Tạp chí Quy hoạch xây dựng - Chuyên đề: CẦU TRONG ĐÔ THỊ (Số 68 năm 2014)

So å68 Naêm thÜÚ mÜôøi moät - Construction Planning Journal

HUEĂ

Caà u trong ùoâ thò Caây caà u - ùieüm nhaån cuÝa ùoâ thò

Sˇ 68 N°M 2 0 1 4

ùeïp maþi trong Caà u Haø Noäi - tÜø quaÚ khÜÚ ùeån hieän taïi, doøng chaÝy cuÝa thôøi gian baøi hoïc naøo cho tÜông lai?

Caà n baÝo toà n nguyeân traïng Aà n tÜôïng caà u nÜôÚc caà u Long Bieân - Bieüu tÜôïng cuÝa lòch sÜÝ

sË 68

1 ISSN 1859 - 3054

8Ă‹

Vieän Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân quoác gia - Boä Xaây döïng Ñòa chæ/Address: Soá 10 Hoa Lö , Quaän Hai Baø Tröng, Haø Noäi, Vieät Nam Website: www.viup.vn; Email: info@ viup.vn; Tel: (04) 2221 0888; Fax: (84) 3976 4339

Vietnam Institute for Urban and Rural Planning – Ministry of Construction chöùc naêng vaø quyeàn haïn:

l Nghieân cöùu veà caùc lónh vöïc: quy hoaïch xaây döïng, kieán truùc hieän ñaïi

l Toå chöùc ñaøo taïo tieán só, thaïc só chuyeân ngaønh quy hoaïch xaây döïng, kieán

vaø truyeàn thoáng, baûo toàn vaø haï taàng kyõ thuaät. l Tham gia phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà lónh vöïc quy

truùc; ñaøo taïo naâng cao naêng löïc cho caùn boä laøm coâng taùc nghieân cöùu,

hoaïch xaây döïng, kieán truùc vaø haï taàng kyõ thuaät do Boä Xaây döïng giao. l Thöïc hieän caùc hoaït ñoäng tö vaán veà kieán truùc vaø quy hoaïch xaây

l Thöïc

döïng, bao goàm caû coâng taùc laäp quy hoaïch, thieát keá ñoâ thò, thieát keá kieán truùc, myõ thuaät, kyõ thuaät xaây döïng, vaät lieäu xaây döïng; Tö vaán ñaàu

l Toång hôïp vaø cung caáp thoâng tin, xaây döïng ngaân haøng döõ lieäu vaø GIS.

tö cho caùc lónh vöïc lieân quan ñeán quy hoaïch kieán truùc vaø xaây döïng.

trong lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng, kieán truùc.

tö vaán, thieát keá kieán truùc, quy hoaïch xaây döïng; caáp chöùng chæ haønh ngheà. hieän caùc hoaït ñoäng hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc trong nöôùc vaø quoác

teá veà caùc lónh vöïc treân. l Xuaát

baûn Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng vaø caùc aán phaåm thoâng tin khaùc

Viup vinh döï ñoùn nhaän Huaân chöông Ñoäc laäp haïng Nhaát (2011)

COÂNG TRÌNH NOÅI BAÄT

l QHC XD Vuøng thuû ñoâ Haø Noäi ñeán naêm 2030 taàm nhìn ñeán naêm 2050. l QHC XD Thuû ñoâ Haø Noäi ñeán naêm 2030 taàm nhìn ñeáùn naêm 2050. l QHC XD Thaønh phoá Haï Long, tænh Quaûng Ninh ñeán naêm 2030. l QHC XD Thaønh phoá Baéc Giang ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050.

l QHCT Baûo toàn toân taïo vaø phaùt huy giaù trò khu di tích Trung taâm Hoaøng

Thaønh Thaêng Long.

QHCT Baûo toàn toân taïo vaø phaùt huy giaù trò khu di tích Thaønh Coå Loa - Haø Noäi.

l

l QHC XD Thaønh phoá Vieät Trì, tænh Phuù Thoï ñeán naêm 2030.

GIAÛI THÖÔÛNG

Vôùi söï ñoùng goùp to lôùn ñoù, Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân Quoác Gia ñaõ vinh döï ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc taëng thöôûng: Huaân chöông Ñoäc laäp haïng Nhaát (2011), Huaân chöông Ñoäc laäp haïng Nhì (2006), Huaân chöông Ñoäc laäp haïng Ba (2001), Huaân chöông lao ñoäng haïng Nhaát (1996), Huaân chöông Lao ñoäng haïng Nhì (1986) vaø Huaân chöông Lao ñoäng haïng Ba (1982), cuøng nhieàu huaân, huy chöông vaø baèng khen khaùc. l Giaûi

Nhaát Cuoäc thi Quoác teá YÙ töôûng Quy hoaïch chi tieát khu trung taâm dòch vuï thöông maïi, taøi chính, du lòch Nha Trang - Tænh Khaùnh Hoøa.

Nhaát Cuoäc thi YÙ töôûng thieát keá kieán truùc toå hôïp baûo taøng, thö vieän, trung taâm thöông maïi Haï Long, tænh Quaûng Ninh vaø trong ñoù cuïm coâng trình Baûo taøng thö vieän Quaûng Ninh ñaõ ñöôïc baàu choïn laø coâng trình cuûa naêm 2013. l Giaûi Nhì Cuoäc thi YÙ töôûng kieán truùc Historical Hanoi 2013 “Khoâi phuïc quaûng tröôøng Ñoâng Kinh nghóa Thuïc vaø phoá Haøng Ñaøo trong khu 36 phoá phöôøng”. l Giaûi

YÙ töôûng Quy hoaïch chi tieát khu trung taâm dòch vuï thöông maïi, taøi chính, du lòch Nha Trang - tænh Khaùnh Hoøa.

YÙ töôûng kieán truùc Historical Hanoi 2013 “Khoâi phuïc quaûng tröôøng Ñoâng Kinh Nghóa Thuïc vaø phoá Haøng Ñaøo trong khu 36 phoá phöôøng”.

YÙ töôûng thieát keá kieán truùc toå hôïp baûo taøng, thö vieän Quaûng Ninh ñöôïc baàu choïn laø coâng trình cuûa naêm 2013.

So å68 Naêm thÜÚ mÜôøi moät - Construction Planning Journal

HUEĂ

CAÀU TRONG ÑOÂ THÒ CAÂY CAÀU - ÑIEÅM NHAà N CUÛA ÑOÂ THÒ

8ĂŁ 3Â…2

Ă‘EĂ?P MAĂ•I TRONG CaĂ u Haø Noäi - tÜø quaĂš khÜÚ ĂąeĂĄn hieän taĂŻi, DOĂ˜NG CHAĂ›Y CUĂ›A THĂ”Ă˜I GIAN baøi hoĂŻc naøo cho tÜông lai?

CAÀN BAÛO TOÀN NGUYEÂN TRA�NG Aà N TÖÔ�NG CAÀU NÖÔÙC CAÀU LONG BIEÂN - BIEÅU TÖÔ�NG CUÛA LÒCH SÖÛ

XĂŒ

ISSN 1859 - 3054

8Ă‹

AÛnh bÏa: G.Net

Toüng bieân taäp/ Editor in Chief ThS. KTS. PhoÚ Toüng bieân taäp/ Deputy Editor NB. PHA�M Hoaøng TuÚ Hoäi ùoà ng khoa hoïc/ Editorial Adviser Council PGS. TS. Nguyeãn Quoåc Thoâng (ChuÝ tòch)

KTS. Ban coĂĄ vaĂĄn/ Advisory board

Ban bieân taäp/ Editorial board Phaïm Hoaøng TuÚ Buøi chung Haäu - Nguyeãn Thuyø Anh Nguyeãn thò Minh ÑÜÚc

ThÜ kyÚ toøa soaïn/ Sub Editor Buøi chung Haäu

Thieåt keå myþ thuaät/ Designer Nguyeãn Minh TuÚ

Lieân heä QuaÝng caÚo - PhaÚt haønh tapchiquyhoach@gmail.com Tel:(04) 3.9741942 - 0989080987

Taïp chí Quy hoaïch xaây dÜïng vinh dÜï ùoÚn nhaän lôøi chuÚc mÜøng cuøng laßng hoa tuôi thaÊm cuÝa Boä trÜôÝng Boä Xaây dÜïng Trònh ÑÏnh Duþng nhaân kyÝ nieäm 89 naêm ngaøy BaÚo chí caÚch maïng Vieät Nam (21/6/1925 - 21/6/2014)

Baïn ùoïc thaân meån!

“Trong tim ai cuĂľng coĂš moät doøng soâng rieâng mĂŹnh Tim toâi luoân gaĂŠn boĂš vĂ´Ăši doøng soâng tuoĂĽi thĂ´â€? Ă‘oĂš laø kyĂš ÜÚc ĂąoĂŻng laĂŻi trong tuoĂĽi thĂ´ cuĂťa khoâng Ă­t ngÜôøi, nhaĂĄt laø ĂąoĂĄi vĂ´Ăši nhÜþng ai ùÜôïc sinh ra Ă´Ăť xÜÚ sĂ´Ăť maø “coĂš moät doøng soâng beân mĂŹnhâ€?. TÜø Ăąaây, caĂšc Ăąoâ thò ùÜôïc hĂŹnh thaønh, vaø nhÜþng caây caĂ u ùÜôïc sinh ra nhaèm ĂąaĂšp ÜÚng nhu caĂ u giao thoâng, keĂĄt noĂĄi giÜþa caĂšc khu vÜïc trong Ăąoâ thò.

Tuy nhieân, tính thaüm myþ cuÝa loaïi hÏnh coâng trÏnh ùaÍc bieät naøy ùang ngaøy caøng ùÜôïc quan taâm. Cuþng tÜø ùoÚ, caà u khoâng ùôn thuaà n laø coâng trÏnh giao thoâng maø noÚ coøn laø taÚc phaüm ngheä thuaät, laø bieüu tÜôïng‌ cuÝa ùoâ thò. Xuaåt phaÚt tÜø yÚ tÜôÝng naøy, Taïp chí Quy hoaïch xaây dÜïng soå 68 traân troïng gÜÝi tôÚi baïn ùoïc chuyeân ùeà "Caà u trong ùoâ thò".

Qua caĂšc baøi vieĂĄt, baøi phoĂťng vaĂĄn cuĂťa caĂšc chuyeân gia trong lĂłnh vÜïc naøy, Ăąoäc giaĂť khoâng chĂŚ ùÜôïc tĂŹm hieĂĽu nhieĂ u thoâng tin vĂ´Ăši nhÜþng baøn luaän Ăąa chieĂ u cuøng caĂšc kieĂĄn thÜÚc chuyeân moân, maø coøn ùÜôïc chieâm ngÜôþng veĂť ĂąeĂŻp Ăąa daĂŻng cuĂťa nhieĂ u loaĂŻi hĂŹnh caĂ u. TÜø hĂŹnh aĂťnh cuĂťa nhÜþng caây caĂ u hai beân bôø soâng, taĂŻo thaønh ĂąieĂĽm nhaĂĄn vaø laø neĂšt ĂąaĂŤc trĂśng quyeĂĄn ruĂľ cho nhÜþng Ăąoâ thò ven soâng taĂŻi Vieät Nam, daĂšng veĂť moäc maĂŻc cuĂťa nhÜþng caây caĂ u ngoĂši taĂŻi Vieät Nam, cho ĂąeĂĄn nhÜþng caây caĂ u Ăąoäc ĂąaĂšo, hieän ĂąaĂŻi taĂŻi nhieĂ u nÜôÚc treân theĂĄ giĂ´Ăši. Ă‘oĂ ng haønh cuøng chuyeân ĂąeĂ , muĂŻc Ă‘oâ thò boĂĄn phÜông kyø naøy seĂľ phaĂšc hoĂŻa hĂŹnh aĂťnh veĂ moät Ăąoâ thò ùÜôïc meänh danh laø Baøi thĂ´ Ăąoâ thò tuyeät taĂšc - Ăąoâ thò HueĂĄ. TaĂŻi chuyeân muĂŻc naøy, qua ngoøi buĂšt cuĂťa caĂšc taĂšc giaĂť, TaĂŻp chĂ­ seĂľ gÜÝi taĂŤng baĂŻn ĂąoĂŻc moät bÜÚc tranh raĂĄt “thĂ´â€? veĂ HueĂĄ. HĂŹnh aĂťnh cuĂťa moät Ăąoâ thò HueĂĄ vĂ´Ăši nhÜþng neĂšt raĂĄt rieâng, vaĂŁn coĂĽ kĂ­nh maø khoâng ngÜøng chuyeĂĽn mĂŹnh ĂąeĂĽ hoøa nhòp cuøng sÜï phaĂšt trieĂĽn chung cuĂťa thôøi ĂąaĂŻi.

Aà n tÜôïng veà nhÜþng caây caà u trong ùoâ thò, keåt hôïp cuøng neÚt thô cuÝa ùoâ thò Hueå seþ phaà n naøo giuÚp chuÚng ta caÝm nhaän ùÜôïc moät Neà n vaên hoÚa vaø con ngÜôøi Vieät Nam phaÚt trieün toaøn dieän, hÜôÚng ùeån chaân - thieän - myþ, thaåm nhuaà n tinh thaà n daân toäc, nhaân vaên, daân chuÝ vaø khoa hoïc.

Vaên hoÚa thaät sÜï trôÝ thaønh neà n taÝng tinh thaà n vÜþng chaÊc cuÝa xaþ hoäi, laø sÜÚc maïnh noäi sinh quan troïng baÝo ùaÝm sÜï phaÚt trieün beà n vÜþng vaø baÝo veä vÜþng chaÊc Toü quoåc vÏ muïc tieâu daân giaøu, nÜôÚc maïnh, daân chuÝ, coâng baèng, vaên minh. Vaø ùoÚ cuþng chính laø tinh thaà n taïi Nghò quyeåt soå 33-NQ/TW veà Xaây dÜïng vaø phaÚt trieün vaên hoÚa, con ngÜôøi Vieät Nam ùaÚp ÜÚng yeâu caà u phaÚt trieün beà n vÜþng ùaåt nÜôÚc, ùaþ ùÜôïc ban haønh taïi Hoäi nghò laà n thÜÚ 9 Ban Chaåp haønh Trung Üông ÑaÝng khoÚa XI. Traân troïng gÜÝi tôÚi quyÚ ùoäc giaÝ!

Taïp chí Quy hoaïch xaây dÜïng

16/GP-BTTTT caåp ngaøy 10/1/2014

8Ă‹

1

CON

t

e

n

t

s

Bridge in Urban Space Events and comments

Gia Bao n AP.Dr.Arch. Nguyen Quoc Thong: Architects in need to create beautiful bridges

Concepts

Tran Quang n Concept: Bridge in urban Tran Quang n Build the symbol bridges in urban

Forum

4 9 10

Experts and managers opinions

Nguyen Trung Dung n Bridges and aspiration to a City on both sides of the Red River Nguyen Hong Thuc n Need to preserve the status quo of Long Bien bridge – the symbol of history Vu Hoai Duc n Bridge in Hanoi - From the past to the present, lessons for the future?

Nguyen Hong Diep n The technical and economic criteria for the design of overpas for pedestrians in Hanoi Pham Vu Ha n Bridge in Hanoi urban landscapet Vu Thi Vinh n Bridge - The highlights of urban Suu tam n Originality of tile bridges in Vietnam

14

18 22 26 30 34 36

18

Caà n baÝo toà n nguyeân traïng caà u Long Bieân Bieüu tÜôïng cuÝa lòch sÜÝ

Urban design

Vu Hiep n Build the Bridge locations in urban and the ability to apply for Hanoi Thanh Bich n Bridge for pedestrians and cyclists Onepoto - Beca (translater) Suu Tam n Arch. Santiago Calatrava and the bridges

38 42 44

Plans and authors

Ngo Le Minh n Experience of Social housing’s Construction and development in China Trinh Tu Anh n Form the analytical models of data package to assess the effects of urban traffic safety in HoChiMinh City

46

34 Caây caà u - ùieüm nhaån cuÝa ùoâ thò

50

For students

Bao Hien n Introduce Student projects graduated of Planning Department in 2014- Hanoi Architecture University

Planning and worldwide architecture

Song Nguyen n The most famous bridges on Earth Huy Minh n Impresssive water bridges Thuc Anh n The beautiful bridges are just for animals

54 60 64 66

Multi-sectors

Pham Hue Linh n Smart Urban - the message needs to be heard in Vietnam (Part I) 70 Tristant Laurent n New trends of the private transport and creation public

transport solution in Vietnam

74

Information

Huy Minh n International information

Nguyen Huy n In-country information n VIUP information

Urban areas everywhere

8Ă‹

KTS. Santiago Calatrava vaø nhÜþng caây caà u

78 82 86

Ton Dai n Hue is beautiful forever in the flow of time 88 Le Van Lan n Local – Cultural position of Hue on the map of Vietnam, Indochina and area 92 Pham Trung Luong n Develop Hue to truly become an attractive cultural tourist destination of the area 95

n Hue information 100

2

44

60

Ñoà aÚn toåt nghieäp kieån truÚc sÜ Quy hoaïch naêm 2014

MÙc lÙc 4 Caà u trong ùoâ thò

Daønh cho sinh vieân BaÝo Hieà n n Ñoà aÚn toåt nghieäp kieån truÚc sÜ Quy hoaïch naêm 2014.

54

Quy hoaĂŻch & KieĂĄn truĂšc theĂĄ giĂ´Ăši

Trong soå naøy

Song Nguyeãn n NhÜþng caây caà u noüi tieång theå giôÚi.

60 Huy Minh n Aà n tÜôïng caà u nÜôÚc.

64 Thuïc Anh n NhÜþng caây caà u daønh rieâng cho ùoäng vaät. 66

Ña ngaønh SÜï kieän & BÏnh luaän

Gia BaÝo n PGS.TS.KTS. Nguyeãn Quoåc Thoâng: Caà n phaÝi coÚ baøn tay kieån truÚc môÚi coÚ theü taïo neân nhÜþng caây caà u ùeïp.

KhaÚi nieäm

Traà n Quang n KhaÚi nieäm veà caà u trong ùoâ thò.

Traà n Quang n Xaây dÜïng nhÜþng caây caà u bieâu tÜôïng trong ùoâ thò.

4

9 10

Dieãn ùaøn

YÙ kieån chuyeân gia & nhaø quaÝn lyÚ Nguyeãn Trung Duþng n NhÜþng caây caà u vaø khaÚt voïng veà moät thaønh phoå hai beân soâng Hoà ng.

14 Nguyeãn Hoà ng Thuïc n Caà n baÝo toà n nguyeân traïng caà u Long Bieân - Bieüu tÜôïng cuÝa lòch sÜÝ. 18 Vuþ Hoaøi ÑÜÚc n Caà u Haø Noäi - tÜø quaÚ khÜÚ ùeån hieän taïi, baøi hoïc naøo cho tÜông lai?

22 Nguyeãn Hoà ng Dieäp n CaÚc chÌ tieâu kinh teå kyþ thuaät cho vieäc thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä ôÝ thuÝ ùoâ Haø Noäi.

26 Phaïm Vuþ Haø n Caà u trong caÝnh quan ùoâ thò Haø Noäi. 30 Vuþ Thò Vinh n Caây caà u - ùieüm nhaån cuÝa ùoâ thò.

34 SÜu Taà m n Ñoäc ùaÚo nhÜþng caây caà u ngoÚi ôÝ Vieät Nam. 36

Phaïm Hueä Linh n Ñoâ thò thoâng minh - nhÜþng thoâng ùieäp caà n ùÜôïc laÊng nghe ôÝ Vieät Nam (Phaà n I).

70 Tristan Laurent Morel n Xu hÜôÚng môÚi trong giao thoâng caÚ nhaân vaø giaÝi phaÚp giao thoâng coâng coäng saÚng taïo ôÝ Vieät Nam. 74

Thoâng tin Huy Minh n Tin quoåc teå Nguyeãn Huy n Tin Trong nÜôÚc n Tin VIUP

78 82 86

Ñoâ thò boån phÜông: Ñaø Naßng - phaÚt trieün ùoâ thò beà n vÜþng vÏ con ngÜôøi

Toân Ñaïi n Hueå ùeïp maþi trong doøng chaÝy cuÝa thôøi gian. 88 Leâ Vaên Lan n Vò theå ùòa - vaên hoÚa cuÝa Hueå treân baÝn ùoà Vieät Nam, Ñoâng DÜông vaø khu vÜïc.

92 Phaïm Trung LÜông n PhaÚt trieün Hueå thaät sÜï trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn cuÝa khu vÜïc.

95

n Tin HueĂĄ.

100

Thieåt keå ùoâ thò

Vuþ Hieäp n Kieån taïo ùòa ùieüm caà u trong ùoâ thò vaø khaÝ naêng aÚp duïng ùoåi vôÚi Haø Noäi. 38 Thanh Bích (dòch) n Caà u cho ngÜôøi ùi boä vaø ùi xe ùaïp Onepoto - Beca.

42 SÜu Taà m n KTS. Santiago Calatrava vaø nhÜþng caây caà u.

44

Quy hoaïch vaø taÚc giaÝ

Ngoâ Leâ Minh n Kinh nghieäm xaây dÜïng vaø quaÝn lyÚ nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc.

46 Trònh TuÚ Anh n Xaây dÜïng moâ hÏnh phaân tích bao dÜþ lieäu ùaÚnh giaÚ hieäu quaÝ an toaøn giao thoâng ùoâ thò taïi TP. HCM. 50

60 8Ă‹

3

SĂ–Ă? KIEĂ„N

& BÏnh luaän

Caà n phaÝi coÚ baøn tay kieån truÚc

môÚi coÚ theü taïo neân nhÜþng caây caà u ùeïp ThÜïc hieän: Gia BaÝo

Laâu nay, khi noÚi ùeån caÝnh quan ùoâ thò, caÚc nhaø quaÝn lyÚ thÜôøng quan taâm ùeån caÚc coâng trÏnh, nhaø ôÝ. NhÜng gaà n ùaây cuøng vôÚi vieäc giaÝi quyeåt lÜu thoâng, haøng loaït caà u môÚi ùÜôïc xaây dÜïng baÊc qua soâng raïch, roà i caà u vÜôït, caà u daønh cho ngÜôøi ùi boä... VÏ vaäy, chuyeän thieåt keå caà u ùeïp hôn, gaÊn vôÚi caÝnh quan khu vÜïc ùÜôïc ùaÍt ra.

Haþy cuøng Quy hoaïch xaây dÜïng troø chuyeän vôÚi PGS. TS Nguyeãn Quoåc Thoâng – PhoÚ chuÝ tòch Hoäi Kieån truÚc sÜ Vieät Nam xung quanh caâu chuyeän veà caà u trong ùoâ thò.

4

8Ă‹

ThÜa OÂng, ngoaøi vieäc ùaÚp ÜÚng vai troø vaø chÜÚc naêng giao thoâng, thÏ caà u trong ùoâ thò, coøn phaÝi ùoÚng vai troø nhÜ theå naøo ùoåi vôÚi caÚc ùoâ thò maø noÚ toà n taïi?

Caà u baÝn chaåt laø moät coâng trÏnh kyþ thuaät, noÚ phaÝn aÚnh trÏnh ùoä kyþ thuaät cao nhaåt trong xaây dÜïng, chi phí xaây dÜïng caà u khaÚ toån keÚm. Tuy nhieân khoâng vÏ theå maø coÚ theü boÝ qua yeâu caà u veà thaüm myþ khi xaây dÜïng caà u, nhaåt laø nhÜþng caây caà u trong ùoâ thò. Khi maø yeåu toå thaüm myþ ùÜôïc quan taâm, thÏ caà u trôÝ thaønh moät taÚc phaüm kieån truÚc ùeü laïi daåu aån saâu saÊc trong loøng ngÜôøi daân. NoÚ coÚ theü laø ùieüm ùeån, ùieüm heïn, thaäm chí coÚ theü laø moät ùieüm ùaÍc trÜng mang yÚ nghóa bieüu tÜôïng cho moät ùoâ thò.

NhÜ vaäy coÚ nghóa, beân caïnh chÜÚc naêng giao thoâng, nhÜþng caây caà u coøn coÚ theü mang raåt nhieà u giaÚ trò, ùi saâu vaøo trong ùôøi soång ùoâ thò, noÚ khoâng chÌ ùôn thuaà n laø ùieüm ùeån ùeü nguôøi ta giao lÜu, troø chuyeän vôÚi nhau nÜþa maø coøn laø nôi lÜu laïi daåu aån veà maÍt tinh thaà n

cuÝa chính hoï, vaø trong trÜôøng hôïp naøy Caà u trôÝ thaønh khoâng gian coâng coäng, chÜÚa ùÜïng taåt caÝ cuoäc soång cuÝa ùoâ thò. Caà u tÜø coâng trÏnh kyþ thuaät trôÝ thaønh moät taÚc phaüm coÚ yÚ nghóa bieüu tÜôïng roà i trôÝ thaønh moät khoâng gian coâng coäng trong ùoâ thò laø ùieà u raåt laø kyø dieäu veà soå phaän caây caà u.

Coøn veà lòch sÜÝ, toâi vaãn muoån nhaÊc laïi, ngay trong thôøi kyø ùaà u, khi maø ngÜôøi La Maþ saÚng taïo ra caà u ùeü vÜôït qua nhÜþng con soâng hay nhÜþng caà u daãn nÜôÚc raåt hoaønh traÚng vÜôït qua nhÜþng ngoïn ùoà i, caà u luoân laø ùaïi dieän cho trÏnh ùoä kyþ thuaät môÚi. Caà u hieän nay phoÝng theo caà u La Maþ xÜa (caà u La Maþ baây giôø laø di saÝn lôÚn treân theå giôÚi), chÌ khaÚc nhau ôÝ khaüu ùoä caà u ngaøy caøng lôÚn hôn. Sau caà u La Maþ laø caà u xaây baèng gaïch voøm, toà n taïi raåt laâu trong lòch sÜÝ, roà i ùÜôïc thay baèng beâ toâng, baèng saÊt, cho ùeån baây giôø laø thôøi cuÝa nhÜþng caây caà u dÜï ÜÚng lÜïc, daây vaêng, caà u treo‌ caà u vaãn luoân phaÝn aÚnh coâng ngheä môÚi, kyþ thuaät xaây dÜïng tieân tieån nhaåt.

S˘ ki án & B â—Š n h l u Ă€n

ToÚm laïi, lÜïa choïn vò trí ùeü xaây dÜïng caà u laø moät vieäc quan troïng. Vò trí ùÜôïc choïn phaÝi giuÚp caây caà u lieân keåt ùÜôïc caÚc chÜÚc naêng trong ùoâ thò vaø taïo neân daåu aån. Ví trí aåy laø do ngÜôøi laøm quy hoaïch, choïn vò trí sai coÚ nghóa laø ngÜôøi laøm quy hoaïch khoâng ùuÝ taà m nhÏn.

Coâng taÚc Quy hoaïch caà u trong ùoâ thò ôÝ Vieät Nam ùaþ ùÜôïc chuÚ yÚ ùeån chÜa, thÜa OÂng?

Caà u ChÜông DÜông goÚc nhÏn tÜø phoå coü sang

CoĂš yĂš kieĂĄn cho raèng khi xaây caĂ u trong Ăąoâ thò thĂŹ “Coâng taĂšc quy hoaĂŻch coøn quan troĂŻng hĂ´n caĂť kyĂľ thuaätâ€?. OĂ‚ng suy nghĂł theĂĄ naøo veĂ vaĂĄn ĂąeĂ naøy thĂśa OĂ‚ng?

Khoâng chÌ coÚ caà u maø baåt cÜÚ vaät theü kieån truÚc naøo trong ùoâ thò, ùieà u ùaà u tieân laø coâng trÏnh, vaät theü ùoÚ phaÝi thoÝa maþn moät chÜÚc naêng. ThÜÚ 2, laø phaÝi choïn cho noÚ moät vò trí chính xaÚc, roà i môÚi choïn cho noÚ moät caÚi hÏnh (tÜÚc laø hÏnh thÜÚc). CaÝ ba yeåu toå naøy neåu choïn ùuÚng thÏ coâng trÏnh seþ laø moät taÚc phaüm, coøn khoâng ùoÚ seþ chÌ laø moät coâng trÏnh xaây dÜïng bÏnh thÜôøng. Trong ùoÚ, vieäc lÜïa choïn vò trí laø quan troïng nhaåt. Vò trí choïn sai, thÏ chÜÚc naêng cuþng toà i, vaø ngÜôøi ta cuþng seþ nhanh queân noÚ, duø coâng trÏnh ùoÚ coÚ ùeïp bao nhieâu ùi chaêng nÜþa.

Ñaþ coÚ moät thôøi kyø chuÚng ta chÜa chuÚ yÚ laÊm ùeån vieäc choïn vò trí cho nhÜþng caây caà u. Caà u ChÜông DÜông ôÝ Haø Noäi laø moät ví duï, sai laà m voâ cuøng veà maÍt vò trí. Caây caà u naèm ôÝ vò trí raåt cuït, khoâng coÚ ùÜôøng xuoång, qua caà u laø gaÍp ngaþ ba huÚc ngay vaøo khu phoå coü, neân chÜÚc naêng cô baÝn nhaåt laø giaÝi quyeåt nhu caà u ùi laïi cuÝa ngÜôøi daân cuþng gaÍp nguy hieüm. Vò trí cuÝa caà u sai voâ cuøng veà maÍt nguyeân lyÚ giao thoâng, chÜÚ chÜa noÚi ùeån nhÜþng vaån ùeà khaÚc. Theâm vaøo ùoÚ, hÏnh thÜÚc cuÝa noÚ cuþng chÜa ùÜôïc chuÚ yÚ, neân thuaà n tuÚy, noÚ chÌ laø moät caây caà u kyþ thuaät, maø chÜa ùÜôïc naâng leân thaønh taÚc phaüm.

Ngay beân caïnh caà u ChÜông DÜông laø moät caà u baèng saÊt khaÚc - caà u Long Bieân, laïi coÚ ùÜôïc moät vò trí raåt chuaün xaÚc. Caà u naèm laÚch vaøo giÜþa hai caåu truÚc ùoâ thò laø phoå coü vaø thaønh coü, maø khoâng heà ùaâm vaøo thaønh phaà n naøo, neân noÚ khoâng phaÚ vôþ caåu truÚc ùoâ thò. Caà u

Trong ùoâ thò coÚ raåt nhieà u vò trí ùeü coÚ theü taïo dÜïng neân moät caây caà u ùeïp. Ví duï nhÜ cÜÝa ngoþ cuÝa ùoâ thò. Ñaây laø vò trí raåt noüi baät, neåu saÚng taïo ùÜôïc moät hÏnh thÜÚc ùoäc ùaÚo, thÏ caây caà u seþ ùeü laïi aån tÜôïng saâu saÊc trong loøng ngÜôøi daân cuþng nhÜ du khaÚch. Ñoåi vôÚi nhÜþng caây caà u noåi giÜþa hai bôø trong ùoâ thò, thÏ vò trí ùÜôïc choïn phaÝi giuÚp caây caà u coÚ theü lieân keåt hai chÜÚc naêng khaÚc nhau ôÝ hai hÏnh thaÚi khaÚc nhau cuÝa ùoâ thò, ùoà ng thôøi, caây caà u phaÝi haøi hoøa vôÚi caÝnh quan xung quanh. Trong trÜôøng hôïp, caà u khoâng taïo ùÜôïc sÜï lieân keåt, thÏ nghóa laø vò trí cuÝa noÚ ùaþ bò choïn sai. Ñoåi vôÚi caà u boä haønh, vieäc choïn vò trí, moâ hÏnh caà u phaÝi gaÊn vôÚi caÝnh quan. Chaúng haïn, khi muoån taïo moät sÜï bÏnh laÍng, ngÜôøi ta laøm caÚi caà u phaúng, chÌ laø phaân vò ngang, haøi hoøa vôÚi thieân nhieân; hoaÍc ngÜôïc laïi, ngÜôøi ta seþ taïo aån tÜôïng cho caà u baèng maøu saÊc, hÏnh khoåi.

Caà u vÜôït giao thoâng ngaþ tÜ Nguyeãn Chí Thanh – Kim Maþ – Lieãu Giai - Ngoïc KhaÚnh

Long Bieân ùÜôïc thieåt keå thaåp, nhòp leân xuoång taïo neân moät sÜï eâm ùeà m. TÜø khi caà u Long Bieân ùÜôïc xaây dÜïng, noåi ùoâi bôø soâng Hoà ng thÏ keÚo theo sÜï phaÚt trieün ùoâ thò cuÝa Haø Noäi.

TÜø hai caà u ùoÚ ùaþ cho chuÚng ta thaåy, vai troø quan troïng cuÝa vieäc choïn vò trí cho caà u vaø roþ raøng laø coÚ moät giai ùoaïn, chuÚng ta xaây caà u môÚi chÌ thoÝa maþn ùÜôïc chuyeän ùi laïi, maø chÜa chuÚ yÚ ùeån nhÜþng vaån ùeà khaÚc nhÜ quy hoaïch vaø myþ thuaät caà u.

Hieän nay, ôÝ Vieät Nam ùaþ baÊt ùaà u thaåy xuaåt hieän nhÜþng caây caà u ùeïp, ùÜôïc hieüu nhÜ moät taÚc phaüm, moät bieüu tÜôïng, nhÜ caây caà u Baþi ChaÚy, caà u Caà n Thô. TÜÚc laø chuÚng ta ùaþ nghó ùeån vieäc xaây caà u, ùoà ng thôøi vôÚi vieäc tham gia vaøo caÝnh quan ùoâ thò.

Caà u vÜôït boä haønh treân ùÜôøng Traà n KhaÚt Chaân, moät trong nhÜþng caà u vÜôït boä haønh coÚ vò trí xaây dÜïng khoâng hôïp lyÚ, ùÜa vaøo sÜÝ duïng chÜa ùÜôïc bao laâu ùaþ dôþ boÝ, thay baèng caà u vÜôït.

Tuy nhieân, vôÚi nhÜþng caà u coÚ chÜÚc naêng nhoÝ hôn, nhÜ caà u ùi boä chaúng haïn, chuÚng vaãn chÜa ùÜôïc quan nieäm nhÜ laø moät taÚc phaüm, maø phaà n lôÚn laø thoÝa maþn chuyeän ùi laïi thoâi, thaäm chí nhieà u caây caà u coøn ùaÍt khoâng ùuÚng choã. NhÜ luÚc ùaà u chuÚng ta ùaþ noÚi, trÜôÚc khi xaây 8Ë

5

S˘ ki án & B â—Š n h l u Ă€n

Hoaøng hoân treân caà u Baþi ChaÚy

caà u, ta phaÝi choïn ùÜôïc vò trí, vò trí seþ quy ÜôÚc hÏnh haøi, vaø hÏnh haøi môÚi ùÜôïc naâng leân thaønh bieüu tÜôïng. Caà u ùÜôïc xaây dÜïng ôÝ ùaâu thÏ hÏnh haøi cuÝa noÚ phaÝi gaÊn chaÍt vôÚi vò trí ùoÚ, caÝnh quan xung quanh noÚ. NhÜng raåt nhieà u caây caà u cuÝa chuÚng ta, ôÝ nhÜþng vò trí khaÚc nhau, nhÜng hÏnh haøi laïi na naÚ nhÜ nhau.

Theo oâng thÏ ùaâu laø lyÚ do naøo khieån cho phaà n lôÚn caà u ôÝ Vieät Nam chÜa thÜïc sÜï ùÜôïc quan nieäm nhÜ moät taÚc phaüm kieån truÚc xaây dÜïng?

Trong ùoâ thò, treân lyÚ thuyeåt thÏ ai cuþng ùeà u bieåt choã naøo phaÝi laø giao thoâng laäp theü, maø ùaþ laø giao thoâng laäp theü khoâng ùÜôïc dÜøng thÏ phaÝi ùi ùÜôøng boä haønh ôÝ treân cao hoaÍc ùi xuoång dÜôÚi ùaåt.

NhÜng treân thÜïc teå, chuÚng ta chÜa ùaÍt ra vaån ùeà ùoÚ, thaäm chí chuÚng ta khoâng nghó raèng caà n coÚ giao thoâng laäp theü, neân chuÚng ta chÜa coÚ quy hoaïch heä thoång caà u boä haønh. Gaà n ùaây toåc ùoä phaÚt trieün quaÚ nhanh, caÚc caà u boä haønh môÚi xuaåt hieän, trong tÏnh theå buoäc phaÝi laøm.

Moät phaà n nguyeân nhaân nÜþa laø do chÜa coÚ sÜï keåt hôïp giÜþa caÚc beân lieân quan nhÜ laø caÚc kyþ sÜ giao thoâng, caÚc ngheä syþ, caÚc nhaø nghieân cÜÚu lòch sÜÝ vaên hoÚa‌ vaø nhaåt laø, chÜa coÚ sÜï tham gia cuÝa caÚc kieån truÚc sÜ trong vieäc taïo dÜïng neân nhÜþng caây caà u. Neåu coÚ sÜï tham gia cuÝa caÚc kieån truÚc sÜ, ít ra treân keåt caåu theÚp gioång heät nhau ùoÚ, ùaþ coÚ maøu xanh cuÝa caÚc loaïi caây khaÚc nhau. ChÌ caà n baåy nhieâu thoâi cuþng ùaþ coÚ theü laøm cho moãi caây caâu coÚ moät hÏnh haøi rieâng, hoøa vaøo vôÚi caÝnh quan thieân nhieân.

6

8Ă‹

Hoäi Kieån truÚc sÜ coÚ haønh ùoäng gÏ cuï theü ùeü caÝi thieän tÏnh traïng treân khoâng thÜa OÂng?

Hieän nay, Hoäi Kieån truÚc sÜ ùang phaÝi ùaåu tranh, ùeü caÚc kieån truÚc sÜ ùÜôïc ùoÚng goÚp sÜÚc mÏnh trong quaÚ trÏnh taïo dÜïng neân nhÜþng caây caà u, thoâng qua caÚc hÏnh thÜÚc nhÜ: hoäi thaÝo, toü chÜÚc caÚc cuoäc thi veà thieåt keå, caÝi taïo caÚc caây caà u, roà i nhÜþng phaÝn bieän cho nhÜþng caà u hieän coÚ, caÚc baøi baÚo khoa hoïc treân caÚc taïp chí, vaø thaäm chí laø caÚc buoüi toïa ùaøm, ví duï toïa ùaøm veà caà u Long Bieân vÜøa roà i cuþng laø toïa ùaøm lôÚn.

TrÜïc tieåp hôn laø nhÜþng yÚ kieån ùoÚng goÚp vaøo caÚc vaên baÝn phaÚp quy, chaúng haïn môÚi ùaây laø ùoÚng goÚp cho ùoÚng goÚp heä thoång myþ thuaät ùoâ thò, maø trong ùoÚ caà u cuþng laø moät thaønh phaà n; hay nhÜþng trao ùoüi vôÚi Boä Giao thoâng Vaän taÝi trong vieäc xaây dÜïng vaø quaÝn lyÚ nhÜþng coâng trÏnh giao thoâng...

Qua ùoÚ, chuÚng toâi hy voïng, ùeü chính caÚc kieån truÚc sÜ, caÚc nhaø quaÝn lyÚ ùoâ thò, nhÜþng ngÜôøi laøm chính saÚch hieüu ùÜôïc raèng, caà n phaÝi coÚ baøn tay kieån truÚc môÚi coÚ theü taïo dÜïng neân ùÜôïc nhÜþng caây caà u ùeïp. Ñoà ng thôøi, taêng cÜôøng nhaän thÜÚc cho ngÜôøi daân veà vaån ùeà : ngoaøi chÜÚc naêng giao thoâng, caà u coøn laø vò trí thuaän lôïi ùeü giôÚi thieäu caÚc giaÚ trò vaên hoÚa vaø thaüm myþ. Khi nhaän thÜÚc ùÜôïc naâng cao ngÜôøi daân seþ mong muoån ùoÚng goÚp nhÜþng yÚ tÜôÝng cuÝa mÏnh ùeü taïo neân nhÜþng caây caà u ùeïp ôÝ Vieät Nam trong tÜông lai.

Xin caÝm ôn OÂn â g!

events

& opinion

Architects in need to create

Beautiful bridges By: Gia Bao

It is a tradition that the urban planning managers often pay much attention the housing planning.

Recently, however, the need to have more beautifully and cleverly designed bridges has become burning as the traffic circulation requires the construction of series of new bridges including the bridges over the bodies of water, flyovers, and pedestrian bridges.

Following is the conversation on the elements required to have a beautiful bridge between the Project Column and the Associate Professor, Doctor Nguyen Quoc Thong, Vice President of Vietnam Association of Architects.

Could you please let us know the other functions of a bridge in the urban area besides its traffic function?

A bridge by nature is a technical structure that reflects the highest level of construction.

Although building a bridge is deliberately costly, this should not be considered the reason to neglect the aesthetic requirements. Once the construction of a bridge involves the aesthetic element, such bridge will become the work of architecture which leaves a mark in the people’s mind. It could be a destination, a rendezvous, or a symbol of the urban. That means, besides its traffic function, a bridge offers a number of values which are imbued in the urban life. It comes to life not only as a place of talking and chatting but also a place of spiritual marks and therefore, acts as the public area where all the aspects of the urban life remain. It is the magical destiny of a bridge to be a technical structure, then a symbolic work, and finally a public space within the urban.

In terms of history, I must remind that since the first days when Romans created the bridges over the rivers or the giant aqueducts across the hills, bridges have always been the embodiment of advanced techniques.

Most of the modern bridges now imitate the ancient Roman ones (which now serve as a great legacy of the mankind), but their spans prove to be larger and larger. After the ancient Roman bridges followed the brick arch ones which stood a long time in the history and then were replaced by concrete and iron ones. Now come the golden age of suspension, prestressed, and cable-stayed bridges. It is obvious that bridges always indicate the most state-of-the-art construction technologies.

It is said that “the planning is more important than the techniques in the construction of a bridge�. We would like to know your opinion about this?

At first, a bridge, like any other architecture objects in the urban area, must serve a certain purpose. Second, it should be located in a right site, and third, it should have a welldesigned form.

Pont du Gard is a three floor bridge at southern French

8Ă‹

7

Ev en t s & O p i n i on With these three factors being properly planned, the project will be a work of art. Among these three factors, the site selection plays the most important role because a bad choice could lead to the works malfunction and wallow in obscurity in spite of its beauty.

There is a wide range of sites for a nice bridge in the urban area.

The gateway of the urban comes high on the list as an outstanding site on which an original bridge that leaves the urbanites and visitors with distinct impression could be built.

A good site for a bridge crossing over a body of water within the urban area is the one that help create the connection between the different lifestyles of two river banks and make the bridge be matching with the surrounding landscape. A lack of connection in this case means a bad choice of site for the bridge.

The choice of site and model for a pedestrian bridge involves the careful consideration of the urban landscape. For example, a simple girdle bridge may excite the peace and harmony with nature while a complex design with unique colors and shapes arouses the amazing impression.

In summary, selecting a site for the bridge is crucial step. The chosen site should help the bridge function and impress. Actually, it is the planners who decide where the bridge will be located, so a bad choice of location reflects the planners’ narrow vision.

Could you please let us know if the bridge planning in Vietnam receives enough attention?

One time the selection of site for bridge building did not receive attention. Chuong Duong Bridge in Hanoi represents the example of bad location. It is located in a cul-de-sac site with no way down.

The crossroad running into the old quarters bars a bridgehead, which produces danger for the people crossing the bridge. Its location was wrongly planned in term of the traffic principles, not to mention other terms. Additionally, as the bridge design was neglected, it is purely a technical bridge, not a work of art.

Next to Chuong Duong lies another iron bridge – Long Bien Bridge. However, unlike Chuong Duong Bridge, Long Bien Bridge is situated at the exact location, that is the middle of two structures saying the old quarter and the ancient citadel.

Because it does not bump into any of such structures, it does not ruin the urban landscape. With its iconic design that provokes the suppleness, since its establishment to connect two sides of Red River, Long Bien Bridge has witnessed the urban development in Hanoi.

By looking at these two bridges, we could see the importance of bridge site planning. It also comes into light that there was a period of time during which the bridge building only clung to the traffic demand, not to the aesthetic and overall planning requirements.

Recently nice bridges have appeared in Vietnam as the symbolic works of art such as Bai Chay Bridge and Can Tho Bridge. This

8

8Ă‹

indicates the awareness of the role of a bridge as a decoration of the urban landscape.

However, we have not paid enough attention to the smaller bridges like the pedestrian ones which have not been considered as the architecture work but a merely technical structure for traffic circulation. Some of them are misplaced.

As I mentioned before, the location will decide the form and the ability of the bridge to become a symbol. The shape of the bridge must comply with the site and surrounding landscape.

Sadly a lot of our bridges now look akin to others although they are located at different sites.

In your opinion, why are most of the bridges in Vietnam not considered the architecture work?

In theory everyone knows where the interchanges are and wherever the interchanges are the pedestrian bridges or the underground pedestrian road should be constructed. In reality, however, we have not thought about the need to have the interchange system and the pedestrian bridges system accordingly. In recent times, the pedestrian bridges cannot help being built as per the requirement of rapid development.

Another reason could be found in the lack of cooperation and connection among the stakeholders such as traffic engineers, artists, historical and cultural researchers, and most importantly, the architects. Should there be the participant of the architects, the colors on the same iron structures might be designed to vary, and that’s enough to bring a special look to every single bridge as well as match them with the nature surrounding.

Please let us know the actions that Vietnam Association of Architects will do to improve the situation?

At present time the Vietnam Association of Architects are fighting for the architects’ participation in the bridge designing and building by holding the workshops and bridge restoring and designing competitions, giving comments on currently existing bridges, penning articles on newspapers and magazines, and organizing the discussion like the recent one on Long Bien Bridge.

Also, we have tried to make contribution to the legal documents such as the one regarding the urban art system in which bridge accounts a part not long ago as well as communicate with the Ministry of Transport about the traffic construction and management.

By means of those activities, we would like to help the architects, the urban managers, and the policy makers understand the need of architects in the creation of nice bridges together with make the population of people recognize the fact that bridges should be the exemplification of the urban cultural and aesthetic values.

Once their awareness is improved, the people will be willing to contribute their ideas to building the beautiful bridges in Vietnam in the future.

Thank you very much!

KHAÙI NIEÄM

KhaÚi nieäm veà caà u Caà u trong khaÚi nieäm laø coâng trÏnh cho pheÚp vÜôït qua moät trôÝ ngaïi ùòa hÏnh (doøng soâng, thung luþng) vaø taïo ra moät ùÜôøng vaän taÝi (ùÜôøng boä hay cho nÜôÚc chaÝy), tuy nhieân cuøng vôÚi sÜï phaÚt trieün cuÝa nhu caà u xaþ hoäi thÏ nhÜþng caây caà u ngaøy caøng trôÝ neân ùa daïng veà coâng naêng, nhÜ: Caà u ùÜôøng saÊt, caà u cho ngÜôøi ùi boä, caà u vÜôït, keânh daãn nÜôÚc, keânh daãn ùÜôøng oång...

Trong caĂšch phaân loaĂŻi coâng trĂŹnh cuĂťa PhaĂšp, caĂ u ùÜôïc xeĂĄp vaøo loaĂŻi “ouvrage d’artâ€? laø nhÜþng coâng trĂŹnh coâng coäng quan troĂŻng noĂĽi baät, khi xaây dÜïng thĂŹ beân caĂŻnh nhÜþng tĂ­nh toaĂšn lyĂš thuyeĂĄt vaø kyĂľ thuaät chĂ­nh xaĂšc, caĂ n raĂĄt nhieĂ u kinh nghieäm vaø caĂťm quan kieĂĄn truĂšc cuĂťa nhÜþng ngÜôøi thieĂĄt keĂĄ. Ă‘aĂŤc bieät, ĂąoĂĄi vĂ´Ăši nhÜþng caây caĂ u trong Ăąoâ thò thĂŹ laĂŻi caøng caĂ n lĂśu yĂš ĂąeĂĄn giaĂš trò thaĂĽm myĂľ.

TraĂ n Quang

8Ă‹

9

Caây caĂ u “phaĂšt saĂšng lung linhâ€? Solvesborg, ThuĂŻy Ă‘ieĂĽn

KHAÙI NIEÄM

XŠy d˘ng

nhÜþng caây caà u bieüu tÜôïng trong ùoâ thò Traà n Quang

This content provides an overview of the concept of bidge in city and introduce some famous bridges in vietnamese city such as Long Bien, Truong Tien and Han River Bridge. With a graceful design, Each of these bridges is not only a determining elements of the urban landscape but also becomes the image representation of a city.

Based on the concept and these examples of bridge, by using the different approach in urban design, semiology and urban anthropology, the paper points out the theory of design for an urban bridge to become a symbol of a city and its community 10

8Ă‹

NhÜþng caây caĂ u - TÜø nhÜþng coâng trĂŹnh kieĂĄn truĂšc xaây dÜïng Ăąoäc ĂąaĂšo Vieät Nam – xÜÚ sĂ´Ăť maø “ai cuĂľng coĂš moät doøng soâng beân mĂŹnhâ€?, nĂ´i ngÜôøi daân xĂśa kia thoâng thaĂŻo ghe thuyeĂ n, bĂ´i loäi neân caĂšc Ăąoâ thò duø hĂŹnh thaønh caĂŻnh doøng nÜôÚc lĂ´Ăšn nhĂśng chuĂť yeĂĄu phaĂšt trieĂĽn thoâng thÜông ùÜôøng thuĂťy “treân beĂĄn dÜôÚi thuyeĂ nâ€?.

Beân caïnh ùoÚ neà n vaên minh luÚa nÜôÚc khoâng thieân veà khoa hoïc kyþ thuaät, vieäc xaây dÜïng nhÜþng chieåc caà u vÜôït qua nhÜþng con soâng lôÚn vôÚi cheå ùoä thuÝy vaên phÜÚc taïp khoâng phaÝi ùôn giaÝn. Neåu so vôÚi neà n vaên minh phÜông Taây ùaþ coÚ nhÜþng keåt caåu vÜôït ùòa hÏnh tÜø theå kyÝ thÜÚ nhaåt thÏ chuÚng ta khaÚc bieät xa veà kyþ thuaät cuþng nhÜ tÜ duy chinh phuïc thieân nhieân. Tuy nhieân, vaãn coÚ theü keü teân vaøi caây caà u ùoäc ùaÚo xuaåt hieän trong caÚc ùoâ thò truyeà n thoång Vieät Nam nhÜ Chuøa Caà u (Hoäi An, TK 17), Theâ HuÚc (Haø Noäi, TK19).

Cho ùeån cuoåi theå kyÝ 19, thôøi ùieüm ùoâ thò Vieät Nam chuyeün mÏnh sang hieän ùaïi do nhÜþng caÝi taïo cuÝa chính quyeà n thÜïc daân PhaÚp. Boä maÍt ùoâ thò thay ùoüi nhôø nhÜþng

kieån truÚc hieän ùaïi nhÜng khoâng keÚm phaà n duyeân daÚng cuÝa nhÜþng caây caà u theÚp nhÜ Long Bieân (Haø Noäi) vaø TrÜôøng Tieà n (Hueå).

Keü tÜø ùoÚ nhÜþng coâng trÏnh naøy trôÝ thaønh nhÜþng vieân ngoïc quyÚ cuÝa thaønh phoå vaø daà n ùi vaøo cuoäc soång ùòa phÜông nhÜ moät bieüu tÜôïng cuÝa ùoâ thò vaø ùÜôïc ngÜôøi daân baÝo veä.

CaĂ u Long Bieân ngaøy nay traĂťi qua bom ĂąaĂŻn tuy khoâng coøn nguyeân daĂŻng, nhĂśng hĂŹnh aĂťnh “con roĂ ng theĂšpâ€? ĂąaĂ u tieân baĂŠc qua soâng HoĂ ng vaĂŁn ĂąaĂŻi dieän cho moät Haø Noäi maĂŻnh meĂľ vaø haøo huøng. Coøn HueĂĄ, coĂš leĂľ trong loøng nhÜþng ngÜôøi yeâu HueĂĄ, khoâng ai coĂš theĂĽ tÜôÝng tÜôïng ra moät HueĂĄ moäng mĂ´ thieĂĄu caĂ u TrÜôøng TieĂ n “saĂšu vaøi mÜôøi hai nhòpâ€? vĂ´Ăši nhÜþng boĂšng aĂšo traĂŠng nÜþ sinh thÜôÚt tha. NhÜþng caây caĂ u naøy coĂš giaĂš trò thaĂĽm myĂľ cao, hĂŹnh thaĂši cuĂľng phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši khoâng gian vaø yĂš ĂąoĂ thieĂĄt keĂĄ.NeĂĄu nhĂś Long Bieân khoe nhÜþng tieĂĄt taĂĄu theĂšp khoĂťe khoaĂŠn treân doøng nÜôÚc soâng HoĂ ng phuø sa cuoĂ n cuoän, thĂŹ caĂ u Traøng TieĂ n duyeân daĂšng “nhĂś chieĂĄc lÜôïc ngaøâ€? soi mĂŹnh xuoĂĄng soâng nÜôÚc soâng HÜông phaĂşng laĂŤng hoøa vĂ´Ăši nhòp Ăąieäu hĂŹnh thaĂši cuĂťa soâng nuĂši xÜÚ ThaĂ n Kinh.

K h âˆ? i CaĂ u trong khaĂši nieäm laø coâng trĂŹnh cho pheĂšp vÜôït qua moät trĂ´Ăť ngaĂŻi ùòa hĂŹnh (doøng soâng, thung luĂľng) vaø taĂŻo ra moät ùÜôøng vaän taĂťi (ùÜôøng boä hay cho nÜôÚc chaĂťy), tuy nhieân cuøng vĂ´Ăši sÜï phaĂšt trieĂĽn cuĂťa nhu caĂ u xaĂľ hoäi thĂŹ nhÜþng caây caĂ u ngaøy caøng trĂ´Ăť neân Ăąa daĂŻng veĂ coâng naĂŞng, nhĂś caĂ u ùÜôøng saĂŠt, caĂ u cho ngÜôøi Ăąi boä, caĂ u vÜôït, keânh daĂŁn nÜôÚc, keânh daĂŁn ùÜôøng oĂĄng... Chi phĂ­ xaây dÜïng caĂ u khaĂš toĂĄn keĂšm, ĂąoĂš ĂąeĂ u laø nhÜþng dÜï aĂšn vÜøa lĂ´Ăšn veĂ ĂąaĂ u tĂś taøi chĂ­nh laĂŻi vÜøa khoĂš veĂ kyĂľ thuaät xaây dÜïng, tuy nhieân khoâng vĂŹ theĂĄ maø coĂš theĂĽ boĂť qua yeâu caĂ u thaĂĽm myĂľ khi thieĂĄt keĂĄ caĂ u.

Trong caĂšch phaân loaĂŻi coâng trĂŹnh cuĂťa PhaĂšp, caĂ u ùÜôïc xeĂĄp vaøo loaĂŻi “ouvrage d’artâ€? laø nhÜþng coâng trĂŹnh coâng coäng quan troĂŻng noĂĽi baät, khi xaây dÜïng thĂŹ beân caĂŻnh nhÜþng tĂ­nh toaĂšn lyĂš thuyeĂĄt vaø kyĂľ thuaät chĂ­nh xaĂšc, caĂ n raĂĄt nhieĂ u kinh nghieäm vaø caĂťm quan kieĂĄn truĂšc cuĂťa nhÜþng ngÜôøi thieĂĄt keĂĄ. Ă‘aĂŤc bieät ĂąoĂĄi vĂ´Ăši nhÜþng caây caĂ u trong Ăąoâ thò thĂŹ laĂŻi caøng caĂ n lĂśu yĂš ĂąeĂĄn giaĂš trò thaĂĽm myĂľ, khoâng ùôn giaĂťn chĂŚ laø “moät keĂĄt caĂĄu baĂĄt kyø vÜôït khaĂĽu Ăąoä khoâng dÜôÚi 6m taĂŻo thaønh moät phaĂ n cuĂťa con ùÜôøngâ€? (1) nhĂś trong tieâu chuaĂĽn thieĂĄt keĂĄ nÜþa, chieĂĄc caĂ u ĂąoĂš seĂľ tham gia trang trĂ­ neân boä maĂŤt cuĂťa thaønh phoĂĄ vaø Ăąi vaøo taâm thÜÚc cuĂťa ngÜôøi daân ùòa phÜông cuĂľng nhĂś khaĂšch du lòch.

Khi myþ hoïc caà u ùÜôïc quan taâm thÏ ngaøy caøng coÚ nhieà u maãu thieåt keå laï maÊt hôn, ùi keøm vôÚi coâng ngheä thi coâng tieân tieån hôn.

TÜø nhÜþng coâng trÏnh ban ùaà u do caÚc kyþ sÜ nÜôÚc ngoaøi giuÚp ùôþ thÜïc hieän, trÏnh ùoä thieåt keå vaø thi coâng cuÝa neà n xaây dÜïng Vieät Nam cuþng tieån song haønh vôÚi lòch sÜÝ ra ùôøi cuÝa nhÜþng caây caà u trong thaønh phoå, ùaÚnh daåu sÜï phaÚt trieün ùi leân veà kinh teå vaø xaþ hoäi cuÝa ùoâ thò.

CaĂ u ChÜông DÜông ra maĂŠt naĂŞm 1986 trong moät noĂŁ lÜïc chaĂŠt chiu vaät lieäu ĂąeĂĽ giaĂťi quyeĂĄt khoĂš khaĂŞn, caĂ u soâng Haøn - caây caĂ u daây vaĂŞng ĂąaĂ u tieân cuĂťa kyĂľ sĂś vieät nam thÜïc hieän, caĂ u Thuaän PhÜôÚc caĂ u treo daây voĂľng ĂąaĂ u tieân mĂ´Ăši khaĂšnh thaønh. Ă‘aø NaĂźng coĂš leĂľ laø thaønh phoĂĄ chuĂš yĂš nhieĂ u nhaĂĄt ĂąeĂĄn tĂ­nh hieän ĂąaĂŻi - thaĂĽm myĂľ cuĂťa nhÜþng chieĂĄc caĂ u trong nhÜþng naĂŞm gaĂ n Ăąaây. HĂŹnh aĂťnh Ăąoâ thò phaĂšt trieĂĽn Ăąi leân tÜø ĂąaĂ u tĂś cĂ´ sĂ´Ăť haĂŻ taĂ ng cuĂťa Ă‘aø NaĂźng gaĂŠn lieĂ n vĂ´Ăši nhÜþng chieĂĄc caĂ u “nhĂś nhÜþng naĂĄc thang phaĂšt trieĂĽn cuĂťa thaønh phoĂĄ hÜôÚng ra bieĂĽn theo doøng soâng Haønâ€? (2).

n i á m

Ñeån nhÜþng bieüu tÜôïng ùoâ thò

CaÚc ùoâ thò ùua nhau xaây dÜïng nhÜþng caây caà u vôÚi nhieà u kieüu daÚng ùoäc ùaÚo, nhÜng, chuÚng coÚ thÜïc sÜï trôÝ thaønh bieüu tÜôïng cuÝa thaønh phoå trong taâm thÜÚc ngÜôøi daân hay khoâng laïi laø moät vaån ùeà vÜôït ra ngoaøi yÚ ùoà cuÝa nhÜþng nhaø quaÝn lyÚ, thieåt keå ùeü ùi traøn sang lónh vÜïc ùôøi soång vaên hoÚa ùòa phÜông.

Theo ùònh nghĂła cuĂťa UNESCO thĂŹ “vaĂŞn hoĂša laø moät taäp hĂ´ĂŻp caĂšc heä thoĂĄng bieĂĽu tÜôïng...â€?.

Bieüu tÜôïng laø ùôn vò cô baÝn ùeü di truyeà n vaên hoÚa tÜø theå heä naøy sang theå heä khaÚc (3), vaø cuþng laø ùoåi tÜôïng chính ùeü nghieân cÜÚu tÏm ra baÝn saÊc vaên hoÚa ùòa phÜông.

Peter Nas trong nhÜþng toüng hôïp nghieân cÜÚu coÚ lieät keâ ra boån loaïi ùoåi tÜôïng mang bieüu tÜôïng chính cuÝa moät ùoâ thò: vaät chaåt, dieãn ngoân, nhaân vaät vaø haønh vi (4). Caây caà u coÚ theü trôÝ thaønh moät ùoåi tÜôïng vaät chaåt mang bieüu tÜôïng cho thaønh phoå neåu thoÝa maþn moät soå yeâu caà u nhaåt ùònh.

Theo C. Jung “BieĂĽu tÜôïng laø moät danh tÜø, moät teân goĂŻi hay moät ĂąoĂ vaät, ngay caĂť khi laø quen thuoäc Ă´Ăť trong ùôøi soĂĄng haøng ngaøy, nhĂśng vaĂŁn chÜÚa ùÜïng nhÜþng moĂĄi lieân heä veĂ maĂŤt yĂš nghĂła, boĂĽ sung vaøo caĂši yĂš nghĂła ÜôÚc ùònh hieĂĽn nhieân vaø trÜïc tieĂĄp cuĂťa chuĂšngâ€?.

Hay “TÜôïng laø laĂĄy caĂši hĂŹnh naøy ĂąeĂĽ toĂť caĂši nghĂła kiaâ€?. NhĂś vaäy moät caây caĂ u muoĂĄn Ăąi vaøo heä thoĂĄng bieĂĽu tÜôïng cuĂťa vaĂŞn hoĂša ùòa phÜông phaĂťi trĂ´Ăť thaønh moät hĂŹnh aĂťnh quen thuoäc trong ùôøi soĂĄng haøng ngaøy, phaĂťi laø moät phaĂ n quan troĂŻng trong hĂŹnh aĂťnh toĂĽng theĂĽ Ăąoâ thò ĂąoĂš, vaø Ăąi vaøo taâm thÜÚc coäng ĂąoĂ ng daân cĂś ùòa phÜông nhĂś ĂąaĂŻi dieän cho thaønh phoĂĄ cuĂťa mĂŹnh. GiaĂš trò sÜÝ duĂŻng cuĂťa noĂš khoâng dÜøng laĂŻi Ă´Ăť coâng naĂŞng maø coøn Ăąi vaøo trong suy nghĂł, lôøi noĂši vĂ­ von cuĂťa ngÜôøi daân nĂ´i ĂąoĂš.

Caà u Long Bieân, Haø Noäi

Caà u ChÜông DÜông, Haø Noäi

Laøm caÚch naøo ùeü hÏnh aÝnh moät coâng trÏnh kieån truÚc ùi vaøo trong taâm thÜÚc ngÜôøi daân?

Vaån ùeà naøy ùaþ ùÜôïc Kevin Lynch phaân tích trong taÚc phaüm HÏnh aÝnh cuÝa thaønh phoå (5). Theo oâng thÏ vieäc nhaän bieåt cuÝa caÚ nhaân trong moâi trÜôøng xung quanh caà n dÜïa vaøo BaÝn saÊc (identity) cuÝa ùoåi tÜôïng, Caåu truÚc (structure) laø moåi quan heä khoâng gian giÜþa ùoåi tÜôïng vôÚi ngÜôøi quan saÚt vaø vôÚi ùoåi tÜôïng khaÚc, cuoåi cuøng laø YÙ nghóa (meaning) cuÝa ùoåi tÜôïng vôÚi ngÜôøi quan saÚt.

NhÜ vaäy ùi keøm vôÚi kieån truÚc ùoäc ùaÚo (BaÝn saÊc), nhÜþng caây caà u phaÝi naèm trong moät

Caà u TrÜôøng Tieà n, Hueå

8Ă‹

11

toüng theü quy hoaïch ùoâ thò laøm boåi caÝnh (Caåu truÚc) ùeü toân vinh giaÚ trò kieån truÚc ùoäc ùaÚo ùoÚ. Ñeü laøm roþ vaån ùeà naøy Lynch ùÜa ra khaÚi nieäm khaÝ naêng hÏnh aÝnh hoÚa (imageability) vôÚi 5 yeåu toå giuÚp nhaän daïng ùoâ thò baèng thò giaÚc laø ùÜôøng daãn, caïnh, khu vÜïc, nuÚt vaø ùieüm moåc. Theo quan ùieüm cuÝa ngÜôøi vieåt, boÝ qua yeåu toå Khu (district) lieân quan ùeån moät phaà n dieän tích lôÚn trong ùoâ thò, thÏ moät caây caà u gaà n nhÜ ùaþ tieà m taøng trong noÚ boån yeåu toå coøn laïi maø khoâng caà n quaÚ nhieà u thuÝ phaÚp trong thieåt keå kieån truÚc vaø quy hoaïch. Thaät vaäy, moãi caây caà u laø moät ùÜôøng daãn (path) treân baÝn ùoà deã daøng ùieà u hÜôÚng thò giaÚc, chuÚng cuþng laø ùieüm tuï (node) giao thoâng quan troïng cuÝa thaønh phoå gaây ra nhÜþng hieäu ÜÚng ra, vaøo moät khoâng gian khaÚc bieät. Khoâng gian maÍt soâng thoaÚng ùaÚng bò chaÍn laïi (edge) bôÝi nhÜþng caây caà u cuþng laø ùoà ng thôøi taïo ra nhÜþng goÚc quan saÚt lyÚ tÜôÝng cho moät coâng trÏnh kieån truÚc ùoÚng vai troø ùieüm nhaån caÝnh quan (landmark) ùoâ thò.

Vieäc xaây dÜïng caây caà u theo caÚc yeâu caà u veà BaÝn saÊc vaø Caåu truÚc moät caÚch chuÝ ùoäng laø ùieà u maø haà u heåt caÚc nhaø quaÝn lyÚ vaø thieåt keå ùang coå gaÊng thÜïc hieän. NhÜng ùeü ùaït ùÜôïc yeåu toå thÜÚ ba, gaÚn cho coâng trÏnh moät YÙ nghóa bieüu tÜôïng maø ùÜôïc coäng ùoà ng ùòa phÜông chaåp nhaän, laïi laø moät nhieäm vuï khoÚ cuï theü hoÚa ùoåi vôÚi nhaø thieåt keå.

BaÝn thaân Kevin Lynch cuþng nhaän xeÚt raèng YÙ nghóa phuï thuoäc vaøo quaÚ nhieà u caÚ nhaân vôÚi phoâng neà n vaên hoÚa ùa daïng khaÚc nhau neân raåt phÜÚc taïp. NgÜôøi thieåt keå neân taäp trung vaøo hai khaÚi nieäm ùaà u (BaÝn saÊc vaø Caåu truÚc) vaø ùeü cho YÙ nghóa ùeån moät caÚch tÜï nhieân.

Trong trÜôøng hôïp baøi vieåt naøy khi ùaþ raøng buoäc trÜôÚc veà YÙ nghóa baèng vieäc ùaÍt ra nhieäm vuï xaây dÜïng caây caà u nhÜ bieüu tÜôïng hÏnh aÝnh cuÝa ùoâ thò, lieäu coÚ quy luaät naøo cuï theü hôn ùeü gaÊn keåt giÜþa yÚ ùoà thieåt keå vôÚi taâm thÜÚc coäng ùoà ng nhaèm mang laïi tính hieäu quaÝ hôn cho nhÜþng moâ hÏnh thieåt keå? Ñeü traÝ lôøi, coÚ moät caÚch tieåp caän laø aÚp duïng nhÜþng lyÚ thuyeåt veà kyÚ hieäu hoïc ùeü phaân tích moåi quan heä giÜþa caÚi bieüu ùaït (caây caà u) vaø

caĂši ùÜôïc bieĂĽu ĂąaĂŻt (Ăąoâ thò) nhĂś sÜï giaĂťi caĂĄu truĂšc ĂąeĂĽ tĂŹm ra “maĂľâ€? cuĂťa quaĂš trĂŹnh yĂš nghĂła hoĂša hĂŹnh aĂťnh naøy. Vieäc boĂšc taĂšch lĂ´Ăšp yĂš nghĂła giÜþa caây caĂ u hieän thÜïc vaø hĂŹnh aĂťnh tÜôÝng tÜôïng, aĂĽn duĂŻ trong taâm thÜÚc ngÜôøi sÜÝ duĂŻng thÜôøng traĂťi qua nhieĂ u lĂ´Ăšp vaø khoâng coĂš caĂĄu truĂšc chung cho moĂŻi hĂŹnh aĂťnh. MoĂŁi trÜôøng hĂ´ĂŻp laø moät nghieân cÜÚu, moät caĂĄu truĂšc, vaø moät quaĂš trĂŹnh “giaĂťi maĂľâ€? tÜông ÜÚng. DÜþ kieän cung caĂĄp cho quaĂš trĂŹnh giaĂťi caĂĄu truĂšc ĂąoĂš laø ca dao, truyeĂ n thuyeĂĄt, saĂťn phaĂĽm vaĂŞn hoĂša, taĂšc phaĂĽm ngheä thuaät nhĂś hoäi hoĂŻa, thĂ´ vaĂŞn, nhaĂŻc, haĂšt, aĂĄn phaĂĽm du lòch,... Tuy nhieân coĂš moät nhaän xeĂšt, laø neĂĄu chia quaĂš trĂŹnh giaĂťi maĂľ hĂŹnh aĂťnh ra thaønh nhieĂ u lĂ´Ăšp nghĂła, lĂ´Ăšp nghĂła sau xaây dÜïng treân lĂ´Ăšp nghĂła trÜôÚc, thĂŹ hĂŹnh aĂťnh ÜôÚc leä cuĂťa caây caĂ u voĂĄn tÜôïng trĂśng cho sÜï keĂĄt noĂĄi, gaĂŤp gĂ´Ăľ vaø sÜï vÜôït qua ĂąoĂšng moät vai troø quan troĂŻng.

VĂ­ duĂŻ veĂ caĂ u Long Bieân coĂš theĂĽ ùÜôïc xem nhĂś hĂŹnh aĂťnh cuĂťa moät Haø Noäi vÜôït qua thieân nhieân vaø chieĂĄn tranh. Laø caây caĂ u ĂąaĂ u tieân vÜôït qua soâng CaĂši hung dÜþ cuĂťa caĂť vuøng chaâu thoĂĽ, caĂ u Long Bieân trong chieĂĄn tranh laø hĂŹnh aĂťnh quaät cÜôøng cuĂťa quaân daân thuĂť Ăąoâ Haø Noäi vÜôït qua cuoäc chieĂĄn, gaĂŠn lieĂ n vĂ´Ăši nhÜþng moĂĄc son haøo huøng cuĂťa lòch sÜÝ. HĂŹnh aĂťnh caây caĂ u theĂšp noĂĽi baät treân doøng soâng HoĂ ng hung dÜþ hay nhÜþng khuoân hĂŹnh minh hoĂŻa khoaĂťnh khaĂŠc chieĂĄn ĂąaĂ u vaø chieĂĄn thaĂŠng cuĂťa nhaân daân Haø Noäi ĂąaĂľ Ăąi vaøo trong nhieĂ u taĂšc phaĂĽm vaĂŞn chÜông vaø ngheä thuaät thò giaĂšc. ÔÛ moät trÜôøng hĂ´ĂŻp khaĂšc, neĂĄu nghieân cÜÚu veĂ hĂŹnh aĂťnh caĂ u TrÜôøng Tieân qua nhÜþng caâu thĂ´, ca dao cuĂťa ngÜôøi daân xÜÚ HueĂĄ, noĂĽi baät leân ĂąoĂš laø hĂŹnh tÜôïng keĂĄt noĂĄi giÜþa ĂąaĂĄt vĂ´Ăši ĂąaĂĄt, ngÜôøi vĂ´Ăši ngÜôøi, “caĂ u TrÜôøng TieĂ n saĂšu vaøi, mÜôøi hai nhòp, em qua khoâng kòp toäi laĂŠm anh Ă´iâ€?. “ChĂ´ĂŻ Ă‘oâng Ba Ăąem ra ngoaøi giaĂŻi. CaĂ u TrÜôøng TieĂ n ĂąuĂšc laĂŻi ximoong. Ă”i ngÜôøi lĂ´Ăľ hoäi choĂ ng con. VeĂ daây gaĂš nghĂła vuoâng troøn vĂ´Ăši aiâ€?... HĂŹnh aĂťnh keĂĄt noĂĄi ĂąoĂš phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši baĂťn saĂŠc vaĂŞn hoĂša chÜÚa chan tĂŹnh caĂťm vaø ĂąaĂ y raøng buoäc cuĂťa con ngÜôøi xÜÚ HueĂĄ. TÜông tÜï, Chuøa CaĂ u Hoäi An laø sÜï gaĂŤp gĂ´Ăľ giao thÜông giÜþa caĂšc coäng ĂąoĂ ng daân ùòa phÜông Vieät, Nhaät, Hoa. CaĂ u Theâ HuĂšc thôøi phong kieĂĄn tuy naèm

Caây caà u Tbilisi taïi Georgia

12

8Ă‹

K h � i

n i á m

trong quaà n theü Hoà GÜôm, BuÚt ThaÚp, Theâ HuÚc, Ngoïc Sôn, nhÜng cuþng laø bieüu tÜôïng cuÝa sÜï keåt noåi giÜþa ùôøi thÜïc vaø tinh thaà n, sÜï giao thoa gaÍp gôþ caÚc toân giaÚo trong tinh thaà n ngÜôøi Vieät.

khaÚch quan. CaÚch laøm naøy tuy chi tieåt, neâu baät ùÜôïc caÚc giaÚ trò, nhÜng ùoâi luÚc khoâng theü hieän moåi tÜông quan giÜþa caÚc giaÚ trò ùeü coÚ theü caân nhaÊc daãn ùeån moät keåt luaän hay moät quyeåt ùònh ùaà u tÜ.

Caà u quay soâng Haøn ra ùôøi naêm 2000 laïi aün duï moät tính vÜôït qua vaø keåt noåi khaÚc cuÝa Ñaø Naßng, ùoÚ laø sÜï taÚch bieät vaø chuyeün mÏnh hieän ùaïi. Ñaø Naßng khi ùoÚ laø moät thaønh phoå treÝ naêng ùoäng vÜøa taÚch ra khoÝi tÌnh QuaÝng Nam - Ñaø Naßng naêm 1996 vaø troãi daäy thaønh moät ùoâ thò linh hoaït veà tÜ duy keåt hôïp vôÚi haï taà ng hieän ùaïi. Khi ùaþ chÜÚng kieån aÚnh maÊt cuÝa ngÜôøi daân thaønh phoå thÜÚc ùeån gaà n saÚng haÚo hÜÚc chôø xem caà u quay nhÜþng naêm ùaà u thieân nieân kyÝ naøy chuÚng ta coÚ theü hieüu taïi sao caây caà u chÌ môÚi ra ùôøi ùaþ phuø hôïp vôÚi phaÚt trieün cuÝa vaên hoÚa ùòa phÜông vaø trôÝ thaønh bieüu tÜôïng thaønh phoå khi ùoÚ.

Baøi vieåt naøy coå gaÊng ùaÍt nhÜþng caây caà u trong moät boåi caÝnh trong taâm thÜÚc cuÝa coäng ùoà ng ùòa phÜông ùeü heÚ loä nhÜþng giaÚ trò caà n thieåt cho moät caây caà u trôÝ thaønh bieüu tÜôïng cho thaønh phoå. Baèng caÚch tieåp caän keåt hôïp giÜþa hÏnh thaÚi - kieån truÚc, kyÚ hieäu hoïc bieüu tÜôïng vaø nhaân hoïc ùoâ thò, baøi vieåt keåt luaän raèng moät caây caà u trôÝ thaønh bieüu tÜôïng khi thoÝa maþn boä ba tieâu chí:

Tuy nhieân, ngaøy nay khi Ñaø Naßng vÜøa coÚ theâm nhieà u caây caà u ùoäc ùaÚo khaÚc noüi baät treân bÜÚc tranh ùoâ thò, ùoà ng thôøi cuoäc soång kinh teå xaþ hoäi thaønh phoå ùaþ chuyeün sang giai ùoaïn môÚi, coÚ leþ caà u quay soâng Haøn khoÚ coÚ theü tieåp tuïc trôÝ thaønh bieüu tÜôïng ùÜông ùaïi cho Ñaø Naßng.

Moät ùoäng thaÚi gaà n ùaây nhaåt laø Ñaø Naßng ùaþ boÝ logo du lòch cuþ coÚ hÏnh caà u soâng Haøn ùeü chuyeün sang moät logo môÚi sÜÝ duïng nuÚi Nguþ Haønh Sôn laøm ùaïi dieän. Duø khoâng coøn mang tính ùÜông ùaïi, caà u soâng Haøn vaãn laø moät bieüu tÜôïng veà moät giai ùoaïn lòch sÜÝ cuÝa thaønh phoå, bieüu tÜôïng cho moät theå heä ùaþ xaây dÜïng thaønh phoå baèng tÜ duy môÚi vaøo ùaà u theå kyÝ naøy. Ñieà u naøy cuþng ùuÚng cho caà u Long Bieân, ùeån giôø vaãn ùaïi dieän cho moät theå heä xaây dÜïng vaø baÝo veä Haø Noäi trong chieån tranh trong nhÜþng giôø phuÚt khoÚ khaên vaø haøo huøng nhaåt theå kyÝ trÜôÚc.

Lôøi keåt

Vieäc xaây dÜïng nhÜþng caây caà u môÚi vÜøa phuø hôïp vôÚi sÜï ùi leân cuÝa thaønh phoå vÜøa minh hoïa cho baÝn saÊc coäng ùoà ng ùòa phÜông coÚ yÚ nghóa quan troïng cho nhÜþng ùoâ thò hieän ùaïi. Ñeü ùi ùeån moät quyeåt ùònh xaây dÜïng hay sÜÝa chÜþa baÝo toà n, nhaø quaÝn lyÚ thÜôøng hay phaân tích giaÚ trò thaüm myþ vaø giaÚ trò lòch sÜÝ ùi keøm vôÚi giaÚ trò sÜÝ duïng ùeü ùaÚnh giaÚ nhÜþng caây caà u nhÜ moät coâng trÏnh kieån truÚc moät caÚch

n Kieån truÚc ùoäc ùaÚo theo phong caÚch ùÜông ùaïi, coâng ngheä xaây dÜïng hieän ùaïi tieân tieån. n CoÚ khaÝ naêng hÏnh aÝnh hoÚa toåt, naèm trong moät toüng theü quy hoaïch phuø hôïp veà ùieüm nhaån thò giaÚc, boåi caÝnh noüi baät coâng trÏnh. n Tính bieüu tÜôïng xaây dÜïng tÜø hÏnh aÝnh aün duï cuÝa caây caà u laø sÜï vÜôït qua, sÜï gaÍp gôþ keåt noåi, yÚ nghóa aün duï naøy phaÝi phuø hôïp vôÚi moät giai ùoaïn lòch sÜÝ cuÝa ùôøi soång vaên hoÚa coäng ùoà ng ùòa phÜông.

Haïn cheå cuÝa laäp luaän naøy do baÊt nguoà n tÜø caÚch tieåp caän chuÝ theü neân khoâng phaÝi laø keåt luaän toüng quaÚt cuÝa vaån ùeà khoa hoïc xaþ hoäi vaø nhaân vaên. Tuy nhieân hoaøn toaøn coÚ theü xem nhÜ ùoÚ chÌ laø moät nghieäm rieâng, moät gôïi yÚ cho caÚc nhaø quaÝn lyÚ vaø thieåt keå ùoâ thò coÚ theü sÜÝ duïng nhÜ moät caên cÜÚ logic ùeü baÊt tay xaây dÜïng neân nhÜþng caây caà u môÚi coÚ giaÚ trò vaên hoÚa, hay ùeü xaÚc ùònh ùuÚng nhÜþng ùoåi tÜôïng vaên hoÚa caà n baÝo toà n hoaÍc phuïc vuï cho vieäc tieåp thò thÜông hieäu ùoâ thò qua nhÜþng coâng trÏnh kieån truÚc.

Taøi lieäu tham khaÝo: (1) Tieâu chuaün thieåt keå caà u 22 TCN 275-05 (2) Vaên hoÚa bieün ùaÝo Vieät Nam – Chuyeän keü veà nhÜþng caây caà u Ñaø Naßng – phim phoÚng sÜï VTC (3) Nguyeãn Vaên Haäu, Bieüu tÜôïng nhÜ laø ùôn vò cô baÝn cuÝa vaên hoÚa (4) Peter J.M. Nas, Cities Full of Symbols, 2011 (5) Kevin A. Lynch, The Image of the City, 1960.

Caây caà u treo Ashi - Nhaät BaÝn 8Ë

13

NhËœng cŠy cÂŤu

KHAĂ™T VOĂ?NG VEĂ€ MOĂ„T THAĂ˜NH PHOĂ HAI BEĂ‚N SOĂ‚NG HOĂ€NG

DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N TS. KTS. NguyeĂŁn Trung DuĂľng

D

oøng soâng luoân laø moät yeåu toå taïo thò coÚ taà m quan troïng haøng ùaà u trong sÜï ra ùôøi vaø phaÚt trieün cuÝa ùoâ thò tÜø truyeà n thoång cho ùeån hieän ùaïi ngaøy nay, vôÚi vai troø laø nguoà n cung caåp nÜôÚc, thoaÚt nÜôÚc cho saÝn xuaåt vaø sinh hoaït, laø tuyeån giao thoâng, vaän taÝi haøng hoÚa tÜï nhieân hieäu quaÝ, taïo dÜïng caÝnh quan, vi khí haäu, hay xa hôn nÜþa laø taïo dÜïng neân baÝn saÊc cho ùoâ thò.

Tuy nhieân, cuøng vôÚi quaÚ trÏnh phaÚt trieün cuÝa ùoâ thò, doøng soâng laïi daà n trôÝ thaønh moät raøo caÝn tÜï nhieân khoÚ vÜôït qua cho sÜï môÝ roäng cuÝa khoâng gian ùoâ thò. SÜï ra ùôøi cuÝa nhÜþng caây caà u laø ùoøi hoÝi taåt yeåu, khoâng nhÜþng ùeü ùaÝm baÝo keåt noåi giao thoâng giÜþa hai bôø maø coøn taïo ra nhÜþng ùoät phaÚ khaüu cho sÜï môÝ roäng khoâng gian ùoâ thò sang phía beân kia cuÝa doøng soâng, nhaèm taän duïng moät caÚch toåi ùa nhÜþng lôïi theå maø doøng soâng ùem laïi.

14

8Ă‹

Ñieüm laïi lòch sÜÝ quy hoaïch vaø phaÚt trieün ùoâ thò cuÝa thaønh phoå trung taâm Haø Noäi cho chuÚng ta thaåy vai troø mang tính ùònh hÜôÚng cuÝa nhÜþng caây caà u cho quaÚ trÏnh phaÚt trieün hÏnh thaÚi ùoâ thò phía bôø BaÊc soâng Hoà ng, taïo neân hÏnh haøi moät thaønh phoå hai beân doøng soâng.

TÜø Long Bieân ùeån Nhaät Taân

Teân tuoĂĽi moĂŁi thaønh phoĂĄ thÜôøng gaĂŠn boĂš maät thieĂĄt vĂ´Ăši doøng soâng chaĂťy qua noĂš. Teân goĂŻi “Haø Noäiâ€? cho chuĂšng ta hĂŹnh dung veĂ hĂŹnh aĂťnh moät Ăąoâ thò ùÜôïc bao boĂŻc bĂ´Ăťi nhÜþng con soâng. Kinh thaønh ThaĂŞng Long ùÜôïc LyĂš Coâng UaĂĽn xaây dÜïng hĂ´n 10 theĂĄ kyĂť trÜôÚc taĂŻi vò trĂ­ naèm giÜþa hai con soâng: soâng HoĂ ng vaø soâng Toâ Lòch. Hai con soâng naøy ĂąaĂľ taĂŻo thaønh pheân daäu tÜï nhieân baĂťo veä thaønh phoĂĄ khoĂťi nhÜþng noĂŁi lo ngoaĂŻi xaâm laĂŞng ĂąeĂĄn tÜø phĂ­a BaĂŠc vaø ĂąoĂ ng thôøi cuĂľng taĂŻo neân giĂ´Ăši haĂŻn khoâng gian cho moät quaĂš trĂŹnh phaĂšt trieĂĽn

D i ‘ n

Æ ¾ n

hÏnh thaÚi ùoâ thò suoåt gaà n 9 theå kyÝ cuÝa Haø Noäi beân phía bôø Nam soâng Hoà ng.

Trong caÝ thôøi kyø phong kieån, vò trí vaø quy moâ cuÝa kinh thaønh Thaêng Long haà u nhÜ khoâng coÚ nhieà u thay ùoüi, chÌ laø nhÜþng dòch chuyeün nhoÝ cuÝa vò trí Hoaøng Thaønh. Vieäc môÝ roäng ùoâ thò moät caÚch quy moâ vaø baøi baÝn cuÝa Haø Noäi ùÜôïc ghi nhaän trong thôøi kyø thuoäc ùòa PhaÚp.

TÜø moät truïc chieån lÜôïc veà quaân sÜï ban ùaà u (tuyeån Traøng Tieà n Traøng Thi ngaøy nay) noåi lieà n caÚc cô sôÝ chieåm ùoÚng cuÝa ngÜôøi PhaÚp laø khu NhÜôïng ùòa, GiaÚo hoäi vaø Thaønh Haø Noäi, thaønh phoå ùaþ ùÜôïc môÝ roäng ùaÚng keü veà phía Nam vaø Taây Nam vôÚi vieäc quy hoaïch xaây dÜïng caÚc khu phoå môÚi cuÝa ngÜôøi PhaÚp vaø Vieät. Tuy nhieân, khoâng gian ùoâ thò vaãn naèm hoaøn toaøn beân phía hÜþu ngaïn soâng Hoà ng.

Xu hÜôÚng phaÚt trieün khoâng gian naøy keÚo daøi cho tôÚi taän nhÜþng naêm cuoåi cuøng cuÝa theå kyÝ 19 vaø soâng Hoà ng vaãn laø moät trôÝ ngaïi to lôÚn chÜa theü vÜôït qua. Naêm 1902, caây caà u ùaà u tieân baÊc qua soâng Hoà ng, caà u Paul Doumer hay caà u Long Bieân ngaøy nay, ùÜôïc ngÜôøi PhaÚp hoaøn thaønh sau hôn 3 naêm xaây dÜïng, ùaþ ùaÚnh daåu moät sÜï kieän quan troïng trong lòch sÜÝ phaÚt trieün ùoâ thò cuÝa Haø Noäi vaø môÝ ra thôøi kyø phaÚt trieün khoâng gian ùoâ thò veà phía beân kia doøng soâng.

Cuøng vôÚi vieäc xaây dÜïng caây caà u vaø tuyeån ùÜôøng saÊt, caÚc coâng trÏnh phuï trôï nhÜ nhaø ga, kho baþi, nhaø maÚy sÜÝa chÜþa ùaà u taøu‌ laø nhÜþng coâng trÏnh xaây dÜïng quy moâ ùaà u tieân beân kia soâng Hoà ng vaø taïo ra cô sôÝ cho vieäc ra ùôøi cuÝa thò traån Gia Laâm sau naøy.

YÙ tÜôÝng veà moät thaønh phoå hai beân soâng Hoà ng ùÜôïc theü hieän laà n ùaà u tieân qua baÝn ùoà aÚn Quy hoaïch Haø Noäi naêm 1924 cuÝa KTS. Ernest Hebrad. Qua ùoÚ, caà u Long Bieân taïo thaønh vectô ùònh hÜôÚng cho vieäc hÏnh thaønh truïc ùoâ thò ùaà u tieân phía beân kia soâng. Tuy nhieân, do nhÜþng khoÚ khaên veà nguoà n lÜïc do phaÝi doåc sÜÚc ùoåi phoÚ vôÚi chieån tranh, yÚ tÜôÝng treân ùÜôïc thÜïc hieän raåt haïn cheå. Trong suoåt thôøi kyø thuoäc ùòa, khu vÜïc Gia Laâm vaãn chÌ laø moät khu daân cÜ heo huÚt, chuÝ yeåu chÌ taäp trung caÚc cô sôÝ coâng nghieäp, kho taøng, beån baþi.

Quy hoaïch Haø Noäi naêm 1962 vôÚi yÚ tÜôÝng phaÚt trieün maïnh khoâng gian ùoâ thò veà phía BaÊc soâng Hoà ng (Nguoà n: SôÝ Quy hoaïch, Kieån truÚc Haø Noäi)

Gaà n 40 naêm sau, yÚ tÜôÝng veà thaønh phoå beân kia soâng môÚi ùÜôïc laøm soång laïi qua ùoà aÚn Quy hoaïch Haø Noäi laäp naêm 1962, do caÚc kieån truÚc sÜ Vieät Nam thÜïc hieän vôÚi sÜï hoã trôï cuÝa chuyeân gia Lieân Xoâ.

Trong ùoÚ, moät khu vÜïc ùoâ thò roäng lôÚn ùÜôïc phaÚt trieün sang phía bôø BaÊc soâng Hoà ng treân cô sôÝ cuÝa truïc ùoâ thò caà u Long Bieân keÚo daøi.

Hai caây caà u môÚi qua soâng Hoà ng ùÜôïc quy hoaïch naèm treân tuyeån ùÜôøng saÊt vaønh ùai thaønh phoå, taïi ùieüm cÜïc BaÊc vaø cÜïc Nam. Trong ùoÚ ùaÚng chuÚ yÚ nhaåt laø caây caà u ôÝ phía BaÊc keåt hôïp giÜþa caà u ùÜôøng boä vaø caà u ùÜôøng saÊt coÚ quy moâ lôÚn, keåt noåi vôÚi moät ùoâ thò veä tinh ôÝ phía BaÊc soâng Hoà ng, laø ùoâ thò Vónh Yeân.

Do vaãn ùang trong giai ùoaïn chieån tranh, nhieà u yÚ tÜôÝng phaÚt trieün Haø Noäi veà phía beân kia cuÝa soâng Hoà ng cuÝa baÝn quy hoaïch naêm 1962 ùaþ khoâng ùÜôïc thÜïc hieän, ùieün hÏnh laø vieäc xaây dÜïng thaønh phoå veä tinh Vónh Yeân ùaþ phaÝi boÝ dôÝ, nhÜng quyeåt taâm xaây dÜïng caây caà u thÜÚ 2 treân soâng Hoà ng cuÝa Haø Noäi ùaþ ùÜôïc hieän thÜïc hoÚa vôÚi vieäc khôÝi coâng xaây dÜïng caà u Thaêng Long ngaøy 26/11/1974. QuaÚ trÏnh xaây dÜïng caà u Thaêng Long gaÍp nhieà u khoÚ khaên do vieäc thay ùoüi nguoà n vieän trôï nÜôÚc ngoaøi vaø phaÝi keÚo daøi cho ùeån taän naêm 1985 môÚi hoaøn thaønh. Taän duïng nguoà n vaät lieäu dÜ thÜøa tÜø xaây dÜïng caà u Thaêng Long, moät caây caà u khaÚc khoâng ùÜôïc dÜï kieån theo quy

Leã KhaÚnh thaønh caà u ChÜông DÜông ngaøy 30-6-1985 (Nguoà n:Intenet) 8Ë

15

hoaïch cuþng ùÜôïc hoaøn thaønh gaà n nhÜ cuøng moät thôøi ùieüm vôÚi caà u Thaêng Long laø caà u ChÜông DÜông.

Vieäc xaây dÜïng theâm hai caây caà u môÚi ùaþ taïo ra ùoäng lÜïc quan troïng cho quaÚ trÏnh ùoâ thò hoÚa phía bôø BaÊc soâng Hoà ng, ùaÍc bieät laø vai troø cuÝa caà u ChÜông DÜông. Caà u ChÜông DÜông ùaþ trôÝ thaønh truïc giao thoâng cô giôÚi chính thay theå cho caà u Long Bieân, keåt noåi trung taâm lòch sÜÝ cuÝa Haø Noäi vôÚi thò traån Gia Laâm. Caây caà u cuþng taïo ra ùieüm khôÝi ùaà u cho vieäc hÏnh thaønh truïc ùoâ thò trung taâm môÚi cuÝa thò traån Gia Laâm laø truïc ùÜôøng Nguyeãn Vaên CÜø - Ngoâ Gia TÜï. Naêm 2003, quaän Long Bieân ùÜôïc thaønh laâp treân cô sôÝ 10 xaþ vaø 3 thò traån cuÝa huyeän Gia Laâm, ùaÚnh daåu sÜï môÝ roäng chính thÜÚc cuÝa khoâng gian noäi ùoâ Haø Noäi sang phía beân kia soâng Hoà ng.

HÏnh haøi tÜông lai cuÝa thaønh phoå trung taâm Haø Noäi hai beân con soâng Hoà ng ùÜôïc theü hieän ùaà y ùuÝ trong baÝn Quy hoaïch chung xaây dÜïng thuÝ ùoâ naêm 1998. Theo baÝn quy hoaïch naøy, ùeån naêm 2020, dÜï kieån seþ coÚ toüng soå 8 caây caà u baÊc qua soâng Hoà ng, taïo ra ùieà u kieän ùeü phaÚt trieün maïnh khoâng gian ùoâ thò sang phía beân kia soâng, doøng soâng seþ trôÝ thaønh truïc caÝnh quan ùoâ thò chính giÜþa loøng thaønh phoå.

Moät thaønh phoĂĄ mĂ´Ăši beân bôø BaĂŠc soâng HoĂ ng ùÜôïc dÜï kieĂĄn xaây dÜïng vĂ´Ăši troĂŻng taâm laø dÜï aĂšn “Thaønh phoĂĄ mĂ´Ăši Deawooâ€? do Haøn QuoĂĄc ĂąaĂ u tĂś vĂ´Ăši quy moâ leân tĂ´Ăši 8000 ha.

Tuy nhieân, do aÝnh hÜôÝng cuÝa cuoäc khuÝng hoaÝng taøi chính Ñoâng Nam AÙ naêm 1997, dÜï aÚn ùaà y tham voïng naøy ùaþ khoâng ùÜôïc trieün khai, nhÜng quyeåt taâm vÜôït soâng Hoà ng cuÝa Haø Noäi vaãn tieåp tuïc vôÚi vieäc hoaøn thaønh theâm 2 caây caây môÚi laø caà u Thanh TrÏ vaø Vónh Tuy nhaân dòp kyÝ nieäm 1000 naêm Thaêng Long, naêm 2010, naâng toüng soå caà u baÊc qua soâng Hoà ng leân con soå 5.

Hai caây caà u naøy cho pheÚp keÚo daøi tuyeån vaønh ùai soå 2 vaø 3 cuÝa thaønh phoå sang phía beân kia soâng, keåt noåi vôÚi caÚc tuyeån quoåc loä 1A vaø 5. Nhôø coÚ caÚc ùieüm keåt noåi môÚi naøy, toåc ùoä xaây dÜïng beân phía BaÊc soâng Hoà ng taïi caÚc khu vÜïc Saøi Ñoà ng, Thaïch Baøn, Ñoâng DÜ‌ ùÜôïc thuÚc ùaüy nhanh choÚng, tÜø caÚc khu vÜïc laøng xoÚm ùaþ trôÝ thaønh caÚc khu daân cÜ ùoâ thò.

CaÚc dÜï aÚn ùoâ thò môÚi quy moâ lôÚn nhÜ Vinhomes Riverside (183,5ha), Ecopark Nguoà n: SôÝ Quy hoach, Kieån truÚc Haø Noäi

16

8Ă‹

D i ‘ n

Æ ¾ n

Caåu truÚc ùoâ thò trung taâm thaønh phoå Haø Noäi hai beân soâng Hoà ng ùeån naêm 2030 vôÚi chuoãi ùoâ thò phía BaÊc soâng Hoà ng (Nguoà n: Thuyeåt Minh QHC Haø Noäi ùeån 2030, taà m nhÏn 2050)

(500ha) ùÜôïc hÏnh thaønh taïi caÚc vò trí ùaà u caà u phía bôø BaÊc nhaèm taän duïng Üu theå veà quyþ ùaåt vaø haï taà ng keåt noåi giao thoâng. n Quy hoaïch Haø Noäi naêm 1998 vôÚi 8 caây caà u qua soâng Hoà ng taïo ùieà u kieän phaÚt trieün caÚc khu ùoâ thò môÚi beân phía bôø BaÊc.

Moãi khi moät caây caà u môÚi ùÜôïc hoaøn thaønh thÏ hÏnh haøi cuÝa thaønh phoå Haø Noäi hai beân soâng Hoà ng laïi daà n hieän ra roþ neÚt. Caà u Nhaät Taân, caây caà u thÜÚ 6 qua soâng Hoà ng saÊp hoaøn thaønh seþ taïo ra keåt noåi môÚi tôÚi saân bay quoåc teå Noäi Baøi vaø cho pheÚp phaÚt trieün khoâng gian ùoâ thò sang phía huyeän Ñoâng Anh voån laø moät khu vÜïc coÚ quyþ ùaåt phaÚt trieün ùoâ thò vaø coâng nghieäp thuaän lôïi nhÜng vaãn keÚm phaÚt trieün do thieåu haï taà ng keåt noåi.

Trong voøng 30 naêm vÜøa qua, phaÚt trieün khoâng gian ùoâ thò veà phía BaÊc soâng Hoà ng cuÝa Haø Noäi ùaþ coÚ bÜôÚc tieån ngoaïn muïc cuøng vôÚi vieäc ra ùôøi cuÝa 5 caây caà u môÚi so vôÚi theå ùoäc toân suoåt hôn 80 naêm cuÝa caà u Long Bieân. Trong nhÜþng naêm tôÚi xu theå naøy seþ coøn tieåp tuïc maïnh meþ vôÚi nhÜþng ùònh hÜôÚng cuÝa baÝn Quy hoaïch chung xaây dÜïng thuÝ ùoâ ùeån 2030, taà m nhÏn 2050.

Chuoãi ùoâ thò phía BaÊc soâng Hoà ng bao goà m caÚc khu ùoâ thò: Meâ Linh-Ñoâng Anh; Ñoâng Anh; Yeân Vieân; Long Bieân-Gia Laâm ùÜôïc dÜï kieån xaây dÜïng vôÚi quy moâ laø 33.270 ha vaø 1,7 trieäu daân, seþ bieån giaåc mô veà moät thaønh phoå Haø Noäi hai beân soâng Hoà ng trôÝ thaønh hieän thÜïc.

8Ă‹

17

DIEÃN ÑAØN

18

PGS. TS. KTS. Nguyeãn Hoàng Thuïc Vieän Nghieân cöùu Ñònh cö

8Ë

CAÀN BAÛO TOÀN NGUYEÂN TRAÏNG

CAÀU LONG BIEÂN BIEÅU TÖÔÏNG CUÛA LÒCH SÖÛ

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

Sau nhieĂ u cuoäc toĂŻa Ăąaøm khoa hoĂŻc veĂ soĂĄ phaän caĂ u Long Bieân, mĂ´Ăši Ăąaây, Boä Giao thoâng Vaän taĂťi coĂš coâng vaĂŞn gÜÝi UBND thaønh phoĂĄ Haø Noäi veĂ vieäc thoĂĄng nhaĂĄt ĂąeĂ nghò xeĂĄp haĂŻng di tĂ­ch lòch sÜÝ - ngheä thuaät caĂĄp quoĂĄc gia caĂ u Long Lieân, treân tuyeĂĄn ùÜôøng saĂŠt Haø Noäi - Ă‘oĂ ng Ă‘aĂŞng. Duø chĂśa chĂ­nh thÜÚc ùÜôïc chĂ­nh quyeĂ n thaønh phoĂĄ coâng nhaän, nhĂśng trong loøng moĂŁi ngÜôøi daân Haø Noäi vaø nhÜþng ngÜôøi yeâu Haø Noäi, caây caĂ u Long Bieân tÜø laâu ĂąaĂľ laø moät di saĂťn gaĂŠn vĂ´Ăši lòch sÜÝ hĂŹnh thaønh vaø phaĂšt trieĂĽn cuĂťa ThuĂť Ăąoâ. Ă–Ă™ng xÜÝ nhĂś theĂĄ naøo vĂ´Ăši caây caĂ u “di saĂťn trong loøng daânâ€? Ăąang laø vaĂĄn Ăąeà ùÜôïc nhieĂ u ngÜôøi quan taâm.

Nhaân chuyeân ùeà veà Caà u trong ùoâ thò, taïp chí xin ùÜôïc giôÚi thieäu ùeån baïn ùoïc moät quan ùieüm ÜÚng xÜÝ caün troïng vôÚi caà u Long Bieân cuÝa PGS. TS. KTS. Nguyeãn Hoà ng Thuïc

BaÝng kim loaïi khaÊc thôøi gian khôÝi coâng 1899, hoaøn thaønh naêm 1902.

NgÜôøi PhaĂšp thôøi ĂąoĂš ca ngĂ´ĂŻi Ăąaây laø “caây caĂ u noĂĄi lieĂ n hai theĂĄ kyĂťâ€?

Caà u Long Bieân - bieüu tÜôïng cuÝa kyþ thuaät - coâng ngheä nhÜþng naêm ùaà u theå kyÝ 20 vaø sÜï khôÝi ùoäng nhÜþng yeåu toå ùoâ thò hieän ùaïi:

Vieäc xaây dÜïng caà u Long Bieân naêm 1898 (teân goïi khi ùoÚ laø Paul Doumer) khaÚnh thaønh naêm 1902, ùaÚnh daåu moät giai ùoaïn môÚi trong sÜï phaÚt trieün ùoâ thò cuÝa Haø Noäi giai ùoaïn chuyeün hoaÚ tÜø moät ùoâ thò truyeà n thoång sang ùoâ thò tieà n hieän ùaïi ùeü ùi ùeån hieän ùaïi theo traøo lÜu cuÝa theå giôÚi. Caây caà u kim loaïi coÚ quy moâ lôÚn nhaåt theå kyÝ (daøi 1862m vôÚi 18 nhòp, 20 truï ùôþ cao hôn 20m) do ngÜôøi PhaÚp thieåt keå ùaþ ùÜôïc xaây dÜïng trong moät thôøi gian ngaÊn baèng chính nhÜþng ngÜôøi thôï Vieät Nam. CoÚ theü noÚi chính sÜï kieän naøy ùaþ theü hieän sÜÚc maïnh cuÝa vaên minh vaø kyþ thuaät, ùi ùaà u trong coâng cuoäc hieän ùaïi hoaÚ ùaåt nÜôÚc ùaà u theå kyÝ 20 ôÝ Vieät Nam. Thôøi kyø naøy caà n nhaån maïnh ùeån vai troø kieån taïo ùoâ thò cuÝa caây caà u

vaø daà n daà n laø sÜï aÝnh hÜôÝng cuÝa noÚ ùeån ùôøi soång vaên hoaÚ, tinh thaà n cuÝa ngÜôøi Haø Noäi.

Haà u nhÜ coÚ theü noÚi raèng trÜôÚc khi ngÜôøi PhaÚp xaây caà u Long Bieân cho Haø Noäi, ùoâ thò naøy khoâng coÚ chieåc caà u naøo baÊc qua soâng Hoà ng.

KhoaÝng caÚch quaÚ lôÚn cuÝa soâng, trÏnh ùoä kyþ thuaät coâng ngheä vaø quy moâ taøi chính chaÊc laø caÚc lyÚ do caên baÝn. Theâm nÜþa, soâng Hoà ng coøn laø tuyeån phoøng thuÝ tÜï nhieân cuÝa caÚc trieà u ùaïi phong kieån Vieät Nam trÜôÚc hieüm hoïa xaâm laêng tÜø phÜông BaÊc, ôÝ bôø Nam soâng Hoà ng, kinh thaønh Thaêng Long vÜþng chaÊc hôn do con soâng lôÚn naøy che chôÝ.

Toâi khoâng muoån daãn theâm nhÜþng lyÚ do lòch sÜÝ, ùòa lyÚ, maø chÌ muoån caÊt nghóa hieän tÜôïng thaønh phoå chaäm phaÚt trieün sang phía Ñoâng BaÊc, ùoåi ngaïn qua soâng Hoà ng. BôÝi chÌ ùeån khi caà u Long Bieân xuaåt hieän tam giaÚc kinh teå Haø Noäi - HaÝi Phoøng - QuaÝng Ninh môÚi hÏnh thaønh. Nghóa laø Haø Noäi chÌ trôÝ thaønh 8Ë

19

hoaÍc saÊp thaønh ùoâ thò beân ùoâi bôø con soâng khi xuaåt hieän caà u Long Bieân, caà u ChÜông DÜông vaø nhÜþng caây caà u khaÚc nÜþa trong tÜông lai.

Khoâng quaÚ khoÚ ùeü xaÚc ùònh voøng aÝnh hÜôÝng cuÝa caà u Long Bieân treân bôø Nam soâng Hoà ng neåu chuÚng ta caên cÜÚ vaøo caÚc chôï vaây quanh noÚ. LÜu yÚ tÜø chôï (thò) laø moät nÜÝa noäi dung cuÝa ùoâ thò (ùoâ - coÚ noäi dung haønh chính). ÑoÚ laø caÚc chôï Long Bieân, chôï Ñoà ng Xuaân. Khoâng ôÝ ùaâu maät ùoä chôï daøy ùaÍc nhÜ bôø Nam caà u Long Bieân. Cuþng khoâng ôÝ ùaâu taïi Vieät Nam coÚ caÚc chôï ùaà u moåi dÜôÚi chaân caà u coÚ quy moâ lôÚn vôÚi haøng chuïc vaïn ngÜôøi tham gia nhÜ khu vÜïc Nam caà u Long Bieân vaø caÚc khu keå caän. Haøng hoaÚ tÜø BaÊc xuoång Nam, tÜø Taây sang Ñoâng ùeà u luaân chuyeün qua heä thoång chôï nôi ùaây baåt chaåp nhÜþng naêm thaÚng chieån tranh aÚc lieät hoaÍc tÜø thôøi kyø kinh teå haøng hoaÚ ôÝ mieà n BaÊc Vieät Nam ngÜøng treä. NgÜôøi ta coÚ theü tÏm thaåy saÝn vaät cuÝa moïi mieà n ùaåt nÜôÚc, moïi thÜÚ haøng hoaÚ cuÝa theå giôÚi taïi caÚc chôï beân Nam caà u vaø treân caÚc ùÜôøng phoå coü Haø Noäi keà caän.

Trong quaÚ khÜÚ, khi caây caà u ùÜôïc xaây dÜïng, nhaø nghieân cÜÚu lòch sÜÝ ngÜôøi PhaÚp Pino ùaþ thoång keâ ùÜôïc sÜï taêng ùoät bieån daân soå Haø Noäi theâm 1,2 vaïn ngÜôøi (soå lieäu do nhaø sÜÝ hoïc DÜông Trung Quoåc cung caåp). Con soå 2 vaïn daân noäi thaønh cuÝa Haø Noäi naêm 1945 cho thaåy vai troø cuÝa caây caà u trong phaÚt trieün ùoâ thò - vai troø kieån taïo ùoâ thò.

Nhôø ĂąoĂš, Ăąoâ thò Haø Noäi sau thôøi thuoäc PhaĂšp ĂąaĂľ coĂš caĂĄu truĂšc khoâng gian khaĂš hoaøn chĂŚnh vĂ´Ăši 3 thaønh phaĂ n cĂ´ baĂťn: 1.Thaønh coĂĽ; 2. Khu phoĂĄ buoân baĂšn coĂĽ cuĂťa ngÜôøi Vieät “khu 36 phoĂĄ phÜôøngâ€?; 3. Khu phoĂĄ PhaĂšp cho caĂšc coâng sĂ´Ăť, dinh thÜï quan chÜÚc, chĂśa keĂĽ laø heä thoĂĄng laøng ven Ăąoâ xung quanh Haø Noäi. LuĂšc naøy caây caĂ u laø huyeĂĄt maĂŻch giao thoâng noĂĄi Haø Noäi vĂ´Ăši phaĂ n phĂ­a BaĂŠc ĂąoĂ ng baèng BaĂŠc Boä vaø vÜôn ĂąeĂĄn bieĂĽn Ă‘oâng.

VôÚi caây caà u naøy caåu truÚc khoâng gian cuÝa Haø Noäi khoâng coøn bò giôÚi haïn, bôÝi soâng Hoà ng maø ùaþ trôÝ thaønh moät caåu truÚc lôÚn do sÜï thoång nhaåt laþnh thoü ùÜa laïi.

Caà u Long Bieân - bieüu tÜôïng cuÝa sÜï trÜôøng toà n, veÝ ùeïp vaø caÚc giaÚ trò lòch sÜÝ cuÝa quaÚ khÜÚ cuþng nhÜ hieän taïi:

NhÜ moät ùieà u kyø laï, caây caà u thuoäc loaïi daøi nhaåt ùaåt nÜôÚc naøy ùaþ ùÜÚng vÜþng qua caÝ theå kyÝ, ôÝ vò trí giao thoâng xung yeåu nhaåt nhÜng khoâng ngaþ guïc quaÚ caÚc traän ùaÚnh bom dÜþ doäi cuÝa khoâng quaân Myþ. Baèng sÜï soång soÚt cuÝa mÏnh, noÚ ùaþ vÜôït leân caÝ nhÜþng caây caà u saÊt lòch sÜÝ khaÚc nhÜ caà u Haøm Roà ng (Thanh HoÚa), caà u Hieà n LÜông (Vónh Long - QuaÝng Trò).

Moät taà ng lôÚp tieüu thÜông qua nhieà u theå heä ùaþ hÏnh thaønh vaø sinh soång laøm luïng buoân baÚn taïi caÚc chôï nôi ùaây. Moät xaþ hoäi soång ùoäng phong phuÚ gaÊn vôÚi chôï cuþng laø gaÊn vôÚi caây caà u - HÏnh aÝnh caây caà u thaân thieåt vôÚi ngÜôøi daân Haø Noäi ùeån noãi neåu ngÜôøi ta coÚ tÜôÝng tÜôïng thieåu caây caà u ChÜông DÜông (caÚch caà u Long Bieân chÜøng 700-800m) nhÜng khoâng theü hÏnh dung sÜï maåt caà u Long Bieân. VÏ sao Ü? VÏ caà u ChÜông DÜông ngoaøi yÚ nghóa giao thoâng, noÚ khoâng hoaÍc chÜa saÝn sinh ra moät coäng ùoà ng thÜông maïi.

Caà u Long Bieân - cuoäc soång cuÝa nhÜþng con ngÜôøi caà n lao

20

8Ă‹

Do tuoüi taÚc vaø nhÜþng veåt thÜông, caà u Long Bieân tÜø sau khi coÚ caà u Thaêng Long, caà u ChÜông DÜông, chÌ coøn daønh cho xe hoaÝ, xe thoâ sô vaø ngÜôøi boä haønh. NhÜng chính chi tieåt naøy khieån noÚ caøng gaà n guþi vôÚi con ngÜôøi. NoÚ trôÝ thaønh caây caà u cuÝa nhÜþng ngÜôøi caà n lao ngaøy ngaøy thoà haøng baèng xe ùaïp, gaÚnh haøng treân ùoâi vai tÜø moãi buoüi sôÚm mai ùeån taän ùeâm khuya vaãn xuoâi ngÜôïc qua caà u Long Bieân.

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

ÑaÍc bieät, nhÜ moät bieüu tÜôïng cuÝa Haø Noäi, caây caà u ùaþ di vaøo thô, ca tÜø... cuÝa nhieà u theå heä nhaø vaên, nhaø thô, nhaïc syþ ngÜôøi Vieät Nam.

Caà u Long Bieân - di saÝn vaên hoaÚ trong phaÚt trieün tÜông lai cuÝa ùoâ thò Haø Noäi:

Trong quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò Haø Noäi ùeån naêm 2020, Haø Noäi seþ coÚ quy moâ gaåp 4 laà n hieän nay. ÑaÍc bieät laø sÜï phaÚt trieün leân phía BaÊc vaø Ñoâng BaÊc vôÚi caÚc dÜï aÚn lôÚn: Khu ùoâ thò BaÊc Thaêng Long, Khu coâng nghieäp Saøi Ñoà ng; Khu ùoâ thò Ñoâng Anh vaø Gia laâm, OÂ CaÚch. Ñieà u naøy cuþng coÚ nghóa laø chuyeün soâng Hoà ng tÜø con soâng phaân ùònh ùòa giôÚi phía BaÊc Haø Noäi, thaønh con soâng chaÝy qua khu vÜïc trung taâm ùoâ thò, theo kieüu soâng Xen (Paris), soâng Ñanuyt (Budapest) vôÚi moät heä thoång caà u ùoà soä noåi lieà n 2 bôø Nam - BaÊc goà m taÚm chieåc caà u, tÜø caà u vaønh ùai lieân tÌnh ùeån caà u caän trung taâm vaø caà u trung taâm.

Trong quy hoaïch naøy, roþ raøng caà u Long Bieân trôÝ thaønh caà u daân duïng cuÝa khu daân cÜ trung taâm Hoaøn Kieåm - Gia Laâm chÜÚ khoâng phaÝi caà u vaän taÝi, noÚ mang moät yÚ nghóa môÚi, cuøng vôÚi caà u TÜÚ Lieân vaø caà u ChÜông DÜông taïo caÝnh quan ùoâ thò coÚ soâng chaÝy qua giÜþa thaønh phoå, ùoà ng thôøi laø ùieüm keåt thuÚc vaø noåi tieåp cuÝa khu thaønh coü, khu phoå coü vaø khu phoå PhaÚp cuþ (laø moät quaà n theü di saÝn ùoâ thò coÚ caÚc ùaÍc trÜng rieâng bieät - caà n coi nhÜ khu vÜïc baÝo toà n quí giaÚ cuÝa Haø Noäi).

NeĂĄu khoâng xem xeĂšt vai troø cuĂťa caĂ u Long Bieân trong tÜông quan mĂ´Ăši: PhaĂšt trieĂĽn ĂąoĂ ng thôøi baĂťo toĂ n caĂšc giaĂš trò lòch sÜÝ cuĂťa Ăąoâ thò Haø Noäi, chuĂšng ta seĂľ phaĂŻm moät sai laĂ m gioĂĄng nhĂś thôøi kyø 1894 - 1897, do voäi vaøng trong vieäc noĂŁ lÜïc xaây dÜïng, mĂ´Ăť roäng Haø Noäi thaønh thuĂť phuĂť xÜÚ BaĂŠc Kyø, ngÜôøi PhaĂšp ĂąaĂľ phaĂš huyĂť noĂĄt nhÜþng bÜÚc tÜôøng vaø coĂĽng cuĂťa thaønh coĂĽ Haø Noäi vaø caĂť quaĂ n theĂĽ kieĂĄn truĂšc truyeĂ n thoĂĄng quanh HoĂ GÜôm ĂąaĂľ khieĂĄn cho toaøn quyeĂ n Ă‘oâng DÜông Paul Doumer ĂąaĂľ phaĂťi hoĂĄi tieĂĄc “Toâi ĂąeĂĄn quaĂš chaäm ĂąeĂĽ coĂš theĂĽ cÜÚu laĂĄy nhÜþng phaĂ n ĂąaĂŤc saĂŠc, cuĂŻ theĂĽ laø caĂšc coĂĽng thaønh, dinh thÜï ĂąeĂ n Ăąaøi. NhÜþng di tĂ­ch aĂĄy ĂąaĂšng leĂľ phaĂťi ùÜôïc baĂťo toĂ n. ChuĂšng coĂš nhÜþng ĂąaĂŤc trĂśng quĂ­ giaĂš, chĂŚ nhĂś vaäy thoâi cuĂľng ĂąaĂšng ĂąeĂĽ chuĂšng ta traân troĂŻng. Ă‘oĂš laø nhÜþng kyĂť nieäm lòch sÜÝ gaĂŠn boĂš vĂ´Ăši nĂ´i Ăąaây, chuĂšng ta coĂš theĂĽ laøm ĂąeĂŻp cho caĂšc khu xaây dÜïng mĂ´Ăši cuĂťa thaønh phoĂĄâ€?.

Khoâng phaÝi ngaãu nhieân maø giôÚi kieån truÚc Vieät Nam ùang ùaÍt laïi vaån ùeà : Caà n xem xeÚt ùeü baÝo toà n caà u Long Bieân nhÜ bieüu tÜôïng cuÝa lòch sÜÝ vaø bieüu tÜôïng kyþ thuaät - coâng ngheä cuÝa Vieät Nam giai ùoaïn ùaà u theå kyÝ 20. Caây caà u laø bieüu tÜôïng baåt khuaåt cuÝa cuoäc khaÚng chieån choång Myþ khi noÚ mang treân mÏnh nhÜþng veåt thÜông maø vaãn ùÜÚng vÜþng, laø bieüu tÜôïng cuÝa vaên hoaÚ, lòch sÜÝ naèm trong quaà n theü ùoâ thò caà n baÝo toà n, lÜu giÜþ vaø cuoåi cuøng laø bieüu tÜôïng tinh thaà n bôÝi sÜï gaÊn keåt cuÝa noÚ vôÚi cuoäc soång cuÝa nhÜþng ngÜôøi caà n lao.

VeĂť ĂąeĂŻp cuĂťa noĂš trong caĂšc buoĂĽi sĂ´Ăšm mai treân soâng HoĂ ng ĂąaĂľ toĂ n taĂŻi 100 naĂŞm maø nhĂś thi sĂł Hoaøng HĂśng ĂąaĂľ thoĂĄt leân: “Caây caĂ u ùÜÚng nhĂś taĂŻc vaøo vĂłnh cÜÝuâ€?. Trong dÜï aĂšn phuĂŻc cheĂĄ caĂ u Long Bieân, ngÜôøi ta ĂąaĂľ ĂąaĂšnh giaĂš ĂąuĂšng giaĂš trò cuĂťa caây caĂ u vĂ´Ăši yĂš ùònh seĂľ phuĂŻc cheĂĄ noĂš, nhĂśng coĂš moät thieĂĄu soĂšt lĂ´Ăšn neĂĄu ĂąeĂ xuaĂĄt xaây dÜïng caĂŻnh noĂš theâm moät caây caĂ u ùÜôøng saĂŠt mĂ´Ăši. Vaø Ăąau ùôÚn thay, laĂŻi phaĂš huĂťy noĂš baèng caĂšch di dôøi nhÜôøng vò trĂ­ cho caây caĂ u mĂ´Ăši. CoĂš nhieĂ u caĂšch ĂąeĂĽ lòch sÜÝ bieĂĄn maĂĄt nhĂśng caĂšch laøm naøy thoâ baĂŻo hĂ´n caĂť. Ă‘ieĂ u naøy caĂ n thaän troĂŻng bĂ´Ăťi chĂŚ xaây saĂšt caĂ u Long Bieân theâm 1 caây caĂ u nhĂś ChÜông DÜông laø chuĂšng ta ĂąaĂľ tÜï phaĂš vĂ´Ăľ yĂš ùònh baĂťo toĂ n caĂ u Long Bieân. LyĂš do raĂĄt ùôn giaĂťn, caây caĂ u caĂ n ùÜôïc baĂťo toĂ n khoâng chĂŚ baĂťn thaân noĂš, maø caĂť caĂťnh quan xung quanh noĂš moät caĂšch khoa hoĂŻc. KhoĂš coĂš theĂĽ hĂŹnh dung caĂ u Long Bieân coĂš ùÜôïc veĂť ĂąeĂŻp nhĂś noĂš voĂĄn coĂš neĂĄu vaây xung quanh tĂ´Ăši 2,3 caây caĂ u hieän ĂąaĂŻi, che khuaĂĄt veĂť thanh nhaĂľ vaø eâm ĂąeĂ m maø noĂš mang laĂŻi cho caĂťnh quan khu vÜïc nhaĂŻy caĂťm naøy.

Caà u Long Bieân vaãn coÚ vai troø vaø giaÚ trò ùoåi vôÚi sÜï phaÚt trieün cuÝa ùoâ thò Haø Noäi hieän taïi vaø trong tÜông lai: n Veà maÍt giaÚ trò sÜÝ duïng, ùaây seþ laø caây caà u daân duïng naèm ôÝ trung taâm ùoâ thò lòch sÜÝ - caà u boä haønh, xe thoâ sô, xe ùieän, du lòch di saÝn. n GiaÚ trò cuÝa sÜï trÜôøng toà n: nhaân chÜÚng lòch sÜÝ maþi maþi cuÝa hai cuoäc khaÚng chieån. n GiaÚ trò ùoâ thò: laø moät caåu truÚc thaønh phaà n quan troïng nhaåt cuÝa ùoâ thò lòch sÜÝ Haø Noäi. n GiaÚ trò ngheä thuaät: laø caây caà u theÚp daøi vaø ùeïp nhaåt theå kyÝ XX do veÝ ùeïp thanh nhaþ vaø eâm ùeà m cuÝa hÏnh tÜôïng. n GiaÚ trò cuÝa bieüu tÜôïng coâng ngheä theå kyÝ XIX. n GiaÚ trò kinh teå - xaþ hoäi: laø huyeåt maïch lÜu thoâng chính cuÝa doøng kinh teå coäng ùoà ng, hoä gia ùÏnh, caÚ theü vaø kinh teå vÌa heø cuÝa Haø Noäi – phaà n kinh teå noäp thueå nhieà u nhaåt cho thaønh phoå.

Chính vÏ vaäy caà n nghieâm tuÚc nhÏn laïi caÚc giaÚ trò duy nhaåt maø caà u Long Bieân ùang naÊm giÜþ, keâu goïi phaÝi baÝo toà n baèng moïi giaÚ cho con chaÚu mai sau. Caây caà u, thaønh coü, khu phoå coü vaø khu phoå PhaÚp theo quan ùieüm môÚi, caà n ùÜôïc coi nhÜ quaà n theü di saÝn ùoâ thò laøm neân ùaÍc ùieüm nhaän daïng cuÝa Haø Noäi trong lòch sÜÝ phaÚt trieün ùoâ thò.

Moät lyÚ do nÜþa, maÍc duø laø coâng trÏnh giao thoâng, nhÜng ùaþ coi noÚ laø di saÝn vaên hoaÚ (neåu khoâng thÏ phuïc cheå laøm gÏ) thÏ noÚ caà n ùÜôïc ùoåi xÜÝ tinh teå nhÜ moïi ùoåi tÜôïng baÝo toà n khaÚc, coÚ nghóa laø phaÝi toân troïng tuyeät ùoåi tính nguyeân maãu cuÝa di tích. Moïi can thieäp nhÜ taêng theâm quy moâ, naâng cao toaøn boä, sai leäch caåu truÚc cuþ, daÚng veÝ, maøu sôn... ùeà u coÚ theü laøm hoÝng caây caà u, laøm maåt tính nguyeân baÝn tÜÚc ùaÚnh maåt lòch sÜÝ - caÚi caà n ùeü laïi cho con chaÚu mai sau.

Cuþng vÏ theå coâng vieäc truøng tu, phuïc cheå caà u Long Bieân caà n ùÜôïc laøm thaän troïng, coÚ maÍt nhÜþng chuyeân gia PhaÚp vaø Vieät Nam veà lòch sÜÝ baÝo toà n, truøng tu di tích coÚ kinh nghieäm.

TraÚnh sÜï suy nghó moät chieà u cuÝa sÜï tieän duïng vaø kyþ thuaät nhÜ dÜï aÚn hieän nay.

8Ă‹

21

CÂŤu HÂľ NĂˆi T

TĂ–Ă˜ QUAĂ™ KHĂ–Ă™ Ă‘EĂ N HIEĂ„N TAĂ?I, BAĂ˜I HOĂ?C NAĂ˜O CHO TĂ–Ă”NG LAI? DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N ThS. KTS. VuĂľ Hoaøi ÑÜÚc *

hôøi gian qua, caây caĂ u Long Bieân ĂąaĂľ trĂ´Ăť thaønh baøn luaän lĂ´Ăšn cuĂťa nhÜþng nhaø nghieân cÜÚu. Khoâng deĂŁ gĂŹ ĂąeĂĽ moät caây caĂ u trĂ´Ăť thaønh “bieĂĽu tÜôïngâ€? khi khoâng hoäi tuĂŻ ùÜôïc ba yeĂĄu toĂĄ: Moät laø taĂšc phaĂĽm kieĂĄn truĂšc - xaây dÜïng. Hai laø mang yĂš nghĂła ÜôÚc leä cuĂťa cuoäc soĂĄng. Ba laø moät khoâng gian Ăąoâ thò soĂĄng Ăąoäng gaĂŠn lieĂ n vĂ´Ăši giaĂš trò lòch sÜÝ.

Caâu chuyeän veà caây caà u mang tính bieüu tÜôïng cho ThuÝ ùoâ ùaþ khieån toâi suy ngaãm, so saÚnh veà nhÜþng caây caà u khaÚc ôÝ ThuÝ ùoâ. Keåt noåi tÜø quaÚ khÜÚ ùeån hieän taïi - tÜø nhÜþng caây caà u vÜôït soâng Hoà ng coÚ tuoüi ùôøi ngaÊn hôn nhieà u so vôÚi caà u Long Bieân ùeån nhÜþng caà u vÜôït nheï hoaøn toaøn môÚi meÝ trong loøng moät ùoâ thò lòch sÜÝ... Keåt quaÝ cuÝa nhÜþng so saÚnh, ùaÚnh giaÚ dÜôÚi goÚc ùoä quy hoaïch ùoâ thò, theo toâi, coÚ leþ khieån nhÜþng ngÜôøi laøm quy hoaïch chuÚng ta coÚ nhÜþng baøi hoïc quyÚ giaÚ.

"VÒ TR� - VÒ TR� & VÒ TR�" - luoân laø baøi hoïc ùaà u tieân vaø muoân thuôÝ cuÝa coâng taÚc quy hoaïch xaây dÜïng.

DÜôøng nhĂś khoâng heà ùôn giaĂťn khi ngÜôøi PhaĂšp ĂąaĂŤt caĂ u Long Bieân taĂŻi vò trĂ­ voâ cuøng ĂąaĂŠc ùòa cuĂťa ThuĂť Ăąoâ. Vò trĂ­ aĂĄy chaĂŠc chaĂŠn khoâng heĂ voâ tĂŹnh ùÜôïc ĂąaĂŤt Ă´Ăť nĂ´i doøng soâng HoĂ ng coĂš chieĂ u ngang heĂŻp nhaĂĄt, ĂąoĂ ng nghĂła vĂ´Ăši chi phĂ­ thÜïc thi xaây dÜïng caĂ u kinh teĂĄ nhaĂĄt. Caây caĂ u vaø heä thoĂĄng ùÜôøng daĂŁn cho xe lÜÝa ùÜôïc lÜïa choĂŻn Ă´Ăť vò trĂ­ phaân chia giÜþa khu vÜïc thò daân - phoĂĄ “CoĂĽâ€? vaø Thaønh Haø Noäi - khu vÜïc quaân sÜï, chĂ­nh trò raĂĄt quan troĂŻng cuĂťa quoĂĄc gia. Hai chÜÚc naĂŞng raĂĄt caĂ n phaĂťi taĂšch baĂŻch ùÜôïc xÜÝ lyĂš kheĂšo leĂšo, dÜôÚi caĂť goĂšc Ăąoä chuyeân moân laĂŁn chĂ­nh trò. Cho duø daĂĄu aĂĄn cuĂťa tĂś tÜôÝng chĂ­nh trò raĂĄt roĂľ neĂšt aĂĄy, ĂąaĂľ khieĂĄn cho Haø Noäi phaĂťi chòu moät thieät thoøi lĂ´Ăšn khi chÜÚng kieĂĄn sÜï bieĂĄn maĂĄt cuĂťa thaønh ThaĂŞng Long - daĂĄu tĂ­ch cuĂťa nghĂŹn naĂŞm lòch sÜÝ. NhĂśng duø sao, Ăąaây cuĂľng laø moät baøi hoĂŻc raĂĄt ĂąaĂšng khieĂĄn chuĂšng ta phaĂťi suy ngaĂŁm.

Vò trĂ­ ĂąaĂŤt caĂ u Long Bieân cuĂľng laø nĂ´i giao thoa vaø keĂĄt noĂĄi cuĂťa nhÜþng khu vÜïc ĂąaĂŤc bieät: khu phoĂĄ CoĂĽ - khu phoĂĄ CuĂľ phĂ­a BaĂŠc thaønh ThaĂŞng Long - khu vÜïc Long Bieân vaø doøng soâng. CoĂš leĂľ ùÜÚng Ă´Ăť vò trĂ­ ĂąaĂŤc bieät aĂĄy, caây caĂ u coĂš ĂąieĂ u kieän ĂąeĂĽ “chÜÚng kieĂĄnâ€? sÜï giao hoøa cuĂťa nhÜþng khoâng gian Ăąoâ thò - caĂťnh quan ĂąaĂŤc thuø cuĂťa ThuĂť Ăąoâ... Vaø cuĂľng vĂ´Ăši yĂš nghĂła veĂ maĂŤt chÜÚc naĂŞng: Ă‘aĂ u moĂĄi keĂĄt noĂĄi giao thoâng Haø Noäi (vaø toaøn boä caĂšc tĂŚnh phĂ­a Nam) vĂ´Ăši caĂšc tĂŚnh phĂ­a BaĂŠc vaø phĂ­a Ă‘oâng BaĂŠc Boä, khieĂĄn giaĂš trò toĂĽng hĂ´ĂŻp cuĂťa caĂ u Long Bieân khieĂĄn noĂš trĂ´Ăť thaønh hieän tÜôïng

22

8Ă‹

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

â€œĂąoäc nhaĂĄt, voâ nhòâ€? trong caĂšc caây caĂ u ĂąaĂľ coĂš vaø seĂľ trong lĂłnh vÜïc quy hoaĂŻch Ăąoâ thò!

CaĂ u ChÜông DÜông ùÜôïc ĂąaĂŤt vaĂĄn ĂąeĂ nhaèm khaĂŠc phuĂŻc haĂŻn cheĂĄ vaø san seĂť gaĂšnh naĂŤng Ă´Ăť chÜÚc naĂŞng vaän taĂťi giao thoâng ùÜôøng boä cuĂťa caĂ u Long Bieân. ÔÛ thôøi ĂąieĂĽm ĂąoĂš, caây caĂ u laø moät thaønh coâng. Tuy nhieân, neĂĄu xeĂšt Ă´Ăť goĂšc Ăąoä taĂ m nhĂŹn chieĂĄn lÜôïc, roĂľ raøng vò trĂ­ lÜïa choĂŻn xaây dÜïng caĂ u laø moät baøi hoĂŻc caĂ n ruĂšt kinh nghieäm cho mai sau. Caây caĂ u ùÜôïc ĂąaĂŤt Ă´Ăť vò trĂ­ theo quy hoaĂŻch chung seĂľ ùÜôïc keĂšo daøi ĂąeĂĽ keĂĄt noĂĄi vĂ´Ăši tuyeĂĄn phoĂĄ CÜÝa Ă‘oâng vaø truĂŻc BaĂŠc SĂ´n vĂ´Ăši troĂŻng taâm hÜôÚng veĂ LaĂŞng BaĂšc. Ă‘aây laø ĂąieĂĽm yeĂĄu cuĂťa ĂąoĂ aĂšn Quy hoaĂŻch chung giai ĂąoaĂŻn 1976-1981, khi caĂšc chuyeân gia Lieân Xoâ ĂąaĂľ khoâng tĂ­nh ĂąeĂĄn nhÜþng di saĂťn sau naøy ĂąaĂľ trĂ´Ăť neân ĂąaĂŤc bieät quan troĂŻng cuĂťa ThuĂť Ăąoâ; ĂąoĂš laø: khu phoĂĄ CoĂĽ vaø Hoaøng thaønh ThaĂŞng Long. VeĂ maĂŤt giao thoâng Ăąoâ thò, thÜïc tieĂŁn hieän nay sau 30 naĂŞm caĂ u ùÜôïc ùÜa vaøo sÜÝ duĂŻng, ĂąaĂľ trĂ´Ăť thaønh vaĂĄn ĂąeĂ thÜïc sÜï; khi luoĂ ng giao thoâng phĂ­a BaĂŠc soâng HoĂ ng luoân trĂ´Ăť thaønh â€œĂąieĂĽm noĂšngâ€? haøng ngaøy Ă´Ăť giôø cao ĂąieĂĽm. Ă‘oĂ ng thôøi, nuĂšt giao thoâng phĂ­a Nam caĂ u cuĂľng trĂ´Ăť thaønh vaĂĄn ĂąeĂ raĂĄt khoĂš giaĂťi quyeĂĄt trong tÜông lai, khi phaĂťi ĂąoĂĄi maĂŤt vĂ´Ăši vieäc toĂĽ chÜÚc giao thoâng treân toaøn tuyeĂĄn ùÜôøng ven Ăąeâ hÜþu HoĂ ng; ĂąoĂš laø chĂśa keĂĽ ĂąeĂĄn nhÜþng aĂťnh hÜôÝng veĂ khoâng gian caĂťnh quan ĂąoĂĄi vĂ´Ăši khu phoĂĄ CoĂĽ.

Tra cÜÚu laïi caÚc quy hoaïch toüng theü ThuÝ ùoâ tÜø sau khi hoaøn bÏnh laäp laïi, coÚ leþ chÌ coÚ caà u Thaêng Long laø keå thÜøa ùÜôïc baøi hoïc veà vò trí cuÝa caà u Long Bieân caÝ veà moät soå maÍt: khoaÝng caÚch vÜôït soâng ngaÊn,

ùieüm vaø hÜôÚng keåt noåi vôÚi caÝng haøng khoâng quoåc teå Noäi Baøi. Ñoà ng thôøi, ùaây laø thaønh phaà n maåu choåt cuÝa tuyeån vaønh ùai keåt hôïp caÚc truïc xuyeân taâm cuÝa caåu truÚc ùoâ thò hieän ùaïi. Ñieà u ùaÚng ghi nhaän laø vò trí cuÝa caà u ùaþ ùÜôïc ùònh hÜôÚng nghieân cÜÚu taïi Quy hoaïch chung ThuÝ ùoâ tÜø giai ùoaïn 1954-1960, hai mÜôi naêm trÜôÚc khi caà u ùÜôïc xaây dÜïng vaø vò trí ùaþ ùÜôïc chÜÚng minh tính ùuÚng ùaÊn ôÝ hieän taïi vaø tÜông lai.

"TOÅ CHÖÙC GIAO THOÂNG COÂNG COÄNG" - Baøi hoïc cuÝa quaÚ khÜÚ dÜôøng nhÜ bò queân laþng ôÝ hieän taïi?

Sau caà u Long Bieân vaø caà u Thaêng Long, chÜa coÚ moät caây caà u naøo cuÝa ThuÝ ùoâ ùÜôïc keåt hôïp giÜþa giao thoâng ùÜôøng boä vaø ùÜôøng saÊt.

Neåu phaân tích kyþ lÜôþng veà maÍt caåu truÚc caà u, roþ raøng vieäc sÜÝ duïng phÜông tieän giao thoâng ùÜôøng saÊt ùÜôïc Üu tieân roþ reät trong suy nghó cuÝa nhÜþng ngÜôøi quy hoaïch vaø thieåt keå caà u Long Bieân vaø sau ùoÚ laø caà u Thaêng Long. Neåu xeÚt ôÝ bÏnh dieän toüng theü, ùaây laø nhÜþng taà m nhÏn mang tính chieån lÜôïc, hieän ùaïi vaø coøn nguyeân giaÚ trò cho ùeån hoâm nay. Roþ raøng, caà u Long Bieân laø maÊt xích troïng yeåu noåi lieà n heä thoång ùÜôøng saÊt tÜø BaÊc vaøo Nam - tuyeån ùÜôøng saÊt quoåc gia duy nhaåt, coÚ vò trí hôïp lyÚ nhaåt vaø quan troïng nhaåt chÜa gÏ thay theå ùÜôïc. Ñaây chính laø moät trong nhÜþng lyÚ do, maø caây caà u nhieà u laà n trôÝ thaønh muïc tieâu ùaÚnh phaÚ trong cuoäc chieån tranh caÚch ùaây ùaþ hôn 40 naêm... (ùieà u naøy, voâ hÏnh chung coøn taïo neân giaÚ trò lòch sÜÝ cho caây caà u). Tuyeån ùÜôøng saÊt qua caà u Thaêng Long naèm trong chieån lÜôïc nhaèm hÏnh thaønh heä thoång ùÜôøng saÊt vaønh ùai Haø Noäi, ùeü tÜøng

Caà u Long Bieân

8Ă‹

23

Caà u ChÜông DÜông veà ùeâm

bÜôÚc thÜïc hieän moät caåu truÚc giao thoâng ùÜôøng saÊt theo xu hÜôÚng hieän ùaïi. CaÚc heä thoång ùÜôøng saÊt quoåc gia dÜøng ôÝ heä thoång vaønh ùai, nhÜôøng choã cho heä thoång ùÜôøng saÊt ùoâ thò keåt noåi tÜø vaønh ùai vaøo trung taâm.

Khoâng theĂĽ khi vin vaøo vĂŹ lyĂš do kinh teĂĄ ĂąeĂĽ khoâng xaây dÜïng heä thoĂĄng caĂ u keĂĄt hĂ´ĂŻp giÜþa giao thoâng ùÜôøng boä vĂ´Ăši giao thoâng ùÜôøng saĂŠt (keĂĽ caĂť ùÜôøng saĂŠt Ăąoâ thò) Ă´Ăť nhÜþng caây caĂ u quan troĂŻng. Moät giaĂšo sĂś giaĂťng daĂŻy taĂŻi trÜôøng ĂąaĂŻi hoĂŻc Paris-bellvire ĂąaĂľ noĂši vĂ´Ăši chuĂšng toâi: “Kinh nghieäm cho thaĂĄy caøng phaĂšt trieĂĽn ùÜôøng boä, chuĂšng ta caøng khuyeĂĄn khĂ­ch giao thoâng caĂš nhaân, ĂąieĂ u naøy hoaøn toaøn ngÜôïc laĂŻi vĂ´Ăši ùònh hÜôÚng vaø mong muoĂĄn phaĂšt trieĂĽn giao thoâng coâng coäng. NhĂśng vaĂĄn ĂąeĂ Ă´Ăť choĂŁ laø chieĂĄn lÜôïc phaĂšt trieĂĽn giao thoâng coâng coäng caĂ n ùÜôïc gaĂŠn lieĂ n vĂ´Ăši keĂĄ hoaĂŻch vaø thÜïc thi trong thÜïc tieĂŁnâ€?. Hai caây caĂ u: Long Bieân, ThaĂŞng Long laø moät baøi hoĂŻc kinh nghieäm quyĂš giaĂš.

Thôøi gian vÜøa qua, Haø Noäi xaây dÜïng moät loaït caà u caïn trong khu vÜïc noäi ùoâ. Ngay khi hÏnh thaønh, nhÜþng caây caà u caïn ùaþ ùoÚng goÚp hÜþu hieäu vaøo vieäc giaÝm thieüu aÚch taÊc giao thoâng, nhÜng roþ raøng, caÚc taÚc ùoäng leân caÚc hoaït ùoäng ùoâ thò, ùaÍc bieät laø toü chÜÚc giao thoâng xung quanh caây caà u caà n ùÜôïc xem xeÚt vôÚi moät taà m nhÏn xa hôn.

HaĂ u heĂĄt caĂšc caây caĂ u ĂąeĂ u khieĂĄn vieäc toĂĽ chÜÚc giao thoâng theo hÜôÚng keĂĄt hĂ´ĂŻp giÜþa ĂąieĂ u khieĂĽn tĂ­n hieäu (Ăąeøn xanh - Ăąeøn ĂąoĂť) vĂ´Ăši caĂšc hÜôÚng quay ĂąaĂ u xe ùÜôïc “keĂšo daĂľnâ€? ra khoĂťi phaĂŻm vi nuĂšt. Ă‘aây roĂľ raøng laø baøi toaĂšn tĂŹnh theĂĄ, vĂ´Ăši caĂšch nhĂŹn cuĂťa giao thoâng caĂš nhaân - ĂąaĂŤc bieät laø xe

24

8Ă‹

maÚy... Haà u nhÜ caÚc caây caà u ùÜôïc xaây dÜïng chÜa tính ùÜôïc heåt caÚc taÚc ùoäng ùoåi vôÚi caÚc chÜÚc naêng sÜÝ duïng ùaåt hai beân.

Ví duï veà caà u vÜôït nuÚt giao Nguyeãn Chí Thanh - Kim Maþ laø moät ùieün hÏnh. Loåi leân caà u theo hÜôÚng tÜø BaÊc xuoång Nam tieåp caän quaÚ gaà n coüng trÜôøng Quoåc teå vaø trÜôøng ThÜïc nghieäm, khieån vieäc toü chÜÚc giao thoâng vaøo giôø cao ùieüm ùaþ trôÝ thaønh vaån ùeà ; ùoÚ laø chÜa keü khi toøa nhaø Lotte ùÜa vaøo sÜÝ duïng thÏ coÚ leþ vaån ùeà seþ coøn phÜÚc taïp hôn nÜþa. Hieän nay, trong quaÚ trÏnh thÜïc hieän caÚc quy hoaïch phaân khu, thaäm trí quy hoaïch chi tieåt, haà u heåt caÚc nuÚt giao thoâng khaÚc mÜÚc ùeà u ùÜôïc khoanh laïi, ùeü daønh cho caÚc dÜï aÚn nghieân cÜÚu cuï theü. Ñaây laø caÚch ùaÍt vaån ùeà hoaøn toaøn sai laà m khoâng chÌ ôÝ phÜông dieän quy hoaïch vaø toü chÜÚc giao thoâng. Neåu xeÚt caÝ ùeån vaån ùeà veà caÝnh quan ùoâ thò, roþ raøng laø caà n phaÝi coÚ ùoä saâu ôÝ chi tieåt vaø dieän nhÏn roäng hôn baÝn thaân caây caà u hay nuÚt giao. Vieäc xem xeÚt loà ng gheÚp quy hoaïch khoâng gian ùoâ thò keåt hôïp vôÚi quy hoaïch vaø toü chÜÚc giao thoâng xung quanh caÚc nuÚt giao thoâng coÚ caà u vÜôït caïn laø ùieà u caà n thieåt. ÑoÚ laø baøi hoïc maø caÚc theå heä ùi trÜôÚc ùaþ thÜïc thi treân thÜïc teå, maø chuÚng ta raåt caà n phaÝi tieåp thu, phuø hôïp vôÚi boåi caÝnh hieän nay.

"KIEà N TRUÙC CAÛNH QUAN" - Caâu chuyeän khoâng chÌ cuÝa baÝn thaân caây caà u!

Ngoaøi caĂ u Long Bieân mang trong mĂŹnh hĂŹnh aĂťnh “con roĂ ng theĂšpâ€? baĂŠc qua soâng HoĂ ng mang tĂ­nh bieĂĽu tÜôïng cuĂťa moät Haø Noäi caän ĂąaĂŻi

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

ĂąeĂŻp, maĂŻnh meĂľ vaø haøo huøng. ChĂśa coĂš caây caĂ u naøo ĂąaĂŻt ùÜôïc taĂ m voĂšc aĂĄy Ă´Ăť goĂšc Ăąoä myĂľ hoĂŻc. Phaân tĂ­ch kyĂľ moät chuĂšt, chuĂšng ta seĂľ thaĂĄy caây caĂ u khoâng chĂŚ ĂąeĂŻp â€œĂąeĂĄn tÜøng chi tieĂĄtâ€? maø ngÜôøi thieĂĄt keĂĄ coøn heĂĄt sÜÚc â€œĂąeĂĽ yĂšâ€? ĂąeĂĄn caĂťnh quan kieĂĄn truĂšc hai beân caĂ u. NhÜþng nhòp ĂąaĂ u caĂ u qua khu phoĂĄ CoĂĽ coĂš quy moâ hoaøn toaøn khoâng laĂĄn aĂšt caĂšc coâng trĂŹnh xung quanh maø keĂĄt hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši chuĂšng taĂŻo neân moät quaĂ n theĂĽ khoâng gian haøi hoøa, hĂ´ĂŻp lyĂš. Khi nhĂŹn laĂŻi nhÜþng bÜÚc aĂťnh xĂśa, keĂĄt hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši nhÜþng cÜÚ lieäu lòch sÜÝ, mĂ´Ăši thaĂĄy ngÜôøi PhaĂšp ĂąaĂľ quaĂťn lyĂš raĂĄt chaĂŤt cheĂľ vieäc xaây dÜïng xung quanh caĂ u... TieĂĄc raèng chuĂšng ta chĂśa laøm ùÜôïc nhĂś vaäy, khieĂĄn cho caĂťnh quanh xung quanh ngaøy caøng xuoĂĄng caĂĄp.

Caà u voån laø moät coâng trÏnh toån keÚm, khi thieåt keå caà u chuÝ nghóa coâng naêng chieåm Üu theå tuyeät ùoåi trong caÚc thieåt keå, tuy nhieân, vÏ chuÚng laø nhÜþng coâng trÏnh ùaÍc bieät vôÚi soå lÜôïng ít, nhaåt laø trong ùoâ thò, daãn ùeån ngÜôøi ta ngaøy caøng quan taâm ùeån tính myþ hoïc cuÝa chieåc caà u.

Vieäc quy hoaïch khoâng gian kieån truÚc xung quanh caà u ùeü coÚ ùÜôïc sÜï haøi hoøa giÜþa caÚc thÜïc theü trong ùoâ thò vaø vôÚi caÝnh quan thieân nhieân cuþng khoâng theü tuøy tieän maø caà n phaÝi ùÜôïc thieåt laäp moät caÚch thaän troïng. Thoâng thÜôøng, caây caà u luoân ùÜôïc xaây dÜïng trÜôÚc, neåu chính quyeà n ùoâ thò quan taâm ùeån thaüm myþ caà u (tÜông tÜï nhÜ TP. Ñaø Naßng ùaþ vaø ùang laøm), vieäc quy hoaïch khoâng gian kieån truÚc - caÝnh quan xung quanh caà n hÜôÚng ùeån vieäc toân vinh veÝ ùeïp cuÝa caây caà u. Ñoà ng thôøi, lÜïa choïn caÚc giaÝi phaÚp thieåt keå, ùaÍc bieät laø khoaÝng luøi vaø khoâng gian chuyeün tieåp giÜþa hai ùaà u caà u vôÚi coâng trÏnh xaây dÜïng keà caän moät caÚch hôïp lyÚ. Trong nhieà u trÜôøng hôïp, coÚ theü taän duïng taà m nhÏn tÜø caà u ùeü taïo neân ùieüm nhaån kieån truÚc môÚi cho ùoâ thò hai beân. BôÝi baÝn thaân caÚc caây caà u (ùaÍc bieät laø caÚc caây caà u qua soâng

lôÚn) laø nôi coÚ theü thuï caÝm hÏnh aÝnh ùoâ thò moät caÚch ùaà y ùuÝ vaø aån tÜôïng hôn caÝ.

CoÚ theü thaåy ôÝ Haø Noäi, chÜa coÚ khu vÜïc ùaà u caà u naøo ùÜôïc nghieân cÜÚu quy hoaïch khoâng gian caÝnh quan moät caÚch thaåu ùaÚo. HÏnh aÝnh thÜïc teå ôÝ xung quanh caÚc caây caà u laø minh chÜÚng roþ raøng nhaåt.

Khoâng neân ùeü maåt cô hoäi vaø lôïi theå cuÝa caÚc khoâng gian laân caän caà u, ùeü taïo neân nhÜþng hÏnh aÝnh ùoâ thò coÚ chaåt lÜôïng. Neåu ùaÍt mÏnh vaøo vai troø cuÝa nhÜþng ngÜôøi daân, nhÜþng du khaÚch ùeån vôÚi ThuÝ ùoâ; hÏnh aÝnh ùoâ thò hieün hieän tÜø caÚc caây caà u laø raåt quan troïng, taïo neân aån tÜôïng veà tính ÜôÚc leä ùaÍc trÜng cuÝa ùoâ thò.

Vieät Nam – xÜÚ sĂ´Ăť maø “ai cuĂľng coĂš moät doøng soâng beân mĂŹnhâ€? (nhĂś lôøi moät baøi haĂšt) vaø ThuĂť Ăąoâ Haø Noäi - traĂši tim cuĂťa caĂť nÜôÚc mang troĂŻn trong mĂŹnh ĂąaĂŤc thuø aĂĄy. Trong tÜông lai, theo ùònh hÜôÚng quy hoaĂŻch chung ThuĂť Ăąoâ Haø Noäi ĂąeĂĄn naĂŞm 2030, taĂ m nhĂŹn ĂąeĂĄn naĂŞm 2050, Thaønh phoĂĄ seĂľ coøn dÜïng xaây nhieĂ u caĂ u vÜôït soâng. Baøi hoĂŻc veĂ lÜïa choĂŻn vò trĂ­ xaây dÜïng, toĂĽ chÜÚc giao thoâng coâng coäng vaø thieĂĄt laäp khoâng gian kieĂĄn truĂšc caĂťnh quan caĂ u tÜø quaĂš khÜÚ ĂąeĂĄn hieän taĂŻi vaø cho tÜông lai... neĂĄu suy nghĂł moät caĂšch thaĂĄu ĂąaĂšo vaø baøi baĂťn, baøi hoĂŻc naøy vaĂŁn coøn nguyeân giaĂš trò. Baøi vieĂĄt laø moät chia seĂť vĂ´Ăši nhÜþng ĂąoĂ ng nghieäp, vĂ´Ăši mong muoĂĄn ĂąeĂĽ Haø Noäi coĂš nhÜþng caây caĂ u vĂ´Ăši nhÜþng khoâng gian vaø hoaĂŻt Ăąoäng Ăąoâ thò xung quanh, thÜïc sÜï xÜÚng ĂąaĂšng vĂ´Ăši taĂ m voĂšc cuĂťa Ăąoâ thò ngaøn naĂŞm tuoĂĽi - TraĂši tim cuĂťa caĂť nÜôÚc. * Phoøng Quy hoaĂŻch xaây dÜïng KieĂĄn truĂšc Ăąoâ thò QuaĂťn lyĂš kyĂľ thuaät & Ă‘aøo taĂŻo - Vieän Quy hoaĂŻch xaây dÜïng Haø Noäi.

Caà u vÜôït Nguyeãn Chí Thanh - Kim Maþ.

8Ă‹

25

CaÚc chÌ tieâu kinh teå, kyþ thuaät

trong vieäc thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä ôÝ thuÝ ùoâ

DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N KTS. NguyeĂŁn Thò HoĂ ng Dieäp

Trung taâm Thieåt keå Kieån truÚc, CaÝnh quan vaø Moâi trÜôøng ùoâ thò -VIUP

Laøm theå naøo ùeü giaÝm bôÚt tÏnh traïng keït xe, taÊc ùÜôøng trong giôø cao ùieüm taïi caÚc thaønh phoå lôÚn luoân laø moät trong nhÜþng vaån ùeà ùÜôïc caÚc nhaø quaÝn lyÚ, quy hoaïch quan taâm haøng ùaà u. Beân caïnh nhieà u phÜông aÚn ùaþ ùÜôïc thÜïc hieän nhÜ môÝ roäng ùÜôøng, boå trí ùeøn tín hieäu giao thoâng, phaân laøn... giaÝi phaÚp xaây caà u vÜôït (caà u vÜôït giao thoâng vaø caà u vÜôït ùi boä) ùaþ phaÚt huy taÚc duïng trong vieäc giaÝi quyeåt giao thoâng ùoâ thò.

Tuy nhieân, vaån ùeà ùÜa nhÜþng chieåc caà u vÜôït naøy hoøa nhaäp vôÚi caÝnh quan ùoâ thò dÜôøng nhÜ chÜa ùÜôïc quan taâm ùuÚng mÜÚc, neåu noÚi hôi quaÚ laø ùaþ bò boÝ queân.

26

8Ă‹

CaÚc ùaÍc trÜng cuÝa ngÜôøi ùi boä

Moät soå yeåu toå aÝnh hÜôÝng thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä ôÝ Haø Noäi ÑÜôøng phoå laø boä maÍt, nôi dieãn ra caÚc hoaït ùoäng soång cuÝa ùoâ thò. Treân caÚc truïc ùÜôøng ôÝ Vieät Nam noÚi chung vaø Haø Noäi noÚi rieâng thÜôøng dieãn ra caÚc hoaït ùoäng sinh hoaït, buoân baÚn, dòch vuï‌ Tuy nhieân, nhÜþng hÏnh thÜÚc hoaït ùoäng naøy khoâng ùÜôïc quaÝn lyÚ, toü chÜÚc moät caÚch khoa hoïc neân tính chaåt giao thoâng ngaøy caøng phÜÚc taïp.

Nhu caà u ùi boä ôÝ thaønh phoå Haø Noäi laø raåt lôÚn nhÜng vôÚi nhÜþng ùieà u kieän veà giao thoâng, veà cô sôÝ haï taà ng thÏ thaønh phoå chÜa theü ùaÚp ÜÚng ùÜôïc. Heä thoång haï taà ng ùi boä trong thaønh phoå coøn raåt ít, coÚ nhieà u khu vÜïc haà u nhÜ chÜa coÚ, chÌ coÚ hÏnh thÜÚc ùi boä treân vÌa heø. NhÜng heä thoång vÌa heø naøy thÜïc sÜï ùang xuoång caåp vaø ùang bò laån chieåm ùeü buoân baÚn. VÏ theå khoâng gian ùi boä ngaøy caøng bò thu heïp.

TÏnh hÏnh giao thoâng taïi thaønh phoå Haø Noäi ngaøy caøng phÜÚc taïp, vieäc baêng ngang qua ùÜôøng cuÝa khaÚch boä haønh ngaøy caøng khoÚ khaên vaø nguy hieüm hôn. Ñeü giaÝi quyeåt tÏnh hÏnh naøy phaÝi aÚp duïng nhieà u bieän phaÚp ùoà ng boä nhÜ xaây dÜïng heä thoång ùi boä, caÝi taïo heä thoång giao thoâng‌ Ñeü giuÚp cho ngÜôøi ùi boä ngang qua ùÜôøng moät caÚch deã daøng vaø an toaøn thÏ coÚ theü xaây dÜïng nhÜþng haà m chui hay caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä.

Vieäc thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä taïi moät vò trí naøo ùoÚ caà n phaÝi dÜïa vaøo nhieà u yeåu toå nhÜ ùaÍc ùieüm khoâng gian kieån truÚc cuÝa ùòa ùieüm xaây dÜïng, caÝnh quan, kinh teå, kyþ thuaät‌ Theü loaïi caà u vÜôït daønh cho ngÜôøi ùi boä ùang ùÜôïc aÚp duïng trong ùoâ thò taïi thaønh phoå Haø Noäi haà u nhÜ chÜa cao. CoÚ nhieà u nguyeân nhaân daãn tôÚi tÏnh traïng naøy nhÜng chuÝ yeåu

laø do chuÚng ta chÜa coÚ nhÜþng nghieân cÜÚu ùaà y ùuÝ veà vieäc lÜïa choïn vò trí cuþng nhÜ thieåt keå, xaây dÜïng caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä.

Moät soå yeåu toå taÚc ùoäng ùeån vieäc lÜïa choïn vò trí xaây dÜïng caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä taïi thaønh phoå Haø Noäi: Qua tÏnh hÏnh sÜÝ duïng cuÝa caà u vÜôït taïi thaønh phoå Haø Noäi ta nhaän thaåy phaà n lôÚn caà u vÜôït coÚ hieäu quaÝ sÜÝ duïng khoâng nhÜ yÚ muoån. Khoâng phaÝi nôi naøo coÚ lÜu lÜôïng xe lÜu thoâng lôÚn laø coÚ theü xaây dÜïng caà u vÜôït maø phaÝi phuï thuoäc vaøo nhu caà u cuÝa luoà ng ngÜôøi ùi boä. VÏ vaäy khi lÜïa choïn vò trí cuÝa caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä phaÝi coÚ sÜï ùieà u tra, nghieân cÜÚu moät caÚch khoa hoïc veà nhu caà u di chuyeün. Vò trí xaây dÜïng caà u vÜôït neân gaà n vôÚi caÚc coâng trÏnh coâng coäng, caÚc coâng trÏnh thÜông maïi – dòch vuï, traïm xe buyÚt. Ñaây laø yeåu toå quyeåt ùònh sÜï thaønh coâng veà maÍt sÜÝ duïng cuÝa caà u.

Caà n phaÝi xem xeÚt ùeån heä thoång haï taà ng kyþ thuaät nhÜ ùieän, nÜôÚc, thoâng tin lieân laïc cuÝa khu vÜïc khi tieån haønh lÜïa choïn vò trí xaây dÜïng caà u vÜôït.

Khi xaÚc ùònh vò trí caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä trong khu vÜïc trung taâm neân xem xeÚt ùeån heä thoång ùi boä trong khu vÜïc trung taâm.

Caà u vÜôït daønh cho ngÜôøi ùi boä khoâng caà n phaÝi coÚ vÌa heø quaÚ roäng, ùieà u naøy phuø hôïp vôÚi tÏnh hÏnh thaønh phoå Haø Noäi hieän nay laø haà u heåt caÚc vÌa heø ùeà u raåt nhoÝ. ÔÛ khu vÜïc trung taâm cuÝa thuÝ ùoâ Haø Noäi laø khu vÜïc coÚ raåt nhieà u coâng trÏnh mang giaÚ trò cao veà vaên hoaÚ, lòch sÜÝ. VÏ vaäy khi lÜïa choïn caà u vÜôït ùeü xaây dÜïng cho khu vÜïc naøy neân caân nhaÊc thaät kyþ vÏ caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä thÜôøng deã phaÚ vôþ caÝnh quan cuÝa khu vÜïc.

Ngoaøi vieäc xaây dÜïng caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä chÌ ùeü baêng ngang qua ùÜôøng nhÜ thoâng thÜôøng thÏ caà u vÜôït coøn duøng ùeü noåi

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

hai coâng trÏnh coÚ cuøng chÜÚc naêng, laø ùÜôøng daãn hay loåi vaøo cuÝa moät coâng trÏnh ùaÍc thuø naøo ùoÚ.

CaÚc boä phaän keåt caåu caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä

Keåt caåu nhòp Keåt caåu nhòp theÚp coÚ Üu ùieüm thanh maÝnh, coÚ khaÝ naêng cheå taïo saßn trong coâng xÜôÝng vaø tính coâng nghieäp hoÚa cao, khoâng chieåm duïng maÍt baèng ôÝ hieän trÜôøng vaø thôøi gian thi coâng nhanh, vÏ vaäy raåt phuø hôïp cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä trong ùoâ thò. Ñoåi vôÚi keåt caåu nhòp baèng theÚp coÚ khaÚ nhieà u chuÝng loaïi ùÜôïc aÚp duïng nhÜ keåt caåu nhòp daà m theÚp, keåt caåu nhòp daïng daøn theÚp, keåt caåu nhòp daïng voøm maïng lÜôÚi, keåt caåu nhòp caà u treo, caà u daây vaêng.

Keåt caåu nhòp baèng beâ toâng coåt theÚp vaø beâ toâng coåt theÚp dÜï ÜÚng lÜïc cuþng ùÜôïc sÜÝ duïng khaÚ phoü bieån trong vieäc xaây dÜïng caÚc caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä trong ùoâ thò. Phoü bieån nhaåt laø caÚc daïng daà m baÝn nhòp giaÝn ùôn hoaÍc lieân tuïc.

Caà u thang cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä Moät trong nhÜþng haïng muïc khoâng theü thieåu khi thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä laø caà u thang leân caà u vÜôït. Khi thieåt keå caà u thang leân caà u vÜôït ngoaøi vaån ùeà lieân quan ùeån kyþ thuaät vaø thaüm myþ, kyþ sÜ thieåt keå caà n ùaÍc bieät lÜu yÚ ùeån vaån ùeà boå trí, phaïm vi chieåm duïng dieän tích vaø khoâng gian cuÝa caà u thang. GiaÝi phaÚp tieåp caän caà u vÜôït ùoåi vôÚi ngÜôøi khuyeåt taät caà n ùÜôïc xem xeÚt vaø giaÝi quyeåt.

Caà u thang cho caà u vÜôït daønh cho ngÜôøi ùi boä coÚ theü coÚ nhieà u giaÝi phaÚp: loaïi thaúng hÜôÚng vôÚi caà u vÜôït, loaïi reþ nhieà u nhaÚnh doïc hai beân, loaïi reþ moät nhaÚnh,‌ Vaät lieäu duøng cheå taïo caà u thang leân caà u vÜôït ùÜôïc choïn laø theÚp, beâ toâng coåt theÚp vaø caÚc loaïi ùaÚ laÚt maÍt. NhÜþng thoâng soå kyþ thuaät chính veà tính chaåt cô lyÚ cuÝa caÚc loaïi vaät lieäu nhÜ sau:

Moâ hÏnh caà u voøm maïng lÜôÚi

n Keåt caåu sÜôøn chính baèng theÚp hay beâ toâng coåt theÚp ùeü ùôþ caÚc baäc thang vaø truyeà n taÝi troïng ngÜôøi ùi boä xuoång ùaåt neà n. n Baäc thang baèng theÚp hoaÍc beâ toâng coåt theÚp keåt hôïp ùaÚ laÚt maÍt ùeü ùôþ trÜïc tieåp ngÜôøi ùi boä. n Keåt caåu lan can, tay vòn baèng theÚp, inox hay beâ toâng coåt theÚp vôÚi nhieà u hÏnh daïng vaø kieüu daÚng khaÚc nhau. Caà n lÜu yÚ sao cho keåt caåu ùoà ng boä vôÚi keåt caåu lan can. n Keåt caåu maÚi che vôÚi muïc ùích che naÊng, mÜa, gioÚ vaø giaÝm aÝnh hÜôÝng baåt lôïi cuÝa moâi trÜôøng tÜï nhieân ùeån ngÜôøi ùi boä. TÜông tÜï nhÜ keåt caåu lan can vaø tay vòn, keåt caåu maÚi che cuÝa caà u thang caà n phaÝi ùÜôïc lÜïa choïn sao cho phuø hôïp vaø ùoà ng boä vôÚi keåt caåu maÚi che cuÝa caà u.

Keåt caåu nhòp daøn theÚp

Ngoaøi nhÜþng thoâng soå treân, trong moät soå trÜôøng hôïp vaø vò trí cuÝa caà u thang caà n quan taâm ùeån vieäc boå trí caà u thang leân xuoång ùeü ngÜôøi khuyeåt taät, xe ùaüy coÚ theü leân xuoång caà u ùÜôïc.

Keåt caåu nhòp daøn theÚp

Lan can cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä Lan can laø keåt caåu khoâng theü thieåu trong coâng trÏnh caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä, laø moät

Keåt caåu nhòp caà u daây vaêng

Moät daïng keåt caåu nhòp baèng beâ toâng coåt theÚp cho caà u vÜôït

Keåt caåu nhòp caà u treo 8Ë

27

trong nhÜþng haïng muïc gaà n guþi nhaåt vôÚi ngÜôøi ùi boä. Lan can phaÝi ùÜôïc thieåt keå khoâng nhÜþng ùaÝm baÝo an toaøn cho ngÜôøi ùi boä maø coøn phaÝi ùaÝm baÝo tính thaüm myþ nhaèm taïo ùÜôïc caÝm giaÚc thoaÝi maÚi vaø deã chòu khi ùi boä treân caà u.

Keåt caåu lan can ùeïp vaø coÚ tính thaüm myþ seþ goÚp phaà n naâng cao sÜï thu huÚt cuÝa coâng trÏnh tÜø ùoÚ naâng cao ùÜôïc hieäu quaÝ sÜÝ duïng.

Moät daïng caà u thang cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä

Moät soå daïng lan can cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä

Vaät lieäu lan can Vaät lieäu duøng cheå taïo lan can phaÝi thoâng duïng, beà n vôÚi thieân nhieân, ít toån keÚm kinh phí cho coâng taÚc duy tu, troïng lÜôïng rieâng nhoÝ ùeü coÚ theü giaÝm ùÜôïc tónh taÝi cuÝa baÝn thaân keåt caåu lan can tÜø ùoÚ giaÝm giaÚ thaønh xaây dÜïng ban ùaà u. Ngoaøi ra, nhÜþng vaät lieäu naøy phaÝi ùaÝm baÝo ùÜôïc yeâu caà u coÚ tính haøn toåt, deã thi coâng, deã taïo hÏnh vaø phuø hôïp vôÚi trÏnh ùoä coâng ngheä hieän nay, coÚ theü duøng theÚp caÚc loaïi: theÚp, inox, beâ toâng hoaÍc beâ toâng chòu lÜïc hay goã.

Ñoåi vôÚi keåt caåu baèng theÚp, coâng trÏnh coÚ caÝm giaÚc thanh maÝnh, nheï nhaøng vaø thoâng thoaÚng.

Keåt caåu beâ toâng taïo caÝm giaÚc thoâ keäch, naÍng neà vaø tính thoâng thoaÚng khoâng cao. NgÜôïc laïi, keåt caåu lan can baèng theÚp thuoäc loaïi keåt caåu hôÝ do ùoÚ caÝm giaÚc an toaøn ùoåi vôÚi ngÜôøi ùi boä khoâng cao. Keåt caåu beâ toâng vaø beâ toâng coåt theÚp taïo caÝm giaÚc an toaøn vaø chaÊc chaÊn hôn cho ngÜôøi ùi boä. Lan can baèng beâ toâng coÚ theü coÚ nhieà u kieüu daÚng trang trí phÜÚc taïp hôn keåt caåu lan can theÚp.

Kieüu daÚng: Kieüu daÚng keåt caåu lan can coÚ theü ùÜôïc phaân loaïi theo nhieà u quan ùieüm khaÚc nhau. Daïng keåt hôïp vôÚi keåt caåu maÚi che coÚ hai daïng cô baÝn: daïng ùoäc laäp hay daïng keåt hôïp vôÚi maÚi che.

Lan can ùoäc laäp: HÏnh daÚng coÚ theü ùôn giaÝn hoaÍc phÜÚc taïp. Loaïi lan can vôÚi hÏnh daÚng ùôn giaÝn coÚ theü coÚ kích thÜôÚc hÏnh hoïc khoâng thay ùoüi vaø caåu taïo tÜø caÚc caåu kieän ùôn giaÝn. Loaïi lan can coÚ hÏnh daÚng phÜÚc taïp coÚ kích thÜôÚc thay ùoüi vaø caåu taïo tÜø nhÜþng caåu kieän phÜÚc taïp nhaèm taïo nhÜþng neÚt ùaÍc trÜng cho coâng trÏnh caà u vÜôït. Loaïi lan can naøy ùÜôïc thieåt keå cho caÚc caà u vÜôït khoâng coÚ maÚi che, do ùoÚ hÏnh daÚng coÚ theü ùoäc laäp vaø phong phuÚ hôn vÏ khoâng caà n quan taâm ùeån sÜï phuø hôïp vôÚi keåt caåu maÚi che.

Daïng keåt hôïp vôÚi maÚi che: Daïng keåt hôïp vôÚi maÚi che: kieüu daÚng lan can phaÝi phuø hôïp vôÚi kieüu daÚng maÚi che ùeü coÚ theü taïo neân moät keåt caåu haøi hoøa vaø thaüm myþ.

28

8Ă‹

n KeĂĄt hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši keĂĄt caĂĄu maĂši che daĂŻng coĂĽ ĂąieĂĽn lan

can neân ùÜôïc thieåt keå tÜø vaät lieäu coü ùieün nhÜ beâ toâng vaø theÚp, caåu kieän coÚ nhieà u ùÜôøng cong.

NhÜþng phaà n trang trí cuÝa lan can duøng nhÜþng hoa vaên coü ùieün. VôÚi kieüu daÚng coü ùieün, coâng trÏnh seþ haøi hoaø vôÚi nhÜþng khu vÜïc coÚ nhieà u coâng trÏnh cuþ vôÚi nhÜþng daïng kieån truÚc coü ùieün, trong tÜông lai khoâng theü quy hoaïch môÚi hoaÍc neåu coÚ quy hoaïch môÚi thÏ nhÜþng neÚt coü kính ùaÍc trÜng caà n phaÝi baÝo toà n. n Keåt hôïp vôÚi keåt caåu maÚi che kieüu daÚng hieän ùaïi, lan can neân ùÜôïc thieåt keå tÜø vaät lieäu hieän ùaïi nhÜ inox, taåm polycacbon, taåm mica. Coâng trÏnh caà u vÜôït ùÜôïc thieåt keå daïng lan can keåt hôïp maÚi che vôÚi kieüu daÚng hieän ùaïi seþ phuø hôïp vaø haøi hoøa vôÚi khu vÜïc coÚ nhieà u vaät theü kieån truÚc daïng cao taà ng ùÜôïc xaây dÜïng vôÚi vaät lieäu môÚi vaø kieüu daÚng hieän ùaïi‌ Daïng kín hay daïng hôÝ tuøy theo caåu taïo caÚc caåu kieän cuÝa lan can.

Taåm trang trí coÚ nhÜþng chi tieåt hoa vaên trang trí: Neåu trong keåt caåu lan can coÚ phaà n taåm trang trí vôÚi nhÜþng chi tieåt trang trí thÏ trong thieåt keå lan can, nhoÚm nghieân cÜÚu ùeà xuaåt moät soå quan ùieüm veà trang trí nhÜ dÜôÚi ùaây: VôÚi daïng coü ùieün, ùaÍc trÜng: NhÜþng hÏnh aÝnh trang trí daïng naøy goÚp phaà n ùeü coâng trÏnh trôÝ thaønh nhÜþng saÝn phaüm mang ùaäm neÚt vaên hoaÚ vaø thaüm myþ. NhÜþng chi tieåt trang trí mang tính coü ùieün vaø ùaÍc trÜng nhÜ hÏnh aÝnh moät soå ùoäng vaät, thÜïc vaät, caÚc chi tieåt hoa vaên coü‌ NhÜþng daïng coü ùieün naøy seþ mang tính tónh, ít thay ùoüi.

Theo thôøi gian, coâng trÏnh caà u seþ trôÝ thaønh moät trong nhÜþng ùieüm mang neÚt ùaÍc trÜng cuÝa Haø Noäi. n HÏnh aÝnh ùoäng vaät: theü hieän moät soå ùoäng vaät quen thuoäc, tieâu bieüu vaø ùaÍc thuø cuÝa Vieät Nam nhÜ chim laïc, chim hoøa bÏnh, roà ng, ruøa, hÏnh aÝnh 12 con giaÚp‌ n HÏnh aÝnh thÜïc vaät: hÏnh aÝnh moät soå loaïi thÜïc vaät laø bieüu tÜôïng cuÝa Haø Noäi noÚi rieâng hay cuÝa Vieät Nam noÚi chung nhÜ hoa ùaøo, caønh luÚa,‌ Chi tieåt hoa vaên coü: nhaèm phaÝn aÚnh vaø khôi gôïi moät soå ùaÍc ùieüm coü veà vaên hoaÚ phÜông ùoâng nhÜ moät soå hoa vaên hÏnh troång ùoà ng, hÏnh ùoà ng tieà n coü, hÏnh chÜþ thoï, chÜþ song hyÝ‌ Daïng trang trí theo chuÝ ùeà : NhÜþng chi tieåt trang trí ùÜôïc lÜïa choïn vaø theü hieän theo nhieà u chuÝ ùeà khaÚc nhau veà lòch sÜÝ, vaên hoaÚ truyeà n thoång cuÝa thaønh phoå hay cuÝa caÝ nÜôÚc. NhÜþng coâng trÏnh ùÜôïc thieåt keå vôÚi daïng lan can naøy khoâng

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

nhÜþng theü hieän ùÜôïc nhÜþng neÚt ùaÍc trÜng cuÝa daân toäc vaø cuÝa thaønh phoå maø coøn goÚp phaà n nhaÊc nhôÝ giaÚo duïc cho nhaân daân veà truyeà n thoång cuÝa daân toäc. n ChuÝ ùeà lòch sÜÝ: coÚ theü bao goà m nhÜþng taäp hÏnh aÝnh theü hieän caÚc giai ùoaïn lòch sÜÝ hÏnh thaønh thaønh phoå, nhÜþng hÏnh aÝnh phaÝn aÚnh vaø theü hieän cuoäc soång xÜa vaø nay, taäp hÏnh aÝnh theü hieän phong traøo caÚch maïng thôøi kyø khaÚng chieån choång phaÚp vaø choång myþ cuÝa nhaân daân thaønh phoå, chaân dung moät soå nhaân vaät coÚ coâng xaây dÜïng thaønh phoå. n ChuÝ ùeà vaên hoaÚ vaø nhÜþng hoaït ùoäng daân gian: coÚ theü bao goà m nhÜþng hÏnh aÝnh theü hieän tranh daân gian Ñoâng Hoà , caÚc hÏnh aÝnh toÚm taÊt moät truyeän coü tích cuÝa Vieät Nam, taäp hÏnh aÝnh giôÚi thieäu nhaïc cuï truyeà n thoång cuÝa daân toäc, hÏnh aÝnh theü hieän nhÜþng hoaït ùoäng vaên hoaÚ cuÝa nhaân daân trong caÚc dòp leã hoäi truyeà n thoång, hÏnh aÝnh ùoÚn Teåt coü truyeà n daân toäc‌ n Daïng quaÝng caÚo: Phaà n trang trí ùÜôïc caåu taïo ùeü coÚ theü sÜÝ duïng cho muïc ùích quaÝng caÚo. Trong trÜôøng hôïp naøy keåt caåu seþ mang tính ùoäng vÏ phaà n trang trí theü hieän noäi dung theo yeâu caà u quaÝng caÚo vaø ùÜôïc thay ùoüi theo thôøi gian. MaÍt khaÚc, vieäc thu lôïi tÜø quaÝng caÚo seþ goÚp phaà n taïo kinh phí cho vieäc baÝo quaÝn, quaÝn lyÚ, khai thaÚc, duy tu vaø sÜÝa chÜþa coâng trÏnh.

Moät soå daïng lan can caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä

Maøu saÊc: Maøu saÊc cuÝa lan can phaÝi phuø hôïp vôÚi maøu saÊc cuÝa keåt caåu maÚi che, haøi hoaø vôÚi caÚc coâng trÏnh trong khu vÜïc. Khi thieåt keå traÚnh duøng maøu quaÚ tÜông phaÝn, duøng maøu thuoäc gam maøu noÚng (ùoÝ, cam‌) nhaèm taïo caÝm giaÚc thoaÝi maÚi vaø goÚp phaà n laøm dòu khoâng khí noÚng bÜÚc muøa heø Haø Noäi.

Moät soå daïng lan can chính cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä taïi Haø Noäi nhÜ sau: MaÚi che cho caà u vÜôït ngÜôøi ùi boä MaÚi che cuþng thÜôøng ùÜôïc sÜÝ duïng cho caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä trong ùoâ thò, ùaÍc bieät ôÝ caÚc vò trí nhaø ga, beån xe buyÚt, khu vÜïc beänh vieän. MaÚi che coÚ theü coÚ keåt caåu baèng theÚp, nhÜïa toüng hôïp,‌

Moät soå keåt luaän vaø kieån nghò n Hieän nay, giao thoâng ùi boä trong ùoâ thò Haø Noäi coÚ nhu caà u raåt lôÚn, nhÜng hieän traïng coøn raåt haïn cheå vaø yeåu keÚm, vieäc xaây dÜïng heä thoång caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä keåt hôïp vôÚi caÚc giaÝi phaÚp khaÚc nhaèm ùaÝm baÝo an toaøn cho ngÜôøi ùi boä laø raåt caà n thieåt. n Ñeü vieäc xaây dÜïng caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä thÜïc sÜï mang laïi hieäu quaÝ cao, caà n coÚ nghieân cÜÚu phaân vuøng ùoâ thò, lÜïa choïn vò trí xaây dÜïng caà u vÜôït moät caÚch hôïp lyÚ. n Kieån nghò caÚc cô quan chÜÚ naêng nghieân cÜÚu, ban haønh tieâu chuaün thieåt keå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä trong ùoâ thò ùeü coÚ cô sôÝ thoång nhaåt trong thieåt keå, xaây dÜïng, quaÝn lyÚ khai thaÚc. n Keåt caåu theÚp laø moät loaïi vaät lieäu raåt phuø hôïp cho vieäc xaây dÜïng caÚc caà u vÜôït trong ùoâ thò do Üu ùieüm thanh maÝnh, vÜôït khaüu ùoä lôÚn, coÚ theü cheå taïo trong coâng xÜôÝng roà i laÊp raÚp ôÝ hieän trÜôøng neân ít chieåm duïng maÍt baèng, aÝnh hÜôÝng giao thoâng vaø moâi trÜôøng, giaÝi phaÚp sôn taïo daïng deã ùÜôïc aÚp duïng. n Ñeü ùaÝm baÝo cho caà u vÜôït phaÚt huy ùÜôïc hieäu quaÝ ùoåi vôÚi ngÜôøi ùi boä, caà n ùaÍc bieät quan taâm ùeån kieån truÚc, myþ thuaät cuÝa caà u, choïn daïng keåt caåu nhòp vaø moå truï thanh maÝnh, lan can maÚi che haøi hoaø vôÚi kieån truÚc vaø coâng trÏnh xung quanh.

Moät daïng maÚi che caà u ngÜôøi ùi boä n MoÚng cuÝa moå truï caà u vÜôït trong ùoâ thò hôïp lyÚ nhaåt laø moÚng coïc khoan nhoà i hoaÍc coïc eÚp baèng beâ toâng chòu lÜïc.

Treân ùaây laø moät soå gôïi yÚ veà hÏnh thÜÚc kieån truÚc, kieüu daÚng, vaät lieäu cuÝa caà u vÜôït ùi boä. Ñeü aÚp duïng roäng raþi, kieån nghò TP. Haø Noäi cho xaây dÜïng thí ùieüm maãu moät soå caà u vÜôït cho ngÜôøi ùi boä, sau ùoÚ toüng keåt ruÚt kinh nghieäm trong taåt caÝ caÚc khaâu tÜø lÜïa choïn vò trí, thieåt keå keåt caåu vaø kieån truÚc, xaây dÜïng quaÝn lyÚ vaø khai thaÚc, treân cô sôÝ ùoÚ nhaân roäng treân toaøn thaønh phoå vaø môÝ roäng ra caÚc ùoâ thò lôÚn khaÚc nhÜ TP. HCM, TP. HaÝi Phoøng, TP. Ñaø Naßng,‌

Taøi lieäu tham khaĂťo 1. BaĂšo caĂšo chuyeân ĂąeĂ : Hieän traĂŻng giao thoâng Ăąoâ thò Haø Noäi - nhÜþng nguy cĂ´ vaø thaĂšch thÜÚc - Ă‘eĂ taøi caĂĄp thaønh phoĂĄ “Nghieân cÜÚu moät soĂĄ coâng trĂŹnh giao thoâng cho ngÜôøi Ăąi boä trong Ăąoâ thò Ă´Ăť thuĂť Ăąoâ Haø Noäiâ€?, CNĂ‘T: GS. TS NguyeĂŁn Xuaân Ă‘aøo, Vieän KH&CN GTVT, thaĂšng 11/2006.

2. DÜï thaĂťo baĂšo caĂšo Ă‘eĂ taøi KHCN caĂĄp TP HCM “Nghieân cÜÚu caĂ u vÜôït vaø haĂ m chui cho xe gaĂŠn maĂšy vaø ngÜôøi Ăąi boä trong Ăąoâ thò Ă´Ăť TP. HCM, 2004 3. Quy hoaĂŻch phaĂšt trieĂĽn giao thoâng Ăąoâ thò Haø Noäi ĂąeĂĄn naĂŞm 2020.

4. Quy hoaïch phaÚt trieün giao thoâng ùoâ thò TP. HCM ùeån naêm 2020.

5. Tieâu chuaün thieåt keå caà u 22TCN 272-05

8Ă‹

29

CAÀU TRONG CAÛNH QUAN

ùoâ thò Haø Noäi Caà u vaø caà u vÜôït trôÝ thaønh nhÜþng boä phaän khoâng theü thieåu, trong toüng theü phaÚt trieün cô sôÝ haï taà ng ùoâ thò ngaøy nay. Myþ quan coâng trÏnh caà u laø moät boä phaän cuÝa myþ quan ùoâ thò. Moät ùoâ thò ùeïp, seþ luoân gaÊn lieà n vôÚi nhÜþng caây caà u ùeïp.

DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N ThS. KS. PhaĂŻm VuĂľ HAĂ˜ *

Ă‘

eü thieåt keå moät caây caà u qua soâng, ngÜôøi ùaà u tieân seþ ùÜôïc môøi ùeån, ùoÚ chính laø ngÜôøi kyþ sÜ coâng trÏnh caà u. Tuy nhieân, neåu ùoÚ laø moät caây caà u trong ùoâ thò thÏ laïi laø moät caâu chuyeän khaÚc. CaÚc coâng trÏnh trong ùoâ thò ùoøi hoÝi phaÝi phuø hôïp vôÚi caÝnh quan kieån truÚc ùÜôïc quy hoaïch xung quanh noÚ. Vaø ùeü laøm ùÜôïc ùieà u naøy, caà n phaÝi coÚ sÜï tÜ vaån cuÝa caÚc kieån truÚc sÜ. ÔÛ moät mÜÚc ùoä cao hôn, nhaèm giaÝm bôÚt sÜï ùôn ùieäu, nhaøm chaÚn, hay nhÜng khoaÝng troång trong caÝnh quan Ñoâ thò, thÏ caà n phaÝi coÚ sÜï saÚng taïo. ÑoÚ laø thÜÚ maø nhÜþng ngÜôøi ngheä só coÚ theü ùem laïi.

Vaäy ai seþ laø ngÜôøi seþ chòu traÚch nhieäm trong vieäc thieåt keå nhÜþng coâng trÏnh caà u trong ùoâ thò?

Coâng trÏnh ùÜôïc taïo ra seþ laø saÝn phaüm keåt hôïp giÜþa sÜï saÚng taïo cuÝa ngÜôøi ngheä só, vôÚi hÏnh aÝnh ùònh hÜôÚng cuÝa ngÜôøi kieån truÚc sÜ, vaø nhÜþng tính toaÚn chính xaÚc cuÝa ngÜôøi kyþ sÜ coâng trÏnh.

Moät coâng trÏnh caà u ùÜôïc ùaÍt trong moät khung caÝnh ùuÚng, coÚ nhÜþng ùaÍc trÜng rieâng, coÚ tính keåt noåi cao, treân caÝ phÜông dieän giao thoâng, vaø vaên hoÚa, seþ coÚ theü trôÝ thaønh moät coâng trÏnh caà u ùeïp.

Khung caÝnh cuÝa moät caây caà u trong thaønh phoå, chính laø thieân nhieân vaø caÚc caÝnh quan nhaân taïo bao quanh noÚ. GiaÚ trò thaüm myþ cuÝa noÚ ùÜôïc taïo neân tÜø caÝm hÜÚng cuÝa caÝnh quan xung quanh.

Goà m caÝ sÜï tham chieåu tôÚi kieån truÚc, vaên hoÚa, vaø moâi trÜôøng cuÝa ùòa phÜông. Keåt caåu cuÝa noÚ phaÝi mang tính ùoà ng nhaåt vaø coÚ nhòp ùieäu. ÑaÍc bieät, ôÝ taà m nhÏn gaà n vaø dÜôÚi caà u, keåt caåu vaø caÝnh quan coâng trÏnh caà u phaÝi phaÝn aÚnh ùÜôïc baÝn chaåt vaø tính ùÜông ùaïi, vôÚi tay ngheà vaø kyþ naêng cao. CaÝnh quan caà u ùÜôïc xeÚt treân goÚc nhÏn tÜø caÚc coâng trÏnh xung quanh, tÜø caÚch xÜÝ lyÚ caÚc boä phaän cuÝa caà u (voøm, coät, daà m, caÚp, lan can...), vaø tÜø nhÜþng khung caÝnh ùÜôïc lÜïa choïn, xung

Caà u Long Bieân

30

8Ă‹

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

quanh caà u. NhÜþng yeåu toå naøy caà n phaÝi ùÜôïc lÜïa choïn, phoåi hôïp moät caÚch kó caøng, nhaèm ùem laïi sÜï haøi hoøa. MaÍt caÊt ngang maÝnh, thÜôøng ùem laïi cho coâng trÏnh caà u moät daÚng veÝ lòch laþm, hieän ùaïi. Keåt caåu vaø hÏnh daÚng laø hai trong nhÜþng yeåu toå lôÚn veà maÍt thaüm myþ cuÝa coâng trÏnh caà u, ùaÍc bieät laø keåt caåu.

Coâng trÏnh caà u trong thaønh phoå phaÝi ùaÝm baÝo tính keåt noåi giÜþa caÚc vuøng laân caän, caÚc coäng ùoà ng daân cÜ, vaø ùem laïi moâi trÜôøng soång. NoÚ ùoÚng vai troø lieân keåt vaø taêng cÜôøng veà maÍt thò giaÚc vaø thaüm myþ vôÚi moâi trÜôøng xung quanh.

Khi thieåt keå caÚc coâng trÏnh caà u trong thaønh phoå, neân chuÚ troïng tôÚi caÚc maÍt sau: HÏnh daÚng vaät lyÚ, tính xaþ hoäi vaø moâi trÜôøng. TÜø ùoÚ, coÚ theü ùÜa ra caÚc nguyeân taÊc, hay tieâu chí thieåt keå cuï theü.

Caà u Ushibuka Haiya, Nhaät BaÝn

Ñoåi vôÚi hÏnh daÚng vaät lyÚ, coÚ theü xem xeÚt caÚc tieâu chí sau: n SÜÝ duïng nhÜþng loaïi vaät lieäu chaåt lÜôïng cao, coÚ ùoä beà n cao, deã thi coâng, sÜÝa chÜþa vaø baÝo dÜôþng. n CoÚ caÚc yeåu toå keåt caåu trÜôÚc - sau, chính phuï, taïo neân nhòp ùieäu cho coâng trÏnh. Taêng cÜôøng nhÜþng traÝi nghieäm haåp daãn cho caÚc ùoåi

tÜôïng sÜÝ duïng (ngÜôøi ùi boä, ùi xe ùaïp, hay caÚc phÜông tieän cô giôÚi khaÚc...). n PhaÝn aÚnh ùÜôïc nhÜþng ùaÍc trÜng cuÝa khu vÜïc, qua tính thoång nhaåt vôÚi nhÜþng ùaÍc ùieüm kieån truÚc vuøng vaø vuøng laân caän. n Thieåt laäp ùÜôïc moät caÚch dieãn ùaït baèng ngoân ngÜþ kieån truÚc, thoâng qua hÏnh daÚng keåt caåu vaø vai troø cuÝa coâng trÏnh caà u. n Keåt hôïp vôÚi vieäc boå trí chieåu saÚng, nhaèm nhaån maïnh nhòp ùieäu cuÝa coâng trÏnh. n SÜÝ duïng caÚc daåu hieäu cuÝa moâi trÜôøng tÜï nhieân ùeü baÚo hieäu sÜï keåt noåi cuÝa caà u (loåi leân, loåi xuoång) vôÚi maÍt ùaåt.

Veà maÍt xaþ hoäi, thieåt keå cuÝa coâng trÏnh caà u caà n tính ùeån nhÜþng tÏnh huoång nhaïy caÝm, caân baèng ùÜôïc caÚc nhu caà u khaÚc nhau cuÝa tÜøng ùoåi tÜôïng sÜÝ duïng rieâng bieät (nhÜ ngÜôøi ùi boä, ùi xe ùaïp, xe cô giôÚi...) vaø cuÝa caÚc khu vÜïc lieà n keà . CoÚ theü xem xeÚt tôÚi moät soå tieâu chí sau: n Tuaân thuÝ caÚc nguyeân taÊc thieåt keå veà an toaøn vaø an ninh giao thoâng. n Thieåt keå theü hieän roþ raøng ranh giôÚi giÜþa phaà n trong vaø ngoaøi cuÝa lan can caà u. n Boü sung nhÜþng nôi nghÌ chaân, ngaÊm caÝnh vaø nhÜþng ùieüm phÜông tieän coÚ theü nhÜôøng traÚnh ùÜôøng. n SÜÝ duïng caÚc loåi vaøo coÚ hÏnh thÜÚc thoång nhaåt,

Millennium Bridge - London -Anh: Caà u sÜÝ duïng vaät lieäu coÚ ùoä beà n cao

8Ă‹

31

Caà u Prince Edward Viaduct - Toronto - Canada: SÜÝ duïng vaät lieäu coÚ ùoä beà n cao

nhaèm giaÝm thieüu xung ùoät giÜþa caÚc loaïi hÏnh di chuyeün khaÚc nhau. n Toân troïng caÚc caÝnh quan nhÏn tÜø caà u vaø tÜø caÚc coâng trÏnh xung quanh coâng trÏnh caà u. n Naâng cao yÚ thÜÚc cuÝa ngÜôøi daân.

Moâi trÜôøng laø moät vaån ùeà raåt ùÜôïc quan taâm vaø ùÜôïc nhaÊc tôÚi nhieà u trong nhÜþng naêm gaà n ùaây. ÑaÍc bieät, trong caÚc lónh vÜïc xaây dÜïng cô baÝn. ÑaÚp ÜÚng vôÚi nhÜþng yeâu caà u cuÝa thôøi ùaïi, thieåt keå cuÝa caÚc coâng trÏnh caà u caà n phaÝi ùaÝm baÝo giaÝm thieüu nhÜþng taÚc ùoäng cuÝa dÜï aÚn tôÚi khu ùaåt, khu nÜôÚc vaø khoâng khí. Vieäc naøy caà n ùÜôïc thÜïc hieän daøi haïn, vaø coÚ nhÜþng giaÝi phaÚp phaÚt trieün beà n vÜþng. ÑaÚp ÜÚng nhÜþng yeâu caà u naøy, khi thieåt keå neân chuÚ yÚ tôÚi moät soå tieâu chí sau:

Caà u Woodrow Wilson - Alexandria: Ranh giôÚi roþ raøng giÜþa phaà n trong vaø ngoaøi cuÝa lan can caà u

TôÚi ùaây, moät caây caà u môÚi saÊp ùÜôïc ùÜa vaøo sÜÝ duïng, ùoÚ laø caà u Nhaät Taân. Moät caây caà u daây vaêng hieän ùaïi vôÚi 5 truï thaÚp hÏnh thoi, vaø 6 nhòp daây vaêng, daøi 3.5 km, vôÚi ùÜôøng daãn daøi 4.5 km. VôÚi keåt caåu thanh maÝnh, hÏnh daÚng hieän ùaïi, noÚ ùÜôïc kÏ voïng seþ laø bieüu tÜôïng môÚi cuÝa Haø Noäi, vaø laø caây caà u ùeïp nhaåt Vieät Nam. VôÚi moät vaøi gôïi yÚ veà vieäc thieåt keå coâng trÏnh caà u trong ùoâ thò, mong raèng trong tÜông laïi Haø Noäi noÚi rieâng, vaø khaÊp Vieät Nam noÚi chung, seþ coÚ theâm nhieà u caây caà u ùeïp, ùaÚp ÜÚng nhu caà u cuÝa cuoäc soång ùoâ thò hieän ùaïi. * GiaÝng vieân Khoa Coâng trÏnh - Boä moân Giao thoâng coâng chính TrÜôøng Ñaïi hoïc Giao thoâng vaän taÝi

n SÜÝ duïng nhÜþng bieän phaÚp laøm giaÝm thieüu tieång oà n, trong quaÚ trÏnh

thi coâng vaø khai thaÚc. n GiaÝm thieüu caÚc taÚc ùoäng tôÚi nÜôÚc maÍt. n GiaÝm thieüu taÚc ùoäng tôÚi tÜï nhieân, xung quanh coâng trÏnh caà u. n Cuï theü hoÚa chi phí voøng ùôøi cuÝa coâng trÏnh thaåp.

TrôÝ laïi vôÚi ùoâ thò Haø Noäi, nhieà u kieån truÚc sÜ ùaþ tÜøng coÚ yÚ kieån veà vieäc quy hoaïch Haø Noäi trôÝ thaønh moät ùoâ thò beân soâng. Hay noÚi caÚch khaÚc laø phaÚt trieün Haø Noäi ùeà u ôÝ caÝ hai beân taÝ ngaïn vaø hÜþu ngaïn cuÝa soâng Hoà ng. Ñaây laø moät moâ hÏnh ùÜôïc aÚp duïng ôÝ raåt nhieà u thaønh phoå treân Theå giôÚi, ùaÍc bieät laø ôÝ Chaâu AÂu. Ñieün hÏnh nhÜ thaønh phoå Paris vôÚi soâng Seine, London vôÚi soâng Thames, Lyon vôÚi soâng Rhone, hay Washington D.C vôÚi soâng Potomac... Vaø ùeü laøm ùÜôïc ùieà u naøy, caà n phaÝi coÚ nhÜþng caây caà u.

Caà u ChÜông DÜông

Coâng trÏnh caà u ùaà u tieân baÊc qua soâng Hoà ng, laø caà u Long Bieân.

Moät caây caà u theÚp, do PhaÚp xaây dÜïng (tÜø naêm 1899, tôÚi naêm 1902), vôÚi teân khai sinh laø caà u Doumer, hay coøn ùÜôïc daân gian goïi laø caà u soâng CaÚi. NoÚ ùaþ tÜøng laø caây caà u daøi thÜÚ hai treân theå giôÚi, chÌ sau caà u Brooklyn baÊc qua soâng East-River ôÝ Myþ. Vaø noÚ ùaþ tÜøng ùÜôïc ví nhÜ laø thaÚp Eiffel naèm ngang cuÝa Haø Noäi.

Caây caà u coÚ hÏnh daÚng, keåt caåu ùeïp. SÜÝ duïng vaät lieäu coÚ tuoüi thoï cao, beà n vÜþng vôÚi thôøi gian. Duø bò neÚm bom phaÚ hoaïi trong nhÜþng naêm chieån tranh choång Myþ, hôn 1500m caà u vaø nhieà u truï lôÚn bò phaÚ hoÝng, nhÜng ngaøy nay, caây caà u vaãn laø moät bieüu tÜôïng ùeïp cuÝa Thaønh phoå Haø Noäi.

Trong nhÜþng thaäp nieân gaà n ùaây, Haø Noäi ùaþ xaây dÜïng theâm vaøi caây caà u nÜþa nhÜ: Caà u Thaêng Long (1974-1985), caà u ChÜông DÜông (1983-1985), caà u Thanh TrÏ (2002-2007), caà u Vónh Tuy (20052009). Duø nhÜþng caây caà u naøy ùeà u coÚ chieà u daøi lôÚn, vaø moät soå ùÜôïc aÚp duïng nhÜþng coâng ngheä xaây dÜïng tieân tieån nhaåt, vaøo thôøi ùieüm ùoÚ. Tuy nhieân, chÜa coÚ caây caà u naøo thÜïc sÜï ùoÚng goÚp vaøo hÏnh aÝnh myþ quan ùoâ thò Haø Noäi.

32

8Ă‹

Caà u Nhaät Taân

CaĂ u Thanh TrĂŹ

CAĂ‚Y CAĂ€U

ùieüm nhaån cuÝa ùoâ thò

DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N PGS. TS. VuĂľ Thò Vinh

Toüng thÜ kyÚ Hieäp hoäi caÚc ùoâ thò Vieät Nam

T

rong lòch sÜÝ phaÚt trieün ùoâ thò treân theå giôÚi, coÚ nhÜþng caây caà u noüi tieång chinh phuïc ùÜôïc moïi ùòa hÏnh khoÚ khaên ùeån mÜÚc khoâng tÜôÝng, cuþng coÚ nhÜþng caây caà u tuyeät ùeïp ùeü noåi hai bôø soâng vaø chuÚng ùaþ trôÝ thaønh bieüu tÜôïng cho ùoâ thò ùoÚ.

ChuÚng trôÝ thaønh nhÜþng ùòa ùieüm du lòch haåp daãn vaø taïo neân thÜông hieäu cuÝa ùoâ thò hay moät vuøng hoaÍc moät quoåc gia. VÏ vaäy thieåt keå xaây dÜïng caà u trong ùoâ thò khoâng chÌ ùôn thuaà n vôÚi chÜÚc naêng phuïc vuï giao thoâng maø coøn laø moät coâng trÏnh kieån truÚc tieâu bieüu ùeü taïo neân sÜï aån tÜôïng, sÜï khaÚc bieät cuÝa moãi ùoâ thò.

Caà u trong ùoâ thò coÚ 2 loaïi: caà u vÜôït soâng, caà u vÜôït taïi caÚc nuÚt giao thoâng vaø caà u cho ngÜôøi ùi boä qua ùÜôøng. VôÚi caÚc caà u nuÚt giao thoâng ôÝ caÚc thaønh phoå lôÚn nhaèm giaÝi quyeåt baøi toaÚn giao thoâng thÏ hÏnh daÚng cuÝa nhÜþng caà u loaïi naøy thÜôøng raåt phÜÚc taïp vaø coÚ taÚc ùoäng raåt nhieà u tôÚi caÝnh quan ùoâ thò.

NhÜþng caây caà u vÜôït soâng qua ùoâ thò noüi tieång theå giôÚi Treân theå giôÚi coÚ raåt nhieà u caây caà u noüi tieång khoâng theü naøo keü heåt vaø trong baøi vieåt naøy chÌ xin ùieüm qua ùeü thaåy ùÜôïc sÜï gaÊn keåt giÜþa caà u vaø kieån truÚc caÝnh quan ùoâ thò

n Caà u Ponte Vecchio, Italy ÑÜôïc bieåt ùeån laø caây caà u coÚ kieån truÚc vaø lòch sÜÝ ùaÍc bieät, Ponte Vecchio laø caây caà u noüi tieång nhaåt taïi thaønh phoå Florence. Neåu nhÏn tÜø xa, du khaÚch khoÚ coÚ theü nhaän ra ùaây laø moät caây caà u, bôÝi noÚ khoâng coÚ xe coä chaïy qua, chÌ coÚ hai daþy nhaø coü nhÜ ùang naèm lô lÜÝng, baÊc ngang qua soâng Arno. Caà u Ponte Vecchio ùÜôïc xaây dÜïng tÜø thôøi La Maþ (naêm 996) ùeü noåi giÜþa hoäi trÜôøng thaønh phoå Palazzo Vecchio vaø Palazzo Pitti. Hieän nay, hai beân thaønh caà u ôÝ phaà n ùaà u vaø cuoåi caà u ùeà u laø caÚc cÜÝa haøng trang sÜÚc, do ùoÚ khi daïo bÜôÚc qua ùaây, du khaÚch seþ coÚ caÝm giaÚc nhÜ ùang ùi treân khu phoå mua saÊm.

8Ă‹

33

≼ ki’n Chuy™n gia & NhÂľ qu∂n lË?

n CaĂ u Stari Most, Bosnia Stari Most laø caây caĂ u noĂĽi tieĂĄng baĂŠc qua soâng Naretva Ă´Ăť thaønh phoĂĄ Mostar cuĂťa Bosnia vaø Herzegovina. Stari Most hay “Caây caĂ u cuĂľâ€? do ngÜôøi ThoĂĽ NhĂł KĂŹ xaây dÜïng naĂŞm 1566 vaø toĂ n taĂŻi trong 427 naĂŞm, cho ĂąeĂĄn khi bò huĂťy hoaĂŻi vaøo naĂŞm 1993 trong cuoäc chieĂĄn tranh Bosnia - Croatia. Sau ĂąoĂš, moät dÜï aĂšn ùÜôïc ùÜa ra ĂąeĂĽ xaây dÜïng laĂŻi caĂ u vaø ĂąeĂĄn naĂŞm 2004, caĂ u mĂ´Ăši ùÜôïc khaĂšnh thaønh, vaĂŁn giÜþ nguyeân neĂšt cuĂťa caây caĂ u xĂśa kia hoĂ i theĂĄ kyĂť 16. n NhÜþng bÜÚc tÜôïng sĂś tÜÝ ĂąaĂ u chim treân caĂ u Nhaø BaĂŞng vaø caây caĂ u quay noĂĽi tieĂĄng Ă´Ăť Saint Petersburg – CHLB Nga Saint Peterburg laø trung taâm lĂ´Ăšn thÜÚ NhĂŹ cuĂťa nÜôÚc Nga sau Moskva veĂ kinh teĂĄ, vaĂŞn hoĂša, khoa hoĂŻc vaø cuĂľng laø moät nĂ´i thu huĂšt raĂĄt nhieĂ u khaĂšch du lòch. Thaønh phoĂĄ coøn ùÜôïc meänh danh laø thuĂť Ăąoâ phÜông BaĂŠc cuĂťa nÜôÚc Nga. Do thaønh phoĂĄ coĂš moät heä thoĂĄng keânh Ăąaøo chaèng chòt vĂ´Ăši voâ soĂĄ nhÜþng chieĂĄc caĂ u coĂĽ kĂ­nh (khoaĂťng 800 caĂ u) neân noĂš cuĂľng ùÜôïc meänh danh laø Venice cuĂťa phÜông BaĂŠc vaø soâng Neva coøn ùÜôïc goĂŻi laø “phoĂĄ chĂ­nhâ€? Ă´Ăť Saint Petersburg.

Hieän coÚ tôÚi 342 caây caà u noüi tieång vôÚi nhÜþng hÏnh thÜÚc kieån truÚc khaÚc nhau n Caà u Kintai, Nhaät BaÝn ÑÜôïc coi laø moät trong ba caây caà u noüi tieång nhaåt Nhaät BaÝn ngoaøi Nihonbashi ôÝ Tokyo vaø Meganebashi ôÝ Nagasaki, caà u Kintai ôÝ Iwakuni sôÝ hÜþu phong caÝnh yeân bÏnh vaø tónh laÍng nhaåt xÜÚ maÍt trôøi moïc.

Caây caà u goã daøi khoaÝng 200 m, baÊc qua soâng Nishiki naøy ùÜôïc thieåt keå dÜïa treân caÚc tieâu chuaün xaây dÜïng caà u hieän ùaïi. CaÚc nhòp caà u hÏnh maÚi voøm ùÜôïc xaây dÜïng tÜø baÝn giaèng kim loaïi vaø khung, taïo neân moät tuyeät taÚc kieån truÚc ùoäc nhaåt. Ngoaøi ra, caà u Kintai coøn laø moät nôi lyÚ tÜôÝng cho nhÜþng ai muoån ngaÊm hoa anh ùaøo vaøo muøa xuaân, xem laÚ ruïng vaøo muøa thu vaø nghi leã ùaÚnh baÊt caÚ‌ ôÝ Nhaät. n Caà u Khaju, Iran VôÚi hôn 400 naêm tuoüi, Khaju - moät trong nhÜþng caây caà u noüi tieång nhaåt cuÝa Iran naèm ôÝ thaønh phoå Isfahan noüi baät bôÝi veÝ ùeïp mang ùaäm phong caÚch kieån truÚc cuÝa ngÜôøi Ba TÜ.

Treân caà u hieän coøn lÜu giÜþ nhÜþng bÜÚc tranh coü baÝn goåc tÜø theå kyÝ 17 vaø caÚc coâng trÏnh xaây baèng gaïch tuyeät ùeïp nhÜ caÚc khu gian hÏnh baÚt giaÚc ôÝ trung taâm vaø caÝ hai phía ùaà u caà u - nôi trÜng baøy ngheä thuaät vaø quaÚn traø. Caây caà u daøi 105m vôÚi 23 khung voøm naøy ùÜôïc

34

8Ă‹

xaây dÜïng treân neà n moÚng cuÝa moät caây caà u cuþ, noåi lieà n khu phoå Khaju vaø Zoroastrian baÊc qua con soâng Zayandeh. Cho tôÚi nay, Khaju môÚi chÌ phaÝi tu sÜÝa moät laà n vaøo naêm 1873. n Caà u ThaÚp London, Anh Caây caà u ThaÚp - coâng trÏnh kieån truÚc ùoäc ùaÚo, daãn ùaà u coâng ngheä laøm caà u treo keåt hôïp caà u quay vaøo cuoåi theå kyÝ 19. Caây caà u thaÚp baÊc qua soâng Thames mang phong caÚch Gothic, daøi 244m naøy noüi tieång vôÚi thieåt keå 2 ngoïn thaÚp ôÝ 2 ùaà u caà u vÜþng chaÊc chòu lÜïc cho phaà n thaân caà u. Hai beân maÍt caà u daønh cho ngÜôøi ùi boä, phaà n giÜþa roäng daønh cho hai laøn xe cô giôÚi. Hôn theå, nhôø vaøo moät heä thoång thuÝy lÜïc, caà u coÚ khaÝ naêng naâng leân, ùaÍt xuoång ùeü taøu beø qua laïi khi caà n thieåt, baïn cuþng coÚ theü leo leân thaÚp caà u ùeü ngaÊm nhÏn toaøn caÝnh.

ChÌ sô lÜôïc giôÚi thieäu maåy caây caà u ùoâ thò ôÝ caÚc nÜôÚc khaÚc nhau, caÚc ùieà u kieän vò trí khaÚc nhau, caÚc thôøi ùieüm xaây dÜïng khaÚc nhau vaø coâng ngheä khaÚc nhau nhÜng chuÚng cho thaåy nhÜþng caây caà u ùoÚ luoân gaÊn lieà n vôÚi baÝn saÊc cuÝa kieån truÚc ùoâ thò. Trong ùieà u kieän bò thieân nhieân hay chieån tranh laøm cho noÚ bò huÝy hoaïi nhÜng khi xaây dÜïng laïi ùeà u giÜþ nguyeân veÝ kieån truÚc ban ùaà u cuÝa noÚ.

NhÜþng caà u vÜôït giao thoâng trong ùoâ thò

Trong nhÜþng thaønh phoå lôÚn nhu caà u giao thoâng ùi laïi raåt cao ùeü giaÝi quyeåt aÚch taÊc giao thoâng caÚc nhaø kyþ sÜ giao thoâng ùaþ phaÝi xaây dÜïng caÚc nuÚt giao thoâng ùeån 4-5 taà ng nhÜ ôÝ Los Angeles, Hoa Kyø vaø BaÊc Kinh, Trung Quoåc. Tuy nhieân do quaÚ ùoà soä neân nhÜþng caây caà u naøy khoâng laøm taêng theâm kieån truÚc caÝnh quan maø phaà n lôÚn ngÜôøi daân bò ngôïp bôÝi kích thÜôÚc khuÝng cuÝa noÚ.

Caà u trong ùoâ thò ôÝ nÜôÚc ta

n NhÜþng caây caà u ùaþ ùi vaøo teân tuoüi Moãi thaønh phoå ôÝ nÜôÚc ta ùeà u coÚ nhÜþng caây caà u baÊc qua soâng nhÜng ùeü ùÜôïc nhaÊc ùeån nhieà u thÏ ùoÚ laø 3 thaønh phoå: Haø Noäi - Hueå - Ñaø Naßng bôÝi vÏ ôÝ ùaây coÚ nhÜþng caây caà u noüi tieång.

Caà u TrÜôøng Tieà n – gaÊn lieà n vôÚi doøng soâng HÜông thô moäng

ThuÝ ùoâ Haø Noäi coÚ caà u Long Bieân. Caây caà u baÊc qua soâng Hoà ng, gaÊn lieà n vôÚi lich sÜÝ ThuÝ ùoâ vaø gaÊn vôÚi tÏnh caÝm cuÝa nhieà u theå heä. Giôø ùaây caây caà u trong tÏnh traïng xuoång caåp ùaþ trôÝ thaønh moät baøi toaÚn nhieà u khoÚ khaên vaø phÜÚc taïp giÜþa giaÝi quyeåt nhu caà u giao thoâng hay baÝo toà n kieån truÚc caây caà u noüi tieång ùoÚ.

thieän vôÚi moâi trÜôøng, thÏ nay Ñaø Naßng coøn noüi tieång vôÚi nhÜng caây caà u baÊc qua soâng Haøn chaïy qua thaønh phoå. NhÜ caà u soâng Haøn, caà u Roà ng... NhÜþng caây caà u ùaþ taïo neân teân tuoüi cho thaønh phoå Ñaø Naßng.

TÜø nhÜþng caây caà u ùang xaây dÜïng ôÝ nhieà u ùoâ thò hieän nay nghó veà nhÜþng caây caà u môÚi.

Caà u Long Bieân môÚi xaây dÜïng Caà u Roà ng

Caà u Long Bieân trong chieån tranh

Thaønh phoå Hueå coÚ caÚc caây caà u trong kinh thaønh Hueå vaø caà u TrÜôøng Tieà n baÊc qua soâng Kinh Thaønh Hueå coÚ 10 cÜÝa chính vaø 1 cÜÝa phuï gaÊn vôÚi caÚc cÜÝa laø caÚc caà u ùeü lieân heä giÜþa kinh thaønh vôÚi caÚc khu vÜïc beân ngoaøi. NhÜþng caây caà u naøy coÚ tuoüi ùôøi gaà n 200 naêm

Caà u ChaÚnh BaÊc Moân, Hueå

CaĂ u KhaĂšnh Ninh, HueĂĄ

TP Ñaø Naßng - Thaønh phoå noüi tieång vôÚi nhÜþng caây caà u.

Beân caïnh nhÜþng danh hieäu maø thaønh phoå Ñaø Naßng ùÜôïc baïn beø quoåc teå ngôïi ca ùoÚ laø thaønh phoå Naêng Ñoäng, thaønh phoå Thaân

Caà u Traà n Thò LyÚ

ThÜïc traïng kieån truÚc caà u qua soâng hay caà u vÜôït trong caÚc ùoâ thò cuÝa Vieät Nam môÚi chÌ thuaà n tuyÚ giaÝi quyeåt baøi toaÚn giao thoâng, chÜa coÚ sÜï nghieân cÜÚu hôïp taÚc giÜþa caÚc kieån truÚc sÜ vaø kó sÜ giao thoâng. Keåt caåu thoâng duïng vaãn laø beâ toâng coåt theÚp naÍng neà , caÚc daïng keåt caåu tieân tieån nhÜ keåt caåu theÚp, keåt caåu daây vaêng, keåt caåu nheï... ùÜa vaøo coøn ruït reø do vaån ùeà coâng ngheä phÜÚc taïp vaø giaÚ thaønh cao. Ñaây chính laø nguyeân nhaân chuÝ yeåu kÏm haþm tÜ duy bay boüng, sÜï tÏm toøi saÚng taïo cho hÏnh thÜÚc kieån truÚc caà u vÜôït. Chính vÏ vaäy laøm caây caà u xaây dÜïng xong khoâng ùeü laïi daåu aån gÏ. n NhÜþng caây caà u môÚi. SÜï aÝnh huôÝng cuÝa caà u vÜôït ùeån caÝnh quan ùoâ thò ùÜôïc theü hieän ôÝ hÏnh thÜÚc kieån truÚc. CaÚc kieån truÚc sÜ treân theå giôÚi thÜôøng ví caà u vÜôït giao thoâng nhÜ moät taÚc phaüm ùieâu khaÊc khoüng loà taÚc ùoäng saâu saÊc ùeån sÜï caÝm thuï cuÝa con ngÜôøi veà caÝnh quan chung. Chính vÏ vaäy, caà u khoâng chÌ goÚp phaà n giaÝi quyeåt baøi toaÚn giao thoâng maø coøn nhaèm taïo ùieüm nhaån kieån truÚc ùaÍc saÊc treân khoâng gian ùÜôøng phoå, khoâng gian

cÜÝa ngoþ, khoâng gian nuÚt caÝnh quan ùoâ thò...

TÜø yeâu caà u naøy khi xaây dÜïng caÚc caây caà u môÚi trong ùoâ thò caà n phaÝi coÚ keåt hôïp giÜþa Giao thoâng vaø Kieån truÚc n NhÜþng caây caà u coü caà n baÝo toà n.

CaÝi taïo caà u Long Bieân ùang coÚ nhÜþng phÜông aÚn khaÚc nhau giÜþa ngaønh Giao thoâng vaän taÝi vaø nhÜþng ngÜôøi laøm veà Vaên hoÚa, Kieån truÚc. Moät caây caà u môÚi chÌ caà n coÚ tieà n laø xaây dÜïng nhÜng moät caây caà u ùi vaøo kyÝ nieäm moät caây caà u ùaþ ùi vaøo lòch sÜÝ khi ùaäp ùi roà i khoâng deã daøng laøm laïi. VÏ vaäy noÚ ùaÍt ra cho caÚc ngaønh phaÝi cuøng nhau suy nghó veà giaÝi phaÚp hieäu quaÝ nhaåt.

TÜông tÜï Ă´Ăť HueĂĄ ĂąeĂĄn thaĂŞm HueĂĄ laø ùÜôïc thaĂŞm di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši trong ĂąoĂš khu vÜïc Hoaøng thaønh naèm trong Kinh thaønh HueĂĄ vĂ´Ăši caĂšc coâng trĂŹnh kieĂĄn truĂšc vaø caĂť nhÜþng caây caĂ u coĂĽ. Theo GS William Logan - chuyeân gia thaĂĽm ùònh, ĂąaĂšnh giaĂš di saĂťn theĂĄ giĂ´Ăši cuĂťa Unesco cho bieĂĄt: MuĂŻc ùích toĂĄi cao cuĂťa vieäc baĂťo toĂ n, truøng tu chĂ­nh laø baĂťo veä vaø naâng taĂ m caĂšc giaĂš trò noĂĽi baät toaøn caĂ u cuĂťa di tĂ­ch, di saĂťn aĂĄy. Vaø hĂŹnh thÜÚc baĂťo veä toĂĄt nhaĂĄt laø khoâng moâ phoĂťng hay copy, hoaĂŤc bieĂĄn noĂš thaønh “ngÜôøi khoââ€? ĂąeĂĽ phuĂŻc vuĂŻ muĂŻc ùích du lòch. PhaĂťi laøm haøi hoøa giÜþa baĂťo toĂ n vaø muĂŻc ùích du lòch.

Caà n phaÝi giÜþ ùÜôïc baÝn saÊc di tích, di saÝn. PhaÝi traÝ lôøi ùÜôïc vÏ sao noÚ laïi ùÜôïc choïn vaøo danh saÚch di tích, di saÝn theå giôÚi ùeü ùÜøng laøm hoÝng giaÚ trò nguyeân goåc cuÝa noÚ. GiÜþ nguyeân baÝn saÊc cuÝa noÚ laø Üu tieân soå moät. GiaÚ trò caÚc di saÝn theå giôÚi naèm ôÝ tính chaân thÜïc, nguyeân goåc cuÝa noÚ. Chính tÜø quan ùieüm naøy khi giaÝi quyeåt baøi toaÚn giao thoâng khu vÜïc kinh thaønh Hueå ùaþ ùÜôïc baøn thaÝo khaÚ nhieà u trong quaÚ trÏnh ra quyeåt ùònh cuÝa UBND tÌnh ThÜøa Thieân Hueå.

Do ùoÚ, trong quaÚ trÏnh nghieân cÜÚu vaø thÜïc hieän caà n thieåt coÚ sÜï phoåi hôïp giÜþa caÚc chuyeân gia giao thoâng caà u ùÜôøng vôÚi caÚc nhaø quy hoaïch, kieån truÚc caÝnh quan, caÚc nhaø sÜÝ hoïc vaø vaên hoÚa nghieân cÜÚu veà kinh thaønh Hueå.

Moãi caây caà u laø moät coâng trÏnh vaên hoÚa seþ laøm taêng theâm giaÚ trò kinh thaønh coü.

Taøi lieäu tham khaÝo.

1/ NhÜþng caây caà u noüi tieång theå giôÚi 2/ QuaÝn lyÚ giao thoâng khu vÜïc kinh thaønh Hueå - PGS TS Vuþ Thò Vinh 3/ Caà u vÜôït giao thoâng - caÝnh quan ùoâ thò

8Ă‹

35

DIEĂƒN Ă‘AĂ˜N

nhÜþng caây caà u ngoÚi ôÝ Vieät Nam

VôÚi kieån truÚc ùoäc ùaÚo vaø giaÚ trò lòch sÜÝ, Chuøa Caà u laø moät ùieüm du lòch huÚt khaÚch ôÝ phoå coü Hoäi An.

SĂśu taĂ m

N

goaøi Chuøa Caà u Hoäi An, ngoÚi cuþng laøm neân neÚt quyeån ruþ rieâng cho nhieà u caây caà u khaÚc ôÝ Hueå, Nam Ñònh vaø Ninh BÏnh. CoÚ theü keü ùeån laø caà u ngoÚi Thanh Toaøn, caà u ngoÚi chôï ThÜôïng, caà u ngoÚi chuøa LÜông vaø caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm.

Ñieüm chung cuÝa nhÜþng caây caà u laø ùeà u ùÜôïc laøm baèng goã vaø lôïp maÚi ngoÚi ùoäc ùaÚo. Duø chÌ laø nhÜþng caây caà u nhoÝ baÊc qua soâng, nhÜng nhôø kieån truÚc ùaÍc bieät vaø coü kính, caà u ngoÚi ùeü laïi aån tÜôïng khoÚ phai trong loøng du khaÚch.

Chuøa Caà u Hoäi An

Trong nhÜþng caây caà u ngoÚi ôÝ Vieät Nam, Chuøa Caà u laø caÚi teân quen thuoäc nhaåt vôÚi du khaÚch trong vaø ngoaøi nÜôÚc. Caà u daøi 18m, lôïp ngoÚi aâm dÜông, vaÊt cong qua laïch nÜôÚc ra soâng Thu Boà n.

Chuøa Caà u coøn goïi laø caà u Nhaät BaÝn do ùÜôïc caÚc thÜông nhaân ngÜôøi Nhaät BaÝn goÚp tieà n xaây dÜïng vaøo khoaÝng giÜþa theå kyÝ 16. Daåu aån cuÝa vaên hoÚa Phuø Tang treân caà u theü hieän ôÝ tÜôïng goã ùaà u thuÚ ôÝ hai ùaà u caà u. Trong khi ùoÚ, treân cÜÝa chính cuÝa Chuøa Caà u coÚ moät taåm bieün lôÚn chaïm noüi 3 chÜþ HaÚn laø Lai Vieãn Kieà u, coÚ nghóa laø caà u cuÝa nhÜþng ngÜôøi baïn tÜø

36

8Ă‹

xa ùeån. Phaà n gian chính giÜþa (goïi laø chuøa) thôø moät tÜôïng goã BaÊc Ñeå Traån Voþ – vò thaà n baÝo hoä xÜÚ sôÝ, ban nieà m vui haïnh phuÚc cho con ngÜôøi.

Cuøng vôÚi thôøi gian, Chuøa Caà u ùaþ qua nhieà u laà n truøng tu vaø maåt ùi caÚc yeåu toå kieån truÚc Nhaät BaÝn, thay vaøo ùoÚ laø kieån truÚc mang ùaäm phong caÚch Vieät - Trung vôÚi maÚi lôïp ngoÚi aâm dÜông che kín caÝ caây caà u. Chuøa Caà u ùÜôïc coi laø bieüu tÜôïng giao lÜu vaên hoÚa Vieät – Hoa – Nhaät ôÝ Hoäi An. Hôn 400 naêm nay, Chuøa Caà u noüi tieång linh thieâng vaãn ùÜôïc cÜ daân baÝn ùòa vaø du khaÚch thaønh kính chieâm baÚi.

D i ‘ n

Æ ¾ n

Caà u ngoÚi Thanh Toaøn

CaĂ u ngoĂši Thanh Toaøn caĂšch thaønh phoĂĄ HueĂĄ khoaĂťng 8km veĂ phĂ­a Ă‘oâng Nam thuoäc xaĂľ ThuĂťy Thanh, huyeän HÜông ThuĂťy. CaĂ u daøi 18,75m ùÜôïc kieĂĄn truĂšc theo kieĂĽu “ThÜôïng gia, haĂŻ kieĂ uâ€? tÜÚc treân nhaø dÜôÚi caĂ u. Ă‘aây laø chieĂĄc caĂ u goĂŁ ùÜôïc xeĂĄp vaøo loaĂŻi hieĂĄm vaø coĂš giaĂš trò ngheä thuaät cao nhaĂĄt trong caĂšc loaĂŻi caĂ u coĂĽ Ă´Ăť Vieät Nam, ĂąaĂľ ùÜôïc Boä VaĂŞn hoaĂš coâng nhaän laø Di tĂ­ch caĂĄp quoĂĄc gia.

Caà u ùÜôïc chia thaønh 7 gian, moãi gian nhÜ moät ngoâi nhaø nhoÝ trong ngoâi nhaø lôÚn. Gian giÜþa daønh ùeü thôø baø Traà n Thò Ñaïo, ngÜôøi coÚ coâng xaây dÜïng caà u, 6 gian coøn laïi ùeà u coÚ buïc goã hai beân ùeü nghÌ ngôi.

Caïnh caà u ngoÚi laø moät khu chôï queâ tuy khoâng taåp naäp nhÜng mang laïi cho du khaÚch caÝm nhaän veà moät laøng queâ Vieät Nam xanh mÜôÚt vaø bÏnh dò. Beân trong chôï laø nhÜþng phuï nÜþ ùang maÝi mieåt chaèm noÚn laÚ. Taïi phieân chôï queâ aåy, du khaÚch seþ ùÜôïc thÜôÝng thÜÚc nhÜþng moÚn aên daân daþ, ùaäm ùaø hÜông vò Hueå do chính ngÜôøi daân ùòa phÜông cheå bieån nhÜ baÚnh khoai caÚ kÏnh, buÚn heån Vó Daï, baÚnh canh ThuÝy DÜông‌

Caà u ngoÚi Thanh Toaøn

Caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm, Ninh BÏnh

Caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm baÊc qua soâng AÂn naèm ôÝ trung taâm thò traån PhaÚt Dieäm, huyeän Kim Sôn, caÚch thaønh phoå Ninh BÏnh khoaÝng 30km. So vôÚi caÚc caây ngoÚi ôÝ nÜôÚc ta, caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm coÚ chieà u daøi khaÚ lôÚn, 36m, chia thaønh 3 nhòp, moãi nhòp coÚ 4 gian.

Hai beân thaân caà u coÚ hai daþy lan can vaø coät ùeà u baèng goã lim. Treân caà u laø maÚi che caà u phong li toâ, lôïp ngoÚi ùoÝ coü truyeà n cuÝa vuøng ùoà ng baèng BaÊc Boä. Loåi ùi hai ùaà u caà u coÚ caÚc baäc tam caåp. So vôÚi Chuøa Caà u Hoäi An vaø caà u ngoÚi Thanh Toaøn, caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm coÚ daÚng veÝ nheï nhaøng vaø thanh thoaÚt, theü hieän taøi naêng saÚng taïo ùaÍc bieät cuÝa ngÜôøi daân coâng giaÚo. Ñaây ùÜôïc ùaÚnh giaÚ laø caây caà u hieåm vaø coÚ giaÚ trò ngheä thuaät cao nhaåt trong caÚc loaïi caà u coü ôÝ Vieät Nam. Caà u vÜøa coÚ chÜÚc naêng giao thoâng, vÜøa laø moät maÚi ùÏnh coü kính, hôn nÜþa laïi laø ùieüm dÜøng chaân traÚnh mÜa naÊng, nôi ùoâi lÜÚa heïn hoø.

Caà u ngoÚi PhaÚt Dieäm, laø moät trong nhÜþng caây caà u ngoÚi coü nhaåt Vieät Nam.

Caà u ngoÚi chôï ThÜôïng

Caà u ngoÚi chôï ThÜôïng thuoäc thoân ThÜôïng Noâng, xaþ BÏnh Minh, huyeän Nam TrÜïc, tÌnh Nam Ñònh. Caà u baÊc qua soâng Ngoïc caïnh chôï ThÜôïng neân ùÜôïc goïi laø caà u ngoÚi chôï ThÜôïng. Nhaø caà u dÜïng baèng khung goã lim, maÚi lôïp ngoÚi nam, hai hoà i xaây tÜôøng, hai beân laø hai cÜÝa giaÝ.

CaĂ u cuĂľng ùÜôïc ĂąaĂŠp chÜþ HaĂšn “ThÜôïng gia kieĂ uâ€? Ă´Ăť hai hoĂ i. CaĂ u ngoĂši chĂ´ĂŻ ThÜôïng coĂš 11 gian keĂĄt caĂĄu kieĂĽu keøo caĂ u tÜÚ haøng chaân, moĂŁi gian tÜø 1,45m ĂąeĂĄn 1,65m taĂŻo neân moät coâng trĂŹnh daøi 17,35m noĂĄi hai bôø soâng. VĂ´Ăši nhÜþng ngÜôøi Ăą, caĂ u NgoĂši khoâng chĂŚ ĂąeĂĽ qua laĂŻi maø coøn nhĂś moät maĂši nhaø che mĂśa che naĂŠng, nghĂŚ ngĂ´i ngaĂŠm soâng nÜôÚc hai beân.

Caà u ngoÚi Chôï ThÜôïng ùÜôïc coâng nhaän laø di tích vaên hoÚa lòch sÜÝ caåp quoåc gia.

Caà u ngoÚi chuøa LÜông, Nam Ñònh

Cuþng thuoäc Nam Ñònh, caà u ngoÚi chuøa LÜông thuoäc xaþ HaÝi Anh, huyeän HaÝi Haäu, baÊc qua soâng Hoaønh, caÚch chuøa LÜông hôn 100m. Caà u coÚ 9 gian uoån cong tÜïa caà u voà ng treân 18 truï ùaÚ vÜþng chaþi.

Caà u tuy chaïm, khaÊc ùôn giaÝn song theü hieän haøi hoaø neÚt kieån truÚc coü truyeà n.

Heä thoång maÚi nhaø caà u ùÜôïc lôïp baèng ngoÚi vaÝy roà ng, coÚ hÏnh muþi haøi aâm dÜông, nhÏn tÜø xa seþ thaåy tÜïa hÏnh con roà ng ùang vÜôn mÏnh bay leân.

Chính sÜï meà m maïi, uyeün chuyeün trong loåi kieån truÚc ùaþ taïo cho caà u ngoÚi chuøa LÜông sÜï tinh teå, khaÚc bieät so vôÚi nhÜþng caây caà u ôÝ caÚc nôi khaÚc.

Caà u ngoÚi chuøa LÜông coÚ 9 gian uoån cong tÜïa caà u voà ng.

8Ă‹

37

Kieån taïo ùòa ùieüm caà u trong ùoâ thò

VAĂ˜ KHAĂ› NAĂŠNG AĂ™P DUĂ?NG Ă‘OĂ I VÔÙI HAĂ˜ NOĂ„I Placemaking the bridge space and the ability to apply for Hanoi

ThieĂĄ t keĂĄ

Why do Hanoi citizens prefer to create activities (such as art exhibitions, making a date, wedding photography...) at old Long Bien bridge to other new bridges? What do things make the cultural and spitit values of a bridge? The paper will present the urban design for the bridge with placemaking theory to answer that question.

ùoâ thò

KTS. Vuþ Hieäp

Ñaïi hoïc Giao thoâng vaän taÝi

MĂ´Ăť ĂąaĂ u

“Haø Noäi coĂš caĂ u Long Bieân VÜøa daøi vÜøa roäng baĂŠc treân soâng HoĂ ng Taøu xe Ăąi laĂŻi thong dong NgÜôøi ngÜôøi taĂĄp naäp gaĂšnh goĂ ng ngÜôïc xuoâi...â€?

Haø Noäi coÚ haøng chuïc caây caà u lôÚn nhoÝ khaÚc nhau nhÜng chÜa coÚ caà u naøo mang tính bieüu tÜôïng vaø cuoån huÚt ngÜôøi daân nhieà u nhÜ caây caà u cuþ kó Long Bieân. Taïi sao caÚc khaÚch du lòch ùeån Haø Noäi laïi thích lÜïa choïn caà u Long Bieân laø nôi ùeü ngaÊm soâng Hoà ng? Taïi sao caÚc baïn treÝ laïi choïn caà u Long Bieân laø nôi toÝ tÏnh vaø chuïp aÝnh cÜôÚi? Taïi sao coÚ nhieà u caâu veø daân gian vaø caÚc taÚc phaüm vaên hoïc ngheä thuaät veà caà u Long Bieân? Ñieà u gÏ taïo ra sÜï khaÚc bieät vaø vÜôït troäi veà tinh thaà n cuÝa moät caây caà u xaây dÜïng caÚch ùaây hôn moät theå kyÝ so vôÚi caÚc caây caà u hieän ùaïi khaÚc?

38

8Ă‹

Thi’t k’

Æ´ thďŹ

CoÚ leþ, khoa hoïc kyþ thuaät vaø coâng ngheä xaây dÜïng chÌ taïo ra moät phaà n naøo ùoÚ trong giaÚ trò toüng theü cuÝa moät caây caà u, cuþng nhÜ chÌ ùaÚp ÜÚng ùÜôïc moät phaà n nhu caà u (chuÝ yeåu laø nhu caà u ùi laïi) trong soå nhieà u caÚc nhu caà u khaÚc maø ngÜôøi daân mong ùôïi ôÝ moät caây caà u. Vaäy, nhÜþng ùieà u gÏ laøm neân nhÜþng giaÚ trò vaên hoÚa, tinh thaà n voâ hÏnh cuÝa moät caây caà u? VôÚi mong muoån traÝ lôøi moät goÚc nhoÝ cuÝa caâu hoÝi treân, baøi vieåt seþ trÏnh baøy veà thieåt keå ùoâ thò cho caà u treân cô sôÝ lyÚ luaän kieån taïo ùòa ùieüm, moät lyÚ thuyeåt ùeà cao nhu caà u cuÝa ngÜôøi daân.

LÜïa choïn hÏnh thÜÚc kieån truÚc caà u

NgÜôøi daân naøo cuþng mong muoån thaønh phoå cuÝa mÏnh coÚ nhieà u caây caà u coÚ kieån truÚc ùeïp ùeü tÜï haøo, ùeü ngaÊm nhÏn vaø ùeü thÜïc hieän caÚc hoaït ùoäng nhÜ ngaÊm caÝnh thaønh phoå, chuïp aÝnh kyÝ nieäm, toÝ tÏnh, aüm thÜïc‌ NhÜng kieån truÚc caà u theå naøo ùÜôïc goïi laø ùeïp? Tuy khoâng theü ùÜa ra ùÜôïc caâu traÝ lôøi roåt raÚo cho caâu hoÝi naøy nhÜng chuÚng toâi cuþng taïm ùÜa ra yÚ kieån laø: kieån truÚc caà u ùÜôïc goïi laø ùeïp thÏ noÚ phaÝi keåt hôïp vaø laøm haøi hoøa ùÜôïc caÚc yeåu toå, ùoÚ laø: thÜÚ nhaåt, keåt caåu caà u; thÜÚ hai, myþ hoïc kieån truÚc caà u; thÜÚ ba, caÚc hoaït ùoäng treân caà u. CaÚc caây caà u ôÝ Haø Noäi hieän môÚi chÌ ùÜôïc quan taâm ôÝ yeåu toå ùaà u tieân.

Veà myþ hoïc kieån truÚc caà u, chuÚng toâi ùaþ theo doþi vaø toüng hôïp caÚc caây caà u môÚi xaây trong moät soå naêm gaà n ùaây treân theå giôÚi vaø toÚm goïn laïi trong boån xu hÜôÚng chính, ùoÚ laø: n Caåu truÚc luaän: laø xu hÜôÚng kieån truÚc caà u phoü bieån nhaåt theå kyÝ 19-20 vaø vaãn tieåp dieãn cho tôÚi ngaøy nay, ùeà cao veÝ ùeïp haøi hoøa cuÝa heä thoång vôÚi caÚc yeåu toå thaønh phaà n, sÜÝ duïng caÚc thuÝ phaÚp kinh ùieün nhÜ nhòp ùieäu, tyÝ leä, tÜông phaÝn, saÊc thaÚi‌

Caåu truÚc luaän: Caà u Forth, Scotland (keåt caåu voøm-giaøn lieân hôïp), sÜÝ duïng veÝ ùeïp cuÝa caåu truÚc toüng theü-boä phaän

PhoÝng sinh hoïc: Caà u Alamilo, Seville (keåt caåu daây vaêng), coÚ hÏnh daÚng moâ phoÝng theo hÏnh aÝnh moät con chim

n PhoÝng sinh hoïc: laø sÜï moâ phoÝng vaø baÊt chÜôÚc caÚc hÏnh theü tÜï nhieân vaøo trong kieån truÚc caà u. Ñaïi dieän tieâu bieüu cho xu hÜôÚng naøy laø kieån truÚc sÜ Calatrava. n Thieåt

keĂĄ beĂ n vÜþng: laø xu hÜôÚng sÜÝ duĂŻng vaät lieäu beĂ n vÜþng, sÜÝ duĂŻng caây xanh ĂąeĂĽ caĂťi thieän vi khĂ­ haäu vaø taĂŻo hĂŹnh aĂťnh thaân thieän moâi trÜôøng cho caĂ u. Thaäm chĂ­, theo UĂ›y ban giao thoâng quoĂĄc gia Washington, “green over greyâ€? (phuĂť xanh maøu xaĂšm beâ toâng) laø moät trong ba hÜôÚng phaĂšt trieĂĽn chĂ­nh cuĂťa caĂ u trong theĂĄ kyĂť XXI. HuĂťy caĂĄu truĂšc: laø phong caĂšch kieĂĄn truĂšc coĂš aĂťnh hÜôÝng lĂ´Ăšn nhaĂĄt hieän nay. Tuy nhieân, hieän coĂš raĂĄt Ă­t caĂ u coĂš kieĂĄn truĂšc theo xu hÜôÚng naøy vĂŹ noĂš Ăąoøi hoĂťi sÜï phÜÚc taĂŻp cuĂťa keĂĄt caĂĄu.

n

Thieåt keå beà n vÜþng: Troà ng caây xanh treân caà u vÜôït ùi boä ôÝ Vancouver (keåt caåu daà m)

Veà caÚc hoaït ùoäng treân caà u. TrÜôÚc heåt laø nhoÚm hoaït ùoäng lieân quan tôÚi giao thoâng vaän taÝi goà m: giao thoâng ùÜôøng saÊt, giao thoâng xe cô giôÚi, xe ùaïp, ùi boä. NhoÚm hoaït ùoäng naøy ít nhieà u coÚ aÝnh hÜôÝng ùeån vieäc lÜïa choïn keåt caåu vaø tính thaüm myþ cuÝa caà u.

CaÚc nhoÚm hoaït ùoäng khaÚc seþ ùÜôïc chuÚng toâi trÏnh baøy ôÝ phaà n sau nhÜ moät phaà n quan troïng trong vieäc thieåt keå ùoâ thò caà u.

Veà heä keåt caåu. ThÜïc teå chÌ coÚ moät soå loaïi kinh ùieün ùeü chuÚng ta lÜïa choïn sao cho phuø hôïp vôÚi khaÝ naêng taøi chính vaø khaÝ naêng coâng ngheä. Tuy vaäy, vaãn coÚ sÜï lieân heä naøo ùoÚ giÜþa keåt caåu caà u vaø myþ hoïc kieån truÚc caà u, ùÜôïc theü hieän trong baÝng sau:

GiaÝi caåu kieån truÚc (huÝy caåu truÚc): PhÜông aÚn caà u ùi boä treân soâng ôÝ Maribor, Slovenia (keåt caåu voøm-voÝ lieân hôïp) Moät soå xu hÜôÚng myþ hoïc kieån truÚc caà u 8Ë

39

XaÚc ùònh ùÜôøng vieà n cuÝa caà u trong khoâng gian ùoâ thò

Vieäc lÜïa choïn hÏnh thÜÚc kieån truÚc cuÝa caà u seþ aÝnh hÜôÝng tôÚi moät yeåu toå khaÚ tinh teå trong thieåt keå ùoâ thò laø ùÜôøng vieà n boÚng khoâng gian (goïi taÊt laø ùÜôøng vieà n - silhouette). Moät caây caà u ùÜôïc xaây dÜïng leân phaÝi aên nhaäp vôÚi caÚc coâng trÏnh khaÚc ùeü taïo ra sÜï thoång nhaåt, haøi hoøa cho khoâng gian ùoâ thò. NoÚ khoâng ùÜôïc pheÚp laøm hoÝng ùÜôøng vieà n cuÝa ùoâ thò, neåu coÚ theü laøm toân leân ùÜôøng vieà n thÏ caøng toåt.

Phaà n lôÚn caÚc caà u ùÜôïc xaây dÜïng giÜþa khoaÝng khoâng gian meânh moâng cuÝa soâng nÜôÚc vaø caÚc coâng trÏnh kieån truÚc hai beân bôø neân ùÜôøng vieà n ôÝ khu vÜïc caà u deã ùÜôïc ngÜôøi daân ghi nhôÚ vaø coÚ nhieà u khaÝ naêng trôÝ thaønh bieüu tÜôïng cuÝa thaønh phoå, ví duï nhÜ caà u Dvorsovoj treân soâng Neva ôÝ Saint Petersburg. Chính quyeà n thaønh phoå khoâng cho pheÚp xaây dÜïng baåt cÜÚ moät coâng trÏnh môÚi naøo maø coÚ khaÝ naêng phaÚ vôþ ùÜôøng vieà n ôÝ khu vÜïc naøy.

Moåi lieân heä giÜþa myþ hoïc kieån truÚc vôÚi keåt caåu vaø hoaït ùoäng giao thoâng cuÝa caà u

Khu vÜïc caà u Dvorsovoj (caà u môÝ Cung Ñieän) ôÝ Saint Petersburg coÚ ùÜôøng vieà n trôÝ thaønh bieüu tÜôïng cuÝa thaønh phoå

Moät soå caÚc caây caà u baÊc qua soâng Hoà ng cuÝa Haø Noäi nhÜ Long Bieân, ChÜông DÜông, Nhaät Taân coÚ kieån truÚc khaÚ toåt nhÜng chÜa theü taïo thaønh ùÜôøng vieà n toåt laø vÏ chuÚng ta chÜa thieåt keå ùoâ thò caÚc coâng trÏnh ôÝ khu vÜïc gaà n caà u ùeü taïo ra moät toüng theü ùeïp. Hy voïng, Haø Noäi sôÚm coÚ theü ùÜa ra hÏnh aÝnh ùÜôøng vieà n bieüu tÜôïng cuÝa thaønh phoå ôÝ khu vÜïc caÚc caà u treân soâng Hoà ng.

Toâ ùieüm chi tieåt noäi thaåt caà u

XeÚt veà chuyeün ùoäng cuÝa ngÜôøi daân tÜø xa tôÚi gaà n moät caây caà u thÏ chuÚng ta coÚ hai yeåu toå quan troïng veà maÍt thò giaÚc trong thieåt keå ùoâ thò caà u: thÜÚ nhaåt laø ùÜôøng vieà n (tÜø khoâng gian xung quanh nhÏn veà caà u); thÜÚ hai laø noäi thaåt caà u (tÜø caà u nhÏn ra xung quanh).

Noäi thaåt caà u Bac de Roda ôÝ Barcelona vaø caà u Wesminter ôÝ London (noüi tieång vôÚi boÚng ùoü hÏnh dÜông vaät treân caà u)

KhaĂši nieäm “noäi thaĂĄt caĂ uâ€? chĂŚ caĂšc chi tieĂĄt cuĂťa caĂ u maø ngÜôøi daân nhĂŹn thaĂĄy trong khung caĂťnh thieân nhieân xung quanh vaø trong ngÜþ caĂťnh khoâng gian Ăąoâ thò, vĂ­ duĂŻ: boĂšng ĂąoĂĽ treân maĂŤt ĂąaĂĄt, daây caĂšp giÜþa trôøi xanh, khoaĂťng troĂĄng cuĂťa keĂĄt caĂĄu nhĂŹn ra thaønh phoå‌ Khi thieĂĄt keĂĄ caĂ u, neĂĄu kyĂľ sĂś chuĂš yĂš hĂ´n tĂ´Ăši yeĂĄu toĂĄ naøy cuĂťa thieĂĄt keĂĄ Ăąoâ thò thĂŹ seĂľ taĂŻo ra ùÜôïc nhÜþng vò trĂ­ raĂĄt â€œĂąaĂŠtâ€? treân caĂ u ĂąeĂĽ ngÜôøi daân caĂťm nhaän veĂť ĂąeĂŻp tinh teĂĄ cuĂťa caĂ u giÜþa trôøi ĂąaĂĄt vaø thaønh phoĂĄ.

Ngoaïi trÜø caà u Long Bieân coü kính, caÚc caây caà u ôÝ Haø Noäi ùeà u thieåu caÚc chi tieåt noäi thaåt

40

8Ă‹

Moät soå hoaït ùoäng treân caà u Long Bieân

Thi’t k’

theo nghóa trong thieåt keå ùoâ thò. Ñoåi vôÚi caÚc caây caà u ùoÚ, coÚ leþ chuÚng ta neân toü chÜÚc moät cuoäc thi thieåt keå boü sung caÚc chi tieåt noäi thaåt ùeü huy ùoäng yÚ tÜôÝng saÚng taïo tÜø ngÜôøi daân cho moãi caây caà u, laøm cho chuÚng thuÚ vò hôn.

SaÚng taïo caÚc hoaït ùoäng ôÝ ùòa ùieüm caà u

Trong kieån taïo ùòa ùieüm ùoâ thò noÚi chung vaø cho caà u noÚi rieâng, hoaït ùoäng cuÝa ngÜôøi daân laø yeåu toå quyeåt ùònh thaønh baïi cuÝa ùòa ùieüm.

CoÚ nhÜþng caây caà u hieän ùaïi vaø toån keÚm nhÜng khoâng thu huÚt ùÜôïc ngÜôøi daân ùeån ùeü hoaït ùoäng thÏ ùoÚ laø moät ùòa ùieüm thaåt baïi (ví duï caà u Thanh TrÏ, Haø Noäi), ngÜôïc laïi coÚ nhÜþng caây caà u nhoÝ nhaÊn vaø ùôn giaÝn laïi ùÜôïc ngÜôøi daân yeâu meån (ví duï caà u Theâ HuÚc) thÏ ùoÚ vaãn laø moät ùòa ùieüm thaønh coâng. Ngoaøi hoaït ùoäng ùi laïi vaø vaän chuyeün haøng hoÚa, ùòa ùieüm caà u coøn laø nôi coÚ theü dieãn ra caÚc hoaït ùoäng sau: n Hoaït ùoäng coäng ùoà ng: mít tinh, quaÝng baÚ, tuyeân truyeà n, du lòch, thaÝ chim boà caâu‌ n Hoaït ùoäng rieâng tÜ, caÚ nhaân: ngaÊm caÝnh, heïn hoø, toÝ tÏnh, moÚc khoÚa tÏnh yeâu, chuïp aÝnh cÜôÚi, thaÝ caÚ cheÚp‌ n Hoaït ùoäng ngheä thuaät: trieün laþm myþ thuaät, bieüu dieãn ngheä thuaät, quay phim‌ n Hoaït

ùoäng thÜông maïi: ki oåt, baÚn haøng rong, phaÚt tôø rôi‌

Treân caà u Long Bieân ùaþ vaø ùang dieãn ra ùaà y ùuÝ caÚc nhoÚm hoaït ùoäng treân. Ñaây cuþng laø nôi dieãn ra nhieà u hoaït ùoäng nhaåt trong taåt caÝ caÚc caà u ôÝ Haø Noäi. ChuÚng toâi cho raèng, moät trong nhÜþng lyÚ do quan troïng laø caây caà u naøy coÚ ùÜôøng ùi boä vaø coÚ nhÜþng khoaÝng nghÌ treân maÍt caà u, vÏ phaà n lôÚn caÚc hoaït ùoäng muoån dieãn ra ùÜôïc thÏ phaÝi coÚ ùuÝ dieän tích vaø coÚ laøn ùÜôøng ùi boä. Do ùoÚ, neåu nhÜ chuÚng ta muoån

Æ´ thďŹ

taïo nhÜþng ùòa ùieüm toåt cho caà u thÏ phaÝi thieåt keå laøn ùÜôøng ùi boä treân caà u. NhÜþng caây caà u lôÚn baÊc qua soâng Hoà ng coÚ maät ùoä giao thoâng cô giôÚi cao neân khoÚ coÚ theü thÜïc hieän ùÜôïc ùieà u naøy.

Tuy nhieân, nhÜþng caây caà u nhoÝ treân soâng Toâ Lòch, Kim NgÜu, Nhueä‌ ùeà u coÚ theü caÝi taïo vaø xaây môÚi vôÚi sÜï chuÚ troïng nhieà u hôn ùoåi vôÚi ùÜôøng ùi boä cuþng nhÜ thaüm myþ kieån truÚc. ÑaÍc bieät, neåu nhÜ Haø Noäi coÚ theü xaây dÜïng nhÜþng caây caà u môÚi chÌ daønh cho ùi boä treân soâng thÏ thaät ùaÚng quyÚ.

Keåt luaän

Caà u, khoâng chÌ ùôn giaÝn laø moät coâng trÏnh phuïc vuï giao thoâng vaän taÝi cuÝa ngÜôøi daân. NoÚ coøn laø moät ùòa ùieüm loâi cuoån ngÜôøi daân tham gia vaø saÚng taïo caÚc hoaït ùoäng khaÚc nhau.

Caà u coÚ theü laø moät taÚc phaüm ngheä thuaät kinh ùieün, laø moät coâng trÏnh ùieüm nhaån cuÝa ùoâ thò, laø cÜÝa ngoþ cuÝa thaønh phoå, laø naøng thô cuÝa caÚc vaên ngheä só, laø nôi khaÊc ghi lòch sÜÝ cuÝa queâ hÜông‌ VÏ vaäy, khi thieåt keå caà u trong ùoâ thò, caÚc kieån truÚc sÜ vaø kyþ sÜ caà n quan taâm nhieà u hôn tôÚi vieäc kieån taïo ùòa ùieüm caà u ùeü moãi caây caà u trôÝ neân gaà n guþi thaân thÜông vôÚi ngÜôøi daân, chÜÚ khoâng phaÝi ùeü ngÜôøi daân ngoà i treân xe lÜôÚt qua noÚ moät caÚch laïnh luøng voâ caÝm. Caà u, khoâng phaÝi laø moät coâng trÏnh giao thoâng maø ai ùoÚ ban phaÚt cho nhaân daân, noÚ laø moät ùòa ùieüm cuÝa nhaân daân.

Taøi lieäu tham khaĂťo: [1] ЕфиПОв Đ&#x;. Đ&#x;. Đ?Ń€Ń…Đ¸Ń‚ĐľĐşŃ‚ŃƒŃ€Đ° ĐźĐžŃ Ń‚ĐžĐ˛. Đœ.: Đ˜ĐˇĐ´-вО ФГУĐ&#x; ÂŤĐ˜Đ˝Ń„ĐžŃ€ĐźĐ°Đ˛Ń‚ĐžĐ´ĐžŃ€Âť, 2003 [2] Hueä Vieân. Moät cuoäc tĂŹm kieĂĄm myĂľ thuaät: Ă‘aĂŻo, Deconstruction, GiaĂšc ngoä [3] VuĂľ Hieäp. ÂŤKieĂĄn taĂŻo ùòa ĂąieĂĽm cÜÝa ngoĂľ Ăąoâ thò, TaĂŻp chĂ­ Quy hoaĂŻch xaây dÜïng, soĂĄ 65+66 [4] http://www.pps.org

Ví duï ùeà xuaåt phÜông aÚn caÝi taïo caà u CoÚt treân soâng Toâ Lòch, môÝ roäng ùÜôøng ùi boä vaø laøm môÚi keåt caåu, moâ phoÝng theo hÏnh aÝnh con ruøa (KTS. Vuþ Hieäp) 8Ë

41

ThieĂĄ t keĂĄ

Caà u cho ngÜôøi ùi boä & ùi xe ùaïp

Onepoto ùoâ thò

thanh bích (dòch)

DÜï aÚn

Hoäi ùoà ng Thaønh phoå North Shore (NSCC) ùaþ giao nhieäm vuï cho Taäp ùoaøn Kieån truÚc Beca thieåt keå moät caây caà u vÜôït daønh cho ngÜôøi ùi boä vaø ùi xe ùaïp khi tuyeån ùÜôøng Onewa vôÚi ba laøn xe ùÜôïc môÝ roäng thaønh boån laøn xe. Caây caà u daøi 46m vaø 150m ùÜôøng moøn.

Caà u daønh cho ngÜôøi ùi boä vaø xe ùaïp do taäp ùoaøn Beca thieåt keå vôÚi hÏnh daïng lÜôïn soÚng laø lôøi tuyeân boå ùaà y yÚ nghóa veà thieåt keå ùoâ thò maø thaønh phoå North Shore ùang tÏm kieåm ùeü keåt hôïp vaøo trong nhieà u dÜï aÚn cuÝa thaønh phoå. Muïc ùích laø nhaèm naâng taà m khu vÜïc vaø taïo neân moät ùieüm nhaån maïnh thu huÚt sÜï chuÚ yÚ vaø taêng tính haåp daãn.

TaÚc ùoäng hôïp lÜïc cuÝa thieåt keå vaø khu vÜïc xung quanh

Kieån truÚc cuÝa caà u Onepoto ùÜôïc thieåt keå ùeü trôÝ thaønh moät sÜï traÝi nghieäm theo ùuÚng nghóa cuÝa noÚ. NoÚi moät caÚch aün duï, caây caà u laø moät loåi ùi theü hieän nhÜþng khía caïnh thò giaÚc keåt noåi ngÜôøi ngaÊm caÝnh vôÚi moâi trÜôøng xung quanh. Vieäc ùÜa vaøo thieåt keå nhÜþng truïc caÝnh quan cho pheÚp vaø thu huÚt nhÜþng phaÝn hoà i tÜø coâng chuÚng, taïo taÚc ùoäng hôïp lÜïc giÜþa thieåt keå vaø khu vÜïc xung quanh. Theo thôøi gian, moâi trÜôøng tÜï nhieân seþ laøm noüi baät caÚc yeåu toå veà yÚ tÜôÝng kieån truÚc.

42

8Ă‹

Caây caà u laø taâm ùieüm cuÝa loåi ùi boä vaø coÚ theü ùÜôïc moâ taÝ nhÜ moät theü hieän veà sÜï taÚch ùoâi giÜþa phaÚt trieün vaø suy taøn. NhÜþng keåt caåu ùoäc ùaÚo hÏnh xÜông sÜôøn ùÜôïc trau chuoåt kheÚo leÚo veà maÍt hÏnh hoïc vôÚi nhÜþng ùoä daøi ngaÊn khaÚc nhau; nhÜng khi ùÜôïc taäp hôïp laïi theo moät boå cuïc cuï theü, chuÚng seþ haøi hoøa trong moät hÏnh daïng uoån lÜôïn nhaåp nhoâ.

HÏnh daïng cuÝa caây caà u ùÜôïc xÜÝ lyÚ hoaøn toaøn baèng kyþ thuaät soå vaø tuaân thuÝ caÚc yeâu caà u cuÝa xaþ hoäi cuþng nhÜ nhÜþng quy ùònh baÊt buoäc, bao goà m caÝ vieäc xem xeÚt khía caïnh moâi trÜôøng cuÝa troà ng caây coåi vaø phaÚt trieün thÜïc vaät trong tÜï nhieân.

SÜÝ duïng phaà n meà m chuyeân duïng veà taïo moâ hÏnh (NURBS) cho pheÚp vaø naâng cao khaÝ naêng thieåt keå khoâng ùeà u theo ba chieà u. HÏnh daïng caà u laø moät chuoãi caÚc thao taÚc; baÊt ùaà u laø moät hÏnh truï, nhÜng baèng sÜï ùieà u chÌnh sÜÚc caêng cuÝa beà maÍt truï thoâng qua boäi soå caÚc ùieüm nuÚt ùaþ taïo ra ùÜôïc moät hÏnh daÚng phuø hôïp vôÚi yÚ ùònh thieåt keå.

QuaÚ trÏnh naøy ùaþ hieän thÜïc hoÚa moâ hÏnh soå vaøo ùòa ùieüm xaây dÜïng.

Sau ùoÚ, ùÜa vaøo vaät lieäu xaây dÜïng ùeü bieån yÚ tÜôÝng thieåt keå thaønh hieän thÜïc treân thÜïc teå.

Thi’t k’

Æ´ thďŹ

PHÖÔNG PHAÙP XAÂY DÖ�NG Thaønh phaà n goã: 1a. Boä phaän vaÚn gheÚp goã chòu lÜïc glulam 2a. Boä phaän maøng phaân caÚch ùÜôïc maï ùieän 3a. Boä phaän keåt noåi baèng theÚp maï ùieän 4a. ÑÜôøng beâ toâng daønh cho ngÜôøi ùi boä XÜÝ lyÚ beà maÍt 1b. MaÍt ùÜôøng beâ toâng ùÜôïc hoaøn thieän baèng choüi coÚ boü sung oxit nhaèm laøm giaÝm sÜï thoâi maøu vaø coÚ taÚc duïng baÝo trÏ.

2b. Gôø noüi phaân caÚch baèng soÝi traÊng ôÝ phaà n rÏa ùeü ngaên ngÜôøi ùi xe ùaïp ùi laån sang laøn ùÜôøng daønh cho ngÜôøi ùi boä.

3b. Coåt beâ toâng saà n ùeü taêng khaÝ naêng choång trôn trÜôït Chi tieåt lan can caà u: 1c. Boä phaän vaÚn gheÚp goã chòu lÜïc glulam ôÝ beân ngoaøi 2c. Lan can caà u baèng theÚp maï ùieän 3c. Beà maÍt laøn ùÜôøng xe ùaïp Sôïi theÚp deät

BEÂN LÖU VÖ�C ONEPOTO ÑÜôøng beâ toâng Lan can caà u ùÜôïc veâ troøn Raà m chÏa loaïi A Doåc 1% Muþ taïo neÚt ùaÍc trÜng baèng phuÝ keþm Xaø raà m tieåp maÍt ùaåt

Onepoto pedestrian footbridge

ďƒ 02

TIEà T DIEÄN Vò trí mÜÚc saøn caà u

BEĂ‚N THAĂ˜NH PHOĂ MuĂľ keĂľm Boä phaän vaĂš n gheĂš p goĂŁ chòu Council (NSCC) commissioned Beca Architects lÜïc glulam d use bridge and pathway for pedestrians and PhaĂŻ m vi phaĂ n mĂ´Ăťfour cÜÝa soĂĽ three lane Onewa Road was widened to DoĂĄc 1% is 46 metres long and the pathway 150 metres.

Chieà u daøi theo ùoüi tuøy theo / cycle bridge with its wave form is a significant vò trí an design which North Shore City is seeking Tieåt to dieän many of its projects. It aims to enhance area ChÌ soå khaüthe u ùoä caà u

ong point of focus and interest.

CAO ÑOÄ Toüng chieà u daøi 56688m Vò trí mÜÚc saøn caà u TWEEN DESIGN AND THE Beà maÍt ùÜôøng beâ toâng thoai G AREA thoaÝi of the Onepoto pedestrianÑÜôø footbridge designed ng lÜôïniscaä n caÝnh ce in its own right. Metaphorically, the bridge ChÌ baÚ o 1200mm

reveals visual aspects connecting the viewer to once grouped in a specific order, they evolve into an undulating nvironment. The inclusion of view-shafts allows was a succession of manipulations; it began as a cylinder, but by boä Onepoto coÚ hÏnh daïng lÜôïn soÚng cho toaøn boä loåi ùi boä. Thieåt keå Quan saÚt sinuous form. blic to respond to, and interact with the synergy controlling the tension of the surface through a multiplicity of m baèng goã, caây caà u ùaþ ùÜôïc caÝi tieån laøm baèng theÚp Beân traÚi: Khi ngÜôøi ùi boä ùi qua caà u, caÚc cÜÝa soü tÜø tÜø ùeü loä ra quang nguyeân baÝn laø gn and the surrounding area. Over time, the nodes, a shape that accorded with the design intent was achieved.

The form of the bridge was processed completely digitally and ùeü giaÝ m thieü u nhÜþ ng vaån ùeà hÜ hoÝng vaø baÝo dÜôþng. caÝ n h. ent will enhance the architectural elements of the was driven by aspects set by regulatory and social needs, including This process formalised the digital model in conjunction with the Phía dÜôÚi beân traÚi: CaÚc cÜÝa soü maÍt ngoaøi caà u ùÜôïc laøm noüi baät baèng environmental consideration of established native plants and trees. site. Construction materials were then introduced to take the n soÚng cuÝa gheå ngoà i loâi cuoån ngÜôøi ùi boä, taïo ùieüm lôÚp maÍt phuÝ keþm ùeü taïo neân sÜï di chuyeün naêng ùoäng, naÚo nhieät khi HÏnh daïng lÜôï focal point of the passage and could be described concept out of the virtual into reality.

Utilising specialised modelling software (NURBS) enabled and khaÚ c bieä t vaø sÜï thích thuÚ. xe ùaï p chaï y qua. dichotomy between growth and death. Unique encouraged three-dimensional non-uniform design. The form were geometrically crafted with varying lengths;

SÜï keĂĄt noĂĄi veĂ maĂŤt thò giaĂšc vĂ´Ăši lĂśu vÜïc cuĂťa Onepoto ùÜôïc taĂŞng cÜôøng theâm baèng moät choĂŁ ngoĂ i Ăąoäc ĂąaĂšo do Taäp Ăąoaøn Beca Architects thieĂĄt keĂĄ - “ChieĂĄc gheĂĄ baĂŞng hay choĂŁ ngoĂ i ùÜôïc moâ phoĂťng laĂŻiâ€?. “ChoĂŁ ngoĂ iâ€? naøy ban ĂąaĂ u ùÜôïc thieĂĄt keĂĄ ĂąeĂĽ duy trĂŹ chuĂť ĂąeĂ cuĂťa caây caĂ u Ăąi

Chieåc gheå ùaÍt trong keþm neà n ùaåt, ùÜôïc thieåt keå ùeü cung caåp sÜï tieän nghi thoaÝi maÚi cho ngÜôøi ùi boä ngaÊm nhÏn ra lÜu vÜïc Onepoto.

Gheå coÚ caåu truÚc hÏnh daïng khung xÜông sÜôøn, laøm baèng theÚp ùeü khoâng laøm hoÝng caÝnh quan vaø ít phaÝi baÝo dÜôþng.

8Ă‹

43

ThieĂĄ t keĂĄ

KieĂĄn truĂšc sĂś

Caà u ùi boä Campo Volantin Bilbao

ùoâ thò

Santiago Calatrava

nhÜþng caây caà u

VôÚi hôn chuïc chieåc caà u ùÜôïc xaây dÜïng, kieån truÚc sÜ Santiago Calatrava ùaþ ùÜa ngheä thuaät taïo hÏnh vaøo kieån truÚc caà u vaø khaúng ùònh hôn phong caÚch kieån truÚc ùoäng aÝo cuÝa mÏnh.

CaÚc caây caà u ùeà u coÚ keåt caåu treo vaø ùÜôïc taïo hÏnh ùoäng aÝo. CaÚc cung chòu lÜïc chính ùeü treo baÝn caà u thÜôøng naèm treân moät maÍt phaúng nghieâng, do vaäy caÚc daây caêng noåi cung vôÚi baÝn caà u laøm thaønh moät chuyeün ùoäng aÝo, nhÜ caÚc ùÜôøng sinh cuÝa maÍt cong baäc hai.

44

8Ă‹

Caà u ùi boä Campo Volantin Bilbao - Taây Ban Nha (1994–1997).

Caà u daøi 75m, ùoä cao cuÝa cung 15m, noåi hai bôø soâng Bilbao, Daïng caà u hÏnh parabon, keåt caåu treo baèng beâ-toâng coåt theÚp vaø daây caêng theÚp.

Soâng Bilbao chaÝy trong thaønh phoå neân khoaÝng caà u daãn haà u nhÜ khoâng coÚ. Calatrava ùaþ ùaüy nghieâng cung treo vaø uoång cong baÝn caà u ùeü taêng ùoä thoâng thuÝy cho caà u.

CaÚc ùÜôøng cong cuÝa cung treo vaø baÝn caà u xoaÊn theo hai chieà u ngÜôïc nhau taïo neân caÚc chuyeün ùoäng aÝo khi noåi caÚc thanh treo.

VeÝ maÝnh mai cuÝa keåt caåu treo vaø keåt caåu khung xÜông cuÝa baÝn caà u taïo hieäu quaÝ thaüm myþ tinh vaø laï. Beâ toâng coåt theÚp ùaþ laøm cho caà u vÜôn daøi hôn, theÚp laøm cho caà u nheï hôn vaø Calatrava taïo cho caà u nhieà u daïng laï vaø baÊt maÊt hôn.

Caà u Alamillo Treân ùÜôøng cao toåc La Cartuja Sevilla - Taây Ban Nha (1987– 1992) Chieåc caà u nhÜ caây ùaøn haïc baÊc qua soâng Guadalquivir daøi 250m, khaüu ùoä lôÚn nhaåt 200m.

Truï ùôþ daây treo nghieâng 58 ùoä vôÚi maÍt phaúng ngang, caÝ ùoaïn caà u daãn daøi 526m. Truï ùôþ moät beân laøm cho baÝn caà u nhÜ bay, vÜôn xa. Tieång gioÚ luoà n qua caÚc daây treo thaúng caêng ùeà u, ùoâi

Thi’t k’

Æ´ thďŹ

luÚc nghe nhÜ tieång haïc caà m taåu trong thinh khoâng.

Caà u Alameda vaø ga taøu ùieän ngaà m Valencia - Taây Ban Nha (1995)

Noåi hai bôø soâng Turia laø caà u Alameda vaø ga taøu ùieän ngaà m. Caà u Alameda coÚ khung hÏnh keåt caåu treo ùieün hÏnh cuÝa Calatrava: Cung treo nghieâng vaø daây treo. NhÜng phaà n treo cuÝa Alameda laø caÚc baÝn theÚp neân caà u ùôn giaÝn vaø goïn nhÜ caÚc gaân trong chieåc laÚ. Caà u coÚ khaüu ùoä 130m, toaøn boä caà u daøi 584m.

Caà u Alamillo treân ùÜôøng cao toåc La Cartuja Sevilla

Caà u cuÝa kieån truÚc sÜ Santiago Calatrava nheï thanh thoaÚt nhÜ taåm luïa vaÊt qua soâng.

Peace bridge (caà u Hoaø BÏnh) Thaønh phoå Calgary - Canada

Chieåc caà u ùôn nhòp daïng xoaÊn oåc daønh cho ngÜôøi ùi boä naøy nheï nhaøng naèm voþng qua doøng nÜôÚc, vôÚi maÚi che baèng thuyÝ tinh vaø chieà u daøi 126m. Coâng trÏnh ùÜôïc boå trí keå caän coâng vieân ùaÝo Prince’s thuoäc khu vÜïc thÜông maïi, nhaèm mang laïi cho khaÚch boä haønh vaø nhÜþng ngÜôøi ùi xe ùaïp moät tuyeån ùÜôøng lieân keåt giÜþa trung taâm ùoâ thò vaø con ùÜôøng tÜôÝng nieäm. Loåi ùi ùÜôïc phaân laøn cho nhÜþng hÏnh thÜÚc di chuyeün khaÚc nhau, cho pheÚp xe ùaïp tuaà n haønh an toaøn trong phaïm vi phaà n ùÜôøng ôÝ giÜþa vaø khaÚch boä haønh ùi doïc theo hai vÌa heø naâng cao hai beân.

Caà u Alameda vaø ga taøu ùieän ngaà m Valencia

Peace bridge (caà u Hoaø BÏnh) Thaønh phoå Calgary - Canada 8Ë

45

QUY HOAĂ?CH

& TAÙC GIAÛ

Kinh nghieäm xaây dÜïng & quaÝn lyÚ nhaø ôÝ xaþ hoäi

TA�I TRUNG QUOà C TS .KTS. Ngoâ Leâ Minh *

EXPERIENCES OF SOCIAL HOUSING’S CONSTRUCTION AND DEVELOPMENT IN CHINA

Social housing in China is kind of housing for poor families with low average incomes. They are often rented or purchased with a discount but the owners must meet some specific conditions by the municipal regulations, and comply with the Government Regulations. The purpose of the social housing system is now responding to housing insurance requirement, uniform policy, and sustainable development. Moreover, this system help the government to quickly resolve the overall problem of cheap accommodation for individuals and families with low average incomes. Regarding classification, affordable (or low-cost renting) housing is targeting to whom have difficulties in housing as well as low income. Public rental housing is for attracting talents or foreigner to work in the city, workers at industrial parks or college student. What’s more, relocation and resettlement housing for whom need to cede land to the city’s major works.

This study will introduce the social housing’s building and developing experiences in China, from which suggest for planning and designing of those in Vietnam in the coming time.

Q

uan ùieüm veà nhaø ôÝ xaþ hoäi coÚ sÜï khaÚc bieät giÜþa Trung Quoåc vôÚi caÚc nÜôÚc khaÚc trong khu vÜïc, theo ùoÚ, nhaø ôÝ xaþ hoäi ùÜôïc xaây dÜïng taïi caÚc ùoâ thò lôÚn ôÝ Trung Quoåc, laø loaïi nhaø ôÝ daønh cho nhÜþng gia ùÏnh ngheøo, coÚ thu nhaäp trung bÏnh thaåp, ùÜôïc thueâ hoaÍc mua vôÚi giaÚ Üu ùaþi, ngÜôøi mua phaÝi ùaÚp ÜÚng moät soå ùieà u kieän ùaÍc thuø do chính quyeà n thaønh phoå quy ùònh. Ñaây laø loaïi hÏnh nhaø ôÝ ùÜôïc quy hoaïch thoång nhaåt vaø coÚ tieâu chuaün xaây dÜïng rieâng bieät. Ñem so saÚnh vôÚi nhaø ôÝ thÜông maïi thÏ nhaø ôÝ xaþ hoäi chÜa ùaït ùÜôïc sÜï hoaøn chÌnh veà coâng naêng vaø chaåt lÜôïng, bôÝi vaäy taïi caÚc thaønh phoå lôÚn ùang ùaüy maïnh coâng cuoäc xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi, tieåp tuïc caÝi thieän ùieà u kieän soång cuÝa nhaân daân, vaø thuÚc ùaüy sÜï phaÚt trieün laønh maïnh cuÝa thò trÜôøng baåt ùoäng saÝn.

46

8Ă‹

Qu y h oπc h &

TaĂŻi caĂšc nÜôÚc trong khu vÜïc chaâu AĂ™, nhĂś Nhaät BaĂťn coĂš loaĂŻi nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi laø “Nhaø Ă´Ăť quoĂĄc doanhâ€?, tÜông tÜï nhĂś nhaø Ă´Ăť cho thueâ Ă´Ăť ThÜôïng HaĂťi, nhĂśng caĂšc hoä gia ùÏnh khoâng coĂš baĂĄt kyø quyeĂ n sĂ´Ăť hÜþu naøo. Ngoaøi ra coøn coĂš moät loaĂŻi nhaø Ă´Ăť coâng Ăąoaøn do chĂ­nh phuĂť Nhaät quy ùònh moät soĂĄ ĂąieĂ u kieän Ăśu ĂąaĂľi ĂąaĂšng keĂĽ, cho pheĂšp ngÜôøi daân coĂš theĂĽ ùÜôïc sĂ´Ăť hÜþu moät phaĂ n taøi saĂťn. TaĂŻi Singapore nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi ùÜôïc goĂŻi laø “Nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi keĂĄt hĂ´ĂŻpâ€?, vÜøa cho thueâ ĂąeĂĽ Ă´Ăť vÜøa baĂšn haøng, thÜïc chaĂĄt chĂ­nh laø nhaø Ă´Ăť taäp theĂĽ daønh cho ĂąaĂŻi boä phaän daân cĂś Singapore sinh soĂĄng. Coøn taĂŻi Vieät Nam, nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi taĂŻi caĂšc Ăąoâ thò laø nhaø chung cĂś 5 - 6 taĂ ng, coĂš dieän tĂ­ch moĂŁi caĂŞn hoä tÜø 30 – 60m2 (Theo Nghò ùònh 90/2006/NĂ‘-CP veĂ hÜôÚng daĂŁn thi haønh Luaät Nhaø Ă´Ăť).

Cuþng theo noäi dung Nghò ùònh naøy, ùoåi tÜôïng cuÝa nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Vieät Nam laø vieân chÜÚc nhaø nÜôÚc, ngÜôøi ngheøo, ngÜôøi coÚ thu nhaäp thaåp goà m: caÚn boä coâng chÜÚc, vieân chÜÚc, syþ quan quaân nhaân chuyeân nghieäp, coâng nhaân caÚc khu kinh teå, khu coâng nghieäp, khu cheå xuaåt, khu coâng ngheä cao, sinh vieân, vaø ùoåi tÜôïng traÝ laïi nhaø coâng vuï.

nhaø ôÝ xaþ hoäi baÝo ùaÝm sÜï an cÜ cho ngÜôøi daân taïi caÚc ùoâ thò lôÚn. TÜø yÚ nghóa naøy, tieån ùoä xaây dÜïng caÚc dÜï aÚn nhaø ôÝ xaþ hoäi seþ goÚp phaà n thuÚc ùaüy phaÚt trieün kinh teå vaø xaþ hoäi cuÝa ùaåt nÜôÚc.

ThÜÚ hai, ùònh hÜôÚng phaÚt trieün ngaønh coâng nghieäp. Vieäc ùaüy nhanh tieån ùoä xaây dÜïng caÚc dÜï aÚn nhaø ôÝ xaþ hoäi seþ taÚc ùoäng tích cÜïc ùeån caÚc ngaønh saÝn xuaåt coâng nghieäp lieân quan. Theo ÜôÚc tính cuÝa chính phuÝ Trung Quoåc, trong naêm 2010, vôÚi vieäc ùaà u tÜ 7,5 tyÝ NDT xaây dÜïng môÚi nhaø ôÝ xaþ hoäi ùaþ thuÚc ùaüy ùaà u tÜ ùòa phÜông, keÚo saÝn lÜôïng theÚp tieâu thuï leân tôÚi 650.000 taån, vaø xi maêng 500.000 taån. Ñoà ng thôøi, caÚc thaønh phoå coÚ ùieà u kieän giaÝi phoÚng caÚc khu nhaø xuoång caåp cuþ naÚt, vaø chuyeün sang cho caÚc dÜï aÚn cô sôÝ haï taà ng môÚi hieän ùaïi.

Veà maÍt yÚ nghóa xaþ hoäi, nhaø ôÝ xaþ hoäi laø moät vaån ùeà daân sinh quan troïng, goÚp phaà n caÝi thieän ùieà u kieän soång cuÝa cÜ daân ùoâ thò coÚ thu nhaäp thaåp, coÚ yÚ nghóa thuÚc ùaüy sÜï hoøa hôïp vaø oün ùònh trong xaþ hoäi, taïo sÜï coâng baèng daân chuÝ trong ùôøi soång ngÜôøi daân ùoâ thò. YÙ nghóa xaþ hoäi quan troïng ùaà u tieân laø

ThÜÚ ba, kích thích tieâu duøng. Ñaüy nhanh tieån ùoä xaây dÜïng caÚc dÜï aÚn nhaø ôÝ xaþ hoäi seþ taïo ùieà u kieän thuaän lôïi cho vieäc môÝ roäng thò trÜôøng haøng hoÚa tieâu duøng. NgÜôøi daân taïi caÚc khu ùoâ thò môÚi, hay caÚc khu ôÝ ngoaïi thaønh ùÜôïc hÜôÝng chính saÚch taÚi thieåt noâng thoân, giaÝi phaÚp caÝi thieän moâi trÜôøng soång vaø ùieà u kieän hÜôÝng trÜïc tieåp haøng hoÚa chaåt lÜôïng toåt hôn. ÑaÍc bieät laø môÝ roäng thò trÜôøng tieâu thuï tôÚi nhÜþng ngÜôøi thu nhaäp thaåp.

Veà phaân loaïi nhaø ôÝ xaþ hoäi, hieän nay nhaø ôÝ xaþ hoäi Trung Quoåc ùÜôïc chia thaønh 6 loaïi hÏnh khaÚc nhau vôÚi nhÜþng ùaÍc ùieüm, ùoåi tÜôïng sÜÝ duïng vaø caÚc ùieà u kieän aÚp duïng nhÜ dÜôÚi ùaây:

Nhaø ôÝ xaþ hoäi coÚ yÚ nghóa thuÚc ùaüy neà n kinh teå vaø ùôøi soång nhaân daân

Nhaø ôÝ giaÚ reÝ: ùÜôïc Üu ùaþi veà thueå, mieãn phí cô sôÝ haï taà ng ùoâ thò vaø daønh cho nhÜþng gia ùÏnh ngheøo hoaÍc coÚ thu nhaäp trung bÏnh thaåp nhÜng vaãn coÚ khaÝ naêng nhaåt ùònh ùeü traÝ tieà n mua nhaø. HÏnh thÜÚc thanh toaÚn coÚ theü traÝ ngay hoaÍc traÝ goÚp theo kyø haïn, gia ùÏnh mua nhaø coÚ quyeà n sôÝ hÜþu haïn cheå. Dieän tích caên hoä khoaÝng 60m2.

Nhaø ôÝ giaÚ reÝ laø moät daïng nhaø thÜông maïi vaø xaþ hoäi, mang ùoà ng thôøi hai ùaÍc tính laø kinh teå thò trÜôøng vaø tính ÜÚng duïng. Tính chaåt kinh teå theü hieän ôÝ choã giaÚ thaønh caên nhaø tuaân theo giaÚ caÝ thò trÜôøng nhaø ùaåt coÚ kieüm soaÚt ùeü coÚ theü phuø hôïp vôÚi khaÝ naêng cuÝa caÚc gia ùÏnh coÚ thu nhaäp thaåp; Tính ÜÚng duïng laø treân cô sôÝ ùaÚp ÜÚng yeâu caà u cô baÝn cuÝa caÚc tieâu chuaün thieåt keå vaø xaây dÜïng nhaø ôÝ, nhaån maïnh vaøo tính hieäu quaÝ sÜÝ duïng nhaø ôÝ.

Phaân loaïi nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc

t �c gi ∂

Nhaø ôÝ cho thueâ: nhaø ôÝ xaþ hoäi do chính phuÝ hoaÍc cô quan nhaø nÜôÚc xaây dÜïng vaø daønh cho nhÜþng gia ùÏnh ngheøo, thu nhaäp thaåp thueâ vôÚi chi phí thaåp ùeü ôÝ, quyeà n sôÝ hÜþu thuoäc veà nhaø nÜôÚc, ngÜôøi thueâ khoâng coÚ quyeün sôÝ hÜþu taøi saÝn maø mÏnh ùang ôÝ. Nhaø ôÝ naøy chÌ cho thueâ chÜÚ khoâng ùÜôïc baÚn, do vaäy khi coÚ sÜï bieån ùoäng cuÝa thò trÜôøng nhaø ôÝ vaø thò trÜôøng baåt ùoäng saÝn thÏ quyþ nhaø ôÝ cho thueâ naøy khoâng bò aÝnh hÜôÝng vaø vaãn ùaÝm baÝo cung caåp cho caÚc ùoåi tÜôïng chính saÚch khoÚ khaên. Ñoåi vôÚi moät boä phaän gia ùÏnh ngheøo thu nhaäp thaåp thÏ ùaây chính laø cÜÚu caÚnh cho cuoäc soång cuÝa hoï taïi caÚc ùoâ thò lôÚn coÚ giaÚ caÝ baåt ùoäng saÝn lieân tuïc bieån ùoäng.

Dieän tích caên hoä khoaÝng 40m2.

Nhaø ôÝ cho thueâ coâng coäng: nhaø ôÝ daønh cho ùoåi tÜôïng caÚn boä coâng chÜÚc laøm vieäc cho cô quan nhaø nÜôÚc hoaÍc caÚc cô quan ùaïi dieän cuÝa ùòa phÜông, ùÜôïc thueâ theo moät thôøi haïn nhaåt ùònh (chaúng haïn theo nhieäm kyø coâng taÚc taïi thaønh phoå). GiaÚ thueâ nhaø theo giaÚ thò trÜôøng nhÜng trong ùoÚ ùÜôïc chính phuÝ cho tieà n trôï caåp thueâ haøng thaÚng.

Moâ hÏnh naøy cuþng gaà n tÜông tÜï nhÜ loaïi nhaø coâng vuï ôÝ Vieät Nam. Muïc ùích chính cuÝa nhaø ôÝ cho thueâ coâng coäng laø giaÝi quyeåt khoÚ khaên veà nhaø ôÝ cuÝa nhÜþng gia ùÏnh coâng nhaân vieân chÜÚc, loaïi nhaø ôÝ naøy coÚ ùieà u kieän cao hôn so vôÚi tieâu chuaün maÍc duø khoâng coÚ quyeà n sôÝ hÜþu taøi saÝn. Sau thôøi gian thueâ phaÝi traÝ laïi cho nhaø nÜôÚc ùeü daønh cho nhÜþng ngÜôøi khaÚc tieåp tuïc ùeån coâng taÚc vaø thueâ nhaø ùeü ôÝ. KhaÚi nieäm nhaø ôÝ naøy coÚ theü ùÜôïc hieüu laø loaïi nhaø ôÝ cho thueâ coâng coäng vaø giaÚ reÝ, vaø raøng buoäc moät soå ùieà u kieän nhaåt ùònh, cho neân coÚ theü noÚi ùoÚ laø daïng ùaÍc bieät cuÝa nhaø ôÝ cho thueâ.

Nhaø ôÝ taÚi ùònh cÜ: nhaø ôÝ do Nhaø nÜôÚc hoaÍc chính quyeà n thaønh phoå xaây dÜïng ùeü ùeà n buø, hoã trôï cho caÚc hoä gia ùÏnh taïi nhÜþng khu vÜïc xaây dÜïng heä thoång giao thoâng ùoâ thò vaø caÚc dÜï aÚn coâng trÏnh coâng coäng khaÚc. Ñoåi tÜôïng ùÜôïc taÚi ùònh cÜ laø daân cÜ ùoâ thò bò di chuyeün ùòa ùieüm vÏ lyÚ do treân vaø caÝ noâng daân bò thu hoà i ùaåt noâng nghieäp, vaø nhaø cÜÝa.

Nhaø ôÝ thÜông maïi an cÜ: loaïi nhaø ôÝ giaÚ reÝ thuoäc caÚc dÜï aÚn hoã trôï nhaø ôÝ caåp quoåc gia. Nhaø nÜôÚc vaø caÚc ùòa phÜông ùaÚnh giaÚ vaø hoã trôï caÚc khoaÝn vay cho caÚc gia ùÏnh coÚ thu nhaäp thaåp, ùaÍc bieät laø ùoåi vôÚi caÚc hoä 8Ë

47

ngheøo coÚ ùieà u kieän soång khoÚ khaên vôÚi dieän tích ôÝ ít hôn 4m2. HÏnh thÜÚc hoã trôï laø cung caåp nhaø ôÝ vôÚi giaÚ thaønh dÜôÚi giaÚ baÚn cuÝa thò trÜôøng, ùoà ng thôøi coÚ chính saÚch trôï caåp cuÝa nhaø nÜôÚc, ùaây hoaøn toaøn laø loaïi hÏnh nhaø ôÝ phi lôïi nhuaän.

Nhaø thÜông maïi haïn cheå: loaïi nhaø ôÝ thÜông maïi coÚ dieän tích sÜÝ duïng vaø chaåt lÜôïng haïn cheå, coÚ theü daønh baÚn cho nhÜþng ngÜôøi thu nhaäp thaåp vaø trung bÏnh. GiaÚ thaønh caên hoä giaÝm ùeü giaÝi quyeåt nhu caà u ùÜôïc ôÝ nhaø rieâng cuÝa daân cÜ ùoâ thò, ùaÝm baÝo caên hoä chi phí thaåp, kích thÜôÚc nhoÝ. Khi caÚc dÜï aÚn nhaø ôÝ thÜông maïi haïn cheå naøy xin pheÚp baÚn theo giaÚ cuÝa nhaø ôÝ xaþ hoäi, phaÝi coÚ sÜï chaåp thuaän cuÝa chính quyeà n thaønh phoå theo moät tyÝ leä giôÚi haïn quy ùònh. Ñoüi laïi vieäc giaÚ baÚn nhaø haïn cheå thÏ caÚc ùôn vò chuÝ ùaà u tÜ ùÜôïc hÜôÝng chính saÚch ùaåt ùai Üu ùaþi, lôïi theå caïnh tranh giaÚ ùaåu thaà u ùeü tuyeün choïn ùôn vò tÜ vaån quy hoaïch xaây dÜïng vaø ùôn vò thi coâng. NhÜ vaäy, nhaø ôÝ thÜông maïi vôÚi hai chÌ tieâu haïn cheå nhÜ treân ùÜôïc xeåp vaøo daïng nhaø ôÝ giaÚ reÝ theo nghóa heïp.

Kinh nghieäm xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc

2.1.Hieän traïng phaÚt trieün vaø nhÜþng vaån ùeà coøn toà n taïi Trong voøng hôn 10 naêm qua, nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc coÚ toåc ùoä taêng trÜôÝng giaÝm daà n tÜø 10% trong naêm 2001 xuoång coøn 3,5%

naêm 2009. Ñieà u naøy cho thaåy sÜï phaÚt trieün nhanh choÚng cuÝa thò trÜôøng baåt ùoäng saÝn vaø nhaø ôÝ xaþ hoäi phaÚt trieün chaäm hôn. Tuy nhieân, caà n lÜu yÚ raèng khoâng phaÝi laø thieåu nhaø ôÝ xaþ hoäi, bôÝi vÏ trÜôÚc khi thÜïc hieän caÝi caÚch nhaø ôÝ vaøo naêm 1998 thÏ cô baÝn ùeà u laø nhaø ôÝ phuÚc lôïi, vÏ vaäy taåt caÝ nhaø ôÝ trÜôÚc naêm 1998 ùeà u ùÜôïc coi laø nhaø ôÝ xaþ hoäi.

Trong thÜïc teå, vaån ùeà nhaø ôÝ xaþ hoäi ùang ngaøy caøng trôÝ neân noÚng boÝng. Naêm 2009, Trung Quoåc ùaþ baÊt ùaà u chuÚ yÚ hôn ùeån vaån ùeà naøy vaø ùaþ ùeà xuaåt moät heä thoång phaân loaïi tÜông ùoåi hoaøn chÌnh nhaø ôÝ xaþ hoäi, bao goà m 4 loaïi hÏnh nhaø ôÝ cô baÝn laø nhaø ôÝ giaÚ reÝ, nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp, nhaø ôÝ coâng coäng cho thueâ, vaø nhaø ôÝ taÚi ùònh cÜ. Naêm 2011, Quoåc hoäi pheâ chuaün cho pheÚp xaây dÜïng treân toaøn quoåc 10 trieäu caên hoä nhaø ôÝ xaþ hoäi.

MaÍc duø vaäy, vieäc xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi treân thÜïc teå môÚi chÌ ùaït 5 trieäu caên hoä, tuy vaäy, nhÜ theå cuþng ùaþ cao gaåp 10 laà n cuÝa 500.000 caên hoä moãi naêm cuÝa giai ùoaïn 2003-2009 trÜôÚc ùaây.

NhÜ vaäy, nhaø ôÝ giaÚ reÝ vaø nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp ùeà u laø saÝn phaüm nhaø ôÝ xaþ hoäi cuÝa chính phuÝ ùeü giaÝi quyeåt vaån ùeà nhaø ôÝ cuÝa caÚc gia ùÏnh ngheøo thu nhaäp thaåp, cho duø laø nhaø ôÝ cho thueâ hay baÚn ùeà u vôÚi giaÚ thaåp Üu ùaþi. NoÚi chung, nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp laø moät phÜông thÜÚc trôï caåp veà nhaø ôÝ cuÝa chính phuÝ ùoåi vôÚi nhÜþng gia ùÏnh coÚ khoÚ khaên veà nhaø ôÝ, nhaèm ùaÝm baÝo ùaÚp ÜÚng mÜÚc soång toåi thieüu cho cÜ daân ùoâ thò, vaø ùaÝm baÝo an sinh xaþ hoäi.

Nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp chuÝ yeåu ùÜôïc phaân phoåi theo hÏnh thÜÚc cho thueâ chi phí thaåp, hoaÍc hoã trôï moät phaà n tieà n thueâ nhaø.

Nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp lieân tuïc phaÚt trieün vaø caÝi thieän chính saÚch, ngÜôøi daân daà n hieüu bieåt ùaà y ùuÝ hôn veà yÚ nghóa xaþ hoäi cuÝa loaïi hÏnh nhaø ôÝ naøy, vaø nhaän thÜÚc ùÜôïc chính saÚch cuÝa nhaø nÜôÚc hoã trôï cho caÚc gia ùÏnh coÚ thu nhaäp thaåp coÚ nhaø ùeü ôÝ.

Nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi thaønh phoå ThÜôïng HaÝi, Trung Quoåc

48

8Ă‹

Heä thoång nhaø ôÝ xaþ hoäi ùaþ thay ùoüi tÜø quan ùieüm chuÝ yeåu laø ùeü baÚn trong quaÚ khÜÚ sang quan ùieüm cho thueâ laø chuÝ yeåu. NhÜþng hoä gia ùÏnh thueâ nhaø cho thueâ coâng coäng ùÜôïc hÜôÝng caÚc chính saÚch trôï caåp tieà n thueâ nhaø ôÝ, trôï caåp tieà n mua moät phaà n nhaø ôÝ. MaÍc duø vieäc xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi ùaþ coÚ nhÜþng tieån

boä lĂ´Ăšn trong nhÜþng naĂŞm qua, nhĂśng thÜïc teĂĄ vaĂŁn toĂ n taĂŻi moät soĂĄ vaĂĄn ĂąeĂ caĂ n tieĂĄp tuĂŻc giaĂťi quyeĂĄt. Ă‘oĂš laø: n VaĂĄn ĂąeĂ â€œchaĂĄt lÜôïngâ€? cuĂťa nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi, lieäu nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi coĂš phaĂťi laø moät coâng cuĂŻ ĂąeĂĽ kieĂĽm soaĂšt vaø bĂŹnh oĂĽn thò trÜôøng baĂĄt Ăąoäng saĂťn?

NhÜþng ngÜôøi muoån soång trong nhaø ôÝ xaþ hoäi seþ khoâng theü tham gia ùaà u cô baåt ùoäng saÝn, hoï muoån sôÝ hÜþu nhaø ôÝ xaþ hoäi vôÚi giaÚ caÝ phaÝi

MaÍt baèng nhaø ôÝ xaþ hoäi daïng thaÚp taïi thaønh phoå Trònh Chaâu -Nhaø cao 24 taà ng, moãi taà ng 12 caên hoä -Dieän tích taà ng ùieün hÏnh: 588m2 -Dieän tích sÜÝ duïng: 498m2 - Heä soå hÜþu ích: 84%

MaÍt baèng nhaø ôÝ xaþ hoäi daïng thaÚp taïi thaønh phoå Voâ Tích - Nhaø cao 6 taà ng, moãi taà ng 4 caên hoä - Dieän tích caên hoä loaïi A: 45m2, loaïi B: 42m2 - Caåu truÚc 1 phoøng nguÝ vaø 1 phoøng khaÚch.

chaêng, phuø hôïp vôÚi ùieà u kieän thu nhaäp thaåp cuÝa hoï.

VaĂĄn ĂąeĂ â€œĂąĂ˛nh lÜôïngâ€? cuĂťa nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi, taĂŻi caĂšc thaønh phoĂĄ lĂ´Ăšn cuĂťa Trung QuoĂĄc, nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi caĂ n phaĂťi chieĂĄm tyĂť leä bao nhieâu phaĂ n traĂŞm trong toĂĽng soĂĄ nhaø Ă´Ăť noĂši chung? Laøm theĂĄ naøo ĂąeĂĽ xaĂšc ùònh quy moâ xaây dÜïng nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi phuø hĂ´ĂŻp? NguoĂ n voĂĄn ngaân saĂšch

n

Qu y h oπc h &

cuÝa Trung Quoåc dÜï tính ban ùaà u cho vieäc xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi naêm 2012 laø 1.300 tyÝ nhaân daân teä (NDT), trong khi ùoÚ chính quyeà n Trung Üông chÌ caåp 150 tyÝ NDT, chính quyeà n caÚc ùòa phÜông 200 tyÝ NDT. NhÜ vaäy, coøn thieåu 1.000 tyÝ NDT nÜþa, ùoÚ laø moät khoaÝng caÚch raåt xa so vôÚi nhu caà u.

Moät ùieà u maâu thuaãn laø neåu chính quyeà n caÚc ùòa phÜông daønh quaÚ nhieà u quyþ ùaåt Üu tieân cho loaïi hÏnh nhaø ôÝ xaþ hoäi naøy, ví duï vôÚi tyÝ leä moät nÜÝa dÜï aÚn xaây dÜïng baåt ùoäng saÝn, thÏ phí thueâ ùaåt seþ giaÝm maïnh vaø nguoà n thu taøi chính cuþng nhÜ caÚc loaïi thueå seþ giaÝm. Khi ùoÚ, nguoà n kinh phí xaây dÜïng cô sôÝ haï taà ng vaø xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi ùeà u bò aÝnh hÜôÝng trÜïc tieåp, thaäm chí daãn tôÚi keå hoaïch phaÚt trieün nhaø ôÝ xaþ hoäi bò phaÚ saÝn. Do vaäy, vieäc xaÚc ùònh qui moâ phuø hôïp cuÝa nhaø ôÝ xaþ hoäi cuþng quan troïng khoâng keÚm ùoåi vôÚi keå hoaïch xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi, ùeü ùaÝm baÝo moät sÜï phaÚt trieün haøi hoøa vaø beà n vÜþng. n Vaån ùeà quyeà n sôÝ hÜþu cuÝa nhaø ôÝ xaþ hoäi, loaïi hÏnh nhaø ôÝ cho thueâ chi phí thaåp coÚ muïc tieâu vaø ùoåi tÜôïng cuï theü, phuø hôïp vôÚi nguoà n ngaân saÚch caÚc ùòa phÜông. Tuy nhieân, vÏ nhaø chÌ cho thueâ neân ngÜôøi daân khoâng coÚ quyeà n sôÝ hÜþu vaø cuþng khoâng ùÜôïc pheÚp cho thÜøa keå. Ñoà ng thôøi, caà n phaÝi thieåt laäp caÚc boä phaän quaÝn lyÚ nhaø ôÝ taïi ùòa phÜông daãn tôÚi tieâu toån theâm moät khoaÝn ngaân saÚch ùeü duy trÏ hoaït ùoäng cuÝa boä maÚy naøy.

Ă‘oĂĄi tÜôïng vaø quy trĂŹnh xin hÜôÝng nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi n Ă‘oĂĄi vĂ´Ăši nhaø Ă´Ăť giaĂš reĂť, “Quy ùònh quaĂťn lyĂš nhaø Ă´Ăť giaĂš reĂť thaønh phoĂĄ ThÜôïng HaĂťiâ€? [4] naĂŞm 2007 quy ùònh: Nhaø Ă´Ăť giaĂš reĂť laø loaĂŻi nhaø Ă´Ăť ùÜôïc Ăśu ĂąaĂľi veĂ thueĂĄ, giaĂš baĂšn vaø dieän tĂ­ch nhaø Ă´Ăť haĂŻn cheĂĄ, xaây dÜïng theo caĂšc tieâu chuaĂĽn hĂ´ĂŻp lyĂš, daønh cho nhÜþng gia ùÏnh thaønh thò ngheøo hoaĂŤc coĂš thu nhaäp trung bĂŹnh thaĂĄp, vaø caĂšc ĂąoĂĄi tÜôïng chĂ­nh saĂšch trong xaĂľ hoäi. Ă‘oĂĄi vĂ´Ăši nhaø Ă´Ăť cho thueâ, “Bieän phaĂšp quaĂťn lyĂš nhaø Ă´Ăť cho thueâ trong Ăąoâ thòâ€? naĂŞm 1999 quy ùònh: Nhaø Ă´Ăť cho thueâ trong Ăąoâ thò laø loaĂŻi nhaø Ă´Ăť baĂťo hieĂĽm xaĂľ hoäi do chĂ­nh phuĂť hoaĂŤc cĂ´ quan nhaø nÜôÚc xaây dÜïng vaø daønh cho nhÜþng gia ùÏnh ngheøo, thu nhaäp thaĂĄp thueâ vĂ´Ăši chi phĂ­ thaĂĄp ĂąeĂĽ Ă´Ăť.

n

n Ă‘oĂĄi vĂ´Ăši nhaø Ă´Ăť cho thueâ coâng coäng, “HÜôÚng daĂŁn ĂąaĂĽy maĂŻnh phaĂšt trieĂĽn loaĂŻi nhaø Ă´Ăť

cho thueâ coâng coäng� [2] naêm 2010 quy ùònh: Ñoåi tÜôïng cuÝa nhaø ôÝ cho thueâ coâng coäng laø taà ng lôÚp caÚn boä coâng chÜÚc coÚ thu nhaäp trung bÏnh vaø thaåp cuÝa thaønh phoå, coÚ khoÚ khaên veà nhaø ôÝ.

Veà quy trÏnh xin hÜôÝng nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc hieän nay, caÚc ùoåi tÜôïng muoån ùÜôïc hÜôÝng nhÜþng Üu ùaþi veà nhaø ôÝ xaþ hoäi caà n phaÝi ùaÚp ÜÚng caÚc ùieà u kieän caà n thieåt do chính quyeà n tÜøng thaønh phoå ùaÍt ra, ùoà ng thôøi caà n noäp caÚc hoà sô theo quy ùònh.

t �c gi ∂

VeĂ maĂŤt chuĂť trÜông chĂ­nh saĂšch chung cuĂťa Nhaø nÜôÚc, caĂ n xaĂšc ùònh roĂľ nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi khoâng phaĂťi laø moät coâng cuĂŻ kieĂĽm soaĂšt thò trÜôøng baĂĄt Ăąoäng saĂťn, noĂš chĂŚ coĂš theĂĽ giaĂťi quyeĂĄt ùÜôïc “sinh keĂĄ cuĂťa ngÜôøi daânâ€? chÜÚ khoâng theĂĽ ĂąieĂ u chĂŚnh giaĂš trò baĂĄt Ăąoäng saĂťn. Ă‘oĂ ng thôøi, khoâng ĂąeĂĽ vĂŹ nhu caĂ u phaĂšt trieĂĽn nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi maø laøm thaâm huĂŻt nguoĂ n ngaân saĂšch cuĂťa thaønh phoĂĄ, bĂ´Ăťi neĂĄu nhĂś vaäy thĂŹ cuĂľng coĂš nghĂła laø khoâng coøn nguoĂ n voĂĄn ĂąeĂĽ quay laĂŻi xaây dÜïng nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi.

Ñieà u kieän 2 - Dieän tích ôÝ: Dieän tích nhaø ôÝ bÏnh quaân ùaà u ngÜôøi dÜôÚi 15m2.

Cuoåi cuøng, vieäc xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi khoâng theü thÜïc hieän theo cuøng moät qui moâ, hay cuøng moät moâ hÏnh taïi taåt caÝ caÚc ùòa phÜông. GiaÝi phaÚp nhaø ôÝ xaþ hoäi chÌ thích hôïp taïi caÚc thaønh phoå lôÚn, nhÜþng nôi gaÍp phaÝi aÚp lÜïc lôÚn veà daân soå vaø ngÜôøi lao ùoäng, vaø nhÜþng ngÜôøi nhaäp cÜ môÚi, nhaåt laø nôi coÚ sÜï cheânh leäch veà thu nhaäp cuÝa ngÜôøi daân. Coøn neåu taïi caÚc vuøng keÚm phaÚt trieün veà kinh teå vaø tyÝ leä ùoâ thò hoÚa thaåp thÏ moâ hÏnh nhaø ôÝ naøy khoâng phuø hôïp vaø khoâng caà n thieåt.

Ñieà u kieän 3 - Thu nhaäp vaø taøi saÝn: Thu nhaäp bÏnh quaân ùaà u ngÜôøi haøng thaÚng baèng hoaÍc ít hôn 3.300 nhaân daân teä (tÜông ùÜông 11 trieäu VND), thu nhaäp haøng naêm khoâng quaÚ 39.600 NDT; Taøi saÝn caÚ nhaân bÏnh quaân dÜôÚi 120.000 NDT (420 trieäu VND); Ñoåi vôÚi hoä gia ùÏnh coÚ 2 ngÜôøi trôÝ xuoång, thu nhaäp gia ùÏnh vaø taøi saÝn caÚ nhaân taêng theâm 10%, tÜÚc laø thu nhaäp bÏnh quaân naêm 43.560 NDT, vaø taøi saÝn caÚ nhaân bÏnh quaân 132.000 NDT (laà n lÜôït laø 150 trieäu VND vaø 460 trieäu VND).

Mong raèng, nhÜþng nghieân cÜÚu treân veà nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc seþ giuÚp ích cho caÚc chuyeân gia thieåt keå cuþng nhÜ coâng taÚc tÜ vaån thieåt keå nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Haø Noäi trong muïc tieâu thÜïc hieän Chieån lÜôïc phaÚt trieün nhaø ôÝ thaønh phoå Haø Noäi tôÚi naêm 2030. Ñoà ng thôøi, ùem ùeån nhÜþng kinh nghieäm quyÚ baÚu coÚ theü tham khaÝo trong vieäc ùònh hÜôÚng quy hoaïch vaø xaây dÜïng heä thoång nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi caÚc ùoâ thò lôÚn cuÝa Vieät Nam trong tÜông lai.

Khi mua nhaø ôÝ giaÚ reÝ thÏ taåt caÝ caÚc thaønh vieân trong moät gia ùÏnh caà n ùaÚp ÜÚng 4 ùieà u kieän sau: Ñieà u kieän 1 - Nieân haïn cuÝa hoä khaüu: PhaÝi thÜïc soång taïi thaønh phoå muoån xin nhaø ôÝ; CoÚ hoä khaüu thÜôøng truÚ taïi thaønh phoå trong 7 naêm lieân tuïc; Ñaþ cÜ truÚ taïi khu vÜïc noäp ùôn tÜø 5 naêm trôÝ leân.

Ñieà u kieän 4 - Haïn cheå giao dòch nhaø ôÝ: Taåt caÝ caÚc thaønh vieân trong gia ùÏnh khoâng thÜïc hieän haønh vi giao dòch lieân quan ùeån nhaø ôÝ trong thaønh phoå trong khoaÝng thôøi gian 5 naêm gaà n ùaây.

Keåt Luaän

QuaÚ trÏnh nghieân cÜÚu veà nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi Trung Quoåc cho thaåy quy moâ xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi Trung Quoåc ùang tieåp tuïc phaÚt trieün, vaø moâ hÏnh nhaø ôÝ xaþ hoäi ùang hoaøn thieän. NhÜþng kinh nghieäm thÜïc tieãn cuÝa nhaø ôÝ xaþ hoäi Trung Quoåc ùaÚng ùeü cho caÚc nÜôÚc trong khu vÜïc - voån coÚ nhieà u ùieüm tÜông ùoà ng veà vaên hoÚa, xaþ hoäi, vaø thoÚi quen sinh hoaït - hoïc taäp vaø ruÚt kinh nghieäm. NhÜþng toà n taïi vaø khoÚ khaên cuÝa hoï cuþng coÚ giaÚ trò cho chuÚng ta tham khaÝo ùeü coÚ nhÜþng giaÝi phaÚp chuÝ ùoäng phoøng traÚnh.

* Khoa Kyþ thuaät coâng trÏnh, TrÜôøng Ñaïi hoïc Toân ÑÜÚc ThaÊng - Soå 19 ùÜôøng Nguyeãn HÜþu Thoï, PhÜôøng Taân Phong, Quaän 7, TP. HCM - Email: ngoleminh@tdt.edu.vn

TAĂ˜I LIEĂ„U THAM KHAĂ›O [1] Boä Xaây dÜïng Trung QuoĂĄc. Tieâu chuaĂĽn xaây dÜïng nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi - GB 50045-95, 2011 [2] Boä Xaây dÜïng Trung QuoĂĄc. HÜôÚng daĂŁn thuĂšc ĂąaĂĽy phaĂšt trieĂĽn nhaø Ă´Ăť cho thueâ coâng coäng, 2010 (6) [3] CuĂŻc quaĂťn lĂ­ nhaø Ă´Ăť vaø nhaø Ă´Ăť xaĂľ hoäi ThÜôïng HaĂťi.

HÜôÚng daãn thieåt keå nhaø ôÝ xaþ hoäi taïi ThÜôïng HaÝi. Taïp chí Xaây dÜïng ThÜôïng HaÝi, 2011 (2) [4] Cuïc quaÝn lí nhaø ôÝ vaø nhaø ôÝ xaþ hoäi ThÜôïng HaÝi.

Quy ùònh quaÝn lyÚ nhaø ôÝ giaÚ reÝ thaønh phoå ThÜôïng HaÝi, 2009 (6). Trích ChÜông 3, ùieà u khoaÝn 15, 16, 18, 19.

8Ă‹

49

VAĂ„N DUĂ?NG

Moâ hÏnh phaân tích bao dÜþ lieäu

Ă‘AĂ™NH GIAĂ™ HIEĂ„U QUAĂ› AN TOAĂ˜N GIAO THOĂ‚NG Ă‘OĂ‚ THĂ’ TAĂ?I TP. HCM

R QUY HOAĂ?CH

& TAÙC GIAÛ

TS. Trònh TuÚ Anh *

oad safetyis caused a huge loss of the society and have negative impacts to sustainable development in big citesof Vietnam. Improving traffic safety in term of sustainable is to reduce number of fatalities. The main objective of the paper is applying Data Envelopment Analysis model to make traffic accident comparisions and evaluations on environment - human - infrastructure–vehicle aspects.Deduction rate of number fatalities to approach the target in undivided group are presented to get the efficient road safety. With the unlimited budget and capacity, DEA model helps the urban managers to decide the priority policies and solutions for improving the worse district first. Some measures such as transport infrastructure planning, road quality‌ are proposed to reduce fatalities.

GiôÚi thieäu chung

Trung bÏnh moãi moät ngaøy coÚ khoaÝng 35 ngÜôøi cheåt vÏ tai naïn giao thoâng ùÜôøng boä (TN GTÑB) ôÝ Vieät Nam (ADB 2003), tyÝ leä raåt cao (0.87 ngÜôøi cheåt/1 vuï tai naïn naêm 2006) so vôÚi caÚc nÜôÚc laÚng gieà ng nhÜ ThaÚi Lan, Cambodia (Almec 2009). Chính phuÝ daønh raåt nhieà u quan taâm, chính saÚch vaø taøi chính ùeü caÝi thieän an toaøn GTÑB (Almec 2009). Tuy nhieân soå lÜôïng ngÜôøi cheåt vÏ TN GTÑB (FAT) vaãn cao taïi TP. HCM vaø gaà n nhÜ khoâng giaÝm 2003 – 2009 (Almec 2009, Trinh 2013).

Farrell (1957) laø ngÜôøi ùaà u tieân ùeà xuaåt moâ hÏnh phaân tích bao soå lieäu (DEA), nhÜng Charnes, Cooper vaø Rhodes (1978) laø ngÜôøi laøm cho moâ hÏnh naøy thÜïc sÜï phaÚt trieün.

PhÜông phaÚp DEA sÜÝ duïng caÚc soå lieäu (ùaà u vaøo) ùeü xaây dÜïng moät maÍt phaúng phi tham soå, xaÚc ùònh hieäu quaÝ hoaït ùoäng (ùaà u ra) cuÝa caÚc toü chÜÚc. DEA laø moät phÜông phaÚp hieäu quaÝ, ùÜôïc aÚp duïng trong nhieà u lónh vÜïc nghieân cÜÚu khaÚc nhau treân toaøn theå giôÚi nhÜ kinh teå vó moâ, phaÚt trieün beà n vÜþng, an toaøn giao thoâng (Puyenbroeck 2010).

50

8Ă‹

Quy h oπch &

DEA chÜÚng toÝ laø moät phÜông phaÚp toåt vaø hieäu quaÝ ùeü xaÚc ùònh caÚc chÌ soå ùaÚnh giaÚ AT GTÑB (Hermans, Van den Bossche et al. 2008), cuþng nhÜ so saÚnh hieäu quaÝ AT GTÑB giÜþa caÚc quoåc gia vaø giuÚp caÚc nhaø quaÝn lyÚ coÚ nhÜþng chính saÚch Üu tieân ùeü caÝi thieän tÏnh hÏnh maåt AT GTÑB taïi caÚc quoåc gia keÚm hôn, sao cho toåt baèng caÚc quoåc gia chuaün (Hermans, Brijs et al. 2009a).

t �c gi ∂

Moâ hÏnh DEA

ChÌ soå AT GTÑB(RSe) ùÜôïc xem xeÚt treân n DMU (n = 24), hieäu quaÝ AT GTÑB laø DMUo ùÜôïc hieüu laø ho. S ùaà u ra laø keåt quaÝ cuÝa tai naïn giao thoâng ùÜôøng boä, theü hieän ôÝ soå lÜôïng ngÜôøi cheåt (s=1), vaø m ùaà u vaøo (m = 4). Moät DMU hieäu quaÝ ùÜôïc xem xeÚt laø coÚ giaÚ trò ùaà u ra thaåp nhaåt coÚ theü vaø giaÚ trò ùaà u vaøo cao nhaåt coÚ theü. Moâ hÏnh cÜïc tieüu cuÝa tyÝ leä troïng soå ùaà u ra cho troïng soå ùaà u vaøo ùÜôïc aÚp duïng (Hermans, Brijs et al. 2009a).

VôÚi nguoà n kinh phí vaø naêng lÜïc haïn cheå, vieäc phaân tích vaø trieün khai caÚc chÜông trÏnh AT GTÑB treân phÜông dieän roäng khoâng phaÝi laø moät phÜông phaÚp hÜþu hieäu. ÖÙng duïng moâ hÏnh DEA seþ giuÚp cho caÚc nhaø quaÝn lyÚ ra quyeåt ùònh phuø hôïp, khoâng ùaà u tÜ daøn traÝi, chÌ taäp trung vaøo nhÜþng quaän/ huyeän coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB keÚm hôn so vôÚi caÚc quaän chuaün.

Moâ hÏnh DEA laø moät phÜông phaÚp hÜþu hieäu trong phaân tích khi maø dÜþ lieäu khaÚc nhau veà ùôn vò vaø ùôn vò ùo lÜôøng, ùieà u maø caÚc moâ hÏnh phaân tích khaÚc khoâng laøm ùÜôïc. ÔÛ ùaây, chuÚng toâi seþ vaän duïng moâ hÏnh DEA ùeü so saÚnh vaø ùaÚnh giaÚ an toaøn giao thoâng treân caÚc tieâu chí: moâi trÜôøng – con ngÜôøi – cô sôÝ haï taà ng – phÜông tieän cuÝa TP. HCM treân boä dÜþ lieäu coÚ giôÚi haïn, khaÚc nhau veà ùôn vò vaø ùôn vò ùo lÜôøng.

Ñieà u quan troïng trong ÜÚng duïng DEA laø bieåt DMU (quaän naøo) coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB cao hôn. Chính vÏ vaäy, khi sÜÝ duïng DEAP 2.1 ùeü chaïy moâ hÏnh, chÌ soå RS baèng 1 bieüu hieän quaän hieäu quaÝ, vaø chÌ soå RS nhoÝ hôn 1 bieüu hieän quaän khoâng hieäu quaÝ.

TÜø ùoÚ xaÚc ùònh ùÜôïc FAT caà n phaÝi giaÝm taïi caÚc quaän khi phaân nhoÚm. Nghieân cÜÚu ùeà xuaåt moät soå ùònh hÜôÚng cho caÚc nhaø quaÝn lyÚ ùoâ thò nhÜ quy hoaïch phaÚt trieün cô sôÝ haï taà ng giao thoâng, naâng cao chaåt lÜôïng giao thoâng ùÜôøng boä ùeü giaÝm FAT.

PhÜông phaÚp

LÜïa choïn caÚc yeåu toå ùaà u vaøo – ùaà u ra GiaÝm FAT ùang laø moät thaÚch thÜÚc lôÚn ùoåi vôÚi caÚc nhaø quaÝn lyÚ (Christens 2003, Hermans, Brijs et al. 2006a).

FAT ùÜôïc choïn laø yeåu toå ùaà u ra ùeü tÏm hieüu, phaân tích vaø ùeà xuaåt caÚc giaÝi phaÚp hôïp lyÚ (Trinh 2013).

Hermans, Brijs et al. 2009a, Ohidul Haque 2010 ùaþ khaúng ùònh boån nhoÚm yeåu toå moâi trÜôøng – con ngÜôøi – cô sôÝ haï taà ng – phÜông tieän coÚ taÚc ùoäng tôÚi FAT.Boån yeåu toå ùaà u vaøo laø Maät ùoä daân soå (PD), Toüng soå phÜông tieän caÚ nhaân (PC), Soå chuyeån ùi trung bÏnh trong ngaøy (DT), Thu nhaäp trung bÏnh cuÝa moät ngÜôøi (AI) thuoäc nhoÚm 4 yeåu toå ùeà caäp ôÝ treân (Trinh 2013).

DÜþ lieäu ùÜôïc xaÚc ùònh treân 24 quaän/ huyeän cuÝa TP. HCM tÜø naêm 2004-2009. CaÚc quaän ùÜôïc chia thaønh 4 nhoÚm: NhoÚm 1: caÚc quaän noäi thaønh cuþ (quaän 1, quaän 3, quaän 4, quaän 5, quaän 6, quaän 10, quaän 11 vaø quaän PhuÚ Nhuaän), NhoÚm 2: caÚc quaän noäi thaønh môÚi (quaän 8, BÏnh Taân, BÏnh Thaïnh, Goø Vaåp, Taân BÏnh, Taân PhuÚ), nhoÚm 3: caÚc quaän ngoaïi thaønh (quaän 2, quaän 7, quaän 9, quaän 12, BÏnh ChaÚnh, ThuÝ ÑÜÚc), nhoÚm 4 – caÚc huyeän noâng thoân (Nhaø Beø, CuÝ Chi, HooÚc Moân, Caà n Giôø).

Ñieüm muïc tieâu laø phaà n traêm cuÝa soå lÜôïng ngÜôøi cheåt moãi quaän caà n giaÝm trong moãi naêm so vôÚi quaän chuaün (Wong SC, NN et al. 2006 ):

Keåt quaÝ vaø baøn luaän

Hieäu quaÝ kyþ thuaät (EF) trung bÏnh CaÚc giaÚ trò EF trong moãi quaän khoâng ùeà u qua caÚc naêm nghieân cÜÚu, giaÚ trò EF trung bÏnh thay ùoüi nhieà u qua moãi quaän (BaÝng 1).

GiaÚ trò EF trung bÏnh (Mean1) ùÜôïc phaân chia thaønh 3 khoaÝng ùeà u nhau. 25% caÚc quaän coÚ giaÚ trò EF naèm trong nhoÚm coÚ giaÚ trò cao nhaåt, tÜông ÜÚng laø 33.3% vaø 41.67% thuoäc nhoÚm coÚ giaÚ trò EF cao thÜÚ hai vaø nhoÚm thaåp nhaåt.

NhoÚm giaÚ trò EF ùaà u tieân bao goà m 6 quaän thÜïc hieän AT GTÑB toåt nhaåt: quaän PhuÚ Nhuaän, quaän 10, quaän 8, quaän 5, quaän 3, Taân BÏnh. CaÚc quaän naøy coÚ maät ùoä ùaân soå ùoâng nhÜng ùÜôøng giao thoâng lôÚn, vaø coÚ heä thoång tín hieäu toåt, khoâng coÚ xe taÝi.

NhoÚm giaÚ trò EF thÜÚ hai (0.4948 - 0.6747) goà m 8 quaän laø: quaän 11, quaän 1, quaän 4, quaän 6, Taân PhuÚ, Goø Vaåp, BÏnh Thaïnh, Caà n Giôø. NhÜþng quaän naøy coÚ 8Ë

51

maät ùoä daân soå cao vaø caÚc ùÜôøng raåt nhoÝ, ùaÍc bieät nhÜþng quaän trung taâm cuþ (quaän 4, quaän 6) vaø nhÜþng quaän môÚi coÚ moät vaøi ùÜôøng roäng hôn nhÜng chaåt lÜôïng khoâng toåt nhÜ quaän BÏnh Thaïnh, Goø Vaåp vaø Taân PhuÚ; lÜu lÜôïng giao thoâng cao hôn vaø thÜôøng bò taÊc ngheþn nhieà u hôn so vôÚi nhoÚm treân.

NhoÚm cuoåi cuøng coÚ giaÚ trò EF thaåp nhaåt (0.1777 - 0.3287) goà m 10 quaän laø quaän 7, quaän 2, quaän 9, quaän 12, BÏnh ChaÚnh, BÏnh Taân, CuÝ Chi, Nhaø Beø, ThuÝ ÑÜÚc, HoÚc Moân. Heä thoång tín hieäu giao thoâng thieåu vaø raåt cuþ, caÚc con ùÜôøng raåt nhoÝ vaø luoân taÊc ngheþn, ùaÍc bieät laø quaän 2, BÏnh ChaÚnh, HoÚc Moân, Nhaø Beø.

Hieäu quaÝ kyþ thuaät (TE) theo nhoÚm

CaÚc quaän cuÝa nhoÚm thÜÚ nhaåt coÚ giaÚ trò EF baèng 1 laø quaän PhuÚ Nhuaän trong 4 naêm (2006, 2007, 2008, 2009), quaän 5 vaø quaän 10 trong 3 naêm (2004, 2005, 2007), quaän 3 trong 2 naêm (2008, 2009).

NhÜþng quaän coøn laïi coÚ giaÚ trò EF nhoÝ hôn 1 laø quaän 1, quaän 4, quaän 6, quaän 11.

Quaän 6 coÚ giaÚ trò EF thaåp nhaåt trong nhoÚm (2007, 2008 vaø 2009), quaän naøy ôÝ xa vôÚi caÚc quaän trung taâm vaø khoâng phaÚt trieün nhÜ caÚc quaän khaÚc trong nhoÚm. Naêm 2005 laø naêm ùaÚng chuÚ yÚ bôÝi giaÚ trò EF cao nhaåt cuÝa taåt caÝ caÚc quaän trong nhoÚm thÜÚ nhaåt, giaÝm maïnh vaøo naêm 2006, taêng laïi vaøo naêm 2007 nhÜng giaÝm vaøo naêm 2009 (HÏnh 1).

GiaÚ trò EF coÚ sÜï khaÚc bieät lôÚn trong caÚc quaän ôÝ nhoÚm 2.CaÚc quaän coÚ giaÚ trò EF baèng 1 trong 5 naêm bao goà m quaän 8 (2004 – 2008) vaø quaän Taân BÏnh (2005 – 2009). GiaÚ trò EF cuÝa caÚc quaän coÚ xu hÜôÚng giaÝm daà n, quaän chuaün laø quaän Taân BÏnh vaø quaän coÚ hieäu quaÝ thaåp nhaåt laø quaän BÏnh Taân. Quaän BÏnh Taân ùÜôïc taÚch ra khoÝi huyeän BÏnh ChaÚnh tÜø naêm 2003, quaän naøy coÚ cô sôÝ haï taà ng yeåu keÚm vaø khoâng phaÚt trieün nhÜ caÚc quaän khaÚc trong nhoÚm 2 (HÏnh 1).

NhoÚm thÜÚ ba laø nhoÚm caÚc quaän ngoaïi thaønh, coÚ caÚc giaÚ trò EF raåt cao trong 6 naêm. Khu vÜïc ngoaïi thaønh naøy laø khu vÜïc noåi keåt trung taâm TP. HCM vôÚi caÚc tÌnh khaÚc neân coÚ raåt nhieà u xe taÝi chaïy vaø chaåt lÜôïng ùÜôøng raåt keÚm. GiaÚ trò EF taêng daà n vaø noÚ phuø hôïp vôÚi sÜï phaÚt trieün cuÝa cô sôÝ haï taà ng. Quaän 7, huyeän BÏnh ChaÚnh laø quaän chuaün cuÝa caÝ nhoÚm vôÚi giaÚ trò EF baèng moät trong taåt caÝ caÚc naêm nghieân cÜÚu (HÏnh 1).

NhoÚm thÜÚ 4 laø khu vÜïc noâng thoân, huyeän Caà n Giôø, HoÚc Moân coÚ giaÚ trò EF baèng moät trong caÝ giai ùoaïn nghieân cÜÚu. CaÚc quaän coøn laïi coÚ hieäu quaÝ thaåp nhÜng vaãn cao hôn caÚc quaän trong nhoÚm thÜÚ 2. LÜu lÜôïng giao thoâng thaåp trong khu vÜïc noâng thoân vaø khoâng coÚ sÜï caÝi thieän naøo veà caÚc ùieà u kieän giao thoâng. GiaÚ trò EF taïi huyeän CuÝ Chi taêng cao qua caÚc naêm vaø thaåp nhaåt vaøo naêm 2007 vaø taêng theâm ít vaøo nhÜþng naêm sau ùoÚ. (HÏnh 1).

Soå ngÜôøi cheåt vÏ giao thoâng ùÜôøng boä (FAT) caà n giaÝm

BaÝng 2 chÌ ra sÜï khaÚc bieät raåt nhoÝ giÜþa caÚc nhoÚm quaän trung taâm cuþ vaø môÚi, trong khi tyÝ leä FAT caà n phaÝi giaÝm raåt lôÚn ôÝ caÚc khu vÜïc quaän ngoaïi thaønh vaø noâng thoân (nhoÚm 3 vaø 4).

52

8Ă‹

Quy h oπc h &

Keåt luaän

Hieäu quaÝ an toaøn giao thoâng ùÜôøng boä taïi caÚc quaän CoÚ moät sÜï thay ùoüi raåt lôÚn cuÝa quaän chuaün khi phaân vaø khoâng phaân nhoÚm. Khi khoâng phaân nhoÚm, caÚc quaän coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB keÚm laø caÚc quaän 7, quaän 9, quaän 2, quaän 12, HooÚc Moân, BÏnh ChaÚnh, BÏnh Thaïnh. NhÜþng khi phaân nhoÚm, caÚc quaän 7, BÏnh ChaÚnh, quaän 9, HooÚc Moân laïi trôÝ thaønh quaän chuaün.

Trong caÝ 2 caÚch thÜÚc phaân nhoÚm vaø khoâng phaân nhoÚm, quaän PhuÚ Nhuaän laø quaän trung taâm coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB cao nhaåt. Quaän coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB keÚm nhaåt cuÝa Tp.HCM laø quaän 2 vaø CuÝ Chi (huyeän noâng thoân) noåi caÚc quaän trung taâm vôÚi caÚc tÌnh khaÚc, quaän Taân PhuÚ laø quaän môÚi taÚch ra cuÝa quaän Taân BÏnh.

Khi phaân nhoÚm, caÚc quaän coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB keÚm nhaåt laø quaän 6 (khaÚ xa quaän trung taâm, raåt ùoâng ùuÚc), BÏnh Taân, CuÝ Chi. Quaän chuaün - coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB cao nhaåt laø Taân BÏnh (nhoÚm 2), quaän 7, BÏnh ChaÚnh, Caà n Giôø vaø HooÚc Moân.

Trong khoaÝng thôøi gian tÜø naêm 2004 -2009, khi khoâng phaân nhoÚm thÏ hieäu quaÝ AT GTÑB toåt nhaåt laø vaøo naêm 2008 vaø keÚm nhaåt laø naêm 2007. Khi phaân nhoÚm thÏ laïi cho keåt quaÝ khaÚc, naêm coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB laà n lÜôït laø caÚc naêm 2007, 2008, 2008, 2006. Naêm coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB keÚm laà n lÜôït vaøo caÚc naêm 2005, 2009, 2007, 2008 laà n lÜôït laø caÚc quaän noäi thaønh cuþ, caÚc quaän noäi thaønh môÚi, caÚc quaän ngoaïi thaønh vaø caÚc huyeän noâng thoân.

Keåt luaän chung

CoÚ sÜï khaÚc nhau giÜþa caÚc quaän trong caÚc nhoÚm khaÚc nhau. Hieäu quaÝ AT GTÑB toåt nhaåt laø ôÝ nhoÚm thÜÚ nhaåt – caÚc quaän noäi thaønh cuþ, tieåp theo laø nhoÚm caÚc quaän noäi thaønh môÚi vaø keå tieåp laø nhoÚm caÚc quaän ngoaïi thaønh vaø cuoåi cuøng laø nhoÚm caÚc quaän noâng thoân.

GiaÚ trò EF (khi chÜa phaân nhoÚm) ùaþ xaÚc ùònh caÚc quaän hoaït ùoäng toåt nhaåt vaø keÚm nhaåt. Khi phaân nhoÚm xaÚc ùònh ùÜôïc quaän chuaün vaø caÚc quaän keÚm hieäu quaÝ hôn treân cuøng moät nhoÚm ùeü coÚ nhÜþng chính saÚch vaø taÚc ùoäng hôïp lyÚ vaø hÜþu ích.

Baèng phÜông phaÚp giaÝm tyÝ leä ngÜôøi bò cheåt vÏ TN GTÑB trong tÜøng quaän khi phaân nhoÚm giuÚp gia taêng hieäu quaÝ AT GTÑB trong ùieà u kieän nguoà n lÜïc vaø naêng lÜïc coøn haïn cheå.

PhÜông phaÚp DEA phaÝn aÚnh ùÜôïc thÜïc teå AT GTÑB taïi TP. HCM.

Ă‘eĂ xuaĂĄt

Ñeü caÝi thieän AT GTÑB, cuï theü laø giaÝm FAT, caÚc bieän phaÚp ùeà xuaåt

t �c gi ∂

neân taäp trung vaøo caÚc quaän coÚ hieäu quaÝ AT GTÑB yeåu nhaåt nhÜ quaän 2, quaän 6, BÏnh Taân, BÏnh ChaÚnh, Taân PhuÚ, quaän 1, Nhaø Beø.

CaÚc ùeà xuaåt neân laø boå trí caÚc ùÜôøng daønh rieâng cho caÚc loaïi phÜông tieän, boå trí caÚc ùÜôøng moät chieà u, heä thoång giao thoâng thoâng minh, naâng caåp – môÝ roäng caÚc con ùÜôøng vaø caà u, heä thoång caà u vÜôït daønh cho ngÜôøi ùi boä, xaây dÜïng caÚc giao caÊt khaÚc mÜÚc khi coÚ lÜu lÜôïng giao thoâng qua laïi lôÚn, sÜÝ duïng heä thoång GPS trong quaÝn lyÚ – kieüm soaÚt giao thoâng, laÊp ùaÍt caÚc bieün baÚo, baÝng hieäu hoã trôï ngÜôøi tham gia giao thoâng giaÝm thieüu tai naïn. CaÚc chÜông trÏnh nhaän thÜÚc, giaÚo duïc neân thÜïc hieän taïi caÚc quaän yeåu ùeü caÝi thieän nhaän thÜÚc cuÝa ngÜôøi tham giao giao thoâng.

Neân aÚp duïng phÜông phaÚp DEA vaøo caÚc ùòa phÜông khaÚc treân toaøn quoåc ùeü giuÚp caÚc nhaø quaÝn lyÚ coÚ nhÜþng quyeåt ùònh caÝi thieän AT GTÑB hôïp lyÚ trong nguoà n kinh phí vaø naêng lÜïc coÚ giôÚi haïn. * Khoa Kyþ thuaät coâng trÏnh, TrÜôøng Ñaïi hoïc Toân ÑÜÚc ThaÊng - Soå 19 ùÜôøng Nguyeãn HÜþu Thoï, PhÜôøng Taân Phong, Quaän 7, TP. HCM - Email: trinhtuanh@tdt.edu.vn

Taøi lieäu tham khaÝo - ADB (2003). Road safety in Vietnam.

- Almec, N. K. (2009). “Study on the master plan of road safety in Vietnam to 2020.�

Charnes, A., W. W. Cooper and E. Rhodes (1978). “Measuring the efficiency of decision making units.� European Journal of Operational Research 2: 429-444.

- Christens, P. F. (2003). Statistical modelling of traffic safety development. PhD Thesis, Technical university of Denmark.

- Farrell, M. J. (1957). “The Measurement of Productive Efficiency. J (A, general).�

Journal of the Royal Statistical Society 120: 253–281.

- Hermans, E., T. Brijs, T. Stiers and C. Offermans (2006a). The impact of weather conditions on road safety investigated on an hourly basis. 85th annual meeting of the Transportation Research Board. Washington D.C. - Hermans, E., T. Brijs, G. Wets and K. Vanhoof (2009a). “Benchmarking road safety: Lessons to learn from a data envelopment analysis.� Accident Analysis and Prevention 44(1): 174-182.

- Hermans, E., F. Van den Bossche and G. Wets (2008). “Combining road safety information in a performance index.� Accident Analysis and Prevention 40(4): 13371344.

- Ohidul Haque, M. (2010). Problems, Analyses, Actions, Evaluations and Measurements of Road Safety in Brunei. 8th World congress 2010. Participatory Action Research and action Learning. Melbourne, Australia.

- Puyenbroeck, T. V. (2010). “Data Envelopment Analysis: data-driven weighting for composite indicators.�

- Trinh, T. A. (2013). Building road safety models to improve trafic safety in Hochiminh city, Vietnam. Phd, Hasselt Univerisity.

- Wong SC, S. NN, Y. HF, L. BP, H. WT and L. HK. (2006 ). “Association between setting quantified road safety targets and road fatality reduction.� Accid Anal Prev 38(5): 997-1005.

8Ă‹

53

ùoà aÚn toåt nghieäp kieån tr

“Quy hoaĂŻch khu du lòch sinh thaĂši xaĂľ Xuaân Ă‘aĂšm, xaĂľ Hieân Hoøa, huyeän CaĂšt HaĂťi, TP. HaĂťi Phoøngâ€?

Quy hoaïch Khu kinh teå cÜÝa khaüu Hoaønh Moâ - Ñoà ng Vaên, huyeän BÏnh Lieâu, tÌnh QuaÝng Ninh

“Quy hoaĂŻch thaønh phoĂĄ Yeân BaĂši, tĂŚnh Yeân BaĂši ĂąeĂĄn naĂŞm 2030â€?

ùoà aÚn toåt nghieäp

kieĂĄn truĂšc sĂś Quy hoaĂŻch naĂŞm 2014

Sau thôøi gian 16 tuaà n laøm ùoà aÚn toåt nghieäp, dÜôÚi sÜï hÜôÚng daãn taän tÏnh cuÝa caÚc thaà y coâ giaÚo trong vaø ngoaøi trÜôøng, 100/100 sinh vieân khoa Quy hoaïch ùoâ thò vaø noâng thoân ùaþ baÝo veä thaønh coâng ùoà aÚn toåt nghieäp cuÝa mÏnh taïi hoäi ùoà ng chaåm thi toåt nghieäp TrÜôøng Ñaïi hoïc Kieån truÚc Haø Noäi trong ùôït baÝo veä vÜøa qua. Ñoà aÚn toåt nghieäp laø keåt quaÝ cuÝa quaÚ trÏnh hoïc taäp reøn luyeän sau 5 naêm, vôÚi 66 moân hoïc vaø 12 ùoà aÚn veà kieån truÚc, quy hoaïch. Ñaþ coÚ 94 sinh vieân ùÜôïc ùeà nghò coâng nhaän toåt nghieäp naêm 2014 (06 sinh vieân ùaþ baÝo veä ùoà aÚn toåt nghieäp thaønh coâng nhÜng coøn nôï hoïc phaà n: theü duïc, quaân sÜï, neân chÜa ùÜôïc ùeà nghò coâng nhaän toåt nghieäp), trong ùoÚ coÚ 1 sinh vieân (Nguyeãn Anh Vuþ) xeåp loaïi xuaåt saÊc, 1 sinh vieân xeåp loaïi gioÝi (Hoaøng Thò HÜông Giang); 47 sinh vieân xeåp loaïi khaÚ (chieåm 50%) vaø 45 sinh vieân xeåp loaïi trung bÏnh (chieåm 48%).

Khoa cuþng ùaþ lÜïa choïn ra 02 ùeà taøi cuÝa 05 sinh vieân gÜÝi tham dÜï GiaÝi thÜôÝng Loa Thaønh, choïn 10 ùeà taøi cuÝa 27 sinh vieân dÜï thi GiaÝi cuÝa Hoäi Quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò Vieät Nam. Khoa Quy hoaïch Ñoâ thò & Noâng thoân ùÜôïc thaønh laäp caÚch ùaây 20 naêm. Hieän nay Khoa coÚ 6 Boä moân. Moãi naêm Khoa tieåp nhaän gaà n hai traêm sinh vieân ngaønh quy hoaïch vuøng vaø ùoâ thò, vaø sinh vieân theo chÜông trÏnh lieân keåt ùaøo taïo Kieån truÚc caÝnh quan vôÚi caÚc TrÜôøng Ñaïi hoïc cuÝa Coäng hoøa PhaÚp.

PhÜông thÜÚc ùaÚnh giaÚ ùoà aÚn toåt nghieäp.

1. Phaà n chung (5 ùieüm) n Noäi dung nghieân cÜÚu vaø yÚ ùoà saÚng taïo: 2 ùieüm n LyÚ luaän vaø trÏnh ùoä baÝo veä: 1 ùieüm n Chaåt lÜôïng theü hieän: 1 ùieüm n Kyþ naêng laøm vieäc theo nhoÚm: 1 ùieüm n Noäi

2. Phaà n rieâng (5 ùieüm) dung nghieân cÜÚu vaø yÚ ùoà saÚng taïo: 3 ùieüm n LyÚ luaän vaø trÏnh ùoä baÝo veä: 1 ùieüm n Chaåt lÜôïng theü hieän: 1 ùieüm

Xin ùÜôïc giôÚi thieäu ùeån caÚc baïn sinh vieân moät soå ùoà aÚn toåt nghieäp ùaït ùieüm cao trong ùôït baÝo veä vÜøa qua:

54

8Ă‹

uĂšc sĂś Quy hoaĂŻch naĂŞm 2014 “Quy hoaĂŻch Khu kinh teĂĄ cÜÝa khaĂĽu Hoaønh Moâ - Ă‘oĂ ng VaĂŞn, huyeän BĂŹnh Lieâu, tĂŚnh QuaĂťng Ninhâ€?

PhaĂ n chung:

Ñeà taøi coÚ quy moâ lôÚn (14.236ha) vaø tính chaåt phÜÚc taïp: quy hoaïch vuøng huyeän thaønh ùoâ thò loaïi 5 vôÚi 2 khu cÜÝa khaüu. YÙ tÜôÝng quy hoaïch ùÜôïc khai thaÚc tÜø boä khung thieân nhieân vaø caåu truÚc hieän nÜþu cuÝa ùoâ thò gioång nhÜ hai baøn tay ùan laïi khaêng khít vôÚi nhau. Caåu truÚc giao thoâng gioång nhÜ nhÜþng ngoÚn tay xen oâm laåy thieân nhieân nuÚi rÜøng, theü hieän cho sÜï beà n chaÍt, vÜþng maïnh cuÝa ùoâ thò. Ñoâ thò môÚi seþ laø khoâng gian chuyeün tieåp, laøm haøi hoøa giÜþa thieân nhieân vaø ùoâ thò, caân baèng caÚc yeåu toå taÚc ùoäng ùeån quaÚ trÏnh phaÚt trieün.

NhoÚm sinh Vieân: Traà n PhÜông Huyeà n - Vuþ Hoà ng Vaân

GiaÚo vieân hÜôÚng daãn: PGS. TS. LÜông TuÚ Quyeân

TS. KTS. NguyeĂŁn ThaĂši HuyeĂ n.

GiaÚo vieân phaÝn bieän: ThS. KTS. Ñinh Vaên BÏnh

YÙ tÜôÝng sÜÝ duïng caÚc moâ hÏnh hôïp lyÚ cho khu kinh teå cÜÝa khaüu. Tuy nhieân, sinh vieân caà n phaân tích caåu truÚc cô baÝn cuÝa khu quy hoaïch treân phaïm vi hai xaþ ùeü laøm cô sôÝ ùeà xuaåt giaÝi phaÚp bao goà m: + Khu chÜÚc naêng chính cuÝa khu kinh teå. + Khu daân cÜ hieän coÚ treân ùòa baøn hai xaþ, khu vÜïc naøo seþ nhaäp thaønh khu ùoâ thò, khu vÜïc naøo seþ caÝi taïo chÌnh trang‌ Khoâng neân goäp khu trung taâm cuÝa xaþ vôÚi trung taâm khu kinh teå cÜÝa khaüu seþ hôïp lyÚ hôn.

Thieåt keå ùoâ thò toüng theü ùaþ ùeà xuaåt hôïp lyÚ vôÚi caÝnh quan khu vÜïc.

“Cho bieân giĂ´Ăši maĂľi xanhâ€?

Phaà n rieâng:

Traà n PhÜông Huyeà n:

Quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò khu trung taâm (9,2 ùieüm)

Sinh vieân ùaþ nghieân cÜÚu ùaà y ùuÝ caÚc haïng muïc chÌ mang tính chaåt yÚ tÜôÝng. Tuy nhieân, sinh vieân chÜa ùÜa ra ùÜôïc caÚc baÝng bieüu, chÌ tieâu tính toaÚn cho tÜøng khu chÜÚc naêng ùeü hÏnh thaønh khu trung taâm.

BaÝn ùoà toü chÜÚc khoâng gian kieån truÚc caÝnh quan ùeïp, nhÜng moät soå coâng trÏnh vÜôït qua quy moâ thÜïc teå cuÝa ùoâ thò loaïi 5 nhÜ coâng trÏnh thò uÝy, khoåi lieân cô quan.

8Ă‹

55

ùoà aÚn toåt nghieäp kieån tr Vuþ Hoà ng Vaân: Quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò khu phi thueå quan (9,2 ùieüm) Khu phi thueå quan goà m 4 khu chÜÚc naêng quan troïng: khu thÜông maïi dòch vôÚi khoâng gian lôÚn, saåm uaåt, naêng ùoäng; khu coâng nghieäp coÚ khoâng gian thoâng thoaÚng, thuaän lôïi trong vieäc vaän chuyeün, trung chuyeün haøng hoÚa tÜø ngoaøi vaøo trong, khu haønh chính hÏnh thÜÚc trang nghieâm, vôÚi khoâng gian yeân tónh; vaø coüng kieüm soaÚt.

TaÚc giaÝ chÌ dÜøng laïi ôÝ daïng thieåt keå sô boä yÚ tÜôÝng maø chÜa coÚ sÜï tính toaÚn thieåt laäp baÝng bieüu cho caÚc khu chÜÚc naêng, chÜa coÚ baÝng caân baèng ùaåt ùai, baÝng toüng hôïp quy hoaïch sÜÝ duïng ùaåt.

“Quy hoaĂŻch khu du lòch sinh thaĂši xaĂľ Xuaân Ă‘aĂšm, xaĂľ Hieân Hoøa, huyeän CaĂšt HaĂťi, TP. HaĂťi Phoøngâ€?

PhaĂ n chung:

Laø moät khu du lòch hoãn hôïp, du lòch sinh thaÚi keåt hôïp du lòch coäng ùoà ng, ùoà aÚn ùaþ theü hieän ùÜôïc nhieà u Üu ùieüm nhÜ, khai thaÚc ùÜôïc toåi ùa nhÜþng lôïi theå veà ùòa hÏnh, caÝnh quan ùaÍc saÊc cuÝa nuÚi, bieün, moâi trÜôøng sinh thaÚi ùa daïng, baÝo veä vaø phaÚt huy giaÚ trò heä sinh thaÚi bieün – rÜøng ngaäp maÍn phuïc vuï du lòch, ùa daïng hoÚa saÝn phaüm du lòch, caÚc baþi taÊm boå trí hôïp lyÚ, keåt hôïp caÚc dòch vuï du lòch tÜø bÏnh daân ùeån cao caåp, thu huÚt ùÜôïc nhieà u ùoåi tÜôïng khaÚch du lòch trong vaø ngoaøi nÜôÚc‌ Ñoà aÚn ùÜôïc chia maïch laïc roþ raøng vôÚi caÚc chÜÚc naêng nhÜ: Khu trung taâm thÜông maïi, dòch vuï keåt hôïp coâng vieân caây xanh thaønh ùieüm nhaån chuÝ ùaïo, laø loþi trung taâm cuÝa khu du lòch, tÜø ùoÚ boå trí caÚc chÜÚc naêng vui chôi giaÝi trí, nghÌ dÜôþng xung quanh, taän hÜôÝng toåi ùa khoâng gian sinh thaÚi roäng môÝ, vôÚi coâng vieân sinh thaÚi rÜøng ngaäm maÍn. Khai thaÚc toåt caÚc truïc tuyeån, caÝnh quan hÜôÚng vaøo khu trung taâm, coÚ taà m nhÏn roäng môÝ ra bieün, maïnh daïn ùeà xuaåt vaø boå trí hôïp lyÚ caÚc resort, khaÚch saïn, du lòch coäng ùoà ng laøng chaøi ven bieün, bungalow maÍt nÜôÚc sinh thaÚi, baåt ùoäng saÝn du lòch, caÚc loaïi hÏnh dòch vuï du lòch ùa daïng, khu vui chôi giaÝi trí, khu aüm thÜïc‌ Tuy nhieân, vÏ ùaây laø ùoà aÚn quy hoaïch chi tieåt neân nhoÚm sinh vieân caà n phaÝi boü sung vaø phaân tích quy hoaïch phaân khu huyeän ùaÝo CaÚt HaÝi thÏ seþ chaÍt cheþ vaø logic hôn. CaÚc phÜông aÚn cô caåu so saÚnh caà n ùÜôïc theü hieän thoång nhaåt vôÚi phÜông aÚn cô caåu choïn.

56

8Ă‹

NhoÚm sinh Vieân: Nguyeãn Duy Huøng - Nguyeãn Maïnh Linh

GiaÚo vieân hÜôÚng daãn: TS. Doaþn Quoåc Khoa - ThS. Hoaøng ThuÚy Haø

GiaÚo vieân phaÝn bieän: TS. KTS. Ñoã Traà n Tín

uÚc sÜ Quy hoaïch naêm 2014 Phaà n rieâng: Nguyeãn Duy Huøng: Thieåt keå khu trung taâm du lòch (9 ùieüm)

YĂ™ tÜôÝng toĂĽ chÜÚc khoâng gian kieĂĄn truĂšc caĂťnh quan ùÜôïc xaây dÜïng treân hĂŹnh aĂťnh “MaĂŤt trôøi treân soĂšngâ€? ĂąaĂľ taĂŻo ra moät khu vÜïc trung taâm laøm ĂąieĂĽm nhaĂĄn noĂĽi baät coĂš chÜÚc naĂŞng quaĂťng trÜôøng vaø trung taâm thÜông maĂŻi, khai thaĂšc vò trĂ­ thuaän lĂ´ĂŻi veĂ view nhĂŹn ra bieĂĽn, coĂš baĂšn kĂ­nh phuĂŻc vuĂŻ ĂąaĂťm baĂťo vĂ´Ăši caĂšc khu chÜÚc naĂŞng khaĂšc. PhÜông aĂšn ĂąaĂľ keĂĄt noĂĄi ùÜôïc vĂ´Ăši tuyeĂĄn giao thoâng chĂ­nh vaø tuyeĂĄn giao thoâng cÜÝa ngoĂľ ra vaøo, toĂĽ chÜÚc hĂ´ĂŻp lyĂš caĂšc loaĂŻi hĂŹnh dòch vuĂŻ bao quanh nhĂś toĂĽ hĂ´ĂŻp khaĂšch saĂŻn nghĂŚ dÜôþng, khu aĂĽm thÜïc, spa khu baĂľi taĂŠm‌ PhÜông aĂšn ĂąaĂľ khai thaĂšc ùÜôïc toĂĄi Ăąa caĂťnh quan tÜï nhieân, ĂąaĂŤc bieät laø khu rÜøng sinh thaĂši ngaäp maĂŤn, keĂĄt hĂ´ĂŻp maĂŤt nÜôÚc trĂ´Ăť thaønh vuøng loĂľi sinh thaĂši cho toaøn khu du lòch.

Tuy nhieân phaà n thieåt keå chi tieåt minh hoïa caÚc khu chÜÚc naêng, moät soå khu vÜïc nghieân cÜÚu quy hoaïch coøn chÜa thaät hôïp lyÚ veà boå cuïc caÚc chÜÚc naêng trong toüng theü coâng trÏnh. Sinh vieân caà n ruÚt kinh nghieäm khoâng neân coå goø maÍt baèng theo hÏnh hoïc nhaåt ùònh maø caà n chuÚ troïng dÜïa treân ùòa hÏnh caÝnh quan tÜï nhieân

Nguyeãn Maïnh Linh: Thieåt keå khu vÜïc resort cao caåp AÙng Tuøng Coåc, Tuøng Goâi vaø khu nghÌ dÜôþng laøng chaøi (9 ùieüm) Sinh vieân ùaþ phaân chia chÜÚc naêng trong toüng theü quy hoaïch khaÚ hôïp lyÚ, khai thaÚc ùÜôïc toåi ùa caÚc ùaÍc trÜng veà ùòa hÏnh, caÝnh quan thieân nhieân, moâi trÜôøng sinh thaÚi‌ ùeü taïo thaønh heä thoång resort nghÌ dÜôþng vaø khu laøng chaøi hieän ùaïi, nhÜng vaãn mang ùaäm baÝn saÊc rieâng.

Tuy nhieân, phaà n quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò coøn môø nhaït do quy moâ nghieân cÜÚu bò loaþng, khoâng taäp trung, neåu trieün khai nghieân cÜuÚ hoaÍc khu resort cao caåp hoaÍc khu nghÌ dÜôþng laøng chaøi thÏ seþ ùaït hieäu quaÝ nghieân cÜÚu hôn.

8Ă‹

57

ùoà aÚn toåt nghieäp kieån tr NhoÚm sinh Vieân: Hoaøng Thò HÜông Giang - Chaâu Ngoïc Loan -

Phuøng ÑÏnh Duþng

“Quy hoaĂŻch thaønh phoĂĄ Yeân BaĂši, tĂŚnh Yeân BaĂši ĂąeĂĄn naĂŞm 2030â€?

GiaÚo vieân hÜôÚng daãn: ThS.KTS. LÜông Tieån Duþng - ThS. KTS. Leâ ÑÜÚc Loäc GiaÚo vieân phaÝn bieän: ThS. KTS. Leâ Minh AÙnh.

PhaĂ n chung:

n NhoÚm sinh vieân coÚ yÚ tÜôÝng roþ raøng trong caÚch giaÝi quyeåt vaån ùeà khai thaÚc phaÚt trieün quy ùaåt ùeü môÝ roäng ùoâ thò maø khoâng phaÚ hoaïi caÝnh quan thieân nhieân. Chính vÏ vaäy, ùoà aÚn ùaþ tÏm ra yÚ tÜôÝng rieâng, phÜông aÚn quy hoaïch rieâng khoâng nhÜþng truøng laÍp vôÚi ùoà aÚn thÜïc teå maø coÚ phaà n phong phuÚ vaø ùaÍc saÊc hôn. CaÚc nghieân cÜÚu giaÝi quyeåt moåi quan heä giÜþa caÚc khu chÜÚc naêng ùoâ thò, noâng thoân, vôÚi du lòch cuþng nhÜ caÚc chÜÚc naêng khaÚc ùaþ ùÜôïc ùeà caäp vaø giaÝi quyeåt toåt. n CaÚc

khu chÜÚc naêng ùÜôïc boå trí hôïp lyÚ, tyÝ leä thaønh phaà n ùaåt ùai ùÜôïc caân ùoåi kyþ giÜþa nhu caà u vaø khaÝ naêng thích ÜÚng. Ñoà aÚn ùaþ ùÜa tôÚi moät hÏnh aÝnh veà moät ùoâ thò hai beân soâng naêng ùoäng nhÜng vaãn haøi hoøa vôÚi caÝnh quan moâi trÜôøng, giÜþa hieän ùaïi vaø truyeà n thoång, caÚc tuyeån, truïc khoâng gian gaÊn boÚ chaÍt cheþ giÜþa yÚ nghóa vaø coâng naêng. Ñoà aÚn ùaþ giaÝi quyeåt toåt veà toü chÜÚc phaân boå heä thoång trung taâm, heä thoång caây xanh caÝnh quan phong phuÚ gaÊn lieà n vôÚi phaÚt trieün heä thoång du lòch vaø ùieüm du lòch. CaÚch ùaÍt vaån ùeà vaø giaÝi quyeåt vaån ùeà coÚ nhieà u saÚng taïo ùaþ laøm cho ùoà aÚn ùoäc ùaÚo vaø taêng sÜÚc haåp daãn. Thieåt keå ùoâ thò trong quy hoaïch chung cuþng ùaþ ùÜôïc nghieân cÜÚu coÚ yÚ ùoà toåt, chaåt lÜôïng cao.

n NhoÚm sinh vieân bieåt thoång keâ ùaåt ùai nhÜng chÜa bieåt caân baèng caÚc loaïi ùaåt trong ùoâ thò.

Phaà n rieâng:

Hoaøng Thò HÜông Giang: Quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò khu vÜïc trung taâm haønh chính vaø truïc trung taâm ùoâ thò (9,2 ùieüm)

Sinh vieân coÚ yÚ tÜôÝng taïo dÜïng moät hÏnh aÝnh khu trung taâm ven soâng thaät soâi ùoäng, hieän ùaïi, hôïp lyÚ. CaÚc truïc caÝnh quan coÚ hÜôÚng tieåp caän vôÚi quaÝng trÜôøng trung taâm ùaþ taïo neân sÜï haåp daãn cho ùoà aÚn. Ñaây laø moät khoâng gian coâng coäng quan troïng cho khu vÜïc, moät khoâng gian phuïc vuï cho coäng ùoà ng vôÚi caÚch toü chÜÚc khoâng gian saÚng taïo, sinh ùoäng, haåp daãn. YÙ ùoà toü chÜÚc thieåt keå ùoâ thò ùÜôïc sinh vieân nghieân cÜÚu toåt vaø coÚ nhieà u saÚng taïo ùoäc ùaÚo.

Tuy nhieân, quy hoaïch khu trung taâm ùoâ thò treân khu ùaåt 65ha vôÚi chÜÚc naêng chÌ coÚ haønh chính, thÜông maïi vaø vaên hoÚa cuÝa ùoâ thò loaïi III laø hôi lôÚn. Phaà n baÝn veþ quy hoaïch chi tieåt kieån truÚc caÝnh quan chÜa tính toaÚn chÌ tieâu cho tÜøng khu neân môÚi chÌ theü hieän ùÜôïc khoâng gian tuyeån maø chÜa thaåy ùÜôïc sÜï lieân keåt giÜþa caÚc khu chÜÚc naêng.

58

8Ă‹

uÚc sÜ Quy hoaïch naêm 2014 Chaâu Ngoïc Loan: Quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò khu trung taâm vaên hoÚa (9,1 ùieüm) Sinh vieân ùaþ nghieân cÜÚu caÚc moâ hÏnh trung taâm vaên hoÚa keåt hôïp vôÚi laøng vaên hoÚa, ùeü tÜø ùoÚ tÏm ra hÜôÚng giaÝi quyeåt ùoäc ùaÚo rieâng cho ùoà aÚn. Sinh vieân ùaþ coÚ sÜï ùaà u tÜ nghieân cÜÚu, tÏm toøi saÚng taïo trong ùaÚnh giaÚ phaân tích kyþ hieän traïng, ùeà ra giaÝi phaÚp quy hoaïch khoâng gian kieån truÚc caÝnh quan khu vÜïc coâng vieân phong phuÚ sinh ùoäng. Tuy nhieân, sinh vieân chÜa taïo ùÜôïc ùieüm nhaån chính veà coâng trÏnh, giao thoâng, chÜa theü hieän ùÜôïc yÚ ùoà trong phaân chia caÚc khu chÜÚc naêng vaø chÜa bieåt hôïp khoåi giÜþa caÚc coâng trÏnh trong khu trung taâm.

Phaà n thieåt keå ùoâ thò ùaþ ùÜôïc sinh vieân giaÝi quyeåt toåt, maÍc duø phaà n minh hoïa coøn thieåu caÚc chi tieåt chính trong truïc caÝnh quan.

Phuøng ÑÏnh Duþng: Quy hoaïch chi tieåt vaø thieåt keå ùoâ thò khu trung taâm theü duïc theü thao (8,7 ùieüm) Sinh vieân coÚ yÚ thÜÚc toåt trong nghieân cÜÚu toü chÜÚc quy hoaïch trung taâm TDTT gaÊn lieà n vôÚi phaÚt trieün caÝnh quan beân soâng. Caà u truÚc cuÝa moät khu trung taâm TDTT vôÚi caÝ theü loaïi coâng trÏnh ùÜôïc sinh vieân nghieân cÜÚu vaø theü hieän toåt. CaÚc yÚ ùoà toü chÜÚc khoâng gian kieån truÚc caÝnh quan vaø thieåt keå ùoâ thò sinh ùoäng, giaøu hÏnh aÝnh.

Tuy nhieân phaà n ùaÚnh giaÚ hieän traïng treân baÝn veþ coøn thieåu caÚc khu vÜïc ùoà i nuÚi, sinh vieân chÜa neâu caÚc giaÝi phaÚp di daân vaø dôøi boÝ khu coâng nghieäp hieän traïng. sinh vieân laãn loän giÜþa trung taâm TDTT vaø trung taâm vui chôi giaÝi trí trong vieäc phaân khu. Boå cuïc giao thoâng, coâng trÏnh ùôn ùieäu. Phaà n thieåt keå ùoâ thò môÚi theü hieän mang tính chaåt minh hoïa.

8Ă‹

59

NhÜþng caây caà u noüi tieång

QUY HOAĂ? C H

THEà GIÔ�

HUÙT HOÀN DU KHAÙCH

& KIEà N TRUÙC

Bieân dòch: Huy Minh

ChuÚng ta cuøng khaÚm phaÚ nhÜþng caây caà u ùÜôïc ùaÚnh giaÚ laø kÏ vó nhaåt theå giôÚi. Ñaây laø nhÜþng caây caà u coü, coÚ kieån truÚc laï maÊt, vaø chuÚng trôÝ thaønh nhÜþng ùieüm thu huÚt khaÚch du lòch khaÊp nôi treân theå giôÚi.

1. Caà u Gard (Pont du Gard) – PhaÚp

Pont du Gard laø moät caây caà u ba taà ng naèm ôÝ phía Nam nÜôÚc PhaÚp. VôÚi veÝ ùeïp huøng vó vaø ùÜôïc baÝo toà n gaà n nhÜ nguyeân traïng tÜø theå kyÝ 1 ùeån nay, caây caà u trôÝ thaønh moät trong nhÜþng danh thaÊng huÚt khaÚch nhaåt nÜôÚc PhaÚp. Pont du Gard ùÜôïc xaây dÜïng tÜø theå kyÝ 1 trÜôÚc Coâng Nguyeân, vôÚi muïc ùích vaän chuyeün nÜôÚc ngoït cho thaønh phoå Nimes. Ñaây laø moät coâng trÏnh cuÝa Augustus - Ñaïi ùeå cuÝa ùeå cheå La Maþ, vÏ vaäy noÚ mang ùaäm hÏnh aÝnh, loåi kieån truÚc cuÝa caÚc caà u daãn nÜôÚc treân ùaåt nÜôÚc Italy.

Keânh daãn nÜôÚc naøy cung caåp hôn 20.000m3 nÜôÚc ngoït cho ngÜôøi daân trong thaønh phoå, ùÜôïc sÜÝ duïng cho tÜôÚi tieâu, caÚc hoaït ùoäng coâng coäng vaø rieâng tÜ. NÜôÚc ùÜôïc ùoü vaøo naêm maÚng nÜôÚc, chaïy theo naêm hÜôÚng khaÚc nhau.

60

8Ă‹

Caà u Gard ùÜôïc xaây dÜïng chuÝ yeåu baèng ùaÚ khai thaÚc ôÝ vuøng laân caän, laø moät phaà n trong coâng trÏnh daøi gaà n 50km, cao 49m, daøi 275m, goà m 3 taà ng voøm. Moãi taà ng ùeà u coÚ caÚc voøm cÜÝa baÚn nguyeät. Ñeü hoaøn thaønh caây caà u naøy, ngÜôøi ta ùaþ phaÝi huy ùoäng tôÚi 1.000 nhaân coâng, lao ùoäng trong 3 naêm roøng. Ñieà u ùaÍc bieät laø caây caà u ùÜôïc xaây tÜø nhÜþng taÝng ùaÚ lôÚn coÚ troïng lÜôïng tôÚi 6 taån moãi taÝng, ùÜôïc caÊt xeÝ raåt kheÚo. GiÜþa nhÜþng lôÚp ùaÚ naøy, hoaøn toaøn khoâng coÚ chaåt keåt dính naøo.

Moãi naêm caây caà u ùoÚn tôÚi 1,4 trieäu lÜôït khaÚch du lòch. Pont du Gard gaÊn lieà n vôÚi nhÜþng caâu chuyeän tÏnh laþng maïn cuÝa quyÚ toäc vaø caÚc thi só xÜa kia. Nôi ùaây cuþng laø nôi ùÜôïc caÚc vÜông trieà u PhaÚp Üa thích vaø coi laø bieüu tÜôïng quyeà n lÜïc cuÝa ùeå cheå. Pont du Gard ùÜôïc coâng nhaän laø Di saÝn theå giôÚi cuÝa UNESCO vaøo naêm 1985.

Quy hoĎ€ch & ki’n trĂ›c th’ giĂŒi

2. Caà u Than thôÝ (Ponte dei Sospiri) – Italia

Caây caà u naøy ùÜôïc baÊc qua doøng Venice ôÝ phía BaÊc nÜôÚc YÙ. NoÚ cuþng coøn ùÜôïc goïi laø caà u ùaÚ voâi Venetian.

Caà u Than thôÝ naèm giÜþa Dinh Toüng traån (Venezia) vaø nhaø giam cuþ trong thaønh phoå Venezia, baÊc qua Rio di Palazzo - laø moät con keânh roäng khoaÝng 8m.

Chieåc caà u laøm baèng ùaÚ voâi naøy do Antonio Contino, chaÚu cuÝa ngÜôøi ùaþ xaây chieåc caà u Rialto, Antonio da Ponte, xaây naêm 1605. Contino cuþng tÜøng tham gia xaây caà u Rialto trÜôÚc ùoÚ.

TrÜôÚc ùaây, chieåc caà u duøng ùeü daãn toäi nhaân bò toøa aÚn toüng traån Venezia tuyeân xÜÝ trong Dinh Toüng traån vaøo tuø hay haønh hÏnh. Caà u Than thôÝ mang teân naøy tÜø theå kyÝ 17. SôÝ dó noÚ coÚ caÚi teân naøy laø vÏ tuø nhaân treân ùÜôøng vaøo traïi giam ùaþ thôÝ daøi khi ùÜÚng tÜø ùaây nhÏn ra tÜï do laà n cuoåi. Tuø nhaân noüi nhaåt coÚ leþ laø Giacomo Casanova, ùaþ tÜø ùaây vÜôït nguïc baèng caÚch leo qua maÚi cuÝa nhaø laân caän trong ùeâm 31 thaÚng 10 naêm 1756.

3. Caà u saÊt (Iron Bridge) – Anh

Caà u Than thôÝ (Ponte dei Sospiri) – YÙ

Cuoåi theå kÌ 18, vuøng Shropshire noüi tieång vÏ giaøu caÚc quaÍng saÊt vaø than ùaÚ. Neân raåt deã thaåy raèng taïi sao ngÜôøi ta laïi choïn chaåt lieäu toåt hôn goã naøy ùeü xaây dÜïng caây caà u.

Iron Bridge laø saÝn phaüm cuÝa kieån truÚc sÜ Thomas Fornolls Pritchard, laø ngÜôøi ùaþ khaÝo saÚt tÜøng nhòp caà u ùeü ùaÝm baÝo cho khaÝ naêng taøu thuyeà n qua laïi beân dÜôÚi deã daøng. Tuy nhieân, kieån truÚc sÜ naøy ùaþ qua ùôøi trÜôÚc khi caà u ùÜôïc thi coâng, vÏ theå neân vieäc xaây dÜïng caây caà u do moät quaÝn ùoåc xÜôÝng saÊt mang teân Abraham Darby III ùaÝm nhaän. OÂng naøy ùaþ sÜÝ duïng khoaÝng 400 taån saÊt vaø baèng 800 meÝ ùuÚc rieâng bieät vôÚi 5 daà m ùôþ daïng voøm, ùuÚc hai nÜÝa vaø sau ùoÚ laÊp gheÚp baèng buloâng ùeü phuïc vuï cho quaÚ trÏnh thi coâng caây caà u. NgÜôøi ta ùaþ phaÝi maåt tôÚi ba thaÚng ùeü gheÚp nhÜþng taåm saÊt ùuÚc naøy laïi vôÚi nhau.

Iron Bridge ùÜôïc xaây dÜïng tÜø theå kyÝ 18 baÊc qua soâng Serern ôÝ Shropshire (Anh), tuy khoâng lôÚn nhÜng laïi raåt noüi tieång bôÝi noÚ laø caây caà u ùaà u tieân treân theå giôÚi ùÜôïc xaây dÜïng hoaøn toaøn baèng saÊt, laø saÝn phaüm tieâu bieüu cuÝa thôøi kyø CaÚch maïng coâng nghieäp, ùaÍc bieät laø kyþ thuaät thieåt keå vaø xaây dÜïng, ùoä beà n laãn tieån ùoä thi coâng. Ñieà u ùaÚng tieåc laø chuÝ nhaân cuÝa noÚ laïi qua ùôøi sôÚm, Darby khoâng nhaän ùÜôïc nhÜþng gÏ oâng ùaÚng ùÜôïc hÜôÝng do ùaÚnh giaÚ thaåp chi phí xaây dÜïng caà u, vÏ theå cho ùeån cuoåi ùôøi, oâng vaãn ngaäp trong nôï naà n, thaäm chí coøn maÊc nôï sau khi caà u ùÜôïc khaÚnh thaønh do chi phí phaÚt sinh.

Caà u saÊt (Iron Bridge) – Anh 8Ë

61

CaĂ u Phong VuĂľ (The Wind and Rain Bridge) - Trung QuoĂĄc

4. CaĂ u Phong VuĂľ (The Wind and Rain Bridge) - Trung

QuoĂĄc

Kieån truÚc ùoäc ùaÚo cuÝa caà u Phong Vuþ laø saÝn phaüm vaên hoÚa tinh teå cuÝa nhÜþng ngÜôøi daân toäc Ñoäng sinh soång ôÝ Trung Quoåc. Daân toäc Ñoäng laø moät trong 56 daân toäc thieüu soå cuÝa Trung Quoåc. NgÜôøi Ñoäng soång raÝi raÚc trong caÚc ngoâi laøng ôÝ tÌnh Hoà Nam, Hoà BaÊc, QuaÝng Chaâu vaø QuaÝng Taây. Hoï noüi tieång vôÚi ngheà laøm baÚnh gaïo truyeà n thoång vaø kyþ ngheä xaây dÜïng caà u goã ùoäc ùaÚo. NhÜþng caây caà u baÊc qua khu vÜïc soâng, hoà nôi ngÜôøi Ñoäng sinh soång ùÜôïc goïi laø caà u Phong Vuþ, bôÝi thieåt keå cuÝa caà u coÚ phaà n maÚi ùeü chaÊn gioÚ, chaÊn mÜa. Loaïi caà u naøy coøn coÚ teân goïi khaÚc laø caà u hoa bôÝi kieån truÚc toüng theü cuÝa caây caà u heät nhÜ nhÜþng boâng hoa ùang nôÝ, voâ cuøng ùeïp maÊt. Vaøo nhÜþng ngaøy trôøi mÜa, ùaây laø ùòa ùieüm gaÍp gôþ thÜôøng xuyeân cuÝa nhÜþng ngÜôøi daân ùòa phÜông. Hoï vÜøa troø chuyeän, vÜøa thÜ giaþn sau nhÜþng giôø lao ùoäng. Chieåc caà u noüi tieång cho loaïi kieån truÚc naøy laø caây caà u naèm ôÝ tÌnh QuaÝng Taây, ùÜôïc xaây dÜïng tÜø naêm 1916. Ñaây cuþng laø caây caà u Phong Vuþ vÜþng chaþi vaø lôÚn nhaåt ôÝ Trung Quoåc vôÚi 5 maÚi voøm lôÚn vaø chieà u daøi leân ùeån 64,4m, roäng 3,4m vaø cao 10,6m. Phaà n truï caà u laø boä phaän duy nhaåt ùÜôïc xaây baèng ùaÚ, phaà n thaân ùÜôïc keåt noåi hoaøn toaøn baèng goã vaø treân maÚi ùÜôïc lôïp gaïch.

NhÜþng haøng gheå cuþng ùÜôïc boå trí hôïp lyÚ hai beân thaân caà u, thuaän tieän cho du khaÚch nghÌ ngôi. ÑÜÚng tÜø caây caà u naøy, du khaÚch seþ ùÜôïc chieâm ngÜôþng doøng soâng Linxi uoån lÜôïn beân dÜôÚi vôÚi hai beân soâng laø nhÜþng caÚnh ùoà ng cheø xanh maÚt. NeÚt ùoäc ùaÚo cuÝa caây caà u naøy ùaþ thu huÚt haøng nghÏn du khaÚch tôÚi tham quan moãi ngaøy.

5. CaĂ u Brooklyn (Brooklyn Bridge) - MyĂľ

Caà u Brooklyn laø moät trong nhÜþng caây caà u treo laâu ùôøi nhaåt Hoa Kyø.

Hoaøn thaønh vaøo naêm 1883, caây caà u keåt noåi hai khu cuÝa thaønh phoå New York laø Manhattan vaø Brooklyn bò chia caÊt bôÝi Soâng Ñoâng (East

River). VôÚi truï nhòp chính daøi 486m. NoÚ laø caây caà u treo daøi nhaåt theå giôÚi cho ùeån naêm 1903 vaø laø caây caà u treo ùaà u tieân laøm baèng theÚp. Keü tÜø khi thoâng xe, noÚ ùaþ trôÝ thaønh moät phaà n bieüu tÜôïng cuÝa New York.

CaĂ u Brooklyn ùÜôïc khĂ´Ăťi coâng tÜø thaĂšng 1/1870, vĂ´Ăši hai toøa thaĂšp naèm gaĂ n phĂ­a hai bôø, xaây theo kieĂĽu kieĂĄn truĂšc “Taân Goâ-ticâ€? (xuaĂĄt hieän taĂŻi Anh tÜø thaäp nieân 1740), ùôþ laĂĄy thaân caĂ u vĂ´Ăši nhÜþng caĂšp treo baèng theĂšp. Ă‘aây cuĂľng laø chieĂĄc caĂ u treo baèng theĂšp ĂąaĂ u tieân treân theĂĄ giĂ´Ăši, trĂ´Ăť thaønh coâng trĂŹnh kieĂĄn truĂšc ùÜôïc traân troĂŻng nhaĂĄt New York vaø ùÜôïc coâng nhaän laø coâng trĂŹnh lòch sÜÝ quoĂĄc gia vaøo naĂŞm 1964. HĂ´n nÜþa, vieäc xaây dÜïng caĂ u coøn ùÜôïc xem laø moät kyø tĂ­ch, khi kieĂĄn truĂšc sĂś goĂĄc ÑÜÚc John Augustus Roebling (1806-1869), ngÜôøi thieĂĄt keĂĄ caây caĂ u, qua ùôøi khi Ăąang chuaĂĽn bò xaây dÜïng caĂ u. Con oâng laø Washington Roebling (1837-1926) tieĂĄp tuĂŻc coâng trĂŹnh cuĂťa cha, nhĂśng chaĂşng bao laâu sau khi khĂ´Ăťi coâng, Washington gaĂŤp tai naĂŻn khi Ăąi khaĂťo saĂšt loøng soâng Ă‘oâng vaø bò lieät toaøn thaân. Tuy nhieân, trong suoĂĄt 13 naĂŞm, Washington hÜôÚng daĂŁn baèng ngoĂšn tay duy nhaĂĄt coøn chuyeĂĽn Ăąoäng cuĂťa mĂŹnh cho vĂ´ĂŻ oâng laø Emily Warren Roebling (1843-1903). DÜôÚi sÜï hÜôÚng daĂŁn cuĂťa choĂ ng, baø ĂąaĂľ vÜøa tÜï hoĂŻc cuøng vĂ´Ăši caĂšc kyĂľ sĂś taĂŻi coâng trÜôøng vÜøa tieĂĄp tuĂŻc coâng vieäc cho ĂąeĂĄn khi hoaøn taĂĄt. Do vaäy, teân cuĂťa ba ngÜôøi trong moät gia ùÏnh ĂąaĂľ ùÜôïc ghi khaĂŠc leân coâng trĂŹnh lòch sÜÝ naøy.

Hieän nay, moãi ngaøy coÚ khoaÝng 120.000 xe hôi, haøng ngaøn ngÜôøi ùi xe ùaïp vaø khaÚch boä haønh qua laïi treân caây caà u naøy. NoÚ thÜïc sÜï ùoÚng vai troø quan troïng trong caÚc sÜï kieän lòch sÜÝ cuÝa thaønh phoå. Trong bieån coå ngaøy 11/09/2001, tÜøng ùoaøn ngÜôøi ùaþ mau choÚng tÏm caÚch rôøi khoÝi Manhattan theo loåi caüu Brooklyn. Ngoaøi ra, hÏnh aÝnh chieåc caà u treo Brooklyn cuþng trôÝ thaønh ùeà taøi cuÝa

CaĂ u Brooklyn (Brooklyn Bridge) - MyĂľ

62

8Ă‹

Quy hoĎ€ch & ki’n trĂ›c th’ giĂŒi

moät soå taÚc phaüm vaên hoïc, ca nhaïc vaø ùieän aÝnh, nhÜ: phim taøi lieäu Brooklyn Bridge cuÝa ùaïo dieãn ngÜôøi Myþ Ken Burns ùÜôïc ùeà cÜÝ giaÝi Oscar naêm 1982, ban nhaïc Johnny Maestro and The Brooklyn Bridge (19682010) vôÚi baøi haÚt noüi tieång The Worst That Could Happen...

6. Caà u Coüng Vaøng hay Caà u Kim Moân (Golden Gate Bridge) - Myþ

Ñaây laø caây caà u treo noåi lieà n thaønh phoå San Francisco treân muþi phía BaÊc cuÝa baÚn ùaÝo San Francisco vôÚi haït Marin. ÑÜôïc khaÚnh thaønh vaøo naêm 1937, The Golden Gate Bridge laø caây caà u treo daøi nhaåt theå giôÚi vaøo thôøi kyø ùoÚ vaø ùaþ trôÝ thaønh moät bieüu tÜôïng cuÝa San Francisco. Naêm 2007, The Golden Date ùÜôïc xeåp haïng thÜÚ naêm trong danh saÚch nhÜþng kieån truÚc Hoa Kyø ùÜôïc yeâu thích do Vieän Kieån truÚc sÜ Hoa Kyø baà u choïn. Keü tÜø khi hoaøn thaønh ùeån nay, ùaþ coÚ taÚm chieåc caà u khaÚc coÚ chieà u daøi vÜôït qua Caà u Coüng Vaøng. Tuy theå, noÚ vaãn laø caây caà u treo daøi thÜÚ hai ôÝ Hoa Kyø, sau caà u Verrazano-Narrows ôÝ New York.

7. Chuøa caà u, coøn ùÜôïc goïi laø caây caà u cuÝa nuï hoân, caà u maÚi che Covered Bridge - baÊc qua soâng Grand, Ontario, Canada Caà u Coüng Vaøng hay Caà u Kim Moân (Golden Gate Bridge) - Myþ

Chuøa caà u, coøn ùÜôïc goïi laø caây caà u cuÝa nuï hoân, caà u maÚi che - Covered Bridge - baÊc qua soâng Grand, Ontario, Canada

Covered Bridge laø moät caây caà u goã coÚ maÚi che vaø toaøn boä thaân caà u cuþng gaà n nhÜ ùÜôïc quaây kín hoaøn toaøn. Muïc ùích cuÝa lôÚp phuÝ naøy laø ùeü baÝo veä keåt caåu baèng goã cuÝa caà u traÚnh khoÝi sÜï khaÊc nghieät cuÝa thôøi tieåt.

Neåu khoâng coÚ lôÚp phuÝ baÝo veä thÏ caà u maÚi che chÌ coÚ tuoüi thoï trung bÏnh tÜø 10 ùeån 15 naêm do sÜï aÝnh hÜôÝng cuÝa mÜa vaø maÍt trôøi.

Ngoaøi ra caà u maÚi che coøn coÚ taÚc duïng baÝo veä cho ngÜôøi ùi boä treân caà u.

West Montrose Covered Bridge laø chieĂĄc caĂ u coĂš maĂši che coĂĽ nhaĂĄt taĂŻi Canada. Ă‘aây laø caây caĂ u coĂš maĂši che baèng goĂŁ cuoĂĄi cuøng Ă´Ăť Ontario, boĂĄn caây caĂ u khaĂšc ĂąeĂ u ĂąaĂľ bò phaĂš huĂťy trong nhÜþng naĂŞm qua. NoĂš ùÜôïc xaây dÜïng chĂŚ trong moät naĂŞm sau chieĂĄc caĂ u Victoria Ă´Ăť Montreal. Caây caĂ u naøy coøn ùÜôïc goĂŻi laø “Caây caĂ u nuĂŻ hoânâ€? naèm Ă´Ăť phĂ­a Taây Montrose – Ontario, ùÜôïc John Bear xaây dÜïng trong khoaĂťng thôøi gian 1880-1881. Caây caĂ u ùÜôïc xaây dÜïng giaønh rieâng cho ngÜôøi Ăąi boä, xe Ăąoäc maĂľ vaø caĂšc loaĂŻi xe coĂš troĂŻng lÜôïng dÜôÚi ba taĂĄn qua soâng Grand. CaĂ u ùÜôïc laøm chuĂť yeĂĄu baèng goĂŁ nhĂśng ĂąaĂľ ùÜôïc sÜÝa chÜþa vaø boĂĽ sung phaĂ n beâtoâng vaø theĂšp ĂąeĂĽ khaĂŠc phuĂŻc tĂŹnh traĂŻng xuoĂĄng caĂĄp cuĂťa caĂĄu truĂšc caĂ u.

8Ă‹

63

QUY HOAĂ? C H

THEà GIÔ�

Ć’n t≠Óng cÂŤu nâ‰ ĂŒc & KIEĂ N TRUĂ™C

Bieân dòch: Thuïc Anh

C

aĂ u nÜôÚc laø loaĂŻi hĂŹnh coĂš caĂĄu truĂšc cuĂťa maĂŻng lÜôÚi keânh raĂŻch ùÜôøng thuĂťy, coĂš chÜÚc naĂŞng vaän taĂťi, ĂąieĂ u hÜôÚng tĂ´Ăši caĂšc thung luĂľng, ùÜôøng saĂŠt, ùÜôøng boä hoaĂŤc caĂšc con soâng khaĂšc. CaĂšc loaĂŻi taøu thuyeĂ n nhoĂť vaĂŁn thÜôøng xuyeân Ăąi laĂŻi treân nhÜþng con ùÜôøng nÜôÚc naøy. Caây caĂ u nÜôÚc noĂĽi tieĂĄng nhaĂĄt coĂš leĂľ laø caĂ u Magdeburg taĂŻi ÑÜÚc, Ăąaây laø caây caĂ u nÜôÚc daøi nhaĂĄt vaø aĂĄn tÜôïng nhaĂĄt theĂĄ giĂ´Ăši. Heä thoĂĄng naøy ĂąaĂľ ùÜôïc duøng ĂąeĂĽ daĂŁn nÜôÚc tĂ´Ăši caĂšc thaønh phoĂĄ tÜø nhieĂ u theĂĄ kyĂť. Tuy nhieân, noĂš vaĂŁn khoâng ùÜôïc sÜÝ duĂŻng cho muĂŻc ùích giao thoâng. ChĂŚ tĂ´Ăši theĂĄ kyĂť thÜÚ 17, khi heä thoĂĄng keânh mÜông hieän ĂąaĂŻi baĂŠt ĂąaĂ u xuaĂĄt hieän thĂŹ “Con ùÜôøng nÜôÚcâ€? naøy mĂ´Ăši trĂ´Ăť thaønh con ùÜôøng giao thoâng. NaĂŞm 1896, heä thoĂĄng keânh baĂŠc qua soâng Loire (PhaĂšp) ùÜôïc ĂąaĂšnh giaĂš laø daøi nhaĂĄt. NhĂśng tĂ´Ăši theĂĄ kyĂť thÜÚ 21, caĂ u nÜôÚc Magdeburg ùÜôïc xaây dÜïng taĂŻi ÑÜÚc vaø ĂąaĂľ daønh ùÜôïc danh hieäu naøy.

DÜôÚi ùaây laø ba trong soå nhÜþng caà u nÜôÚc aån tÜôïng vaø tuyeät vôøi treân theå giôÚi.

Caà u keânh Magdeburg (Magdeburg Water Bridge) Caà u nÜôÚc Magdeburg taïi ÑÜÚc coÚ moät yÚ nghóa heåt sÜÚc ùaÍc bieät. ÑÜôïc khaÚnh thaønh vaøo thaÚng 10 naêm 2003, Magdeburg laø heä thoång ùÜôøng thuÝy keåt noåi keânh ùaøo Elbe-Havel vôÚi Mittellandkanal,

vÜôït qua soâng Elbe. VôÚi ùoä daøi 918m, ùaây laø heä thoång daãn nÜôÚc ùoà ng thôøi laø tuyeån giao thoâng nÜôÚc daøi nhaåt theå giôÚi.

Elbe-Havel vaø Mittelland laø hai con keânh ùaþ coÚ trÜôÚc ùaây, gaà n thaønh phoå Magdeburg nhÜng laïi naèm ùoåi dieän vôÚi doøng soâng Elbe. Tuy nhieân, soâng Elbe laïi thaåp hôn ùaÚng keü so vôÚi hai con keânh naøy, neân taøu beø muoån di chuyeün giÜþa hai con keânh buoäc phaÝi ùi ùÜôøng voøng 12km, ùeü giaÝm daà n ùoä cao tÜø keânh ùaøo Mittelland thoâng qua thuyeà n Rothensee ùeü tôÚi soâng Elbe, sau ùoÚ ùi thuyeà n xuoâi doøng treân soâng, vaø trÜôÚc khi leân keânh ùaøo Elbe-Havel thÏ caÚc phÜông tieän ùeà u phaÝi qua cÜÝa Niegripp. MÜïc nÜôÚc thaåp cuÝa soâng Elbe laøm haïn cheå sÜï vaän chuyeün haøng hoÚa troïng taÝi lôÚn treân caÚc saø lan, vÏ vaäy ùoøi hoÝi phaÝi toån nhieà u thôøi gian hôn cho vieäc thaÚo dôþ vaø vaän chuyeün haøng hoÚa qua khu vÜïc naøy.

Vieäc thoång nhaåt nÜôÚc ÑÜÚc vaø thieåt laäp tuyeån ùÜôøng giao thoâng moät laà n nÜþa ùaþ ùÜôïc Üu tieân vaø xaây dÜïng leân caây caà u nÜôÚc. Coâng trÏnh ùÜôïc khôÝi coâng vaøo naêm 1997, thi coâng trong voøng 6 naêm vôÚi toüng giaÚ trò ùaà u tÜ 500 trieäu Euro. TôÚi nay, chieåc caà u nÜôÚc naøy coÚ chÜÚc naêng keåt noåi toaøn boä khu vÜïc noäi ùòa Berlin vôÚi heä thoång caÝng chaïy doïc soâng Rhine.

Caà u keânh Magdeburg

64

8Ă‹

Quy hoĎ€ch & ki’n trĂ›c th’ giĂŒi

CaĂ u maĂšng Aqueduct)

Pontcysyllte

(Pontcysyllte

Heä thoång caà u maÚng Pontcysyllte ùÜôïc xaây dÜïng vaøo khoaÝng thôøi gian nhÜþng naêm 1795-1805, taïi Wrexham – haït Borough – Anh, chaïy doïc theo doøng keânh Ellesmere qua thung luþng cuÝa soâng Dee. Trong suoåt thôøi kyø CaÚch maïng Coâng nghieäp, caây caà u naøy coÚ chÜÚc naêng lieân keåt caÚc moÝ than taïi Denbighshire vôÚi heä thoång keânh quoåc gia. ÑoÚ laø moät trong nhÜþng thaønh tÜïu kyþ thuaät lôÚn nhaåt theå giôÚi cuÝa thôøi ùaïi. CoÚ beà daøy lòch sÜÝ hôn 200 naêm, ùaây laø heä thoång daãn nÜôÚc daøi vaø cao nhaåt nÜôÚc Anh. Hieän nay, coâng trÏnh naøy ùÜôïc coâng nhaän laø moät di saÝn cuÝa theå giôÚi.

Caà u keânh Magdeburg

Caây caà u maÚng naøy coÚ chieà u daøi 307m, roäng 3,4m vaø saâu 1,60m.

NoÚ laø moät phaà n cuÝa moät heä thoång daãn nÜôÚc daøi 18km. NoÚ bao goà m moät maÚng xoåi hoã trôï laøm baèng gang daøi 38m phía treân maÍt soâng, naèm treân nhÜþng khung saÊt hÏnh voøm ùÜôïc choång ùôþ bôÝi mÜôøi chín caà u taøu. Vieäc sÜÝ duïng cuÝa caÝ gang vaø saÊt trong caÚc heä thoång daãn nÜôÚc cho pheÚp xaây dÜïng nhÜþng maÚi voøm saÚng suÝa vaø maïnh meþ, taïo neân moät hieäu ÜÚng toüng theü huøng vó vaø thanh lòch.

AÛnh hÜôÝng kinh teå cuÝa keânh ùaøo ùoåi vôÚi khu vÜïc naøy laø raåt ùaÚng keü trong nÜÝa ùaà u cuÝa theå kyÝ 19, noÚ taïo ùieà u kieän cho sÜï phaÚt trieün nhanh choÚng cuÝa ngaønh coâng nghieäp khai thaÚc than, kim loaïi, moÝ ùaÚ voâi, vaø saÝn xuaåt voâi. CaÚc moÝ ùaÚ nuÚi Welsh vaø noâng nghieäp cuþng ùÜôïc hÜôÝng lôïi tÜø keânh naøy. Ngaøy nay, caÚc keânh khoâng coøn ùÜôïc sÜÝ duïng ùeü di chuyeün than vaø ùaÚ voâi nÜþa, nhÜng noÚ ùaþ trôÝ thaønh moät ùieüm tham quan phoü bieån cho khaÚch du lòch.

Caà u nÜôÚc Aqueduct)

CaĂ u maĂšng Pontcysyllte

xoay

Barton

(Barton

Swing

Barton Swing Aqueduct laø moät caây caà u nÜôÚc di chuyeün giÜþa Barton vaø soâng Irwell, ôÝ Greater Manchester - Anh, noÚ naèm treân con keânh Bridgewater ùeü vÜôït qua keânh Manchester Ship.

Caây caà u ùÜôïc xaây dÜïng cho pheÚp caÚc taøu lôÚn coÚ theü ùi laïi phía dÜôÚi, treân doøng keânh Manchester Ship, ùoà ng thôøi nhÜþng chieåc thuyeà n heïp vaø nhoÝ hôn di chuyeün ôÝ phía treân. Khi caÚc taøu lôÚn hôn caà n phaÝi di chuyeün ùeü vÜôït qua quaþng ùÜôøng doïc theo keânh Manchester Ship, thÏ caây caà u naÍng 1.450 taån vaø daøi 100m baèng saÊt naøy seþ ùÜôïc quay 90 ùoä. ÔÛ hai ùaà u caây caà u naøy ùeà u coÚ moät caÚnh coüng maø ôÝ ùoÚ coÚ chÜÚa khoaÝng 800 taån nÜôÚc. CaÚnh coüng naøy coÚ vai troø giÜþ nÜôÚc trong ùoaïn tieåp giaÚp cuÝa caà u vôÚi keânh. Cuøng vôÚi caây caà u naøy, moät caây caà u quay tÜông tÜï cuþng ùÜôïc xaây dÜïng gaà n ùoÚ ùeü giaønh cho giao thoâng ùÜôøng boä naèm ôÝ thÜôïng lÜu cuÝa Barton Swing Aqueduct. Ñaây laø heä thoång daãn nÜôÚc xoay ùaà u tieân vaø duy nhaåt treân theå giôÚi, noÚ ùÜôïc coi laø moät thaønh coâng lôÚn cuÝa caÚc kyþ sÜ vuøng Victorian.

Coâng trÏnh do Sir Edward Williams thieåt keå, Andrew Handyside cuÝa Derby laø ngÜôøi ùÜÚng ùaà u trong vieäc thi coâng caây caà u naøy.

Chieåc caà u nÜôÚc xoay naøy ùÜôïc lÜu thoâng vaøo naêm 1894, tÜø ùoÚ tôÚi nay noÚ vaãn thÜôøng xuyeân ùÜôïc sÜÝ duïng.

Caà u nÜôÚc xoay Barton

TrÜôÚc ùaây, heä thoång daãn nÜôÚc vÜôït qua soâng Irwell laø moät caåu truÚc ùaÚ cÜÚng nhaÊc, gaây khoÚ khaên cho caÚc con taøu môÚi, coÚ kích thÜôÚc lôÚn ùi qua beân dÜôÚi caà u. Caây caà u xoay Barrton ra ùôøi laø moät ùieà u heåt sÜÚc caà n thieåt.

8Ă‹

65

NhÜþng caây caà u ùeïp

dÂľnh ri™ng cho Ă†Ăˆng vĂ€t

QUY HOAĂ? C H

THEà GIÔ�

Bieân dòch: MINH Anh

& KIEà N TRUÙC

C

on ngÜôøi chuÚng ta vaãn luoân coÚ nhu caà u phaÝi lÜu thoâng treân nhÜþng con ùÜôøng thuoäc khu vÜïc soång cuÝa caÚc loaøi ùoäng vaät. VÏ vaäy, toåt hôn heåt nhÜþng loaøi ùoäng vaät naøy ùÜôïc ùi laïi treân nhÜþng phÜông tieän khoâng caà n coÚ tín hieäu giao thoâng nhÜ nhaån nuÚt hay chôø cho aÚnh saÚng ùeøn thay ùoüi. BôÝi chuÚng khoâng coÚ ngoÚn tay vaø cuþng khoâng theü ùeåm tÜøng giaây chôø ùôïi. ÑoÚ laø lyÚ do taïi sao ôÝ moät soå khu vÜïc ùÜôøng cao toåc taïi caÚc nÜôÚc, ngÜôøi ta ùaþ xaây dÜïng nhÜþng chieåc caà u vÜôït ùaÍc bieät daønh cho ùoäng vaät nhÜ hÜôu, nai vaø gaåu xaÚm BaÊc Myþ.

Khoâng ai coÚ theü daïy ùoäng vaät bieåt caÚch nhÏn ùÜôøng tÜø hai phía vaø con ngÜôøi ùaþ nhanh choÚng tÏm loåi ùi an toaøn cho caÚc loaøi ùoäng vaät, thay vÏ con ùÜôøng nhÜïa thÏ ngÜôøi ta taïo dÜïng cho chuÚng nhÜþng caây caà u coÝ ùeïp maÊt. Moät ví duï ùieün hÏnh, keü tÜø naêm 1996, taïi coâng vieân quoåc gia Banff ôÝ Canada,

66

8Ă‹

ngÜôøi ta ùaþ sÜÝ duïng saÚu caây caà u vÜôït vaø 35 caà u chui phuïc vuï cho vieäc ùi laïi cuÝa caÚc loaøi ùoäng vaät.

Caà u vÜôït daønh cho ùoäng vaät hoang daþ laø loaïi caà u sinh thaÚi, ùÜôïc bao phuÝ baèng maøu xanh caây coÝ.

ChuÚng ùÜôïc xaây dÜïng qua nhÜþng con ùÜôøng, cho pheÚp ùoäng vaät hoang daþ vaø caÚc loaïi phÜông tieän thoâ sô vÜôït qua ùÜôøng moät caÚch an toaøn. Haà u heåt caÚc loaïi caà u naøy coÚ chieà u roäng tÜø 10 ùeån 60m.

Treân maÍt caà u thÜôøng laø ùaåt, rôm raï vaø caây coÝ, nhaèm taïo moâi trÜôøng thích hôïp cho caÚc loaøi ùoäng vaät khaÚc nhau. NhÜþng caây caà u coÚ caåu truÚc lôÚn thÜôøng ùÜôïc daønh cho caÚc loaøi thuÚ lôÚn, tÜø ùoäng vaät coÚ moÚng guoåc (nhÜ hÜôu, nai Anxet, nai sÜøng taåm BaÊc Myþ) ùeån caÚc loaøi ùoäng vaät aên thòt lôÚn (nhÜ gaåu ùen vaø gaåu xaÚm BaÊc Myþ, linh mieâu, choà n Gulo). DÜôÚi ùaây laø hÏnh aÝnh cuÝa moät soå caây caà u vÜôït daønh cho ùoäng vaät hoang daþ ùeïp vaø thuÚ vò nhaåt theå giôÚi.

1.Caà u vÜôït daønh cho ùoäng vaät hoang daþ taïi VÜôøn quoåc gia Banff – Alberta - Canada

Taïi ùaây, hieän coÚ 41 caåu truÚc caà u (6 caà u vÜôït vaø 35 caà u chui) giuÚp ùoäng vaät hoang daþ ùi qua quoåc loä Trans-Canada moät caÚch an toaøn. NhÜþng caåu truÚc caà u naøy baÊt ùaà u ùÜôïc sÜÝ duïng tÜø naêm 1996, daønh cho 11 loaøi ùoäng vaät coÚ vuÚ, bao goà m caÝ gaåu, nai sÜøng taåm vaø loaøi baÚo sÜ tÜÝ.

2. ÑÜôøng daãn sinh thaÚi taïi Haø Lan

Ñaây laø moät trong nhÜþng quoåc gia ùaà u tieân trieün khai moät maïng lÜôÚi giao thoâng caÝnh quan caÊt ngang vaø daønh rieâng cho ùoäng vaät hoang daþ. n Heä thoång ùÜôøng sinh thaÚi De Woeste Hoeve treân cao toåc A50 taïi Haø Lan ùÜôïc gaÊn lieà n vôÚi con soå aån tÜôïng, hôn 600 ùÜôøng giao thoâng giao caÊt (bao goà m ùÜôøng haà m vaø caà u sinh thaÚi) daønh rieâng cho ùoäng vaät hoang daþ. Heä thoång ùÜôøng naøy cuþng goÚp phaà n baÝo veä caÚc loaøi ùoäng vaät nhÜ: Heo rÜøng, hÜôu ùoÝ, hoaßng vaø con lÜÝng taïi chaâu AÂu ùang coÚ nguy cô tuyeät chuÝng. n Ecoduct (caà u daønh rieâng cho ùoäng vaät hoang daþ) treân ùÜôøng cao toåc A1, qua khu vÜïc tÜï nhieân Veluwe - Haø Lan. 8Ë

67

3. Caà u Xanh (Green bridge) treân ùÜôøng A20 gaà n Grevesmhlen - ÑÜÚc

4. Caà u ùoäng vaät (Animal bridge) taïi Montana – Myþ

5. ÑÜôøng sinh thaÚi taïi PhaÚp (Ecoduct in France)

68

8Ă‹

6. Caà u vÜôït daønh cho ùoäng vaät hoang daþ gaà n hoà Keechelus – Washington – Myþ

Quy hoĎ€ch & ki’n trĂ›c th’ giĂŒi

7. ÑÜôøng giao caÊt daønh cho ùoäng vaät hoang daþ baêng qua ùÜôøng Compton Rd (SR30) taïi Kuraby gaà n rÜøng Karawatha – Queensland – UÙc.

8. ÑÜôøng daãn sinh thaÚi Borkeld (Ecoduct The Borkeld) – Haø Lan

9. Caà u Xanh (Green bridge) baêng qua ùÜôøng cao toåc 464 gaà n Boeblingen – ÑÜÚc.

10. Caà u vÜôït laï thÜôøng daønh rieâng cho cua: Loaøi cua ùoÝ dòch cÜ baèng caÚch treøo qua moät caây caà u baêng qua ùÜôøng treân ùaÝo Christmas.

Chieåc caà u ùÜôïc dÜïng leân taïi VÜôøn quoåc gia ÑaÝo Christmas – UÙc.

8Ă‹

69

CAÙC NGUYEÂN TAÉC QUY HOA�CH

PhaÚt trieün ùoâ thò thoâng minh

NHÖÕNG THOÂNG ÑIEÄP CAÀN ÑÖÔ�C LAÉNG NGHE ÔÛ VIEÄT NAM Phaà n I

A- Tieåp caän quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò thoâng minh BAÉT ÑAÀU baèng ùoüi môÚi noäi dung vaø phÜông phaÚp laäp quy hoaïch ùoâ thò

Ñoåi vôÚi caÚc ùoà aÚn quy hoaïch vuøng, quy hoaïch chung vaø quy hoaïch phaân khu (tyÝ leä 1/2000 vaø 1/5000) caà n chuyeün ùoüi tÜø quy hoaïch mang tính chÌ ùònh toaøn dieän sang quy hoaïch mang tính chieån lÜôïc (ôÝ nhÜþng mÜÚc ùoä khaÚc nhau). Treân theå giôÚi, tÜø nhÜþng naêm 50 cuÝa theå kyÝ XX, lónh vÜïc quy hoaïch vaø quaÝn lyÚ ùoâ thò ùaþ baÊt ùaà u nhaän thÜÚc ùÜôïc raèng: khoâng coÚ moät nhaø quy hoaïch/nhoÚm quy hoaïch gia naøo coÚ theü taøi gioÝi ùeü nghó trÜôÚc hoä haøng ngaøn nhaø ùaà u tÜ, haøng trieäu ngÜôøi daân, trong haøng chuïc naêm veà vieäc laøm caÚi gÏ? ÔÛ ùaâu? Bao nhieâu? moät caÚch tuyeät ùoåi.

Ă‘A NGAĂ˜NH ThS. KS. PhaĂŻm Thò Hueä Linh

GiaÚm ùoåc Trung taâm Quy hoaïch xaây dÜïng - VIUP

70

8Ă‹

Vaäy maø ùoÚ laïi chính laø noäi dung cuÝa caÚc ùoà aÚn quy hoaïch laäp theo phÜông phaÚp truyeà n thoång, mang tính chÌ ùònh (maø Vieät Nam vaãn coøn ùang aÚp duïng). Neåu tieåp tuïc aÚp duïng caÚch laøm quy hoaïch mang tính chÌ ùònh tuyeät ùoåi nhÜ vaäy, seþ haïn cheå cô hoäi vaø naêng lÜïc caïnh tranh vaø phaÚt trieün, thaäm chí laø khaÝ naêng toà n taïi cuÝa caÚc ùoâ thò.

Ngaøy nay, phÜông phaÚp quy hoaïch caåu truÚc chieån lÜôïc ùang ùÜôïc thÜøa nhaän laø moät phÜông phaÚp tieân tieån, thoÝa maþn ùÜôïc vai troø kieüm soaÚt vaø hÜôÚng daãn cuÝa quy hoaïch,

Ă&#x; a

maø vaĂŁn daønh laĂŻi cĂ´ hoäi cho Ăąoâ thò ùÜôïc phaĂšt trieĂĽn moät caĂšch linh hoaĂŻt vaø naĂŞng Ăąoäng, moät yeâu caĂ u mang tĂ­nh “soĂĄng coønâ€? khaĂšc cuĂťa Ăąoâ thò, trong theĂĄ giĂ´Ăši ùÜông ĂąaĂŻi.

Quy hoaïch caåu truÚc chieån lÜôïc bao goà m caÚc thaønh toå chính laø: 1- CaÚc noäi dung mang tính chieån lÜôïc, caÚc nguyeân taÊc haønh ùoäng hÜôÚng tôÚi moät taà m nhÏn chung, mang tính chaåt daøi haïn, ùaþ ùÜôïc thoång nhaåt lÜïa choïn treân cô sôÝ caÚc phaân tích kyþ lÜôþng veà boåi caÝnh vaø tieà m naêng phaÚt trieün ùoâ thò, sau khi ùaþ nhaän dieän ùÜôïc caÚc VAà N ÑEÀ chính caà n ùÜôïc giaÝi quyeåt.

2- CaĂšc caĂĄu truĂšc khoâng gian, khung haĂŻ taĂ ng kyĂľ thuaät coĂš vai troø laø khung kieĂĽm soaĂšt hoaĂŤc khuyeĂĄn khĂ­ch hÜôÚng daĂŁn caĂťi taĂŻo vaø phaĂšt trieĂĽn Ăąoâ thò. MÜÚc Ăąoä chi tieĂĄt cuĂťa caĂšc noäi dung naøy tuøy thuoäc theo caĂĄp Ăąoä quy hoaĂŻch vaø luoân luoân phaĂťi lyĂš giaĂťi ùÜôïc “TAĂ?I SAO?â€?, vĂ´Ăši nhÜþng cĂ´ sĂ´Ăť laäp luaän gĂŹ ĂąeĂĽ daĂŁn ĂąeĂĄn nhÜþng ĂąeĂ xuaĂĄt nhĂś vaäy?.

3- CaÚc dÜï aÚn chieån lÜôïc: Laø caÚc dÜï aÚn coÚ taÚc ùoäng lan toÝa, coÚ vai troø thuÚc ùaüy caÚc hoaït ùoäng caÝi taïo vaø phaÚt trieün ùoâ thò khaÚc, hieän thÜïc hoÚa caÚc chieån lÜôïc ùaþ ùÜôïc xaÚc ùònh.

Noäi dung 1 vaø 2 laø nhÜþng noäi dung mang tính nguyeân taÊc, baÊt buoäc phaÝi tuaân thuÝ trong quaÚ trÏnh thÜïc hieän quy hoaïch.

n g Âľ n h

CoÚ raåt nhieà u noäi dung maø caÚc ùoà aÚn quy hoaïch ùang chÌ ùònh tuyeät ùoåi hieän nay, coÚ theü chuyeün ùoüi thaønh nhÜþng noäi dung coÚ theü linh hoaït aÚp duïng, coÚ theü bieån ùoüi theo thôøi gian.

Yeâu caà u bÜÚc thieåt veà vieäc coÚ theü sÜÝ duïng linh hoaït vaø ùa daïng moät khu ùaåt cho caÚc chÜÚc naêng vaø hÏnh thaÚi kieån truÚc khaÚc nhau (theo nhÜþng nguyeân taÊc nhaåt ùònh – neåu caà n thieåt) trong nhÜþng thôøi ùieüm khaÚc nhau, ùaþ ùÜôïc nhaån maïnh laø nhu caà u soång coøn cuÝa ùoâ thò (Jacobs.J. 1989 (1961)).

Tuy nhieân, sÜï linh hoaït naøy cuþng coÚ theü caà n ùÜôïc giôÚi haïn theo caÚc nguyeân taÊc naøo ùoÚ, dÜïa treân nhÜþng cô sôÝ thoÝa ùaÚng.

MaÍt khaÚc, baÝn thaân caÚc phaÚt bieüu, dieãn ùaït cuÝa caÚc chieån lÜôïc, nguyeân taÊc baÊt buoäc phaÝi tuaân thuÝ neâu treân, cuþng ùaþ ùoà ng thôøi haøm chÜÚa yeåu toå baÊt buoäc vaø khaÝ naêng linh hoaït, caÚc khoaÝng dao ùoäng maø moãi giaÝi phaÚp quy hoaïch ùeà xuaåt, theo ùoÚ, coÚ theü ùÜôïc chaåp nhaän. KhaÚi nieäm nguyeân taÊc ùaþ bao haøm sÜï khaÚc bieät vôÚi khaÚi nieäm chÌ ùònh tuyeät ùoåi. Ñaây chính laø baÝn chaåt khaÚc bieät cuÝa quy hoaïch chieån lÜôïc so vôÚi quy hoaïch chÌ ùònh toüng theü.

CaÚc baÝn veþ quy hoaïch dÜôÚi daïng caåu truÚc, thay cho maÍt baèng toüng theü hoaÍc ùònh hÜôÚng toüng theü, seþ laø coâng cuï quaÝn lyÚ phaÚt trieün hÜþu hieäu. Quy ùònh veà caÚc moåi quan heä giÜþa caÚc thaønh phaà n trong ùoâ thò, hôn laø chÌ ùònh cuï theü ùoåi vôÚi tÜøng thaønh phaà n, keøm theo caÚc ùieà u kieän mang tính tÏnh huoång, ùeü ùaÝm baÝo sÜï linh hoaït nhÜng vaãn ùaÝm baÝo tính nguyeân taÊc trong phaÚt trieün ùoâ thò.

Theo Khoa Quy hoaïch vaø PhaÚt trieün ùoâ thò, Ñaïi hoïc toüng hôïp Catholic Leuven, VÜông quoåc BÌ (naêm 2007), moät soå nguyeân lyÚ caên baÝn ùÜôïc nhaån maïnh trong quy hoaïch ùoâ thò laø: 1. ChÌ quy hoaïch (khoång cheå) nhÜþng gÏ caà n quy hoaïch (khoång cheå).

Trong ùieà u kieän cuÝa Vieät Nam, ùaþ ùeån luÚc caà n xem laïi caÚc quy ùònh baÊt buoäc ùÜôïc ùaÍt ra quaÚ nhieà u trong quy hoaïch, maø laïi thÜôøng khoâng ùuÝ caÚc luaän chÜÚng vaø cô sôÝ ùeü ùaÍt ra caÚc quy ùònh ùoÚ. MaÍt khaÚc, caà n thÜïc hieän quy hoaïch theo nhu caà u, khoâng neân phuÝ kín quy hoaïch ùoåi vôÚi caÚc khu vÜïc dÜï ùònh phaÚt trieün trong tÜông lai, baèng moïi giaÚ.

2. ChÌ quy hoaïch nhÜþng gÏ coÚ theü quy hoaïch ùÜôïc (naèm trong taà m kieüm soaÚt, coÚ theü thÜïc thi).

3. Khoâng coÚ thÜïc ùôn chung cho moïi ùoà aÚn quy hoaïch.

Bao haøm khoâng chÌ yeâu caà u giaÝi phaÚp quy hoaïch ùÜôïc nghieân cÜÚu phuø hôïp vôÚi ùaÍc thuø vaø vaån ùeà cuÝa tÜøng ùòa ùieüm, maø coøn haøm yÚ laø khoâng neân vaø khoâng caà n thieåt, thaäm chí laø phi lyÚ, khi quy ùònh moät quy caÚch theü hieän chung cho taåt caÝ caÚc ùoà aÚn. Moãi ùoà aÚn, bao goà m phaà n baÚo caÚo vaø phaà n baÝn veþ, phaÝi coÚ traÚch nhieäm theü hieän ùÜôïc roþ raøng, ùaà y ùuÝ caÚc cô sôÝ phaân tích vaø caÚc giaÝi phaÚp, caåu truÚc chieån lÜôïc vaø hÜôÚng daãn haønh ùoäng, laøm cô sôÝ cho caÚc quaÚ trÏnh ra quyeåt ùònh veà xaây dÜïng vaø caÝi taïo, phaÚt trieün ùoâ thò cuÝa caÚc caåp chính quyeà n.

Do ùoÚ, vieäc quy ùònh chung moät quy caÚch theü hieän quaÚ chi tieåt laø khoâng phuø hôïp. ChÌ neân dÜøng laïi ôÝ nhÜþng quy ùònh mang tính nguyeân taÊc caên baÝn, ùaÝm baÝo khoâng haïn cheå khaÝ naêng truyeà n ùaït thoâng tin phuø hôïp vôÚi yeâu caà u rieâng cuÝa moãi ùoà aÚn.

Beân caïnh ùoÚ, caà n thay ùoüi phÜông thÜÚc phaân ùôït ùaà u tÜ, vôÚi caÚc moåc cuï theü dÜôÚi daïng keå hoaïch hoÚa, baèng phÜông thÜÚc xaÚc ùònh loä trÏnh thÜïc hieän quy hoaïch theo nhieà u bÜôÚc vaø duøng heä thoång caÚc tieâu chí kieüm soaÚt phaÚt trieün ùeü theo doþi vaø ùieà u chÌnh caÚc quyeåt ùònh phaÚt trieün ùoâ thò.

SÜï lo laĂŠng veĂ hieäu quaĂť quaĂťn lyĂš cuĂťa caĂšc ĂąoĂ aĂšn quy hoaĂŻch, khi khoâng coøn caĂšc baĂťn veĂľ chĂŚ ùònh toaøn dieän - moät coâng cuĂŻ “caĂ m tay – chĂŚ vieäcâ€?, seĂľ ùÜôïc giaĂťi toĂťa, neĂĄu thoĂĄng nhaĂĄt quan ĂąieĂĽm cho raèng: ChĂŚ tieâu kinh teĂĄ - kyĂľ thuaät vaø xaĂľ hoäi ùÜôïc aĂšp duĂŻng trong ĂąoĂ aĂšn quy hoaĂŻch laø tÜông ĂąoĂĄi vaø coĂš khaĂť naĂŞng Ăąaøn hoĂ i. ChĂŚ moät soĂĄ chĂŚ tieâu quy hoaĂŻch mang tĂ­nh ngÜôþng tuyeät ĂąoĂĄi, baĂŠt buoäc tuaân thuĂť (vĂ­ duĂŻ: KhaĂť naĂŞng thoâng xe toĂĄi Ăąa; toĂĽng lÜôïng nÜôÚc coĂš theĂĽ cung caĂĄp‌). Ă‘a soĂĄ caĂšc chĂŚ tieâu mang tĂ­nh chaĂĄt tÜông ĂąoĂĄi vaø coĂš khaĂť naĂŞng Ăąaøn hoĂ i (vĂ­ duĂŻ: ChĂŚ tieâu m2 ĂąaĂĄt/hoĂŻc sinh coĂš theĂĽ dao Ăąoäng tÜø 6m2/hs ĂąeĂĄn 45m2/hs; dieän tĂ­ch saøn nhaø Ă´Ăť coĂš theĂĽ dao Ăąoäng tÜø 5m2/ ngÜôøi ĂąeĂĄn haøng traĂŞm m2/ngÜôøi; chĂŚ tieâu caĂĄp nÜôÚc saĂŻch thÜïc teĂĄ coĂš theĂĽ dao Ăąoäng so vĂ´Ăši quy hoaĂŻch‌).

Raåt nhieà u chÌ tieâu quy hoaïch ùÜôïc aÚp duïng mang tính chaåt trung bÏnh. Do ùoÚ, tính ùaøn 8Ë

71

hoĂ i cuĂťa caĂšc chĂŚ tieâu naøy coĂš theĂĽ laø raĂĄt lĂ´Ăšn, ĂąaĂŤc bieät laø khi chĂŚ xaĂťy ra bieĂĄn Ăąoäng taĂŻi moät vaøi khu vÜïc cuĂŻc boä trong Ăąoâ thò, thĂŹ veĂ toĂĽng theĂĽ, chaĂĄt lÜôïng Ăąoâ thò cuĂľng khoâng bò aĂťnh hÜôÝng nhieĂ u. Baèng heä thoĂĄng caĂšc tieâu chĂ­ kieĂĽm soaĂšt phaĂšt trieĂĽn, quaĂš trĂŹnh quaĂťn lyĂš Ăąoâ thò coĂš theĂĽ ùÜa ra caĂšc quyeĂĄt ùònh phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši taĂ m nhĂŹn vaø caĂšc chieĂĄn lÜôïc ĂąaĂľ ĂąeĂ ra, maø khoâng caĂ n phaĂťi kieĂĽm soaĂšt vaø dÜï phoøng quaĂš nhieĂ u ngay tÜø khi laäp quy hoaĂŻch, thoâng qua caĂšc baĂťn veĂľ cÜÚng nhaĂŠc. Ă‘oĂĽi mĂ´Ăši phÜông phaĂšp vaø noäi dung quy hoaĂŻch Ăąoâ thò laø voâ cuøng bÜÚc thieĂĄt ĂąoĂĄi vĂ´Ăši caĂšc Ăąoâ thò hieän nay. CaĂšc noäi dung naøy khoâng maâu thuaĂŁn vĂ´Ăši caĂšc quy ùònh phaĂšp quy hieän haønh maø chĂŚ maâu thuaĂŁn vĂ´Ăši CAĂ™CH HIEĂ…U vaø THOĂ™I QUEN quy hoaĂŻch vaø quaĂťn lyĂš Ăąoâ thò hieän haønh. Tuy nhieân, ĂąeĂĽ taĂŻo ĂąieĂ u kieän thuaän lĂ´ĂŻi cho nhÜþng thay ĂąoĂĽi mang tĂ­nh chaĂĄt SOĂ NG COĂ˜N naøy cuĂťa caĂšc Ăąoâ thò, neân ĂąieĂ u chĂŚnh caĂšc quy ùònh coĂš lieân quan ĂąeĂĄn quy hoaĂŻch vaø quaĂťn lyĂš Ăąoâ thò trong LUAĂ„T XAĂ‚Y DĂ–Ă?NG, LUAĂ„T QUY HOAĂ?CH Ă‘OĂ‚ THĂ’ vaø caĂšc vaĂŞn baĂťn hÜôÚng daĂŁn coĂš lieân quan, laøm roĂľ hĂ´n caĂšc yeâu caĂ u ĂąoĂĄi vĂ´Ăši coâng taĂšc quy hoaĂŻch Ăąoâ thò theo hÜôÚng CAĂ U TRUĂ™C – CHIEĂ N LĂ–Ă”Ă?C.

Caåu truÚc phaân boå caÚc khu vÜïc phaÚt trieün ùoâ thò dÜïa treân caÚc phaân tích hieän traïng vaø tieà m naêng, ùaÍc bieät laø caÚc yeåu toå sinh thaÚi vaø ùòa hÏnh.

Caåu truÚc caây xanh: Coâng vieân ven soâng Haäu, daÝi coâng vieân, caây xanh doïc truïc loþi ùoâ thò, caÚc khu vÜôøn caây aên traÚi.

Caåu truÚc quy hoaïch caÚc truïc chính ùoâ thò: Loþi ùoâ thò môÚi (giao thoâng, quaÝn lyÚ nÜôÚc, caÚc tieän ích coâng coäng).

Caåu truÚc khoâng gian toüng theü - toüng hôïp cuÝa caÚc caåu truÚc thaønh phaà n neâu treân - baÊt buoäc tuaân thuÝ, ùònh daïng cho caÚc khoâng gian xaây dÜïng (maøu traÊng coøn laïi – nôi chÜÚa ùÜïng nhieà u yeåu toå linh hoaït).

Caåu truÚc maÍt nÜôÚc: caÚc khu vÜïc ngaäp luït, hoà ùieà u hoøa, heä thoång thoaÚt nÜôÚc mÜa vaø thuÝy lôïi (ùaÝm baÝo veà quy moâ), cuþng nhÜ caÚc khu vÜïc xÜÝ lyÚ nÜôÚc (ùaÝm baÝo veà chaåt lÜôïng).

(Nguoà n: Ñieà u chÌnh Quy hoaïch chung TP. Caà n Thô ùeån naêm 2030 - OSA, KU Leuven vaø Phaân vieän Quy hoaïch Ñoâ thò - Noâng thoân Mieà n Nam - 2010)

72

8Ă‹

Ă&#x; a

n g Âľ n h

caÝnh baÚo veà vieäc caà n thaän troïng khi aÚp duïng caÚc moâ hÏnh hoaÍc moâ ùun thieåt keå ùieün hÏnh, ùeü traÚnh nhÜþng sÜï raäp khuoân nguy haïi. Ñoåi vôÚi boä tieâu chuaün quy hoaïch ùoâ thò thoâng minh cuþng vaäy, caÚc tieâu chuaün thieåt keå cuï theü coÚ theü ùÜôïc xaây dÜïng khaÚc nhau vaø ùÜôïc yeâu caà u, khi sÜÝ duïng, phaÝi phuø hôïp vaø laøm noüi baät caÚc ùieà u kieän rieâng cuÝa moãi khu vÜïc.

Song song vôÚi traøo lÜu PhaÚt trieün ùoâ thò Thoâng minh, hoaÍc xuaåt hieän sau ùoÚ laø caÚc traøo lÜu (hay trieåt lyÚ) quy hoaïch ùoâ thò nhÜ: Ñoâ thò hoïc theo caÚc doøng sinh thaÚi – caÝnh quan (Landscape urbanism) ; Ñoâ thò xanh (Green city); Ñoâ thò sinh thaÚi (Eco-city) hoaÍc Eco2-city‌ CaÚc traøo lÜu phaÚt trieün ùoâ thò naøy coÚ theü taäp trung saâu hôn veà moät vaøi khía caïnh, nhÜng nhÜþng nguyeân lyÚ toüng theü ùeà u hÜôÚng ùeån muïc tieâu chung laø ÜÚng xÜÝ thoâng minh hôn vôÚi moâi trÜôøng, ùÜa ra caÚc quyeåt ùònh phaÚt trieün coÚ traÚch nhieäm hôn veà caÚc maÍt xaþ hoäi vaø moâi trÜôøng, daãn ùeån nhÜþng hieäu quaÝ phaÚt trieün ùoâ thò beà n vÜþng hôn‌ HÏnh: Caåu truÚc toüng theü phaÚt trieün khoâng gian TP. Nam Ñònh ùeån naêm 2030, bao haøm caÚc chieån lÜôïc: 1- Taäp trung phaÚt trieün caÚc dÜï aÚn coâng nghieäp, dòch vuï, ùaøo taïo hai beân QL10 (keøm theo caÚc giaÝi phaÚp ùaÝm baÝo an toaøn giao thoâng); 2- PhaÚt trieün ùoâ thò vôÚi trung taâm chính roþ neÚt vaø caÚc truïc ùoâ thò keåt noåi trung taâm chính vôÚi caÚc trung taâm khu vÜïc; 3- BaÝo toà n, toân taïo vaø khai thaÚc caÚc giaÚ trò sinh thaÚi noâng nghieäp phía Nam soâng Ñaøo; 4- ChuÚ troïng khai thaÚc khoâng gian hai beân Soâng Ñaøo cho caÚc hoaït ùoäng cuÝa trung taâm ùoâ thò‌ Trong ùoÚ, vôÚi tÜøng khu vÜïc seþ coÚ caÚc noäi dung hÜôÚng daãn thieåt keå ùoâ thò bao goà m caÚc noäi dung baÊt buoäc tuaân thuÝ vaø caÚc noäi dung coÚ theü linh hoaït trong moãi khu vÜïc.

B- CaÚc nguyeân taÊc quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò thoâng minh

Traøo lÜu PhaÚt trieün ùoâ thò Thoâng minh (Smart Growth) laø moät trong nhÜþng xu hÜôÚng quy hoaïch vaø phaÚt trieün ùoâ thò maïnh meþ taïi Hoa Kyø trong vaøi thaäp nieân qua, nhaèm khaÊc phuïc caÚc nhÜôïc ùieüm cuÝa moät quaÚ trÏnh phaÚt trieün ùoâ thò traøn lan, quaÚ leä thuoäc vaø chuÚ troïng ùeån vieäc taïo thuaän lôïi cho sÜÝ duïng oâ toâ caÚ nhaân, chieà u theo thò hieåu muoån sôÝ hÜþu caÚc caên nhaø daïng bieät thÜï maät ùoä thaåp, tÜông ùoåi taÚch bieät ôÝ ngoaïi oâ‌, ùeü hÜôÚng tôÚi nhÜþng ùoâ thò hieäu quaÝ hôn, thaân thieän hôn, taêng khaÝ naêng vaø nhu caà u giao tieåp cuÝa ngÜôøi daân, tieåt kieäm caÚc nguoà n lÜïc tÜï nhieân vaø xaþ hoäi. Ñeü cuï theü hoÚa caÚc nguyeân taÊc thieåt keå theo xu hÜôÚng naøy, Duany Plater-Zyberk vaø Coâng Ty (DPZ) ùaþ xaây dÜïng boä tieâu chuaün quy hoaïch ùoâ thò thoâng minh (Smartcode) nhaèm naâng cao sÜï laønh maïnh, an toaøn vaø coâng baèng trong caÚc ùoâ thò, bao goà m: BaÝo veä moâi trÜôøng, baÝo veä caÚc nguoà n lÜïc veà ùaåt ùai, naêng lÜôïng vaø caÚc nguoà n lÜïc tÜï nhieân khaÚc, giaÝm thieüu taÊc ngheþn giao thoâng, sÜÝ duïng hieäu quaÝ hôn caÚc nguoà n lÜïc coâng coäng, taïo khoâng gian ùi boä laønh maïnh hôn, baÝo toà n caÚc giaÚ trò lòch sÜÝ, ùaÝm baÝo khoâng gian cho giaÚo duïc vaø nghÌ ngôi, haïn cheå phaÚt trieün ùoâ thò traøn lan vaø naâng cao chaåt lÜôïng khoâng gian ùoâ thò noÚi chung.

Boä tieâu chuaün ùaþ ùÜa ra caÚc moâ-ùun thieåt keå ùieün hÏnh cho quy moâ moät ùoâ thò, moät khu vÜïc coäng ùoà ng, moät oâ phoå vaø caÚc coâng trÏnh xaây dÜïng. TÜông ÜÚng vôÚi caÚc quy moâ naøy ôÝ Vieät Nam laø quy moâ cuÝa ùoà aÚn quy hoaïch chung, quy hoaïch phaân khu vaø quy hoaïch chi tieåt. Nhieà u saÚch vôÝ, nghieân cÜÚu veà phaÚt trieün ùoâ thò ùaþ ùÜa ra nhÜþng

GiÜþa caÚc traøo lÜu, cuþng coÚ nhÜþng tranh luaän veà vieäc laåy caÚi gÏ laø troïng taâm. Ví duï: sinh thaÚi hay con ngÜôøi‌, taïo caÝm nhaän coÚ sÜï baåt ùoà ng nhaåt ùònh trong caÚc giaÝi phaÚp. Cuþng coÚ nhÜþng pheâ phaÚn veà nguy cô ùôn giaÝn hoÚa caÚc vaån ùeà ùoâ thò, khi taïo ra caÚc moâ ùun chuaün nhÜ trong boä tieâu chuaün quy hoaïch ùoâ thò thoâng minh.

NhÜng, nhÏn moät caÚch toüng theü, neåu khoâng aÚp duïng caÚc moâ ùun moät caÚch cÜÚng nhaÊc, maÚy moÚc, theo nguyeân taÊc hÏnh hoïc ùôn thuaà n vaø ùaÝm baÝo khi aÚp duïng phaÝi coÚ nhÜþng giaÝi phaÚp thieåt keå phuø hôïp vaø laøm noüi baät caÚc ùieà u kieän rieâng cuÝa moãi khu vÜïc, thÏ caÚc nguyeân lyÚ ùÜôïc phaÚt bieüu trong boä tieâu chuaün quy hoaïch ùoâ thò thoâng minh cuþng khoâng coÚ gÏ maâu thuaãn vôÚi caÚc xu hÜôÚng kia. Khi ùoÚ, nhÜþng nguyeân taÊc caên baÝn ùÜôïc ùeà xuaåt trong boä Tieâu chuaün phaÚt trieün ùoâ thò thoâng minh cuÝa Duany Plater-Zyberk vaø Coâng ty laø nhÜþng ùuÚc keåt raåt caà n ùÜôïc tham khaÝo, suy ngaãm vaø noã lÜïc aÚp duïng trong boåi caÝnh quy hoaïch cuÝa Vieät Nam hieän nay.

Soå tieåp theo: CaÚc nguyeân taÊc quy hoaïch ùoâ thò thoâng minh trong quy hoaïch chung ùoâ thò; quy hoaïch phaân khu; quy hoaïch chi tieåt ùoâ thò vaø thieåt keå coâng trÏnh.

TAĂ˜I LIEĂ„U THAM KHAĂ›O: 1. Alexander, C., Ishikawa, S., Silverstein, M., Jacobson, M. Fiksdahl-King, I. and Angel, S. (1977) A Pattern Language, Oxford University Press, New York; 2. Duany Plater-Zyberk & Company (DPZ), SmartCode Version 9.0.; 3. Jacobs, J. (1989 [1961]) Death and Life of Great American Cities, Random House, New York; 4. Kevin Thwaites, Sergio Porta, Ombretta Romice and Mark Greaves (editors) (2007) Urban Sustainability through Environmental Design: Approaches to time-peopleplace responsive urban spaces, Routledge, Oxon; 5. Mohsen Mostafavi with Gareth Doherty (editors) (2010) Ecological Urbanism, Harvard University, Graduate School of Design; 6. Vieät Nam – Ă‘an maĂŻch, ChÜông trĂŹnh hĂ´ĂŻp taĂšc phaĂšt trieĂĽn trong lĂłnh vÜïc moâi trÜôøng 2005 – 2010, HĂ´ĂŻp phaĂ n “PhaĂšt trieĂĽn beĂ n vÜþng moâi trÜôøng trong caĂšc khu Ăąoâ thò ngheøoâ€?

(SDU – Boä Xaây dÜïng), Soü tay Quy hoaïch vaø Thieåt keå ùoâ thò ôÝ Vieät nam: PhaÚt trieün naêng ùoäng trong thôøi ùaïi môÚi (Quan taâm ùeån bieån ùoüi khí haäu vaø sÜÝ duïng ùoà hoïa trong Quy hoaïch vaø Thieåt keå ùoâ thò). 2010.

8Ă‹

73

Xu hâ‰ ĂŒng mĂŒi

trong giao thoâng caÚ nhaân & giaÝi phaÚp giao thoâng coâng coäng saÚng taïo ôÝ Vieät Nam

Moät soå hÏnh aÝnh cuþ veà taøu ùieän Haø Noäi

Ă‘A NGAĂ˜NH Tristan Laurent Morel*

New trends of the private transport and creation public transport solution in Vietnam

Many efforts are made on the road network in Hanoi, especially by constructing road bridges to ensure traffic fluency at main crossings. But in order to act strategically on traffic conditions and address future citizens’ mobility needs, it is relevant to lead global actions on public transport systems. These systems can be either road-based or rail-based. What is their actuality? Are they the solution to address current and future mobility problems in Hanoi? Is it possible to act on both public and private transport to get the same positive effect?

N

hÜþng naêm qua, thaønh phoå Haø Noäi ùaþ thÜïc hieän nhieà u dÜï aÚn caà u vÜôït vaø ùÜôøng cao toåc treân khoâng cuøng vôÚi sÜï tham gia cuÝa khu vÜïc tÜ nhaân. CaÚc coâng trÏnh naøy ùÜôïc xem laø giaÝi phaÚp ùaÚp ÜÚng nhu caà u ùi laïi baèng phÜông tieän caÚ nhaân coÚ xu hÜôÚng ngaøy caøng taêng, trÜôÚc ùaây laø xe maÚy vaø baây giôø laø oâ toâ. ThÜïc vaäy, thÜïc traïng giao thoâng ùaþ thay ùoüi roþ reät taïi Vieät Nam: trong nhÜþng naêm 1980, chính quyeà n ùaþ môÝ vaø cho pheÚp caÚc tuyeån xe buyÚt hoaït ùoäng giÜþa caÚc tÌnh thaønh; nhÜþng naêm 1990-2000, môÝ cÜÝa vaø toaøn caà u hoÚa ùaþ laøm buøng noü nhu caà u ùi laïi.

Thaønh phoå thu huÚt ngaøy caøng nhieà u lÜïc lÜôïng lao ùoäng ùeån tÏm cô hoäi vieäc laøm thÜôøng xuyeân hay thôøi vuï. TÜø ùoÚ, ngÜôøi daân thaønh thò cuþng daà n tÜø boÝ xe ùaïp trong nhÜþng naêm 1990 cuøng vôÚi sÜï xoÚa boÝ heä thoång taøu ùieän. Taåt caÝ moïi ngÜôøi giôø di chuyeün baèng xe maÚy, ùoâi khi baèng xe buyÚt, xe lam vaø caøng ngaøy caøng sÜÝ duïng nhieà u oâ toâ caÚ nhaân.

Vieäc chuyeün ùoüi phÜông thÜÚc ùi laïi theo hÜôÚng chuyeün sang duøng xe maÚy vaø oâtoâ ùoà ng thôøi dieãn ra vôÚi yeåu toå: daân soå vaø thu nhaäp cuÝa ngÜôøi daân taêng nhanh. Heä quaÝ hieän nay laø heä thoång ùÜôøng cuÝa Haø Noäi thÜôøng bò quaÚ taÝi. TaÊc ùÜôøng xaÝy ra haøng ngaøy, ùaÍc bieät vaøo caÚc khung giôø cao ùieüm saÚng vaø toåi.

CaÚc yeåu toå treân daãn tôÚi tÏnh traïng moâi trÜôøng ùoâ thò vaø chaåt lÜôïng cuoäc soång daà n bò xuoång caåp: oâ nhieãm khoâng khí, oâ nhieãm tieång oà n vaø thò giaÚc taêng, tai naïn giao thoâng xaÝy ra thÜôøng xuyeân, khoâng gian giao thoâng coâng coâng trôÝ neân nguy hieüm ùoåi vôÚi ngÜôøi ùi boä, ngÜôøi ùieà u khieün xe coÚ thaÚi ùoä thieåu vaên minh,... Tuy nhieân, caÚc coâng trÏnh giao thoâng ùoâ thò gaà n

74

8Ă‹

Ă&#x; a

ùaây coÚ xu hÜôÚng ngaøy caøng daønh nhieà u dÜ ùòa cho oâ toâ trong thaønh phoå. Deã nhaän thaåy ngay baèng maÊt thÜôøng vaø ùÜôïc caÚc phÜông tieän giao thoâng, keü caÝ xe buyÚt sÜÝ duïng raåt nhieà u, heä thoång caà u vÜôït dó nhieân ùaþ giaÝi quyeåt caÚc vaån ùeà giao thoâng caåp baÚch.

Song tính beà n vÜþng cuÝa giaÝi phaÚp naøy hieän ùang laø caâu hoÝi ùÜôïc ùaÍt ra: lieäu coÚ hôïp lyÚ khi ùaà u tÜ xaây caà u vÜôït ôÝ taåt caÝ caÚc ngaþ tÜ

lôÚn vaø cho ùÜôøng chaïy treân cao khi ôÝ ùoÚ coÚ uøn taÊc? Muïc tieâu cuÝa caà u vÜôït ùÜôïc nhÏn nhaän nhÜ moät giaÝi phaÚp deã daøng nhÜng phaÝi chaêng aün chÜÚa sau ùoÚ laø haøng loaït caÚc caâu hoÝi veà giao thoâng ùoâ thò maø ta chÌ coÚ lôøi giaÝi khi tieåp caän vaån ùeà moät caÚch toüng theü (nghieân cÜÚu cheÚo, ùeà aÚn chieån lÜôïc vaø trieün khai thÜïc hieän)? Lieäu coÚ caÚc giaÝi phaÚp khaÚc phuø hôïp vôÚi hieän traïng cuÝa caÚc thaønh phoå Vieät Nam veà giao thoâng coâng coäng nhaèm tÏm ra caâu traÝ lôøi cho caÚc caâu hoÝi treân trong thôøi gian sôÚm nhaåt?

Hieän Haø Noäi ùaþ xaÚc ùònh tÏnh traïng giao thoâng hieän taïi vôÚi phÜông tieän giao thoâng cô giôÚi caÚ nhaân laø phÜông thÜÚc giao thoâng duy nhaåt trong thaønh phoå veà daøi haïn seþ laø moåi ùe doïa ùoåi vôÚi sÜï phaÚt trieün caân baèng cuÝa thaønh phoå. Vieäc phaÚt trieün moät maïng lÜôÚi giao thoâng coâng coäng ùa phÜông thÜÚc laø moät ùoøi hoÝi khoâng theü thieåu.

Treân tinh thaà n ùoÚ, ùeà aÚn caÚc tuyeån giao

thoâng vaän taÝi coâng coäng khoåi lÜôïng lôÚn (UMRT – Urban Mass Rapid Transit) ùaþ ra ùôøi ùaà u nhÜþng naêm 2000. Tuy nhieân, ùeà aÚn coøn mang tính hoaïch ùònh chieån lÜôïc vaø caà n ùÜôïc cuï theü hoÚa treân tÜøng tuyeån (1).

CaÚc cô quan hôïp taÚc cuÝa PhaÚp vaø thaønh phoå Haø Noäi ùaþ trieün khai ngay tÜø 2003 dÜï aÚn xe ùieän ùaà u tieân treân tuyeån soå 3. DÜï aÚn treân sau ùoÚ ùaþ ùÜôïc sÜÝa ùoüi thaønh dÜï aÚn taøu ùieän ngaà m: hieän dÜï aÚn ùang trong giai ùoaïn thi coâng caÚc haïng muïc ùaà u tieân (ùoaïn Nhoün - Ga Haø Noäi).

n g Âľ n h

Song song vôÚi dÜï aÚn treân laø dÜï aÚn tuyeån 2A, do Trung Quoåc taøi trôï, ùaây laø tuyeån Haø Ñoâng noåi CaÚt Linh. CaÚc coät ùôþ cuÝa tuyeån naøy ùaþ hoaøn taåt, hieän ùang chôø xaây ùÜôøng treân cao vaø laÊp ùaÍt thieåt bò. Hai tuyeån treân dÜï kieån seþ ùi vaøo hoaït ùoäng vaøo naêm 2018, sau ùoÚ 3 tuyeån khaÚc cuþng seþ ùÜôïc khai thaÚc trong thôøi gian 2020-2025 (1, 2 vaø 6).

Tuy nhieân, dÜï aÚn treân caÚc tuyeån 3 vaø 2A laø dÜï aÚn laà n ùaà u tieân ùÜôïc trieün khai taïi Vieät

Nam: cô quan chÜÚc naêng phaÝi ùoåi maÍt vôÚi caÚc vaån ùeà phÜÚc taïp (thu hoà i ùaåt, lÜïa choïn giaÝi phaÚp kyþ thuaät vaø phÜông thÜÚc quaÝn lyÚ, phoåi hôïp ngang giÜþa caÚc cô quan quaÝn lyÚ gaÍp khoÚ khaên, phÜông thÜÚc giao keåt hôïp ùoà ng,...) daãn tôÚi vieäc phaÝi boü sung voån nhieà u so vôÚi dÜï toaÚn kinh phí ban ùaà u.

Beân caïnh ùoÚ laø caÚc vaån ùeà khaÚc vÜôït khoÝi thaüm quyeà n trÜïc tieåp cuÝa Thaønh phoå laøm aÝnh hÜôÝng tôÚi tieån ùoä dÜï aÚn: 1/ Caêng thaúng trong quan heä vôÚi Trung Quoåc coÚ theü seþ laøm chaäm tieån ùoä thi coâng tuyeån ùÜôøng do nÜôÚc naøy caåp voån; 2/ CaÚc sÜï kieän gaà n ùaây giÜþa cô quan hôïp taÚc cuÝa Nhaät BaÝn vaø Toüng Coâng ty ÑÜôøng saÊt Vieät Nam seþ laøm thôøi haïn thÜïc hieän nhieà u dÜï aÚn taøu ùieän ngaà m do JICA taøi trôï (1, 2 vaø 6) bò ùaüy xa hôn. ToÚm laïi, vieäc hÏnh thaønh moät maïng lÜôÚi taøu ùieän ngaà m hieäu quaÝ ôÝ Haø Noäi coÚ theü seþ maåt nhieà u thôøi gian hôn dÜï kieån ban ùaà u.

Dòch vuï xe buyÚt ngaøy caøng trôÝ neân tieän lôïi vaø haåp daãn hôn.

Song song vôÚi ùoÚ, ngay tÜø ùaà u nhÜþng naêm 2000, nhÜþng ùoåi tÜôïng ngheøo nhaåt ùaþ ùÜôïc tieåp caän vôÚi dòch vuï xe buyÚt coâng coäng ùÜôïc phuïc hoà i vôÚi sÜï hoã trôï cuÝa Lieân minh chaâu AÂu vaø vuøng Ile-de-France.

Trong thôøi gian tÜø naêm 2000 ùeån 2010, toåc ùoä sÜÝ duïng xe buyÚt ùaþ taêng choÚng maÍt: soå 8Ë

75

tuyeån ùaþ taêng gaåp ùoâi, soå lÜôït sÜÝ duïng xe buyÚt ùaþ taêng tÜø 40 trieäu leân tôÚi hôn 423 trieäu.

Hai ĂąieĂĽm chung chuyeĂĽn xe buyĂšt ĂąaĂľ ùÜôïc xaây dÜïng taĂŻi CaĂ u GiaĂĄy vaø Long Bieân, taĂŻo ĂąieĂ u kieän cho vieäc naâng cao khaĂť naĂŞng noĂĄi tuyeĂĄn taĂŻi caĂšc ĂąaĂ u muĂšt giao thoâng. Tuy nhieân, tĂŹnh traĂŻng sÜÝ duĂŻng xe buyĂšt taĂŞng Ăąoät bieĂĄn cuĂľng ĂąaĂľ tĂ´Ăši mÜÚc “kòch traĂ nâ€? chuĂť yeĂĄu do ĂąieĂ u kieän giao thoâng trong thaønh phoĂĄ bò xuoĂĄng caĂĄp. Do thieĂĄu caĂšc tuyeĂĄn ùÜôøng daønh rieâng, xe buyĂšt ngaøy caøng bò keĂŻt taĂŻi caĂšc ĂąieĂĽm taĂŠc ngheĂľn giao thoâng, ĂąieĂ u naøy aĂťnh hÜôÝng ĂąeĂĄn tĂ­nh lieân tuĂŻc vaø thôøi gian vaän haønh xe treân caĂšc tuyeĂĄn.

Do vaäy, vieäc xaây dÜïng caÚc tuyeån xe buyÚt coÚ sÜÝ duïng laøn ùÜôøng daønh rieâng hieän ùang laø ùònh hÜôÚng thaønh phoå mong muoån trieün khai ùeü giaÝi quyeåt tÏnh traïng treân veà ngaÊn haïn. VôÚi sÜï hoã trôï cuÝa vuøng Ile-de-France, thaønh phoå ùaþ thÜïc hieän moät dÜï aÚn thí ùieüm haønh lang xe buyÚt daøi khoaÝng 1,5km treân phoå Yeân Phuï ùoà ng thôøi dÜï kieån môÝ moät tuyeån khaÚc tÜông tÜï treân phoå Hoaøng Quoåc Vieät.

Moät dÜï aÚn khaÚc veà quy hoaïch haønh lang xe buyÚt treân ùÜôøng vaønh ùai 3 ùaþ ùÜôïc nghieân cÜÚu. Ñieà u ùoÚ coÚ theü goÚp phaà n vaøo vieäc ùònh hÏnh nhanh tuyeån UMRT soå 8, trong khi chôø voån taøi trôï vaø moät nghieân cÜÚu khaÝ thi thÜïc sÜï ùeü thÜïc hieän tuyeån ùÜôøng naøy. Cuoåi cuøng, trong toaøn boä caÚc maïng lÜôÚi giao thoâng coâng coäng ùaþ coÚ hoaÍc ùang hÏnh thaønh, maïng lÜôÚi xe buyÚt laø maïng lÜôÚi coÚ nhieà u tieà m naêng nhaåt veà ngaÊn haïn vaø trung haïn: xe buyÚt ùaÚp ÜÚng nhu caà u ùi laïi cuÝa ngÜôøi daân, vieäc naâng caåp maïng lÜôÚi xe buyÚt ít toån keÚm hôn vieäc phaÚt trieün vaø vaän haønh moät maïng lÜôÚi vaän taÝi ùÜôøng saÊt haïng naÍng.

So saÚnh vôÚi xu theå treân, coÚ theü thaåy heä thoång vaän taÝi coâng coäng ùÜôøng saÊt haïng nheï (LRT - Light Rail Transit) hieän vaãn laø moät giaÝi phaÚp ùaÚng tin caäy song hieän ít ùÜôïc hoaïch ùònh taïi Vieät Nam. Sau moät thôøi gian gaà n nhÜ bieån maåt, taøu ùieän ùaþ laåy laïi vò trí cuÝa mÏnh taïi nhieà u thaønh phoå treân theå giôÚi. ThÜïc vaäy, trong giai ùoaïn taêng trÜôÝng nhanh cuÝa nhÜþng naêm 1960-1980, caÚc thaønh phoå lôÚn cuÝa PhaÚp ùaþ gaà n nhÜ ùoà ng loaït boÝ giaÝi phaÚp truyeà n thoång taøu ùieän.

76

8Ă‹

ÑoÚ cuþng laø trÜôøng hôïp cuÝa Haø Noäi trong nhÜþng naêm 1990. Song song vôÚi vieäc boÝ phÜông tieän giao thoâng coâng coäng mang ùaäm tính ùoâ thò naøy, caÚc thaønh phoå ùaþ chÜÚng kieån sÜï phaÚt trieün cuÝa caÚc phÜông tieän cô giôÚi hai baÚnh vaø sau ùoÚ haà u heåt laø caÚc phÜông tieän cô giôÚi boån baÚnh. Keå tieåp laø giai ùoaïn khoâng gian heä thoång ùÜôøng daà n bò quaÚ taÝi baþo hoøa.

TrÜôÚc tÏnh hÏnh naøy, nhaø chÜÚc traÚch seþ taäp trung vaøo caÚc giaÝi phaÚp nhaèm caÝi thieän tính hieäu quaÝ cuÝa heä thoång ùÜôøng boä (môÝ roäng ùÜôøng, xaây caà u vÜôït, caà u,...) hoaÍc caÝi thieän hÏnh aÝnh cuÝa thaønh phoå qua vieäc trieün khai caÚc dÜï aÚn taøu ùieän ngaà m. Tuy nhieân, giaÝi phaÚp treân thÜïc teå cuþng seþ daãn vaøo ngoþ cuït veà maÍt tÜ duy thieåt keå ùoâ thò vÏ maÍc duø ùaþ môÝ roäng ùÜôøng vaø xaây nhieà u caà u vÜôït, heä thoång ùÜôøng boä cuþng seþ bò quaÚ taÝi nhÜ trÜôÚc, veà trung haïn hoaÍc daøi haïn. CaÚc dÜï aÚn taøu ùieän ngaà m ùÜôïc troâng ùôïi vôÚi tÜ caÚch laø giaÝi phaÚp beà n vÜþng, cuþng seþ chÌ ùem laïi caÚc caâu traÝ lôøi veà ngaÊn haïn ùoà ng thôøi laø gaÚnh naÍng veà nôï coâng ùoåi vôÚi thaønh phoå. ÔÛ Vieät Nam, caà n tÏm giaÝi phaÚp veà ngaÊn haïn vaø trung haïn, treân cô sôÝ caân baèng vaø phaÚt trieün beà n vÜþng. NhÜ vaäy, caÚc giaÝi phaÚp ùÜa ra phaÝi coÚ ùaà u tÜ thÜïc sÜï, goÚp phaà n caÝi thieän treân thÜïc ùòa moâi trÜôøng ùoâ thò, chaåt lÜôïng cuoäc soång ùoâ thò, phaÚt trieün kinh teå ùoâ thò : phaÚt trieün beà n vÜþng kyþ naêng trÏnh ùoä nghieäp vuï coÚ giaÚ trò (2) vaø caÚc vò trí vieäc laøm chaåt lÜôïng cao taïi choã.

KeĂĽ tÜø nhÜþng naĂŞm 1990, caĂšc thaønh phoĂĄ cuĂťa PhaĂšp ĂąaĂľ yĂš thÜÚc ùÜôïc lĂ´ĂŻi Ă­ch cuĂťa vieäc phaĂšt trieĂĽn laĂŻi taøu Ăąieän keĂĄt hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši maĂŻng lÜôÚi xe buyĂšt coâng coäng (3). Ngoaøi vieäc Ăąaây laø moät giaĂťi phaĂšp thay theĂĄ ĂąaĂšng tin caäy ĂąoĂ ng thôøi Ă­t toĂĄn keĂšm so vĂ´Ăši oâ toâ hoaĂŤc taøu Ăąieän ngaĂ m, hai phÜông tieän vaän taĂťi coâng coäng “truyeĂ n thoĂĄngâ€? neâu treân mang ĂąaĂŤc trĂśng Ăąoâ thò coĂš tĂ­nh bieĂĽu trĂśng cao, ĂąoĂ ng thôøi, lòch sÜÝ phaĂšt trieĂĽn cuĂťa hai phÜông thÜÚc naøy gaĂŠn lieĂ n vĂ´Ăši quaĂš trĂŹnh hĂŹnh thaønh vaø phaĂšt trieĂĽn cuĂťa nhieĂ u thaønh phoĂĄ treân theĂĄ giĂ´Ăši. Xe buyĂšt sÜÝ duĂŻng ùÜôøng chung hoaĂŤc coĂš tuyeĂĄn ùÜôøng daønh rieâng. Dòch vuĂŻ vaø loä trĂŹnh xe buyĂšt hoaøn toaøn coĂš theĂĽ ĂąieĂ u chĂŚnh phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši nhu caĂ u sÜÝ duĂŻng. VeĂ phaĂ n mĂŹnh, xe Ăąieän chaĂŻy treân ùÜôøng ray coĂĄ ùònh.

Ă&#x; a

Xe ùieän laø moät heä thoång oün ùònh, coÚ caåu hÏnh vaø naêng lÜïc vaän taÝi toåt, vaän toåc xe ùieän chaäm hôn phuø hôïp vôÚi khoâng gian ùi boä vaø xe hai baÚnh - phÜông thÜÚc giao thoâng meà m. CoÚ theü thÜïc hieän theâm caÚc haïng muïc chÌnh trang vaø caÝi taïo ùoâ thò ùeü ùoà ng haønh cuøng sÜï phaÚt trieün cuÝa heä thoång taøu ùieän ùeü qua ùoÚ naâng cao chaåt lÜôïng cuÝa khoâng gian coâng coäng. Hai phÜông thÜÚc, xe buyÚt vaø taøu ùieän, taïo thaønh caÚc tuyeån huyeåt maïnh cuÝa thaønh phoå, ùoà ng thôøi hoøa nhaäp moät caÚch tÜï nhieân vaøo keåt caåu ùoâ thò. Hai phÜông thÜÚc naøy naâng cao khaÝ naêng deã tieåp caän treân maÍt ùaåt (tieåp caän trÜïc tieåp) vôÚi cÜÝa haøng vaø caÚc ùòa ùieüm quan troïng trong khu vÜïc laân caän hoaÍc caÚc ùieüm xe chaïy qua.

Beân caïnh ùoÚ, taøu ùieän vaø xe buyÚt khoâi phuïc laïi giaÚ trò cuÝa caÚc hoaït ùoäng chính trang toân taïo caÚc coâng trÏnh lòch sÜÝ xung quanh ùoÚ hoaït ùoäng kinh teå vaø vaên hoÚa ùaþ keåt hôïp moät caÚch heåt sÜÚc tÜï nhieân vaø nhuaà n nhuyeãn, ùaÍc bieät trong khu trung taâm xung quanh hoà Hoaøn Kieåm, hay doïc tuyeån ùÜôøng saÊt xung quanh phoå BaÚt Ñaøn, doïc ùÜôøng Thuïy Khueâ vaø tÜø phoå Kim Maþ hÜôÚng veà phía Taây, caÚc phoå Baø Trieäu vaø Leâ Duaün hÜôÚng veà phía nam, doïc truïc Toân ÑÜÚc ThaÊng Taây Sôn - Traà n PhuÚ hÜôÚng xuoång Haø Ñoâng theo hÜôÚng Taây Nam. Nhaèm phaÚt huy tính ùa phÜông thÜÚc cuÝa caÚc ùeà aÚn quy hoaïch giao thoâng ùoâ thò taïi tÜøng thaønh phoå lôÚn ôÝ Vieät Nam, neân chaêng ùeà aÚn trÜôÚc tieân phaÝi coÚ tính chieån lÜôïc (chÌ xaÚc ùònh hÜôÚng tuyeån vaø khoâng lÜïa choïn phÜông thÜÚc giao thoâng tÜø trÜôÚc) ùeü sau naøy song song vôÚi vieäc quy hoaïch tuyeån taøu ùieän ngaà m, vaãn coÚ theü coÚ caÚc ùònh hÜôÚng khaÚc nhÜ phaÚt trieün haønh lang xe buyÚt vaø tuyeån taøu ùieän chaúng haïn.

VôÚi trÜôøng hôïp cuÝa Haø Noäi, coÚ theü Üu tieân trieün khai xe buyÚt hoaÍc xe ùieän treân caÚc truïc lôÚn (ùaþ hoaÍc ùang chuaün bò baþo hoøa) hoaÍc treân caÚc tuyeån ùÜôøng saÊt chaïy qua thaønh phoå ùaþ coÚ tÜø trÜôÚc. Kinh

n g Âľ n h

nghieäm cuÝa PhaÚp trong lónh vÜïc naøy coÚ theü giuÚp ích cho Vieät Nam trong ùoÚ caÚc cô quan chÜÚc naêng cuÝa thaønh phoå vaø trung Üông ùang tÏm giaÝi phaÚp trieün khai keåt hôïp giÜþa giao thoâng vaø quy hoaïch ùoâ thò (TOD). VôÚi mong muoån phaÚt huy hÏnh aÝnh hieän ùaïi cuÝa caÚc thaønh phoå, neân chaêng Vieät Nam caà n taïo ùieà u kieän ùeü phaÚt trieün moät neà n vaên hoÚa ùoâ thò ùaÍc saÊc, phuø hôïp hôn vôÚi lòch sÜÝ vaø nhu caà u phaÚt trieün cuÝa xaþ hoäi.

Treân tinh thaà n ùoÚ, vieäc sÜÝ duïng nhieà u hôn caÚc phÜông thÜÚc giao thoâng coâng coäng treân maÍt ùaåt vaø caÚc phÜông tieän giao thoâng meà m seþ cho pheÚp moïi ngÜôøi daân ùoâ thò ùÜôïc naâng cao quyeà n thuï hÜôÝng ùoà ng thôøi coÚ cô hoäi ùeü khaÚm phaÚ laïi giaÚ trò ùoâ thò lòch sÜÝ vaø phong phuÚ cuÝa caÚc thaønh phoå Vieät Nam.

* Geographer, Urban and Regional Planner, Representative of IAU in Hanoi Beân thieåt keå ùeà aÚn neân quay laïi vôÚi tÜ duy thieåt keå luÚc ùaà u, linh hoaït hôn vaø hôïp lyÚ hôn.

Theo dÜï baÚo, coÚ theü hÏnh thaønh taïi Vieät Nam moät ngaønh coâng nghieäp ùaÍc thuø xung quanh xe ùieän, moâ hÏnh naøy coÚ theü phaÚt trieün vaø ít toån keÚm, trÜôÚc heåt laø taïi caÚc thaønh phoå lôÚn cuÝa Vieät Nam vaø sau ùoÚ laø sang caÚc thaønh phoå cuÝa caÚc nÜôÚc trong khu vÜïc.

(3) Xem trieün laþm lÜu ùoäng veà chuÝ ùeà naøy http://www.lelieududesign.com/en/ actualite/exposition-tramway-une-ecole-francaise (1)

(2)

Taøi lieäu tham khaÝo: - Moät soå hÏnh aÝnh cuþ veà taøu ùieän Haø Noäi: http://news.chaobuoisang.net/hanoi-trams-in-retrospect-185899.htm - BaÝn ùoà treân maïng: http://carto.metro.free.fr/en/ - Thoâng tin veà tính tÜông taÚc: http://www.its-actif.org/IMG/pdf/actif_leaflet_octobre_2007.pdf - Thoâng tin chung veà heä thoång giao thoâng coâng coäng ùÜôøng saÊt: http://www.urbanrail.net/as/asia.htm

CaÚc tuyeån ùÜôøng xe ùieän cuÝa Haø Noäi ùaÚnh daåu (maøu vaøng) ùÜôïc nguôøi Myþ thieåt keå vaøo naêm 1968, sau ùoÚ choà ng leân hÏnh aÝnh chuïp tÜø veä tinh cuÝa Haø Noäi trong naêm 2010 8Ë

77

TIN QUOĂ C TEĂ

taÚi taïo. Maïng lÜôÚi naøy ùÜôïc trieün khai tÜø thaÚng 6/2005 taïi cuÝa Hoäi nghò quoåc teå veà caÚc nguoà n naêng lÜôïng taÚi taïo toü chÜÚc taïi Bonn - ÑÜÚc.

Theå giôÚi ùaït bÜôÚc tieån lôÚn trong khai thaÚc naêng lÜôïng taÚi sinh

CaÚc dÜï aÚn cuÝa Nhaät BaÝn, Singapore, Banladesh chieån thaÊng trong giaÝi thÜôÝng cuoäc thi FuturArc Green Leadership Award 2014

Theâm 95 quoåc gia ùang phaÚt trieün thoâng qua caÚc chính saÚch thuÚc ùaüy sÜÝ duïng naêng lÜôïng taÚi taïo trong naêm 2013. Ñaây ùÜôïc coi laø moät naêm kyÝ luïc cuÝa theå giôÚi trong noã lÜïc hÜôÚng tôÚi sÜÝ duïng caÚc nguoà n naêng lÜôïng saïch vôÚi toüng coäng 144 quoåc gia ùaþ ban haønh caÚc chính saÚch vaø muïc tieâu trong lónh vÜïc naøy.

Moät laà n nÜþa, GiaÝi FuturArc Green Leadership Award (FGLA) ùÜôïc toü chÜÚc laà n thÜÚ naêm seþ trao giaÝi cho 4 dÜï aÚn Xanh xuaåt saÊc treân khaÊp Chaâu AÙ - ThaÚi BÏnh DÜông – 2 dÜï aÚn tÜø Singapore, 1 ôÝ Nhaät BaÝn vaø 1 ôÝ Bangladesh. Cuoäc thi ùaÚnh giaÚ cao caÚc ùôn vò tham gia caÚc dÜï aÚn Xanh ùaþ hoaøn thaønh, nhÜþng dÜï aÚn ùieün hÏnh xuaåt saÊc veà sÜï saÚng taïo vaø quaÝn lyÚ moâi trÜôøng trong kieån truÚc. Moät ban giaÚm khaÝo quoåc teå ùoäc laäp ùaþ xem xeÚt kyþ lÜôþng vaø choïn ra toüng coäng 4 dÜï aÚn thaÊng giaÝi vaø 4 giaÝi khuyeån khích.

Theo baÚo caÚo toaøn caà u cuÝa Maïng lÜôÚi Chính saÚch Naêng lÜôïng TaÚi taïo Theå kyÝ 21 (REN21) do Lieân hôïp quoåc baÝo trôï coâng boå ngaøy 4/6, soå nÜôÚc tham gia vaøo vieäc thuÚc ùaüy sÜÝ duïng naêng lÜôïng taÚi sinh ùaþ taêng voït so vôÚi naêm 2005 chÌ coÚ 15 quoåc gia.

Toü chÜÚc coÚ truï sôÝ taïi Paris (PhaÚp) naøy cho bieåt loaïi naêng lÜôïng Xanh ùaþ ùoÚng goÚp 19% lÜôïng naêng lÜôïng tieâu thu toaøn caà u trong naêm 2012 vaø con soå naøy coøn tieåp tuïc taêng trong naêm ngoaÚi. ÑaÚng chuÚ yÚ, laà n ùaà u tieân, coâng suaåt cuÝa naêng lÜôïng MaÍt Trôøi ùaþ vÜôït gioÚ, trôÝ thaønh nguoà n naêng lÜôïng taÚi taïo lôÚn nhaåt.

Cuþng theo baÚo caÚo naøy, trong naêm 2013, Trung Quoåc, Myþ, Brazil, Canada vaø ÑÜÚc tieåp tuïc laø nhÜþng quoåc gia ùÜÚng ùaà u theå giôÚi veà phaÚt trieün naêng lÜôïng taÚi taïo, trong ùoÚ Trung Quoåc ùaþ vÜôn leân vò trí daãn ùaà u.

Theo baÚo caÚo, laà n ùaà u tieân, coâng suaåt naêng lÜôïng taÚi taïo cuÝa Trung Quoåc ùaþ vÜôït coâng suaåt naêng lÜôïng hoÚa thaïch vaø haït nhaân. Ñaây ùÜôïc ùaÚnh giaÚ laø bÜôÚc tieån ùaÚng kinh ngaïc trong lónh vÜïc naøy.

REN21 laø moät maïng lÜôÚi chính saÚch naêng lÜôïng taÚi taïo toaøn caà u hoã trôï caÚc nÜôÚc chuyeån hÜôÚng sang sÜÝ duïng naêng lÜôïng

78

8Ă‹

Moãi nhoÚm dÜï aÚn thaÊng giaÝi seþ ùÜôïc nhaän moät kyÝ nieäm chÜông FuturArc Green Leadership ùÜôïc thieåt keå ùaÍc bieät vaø 2 naêm taïp chí FuturArc. CaÚc dÜï aÚn thaÊng giaÝi cuþng seþ ùÜôïc ùaêng trong soå baÚo FuturArc Green Awards thaÚng 05-06/2014 vaø treân trang web FuturArc (phaÚt haønh vaøo giÜþa thaÚng 05/2014).

NhÜþng ngÜôøi thaÊng giaÝi vaø haïng khuyeån khích seþ ùÜôïc coâng boå chính thÜÚc vaø trao thÜôÝng taïi buoüi leã trao giaÝi BCI Asia Awards (BCIAA) 2014, moät ngaøy hoäi vinh danh caÚc coâng ty thieåt keå vaø chuyeân gia xaây dÜïng haøng ùaà u ùÜôïc toü chÜÚc ôÝ baÝy nÜôÚc Chaâu AÙ: Hoà ng Koâng, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, ThaÚi Lan vaø Vieät Nam.

cuÝa Malaysia, ùÜôïc cho laø saân bay giaÚ reÝ lôÚn nhaåt theå giôÚi, vÜøa ùÜôïc caåp Giaåy chÜÚng nhaän hoaøn thaønh vaø ùuÚng tieâu chuaün chaåt lÜôïng tÜø Lieân doanh UEMC-Bina Puri vaø ùi vaøo hoaït ùoäng tÜø ngaøy 2/5.

CaÚc haþng haøng khoâng Malindo Air, Cebu Pacific Air, Tiger Airways Singapore, Lion Air, vaø haþng Mandala cuÝa Indonesia thoâng baÚo seþ baÊt ùaà u hoaït ùoäng taïi KLIA2 tÜø ngaøy 2/5, trong khi AirAsia cuÝa Malaysia tuyeân boå seþ chuyeün sang hoaït ùoäng taïi KLIA2 tÜø ngaøy 9/5 khi saân bay giaÚ reÝ (LCCT) ùoÚng cÜÝa.

Saân bay KLIA2 ùÜôïc xaây dÜïng tÜø naêm 2010 nhaèm ùaÚp ÜÚng sÜï phaÚt trieün buøng noü veà du lòch giaÚ reÝ. Saân bay naøy coÚ theü tieåp ùoÚn 45 trieäu haønh khaÚch/naêm vaø ùÜôïc trang bò toåi taân hôn saân bay giaÚ reÝ LCCT hieän taïi. Nhaø ga haønh khaÚch KLIA2 coÚ dieän tích saøn 257.000m2 vôÚi 60 cÜÝa ùÜa ùoÚn khaÚch, 80 caà u daãn maÚy bay vaø 225 cÜÝa haøng baÚn leÝ vôÚi toüng dieän tích 32.000m2.

Nhaø ga naèm caÚch saân bay quoåc teå Kuala Lumpur (KLIA) chÜa ùaà y 2km, gaà n hôn nhieà u so vôÚi nhaø ga giaÚ reÝ hieän taïi. Coâng trÏnh trò giaÚ khoaÝng 4 tyÝ Ringgit Malaysia (1,3 tyÝ USD) naøy ban ùaà u ùÜôïc dÜï kieån ùÜa vaøo sÜÝ duïng tÜø cuoåi thaÚng 6/2013, nhÜng sau ùoÚ phaÝi luøi laïi do chaäm tieån ùoä thi coâng.

KhaÚnh thaønh caây caà u Penang thÜÚ hai daøi nhaåt Ñoâng Nam AÙ

MALAYSIA

Hoaøn thaønh saân bay quoåc teå giaÚ reÝ nhaåt theå giôÚi

Saân bay quoåc teå Kuala Lumpur 2 (KLIA2)

VÜøa qua, ThuÝ tÜôÚng Malaysia Najib Tun Razak ùaþ khai trÜông caà u Penang thÜÚ hai, caây caà u daøi nhaåt Ñoâng Nam AÙ, vôÚi sÜï coÚ

maÍt cuÝa hôn 10.000 ngÜôøi chÜÚng kieån sÜï kieän lòch sÜÝ cuÝa ùaåt nÜôÚc.

toaøn theå giôÚi thoâng qua cuoäc baà u choïn trÜïc tuyeån do Skytrax toü chÜÚc.

Caây caà u coÚ toüng chieà u daøi 24km, trong ùoÚ phaà n baÊc qua eo bieün daøi 17km, noåi tÜø thò traån Batu Kawan treân ùaåt lieà n tôÚi thò traån Batu Maung treân ùaÝo, seþ kích thích sÜï taêng trÜôÝng kinh teå bang Penang, ùaÍc bieät laø caÚc khu coâng nghieäp treân ùaåt lieà n taïi Batu Kawan vaø laø chaåt xuÚc taÚc cho sÜï phaÚt trieün kinh teå-xaþ hoäi nhanh choÚng cuÝa khu vÜïc haønh lang kinh teå phía BaÊc.

PhaÚt bieüu taïi buoüi coâng boå giaÝi thÜôÝng, ChuÝ tòch haþng Skytrax Edward Plaisted cho raèng vieäc nhaän giaÝi thÜôÝng danh giaÚ naøy trong hai naêm lieân tieåp laø sÜï khaúng ùònh veà chaåt lÜôïng phuïc vuï cuÝa saân bay naøy vaø Changi seþ tieåp tuïc naâng cao chaåt lÜôïng cuÝa mÏnh ùeü xÜÚng ùaÚng vôÚi teân tuoüi ùÜôïc yeâu thích nhaåt theå giôÚi.

Caà u Penang thÜÚ hai vôÚi teân goïi Abdul Halim Mu’adzam Shah ùÜôïc xaây dÜïng trong 5 naêm vôÚi toüng chi phí 4,5 tyÝ RM (gaà n 1,5 tyÝ USD). Beân caïnh vieäc ùÜôïc xaây dÜïng baèng thieåt keå thaân thieän vôÚi moâi trÜôøng, caây caà u môÚi naøy coÚ theü chòu ùÜôïc chaån ùoäng leân ùeån 8,2 ùoä Richter ôÝ khoaÝng caÚch 300km tÜø taâm chaån cuÝa traän ùoäng ùaåt.

Naêm nay, saân bay Changi ùaït ùÜôïc thaønh coâng ùuÚp, vÏ beân caïnh giaÝi thÜôÝng danh giaÚ Skytrax, saân bay naøy coøn nhaän ùÜôïc giaÝi thÜôÝng Saân bay coÚ phÜông tieän giaÝi trí toåt nhaåt.

Khai trÜông coâng vieân soâng nÜôÚc lôÚn nhaåt chaâu AÙ

Caà u Abdul Halim Mu’adzam Shah, vôÚi hai laøn ùÜôøng oâ toâ vaø moät laøn xe maÚy, coÚ coâng suaåt 100.000 xe/ngaøy seþ giuÚp giaÝm 25% lÜu lÜôïng xe treân caà u Penang cuþ.

Caà u Penang thÜÚ nhaåt, caÚch caà u môÚi 8km, ùÜôïc ùÜa vaøo sÜÝ duïng naêm 1985 sau ba naêm xaây dÜïng. Caà u coÚ chieà u daøi 13,5km vaø coâng suaåt 155.000 xe/ngaøy.

SINGAPORE

Saân bay Changi tieåp tuïc laø saân bay toåt nhaåt theå giôÚi

Taïi leã coâng boå giaÝi thÜôÝng Saân bay toåt nhaåt theå giôÚi Skytrax naêm 2014, dieãn ra gaà n ùaây taïi Barcelona (Taây Ban Nha), saân bay quoåc teå Changi cuÝa Singapore laïi moät laà n nÜþa nhaän ùÜôïc danh hieäu Saân bay toåt nhaåt theå giôÚi naêm 2014. Ñaây laø laà n thÜÚ 5 vaø laø naêm thÜÚ 2 lieân tieåp saân bay Changi nhaän ùÜôïc giaÝi thÜôÝng uy tín naøy.VôÚi chaåt lÜôïng phuïc vuï hoaøn haÝo, saân bay quoåc teå Changi ùaþ vÜôït qua haøng nghÏn ùoåi thuÝ ùeü nhaän ùÜôïc phieåu baà u choïn cuÝa hôn 12 trieäu haønh khaÚch treân

Singapore ùaþ chính thÜÚc khai trÜông coâng vieân River Safari, coâng vieân thieân nhieân chuÝ ùeà soâng nÜôÚc ùaà u tieân vaø duy nhaåt taïi chaâu AÙ.

Theo Quyþ BaÝo toà n Thieân nhieân Singapore, vôÚi vieäc chính thÜÚc ùi vaøo hoaït ùoäng, River Safari giôø ùaây ùoÚng moät vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao nhaän thÜÚc cuÝa ngÜôøi daân ùoåi vôÚi taà m quan troïng cuÝa heä sinh thaÚi nÜôÚc ngoït. ÑÜôïc xaây dÜïng treân dieän tích 12ha quanh hoà Mandai vôÚi chi phí 160 trieäu USD, River Safari hieän baÝo toà n 6.000 ùoäng vaät thuoäc 200 loaøi, trong ùoÚ 40 loaøi coÚ nguy cô dieät chuÝng nhÜ gaåu truÚc khoüng loà , raÚi caÚ khoüng loà , caÚ treâ Mekong khoüng loà vaø caÚ ùuoåi nÜôÚc ngoït khoüng loà .

Taïi ùaây, khaÚch tham quan seþ ùÜôïc khôi gôïi caÝm hÜÚng tÜø nhÜþng con soâng mang tính bieüu tÜôïng nhaåt theå giôÚi nhÜ soâng Amazon, soâng Haèng, soâng Meâkoâng, soâng Nile vaø soâng DÜông TÜÝ.

Cuøng vôÚi Night Safari vaø Singapore Zoo, vieäc River Safari chính thÜÚc khai trÜông

ùaþ giuÚp Singapore coÚ moät trong nhÜþng khu coâng vieân rÜøng mÜa nhieät ùôÚi lôÚn nhaåt chaâu AÙ.

MYĂ•

MôÝ cÜÝa baÝo taøng 11/9 dÜôÚi loøng ùaåt sau 13 naêm xaây dÜïng

Sau 13 naêm xaây dÜïng, baÝo taøng 11/9 dÜôÚi loøng ùaåt, laø nôi gôïi nhôÚ vuï khuÝng boå kinh hoaøng voån cÜôÚp ùi sinh maïng cuÝa khoaÝng 3.000 ngÜôøi, seþ chính thÜÚc khai trÜông taïi Manhattan, New York - Myþ. BaÝo taøng coÚ dieän tích 10.000m2, naèm saâu 21m dÜôÚi loøng ùaåt. BaÝo taøng chính thÜÚc môÝ cÜÝa vôÚi coâng chuÚng vaøo ngaøy 21/5. TrÜôÚc khi môÝ cÜÝa phuïc vuï khaÚch tham quan, baÝo taøng seþ daønh thôøi gian 6 ngaøy ùeü tÜôÝng nieäm caÚc naïn nhaân, baÊt ùaà u vôÚi moät buoüi leã coÚ sÜï tham gia cuÝa Toüng thoång Myþ Barack Obama.

BaÝo taøng 11/9 ùÜôïc xaây dÜïng dÜôÚi loøng ùaåt, taïi khu vÜïc tÜøng laø neà n moÚng cuÝa hai toøa thaÚp ùoâi (Twin Towers) thuoäc Trung taâm ThÜông maïi Theå giôÚi (WTC) ôÝ New York.

Toaøn boä khoâng gian trÜng baøy cuÝa baÝo taøng seþ gôïi nhôÚ ngaøy 11/9/2001, khi nhÜþng chieåc maÚy bay bò cÜôÚp ùaâm vaøo Toøa thaÚp Ñoâi cuÝa Trung taâm ThÜông maïi Theå giôÚi (WTC), Laà u Naêm GoÚc vaø caÚnh ùoà ng gaà n Shanksville, Pennsylvania, laøm gaà n 3.000 ngÜôøi thieät maïng.

BaÝo taøng seþ trÜng baøy 10.000 hieän vaät, 23.000 bÜÚc aÝnh, 1.900 caâu chuyeän truyeà n mieäng, caÚc boä phim vaø video keÚo daøi toüng coäng 500 giôø veà sÜï kieän 11/9.

BaÝo taøng coøn lÜu giÜþ khung caÝnh cuÝa khu vÜïc caà u thang boä, nôi nhieà u ngÜôøi naêm naøo ùaþ ùi ùeü tÏm caÚch thoaÚt khoÝi toøa nhaø ùang saäp xuoång.

Beân caïnh ùoÚ, baÝo taøng coøn trÜng baøy moät soå bÜÚc aÝnh ghi laïi caÝnh moät trong 2 toøa thaÚp cuÝa WTC saäp xuoång sau vuï taån coâng.

8Ă‹

79

TIN QUOà C TEà AÛnh caÚc naïn nhaân ùÜôïc trÜng baøy trong baÝo taøng.

BaÝo taøng dÜôÚi loøng vaø quaÝng trÜôøng tÜôÝng nieäm sÜï kieän 11/9 beân treân noÚ coÚ toüng chi phí xaây dÜïng leân tôÚi 700 trieäu USD.

BMW laøm baþi ùoã xe sÜÝ duïng naêng lÜôïng maÍt trôøi

Boä phaän DesignworksUSA cuÝa BMW vÜøa giôÚi thieäu moâ hÏnh traïm ùoã xe sÜÝ duïng naêng lÜôïng maÍt trôøi ùeü saïc pin cho caÚc maãu xe thoâng minh cuÝa haþng nhÜ i3 vaø i8, taïi Los Angeles, Myþ.

YÙ tÜôÝng veà baþi ùoã xe sÜÝ duïng naêng lÜôïng maÍt trôøi ùeü saïc ùieän cho xe cuÝa BMW mang teân Solar Carport Concept. Hieän taïi, moâ hÏnh naøy ùang trong quaÚ trÏnh hoaït ùoäng thÜÝ nghieäm; neåu thuaän lôïi thÏ trong tÜông lai seþ ùÜôïc nhaân roäng thaønh baþi ùoã xe mieãn phí.

Solar Carport laø yÚ tÜôÝng tuy ùôn giaÝn nhÜng thÜïc sÜï coÚ hieäu quaÝ ùeü saïc pin cho xe oâ toâ hoaøn toaøn baèng naêng lÜôïng maÍt trôøi gioång nhÜ vieäc sÜÝ duïng taåm haåp thuï naêng lÜôïng maÍt trôøi taïi caÚc hoä gia ùÏnh.

Solar Carport ùÜôïc thieåt keå thaân thieän vôÚi moâi trÜôøng, vôÚi heä thoång thanh choång baèng tre vaø moät soå chi tieåt xung quanh baèng vaät lieäu sôïi carbon. MaÚi che laø caÚc module kính haåp thuï naêng lÜôïng maÍt trôøi ùeü taïo ra ùieän. NaÍng lÜôïng sinh ra seþ ùÜôïc chuyeün tôÚi xe thoâng qua heä thoång BMW i Wallbox Pro. Heä thoång naøy seþ phaân tích toüng naêng lÜôïng chieåc xe caà n, naêng lÜôïng ùÜôïc cung caåp cho xe vaø quaÚ trÏnh saïc pin cho xe.

BMW cho bieåt, neåu heä thoång cung caåp quaÚ mÜÚc naêng lÜôïng xe caà n thÏ coÚ theü chuyeün sang phuïc vuï sinh hoaït.

80

8Ă‹

Theo tính toaÚn cuÝa General Electric, heä thoång Solar Carport 25kW taïi Los Angeles coÚ theü cung caåp lÜôïng ùieän leân ùeån 50.146 kWh/naêm, vôÚi chi phí xaây dÜïng khoaÝng 170.000USD. Ñaà u ra coÚ theü saïc cho heä thoång pin 18.8kWh cuÝa xe BMW i3, phuï thuoäc vaøo thôøi gian xe ôÝ trong baþi vaø thôøi gian theo ngaøy.

Hieän taïi, BMW chÜa thoâng baÚo loä trÏnh phoü bieån roäng raþi moâ hÏnh naøy.

Savills: New York vaø London ĂąoĂ ng haĂŻng nhaĂĄt “thaønh phoĂĄ ĂąaĂşng caĂĄp theĂĄ giĂ´Ăšiâ€?

Coâng ty nghieân cÜÚu thò trÜôøng baĂĄt Ăąoäng saĂťn Savills vÜøa coâng boĂĄ nghieân cÜÚu “TÜông lai thò trÜôøng baĂĄt Ăąoäng saĂťn cuĂťa 12 thaønh phoĂĄ ĂąaĂşng caĂĄp theĂĄ giĂ´Ăšiâ€?. BaĂťn baĂšo caĂšo ĂąaĂľ taäp trung nghieân cÜÚu thò trÜôøng baĂĄt Ăąoäng saĂťn Ă´Ăť caĂšc thaønh phoĂĄ haøng ĂąaĂ u theĂĄ giĂ´Ăši, nhÜþng thaønh phoĂĄ ùÜôïc hĂŹnh thaønh bĂ´Ăťi danh tieĂĄng vaø sÜï giaøu coĂš.

caÚc thaønh phoå dÜïa treân caÚc yeåu toå nhÜ sÜï noüi baät, danh tieång, dieän tích vaø quy moâ neà n kinh teå. CaÚc yeåu toå naøy seþ quyeåt ùònh khaÝ naêng ùaà u tÜ baåt ùoäng saÝn xuyeân quoåc gia, tÜông lai vaø vò trí haøng ùaà u treân trÜôøng quoåc teå cuÝa nhÜþng thaønh phoå keü treân.

Theo caÚch ùaÚnh giaÚ naøy, Singapore vaø Paris baÊt ùaà u laø ùoåi thuÝ cuÝa hai thaønh phoå daãn ùaà u (New York vaø London), trong khi Moscow, Mumbai vaø Rio de Janeiro xeåp vò trí thaåp nhaåt trong soå 12 thaønh phoå trong baÚo caÚo.

GiaĂšm ĂąoĂĄc Nghieân cÜÚu Toaøn caĂ u Savills Yolande Barnes cho bieĂĄt: “Thaønh phoĂĄ ĂąaĂşng caĂĄp theĂĄ giĂ´Ăši khoâng chĂŚ dÜïa treân dieän tĂ­ch hoaĂŤc sÜï thònh vÜôïng kinh teĂĄ, maø coøn tĂ­nh ĂąeĂĄn yeĂĄu toĂĄ Ă­t hÜþu hĂŹnh nhĂś danh tieĂĄng, sÜï noĂĽi baät, tĂ­nh keĂĄt noĂĄi toaøn caĂ u vaø khaĂť naĂŞng ĂąaĂ u tĂś – taĂĄt caĂť caĂšc yeĂĄu toĂĄ maø khi nhĂŹn vaøo soĂĄ lieäu veĂ daân soĂĄ vaø GDP khoâng theĂĽ naøo thaĂĄy ùÜôïcâ€?.

Coâng boå giaÝi thÜôÝng daønh cho kieån truÚc sÜ treÝ ôÝ Chaâu Phi

Cuï theü, xeåp haïng caÚc thaønh phoå ùaúng caåp cuÝa Savills: New York vaø London cuøng ùÜÚng ôÝ vò trí thÜÚ nhaåt, theo sau laø Paris vaø Singapore.

AS.Architecture-Studio ùaþ coâng boå giaÝi thÜôÝng kieån truÚc sÜ treÝ 2014 ôÝ Chaâu Phi. GiaÝi thÜôÝng nhaèm muïc ùích laøm noüi baät caÚc dÜï aÚn saÚng taïo chaâu Phi vaø giuÚp moät theå heä kieån truÚc sÜ treÝ ùang leân ùaït ùÜôïc sÜï coâng nhaän treân toaøn theå giôÚi. ÑÜôïc lÜïa choïn tÜø gaà n 200 dÜï aÚn, ba dÜï aÚn sau ùaây ùaþ loït vaøo voøng chung keåt: Kieån truÚc sÜJustice(Nam Phi), Urko SANCHEZ (Kenya), vaø Andre Christensen & Mieke DROOMER (Nam Phi).

Xeåp haïng lôïi tÜÚc ùaà u tÜ baåt ùoäng saÝn nhaø ôÝ: Tokyo xeåp thÜÚ 1, New York thÜÚ 2, Paris thÜÚ 3.

Xeåp haïng lôïi tÜÚc ùaà u tÜ baåt ùoäng saÝn thÜông maïi: Tokyo xeåp thÜÚ 1, Sydney thÜÚ 2, Paris thÜÚ 3.

Tính theo chi phí vaên phoøng vaø nhaø ôÝ: Hong Kong xeåp thÜÚ 1, London thÜÚ 2, Paris thÜÚ 3.

Veà nhieät ùoä thò trÜôøng, caÚc thò trÜôøng noÚng nhaåt goà m: Mumbai, Hong Kong, ThÜôïng HaÝi; caÚc thò trÜôøng nguoäi laïnh nhaåt laø: New York, Sydney, Moscow.

Theo baÚo caÚo môÚi tÜø coâng ty tÜ vaån baåt ùoäng saÝn Savills, New York vaø London hieän ùÜôïc vinh danh laø caÚc thaønh phoå haøng ùaà u theå giôÚi. Coâng ty naøy xeåp loaïi

1. Keå hoaïch chi tieåt cho caÚc thÜ vieän trong trÜôøng hoïc Nam Phi (Johannesburg) / Kieån truÚc sÜJustice(Kuba GRANICKI, Mike RASSMANN, Alessio LACOVIG).

2. Nhaø Red Pepper (Lamu) / Urko SANCHEZ.

3. Coäng ùoà ng Dordabis (Namibia) / Andre Christensen &Mieke DROOMER. Taåt caÝ caÚc dÜï aÚn naøy seþ ùÜôïc trÜng baøy taïi Palazzo CAASI trong naêm 2014 ôÝ Venice Biennale. Sau ùoÚ seþ ùÜôïc lÜu dieãn taïi PhaÚp vaø Nam Phi.

Triple Creek Ranch - KhaÚch saïn tuyeät vôøi nhaåt theå giôÚi (Travel + Leisure)

Trong soå nhÜþng chieån thaÊng taïi caÚc haïng muïc lôÚn khaÚc cuÝa cuoäc bÏnh choïn haøng naêm doTravel + Leisure toü chÜÚc coøn coÚ Crystal Cruises, sieâu du thuyeà n sang troïng nhaåt theå giôÚi vaø Santorini, hoøn ùaÝo thieân thaà n cuÝa Hy Laïp.

Beân caïnh ùoÚ, Singapore Changi, saân bay quoåc teå tÜøng giaønh nhieà u giaÝi thÜôÝng ùaþ bò soaÚn ngoâi phi trÜôøng toåt nhaåt theå giôÚi vaø St Regis Aspen Resort laïi chieåm ùÜôïc vò trí khaÚch saïn spa tuyeät nhaåt haønh tinh.

thuĂŻy ĂąieĂĽn

SOM giaønh chieån thaÊng cuoäc thi thieåt keå toøa thaÚp cao nhaåt Thuïy Ñieün

KhaÚch saïn tuyeät vôøi nhaåt theå giôÚi khoâng phaÝi laø ôÝ New York, Paris, Singapore hay Hoà ng Koâng. Theo ùoäc giaÝ cuÝa Travel + Leisure, danh hieäu ùoÚ thuoäc veà moät trang vieân ôÝ Montana, nôi du khaÚch coÚ theü nguÝ trong nhÜþng ngoâi nhaø goã vaø ngaÊm sao trôøi.

Trong cuoäc bĂŹnh choĂŻn “tuyeät nhaĂĄt theĂĄ giĂ´Ăšiâ€? cuĂťa Ăąoäc giaĂť treân aĂĄn baĂťn thÜôøng nieân thÜÚ 19,Triple Creek RanchĂ´Ăť Darby, tieĂĽu bang Montana ĂąaĂľ nhaän ùÜôïc 97 ĂąieĂĽm, moät con soĂĄ ùÜôïc ĂąaĂšnh giaĂš laø heĂĄt sÜÚc aĂĄn tÜôïng beân caĂŻnh haøng loaĂŻt caĂši teân lĂ´Ăšn ĂąaĂľ trĂ´Ăť thaønh thÜông hieäu nhĂś khaĂšch saĂŻn Four Seasons, St Regis, Oberoi vaø Mandarin Oriental.

CoÚ theü Triple Creek Ranch khoâng phaÝi ùÜôïc coâng nhaän treân toaøn theå giôÚi nhÜng sÜÚc aÝnh hÜôÝng cuÝa noÚ cuþng khoâng heà nhoÝ bôÝi khaÚch saïn naøy thuoäc quyeà n sôÝ hÜþu cuÝa taäp ùoaøn Relais & Chateaux vôÚi chuoãi khaÚch saïn sang troïng, laâu ùaøi, trang vieân noüi tieång ôÝ khaÊp caÚc vuøng noâng thoân treân theå giôÚi.

Travel + LeisureùaÚnh giaÚ, vôÚi moät vò trí aån tÜôïng, Triple Creek Ranch chaÊc chaÊn seþ laø caÚi teân ùÜôïc nhieà u du khaÚch tÏm kieåm ùeü hÜôÝng thuï nhÜþng kyø nghÌ soång cuøng thieân nhieân.CaÝ khuoân vieân khaÚch saïn traÝi daøi 242ha treân nuÚi Rocky coÚ 23 nhaø goã vôÚi loø sÜôÝi, boà n taÊm noÚng, keøm theo goÚi thÜôÝng thÜÚc rÜôïu vang haÝo haïng, ùaà u beåp rieâng vaø moät tour du lòch baèng trÜïc thaêng.

Coâng ty kieån truÚc SOM (Skidmore, Owings & Merrill) hôïp taÚc vôÚi coâng ty Ñan Maïch Entasis Arkitekter, ùaþ ùÜôïc lÜïa choïn ùeü thieåt keå moät toøa nhaø chung cÜ môÚi taïi Goteborg (Gothenburg) - ùaây seþ laø toøa thaÚp cao nhaåt Thuïy Ñieün. Thieåt keå cuÝa SOM vôÚi teân goïiSao BaÊc ùaüu(The Pole Star) coÚ chieà u cao 230m vaø 4 laêng kính ùÜôïc keåt noåi xoaÊn 90 ùoä gaà n phaà n ùÌnh.

moät moâi trÜôøng ùoâ thò soâi ùoäng. BaÝn saÊc ùaÍc bieät cuÝa toøa nhaø seþ toâ theâm sÜÚc soång vaø neÚt ùaÍc trÜng cho Lindholmen vaø laø nieà m haþnh dieän cuþng nhÜ bÜôÚc ngoaÍt môÚi cuÝa Gothenburg.

Coâng ty Entasis ĂąaĂľ ĂąoĂšng goĂšp moät yĂš tÜôÝng ùÜôïc nhieĂ u khen ngĂ´ĂŻi laø quy hoaĂŻch Ăąoâ thò cho khu vÜïc vĂ´Ăši boĂĄ cuĂŻc “an toaøn vaø hieäu quaĂťâ€?, “xÜÝ lyĂš caĂšc lieân keĂĄt tuyeät vôøi Ă´Ăť caĂť caĂšc phĂ­a BaĂŠc - Nam vaø Ă‘oâng - Taây, taĂŻo theâm khoâng gian roäng vaø caĂšc ĂąieĂĽm noĂĄi giuĂšp khuyeĂĄn khĂ­ch caĂšc cuoäc tuĂŻ taäp ngoaøi trôøiâ€?.

Ban giaĂšm khaĂťo cuĂľng nhaän xeĂšt, boĂĄ cuĂŻc naøy seĂľ bieĂĄn coâng vieân Ăąoâ thò trĂ´Ăť thaønh “nĂ´i gaĂŤp gĂ´Ăľ cho taĂĄt caĂť moĂŻi ngÜôøiâ€?. Coâng vieân nhĂś laø moät phaĂ n cuĂťa ùÜôøng Ăąi boä hĂŹnh voøng ĂąeĂŻp ĂąeĂľ, cuoĂĄn huĂšt seĂľ laø ĂąieĂĽm coäng cho phoĂĄi caĂťnh tÜông lai cuĂťa thaønh phoĂĄ.

Nepal

Nepal phaÚt trieün Thaønh phoå hoøa bÏnh theå giôÚi taïi nôi Phaät ùaÝn

Nepal ùaþ leân keå hoaïch phaÚt trieün khu vÜïc Lumbini, nôi ÑÜÚc Phaät ùaÝn sinh, thaønh moät Thaønh phoå hoøa bÏnh theå giôÚi.

Keå hoaïch dÜï tính caà n soå voån ùaà u tÜ khoaÝng 762 trieäu USD naøy vÜøa ùÜôïc coâng boå taïi thuÝ ùoâ Kathmandu cuÝa Nepal.

CaÚc nhaø phaÚt trieün cuÝa Serneke, nhÜþng ngÜôøi toü chÜÚc cuoäc thi ùaþ ùònh hÜôÚng moät quy hoaïch toüng theü ùa naêng coÚ dieän tích 32.000m2, bao goà m moät toøa nhaø hôn 200m2 naèm trong khu vÜïc Lindholmen thuoäc Gothenburg.

Ban giaĂšm khaĂťo ùÜa ra yeâu caĂ u troĂŻng taâm ĂąaĂŤc bieät ĂąoĂĄi vĂ´Ăši caĂšc dÜï aĂšn ĂąeĂ xuaĂĄt laø, “haĂľy chÜÚng minh laøm caĂšch naøo caĂšc toøa nhaø choĂŻc trôøi coĂš theĂĽ toĂ n taĂŻi haøi hoøa vĂ´Ăši kieĂĄn truĂšc cuĂťa caĂšc vuøng laân caänâ€?, “toøa nhaø seĂľ laø moät phaĂ n trong boĂĄi caĂťnh xaĂľ hoäi vaø kieĂĄn truĂšc cuĂťa khu vÜïc maø khoâng phaĂťi laø moät “khoĂĄi ĂąaĂšâ€? ùôn laäpâ€?.

Khi lÜïa choĂŻn dÜï aĂšn ĂąeĂ xuaĂĄt thieĂĄt keĂĄ cuĂťa SOM, Ban giaĂšm khaĂťo ĂąaĂľ goĂŻi thieĂĄt keĂĄ naøy “moät dÜï aĂšn thieĂĄt keĂĄ toøa nhaø ĂąoĂ ng nhaĂĄt, coĂš caĂšch tieĂĄp caän toaøn dieän thoâng minh ĂąoĂĄi vĂ´Ăši caĂť moâi trÜôøng Ăąoâ thò laĂŁn toøa nhaø choĂŻc trôøi.

DÜï aÚn hoøa nhaäp moâi trÜôøng ùòa phÜông thaønh moät theü thoång nhaåt cho pheÚp taïo ra

Theo phoÚng vieân TTXVN taïi New Delhi, keå hoaïch treân do Cô quan hôïp taÚc quoåc teå Haøn Quoåc (KOICA) soaïn thaÝo, seþ ùÜôïc thÜïc hieän trong moät khu vÜïc roäng khoaÝng 65km2, ùoà ng thôøi phaÚt trieün moät vuøng roäng gaà n hôn 1.000km2 gaà n Lumbini thaønh moät quaän hoøa bÏnh vaø hoøa hôïp ùeü baÝo veä caÚc Phaät tích trong khu vÜïc.

Chuøa Mayadevi gaà n nôi ÑÜÚc Phaät ùaÝn sinh seþ laø troïng taâm cuÝa keå hoaïch phaÚt trieün.

PhaÚt bieüu taïi leã coâng boå keå hoaïch treân, Boä trÜôÝng Du lòch Nepal Bhim Acharya neâu roþ Lumbini laø taøi saÝn theå giôÚi, ùoà ng thôøi keâu goïi sÜï uÝng hoä tÜø caÚc toü chÜÚc quoåc gia vaø quoåc teå ùeü trieün khai keå hoaïch

8Ă‹

81

Hoäi nghò thÜôøng nieân Dieãn ùaøn Ñoâ thò Vieät Nam 2014

“Naâng cao hieäu lÜïc, hieäu quaĂť ĂąoĂĄi thoaĂŻi chĂ­nh saĂšch phaĂšt trieĂĽn Ăąoâ thòâ€? laø chuĂť ĂąeĂ chĂ­nh taĂŻi Hoäi nghò thÜôøng nieân 2014 2014 DieĂŁn Ăąaøn Ă‘oâ thò Vieät Nam do Boä Xaây dÜïng toĂĽ chÜÚc ngaøy 27/6/2014 taĂŻi Haø Noäi.

Dieãn ùaøn Ñoâ thò Vieät Nam hieän coÚ hôn 100 cô quan, toü chÜÚc thaønh vieân, thuoäc 7 nhoÚm, goà m caÚc Boä, ngaønh, caÚc toü chÜÚc quoåc teå taøi trôï ùa phÜông, caÚc toü chÜÚc quoåc teå taøi trôï song phÜông, caÚc ùoâ thò, Hieäp hoäi ngheà nghieäp vaø hoïc vieän ùaøo taïo, caÚc toü chÜÚc phi Chính phuÝ, caÚc doanh nghieäp.

Hoäi nghò thÜôøng nieân laà n naøy ùÜôïc toü chÜÚc vôÚi muïc tieâu phaÚt huy vai troø thaønh vieân Dieãn ùaøn, naâng cao chaåt lÜôïng vaø hieäu quaÝ thÜïc hieän caÚc muïc tieâu vaø nhieäm vuï cuÝa Dieãn ùaøn veà ùoåi thoaïi chính saÚch phaÚt trieün ùoâ thò.

Hoäi nghò taäp trung thaÝo luaän veà nhÜþng noäi dung vaø muïc tieâu chính nhÜ: Naâng cao chaåt lÜôïng vaø hieäu quaÝ thÜïc hieän caÚc muïc tieâu vaø nhieäm vuï cuÝa Dieãn ùaøn veà ùoåi thoaïi chính saÚch phaÚt trieün ùoâ thò, thoång nhaåt caåu truÚc toü chÜÚc ùaþ ùÜôïc kieän toaøn cuÝa Dieãn ùaøn, ùaüy maïnh vai troø cuÝa caÚc ùoåi taÚc vaø caÚc beân lieân quan trong ùoåi thoaïi chính saÚch phaÚt trieün ùoâ thò, laåy yÚ kieån thaønh vieân veà hoaït ùoäng Üu tieân cuÝa Dieãn ùaøn‌ Dieãn ùaøn Ñoâ thò Vieät Nam ùÜôïc thaønh laäp vaø ùi vaøo hoaït ùoäng theo bieân baÝn ghi nhôÚ naêm 2003 vôÚi muïc tieâu thuÚc ùaüy trao ùoüi chia seÝ kinh nghieäm vaø kieån thÜÚc giÜþa caÚc cô quan quaÝn lyÚ Nhaø nÜôÚc, caÚc toü chÜÚc khoa hoïc, ngheà nghieäp, caÚc toü chÜÚc chính trò - xaþ hoäi, caÚc toü chÜÚc phi Chính

82

8Ă‹

phuÝ, caÚc toü chÜÚc vaø caÚ nhaân thuoäc caÚc thaønh phaà n kinh teå, caÚc nhaø taøi trôï nhaèm ùoÚng goÚp tích cÜïc vaøo vieäc xaây dÜïng vaø thÜïc hieän caÚc chính saÚch veà quaÝn lyÚ vaø phaÚt trieün ùoâ thò, thÜïc hieän Chieån lÜôïc toaøn dieän veà taêng trÜôÝng vaø xoÚa ùoÚi giaÝm ngheøo vaø naâng cao hieäu quaÝ caÚc hoaït ùoäng quaÝn lyÚ vaø phaÚt trieün ùoâ thò ôÝ Vieät Nam.

UBND tÌnh BaÊc Kaïn ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 182.472,4m2 ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 61 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

Chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng ùaåt taïi 10 ùòa phÜông

ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ yeâu caà u UBND 10 ùòa phÜông chÌ ùaïo thÜïc hieän vieäc chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng ùaåt neâu treân theo ùuÚng quy ùònh taïi Nghò ùònh soå 42/2012/NÑ-CP ngaøy 11/5/2012 cuÝa Chính phuÝ.

Theo ùoÚ, UBND tÌnh QuaÝng Ninh ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 94,76ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 18 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

Ñieà u chÌnh quy hoaïch phaÚt trieün ùÜôøng cao toåc Vieät Nam

ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ vÜøa ùoà ng yÚ UBND 10 ùòa phÜông quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng ùaåt ùeü thÜïc hieän moät soå dÜï aÚn, coâng trÏnh treân ùòa baøn.

UBND tÌnh Tuyeân Quang ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 6,19ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 15 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

UBND tÌnh Long An ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 55.088,8m2 ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 7 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

UBND tÌnh ThaÚi Nguyeân ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 88,03ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 38 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

UBND tÌnh An Giang ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 50,96ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 12 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

UBND tÌnh BÏnh DÜông ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 40.540m2 ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän DÜï aÚn xaây dÜïng khu trung taâm haønh chính huyeän BaÊc Taân Uyeân.

UBND thaønh phoå HaÝi Phoøng ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 3,55ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 2 dÜï aÚn treân ùòa baøn thaønh phoå HaÝi Phoøng.

UBND tÌnh PhuÚ Yeân ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 64,16ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän 28 dÜï aÚn, coâng trÏnh.

UBND tÌnh ÑaÊk LaÊk ùÜôïc quyeåt ùònh chuyeün muïc ùích sÜÝ duïng 1,27ha ùaåt troà ng luÚa ùeü thÜïc hieän coâng trÏnh tuyeån keânh tÜôÚi Hoà BaÝy Thieän.

Ngaøy 4/7, taïi Haø Noäi, Boä Giao thoâng Vaän taÝi toü chÜÚc cuoäc hoïp vôÚi caÚc cô quan, ùôn vò lieân quan veà baÚo caÚo giÜþa kyø Ñeà aÚn ùieà u chÌnh Quy hoaïch phaÚt trieün maïng ùÜôøng boä cao toåc Vieät Nam ùeån naêm 2020, taà m nhÏn ùeån naêm 2030 nhaèm ùaÝm baÝo phuø hôïp nhu caà u vaän taÝi, caÚc quy hoaïch, dÜï aÚn, coâng taÚc quaÝn lyÚ ùÜôøng boä vaø khuyeån khích caÚc nguoà n lÜïc ùaà u tÜ ùeü nhanh choÚng hÏnh thaønh maïng ùÜôøng boä cao toåc.

Taïi cuoäc hoïp, ThÜÚ trÜôÝng Boä GTVT Nguyeãn Hoà ng TrÜôøng nhaån maïnh vieäc xem xeÚt ùieà u chÌnh Quy hoaïch maïng ùÜôøng boä cao toåc laø caà n thieåt, nhaèm thoång nhaåt trong quaÝn lyÚ quy hoaïch, ùaÚp ÜÚng yeâu caà u phaÚt trieün kinh teå xaþ hoäi trong tÏnh hÏnh môÚi. ThÜÚ trÜôÝng yeâu caà u quy hoaïch ùieà u chÌnh caà n phaÝi ùÜôïc raø soaÚt, ùaÚnh giaÚ, phaân tích nghieân cÜÚu kyþ lÜôþng coÚ xeÚt ùeån chieån lÜôïc phaÚt trieün daøi haïn ùeån naêm 2030, quy hoaïch toüng theü toaøn dieän ùeån naêm 2020 vaø trieün voïng keåt noåi vaän taÝi quoåc teå ùaÚp ÜÚng yeâu caà u môÝ cÜÝa, ùaÝm baÝo tính hieäu quaÝ khi ùaà u tÜ.

Veà noäi dung ùieà u chÌnh Quy hoaïch, ThÜÚ trÜôÝng Nguyeãn Hoà ng TrÜôøng yeâu caà u Toüng cuïc ÑÜôøng boä Vieät Nam chÌ ùaïo TÜ vaån tieåp thu caÚc yÚ kieån taïi cuoäc hoïp tieåp tuïc laøm roþ sÜï caà n thieåt phaÝi ùieà u chÌnh, boü sung caÚc tuyeån cao toåc, tieån ùoä vaø quy moâ ùaà u tÜ ùaÝm baÝo ùeån naêm 2020 maïng ùÜôøng boä cao toåc phaÝi keåt noåi ùeån caÚc trung taâm kinh teå troïng ùieüm khu vÜïc, vôÚi caÚc ùaà u moåi giao thoâng quan troïng coÚ nhu caà u vaän taÝi cao; caÚc tuyeån cao toåc coÚ tính lieân hoaøn, xem xeÚt ùeån caÚc tuyeån noåi caÚc cao toåc, quy moâ tuøy theo yeâu caà u; phaân tích ùaÚnh giaÚ kinh teå, taøi chính ùeü xaây dÜïng keå hoaïch ùaà u tÜ caÚc tuyeån cao toåc theo caÚc giai ùoaïn ùeån naêm 2020, naêm 2025 vaø naêm 2030 laøm cô sôÝ ùeà xuaåt chieån lÜôïc huy ùoäng voån ùaà u tÜ.

Theo baÚo caÚo cuÝa TEDI, phaïm vi nghieân cÜÚu Quy hoaïch haà u nhÜ toaøn boä laþnh thoü Vieät Nam, trong ùoÚ trÜïc tieåp ùi qua ùòa phaän cuÝa 56 tÌnh, thaønh phoå, thuoäc khu vÜïc ùoà ng baèng soâng Hoà ng, Ñoâng BaÊc, Taây BaÊc, BaÊc Trung Boä, Duyeân haÝi Nam Trung Boä, Ñoâng Nam Boä, ùoà ng baèng soâng CÜÝu Long. Ngoaøi ra, trong nghieân cÜÚu ùieà u chÌnh quy hoaïch phaïm vi coøn môÝ roäng theâm caÚc tÌnh thuoäc khu vÜïc Trung du vaø mieà n nuÚi phía BaÊc.

Veà nguyeân taÊc ùieà u chÌnh caÚc tuyeån cao toåc ùÜôïc xem xeÚt laïi dÜïa treân dÜï baÚo lÜu lÜôïng giao thoâng, caÚc quy hoaïch vaø caÚc ùeà xuaåt lieân quan. Tuy nhieân, ùeü ùaÝm baÝo ùaÚp ÜÚng nhu caà u vaän taÝi, nguoà n kinh phí ùaà u tÜ, khaÝ naêng hoaøn voån trong xaây dÜïng caÚc tuyeån ùÜôøng cao toåc vaø ùaÝm baÝo sôÚm hÏnh thaønh caÚc truïc cao toåc laøm ùoäng lÜïc troïng cho phaÚt trieün kinh teå, ngoaøi vieäc xem xeÚt ùieà u chÌnh tieån trÏnh ùaà u tÜ caÚc tuyeån cao toåc hôïp lyÚ, caà n thieåt phaÝi xem xeÚt ùeà xuaåt quy moâ xaây dÜïng phaân kyø ùaà u tÜ caÚc tuyeån cao toåc sao cho phuø hôïp vôÚi nguoà n voån ùaà u tÜ vaø ùaÝm baÝo tính hieäu quaÝ cuÝa dÜï aÚn.

Ñeån naêm 2020, caÝ nÜôÚc coÚ 96 saân golf

ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ vÜøa ban haønh Quyeåt ùònh soå 795/QÑ-TTg ùieà u chÌnh, boü sung danh muïc caÚc saân golf dÜï kieån phaÚt trieün ùeån naêm 2020 ban baønh keøm theo Quyeåt ùònh soå 1946/QÑ-TTg ngaøy 26/11/2009 cuÝa ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ

veà vieäc pheâ duyeät Quy hoaïch saân golf Vieät Nam ùeån naêm 2020.

Theo ùoÚ, ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ quyeåt ùònh ùÜa 9 saân golf vaø giai ùoaïn II cuÝa 1 saân golf ra khoÝi danh muïc caÚc saân golf dÜï kieån phaÚt trieün ùeån naêm 2020. Ñoà ng thôøi, ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ cuþng quyeåt ùònh boü sung 15 saân golf vaøo danh muïc caÚc saân golf dÜï kieån phaÚt trieün ùeån naêm 2020.

VôÚi vieäc ùÜa ra 9 saân golf vaø giai ùoaïn II cuÝa 1 saân golf, ùoà ng thôøi boü sung 15 saân golf vaøo danh muïc, caÝ nÜôÚc coÚ 96 saân golf dÜï kieån phaÚt trieün ùeån naêm 2020, trong ùoÚ vuøng Trung du mieà n nuÚi BaÊc Boä coÚ 14 saân golf; ùoà ng baèng soâng Hoà ng 19 saân golf; BaÊc Trung Boä vaø Duyeân haÝi Nam Trung Boä 30 saân golf; Taây Nguyeân coÚ 7 saân golf; Ñoâng Nam Boä coÚ 22 saân golf; ùoà ng baèng soâng CÜÝu Long coÚ 4 saân golf.

QUAÛNG NINH

Thaüm ùònh Ñeà aÚn ùeà nghò coâng nhaän ùoâ thò Ñoâng Trieà u môÝ roäng laø ùoâ thò loaïi IV

Ngaøy 6/6/2014, taïi Haø Noäi, Hoäi nghò thaüm ùònh Ñeà aÚn ùeà nghò coâng nhaän ùoâ thò Ñoâng Trieà u môÝ roäng laø ùoâ thò loaïi IV trÜïc thuoäc tÌnh QuaÝng Ninh ùaþ dieãn ra dÜôÚi sÜï chuÝ trÏ cuÝa ThÜÚ trÜôÝng Boä Xaây dÜïng Phan Thò Myþ Linh - ChuÝ tòch Hoäi ùoà ng thaüm ùònh. Tham dÜï hoäi nghò veà phía tÌnh QuaÝng Ninh coÚ ùoà ng chí ÑaÍng Huy Haäu, PhoÚ chuÝ tòch UBND tÌnh.

xaây dÜïng ngaøy caøng hoaøn thieän, taïo boä maÍt ùoâ thò ngaøy caøng khang trang, xanh, saïch, ùeïp, chaåt lÜôïng cuoäc soång ngÜôøi daân tÜøng bÜôÚc ùÜôïc naâng cao.

BaĂšo caĂšo phaĂťn bieän cuĂťa Boä Noäi vuĂŻ vaø CuĂŻc HaĂŻ taĂ ng kyĂľ thuaät - Boä Xaây dÜïng, cuøng yĂš kieĂĄn cuĂťa caĂšc thaønh vieân khaĂšc trong Hoäi ĂąoĂ ng ĂąeĂ u ĂąoĂ ng thuaän vĂ´Ăši vieäc coâng nhaän Ăąoâ thò Ă‘oâng TrieĂ u mĂ´Ăť roäng ĂąaĂŻt tieâu chuaĂĽn Ăąoâ thò loaĂŻi IV trÜïc thuoäc tĂŚnh QuaĂťng Ninh vĂ´Ăši nhieĂ u chĂŚ tieâu vÜôït baäc nhĂś dieän tĂ­ch saøn nhaø Ă´Ăť bĂŹnh quaân, tyĂť leä hoä ngheøo, tyĂť leä Ăąoâ thò hoĂša, caĂĄp nÜôÚc, moâi trÜôøng‌ PhaĂšt bieĂĽu keĂĄt luaän Hoäi nghò, ThÜÚ trÜôÝng Phan Thò MyĂľ Linh nhaĂĄn maĂŻnh: “Huyeän Ă‘oâng TrieĂ u coĂš ĂąaĂ y ĂąuĂť ĂąieĂ u kieän ĂąeĂĽ ùÜôïc naâng leân thaønh Ăąoâ thò loaĂŻi IV trÜïc thuoäc tĂŚnh QuaĂťng Ninh, vĂ´Ăši soĂĄ ĂąieĂĽm trung bĂŹnh ĂąaĂŻt 84,64 ĂąieĂĽm. ThÜÚ trÜôÝng lĂśu yĂš: sau khi ùÜôïc trĂ´Ăť thaønh Ăąoâ thò loaĂŻi IV trÜïc thuoäc tĂŚnh QuaĂťng Ninh; vai troø, traĂšch nhieäm trong vieäc thÜïc hieän quy cheĂĄ quaĂťn lyĂš Ăąoâ thò laø raĂĄt lĂ´Ăšn. Do ĂąoĂš, huyeän Ă‘oâng TrieĂ u caĂ n ĂąeĂ ra caĂšc chĂ­nh saĂšch, chÜông trĂŹnh phuø hĂ´ĂŻp, ĂąaĂťm baĂťo caĂšc tieâu chĂ­ veĂ moâi trÜôøng, phaĂšt trieĂĽn beĂ n vÜþng, ĂąoĂ ng boä veĂ haĂŻ taĂ ng kyĂľ thuaät, kieĂĄn truĂšc caĂťnh quan; phaĂšt huy toĂĄi Ăąa tieĂ m naĂŞng lĂ´ĂŻi theĂĄ, nhaĂĄt laø coâng nghieäp, du lòch, thÜông maĂŻi, dòch vuĂŻ ĂąaĂŻt tieâu chuaĂĽn khu vÜïc vaøo naĂŞm 2020â€?.

HAĂ˜ NOĂ„I

Quy hoaïch xaây dÜïng heä thoång truï sôÝ laøm vieäc cuÝa caÚc Boä, ngaønh

Theo Ñeà aÚn, hieän nay Ñoâng Trieà u coÚ dieän tích tÜï nhieân 397km2, coÚ 21 ùôn vò haønh chính goà m 19 xaþ vaø 2 thò traån (thò traån Ñoâng Trieà u laø ùoâ thò loaïi V, thò traån Maïo Kheâ laø ùoâ thò loaïi IV). Daân soå toaøn huyeän hôn 180 nghÏn ngÜôøi, goà m caÚc daân toäc: Vieät, Hoa, Taøy, SaÚn DÏu, Dao. TyÝ leä ùoâ thò hoÚa ùaït 46,7%. TyÝ leä lao ùoäng phi noâng nghieäp khu vÜïc ùoâ thò ùaït treân 70%.

ThuÝ tÜôÚng Chính phuÝ vÜøa pheâ duyeät nhieäm vuï Quy hoaïch xaây dÜïng heä thoång truï sôÝ laøm vieäc cuÝa caÚc Boä, cô quan ngang boä, cô quan thuoäc Chính phuÝ, cô quan Trung Üông cuÝa caÚc ùoaøn theü taïi Haø Noäi ùeån 2030.

Hieän nay, caÚc coâng trÏnh phuïc vuï coâng coäng vaø kyþ thuaät haï taà ng ùoâ thò ùÜôïc

Theo ùoÚ, vò trí laäp quy hoaïch chi tieåt xaây dÜïng Khu truï sôÝ taäp trung taïi khu vÜïc

8Ă‹

83

Taây Hoà Taây vaø khu Meã TrÏ theo tyÝ leä 1/500.Trong ùoÚ, khu truï sôÝ taïi khu trung taâm Taây Hoà Taây coÚ quy moâ khoaÝng 35ha vaø khu Meã TrÏ vôÚi quy moâ khoaÝng 30ha. Ñoåi tÜôïng quy hoaïch bao goà m truï sôÝ laøm vieäc cuÝa caÚc boä, cô quan ngang boä, cô quan thuoäc Chính phuÝ, cô quan Trung Üông cuÝa caÚc ùoaøn theü taïi ThuÝ ùoâ Haø Noäi. Khoâng bao goà m caÚc ùôn vò sÜï nghieäp, ùôn vò ùaÍc thuø cuÝa caÚc boä, ngaønh Trung Üông.

Vieäc laäp quy hoaïch treân nhaèm hÏnh thaønh heä thoång coâng sôÝ haønh chính ùoà ng boä ùaÚp ÜÚng nhu caà u veà sÜÝ duïng, phuø hôïp vôÚi ùònh hÜôÚng phaÚt trieün ThuÝ ùoâ Haø Noäi, ùoà ng thôøi laøm cô sôÝ phaÚp lyÚ cho coâng taÚc trieün khai caÚc dÜï aÚn ùaà u tÜ xaây dÜïng truï sôÝ laøm vieäc theo quy hoaïch.

ThuÝ tÜôÚng yeâu caà u thÜïc hieän ùaÚnh giaÚ heä thoång truï sôÝ caÚc boä ngaønh, xaÚc ùònh nhÜþng truï sôÝ caà n phaÝi di dôøi vaø dÜï baÚo nhu caà u phaÚt trieün trong giai ùoaïn trÜôÚc maÊt cuþng nhÜ laâu daøi, tÜø ùoÚ ùeà xuaåt phÜông aÚn quy hoaïch.

ThuÝ tÜôÚng giao Boä Xaây dÜïng chuÝ trÏ, phoåi hôïp vôÚi Boä Taøi chính, Boä Noäi vuï.

UBND TP Haø Noäi vaø caÚc cô quan lieân quan toü chÜÚc laäp ùoà aÚn quy hoaïch.Boä Xaây dÜïng chòu traÚch nhieäm boå trí nguoà n voån, pheâ duyeät toüng dÜï toaÚn chi phí laäp quy hoaïch xaây dÜïng treân vaø caÚc hoaït ùoäng khaÚc coÚ lieân quan.

VôÚi dieän tích nghieân cÜÚu 347,45ha, ùoà aÚn quy hoaïch naøy laø khu phoå coü coÚ giaÚ trò lòch sÜÝ, vaên hoÚa caà n baÝo toà n nhaèm ùaÚp ÜÚng yeâu caà u quaÝn lyÚ ùoâ thò, phaÚt huy giaÚ trò vaên hoÚa lòch sÜÝ. Yeâu caà u quy hoaïch phaÝi baÝo ùaÝm phaïm vi vaø ùoåi tÜôïng caà n baÝo toà n, phaÚt trieün haøi hoøa; ùoà ng thôøi lÜu yÚ vieäc giaþn daân vaø keåt noåi vôÚi khu vÜïc ngoaøi ùeâ.

Thaønh phoå ùaþ giao Vieän Quy hoaïch xaây dÜïng Haø Noäi hoaøn chÌnh ùoà aÚn, SôÝ Quy hoaïch - Kieån truÚc thaüm ùònh baÚo caÚo Boä Xaây dÜïng, Boä Vaên hoÚa - Theü thao vaø Du lòch, trÏnh UBND thaønh phoå pheâ duyeät ngay trong quyÚ II/2014.

Phaân khu ùoâ thò H1-1 coÚ dieän tích nghieân cÜÚu 347,45ha, laø trung taâm haønh chính, chính trò cuÝa Haø Noäi, coÚ phaïm vi ranh giôÚi bao goà m phía Ñoâng, Ñoâng BaÊc ùeån ùÜôøng Traà n Quang KhaÝi, Traà n KhaÚnh DÜ; phía Taây vaø Taây BaÊc laø quaän Ba ÑÏnh; phía Nam laø quaän Hai Baø TrÜng.

Trong ùoÚ, khu phoå coü coÚ dieän tích 81ha, naèm treân ùòa baøn 10 phÜôøng cuÝa quaän Hoaøn Kieåm, coÚ giaÚ trò lòch sÜÝ, vaên hoÚa caà n baÝo toà n nhaèm ùaÚp ÜÚng yeâu caà u quaÝn lyÚ ùoâ thò, phaÚt huy giaÚ trò vaên hoÚa lòch sÜÝ cuÝa Haø Noäi ùeà u naèm trong dieän tích quy hoaïch naøy.Thoång keâ tÜø naêm 2009 cho thaåy, khu vÜïc phoå coü hieän ùang quaÚ taÝi traà m troïng, vôÚi maät ùoä daân cÜ hôn 82.000 ngÜôøi/km2 so vôÚi yeâu caà u quy hoaïch maät ùoä daån soå khoång cheå ùeån naêm 2020 laø 50.000 ngÜôøi/km2.

Coâng boå quy hoaïch khu hoã trôï khu coâng nghieäp Saøi Ñoà ng B

Chính thÜÚc thoâng qua ùoà aÚn quy hoaïch khu phoå coü Haø Noäi

Thoâng tin tÜø UBND thaønh phoå Haø Noäi, ùoà aÚn quy hoaïch phaân khu ùoâ thò H1-1 quaän Hoaøn Kieåm vôÚi tyÝ leä 1/2.000 ùaþ ùÜôïc chính thÜÚc thoâng qua trong phieân hoïp thÜôøng kyø cuoåi thaÚng 5.

84

8Ă‹

Ngaøy 3/7, SôÝ QH - KT vaø UBND quaän Long Bieân ùaþ phoåi hôïp toü chÜÚc leã coâng boå vaø baøn giao quy hoaïch chi tieåt tyÝ leä 1/500 khu ùoâ thò hoã trôï - khu coâng nghieäp Saøi Ñoà ng B. Khu vÜïc quy hoaïch thuoäc ùòa baøn phÜôøng Thaïch Baøn, quaän Long Bieân, vôÚi quy moâ hôn 37ha.

Daân soå khu vÜïc quy hoaïch 7.500 ngÜôøi, trong ùoÚ, daân soå hieän coÚ laø 1.232 ngÜôøi.

Khu quy hoaïch naèm trong ranh giôÚi cuÝa quy hoaïch phaân khu ùoâ thò N10, thuoäc chuoãi caÚc ùoâ thò BaÊc soâng Hoà ng. Muïc tieâu cuÝa ùoà aÚn nhaèm xaây dÜïng khu chÜÚc naêng ùoâ thò ùoà ng boä veà kieån truÚc, haï taà ng kyþ thuaät vaø xaþ hoäi, laøm cô sôÝ trieün khai caÚc haïng muïc coâng trÏnh phuïc vuï khu coâng nghieäp Saøi Ñoà ng B vaø caÚc khu coâng nghieäp laân caän, daân cÜ khu vÜïc.

Theo quy hoaïch, xaây dÜïng nhaø cao taà ng treân dieän tích ùaåt ôÝ môÚi 42.800m2, trong ùoÚ, quyþ ùaåt xaây dÜïng nhaø ôÝ xaþ hoäi goà m 2 loâ ùaåt coÚ dieän tích 12.390m2. CaÚc coâng trÏnh cao taà ng boå trí doïc truïc ùÜôøng Huyønh Taån PhaÚt, ùÜôøng Thaïch Baøn vaø nuÚt giao thoâng phía Nam khu vÜïc quy hoaïch. Khu vÜïc laøng xoÚm hieän coÚ ùÜôïc caÝi taïo chÌnh trang.

Quy hoaïch khu ùoâ thò phía Ñoâng Haø Noäi UBND TP Haø Noäi vÜøa pheâ duyeät Quy hoaïch chi tieåt Khu ùoâ thò hoã trôï Khu coâng nghieäp Saøi Ñoà ng B, tyÝ leä 1/500, ùòa ùieüm taïi phÜôøng Thaïch Baøn, quaän Long Bieân.

Theo ùoÚ, toüng dieän tích khu vÜïc nghieân cÜÚu laäp quy hoaïch khu ùoâ thò treân khoaÝng 37,13ha vôÚi daân soå khoaÝng 7.500 ngÜôøi (trong ùoÚ, daân soå hieän coÚ khoaÝng 1.232 ngÜôøi, daân soå boü sung khoaÝng 6.268 ngÜôøi).VôÚi khu vÜïc laäp quy hoaïch chi tieåt coÚ toüng dieän tích khoaÝng 371.405m2. Veà khoâng gian quy hoaïch kieån truÚc khu ùoâ thò naøy ùÜôïc toü chÜÚc treân nguyeân taÊc caÚc coâng trÏnh cao taà ng boå trí doïc truïc ùÜôøng giao thoâng ùoâ thò vaø taïi nuÚt giao thoâng, taïo caÚc ùieüm nhaån ùoâ thò.

Quy hoaïch chi tieåt Khu chÜÚc naêng ùoâ thò Taây TÜïu

UBND TP Haø Noäi vÜøa ban haønh Quyeåt ùònh soå 2890/QÑ-UBND, pheâ duyeät Nhieäm vuï Quy hoaïch chi tieåt Khu chÜÚc naêng ùoâ thò Taây TÜïu (tyÝ leä 1/500) phuïc vuï xaây dÜïng haï taà ng kyþ thuaät khu ùaåt dòch vuï, ùaåu giaÚ quyeà n sÜÝ duïng ùaåt vaø caÚc muïc tieâu khaÚc taïi caÚc phÜôøng Taây TÜïu, Lieân Maïc, quaän BaÊc TÜø Lieâm.

Khu vÜïc laäp quy hoaïch chi tieåt khu chÜÚc naêng ùoâ thò Taây TÜïu, tyÝ leä 1/500 thuoäc moät phaà n caÚc oâ Quy hoaïch kyÚ hieäu C-1, C-3, C-4 naèm trong quy hoaïch phaân khu ùo thò S1, tyÝ leä 1/5000, thuoäc ùòa giôÚi haønh chính caÚc phÜôøng Taây TÜïu - Lieân Maïc, quaän BaÊc TÜø Lieâm.

Quy moâ nghieân cÜÚu laäp quy hoaïch chi tieåt khu chÜÚc naêng ùoâ thò treân khoaÝng 86,5ha vôÚi daân soå khoaÝng 8.000-8.500 ngÜôøi, nhaèm taïo laäp quyþ ùaåt ùeü xaây dÜïng khu ùaåt ôÝ dòch vuï, ùaåu giaÚ quyeà n sÜÝ duïng ùaåt vaø muïc tieâu khaÚc treân ùòa baøn quaän BaÊc TÜø Lieâm, phuø hôïp vôÚi chuÝ trÜông cuÝa thaønh phoå, phuïc vuï coâng taÚc giaÝi phoÚng maÍt baèng caÚc dÜï aÚn ùaà u tÜ treân ùòa baøn, trong ùoÚ 25% quyþ ùaåt ùeü phaÚt trieün nhaø ôÝ xaþ hoäi.Beân caïnh ùoÚ, taïo laäp khoâng gian ùoâ thò môÚi hieän ùaïi, ùoà ng boä veà haï taà ng kyþ thuaät, haï taà ng xaþ hoäi vaø toü chÜÚc khoâng gian kieån truÚc caÝnh quan haøi hoaø vôÚi khu ùoâ thò xung quanh...

Quy hoaïch khu nhaø ôÝ taïi huyeän Gia Laâm

SôÝ Quy hoaïch Kieån truÚc Haø Noäi cuøng UBND huyeän Gia Laâm vÜøa coâng boå quy hoaïch chi tieåt tyÝ leä 1/500 Khu nhaø ôÝ caÚn boä chieån só Cuïc A69 - Toüng cuïc An ninh I - Boä Coâng an.

Khu nhaø ôÝ cho caÚn boä chieån só Cuïc A69 - Toüng cuïc An ninh I - Boä Coâng an, thuoäc ùòa phaän xaþ Coü Bi, huyeän Gia Laâm, Thaønh phoå Haø Noäi coÚ toüng dieän tích 74.608m2.

Trong ùoÚ, ùaåt ùÜôøng giao thoâng khu vÜïc laø 12.515m2; ùaåt ùÜôøng giao thoâng ùôn vò laø 7.674m2; ùaåt coâng coäng ùôn vò ôÝ laø 8.157m2; ùaåt baþi ùoã xe ùôn vò ôÝ laø 5.541m2 vaø ùaåt nhoÚm nhaø ôÝ laø 40.721m2.

Khoâng gian quy hoaïch kieån truÚc ùÜôïc toü chÜÚc treân nguyeân taÊc: Coâng trÏnh cao taà ng boå trí treân truïc ùÜôøng chính nhoÚm ôÝ, taïi caÚc nuÚt giao thoâng; CaÚc coâng trÏnh thaåp taà ng ùÜôïc boå trí giaÚp phía Nam giaÚp khu vÜïc laøng xoÚm; Coâng trÏnh chôï vaø trung taâm thÜông maïi keåt hôïp vôÚi khu vÜïc baþi ùoã xe taäp trung taïo khoâng gian coâng coäng phuïc vuï cho nhu caà u thieåt yeåu cuÝa daân cÜ khu vÜïc.

Pheâ duyeät chÌ giôÚi ùÜôøng ùoÝ Quoåc loä 6 (ùoaïn Haø Ñoâng Xuaân Mai) UBND TP Haø Noäi vÜøa ban haønh Quyeåt

ùònh soå 2480/QÑ-UBND, pheâ duyeät chÌ giôÚi ùÜôøng ùoÝ QL6 (ùoaïn Haø Ñoâng - Xuaân Mai) tyÝ leä 1/500.

Theo ùoÚ, ùoaïn ùÜôøng ùÜôïc pheâ duyeät coÚ chieà u daøi 19,48km vôÚi ùieüm ùaà u giao vôÚi ùÜôøng Vaønh ùai 4, ùieüm cuoåi ùeån ranh giôÚi TP Haø Noäi vaø tÌnh Hoøa BÏnh. Quyeåt ùònh cuþng neâu roþ ùoåi vôÚi ùoaïn ùÜôøng ùi ngoaøi khu vÜïc phaÚt trieün ùoâ thò coÚ maÍt caÊt ngang ùÜôøng roäng 50m, trong ùoÚ phaà n ùÜôøng cho xe cô giôÚi roäng 16m, phaà n cho xe hoãn hôïp roäng 12m‌ Ñoåi vôÚi ùoaïn qua khu vÜïc phaÚt trieün ùoâ thò maÍt caÊt ngang ùÜôøng roäng 56-60m, trong ùoÚ phaà n ùÜôøng cho xe cô giôÚi roäng 24m, phaà n cho xe hoãn hôïp roäng 14m‌ Treân toaøn tuyeån ùeà u ùeü daÝi phaân caÚch giÜþa roäng tÜø 5-19m ùeü dÜï kieån xaây dÜïng tuyeån ùÜôøng saÊt ùoâ thò noåi trung taâm Haø Noäi vôÚi ùoâ thò veä tinh Xuaân Mai. Treân tuyeån cuþng xaây dÜïng caÚc nuÚt giao khaÚc mÜÚc taïi caÚc vò trí: QL6 vôÚi ùÜôøng truïc kinh teå BaÊc Nam, QL21 vôÚi ùÜôøng Vaønh ùai 4.

Coâng vieân naøy thu huÚt khoaÝng 0,5 trieäu lÜôït khaÚch du lòch naêm 2013, dÜï kieån ùeån naêm 2020 ùaït khoaÝng 2,3 trieäu lÜôït khaÚch/naêm vaø kyø voïng ùeån naêm 2030 seþ ùoÚn khoaÝng 3,5 trieäu lÜôït khaÚch/ naêm.BôÝi vaäy, nhieäm vuï quy hoaïch xaây dÜïng Coâng vieân ùòa chaåt toaøn caà u Cao nguyeân ùaÚ Ñoà ng Vaên seþ thÜïc hieän theo giai ùoaïn quy hoaïch ùeån naêm 2030, trong ùoÚ coÚ ùònh hÜôÚng phaÚt trieün cho giai ùoaïn ùeån naêm 2020.

Phaïm vi laäp quy hoaïch Coâng vieân ùòa chaåt toaøn caà u Cao nguyeân ùaÚ Ñoà ng Vaên goà m boån huyeän Ñoà ng Vaên, Meøo Vaïc, Yeân Minh, QuaÝn Baï cuÝa tÌnh Haø Giang vôÚi dieän tích tÜï nhieân khoaÝng 235.680ha, daân soå naêm 2013 khoaÝng 265.000 ngÜôøi vaø dÜï kieån seþ taêng leân thaønh 300.000 ngÜôøi vaøo naêm 2020 vaø khoaÝng 330.000 ngÜôøi vaøo naêm 2030.

ĂąoĂ ng thaĂšp

Xaây coâng vieân hoa ùaà u tieân cuÝa Vieät Nam

HAĂ˜ GIANG

Quy hoaïch coâng vieân ùòa chaåt toaøn caà u Cao nguyeân ùaÚ Ñoà ng Vaên

Boä Xaây dÜïng vÜøa trÏnh Chính phuÝ pheâ duyeät Nhieäm vuï quy hoaïch xaây dÜïng Coâng vieân ùòa chaåt toaøn caà u Cao nguyeân ùaÚ Ñoà ng Vaên, tÌnh Haø Giang ùeån naêm 2030.

Khu vÜïc naøy ùÜôïc UNESCO coâng nhaän laø Coâng vieân ùòa chaåt toaøn caà u, coÚ giaÚ trò veà di saÝn ùòa chaåt, ùa daïng sinh hoïc, vaên hoÚa caÚc daân toäc baÝn ùòa mang yÚ nghóa quoåc gia vaø quoåc teå.

OĂ‚ng Phan VaĂŞn NhieĂ u - ChuĂť tòch UBND TP.Sa Ă‘eĂšc - tĂŚnh Ă‘oĂ ng ThaĂšp cho bieĂĄt: Thaønh phoĂĄ naøy vÜøa thoâng qua phÜông aĂšn toĂĽng theĂĽ xaây dÜïng “Coâng vieân hoa Sa Ă‘eĂšcâ€?, Coâng vieân hoa ĂąaĂ u tieân cuĂťa Vieät Nam. Theo oâng NhieĂ u, cuøng vĂ´Ăši laøng hoa, chĂ´ĂŻ hoa, ùÜôøng hoa thĂŹ coâng vieân hoa seĂľ laø ĂąieĂĽm nhaĂĄn cuĂťa thaønh phoĂĄ hoa Sa Ă‘eĂšc trong tÜông lai, phuĂŻc vuĂŻ cho vieäc tham quan cuĂťa du khaĂšch vaø toĂĽ chÜÚc caĂšc sÜï kieän, goĂšp phaĂ n phaĂšt trieĂĽn ngaønh du lòch ùòa phÜông.

Theo phÜông aÚn thieåt keå ban ùaà u, Coâng vieân hoa Sa ÑeÚc seþ ùÜôïc ùaà u tÜ, xaây dÜïng treân hieän traïng Coâng vieân Sa ÑeÚc vôÚi dieän tích gaà n 23ha. DÜï kieån, nôi ùaây seþ coøn troà ng moät soå loaïi hoa noüi tieång khaÚc treân theå giôÚi.

8Ă‹

85

TIN VIUP

ThÜÚ trÜôÝng Boä Xaây dÜïng Nguyeãn Traà n Nam laøm vieäc vôÚi VIUP veà thieåt keå nhaø ôÝ xaþ hoäi

Ngaøy 23/6/2014, ThÜÚ trÜôÝng Boä Xaây dÜïng Nguyeãn Traà n Nam ùaþ coÚ buoüi laøm vieäc vôÚi Vieän Quy hoaïch ùoâ thò vaø noâng thoân quoåc gia (VIUP) veà thieåt keå nhaø ôÝ xaþ hoäi. CoÚ maÍt taïi buoüi laøm vieäc coøn coÚ ùaïi dieän cuÝa Cuïc QuaÝn lyÚ nhaø vaø thò trÜôøng baåt ùoäng saÝn.

Thay maÍt VIUP, Vieän trÜôÝng Ngoâ Trung HaÝi ùaþ baÚo caÚo DÜï aÚn thieåt keå dÜï aÚn nhaø ôÝ xaþ hoäi giai ùoaïn III khu ùoâ thò ÑaÍng XaÚ do VIUP thÜïc hieän. DÜï aÚn ùaþ vaø ùang ùÜôïc trieün khai (giai ùoaïn thi coâng) taïi caÚc Loâ ùaåt NO1, NO2 taïi khu ùoâ thò ÑaÍng XaÚ II – Gia Laâm – HN. CaÚc cuïm nhaø do VIUP thieåt keå taïi khu ùoâ thò ÑaÍng XaÚ ùÜôïc toü hôïp tÜø 4 ùeån 6 ùôn nguyeân ùoäc laäp vaø kheÚp kín taïo thaønh nhÜþng saân trong rieâng bieät cho moãi cuïm nhaø. Taïi ùaây, caÚc caên hoä ùÜôïc boå trí dieän tích tÜø 49-59-69m2.

XaÚc ùònh ùaây laø nhÜþng caên hoä phuïc vuï nhu caà u veà nhaø ôÝ cho caÚc ùoåi tÜôïng xaþ hoäi coÚ thu nhaäp thaåp, khoÚ khaên veà nhaø ôÝ treân ùòa baøn thaønh phoå, neân caÚc KTS cuÝa VIUP ùaþ daønh nhieà u thôøi gian nghieân cÜÚu veà toü chÜÚc khoâng gian caên hoä nhaèm taïo ra choã ôÝ hôïp lyÚ, taän duïng toåi ùa gioÚ tÜï nhieân, kích thích sÜï lÜu thoâng cuÝa khoâng khí; taêng cÜôøng sÜÝ duïng aÚnh saÚng tÜï nhieân.

CaÚc khoâng gian coøn laïi ùÜôïc thieåt keå daønh cho caÚc tieän ích phuïc vuï daân sinh nhÜ beü bôi, saân chôi cho treÝ em, saân theü thao, saân vÜôøn caây xanh, ùÜôøng daïo, baþi xe ngoaøi trôøi‌ taïo moâi trÜôøng ôÝ xanh, saïch, ùeïp, laønh maïnh, khoâng gian vaên hoÚa mang tính coäng ùoà ng, naâng cao ùôøi soång tinh thaà n, ùaÚp ÜÚng nhu caà u nghÌ ngôi thÜ giaþn taÚi taïo sÜÚc lao ùoäng cho daân cÜ trong khu ùoâ thò.

86

8Ă‹

Tieåp ùoÚ, ThS. KTS KhuÚc Theå Taâm ùaþ giôÚi thieäu sô boä yÚ tÜôÝng Khu ùoâ thò Thaønh phoå giao lÜu treân khu ùaåt CC1, CC3, CC4, QT hieän ùang ùÜôïc VIUP trieün khai. Muïc tieâu cuÝa dÜï aÚn nhaèm xaây dÜïng moâ hÏnh toü hôïp nhaø ôÝ xaþ hoäi vaø thÜông maïi taïo ùieà u kieän ùeü caÚc ùoåi tÜôïng coÚ nhu caà u veà nhaø ôÝ coÚ cô hoäi sôÝ hÜþu caên hoä phuø hôïp vôÚi mÜÚc thu nhaäp, ùoÚng goÚp quan troïng vaøo quyþ nhaø ôÝ cuÝa thaønh phoå Haø Noäi, ùaÝm baÝo an sinh xaþ hoäi. Khu ùaåt nghieân cÜÚu coÚ dieän tích 6,8ha naèm treân truïc ùÜôøng Phaïm Vaên Ñoà ng gaà n truï sôÝ cuÝa Boä Coâng An. NhoÚm nghieân cÜÚu ùaþ ùÜa ra hai phÜông aÚn, trong ùoÚ choïn phÜông aÚn 2 ùeü nghieân cÜÚu saâu. Theo ùoÚ, caÚc khoåi coâng trÏnh chung cÜ thÜông maïi seþ coÚ taà ng cao toåi ùa laø 35 taà ng vôÚi toüng soå 1.400 caên hoä coÚ dieän tích tÜø 60-80-100m2 vaø khoåi coâng trÏnh chung cÜ xaþ hoäi coÚ taà ng cao toåi ùa 15 taà ng vôÚi toüng soå 880 caên hoä dieän tích tÜø 50-70m2.

Trong khu vÜïc nghieân cÜÚu, nhoÚm ùaþ boå trí trung taâm thÜông maïi, quaÝng trÜôøng trung taâm, saân theü thao, beü bôi, ùaøi phun nÜôÚc, khu vui chôi treÝ em, coâng vieân ùieüm nhaån, baþi ùoã xe.CaÚc thaønh vieân trong ùoaøn ùaþ goÚp yÚ ùeü VIUP nghieân cÜÚu theâm veà hÜôÚng cuÝa coâng trÏnh chung cÜ thÜông maïi, vò trí cuÝa trung taâm thÜông maïi cuþng nhÜ boå cuïc caÚc ùôn nguyeân nhaø ôÝ xaþ hoäi.

Sau khi nghe baÚo caÚo, ThÜÚ trÜôÝng Nguyeãn Traà n Nam ùaÚnh giaÚ cao vai troø cuÝa VIUP ùaþ tham gia thieåt keå nhaø ôÝ xaþ hoäi, moät vaån ùeà ùang ùÜôïc nhaø nÜôÚc vaø nhaân daân raåt quan taâm. OÂng lÜu yÚ VIUP veà ùoåi tÜôïng coÚ nhu caà u nhaø ôÝ xaþ hoäi. Khi thieåt keå caà n quan taâm tôÚi haï taà ng xaþ hoäi nhÜ nhaø treÝ, vÜôøn hoa, khu dòch vuï, baþi ùoã xe ùeü ùaÝm baÝo chaåt lÜôïng soång cho ngÜôøi daân ôÝ ùaây. Boå trí caên hoä caà n nghieân cÜÚu veà hÜôÚng naÊng, hÜôÚng gioÚ ùeü thoâng gioÚ tÜï nhieân‌ Beân caïnh ùoÚ, oâng ùeà nghò VIUP ùaüy nhanh tieån ùoä, sôÚm hoaøn thieän dÜï aÚn baÚo caÚo chuÝ ùaà u tÜ.

VIUP nhaän giaĂťi thÜôÝng cuoäc thi “PhÜông aĂšn thieĂĄt keĂĄ kieĂĄn truĂšc baĂťo toĂ n vaø phaĂšt huy giaĂš trò Khu di tĂ­ch khaĂťo coĂĽ hoĂŻc 18 Hoaøng Dieäuâ€?

Ngaøy 24/6/2014, UBND TP Haø Noäi ĂąaĂľ toĂĽ chÜÚc LeĂŁ coâng boĂĄ vaø trao giaĂťi cuoäc thi “Thi tuyeĂĽn phÜông aĂšn thieĂĄt keĂĄ kieĂĄn truĂšc baĂťo toĂ n

vaø phaÚt huy giaÚ trò Khu di tích KhaÝo coü hoïc 18 Hoaøng Dieäu thuoäc Trung taâm Hoaøng thaønh Thaêng Long - Haø Noäi�.

Cuoäc thi coÚ 6 giaÝi thÜôÝng, laø nhÜþng phÜông aÚn xuaåt saÊc ùÜôïc choïn ra tÜø 24 ùoà aÚn cuÝa 23 ùôn vò trong nÜôÚc vaø quoåc teå tham gia, trong ùoÚ VIUP vaø G8 laø ùôn vò nhaän ùÜôïc moät trong nhÜþng giaÝi thÜôÝng ùoÚ.

VôÚi phÜông aÚn cuÝa mÏnh, nhoÚm dÜï thi VIUP vaø G8 ùÜa ra yÚ tÜôÝng boå cuïc caÝnh quan. Xuaåt phaÚt tÜø yeåu toå chuÝ ùaïo laø toøa nhaø quoåc hoäi naèm giÜþa heä thoång khoâng gian môÝ maø QuaÝng trÜôøng Ba ÑÏnh chieåm dieän tích ùa soå, phÜông aÚn ùeà xuaåt phaÚt trieün maïng lÜôÚi oâ côø vuoâng nhÜ quaÝng trÜôøng Ba ÑÏnh lan vaøo maÍt baèng cuÝa coâng vieân. Maïng lÜôÚi ùoÚ coÚ taÚc ùoäng leân caÝ nhÜþng chÜÚc naêng cuÝa coâng vieân treân maÍt ùaåt vaø khoâng gian trÜng baøy khaÝo coü ôÝ dÜôÚi ngaà m.

Baèng vieäc tham gia vaøo cuoäc thi naøy, caÚc KTS treÝ VIUP mong muoån theü hieän trÜôÚc heåt laø tÏnh caÝm cuÝa mÏnh vôÚi di saÝn vaên hoÚa voâ cuøng quyÚ giaÚ cuÝa daân toäc, goÚp phaà n toân vinh giaÚ trò khu di tích – moät di saÝn vaên hoÚa theå giôÚi cuþng nhÜ theü hieän naêng lÜïc cuÝa mÏnh.

BaÚo caÚo tÜ vaån phaÝn bieän ùoà aÚn Ñieà u chÌnh QHXD vuøng ThuÝ ùoâ Haø Noäi

Ngaøy 3/6/2014, Vieän Quy hoaïch ùoâ thò vaø noâng thoân quoåc gia (VIUP) ùaþ toü chÜÚc Hoäi nghò baÚo caÚo tÜ vaån phaÝn bieän ùoà aÚn Ñieà u chÌnh QHXD vuøng ThuÝ ùoâ Haø Noäi. Tham dÜï coÚ nhieà u nhaø khoa hoïc thuoäc Hoäi Kieån

truÚc sÜ Vieät Nam vaø Hoäi quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò Vieät Nam – Hai ùôn vò seþ tham gia phaÝn bieän ùoà aÚn naøy cuøng vôÚi khaÚch môøi laø ùaïi dieän SôÝ Xaây dÜïng ThaÚi Nguyeân, SôÝ Xaây dÜïng PhuÚ Thoï vaø SôÝ Quy hoaïch Kieån truÚc Haø Noäi.

Hoäi nghò nhaèm baÚo caÚo noäi dung cô baÝn cuÝa quy hoaïch xaây dÜïng vuøng ThuÝ ùoâ Haø Noäi ùang ùÜôïc VIUP cuøng caÚc chuyeân gia PhaÚp thÜïc hieän. Treân cô sôÝ naøy, hai hoäi seþ coÚ nhÜþng yÚ kieån tÜ vaån phaÝn bieän ùoÚng goÚp cho ùoà aÚn trÜôÚc khi trÏnh ThuÝ tÜôÚng chính phuÝ pheâ duyeät.

Taïi buoüi toïa ùaøm, Vieän trÜôÝng Ngoâ Trung HaÝi ùaþ toÚm taÊt noäi dung cuÝa ùoà aÚn. Theo ùoÚ, phaïm vi nghieân cÜÚu Vuøng ThuÝ ùoâ goà m Haø Noäi vaø 9 tÌnh (Vónh PhuÚc, HÜng Yeân, BaÊc Giang, HaÝi DÜông, Haø Nam, Hoaø BÏnh, PhuÚ Thoï, ThaÚi Nguyeân, BaÊc Giang).

Vuøng ThuÝ ùoâ trong dÜï thaÝo coÚ toüng dieän tích 24.300km2, daân soå 17,5 trieäu ngÜôøi.

Tieåp ùoÚ, oâng Laurant Perrin – TrÜôÝng ùoaøn chuyeân gia IAU – PhaÚp giôÚi thieäu kinh nghieäm quoåc teå veà moâ hÏnh quaÝn lyÚ vuøng tÜø vuøng Ile-de-France, vuøng ùoâ thò Seoul vaø Jakarta cuþng nhÜ ùeà xuaåt moâ hÏnh quaÝn lyÚ cho vuøng thuÝ ùoâ Haø Noäi. OÂng cuþng ùÜa ra caÚc ùeà xuaåt veà moâ hÏnh quaÝn lyÚ vuøng ThuÝ ùoâ Haø Noäi cuÝa TS. Phaïm Syþ Lieâm vaø GS.TS. Traà n Troïng Hanh. Qua nghieân cÜÚu, nhoÚm nghieân cÜÚu ùaþ ùeà xuaåt moâ hÏnh choïn cho vuøng thuÝ ùoâ Haø Noäi.

Trong phaà n thaÝo luaän, caÚc ùaïi bieüu ùaþ neâu moät soå caâu hoÝi ùeà nghò ùôn vò tÜ vaån laøm roþ theâm noäi dung cuþng nhÜ ùoÚng goÚp theâm vaøo noäi dung cuÝa ùoà aÚn.

Vieän trÜôÝng Ngoâ Trung HaÝi cho raèng yÚ kieån taïi hoäi nghò raåt boü ích. OÂng ùeà nghò hai hoäi sôÚm coÚ vaên baÝn phaÝn bieän chính thÜÚc giuÚp nhoÚm nghieân cÜÚu hoaøn thieän ùoà aÚn naøy trÜôÚc khi trÏnh pheâ duyeät. VIUP seþ phoåi hôïp vôÚi 2 hoäi, toü chÜÚc ùi thÜïc ùòa laøm vieäc vôÚi moät soå tÌnh trong vuøng trong thôøi gian gaà n nhaåt.

GoÚp yÚ ùoà aÚn QHXD vuøng Chieån khu caÚch maïng ATK lieân tÌnh ThaÚi Nguyeân - Tuyeân Quang BaÊc Kaïn

Ngaøy 6/7/2014, hoäi ùoà ng khoa hoïc Vieän Quy hoaïch ùoâ thò vaø noâng thoân quoåc gia (VIUP) ùaþ hoïp goÚp yÚ ùoà aÚn QHXD

vuøng Chieån khu caÚch maïng ATK lieân tÌnh ThaÚi Nguyeân – Tuyeân Quang – BaÊc Kaïn. Vieän trÜôÝng Ngoâ Trung HaÝi laøm chuÝ tòch Hoäi ùoà ng.

Theo ùoà aÚn, phaïm vi nghieân cÜÚu laø 5692,2km2 vôÚi 8 ùôn vò haønh chính caåp huyeän bao goà m: 01 thaønh phoå vaø 07 huyeän; 178 xaþ, 7 phÜôøng. Daân soå naêm 2012: 960.163. DÜï baÚo ùeån naêm 2020 daân soå laø 1.052.700 ngÜôøi; 1.190.200 ngÜôøi naêm 2030.

Muïc tieâu cuÝa ùoà aÚn naøy nhaèm taïo moåi lieân keåt veà khoâng gian, keåt noåi haï taà ng khung vuøng ùeü khai thaÚc hieäu quaÝ ùoäng lÜïc cuÝa vuøng ATK vaøo vieäc phaÚt trieün kinh teå - xaþ hoäi ùaÝm baÝo theo nguyeân taÊc baÝo toà n, toân taïo vaø phaÚt huy giaÚ trò; Ñònh hÜôÚng phaÚt trieün veà khoâng gian, kieån truÚc, caÝnh quan vaø heä thoång haï taà ng kyþ thuaät khung cuÝa vuøng ATK; Laøm cô sôÝ phaÚp lyÚ ùeü quaÝn lyÚ vieäc ùaà u tÜ xaây dÜïng phaÚt trieün treân toaøn vuøng vaø caÚc ùòa phÜông trong vuøng.

Qua nghieân cÜÚu, phaân tĂ­ch vaø ĂąaĂšnh giaĂš hieän traĂŻng, nhoĂšm nghieân cÜÚu ĂąaĂľ ùÜa ra taĂ m nhĂŹn cho vuøng naøy laø “Moät trung taâm du lòch “VeĂ nguoĂ nâ€? keĂĄt hĂ´ĂŻp du lòch sinh thaĂši haĂĄp daĂŁn, moät vuøng daân cĂś truø phuĂš, giaøu baĂťn saĂŠcâ€? vĂ´Ăši 4 chieĂĄn lÜôïc ĂąeĂĽ thÜïc hieän goĂ m: BaĂťo toĂ n toĂĄt; PhaĂšt trieĂĽn kinh teĂĄ - xaĂľ hoäi; QuaĂťn lyĂš toĂĄt vaø xaây dÜïng caĂšc chÜông trĂŹnh dÜï aĂšn troĂŻng taâm phaĂšt trieĂĽn vuøng ATK. Sau khi nghe baĂšo caĂšo, caĂšc thaønh vieân hoäi ĂąoĂ ng ĂąaĂšnh giaĂš cao noĂŁ lÜïc cuĂťa nhoĂšm nghieân cÜÚu ĂąoĂĄi vĂ´Ăši ĂąoĂ aĂšn naøy.

Keåt luaän buoüi hoïp, Vieän trÜôÝng Ngoâ Trung HaÝi ùeà nghò nhoÚm nghieân cÜÚu xaây dÜïng sô ùoà phÜông phaÚp tieåp caän, vôÚi quan heä giÜþa BaÝo toà n – Daân cÜ – SaÝn xuaåt vaø Haï taà ng keåt noåi ùeü cho deã hieüu, deã thuyeåt phuïc. OÂng yeâu caà u nhoÚm nghieân cÜÚu chÌnh sÜÝa gaåp treân cô sôÝ caÚc yÚ kieån goÚp yÚ cuÝa hoäi ùoà ng.

BaÚo caÚo quy hoaïch toüng maÍt baèng vaø phÜông aÚn thieåt keå, kieån truÚc dÜï aÚn ùaà u tÜ xaây dÜïng coâng trÏnh Cung quy hoaïch, Hoäi chôï vaø trieün laþm tÌnh QuaÝng Ninh

Ngaøy 9-6, lieân danh tÜ vaån VIUP vaø S-Design ùaþ baÚo caÚo UBND tÌnh QuaÝng Ninh veà phÜông aÚn quy hoaïch toüng maÍt baèng, phÜông aÚn thieåt keå, kieån truÚc dÜï aÚn ùaà u tÜ xaây dÜïng coâng trÏnh Cung quy hoaïch, Hoäi chôï vaø trieün laþm tÌnh taïi TP Haï Long. Cuoäc hoïp do ùoà ng chí Nguyeãn Vaên Ñoïc, ChuÝ tòch UBND tÌnh chuÝ trÏ.

Theo baÚo caÚo veà phÜông aÚn kieån truÚc, coâng trÏnh seþ ùÜôïc xaây dÜïng treân moâ hÏnh moâ phoÝng hÏnh con caÚ nhÏn tÜø treân cao xuoång. CaÚc nguyeân vaät lieäu sÜÝ duïng taïi coâng trÏnh ùÜôïc saÝn xuaåt taïi Vieät Nam. Cho yÚ kieån phÜông aÚn thieåt keå cuÝa dÜï aÚn, ùoà ng chí Nguyeãn Vaên Ñoïc, ChuÝ tòch UBND tÌnh nhaån maïnh: Ñeü coâng trÏnh thÜïc sÜï coÚ ùieüm nhaån vaø noüi baät, thu huÚt ùÜôïc doanh nghieäp vaø du khaÚch, caÚc sôÝ, ngaønh lieân quan cuøng ùôn vò tÜ vaån trao ùoüi kyþ phÜông aÚn thieåt keå, keåt caåu hÜþu duïng, traÚnh laþng phí; thaüm ùònh kyþ vaät lieäu sÜÝ duïng cho coâng trÏnh.

SôÝ Coâng ThÜông phoåi hôïp chuÝ ùaà u tÜ, ùôn vò tÜ vaån xem xeÚt, nghieân cÜÚu saÝn phaüm trÜng baøy, loaïi hÏnh trÜng baøy. Ñoà ng chí ChuÝ tòch UBND tÌnh cuþng lÜu yÚ xaây dÜïng phÜông aÚn thieåt keå theo ùuÚng quy trÏnh; xem xeÚt laïi quy moâ phaà n hoäi trÜôøng; neân taÚch phaà n dÜï toaÚn hoäi chôï, trieün laþm vaø cung quy hoaïch. Ñaây laø coâng trÏnh lôÚn, troïng ùieüm cuÝa tÌnh, do ùoÚ seþ thueâ tÜ vaån nÜôÚc ngoaøi ùeü giaÚm saÚt, quaÝn lyÚ ùeü ùaÝm baÝo coâng trÏnh hieäu quaÝ, chaåt lÜôïng.Ñoà ng chí yeâu caà u ùôn vò tÜ vaån tieåp tuïc hoaøn chÌnh phÜông aÚn thieåt keå, kieån truÚc, baÚo caÚo UBND tÌnh trong thôøi gian sôÚm.

8Ă‹

87

ÑOÂ THÒ BOà N PHÖÔNG

HUEĂ

Ă‘EĂ?P MAĂ•I TRONG DOĂ˜NG CHAĂ›Y CUĂ›A THĂ”Ă˜I GIAN PGS. TS. KTS Toân Ă‘aĂŻi

Trong nhÜþng ùòa ùieüm noüi tieång treân ùaåt nÜôÚc Vieät Nam, Hueå noüi baät leân nhÜ moät vieân ngoïc quyÚ hieåm. Ai cuþng muoån ùÜôïc chieâm ngÜôþng, khoâng nhÜþng moät laà n maø nhieà u laà n. Moãi laà n laïi khaÚm phaÚ theâm nhÜþng giaÚ trò ùoäc ùaÚo mang ùaäm baÝn saÊc ùòa phÜông, con ngÜôøi, neà n vaên hoÚa laâu ùôøi vaø moät lòch sÜÝ vôÚi nhieà u huyeà n thoaïi.

Moät trong nhÜþng caÚi ùaÍc saÊc nhaåt cuÝa Hueå laø di saÝn kieån truÚc vaø ùoâ thò - thaønh phoå Hueå nhoÝ chia hai phaà n BaÊc soâng HÜông vaø Nam soâng HÜông. Treân bôø BaÊc coÚ thaønh Hueå, Nam soâng HÜông coÚ khu phoå PhaÚp vaø caÚnh ùoà ng laêng.

88

8Ă‹

Ñoâ thò

phÜông

KyÚ hoïa Thieân Ñònh Cung - Toân Ñaïi

Veà maÍt giaÚ trò kieån truÚc thÏ caÝ toüng theü BaÊc soâng HÜông vaø Nam soâng HÜông ùeà u coÚ nhÜþng di tích kieån truÚc coü kính vaø quyÚ hieåm.

BaÊc soâng HÜông vôÚi Kinh thaønh Hueå, Hoaøng thaønh vaø TÜÝ caåm thaønh. Ñaây laø kieån truÚc cung ùÏnh cuÝa caÝ moät trieà u ùaïi phong kieån cuoåi cuøng cuÝa Vieät Nam coøn laïi gaà n nhÜ toaøn veïn.

TrÜø moät vaøi coâng trÏnh bò chieån tranh taøn phaÚ, nhÜþng di tích coøn laïi ùeà u laø nhÜþng taÚc phaüm kieån truÚc raåt giaÚ trò nhÜ Ngoï Moân, Ñieän ThaÚi Hoøa, Duyeät Thò ÑÜôøng, Theå Mieåu, Hieün Laâm CaÚc, caÚc cÜÝa Hieün Nhoân, cÜÝa ChÜông ÑÜÚc‌ baÝn thaân kinh thaønh Hueå laø moät thaønh VoâBaêng (Vauban) coøn nguyeân veïn theâm Traån BÏnh Ñaøi laø ùoà n Mang CaÚ. GaÊn vôÚi kinh thaønh laø Coät côø, laø Phu Vaên Laâu, Ngheânh LÜông ÑÏnh vaø ThÜông BaÚc ÑÏnh.

Kinh thaønh Hueå ùaþ ùÜôïc xaây dÜïng theo nguyeân taÊc phong thuÝy – trÜôÚc maÍt kinh thaønh, treân truïc BaÊc – Nam, ôÝ phía Nam coÚ nuÚi NgÜï BÏnh ùÜÚng chaÊn laøm

moät bĂŹnh phong goĂŻi laø “tieĂ n aĂšnâ€?, hai beân kinh thaønh coĂš CoĂ n HeĂĄn Ă´Ăť beân traĂši treân doøng soâng HÜông laø “TaĂť thanh longâ€? beân phaĂťi coĂš coĂ n DaĂľ Vieân cuĂľng treân doøng soâng HÜông laø “HÜþu baĂŻch hoĂĽâ€?. Ngay trÜôÚc maĂŤt kinh thaønh laø doøng soâng HÜông trong xanh chaĂťy ra bieĂĽn, ĂąoĂš laø Minh ÑÜôøng.

TÜø kinh thaønh ùi veà hÜôÚng Taây laø caÚc di tích noüi tieång nhÜ Chuøa Thieân Muï vôÚi thaÚp PhÜôÚc Duyeân laø moät thÜông hieäu cuÝa Hueå. Tieåp ùoÚ laø Vaên Mieåu vôÚi 32 bia tieån só, caïnh ùoÚ laø Voþ Mieåu chÜa ùÜôïc truøng tu, ùi tieåp ta seþ ùeån chuøa Huyeà n Khoâng Sôn ThÜôïng, moät ngoâi chuøa thô moäng treân nuÚi.

Ngay treân bôø BaĂŠc khu vÜïc Kim Long laø nĂ´i coĂš nhieĂ u “nhaø vÜôønâ€? moät ĂąaĂŤc saĂťn kieĂĄn truĂšc cuĂťa HueĂĄ. Ă‘aây laø loaĂŻi nhaø Ă´Ăť cuĂťa taĂ ng lĂ´Ăšp trĂ­ thÜÚc, quyĂš toäc HueĂĄ minh chÜÚÚng cho cuoäc soĂĄng thanh bĂŹnh nho nhaĂľ trĂ­ tueä cuĂťa taĂ ng lĂ´Ăšp treân thôøi nhaø NguyeĂŁn.

Treân bôø Nam soâng HÜông, ngoaøi khu vÜïc “PhoĂĄ Taâyâ€? thĂŹ sau ĂąoĂš laø “caĂšnh ĂąoĂ ng laĂŞngâ€? vĂ´Ăši raĂĄt nhieĂ u 8Ă‹

89

CÜÝa Ngaên veà ùeâm

di tĂ­ch kieĂĄn truĂšc noĂĽi tieĂĄng. GoĂŻi laø “caĂšnh ĂąoĂ ng laĂŞngâ€? vĂŹ Ă´Ăť Ăąaây coĂš baĂťng laĂŞng vua nhaø NguyeĂŁn, ĂąoĂš laø nhÜþng quaĂ n theĂĽ kieĂĄn truĂšc ĂąaĂŤc saĂŠc mang Ăąaäm truyeĂ n thoĂĄng kieĂĄn truĂšc daân toäc thôøi nhaø NguyeĂŁn.

Treân bôø Nam, gaà n soâng HÜông coÚ Hoü Quyeà n, moät trÜôøng ùaåu Voi vaø Hoü duy nhaåt ôÝ Chaâu AÙ, caïnh ùaåy laø ùeà n Voi ReÚ thôø nhÜþng oâng Voi coÚ coâng vôÚi nÜôÚc – theo soâng HÜông ùi veà phaÚi Nam coÚ Ñoà i Voïng CaÝnh, Ñieän Hoøn CheÚn – moät coâng trÏnh kieån truÚc ùaÍc saÊc naèm gaà n nuÚi NgÜï BÏnh laø Ñaøn Nam Giao, nôi haèng naêm Vua Nguyeãn tôÚi laøm leã teå trôøi caà u cho mÜa thuaän gioÚ hoøa muøa maøng boäi thu vaø ùaåt nÜôÚc thanh bÏnh.

Treân Ăąaây laø ĂąieĂĽm qua nhÜþng giaĂš trò vaät chaĂĄt cuĂťa HueĂĄ, ĂąoĂš laø soĂĄ lÜôïng di tĂ­ch kieĂĄn truĂšc raĂĄt phong phuĂš, Ăąa daĂŻng. NhÜþng naĂŞm 1976 – 1977 trong lyĂš thuyeĂĄt veĂ â€œnĂ´i choĂĄnâ€? caĂšc taĂšc giaĂť Reph vaø Canter ĂąaĂľ ùònh ra 3 yeĂĄu toĂĄ

CÜÝa Hieà n Nhôn veà ùeâm

90

8Ă‹

quan troĂŻng cuĂťa NĂ´i ChoĂĄn laø: n Khoâng gian: yeĂĄu toĂĄ vaät theĂĽ naèm trong khoâng gian ùòa lyĂš. n XaĂľ hoäi: hoaĂŻt Ăąoäng cuĂťa con ngÜôøi cuĂľng laø yeĂĄu toĂĄ vaät theĂĽ n YeĂĄu toĂĄ tinh thaĂ n: ĂąoĂš laø tĂŹnh caĂťm, caĂťm xuĂšc, kyĂš ÜÚc, kyĂť nieäm laø yeĂĄu yeĂĄu toĂĄ phi vaät theĂĽ KhaĂši nieäm “nĂ´i choĂĄnâ€? mang tĂ­nh chaĂĄt cuĂťa chuĂť quan noĂš khoâng coĂš giĂ´Ăši haĂŻn veĂ quy moâ, coĂš theĂĽ laø moät ùòa ĂąieĂĽm raĂĄt nhoĂť nhĂś moät caĂŞn phoøng, moät ngoâi nhaø nhĂśng cuĂľng coĂš theĂĽ laø caĂť moät thaønh phoĂĄ.

HueĂĄ laø moät “nĂ´i choĂĄnâ€? coĂš baĂťn saĂŠc ĂąaĂŤc bieät khaĂšc vĂ´Ăši taĂĄt caĂť nhÜþng nĂ´i khaĂšc treân ĂąaĂĄt nÜôÚc Vieät Nam. Nhaø Ăąoâ thò hoĂŻc Kevin Lynh phaĂšt bieĂĽu: “BaĂťn saĂŠc cuĂťa nĂ´i choĂĄn taĂŻo neân sÜï khaĂšc bieät vĂ´Ăši nĂ´i choĂĄn khaĂšc taĂŻo ra cĂ´ sĂ´Ăť ĂąeĂĽ nhaän bieĂĄt sÜï toĂ n taĂŻi Ăąoäc laäp vĂ´Ăši nĂ´i choĂĄn khaĂšcâ€?.

Ă&#x;´ thďŹ

bËn ph≠¨ng

Vaäy thĂŹ trong baĂťn saĂŠc cuĂťa nĂ´i choĂĄn khoâng ùôn thuaĂ n laø yeĂĄu toĂĄ vaät chaĂĄt maø noĂš laø tĂŹnh caĂťm, kyĂš ÜÚc, kyĂť nieäm‌ laø yeĂĄu toĂĄ phi vaät chaĂĄt, ĂąoĂš laø “hoĂ n nĂ´i choĂĄnâ€?.

KhaĂši nieäm “hoĂ n nĂ´i choĂĄnâ€? khieĂĄn chuĂšng ta caĂťm nhaän ùÜôïc khaĂš roĂľ raøng nhĂśng khoâng deĂŁ lyĂš giaĂťi ùÜôïc moät caĂšch cuĂŻ theĂĽ.

MoĂŁi moät nĂ´i choĂĄn coĂš moät caĂši hoĂ n, chuĂšng ta coĂš theĂĽ chĂŚ duøng moät tÜø ĂąeĂĽ mieâu taĂť “caĂši hoĂ nâ€? aĂĄy. VĂ­ duĂŻ Pari: traĂšng leä, New York: voäi vaĂľ, Vieät Nam: thĂś thaĂť, Venise: laĂľng maĂŻn‌ ÔÛ nÜôÚc ta cuĂľng vaäy, ta coĂš theĂĽ noĂši: Saøi Goøn: soâi Ăąoäng, Ă‘aø LaĂŻt: laĂľng maĂŻn vaø HueĂĄ: thĂ´ moäng.

NeĂĄu chuĂšng ta ĂąaĂľ tĂŹm ùÜôïc caĂši “hoĂ n nĂ´i choĂĄnâ€? cuĂťa HueĂĄ laø thĂ´ moäng thĂŹ chuĂšng ta phaĂťi taĂŻo cho HueĂĄ luoân luoân giÜþ ùÜôïc tĂ­nh chaĂĄt aĂĄy, ĂąoĂš laø caĂši thÜông hieäu khoâng thaønh phoĂĄ naøo treân ĂąaĂĄt nÜôÚc ta coĂš ùÜôïc.

Trong cuoĂĄn “caĂši cheĂĄt vaø cuoäc soĂĄng cuĂťa caĂšc Ăąoâ thò MyĂľâ€? Jane Jacobs ĂąaĂľ ùÜa ra khaĂši nieäm “taĂŻo laäp nĂ´i choĂĄnâ€? nghĂła laø taĂŻo ra hoĂ n cho nhÜþng nĂ´i choĂĄn. Ă‘aĂĄy laø nhieäm vuĂŻ cuĂťa caĂšc nhaø thieĂĄt keĂĄ Ăąoâ thò trÜôÚc nhÜþng nĂ´i choĂĄn khoâng coĂš “hoĂ nâ€?. Nay ĂąoĂĄi vĂ´Ăši HueĂĄ “caĂši hoĂ nâ€? cuĂťa HueĂĄ ĂąaĂľ roĂľ, noĂš naèm trong doøng nÜôÚc trong xanh cuĂťa doøng soâng HÜông, trong nhÜþng tieĂĄng “hoø maĂši nhĂŹâ€? tÜø nhÜþng con thuyeĂ n, trong laøn Ăąieäu ru con bay boĂĽng trong luĂľy tre, trong sÜï tĂłnh laĂŤng thaâm nghieâm cuĂťa caĂšc di tĂ­ch kieĂĄn truĂšc, nhĂś laâu Ăąaøi coĂĽ, laĂŞng taĂĽm xa xĂśa vaø trong cuoäc soĂĄng haøng ngaøy eâm ĂąeĂ m khoâng soâi Ăąoäng nhĂś Saøi Goøn hay Haø Noäi.

Thaønh phoĂĄ HueĂĄ seĂľ phaĂšt trieĂĽn beĂ n vÜþng theĂĄ naøo? VeĂ ĂąaĂĄt Ăąai thĂŹ phaĂšt trieĂĽn veĂ phĂ­a Nam treân caĂšnh ĂąoĂ ng laĂŞng ĂąeĂĄn taän khu vÜïc laĂŞng Gia Long laø tÜông ĂąoĂĄi hĂ´ĂŻp lyĂš nhĂśng phaĂťi chuĂš yĂš “taĂŻo laäp nĂ´i choĂĄnâ€? phaĂťi taĂŻo neân nhÜþng khoâng gian Ăąoâ thò coĂš theĂĽ lieân keĂĄt nhÜþng con ngÜôøi vĂ´Ăši nhau trong nhÜþng coäng ĂąoĂ ng gaĂŠn boĂš vaø giÜþ ùÜôïc caĂši hoĂ n cuĂťa nĂ´i choĂĄn cuĂťa HueĂĄ laø moät nĂ´i choĂĄn thĂ´ moäng, ĂąaĂšng soĂĄng.

Soâng Huông

Ñaïi noäi Hueå

Ă‘aĂ m CaĂ u Hai 8Ă‹

91

ÑOÂ THÒ BOà N PHÖÔNG

Vò theå ùòa - vaên hoÚa cuÝa Hueå

TREĂ‚N BAĂ›N Ă‘OĂ€ VIEĂ„T NAM, Ă‘OĂ‚NG DĂ–Ă”NG VAĂ˜ KHU VĂ–Ă?C

GS sÜÝ hoïc Leâ Vaên Lan

Hoäi Khoa hoïc Lòch sÜÝ Vieät Nam

T

1

rong sÜï khoanh laïi cuÝa moät caÚi khung giaÝ ùònh cho khu vÜïc Ñoâng Nam AÙ - tÜø kinh tuyeån 90 ùoä ùeån 130 ùoä Ñoâng, vaø tÜø vó tuyeån 30 ùoä BaÊc ùeån 10 ùoä Nam - neåu baây giôø ta keÝ ôÝ quaþng giÜþa: moät truïc doïc theo chieà u BaÊc Nam, vaø moät truïc ngang tÜø Ñoâng sang Taây, thÏ ôÝ choã gaÍp nhau cuÝa hai ùÜôøng truïc tung vaø hoaønh aåy, tÜÚc thò ôÝ choã trung taâm cuÝa vuøng baÝn ùoà hieün thò khu vÜïc Ñoâng Nam AÙ aåy, laø moät chuoãi caÚc ùoâ thò Vieät Nam: Ñaø Naßng, Hoäi An vaø Hueå.

Theo sÜï phaân chia khu vÜïc Ă‘oâng Nam AĂ™ thaønh hai phaĂ n cuĂťa nhieĂ u nhaø khoa hoĂŻc - laø â€œĂ‘oâng Nam AĂ™ luĂŻc ùòaâ€? (goĂ m Myanma, ThaĂši Lan, Laøo, Campuchia, Vieät Nam) vaø â€œĂ‘oâng Nam AĂ™ haĂťi ĂąaĂťoâ€? (Philippines, Brunei, Malaysia, Singapore, Indonesia) thĂŹ, choĂŁ coĂš caĂši ban - coâng (bao lĂ´n) ĂąeĂĽ â€œĂ‘oâng Nam AĂ™ luĂŻc ùòaâ€? troâng ra vaø gaĂŠn boĂš cuøng â€œĂ‘oâng Nam AĂ™ haĂťi ĂąaĂťoâ€?, cuĂľng laø moät chuoĂŁi caĂšc Ăąoâ thò: Ă‘aø NaĂźng, Hoäi An vaø HueĂĄ aĂĄy! Ă‘aø NaĂźng baĂŠt ĂąaĂ u lòch sÜÝ laø moät Ăąoâ thò haĂťi caĂťng cuĂťa mĂŹnh tÜø cuoĂĄi theĂĄ kyĂť 18, vaø trong voøng hĂ´n 200 naĂŞm lòch sÜÝ tÜø aĂĄy ĂąeĂĄn nay, thaønh phoĂĄ naøy

92

8Ă‹

chuÝ yeåu neåu khoâng phaÝi toaøn boä laø moät ùoâ thò kinh teå. ChÜa thaåy ùaåt nÜôÚc vaø lòch sÜÝ choïn ùaÍt ôÝ ùaây moät choån kinh kyø - ùeå ùoâ, laøm trung taâm quyeà n lÜïc vaø quaÝn lyÚ quoåc gia veà haønh chính chính trò vaø vaên hoÚa - xaþ hoäi.

Hoäi An laø moät ùoâ thò giang caÝng duyeân haÝi taåp naäp truø phuÚ nhÜþng hoaït ùoäng kinh teå noäi ngoaïi thÜông ôÝ caÚc theå kyÝ 17 vaø 18, treân cô sôÝ cuÝa moät haÝi caÝng Chieâm Thaønh coÚ nieân ùaïi tÜø trÜôÚc theå kyÝ 15, vaø nay thÏ trôÝ thaønh moät di saÝn vaên hoÚa theå giôÚi, vôÚi tÜ caÚch laø moät ùoâ thò coü cuÝa vaø ôÝ mieà n Trung Vieät Nam, nhÜng cuþng chÜa thaåy luÚc naøo coÚ vai troø laø moät thuÝ phuÝ ùaåt nÜôÚc hoaÍc thaäm chí laø vuøng mieà n.

NhĂśng HueĂĄ thĂŹ khaĂšc haĂşn. Ă‘aây laø moät Ăąoâ thò Kinh kyø, vĂ´Ăši chÜþ “Kinhâ€? ĂąaĂľ ùÜôïc nhieĂ u nghĂŹn naĂŞm lòch sÜÝ xaĂšc ùònh ngÜþ nghĂła raønh reĂľ: laø nĂ´i coĂš vua Ă´Ăť (Laøng maø coĂš vua Ă´Ăť thĂŹ goĂŻi laø “Kinh aĂĄpâ€?, “Kinh traĂŻiâ€?, Quaän huyeän maø coĂš vua Ă´Ăť thĂŹ goĂŻi laø “Kinh huyeänâ€?, “Kinh quaänâ€?; Thaønh quaĂšch, Ăąoâ thò maø coĂš vua Ă´Ăť thĂŹ goĂŻi laø “Kinh thaønhâ€?, “Kinh Ăąoââ€?). Theo nghĂła aĂĄy, HueĂĄ laø moät Kinh thaønh, moät Kinh Ăąoâ - vaø nay, laø moät di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši vĂ´Ăši tĂś caĂšch laø moät coĂĄ Ăąoâ.

Ă&#x;´ thďŹ

bËn ph≠¨ng

Ñaïi Noäi Hueå

2

TÜø naêm 1601, khi chuÚa Nguyeãn Hoaøng - trong truyeà n thuyeåt - gaÍp ùÜôïc baø Thieân Muï vaø cho xaây ôÝ treân ngoïn ùoà i Haø Kheâ ngoâi chuøa mang teân NgÜôøi nhaø Trôøi laø baø giaø naøy, thÏ Hueå baÊt ùaà u coÚ - vaø cho ùeån nay vaãn coøn - chÜÚng tích laø di saÝn vaên hoÚa cuÝa quaÚ trÏnh lòch sÜÝ 350 naêm lieân tuïc vaø thÜïc sÜï laø vaø laøm thuÝ phuÝ vuøng mieà n, roà i kinh ùoâ ùaåt nÜôÚc cuÝa mÏnh.

TÜø buoĂĽi ĂąaĂ u theĂĄ kyĂť 17 aĂĄy, cho ĂąeĂĄn naĂŞm 74 cuĂťa theĂĄ kyĂť 18 - trÜôÚc khi bò maĂĄy tÜôÚng lĂłnh cuĂťa caĂšc chuĂša nhaø Trònh tÜø ThaĂŞng Long Ă´Ăť “XÜÚ Ă‘aøng Ngoaøiâ€? vaøo ĂąaĂšnh chieĂĄm - vĂ´Ăši 9 ùôøi caĂšc chuĂša nhaø NguyeĂŁn ngÜï trò, HueĂĄ coĂš 175 naĂŞm laø vaø laøm thuĂť phuĂť cuĂťa “XÜÚ Ă‘aøng Trongâ€? (tÜø bôø Nam soâng Gianh vaøo ĂąeĂĄn Caø Mau).

Sau hai naêm ôÝ dÜôÚi quyeà n caÚc tÜôÚng nhaø Trònh, tÜø giÜþa naêm 1786 ùeån cuoåi naêm 1788, Hueå thaønh nôi ôÝ cuÝa BaÊc BÏnh vÜông Nguyeãn Hueä, treân thÜïc teå laø vaø chuÝ caÝ mieà n ùaåt nÜôÚc tÜø QuaÝng Nam QuaÝng Ngaþi ra tôÚi Cao Baèng - Laïng Sôn. TÜø cuoåi naêm 1788, khi Nguyeãn Hueä choïn ngoïn nuÚi Baân (nuÚi Ñoän Taà ng) ôÝ bôø Nam soâng HÜông ùeü laäp ùaøn ùaêng quang ngoâi hoaøng ùeå Quang Trung, cho ùeån naêm 1801 khi vua CaÝnh Thònh - keå vò vua Quang Trung - boÝ chaïy khoÝi Hueå, ùoâ thò naøy - caÝ treân danh nghóa vaø thÜïc teå lòch sÜÝ ùaþ chính laø kinh ùoâ cuÝa trieà u ùaïi Taây Sôn trong thôøi gian 13 naêm taïo neà n moÚng cho sÜï nghieäp thoång nhaåt quaÝn lyÚ toaøn ùaåt nÜôÚc cuÝa vÜông trieà u naøy.

moät vò theĂĄ raĂĄt quan troĂŻng, neĂĄu khoâng phaĂťi laø: â€œĂąaĂ u baĂťngâ€?, trong “baĂťng giaĂš tròâ€? cuĂťa HueĂĄ.

Laø moät “baøi thĂ´ - Ăąoâ thòâ€? xinh xaĂŠn, duyeân daĂšng, coĂš quy hoaĂŻch cuĂťa moät â€œĂąoâ thò hai bôø soângâ€?. GioĂĄng nhĂś Buda vaø Pest Ă´Ăť ĂąoĂĄi ngaĂŻn beân “doøng soâng Danube xanhâ€? maø hoĂŻp thaønh thuĂť Ăąoâ Budapest cuĂťa Hungary. HueĂĄ cuĂľng coĂš hai phaĂ n Ăąoâ thò: Kinh thaønh (“Thaønh thò quaân vÜôngâ€?) vaø Thò thaønh (“phÜôøng phoĂĄ thò daânâ€?) traĂťi ra treân Ăąoâi bôø BaĂŠc vaø Nam cuĂťa doøng soâng HÜông thĂ´ moäng, ĂąeĂĽ raĂĄt coĂš yĂš thÜÚc thÜïc hieän chÜÚc naĂŞng laø kinh Ăąoâ caĂť nÜôÚc cuĂťa mĂŹnh.

Vaøo hai naĂŞm 1831 vaø 1832, khi tÜø HueĂĄ, vua Minh MaĂŻng laøm moät cuoäc caĂťi caĂšch haønh chĂ­nh cÜïc kyø quan troĂŻng, trong ĂąoĂš, coĂš quyeĂĄt ùònh laĂ n ĂąaĂ u tieân thaønh laäp caĂšc ùôn vò haønh chĂ­nh caĂĄp tĂŚnh, thĂŹ 18 tĂŚnh ùÜôïc ĂąaĂŤt treân phaĂ n ĂąaĂĄt nÜôÚc tÜø HueĂĄ trĂ´Ăť ra, vaø 12 tĂŚnh ùÜôïc ĂąaĂŤt treân phaĂ n ĂąaĂĄt nÜôÚc tÜø HueĂĄ trĂ´Ăť vaøo, ĂąaĂľ ùÜôïc goĂŻi baèng nhÜþng caĂši teân raĂĄt laĂŻ laø “TaĂť trÜïc kyøâ€? vaø “HÜþu trÜïc kyøâ€?. VĂ´Ăši caĂšch goĂŻi teân - khoâng phaĂťi laø BaĂŠc, laø Nam cho nhÜþng phaĂ n ĂąaĂĄt nÜôÚc maø HueĂĄ laø trung taâm quaĂťn trò nhĂś theĂĄ naøy, laĂ n ĂąaĂ u tieân, vaø cuĂľng laø duy nhaĂĄt, HueĂĄ hieän hĂŹnh trong tĂś theĂĄ hÜôÚng maĂŤt ra bieĂĽn Ă‘oâng, vÜôn daøi hai caĂšnh tay ĂąieĂ u haønh ĂąaĂĄt nÜôÚc sang beân traĂši - TaĂť trÜïc vaø beân phaĂťi - HÜþu trÜïc, chÜÚ khoâng phaĂťi laø tÜø trung taâm laø moät “PhuĂťâ€?, mang teân “ThÜøa haønh xÜÚ meänh tÜø Trôøiâ€?, tÜÚc “ThÜøa Thieânâ€? - maø quaĂťn lyĂš hai phaĂ n phĂ­a BaĂŠc vaø phĂ­a Nam ĂąaĂĄt nÜôÚc cuĂťa mĂŹnh.

CuĂľng raĂĄt coĂš yĂš thÜÚc trong vieäc laøm kinh Ăąoâ cuĂťa caĂť nÜôÚc, trong thôøi gian tÜø 1822 ĂąeĂĄn naĂŞm 1918, baèng vaø vĂ´Ăši 39 khoa thi TieĂĄn sĂł, HueĂĄ ĂąaĂľ thu huĂšt veĂ nĂ´i mĂŹnh ĂąeĂĽ tuyeĂĽn lÜïa, roĂ i traĂť laĂŻi cho caĂť nÜôÚc ùÜôïc 292 nhaø khoa baĂťng (“Tri thÜÚc Nho hoĂŻc caĂĄp caoâ€?)!

Ă‘aĂŤc bieät, tÜø naĂŞm 1802, khi chuĂša NguyeĂŁn Gia Long thanh toaĂšn xong nhaø Taây SĂ´n, leân ngoâi hoaøng ĂąeĂĄ ĂąaĂ u trieĂ u nhaø NguyeĂŁn, cho ĂąeĂĄn khi vò hoaøng ĂąeĂĄ cuoĂĄi cuøng cuĂťa nhaø NguyeĂŁn laø BaĂťo Ă‘aĂŻi thoaĂši vò vaøo naĂŞm 1945 - taĂĄt caĂť ĂąeĂ u dieĂŁn ra Ă´Ăť HueĂĄ - thĂŹ Ăąoâ thò naøy, vĂ´Ăši 13 ùôøi vua Ă´Ăť, ĂąaĂľ coĂš moät thôøi gian quan troĂŻng, caĂť veĂ Ăąoä daøi 143 naĂŞm, laĂŁn vò trĂ­ ùích thÜïc laø kinh thaønh thuĂť phuĂť cuĂťa caĂť nÜôÚc, maĂŤc duø sau 4 ùôøi vua ĂąaĂ u (Gia Long, Minh MaĂŻng, Thieäu Trò, TÜï ÑÜÚc) ngoĂ i ngai Ă´Ăť Ăąaây vĂ´Ăši tĂś theĂĄ cuĂťa nhÜþng hoaøng ĂąeĂĄ moät quoĂĄc gia Ăąoäc laäp thĂŹ Ă´Ăť thôøi gian 9 ùôøi vua keĂĄ vò vĂ´Ăši tĂś caĂšch - nhĂś lôøi BaĂťo Ă‘aĂŻi noĂši - “laø vua cuĂťa moät nÜôÚc noâ leäâ€?, tÜø naĂŞm 1884 ĂąeĂĄn 1945, treân thÜïc teĂĄ, HueĂĄ cuĂľng chĂŚ coĂš theĂĽ laø “Kinh Ăąoâ cuĂťa moät nÜôÚc noâ leäâ€? maø thoâi.

thĂŹ tÜø mieĂ n “TaĂť trÜïc kyøâ€?, thi thaĂšnh Cao BaĂš QuaĂšt cuĂľng ĂąaĂľ ĂąeĂĄn HueĂĄ ĂąaĂŤng maø ĂąeĂĽ laĂŻi cho HueĂĄ caâu thĂ´ tuyeät taĂšc veĂ doøng soâng HÜông naøy: “TrÜôøng giang nhĂś kieĂĄm laäp thanh thieânâ€?.

(Soâng HÜông dÜïng kieåm giÜþa trôøi xanh)!

NhĂśng duø sao thĂŹ caĂši “Khoâng gian vaĂŞn hoĂšaâ€? (I’espace culturel) - thuaät ngÜþ cuĂťa G.Condominas chĂŚ: ToĂĽng hoøa caĂšc hoaĂŻt Ăąoäng vaø thaønh tÜïu vaĂŞn hoĂša - cuĂťa vaø Ă´Ăť moät Ăąoâ thò coĂš 143 naĂŞm laø kinh kyø cuĂťa caĂť ĂąaĂĄt nÜôÚc vaø daân toäc, cuĂľng laø moät di saĂťn raĂĄt ĂąaĂšng keĂĽ, neĂĄu khoâng phaĂťi laø haøng ĂąaĂ u, vaø coĂš

Coøn toøa Kyø ùaøi trÜôÚc coüng thaønh Ngoï Moân, thÏ ùoÚ, vÜøa laø bieüu tÜôïng cuÝa Hueå vôÚi tÜ caÚch laø kinh ùoâ quoåc gia, vÜøa laø moät di saÝn vaên hoÚa vaät theü saÚng giaÚ maø Hueå ùaþ ùÜa veà ùaây nhÜþng giaÚ trò cuÝa caÝ nÜôÚc ùeü xaây dÜïng:

Trong nhÜþng cuoäc hoäi tuĂŻ roĂ i lan toĂťa caĂšc nhaân taøi caĂť nÜôÚc veĂ HueĂĄ vaø tÜø HueĂĄ nhĂś theĂĄ, neĂĄu Ă´Ăť mieĂ n “HÜþu trÜïc kyøâ€? coĂš nhÜþng: “HoĂŻc troø BĂŹnh Ñònh ra thi ThaĂĄy coâ gaĂši HueĂĄ, chaân Ăąi chaĂşng Ăąaønhâ€?

8Ă‹

93

Ă&#x;´ thďŹ

bËn ph≠¨ng

Ba taĂ ng beä chaĂĄt ngaĂĄt tÜôïng trĂśng cho “Tam Taøiâ€? (Thieân - Ñòa - Nhaân), thĂŹ coĂš gaĂŻch BaĂšt Traøng (Haø Noäi) vaø ĂąaĂš Thanh (HoĂša), ngoĂŻn kyø truĂŻ (coät côø) vÜôn cao khĂ­ phaĂšch, thĂŹ vaøo naĂŞm Gia Long thÜÚ 6 (1807), tÜø mieĂ n Gia Ñònh, khi ĂąoĂš coøn raäm raĂŻp nhÜþng vuøng rÜøng giaø, ĂąaĂľ chuyeĂĽn veĂ caĂť moät caây goĂŁ sao (“sao Moäcâ€?) khoĂĽng loĂ , cao (daøi) ĂąeĂĄn 12 taĂ m (40,8m).

3

Cuøng thôøi vĂ´Ăši vieäc taĂŻo dÜïng Ă´Ăť vaø cho HueĂĄ caĂši “khoâng gian vaĂŞn hoĂšaâ€? quyĂš giaĂš cuĂťa moät Ăąoâ thò kinh kyø ĂąaĂşng caĂĄp quoĂĄc gia nhĂś theĂĄ, Ă´Ăť beân ThaĂši Lan chaĂşng haĂŻn cuĂľng coĂš: Kinh thaønh Ayutthaya (cuĂľng ĂąaĂľ ùÜôïc UNESCO coâng nhaän laø di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši) roĂ i thuĂť Ăąoâ Bangkok. ÔÛ Laøo, coĂš coĂĄ Ăąoâ Luang Prabang cuĂľng ĂąaĂľ laø di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši. ÔÛ Campuchia, tÜø Angkorvat, Angkor-Thom (Xieâm-rieäp) - di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši chuyeĂĽn veĂ thuĂť Ăąoâ Phnoâm Peânh‌

Kyø ùaøi cuÝa Kinh thaønh Hueå

NhĂśng khoâng Ă´Ăť Ăąaâu thaĂĄy coĂš vaø coøn moät “khoâng gian vaĂŞn hoĂšaâ€? vaĂŁn ùÜÚng haøng ĂąaĂ u trong “baĂťng giaĂš tròâ€? cuĂťa moät Ăąoâ thò kinh kyø, roĂ i coĂĄ Ăąoâ, nhaĂĄt laø nhÜþng coâng phu baĂťo toĂ n - khoâng phuĂŻc vaø khai thaĂšc - phaĂšt huy, maĂŻnh meĂľ ĂąeĂĄn thieĂĄt tha, tĂ­ch cÜïc vaø nhieĂ u hieäu quaĂť, nhÜþng giaĂš trò quyĂš baĂšu cuĂťa caĂši khoâng gian vaø di saĂťn vaĂŞn hoĂša aĂĄy, nhĂś Ă´Ăť HueĂĄ.

CaĂť moät “chieĂĄn lÜôïcâ€?, tÜø maĂĄy chuĂŻc naĂŞm nay, ĂąaĂľ ùÜôïc hoaĂŻch ùònh vaø tieĂĄn haønh thÜïc hieän, ĂąeĂĽ HueĂĄ - luĂšc naøy Ăąang, vaø mai naøy seĂľ - trĂ´Ăť thaønh moät “Thaønh phoĂĄ Festivalâ€? ĂąaĂŤc saĂŠc (Ăąoäc ĂąaĂšo) vaø tieâu bieĂĽu (ĂąieĂĽn hĂŹnh) cuĂťa Vieät Nam, treân cĂ´ sĂ´Ăť chuĂť yeĂĄu laø caĂši di saĂťn quĂ­ baĂšu cuĂťa “Khoâng gian vaĂŞn hoĂšaâ€? moät Ăąoâ thò Kinh kyø HueĂĄ, trong lòch sÜÝ Daân toäc vaø Ă‘aĂĄt nÜôÚc.

Veà laøng noÚn PhuÚ Cam

Cuøng vĂ´Ăši sÜï nghieäp baĂťo toĂ n vaø phaĂšt huy caĂšc giaĂš trò vaĂŞn hoĂša vaät theĂĽ vaø phi vaät theĂĽ, HueĂĄ Ăąang laø maĂŁu mÜïc cho nhieĂ u nĂ´i thĂŹ nhÜþng “Festival HueĂĄâ€? ùÜôïc ùònh kyø vaø kyø coâng toĂĽ chÜÚc, cuĂľng Ăąang thaønh “thÜông hieäuâ€? ùÜôïc neĂĽ troĂŻng cuĂťa thaønh phoĂĄ coĂĄ Ăąoâ HueĂĄ luĂšc naøy. Ă‘oĂš laø nhÜþng Festival ĂąaĂľ daĂ n daø vaø Ăąang ùònh hĂŹnh, thaønh nĂ´i choĂĄn coĂš taĂ m cĂ´Ăľ vaø ĂąaĂşng caĂĄp quoĂĄc gia: bieĂĄt, ĂąaĂľ, vaø Ăąang khai thaĂšc, phaĂšt huy toĂĄt vaø ĂąuĂšng, caĂšc giaĂš trò cuĂťa “Khoâng gian vaĂŞn hoĂšaâ€? moät Ăąoâ thò kinh kyø, moät coĂĄ Ăąoâ, trÜôÚc heĂĄt laø cuĂťa vaø Ă´Ăť HueĂĄ, roĂ i Vieät Nam, roĂ i Ă‘oâng DÜông, roĂ i Ă‘oâng Nam AĂ™, vaø cuoĂĄi cuøng laø TheĂĄ giĂ´Ăši.

94

8Ă‹

AÅm thÜïc Hueå caà u kyø vaø haåp daãn

Ph�t tri�n Hu’

THAĂ„T SĂ–Ă? TRÔÛ THAĂ˜NH Ă‘IEĂ…M Ă‘EĂ N DU LĂ’CH VAĂŠN HOĂ™A HAĂ P DAĂƒN CUĂ›A KHU VĂ–Ă?C

ÑOÂ THÒ BOà N PHÖÔNG PGS. TS. Phaïm Trung LÜông

Vieän Nghieân cÜÚu phaÚt trieün Du lòch

Vò trí cuÝa thaønh phoå Hueå trong chieån lÜôïc phaÚt trieün du lòch Vieät Nam

ChieĂĄn lÜôïc vaø Quy hoaĂŻch toĂĽng theĂĽ phaĂšt trieĂĽn du lòch Vieät Nam ĂąeĂĄn naĂŞm 2020, taĂ m nhĂŹn ĂąeĂĄn naĂŞm 2030 ùÜôïc ThuĂť tÜôÚng ChĂ­nh phuĂť pheâ duyeät taĂŻi QuyeĂĄt ùònh soĂĄ 2573/QĂ‘-TTg ngaøy 30/12/2011 vaø soĂĄ 201/QĂ‘-TTg ngaøy 22/1/2013 tieĂĄp tuĂŻc khaĂşng ùònh HueĂĄ laø Trung taâm cuĂťa vuøng du lòch BaĂŠc Trung Boä (tÜø Thanh HoĂša ĂąeĂĄn ThÜøa Thieân HueĂĄ), ĂąoĂ ng thôøi laø moät caĂĄu thaønh ĂąaĂŤc bieät quan troĂŻng cuĂťa “Con ùÜôøng Di saĂťn mieĂ n Trungâ€? lieân keĂĄt caĂšc di saĂťn vaĂŞn hoĂša lòch sÜÝ tÜø Thanh HoĂša ĂąeĂĄn Laâm Ă‘oĂ ng maø troĂŻng taâm tÜø QuaĂťng Trò ĂąeĂĄn QuaĂťng Nam. NhĂś vaäy, coĂš theĂĽ thaĂĄy nhĂŹn tÜø goĂšc Ăąoä chieĂĄn lÜôïc phaĂšt trieĂĽn du lòch treân bĂŹnh dieän quoĂĄc gia, HueĂĄ coĂš vò trĂ­ raĂĄt quan troĂŻng trong phaĂšt trieĂĽn du lòch ĂąoĂĄi vĂ´Ăši vuøng BaĂŠc Trung Boä noĂši rieâng, khu vÜïc mieĂ n Trung vaø caĂť nÜôÚc noĂši chung.

Trong xu theå hoäi nhaäp cuÝa Vieät Nam vôÚi khu vÜïc vaø theå giôÚi, hoaït ùoäng phaÚt trieün du lòch Vieät Nam luoân gaÊn lieà n vôÚi hoaït ùoäng phaÚt trieün du lòch cuÝa khu vÜïc. ÑaÍc ùieüm naøy ùÜôïc theü hieän roþ trong ChÜông trÏnh phaÚt trieün du lòch doïc tuyeån Haønh lang kinh teå Ñoâng Taây (WEEC) vôÚi sÜï tham gia cuÝa caÚc quoåc gia: Myanma – ThaÚi Lan – Laøo – Vieät Nam. Caên cÜÚ noäi dung cuÝa DÜï aÚn, mieà n Trung cuÝa Vieät

Nam vĂ´Ăši trung taâm laø TP. HueĂĄ - TP. Ă‘aø NaĂźng, ùÜôïc xaĂšc ùònh laø moät khoâng gian du lòch quan troĂŻng trong toĂĽ chÜÚc laĂľnh thoĂĽ du lòch tuyeĂĄn haønh lang WEEC, trong ĂąoĂš tuyeĂĄn du lòch “Con ùÜôøng Di saĂťn mieĂ n Trungâ€? cuĂťa Vieät Nam ùÜôïc xem laø tuyeĂĄn du lòch ĂąaĂŤc bieät haĂĄp daĂŁn cuĂťa du lòch WEEC. NhĂś vaäy vieäc phaĂšt trieĂĽn du lòch TP. HueĂĄ trĂ´Ăť thaønh ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaĂŞn hoĂša cuĂťa khu vÜïc coĂš yĂš nghĂła ĂąaĂŤc bieät quan troĂŻng khoâng chĂŚ ĂąoĂĄi vĂ´Ăši phaĂšt trieĂĽn du lòch Vieät Nam maø coøn cuĂťa du lòch khu vÜïc thoâng qua sÜï phaĂšt trieĂĽn du lòch doĂŻc tuyeĂĄn WEEC. Ngay tÜø trong giai ĂąoaĂŻn thÜïc hieän ChieĂĄn lÜôïc phaĂšt trieĂĽn du lòch Vieät Nam ĂąeĂĄn naĂŞm 2010, HueĂĄ cuøng vĂ´Ăši Ă‘aø NaĂźng ĂąaĂľ ùÜôïc xaĂšc ùònh laø trung taâm du lòch ĂąoĂ ng vò cuĂťa vuøng du lòch BaĂŠc Trung Boä trong ĂąoĂš HueĂĄ ĂąoĂšng vai troø laø trung taâm du lòch vaĂŞn hoĂša treân neĂ n taĂťng phaĂšt huy caĂšc giaĂš trò Di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši CoĂĄ Ăąoâ HueĂĄ vaø vai troø cuĂťa thaønh phoĂĄ Festival vaĂŞn hoĂša. VĂ´Ăši sÜï noĂŁ lÜïc cuĂťa TP. HueĂĄ, caĂšc giaĂš trò di saĂťn vaĂŞn hoĂša cuøng caĂšc yeĂĄu toĂĄ vaĂŞn hoĂša mĂ´Ăši cuĂťa thaønh phoĂĄ Festival ngaøy caøng ùÜôïc phaĂšt huy ĂąeĂĽ taĂŻo neân sÜÚc haĂĄp daĂŁn du lòch ĂąaĂŤc bieät cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch HueĂĄ tÜông xÜÚng vĂ´Ăši vai troø cuĂťa Ăąoâ thò du lòch.

8Ă‹

95

VôÚi nhÜþng ùònh hÜôÚng chieån lÜôïc treân cuÝa du lòch Vieät Nam vaø khu vÜïc coÚ theü thaåy roþ vò trí ùaÍc bieät cuÝa Hueå tÜø goÚc ùoä du lòch. Do ùoÚ, quan ùieüm phaÚt trieün TP. Hueå khoâng theü taÚch rôøi chÜÚc naêng veà du lòch, thaäm chí chÜÚc naêng du lòch cuÝa thaønh phoå caà n ùÜôïc theü hieän roþ nhÜ moät trong nhÜþng chÜÚc naêng chính cuÝa thaønh phoå hieän taïi vaø trong tÜông lai.

Cuþng chính xuaåt phaÚt tÜø quan ùieüm naøy, phaÚt trieün thaønh phoå Hueå phaÝi treân tÜ duy môÝ khoâng chÌ haïn cheå trong khoâng gian vuøng vaø quoåc gia maø coøn treân tÜ duy cuÝa khu vÜïc ùeü coÚ theü phaÚt huy toåt nhaåt caÚc giaÚ trò di saÝn vaên hoÚa lòch sÜÝ, phaÚt trieün Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa ùaÍc bieät haåp daãn trong moåi quan heä gaÊn keåt vôÚi caÚc ùòa phÜông mieà n Trung noÚi rieâng, vôÚi Haø Noäi, TP. HCM, caÝ nÜôÚc vaø khu vÜïc noÚi chung.

CaÚc yeåu toå ùeü Thaønh phoå Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch ùoäng lÜïc cuÝa khu vÜïc mieà n Trung Moät ùieüm ùeån du lòch ùÜôïc xem laø ùoäng lÜïc phaÚt trieün du lòch cuÝa moät vuøng khi hoäi tuï ùÜôïc nhÜþng yeåu toå sau:

PhaÝi thuaän lôïi trong tieåp caän: ùaây laø yeåu toå quan troïng ùeü moät ùieüm ùeån naøo ùoÚ ùÜôïc lÜïa choïn cho chuyeån ùi du lòch, ùaÍc bieät trong xu theå hieän nay khi khaÚch du lòch muoån ùeån ùÜôïc nhieà u ùieüm ùeån khaÚc nhau trong moät haønh trÏnh vaø coÚ ùÜôïc nhieà u lÜïa choïn cho nhÜþng ùieüm ùeån du lòch tÜông ùoà ng. SÜï thuaän lôïi trong tieåp caän ùieüm ùeån seþ phuï thuoäc vaøo sÜï ùa daïng cuÝa caÚc phÜông tieän giao thoâng ùeü ùÜa khaÚch du lòch tÜø nôi cÜ truÚ cuÝa mÏnh hoaÍc tÜø moät ùaà u moåi giao thoâng gaà n nhaåt ùeån moät ùieüm ùeån du lòch naøo ùoÚ cuþng nhÜ nhÜþng tieän ích vaø naêng lÜïc tieåp nhaän khaÚch taïi ùaà u ùieüm ùeån. ÑÜÚng ôÝ goÚc ùoä naøy TP. Hueå laø ùieüm ùeån maø du khaÚch coÚ theü tieåp caän ùÜôïc baèng 04 loaïi

hÏnh phÜông tieän giao thoâng bao goà m: ùÜôøng boä, ùÜôøng khoâng, ùÜôøng thuÝy vaø ùÜôøng saÊt.

Hôn theå nÜþa caÚc loaïi hÏnh giao thoâng tieåp caän Hueå ùeà u ùaþ keåt noåi vôÚi caÚc ùaà u moåi giao thoâng trung taâm phaân phoåi khaÚch chính cuÝa Vieät Nam vaø khu vÜïc. Cuï theü: n ÑÜôøng

Boä: keåt noåi vôÚi Haø Noäi, Ñaø Naßng vaø TP. HCM qua quoåc loä 1A vaø qua ùoÚ keåt noåi vôÚi khu vÜïc qua tuyeån ùÜôøng xuyeân AÙ, tuyeån haønh lang kinh teå Ñoâng Taây; keåt noåi vôÚi TP. Nha Trang – trung taâm du lòch cuÝa vuøng duyeân haÝi mieà n Nam Trung Boä.

n ÑÜôøng khoâng: keåt noåi vôÚi Haø Noäi, TP. HCM vaø tÜø ùoÚ toÝa ùi nhieà u trung taâm du lòch trong khu vÜïc vaø quoåc teå; trÜïc tieåp keåt noåi vôÚi Bangkok, Singapore, PhnomPenh,... trong tÜông lai gaà n. n ÑÜôøng thuÝy: keåt noåi vôÚi caÚc ùòa phÜông coÚ caÝng bieün cuþng nhÜ vôÚi caÚc nÜôÚc trong khu vÜïc nhÜ Singapore, Malaysia,... qua ùÜôøng bieün. n ÑÜôøng saÊt: naèm ôÝ trong loä tuyeån ùÜôøng saÊt BaÊc Nam, TP. Hueå trÜïc tieåp keåt noåi vôÚi caÚc trung taâm du lòch trong caÝ nÜôÚc nhÜ Haø Noäi, Ñaø Naßng, Nha Trang vaø TP. HCM vaø tÜø ùoÚ ùaåu keåt vôÚi tuyeån ùÜôøng saÊt xuyeân AÙ (trong tÜông lai).

NhĂś vaäy coĂš theĂĽ thaĂĄy TP. HueĂĄ hieän coĂš ùÜôïc lĂ´ĂŻi theĂĄ raĂĄt lĂ´Ăšn so vĂ´Ăši nhieĂ u ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch Ă´Ăť Vieät Nam ùÜÚng tÜø goĂšc Ăąoä “sÜï thuaän lĂ´ĂŻi trong vieäc tieĂĄp caänâ€?. Tuy nhieân hieän taĂŻi lĂ´ĂŻi theĂĄ naøy chĂśa ùÜôïc phaĂšt huy ĂąeĂĽ trĂ´Ăť thaønh yeĂĄu toĂĄ quan troĂŻng ùÜa TP. HueĂĄ thaønh ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch Ăąoäng lÜïc cuĂťa mieĂ n Trung bĂ´Ăťi moät soĂĄ haĂŻn cheĂĄ: (I) saân bay quoĂĄc teĂĄ PhuĂš Baøi hieän chĂśa coĂš keĂĄt noĂĄi trÜïc tieĂĄp vĂ´Ăši caĂšc trung taâm du lòch khu vÜïc vaø quoĂĄc teĂĄ vaø coøn haĂŻn cheĂĄ veĂ naĂŞng lÜïc tieĂĄp nhaän khaĂšch; (II) keĂĄt noĂĄi giao thoâng ùÜôøng boä giÜþa TP. HueĂĄ vĂ´Ăši caĂšc trung taâm

du lòch coøn chÜa thÜïc sÜï thuaän lôïi do dÜï aÚn naâng caåp QL1A coøn chÜa ùÜôïc hoaøn taåt vaø vÏ vaäy chÜa thÜïc sÜï ùaÚp ÜÚng ùÜôïc yeâu caà u cuÝa du khaÚch (nhanh, tieän ích); (III) CaÝng Chaân Maây chÜa ùÜôïc xaây dÜïng vôÚi tÜ caÚch laø moät caÝng du lòch ùÜôøng bieün chuyeän bieät vaø vÏ vaäy chÜa ùoÚn ùÜôïc nhieà u taøu du lòch bieün caäp beån vaø (IV) tuyeån ùÜôøng saÊt BaÊc Nam chÜa ùaÚp ÜÚng ùÜôïc yeâu caà u du lòch, ùaÍc bieät trong boåi caÝnh hoäi nhaäp.

PhaĂťi coĂš saĂťn phaĂĽm du lòch ĂąaĂŤc thuø haĂĄp daĂŁn: Ăąaây ùÜôïc xem laø yeĂĄu toĂĄ “coĂĄt loĂľiâ€? taĂŻo neân sÜï haĂĄp daĂŁn cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaø coĂš yĂš nghĂła quan troĂŻng ĂąoĂĄi vĂ´Ăši vieäc phaĂšt trieĂĽn HueĂĄ trĂ´Ăť thaønh ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaĂŞn hoĂša haĂĄp daĂŁn khoâng chĂŚ cuĂťa Vieät Nam maø coøn cuĂťa khu vÜïc vaø laø moät trong nhÜþng “cÜÝa ĂąeĂĄnâ€? cuĂťa du lòch khu vÜïc mieĂ n Trung. SaĂťn phaĂĽm du lòch ĂąaĂŤc thuø phaĂťi laø saĂťn phaĂĽm ùÜôïc xaây dÜïng dÜïa treân giaĂš trò “coĂĄt loĂľiâ€? taøi nguyeân du lòch cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn ĂąoĂ ng thôøi phaĂťi coĂš sÜï “khaĂšc bieätâ€? so vĂ´Ăši caĂšc saĂťn phaĂĽm du lòch chĂ­nh Ă´Ăť caĂšc ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch phuĂŻ caän. SaĂťn phaĂĽm du lòch ĂąaĂŤc thuø khoâng chĂŚ taĂŻo neân sÜï haĂĄp daĂŁn cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn maø coøn goĂšp phaĂ n quan troĂŻng taĂŻo neân khaĂť naĂŞng caĂŻnh tranh cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn. ÑÜÚng tÜø goĂšc Ăąoä naøy thĂŹ cho ĂąeĂĄn nay Ă´Ăť HueĂĄ vieäc phaĂšt trieĂĽn saĂťn phaĂĽm du lòch ĂąaĂŤc thuø dÜïa treân vieäc phaĂšt huy caĂšc giaĂš trò di saĂťn vaĂŞn hoĂša coøn chĂśa thÜïc sÜï ĂąaĂ y ĂąuĂť cho duø ĂąaĂľ coĂš nhieĂ u noĂŁ lÜïc taĂŻo sÜï khaĂšc bieät cuĂťa rieâng mĂŹnh. Ă‘aây laø vaĂĄn ĂąeĂ khoâng chĂŚ aĂťnh hÜôÝng ĂąeĂĄn sÜÚc haĂĄp daĂŁn cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch HueĂĄ maø coøn aĂťnh hÜôÝng ĂąeĂĄn chÜÚc naĂŞng laø moät “trung taâmâ€? quan troĂŻng trong haønh trĂŹnh “Con ùÜôøng Di saĂťn mieĂ n Trungâ€? vaø ùòa baøn “Moät ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn – 03 Di saĂťn vaĂŞn hoĂša TheĂĄ giĂ´Ăšiâ€?: ThÜøa Thieân HueĂĄ - Ă‘aø NaĂźng - QuaĂťng Nam vaø khaĂť naĂŞng caĂŻnh tranh cuĂťa du lòch TP. HueĂĄ.

PhaÝi coÚ caÚc hoaït ùoäng vui chôi giaÝi trí haåp daãn: moät ùieüm ùeån du lòch khoâng theü coi laø

Caà u TrÜôøøng Tieà n- Hueå

96

8Ă‹

Ă&#x;´ thďŹ

bËn ph≠¨ng

haĂĄp daĂŁn neĂĄu thieĂĄu caĂšc ĂąieĂĽm vui chĂ´i giaĂťi trĂ­ phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši “chÜÚc naĂŞngâ€? cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn ĂąoĂš. Laø moät ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn vĂ´Ăši chÜÚc naĂŞng laø moät Ăąoâ thò du lòch vaø laø “cÜÝa ngoĂľ – trung taâmâ€? khu vÜïc mieĂ n Trung, do vaäy caĂšc hoaĂŻt Ăąoäng vui chĂ´i giaĂťi trĂ­ Ă´Ăť TP. HueĂĄ laø heĂĄt sÜÚc quan troĂŻng. Hieän nay, HueĂĄ coøn chĂśa coĂš ùÜôïc nhÜþng “khoâng gianâ€? vui chĂ´i giaĂťi trĂ­ tÜông xÜÚng vĂ´Ăši vai troø laø trung taâm du lòch cuĂťa khu vÜïc. Ă‘aây laø yeĂĄu toĂĄ khoâng chĂŚ aĂťnh hÜôÝng ĂąeĂĄn hieĂĽu quaĂť kinh doanh du lòch maø coøn aĂťnh hÜôÝng ĂąeĂĄn tĂ­nh haĂĄp daĂŁn cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch HueĂĄ vĂ´Ăši tĂś caĂšch laø moät Ăąoâ thò du lòch treân tuyeĂĄn WEEC.

Laøng noÚn PhuÚ Cam

Hieåu Laêng - ÑaÍc saÊc kieån truÚc Vieät

PhaÝi coÚ moâi trÜôøng toåt: moät ùieüm ùeån du lòch haåp daãn khoâng theü thieåu moät moâi trÜôøng tÜï nhieân trong laønh, moät moâi trÜôøng xaþ hoäi vaên minh vôÚi nhÜþng ngÜôøi daân meån khaÚch, lòch sÜï vaø moät moâi trÜôøng an ninh, an toaøn. Baøi hoïc veà sÜï baåt oün chính trò ôÝ ThaÚi Lan noÚi chung vaø Bangkok noÚi rieâng naêm 2010 ùaþ laøm lÜôïng khaÚch cuÝa nÜôÚc naøy giaÝm khoaÝng 10% vaø laøm thu nhaäp du lòch giaÝm khoaÝng 3,71 tyÝ USD (theo oâng Kongkrish Hiranyakij – ChuÝ tòch Hieäp hoäi Du lòch ThaÚi Lan). Vaø hôn theå nÜþa, tính haåp daãn cuÝa ùieüm ùeån du lòch ThaÚi Lan noÚi chung vaø Bangkok noÚi rieâng coÚ leþ coøn phaÝi maåt nhieà u thôøi gian vaø coâng sÜÚc môÚi khoâi phuïc laïi ùÜôïc nhÜ trÜôÚc khi xaÝy ra khuÝng hoaÝng.

VĂ´Ăši chieĂĄn lÜôïc phaĂšt trieĂĽn cuĂťa HueĂĄ thaønh moät thaønh phoĂĄ “xanhâ€? beân doøng soâng HÜông thĂ´ moäng trong moät moâi trÜôøng chĂ­nh trò oĂĽn ùònh cuĂťa ĂąaĂĄt nÜôÚc, HueĂĄ ĂąaĂľ coĂš ùÜôïc yeĂĄu toĂĄ quan troĂŻng cho vieäc phaĂšt trieĂĽn thaønh moät ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch Ăąoäng lÜïc cuĂťa khu vÜïc mieĂ n Trung. Tuy nhieân beân caĂŻnh nhÜþng lĂ´ĂŻi theĂĄ naøy, ĂąeĂĽ coĂš ùÜôïc moät moâi trÜôøng thÜïc sÜï toĂĄt cho ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch HueĂĄ phaĂťi ĂąeĂĽ ngÜôøi daân HueĂĄ, beân caĂŻnh sÜï cĂ´Ăťi mĂ´Ăť, meĂĄn khaĂšch chaân thaønh voĂĄn coĂš cuĂťa moĂŁi ngÜôøi daân CoĂĄ Ă‘oâ, caĂ n coĂš ùÜôïc nhaän thÜÚc ĂąaĂ y ĂąuĂť hĂ´n traĂšch nhieäm cuĂťa mĂŹnh ĂąoĂĄi vĂ´Ăši moät Ăąoâ thò du lòch vaĂŞn minh. ChieĂĄu theo nhÜþng gĂŹ hieän taĂŻi, Ăąaây laø vaĂĄn ĂąeĂ caĂ n phaĂťi thôøi gian vaø ùÜôïc quan taâm moät caĂšch thoĂťa ĂąaĂšng cuĂťa chĂ­nh quyeĂ n vaø ngÜôøi daân HueĂĄ.

YÙ tÜôÝng phaÚt trieün thaønh phoå Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn cuÝa khu vÜïc vaø laø ùoäng lÜïc cuÝa du lòch mieà n Trung.

Vieäc thÜïc hieän yĂš tÜôÝng toĂĽng theĂĽ laø “PhaĂšt trieĂĽn HueĂĄ trĂ´Ăť thaønh ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaĂŞn hoĂša haĂĄp daĂŁn haøng ĂąaĂ u khoâng chĂŚ laø cuĂťa Vieät Nam maø coøn cuĂťa khu vÜïc vaø quoĂĄc teĂĄâ€? chĂŚ coĂš theĂĽ trĂ´Ăť thaønh hieän thÜïc khi nhÜþng yĂš tÜôÝng “thaønh phaĂ nâ€? sau ùÜôïc thÜïc hieän: LaĂŞng KhaĂťi Ñònh

n PhaĂšt trieĂĽn saân bay PhuĂš Baøi trĂ´Ăť thaønh saân bay quoĂĄc teĂĄ taĂ m cĂ´Ăľ khu vÜïc coĂš ĂąuĂť naĂŞng lÜïc phuĂŻc vuĂŻ hoaĂŻt Ăąoäng cuĂťa moät trung taâm du lòch lĂ´Ăšn cuĂťa khu vÜïc vaø chaâu AĂ™. LaĂľnh thoĂĽ cuĂťa trung taâm du lòch naøy laø toaøn khu vÜïc mieĂ n Trung vĂ´Ăši sÜï taäp trung cao nhaĂĄt caĂšc giaĂš trò di saĂťn vaĂŞn hoĂša, lòch sÜÝ cuĂťa ĂąaĂĄt nÜôÚc coĂš yĂš nghĂła toaøn caĂ u cuĂľng nhĂś nhÜþng giaĂš trò sinh thaĂši, caĂťnh quan Ăąa daĂŻng vaø phong phuĂš. LaĂľnh thoĂĽ naøy ùÜôïc xaĂšc ùònh laø moät phaĂ n khoâng theĂĽ taĂšch rôøi cuĂťa du lòch TieĂĽu vuøng soâng Meâ Koâng mĂ´Ăť roäng (GMS) taĂŻo ra ùòa baøn Ăąoäng lÜïc cuĂťa du lòch Vieät Nam hieän taĂŻi cuĂľng nhĂś trong tÜông lai. n Xaây dÜïng caĂťng du lòch taĂ m cĂ´Ăľ khu vÜïc coĂš khaĂť naĂŞng tieĂĄp nhaän taøu du lòch ùÜôøng bieĂĽn tuyeĂĄn quoĂĄc teĂĄ vaø khu vÜïc GMS vĂ´Ăši ĂąaĂ y ĂąuĂť caĂšc dòch vuĂŻ hoĂŁ trĂ´ĂŻ caĂ n thieĂĄt ĂąaĂŻt caĂšc tieâu chuaĂĽn quoĂĄc teĂĄ. Cuøng vĂ´Ăši ĂąoĂš laø xaây dÜïng “caĂŞn cÜÚâ€? du thuyeĂ n phuĂŻc vuĂŻ nhu caĂ u theĂĽ thao, vui chĂ´i giaĂťi trĂ­ treân soâng HÜông.

8Ă‹

97

Thaønh phoĂĄ HueĂĄ nhĂŹn tÜø treân cao n Xaây dÜïng tuyeĂĄn du lòch ùÜôøng boä baèng caĂšc xe du lòch hieän ĂąaĂŻi noĂĄi trung taâm TP. HueĂĄ vĂ´Ăši caĂšc ùòa danh du lòch noĂĽi tieĂĄng khu vÜïc mieĂ n Trung nhĂś vÜôøn quoĂĄc gia Phong Nha – KeĂť Baøng, thaønh coĂĽ QuaĂťng Trò, SĂ´n Traø, phoĂĄ coĂĽ Hoäi An, di tĂ­ch MyĂľ SĂ´n,‌ Heä thoĂĄng tuyeĂĄn du lòch chuyeân bieät naøy seĂľ cho pheĂšp phuĂŻc vuĂŻ nhu caĂ u cuĂťa du khaĂšch, ĂąaĂŤc bieät laø khaĂšch du lòch taøu bieĂĽn (Ăąaây laø loaĂŻi khaĂšch du lòch cao caĂĄp song coĂš quyĂľ thôøi gian raĂĄt haĂŻn cheĂĄ cho moät ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn) vaø khaĂšch du lòch quaĂš caĂťnh tuyeĂĄn du lòch Haønh lang Ă‘oâng Taây khi ĂąeĂĄn HueĂĄ coĂš theĂĽ ùÜôïc traĂťi nghieäm tour du lòch di saĂťn vaĂŞn hoĂša lòch sÜÝ “Con ùÜôøng Di saĂťn mieĂ n Trungâ€? trong thôøi gian ngaĂŠn nhaĂĄt. n XaĂšc ùònh vaø phaĂšt trieĂĽn saĂťn phaĂĽm du lòch ĂąaĂŤc thuø mang tĂ­nh khaĂšc bieät cuĂťa HueĂĄ trong moĂĄi quan heä vĂ´Ăši heä thoĂĄng saĂťn phaĂĽm noĂĽi troäi cuĂťa caĂšc ùòa phÜông phuĂŻ caän treân cĂ´ sĂ´Ăť phaĂšt huy coĂš hieäu quaĂť nhaĂĄt caĂšc giaĂš trò di saĂťn vaĂŞn hoĂša theĂĄ giĂ´Ăši CoĂĄ Ăąoâ HueĂĄ vaø thaønh phoĂĄ Festival vaĂŞn hoĂša HueĂĄ ĂąaĂľ vaø Ăąang noĂŁ lÜïc ùònh kyø toĂĽ chÜÚc. Ă‘eĂĽ thÜïc hieän ùÜôïc vaĂĄn ĂąeĂ naøy caĂ n phaĂťi coĂš dÜï aĂšn rieâng vaø ùÜôïc thÜïc hieän bĂ´Ăťi caĂšc chuyeân gia tĂś vaĂĄn coĂš kinh nghieäm.

Xaây dÜïng moâi trÜôøng “xanhâ€? song haønh cuøng sÜï phaĂšt trieĂĽn cuĂťa thaønh phoĂĄ vĂ´Ăši sÜï thaân thieän, meĂĄn khaĂšch vaø neĂĄp sinh hoaĂŻt vaĂŞn minh, thanh lòch cuĂťa ngÜôøi daân CoĂĄ Ă‘oâ. Trong khoâng gian phaĂšt trieĂĽn cuĂťa thaønh phoĂĄ HueĂĄ trong tÜông lai caĂ n daønh nhieĂ u khoaĂťng khoâng, ĂąaĂŤc bieät doĂŻc hai beân doøng soâng HÜông thĂ´ moäng cho vieäc phaĂšt trieĂĽn caĂšc coâng vieân caây xanh chuyeân ĂąeĂ ĂąeĂĽ ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn HueĂĄ thÜïc sÜï laø â€œĂąieĂĽm ĂąeĂĄn vaĂŞn hoĂša xanhâ€? ĂąieĂĽn hĂŹnh cuĂťa khu vÜïc mieĂ n Trung.

n

n Xaây

dÜïng moät soå ùieüm vui chôi giaÝi trí taà m côþ khu vÜïc vaø quoåc teå phuø hôïp vôÚi tính chaåt cuÝa moät thaønh phoå vaên hoÚa. ÑÜÚng tÜø goÚc ùoä naøy thÏ vieäc phaÚt trieün moät coâng vieân vaên hoÚa laø vui chôi giaÝi trí coÚ sÜÚc chÜÚa lôÚn vôÚi vieäc ÜÚng duïng keåt hôïp truyeà n thoång vaø caÚc coâng

98

8Ă‹

ngheä hieän ĂąaĂŻi seĂľ laø Ăśu tieân nhaèm coĂš ùÜôïc nhÜþng â€œĂąieĂĽm nhaĂĄnâ€? quan troĂŻng goĂšp phaĂ n taĂŻo neân sÜÚc haĂĄp daĂŁn ĂąaĂŤc bieät cuĂťa ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch HueĂĄ vĂ´Ăši tĂś caĂšch laø ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaĂŞn hoĂša haĂĄp daĂŁn mang taĂ m voĂšc khu vÜïc. n Xaây

dÜïng moät trung taâm dòch vuĂŻ du khaĂšch taĂ m cĂ´Ăľ khu vÜïc, nĂ´i du khaĂšch coĂš theĂĽ mua caĂšc saĂťn phaĂĽm haøng lĂśu nieäm ùòa phÜông; caĂšc saĂťn phaĂĽm tieâu duøng “haøng hieäuâ€? ùÜôïc ĂąaĂťm baĂťo veĂ chaĂĄt lÜôïng vaø giaĂš caĂť; ùÜôïc mieĂĄn thueĂĄ VAT (ĂąoĂĄi vĂ´Ăši khaĂšch quoĂĄc teĂĄ) vĂ´Ăši caĂšc dòch vuĂŻ thuaän tieän nhaĂĄt (dòch vuĂŻ ĂąoĂĽi tieĂ n, dòch vuĂŻ chuyeĂĽn haøng cho khaĂšch leân phÜông tieän treân ùÜôøng trĂ´Ăť veĂ tÜø HueĂĄ hoaĂŤc veà ùòa chĂŚ theo yeâu caĂ u).

VĂ´Ăši yĂš tÜôÝng treân, khoâng gian Ăąoâ thò HueĂĄ caĂ n ùÜôïc toĂĽ chÜÚc phuø hĂ´ĂŻp vĂ´Ăši ĂąaĂŤc ĂąieĂĽm tÜï nhieân, truyeĂ n thoĂĄng vaĂŞn hoĂša, sinh hoaĂŻt cuĂťa coäng ĂąoĂ ng vaø caĂšc chÜÚc naĂŞng Ăąoâ thò chuĂť yeĂĄu cuĂťa HueĂĄ vĂ´Ăši tĂś caĂšch laø Ăąoâ thò du lòch trung taâm – moät trong nhÜþng “cÜÝa ĂąeĂĄnâ€? chĂ­nh cuĂťa du lòch mieĂ n Trung vaø laø ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn quan troĂŻng treân tuyeĂĄn du lòch Haønh lang Ă‘oâng Taây. ÑÜÚng tÜø goĂšc Ăąoä laø ĂąieĂĽm ĂąeĂĄn du lòch vaĂŞn hoĂša haĂĄp daĂŁn mang taĂ m voĂšc khu vÜïc, beân caĂŻnh nhÜþng khoâng gian chÜÚc naĂŞng Ăąoâ thò khaĂšc, toĂĽ chÜÚc khoâng gian Ăąoâ thò HueĂĄ caĂ n bao goĂ m moät soĂĄ khoâng gian chÜÚc naĂŞng du lòch chuĂť yeĂĄu sau:

n Khoâng gian dòch vuï du lòch: Ñaây laø moät trong nhÜþng khoâng gian chÜÚc

naêng quan troïng gaÊn lieà n vôÚi caÚc dòch vuï ngaân haøng, bÜu chính vieãn thoâng, mua saÊm haøng lÜu nieäm,... ÑaÍc bieät, khoâng gian naøy phaÝi bao goà m caÚc cô sôÝ ùaÚp ÜÚng dòch vuï du lòch hoäi nghò, hoäi thaÝo vaø thÜông maïi. Ñaây laø moät loaïi hÏnh du lòch ùang phaÚt trieün vaø raåt phuø hôïp vôÚi caÚc ùoâ thò trung taâm du lòch. NhÜ vaäy trong phÜông aÚn phaÚt trieün Hueå trong tÜông lai caà n chuÚ troïng quy hoaïch moät khoâng gian xaây dÜïng trung taâm hoäi nghò, trung taâm hoäi chôï trieün laþm thÜông maïi mang tính chaåt vuøng

Ă&#x;´ thďŹ

ùeü ùaÚp ÜÚng chÜÚc naêng du lòch quan troïng treân. VÜøa qua Hueå ùaþ toü chÜÚc thaønh coâng nhieà u sÜï kieän quan troïng, ùaÍc bieät laø Festival Hueå vaø qua ùoÚ ùaþ thu huÚt moät lÜôïng khaÚch lôÚn ùeån vôÚi Hueå. Nhieà u sÜï kieän quan troïng cuÝa vuøng ùÜôïc toü chÜÚc thaønh coâng ôÝ Hueå thôøi gian qua ùaþ khaúng ùònh taà m quan troïng cuÝa khoâng gian ùaÍc thuø naøy trong toü chÜÚc khoâng gian ùoâ thò cuÝa Hueå vaø laø tieà n ùeà phaÚt trieün khoâng gian naøy trong ùoâ thò Hueå trong tÜông lai.

Khoâng gian lÜu truÚ: Thôøi gian qua heä thoång cô sôÝ vaät chaåt kyþ thuaät du lòch cuÝa Hueå ùaþ coÚ nhieà u bÜôÚc phaÚt trieün ùaÚng ghi nhaän.

Tuy nhieân, ĂąoĂĄi vĂ´Ăši moät Ăąoâ thò coĂš chÜÚc naĂŞng du lòch quan troĂŻng nhĂś HueĂĄ, moät khoâng gian lĂśu truĂš tÜông ĂąoĂĄi bieät laäp vĂ´Ăši tĂ­nh chaĂĄt rieâng cuĂťa HueĂĄ laø caĂšc khu du lòch “nhaø vÜôønâ€? (Resort) kheĂšp kĂ­n mang nhÜþng kieĂĄn truĂšc ĂąaĂŤc trĂśng rieâng cuĂťa HueĂĄ noĂši rieâng vaø cuĂťa khu vÜïc mieĂ n Trung noĂši chung laø raĂĄt caĂ n thieĂĄt. Ă‘aây seĂľ laø nhÜþng saĂťn phaĂĽm du lòch raĂĄt haĂĄp daĂŁn, raĂĄt rieâng cuĂťa HueĂĄ.

n

Taâm lyÚ du khaÚch khi ùeån moät vuøng mieà n naøo ùoÚ ùeà u muoån ùÜôïc soång trong nhÜþng cô sôÝ lÜu truÚ vôÚi nhÜþng kieån truÚc vaên hoÚa baÝn ùòa vaø khung caÝnh tÜï nhieân ùaÍc trÜng ùeü coÚ theü coÚ ùÜôïc nhÜþng aån tÜôïng laâu daøi veà nôi mÏnh ùeån. Moät khaÚch saïn sang troïng vôÚi caÚc thieåt bò hieän ùaïi xen trong caÚc khu phoå cuÝa Hueå coÚ leþ khoâng phaÝi laø khoâng gian lÜu truÚ maø du khaÚch kyø voïng trong tÜông lai khi ùeån vôÚi Hueå. Ñaây laø vaån ùeà caà n ùaÍt ra trong phÜông aÚn quy hoaïch phaÚt trieün ùoâ thò du lòch Hueå trong tÜông lai. n Khoâng gian vui chôi giaÝi trí: Moät khoâng gian vui chôi giaÝi trí vôÚi nhÜþng

troø chĂ´i hieän ĂąaĂŻi xen truyeĂ n thoĂĄng trÜôÚc heĂĄt laø phuĂŻc vuĂŻ nhu caĂ u cuĂťa ngÜôøi daân soĂĄng trong Ăąoâ thò ĂąoĂš. KeĂĄ ĂąeĂĄn ĂąoĂš laø khoâng gian khoâng theĂĽ thieĂĄu ĂąoĂĄi vĂ´Ăši hoaĂŻt Ăąoäng du lòch. HoaĂŻt Ăąoäng vui chĂ´i giaĂťi trĂ­ luoân ĂąoĂšng vai troø quan troĂŻng trong phaĂšt trieĂĽn du lòch vaø ùÜôïc xem laø yeĂĄu toĂĄ haĂĄp daĂŁn, giÜþ chaân khaĂšch lĂśu truĂš. Ă‘ieĂ u naøy caøng ĂąaĂŤc bieät coĂš yĂš nghĂła ĂąoĂĄi vĂ´Ăši caĂšc Ăąoâ thò mang chÜÚc naĂŞng du lòch vuøng nhĂś HueĂĄ. RuĂšt kinh nghieäm baøi hoĂŻc veĂ quy hoaĂŻch Ăąoâ thò cho nhieĂ u thaønh phoĂĄ Ă´Ăť Vieät Nam, ĂąaĂŤc bieät nhÜþng Ăąoâ thò coĂš chÜÚc naĂŞng du lòch, khoâng gian naøy chĂśa ùÜôïc chuĂš troĂŻng, vĂŹ vaäy trong quaĂš trĂŹnh phaĂšt trieĂĽn Ăąoâ thò vĂ´Ăši hoaĂŻt Ăąoäng du lòch ngaøy caøng soâi Ăąoäng thĂŹ sÜï “chĂśa chuĂš troĂŻngâ€? ĂąoĂš seĂľ trĂ´Ăť thaønh vaĂĄn ĂąeĂ lĂ´Ăšn. TP. HCM, Haø Noäi, HaĂťi Phoøng, Ă‘aø NaĂźng, Nha Trang,... ĂąeĂ u laø nhÜþng vĂ­ duĂŻ sinh Ăąoäng veĂ vaĂĄn ĂąeĂ ĂąaĂŤt ra treân Ăąaây.

n Khoâng gian xanh cuÝa ùoâ thò: Khoâng gian xanh laø raåt caà n thieåt cho ùoâ thò Hueå hieän taïi cuþng nhÜ trong tÜông lai. Ñieà u naøy ùaÍc bieät coÚ yÚ nghóa bôÝi ùoÚ laø ùaÍc trÜng rieâng cuÝa ùoâ thò Hueå ùÜôïc quy ùònh bôÝi vò trí ùòa lyÚ, ùieà u kieän tÜï nhieân cuÝa moät thaønh phoå beân bôø soâng HÜông giÜþa trung taâm moät vuøng ùòa lyÚ chuyeün tieåp giÜþa vuøng nuÚi vaø bieün. ÑÜÚng tÜø goÚc ùoä du lòch thÏ vieäc quy hoaïch nhÜþng khoâng gian xanh trong khoâng gian ùoâ thò chung cuÝa thaønh phoå seþ taïo ùÜôïc nhÜþng haåp daãn rieâng maø khoâng phaÝi ùoâ thò naøo cuþng coÚ. Khoâng gian xanh naøy cuÝa Hueå caà n ùÜôïc gaÊn lieà n vôÚi nhÜþng giaÚ trò di saÝn vaên hoÚa lòch sÜÝ vaø ùaÍc bieät laø bôø soâng HÜông ùeü taïo ra ùÜôïc baÝn saÊc kieån truÚc ùoâ thò du lòch vôÚi beà daøy lòch sÜÝ voån tÜøng laø Coå Ñoâ. n Khoâng gian vui chôi giaÝi trí coÚ theü ùÜôïc ùan xen trong khoâng gian

xanh ùeü taïo sÜï soång ùoäng trong sinh hoaït ùoâ thò vaø hoaït ùoäng du lòch, ùem laïi caÝm giaÚc deã chòu cho ngÜôøi daân vaø du khaÚch trong nhÜþng ngaøy ùeån du lòch ôÝ Hueå.

bËn ph≠¨ng

Moät soå giaÝi phaÚp ùeü phaÚt trieün ùoâ thò du lòch Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn cuÝa khu vÜïc

Ñeü coÚ theü thÜïc hieän coÚ keåt quaÝ nhÜþng yÚ tÜôÝng treân nhaèm hÜôÚng tôÚi xaây dÜïng Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn haøng ùaà u khoâng chÌ cuÝa Vieät Nam maø coøn cuÝa khu vÜïc vaø quoåc teå, moät soå giaÝi phaÚp chuÝ yeåu sau caà n ùÜôïc quan taâm bao goà m: n Xaây

dÜïng nhÜþng chính saÚch phuø hôïp treân cô sôÝ tÜ duy ùoät phaÚ ùeü thu huÚt caÚc nguoà n lÜïc ùaÝm baÝo cho vieäc hieän thÜïc hoÚa caÚc yÚ tÜôÝng noÚi treân. Kieân ùònh vôÚi chính saÚch cho pheÚp phaÚt trieün loaïi hÏnh vui chôi giaÝi trí mang ùaäm neÚt vaên hoÚa truyeà n thoång keåt hôïp vôÚi caÚc coâng ngheä hieän ùaïi cuøng vôÚi vieäc chuaün bò ùaà y ùuÝ caÚc ùieà u kieän ùeü quaÝn lyÚ toåt hoaït ùoäng naøy, haïn cheå ùeån mÜÚc thaåp nhaåt caÚc taÚc ùoäng tieâu cÜïc naÝy sinh; chính saÚch thu huÚt nhaân taøi ùeü trieün khai vaø quaÝn lyÚ vieäc thÜïc hieän caÚc yÚ tÜôÝng.

n Caà n thaønh laäp moät nhoÚm chuyeân gia chuyeân traÚch ùuÝ naêng lÜïc ùeü tÜ vaån thÜïc hieän ùaà y ùuÝ yÚ tÜôÝng phaÚt trieün ùoâ thò du lòch Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn taà m côþ khu vÜïc vaø quoåc teå vaø laø ùoäng lÜïc cho phaÚt trieün du lòch khu vÜïc mieà n Trung. Tham gia nhoÚm chuyeân gia naøy laø caÚc nhaø khoa hoïc, caÚc nhaø chuyeân moân trong lónh vÜïc coÚ lieân quan, nhÜþng ngÜôøi coÚ trÏnh ùoä vaø taâm huyeåt vôÚi yÚ tÜôÝng treân. Thaønh phoå caà n taïo nhÜþng ùieà u kieän toåt nhaåt ùeü nhoÚm chuyeän gia naøy coÚ theü thÜïc hieän ùÜôïc caÚc nhieäm vuï ùÜôïc giao. n Vieäc

thÜïc hieän hoÚa caÚc yÚ tÜôÝng caà n thoâng qua vieäc trieün khai dÜï aÚn quy hoaïch xaây dÜïng chung thaønh phoå Hueå ùeån naêm 2030 vaø taà m nhÏn ùeån 2050 cuøng vôÚi vieäc xaây dÜïng caÚc dÜï aÚn khaÝ thi cuï theü phuø hôïp vôÚi caÚc yÚ tÜôÝng ùeà xuaåt. CaÚc dÜï aÚn naøy phaÝi phuø hôïp vôÚi chieån lÜôïc phaÚt trieün kinh teå - xaþ hoäi vaø quy hoaïch toüng theü phaÚt trieün du lòch cuÝa tÌnh ThÜøa Thieân Hueå vaø vuøng BaÊc Trung Boä.

CaÚc duï aÚn quy hoaïch du lòch vaø xaây dÜïng caÚc dÜï aÚn khaÝ thi treân caà n phaÝi ùÜôïc thÜïc hieän moät caÚch chuyeân nghieäp vôÚi sÜï tham gia cuÝa caÚc chuyeân gia coÚ kinh nghieäm trong nÜôÚc vaø quoåc teå.

n PhaĂťi

ùaüy maïnh hoaït ùoäng xuÚc tieån ùaà u tÜ, Üu tieân ùoåi vôÚi caÚc dÜï aÚn khaÝ thi coÚ yÚ tÜôÝng ùoät phaÚ nhÜ ùeà xuaåt ôÝ treân. Hoaït ùoäng naøy khoâng chÌ ùÜôïc trieün khai ôÝ trong nÜôÚc maø coøn phaÝi ùÜôïc trieün khai ôÝ nÜôÚc ngoaøi, ùaÍc bieät ôÝ trong khu vÜïc Tieüu vuøng soâng Meâ Koâng môÝ roäng vaø caÚc nÜôÚc coÚ trÏnh ùoä coâng ngheä, kinh nghieäm phaÚt trieün dÜï aÚn du lòch tÜông tÜï.

n Ngay tÜø luÚc naøy caà n phaÝi xuÚc tieån vieäc xaây dÜïng thÜông hieäu ùieüm ùeån treân cô sôÝ yÚ tÜôÝng phaÚt trieün Hueå trôÝ thaønh ùieüm ùeån du lòch vaên hoÚa haåp daãn haøng ùaà u khoâng chÌ cuÝa Vieät Nam maø coøn cuÝa khu vÜïc vaø quoåc teå. n Laø moät thaønh phoå beân soâng khu vÜïc mieà n Trung, nôi coÚ nhieà u giaÚ trò vaên hoÚa mang yÚ nghóa toaøn caà u vaø ùaäm baÝn saÊc truyeà n thoång cuÝa Coå Ñoâ, vÏ vaäy trong quaÚ trÏnh phaÚt trieün chung cuÝa thaønh phoå, thÜïc hieän caÚc yÚ tÜôÝng treân caà n chuÚ troïng tieån haønh nghieân cÜÚu vaø loà ng gheÚp caÚc giaÝi phaÚp baÝo toà n vaø phaÚt huy caÚc giaÚ trò vaên hoÚa truyeà n thoång trong moåi quan heä vôÚi phaÚt trieün du lòch. Ñieà u naøy seþ goÚp phaà n ùaÝm baÝo cho sÜï phaÚt trieün beà n vÜþng cuÝa ùieüm ùeån ùoâ thò du lòch Hueå trong tÜông lai vôÚi nhÜþng baÝn saÊc rieâng.

8Ă‹

99

Xaây dÜïng, phaÚt trieün Hueå

Ñoâ thò Di saÝn Vaên hoÚa ùaÍc saÊc khu vÜïc Ñoâng Nam AÙ

S

aĂšng 22/5, taĂŻi Haø Noäi, Boä Noäi vuĂŻ, ToĂĽng hoäi Xaây dÜïng Vieät Nam, UBND tĂŚnh ThÜøa Thieân HueĂĄ, ĂąoĂ ng toĂĽ chÜÚc Hoäi thaĂťo “Xaây dÜïng vaø phaĂšt trieĂĽn HueĂĄ - Ă‘oâ thò Di saĂťn VaĂŞn hoĂša ĂąaĂŤc saĂŠc khu vÜïc Ă‘oâng Nam AĂ™â€?.

ChuÝ trÏ Hoäi thaÝo coÚ caÚc ùoà ng chí: Nguyeãn Ngoïc Thieän - UVTW ÑaÝng - Bí thÜ TÌnh uÝy - ChuÝ tòch HÑND tÌnh ThÜøa Thieân Hueå; Nguyeãn Vaên Cao - PhoÚ Bí thÜ TÌnh uÝy - ChuÝ tòch UBND tÌnh ThÜøa Thieân Hueå; TS. Phaïm Syþ Lieâm - PhoÚ ChuÝ tòch Toüng hoäi Xaây dÜïng Vieät Nam; TS. ÑaÍng Thò Bích Lieân - ThÜÚ trÜôÝng Boä Vaên hoÚa, Theü thao vaø Du lòch; Nguyeãn Duy Thaêng - ThÜÚ trÜôÝng Boä Noäi vuï.

PhaĂšt bieĂĽu khai maĂŻc hoäi thaĂťo, ĂąoĂ ng chĂ­ NguyeĂŁn VaĂŞn Cao cho bieĂĄt: “Treân cĂ´ sĂ´Ăť nhÜþng neĂšt ĂąaĂŤc thuø veĂ lòch sÜÝ, vaĂŞn hoĂša, vieäc xaây dÜïng moâ hĂŹnh thaønh phoĂĄ trÜïc thuoäc Trung Üông cuĂťa ThÜøa Thieân HueĂĄ raĂĄt khaĂšc so vĂ´Ăši caĂšc Ăąoâ thò trÜïc thuoäc Trung Üông khaĂšc cuĂťa Vieät Nam. ThÜøa Thieân HueĂĄ seĂľ phaĂšt trieĂĽn Ăąoâ thò moät caĂšch beĂ n vÜþng, treân cĂ´ sĂ´Ăť theĂĄ maĂŻnh ĂąaĂŤc trĂśng cuĂťa mĂŹnh, theo moâ hĂŹnh: “Thaønh phoĂĄ di saĂťn, vaĂŞn hoĂša, sinh thaĂši, caĂťnh quan vaø thaân thieän vĂ´Ăši moâi trÜôøngâ€?.

Treân cô sôÝ ùònh hÜôÚng ùoÚ, caÚc nhaø khoa hoïc, quaÝn lyÚ, nghieân cÜÚu vaên hoÚa, lòch sÜÝ, quaÝn lyÚ phaÚt trieün ùoâ thò tham gia hoäi thaÝo ùaþ taäp trung thaÝo luaän, ùoÚng goÚp nhieà u yÚ kieån taâm huyeåt ùeü ThÜøa Thieân Hueå phaÚt trieün beà n vÜþng hôn. CaÚc yÚ kieån taäp trung laøm roþ hai vaån ùeà chính, ùoÚ laø vai troø lòch sÜÝ, sÜï caà n thieåt phaÚt trieün Hueå - Ñoâ thò di saÝn Vaên hoÚa ùaÍc saÊc khu vÜïc Ñoâng Nam AÙ vaø phaÚt trieün lôïi theå, vÜôït qua thaÚch thÜÚc phaÚt

OÂng Nguyeãn Vaên Cao - PhoÚ Bí thÜ TÌnh uÝy - ChuÝ tòch UBND tÌnh ThÜøa Thieân Hueå phaÚt bieüu taïi Hoäi thaÝo.

100

8Ă‹

trieün thaønh phoå Hueå trÜïc thuoäc Trung Üông.

Nhieà u yÚ kieån khaúng ùònh, ThÜøa Thieân Hueå coÚ raåt nhieà u lôïi theå, neÚt ùaÍc trÜng rieâng khoÚ ùòa phÜông naøo coÚ ùÜôïc; laø vuøng ùaåt vaên hieån, ùòa linh nhaân kieät, ùaà y aÊp nhÜþng di tích - di saÝn vaø nhÜþng tinh hoa. ÑoÚ khoâng chÌ laø nhÜþng ùoåi tÜôïng ùeü ngÜôþng moä, thÜôÝng laþm vaø keå thÜøa maø coøn laø nguoà n lÜïc, laø ùieüm tÜïa ùeü phaÚt trieün.

Hueå cuøng vôÚi Festival Hueå ùaþ goÚp phaà n thuÚc ùaüy giao lÜu vaên hoÚa, thu huÚt du khaÚch, phaÚt trieün kinh teå, trôÝ thaønh ùieüm ùeån cuÝa du lòch, ùieüm heïn cuÝa di saÝn vaên hoÚa vaø ngheä thuaät ùÜông ùaïi cuÝa Hueå, cuÝa Vieät Nam vaø nhieà u neà n vaên hoÚa khaÚc.

Chia seÝ caÚch nhÏn cuÝa caÚc nhaø nghieân cÜÚu vaên hoÚa, lòch sÜÝ vaø quaÝn lyÚ vaên hoÚa, caÚc chuyeân gia trong lónh vÜïc quy hoaïch, xaây dÜïng vaø quaÝn lyÚ ùoâ thò cuþng ùaþ thoång nhaåt quan ùieüm: Hueå laø thaønh phoå lòch sÜÝ vaên hoÚa. Do vaäy, Hueå caà n ùònh vò vaø phaÚt trieün moät caÚch hôïp lyÚ; trong ùoÚ, taêng cÜôøng naêng lÜïc caïnh tranh thoâng qua nhÜþng baÝn saÊc ùoäc ùaÚo cuÝa mÏnh. Vaø ùieà u quan troïng Hueå caà n phaÝi coÚ thÜông hieäu. ThÜông hieäu cuÝa Hueå phaÝi gaÊn keåt maät thieåt vôÚi hÏnh aÝnh cuÝa moät Coå ùoâ, moät thaønh phoå du lòch vaø Festival ùaÍc saÊc, moät trung taâm giaÚo duïc vaø y teå noüi tieång vaø cuoåi cuøng laø moät trung taâm coâng nghieäp coâng ngheä cao naêng ùoäng. Khi xaây dÜïng thÜông hieäu vaø hÏnh aÝnh cuÝa Hueå, thÏ ùoà ng thôøi phaÝi ùÜa ra ùÜôïc caÚc giaÚ trò coåt loþi vôÚi ba choã dÜïa then choåt laø di saÝn lòch sÜÝ vaên hoÚa, phong caÝnh hÜþu tÏnh vaø nguoà n nhaân lÜïc coÚ chaåt lÜôïng.

Hoäi thaÝo cuþng ùaþ daønh khaÚ nhieà u thôøi gian cho phaà n thaÝo luaän vôÚi nhieà u yÚ kieån tham gia cuÝa caÚc chuyeân gia, nhaø quaÝn lyÚ treân nhieà u lónh vÜïc: Xaây dÜïng, quy hoaïch, boä maÚy haønh chính, baÝo toà n vaø khai thaÚc caÚc di saÝn vaên hoÚa cho phaÚt trieün‌ PhaÚt bieüu keåt thuÚc Hoäi thaÝo, TS. Phaïm Syþ Lieâm vaø ùoà ng chí Nguyeãn Vaên Cao khaúng ùònh caÚc yÚ kieån ùÜa ra taïi hoäi thaÝo laà n naøy ùaþ moät laà n nÜþa khaúng ùònh mong muoån vieäc ùÜa ThÜøa Thieân Hueå trôÝ thaønh thaønh phoå trÜïc thuoäc Trung Üông khoâng chÌ laø nguyeän voïng cuÝa rieâng ÑaÝng boä, chính quyeà n vaø nhaân daân ThÜøa Thieân Hueå maø coøn laø mong muoån cuÝa caÚc nhaø khoa hoïc, caÚc nhaø quaÝn lyÚ vaø taåt caÝ nhaân daân treân caÝ nÜôÚc coÚ sÜï quan taâm, am hieüu veà Hueå. CaÚc vò ùaïi bieüu tham dÜï hoäi thaÝo ùeà u mong muoån trong thôøi gian tôÚi, Trung Üông seþ coÚ cô cheå ùaÍc bieät khi xem xeÚt caÚc yeåu toå ùaÍc thuø ùeü sôÚm ùÜa ThÜøa Thieân Hueå trôÝ thaønh thaønh phoå trÜïc thuoäc Trung Üông theo tinh thaà n Keåt luaän 48 cuÝa Boä Chính trò.

VIEÄN KIEÁN TRUÙC, QUY HOAÏCH ÑOÂ THÒ VAØ NOÂNG THOÂN VIETNAM INSTITUTE OF ARCHITECTURE, URBAN AND RURAL PLANNING

TR¢N TRñNG GIõI THIåU CUˇN SÉCH

"THI⁄T K⁄ ߧ THë

TRONG QUY HOÑCH X¢Y D#NG ߧ THë VIåT NAM" Ñôn vò phaùt haønh: Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng - Taàng 7 soá 10 Hoa Lö - Hai Baø Tröng - Haø Noäi Tel: 04-39741942 * Email: tapchiquyhoach@gmail.com

G THOÂN NING VAØ NOÂN L PLAN ÑOÂ THÒ RURA N AND HOAÏCH ÙC, QUYHITECTURE, URBA ÁN TRUOF ARC VIEÄN KIE INSTITUTE VIETNAM

THIEÁT KEÁ ÑOÂ THÒ TRONG QUY HOAÏCH XAÂY DÖÏNG ÑOÂ THÒ VIEÄT NAM

MÂ Y ¹ ÂY DÖÏNG Y P AÏCH XA 9MN¹ QUY HO Â THÒ VIEÄT NAM TRONG ÑO

SIGN E D N URBA

VIEÄN KIEÁN TRUÙC, QUY HOAÏCH ÑOÂ THÒ VAØ NOÂNG THOÂN

VIETNAM INSTITUTE OF ARCHITECTURE, URBAN AND RURAL PLANNING

9MN¹Y P¹ YMÂ

VIEÄN KIE VIETNAM ÁN TRU INSTITUTE ÙC, QUY OF ARC HOAÏCH ÑOÂ THÒ HITECTUR

URBANDESIGN URBAND TRONG QUY HOAÏCH XAÂY DÖÏNG ÑOÂ THÒ VIEÄT NAM

E, URBA

VAØ NOÂN G THOÂN RURA

N AND

L PLAN

NING

9MN¹Y P ¹ Y TRONG QUY HO MÂ AÏCH XA ÂY DÖ

ÏN ÑOÂ THÒ VIEÄT NA G M

ESIGN

NHAØ XUAÁT BAÛN KHOA HOÏC & KYÕ THUAÄT

ÁT BAÛN

NHAØ XUA

KHOA HOÏC

ÄT & KYÕ THUA

NHAØ XUA ÁT BAÛN

KHOA HOÏC

& KYÕ THUA ÄT

8Ë

1

29

Giaù: 30.000ñ

8Ë