Δ. Layout 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου. 2

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εξώφυλλο ''Κρύβοµαι''- Σωτηρία Παγουλάτου Εditorial 4 La Vida Es Un Carnaval Αντιθέσεις 6 Πλαστό - Αυθεντικό Sideshow 8 Masquerade Κλείστρο 10 The Mask από τον Rian Rianos. Μάθε Τέχνη Πρόσωπα 12 Colourful Figures από το Bέλγο Filip Goubert Beat Bazaar 14 10/03/2013 Ανταπόκριση από Θεσσαλονίκη. Κόκκινη Κλωστή 16 Το Παιχνίδι της Μεταµφίεσης- Μισέλ Τουρνιέ Αιµιλιανός Μονάη ,Αλεξανδρεύς 628-655 µ.Χ Κωνσταντίνος Καβάφης Η Μακιγιέζ - Γιάννης Κοντός (κάποτε σαν σπίθα)- E.E Cummings/ Μετάφραση: Ζωή. Ν. Νικολοπούλου Ψαριά - Langston Hughes Μετάφραση: Ζωή. Ν. Νικολοπούλου Αδέσποτες Μοίρες- Κωστής Ατσαλής Μια Πλαστή Ιστορία Αγάπης- Άννα Δηµητρίου. Ιnk 26 Θέληση και Τύχη- Carlos Fuentes ''Υπάρχει λόγος που γιορτάζουµε τους ηττηµένους και περιφρονούµε τους νικητές.'' Σκόρπια Πουλιά - Ελληνική Λέσχη Βιβλίου Άνιµα 32 The Lord of The Rings Για τους λάτρεις του Tolkien.

JUMPCAT O Άνεµος Θα Μας Πάρει - Άµπας Κιαροστάµι ''Ο αέρας είναι καθαρός εδώ,θα χρειαστεί κάτι παραπάνω από το τσιγάρο σου,για να µολυνθεί.''

Μεγάλο Πανί Χαµένος Παράδεισος - Miguel Gomes ''Αναπολώντας περασµένες δεκαετίες''.

Jive Ο Ambient Ήχος του Clayton Alpha. Albums:Leaving in Waves, Reels of an Infinite Dream EP:Korsakoff I

Play Lykos Vinyls # 32 Fake - Original

Ενηχόρια Γνωριµία µε το µουσικό Μαµαγκάκη.

Showcase Θέατρο Γυναίκες στο Θέατρο Φούρνος από την Οµάδα ''Παζλ από Μικρές Πολυφωνίες'

Να Πας Γιάννενα µε Δυο Παπούτσια Πάνινα

Φωνόραση Radio/Tv ON

Comic Vegilence Pages 5+6 από τον Ντίνο Καψάλα

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

EDITORIAL

EDITORIAL La Vida Es Un Carnaval

πού µε τη σιωπή και ύστερα αλλάζουµε ρώτα στους διαδρόµους και στα δωµάτια.

Η ώρα πλησίαζε. Όλοι σκέφτονταν τι θα φορέσουν και πώς από νωρίς για να µην αργήσουµε.Εγώ καθόµουν ως την τελευταία στιγµή , όπως πάντα και προσπαθούσα να εξαντλήσω τα όριά µου. Μερικές φορές τα όρια είναι τόσο ελαστικά που χωρούν εσένα και ακόµη έναν εαυτό. Με αυτά λοιπόν, τα ξεχειλωµένα όρια , σταυροπόδι περίµενα τη στιγµή, αυτήν την ύστατη για να σηκωθώ και να φορέσω το πουκάµισο και τα λουστραρισµένα παπούτσια προκειµένου να είµαι όπως πρέπει. Να είµαι όπως πρέπει. Γιατί πώς ήµουν; Όταν δεν είσαι όπως πρέπει, είσαι άραγε όπως θες; Εγώ , εδώ και πολύ καιρό , δεν είµαι όπως θέλω , άρα είµαι όπως πρέπει;

Η ώρα είχε πλησιάσει. Χάζευα στην τηλεόραση , σε ένα κανάλι µικρό τα έθιµα της Αποκριάς σε όλη την Ελλάδα. Κρεµούσαν κουδούνες , έκαιγαν τον καρνάβαλο, γύριζαν γύρω από το γαϊτανάκι , πηδούσαν φωτιές, φορούσαν δέρµατα ζώων και έπλαθαν δικές τους µάσκες. Εµείς τέτοια δεν κάναµε.Όσα λιγότερα έθιµα στο σπίτι τόσο πιο εξευγενισµένοι ήµαστε. Ούτε κουδούνες, ούτε µάσκες , ούτε ζώα , ούτε καρνάβαλοι. Κάτι µάσκες και αυτές από Βενέτσια , θύµιζαν τις γόνδολες, τα ρέοντα κανάλια και τις στάσιµες αίγλες που βρώµισαν. Οι φωνές είχαν αρχίσει και εγώ δε θα προλάβαινα και αν δεν ήµουν στην ώρα µου , δε θα µε άφηναν να εισέλθω εις την αίθουσα της απονοµής , της µουσικής και του γλεντιού. Ανέβηκα γρήγορα τις σκάλες και άρχισα να ψάχνω τη σακούλα που είχαµε κρύψει στο πίσω µέρος της ντουλάπας εδώ και χρόνια. Ο χρόνος λιγόστευε και εγώ µε µανία έψαχνα να βρω µια µάσκα που είχα απ' όταν ήµουν παιδί σταλιά και µε το µπόι µου δεν έφτανα τον καθωσπρεπισµό τόσο συχνά.

Φέτος, δε θα αργήσουµε όπως τις άλλες χρονιές.Όχι από ιδιαίτερη οργάνωση του χρόνου, επιµέλεια και προγραµµατισµό, αλλά από άπλετο χρόνο.Η εποχή του λίγου σου δίνει τα περιθώρια να έρχεσαι νωρίς , να φέρνεις λίγα, να κάθεσαι πολύ, να φεύγεις µε πληθώρα από λίγα. Εδώ και πολύ καιρό, διχοτοµούµε τα χαρτονοµίσµατα. Όχι την αξία τους ,αλλά τα ίδια. Να πως: Παίρνουµε τα χάρτινα αυτά, δε µας αρκούν , τσακωνόµαστε, τα σκίζουµε στα δυο και τελικά παύουµε επειδή στο τέλος δεν έχουµε κάτι. Το σπίτι µας καλά κρατεί ακόµη. Η µαρµάρινη σκάλα στη θέση της, οι πλουµιστές κουρτίνες δεµένες µε φιόγκο, τα κρύσταλλα στο µπουφέ χρόνια σε αχρηστία περιµένουν κάποιον βασιλιά για να πιει. Στη γωνία το πιάνο , στο τραπέζι το σκάκι, στη βιβλιοθήκη τα βιβλία απαρτίζουν µια εικόνα άφθαρτη , όπως πρέπει.

Η ώρα έφτασε. Με τις εσάρπες στα χέρια, τις ενδυµασίες τις πλούσιες, τα άδεια βλέµµατα και τσέπες ξεκινήσαµε. Η µάνα αµίλητη, εγώ αγέλαστος. Αυτά τα στερητικά µας στερούν εαυτούς εν δυνάµει ανθρώπινους. Η µητέρα εµπρός , εγώ στο κατόπι. Διασκέδαζα στην ιδέα πως µπαίνοντας θα φορώ τη µάσκα µου. Λένε πως όσο µεγαλώνεις , χάνεις το χιούµορ σου. Εγώ είχα κάποια χρόνια ακόµη για να το χάσω. Οι συστάσεις και οι χαιρετισµοί πάγωσαν. Η γελοία εµφάνισή µου δεν µπορούσε να συνάδει µε την ιδιότητα του επιχειρηµατία µε την τρύπια περιουσία απ' όπου χανόταν λίγο-λίγο και η ουσία µου. 'Ηθελα όλους να τους ταράξω. Ήθελα να ταράξω τη µητέρα, την αδελφή και όλους αυτούς που δέσµευσαν την ανθρωπιά τους µέσα σε στενά παπιγιόν , σφιχτοδεµένα γιλέκα και παλτά µακριά. 'Ηθελα να ταράξω τα είδωλα τους που καθρεφτίζονταν στους καθρέφτες που κουβαλούσαν για χρόνια οι αυθεντικοί τους εαυτοί.

Η µάνα είχε στεναχωρηθεί και όλη την εβδοµάδα ψέλλιζε την ντροπή της , αντί να την ψάλει µπας και την ξορκίσει. Βλέπεις, φέτος το βάρος της ήταν αβάσταχτο και τα χέρια της ψηλά. Μα πώς θα καθόταν στη σειρά που κάθονται οι άνεργοι; Πώς θα καθόταν στη σειρά των εκπτώσεων; Την Τετάρτη, δεν κρατήθηκα και της το µαρτύρησα: ''Αυτό είσαι µάνα άνεργη! Έκπτωτη από τα σαλόνια των χορτάτων και από τα τραπέζια των έτοιµων!Συµβαίνει σε πολλούς, τώρα και σε σένα!'' Από τότε δεν έχουµε ξαναµιλήσει µε λέξεις. Κάτι λέµε πού και

Μάταια. Λίγα γέλια ακούστηκαν από εκεί, µερικοί µορφασµοί φάνηκαν από εδώ, οι αυξηµένοι χτύποι της

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

Eικονογράφηση: Μαρίνα Τσιρώνη - madlofe@yahoo.gr

µάνας από δίπλα, µια βαβούρα που κράτησε µόλις λίγα λεπτά και ύστερα βυθίστηκε η έκπληξη στη λάµψη, στα βάθη τα αµύθητα του ανέκφραστου, του αγέλαστου, του αµίλητου, του αψεγάδιαστου, του άφθαρτου. Τότε ήταν που η µάσκα µου δεν κρατήθηκε και έπεσε, τότε ήταν που η ταραχή µου δεν κατάφερνε άλλο να καλυφθεί , τότε ήταν. Πλησίασα πριν την ώρα της έναρξης και ακούµπησα τη µάσκα σε µιαν άκρη. Τελικά δεν είχα πρωτοτυπήσει .Τα προσωπεία ήταν τόσα ,όσα πρόσωπα έλειπαν από εκείνο το βράδυ. Προσωπεία

καλοδιατηρηµένα, εύχρηστα που φοριούνται χρόνια και δε γελούν , δε µιλούν , δεν εκφράζονται, δε φθείρονται , όσο τα πρόσωπα κοµµατιάζονται, ξεχνιούνται , καλύπτονται και αρχίζουν αµέτρητα σώµατα να φορούν κουδούνες, δέρµατα ζώων, να γυρίζουν γύρω από ένα γαϊτανάκι καρνάβαλοι παντός καιρού.

Σταυρούλα Παπαδάκη Αρχισυντάκτρια

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ

▧

ΤΗΣ ΕΥΗΣ ΑΡΓΥΡΙΟΥ evi.argyr@gmail.com epitoergon.blogspot.com

Δίληµµα Το πρώτο αίσθηµα που είχαµε για κάθε πράγµα αυτού του κόσµου δεν υπάρχει πια. Το έχουν σκεπάσει τόνοι ρουτίνας, πλήθος συµβιβασµών. Και ξέρω πια ότι δεν το παραδεχόµαστε ούτε σε φίλους και γνωστούς ούτε καν στον ίδιο µας τον εαυτό πριν αλλάξουµε πλευρό το βράδυ. Η ανάγκη µας να πιστέψουµε ότι βλέπουµε ακόµη την αρχή µετά από τόσο καιρό είναι ζωτική. Με αυτήν γελάµε, µε αυτήν κλαίµε, µε αυτή ζούµε όχι µε την αλήθεια. Και έρχεται πάντα η στιγµή µετά από όλα αυτά τα ψέµατα που αραδιάζουµε γύρω µας για να µπορέσουµε να επιβιώσουµε που ξαναβρίσκουµε αυτήν την πρώτη αρχή. Ανύποπτα και σιωπηλά όπως ακριβώς την χάσαµε. Και τότε οι πιο δειλοί µισούν τον εαυτό τους για όλη την παρωδία που παίζανε τόσο καιρό γνωρίζοντας την γελοιότητα της και οι πιο τολµηροί ανακαλύπτουν ότι τίποτα δεν έχει χαθεί, ότι υπάρχει ακόµη µια ευκαιρία για να αλλάξουν ζωή. Και είναι τόσο βαρύ το τίµηµα όποια απόφαση και να πάρουµε που µπορεί να περάσει η ζωή και εµείς να µην έχουµε βρει το κουράγιο να απαντήσουµε σε αυτό το δίληµµα.

ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ΠΛΑΣΤΟ

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ

▧

ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ papadaki.stav@gmail.com stavpapadaki.com

Κάλπικη Λίρα Δεν ξέρω πως βρέθηκε στα χέρια µου αυτό το πλαστό κέρµα. Η εποχή της κάλπικης λίρας ,νόµισα πως είχε περάσει , µα τελικά ήµουν γέννηµα- θρέµα αυτής. Σκεφτόµουν πως θα µου το έδωσαν εκεί στα παλιατζίδικα που γυρνώ τις Κυριακές , αναζητώντας ευκαιρίες. Εκεί δίνουµε ραντεβού µε τις ευκαιρίες και εκεί δε µε στήνουν, δε µου ζητούν παραπανίσια ανταλλάγµατα και µου εµφανίζονται µέσα σε τροµπόνια και πίπες ναυτικών που παραιτήθηκαν από τα ταξίδια. Εκεί οι ευκαιρίες κερδίζονται κάνοντας παζάρια λίγων λεπτών και µεγάλων αναγκών.Σάστισα όταν µου είπαν στην ταβέρνα που σύχναζα ότι το κέρµα µου ήταν ψεύτικο και πως δεν µπορούν να το δεχθούν. Έκπληκτος άρχισα να ψαχουλεύω το πορτοφόλι για να το ανταλλάξω µε ένα αληθινό και κάπως έτσι το κέρµα αυτό έµεινε στα χέρια µου . Έπρεπε να το ξεφορτωθώ και να ξεγελάσω κάποιον άµαθο, όπως είχαν ξεγελάσει και εµένα. Έπρεπε.Την επόµενη µέρα το πρωί, πήγα στο φούρνο. Ένα

καρβέλι ψωµί, ήταν η ιδανική ευκαιρία να το σπρώξω. Έτσι και έγινε. Προσπαθούσα να κρύψω το µειδίαµα της νίκης µου , όταν το είδα να προσγειώνεται στο συρτάρι µε τις εισφορές.

Δεν ξέρω πώς βρίσκεται στα χέρια µου αυτό το πλαστό κέρµα.Οι µέρες πέρασαν, οι ανταλλαγές είδους και αξίας πλήθυναν , χαρτιά και µέταλλα περνούσαν από παλάµες , ένα πακέτο τσιγάρα, καραµέλες για το λαιµό και νασου πάλι το πλαστό εκείνο κέρµα στα χέρια µου µε τη µουτζουρωµένη πλευρά. Ίδιο βάρος, ίδια όψη, ίδιο µε ένα αληθινό, αλλά ο εξαπατούντας µια , ξύπνιος πολλάκις. Την ίδια περίοδο έχασα και τη Θάλεια.Μια µέρα απλώς έφυγε από το σπίτι. Ούτε τη ζωή µου, ούτε εµένα άντεχε και έτσι οι δρόµοι επιλέχθηκαν διαφορετικοί. Ξέρετε, οι δρόµοι δε χωρίζουν, εµείς χωρίζουµε και επιλέγουµε το αντίτιµο της αξίας που θα πάρουµε και που θα δώσουµε στον άλλον. Εγώ ήµουν ευκαιρία, δεν υπάρχει αµφιβολία. Ευκαιρία που γεννήθηκε σε παζάρι λίγων λεπτών και µεγάλων αναγκών. Το κάλπικο κέρµα το κράτησα και το έχω πάντα στο πορτοφόλι από τότε. Η αξία του είναι µεγαλύτερη απ' όσο αναγράφεται. Θυµίζει πως τα κάλπικα έχουν πολλές φορές, την ίδια όψη , το ίδιο βάρος µε τα αληθινά . Η εποχή της κάλπικης λίρας έχει περάσει ,τα νοµίσµατα που άλλαξαµε έχουν την ίδια αξία και δυστυχώς ο εξαπατούντας µια , εξαπατούντας πολλάκις.

Eικονογράφηση: Παύλος Ρέγκλης - www.paulreg.tumblr.com

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

SIDESHOW

▧

TOY JIM VER jim.a.ver@gmail.com www.jimver.net

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

▧ ΤΟΥ RIAN RIANOS Rianphotos@yahoo.com http://rianphotos.wordpress.com/

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΜΑΘΕ ΤΕΧΝΗ - ΠΡΟΣΩΠΑ

▧

FILIP GOUBERT Nieuwelaan 54 9220 Hamme Βέλγιο filip.goubert@facebook.com +32 472 50 09 44

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

BEAT BAZAAR

100313_ ▧

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΑΝΕ belane74@gmail.com http://nikbelane.blogspot.com

Οι µέρες περνάνε γρήγορα. Άλλοτε απελπιστικά γρήγορα, άλλοτε εξαντλητικά γρήγορα, άλλοτε απαγορευτικά γρήγορα κι άλλοτε εξαγνιστικά γρήγορα. Οι µέρες και συνάµα ο χρόνος όλος. Αυτό, ίσως, είναι που κάποιοι ονοµάζουν ‘η κατηφόρα µετά τα 35’. Σε λίγο αγγίζω τα 40. Σε λίγο χρόνο, σε λίγους µήνες, σε κάποιες χιλιάδες δευτερόλεπτα τέλος πάντων. Αυτό δεν είναι απελπιστικό, ούτε εξαντλητικό, ούτε απαγορευτικό αλλά ούτε και εξαγνιστικό. Τουλάχιστον δεν µ’ έχει ενοχλήσει κανένα από τα παραπάνω επίθετα ή έτσι νοµίζω. ‘ενοχλήσει’. Αυτό είναι! Ο χρόνος περνάει γρήγορα κι αυτό είναι ενοχλητικό.

µε προσπέρασαν χωρίς να τις αντιληφθώ, χωρίς να τις δώσω την παραµικρή σηµασία, χωρίς να τις στολίσω µε απαλά κι ευγενικά νοήµατα και να τις αποτυπώσω σε µια µνήµη ανεξίτηλης εφηβείας και αιώνιας αναφοράς. Συµπέρανα ότι η κατακερµατισµένη ζωή µου θέλει µια µεγάλη αγκαλιά που µέσα της να έχει όλες εκείνες τις λησµονηµένες µικροστιγµές που δεν κοίταξα µέσα τους ούτε για ένα δευτερόλεπτο. Έπειτα, έµεινα να ατενίζω τον σκοτεινιασµένο ορίζοντα της πιο µαύρης θάλασσας και δέχτηκα στο πετσί µου τις βρόχινες σταγόνες που αποφάσισαν να µε λούσουν µε κάποιο όξινο δηλητήριο φερµένο από τις άγριες υψικαµίνους της βιοµηχανικής επανάστασης. Όµως ήµουν ευτυχισµένος. Άνοιξα περισσότερο τα µάτια διαπερνώντας το σκοτάδι, αγκαλιάζοντας µουδιασµένος τους φίλους. Απόλαυσα και µέθυσα και βόλταρα στην υγρή πόλη που κερνούσε τον έρωτα σε µικρές πολύτιµες δόσεις, ζωογόνες και γλυκόπικρες όπως ακριβώς τις φαντάστηκα όταν ήµουν αγέννητος. Βογατσικού, Τσιµισκή, Παύλου Μελά. Τα σκληρά αποστάγµατα στάλαζαν καυτά στο στοµάχι γιγαντώνοντας τους αστικούς µύθους, πολλαπλασιάζοντας το ενδεχόµενο της λύτρωσης ή της ολοκληρωτικής αποδιοργάνωσης. Και οι µουσικές εκεί, µέχρι τέλους που τέλος δεν θα έχει ποτέ ξανά. Ούτε παύση. Μόνο αέναο λίκνισµα των σωµάτων και αόρατες κιθάρες να σκούζουν και κραυγές χαράς και φτερωτά αµάξια που ταξιδεύουν στη χαµένη λεωφόρο των ονείρων µας. Σερβιρισµένα όλα πάνω σε τετράγωνους δίσκους µε λοιπά εδέσµατα, γυαλισµένα µαχαιροπήρουνα και ποτήρια γεµάτα κοκκινάδια από νεανικά χείλη, αποτυπώµατα του φλογισµένου περάσµατός µας από τούτη την κόλαση που τη µεταµορφώσαµε σε κήπο µε ανθισµένες κερασιές. Αυτό και τίποτα άλλο. Τι άλλο να ζητήσω τώρα που έπαψα πλέον να εύχοµαι; Κατέκτησα το όλον συνειδητοποιώντας το ελάχιστο, πασπαλισµένο µε όση ασηµόσκονη µου επιτρέπουν οι τσέπες µου να κουβαλήσω. Και πίστεψέ µε έχω αρκετή από δαύτη κι αυτή είναι η αλήθεια που ήθελα να σου χαρίσω.

Στις 2 Μαρτίου ακριβώς, και λίγο µετά τις 11 το βράδυ, ο ιερέας Ευγένιος µε αναβάπτισε µε την κιθάρα του. Εκεί, µπροστά του, ο χρόνος σταµάτησε. Με ένα πέταγµα του ντυµένου κεφαλιού και µε τον αέρινο µετεωρισµό του πάνω στη σκηνή ο χρόνος δεν υπήρχε, ούτε εγώ υπήρχα, ούτε και κανείς άλλος. «The real thing», ψέλλισε ο φίλος ακριβώς δίπλα µου κι έπειτα εξαϋλώθηκε ανάµεσα στα ακονισµένα ακόρντα και τις υπνωτιστικές εκπνοές των παραισθησιογόνων µανιταριών και του άγιου καπνού που µας τύλιξε και µας σήκωσε. Η βροχή δεν έφτασε ποτέ στο έδαφος και οι σταγόνες δηµιούργησαν τη µόνη υδάτινη οµπρέλα που αντίκρισα στη µέχρι τώρα ζωή µου η οποία συνέλεξε το φως των προβολέων, της βιτρίνας του ψυγείου στο µπαρ και ολόκληρης της πόλης και µε αστραπιαία διάθλαση το έστειλε καλογυαλισµένο στο άπειρο σύµπαν. Η µπύρα κατέβαινε µονορούφι κι ευχόµουν, τη στιγµή που θα ψάξω τις τσέπες µου, να βρω το εισιτήριο που θα µε στείλει απευθείας και µε µία πτήση στον αµερικανικό Νότο, να αράξω το σαρκίο µου στον ξεχαρβαλωµένο καναπέ της ερήµου φτύνοντας την generation X ενώ παραδίπλα να περιµένει η σκονισµένη νεκροφόρα µε τη µηχανή αναµµένη και τα 16 γέρικα άλογα διψασµένα για ταξίδι. Τα είδα όλα µπροστά µου όσο παραπατούσα πάνω στο εκστατικό πεντάγραµµο που µε τάιζε η µουσική. Τα βίωσα µε σταµατηµένο το χρονόµετρο της µιζέριας. Με σπασµένη την κλεψύδρα του ανελέητου βασιλιά Χρόνου. Και πήρα εκδίκηση για κείνες τις στιγµές που

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

BEAT BAZAAR

της Ιωάννας Χρονοπούλου - http://www.flickr.com/photos/ionch/ ioannaxron@yahoo.gr

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΗΣ του Μισελ Τουρνιε ▧

Δεν πέρασε πολύς καιρός και ο Παρασκευάς επινόησε άλλο παιχνίδι, ακόµα πιο ενδιαφέρον και περίεργο από ταδύο αντίγραφα *.

Ο Ροβινσόνας τον ήξερε απέξω κι ανακατωτά τον Παρασκευά και καταλάβαινε τον παραµικρό υπαινιγµό * του. Σηκώθηκε και χάθηκε µέσα στο δάσος.

Εν' απόγευµα ξύπνησε κάπως απότοµα το Ροβινσόνα που έπαιρνε το µεσηµεριάτικο υπνάκο του κάτω από έναν ευκάλυπτο. Είχε σκαρώσει ένα µασκάρεµα, που ο Ροβινσόνας δεν κατάλαβε αµέσως το νόηµά του. Είχε χώσει τα πόδια του µέσα σε κοµµάτια από παλιά ρούχα δεµένα σαν να 'ταν παντελόνι. Ένα κοντό γιλέκο σκέπαζε τους ώµους του. Φορούσε ψάθινο καπέλο, µα σαν να µη του 'φτανε αυτό, κρατούσε και οµπρέλα από φοινικόφυλλα. Και, το σπουδαιότερο, είχε ψεύτικη γενειάδα από κοµµάτια µπαµπάκι κολληµένα στα µάγουλά του.

Αφού ο Παρασκευάς ήταν Ροβινσόνας, ο παλιός Ροβινσόνας, αφέντης του σκλάβου Παρασκευά, στο Ροβινσόνα δεν έµενε παρά να γίνει Παρασκευάς, ο παλιός σκλάβος Παρασκευάς. Πραγµατικά, δεν είχε πια την τετράγωνη γενειάδα και τα κουρεµένα µαλλιά που είχε πριν από την έκρηξη, και έµοιαζε τόσο πολύ µε τον Παρασκευά, που δε χρειαζόταν µεγάλη προσπάθεια για να παίξει το ρόλο του. Έτριψε µόνο το πρόσωπο και το σώµα του µε καρυδόζουµο, για να σκουρύνει, κι έδεσε πίσω από τα γοφό του την πέτσινη µπροστέλα * των Αραουκανών, που φορούσε ο Παρασκευάς, όταν ξεµπάρκαρε στο νησί. Έπειτα παρουσιάστηκε στον Παρασκευά και του είπε:

— Ξέρεις ποιος είµαι; Ρώτησε το Ροβινσόνα σεργιανώντας * µπροστά του όλο µεγαλοπρέπεια.

— Ορίστε, είµαι ο Παρασκευάς!

— Όχι.

Αµέσως ο Παρασκευάς βάλθηκε να φτιάξει µεγάλες φράσεις στα καλύτερά του αγγλικά και ο Ροβινσόνας του απαντούσε µε λίγες λέξεις στα αραουκανικά που είχε µάθει τον καιρό που ο Παρασκευάς δεν καταλάβαινε γρι από εγγλέζικα.

— Είµαι ο Ροβινσόνας Κρούσος, από την πόλη Γιορκ της Αγγλίας, ο αφέντης του άγριου Παρασκευά! — Τότε εγώ ποιος είµαι; Ρώτησε ο Ροβινσόνας εµβρόντητος *

— Σ' έσωσα από τους οµοφύλους σου*, που ήθελαν να σε θυσιάσουν στα κακοποιό πνεύµατα, είπε ο Παρασκευάς.

— Μάντεψε!

Και ο Ροβινσόνας γονάτισε στη γη, έσκυψε το κεφάλι ως το χώµα µουρµουρίζοντας φοβισµένα ευχαριστώ. Τέλος,

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

πιάνοντας το πόδι του Παρασκευά, το 'βαλε πάνω στο σβέρκο του.

µερικές τύψεις, που ήταν άλλοτε σκληρός αφέντης του Παρασκευά.

Το έπαιξαν πολλές φορές αυτό το παιχνίδι. Εκείνος που το άρχιζε ήταν πάντα ο Παρασκευάς. Μόλις παρουσιαζόταν µε την οµπρέλα και τα ψεύτικα γένια του, ο Ροβινσόνας καταλάβαινε ότι απέναντι του βρισκόταν ο Ροβινσόνας και λοιπόν ελόγου του * έπρεπε να παίξει το ρόλο του Παρασκευά. Αλλωστε, ποτέ δεν έπαιζαν σκηνές φανταστικές, παράσταιναν µόνο επεισόδια της παλιάς ζωής τους, τότε που ο Παρασκευάς ήταν φοβισµένος σκλάβος και ο Ροβινσόνας αυστηρό αφεντικό. Έπαιζαν την ιστορία των µασκαρεµένων κάκτων, την άλλη µε την καταστροφή του ορυζώνα ή το κρυφό κάπνισµα της πίπας κοντά στην µπαρουταποθήκη. Καµιά σκηνή όµως δεν άρεσε τόσο πολύ στον Παρασκευά, όσο αυτή της αρχής, όταν τον κυνηγούσαν οι Αραουκανοί, που ήθελαν να τον θυσιάσουν, και τον έσωζε ο Ροβινσόνας.

μετάφραση: Δημήτρης Ραυτόπουλος

Αυτός είχε καταλάβει πως το παιχνίδι έκανε καλό στον Παρασκευά, γιατί τον αλάφρωνε από τη δυσάρεστη ανάµνηση της σκλαβιάς του. Μα και στον ίδιο το Ροβινσόνα έκανε καλό το παιχνίδι, γιατί είχε ακόµα

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ

2 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ▧

Αιµιλιανός Μονάη, Αλεξανδρεύς, 628-655 µ.Χ.

«Η µακιγιέζ»

Με λόγια, µε φυσιογνωµία, και µε τρόπους µια εξαίρετη θα κάµω πανοπλία· και θ' αντικρύζω έτσι τους κακούς ανθρώπους χωρίς να έχω φόβον ή αδυναµία.

Επιστρέφει τριζάτη -όπως η θάλασσασπίτι της. Είναι περασµένα µεσάνυχτα, άφησε πίσω τα φώτα και τις οµιλίες του θεάτρου. Η τσάντα µε τα υλικά της δουλειάς -υλικά του φεγγαριού- της βαραίνει το χέρι. Μαζί οι αφές, ο καθρέφτης και ένα κάψιµο στο δάχτυλο από τσιγάρο. Θα µπορούσε να είναι από τα Γρεβενά, είναι όµως από τη Μυτιλήνη. Βαδίζει το δρόµο της επιστροφής, κοιτάζοντας τις ρωγµές της ασφάλτου. Τα µαλλιά της χρώµα σιταριού, και το δέρµα της το ίδιο. Το πρόσωπο της ηθοποιού έχει στην τσέπη της, νόµισµα ανάγλυφο. Το ξέρει απέξω. Τις µικρές ρυτίδες, τις φλέβες, το εκµαγείο του µετώπου, τα µικρά αυτιά, τα άβαφα χείλη, τους ψιθύρους, τα φρούτα στο τραπεζάκι. Φως της ηµέρας βλέπει σπάνια, µόνο σε καµιά εκδροµή. Τα µυστικά της είναι οι στενοί διάδροµοι και το καµαρίνι. Κατά τα άλλα διάγει ήρεµη οικογενειακή ζωή. Την πρωταγωνίστρια την ακολουθεί όπως η ζέστη. Τελευταία πίνει, και τα χέρια τρέµουν λίγο όταν την ξεβάφει στο τέλος της παράστασης. Η άλλη το ξέρει και απαντά µε κοφτές κινήσεις και ξυραφάκια-φωνήεντα που τινάζει µέσα από τα δόντια. Της κάνει τον καφέ, της κάνει µασάζ. Κάθε Δευτέρα (στην αργία του ηθοποιού) χωρίζουν. Την άλλη, ξανασµίγουν. Ρουτίνα, θα πεις. Καθηµερινότητα, θα απαντήσει το σκοτάδι. Δεν φέρνει ποτέ αντιρρήσεις. Υφαίνει όµως µε την υπακοή της ιστό αράχνης γύρω από την αγέρωχη γυναίκα και ουσιαστικά την έχει παγιδεύσει. Η σταρ φωνάζει, τρέµει, σπάει. Η µακιγιέζ (η σκιά) την καθησυχάζει, της µιλά απαλά, της βάφει τα νύχια και την πνίγει σιγά σιγά όπως την έχει αιχµαλωτίσει µέσα στην ίδια της τη ζωή.

Θα θέλουν να µε βλάψουν. Αλλά δεν θα ξέρει κανείς απ' όσους θα µε πλησιάζουν πού κείνται η πληγές µου, τα τρωτά µου µέρη, κάτω από τα ψεύδη που θα µε σκεπάζουν. -

Ρήµατα της καυχήσεως του Αιµιλιανού Μονάη. Άραγε νάκαµε ποτέ την πανοπλία αυτή; Εν πάση περιπτώσει, δεν την φόρεσε πολύ. Είκοσι επτά χρονώ, στην Σικελία πέθανε. Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Γιάννης Κοντός

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

Φωτογραφία για Μακιγιάζ από την Ισμήνη Δασκαρόλη

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ

E.E. CUMMINGS LANGSTON HUGHES ▧

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΖΩΗ Ν. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ phaniskollias@gmail.com

E.E. Cummings (κάποτε σαν σπίθα)

Langston Hughes Ψαριά

αν άγνωστοι συναντηθούν η ζωή αρχίζειούτε φτωχοί ούτε πλούσιοι (µόνο συνειδητοί) ευγενικοί όχι όχι σκληροί (µόνο ολοκληρωµένοι) εγώ ούτε ούτε εσύ ούτε πιθανοί· µόνο αληθινοί -αληθινά,κάποτε αν άγνωστοι(που βαθιά πιο πολύ µάς είναι εαυτοί)αγγιχτούν: παντοτινά

Ο Μεγάλος ήρθε Φέρνοντας µια γοργόνα Στους ώµους του Και η γοργόνα Είχε την ουρά της Κυρτωµένη Στο µπράτσο του. Σαν µικρός ψαράς, Είχε βρει ένα ψάρι Να φέρει— Μισό ψάρι, Μισό κορίτσι Για να παντρευτεί.

(κι ακόµα στο σκοτάδι)

EdwardEstlinCummings Γεννήθηκε στο Cambridge της Μασαχουσέτης

(James Mercer) Langston HughesΓεννήθηκεστο Joplin του Missouri το

το 1894. Ποιητής, ζωγράφος, συγγραφέας και δοκιμιογράφος.

1902. Αφροαμερικάνος ποιητής, νοβελίστας, θεατρικός

Τα ποιήματά του, περίπου 2.900, χαρακτηρίζονται από μια

συγγραφέας. Ένας από τους πρώιμους νεωτεριστές της νέας

μόνιμη αμφισβήτηση της δομής τους ή της στοίχισής τους. Μια

λογοτεχνικής φόρμας της ποίησης της τζαζ. Υπερασπιστής των

από της πιο ξεχωριστές και δημοφιλείς ποιητικές φωνές του

δικαιωμάτων των νέγρων. Πέθανε το 1967.

ου

αιώνα. Πέθανε το 1962.

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ

ΑΔΕΣΠΟΤΕΣ ΜΟΙΡΕΣ ▧

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΑΤΣΑΛΗ http://atsalisart.blogspot.gr/

Μικρή οικογένεια µε πέντε πατεράδες πέντε µανάδες και χιλιάδες απογόνους, να τραγουδούν χαρούµενοι. Έτρωγαν από τα περίσσια της αχαριστίας των άλλων, έπιναν νερό από τον ουρανό. Συλλαβιστά όρθωναν τον λόγο τους, µε µισές λέξεις και µισά ουρλιαχτά. Νυχιές , αγκαλιές και δαγκωνιές µοιράζανε καθώς ξεσήκωναν τις µοίρες τους. Τα κατορθώµατα τους αντηχούσαν στα βουνά, οι έρωτες τους, άφριζαν, σε τσιµεντένιο κύµα. Και χαρούµενοι λέγανε στους µικρότερους, στους νέους υπερασπιστές των ουράνιων δρόµων, πως για πάντα θα ‘χουν απόλυτη ελευθερία και πως ποτέ δε θα φύγει από πάνω τους, έτσι σαν αντίτιµο, η ανάγκη για φυγή. 22

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΛΩΣΤΗ

ΜΙΑ ΠΛΑΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΓΑΠΗΣ ▧

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΚΟΛΑΖ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ dreamboxanna@yahoo.gr http://jellyannadarling.deviantart.com/gallery/ http://jellyannadarling.blogspot.com/

-Τι µέρα είναι; -Δευτέρα. -Που το ξέρεις; -Έτσι λέει το ηµερολόγιο τοίχου. -Τι ώρα είναι? -10 -Που το ξέρεις; -Έτσι λέει το ρολόι του κοµοδίνου. -Ποιος είσαι; -Είµαι εσύ. -Ποια είµαι γω; -Δεν ξέρω, η ταυτότητα σου χάθηκε όταν αποφάσισες να την πας πίσω στο αστυνοµικό τµήµα. -Πίσω; -Ναι, δεν ήθελες να έχεις άλλο ταυτότητα. -Τι περίεργη σκέψη.Σε ποια χώρα είµαι; -Στην αγκαλιά ενός ανθρώπου θαρρώ, που σου παρέχει τα πάντα. -Που το ξέρεις; -Τον βλέπω πως σε κοιτάει και τι κάνει για σένα. -Για µένα;Ποια είµαι γω; -Δεν ξέρω. Σου είπα, δεν έχεις ταυτότητα πια. Είναι όµως καιρός να σηκωθείς. -Τέλεψε και το όνειρο που έβλεπα. -Το ίδιο εκείνο όνειρο; -Ναι. Ονειρεύτηκα πάλι εκείνη την κοπέλα. Πάνε χρόνια που έχω να την δω. Ήταν φίλη µου αλλά και δεν ήταν. Ήταν µαζί µου χρόνια, αλλά και δεν ήταν. Την ονειρεύτηκα να στριµώχνεται µέσα στο λεωφορείο,την ονειρεύτηκα να περπατά σε κεντρικούς δρόµους,την ονειρεύτηκα να σηκώνει το χέρι για να σταµατήσει ταξί. Την ονειρεύτηκα χωρίς ήχο, σα να ήταν βυθισµένη στην κοιλιά της µάνας της.Ονειρεύτηκα το σχήµα που είχαν τότε τα µαλλιά της,και την γύµνια της.Πάντα κρύωνε, τόσο ψιλά που ήτανε ντυµένη. Ονειρεύτηκα πως είναι να φτάνει σπίτι της µετά από τόσες ώρες ή χρόνια. Το θόρυβο που έκαναν τα κλειδιά της στην πόρτα ή όταν τα έβγαζε από την τσάντα της. Ονειρεύτηκα ξανά το σβέρκο της την ώρα που πίνει νερό και αυτό διπλώνεται. Τα µελαχρινά της µαλλιά, όπως ήταν τότε πλεγµένα εκεί πίσω. Σε εκείνη εκεί την παιδική ταπετσαρία που είχε στο δωµάτιο της.

Και µετά ονειρεύτηκα και εκείνο το αγόρι. Εκείνο το τρελό αγόρι µε τα σηµάδια στους καρπούς και τα γόνατα. Ονειρεύτηκα ξανά το ποδήλατο του και την θάλασσα δίπλα σε εκείνο εκεί το ποδήλατο, που ανέβαινε πάνω του το αγόρι. Και έπειτα, ονειρεύτηκα πάλι το πρώτο µας φιλί και το πρώτο ουρλιαχτό απόγνωσης την ώρα που έχανε αυτά τα λίγα που είχε αποθηκεύσει στο µυαλό του. Ονειρεύτηκα τα χαλασµένα καρφάκια που είχε στον τοίχο και κρέµαγε το παλτό του και την πλατεία όπου άναβε φωτιές και έκαιγε τα µπαγιάτικα όνειρα που αγόραζε µισοτιµής. Και έγινε εφιάλτης το όνειρο και ξύπνησα ιδρωµένη, χαµένη εκεί που πάντα είµαι χαµένη και µόνο η αγάπη σου όταν µου φωνάζει να γυρίσω µε φέρνει εδώ....Μ’αγαπάς; -Ναι, µια χαρά -Τι απάντηση είναι αυτή; -Μια χαρά απάντηση. Ταιριάζει και µε τον καιρό έξω. -Τι καιρό έχουµε; -Άνοιξη νοµίζω αν και ο ήλιος µου έχει κάνει τρύπες στα ρούχα. Ίσως να έχουµε και καλοκαίρι. Ανοίγω λίγο το παράθυρο να δεις. -Όταν δεις το σύννεφο νούµερο 9 να φτάνει...ξύπνα µε. Έχω ξεχάσει το βλέµµα µου και την αφή µου χτες που σκάλιζα κάτι πάνω του.Τα έχω ξεχάσει εκεί πάνω και δεν µπορώ να ενταχθώ εδώ. -Κοιµήσου τότε λίγο ακόµα. Έχουµε καιρό µέχρι να φανεί. Κοιµήσου και πήγαινε στο σπίτι µε τα καρφάκια. Νοµίζω ότι και εκεί ξέχασες κάτι µεγάλο,ψυχή ολόκληρη. Φέρτην και θα σε ανεβάσω τότε στο σύννεφο 9. -Ξύπνα µε όταν θα έρθει. Θέλω να είµαι εκεί. Ίσως όχι µόνη. Μπορεί να φέρω πίσω την κοπέλα και το αγόρι. Ξύπνα µε όταν φανεί.

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

Η ΘΕΛΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΤΥΧΗ La Voluntad y la Fortuna (Εκδ. Καστανιώτη, µετάφρ. Μ.Μπονάτσου ▧

ΤΟΥ LIBROFILO http://www.librofilo.blogspot.com

«Το άχτι σ’αυτή τη χώρα είναι πολύ παλιό και πολύ βαθύ…Το Μεξικό είναι µια χώρα όπου όλα καταλήγουν άσχηµα. Υπάρχει λόγος που γιορτάζουµε τους ηττηµένους και περιφρονούµε τους νικητές.» Στο εµβληµατικό µυθιστόρηµά του «Η ΘΕΛΗΣΗ ΚΑΙ Η ΤΥΧΗ» («La Voluntad y la Fortuna»), (Εκδ. Καστανιώτη, (ωραία) µετάφρ. Μ.Μπονάτσου, σελ.487), ο εξαιρετικός τεχνίτης Carlos Fuentes (Μεξικό, 1928-2012), έχει ως αφηγητή µιαν ασώµατο κεφαλή. Το µακάβριο αυτό µυθιστορηµατικό εύρηµα που αρχικά λειτουργεί ως ηλεκτροσόκ στον ανυποψίαστο αναγνώστη που αρχίζει να διαβάζει το βιβλίο, στη συνέχεια αποδεικνύεται ένα ειρωνικό και σαρκαστικό παιχνίδι στα χέρια του συγγραφέα προσδίδοντας την διάσταση του «φανταστικού» σε µια ιστορία που τα περιέχει όλα. Πολιτικές ίντριγκες, συναισθηµατικά αδιέξοδα, στυγερά εγκλήµατα, µυστήριο, κωµωδία και δράµα εναλάσσονται µε έναν ρυθµό καταιγιστικό. Το σύγχρονο χαοτικό Μεξικό µε την ανάπτυξη και τις τεράστιες αντιθέσεις του προβάλλει µέσα από µια τυπική ιστορία µύησης και ενηλικίωσης («bildungsroman»), Βιβλική στην δοµή της και γκροτέσκα σε σηµείο πολλές φορές στα όρια του παράλογου, η πλοκή που χάνεται µέσα σε διακλαδώσεις και αναφορές, που ανακατεύει τον Σπινόζα µε τον Μακιαβέλι θέλοντας να τονίσει αυτό

που περνάει από το µυαλό όλων: ποια είναι τα τα στάδια της επανάληψης της ιστορίας αν η πρώτη φορά εµφανίζεται ως τραγωδία; Αν δεχτούµε ότι επαναλαµβάνεται ως φάρσα (κατά την απόλυτα επιτυχηµένη Μαρξική ρήση), µήπως λοιπόν την επόµενη φορά η ιστορία εµφανίζεται ως σαπουνόπερα γεµάτη ίντριγκες κάθε είδους, συνωµοσίες και απέραντου χάους; «Η παροδικότητα είναι το πεπρωµένο µας, αλλά η ελευθερία είναι η φιλοδοξία µας.» Ένα κοµµένο κεφάλι βρίσκεται σε µια ειδυλλιακή µεξικάνικη ακρογιαλιά. Ανήκει στον Χοσουέ Ναδάλ, έναν εικοσιεπτάχρονο δικηγόρο ο οποίος ξετυλίγει το νήµα της ζωής του, η οποία αρχίζει µε όνειρα για να καταλήξει θύµα των διαπλεκόµενων συµφερόντων και της ανθρώπινης µαταιοδοξίας. Ο Χοσουέ ζούσε σε ένα τεράστιο σπίτι χωρίς γονείς µε µόνη φροντίδα µια αυστηρή και βλοσυρή χωριάτισα. Η µέρα που θα σηµαδέψει τη ζωή του, είναι όταν στα 16 του, στο σχολείο, τίθεται υπό την προστασία του µεγαλύτερου του (κατά ένα χρόνο), Χερικό. Με τον καιρό οι δύο έφηβοι γίνονται αχώριστοι και σύντοµα αποφασίζουν να συγκατοικήσουν στο σπίτι του δεύτερου. Είναι και οι δύο µόνοι, χωρίς οικογένεια αλλά ένας φάκελος που φθάνει κάθε µήνα στο σπίτι του Χερικό περιέχει µια επιταγή. Δεν αναρωτιούνται ποτέ ποιος τους ζεί, σε ποιόν οφείλουν την οικονοµική

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

τους άνεση. Το µόνο που γνωρίζουν είναι ότι και οι δύο είναι παιδιά «αγνώστου πατρός» και ότι επικοινωνεί µαζί τους ένας δικηγόρος, ο Σανχινές, ο οποίος θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις ζωές τους.

«Είπε ότι η χώρα δεν προχωρούσε. Γιατί; Ο Πρόεδρος είναι άτολµος. Δεν κυβερνά δυναµικά. Τα κάνουµε όλα µισά. Εσύ κι εγώ; Όχι. Εκείνοι που µας κυβερνούσαν. Όλα µισά, όλα µέτρια. Νοµίζαµε πως ήµασταν οι βασιλιάδες του κόσµου επειδή είχαµε πετρέλαιο. Το πουλήσαµε ακριβά. Με τα κέρδη αγοράσαµε µόνο µπιχλιµπίδια. Μια πολυετή εξαετή θητεία. Φερθήκαµε σαν νεόπλουτοι. Δεν υπήρχε το «αύριο». Έπεσαν οι τιµές. Έµειναν τα χρέη. Νέος ορίζοντας. Το εµπόριο. Μια γρήγορη συνθήκη, για να στολίσουµε µία ακόµη εξαετία. Ελεύθερη η κυκλοφορία των αγαθών. Όχι των ανθρώπων. Κυκλοφορούν νοµίσµατα, µετοχές, πράγµατα. Οι εργαζόµενοι παραµένουν ακίνητοι, παρόλο που είναι απαραίτητοι στις Ηνωµένες Πολιτείες. Ελάτε γιατί σας χρειαζόµαστε. Αλλά, αν έρθετε, θα σας σκοτώσουµε. Okey? Fair enough? Από τότε µέχρι σήµερα κλείνουµε τη µία τρύπα πριν ανοίξει η επόµενη. Είµαστε σαν τον µικρό Ολλανδό του θρύλου, µε το δάχτυλο στην τρύπα του αναχώµατος για να αποφύγει την αναπόφευκτη πληµµύρα. Μόνο που εµείς βάζουµε το δάχτυλο βαθιά µέσα στον κώλο µας. Και µυρίζει άσχηµα.»

Ανήσυχοι και ιδεαλιστές καθοδηγούνται από τον προοδευτικό ιερέα Φιλοπάτερ και µυούνται στην φιλοσοφία του Σπινόζα, ενώ συνηθίζουν να τα µοιράζονται όλα, χρήµατα, φιλίες, σεξ, γλέντια, βόλτες. Οι δρόµοι τους σύντοµα χωρίζουν καθώς ο Χοσουέ επιλέγει να σπουδάσει νοµικά ενώ ο Χερικό φεύγει (ή λέει ότι φεύγει) στο εξωτερικό. Η πτυχιακή εργασία του Χοσουέ αφορά τον Μακιαβέλι. Ο Σανχινές, τον στέλνει για πρακτική στις φυλακές της Πόλης του Μεξικού, όπου του συστήνει τον χρόνια έγκλειστο Μιγκέλ Απαρεσίδο, έναν µυστηριώδη τύπο, ο οποίος δεν θέλει να αποφυλακιστεί, επιθυµεί να µείνει µέσα στη φυλακή για να µείνει ζωντανός. Ο Απαρεσίδο «εισάγει» τον Χοσουέ σε έναν διαφορετικό κόσµο ενώ η (σουρεαλιστική) γνωριµία του µε την ιδιόρρυθµη Λούτσα Σαπάτα και η συγκατοίκηση του µαζί της θα τον επηρεάσει πολύ.

Ο Φουέντες ανακατεύει µέσα στην σπειροειδή πλοκή του µυθιστορήµατος, η οποία ξετυλίγεται αργά και προχωράει σαν φίδι τυλίγοντάς σε, φιλοσοφία, λυρισµό, σουρεαλισµό, ενώ όλα περνάνε υπό το Βιβλικό υπόστρωµα που χαρακτηρίζει την ιστορία. Ο Χοσουέ και ο Χερικό µε τα ονόµατα από την Παλαιά Διαθήκη (Χοσουέ στα ισπανικά είναι ο Ιησούς του Ναυή ή Ωσηέ, ενώ το όνοµα του Χερικό – που το επίθετό του δεν θα µάθουµε ποτέ – σηµαίνει Ιεριχώ), την ιστορία του Κάϊν και Άβελ να αιωρείται συνεχώς πάνω από τους δύο ήρωες κάνουν ένα διανοητικό ταξίδι προς την Δυτική φιλσοφία και τις απαρχές της, τον ιερό Αυγουστίνο, τον Σπινόζα και τον Νίτσε µέσω του ιδεολόγου και επαναστάτη Πατέρα Φιλοπάτερ – ο οποίος κι αυτός καταλήγει ζητιάνος έξω από τον καθεδρικό ναό της Πόλης του Μεξικού, για να φτάσουµε στον Μακιαβέλι και την άσκηση της Εξουσίας.

Με την επανεµφάνιση του Χερικό τα πράγµατα αρχίζουν να µπαίνουν σε µια διαφορετική τροχιά. Ο δαιµόνιος δικηγόρος Σανχινές τους διατηρεί υπό την προστασία του και τους στέλνει να εργασθούν δίπλα στους δύο πόλους της εξουσίας της χώρας. Ο Χοσουέ προσλαµβάνεται από τον οικονοµικό όµιλο του µεγιστάνα Μαξ Μονρόι και ο Χερικό (µυστηριωδώς) από το γραφείο του Προέδρου του Μεξικού Βαλεντίν Πέδρο Καρέρα ως σύµβουλός του. Γρήγορα οι δύο φίλοι βλέπουν από µέσα πλέον όλο το φάσµα της πολιτικοοικονοµικής ζωής του Μεξικού. Ίντριγκες, συµµαχίες, λυκοφιλίες, δολοφονίες εκτυλίσσονται µπροστά στα µάτια τους και αν η συνεχής ενασχόλησή τους µε τον κόσµο της realpolitic τους αποµακρύνει από τον ιδεαλισµό της εφηβείας τους, έρχεται η παρουσία της βοηθού του (ουσιαστικού ηγέτη της χώρας) Μαξ Μονρόι, της πανέµορφης Ασούντα Χορντάν να δώσει την χαριστική βολή στην φιλία των δύο αγοριών, οι οποίοι από «Κάστωρ και Πολυδεύκης» µετατρέπονται σε «Κάϊν και Άβελ». Τα γεγονότα εκτυλίσσονται ραγδαία, τα µυστικά κάποια στιγµή αποκαλύπτονται και το τραγικό φινάλε είναι πλέον µονόδροµος. Ο Χερικό θα συντριβεί – θύµα της φιλοδοξίας και της τόλµης του ότι έχει τη δύναµη να αλλάξει τα πράγµατα ενώ το κεφάλι του Χοσουέ θα κοπεί µε την µαντσέτα τη στιγµή που νοµίζει ότι µπορεί να ελέγξει το παιχνίδι, ότι µπορεί να αλλάξει τη µοίρα του και από ένα απλό πιόνι στη σκακιέρα των συµφερόντων θα µετατραπεί σε πρωταγωνιστή.

Υπάρχουν αρκετοί πόλοι µέσα στο συναρπαστικό µυθιστόρηµα του Φουέντες, όπου ο αναγνώστης µπορεί να σταθεί – τροµεροί µυθιστορηµατικοί χαρακτήρες (που ειρήσθω εν παρόδω γύρω από τον καθένα τους θα µπορούσε να στηθεί ένα ξεχωριστό µυθιστόρηµα). Ο Μαξ Μονρόι, πανίσχυρος επιχειρηµατίας, συνεχιστής της παντοδύναµης οικογενειακής επιχείρησης, ο οποίος έχει κατανοήσει ότι µέσω της ανάπτυξης της τεχνολογίας µπορεί να ελέγξει όχι µόνο την εξουσία αλλά και τον λαό. Το πνεύµα της µητέρας του, της δυναµικής Αντίγουα Κονσεπσιόν που ακόµα και από τον τάφο κινεί τα νήµατα. Ο Πρόεδροςκαρικατούρα Καρέρα που το µόνο που τον νοιάζει είναι να διατηρηθεί στην εξουσία, την οποία κατέκτησε µε ψέµµατα. Ο µυστηριώδης κρατούµενος Μιγκέλ Απαρεσίδο, ένας σύγχρονος «Κόµης Μοντεκρίστο» (the Mexican way), που πήρε στην εφηβεία του µια µοναδική απόφαση, να µείνει αιώνια φυλακισµένος για να µπορέσει να διατηρηθεί στη ζωή και γιατί ξέρει πως αν και όταν βγεί «θα κάνει µια ασυγχώρητη πράξη» και ο οποίος µέσα από το κελί του κρατάει κρυµµένα «µυστικά και ντοκουµέντα». Η αδίστακτη «γυναίκα-αράχνη» Ασούντα Χορντάν, πανέµορφη και δυναµική, ερωµένη που διψάει για χρήµα και εξουσία. Η Λούτσα Σαπάτα, η µόνη γυναίκα που αγάπησε πραγµατικά τον ασταθή Χοσουέ, ο ιδεαλιστής ιερέας Φιλοπάτερ.

Ο Φουέντες σ’αυτό το έργο της πλήρους ωριµότητάς του είναι σαφής. Το Μεξικό δεν αλλάζει, η χώρα-οπερέτα θα συνεχίσει τον δρόµο της, αρνούµενο (ή και ανίκανο) να διδαχθεί από τα σφάλµατα του παρελθόντος, από την βαριά ιστορία αιώνων, από τον συνεχή κύκλο της βίας και του αίµατος. Οι κοινωνικές αντιθέσεις, η τεράστια διαφθορά, το χάος της πρωτεύουσας όπου µπορούν να συνυπάρξουν κυριολεκτικά τα πάντα. Όλα αυτά απαρτίζουν την εκπληκτική ατµόσφαιρα του µυθιστορήµατος, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, όπου κανείς διάλογος δεν είναι αθώος, όπου όλοι κρύβουν κάποιο µυστικό.

Πάνω απ’όλους όµως αυτός που δίνει τον ρυθµό στην ιστορία είναι ο «σκοτεινός» δικηγόρος Σανχινές, µέντορας και προστάτης των δύο φίλων, του Χοσουέ και του Χερικό, 28

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

δικηγόρος του κατάδικου Μιγκέλ Απαρεσίδο, νοµικός σύµβουλος του Μαξ Μονρόι, µυστικοσύµβουλος του Προέδρου. Ο ρόλος του γίνεται σκοτεινότερος όσο προχωράει η ιστορία, είναι αυτός που γνωρίζει όλα τα µυστικά σε µια χώρα που όλο αλλάζει και όλο η ίδια µένει, έρµαιο κι αυτός των γεγονότων και των παραπολιτικών παιγνίων.

«Μεγάλωσα…σε µια κοινωνία της οποίας την προστασία είχε αναλάβει η επίσηµη διαφθορά. Σήµερα…η κοινωνία προστατεύται από εγκληµατίες. Η ιστορία του Μεξικού είναι µια µακρά πορεία για να βγούµε από την αναρχία και την δικτατορία και να καταλήξουµε σε έναν δηµοκρατικό αυταρχισµό…

Το πυκνογραµµένο και πολυεπίπεδο µυθιστόρηµα του Φουέντες, είναι γεµάτο ανατροπές και εκπλήξεις. Ο αναγνώστης νιώθει ότι διαβάζοντάς το ανοίγει ένα κουτί µε µπάµπουσκες. Κάθε κεφάλαιο φέρνει και κάτι καινούργιο στην πλοκή, µια νέα ανατροπή στην ιστορία. Ο µεγάλος συγγραφέας χειρίζεται αξιοθαύµαστα το υλικό του, στοχάζεται και σχολιάζει µε πολύ χιούµορ και φαντασία, αφηγείται ουσιαστικά την ιστορία του σύγχρονου Μεξικού µέσα από τα παιχνίδια του πεπρωµένου, του µοιραίου και της επιθυµίας. Είναι ένα µεγάλο (µε όλη τη σηµασία της λέξης) µυθιστόρηµα µε αξέχαστους χαρακτήρες, ένα µυθιστόρηµα ωριµότητας και σοφίας που τοποθετείται στα κορυφαία έργα αυτού του τεράστιου δηµιουργού.

Σήµερα, Χοσουέ, το µεγάλο δράµα του Μεξικού είναι ότι το έγκληµα έχει αντικαταστήσει το κράτος. Το κράτος, ξεχαρβαλωµένο από τη δηµοκρατία, παραχωρεί την εξουσία του στο έγκληµα, που βρίσκεται υπό την αιγίδα της δηµοκρατίας.»

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

ΣΚΟΡΠΙΑ ΠΟΥΛΙΑ

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

INK

ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΒΙΒΛΙΟΥ www.elbi.gr

οµορφιά, υπόσχεση ευτυχίας! κι όποιος διατηρεί την ικανότητα να τη βλέπει, δε γερνάει ποτέ.

Το ξέρω ότι υπάρχει ασχήµια. Υπάρχει όµως και οµορφιά. Κι όποιος σας πει το αντίθετο, λέει ψέµατα. Θα κοιτάζω τα λουλούδια. Θα κοιτάζω τα πουλιά. Θα κοιτάζω τα παιδιά. Θα νιώθω το δροσερό αεράκι. Θα τρώω ωραίο φαγητό και θα το απολαµβάνω. Θα µοιράζοµαι όλα αυτά τα πράγµατα µαζί σας. σ.256

Franz Kafka Υπάρχει τόση οµορφιά στη ζωή! Η οµορφιά είναι στον αέρα, στις µέρες και νύχτες µας. Σε ουρανό, βουνά και θάλασσα. Η οµορφιά είναι µέσα µας. Στην ψυχή και στις σκέψεις µας. Η οµορφιά είναι στη µουσική, στο φως, στην καλοσύνη. The beauty of lightΥπάρχει τόση οµορφιά στο δηµιουργικό έργο του ανθρώπου, στην πραγµατική φιλία, στον έρωτα… Και ανυπολόγιστη οµορφιά στην αγάπη!Beauty in true friendshiAnd immeasurable beauty in l Όσοι θέλουν ν’ ανέβουν υψόµετρο στη ζωή, όσοι ξέρουν ότι υπάρχει στη ζωή κάτι παραπάνω απ' ό,τι µπορεί να δει το µάτι, κάτι πιο ψηλά απ’ αυτά που φαίνονται, ας πετάξουν µαζί µας στα ύψη της οµορφιάς. Στους ορίζοντες των σκόρπιων πουλιών! Θαύµα ιδέσθαι λοιπόν!

Είναι καιρός ν' αρχίσεις να ψάχνεις εκεί που έχει νόηµα να ψάχνεις. Τα ουσιαστικά πράγµατα δε βρίσκονται έξω. Βρίσκονται µέσα σου. Μέσα όµως είναι σκοτεινά και φοβάσαι και δεν είναι εύκολο να ψάχνεις στο σκοτάδι. σ.91 Η ζωή µου είναι µακριά σαν µια κούρσα µετ' εµποδίων, όπου το κυριότερο εµπόδιο είµαι εγώ. - Τζάκ Πάαρ σ.284 Μόνο ο άνθρωπος που ρισκάρει είναι πραγµατικά ελεύθερος. Δοκίµασε και θα δεις. σ.235 ΜΠΟΥΣΚΑΛΙΑ ** Να ζεις, ν' αγαπάς και να μαθαίνεις - ΓΛΡ

IΔΕΕΣ ΙΔΕΕΣ ΙΔΕΕΣ

Οι άνθρωποι είναι όπως τα πουλιά. Αγάπησέ τους και θα πετάξουν. σ.163

Oι ιδέες είναι σαν τα πουλιά.

Αγάπα τον αδικούντα το ίδιο όπως τον αδικούµενο. Γιατί τελικά κάθε αδικών δεν είναι παρά

Πετούν ελεύθερα εδώ κι εκεί και γίνονται οι δάσκαλοι της ελευθερίας

ένας αδικηµένος από τον ίδιο του τον εαυτό! σ.170

από τα χαµηλά της ελευθερίας προς τα ψηλά! Φίλοι του βιβλίου σάς στέλνουν ιδέες που τους συγκίνησαν από συγγραφείς που γνώρισαν από βιβλία που αγάπησαν.

ΒΑΡΙΝΟΥ * Το αληθινό ταξίδι της ζωής - ΠΡΝ.Κ

Η αλήθεια ενός ανθρώπου βρίσκεται µέσα του. Εκεί βρίσκονται τα πλούτη του. Εκεί κι η πραγµατική δύναµή του. σ.33 Η ζωή αρχίζει σήµερα και κάθε µέρα ξαναρχίζει. Ζωή σηµαίνει ελπίδα. σ.122 Αλλάζω, αρχίζω απ' την αρχή, δεν πρέπει να σηµαίνει ότι απαρνιέµαι τον εαυτό µου, αλλά ότι τον ξεπερνώ σ.191

ΕΚΔΟΤΕΣ - ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ: ΜΠουΚουμάνης - ΓλάΡος -

ΓΚΡΑΙΗ ** Το βιβλίο της ζωής - ΜΠΚ

ΠύΡιΝος Κόσμος Beauty in the human soul,Beauty in the heart and in the mind ΣΠΛΥΚΟΣ1/ΣΤΛ.Τ-ΛΥΚΟΣ

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ANIMA

THE LORD OF THE RINGS ▧

TOY GIL GALAD teotihoacan@msn.com

Θα το παραδεχτώ, δεν το έχω δει από παλιά ή µάλλον ας τα πάρουµε τα πράγµατα από την αρχή. Ήµουν πιτσιρίκι και αργά το βράδυ των Χριστουγέννων η τηλεόραση έπαιξε ένα περίεργο «παιδικό». Δε µπορούσα να καταλάβω τι γινόταν. Ούτε την πλοκή είχα πιάσει, ούτε και το πώς άλλαζαν από κινούµενα σχέδια σε ανθρώπινες µορφές και πίσω πάλι. Μην τα πολυλογώ η ζεστασιά του σπιτιού και µερικά µελοµακάρονα µε έκαναν να αποκοιµηθώ και να χάσω τη συνέχεια.

γύρισε το µισό της ιστορίας του Tolkien δεν επιχείρησε να το συνεχίσει. Πάντως αποτέλεσε µια από τις σηµαντικές εµπνεύσεις του Peter Jackson. Εξάλλου κάτι σχετικά παρεµφερές έκανε και ο ίδιος µε τον Andy Serkis και το Golum όταν έβαλε σε πολλά σηµεία του ηθοποιού φωτεινά στίγµατα που η κάµερα κατέγραφε και στη συνέχεια οι ειδικοί στη χρήση υπολογιστών παρουσίασαν µε τη βοήθεια της τεχνολογίας τη µεταφορά αυτή. Το πλήρωµα του χρόνου ήρθε και σε κάποιες γιορτές, Χριστούγεννα ήταν πάλι, όχι πριν πολύ καιρό, η κρατική τηλεόραση µου έκανε τη χάρη να µοιραστώ την ταινία αυτή µε ένα από τα πιο αγαπηµένα µου πρόσωπα που κάποτε µου έλεγε ιστορίες…

Όταν άρχισε η µανία ε λέω Hollywood µε το πόνηµα του J.R.R. Tolkien, ένας φίλος γύρισε και µου είπε πως δεν είναι η πρώτη τηλεοπτική του µεταφορά µιας και το 1978 ο Ralph Bakshi δηµιούργησε ένα υβρίδιο ενός παραδοσιακού animation και ροτοσκοπικών λήψεων. Έτσι έµπλεξε µολύβι, χαρτί και ανθρώπους σε µια όµορφη πρώτη απόπειρα. Ξέρω δεν είναι animated µεταφορά κάποιου manga αλλά όπως και στο τεύχος µε το “Where the wind blows”, έτσι κι εδώ θεωρώ ότι είναι καλό να µνηµονεύουµε ωραίες animations που έχουν λίγο πολύ µείνει στις συνειδήσεις µας.

Δώστε του µια ευκαιρία, ειδικά οι λάτρεις του Tolkien και µη σας ξενίσει η τεχνοτροπία του, είναι κάτι που δε θα ξαναδείτε.

Η ιστορία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών είναι γνωστή, όχι όµως και η ροτοσκοπικές λήψεις. Η τεχνική αυτή βασίζεται στην κινηµατογράφηση κανονικών σκηνών, µε ζωντανούς ηθοποιούς και στη συνέχεια γίνεται η µεταφορά τους σε animated celluloid. Έτσι στη συνέχεια το µόνο που χρειαζόταν ήταν ο σχεδιασµός στο χαρτί των υπολοίπων χαρακτήρων και έτοιµο! Δυστυχώς, ενώ η ταινία είχε µεγάλη εισπρακτική επιτυχία, οι κριτικοί δεν την υποδέχτηκαν µε τόση θέρµη κι έτσι ενώ ο Bakshi

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ANIMA

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

JUMPCAT

Ο ΑΝΕΜΟΣ ΘΑ ΠΑΣ ΠΑΡΕΙ

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

JUMPCAT

«Ο άνεµος θα µας πάρει» «Ο αέρας είναι καθαρός εδώ, θα χρειαστεί κάτι παραπάνω από το τσιγάρο σου, για να µολυνθεί» ▧

ΤOY ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΟΤΤΑ konkottas1@hotmail.com

Ο ταγός του κινηµατογραφικού Ιρανικού Νέου Κύµατος, Αµπας Κιαροστάµι, καταπιάνεται για µια ακόµη φορά µε το προσφιλές του αδιέξοδο της ύπαρξης, προσεγγίζει το αντιφατικό ζεύγος «ζωήθάνατος» και επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει την έννοια του «σύγχρονου ανθρώπου» µέσα από τις περιπλανήσεις στους χρυσαφένιους σιτοβολώνες της Ιρανικής επαρχίας. Ο Μπεχζάντ καταφτάνει συνοδεία δύο συναδέλφων του σ’ ένα γραφικό, παραδοσιακό χωριό του ιρανικού Κουρδιστάν µε σκοπό να κινηµατογραφήσουν την τελετουργία της κηδείας µιας µελλοθάνατης γυναίκας, προφασιζόµενοι την αναζήτηση ενός θησαυρού. Ο ντοκυµενταριστής γνωρίζει ένα παιδί του χωριού το οποίο και «χρίζει» ξεναγό του κατά τη διαµονή του. Οι µέρες περνούν και το µόνο που διαταράσσει την αρµονική ζωή ξένων και ντόπιων στο χωριό είναι τα συχνά τηλεφωνήµατα στο κινητό του Μπεχζάντ από τον παραγωγό του που, λόγω του κακού τηλεπικοινωνιακού δικτύου της περιοχής, τον αναγκάζουν να ανεβαίνει ως την κορυφή ενός λόφου για να µπορέσει να συνοµιλήσει. Σε αυτόν τον λόφο ο Μπεχζάντ γνωρίζει τον Γιόζεφ, έναν άνθρωπο που έχει θέσει ως στόχο του να σκάψει ένα λαγούµι µέσα στα βράχια… Ήδη από την εναρκτήρια σκηνή, ο Κιαροστάµι δίνει το σήµα κατατεθέν του : µακρινό πλάνο ενός αυτοκινήτου που

προσεγγίζει το χωριό µέσα από οφιοειδείς διαδροµές ανάµεσα σε λιβάδια και σιτοβολώνες. Οι µεγάλης διάρκειας σκηνές κατά τις οποίες η κάµερα ακολουθεί την πορεία ενός αµαξιού που περιπλανιέται σε τοπία απαράµιλλης φυσικής οµορφιάς αποτελούν το επαναλαµβανόµενο χαρακτηριστικό µοτίβο της ταινίας. Για ακόµη µια φορά, λοιπόν, ο Ιρανός σκηνοθέτης καταφεύγει στο προσφιλές του κινηµατογραφικό «τέχνασµα», στοιχείο που έχει συµβάλλει άλλωστε στην δηµιουργία της καλλιτεχνικής του σφραγίδας, αυτό των µακρινών traveling που διαδραµατίζονται σε φυσικό χρόνο, µε πλάνα «δεµένα» σ’ ένα όχηµα που διατρέχει τους ορίζοντες που χωρίζουν το αληθινό από το φανταστικό, την λύση από το αδιέξοδο, τον ουρανό από τη γη. Αναγνωρίζοντας την χρήση του αυτοκινήτου ως όχηµα µεταφοράς κι εκµεταλλευόµενος το στοιχείο µεταβατικότητας που ενέχει, το χρησιµοποιεί ως διαρθρωτικό µέσο για την µετάβαση από την µια σκηνή στην άλλη, ενώ παράλληλα το ανάγει σε «φορέα» και τελικό κοινό παρονοµαστή όλων των ηρώων του έργου. Η έννοια της ροής και της µετακίνησης είναι εµφανής κατά την διάρκεια της ταινίας. Οι µέρες περνούν κι ο θάνατος της γυναίκας δεν επέρχεται µε αποτέλεσµα το κινηµατογραφικό συνεργείο να παραµένει αδρανές και να κουράζεται από την αναµονή, ενώ ο παραγωγός από την Τεχεράνη πιέζει να

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

JUMPCAT

«επισπευτούν» οι διαδικασίες κινηµατογράφησης του ντοκιµαντέρ. Παρόλο, συνεπώς, που η ταινία µοιάζει απεκδεδυµένη της έννοιας του χρόνου και φαινοµενικά όλα µένουν στάσιµα, ο πρωταγωνιστής διαχωρίζεται από το περιβάλλον του καθώς επιδίδεται σε µια διαρκή νοητική και φυσική κίνηση : διατρέχει τα στενά του χωριού προσπαθώντας να «πιάσει σήµα» στο κινητό του, συνοµιλεί κι αλληλεπιδρά µε τους χωριανούς, διατηρώντας πάντα όµως τις απαραίτητες αποστάσεις που, εν τέλει, αποτελούν και την ειδοποιό διαφορά ανάµεσα στον σύγχρονο άνθρωπο της πόλης κι αυτόν του χωριού. Ακόµα, η αποκλειστική κυριαρχία των εξωτερικών πλάνων (µε µοναδική εξαίρεση το εσωτερικό πλάνο του αρµέγµατος) και η απεικόνιση του σταθερού µεν, κινούµενου δε, φυσικού τοπίου ( λιβάδια µε στάχυα που σαλεύουν στο φύσηµα του ανέµου) ενισχύουν περισσότερο αυτήν την αντίθεση µεταξύ σταθερότητας και ροής, ενώ η ίδια η έννοια της φύσης ως αθάνατο και αµετάβλητο στοιχείο έρχεται σε αντίθεση µε τη θνητότητα της ύπαρξης κι εντείνει το δίπολο «ζωήθάνατος» που αποτελεί άλλωστε και τον βαθύτερο προβληµατισµό της ταινίας. Ο θάνατος, λοιπόν, αποτελώντας το σεναριακό εφαλτήριο για την εξέλιξη της ιστορίας και η απουσία του οποίου είναι αριστοτεχνικά υφασµένη στην σκηνοθεσία, εκπροσωπεί την αποτελµάτωση και την στασιµότητα, το κοινό κι αρχέγονο αδιέξοδο που σαν «κακιά µοίρα» βαραίνει την ανθρώπινη ύπαρξη και που κινητοποιεί τα άτοµα να «αδράξουν την µέρα», δίνοντας έτσι την κατάλληλα αφορµή στον Κιαροστάµι να θέσει µια ακόµη καίρια αντίθεση των καιρών µας.

υπόλοιπου «πολιτισµένου» κόσµου είναι το κινητό τηλέφωνο, την ίδια ώρα που το φυσικό περιβάλλον στέκεται ως εµπόδιο στην ευόδωση αυτής της επικοινωνίας. Ο Ιρανός auteur, εντούτοις, αποφεύγει τον µηδενισµό πρεσβεύοντας πως τα δύο αυτά αντιφατικά (κατά τον συλλογισµό του) στοιχεία ( στασιµότητα – µεταβλητότητα, αγνός χωριάτης – ψηφιοποιηµένος αστός) έχουν έναν κοινό, αθάνατο, πανανθρώπινο παρονοµαστή : την ποίηση. Συνδυάζοντας σκηνές κατά τις οποίες οι χαρακτήρες τις ταινίας συνοµιλούν ανταλλάσσοντας στίχους ιρανικής ποίησης και σκηνές που εξυµνούν την οµορφιά της φύσης µέσω του εικαστικού λυρισµού (όπως η συνεχόµενη απεικόνιση των χρυσαφένιων σιτοβολώνων) διαφαίνεται η διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου να έρθει σ’ επαφή µε την µυστηριώδη οµορφιά του κόσµου, να την υµνήσει, να προσπαθήσει να την ερµηνεύσει και να την χρησιµοποιήσει εν τέλει για να ανυψωθεί σε νέα επίπεδα πνευµατικής ολοκλήρωσης κι αρτιότητας - διότι η ποίηση αποτελεί την κοινή και οικουµενικώς κατανοητή γλώσσα του Κάλλους. Ο Κιαροστάµι επισφραγίζει αυτή του την πεποίθηση, αγγίζοντας τα όρια της εικαστικής αποθέωσης, µε την σκηνή του αρµέγµατος κατά την οποία, σε πλήρες σκοτάδι, φαίνεται υπό το φως ενός φαναριού το σώµα µια νεαρής κοπέλας να αρµέγει την αγελάδα, ενώ ακούγεται η φωνή του Μπεχζάντ να απαγγέλει το ποίηµα «Ο άνεµος θα µας πάρει» που δανείζει τον τίτλο του στην ταινία. Επιχειρώντας να δώσει µιαν απάντηση στις υπαρξιακές του αναζητήσεις, ο σκηνοθέτης φαίνεται πως καταφεύγει για µια ακόµη φορά στη σιγουριά της ποίησης µέσα από τα λόγια ενός γέρου γιατρού που µε την µοτοσικλέτα του µεταφέρει τον Μπεχζάν µέσα από τους σιτοβολώνες και του εµφυσάει πως το αληθινό νόηµα της ζωής είναι η απόλαυση του «τώρα». Κατά το τέλος επέρχεται λοιπόν ο πολυπόθητος θησαυρός που έψαχνε ο Μπεχζάντ καθώς τα λόγια του γέρου λειτουργούν επικουρικά για τον ηθικό αναπροσανατολισµό του. «Λένε πως είναι όµορφη όπως τα ουρί του παράδεισου, εγώ όµως προτιµώ τον χυµό του σταφυλιού. Να προτιµάς το σήµερα από αυτές τις εξαιρετικές υποσχέσεις.» αντηχεί καθώς η µοτοσικλέτα χάνεται ανάµεσα στα λιβάδια.

Σε πρώτο πλάνο, η στάση ζωής των ανθρώπων του χωριού που στωικά παρατηρούν την διαδοχή των ωρών, των ηµερών και καταγράφουν τους κύκλους του χρόνου µέσα από καθηµερινές δραστηριότητες (όπως η επίσκεψη στο καφενείο για ένα τσάι, το άρµεγµα των ζώων, το µαγείρεµα, οι δουλειές στα χωράφια). Στον αντίποδα όλων αυτόν βρίσκεται η αντίδραση του σύγχρονου Μπεχζάντ ο οποίος φαίνεται πως αδυνατεί να ενσωµατωθεί στο κλίµα και τους ρυθµούς της υπαίθρου, αγκιστρωµένος καθώς είναι από το κινητό του τηλέφωνο κι από το µοναδικό του, επαγγελµατικό, µαταιόδοξο κίνητρο να κινηµατογραφήσει µια κηδευτική τελετουργία. Για τους ανθρώπους του χωριού ο θάνατος αποτελεί µια αναπόφευκτη µεν, απευκταία δε φυσική συνέχεια των πραγµάτων · για τον σύγχρονο ψηφιοποιηµένο αστό ο θάνατος µπορεί να αποτελέσει αντικείµενο εκµετάλλευσης και είναι αποσυνδεδεµένος από οποιαδήποτε έννοια πνευµατικότητας. Ο Κιαροστάµι αναδεικνύει ακόµα περισσότερο αυτή την αντίθεση (θέτοντας παράλληλα το ζήτηµα για το ποια είναι η «σωστότερη» στάση ζωής) επιχειρώντας µια σκηνοθετική πρωτοπορία κατά την οποία αποφεύγει συστηµατικά να δείχνει τα πρόσωπα των χωρικών (εκτός από κάποιες απαραίτητες στιγµές) καθώς αυτοί ενσαρκώνουν ουσιαστικά ως σύνολο, ως ενιαία, αδιάσπαστη κι απρόσωπη µάζα το σεναριακό και κινηµατογραφικό φόντο που υπάρχει εκεί για να τονίσει την αποστασιοποιηµένη ύπαρξη του σύγχρονου ανθρώπου, ενώ την ίδια ώρα που ακούγονται οι φωνές τους να µιλάνε η κάµερα καθηλώνεται στο πρόσωπο του Μπεχζάντ και παρατηρεί τις αντιδράσεις του. Συνδετικός κρίκος µεταξύ του κινηµατογραφικού συνεργείου και του

«In my small night, ah the wind has a date with the leaves of the trees in my small night there is agony of destruction listen do you hear the darkness blowing? I look upon this bliss as a stranger I am addicted to my despair. Listen, do you hear the darkness blowing? Something is passing in the night the moon is restless and red and over this rooftop where crumbling is a constant fear clouds, like a procession of mourners seem to be waiting for the moment of rain. a moment and then nothing night shudders beyond this window

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

JUMPCAT

and the earth winds to a halt beyond this window something unknown is watching you and me.

the wind will take us the wind will take us». Forugh Farrokhzad

O green from head to foot place your hands like a burning memory in my loving hands give your lips to the caresses of my loving lips like the warm perception of being

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΝΙ

ΧΑΜΕΝΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ του Miguel Gomes ▧

ΤΗΣ ΜΑΡΙΛΕΝΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ http://to-see-nema.blogspot.gr maloulito@gmail.com Πηγή: www.cine.gr

Η Pilar (Teresa Madruga) είναι µια καλοκάγαθη γυναίκα που προσπαθεί συνεχώς να φαίνεται χρήσιµη, αλλά και να χαροποιεί, τους ανθρώπους που την περιβάλλουν. Η κύρια έννοια της Pilar όµως, είναι η ηλικιωµένη γειτόνισσά της, η Aurora (Laura Soveral), η οποία φαίνεται να έχει χάσει τα λογικά της, είναι εξαρτηµένη από τα τυχερά παιχνίδια κι έχει µια ιδιότυπη σχέση µε την κόρη της. Όταν κάποια στιγµή η Aurora φτάσει κοντά στον θάνατο, θα ζητήσει από την Pilar και την υπηρέτριά της, την Santa (Isabel Muñoz Cardoso), να εντοπίσουν και να καλέσουν κοντά της έναν άγνωστο άνδρα που ακούει στ' όνοµα Gian Luca Ventura (Henrique Espírito Santo), ο οποίος και θ' αφηγηθεί στις δυο γυναίκες την ιστορία του ίδιου και της Aurora.

όµως τις ενότητες του "Παραδείσου" και του "Χαµένου παραδείσου" µε αντίστροφη σειρά απ' αυτή που προτιµά ο Murnau στην ταινία του 1931. Ξεκινώντας µε µια σουρεαλιστική προλογική σκηνή, την οποία παρακολουθεί η Pilar σε µια άδεια κινηµατογραφική αίθουσα, ο Gomes, καταφέρνει µέσα σε µερικά δευτερόλεπτα ν' αποδώσει τα κύρια στοιχεία του ψυχισµού αυτής της µεσήλικης γυναίκας, η οποία έχει επιλέξει ν' αναλάβει τον ρόλο ενός απλού παρατηρητή των ζωών των γύρω της. Με τον ίδιο µεστό τρόπο λοιπόν, ο σκηνοθέτης, συνεχίζει να παρουσιάζει έναν στυλιζαρισµένο και κουραστικό "Χαµένο παράδεισο" στην Λισαβόνα των Χριστουγέννων του 2010. Οι σκηνές µακρόσυρτες, ακαταλαβίστικες πολλές φορές, οι µονόλογοι τεράστιοι και κενοί, όπως κι η ζωή στα µεγάλα αστικά κέντρα κι ο θεατής προβληµατισµένος και χαµένος στις δικές του σκέψεις να προσπαθεί να κατανοήσει τον λόγο και την εικόνα που παρακολουθεί.

Η τρίτη µεγάλου µήκους ταινία του πολυτάλαντου Miguel Gomes αποδεικνύεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για το σινεφίλ κοινό, καθώς µέσα από την αντιπαραβολή των δυο µερών στα οποία είναι χωρισµένη, παρουσιάζεται λιτά κι ωστόσο εξαίσια η διαφορά ανάµεσα στο σηµερινό σουρεαλιστικό κόσµο στον οποίο κατοικούµε και σ' έναν παράδεισο που έχει παρέλθει κι έχει υπάρξει σ' έναν τόπο πολύ µακρινό και πολύ διαφορετικό απ' τον δικό µας.

Εκεί λοιπόν, είναι που κάνει την εµφάνισή του ο µυστηριώδης άνδρας από το παρελθόν της Aurora, ο Gian Luca Ventura, ο οποίος µε την αφήγησή του θα δώσει χρώµα στην µουντή καθηµερινότητα του σήµερα. Χωρίς το παραµικρό ίχνος διαλογικού µέρους, παρά µόνο µε την voice off αφήγηση του Ventura, το κοινό θα κλιθεί να παρακολουθήσει µια ιστορία αγάπης, µε διάρκεια όχι

Παραπέµποντας µε τον τίτλο του στο οµώνυµο έργο ("Tabu") του F. W. Murnau, ο Gomes αποδίδει έναν φόρο τιµής στον µεγάλο Γερµανό δηµιουργό, χρησιµοποιώντας 38

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

µεγαλύτερη του ενός έτους, η οποία άλλαξε σταδιακά τις ζωές και τις προσδοκίες των δυο εραστών.

τα όσα έχει παρακολουθήσει κατά την διάρκεια του πρώτου µισού.

Μέσω µιας εκπληκτικής σκηνοθεσίας, που χρησιµοποιεί το ανούσιο πρώτο µέρος ως "σκαλοπάτι" για ν' αναδείξει ακόµα περισσότερο το "παραδεισένιο" κι ωστόσο αληθοφανές δεύτερο µέρος της, ο "Χαµένος παράδεισος" καταφέρνει µέσα από την απλή εξιστόρηση µιας ανάµνησης, όµοια µε ανάγνωση ενός λογοτεχνικού κειµένου, να παρασύρει τον θεατή σ' ένα υπέροχο ταξίδι που αναβιώνει ως ένα βαθµό την µαγεία που κρύβει η εικόνα του βωβού σινεµά. Σαν παιχνίδι ανάµεσα στο χτες και το σήµερα, τα δυο µέρη βρίσκονται σε συνεχή διάλογο, ωθώντας τον θεατή ν' ανατρέχει και ν' αναθεωρεί συνεχώς

Συµπληρώνοντας επίσης την αφήγηση, µε ήχους που προέρχονται από το φυσικό περιβάλλον ή µε µουσικές που κάνουν τον θεατή ν' αναπολήσει περασµένες δεκαετίες, ο Miguel Gomes, κάνει το έργο του να µοιάζει πλήρες µέσα στην απλότητά του. Συνεπώς, ο "Χαµένος παράδεισος" αποτελεί µια ιδανική πρόταση για το σινεφίλ κοινό, που εκτιµά την άµεση και διαφορετική µατιά ενός εναλλακτικού σκηνοθέτη.

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

JIVE

CLAYTON ALPHA ▧

TOY JIM VER jim.a.ver@gmail.com www.jimver.net

Την επιρροή που έχει η ambient µουσική πάνω σ’ έναν άνθρωπο την καταλαβαίνεις όταν κάνεις την πρώτη σου γνωριµία µ’ έναν άνθρωπο, ο οποίος διακρίνεται για τα επίπεδα στρες και άγχους που µπορεί να κουβαλάει. Μια µουσική που σε χαλαρώνει τόσο όσο χρειάζεσαι για να έρθεις κοντά στα σύνορα του ύπνου, συνήθως συνδυάζεται µε κακές κριτικές και σχόλια. Κι εδώ είναι το µεγάλο λάθος. Ο Clayton Alpha συνθέτει µουσική µε σκοπό το ταξίδι και αν αυτό σε πάει µέχρι την χώρα των ονείρων, τότε έχει πετύχει το σκοπό του όσο και το βιολί του Perlman στη λίστα του Σίντλερ. Και για να µην παρεξηγηθεί η εισαγωγή, ο Clayton Alpha είναι από τα καλύτερα project που έχω ακούσει στην Ελληνική ambient σκηνή (αν υπάρχει κάτι τέτοιο).

θορύβους, προσπαθούν να τον εκφράσουν και να σε βάλουν µέσα στην εικόνα που ο ίδιος είχε στο µυαλό του. Άλλωστε µια εικόνα θα περιέγραφε καλύτερα τη µουσική του, η οποία θα µπορούσε να χαρακτηριστεί κινηµατογραφική σε ορισµένα σηµεία. Ο Clayton Alpha έχει κυκλοφορήσει δύο πλήρης διάρκειας album (Leaving in Waves, Reels of an Infinite Dream) και ένα EP (Korsakoff I), τα οποία διαθέτει δωρεάν και µπορείτε να τα βρείτε εδώ: claytonalpha.wordpress.com. Επίσης συνεργάστηκε µε τον Aaron Munson, γράφοντας µουσική για την ταινία µικρού µήκους του τελευταίου µε τίτλο “Something Strangely Familiar”. Εν αναµονή της επόµενης δουλειάς του και ίσως κάποιας νέας συνεργασίας µε τον υπέροχο κύριο Deadfile, ας αφήσουµε λίγο το χρόνο µας να γλιστρήσει µέσα στη µουσική του.

Τον γνωρίζουµε µουσικά πίσω στο 2004, όπου είχε αναλάβει το ρυθµικό ρόλο στους “Vicious Sloth Parade”, σε µια σύµπραξη µε τον Deadfile. Το 2006 το project σταµάτησε να υπάρχει. Στη συνέχεια ο Clayton Alpha, θα συνεχίσει τη µουσική του περιήγηση µε έναν τρόπο που είναι σαν να την διηγείται. Ambient ατµόσφαιρες από τα virtual synth που χρησιµοποιεί, µαζί µε field recordings και

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

www.lykosmagazine.tumblr.com

magazine.tumblr.com

Layout

papadaki.stav@gmail.com

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

ΜΑΜΑΓΚΑΚΗΣ ▧

ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΕΞΗΝΤΑΡΗ http://thodorosexintaris.blogspot.gr/ t_exintaris@yahoo.com

Πώς να ξεκινήσεις να µιλάς για το Μαµαγκάκη και τι να πεις… Τι να πεις για τον άνθρωπο µε τα τόσα γνωστά τραγούδια στον ελληνικό κινηµατογράφο, τον πρωτοπόρο στην ηλεκτρονική µουσική από το ΄50 (!), την παγκόσµια αναγνώριση, το πολύ προσωπικό ύφος, την ατέρµονη εργατικότητα στα 84 του χρόνια. Και, αν µη τι άλλο, τι να πεις για την «Εκδροµή» και µόνο;

µου έργο. Έχω κάνει αυτά τα εξήντα cd και τα έχω διοχετεύσει σε ορισµένα µαγαζιά και πάνω απ’ όλα στην ΕΜΣΕ, σ’ αυτήν την κίνηση που έχει κάνει η ΕΜΣΕ και ο Γιάννης Γλέζος, έχω διοχετεύσει έναν αριθµό και τον διαθέτει. Μέσα σ’ αυτή τη µεγάλη κρίση του cd που δεν πουλιέται τίποτα επειδή οι άνθρωποι έχουν µεταβληθεί σε Νταβέληδες και σε λήσταρχους Τζατζάδες και παίρνουν από το ίντερνετ τα δικαιώµατα και την περιουσία – γιατί αυτή είναι η δική µου περιουσία… µου είπε µια φορά ένας δικαστής «Έλα τώρα κύριε Μαµαγκάκη, ένα τραγουδάκι είναι!»...του λέω «αν δε φάω θα µπορώ να γράφω τραγουδάκια; Γιατί µου στερείς το δικαίωµα; Εγώ αν έρθω και σου κλέψω τη δουλειά που κάνεις και το µισθό που παίρνεις θα πεθάνεις από την πείνα, σε µένα γιατί λες “έλα τώρα κύριε Μαµαγκάκη ένα τραγουδάκι είναι”, ΔΕΝ είναι ένα τραγουδάκι». Προχθές σε ένα ιδιωτικό κανάλι – τα ιδιωτικά κανάλια έχουν κάνει µεγάλη ζηµιά – ένας τραγουδιστής τραγούδησε το «Σ’ αγαπώ, σ’αγαπώ»… Πάει να πει ότι στα τρία τέταρτα της εκποµπής ασχολήθηκαν µε το τραγούδι αυτό, αν δεν υπήρχε το τραγούδι τι θα λέγανε; Λοιπόν, δεν ανέφεραν ούτε τίνος είναι το τραγούδι, ούτε γιατί γράφτηκε το τραγούδι – ένα τραγούδι ιστορικό, που έχει κάνει µια µεγάλη καριέρα. Αυτοί είναι οι άνθρωποι… Αυτός ο κανιβαλισµός υπάρχει και είναι εις βάρος όχι µόνο των µουσικών επειδή δεν κερδίζουν πια οι συνθέτες – παρ’ όλο που αυτό είναι τροµερό έγκληµα - αλλά επειδή υποβαθµίζουν την τέχνη, αποκαρδιώνουν τους ανθρώπους. Αν δεν έχεις ένα µίνιµουµ έναυσµα, ακόµα και υλικό, δεν µπορείς να δηµιουργήσεις: νηστικό αρκούδι δε χορεύει… και όλα αυτά αποβαίνουν εις βάρος της καθαρής δηµιουργίας.

-Κύριε Μαµαγκάκη, πριν πούµε οτιδήποτε πρέπει να αναφερθούµε στο µεγάλο σας εγχείρηµα, των τελευταίων ετών, ένα εγχείρηµα µε πολλές διαστάσεις: και παρουσίαση παλαιότερων έργων ανασκευασµένων -µε νέες ηχογραφήσεις- αλλά και παρουσίαση καινούργιων έργων, ίδρυση…. -Η παρουσίαση των καινούργιων έργων είναι το παν: τα παλιά έργα είναι είκοσι και τα καινούργια σαράντα. Δεν είναι δηλαδή αναβάθµιση του έργου…. και έχετε δίκιο σ’ αυτό: είναι ένα δύσκολο έργο αυτό που ανέλαβα αλλά δεν ήξερα τι ακριβώς µε περίµενε! Είναι ένα έργο επίµοχθο, πολυέξοδο και πάρα πολύ σκληρό. -Πρέπει να πούµε και για όσους δεν το γνωρίζουν ότι όλη αυτή η εργασία περιλαµβάνει και την ίδρυση µιας εταιρείας – σε εισαγωγικά - µε στούντιο ηχογραφήσεων... -Δεν υπάρχει εταιρεία, µη µου λέτε για εταιρεία µε πιάνει ανατριχίλα!!! Υπάρχει ένα label, ένα όνοµα που έχω καταθέσει στο ΤΕΒΕ και που αφορά µόνο το δικό µου έργο γιατί αν έχεις µια εταιρεία πάει να πει ότι πραγµατεύεσαι και έργα άλλων. Εγώ έχω µόνο το δικό

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

Αυτό ήθελα να πω γι’ αυτό που ονοµάσατε δύσκολο έργο και σε ότι αναφέρατε για την εταιρεία...δεν έχω εταιρεία… δεν είµαι εταιρεία… δεν το έκανα για κερδίσω χρήµατα… δεν είναι η δική µου δουλειά να κερδίζω λεφτά…

τα εµπόδια… ένα µικρόβιο είναι το ταλέντο αυτό, πιστεύω εγώ… έχει µια µεταφυσική ουσία… δεν µπορεί κανείς να το αναστείλει… βουνά να βάλεις, ότι και να βάλεις ,τα υπερπηδά ο άλλος… γιατί η δηµιουργία και η ουσία του δηµιουργού είναι κάτι που ούτε οι θεωρητικοί, ούτε η Φυσική, ούτε η Βιολογία ούτε η Ψυχολογία, ούτε η Φιλοσοφία µπόρεσαν να το αναλύσουν και να το καθορίσουν…

-Το καταλαβαίνω… Μια που αναφερθήκατε στο διαδίκτυο…ο τρόπος που ο συνθέτης ή ο µουσικός χάνει µέσω διαδικτύου τα πνευµατικά του δικαιώµατα σήµερα είναι ανάλογος µε τον τρόπο που τα έχανε παλαιότερα από τις εταιρείες;

-Αυτό προλαµβάνει και την επόµενη ερώτηση σχετικά µε πενήντα περίπου χρόνια δισκογραφικής παρουσίας: έχετε γράψει µουσική για τον ελληνικό κινηµατογράφο του ’60, avantgarde, σε ύφος κλασικό, σε κρητικά ηχοχρώµατα… Από πού πηγάζει η ενέργεια όλα αυτά τα χρόνια; Είναι αυτό το µικρόβιο που αναφέρατε;

-Όχι, όχι! Οι εταιρείες έκλεβαν τότε αλλά σου έδιναν… Ύστερα, αν ένα πράγµα πουλούσε δεν µπορούσαν να σε κλέψουνε πολύ. Θα σας πω τι έκλεβαν… έκλεβαν ένα 47 - 49%...αλλά σου έµενε το υπόλοιπο, τώρα δε σου µένει τίποτα απολύτως: ανοίγει κάποιος τον υπολογιστή το κατεβάζει και φεύγει, δεν έχει καµία επίπτωση… ενώ αν ήσουν έξυπνος τότε… υπήρχαν καλλιτέχνες που πήραν πολλά λεφτά στη ζωή τους, γινήκανε ζάµπλουτοι… δεν θα είχαν καµία ελπίδα αν δεν ήσαν αυτά τα καθεστώτα… πουλάγανε εκατόν πενήντα χιλιάδες δίσκους… τροµακτικά λεφτά. Να σκεφτείς ότι ένας συνθέτης έκανε µια κινηµατογραφική επιτυχία και πούλησε πενήντα χιλιάδες (µόνο) και έγινε πλούσιος… διότι ήταν όλα δικά του… τού έµεναν δέκα ευρώ ας πούµε από το κάθε cd, επί πενήντα χιλιάδες είναι µισό εκατοµµύριο ευρώ!

-Εκεί έγκειται αυτό. Τώρα είµαι ένας πρεσβύτης, καλώς εχόντων των πραγµάτων θα έπρεπε να κάτσω να ηρεµήσω κάπου. Δεν µπορώ να ηρεµήσω… θέλω να γράψω …πιστεύω ότι το έχω µέσα µου και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο το γράφω. Βέβαια η ποιότητα και η ποσότητα του ταλέντου που σου δίνει ο θεός δε µετριέται µε τίποτα… -Εµείς πάντως χαιρόµαστε που αυτό το µικρόβιο το έχετε ακόµα και γράφετε καινούργια έργα… -Το έχω… αυτή είναι η δουλειά µου, αυτή είναι η ζωή µου…

-Έχετε σχολιάσει αρκετές φορές την έλλειψη στήριξης, οικονοµικής και ηθικής, από το ελληνικό κράτος… έλλειψη ανάλογη υπάρχει και στη «εταιρεία» σας υποθέτω, την «ΙΔΑΙΑ»…

-Μιλούσατε λίγο πριν για τις συνθέσεις σας πάνω σε γραπτά του Παπαδιαµάντη και λίγο νωρίτερα για τη µουσική που γράψατε για κλασικές ελληνικές ταινίες. Είναι για σας πιο ευχάριστη η σύνθεση πάνω σε λόγο ή σε εικόνα;

-Δεν πήρα ποτέ, από κανέναν καµιά βοήθεια! Αλλά αυτό δε µε νοιάζει, δεν έχω ζητήσει εξ’ άλλου. Ήρθαν άνθρωποι και µου είπαν… να σου δώσουµε λεφτά… ο Βαρδινογιάννης ο Γιώργος που πηγαίναµε σχολειό µαζί… και άλλοι… δεν θέλησα βοήθεια. Γιατί εγώ έκατσα και έκανα ένα υπέρογκο έργο – για µένα, αυτό µπορώ, άλλοι µπορούν καλύτερα, δε χωράει καµία αµφιβολία γι’ αυτό – και αν έχοντας τελειώσει το έργο έρθει κάποιος και σου δώσει πέντε ψωροδεκάρες θα πρέπει να δώσεις αντισταθµίσµατα… και αυτά συνεπάγονται πολλά και διάφορα, µη επιθυµητά… Αν σου δώσω λεφτά, αµέσως και χωρίς να σου ζητήσω ανταλλάγµατα είσαι υπόλογος, όταν µε βλέπεις πρέπει να έχεις µια άλφα στάση απέναντί µου: αυτό το απέφυγα και το έκανα συνειδητά και χαίροµαι που το έκανα, παρ’ όλη την αφαίµαξη του ταπεινού µου βαλαντίου… δηλαδή λεφτά που πήρα από ταινίες µου στην Ευρώπη – αυτά ήταν τα χρήµατα τα πολλά που πήρα στη ζωή µου – αυτά όλα τα έδωσα για να εκδώσω το έργο µου αυτό.

-Δεν µπορεί να τεθεί ένα τέτοιο θέµα, για µένα… εξαρτάται από την ποιότητα της εικόνας και την ποιότητα του στίχου, εξαρτάται από τη διάθεση που θα έχεις εσύ, από πολλά πράγµατα… Σε κάθε περίπτωση το να γράφεις µουσική είναι κάτι επώδυνο… έχει ηδονές αλλά έρχονται αργότερα, πολύ αργότερα, όταν πια έχεις αποκτήσει την βεβαιότητα ότι αυτό που έκανες είναι κάτι. Εγώ µπορώ –και µου αρέσει πολύ – να ασχολούµαι µε όλα τα είδη της δουλειάς µου, µουσικός είµαι… αν ήµουν µαραγκός και µου έλεγες θέλω να µου κάνεις µια καρέκλα δε θα µπορούσα να σου πω κάνω µόνο τραπέζια… το λέω αυτό επειδή πολλοί συνάδελφοι λένε “εγώ κάνω µόνο avant garde ” ή “εγώ κάνω µόνο τραγούδια”… δε µε ενδιαφέρει αυτό εµένα… -..και ο Ξενάκης έλεγε «εγώ δε γράφω τραγούδια»…

-Όταν όµως ο Μαµαγκάκης της παγκόσµιας αναγνώρισης παραγνωρίζεται στον τόπο του, ο νέος Μαµαγκάκης γιατί να γίνει συνθέτης;… ή µπορεί να γίνει συνθέτης;

-Ναι… Το τραγούδι το έχουν αλώσει εντελώς… διάφοροι… όποιος θέλει γράφει τραγούδια! Και τραγουδίστριες… δεν ξέρει µουσική, δεν ξέρει τίποτα, γράφει τραγούδια… Για να γράψεις µουσική δε χρειάζεται πολύ µεγάλο ταλέντο, για να γράψεις ένα καλό

-Αν είναι να γίνεις συνθέτης θα γίνεις συνθέτης ο κόσµος να χαλάσει! Ας είναι και το ίντερνετ και βουνά

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

τραγούδι χρειάζεται το ταλέντο. Ύστερα, το να γράψεις ένα-δύο τραγούδια δεν είναι καλό, πρέπει να γράψεις πολλά τραγούδια… Η δουλειά αυτή έχει µια νοµοτέλεια και πρέπει κανείς να την τηρεί. Το να είσαι συνθέτης δεν είναι να µπορείς να σκαρώνεις µια µελωδιούλα όπως υπάρχουν πλήθος και πληθώρα τέτοιων πλασµάτων που έχουν καταστρέψει το τραγούδι… έχουν κερδίσει πολλά λεφτά από το τραγούδι καταστρέφοντας το τραγούδι. Υπάρχουν µυριάδες τραγούδια… αν µετρηθούν τα τραγούδια αυτά είναι σαν τα άστρα του ουρανού… Πού είναι τα τραγούδια αυτά; Μόλις περάσει ο καιρός ποτέ πια δεν ασχολείται ξανά κανείς µ’ αυτά τα τραγούδια. Τι γίνονται τα τραγούδια αυτά, γιατί γράφονται τα τραγούδια αυτά; Τα περισσότερα γράφονται για να πουληθούν… επειδή από τότε που µπήκαν οι έµποροι στην Τέχνη – και στη

βγάζουν διάφορα παιδιά… τα διάφορα… είδωλα ή όπως τα λένε (για να µην πω τίποτα για τα είδωλα) όπου εκεί εκµαυλίζονται νέα παιδιά. Γνωρίζουν την δόξα πριν την επιτυχία… αποτέλεσµα; γίνονται δυστυχισµένες υπάρξεις. Και όλη αυτή η γκλαµουριά, τα λέιζερ, όλη αυτή η αηδία η κατασκευασµένη έχει ένα πρόσωπο σαν από γυαλί… ραγίζει και σπάζει σε χίλια κοµµάτια… δεν έχει επαφή µε την πραγµατικότητα και µε την πραγµατική τέχνη.

µουσική προπάντων - και είδαν ότι είναι µια πηγή χρήµατος έπεσαν σα σαρκοβόρα επάνω της και την έφεραν στο σηµείο που την έχουν φέρει σήµερα… να µην µπορεί πια κανείς να ακούσει κάτι ενδιαφέρον γιατί υπάρχει υπερπληθώρα και από την άλλη µεριά να κατασκευάζονται στα sequenser των κοµπιούτερ πραγµατικά µουσικά εξαµβλώµατα, µε στίχους εντελώς προκαθορισµένους, εντελώς κοµπιουτερίστικους στίχους, ίσα-ίσα να γαργαλάει το υπογάστριο, συν µπούτι και κώλο… και όλα αυτά τα πράγµατα βγαίνουν και έχουµε φτάσει σ’ αυτόν τον ευτελισµό. Γι’ αυτό ευθύνονται πάρα πολύ τα ιδιωτικά κανάλια: κανένα ιδιωτικό κανάλι δεν έδειξε ποτέ µια σοβαρή συναυλία, κανένα ιδιωτικό κανάλι δεν έπαιξε ποτέ Μότσαρτ!...ή µια παράσταση ακριβή… µόνο το άµεσο κέρδος, µόνο η θεαµατικότητα η άµεση… τώρα, εδώ και τώρα… και

-Εγώ χωρίς υπολογιστή δε ζώ! Τον έχω για να γράφω νότες, γιατί µου γράφει καλές νότες, τις τυπώνω και είναι σα να έχουν τυπωθεί σε τυπογραφείο…

-Αναφερθήκατε στους υπολογιστές. Κάποιος που ήσαν τόσο κοντά όσο εσείς στην ηλεκτρονική µουσική του ’50, στο προοδευτικό τότε ρεύµα πως δεν ακολούθησε τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών στη µουσική του;

-Σαν µέσο παραγωγής ήχων; -Δεν τον χρησιµοποιώ για να γράφω κοµµάτια, δε µε βοηθάει το κοµπιούτερ να συνθέτω κοµµάτια. Το κοµπιούτερ δε βοηθάει αν δε µπορείς να γράψεις ένα κοµµάτι… Το πολύ-πολύ να βοηθάει σε κάποιες διαδικασίες οι οποίες ίσως να σου γλιτώσουν λίγο χρόνο αλλά τελικά δε γλιτώνεις χρόνο! Στα «Τραγούδια της παράδεισος» που έκανα παραλλαγές πάνω σε ρεµπέτικα, πρόσφατα, βοήθησε το κοµπιούτερ. Τώρα προσπαθώ να βγάλω την παρτιτούρα και κάθοµαι ώρες ολόκληρες για να γράψω

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

τα expressions! Δε γλιτώνεις τελικά τίποτα! Το µόνο καλό τους είναι ότι ακούς αυτά που γράφεις και ότι όταν τυπώνεις, το αποτέλεσµα είναι professional, µπορείς να το πας παντού.

…δεν αναφέροµαι σε αυτές τις δουλειές σας! Αναφέροµαι στην Οδύσσεια, στο δίσκο µε το Ζωγράφο – τη Συλλογή, 1 αλλά και ορχηστρικά/ κιθαριστικά όπως δίσκους µε την Παπανδρέου…

-Η ενορχήστρωση σας γοητεύει πιο πολύ από τη µελοποίηση; Χρησιµοποιείτε πολύ ιδιαίτερες συγχορδίες… χαρακτηριστικές της µουσικής του Μαµαγκάκη…

-…όχι όχι δεν τα έχω εγώ αυτά… τα έχει η εταιρεία και τα βγάζει όποτε θέλει.

-Η ενορχήστρωση είναι αναπόσπαστο µέλος της σύνθεσης. Ένας συνθέτης πρέπει να τα κάνει, την ίδια ώρα, όλα µαζί. Παίρνεις ένα άσπρο χαρτί µε πεντάγραµµο και αρχίζεις από µια νότα. Εκεί έγκειται το παν! Αρχίζεις από µια νότα και πρέπει όλο αυτό το άσπρο χαρτί να το γεµίσεις µε κουκκίδες, αυτές είναι η µουσική, και πρέπει να γράψεις άπειρες… αλλά δεν πρέπει να γράψεις µόνο πολλές αλλά και καλές και συµβατές µε τα όργανα για τα οποία γράφεις. Είναι εποµένως µια πολύ δύσκολη τέχνη… η ζωγραφική είναι επίσης δύσκολη – για µένα όλες οι τέχνες δύσκολες είναι – αλλά, τέλος πάντων, µε ένα πινέλο µπορείς να γεµίσεις έναν πίνακα… εδώ… αν γράψεις µια κουκκίδα και το χαρτί είναι Α3 ή Α4 η κουκκίδα είναι σταγόνα στον ωκεανό…

-Εγώ τα έβγαλα… και θεωρώ αυτές τις νέες εκτελέσεις ως έγκυρες, αυτές είναι καλές… οι άλλες έχουν µια µουσειακή αξία ή µπορεί ορισµένοι άνθρωποι επειδή κολλάνε σε κάποιες φωνές να τους αρέσει… αλλά η µουσική είναι η µόνη τέχνη που επιδέχεται πολλαπλές εκτελέσεις και πολλαπλές ερµηνείες. Αυτό εγώ το βρίσκω από τα µεγαλύτερα προνόµια που έχει η µουσική τέχνη… γιατί δεν µπορείς να κάνεις πολλές εκτελέσεις στην Τζοκόντα του Ντα Βίντσι αλλά η Πέµπτη Συµφωνία του Μπετόβεν έχει τουλάχιστον πέντε εκατοµµύρια εκτελέσεις από τότε που γράφηκε!

-Το θέµα είναι ότι δεν τα βγάζει…

-Δε νοµίζω ότι είναι θέµα µουσειακής αξίας όµως: όταν παρακολουθούµε την πορεία ενός συνθέτη, τη µουσική διαδροµή που διαγράφει, θέλουµε αυτή τη διαδροµή να την έχουµε όλη, µπροστά µας…

-Οι µουσικές που γράψατε για το Εθνικό θέατρο είναι σε µεγάλο βαθµό ανέκδοτες. Κατ’ αρχήν, τις έχετε; Και, σκέφτεστε στο µέλλον να…

-Ουσία έχει η µουσική που είναι γραµµένη στο χαρτί! Αυτό µην το ξεχνάτε ποτέ! Και κάποια µέρα κάποιος θα το παίξει σωστά… Στη µουσική υπάρχει ένα χρέος: οι ερµηνευτές πρέπει να είναι σαφείς και εντελώς πιστοί στο κείµενο, αλλιώς να γράφουν κείµενα δικά τους και να τα ερµηνεύουν. Υπήρχαν περιπτώσεις που ερµηνευτές ήρθαν µεθυσµένοι στο στούντιο να γράψουν! Πάντως αυτά που ανασκεύασα, οι νέες µορφές, αυτά πιστεύω ότι είναι ότι καλύτερο γι’ αυτό που έχω δηµιουργήσει εδώ… και µη φανταστείτε ότι έχω καµιά µεγάλη ιδέα για το έργο µου…

-Έχω γράψει πολλά πράγµατα. Θα σας εξοµολογηθώ το εξής: θεατρικές µουσικές δεν κατόρθωσα να γράψω καλές… µέτριες ήταν επειδή τις έκανα σαν βιοπορισµό και επειδή οι σκηνοθέτες, συνήθως, δεν θέλουν να αφήσουν ένα µουσικό να εκφραστεί επειδή “καπελώνουν” τις παραστάσεις οι ίδιοι… ίσως κάνουν και καλά βέβαια… Αυτό το θεατρικό µου µέρος το εξέφρασα γράφοντας τις τέσσερις µου όπερες, οι οποίες έχουν παιχτεί. Όσον αναφορά στην κινηµατογραφική µουσική… εκεί µου άρεσε πολύ! Kαι γι’ αυτό ίσως και έκανα και πράγµατα που γνώρισαν επιτυχία… Έχω κάνει, από τύχη, τις πιο εµπορικές ταινίες του ελληνικού κινηµατογράφου: οι πέντε έξι που έκανα στο Φίνο και οι ταινίες του Περάκη, οι δέκα ταινίες που του έκανα… και το πιο εµπορικό και το πιο αξιόλογο τραγούδι του ελληνικού κινηµατογράφου σύµφωνα µε µια δηµοσκόπηση ενός καναλιού είναι το «η αγάπη θέλει δύο» που έκανα στο « η αρχόντισσα και ο αλήτης» µε τη Βουγιουκλάκη, τα παιδιά του Πειραιά και το «σήκω χόρεψε συρτάκι» του Ζαµπέτα.

-Έχετε «Ιδαία» πάντως! -Είναι η αρχαία ονοµασία της Κρήτης και ονόµασα έτσι το label αυτό, το οποίο όµως είναι µόνο για µένα, καθαρά για µένα, γι’ αυτό δε δικαιολογείται να λέγεται εταιρεία. Το απεχθάνοµαι µέχρι δακρύων! Ήρθε ένας ένας νέος, δηµοσιογράφος, µου πήρε µια συνέντευξη, δε µου άρεσε και του είπα να µην τη χρησιµοποιήσει. Αυτός µου είπε «για την εταιρεία σας»… ΔΕΝ ΕΧΩ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΔΕ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ! Δε µε ενδιαφέρει να πουλήσω, δεν είµαι έµπορος. Τα περισσότερα cd τα χαρίζω. Καλύτερα να είναι σε ένα σπίτι και να ακούγονται, αν ακούγονται καµιά φορά, παρά να τα έχω συσσωρευµένα στην αποθήκη µου.

-Έχετε πρόσβαση στο παλιότερο υλικό, που ηχογραφήθηκε σε άλλες εταιρείες; Η ερώτηση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι πολλοί τίτλοι δεν κυκλοφόρησαν καν σε cd…Πολλή και πολύ ωραία µουσική…

-Να αναφερθούµε σε ένα πολύ ιδιαίτερο γνώρισµα της ελληνικής µουσικής µικροκοινωνίας. Έχετε συχνά σχολιάσει αρνητικά, και δικαίως, το επίπεδο µουσικής παιδείας στην Ελλάδα – τουλάχιστον µέσω ωδείων. Διαπιστώνοντας αυτόν τον αναχρονισµό γιατί δεν προσπαθήσατε να

-Δεν έχω πρόσβαση και ούτε διάθεση… Ο ελληνικός κινηµατογράφος…

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

καλύψετε αυτό το κενό, από τη στιγµή που µένετε στην Αθήνα. Γνωρίζω, πως έχετε πει ότι είναι πολύ µεγάλη ευθύνη…

παραγγελία από το Δήµο Ηρακλείου το 1985 – και αναβάθµισα την όπερα. Στη συνέχεια… -…Ο Άγιος Ερωτόκριτος…

-Δεν είναι µόνο πολύ µεγάλη ευθύνη… Η µουσική παιδεία, όσο καλή και να είναι, δεν κάνει έναν καλό µουσικό. Τον καλό µουσικό τον κάνει ο θεός και το ταλέντο. Η µουσική παιδεία δεν εµποδίζει να βγαίνουν κάτι παιδιά… θεόρατα, να παίζουν µουσική! Είναι θέµα µικροβίου, όπως έλεγα νωρίτερα. Πάει κάποιος, κάνει σπουδές, τροµακτικές σπουδές, συσσωρεύει γνώσεις, µαθαίνει να παίζει τα πάντα απ’ έξω… και δεν έχει καµία σηµασία: παίζει δεν παίζει το ίδιο πράγµα. Και παίζει ο άλλος, χωρίς γνώσεις, χωρίς σπουδές, και σου σκίζει τη ψυχή… σε συγκλονίζει… γιατί, που σπούδασε ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάρκος Βαµβακάρης; Αυτό πάει να πει να µην υπάρχει σύστηµα; Όχι, να υπάρχει σύστηµα.. να υπάρχει και σύστηµα. Αλλά εγώ αυτό δεν µπόρεσα να το κάνω. Είδα την φοβερή ευθύνη… σπούδασα σε µεγάλους δασκάλους και µέσα σε ένα ορισµένο χρονικό διάστηµα είχα προσπελάσει τους δασκάλους… όχι ότι είχα γίνει καλύτερος, µην τρελαθούµε, αλλά ένιωθα ότι µου έλεγαν τα ίδια πράγµατα, τι άλλο να µου πουν, αυτά τα πράγµατα είναι συγκεκριµένα… Δε µου έδιναν κάτι καινούργιο όταν έγραφα… κατέφευγα πάλι στα σπλάχνα µου και αυτό κάνω ακόµα…

-Ναι, του Παντελή Πρεβελάκη… Ακολούθησε ο Ερωτόκριτος µε τη βερσιόν της Σητείας και τελευταία, όπερα µε µεγάλη ορχήστρα πια και τη Σαβίνα Γιαννάτου. Είχα βγάλει και δύο βινύλια επί Χατζιδάκι µε τον Ερωτόκριτο, την όπερα όπως είχε παιχθεί τότε στη Ρωµαϊκή Αγορά και στην Κρήτη, µε τη Σαβίνα, τη Νένα Βενετσάνου και το Σπύρο Σακκά. Στη συνέχεια έκανα καινούργιες ενορχηστρώσεις στη µουσική του φίλµ “Heimat”. Διπλός δίσκος, για µια ταινία που έγινε παγκόσµια επιτυχία. Στη συνέχεια ξανάφτιαξα την «Εκδροµή», ξαναηχογράφησα την «Εαρινή Συµφωνία», καινούργιο έργο είναι «το Μέγα ορατόριο των Ελλήνων» - τα αποµνηµονεύµατα του Μακυγιάννη µε το Θεοδωράκη και το Σπαθάρη, επανέκδωσα τους «Αγωνιστές της Λευτεριάς», έγραψα τα τραγούδια του φίλου µου του Νάσου του Θεοφίλου, ξαναέβγαλα τα «11 λαϊκά τραγούδια» µε την προσθήκη δύο τραγουδιών που δεν τα είχε επιτρέψει η λογοκρισία, έγραψα «το τραγούδι του Δασκαλογιάννη», του Μπαρµπα-Παντζελιού, ενός λαϊκού βάρδου, αναβάθµισα το «Κέντρο διερχοµένων», το «Μπολιβάρ», το «Στεναγµός Ανατολίτης», τα «Τραγούδια της παλιάς πόλης». Έκανα το ορατόριό µου, «Κρήτη, ορατόριο των Χρονικών», το «Άσµα Ασµάτων» µε τη Σαβίνα που το δουλεύαµε πολλά χρόνια και το θεωρώ ένα σηµαδιακό έργο, «Τα τραγούδια της Σµύρνης», «Τα µυστικά τραγούδια» σε δεύτερη εκτέλεση, το «Μπολιβάρ» στα ισπανικά, του Βάρναλη το «Σκλάβοι πολιορκηµένοι», το «Μικρό έπος για τον Ανδρέα Ροδινό», «Ο κύκλος µε την κιµωλία», τα τραγούδια «για τις χαµένες πατρίδες». Ύστερα έβγαλα τα «24 τραγούδια στον Κώστα Καβάφη», τον «Αιφνιδιασµό» µε τραγούδια της Πολυδούρη, µε τη Λιζέτα καληµέρη, το «Avant – Garde» - ένα κορφολόγηµα από το παλιό µου έργο, µετά το «Federico Garcia Lorca», τον «Ερωτικό λόγο», «Τα τραγούδια της Σαπφούς», τα «Εγκώµια στους φίλους µου». Έβγαλα «Τα τραγούδια της παράδεισος» και το «Ρεµπέτικο προσκλητήριο». «Τα τραγούδια της παράδεισος» είναι ένα έργο µε µεγάλη συµφωνική ορχήστρα…

-Στο βιβλίο του Πάνου Χρυσοστόµου µε τη βιογραφία σας, µια πολύτιµη µουσικο-ιστορική καταγραφή, ένα από τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά - που εγώ, τουλάχιστον, εκτίµησα είναι η συχνή χρήση από σας της έκφρασης «χρωστώ χάρη». Μια αναγνώριση είτε στον Παπαϊωάννου, είτε στο Χατζιδάκι, είτε σε πολλούς άλλους… θαύµασα πραγµατικά αυτή την άνεση στην παραδοχή βοήθειας. Δε συνηθίζεται στο χώρο αυτό… -Ναι, δε συµβαίνει γιατί είναι µπουνταλάς ο κόσµος, νοµίζει ότι µη οµολογώντας θα κερδίσει κάτι… Να αγνοήσω τη χάρη που χρωστώ στο Χατζιδάκι, ο οποίος µου παράγγειλε το «κοντσέρτο για κιθάρα και ορχήστρα»; Και µου παράγγειλε και την όπερά µου «Ερωφίλη» και πήρα κάποια λεφτά και έφαγα; Να αγνοήσω ότι ο Χατζιδάκις ήταν ένας συγκλονιστικός µελωδός και τραγουδοποιός πάνω απ’ όλα; Θα ήµουν κατάπτυστος!

-Εξαιρετικό έργο! -Το θεωρώ από τα σηµαντικότερα έργα που έχω κάνει, σαν ενορχήστρωση πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ συµπαθητική δουλειά και θα ήθελα να είναι - άλλωστε γι’ αυτό το έκανα - αντίπαλο δέος για τους Ελληνικούς χορούς του Σκαλκώτα. Ύστερα έβγαλα τα «Ζειµπέκικα», παλιά, παραδοσιακά, τα οποία τα ενορχήστρωσα. Έβγαλα «Τα ερωτικά» του Γιάννη Ρίτσου, πάλι το «Δασκαλογιάννη» αλλά µε την προσθήκη του Ιµπραήµ Αγά Αλιδάκη: το ποίηµα του Δασκαλογιάννη είναι ένα λαϊκό ποίηµα από τον Παντζελιό, από τα Σφακιά, ο οποίος περιέγραψε την επανάσταση το 1770, ενός σηµαδιακού γεγονότος για τον ελληνισµό ολόκληρο. Του Αλιδάκη το τραγούδι είναι κι αυτό από την εποχή εκείνη, παρεµφερές, που εγώ πιστεύω ότι είναι γραµµένο από τον ίδιο γραφιά… διότι ο Παντζελιός δεν ήξερε γράµµατα και αυτά τα είπε τραγουδιστά στο Σκορδίλη που τα έγραφε. Έβγαλα την «Ερωφίλη», την όπερα… το θεωρώ έργο ζωής… εγώ

-Θα θέλατε να κάνουµε µια συνοπτική αναφορά στις νέες µορφές των έργων σας από την «Ιδαία»; -Ξεκίνησα µε τον Ερωτόκριτο! Έχω κάνει πέντε cd µε τον τίτλο Ερωτόκριτο: η µια βερσιόν ήταν η µπαλάντα που έκανα στην αρχή, το ’63, µε τον Κατράκη και τη Βέρα Ζαβιτσιάνου η οποία έγινε και παγκόσµια επιτυχία, πούλησε πολύ…. τα λεφτά βέβαια δεν τα πήρα εγώ! Έστησε την εταιρεία Lyra - ήταν το βινύλιο νούµερο ένα - ολόκληρη την εταιρεία, αλλά εγώ δεν ωφελήθηκα. Αµέσως ο Ερωτόκριτος έγινε και µπαλέτο: µου το παράγγειλε η Ραλλού Μάνου και το Φεστιβάλ Αθηνών και παίχθηκε στο Ηρώδειο. Άρχισα λοιπόν να αναβαθµίζω τον Ερωτόκριτο. Τον ξαναέβγαλα σαν µπαλάντα, µε προσθήκες και τον έβαλα και στο βιβλίο αυτό που γράψαµε µε τον Πάνο Χρυσοστόµου, στο οποίο αναφερθήκατε. Ύστερα τον έκανα όπερα -ήταν 48

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΗΧΟΡΙΑ

είµαι Ρεθεµνιώτης, τον Χορτάτζη τον θεωρώ στυλοβάτη της νεοελληνικής γλώσσας… το 1590 γραµµένο το έργο! Ύστερα έγραψα τα κοντσέρτα: κοντσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα και κοντσέρτο κιθάρα και ορχήστρα. Και τα δύο ήταν παραγγελία του Μάνου Χατζιδάκι και η πρώτη εκτέλεση από το Μάνο τον ίδιο! Στη συνέχεια «Το ορατόριο της Κρήτης» ξανά γραµµένο για µεγάλη συµφωνική ορχήστρα τώρα πια, του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή, Ρεθεµνιώτη, «Ο Κρητικός πόλεµος», ένα ποίηµα γραµµένο το 1600 κάτι που περιγράφει την πολιορκία του Χάντακα, διάρκειας 24 χρόνων! Τραγουδάει εδώ ο Κωστής Αβυσσινός, ένας συγκλονιστικός τραγουδιστής… Ύστερα η «Όπερα των σκιών»… -Πανέµορφο… και ευρηµατικότατο το λιµπρέτο του Νάσου θεοφίλου! -…άλλο έργο ζωής… παίχτηκε τρεις φορές στο Μέγαρο και το γέµισε, κάτι που δε συµβαίνει συχνά… Στη συνέχεια «Τα Δίφορα», ποιήµατα του Κωστή Φραγκούλη, συγκλονιστικά ποιήµατα… «Το τραγούδι του Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά», τα «Ριζίτικα» µε τη Δερέµπεη - συνήθως τα τραγουδάνε άντρες, το «Εγκώµιο στον Αλέξανδρο Παπαδιαµάντη», η «Οδύσσεια» και η «Ασκητική» του Καζαντζάκη, Τέλος υπάρχουν και τέσσερα βιβλία που εκδόθηκαν: το τραγούδι του Δασκαλογιάννη, ο νέος Ερωτόκριτος του Παντελή Πρεβελάκη, τα ποιήµατα του Γιώργη Καλοµενόπουλου και ένα βιβλίο µε τίτλο «Διάλογοι πάνω στη σύγχρονη ελληνική µουσική» που είναι αποµαγνητοφώνηση κασετών του Γιάννη Παπαϊωάννου. -Πραγµατικά κοπιώδης προσπάθεια! Κύριε Μαµαγκάκη σας ευχαριστώ πολύ και σας εύχοµαι καλή και αποδοτική συνέχεια! -Σας ευχαριστώ.

Ακούτε: και 90,4 Αριστερά στα fm: Τετάρτη 21.00-23.00 και Κυριακή 19.00-21.00

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

SHOWCASE

ΓΥΝΑΙΚΕΣ στο Θέατρο Φούρνος από την Οµάδα Παζλ Από Μικρές Πολυφωνίες ▧

Θέατρο Φούρνος, Μαυροµιχάλη 168, Εξάρχεια Τηλ.: 2106460748

Φωτογραφίες-Βίντεο: Γιώργος Γιαννίµπας

Τέσσερις γυναίκες σε µία αίθουσα αναµονής µεταξύ ζωής και θανάτου. Μία µάνα, µία κόρη, µία αδερφή και µία ερωµένη, επικαλούνται ιστορίες δικές τους και άλλων γυναικών, προκειµένου να καταφέρει µία µόνο από αυτές να γυρίσει στον άντρα της ζωής της, αλλά και στην ζωή της γενικότερα. Μία παράσταση devised για την πολύπλευρη υπόσταση της γυναίκας, στηριγµένη στις συνθήκες των έργων "Κεκλεισµένων των θυρών" του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και "Τρεις ψηλές Γυναίκες" του Έντουαρντ Άλµπη, εµπνευσµένη κυρίως από αληθινές ιστορίες που οι ηθοποιοί έχουν ζήσει ή έχουν ακούσει, από κείµενα µεγάλων συγγραφέων του παγκόσµιου θεάτρου, από µελέτη πάνω σε πίνακες, γλυπτά, ταινίες και άλλα καλλιτεχνικά έργα, που όλα ωστόσο είχαν πάντα σαν κοινό θέµα την γυναίκα.

Makeup-Χτενίσµατα: Βαρβάρα Σόλα Στην παράσταση ακούγεται το κείµενο "Συνέντευξη µε τη Φρίντα" της Νανάς Δαρειώτη, και στα σκηνικά εµπεριέχεται πίνακας της Στέλλας Καραγκούνη-Βλαχάβα. τιµές εισιτηρίων: € 10, 8 (φοιτητικό) και 5 (κάρτα ΟΑΕΔ και ατέλειες)

Σκηνοθεσία-Δραµατουργική επιµέλεια κειµένων: Αλιµπέρτης Δηµήτρης Ηθοποιοί: Νικολέττα Ανδρώνη, Κατερίνα Μπουλιέρη, Μαρία Oltiana Σολά, Mαρία Φράγκου Σκηνικά-Κοστούµια: Λήδα Δοκουµετζίδη Επιµέλεια Κίνησης-Χορογραφίες: Φρόσω Κορρού Φωτισµοί: Κώστας Μπάµπης Βοηθός Σκηνοθέτη: Τάσος Σαρέλλας 50

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

SHOWCASE

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΝΑ ΠΑΣ

ΓΙΑΝΝΕΝΑ µε Δυο Παπούτσια Πάνινα ▧

ΤΗΣ ΧΛΟΗΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ cloelikos@gmail.com

Ώρα για εκδροµή. Ανοιξιάτικη, όχι στα χιόνια, ούτε στη θάλασσα, αλλά στη λίµνη, στο Δώδεκα, στο Ρολόι, στο Κάστρο – στα Γιάννενα. Κλείστε εισιτήριο µε το ΚΤΕΛ, µαζέψτε την παρέα σας και ξεφύγετε για ένα τριήµερο στην πιο όµορφη, ίσως, φοιτητούπολη της Ελλάδας. Τα Γιάννενα είναι πόλη νέων. Κι αυτό µυρίζει στον αέρα. Στις πολιτικές συζητήσεις στα καφενεία, στα µπαρ που δεν κλείνουν ποτέ πριν τις δύο, στην ατµόσφαιρα των µαγαζιών. Στην πρώτη επίσκεψή µου στο Κάστρο, έκατσα στο Φίλοιστρον για ένα ελληνικό βαρύ γλυκό. Ανέβηκα στο παταράκι, θρονιάστηκα σε µια γωνιά, έφαγα το συνοδευτικό λουκουµάκι κι άρχισα να συζητάω. Η πόλη αυτή σηκώνει κουβέντα, ίσως για να ξεφύγεις απ’ την οµίχλη και το ψιλόβροχο, ίσως για να τα απολαύσεις καλύτερα. Το καφενείο αυτό αποπνέει κάτι απ’ το παρελθόν της πόλης, µυρίζει Μεσαίωνα. Αν πάλι η µέρα είναι ηλιόλουστη, πράγµα ελαφρώς σπάνιο, κινηθείτε καλύτερα προς το Σύννεφο 9, στη Νεοπτολέµου, για µια γεύση άλλου παρελθόντος. Στεγασµένη σε παλιό νεοκλασικό, που παλαιότερα φιλοξενούσε βιβλιοθήκη κι αναγνωστήριο, βρίσκεται η πιο όµορφη τσαγερί που συνάντησα ποτέ. Πορσελάνινα ποτηράκια, περίεργες γεύσεις, κεντητά κουρτινάκια και µπισκότα δηµιουργούν την τέλεια ατµόσφαιρα για κουτσοµπολιό, ή ακόµα και για διάβασµα. Γυναικοπαρέες τριγύρω, αλλά και µερικοί θαρραλέοι άντρες, που ενθυµούνται κάτι απ’ τα παιδικά τους χρόνια, όταν ονειρεύονταν να ζουν σε κουκλόσπιτο.

Σκοτεινιάζει. Έρχεται η ώρα να ανακαλύψετε τα αυθεντικά Γιάννενα. Εκείνα που κρύβονται σε κουτούκια µε καλό, δυνατό τσίπουρο, καπνό και κάτι που θυµίζει Μοιραίους του Βάρναλη. Δυο χρόνια πριν, ένας φίλος µε µύησε στον Απόηχο, που αµφιβάλλω αν υπάρχει ακόµα – αναζητήστε το! Ψάξτε το Γκλιουµ, δίπλα στη στοά Λούλη και πιείτε ένα σκασµό τσίπουρο µέχρι να σωριαστείτε και περάστε µια βόλτα απ’ το 13 στην Καλλάρη, πιο πολύ για την αίσθηση του κλασικού πια στεκιού.

Eικονογράφηση: Ντίνος Καψάλας Dinerror86@gmail.com 52

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΝΑ ΠΑΣ

Μετά τα τσίπουρα, που κυρίως βοηθούν στην αντιµετώπιση της υγρασίας και του κρύου, σειρά έχει το nightlife. Και ως τέτοιο ορίζεται το ένα και µοναδικό πανελλαδικά Lemon, στη Σκάλα. Μουσική 50s έως σύγχρονη. Ντεκόρ αµερικάνικου diner. Στα decks, ο Σωτήρης. Καλές τιµές, πολύς χορός, πολλή νεολαία, ανοιχτή καρδιά – άντε βρες όλα τα παραπάνω στην Αθήνα. Κι αν αντέχετε, περάστε και µια βόλτα από το Blue Gin, λίγο παρακάτω, που µόλις άνοιξε και λέει αξίζει τον κόπο. Και µην ξεχάσετε το must της βραδιάς: µετά από λίτρα αλκόολ και προς αποφυγή του hangover, απαιτείται και δικαιολογείται µια κρέπα – µα τι κρέπα: όχι αθηναϊκή, πανάκριβη και τσιγγούνικη στη µερέντα της, αλλά γιαννιώτικη, αυθεντική, κιµπάρικη. Φάτε µια µπουκιά και για µένα. Κι αν αντέξετε την επιστροφή, θα δείτε την πόλη µε άλλο µάτι.

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΦΩΝΟΡΑΣΗ

ΦΩΝΟΡΑΣΗ www.lykosmagazine.tumblr.com

▧

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ elenqmdt@gmail.com

www.lykosmagazine.tumblr.com

ΔΕΥΤΕΡΑ 11/03

www.lykosmagazine.tumblr.com

ΤΡΙΤΗ 12/03

ΤΕΤΑΡΤΗ 13/03

papadaki.stav@gmail.com ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

22:00 // ET1 Δραματική: I Am Love

01:30 // MEGA Θρίλερ: Brick

www.lykosmagazine.tumblr.com

Layout

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ papadaki.stav@gmail.com

06:00 // ΒΗΜΑ 99.5 Ενηµερωτική Εκπομπή: Πρωϊνές Διαδρομές

15:00 // Red 96.3 Ροκ: Γιάννης Γιακουμάκης

Layout // Innersound 21:00 Radio.com Alternative- Indie- ElectroHouse: Eye Contact

Layout

papadaki.stav@gmail.com ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΦΩΝΟΡΑΣΗ

www.lykosmagazine.tumblr.com

ΠΕΜΠΤΗ 14/03

papadaki.stav@gmail.com ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

www.lykosmagazine.tumblr.com

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15/03

ΣΑΒΒΑΤΟ 16/03

papadaki.stav@gmail.com ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

www.lykosmagazine.tumblr.com

Layout

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ papadaki.stav@gmail.com

06:00 // ΒΗΜΑ 99.5 Ενηµερωτική Εκπομπή: Πρωϊνές Διαδρομές

15:00 // Red 96.3 Ροκ: Γιάννης Γιακουμάκης

Layout

www.lykosmagazine.tumblr.com

ΚΥΡΙΑΚΗ 17/03

papadaki.stav@gmail.com ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

14:00 // SKAI Εκποµπή gaming & τεχνολογία: Χ-Player

21:00 // STAR Κωµωδία: Μοντέρνα Σταχτοπούτα

Layout

Eικονογράφηση Στέργιος Ρουμελιώτης // KURO - kurotrash@gmail.com 55

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

▧

ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΚΑΨΑΛΑ Dinerror86@gmail.com

ΛΥΚΟS 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013