29 Δεκεμβρίου 2013 # 53
1
Ο Λύκος είναι διαδικτυακό περιοδικό Λόγου, Τέχνης και Πολιτισμού. Διανέμεται δωρεάν, κάθε δεύτερη Κυριακή σε ηλεκτρονική μορφή. www.lykosmagazine.com Ενημερωθείτε για τα νέα τεύχη και δείτε το αρχείο. Βρείτε το Λύκος και στη σελίδα μας στο facebook. www.facebook.com/lykosmagazine Eάν θέλετε να συμμετέχετε στα επόμενα τεύχη με εικαστικό έργο, φωτογραφία ή κομικ, στείλετε δείγματα εργασιών σας στο email lykosmagazine@gmail.com ΕΚΔΟΣΗ / ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ / ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Σταυρούλα Παπαδάκη papadaki.stav@gmail.com
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Κατερίνα Ρεβύθη katuser9@gmail.com
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟΙ - ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΙ Γιώργος Μυλωνάς, Αντιγόνη Βασιλάκη, Παύλος Ρέγκλης, Κατερίνα Ανδρέου//Samiamidi Spectrum, Καλλιρρόη Κατσαφάνα, Ζωή Νικητάκη, Στέργιος Ρουμελιώτης//KURO, Κωστής Τζωρτζακάκης ΕΞΩΦΥΛΛΟ Γιώργος Μυλωνάς jnk2007art@gmail. com http://jnk2007artworks.yolasite.com/ http://society6.com/jnk2007
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ Phil Bebbington, Derek Gavey ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σταυρούλα Παπαδάκη, Γιώργης Σαράτσης, Ελένη Μπέργκμαν, Jim Ver, Νίκος Μπελάνε, Ζωή Νικολοπούλου, Ζωή Νικητάκη, ΕΛΒΙ, Librofilo, Gil Galad, Δημήτρης Κεχρής, Κωνσταντίνος Κοττάς, Θόδωρος Εξηντάρης, Χλόη Ιορδανίδου, Ελένη Αγγελοπούλου Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση η διασκευή απόδοση του περιεχομένου με οποιοδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του Εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, Ν.100/1975, Ν.Δ. 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου. 2
Περιεχόμενα
53
Εditorial ........................ 4 Γιορτινό Αντιθέσεις ..................... 6 Αχαριστία # Ευγνωμοσύνη Sideshow ....................... 8 Prelude Κλείστρο ....................... 10 Phil Bebbington Beat Bazaar ................... 12 Στολίζω την πόλη Μάθε Τέχνη / Πρόσωπα ... 14 Ευχές απο τον Λύκο Κόκκινη Κλωστή ............ 16 Η Ευγνωμοσύνη των Αχάριστων Όλα εσείς πρόσχαρα John Roland Reuel Tolkien Μετάφραση: Ζωή Νικολοπούλου Σε ποιον ανήκει το δώρο Ευγνωμοσύνη ΕΛΒΙ Ιnk ................................ 26 Ο Πότης - Hans Fallada
Άνιμα ............................ 30 The Iron Giant JUMPCAT ....................... 32 A Woman Under the Influence John Cassavetes ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΝΙ ................ 36 Η τέλεια ομορφιά Τί είναι σημαντικό για ‘σένα στη ζωή; Jive ............................... 42 Saroos - Return “Imagination kicking in” Play ............................... 44 Lykos Vinyls # 53 Αχαριστία # Ευγνωμοσύνη Ενηχόρια ....................... 48 You - Vassilis Tsabropoulos Να Πας .......................... 50 Μπαρχελώνα Φωνόραση ..................... 52 Radio/ Tv ON Comic ........................... 56 Heating / Κωστής Τζωρτζακάκης
3
editorial Γιορτινό Φορέσαμε τα ρούχα τα καλά. Λουστρίνια για τα πόδια. Δαντέλες και κολαριστά πουκάμισα. Τσακίσεις και σακάκια.
Φορέσαμε τα ρούχα τα καλά. Οι φόρμες εργασίας δεν πάνε με τα λουστρίνια. Καθίσαμε στο τραπέζι. Πάνε οι τσακίσεις, μόνο τσαλακώματα.
Καθίσαμε στο τραπέζι. Στρωμένο τραπεζομάντιλο λευκό. Σερβίτσια πορσελάνες. Πιάτα αχνιστά. Ποτήρια μισογεμάτα.
Το τραπεζομάντιλο λέκιασε από απροσεξίες. Το τετράδιο εσόδων και εξόδων γέμισε. Το λαμπάκι άναψε, όταν όλα τα άλλα έσβησαν. Το λαμπάκι άναψε και οι Κινέζοι θα πουλάνε στις αγορές και άλλα. Οι γύφτοι θα γυρίζουν ξυπόλυτοι και θα ζητούν να πουν τη μοίρα.
Επιλέξαμε χοίρους και γαλοπούλες ρολά γεμιστά με καρπούς ξηρούς γαρνιτούρα ανάλογη της όρεξης. Κρασί λευκό,ροζέ ή κόκκινο; Τσουγκρίσαμε. Επιδόρπιο, καφές και αφεψήματα ύστερα. Συζητήσαμε, για αγορές και πωλήσεις. Σημειώσαμε, τα κέρδη και τις απώλειες. Ανάψαμε τα λαμπάκια τα χρωματιστά. Ένα είχε καεί. Τα κινέζικα χαλάνε εύκολα. Ή μήπως τα πήρατε από τους γύφτους; Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε
δώρα και χαμόγελα. δώρα για χαμόγελα. χαμόγελα για δώρα. και νομίσαμε πως αλλάξαμε.
Και εμείς ίσως, με τον επόμενο χρόνο, μάθουμε, δίχως μοίρα γραμμένη, αναλώνεσαι στο να μαντεύεις των άλλων. Και όταν και οι περισσότεροι είναι άμοιροι, πιάνει ο λαός και αρχίζει γράφει τη δικιά του. Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε Ανταλλάξαμε
δώρα και χαμόγελα. δώρα για χαμόγελα. χαμόγελα για δώρα. και νομίσαμε πως αλλάξαμε.
Νομίσαμε πως αλλάξαμε. Αχάριστοι δειπνήσαμε ευγνωμοσύνη σε μερίδες ατομικές. Τώρα όλοι κοιμούνται που το φαγοπότι τέλειωσε. Τώρα που το φαγοπότι τελείωσε, όλοι κοιμούνται. Η ευγνωμοσύνη χωνεύεται και η αχαριστία ξυπνά πεινασμένη.
Σταυρούλα Παπαδάκη Αρχισυντάκτρια
4
Εικονογράφηση: Αντιγόνη Βασιλάκη antigonivas3@gmail.com
5
Αντιθέσεις
Της Ελένης Μπέργκμαν
Αχαριστία - Ευγνωμοσύνη
lastchanceholly.wordpress.com
Μάθημα ευγνωμοσύνης
όλα όσα σε κάνουν να νιώθεις ευγνώμων. Ευγνωμοσύνη, τέλος, είναι αυτό που δεν νιώθουν όσοι νομίζουν πως όλα τους ανήκουν.
Ευγνωμοσύνη, για όσους δεν γνωρίζουν είναι αυτό που πρέπει να νιώθεις όταν σου δίνεται κάτι το οποίο πιθανότατα δεν το άξιζες και ενώ ήξερες ότι δεν το άξιζες, φρόντισες να το λάβεις στο απόλυτο μέγεθός του. Ή μήπως αυτό το τελευταίο λέγεται αχαριστία; Ευγνωμοσύνη, για όσους θέλουν να μάθουν είναι αυτό, που θα έπρεπε να νιώθεις όταν σου δίνεται κάτι για το οποίο δεν αγωνίστηκες, αλλά απλά στάθηκες τυχερός και το έλαβες. Ευγνωμοσύνη για όσους ενδιαφέρονται πραγματικά να μάθουν, είναι αυτό που εκφράζεις με θερμά και αληθινά λόγια και ένα μικρό δώρο σε εκείνον που σου έδωσε
Αν πιστεύεις πως όλα σου ανήκουν τότε δεν μπορείς να νιώσεις το ζεστό συναίσθημα της ευγνωμοσύνης. Αν πιστεύεις και θεωρείς πως όλα σου ανήκουν, τότε δε στερείσαι μόνο τη θερμότητα της ευγνωμοσύνης, αλλά επωμίζεσαι και το βαρύ ψύχος του εγωισμού. Και ποτέ δεν θα μάθεις, όσα μαθήματα και αν σου κάνω, πως αυτό που ουσιαστικά στερείσαι δεν θα στο δώσει κανείς, γιατί αυτό ειδικά, πρέπει να το κερδίσεις μόνος σου.
6
Εικονογράφηση: Παύλος Ρέγκλης paulreg.tumblr.com Του Γιώργου Σαράτση gselass@gmail.com apotypoma.blogspot.com
Αχαριστία
ώρες ο χρόνος αλλάζει. Μόνος γι’ απόψε προορισμός ένα παγκάκι στο σκοτάδι του πάρκου.
Κρύο βράδυ ελληνικής επαρχίας. Πίσω από το μικρό γραφειάκι, παγωμένα ακροδάχτυλα και ζακέτα στους ώμους. Δίπλα μου, δύο σκουρόχρωμα σκυλίσια μάτια διεκδικούν την βόλτα τους. Δεν ανταποκρίνομαι και κουλουριάζονται ράθυμα στο χαλί τους. Σ’ ένα κομμάτι χαρτί τραβώ βιαστικά μια γραμμή. Σαν πάτος. Σαν όριο. Σαν ως εδώ και μη παρέκει. Κοιτώ να σβήνει λίγο πριν αγγίξει το γραφείο. Στο μεταίχμιο ξύλου-χαρτιού.
Φέρνω τα χέρια στην καρδιά. Κάτω απ’ την παλάμη ο ίδιος μονότονος παλμός. Μην είσαι αχάριστος, γαμώτο. Να λες και ‘κάνα ευχαριστώ. Στον εαυτό σου, στους γύρω σου, στα γυμνά δέντρα της γειτονιάς σου, στον σκύλο που σε ανέχεται. Δεν είναι λίγο ν’ αναπνέεις. Δεν είναι ασήμαντο να αισθάνεσαι μέσα σε τόση αναισθησία. Μάθε να συμφιλιώνεσαι με τη μοναξιά και ανταπέδωσε τις βόλτες που κάποτε σου χάρισαν. Βρες τρόπο να δολοφονήσεις μεθοδευμένα το τέρας της αχαριστίας και σήκω πρωί ανήμερα 1ης Γενάρη, με μια κούπα καφέ και ένα σκυλί στα πόδια, αναλογιζόμενος όχι μόνο τί σου ‘χει προσφέρει αυτός ο κόσμος, αλλά τί του ‘χεις προσφέρει κι εσύ…
Φοράω μπουφάν, γάντια, κασκόλ. Μ’ ένα νεύμα, ο σκύλος στα τέσσερα. Κουνά την ουρά, αδημονεί. Από το σπίτι στο δρόμο. Κρύος αέρας και μυρωδιά αιθάλης. Στα μπαλκόνια φουσκωτοί Αηβασίλιδες και τρεμοπαίζοντα λαμπιόνια. Μπροστά ο σκύλος, πίσω εγώ. Γυρίζει κάθε τόσο να με δει. Να πάρει την επιβεβαίωση της παρουσίας, της ανταπόκρισης, του είμαι δίπλα σου. Σε λίγες 7
Sideshow
8
Prelude Tiny toad in my midwife’s blanket, brought to mommy in a fluffy new home. Lips and udder juices up my sunday supper, grateful mush hovering behind the foam. Print my steps on a photo in the album, craved my mother in the phallic age of four. By the book. Got a scar where my sight gotten sharper, every now and then I leave my senses home. Taught and teach the way of tiptoe and mutter, rock the bed until I please my boy-drone. Set the clock to start screaming in the morning, let no dreams to come between the pad and me. Everything by the book. Tου Jim Ver jim.a.ver@gmail.com www.jimver.net
9
Κλείστρο
10 11
Shooting hoops under thripti Παχειά Άμμος, Κρήτη Phil Bebbington www.philbebbington.com 11
BEAT BAZZAR BEAT BAZZAR
Του Νίκου Μπελάνε belane74@gmail.com http://nikbelane.blogspot.com
Φωτογραφία: Derek Gavey httpwww.flickr.com photosderekgavey
Στολίζω την πόλη… ... με ανθισμένους γερανούς που το σκουριασμένο βλέμμα τους πάλιωσε τον νέο ΟΣΕ, με τα ερείπια του ΜΕΤΡΟ, με πλήθος πινακίδων προσοχής που λάμπουν στο κίτρινο της ανατολής, με κλειδωμένα καταστήματα και σφραγισμένες αλυσίδες λαμπρού εμπορίου, με τη μικρή Άννα να περιμένει με υπομονή το επόμενο θύμα της πείνας και της ανέχειας
11 12
σε κάθε γωνία των δρόμων, με τις χρυσές κουτάλες των ματσωμένων και την εφιαλτική αδιαφορία τους, με τη δική μας αδιαφορία που ξεπερνά τα όρια του εφιάλτη, με ήχους κατεβασμένους από το αχανές δίκτυο που ζέχνει σαν υπόνομος, με ψευδείς εικόνες και κατασκευασμένες ειδήσεις των κραταιών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Στολίζω την
πόλη κι αν επιμείνω ακόμη λίγο θα επεκταθώ πέρα από τον κλοιό της αιθαλομίχλης που χαρμόσυνα τυλίγει το περιθώριο και θα απλώσω τα περίφημα στολίδια μου στα προάστια, στα γύρω χωριά, στις λοιπές επαρχιακές πόλεις κι ίσως φτάσω ως τη στρατόσφαιρα της χώρας που επιμένει να παριστάνει τη λαμπρή και απαστράπτουσα κλείνοντας τα μάτια μπροστά στα ξεφτιλισμένα κουρέλια της. Στολίζω την πόλη κάθε κυριακάτικο χάραμα
13
βγαίνοντας στον δρόμο την ώρα που τα απορρίμματα έχουν ήδη συλλεχθεί και η τρίτη ηλικία κατευνάζει τους φόβους της στις εκκλησίες παριστάνοντας τη θεούσα, οι γλάροι εφορμούν στην παγωμένη άσφαλτο αδιαφορώντας για την ύπαρξη της θάλασσας και οι οδηγοί του ΟΑΣΘ χασμουριούνται αναλαμβάνοντας μία ακόμη βάρδια. Στολίζω την πόλη με απαγορεύσεις, με κάρτες ανεργίας, με θλιμμένα πρόσωπα, με παραίτηση, με ωχαδερφισμό, με πολλαπλούς εμφυλίους σε κάθε σπίτι. Στολίζω την πόλη χωρίς καν να κουνήσω το μικρό μου δάχτυλο. Είδες πως τα καταφέρνω; Κάθε χρόνο και καλύτερα, γρηγορότερα, αποτελεσματικότερα. Κάθε χρόνο και περισσότερα στολίδια: πληγές που αναβοσβήνουν, θηλιές που αγκαλιάζουν το έλατο της πλατείας, μαζικές πτώσεις που ουρλιάζουν γιορτινά τραγουδάκια, βόμβες στα δώρα της φάτνης, διακοπή ρεύματος στο φωτεινό άστρο της Βηθλεέμ που μας οδηγεί, εκτροχιασμένα έλκηθρα στη θολή λωρίδα της Γαλακτικής Οδού. Κάθε χρόνο και μεγαλύτερος κατάλογος, πιο πλούσιος, πιο ευφάνταστος, με αγάπη που περισσεύει από την αγνή καρδιά της παγκόσμιας εξουσίας. Κάθε χρόνο και καλύτερα ενάντια σε ό,τι έλεγαν οι παλιοί. Εκείνοι δεν τα ήξεραν καλά τα πράγματα. Εμείς τα ξέρουμε, τα γνωρίζουμε, τα ορίζουμε, τα παίζουμε στα δάχτυλα. Στολίζω την πόλη που μέσα της και γύρω της και πάνω της επιβιώνω και η πόλη έπαψε να αντιστέκεται στα καλούδια που της προσφέρω. Τα δέχεται χωρίς να τα μετρήσει, χωρίς καν να τα κοιτάξει δεύτερη φορά, υπάκουη κόρη και συνεσταλμένη χαμηλοβλεπούσα που νομίζει ότι επειδή η σκόνη κατακάθισε υπό το βάρος της πρωινής δροσιάς πλέον δεν υπάρχει. Η εορταστική σκόνη, η αποχαυνωτική σκόνη, η σκόνη της νάρκωσης των ηθών και των συναισθημάτων, η σκόνη που μπουκώνει και τις τελευταίες χαραμάδες της ελεύθερης νόησης, της ίδιας της ελευθερίας νου, σώματος, χρώματος, φύλου. Στολίζω την πόλη με την αναλγησία των ισχυρών, με τη μέθη της ξελογιάστρας ματαιοδοξίας, με το μικρό βόλεμα του κάθε αδύναμου κρίκου της τροφικής αλυσίδας. Όλα τα συνηθίζει κανείς. Ακόμη και τον πόνο, τον φόβο, τα σαδιστικά στολίδια, τις μέρες χωρίς ήλιο, τα ληγμένα χαμόγελα, την ακαμψία των ζωτικών οργάνων, το τέλμα του εγκεφάλου, τον χτισμένο ορίζοντα, το κάθε αδιέξοδο, την κάθε λύπη. Όλα! Γι’ αυτό σου λέω, μην είσαι αχάριστος. Επιτέλους, γιορτές! Ζήτα μου το δώρο που θέλεις. Ζήτα μου το στολίδι που σου αρέσει. Σου προσφέρω ό,τι καλύτερο διαθέτω. Και του χρόνου…
Μάθε τέχνη
Πρόσωπα
Εικονογράφηση: Κατερίνα Ανδρέου Samiamidi Spectrum samiamidi@gmail.com http://samiamidi.blogspot.com http://www.myspace.com/samiamidi
Ευχές από το
Να καταλαβαίνουμε ότι τα χρόνια περνούν. Να το καταλάβουμε και να δίνουμε αξία στο χρόνο που διανύουμε, δρώντας και αντιδρώντας. Η ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα - επιστροφή σε αυτήν! Σταυρούλα Παπαδάκη
14
Χρόνια πολλά, γεμάτα μυστικά κρυμμένα κάτω από το κρεβάτι. Να τα προσέχουμε και να τα αγαπάμε γιατί εκείνα μας μεγάλωσαν περιμένοντας από μας μια ελπίδα.
Χρόνια καλά, χωρίς ελπίδες, χωρίς προσπάθεια, χωρίς λόγια, μόνο πράξεις.
Θοδωρής Ρέγκλης
Eύη Αργυρίου
Να αγκαλιάσουμε την αγάπη και να κοιταχτούμε στα μάτια... Καλή Χρονιά!
Καλή χρονιά με υγεία πάνω απ’ όλα διότι χωρίς αυτή δεν μπορούμε να απολαύσουμε και να κάνουμε τίποτα και λίγη ανθρωπιά ρε παιδιά! ααα και χαμόγελα, μου αρέσει να βλέπω τους ανθρώπους να χαμογελάνε!
Νίκος Μπελάνε
Ελένη Αγγελοπούλου
Υγεία, σεξ, έρωτα και τύχη. Κι όλα τ’άλλα έρχονται.
Kωνσταντίνος Κοττάς
Ας αφήσουμε το φως να κατασπαράξει το σκοτάδι, ας αφήσουμε τον λύκο να κερδίσει!! Καλη Χρονιά!!
Χρόνια καλά, χρόνια τρελά, χρόνια μεστά..
Ειρήνη Τζιώκα/ Μυρσίνη Παπακουνάδη
Το 2014 να ναι όλο τύχη. Και μικρές στιγμές. Γιάννης Μήτσου
Δύναμη κουράγιο και όχι άλλη υπομονή.. !
Iωάννα Χρονοπούλου
Γέννηση καλύτερων προοπτικών για όλους.
Sugahtank Γιάννης Ρουμπάνης
Ευχές αγάπης για όλους και ειδικά για τους αδύναμους που έχουν πραγματικά ανάγκη.
Γιώργος Μυλωνάς/ Jnk Artworks
Ελενα Μητσακάκη
Προσωπικη υγεία και ευτυχία κοινωνική ομόνοια και δύναμη.
Καλλιρρόη Κατσαφάνα
Καθαρό μυαλό, καθαρή καρδιά και καθαρά χέρια. Καλή χρονιά σε όλους.
Χλόη Ιορδανίδου
Xρόνια καθαρά, με ελπίδα και δικαίωση.
Ισμήνη Δασκαρόλη
Διάβασε, σκέψου, ονειρέψου, μίλα, ξεκίνα και μην είσαι μια φορά το χρόνο καλύτερος άνθρωπος. Εύχομαι του χρόνου να μην αναγκαστώ να σου πω ξανά τα ίδια. Καλά Χριστούγεννα.
Gil Galad
4102. Ας γίνουν όλα ανάποδα!
Ζωή Ν. Νικολοπούλου
Ευχή για ανα-γέννηση σε όλους!
Θόδωρος Εξηντάρης
Καμία ψυχική δέσμευση, καμία ηθική έκπτωση, κανένας συμβιβασμός στα θέλω των άλλων. Ας δώσουμε βήμα σε όλα αυτά που δίνουν ουσία και δημιουργικότητα στη ζωή μας!
Άγγελος Κλειτσικας
Καλη χρονιά Χρόνια πολλά καλά και λεύτερα σε ψυχή και σώμα.
Να βιώσει ο καθένας την ευτυχία, όπως εκείνος την ορίζει και την εννοεί.
Γρηγόρης Δάλλης
Κατερίνα Ρεβύθη
15
Κόκκινη Κλωστή Επιμέλεια: ΛΥΚΟS
Η Ευγνωμοσύνη
Εικονογράφηση: Κατερίνα Ανδρέου samiamidi@gmail.com http://samiamidi.blogspot.com http://www.myspace.com/samiamidi
των Αχάριστων Κώστας Καρυωτάκης Ο κήπος της Αχαριστίας Θα καλλιεργήσω το ωραιότερο άνθος. Στις καρδιές των ανθρώπων θα φυτέψω την Αχαριστία. Ευνοϊκοί είναι οι καιροί, κατάλληλος ο τόπος. Ο άνεμος τσακίζει τα δέντρα. Στη νοσηρή ατμόσφαιρα ορθώνονται φίδια. Οι εγκέφαλοι, εργαστήρια κιβδηλοποιών. Τερατώδη νήπια τα έργα, υπάρχουν στις γυάλες. Και μέσα σε δάσος από μάσκες, ζήτησε να ζήσεις. Εγώ θα καλλιεργήσω την Αχαριστία. Όταν έρθει η τελευταία άνοιξις, ο κήπος μου θα ‘ναι γεμάτος από θεσπέσια δείγματα του είδους. Τα σεληνοφώτιστα βράδια, μονάχος θα περπατώ στους καμπυλωτούς δρόμους, μετρώντας αυτά τα λουλούδια. Πλησιάζοντας με κλειστά μάτια τη βελούδινη, σκοτεινή στεφάνη τους, θα νιώθω στο απρόσωπο τους αιχμηρούς των στημόνες και θ’ αναπνέω τ’ άρωμά τους. Οι ώρες θα περνούν, θα γυρίζουν τ’ άστρα, και οι αύρες θα πνέουν, αλλά εγώ, γέρνοντας ολοένα περισσότερο, θα θυμάμαι. Θα θυμάμαι τις σφιγμένες γροθιές, τα παραπλανητικά χαμόγελα και την προδοτική αδιαφορία. Θα μένω ακίνητος ημέρες και χρόνια, χωρίς να σκέπτομαι, χωρίς να βλέπω, χωρίς να εκφράζω τίποτε άλλο. Θα είμαι ολόκληρος μια πικρή ανάμνησις, ένα άγαλμα που γύρω του θα μεγαλώνουν τροπικά φυτά, θα πυκνώνουν, θα μπερδεύονται μεταξύ τους, θα κερδίζουν τη γη και τον αέρα. Σιγά σιγά οι κλώνοι τους θα περισφίγγουν το λαιμό μου, θα πλέκονται στα μαλλιά μου, θα με τυλίγουν με ανθρώπινη περίσκεψη. Κάτω από τη σταθερή τους ώθηση, θα βυθίζομαι στο χώμα. Και ο κήπος μου θα είναι ο κήπος της Αχαριστίας.
16
17
Κόκκινη Κλωστή
Μιχάλης Γκανάς
Bύρων Λεοντάρης
Δίπτυχο (απόσπασμα)
Ένας ο Βίος κι Αγύριστος
Χώρισαν και χαθήκανε στην ίδια γειτονιά, στους ίδιους δρόμους. Εκείνη γύριζε και γύρευε σ’ άλλα κορμιά τη μουσική του. Απελπίστηκε, παντρεύτηκε μια μέρα. Τον ξέχασε κι αυτόν και το κορμί της, έγινε σύζυγος, μητέρα, πρώτη ξαδέλφη όλων των απελπισμένων
Ένας ο βίος κι αγύριστος κι όλα του αμετάκλητα ό,τι είπαμε και πράξαμε δε σβήνει ούτε ξεγίνεται μα η μνήμη βολοδέρνει όλο στο κακό. Γιατί ποιος λογαριάζει το καλό ποιος το θυμάται το ρίχνεις στο γιαλό και χάνεται μα το κακό πώς να χαθεί που είναι χαμός με τίποτε δε σβήνει ούτε ξεγίνεται για πάντα μένει και μας τυραννάει. Και δε μιλώ για τύψεις. Αυτές λίγο -πολύ όλους μας βολεύουν είναι κρυφές οι τύψεις δεν εκτίθενται και δεν σε εκθέτουν δε σου στερούν υπόληψη κι αυτοεκτίμηση μυθοποιούν τα κρίματά σου και τα παρασταίνουν μέσα σου περίτεχνα με νέες πάντα ερμηνείες και εκδοχές και στο άλλοθι του θεατή του εαυτού σου νιώθεις σιγά -σιγά να γίνεται η συγκίνησή σου αισθητική εν τέλει μια ποιητική του ήθους κι αν σε τρελαίνουν κάποτε σε ξαγοράρη πήγαινε… Ντροπή ξέρεις τι είναι κι ένιωσες ποτέ σου; Αυτή δεν κρύβεται εκτίθεται και σ’ εκθέτει σε φτυσιές και λιθοβολισμούς αυτή δεν έχει αντισήκωμα δεν την καλύπτει τίποτε στο πρόσωπό σου και στη γυμνή της θέα εξαγριώνονται όσοι δεν ντρέπονται ή φοβούνται να ντραπούν, οι ανώδυνοι και ανεπαίσχυντοι κι ειρηνικοί, και σου χυμούν με λύσσα να σε ξαποστείλουν σε ανεξιλέωτο θάνατο. Ντροπή ξέρεις τι είναι κι ένιωσες ποτέ σου; Ντροπή ν’ ανοίγει να σε καταπιεί η γή ντροπή που έζησες στον κόσμο ετούτον.
Γιάννης Βαρβέρης Η πλήξη χασμουριέται και αφυπνίζεται Βουίζει γύρω η πλήξη βουίζω κι εγώ ο ίσκιος της. βουίζει γιατί νηστεύουνε τα πάθη προφήτες ευμετάβλητης νομοθεσίας απλώνοντας ευδαιμονία στις νέες αφίξεις. Θα παρελάσουν, δεν μπορεί, οι αναστημένοι ευγνώμονες για τόση διαύγεια μετά από φοβερή τρομάρα. Θα παρελάσουνε χορευτικοί με πατερίτσες υπνωτισμένοι ακόμη απ’ τους βυθούς των ναυαγίων όλοι τους τραυματίες των πράξεών τους επουλωμένοι, γελαστοί μέσα στις γάζες με μπρίο ζωής αιώνιας. Υποδοχή. Εν’ άσυλο με σάπια περιβόλια φιλήδονες ακτές με διψασμένες γραίες βραχάκια με λεπρούς της Βίβλου χρήματα, ακίνητα κι ακίνητα με χρήματα γεμάτα και με κλειστά δια βίου τα καταστήματα. Βουίζει γύρω η πλήξη και γλεντά γλεντάω κι εγώ, ο ίσκιος της.
18
19
Κόκκινη Κλωστή Μετάφραση: Ζωή Ν. Νικολοπούλου nikolopoulou.zoe@gmail.com www.nikolopoulouzoe.com
Όλα εσείς πρόσχαρα John Ronald Reuel Tolkien
Τραγουδήστε όλα εσείς πρόσχαρα, τώρα τραγουδήστε όλα μαζί! Ο άνεμος στο ρείκι, ο άνεμος στη δεντροκορφή· Το φεγγάρι ολόγιομο, τα αστέρια ασκεπή, Τα παράθυρα η Νύχτα στον πύργο της φωταγωγεί. Χορέψτε όλα εσείς πρόσχαρα, τώρα χορέψτε όλα μαζί! Ας είναι το πόδι σαν φτερό, στη χλόη που είναι απαλή! Το ποτάμι είναι ασημένιο, οι ίσκιοι είναι γοργοί· Χαρωπός είναι ο Μάης, και χαρωπή η πομπή! Τραγουδούμε τώρα απαλά, και όνειρα τον υφαίνουμε! Σε ύπνο τον τυλίγουμε και εκεί τον αποθέτουμε! Ο ταξιδιώτης κοιμάται. Τώρα στο προσκέφαλο απαλά! Νανούρισμα! Νανούρισμα! Σημύδα και Ιτιά! Μην στενάζεις πια Πεύκο, μέχρι το ανεμόδαρτο χάραμα! Κρύψου Φεγγάρι! Ας σκοτεινιάσει η γη! Σιγήστε! Σιγήστε! Βελανιδιά, Φλαμουριά και Άκανθα! Σιγήστε όλα τα νερά, μέχρι να έρθει η αυγή!
.John Ronald Reuel Tolkien Γεννήθηκε στο Bloemfontein της Αφρικής το 1892. Άγγλος φιλόλογος, συγγραφέας και ποιητής. Γνωστός για τα έργα φανταστικής λογοτεχνίας, Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, Χόμπιτ και Σιλμαρίλλιον.. Πέθανε το 1973.
20
21
Εικονογράφηση: Καλλιρρόη Κατσαφάνα rroh77@yahoo.gr
Κόκκινη Κλωστή Επιμέλεια Εικονογράφηση: Ζωή Νικητάκη nikitakizoi@yahoo.gr
“Σε ποιον ανήκει το δώρο;” ια ιστορία παλιά ήρθε το πουλί το αηδόνι Μ
από τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου να τραγουδήσει και την κλωστή της την κόκκινη να ξετυλίξει... Που λέτε το λοιπόν, μια φορά κι έναν καιρό, ναι, τότε που οι άνθρωποι μπορούσαν να πετούν ψηλά μονάχα με την σκέψη τους, ζούσε ένας πολεμιστής σπουδαίος. Και λένε πως ήτανε σπουδαίος πραγματικά, γιατί παρά την προχωρημένη ηλικία του, δεν είχε χάσει στάλα από τη νεανική ικμάδα και τη θέρμη στο σώμα και στο πνεύμα του, την αγωνιστικότητα και τη ζέση της φλόγας στην καρδιά του και μπορούσε να νικήσει οποιονδήποτε σε μάχη τον προκαλούσε. Η λευκή γενειάδα και τα μαλλιά του που λευκογαλάζιζαν, θύμιζαν από του χρόνου το διάβα τριχιές ή κλαριά δέντρου παράξενου. Μα και το δέρμα του που θύμιζε κορμό γέρικου δέντρου, δυσκόλευε τους επίδοξους αντιπάλους του να μαντέψουν τη κρυμμένη δύναμη του πνεύματός του που τα εμπόδια του χρόνου και του σώματος του φυσικού μπορούσε να υπερβεί. Η φήμη του έφτανε απ΄άκρη σ΄άκρη του τόπου εκείνου και πολλοί έλεγαν πως μπορεί να ήτανε και εκατόν πενήντα χρόνων, ίσως μάλιστα και ακόμα πιο πολύ, μιας και υπήρχαν εκείνους τους χρόνους κάποιοι σοφοί που έφταναν μα και ξεπερνούσανε την ηλικία τούτη. Κάτεχαν λένε τα μυστικά της σοφίας του κόσμου τούτου από την αυγή του χρόνου μα και και της λησμονημένης σοφίας από κόσμους άλλους που λιγοστοί στη χώρα μα και στον πλανήτη τα κλειδιά τα μαγικά είχαν ανακαλύψει και κατακτήσει. Τα κλειδιά που θύρες πολλές ανοίγουν στο μονοπάτι που οδηγεί στη φώτιση. Πολλά ακούγονταν για τον σπουδαίο πολεμιστή και καθώς μερικές φορές η φήμη ταξιδεύει πιο γρήγορα κι από τον άνεμο, πολλοί μαθητές έρχονταν για να μαθητεύσουν πλάι του, στα μυστικά της τέχνης του να μυηθούν και στο ταξίδι της σύνδεσης με την αιώνια Πηγή να
εμβαθύνουν. Και ο καιρός περνούσε, οι κερασιές άνθισαν αμέτρητες φορές και άλλες τόσες έχασαν τα πολύτιμα, λεπτοφυή και ευωδιαστά τους άνθη. Αμέτρητες φορές τα πνεύματα των δέντρων χόρεψαν τελετουργικά στης ανθοφορίας τις ιερές γιορτές, ώσπου μια μέρα ξεχωριστή, σαν τη σημερινή, που εσύ κι εγώ συνομιλούμε μέσα από την ιστορία τούτη, ένας ασήμαντος πολεμιστής έφτασε στην πόλη, αποφασισμένος να είναι αυτός που τον σπουδαίο δάσκαλο θα νικούσε. Ο ασήμαντος εκείνος πολεμιστής μαζί με την δύναμή του είχε ομολογουμένως ένα διόλου ασήμαντο χάρισμα, να εντοπίζει τις αδυναμίες του αντιπάλου του κάθε φορά. Περίμενε πάντα τον αντίπαλο υπομονετικά και για όσο χρειαζόταν μέχρι να κάνει την πρώτη κίνηση, αποκαλύπτοντας έτσι την αδυναμία του και μετά, σε ανύποπτη στιγμή του έκανε επίθεση ανελέητη με ταχύτητα τρομερή. Λένε πως ο πρώτος γύρος της μάχης ήταν τις πιο πολλές φορές κι ο τελευταίος γύρος για τους αντιπάλους του. Κανείς στ΄αλήθεια πια δεν υπάρχει για να πει αν κάποιοι είχαν αντέξει και πέραν του πρώτου εκείνου γύρου της μάχης. Παρά τις συμβουλές και προτροπές των μαθητών του, ο γέρος δάσκαλος δέχτηκε με χαρά την πρόκληση του νεαρού πολεμιστή Έλαβαν τις θέσεις τους, ο ένας απέναντι από τον άλλον, και πριν καλά καλά προλάβουν να κάνουν τον τελετουργικό χαιρετισμό με υπόκλιση, ο νεαρός πολεμιστής άρχισε να πετάει χούφτες από χώμα στον γέρο πολεμιστή και να τον φτύνει επανειλημμένως στο πρόσωπο. "Α, μωρέ γέρικο κουφάρι, θαρρείς πως μπορείς να πολεμήσεις, τη στιγμή που καλά καλά ούτε τα πόδια σου μπορείς να πάρεις;" Και τούτη η προσβλητική συμπεριφορά συνεχίστηκε για ώρες και ώρες πολλές με κάθε δυνατό τρόπο από τη μεριά του νέου. Και είναι αλήθεια πως δεν
22
άφησε προσβολή για προσβολή, λόγο για λόγο σκοτεινό που να μην εκστομίσει. Μα έρχεται κάποια στιγμή που όλα τα πράγματα κάνουν τον κύκλο τους και τελειώνουν και τα άνθη της κερασιάς δεν κρατούν πάντα πάνω στα κλαδιά. Κι έτσι ήρθε κάποια στιγμή που οι κατάρες κι οι προσβολές με τα λόγια μα και με τις πράξεις έφτασαν πια στο τέλος τους, εξαντλήθηκαν θαρρείς από τη χρήση την περισσή. Ο γέρος πολεμιστής όλη την ώρα παρέμεινε ατάραχος κι ασάλευτος σαν την πέτρα, ή σαν το άγαλμα, κι ας λένε πως έρχεται κάποια στιγμή που ως και τ΄αγάλματα λυγίζουν. Ο γέρος πολεμιστής υπέμενε στωικά με απέραντη υπομονή και αταραξία ανεκδιήγητη, μέχρι που ο νεαρός πολεμιστής εξουθενώθηκε στο τέλος από την τόση προσπάθειά του και αναγνωρίζοντας την ήττα του, έφυγε ντροπιασμένος χωρίς πίσω του να γυρίσει να κοιτάξει και χωρίς τίποτα να πει. Οι μαθητές του γέρου πολεμιστή, παραξενεμένοι, γεμάτοι απορία και μια μικρή φλούδα απογοήτευσης στην άκρη των χειλιών τους, μαζεύτηκαν γύρω του και τον ερώτησαν: "Μα, πως δάσκαλε, άντεξες τέτοιον εξευτελισμό; Πως κατάφερες να τον διώξεις δίχως μάχη να χρειαστεί να γίνει; Πως;" "Εάν κάποιος σου προσφέρει ένα δώρο, κι εσύ αρνηθείς να το δεχτείς", αποκρίθηκε ο δάσκαλος, "σε ποιον ανήκει τότε το δώρο;" Έτσι μίλησε και είπε ο γέρος δάσκαλος πολεμιστής και έπειτα αποχώρησε σιωπηλά μαζί με ένα απαλό φύσημα του ανέμου στην καλαμιά. Και ένα πουλάκι τόσο δα που μέσ΄στη χούφτα του χεριού χωρά πέταξε ως εκεί και σ΄ένα μικρό κλαράκι της ανθισμένης κερασιάς κάθισε απάνω και τ΄άκουσε όλα τούτα και μου τα είπε κι έτσι σας τα ΄πα κι εγώ μόλις τώρα. Μα ψέματα κι αλήθεια έτσι λέν΄τα παραμύθια. Ούτε κι εγώ ήμουν εκεί ούτε κι εσείς να με πιστέψετε.
23
Κόκκινη Κλωστή
Ευγνωμοσύνη Ένας άνδρας επισκέφτηκε τον γιατρό του για κάτι πόνους που είχε. «Γιατρέ, δεν αντέχω άλλο – πονάει όλο μου το κορμί, όλα στραβά μου πάνε.» Ο γιατρός άρχισε να υποπτεύεται ότι ενδεχομένως να υπήρχε κάποια σχέση ανάμεσα στους σωματικούς και στους ψυχικούς του πόνους, αφού ο άνθρωπος αυτός συνέχισε να παραπονιέται για το πόσο άσχημα πήγαιναν τα πράγματα στη ζωή του. Έτσι, κι εφόσον γνώριζε κάποια στοιχεία για την οικογενειακή και προσωπική του ζωή, του είπε: «Σας καταλαβαίνω απόλυτα και λυπάμαι πολύ για τον θάνατο της συζύγου σας.» Ο άνδρας τον κοίταξε παραξενεμένος. «Τι λέτε, γιατρέ; Η σύζυγός μου είναι μια χαρά – μάλλον κάποιος σας παραπληροφόρησε.» «Δεν ξέρετε πόσο χαίρομαι που η σύζυγός σας είναι καλά.» Και ο γιατρός έγραψε σ’ ένα χαρτί, αρθρώνοντας παράλληλα την φράση: «Η σύζυγός του είναι καλά.» «Τότε, μάλλον κάποιο από τα παιδιά σας θα είναι άρρωστο», συνέχισε ο γιατρός. «Γιατρέ, είστε πολύ περίεργος σήμερα. Ευτυχώς, τα παιδιά μου έχουν όλα την υγεία τους.» «Τα παιδιά του είναι υγιή», σχολίασε ο γιατρός, σημειώνοντας και πάλι στο χαρτί αυτή τη φράση. «Δε θέλω να ξύνω την πληγή σας, αλλά λυπάμαι που χάσατε τη δουλειά σας.» «Γιατρέ, δεν ξέρω τι σας συμβαίνει, αλλά…» Εκείνη τη στιγμή ο άνδρας κατάλαβε πόσο δεν εκτιμούσε ό,τι πολυτιμότερο είχε στη ζωή του και πόσο είχε επιτρέψει να τον κυριεύσουν συναισθήματα που πήγαζαν από μια πολύ συγκεκριμένη αντίληψη των πραγμάτων. Τότε σηκώθηκε, ευχαρίστησε τον γιατρό κι έφυγε. Από το βιβλίο του Αλόνσο Πουϋτζ «Βρες ξανά τον εαυτό σου» - Εκδ. «Ψυχογιός
24
Δ.Σολωμού 15, Φάρος Ν. Ψυχικό 15451. τηλ.: 210 6463888 fax: 210 6463263 www.elbi.gr/ info@elbi.gr 25
INK
Hans Fallada
Επιμέλεια: Librofilo librofilo1@gmail.com
Ο πότης
Όταν ξεκινάς να διαβάσεις ένα μυθιστόρημα, σχετικά με το αλκοόλ και τον εθισμό σ’αυτό, δύσκολα φεύγει από το μυαλό σου, το μνημειώδες «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, βιβλίο που όσα χρόνια και αν περάσουν από την ανάγνωσή του, συνεχίζει να σε «καταδιώκει». «Ο Πότης» του Hans Fallada (Γερμανία 1893-1947), (Εκδ. Κίχλη, μετάφρ. Ε.Βαϊκούση, σελ.416), είναι ένα μυθιστόρημα που έχει κι αυτό ως θέμα του την πορεία ενός ανθρώπου προς τον απόλυτο εξευτελισμό συνέπεια του εθισμού του, αλλά πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα αφού το πιο ενδιαφέρον (ή για μένα, το ουσιαστικά ενδιαφέρον) κομμάτι του εκτυλίσσεται μετά την μέση του βιβλίου, στην περιγραφή του εγκλεισμού του ήρωα στη φυλακή κατ’αρχήν και ακολούθως σε ίδρυμα αποτοξίνωσης από το πάθος του.
26
συζύγου του, ότι προσπάθησε να την σκοτώσει, κάνει τα πράγματα σοβαρότερα. Τον κλείνουν στη φυλακή, όπου γνωρίζει έναν διαφορετικό κόσμο από αυτόν με τον οποίον συναναστρεφόταν μέχρι τότε και προσπαθεί να επιβιώσει κακήν-κακώς. Το επόμενο βήμα είναι ο εγκλεισμός του σε κάποιο ίδρυμα απεξάρτησης, όπου θεωρεί ότι θα είναι πολύ καλύτερα από τη φυλακή, αλλά σύντομα διαπιστώνει ότι ζει κυριολεκτικά μέσα σε μια κόλαση, όπου υπάρχει αυστηρή ιεραρχία, ελάχιστο φαγητό και συνθήκες στρατοπέδου ενώ απ’ότι γρήγορα αντιλαμβάνεται, ενδέχεται να μείνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το δε χειρότερο απ’όλα είναι ο απόλυτος «ιδρυματισμός» στον οποίον βυθίζεται, όταν «ικανοποιημένος» από την καθημερινή του εργασία να φτιάχνει «βούρτσες για τα νύχια, για τα χέρια, για τα μαλλιά, βούρτσες για βουτυράδικα και ζυθοποιίες, και
I N K
Ο
ήρωας του βιβλίου (και αφηγητής), ο σαραντάχρονος Έρβιν Ζόμερ, είναι ένας έμπορος αγροτικών προϊόντων στη Ναζιστική Γερμανία της δεκαετίας του ’30. Η επιχείρηση πήγαινε περίφημα όσο ασχολείτο με αυτήν η σύζυγός του, η δυναμική και πειθαρχημένη Μάγδα, αλλά από τη στιγμή που εκείνη αποφάσισε να μη πηγαίνει στο γραφείο και να παραμείνει σπίτι, τα πράγματα παίρνουν την κάτω βόλτα και οι ανταγωνιστές κερδίζουν έδαφος. Ο Ζόμερ, άνθρωπος ταπεινός και ανασφαλής βλέπει ότι ουσιαστικά την επιχείρηση την κρατούσε η Μάγδα και διαπιστώνει ότι αν συνεχίσει κατ’αυτόν τον τρόπο την πορεία της, η χρεοκοπία θα είναι μονόδρομος. Αρχίζει να δοκιμάζει λίγο κρασί – δεν είχε πιεί ποτέ μέχρι τότε – για να καταπολεμήσει την απογοήτευσή του και τη ψυχική μοναξιά που αισθανόταν και νιώθει καλύτερα. Όταν δε η Διεύθυνση των Φυλακών της πόλης, αποφασίζει να σταματήσει τη συνεργασία με την επιχείρησή του, αφού ο Ζόμερ είχε αμελήσει να κάνει μια βελτιωμένη προσφορά ανανέωσης της συνεργασίας τους, εκείνος αρχίζει να πίνει όλο και περισσότερο. Η κατάσταση του είναι πλέον ορατή όχι μόνο από τους στενούς του συνεργάτες στη δουλειά αλλά και από την Μάγδα στο σπίτι. Περιπλανιέται στα προάστεια ψάχνοντας καπηλειά για να πιεί και σ’ένα από αυτά γνωρίζει μια νεαρά γκαρσόνα την οποία πολιορκεί ξοδεύοντας μεγάλα ποσά. Η Μάγδα αναθέτει στον γιατρό τους, να τον συνετίσει αλλά ο Ζόμερ συνεχώς ξεφεύγει αρνούμενος να διακόψει την συνεχή μέθη στην οποία βρίσκεται νυχθημερόν. Με το ποτό ξεχνιέται, ζει σε έναν άλλον πιο ευχάριστο κόσμο, απολαμβάνει τους περιπάτους, την ωραία φύση, νιώθει ελεύθερος και νέος, ικανός για τα πάντα. Μετά από έναν έντονο καυγά με την σύζυγό του φεύγει από το σπίτι και μέσα στην παραζάλη του νοικιάζει ένα δωμάτιο σε κάποιον απατεώνα, στο οποίο κάθεται και μεθάει ολη τη μέρα, ενώ ο σπιτονοικοκύρης του, τον γδύνει κυριολεκτικά. Η σύλληψή του για ασήμαντους λόγους είναι κάτι το αναπόφευκτο όπως και η καταλήστευσή του άλλωστε από επιτήδειους, αλλά η καταγγελία της
27
INK
για πρεβάζια…πινέλα για ξεσκόνισμα και κάθε είδους πινέλα ζωγραφικής.» «Ε, ναι τώρα είχα ενσωματωθεί για τα καλά, ανήκα κανονικότατα σ’αυτό το περιβάλλον, κι αν θέλω να είμαι ειλικρινής, οφείλω να ομολογήσω πως μετά τις πρώτες εβδομάδες της προσαρμογής ένιωθα σχετικά καλά. Είχα εξοικειωθεί με το μόνιμο αίσθημα της πείνας, με τους συνεχείς καβγάδες, με τον κακό αερισμό των χώρων του οικήματος, ακόμα και με τα «γουρουνόσπυρα» - τους καλόγερους… Το οίκημα αυτό, με τη βρωμιά, με την τσιγκουνιά των υπαλλήλων και με τον φθόνο των τροφίμων, ήταν φριχτό – όμως αυτό ήταν και δεν είχε νόημα να το πολεμάει κανείς. Έτσι κι αλλιώς, ποιος μας υπολόγιζε εμάς; Στο τέλος του δεύτερου μήνα αντάλλαξα ολόκληρο το πακέτο τον ψιλοκομμένο καπνό με ένα μεγεθυντικό φακό, κι έτσι μπορούσα ν’ανάβω την πίπα μου όποτε ήθελα, αρκεί να είχε ήλιο. Και κάθε φορά που καθόμουνα όρθιος στο πρεβάζι του παραθύρου κι έπαιρνα αυτές τις δέκα ή δώδεκα απολαυστικές ρουφηξιές με τη μικρή μου πίπα, ένιωθα πιο πλούσιος κι ευτυχισμένος παρά ποτέ. Ένιωθα, πράγματι, πως ποτέ δεν είχα ευχαριστηθεί τη ζωή μου τόσο βαθιά, όσο στη θαλπωρή αυτού του κελιού.» Το μυθιστόρημα του Φάλλαντα περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο συγγραφέας (ο οποίος επέλεξε να μείνει στη Ναζιστική Γερμανία και να μη διαφύγει στο εξωτερικό), τον Ιούλιο του 44 σε πλήρη έξαρση του αλκοολισμού στον οποίον είχε εθιστεί και πάνω σ’έναν διαπληκτικσμό με την τότε σύζυγό του Σούζε, πυροβολεί στον αέρα, συλλαμβάνεται για «απόπειρα φόνου» και κλείνεται σε ίδρυμα. Ο «Πότης» ξεκίνησε να γράφεται κατά την περίοδο του εγκλεισμού του, τον Σεπτέμβριο του ’44. Το βιβλίο ενώ στις πρώτες 100-150 σελίδες περιγράφει ουσιαστικά μια αρκετά αναμενόμενη κατάσταση, από το σημείο εκείνο και μέχρι το τέλος του, γίνεται συγκλονιστικό. Οι σελίδες της φυλακής και του ιδρύματος είναι καθηλωτικές, ενώ η τοιχογραφία των προσώπων/τροφίμων συναρπάζει με την δύναμη της περιγραφής και 28
την λεπτομερή καταγραφή των χαρακτήρων, κακοποιών και μη, ανθρώπων που για τον ένα ή άλλο λόγο βρίσκονται έγκλειστοι πίσω από τους χοντρούς τοίχους. Χρησιμοποιώντας την πρωτοπρόσωπη αφήγηση ο συγγραφέας γίνεται άμεσος και στοχεύει κατευθείαν στο συναίσθημα και στη συμμετοχή του αναγνώστη στα δρώμενα. Ο Ζόμερ κατρακυλάει προς την «κόλαση» και μαζί του κατρακυλάμε κι εμείς – το συνειδητοποιείς κάποια στιγμή που σηκώνεις το κεφάλι από τις σελίδες και έχεις ξεχάσει που βρίσκεσαι και τι κάνεις. Όπως αναφέρει και η μεταφράστρια Ε.Βαϊκούση στο εξαιρετικό της επίμετρο (το οποίο έρχεται σε πλήρη συνάφεια με την ωραία της μετάφραση), «κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος δεν είναι στην πραγματικότητα ο αλκοολισμός, όσο η αδυναμία του χαρακτήρα, η οποία συνιστά το υπόβαθρο κάθε εξάρτησης.» Η αναγωγή στον «ανθρωπάκο» που χωρίς αντιστάσεις, φοβισμένος και ανασφαλής πέφτει στην «αγκαλιά του Ναζισμού» και μετατρέπεται σε υποχείριο της εξουσίας είναι προφανής. Ο αδύναμος και κάπου κάπου αφελής Ζόμερ, τελείως «ευνουχισμένος» και αλλοτριωμένος, είναι ανίκανος να αντιμετωπίσει την «πάντα άψογη» Μάγδα, τυπικό πρότυπο συντρόφου όχι μόνο στη συζυγική κλίνη αλλά και στην επιχείρηση, αρχηγό δε στο σπίτι. Άνθρωποι σαν τον Ζόμερ δεν έχουν θέση στην κοινωνία που οραματίζονταν ο Χίτλερ και οι συν αυτώ, έπρεπε να εξοβελιστούν, να απομονωθούν. Εξαιρετικό μυθιστόρημα, το οποίο ισορροπεί συνέχεια μεταξύ τραγωδίας και κωμωδίας γεμάτο με μαύρο χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Τοιχογραφία μιας κοινωνίας που στηρίζεται στη δύναμη και στην πειθαρχία, με αρκετές ομοιότητες ως προς το ύφος με το «Μπερλίν Αλεξάντερπλατς» του Α.Ντέμπλιν. Το βιβλίο ευτύχησε στην ελληνική του μεταφορά, αφού η έκδοση της Κίχλης είναι (ως συνήθως) υπέροχη και εμπλουτισμένη (εκτός από το επίμετρο που αναφέρω παραπάνω) με φωτογραφίες από την ζωή του συγγραφέα, του οποίου το επικό «Λύκος ανάμεσα σε Λύκους» ελπίζουμε να εκδοθεί κάποτε στα ελληνικά.
29
I N K
Anima Του Gil Galad teotihoacan@msn.com
The
Iron Giant Τί θέα! Από την τρύπα της κουρτίνας ο γαλαξίας
Κ
άποιες φορές κάνω την παρασπονδία και δε γράφω για κάποιο anime. Βέβαια εξαρτάται πως το βλέπει κανείς γιατί αν anime χαρακτηρίζεται η μεταφορά στο σελιλόιντ ενός manga τότε anime είναι και αυτή ενός άλλου σχεδίου. Όμως για να παραμείνουμε σωστοί στις ορολογίες που οι συλλέκτες συνεννοούνται ας πούμε ότι είναι anime και κινούμενο σχέδιο. Οι φίλοι που ασχολούνται με τη Φυσική θα μπορούσαν να πουν πως ορίζουμε ως κινούμενο σχέδιο ένα χώρο Hilbert που περιλαμβάνει έναν άλλο μικρότερο χώρο Hilbert που είναι τα anime όμως σε τέτοιο βαθμό που όλα τα στοιχεία του anime ανήκουν σε αυτόν των κινουμένων σχεδίων αλλά όχι το αντίθετο. Τι θέλω να πω με τα παραπάνω; Ήταν Χριστούγεννα του 2000, ο ιός της χιλιετίας δεν κατέστρεψε κανένα υπολογιστικό σύστημα, τα χρήματα παρέμειναν στις τράπεζες (για να τα πάρουν 9 χρόνια αργότερα με κάθε άλλο τρόπο πέραν των ιών οι υιοί του κέρδους), η Αποκάλυψη πήρε παράταση για τις 21/02/2012 (κι αυτή με τη σειρά της για τις 12/12/12 και αυτή με τη σειρά της για άλλη μέρα γιατί οι άχρηστοι οι Μάγιας δεν υπολόγισαν σωστά), η Ελλάδα ήταν πια στην ευρωζώνη κι εγώ βαριόμουν απίστευτα αφήνοντας άλλες υποχρεώσεις και καθήμενος σε
μια πολυθρόνα μπροστά από την τηλεόραση. Το γαλλικό TV5 παίζει ένα κινούμενο σχέδιο με πρωταγωνιστή ένα τεράστιο ρομπότ κι αδυνατώ να το παρακολουθήσω καθ’ ότι τα Γαλλικά μου δεν επαρκούσαν για να καταλάβω όλη την πλοκή. Είναι από εκείνες τις χώρες που προτιμούν στις ταινίες να μη βάζουν υποτίτλους αλλά να γράφουν από πάνω τις φωνές. Κι αν μου πει ο οποιοσδήποτε ότι «αυτά είναι παιδικά και τα μικρά δε διαβάζουν» θα απαντήσω πως το κάνουν σε όλες τις ταινίες. Μακρηγορώ… Τρία χρόνια αργότερα, επιστροφή στο ζεστό περιβάλλον του πατρικού σπιτιού. Η κουζίνα έχει αναλάβει το φαγητό και τα μελομακάρονα κι εγώ αναμένω τηλεφώνημα. Η ΕΡΤ (πολλά σχόλια πάνε εδώ αλλά θα χάσω τον ειρμό μου) τελειώνει με τις διαφημίσεις και το σήμα της Warner Bros ξεπροβάλει. The Iron Giant… Αυτό που θυμάμαι από εκείνη τη μέρα είναι ότι το τηλέφωνο το σήκωσα πολύ αργότερα και βγήκα για βόλτα συγκινημένος και με ένα αίσθημα φοβερής ζεστασιάς. Ο Ted Hughes το 1968 εξέδωσε το πόνημά του με τίτλο The 30
κόμικ μαζί για να του τα διαβάσει. Ο σιδερένιος γίγαντας εντυπωσιάζεται από τον Superman αλλά απογοητεύεται από τον «κακό» που αντιμετώπιζε μιας και ήταν ένα σατανικό ρομπότ. Ο Hogarth με την αθωότητα και την ειλικρίνεια που όλα τα μικρά παιδιά ακόμη έχουν του απαντά πως «κανείς είναι αυτό που διαλέγει να είναι». Ως συνήθως όμως οι κυβερνήσεις στέλνουν τις δυνάμεις καταστολής για να ελέγξουν ότι δεν κατανοούν. Έτσι λοιπόν αποφασίζουν να στείλουν ένα πύραυλο κατά της απειλής της ανθρωπότητας, του καλοκάγαθου γίγαντα, χωρίς να υπολογίζουν ότι θα καταστραφεί ολόκληρη η περιοχή και μαζί και οι κάτοικοι. Το ρομπότ, επηρεασμένο από το Superman πέταξε ψηλά για να συγκρουστεί με την πραγματική απειλή που ήταν ο πύραυλος και έτσι να σώσει τους πάντες. Η σύγκρουση αυτή όμως έφερε και τη διάλυση του γίγαντα-ήρωα. Το διαφορετικό δεν είναι απειλή, απειλή είναι η μικρή αντίληψη όσων τους έχει ανατεθεί η τύχη μας.
Iron Man. Το πάντα ανήσυχο πνεύμα των παραγωγών μια ωραία μέρα του 1994 αφουγκράζεται κάποια ιδέα και β΄ζει μπρος τις μηχανές για νέα ταινία. Έπρεπε να περάσουν δυο χρόνια για να οριστεί ο Brad Bird (The Incredibles, Ratatouille) ως σκηνοθέτης και ο Tim McCanlies σα σεναριογράφος για να πάρει η νουβέλα του Hughes χρώμα και κίνηση (κατά το σάρκα και οστά). Με αρκετές δυσκολίες γύρω στο 1999 η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους. Οι φοβερές κριτικές δεν έπεισαν τους κινηματογραφόφιλους να στηρίξουν όσο αναμενόταν μια πολύ γλυκιά ταινία κινουμένων σχεδίων. Το 1957 ένα σιδερένιο ρομπότ πέφτει από τον ουρανό στον ωκεανό δίπλα στην ακτή Rockwell και περιπλανιέται στην ενδοχώρα. Ο μικρός Hogarth ανακαλύπτει τα ίχνη του παρατηρώντας αφύσικες καταστροφές και βρίσκει το τεράστιο ρομπότ με το οποίο σύντομα γίνονται φίλοι. Το κρύβει στον αχυρώνα του σπιτιού του και αρχίζει να του μαθαίνει πράγματα. Ένα βράδυ πήρε όλα του τα 31
JUMPCAT Του Δημήτρη Κεχρή kechrisdim@windtools.gr
A Woman
Under the Influence John Cassavetes 1974, dvd περιοχης 1, 1.33:1, color, Full Screen, Dolby Digital 2.0 Stereo, geneon [pioneer]
Ο
Στην Α.
Nick Longhetti (Peter Falk) είναι εργάτης σε μια εταιρεία υδάτων και η γυναίκα του, η Mabel (Gena Rowlands), μένει στο σπίτι ασχολούμενη με τα τρία μικρά παιδιά τους. Η Mabel περνάει μια σοβαρή νευρική κρίση και ο άντρας της παίρνει την ευθύνη να τη στείλει να νοσηλευτεί για ένα διάστημα σε ψυχιατρική κλινική. Με μια πρώτη ματιά η ταινία πραγματεύται ένα γάμο με προβλήματα που έχει ως επίκεντρο τη σύζυγο να βρίσκεται στα πρόθυρα της τρέλας. Τα πράγματα όμως, μάλλον είναι πιο περίπλοκα. Και σε αυτήν την ταινία επανέρχονται οι συνήθεις προβληματισμοί που απασχολούν τον Κασσαβέτη, δηλαδή η αγάπη, η δυσκολία επικοινωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι και οι συνεπαγόμενες συγκρούσεις και πάνω από όλα η αγωνία για το πώς μια σχέση μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει ξεπερνώντας τις κρίσεις. Θα έλεγε κανείς πως η οικογένεια της ταινίας είναι μια καθ’ όλα μέση, φυσιολογική κατά τα φαινόμενα, αμερικανική οικογένεια, στην οποία κάποια στιγμή παρουσιάστηκε πρόβλημα, επειδή η γυναίκα τρελάθηκε. Και εκεί ακριβώς ξεκινά η διεισδυτική ματιά του Κασσαβέτη να αποδομεί τα στερεότυπα και να σκάβει προσπαθώντας να φτάσει στον πυρήνα των ζητημάτων. Το πρώτο ερώτημα που φαίνεται να προκύπτει καθώς εκτυλίσσεται η πλοκή είναι το αν όντως η Mabel είναι τρελή. Σε μια αποστροφή του λόγου του ο Nick μας προϊδεάζει για την απάντηση λέγοντας πως είναι απλά ασυνήθιστη. 32
σκληρά και γι’ αυτό κάποια στιγμή καταρρέει. Οι ακραίες αντιδράσεις της δεν οφείλονται στο ότι είναι τρελή αλλά στο ότι κανείς δεν την καταλαβαίνει και στο ότι πουθενά δεν μπορεί να βρει διέξοδο. Και από την άλλη ο Nick, ο άντρας της. Ένας τύπος όχι και τόσο εκλεπτυσμένος, τραχύς θα λέγαμε, ο οποίος είτε από εγωισμό, από έλλειψη καλλιέργειας, από όχι και τόσο ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είτε απλά επειδή είναι άντρας αδυνατεί να καταλάβει την ακριβή φύση της ιδιοσυγκρασίας της γυναίκας του, καθώς και το τί εκείνη πραγματικά έχει ανάγκη και συχνά της φέρεται με αυστηρότητα, με σκληρότητα, με τιμωρητική διάθεση, της φωνάζει, την προσβάλλει σε μια προσπάθεια να καταστείλει αυτό που δεν μπορεί να κατανοήσει. Την αγαπάει; Αυτό είναι το δεύτερο ερώτημα που τίθεται εκ των πραγμάτων. Μάλλον, θα ήμασταν άδικοι αν απαντούσαμε με ευκολία ‘’όχι’’. Είναι στιγμές που είναι τρυφερός μαζί της, την υπερασπίζεται όταν το συγγενικό και φιλικό του περιβάλλον
Η Mabel είναι μητέρα, είναι σύζυγος, είναι νοικοκυρά και κάπου προσπαθεί να ανοίξει και μια χαραμάδα ώστε να υπάρξει ως γυναίκα και ως ο εαυτός της. Προσπαθεί να ικανοποιεί τις επιθυμίες του συζύγου της, να μαγειρεύει, να είναι αρεστή στους φίλους του και γενικά στον κοινωνικό τους περίγυρο. Προσπαθεί. Δεν είναι σίγουρη για το ποια είναι για το ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και γι’ αυτό είναι διατεθειμένη να είναι ό,τι ο άντρας της θέλει, είναι διατεθειμένη να του ανήκει προκειμένου να μπορέσει να υπάρξει. Και είναι ανασφαλής. Φοβισμένη. Νιώθει αδύναμη και μόνη, νιώθει σύγχυση, ζητάει την αποδοχή. Γι’ αυτό και το εκείνη η απελπισμένη κίνηση να κάνει sex με τον πρώτο τυχόντα που γνώρισε σε ένα bar. Δεν έχει αυτοπεποίθηση σχετικά με το αν είναι καλή μητέρα και φέρεται περισσότερο σαν ένα ακόμα παιδί ανάμεσα στα παιδιά της. Δυσκολεύεται με τις τυπικές κοινωνικές σχέσεις, δεν είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής, δεν είναι σίγουρη για το πώς αρμόζει να πράξει στην κάθε περίσταση, διστάζει αλλά προσπαθεί. Και προσπαθεί πολύ 33
κοινωνίας γεμάτης νευρώσεις, στερεότυπα, αδυναμία κατανόησης του διαφορετικού, βία, ψευδαισθήσεις, ασφυκτικά προκαθορισμένους ρόλους, υποκρισία και μια αλαζονεία να αυτοπροσδιορίζεται ως κανονική, ομαλή, φυσιολογική και να καταστέλλει ό,τι αποκλίνει. Με την επιστροφή της Mabel σύντομα βλέπουμε ότι μια νέα κρίση έρχεται στο προσκήνιο, με ακόμα πιο έντονα χαρακτηριστικά αυτή τη φορά, που ξεπερνούν τους ήδη ακραίους τσακωμούς του ζευγαριού, καθώς η Mabel αποπειράται να αυτοκτονήσει. Και κάπου εδώ ο Κασσαβέτης επιχειρεί να σκιαγραφήσει μια απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα (όχι με οριστικό τρόπο), λέγοντας στην ουσία το εξής απλό: δυο άνθρωποι μάλλον δεν είναι εφικτό να συνυπάρξουν υγιώς και ευτυχισμένοι επί μακρόν, αν ο καθένας τους δεν είναι (ή μέχρι να γίνει) μια ολοκληρωμένη, αυτόνομη, αυτάρκης προσωπικότητα που στέκεται στα πόδια της. Ειδικά όταν και το κοινωνικό πλαίσιο είναι δυσμενές. Διαφορετικά, θα πρόκειται για μια σχέση εξάρτησης, συνήθειας και αλληλοεκμετάλλευσης. Και η διαιώνιση τέτοιων σχέσεων συνήθως έχει βαρύ τίμημα. Η σχέση του Nick με την Mabel συνεχίστηκε ακριβώς από το ίδιο σημείο που είχε διακοπεί χωρίς καμία πρόοδο για τον απλούστατο λόγο
την αντιμετωπίζει καχύποπτα ή εχθρικά, νιώθει άσχημα όταν την παραμελεί ή όταν δεν μπορεί να σταθεί δίπλα της, αγωνίζεται να κρατήσει την οικογένειά τους ενωμένη, σκαρφίζεται διάφορα προκειμένου να την εκπλήξει ευχάριστα (όπως το πολυπληθέστατο πάρτυ που βλακωδώς διοργανώνει για την επιστροφή της από την κλινική, καθώς δεν αντιλαμβάνεται ότι μόνο να την ταράξει θα μπορούσε), είναι ερωτευμένος μαζί της και αυτό φαίνεται στην αδεξιότητά του. Πασχίζει να της δείξει ότι την αγαπάει με τα λόγια του, με το σώμα του, με το βλέμμα του και σπανιότερα με τις πράξεις του. Διέπεται από μια αφτιασίδωτη ειλικρίνεια απέναντι σε ένα πλάσμα που δυσκολεύεται να προσεγγίσει. Την αγαπάει με τον τρόπο του θα λέγαμε, που γι’ αυτήν όμως, δεν καλύπτει ούτε το πώς ούτε το πόσο έχει ανάγκη. Προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ασυνήθιστη γυναίκα του και στον ‘’κανονικό’’ κοινωνικό περίγυρο. Έχει καλές προθέσεις, αλλά τα κάνει θάλασσα. Η εξάμηνη νοσηλεία της Mabel θέτει ερωτήματα όχι μόνο για τις αιτίες του προβλήματος αλλά και για το ποιο είναι το ίδιο το πρόβλημα και πώς αυτό διαπλέκεται με το ευρύτερο κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο. Κοινώς, ο Κασσαβέτης τοποθετεί την άρρωστη σχέση στα συμφραζόμενα της άρρωστης κοινωνίας. Μιας
34
ότι επί 6 μήνες κανείς από τους δυο τους δεν δούλεψε τις αδυναμίες του με τον εαυτό του. Η Mabel κατεστραμμένη από τα ψυχοφάρμακα και τα ηλεκτροσόκ και ο Nick στάσιμος, όντας απορροφημένος από τη δουλειά, τα παιδιά και τις καθημερινές υποχρεώσεις, βυθίστηκαν εκ νέου στην αρρωστημένη ρουτίνα, αφού τίποτα στην ουσία δεν άλλαξε. Ή όπως θα έλεγε ο Godard, ένα ζευγάρι ξεπερνάει μια κρίση απλά και μόνο για να μπει στην επόμενη. Η κλονισμένη ψυχική υγεία της Mabel φυσικά δεν ήταν αιτία των προβλημάτων αλλά προϊόν τους. Και ναι μπορεί να αγαπιούνται, αλλά μέχρι πού μπορεί να φτάσει η αγάπη τους αν δεν καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον και πρωτίστως, αν δεν καταλαβαίνουν τους ίδιους τους εαυτούς τους; Η Gena Rowlands δίνει μια πολύ σκληρή ερμηνεία
που καθηλώνει. Καταφέρνει να διατρέξει όλο το φάσμα των συναισθηματικών καταστάσεων που μπορεί να βρεθεί ένας άνθρωπος με μια σπάνια ρεαλιστικότητα και μια αξιοθαύμαστη ποικιλία εκφράσεων και κινήσεων που κάνουν τα λόγια περιττά. Και ο Κασσαβέτης από την άλλη, με ένα ευθύ, σχεδόν ντοκουμενταρίστικο στυλ κινηματογράφησης, με ένα σφιχτό σενάριο που όμως δίνει εξαιρετικές ελευθερίες για αυτοσχεδιασμό ωθεί τους χαρακτήρες στα άκρα και τους φορτίζει μέχρι εκεί που δεν πάει στην προσπάθειά του να καταλάβει αυτά που τον (μας) απασχολούν. Κασσαβέτης και Rowlands κέρδισαν από μια υποψηφιότητα για Oscar για την ταινία αυτή που αν μη τι άλλο μας καλεί σε μια ενδοσκόπηση που ενδεχομένως να μας φέρει απέναντι στους δαίμονές μας.
Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=X4Uzdlgv2G8
35
Μεγάλο Πανί
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Κοττάς konkottas1@hotmail.com
Η τέλεια ομορφιά «-Τι είναι σημαντικό για σένα στη ζωή; -Η ευαισθησία»
36
Ξ
ce Vita» και «8½ )** και να δημιουργήσει μια ακόμα ωδή στην μοναχικότητα της ύπαρξης, την ματαιότητα του ηδονισμού και την μεγαλοπρέπεια και αιωνιότητα της Ρώμης. Ο πρωταγωνιστής του είναι το απόσταγμα (και ο απόηχος) μιας κάστας ανθρώπων που ενώ πριν κάποια χρόνια κατείχαν τη δύναμη να ελέγχουν την κοσμική ζωή της πόλης τους (χαρακτηριστική η ατάκα «δεν ήθελα να είμαι ο άνθρωπος που θα πήγαινε στα γλέντια, αλλά αυτός που θα είχε τη δύναμη να τα καταστρέφει»), βλέπουν πλέον τους εαυτούς τους να γερνάνε, να ασχημαίνουν (και ίσως να αχρηστεύονται) και καλούνται μοιραία να κάνουν έναν πρώτο απολογισμό των πεπραγμένων τους.
έφρενα πάρτυ υπό τους ήχους της σύγχρονης ιταλικής ποπ στις ταράτσες πολυτελών σπιτιών, στο κέντρο της Αιώνιας Πόλης και με φόντο το εμβληματικό κι αγέρωχο Κολοσσαίο έρχονται σε αντίθεση με το βαθύ, εσωτερικευμένο αίσθημα ματαιότητας και κενού μιας γενιάς κοσμικών bons viveurs που προσπαθεί να κοροϊδέψει τον εαυτό της για την κατάντια της. Ο Πάολο Σορεντίνο, σκηνοθέτης του «Οι συνέπειες του έρωτα» (2004) και του διάσημου «Il divo» (2008), επιστρέφει υπογράφοντας μια οπερετικών διαστάσεων ταινία που αποτίει φόρο τιμής στο σινεμά του Φελίνι, έχοντας στο οπλοστάσιό του τον Τόνι Σερβίλο, ως ερμηνευτικό άσο στο μανίκι.
Τα φώτα των συγκεντρώσεων σε αίθρια πολυτελών κτηρίων και των φαντασμαγορικών πάρτυ που σείουν συθέμελα την ιταλική πρωτεύουσα φαίνεται πως δεν μπορούν πια να κρύψουν την ανυπαρξία ή και να τυφλώσουν αυτούς τους ενστικτώδεις υπαρξιακούς προβληματισμούς που αναδύονται κατά καιρούς στην ψυχή. Η ματαιότητα του πλούτου και της μεγάλης ζωής, οι ψεύτικες και επιφανειακές γνωριμίες, οι δήθεν πολιτικές ανησυχίες και οι βαυκαλισμοί γερνούν κι αυτοί μαζί με τον Gep και τον τραβούν από τη δίνη της κοσμικότητας στη δίνη του χαμού. Ένας άνθρωπος που βρίσκεται σε πλήρη άρνηση του να ακούσει τον πραγματικό εαυτό του καταλήγει – ποτέ δεν είναι αργά – στα 65 του χρόνια να
Ο Gep Gambadrella είναι ίσως ο πιο διάσημος 65χρονος Ιταλός. Με τον τίτλο του συγγραφέα να προηγείται αυτού, έχει παρεισφρήσει στον κύκλο των διασήμων (διανοούμενων και μη) της εποχής του και ηγείται αυτών ως βασιλιάς των παρτυ και άρχοντας της καλής ζωής. Ανούσιες κοσμικές εκδηλώσεις, κραιπάλες και ξενύχτια, γυναίκες, ποτά και χλιδή απαρτίζουν το πεδίο δράσης του «γηράσκοντος ποτέ διδασκόμενου» καλοπερασάκια. Όντας ξεκάθαρος ως προς τις προθέσεις του σε σεναριακό και σκηνοθετικό επίπεδο, ο Ιταλός δημιουργός δεν διστάζει να εμπνευστεί από τα έργα του Φελίνι «Dol-
37
συνειδητοποιήσει πως « το πιο σημαντικό που ανακάλυψα στα γενέθλια των 65 χρόνων μου είναι ότι δεν μπορώ να συνεχίσω να κάνω πράγματα που δεν μ’ αρέσει να κάνω». Ο Gep, αντιπροσωπεύοντας κάθε άνθρωπο που έχει θάψει μέσα του όποιο αληθινό συναίσθημα κι έχει προσπεράσει κι εθελοτυφλήσει σε κάθε ψυχική δυσκολία, κάνει αναδρομή στο παρελθόν του προσπαθώντας να ανακαλύψει τα στοιχεία εκείνα της προσωπικής του ιστορίας που τον
38
διαμόρφωσαν και τον σημάδεψαν αφενός, αποτέλεσαν τις μοναδικές στιγμές ξέγνοιαστης ευτυχίας και αλήθειας αφετέρου : το πρώτο φιλί, ο πρώτος έρωτας, ενδεχομένως και η παιδική του ηλικία, καθώς σ’όλη τη διάρκει της ταινίας πίσω από τις ρυτίδες του Gep μας καθηλώνει το βλέμμα ενός μικρού παιδιού που ψάχνει την επιβεβαίωση και την ικανοποίηση. «Γιατί ένας φίλος πρέπει να κάνει τον άλλον, μια στο τόσο να νοιώσει όπως τότε που ήταν παιδί» θα ακουστεί σε μια συζήτηση μεταξύ Gep και μιας φίλης.
Εκπληκτική διεύθυνση φωτογραφίας από τον Luca Bigazzi με φωτισμούς και χρώματα που εναλλάσσονται παράλληλα με τη μουσική που μεταπίπτει από την χορωδία και την όπερα στην Rafaela Cara και την ιταλική ποπ. Πλάνα γεμάτα αντιθέσεις στο χρώμα, το νόημα και τη δύναμη αναδεικνύουν την εικονοπλαστική ικανότητα του κινηματογράφου και πως η 7η τέχνη είναι πολλά παραπάνω από την καταγραφή σε κίνηση μιας ιστορίας.
«Ο κόσμος δεν είναι πλέον εκλεπτυσμένος» για αυτό και ο Gep αναζητά την αλήθεια των πραγμάτων, αρνούμενος παράλληλα να εγκαταλείψει την κοσμική ζωή που τόσο τον «συνόδευσε» στις περασμένες δεκαετίες. Αναζητά την «τέλεια ομορφιά» και ο κινηματογραφικός φακός, σαρώνοντας με πλάνα αντίστοιχης «τέλειας ομορφιάς» τα μνημεία της ρώμης, θα δώσει το υποβόσκον μήνυμά του για τον ορισμό του «τέλειου», του «ωραίου» και του «διαχρονικού». Η πέτρα και το μάρμαρο σε αγάλματα ανθρώπινων συμπλεγμάτων, σκεπτικά και διαπεραστικά βλέμματα λαξευμένα στην Ύλη, τα πάθη και οι συμφορές, τα πανανθρώπινα μηνύματα της τέχνης και οι αιώνιοι προβληματισμοί που ταλανίζουν τον ανθρώπινο νου γίνονται οι ξεναγοί του Gep, ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνει, στην εξερεύνηση του εαυτού του μέσα από την περιπλάνησή του στη Ρώμη : η αιωνιότητα στον αντίποδα του εφήμερου ∙ κι όλα αυτά επισφραγιζόμενα από μια αναλαμπή θρησκευτικότητας, την παρουσία μιας Αγίας Μαρίας εν ζωή, το δέος του Θείου κι έναν καρδινάλιο που κάνει guest πέρασμα από τη ζωή του Gep (μια ακόμα αναφορά στο έργο του Φελίνι και τους καρδινάλιούς του).
«Ο Φλωμπέρ ήθελε να γράψει ένα μυθιστόρημα για το τίποτα και δεν τα κατάφερε…» Η ταινία βραβεύθηκε φέτος (2013) από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου με τέσσερα βραβεία: i) καλύτερης ταινίας ii) καλύτερης σκηνοθεσίας, iii) καλύτερης ανδρικής ερμηνείας iv) καλύτερου μοντάζ. * Μπορείτε να διαβάσετε για την ταινία « 8 ½» του Φ.Φελίνι στο τεύχος 16, στήλη Jumpcat.
Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=V-JKHQj6rBM
39
40
41
JIVE
Saroos “Imagination kicking in”
42
Return
Tου Jim Ver jim.a.ver@gmail.com www.jimver.net
Χ
To “Return” όμως φαίνεται να είναι μια διαφορετική ιστορία, η οποία ξεκινάει με την περιοδεία του σχήματος στην Ιταλία. Στις μετακινήσεις τους χρησιμοποίησαν πολλές φορές το τρένο και αυτό με τη σειρά του τους το “ανταπέδωσε” δίνοντάς τους την έμπνευση: “Click-clack – click-clack – click-clack: Ο χτύπος που άκουγες όταν ταξίδευες με το τρένο, πριν την εφεύρεση της ανάρτησης δεν είναι μουσική στ’ αυτιά. Αλλά όταν αυτό συνδυάζεται με το τοπίο από το παράθυρό σου, ο σταθερός αυτός ρυθμός έχει τις συνέπειές του: Αφαιρείσαι και η φαντασία ξεκινάει τα παιχνίδια της.” Αυτή η “αφαίρεση” περνάει πρώτα από το πρίσμα που λέγεται ρυθμός και αφήνει τα σημάδια του από το πρώτο κιόλας κομμάτι, “Henderson Island”, το οποίο ίσως είναι το καλύτερο και πιο περιεκτικό του album.
ρόνια πριν, όταν αποφάσιζα να ασχοληθώ με τη μουσική, θυμάμαι σ’ ένα βιβλίο θεωρίας της μουσικής, στο μάθημα για τις αξίες και τους χρόνους, ανέφερε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την τάση να κατηγοριοποιεί τους “ρυθμικούς” ήχους που ακούει, όπως για παράδειγμα τους χτύπους ενός ρολογιού και να τους χωρίζει σε τριάδεςτετράδες ή σε πολυπλοκότερα σύνολα. Από αυτή την αφετηρία και με αυτές τις βάσεις φαίνεται ότι ξεκινάει το νέο δημιούργημα των Saroos, “Return”, το οποίο κυκλοφόρησαν τον Σεπτέμβριο μέσω της Γερμανικής εταιρίας Alien Transistor των Markus και Micha Acher, γνωστών μας από τους Notwist. Για να επιστρέψουμε στους Saroos όμως και κάνοντας μια μικρή αναδρομή στην μέχρι τώρα πορεία τους, θα συναντήσουμε τρεις στουντιακές δουλειές. Οι Florian Zimmer, Christoph Brandner και Max Punktezahl είναι οι υπεύθυνοι πίσω από το post-rock τρίο, το οποίο γεννήθηκε στο Βερολίνο και το 2006 κυκλοφόρησε το ντεμπούτο album του μέσω της Γερμανικής Εταιρίας, η οποία είχε ιδρυθεί 3 χρόνια πριν. Έκτοτε οι Saroos κυκλοφόρησαν τα “See Me Not” και “Return”, ξεκίνησαν τις πρώτες τους περιοδείες στην Ευρώπη ενώ το όνομά τους έφτασε μέχρι τις ΗΠΑ, όπου η Anticon Los Angeles ανέλαβε την κυκλοφορία και διανομή του “See Me Not”. Στις κυκλοφορίες τους σχήματος προστίθενται επίσης ένα EP το 2013 με τίτλο “Morning Way” και το remix/ single “Yukoma/Outrigger” το 2011.
Στην μισή ώρα που είναι περίπου το δημιούργημα των Γερμανών, οι Saroos δεν φοβούνται σε κανένα σημείο να ανοίξουν τα όρια, ή καλύτερα να μην θέσουν όρια ως προς τα ποια χρώματα θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν στον καμβά. Αυτή άλλωστε είναι και η φιλοσοφία της Alien Transistor αν διαβάσει κανείς το “μανιφέστο” της. Κομμάτια σαν το “Henderson Island” το “Tsalal Nights” και “Spiaggia Di Pluto” θα βρουν εύκολα μια θέση στο mixtape μιας μουσικής λίστας ταξιδιού καθώς αυτά, όπως και ολόκληρο το album, δημιουργήθηκαν μέσα από τα ταξίδια γι αυτά.
43
Play
ΛΥΚΟS 53 [Αχαριστία # Ευγνωμοσύνη]
1. Gracias a la vida - Violeta Parra 2. Thank you - Dido 3. Thank You For Your Love Antony & The Johnsons 4. Why Am I Treated So Bad Staple Singers 5. Thanksgiving Song - The National
6. 7. 8. 9.
Thank you - Led Zeppelin Thanks for The Love - Earth & Fire Thank you - Alanis Morissette Appreciate The Lady The Fox & The Hound 10. Beastie Boys - Gratitude
Side 1
44
ΛΥΚΟS 53 [Αχαριστία # Ευγνωμοσύνη]
6. Ευγνωμοσύνη - Γιάννης Αγγελάκας 7. Αχάριστη - Γεωργακοπούλου & Περπινίδης 8. Ευχαριστήριο - Νατάσσα Μποφίλιου 9. Αχάριστη - Σόνια Θεοδωριδου 10. Σ’ευχαριστώ Γιώργος Δημητριάδης
1. Thanx But No Thanx - Ministry 2. Thank You For Being A Friend Andrew Gold 3. Thank You for Being You The Pastels 4. Thanks For The Memory (1967) Ella Fitzgerald 5. Grateful - Hazekiah Walker
Side 2
45
46
47
Ενηχόρια Του Θοδωρή Εξηντάρη t_exintaris@yahoo.com
Vassilis Tsabropoulos Πιανιστικό εύρος Δεν θυμάμαι ποιος ήταν ο πρώτος δίσκος του Βασίλη Τσαμπρόπουλου που άκουσα. Το πιο πιθανό είναι να ήταν το “Images” του 1992 - λόγω και των σχετικών μουσικών μου σπουδών λίγο καιρό αργότερα που αποτέλεσαν αφετηρία για την ενασχόλησή μου με τη jazz. Σιγά σιγά άρχισα να παρακολουθώ τον πιανίστα βλέποντας με ενδιαφέρον πως κινούνταν με ευχέρεια ανάμεσα στην jazz και την κλασική. Η ένταξή του στον κατάλογο της ECM, μιας από τις πιο σημαντικές εταιρείες παγκοσμίως, έδειξε την διεθνή εκτίμηση για το παίξιμό του και μας χάρισε μερικούς εξαιρετικούς δίσκους, στους οποίους συνεργάζεται με ονόματα όπως ο Arild Andersen και η Anja Lechner. ΟΙ συνεργασίες αυτές αποτελούν επίσης προτάσεις για ακρόαση. Κλείνοντας 15 χρόνια ήδη στην ECM, ειρήσθω εν παρόδω, περιμένουμε στα μέσα της νέας χρονιάς το νέο του δίσκο στην εταιρεία αυτή. Μια ιδιαίτερη συνεργασία και πάλι καθώς συνδυάζεται το πιάνο με τη βυζαντινή μουσική και τη φωνή της Νεκταρίας Καραντζή. Θυμίζω επίσης το απρόβλεπτο ντουέτο με την Anja Lechner στο “Chants, Hymns and Dances” με μουσική του G.I.Gurdjieff. Είναι βέβαιο πως δεν τον περιγράφει η στασιμότητα. Η τελευταία δουλειά του που κυκλοφόρησε λίγες εβδομάδες πριν φέρει τον τίτλο “You”. Πριν αναφερθούμε στο μουσικό μέρος αξίζει να υπογραμμιστούν δύο σημεία. Πρώτο, πως έχουμε και πάλι επανεμφάνιση της δισκογραφικής εταιρείας Utopia ύστερα από είκοσι σχεδόν χρόνια και μάλιστα με τους ίδιους ανθρώπους στον «τιμόνι», τον Θύμιο Παπαδόπουλο και τον Βαγγέλη Κατσούλη, δύο μουσικούς που άφησαν και αφήνουν το ίχνος τους στην ελληνική μουσική και δισκογραφία ποικιλοτρόπως. Έξι
“you”
χρόνια μόνο λειτούργησε η εταιρεία και με λίγες, κοντά στις δέκα, κυκλοφορίες αλλά με ποιότητα και μουσικό στίγμα. Το δεύτερο που αξίζει να αναφερθεί είναι πως ο πρώτος δίσκος του του Βασίλη Τσαμπρόπουλου, το “Skyscape”, είχε κυκλοφορήσει το 1990 από την ίδια εταιρεία, την Utopia. Στο μουσικό μέρος τώρα, ο Βασίλης Τσαμπρόπουλος παίζει μόνος του, δικές του συνθέσεις και ο Βαγγέλης Κατσούλης είναι υπεύθυνος για το sound programming, αναγράφεται στο λιτό και αγγλόφωνο ένθετο. «Η μουσική εδώ ανασαίνει με τέτοιαν απόλυτη φυσικότητα, με έναν τόσο θαυμαστό και σπάνιο τρόπο, που μόνος του φανερώνει το μέγεθος του εξαιρετικού ταλέντου και της σπάνιας μουσικότητας του Βασίλη Τσαμπρόπουλου. Όλα σ’ αυτήν την ηχογράφηση κυλούν αβίαστα και φυσικά. Άλλωστε έτσι μόνο, μπορεί το αποτέλεσμα να έχει τη γοητεία και τη μαγεία που χαρακτηρίζουν τη μουσική του You από την πρώτη έως την τελευταία στιγμή». Έτσι περιγράφει το cd το δελτίο τύπου και είναι πολύ εύστοχο. Η μουσική παρασέρνει σε έναν κόσμο εικόνων και συναισθημάτων δείχνοντας πως δεν είναι μονόδρομος για την έκφραση η χρήση πολλών οργάνων. Το πιάνο του Βασίλη Τσαμπρόπουλου – σε συνδυασμό με μικρές ηχητικές προσθήκες – αρκεί για να προσφέρει μουσικές συγκινήσεις. Συνεχίζοντας στη λογική του “The Promise”, την πιο πρόσφατη μέχρι τώρα δουλειά του, o Βασίλης Τσαμπρόπουλος με ευκολία καταγράφει τις δυνατότητες του πιάνου ως σολιστικό όργανο στα χέρια – κυριολεκτικά – ενός άρτιου μουσικού, πέρα από τις καταγραφές βέβαια σαν εκτελεστής κλασικών έργων. Το “You” συνδράμει στην εξελικτική πορεία του πιανίστα, διεγείρει τον ακροατή και μας κάνει να περιμένουμε το κάθε επόμενο βήμα του.
48
49
Να Πας Επιμέλεια: Χλόη Ιορδανίδου metal_-_heart@hotmail.com
Πας
Έ
Barhelona
Φωτογραφία: Δημήτρης Κεχρής kechrisdim@windtools.gr
Live jazz Wine Bar
χουμε όλοι συνειδητοποιήσει το ακόλουθο δίλημμα στις μέρες μας: ή που θα νικήσεις, ή που θα το αφήσεις να σε καταπιεί. Όσοι έχουν ελάχιστα αποθέματα δύναμης, αφήνονται κι ενδίδουν. Οι υπόλοιποι αντιστεκόμαστε. Και, όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, ένας τρόπος αντίστασης -ή, έστω, μια ένδειξη αυτής- είναι η αισθητική αντίσταση. Βρέθηκα ένα Σάββατο για τις ανάγκες διοργάνωσης πάρτυ Λύκου στο Barhelona. Στη νέα έκδοση. Ο Φάνης, που αγαπά τη τζαζ, οργάνωσε με ένα κολλητό του, που αγαπά το κρασί, ένα σχέδιο ενάντια στη μιζέρια: βρήκε ένα χώρο στην «τελευταία γειτονιά της ελευθερίας» (aka στη Μπενάκη στα Εξάρχεια), του ‘φερε τα πάνω κάτω διακοσμητικά, έβαλε πλακάκια απ’ την Ισπανία,
ξύλο και ψαγμένο φωτισμό, έφτιαξε και ένα κελάρι στο πατάρι, κουβάλησε ένα πιάνο και οργάνωσε λάηβ. Αποτέλεσμα; Τζαζ, κρασί, μια απόδραση στο κέντρο της ερήμου. Ο χώρος απευθύνεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο, ελπίζω, ωστόσο, ευρύ, target group: σ’ εκείνους που δε συμβιβάζονται. Φοιτητές και συνταξιούχους, δικηγόρους και ανέργους, δεδομένου μάλιστα ότι βρίσκεις ένα εξαιρετικό κρασί με 3,5 ευρώ (συνοδεία τυριού και σύκου, παρακαλώ). Πέραν, όμως, των καλών τιμών, το μαγαζί το νιώθεις όταν πρωτομπείς. Φυσάει άλλος αέρας, πώς να γίνει. Θες το πλακάκι, θες το ξύλο που αντανακλάται στον καθρέφτη, το μυαλό μου δεν είναι τόσο οργανωτικά αναλυτικό για να περιγράψει,
50
μονάχα αρκούντως λυρικό για να πείσει. Εφόσον εγώ κατάφερα με δυο γουλιές και δέκα λεπτά να ξεχάσω νομοσχέδια, γερμανικά και υποχρεώσεις, μπορείτε κι εσείς. Κυρίως, το Μπαρχελώνα – Μπαρτσελώνα βγάζει ένα ρομαντισμό που σε μεταφέρει στην περίοδο του προηγούμενου μεγάλου κραχ. Περιμένεις να πεταχτεί η Μπίλι Χόλιντεη και να σου τραγουδήσει για τα περίεργα φρούτα των δέντρων του νότου. Με αυτήν την έννοια, το μπαρ είναι ένα speakeasy κρασιού, εν ολίγοις ένας άψογος χώρος για πρώτο ραντεβού, για μοναχικές βραδιές, για το πάρτυ του περιοδικού μας, που έγινε την Παρασκευή 27/12. Σε μια ατμόσφαιρα όμορφα χριστουγεννιάτικη, επιλέξαμε να γιορτάσουμε αλλιώς, χωρίς ξεσάλωμα, με μια ηρεμία πεισματική, σχεδόν αντιστασιακή. Αν κι εσείς επιλέγετε το αισθητικό αντάρτικο στην πόλη που γεμίζει μαγαζιά ίδια, μαγαζιά που σε αγχώνουν περισσότερο απ’ ότι σε ηρεμούν, κατευθυνθείτε προς τα παλιά καλά Εξάρχεια. Ίσως κι εσείς αρνηθείτε να είστε μέρος της γενιάς που, επειδή δεν έχει πού να στηριχτεί, πρέπει συνεχώς να είναι όρθια και να χορεύει, καταπώς λέει κι ο Φάνης. Κλείνοντας, σε μια ατμόσφαιρα αυτοσχεδιασμού της τζαζ, παραθέτουμε ένα ποίημα του Κοέν, για κανένα άλλο λόγο, πέραν του ότι το διαβάσαμε εκεί, στο Μπαρχελώνα, ένα Σάββατο του Δεκέμβρη.
THERE ARE SOME MEN
There are some men who should have mountains to bear their names to time. Grave markers are not high enough or green, and sons go far away to lose the fist their father’s hand will always seem. I had a friend: he lived and died in mighty silence and with dignity, left no book son or lover to mourn. Nor is this a mourning-son but only a naming of this mountai on which I walk fragrant, dark and softly whit under the pale of mist. I name this mountain after him
51
Φωνόραση Επιμέλεια: Ελένη Αγγελοπούλου elenqmdt@gmail.com
Φωνόραση ΔΕΥΤΕΡΑ 30/12
ΤΡΙΤΗ 31/12
ΤΕΤΑΡΤΗ 1/1
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
23:30 // STAR Κωμωδία: Matchstick Men
21:00 // ALPHA Ψυχαγωγική Εκπομπή: Νόστιμη Γη 23:40 // MEGA Δραματική Κομεντί: As Good As It Gets
ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ 10:00 // Pepper 96.6 Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: Γιώργος Μουχταρίδης
10:00 // Pepper 96.6 Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: Γιώργος Μουχταρίδης
52
10:00 // Pepper 96.6 Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: Γιώργος Μουχταρίδης
Εικονογράφηση: KURO Στέργιος Ρουμελιώτης kurotrash@gmail.com
ΠΕΜΠΤΗ 2/1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3/1
10:00 // Pepper 96.6 Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: Γιώργος Μουχταρίδης
10:00 // Pepper 96.6 Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: Γιώργος Μουχταρίδης
ΣΑΒΒΑΤΟ 4/1
ΚΥΡΙΑΚΗ 5/1
23:00 // Red 96.3 Αφιέρωμα Καλλιτέχνη Live : Red Live
53
Φωνόραση
ΔΕΥΤΕΡΑ 6/1
ΤΡΙΤΗ 7/1
ΤΕΤΑΡΤΗ 8/1
12:00 // En Lefko 87.7 Ξένο Ποικίλο Ρεπερόριο: Σπύρος Παγιατάκης
12:00 // En Lefko 87.7 Ξένο Ποικίλο Ρεπερόριο: Σπύρος Παγιατάκης
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ 12:00 // En Lefko 87.7 Ξένο Ποικίλο Ρεπερόριο: Σπύρος Παγιατάκης
21:15 // Στο Κόκκινο 105.5 Ξένο & Ελληνικό Ποικίλο Ρεπερτόριο: Πλανόδιες Μουσικές
54
ΠΕΜΠΤΗ 9/1
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10/1
ΣΑΒΒΑΤΟ 11/1
22:00 // STAR Περιπέτεια: London Boulevard 23:50 // MEGA Πολεμική-Δραματική: Black Hawk Down
12:00 // En Lefko 87.7 Ξένο Ποικίλο Ρεπερόριο: Σπύρος Παγιατάκης
12:00 // En Lefko 87.7 Ξένο Ποικίλο Ρεπερόριο: Σπύρος Παγιατάκης
15:00 //innersound-radio.com Ξένο Ποικίλο Ρεπερτόριο: N For Naked
55
ΚΥΡΙΑΚΗ 12/1
Comic
56
Του Kωστή Τζωρτζακάκη greenhellicopter@gmail.com httpkostis-tz.blogspot.gr 57
www.lykosmagazine.com 58