vivliopontikas

º£π¡√¶øƒπ¡√ ANA°Nø™THPIO 2008

Δ∂ÀÃ√™

μπμ§π√fiÓÙÈη˜

08 Ã√¡√™ 03

4

περιεχόμενα

6 Ελληνική λογοτεχνία 12 H ελληνική λογοτεχνία καλά κρατεί

Η εισαγόμενη γοητεία της λογοτεχνίας 16

Ξένη λογοτεχνία

26

Οι δολοφόνοι στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης 32

Aστυνομικά 33 Πολιτική 36 ∂ÍÒÊ˘ÏÏÔ: ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ªËÙÛÔÌfiÓÔ˜

Δοκίμια - Μελέτες 38

Ιστορία 42 Διάφορα 43 Παιδικά 44 Λευκώματα 45

Λεξικά 46 B

μπμ§π√fiÓÙÈη˜ º£π¡√¶øƒπ¡√ ANA°Nø™THPIO 2008

EΉfiÙ˜: ¢ËÌ‹ÙÚ˘ ªÂÓ¤ÎÔ˜ ∞ÓÙÒÓ˘ ¢ÂÏÏ·ÙfiÏ·˜

Δ∂ÀÃ√™

08 Ã√¡√™ 03

À‡ı˘ÓÔ˜ ∂Óı¤ÙÔ˘: •ÂÓÔÊÒÓ ∞. ªÚÔ˘ÓÙ˙¿Î˘ ∂ÌÔÚÈ΋ ¢È‡ı˘ÓÛË: §Ô˘Î¿˜ ¶··ÓÈÎÔÏ¿Ô˘ ¢È‡ı˘ÓÛË ¢È·Ê‹ÌÈÛ˘: ÕÓÓ· μȉ¿ÏË ∞ÙÂÏȤ: ÃÚÈÛÙ›Ó· ¢È·ÎÔÁÈ¿ÓÓË

6

νέες ελληνικές κυκλοφορίες

∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·

ηϿ ÎÚ·Ù›

Γιόλα Δαμιανού - Παπαδοπούλου Το άλλο μου μισό Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 400 Το μυθιστόρημα της κύπριας συγγραφέα εξατομικεύει μέσα από τις ζωές του Γιάννη και της Αριάδνης ένα ιστορικό γεγονός: την τουρκική εισβολή τον Ιούλιο του 1974. Αν και πέρασαν τριάντα δυο ολόκληρα χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα της εισβολής, ο Γιάννης δεν μπορεί να ξεπεράσει τους εφιάλτες που στοιχειώνουν κάθε βράδυ αδιαλείπτως τα όνειρά του. Η Αριάδνη, δεύτερο πρόσωπο του μυθιστορήματος, έχει κι αυτή να διανύσει έναν ερωτικό Γολγοθά. Η Γιόλα Δαμιανού - Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία και έζησε μέρος των παιδικών και εφηβικών της χρόνων στο Κονγκό και είκοσι εννέα χρόνια στη Νιγηρία. Εκτός από μυθιστορήματα έχει γράψει και παιδικά βιβλία.

Κωνσταντίνος Δ.Τζαμιώτης Η εφεύρεση της σκιάς Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 328 Ο Ισίδωρος Γεωργίου είναι νέος και μορφωμένος. Εμφανίσιμος και άμετρα φιλόδοξος. Με ισχυρές γνωριμίες και αδιάφορος για την πολιτική κατάστα-

ση. Εργάζεται ως δάσκαλος ατόμων με προβλήματα ακοής και γύρω στο 1970 επιλέγεται να εργαστεί στη νεοσύστατη κρατική τηλεόραση ως παρουσιαστής του πρώτου δελτίου ειδήσεων στη νοηματική γλώσσα. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα καταφέρνει να γίνει δημόσιο πρόσωπο. Η «Εφεύρεση της σκιάς» μιλά για την παραφορά της εξουσίας, που συσκοτίζει την ανθρώπινη ύπαρξη οδηγώντας την αμετάκλητα στη συναισθηματική απογύμνωση· εκεί όπου η συνείδηση, η αίσθηση του χρέους, η ερωτική επιθυμία, η αλήθεια και το ψεύδος υφίστανται μόνον εφόσον λειτουργούν ως αποδεικτικά ισχύος.

Σέργιος Γκάγκας Στάχτες

Θεόφιλος Ελευθεριάδης Των κοχυλιών και του αίματος Εκδόσεις: Εστία Σελ.: 301 Οκτώ χιλιάδες χρόνια πριν από τις μέρες μας, τα κοσμήματα που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ήταν συχνά φτιαγμένα από κοχύλια. Στο βιβλίο αυτό εξιστορείται η διαδρομή ενός τέτοιου κοσμήματος, με όλα τα ταξίδια που η μοίρα τού επιφύλαξε κι όλους τους ανθρώπους που ευεργετήθηκαν από την αγάπη που έκρυβε.

Δημήτρης Αληθεινός Αν δεις το χρόνο πες του ότι πέρασα

Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 376 Αθήνα, χειμώνας του 2004. Μια παλιά μονοκατοικία καίγεται μαζί με τους τέσσερις ενοίκους της.

Εκδόσεις: Εστία Σελ.: 342 Παθιασμένος με τη ζωγραφική αλλά και τη ζωή, ο Νικόλας ζωντανεύει μια ολόκληρη διαδοχή εποχών.Από την ανθρώπινη Αθήνα της παιδικής του ηλικίας,τη δε-

Ένας αποτυχημένος δικηγόρος κι ένας σκληρός μπάτσος προσπαθούν να βρουν τους ενόχους και να πνίξουν τις ενοχές τους. Παράλληλα, διεκδικούν την ίδια γυναίκα· μια μοιραία ηθοποιό που στοιχειώνει το παρελθόν τους. Όταν συνειδητοποιούν πως μπλέχτηκαν σε μια σκοτεινή ιστορία, αναγκάζονται να σκαλίσουν τις στάχτες και να «λερώσουν» τα χέρια τους.

καετία του ’50, σε μια Αθήνα του ’60 που μόλις συνέρχεται από τον Εμφύλιο. Οι πολιτικοί αγώνες συνεχίζονται στα ανέμελα φοιτητικά χρόνια, στην πολιτικοποιημένη Ρώμη της δεκαετίας του ’70, και πάλι πίσω στην Αθήνα των μεταδικτατορικών ζυμώσεων, για να καταλήξει ο αφηγητής τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι, την Αθήνα και τη Ρώμη της γενικευμένης ευφορίας, των αλλαγών, αλλά και της απαρχής της μοναξιάς.

Νίκος Φαρούπος Μικρά πάθη Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.:214 Πρόκειται για μια σειρά σύγχρονων ερωτικών ιστοριών. Μια ερωμένη διάσημων αοιδών επιστρέφει στο χωριό και παντρεύεται. Ένας οικογενειάρχης μαθαίνει ξαφνικά ότι το αντικείμενο του πόθου του είναι πόρνη. Μια μετρημένη και ρομαντική κομμωτριούλα μπλέκει με δυο δον Ζουάν ταυτόχρονα. Ένας άσχημος καμαρότος σε κρουαζιερόπλοιο κάνει έρωτα με θεά μια νύχτα με μποφόρ. Μια δεκαπεντάχρονη Αφροδίτη αναστατώνει ολόκληρη γειτονιά – και όχι μόνο. Ένας αφελής νέος παντρεύεται αλλοδαπή κονσοματρίς για την άδεια παραμονής της. Η τύχη του πενηντάχρονου Μάρκου αφότου τον εγκατέλειψε η γυναίκα του. Πού βρίσκεται, επιτέλους, αυτό το αόρατο και μυστηριώδες σημείο G; Ένας νεαρός γιατρός ερωτευεται παράφορα πανέμορφη ετοιμοθάνατη. Ο Νίκος Φαρούπος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε κοινωνική ψυχολογία και σκηνοθεσία κινηματογράφου. Έγραψε και σκηνοθέτησε δύο μικρού μήκους ταινίες, ενώ από το 1992 μέχρι σήμερα έχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα και μελέτες.

Κωνσταντίνος Ι. Κοτάκης Ιρίνα Εκδόσεις: Ωκεανίδα Σελ.: 646 Ένα μεγάλο οικογενειακό χρονικό στο όνομα της αγάπης. «Δώσε μια λίρα, αγόρι με τα χρυσά μαλλιά, να σου πω τη μοίρα σου...

Κρίμα...». Ο Κωνσταντίνος Ι. Κοτάκης, μέσα από μια βιωματική αφήγηση, μας ταξιδεύει από την Κωνσταντινούπολη στη Νέα Υόρκη, στη Γενεύη, στο Παρίσι, στην Κυανή Ακτή και στο Λονδίνο, από τον 20ό αιώνα στα χρόνια του 21ου, πλάθοντας το χρονικό μιας οικογένειας που αναζήτησε τη μοίρα της στο όνομα της αγάπης.

Ρέα Σταθοπούλου Η αφή της παλάμης σου Εκδόσεις: Ωκεανίδα Σελ.: 279 Ο Γιάννης κυνηγά μια χίμαιρα, ένα αινιγματικό γυναικείο πρόσωπο σε μια παλιά φωτογραφία. Η Αργυρώ διεκδικεί τον έρωτα της ζωής της. Η Αλεξάνδρα δίνει όση αγάπη έχει μέσα της στα ζώα, γιατί μόνο αυτά δεν πρόκειται να την πληγώσουν. Ο Αντώνης σφραγίζει κάθε δίοδο επικοινωνίας με τον έξω κόσμο σβήνοντας μια μια τις αισθήσεις του, όλες εκτός από την αφή. Τέσσερις νέοι άνθρωποι, δύο αδέλφια και δύο άγνωστες μεταξύ τους γυναίκες, μοιάζουν να είναι παγιδευμένοι σε μια ζωή που δεν είναι αυτή που ονειρεύτηκαν. Η Ρέα Σταθοπούλου γεννήθηκε το 1950 στην Κωνστατινούπολη και έζησε τα παιδικά και τα νεανικά της χρόνια στην Πόλη και στην Ίμβρο. Είναι διδάκτωρ φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης και εργάστηκε ως καθηγήτρια σε γυμνάσιο.

8

νέες ελληνικές κυκλοφορίες

Γιώργος Καρτέρης Ερωτευμένος τρομοκράτης

Κωνσταντίνος Δ. Γουσίδης Πέρσες

Αργύρης Παυλιώτης Παράξενοι ελκυστές

Εκδόσεις: Μελάνι Σελ.: 408 Μέχρι να συναντήσει τον άγνωστο μυστηριώδη άντρα που έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή της η Κατερίνα πίστευε ότι κανείς, ποτέ, δεν θα στρεφόταν εναντίον της. Μέσα απ’ τις ιδεολογικές τους συγκρούσεις, οι ήρωες του βιβλίου συνειδητοποιούν ότι εκείνο που διασώζει τη ζωή μας είναι η καλοσύνη των άλλων. Ο αναγνώστης συλλέγει στοιχεία ώστε να μπορεί να βγάλει την ετυμηγορία του στο τέλος, ή να καταδικάσει, αλλά κυρίως να συμπονέσει. Ο Γιώργος Καρτέρης γεννήθηκε στην Ερεσό Μυτιλήνης και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Μαθηματικά.

Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 584 Στα 330 π.Χ., εκατόν πενήντα χρόνια μετά την αποτυχημένη εισβολή των περσών στην Ελλάδα, ο στρατός του Μ. Αλεξάνδρου κατακτά την Περσέπολη. Η ιστορία του δεύτερου μυθιστορήματος του Κωνσταντίνου Γουσίδη διαδραματίζεται λίγες μέρες προτού ο ηγέτης της πανελλήνιας συμμαχίας αφήσει να καταστραφεί η πρωτεύουσα του περσικού κράτους, εκδικούμενος με αυτόν τον τρόπο την πυρπόληση της Αθήνας στα 480 π.Χ. Όμως, πριν επέλθει η ολοκληρωτική καταστροφή, τα αρχεία των περσών βασιλέων πέφτουν στα χέρια των μακεδόνων και ο κόσμος του παρελθόντος έρχεται στην επιφάνεια. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, που περιγράφει την αναμέτρηση δύο μεγάλων διαφορετικών πολιτισμών και δείχνει πως κάθε σύγκρουση με πρόσχημα την πολιτισμική υπεροχή υπακούει στην ίδια διαχρονική ιδεολογία. Ο Κωνσταντίνος Δ. Γουσίδης γεννήθηκε το 1973 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία, Αρχαία, Ιστορία και Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία στο Πανεπιστήμιο «Ιωάννης Γουτεμβέργιος» στο Μάιντς της Γερμανίας. Σήμερα εργάζεται ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Αγγελιοφόρος της Κυριακής».

Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 400 Ο γνωστός ποινικολόγος Ανδρέας Αναγνώστου διάγει μοναχικό και απολύτως προβλέψιμο βίο. Όταν όμως, έπειτα από αγωνιώδη αναζήτηση, βρει το πτώμα του ανιψιού του στο κατάκλειστο σπίτι του, η τακτοποιημένη ζωή του θα ανατραπεί, καθώς θα πρέπει να απαντήσει σε πλήθος ερωτημάτων. Αν και, σύμφωνα με το πόρισμα των αρχών, ο θάνατος του νέου προήλθε από αυτοκτονία, ο πρωταγωνιστής δεν πείθεται. Ο Αργύρης Παυλιώτης γεννήθηκε στο Ακραίφνιο της Βοιωτίας. Ζει στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται στην ιδιωτική εκπαίδευση ως καθηγητής Φυσικής.

Αλεξάνδρα Μητσιάλη Δούρειος άνεμος Εκδόσεις: Νεφέλη Σελ.: 184 Με φόντο την πόλη της Θεσσαλονίκης και με τον Βαρδάρη, σταθερό μουσικό μοτίβο, να τρυπώνει σε σκέψεις και συναισθήματα, τέσσερις γυναίκες ξετυλίγουν τις ιστορίες τους. Σε πρώτο πρόσωπο και χρόνο ενεστώτα, μ’ ένα γρήγορο και αγωνιώδη ρυθμό μιλούν για τον εαυτό τους και τη ζωή τους, χωρίς να κρατούν κρυμμένα μυστικά. Αποκαλύπτονται γιατί έχουν φτάσει σε όρια που δε χωρούν περιστροφές, γιατί η πραγματικότητα έχει κάνει τα προσχήματα να καταρρεύσουν. Ο «Δούρειος άνεμος» είναι ένα βιβλίο για την ανθρώπινη ψυχή, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τον έρωτα, τις διαψεύσεις, τους συμβιβασμούς, το ασυνείδητο. Η Αλεξάνδρα Μητσιάλη γεννήθηκε το 1967 και μεγάλωσε στην Κέρκυρα. Αργότερα σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης κι από τότε ζει και εργάζεται στην πόλη αυτή.

Πέτρος Μεταξάς Η σκιά του Πανός Εκδόσεις: Οδός Πανός Σελ.: 369 Σε ένα νησί των Κυκλάδων, η σκιά του Πανός ακολουθεί τον τριανταεννιάχρονο υπαξιωματικό του Λιμενικού, Σπύρο Αναγνώστου, στην οδυνηρή περιπλάνησή του στις μνήμες της παιδικής του ζωής, στο δειλό του άνοιγμα σε ένα καινούργιο κόσμο, και στην καταστροφική εμπειρία ενός πανάρχαιου έρωτα.

Τάσος Χατζητάτσης Ασκήσεις μνήμης Έντεκα Σικελικοί Εσπερινοί Στη σφενδόνη Εκδόσεις: Πόλις Σελ.: 164 Με τον τίτλο «Ασκήσεις μνήμης» επανεκδίδονται σε ενιαίο τόμο τα δύο πρώτα βιβλία του θεσσαλονικιού συγγραφέα Τάσου Χατζητάτση, « Έντεκα Σικελικοί Εσπερινοί» (1997) και «Στη σφενδόνη» (2000), που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Εντευκτηρίου.

νέες ελληνικές κυκλοφορίες

9

Γιάννης Μακριδάκης Ανάμισης Ντενεκές Εκδόσεις: Εστίας Σελ.: 348 Η ιστορία ενός ανθρώπου που πέρασε στην παρανομία για ένα έγκλημα πάθους, ή πώς ένας άνθρωπος μετατρέπεται σε θρύλο. Και πώς αυτός ο θρύλος επιζεί, αυθεντικός ή παραλλαγμένος, μέσα στο χρόνο. Μια μυθοπλασία εμπνευσμένη από την ιστορική μνήμη και τη λαϊκή αφήγηση.

Γαλάτεια Καζαντζάκη Κρίσιμες στιγμές Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 64 Η περίεργη μαντάμ Ορτάνς. Η αυτοθυσία για τη διάσωση κάποιου καταζητούμενου.Το πορτρέτο της κυρίας Μπερτράν.Το σταματημένο ρολόι με τον Ιππότη και τη Μαρκησία σε στάση χορού. Του κύκλου τα γυρίσματα. Μια «αγία» οικογένεια. Η τρίτη ηλικία. Ένας παράνομος έρωτας. Η αδελφική αγάπη. Η μετάνοια. Η απώλεια ενός ανθρώπου αλλά και η ανάσταση ενός άλλου. Οι κρίσιμες στιγμές της Κατοχής. Από τις ωραιότερες συλλογές διηγημάτων της μεταπολεμικής πεζογραφίας, οι «Κρίσιμες στιγμές», σχεδόν μισό αιώνα από την πρώτη τους έκδοση (1952), συγκλονίζουν με την ευαισθησία και τη διαχρονικότητα των θεμάτων τους. Οι πληγωμένες αλλά αξιοπρεπείς γυναίκες, οι αποκλεισμένοι και απόκληροι του αστικού χώρου, οι πνευματικοί άνθρωποι που δεν υποδύονται το ρόλο τους αλλά τον επωμίζονται, συναπαρτίζουν και σε αυτό το βιβλίο της Γαλάτειας Καζαντζάκη έναν θίασο που παλεύει για ένα καλύτερο μέλλον, γιατί «ο κόσμος που ζούμε παραέγινε βρόμικος» και «ένας άλλος πρέπει να ’ρθει να τον σαρώσει».

Μάρω Δούκα Η αρχαία σκουριά Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 352 Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, κι ενώ έχει καθιερωθεί ως έργο εμβληματικό για τη νεοελληνική πεζογραφία, επανακυκλοφορεί σε αναθεωρημένη έκδοση από τις Εκδόσεις Πατάκη, στο πλαίσιο της σταδιακής επανέκδοσης όλων των έργων της συγγραφέα. Το κείμενο συνοδεύεται από κριτικές που γράφτηκαν για το βιβλίο την εποχή της πρώτης έκδοσής του, στις οποίες αποτυπώνεται η ένθερμη υποδοχή του από τους κριτικούς, καθώς και ο έντονος αντίκτυπός

του σε μια κοινωνία που δεν έχει κλείσει ακόμα τους λογαριασμούς της με το παρελθόν. Η Μάρω Δούκα γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά. Από το 1966 ζει στην Αθήνα. Έχει τελειώσει το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μαρία Τσιρωνά Το δάγκωμα του φιδιού Εκδόσεις: Α.Α. Λιβάνη Σελ.: 387 Τέλη Σεπτεμβρίου στην Πάρο, και το καλοκαίρι επι-

μένει. Τα αποξενωμένα μέλη μιας οικογένειας συναντιούνται μετά από χρόνια σε μια κηδεία. Όλοι τους ελπίζουν να φέρουν σε πέρας αυτή την υποχρέωση όσο το δυνατόν συντομότερα και ανώδυνα, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Η συγγραφέας ξετυλίγει μια ιστορία εκδίκησης, όπου δεν χρειάζεται κανείς να απολογηθεί.

10

νέες ελληνικές κυκλοφορίες

Νίκος Γρηγοριάδης Ο ιδιοκτήτης του Lido

Κώστας Καφαντάρης Οι τριανταεννιά χορεύτριες

Πόλυ Γαλιατσάτου - Αλμπαντάκη Χαραμάδα στον χρόνο

Εκδόσεις: Ίνδικτος Σελ.: 293 Νοέμβριος 1916 - Ιανουάριος 1953. Τρεις γενιές ελλήνων της Αλεξάνδρειας, μια πορεία ζωής από την Κάσο στην Αίγυπτο και πάλι πίσω. Μια γυναίκα, η Μαρία, που ακολουθεί «αμέτοχη» τη μοίρα της, κι ένας άντρας, ο Μιχάλης, ο ιδιοκτήτης του νυχτερινού κέντρου «Lido», στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, θα εμπιστευτούν στην υπομονή και στη σιωπή ο καθένας τη δική του επιθυμία.

Εκδόσεις: Ίνδικτος Σελ.: 147 Ο Πασώνδης ζει στο βασίλειο των Μήδων και εποφθαλμιά το βασίλειο της Βαβυλώνας. Η Λίζα και η Στέλλα εποφθαλμιούν υποψήφιους γαμπρούς κάθε βράδυ στου Ψυρρή. Την ίδια στιγμή, ένας «ανήσυχος» βιβλιοφάγος κάνει καμάκι στις δίδυμες ιδιοκτήτριες ενός κεντρικού βιβλιοπωλείου. Όλοι αυτοί, μαζί και κάμποσοι άλλοι, συναντιούνται στην τρίτη συλλογή διηγημάτων του θεσσαλονικέα διηγηματογράφου Κώστα Καφαντάρη.

Εκδόσεις: Άγκυρα Σελ.: 222 Αρκεί μια μικρή χαραμάδα στον χρόνο για να ανατραπούν οι γενιές και οι αιώνες, να αμφισβητηθεί το τετελεσμένο του θανάτου. Δυο ιστορίες ζωής αν και απέχουν στα συμβατά ημερολόγια βιώνονται παράλληλα σε δυο σκηνές, στη ματαιόδοξη εποχή του σήμερα. Ένας αβίωτος έρωτας κληροδοτείται μετά από τέσσερις γενιές. Η μια αγάπη περπατάει στα βήματα της άλλης, σε άλλη εποχή, με άλλα δεδομένα, με τον ίδιο πόνο.

Λυνν Ζαφειροπούλου Σπίτι σου είναι όπου βρίσκεται η καρδιά σου Εκδόσεις: Α.Α. Λιβάνη Σελ.: 492 Όταν το 1973 η εικοσιτετράχρονη Ρόουζ Μπλακ φτάνει στην Αθήνα από την Αγγλία για να διδάξει καλλιτεχνικά σε ένα βρετανικό σχολείο, επιζητά, όπως κάθε κορίτσι της ηλικίας της, την ανεξαρτησία της και λίγη προσωρινή περιπέτεια. Ωστόσο, οι εξελίξεις στη ζωή της υπαγορεύουν τη μόνιμη εγκατάστασή της στην Ελλάδα.

Γιάννης Φιλιππίδης Ο εραστής, η μέλισσα κι ένα μικρούλη «αχ» Εκδόσεις: Άγκυρα Σελ.: 494 Αθήνα, 1999. Μια σπάνια ολική έκλειψη ηλίου, ένας Σεπτέμβης ιδιαίτερα ζεστός. Ένα ποικιλόμορφο όσο και ετερόκλητο σύνολο ανθρώπων που θα δεθεί με τον πιο αναπάντεχο τρόπο. Μια φαινομενικά νέα ακόμα γυναίκα, κυριαρχημένη από πλήθος νευρώσεων, που ξέχασε να ερωτευτεί. Μια κορυφαία ελληνίδα τραγουδίστρια στο απόγειο της καριέρας της, βουλιαγμένη στη μοναξιά και τα χάπια. Ένα δεκαεννιάχρονο κορίτσι που έρχεται στην πρωτεύουσα, για ν’ ακολουθήσει τα όνειρά του. Ένα απολαυστικό μυθιστόρημα, κομμάτι από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Σωκράτης Αντωνίου Όσα δεν θέλετε να ξέρετε για τους άντρες Εκδόσεις: Άγκυρα Σελ.: 128 Ένα σατιρικό εγκώμιο στην αντρική ανωριμότητα. Ουσιαστικά μια έμμεση παραδοχή της γυναικείας υπεροχής. Ο αφηγητής, ένας τριανταπεντάρης εργένης, κάνει τον απολογισμό της μέχρι τώρα ζωής του. Με χιούμορ και αυτοσαρκασμό προσπαθεί να εξιχνιάσει τους λόγους που δεν κατάφερε να στεριώσει σε καμία σχέση. Όλα όσα έχει κάνει, του φαίνονται σωστά. Όλα όσα έκαναν εκείνες είναι ή άστοχα ή ακατανόητα. Αλλά, από τη στιγμή που αρχίζει να ψάχνεται, πέφτει διαρκώς σε τραγελαφικές αντιφάσεις.

12

ελληνική λογοτεχνία

Μια δύσκολη όσο και ξεχωριστή προσωπικότητα διάλεξε για ήρωά του στο τελευταίο του βιβλίο ο Θανάσης Βαλτινός. Έναν ήρωα του οποίου το όνομα και μόνο είναι ικανό να δημιουργήσει ποικίλους κραδασμούς. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να μιλήσει κανείς για τον Σολωμό. Το πιο δυσεπίλυτο πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει σε παρόμοιες περιπτώσεις ο συγγραφέας είναι η υπόσταση ενός τέτοιου ήρωα, πλασμένου από πραγματικότητα και λογοτεχνική υπέρβαση. Γιατί όσο κι αν ο συγγραφέας πατάει πάνω σε μιαν υπαρκτή βιογραφία, η δική του προσλαμβάνουσα πάνω σε ένα πραγματικό πρόσωπο δημιουργεί ένα «άλλο» πρόσωπο. Ο Σολωμός του Βαλτινού πασχίζει να κρατηθεί ανεΘανάσης Βαλτινός ξάρτητος και αποδεσμευμένος από τον μύθο του, σαν Άνθη της αβύσσου ένα πλάσμα που υπάρχει ερήμην της ιστορίας του. Το έργο ξεκινά με μια επιστολή με την οποία ο συγγραφέΕκδόσεις: Εστία ας απευθύνεται στον Σολωμό διαλέγοντας τον ενικό αΣελ.: 210 ριθμό. Σ’ αυτή την επιστολή τον πληροφορεί για τους προς τιμήν του επίσημους εορτασμούς του 1998 και για τον τρόπο που έχει κατανοηθεί το έργο του από τις μελλοντικές γενιές και από τον ίδιο, με μια διττή από πλευράς προθέσεων διάθεση. Η απόσταση που χωρίζει τον ποιητή από την επιστολή και τον συγγραφέα της δικαιολογεί και την απουσία συναισθημάτων – κακών συμβούλων, έτσι κι αλλιώς, της λογοτεχνίας. Από την άλλη, ωστόσο, ο διανοητικός κυνισμός και η απουσία πάθους δεν εγγυώνται, κατ’ ανάγκην, ευτυχή λογοτεχνικά αποτελέσματα. Την εισαγωγική επιστολή ακολουθεί μια αφήγηση με σεναριακή μορφή, έτσι που ο Σολωμός βρίσκεται θαρρείς κάτω από την εποπτική και τελείως ψυχρή παρακολούθηση του κινηματογραφικού φακού, που διαχωρίζει την ανθρώπινη μικρότητα από το εμπνευσμένο σύμπαν του ποιητή, ταυτόχρονα υπογραμμίζοντας σαρκαστικά αυτή την τόσο «απρεπή» συνύπαρξη.

Με την ποίηση πολλές φορές συμβαίνει ό,τι και με τους ανθρώπους: ή τoυς συμπαθείς με την πρώτη ματιά ή δεν ξέρεις πώς να κρύψεις την αναίτια αντιπάθεια. Με τα ποιήματα της Λεούση η συμπάθεια δεν είναι διόλου αναίτια. Με την πρώτη ανάγνωση, πάνω στο ξεφύλλισμα, πιάνεις σχέση με το γραπτό. Μοιάζει να σου αφήνει τη διεύθυνσή του, όλα τα άλλα είναι υπόθεση χρόνου, μιας διάρκειας που θα επιβεβαιώσει το στιγμιαίο ένστικτο. Πρόκειται για μια ποιητική συλλογή χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες, με μικρότερες και εκτενέστερες ποιητικές συνθέσεις. Συνήθως στις περιπτώσεις που δεν γνωρίζεις τίποτα για τα πεπραγμένα Ανθή Λεούση του ποιητή είσαι προετοιμασμένος για το χειΜικρά βασίλεια ρότερο, μιας και λίγο έως πολύ ολοκληρωμέΕκδόσεις: Ίνδικτος νος ποιητής νιώθει όποιος του αρέσουν τα ηΣελ.: 246 λιοβασιλέματα. Όλο και σπανιότερα εμφανίζεται ένα γραπτό που σε ξαφνιάζει. Πρόκειται για μια ποίηση που εκφράζεται σαν ιδεολογία ζωής, ενταγμένη μέσα σε μια ιδιαίτερη πραγματικότητα που αναπτύσσεται ανάμεσα στην ποιήτρια και στον κόσμο. Άνθρωποι, τόποι και αισθήματα, όλος ο έξω κόσμος δοξολογείται μέσα από τα ψαλτήρια της ανθρώπινης ψυχής, έτσι που η Λεούση καταφέρνει να συνθέτει ατμόσφαιρες ανθρώπινης θρησκευτικότητας. Ελέγχοντας την έντονη αισθαντικότητα καθώς ισορροπεί εύθραυστα πάνω στην ηδονική κόψη της τρέχουσας ζωής, αυτής ακριβώς που υπολήπτεται ο κάθε σοβαρός καλλιτέχνης, η ποίηση της Λεούση μοιάζει με τον ζωγράφο που ξέρει να σκιάζει το φως, να αποκρύπτει και να αποκαλύπτει, να υπαινίσσεται και να ελαφραίνει τη ζωή με νεύματα!

B Είναι αλήθεια ότι εδώ και δεκαετίες η εγχώρια λογοτεχνική θεματολογία τρέφεται κατά βάση από το πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Από τον Βενέζη και τον Στρατή Δούκα ως τη Διδώ Σωτηρίου και τη Μαρία Ιορδανίδου, η μικρασιατική καταστροφή χάρισε σημαντικές σελίδες οι οποίες έστεκαν ως αξία πέρα και ανεξάρτητα από το συναισθηματικό ιστορικό φορτίο. Οι περισσότερες από αυτές τις αφηγήσεις είχαν και μια άλλη οντότητα, ήταν από πρώτο χέρι, προέρχονταν από βιωματικές καταστάσεις. Οι νεότερης κοπής μυθιστορίες αφηγούνται εκ νέου την ιστορία από δεύτερο χέρι. Και εδώ που θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι βρίσκεται το αδύνατο σημείο αυΤόνια Μανιατέα τής της λογοτεχνικής φάμπρικας που δεν λέει να τεΣμύρνη 1922 λειώσει αρχίζει το παιχνίδι να παρουσιάζει ενδιαφέΕκδόσεις: Νεφέλη ρον, όπως ακριβώς ένα φορεμένο ένδυμα που επαΣελ.: 420 νέρχεται στη μόδα και κρεμιέται από τους ώμους μιας νεότερης γενιάς. Η Τόνια Μανιατέα μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματός της μας μιλά σμυρναίικα ελληνικά. Πέρα από τη σημαντικότατη αυτή γλωσσική καταγραφή του σμυρναίικου ιδιώματος όπου κάθε λέξη μοιάζει φορτωμένη με ζωή, μέσα από τις λέξεις ξαναζωντανεύει η ποιητική του βιώματος, ενός βιώματος του οποίου ο θρήνος δεν έχει κοπάσει, περνώντας από γενιά σε γενιά, επαναπροσδιορίζοντας μέσα από τις περιπέτειες μιας ελληνικής αστικής οικογένειας της Σμύρνης τις ιστορίες του παρόντος αλλά και του μέλλοντός μας. Τελικά η οικογένεια Αντωνιάδη πλήρωσε το μάρμαρο της ματαιοδοξίας μιας εθνικά λανθασμένης κι εγκληματικής πολιτικής και οι επίγονοί της σηκώνουν το βάρος των αποτελεσμάτων. Γιατί το έθνος είναι η οικογένεια Αντωνιάδη, όπως τόσες και τόσες οικογένειες που ξεριζώθηκαν από τα χώματά τους, από την ίδια τους τη ζωή, που τους κυνηγά ακόμα σαν φάντασμα.

Είναι αλήθεια πως παρά την πληθώρα των λογοτεχνικών εγχώριων εκδόσεων δύσκολα ανακαλύπτει κανείς όχι απλά ένα ενδιαφέρον κείμενο όσο κυρίως έναν ενδιαφέροντα συγγραφέα. Εννοώ ότι κατά καιρούς, μέσα στην πληθώρα των λογοτεχνικών κειμένων, διακρίνει κανείς επιτυχημένα αναγνώσματα, δύσκολα όμως ξεχωρίζεις στόφα συγγραφέα. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Γιανναράς, κι έχει πλέον να παλέψει με τον εαυτό του. Αυτό τουλάχιστον εικάζουμε από την πρώτη εμφάνισή του στον χώρο της λογοτεχνίας, μέσα από τρία διηγήματα, που παρά τη μεταξύ τους ανισότητα μαρτυρούν κατηγορηματικά περί ενός χαρισματικού συγγραφέα, που ξέρει να επιλέγει, να οσμίζεται, να ξεχωρίζει το σκάρτο από το χρήσιμο υλικό της πραγματικότητας, στην περίτεχνη Σπύρου Γιανναρά συνταγή της λογοτεχνίας. Μέσα από μια γλωσσική Ο Λοξίας επάρκεια, η οποία ίσως κάποιες φορές τον ξεΕκδόσεις: Ίνδικτος στρατίζει από τη λογοτεχνία στη φιλολογική εμΣελ.: 106 μονή, ο Γιανναράς καταφέρνει να βρίσκεται καταμεσής του κειμένου του, παρών από την αρχή μέχρι το τέλος του. Και τα τρία διηγήματα διαπερνά μια διακριτή βία, άλλοτε σαν όνειρο, σαν υπέρβαση, κι άλλοτε σαν ζωτικό στοιχείο της καθημερινότητας. Ανάμεσα στα τρία διηγήματα σαφώς ξεχωρίζει ο Φατσέας· ο Λοξίας χάνεται άδικα στους ανώφελους διανοουμενίστικους διαλογισμούς και διαλόγους, που πραγματικά δεν τους είχε ανάγκη η κατά τα άλλα ενδιαφέρουσα ιστορία, η δε «Φυγή» γεφυρώνει τις συγγραφικές επιρροές και κλίσεις του Γιανναρά. Αναμένουμε τη δεύτερη εμφάνιση του συγγραφέα, με την ευχή μιας πιο άφοβης, απελευθερωμένης και ενστικτώδους καθόδου στον στίβο της λογοτεχνίας, όπου ανήκει.

ελληνική λογοτεχνία

Οι παραβατικές προσωπικότητες έχουν το χάρισμα να δημιουργούν αντιφατικά αισθήματα και κατά συνέπεια έντονο ενδιαφέρον.Το χειρότερο είναι ότι αποτελούν επιπλέον και το θλιβερό άλλοθι μιας κοινωνίας που ξεχωρίζει εξοργιστικά τα παιδιά της, σε αντίθεση με κάποιους «έντιμους» και «επώνυμους» κακοποιούς της κοινωνικής-πολιτικής μας ζωής, όλους αυτούς τους γνωστούς και ευυπόληπτους πολίτες και πολιτικούς που ξελαρυγγιάζονται ζητώντας να προσκομισθούν κατεστραμμένες αποδείξεις σε ένα στημένο παιχνίδι, λες κι η ηθική απαξία δεν είναι αρκετή για τη συνείδησή τους και τη σκιώδη τους αξιοπρέπεια. Οι πρώτοι δεν παριστάνουν τα καλά παιδιά και σύμφωνα με τις πράξεις τους δείχνουν μάλλον πρόθυμοι, όταν χάσουν, Κώστας Σαμαράς να πληρώσουν το αντίτιμο, πράγμα που δεν συμΚαταζητείται βαίνει με τους δεύτερους. Στο βιβλίο «ΚαταζητείΕκδόσεις: Κέδρος ται», που κυκλοφορεί ξανά σε τρίτη αναθεωρημένη Σελ.: 764 έκδοση, ο συγγραφέας, πρώην κατάδικος Κώστας Σαμαράς, δεν έχει την ανάγκη της πλοκής. Απλά περιγράφει τη ζωή του, την καθημερινότητά του, τον τρόπο ζωής του και κυρίως την «εγκληματική» του αδυναμία να ενταχθεί στην κοινωνία και να αποδεχθεί το σωφρονιστικό της σύστημα. Πρόκειται για μια βιογραφία, όπου ο συγγραφέας διηγείται μέσα από μια ρωμαλέα αμεσότητα τους μπελάδες του στη ζωή. Έχοντας στενούς δεσμούς με τον κίνδυνο και φανατική προσήλωση στην απειθαρχία, ο ήρωας συγγραφέας διαλαλεί τα κατορθώματά του και τις επιτυχίες του.

13

Η παρουσία της Κωστούλας Μητροπούλου στα γράμματα υπήρξε έντονη και σημαδεύτηκε από διακρίσεις, βραβεία, εκδόσεις στο εξωτερικό και γενική αναγνώριση. Στη διάρκεια της δικτατορίας συμμετείχε στο περίφημο Μανιφέστο των 18 Συγγραφέων, το οποίο υπογράφηκε σπίτι της. Πρόσφατα κυκλοφόρησε η παρούσα έκδοση, η οποία αποτελείται από μια σειρά δώδεκα ανέκδοτων διηγημάτων που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την αδελφή της συγγραφέως.Τον τίτλο του βιβλίου χαρίζει το πρώτο διήγημα της συλλογής, το πνεύμα του οποίου διαχέεται και στα υπόλοιπα. Πρόκειται για μια σειρά σκέψεων, στοχασμών και συναισθημάτων πάνω στις σύγχρονες μορφές μοναξιάς-ερημιάς μέσα στην πολυκοσμία. Στα διηγήματά της Κωστούλα η Μητροπούλου παραμένει σταθερά ανθρωποκεΜητροπούλου ντρική. Αυτό που την ενδιαφέρει ξεκινά από την ανΗ ερημιά λεγόταν αθρώπινη ύπαρξη με τις αγωνίες της. Ο άνθρωπος διαφορία βρίσκεται πάντα στο κέντρο των αναζητήσεων και Εκδόσεις: Κονιδάρη προβληματισμών της σε κοινωνικό επίπεδο. ΤρυΣελ.: 120 πώνει μέσα στην ταπεινή καθημερινότητα, αναδεικνύοντας τις ασήμαντες πτυχές της, οι οποίες ωστόσο με τη διαμεσολάβηση του έρωτα μεγαλύνονται, αλλάζουν τα τοπία της μιζέριας, μέσα από μια ποιητική που υπερβαίνει τις τόσες δυσκολίες που καταδυναστεύουν τις ζωές των απλών ανθρώπων. Πρόκειται για μια συλλογή όπου το εφήμερο και η υπαρξιακή αγωνία αναζητούν διέξοδο προς την ελευθερία.

14

ελληνική λογοτεχνία

Είναι παράξενο το γεγονός ότι μετά την πάροδο μιας ολόκληρης ζωής αυτό που μένει στη μνήμη είναι γεγονότα, στιγμές, ιστορίες, περιστατικά, ό,τι δηλαδή ονομάζουμε προσωπικό κόσμο και συνήθως δυσκολευόμαστε να τον αποκαλύψουμε ή να τον εκθέσουμε στο φως του ήλιου, προτιμώντας την προστατευτική σκιά της εσωτερικότητάς μας. Όταν μερικές φορές συμβαίνει να φανερώνουμε μικρά κι ασήμαντα μυστικά, μοιάζει σαν να εκθέτουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας σε κοινή θέα, προσδοκώντας την αποδοχή και ρισκάροντας την απόρριψη. Η συστολή μας και ο τρόμος μας ίσως και να οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή η γύμνια μας μάλλον δεν ενδιαφέρει κανέναν. Με δεκατρία ποιητικά και δώδεΤόλης Νικηφόρου Ο δρόμος για την κα έργα πεζογραφίας, ο συγγραφέας διηγείται σε πρώτο πρόσωπο δώδεκα ιστορίες, δανεισμένες αΟυρανούπολη πό το παρελθόν και σωσμένες στη μνήμη των εντυΕκδόσεις: Νεφέλη πώσεών του σαν μια πολύτιμη κληρονομιά που γέΣελ.: 100 μισε τη ζωή του. Διαβάζοντας αυτά τα διηγήματα καταλαβαίνει κανείς γιατί δεν τα εμπιστεύεται σε κανέναν εντολοδόχο αφηγητή. Δεν επιλέγει θέματα, παρά μικρά δικά του κομμάτια ζωής, που καθώς τα γράφει μοιάζει να τα ζει ξανά και ξανά, υπογραμμίζοντας πως η ζωή μας είναι αυστηρά προσωπική. Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων όπου ουσιαστικά πρωταγωνιστεί ο αισθηματικός κόσμος ενός συγγραφέα που αναζητά τον κανόνα ανάμεσα στις ανεπαίσθητες χειρονομίες της καθημερινότητας, που μεγαλύνεται και μικραίνει ανάλογα μέσα από μιαν άπειρη έκθεση αποχρώσεων, πράξεων, σκέψεων και διαθέσεων, που τις φωτίζει το σύθαμπο της ανάγκης να ανταλλάξουμε ιδέες και εντυπώσεις, σε μια κοινή και κατανοητή γλώσσα επικοινωνίας των αισθημάτων.

Οι μικρές και μεγάλες αδικίες –που η ζωή σκορπάει απλόχερα, έτσι που όλοι να έχουν να λένε– κερδίζουν το ενδιαφέρον της συγγραφέως. Αν σκεφτεί κανείς πως η καθημερινότητα χρωστά περισσότερα στα άδικα παρά στα δίκια της, πέρα από έκπληξη θα νιώσει να κλονίζεται μέσα του όλο εκείνο το πανίσχυρο αξιολογικό σύστημα, που η ίδια η κοινωνία του εδραίωσε, όπως, για παράδειγμα, για τον παραδοσιακό ρόλο της μάνας μέσα στην οικογένεια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της γυμνασιάρχου και δημάρχου κυρίας Γερακάρη στο διήγημα που χάρισε τον τίτλο του στην υπόλοιπη συλλογή. Στις περισσότερες από τις ιστοΧρύσα Σπηλιώτη ρίες της, δεκαπέντε στο σύνολο, η Σπηλιώτη διεΧαμένο δίκιο ρευνά την περίπλοκη γυναικεία ψυχοσύνθεση, όΕκδόσεις: Κέδρος πως αυτή εκδηλώνεται μέσα από τον εξελισσόμενο Σελ.: 162 ρόλο της γυναίκας στα διάφορα στάδια του βίου της. Στα διηγήματά της χρησιμοποιεί το πρώτο αφηγηματικό πρόσωπο, χαρίζοντας έτσι στη φύση των ιστοριών της την απαιτούμενη ένταση, διασφαλίζοντας όμως ταυτόχρονα την απαραίτητη απόσταση αλλά και ανεξαρτησία ανάμεσα στον αφηγητή και στον συγγραφέα. Η Σπηλιώτη έχει να παλέψει με τις απαιτήσεις που η ίδια θέτει στα γραπτά της. Οι ιστορίες της είναι σκληρές, και μια αδυναμία της που μπορούμε να εντοπίσουμε, μέσα στη γενικότερη θετική αίσθηση που έχουμε από τα κείμενά της, είναι η συναισθηματική της διάθεση απέναντι σε μια σκληρή πραγματικότητα. Μια διάθεση που μοιάζει να θέλει να επέμβει στην εξέλιξη και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, διορθώνοντας μια αδικία τη στιγμή που όλο το υλικό μοιάζει να φλερτάρει με την ιδέα της γοητείας που ασκεί η σκληρή πλευρά της ζωής.

B «Σ’ όλη μου τη ζωή ήμουν ήδη νεκρός ίσως αυτό να είναι το αντίτιμο όταν επιχειρεί κανείς να νικήσει, να ακυρώσει, να καταργήσει εν τέλει τον θάνατο», ομολογεί ο Αμεντέο Σεμπάστιαν Βέρντι, ένας ιδιόρρυθμος μουσικοσυνθέτης, ήρωας στο βιβλίο του Θ. Στεφανόπουλου. Πρόκειται για ένα λογοτέχνημα με δοκιμιακές αξιώσεις πάνω στην ανυπαρξία και μια πολλές φορές σπαραχτική αναφορά στη σχετικότητα του λεγόμενου αντικειμενικού κόσμου και της ζωής, που ταυτόχρονα παραπέμπει σε μια λογοτεχνία πάθους και φαντασιώσεων, γραμμένο με λατινοαμερικάνικο ταμπεραμέντο. Μέσα από μια αφηγηματική ένταση η ανθρώπινη αγωνία κορυφώνεται στα ομιχλώδη όρια της ζωής και του θανάτου, εκεί που ένα «ίσως» μοιάζει Θόδωρος Λ. ικανό να ανατρέψει όλες τις βεβαιότητες και τα δεδοΣτεφανόπουλος μένα που περικλείει το στερεότυπο δίπολο, αυτό της Μετά τη ζωή ζωής και του θανάτου. Έχοντας έντονες υπαρξιακές αΕκδόσεις: Καστανιώτη γωνίες, ο συγγραφέας δεν διστάζει να κολυμπήσει Σελ.: 264 στα βαθιά και σκοτεινά νερά τού Είναι, από το υπαρκτό στο ανύπαρκτο τοπίο της ζωής. Ο θάνατος δεν καραδοκεί στο τέλος του ανθρώπινου βίου, αλλά σε όλη τη διάρκειά του παραμένει πεισματικά παρών, καθιστώντας τον όχι τη φυσική συνέπεια μιας ύπαρξης, αλλά αφορμή μιας καταδίκης. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι ο Στεφανόπουλος εντοπίζει και αναδεικνύει τη ματαιότητα του βίου σε μια ύστατη προσπάθεια να κατανοήσει τον θάνατο, αυτή την ακατανόητη τελεσιδικία πάνω στη ζωή. Όμως το αντικείμενο του βιβλίου στην ουσία είναι το πέρασμα του ανθρώπου και της κοινωνίας των ανθρώπων στο Τίποτα. Το βλέμμα του συγγραφέα, μέσα από τον αφηγητήήρωα, είναι ένα βλέμμα που απορεί για τα πράγματα και πίσω από την απορία κρύβεται μια «θανάσιμη» ειρωνεία σαν αντιστάθμισμα.

Μέσα από έντεκα ιστορίες-περιστατικά που καθρεφτίζουν αυτό το πηγαινέλα της ζωής ανάμεσα στο γεγονός και την ανάμνησή του, μια απόσταση που μεγαλώνει ή μικραίνει ανεξάρτητα από το συμβατικό μέτρημα του χρόνου, ο συγγραφέας βιώνει αποστάγματα στιγμών που τα διατηρεί ζωντανά η γλυκόπικρη σύνθεσή τους. Δοκιμασμένος διηγηματογράφος, ο Μηλιώνης δεν μοιάζει να βασανίζεται ούτε να βασανίζει το υλικό του. Όλα σε κάθε ιστορία λειτουργούν όπως η απλή καλή ζωή, με φυσικότητα. Η πρόσφατη συλλογή διηγημάτων που κυκλοφόρησε αποτελείται από έντεκα ιστορίες οι οποίες δημοσιεύθηκαν κατά καιρούς σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά, όπως η «Νέα Εστία», το Χριστόφορος «Εντευκτήριο», «Η Λέξη» κ.ά. Και τα έντεκα διηγήΜηλιώνης ματα «κατάγονται» έμμεσα ή άμεσα από την ΉπειΤα πικρά γλυκά ρο, ένα τόπο που ο συγγραφέας δεν λησμονεί ποΕκδόσεις: Μεταίχμιο τέ, λες και η γενέθλια γη τον συνδέει με την αναΣελ.: 162 πνοή του. Με τον καθαρό αέρα της Ηπείρου να πνέει σε αρκετές από τις ιστορίες του, ο Μηλιώνης είναι αβίαστα ανθρώπινος. Ένα χαρακτηριστικό του είναι ότι όλες οι αναμνήσεις, απ’ όπου πιάνει δουλειά το αίσθημα και βγαίνει στο φως ο εσωτερικός κόσμος, χάνουν το βάρος του χρόνου σαν να τοποθετούνται σε ένα παντοτινό παρόν που ζει πλάι στον αναγνώστη. Από τα κορυφαία διηγήματα της συλλογής, τα δυο πρώτα, «Η μηλιά» και «Η φωτογένεια», είναι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος, που έχει να κάνει με τη συγκρότηση της ταυτότητας του συγγραφέα. Στις υπόλοιπες ιστορίες ανακαλούνται ανθρώπινα περιστατικά τα οποία ζωντανεύουν μέσα από μια νοσταλγία που παθιάζεται να ξαναζήσει.

ελληνική λογοτεχνία

Πρόκειται για μια μυθιστορηματική βιογραφία που αφορά τη ζωή ενός ξεχωριστού ανθρώπου, σύντροφου Παντελή Πουλιόπουλου.Επαναστάτης με αιτία ο Πουλιόπουλος, από το 1919 που εισήχθη στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ), προάγγελο του ΚΚΕ. Εκλέχτηκε πρώτος Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ σε ηλικία 24 ετών. Επίσης ήταν αντιπρόσωπος του κόμματος στο πέμπτο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το 1924. Τον Μάρτιο του 1927 απομακρύνεται από την Κεντρική Επιτροπή για να διαγραφεί λίγο αργότερα από το κόμμα. Η δράση του εξακολούθησε να είναι έντονη και πρωτοπόρος στη διαμόρφωση του προοδευτικού κινήματος της Ελλάδας. Συνελήφθη για τελευταία φορά το 1938 από την κυβέρνηση του φασίστα δικτάτορα Mανώλης Ρασούλης Η τελευταία ζωή του Μεταξά, η οποία δεν απελευθέρωσε τους πολιτισύντροφου Παντελή κούς κρατούμενους με την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς. Εκτελέστηκε το 1943 από τις ιΠουλιόπουλου ταλικές κατοχικές δυνάμεις στο Νεζερό, κοντά στη Εκδόσεις: Ιανός Λάρισα, σε αντίποινα για την ανατίναξη της γέφυΣελ.: 450 ρας του Γοργοπόταμου. Τη συναρπαστική ζωή αυτού του εκλεκτού επαναστάτη, που υπήρξε φαινόμενο πολυμάθειας, με εξαιρετική έφεση στις ξένες γλώσσες, μας παρουσιάζει ο Μανώλης Ρασούλης, σε ένα μυθιστόρημα γραμμένο με συγκίνηση, σεβασμό και τρυφερότητα.

15

Τελικά κάθε αναφορά σε θεολογικά-θρησκευτικά θέματα αποδεικνύεται επίκαιρη, αφού οι θεόπνευστοι ιεροί πατέρες δεν αφήνουν ποτέ την κοινωνία να πλήξει. Πάντα έχουν έναν εύκαιρο Λόγο του Θεού προκειμένου να τη θέσουν σε εγρήγορση. Μέσα από τον οργασμό των δραστηριοτήτων τους ο συγγραφέας Δημήτρης Φύσσας διέσωσε ένα φανταστικό ημερολόγιο το οποίο έχει σαν θέμα του τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Οι εντεταλμένοι άνθρωποι του Θεού είχαν σοβαρότατους λόγους να θεωρούν την κατάργηση της αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές Δημήτρης Φύσσας ταυτότητες ευθεία επίθεση κατά της ορθής πίστης. Στρατιώτης Έτσι, ο εμπνευστής αυτής της θεοκατάρατης απότου Χριστού φασης έπρεπε να τιμωρηθεί, αφού του αποδόθηΗ δολοφονία του πρώην καν χαρακτηριστικά του Αντίχριστου. Εκτελεστής πρωθυπουργού της θείας αποφάσεως ο μοναχός Συμεών ΣυντυχάΚώστα Σημίτη κης, ο οποίος ως εντολοδόχος της Θείας Δίκης αΕκδόσεις: Γνώσεις ποφασίζει να δολοφονήσει τον πρώην πρωθυΣελ.: 246 πουργό στη Σίφνο, στο νησί που ο Κ. Σημίτης προτιμά να περνά τις καλοκαιρινές διακοπές του. Το ημερολόγιο περιέχει τα σχέδια του «Ασφράγιστου» μοναχού και δίνει στοιχεία μέχρι δύο ώρες πριν τη δολοφονία, την οποία άλλωστε ο δράστης θεωρεί ομολογία πίστεως: «Ομολογώ πίστιν. Ομολογώ φόνον Θηρίου, δεν ομολογώ έγκλημα κατ’ ανθρώπου», γράφει. Η θρησκευτική-πολιτική πλοκή του βιβλίου λαμβάνει χώρα κατά το σωτήριο θέρος του 2007. Γραμμένο υπό τη μορφή ημερολογίου.

16

νέες ξένες κυκλοφορίες

∏ ÂÈÛ·ÁfiÌÂÓË ÁÔËÙ›·

Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Άμος Οζ Η νύχτα του συγγραφέα Μετάφραση: Λουίζα Μιζάν Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 192 Όλο το βιβλίο διαδραματίζεται στο Τελ Αβίβ, κατά τη διάρκεια μιας υγρής και ζεστής καλοκαιρινής νύχτας, στην αρχή της δεκαετίας του ’80. Ο ίδιος ο συγγραφέας παίρνει μέρος στο ξεδίπλωμα της ιστορίας – πότε ως ενεργό μέλος και πότε ως αφηγητής της. Το νέο μυθιστόρημα του Οζ είναι μια γοητευτική εξομολόγηση και μια συναρπαστική ανάλυση της τέχνης της γραφής, έτσι όπως ο ίδιος ο συγγραφέας τη βιώνει και τη μεταγγίζει στους άλλους, στο αναγνωστικό του κοινό.

Ronald Giphard Σημείο βρασμού Μετάφραση: Αλέξης Καζάζης Εκδόσεις: Gema Σελ.: 252 Ο κορυφαίος μάγειρας Αρτ Τρόοστ είναι το επίκεντρο της γενικής επιδοκιμασίας του κοινού και των διακρίσεων των κριτικών του Μισελέν. Όμως, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της Βραδιάς των Αστέρων, του δικού του τηλεοπτικού σόου μαγειρικής, η επιτυχία του γνωρίζει αναπάντεχη κάμψη. Ο Ronald Giphard γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1965 στην πόλη Dordrecht της Ολλανδίας και σπούδασε ολλανδική φιλολογία.

Μπόντο Κίρχοφ Η μικρή Γκάρμπο Μετάφραση: Λένα Σακαλή Εκδόσεις: Μελάνι Σελ.: 312 Κρατώντας αδιάπτωτη την αγωνία του αναγνώστη και μεταφέ-

ροντας με μεγάλη πειστικότητα τις συναισθηματικές διακυμάνσεις των προσώπων του μυθιστορήματος, ο Μπόντο Κίρχοφ αφηγείται την ιστορία μιας απαγωγής που ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί να γίνει και μιας νύχτας που βοηθάει τους ήρωες να διακρίνουν τη σωστή από τη λάθος επιλογή ζωής. Ο Μπόντο Κίρχοφ γεννήθηκε το 1948 στο Αμβούργο. Σπούδασε παιδαγωγικά στη Φρανκφούρτη και μεγάλωσε στον Μέλανα Δρυμό. Σήμερα ζει στη Φρανκφούρτη και στη Λίμνη Γκάρντα.

Κάθριν Ο’ Φλιν Χαμένοι στο πλήθος Μετάφραση: Φανή Πανταζή Εκδόσεις: Μίνωας Σελ.: 264 Μέσα σε ένα εμπορικό κέντρο, ο Κερτ, φύλακας του εμπορικού, και η Λίζα, μια κουρασμένη νεαρή υποδιευθύντρια ενός δισκοπωλείου, θα έρθουν αναπά-

ντεχα κοντά, αναζητώντας ένα κορίτσι που χάθηκε στους διαδρόμους του εμπορικού δέκα χρόνια πριν. Εκεί θα αναζητήσουν απαντήσεις στα μυστικά του παρελθόντος, αλλά και μια καινούργια αρχή στη ζωή τους που χάθηκε ανάμεσα σε ράφια καταστημάτων και κάμερες ασφαλείας. Η Κάθριν Ο’ Φλιν γεννήθηκε το 1970 στο Μπέρμιγχαμ, όπου μεγάλωσε μέσα στο ψιλικατζίδικο των γονιών της.

Σάσα Στανίσιτς Πώς επισκευάζει ο στρατιώτης το γραμμόφωνο Μετάφραση: Κώστας Κοσμάς Εκδόσεις: Μίνωας Σελ.: 392 Ο Αλεξάνταρ, ένας νεαρός από τη Βοσνία, αναγκάζεται το 1992 να εγκαταλείψει μέσα σε μια μέρα με την οικογένειά του την εμπόλεμη χώρα του και να καταφύγει στη Γερμανία. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να ξεχάσει το πιο εφιαλτικό εικοσιτετράωρο της ζωής του και να προσαρμοστεί σε μια καινούργια πατρίδα, όταν επιστρέφει για πρώτη φορά στην πόλη όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η επιστροφή του είναι μια αναζήτηση της αθωότητας. Ο Σάσα Στανίσιτς γεννήθηκε στο Βίζεγκραντ της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης το 1978 και μετανάστευσε με την οικογένειά του στη Γερμανία όταν ήταν 14 ετών.

18

νέες ξένες κυκλοφορίες

Ναγκίμπ Μαχφούζ Καφενείο Καρνάκ Μετάφραση: Μάρω Φιλίππου Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 168 Κάιρο,τέλη του 1960. Το Καφενείο Καρνάκ ασκεί μια αινιγματική έλξη στους πιστούς του θαμώνες. Γύρω από τη γοητευτική ιδιοκτήτριά του Κουρούνφουλα, ξετυλίγονται καθημερινά ανθρώπινες ιστορίες, όνειρα, πόθοι και πικρές εμπειρίες. Γραμμένο αμέσως μετά τον θάνατο του Νάσερ, το «Καφενείο Καρνάκ» πρωτοδημοσιεύτηκε το 1974 και κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα έργα του νομπελίστα συγγραφέα. Με κριτική ματιά, ο Μαχφούζ καταγράφει το ζοφερό κλίμα έντασης και ανελευθερίας στην αιγυπτιακή κοινωνία εκείνων των χρόνων, όπου ο ασφυκτικός κλοιός τσακίζει το επαναστατικό όραμα της νέας γενιάς. Ο αιγύπτιος συγγραφέας Ναγκίμπ Μαχφούζ (1911 2006) σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου. Το 1988 τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.

Άννα Ζέγκερς Ο έβδομος σταυρός Μετάφραση: Αρετή Κοντογιώργη Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 394 «Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στους νεκρούς και στους ζωντανούς αντιφασίστες της Γερμανίας» σημειώνει η Ζέγκερς στο μυθιστόρημά της «Ο έβδομος σταυρός». Έργο - ορόσημο στον αγώνα ενάντια σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού, το μυθιστόρημα συγκαταλέγεται στα έργα της λογοτεχνίας της εξορίας. Η σπουδαία γερμανίδα συγ-

γραφέας το έγραψε το διάστημα 1937 - 1939, περίοδο που βρισκόταν εξόριστη στη Γαλλία. Αιχμηρό πολιτικό αντιφασιστικό μυθιστόρημα - ύμνος στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη. Η Άννα Ζέγκερς, λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Νέτι Ράιλινγκ, γεννήθηκε το 1900 στο Μάιντς της Γερμανίας. Σπούδασε στη Χαϊδελβέργη και στην Κολωνία. Το 1925 μετακόμισε στο Βερολίνο. Έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας.

μένα στην πλάτη του. Ένας τσιγγάνικος καταυλισμός σε πύρινο κλοιό. Παντού γύρω η διαφθορά. Το «Χίλια Εννιακόσια Εβδομήντα Τέσσερα» αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας, η οποία εκτυλίσσεται την περίοδο της δράσης του Στραγγαλιστή του Γιορκσάιρ και των ερευνών για τον εντοπισμό και τη σύλληψή του.

Ιλόνα φον Λέντεμπουρ - Γιαγκέουο Αναφιώτικα

Μετάφραση: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη Εκδόσεις: Μεταίχμιο Σελ.: 384 Ο Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες ταξιδεύει στην πατρίδα του και ξεδιπλώνει την παλαιότερη και τη σύγχρονη ιστορία του λαού της Κούβας, τις χαρές, τις λύπες και τις αγωνίες του. Με φωνή γεμάτη ζωντάνια, μέσα από μια προκλητική πρόζα, ο συγγραφέας μιλάει για τα μυστικά του νησιού που γνωρίζει από πρώτο χέρι και συνθέτει ένα αφήγημα που περιλαμβάνει ταξιδιωτικές περιγραφές, ιστορικά γεγονότα, σκέψεις, συναντήσεις και συνομιλίες με γνωστούς και αγνώστους, γλέντια και προκλητικές ερωτικές ιστορίες. Ο Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες γεννήθηκε στην Κούβα το 1950. Μέχρι να γίνει συγγραφέας έκανε διάφορα επαγγέλματα.

Μετάφραση: Γιάννης Στρίγκος Εκδόσεις: Μαΐστρος Σελ.: 158 Η συγγραφέας μοιράζεται μαζί μας την οπτική ενός κόσμου καλλιτεχνών για την πιο χαρακτηριστική γωνιά της Αθήνας, τα Αναφιώτικα. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα υπαρξιακό όσο και ερωτικό, πλαισιωμένο με τα πιο φωτεινά χρώματα από τους ίδιους τους πίνακες της συγγραφέως. Η Ιλόνα φον Λέντεμπουρ - Γιαγκέουο γεννήθηκε στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Όλη τη ζωή της έγραφε, ποίηση και πρόζα σε τέσσερις γλώσσες, με αυτό το ψευδώνυμο ενώ τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την ζωγραφική. Έχει πραγματοποιήσει πολλές εκθέσεις στην Πολωνία, τη Σουηδία, τη Γαλλία και την Ελλάδα. Έχει ιδρύσει στη Λακωνία, μόνιμο τόπο διαμονής της, τον οργανισμό «Ζωή και Περιβάλλον» με σκοπό τη διάσωση της φυσικής και πνευματικής ομορφιάς.

David Peace Χίλια Εννιακόσια Εβδομήντα Τέσσερα Μετάφραση: Νίκος Κουφάκης Εκδόσεις: Ίνδικτος Σελ.: 440 Είναι χειμώνας του 1974 στο Γιορκσάιρ και ο Εντ Ντάνφορντ παίρνει τη δουλειά που ήθελε. Αστυνομικός συντάκτης στην Ίβινινγκ Ποστ. Δεν μπορούσε να φανταστεί πως αυτό θα σήμαινε μια εποχή στην κόλαση. Ένα νεκρό κοριτσάκι με φτερά κύκνου ραμ-

Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες Στην καρδιά της Κούβας

Τέσα ντε Λόο Οι δίδυμες Μετάφραση: Γιάννης Ιωαννίδης Εκδόσεις: Gema Σελ.: 531 Δύο ηλικιωμένες γυναίκες, μια ολλανδέζα και μια γερμανίδα, ανταμώνουν τυχαία στο Κέντρο Ιαματικών Λουτρών της φημισμένης λουτρόπολης. Πολύ γρήγορα ανακαλύπτουν ότι είναι δίδυμες αδερφές, που κάποιοι τις χώρισαν στα παιδικά τους χρόνια. Ο πόλεμος έχει αφήσει και στις δύο ανεξίτηλα σημάδια. Μυθιστόρημα που διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον από την πρώτη ώς την τελευταία σελίδα. Η Τέσα ντε Λόο γεννήθηκε στο Μπούσουμ της Ολλανδίας το 1946. Σπούδασε φιλολογία και λογοτεχνία στην Ουτρέχτη.

Karen McLeod Αναζητώντας τη χαμένη βλεφαρίδα Μετάφραση: Μυρτώ Κογεβίνα Εκδόσεις: Gema Σελ.: 259 Το «Αναζητώντας τη χαμένη βλεφαρίδα» είναι ένα μυθιστόρημα για την οικογένεια, την αγάπη, την απώλεια κι όλα αυτά που δεν γίνονται αν και προσπαθούμε πολύ για να τα πετύχουμε. Είναι εύθυμο, ποιητικό, ευαίσθητο και σκληρό. Είναι ένα μυθιστόρημα για τα δύο φύλα και το σεξ, που φλερτάρει με το μελοδραματικό και το κωμικό, σαν τη διαρκή κίνηση της βλεφαρίδας. Η Κaren McLeod γεννήθηκε το 1972 στο Penge,νότια του Λονδίνου. Σπούδασε Καλές Τέχνες, υποκριτική και χορό.

νέες ξένες κυκλοφορίες 19

Pierre Louys Τα τραγούδια της Βιλιτώς Μετάφραση: Γκρέκο Εκδόσεις: Φαρφουλάς Σελ.: 192 Τα «Τραγούδια της Βιλιτώς» χαρακτηρίστηκαν ως ένα από τα κλασικά αριστουργήματα της ερωτικής λογοτεχνίας, με τεράστια επιρροή στις αναπαραστάσεις και θεωρήσεις της σεξουαλικότητας κατά τον 20ό αιώνα. Αποτέλεσαν λογοτεχνική φάρσα του συγγραφέα, αφού απέδωσε την πατρότητά τους όχι στον εαυτό του, για τον οποίο κράτησε απλά τη θέση του μεταφραστή, αλλά στη φανταστική Βιλιτώ από την Παμφυλία, την οποία βάζει να αυτοβιογραφείται μέσα από επιγράμματα που περιγράφουν διάφορα περιστατικά της ερωτικής της ζωής.

καταπνίγω την Ευρώπη με τα μυστικά υπερόπλα της Γερμανίας». Στην πραγματικότητα απαιτεί πολύ περισσότερα. Απαιτεί τον πλήρη αφοπλισμό του τσεχοσλοβακικού στρατού, την παράδοση των οχυρών (κατασκευασμένων από γάλλους αξιωματικούς με τα σχέδια της γραμμής Μαζινό), τον έλεγχο του ορυκτού πλούτου της χώρας, την ανθηρή τσεχλοβακική οικονομία. Η Γαλλία είναι η εγγυήτρια δύναμη της νεαρής Δημοκρατιάς της Τσεχοσλοβακίας. Οι γάλλοι οργάνωσαν τον στρατό της χώρας. Η γαλλική Δημοκρατία αποτελεί το πρότυπο των τσέχων πολιτικών.

νό του νησιού που θα στοιχειώσει τις ζωές των ηρώων... Η Νταΐνα Τσοβιάνο γεννήθηκε στην Αβάνα. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας. Από το 1991 ζει στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Daina Chaviano Το νησί των απείρων ερώτων

σμένη από ένα φετφά, πρέπει να λιθοβοληθεί. Στην πλατεία, οι πέτρες είναι ήδη έτοιμες. Η Νουρ δε φαντάζεται ότι μπορεί να αποφύγει την απονομή δικαιοσύνης και τις προγονικές παραδόσεις· πρέπει να πληρώσει για το λάθος της. Αλλά λογαριάζει χωρίς την παρέμβαση της ξένης, μιας γαλλίδας στην υπηρεσία ανθρωπιστικής οργάνωσης, η οποία, προκειμένου να τη σώσει, θα επιστρατεύσει όλη της την ενέργεια και τη θέληση... Η Βένους Κουρί-Γκατά γεννήθηκε στον Λίβανο.

Venus Khoury -Ghata 7 πέτρες για τη Μοιχαλίδα Μετάφραση: Ρένα Λέκκου - Δάντου Εκδόσεις: Α.Α. Λιβάνη Σελ.: 229 Σε ένα χωριό στην άκρη της ερήμου, η Νουρ περιμένει την τιμωρία της: ένοχη μοιχείας και καταδικα-

Λάρυ Μπέινχαρτ Ο βιβλιοθηκάριος Μετάφραση: Γιάννα Μυράτ Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 384 Όλα αρχίζουν πολύ αθώα, όταν ο Γκόλντμπεργκ προσλαμβάνεται από έναν ηλικιωμένο συντηρητικό και εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο, του οποίου η τελευταία επιθυμία είναι να αφήσει πίσω του μια βιβλιοθήκη με τα αρχεία του και τα προσωπικά του έγγραφα. Το πιο αξιομνημόνευτο απ’ όλα, όμως, είναι ένα μυστικό που πρέπει να μείνει θαμμένο για πάντα: ο εκκεντρικός αυτός επιχειρηματίας συμμετέχει σε μια συνωμοσία που στόχο έχει να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα.

Ε. Μ. Φόρστερ Το πιο μεγάλο ταξίδι Μετάφραση: Δημήτρης Σαλταμπάσης Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 400 Ο Ρίκι, ένας ευαίσθητος, έξυπνος, αλλά όχι πλούσιος νέος, έχει ένα μόνο όνειρο στη ζωή του: να γίνει ένας πετυχημένος συγγραφέας. Η ζωή όμως έχει άλλα σχέδια γι’ αυτόν. Οι ιστορίες που γράφει δεν έχουν επιτυχία, ενώ ο ίδιος, προκειμένου να παντρευτεί την όμορφη αλλά ρηχή Άγκνες, συμφωνεί να εγκαταλείψει το γράψιμο και να γίνει δάσκαλος σ’ ένα δευτεροκλασάτο σχολείο. Η εγκατάλειψη κάθε ονείρου και προσωπικής αξίας θα τον σπρώξει βαθμιαία στο δρόμο της υποκρισίας και του κομφορμισμού. Από τα πιο προσωπικά, τα πιο δραματικά και πλούσια σε συμβολισμούς μυθιστορήματα του σπουδαίου βρετανού συγγραφέα.

Georges - Marc Benamou Το φάντασμα του Μονάχου Μετάφραση: Παύλος Μουρκογιάννης Εκδόσεις: Συνάντηση Σελ.: 337 Σεπτέμβριος του 1938, η Ευρώπη βρίσκεται ένα βήμα πριν από τον Παγκόσμιο Πόλεμο. Το τελεσίγραφο του Χίτλερ λήγει από ώρα σε ώρα: «Ή μου δίνεται τους Σουδήτες - Γερμανούς της Τσεχοσλοβακίας ή

Μετάφραση: Χρύσα Μπανιά Εκδόσεις: Α.Α. Λιβάνη Σελ.:437 Η επική ιστορία μιας οικογένειας, που ξετυλίγεται σε τρεις ηπείρους και καταλήγει στη ζεστή και λικνιστική μαγεία της Αβάνας του 20ού αιώνα – ένα έπος αφιερωμένο στην ιστορία τριών οικογενειών που, σαν ποτάμια που κυλούν, εκβάλλουν στο μαγικό ωκεα-

20

νέες ξένες κυκλοφορίες

Εδγάρδο Κοζαρίνσκι Ο μολδαβός σωματέμπορος Μετάφραση: Αλίκη Βασώνη Εκδόσεις: Πάπυρος Σελ.: 184 Εγγονός ρωσοεβραίων μεταναστών στην Αργεντινή, ο συγγραφέας γοητεύεται από την κουλτούρα της εβραϊκής διασποράς, την αναζήτηση και την απόκρυψη ταυτότητας, τη συνάντηση των πολιτισμών. Στον «Μολδαβό σωματέμπορο» αναβιώνει τα έργα και τις ημέρες της Swi Migdal, μιας εγκληματικής οργάνωσης που έδρασε στην Αργεντινή στις αρχές του περασμένου αιώνα, μέλη της οποίας ήταν εβραίοι προαγωγοί και πόρνες στιγματισμένοι από την κοινότητά τους. Ο Εδγάρδο Κοζαρίνσκι (Edgardo Cozarinsky) γεννήθηκε το 1939 στο Μπουένος Άιρες. Το 1973, λόγω της επανόδου του στρατηγού Περόν στην εξουσία, εγκατέλειψε την Αργεντινή και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.

Τερέζια Μόρα Όλες τις μέρες Μετάφραση: Μαρίνα Αγαθαγγελίδου Εκδόσεις: Ίνδικτος Σελ.: 648 Ο Άμπελ Νέμα δεν μπορεί να θυμηθεί πια ποτέ και γιατί άλλαξε με τέτοιο τρόπο η ζωή του, ώστε τίποτα και κανείς να μη βρίσκεται πια στον σωστό τόπο – ούτε κι εκείνος, ο Άμπελ Νέμα. Μήπως δεν ξεπέρασε ποτέ το ότι ο πατέρας του εξαφανίστηκε, το ότι ο φίλος του ο Ίλια εξοργίστηκε όταν ο Άμπελ του είπε ότι τον αγαπάει και το ότι δεν μπορεί να γυρίσει πια στην πατρίδα του, γιατί εκεί έχει κηρυχτεί λιποτάκτης; Πάνω απ’ όλα ο Άμπελ θα ήθελε ν’ αδειάσει το κεφάλι του απ’ όλες τις αναμνήσεις, και σίγουρα δεν θα τον πείραζε καθόλου αν κι από το γάμο του εκεί χάνονταν σιγά σιγά τα ίχνη του, αν κι η Μερσέντες τον αγαπάει κι εκείνος συμπαθεί πολύ το γιο της...

Το πρώτο μυθιστόρημα της Τερέζια Μόρα αφηγείται την ιστορία ενός άντρα, ο οποίος είναι ξεριζωμένος κι αμίλητος και ο οποίος, αν και κατέχει δέκα γλώσσες, έχει απολέσει την ικανότητα να εκφράζεται στη δική του γλώσσα. Η Τερέζια Μόρα γεννήθηκε το 1971 στο Sopron της Ουγγαρίας. Ζει από το 1990 στο Βερολίνο και είναι μεταφράστρια της ουγγρικής γλώσσας.

Χαρούκι Μουρακάμι Σπούτνικ αγαπημένη Μετάφραση: Λεωνίδας Καρατζάς Εκδόσεις: Ωκεανίδα Σελ.: 292 Ο Κ. είναι ερωτευμένος με τη Σουμίρε, όμως η Σουμίρε είναι ερωτευμένη με τη Μίου. Κι ενώ η Σουμίρε περνάει μια φάση ενδοσκόπησης για να καταλάβει αν το ότι είναι ερωτευμένη με τη Μίου σημαίνει πως είναι ομοφυλόφιλη, ο Κ. παρηγοριέται στην αγκαλιά της μητέρας ενός μαθητή του.Το ερωτικό τρίγωνο που έγινε κουβάρι θα μπερδευτεί ακόμη περισσότερο όταν η Μίου θα τηλεφωνήσει στον Κ. από ένα ελληνικό νησί για να του ανακοινώσει πως η Σουμίρε εξαφανίστηκε.

Margaret Doody Ο Αριστοτέλης και το μυστήριο της ζωής Μετάφραση: Στέλλα Κωνσταντινέα Εκδόσεις: Αιώρα Σελ.: 530 Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, με ρυθμό καλοδομημένου πολιτικού θρίλερ, που προσφέρει στον αναγνώστη συναρπαστικές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των ελλήνων πριν από 2.300 χρόνια, αλλά και για τη ζωή και το έργο του μεγαλύτερου φιλοσόφου που έζησε ποτέ.

Ζοέλ Εγκλόφ Η σκοτοδίνη Μετάφραση: Βλάσης Καμάρας Εκδόσεις: Εστία Σελ.: 124 Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενός νέου, ο οποίος συγκατοικεί με τη γιαγιά του και κινείται μεταξύ σφαγείων, όπου εργάζεται, αεροδρομίου και χωματερής. Στο μυθιστόρημα αυτό αναδύεται η μείξη του πιο ωμού ρεαλισμού με τον πιο ακραίο παραλογισμό. Η «Σκοτοδίνη» σκιαγραφεί τον κόσμο μας, έναν κόσμο φρικτό, συνάμα όμως ποιητικό και αστείο.

22

νέες ξένες κυκλοφορίες

Ζαν - Πιερ Ολ Ποιος σκότωσε τον Έντουιν Ντρουντ Μετάφραση: Θωμάς Σκάσσης Εκδόσεις: Εστία Σελ.: 328 Ο αφηγητής Φρανσουά Ντωμάλ είναι φανατικός αναγνώστης του Ντίκενς. Η επιθυμία του να γνωρίσει το τέλος που σκόπευε να δώσει ο Ντίκενς στο ύστατο και ημιτελές μυθιστόρημά του, «Το μυστήριο του Έντουιν Ντρουντ», του έχει γίνει έμμονη ιδέα. Είναι αλήθεια πως μέχρι σήμερα έχουν χυθεί τόνοι από μελάνι σχετικά με τη λύση αυτού του μυστηρίου. Μόνο που ο Ντωμάλ έχει έναν σοβαρό ανταγωνιστή, τον Μισέλ Μανζαματέν, ο οποίος κυνηγάει ακριβώς την ίδια χίμαιρα...

Jean Dominique Paolini Από την Αφροδίτη στον Ιησού Μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου Εκδόσεις: Αιώρα Σελ.: 160 Έντεκα διηγήματα, απόρροια της αγάπης αλλά και της μελέτης του συγγραφέα για την αρχαιότητα, τα κλασικά γράμματα και τις τέχνες, που μετουσίωσε σε μια ιδιότυπη μυθοπλασία. Ιστορικά και μυθολογικά πρόσωπα διασταυρώνονται με μυθιστορηματικούς ήρωες, σε συνθήκες έντονης διαπάλης των δύο σημαντικότερων φιλοσοφικών και θρησκευτικών ρευμάτων που αποτέλεσαν τη βάση του πολιτισμού μας.

Helmut Krausser Έρως Μετάφραση: Ευαγγελία Τομπόρη Εκδόσεις: Ίνδικτος Σελ.: 442 Το «Έρως» αφηγείται την ιστορία ενός ανεκπλήρωτου πάθους: Πού τελειώνει η παντοδυναμία, όταν μετατρέπεται σε αδυναμία; Ο Αλεξάντερ φον Μπρύκεν μπορεί να εκπληρώσει κάθε του επιθυμία, εκτός από μία. Χρησιμοποιεί την περιουσία του για να δημιουργήσει μια άλλη ζωή – να συντροφεύει και να επηρεάζει. Το «Έρως» ακολουθεί δύο ανθρώπους σ’ ένα παιχνίδι κρυφτό, διασχίζοντας τη Γερμανία κατά τη μεταπολεμική περίοδο – κι εξιστορεί μία δεκαετή συναρπαστική ιστορία ενός κυνηγού και του αξιολάτρευτου θηράματός του: ένα μυθιστόρημα για την αγάπη και τον θάνατο.

Αντόνιο Σκαρμέτα Ο χορός της νίκης Μετάφραση: Ελεάνα Τσόκα Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 365 Όταν ο νεαρός Άνχελ Σαντιάγο βγαίνει από τη φυλακή, όπου έχει εξευτελιστεί με τον χειρότερο τρόπο, αγνοεί ότι δύο καταδίκες εκκρεμούν εις βάρος του: η μία σε θάνατο και η άλλη σε έντονη ζωή. Έχοντας στην κατοχή του το σχέδιο για ένα μεγάλο κόλπο, επιδιώκει τη συμμαχία του μελαγχολικού, κυνικού

διάσημου κλέφτη Βεργάρα Γκρέι και, με αθωότητα και πονηριά μαζί, προσπαθεί να τον γοητεύσει για να αναλάβουν μαζί το εγχείρημα. Στη ζωή και των δύο όμως, μπαίνει η νεαρή Βικτόρια, όμορφη, ευαίσθητη, με έμφυτο ταλέντο στον χορό, αλλά απελπισμένη από τη ζωή της.

Jake Lamar Είχαμε ένα όνειρο Μετάφραση: Μαρία Σκαμάγκα Εκδόσεις: Πόλις Σελ.: 482 Το «Είχαμε ένα όνειρο» είναι ένα βιβλίο που τολμά να

προσεγγίσει όψεις του φυλετικού ζητήματος τις οποίες η πλειονότητα των αμερικανών αποφεύγει να συζητήσει. Η ιστορία τοποθετείται στο προσεχές μέλλον – σε μια κοινωνία που δεν απέχει πολύ από αυτές που γνωρίζουμε. Ο Lamar αφηγείται τις ιστορίες του Μέλβιν και της Έμας με φόντο μια χώρα διαβρωμένη από την οργή και το μίσος, μια χώρα που μοιάζει να έχει απολέσει την ίδια της την ψυχή, και όπου μαύροι και λευκοί πασχίζουν να βρουν τρόπους για να ζήσουν μαζί, ή ίσως και χώρια.

26

ξένη λογοτεχνία

Η Έστερ Έβανς, που ζει σε ένα απομακρυσμένο ουαλικό χωριό, είναι φυσικό να ονειρεύεται μια απόδραση από την επαναλαμβανόμενη καθημερινότητά της, μακριά από τη μέγγενη της αποξενωμένης κοινότητας. Η ιστορία διαδραματίζεται το 1944, όταν τελειώνει πια ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τη δραματική ησυχία του χωριού έρχεται να ταράξει η απόφαση των Άγγλων να οργανώσουν εκεί ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως γερμανών στρατιωτών. Ξαφνικά ο τόπος παίρνει ζωή. Εκεί η Έστερ, ακολουθώντας μια νεαροπαρέα που πηγαίνει να χαζέψει από κοντά τους αιχμαλώτους, γνωρίζει έναν 18χρονο γερμανό δεκανέα που έχει προβλήματα με τη συνείδησή του. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται έPeter Ho Davies νας νεανικός έρωτας, τον οποίο φυσικά περιορίζουν Το κορίτσι ασφυκτικά οι συνθήκες, δίνοντας ωστόσο στον από την Ουαλία συγγραφέα την ευκαιρία να υπογραμμίσει στις εΜετάφραση: ντυπώσεις μας τον παραλογισμό που δημιουργούν Χρύσα Τσαλικίδου οι συγκρούσεις και οι διαφορές των ανθρώπων. Με Εκδόσεις: Πόλις αφορμή την ερωτική ιστορία, ο Πίτερ Χο Ντέιβις Σελ.: 450 προχωρά στα συμπεράσματα του πολυαίμακτου πολέμου, μέσα από μια ανάκριση του Ες, υπαρχηγού του Χίτλερ, που παρεμβάλλεται στη διήγηση. Ταυτόχρονα καταγράφει και την εσωτερική αγωνία των αυτονομιστών και τοπικιστών Ουαλών, για το αν θα μπορέσουν μέσα από αυτή την ιστορική αναταραχή να πετύχουν κάτι περισσότερο από το να νιώθουν αυτοεξόριστοι στον τόπο τους.Το μυθιστόρημα ασχολείται με μια ξεχωριστή πλευρά του πολέμου, καταδεικνύοντας πώς αυτός επηρεάζει τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο που θεωρούν πατρίδα τους, και την έντονη σύγκρουση της προσωπικότητάς τους με την τοπική και εθνική τους ταυτότητα.

«Θα το εκτιμούσα αν μου απευθυνόσουν στο εξής ως Τρούμαν Καπότε, μια και όλοι με γνωρίζουν με αυτό το όνομα», γράφει σε ηλικία έντεκα ή δώδεκα χρονών ο μετέπειτα γνωστός συγγραφέας στον πατέρα του Πέρσονς, μετά τον χωρισμό των γονιών του και την υιοθεσία του από τον Τζο Καπότε. Με αυτή την επιστολή που παραθέτει πρώτη, ο επιμελητής της έκδοσης και βιογράφος του Καπότε, Τζέραλντ Κλαρκ, ξεκινά την παράθεση των επιστολών του, που συνιστούν από μόνες τους ένα είδος αυτοβιογραφίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η αποκαλυπτική αυτή έκδοση της αλληλογραφίας καλύπτει περισσόΤρούμαν Καπότε τερα από σαράντα χρόνια βίου, με όλες τις πολυΗ αλληλογραφία του ποίκιλες διακυμάνσεις αυτού του τρομερού παιΕπιμέλεια: Τζέραλντ Κλαρκ διού της αμερικανικής λογοτεχνίας. Σε αντίθεση Μετάφραση: Μυρσίνη με τα λογοτεχνικά του κείμενα, όπου μια λέξη και Γκανά κάθε λέξη είχε το δικό της ειδικό βάρος και απαιΣελ.: 512 τούσε τον χρόνο της, στις επιστολές του ο Καπότε είναι τελείως αυθόρμητος, με την έννοια ότι γράφει δίχως την καταπιεστική καλλιτεχνική απαίτηση, με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Από την ανάγνωση μιας σειράς επιστολών που καλύπτουν όλη την γκάμα των ενδιαφερόντων του αποκτούμε μια ξεκάθαρη και ειλικρινή εικόνα μιας αντιφατικής και ενδιαφέρουσας προσωπικότητας. Μιας ιδιοσυγκρασίας ασίγαστης, προσηλωμένης στις χαρές της ζωής, η οποία στη δίνη μιας χαοτικής προσωπικής ζωής αντιπαραθέτει την πειθαρχημένη και χειραγωγημένη ζωή του καλλιτέχνη. Μέσα από μια σειρά απίστευτων στην ποικιλότητά τους επιστολών, που απευθύνονται σε φίλους, εραστές, συναδέλφους και εχθρούς, μας αποκαλύπτεται ο άγνωστος Καπότε.

B Πέρα από τα όρια του εαυτού μας ο τρόμος παραμονεύει. Η αόρατη αίσθησή του αποκτά σχέσεις με το σώμα μας. Ιδρώτας, τρέμουλο, ταχυπαλμίες και μια σειρά συμπτωμάτων τα οποία μας κάνουν να νιώθουμε κατάσαρκα τον φόβο. Κάτι βαθύτερο μας δένει με το μυστήριο, το σκοτάδι, το χάος. Ασφαλώς μια αιτία είναι η θνητότητα, το αδύνατο σημείο του ανθρώπου που τρέφεται από το εγώ του. Όσες εξηγήσεις κι αν δοθούν από τους ειδικούς της ψυχής, ο φόβος και ο τρόμος ασκούν μια ακαταμάχητη έλξη, η οποία τους χαρίζει μια δυσεξήγητη δημοφιλία. Η λογοτεχνία από τη μεριά της δεν έχει μείνει καθόλου ασυγκίνητη απέναντι σε αυτά τα αρνητικά, πλην ευγενή συναισθήματα που προκαλούν ακραίες ψυχικές εκδηλώσεις. Ο φόβος και ο τρόΙστορίες του φόβου μος, ωστόσο, δεν παραπέμπουν κατ’ ανάγκην σε μεκαι της νύχτας Μετάφραση: Χρύσα Τσα- ταφυσικούς κόσμους, όσο σε ιδιαίτερες λεπτομέρειες της καθημερινότητας. Μια από τις σημαντιλικίδου κότερες συλλογές διηγημάτων αγωνίας και τρόμου Εκδόσεις: Εξάντας επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εξάντας. ΠρόΣελ.: 400 κειται για μια αγγλόφωνη λογοτεχνία τρόμου, όπως αυτή συγκροτείται μέσα από δεκατέσσερα διηγήματα που μας προτείνει η Χρύσα Τσαλικίδου, επιμελήτρια και μεταφράστρια αυτής της «τρομερής» συλλογής. Διηγήματα γραμμένα από κορυφαίους συγγραφείς του 19ου και 20ού αιώνα, αρχής γενομένης από τους κλασικούς Ναθάνιελ Χόθορν και Έντγκαρ Άλαν Πόε, ως τους σύγχρονους Στίβεν Κινγκ και Κλάιβ Μπάρκερ. Πρόκειται για συγγραφείς που έπαιξαν λογοτεχνικά με την ιδέα του φόβου, θέλοντας πιθανόν να περιγράψουν ανθρώπινες καταστάσεις που δεν μπορούν να ενταχθούν μέσα στο σώμα μιας πιο συμβατικής λογοτεχνίας.

Η ιστορία αρχίζει στο Πουέντε Βιέχο, ένα μακρινό αργεντίνικο χωριό, στη Λέσχη Όλυμπος. Εκεί, εκτός από ζάρια και χαρτιά, υπήρχε κι ένας χώρος όπου σε πέντε-έξι τραπέζια ήταν τοποθετημένες έτοιμες σκακιέρες για όσους από τους θαμώνες προτιμούσαν το σκάκι. Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, ο οποίος είναι εμφανές ότι προσπαθεί να ενταχθεί μέσα στην παράδοση της εθνικής του λογοτεχνίας μέσα από ένα διανοητικό παιχνίδι, μια απόπειρα που ωστόσο ενέχει κινδύνους. Έχοντας σπουδάσει ο ίδιος μαθηματικά στο Μπουένος Άιρες φαίνεται να ξέρει να χειρίζεται παρόμοια πνευματικά τεχνάσματα μέσα από τη γνώση που του παρέχει η μαΓκιγέρμο Μαρτίνες θηματική σκέψη. Τελικά, ο Γκιγέρμο Μαρτίνες καταΣχετικά με τον φέρνει να μετατρέψει ένα παιχνίδι του μυαλού σε λοΡοδερέρ γοτεχνία. Ο Ροδερέρ είναι νεοφερμένος στο χωριό Μετάφραση: και πίνει στη Λέσχη το ποτό του συζητώντας, όταν Τιτίνα Σπερελάκη δέχεται την πρόκληση του αφηγητή για μια παρτίδα Εκδόσεις: Πατάκης σκάκι. Μια παρτίδα που όταν ολοκληρώνεται βρίσκει Σελ.: 144 νικητή τον Ροδερέρ και χαρίζει την πρώτη κίνηση ώστε να ξετυλιχτεί η πλοκή της ιστορίας. Ο συγγραφέας, μέσα από την ανώδυνη πνευματική σύγκρουση που προσφέρει μια παρτίδα σκάκι, βρίσκει την αφορμή να περιγράψει τη σύγκρουση δυο μορφών ευφυΐας που εκπροσωπούν ο αφηγητής από τη μια και ο νεοφερμένος Ροδερέρ από την άλλη. Ο αφηγητής εκφράζει αυτό που ο συγγραφέας ονομάζει «αφομοιωτική ευφυΐα», δηλαδή την ευκολία του μυαλού να προσλαμβάνει και να αφομοιώνει ταχύτατα την προσφερόμενη γνώση. Αντίθετα ο Ροδερέρ ανήκει σ’ αυτούς που βρίσκουν παράξενους και αρκετές φορές εχθρικούς τους περιορισμούς που θέτει η λογική, με αποτέλεσμα να διαμαρτύρονται κατά των πάντων και να αμφιβάλλουν συνεχώς.

28

ξένη λογοτεχνία

Αρκετές φορές συναντούμε ανθρώπους που επεφύλαξαν στη ζωή τους ποιητικά τολμήματα. Πιο απλά, γίνονταν οι ήρωες της ζωής τους. Ήρωες που ζούσαν στις παρυφές της πραγματικότητας, ως φανταστικές υπάρξεις, των οποίων την καθημερινότητα θα ζήλευαν πολλοί χάρτινοι ήρωες των μυθιστορημάτων.Τέτοια περίπτωση υπήρξε ο Άρθουρ Κρέιβεν, του οποίου τον βίο και την πολιτεία μας παρουσιάζει στο πρώτο του μυθιστόρημα ο David Lalé μέσα από ένα ταξιδιωτικό οδοιπορικό που μας μεταφέρει σε τόπους αλλά και σε εποχές που λαμβάνουν μια σχεδόν ονειρική διάσταση, και χαρακτήρες που δοκιμάζουν όλες τις ακραίες πτυχές της τέχνης του ζην. Γεννημένος στη Λωζάνη το 1887, ο Άρθουρ David Lalé Τελευταίος σταθμός Κρέιβεν συνήθιζε να συστήνεται ως ανιψιός του Όσκαρ Ουάιλντ. Οι ακραίες επιλογές ζωής που υιΣαλίνα Κρους Μετάφραση: Έλενα Τσου- οθέτησε τον καθιέρωσαν σαν ένα «ποιητή της καταστροφής», πράγμα που τον έκανε συμπαθή στις καλά τάξεις των σουρεαλιστών. Στη σύντομη αλλά θυελΕκδόσεις: Πάπυρος λώδη ζωή του, ο Κρέιβεν εκτός από πρωταθλητής Σελ.: 394 πυγμαχίας στη Γαλλία κατάφερε να γίνει κλέφτης ξενοδοχείων, βιομήχανος, γητευτής φιδιών, ποιητής και, πάνω από όλα, ένας ευφάνταστος ταξιδιώτης του κόσμου, που συνήθιζε να αλλάζει παρουσιαστικό και ταυτότητα, σαν να τον παράσερνε ένα δυνατό αίσθημα: να χωρέσει σε πολλές ζωές ή να πνιγεί μέσα σε μια θάλασσα από ζωές. Το 1918 βρέθηκε παρασυρμένος από τη δίνη του βίου του στη Σαλίνα Κρουζ, μια μικρή επαρχιακή πόλη του Μεξικού. Από κει με ένα αυτοσχέδιο πλεούμενο έπλευσε για Μπουένος Άιρες και έκτοτε χάνονται τα ίχνη του στη θάλασσα, εκεί ακριβώς όπου δεν υπάρχουν ίχνη, εκεί ακριβώς όπου ο μύθος και η πραγματικότητα δεν έχουν διαφορές.

Το τελευταίο διάστημα όλο και πληθαίνουν οι μυθιστορηματικές βιογραφίες και μάλιστα ανδρών που οι επιδόσεις τους ναι μεν υπήρξαν κορυφαίες στην ιστορία των επιστημών, ωστόσο παρέμειναν ελάχιστα δημοφιλείς και γνωστές στο ευρύ κοινό. Τα μυθιστορήματα όπου εμπλέκονται με κάθε αφορμή τα μαθηματικά έχουν γίνει τον τελευταίο καιρό της μόδας, έτσι όπως η παγκόσμια λογοτεχνία αγωνιά για τη συνταγή του μπεστ σέλερ, ταυτίζοντας το εμπορικό της κίνητρο με το αισθητικό αποτέλεσμα. Πρωταγωνιστής αυτού του μυθιστορήματος ένας κορυφαίος αυστριακός φυσικός, ο Έρβιν Σρέντιγκερ, ο οποίος το 1926 πρότεινε μια εξίσωση που Neil Belton περιέγραφε τα κύματα ντε Μπρολί. Η εξίσωση αυτή Παιχνίδι με αποτέλεσε απαραίτητο εργαλείο για τη μελέτη της ακονισμένα μαχαίρια κίνησης των σωματιδίων, ιδιαίτερα όταν αυτά βρίΜετάφραση: σκονται μέσα σε πεδίο δυνάμεων. Η εξίσωση περιΜαρία Αγγελίδου γράφει τη χρονική και χωρική εξάρτηση κβαντομηΕκδόσεις: Πάπυρος χανικών συστημάτων. Παίζει κεντρικό ρόλο στην Σελ.: 508 κβαντομηχανική θεωρία, με σημασία ανάλογη με αυτήν του Δεύτερου Νόμου του Νεύτωνα στην κλασική Μηχανική. Ο συγγραφέας περιορίζεται σε ένα χρόνο από τη ζωή του Έρβιν Σρέντιγκερ και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα της ζωής του. Μετά την άρνησή του να συνεργαστεί με τους Ναζί το 1933 και την αποτυχημένη του προσπάθεια να δουλέψει στη χώρα του το 1936, ο διάσημος φυσικός δέχτηκε μια πρόταση να δουλέψει στο Δουβλίνο. Παράλληλα με τις σημαντικές επιστημονικές επιδόσεις του, που είχαν ως αποτέλεσμα τη βράβευσή του με το Νόμπελ Φυσικής, έβρισκε χρόνο να αφοσιώνεται στις δυο γυναίκες του, διατηρώντας ταυτόχρονα σχέσεις με μια σειρά νεότερων γυναικών.

B Πρόκειται για μια γαλλόφωνη καναδή συγγραφέα, της οποίας το έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη γλώσσα μας. Η Γκαμπριέλ Ρουά γεννήθηκε στις 22 Μαρτίου 1909 στην πολίχνη Σαιν-Μπονιφάς που ανήκε στην αγγλόφωνη επαρχία Μανιτόμπα. Η οικογένειά της μετακινήθηκε προς αυτή την αγγλόφωνη περιοχή από το γαλλόφωνο Κεμπέκ προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Η συγγραφέας μεγάλωνε με το αίσθημα ότι ανήκει σε μια γλωσσική μειονότητα, πράγμα που σφράγισε τον χαρακτήρα και τη μοίρα της. Το 1937 κατάφερε να επισκεφθεί την Ευρώπη και να περάσει δύο χρόνια στην Αγγλία και τη Γαλλία.Το 1939, λόγω του επικείμενου Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στον ΚαναΓκαμπριέλ Ρουά Ιστορίες από την οδό δά και άσκησε το επάγγελμα της δημοσιογράφου στο Μόντρεαλ. Αυτά μαθαίνουμε στην κατατοπιστιΝτεσαμπώ κή εισαγωγή για τη ζωή και το έργο της από τον μεΜετάφραση: Φοίβος Ι. ταφραστή των διηγημάτων που περιέχει ο παρών τόΠιομπίνος μος. Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων όπου η Εκδόσεις: Μαΐστρος Κριστίν αποτελεί τον συνδετικό κρίκο που συνδέει Σελ.: 224 τα διηγήματα μεταξύ τους. Η Κριστίν λειτουργεί αφενός ως αφηγήτρια και πρωταγωνίστρια σε μερικά από τα διηγήματα και αφετέρου ως το alter ego της συγγραφέως. Η Κριστίν, διά στόματος της συγγραφέως, μας «συστήνει» με οικεία της πρόσωπα, δίνοντας στην αφήγησή της έναν σαφή ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα και δεν παραλείπει να αναφερθεί στην πατρίδα της Μονιτόμπα με τους απέραντους ορίζοντες που σχημάτιζαν τα σταροχώραφα. Μέσα από τις προσωπικές παρατηρήσεις ενός δρόμου όπου κτίστηκε το σπίτι τους, σύμφωνα με τους κανόνες που επέβαλε το απέναντι σπίτι, η συγγραφέας μοιάζει να μας ξεφυλλίζει το λεύκωμα των πιο πολύτιμων εντυπώσεών της.

Έργο που άνοιξε τις πόρτες του λεγόμενου «μαγικού ρεαλισμού» στη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία. Η Ελένα Γκάρο γεννήθηκε στο Μεξικό το 1920, όπου και σπούδασε ισπανική φιλολογία, χορογραφία και θέατρο. Γυναίκα θρυλικής ομορφιάς, υπήρξε σύζυγος του νομπελίστα ποιητή Οκτάβιο Παζ, τον οποίο, όπως δήλωσε η ίδια, τον παντρεύτηκε για να μπορεί να πίνει ελεύθερα καφέ! Στο μυθιστόρημα αυτό η δράση τοποθετείται στο μετεπαναστατικό Μεξικό, όπου κυριαρχεί ο πόλεμος της Κυβέρνησης ενάντια στην Εκκλησία, και πρωταγωνιστεί μια σειρά από στρατηγούς, οι οποίοι προκειμένου να εδραιώσουν την εξουσία τους φορτώνουν τα δέντρα με κρεΕλένα Γκάρο μασμένους. Όλες αυτές τις εξελίξεις, που δεν αΟι μνήμες της πέτρας φήνουν κανέναν να πλήξει, μας τις διηγείται σε Μετάφραση: πρώτο πρόσωπο ένα... χωριό, το Ιστεπέκ! Στους Σαπφώ Διαμάντη δρόμους του προελαύνουν οι Ζαπατίστας, πίσω Εκδόσεις: Εξάντας τους οι Κυβερνητικοί, και το Ιστεπέκ στέκει να Σελ.: 350 παρακολουθεί, τυλιγμένο θαρρείς σε έναν νεκρό χρόνο, τους εκτελεσμένους αλλά και τους ζωντανούς με τις βαριές τους μοίρες, να παλεύουν στο μεταίχμιο της ζωής και του θανάτου, ανακατεύοντας τα όνειρα με την πραγματικότητα. Πανταχού παρούσα, πίσω από κάθε μικρό ή μεγάλο συμβάν, η Μεξικάνικη Επανάσταση, σαν υπέρτατο γεγονός, μοιάζει με θεότητα που χαρίζει το θαύμα στις σκονισμένες ζωές των ανθρώπων που αγωνίζονται και αγωνιούν. Οι «Μνήμες της πέτρας», που ο Οκτάβιο Παζ χαρακτήρισε σαν μια από τις τελειότερες δημιουργίες της σύγχρονης ισπανοαμερικάνικης λογοτεχνίας, κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1963 και πέντε χρόνια αργότερα μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη.

ξένη λογοτεχνία

Η Χάνα Μάσγκρεϊβ, κλασική Αμερικάνα, γόνος εύπορης οικογένειας, μπλέκει με προοδευτικές αντιλήψεις, για να καταλήξει μέλος μιας ανατρεπτικής οργάνωσης. Κάτι όχι και τόσο «υγιεινό» στη Γη της Επαγγελίας και της Δημοκρατίας. Έτσι, επειδή τα όρια σε αυτή τη χώρα των μεγάλων ευκαιριών στενεύουν ασφυκτικά, η Χάνα καταφεύγει στην Αφρική, και συγκεκριμένα στη Λιβερία. Ο Ράσελ Μπανκς φτιάχνει μια ηρωίδα από τα υλικά μιας λογοτεχνικής παράδοσης που έλκει την καταγωγή της από τον Μαρκ Τουέιν. Η Χάνα θέτει τον εαυτό της συνειδητά στο περιθώριο, έτσι ώστε μέσα από τη δράση και τις περιπέτειές της, τα πάθη και τα παθήματά της ο συγγραφέας να καταφέρει να μας καταστήσει μετόχους σε σύγΡάσελ Μπανκς χρονους αλλά και χρονίζοντες προβληματισμούς.

American Darling Μετάφραση: Τάκης Κίρκης Όταν η Χάνα βρεθεί στη Λιβερία, θα παντρευτεί έναν ντόπιο πολιτικό, με τον οποίο θα κάνει οικοΕκδόσεις: Πόλις γένεια. Στον σπαραχτικό εμφύλιο που θα ξεσπάΣελ.: 578 σει κάμποσα χρόνια αργότερα θα συμμετάσχουν και τα παιδιά της. Η ίδια θα βρεθεί σε φοβερό δίλημμα για το αν θα υποστεί δίπλα στην οικογένειά της τα δυσοίωνα μελλούμενα ή αν θα διαφύγει στην Αμερική και στη σωτηρία. Η ηρωίδα, προτιμώντας τη δεύτερη λύση, αφήνει την ιστορία μάλλον ανολοκλήρωτη, έτσι που ένα ακόμα ταξίδι στην Αφρική να είναι πέρα για πέρα επιβεβλημένο. Στο πολιτικό και ιστορικό αυτό μυθιστόρημα ο συγγραφέας διαπραγματεύεται εκρηκτικούς συνδυασμούς, όπως την προδοσία σε σχέση με τις φυλετικές διαφορές. Βρίσκει ακόμα την ευκαιρία να φέρει στο προσκήνιο μια απελπισμένη γενιά στη σύγχρονη Αμερική, όπως και την εξωτερική πολιτική που ασκούν οι ΗΠΑ ανά τον κόσμο.

29

Είναι πρόσφατοι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου και η προσπάθεια αυτής της τεράστιας ασιατικής χώρας, να ενταχθεί στον σύγχρονο Δυτικό κόσμο και να υιοθετήσει τους ρυθμούς ζωής, κρατώντας ωστόσο τα αυταρχικά χαρακτηριστικά διακυβέρνησής της. Στο μυθιστόρημά της αυτό η Νταϊάν Γουέι Λιανγκ, η οποία γεννήθηκε στο Πεκίνο τη χρονιά που ξεκινούσε η Πολιτιστική Επανάσταση του Μάο (1966), επικεντρώνει τους προβληματισμούς της σε αυτήν ακριβώς την προσπάθεια της Κίνας να εκσυγχρονιστεί, μέσα από τη σύγκρουση του κομμουνιστικού της παρελθόντος και του καπιταλιστικού της μέλλοντος. Η συγγραφέας καταφέρνει να Νταϊάν Γουέι Λιανγκ παρουσιάσει τις βασικές αντιθέσεις της πόλης Το κινέζικο πετράδι του Πεκίνου, μιας πόλης η οποία αγωνιά να πιάΜετάφραση: Νίνα Μπούρη σει τον παλμό των σύγχρονων μητροπόλεων. Το Εκδόσεις: Πατάκης μυθιστόρημά της έχει για πρωταγωνίστρια μια Σελ.: 296 σημερινή Κινέζα - Σέρλοκ Χόλμς, τη Μέι, η οποία διατηρεί ένα γραφείο ιδιωτικών ερευνών, οδηγεί αυτοκίνητο και έχει για γραμματέα της έναν άντρα. Το μόνο που δεν είναι «αμερικανικής έμπνευσης» και προέρχεται κατευθείαν από την αυθεντική κινέζικη παράδοση είναι η πολύτιμη σφραγίδα από νεφρίτη της δυναστείας των Χαν που ο θείος της ηρωίδας τής αναθέτει να βρει. Μέσα από αυτή την υπόθεση του «Κινέζικου πετραδιού» ξεπηδάει το σκοτεινό παρελθόν που σχετίζεται με την Πολιτιστική Επανάσταση του Μάο, με τα στρατόπεδα εργασίας, των οποίων τη «φιλοξενία» γνώρισε η συγγραφέας από πρώτο χέρι στα παιδικά της χρόνια μαζί με τους γονείς της. Στο βιβλίο αυτό αναδεικνύεται η θέληση της νέας γενιάς των Κινέζων να πρωταγωνιστήσουν στη διαμόρφωση της σύγχρονης διεθνούς πραγματικότητας.

B Μέσα από μια σειρά που έχει στόχο της την καταγραφή της παγκόσμιας λογοτεχνικής πραγματικότητας, οι εκδόσεις Καστανιώτη μας προσφέρουν μια πολύτιμη υπηρεσία, κάνοντάς μας κοινωνούς των σύγχρονων τάσεων που κυριαρχούν στη γραφή και την ανάγνωση. «Το μυστικό ποτάμι» ρέει στην Αυστραλία, αλλά πηγάζει από την αποικιοκρατική Βρετανία. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που ξεκινά από τη Γηραιά Αλβιώνα για να καταλήξει στη μακρινή και «παρθένα» χώρα της Αυστραλίας. Είναι αλήθεια ότι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος ξεκίνησε από μια εσφαλμένη αντίληψη της ανάπτυξης και της προόδου, σε περιόδους που τόσο η ανάπτυξη όσο και η πρόοδος δεν είχαν σαν έννοιες τόσο επιβαρημένη σημασία. Η ενδιαφέρουσα ιστορία ξεκινά Κέιτ Γκρένβιλ από τα ήρεμα νερά του Τάμεση και την αυστηρή Το μυστικό ποτάμι βρετανική νομοθεσία, όπου η κλοπή επέσυρε την Μετάφραση: Μιχάλης Μαεσχάτη των ποινών. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο κρόπουλος βαρκάρης Γουίλιαμ Θόρνχιλ γλιτώνει την κρεμάΕκδόσεις: Καστανιώτης λα, υπό τον όρο να πάρει την οικογένειά του και Σελ.: 372 να κοιτάξει να ξαναφτιάξει τη ζωή του σε μια μακρινή αποικία καταδίκων, το Σίδνεϊ, μια πόλη της μακρινής Αυστραλίας. Η συγγραφέας, αφού σώζει τον ήρωά της από την αγχόνη, τον τοποθετεί σε έναν επί Γης παράδεισο. Ωστόσο, για να κάνει δικό του τον παράδεισο, ο Γουίλιαμ Θόρνχιλ αναγκάζεται να τον καταστρέψει. Έτσι ο πολιτισμένος λευκός έρχεται αντιμέτωπος με τους ιθαγενείς, εκείνους δηλαδή που γνωρίζουν να συνυπάρχουν με τη φύση, σε αντίθεση με αυτόν που επιθυμεί να κυριαρχήσει στο περιβάλλον και να καθυποτάξει καταστρέφοντας ό,τι τον περιβάλλει.

Ένας νεαρός φραγκισκανός μοναχός, ο Αμβρόσιος, μαζί με άλλους δυο αρκετά μεγαλύτερους, έχει εντολή από τον ηγούμενό τους να μεταβεί σε ένα μοναστήρι κοντά στο Σάλτσμπουργκ. Στη διάρκεια της διαδρομής το φυσικό περιβάλλον αποκαλύπτει την άγρια πολλές φορές ομορφιά του. Ξαφνικά το ειδυλλιακό τοπίο ανατρέπεται από μια κρεμάλα όπου αιωρείται το πτώμα ενός αγνώστου. Αλλά κι αυτό το αποτρόπαιο θέαμα λαμβάνει άλλες διαστάσεις από την παρουσία ενός απόκοσμου κοριτσιού που θυμίζει περισσότερο όνειρο, το οποίο διώχνει τα πεινασμένα όρνεα που ορμούν να κατασπαράξουν το πτώμα. Έχοντάς μας ήδη εισαγάγει σε μια βαριά ατμόσφαιρα, με την επιβλητικότητα της οργιώδους φύσης αλλά και με την αΑμπρόουζ Μπιρς πρόσμενη εμφάνιση ενός κρεμασμένου και ενός Ο μοναχός και η κόρη του δημίου κοριτσιού, ο Μπιρς εστιάζει την προσοχή του στην επίδραση που ασκεί το κορίτσι –του οποίου ο παΜετάφραση: Γιώργος τέρας είναι ο δήμιος της περιοχής– πάνω στον ψυΜπλάνας χισμό του νεαρού φραγκισκανού. Μέσα σε μια αΕκδόσεις: Ηλέκτρα ριστοτεχνική ατμόσφαιρα ενός θεολογικού θρίΣελ.: 163 λερ, ο συγγραφέας φέρνει τον ήρωά του αβίαστα στα άκρα, παρακολουθώντας με καθαρότητα όλο το θολό τοπίο του ταραγμένου, από τον Θεό και τον έρωτα, νεαρού καλόγερου. Ο διαπρεπής αμερικανός συγγραφέας, μέσα από μια σειρά συγκρούσεων, αποκαλύπτει αδυσώπητα τη βαρβαρότητα της κατεστημένης ηθικής στο πλαίσιο μιας ανθρώπινης τραγωδίας, την οποία διαπραγματεύεται με έναν αξιοζήλευτο κυνισμό, που κρατά σε απόσταση ασφαλείας τον βαθύτατο ανθρωπισμό του από τη σκληρότητα των πεπραγμένων.

30

ξένη λογοτεχνία

Σχοινοτενές ερωτικό μυθιστόρημα που έχει για θέμα του μια ιστορία σε τρεις παραλλαγές, αυτές των πρωταγωνιστών ενός ερωτικού τριγώνου, στην οποία ο καθένας αφηγείται τα ίδια γεγονότα από τη δική του σκοπιά. Ο Γκουίντο είναι φωτογράφος, ο Τσάρλι ψυχολόγος και η Αβίβα δασκάλα του τσέλου. Έχοντας διαβεί το όριο των σαράντα, όπου οι άντρες βρίσκονται στο απόγειο του βίου τους αλλά και στην αρχή της παρακμής τους, εκεί που όλα αλλάζουν επειδή χάνεις στα πάντα κερδίζοντας μόνον εμπειρία, ο φωτογράφος και ο ψυχολόγος, φίλοι παιδιόθεν, από τα χρόνια που φοιτούσαν στο εβραϊκό τους σχολείο, βρίσκονται ξανά σε μια από αυτές τις... συγκινητικές συναντήσεις που οργανώνουν οι συμμαθητές. Ο ψυχολόγος δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του στην Κερτ Λέβιαντ προοπτική της γνωριμίας του με τη γοητευτική Το ημερολόγιο φίλη του Γκουίντο. Δίχως να το ξέρει ο Γκουίντο μιας μοιχαλίδας ο Τσάρλι καταφέρνει να πείσει την ωραία τσελίΜετάφραση: στρια να γίνει πελάτισσά του. Τα εξομολογητικά Σοφία Σκουλικάρη λόγια δίνουν και παίρνουν και μέσα από αυτή τη Εκδόσεις: Μεταίχμιο καινούργια κατάσταση ο συγγραφέας βρίσκει την Σελ.: 656 ευκαιρία να κλιμακώσει την ιστορία του, με τους τρεις πρωταγωνιστές του να έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο αντιμέτωποι με τη ζήλια. Μια ζήλια που θα λειτουργήσει σαν καταλύτης, κάνοντάς τους να βλέπουν τη ζωή από μια πιο συντηρητική πλευρά, εκείνη που αναζητά τη σταθερότητα. Ο Κερτ Λέβιαντ παραθέτει ως μοντερνιά (;) στο τέλος του μυθιστορήματος ένα αλφαβητικό ευρετήριο από αστεία και ευφυολογήματα που σχετίζονται με την ανάγνωση και την εξέλιξη της ιστορίας.

Δεύτερο βιβλίο της δημοσιογράφου Σάσκια Νόορτ, οι «Λυκοφιλίες» αναπτύσσονται μέσα στο σύγχρονο τοπίο σχέσεων, εκεί που η επιθυμία της επιτυχίας σε εκτροχιάζει από τη συνείδησή σου και όλες εκείνες τις παραγκωνισμένες και εξόριστες αξίες που σε εγκαλούν στο ανθρώπινο μέτρο. Το βιβλίο μιλά για τα θύματα εκείνα ενός τρόπου ζωής που με μαθηματική ακρίβεια σε οδηγεί στο πιο απελπιστικό αδιέξοδο, εκεί που το κυνήγι μιας ξεχωριστής καθημερινότητας γίνεται αυτοσκοπός, ισοπεδώνοντας στο πέρασμά του κάθε ηθικό ανθρώπινο κανόνα. Πάνε τώρα αρκετές δεκαετίες που ο σύγχρονος τρόπος ζωής δημιούργησε μια «νέα» κοινωνική ομάδα, η οποία έγινε ευρύτερα γνωστή υπό τον χαρακτηρισμό γιάπηδες. Σάσκια Νόορτ Πρόκειται για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα στο οΛυκοφιλίες ποίο πρωταγωνιστεί αυτή η «ξεχωριστή» κατηγορία Μετάφραση: ανθρώπων, η οποία ξεδιπλώνει τα βασικά χαρακτηΙνώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά ριστικά της, που είναι η επίτευξη της επιτυχίας με κάΕκδόσεις: Καστανιώτη θε τρόπο και μέσον, όπως επίσης και η διατήρηση Σελ.: 292 της ανυπόστατης πολλές φορές εικόνας των ατόμων αυτών με κάθε θυσία και αντίτιμο. «Μια κρύα νύχτα του χειμώνα» ο επιχειρηματίας Έιβερτ χάνει τη ζωή του έπειτα από μια μεγάλη πυρκαγιά που ξεσπάει στη σούπερ βίλα του. Την τελευταία στιγμή η γυναίκα του και τα δυο του παιδιά γλιτώνουν σαν από θαύμα και βρίσκουν παρηγοριά στο σπίτι της Κάρεν, η οποία είναι η αφηγήτρια της ιστορίας. Λίγες εβδομάδες αργότερα μια στενή φίλη της Κάρεν, η Χάνεκε, πέφτει από το μπαλκόνι ενός ξενοδοχείου. Η εκδοχή της αυτοκτονίας που υιοθετεί η αστυνομία δεν πείθει την αφηγήτρια, η οποία αρχίζει να σκαλίζει μόνη της την υπόθεση. Αυτά που θα ανακαλύψει θα είναι η άλλη όψη του γυαλιστερού και πλαστικού κόσμου των γιάπηδων.

B Ένα από τα πλέον γνώριμα για το ελληνικό κοινό βιβλία του συγγραφέα, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1982, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε νέα έκδοση και αναθεωρημένη μετάφραση. Οι «Δύσκολοι έρωτες» είναι ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του Καλβίνο.Πρόκειται για μια σειρά διηγημάτων με θέμα τους ανεκπλήρωτους έρωτες. Εκείνες δηλαδή ακριβώς τις ανεπανάληπτες στιγμές όπου η αμηχανία, οι προκαταλήψεις, η ένταση του ερωτικού πάθους και όλα γενικώς συντείνουν στην πιο δημιουργική ασυνεννοησία. Είναι προφανές ότι ο έρωτας που δεν εκπληρώνεται είναι αυτός που ξέρει να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον των ερωτευμένων.Ουδέποτε η ιστορία της λογοτεχνίας Ίταλο Καλβίνο δεν γνώρισε ενδιαφέρουσα ερωτική περιπέτεια της Οι δύσκολοι έρωτες οποίας το χαρακτηριστικό να υπήρξε η ευκολία στη Μετάφραση: ευόδωσή της. Βασικό και πολύ ενδιαφέρον χαραΑνταίος Χρυσοστομίδης κτηριστικό αυτών των διηγημάτων είναι η απουσία, Εκδόσεις: Καστανιώτης πράγμα που σημαίνει ότι το έργο παλεύει με τη βαΣελ.: 336 θύτητα, μιας και αν αυτό που χρειάζεται ο έρωτας για να γεννηθεί είναι η παρουσία, το μεγαλείο του το χρωστά στην απόσταση, εκεί που τα αισθήματα δουλεύουν με τέρμα το γκάζι για να καλύψουν τις μεγάλες αποστάσεις της εσωτερικότητάς μας. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου, με τον τίτλο «Δύσκολη ζωή», γράφτηκε κατά διαστήματα σε διάφορες περιόδους.Το ενδιαφέρον του συγγραφέα εστιάζεται εδώ κυρίως στις κοινωνικές αλλαγές που επηρεάζουν και καθορίζουν συχνά την καθημερινότητα.Στρέφεται από την εσωτερικότητα στον εξωτερικό κόσμο, εκεί που όλα μοιάζουν να αλλάζουν με ανεξέλεγκτες ταχύτητες και ο άνθρωπος ζαλίζεται από αυτούς του οργιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης που επιβάλλει η εκβιομηχάνιση της κοινωνίας.

Πρόκειται για την πιο μαύρη σελίδα της ευρωπαϊκής ιστορίας.Μια ιστορία που περιγράφει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο τις βάσεις της βιομηχανικής της ανάπτυξης και της καπιταλιστικής ηθικής, που σήμερα υπερασπίζονται με νύχια και με δόντια οι Δυτικές κοινωνίες ως το πιο δίκαιο σύστημα, βαφτίζοντάς το δημοκρατία.Το θέμα του βιβλίου αναφέρεται σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που καταγράφηκαν στην ανθρώπινη ιστορία.Αναφερόμαστε στην κατάκτηση της Αμερικής από τους Ευρωπαίους. Οι ευρωπαίοι κατακτητές όχι μόνο δεν συγκινήθηκαν από τα άδολα αισθήματα φιλοξενίας των ιθαγενών, αλλά περιφρόνησαν τα πιο ευγενικά και φυσικά αισθήματα φιλίας των ανθρώπων της νέας Γιάκομπ Βάσσερμαν ηπείρου, εκλαμβάνοντάς τα ως αδυναμία, στο όνοΟ χρυσός μα πάντα του χριστιανικού τους Θεού. Ενώ οι γηγετης Καχαμάλκα νείς άνοιγαν τις πόρτες των σπιτιών και της καρδιάς Μετάφραση-μελέτη: τους, οι «πολιτισμένοι» στρατιώτες του Χριστού ορΒασ. Χ. Παλιγγίνης μούσαν μανιασμένοι, δίχως αίσθημα οίκτου, κυριΕκδόσεις: Οδός Πανός ευμένοι από την προσδοκία του κέρδους, και κατάΣελ.: 104 σφαζαν τους δυστυχείς «αγρίους», οι οποίοι ανήμποροι και προφανώς απορημένοι δέχονταν το ψυχρό λεπίδι του πολιτισμού στο πετσί τους. Δέσμιοι ιθαγενείς χρησιμοποιούνταν ως τροφή των σκύλων από τους «ευγενείς» κατακτητές.Τα όρια της αγριότητας των κατακτητών στην αμερικανική ήπειρο ξεπέρασαν κάθε ανθρώπινη νοσηρότητα, αφανίζοντας τους ιθαγενείς πληθυσμούς σε ποσοστό μέχρι και 95%. Και η αφρικανική ήπειρος δεν έμεινε αλώβητη από αυτή τη φονική λαίλαπα που αφάνιζε στο όνομα της δόξας του Θεού και του καπιταλιστικού κέρδους,μιας και μετέφεραν αφρικανούς δούλους στη νέα ήπειρο,οι οποίοι γνώρισαν από πρώτο χέρι τι σημαίνει πολιτισμός.

32

κυκλοφορούν - αστυνομικά

√È ‰ÔÏÔÊfiÓÔÈ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ·ÁÎÔÛÌÈÔÔ›ËÛ˘ Τζόρτζιο Φαλέτι Η επιστροφή

Αντρέα Καμιλλέρι Το χρώμα του ήλιου

Μετάφραση: Βέρα Δαμόφλη Εκδόσεις: Μεταίχμιο Σελ.: 571 Ο Τζιμ Μακένζι, πιλότος ελικοπτέρου, κατά το ήμισυ ινδιάνος, επιστρέφει ύστερα από αρκετά χρόνια στην επαρχιακή πόλη στην οποία μεγάλωσε και από την οποία πάντα ήθελε να ξεφύγει. Μια σειρά από αφύσικους φόνους συγκλονίζουν τη μικρή κοινότητα και αναγκάζουν τον ήρωά μας να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να αρνείται πλέον την πραγματική του κληρονομιά και πρέπει να συμφιλιωθεί με το σκοτεινό παρελθόν το οποίο στοιχειώνει το παρόν ζητώντας δικαιοσύνη.

Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 152 Ο Αντρέα Καμιλλέρι, συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και κεντρικός ήρωας του βιβλίου αυτού, δεν μπορεί να ξεφύγει από μια σειρά μυστηριωδών καταστάσεων που γίνονται όλο και πιο ανησυχητικές. Μυστήρια που τον οδηγούν σε μια αγροικία χαμένη σε μια απομακρυσμένη εξοχή. Εκεί τον περιμένουν μερικά παράξενα αντικείμενα κι ένα απίστευτο ημερολόγιο, γραμμένο πριν τέσσερις αιώνες από το χέρι ενός καλλιτέχνη. Ενός πολύ μεγάλου και καταραμένου καλλιτέχνη: του Μικελάντζελο Μερίζι, γνωστού ως Καραβάτζο...

Γκούναρ Στόλεσεν Στο σκοτάδι όλοι οι λύκοι είναι γκρι Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη Εκδόσεις: Πόλις Σελ.: 387 Ένας δολοφόνος και προδότης, από τον καιρό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, γνωστός ως «Ποντικοφάρμακο». Η ταυτότητά του δεν αποκαλύφθηκε ποτέ... Μια πυρκαγιά σ’ ένα εργοστάσιο χρωμάτων τη δεκαετία του ’50 με δεκαπέντε θύματα. Τα αίτια της πυρκαγιάς δεν εξακριβώθηκαν ποτέ... Ο πρώην αστυνομικός και αντιστασιακός Χιάλμαρ Νύμαρκ πιστεύει πως οι δύο υποθέσεις συνδέονται μεταξύ τους. Μια μέρα πιάνει κουβέντα με τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Βαργκ Βέουμ – τον οποίο γνωρίσαμε στο «Δικός σου ώς το θάνατο» – στο αγαπημένο τους καφέ.

Εμανουέλ Μάτα Τα μυστήρια της όπερας Μετάφραση: Ναννά Παπανικολάου Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 176 Ένας πλούσιος συλλέκτης όπλων που βρίσκεται νεκρός στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του, ένα διαμάντι που εξαφανίζεται από μια τραπεζική θυρίδα, τρεις γυναίκες που παντρεύονται διαδοχικά τον ίδιο άντρα και καταλήγουν όλες δολοφονημένες, μια νεαρή στριπτιζέζ που βρίσκεται νεκρή στο σπίτι της με ένα δίσκο του Εμανουέλ Μάτα να παίζει στο γραμμόφωνο, εννέα κορίτσια από το Σπίτι της Βαλεντίνας που βρίσκουν το θάνατο καθώς επιστρέφουν μετά τη δουλειά στα σπίτια τους και μια γοητευτική διπλή κατάσκοπος που βρίσκεται πνιγμένη σε ένα ψάθινο μπαούλο. Έξι μυστήρια που ζητούν λύση από τον Εμανουέλ Μάτα, τον πρώην τενόρο και νυν ερασιτέχνη ντετέκτιβ.

Αθανάσιος Πανταζόπουλος Οίδα Εκδόσεις: Α.Α. Λιβάνη Σελ.: 453 Η δολοφονία του καθηγητή Σιδηροκαστρίτη αφήνει, πέρα από τα χιλιάδες αναπάντητα ερωτήματα, και το βοηθό του Στέλιο άνεργο. Τη λύση στο οικονομικό αδιέξοδό του πιστεύει ότι θα τη βρει στην κόρη του καθηγητή, την οποία ποτέ μέχρι τότε δεν έχει δει. Μια λάθος απόφασή του σηματοδοτεί την αρχή ενός ανελέητου κυνηγητού τόσο για τον ίδιο όσο και για τα γραπτά του καθηγητή, η αποκωδικοποίηση των οποίων φέρνει στην επιφάνεια έναν κόσμο κρυφό, που αγωνίζεται με όλα τα διαθέσιμα μέσα για τον απόλυτο έλεγχο πάνω στα μυστήρια της Ιστορίας. Ο Αθανάσιος Σ. Πανταζόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Σπούδασε Πληροφορική και έχει μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Πληροφορικών Συστημάτων.

Τζον Ντίξον Καρ Ο ασώματος άνθρωπος Μετάφραση: Νεοκλής Γαλανόπουλος Εκδόσεις: Τόπος Σελ.: 296 Ο καθηγητής Σαρλ Βερνέ Γκριμό συζητά σε μια λονδρέζικη παμπ με την παρέα των φίλων του. Προσπαθεί να τους εξηγήσει με βάση κοινωνικά και φυσικά αίτια τις δεισιδαιμονίες που σχετίζονται με τους βρικόλακες και τη συγκεκριμένη που αναφέρεται στο γεγονός ότι κάποιοι νεκροί σηκώνονται από τα φέρετρά τους. Τη συζήτηση διακόπτει προκλητικά ένας ξένος που παρακολουθούσε από μακριά την εξέλιξή της.

αστυνομικά 33

Κατασκοπικό θρίλερ γραμμένο από τον σουηδό συγγραφέα και δημοσιογράφο Jan Guillou, του οποίου το βιογραφικό θυμίζει έντονα μυθιστόρημα αγωνίας. Κεντρικός μυθιστορηματικός ήρωας των περιπετειών του είναι ο Καρλ Χάμιλτον, που δεν κρύβει τις ομοιότητές του με τον Τζέιμς Μποντ, παρά τις διαφορές τους. Ο Χάμιλτον, με κωδικό όνομα Κοκ Ρουζ, έχει αριστοκρατική καταγωγή. Η μητέρα του, κόμισσα Χάμιλτον, βρίσκεται εν ζωή για να το βεβαιώνει. Το «Madame Terror» βασίζεται σε ένα πραγματικό περιστατικό. Πρόκειται για το σοβιετικό υποβρύχιο Κουρσκ που χάθηκε στη θάλασσα του Μπάρεντς. Η ταξίαρχος Μούνα αλ Χουσεϊνί, μέλος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, καJan Guillou ταφέρνει να αποκτήσει πρόσβαση στην προηγMadame Terror μένη τεχνολογία των ρωσικών υποβρυχίων. ΑπώΜετάφραση: Γρηγόρης τερος σκοπός της είναι να καταφέρει το μεγαλύΚονδύλης τερο τρομοκρατικό πλήγμα όλων των εποχών εΕκδόσεις: Ορφέας ναντίον του Ισραήλ, προσβάλλοντας τον ισραηΣελ.: 558 λινό στόλο στη Χάιφα. Κυβερνήτης αυτού του υποβρυχίου αναλαμβάνει ως αντιναύαρχος ο πολύς Καρλ Χάμιλτον, ο οποίος στο παρελθόν έχει διατελέσει φίλος και εραστής της παλαιστίνιας τρομοκράτισσας-αγωνίστριας. Ο συγγραφέας με τη βοήθεια ενός γεγονότος της επικαιρότητας καταφέρνει να πλέξει έναν κατασκοπικό μύθο με υλικά της πραγματικότητας. Μέσα από τη διήγηση που θίγει πολιτικούς προβληματισμούς της εποχής μας βρίσκει την ευκαιρία να έρθει αντιμέτωπος με ένα ζήτημα-ταμπού για τον δυτικό κόσμο. Να αντιμετωπίσει χωρίς υποκρισίες το πρόβλημα της τρομοκρατίας που επιβλήθηκε ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου.

Το παράδοξο με τα εγκλήματα είναι ότι από τα πιο «μετριοπαθή» ως τα ιδιαζόντως ειδεχθή προσφέρουν μια ποικιλία συναισθημάτων και ηθικών συγκρούσεων, όπου στο τέλος λησμονείται το καθεαυτό γεγονός, δηλαδή το ίδιο το έγκλημα. Και όπως κάθε μεγάλο κακό προσελκύει μεγάλο ενδιαφέρον, έτσι και το έγκλημα, δεν χάνει το πρώτο στασίδι στη σκοτεινή λειτουργία της ψυχής. Όπως ο θάνατος κερδίζει σε δημοφιλία τα γεννητούρια, ο κακός τον καλό σε συμπάθειες, το αίμα τη φιλία στις προτιμήσεις, έτσι και ο εγκληματίας κερδίζει τις εντυπώσεις και την ασίγαστη προσήλωση των αισθημάτων. Αν και δεν είναι λίγες οι φορές που τα αστυνομικά θεωρούνται σαν τα παραπαίδια της λογοτεχνίας, η αποτύπωση στο χαρτί ενός εγκλήματος είναι μια δουΕλληνικά Εγκλήματα 2 λειά που χρειάζεται τη μαεστρία του καλού συγΔεκατρείς αστυνομι- γραφέα. Περί αστυνομικής λογοτεχνίας λοιπόν ο κές ιστορίες λόγος και δη ελληνικής. Μια συνέχεια που μάλλον Επιμέλεια: Ανταίος Χρυσο- ήταν αναμενόμενη μετά την επιτυχία της πρώτης στομίδης ανθολογίας, την οποία είχαμε παρουσιάσει από αυΕκδόσεις: Καστανιώτη τή τη στήλη. Επανερχόμαστε λοιπόν για τον δεύτεΣελ.: 506 ρο τόμο. Ίδια η συνταγή και δοκιμασμένη, ο ίδιος επιμελητής, όπως και αρκετοί συγγραφείς. Οι παλαιότεροι επανέρχονται μαζί με νεότερους και άλλους που εμφανίζονται για πρώτη φορά. Ατμόσφαιρες ελληνικού μυστηρίου κυριαρχούν και στα νέα διηγήματα και οι αιώνιοι λόγοι για ένα έγκλημα παίρνουν εκείνα τα ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά που κάνουν τα παρόμοια εγκλήματα να μοιάζουν αλλά και να ξεχωρίζουν το ένα από το άλλο. Διηγήματα που διαβάζονται από βουτιά σε βουτιά και από παραλία σε παραλία, προσφέροντας μια ξεχωριστή δροσιά στις διακοπές του καλοκαιριού!

B Δεν είναι λίγες οι φορές που οι χάρτινοι ήρωες των αστυνομικών μυθιστορημάτων ζωντανεύουν στη μεγάλη οθόνη από γνωστούς ηθοποιούς που ενσαρκώνουν τους ρόλους τους. Τέτοιος ήρωας, πρωταγωνιστής έξι μυθιστορημάτων, υπήρξε και ο Κινέζος Τσάρλι Τσαν, μετανάστης που έφτασε στην Αμερική και εγκαταστάθηκε στη Χαβάη. Ο Κινέζος εντυπωσιάζει και εκπλήσσει τους πάντες με το ιδιαίτερων ικανοτήτων μυαλό του, με τον ευφάνταστο τρόπο που προσεγγίζει και λύνει τα μυστήρια. Με το μυαλό-ξουράφι που διαθέτει δεν αργεί να πιάσει δουλειά σε βάρος κάθε κακοποιού που είχε την ατυχία να δρα στη Χαβάη. Η επιτυχία του ως αστυνομικού του Τμήματος Δίωξης Εγκλήματος στον δημοφιλή αυτό εξωτικό τόEarl Derr Biggers πο δεν αφήνει ασυγκίνητη τη μεγάλη οθόνη, και οι Charlie Chan περιπέτειές του γυρίζονται σε ταινίες, δυο και τρεις Φόνος στη Χαβάη φορές η καθεμία. Πρωτοεμφανίστηκε το 1925 και Μετάφραση: γοήτευσε αμέσως τους λάτρεις των αστυνομικών. Ο Σάντυ Παπαπαϊωάνου Τσάρλι Τσαν έρχεται σαν αντίβαρο στη στερεότυπη Εκδόσεις: Ηλέκτρα εγκληματική φιγούρα του κιτρινιάρη κακοποιού, με Σελ.: 388 την οποία είχαν δαιμονοποιήσει οι λευκοί τους κινέζους μετανάστες. Ο Τσαν είναι απίστευτος αστυνομικός, υποδειγματικός οικογενειάρχης και στοργικός πατέρας, δεκαπέντε τέκνων, παρακαλώ! Τέλος, το σημαντικότερο, ο Τσαν λύνει τις υποθέσεις του χρησιμοποιώντας το μυαλό του και όχι τις μπουνιές και τις κλωτσιές που ήδη είχαν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις των αναγνωστών. Χαρακτηριστικό γεγονός είναι ότι ο συγγραφέας των ιστοριών του Τσαν εμπνεύστηκε από έναν κινέζο αστυνομικό ο οποίος πράγματι υπηρετούσε στη Χαβάη και αντί για όπλο κυκλοφορούσε με ένα μαστίγιο στο χέρι!

Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, εκτός από μια πλειάδα πρακτόρων «συνταξιοδοτήθηκε» και μια σειρά ιστοριών που είχαν στις άμεσες υποχρεώσεις τους να σώζουν τον κόσμο. Αδιαμφισβήτητος μετρ κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων, ο Τζον Λε Καρέ, ο οποίος είχε θητεύσει επί μια ολόκληρη πενταετία ως πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, αξιοποίησε τις γνώσεις από αυτή την εμπειρία του και δημοσίευσε το πρώτο του κατασκοπευτικό μυθιστόρημα το 1961, ενώ ήταν εν ενεργεία πράκτορας. Έκτοτε έχει στο ενεργητικό του είκοσι τέσσερα μυθιστορήματα, αρκετά εκ των οποίων μεταφέρθηκαν με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο. Το μυθιστόρημα «Κι ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι» ξαναζωντανεύει τις πάλαι ποτέ ένδοξες Τζον Λε Καρέ συγκρούσεις ανάμεσα στους κατασκόπους των δυο Κι ο κλήρος έπεσε μπλοκ. Ο Τζορτζ Σμάιλι αναλαμβάνει μια δύσκολη αστον Σμάιλι ποστολή, να αποκαλύψει τον περίφημο «ΤυφλοπόντιΜετάφραση: Μιχάλης κα», ο οποίος δρα σε βάρος της βρετανικής αντικαταΜακρόπουλος σκοπίας. Ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, απόφοιτο της Εκδόσεις: Καστανιώτης Οξφόρδης, διότι εκτιμήθηκε η οξυδέρκειά του, η ψυΣελ.: 464 χραιμία του και ο τρόπος που είχε να μη βιάζεται. Και ενώ είναι από τους κατά γενική ομολογία πιο πετυχημένους ήρωές του, ο συγγραφέας δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τον καταστήσει γοητευτικό. Σ’ αυτή την αμείλικτη σύγκρουση μεταξύ των κατασκόπων, όπου δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί, ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με ένα κόσμο που συγκροτεί μια «εξωπραγματική» πραγματικότητα. Η βασικότερη και πιο σταθερή αξία σ’ αυτή τη σύγκρουση είναι μια ιδεοληψία που σε κάνει που υπηρετείς μια σκοτεινή υπηρεσία, στο όνομα της σωτηρίας της ανθρωπότητας. Η υπόθεση του βιβλίου έγινε περίφημη τηλεοπτική σειρά του BBC με τον Άλεκ Γκίνες στον ρόλο του πρωταγωνιστή.

34 αστυνομικά

Συνήθως στις αστυνομικές ιστορίες, θύμα, δολοφόνος κι αστυνομικοί αποσπώνται από το ευρύ πεδίο της φαντασίας, αν δεν αναπαράγουν λογοτεχνικά ένα πραγματικό γεγονός. Στην περίπτωση του Γάλλου Φιλίπ Ντουμένκ η υπόθεση στηρίζεται πάνω σε μια τολμηρή στη σύλληψή της ιδέα. Ο συγγραφέας, ούτε λίγο ούτε πολύ, κάνει μια ευθεία αναφορά σε μια από τις διασημότερες ηρωίδες του ευρωπαϊκού αλλά και του παγκόσμιου μυθιστορήματος, την περίφημη Μαντάμ Μποβαρύ. Για την ακρίβεια, την «παραλαμβάνει» μετά τη ρομαντική αυτοκτονία της από τις κορυφαίες σελίδες του Φλομπέρ, για να την καταστήσει αντικείμενο αστυνομικής φιλολογίας, κάνοΦιλίπ Ντουμένκ ντας τον υποθετικό συλλογισμό ότι ο θάνατός Ποιος σκότωσε την της οφειλόταν σε δολοφονία. Οι δυο αστυνομικοί Έμμα Μποβαρύ; που θα αναλάβουν να διαλευκάνουν την υπόθεΜετάφραση: Γ. Ξενάριος ση θα οδηγηθούν στα βαθιά ίχνη ηρώων που άΕκδόσεις: φησε πίσω της η ανεξίτηλη γραφίδα του ΦλοΕλληνικά Γράμματα μπέρ. Ωστόσο, οι ίδιοι αυτοί ήρωες θα υποβληΣελ.: 270 θούν σε ένα γενικότερο φρεσκάρισμα προκειμένου να αντεπεξέλθουν στα νέα τους καθήκοντα. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν Φλομπέρ θα ήταν ευτυχής από αυτή την αναψηλάφηση του θανάτου της ηρωίδας του ενάμιση αιώνα αργότερα. Ωστόσο, ο Γάλλος απόγονός του ρισκάρει αρκετά ανάμεσα στα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ της τολμηρής απόπειρας και της ασέβειας απέναντι σε ένα κλασικό κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πάντως, γύρω από τον ποδόγυρο της Μποβαρύ, ο κατά πολύ νεότερος Γάλλος συνάδελφος του Φλομπέρ στήνει ένα κλασικό νουάρ μυθιστόρημα, με φόντο την ανοιξιάτικη Νορμανδία.

Η πάμπλουτη επιχειρηματίας Εύα Κρίστενσεν έχει αποκτήσει από τον γάμο της με τον ναυτικό Στέφεν Τράβις μια κόρη, την Άλις, η οποία έχει πια κλείσει τα δεκατρία της χρόνια. Ο Τράβις ζει μόνος στην Πορτογαλία. Από την άλλη, ο Ούγκο Τούροπ είναι ένας άντρας τριάντα τριών ετών, μέλος μιας διεθνούς επαναστατικής οργάνωσης. Η πλοκή διαδραματίζεται με φόντο τον απόηχο του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας, σε μιαν Ευρώπη μουδιασμένη, που παρακολουθεί τα τεκταινόμενα δίχως να αντιδρά. Μέσα από μια εξέλιξη με έντονες πολιτικές και κοινωνικές αναφορές, ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας δημιουργεί μιαν ατμόσφαιρα road movie, ενώ η παρουσία της μικρής και ευφυέστατης Άλις μοιάMaurice G. Dantec ζει με έναν υπαινιγμό που παρωδεί τη γνωστή Αλίκη Η κόκκινη σειρήνα στη χώρα των θαυμάτων. Η μικρή Άλις, με δυο λόΜετάφραση: Εύη Βόγκλη για, παρουσιάζεται στην Κεντρική Αστυνομική ΔιΕκδόσεις: Κέδρος εύθυνση του Άμστερνταμ και προβαίνει σε μια πρωΣελ.: 680 τοφανή καταγγελία, καθώς ισχυρίζεται πως η μητέρα της είναι δολοφόνος, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα και την αδιάψευστη μαρτυρία ενός βίντεο - ντοκουμέντου. Στο φιλμ αυτό εικονίζεται η μητέρα της να κάνει έρωτα με τον πατριό της, φορώντας βενετσιάνικες μάσκες δίπλα στο πτώμα μιας ασιάτισσας δασκάλας. Πρόκειται για μια υπόθεση παραγωγής, εμπορίας και διακίνησης snuff movies, ταινιών που αναπαριστούν πραγματικούς φόνους. Η υπόθεση αυτή εμπλέκει πολύ «καθωσπρέπει» κόσμο. Η ίδια η μικρή Άλις τρέμει ότι η μητέρα της θα τη δολοφονήσει. Η προστασία που της προσφέρει η Αστυνομία δεν την παρηγορεί και το σκάει με σκοπό να βρεθεί στην Πορτογαλία, στη σίγουρη αγκαλιά του πατέρα της. Στο σημείο αυτό συναντά τον Ούγκο Τούροπ, ο οποίος θα τα δώσει όλα προκειμένου να φτάσει η μικρή στα ασφαλή πατρικά χέρια.

B Κάθε αξιοπρεπές αστυνομικό μυθιστόρημα χρειάζεται και μια βίλα προκειμένου να φιλοξενήσει τους πρωταγωνιστές της ιστορίας του. Αυτή η βίλα λοιπόν βρίσκεται κάπου σε ένα σημείο της βόρειας Ελλάδας. Ένοικοί της, πέρα από το ευρύτατο υπηρετικό προσωπικό, ένα παρδαλό συγγενολόι, το οποίο ενώνουν ιεροί οικογενειακοί δεσμοί και χωρίζουν ταξικές διαφορές. Όλοι, ωστόσο, έχουν κάτι κοινό να μοιραστούν μεταξύ τους: Κανείς δεν εκτιμά κανέναν! Και σε αυτό το σημείο, όπως και σε άλλα, ο συγγραφέας –στη δεύτερη συγγραφική του εμφάνιση μετά την «Παραλλαγή του Γιώργου Δαρσινού»– καταφέρνει να προσδώσει στους χαρακτήρες των ηρώων του όλα εκείνα τα τόσο γνώΝεοκλής ριμα συλλογικά «ελληνικά» χαρακτηριστικά. ΑκοΓαλανόπουλος λουθώντας την κλασική συνταγή των αστυνομιΘάνατος από το κών ιστοριών, ο Γαλανόπουλος συγκεντρώνει όπουθενά λους τους εμπλεκόμενους στο μυστήριο σε ένα Εκδόσεις: Τόπος χώρο όπου ο πλούσιος γενάρχης της οικογένειάς Σελ.: 246 τους έχει πεθάνει με άγνωστο μέχρι στιγμής τρόπο. Η μάχη για τη διεκδίκηση της τεράστιας περιουσίας που αφήνει πίσω τούς φέρνει σε μια σφοδρή σύγκρουση, όπου ξεδιπλώνονται ανεμπόδιστα όλες οι πλούσιες αρνητικές αρετές της ανθρώπινης φύσης. Η πλοκή που ακολουθεί κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, και τα άλλοθι παρέρχονται με την ίδια φυσικότητα που εμφανίζονται, καθώς ο συγγραφέας εκμεταλλεύεται όλες τις απρόβλεπτες αντιδράσεις του ανθρώπινου ψυχισμού. Όλα συνηγορούν υπέρ μιας τραγωδίας η οποία δεν αφήνει περιθώρια ανάσας, προκειμένου να λυτρωθεί από τη λύση του μυστηρίου, που ο Νεοκλής Γαλανόπουλος του την προσφέρει όπως ακριβώς προσφέρουν το επιδόρπιο μετά το κυρίως γεύμα.

Εξαιρετικά επίκαιρο αναδεικνύεται το αστυνομικό μυθιστόρημα του Σέργιου Γκάκα. Εκτός από την πολύ επιτυχημένη περιγραφή της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας καταπιάνεται και με το φλέγον θέμα των ημερών σχετικά με την εκκλησιαστική περιουσία. Η προκλητικά αήθης στάση της Εκκλησίας και η «θεία» αδηφαγία προκειμένου μια Μονή να διεκδικήσει αμφισβητούμενα οικόπεδα οπλίζει τα αδίστακτα φασιστικά χέρια νεαρών των βορείων προαστίων, με αποτέλεσμα έναν εμπρησμό. Τραγικός απολογισμός τέσσερις νεκροί ένοικοι, μεταξύ των οποίων μια έγχρωμη αλλοδαπή και το παιδί της, ένας απόμαχος ηθοποιός και η Σόνια, μια πρώην ντίβα που για λογαριασμό της θα μπουν σε Σέργιος Γκάκας κίνηση οι μηχανισμοί της εξέλιξης του μυθιστορήΣτάχτες ματος. Την υπόθεση παρακολουθούν ένας αλκοοΕκδόσεις: Καστανιώτη λικός δικηγόρος και ένας κοκαϊνομανής μπάτσος. Η Σελ.: 368 μοίρα θα τους ενώσει λόγω κοινού ερωτικού παρελθόντος με τη μοιραία ντίβα, η οποία υποκύπτει στα τραύματά της. Η πυροσβεστική υπηρεσία βιάζεται να κλείσει η υπόθεση. Λίγο ο δικηγόρος και περισσότερο ο μπάτσος που διψάει για εκδίκηση θα αποτελέσουν ένα «ανθυγιεινό» δίδυμο, το οποίο θα έρθει αντιμέτωπο με όλους όσους επιθυμούν διακαώς να τελειώσει αυτή η ιστορία μια ώρα αρχύτερα. Μέσα από έναν κοινωνικό περίγυρο που πείθει, ο συγγραφέας κινείται με εντυπωσιακή αφηγηματική άνεση, κρατώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Πρόκειται για μια νουάρ ιστορία, η οποία αναδεικνύει μια νέα βίαιη κοινωνική πραγματικότητα, την οποία στην ουσία δεν την έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει και στέκουμε απέναντί της περισσότερο σαν αποσβολωμένοι παρατηρητές παρά σαν συμμετέχοντες.

36

πολιτική

Ο καπιταλισμός είναι ένα οικονομικό σύστημα που αν προσπαθήσεις να το κατανοήσεις με αποκλειστικά οικονομικές παραμέτρους σίγουρα διαπράττεις ένα μεγάλο λάθος. Η οικονομική θεώρηση του καπιταλισμού δεν νοείται δίχως την κοινωνική, ιδεολογική, πολιτική και ηθική του διάσταση. Αν και στα αρχικά του στάδια υπήρξε ένα περιορισμένο φαινόμενο, σήμερα αποτελεί μια πραγματικότητα παγκόσμιας εμβέλειας. Πρόκειται για το πιο ευέλικτο σύστημα που εμφανίστηκε στην πολιτική ιστορία της ανθρωπότητας, συνδυάζοντας ταυτόχρονα μια εξαιρετική δημιουργική και καταστροφική ικανότητα. Η ανάπτυξη του καπιταλισμού δεν συμπίπτει απλώς με την αMichel Beaud νάπτυξη των σύγχρονων κοινωνιών, είναι η κινηΗ ιστορία τήρια δύναμη που προχώρησε σε επαναστατικές του καπιταλισμού τομές, προκαλώντας τεράστιες αναταραχές στις Από το 1500 κλειστές κοινωνίες όλου του κόσμου. Από το κάρμέχρι το 2000 βουνο ως το πετρέλαιο κι απ’ τον ηλεκτρισμό ως Μετάφραση: Σπ. Δάμτσας, την αιολική ενέργεια, ο καπιταλισμός είχε τον τρόΜαρία Αλεβίζου πο του να περνά στην όλο και πληρέστερη και πεΕκδόσεις: Ηλέκτρα ριπλοκότερη εξάπλωση της κυριαρχίας του στον Σελ.: 474 κόσμο. Το βιβλίο στηρίζεται στη θεμελιώδη πεποίθηση ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη σύγχρονη εποχή αν δεν λάβουμε υπόψη μας τις βαθιές τομές που προκάλεσε η καπιταλιστική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο καθηγητής Michel Beaud ξεκινά την ιστορία του καπιταλισμού από το 1500 και φτάνει ως τις μέρες της αποθέωσης της παγκοσμιοποίησης, όπου στα οράματα των λαών και της κοινωνίας επιβλήθηκαν, μέσα στη δίνη της «ανάπτυξης», τα οράματα των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών.

Μια από τις πλέον χαρισματικές προσωπικότητες που παρήλασαν από την πολιτική σκηνή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας υπήρξε το δίχως άλλο ο Ανδρέας Παπανδρέου. Χαρισματικός μέχρι παρεξηγήσεως, όπως κάθε μεγάλη προσωπικότητα, απέκτησε φανατικούς πιστούς και φυσικά ορκισμένους εχθρούς. Το μεγάλο του επίτευγμα ήταν ότι αγαπήθηκε παράφορα από έναν λαό ο οποίος δεν μπορούσε να δει το πρόσωπό του στον καθρέφτη του ηγέτη του. Πολυσήμαντη και αντιφατική, γι’ αυτό και απίστευτα ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, ο Ανδρέας Παπανδρέου έπαιξε μπάλα στο γήπεδο μιας πολιτικής η οποία στην ουσία δεν τον συνάρπαζε. Έχοντας ο ίδιος, ωστόσο, τον τρόπο να κάνει συναρπαστική τη ζωή του κατάφερε στα χρόνια της εμπλοκής του με την Γιώργος Λακόπουλος πολιτική να της χαρίσει απαράμιλλο ενδιαφέ«Του μιλάνε ρον. Αδιαμφισβήτητος ηγέτης, είχε το μοναδιτα κύματα...» κό χάρισμα ως πολιτικός να κάνει τα θαύματα Ο Ανδρέας Παπανδρέου πιστευτά. Ερχόμενος σε επαφή με την πραγπριν μπει στην πολιτική ματικότητα μιας απίστευτης χώρας, ο Αντρέας Επίμετρο: Αδαμ. Πεπελάσης πάλεψε μέσα από μοναδικές για την πολιτική Εκδόσεις: Καστανιώτη μας αγωγή συγκρούσεις όχι μόνο να αλλάξει Σελ.: 208 την κακή της μοίρα, αλλά για να διατηρήσει και την αυτονομία της ιδιαίτερης προσωπικότητάς του. Ο Λακόπουλος, καταπιάνεται με μια έξυπνη πτυχή για την κατανόηση του φαινομένου Ανδρέας Παπανδρέου. Αυτή την εξωπολιτική πλευρά ενός άνδρα που η ενασχόλησή του με την πολιτική μάλλον τον αδίκησε.

B Ένα επίκαιρο και δυσεπίλυτο ερώτημα-πρόβλημα πραγματεύεται αυτό το βιβλίο. Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, όπου σήμερα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή η ανθρωπότητα συμβιώνει μέσα σε μια απίστευτη εθνική και φυλετική ποικιλότητα, ο ρατσισμός κατά παράβαση κάθε λογικής είναι περισσότερο παρών από ποτέ. Υπάρχουν θεωρίες που υποστηρίζουν ότι προϋπόθεση για την καταπολέμηση του ρατσισμού είναι η αποδοχή ότι αποτελεί ένα υπαρκτό πρόβλημα που, εκτός από πολιτικές και κοινωνικές σκοπιμότητες, εκφράζει και φυσικές «κλίσεις» οι οποίες δύσκολα εξορθολογίζονται. Το βιβλίο στέκεται αντίθετο στην τελευταία άποψη, γιατί τα Donaldo Macedo πράγματα σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν εξαιPanayota Gounari ρετικά δυσοίωνα. Πράγματι, ο ρατσισμός είναι αΗ παγκοσμιοποίηση παράδεκτος ως ανθρώπινη συμπεριφορά και οι του ρατσισμού συγγραφείς πιστεύουν ότι το φαινόμενο καλλιερΠρόλογος: Γιώργος Τσιάγείται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες που πακαλος Μετάφραση: Παρασκευή ρέχουν το απαραίτητο υπόστρωμα για την εμφάνισή του. Με δυο λόγια, θεωρούν ότι είναι υπόθεΑράπογλου ση συνθηκών και όχι μια φυσική ροπή του ανθρώΕκδόσεις: Επίκεντρο που προς την απόρριψη του διαφορετικού, το οΣελ.: 524 ποίο πρωτογενώς προκαλεί φόβο. Όπως και να ’χει, σήμερα που εκμηδενίστηκαν οι αποστάσεις, ενώθηκαν οι οικονομίες και συναντήθηκαν νοοτροπίες και πολιτισμοί, αντί να αμβλυνθούν οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων το ρήγμα της ασυνεννοησίας βάθυνε. Σ’ αυτή την παράλογη πραγματικότητα, που αντί να ενώνει χωρίζει τους ανθρώπους, επιχειρεί να απαντήσει αυτή η ενδιαφέρουσα εργασία.

Σταθερές στις επιλεκτικές πολιτικές προτιμήσεις τους όσον αφορά το πολιτικό βιβλίο, οι εκδόσεις ΚΨΜ κατάφεραν να αναστήσουν το επί δεκαετίες νεκρό ενδιαφέρον γύρω από αναγνώσματα με πολιτικό περιεχόμενο. Πέρα από την απαξίωση της πολιτικής, για την οποία μεγάλη ευθύνη πρέπει να αποδοθεί και στις εγχώριες, λεγόμενες προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις, η σύγχρονη πραγματικότητα δημιούργησε μια σειρά από νέες προβληματικές πάνω στα βασικά ζητήματα της πολιτικής σκέψης και πρακτικής. Τον καπιταλισμό στην παρούσα σύγχρονη μορφή του μας περιγράφει η Έλεν Μέικσινς Γουντ. Με την κατάρρευση του σοσιαλισμού τέθηκαν σε αχρησία και μία σειρά από ορολογίες_ με έΈλεν Μέικσινς Γουντ ναν τρόπο, λες και ηττήθηκαν οι έννοιες. Μια από Η αυτοκρατορία αυτές, ο ιμπεριαλισμός, δεν μπορούσε να προφερτου κεφαλαίου θεί δίχως να δημιουργήσει περιφρονητικά και ειΠρόλογος: Σπύρος ρωνικά σχόλια. Είκοσι χρόνια αργότερα, αφού χορΣακελλαρόπουλος τάσαμε παγκοσμιοποίηση, αρχίζουν και κάνουν ξαΠαναγιώτης Σωτήρης νά την εμφάνισή τους έννοιες που είχαν τεθεί σε αΜετάφραση: χρησία, ωστόσο το νόημά τους έμενε ενεργό και Αγγελική Βάσιλα πάντα σύγχρονο παρά τις ιστορικές αντιξοότητες. Η Εκδόσεις: ΚΨΜ Γουντ πιστεύει, και αυτό γίνεται ολοένα πιο φανερό Σελ.: 180 σε όλο τον κόσμο, ότι η αμερικανική παγκόσμια ηγεμονία στηρίζεται στην οικονομική αυτοκρατορία του κεφαλαίου, το οποίο με τη σειρά του έχει ανάγκη από ένα μιλιταρισμό δίχως όρια για να στηριχτεί. Έτσι η Αμερική έχει επιβάλει με τον τρόπο της ένα νέο στρατιωτικό δόγμα, του πολέμου δίχως τέλος σε σκοπό και χρόνο.

Στο μεταίχμιο της αλλαγής του αιώνα η Αμερική έμοιαζε να κρατά το μέλλον της ανθρωπότητας στα χέρια της. Είχε τη μεγάλη ευκαιρία να διαμορφώσει αυτή τις εξελίξεις με τρόπο τέτοιο που θα την καθιστούσα αδιαμφισβήτητη υπερδύναμη του πλανήτη. Στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Μπρεζίνσκι η Αμερική μοιάζει να έχει χάσει μέσα από τα χέρια της την πρώτη τεράστια ευκαιρία για να εδραιωθεί σαν ηγέτιδα δύναμη του κόσμου. Αυτή την ιδιαίτερη περίοδο στην ιστορία των ΗΠΑ ως μοναδικής υπερδύναμης του πλανήτη τη χειρίστηκαν τρεις πρόεδροι: Ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, ο Ουίλιαμ Κλίντον και ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος. Μέσα από μια σειρά ερωτημάτων ο συγγραφέας προσπαθεί να ερμηνεύσει την Zbigniew Brzezinski πολιτική των τριών προέδρων, αναλογιζόΗ δεύτερη ευκαιρία μενος κατά πόσο ερμήνευσαν σωστά τα δεΜετάφραση: δομένα της νέας εποχής. Σε πολλές περιΔάφνη Βουβάλη πτώσεις η Αμερική φάνηκε να αιφνιδιάστηκε Εκδόσεις: Α. Α. Λιβάνης από τα νέα δεδομένα που της φόρτωνε Σελ.: 246 στους ώμους της η Ιστορία και η θέση της στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα. Γι’ αυτό και ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ισχυρίζεται ότι είναι ουσιώδες η δεύτερη ευκαιρία της Αμερικής μετά το 2008 να είναι περισσότερο επιτυχής από την πρώτη, γιατί δεν θα υπάρξει τρίτη, πράγμα που το ευχόμαστε όλοι και κυρίως οι λαοί που δέχτηκαν και απειλούνται να υποστούν τον πόλεμο σαν συνέπεια των αδιεξόδων στην αλόγιστα επιθετική πολιτική των ΗΠΑ.

Όλοι όσοι πίστευαν ότι μαζί με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των δορυφόρων της θα καταποντίζονταν και οι θεωρίες του Καρόλου Μαρξ και του Φρειδερίκου Ένγκελς που ενέπνευσαν το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα γελάστηκαν οικτρά. Αντιθέτως, οι πωλήσεις βιβλίων του Μαρξ ή για τον Μαρξ σημειώνουν σημαντική αύξηση. Προφανώς δεν πρόκειται για παραξενιές που δημιουργούν μόδες, οι οποίες έρχονται και παρέρχονται ανά εποχές. Τόσο ο Μαρξ όσο και ο Ένγκελς άφησαν πίσω τους ένα έργο κλασικό, που τροφοδοτεί κάθε σχετικό συνέδριο και συζήτηση σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Για τους δυο αυτούς κορυφαίους διανοητές έχουν κυκλοφορήσει αμέτρητες βιογραΠολ Λαφάργκ φίες, μεταξύ των οποίων και κάποιες εξαιρεΑναμνήσεις τικά αναλυτικές, με επιστημονική επάρκεια, από τον Κ. Μαρξ από επαγγελματίες βιογράφους. Η αξία αυκαι τον Φ. Ένγκελς Μετάφραση: Κυριάκος Ιωαν- τής της σύντομης βιογραφίας συνίσταται στο γεγονός ότι συγγραφέας της είναι ο Λαφάρνίδης γκ, γαμπρός του Μαρξ και συνεργάτης των εΕκδόσεις: ΚΨΜ παναστατών διανοητών. Κείμενο που προΣελ.: 74 σεγγίζει περισσότερο την ανθρώπινη και άγνωστη πλευρά της ζωής των Μαρξ - Ένγκελς, γραμμένο από έναν άνθρωπο ο οποίος τους έζησε εκ του σύνεγγυς, γνωρίζοντας την καλή και την ανάποδή τους πλευρά. Με τον εξαιρετικά ενδιαφέροντα αυτόν τόμο οι πολύ καλές εκδόσεις ΚΨΜ εγκαινιάζουν μια σειρά κλασικών κειμένων υπό τον τίτλο «Προπαγάνδα».

38

δοκίμια / μελέτες

Ο αιώνας που πέρασε έμεινε στην Ιστορία σαν ένας από τους πλέον καθοριστικούς της ανθρωπότητας. Είναι ο αιώνας κατά τον οποίο οι ανθρώπινες επινοήσεις καταφέρνουν να βρουν τις εφαρμογές τους, έτσι που μια σειρά από ταχύτατες τεχνικές εξελίξεις ν’ αλλάξουν τόσο το τοπίο του κόσμου, τουλάχιστον όπως το γνωρίζαμε, όσο και τον τρόπο σκέψης και κατανόησής του από τις νέες γενιές. Στο ενδιαφέρον βιβλίο της η καθηγήτρια Τζούλια Κρίστεβα ξεχωρίζει και μας παρουσιάζει τρεις εξαιρετικές γυναικείες περιπτώσεις που με την ευφυΐα τους έπαιξαν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης σκέψης. Η Χάννα Άρεντ (1906-1975) έJulia Kristeva γινε γνωστή με το έργο της «Οι πηγές του ολοκληΧάννα Άρεντ, ρωτισμού», μια εργασία πολιτικής ανθρωπολογίας η γυναικεία ευφυΐα την οποία στήριξε πάνω στην οικονομία, την πολιτιΜετάφραση: Τάσος κή, την κοινωνιολογία και στην ψυχολογία, αντλώΜπέτζελος ντας επίσης πολύτιμα στοιχεία από τη λογοτεχνία. Εκδόσεις: Κέδρος Στο έργο της αντιτάσσει στα στρατόπεδα των δυο Σελ.: 332 ολοκληρωτισμών (σταλινισμού και ναζισμού) τις ελπίδες της για μια πολιτική δράση που θα σέβεται και θα αποκαλύπτει το «θαύμα της γεννησιμότητας», δηλαδή της ζωής. Με τον σκοτεινό παραλογισμό που κρύβεται πίσω από την ορθοφροσύνη της ανθρωπότητας ασχολήθηκε η επόμενη εκλεκτή γυναίκα, η Μέλανι Κλάιν, μελετώντας τις αβύσσους της ανθρώπινης ψυχής, προσπαθώντας να ερμηνεύσει την ενόρμηση του θανάτου που βασανίζει κάθε ζωντανό πλάσμα. Τέλος, η «Αγία Τριάδα» ολοκληρώνεται με την γαλλίδα συγγραφέα Κολέτ, που χάρη στην ηδονική της παρόρμηση και την εντυπωσιακή της αναισχυντία ο εικοστός αιώνας δεν αφήνει πίσω του μόνο επιβαρυντικές μνήμες, αλλά και μια αγέρωχη στάση απειθαρχίας.

Τα λόγια ήταν και παραμένουν ο πλέον ακαταμάχητος προπαγανδιστικός μηχανισμός στην ιστορία του πολιτισμού. Η θεμελιώδης ανάγκη της κοινωνίας να επικοινωνεί μοιάζει να είναι και το αδύνατο σημείο της, το οποίο εκμεταλλεύονται οι πάσης φύσεως επιτήδειοι πωλητές ιστοριών. Από τους ρήτορες και τη ρητορική, έως τη σύγχρονη τέχνη του storytelling, τη «νέα αφηγηματική τάξη» που επιβάλλει τον έλεγχο των επιθυμιών, η ανθρωπότητα έχει καταναλώσει απίστευτες ποσότητες αφηγηματικού λόγου. Το ενδιαφέρον θέμα που πραγματεύεται το βιβλίο είναι το πώς η πανάρχαια τέχνη της Christian Salmon αφήγησης, μέσα από τις σύγχρονες λογικές της Storytelling, επικοινωνίας, γίνεται ένα αποτελεσματικό όπλο η μηχανή που χειραγώγησης των καταναλωτών και των πολικατασκευάζει ιστορίες τών στα χέρια των μάνατζερ του θριαμβεύοντος και χειραγωγεί καπιταλισμού. Το storytelling εμφανίζεται στη τα πνεύματα δεκαετία του 1990, πρώτα στην Αμερική και έΜετάφραση: πειτα στην Ευρώπη, και έκτοτε βρίσκεται πίσω Γιάννης Καυκιάς από τις διαφημιστικές καμπάνιες και τους σηΕκδόσεις: Πολύτροπον μαντικότερους νικηφόρους προεκλογικούς αΣελ.: 234 γώνες στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Οι μηχανισμοί του storytelling καταφέρνουν να δημιουργούν τις δικές τους ιστορίες, οδηγώντας μέσα από τις αφηγήσεις που σκαρώνουν εκατομμύρια ψηφοφόρους σε αλλεπάλληλες «εκλογικές αυτοκτονίες». Από αυτή τη μελέτη μάς γίνεται γνωστός ο «αφηγηματικός τρόπος» προπαγάνδας, που σαρώνει στο πέρασμά του κάθε ορθολογιστική απόπειρα άμυνας.

B Ο Ζαν-Πιερ Βερνάν, καθώς φαίνεται, δεν έχασε πολύ καιρό αναλογιζόμενος με το τι θα ασχοληθεί. Αφού ολοκλήρωσε τις φιλοσοφικές του σπουδές και υπηρέτησε στην Αντίσταση κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία, άνοιξε μια μεγάλη πόρτα, αυτή του αρχαίου ελληνικού κόσμου, για να έχει να ασχολείται κυριολεκτικά για μια ολόκληρη ζωή. Πεθαίνοντας το 2007 άφησε πίσω του ένα έργο πλούσιο σε όγκο, που το χαρακτηρίζει η ευρηματικότητα. Είναι από τους μελετητές εκείνους που ανανέωσαν εκ θεμελίων τις αντιλήψεις μας για την Αρχαία Ελλάδα. Από τις εκδόσεις Ωκεανίδα κυκλοφόρησαν πρόσφατα τρεις διαλέξεις του, βασισμένες πάνω Ζαν-Πιερ Βερνάν σε ισάριθμες πανάρχαιες ιστορίες. Τρεις ιστορίες Πανδώρα που ο Ζαν-Πιερ Βερνάν δεν χόρταινε όχι μόνο να Οδυσσέας - Περσέας τις διαβάζει και να τις ξαναδιαβάζει, αλλά και να Τρεις διαλέξεις τις διηγείται ακούραστα. Η πρώτη ιστορία σχετίΜετάφραση: Ανθή Ξενάκη ζεται με την πρώτη γυναίκα, την Πανδώρα. Μια Εκδόσεις: Ωκεανίδα ιστορία κάπως αλλόκοτη, ωστόσο σοφή, τόσο Σελ.: 144 που οι αιώνες που ακολούθησαν πάντα είχαν να κερδίσουν κάτι από τη διήγησή της. Ο Όμηρος και η ιστορία του ήρωά του Οδυσσέα δίδαξαν γενεές γενεών, αφού είναι το δημοφιλέστερο και ασφαλέστερο μάθημα που παραδίδει η μια παράδοση στην άλλη. Μια ιστορία παγκόσμια, που ποτέ κανένας δεν θα βαρεθεί να τη διηγείται και κανείς δεν θα αρνηθεί να την ακούει. Στην τρίτη και τελευταία ιστορία, ο Βερνάν διηγείται τις περιπέτειες του Περσέα και της Γοργόνας Μέδουσας, με τον δικό του μοναδικό και πάντα σοφό τρόπο.

Με την κυκλοφορία του βιβλίου του, ο συγγραφέας πέτυχε να τεθεί και υπό αστυνομική προστασία. Ο λόγος φαίνεται να είναι προφανής: Δεν άρεσε το βιβλίο του στους ναπολιτάνους μαφιόζους. Η πασίγνωστη ιταλική πόλη του Νότου έχει ταυτιστεί, όπως αποδεικνύεται, με την ύπαρξη της επίσης πασίγνωστης Μαφίας - Καμόρα, όπως ονομάζεται σε κείνα τα μέρη. Βρίσκοντας τη χρυσή τομή μεταξύ της λογοτεχνίας και της δημοσιογραφικής έρευνας, ο Σαβιάνο κατάφερε να μεταφέρει σε ένα γοητευτικό ανάγνωσμα τις δραστηριότητες της Μαφίας. Δραστηριότητες που δεν αφήνουν περιθώρια σε κανέναν να κινηθεί έξω και πέρα από τον νόμο που επιβάλλει η εγκληματική οργάΡομπέρτο Σαβιάνο νωση της πόλης. Μέσα σ’ αυτή την ασφυκτική Γόμορρα πραγματικότητα, όπου η σύννομη πολιτεία αδυΜετάφραση: Μαρία νατεί να επιβάλλει τους κανόνες της και η ατομιΟικονομίδου κή ελεύθερη συνείδηση των πολιτών βρίσκεται Εκδόσεις: Πατάκης κάτω από τη μόνιμη απειλή αντιποίνων σε όσους Σελ.: 454 τολμήσουν να παραβούν την επιβεβλημένη θέληση της Καμόρα, η καθημερινότητα μοιάζει με μια σύγχρονη κόλαση. Έχοντας εμπλέξει στο παράνομο παιχνίδι της θεούς και δαίμονες, η Μαφία της Νάπολης, κατά πως φαίνεται, δεν ελέγχει μόνο το εμπόριο όπλων και τη διακίνηση των ναρκωτικών, αλλά συμμετέχει κανονικά σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες της πόλης, βάζοντας στο χέρι τις ζωές των κατοίκων της. Πρόκειται για ένα ανάγνωσμα που απηχεί μια απίθανη πραγματικότητα, η οποία δύσκολα γίνεται πιστευτή και ακόμα δυσκολότερα βιώσιμη, από αυτούς που έχουν την ατυχία να εμπλέκονται μέσα σ’ αυτή την εφιαλτική κατάσταση, σε ένα από τα πλέον προηγμένα κράτη της Ευρώπης.

δοκίμια / μελέτες

39

Για μια ολόκληρη ζωή η ιστορία της συγγραφέως ταυτίζεται με την αρχαιολογία, μια επιστήμη απείρως γοητευτική, αφού μεσολαβεί διακριτικά ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, συνδέοντας ιστορικά γεγονότα αλλά και ιστορίες ανθρώπινες, σε ένα μονίμως έκθαμβο παρόν. Αυτή η απίθανη συνάντηση του παρελθόντος με το παρόν είναι που ζωογονεί την ταυτότητά μας, που θεμελιώνει τη βαθύτερη ύπαρξή μας. Οι έλληνες αρχαιολόγοι διαθέτουν τη μοναδική τύχη να έχουν κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια τους τον πιο πολύτιμο ιστορικό θησαυρό που υπήρξε ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού. Έχουν στη διάθεσή τους έναν απέραντο πλούτο, τον οποίο έχουν τη μοναδική ευκαιρία Έβη Τουλούπα και τιμή να κοινωνήσουν στον υπόλοιπο κόσμο. Περασμένα και όχι Διαθέτοντας μια σπάνια πείρα και τη δική της θέση ξεχασμένα στην ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας, η Έβη Εκδόσεις: Ωκεανίδα Τουλούπα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΩκεαΣελ.: 171 νίδα μια σειρά από σύντομες ιστορίες που συνήθιζε να δημοσιεύει κατά καιρούς στην εφημερίδα «Τα Νέα». Κάθε σύντομη ιστορία μοιάζει περισσότερο με μια ευφάνταστη αφήγηση, όπου συνυπάρχουν αβίαστα η φαντασία με την πραγματικότητα, το απρόοπτο με το δεδομένο, ο μύθος με την ιστορία, το φυσικό με το υπερφυσικό. Στοιχεία που θα ζήλευαν και ο πιο ικανός λογοτέχνης και ο πιο φτασμένος παραμυθάς. Με την ανάγνωση αυτών των αφηγημάτων ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με τον άνθρωπο, την ιστορία του και τη φύση που τον περιβάλλει, μέσα από μια μαγική διαδικασία, όπου τη θέση της γραφίδας έχει η αρχαιολογική σκαπάνη. Πρόκειται για μια σειρά κειμένων που μοιάζουν να είναι γραμμένα δίκην ημερολογίου, ωστόσο εύκολα κανείς θα τα χαρακτήριζε αφηγήματα αρχαιολογικής θεματολογίας.

Ιστορικά ο γάμος παρακολουθεί κατά πόδας τις εξελίξεις της κοινωνίας. Για την ακρίβεια, είναι ο καθρέφτης της ίδιας της κοινωνίας που τον ευλογεί και τον διαφυλάσσει ως κόρην οφθαλμού.Αν κανείς θελήσει να μελετήσει τις θεμελιώδεις αρχές του γάμου,έρχεται αντιμέτωπος με τις...απαρχές της βαρβαρότητας. Πάνω από όλα ο γάμος είναι έλεγχος, το συμβόλαιο εκείνο που εμφανίζεται ως επιλογή, ενώ είναι υποχρεωτικό όσο τίποτε άλλο. Πρόκειται για μια κατ’ εξοχήν σκληρή συναλλαγή, όπου παζαρεύονται από αισθήματα μέχρι ακίνητα. Στην ουσία ο κάθε γάμος, και κυρίως οι πιο πετυχημένοι, βασίζεται σε αυτά που υποτίθεται ότι αποκηρύσσει. ΑρχίStephanie Coontz ζοντας από την αμοιβαιότητα ως βασικό συστατικό Η ιστορία του γάμου του,η επιτυχία του βασίζεται στην παραβίασή της.Η Από την υποταγή στην ανθυγιεινή συνήθεια να λέμε την αλήθεια μέσα στο οικειότητα ή πώς πλαίσιο του γάμου αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόη αγάπη νίκησε το γάμο πο για να τον τινάξουμε στον αέρα. Καλλιεργώντας Μετάφραση: την πιο ανέντιμη στάση, αυτή που αποθεώνει την υΣοφία Λαζαρίδου ποκρισία,ο γάμος κρατά αιώνες τώρα τον θεσμό του Επιμέλεια: ακλόνητο και σχεδόν αναλλοίωτο, ως το πλέον ιΣυλβί Ρηγοπούλου σχυρό και ανθεκτικό κύτταρο της κοινωνίας. ΕνώΕκδόσεις: Πολύτροπον νοντας τις ζωές, όπως τα βασίλεια, τις περιουσίες Σελ.: 454 και γενικώς κάθε σοβαρό συμφέρον, ο γάμος στηρίζει εκ θεμελίων, μέσα από μια σειρά έντονων τις τελευταίες δεκαετίες αμφισβητήσεων,την κοινωνία και εγγυάται με σταθερότητα τις εξελίξεις της.Τελικά ο γάμος μοιάζει να αποτελεί τον πιο φερέγγυο εγγυητή σταθερότητας και ταυτόχρονα μια αναγκαία μαθητεία για τον άνθρωπο, μέσα δε από τις αντιξοότητές του παρέχει την ευκαιρία της ικανοποίησης και της αναζήτησης της πληρότητας.

Ποιος μπορεί να σταθεί ασυγκίνητος μπροστά στην ομορφιά, στο κάλλος, όπως αυτό εκφράζεται σε όλες τις εποχές μέσα από το ανθρώπινο σώμα; Ή, αντίθετα, ποιος μπορεί με φυσικότητα, δίχως κάποια καταπιεστική ιδεολογική παρέμβαση, να κρατήσει ίσες αποστάσεις απέναντι σε έναν ωραίο κι έναν άσχημο άνθρωπο; Τα πρότυπα δεν δημιουργούν δίκαιο και είναι καλό οι λεγόμενες προοδευτικές ιδεολογίες να μη δημιουργούν υποκριτές. Οι διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, μεταξύ των οποίων κι αυτές που δημιουργεί η εμφάνιση του καθενός, παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Όση εκπαίδευση κι αν ξοδευτεί, η ομορφιά, η υπεροχή, το ξεχωριστό, όπως κι αν εκφράζονται θα έχουν τον πρώτο λόγο. Στην Bonnie Berry Ιλιάδα η βασιλική καταγωγή πριν απ’ όλα προϋποΟμορφιά θέτει εξωτερική ομορφιά και ρώμη. Είναι αδιανόητη και προκατάληψη η ιδέα ενός άσχημου και αδύναμου άρχοντα. Το βιΗ δύναμη βλίο αγγίζει ένα θέμα που το γνωρίζουν όλοι, αλλά η της εμφάνισης προοδευτική τους συνείδηση δεν το αποδέχεται, Μετάφραση: ότι η εξωτερική εμφάνιση του ανθρώπου επηρεάζει Ρίτα Περδίκα, σε μεγάλο βαθμό την πρόσβασή του σε επαγγέλΚική Τεκτονίδου ματα, ερωτικές σχέσεις, μόρφωση, φιλίες, όπως και Εκδόσεις: Πολύτροπον σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές ευκαιρίες Σελ.: 236 που μπορούν να του δοθούν. Στην «αδικία» αυτή συνδράμουν με τα αψεγάδιαστα πρότυπα που προβάλλουν καταιγιστικά ο κινηματογράφος, η διαφήμιση και μέρος των ΜΜΕ. Το βιβλίο επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στις κοινωνικές ανισότητες, εκείνες που σχετίζονται με την προκατάληψη και τις διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση. Εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα, που δεν ευτύχησε στη μετάφρασή του.

Πρόκειται για σειρά βιογραφικών δοκιμίων ξεχωριστών προσωπικοτήτων που επιλέχθηκαν από το ιστορικό παρελθόν με βασικό κριτήριο την προσφορά τους στην ανθρωπότητα. Σ’ αυτό το πλαίσιο έχουμε να κάνουμε με μια επιλογή η οποία αξιολογεί με ουμανιστικά κριτήρια. Πρώτο μέλημα του συγγραφέα είναι να απαντήσει στο βασικό ερώτημα τι είναι αυτό που κάνει κάποιον μεγάλο. Δίχως να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια απορρίπτει τη «φήμη», θεωρώντας την επισφαλή για την εξασφάλιση του μεγαλείου. Την ίδια τύχη έχει και η «επιτυχία». Κι αυτής, όπως και της φήμης, τα χαρακτηριστικά είναι συνήθως πρόσκαιρα. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του βασιS. Fischer-Fabian λιά της Πρωσίας Φρειδερίκου Β΄, ο οποίος χαραΆνθρωποι που κτηρίστηκε Μέγας από τον Βολτέρο. Ωστόσο, στο άλλαξαν τον κόσμο πέρασμα των αιώνων ο Βολτέρος έμελλε να μείΜετάφραση: Ιωάννα νει στην ιστορία πολύ περισσότερο απ’ ό,τι ο πανίΛεμπέση-Μουζακίτη σχυρος και πασίγνωστος επί των ημερών του βαΕκδόσεις: Κονιδάρη σιλιάς. Σ’ αυτόν τον τόμο παρουσιάζονται διάφοΣελ.: 433 ρες προσωπικότητες, άνθρωποι που με τη μεγαλοφυΐα τους άλλαξαν τον κόσμο. Προφανώς οι περισσότεροι απουσιάζουν, ωστόσο αυτοί που παρουσιάζονται σαν προσωπική επιλογή του συγγραφέα είναι εκείνοι για τους οποίους θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι χωρίς αυτούς ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός, πράγμα που δικαιολογεί τόσο την έλλειψη που εντοπίσαμε, όσο και την ακρίβεια του τίτλου. Άραγε πώς θα ήταν η ανθρωπότητα δίχως την επίδραση του Μαρξ και του Αϊνστάιν, δίχως τα έργα του Γκαίτε και του Σίλερ, δίχως τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο, τον Κοπέρνικο, τον Βάγκνερ; Σίγουρα όχι καλύτερος!

B

40

δοκίμια / μελέτες

Ο κατάσκοπος,σαν άνθρωπος που ζει στο όριο του κινδύνου, ξέρει να κερδίζει πέρα από τους αντιπάλους του και τον θαυμασμό του κοινού. Στην περίπτωση των κατασκόπων το μέγιστο ενδιαφέρον κερδίζουν οι εικασίες, δηλαδή όλα εκείνα τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά τους, τα οποία, ωστόσο, λόγω της φύσεως της δουλειάς,μένουν κρυφά και χρειάζεται η συνδρομή μιας πλούσιας φαντασίας προκειμένου να αποκαλυφθούν. Άνθρωπος με ιδιαίτερες ικανότητες, που πολλές φορές μοιάζουν να ξεπερνούν την πραγματικότητα, ο κατάσκοπος αναλαμβάνει δράση εκεί που αδυνατούν όλοι οι άλλοι.Αν και το επάγγελμα δεν ήταν άγνωστο στην David Owen αρχαιότητα,ο κατάσκοπος χρωστά τη μεγάλη του Κατασκοπεία αίγλη στην εξέλιξη και τα επιτεύγματα της τεχνοΠράκτορες, κώδικες λογίας. Κάτοχος και χρήστης υπερόπλων που τον και υπερσύγχρονες καθιστούν αόρατο, άτρωτο και παντοδύναμο, ο μηχανές κατάσκοπος έχει πάντα στη διάθεσή του εργαλεία Μετάφραση: που ξεπερνούν την ανθρώπινη φαντασία. Οι ικαΙωάννα Κορωναίου νότητές του τον καθιστούν υπεράνθρωπο και οι εΕκδόσεις: Τραυλός ξουσίες τον χρησιμοποιούν προκειμένου να εΣελ.: 176 δραιώσουν τη θέση τους και να επιβάλουν την πολιτική τους. Στον κόσμο της κατασκοπείας, η συνεχής εγρήγορση και η μόνιμη καχυποψία είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσεις,καταπατώντας ταυτόχρονα κάθε αρχή και κανόνα από αυτούς που θεσπίζει η συντεταγμένη κοινωνία. Στο βιβλίο αυτό του Ντέιβιντ Όουεν παρακολουθούμε από τη Μάτα Χάρι, τη μηχανή enigma, τη σταλινική Κόκκινη Ορχήστρα,τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι τις σχέσεις της περιλάλητης CIA με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, και όλα όσα δεν βάζει ο ανθρώπινος νους, μιας και στο παιχνίδι των κατασκόπων δεν υπάρχουν αρχές, άρα ούτε και εκπλήξεις.

Ο αμερικανός στοχαστής μας προτρέπει να πετάξουμε επιτέλους ό,τι ταυτίστηκε με τον ύστερο καπιταλισμό στο καλάθι των αχρήστων.Μοντερνισμός, νεωτερισμός,μεταμοντερνισμός,αποτελούν για τον σύγχρονο κόσμο πεπαλαιωμένες έννοιες, χρήσιμες μόνο για το μουσείο της σκέψης. Αυτό που γνωρίζει από την καλή και την ανάποδη ο μέσος πολίτης του πλανήτη, που πηγαίνει στη δουλειά του κι επιστρέφει στο σπίτι του ακρωτηριασμένος από μια άχρηστη ακόμα μέρα,είναι ότι ο ύστερος καπιταλισμός κι η ανθρωπότητα μαζί του έφτασαν σε ένα αδιέξοδο. Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του καλεί τους σκεπτόμενους ανθρώπους, όλους αυτούς που αποτελούν την πρωτοπορία της σκέψης στην ουτοπία.Από Φρέντρικ Τζέιμσον την ουτοπία ξεκίνησαν όλες εκείνες οι μεγάλες κινήΟι αρχαιολογίες σεις και επαναστάσεις των ανθρώπων που φάνταζαν του μέλλοντος κυριολεκτικά αδύνατες. Στις μέρες μας η ουτοπία, τόμος 1 σύμφωνα με τον Τζέιμσον, αποτελεί τη μοναδική εΗ επιθυμία που παναστατική προοπτική.Τα πυρά του συγγραφέα συλέγεται ουτοπία και γκεντρώνονται στην κατάφορα απάνθρωπη και αντιάλλες επιστημονικές κοινωνική οντότητα του χρήματος. Στην ανταλλαγή φαντασίες δηλαδή ενός φυσικού ή πνευματικού δημιουργήμαΜετάφραση: Μιχάλης τος με ένα ευτελές σύμβολο.Βασική ιδέα αυτού του Μαυρωνάς βιβλίου αποτελεί η πεποίθηση που θέτει τα πολιτικά Εκδόσεις: Τόπος μας οράματα στην υπηρεσία ενός διαφορετικού μέλΣελ.: 414 λοντος.Σήμερα,στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, που ακολουθεί τους φρενήρεις ρυθμούς της τεχνολογικής ανάπτυξης παράλληλα με την ανεξέλεγκτη αποσύνθεση των χωρών του τρίτου κόσμου,ο ρόλος της ουτοπίας, φαίνεται να προσφέρει μια λυτρωτική διέξοδο - φυγή προς το μέλλον.

B Το θέμα του βιβλίου, όπως γλαφυρότατα δηλώνεται στον τίτλο του, είναι γνωστό ή τελοσπάντων μας έχει απασχολήσει όλους πολλές φορές στην άχαρη ενασχόλησή μας με τα γράμματα. Τι λέει το βιβλίο με δυο λόγια: Ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων, διαθέτοντας μια γενικότερη παιδεία, έχουμε τη δυνατότητα να προσεγγίζουμε, μέσα από γενικότητες αλλά και ειδικότερα, εκφράζοντας την αρκετές φορές ενδιαφέρουσα γνώμη μας, σοβαρά αναγνώσματα, τα οποία ούτε λίγο ούτε πολύ δεν έχουμε διαβάσει! Ο συγγραφέας, δίχως να αδικεί κανέναν, ή τουλάχιστον τους περισσότερους, ισχυρίζεται ότι υπάρχουν, λόγου χάρη, καθηγητές της ιταλικής φιPierre Bayard λολογίας, οι οποίοι διδάσκουν τον Δάντη δίχως να Πώς να μιλάμε τον έχουν διαβάσει τουλάχιστον μια ολόκληρη φογια βιβλία που ρά. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα κλασικά κείμενα, δεν έχουμε διαβάσει που τα επικαλούνται δίχως να έχουν επαρκή γνώση. Μετάφραση: Το φαινόμενο δεν είναι άγνωστο ούτε και για τους Ελπίδα Λουπάκη ασκούντες κριτική βιβλίων. Δηλαδή να αποφαίνοΕκδόσεις: Πατάκη νται για βιβλία τα οποία έχουν πλημμελώς διαβάσει. Σελ.: 272 Επίσης, δεν είναι άγνωστο και στα δικά μας ήθη πολυδιαβασμένοι διανοούμενοι να μην έχουν διαβάσει έστω μια φορά την Ιλιάδα ή να επικαλούνται τόσα διαβάσματα που δεν τα δικαιολογεί το ωριαίο τους καθημερινό πρόγραμμα, έτσι όπως το γνωρίζουμε τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ο συγγραφέας στο ενδιαφέρον του δοκίμιο καταλήγει στο λογικό συμπέρασμα ότι ακόμα κι αν μιλάμε για αναγνώσματα που δεν έχουμε διαβάσει, είμαστε ωφελημένοι, μιας και τους παραχωρούμε, έστω και με την απουσία τους, μια σημαντική θέση στη ζωή μας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό ένα βιβλίο που ασχολείται ουσιαστικά με τη διάσημη σχέση δυο λεσβιών, της συγγραφέως Γερτρούδης Στάιν και της γραμματέως της Άλις Τόκλας. Από τη μια, η Γερτρούδη υπήρξε εκείνη η πληθωρική συγγραφέας με το τεράστιο άγχος της επιτυχίας, μια γνήσια εκπρόσωπος του μοντερνισμού, όπου από το σαλόνι της στο Παρίσι πέρασαν τα διασημότερα ονόματα στον χώρο των γραμμάτων και της τέχνης: Απολινέρ, Χέμινγουεϊ, Σκοτ Φιτζέραλντ, Τ. Σ. Ελιοτ, Πικάσο, Ματίς και πολλοί άλλοι. Από την άλλη, η Άλις υπήρξε η εργατική εκείνη μέλισσα που φρόντιζε σχεδόν Janet Malcolm για τα πάντα και υπήρξε η ουσιαστικά η καλή οιΔυο ζωές κοδέσποινα όλων αυτών των διασημοτήτων. Η Γερτρούδη και Άλις ζωή αυτού του τόσο εντυπωσιακού για τα δεδοΜετάφραση: μένα ήθη της εποχής του ζευγαριού κύλησε μέΡένα Χάτχουτ σα στα γεγονότα των δύο παγκοσμίων πολέμων Εκδόσεις: Scripta του περασμένου αιώνα και στιγματίστηκε και αΣελ.: 168 πό τις ιδιωτικές συγκρούσεις των δυο γυναικών, που σε μερικές περιπτώσεις μπορούμε να τις αποκαλέσουμε έως και σφοδρές. Μαζί με τη ζωή τους, όπως αυτή περιγράφεται μέσα από τις «Δυο ζωές», η Μάλκολμ δεν χάνει την ευκαιρία να περάσει από μια κριτική σάρωση όλο το σημαντικό συγγραφικό έργο της Γερτρούδης Στάιν. Τέλος, είναι επίκαιρο και χαρακτηριστικό ταυτόχρονα το γεγονός ότι μετά τον θάνατο της Στάιν οι κληρονόμοι της δεν άφησαν ούτε καν ένα πίνακα από τη μεγάλη κοινή συλλογή των δυο γυναικών, έτσι που η Άλις Τόκλας μετά από σαράντα χρόνια κοινού βίου να περάσει τα έσχατα χρόνια της ζωής της μέσα σε μεγάλη ένδεια.

Μέσα στο ζοφερό πολιτικό κλίμα των ημερών, όπου αναδεικνύεται με εφιαλτική συνέπεια η εγκληματική ανικανότητα του πολιτικού μας συστήματος να ορθοποδήσει επιτέλους, κυκλοφόρησε το βιβλίο του Χρήστου Γιανναρά. Αποτελείται από τις δημοσιευμένες επιφυλλίδες του καθηγητή στην εφημερίδα «Καθημερινή», από τον Ιανουάριο του 2007 έως και τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους, και αναφέρεται στην θλιβερή κατάρρευση του πολιτικού μας συστήματος. Εγκαταλελειμμένοι στη μελαγχολική αυτή διαπίστωση, η οποία έχει διαβρώσει το είναι μας, μοιάζουμε προδομένοι και κυρίως νικημένοι από μια θλιβερή ιδιοτελή αγέλη από ανίκανους, αήθεις και ηλίθιους επαγγελματίες της εξουσίας, που εκτός από Χρήστος Γιανναράς Η κατάρρευση του πο- τον τόπο λυμαίνονται και το μέλλον των παιδιών λιτικού συστήματος μας, προς χάριν των δικών τους νεαρών βλαστών. Η κρίση είναι βαθύτατη και ενώ εδώ και δεκαεστην Ελλάδα τίες η συστηματική τους αδράνεια στερεί τον τόΕκδόσεις: Ιανός πο από τις στοιχειώδεις λύσεις στα προβλήματά Σελ.: 328 του, ο λαός, σαν μαγεμένος θαρρείς, αρνείται να τους τιμωρήσει, πιθανότατα βολεμένος κι αυτός μέσα σ’ αυτό το κακοφορμισμένο μοντέλο διακυβέρνησης. Μιλώντας για το μέλλον, αυτοί που το έχουν ακυρώσει εκτελώντας την ελπίδα για τον τόπο και τους πολίτες του, μας κάνουν καθημερινά μάρτυρες μιας σαδιστικής και κακόγουστης θεατρικής παράστασης χονδροειδών αθλιοτήτων και ευαγγελίζονται, τάχα μου, τη σωτηρία μας. Πολιτικοί αγκιστρωμένοι στα προσωπικά τους συμφέροντα, δεν διστάζουν να καταληστεύουν κάθε πολύτιμη πηγή πλούτου αυτού του τόπου, υλική ή πνευματική, προκειμένου να μην υπάρξουν ποτέ αξιοκρατία.

Μια από τις πιο προικισμένες προσωπικότητες του 4ου π.Χ.αιώνα,ο Θεόφραστος υπήρξε μαθητής του Πλάτωνα μαζί με τον Αριστοτέλη, με τον οποίο συνέδεσε τόσο την πνευματική του πορεία όσο και αυτή της ζωής του, μιας και ακολούθησε ως συνοδοιπόρος τον μεγάλο Σταγειρίτη φιλόσοφο,του οποίου την περιπατητική σχολή ανέλαβε μετά τον θάνατό του. Πρόκειται για ένα από τα πιο συγκροτημένα μυαλά της αρχαιότητας, που έζησε σε μια πολιτικά δύσκολη εποχή της Αθήνας, γεμάτη ένταση από τις πολιτικές συγκρούσεις, κρατώντας αποστάσεις ασφαλείας και μένοντας αποκλειστικά αφοσιωμένος στην επιστήμη και τη φιλοσοφία. Οι «Χαρακτήρες» αποτελούν ένα από τα δημοφιλέστερα αναγνώΘεόφραστος σματα που μας κληροδότησε η Αρχαιότητα, καθώς Χαρακτήρες στρέφουν την ιδιαζόντως αιχμηρή προσοχή και παΕισαγωγή, μετάφραση, ρατηρητικότητα του συγγραφέως στους ιδιαίτεσχόλια: Σταύρος Γκιργκένης ρους αστείους τύπους της ανθρώπινης φύσης. ΜέΕκδόσεις: Ζήτρος σα από μια σειρά διαχρονικών χαρακτήρων, όπως Σελ.: 631 απέδειξε το πέρασμα των αιώνων, καταδεικνύονται ατομικές ιδιοτροπίες, που μεταξύ των άλλων μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την καθημερινή ζωή της Αθήνας στη δύση του 4ου π.Χ. αιώνα, κατά τη δύσκολη μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική εποχή. Οι «Χαρακτήρες» αποτελούνται από λογής λογής τύπους που κινούνται και δρουν σε όλη την γκάμα της αθηναϊκής κοινωνίας εκείνης της περιόδου.Έτσι,παρελαύνουν τύποι του λιμανιού, της αγοράς, εκπρόσωποι της ανώτερης τάξης, χωρικοί και όλη εκείνη η πληθώρα των ανθρώπινων συμπεριφορών, οι οποίες καθορίζουν τις χαρακτηρολογικές κατηγορίες όπως αυτές διαχωρίζονται από τις ιδιομορφίες των συμπεριφορών τους.

42

ιστορία

Ενώ η ανθρωπότητα από πόλεμο σε πόλεμο οικοδομούσε το παρόν και το μέλλον της δεν παρέλειπε στα μικρά διαστήματα της ειρήνης να θέτει μιαν ατέλειωτη σειρά ερωτημάτων που έβαζαν τις πολεμικές συρράξεις υπό ηθική κρίση. Στο μεταξύ, παρά το γεγονός ότι έχουμε σαν κορυφαίο και ενδεικτικό ιστορικό παράδειγμα τον διάλογο μεταξύ των Αθηναίων στρατηγών και των Μηλίων αρχόντων στη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, όπως μας τον μεταφέρει ο Θουκυδίδης, δεν δείχνουμε να αποδεχόμαστε τον τετελεσμένο ρεαλισμό που μας επιβάλλει η αναγκαιότητα του πολέμου: το δίκαιο του ισχυροτέρου. Μέσα σ’ αυτό το κατ’ εξοχήν άδικο τοπίο του πολέμου ο Michael Walzer καταMichael Walzer πιάνεται και με την ανάδειξη μιας φαινομενικά παΔίκαιοι και άδικοι ράλογης πτυχής του, εκείνης κατά την οποία το δίπόλεμοι καιο παίζει βασικό ρόλο. Το ενδιαφέρον της μαΜετάφραση: κρόχρονης και ενδελεχούς έρευνας του συγγραΓεωργία Δημητροπούλου φέα επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν παΕκδόσεις: Ιωλκός ραβιάσεις νόμων περί πολέμου, εξετάζοντας περιΣελ.: 496 πτώσεις κατά τις οποίες οι συγκρούσεις ξεφεύγουν από τα θεσπισμένα όρια: άνευ διακρίσεων δολοφονίες αμάχων, κυρίως γυναικόπαιδων, βιασμοί, εξευτελισμοί, καταπάτηση του δικαιώματος ενός κράτους να σταθεί ουδέτερο σε μια πολεμική σύρραξη, απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι στους αιχμαλώτους. Ταυτόχρονα με τα διαμορφούμενα κοινωνικά ήθη παρακολουθούμε τις ιστορικές αλλαγές που επήλθαν στην καθαυτό διεξαγωγή του πολέμου και τα σύγχρονα διλήμματα της ανθρωπότητας απέναντι στο δίκιο και το άδικο κάθε πολέμου.

Πρόκειται για μια βιογραφία του αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνού.Παρά το γεγονός ότι κυβέρνησε μόνο εφτά χρόνια είναι ένας από τους γνωστότερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Κι αυτό παρότι, για όσους γνωρίζουν την ιστορική πραγματικότητα της εποχής στην οποία έζησε και έδρασε (1295-1383),η προσπάθειά του να γεφυρώσει τον ανατολικό μουσουλμανικό κόσμο με τον χριστιανικό της Δύσης δεν ήταν παρά μια ουτοπία,από αυτές ωστόσο που αποτελούν ζητούμενο ακόμα και στις μέρες μας.Επρόκειτο για έναν ικανότατο άντρα που διέθετε πολλά χαρίσματα και ταλέντα.Εκτός από αυτοκράτορας υπήρξε και καλός στρατιωτικός, σπουδαίος θεολόγος, εξέχων λόγιος,ικανός πολιτικός.Μάλιστα ήταν ο μοναδικός αυDonald M. Nicol τοκράτορας ο οποίος ασχολήθηκε με τη συγγραφή Ιωάννης των απομνημονευμάτων του. Το 1354 παραιτήθηκε Καντακουζηνός από τον θρόνο και αποσύρθηκε ως μοναχός μέχρι το Μετάφραση: τέλος του μακρού του βίου.Είναι χαρακτηριστικό το Κατερίνα Χαλμούκου γεγονός ότι μετά την παραίτησή του από τον θρόνο Εκδόσεις: Γκοβόστη συνέχισε ως μυστικός σύμβουλος της αυτοκρατοΣελ.: 310 ρίας.Τη βασικότερη πηγή πληροφοριών περί του βίου του αποτελούν προφανώς τα απομνημονεύματά του,τα οποία θεωρούνται από τα πιο καλογραμμένα και ενδιαφέροντα κείμενα που μας διέσωσε η βυζαντινή φιλολογία. Μαζί με τον φίλο του λόγιο Νικηφόρο Γρηγορά υπήρξαν οι τελευταίοι της μακράς παράδοσης της σύγχρονης ιστοριογραφίας στα ελληνικά.Πρόκειται για έναν οραματιστή που πίστευε στη συνεργασία της Δυτικής με την Ανατολική Χριστιανοσύνη,σε μια Αυτοκρατορία μικρότερη και πιο ευέλικτη και που μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του προσπάθησε να σώσει το βυζαντινό κράτος και την ορθόδοξη πίστη από την καταστροφή που ήδη προδιέγραφε η χιλιόχρονη πορεία τους.

B Κάθε απόπειρα πλαστογράφησης της ιστορίας μοιάζει με την ανόητη εκείνη πρακτική που υιοθετούν εγκληματικές κυβερνήσεις οι οποίες φτιάχνουν πυρηνικά οπλοστάσια στο όνομα της ειρήνης.Η συνειδητή παραποίηση ιστορικών γεγονότων, μέσα από αποσιωπήσεις, παραποιήσεις και διαστρεβλώσεις, αντίθετα με ό,τι υποστηρίζουν οι επίσημοι πλαστογράφοι των εθνικών ιστοριών, εξυπηρετούν τη βαρβαρότητα και την ανακύκλωση των εφιαλτικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Με την οπτική που θέλει την Ιστορία στην υπηρεσία των λαών και όχι των σκοπιμοτήτων, ο Χάουαρντ Ζιν, μοιάζει να γράφει με γνώμονα τη γνωστή και περιφρονημένη στην πράξη Howard Zinn ρήση του Σολωμού, που ταυτίζει το αληθινό συμβάν Ιστορία του λαού των με το εθνικό συμφέρον. Με τη βαθύτατη αυτή τοποΗνωμένων Πολιτειών θέτηση απέναντι στα περασμένα γεγονότα, προσπαΜετάφραση: Θεόδωρος θεί, και το πετυχαίνει στο μέτρο του δυνατού, να αΚαλύβας φυπνίσει τους συμπατριώτες του και να τους προΕκδόσεις: Αιώρα βληματίσει σχετικά με τον τρόπο που ζουν και σκέΣελ.: 780 φτονται για τους εαυτούς τους και για τον υπόλοιπο κόσμο.Απελευθερωμένος από τους εθνικούς μύθους,που επικαλούνται συνήθως ύψιστα αγαθά,ο ακτιβιστής ιστορικός αφηγείται την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία του λαού της Αμερικής, φωτίζοντας τις σκοτεινές της πλευρές σαν αναπόσπαστο κομμάτι μιας ζωής,η οποία χαίρεται και λυπάται για τις καλές και τις κακές της στιγμές. Η «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1984 και έκτοτε επανεκδίδεται συνεχώς, προσθέτοντας στις σελίδες της τα τελευταία γεγονότα που συνδέονται με τη μοίρα αυτής της τόσο γνωστής και ταυτόχρονα άγνωστης χώρας,που οι εξελίξεις την κατέστησαν ηγέτιδα δύναμη του κόσμου.

Είναι αλήθεια πως μετά την κατάρρευση του σοσιαλιστικού οικοδομήματος άλλαξαν πολλά, μεταξύ των οποίων και οι παγιωμένες για αρκετές δεκαετίες γραμμές στον παγκόσμιο χάρτη. Πολλά ακούστηκαν στο όνομα της Δημοκρατίας, κυρίως στις χώρες εκείνες που τη στερήθηκαν, για δικαιώματα μειονοτήτων, και γενικά επικράτησε η άποψη ότι πλέον όπου υπήρχε αδικία υπήρχε και διάθεση δικαίωσης. Μέσα σ’ αυτό το ευφρόσυνο κλίμα που καλλιέργησαν οι ΗΠΑ δημιουργήθηκαν κυρίως παρεξηγήσεις και νέες μορφές αδικίας, μόνο που αυτή τη φορά η νέα κατάσταση πραγμάτων, όπως ονομάστηκε, είχε Ίδρυμα Μουσείου σαφή σκοπό την προώθηση των συμφερόντων Μακεδονικού Αγώνα της μοναδικής υπερδύναμης. Δεν χρειάστηκαν Μακεδονικές παρά μερικά χρόνια για να αποδειχθεί με τον πιο ταυτότητες στο χρόνο κατηγορηματικό τρόπο ότι ήταν πολύ δυσκολόΔιεπιστημονικές τερο να κυριαρχείς μόνος σου παρά μαζί με την προσεγγίσεις πιο ανεπιθύμητη παρέα. Μέσα σ’ αυτές τις πεΕπιμέλεια: Ιωάννης Στεφα- ρισσότερες φορές πρόχειρες αλλαγές ήταν και η νίδης,Βλάσης Βλασίδης, αναγνώριση ενός κράτους-μορφώματος, αυτού Ευάγγελος Κωφός των Σκοπίων, με τον όρο «Μακεδονία» να κυΕκδόσεις: Πατάκη ριαρχεί στο συνταγματικό του όνομα και με σαΣελ.: 598 φή προσανατολισμό να κυριαρχήσει επίσης και στην περιοχή. Ο παρών συλλογικός τόμος, έργο δεκαοκτώ επιστημόνων, εξετάζει και εμβαθύνει σε ζητήματα εθνικών ταυτοτήτων, με αφορμή το διεθνές ενδιαφέρον που ενέσκηψε για τους σλαβικής καταγωγής κατοίκους της Ελληνικής Μακεδονίας.

διάφορα

Αυτή η εν πολλοίς καινοφανής για τα ελληνικά δεδομένα αρχιτεκτονική μελέτη έρχεται σαν συνέχεια μιας άλλης παλαιότερης, την οποία είχαμε παρουσιάσει από αυτές τις στήλες με τίτλο «Η περιπέτεια των κηπουπόλεων».Αντικείμενο του τόμου είναι καταρχάς η γνωριμία του αναγνώστη με την άγνωστη αυτή πλευρά της αρχιτεκτονικής και η εξοικείωσή του με τις βασικές αρχές σχεδιασμού εξωτερικών χώρων και του τοπίου ευρύτερα. Σε μια κοινωνία όπως η ελληνική, που το βασικό της όραμα αποθεώθηκε στην ιδέα της αντιπαροχής και κυρίως στην καταπάτηση κάθε ελεύθερου χώρου, μια μελέτη σαν την «Αρχιτεκτονική του τοπίου» μάλλον θα φάνταζε Ιωάννης Α.Τσαλικίδης περισσότερο σαν ειρωνεία και λιγότερο σαν πρόταΑρχιτεκτονική τοπίου ση. Ας επιστρέψουμε ωστόσο στην ελπιδοφόρα Εισαγωγή στη θεωρία πτυχή αυτού του πονήματος, που παρουσιάζει μια και την εφαρμογή επιστήμη η οποία συνεταιρίζεται με την τέχνη προΕκδόσεις: Επίκεντρο κειμένου να αποτυπώσει τους οικολογικούς,κοινωΣελ.: 380 νικούς και πολιτισμικούς παράγοντες και να προχωρήσει στη σχεδίαση των εξωτερικών χώρων,των τόσο περιφρονημένων από πολιτεία και πολίτες στη χώρα μας,συνδυάζοντας ταυτόχρονα τη λειτουργικότητά τους με την αισθητική, έτσι ώστε να τεθούν στην υπηρεσία του ανθρώπου και κατά συνέπεια του κοινωνικού συνόλου.Με δυο λόγια,πρόκειται για μια πτυχή της αρχιτεκτονικής που προσβλέπει στην αλλαγή του φυσικού σκηνικού αλλά και της όλης μορφής και διάθεσης του περιβάλλοντος, είτε πρόκειται για μια φτωχογειτονιά είτε για το κέντρο της πόλης είτε για μια παρθένα περιοχή της υπαίθρου.Το βιβλίο υπερασπίζεται την αναγκαιότητα,μέσα στις διαμορφωμένες συνθήκες του σύγχρονου κόσμου,ενός αρχιτέκτονα του τοπίου,δουλειά του οποίου είναι η διαμόρφωση της γης εκεί που τη χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να ζήσουν,να εργαστούν και να ψυχαγωγηθούν.

Γιώργος Α. Πεπόνης Οι τοίχοι ανήκουν στο πλήθος Εκδόσεις: Το Ποντίκι Σελ.: 334

Συνήθως όταν θέλουμε να πούμε ότι κάποιος δεν είναι κι ο πιο έξυπνος άνθρωπος του κόσμου τον ονομάζουμε ντουβάρι. Ένας τοίχος δεν μπορεί ποτέ να είναι έξυπνος, εκτός κι αν είναι γραμμένος με αυτά τα ευφάνταστα μηνύματα που λακωνικά καταγγέλλουν, σχολιάζουν, παρατηρούν, ειρωνεύονται και αυτοσαρκάζονται. Το βασικό χαρακτηριστικό της απίστευτης ευστοχίας αυτών των συνθημάτων συνίστανται σε δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι δεν διαθέτουν σπόνσορα και ο δεύτερος ότι οι συντάκτες του είναι νεαρής ηλικίας και συνήθως δίχως τη δυνατότητα άλλης έκφρασης. Τα συνθήματα τοίχου, αυτές οι ευφυείς αναλαμπές κοινωνικότητας, καταδεικνύουν και την έλλειψη δημοκρατίας στην κοινωνία. Συνήθως διαβάζουμε στους τοίχους ό,τι λείπει όχι μόνο από τους πηχυαίους τίτλους των εφημερίδων αλλά και από την ίδια την καθημερινότητά μας. Πολλές δε φορές διαβάζουμε κι όλα αυτά που κρύβουμε από τους εαυτούς μας. Δύσκολα θα μπορούσα να φανταστώ τη δεκαετία του 1980, για παράδειγμα, όταν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονταν στο κόκκινο, πολιτικό φορέα πρόθυμο να δημοσιοποιήσει το πολυσήμαντο σύνθημα «Το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του». Από το επιθετικά επαναστατικό «Φονιάδες των λαών, Αμερικάνοι», ο ανώνυμος συνθηματογράφος είχε την ευχέρεια να εξελιχθεί διανύοντας την πραγματικότητα με βήμα ταχύ, αλλά και να αποδεχθεί την ήττα του με τη βαθύτητα της ειρωνείας, με μια παραλλαγή προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα: «Φονιάδες των ψαριών, Πελεκάνοι». Άνθρωπος ανήσυχος, ο Γιώργος Πεπόνης ακολουθούσε επί δεκαετίες με τον φωτογραφικό του φακό τα ίχνη των μαρκαδόρων από τοίχο σε τοίχο, καταγράφοντας μέσα από μιαν απίστευτη ποικιλότητα συνθημάτων όχι μόνο τη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική μας ιστορία, αλλά και την εσωτερικότητα της πόλης, των κατοίκων της και της φρενήρους εποχής μας. Αυτές τις ενδιαφέρουσες «ανησυχίες» κυκλοφορούν οι εκδόσεις «Το Ποντίκι», σε ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στους γραμμένους τοίχους της πρωτεύουσας με τίτλο «Οι τοίχοι ανήκουν στο πλήθος». Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι οι τοίχοι ανήκουν και στις πόλεις τους, αφού τα περισσότερα συνθήματα όχι μόνο υπάρχουν στους τοίχους των μεγαλουπόλεων αλλά και εμπνέονται από τις μεγαλουπόλεις, εκεί που η ανωνυμία προστατεύει την ελευθερία της γνώμης, καθώς η δημοκρατία απέτυχε να την προστατεύσει ή να την υπερασπιστεί, παραδίδοντάς την υποκριτικά στο έλεος του «ευγενικού χορηγού». Με τη λακωνική του οξύτητα κάθε σύνθημα διεκδικεί και μιαν ανατροπή, διαθέτοντας τη μοναδική δυνατότητα που παρέχει η ελεύθερη συνείδηση, τη φαντασία. Μια συνείδηση που μόνο η μελαγχολική πλευρά της νεότητας διαθέτει, ώστε αν ζαλιστεί να μπορεί να απαιτήσει: «Ζαλίζομαι, σταματήστε τη Γη να κατέβω»!

43

B Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι μερικές φορές στην προσπάθεια να εκφράσει κανείς την αλήθεια η γκροτέσκο εκδοχή αποδεικνύεται η πιο αποτελεσματική. Αυτό είναι και ένα από τα μυστικά της δημιουργίας του κόμικς. Λες πράγματα που δεν λέγονται –συνήθως η αλήθεια δεν λέγεται– μέσα από την μεγέθυνσή τους. Στα κόμικς, το δίκαιο, σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη τέχνη, εγκαλείται διαμέσου της ειρωνείας, του σαρκασμού και της αξιοποίησης των κραυγαλέων αντιφάσεων. Το αυτονόητο δεν αποσιωπάται ούτε προσπερνιέται, όπως συνήθως συμβαίνει, αντίθετα χρησιμοποιείται σαν ένα πολύτιμο αφηγηματικό εργαλείο που αντιπαρατίθεται στον επιβεβλημέΣπύρος Δερβενιώτης νο παραλογισμό της εξουσίας. Γράφω για δίκαιο Διαρκής ειρήνη και για εξουσία καθώς ο πολύ καλός κομίστας Εκδόσεις: ΚΨΜ Σπύρος Δερβενιώτης εμπνέεται από την τρέχουσα Σελ.: 48 πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα, επιμένοντας να προσδίδει στις ιστορίες του έντονο ιδεολογικό περιεχόμενο. Ένα περιεχόμενο με το οποίο η σύγχρονη πολιτική, όπως ασκείται στις μέρες μας στην παγκόσμια σκηνή, τροφοδοτεί πλουσιοπάροχα κάθε ενδιαφερόμενο. Η «Διαρκής ειρήνη» επιλέγει όλα τα στρατηγικής σημασίας αγωνιστικά θέματα: από τον «Πόλεμο των πολιτισμών» ως τον « Πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και από τη «Μάχη κατά της ακρίβειας» ως την « Πάλη των τάξεων». Στις δώδεκα αυτοτελείς ιστορίες αυτού του τόμου ο Δερβενιώτης με την έγχρωμη φαντασία του, αλλά και με τη βαθιά πολιτική του συνείδηση προβληματίζεται και μας προβληματίζει πάνω σε ασκήσεις παραλογισμού: Πώς ο πλούτος παράγει πολλούς φτωχούς, η ελευθερία πολλούς σκλάβους και η Ιστορία το Τέλος της Ιστορίας!

44

παιδικά

ªÈÎÚÔ› ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜

Ôχ¯ÚˆÌ· ‚È‚Ï›·

Σε μια εποχή όπου τα τεχνολογικά επιτεύγματα ξεπέρασαν κάθε προσδοκία, ο πάντα έτοιμος να γοητευθεί παιδόκοσμος έχει στη διάθεσή του μια πλειάδα ηλεκτρονικών μέσων για να εντυπωσιαστεί με την ψυχή του. Από την τηλεόραση ως τον προσωπικό υπολογιστή, τις εικονικές πραγματικότητες ως τα βιντεοπαιχνίδια, τα πιτσιρίκια αφήνουν τα μυαλά τους να ξετρελαίνονται από την ψηφιακή πραγματικότητα. Αν σκεφτεί κανείς ότι η αυτή η υπερεπάρκεια φαντασίας που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία στους νεαρούς πιστούς της ελάχιστα μπορεί να συναγωνιστεί τον παλιό φυσικό παιδότοπο, όπου ο πιτσιρικάς με το παιχνίδι του γέμιζε την πραγματικότητα με φαντασία, το δίχως άλλο θα σταθεί αποσβολωμένος. Πώς μια αλάνα και ένα ξεφούσκωτο, ταλαιπωρημένο τόπι μπορούν να συναγωνιστούν ένα βιντεοπαιχνίδι; Η απάντηση είναι πολύπλοκη και τα συμπεράσματα πολυσύνθετα. Δίχως καμιά νοσταλγική διάθεση απέναντι στον παλιό κόσμο και καμιά αντιπαλότητα στα επιτεύγματα του σύγχρονου, αυτό που μποCharles M. Schulz ρεί να διαπιστώσει κανείς αβίαστα είναι ότι το παιδικό Αγαπητέ μου εκδότη… Οδηγός επιβίωσης για βιβλίο, με την παραδοσιακή του παραμυθητική μορεπίδοξους συγγραφείς φή, εξακολουθεί να παραμένει μια σταθερή αξία, κερΜετάφραση: δίζοντας το φανερό ενδιαφέρον των λιλιπούτειων αναΓιάννης Χατζηκόμνου γνωστών μαζί με τον κρυφό νοσταλγικό θαυμασμό των Εκδόσεις: Ερευνητές μεγαλυτέρων. Δεν είναι τυχαίο ότι κυκλοφορεί μια πλειΣελ.: 93 άδα παιδικών αναγνωσμάτων απίθανης ποικιλότητας, που στοχεύουν ευρύτερα στο να καλύψουν μια σειρά Philippe Mignon παιδικών αναγκών, οι οποίες ξεκινούν από το παιχνίδι Λαβύρινθοι ...και η γνώση γίνεται παιχνίδι και καταλήγουν στην παιδεία. Είναι αλήθεια ότι τα πειΜετάφραση: σματάρικα και θορυβώδη «βυζανιάρικα» συγκροτούν Κατερίνα Φράγκου και την πιο απαιτητική ομάδα «αναγνωστών». Δίχως Εκδόσεις: Αερόστατο πολλές περιστροφές δείχνουν το ενδιαφέρον τους ή την Σελ.: 60 αδιαφορία τους απέναντι στο κάθε παραμύθι, στην κάθε ζωγραφιά, πετυχαίνοντας το απόλυτα παράδοξο να είναι αυτά που τελικά επιλέγουν, ενώ ακόμα δεν ξέρουν

Laurie David Cambria Gordon Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Μετάφραση: Αγγελική Χαρίσκου Εκδόσεις: Άγκυρα Σελ.: 114

Τα ωραιότερα παραμύθια των αδελφών Γκριμ Εικονογραφημένο Διασκευή: Αναστασία Σακελλαρίου Εκδόσεις: Μίνωας Σελ.: 104

Η εντυπωσιακή επάρκεια φαντασίας που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία στους νεαρούς πιστούς της ελάχιστα μπορεί να συναγωνιστεί τον παλιό φυσικό παιδότοπο, όπου ο πιτσιρικάς με το παιχνίδι γέμιζε την πραγματικότητα με όνειρα γραφή κι ανάγνωση, χρησιμοποιώντας έναν ενδιάμεσο, συνήθως τις βολικές και «παντός καιρού» μαμάδες. Μια καλή διασκευή των παραμυθιών των αδελφών Γκριμ, με εξαιρετική εικονογράφηση, κυκλοφορεί για παιδιά από τις εκδόσεις Μίνωας, περιλαμβάνοντας τα πιο γνωστά τους παραμύθια. Πριν απ’ όλα, την ακαταμάχητη Χιονάτη, τη μακρυμαλλούσα Ραπουνζέλ, τον συμπαθέστατο Κοντορεβιθούλη, τους Μουσικούς της Βρέμης, τον Γενναίο Ραφτάκο, τον Χάνσελ και την Γκρέτελ. Σταθερή αξία ο αξιαγάπητος Σνούπι, σε μια νέα του περιπέτεια με τίτλο «Αγαπητέ μου εκδότη...». Ο φοβερός σκύλος του Τσάρλι Μπράουν απόκτησε ένα καινούργιο πάθος, αυτό του συγγραφέα. Για να μην αφήσει την έμπνευσή του να χαθεί, ο Σνούπι αρχίζει να κτυπά με πάθος τα πλήκτρα της γραφομηχανής του. Παλεύει να βρει τον κατάλληλο τίτλο, δοκιμάζει διάφορα είδη γραφής προκειμένου να κατακτήσει το δικό του στυλ. Δίπλα του ο Γούντστοκ αρχειοθετεί καρτερικά τη μια απορριπτική επιστολή μετά την άλλη. Στην ελληνική

του έκδοση ο Σνούπι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερευνητές. Ένα απολαυστικό παιδικό κόμικς. Πάντα η μετάδοση της γνώσης μέσα από τα αναγνώσματα που απευθύνονταν στα παιδιά εκτός από επιθυμητή ήταν και αναγκαία. Έτσι κυκλοφορεί μια σειρά βιβλίων που συνδυάζουν το παιχνίδι με την γνώση. Αυτή τη λογική εξυπηρετεί με έναν ευφάνταστο τρόπο το βιβλίο του Philippe Mignon «Λαβύρινθοι», εκδόσεις Αερόστατο. Είκοσι έξι λαβύρινθοι προσκαλούν τους μικρούς αναγνώστες σε μια δαιδαλώδη περιπέτεια! Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι ανάγκη ο νεαρός αναγνώστης να είναι και ένας ενημερωμένος υποψήφιος πολίτης. Όλοι γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα με το περιβάλλον είναι πια σε οριακό σημείο και απειλεί το μέλλον μας, το μέλλον της νέας γενιάς δηλαδή. Από τις εκδόσεις Άγκυρα κυκλοφόρησε ένα πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό βιβλίο με τίτλο «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ένας πολύτιμος πρακτικός οδηγός για να σώσουμε τον πλανήτη μας».

Συλλογικό έργο 365 Κρήτη Εκδόσεις: Μίλητος Σελ.: 365

Η Κρήτη

ποζάροντας στο φακό Άνθρωποι και τόποι μοιάζουν να έχουν παράλληλη πορεία μέσα από την κοινή τους μοίρα. Τόσο ο άνθρωπος όσο και ο τόπος σφυρηλατεί τα χαρακτηριστικά του ανεξίτηλα, έτσι ώστε ο άνθρωπος να επηρεάζεται και να περηφανεύεται για τον τόπο του κι ο τόπος να μεγαλύνει τον άνθρωπο με τα δώρα του. Ο χώρος που μας περιβάλλει παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή μας. Όλοι οι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια της ιστορίας οφείλουν πολλά στα δέντρα, στα ποτάμια, στις θάλασσες και στα βουνά. Μαζί με τους τόπους και τα τοπία κουβαλάμε και τις μνήμες μας, έτσι που η ζωή μας να είναι άρρηκτα δεμένη μ’ εκείνα τα χώματα που πρωτοπατήσαμε, που τρέξαμε για πρώτη φορά, τα μέρη που παίξαμε, που ερωτευτήκαμε, που μεγαλώσαμε. Ακόμα και στα πέρατα της Γης να φτάσει ο άνθρωπος δεν παύει να κουβαλά μέσα του τους δικούς του τόπους και τη νοσταλγία τους. Από τις πάντα φροντισμένες εκδόσεις Μίλητος κυκλοφόρησε ένα δίγλωσσο φωτογραφικό λεύκωμα με τίτλο «365 Κρήτη». Πρόκειται για ένα οδοιπορικό εικόνων, που συνοδεύεται από διευκρινιστικά κείμενα, γι’ αυτό το νησί-παράδεισο της Μεσογείου, το νησί όπου γεννήθηκε ο μινωικός πολιτισμός, ο κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκός πολιτισμός. Σελίδα τη σελίδα το λεύκωμα διηγείται την ιστορία της ομορφιάς αυτού του τόπου, ταυτόχρονα με την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα καθημερινότητά του και τις ιδιορρυθμίες της. Κάθε φωτογραφία αποκαλύπτει έναν μεγάλο κόσμο, καθώς ανακαλούνται γεγονότα, μαρτυρίες και θαύματα από τη μακρόχρονη ιστορία της. Μια ενδιαφέρουσα έκδοση για το κορυφαίο νησί του Αρχιπελάγους.

46

λεξικά

§ÂÍÈο ÁÈ· ÒÚ· ·Ó¿Á΢

Allan Bullock, Stephen Trombley Λεξικό της σύγχρονης σκέψης Μετάφραση: Κώστας Αρβανίτης, Φωτεινή Μεγαλούδη, Τρισεύγενη Παπαϊωάννου Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 1.376 Το «Λεξικό της σύγχρονης σκέψης» είναι κατ’ ουσίαν μια επίτομη εγκυκλοπαίδεια που παρουσιάζει συνοπτικά τις ιδέες, τις ανακαλύψεις, τα ρεύματα και τα κινήματα τα οποία διαμόρφωσαν το σύγχρονο κόσμο. Καλύπτει τομείς όπως η ανθρωπολογία, η αρχαιολογία, η αρχιτεκτονική,η αστρονομία, η βιολογία, η γεωγραφία, η γλωσσολογία, η εγκληματολογία, η εκπαίδευση, η θρησκεία, η ιατρική, η κοινωνιολογία, η κριτική, τα μαθηματικά, η οικονομική θεωρία, η παγκόσμια ιστορία, η πολιτική, οι τέχνες, ο φεμινισμός, η φιλοσοφία, η φυσική και η ψυχολογία. Περιέχει γύρω στα 4.000 λήμματα, γραμμένα από 326 κορυφαίους ειδικούς επιστήμονες.

Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος Βασικό Λεξικό Λογοτεχνικών και Φιλολογικών Όρων Εκδόσεις: Gutenberg Σελ.: 389 Το μοναδικό λεξικό στην ελληνική βιβλιογραφία που περιέχει όλους τους όρους της ελληνικής και διεθνούς λογοτεχνικής και φιλολογικής κριτικής. Στην παρούσα έκδοση έχουν συμπεριληφθεί οι όροι που έλειπαν από τις προηγούμενες εκδόσεις, όπως: αμφισημία, ανοικείωση, αντικειμενική συστοιχία, μαγικός ρεαλισμός, mise en abyme, priamel, verset, ροή της συνείδησης, σύμβαση, φόρμουλα κ.λπ. Οι όροι αυτοί, που προέρχονται κυρίως από τις σύγχρονες λογοτεχνικές θεωρίες, έχουν ήδη εισαχθεί στη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση, και αποτελούν χρήσιμα «κλειδιά» για την ερμηνευτική προσέγγιση των κειμένων. Για κάθε όρο επισημαίνεται η προέλευση και η ιστορία του, και δίνονται, όπου είναι δυνατόν, σχετικά παραδείγματα για την πληρέστερη διασάφηση και ευκολότερη κατανόησή του. Προτάσσεται, τέλος, γενική και ειδική βιβλιογρα-

φία, ενώ στα επιμέρους λήμματα παρατίθενται χρήσιμες βιβλιογραφικές ενδείξεις.

Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος Λεξικό Λατινικών και άλλων Ξενόγλωσσων εύχρησων φράσεων Εκδόσεις: Gutenberg Σελ.: 325 Στο πρώτο μέρος του παρόντος λεξικού περιέχονται λατινικές λέξεις και φράσεις, που είναι εύχρηστες στον δοκιμιακό, πολιτικό και επιστημονικό λόγο. Επίσης περιλαμβάνονται τα σημαντικότερα λατινικά γνωμικά και αποφθέγματα, με τα τυχόν αντίστοιχά τους στα αρχαία ελληνικά. Στο δεύτερο μέρος περιέχονται μερικές ξενόγλωσσες φράσεις, εύχρηστες στη νεοελληνική και ιδίως στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Έτσι, το έργο αυτό, που είναι το μοναδικό στο είδος του στη νεοελληνική βιβλιογραφία, αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για πολιτικούς, διπλωμάτες, νομικούς, δικαστικούς, φιλολόγους, θεολόγους, δημοσιογράφους, πανεπιστημιακούς, συγγραφείς, διερμηνείς, μεταφραστές κ.ά.

Σύγχρονο Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενική επιστασία: Α. Ιορδανίδου - Β. Μπατζόγλου Συντάκτες: Α. Ιορδανίδου - Αθ. Κοκοβίνος - Κ. Μαργώνης - Βικ. Μπατζόγλου Επιμελητές ύλης: Κ. Δεμερτζής - Γ. Καραμπουγίδης - Αντ. Σακελλαρίου Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 853 Το λεξικό αυτό στηρίζεται σε μεθοδική και συστηματική καταγραφή του βασικού κορμού της κοινής νεοελληνικής γλώσσας (χωρίς διαλεκτικές ιδιαιτερότητες), όπως χρησιμοποιείται στον προφορικό και στο γραπτό λόγο σήμερα. Αντλεί το υλικό του από τα διάφορα είδη και επίπεδα του νεοελληνικού λόγου και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσίαση των σύγχρονων σημασιών των λέξεων, καθώς και στην ερμηνεία νέων επιστημονικών όρων και ξένων λέξεων που έχουν επικρατήσει τα τελευταία χρόνια στη γλώσσα μας. Επιχειρεί επίσης να δώσει όσο γίνεται πιο λεπτομερείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε θέματα μορφής (ορθογραφίας, κλίσης ονομάτων και ρημάτων κ.ά.), τα οποία προβληματίζουν το μαθητή, το δάσκαλο αλλά και κάθε χρήστη της ελληνικής γλώσσας. Ως βασικός οδηγός χρησιμοποιείται η επίσημη σχολική γραμματική, η οποία όμως αντιμετωπίζεται με κριτικό τρόπο και αναθεωρείται σε ορισμένα σημεία, με βάση τα σύγχρονα δεδομένα.