Chuyeân ñeà: Tham vaán veà Döï thaûo Luaät Quy hoaïch
Soá 75 Naêm thöù möôøi hai - Construction Planning Magazine
THIEÁT KEÁ MOÂ PHOÛNG KIEÁN TRUÙC, CAÛNH QUAN Ñoà aùn “Quy hoaïch chung Ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050” do VIUP thöïc hieän
Sˇ 75 N°M 2 0 1 5
cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên Tham vaán veà Döï thaûo Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu Luaät Quy hoaïch Nhaän dieän phöông phaùp tieáp caän xaây döïng Theå cheá veà Quy hoaïch boä luaät khung, Luaät Quy Hoaïch vaø Quaûn lyù Vuøng
sË 75
ISSN 1859 - 3054
Luaät Quy hoaïch - söï caàn thieát Quaûn trò vuøng ñoâ thò Portland vaø caùc yeâu caàu caàn xaùc ñònh Moät nghieân cöùu cho Vieät Nam
Coâng ty coå phaàn Tin hoïc, Coâng ngheä, Moâi tröôøng – Vinacomin
VINACOMIN - INFORMATICS, TECHNOLOGY, ENVIRONMENT JOINT STOCK COMPANY Add: Building B15 - Dai Kim - Hoang Mai - Ha Noi * Tel: +84.4.6284 2542 * Fax: +84.4.6284 2546
Ngaønh ngheà kinh doanh
n Coâng ngheä thoâng tin, ñieän töû - töï ñoäng hoaù: Nghieân cöùu, tö vaán ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä, ñaàu tö, xaây laép, vaän haønh, baûo trì heä thoáng thoâng tin, maùy tính, ñieàu khieån, giaùm saùt, ño löôøng vaø caùc heä thoáng ñieän töû khaùc; Nghieân cöùu, thieát keá, cung caáp, chuyeån giao phaàn meàm Tin hoïc vaø caùc giaûi phaùp öùng duïng; - Ñòa chaát - traéc ñòa: Nghieân cöùu, tö vaán ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä, laäp phöông aùn, baùo caùo, thi coâng caùc coâng trình thaêm doø taøi nguyeân khoaùng saûn; khaûo saùt ñòa chaát coâng trình, ñòa chaát thuûy vaên, ño ñaïc ñòa hình; xaây döïng cô sôû döõ lieäu ñòa chaát, ñòa hình vaø caùc cô sôû döõ lieäu töông töï; - Quaûn lyù döï aùn ñaàu tö xaây döïng coâng trình; - Baûo veä moâi tröôøng, vaät lieäu môùi: Nghieân cöùu tö vaán ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä, ñaàu tö, xaây laép, vaän haønh, baûo trì caùc coâng trình baûo veä moâi tröôøng, saûn xuaát vaät lieäu môùi vaø caùc coâng trình lieân quan khaùc; quan traéc, laäp baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng, baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc; n Kinh doanh: Xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp, kinh doanh, laép raùp, saûn xuaát baûo trì thieát bò, vaät tö, nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm thuoäc caùc lónh
vöïc: Coâng ngheä thoâng tin, ñieän töû - töï ñoäng hoùa; Baûo veä moâi tröôøng, vaät lieäu môùi; ñòa chaát- traéc ñòa; coâng nghieäp moû vaø vaät lieäu xaây döïng; coâng nghieäp ñieän; - Thieát keá keát caáu ñoái vôùi coâng trình xaây döïng daân duïng, coâng nghieäp; thieát keá coâng trình coâng nghieäp moû; thieát keá maïng coâng trình thoâng tin, böu chính vieãn thoâng; - Coâng nghieäp ñieän: Nghieân cöùu, tö vaán ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä, ñaàu tö, xaây laép, vaän haønh, baûo trì trong lónh vöïc saûn xuaát, phaân phoái vaø söû duïng ñieän; - Coâng nghieäp moû vaø vaät lieäu xaây döïng:
n Nghieân cöùu, tö vaán ñaàu tö, chuyeån giao coâng ngheä, ñaàu tö, khai thaùc, vaän chuyeån, cheá bieán, tieâu thuï than, khoaùng saûn, vaät lieäu xaây döïng vaø caùc taøi nguyeân khoaùng saûn khaùc; - Giaùm saùt coâng taùc xaây döïng vaø hoaøn thieän coâng trình: xaây döïng daân duïng, coâng nghieäp, giao thoâng, thuûy lôïi vaø haï taàng kyõ thuaät. - Thieát keá coâng trình caàu, ñöôøng boä - Thieát keá coâng trình daân duïng - Thieát keá coâng trình coâng nghieäp - Thieát keá coâng trình haï taàng kyõ thuaät - Thieát keá coâng trình thuûy lôïi - Thieát keá ñöôøng daây vaø Traïm bieán aùp ñeán 35KV - Thieát keá kieán truùc coâng trình - Thieát keá noäi, ngoaïi thaát - Laäp hoà sô môøi thaàu - Ñaùnh giaù hoà sô döï thaàu - Xaùc ñònh chæ tieâu suaát voán ñaàu tö, xaây döïng ñònh möùc, ñôn giaù xaây döïng coâng trình, chæ soá giaù xaây döïng - Xaây döïng coâng trình daân duïng, coâng trình coâng nghieäp, coâng trình giao thoâng, coâng trình thuûy lôïi, coâng trình haï taàng kyõ thuaät - Kinh doanh vaän taûi haøng hoùa baèng xe oâ toâ - Kinh doanh baát ñoäng saûn
SË 75 . 2015
1
SË 75 . 2015
1
CON
t
e
n
t
s
]
The Draft of Planning Law Information
Huy Minh n International information Nguyen Huy n In-country information
5 7
Events
GIa Bao n The Vietnamese Construction with 70 years of economic – social Achievements Exhibition Hoang Hanh n Announced the General Master Plan of Urban Bac Ninh AIC n Role and demand of model for the General Master Plan Cao Van Ha n "Urban Timeline" - The idea of the difference in Bac Ninh Urban Planning
9 10 14 16
Urban areas everywhere: Dong Van Karst plateau Geopark Sustainable Development
Prime Minister n Path to happiness - bright symbol of labor morale resilient, Nguyen Xuan Phuc determined to build the motherland, nation Xuan Tung (Note) n Open the socio-economic development in Ha Giang province in the linkage between the Northeast and Northwest area Tran Ngoc Chinh n Develop the Ha Giang tourism in the linkage to Northeast Truong Van Quang Northwest provinces and Yunnan province - China VIUP & 3ROCKD n The sustainable development of Dong Van Stone Plateau Global Geopark in the integration trend and regional links Nha Phuong n Dong Van Plateau - Colors on the rocks
Concepts n
Introduce the Draft of Planning Law
Forum
20 22 26 31 36
9
Ngaønh Xaây döïng vôùi trieån laõm 70 naêm Thaønh töïu Kinh teá - Xaõ hoäi
38
Experts and managers opinions
The VIUP n Identify approaches to build the framework laws of Planning Law 47 Nguyen Trong Hoa n The relation between economic-social planning and physical planning in the market economy institution oriented socialist of Vietnam. 50 Nguyen Truc Anh n Improving the quality of planning in Vietnam 53 Hoang Sy Dong n Discuss about the approach to build the National Planning Law 56 Do Tu Lan n Planning and regional management Institutions 59 Nguyen Dang Son n The integrated planning should take into Planning Law in our country for sustainable development 62 Dao Ngoc Nghiem n Planning Law – The necessity and requests must determined 66 Pham Sy Liem n Comments on the Draft of Planning Law 69 David Fiske n Metropolitan Administration of Portland – A study for Vietnam 72 Michael DiGregorio n The participation of community in planning The important role of local architecture 74
Planning and worldwide architecture Huy Thuc n The transformations of Lion Island
47
Nhaän dieän phöông phaùp tieáp caän xaây döïng boä luaät khung, Luïaât Quy hoaïch
76
For students
Gia Bao n The Best Graduation Projects of Planning Department students of HAU Dang Minh Duc n Some solutions to improve the efficiency of pedesstrian streets Do Thanh Tung utilization in the Hanoi old quarter
80 84
Plans and authors
Dao Cong Hung n Management of landscape architecture space in residential area No2 – Bac Giang City, towards the sustainable development. 87 Nguyen Van Ha n Some construction management solutions in accordance with planning in Thai Nguyen City 90 Ng Thi lan Phuong n Role of urban center system in the expansion orientation in HCMC urban 94 Ng Thi lan Phuong n Some note contents in urban planning formulation to adapt to urban management requirements 97 Ma Van Phuc n Need to institutionalize the vision development in the process of Vietnam urban planning 100
80
Ñoà aùn toát nghieäp xuaát saéc Khoa Quy hoaïch ñoâ thò noâng thoân naêm 2015 - ÑH Kieán Truùc HN
Multi-sectors
Nguyen Trong Hoa n Discussion on the feasibility of land determination regulation for social housing development in HCMC Nguyen Hong Tien n HoChiMinh City Region and the challenges in the development process. Luu Duc Cuong n Considering the integration of disaster risk to Nguyen Huy Dung the urban land use planning Luu Trong Hai n Phylosiphy of a city Ng.Thi Dieu Huong n Playground for children - Investment strategy brings long-term benefits
2
SË 74 . 2015
103 106 110 114 116
114
Trieát lyù soáng cuûa moät thaønh phoá
MÙc lÙc 20 Chuyeân ñeà:
Tham vaán veà Döï thaûo Luaät Quy hoaïch
Thoâng tin Huy Minh n Tin quoác teá Nguyeãn Huy n Tin Trong nöôùc
Söï kieän ï
Quy hoaïch ôû nöôùc ta ñeå phaùt trieån beàn vöõng Ñaøo Ngoïc Nghieâm n Luaät Quy hoaïch söï caàn thieát vaø caùc yeâu caàu caàn xaùc ñònh. Phaïm Syõ Lieâm n Goùp yù cho döï thaûo Luaät Quy hoaïch David Fiske n Quaûn trò vuøng ñoâ thò Portland Moät nghieân cöùu cho Vieät Nam Michael DiGregorio n Söï tham gia cuûa coâng chuùng vaøo quy hoaïch vai troø quan troïng cuûa kieán truùc ñòa phöông Thuøy Anh n Söï chuyeån mình cuûa ñaûo quoác sö töû
5 7
Ngaønh Xaây döïng vôùi trieån laõm 70 naêm Thaønh töïu Kinh teá - Xaõ hoäi 9 Hoaøng Haïnh n Coâng boá Ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh 10 AIC n Vai troø vaø yeâu caàu cuûa moâ hình trong Quy hoaïch chung 14 Cao Vaên Haø n “Ñoâ thò Doøng thôøi gian” - YÙ töôûng veà söï khaùc bieät trong QH ñoâ thò Baéc Ninh 16 n
Ñoâ thò boán phöông: Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên phaùt trieån beàn vöõng Phoù Thuû töôùng Nguyeãn Xuaân Phuùc
n Theå cheá veà quy hoaïch vaø quaûn lyù vuøng n Caàn ñöa quy hoaïch tích hôïp vaøo Luaät
Quy hoaïch & Kieán truùc theá giôùi
Trong soá naøy
Gia Baûo
Ñoã Tuù Lan Nguyeãn Ñaêng Sôn
Con ñöôøng haïnh phuùc - bieåu töôïng saùng ngôøi cuûa tinh thaàn lao ñoäng kieân cöôøng, quyeát taâm xaây döïng queâ höông, ñaát nöôùc 20 Xuaân Tuøng (ghi) n Môû höôùng phaùt trieån KT-XH tænh Haø Giang trong moái lieân keát vuøng Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc 22 Traàn Ngoïc Chính n Phaùt trieån du lòch Haø Giang trong moái lieân Tröông Vaên Quaûng keát vôùi caùc tænh trong khu vöïc Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc vaø tænh Vaân Nam – Trung Quoác 26 Nhoùm chuyeân gia n Phaùt trieån beàn vöõng Coâng vieân ñòa chaát VIUP vaø 3ROCKD toaøn caàu cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên trong xu theá hoäi nhaäp, lieân keát vuøng 31 Nhaõ Phöông n Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên Nhöõng saéc maøu treân ñaù 36 n
Dieãn ñaøn
Giôùi thieäu döï thaûo Luaät Quy hoaïch
72 74
Anh Thö n Ñoà aùn toát nghieäp xuaát saéc ngaønh Quy hoaïch 80 Ñoã Thanh Tuøng n Moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû khai thaùc Ñaëng Minh Ñöùc söû duïng tuyeán phoá ñi boä taïi khu phoá coå Haø Noäi 84
Quy hoaïch vaø taùc giaû
Ñaøo Coâng huøng n Quaûn lyù khoâng gian kieán truùc caûnh quan khu daân cö môùi soá 2, Thaønh phoá Baéc Giang theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng 87 Nguyeãn Vaên Haø n Moät soá giaûi phaùp quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân 90 NT Lan Phöông n Vai troø heä thoáng trung taâm ñoâ thò trong vieäc ñònh höôùng phaùt trieån môû roäng ñoâ thò TP. HCM 94 NT Lan Phöông n Moät soá noäi dung caàn löu yù khi laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù ñoâ thò. 97 Maõ Vaên phuùc n Caàn theå cheá hoùa vieäc xaây döïng taàm nhìn trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam 100
Ña ngaønh
Nguyeãn Troïng Hoøa n Baøn veà tính khaû thi cuûa vieäc xaùc ñònh quy ñònh quyõ ñaát ñeå phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi taïi TP. HCM Nguyeãn Hoàng Tieán n Vuøng TP.HCM nhöõng thaùch thöùc trong quaù trình phaùt trieån. Löu Ñöùc Cöôøng n Loàng gheùp xem xeùt veà ruûi ro thieân tai vaøo Nguyeãn Huy Duõng quy hoaïch söû duïng ñaát ñoâ thò Löu Troïng haûi n Trieát lyù soáng cuûa moät thaønh phoá NT Dieäu Höông n Saân chôi cho treû em chieán löôïc ñaàu tö mang laïi lôïi ích laâu daøi
103 106 110 114
YÙ kieán chuyeân gia & nhaø quaûn lyù
Nhoùm VIUP n Nhaän dieän phöông phaùp tieáp caän xaây döïng boä luaät khung, Luïatâ Quy hoaïch 47 Nguyeãn Troïng Hoøa n Moái quan heä giöõa quy hoaïch kinh teá Xaõ hoäi vôùi quy hoaïch vaät theå trong theå cheá kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam 50 Nguyeãn Truùc Anh n Naâng cao chaát löôïng coâng taùc laäp quy hoaïch ôû Vieät Nam 53 Hoaøng Syõ Ñoäng n Baøn veà tieáp caän xaây döïng Luaät Quy hoaïch quoác gia 56
66 69
Daønh cho sinh vieân
38
62
76
Khaùi nieäm n
59
76 SË 75 . 2015
3
116
AÛnh bìa: VIUP Con ñöôøng haïnh phuùc (Haø Giang - Ñoàng Vaên - Meøo Vaïc) - AÛnh: G-Net
Toång bieân taäp/ Editor in Chief ThS. KTS. Phoù Toång bieân taäp/ Deputy Editor NB. PHAÏM Hoaøng Tuù Hoäi ñoàng khoa hoïc/ Editorial Adviser Council PGS. TS. Nguyeãn Quoác Thoâng (Chuû tòch)
Ban coá vaán/ Advisory board
Löu ñöùc cöôøng
Ban bieân taäp/ Editorial board Phaïm Hoaøng Tuù Buøi chung Haäu - Nguyeãn Thuyø Anh Nguyeãn thò Minh Ñöùc - Ninh Hoaøng Haïnh
Thö kyù toøa soaïn/ Sub Editor Buøi chung Haäu
Thieát keá myõ thuaät/ Designer Nguyeãn Minh Tuù
Lieân heä Quaûng caùo - Phaùt haønh tapchiquyhoach@gmail.com Tel:(04) 3.9741942 - 0989080987
Baïn ñoïc thaân meán! Cöù moãi ñoä thaùng 9, Haø Noäi laïi ñeïp dòu daøng böôùc vaøo thu, cuõng laø thôøi khaéc khieán loøng ngöôøi roän raõ khi caû nöôùc cuøng vang tieáng troáng töïu tröôøng, laø thaùng cuûa chuoãi caùc ngaøy leã kyû nieäm nhieàu söï kieän troïng ñaïi trong lòch söû daân toäc Vieät Nam. Ñaëc bieät, thaùng 9 naêm nay laø dòp caû nöôùc töng böøng kyû nieäm 70 naêm Caùch maïng thaùng Taùm vaø Quoác Khaùnh 2/9. Vôùi söï kieän heát söùc yù nghóa naøy, nhöõng trang ñaàu tieân cuûa Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng soá 75 seõ daønh ñeå thuaät laïi hoaït ñoäng cuûa Ngaønh Xaây döïng vôùi Trieån laõm 70 naêm thaønh töïu kinh teá - xaõ hoäi. Thaønh töïu chung cuûa caû nöôùc sau 70 naêm noùi chung vaø cuûa Ngaønh Xaây döïng noùi rieâng, coù söï ñoùng goùp phaàn naøo nhöõng thaønh quaû coâng vieäc cuûa Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia (VIUP). Moät trong nhöõng coâng vieäc ñoù phaûi noùi tôùi coâng trình Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên, Taïp chí soá 75 cuõng seõ giôùi thieäu tôùi ñoäc giaû noäi dung coâng vieäc naøy. Nhaân ñaây, Taïp chí traân troïng trích ñaêng lôøi phaùt bieåu cuûa Phoù Thuû töôùng Nguyeãn Xuaân Phuùc taïi Leã kyû nieäm 50 naêm Ngaøy hoaøn thaønh con ñöôøng Haïnh Phuùc. Moät noäi dung heát söùc quan troïng vaø laø chuû ñeà chính xuyeân suoát noäi dung taïp chí kyø naøy, ñoù laø Döï thaûo Luaät Quy hoaïch. Ñaây laø döï aùn Luaät coù taàm quan troïng, khoâng chæ nhaèm höôùng tôùi caûi caùch toaøn dieän veà coâng taùc quy hoaïch maø coøn coù yù nghóa to lôùn trong vieäc taïo haønh lang phaùp lyù thoâng thoaùng, thuaän lôïi cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö, saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Traân troïng môøi quyù ñoäc giaû ñoùn ñoïc!
Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng
16/GP-BTTTT caáp ngaøy 10/1/2014
Giaù: 35.000 VND
4
SË 75 . 2015
TIN QUOÁC TEÁ
PHAÙP
TRUNG QUOÁC
Thieät haïi 100 tyû Euro moãi naêm do oâ nhieãm khoâng khí
Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO) öôùc tính tình traïng oâ nhieãm khoâng khí laø nguyeân nhaân khieán khoaûng 42.000 ngöôøi töû vong moãi naêm taïi Phaùp. Khoâng chæ laø moái ñe doïa ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi, oâ nhieãm khoâng khí coøn laø “moät tai hoïa veà kinh teá”.
Theo baùo caùo nghieân cöùu cuûa moät uûy ban thuoäc Thöôïng vieän Phaùp, öôùc tính nöôùc naøy thieät haïi khoaûng 100 tyû Euro (110,1 tyû USD) moãi naêm do nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa tình traïng oâ nhieãm khoâng khí. Trong ñoù, chi phí cho caùc vaán ñeà lieân quan tôùi söùc khoûe con ngöôøi öôùc tính vaøo khoaûng 68-97 tyû Euro/naêm, bao goàm caû chi phí cho ñieàu trò beänh taät do oâ nhieãm khoâng khí gaây ra nhö beänh veà hoâ haáp hoaëc ung thö. Ngoaøi ra, phí toån tröïc tieáp ñoái vôùi heä thoáng y teá cuûa Phaùp döï kieán ít nhaát 3 tyû Euro/naêm vôùi phaàn coøn laïi lieân quan nhieàu tôùi thôøi gian vaø naêng suaát lao ñoäng suït giaûm do ngöôøi lao ñoäng oám phaûi xin nghæ laøm vieäc trong thôøi gian oâ nhieãm cao ñieåm. Hoài thaùng 3/2015, caùc cô quan chöùc naêng Phaùp ñaõ phaûi yeâu caàu 50% soá oâ toâ taïi Phaùp ngöøng hoaït ñoäng hoaëc hoaït ñoäng theo ngaøy chaün, ngaøy leû trong giai ñoaïn oâ nhieãm cao ñieåm.
NHAÄT BAÛN
Mitsubishi coâng boá keá hoaïch xaây döïng toøa nhaø cao nhaát Nhaät Baûn Coâng ty Xaây döïng Mitsubishi cuûa Nhaät Baûn môùi ñaây ñaõ coâng boá keá hoaïch xaây döïng toøa nhaø cao nhaát nöôùc naøy, vôùi ñoä cao 390m, toïa laïc taïi vò trí tröôùc nhaø ga Tokyo. Döï aùn döï kieán khôûi coâng vaøo naêm 2023 vaø hoaøn thaønh vaøo naêm 2027. Chuû tòch Coâng ty xaây döïng Mitshubishi, oâng Hirotaka Sugiyama tuyeân boá toøa nhaø seõ laø bieåu töôïng môùi cuûa ñaát nöôùc “Maët Trôøi moïc”.
Theo keá hoaïch, toøa nhaø naøy goàm 61 taàng, cao 390m, trong ñoù coù 5 taàng ngaàm, laø moät toå hôïp vaên phoøng, trung taâm thöông maïi, khaùch saïn vaø ñaøi quan saùt. Ñaây laø moät phaàn trong döï aùn phaùt trieån moät khu phöùc hôïp trò giaù 1.000 tyû Yeân (8,3 tyû USD), ñöôïc döï kieán tieán haønh trong 11 naêm, goàm boán toøa cao oác vaø moät trung taâm mua saém, coù toång dieän tích 31.000m2, ñöôïc ñaët teân laø Tokiwabashi District. Ngoaøi döï aùn treân, Coâng ty xaây döïng Mitshubishi coøn coù keá hoaïch khôûi coâng moät toøa nhaø cao 245m trong naêm 2021 vaø Coâng ty Tatemono coù keá hoaïch khôûi coâng moät toaø nhaø cao 250m trong taøi khoùa 2023 gaàn nhaø ga Tokyo. Toøa nhaø cao nhaát Nhaät Baûn hieän nay laø toaø Abeno Harukas cao 300m ôû thaønh phoá Osaka. Treân theá giôùi, toøa nhaø cao nhaát hieän taïi laø thaùp Burj Khalifa, ôû Caùc Tieåu vöông quoác Arab thoáng nhaát, cao 828m vaø toøa nhaø cao nhaát chaâu AÙ laø Tapei 101 ôû Ñaøi Loan (Trung Quoác), cao 508m.
Ñaët taêng tröôûng khuûng cho “thaønh phoá ma” Thieân Taân
Thaønh phoá Thieân Taân, hieän gaàn nhö hoang vaéng, vaãn ñöôïc Trung Quoác ñaët muïc tieâu taêng tröôûng GDP gaáp ñoâi trong naêm nay vaø gaáp 4 laàn trong 2 naêm tôùi. Sau 5 naêm keå töø khi toøa nhaø cao taàng ñaàu tieân ñöôïc döïng leân, thaønh phoá Thieân Taân, thaønh thò môû cöûa ven bieån lôùn nhaát phía Baéc Trung Quoác, vaãn coù caùc con phoá, toøa nhaø gaàn nhö hoang vaéng. Tuy vaäy, moät quan chöùc ôû thaønh phoá Thieân Taân cho hay, khu vöïc töï do thöông maïi naøy ñöôïc ñaët muïc tieâu taêng gaáp ñoâi GDP trong naêm nay vaø taêng gaáp 4 laàn GDP ñeán naêm 2017. Chæ tieâu saûn löôïng cuûa khu vöïc laø ñaït ñeán 30 tæ nhaân daân teä, töông ñöông 5 tæ USD, trong naêm 2017 töø möùc chæ 7,5 tæ nhaân daân teä trong naêm ngoaùi. Caùi teân “khu vöïc töï do thöông maïi” ñaõ giuùp thaønh phoá thu huùt 6.000 coâng ty töø taøi chính, luaät, keá toaùn vaø thöông maïi ñaêng kyù kinh doanh. Jiang döï kieán raèng con soá doanh nghieäp ñoå veà ñaây seõ taêng leân 15.000 trong naêm sau. Hieän taïi, môùi chæ coù 13 trong toång soá 63 toøa nhaø taïi ñaây ñang ñöôïc söû duïng. 33 toøa nhaø khaùc seõ ñöôïc hoaøn thaønh trong naêm nay. Duø vaäy, trong boái caûnh taêng tröôûng kinh teá Trung Quoác ñöôïc cho laø seõ rôi xuoáng möùc thaáp nhaát trong voøng 1/4 theá kyû, vieäc laáp ñaày caùc toøa nhaø troáng roãng ñöùng söõng trong nhieàu naêm laø khoù khaû thi. Tyû leä troáng cuûa caùc toøa nhaø trong töông lai seõ vaøo khoaûng 60 ñeán 70%. Vieän McKinsey Global nhaän ñònh khaû naêng cuûa Trung Quoác trong vieäc hieän thöïc hoùa caùc döï aùn daïng naøy coù theå seõ quyeát ñònh lieäu Ñaïi luïc coù ñaït möùc taêng GDP muïc tieâu 7% trong naêm nay, hay phaûi ñeå “nuùi nôï” chieám ñeán 282% GDP keùo tuoät taêng tröôûng. SË 75 . 2015
5
AUSTRALIA
Melbourne laø thaønh phoá ñaùng soáng nhaát theá giôùi naêm 2015
CHAÂU MYÕ
Myõ vaø Mexico coù tuyeán ñöôøng saét môùi ñaàu tieân trong hôn 100 naêm
Laàn ñaàu tieân trong hôn 1 theá kyû, Myõ vaø Mexico môû moät tuyeán ñöôøng saét môùi giöõa hai nöôùc nhö moät phaàn keá hoaïch naâng caáp keát caáu haï taàng nhaèm muïc tieâu thuùc ñaåy thöông maïi song phöông hieän ñaõ caùn moác 600 tyû USD/naêm. Tuyeán ñöôøng saét xuyeân bieân giôùi phía Taây noái lieàn thaønh phoá Brownsville, bang Texas, vôùi thaønh phoá Matamoros cuûa Mexico seõ chuû yeáu daønh cho vaän chuyeån haøng hoùa.
Boä tröôûng Thöông maïi Myõ Penny Pritzker cho hay keå töø khi Hieäp ñònh Thöông maïi Töï do Baéc Myõ ñöôïc kyù keát 20 naêm tröôùc, thöông maïi Myõ-Mexico ñaõ taêng gaáp 6 laàn vaø Mexico ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng baïn haøng lôùn nhaát cuûa Myõ song cô sôû haï taàng phuïc vuï giao thöông giöõa hai nöôùc vaãn chöa ñöôïc caûi thieän xöùng taàm. Baø Pritzker nhaán maïnh hai beân caàn coù heä thoáng cô sôû haï taàng toát ñeå baét kòp nhöõng cô hoäi kinh teá, ñoàng thôøi cho hay hai chính phuû cuõng ñaõ khôûi ñoäng nhieàu döï aùn khaùc nhaèm phuïc vuï muïc ñích naøy. Döï aùn ñöôøng saét naøy ñöôïc khôûi coâng töø thaùng 12/2010 vaø ñöôïc thieát keá nhaèm muïc tieâu naâng cao khaû naêng giao thoâng vaän taûi khu vöïc, caûi thieän moâi tröôøng vaø giaûm taûi giao thoâng ñoâ thò baèng caùch chuyeån giao thoâng ñöôøng saét ra khoûi caùc khu vöïc ñoâng daân cö cuûa caû hai thaønh phoá giaùp bieân. Melbourne - thaønh phoá phía Nam nöôùc UÙc, môùi ñaây laïi ñöôïc ñaùnh giaù laø thaønh phoá ñaùng soáng nhaát theá giôùi naêm 2015. Melbourne laø thaønh phoá phaùt trieån nhanh nhaát cuûa UÙc vaø laø thaønh phoá duy nhaát treân theá giôùi giaønh ñöôïc danh hieäu treân 5 laàn lieân tieáp. Löôïng khaùch quoác teá ñeán thaêm thaønh phoá naøy cuõng taêng 8% trong naêm naêm qua. EIU (Economist Intelligence Unit) ñaùnh giaù 140 thaønh phoá döïa theo caùc tieâu chí veà chaêm soùc söùc khoûe, giaùo duïc, söï oån ñònh, vaên hoùa, moâi tröôøng vaø cô sôû haï taàng. Moät thaønh phoá khaùc cuûa UÙc laø Adelaide cuõng ñöôïc xeáp vò trí thöù 5 vôùi 96,6 ñieåm. 7 trong soá 10 thaønh phoá ñaït ñieåm cao nhaát thuoäc veà hai quoác gia UÙc vaø Canada. Baùo caùo cuûa EIU cho raèng tình traïng baát oån daân söï vaø caùc haønh vi khuûng boá laøm giaûm tính oån ñònh treân toaøn theá giôùi, caû ôû nöôùc vaên minh nhö Phaùp laãn Tunisia. Ngoaøi ra, hoaït ñoäng cuûa Toå chöùc Nhaø nöôùc Hoài giaùo (IS) töï xöng cuõng gaây ra moái ñe doïa ôû nhieàu quoác gia Trung Ñoâng. 5 thaønh phoá ñaùng soáng nhaát theá giôùi, ñoù laø: Melbourne – UÙc, Vienna – AÙo, Vancouver – Canada, Toronto – Canada, Adelaide – UÙc.
6
SË 75 . 2015
Theo thoáng keâ töø Vaên phoøng Ñaïi dieän Thöông maïi Myõ, Mexico laø ñoái taùc trao ñoåi haøng hoùa lôùn thöù 3 vaø thò tröôøng xuaát khaåu lôùn thöù 2 cuûa Myõ trong naêm 2013. Trao ñoåi thöông maïi song phöông trong naêm 2014 ñaït 592 tyû USD töông ñöông trung bình gaàn 1,5 tyû USD haøng hoùa qua bieân giôùi hai nöôùc moãi ngaøy. Tröôùc tuyeán ñöôøng saét naøy, Myõ vaø Mexico coù toång coäng 8 tuyeán ñöôøng saét noái lieàn hai nöôùc.
SINGAPORE
Döï aùn toøa nhaø choïc trôøi baèng tre hình xoaén oác ñoäc ñaùo
Bamboo Village Skycraper taïi Singapore laø moät döï aùn toøa nhaø choïc trôøi baèng tre ñoäc ñaùo, ñaõ loït vaøo baùn keát Lieân hoan Kieán truùc theá giôùi, mang laïi moät böôùc ngoaët môùi veà vieäc söû duïng tre laøm vaät lieäu xaây döïng.
Thay vì moät thaùp nhoâ leân baàu trôøi, toøa nhaø tre ñoäc ñaùo naøy cuûa haõng thieát keá CRG Architects, laø moät loaït keùt noái cuûa caùc toøa thaùp luoân taêng cao, theo hình xoaén oác ñeå höôùng vaøo nhöõng ñaùm maây. Thieát keá ñöôïc laáy caûm höùng töø caáu truùc cuûa röøng tre töï nhieân vôùi caùc loaïi tre moïc caïnh nhau vaø coù chieàu cao, chieàu roäng khaùc nhau.Tính beàn vöõng vaø sinh thaùi laø khaùi nieäm thieát keá ban ñaàu cuûa döï aùn, cuõng nhö mong muoán ñöôïc boài döôõng nhöõng khoâng gian coâng coäng lôùn hôn vaø söï töông taùc giöõa con ngöôøi vôùi thieân nhieân. Caùc kieán truùc sö cho bieát, tre khoâng chæ mang ñeán söï taêng tröôûng beàn vöõng vaø nhanh choùng maø tính chaát vaät lyù cuûa noù cuõng laøm cho tre trôû thaønh moät vaät lieäu xaây döïng tuyeät vôøi. Tre mang tính chaát ñaøn hoài, taïo ra moät loaïi vaät lieäu xaây döïng raát toát trong khu vöïc chòu nhieàu ñoäng ñaát. Theùp khoâng gæ ñöôïc söû duïng laøm nguyeân lieäu keát noái giöõa caùc oáng tre, trong khi vaät lieäu deûo coù ñoä beàn vaø khaû naêng thích öùng cao. Taát caû caùc toøa nhaø ñeàu coù böùc xaï aùnh naéng maët trôøi hoaøn haûo vaø taän höôûng thieân nhieân, caûnh quan moät caùch toát nhaát, mang laïi moät caûm giaùc hoaøn haûo cuûa söï taêng tröôûng, nhö tre ñaõ laøm.Ñem ñeán moät caùi nhìn môùi laï, ngoâi laøng tre ñaõ cuûng coá, naâng cao caáu truùc thieát keá cao taàng ñoâ thò cho khu vöïc vaø phaûn aùnh caùc ñòa hình töï nhieân ñeå cung caáp caùc hình thöùc lieân keát doïc thuù vò. Caùc khu phöùc hôïp roäng 247.000m2 seõ bao goàm nhöõng khoâng gian vaên phoøng, giaûi trí, khaùch saïn vaø caùc khu daân cö.
TIN TRONG NÖÔÙC
HAØ NOÄI
Quy hoaïch khu di tích Trung taâm Hoaøng thaønh Thaêng Long - Haø Noäi
Boä tröôûng Boä Xaây döïng vöøa kyù quyeát ñònh pheâ duyeät Quy hoaïch chi tieát baûo toàn, toân taïo vaø phaùt huy giaù trò khu di tích Trung taâm Hoaøng thaønh Thaêng Long - Haø Noäi (tyû leä 1/500).
Khu bieät thöï nhaø vöôøn hieän ñaïi trong loøng Haø Noäi
Phaïm vi vaø quy moâ laäp quy hoaïch: Khu vöïc laäp Quy hoaïch thuoäc phöôøng Ñieän Bieân quaän Ba Ñình - Haø Noäi, dieän tích 18,353ha, bao goàm 2 khu: Khu Thaønh coå Haø Noäi vaø khu Khaûo coå hoïc 18 Hoaøng Dieäu. Quy hoaïch coù ñònh höôùng toång theå, nhaèm keát noái caùc di saûn, di tích, kieán truùc trong khoâng gian caûnh quan chung, phuø hôïp vôùi tính chaát cuûa khu vöïc coù di saûn, di tích, toå chöùc tröng baøy hieän vaät vaø di chæ khaûo coå hoïc, boá trí caùc khu vöïc chöùc naêng phuï trôï phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù Khu di tích, keát noái haï taàng kyõ thuaät ñoàng boä vôùi Khu Trung taâm chính trò Ba Ñình vaø caùc khu vöïc xung quanh. Theo Quyeát ñònh ñöôïc pheâ duyeät, seõ tieán haønh phaân nhoùm caùc di tích, coâng trình kieán truùc theo giaù trò vaø tính chaát ñeå ñeà xuaát caùc giaûi phaùp baûo toàn, öùng xöû. Quy hoaïch haï taàng giao thoâng nhaèm khôùp noái ñoàng boä heä thoáng haï taàng kyõ thuaät cuûa Khu di tích vôùi heä thoáng haï taàng chung Khu Trung taâm Chính trò Ba Ñình - Haø Noäi.
Quy hoaïch chung thò traán Phuøng - huyeän Ñan Phöôïng
Xaây döïng thò traán Phuøng - huyeän Ñan Phöôïng - Haø Noäi theo höôùng khai thaùc tieàm naêng veà ñieàu kieän töï nhieân vaø lôïi theá veà giao thoâng ñöôøng boä ñeå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, ñaëc bieät laø phaùt trieån du lòch. UBND TP Haø Noäi vöøa ban haønh Quyeát ñònh soá 4398/QÑ-UBND, pheâ duyeät quy hoaïch chung thò traán Phuøng, huyeän Ñan Phöôïng, ñeán naêm 2030, tyû leä 1/5000. Theo quyeát ñònh, dieän tích quy hoaïch chung thò traán Phuøng khoaûng 293,7ha, quy moâ daân soá quy hoaïch ñeán naêm 2020 khoaûng 11.000 ngöôøi; daân soá quy hoaïch ñeán naêm 2030 khoaûng 12.000 ngöôøi. Veà ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian ñoâ thò phuø hôïp vôùi Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi huyeän Ñan Phöôïng noùi chung vaø thò traán Phuøng noùi rieâng. Di dôøi truï sôû cuûa UBND thò traán ra ngoaøi khu vöïc daân cö hieän coù veà khu vöïc taäp trung caùc coâng trình coâng coäng haønh chính ñöôïc quy hoaïch ñoàng boä, hieän ñaïi veà kieán truùc caûnh quan, goùp phaàn taïo söï haøi hoøa vôùi khoâng gian xung quanh, daønh quyõ ñaát sau khi di dôøi ñeå boå sung caùc coâng trình haï taàng coâng coäng phuïc vuï ngöôøi daân trong khu vöïc daân cö hieän höõu.
Sôû Quy hoaïch-Kieán truùc Haø Noäi ñaõ phoái hôïp vôùi UBND huyeän Hoaøi Ñöùc vaø Cty CP Vinapol toå chöùc coâng boá vaø baøn giao hoà sô ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát khu bieät thöï nhaø vöôøn Orange Garden, tyû leä 1/500. Khu bieät thöï nhaø vöôøn Orange Garden coù quy moâ dieän tích khoaûng 54,565ha, bao goàm treân 600 ngoâi bieät thöï cuøng vôùi coâng trình toå hôïp thaùp ñoâi cao 30 taàng daønh cho dòch vuï thöông maïi, y teá, beå bôi boán muøa, chaêm soùc söùc khoûe, laøm ñeïp… vaø treân 500 caên hoä cao caáp caùc loaïi keát noái vôùi khu bieät thöï taïo neân moät coäng ñoàng daân cö kheùp kín vôùi quy moâ daân soá khoaûng 2.768 ngöôøi. Döï aùn thuoäc ñòa giôùi haønh chính xaõ Vaân Canh vaø xaõ Laïi Yeân, huyeän Hoaøi Ñöùc, TP Haø Noäi, coù phía Baéc giaùp tuyeán ñöôøng lieân xaõ Vaân Canh-Caàu Khum; phía Nam giaùp tuyeán ñöôøng quy hoaïch coù maët caét ngang 24m vaø quy hoaïch khu nhaø ôû thu nhaäp thaáp Baéc An Khaùnh; phía Ñoâng giaùp tuyeán ñöôøng quy hoaïch vaønh ñai 3,5; phía Taây giaùp khu caây xanh, maët nöôùc döï kieán (phaân khu ñoâ thò GS). Vieäc ñieàu chænh nhaèm toå chöùc khoâng gian kieán truùc caûnh quan, hình thaønh khu ñoâ thò môùi hieän ñaïi, ñoàng boä veà maët haï taàng xaõ hoäi cuõng nhö haï taàng kyõ thuaät, ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån chung cuûa khu vöïc, ñoàng thôøi phuø hôïp vôùi quy hoaïch phaân khu ñoâ thò vaø haøi hoøa vôùi caùc döï aùn, coâng trình laân caän. Ñaây laø moät döï aùn ñöôïc keát hôïp nhuaàn nhuyeãn, tinh teá giöõa hai phong caùch kieán truùc vaø phong thuûy AÙ Ñoâng vaø AÂu chaâu do taäp theå kieán truùc sö ngöôøi Phaùp vaø Vieät kieàu Phaùp theå hieän. SË 75 . 2015
7
HAØ GIANG
ÑAØ NAÜNG
Ñieàu chænh Caûng haøng khoâng quoác teá Ñaø Naüng ñöôïc chaáp thuaän
Vieäc ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát Caûng haøng khoâng quoác teá Ñaø Naüng ñeán naêm 2020 vaø ñònh höôùng naêm 2030 ñaõ nhaän ñöôïc yù kieán chæ ñaïo töø Phoù Thuû töôùng Hoaøng Trung Haûi.
Thuû töôùng pheâ duyeät thaønh laäp vöôøn quoác gia
Theo ñoù, trong thôøi gian chôø Nghò ñònh quaûn lyù vaø khai thaùc caûng haøng khoâng, saân bay ñöôïc ban haønh, Boä Giao thoâng vaän taûi ñaõ ñöôïc Phoù Thuû töôùng ñoàng yù thöïc hieän coâng taùc toå chöùc thaåm ñònh, pheâ duyeät ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát Caûng haøng khoâng quoác teá Ñaø Naüng ñeán naêm 2020 vaø ñònh höôùng 2030 theo nhö quy ñònh. Cuøng vôùi ñoù, tieán haønh raø soaùt, ñieàu chænh Quy hoaïch toång theå phaùt trieån heä thoáng caûng haøng khoâng vaø saân bay toaøn quoác ñeå trình Thuû töôùng Chính phuû xem xeùt, pheâ duyeät. Hieän caûng haøng khoâng quoác teá Ñaø Naüng ñang laø 1 trong 3 caûng haøng khoâng quoác teá coù hoaït ñoäng nhoän nhòp nhaát taïi Vieät Nam, sau Noäi Baøi (Haø Noäi) vaø Taân Sôn Nhaát (TPHCM). Naèm ôû vò trí trung loä cuûa Vieät Nam, Ñaø Naüng trôû thaønh moät ñieåm trung chuyeån heát söùc lyù töôûng cho caùc ñöôøng bay quoác teá Ñoâng-Taây vaø Baéc Nam qua laõnh thoå nöôùc ta. Hieän Ñaø Naüng ñang giöõ vai troø chuyeån tieáp heát söùc quan troïng, laøm nhieäm vuï keát noái 2 ñaàu ñaát nöôùc vôùi caùc vuøng ñòa phöông xa xoâi, ñoàng thôøi, cuõng laø cöûa ngoõ haøng khoâng quoác teá lôùn nhaát taïi khu vöïc mieàn Trung cuûa Vieät Nam.
ÑOÀNG NAI
Döï aùn saân bay Long Thaønh chính thöùc coù chuû ñaàu tö
Thuû töôùng Chính phuû giao Toång coâng ty Caûng haøng khoâng Vieät Nam chòu traùch nhieäm söû duïng kinh phí töø nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån cuûa doanh nghieäp ñeå toå chöùc laäp Baùo caùo nghieân cöùu khaû thi giai ñoaïn 1 cuûa döï aùn trình Thuû töôùng Chính phuû tröôùc khi baùo caùo Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
Döï aùn saân bay quoác teá Long Thaønh seõ trieån khai taïi huyeän Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai. Muïc tieâu cuûa döï aùn laø xaây döïng saân bay Long Thaønh ñaït caáp 4F theo phaân caáp cuûa Toå chöùc Haøng khoâng daân duïng quoác teá (ICAO), laø saân bay quoác teá quan troïng cuûa quoác gia, höôùng tôùi trôû thaønh moät trong nhöõng trung taâm trung chuyeån haøng khoâng quoác teá cuûa khu vöïc.Dieän tích ñaát cuûa döï aùn laø 5.000ha. Toång möùc ñaàu tö khaùi toaùn cho toaøn boä döï aùn laø 336.630 tyû ñoàng (16,03 tyû USD). Coâng suaát döï kieán ñaït 100 trieäu haønh khaùch/naêm vaø 5 trieäu taán haøng hoùa/naêm, ñöôïc chia laøm 3 giai ñoaïn. Trong ñoù giai ñoaïn 1 chaäm nhaát naêm 2025 phaûi hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo khai thaùc 1 ñöôøng caát haï caùnh vaø 1 nhaø ga haønh khaùch cuøng caùc haïng muïc phuï trôï ñoàng boä vôùi coâng suaát 25 trieäu haønh khaùch/naêm, 1,2 trieäu taán haøng hoùa/naêm.
8
SË 75 . 2015
Vöôøn quoác gia Du Giaø - cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên - tænh Haø Giang ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp döïa treân cô sôû saùp nhaäp khu baûo toàn thieân nhieân Du Giaø vaø khu baûo toàn loaøi vaø sinh caûnh vooïc muõi heách Khau Ca. Dieän tích cuûa vöôøn quoác gia Du Giaø - cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên naèm treân ñòa baøn 3 xaõ, thuoäc 3 huyeän cuûa tænh Haø Giang laø: Xaõ Tuøng Baù - thuoäc huyeän Vò Xuyeân, xaõ Minh Sôn - thuoäc huyeän Baéc Meâ, xaõ Du Giaø thuoäc huyeän Yeân Minh. Nhieäm vuï cuûa vöôøn quoác gia Du Giaø laø baûo veä heä sinh thaùi cuûa röøng vaø caùc loaøi thöïc vaät, ñoäng vaät hoang daõ quyù hieám vaø coù nguy cô tuyeät chuûng. Cuøng vôùi ñoù, vaãn duy trì chöùc naêng phoøng hoä ñaàu nguoàn cuûa löu vöïc soâng Gaâm cuøng heä thoáng suoái trong khu vöïc hoà thuûy ñieän cuûa tænh Tuyeân Quang. Töø ñoù, goùp phaàn giöõ oån ñònh saûn xuaát noâng nghieäp cuõng nhö coâng nghieäp cuûa khu vöïc... Ñoàng thôøi, ñaåy maïnh coâng taùc khai thaùc tieàm naêng, theá maïnh veà caûnh quan thieân nhieân vaø coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên ñeå phaùt trieån du lòch sinh thaùi, giaùo duïc naâng cao yù thöùc baûo toàn, baûo veä moâi tröôøng cho ngöôøi daân; taïo coâng aên vieäc laøm, khuyeán khích daân baûn ñòa tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng dòch vuï du lòch... Dieän tích cuûa vuøng ñeäm vöôøn quoác gia laø 8.850ha, traûi daøi treân ñòa baøn cuûa 33 thoân, 6 xaõ, 4 huyeän cuûa tænh Haø Giang. Cuï theå: xaõ Du Giaø vaø Ñöôøng Thöôïng cuûa huyeän Yeân Minh; xaõ Minh Sôn, Yeân Ñònh cuûa huyeän Baéc Meâ; xaõ Tuøng Baù cuûa huyeän Vò Xuyeân vaø xaõ Thaùi An cuûa huyeän Quaûn Ba.
SÖÏ KIEÄ N
& Bình luaän
Ngaønh xaây döïng
vôùi trieån laõm 70 naêm Thaønh töïu kinh teá - xaõ hoäi
T
rieån laõm 70 naêm Thaønh töïu kinh teá - xaõ hoäi vôùi chuû ñeà "Ñoåi môùi, hoäi nhaäp vaø phaùt trieån", nhaân kyû nieäm 70 naêm Caùch maïng thaùng Taùm, Quoác khaùnh 2/9 ñaõ dieãn ra trong voøng 7 ngaøy töø 28/8 ñeán 3/9 taïi Trieån laõm Giaûng Voõ. Trieån laõm nhaèm giôùi thieäu nhöõng keát quaû phaán ñaáu cuûa nhaân daân Vieät Nam vôùi söï hôïp taùc, giuùp ñôõ quyù baùu cuûa beø baïn khaép naêm chaâu trong söï nghieäp baûo veä Toå quoác vaø kieán thieát ñaát nöôùc trong 70 naêm qua. Trieån laõm coù söï tham gia cuûa 27 boä, ngaønh, cô quan ngang boä vaø caùc toå chöùc ñoaøn theå ôû Trung öông; 27 tænh, thaønh phoá vaø 12 gian haøng cuûa khoái doanh nghieäp treân dieän tích 12.000m2 tröng baøy trong nhaø vaø 3.000m2 tröng baøy ngoaøi trôøi.
80 gian tröng baøy ñöôïc chia thaønh 4 maûng noäi dung lôùn: Khu tröng baøy khaùi quaùt; Khu tröng baøy cuûa caùc boä, ngaønh, ñoaøn theå; Khu
tröng baøy cuûa caùc tænh, thaønh vaø Khu tröng baøy cuûa caùc doanh nghieäp. Moãi khu tröng baøy ñöôïc theå hieän baèng nhöõng maûng, khoái vôùi tö lieäu laø nhöõng hình aûnh, hieän vaät, thöôùc phim... phong phuù vaø soáng ñoäng, goùp phaàn khaúng ñònh, toân vinh nhöõng thaønh töïu kinh teá - xaõ hoäi noåi baät cuûa ñaát nöôùc trong 70 naêm qua, ñaëc bieät trong thôøi kyø ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp. Taïi Trieån laõm 70 naêm Thaønh töïu kinh teá - xaõ hoäi, Boä Xaây döïng giôùi thieäu hình aûnh vaø bieåu ñoà caùc chæ tieâu taêng tröôûng cuûa Ngaønh Xaây döïng trong caùc lónh vöïc nhö: thi coâng xaây laép; quy hoaïch, kieán truùc; phaùt trieån ñoâ thò; phaùt trieån nhaø ôû; haï taàng kyõ thuaät; vaät lieäu xaây döïng; hoaøn thieän cô cheá chính saùch,... Ñaëc bieät, caùc coâng trình troïng ñieåm quoác gia, caùc coâng trình kieán truùc ñaït giaûi, caùc khu ñoâ thò môùi tieâu bieåu treân toaøn quoác cuõng ñöôïc giôùi thieäu taïi Trieån laõm. AÛnh treân: Thuû töôùng Chính phuû Nguyeãn Taán Duõng thaêm gian Trieån laõm cuûa Boä Xaây döïng.
SË 75 . 2015
9
SÖÏ KIEÄ N
Coâng boá
Ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 taàm nhìn ñeán naêm 2050 Thöïc hieän: HOAØNG HAÏNH
S
aùng 17/9/2015, taïi Baéc Ninh, UBND tænh Baéc Ninh ñaõ phoái hôïp vôùi Boä Xaây döïng toå chöùc Hoäi nghò coâng boá Ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050. Theo Quyeát ñònh soá 1560/QÑ-TTg ngaøy 10/9/2015ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät thì Ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 coù phaïm vi laäp quy hoaïch vôùi dieän tích khoaûng 26.326ha, goàm thaønh phoá Baéc Ninh, huyeän Tieân Du, thò xaõ Töø Sôn vaø 3 xaõ Haùn Quaûng, Yeân Giaû, Chi Laêng thuoäc huyeän Queá Voõ. Tænh Baéc Ninh coù dieän tích 822,7km2, daân soá 1,2 trieäu ngöôøi, giaùp vôùi caùc tænh Baéc Giang, Haø Noäi, Höng Yeân, Haûi Döông. Baéc Ninh naèm treân hai haønh lang kinh teá lôùn laø Coân Minh - Laøo Cai - Haø Noäi - Haûi Phoøng - Quaûng Ninh vaø Nam Ninh - Laïng Sôn - Haø Noäi - Haûi Phoøng - Quaûng Ninh. Ñaây laø nhöõng yeáu toá “ñòa lôïi”, laø lôïi theá so saùnh coù moät khoâng hai ñeå Baéc Ninh phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, hoäi nhaäp trong nöôùc vaø quoác teá. Trong nhöõng naêm qua, cô caáu kinh teá Baéc Ninh lieân tuïc chuyeån dòch theo höôùng coâng nghieäp, dòch vuï. Ñeán nay khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 76%; dòch vuï 18,6%; noâng, laâm nghieäp, thuûy saûn giaûm coøn 5,4%. Toác ñoä vaø quy moâ kinh teá cuûa tænh Baéc Ninh ñang ñöùng ôû top ñaàu caû nöôùc. Vôùi
10
SË 75 . 2015
S ˘
k i ÷ n
Thöù tröôûng Boä Xaây döïng Phan Thò Myõ Linh trao quyeát ñònh pheâ duyeät ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 taàm nhìn ñeán naêm 2050 cho UBND tænh Baéc Ninh
moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn, trong nhöõng naêm gaàn ñaây Baéc Ninh ñaõ thu huùt nhieàu taäp ñoaøn quoác teá lôùn nhö : SamSung, Microsoft, Canon, Pepsico. Naêm 2015, tænh Baéc Ninh cô baûn ñaït caùc tieâu chí cuûa tænh coâng nghieäp. Vôùi quy moâ phaùt trieån coâng nghieäp, ñoâ thò maïnh meõ, Baéc Ninh ñaõ khaúng ñònh vò theá quan troïng, trôû thaønh moät cöïc trong tam giaùc taêng tröôûng vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi - Baéc Ninh - Vónh Phuùc. Quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh vôùi muïc tieâu xaây döïng vaø phaùt trieån ñoâ thò Baéc Ninh trôû thaønh ñoâ thò loaïi I vaøo nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû XXI, laøm tieàn ñeà ñeå xaây döïng tænh trôû thaønh thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông tröôùc naêm 2030. Thaønh phoá Baéc Ninh môùi khoâng nhöõng seõ laø trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoùa, kyõ thuaät, giaùo duïc cuûa tænh Baéc Ninh maø coøn laø moät troïng taâm kinh teá thuoäc vuøng troïng ñieåm phía Ñoâng vaø Ñoâng Nam vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi, noái Thuû ñoâ Haø Noäi vôùi caùc caûng bieån Baéc Boä, coù tieàm naêng phaùt trieån coâng nghieäp, thöông maïi, du lòch vaø kinh teá tri thöùc; laø ñaàu moái giao thoâng, giao löu quan troïng cuûa vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi, vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc Boä, vuøng ñoàng baèng soâng Hoàng vaø caû nöôùc; gaén keát hai haønh lang kinh teá: Laøo Cai - Haø Noäi - Haûi Phoøng - Quaûng Ninh vaø Laïng Sôn - Haø Noäi - Haûi Phoøng - Quaûng Ninh; laø nôi coù vò trí quan troïng veà an ninhquoác phoøng.
Vieän tröôûng VIUP - ñôn vò thöïc hieän thieát keá moâ phoûng quy hoaïch - giôùi thieäu moâ hình quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 taàm nhìn ñeán naêm 2050 ñeán caùc ñaïi bieåu. SË 75 . 2015
11
QHC Ñoâ thò Baéc Ninh do lieân danh Vieän Quy hoaïch, kieán truùc Baéc Ninh vaø taäp ñoaøn Nikken Sekkei Nhaät Baûn thöïc hieän
Quy moâ daân soá cuûa Baéc Ninh ñeán naêm 2030 ñöôïc döï baùo seõ ñaït khoaûng 890.000 ngöôøi, daân soá ñoâ thò khoaûng 735.000 ngöôøi; tyû leä ñoâ thò hoùa ñaït khoaûng 83%. Taàm nhìn ñeán naêm 2050, ñoâ thò Baéc Ninh seõ trôû thaønh moät trong nhöõng trung taâm kinh teá quan troïng cuûa vuøng kinh teá Baéc Boä vaø vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi vôùi troïng taâm laø dòch vuï thöông maïi, ñaøo taïo - nghieân cöùu khoa hoïc, du lòch vaên hoùa, y teá - nghæ döôõng vaø logistic vôùi chaát löôïng cao; moät ñaàu moái giao löu, trung taâm du lòch vaên hoùa, ñaøo taïo - nghieân cöùu khoa hoïc cuûa vuøng Thuû ñoâ, vuøng kinh teá Baéc Boä vaø caû nöôùc, coù yù nghóa quoác teá; ñoàng thôøi trôû thaønh ñoâ thò lôùn phaùt trieån beàn vöõng vôùi ñaëc tröng: vaên hoùa - sinh thaùi - tri thöùc; coù cô sôû kinh teá vöõng chaéc, söùc caïnh tranh cao, coù ñieàu kieän an sinh toát vaø cuoäc soáng chaát löôïng cao, öùng phoù hieäu quaû vôùi bieán ñoåi khí haäu. Vôùi nhöõng ñònh höôùng treân, trong ñoà aùn quy hoaïch vöøa ñöôïc pheâ duyeät, khung phaùt trieån khoâng gian vaø khu vöïc phaùt trieån cuûa Ñoâ thò Baéc Ninh ñöôïc caáu truùc thaønh 3 haønh lang, 4 khu vöïc vaø 14 phaân khu vöïc ñoâ thò: * 3 haønh lang goàm: 1. Haønh lang ñoâ thò Baéc Ninh - Lim - Töø Sôn: Laø ñoäng löïc chính lieân keát vôùi Haø Noäi. 2. Haønh lang saùng taïo Baéc Ninh - Nam Sôn: Vôùi Nam Sôn laø trung taâm nghieân cöùu, giaùo duïc, ñaøo taïo. 3. Haønh lang sinh thaùi soâng Ñuoáng: Phaùt huy lieân keát vôùi khu vöïc phía Nam tænh. * 4 khu vöïc laø: 1. Khu vöïc ñoâ thò Baéc Ninh: Tính chaát laø trung taâm haønh chính, chính trò cuûa tænh Baéc Ninh; laø trung taâm caáp vuøng Thuû ñoâ veà thöông maïi – dòch vuï - taøi chính – coâng sôû.
12
SË 75 . 2015
Bao goàm: Khu ñoâ thò hieän höõu coù dieän tích 2100ha ñöôïc quy hoaïch caûi taïo, naâng caáp haï taàng kyõ thuaät ñaït tieâu chí ñoâ thò loaïi 1; Khu ñoâ thò môùi phía Taây vaø Taây Baéc coù dieän tích gaàn 2000ha, vôùi trung taâm haønh chính cuûa quaän trung taâm trong töông lai; caùc trung taâm thöông maïi - dòch vuï - taøi chính - coâng sôû caáp ñoâ thò vaø caáp vuøng Thuû ñoâ, doïc theo ñaïi loä roäng 100m, cuøng vôùi Con ñöôøng Gioù, laøm neân truïc caûnh quan ñoâ thò coù neùt ñoäc ñaùo. 2. Khu vöïc ñoâ thò Tieân Du: Tính chaát laø ñoâ thò vaên hoùa, lòch söû, giaùo duïc ñaøo taïo; laø trung taâm caáp vuøng Thuû ñoâ veà giaùo duïc, ñaøo taïo, du lòch; laø trung taâm caáp ñoâ thò veà thöông maïi, dòch vuï. Bao goàm: Khu ñoâ thò hieän höõu coù dieän tích hôn 200ha, ñöôïc quy hoaïch caûi taïo, naâng caáp haï taàng kyõ thuaät ñaït tieâu chuaån ñoâ thò loaïi I; Khu ñoâ thò môùi phía Baéc coù dieän tích hôn 400ha, phaùt trieån doïc theo tuyeán ñöôøng saét ñoâ thò, vôùi nhaø ga laø trung taâm; Khu ñoâ thò ñaïi hoïc coù dieän tích 1000 ha keát hôïp vôùi caùc khu daân cö, keát noái vôùi ga ñöôøng saét ñoâ thò. 3. Khu vöïc ñoâ thò Töø Sôn: Tính chaát laø moät trung taâm coâng nghieäp saïch, coâng ngheä cao cuûa vuøng Thuû ñoâ; laø ñoâ thò coù caùc khu daân cö chaát löôïng cao, giaûm aùp löïc veà daân soá cho Haø Noäi. Bao goàm: Khu ñoâ thò hieän höõu coù dieän tích hôn 2200ha, ñöôïc quy hoaïch caûi taïo, naâng caáp haï taàng kyõ thuaät ñaït tieâu chuaån ñoâ thò loaïi I; Khu ñoâ thò môùi phía Baéc coù dieän tích hôn 2200ha, phaùt trieån doïc theo truïc ñöôøng tænh 295C, ñöôøng 287, ñöôøng 277 seõ ñöôïc xaây döïng; Caùc khu coâng nghieäp - ñoâ thò coù dieän tích 1800ha, thu huùt coâng nghieäp saïch, coâng ngheä cao; Khu ñoâ thò Höông Maïc, Phuø Kheâ, coù dieän tích 1200ha; Quy hoaïch caûi taïo moâi tröôøng caùc laøng ngheà vaø ñoâ thò hoùa khu daân cö, phaùt trieån caùc khu daân cö môùi gaén vôùi vieäc baûo toàn vaø phaùt trieån caùc laøng ngheà truyeàn thoáng.
S ˘
4. Khu vöïc ñoâ thò môùi Nam Sôn: Tính chaát laø ñoâ thò sinh thaùi; trung taâm kinh teá tri thöùc; laø ñoâ thò coù moâi tröôøng soáng coäng sinh vôùi thieân nhieân. Nôi ñaây seõ taäp trung caùc cô quan nghieân cöùu, tröôøng ñaïi hoïc caáp quoác gia vaø quoác teá; xaây döïng khu lieân hôïp TDTT caáp vuøng Thuû ñoâ; caùc khu daân cö chaát löôïng cao, coâng vieân hoà nöôùc lôùn haøng traêm ha, söû duïng hieäu quaû moâi tröôøng töï nhieân bôûi soâng Ñuoáng, nuùi Daïm. Ñaây cuõng laø khu vöïc giöõ gìn vaø phaùt huy caùc khoâng gian laøng; khoâi phuïc “Ngoøi con Teân” lòch söû vaø huyeàn thoaïi, gaén vôùi vieäc xaây döïng Khu du lòch vaên hoùa taâm linh nuùi Daïm. Ñoà aùn Quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 taäp trung nhaán maïnh vieäc xaây döïng caùc truïc lieân keát khoâng gian ñoâ thò, quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät vaø moâi tröôøng, quy hoaïch heä thoáng haï taàng xaõ hoäi vaø ñònh höôùng kieán truùc vaø xaây döïng neùt khaùc bieät cuûa ñoâ thò Baéc Ninh vôùi caùc ñoâ thò khaùc treân caû nöôùc. * Veà caùc truïc lieân keát khoâng gian ñoâ thò: Quy hoaïch heä thoáng giao thoâng taêng cöôøng lieân keát trong ñoâ thò, vôùi Haø Noäi vaø caùc ñòa phöông trong vuøng Thuû ñoâ, goàm: Truïc giao thoâng QL 1A, 295B, vaø 295C: keát noái Baéc Ninh - Tieân Du - Töø Sôn - Haø Noäi; Truïc QL 18: keát noái vôùi saân bay quoác teá Noäi Baøi vaø Quaûng Ninh; Truïc QL 38: keát noái Baéc Ninh - ñoâ thò môùi Nam Sôn vôùi phía Nam soâng Ñuoáng vaø Höng Yeân, Haûi Döông; Ñöôøng vaønh ñai 3, vaønh ñai 4 keát noái vôùi Haø Noäi vaø caùc tænh trong vuøng Thuû ñoâ; Truïc TL 287 (tænh loä 287): keát noái Töø Sôn - Nam Sôn vôùi Haø Noäi vaø Baéc Giang. Phaùt trieån heä thoáng xe buyùt nhanh vaø heä thoáng ñöôøng saét ñoâ thò. Ñaëc bieät, quy hoaïch heä thoáng ñöôøng saét ñoâ thò khoâng chæ keát noái nhanh nhöõng khu vöïc noäi ñoâ vôùi Haø Noäi vaø caùc ñòa phöông maø coøn thuùc ñaåy phaùt trieån khoâng gian ñoâ thò theo moâ hình TOD. Theo ñoù, caùc khu ñoâ thò môùi seõ phaùt trieån doïc theo tuyeán ñöôøng saét ñoâ thò, vôùi troïng taâm laø caùc ga ñöôøng saét. Moâ hình naøy, ga ñöôøng saét hieän ñaïi laø moät trung taâm dòch vuï, ñaùp öùng phaàn lôùn caùc nhu caàu sinh hoaït cuûa cö daân. * Veà quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät vaø moâi tröôøng: Quy hoaïch heä thoáng haï taàng kyõ thuaät vaø moâi tröôøng ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån cuûa ñoâ thò, ñaûm baûo tieän nghi, baûo veä moâi tröôøng, an toaøn yeân taâm cho cö daân, phoøng traùnh thieân tai vaø öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu.
k i ÷ n
Quy hoaïch caùc troïng ñieåm du lòch khaùc khieán cho du lòch Baéc Ninh trôû thaønh khoâng gian kinh teá - ñoâ thò ñaày söùc haáp daãn: Ñeàn Ñoâ vaø khu Laêng Sôn Caám Ñòa nhaø Lyù, nuùi Daïm, Thuûy Toå quan hoï; du lòch caûnh quan, sinh thaùi doïc soâng Ñuoáng, soâng Caàu; du lòch leã hoäi, laøng ngheà; khoâi phuïc laïi caùc doøng soâng nöùc tieáng moät thôøi laø soâng Nguõ Huyeän Kheâ vaø soâng Tieâu Töông. Ñeå xaây döïng neùt khaùc bieät cuûa ñoâ thò Baéc Ninh vôùi caùc ñoâ thò khaùc treân caû nöôùc, ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 ñaõ quy hoaïch ñònh höôùng kieán truùc Baéc Ninh laø Kieán truùc hieän ñaïi, coù baûo toàn vaø phaùt huy kieán truùc truyeàn thoáng. Thieát keá ñoâ thò ñöôïc theå hieän taïi caùc khu vöïc troïng ñieåm, truïc caûnh quan vaø caùc cöûa ngoõ ñoâ thò. Quy hoaïch baûo toàn caùc di tích lòch söû, vaên hoùa, baûo toàn vaø phaùt huy caûnh quan caùc doøng soâng, caùc daõy nuùi soùt cuøng vôùi vieäc baûo toàn khoâng gian laøng trong ñoâ thò, trong ñoù coù caùc laøng quan hoï seõ laø nhöõng ñaëc tröng laøm neân söï khaùc bieät cuûa ñoâ thò. Ñoù chính laø neùt ñaëc saéc maø caùc nhaø laøm quy hoaïch taïo döïng neân cho böùc tranh ñoâ thò Baéc Ninh trong töông lai khoâng xa, ñeå nôi ñaây chính laø “nôi muoán ñeán vaø muoán soáng laâu daøi khoâng chæ vôùi cö daân Baéc Ninh maø coøn vôùi baïn beø trong nöôùc vaø quoác teá”, nhö lôøi taâm huyeát cuûa moät kieán truùc sö kieâm nhaø quy hoaïch - ngöôøi ñöùng ñaàu ngaønh xaây döïng tænh Baéc Ninh ñaõ noùi. Ñoà aùn Quy hoaïch chung Ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 ñöôïc xaây döïng treân quan ñieåm phaùt trieån ñoâ thò ñaûm baûo tính keá thöøa, phuø hôïp vôùi giai ñoaïn môùi; phaùt trieån ñoâ thò Baéc Ninh theo ñònh höôùng “hieän ñaïi, vaên minh, vaên hieán, haøi hoøa vaø beàn vöõng”, mang ñaëc tröng cuûa tænh Baéc Ninh vôùi truyeàn thoáng vaên hoùa Kinh Baéc. Höôùng tôùi xaây döïng moät thaønh phoá Baéc Ninh môùi coù söùc haáp daãn lôùn vaø naâng cao khaû naêng caïnh tranh treân neàn taûng baûo toàn vaø phaùt huy caùc giaù trò lòch söû vaên hoùa; phaùt trieån haøi hoøa, caân baèng sinh thaùi; öu tieân ñaøo taïo vaø thu huùt nguoàn nhaân löïc chaát löôïng cao, phaùt trieån caùc ngaønh ngheà aùp duïng coâng ngheä môùi theo chieán löôïc taêng tröôûng xanh. Theo ñoù, söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ñoâ thò Baéc Ninh ñaõ xaùc ñònh trong quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät khoâng chæ coù yù nghóa ñoái vôùi vuøng tænh Baéc Ninh maø coøn coù yù nghóa ñoái vôùi Vuøng Thuû ñoâ noùi rieâng vaø khu vöïc caùc tænh phía Baéc noùi chung.
* Veà quy hoaïch heä thoáng haï taàng xaõ hoäi: Quy hoaïch trung taâm haønh chính, vaên hoùa caáp tænh taïi TP Baéc Ninh hieän nay; caùc trung taâm thöông maïi caáp vuøng Thuû ñoâ vaø caáp ñoâ thò; caùc khu ñoâ thò ñaïi hoïc caáp vuøng Thuû ñoâ; khu y teá nghæ döôõng caáp vuøng Thuû ñoâ; khu lieân hôïp theå thao caáp vuøng Thuû ñoâ; quy hoaïch khu Logistic phía Taây Baéc Ninh, caïnh QL 18, tieáp giaùp vôùi khu ñoâ thò coâng nghieäp Yeân Phong. Quy hoaïch khu du lòch taàm côõ quoác gia taïi khu vöïc Phaät Tích, keát noái khoâng gian vôùi phía Nam soâng Ñuoáng, nôi coù cuïm di tích tieâu bieåu: Laêng vaø ñeàn thôø Kinh Döông Vöông, chuøa Daâu, chuøa Buùt Thaùp. Ngoaøi vieäc haønh höông, khaùch tham quan coøn coù theå thöôûng ngoaïn taïi coâng vieân lôùn Baùch Thaûo, caûnh quan soâng Ñuoáng, thaêm laøng truyeàn thoáng, chôi golf, vui chôi giaûi trí vaø mua saém taïi khu Outlet Phaät Tích.
Phoái caûnh khu thuûy toå quan hoï SË 75 . 2015
13
SÖÏ KIEÄ N TT tö vaán KT&ÑT xaây döïng - VIUP
Veà hình thöùc, quy hoaïch chung xaây döïng (QHCXD) ñöôïc theå hieän ôû ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng bao goàm: Sô ñoà, baûn veõ, thuyeát minh vaø moâ hình. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moâ hình laø moät coâng cuï theå hieän quy hoaïch chung xaây döïng hieäu quaû, ñöôïc nhieàu cô quan quaûn lyù vaø ñòa phöông ñaëc bieät quan taâm; do tính tröïc quan, sinh ñoäng trong vieäc phoå bieán, cung caáp thoâng tin quy hoaïch; quaûng baù hình aûnh, keâu goïi ñaàu tö vaø ñaëc bieät deã hieåu, deã theo doõi vôùi moïi taàng lôùp nhaân daân. Tuy nhieân, ñeå xaây döïng ñöôïc moät moâ hình quy hoaïch chung xaây döïng thöïc söï hieäu quaû, truyeàn taûi chính xaùc noäi dung, yù töôûng cuûa quy hoaïch, thöïc söï ñoù khoâng phaûi laø moät coâng vieäc ñôn giaûn. 14
SË 75 . 2015
Vai troø vaø yeâu caàu cuûa moâ hình
trong Quy hoaïch chung Quy hoaïch chung xaây döïng ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xuùc tieán ñaàu tö, quaûn lyù khai thaùc vaø söû duïng caùc coâng trình xaây döïng cuõng nhö phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Quy hoaïch chung xaây döïng ñöa ra caùc ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian vuøng, khoâng gian ñoâ thò - noâng thoân - laøng xaõ; heä thoáng haï taàng kyõ thuaät, haï taàng xaõ hoäi; ñaùp öùng caùc muïc tieâu veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng, baûo veä moâi tröôøng, di saûn vaên hoùa, di tích lòch söû, caûnh quan thieân nhieân, giöõ gìn phaùt trieån baûn saéc daân toäc. Quy hoaïch xaây döïng (QHXD) ñöôïc phaân thaønh ba loaïi: Quy hoaïch xaây döïng vuøng, quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò vaø quy hoaïch ñieåm daân cö noâng thoân. Ñaëc ñieåm cuûa ñoà aùn naøy laø ñöa ra caùc yù töôûng, ñònh höôùng chung phaùt trieån veà khoâng gian, heä thoáng haï taàng kyõ thuaät, phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, moâi tröôøng… cho moät vuøng hoaëc moät khu vöïc ñoâ thò - noâng thoân lôùn. Vôùi tính chaát vó moâ, caùc baûn veõ, thuyeát minh vaø sô ñoà cuûa ñoà aùn quy hoaïch chung xaây döïng chuû yeáu döøng ôû böôùc ñöa ra ñònh höôùng khai thaùc söû duïng ñaát, heä thoáng haï taàng giao thoâng, kyõ thuaät chính…, vaø moät soá thieát keá khoâng gian kieán truùc caûnh quan tieâu bieåu. Maët khaùc, ñeå phaùt huy theá maïnh moâ hình quy hoaïch chung, caàn phaûi theå hieän ñöôïc toaøn boä khoâng gian caûnh quan cuûa toaøn khu vöïc, maïng löôùi giao thoâng haï taàng cuõng nhö caùc ñaëc ñieåm veà töï nhieân, ñòa hình, ñòa maïo, soâng ngoøi, ñoài nuùi trong khu vöïc. Hieåu theo moät caùch ñôn giaûn, vieäc laäp moâ hình cho ñoà aùn quy hoaïch chung khoâng ñôn thuaàn chæ laø gia coâng, theå hieän nhöõng noäi dung coù saün cuûa ñoà aùn maø coøn phaûi khai trieån caùc thieát keá chi tieát, thieát keá moâ phoûng döïa treân ñònh höôùng cuûa quy hoaïch chung. Coâng vieäc naøy khoâng nhöõng yeâu caàu kinh nghieäm thi coâng laäp moâ hình maø coøn ñoøi hoûi kieán thöùc saâu roäng veà thieát keá quy hoaïch. Noùi theo caùch khaùc, ñaây laø coâng vieäc “2 trong 1”: Thieát keá vaø thi coâng moâ hình. Ñeå hieåu roõ hôn veà coâng taùc laøm moâ hình quy hoaïch chung, baøi vieát seõ giôùi thieäu ñoâi neùt veà quaù trình thöïc hieän döï aùn “Laäp moâ hình quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2050” cuûa Vieän Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân Quoác gia. Döï aùn môùi ñöôïc hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng hoài thaùng 9 naêm 2015. Vôùi kinh nghieäm tham gia thöïc hieän döï aùn “Moâ hình quy hoaïch chung xaây döïng Thuû ñoâ Haø
Boä tröôûng vaø laõnh ñaïo tænh xem moâ hình
Vieän tröôûng baùo caùo moâ hình taïi ñòa phöông
Noäi ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2050” cuøng naêng löïc thieát keá quy hoaïch ñaõ ñöôïc khaúng ñònh, VIUP ñaõ ñöôïc Sôû Xaây döïng tænh Baéc Ninh tin töôûng giao nhieäm vuï “Laäp moâ hình quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2050”. Theo döï aùn naøy, phía nhaø thaàu ñöôïc yeâu caàu laäp vaø thi coâng moâ hình quy hoaïch chung tyû leä 1/2000 (khoaûng 130m2) döïa treân quy hoaïch chung tyû leä 1/10.000 cuûa tö vaán quy hoaïch Nikken Sekkei Civil Engineering Ltd, vôùi thôøi gian thöïc hieän gaáp ruùt (khoaûng 100 ngaøy). Ñeå ñaûm baûo hoaøn thaønh khoái löôïng coâng vieäc lôùn trong thôøi gian ngaén, ngay sau khi nhaän nhieäm vuï, VIUP ñaõ thaønh laäp nhoùm moâ hình bao goàm nhieàu kieán truùc sö, kyõ sö vaø kyõ thuaät vieân nhieàu kinh nghieäm, hoaït ñoäng döôùi söï chæ ñaïo chaët cheõ ThS.KTS Ngoâ Trung Haûi - Vieän tröôûng VIUP – Chuû nhieäm ñoà aùn.Döï aùn ñöôïc thöïc hieän tuaàn töï theo caùc böôùc sau:
Thôøi gian trieån khai laøm moâ hình voâ cuøng gaáp ruùt. Vì vaäy, beân caïnh vieäc toå chöùc nhaân söï hieäu quaû, vieäc aùp duïng caùc coâng ngheä môùi hieän ñaïi ñeå ruùt ngaén thôøi gian thi coâng, ñoàng thôøi taêng chaát löôïng saûn phaåm laø voâ cuøng quan troïng. Cuï theå, coâng ngheä in 3D tieân tieán nhaát ñaõ ñöôïc VIUP aùp duïng ñeå theå hieän caùc coâng trình ñieåm nhaán, caùc coâng trình phöùc taïp. In 3D laø coâng ngheä ñang ñöôïc phoå bieán roäng raõi treân theá giôùi vôùi theá maïnh trong vieäc taïo ra caùc chi tieát phöùc taïp trong thôøi gian ngaén. Caùc phöông phaùp laøm moâ hình truyeàn thoáng (laøm khuoân – caét – gheùp) coù nhieàu haïn cheá trong vieäc theå hieän caùc coâng trình, chi tieát phöùc taïp, maát nhieàu thôøi gian vaø chi phí. Trong khi ñoù, haïn cheá lôùn nhaát cuûa coâng ngheä in 3D laø trí töôûng töôïng cuûa ngöôøi thieát keá.
Böôùc thöù nhaát: Khaûo saùt vaø thu thaäp döõ lieäu quy hoaïch Ngoaøi tö lieäu chính laø ñoà aùn quy hoaïch chung cuûa Nikken Sekkei vaø caùc döõ lieäu veà caùc döï aùn ñöôïc Baéc Ninh cung caáp, nhoùm laøm moâ hình ñaõ toå chöùc ñi thöïc ñòa ñeå chuïp aûnh, quay phim, ño ñaïc vaø veõ ghi caùc khoâng gian, tuyeán ñöôøng, coâng trình hieän traïng tieâu bieåu; caùc di tích lòch söû vaên hoùa; ñaëc ñieåm ñòa hình, ñòa maïo cuûa tænh Baéc Ninh. Caùc döõ lieäu sau khi thu thaäp, ñöôïc toång hôïp, ñaùnh giaù, phaân loaïi, nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc thieát keá moâ phoûng. Böôùc thöù hai: Thieát keá moâ phoûng. Ñoà aùn quy hoaïch chung ñöôïc laäp vôùi tyû leä 1/10.000. Tuy nhieân, moâ hình ñöôïc yeâu caàu theå hieän vôùi tyû leä 1/2000. Ngoaøi vieäc toå chöùc caäp nhaät caùc khu vöïc hieän höõu vaø caùc ñoà aùn quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät treân ñòa baøn, phaàn nhieäm vuï raát lôùn cuûa VIUP laø thieát keá moâ phoûng khoâng gian caûnh quan sao cho nhöõng khu vöïc chöa coù quy hoaïch döïa treân ñònh höôùng cuûa ñoà aùn quy hoaïch chung. Thieát keá moâ phoûng ñöôïc hoaøn thaønh döïa treân söï toång hôïp, khôùp noái cuûa ñoà aùn quy hoaïch chung vôùi khoaûng 200 döï aùn hieän höõu trong khu vöïc, trong ñoù coù 40 döï aùn tieâu bieåu ñöôïc löïa choïn theå hieän chính xaùc, hôn 10 döï aùn lôùn ñöôïc thieát keá moâ phoûng chi tieát. Ngoaøi ra, trong quaù trình thöïc hieän, VIUP cuõng ñaõ ñeà xuaát caùc yù töôûng quy hoaïch môùi cho ñoà aùn nhö yù töôûng “Khu laøng vaên hoùa daân toäc Kinh Baéc” vaø ñöôïc Chuû ñaàu tö ñaùnh giaù cao. Böôùc thöù ba: Thi coâng moâ hình.
Qua giôùi thieäu sô boä veà coâng taùc thöïc hieän döï aùn “Laäp moâ hình quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2050”, coù theå thaáy ñöôïc roõ raøng raèng ñaëc thuø cuûa coâng vieäc laäp moâ hình quy hoaïch chung xaây döïng khoâng nhöõng ñoøi hoûi nhaø thaàu coù naêng löïc veà thi coâng, saûn xuaát moâ hình, maø quan troïng hôn nöõa laø naêng thöïc thieát keá quy hoaïch, khaû naêng tìm toøi aùp duïng caùc coâng ngheä tieân tieán, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, giaûm thôøi gian thöïc hieän. Döï aùn ñöôïc hoaøn thaønh laø do tinh thaàn laøm vieäc nghieâm tuùc, traùch nhieäm cao cuûa taäp theå caùc kieán truùc sö, kyõ sö, kyõ thuaät vieân cuûa VIUP. Ngoaøi ra, khoâng theå khoâng keå ñeán söï giuùp ñôõ, phoái hôïp chaët cheõ cuûa Sôû Xaây döïng tænh Baéc Ninh, trong vieäc cung caáp thoâng tin, raø soaùt, goùp yù ñieàu chænh cho döï aùn. Moâ hình ñoâ thò Baéc Ninh ñöôïc khaùnh thaønh ngaøy 17 thaùng 9 naêm 2015 taïi Trung taâm vaên hoùa Kinh Baéc - Thaønh phoá Baéc Ninh. Ñaây laø moät trong nhöõng coâng trình chaøo möøng Ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh Baéc Ninh laàn thöùc XIX (nhieäm kyø 2015 – 2020). Tænh Baéc Ninh ñaõ trôû thaønh ñòa phöông thöù hai treân caû nöôùc (sau Haø Noäi), hoaøn thaønh vieäc coâng boá Quy hoaïch chung ñoâ thò gaén lieàn vôùi moâ hình. Moâ hình ñaõ nhaän ñöôïc söï quan taâm, nhaän xeùt tích cöïc cuûa caùc laõnh ñaïo Boä Xaây döïng, laõnh ñaïo tænh Baéc Ninh, caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø cuûa ñoâng ñaûo giôùi nhaø ngheà, caùc taàng lôùp nhaân daân ñòa phöông. Roõ raøng, ñaây laø moät coâng cuï hieäu quaû, caàn ñöôïc nhaân roäng ñeå hoã trôï cho coâng taùc quaûn lyù cuõng nhö kieåm tra, giaùm saùt quaù trình trieån khai cuõng nhö ñieàu chænh kòp thôøi caùc ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng voán bò ñaùnh giaù coøn nhieàu choàng cheùo vaø khoâng ñoàng boä ôû nöôùc ta.
Nhoùm coâng trình ñang laøm vieäc SË 75 . 2015
15
“Ñoâ thò Doøng thôøi gian” YÙ töôûng veà söï khaùc bieät trong quy hoaïch ñoâ thò Baéc Ninh
Cao Vaên Haø
Giaùm ñoác Sôû Xaây döïng, Chuû tòch Hoäi Xaây döïng Baéc Ninh
Ñ
eán Baéc Ninh seõ thaáy ñöôïc quaù khöù - hieän taïi – töông lai, ñoù laø yù töôûng veà söï khaùc bieät cho Ñoâ thò Trung taâm cuûa tænh Baéc Ninh (Ñoâ thò loõi) ñöôïc hình thaønh trong quaù trình laäp quy hoaïch. Taùc giaû yù töôûng ñaët teân laø “Ñoâ thò Doøng thôøi gian”. Chaéc haún laø phaûi coù söï luaän giaûi veà lyù do vaø caùch thöùc ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù. Taïi sao phaûi caàn söï khaùc bieät? Trong laøm aên, nhaø kinh doanh taïo söï khaùc bieät trong chieán löôïc xaây döïng thöông hieäu, thu huùt ñöôïc khaùch haøng, söï hôïp taùc, nhôø ñoù maø thaéng lôïi trong caïnh tranh vaø böùt phaù. Ngaøy nay, trong xu theá hoäi nhaäp, moãi quoác gia, moãi ñòa phöông, söï khaùc bieät chính laø nhöõng ñieåm maïnh, laø lôïi theá ñeå xaây döïng ñoäng löïc phaùt trieån. Caùc nhaø Quy hoaïch ñoâ thò quan taâm caùc yeáu toá truï coät veà ñoäng löïc, bao goàm: con ngöôøi, ñòa lyù, vaên hoùa, kinh teá, xaõ hoäi. Ñoâ thò Baéc Ninh trung taâm laáy vaên hoùa vaø ñòa lyù “hình soâng, theá nuùi” laøm truï coät chính ñeå xaây döïng söï khaùc bieät vôùi caùc ñoâ thò khaùc trong nöôùc. ÔÛ Vieät Nam, cuõng coù khoâng ít ñoâ thò coù soâng, nuùi thô moäng, hoaëc kyø vó, nhöng coù theå noùi, raát hieám nôi naøo nhö khu vöïc ñoâ thò loõi cuûa Baéc Ninh, phaàn lôùn ñöôøng chu vi (ba maët) ñöôïc bao boïc bôûi soâng (soâng Nguõ Huyeän Kheâ, soâng Caàu, soâng Ñuoáng); vaø ñaëc bieät nöõa, giöõa ñòa hình baèng phaúng cuûa ñoàng baèng taïo hoùa nhö ñeå “soùt” laïi moät vaøi daõy nuùi khoâng cao lôùn nhöng truø phuù vaø thô moäng nhö nuùi Daïm, nuùi Phaät Tích, nuùi Cheø-Doïc. Ñaây chính laø quaù khöù cuûa kieán taïo töï nhieân vaø quaù trình giöõ gìn vaø phaùt trieån bao ñôøi gaén vôùi nhöõng söï tích, huyeàn thoaïi, nhöõng daáu aán lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc, nhöõng laøng maïc truø phuù vôùi coäng ñoàng daân cö khoâng chæ gioûi troàng luùa nöôùc maø coøn gioûi laøm caùc ngheà thuû coâng vaø buoân baùn. Hieän taïi cuõng seõ trôû thaønh quaù khöù vôùi nhöõng kæ nieäm veà moät thôøi “ñoâ thò hoùa”, nhöõng giaù trò quaù khöù bò xaâm haïi, vaø ñeán hoâm nay moät töông lai môû ra veà moät ñoâ thò
16
SË 75 . 2015
Coâng trình thaùp ñoàng hoà keát hôïp ñaøi phun nöôùc goùp phaàn toâ ñeïp caûnh quan ñoâ thò (Nguoàn Internet)
sinh thaùi maø theá hình nuùi soâng coù moät khoâng hai nhö vaäy. Chính bôûi vaäy maø ñoâ thò Baéc Ninh trong baûn ñoà aùn quy hoaïch chung ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 coù ñöôøng chaân trôøi khoâng bò chaën bôûi caùc daõy nhaø cao taàng. Ñoâ thò môùi Baéc Ninh ñaõ ñöôïc quy hoaïch ñeå khi chuùng ta ñöùng ôû baát kyø nôi naøo trong khu vöïc trung taâm nhìn ra xung quanh, taàm maét ñöôïc traûi roäng vaø vuoát ve bôûi “daûi luïa meàm” caây xanh, maët nöôùc. Baéc Ninh seõ coù ñoâ thò sinh thaùi vôùi saéc thaùi rieâng khoâng chæ bôûi ñòa hình töï nhieân, söï baûo toàn heä sinh thaùi töï nhieân maø coøn ôû caùch thöùc kieán taïo khoâng gian kieán truùc, caûnh quan khoâng laán aùt, khoâng che khuaát taàm nhìn nuùi non soâng nöôùc, keát hôïp moät caùch saùng taïo giöõa hieän ñaïi vaø vaên hoùa truyeàn thoáng. Vaên hoùa Baéc Ninh, chính laø truï coät quan troïng nhaát ñeå laøm neân söï khaùc bieät veà khoâng gian ñoâ thò. Ñoù chính laø yeáu toá beà daøy vaên hoùa, laøm neân neàn vaên hieán Baéc Ninh maø khoâng phaûi nôi naøo cuõng coù ñöôïc. Trong kho taøng vaên hoùa ñoù phaàn lôùn caùc di saûn ñöôïc chöùa ñöïng vaø truyeàn taûi bôûi caùc coâng trình kieán truùc nhö ñình, chuøa, thaønh quaùch vaø caùc ñòa danh lòch söû. Vuøng Ñoâ thò loõi vôùi ñaäm ñaëc caùc di tích nhö vaäy ñaõ ñöôïc ñöa vaøo trong ñoà aùn quy hoïach nhaèm baûo toàn vaø phaùt huy giaù trò trong giaùo duïc vaø phaùt trieån du lòch. Tuy nhieân, quy hoaïch baûo toàn caùc di saûn chæ goùp phaàn laøm neân “Ñoâ thò Doøng thôøi gian” chöù chöa phaûi laø yeáu toá noåi baät. Baûo toàn laøng môùi laøm neân moät söï khaùc bieät ñoäc ñaùo, ñoù chính laø ñoâ thò coù “Laøng trong phoá”. Chuùng ta thöû hình dung, töø nhöõng khu vöïc trung taâm maät ñoä cao veà coâng trình vaø daân cö, vôùi nhòp soáng coâng nghieäp vaø ñoâ thò hoái haû, chæ vaøi chuïc phuùt ta ñaõ ñeán ñöôïc vaø baét gaëp moät vaøi khoâng gian laøng, moïi thöù seõ chaäm laïi, khoâng gian traûi ra thoaùng ñaõng vôùi moâi tröôøng, caûnh quan thieân nhieân, tinh thaàn con ngöôøi ñöôïc nghæ ngôi thö giaõn vaø traûi nghieäm caû “hieän taïi, quaù khöù, töông lai”. Khaùch thaäp phöông chaéc seõ “oà” leân moät caùch thoaûi maùi moãi khi baét gaëp moät laøng queâ, vaø ñaëc bieät hôn laø khoâng phaûi moät maø nhieàu khoâng gian laøng nhö theá. Kinh nghieäm cuûa nhieàu ñoâ thò lôùn trong nöôùc, ngay caû Haø Noäi, ñaõ khoâng kòp giöõ ñöôïc caùc khoâng gian ñaùng quyù ñoù, laøng ñaõ daàn bieán maát khoâng chæ bôûi söï xoùa nhoøa ranh giôùi maø coøn bôûi söï ñoâ thò hoùa taát caû moïi thöù ôû trong ñoù. Baûo toàn khoâng gian laøng chính laø giöõ gìn caùc neùt ñaëc saéc veà vaên hoùa nhö caùc di tích lòch söû vaên hoùa, leã hoäi, ngheà truyeàn thoáng vaø ñaëc bieät laø di saûn vaên hoùa Quan hoï xöù Kinh Baéc, (trong 49 laøng Quan hoï goác thì khu vöïc ñoâ thò loõi Baéc Ninh chieám khoaûng gaàn 40 laøng). Quan hoï muoán giöõ ñöôïc ñuùng baûn saéc cuûa noù thì phaûi gaén vôùi laøng nôi noù ñaõ
sinh ra vaø tröôøng toàn ñeán ngaøy nay. Ngöôøi ta chæ coù theå goïi laø “Laøng Quan hoï” chöù khoâng theå goïi laø “Phoá Quan hoï”. Quan hoï coù khoâng gian rieâng ñeå ngöôøi ta coù theå nghe, xem vaø chôi Quan hoï! Vaäy laøm theá naøo ñeå baûo toàn ñöôïc caùc laøng trong ñoâ thò laø baøi toaùn caàn coù lôøi giaûi ngay trong phöông aùn quy hoaïch. Baûo toàn caùc laøng khoâng chæ ôû khía caïnh giöõ ñöôïc “Caây ña, gieáng nöôùc, saân ñình” maø caùi chính laø quy hoaïch sao cho phoá khoâng tieán saùt vaøo laøng, khoâng xoùa nhoøa danh giôùi vaø thöïc hieän coâng cuoäc “ñoàng hoùa” taát caû moïi thöù. Caàn quy hoaïch caùc khoaûng ñeäm noâng nghieäp, ngaên caùch giöõa laøng vaø phoá, ñoàng thôøi caàn moät söï chuyeån tieáp hôïp lí veà chieàu cao taàng vaø caây xanh. Coøn trong laøng cuõng caàn phaûi xaùc ñònh moät caùch kyõ löôõng khu naøo, coâng trình naøo thì baûo toàn, khu naøo, coâng trình naøo phaùt trieån, caûi taïo, naâng caáp. Ñöøng nhaàm laãn giöõa khaùi nieäm “Baûo toàn khoâng gian laøng” vôùi “Baûo toàn di tích”. Laøng trong ñoâ thò hieän ñaïi caàn ñöôïc xaây döïng haï taàng kó thuaät, haï taàng xaõ hoäi hieän ñaïi, xaây döïng nhaø ôû vôùi tieän nghi hieän ñaïi nhöng khoáng cheá veà chieàu cao vaø kieåu daùng kieán truùc phuø hôïp vôùi baûn saéc. Nhöõng neùt ñeïp vaên hoùa cuûa laøng khoâng maát ñi vôùi coång laøng, ao laøng, ñình laøng, ruoäng vöôøn, beán baõi,… Ñoù cuõng chính laø nhöõng maûng xanh lôùn cuûa ñoâ thò, laøm neân moät neùt ñaëc saéc nöõa veà tính chaát sinh thaùi, laø khoâng gian ñeå maø ngöôøi ñoâ thò phaûi theøm muoán trong moãi ngaøy, moãi tuaàn, ñeå maø gaàn guõi vaø giao löu giöõa noâng thoân vaø thaønh thò, hoã trôï nhau cuøng phaùt trieån. Ñeán ñaây, ngöôøi ta coù theå ñi ngöôïc laïi doøng thôøi gian ñeå maø hoaøi nieäm, thöôûng thöùc, ñeå tinh thaàn saûng khoaùi vaø taùi taïo ra nhöõng naêng löôïng môùi, saùng taïo môùi. Vaø taát caû nhöõng yù töôûng ñoù ñaõ ñöôïc caùc nhaø laøm quy hoaïch cuï theå hoùa trong Ñoà aùn Quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 vöøa ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät. Ngöôøi ta thöôøng goïi teân “bí danh” cho moät ñoâ thò theo caùch laáy moät neùt ñaëc tröng cuûa nôi ñoù, ví duï nhö: Haûi Phoøng laø “Thaønh phoá Caûng” hay “Thaønh phoá Hoa Phöôïng Ñoû”, Hueá laø “Thaønh phoá Di Saûn”, Nha Trang laø “Thaønh phoá Du Lòch”… Ngöôøi Baéc Ninh ñeán moät luùc coù theå seõ töï haøo khi ñöôïc noùi ñeán “Ñoâ thò Doøng thôøi gian” vôùi nhöõng khoâng gian laøng trong ñoâ thò vaø nhöõng neùt ñaëc saéc veà tính chaát sinh thaùi ñöôïc taïo ra töø nhöõng caùi rieâng coù cuûa mình. Nhöõng ngöôøi laøm quy hoaïch chuùng toâi xin ñöôïc cuøng moïi ngöôøi höôùng tôùi vaø phaán ñaáu cho moät töông lai nhö theá. SË 75 . 2015
17
VÒEÂN QUY HOAÏCH, KIEÁN TRUÙC BAÉC NINH Ñòa chæ: soá 116 - Ñöôøng Huyeàn Quang - Tp Baéc Ninh Ñieän thoaïi: (0241).3.823.476 - Fax: 0241.3812.810 Mail: Quyhoachkientrucbn@gmail.com
Chöùc naêng, nhieäm vuï chính: Giuùp sôû xaây döïng thöïc hieän coâng taác quaûn lyù Nhaø nöôùc veà quy hoaïch vaø kieán truùc xaây döïng; Thöïc hieän coâng taùc nghien cöuù khoa hoïc, tö vaán, phaûn bieän caùc ñoà ans quy hoaïch, kieán truùc; Laäp caùc chöông trình, keá hoaïch phaùt trieån ñoâ thò, quy cheá quaûn lyù quy hoaïch kieán truùc ñoâ thò; Thöïc hieän caùc nhieäm vuï khaùc do UBND tænh, Giaùm ñoác Sôû Xaây döïng giao Vieän tröôûng
ThS.KTs. Ñoã Xuaân Thuyû Ñoà aùn Quy hoaïch chung ñoâ thò Baéc Ninh ñeán naêm 2030, taàm nhìn 2050 Do lieân danh NIkken Sekkei vaø vieän Quy hoaïch, kieán truùc Baéc Ninh laäp
18
SË 75 . 2015
Moät soá ñoà aùn tieâu bieåu do Vieän thöïc hieän Trung taâm thöông maïi Tröôøng Hueä
Tröôøng Ñaïi hoïc Döôïc Haø Noäi (CS2)
Khu ñoâ thò phía nam trung taâm thò traán Hoà
Khu ñeàn thôø Lyù Thöôøng Kieät
SË 75 . 2015
19
ÑOÂ THÒ BOÁ N PHÖÔNG
Con ñöôøng Haïnh Phuùc
Bieåu töôïng saùng ngôøi cuûa tinh thaàn lao ñoäng kieân cöôøng, yù chí saét ñaù, quyeát taâm xaây döïng queâ höông, ñaát nöôùc cuûa nhaân daân caùc daân toäc tænh Haø Giang vaø vuøng Taây Baéc. Trích baøi phaùt bieåu cuûa Phoù Thuû töôùng Chính phuû Nguyeãn Xuaân Phuùc taïi Leã kyû nieäm 50 naêm Ngaøy hoaøn thaønh Con ñöôøng Haïnh Phuùc
S
au ngaøy hoøa bình laäp laïi ôû mieàn Baéc, vuøng cao Haø Giang coøn raát ngheøo ñoùi, laïc haäu; trình ñoä daân trí thaáp; tình hình an ninh chính trò, traät töï an toaøn xaõ hoäi raát phöùc taïp. Thöïc hieän chuû tröông cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc veà xaây döïng mieàn Baéc xaõ hoäi chuû nghóa noùi chung, laøm haäu phöông vöõng chaéc cho söï nghieäp giaûi phoùng mieàn Nam, thoáng nhaát Toå quoác, nhaèm phaùt trieån KT-XH tænh Haø Giang noùi rieâng, naêm 1959, Tænh uûy Haø Giang ñaõ chuû tröông xaây döïng tuyeán ñöôøng noái lieàn trung taâm tænh leân 4 huyeän vuøng cao nuùi ñaù phía Baéc tænh Haø Giang. Sau 6 naêm xaây döïng, con ñöôøng Haø Giang - Ñoàng Vaên - Meøo Vaïc vôùi chieàu daøi gaàn 200km xuyeân ñòa hình hieåm trôû ñaõ hoaøn thaønh vôùi teân goïi Con ñöôøng Haïnh Phuùc. Thaønh quaû naøy laø coâng söùc, maùu xöông cuûa haøng vaïn thanh nieân xung phong, daân coâng vaø ñoàng baøo caùc daân toäc khu Cao - Baéc - Laïng, Haø - Tuyeân - Thaùi vaø caùc tænh Haûi Höng, Nam Ñònh; nhieàu ngöôøi ñaõ hy sinh, maõi maõi naèm laïi vôùi Cao nguyeân ñaù. Con ñöôøng Haïnh Phuùc ñaõ giuùp cho caùc huyeän vuøng cao phía Baéc ruùt ngaén khoaûng caùch vôùi trung taâm tænh vaø mieàn xuoâi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho Haø Giang phaùt trieån KT-XH, baûo ñaûm an ninh - quoác phoøng, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi ôû mieàn Baéc trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng Myõ.
20
SË 75 . 2015
ß´ thfi
Hoâm nay, chuùng ta toå chöùc kyû nieäm 50 naêm Ngaøy hoaøn thaønh Con ñöôøng Haïnh Phuùc nhaèm oân laïi moät giai ñoaïn cöïc kyø khoù khaên, gian khoå cuûa caû nöôùc noùi chung vaø tænh Haø Giang noùi rieâng trong coâng cuoäc xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Ñoàng thôøi, chuùng ta traân troïng töôûng nhôù, tri aân söï hy sinh gian khoå, maát maùt vaø nhöõng ñoùng goùp to lôùn cuûa löïc löôïng thanh nieân xung phong vaø ñoàng baøo, ñoàng chí trong quaù trình xaây döïng con ñöôøng mang laïi haïnh phuùc, aám no cho haøng vaïn ñoàng baøo caùc daân toäc tænh Haø Giang. Naêm thaùng ñaõ qua ñi, nhöng con ñöôøng Haïnh Phuùc coøn maõi maõi laø nieàm töï haøo, laø bieåu töôïng saùng ngôøi cuûa tinh thaàn lao ñoäng kieân cöôøng, yù chí saét ñaù, quyeát taâm xaây döïng queâ höông, ñaát nöôùc cuûa nhaân daân caùc daân toäc tænh Haø Giang vaø vuøng Taây Baéc. Nhöõng baøi hoïc veà söï ñoaøn keát giöõa ñoàng baøo caùc daân toäc, giöõa mieàn nuùi vôùi mieàn xuoâi, söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc löïc löôïng, söï phaùt huy, söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc toång hôïp trong nhaân daân... trong quaù trình xaây döïng coâng trình naøy vaãn coøn nguyeân giaù trò ñeán ngaøy nay. Leã kyû nieäm naøy coøn coù yù nghóa giaùo duïc truyeàn thoáng yeâu nöôùc, chuû nghóa anh huøng caùch maïng, yù chí töï löïc, töï cöôøng... cho caùc theá heä treû hoâm nay. Ñaây cuõng laø dòp quaûng baù, thu huùt söï quan taâm cuûa nhaân daân, du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán vôùi Haø Giang ñeå khaùm phaù nhöõng neùt ñeïp huøng vó cuûa thieân nhieân, nhaát laø Cao nguyeân ñaù Haø Giang cuõng nhö tìm hieåu veà nhöõng giaù trò lòch söû cuûa moät giai ñoaïn caùch maïng haøo huøng cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc vuøng Taây Baéc. Naèm ôû ñieåm cöïc Baéc cuûa Toå quoác, coù vò trí troïng yeáu veà an ninh, quoác phoøng, coù neàn vaên hoùa ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc, Haø Giang
bËn ph≠¨ng
coù nhieàu lôïi theá, tieàm naêng trong phaùt trieån KT-XH, ñaëc bieät laø veà phaùt trieån du lòch treân Coâng vieân Ñòa chaát Toaøn caàu - Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên. Tuy nhieân, hieän nay Haø Giang vaãn coøn nhieàu khoù khaên, ñòa hình nuùi cao hieåm trôû, ñaù nhieàu, ñaát ít; giao thoâng ñi laïi khoâng thuaän tieän, cô sôû haï taàng coøn thaáp keùm; ñôøi soáng ñoàng baøo daân toäc duø nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ ñöôïc naâng cao nhöng vaãn coøn khoaûng caùch lôùn so vôùi möùc trung bình cuûa caû nöôùc... Ñeå tieáp tuïc phaùt huy tinh thaàn lao ñoäng caàn cuø, loøng yeâu nöôùc saâu saéc cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc Taây Baéc cuõng nhö ñeàn ñaùp nhöõng coâng lao to lôùn, khaùt voïng chaùy boûng vaø söï hy sinh cao caû cuûa caùc theá heä cha, anh ñi tröôùc, toâi ñeà nghò Ñaûng boä, chính quyeàn vaø nhaân daân caùc daân toäc tænh Haø Giang caàn noã löïc, coá gaéng hôn nöõa, bieán khoù khaên, thaùch thöùc thaønh cô hoäi phaùt trieån, nhaát laø ñaët Haø Giang trong moái lieân keát giöõa vuøng Taây Baéc vaø caùc vuøng, mieàn trong caû nöôùc, ñeå vöõng böôùc ñi leân, phaùt trieån beàn vöõng; phaán ñaáu hoaøn thaønh thaéng lôïi caùc muïc tieâu, nhieäm vuï phaùt trieån KT-XH naêm 2015 vaø 5 naêm 2010 - 2015 theo Nghò quyeát cuûa Ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh ñeà ra. Nhaân dòp naøy, toâi ñeà nghò caùc Boä, ngaønh Trung öông, caùc ñòa phöông, caùc doanh nghieäp, nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc - baèng nhöõng vieäc laøm thieát thöïc, tieáp tuïc quan taâm, taïo ñieàu kieän, giuùp ñôõ Haø Giang noùi rieâng vaø vuøng Taây Baéc noùi chung khôi daäy tieàm naêng, theá maïnh trong phaùt trieån KT-XH; tích cöïc chung tay cuøng ñoàng baøo caùc daân toäc Haø Giang vaø vuøng Taây Baéc trong coâng cuoäc xoùa ñoùi, giaûm ngheøo, xaây döïng cuoäc soáng aám no, haïnh phuùc.
SË 75 . 2015
21
ÑOÂ THÒ BOÁ N PHÖÔNG
Môû höôùng phaùt trieån KT-XH tænh Haø Giang trong moái lieân keát vuøng Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc
N
haân dòp tænh Haø Giang toå chöùc Leã kyû nieäm 50 naêm hoaøn thaønh con ñöôøng Haïnh Phuùc, Ban chæ ñaïo Taây Baéc phoái hôïp vôùi Ban Kinh teá Trung öông vaø tænh Haø Giang toå chöùc Hoäi thaûo “Phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi tænh Haø Giang trong moái lieân keát vuøng Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc”. Hoäi thaûo goàm 3 phieân chuyeân ñeà: Phaùt trieån thöông maïi bieân giôùi taïo ñoäng löïc cho phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi tuyeán bieân giôùi ñaát lieàn cuûa tænh Haø Giang; Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá du lòch Haø Giang trong moái lieân keát vôùi caùc tænh trong khu vöïc Ñoâng Baéc, Taây Baéc vaø tænh Vaân Nam (Trung Quoác); Taùi cô caáu noâng nghieäp gaén vôùi phaùt trieån chuoãi giaù trò ñaëc saûn vaø noâng - coâng nghieäp döôïc lieäu Haø Giang. Taïi Hoäi thaûo, caùc ñaïi bieåu ñaõ ñaùnh giaù toång quan veà tieàm naêng, lôïi theá, khoù khaên, thaùch thöùc cuûa tænh Haø Giang. Ñoàng thôøi, ñeà ra muïc tieâu, ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong moái lieân keát vuøng Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc ñeå trao ñoåi, cung caáp caùc thoâng tin veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong vuøng vaø ñeà ra ñöôïc nhöõng nhieäm vuï quan troïng trong moái lieân keát vuøng trong giai ñoaïn tôùi... Xin göûi tôùi baïn ñoïc moät soá tham goùp tieâu bieåu taïi Hoäi thaûo:
22
SË 75 . 2015
ß´ thfi GS.TS. Vöông Ñình Hueä, Uyû vieân Trung öông Ñaûng, Tröôûng ban Kinh teá Trung öông
Haø Giang laø moät tænh mieàn nuùi bieân giôùi phía Baéc thuoäc Vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä. Dieän tích töï nhieân treân 7.800km2 vôùi ñòa hình chuû yeáu laø nuùi ñaù, thôøi tieát khí haäu heát söùc khaéc nghieät. Veà cô baûn Haø Giang laø tænh ngheøo nhaát caû nöôùc; keát caáu haï taàng coøn yeáu; taêng tröôûng kinh teá chuû yeáu coøn theo beà roäng; thu huùt nguoàn löïc ñaàu tö, phaùt trieån kinh teá bieân maäu vaø kinh teá cöûa khaåu coøn nhieàu maët haïn cheá; caùc lieân keát, hôïp taùc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi Vuøng vaø treân caùc lónh vöïc, ngaønh, saûn phaåm chöa ñöôïc phaùt huy; taùi cô caáu ngaønh noâng nghieäp gaén vôùi xaây döïng noâng thoân môùi coøn chöa coù böôùc ñoät phaù. Tuy vaäy, Haø Giang coù nhöõng tieàm naêng lôïi theá so saùnh ñeå phaùt trieån. Tröôùc heát, laø vò trí cöûa ngoõ phía Baéc quoác gia coù 4 tuyeán quoác loä ñi qua, coù ñöôøng bieân giôùi giaùp vôùi Trung Quoác. Ñaây laø nhöõng ñieàu kieän quan troïng ñeå ñöa Haø Giang thaønh tænh keát noái kinh teá bieân maäu trong haønh lang kinh teá Vieät Nam - Trung Quoác vaø vôùi caùc nöôùc khaùc. Tænh cuõng coù lôïi theá veà ñieàu kieän ñaát ñai, khí haäu heát söùc ñaëc thuø ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån vuøng haøng hoùa caây döôïc lieäu ñeå phaùt trieån neàn coâng nghieäp cheá bieán döôïc phaåm vaø caùc chuoãi giaù trò saûn phaåm ñaëc saûn cheá bieán giaù trò cao. Coâng vieân ñòa chaát Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø thaønh vieân cuûa maïng löôùi Coâng vieân Ñòa chaát toaøn caàu cuøng vôùi nhieàu ñænh nuùi cao, hang ñoäng, caùc danh thaéng… laø tieàm naêng quan troïng ñeå Haø Giang cuøng caùc ñòa phöông trong vuøng hình thaønh moät ngaønh du lòch quy moâ lôùn, giaù trò cao, keát noái quoác teá, phaùt trieån trôû thaønh ngaønh kinh teá muõi nhoïn trong quaù trình taùi cô caáu kinh teá cuûa tænh. Ñeå thöïc hieän thaéng lôïi Nghò quyeát cuûa Boä Chính trò, Keát luaän cuûa Ban Bí thö, caùc quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû, Haø Giang caàn quan taâm giaûi quyeát moät soá vaán ñeà sau ñaây: Thöù nhaát, caàn sôùm xaây döïng vaø ñeà nghò Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh pheâ duyeät Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi Haø Giang; caùc quy hoaïch ngaønh, lónh vöïc, saûn phaåm chuû yeáu caáp tænh, ñaûm baûo phaùt huy vò trí cuûa Haø Giang laø tænh keát noái giöõa Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc, keát noái giöõa Vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä vôùi tænh Vaân Nam (Trung Quoác). Thöù hai, treân cô sôû lôïi theá “Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên”, Tænh neân nghieân cöùu ñeà xuaát chuû tröông, cô cheá chính saùch ñoät phaù ñeå thu huùt caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc ñaàu tö hình thaønh khu dòch vuï du lòch cao caáp quoác gia vaø quoác teá veà sinh thaùi, vaên hoaù daân toäc, khaùm phaù, khoa hoïc, vôùi saûn phaåm ñaëc saûn ñòa phöông. Thöù ba, vôùi ñieàu kieän ñaëc thuø veà sinh thaùi, ñòa hình thuaän lôïi cho phaùt trieån döôïc lieäu, Tænh caàn xaây döïng chieán löôïc, caùc ñeà aùn quy hoaïch, phaùt trieån noâng - coâng nghieäp döôïc lieäu, gaén vôùi vieäc hình thaønh ngaønh noâng - coâng nghieäp döôïc lieäu cho toaøn Vuøng.
bËn ph≠¨ng
Thöù tö, treân cô sôû ñaëc thuø veà sinh thaùi, ñòa hình, tænh Haø Giang neân tieán haønh taùi cô caáu noâng nghieäp, ñoåi môùi moâ hình taêng tröôûng noâng nghieäp treân cô sôû ñònh höôùng xaây döïng moät neàn noâng nghieäp môùi döïa treân lôïi theá ñaëc thuø töï nhieân vôùi caùc chuoãi giaù trò. Thöù naêm, veà phaùt trieån kinh teá bieân maäu vôùi trung taâm laø caëp Cöûa khaåu quoác teá Thanh Thuûy (Vieät Nam) vaø Thieân Baûo (Trung Quoác), tænh Haø Giang caàn tieáp tuïc phoái hôïp chaët cheõ vôùi tænh Vaân Nam (Trung Quoác) trong xaây döïng heä thoáng cô sôû haï taàng… Ñoàng thôøi, quan taâm phaùt trieån caùc caëp cöûa khaåu phuï gaén vôùi saép xeáp, oån ñònh daân cö doïc bieân giôùi.
OÂng Nguyeãn Vaên Bình, Thoáng ñoác Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam: Taàm chieán löôïc veà kinh teá - xaõ hoäi vuøng Taây Baéc laø voâ cuøng quan troïng. Phaûi coù quy hoaïch toång theå, khoâng chæ cho Haø Giang maø laø keát noái Haø Giang trong vuøng Taây Baéc vaø Ñoâng Baéc trong moät chieán löôïc thoáng nhaát cuûa toaøn vuøng. Haø Giang coù theá maïnh veà noâng nghieäp vì vaäy neân phaùt huy theá maïnh naøy nhö caây cam, cheø, vuøng döôïc lieäu. Nhöng chuùng ta coøn thieáu maët toå chöùc saûn xuaát, thieáu söï lieân keát vôùi caùc doanh nghieäp. Vì vaäy tænh Haø Giang caàn phaûi xin cô cheá ñaëc thuø cho caùc doanh nghieäp noâng nghieäp coù ñieàu kieän tieáp caän voán ñeå phaùt trieån. Theâm nöõa, tænh Haø Giang caàn phaûi taäp trung hôn nöõa vaøo vaán ñeà quy hoaïch cô sôû haï taàng ñeå thuaän lôïi hôn trong phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong thôøi gian tôùi.
OÂng Leâ Ñình Thoï, Thöù tröôûng Boä Giao thoâng – Vaän taûi.
Trong phaùt trieån lieân keát vuøng giöõa Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc; giao thoâng ñoùng vai troø tieân phong. Veà quy hoaïch, caùc chieán löôïc, quy hoaïch chuyeân ngaønh ñeå thöïc hieän muïc tieâu phaùt trieån keát caáu haï taàng cuûa tænh Haø Giang keát noái vôùi caùc tænh, thaønh trong khu vöïc Trung du vaø mieàn nuùi Baéc boä ñaõ cô baûn hoaøn thieän, laøm cô sôû töøng böôùc thöïc hieän ñaàu tö. Veà coâng taùc ñaàu tö xaây döïng, ñaõ cô baûn hoaøn thaønh caûi taïo, naâng caáp caùc döï aùn Quoác loä 2, 34, moät soá ñoaïn treân Quoác loä 4C. Theo Quy hoaïch phaùt trieån GTVT ñöôøng boä Vieät Nam ñeán naêm 2020, ñònh höôùng ñeán naêm 2030 ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät, tuyeán noái töø thaønh phoá Haø Giang, ñeán ñöôøng cao toác Noäi Baøi - Laøo Cai seõ ñöôïc öu tieân, xem xeùt naâng leân thaønh Quoác loä ñaït tieâu chuaån ñöôøng caáp III, 2 laøn xe. Veà keá hoaïch ñaàu tö caùc döï aùn giai ñoaïn 2015 - 2020: Boä GTVT ñaõ xaây döïng vaø pheâ duyeät Keá hoaïch phaùt trieån keát caáu haï taàng giao thoâng vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc boä. Hieän ñaõ xaây döïng keá hoaïch ñaàu tö coâng trung haïn 5 naêm 2016 - 2020, trong ñoù ñaõ ñöa vaøo moät soá döï aùn quan troïng treân ñòa baøn tænh Haø Giang nhö: Quoác loä 2, 279, 4C, 34, ñöôøng noái Quoác loä 4C - Quoác loä 4D; tuyeán ñöôøng noái Haø Giang vôùi ñöôøng cao toác Noäi Baøi - Laøo Cai ñeå laøm cô sôû tieáp tuïc ñaàu tö, naâng caáp trong nhöõng naêm tôùi. Ñoàng thôøi Boä GTVT cuõng seõ phoái hôïp vôùi UBND tænh Haø Giang tieáp tuïc keâu goïi, huy ñoäng voán ñeå ñaàu tö nhöõng döï aùn treân vôùi toång kinh phí khoaûng 7.000 tyû ñoàng. SË 75 . 2015
23
Thöù tröôûng Boä Vaên hoùa, Theå thao vaø Du lòch Hoà Anh Tuaán: Haø Giang vöøa mang nhöõng ñaëc tính cô baûn cuûa vuøng Trung du vaø mieàn nuùi phía Baéc, vöøa coù nhöõng ñieåm ñaëc thuø rieâng, ñang doàn söùc, taïo ñoäng löïc cho söï chuyeån dòch, phaùt trieån KT-XH töø coâng nghieäp cheá bieán, du lòch, dòch vuï, kinh teá cöûa khaåu, maäu dòch bieân giôùi neân caàn hôn nöõa söï töông taùc vôùi vuøng vaø cuõng neân baét ñaàu töø cô cheá, chính saùch...
Hieän Chieán löôïc phaùt trieån coâng nghieäp vaên hoùa Vieät Nam ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030 ñang ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû xem xeùt, pheâ duyeät. Vôùi nhöõng ñaëc tröng thieân nhieân, vaên hoùa, du lòch cuûa vuøng, Boä Vaên hoùa, Theå thao vaø Du lòch ñeà xuaát, kieán nghò löïa choïn Haø Giang laø ñòa phöông thí ñieåm taäp trung xaây döïng, phaùt trieån “Ngaønh coâng nghieäp vaên hoùa”.
Toång cuïc du lòch – Boä Vaên hoùa, theå thao vaø du lòch:
Du lòch Haø Giang ñang thöïc söï chuyeån mình khi xaùc ñònh roõ theá maïnh, thôøi cô vaø nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc vaø trieån khai ñoàng boä, coù löïa choïn nhöõng giaûi phaùp troïng taâm, ñoù laø: veà xaùc ñònh thò tröôøng, phaùt trieån saûn phaåm, ñoåi môùi veà cô cheá chính saùch, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cuõng nhö quyeát taâm thöïc hieän toát coâng taùc baûo toàn trong phaùt trieån du lòch. Tin töôûng raèng, söï ra tay vaøo cuoäc ñoàng boä cuûa caùc ngaønh, caùc caáp cuøng vôùi nhöõng noã löïc cuûa Ñaûng boä, chính quyeàn vaø nhaân daân Haø Giang, ngaønh du lòch Haø Giang seõ coù böôùc phaùt trieån ñoät phaù vaø khaúng ñònh ñuùng vò trí trong cô caáu kinh teá cuûa Tænh vaø goùp phaàn tích cöïc thuùc ñaåy phaùt trieån du lòch caû nöôùc.
Vuï Xaõ hoäi Ban Kinh teá Trung Öông:
Ñeå Haø Giang phaùt trieån toát ngaønh du lòch mang laïi hieäu quaû cao trong phaùt trieån kinh teá cuûa ñòa phöông, cuûa vuøng vaø ñoùng goùp chung vaøo phaùt trieån kinh teá caû nöôùc trong thôøi gian tôùi ngoaøi söï vaøo cuoäc cuûa toaøn boä heä thoáng chính trò cuûa Tænh, phaùt huy trieät ñeå lôïi theá du lòch saün coù, ñaåy maïnh keâu goïi vaø thu huùt ñaàu tö, tröôùc maét caàn phaûi thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau: ÖÙng duïng coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng; Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc; Phaùt trieån haï taàng giao thoâng phuïc vuï du lòch; Baûo toàn vaø phaùt huy caùc saûn phaåm hieän coù, ñoàng thôøi trong thôøi gian tôùi caàn chuû ñoäng phaùt trieån caùc loaïi hình vaø saûn phaåm du lòch coù nhieàu tieàm naêng phaùt trieån nhö: Du lòch thieân nhieân, Du lòch chöõa beänh. Ngoaøi ra, trong töông lai Haø Giang coù theå trieån khai xaây döïng caùc tour, tuyeán ñeå du khaùch theå ñeán tham quan caùc coät moác bieân giôùi.
Giaùo sö Söû hoïc Leâ Vaên Lan:
Caàn phaûi ñöa vaên hoùa taâm linh vaøo baûng giaù trò du lòch cuûa Haø Giang. Cuï theå, taêng cöôøng xaây döïng, toân taïo moät soá ñeàn, chuøa nhö: Chuøa Suøng Khaùnh, Bình Laâm, Naäm Daàu... ñeå phaùt trieån loaïi hình du lòch vaên hoùa taâm linh keát hôïp vôùi caùc hình thöùc du lòch khaùc cuûa tænh seõ taïo thaønh nhöõng tour du lòch yù nghóa, ñaây cuõng laø loaïi hình ñang ñöôïc öa chuoäng hieän nay. Keát hôïp vôùi lôïi theá
24
SË 75 . 2015
Coät côø Luõng Cuù, laø ñieåm cöïc Baéc cuûa ñaát nöôùc laøm neân ñieåm nhaán du lòch, haønh trình veà nguoàn khieán du khaùch caûm nhaän ñöôïc yù nghóa nhaân vaên saâu saéc.
OÂng Traàn Vaên Tuøng, Thöù tröôûng Boä Khoa hoïc coâng ngheä: Döï aùn “ÖÙng duïng ñoåi môùi coâng ngheä phaùt trieån boø Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên thaønh haøng hoùa theo chuoãi giaù trò”, ñöôïc hình thaønh treân cô sôû nhu caàu phaùt trieån thöïc tieãn cuûa Haø Giang. Theo nhieàu nghieân cöùu trong vaø ngoaøi nöôùc, boø vaøng vuøng cao laø moät nguoàn gen quyù cuûa Vieät Nam, tyû leä thòt xeû leân ñeán 52%, chaát löôïng thòt thôm, ngon... Nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät naøy laø yeáu toá voâ cuøng thuaän lôïi ñeå phaùt trieån saûn phaåm thöông hieäu maïnh, coù söùc caïnh tranh vôùi caùc saûn phaåm boø thòt nhaäp ngoaïi.
Hieän thöïc hoùa ñieàu naøy, ñoøi hoûi phaûi toå chöùc ñöôïc chuoãi giaù trò saûn phaåm haøng hoùa coù tieâu chuaån, thöông hieäu mang taàm quoác teá vaø khu vöïc; phaûi xaây döïng cô sôû nghieân cöùu, lai taïo, nhaân gioáng töø gioáng baûn ñòa vaø caùc gioáng nhaäp ngoaïi, töøng böôùc caûi taïo ñaøn, taïo ñaøn caùi sinh saûn neàn chaát löôïng cao, giaûi quyeát tình traïng suy giaûm theå traïng do lai taïo caän huyeát, gioáng ñöïc keùm chaát löôïng; phaûi xaây döïng khu voã beùo, gieát moå, cheá bieán taäp trung nhaèm kieåm soaùt chaát löôïng tröôùc khi gieát moå. Vieäc tröôùc maét caàn xaây döïng tieâu chuaån haøng hoùa, xaây döïng thöông hieäu “Boø vaøng Cao nguyeân ñaù” vaø heä thoáng tieâu thuï, quaûng baù, giôùi thieäu saûn phaåm nhaèm kheùp kín caùc khaâu trong chuoãi giaù trò saûn phaåm. Ñeå ñaûm baûo nguoàn nguyeân lieäu tieâu chuaån, oån ñònh cho khaâu gieát moå, cheá bieán, phaûi phaùt trieån heä thoáng gia traïi veä tinh quy moâ 10-15 con/gia traïi, khoaûng 1 nghìn gia traïi/70 nghìn hoä chaên nuoâi taïi 4 huyeän. Beân caïnh ñoù, caùc hoaït ñoäng phaùt trieån thöông hieäu, xaây döïng heä thoáng tieâu thuï, quaûng baù saûn phaåm ñöôïc toå chöùc chaët cheõ nhaèm muïc ñích ñaûm baûo chaát löôïng saûn phaåm cho thò tröôøng. Thöïc hieän caùc muïc tieâu treân, caàn taïo ñöôïc lieân keát giöõa Boä KHCN vôùi chính quyeàn - ngöôøi daân - doanh nghieäp - toå chöùc tín duïng, trong moái quan heä ñoái taùc coâng tö. Trong ñoù vai troø, traùch nhieäm töøng beân phaûi ñöôïc cuï theå ôû moãi khaâu cuûa chuoãi giaù trò. Moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng ñeå döï aùn ñöôïc trieån khai thaønh coâng, giaûm thieåu caùc toån thaát cho ngöôøi daân, doanh nghieäp, nhaát laø ôû giai ñoaïn ñaàu thöïc hieän caàn nghieân cöùu, xaây döïng vaø ban haønh cô cheá chính saùch baûo hieåm cho döï aùn. Ñoái töôïng vöøa laø con boø nuoâi taïi caùc hoä daân, doanh nghieäp, cuõng nhö baûo hieåm toaøn boä caùc hoaït ñoäng trong chuoãi giaù trò töø con gioáng ñeán saûn phaåm cheá bieán, vôùi caùc möùc phuø hôïp.
Vieän só Nguyeãn Vaên Hieäu, nguyeân Vieän tröôûng Vieän Haøn laâm Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Vieät Nam: Trong thôøi gian qua, UBND tænh Haø Giang ñaõ ñaàu tö phoøng thí nghieäm khaù ñaày ñuû thieát bò hieän ñaïi ñeå xaây döïng Trung taâm Kieåm nghieäm döôïc lieäu. Nhaèm phaùt huy caùc thieát bò hieän ñaïi ñoù ñaït hieäu quaû cao nhaát, toâi ñeà nghò UBND tænh Haø Giang coù chính saùch thu huùt caùc chuyeân gia khoa hoïc coù trình ñoä cao vaøo laøm vieäc trong Trung taâm. Ñoàng thôøi,
ß´ thfi
Trung taâm coù keá hoaïch hôïp taùc chaët cheõ vôùi caùc Vieän Khoa hoïc cuûa T.Ö cuøng coù noäi dung hoaït ñoäng khoa hoïc gioáng nhö hoaït ñoäng khoa hoïc cuûa Trung taâm. Vieän Hoùa sinh bieån thuoäc Vieän Haøn laâm Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Vieät Nam ñang tieán haønh phaân tích xaùc ñònh thaønh phaàn vaø caáu truùc hoùa hoïc cuûa caùc caây thuoác coù trieån voïng nhaát cuûa tænh Haø Giang (ñaõ ñöôïc thu maãu trong naêm 2014). Vieäc coâng boá thaønh phaàn hoùa hoïc caùc döôïc lieäu laø bieän phaùp toát nhaát taïo ra thöông hieäu noåi tieáng cuûa saûn phaåm. Tieáp theo vieäc hôïp taùc xaây döïng caùc quy trình phaân tích hieän ñaïi coøn coù moät noäi dung hôïp taùc nghieân cöùu trieån khai caùc coâng ngheä hieän ñaïi saûn xuaát caùc döôïc chaát tinh khieát duøng laøm nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát caùc loaïi thuoác chöõa beänh trong y hoïc hieän ñaïi ñeå chöõa beänh cho nhaân daân. Caùc döôïc chaát ñoù cuõng ñoàng thôøi coù theå ñöôïc xuaát khaåu ñem laïi nguoàn thu ngoaïi teä ñaùng keå cho tænh.
Phuøng Xuaân Nhaï, Chuû nhieäm Chöông trình Taây Baéc, Giaùm ñoác Hoïc vieän Quoác gia Haø Noäi: Taïi sao Haø Giang chöa phaùt trieån!?. Trong nhieàu nguyeân nhaân, coù nhoùm nguyeân nhaân chung: Cô sôû haï taàng thieáu, yeáu vaø keùm keát noái; nhaân löïc thieáu, yeáu vaø thieáu cô cheá, chính saùch ñaëc thuø vaø nhoùm nguyeân nhaân ñaëc thuø: Chöa hình thaønh ñöôïc caùc lieân keát kinh teá vuøng, tieåu vuøng ñeå khai thaùc caùc lôïi theá phaùt trieån; chöa coù cô cheá, chính saùch ñaëc thuø ñeå trieån khai caùc quy hoaïch.
Khi ñaõ chæ ra nhöõng nguyeân nhaân chung vaø nhoùm nguyeân nhaân ñaëc thuø, ñeå Haø Giang phaùt trieån caàn thöïc hieän nhöõng giaûi phaùp sau: Giaûi phaùp veà keát noái khoâng gian. Trong ñoù: Keát noái caùc tænh bieân giôùi thaønh haønh lang kinh teá lieân tænh thoâng qua truïc Quoác loä vaønh ñai bieân giôùi, phoái hôïp lieân keát giöõa caùc ñòa phöông trong vuøng Ñoâng Baéc vaø Taây Baéc nhaèm taän duïng phaùt huy caùc lôïi theá vaø tieàm naêng cuûa Haø Giang vaø caùc ñòa phöông trong vuøng. Keát noái quoác teá thaønh haøng lang kinh teá Chaâu Vaên Sôn - Haø Giang - Tuyeân Quang – Haø Noäi - Haûi Phoøng, tieán tôùi thaønh laäp Hieäp hoäi caùc tænh cuøng haøng lang kinh teá doïc truïc Quoác loä 2. Keát noái du lòch, ñaàu tö vaøo du lòch, taäp trung vaøo Coâng vieân ñòa chaát Toaøn caàu Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên vöøa laøm ñoäng löïc phaùt trieån vöøa oån ñònh an sinh xaõ hoäi cho vuøng taïo thaønh tour, tuyeán du lòch vaên hoùa, taâm linh Coâng vieân ñòa chaát Toaøn caàu - Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên (Haø Giang) - Ñeàn Huøng (Phuù Thoï) - Thuû ñoâ Haø Noäi. Ñaåy maïnh phaùt trieån caây döôïc lieäu, caàn öu tieân cho caùc giaûi phaùp nhö: Öu ñaõi cho doanh nghieäp khoa hoïc coâng ngheä veà cheá bieán döôïc lieäu, taùi cô caáu ngaønh noâng - laâm nghieäp theo höôùng coâng nghieäp hoùa ngaønh döôïc lieäu, taïo ra nhöõng saûn phaåm chaát löôïng cao veà thuoác chöõa beänh, thöïc phaåm chöùc naêng vaø öu ñaõi xuaát khaåu döôïc lieäu qua bieân giôùi. Keát noái thöông maïi baèng caùc cô cheá nhö mieãn thueá töø 5-10
bËn ph≠¨ng
naêm ñeå kích thích giao thöông quoác teá qua Cöûa khaåu Quoác teá Thanh Thuûy, trong ñoù coù moät soá haøng hoùa vuøng Taây Baéc caàn cho phaùt trieån, tieán tôùi töøng böôùc hình thaønh haønh lang kinh teá môùi...
OÂng Vuõ Quang Caùc, Vuï tröôûng Vuï Quaûn lyù quy hoaïch, Boä Keá hoaïch – Ñaàu tö:
Haø Giang coù nhieàu tieàm naêng ñeå phaùt trieån nhö taøi nguyeân ñaát, ñaù, con ngöôøi; tieàm naêng du lòch, cöûa khaåu quoác teá vaø neàn coâng nghieäp khai khoaùng, cheá bieán noâng, laâm saûn..., caùc theá maïnh naøy caáu thaønh 3 truï coät kinh teá cô baûn.
Truï coät 1: Phaùt trieån coâng nghieäp coù theá maïnh laø khai thaùc vaø cheá bieán khoaùng saûn, luyeän kim. Ngaønh coâng nghieäp thuûy ñieän vaø ngaønh Coâng nghieäp cheá bieán noâng, laâm saûn, thöïc phaåm gaén vôùi caùc saûn phaåm ñòa phöông... Coâng nghieäp cheá bieán saûn phaåm goã, vaät lieäu xaây döïng xuaát khaåu. Truï coät 2: Ñaåy maïnh thöông maïi cöûa khaåu, trong quan heä vôùi Trung Quoác, Haø Giang coù 1 caëp cöûa khaåu quoác teá; 3 caëp cöûa khaåu phuï vaø 17 ñöôøng moøn. Khu kinh teá cöûa khaåu Thanh Thuûy taïo ra ñoäng löïc phaùt trieån môùi, thoâng qua phaùt trieån quan heä thöông maïi nhieàu hình thöùc vôùi Trung Quoác cuõng nhö keát noái Haø Giang vôùi caùc ñòa phöông trong nöôùc. Ñaây laø cô hoäi ñeå ñöa caùc saûn phaåm coù theá maïnh cuûa Haø Giang ra nöôùc ngoaøi tröôùc heát sang thò tröôøng Trung Quoác. Truï coät 3: Môû roäng dòch vuï du lòch ña daïng, Haø Giang coù Coâng vieân Ñòa chaát Toaøn caàu, coù nhieàu danh lam thaéng caûnh noåi tieáng, nhieàu di tích lòch söû ñöôïc xeáp haïng Quoác gia. Ngoaøi ra, Haø Giang coù nhieàu leã hoäi truyeàn thoáng vaø coù theá maïnh phaùt trieån du lòch sinh thaùi vôùi nhieàu caûnh quan mang ñaëc tröng ñòa phöông ñang ôû traïng thaùi nguyeân sô, chöa ñöôïc khai thaùc. Vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán phaùt trieån cô sôû haï taàng phuïc vuï ba truï coät kinh teá cuûa tænh Haø Giang coù theå thöïc hieän thoâng qua nhieàu chuû theå khaùc nhau. Ñieàu naøy, xuaát phaùt töø nhu caàu khai thaùc vaø phaùt huy theá maïnh cuûa tænh trong ñieàu kieän keát noái saâu saéc giöõa tænh Haø Giang vôùi caùc ñòa phöông trong caû nöôùc vaø vôùi nöôùc laùng gieàng Trung Quoác. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu huy ñoäng coù hieäu quaû, caàn xaây döïng quy hoaïch phaùt trieån kinh teá tænh Haø Giang döïa treân ba truï coät kinh teá cô baûn neâu treân, cuõng nhö caàn tính toaùn, xaùc ñònh nhu caàu veà voán ñaàu tö trong chieán löôïc phaùt trieån KT-XH cuûa tænh trong taàm nhìn 20-30 naêm. Kinh nghieäm cuûa moät soá tænh trong huy ñoäng voán phaùt trieån cô sôû haï taàng ñaëc bieät laø ñöôøng giao thoâng trong ñieàu kieän mieàn nuùi laø baøi hoïc quan troïng ñoái vôùi tænh Haø Giang. Ñaây cuõng laø lôïi theá cuûa “ngöôøi ñi sau” trong phaùt trieån kinh teá. Chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån cuûa tænh roõ raøng vaø haáp daãn seõ taïo loøng tin cuõng nhö thu huùt hieäu quaû caùc nhaø ñaàu tö coù tieàm naêng...
SË 75 . 2015
25
PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TÆNH HAØ GIANG
Trong moái lieân keát vôùi caùc tænh trong khu vöïc Ñoâng baéc, Taây baéc vaø tænh Vaân Nam - Trung Quoác 1. Boái caûnh chung
ÑOÂ THÒ BOÁ N PHÖÔNG Traàn ngoïc chính * Tröông vaên quaûng **
Ngaøy nay, du lòch trong ñoù coù du lòch sinh thaùi (Eco-tourism) laø loaïi hình du lòch ñang coù xu höôùng phaùt trieån nhanh treân theá giôùi. Ñaây laø loaïi hình du lòch döïa vaøo töï nhieân vaø vaên hoùa baûn ñòa vôùi caùc muïc tieâu goùp phaàn baûo toàn töï nhieân, moâi tröôøng, baûn saéc vaên hoùa. Trong ñoù, vai troø tham gia cuûa coäng ñoàng laø raát quan troïng. Du lòch sinh thaùi coù theå coøn ñöôïc hieåu döôùi nhöõng teân goïi khaùc nhö: Du lòch thieân nhieân (Nature Tourism), du lòch döïa vaøo thieân nhieân (Nature-Besed Tourism), du lòch moâi tröôøng (Environmental Tourism), du lòch ñaëc thuø (Particular Tourism), du lòch xanh (Green Tourism), du lòch thaùm hieåm (Adventure Tourism), du lòch baûn xöù (Indigenous Tourism)... Veà cô baûn, du lòch sinh thaùi ñöôïc hieåu laø loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân vôùi caùc ñaëc ñieåm ít taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán caùc khu thieân nhieân; coù giaùo duïc moâi tröôøng; coù tieáp xuùc vôùi coäng ñoàng daân cö ñòa phöông, nhöng khoâng taùc ñoäng tieâu cöïc maø laø giuùp hoï phaùt huy baûn saéc vaên hoùa, baûo toàn vaø phaùt huy ngaønh ngheà truyeàn thoáng. Ít nhaát laø moät phaàn lôïi nhuaän töø du lòch sinh thaùi ñöôïc duøng cho coâng taùc baûo toàn thieân nhieân vaø ñeå phaùt trieån coäng ñoàng daân cö ñòa phöông. Theo ñoù, ôû Vieät Nam ñònh nghóa du lòch sinh thaùi ñöôïc hieåu laø “loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân vaø vaên hoùa baûn ñòa, gaén vôùi giaùo duïc moâi tröôøng, coù ñoùng goùp cho noã löïc baûo toàn vaø phaùt trieån beàn vöõng, vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng ñòa phöông”. Du lòch noùi chung, du lòch sinh thaùi noùi rieâng ôû caùc nöôùc phaùt trieån laø moät ngaønh kinh doanh sinh lôïi, nhieàu trieån voïng. Chæ tính rieâng heä thoáng vöôøn quoác gia ôû Myõ, ôû Canada, haøng naêm cuõng thu ñöôïc haøng chuïc tæ USD. Ñoái vôùi nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån, du lòch sinh thaùi ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc thu ngoaïi teä cho quoác gia. Theo Taïp chí Travel and Leisure thì coù 5 yeáu toá chính quan troïng quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa caùc khu du lòch noùi chung, du lòch sinh thaùi noùi rieâng. Cuï theå: (1) Tieâu chí thöù nhaát vaø laø tieâu chí haøng ñaàu laø tieàm naêng caûnh quan (bao goàm caû caûnh quan thieân nhieân vaø caûnh quan nhaân taïo); (2) Tieâu chí thöù hai laø yeáu toá vaên hoùa - ngheä thuaät; (3) Tieâu chí thöù ba laø heä thoáng dòch vuï du lòch nhö khaùch saïn, nhaø haøng, thöông maïi, vui chôi giaûi trí...; (4) Tieâu chí thöù tö laø phaåm chaát cö daân, trong ñoù saéc thaùi baûn ñòa laø yeáu toá quan troïng (ñaây cuõng laø yeáu toá vaên hoùa phi vaät theå); (5) Tieâu chí cuoái cuøng laø giaù trò ñoàng tieàn, hay söï haáp daãn trong dòch vuï mua saém… Do vò trí ñòa lí, ñaëc ñieåm ñieàu kieän töï nhieân, Vieät Nam laø moät trong nhieàu nöôùc coù tieàm naêng lôùn veà du lòch sinh thaùi. Tieàm naêng du lòch sinh thaùi Vieät Nam cô baûn döïa vaøo lôïi theá tieàm aån coù töø töï nhieân, giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng giaøu baûn saéc nhieàu nghìn naêm lòch söû cuûa coäng ñoàng caùc daân toäc Vieät Nam.
26
SË 75 . 2015
ß´ thfi
bËn ph≠¨ng
Tieàm naêng du lòch sinh thaùi Vieät Nam ñuôïc bieát ñeán qua caùc vuøng ñaát, ñòa danh coù caûnh quan ñeïp, kì thuù, haáp daãn, coù truyeàn thoáng lòch söû, vaên hoùa ñaëc saéc, ña daïng mang tính ñòa phöông cao. Ñi suoát chieàu daøi ñaát nöôùc, töø muõi Caø Mau ñeán ñòa ñaàu Moùng Caùi, ñeàu nhaän thaáy moãi tænh, moãi vuøng mieàn ñeàu coù tieàm naêng lôùn veà sinh thaùi moâi tröôøng, neùt ñeïp truyeàn thoáng vaên hoùa gaén boù vôùi queâ höông ñaát nöôùc vaø moãi con ngöôøi chuùng ta qua bao theá heä.
nuùi Baéc Boä ñeán naêm 2030, Haø Giang naèm trong caáu truùc toång theå cuûa vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä (goàm 14 tænh: Laïng Sôn, Cao Baèng, Haø Giang, Laøo Cai, Lai Chaâu, Ñieän Bieân, Sôn La, Baéc Giang, Thaùi Nguyeân, Baéc Caïn, Tuyeân Quang, Phuù Thoï, Yeân Baùi, Hoøa Bình vaø caùc huyeän phía Taây hai tænh Thanh Hoùa, Ngheä An) vaø naèm trong vuøng bieân giôùi Vieät–Trung (thuoäc vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä), goàm caùc tænh Laïng Sôn, Cao Baèng, Haø Giang, Laøo Cai vaø Lai Chaâu.
Vieät Nam coù caùc heä sinh thaùi ña daïng, phong phuù vaø ñöôïc phaân thaønh caùc nhoùm sinh thaùi ñieån hình nhö: Nhoùm heä sinh thaùi röøng nhieät ñôùi; nhoùm heä sinh thaùi nuùi cao; nhoùm heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc; nhoùm heä sinh thaùi bieån-ñaûo; nhoùm heä sinh thaùi vuøng caùt ven bieån vaø nhoùm heä sinh thaùi noâng nghieäp... Beân caïnh ñoù laø saéc thaùi vaên hoùa ñaëc tröng rieâng bieät, giaøu baûn saéc töøng vuøng mieàn trôû thaønh nguoàn tieàm naêng to lôùn cho phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû Vieät Nam.
Vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä coù vò trí chieán löôïc ñaëc bieät quan troïng veà kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh vaø ñoái ngoaïi cuûa caû nöôùc, coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi moâi tröôøng sinh thaùi cuûa caû vuøng Baéc Boä; laø vuøng kinh teá toång hôïp, trong ñoù kinh teá cöûa khaåu, thuûy ñieän, coâng nghieäp khai khoaùng, coâng nghieäp ña ngaønh, noâng-laâm nghieäp, du lòch laø chuû ñaïo; laø vuøng coù nhieàu ñoàng baøo daân toäc sinh soáng, gaén boù laâu ñôøi, coù baûn saéc vaên hoùa daân toäc phong phuù.
Trong ñoù, moät soá loaïi taøi nguyeân du lòch sinh thaùi chuû yeáu thöôøng ñöôïc nghieân cöùu, khai thaùc laø: (1) Caùc heä sinh thaùi töï nhieân ñaëc thuø, ñaëc bieät laø nhöõng nôi coù tính ña daïng sinh hoïc cao vôùi nhieàu loaøi sinh vaät ñaëc höõu, quí hieám (caùc vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân, caùc saân chim... nhö vöôøn quoác gia Ba Beå - Baéc Kaïn, Caùt Baø - Haûi Phoøng, Cuùc Phöông - Ninh Bình, Phong Nha Keû Baøng - Quaûng Bình, Coân Ñaûo Baø Ròa-Vuõng Taøu, Caàn Giôø -TP. Hoà Chí Minh, saân chim - Baïc Lieâu, Ñoàng Thaùp...); (2) Caùc heä sinh thaùi noâng nghieäp (vöôøn caây aên traùi, trang traïi, laøng hoa caây caûnh... nhö vöôøn traùi Laùi Thieâu -TP. Hoà Chí Minh, vöôøn hoa, caây caûnh ôû Haø Noäi, Ñaø Laït, vöôøn tieâu ôû Phuù Quoác, ñoài cheø ôû Moäc Chaâu...); (3) Caùc giaù trò vaên hoùa baûn ñòa hình haønh vaø phaùt trieån gaén lieàn vôùi söï toàn taïi cuûa heä sinh thaùi töï nhieân nhö caùc phöông thöùc canh taùc, sinh hoaït truyeàn thoáng gaén vôùi caùc truyeàn thuyeát... cuûa coäng ñoàng nhö Sa Pa, Baéc Haø - Laøo Cai, caûnh quan ñoäc ñaùo cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên; Nuùi ñoâi Quaûn Baï; Ruoäng baäc thang Hoaøng Su Phì - Haø Giang, vuøng hoà Ba Beå - Baéc Kaïn, Yok Don - Ñaéc Laéc...
2. Vai troø, vò theá tænh Haø Giang trong moái quan heä vuøng
Haø Giang laø moät tænh thuoäc vuøng Ñoâng Baéc Vieät Nam. Phía Ñoâng giaùp tænh Cao Baèng, phía Taây giaùp tænh Yeân Baùi vaø Laøo Cai, phía Nam giaùp tænh Tuyeân Quang phía Baéc giaùp nöôùc Coäng hoøa Nhaân daân Trung Hoa. Haø Giang coù dieän tích töï nhieân laø 7.884,37km2, daân soá khoaûng 80 vaïn ngöôøi. Taïi ñieåm cöïc Baéc cuûa laõnh thoå Haø Giang, cuõng laø ñieåm cöïc Baéc cuûa Toå quoác, caùch Luõng Cuù khoaûng 3km veà phía Ñoâng… Theo Quyeát ñònh soá 980/QÑ-TTg ngaøy 21/06/2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät Quy hoaïch xaây döïng vuøng trung du vaø mieàn
Vuøng Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä (VIUP)
Maïng löôùi ñoâ thò vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä ñöôïc phaân theo caùc caáp, bao goàm: Caùc ñoâ thò trung taâm vuøng TD&MNBB; caùc ñoâ thò trung taâm vuøng lieân tænh; caùc ñoâ thò trung taâm caáp tænh; caùc ñoâ thò trung taâm caáp huyeän. Caùc ñoâ thò trung taâm ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån treân cô sôû caùc ñoâ thò trung taâm hieän höõu. Trong ñoù: Thaønh phoá trung taâm caáp vuøng TD&MNBB goàm hai thaønh phoá Thaùi Nguyeân, Vieät Trì; thaønh phoá trung taâm vuøng lieân tænh goàm boán thaønh phoá Laøo Cai, Laïng Sôn, Ñieän Bieân, Sôn La; caùc thaønh phoá, thò xaõ caáp tænh goàm: Baéc Caïn, Cao Baèng, Lai Chaâu, Haø Giang, Yeân Baùi, Tuyeân Quang, Baéc Giang, Hoøa Bình vaø caùc thò xaõ, thò traán huyeän lî, trung taâm chuyeân ngaønh cuûa tænh, trung taâm caùc cuïm khu daân cö noâng thoân. Heä thoáng ñoâ thò trung taâm lieân keát caùc ñoâ thò vöøa vaø nhoû lieàn keà, taïo neân nhöõng cuïm ñoâ thò ñoäng löïc coù chöùc naêng toång hôïp thuùc ñaåy kinh teá - xaõ hoäi cuûa vuøng lieân tænh hoaëc lieân huyeän. Cuïm ñoâ thò ñoäng löïc noái keát nhau theo tuyeán giao thoâng quoác gia, giao thoâng vuøng taïo thaønh caùc haønh lang kinh teá - ñoâ thò thuùc ñaåy phaùt trieån toaøn dieän vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä. Vuøng bieân giôùi Vieät - Trung laø vuøng coù vò trí chieán löôïc veà an ninh quoác phoøng ñoái vôùi caû nöôùc; cöûa ngoõ phía Baéc cuûa vuøng kinh teá SË 75 . 2015
27
Coät côø Luõng Cuù, huyeän Ñoàng Vaên Vuøng bieân giôùi Vieät–Trung (VIUP)
troïng ñieåm Baéc Boä vaø quan heä maät thieát veà kinh teá vôùi caùc tænh phía Nam Trung Quoác; baûo veä sinh thaùi töï nhieân, nguoàn nöôùc, röøng ñaëc duïng, röøng ñaàu nguoàn; phaùt trieån kinh teá toång hôïp, trong ñoù kinh teá cöûa khaåu, coâng nghieäp khai khoaùng laø chuû ñaïo, phaùt trieån du lòch vaên hoùa - lòch söû vaø sinh thaùi. Trong vuøng coù khoaûng 82 ñoâ thò, goàm 48 ñoâ thò caûi taïo chænh trang, 17 ñoâ thò naâng loaïi vaø 17 ñoâ thò xaây döïng môùi. Trong ñoù: Thaønh phoá Laøo Cai vaø Laïng Sôn laø ñoâ thò loaïi I. Thaønh phoá Haø Giang, Cao Baèng laø ñoâ thò loaïi II. Thaønh phoá Lai Chaâu laø ñoâ thò loaïi III. Coù 14 ñoâ thò loaïi IV vaø 63 ñoâ thò loaïi V. Trong maïng löôùi ñoâ thò vuøng bieân giôùi Vieät – Trung, Haø Giang ñoùng vai troø laø ñoâ thò caáp 2…
3. Tieàm naêng du lòch Haø Giang
Haø Giang laø tænh mieàn nuùi bieân giôùi cöïc Baéc cuûa Toå quoác, coù nhieàu lôïi theá veà taøi nguyeân sinh thaùi töï nhieân vaø nhaân vaên ñeå phaùt trieån du lòch. Vôùi heä thoáng 23 di tích, danh lam thaéng caûnh xeáp haïng caáp Quoác gia, 8 Di saûn vaên hoùa phi vaät theå Quoác gia, 2 baûo vaät Quoác gia vaø 29 di tích, danh lam thaéng caûnh xeáp haïng caáp tænh. Daân soá tænh Haø Giang khoaûng 80 vaïn ngöôøi vôùi 22 daân toäc anh em cuøng sinh soáng. Trong ñoù daân toäc Moâng chieám 32,0%, Taøy 23,3 %, Dao 15,1%, Kinh 13,3%, Nuøng 9,9%… vaø ít nhaát laø daân toäc Pu Peùo... Moãi daân toäc cuûa tænh Haø Giang ñeàu coù baûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng rieâng ñoäc ñaùo, theå hieän ôû teân goïi, nôi cö truù, ngoân ngöõ, trang phuïc vaø nhöõng phong tuïc taäp quaùn trong ñôøi soáng sinh hoaït… Taát caû ñaõ taïo neân neùt ñeïp vaên hoaù Haø Giang ñaëc saéc, ñoäc ñaùo, ña daïng vaø phong phuù. Ñaây laø moät trong nhöõng tieàm naêng, theá maïnh ñeå du lòch Haø Giang coù cô hoäi phaùt trieån, goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá, xoaù ñoùi giaûm ngheøo cho nhaân daân caùc daân toäc trong toaøn tænh. Thieân nhieân ñaõ ban taëng cho tænh Haø Giang moät heä sinh thaùi phong phuù, ña daïng vôùi nhöõng danh lam thaéng caûnh ñaëc bieät coù giaù trò. Chaúng haïn nhö ñænh Taây Coân Lónh noåi tieáng, danh thaéng Thaùc tieân Ñeøo gioù, söï quyeán ruõ cuûa ruoäng baäc thang ôû huyeän Hoaøng Su Phì vaø Xín Maàn vaøo muøa luùa chín… laøm say ñaém loøng ngöôøi. Ñaëc bieät hôn caû laø Haø Giang coøn sôû höõu Coâng vieân ñòa chaát Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên ñaõ ñöôïc UNESCO coâng nhaän (2010) laø Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu vôùi caùc tieâu chí noåi baät veà (1) Giaù trò ñòa chaát, ñòa maïo, (2) Giaù trò sinh thaùi, (3) Giaù trò vaên hoùa, (4) Giaù trò khaûo coå. Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên coù dieän tích gaàn 2.356km2 vaø naèm ôû ñoä cao trung bình 1.000-1.600m so vôùi möïc nöôùc bieån. Ñaây laø moät trong nhöõng vuøng ñaù voâi ñaëc bieät cuûa caû nöôùc, chöùa ñöïng nhöõng daáu aán tieâu bieåu veà lòch söû phaùt trieån cuûa voû Traùi ñaát. Ñoàng Vaên coù tôùi 80% dieän loä ñaù voâi, ñöôïc taïo thaønh töø nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng vaø giai ñoaïn phaùt trieån raát khaùc nhau keùo daøi haøng traêm trieäu naêm.
28
SË 75 . 2015
Caûnh quan cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên
Do ñòa hình hieåm trôû, bò chia caét maïnh neân khí haäu cao nguyeân ñaù mang nhieàu saéc thaùi oân ñôùi vaø chia laøm hai muøa: Muøa möa (töø thaùng 5 ñeán thaùng 10) vaø muøa khoâ (töø thaùng 11 ñeán thaùng 4). Nhieät ñoä trung bình naêm khoaûng 24-280C, muøa ñoâng nhieät ñoä coù khi xuoáng tôùi -50C. Ñeán Ñoàng Vaên ñeïp nhaát laø vaøo muøa Xuaân, khi hoa caûi röïc vaøng beân chaân nuùi, hoa ñaøo ñoû thaém nhöõng maùi ngoùi reâu phong vaø saéc maøu trang phuïc röïc rôõ ñaày baûn saéc cuûa caùc daân toäc anh em vaøo muøa leã hoäi. Coâng vieân ñòa chaát Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên coù phong caûnh höõu tình, tuyeät taùc. Trong ñoù phaûi keå ñeán danh thaéng nuùi ñoâi Coâ Tieân nôi coång trôøi Quaûn Baï, ñænh Maõ Pì Leøng “ñeä nhaát huøng quan”, doøng soâng Nho Queá chaûy uoán löôïn thô moäng, coät côø Luõng Cuù Ñoàng Vaên naèm treân ñænh nuùi roàng, beà theá, hieân ngang traán giöõ ñænh trôøi phöông Baéc... Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên coù leõ cuõng laø nôi duy nhaát ôû nöôùc ta coøn mang veû hoang sô, nguyeân thuyû vôùi nhieàu di saûn ñòa chaát, ñòa maïo, caùc nhoùm hoaù thaïch vaø hang ñoäng raát kyø bí, tieâu bieåu nhö hoaù thaïch Tay Cuoän khoaûng 400 trieäu naêm tuoåi. Quaù trình tieán hoùa Karst cuõng ñaõ taïo neân nhöõng heûm vöïc soâng Nho Queá, Ñoäng Nguyeät, Hang Roàng; caùc “vöôøn ñaù”, “röøng ñaù” raát ña daïng vaø phong phuù nhö vöôøn ñaù Khaâu Vai (Meøo Vaïc), vöôøn ñaù Vaån Chaøi (Ñoàng Vaên)… thích hôïp cho loaïi hình du lòch NCKH, du lòch maïo hieåm, du lòch khaùm phaù... Beân caïnh ñoù, Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên coøn löu giöõ nhöõng baûn saéc vaên hoaù daân toäc ñoäc ñaùo, haáp daãn vôùi caùc chôï phieân saéc maøu saëc sôõ cuûa vaùy aùo vaø trang söùc ñaëc tröng cuûa caùc daân toäc, caùc leã hoäi truyeàn thoáng, caùc saûn vaät phong phuù cuøng vôùi söï moäc maïc, côûi môû ñaày tình ngöôøi cuûa ngöôøi daân baûn ñòa; caùc coâng trình kieán truùc ngheä thuaät nhö phoá coå Ñoàng Vaên, dinh thöï nhaø Vöông… laø ñieåm ñeán ñaày höùa heïn, haáp daãn, meâ hoaëc cuûa du khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc.
ß´ thfi
bËn ph≠¨ng 4. Ñònh höôùng phaùt trieån du lòch Haø Giang n Veà
Baûn saéc cö truù truyeàn thoáng Haø Giang coøn laø vuøng ñaát coù beà daøy lòch söû vaên hoaù truyeàn thoáng. Caùc di chæ khaûo coå tieàn sô söû ñöôïc phaùt hieän taïi nhieàu ñòa phöông nhö hang Ñaùn Cuùm, Naø Chaûo ôû Baéc Meâ, Baõi ñaù coå Naám Daån ôû Xín Maàn; caùc di tích lòch söû caùch maïng nhö di tích khu Troïng Con, Caêng Baéc Meâ. Ngoaøi ra, coøn raát nhieàu caùc di saûn khaùc ñöôïc phaân boá roäng khaép caùc ñòa baøn trong tænh... Giaù trò vaên hoaù phi vaät theå ñöôïc theå hieän qua caùc leã hoäi truyeàn thoáng nhö leã hoäi Nhaûy löûa (daân toäc Paø Theûn), leã hoäi Gaàu Taøo (daân toäc Moâng), leã hoäi Loàng Toàng (daân toäc Taøy); leã hoäi cuùng thaàn röøng (daân toäc Nuøng), leã caáp saéc (daân toäc Dao)...; caùc laøn ñieäu daân ca, caùc ñieäu muùa daân toäc truyeàn thoáng vôùi trang phuïc ñaëc saéc... Taát caû ñaõ taïo neân saéc maøu ñoäc ñaùo cuûa vaên hoùa baûn ñòa, cuõng laø taøi nguyeân, di saûn voâ giaù ñeå phaùt trieån du lòch coäng ñoàng, du lòch vaên hoùa, sinh thaùi… moät loaïi hình coâng nghieäp khoâng khoùi ñaày tieàm naêng.
muïc tieâu, phaùt trieån du lòch Haø Giang höôùng tôùi trôû thaønh trung taâm du lòch troïng ñieåm cuûa caû nöôùc trong moái lieân keát vôùi caùc ñoâ thò trong noäi tænh, caùc tænh trong khu vöïc Ñoâng Baéc, Taây Baéc vaø tænh Vaân Nam (Trung Quoác). n Veà quan ñieåm, khai thaùc trieät ñeå theá maïnh tieàm naêng sinh thaùi, caûnh quan, moâi tröôøng, di saûn, vaên hoùa truyeàn thoáng, nhaát laø caùc giaù trò noåi baät hoäi tuï taïi Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên. Coi khai thaùc phaùt trieån du lòch sinh thaùi, vaên hoùa Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên laø ñieåm ñoät phaù, taïo döïng thöông hieäu du lòch Haø Giang noùi rieâng, du lòch Vieät Nam noùi chung. n Veà taàm nhìn, caàn nhaän thöùc raèng, du lòch Haø Giang phaûi coù moät taàm nhìn ñaúng caáp, xöùng taàm. Theo ñoù, coù theå trao ñoåi ñeå ñoàng thuaän veà taàm nhìn ñöôïc ñeà xuaát laø: Haø Giang - Moät trung taâm du lòch ñaúng caáp khu vöïc, moät troïng ñieåm du lòch quoác gia, coù cô sôû vaät chaát ñoàng boä, hieän ñaïi; saûn phaåm du lòch ña daïng, ñaëc saéc, chaát löôïng cao. Laø ñòa chæ du lòch haáp daãn khoâng theå khoâng ñeán cuûa du khaùch trong nöôùc vaø quoác teá... n Veà giaûi phaùp, caên cöù tieàm naêng, lôïi theá trong moái lieân heä vuøng, ñeå phaùt trieån du lòch Haø Giang höôùng tôùi trôû thaønh trung taâm du lòch troïng ñieåm cuûa caû nöôùc trong moái lieân keát vôùi caùc ñoâ thò trong noäi tænh, caùc tænh trong khu vöïc Ñoâng Baéc, Taây Baéc vaø tænh Vaân Nam (Trung Quoác) caàn quan taâm tôùi caùc nhoùm giaûi phaùp sau:
Tuy nhieân, theo ñaùnh giaù cuûa nhieàu chuyeân gia thì phaàn lôùn taøi nguyeân du lòch Haø Giang vaãn coøn ôû daïng tieàm naêng chöa ñöôïc ñaùnh thöùc, khai thaùc coù hieäu quaû, chöa trôû thaønh thöông hieäu coù baûn saéc. Coøn thieáu söï gaén keát giöõa phaùt trieån vaên hoùa vôùi du lòch, caùc hoaït ñoäng vaên hoùa phuïc vuï du lòch coøn haïn cheá, manh muùn, chöa ñöôïc quy hoaïch cuï theå; saûn phaåm vaên hoùa gaén vôùi du lòch khoâng ña daïng, chaát löôïng phuïc vuï chöa cao, thieáu chuyeân nghieäp; nguoàn nhaân löïc du lòch yeáu... Cô sôû haï taàng dòch vuï du lòch, keát caáu haï taàng kyõ thuaät nhö giao thoâng (lieân keát vuøng) coøn nhieàu haïn cheá.
(1) Xem xeùt ñieàu chænh Quy hoaïch toång theå phaùt trieån du lòch Haø Giang ñeán naêm 2020, taàm nhìn 2030. Trong ñoù caàn xaùc ñònh roõ caùc chieán löôïc troïng taâm coù tính ñoät phaù veà: (1) Xaây döïng, phaùt trieån saûn phaåm du lòch ñoät phaù môùi coù tính ñoäc ñaùo, haáp daãn; (2) Toå chöùc khoâng gian, phaùt trieån caùc döï aùn tieän ích du lòch; (3) Xaây döïng, phaùt trieån cô sôû haï taàng vaø giao thoâng (coù tính keát noái lieân vuøng); (4) Tieáp thò vaø xaây döïng thöông hieäu (Quoác gia); (5) Xaây döïng, ñaøo taïo phaùt trieån nguoàn nhaân löïc; (6) Quaûn trò vaø hôïp taùc; (7) Baûo veä moâi tröôøng; (8) Loä trình, cô cheá chính saùch, toå chöùc thöïc hieän...
Saéc maøu trang phuïc truyeàn thoáng
Sô ñoà caáu truùc khoâng gian Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên (VIUP)
(2) Loàng gheùp, cuï theå hoùa chieán löôïc phaùt trieån du lòch Haø Giang trong toång theå phaùt trieån du lòch Vieät Nam ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030 (QÑ soá 201/QÑ–TTg, ngaøy 22/01/2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû). Vôùi höôùng khai thaùc saûn phaåm ñaëc tröng laø: Du lòch tham quan tìm hieåu baûn saéc vaên hoùa daân toäc; heä sinh thaùi nuùi cao, SË 75 . 2015
29
ß´ thfi
bËn ph≠¨ng
hang ñoäng, trung du, mieàn nuùi; nghæ döôõng nuùi; nghæ cuoái tuaàn; theå thao, khaùm phaù; du lòch bieân giôùi gaén vôùi thöông maïi cöûa khaåu… (3) Keát noái caùc khu du lòch quoác gia trong vuøng trung du mieàn nuùi Baéc Boä, nhaát laø caùc khu du lòch quoác gia khu vöïc phía Taây cuûa vuøng taïo caùc tour, tuyeán, ñieåm vaø chuoãi saûn phaåm du lòch coù giaù trò nhö Khu du lòch Ñeàn Huøng (Phuù Thoï), Thaùc Baø (Yeân Baùi), Taân Traøo (Tuyeân Quang), Ba Beå (Baéc Kaïn), Sa Pa (Laøo Cai), Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên (Haø Giang), Baûn Gioác (Cao Baèng), Nuùi Coác (Thaùi Nguyeân)… Caùc tour tuyeán du lòch naøy gaén lieàn du lòch taâm linh, heä thoáng ñeàn chuøa, di saûn Quoác gia vaø baûo vaät Quoác gia ñaõ ñöôïc coâng nhaän. Tieán haønh coâng taùc quaûng baù xuùc tieán du lòch thoâng qua hoaït ñoäng toå chöùc hoäi chôï, hoäi nghò, hoäi thaûo. Treân cô sôû ñoù phaùt trieån caùc saûn phaåm quaø taëng löu nieäm, dòch vuï nhaø haøng, khaùch saïn… (4) Hoäi nhaäp tích cöïc cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên vaøo doøng chaûy maïng löôùi coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu (GGN); Taêng cöôøng moái lieân keát chaët cheõ vôùi maïng löôùi coâng vieân ñòa chaát khu vöïc Ñoâng Nam AÙ (Langkawi Geopark - Malaysia, Batur Geopark, Ñoâng Baéc Bali - Indonesia). (5) Xaây döïng chieán löôïc, quy hoaïch, keá hoaïch phaùt trieån du lòch Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên trôû thaønh saûn phaåm du lòch muõi nhoïn, coù tính ñoät phaù, taïo döïng thöông hieäu du lòch Haø Giang coù ñaúng caáp noùi rieâng, thöông hieäu du lòch Vieät Nam noùi chung. (6) Hoïc hoûi kinh nghieäm quoác teá trong phaùt trieån du lòch sinh thaùi, phaùt trieån du lòch taïi caùc coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu… Xaây döïng cô cheá chính saùch coù tính ñaëc thuø ñeå phaùt trieån du lòch taïi Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên. (7) Hoaøn thieän keát caáu haï taàng khung, nhaát laø caùc tuyeán giao thoâng chuû ñaïo trong vuøng trung du mieàn nuùi Baéc Boä theo Quyeát ñònh 980/QÑ-TTg ngaøy 21/06/2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, trong ñoù öu tieán tuyeán cao toác Vieät Trì – Tuyeân Quang – Haø Giang. Quy hoaïch xaây döïng saân bay taïi xaõ Taân Quang - huyeän Baéc Quang - tænh Haø Giang. (8) Coù keá hoaïch tuyeân truyeàn, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân tham gia cuøng laøm du lòch, xaây döïng moâi tröôøng du lòch saïch ñeïp, thaân thieän, baûo toàn ñöôïc caùc giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng, di tích, lòch söû, danh thaéng, moâi tröôøng… 5. Thay cho lôøi keát. Naèm trong vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc Boä, Haø Giang coù vò trí ñaëc bieät khu vöïc vuøng bieân giôùi Vieät–Trung, coù nhieàu tieàm naêng veà caûnh quan, sinh thaùi, moâi tröôøng, veà lòch söû vaên hoùa ñeå phaùt trieån KT–XH, nhaát laø kinh teá du lòch… * Chuû tòch Hoäi Quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam ** UVBCH Hoäi Quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam, Phoù Vieän tröôûng VIUP
Taøi lieäu tham khaûo n QÑ soá 980/QÑ-TTg ngaøy 21/06/2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät QHXD vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc Boä n QÑ soá 201/QÑ–TTg, ngaøy 22/01/2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät Quy hoaïch toång theå phaùt trieån du lòch Vieät Nam ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030 n Du lòch sinh thaùi/Nhöõng vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn phaùt trieån ôû Vieät Nam. Phaïm Trung Löông. NXB Giaùo duïc 2002 n Maïng löôùi coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu (GGN).
30
SË 75 . 2015
ÑOÂ THÒ
PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG
BOÁ N PHÖÔNG
Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên trong xu theá hoäi nhaäp, lieân keát vuøng VIUP & 3ROCKD
Trong 100 naêm, Ñoàng Vaên trôû thaønh coâng vieân ñaúng caáp theá giôùi ñaõ baûo toàn ñöôïc nhöõng yeáu toá vaên hoùa, moâi tröôøng töï nhieân vaø taøi nguyeân ñòa chaát trong khi vaãn taïo ra lôïi nhuaän kinh teá ñaùng keå cho ñòa phöông, khu vöïc vaø quoác gia. Taàm quan troïng cuûa vieäc baûo veä caùc nguoàn taøi nguyeân Bi kòch cuûa söï phoå bieán vaø caùc ñieåm ñeán du lòch
Coâng vieân Quoác gia Grand Canyon n Thu huùt 4.3 trieäu du khaùch n Chi tieâu $467,257,000 n Taïo ra 7,361 vieäc laøm
Coâng vieân quoác gia Yosemite n Thu huùt 4 trieäu du khaùch n Chi tieâu $328,000,000 n Taïo ra 5,519 vieäc laøm
Caùc coâng vieân di saûn theá giôùi laø phöông tieän thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá
“Caùc ñòa ñieåm du lòch vaø coâng vieân khoâng phaûi laø voâ haïn vaø vónh vieãn, vì vaäy neân ñöôïc nhìn nhaän vaø ñoái xöû nhö laø nhöõng nguoàn taøi nguyeân coù haïn vaø khoâng theå taùi taïo ñöôïc” Butler. Bôûi leõ, neàn taûng cuûa du lòch laø caùc hoaït ñoäng phi tieâu hao vaø mang laïi nhöõng lôïi ích to lôùn. Noù ñöôïc coi nhö moät hình thöùc saûn xuaát khoâng coù nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc, vì vaäy neân du lòch khoâng phaûi aùp duïng hình thöùc quaûn lyù nhö caùc ngaønh saûn xuaát khaùc. Chuùng toâi nhaän thöùc ñöôïc raèng ñieàu ñoù khoâng hoaøn toaøn ñuùng. Hieän nay, ñang coù raát nhieàu nghieân cöùu taäp trung vaøo caùc taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa du lòch tôùi caû hai yeáu toá moâi tröôøng thieân nhieân vaø xaõ hoäi. Phaàn lôùn caùc chöông trình quaûn lyù du lòch ñeàu xuaát phaùt töø moät lyù thuyeát chung, ñoù laø caùc khaùi nieäm cuûa Harding - cuõng laø taán bi kòch chung. Moät soá nhaø nghieân cöùu cuõng ñaõ aùp duïng khaùi nieäm naøy cho lónh vöïc du lòch vaø ñeà ra caùc chieán löôïc phaùt trieån quy moâ. Coù theå keå ra trong soá ñoù laø voøng ñôøi cuûa Butler vaø caùc voøng taùc ñoäng xaõ hoäi cuûa Burch vaø Machlis. Giaûi thích cuï theå nhö sau: SË 75 . 2015
31
Theo quy luaät cuûa ñöôøng cong hình voøm (quy luaät hình sin), ñoàng thôøi khi khoâng coù söï quaûn lyù thì taát caû seõ rôi vaøo tình traïng suy thoaùi. Caùc cheá ñoä quaûn lyù ñöôïc xaây döïng treân nhöõng lyù thuyeát naøy bao goàm: Naêng löïc moâi tröôøng vaø xaõ hoäi, caùc nghieân cöùu mang tính chaát ñaùm ñoâng, möùc ñoä coù lôïi, khaû naêng cho pheùp... Taát caû ñeàu nhaèm muïc tieâu haïn cheá vieäc söû duïng taøi nguyeân, ñoàng thôøi baûo toàn vaø duy trì caùc giaù trò ñeå ñaûm baûo toái ña lôïi ích beàn vöõng trong hoaït ñoäng saûn xuaát.
Maïng löôùi coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu
UNESCO vaø GGN phaùt trieån moâ hình thöïc haønh toát nhaát vaø tieâu chuaån chaát löôïng cho vuøng laõnh thoå maø ôû ñoù tích hôïp baûo toàn caùc di saûn ñòa chaát, töï nhieân vaø vaên hoùa vaøo chieán löôïc phaùt trieån kinh teá beàn vöõng trong khu vöïc. Vieäc thaønh laäp moät Coâng vieân ñòa chaát mang tính beàn vöõng vaø lôïi ích kinh teá thöïc söï cho ngöôøi daân ñòa phöông, thöôøng laø thoâng qua söï phaùt trieån cuûa du lòch beàn vöõng vaø caùc hoaït ñoäng kinh teá, vaên hoùa khaùc. Caùc baøi hoïc ruùt ra töø caùc coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu vaø caùc khu vöïc ñöôïc baûo veä Xaùc ñònh taøi saûn vaø caùc nguoàn taøi nguyeân deã bò taùc ñoäng n Quaûn lyù: Cung caáp thoâng tin ñöa ra quyeát saùch. n Öu tieân: xaùc ñònh nguoàn taøi nguyeân hieám hoaëc ñang bò ñe doïa vaø caàn phaûi baûo veä.
Coù söï noã löïc cuûa caùc ñoái taùc phoái hôïp: Caùc nhaø khoa hoïc; Caùc baûo taøng; Caùc tröôøng ñaïi hoïc; Khoa hoïc coâng daân: Caùc nhoùm tröôøng hoïc vaø tình nguyeän vieân; Ñieàu tra caùc loaøi soáng taäp trung trong khu vöïc; Taïo cô cheá cho du lòch khoa hoïc. Baûo veä caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, vaên hoùa, ñòa chaát: Caùch thöïc hieän toát nhaát: Bhutan vaø quy hoaïch baûo toàn döïa treân quy moâ caûnh quan ñeå ñaûm baûo chöùc naêng vaø söï lieân keát sinh thaùi (baûo quaûn heä sinh thaùi)
Söï phaân boå caùc loaïi hình du lòch giaûi trí n Phaùt trieån caùc khu döï tröõ töï nhieân môùi ñeå baûo veä caùc loaøi ñoäng vaät ñang bò ñe doïa n Thieát laäp vuøng ñeäm xung quanh caùc khu döï tröõ töï nhieân ñeå ñaùp öùng nhu caàu söû duïng thích hôïp cuûa con ngöôøi n Phaùt huy caùc khu vöïc vaên hoùa trong ñoù ñaát söû duïng cho vaên hoùa vaø caùc sinh hoaït truyeàn thoáng ñöôïc baûo veä n Moãi khu vöïc ñöôïc keát noái vôùi töøng loaïi khaùch du lòch cuï theå
Baûo veä taøi nguyeân vaên hoùa
Charleston Nam Carolina: naêm 2011-2013 ñöôïc xeáp haïng laø ñieåm ñeán haøng ñaàu cuûa du khaùch bôûi taïp chí Conde Nast Traveler. Taïo quan heä ñoái taùc chieán löôïc vôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc, dòch vuï coâng vieân Quoác gia vaø caùc thaønh phaàn khaùc ñeå phaân loaïi vaø lieät keâ caùc coâng trình kieán truùc lòch söû.
n
Kieåm keâ taát caû caùc loaøi ña daïng sinh hoïc.
Coâng vieân quoác gia nuùi Great Smoky
32
SË 75 . 2015
Coâng trình kieán truùc lòch söû taïi Charleston vaø Santa Fe, USA: n Coù höôùng daãn thieát keá roõ raøng trong ñoù yeâu caàu theå hieän hình thöùc truyeàn thoáng n Ban thaåm tra thieát keá ñòa phöông giaùm saùt caùc coâng trình xaây döïng môùi n Soá löôïng coâng trình coå caàn ñaït ñöôïc maät ñoä caàn thieát trong thieát keá ñoâ thò n Hoã trôï thôï thuû coâng truyeàn thoáng trong coäng ñoàng taïi ñòa phöông Phaân vuøng (Nguyeân taéc quaûn lyù) ñeå cung caáp/ baûo veä lòch söû, vaên hoùa vaø caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân cuõng nhö caùc traûi nghieäm cuûa khaùch du lòch n Ñoái vôùi töøng khu vöïc vaø ñòa ñieåm thieát laäp caùc muïc tieâu, tieâu chuaån vaø caùc chæ soá n Cho pheùp caùc chính saùch quaûn lyù roõ raøng ñöôïc thieát laäp ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuï theå taïi moät ñòa ñieåm
ß´ thfi
Quaûn lyù keát hôïp vaø phoái hôïp Coâng vieân ñòa chaát Ñoàng Vaên naèm trong ñòa giôùi haønh chính cuûa 63 xaõ thuoäc 4 huyeän cuûa tænh Haø Giang. Laøm theá naøo chuùng ta coù theå phoái hôïp quaûn lyù vaø xaùc ñònh caùc thaùch thöùc? Caùch thöïc hieän toát nhaát laø quaûn lyù phoái keát hôïp. Moät cô quan quaûn lyù bao truøm ôû treân, ña ngaønh – ña caáp: Quaûn lyù ñieåm du lòch vaø du khaùch; Quaûn lyù moâi tröôøng; Giao thoâng vaän taûi; Quaûn lyù nöôùc vaø nöôùc thaûi; Quaûn lyù chaát thaûi raén; Baûo veä ñaát (Vuøng ñeäm vaø vuøng ven soâng). Quaûn lyù thích nghi: n YÙ nghóa ñôn giaûn cuûa quaûn lyù thích nghi laø aùp duïng phöông phaùp “thöû vaø sai” theo moät caùch coù heä thoáng ñeå ñaûm baûo con ngöôøi coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc töø caû thaønh coâng vaø sai laàm. Cung caáp döõ lieäu ñeå thoâng baùo ra quyeát ñònh. Lieân keát ñieàu kieän hieän taïi vôùi caùc muïc tieâu. Thöøa nhaän tính phöùc taïp vaø khoâng chaéc chaén. Taïo ñieàu kieän toå chöùc hoïc taäp. n Xaây döïng moät heä thoáng ñaùnh giaù/ Keá hoaïch giaùm saùt n Thu thaäp döõ lieäu moät caùch thöôøng xuyeân vaø keát hôïp vaøo coâng vieäc haøng ngaøy n Chæ thu thaäp nhöõng döõ lieäu baïn caàn n Hoïc töø caû thaønh coâng vaø sai laàm. Giaùo duïc: Keá hoaïch giaùo duïc keát hôïp n Khaùch du lòch: Ñònh höôùng; Thoâng tin (Caùc caâu chuyeän vaø söï kieän); Caùch cö xöû phuø hôïp; söï nhaïy caûm vaên hoùa n Ngöôøi daân ñòa phöông: Muïc ñích cuûa coâng vieân ñòa chaát; Haønh vi thích hôïp - Höôùng daãn. Phaùt trieån kinh teá vuøng: Söï tham gia cuûa ñòa phöông vaø lôïi ích: Ñem lôïi nhuaän thu laïi tröïc tieáp töø du lòch ñeå laøm giaûm ngheøo ñoùi; Haïn cheá thaát thoaùt (caùc doanh nghieäp ñòa phöông). Xaây döïng naêng löïc: Ñaøo taïo vaø xaây döïng naêng löïc ñeå ngöôøi daân ñòa phöông tham gia vaøo neàn kinh teá môùi noåi (loøng hieáu khaùch, laøm kinh doanh vaø höôùng daãn); Ñaøo taïo ñeå caùc coäng ñoàng ngöôøi daân toäc coù theå thöông löôïng coâng vieäc vôùi caùc nhaø ñieàu haønh tour du lòch. Xaây döïng thöông hieäu vaø chaát löôïng saûn phaåm: Beà ngoaøi nhaát quaùn vaø coù chaát löôïng; Gaén vôùi caùc khu baûo toàn ôû Vieät Nam; Trung taâm du khaùch vaø ngheä thuaät trình dieãn/giaùo duïc cung caáp caùc thoâng tin veà ñieåm ñeán ñòa phöông vaø caùc tour du lòch (ñoùng vai troø nhö trung taâm du lòch cho taát caû coäng ñoàng). Toång keát caùc baøi hoïc n Xaùc ñònh caùc nguoàn taøi nguyeân deã bò toån haïi vaø caùc taøi saûn n Baûo veä caùc nguoàn taøi nguyeân: Quy hoaïch quy moâ caûnh quan ñeå ñaûm baûo caùc keát noái lieân keát chöùc naêng; Phaân vuøng n Quy hoaïch keát hôïp/quaûn lyù: Toå chöùc quaûn lyù toång theå; Quaûn lyù thích öùng n Giaùo duïc n Phaùt trieån kinh teá vuøng: Xaây döïng naêng löïc vaø söï tham gia cuûa ñòa phöông: Döï baùo kinh teá vaø ñaùnh giaù; Thöông hieäu vaø chaát löôïng Lôïi ích kinh teá do du lòch ñem laïi: Mang laïi thu nhaäp vaøo khu vöïc; Ñem
bËn ph≠¨ng
laïi cô hoäi cho ngöôøi ngheøo trong vuøng; Khoâng laøm haïi ñeán moâi tröôøng töï nhieân hay kinh teá nhieàu nhö caùc daïng phaùt trieån khaùc. Tuy nhieân, du lòch khoâng phaûi laø thuoác chöõa baùch beänh. Neáu khoâng quaûn lyù toát, du lòch coù theå ñem laïi: Thu nhaäp ngaén haïn nhöng khoâng ñöôïc duy trì; Lôïi ích cho moät soá ít daân cö, nhöng ñeå laïi ñaèng sau haàu heát nhöõng ngöôøi coøn laïi trong coäng ñoàng; Thu nhaäp mang laïi lôïi ích chuû yeáu cho nhöõng ngöôøi ôû ngoaøi khu vöïc; Coù thu nhaäp, nhöng cuõng gaây nhöõng taùc duïng khoâng mong muoán khaùc laøm toån haïi cho khu vöïc. Caùch tieáp caän cuûa chuùng toâi n Söû duïng phöông phaùp tieáp caän coù heä thoáng vaø khoa hoïc n Xem xeùt taát caû caùc thaønh phaàn trong neàn kinh teá: Chính phuû; Doanh nghieäp; Hoä gia ñình. n Keát noái: Giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi; Giöõa caùc ñòa ñieåm vôùi nhau; Giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá. Phöông phaùp 1: Phaân tích ñaàu ra ñaàu vaøo
Moâ hình keát noái giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá vaø hoä gia ñình trong khu vöïc. Phöông phaùp naøy cho pheùp chuùng ta hieåu caùc thu nhaäp töø du lòch taïo theâm lôïi nhuaän trong caùc lónh vöïc khaùc trong caû khu vöïc. n Mua nguyeân lieäu (xaây döïng). n Thu nhaäp do khaùch du lòch chi tieâu (Bao goàm caû nhu caàu). Coù theå so saùnh caùc hieäu öùng theo caùc moâ hình du lòch khaùc nhau nhö sau: du lòch tieâu chuaån; du lòch söùc khoûe vaø y hoïc; du lòch maïo hieåm. Hoaëc moâ hình caùc taùc ñoäng theo thôøi gian khi neàn kinh teá du lòch thay ñoåi. Tröôøng hôïp ñieån hình: AÛnh höôûng cuûa coâng vieân quoác gia Yosemite. Yosemite töông töï vôùi coâng vieân ñòa chaát Ñoàng Vaên: Coâ laäp; Caûnh ñeïp; Gaàn caùc ñoâ thò qui moâ trung bình. Nghieân cöùu phaùt hieän: Moãi ñoâ la chi tieâu trong ngaønh du lòch taïo ra theâm $0.46 trong doanh soá baùn haøng trong khu vöïc; 53% chi tieâu lieân quan ñeán du lòch xaûy ra ngoaøi coâng vieân. Phaùt trieån kinh teá vuøng. Hieåu bieát veà giaù trò moâ hình caùc taùc ñoäng: Coâng vieân quoác gia Yosemite, California, thöïc hieän moät nghieân cöùu aùp duïng moâ hình tính toaùn taùc ñoäng ñaàu ra ñaàu vaøo cho caùc khoaûn tieâu cuûa du khaùch. Trong toång khoaûn tieâu $242 trieäu ñoâ cuûa du khaùch trong khu vöïc, 53% khoaûn tieâu cuûa du khaùch laø ôû ngoaøi coâng vieân. Giaùm saùt aûnh höôûng cuûa du lòch ñeán ngöôøi ngheøo Thu thaäp döõ lieäu coù heä thoáng veà naêng löïc cuûa hoä gia ñình vaø caùc toån haïi: Caùc aûnh höôûng cuûa du lòch gaây ra vieäc taêng giaù; Tieàm naêng cho phaùt trieån caùc kyõ naêng vaên hoùa; Tieàn voán xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng. Phöông phaùp 2: Xaùc ñònh soá löôïng hoä gia ñình vaø doanh nghieäp coù naêng löïc vaø deã bò aûnh höôûng Cô hoäi: Du lòch ñem laïi nguoàn thu cho chính phuû, trong ñoù moät phaàn coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö vaøo neàn kinh teá khu vöïc; Ñaàu tö daøi haïn vaøo caùc lónh vöïc khaùc; Vôùi ñaøo taïo, moät soá hoä gia ñình ngheøo coù theå SË 75 . 2015
33
ß´ thfi
bËn ph≠¨ng
maát moät soá vieäc laøm du lòch; Vôùi söï hoã trôï voán vaø ñaøo taïo, moät soá hoä gia ñình ngheøo coù theå baét ñaàu kinh doanh coù lôïi nhuaän; Saûn phaåm du lòch lieân quan ñeán ñòa phöông coù theå tìm thaáy thò tröôøng môû roäng vaø gia taêng giaù trò cuûa caùc thöông hieäu trong khu vöïc. Thu thaäp theâm döõ lieäu (Thaùng 4 ñeán thaùng 10) n Phöông phaùp 1: Khaûo saùt khaùch du lòch, ñaùnh giaù coù heä thoáng veà caùch thöùc chi tieâu cuûa du khaùch ñeå ñöa vaøo moâ hình taùc ñoäng. n Phöông phaùp 2: Khaûo saùt hoä gia ñình - ñaùnh giaù coù heä thoáng caùc loã hoång, caùc tieàm naêng vaø lôïi nhuaän töø vieäc môû roäng du lòch; Khaûo saùt doanh nghieäp - ñaùnh giaù coù heä thoáng caùc loã hoång vaø tieàm naêng ñöôïc höôûng lôïi töø vieäc môû roäng du lòch.
Chuùng ta ñaõ bieát nhöõng gì
Thu thaäp döõ lieäu sô boä: n Gaëp gôõ vôùi UÛy ban nhaân daân caùc xaõ, caùc huyeän vaø tænh n Treân 25 cuoäc phoûng vaán caùc loaïi vôùi ngöôøi daân ñòa phöông n Ñaõ ñeán thaêm 10 laøng vaên hoùa n Ñaõ ñeán thaêm 10 nhaø ôû coù dòch vuï homestays n Ñi treân 1000km trong coâng vieân ñòa chaát Ñoàng Vaên n Ñaõ ñeán thaêm nhieàu ñòa danh quan troïng khaùc: Caùc khu baûo toàn thieân nhieân; Coät côø Luõng Cuù. Moâ hình kinh doanh: khaùch saïn môùi
Yeân Minh: Khu nghæ döôõng
Yeân Minh: Khu nghæ döôõng phuïc hoài söùc khoûe (ñoâ thò xanh), Du lòch sinh thaùi. Ñoâ thò keùp cuûa caây – nôi chaêm soùc phuïc hoài söùc khoûe vaø coâng nghieäp nheï Trung taâm thò traán: n Toái ña hoùa caùc noã löïc ñeå baûo toàn vaø troàng caùc caây xoaøi tröôûng thaønh nhö laø nguoàn taøi nguyeân ñoäc ñaùo ôû thò traán. n Cung caáp caùc öu ñaõi veà ñòa ñieåm (nhaø ôû, cô sôû haï taàng) cho caùc chöùng nhaän haønh ngheà chöõa beänh baèng thaûo döôïc hoaït ñoäng/ ñieàu trò. n Cung caáp caùc cöûa haøng baùn leû cho caùc maët haøng cheá bieán döôïc phaåm töø thaûo döôïc gia taêng giaù trò cho khu vöïc. n Theâm tuyeán ñöôøng traùnh ñoâ thò cho caùc phöông tieän giao thoâng hoaëc phaùt trieån caùc dòch vuï phuïc hoài chæ ôû moät beân cuûa con ñöôøng chính. Nhaø maùy Maäu Dueä: n Thu thaäp caùc vaät lieäu. n Khuyeán khích caùc doanh nghieäp côõ vöøa vaø nhoû phaùt trieån vaät lieäu xaây döïng thuû coâng. n Caùc doanh nghieäp lôùn troàng laïi treân ñoáng xæ. Meøo Vaïc: Du lòch khoa hoïc vaø phieâu löu maïo hieåm.
Moâ hình kinh doanh hôïp lyù nhöng ñoøi hoûi nguoàn nhaân löïcï cao khoâng phaûi laø löïa choïn cho phaàn lôùn ngöôøi trong huyeän. Tam Sôn: Trung taâm du lòch giaûi trí
Phaùt trieån vaø môû roäng trung taâm thò traán vôùi khu loõi chôï ñeâm, thieát keá tieän ích ñeå khaùch du lòch ñi boä töø caùc khaùch saïn/ nhaø troï tôùi quaûng tröôøng thaønh phoá, vôùi aâm nhaïc, aåm thöïc vaø dòch vuï (ví duï: Tour tham quan hoïc naáu aên, xem laøm ñoà thuû coâng myõ ngheä. Ñaûm baûo söï lieân keát an toaøn giöõa vaên hoùa vaø haï taàng cô sôû töø ñoù thuùc ñaåy söï dö thöøa cuûa lao ñoäng noâng nghieäp theo muøa vaø quaûng baù moâi tröôøng töï nhieân, vaên hoùa (ví duï: Leã hoäi phim haøng naêm, toå chöùc giaûi Marathon, giaûi ñua xe ñaïp Tour – de – Tam Son)
34
SË 75 . 2015
Thieát keá vôùi giaùo duïc vaø nghieân cöùu 1) Xaây döïng quan heä hôïp taùc vôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi 2) Taïo ra moät khu vöïc ñoái töôïng phuïc vuï laø caùc khaùch sinh vieân/ nghieân cöùu thuaän tieän ôû laïi trong nhieàu tuaàn 3) Cô sôû haï taàng vaø dòch vuï cho caùc nhoùm sinh vieân 4) Cung caáp moät trung taâm, khoâng gian nghieân cöùu khoa hoïc töông ñoái cao caáp lieân ngaønh thuaän tieän cho: Moät traïm nghieân cöùu ña daïng sinh hoïc nuùi keát noái vôùi caùc khu baûo toàn cuõ vaø môùi; Moät chi nhaùnh cuûa beänh vieän Y hoïc coå truyeàn (nghieân cöùu vaø ñaøo taïo hoïc vieân); Tröng baøy veà ñòa chaát vaø lòch söû; Phuïc vuï sôû thích khaûo saùt hang ñoäng vaø laäp baûn ñoà hang.
Cô quan quaûn lyù coäng ñoàng Ñoàng Vaên (DVCMA)
Thöïc hieän ñaày ñuû vaø khoa hoïc caùc saûn phaåm du lòch phieâu löu maïo hieåm; Söûa chöõa ñöôøng töø Haø Giang ñeán Ñoàng Vaên. n Giai
n Giai
ñoaïn 1 (taäp trung vaøo 2015-2020): Voán hoùa neàn kinh teá döïa treân taøi nguyeân thieân nhieân q Löïc löôïng lao ñoäng saün coù q Danh tieáng hieän coù q Ñaàu tö nhoû (ngoaïi tröø thaønh phoá Haø Giang) n Haønh ñoäng, ví duï: Nhaõn hieäu saûn phaåm, thieát laäp baûn quyeàn sôû höõu trí tueä; Taêng naêng löïc thuû coâng myõ ngheä - vd: taêng caùc kyõ naêng theâu thuøa, nhuoäm maøu, khaéc goã...; Thaønh laäp caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû trong vieäc xaây döïng thuû coâng vaø lónh vöïc vaät lieäu xaây döïng; Thieát laäp caùc tour ñi boä leo nuùi taùc ñoäng thaáp (ví duï ôû caùc laøng taïi Ñoàng Vaên); Xaây döïng cô sôû haï taàng qui moâ coäng ñoàng (vd: cung caáp nöôùc saïch) coù theå ñaùp öùng nhu caàu hieän taïi vaø ngaén haïn); Ñaøo taïo coäng ñoàng; Taäp trung vaøo caùc yeáu toá thieát keá ñoâ thò phuø hôïp vôùi caùc khoaûn ñaàu tö – ví duï: khoâng gian saûn xuaát cho caùc doanh nghieäp thuû coâng, nhoû nhöng cô baûn coäng ñoàng laøm caên cöù cho caùc tour du lòch boä haønh (vd. Trong thò xaõ Ñoàng Vaên); Baét ñaàu xaây döïng saân bay vaø/ hoaëc tuyeán taøu hoûa tôùi thaønh phoá Haø Giang
ñoaïn 3 (Taäp trung vaøo 2025-2030): Phaùt trieån theâm caùc saûn phaåm du lòch phöùc hôïp, Develop More Complex Tourism “Products,” Taêng cöôøng môû roäng thò tröôøng cho caùc saûn phaåm thuû coâng myõ ngheä, Phaùt trieån cô sôû haï taàng ôû quy moâ lôùn hôn; q Lao ñoäng coù naêng löïc cao hôn, coù theå chòu ñöôïc söï caïnh tranh q Thieát laäp danh tieáng vaø baûo veä thöông hieäu q Töï tin hôn trong vieäc laäp hoà sô theo doõi ñeå caùc khoaûn ñaàu tö lôùn ít ruûi ro hôn q Haønh ñoäng: n Thöïc hieän ñaày ñuû caùc söï kieän du lòch haøng naêm nhö lieân hoan phim, thi chaïy Marathon n Thöïc hieän ñaày ñuû söï hoaøn traû thieân nhieân (ví duï nhö khu ñoâ thò xanh taïi Yeân Minh) Du lòch sinh thaùi vôùi caùc dòch vuï söùc khoûe vaø taùi taïo. n Phaùt trieån thò tröôøng xuaát khaåu cho caùc saûn phaåm vaûi vaø vaät lieäu xaây döïng; n Thöïc hieän ñaày ñuû trung taâm khoa hoïc (Meøo Vaïc) n Môû roäng ñöôøng giao thoâng töø Haø Giang ñeán Ñoàng Vaên.
Keát luaän
Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên döïa treân caûnh quan thieân thieân ñaëc saéc vaø haï taàng cô sôû hoaøn chænh, hieän ñaïi, tieän nghi, cuøng söï tham gia cuûa coäng ñoàng vôùi moâ hình khaùch du lòch laø chuû höôùng ñeán baûo toàn giaù trò di saûn gaén vôùi phaùt trieån du lòch.
n Giai ñoaïn 2 (Taäp trung vaøo 2020-2025): Môû roäng du lòch sinh thaùi, khoa hoïc vaø caùc saûn phaåm du lòch maïo hieåm Bieát thò tröôøng vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá chuû yeáu trong nöôùc vaø caùc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân quoác teá, cuøng vôùi caùc toå chöùc phi lôïi nhuaän ñaõ ñöôïc xaùc ñònh vaø cam keát tham gia; q Ñaõ phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng, caùc dòch vuï cao caáp, choã ôû… q Saün coù caùc saûn phaåm thuû coâng myõ ngheä cao caáp tinh xaûo q Tieáp caän vôùi caùc kieán thöùc veà baûo toàn thieân nhieân vaø caùc khu vöïc coù giaù trò ñòa chaát vaø khoa hoïc cao q Ñaàu tö vöøa phaûi daãn ñeán giaù trò cao hôn q Haønh ñoäng, ví duï: Thieát laäp caùc quan heä ñoái taùc höõu hieäu vôùi caùc toå chöùc khoa hoïc vaø leân keá hoaïch cho trung taâm khoa hoïc (Meøo Vaïc);
SË 75 . 2015
35
ÑOÂ THÒ BOÁ N PHÖÔNG
Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên
Nhöõng saéc maøu treân ñaù Saéc ñaøo treân thung luõng Suûng Laø
Nhöõng ñòa danh ôû Taây Baéc luoân ñem laïi moät söùc haáp daãn khoù taû vôùi nhöõng ngöôøi thích dòch chuyeån, yeâu khaùm phaù, ñaëc bieät laø caùc baïn treû. Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên nguùt ngaøn traûi roäng maøu ñaù xaùm qua boán huyeän Quaûn Baï, Yeân Minh, Ñoàng Vaên, Meøo Vaïc cuûa tænh Haø Giang. Töø TP Haø Giang, ñi theo quoác loä 4C khoaûng hôn 40km tôùi huyeän Quaûn Baï, laø nôi baét ñaàu cuûa cao nguyeân ñaù. Tuy nhieân, phaûi vöôït qua Yeân Minh môùi thaät söï tieán saâu vaøo “thieân ñöôøng maøu xaùm” naøy. Ñeán vôùi maûnh ñaát vuøng cao naøy vaøo moãi muøa laïi coù nhöõng maøu saéc khaùc nhau. Beân caïnh maøu xaùm quanh naêm cuûa taàng ñaù ñòa chaát ñaëc tröng laø tam giaùc maïch röïc rôõ treân nhöõng ngaû ñöôøng vaøo giöõa heø vaø cuoái thu, laø nhöõng caùnh ñoàng caûi vaøng caûi traéng xen laãn, xua ñi caùi
Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên
36
SË 75 . 2015
laïnh leõo cuûa khoâng khí muøa ñoâng, laø muøa xuaân vôùi töøng haøng ñaøo, maän, saéc ñoû saéc traéng ñaët caïnh nhöõng caên nhaø töôøng trình maøu naâu vaøng naèm im lìm trong naéng. Caû cao nguyeân chuyeån mình vôùi nhieàu maøu aùo soáng ñoäng, khieán moät khi ñaõ ñaët chaân tôùi ñaây thì chaéc chaén baïn seõ coøn muoán quay laïi nhieàu laàn nöõa. Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên mang moät veû ñeïp hoang sô ñeán kyø laï. Nôi ñaây döôøng nhö quy tuï taát caû nhöõng di saûn veà ñòa chaát, kieán truùc cuõng nhieàu neùt vaên hoùa ñoäc ñaùo cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc Moâng, Taøy, Nuøng, Loâ Loâ, Giaùy, Hoa, Dao,... Treân töøng chaëng ñöôøng daøi 150km töø TP Haø Giang ñeán trung taâm thò traán Ñoàng Vaên laø nhöõng caùnh röøng thoâng ñaïi ngaøn, nhöõng con doác quanh co uoán löôïn, moät beân laø nuùi ñaù, moät beân laø thung luõng saâu hun huùt. Vaøo muøa xuaân, baïn coøn coù theå gaëp lieân tieáp raát nhieàu leã
Xuaân veà treân cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên
hoäi cuûa baø con vuøng cao nhö leã hoäi Loàng Toàng cuûa ñoàng baøo Taøy, Nuøng, leã hoäi Gaøu Taøo cuûa ngöôøi Moâng,... Ñaây nhöõng coâ gaùi treû xuùng xính aùo hoa ñuû maøu saéc, ríu rít keùo tay nhau, kia nhöõng chaøng trai oâm kheøn, saùo, ñaøn moâi theå hieän taøi naêng, nhaèm tìm ñöôïc cho mình moät coâ vôï ñaûm ñang, xinh ñeïp. Saân leã hoäi roän raøng vôùi töøng lôøi ca caâu haùt, töøng ñieäu muùa nôû roä theo tieáng voã tay nhieät tình cuûa ñoäi nguõ khaùn giaû ñoâng ñaûo. Ñi qua moät vaøi caùnh ñoàng trô goác raï laø saân chôi cuûa treû con, laø tung coøn, ñaùnh yeán, ñaùnh quay, keùo co,... maø baïn hoaøn toaøn coù theå tham gia cuøng. Ñaëc bieät, ôû Haø Giang thöôøng coù nhöõng phieân chôï luøi, bôûi chôï hoïp luaân phieân ngöôïc laïi caùc thöù trong tuaàn nhö chôï Phoá Caùo, chôï Luõng Phìn, chôï Saø Phìn hay chôï Phoù Baûng. Ngoaøi nhöõng ñieåm ñeán noåi danh nhö coät côø Luõng Cuù, di tích kieán truùc nhaø Vöông, phoá coå Ñoàng Vaên,... voán ñaõ laø hình aûnh quen thuoäc khi nhaéc tôùi Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên thì phaûi keå ñeán nhöõng baûn laøng caùc daân toäc, ñaëc bieät laø nhaø cuûa ngöôøi H’Moâng, daân toäc chieám tôùi 80% daân soá treân cao nguyeân. Kieán truùc nhaø truyeàn thoáng cuûa ñoàng baøo H’Moâng vôùi töôøng trình baèng ñaát, maùi ngoùi lôïp aâm döông, quaây quanh laø nhöõng bôø raøo vöõng chaõi xeáp baèng ñaù naèm cheo leo treân nhöõng trieàn nuùi hay löng ñoài, theå hieän ñaäm neùt cuoäc soáng vôùi daáu aán vaên hoùa rieâng bieät. Baø con nôi ñaây ñôøi soáng döïa vaøo ñaù. Ñaù tai meøo ñöôïc taän duïng toái ña trong ñôøi soáng sinh hoaït cuûa ñoàng baøo daân toäc, töø laøm haøng raøo, laøm saøn saân, laøm töôøng nhaø ñeán hoã trôï vieäc gieo troàng. Vuøng ñaát ñaù tai meøo khoâng troàng ñöôïc nhieàu loaïi hoa maøu. Ñeå troàng ñöôïc ngoâ, ngöôøi H’Moâng haøng ngaøy phaûi guøi nhöõng guøi ñaát töø raát xa mang veà nheùt vaøo töøng hoác ñaù, duøng ñaù cheøn laïi ñeå giöõ cho nöôùc möa khoâng troâi maát ñaát, roài boû haït ngoâ gioáng vaøo. Cöù nhö theá, ngoâ vöôn mình leân töø khe ñaù maø cho baép, khieán cuoäc soáng cuûa ñoàng baøo no ñuû hôn. Ngaøy 03/10/2010, Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø “Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu”, duy nhaát taïi Vieät Nam vaø thöù 3 cuûa Ñoâng Nam AÙ. Chính baûn saéc vaên hoùa cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc sinh soáng treân vuøng ñaát naøy laø yeáu toá quan troïng taïo neân giaù trò coù moät khoâng hai cuûa cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên trong heä thoáng Coâng vieân ñòa chaát toaøn caàu. Vì vaäy, vaán ñeà baûo toàn trôû neân heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. Caàn coù quy hoaïch toång theå ñònh höôùng phaùt trieån cho toaøn khu vöïc, nhaèm naâng cao chaát löôïng soáng cuûa ngöôøi daân gaén vôùi coâng taùc baûo toàn di saûn thieân nhieân vaø di saûn vaên hoùa, ñöa Cao nguyeân ñaù Ñoàng Vaên trôû thaønh di saûn theá giôùi môùi.
Ngoâi nhaø nhoû treân huyeän Yeân Minh
Caùc coâ gaùi daân toäc H’moâng ñi döï leã hoäi ñaàu naêm
Nhöõng em beù taïi baûn laøng H’mong - xaõ Saø Phìn - huyeän Ñoàng Vaên
SË 75 . 2015
37
KHAÙI NIEÄM
Döï thaûo LUAÄT QUY HOAÏCH
Chöông I: Quy ñònh chung
Ñieàu 1. Phaïm vi ñieàu chænh Luaät naøy quy ñònh veà caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch caáp vuøng, quy hoaïch caáp tænh vaø moái quan heä giöõa caùc loaïi quy hoaïch; quyeàn vaø nghóa vuï cuûa cô quan, toå chöùc, doanh nghieäp, caù nhaân tham gia hoaït ñoäng quy hoaïch. Ñieàu 2. Ñoái töôïng aùp duïng Luaät naøy aùp duïng ñoái vôùi cô quan, toå chöùc, doanh nghieäp, caù nhaân trong nöôùc vaø toå chöùc, doanh nghieäp, caù nhaân nöôùc ngoaøi lieân quan ñeán hoaït ñoäng quy hoaïch treân laõnh thoå Vieät Nam. Ñieàu 3. AÙp duïng Luaät Quy hoaïch vaø ñieàu öôùc quoác teá 1. Caùc hoaït ñoäng quy hoaïch treân laõnh thoå Vieät Nam phaûi tuaân theo quy ñònh cuûa Luaät naøy. Quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân thöïc hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät lieân quan. 2. Tröôøng hôïp ñieàu öôùc quoác teá maø Coäng hoaø xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø thaønh vieân coù quy ñònh khaùc vôùi quy ñònh cuûa Luaät naøy thì aùp duïng quy ñònh cuûa ñieàu öôùc quoác teá ñoù. Ñieàu 4. Giaûi thích töø ngöõ Trong Luaät naøy, caùc töø ngöõ döôùi ñaây ñöôïc hieåu nhö sau: 1. Quy hoaïch laø ñònh höôùng vaø saép xeáp, phaân boá khoâng gian cho caùc hoaït ñoäng kinh teá, xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, moâi tröôøng ñeå söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc höõu haïn cuûa ñaát nöôùc phuïc vuï cho muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng do Nhaø nöôùc ñaët ra cho thôøi kyø daøi haïn treân moät laõnh thoå xaùc ñònh. 2. Quy hoaïch quoác gia laø vieäc xaùc ñònh nhöõng ñònh höôùng phaùt trieån beàn vöõng coù tính chieán löôïc veà: kinh teá - xaõ hoäi, phaân ñònh vaø lieân keát caùc vuøng laõnh thoå, phaân boá daân cö, söû duïng ñaát ñai, quaûn lyù taøi nguyeân, baûo veä moâi tröôøng, öùng phoù thieân tai vaø bieán ñoåi khí haäu, baûo ñaûm quoác phoøng - an ninh, hoäi nhaäp quoác teá, laøm cô sôû cho laäp quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch ngaønh quoác gia, quy hoaïch vuøng, quy hoaïch caáp tænh vaø quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân treân caû nöôùc.
38
SË 75 . 2015
3. Quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia laø vieäc cuï theå hoùa, tuaân thuû caùc ñònh höôùng phaùt trieån cuûa quy hoaïch quoác gia; phaân vuøng chöùc naêng vaø saép xeáp, phaân boá hôïp lyù khoâng gian caùc hoaït ñoäng kinh teá, xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, moâi tröôøng trong vuøng bieån, haûi ñaûo vaø vuøng bôø bieån. 4. Quy hoaïch ngaønh quoác gia laø vieäc cuï theå hoùa, tuaân thuû caùc ñònh höôùng phaùt trieån cuûa quy hoaïch quoác gia, lieân keát giöõa caùc ngaønh vaø xaùc ñònh nhöõng ñònh höôùng lôùn cuûa ngaønh trong phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa caû nöôùc laøm cô sôû cho laäp quy hoaïch vuøng, quy hoaïch caáp tænh vaø quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân treân caû nöôùc. 5. Quy hoaïch vuøng laø vieäc cuï theå hoùa caùc ñònh höôùng phaùt trieån cuûa quy hoaïch quoác gia vaø saép xeáp, phaân boá hôïp lyù khoâng gian caùc hoaït ñoäng kinh teá - xaõ hoäi, phaân vuøng chöùc naêng, heä thoáng ñoâ thò vaø phaân boá daân cö noâng thoân, haï taàng kyõ thuaät, xaõ hoäi, söû duïng ñaát ñai, taøi nguyeân, baûo veä moâi tröôøng treân cô sôû keát noái caùc quy hoaïch ngaønh quoác gia, quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân treân vuøng laõnh thoå. 6. Quy hoaïch tænh laø vieäc cuï theå hoùa, tuaân thuû caùc ñònh höôùng phaùt trieån cuûa quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch ngaønh, quy hoaïch vuøng vaø saép xeáp, phaân boá hôïp lyù khoâng gian caùc hoaït ñoäng kinh teá - xaõ hoäi, heä thoáng ñoâ thò vaø phaân boá daân cö noâng thoân, haï taàng kyõ thuaät, xaõ hoäi, söû duïng ñaát ñai, taøi nguyeân, baûo veä moâi tröôøng treân cô sôû keát noái quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng, quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân treân laõnh thoå tænh. 7. Hoaït ñoäng quy hoaïch bao goàm: toå chöùc laäp quy hoaïch; toå chöùc thaåm ñònh quy hoaïch; pheâ duyeät quy hoaïch; coâng khai quy hoaïch; toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch; giaùm saùt, ñaùnh giaù veà quy hoaïch. 8. Baùo caùo quy hoaïch laø taøi lieäu theå hieän noäi dung quy hoaïch, bao goàm baùo caùo toång hôïp, baûn ñoà vaø moâ hình (neáu coù). 9. Ngaønh quoác gia laäp quy hoaïch bao goàm: caùc ngaønh haï taàng kyõ thuaät vaø caùc ngaønh haï taàng xaõ hoäi. 10. Vuøng kinh teá - xaõ hoäi (sau ñaây goïi chung laø vuøng) laø moät boä phaän cuûa laõnh thoå quoác gia, goàm moät soá tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông coù söï töông ñoàng veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá - xaõ hoäi, daân cö, keát caáu haï taàng vaø chính trò haønh chính. 11. Thôøi kyø quy hoaïch laø khoaûng thôøi gian ñöôïc xaùc ñònh ñeå laøm cô sôû
K h ∏ i döï baùo, tính toaùn caùc chæ tieâu kinh teá, xaõ hoäi cho vieäc laäp quy hoaïch. 12. Baûn ñoà quy hoaïch laø baûn veõ theå hieän söï phaân boá phöông aùn quy hoaïch trong thôøi kyø quy hoaïch. 13. Giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch laø vieäc theo doõi thöôøng xuyeân, kieåm tra ñònh kyø theo keá hoaïch hoaëc ñoät xuaát quaù trình laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch ôû caùc caáp, caùc ngaønh vaø ñòa phöông; phaùt hieän vaø chaán chænh kòp thôøi nhöõng sai phaïm, thieáu soùt ñeå ñaûm baûo hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng quy hoaïch. 14. Ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch laø hoaït ñoäng ñònh kyø theo keá hoaïch hoaëc ñoät xuaát nhaèm xaùc ñònh möùc ñoä ñaït ñöôïc theo muïc tieâu cuï theå so vôùi quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät hoaëc tieâu chí ñaùnh giaù theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh. 15. Keá hoaïch phaùt trieån theo quy hoaïch laø vieäc xaùc ñònh caùc nguoàn löïc vaø söû duïng nguoàn löïc ñeå thöïc hieän caùc döï aùn öu tieân ñaàu tö theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. Ñieàu 5. Nguyeân taéc cô baûn trong hoaït ñoäng quy hoaïch 1. Ñaûm baûo tính thoáng nhaát, tính tuaân thuû giöõa chieán löôïc, quy hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vaø trong heä thoáng quy hoaïch ôû Vieät Nam. 2. Ñaûm baûo söï tham gia cuûa caùc cô quan, toå chöùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân trong caùc hoaït ñoäng quy hoaïch. 3. Ñaûm baûo tính khoa hoïc, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá, phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc vaø xu theá phaùt trieån chung treân theá giôùi. 4. Baûo veä moâi tröôøng, baûo toàn thieân nhieân, baûo toàn vaên hoaù, lòch söû, neùt ñaëc tröng cuûa daân toäc vaø cuûa töøng ñòa phöông trong quaù trình laäp quy hoaïch. 5. Phaân boå, khai thaùc vaø söû duïng hôïp lyù, hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, ñaát ñai vaø caùc nguoàn löïc khaùc ñeå phaùt trieån beàn vöõng. 6. Quy hoaïch phaûi ñaûm baûo lieân keát giöõa caùc ngaønh vaø caùc vuøng trong caû nöôùc, giöõa caùc ñòa phöông trong vuøng, phaùt huy toái ña tieàm naêng, lôïi theá cuûa töøng vuøng, töøng ñòa phöông gaén vôùi tieán boä coâng baèng xaõ hoäi, baûo ñaûm an sinh xaõ hoäi. Ñieàu 6. Trình töï laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch Vieäc toå chöùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch phaûi theo trình töï sau ñaây: 1. Toå chöùc laäp quy hoaïch: a) Pheâ duyeät nhieäm vuï vaø kinh phí laäp quy hoaïch; b) Laäp quy hoaïch; c) Laáy yù kieán veà quy hoaïch. 2. Toå chöùc thaåm ñònh quy hoaïch. 3. Pheâ duyeät quy hoaïch. Ñieàu 7. Thôøi kyø quy hoaïch Thôøi kyø quy hoaïch laø 10 naêm, taàm nhìn laø 20 naêm. Caùc quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät phaûi coù taàm nhìn töø 30 naêm ñeán 50 naêm. Ñieàu 8. Kinh phí cho hoaït ñoäng quy hoaïch 1. Kinh phí cho hoaït ñoäng quy hoaïch ñöôïc boá trí töø ngaân saùch nhaø nöôùc treân cô sôû keá hoaïch laäp quy hoaïch ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät. 2. Nhaø nöôùc khuyeán khích toå chöùc, caù nhaân trong nöôùc vaø toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi taøi trôï kinh phí cho caùc hoaït ñoäng quy hoaïch. 3. Chính phuû quy ñònh cuï theå vieäc söû duïng kinh phí cho hoaït ñoäng quy hoaïch.
n i ÷ m Ñieàu 9. Chính saùch cuûa nhaø nöôùc veà quy hoaïch 1. Nhaø nöôùc ñieàu haønh phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 2. Nhaø nöôùc ban haønh cô cheá, chính saùch khuyeán khích vaø huy ñoäng caùc nguoàn löïc ñeå thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 3. Nhaø nöôùc khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc toå chöùc, caù nhaân thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng quy hoaïch; ñaàu tö, saûn xuaát kinh doanh theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 4. Taêng cöôøng hôïp taùc quoác teá trong caùc hoaït ñoäng quy hoaïch. 5. Nhaø nöôùc toân troïng vaø thöïc hieän caùc ñieàu öôùc quoác teá lieân quan ñeán hoaït ñoäng quy hoaïch maø Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam laø thaønh vieân. Ñieàu 10. Noäi dung quaûn lyù nhaø nöôùc veà quy hoaïch 1. Xaây döïng vaø chæ ñaïo thöïc hieän keá hoaïch cho hoaït ñoäng quy hoaïch. 2. Ban haønh vaø toå chöùc thöïc hieän vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà quy hoaïch. 3. Toå chöùc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng quy hoaïch; ban haønh cô cheá, chính saùch quaûn lyù phaùt trieån theo quy hoaïch. 4. Xaây döïng, caäp nhaät cô sôû döõ lieäu, heä thoáng thoâng tin veà quy hoaïch. 5. Toång keát, ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän hoaït ñoäng quy hoaïch. 6. Tuyeân truyeàn, phoå bieán, giaùo duïc phaùp luaät veà quy hoaïch. 7. Toå chöùc, quaûn lyù hoaït ñoäng ñaøo taïo, boài döôõng nguoàn nhaân löïc, nghieân cöùu, öùng duïng khoa hoïc vaø coâng ngheä trong hoaït ñoäng quy hoaïch. 8. Hôïp taùc quoác teá trong hoaït ñoäng quy hoaïch. 9. Giaùm saùt, ñaùnh giaù, thanh tra, kieåm tra; giaûi quyeát khieáu naïi, toá caùo, xöû lyù vi phaïm trong hoaït ñoäng quy hoaïch vaø tuaân thuû quy hoaïch ñaõ ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät. Ñieàu 11. Quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa cô quan, toå chöùc, caù nhaân trong vieäc tham gia yù kieán vaø giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch 1. Cô quan, toå chöùc, caù nhaân coù quyeàn tham gia yù kieán vaø giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch. 2. Cô quan, toå chöùc, caù nhaân coù traùch nhieäm tham gia yù kieán veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa mình trong hoaït ñoäng quy hoaïch. 3. Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñöôïc giao traùch nhieäm toå chöùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø thöïc hieän quy hoaïch phaûi taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc, caù nhaân tham gia yù kieán vaø giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch. 4. YÙ kieán cuûa toå chöùc, caù nhaân veà hoaït ñoäng quy hoaïch phaûi ñöôïc nghieân cöùu, tieáp thu vaø coâng khai. Ñieàu 12. Caùc haønh vi bò caám 1. Quyeát ñònh laäp, pheâ duyeät quy hoaïch khoâng phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vaø caùc nguyeân taéc cô baûn trong hoaït ñoäng quy hoaïch. 2. Ñöa, nhaän, moâi giôùi hoái loä, tham nhuõng, laõng phí trong hoaït ñoäng quy hoaïch. 3. Lôïi duïng chöùc vuï quyeàn haïn ñeå can thieäp baát hôïp phaùp vaøo hoaït ñoäng quy hoaïch. 4. Toå chöùc löïa choïn toå chöùc tö vaán laäp quy hoaïch vaø caù nhaân tham gia laäp quy hoaïch khoâng ñuû ñieàu kieän veà naêng löïc chuyeân moân phuø hôïp vôùi coâng vieäc ñaûm nhaän hoaëc traùi vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät veà ñaáu thaàu. SË 75 . 2015
39
5. Caûn trôû vieäc tham gia yù kieán cuûa caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân veà quy hoaïch; caûn trôû hoaëc gaây khoù khaên trong vieäc giaùm saùt, ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch. 6. Töø choái cung caáp thoâng tin, tröø tröôøng hôïp thoâng tin thuoäc bí maät nhaø nöôùc; coá yù cung caáp sai thoâng tin veà quy hoaïch. 7. Thöïc hieän traùi quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 8. Caûn trôû, gaây khoù khaên cho vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng quy hoaïch.
CHÖÔNG II: Laäp quy hoïach Muïc 1: Toå chöùc laäp quy hoaïch
Ñieàu 13. Heä thoáng quy hoaïch 1. Heä thoáng quy hoaïch ñöôïc quy ñònh trong Luaät naøy bao goàm: a) Caáp quoác gia: Quy hoaïch quoác gia; Quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia; Quy hoaïch ngaønh quoác gia; b) Caáp vuøng: Quy hoaïch vuøng; c) Caáp tænh: Quy hoaïch tænh. 2. Chính phuû quy ñònh chi tieát caùc vuøng vaø caùc ngaønh quoác gia phaûi laäp quy hoaïch theo töøng thôøi kyø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Ñieàu 14. Traùch nhieäm toå chöùc laäp quy hoaïch 1. Chính phuû toå chöùc laäp quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia vaø quy hoaïch vuøng. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä toå chöùc laäp quy hoaïch ngaønh quoác gia theo phaân coâng cuûa Chính phuû. 3. UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông toå chöùc laäp quy hoaïch caáp tænh. 4. Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch trình cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch pheâ duyeät nhieäm vuï, kinh phí laäp quy hoaïch vaø toå chöùc löïa choïn tö vaán laäp quy hoaïch quy ñònh taïi Ñieàu 16 cuûa Luaät naøy. Ñieàu 15. Nhieäm vuï vaø kinh phí laäp quy hoaïch Nhieäm vuï vaø kinh phí laäp quy hoaïch bao goàm noäi dung chuû yeáu sau: 1. Caên cöù laäp quy hoaïch. 2. Yeâu caàu veà noäi dung quy hoaïch. 3. Phöông phaùp vaø quy trình laäp quy hoaïch. 4. Kinh phí laäp quy hoaïch. 5. Thôøi haïn laäp quy hoaïch. 6. Traùch nhieäm cuûa caùc cô quan lieân quan trong vieäc toå chöùc laäp quy hoaïch. Ñieàu 16. Tö vaán laäp quy hoaïch 1. Toå chöùc tö vaán laäp quy hoaïch phaûi coù tö caùch phaùp nhaân; ñaùp öùng ñieàu kieän veà naêng löïc chuyeân moân phuø hôïp vôùi coâng vieäc ñaûm nhaän. 2. Caù nhaân tham gia laäp quy hoaïch phaûi coù naêng löïc chuyeân moân phuø hôïp vôùi coâng vieäc ñöôïc ñaûm nhaän. 3. Vieäc löïa choïn tö vaán laäp quy hoaïch phaûi thöïc hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà ñaáu thaàu. Ñieàu 17. Yeâu caàu trong toå chöùc laäp quy hoaïch Khi toå chöùc laäp quy hoaïch phaûi tuaân thuû theo yeâu caàu sau: 1. Quy hoaïch phaûi ñaûm baûo tính khoa hoïc, tính lieân tuïc, tính thoáng nhaát, tính keá thöøa. 2. Quy hoaïch caáp quoác gia phaûi phuø hôïp, thoáng nhaát vôùi chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. 3. Quy hoaïch vuøng phaûi tuaân thuû quy hoaïch caáp quoác gia.
40
SË 75 . 2015
4. Quy hoaïch caáp tænh phaûi tuaân thuû quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng. 5. Quy hoaïch ñöôïc laäp theo thöù baäc töø caáp quoác gia ñeán caáp vuøng ñeán caáp tænh. Ñieàu 18. Ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc trong laäp quy hoaïch 1. Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch coù traùch nhieäm toå chöùc laäp baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc. 2. Baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc laø moät noäi dung cuûa quy hoaïch vaø phaûi ñöôïc laäp ñoàng thôøi vôùi quaù trình laäp quy hoaïch. 3. Noäi dung ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc cuûa quy hoaïch theo quy ñònh cuûa Luaät baûo veä moâi tröôøng. 4. Vieäc thaåm ñònh baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc ñöôïc thöïc hieän trong quaù trình thaåm ñònh quy hoaïch. Ñieàu 19. Laáy yù kieán veà quy hoaïch 1. Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch coù traùch nhieäm laáy yù kieán cô quan, toå chöùc, caù nhaân, coäng ñoàng daân cö coù lieân quan veà quy hoaïch. 2. Vieäc laáy yù kieán cô quan, toå chöùc, caù nhaân ñöôïc thöïc hieän baèng hình thöùc göûi hoà sô, taøi lieäu, ñaêng taûi treân trang thoâng tin ñieän töû hoaëc toå chöùc hoäi nghò, hoäi thaûo. Cô quan, toå chöùc ñöôïc laáy yù kieán coù traùch nhieäm traû lôøi baèng vaên baûn. 3. Vieäc laáy yù kieán coäng ñoàng daân cö veà quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän thoâng qua laáy yù kieán ñaïi dieän coäng ñoàng baèng hình thöùc phaùt phieáu ñieàu tra phoûng vaán hoaëc toå chöùc hoäi nghò, hoäi thaûo, ñaêng taûi treân trang thoâng tin ñieän töû. Ñaïi dieän coäng ñoàng ñöôïc laáy yù kieán coù traùch nhieäm toång hôïp yù kieán cuûa coäng ñoàng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 4. Caùc yù kieán ñoùng goùp phaûi ñöôïc nghieân cöùu, tieáp thu vaø baùo caùo caáp coù thaåm quyeàn xem xeùt tröôùc khi thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch. 5. Chính phuû quy ñònh vieäc laáy yù kieán ñoái vôùi töøng loaïi quy hoaïch.
Muïc 2: Noäi dung quy hoaïch
Ñieàu 20. Noäi dung quy hoaïch quoác gia Quy hoaïch quoác gia phaûi bao goàm nhöõng noäi dung chuû yeáu sau: 1. Phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, hieän traïng phaùt trieån quoác gia, caùc chuû tröông, ñònh höôùng phaùt trieån lôùn, caùc quy hoaïch, keá hoaïch coù lieân quan vaø caùc nguoàn löïc phaùt trieån; xu theá phaùt trieån coâng ngheä; xaùc ñònh caùc saûn phaåm quoác gia, caùc khu vöïc baûo toàn, khu vöïc haïn cheá khai thaùc, söû duïng, khu vöïc khuyeán khích phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát. 2. Xaùc ñònh caùc quan ñieåm vaø muïc tieâu phaùt trieån. 3. Döï baùo vieãn caûnh vaø caùc kòch baûn phaùt trieån. 4. Ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian kinh teá - xaõ hoäi. 5. Phaân vuøng vaø lieân keát vuøng. 6. Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia. 7. Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh haï taàng xaõ hoäi caáp quoác gia. 8. Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh haï taàng kyõ thuaät quoác gia. 9. Ñònh höôùng söû duïng ñaát quoác gia. 10. Ñònh höôùng khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân; baûo veä moâi tröôøng; baûo toàn ña daïng sinh hoïc; öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. 11. Danh muïc caùc döï aùn quan troïng quoác gia. 12. Ñeà xuaát giaûi phaùp thöïc hieän quy hoaïch. 13. Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/1.000.000. Ñieàu 21. Noäi dung quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia Quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia phaûi bao goàm nhöõng noäi dung
K h ∏ i
chuû yeáu sau: 1. Phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá - xaõ hoäi, moâi tröôøng, caùc chuû tröông, ñònh höôùng phaùt trieån lôùn, caùc quy hoaïch, keá hoaïch coù lieân quan, caùc nguoàn löïc phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát. 2. Xaùc ñònh caùc vuøng caám khai thaùc, caùc vuøng khai thaùc coù ñieàu kieän, khu vöïc khuyeán khích phaùt trieån, khu vöïc caàn baûo veä ñaëc bieät cho muïc ñích quoác phoøng, an ninh, baûo veä moâi tröôøng vaø baûo toàn heä sinh thaùi vaø caùc coâng trình noåi, ngaàm trong vuøng bieån, haûi ñaûo vaø vuøng bôø bieån. 3. Döï baùo xu theá bieán ñoäng cuûa taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, caùc taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu, nöôùc bieån daâng ñoái vôùi taøi nguyeân vaø moâi tröôøng; nhu caàu khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân vaø yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng trong vuøng bieån, haûi ñaûo vaø vuøng bôø bieån trong thôøi kyø quy hoaïch. 4. Xaùc ñònh caùc quan ñieåm vaø muïc tieâu phaùt trieån. 5. Döï baùo vieãn caûnh vaø caùc kòch baûn phaùt trieån. 6. Ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian kinh teá - xaõ hoäi trong vuøng bieån, haûi ñaûo vaø vuøng bôø bieån. 7. Ñònh höôùng khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân; baûo veä moâi tröôøng; baûo toàn ña daïng sinh hoïc; öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. 8. Phaân vuøng chöùc naêng. 9. Danh muïc döï aùn quan troïng quoác gia trong vuøng bieån, haûi ñaûo vaø vuøng bôø bieån. 10. Xaùc ñònh caùc giaûi phaùp thöïc hieän quy hoaïch. 11. Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/500.000. Ñieàu 22. Noäi dung quy hoaïch ngaønh quoác gia 1. Quy hoaïch ngaønh haï taàng kyõ thuaät quoác gia phaûi bao goàm nhöõng noäi dung chuû yeáu sau: a) Phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, hieän traïng phaùt trieån heä thoáng haï taàng kyõ thuaät; chuû tröông, ñònh höôùng phaùt trieån, caùc quy hoaïch coù lieân quan; ñaùnh giaù nguoàn löïc phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà veà haï taàng kyõ thuaät caàn giaûi quyeát; b) Döï baùo tieán boä khoa hoïc, coâng ngheä vaø phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät cuûa khu vöïc taùc ñoäng tôùi phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät cuûa ñaát nöôùc trong thôøi kyø quy hoaïch; c) Nghieân cöùu boái caûnh, caùc moái lieân keát ngaønh, lieân keát vuøng; xaùc ñònh yeâu caàu cuûa phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ñoái vôùi ngaønh; d) Xaùc ñònh caùc quan ñieåm, muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaønh; ñ) Phöông aùn phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät treân phaïm vi caû nöôùc vaø caùc vuøng laõnh thoå; e) Ñònh höôùng söû duïng ñaát vaø baûo veä moâi tröôøng; g) Danh muïc döï aùn quan troïng quoác gia, döï aùn öu tieân ñaàu tö cuûa ngaønh; h) Xaùc ñònh caùc giaûi phaùp thöïc hieän quy hoaïch; i) Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/500.000. 2. Quy hoaïch ngaønh haï taàng xaõ hoäi quoác gia phaûi bao goàm nhöõng noäi dung chuû yeáu sau: a) Phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, hieän traïng phaùt trieån cuûa haï taàng xaõ hoäi; chuû tröông, ñònh höôùng phaùt trieån, caùc quy hoaïch coù lieân quan; ñaùnh giaù nguoàn löïc phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà caàn giaûi quyeát; ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa quy moâ, cô caáu daân soá vaø ñaëc ñieåm phaân boá daân cö ñeán hình thaønh vaø phaùt trieån haï taàng xaõ hoäi; b) Döï baùo taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá kinh teá, xaõ hoäi ñoái vôùi vieäc hình thaønh, xaây döïng, phaùt trieån vaø phaân boá maïng löôùi haï taàng xaõ hoäi vaø
n i ÷ m
caùc loaïi dòch vuï cuûa ngaønh haï taàng xaõ hoäi; c) Xaùc ñònh yeâu caàu cuûa phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ñoái vôùi ngaønh; d) Xaùc ñònh caùc quan ñieåm, muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaønh; ñ) Phöông aùn phaùt trieån haï taàng xaõ hoäi; e) Ñònh höôùng söû duïng ñaát vaø baûo veä moâi tröôøng; g) Danh muïc döï aùn quan troïng quoác gia, döï aùn öu tieân ñaàu tö cuûa ngaønh; h) Xaùc ñònh caùc giaûi phaùp thöïc hieän quy hoaïch; i) Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/500.000. Ñieàu 23. Noäi dung quy hoaïch vuøng Quy hoaïch vuøng phaûi bao goàm nhöõng noäi dung chuû yeáu sau: 1. Phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, hieän traïng phaùt trieån vuøng, caùc chuû tröông, ñònh höôùng phaùt trieån, caùc quy hoaïch, keá hoaïch coù lieân quan ñeán vuøng; ñaùnh giaù caùc nguoàn löïc phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát. 2. Xaùc ñònh caùc quan ñieåm vaø muïc tieâu phaùt trieån vuøng. 3. Nghieân cöùu boái caûnh, caùc moái lieân heä lieân vuøng; döï baùo caùc chæ tieâu vaø kòch baûn phaùt trieån vuøng. 4. Phöông aùn caáu truùc khoâng gian vuøng. 5. Ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. 6. Ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò, noâng thoân. 7. Ñònh höôùng phaân khu chöùc naêng. 8. Ñònh höôùng söû duïng ñaát. 9. Ñònh höôùng phaùt trieån keát caáu haï taàng xaõ hoäi. 10. Ñònh höôùng phaùt trieån keát caáu haï taàng kyõ thuaät. 11. Ñònh höôùng khai thaùc, söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân; baûo toàn ña daïng sinh hoïc; baûo veä moâi tröôøng, phoøng traùnh thieân tai vaø öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. 12. Danh muïc caùc döï aùn öu tieân. 13. Caùc giaûi phaùp quaûn lyù vaø thöïc hieän quy hoaïch vuøng. 14. Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/500.000. Ñieàu 24. Noäi dung quy hoaïch tænh Quy hoaïch tænh phaûi bao goàm nhöõng noäi dung chuû yeáu sau: 1. Ñieàu tra, khaûo saùt cô sôû döõ lieäu, phaân tích, ñaùnh giaù ñieàu kieän töï nhieân, hieän traïng phaùt trieån; raø soaùt caùc quy hoaïch, döï aùn coù lieân quan; quaùn trieät noäi dung quy hoaïch caáp quoác gia vaø quy hoaïch vuøng ñoái vôùi tænh; caùc nguoàn löïc phaùt trieån vaø caùc vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát. 2. Xaùc ñònh caùc quan ñieåm, muïc tieâu vaø ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vaø moâi tröôøng cuûa tænh. 3. Döï baùo caùc chæ tieâu, ñoäng löïc vaø kòch baûn phaùt trieån tænh. 4. Phöông aùn caáu truùc khoâng gian tænh. 5. Boá trí caùc khu, cuïm coâng nghieäp, caùc trung taâm dòch vuï chuyeân ngaønh vaø caùc vuøng saûn xuaát noâng, laâm, ngö nghieäp. 6. Toå chöùc heä thoáng ñoâ thò, noâng thoân. 7. Boá trí vaø phaùt trieån heä thoáng haï taàng xaõ hoäi. 8. Boá trí vaø phaùt trieån heä thoáng haï taàng kyõ thuaät. 9. Caân ñoái, phaân boå söû duïng ñaát. 10. Phöông aùn khai thaùc vaø söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân; baûo toàn ña daïng sinh hoïc; baûo veä moâi tröôøng, phoøng traùnh thieân tai vaø öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. 11. Danh muïc caùc döï aùn quoác gia, vuøng vaø döï aùn öu tieân cuûa tænh. 12. Caùc giaûi phaùp quaûn lyù vaø thöïc hieän quy hoaïch tænh. 13. Baûn ñoà caùc loaïi tyû leä 1/50.000 - 1/100.000. SË 75 . 2015
41
CHÖÔNG III: Thaåm ñònh vaø pheâ duyeät quy hoaïch
7. Taøi lieäu khaùc (neáu coù).
Muïc 1: Thaåm ñònh quy hoaïch
Ñieàu 29. Noäi dung thaåm ñònh quy hoaïch Noäi dung thaåm ñònh quy hoaïch, bao goàm: 1. Tuaân thuû nhöõng quy ñònh, caùc caên cöù, nguyeân taéc laäp quy hoaïch vaø phuø hôïp vôùi nhieäm vuï quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 2. Söï phuø hôïp cuûa quy hoaïch vôùi caùc yeâu caàu veà noäi dung cuûa töøng loaïi quy hoaïch quy ñònh taïi muïc 2, Chöông II cuûa Luaät naøy.
Ñieàu 25. Thaåm quyeàn thaåm ñònh quy hoaïch 1. Thuû töôùng Chính phuû thaønh laäp Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc ñeå thaåm ñònh quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch ngaønh quoác gia vaø quy hoaïch vuøng. 2. Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông thaønh laäp Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh ñeå thaåm ñònh quy hoaïch tænh. Ñieàu 26. Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc 1. Thaønh phaàn Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc bao goàm: Chuû tòch Hoäi ñoàng, Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng vaø caùc thaønh vieân khaùc cuûa Hoäi ñoàng. Laõnh ñaïo Chính phuû laø Chuû tòch Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc, Boä tröôûng Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö laø Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng, caùc thaønh vieân khaùc cuûa Hoäi ñoàng laø ñaïi dieän laõnh ñaïo Boä, ngaønh, caùc cô quan lieân quan vaø caùc chuyeân gia veà quy hoaïch do Chính phuû quyeát ñònh theo ñeà nghò cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö laø cô quan thöôøng tröïc Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc. 2. Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc laøm vieäc theo cheá ñoä taäp theå döôùi söï chæ ñaïo cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng. Chuû tòch vaø caùc thaønh vieân Hoäi ñoàng chòu traùch nhieäm veà toå chöùc thaåm ñònh vaø caùc hoaït ñoäng thaåm ñònh theo nhieäm vuï ñöôïc giao. 3. Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc coù quyeàn yeâu caàu caùc toå chöùc, hoäi ngheà nghieäp, caùc chuyeân gia thaåm ñònh, phaûn bieän ñoäc laäp tröôùc khi trình Hoäi ñoàng thaåm ñònh. 4. Chính phuû quy ñònh chi tieát Ñieàu naøy. Ñieàu 27. Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh 1. Thaønh phaàn Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh bao goàm: Chuû tòch Hoäi ñoàng, Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng vaø caùc thaønh vieân khaùc cuûa Hoäi ñoàng. Laõnh ñaïo UÛy ban nhaân daân laø Chuû tòch Hoäi ñoàng, Giaùm ñoác Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö laø Phoù Chuû tòch Hoäi ñoàng, caùc thaønh vieân khaùc cuûa Hoäi ñoàng laø ñaïi dieän laõnh ñaïo caùc Sôû, ban, ngaønh cuûa tænh, caùc cô quan lieân quan vaø caùc chuyeân gia veà quy hoaïch. Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö laø cô quan thöôøng tröïc Hoäi ñoàng thaåm ñònh. 2. Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh laøm vieäc theo cheá ñoä taäp theå döôùi söï chæ ñaïo cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng. Chuû tòch vaø caùc thaønh vieân Hoäi ñoàng chòu traùch nhieäm veà toå chöùc thaåm ñònh vaø caùc hoaït ñoäng thaåm ñònh theo nhieäm vuï ñöôïc giao. 3. Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh coù quyeàn yeâu caàu caùc toå chöùc, hoäi ngheà nghieäp, caùc chuyeân gia thaåm ñònh, phaûn bieän ñoäc laäp tröôùc khi trình Hoäi ñoàng thaåm ñònh. 4. Chính phuû quy ñònh chi tieát Ñieàu naøy. Ñieàu 28. Hoà sô trình thaåm ñònh quy hoaïch Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch trình Hoäi ñoàng thaåm ñònh hoà sô ñeà nghò thaåm ñònh quy hoaïch, hoà sô bao goàm: 1. Tôø trình ñeà nghò thaåm ñònh quy hoaïch. 2. Döï thaûo vaên baûn pheâ duyeät quy hoaïch. 3. Baùo caùo quy hoaïch. 4. Baùo caùo toång hôïp yù kieán goùp yù cuûa caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân veà noäi dung quy hoaïch; baûn sao yù kieán goùp yù cuûa caùc Boä, ñòa phöông lieân quan; baùo caùo giaûi trình tieáp thu yù kieán goùp yù veà quy hoaïch. 5. Baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc. 6. Baûn ñoà caùc loaïi.
42
SË 75 . 2015
Ñieàu 30. Baùo caùo thaåm ñònh quy hoaïch Chuû tòch Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc, Chuû tòch Hoäi ñoàng thaåm ñònh caáp tænh trình caáp thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch quy ñònh taïi Ñieàu 31 Luaät naøy baùo caùo keát quaû thaåm ñònh quy hoaïch.
Muïc 2: Pheâ duyeät quy hoaïch
Ñieàu 31. Thaåm quyeàn thoâng qua, pheâ duyeät quy hoaïch 1. Quoác hoäi thoâng qua quy hoaïch quoác gia. 2. Chính phuû pheâ duyeät quy hoaïch quoác gia. 3. Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch ngaønh quoác gia, quy hoaïch vuøng. 4. Hoäi ñoàng nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông thoâng qua quy hoaïch tænh. 5. Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông pheâ duyeät quy hoaïch caáp tænh. Tröôùc khi pheâ duyeät quy hoaïch tænh phaûi coù yù kieán cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà quy hoaïch ñoái vôùi söï tuaân thuû, tính lieân keát vôùi caùc quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng. Ñieàu 32. Hoà sô trình pheâ duyeät quy hoaïch Hoà sô trình pheâ duyeät quy hoaïch bao goàm: 1. Tôø trình ñeà nghò pheâ duyeät quy hoaïch. 2. Döï thaûo vaên baûn pheâ duyeät quy hoaïch. 3. Baùo caùo quy hoaïch. 4. Baùo caùo thaåm ñònh; baùo caùo ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc; baùo caùo giaûi trình, tieáp thu yù kieán thaåm ñònh; baûn toång hôïp yù kieán goùp yù cuûa caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân veà noäi dung quy hoaïch. 5. Baùo caùo thaåm ñònh, phaûn bieän cuûa caùc toå chöùc, hoäi ngheà nghieäp, chuyeân gia ñoäc laäp. 6. Baûn ñoà caùc loaïi. 7. Taøi lieäu khaùc (neáu coù). Ñieàu 33. Noäi dung pheâ duyeät quy hoaïch Noäi dung pheâ duyeät quy hoaïch bao goàm: 1. Quan ñieåm, muïc tieâu cuûa quy hoaïch. 2. Noäi dung chính cuûa quy hoaïch. 3. Giaûi phaùp thöïc hieän quy hoaïch. 4. Traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 34. Vaên baûn pheâ duyeät quy hoaïch 1. Vaên baûn thoâng qua quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn cuûa Quoác hoäi, Chính phuû, Hoäi ñoàng nhaân daân caáp tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông döôùi hình thöùc nghò quyeát. 2. Vaên baûn thoâng qua quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn cuûa Thuû töôùng Chính phuû, Chuû tòch UÛy ban nhaân daân caáp tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông döôùi hình thöùc quyeát ñònh pheâ duyeät keøm theo baùo caùo quy hoaïch vaø baûn ñoà caùc loaïi. 3. Chính phuû quy ñònh maãu vaên baûn pheâ duyeät quy hoaïch.
K h ∏ i
CHÖÔNG IV: Ñieàu chænh quy hoaïch
Ñieàu 35. Raø soaùt quy hoaïch 1. Quy hoaïch phaûi ñöôïc raø soaùt theo ñònh kyø 5 naêm ñeå kòp thôøi ñieàu chænh phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong töøng giai ñoaïn. 2. Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch coù traùch nhieäm raø soaùt quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät trong quaù trình thöïc hieän quy hoaïch. 3. Keát quaû raø soaùt, ñaùnh giaù quy hoaïch phaûi ñöôïc baùo caùo baèng vaên baûn vôùi cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch. 4. Caên cöù keát quaû raø soaùt, ñaùnh giaù quy hoaïch, cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch quyeát ñònh vieäc ñieàu chænh quy hoaïch theo quy ñònh taïi Ñieàu 36 cuûa Luaät naøy. Ñieàu 36. Ñieàu kieän ñieàu chænh quy hoaïch Vieäc ñieàu chænh quy hoaïch chæ ñöôïc thöïc hieän trong caùc tröôøng hôïp sau: 1. Coù söï ñieàu chænh muïc tieâu cuûa chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi laøm thay ñoåi muïc tieâu chính cuûa quy hoaïch. 2. Do taùc ñoäng cuûa thieân tai, chieán tranh laøm thay ñoåi muïc tieâu, ñònh höôùng, toå chöùc khoâng gian laõnh thoå cuûa quy hoaïch. 3. Do bieán ñoäng baát thöôøng cuûa kinh teá - xaõ hoäi laøm haïn cheá nguoàn löïc thöïc hieän quy hoaïch. 4. Coù söï ñieàu chænh cuûa quy hoaïch ôû caáp cao hôn hoaëc coù söï thay ñoåi, ñieàu chænh ñòa giôùi haønh chính laøm aûnh höôûng lôùn ñeán tính chaát, chöùc naêng, quy moâ cuûa laõnh thoå laäp quy hoaïch. 5. Do söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc, coâng ngheä vaø caùc ñieàu kieän ñaûm baûo quoác phoøng, an ninh, phuïc vuï lôïi ích quoác gia taùc ñoäng ñeán vieäc thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 37. Hình thöùc ñieàu chænh quy hoaïch 1. Ñieàu chænh toång theå quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän khi muïc tieâu, ñònh höôùng phaùt trieån thay ñoåi aûnh höôûng ñeán khaû naêng thöïc hieän kòch baûn phaùt trieån vaø khoâng gian phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. 2. Ñieàu chænh cuïc boä quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän khi ñònh höôùng phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät, haï taàng xaõ hoäi, ñònh höôùng khai thaùc söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân thay ñoåi hoaëc do bieán ñoäng cuûa tình hình kinh teá - xaõ hoäi aûnh höôûng ñeán khaû naêng thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 38. Trình töï, thuû tuïc ñieàu chænh quy hoaïch 1. Ñieàu chænh toång theå quy hoaïch thöïc hieän theo trình töï laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch quy ñònh taïi Chöông II, Chöông III cuûa Luaät naøy. 2. Ñieàu chænh cuïc boä thöïc hieän nhö sau: a) Cô quan coù traùch nhieäm toå chöùc laäp quy hoaïch trình cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch quyeát ñònh chuû tröông ñieàu chænh quy hoaïch; b) Cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch quyeát ñònh vieäc ñieàu chænh cuïc boä baèng vaên baûn treân cô sôû yù kieán cuûa Hoäi ñoàng thaåm ñònh quy hoaïch; c) Cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch coù traùch nhieäm caäp nhaät vaø theå hieän trong hoà sô quy hoaïch nhöõng noäi dung ñieàu chænh. Noäi dung ñieàu chænh quy hoaïch laø moät phaàn cuûa quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät.
CHÖÔNG V: Quaûn lyù vaø thöïc hieän quy hoaïch Muïc 1: Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân trong hoaït ñoäng quy hoaïch
n i ÷ m
Ñieàu 39. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Quoác hoäi 1. Ban haønh luaät, nghò quyeát veà quy hoaïch. 2. Quyeát ñònh thoâng qua, ñieàu chænh quy hoaïch quoác gia. 3. Giaùm saùt vieäc trieån khai thöïc hieän quy hoaïch quoác gia, giaùm saùt vieäc thöïc hieän phaùp luaät veà quy hoaïch. Ñieàu 40. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Chính phuû 1. Thoáng nhaát quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch. 2. Trình Quoác hoäi ban haønh luaät, nghò quyeát veà quy hoaïch. 3. Ban haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn. 4. Toå chöùc laäp vaø trình Quoác hoäi thoâng qua quy hoaïch quoác gia. 5. Quyeát ñònh pheâ duyeät, ñieàu chænh quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch ngaønh quoác gia, quy hoaïch vuøng. 6. Quyeát ñònh danh muïc caùc ngaønh quoác gia, caùc vuøng phaûi laäp quy hoaïch. 7. Quyeát ñònh nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa cô quan quaûn lyù quy hoaïch. 8. Toå chöùc kieåm tra, thanh tra vieäc thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 41. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chòu traùch nhieäm tröôùc Chính phuû thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch trong phaïm vi caû nöôùc. 2. Ban haønh theo thaåm quyeàn hoaëc trình cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ban haønh vaø toå chöùc thöïc hieän vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà quy hoaïch; chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc Boä, cô quan ngang boä ban haønh ñònh möùc, ñôn giaù veà quy hoaïch. 3. Trình Chính phuû thaønh laäp Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc veà quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn pheâ duyeät cuûa Quoác hoäi, Chính phuû. 4. Chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc Boä, cô quan ngang boä trình Chính phuû quyeát ñònh danh muïc caùc ngaønh phaûi laäp quy hoaïch. 5. Höôùng daãn caùc Boä, cô quan ngang boä, UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông trong vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. 6. Ban haønh quy ñònh cuï theå veà ñieàu kieän, naêng löïc chuyeân moân cuûa toå chöùc tö vaán, caù nhaân tham gia laäp quy hoaïch. 7. Tuyeân truyeàn, phoå bieán, giaùo duïc phaùp luaät veà quy hoaïch. 8. Xaây döïng cô sôû döõ lieäu, heä thoáng thoâng tin veà quy hoaïch; quaûn lyù vaø cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch trong phaïm vi caû nöôùc. 9. Thöôøng tröïc Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc, Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia. 10. Chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hôïp taùc quoác teá veà quy hoaïch. 11. Giaùm saùt, ñaùnh giaù, thanh tra, kieåm tra; giaûi quyeát khieáu naïi, toá caùo vaø xöû lyù vi phaïm veà quy hoaïch theo thaåm quyeàn. Ñieàu 42. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùc Boä, cô quan ngang boä 1. Boä, cô quan ngang boä trong phaïm vi nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa mình thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch theo phaân coâng cuûa Chính phuû. 2. Tham gia laäp quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch vuøng thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 3. Toå chöùc laäp quy hoaïch ngaønh quoác gia trình Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät theo phaân coâng cuûa Thuû töôùng Chính phuû. 4. Phoái hôïp vôùi Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ban haønh ñònh möùc, ñôn giaù veà quy hoaïch. 5. Phoái hôïp vôùi Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö xaây döïng cô sôû döõ lieäu, heä SË 75 . 2015
43
thoáng thoâng tin veà quy hoaïch; quaûn lyù vaø cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 6. Chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan höôùng daãn noäi dung quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 7. Tham gia yù kieán ñoái vôùi quy hoaïch tænh. 8. Toå chöùc trieån khai thöïc hieän caùc quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. Ñieàu 43. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Uyû ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông 1. UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch theo phaân caáp cuûa Chính phuû. 2. Toå chöùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät, ñieàu chænh quy hoaïch tænh thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 3. Phoái hôïp laäp caùc quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng lieân quan. 4. Tham gia yù kieán ñoái vôùi caùc quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng, quy hoaïch tænh lieân quan. 5. Giaùm saùt, ñaùnh giaù, thanh tra, kieåm tra; giaûi quyeát khieáu naïi, toá caùo vaø xöû lyù vi phaïm veà quy hoaïch theo phaân caáp cuûa Chính phuû. Ñieàu 44. Traùch nhieäm, quyeàn haïn cuûa caùc toå chöùc chính trò, kinh teá vaø xaõ hoäi khaùc 1. Caùc toå chöùc chính trò, kinh teá vaø xaõ hoäi trong phaïm vi nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa mình phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan trong vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. 2. Giaùm saùt vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 45. Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia vaø cô quan quaûn lyù quy hoaïch 1. Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia do Thuû töôùng Chính phuû thaønh laäp ñeå tö vaán cho Chính phuû, Thuû töôùng Chính phuû trong nhöõng quyeát ñònh quan troïng veà quy hoaïch thuoäc nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Chính phuû, Thuû töôùng Chính phuû. 2. Cô quan quaûn lyù quy hoaïch tröïc thuoäc Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, coù traùch nhieäm giuùp Boä tröôûng thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc trong caùc hoaït ñoäng quy hoaïch. 3. Chính phuû quy ñònh nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia.
Muïc 2: Coâng khai quy hoaïch
Ñieàu 46. Coâng boá quy hoaïch Caùc quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng vaø quy hoaïch tænh ñaõ ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn pheâ duyeät phaûi ñöôïc coâng boá trong thôøi haïn khoâng quaù 30 (ba möôi) ngaøy laøm vieäc, keå töø ngaøy ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn pheâ duyeät, tröø nhöõng noäi dung thuoäc bí maät nhaø nöôùc. Ñieàu 47. Noäi dung coâng boá quy hoaïch 1. Noäi dung coâng boá goàm toaøn boä noäi dung cuûa quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät, tröø nhöõng noäi dung lieân quan ñeán bí maät quoác gia. 2. Cô quan quaûn lyù quy hoaïch coù traùch nhieäm caäp nhaät ñaày ñuû tình hình trieån khai thöïc hieän caùc quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät vaø coâng boá kòp thôøi cho caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân bieát vaø giaùm saùt thöïc hieän. Ñieàu 48. Hình thöùc coâng boá quy hoaïch Quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät phaûi ñöôïc coâng boá baèng caùc hình thöùc sau ñaây:
44
SË 75 . 2015
1. Thoâng tin treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng; ñöa leân trang thoâng tin ñieän töû cuûa cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch, cô quan thöôøng tröïc Hoäi ñoàng thaåm ñònh, cô quan pheâ duyeät quy hoaïch. 2. Toå chöùc caùc hoäi nghò, cuoäc hoïp ñeå coâng boá. 3. Tröng baøy thöôøng xuyeân, lieân tuïc caùc baûn ñoà, moâ hình taïi caùc trieån laõm, trung taâm thoâng tin quy hoaïch. 4. Phaùt haønh aán phaåm. Ñieàu 49. Traùch nhieäm coâng boá quy hoaïch 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chòu traùch nhieäm coâng boá quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch vuøng. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä chòu traùch nhieäm coâng boá quy hoaïch ngaønh quoác gia thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 2. UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông chòu traùch nhieäm coâng boá quy hoaïch tænh thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. Ñieàu 50. Thoâng tin quy hoaïch 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö coù traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän vieäc xaây döïng, quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng thoâng tin quy hoaïch. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä coù traùch nhieäm cung caáp thoâng tin coù lieân quan ñeán quy hoaïch cho Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñeå caäp nhaät vaøo heä thoáng thoâng tin quy hoaïch. 3. UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông coù traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän vieäc xaây döïng, caäp nhaät cô sôû döõ lieäu quy hoaïch ôû ñòa phöông vaø cung caáp cho Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñeå tích hôïp vaøo heä thoáng thoâng tin quy hoaïch. Ñieàu 51. Cung caáp thoâng tin quy hoaïch cho caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân 1. Thoâng tin veà quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch caáp vuøng vaø quy hoaïch caáp tænh ñaõ ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn pheâ duyeät phaûi ñöôïc cung caáp kòp thôøi, chính xaùc cho caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân khi coù yeâu caàu, tröø nhöõng noäi dung lieân quan ñeán bí maät nhaø nöôùc. 2. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chòu traùch nhieäm cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch caáp quoác gia, quy hoaïch vuøng vaø quy hoaïch tænh. 3. Caùc Boä, cô quan ngang boä cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch ngaønh quoác gia thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 4. UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch tænh thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. Ñieàu 52. Hình thöùc cung caáp thoâng tin quy hoaïch Thoâng tin quy hoaïch ñöôïc cung caáp cho caùc cô quan, toå chöùc, caù nhaân baèng caùc hình thöùc sau ñaây: 1. Baèng vaên baûn theo yeâu caàu cuûa cô quan, toå chöùc, caù nhaân. 2. Thoâng tin treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng; ñöa leân trang thoâng tin ñieän töû. 3. Baèng caùc aán phaåm veà quy hoaïch. 4. Cung caáp thoâng tin tröïc tieáp theo yeâu caàu cuûa cô quan, toå chöùc, caù nhaân. Ñieàu 53. Löu giöõ hoà sô quy hoaïch 1. Hoà sô quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät phaûi ñöôïc löu tröõ theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà löu tröõ. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông coù traùch nhieäm löu giöõ hoà sô quy hoaïch.
K h ∏ i
Ñieàu 54. Baùo caùo thöïc hieän quy hoaïch Caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông coù traùch nhieäm baùo caùo veà hoaït ñoäng quy hoaïch göûi Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö tröôùc ngaøy 31 thaùng 12 haèng naêm ñeå toång hôïp baùo caùo Chính phuû.
Muïc 3: Giaùm saùt, ñaùnh giaù hoaït ñoäng quy hoaïch
Ñieàu 55. Giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch 1. Vieäc toå chöùc laäp vaø trieån khai thöïc hieän quy hoaïch phaûi ñöôïc giaùm saùt cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc vaø giaùm saùt cuûa xaõ hoäi baèng hình thöùc tröïc tieáp, giaùn tieáp hay theo keá hoaïch. 2. Giaùm saùt tröïc tieáp bao goàm: a) Thoâng qua vieäc theo doõi naém baét tình hình thöïc hieän chöùc traùch, nhieäm vuï cuûa caùc cô quan, ñôn vò lieân quan; b) Theo doõi naém baét tình hình thoâng qua caùc cuoäc hoïp trieån khai hoaït ñoäng quy hoaïch; c) Xaùc minh giaûi quyeát ñôn thö, khieáu naïi, toá caùo hay tham gia caùc ñoaøn coâng taùc lieân quan ñeán hoaït ñoäng quy hoaïch; 3. Giaùm saùt giaùn tieáp bao goàm: a) Thoâng qua vieäc raø soaùt, xem xeùt caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät cuûa caùc cô quan coù thaåm quyeàn ban haønh; b) Thoâng qua caùc baùo caùo toång keát, baùo caùo ñònh kyø hay ñoät xuaát lieân quan ñeán hoaït ñoäng quy hoaïch. 4. Giaùm saùt theo keá hoaïch bao goàm: a) Toå chöùc giaùm saùt theo chöông trình, keá hoaïch ñaõ ñònh ra; b) Toå chöùc caùc cuoäc thanh tra, kieåm tra ñònh kyø hay ñoät xuaát hoaït ñoäng quy hoaïch. Ñieàu 56. Noäi dung giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch Noäi dung giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch bao goàm: 1. Thöïc hieän caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà quy hoaïch. 2. Vieäc trieån khai xaây döïng keá hoaïch laäp quy hoaïch. 3. Coâng taùc quaûn lyù vaø söû duïng kinh phí ngaân saùch nhaø nöôùc ñaõ boá trí cho quy hoaïch. 4. Tình hình laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch. 5. Vieäc quaûn lyù vaø thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 57. Giaùm saùt cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc 1. Quoác hoäi, UÛy ban thöôøng vuï Quoác hoäi, Hoäi ñoàng daân toäc, caùc UÛy ban cuûa Quoác hoäi, caùc Ñoaøn Ñaïi bieåu Quoác hoäi, Ñaïi bieåu Quoác hoäi giaùm saùt vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch treân phaïm vi caû nöôùc; Hoäi ñoàng nhaân daân, Ñaïi bieåu Hoäi ñoàng nhaân daân caùc caáp giaùm saùt vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch taïi ñòa phöông. 2. Chính phuû, caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông trong phaïm vi quyeàn haïn cuûa mình coù traùch nhieäm giaùm saùt vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. Ñieàu 58. Giaùm saùt cuûa coäng ñoàng 1. Maët traän Toå quoác Vieät Nam, caùc toå chöùc thaønh vieân cuûa Maët traän vaø coâng daân coù quyeàn haïn vaø traùch nhieäm giaùm saùt vieäc thöïc hieän quy hoaïch, phoái hôïp vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm thöïc hieän nghieâm caùc quy ñònh cuûa nhaø nöôùc veà quy hoaïch. 2. Caùc toå chöùc chính trò, chính trò - xaõ hoäi, doanh nghieäp vaø coäng ñoàng daân cö giaùm saùt vieäc thöïc hieän quy hoaïch treân ñòa baøn sinh soáng, saûn
n i ÷ m
xuaát kinh doanh, phaùt hieän kòp thôøi nhöõng vi phaïm trong thöïc hieän quy hoaïch. 3. Chính phuû quy ñònh chi tieát caùc hình thöùc vaø noäi dung giaùm saùt cuûa coäng ñoàng. Ñieàu 59. Ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chòu traùch nhieäm ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch vuøng. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä chòu traùch nhieäm ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch ngaønh quoác gia thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. 3. UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông chòu traùch nhieäm ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch tænh thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù. Ñieàu 60. Noäi dung ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch Noäi dung ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch bao goàm: 1. Thöïc hieän caùc quy ñònh trong coâng taùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà quy hoaïch. 2. Toång hôïp, phaân tích, ñaùnh giaù tình hình vaø keát quaû thöïc hieän noäi dung quy hoaïch; ñaùnh giaù möùc ñoä ñaït ñöôïc so vôùi quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät hoaëc so vôùi möùc ñaït ñöôïc cuûa kyø tröôùc. 3. Xaùc ñònh caùc yeáu toá, nguyeân nhaân aûnh höôûng tôùi tình hình vaø keát quaû thöïc hieän quy hoaïch; ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû coâng taùc quy hoaïch trong kyø quy hoaïch hoaëc giai ñoaïn kyø quy hoaïch tôùi. 4. Ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa caùc quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät. Ñieàu 61. Kieåm tra quy hoaïch Caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông trong phaïm vi nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa mình coù traùch nhieäm toå chöùc, chæ ñaïo, thöïc hieän kieåm tra vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät lieân quan. Ñieàu 62. Thanh tra quy hoaïch Thanh tra vieäc laäp vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà thanh tra. Ñieàu 63. Xöû lyù vi phaïm 1. Toå chöùc, caù nhaân coù haønh vi vi phaïm Luaät naøy vaø caùc quy ñònh khaùc coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng quy hoaïch thì tuyø theo tính chaát, möùc ñoä vi phaïm maø bò xöû lyù kyû luaät, xöû phaït haønh chính hoaëc bò truy cöùu traùch nhieäm hình söï; neáu gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 2. Ngöôøi lôïi duïng chöùc vuï, quyeàn haïn caûn trôû hoaït ñoäng quy hoaïch; töï ñaët ra caùc thuû tuïc, yeâu caàu ngoaøi quy ñònh, trì hoaõn vieäc thaåm ñònh, trình pheâ duyeät quy hoaïch khi ñaõ coù ñuû ñieàu kieän theo quy ñònh thì tuyø theo tính chaát, möùc ñoä vi phaïm maø bò xöû lyù kyû luaät, xöû phaït haønh chính hoaëc bò truy cöùu traùch nhieäm hình söï; neáu gaây thieät haïi thì phaûi boài thöôøng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
Muïc 4: Quaûn lyù phaùt trieån theo quy hoaïch
Ñieàu 64. Traùch nhieäm xaây döïng, ban haønh keá hoaïch, cô cheá, chính saùch vaø chuaån bò nguoàn löïc phaùt trieån theo quy hoaïch Caùc cô quan toå chöùc laäp quy hoaïch, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà quy hoaïch coù traùch nhieäm xaây döïng, ban haønh caùc keá hoaïch, cô cheá, SË 75 . 2015
45
K h ∏ i
n i ÷ m
chính saùch vaø chuaån bò nguoàn löïc cho phaùt trieån theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät sau ñaây: 1. Chính phuû ban haønh keá hoaïch thöïc hieän quy hoaïch ñoái vôùi quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch khoâng gian bieån quoác gia, quy hoaïch vuøng sau khi ñöôïc pheâ duyeät. 2. Caùc Boä, cô quan ngang boä xaây döïng trình Thuû töôùng Chính phuû ban haønh keá hoaïch, cô cheá, chính saùch vaø chuaån bò nguoàn löïc cho phaùt trieån theo quy hoaïch ñoái vôùi quy hoaïch ngaønh quoác gia thuoäc phaïm vi quaûn lyù sau khi ñöôïc pheâ duyeät. 3. UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông ban haønh keá hoaïch thöïc hieän quy hoaïch ñoái vôùi quy hoaïch tænh thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù sau khi ñöôïc pheâ duyeät.
Ñieàu 67. Chuaån bò nguoàn löïc phaùt trieån 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chuû trì, phoái hôïp vôùi Boä Taøi chính caân ñoái, boá trí caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån caùc döï aùn söû duïng voán ngaân saùch nhaø nöôùc theo quy ñònh taïi Luaät Ñaàu tö coâng vaø Luaät Ngaân saùch nhaø nöôùc. 2. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö chuû trì, phoái hôïp vôùi caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông trình Chính phuû ban haønh danh muïc caùc döï aùn theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät thu huùt nguoàn voán ñaàu tö ngoaøi ngaân saùch nhaø nöôùc. 3. Caùc Boä, cô quan ngang boä vaø UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông boá trí nguoàn löïc ñeå thöïc hieän quy hoaïch ñoái vôùi quy hoaïch thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù.
Ñieàu 65. Keá hoaïch thöïc hieän quy hoaïch Keá hoaïch thöïc hieän quy hoaïch bao goàm: 1. Keá hoaïch ñaàu tö caùc döï aùn söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc. 2. Keá hoaïch huy ñoäng caùc nguoàn voán ngoaøi ngaân saùch nhaø nöôùc cho caùc döï aùn ñaàu tö. 3. Keá hoaïch söû duïng ñaát phuïc vuï cho phaùt trieån theo quy hoaïch. 4. Keá hoaïch khaùc.
CHÖÔNG VI: Ñieàu khoaûn thi haønh
Ñieàu 66. Cô cheá, chính saùch phaùt trieån theo quy hoaïch 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö trình Chính phuû ban haønh caùc cô cheá, chính saùch veà thu huùt ñaàu tö phaùt trieån theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 2. Boä Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng trình Chính phuû ban haønh caùc cô cheá, chính saùch öu ñaõi veà ñaát ñai ñeå thu huùt ñaàu tö phaùt trieån theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 3. Boä Taøi chính trình Chính phuû ban haønh caùc cô cheá, chính saùch öu ñaõi veà thueá, phí, leä phí ñeå thu huùt ñaàu tö phaùt trieån theo quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. 4. UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông ban haønh cô cheá, chính saùch thu huùt ñaàu tö phaùt trieån theo quy hoaïch treân ñòa baøn tænh, thaønh phoá phuø hôïp vôùi cô cheá, chính saùch cuûa caùc cô quan Trung öông.
46
SË 75 . 2015
Ñieàu 68. Hieäu löïc thi haønh 1. Luaät naøy coù hieäu löïc thi haønh töø ngaøy 01 thaùng 01 naêm 2017. 2. Keå töø ngaøy Luaät naøy coù hieäu löïc, caùc ñieàu, khoaûn taïi caùc luaät khaùc quy ñònh veà hoaït ñoäng quy hoaïch taïi Phuï luïc I keøm theo heát hieäu löïc. Ñieàu 69. Ñieàu khoaûn chuyeån tieáp 1. Quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät tröôùc ngaøy Luaät naøy coù hieäu löïc khoâng phaûi laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät laïi. 2. Quy hoaïch ñaõ ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn laäp, thaåm ñònh vaø ñang trình pheâ duyeät theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät veà trình töï, thuû tuïc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät quy hoaïch tröôùc ngaøy Luaät naøy coù hieäu löïc maø thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch vaø noäi dung cuûa quy hoaïch khoâng traùi caùc quy ñònh cuûa Luaät naøy thì khoâng phaûi laäp, thaåm ñònh vaø trình pheâ duyeät laïi theo quy ñònh cuûa Luaät naøy. 3. Keå töø ngaøy Luaät naøy coù hieäu löïc, vieäc toå chöùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch phaûi theo quy ñònh cuûa Luaät naøy. Ñieàu 70. Quy ñònh chi tieát vaø höôùng daãn thi haønh Chính phuû quy ñònh chi tieát vaø höôùng daãn thi haønh caùc ñieàu, khoaûn ñöôïc giao trong Luaät./.
DIEÃN ÑAØN
NHAÄN DIEÄN PHÖÔNG PHAÙP TIEÁP CAÄN XAÂY DÖÏNG BOÄ LUAÄT KHUNG, LUAÄT QUY HOAÏCH Nhoùm taùc giaû *
B
aûn Döï thaûo ñaõ ñöôïc bieân soaïn nghieâm tuùc treân cô sôû nghieân cöùu kinh nghieäm quoác teá veà quy hoaïch vaø ñoái chieáu vôùi tình hình thöïc teá cuûa coâng taùc quy hoaïch taïi Vieät Nam. Ñaõ theå hieän ñöôïc ñònh höôùng nhaèm haïn cheá caùc loaïi hình quy hoaïch khoâng caàn thieát, gaây choàng cheùo, laõng phí… vaø theå hieän xu höôùng loàng gheùp, tích hôïp trong quy hoaïch. Tuy nhieân, ñi vaøo noäi dung cuï theå cuûa Döï thaûo, tôø trình Chính phuû vaø tình hình thöïc tieãn coâng taùc quy hoaïch, Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân Quoác gia nhaän thaáy Döï thaûo coøn nhieàu noäi dung chöa phuø hôïp caàn xem xeùt nhö sau:
Veà vieäc raø soaùt, ñaùnh giaù thöïc traïng thöïc hieän caùc loaïi quy hoaïch hieän nay:
Moät trong nhöõng söï caàn thieát ban haønh Luaät Quy hoaïch laø vaán ñeà chaát löôïng, söï choàng cheùo, maâu thuaãn cuûa caùc loaïi quy hoaïch. Vaäy ñeå laøm roõ hôn thì vieäc raø soaùt, ñaùnh giaù thöïc traïng thöïc hieän caùc loaïi quy hoaïch hieän nay, beân caïnh caùc cuoäc hoïp goùp yù cuûa caùc Boä ngaønh caàn coù yù kieán goùp yù cuûa caùc tænh thaønh, bôûi vì caùc tænh thaønh seõ cho caâu traû lôøi cuï theå veà vai troø cuûa caùc loaïi quy hoaïch trong vieäc trieån khai caùc chöông trình ñaàu tö xaây döïng taïi ñòa phöông. Theo Ban soaïn thaûo Luaät thì hieän ñaõ coù 47/63 tænh thaønh ñaõ coù vaên baûn goùp yù veà döï thaûo Luaät. Tuy nhieân, nhöõng yù kieán ñoùng goùp cho döï thaûo vaø vieäc traû lôøi caâu hoûi veà chaát löôïng, söï choàng cheùo, maâu thuaãn cuûa caùc loaïi quy hoaïch laø 02 vaán ñeà khaùc nhau. Söï caàn thieát vaø noäi dung cuûa Luaät chæ coù theå ñöôïc khaúng ñònh moät caùch khoa hoïc (chöù khoâng phaûi chæ döïa treân nhöõng chuû tröông ñaõ coù) khi traû lôøi roõ nhöõng caâu hoûi sau: SË 75 . 2015
47
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ n Chaát löôïng thaáp, söï choàng cheùo, maâu thuaãn ôû caùc quy hoaïch naøo, ôû noäi dung cuï theå naøo? n Lyù do chaát löôïng thaáp, choàng cheùo, maâu thuaãn laø gì?, coù phaûi do söï coù maët cuûa quy hoaïch naøo ñoù hay chaát löôïng thaáp, söï choàng cheùo, maâu thuaãn laø do phöông phaùp, caùch laøm, do naêng löïc…? n Caùc Boä ngaønh vaø ñòa phöông ñaõ coù nhöõng ñeà xuaát cuï theå naøo veà vieäc loaïi boû nhöõng loaïi hình quy hoaïch naøo? hay tích hôïp nhöõng loaïi hình quy hoaïch naøo vôùi nhau?
duïng ñaát, quy hoaïch xaây döïng vuøng, quy hoaïch ñoâ thò, quy hoaïch caùc lónh vöïc haï taàng troïng yeáu…
Treân cô sôû ñoù, Döï thaûo Luaät Quy hoaïch môùi coù theå ñieàu chænh ñöôïc moät caùch thuyeát phuïc caùc noäi dung quy hoaïch ñang coù trong caùc Luaät hieän haønh theo moät trong hai höôùng: 1) Caûi toå toaøn dieän heä thoáng vaø hôïp nhaát caùc loaïi hình quy hoaïch trong moät Luaät nhö Döï thaûo hieän nay, hoaëc 2) Tích hôïp töøng phaàn, ñieàu chænh cuïc boä, coù loä trình nhaèm traùnh xaùo troän heä thoáng phaùp lyù vaø theå cheá hieän taïi, ñoàng thôøi tính ñeán naêng löïc tích hôïp coøn nhieàu haïn cheá cuûa tö vaán laäp quy hoaïch.
Teân goïi cuûa Baûn Döï thaûo laø “Quy hoaïch Quoác gia”. Noäi haøm cuûa quy hoaïch theo döï thaûo laø “Quy hoaïch khoâng gian”. Do vaäy phaûi xaùc ñònh vaø ñoåi teân laø “Quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Quoác gia”, phaûi cuï theå hoùa noäi dung hôn nöõa vaø ñeå laøm roõ vai troø cuûa Quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Quoác gia laøm cô sôû cho caùc quy hoaïch laõnh thoå caáp döôùi cuõng nhö quy hoaïch ngaønh.
Veà cô sôû khoa hoïc vaø nghieân cöùu noäi haøm cuûa quy hoaïch tích hôïp
Theo Ban soaïn thaûo Luaät, ñaõ trieån khai thöïc hieän 15 ñeà taøi/chuyeân ñeà nghieân cöùu, khaûo saùt ñaùnh giaù vaø nghieân cöùu kinh nghieäm quoác teá, toå chöùc 20 hoäi thaûo, 9 buoåi toïa ñaøm, laøm vieäc tröïc tieáp vôùi 9 cô quan. Caùc taùc giaû ñaõ nghieân cöùu baùo caùo toùm taét cuûa caùc chuyeân ñeà nghieân cöùu vaø thaáy raèng coøn nhieàu quan ñieåm traùi ngöôïc nhau veà caùc caáp ñoä quy hoaïch caàn coù cuûa heä thoáng quy hoaïch cuõng nhö noäi haøm tích hôïp cuûa heä thoáng quy hoaïch ñeà xuaát trong döï thaûo Luaät. Laáy noäi dung quy hoaïch quoác gia laøm ví duï, caùc nhoùm ngaønh ñaõ ñöôïc tích hôïp trong quy hoaïch quoác gia bao goàm ñònh höôùng phaùt trieån KT-XH, ñònh höôùng phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò - noâng thoân, ñònh höôùng phaùt trieån haï taàng xaõ hoäi, ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh haï taàng kyõ thuaät ñònh höôùng söû duïng ñaát, ñònh höôùng khai thaùc söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân, baûo veä moâi tröôøng vaø öùng phoù BÑKH. Tuy nhieân, nhöõng ngaønh haï taàng xaõ hoäi vaø haï taàng kyõ thuaät naøo caàn ñöôïc tích hôïp laïi chöa ñöôïc laøm roõ trong döï thaûo Luaät. Theo kinh nghieäm quoác teá, nhieàu quoác gia ñeàu nghieân cöùu vaø xaùc ñònh caùc ngaønh haï taàng xaõ hoäi vaø haï taàng kyõ thuaät chuû choát cuûa quoác gia mình maø phaûi coù söï can thieäp vaø hoaïch ñònh chính saùch ôû caáp quoác gia do taàm quan troïng cuûa caùc ngaønh ngaøy ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá, an ninh-quoác phoøng, an sinh vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa quoác gia ñoù. Vieät Nam cuõng caàn coù nhöõng nghieân cöùu ñaày ñuû, khoa hoïc, xaùc laäp boä tieâu chí vaø treân cô sôû ñoù xaùc ñònh nhöõng ngaønh chuû choát caàn tích hôïp trong noäi dung quy hoaïch quoác gia. Cuõng caàn laøm töông töï nhö vaäy vôùi quy hoaïch vuøng vaø quy hoaïch caáp tænh. Moät Luaät lôùn bao truøm leân nhieàu luaät hieän haønh caàn ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû, kyõ löôõng, coù phöông phaùp vaø coù cô sôû khoa hoïc vöõng chaéc tröôùc khi ban haønh.
Veà heä thoáng quy hoaïch vaø moái lieân heä:
Theo Döï thaûo Luaät Quy hoaïch, neáu moãi caáp laõnh thoå/ ñôn vò laõnh thoå chæ coù moät quy hoaïch duy nhaát cho Quoác gia, vuøng (lieân tænh), tænh thì noäi dung toång hôïp cao, do ñoù vai troø töøng ngaønh vaø gaén keát ña ngaønh laø moät vaán ñeà quan troïng maø caàn ñöôïc neâu ñaày ñuû hôn, nhö gaén keát quy hoaïch toång theå kinh teá - xaõ hoäi vôùi quy hoaïch söû
48
SË 75 . 2015
Döï thaûo döôøng nhö khoâng theå hieän ñöôïc chính xaùc sau khi Luaät coù hieäu löïc seõ coù bao nhieàu loaïi hình quy hoaïch ñöôïc tieáp tuïc thöïc thi, moái lieân keát cuûa caùc quy hoaïch nhö theá naøo, trình töï tröôùc sau… Ñieàu naøy laø baét buoäc caàn phaûi quy ñònh trong luaät
(4) Veà quy hoaïch Quoác gia:
Döï thaûo ñöa ra moät noäi dung lôùn nhö quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Quoác gia thì tröôùc heát caàn phaûi coù nghieân cöùu kinh nghieäm quoác teá vaø kieåm nghieäm qua thöïc tieãn trong nöôùc. Ñeà nghò, tröôùc khi xaây döïng noäi dung quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Quoác gia ghi trong Döï thaûo thì caàn phaûi coù caùc ñeà taøi Nghieân cöùu khoa hoïc cuûa caùc chuyeân gia quoác teá vaø Vieät Nam veà heä thoáng luaät, noäi dung quy hoaïch. Töø ñoù ñeà xuaát thí ñieåm Ñoà aùn quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Vieät Nam (hoaëc ñeà aùn hoaëc chieán löôïc…) ñeå nhaän dieän chính xaùc Quy hoaïch khoâng gian quoác gia bao goàm caùc noäi haøm gì? Töø ñoù laøm cô sôû ñöa vaøo thaønh moät noäi dung cuûa Luaät Quy hoaïch.
Veà quy hoaïch vuøng vaø quy hoaïch tænh:
Ñoái chieáu noäi dung quy hoaïch vuøng, quy hoaïch tænh cuûa Döï thaûo Luaät Quy hoaïch laø gioáng vôùi quy hoaïch xaây döïng vuøng lieân tænh vaø vuøng tænh cuûa Luaät Xaây döïng. Hieän nay caùc tænh ñang vaän duïng raát toát quy hoaïch xaây döïng vuøng tænh ñeå laøm cô sôû ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò, haï taàng khung vaø caùc khu chöùc naêng. Do vaäy, trong khi Quy hoaïch xaây döïng vuøng ñang phaùt huy hieäu quaû thì khoâng theå phuû ñònh ñöôïc quy hoaïch xaây döïng vuøng trong Luaät Xaây döïng vöøa ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua (soá 50/2013/QH13). Neáu caàn coù theå phaùt huy hieäu quaû hôn nöõa baèng vieäc naâng caáp boå sung caùc noäi dung trong QHXD Vuøng nhö caùc vaán ñeà veà phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi khaùc.
Veà traùch nhieäm cô quan, toå chöùc tham gia
Noäi dung cuûa Luaät laø quy hoaïch mang tính ña ngaønh, dieãn ra treân khoâng gian cuûa nhieàu caáp laõnh thoå Do vaäy traùch nhieäm cuûa cô quan toå chöùc tham gia thöïc Luaät naøy khoâng theå taäp trung vaøo moät ñaàu moái cuûa moät boä ngaønh. Caàn phaûi nghieân cöùu moâ hình Cô quan lieân boä ñeå ñaûm traùch caùc quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå caáp quoác gia, cô quan caáp vuøng lieân tænh ñeå ñaûm traùch caùc quy hoaïch vuøng lieân tænh.
Veà naêng löïc tích hôïp cuûa caùc ñôn vò tö vaán QH cuûa Vieät Nam
Vôùi tính loàng gheùp cao nhö döï thaûo Luaät QH, ñoøi hoûi caùc ñôn vò tö
vaán quy hoaïch cuûa Vieät Nam phaûi coù ñuû naêng löïc, coâng cuï vaø kyõ naêng tích hôïp. Ñaây laø ñieàu taùc giaû thöïc söï lo ngaïi do caùch laøm môùi naøy. Theo caùc quy ñònh hieän haønh, ñoà aùn quy hoaïch cuûa töøng ngaønh ñeàu phaûi xem xeùt vaø loàng gheùp noäi dung cuûa caùc quy hoaïch ngaønh khaùc. Ví duï nhö QHXD caàn nghieân cöùu quy hoaïch toång theå KT-XH nhö laø cô sôû cho caùc ñeà xuaát phaùt trieån khoâng gian vaø haï taàng. Quy hoaïch giao thoâng caàn ñöôïc xem xeùt kyõ löôõng ñeå xaùc laäp boä khung cho phaùt trieån khoâng gian vaø keát noái vuøng/ tieåu vuøng trong QHXD. quy hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp caàn ñöôïc loàng gheùp nhaèm xaùc ñònh ñoäng löïc taïo thò, boá trí quyõ ñaát phuø hôïp vaø laøm cô sôû tính toaùn daân soá. quy hoaïch heä thoáng haï taàng xaõ hoäi nhö tröôøng hoïc, beänh vieän phaûi ñöôïc nghieân cöùu nhaèm xaùc ñònh vò trí hôïp lyù vaø laøm cô sôû tính toaùn caùc chæ tieâu cuûa coâng trình haï taàng kyõ thuaät. Quy hoaïch thuûy lôïi caàn ñöôïc keá thöøa vaø trong nhieàu tröôøng hôïp tuaân thuû nghieâm ngaët do lieân quan maät thieát an ninh löông thöïc vaø möùc ñoä an toaøn cuûa caùc ñieåm ñònh cö... Tuy nhieân, keát quaû thöïc teá cho thaáy nhieàu ñoà aùn quy hoaïch ngaønh vaãn chöa ñaït tính tích hôïp caàn thieát, thaäm chí coøn choàng cheùo, maâu thuaãn laãn nhau. Lyù do phaûi chaêng laø caùc chuû nhieäm ñoà aùn laøm "chöa tôùi", chöa ñaùp öùng yeâu caàu, chöa ñuû naêng löïc tích hôïp, chöa coù söï phoái keát hôïp thích ñaùng giöõa caùc ngaønh? chöù khoâng phaûi laø do thieáu moät boä Luaät tích hôïp? Theâm vaøo ñoù, coâng taùc ñaøo taïo cuûa chuùng ta xöa nay chæ ñaøo taïo chuyeân ngaønh vaø chöa coù ña ngaønh tích hôïp phuø hôïp vôùi yeâu caàu môùi.
Nhö vaäy, vaán ñeà ñaët ra laø lieäu chuùng ta coù neân yeâu caàu tích hôïp cao hôn nöõa khi caùc yeâu caàu tích hôïp hieän haønh ñaõ coù (tuy chöa ñaày ñuû) vaø naêng löïc tö vaán quy hoaïch hieän nay coøn chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu hieän haønh ñoù? Nhaän xeùt chung: Vieäc nghieân cöùu caûi tieán heä thoáng quy hoaïch noùi chung ôû Vieät Nam theo höôùng goïn nheï, hieäu quaû laø caàn thieát. Tuy vaäy caên cöù vaøo noäi dung trong döï thaûo Luaät, döôùi goùc ñoä moät cô quan laäp vaø toå chöùc thöïc
hieän nhieàu loaïi hình Ñoà aùn quy hoaïch ôû Vieät Nam, chuùng toâi coù nhaän xeùt chung vaø ñeà xuaát sau: n Döï thaûo Luaät chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu laø “... Luaät vôùi vai troø taïo laäp khuoân khoå phaùp lyù thoáng nhaát ñeå quaûn lyù caùc loaïi quy hoaïch, ñaûm baûo tính thoáng nhaát, thöù baäc, ñoàng boä, hieäu quaû cuûa caùc loaïi quy hoaïch...” – trích Thoâng baùo soá 74/TB-VPCP; n Phaûi coù yù kieán raø soaùt quy hoaïch cuûa caùc boä ngaønh, ñòa phöông, laøm roõ söï caàn thieát, muïc tieâu cuûa Luaät neân laø ñieàu chænh caùc loaïi hình quy hoaïch hôn laø ban haønh luaät môùi loaïi boû hoaëc bao truøm caùc quy hoaïch ñang thöïc hieän theo luaät hieän haønh; n Phaûi
laäp thí ñieåm Ñoà aùn (hoaëc loaïi hình töông ñöông) veà quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå Quoác gia ñeå chöùng minh tính khaû thi cuûa Döï thaûo luaät; ñaëc bieät hieän nay chöa coù loaïi chuyeân gia ñöôïc ñaøo taïo ñeå coù theå laäp loaïi ñoà aùn Quy hoaïch khoâng gian laõnh thoå cho neân caàn môøi caùc chuyeân gia ôû caùc nöôùc coù ñoà aùn töông töï.
n Quy hoaïch caàn phaûi giöõ: Quy hoaïch xaây döïng, Quy hoaïch ñoâ thò-noâng thoân theo Luaät Xaây döïng vaø Luaät Quy hoaïch ñoâ thò; n Nghieân cöùu laïi moâ hình cô quan quaûn lyù coâng taùc quy hoaïch ñaëc bieät laø caáp Quoác gia vaø Vuøng lieân tænh.
Do vaäy muïc tieâu vaø noäi dung Döï thaûo Luaät Quy hoaïch naøy caàn höôùng veà ñieàu chænh laïi heä thoáng caùc quy hoaïch hôn laø xaây döïng moät Luaät Quy hoaïch môùi maø khoâng bao truøm ñöôïc (nhö trong yeâu caàu cuûa Chính phuû taïi thoâng baùo soá 74/TB-VPCP ñaõ ñeà caäp).
* Vieän tröôûng Ngoâ Trung Haûi; Phoù Vieän tröôûng TS. Löu Ñöùc Cöôøng; ThS. KTS. Nguyeãn Thaønh Höng, ThS. KTS. Leâ Kieàu Thanh - Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân Quoác gia - Boä Xaây döïng.
SË 75 . 2015
49
Moái quan heä GIÖÕA QUY HOAÏCH KINH TEÁ - XAÕ HOÄI VÔÙI QUY HOAÏCH VAÄT THEÅ TRONG THEÅ CHEÁ KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH HÖÔÙNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA TAÏI VIEÄT NAM DIEÃN ÑAØN PGS. TS. Nguyeãn Troïng Hoøa
Vieän Nghieân cöùu Phaùt trieån TPHCM
50
SË 75 . 2015
L
aø moät cô quan tham möu chieán löôïc cuûa TP.HCM, Vieän Nghieân cöùu phaùt trieån TP.HCM trong thôøi gian vöøa qua ñaõ ñöôïc giao nghieân cöùu caû ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP.HCM ñeán naêm 2025”, ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät naêm 2010 vaø ñeà aùn “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi TP.HCM ñeán naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2025”, ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät naêm 2013. Ñaây cuõng chính laø vieäc thöïc hieän cuøng luùc caû 2 loaïi hình “quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi” vaø “quy hoaïch vaät theå” cho moät Thaønh phoá lôùn vôùi quy moâ kinh teá ñöùng ñaàu vaø naêng ñoäng nhaát caû nöôùc trong tieán trình xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Cuõng chính töø vieäc thöïc hieän nghieân cöùu 2 Quy hoaïch quan troïng treân, cuøng vôùi vieäc tröïc tieáp thöïc hieän nghieân cöùu vaø tham gia ñoùng goùp yù kieán cho moät soá quy hoaïch ngaønh khaùc, chuùng toâi coù theå nhaän thaáy raát roõ nhöõng thuaän lôïi - khoù khaên hieän nay ñoái vôùi TP.HCM noùi rieâng, caùc tænh - thaønh phoá treân caû nöôùc noùi chung trong vieäc toå chöùc laäp vaø quaûn lyù thöïc hieän caùc loaïi ñoà aùn quy hoaïch vaø nhöõng mong ñôïi töø vieäc caàn nghieân cöùu nhöõng cô sôû phaùp lyù môùi giuùp cho coâng taùc nghieân cöùu quy hoaïch toát hôn.
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
Thöïc vaäy, caùc quy hoaïch hieän nay ñöôïc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät döïa treân caùc cô sôû phaùp lyù sau:
Caùc loaïi ñoà aùn lieân quan tôùi quy hoaïch xaây döïng ñöôïc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät theo Luaät Xaây döïng, caùc Nghò ñònh Chính phuû, caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Xaây döïng (tröôùc naêm 2010), Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, caùc Nghò ñònh Chính phuû, caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Xaây döïng (töø naêm 2010).
n
n Caùc loaïi ñoà aùn lieân quan tôùi quy hoaïch söû duïng ñaát ñöôïc laäp, thaåm
ñònh vaø pheâ duyeät theo Luaät Ñaát ñai, caùc Nghò ñònh Chính phuû, caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng.
n Caùc loaïi ñoà aùn, ñeà aùn quy hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, quy hoaïch ngaønh vaø saûn phaåm… ñöôïc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät theo Nghò ñònh 92 cuûa Chính phuû, caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Keá hoaïch vaø ñaàu tö vaø caùc cô sôû phaùp lyù cuûa Boä quaûn lyù ngaønh khaùc…
Qua toång hôïp vaø phaân tích quaù trình ñoåi môùi, hoäi nhaäp vaø phaùt trieån cuûa Vieät Nam trong gaàn 30 naêm qua theo höôùng kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, ta coù theå nhaän thaáy söï phaùt trieån maïnh meõ veà khoâng gian caùc ñoâ thò, caùc vuøng noâng thoân treân caû nöôùc, nhaát laø caùc vuøng-caùc ñoâ thò lôùn nhö TP.Haø Noäi, TP.HCM. Chính nhöõng aùp löïc phaùt trieån naøy ñaõ taùc ñoäng raát maïnh ñeán quaù trình nghieân cöùu xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc cô sôû phaùp lyù lieân quan tôùi quy hoaïch xaây döïng vaø quy hoaïch söû duïng ñaát. Khoâng coù 2 cô sôû phaùp lyù naøy thì khoâng theå trieån khai caùc döï aùn, coâng trình xaây döïng phuïc vuï phaùt trieån kinh teá, baûo ñaûm an sinh xaõ hoäi. Vì vaäy maø Luaät Ñaát ñai, Luaät Xaây döïng, Luaät Quy hoaïch ñoâ thò cuøng caùc Nghò ñònh Chính phuû vaø caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa caùc Boä ñaõ ñöôïc Quoác hoäi ban haønh, Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät... sau ñoù coøn ñöôïc ñieàu chænh nhieàu laàn cho phuø hôïp hôn vôùi thöïc teá phaùt trieån. Coøn ñoái vôùi caùc loaïi ñoà aùn, ñeà aùn quy hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, quy hoaïch ngaønh vaø saûn phaåm… töø naêm 2006 ñöôïc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät theo NÑ-92 cuûa Chính phuû, caùc Thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Keá hoaïch vaø ñaàu tö vaø caùc cô sôû phaùp lyù cuûa Boä quaûn lyù ngaønh khaùc… Ñoái vôùi chuùng toâi, vieäc nghieân cöùu ñeå laäp, thaåm ñònh vaø trình pheâ duyeät ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP.HCM ñeán naêm 2025” tröôùc ñaây vaø heä thoáng caùc ñoà aùn “Quy hoaïch phaân khu”, “Quy hoaïch chi tieát”… vöøa qua khaù thuaän lôïi vì ñaõ coù ñöôïc moät heä thoáng cô sôû phaùp lyù roõ raøng. Ñoù laø caùc Luaät Xaây döïng, Nghò ñònh 08 tröôùc naêm 2010 vaø Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, Nghò ñònh 37 töø naêm 2010. Trong quaù trình Boä Xaây döïng nghieân cöùu xaây döïng Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, baûn thaân toâi khi ñoù giöõ chöùc vuï Giaùm ñoác Sôû QH-KT TP. HCM ñaõ cuøng caùc chuyeân gia, caùc sôû-ngaønh coù nhöõng ñoùng goùp khaù cuï theå töø thöïc tieãn coâng taùc quaûn lyù ngaønh taïi Thaønh phoá. Theo chuùng toâi, Luaät Quy hoaïch ñoâ thò cuûa chuùng ta khaù hoaøn chænh vaø nhaát laø ñaõ tieäm caän ñöôïc vôùi trình ñoä quaûn lyù quy hoaïch ñoâ thò cuûa caùc nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi (theo kinh nghieäm maø chuùng toâi ñaõ hoïc taäp ñöôïc). Cuõng chính vì vaäy maø hieän nay TP. HCM ñaõ coù ñöôïc moät heä thoáng caùc ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng khaù ñoà soä vaø hoaøn chænh theo caû khoâng gian, thôøi gian. Khi Vieän chuùng toâi ñöôïc Thaønh phoá giao nhieäm vuï toå chöùc nghieân cöùu ñeà aùn “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi TP.HCM ñeán naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2025”, laàn ñaàu tieân chuùng toâi ñöôïc
nghieân cöùu NÑ-92 cuûa Chính phuû ñeå thöïc hieän. Cô sôû chuyeân moân cho vieäc laäp quy hoaïch laàn naøy laø “Baûn quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi TP. HCM thôøi kyø 1996-2010 ñöôïc thöïc hieän naêm 1996 vaø ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät naêm 1997 vaø “Ñieàu chænh quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi TP. HCM ñeán naêm 2010” ñöôïc thöïc hieän theo chæ thò 32/1998/CT-TTg ngaøy 23/09/1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû vaøo naêm 2001 (laàn ñieàu chænh naøy do moät soá lyù do khaùch quan vaø chuû quan ñaõ khoâng ñöôïc pheâ duyeät). Sôû dó phaûi thöïc hieän ñieàu chænh vaøo thôøi ñieåm ñoù laø do caùc chæ tieâu taêng tröôûng ñöôïc döï baùo theo quy hoaïch tröôùc ñaây chöa chính xaùc, quaù cao neân khoâng thöïc hieän ñöôïc. Xeùt veà maët thôøi gian tieán haønh laäp quy hoaïch vaø thôøi kyø quy hoaïch chuùng toâi ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên vì luùc ñaàu khoâng ñoàng boä vôùi caùc loaïi hình quy hoaïch (quy hoaïch ñoâ thò vaø caùc quy hoaïch ngaønh) ñaõ ñöôïc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät tröôùc ñoù. Sau khi coá gaéng raø soaùt, chuùng toâi ñaõ ñeà nghò vaø ñöôïc chaáp thuaän veà thôøi kyø quy hoaïch coù söï truøng khôùp töông ñoái vôùi ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP.HCM ñeán naêm 2025”, ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät naêm 2010. Cuï theå laø naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2025, lyù do laø theo NÑ-92, thôøi kyø quy hoaïch kinh teá-xaõ hoäi chæ khoaûng 10 naêm (quy hoaïch naøy ñöôïc toå chöùc nghieân cöùu töø naêm 2010 ñeán naêm 2013 môùi ñöôïc pheâ duyeät). Ñoù môùi chæ laø “caân ñoái” vôùi moät ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP.HCM ñeán naêm 2025”, coøn neáu ñem ra “caân ñoái” vôùi caùc quy hoaïch ngaønh khaùc ñaõ ñöôïc pheâ duyeät vaø nhieàu laàn ñaõ ñöôïc ñieàu chænh thì voâ cuøng phöùc taïp. Khi tieán haønh nghieân cöùu ñeå thöïc hieän noäi dung ñeà aùn “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi TP.HCM ñeán naêm 2020 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2025” theo höôùng daãn cuûa NÑ-92, chuùng toâi nhaän thaáy coù khaù nhieàu söï truøng hôïp vôùi noäi dung nghieân cöùu cuûa caùc quy hoaïch ngaønh. Ñieàu naøy cho thaáy loaïi ñeà aùn “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi” naøy, tuy xeùt veà maët trình töï nghieân cöùu laø khaù khoa hoïc vaø hôïp lyù nhöng ñaõ “can thieäp quaù saâu” vaøo caùc quy hoaïch ngaønh, maø caùc quy hoaïch ngaønh naøy phaàn lôùn cuõng ñaõ ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät. Cuoái cuøng sau hôn 2 naêm toå chöùc nghieân cöùu khaù vaát vaû, chuùng toâi cuõng ñaõ thöïc hieän xong, trình thaåm ñònh vaø ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät. Nhöng xeùt veà maët noäi dung, ñeà aùn quy hoaïch naøy thieân veà “caân ñoái lieân ngaønh” hôn laø moät quy hoaïch môùi. Khi ñoù ñeå coù theå toå chöùc thöïc hieän, chuùng toâi ñaõ phaûi taäp hôïp taát caû caùc ñoà aùn, ñeà aùn quy hoaïch cuûa TP.HCM ñaõ ñöôïc pheâ duyeät tröôùc ñoù ñeå phaân tích caùc muïc tieâu, noäi dung vaø toång hôïp vaø heä thoáng caùc soá lieäu cuûa töøng quy hoaïch ñeå coù ñuû cô sôû nghieân cöùu. Phaûi coá gaéng caân ñoái laøm sao ñeå coù theå ñöa haàu nhö “taát caû” vaøo ñeà aùn quy hoaïch naøy theo höôùng daãn laäp ñeà aùn “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi” cuûa NÑ-92. Ñaây chính laø quaù trình “caân ñoái lieân ngaønh” maø chuùng toâi vöøa chæ ra ôû treân.
Trong caû nöôùc cuõng chæ coù TP.HCM ñaõ thaønh laäp moät Vieän nghieân cöùu mang tính ña ngaønh töø kinh teá - xaõ hoäi ñeán quy hoaïch ñoâ thò - moâi tröôøng neân chuùng toâi môùi coù cô hoäi ñeå ñöôïc giao caùc nhieäm vuï treân vaø nhaän ra ñöôïc nhöõng ñieàu baát caäp naøy. Ngay khi ñoù, chuùng toâi ñaõ ñeà xuaát caàn coù nhöõng nghieân cöùu ñeå:
n Coù ñöôïc moät cô sôû phaùp lyù höôùng daãn vaø quy ñònh veà thôøi gian laäp cuõng nhö thôøi kyø quy hoaïch cuûa caùc loaïi ñoà aùn, ñeà aùn quy hoaïch ñeå coù söï thoáng nhaát chung, traùnh ñöôïc nhöõng baát caäp nhö trong thôøi gian vöøa qua.
SË 75 . 2015
51
Loaïi hình “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” theo NÑ-92 hieän nay neân mang tính chieán löôïc hôn. Cuï theå laø khoâng neân nghieân cöùu quaù cuï theå vaø chi tieát theo töøng ngaønh nhö höôùng daãn hieän nay, maø chæ neân döøng laïi ôû nhöõng muïc tieâu, noäi dung mang tính chieán löôïc cuøng vôùi caùc chæ tieâu mang tính toång hôïp. Treân thöïc teá taïi Vieät Nam chuùng ta töøng thôøi kyø ñaõ coù “Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” ôû caáp quoác gia maø treân theá giôùi goïi laø “Socio – Economic Development Strategy” thì ôû caáp vuøng, tænh - thaønh phoá cuõng neân nhö vaäy.
n
Neáu chuùng ta vaãn giöõ nhö hieän nay thì loaïi hình “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi” quaù “chi tieát” naøy phaûi ñöôïc toå chöùc nghieân cöùu cuøng thôøi ñieåm vôùi caùc quy hoaïch ngaønh (ñieàu naøy khoù khaû thi). Coøn neáu phaûi nghieân cöùu tröôùc ñeå coù theå “chæ ñaïo” caùc quy hoaïch ngaønh thì khoâng caàn thieát phaûi quaù “chi tieát” nhö hieän nay, neáu khoâng seõ phaûi ñieàu chænh lieân tuïc nhö TP. HCM ñaõ laøm tröôùc ñaây. Maët khaùc, hieän nay chuùng ta ñang taäp trung ñònh hình moät neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN trong boái caûnh toaøn caàu hoùa vôùi yeâu caàu phaûi luoân luoân “tænh taùo” vaø “naêng ñoäng” ñeå coù theå hoäi nhaäp vaø phaùt trieån thì vieäc quaù taäp chung cho loaïi hình quy hoaïch ôû treân seõ taïo thaønh nhöõng raøo caûn. Haõy ñeå cho caùc loaïi hình “quy hoaïch vaät theå” tieáp caän vaø ñieàu chænh theo cô cheá cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Noùi nhö vaäy khoâng phaûi laø caùc loaïi hình “quy hoaïch vaät theå” chaïy theo thò tröôøng maø vaãn phaûi chòu söï chæ ñaïo vaø daãn daét cuûa loaïi hình “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” mang tính chieán löôïc, vó moâ hôn. Kieán nghò, ñeà xuaát laø nhö vaäy, nhöng hieän nay khi nhaän ñöôïc baûn döï thaûo cuûa “Luaät Quy hoaïch” ñang ñöôïc toå chöùc laáy yù kieán caùc Tænh Thaønh phoá vaø caùc Boä - Ngaønh, chuùng toâi thaáy caàn phaân tích kyõ ñeå neáu ñöôïc ban haønh thì coù theå ñi vaøo “cuoäc soáng”. Theo chuùng toâi, döï luaät naøy thöïc chaát laø keát quaû cuûa mong muoán “naâng caáp” NÑ-92 thaønh moät luaät môùi. Vaäy thì neân ñaët haún teân döï luaät môùi naøy thaønh “Luaät Quy hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” vaø neáu nhö vaäy thì phaàn coøn laïi cuûa NÑ-92 (quy hoaïch ngaønh vaø saûn phaåm…) seõ neân nghieân cöùu ñeå thay ñoåi thaønh moät Nghò ñònh quy ñònh veà thôøi ñieåm laäp vaø thôøi kyø quy hoaïch thì seõ hôïp lyù vaø khaû thi hôn.
52
SË 75 . 2015
Khi nghieân cöùu kyõ caùc vaên baûn cuûa döï thaûo “Luaät Quy hoaïch”, chuùng toâi nhaän thaáy loaïi hình “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” ñaõ ñöôïc nghieân cöùu ñeå “maëc ñònh” ñeà xuaát leân thaønh moät loaïi hình “quy hoaïch môùi” ôû caû 3 caáp ñoä laø Quy hoaïch quoác gia - Quy hoaïch ngaønh quoác gia, Quy hoaïch vuøng, Quy hoaïch tænh. Neáu nhö vaäy thì beân caïnh moät söï xaùo troän raát lôùn veà coâng taùc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät caùc quy hoaïch hieän nay, seõ daãn tôùi söï thay ñoåi chöùc naêng cuûa haøng loaït caùc Boä-Ngaønh. Moät ví duï thöïc tieãn laø taïi TP.HCM neáu theo döï Luaät thì coøn coù quy hoaïch söû duïng ñaát, quy hoaïch giao thoâng… nöõa hay khoâng? Hay taát caû seõ do quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân nghieân cöùu… Töø kinh nghieäm thöïc teá taïi TP.HCM, chuùng ta neân nghieân cöùu xaây döïng “Luaät Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi” thì phuø hôïp hôn bôûi chæ khi ñoù môùi coù khaû naêng toå chöùc nghieân cöùu ñöôïc vaø “saûn phaåm” cuûa luaät naøy môùi coù theå laøm cô sôû vaø chi phoái ñöôïc caùc quy hoaïch ngaønh nhö tinh thaàn cuûa döï thaûo “Luaät Quy hoaïch” höôùng tôùi…
Taøi lieäu tham khaûo 1. Quyeát ñònh soá 589/QÑ-TTg ngaøy 20 thaùng 5 naêm 2008 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät Quy hoaïch xaây döïng Vuøng TPHCM ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2050. 2. Quyeát ñònh soá 24/QÑ-TTg ngaøy 06 thaùng 01 naêm 2010 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät Ñieàu chænh Quy hoaïch chung xaây döïng TPHCM ñeán naêm 2025. 3. Nghò quyeát soá 16-NQ/TW ngaøy 10 thaùng 8 naêm 2012 cuûa Boä Chính trò veà phöông höôùng, nhieäm vuï phaùt trieån TPHCM ñeán naêm 2020. 4. Baùo caùo thuyeát minh toång hôïp Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam ñeán naêm 2020, ñònh höôùng ñeán naêm 2030, Boä Keá hoaïch & Ñaàu tö, thaùng 4 naêm 2013. 5. Quyeát ñònh soá 2631/QÑ-TTg ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2013 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi TPHCM ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2025. 6. Quyeát ñònh soá 252/QÑ-TTg ngaøy 13 thaùng 02 naêm 2014 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam ñeán naêm 2020, ñònh höôùng ñeán naêm 2030.
Naâng cao chaát löôïng
coâng taùc LAÄP QUY HOAÏCH ÔÛ VIEÄT NAM DIEÃN ÑAØN TS. Nguyeãn Truùc Anh TS. Leâ Quoác Khaùnh
Thöïc hieän yeâu caàu neâu trong Nghò quyeát soá 13 ngaøy 16/1/2012, Hoäi nghò TÖ 4, BCHTÖ khoùa XI (NQTÖ 13) veà naâng cao chaát löôïng coâng taùc laäp quy hoaïch nhö moät trong caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm phaùt trieån ñoàng boä heä thoáng keát caáu haï taàng ôû nöôùc ta, trong vaøi naêm qua Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñaõ chuû trì trieån khai soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch. Cho ñeán nay nhoùm soaïn thaûo ñaõ coù moät soá döï thaûo Luaät Quy hoaïch ñeå caùc ñòa phöông vaø Boä, ngaønh lieân quan cho yù kieán, tieán tôùi trình Quoác hoäi thoâng qua. Tuy nhieân, do coù nhöõng khieám khuyeát veà nhaän thöùc vaø tham voïng quaù lôùn ñöôïc ñaët ra, Luaät Quy hoaïch ôû daïng döï thaûo hieän nay boäc loä khaù nhieàu vaán ñeà, maø neáu khoâng ñöôïc khaéc phuïc coù theå seõ coù caùc taùc ñoäng tieâu cöïc tôùi coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc noùi chung vaø hoaït ñoäng laäp quy hoaïch noùi rieâng ôû caùc Boä, ngaønh vaø ñòa phöông. Ñeå thöïc hieän toát NQTÖ 13 vaø ñeå coù ñöôïc moät Luaät Quy hoaïch toát vaø khaû thi, raát caàn coù söï tham gia ñoùng goùp yù kieán vaø thaûo luaän toaøn dieän hôn nöõa cuûa giôùi chuyeân moân trong caùc lónh vöïc quaûn lyù nhaø nöôùc maø Luaät Quy hoaïch naøy coù theå aûnh höôûng tôùi. Theo höôùng ñoù, baøi naøy phaân tích caùc toàn taïi trong soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch, quan heä giöõa quy hoaïch xaây döïng vaø caùc quy hoaïch/keá hoaïch khaùc, keå caû keá hoaïch kinh teá - xaõ hoäi, caùc tieàn leä veà Luaät Quy hoaïch ôû moät soá nöôùc phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån, vaø moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán naâng cao chaát löôïng coâng taùc laäp quy hoaïch ôû nöôùc ta.
Caùc hoaït ñoäng laäp quy hoaïch hieän nay ôû Vieät Nam
Coù quaù nhieàu quy hoaïch caùc loaïi laø moät trong caùc lyù do chuû yeáu maø nhoùm soaïn thaûo döïa vaøo ñeå ñeà xuaát Luaät Quy hoaïch nhaèm chaán chænh vaø giaûm bôùt. Treân thöïc teá, hieän nay ôû nöôùc ta coù hôn hai möôi Boä, ngaønh cuûa Chính phuû thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc trong nhieàu lónh vöïc raát khaùc nhau, thoâng qua vieäc laäp haøng traêm quy hoaïch ngaønh vaø chuyeân ngaønh; töø caùc quy hoaïch mang tính khoâng gian - vaät theå nhö quy hoaïch ñoâ thò, quy hoaïch ñaát, quy hoaïch giao thoâng, quy hoaïch ñieän, quy hoaïch laâm nghieäp, quy hoaïch thuûy lôïi,… ñeán caùc quy hoaïch ít mang tính khoâng gian hôn nhö quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi, quy hoaïch caùn boä, quy hoaïch baùo chí,... ÔÛ caáp ñòa phöông, haøng ngaøn quy hoaïch caùc loaïi ñöôïc thöïc hieän. Caùc quy hoaïch treân ñöôïc laäp vôùi caùc quy trình vaø thuû tuïc raát khaùc nhau, chaát löôïng caùc quy hoaïch cuõng raát khaùc nhau. Tuy nhieân, khoâng neân laäp luaän söï caàn thieát cuûa Luaät Quy hoaïch laø do coù quaù nhieàu quy hoaïch, nhö nhoùm soaïn thaûo thoáng keâ ñeå laøm cô sôû cho vieäc ñeà ra moät Luaät môùi thaâu toùm caùc loaïi quy hoaïch, qua ñoù thay ñoåi nhieàu Luaät maø Quoác hoäi ñaõ thoâng qua. Chuùng ta bieát raèng laäp SË 75 . 2015
53
quy hoaïch, keá hoaïch caùc loaïi laø moät phaàn quan troïng cuûa coâng taùc cuûa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông. Noùi caùch khaùc, quy hoaïch laø moät phaàn höõu cô cuûa boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc. Coâng taùc laäp quy hoaïch giuùp cho caùc chuyeân vieân laøm vieäc baøi baûn hôn; baûn thaân baûn Quy hoaïch giuùp cho caùc caáp laõnh ñaïo coù caùi nhìn toaøn dieän hôn veà ngaønh cuûa mình, töø ñoù chæ ñaïo coâng taùc ngaønh mang tính heä thoáng vaø laâu daøi hôn; traùnh tuøy tieän, duy yù chí, hoaït ñoäng theo tö duy nhieäm kyø. Toùm laïi, coâng taùc quy hoaïch giuùp cho laõnh ñaïo vaø chuyeân vieân hoaït ñoäng chuyeân nghieäp hôn nhieàu so vôùi quaûn lyù baèng caùc meänh leänh, chæ thò haønh chính raát thieáu cô sôû khoa hoïc, thieáu söï khaùch quan vaø söï ñoàng thuaän. Vieäc ñaùnh giaù hieän traïng coâng taùc quy hoaïch ôû nöôùc ta moät caùch chung chung, khoâng do moät toå chöùc lieân ngaønh maø do moät Boä thöïc hieän, deã daøng daãn ñeán caùc keát luaän thieáu khaùch quan, khoâng chính xaùc, khoù coù theå laøm cô sôû ñeå xaây döïng Luaät môùi. Chuùng ta caàn moät ñaùnh giaù khaùch quan, cuï theå theo töøng ngaønh vaø ñòa phöông, xem caùc quy hoaïch ngaønh naøo neân chuyeån sang daïng keá hoaïch, chieán löôïc hay ñeà aùn, caùc quy hoaïch ngaønh naøo neân tieáp tuïc taêng cöôøng. Cuõng khoâng loaïi tröø tình traïng quy hoaïch bò laïm duïng ôû moät soá ngaønh maø veà thöïc chaát laø keá hoaïch hay chieán löôïc phaùt trieån cuûa ngaønh ñoù. Ngöôïc laïi, ôû moät soá ngaønh khaùc, ví duï quy hoaïch ñònh cö ñoâ thò - noâng thoân, vaãn coøn moät soá ñòa phöông caàn phaûi ñaåy maïnh hôn nöõa ñeå phuû kín quy hoaïch chi tieát. Cuõng khoâng neân ñaùnh giaù chaát löôïng coâng taùc quy hoaïch cuûa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông moät caùch khaù chuû quan, tuøy tieän nhö nhoùm soaïn thaûo ñaõ laøm. Chæ coù moät toå chöùc lieân ngaønh hay ñoäc laäp môùi coù theå ñaùnh giaù khaùch quan. Vieäc coøn coù moät soá quy hoaïch, keå caû quy hoaïch kinh teá xaõ hoäi vaø quy hoaïch ngaønh/chuyeân ngaønh, coù chaát löôïng coøn thaáp laø ñieàu khoù traùnh khoûi ôû nöôùc ta trong giai ñoaïn hieän nay, theå hieän naêng löïc coøn caàn ñöôïc naâng cao moät caùch ñaùng keå cuûa boä maùy haønh chính ôû moät nöôùc ñang phaùt trieån. Beân caïnh ñoù cuõng phaûi thöøa nhaän söï tieán boä khoâng ngöøng cuûa caùc loaïi quy hoaïch; coù nhieàu quy hoaïch ngaønh töông ñoái toát, do caùc caùn boä trong nöôùc laäp hay coäng taùc vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi, theå hieän naêng löïc caùn boä ñöôïc daàn naâng cao. Caùc quy hoaïch coù chaát löôïng toát thöôøng laø caùc quy hoaïch ñaït ñöôïc söï loàng gheùp höõu cô vôùi quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi vaø caùc quy hoaïch ngaønh/chuyeân ngaønh khaùc coù lieân quan, coù söï phoái hôïp toát (theo chieàu ngang) giöõa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông, söï tham gia coù thöïc chaát cuûa taát caû caùc beân lieân quan, coâng taùc thaåm ñònh vaø phaûn bieän ñoäc laäp cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân keå caû quoác teá. Do tính ña daïng raát cao cuûa caùc loaïi quy hoaïch, khoâng theå coù moät Luaät duy nhaát naøo ñeå ñieàu tieát taát caû caùc loaïi quy hoaïch. Treân thöïc teá, nhieàu loaïi hoaït ñoäng quy hoaïch ñaõ ñöôïc quy ñònh trong Luaät cuûa ngaønh ñoù. Ví duï quy hoaïch söû duïng ñaát trong Luaät Ñaát ñai, quy hoaïch ñieän trong Luaät Ñieän löïc, quy hoaïch haï taàng ñöôøng boä trong Luaät Giao thoâng ñöôøng boä, quy hoaïch röøng trong Luaät Laâm Nghieäp, quy hoaïch taøi nguyeân nöôùc trong Luaät Taøi nguyeân nöôùc,… Moät soá hoaït ñoäng quy hoaïch ñaõ coù Luaät ñieàu tieát rieâng nhö quy hoaïch xaây döïng vuøng trong Luaät Xaây döïng, quy hoaïch ñoâ thò trong Luaät Quy hoaïch ñoâ thò. Vieäc ñöa ra moät Luaät Quy hoaïch nöõa laø moät vieäc chöa caàn thieát, khoâng giaûi quyeát vaán ñeà cuï theå naøo maø chæ laøm roái theâm
54
SË 75 . 2015
coâng taùc laäp, thaåm ñònh vaø pheâ duyeät quy hoaïch; nhaát laø khi noäi dung chính cuûa noù theo ñaùnh giaù cuûa giôùi chuyeân moân khaù truøng laëp vôùi moät soá Luaät veà quy hoaïch ñaõ ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua.
Caàn phaân bieät roõ quy hoaïch vaø keá hoaïch ñeå ñeà xuaát loaïi vaên baûn ñieàu tieát phuø hôïp vaø thieát thöïc
Döï thaûo Luaät Quy hoaïch cho thaáy, döôøng nhö nhoùm soaïn thaûo chöa phaân bieät roõ quy hoaïch vaø keá hoaïch. Treân thöïc teá coù moät soá daïng hoaït ñoäng quy hoaïch mang tính chaát truyeàn thoáng maø caùc nöôùc vôùi möùc ñoä phaùt trieån khaùc nhau vaø cheá ñoä chính trò - xaõ hoäi khaùc nhau ñeàu coù. Ñoù laø quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân caùc loaïi (quy hoaïch heä thoáng ñoâ thò/khu daân cö noâng thoân toaøn quoác, vuøng lieân tænh, vuøng tænh; quy hoaïch chung, phaân khu, chi tieát) maø ôû Vieät Nam goïi laø quy hoaïch xaây döïng, caàn phaûi coù Luaät ñeå ñieàu tieát. Quoác hoäi ñaõ thoâng qua Luaät Xaây döïng töø 2003 (boå sung söûa ñoåi naêm 2013) vaø Luaät Quy hoaïch ñoâ thò töø 2009 (boå sung söûa ñoåi naêm 2014). Vieäc thoâng qua 2 luaät naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi nhu caàu phaùt trieån trong nöôùc cuõng nhö thoâng leä quoác teá (xem theâm ôû döôùi). Ñoái vôùi moät soá daïng hoaït ñoäng quy hoaïch khaùc ít mang tính khoâng gian vaø vaät theå hôn nhö quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi caùc caáp (quoác gia, vuøng lieân tænh, tænh, huyeän,…) vaø caùc giai ñoaïn (haøng naêm, naêm naêm,…) ôû Vieät Nam: Veà thöïc chaát ñaây laø caùc keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi khaù ñaëc thuø ôû caùc nöôùc coù neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung, khoâng coù tieàn leä ôû haàu heát caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng. Trong heä thoáng caùc loaïi quy hoaïch ôû nöôùc ta, quy hoaïch kinh teá xaõ hoäi ñöôïc coi laø quy hoaïch chuû ñaïo. Döïa vaøo ñònh höôùng vaø caùc thoâng soá chính maø quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi ñeà ra, caùc quy hoaïch ngaønh chuyeân ngaønh khaùc cuï theå hoùa vaøo lónh vöïc cuûa mình. Trong ñieàu kieän Vieät Nam, ñaây laø moät quy trình khaù hôïp lyù. Tuy nhieân trong nhieàu naêm qua, do nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan, quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi chöa ñaûm nhieäm ñöôïc vai troø naøy; ñaây laø moät nguyeân nhaân daãn ñeán moät soá quy hoaïch ngaønh/chuyeân ngaønh coù chaát löôïng thaáp. ÔÛ moät soá ngaønh, söùc eùp laäp quy hoaïch quaù lôùn, khoâng theå ñôïi cho ñeán khi quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi ñöôïc laäp vaø thoâng qua. Vieäc quy hoaïch leäch pha naøy cuõng coù caùc aûnh höôûng tieâu cöïc ñeán chaát löôïng caùc quy hoaïch ngaønh. Nhö ñaõ neâu treân, cho ñeán nay haàu heát caùc ngaønh quan troïng ñaõ coù Luaät ñieàu tieát hoaït ñoäng quy hoaïch cuûa ngaønh ñoù. Rieâng hoaït ñoäng quy hoaïch caùc lónh vöïc phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi môùi chæ ñöôïc ñieàu tieát bôûi Nghò ñònh 92/2006 (ñöôïc boå sung, söûa ñoåi bôûi Nghò ñònh 04/2008) quy ñònh laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi caùc caáp. Trong boái caûnh phaùt trieån hieän nay caàn thieát coù Luaät Quy hoaïch kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi ñeå naâng cao chaát löôïng coâng taùc quy hoaïch trong caùc lónh vöïc naøy. Tuy nhieân, neáu quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi caùc caáp quoác gia, vuøng lieân tænh, vuøng tænh maø coù moät noäi dung laø quy hoaïch heä thoáng ñoâ thò/khu daân cö noâng thoân caùc caáp töông ñöông, nhö nhoùm soaïn thaûo ñeà xuaát, thì ñoù laø moät böôùc luøi lôùn cho chaát löôïng quy hoaïch, quaûn lyù quy hoaïch vaø thöïc hieän quy hoaïch trong caû quy hoaïch xaây döïng vaø quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi.
Caùc tieàn leä ñieàu tieát hoaït ñoäng quy hoaïch ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
Trong phaàn giaûi trình veà phaïm vi ñieàu chænh cuûa Luaät Quy hoaïch, nhoùm soaïn thaûo döïa vaøo caùc kinh nghieäm quoác teá ñeå ñeà ra phaïm vi ñieàu chænh cuûa Luaät. Tuy nhieân, nghieân cöùu cuûa chuùng toâi veà coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân vaø coâng taùc laäp keá hoaïch kinh teá - xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi laïi cho thaáy khoâng nöôùc naøo coù moät Luaät Quy hoaïch ñeå ñieàu tieát taát caû caùc hoaït ñoäng quy hoaïch.
vaø caùc chieán löôïc ngaønh. Malaysia coù Luaät Quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân, nhöng khoâng coù Luaät Quy hoaïch kinh teá hay Luaät Quy hoaïch noùi chung (ôû daïng nhö nhoùm soaïn thaûo Luaät ñeà xuaát). Malaysia coù caùc quy ñònh vaø chæ daãn noäi boä ñeå ñieàu tieát hoaït ñoäng laäp quy hoaïch kinh teá. Ñieàu naøy hoaøn toaøn hôïp lyù vì neáu ñoái töôïng aùp duïng chæ goàm caùc cô quan Chính phuû (nhö khi laäp caùc quy hoaïch kinh teá hay quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi) thì chæ caàn quy ñònh noäi boä cô quan nhaø nöôùc ôû daïng Nghò ñònh, Thoâng tö, Quyeát ñònh. Toång keát laïi, nghieân cöùu veà haønh lang phaùp lyù ñieàu tieát hoaït ñoäng quy hoaïch ôû moät soá nöôùc cho thaáy: i. Caùc nöôùc ñeàu coù Luaät Quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân. ii. Khoâng coù quoác gia naøo coù Luaät Quy hoaïch kinh teá hay Luaät Quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi. Moät soá quoác gia laäp quy hoaïch kinh teá hay quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi caùc caáp nhö Trung Quoác, Malaysia coù caùc quy ñònh noäi boä laäp quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi. iii. Khoâng coù quoác gia naøo coù moät Luaät chung veà quy hoaïch ñeå ñieàu tieát taát caû caùc loaïi quy hoaïch.
Suy nghó veà höôùng soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch nhaèm naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng quy hoaïch ôû Vieät Nam Taêng cöôøng chaát löôïng coâng taùc laäp quy hoaïch ôû nöôùc ta nhaèm thöïc hieän NQTÖ 13 veà xaây döïng heä thoáng keát caáu haï taàng ñoàng boä laø ñieàu heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch trong boái caûnh caùc yeâu caàu coâng nghieäp hoùa vaø hoäi nhaäp quoác teá ôû Vieät Nam. Vieäc coù ñöôïc moät Luaät Quy hoaïch laø moät höôùng ñi tích cöïc theo höôùng ñoù.
Ñöông nhieân chuùng ta cuõng khoâng quaù caâu neä vaøo vieäc khoâng coù nöôùc naøo coù moät Luaät Quy hoaïch ñieàu tieát taát caû caùc loaïi quy hoaïch ñeå khoâng daùm saùng taïo. Maët khaùc, ñeå coù moät Luaät Quy hoaïch toát, coù thöïc chaát vaø thieát thöïc, raát caàn tính khaùch quan vaø tính khoa hoïc maø döôøng nhö coøn thieáu trong thôøi gian qua. Do ñoù heát söùc caàn thieát coù moät toå chöùc lieân ngaønh hay moät toå chöùc ñoäc laäp, thaäm chí moät nhoùm chuyeân traùch cuûa Quoác hoäi, ñöùng ra chuû trì soaïn thaûo. Thoáng keâ caùc Luaät lieân quan ñeán quy hoaïch ôû moät soá nöôùc
Thöïc teá laø ôû caùc nöôùc treân theá giôùi, chæ coù quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân (bao goàm caùc loaïi quy hoaïch heä thoáng ñònh cö quoác gia, vuøng; quy hoaïch chung/phaân khu/chi tieát ñoâ thò; quy hoaïch ñònh cö noâng thoân) laø lónh vöïc quy hoaïch truyeàn thoáng, ñoäng chaïm ñeán taát caû caùc thaønh phaàn xaõ hoäi, neân luoân phaûi coù Luaät rieâng ñeå ñieàu tieát. ÔÛ daïng Luaät chính thöùc cuûa quoác gia thì Luaät Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân cuûa Lieân hieäp Vöông quoác Anh ñaõ ñöôïc thoâng qua sôùm nhaát töø naêm 1946. Ngoaøi coâng taùc laäp quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân, boä maùy haønh chính caùc nöôùc phaùt trieån khoâng laäp quy hoaïch cho caùc ngaønh khaùc, maø laäp keá hoaïch hay chieán löôïc/chính saùch ngaønh, do ñoù caùc nöôùc phaùt trieån cuõng khoâng coù Luaät Quy hoaïch chung cho caùc loaïi quy hoaïch. Moät soá nöôùc ñang phaùt trieån theo kinh teá thò tröôøng coù laäp keá hoaïch kinh teá, hoaëc kinh teá - xaõ hoäi caùc caáp, song song vôùi quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân vaø caùc keá hoaïch/chieán löôïc ngaønh. Ví duï, Malaysia thöïc hieän laäp Quy hoaïch kinh teá vaø Quy hoaïch ñoâ thò/noâng thoân caùc caáp,
Trong khi chôø ñôïi Luaät Quy hoaïch, vieäc taêng cöôøng chaát löôïng coâng taùc laäp quy hoaïch ngaønh vaãn caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân; treân thöïc teá trong caùc naêm gaàn ñaây nhieàu ngaønh, ñòa phöông ñaõ coù noã löïc ñaùng keå theo höôùng naøy. Nhö ñaõ trình baøy ôû treân, chaát löôïng quy hoaïch ñöôïc naâng cao tröôùc heát thoâng qua vieäc naâng cao toaøn dieän naêng löïc theå cheá, naêng löïc caùn boä, söï tham gia vaø phoái hôïp (theo chieàu ngang) giöõa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông trong laäp moãi quy hoaïch ngaønh, ñeå töø ñoù ñaït ñöôïc söï loàng gheùp höõu cô vôùi caùc quy hoaïch ngaønh vaø ñòa phöông coù lieân quan. Naâng cao chaát löôïng quy hoaïch moãi ngaønh cuõng ñoøi hoûi söï tham gia coù tính thöïc chaát cuûa taát caû caùc beân lieân quan, coâng taùc thaåm ñònh vaø phaûn bieän ñoäc laäp cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân keå caû quoác teá. Caùc höôùng khaùc nhaèm giaûm taûi cho Chính phuû trong coâng taùc thaåm ñònh vaø pheâ duyeät caùc quy hoaïch laø phaân caáp maïnh hôn nöõa coâng taùc thaåm ñònh vaø pheâ duyeät quy hoaïch caùc loaïi cho caùc ñòa phöông, Boä, ngaønh; ñoàng thôøi naâng cao hôn nöõa traùch nhieäm caùc ñòa phöông, Boä, ngaønh trong laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø thöïc hieän quy hoaïch. SË 75 . 2015
55
DIEÃN ÑAØN
Baøn veà tieáp caän xaây döïng Luaät Quy hoaïch quoác gia
PGS. TS. Hoaøng Syõ Ñoäng
Vieän Chieán löôïc phaùt trieån, Boä Keá hoaïch & Ñaàu tö
Ñaët vaán ñeà
Nhieàu quoác gia, vuøng laõnh thoå treân theá giôùi töø Chaâu AÂu, Chaâu Myõ La Tinh, Chaâu AÙ vaø ñeán Chaâu Phi, Chaâu UÙc ñaõ xaây döïng vaø thöïc hieän Luaät Quy hoaïch quoác gia. Moãi quoác gia, vuøng laõnh thoå trong Luaät Quy hoaïch quoác gia ñaët ra vaø giaûi quyeát caùc noäi dung töông ñoái thoáng nhaát caùc noäi dung chung song vaãn coù nhöõng ñieåm rieâng. Nguyeân nhaân ñöôïc luaän giaûi vì quy hoaïch laø moân hoïc ñöôïc giaûng daïy töø laâu treân theá giôùi, ñöôïc trieån khai thöïc hieän vaø quy hoaïch laïi phaûn aùnh trình ñoä quoác gia, vuøng laõnh thoå, trong ñoù coù caû yù chí chính trò... Veà tieáp caän quy hoaïch treân theá giôùi goàm: Töø treân xuoáng (top dow), quyeát ñònh töø döôùi leân (bottan up) vaø cuøng tham gia (participatory approach). ÔÛ Vieät Nam hieän nay, ñang aùp duïng phöông phaùp tieáp caän quy hoaïch coøn naëng tính töø treân xuoáng maø nheï phaàn cuøng tham gia. Xaây döïng, thöïc hieän Luaät Quy hoaïch quoác gia phaûi roõ veà caùch tieáp caän. Vì söï phöùc taïp, ña daïng trong chuyeân moân vaø taùc ñoäng laâu daøi, thaäm chí nhieàu khi aûnh höôûng ñeán söï soáng coøn quoác gia, vuøng laõnh thoå, ngöôøi daân sinh soáng taïi nôi quy hoaïch.
Caùc vaán ñeà cô baûn caàn nghieân cöùu ñeå xaây döïng Luaät Quy hoaïch quoác gia
Nhö ñaõ neâu quy hoaïch laø moân chuyeân moân ñöôïc giaûng daïy vaø thöïc hieän töø laâu treân theá giôùi neân khi xaây döïng, thöïc hieän Luaät Quy hoaïch cuûa Vieät Nam, chuùng ta caàn laøm roõ nhöõng vaán ñeà chính nhö sau: n Veà boái caûnh quoác teá: Luaät Quy hoaïch quoác gia hay noùi caùch khaùc nhöõng ngöôøi laøm Luaät vaø thöïc hieän Luaät Quy hoaïch naøy phaûi hieåu roõ boái caûnh quoác teá, khu vöïc vaø caùc Hieäp ñònh maø Vieät Nam cam keát thöïc hieän. Hieän nay treân theá giôùi dieãn ra xu theá toaøn caàu maïnh meõ vaø vieäc kyù keát caùc Hieäp ñònh thöông maïi theá heä môùi seõ taùc ñoäng toaøn dieän ñeán phaùt trieån quoác gia, vuøng laõnh thoå töø kinh teá, xaõ hoäi, taøi nguyeân, moâi tröôøng vaø ñeán quoác phoøng, an ninh. Vì vaäy, Luaät Quy hoaïch quoác gia hay ngöôøi xaây döïng, thöïc hieän Luaät naøy caàn hieåu roõ caùc vaán ñeà treân ñeå hoaït ñoäng quy hoaïch mang laïi hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh quoác gia, vuøng laõnh thoå döïa treân khai thaùc, phaùt huy tieàm naêng, lôïi theá cuûa mình trong chuoãi giaù trò toaøn caàu, maïng saûn xuaát, dòch vuï, khaéc phuïc ñöôïc caùc haïn cheá, yeáu keùm hieän nay.
56
SË 75 . 2015
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
n Veà
boái caûnh trong nöôùc: Luaät Quy hoaïch quoác gia hay ngöôøi xaây döïng, thöïc hieän Luaät naøy caàn hieåu roõ ñieàu kieän, hoaøn caûnh trong nöôùc. Ví duï, Vieät Nam ñang trong boái caûnh chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng thì Luaät Quy hoaïch hay ngöôøi xaây döïng thöïc hieän Luaät naøy phaûi toû töôøng ñeå Luaät naøy phuø hôïp, thöïc thi ñöôïc. Ñieåm ñaëc tröng naøy khi xaây döïng, trieån khai thöïc hieän Luaät Quy hoaïch quoác gia cuûa Vieät Nam caàn phaûi phuø hôïp cho duø muïc tieâu cuûa nhieàu nöôùc gioáng nhau, cuøng ñöa quoác gia trôû thaønh nöôùc coâng nghieäp. Cheá ñoä chính trò, taøi nguyeân vuøng nhieät ñôùi vaø trình ñoä phaùt trieån, tính caùch ngöôøi Vieät, ñaët trong boái caûnh chuyeån ñoåi seõ khaùc Phaùp, Haøn Quoác vaø Thaùi Lan. Caùch tieáp caän laäp, thöïc hieän vaø quaûn lyù quy hoaïch, Vieät Nam khoâng theå copy Nhaät Baûn hay Lieân bang Nga hoaëc quoác gia khaùc.
n Veà noäi dung chuyeân moân quy hoaïch: Ñaây laø vaán ñeà raát khoù baøn luaän vì hieän nay ôû Vieät Nam chuùng ta hieåu veà noäi dung quy hoaïch raát khaùc nhau, ñoâi khi bieán daïng vaø thieáu chuaån möïc quy hoaïch. Ñôn cöû caùc nöôùc khoâng ñöa ra kòch baûn quy hoaïch khi chæ döïa vaøo tính taêng tröôûng, chuyeån dòch cô caáu. Vì vaäy khi xaây döïng, thöïc thi Luaät Quy hoaïch quoác gia, chuùng ta caàn laøm roõ khaùi nieäm, 3 noäi dung quy hoaïch (laäp, thöïc hieän vaø quaûn lyù) vaø thôøi gian, khoâng gian quy hoaïch.
Khoâng ñöôïc tuøy tieän ñònh nghóa, ñöa ra noäi dung vaø thôøi gian, khoâng gian maø phaûi tuaân theo chuaån möïc quoác teá vaø laøm sao Vieät Nam hoùa phuø hôïp. Moät khaùi nieäm quy hoaïch ñuùng phaûi coù muïc tieâu roõ raøng, theo loä trình (road map) vôùi 3 noäi dung neâu treân vaø roõ veà khoâng gian (caáp quoác gia hay caáp vuøng hoaëc caáp döôùi), thôøi gian phaûi daøi hôn keá hoaïch 5 naêm (ñieàu chænh) vì keá hoaïch 5 naêm ñaõ ñöôïc caû theá giôùi chaáp nhaän, 10 naêm (laäp môùi) vaø coøn phuï thuoäc vaøo ngaønh, lónh vöïc quy hoaïch. Theo yù kieán cuûa taùc giaû, coù 3 loaïi quy hoaïch ôû caáp quoác gia, caáp vuøng (söû duïng ñaát, toång theå vaø ñoâ thò) caàn phaûi trình leân Quoác hoäi thoâng qua, môùi ñöôïc ban haønh, trong khi quy hoaïch ngaønh noâng nghieäp, giao thoâng, y teá… trình caáp Chænh phuû pheâ duyeät. Quy hoaïch moät vöôøn quoác gia hay moät khu ñoâ thò taïi thò traán hay moät KCN nhaát ñònh phaûi ñeå caáp boä hay UBND tænh quyeát ñònh. Ñöa ra ví duï cuï theå ñeå laøm roõ yù kieán veà caáp baäc vaø loaïi hình quy hoaïch trong Luaät Quy hoaïch quoác gia. Döï thaûo Luaät Quy hoaïch quoác gia ñöa ra quy hoaïch quoác gia, quy hoaïch vuøng, quy hoaïch tænh laø khoâng ñuùng veà chuyeân moân maø phaûi söûa thaønh quy hoaïch toång theå quoác gia, quy hoaïch toång theå vuøng vaø quy hoaïch toång theå tænh môùi roõ loaïi hình vaø caáp baäc quy hoaïch. Döï thaûo Luaät naøy ñöa ra keát caáu haï taàng kyõ thuaät vaø keát caáu haï taàng xaõ hoäi laø chöa phuø hôïp vì quy hoaïch keát caáu haï taàng taát yeáu phaûi chöùa noäi haøm kyõ thuaät vaø sai laàm khi caét quy hoaïch y teá ra 2 khuùc (quy hoaïch haï taàng y teá vaø quy hoaïch ngaønh y teá) thì laøm sao thöïc thi ñöôïc.
Ñeà xuaát caùch tieáp caän xaây döïng Luaät Quy hoaïch
Lyù do löïa choïn caùch tieáp caän quy hoaïch: Theo ngöôøi vieát baøi naøy, caùch tieáp caän cuøng tham gia ñöôïc löïa choïn ñeå xaây döïng vaø thöïc hieän Luaät Quy hoaïch quoác gia. Ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau:
n Thöù nhaát laø söû duïng ñöôïc nhieàu nhaát kieán thöùc, kinh nghieäm cuûa moïi
thaønh phaàn lieân quan, nhaát laø thaønh phaàn tröïc tieáp tham gia quy hoaïch.
n Thöù hai laø haïn cheá ñöôïc caùc sai soùt khi ñöôïc tham vaán nhieàu ngöôøi, tuy nhieân khoù thöïc hieän do coù nhieàu yù kieán khaùc nhau vaø toán thôøi gian, tieàn baïc.
Tuy nhieân, ñeå thaønh coâng, khaéc phuïc ñöôïc caùc haïn cheá thì phaûi xaùc ñònh roõ cuøng tham gia nhöng laø ngaønh naøo, ngaønh aáy phaûi chòu traùch nhieäm chính. Nguyeân nhaân ñöôïc giaûi thích do hoï coù chuyeân moân vaø hieåu bieát trong nöôùc, ngoaøi nöôùc nhaát veà ngaønh hay lónh vöïc quy hoaïch aáy vaø hôn nöõa khaéc phuïc haïn cheá cha chung khoâng ai khoùc trong quy hoaïch. Cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn Luaät Quy hoaïch quoác gia: n Thöù nhaát, khaùi nieäm quy hoaïch chung hay quy hoaïch ngaønh, lónh vöïc cuï theå caàn ñöôïc laøm roõ muïc tieâu quy hoaïch, noäi haøm laäp quy hoaïch, toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch (laø khaâu yeáu nhaát ôû Vieät Nam hieän nay) vaø quaûn lyù quy hoaïch, taäp trung vaøo caùc noäi dung chính laø toå chöù c khoâ g gian, keáttiễn caáLuật u haïQuy taànhoạch g nhaáquốc t laøgia: giao thoâng, söû duïng taøi * Cơ sở lýnluận và thực nguyeâ n , quan troï n g laø söû duï n g ñaá t ñai vaø baû o veängành, moâi tröôø g, cụ ñathể daïcần ng - Thứ nhất, khái niệm quy hoạch chung hay quy hoạch lĩnh nvực sinh hoï c ) trong moá i lieâ n heä loâ gíc, bieä n chöù n g. Maë t khaù c , khaù i nieä m được làm rõ mục tiêu quy hoạch, nội hàm lập quy hoạch, tổ chức thực hiện quy hoạch (là quy hoaï c h chung hay quy hoaï c h ngaø n h, lónh vöï c vuï theå caà n xaù c ñònh khâu yếu nhất ở Việt Nam hiện nay) và quản lý quy hoạch, tập trung vào các nội dung chính là itổgian chứcvaø không kết cấuquy hạ tầng giaoluaä thông, sửi dụng tàinnguyên, quanc roõ thôø khoâgian, ng gian hoaïnhất ch là nhö n giaû ôû phaà treân. Vieä trọng dụng bảou vệ trường, trong mốinliên hệ lôi vieá gíc,t ñöa làrasửnoä i haøđất m đai chuûvàyeá cuûmôi a khaù i nieäđa mdạng quysinh hoaïhọc) ch neâ u treâ , ngöôø biện chứng. Mặt khác, khái niệm quy hoạch chung hay quy hoạch ngành, lĩnh vực vụ thể baø i ñaõ nghieâ n cöù u khaù i nieä m quy hoaï c h cuû a quoá c teá (EU, FAO, WB cần xác định rõ thời gian và không gian quy hoạch như luận giải ở phần trên. Việc đưa ra vaø hàm Nga, , Anh…) vaø cuû nhieàunêutaùtrên, c giaûngười Vieätviết Nam. nội chủPhaù yếupcủa khái niệm quyahoạch bài đã nghiên cứu khái niệm quy hoạch của quốc tế (EU, FAO, WB và Nga, Pháp, Anh…) và của nhiều tác giả Việt Nam.hai, xaây döïng boä tieâu chí löïa choïn ngaønh, lónh vöïc cuøng caáp n Thöù - Thứhoaï hai,cxây dựnghieä bộntiêu chí lựa ngành, cấpÑaâ bậcyquy hoạch baäc quy h theå trong Luaächọn t Quy hoaïlĩnh ch vực quoácùng c gia. laø thaù ch thể gia.n Đây thách tác nghieâ giả vì trên thếu thöùhiện c raátrong t lôùnLuật cuûQuy a taùhoạch c giaûquốc vì treâ theálàgiôù i raáthức t ít rất coâlớn ng của trình n cöù giới rất ít công trình nghiên cứu đầy đủ nội dung chuyên môn hẹp này, mà đa phần chỉ ñaày ñuû noäi dung chuyeân moân heïp naøy, maø ña phaàn chæ taäp trung ñeán tập trung đến bộ tiêu chí đánh giá quy hoạch. Tác giả đưa ra bộ tiêu chí định tính, định boä tieâcụuthể chídựa ñaùtrên nh sự giaùtổng quykếthoaï ch.cứu Taùcvàgiaû ra làm, boä tieâ u chí tính, lượng nghiên kinhñöa nghiệm giảng dạyñònh quy hoạch ñònh löôï n g cuï theå döï a treâ n söï toå n g keá t nghieâ n cöù u vaø kinh nghieä m của mình với FAO, SIDA, GTZ, WB, ADB, MRC, Thụy Điển, Lào... và trên 20 năm làm quy từ ngành, đến quy tổngSIDA, thể. GTZ, WB, ADB, laømhoạch , giaûởngViệt daïNam y quy hoaïchlĩnh cuûvực a mình vôùhoạch i FAO, Dưới đây đềnxuất vềnbộ20tiêunaêchí ngành, quyt hoạch MRC, Thuï y là Ñieå , Laøcủa o...tácvaøgiảtreâ mxác laømđịnh quy hoaïlĩnh ch vực ôû Vieä Nam theo cấp n bậc Luậthoaï Quychhoạch töø ngaø h,khác lónhnhau, vöïc đưa ñeánvào quy toångquốc theågia: . Bảng 1: Tiêu chí định tính xác định loại và cấp bậc quy hoạch Tiêu chí
Quốc tế
Trong nước
Chuyên môn
Đặc điểm định tính Ngành, phân ngành, lĩnh vực được lựa chọn có trong luật liên quan, nhất là Luật Quy hoạch quốc gia, được đa phần các quốc gia, tổ chức quốc tế giảng dạy và làm (lập, thực hiện và quản lý) và hiện tại nhiều nước đang phát triển làm, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Tiếp cận từ ngành, đến phân ngành, lĩnh vực… trên cơ sở vị trí, vai trò quan trọng, ưu tiên của quốc gia theo thứ bậc, có trong luật, nghị định liên quan và phù hợp hệ thống chính trị, trình độ phát triển trên cơ sở khai thác, phát huy tiềm năng, lợi thế trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Công tác quy hoạch ngành, phân ngành, lĩnh vực từ lập, thực hiện đến quản lý, nhất là nội hàm chuyên môn theo chuẩn mực chung, phù hợp điều kiện Việt Nam, hạn chế tối đa loại, số lượng loại quy hoạch, đồng thời nâng cao tính khả thi, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Baû- n 1: Tieâ u chílượng: ñònhDựa tính ñònh i vaøvàcaá p baätắc c quy hoaïctác h giả Bộg tiêu chí định trênxaùbộc tiêu chíloaï chung nguyên nêu trên, bài viết đề xuất bộ tiêu chí định lượng cụ thể xác định quy hoạch ngành, phân ngành, lĩnh Döôù i ñaâ laø ñeà cuûahoạch taùc quốc giaû gia. veà boä tieâu chí xaùc ñònh ngaønh, lónh vực theo cấpy bậc cho xuaá LuậttQuy
vöïc quy hoaïcBảng h theo caáp baäc khaùc nhau, ñöa vaøo Luaät Quy hoaïch 2: Tiêu chí định lượng loại và cấp bậc quy hoạch quoác gia: SË 75 . 2015
57
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
n Böôùc
thöù hai: Treân cô sôû boä tieâu chí neâu treân, boä ngaønh vaø UBND tænh hoaøn thieän laïi boä tieâu chí vaø ñöa ra danh muïc caùc quy hoaïch caàn laøm, göûi xuoáng caùc tænh vaø caùc cô quan trong boä ngaønh. n Treân cô sôû boä tieâu chí vaø danh muïc nhaän ñöôïc, toå laøm Luaät naøy töø caùc boä ngaønh vaø UBND tænh ttoång hôïp danh muïc trung thöïc loaïi hình, caáp baäc caàn quy hoaïch vaø göûi leân Ban soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch quoác gia. n Boä ngaønh vaø UBND tænh thaønh laäp hoäi ñoàng chuyeân gia ngaønh, lónh vöïc vaø tænh ñeå löïa choïn vaø quyeát ñònh ngaønh, lónh vöïc theo caáp baäc caàn ñöôïc quy hoaïch ñeå ñöa vaøo Luaät Quy hoaïch quoác gia. Nhöõng ñieåm chuù yù khi xaây döïng Luaät Quy hoaïch quoác gia: n Thöù nhaát, traùnh truøng laëp vì phaàn laäp quy hoaïch nhieàu ngöôøi ñöa caû phaàn thaåm ñònh maø thöïc chaát phaàn naøy thuoäc phaàn quaûn lyù quy hoaïch. n Thöù hai, traùnh ñöa noäi dung chuyeân moân chi tieát cuûa coâng taùc laäp quy hoaïch vì thöïc chaát noäi dung chuyeân moân ñöôïc trình baøy kyõ trong Thoâng tö hay Nghò ñònh höôùng daãn laäp quy hoaïch. n Thöù ba, khoâng theå thieáu phaàn theå cheá bao goàm heä thoáng toå chöùc quy hoaïch (cô quan quaûn lyù vaø cô quan tö vaán quy hoaïch) vaø caùc chính saùch lieân quan ñeán coâng taùc quy hoaïch, nhaát laø höôùng daãn quy hoaïch vaø chính saùch thöïc hieän quy hoaïch.
Baûng 2: Tieâu chí ñònh löôïng loaïi vaø caáp baäc quy hoaïch n Boä tieâu chí ñònh löôïng: Döïa treân boä tieâu chí chung vaø nguyeân taéc neâu treân, taùc giaû baøi vieát ñeà xuaát boä tieâu chí ñònh löôïng cuï theå xaùc ñònh quy hoaïch ngaønh, phaân ngaønh, lónh vöïc theo caáp baäc cho Luaät Quy hoaïch quoác gia.
Ñeà xuaát caùch tieáp caän xaùc ñònh ngaønh, lónh vöïc quy hoaïch theo caáp baäc: Duø coù caû ñôøi nghieân cöùu vaø laøm quy hoaïch cuõng khoâng ai coù theå ñöa ra ñöôïc danh muïc ngaønh, lónh vöïc quy hoaïch theo caáp baäc. Vì vaäy, taùc giaû ñöa ra caùch tieáp caän 2 böôùc ñeå xaùc ñònh ngaønh, lónh vöïc quy hoaïch nhö sau: n Böôùc thöù nhaát: Xaùc ñònh ngaønh, lónh vöïc caàn quy hoaïch theo caáp baäc (Quoác hoäi vaø Chính phuû) döïa treân boä tieâu chí neâu treân, göûi xuoáng caùc boä ngaønh ñeå caùc boä, ngaønh löïa choïn ngaønh, lónh vöïc caàn quy hoaïch ôû caáp naøy. n Treân cô sôû danh muïc caùc boä ngaønh löïa choïn loaïi hình theo 2 caáp baäc naøy, trình leân Ban soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch quoác gia, Ban soaïn thaûo quoác gia toång hôïp trung thöïc danh saùch ngaønh, lónh vöïc theo caáp baäc quy hoaïch. n Thaønh laäp Hoäi ñoàng quoác gia goàm caùc chuyeân gia quy hoaïch vaø nhaø quaûn lyù lieân quan töø caùc boä, ngaønh döôùi söï chuû trì cuûa Thuû töôùng löïa choïn vaø quyeát ñònh ngaønh, lónh vöïc caàn quy hoaïch (laäp, thöïc hieän vaø quaûn lyù quy hoaïch). Luaän giaûi vì sao Thuû töôùng (ít nhaát laø Phoù Thuû töôùng thöôøng tröïc Chính phuû) chuû trì ñeå löïa choïn vaø quyeát ñònh ngaønh, lónh vöïc theo caáp baäc quy hoaïch vì quy hoaïch phöùc taïp, aûnh höôûng toång theå, laâu daøi maø khoâng chæ moät boä, moät tænh, moät huyeän vaø quyeát ñònh naèm ngoaøi quyeàn haïn cuûa moät boä, coäng theâm lôïi ích vaø söï hieåu bieát veà ngaønh, lónh vöïc cuûa töøng nôi.
58
SË 75 . 2015
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 2/ Nguyeãn Baù AÂn: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp ñoåi môùi xaây döïng quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi (vuøng, tænh) ñoái vôùi coâng taùc keá hoaïch hoùa ôû ñòa phöông. 3/ Hoaøng Syõ Ñoäng: Quy hoaïch töø lyù thuyeát ñeán thöïc tieãn ôû nöôùc chuyeån ñoåi moâ hình phaùt trieån. 2012. 5/ Vuï quaûn lyù quy hoaïch: Döï thaûo laàn n Luaät Quy hoaïch. 2015. 6/ Vuï quaûn lyù quy hoaïch: Baùo caùo raø soaùt vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà coâng taùc quy hoaïch. 2014. 7/ Vuï quaûn lyù quy hoaïch: Tham vaán yù kieán veà döï thaûo luaät quy hoaïch. 2014. 6/ Phaïm Syõ Lieâm: Heä thoáng caùc loaïi quy hoaïch trong döï thaûo luaät quy hoaïch. 2014. 7/ Vieän quaûn lyù ñoâ thò, Phaùp: Toå chöùc theå cheá ôû Phaùp. 8/ Vieän quaûn lyù ñoâ thò, Phaùp: Quy hoaïch ñoâ thò taïi Phaùp. 9/ Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö: Baùo caùo toång keát veà coâng taùc quy hoaïch vaø danh muïc caùc quy hoaïch. 2014. 10/ Chính phuû: Nghò ñònh 92 veà laäp, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. 11/ Chính phuû: Nghò ñònh 04 veà söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa Nghò ñònh 92 veà laäp, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. 7/ Traàn Troïng Hanh: Baùo caùo Giaûi phaùp cho caùch tieáp caän toång hôïp quy hoaïch vuøng ôû Vieät Nam. 8/ Vieän Ngoân ngöõ: Töø ñieån ngoân ngöõ hoïc. 9/ Ñaïi hoïc Laâm nghieäp: Giaùo trình quy hoaïch laâm nghieäp. 10/ Ñaïi hoïc Kinh teá quoác daân: Quy hoaïch phaùt trieån (taäp baøi giaûng). 11/ Chính phuû: Nghò ñònh 92 vaø 04 veà laäp, quaûn lyù quy hoaïch. 12/ Quoác hoäi: Luaät xaây döïng 2003. 13/ Buøi Taát Thaéng vaø coäng söï: Xaây döïng tieâu chí löïa choïn ngaønh, lónh vöïc ñöôïc quy hoaïch trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng phuïc vuï luaät quy hoaïch Tieáng Anh 1/ CIVICUS: Overview of Planning 2/ Hall, P. (1992). Urban & Regional Planning. Routledge, London and New York. 3/ FAO: Land use planning 4/ JICA: Forest Planning System in Japan. 5/ Oxfort: Dictionary English 6/ Google: Identify Issues and Develop Planning Criteria for land use planning. 7/ Google: Archeology and Historic Preservation: secretary of the interior’s standards and guideline. 8/ Tran Van Ngoi: Public Adminisration Reform in Viet Nam Sine 1997. AFC. 2013. Tieáng Nga 1/ Материал из Википедии - свободной энциклопедии Tieáng Phaùp 1/ General master - Planification du EU. 2012.
DIEÃN ÑAØN
Th” ch’
veà Quy hoaïch & Quaûn lyù Vuøng PGS. TS. KTS. Ñoã Tuù Lan
1. Vai troø cuûa quy hoaïch xaây döïng vuøng
Thuaät ngöõ “quy hoaïch vuøng- Regional Planning” hay “Quy hoaïch khoâng gian vaät theå vuøng- Spatial Physical Regional Planning” gaàn nhö phoå bieán ôû caùc nöôùc noùi tieáng Anh nhöng ôû moãi ñieàu kieän haønh chính cuï theå raát khaùc nhau. Taïi Baéc Myõ, quy hoaïch vuøng coù theå bao goàm nhieàu hôn moät nhaø nöôùc, chaúng haïn nhö Hieäp hoäi quy hoaïch vuøng bao goàm moät soá quoác gia vuøng Baéc Myõ, hay moät chuøm ñoâ thò lôùn hôn hoaëc maïng löôùi caùc khu ñònh cö. Quy hoaïch vuøng Baéc Myõ coù khaû naêng seõ bao goàm moät dieän tích lôùn hôn nhieàu so vôùi caùc hoäi ñoàng vuøng cuûa Vöông quoác Anh. Caùc quoác gia ñeàu coù caùch phaân chia laõnh thoå haønh chính khaùc nhau, coù theå töø bang, ñeán caùc tieåu bang, tænh… Quy hoaïch khoâng gian vuøng coù theå ñöôïc laäp theo caùc khoâng gian laõnh thoå haønh chính caùc caáp, cuõng coù theå vöôït qua hôn moät tænh hoaëc hôn moät bang thaäm chí caû moät khu vöïc cuûa nhieàu quoác gia nhö EU. Quy hoaïch vuøng laø khoa hoïc veà saép ñaët vò trí hieäu quaû cô sôû haï taàng, giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng, xaõ hoäi vaø khoâng gian phaùt trieån kinh teá, moãi vuøng coù nhu caàu phaùt trieån khaùc nhau, ñaëc bieät laø söû duïng ñaát; baûo veä ñaát noâng nghieäp, ñoâ thò, khoâng gian phaùt trieån coâng nghieäp, ñaàu moái giao thoâng vaø cô sôû haï taàng, caùc caên cöù quaân söï, vaø baûo veä caùc khu vöïc hoang daõ, quy hoaïch cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa vuøng. Trong haàu heát caùc nöôùc chaâu AÂu, quy hoaïch vuøng vaø quoác gia laø “quy hoaïch khoâng gian” chæ ñaïo caáp ñoä nhaát ñònh cuûa söï phaùt trieån caùc thaønh phoá vaø thò traán cuï theå ñeå hoã trôï vaø quaûn lyù caùc khu vöïc tuøy thuoäc vaøo nhu caàu thöïc teá, laø coâng cuï quan troïng ñeå ñieàu tieát quaûn lyù choáng taäp trung hoaù. Quy hoaïch khoâng gian vuøng coù vai troø cuï theå: n Ñeà xuaát caùc khu ñònh cö khaùc nhau (Ñoâ thò vaø ñieåm daân cö noâng thoân) theo thöïc teá nhu caàu cuûa vuøng, coù theå laø söï thieát laäp theâm caùc ñoâ thò môùi (ñôn vò haønh chính môùi), vôùi heä thoáng caùc cô sôû saûn xuaát hoaëc nhöõng chöùc naêng ñaëc thuø môùi nhö khu du lòch, khu nghieân cöùu, ñoâ thò ñaïi hoïc...
n Ñònh höôùng haønh lang giao thoâng vaø caùc ñieåm ñaàu moái, caùc tuyeán ñöôøng keát noái vaø ñeà xuaát caùc cô sôû haï taàng môùi coù quy moâ lôùn. n Xaùc ñònh vaø khoanh vuøng nghieâm caám xaây döïng khu vöïc deã bò taùc ñoäng bôûi luõ luït hoaëc doïc theo veát ñöùt gaõy ñoäng ñaát. Caùc khu vöïc naøy coù theå ñöôïc söû duïng nhö coâng vieân, hoaëc ñaát noâng nghieäp chöa ñöôïc caûi thieän. n Xem xeùt caùc khu vöïc chöùc naêng coù tính nhaäy caûm vôùi moâi tröôøng vaø xaõ hoäi nhö vieäc söû duïng ñaát cho khu nghóa ñòa, xöû lyù chaát thaûi; n Chæ ñònh ñaát daønh cho caây xanh hay vaønh ñai xanh ñeå choáng laïi söï lan toaû baát hôïp lyù cuûa ñoâ thò vaø baûo veä moâi tröôøng. n Phaân vuøng khuyeán khích phaùt trieån nhaø ôû theo nhu caàu thöïc teá cuûa coäng ñoàng. Phaân khu vöïc vôùi chính saùch khuyeán khích söû duïng ñaát hieäu quaû .
Quy hoaïch xaây döïng vuøng hieän ñang ñöôïc thöïc hieän theo Luaät Xaây döïng ôû Vieät Nam coù noäi haøm laø quy hoaïch vaät theå vuøng hay quy hoaïch khoâng gian vaät theå vuøng theo caùch goïi tieáng Anh (Physical Regional Planning hay Spatial Physical Regional Planning) phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Quy hoaïch xaây döïng vuøng coù vai troø voâ cuøng quan troïng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia, laø coâng cuï ñeå ñieàu tieát kieåm soaùt phaùt trieån caùc heä thoáng cô sôû vaät chaát khung coù yù nghóa vuøng vaø quoác gia phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá cuûa moãi vuøng mieàn nhaèm phaùt huy ñuùng tieàm naêng cuûa vuøng cuõng nhö nhöõng muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng cuûa quoác gia.
2. Thöïc traïng theå cheá veà quy hoaïch xaây döïng vaø quaûn lyù vuøng ôû Vieät Nam
Veà theå cheá: Ñeå hoaøn thieän hôn theå cheá quaûn lyù phaùt trieån, Nhaø nöôùc ban haønh vaø söûa ñoåi caùc luaät ñaûm baûo yeâu caàu cuûa thöïc teá hieän nay: Luaät veà UBND vaø Hoäi ñoàng nhaân daân (2002), Luaät Ngaân saùch Nhaø nöôùc, Luaät ñaát ñai söûa ñoåi, Luaät Xaây döïng (2003) vaø söûa ñoåi (2014), Luaät Nhaø ôû söûa ñoåi
SË 75 . 2015
59
(2014). Luaät veà baát ñoäng saûn söûa ñoåi (2014), Luaät Du lòch (2006), Luaät Quy hoaïch ñoâ thò (2009) vaø caùc nghò ñònh döôùi luaät. Nhieàu quy hoaïch xaây döïng vuøng mang tính chieán löôïc ñaõ vaø ñang ñöôïc taäp trung chæ ñaïo thöïc hieän: Quy hoaïch xaây döïng vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi, vuøng TP.HCM, vuøng duyeân haûi Baéc Boä, Trung Boä, Nam Trung Boä, Nam Thanh Baéc Ngheä, bieân giôùi Vieät - Trung, Vieät - Laøo, Vieät - Caêmphuchia, vuøng Taây Nguyeân, vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long... hieän ñang tieáp tuïc caäp nhaät ñieàu chænh moät soá ñoà aùn QHXD vuøng ñeå phuø hôïp vôùi tieán trình phaùt trieån môùi nhö Quy hoaïch xaây döïng vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi, TP. HCM, vuøng ÑBSCL... Naêm 2014 Luaät Xaây döïng söûa ñoåi ñöôïc ban haønh, theo ñoù ñoái vôùi quy hoaïch xaây döïng vuøng coù noäi dung cô baûn ñöôïc quy ñònh cuï theå: Noäi dung ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng vuøng goàm: a) Quy hoaïch xaây döïng vuøng lieân tænh, vuøng tænh, vuøng lieân huyeän, vuøng huyeän phaûi xaùc ñònh vaø phaân tích tieàm naêng, ñoäng löïc phaùt trieån vuøng; döï baùo veà toác ñoä ñoâ thò hoaù; giaûi phaùp phaân vuøng chöùc naêng, phaân boá heä thoáng ñoâ thò vaø ñieåm daân cö noâng thoân; xaùc ñònh khu vöïc chöùc naêng chuyeân ngaønh, cô sôû saûn xuaát, heä thoáng coâng trình ñaàu moái haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi coù yù nghóa vuøng; b) Quy hoaïch xaây döïng vuøng chöùc naêng ñaëc thuø ñöôïc hình thaønh treân cô sôû tieàm naêng veà kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh, di saûn vaên hoaù, caûnh quan thieân nhieân; xaùc ñònh vaø phaân tích tieàm naêng phaùt trieån, khaû naêng khai thaùc, phaân vuøng chöùc naêng, boá trí daân cö vaø toå chöùc heä thoáng coâng trình haï taàng kyõ thuaät phuø hôïp vôùi tính chaát vaø muïc tieâu phaùt trieån vuøng; c) Quy hoaïch xaây döïng vuøng doïc tuyeán ñöôøng cao toác, haønh lang kinh teá lieân tænh phaûi phaân tích ñoäng löïc vaø taùc ñoäng cuûa tuyeán, haønh lang ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc khu vöïc doïc tuyeán, caùc giaûi phaùp khai thaùc, söû duïng ñaát ñai, toå chöùc khoâng gian kieán truùc caûnh quan, heä thoáng coâng trình haï taàng kyõ thuaät phuø hôïp vôùi tính chaát cuûa tuyeán, haønh lang vaø baûo ñaûm an toaøn giao thoâng treân toaøn tuyeán; d) Quy hoaïch xaây döïng chuyeân ngaønh haï taàng kyõ thuaät phaûi döï baùo phaùt trieån vaø nhu caàu söû duïng ñaát; xaùc ñònh vò trí, quy moâ caùc coâng trình ñaàu moái, coâng trình phuï trôï, maïng truyeàn taûi chính, maïng phaân phoái vaø phaïm vi baûo veä vaø haønh lang an toaøn coâng trình; ñ) Caên cöù quy moâ, tính chaát cuûa vuøng, ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng vuøng ñöôïc nghieân cöùu treân cô sôû baûn ñoà ñòa hình tyû leä 1/25.000 – 1/250.000; e) Thôøi haïn quy hoaïch ñoái vôùi quy hoaïch xaây döïng vuøng töø 20 naêm ñeán 25 naêm, taàm nhìn 50 naêm; g) Quy hoaïch xaây döïng vuøng ñöôïc pheâ duyeät laø cô sôû ñeå trieån khai laäp quy hoaïch ñoâ thò, quy hoaïch xaây döïng khu chöùc naêng ñaëc thuø, quy hoaïch xaây döïng noâng thoân vaø quy hoaïch heä thoáng coâng trình haï taàng kyõ thuaät caáp vuøng. Nhö vaäy, quy hoaïch xaây döïng laø quy hoaïch khoâng gian vaät theå moät caùch toång hôïp ñaày ñuû veà ñònh höôùng caùc tuyeán khung vaø coâng trình ñaàu moái coù tính chaát quoác gia vaø vuøng, veà haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi, heä thoáng ñoâ thò noâng thoân, caùc khoâng gian xaây döïng khu coâng nghieäp, du lòch vaø dòch vuï khaùc, caùc khu baûo toàn thieân nhieân hay quoác phoøng...
60
SË 75 . 2015
Veà phaïm vi laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng Veà vieäc xaùc ñònh phaïm vi vuøng caàn laäp quy hoaïch khoâng gian coù theå truøng vôùi phaïm vi phaân vuøng kinh teá nhö vuøng kinh teá troïng ñieåm hoaëc vuøng laõnh thoå, nhöng cuõng coù theå khoâng truøng phaïm vi bôûi ñieàu kieän quy hoaïch khoâng gian coøn lieân quan ñeàn heä thoáng lieân keát haï taàng kyõ thuaät vaø ñieàu kieän ñòa hình. Ví duï ñoái vôùi Vuøng Kinh teá duyeân haûi laø vuøng bao goàm caùc tænh ven bieån töø Baéc ñeán Nam, nhöng ñoái vôùi quy hoaïch xaây döïng khoâng gian vuøng khoâng theå laäp theo phaïm vi nhö vaäy, söï phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò - noâng thoân, heä thoáng haï taàng kyõ thuaät, xaõ hoäi vaø ñieàu kieän heä sinh thaùi, ñòa hình, ñieàu kieän töï nhieân cuûa caùc vuøng mieàn khaùc nhau ñoøi hoûi phaïm vi quy hoaïch xaây döïng khaùc, ví duï nhö quy hoaïch xaây döïng vuøng Duyeân haûi Baéc Boä, vuøng Trung Trung Boä, vuøng Nam Trung Boä... Tuyø theo muïc tieâu quaûn lyù phaùt trieån ôû moãi vuøng mieàn, caàn xaùc ñònh phaïm vi quy hoaïch hôïp lyù. Ví duï nhö thöïc hieän chuû tröông taêng cöôøng phaùt trieån heä thoáng haï taàng, vaø daân cö vuøng bieân giôùi…. vieäc ñònh höôùng vaø quaûn lyù xaây döïng toaøn tuyeán bieân giôùi laø nhöõng khoâng gian lôùn traûi daøi nhieàu tænh, vaø coù söï quan heä vôùi caùc nöôùc khaùc nhau nhö Trung Quoác, Laøo, Campuchia, do ñoù Chính phuû ñaõ pheâ duyeät nhieäm vuï thöïc hieän quy hoaïch xaây döïng vuøng theo phaïm vi caùc vuøng bieân giôùi hôïp lyù nhö quy hoaïch xaây döïng vuøng bieân giôùi Vieät Trung; Vuøng bieân giôùi Vieät – Laøo, vuøng bieân giôùi Taây Nam... hoaøn toaøn khoâng coù trong phaân vuøng kinh teá. Xu theá ñoâ thò hoaù taäp trung ngaøy caøng phaùt trieån, do ñoù haàu heát caùc quoác gia ñeàu quan taâm laäp quy hoaïch vuøng ñoâ thò lôùn, ñaëc bieät laø Quy hoaïch vuøng Thuû ñoâ; ví duï, taïi Anh ñaõ trieån khai laäp quy hoaïch cho 6 vuøng ñoâ thò lôùn, ñaûm baûo moät caùch toaøn dieän cho caùc khoâng gian ñoäng löïc cuûa caû quoác gia. Taïi Vieät Nam hieän nay cuõng ñaõ vaø ñang laäp Quy hoaïch vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi vaø vuøng TP. HCM, caùc quy hoaïch xaây döïng vuøng thaønh phoá lôùn voâ cuøng quan troïng, ñaây laø nhöõng vuøng ñoäng löïc kinh teá lôùn cuûa quoác gia, laø nôi taäp trung caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi lôùn nhaát, thaäm chí laø nhöõng trung taâm coù taàm quoác teá... laø nôi thu huùt ñaàu tö lôùn vaø coù heä thoáng haï taàng ñoàng boä vaø taäp trung. Ñaây cuõng laø nôi coù nhöõng nguy cô cuûa beänh phaùt trieån taäp trung (ñaàu to), do ñoù vieäc laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng Thuû ñoâ vaø vuøng TP. HCM seõ laø coâng cuï kieåm soaùt phaùt trieån nhaèm haïn cheá söï maát caân ñoái trong quaù trình xaây döïng, ñoàng thôøi cuõng xaùc ñònh moät heä thoáng keát noái trong chuøm ñoâ thò cuûa caû vuøng, nhaèm khuyeán khích cho caùc ñoâ thò veä tinh phaùt trieån, giaûm taûi khu vöïc loõi trung taâm cuûa caùc thaønh phoá lôùn... Veà phöông phaùp laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng (quy hoaïch khoâng gian vaät theå): Theo phöông phaùp luaän cuûa heä thoáng “Lieân Xoâ” cuõ, caùch laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng laø cuï theå hoaù heä thoáng khoâng gian vaät theå treân cô sôû quy hoaïch KTXH ñaõ ñöôïc pheâ duyeät, thöïc teá cho thaáy, thöù nhaát, laø do nhu caàu quaûn lyù xaây döïng phaùt trieån cuûa vuøng ñöôïc xaùc ñònh moät phaïm vi hôïp lyù ñeå laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng khoâng truøng vôùi phaïm vi ranh giôùi vuøng KTXH do ñoù khi trieån khai nghieân cöùu thöôøng khoù khaên bôûi quan nieäm caàn coù “muõ” laø quy hoaïch KTXH, thöïc teá haàu nhö khoâng coù söï ñoàng boä theo lyù thuyeát treân. Thöù hai, laø nhöõng vuøng coù giôùi haïn phaïm vi truøng nhö vuøng Ñoàng Baèng soâng Cöûu Long hay vuøng Taây Nguyeân, nhöng giai ñoaïn laäp quy hoaïch KTXH vaø quy hoaïch xaây döïng vuøng laïi khoâng theo ñuùng trình töï tröôùc -
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
sau, thöôøng hay bò ñaët caâu hoûi “gaø coù tröôùc hay tröùng coù tröôùc?”, do ñoù nhieàu khi phaàn quy hoaïch KTXH chaúng coù giaù trò neáu ñaõ quaù cuõ hoaëc chöa ñöôïc laäp, maø nhu caàu laäp quy hoaïch xaây döïng vuøng laïi ñang caáp baùch ñeå laøm cô sôû ñònh höôùng ñaàu tö phaùt trieån. Hoaëc coù loaïi hình Quy hoaïch xaây döïng vuøng doïc haønh lang tuyeán ñöôøng Quoác loä N chaúng haïn, vì laø moät phaïm vi traûi daøi qua nhieàu tænh vaø coù raát nhieàu khoâng gian kinh teá vaø daân cö phaùt trieån doïc haønh lang neân baét buoäc phaûi coù quy hoaïch xaây döïng ñeå laøm cô sôû ñònh höôùng vaø kieåm soaùt phaùt trieån, loaïi phaïm vi naøy hoaøn toaøn khoâng theå coù quy hoaïch KTXH laøm “muõ”. Thöïc teá phöông phaùp nghieân cöùu quy hoaïch xaây döïng vuøng ñeàu phaûi coù luaän cöù cô baûn phaân tích moái quan heä lieân vuøng vaø ñaùnh giaù khaû naêng phaùt trieån caùc khoâng gian vaät theå trong vuøng nghieân cöùu moät caùch hôïp lyù ñaûm baûo haøi hoaø caân ñoái vôùi caùc nhu caàu phaùt trieån khaùc nhö noâng nghieäp, baûo toàn thieân nhieân... vaø ñaëc bieät laø keát noái khung haï taàng kyõ thuaät quoác gia vaø vuøng. Phöông phaùp nghieân cöùu quy hoaïch khoâng gian vuøng khoâng coù quy hoaïch KTXH laø phöông phaùp ñaõ vaø ñang ñöôïc thöïc hieän phoå bieán ôû caùc nöôùc tieân tieán treân theá giôùi. Veà quaûn lyù thöïc hieän: Theo heä thoáng haønh chính cuûa Vieät Nam khoâng coù caáp chính quyeàn vuøng, do ñoù vieäc quaûn lyù thöïc hieän quy hoaïch vuøng coøn chöa thaät hieäu quaû. Vieäc laäp quy hoaïch vuøng lieân tænh coù giaù trò phaùp lyù, tuy nhieân vieäc giaùm saùt trong quaù trình thöïc hieän khoù khaên. Ñoái vôùi quy hoaïch xaây döïng vuøng tænh coù ñieàu kieän quaûn lyù thöïc hieän toát hôn theo phaân caáp vì do tænh töï toå chöùc thöïc hieän. Thöïc teá do nhu caàu caïnh tranh phaùt trieån cuûa caùc tænh khaùc nhau, coù nhieàu quy hoaïch caáp tænh ñaõ vöôït ngoaøi nhöõng quy ñònh cuûa quy hoaïch vuøng lieân tænh nhöng khoâng coù cheá taøi ñuû maïnh, cuõng nhö thieáu boä maùy quaûn lyù caáp vuøng lieân tænh ñeå kieåm soaùt ñieàu chænh söï maát caân ñoái ñoù. Hieän nay môùi coù duy nhaát moät Ban chæ ñaïo Ñaàu tö vaø quy hoaïch xaây döïng vuøng Thuû ñoâ Haø Noäi ñöôïc chính thöùc thaønh laäp, do Phoù Thuû töôùng laøm tröôûng ban, vaø Boä tröôûng Boä Xaây döïng laø Phoù tröôûng ban thöôøng tröïc. Tuy nhieân vieäc ñieàu haønh vaãn coù tính chaát chæ ñaïo ñònh höôùng trong quaù trình phaùt trieån cuûa caùc tænh trong vuøng, chöa thöïc söï laø moät cô quan thöïc hieän coâng taùc kieåm soaùt phaùt trieån, do ñoù hieäu quaû chöa thaät cao.
3. Kinh nghieäm veà quy hoaïch vaø quaûn lyù xaây döïng vuøng cuûa theá giôùi
Haàu heát caùc quoác gia ñeàu coù theå cheá quaûn lyù luaät phaùp veà quy hoaïch khoâng gian töø caáp quoác gia ñeán chi tieát ñeå quaûn lyù ñaàu tö xaây döïng vaø phaùt trieån, tuy nhieân moãi quoác gia coù boä khung luaät khaùc nhau. Caùc quoác gia ñeàu coù söï tieán boä, ñoåi môùi daàn veà theå cheá quaûn lyù quy hoaïch khoâng gian töø phöông thöùc taäp trung (töø treân – xuoáng) ñeán phöông thöùc phaân caáp, tuy nhieân möùc ñoä khaùc nhau. Haàu heát caùc quoác gia coù heä thoáng quy hoaïch khoâng gian vuøng thuû ñoâ bao goàm thaønh phoá thuû ñoâ vaø khu vöïc laân caän. Nhieàu quoác gia coù xu höôùng quan taâm quy hoaïch khoâng gian vuøng caùc sieâu ñoâ thò (Metropolitan) Caùc quoác gia kinh teá ñaõ phaùt trieån coù xu höôùng phaân caáp maïnh hôn, cô quan Chính phuû (caáp Boä) khoâng tröïc tieáp can thieäp vaøo quy hoaïch caáp
vuøng vaø ñòa phöông. Caùc quoác gia ñang phaùt trieån vaãn chöa phaân caáp maïnh, quy hoaïch quoác gia vaø caáp vuøng vaãn chòu söï chæ ñaïo vaø quyeát ñònh bôûi cô quan Chính phuû (Caùc Boä ngaønh), thaäm chí coù moät soá quoác gia caáp Boä quaûn lyù toaøn boä quy hoaïch khoâng gian quoác gia ñeán quy hoaïch chi tieát khoâng gian töøng khu vöïc ñòa phöông. Veà heä thoáng loaïi hình quy hoaïch Nhoùm 1: Coù hai heä thoáng song song: quy hoaïch kinh teá xaõ hoäi ôû caùc caáp vaø quy hoaïch khoâng gian ôû caùc caáp (Trung Quoác, Mieán Ñieän, AÁn Ñoä,) Nhoùm 2: Coù keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi caáp quoác gia. Quy hoaïch khoâng gian ôû caùc caáp töø quoác gia, vuøng, tænh ñeán ñòa phöông, ñoâ thò... (Ñöùc, Anh, Phaùp, Ñan Maïch, Taây Ban Nha, YÙ, Thuïy Ñieån, Thaùi Lan) Nhoùm 3: Coù keá hoaïch chieán löôïc phaùt trieån kinh teá caáp quoác gia, vuøng. Coù quy hoaïch khoâng gian caùc caáp Nhoùm 4: Coù quy hoaïch caáu truùc chieán löôïc khoâng gian caáp quoác gia, caáp vuøng, caáp thaønh phoá. Coù quy hoaïch khoâng gian chi tieát töøng khu vöïc (Haø Lan vaø Thuïy Ñieån, Malaysia). Nhoùm 5: Quy hoaïch kinh teá xaõ hoäi caáp quoác gia ngaén haïn vaø daøi haïn, quy hoaïch khoâng gian caáp quoác gia, quy hoaïch toång theå caáp vuøng, quy hoaïch chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò caáp ñoâ thò (Mieán Ñieän). Veà quaûn lyù khoâng gian vuøng: Moät soá nöôùc coù Chính quyeàn vuøng coù ñaày ñuû quyeàn löïc chæ ñaïo kieåm soaùt phaùt trieån, nhöng cuõng coù moät soá nöôùc khoâng coù Chính quyeàn vuøng nhöng ñaõ vaø ñang kieåm soaùt vuøng phaùt trieån raát hieäu quaû nhö Haøn Quoác, theo luaät hieän haønh, caùc vuøng ñöôïc xaùc ñònh laäp quy hoaïch theo nhöõng muïc tieâu quan troïng cuûa quoác gia seõ coù moät cô quan quaûn lyù vuøng ñöôïc thaønh laäp goïi laø “Cô quan phaùt trieån vuøng”, caùc quyeàn haïn traùch nhieäm ñöôïc xaùc ñònh roõ trong luaät do ñoù vieäc kieåm soaùt phaùt trieån ñöôïc ñaûm baûo hieäu quaû.
4. Ñoâ thò hoaù vaø nhu caàu ñoåi môùi theå cheá veà quy hoaïch xaây döïng Vuøng
Nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñang chuyeån höôùng taäp trung quan taâm ñeán quy hoaïch vuøng thaønh phoá lôùn, laøm toát caùc quy hoaïch naøy laø cô baûn kieåm soaùt ñöôïc caùc khoâng gian quan troïng cuûa quoác gia. Ñoái vôùi Vieät Nam, xu theá ñoâ thò hoaù ñang gia taêng nhanh choùng, ñaõ vaø ñang hình thaønh caùc ñoâ thò lôùn nhö Thuû ñoâ Haø Noäi, TP. HCM, TP Haûi Phoøng, TP Ñaø Naüng, TP Caàn Thô... laø nhöõng ñoâ thò ñoäng löïc Quoác gia vaø Vuøng. Caùc ñoâ thò lôùn thöôøng laø caùc cöïc phaùt trieån coù söùc huùt aûnh höôûng lan toaû hoaëc lieân keát thaønh caùc chuoãi hay chuøm ñoâ thò. Gaàn 30 ñoâ thò lôùn cuûa Vieät Nam (ñoâ thò ñaëc bieät ñeán ñoâ thò loaïi II) ñaõ chieám 62% toång daân soá ñoâ thò toaøn quoác vaø ñoùng goùp gaàn 65% GDP cho quoác gia. Do ñoù caàn ñoåi môùi theå cheá veà quy hoaïch xaây döïng vuøng taäp trung vaøo quy hoaïch vuøng thaønh phoá lôùn, coù theå lieân quan ñeán nhieàu tænh hoaëc vaøi tænh, ñeå ñònh höôùng vaø kieåm soaùt nhöõng khoâng gian ñoâ thò taäp trung maät ñoä cao veà kinh teá vaø caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi.
Taøi lieäu nghieân cöùu: 1. Boä Giao thoâng Ñaát ñai vaø Du Lòch Nhaät Baûn, 2013, Taøi lieäu toång hôïp Theå cheá veà quy hoaïch khoâng gian cuûa caùc nöôùc chaâu AÂu vaø chaâu AÙ 2. Hoïc vieän kyõ thuaät Malaysia, 2008, Heä thoáng Quy hoaïch Malaysia 3. Baùo Khoa hoïc Xaõ hoäi Chaâu AÙ, 2009, Heä thoáng Quy hoaïch phaùt trieån Malaysia 4. Luaät Quy hoaïch ñoâ thò Cộng hoøa Phaùp.
SË 75 . 2015
61
Caàn ñöa quy hoaïch tích hôïp vaøo Luaät Quy hoaïch ôû nöôùc ta
ñeå PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG
DIEÃN ÑAØN Nguyeãn Ñaêng Sôn *
Hieän traïng quy hoaïch ôû nöôùc ta ÔÛ nöôùc ta hieän nay laø cô cheá “Kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng XHCN” vôùi quaù trình hoäi nhaäp toaøn caàu, heä thoáng kinh teá naøy trôû neân “hoãn hôïp”. Tuy nhieân hieän nay vaãn söû duïng phöông phaùp quy hoaïch truyeàn thoáng, keá thöøa töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung neân coøn nhieàu toàn taïi nhö: n Saûn phaåm quy hoaïch nhanh choùng bò laïc haäu tröôùc nhöõng söï thay ñoåi lieân tuïc vaø nhanh choùng cuûa thöïc tieãn. n Caùch tieáp caän coøn naëng töø treân xuoáng, mang tính aùp ñaët thieáu linh hoaït vaø haïn cheá khaû naêng phaùt huy moïi nguoàn löïc trong xaõ hoäi. n Söï phoái hôïp ña ngaønh trong quaù trình laäp quy hoaïch coøn raát haïn cheá daãn tôùi söï choàng cheùo giuõa caùc loaïi quy hoaïch phaùt trieån ngaønh. n Tuït haäu veà phöông phaùp quy hoaïch trong boái caûnh toaøn caàu hoùa. Coù theå noùi “maïnh ai naáy laøm” neân “khaäp kheãnh” khoâng theå phaùt trieån beàn vöõng. Hieän nay ôû nöôùc ta laäp quaù nhieàu quy hoaïch nhöng khoâng ñoàng boä, thieáu thoáng nhaát thieáu söï lieân keát khôùp noái vaø coøn nhieàu choàng laán maâu thuaãn. Chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa quy hoaïch thaáp, ñieàu chænh boå sung nhieàu maø khoâng gaén vôùi yeâu caàu söû duïng cuõng nhö nguoàn löïc thöïc hieän, quy hoaïch bò buoâng loûng, chöa kòp thôøi, thieáu cöông quyeát, quaûn lyù quy hoaïch do nhieàu cô quan quaûn lyù, thieáu cô quan ñaàu moái, thieáu ñaûm baûo tính taäp trung. Nguyeân nhaân treân laø do tö duy vaø nhaän thöùc veà quy hoaïch coøn nhieàu haïn cheá. Phöông phaùp quy hoaïch vaø noäi dung quy hoaïch chöa phuø hôïp vôùi kinh teá thò tröôøng, hoäi nhaäp quoác teá. Vì vaäy, caàn coù Luaät Quy hoaïch ñeå giuùp nhaø nöôùc trong quaûn lyù ñieàu haønh kinh teá xaõ hoäi baûo veä moâi tröôøng khoâng gian thoâng qua ñoù theå hieän ñöôïc söï coâng baèng haøi hoøa giöõa vaät chaát - tinh thaàn, giöõa kinh teá - xaõ hoäi vaø ñaûm baûo tính hieäu quaû vaø tính beàn vöõng, theo ñoù quy hoaïch caàn phaûi ñöôïc nghieân cöùu theo höôùng ña ngaønh gaén vôùi khoâng gian, laõnh thoå. Coù theå noùi ngaønh quy hoaïch caàn thay ñoåi caùch tieáp caän cuï theå, töø ñôn ngaønh sang caùch tieáp caän toång hôïp, heä thoáng vaø ña ngaønh. Caàn ñöa phöông phaùp quy hoaïch tích hôïp vaøo Luaät Quy hoaïch ñeå Phaùt trieån beàn vöõng. Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù IV BCH TÖ Ñaûng khoùa XI “Xaây döïng heä thoáng keát caáu haï taàng ñoàng boä nhaèm ñöa nöôùc ta cô baûn trôû thaønh nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020” coù chæ roõ caàn “Xaây döïng Luaät Quy hoaïch coù phaïm vi ñieàu chænh chung cho caùc loaïi quy hoaïch phaùt trieån treân phaïm vi caû nöôùc”. Coøn theo Boä tröôûng Boä Keá hoaïch Ñaàu tö (ngaøy 20/2/2012): “Hieän nay, Chính phuû ñang giao
62
SË 75 . 2015
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
baûn quy hoaïch kinh teá, xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng vaø quy hoaïch ñoâ thò, ñuùng hôn laø quy hoaïch chieán löôïc nhö moät caùi duø bao truøm leân caùc loaïi quy hoaïch neâu treân. Do vaäy caàn giao cho moät ñôn vò ñöùng ra laøm ñaàu moái hôïp nhaát caùc baûn quy hoaïch neâu treân, caû ôû caáp quoác gia vaø caáp tænh, thaønh phoá, ôû TPHCM hieän nay laø Vieän Nghieân cöùu Phaùt trieån. Quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát laø söï hôïp taùc veà maët toå chöùc giöõa nhaø nöôùc, coäng ñoàng vaø doanh nghieäp theo phöông phaùp quy hoaïch coù söï tham gia. Ñieàu ñoù laø söùc maïnh ñeå huy ñoäng caùc nguoàn löïc vaø phoái hôïp haønh ñoäng treân dieän roäng, laø coâng cuï quaûn lyù cuûa chính quyeàn, cho neân ñaõ thay ñoåi töø quan nieäm “laäp quy hoaïch thaønh phoá” sang “thaønh phoá laäp quy hoaïch”
Boä KH-ÑT chuû trì soaïn thaûo Luaät Quy hoaïch. Boä KH-ÑT ñang tieán haønh böôùc trieån khai ñaàu tieân. Veà cô quan thaåm ñònh quy hoaïch Boä KH-ÑT cuõng laø cô quan ñoäc laäp coù theå thaåm ñònh quy hoaïch. Neân khi soaïn luaät, Boä KH-ÑT seõ ñöa moät phöông aùn laø ñeå Boä ñöùng ra laøm cô quan ñaàu moái thaåm ñònh lieân keát caùc loaïi quy hoaïch, traùnh choàng cheùo, daøn traûi laõng phí. Boä ñang laø ñaàu moái tham möu chính phuû hoaïch ñònh, phaân boá voán neân ñuû khaû naêng xem chuùng ta coù ñuû nguoàn löïc thöïc hieän toång theå caùc quy hoaïch ñaõ ñöôïc duyeät hay khoâng”.
Quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát so vôùi quy hoaïch truyeàn thoáng coù nhöõng ñieåm môùi sau ñaây: n Mang tính chieán löôïc thay vì toaøn dieän n Linh hoaït (hay “ñoäng”) thay vì cöùng nhaéc n Mang tính haønh ñoäng thay vì lyù thuyeát n Taäp trung vaøo quy trình thay vì saûn phaåm n Coù söï tham gia roäng raõi cuûa coäng ñoàng vaø caùc beân lieân quan thay vì yù chí chính trò vaø quan ñieåm chuyeân gia thuaàn tuùy n Taàm nhìn daøi haïn thay vì nhieäm kyø n Tính ñeán toaøn caàu hoùa thay vì chæ ñòa phöông n Ñoùng vai troø ñieàu phoái vaø hôïp nhaát lieân nghaønh trong hoaïch ñònh chính saùch phaùt trieån vaø quaûn lyù ñoâ thò thoâng qua khuyeán khích caùc cô quan quaûn lyù phoái hôïp quy hoaïch ngaønh theo khoâng gian n Kieán taïo hình thöùc ñoâ thò hoùa môùi vaø hình thaùi ñoâ thò theo höôùng thaân thieän vôùi moâi tröôøng, baûo veä taøi nguyeân vaø naâng cao chaát löôïng khoâng gian soáng.
Coù theå noùi, caùc ñieàu neâu treân chính laø cô sôû ñeå ñöa phöông phaùp “Quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát”/ Quy hoaïch tích hôïp (ra ñôøi töø thaäp nieân 1990 trong thôøi kyø toaøn caàu hoùa – kinh teá thò tröôøng ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån beàn vöõng) vaøo Luaät Quy hoaïch ñang soïan thaûo ôû nöôùc ta, vaø cuõng phuø hôïp vôùi tinh thaàn Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû Veà vieäc ban haønh ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng ôû Vieät Nam (Chöông trình nghò söï 21 cuûa Vieät Nam) soá 153.2004/QÑ-TTg, ngaøy 17/8/2004 laø “Quy hoaïch toång theå vaø keá hoaïch phaùt trieån cuûa caùc ngaønh ñòa phöông nhaèm keát hôïp chaët cheõ, hôïp lyù vaø haøi hoøa giöõa phaùt trieån kinh teá, thöïc hieän tieán boä xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng, ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng ñaát nöôùc”.
Quy hoaïch thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu (BÑKH).
Quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát laø hôïp nhaát caùc quy hoaïch: kinh teá, xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng, cô sôû haï taàng vaø quy hoaïch ñoâ thò ñeå tìm vuøng chung/tieáng noùi chung ñaûm baûo coâng baèng, soáng toát vaø tính beàn vöõng.
Do vaäy caàn ñoåi môùi phöông phaùp quy hoaïch ôû nöôùc ta ñöa “quy hoaïch tích hôïp” vaøo “Luaät Quy hoaïch” ñeå ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng trong kinh teá thò tröôøng - toaøn caàu hoùa, khuûng hoaûng sinh thaùi vaø BÑKH.
Treân cô sôû vuøng chung/ tieáng noùi chung caàn ñieàu chænh caùc baûn quy hoaïch chuyeân nghaønh cho phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng. Moãi quy hoaïch laïi coù nhieàu chieán löôïc, moãi chieán löôïc laïi coù nhieàu döï aùn/ chöông trình, moåi döï aùn/chöông trình coù theå coù nhu caàu veà khoâng gian, ñaàu ra cuûa quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát, chính laø ñaàu vaøo cuûa quy hoaïch ñoâ thò ñaõ ñöôïc ñieàu chænh höôùng tôùi muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng. Tuy nhieân quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát khoâng thay theá ñöôïc caùc
Trong thôøi kyø BÑKH, ñeå ñaùp öùng xu höôùng bieán ñoåi khí haäu vaøo heä thoáng ñoâ thò vaø caûi thieän khaû naêng ñaùp öùng, caàn öùng duïng chieán löôïc keùp. Khaû naêng ñaùp öùng trong boái caûnh naøy ñöôïc hieåu roäng nhö laø khaû naêng cuûa moät heä thoáng ñeå quaûn lyù caû hai vieäc thích öùng vôùi BÑKH (khaû naêng thích öùng) vaø ñaûm nhieäm vieäc khaéc phuïc vieäc bieán ñoåi khí haäu (khaû naêng khaéc phuïc/ giaûm nheï) (Tomkins & Adger 2005, Yohe 2001). Maët khaùc thì “Quy hoaïch thích öùng vôùi BÑKH” ñöôïc trieån khai treân cô sôû keát hôïp giöõa quy hoaïch töø treân xuoáng vôùi quy hoaïch töø döôùi leân, do ñoù “ñieàu kieän phaûi ñaùp öùng” cho pheùp taïo neân “heä thoáng hoïc thích öùng”, vôùi ñieàu kieän phaûi “tích hôïp theâm caùc chieán löôïc thích öùng vaø giaûm nheï BÑKH” vaøo “quy hoaïch chíeán löôïc hôïp nhaát”.
Caàn chuyeån töø quy hoaïch ñoâ thò hieän ñaïi sang quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi
Töø quy hoaïch ñoâ thò hieän ñaïi ñeán haäu hieän ñaïi Trong thôøi kyø toaøn caàu hoùa vaø kinh teá thò tröôøng, haäu coâng nghieäp, thoâng tin vaø laäp trình, khuûng hoaûng sinh thaùi thì khoâng thích hôïp neáu quy hoaïch khoâng gian vaät chaát laïi vaãn söû duïng quy hoaïch “ñoâ thò hieän ñaïi” truyeàn thoáng theo phaân khu kieåu hình hoïc cöùng nhaéc SË 75 . 2015
63
thieáu söï linh hoaït. “Trong khuoân khoå cuûa quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát”, caàn söû duïng “quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi” coù tính ña phöông thì ngoaøi phaân khu linh hoaït vaø hôïp lyù vaø ña daïng coù theå coøn bao goàm nhieàu loaïi: töø khoâng gian lòch söû, khoâng gian trí tueä, khoâng gian tinh thaàn , khoâng gian ngheä thuaät vaø khoâng gian vaên hoùa ñeán khoâng gian töï nhieân… Veà quy hoaïch ñoâ thò, thì ôû nöôùc ta töø sau 1954 tôùi nay (theo Luaät Quy hoaïch ñoâ thò naêm 2009) vaãn söû duïng theo phöông phaùp quy hoaïch cuûa Lieân Xoâ cuõ chòu aûnh höôûng maïnh meõ cuûa quy hoaïch chöùc naêng do Le Corbusier ñeà xöôùng vaøo thôøi kyø coâng nghieäp, hay coøn ñöôïc goïi laø quy hoaïch toång theå, quy hoaïch ñoâ thò hieän ñaïi hay quy hoaïch ñoâ thò truyeàn thoáng, ñoù laø quy hoaïch phaân khu chöùc naêng kieåu hình hoïc cöùng nhaéc, thieáu linh hoaït khoâng thích öùng vôùi kinh teá thò tröôøng, toaøn caàu hoùa vôùi haøng traêm haøng ngaøn caùc nhaø ñaàu tö tö nhaân vaø caù nhaân maø trong ñoù söï ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc raát haïn cheá. Tuy nhieân treân thöïc teá, coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò ôû nöôùc ta hieän nay vaãn coá gaéng döï baùo vaø ñònh höôùng toái ña moïi vieäc. Treân cô sôû ñoù chính quyeàn luoân coù mong muoán kieåm soaùt moïi quy ñònh veà quy hoaïch vaø keá hoaïch. Keá hoaïch hoùa thöôøng ít linh hoaït hôn thò tröôøng vaø chæ coù taùc ñoäng ñeán nhöõng “khoái löôïng haïn cheá” trong khi ñoù thò tröôøng coù theå taùc ñoäng ñeán nhöõng “khoái löôïng coù tieàm naêng khoâng haïn cheá”. Ñieàu naøy buoäc coâng taùc quy hoaïch vaø keá hoaïch phaûi thay ñoåi ñeå coù theå phaûn öùng vaø ñieàu chænh thò tröôøng. Toùm laïi, caùch nhìn trong quy hoaïch ñoâ thò ôû nöôùc ta vaãn laø taïo ra moät cô caáu oån ñònh trong töông lai theo keá hoaïch. Trong khi ñoù coâng cuï quy hoaïch trong kinh teá thò tröôøng caàn ñöôïc xem nhö nhöõng “coâng cuï ñieåu tieát vaø ñieàu chænh” trong moät thöïc teá kinh teá - xaõ hoäi naêng ñoäng vaø linh hoaït. Thôøi kyø hieän nay laø thôøi kyø toaøn caàu hoùa - kinh teá thò tröôøng, haäu coâng nghieäp - thoâng tin vaø laäp trình vaø khuûng hoaûng sinh thaùi thì khoâng theå söû duïng maõi phöông phaùp quy hoaïch ñoâ thò hieän ñaïi maø chuyeån sang söû duïng phöông phaùp quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi vì: so vôùi quy hoaïch hieän ñaïi ñôn thuaàn coâng naêng thì quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi khaúng ñònh raèng phaûi thoûa maõn yeáu toá con ngöôøi soáng trong ñoâ thò, maët khaùc moät ñoâ thò khoâng ñôn thuaàn chæ laø coâng naêng maø coøn coù tính baûn saéc hay giaù trò lòch söû. Theo William S.W.Lim: “Khoâng gian haäu hieän ñaïi coù tính ña phöông vaø coù theå goàm nhieàu loaïi töø khoâng gian lòch söû, khoâng gian trí tueä, khoâng gian tinh thaàn, khoâng gian ngheä thuaät vaø khoâng gian vaên hoùa… ñeán khoâng gian töï nhieân vaø khoâng gian thaät söï… Tính haäu hieän ñaïi laø moät hieän töôïng vaên hoùa toaøn caàu. Söï naêng ñoäng vaø khaùc bieät cuûa noù coù tính toaøn caàu thích öùng vôùi ñòa phöông…”. Thöïc ra thì ñoâ thò haäu hieän ñaïi cuõng chính laø söï hoøa troän giöõa caùc yeáu toá hieän ñaïi vaø haäu hieän ñaïi trong thieát keá vaø toång theå.Do vaäy coù theå noùi quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi ngaøy nay thì ngoaøi vieäc phaân khu chöùc naêng coøn caàn phaûi linh hoaït, hôïp lyù vaø raát ña daïng vì noù coøn ñöôïc quyeát ñònh nhieàu hôn bôûi caùc ñaïi löôïng nhö vò trí ñòa hình, söï lieân heä giöõa caûnh quan vaø nöôùc, caùc di saûn kieán truùc caàn baûo toàn… Neáu söû duïng “Quy hoaïch phaân khu” cuûa quy hoaïch ñoâ thò hieän ñaïi thì khoâng theå cöùng nhaéc “kieåu hình hoïc” nhö tröôùc ñaây vì seõ “khoâng hieäu quaû”, vì “ñoâ thò raát phöùc taïp” do vaäy maø caàn “linh hoaït” toå chöùc khoâng gian ñeå hôïp nhaát giöõa khu ôû, khu laøm vieäc vaø dòch vuï coâng coäng, “phaùt huy vai troø cuûa ngöôøi ñi boä” vaø traùnh giao thoâng con laéc,
64
SË 75 . 2015
ñeå giaûm aùch taéc giao thoâng nhaèm taïo ra moät cô caáu ñoâ thò “hôïp lyù”, “ña daïng” coâng naêng söû duïng hoãn hôïp (mixed use) theo höôùng ña duïng vaø caàn coù giaûi phaùp öùng xöû coù hieäu quaû vôùi söï “suy thoaùi veà moâi tröôøng”. Moät thaønh phoá sinh ñoäng phaûi laø “moät baûn lieân hôïp”. Quy hoaïch ñoâ thò haäu hieän ñaïi “chöùa ñöïng caùc nhu caàu khoâng gian ña daïng” cuûa caùc baûn quy hoaïch: kinh teá, xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng, cô sôû haï taàng trong “söï hôïp nhaát haøi hoøa” höôùng tôùi muïc tieâu “phaùp trieån beàn vöõng” theo phöông phaùp quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát/ quy hoaïch tích hôïp. Hieän coù nhieàu “moâ hình ñoâ thò” theo höôùng haäu hieän ñaïi nhö: thaønh phoá sinh thaùi - kinh teá (Eco2 City) , thaønh phoá soáng toát (Liveable City), taêng tröôûng thoâng minh (Smart Growth), chuû nghóa ñoâ thò môùi (New Urbanism), ñoâ thò hoïc caûnh quan... Trong kinh teá thò tröôøng vaø toaøn caàu hoùa vaø khuûng hoaûng sinh thaùi, quy hoaïch ñoâ thò ôû nöôùc ta caàn taäp trung ngay vaøo moät soá vaàn ñeà caáp thieát n Quy hoaïch ñoâ thò caàn coù moät saûn phaåm quy hoaïch duy nhaát bao goàm caû quy hoaïch söû duïng ñaát (SDÑ) vaø quy hoaïch xaây döïng chi tieát trong ñoù coù coù phaàn SDÑ. Hieän nay toàn taïi 2 loaïi quy hoaïch coù giaù trò nhö nhau laø quy hoaïch SDÑ (do ngaønh Taøi nguyeân-Moâi tröôøng laäp) vaø quy hoaïch xaây döïng chi tieát (do ngaønh xaây döïng laäp). Trong quaù trình trieån khai thöïc hieän, noäi dung veà quy hoaïch SDÑ giöõa 2 loaïi quy hoaïch naøy thöôøng coù nhöõng ñieåm khaùc nhau. Söï khaùc nhau giöõa 2 loaïi quy hoaïch naøy gaây khoù khaên trong vieäc löïa choïn loaïi quy hoaïch laøm caên cöù giao ñaát, cho thueâ ñaát, cho pheùp chuyeån muïc ñích SDÑ vaø nhieàu khi gaây ra nhöõng khieáu naïi cuûa daân vaø doanh nghieäp. n Caàn keát hôïp giöõa quy hoaïch theo quy cheá vaø quy hoaïch theo döï aùn, caàn ñöa khaùi nieäm döï aùn vaøo trong caùc quy ñònh. Chính döï aùn giuùp ñieàu chænh quy hoaïch vaø laø coâng cuï ñeå kieåm soaùt ñaát ñai. n Caàn coù nhöõng quy ñònh cöùng ñoái vôùi nhöõng maûng khoâng theå xaâm phaïm, song cuõng caàn coù nhöõng quy ñònh meàm ñoái vôùi nhöõng maûng gaén vôùi söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. n Thôøi haïn ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát laø 3 naêm, keå töø ngaøy quy hoaïch chi tieát ñöôïc pheâ duyeät laø quaù daøi khoâng ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån ngaøy caøng nhanh choùng trong cô cheá thò tröôøng vaø toaøn caàu hoùa. Quy hoaïch thöïc chaát laø döï baùo. Döï baùo khoâng bao giôø trôû thaønh hieän thöïc hoaøn toaøn, cho duø ñoù coù laø döï baùo cuûa nhöõng nhaø quy hoaïch gioûi nhaát. Coâng taùc quy hoaïch neân ñöa ra nhöõng muïc tieâu mang tính ñònh höôùng döïa treân cô sôû döï baùo vaø thöïc teá seõ tìm ra lôøi giaûi thích vaø ñöa ra caùc bieän phaùp ñieàu chænh. Neân ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát haøng naêm vaø phaân caáp cho chính quyeàn ñòa phöông thöïc hieän. Suy nghó coâng taùc quy hoaïch nhö moät “heä thoáng luoân ñieàu chænh” seõ daãn ñeán thay ñoåi ñaùng keå trong “vaên hoùa traùch nhieäm” cuûa caùc cô quan chuyeân moân. Quy hoaïch ñoâ thò cuõng caàn tính ñeán caùc yeáu toá vöøa cô baûn vaø vöøa môùi phaùt sinh “Môû roäng khoâng gian” trong quy hoaïch ñoâ thò treân cô sôû thoâng tin vaø giao thoâng phaùt trieån, ñoä ño thôøi gian (time scale) trong vuøng khoâng ngöøng thu nhoû. Vì vaäy “phaïm vi aûnh höôûng” cuûa thaønh phoà khoâng ngöøng môû roäng moät caùch töông öùng, phaïm vi khoâng gian maø ngöôøi laøm quy hoaïch quan taâm cuõng khoâng ngöøng môû roäng. Theo ESCAP,1993 thì vuøng ñoâ thò môû roäng caùc thaønh phoá ôû chaâu AÙ laø
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
khoaûng 50km töø trung taâm thaønh phoá vöôn ra doïc theo caùc ñöôøng cao toác, ñeå coù theå ñi laøm vaø veà trong ngaøy. Hieän nay ôû nöôùc ta môùi chæ coù quy hoaïch vuøng ñoâ thò môû roäng cuûa thuû ñoâ Haø Noäi vaø TP. HCM, song vuøng TP. HCM chöa coù cô cheá vaän haønh “lieân keát” neân chöa theå trôû thaønh “ñieåm nuùt trong maïng löôùi kinh teá toaøn caàu” trong “thôøi kyø toaøn caàu hoùa vaø kinh teá thò tröôøng”!.
Do vaäy caàn söûa ñoåi Luaät Quy hoaïch ñoâ thò 2009 cho phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng, toaøn caàu hoùa vaø BÑKH.
Veà “thôøi gian” trong quy hoaïch ñoâ thò, Cerda laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ coi lòch söû laø moät trong nhöõng moân hoïc cô baûn veà khoa hoïc ñoâ thò, theo oâng lòch söû baûn thaân noù khoâng phaûi laø muïc ñích, cuõng khoâng coù boå sung veà hieåu bieát, ñoái vôùi oâng noù laø con ñöôøng baét buoäc maø khoâng coù noù thì ngöôøi ta khoâng theå hieåu noåi yù nghóa vaø vaán ñeà veà thaønh phoá. Coøn theo C .Sitte thì chæ coù lòch söû môùi cho yù nghóa vaø moät cô sôû khaùch quan cho caùc nguyeân taéc veà toå chöùc caùc toång theå ñoâ thò. Quy hoaïch ñoâ thò khoâng theå khoâng bieát tôùi “caùc di saûn cuûa quaù khöù”, chính noù taïo neân “baûn saéc cuûa ñoâ thò”.
Taøi lieäu tham khaûo 1. Strategic planning_John M Bonfson & Robert Einsaweiler,1987 2. Planning under Pressure- The stategic choice Approach,John Frend &Allen Kickling, 1987 3. Integrated Urban Development- Urban management UN, 1990 4. Strategic planning for Management Regional growth and Development Robert J Stimson, 1992 5. Monitoring and Evaluating Urban Development Programs Elenor Hewitt,1992 6. Strategic Issues: What are they and from where do they are? Peter Smith Ring,1992 7. Applying Private Sector Stategic Planning in Public sectorJohn M Bryson& Wiliam P Roering,1992 8. Quy hoaïch ñoâ thò Piere Merlin,1993 9. Ñoùn theá kyû saép tôùi. Baøn veà nhöõng phaùt trieån hoïc thuaät trong quy hoaïch ñoâ thò Trung Quoác Ngoâ Löông Dung,1994 10. From Master Planning to Stategic Planning Gile Clark,1996 11. From Master Planning to Integrated Strategic Planning Brian Roberts, 1998 12. Töø quy hoaïch toång theå ñeán quy hoaïch chieán löôïcVIE/95/051,1998 13. Höôùng tôùi söï tham gia cuûa nhieàu thaønh phaàn trong quaûn lyù vaø phaùt trieån ñoâ thò VIE/95/051,1998 14. Ñoâ thò hoùa, khuûng hoaûng sinh thaùi & phaùt trieån beàn vöõng Nhieàu Taùc giaû, Nxb Treû naêm 2001 15. Some Recommendations on Uraban Planning and management Methodologies in Viet Nam Nguyen Dang Son,2003 16. Phöông phaùp tieáp caän môùi veà quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò Nguyeãn Ñaêng Sôn, NXB Xaây Döïng, 2005 vaø Taäp 2, 2006 17. Khoùa taäp huaán veà quy hoaïch vaø quaûn lyù ñaát ñai Region Rhoâne-Alpes (Phaùp) & TP HCM (VN),2006 18. Quy hoaïch ñoâ thò ñaïo lyù Chaâu AÙ William.S.W , NXB Xaây Döïng 2007 19. Towards City Planning for Social Harmony Nguyen Dang Son,Center for Asia – Pacific Studies & Kyung Hee University, Korea, 2009 20. Kieán truùc seõ trôû thaønh thöù yeáu_Albert Speer,2010 21. Moâ hình BÑKH lieân keát vaø Quy hoaïch ñoâ thò beàn vöõng – Nghieân cöùu taïi TPHCM Frank Schwartze, Ronald Eckert, Andrens Gravert, Ulrike Schinkel, Ralf Kersten, 2010. 22. Quy hoaïch ñoâ thò trieån khai thöïc hieän veà quy hoaïch phaân khu Pratice Berger,2011 23. Trieån khai thöïc hieän Luaät Quy hoaïch: ñaát ñai vaø quy hoaïch ñoâ thò Gautier Rouhet,2011 24. Kinh nghieäm quoác teá trong ñoåi môùi phöông phaùp quy hoaïch ñoâ thò ñöông ñaïi Ngoâ Trung Haûi& Löu Ñöùc Cöôøng,2011 25. Zonning Plan Robert van Nouhuys,2011 26. Suy nghó veà phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam Phaïm Syõ Lieâm,TC Ngöôøi Xaây Döïng soá 1&2 naêm 2012 27. Quy hoaïch phaân khu vaø ñoåi môùi phöông phaùp quy hoaïch Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC Ngöôøi Xaây Döïng soá 1&2 naêm 2012 28. Moâ hình bieán ñoåi khí haäu lieân keát vaø quy hoaïch ñoâ thò beàn vöõng Frank Schwartze,Ronald Eckert,Andreas Gavert,Ulrike Schinkel& Ralf Kersten,2010 29. Caàn ñoåi môùi phöông phaùp quy hoaïch ôû nöôùc ta Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC Quy hoaïch ñoâ thò, soá 12/2012 30. Quy hoaïch chieán löôïc hôïp nhaát Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC Quy hoaïch Xaây döïng soá 59/2012 31. Quy hoaïch ñoâ thò thôøi kyø haäu hieän ñaïi Phoù Ñöùc Tuøng, Dieãn ñaøn HKTS Quaûng Nam, 25/10/2013 32. Ñoâ thò: Chuû nghóa hieän ñaïi, haäu hieän ñaïi Traàn Quang , Ashui.com, 11/6/2014 33. Luaät Quy hoaïch phaûi laø cô sôû ñeå phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC Ngöôøi Xaây döïng, soá 7&8/2014
Xaây döïng hôn nöõa quan nieäm phaùt trieån “môû roäng lónh vöïc thôøi gian”. Nhìn laïi söï phaùt trieån cuûa kieán truùc vaø ñoâ thò nhöõng naêm qua ôû nöôùc ta thaáy raát nhieàu maâu thuaãn giöõa “xöa” vaø “nay”, giöõa “Ñoâng” vaø “Taây”. Caùc nhaø lyù luaän phöông Taây coù noùi: “Thaønh phoá laø moät quaù trình” (City is a process). Moät maët chuùng ta caàn nghieân cöùu döôùi goùc ñoä lòch söû, “oân cuõ bieát môùi”, “laáy xöa xeùt nay”. Moät maët caàn “döï ñoaùn veà töông lai”, cho duø nhöõng döï ñoaùn naøy khoâng ñöôïc chính xaùc laém nhöng nhaän thöùc coù theå khoâng ngöøng phaùt trieån, ñieàu quan troïng laø bieát thu nhaän nhöõng nhaän thöùc vaø quan ñieåm ñuùng ñaén duø cho chuùng coøn phieán dieän. Döïa vaøo töông quan vaø quy moâ roäng lôùn giöõa khoâng gian vaø thôøi gian, chuùng ta cuõng caàn phaûi töï giaùc xuaát phaùt töø nhöõng thay ñoåi vaø phaùt trieån cuûa quan nieäm khoâng gian vaø thôøi gian trong vaên hoùa, kinh teá vaø xaõ hoäi ñoâ thò ñeå quan saùt söï vaät, xuyeân suoát quaù khöù-hieän taïitöông lai. Quy hoaïch vì tính haøi hoøa xaõ hoäi. Ñeå ñaûm baûo tính haøi hoøa xaõ hoäi caàn söû duïng phöông phaùp quy hoaïch coù söï tham gia, caàn coù taát caû caùc beân lieân quan bao goàm caû tö nhaân, caùc ngaønh khaùc khoâng cuøng ngaønh, caùc ngaønh coâng coäng, caùc toå chöùc döïa vaøo coäng ñoàng, caùc toå chöùc phi chính phuû vaø caùc toå chöùc quoác teá. Ñieàu quan troïng laø caàn lieân keát caùc aûnh höôûng laãn nhau, taêng cöôøng hôïp taùc, hieåu bieát vaø bieát nhöôïng boä nhau giöõa caùc thaønh vieân trong xaõ hoäi. Quy hoaïch ñoâ thò caàn ñöôïc döïa treân söï nhaát trí laãn nhau vaø söï bình ñaúng trong coäng ñoàng. Coù theå noùi ñoù laø söï haøi hoøa giöõa xaõ hoäi daân söï, doanh nghieäp vaø nhaø nöôùc.
* Phoù Vieän tröôûng Vieän Nghieân cöùu Ñoâ thò & Phaùt trieån Haï taàng
SË 75 . 2015
65
LUAÄT QUY HOAÏCH T Söï caàn thieát & caùc yeâu caàu caàn xaùc ñònh TS. KTS. Ñaøo Ngoïc Nghieâm
66
SË 75 . 2015
höïc hieän chöông trình xaây döïng Luaät, Phaùp leänh cuûa Quoác hoäi khoaù XII, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñôn vò chuû trì ñaõ nghieân cöùu, soaïn thaûo, bieân taäp Luaät Quy hoaïch (Luaät QH). Quaù trình thöïc hieän döï aùn Luaät ñöôïc trieån khai nghieâm tuùc, baøi baûn, ñaõ coù söï tham gia ñoùng goùp yù kieán, phoái hôïp cuûa nhieàu Boä, Ngaønh, ñòa phöông, caùc toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp coù lieân quan, caùc Hoäi thaûo khoa hoïc. Döï thaûo laàn naøy ngoaøi söï coá gaéng, noã löïc cuûa Ban soaïn thaûo, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñaõ coù tieáp thu moät soá yù kieán cuûa chuyeân gia, cuûa caùc toå chöùc, ñôn vò lieân quan, song vaãn coøn nhöõng vaán ñeà caàn trao ñoåi, xem xeùt ñeå naâng cao chaát löôïng, ñaûm baûo tính ñoàng boä cuûa heä thoáng Luaät vaø coù tính thöïc tieãn.
1. Söï caàn thieát ban haønh Luaät QH
Chuùng toâi thoáng nhaát veà nguyeân taéc vôùi nhaän xeùt veà toàn taïi, haïn cheá trong coâng taùc QH hieän nay goàm 5 vaán ñeà: Soá löôïng nhieàu, chaát löôïng chöa cao, thieáu thoáng nhaát, coøn choàng cheùo, chöa theå hieän roõ vai troø laø coâng cuï ñeå ñieàu haønh quaûn lyù, phöông phaùp nghieân cöùu chöa tieáp caän
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
yeâu caàu hoäi nhaäp, thöïc hieän coøn buoâng loûng. Ñaây laø yeâu caàu ñeå xaây döïng Luaät nhöng chöa phaûi laø taát caû. Tröôùc heát caàn thoáng nhaát nhaän ñònh trong nhöõng naêm qua coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà QH, thöïc hieän QH ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû quan troïng, goùp phaàn vaøo thaønh töïu phaùt trieån KT-XH. Caàn ñaùnh giaù ñuùng keát quaû ñeå ruùt baøi hoïc kinh nghieäm vaø keá thöøa choïn loïc. Ngoaøi ra, söï caàn thieát ban haønh Luaät coøn laø yeâu caàu phaùt trieån KT-XH trong giai ñoaïn tôùi ñoåi môùi moâ hình taêng tröôûng, cô caáu laïi neàn kinh teá, ñaåy maïnh CNH-HÑH, phaùt trieån nhanh, beàn vöõng. Ñeå thöïc hieän caàn ñoåi môùi, hoaøn thieän QH heä thoáng keát caáu haï taàng caû nöôùc, phaùt trieån coù troïng taâm troïng ñieåm. Töø chuû tröông naøy cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc, Nghò quyeát Hoäi nghò laàn thöù 4 Ban Chaáp haønh TW Ñaûng ñaõ yeâu caàu xaây döïng Luaät QH laø nhieäm vuï quan troïng. Ñaùnh giaù ñaày ñuû caùc noäi dung treân khoâng chæ ñeå thuyeát phuïc söï caàn thieát coù Luaät QH maø coøn caùch tieáp caän ñeå xaùc ñònh nhöõng yeâu caàu caàn trong Luaät.
2. Muïc tieâu vaø phaïm vi ñieàu chænh
Luaät QH ñaõ nghieân cöùu vaø xaùc laäp 03 muïc tieâu: n Ñieàu chænh thoáng nhaát caùc loaïi QH trong phaïm vi caû nöôùc. n Ñoåi môùi noäi dung, phöông phaùp laäp QH. n Taäp trung vaøo coâng taùc quaûn lyù, toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. Ñaây laø nhöõng muïc tieâu caàn höôùng tôùi song trong boái caûnh hieän nay khi maø thöïc teá lieân quan ñeán QH ñang coù tôùi 70 Luaät, Phaùp leänh (theo Boä KH-ÑT). Rieâng vôùi QHXD ñaõ coù tôùi hôn 50 Luaät. Trong ñoù coù raát nhieàu Luaät ñaõ ñöôïc xaây döïng thôøi gian gaàn ñaây, ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ñaõ vaø saép coù hieäu löïc thöïc hieän nhö: Luaät ñaát ñai 2013, Luaät Xaây döïng 2014, Luaät Nhaø ôû, Luaät KDBÑS, Luaät Toå chöùc Chính phuû, Luaät Toå chöùc chính quyeàn ñòa phöông... vaø cao hôn laø trong Hieán phaùp 2013 cuõng coù moät soá quy ñònh lieân quan tôùi coâng taùc QH nhö: Phaùt trieån vuøng (Ñieàu 52), söû duïng ñaát (Ñieàu 54), vai troø chính quyeàn ñòa phöông (Ñieàu 112), vai troø quaûn lyù ngaønh vaø lónh vöïc (Ñieàu 99)... Thöïc teá naøy ñoøi hoûi xaùc ñònh muïc tieâu roõ hôn, cuï theå hôn vaø chæ neân taäp trung vaø giôùi haïn vaøo nhöõng vaán ñeà caàn thieát ñieàu chænh ñeå quaûn lyù QH caáp quoác gia, vuøng, caáp tænh. Ngoaøi ra caàn thoáng nhaát khaùi nieäm hoaït ñoäng QH, khoâng phaûi chæ laø laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät QH maø coøn laø toå chöùc thöïc hieän QH, giaùm saùt QH... Do vaäy ñeà xuaát trong döï thaûo Luaät veà phaïm vi ñieàu chænh laø quy ñònh caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán QH vôùi caùc noäi dung ñaõ neâu trong döï thaûo laø chöa ñaày ñuû cho caùc loaïi QH ñaõ ñöôïc theå cheá trong caùc Luaät gaàn ñaây nhö Luaät ñaát ñai, Luaät Xaây döïng. Ñeà nghò xem xeùt laïi phaïm vi ñieàu chænh chæ xaùc ñònh vaán ñeà thaät söï caàn thieát mang tính nguyeân taéc cho caû heä thoáng QH ñeå ñaûm baûo tính khaû thi cuûa Luaät.
3. Heä thoáng quy hoaïch
Ñaây laø yeâu caàu töø thöïc tieãn, laø muïc tieâu cuûa Luaät vaø cuõng laø yeâu caàu cuûa Nghò quyeát 13/NQ-TW cuûa Ban Chaáp haønh TW Ñaûng khoaù XI “Luaät QH coù phaïm vi ñieàu chænh chung cho caùc loaïi QH phaùt trieån trong phaïm vi caû nöôùc”. Ñeå thöïc hieän yeâu caàu neâu treân, tröôùc heát caàn ñaùnh giaù toàn taïi töø thöïc tieãn. Ngay töø nhöõng naêm 1995, Döï aùn Moâi tröôøng vaø Ñaàu tö do Boä KHÑT, Chöông trình phaùt trieån cuûa Lieân hieäp quoác, cô quan hôïp taùc vaø phaùt trieån cuûa Thuïy Só phoái hôïp ñaõ
coù ñeà xuaát veà heä thoáng QH vaø yeâu caàu tích hôïp trong QH toång theå, song nhieàu ñeà xuaát chöa ñuû ñieàu kieän ñeå aùp duïng trong thöïc tieãn, ñaây laø baøi hoïc caàn quan taâm. Moät soá ngaønh, lónh vöïc cuõng ñaõ coù nghieân cöùu veà heä thoáng QH cuûa ngaønh, lónh vöïc vaø ñaõ theå cheá hoaù trong Luaät, Luaät Xaây döïng 2003 xaùc ñònh QHXD goàm 3 loaïi. Ñeán 2009 trong Luaät QH Ñoâ thò ñaõ cuï theå hoaù vaø coù ñieàu chænh heä thoáng QHXD ñoâ thò theo laõnh thoå vaø ñòa phöông. Ñeán Luaät Xaây döïng 2014 laïi coù ñieàu chænh vaø xaùc ñònh coù 4 loaïi QHXD. Trong caùc quy ñònh treân khoâng xaùc ñònh QHXD caáp Quoác gia maø chæ coù QHXD vuøng... Töø Luaät Ñaát ñai 2003 ñeán Luaät Ñaát ñai 2013 ñaõ coù ñieàu chænh heä thoáng QH ngaønh vôùi 5 loaïi quy hoaïch, trong ñoù coù xaùc ñònh QH, KH söû duïng ñaát Quoác gia khoâng coù QH vuøng. Rieâng vôùi Ñoâ thò ñaõ coù söï keát noái vôùi QHXD ñoù laø ñoái vôùi Quaän ñaõ coù QHXD thì khoâng laäp QHSD ñaát. Nhöõng nghieân cöùu, ñieàu chænh naøy caàn keá thöøa. Yeâu caàu thöù hai trong xaùc laäp heä thoáng QH laø baøi hoïc kinh nghieäm töø nöôùc ngoaøi. Moãi quoác gia coù heä thoáng toå chöùc chính quyeàn ñòa phöông rieâng. Nhìn chung caùc nöôùc ñeàu coù QH phaùt trieån khoâng gian ñuû caùc caáp töø Quoác gia, Vuøng, Ñoâ thò, Noâng thoân. Caùc QH mang tính ñònh höôùng chính thoáng ñöôïc xaùc ñònh vôùi 3 loaïi QH laø toång theå KT-XH, QHXD vaø QH ngaønh, trong ñoù coù QH söû duïng ñaát. Choïn löïa baøi hoïc naøo caàn xem ñieàu kieän töông öùng Vieät Nam. Yeâu caàu thöù ba caàn quan taâm laø xaây döïng heä thoáng QH Vieät Nam phaûi ñaùp öùng ñònh höôùng phaùt trieån KT-XH trong giai ñoaïn tôùi. Trong chieán löôïc phaùt trieån KT-XH ñaõ ñaët yeâu caàu laø phaùt huy tieàm naêng vuøng, lieân keát caùc ñòa phöông trong vuøng ñeå töøng böôùc giaûm bôùt cheânh leäch veà trình ñoä phaùt trieån. Bôûi vaäy caàn quan taâm ñeå nghieân cöùu ñeà xuaát roõ hôn veà QH vuøng. Yeâu caàu thöù tö caàn quan taâm laø nguoàn löïc thöïc hieän QH, boä maùy quaûn lyù hieän haønh. Ñeå traùnh coù söï xaùo troän, ñieàu chænh quaù maïnh caàn coù loä trình thích hôïp ñeå ñaûm baûo tính khaû thi cuûa Luaät. Ñoàng thôøi coù tính ñeán vaø tuaân thuû nhöõng quy ñònh môùi trong Luaät Toå chöùc chính phuû, Luaät Toå chöùc chính quyeàn ñòa phöông vöøa ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua vaø caùc Luaät hieän haønh môùi ban haønh (Luaät Xaây döïng, Luaät Ñaát ñai). Töø boái caûnh nhö treân cho thaáy, vieäc xaùc laäp heä thoáng QH cuûa Vieät Nam neâu trong döï thaûo coøn toàn taïi, chöa roõ raøng giöõa phaân loaïi theo caáp ñòa phöông vaø phaân loaïi theo ngaønh vaø lónh vöïc. Chuùng toâi ñeà nghò quy ñònh roõ hôn, ñaày ñuû hôn heä thoáng quy hoaïch phaân theo töøng caáp laõnh thoå (Quoác gia, vuøng, tænh, ñòa phöông) vaø theo ngaønh, lónh vöïc (ôû moät soá caáp ñòa phöông). Ñaây laø yeâu caàu raát caàn vì coù taùc ñoäng lôùn ñeán khaéc phuïc toàn taïi veà QH quaù nhieàu, thieáu gaén keát, chöa theå hieän laø coâng cuï cuûa Nhaø nöôùc trong quaûn lyù ñieàu haønh phaùt trieån neân caàn nghieân cöùu kyõ hôn.
4. Moät soá noäi dung cuï theå:
a. Tö vaán laäp QH vaø laáy yù kieán veà QH Chaát löôïng QH tuyø thuoäc nhieàu vaøo naêng löïc tö vaán, do vaäy moät soá vaán ñeà caàn roõ hôn laø: n Khoâng cöùng nhaéc chæ coù hình thöùc ñaáu thaàu löïa choïn tö vaán maø neân aùp duïng caû chæ ñònh tö vaán coù ñieàu kieän. SË 75 . 2015
67
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
n Quy ñònh laáy yù kieán veà quy hoaïch theå hieän söï ñoåi môùi nhöng khoâng
phaûi chæ boù heïp, chæ laø traùch nhieäm cuûa toå chöùc laäp QH maø coøn laø cuûa chính quyeàn, cuûa cô quan quaûn lyù. Hình thöùc cuï theå laáy yù kieán coäng ñoàng quy ñònh neáu quy ñònh chæ qua ñaïi dieän coäng ñoàng laø chöa ñaày ñuû. Vai troø caùc toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp caàn ñöôïc naâng taàm hôn vaø neân xem laø quy ñònh baét buoäc ñeå phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh cuûa Trung öông, cuûa Chính phuû veà coâng taùc tö vaán, giaùm ñònh, phaûn bieän xaõ hoäi. b. Veà noäi dung quy hoaïch Trong döï thaûo ñaõ neâu caùc quy ñònh cuï theå. Rieâng QH caáp Quoác gia quy ñònh raát cuï theå cho töøng loaïi QH nhöng ôû caáp ñoä quy hoaïch caáp vuøng, tænh thì chæ laø caùc quy ñònh chung cho moïi loaïi QH neân raát khoù thöïc hieän, khoù quaûn lyù. Do vaäy, chæ caàn cuï theå hoaù QH caáp quoác gia, vuøng, coøn caáp tænh chæ neâu neân nhöõng yeâu caàu chung coøn cuï theå do Chính phuû (hoaëc Boä) quy ñònh. c. Thaåm ñònh vaø pheâ duyeät quy hoaïch Thoáng nhaát veà cô baûn caùc quy ñònh veà thaåm quyeàn thaåm ñònh QH vaø veà Hoäi ñoàng thaåm ñònh quy hoaïch caùc caáp. Beân caïnh Hoäi ñoàng thaåm ñònh neân laøm roõ hôn vai troø cuûa Hoäi ñoàng chuyeân moân (chuyeân gia) ôû caáp Quoác gia vaø caû caáp tænh. Veà pheâ duyeät quy hoaïch trong nghieân cöùu Luaät ñaõ ñeà xuaát khaù ñaày ñuû. Rieâng veà vai troø cuûa Quoác hoäi ñeà nghò laøm roõ thoâng qua quy hoaïch Quoác gia bao goàm caùc loaïi quy hoaïch naøo? chæ neân laø caùc quy hoaïch phaùt trieån, quy hoaïch ngaønh ñaëc bieät, quy hoaïch ñoâ thò ñaëc bieät. d. Veà ñieàu chænh quy hoaïch Ñaây laø noäi dung thöôøng gaëp trong thöïc tieãn, laøm giaûm hieäu quaû cuûa quy hoaïch, do vaäy caàn coù quy ñònh cuï theå hôn vaø laøm roõ traùch nhieäm cuûa cô quan quaûn lyù cuõng nhö vai troø cuûa coäng ñoàng. Trong döï thaûo chæ quy ñònh toå chöùc laäp QH coù traùch nhieäm raø soaùt laø chöa ñaày ñuû. Rieâng veà ñieàu chænh cuïc boä, caàn taùch ñieàu kieän ñieàu chænh vaø trình töï thaønh caùc ñieàu rieâng vaø quy ñònh cuï theå hôn veà thaåm quyeàn veà trình töï vaø ñieàu kieän ñöôïc ñieàu chænh.
68
SË 75 . 2015
e. Veà quaûn lyù vaø toå chöùc thöïc hieän QH Thoáng nhaát veà cô baûn vôùi caùc quy ñònh neâu ôû muïc 1 Chöông V nhöng coù vaán ñeà khoâng roõ raøng, maâu thuaãn vôùi nhau ñoù laø ôû Ñieàu 42 (Khoaûn 1) quy ñònh Boä, cô quan ngang Boä quaûn lyù Nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng QH theo phaân coâng cuûa Chính phuû. Quy ñònh naøy laø phuø hôïp vôùi Luaät Toå chöùc Chính phuû (söûa ñoåi) nhöng taïi Khoaûn 2 Ñieàu 45 laïi xaùc ñònh cô quan quaûn lyù QH tröïc thuoäc Boä KHÑT giuùp Boä tröôûng thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc hoaït ñoäng QH. Ñeà nghò xem xeùt laïi ñeå traùnh truøng laëp. Thoáng nhaát vaø taùn thaønh laäp Hoäi ñoàng Quy hoaïch Quoác gia laø cô quan tö vaán cuûa Chính phuû veà toå chöùc laäp caùc loaïi quy hoaïch caáp Quoác gia vaø vuøng song caàn xaùc ñònh roõ vai troø, nhieäm vuï tö vaán. Ñoái vôùi caáp Tænh cuõng caàn coù Hoäi ñoàng tö vaán veà quy hoaïch. Hieän nay, caùc tænh coù Hoäi ñoàng QH-KT coù ñaïi dieän caùc Sôû, Ngaønh, caùc chuyeân gia. Do vaäy ñeå traùnh truøng laëp, coàng keành veà toå chöùc neân giao cho Hoäi ñoàng naøy laø tö vaán veà quy hoaïch trong laõnh thoå bao goàm caû quy hoaïch ngaønh, lónh vöïc vaø quy hoaïch phaùt trieån, quy hoaïch toång theå. g. Veà ñieàu khoaûn thöïc hieän Ñaây laø Luaät coù nhieàu quy ñònh môùi vaø taùc ñoäng nhieàu ñeán quy hoaïch nhaát laø caùc Luaät ngaønh, lónh vöïc môùi thoâng qua vaø ñang coù hieäu löïc, neân caàn raø soaùt laïi ñeå coù loä trình thích hôïp.
5. Nhaän xeùt chung
Döï thaûo Luaät Quy hoaïch ñaõ ñöôïc nghieân cöùu baøi baûn, coâng phu, ñaõ coù nhieàu ñôït toå chöùc, ñoùng goùp yù kieán, nhieàu quy ñònh laø hôïp lyù, khoa hoïc, song cuõng coøn moät soá toàn taïi (nhaát laø chöa roõ veà heä thoáng quy hoaïch vaø caùc vaán ñeà nhö neâu treân). Raát mong ñöôïc nghieân cöùu kyõ hôn ñeå naâng cao chaát löôïng QH. Trong quaù trình hoaøn chænh ñeà nghò tuaân thuû yù kieán keát luaän cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà toå chöùc thöïc hieän (coù 2 phöông aùn) neâu taïi vaên baûn 74/TB-VPCP ngaøy 09/3/2015 cuûa Vaên phoøng Chính phuû.
Goùp yù döï thaûo
LUAÄT QUY HOAÏCH
DIEÃN ÑAØN
Phaïm Syõ Lieâm
1. Söï caàn thieát cuûa Luaät Quy hoaïch
Khung phaùp luaät veà caùc hoaït ñoäng quy hoaïch cuûa nöôùc ta hieän nay rôøi raïc, khoâng thaønh heä thoáng, coù nhieàu choàng cheùo hoaëc boû soùt, nhö: n Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác vaø caáp tænh ra Nghò Quyeát veà Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi 10 naêm nhöng khoâng coù quy hoaïch khoâng gian keøm theo; n Luaät Ñaát ñai quy ñònh veà quy hoaïch söû duïng ñaát nhöng khoâng ñeà caäp ñeán quy hoaïch vuøng; n Luaät Xaây döïng quy ñònh veà quy hoaïch “xaây döïng” nhöng khoâng ñeà caäp ñeán quy hoaïch ngaønh, vaø nhaát laø thieáu gaén boù vôùi phaùt trieån kinh teá. Neân löu yù caùc nöôùc khoâng coù teân goïi quy hoaïch xaây döïng maø chæ goïi laø quy hoaïch khoâng gian (spatial planning) hay quy hoaïch vaät theå (physical planning); n Caùc Luaät chuyeân ngaønh ñeàu quy ñònh veà quy hoaïch ngaønh khieán loaïi quy hoaïch naøy quaù nhieàu vaø khoâng coù lieân keát gì vôùi nhau cuõng nhö vôùi caùc loaïi quy hoaïch khaùc. Vì vaäy caàn coù Luaät Quy hoaïch ñeå xaây döïng heä thoáng quy hoaïch quoác gia thoáng nhaát, khaéc phuïc caùc haïn cheá noùi treân.
2. Nhaän xeùt chung veà Döï thaûo Luaät
Luaät Quy hoaïch ñaõ ñöôïc Boä KH&ÑT soaïn thaûo coâng phu, nghieâm tuùc, toå chöùc nhieàu cuoäc hoäi thaûo khaép 3 mieàn ñeå laáy yù kieán ñoùng goùp roäng raõi. Döï thaûo ñöôïc boå sung nhieàu laàn. Döï thaûo cuoái cuøng trình leân Chính phuû ñaõ hoaøn chænh veà caáu truùc, noäi dung vaø ngoân töø. SË 75 . 2015
69
Ñoái vôùi moãi quoác gia, Luaät Quy hoaïch bao giôø cuõng coù vai troø quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa quoác gia ñoù, vaø thöôøng ñöôïc söûa ñoåi, boå sung cho phuø hôïp vôùi thöïc tieãn vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh quoác gia, nhaát laø khi theá giôùi chuyeån sang theá kyû 21. Tuy vaäy, duø khoâng quaù caàu toaøn toâi vaãn muoán ñoùng goùp moät soá yù kieán döôùi ñaây.
3. Veà phaïm vi ñieàu chænh vaø caáu truùc cuûa Luaät
a. Veà phaïm vi ñieàu chænh Ñaëc ñieåm cuûa Luaät Quy hoaïch naøy laø khoâng ñeà caäp ñeán quy hoaïch caáp cô sôû, töùc laø quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân (hieän ñaõ coù Luaät Quy hoaïch ñoâ thò nhöng chöa coù Luaät Quy hoaïch noâng thoân), duø raèng taát caû ñeàu phaûi gaén boù vôùi nhau ôû trong moät heä thoáng quy hoaïch quoác gia. Vì vaäy Ñieàu 13 chæ noùi ñeán “heä thoáng quy hoaïch ñöôïc quy ñònh trong Luaät naøy”. Moät caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø phaûi chaêng Vieät Nam coù hai heä thoáng quy hoaïch: i) Heä thoáng quy hoaïch ñöôïc quy ñònh trong Luaät Quy hoaïch; vaø ii) Heä thoáng quy hoaïch cô sôû goàm quy hoaïch ñoâ thò vaø quy hoaïch noâng thoân (quoác teá thöôøng duøng töø “quy hoaïch ñòa phöông”)? Hay ñoù laø hai phaân heä thoáng trong heä thoáng quy hoaïch quoác gia? Theo toâi nghó, loâ gích nhaát laø quy ñònh nhö sau: Heä thoáng quy hoaïch quoác gia bao goàm: i) quy hoaïch caáp quoác gia; ii) quy hoaïch caáp vuøng; iii) quy hoaïch caáp tænh; iv) quy hoaïch caáp cô sôû. Luaät naøy ñieàu chænh caùc hoaït ñoäng quy hoaïch lieân quan ñeán quy hoaïch caáp quoác gia, caáp vuøng vaø caáp tænh, coøn hoaït ñoäng quy hoaïch caáp cô sôû ñöôïc ñieàu chænh bôûi phaùp luaät lieân quan khaùc. b. Veà caáu truùc cuûa Luaät Caáu truùc cuûa Luaät Quy hoaïch gioáng heät nhö cuûa Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, nhöng nhö vaäy khoâng hôïp lyù laém vì Luaät Quy hoaïch ñoâ thò chæ ñieàu chænh moät loaïi quy hoaïch trong khi Luaät Quy hoaïch laïi ñieàu chænh 3 caáp quy hoaïch. Vì vaäy ñeà nghò theâm Chöông veà “Heä thoáng quy hoaïch quoác gia”, bao goàm caû khoaûn 1 Ñieàu 3 Chöông I vaø Muïc 2 cuûa Chöông II. Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia (Ñieàu 45) cuõng neân ñöa vaøo Chöông naøy do taàm quan troïng cuûa noù. Rieâng veà khaùi nieäm “Vuøng” phaûi laøm roõ hôn caû veà toå chöùc quaûn lyù quy hoaïch, vì vuøng ôû nöôùc ta khoâng coù caáp chính quyeàn töông öùng. Maët khaùc coù nhieàu loaïi vuøng, coù khi laïi choàng cheùo vôùi nhau. Vuøng KT-XH lieân tænh vôùi Vuøng ñoâ thò lôùn (Metropolis) vaø Sieâu vuøng ñoâ thò lôùn (Megalopolis) coù noäi dung quy hoaïch vaø quaûn lyù thöïc hieän quy hoaïch cuõng khoâng gioáng nhau. Caùc nöôùc raát coi troïng caùc loaïi vuøng ñoâ thò naøy. Hay laø neân ñöa hai loaïi vuøng ñoâ thò naøy vaøo Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân töông lai? Khoâng gian bieån quoác gia cuõng phaûi phaân vuøng, maø quaûn lyù töøng vuøng bieån aáy môùi thöïc söï quan troïng. Ngoaøi ra, vuøng löu vöïc soâng, vuøng lieân quoác gia cuõng ñang toàn taïi. Nhö vaäy, Luaät Quy hoaïch khoâng chæ phaûi vaïch “giôùi haïn” vôùi Luaät Quy hoaïch ñoâ thò maø coøn vôùi moät soá luaät khaùc, nhö Luaät Ñaát ñai, Luaät Taøi nguyeân nöôùc… Trong moät tænh ñoâi khi cuõng coù vuøng lieân huyeän nhöng coù leõ neân ñöa vaøo noäi dung quy hoaïch chi tieát cuûa quy hoaïch tænh. Toùm laïi, quy hoaïch vuøng laø ñoái töôïng ñieàu chænh khoù nhaát cuûa Luaät Quy hoaïch. Vì vaäy, phaûi laø noäi dung chính cuûa Chöông “Heä thoáng quy hoaïch quoác gia”.
70
SË 75 . 2015
4. Veà nguyeân taéc cô baûn (Ñieàu 5) vaø yeâu caàu (Ñieàu 17) ñoái vôùi hoaït ñoäng quy hoaïch
Tröôùc khi neâu leân caùc nguyeân taéc, cuõng töùc laø caùc yeâu caàu ñoái vôùi hoaït ñoäng quy hoaïch thì Luaät neân quy ñònh caùc nguyeân taéc quy hoaïch (nhö Luaät Nhaät Baûn 1950, boå sung laàn cuoái 2005), hoaëc muïc tieâu quy hoaïch (nhö Luaät cuûa Phaàn Lan 1999, boå sung 2003), hay caû hai (nhö Luaät cuûa Croatia 2007). Ñieàu 17 veà “yeâu caàu trong toå chöùc laäp quy hoaïch” thöïc ra laø yeâu caàu ñoái vôùi quy hoaïch. Caùc khoaûn 4 vaø 5 cuûa Ñieàu 5 laïi laø muïc tieâu cuûa quy hoaïch chöù khoâng phaûi cuûa hoaït ñoäng quy hoaïch. Veà tính tuaân thuû cuõng phaûi laøm roõ moät soá vaán ñeà nhö: n Khoaûn 7 Ñieàu 17 yeâu caàu veà thôøi gian laäp quy hoaïch phaûi tuaân thuû thöù baäc, töùc laø quy hoaïch caáp cao phaûi xong tröôùc quy hoaïch caáp thaáp hôn. Vaäy aùp duïng vôùi quy hoaïch ngaønh nhö theá naøo? Hay laø chæ caàn quy ñònh khi coù quy hoaïch baäc cao ban haønh thì caùc quy hoaïch caáp thaáp hôn ñaõ ban haønh tröôùc ñoù phaûi ñieàu chænh laïi cho phuø hôïp?
n
Thôøi kyø quy hoaïch coù phaûi “tuaân thuû” khoâng, töùc laø thôøi kyø quy hoaïch cuûa caáp thaáp hôn khoâng ñöôïc vöôït quaù thôøi kyø cuûa quy hoaïch caáp cao hôn?
n
Toâi nghó, trong thöïc teá seõ xaåy ra tình traïng “thôøi treã”, “leäch pha” cuûa caùc quy hoaïch, vì vaäy “tính tuaân thuû” cuõng phaûi coù tính linh hoaït chöù khoâng theå quaù cöùng nhaéc.
5. Veà moät soá Ñieàu, Khoaûn cuï theå
n Veà traùch nhieäm tham gia yù kieán v.v. (Ñieàu 11) Thöïc ra ñaây chæ laø “traùch nhieäm tinh thaàn” chöù khoâng phaûi “traùch nhieäm phaùp lyù”, vì vaäy neân quy ñònh theá naøo cho phaûi, hay chæ quy ñònh “quyeàn” thoâi. n Veà Ñieàu 14 Trong Ñieàu 14, caùc khoaûn 1, 2, 3 ñaõ quy ñònh “caáp” toå chöùc laäp quy hoaïch, nhöng khoaûn 4 laïi taùch ra hai loaïi “cô quan” toå chöùc laäp quy hoaïch vaø “cô quan” coù thaåm quyeàn pheâ duyeät quy hoaïch, raát khoâng roõ raøng. Vaäy ñaây laø “cô quan” hay laø “caáp”? Ñieàu 31 coøn quy ñònh theâm “cô quan thoâng qua” nöõa. n Veà khoaûn 2 Ñieàu 16 Neân theâm “do Chính phuû quy ñònh”vaøo cuoái khoaûn 2. n Veà Ñieàu 21 Quy ñònh veà quy hoaïch khoâng gian bieån laø raát môùi meû, chæ môùi coù moät soá nöôùc nhö Anh, Hoa Kyø aùp duïng gaàn ñaây (Luaät Tieáp caän Bieån vaø Bôø bieån cuûa Anh môùi ban haønh naêm 2009). Do ñoù ñaây laø ñoùng goùp raát ñaùng traân troïng cuûa Luaät Quy hoaïch, nhaát laø trong boái caûnh Bieån Ñoâng. Tuy vaäy khoaûn 8 veà “phaân vuøng chöùc naêng” coù leõ neân quy ñònh laø “phaân vuøng quaûn lyù” vì leõ vuøng bieån naøo cuõng nhieàu chöùc naêng chöù khoâng phaûi chæ coù moät chöùc naêng, hai laø vaán ñeà quaûn lyù vuøng bieån coøn khoù hôn quaûn lyù vuøng treân boä. n Veà Ñieàu 22 Yeâu caàu “Quy hoaïch tích hôïp” neân ñöôïc neâu roõ trong Ñieàu naøy. Coù
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
Boä quaûn lyù nhieàu ngaønh nhö Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Boä Xaây döïng, Boä Noâng nghieäp & Phaùt trieån noâng thoân, coù Boä laïi quaûn lyù nhieàu phaân ngaønh nhö Boä Giao thoâng Vaän taûi (ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng thuûy vaø caûng, ñöôøng haøng khoâng; rieâng ñöôøng boä coøn chia ra ñöôøng cao toác, ñöôøng noâng thoân, ñöôøng laâm nghieäp...). Boä quaûn lyù nhieàu phaân ngaønh neân laäp quy hoaïch tích hôïp toaøn ngaønh. n Veà Ñieàu 25, 26, 27 Ñieàu 45 quy ñònh veà Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia, vaäy taïi sao khoâng giao nhieäm vuï thaåm ñònh quy hoaïch cho Hoäi ñoàng naøy maø laïi thaønh laäp theâm Hoäi ñoàng thaåm ñònh nhaø nöôùc?Töông töï nhö vaäy vôùi caáp tænh: Tænh cuõng neân coù Hoäi ñoàng quy hoaïch caáp tænh. n Veà Ñieàu 31
Chæ coù thoâng qua vaø pheâ duyeät, vaäy coù caàn coâng boá? Chaúng haïn Luaät do Quoác hoäi thoâng qua nhöng phaûi Chuû tòch nöôùc ra Leänh coâng boá thì môùi coù giaù trò thöïc thi. Taïi caùc Khoaûn 1 vaø 2, quy hoaïch quoác gia do Quoác hoäi thoâng qua vaø Chính phuû pheâ duyeät, vaäy pheâ duyeät phaûi chaêng coù nghóa laø coâng boá chöù Chính phuû pheâ duyeät vaên kieän maø Quoác hoäi thoâng qua thì coù veû hôi ngöôïc (Chính phuû trình quy hoaïch quoác gia vôùi Quoác hoäi, Quoác hoäi xem xeùt thoâng qua roài Chính phuû laïi pheâ duyeät!). n Veà Ñieàu 35
Quy hoaïch caàn ñöôïc cô quan quaûn lyù thöïc hieän raø soaùt haøng naêm ñeå ñaùnh giaù vaø caân ñoái laïi vieäc toå chöùc thöïc hieän, vaø neáu caàn thì ñieàu chænh cuïc boä quy hoaïch, nhöng 5 naêm thì cô quan (hay caáp?) toå chöùc laäp quy hoaïch tieán haønh toång raø soaùt giöõa kyø ñeå neáu caàn thì ñieàu chænh toång theå quy hoaïch. n Veà Ñieàu 42 Khoaûn 1 neân noùi roõ caùc Boä thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch “quy ñònh trong Luaät naøy” theo phaân coâng cuûa Chính phuû, vì raèng coù Boä coøn quaûn lyù nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng quy hoaïch quy ñònh trong caùc Luaät khaùc. n Veà Ñieàu 45 Neân boå sung thaønh “Hoäi ñoàng quy hoaïch quoác gia
do Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp vaø boå nhieäm vôùi nhieäm kyø 5 naêm”… n Veà Muïc 2 Chöông V Muïc naøy môùi ñeà caäp ñeán quy hoaïch chung (quy hoaïch toång theå), vaäy caùc quy hoaïch chi tieát coù coâng boá khoâng? Giôùi kinh doanh baát ñoäng saûn thöôøng nhaûy vaøo caùc khu vöïc coù quy hoaïch chi tieát ñeå ñaàu cô ñaát ñai, maët khaùc chính quyeàn thöôøng haïn cheá vieäc xaây döïng, söûa chöõa nhaø cöûa taïi khu vöïc coù quy hoaïch chi tieát, do ñoù gaây neân dö luaän “quy hoaïch treo”. Vì vaäy khi coâng boá quy hoaïch chi tieát nôi naøo thì ñoàng thôøi phaûi coâng boá “Quy cheá quaûn lyù ñaát ñai vaø xaây döïng” taïi nôi ñoù. n Veà Ñieàu 66 Cô cheá, chính saùch phaùt trieån theo quy hoaïch khoâng chæ bao goàm söï öu ñaõi vaø cuõng khoâng neân ñeà caäp vaán ñeà öu ñaõi, vì söï öu ñaõi coù tính chaát thay ñoåi theo thôøi ñieåm trong quaù trình phaùt trieån KTXH. Neân chuù yù ñeán caùc cô cheá phaùt trieån beàn vöõng (phaùt trieån xanh), huy ñoäng caùc nguoàn löïc phaùt trieån, nhaát laø cô cheá quaûn lyù ñaát ñai, huy ñoäng nguoàn taøi chính töø söû duïng ñaát ñai ñöôïc quy hoaïch, cô cheá ñaàu tö phaùt trieån haï taàng theo quy hoaïch, vaán ñeà aùp duïng GIS, coâng ngheä thoâng tin vaø caùc tieán boä khoa hoïc-coâng ngheä.
6. Luaät ñaùp öùng 5 yeâu caàu ñeà ra nhö theá naøo?
NQ 13-TÖ ngaøy 16/01/2012 neâu ra 5 yeâu caàu cho Luaät Quy hoaïch: i) Khoâng choàng cheùo, maâu thuaãn giöõa caùc loaïi quy hoaïch; ii) Moät ñaàu moái ñoäc laäp thaåm ñònh quy hoaïch; iii) Moät ñaàu moái pheâ duyeät quy hoaïch; iv) Traùch nhieäm ngöôøi ñöùng ñaàu ñoái vôùi tính khaû thi vaø hieäu quaû cuûa quy hoaïch trong xaây döïng vaø toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch; v) Taêng cöôøng giaùm saùt, kieåm tra thöïc hieän quy hoaïch. Toâi nhaän thaáy Luaät Quy hoaïch ñaõ ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu noùi treân, tröø yeâu caàu veà traùch nhieäm ngöôøi ñöùng ñaàu. Ñaây laø vieäc raát khoù. Caùc nöôùc thöôøng gaén traùch nhieäm naøy vôùi traùch nhieäm giaûi trình leân treân vaø xuoáng döôùi (up-wards and down-wards accountability). Hy voïng sau naøy Luaät seõ xem xeùt boå sung theâm.
SË 75 . 2015
71
DIEÃN ÑAØN
Quaûn trò vuøng ñoâ thò Portland
Moät nghieân cöùu cho Vieät Nam David Fiske
Ñaïi hoïc Portland
T
haønh phoá Portland, vuøng ñoâ thò Oregon, vaø khaùi quaùt hôn nöõa laø bang Oregon, ñöôïc thöøa nhaän roäng raõi laø nôi ñi ñaàu trong quaûn trò ñoâ thò vaø quy hoaïch vuøng. Chính phuû lieân bang Myõ coù ñoùng vai troø trong quy hoaïch vuøng vaø ñòa phöông, nhöng caùc ñòa phöông chuû ñoäng trong vieäc laäp ra ñònh höôùng lôùn veà chính saùch vaø bieän phaùp khuyeán khích thoâng qua caùc khoaûn trôï caáp vaø caùc goùi quyõ lieân bang khaùc. Noùi chung, caùc bang vaø thaønh phoá ñöôïc trao traùch nhieäm ñöa ra quyeát ñònh söû duïng ñaát, coøn nhieäm vuï phoái hôïp caùc keá hoaïch ñòa phöông vôùi chính saùch lieân bang ñöôïc giao cho chính quyeàn vuøng vaø ñòa phöông. Tuy nhieân, luaät lieân bang quy ñònh taát caû nhöõng thaønh phoá coù daân soá treân 50.000 ngöôøi phaûi laäp ra moät toå chöùc quy hoaïch (MPO) ñeå phoái hôïp quy hoaïch giao thoâng khu vöïc vaø caùc quyeát ñònh veà roùt voán. Duø toàn taïi heä thoáng giaùm saùt lieân bang, chính quyeàn bang vaø ñòa phöông ñöôïc trao quyeàn töï do ñeà ra quy ñònh rieâng phuø hôïp vôùi caùc chính saùch quy hoaïch lieân bang. Bang Oregon vaø vuøng ñoâ thò Portland ñaõ phaùt trieån thaønh moät trong nhöõng heä thoáng quy hoaïch lieân keát cao vaø phoái hôïp hieäu quaû nhaát ôû Myõ. Thoâng qua heä thoáng quy hoaïch treân toaøn bang coù tính raøng buoäc phaùp lyù, vaø nhöõng caùch tieáp caän saùng taïo ñeå quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò khu vöïc, khuoân khoå quy hoaïch ôû Portland, bang Oregon ñaõ töï chöùng minh laø moâ hình höõu duïng ñeå phaùt trieån caùc thaønh phoá treân khaép theá giôùi.
Muïc tieâu quy hoaïch toaøn bang ôû Oregon
Trong nhöõng naêm 1970, Oregon ñoái maët vôùi moät cuoäc khuûng hoaûng maø nhieàu bang cuûa Myõ cuõng nhö nhieàu nöôùc treân theá giôùi traûi qua: ñoâ thò phaùt trieån xaâm phaïm vaøo ñaát coù giaù trò noâng nghieäp cao vaø giaøu taøi nguyeân, vaø hoài ñoù môùi coù raát ít luaät hay quy ñònh ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Laø moät bang maïnh veà coâng nghieäp röøng vaø noâng nghieäp cuøng nhöõng giaù trò beàn vöõng, Oregon ñaõ quyeát ñònh haønh ñoäng ñeå baûo ñaûm caùc thaønh phoá coù theå phaùt trieån maø vaãn duy trì ñöôïc nhöõng nguoàn taøi nguyeân kinh teá quan troïng vaø traùch nhieäm moâi tröôøng. Naêm 1973, cô quan laäp phaùp Oregon thoâng qua luaät SB 100 ñeå taïo neân heä thoáng quy hoaïch toaøn bang vaø vaïch ra taàm nhìn cho taát caû caùc quy trình laäp quy hoaïch ñeå caû vuøng noâng thoân vaø ñoâ thò cuøng thöïc hieän. SB100 ñaõ thay ñoåi toaøn dieän coâng taùc quy hoaïch ôû Oregon khi xaùc ñònh 19 muïc tieâu quy hoaïch toaøn bang coù raøng buoäc phaùp lyù, vaø yeâu caàu taát caû caùc thaønh phoá vaø ñòa haït trong bang phaûi vaïch ra keá hoaïc söû duïng ñaát toaøn dieän. Nhöõng muïc tieâu naøy ñöôïc ñöa ra ñeå daãn daét phaùt trieån ñoâ thò theo caùch khoâng chæ coù lôïi cho toaøn boä Oregon maø coøn thöïc hieän ñöôïc caùc chính saùch phaùt trieån, naêng löôïng vaø moâi tröôøng quoác gia. Trong khi caùc chính quyeàn ñòa phöông ñöôïc pheùp linh hoaït ñöa ra quyeát ñònh söû duïng ñaát trong ñòa baøn cuûa hoï, vaø cuoái cuøng cuõng phaûi chòu traùch nhieäm trieån khai caùc keá hoaïch, SB100 hình thaønh moät cô quan laäp phaùp chòu traùch nhieäm ñaùnh giaù nhöõng keá hoaïch ñòa phöông ñeå xem chuùng coù tuaân thuû vaø phuø hôïp vôùi caùc muïc tieâu quy hoaïch treân toaøn bang hay khoâng. Khuoân khoå quy hoaïch toaøn bang ñöôïc vaïch ra ñeå baûo ñaûm quaù trình phoái hôïp toát giöõa chính quyeàn lieân bang, bang, ñòa haït vaø chính quyeàn ñòa phöông. Vaø noù nhìn chung ñaõ thaønh
72
SË 75 . 2015
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
khai ñeå baûo ñaûm phaùt trieån ñoâ thò gaén vôùi caùc keá hoaïch toaøn dieän cuûa ñòa phöông vaø khu vöïc. Quy hoaïch dòch vuï vuøng Metro cuõng phoái hôïp caùc dòch vuï trong caû vuøng nhö quy ñònh veà khoâng gian môû vaø coâng vieân, nhaø ñeå xe vaø taùi cheá, cuõng nhö heä thoáng giao thoâng vuøng. Noù cuõng ñoùng vai troø laø MPO cuûa Portland ñöôïc chính quyeàn lieân bang uûy nhieäm.
coâng trong vieäc taïo neân moät quy trình theå cheá coù theå ñoaùn tröôùc ñeå coäng ñoàng, doanh nghieäp vaø coâng daân coù theå döïa vaøo.
Metro: Chính quyeàn vuøng ñoâ thò cuûa Portland
Vuøng ñoâ thò Portland laø vuøng ñoâ thò lôùn nhaát vaø ñoâng daân cö nhaát cuûa bang Oregon. Vuøng naøy coù 1,5 trieäu daân sinh soáng, 25 thaønh phoá rieâng bieät vaø bao truøm 3 ñòa haït khaùc nhau. Ñeå phoái hôïp caùc nhu caàu quy hoaïch phöùc taïp vaø ñeå baûo ñaûm tuaân thuû khuoân khoå quy hoaïch toaøn bang, moät cô quan quy hoaïch vuøng ñaõ ñöôïc laäp ra. Cô quan naøy coù nhieàu chöùc naêng nhöng vai troø quan troïng nhaát trong vieäc laäp quy hoaïch vuøng cuûa Metro coù theå chia laøm 3 loaïi: (1) quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò, (2) quy hoaïch dòch vuï vuøng, vaø (3) quaûn lyù thoâng tin ñaát ñai vuøng. Quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò Theo Muïc tieâu 14 cuûa quy hoaïch toaøn bang, vaø theo quy trình quy hoaïch toaøn dieän cuûa töøng thaønh phoá, moïi khu vöïc ñoâ thò ñeàu phaûi laäp ra ranh giôùi phaùt trieån ñoâ thò (UGB). UGB laø ñöôøng ranh giôùi hôïp phaùp chia taùch ñaát ñoâ thò vôùi ñaát noâng nghieäp, vaø ñöôïc laäp ra ñeå giaûm tình traïng ñoâ thò laán chieám ñaát noâng nghieäp. Muïc tieâu 14 laäp ra moät quaù trình phaùp lyù maø trong ñoù vieäc chuyeån ñoåi ñaát noâng nghieäp sang ñaát ñoâ thò phaûi ñöôïc chöùng minh baèng thöïc teá raèng vieäc söû duïng ñaát cho ñoâ thò nhö ñeà xuaát khoâng theå thöïc hieän ôû nôi khaùc, nhöõng taùc ñoäng ñoái vôùi ñaát noâng nghieäp ôû möùc toái thieåu vaø hieäu quaû cuûa caùc dòch vuï ñoâ thò seõ ñöôïc baûo ñaûm. Metro chòu traùch nhieäm duy trì UGB cuûa khu vöïc Portland, trong ñoù bao goàm haàu nhö toaøn boä quyeàn taøi phaùn cuûa Metro, vaø trong quaù trình thöïc hieän seõ chæ ñaïo caùc quyeát ñònh söû duïng ñaát ôû ñòa phöông. Metro trieån khai caùc döï aùn haï taàng, nhaø cöûa vaø daân soá, cuõng nhö laäp keá hoaïch toaøn dieän cho caû vuøng (xem: Khaùi nieäm phaùt trieån 2040), vaø taát caû keá hoaïch cuûa ñòa phöông phaûi theå hieän söï phoái hôïp vôùi caùc moâ hình phaùt trieån toång theå tröôùc khi ñöôïc thoâng qua. Hôn nöõa, caùc thaønh phoá coù traùch nhieäm trieån khai caùc coâng cuï thöïc hieän nhö quy hoaïch phaân khu, quy chuaån xaây döïng vaø quy trình ñaùnh giaù coâng
Moät khía caïnh quan troïng cuûa Metro laø noù ñöôïc laäp neân vôùi chöùc naêng tröïc tieáp laø ñeå traùnh truøng laép caùc dòch vuï trong vuøng ñoâ thò Portland, vaø ñeå baûo ñaûm raèng taát caû keá hoaïch vaø dòch vuï boå sung cho nhau. Coù leõ ví duï toát nhaát cho söï phoái hôïp vuøng laø Tri-Met, heä thoáng giao thoâng vuøng cuûa Metro. Khi moät toå chöùc quy hoaïch vuøng nhö Tri-Met nhaän ñöôïc tieàn töø ngaân saùch lieân bang, Metro phaûi baûo ñaûm vieäc ñaàu tö ñöôïc traûi ñeàu khaép vuøng, vaø noù phaûi ñaùp öùng caùc muïc tieâu giao thoâng ñaõ ñöôïc ñoàng thuaän treân phaïm vi vuøng, cuõng nhö ñaùp öùng caùc höôùng daãn phaùt trieån maø quoác gia quy ñònh. Thoâng qua cô cheá phoái hôïp vuøng naøy maø maïng löôùi giao thoâng cuûa khu vöïc Portland, ñaëc bieät laø heä thoáng taøu nheï MAX, ñaõ ñöôïc caû nöôùc coâng nhaän laø hình maãu cuûa quy hoaïch giao thoâng. 3. Quaûn lyù thoâng tin ñaát ñai vuøng Ngay töø nhöõng naêm 1970 ñaõ coù nhöõng noã löïc raát yù thöùc ñeå hoã trôï quy hoaïch söû duïng ñaát vaø phaùt trieån giao thoâng vuøng baèng cô sôû thoâng tin kyõ thuaät vaø phaân tích kyõ caøng. Metro ñaõ laäp ra moät nguoàn duy nhaát cho moâ hình nhu caàu du lòch cuõng nhö heä thoáng thoâng tin ñòa lyù môû roäng (hay Heä thoáng thoâng tin ñaát ñai vuøng = RLIS) mang tính môû vaø deã tieáp caän cho taát caû caùc cô quan coâng, nhoùm coäng ñoàng, chuû doanh nghieäp söû duïng. Söùc maïnh cuûa heä thoáng döõ lieäu soáng naøy khoâng theå bò ñaùnh giaù thaáp ñoái trong vieäc laäp quy hoaïch vuøng hieäu quaû. Noù giuùp loaïi boû söï mô hoà veà thöïc teá, giuùp caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch taäp trung tranh luaän veà yù nghóa cuûa caùc chính saùch quy hoaïch chöù khoâng phaûi caõi nhau veà möùc ñoä ñaùng tin caäy cuûa thoâng tin saün coù.
Vaên hoùa cuûa quaûn trò vuøng
Khuoân khoå quy hoaïch ñöôïc xaùc laäp ôû Oregon ñaõ cô baûn taùi ñònh hình vaên hoùa phaùt trieån ñoâ thò vaø phaùt trieån ôû vuøng. Phoái hôïp laø ñieàu coù tính raøng buoäc phaùp lyù ñoái vôùi caáu truùc quy hoaïch cuûa bang, vaø noù ñaõ baûo ñaûm caùc phaùp leänh cuûa thaønh phoá phuø hôïp vôùi nhöõng muïc tieâu phaùt trieån caáp ñoä quoác gia. Neàn vaên hoùa naøy ñöôïc duy trì trong hôn 40 naêm qua, giuùp giaûi quyeát khoâng chæ nhöõng vaán ñeà ñòa phöông maø coøn khaúng ñònh vai troø vaø söï thaønh coâng cuûa Portland ôû taàm côõ quoác gia, thaäm chí toaøn caàu.
Taøi lieäu tham khaûo: Caùc muïc tieâu quy hoaïch toaøn bang cuûa Oregon: http://www.oregon.gov/LCD/ Pages/goals.aspx Khaùi nieäm phaùt trieån Metro 2040: http://www.oregonmetro.gov/2040-growthconcept Saùng kieán Vieät Nam – Oregon cuûa ÑH Bang Portland: https://www.pdx.edu/ vietnam-oregon-initiative/
SË 75 . 2015
73
DIEÃN ÑAØN
Söï tham gia cuûa coâng chuùng vaøo Quy hoaïch
Vai troø quan troïng cuûa kieán thöùc ñòa phöông Michael DiGregorio
V
Quyõ Chaâu AÙ
ieät Nam ñang ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc phöùc taïp trong söï phaùt trieån vaø thöïc hieän caùc theå cheá nhaèm hoã trôï söï taêng tröôûng lieân tuïc cuûa ñaát nöôùc cuõng nhö ñaûm baûo vò theá cuûa mình trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Quyõ Chaâu AÙ ñaõ vaø ñang ñoùng vai troø xaây döïng trong quaù trình ñoù, giuùp xaõ hoäi Vieät Nam chuaån bò cho töông lai thoâng qua caùc chöông trình khôi daäy nhöõng tranh luaän mang tính xaây döïng veà caùc löïa choïn quaûn trò vaø thöïc tieãn. Ví duï, chuùng toâi ñaõ hoaøn thaønh moät phaân tích ban ñaàu veà tranh chaáp ñaát ñai ôû Vieät Nam, thieát laäp moät khuoân khoå caûi thieän söï tham gia cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå vaø caùc toå chöùc trung gian ôû cô sôû trong vieäc giaûi quyeát tranh chaáp ñaát ñai. Chuùng toâi cuõng hoã trôï cho Quoác hoäi ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng veà tham vaán coäng ñoàng coù söï töông taùc vaø minh baïch trong quaù trình xaây döïng luaät. Vaø, chuùng toâi laøm vieäc chaët cheõ vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñeå caûi thieän söï quaûn trò noäi boä vaø taêng cöôøng ñoùng goùp cuûa hoï vaøo vieäc ñaøm phaùn, xaây döïng caùc chính saùch thöông maïi. Vôùi quaù trình nghieân cöùu vaø thöïc haønh quaûn trò cuûa baûn thaân, toâi muoán taäp trung vaøo söï tham gia cuûa coäng ñoàng trong quy hoaïch, cuï theå laø:
Ñieàu 9/4. Phaùt trieån vaø caäp nhaät caùc thoâng tin vaø cô sôû döõ lieäu quy hoaïch;
Vieät Nam coù moät vaøi vaán ñeà lieân quan ñeán thoâng tin quy hoaïch. Ñaàu tieân, ñoù laø vieäc quaù phuï thuoäc vaøo caùc soá lieäu chính thöùc, maø soá lieäu coù theå bò loãi thôøi, laïi thieáu caùc nguoàn khaùc, bao goàm caû nhöõng nghieân cöùu khoa hoïc gaàn ñaây, hoaëc nhöõng nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän theo hôïp ñoàng, trong nhöõng taøi lieäu quy hoaïch chính thöùc. Vieäc söû duïng soá lieäu chính thöùc loãi thôøi taïo ra nhöõng hö caáu haønh chính trong quaù trình laäp quy hoaïch. Thöù hai, caùc boä thöôøng coi döõ lieäu cuûa hoï laø “ñoäc quyeàn”, khieán thoâng tin trôû thaønh moät loaïi haøng hoùa coù theå ñöôïc baùn treân thò tröôøng, thaäm chí giöõa caùc cô quan chính phuû. Ñieàu naøy haïn cheá hôïp taùc giöõa caùc ngaønh. Thöù ba, trong quy hoaïch ñoâ thò, vaø coù leõ cuõng trong caùc lónh vöïc khaùc cuûa quy hoaïch, coù moät giaû ñònh phoå bieán raèng döõ lieäu ñònh löôïng laø muïc tieâu, vaø coù giaù trò, trong khi döõ lieäu ñònh tính laø chuû quan, vaø chæ coi nhö laø quan
74
SË 75 . 2015
≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
ñieåm. Ñieàu naøy daãn ñeán söï taäp trung vaøo nhöõng soá lieäu nhö “toång dieän tích ñaát troàng luùa ñöôïc baûo veä baèng ñeâ ñieàu” vaø boû qua moái quan taâm cuûa daân chuùng nhö “noâng daân muoán nuoâi toâm nöôùc lôï ôû caùc vuøng ven bieån”. Keát quaû laø, nghieân cöùu quy hoaïch coù xu höôùng mang tính chaát moâ taû, vaø thieân vò chính saùch do thoâng qua caùc döõ lieäu khoâng chuaån, coäng vôùi hö caáu haønh chính maø coù theå trôû thaønh cô sôû cho caùc quyeát ñònh coâng. Taêng cöôøng vai troø cuûa coâng daân, toå chöùc trong vaø ngoaøi nhaø nöôùc, vaø caùc doanh nghieäp khoâng chæ trong vieäc raø soaùt vaên baûn quy hoaïch, maø trong caû vieäc taêng cöôøng naêng löïc hoï, khoâng chæ boå sung theâm vaøo caùc loaïi vaø chaát löôïng thoâng tin ñöa vaøo quy hoaïch, maø coøn giuùp giaûm caùc tranh chaáp vaø taêng tính phuø hôïp cho caùc quyeát ñònh ñöôïc thöïc hieän. Ñeå laøm ñieàu naøy, caùc toå chöùc nhaø nöôùc tham gia vaøo vieäc laäp quy hoaïch phaûi môû roäng veà thôøi gian, phöông thöùc vaø vai troø tham gia cuûa coâng chuùng. Ñieàu 10 phaàn 3 vaø 4 cuûa döï thaûo Luaät Quy hoaïch noùi raèng “Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñöôïc giao traùch nhieäm toå chöùc laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø thöïc hieän quy hoaïch phaûi taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc, caù nhaân tham gia yù kieán vaø giaùm saùt hoaït ñoäng quy hoaïch. Vaø yù kieán cuûa toå chöùc, caù nhaân veà hoaït ñoäng quy hoaïch phaûi ñöôïc nghieân cöùu, tieáp thu vaø coâng khai.” Trong ít nhaát 25 naêm, Lyù thuyeát quy hoaïch coù söï tham gia (CPT) ñöôïc xem laø moâ hình haøng ñaàu cho söï tham gia cuûa coâng chuùng vaøo quy hoaïch (Forester, 1989). Ñaây laø nguoàn goác cuûa nhöõng gì chuùng ta thöôøng goïi laø caùch tieáp caän ña phöông. Laø moät phöông phaùp taïo “ñieàu kieän thuaän lôïi” cho coâng chuùng tham gia vaøo vieäc laäp keá hoaïch, CPT vaïch ra moät quy trình chung cuûa vieäc ra quyeát ñònh. Tuy nhieân treân thöïc teá chuùng ta thaáy ñieàu naøy chuû yeáu nhö moät quaù trình “tham vaán” maø trong ñoù nhöõng quy hoaïch aûnh höôûng ñeán caùc coäng ñoàng, caùc toå chöùc, caù nhaân ñöôïc trình baøy vaø ñöôïc yeâu caàu bình luaän. Söï tham gia cuûa coâng chuùng caàn phaûi nhieàu hôn theá ñeå trôû thaønh moät quaù trình naêng ñoäng trong ñoù caû muïc tieâu vaø keát quaû ñöôïc söûa ñoåi trong cuoäc thaûo luaän vôùi caùc beân lieân quan. Ñieàu naøy ñoøi hoûi moät taäp hôïp caùc phöông
phaùp tieáp caän môùi vôùi söï tham gia cuûa coâng chuùng bao goàm vieäc söû duïng caùc thoâng tin vaø coâng ngheä truyeàn thoâng, heä thoáng thoâng tin ñòa lyù (GIS), caùc moâ phoûng vaø troø chôi, ñoái thoaïi, chia seû kinh nghieäm, saùng taïo töø ñaùm ñoâng, khoa hoïc thöôøng thöùc, video, vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Khoâng phaûi taát caû nhöõng phöông phaùp naøy ñeàu coù theå ñöôïc söû duïng trong moïi döï aùn, nhöng moãi phöông phaùp laø moät coâng cuï ñeå khuyeán khích söï tham gia cuûa ngöôøi daân vaøo quaù trình laäp keá hoaïch. Chuùng cuõng coù theå ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra nguoàn thoâng tin môùi cho quy trình höôùng daãn laäp quy hoaïch. Roõ raøng nghieân cöùu söï tham gia cuûa coâng chuùng trong quy hoaïch chæ ra raèng caùc loaïi hình vaø giaù trò töông ñoái cuûa söï tham gia cuûa coâng chuùng laø coù lieân quan ñeán caùc loaïi quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän. Cuï theå hôn, “baûn thieát keá” quy hoaïch thöïc hieän trong moät khuoân khoå thieát keá (ví duï nhö Quy hoaïch New Town töø ñaàu theá kyû 20 ñeán nay) hoaëc trong moät khuoân khoå “ñaàu vaøo-ñaàu ra” cuûa quoác gia hay khu vöïc (ví duï nhö Ñoâng Ñöùc vaø Lieân Xoâ cuõ) coù söï tham gia cuûa coâng chuùng ít nhaát vaø yeâu caàu cho caùc döõ lieäu cao nhaát. Hoï “ñaït” kyû luïc coù tyû leä aùp duïng thaáp vaø thaát baïi trong vieäc ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, söï tham gia cuûa coâng chuùng thöôøng bò giôùi haïn trong vieäc tieáp thò chính trò vaø thöông maïi. Thöù hai, moâ hình quy hoaïch “toaøn dieän” coù söï tham gia cuûa coâng chuùng nhieàu hôn cho caùc nhieäm vuï phöùc taïp hôn vaø caàn söï phoái hôïp giöõa caùc taùc nhaân coù nhaän thöùc veà caùc vaán ñeà vaø muïc tieâu khaùc nhau, maëc duø tham gia naøy phaàn lôùn laø giôùi haïn trong vieäc xoa dòu, tö vaán vaø chia seû thoâng tin. Thöù ba, khi caùc toå chöùc quy hoaïch chaáp nhaän khuoân khoå “ña nguyeân”, töùc laø hoï ñaõ nhaän ra vieäc quy hoaïch khoâng phaûi laø moät haøm tuyeán tính ñôn giaûn ñeå ñaït nhöõng muïc tieâu trong moät nguoàn löïc höõu haïn maø laø moät quaù trình chính trò coù lieân quan ñeán caùc chuyeân gia ngaønh, ñaïi dieän chính trò vaø xaõ hoäi daân söï, cao hôn nöõa laø söï tham gia vaøo vieäc laäp quy hoaïch vaø keát quaû quy hoaïch seõ toát hôn vì vieäc löïa choïn döï aùn, thieát keá vaø aùp duïng ñöôïc caûi thieän bôûi coù ngöôøi söû duïng vaø caùc beân lieân quan tham gia vaøo quaù trình.
SË 75 . 2015
75
SÖÏ CHUYEÅN MÌNH
CUÛA ÑAÛO QUOÁC SÖ TÖÛ Huy Minh (Söu taàm)
V
ieäc xaây döïng cô sôû haï taàng hieän ñaïi vaø hieäu quaû ñöôïc xem laø moät neàn taûng quan troïng cho söï thaønh coâng cuûa neàn kinh teá Singapore. Heä thoáng cô sôû haï taàng goàm coù caûng bieån, saân bay, böu chính vieãn thoâng, ñöôøng xaù, vaø caùc tieän ích khaùc. Traûi qua nhieàu thaäp kyû phaùt trieån maïnh meõ, nhieàu toøa nhaø, ñöôøng phoá vaø heä thoáng giao thoâng taïi Singapore coù söï chuyeån bieán roõ neùt, nhöng vaãn giöõ ñöôïc nhöõng neùt rieâng ñoäc ñaùo vaø trôû thaønh moät quoác ñaûo haáp daãn cuûa Ñoâng Nam AÙ.
Keânh Rochor
76
SË 75 . 2015
1. Khu vöïc Rochor taïi ngaõ tö ñöôøng Selegie, Bukit Timah, keânh Rochor vaø Serangoon: Vaøo nhöõng naêm 1980, ñaây chæ laø moät con keânh boác muøi vaø ñaày raùc röôûi, xung quanh khu vöïc laø nhöõng ngoâi nhaø goã ñaõ bò löûa thieâu ruïi. Tuy nhieân, traûi qua nhieàu thaäp kyû, cô sôû haï taàng taïi khu vöïc ñöôïc naâng caáp vôùi nhieàu toøa nhaø caên hoä vaø trung taâm thöông maïi daàn moïc leân.
3. Caên hoä Block 79 ôû trung taâm Toa Payoh:
Keânh Rochor chaûy qua nhieàu khu vöïc trung taâm cuûa Singapore nhö trung taâm thöông maïi Sim Lim, ñöôøng Sungei, Little India. 2.Caâu laïc boä Haï só quan (NCO) cuûa Löïc löôïng Vuõ trang Singapore (SAF) doïc ñöôøng Beach voán laø caâu laäc boä Britannia phuïc vuï quaân nhaân Anh, ñöôïc xaây döïng töø thaùng 12/1952. Nôi ñaây coù moät quaùn cafeù, saøn nhaûy, phoøng bi-a, phoøng nhaïc vaø thö vieän naèm beân trong toøa nhaø. Hoài ñoù, caùc quaân nhaân coù theå mua bia, thuoác laù mieãn thueá, ñoà ñieän töû, ñoà gia duïng traû goùp. Vaø ñoù töøng laø nôi giaûi trí cho lính Anh cho tôùi khi hoï ruùt khoûi Singapore vaøo naêm 1971.
Naêm 1974, noù trôû thaønh caâu laïc boä daønh cho haï só quan (NCO) vaø caùc löïc löôïng vuõ trang Singapore (SAF). Naêm 2001, caâu laïc boä chuyeån ñòa ñieåm töø ñöôøng Beach tôùi toå hôïp thöông maïi boán taàng Boon Lay Way vaø ñoåi teân thaønh Chevrons.
Cuoái nhöõng naêm 1960, toøa nhaø naøy laø thaønh phoá veä tinh thöù hai cuûa Singapore vaø laø moät döï aùn ñaày tham voïng cuûa Hoäi ñoàng Phaùt trieån Nhaø (HDB), nhaèm cung caáp nhaø ôû giaù caû phaûi chaêng cho hôn 30.000 hoä daân. Nôi ñaây goàm nhöõng caên hoä 10 taàng. Toa Payoh trong tieáng Phuùc Kieán vaø Malay coù nghóa laø “ñaàm lôùn”. Cö daân thôøi ñoù soáng chuû yeáu trong caùc nhaø choøi, moät soá bò caûnh saùt aùp cheá keùo ra khoûi nhöõng tuùp leàu doät naùt khi xe uûi ñaát ñeán. B79 luùc môùi xaây daøi 296m, laø toøa nhaø daøi nhaát Singapore, bieåu töôïng cuûa söï thònh vöôïng nhöõng naêm 60. Tuy nhieân, noù ñaõ bò phaù huûy naêm 2003, thay vaøo ñoù laø 5 toøa nhaø môùi, cao 40 taàng. Ñaõ coù haøng traêm gia ñình chuyeån tôùi ñaây sinh soáng. Sau ñoù, ñeå ñaùp öùng nhu caàu nhaø ôû cuûa daân soá ngaøy moät taêng, Singapore nhanh choùng xaây döïng nhöõng toøa nhaø choïc trôøi. Giaù moät caên hoä ba phoøng taïi thôøi ñieåm ñoù khoaûng 7.500USD. HDB ñöôïc thaønh laäp döôùi thôøi coá thuû töôùng Lyù Quang Dieäu, vôùi chieán löôïc: “Bieán Singapore thaønh moät oác ñaûo ôû Ñoâng Nam AÙ”. Trong nhöõng naêm ñaàu cuûa ñaát nöôùc, hai phaàn ba daân soá Singapore soáng trong caùc khu oå chuoät, ñöôøng phoá ngoån ngang raùc, buïi baån vaø hoâi thoái. Ñeå ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi ñoùi ngheøo, oâng Lyù vaø coäng söï ñaõ quyeát taâm giaûi quyeát moïi khía caïnh cuûa xaõ hoäi Singapore töø kinh teá ñeán nhaø ôû, y teá vaø moâi tröôøng. HDB ñöôïc thieát laäp nhaèm di dôøi cö daân caùc khu oå chuoät vaøo caùc toøa nhaø cao taàng ôû ñoâ thò môùi, xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc thay theá heä thoáng cuõ.
SË 75 . 2015
77
4. Toøa nhaø Yue Hwa:
Toïa laïc ôû goùc ñöôøng Maxwell naêm 1974. Sau khi söûa chöõa vaøo naêm 2010, Maxwell Chambers laø nôi toïa laïc cuûa Trung taâm hoøa giaûi tranh chaáp hôïp taùc quoác teá vôùi nhieàu trang thieát bò hieän ñaïi. Toøa nhaø Maxwell ñöôïc Sôû Coâng chính Singapore xaây döïng naêm 1932, laø vaên phoøng cuûa Toång cuïc Thueá vaø Haûi quan, Vaên phoøng kieåm duyeät phim cho ñeán naêm 1989. Sau khi Toång cuïc Thueá vaø Haûi quan chuyeån ra, toøa nhaø ñöôïc ñaët laïi teân laø Nhaø Traéng, vaø cho tö nhaân thueâ laøm trung taâm thöông maïi trong vaøi naêm. Taïi ngaõ tö ñöôøng Eu Tong Sen vaø Cross naêm 1985 vaø ñaõ khoaùc leân mình moät dieän maïo môùi 30 naêm sau. AÙnh haøo quang toûa ra xung quanh toøa nhaø Nam Tin, hay coøn goïi laø khaùch saïn Great Southern ôû khu Chinatown, nôi nhöõng ngoâi sao noåi tieáng cuûa ñieän aûnh Hong Kong vaø Trung Quoác ñaïi luïc thöôøng ñeán ôû.
Naêm 2010, toøa nhaø ñöôïc ñoåi laïi thaønh Maxwell, trôû thaønh moät trung taâm troïng taøi quoác teá, ñöôïc trang bò nhieàu tieän nghi ñaúng caáp theá giôùi. 6. Raïp haùt Capitol:
Nam Tin nghóa laø “trôøi nam” trong tieáng Quaûng Ñoâng, laø ñòa ñieåm haáp daãn ñoái vôùi nhieàu nhaø vaên vaø hoïa só. Coâng ty baát ñoäng saûn Eu Yan Sang ñaõ baùn toøa nhaø saùu taàng naøy cho taäp ñoaøn Yue Hwa cuûa Hong Kong naêm 1992. Sau ñoù, Yue Hwa ñaàu tö gaàn 100 trieäu USD ñeå bieán nôi ñaây thaønh moät trung taâm thöông maïi vaøo naêm 1996, chuyeân baùn thuoác ñoâng y Trung Quoác vaø saûn phaåm y teá, ñoà coå vaø myõ ngheä. 5. Toøa nhaø Maxwell Chambers:
Toïa laïc taïi goùc ñöôøng Stamford vaø North Bridge, raïp haùt naøy döôøng nhö vaãn giöõ nguyeân caáu truùc cuûa 85 naêm veà tröôùc, sau khi chính thöùc môû cöûa vaøo ngaøy 22/5/1930. Ñaây laø toøa nhaø do hai anh em doanh nhaân Namazie ngöôøi Ba Tö xaây döïng. Sau ñoù, toøa nhaø ñöôïc baùn laïi cho toå chöùc Shaw vaø ñôn vò naøy quaûn lyù raïp haùt vaøo naêm 1964. Capitol töøng laø raïp chieáu phim haøng ñaàu taïi Singapore trong nhöõng naêm 1950 vaø 1960. Maët tieàn loõm vaøo trong nôi goùc phoá Stamford vaø North Bridge giao nhau laø ñaëc tröng cuûa nhaø haùt. Hieän nay, toøa nhaø ñang ñöôïc naâng caáp, trôû thaønh moät phaàn cuûa toå hôïp lieàn keà Toøa nhaø Stamford, moät toøa nhaø theo phong caùch Victoria cuûa naêm 1904 vôùi trò giaù 1,1 tyû USD.
78
SË 75 . 2015
7. Ñöôøng Tangjong Pagar:
8. Beán caûng Clarke: Ñaây laø cöûa ngoõ cuûa nhöõng hoaït ñoäng xuaát vaø nhaäp khaåu haøng hoùa töø nhöõng naêm 1800. Naêm 2012, beán caûng ñoùn khoaûng 1 trieäu löôït khaùch tham quan moãi thaùng. Beán caûng ñöôïc ñaët theo teân Sir Andrew Clarke, thoáng ñoác Straits Settlements, vuøng thuoäc ñòa cuûa Anh bao goàm Singapore, Penang vaø Malacca (Malaysia). Doïc beán caûng laø nhöõng cöûa hieäu xaây döïng theo kieåu Trieàu Chaâu. Tröôùc naêm 1977, soâng Singapore bò oâ nhieãm naëng neà. Thuû töôùng Singapore Lyù Quang Dieäu luùc ñoù haï quyeát taâm laøm saïch con soâng trong voøng 10 naêm. OÂng ñaõ phaùt bieåu taïi hoäi nghò thaùng 2/1977: “Chæ coù moät con ñöôøng soáng laø giöõ cho nöôùc saïch, giöõ cho moïi con soâng, doøng suoái, caùi coáng khoûi oâ nhieãm. 10 naêm nöõa, chuùng ta seõ caâu caù ñöôïc treân soâng Singapore vaø soâng Kallang. Chuùng ta phaûi laøm vieäc naøy”. Moät keá hoaïch 10 naêm, bao goàm loaïi tröø nguoàn gaây oâ nhieãm, ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc soâng ñöôïc ñaët ra. Keát quaû laø, sau 10 naêm, soâng Singapore saïch boùng oâ nhieãm. Ngaøy nay, caûng Clarke laø moät ñòa ñieåm aên uoáng, vui chôi ban ñeâm noåi tieáng ôû Singapore.
Töø ñaàu nhöõng naêm 1960 tôùi nay, caùc phöông tieän giao thoâng coâng coäng ñaõ thay ñoåi theo thôøi gian. Trong nhöõng naêm 1900, ngöôøi daân thaønh phoá di chuyeån chuû yeáu baèng nhöõng toa xe keùo. Sau theá chieán thöù hai, chính quyeàn ñaõ thay theá phöông tieän naøy baèng loaïi xe ba baùnh. Dòch vuï xe buyùt coâng coäng hay coøn goïi laø SBS Transit ra ñôøi naêm 1973. Nhöõng naêm 1880, xe keùo ñöôïc giôùi thieäu vaøo Singapore vaø phoå bieán roäng raõi nhöõng naêm 1900. Sau Theá chieán II, xe keùo bò thay theá baèng xe xích loâ. Ñeán naêm 1929, xe buyùt coâng coäng ñaàu tieân, chaïy baèng daây ñieän ñi vaøo hoaït ñoäng. Ñeán taän naêm 1962, chuùng vaãn laø phöông tieän giao thoâng coâng coäng phoå bieán ôû Singapore. Ngaøy nay, chuùng ñöôïc thay theá baèng nhöõng xe buyùt hieän ñaïi, hai taàng, coù ñieàu hoøa maùt röôïi. Toøa nhaø beân traùi laø ga Jinrikisha, xaây döïng naêm 1903, naèm ôû ngaõ ba ñöôøng Neil vaø Tanjong Pagar, töøng laø truï sôû ñaêng kieåm xe keùo. Naêm 2007, ngoâi sao ñieän aûnh Hong Kong Thaønh Long ñaõ mua laïi vaø bieán noù thaønh toå hôïp quaùn röôïu, karaoke, nhaø haøng vaø vaên phoøng.
SË 75 . 2015
79
ñoà aùn toát nghieäp kieán tru S
au thôøi gian 20 tuaàn laøm ñoà aùn toát nghieäp, ñöôïc söï höôùng daãn taän tình cuûa caùc thaày coâ giaùo trong vaø ngoaøi tröôøng, töø ngaøy 28/5/2015, 101 sinh vieân Khoaù 2010Q khoa Quy hoaïch ñoâ thò noâng thoân ñaõ baét ñaàu ñôït baùo caùo keát quaû quaù trình hoïc taäp reøn luyeän cuûa mình taïi hoäi ñoàng chaám thi toát nghieäp cuaû tröôøng Ñaïi hoïc Kieán truùc Haø Noäi.
Naêm nay Chuyeân ngaønh Quy hoaïch vuøng vaø ñoâ thò coù 101 sinh vieân ñöôïc laøm ñoà aùn toát nghieäp, trong ñoù coù 01 sinh vieân khoùa 2008Q; 05 sinh vieân khoùa 2009Q. Coù 32 sinh vieân chöa ñöôïc laøm toát nghieäp do phaûi hoïc taäp tieáp cho ñuû caùc tín chæ quy ñònh. Khoa Quy hoaïch Ñoâ thò & Noâng thoân ñaõ ñöôïc thaønh laäp caùch ñaây 20 naêm, Hieän nay Khoa ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo taïo hai chuyeân ngaønh laø KTS Quy hoaïch vaø KTS caûnh quan. Khoa coù 6 Boä moân vôùi hôn 60 caùn boä giaûng vieân. Moãi naêm Khoa tieáp nhaän gaàn 200 sinh vieân. Khoaù 2010Q ñöôïc chia thaønh 3 lôùp. Sau 5 naêm hoïc, sinh vieân ñaõ hoaøn thaønh 66 moân hoïc, 12 ñoà aùn veà kieán truùc, quy hoaïch vaø 1 ñoà aùn toát nghieäp cuoái khoaù. Quy hoaïch xaây döïng xin giôùi thieäu moät soá ñoà aùn ñaït ñieåm cao trong ñôït baûo veä vöøa qua:
80
Ñaïi dieän sinh vieân phaùt bieåu taïi leã khai maïc baûo veä ñoà aùn toát nghieäp
Toaøn caûnh leã khai maïc baûo veä ñoà aùn toát nghieäp
PGS.TS. Nguyeãn Quoác Thoâng - Phoù Chuû tòch Hoäi KTS VN phaùt bieåu taïi buoåi leã
PGS.TS. Löông Tuù Quyeân - Phoù tröôûng khoa baùo caùo keát quaû khoùa hoïc
SË 75 . 2015
uùc sö Quy hoaïch naêm 2015 Khu phoá kinh teá vaø sinh thaùi söï haøi hoøa veà kinh teá vaø giaù trò soáng trong khu phoá coå Haø Noäi.
Khu vöïc nghieân cöùu roäng khoaûng 9ha ñöôïc giôùi haïn bôûi caùc phoá Haøng Ngang - Haøng Buoàm - Maõ Maây - Haøng Baïc. Trong boái caûnh hoaït ñoäng kinh teá naêng ñoäng trong khu phoá, ngöôøi daân ôû ñaây ñeàu coù xu höôùng phaùt trieån dòch vuï vaø du lòch naâng cao kinh teá hoä gia ñình. Caùc tuyeán phoá vôùi haøng quaùn væa heø tranh chaáp vôùi giao thoâng treân ñöôøng phoá tieáp tuïc ñöôïc phaùt trieån maïnh. Vieäc laán chieám khoâng gian theo chieàu ñöùng seõ ngaøy caøng phaùt trieån. Vôùi caùc khoâng gian ôû ñaäm ñaëc nhö vaäy daãn ñeán tình traïng: baát caân baèng veà lôïi ích kinh teá giöõa beân trong vaø beân ngoaøi loâ phoá; thieáu khoâng gian thoaùng; Söï xuoáng caáp veà ñieàu kieän sinh hoaït vaø keát caáu kieán truùc nhaø ôû. Ñaâu laø giaûi phaùp cho khu vöïc trong boái
Sinh vieân: Nguyeãn Minh Trang Giaùo vieân höôùng daãn: TS.KTS Huyønh Thò Baûo Chaâu, KTS Franck Bichindaritz Giaùo vieân phaûn bieän: ThS.KTS Ñaëng Toá Anh Ñieåm baûo veä toát nghieäp: 10 Ñieåm toát nghieäp: 3,13
caûnh kinh teá naêng ñoäng vaø vaán ñeà taêng maät ñoä nhaø ôû hieän taïi, trong khi, theo khaûo saùt vaø ñieàu tra, chæ coù 6,2% ñoàng yù vôùi vieäc di dôøi ñeán nôi ôû môùi, soá coøn laïi yeâu caàu ñöôïc giöõ laïi nôi ôû cuûa mình vaø tu söûa chuùng. Khu phoá ECO2 laø moät moâ hình ñöôïc sinh vieân aùp duïng vaøo khu vöïc nghieân cöùu. Vôùi muïc ñích taïo moät khoâng gian ñoâ thò phaùt trieån beàn vöõng maø trong ñoù kinh teá ñöôïc chuù troïng ngang baèng vôùi ñieàu kieän ôû vaø sinh hoaït cuûa ngöôøi daân. Ñeå phaùt trieån beàn vöõng thì khu phoá phaûi ñem laïi nhöõng giaù trò vaät chaát cho con ngöôøi nhöng khoâng vì theá maø phaù hoûng moâi tröôøng soáng. Baûo veä sinh thaùi khu ôû cuõng giuùp goùp phaàn vaøo söï ñaûm baûo kinh teá vaø chaát löôïng sinh hoaït cho ngöôøi daân.
SË 75 . 2015
81
ñoà aùn toát nghieäp kieán tru ”Buoân laøng trong phoá” Quy hoaïch cuûa phaân khu ñoâ thò Ñak Torech, thaønh phoá KonTum, tænh Kon Tum..
Maët trôøi – Truïc Ñoâng Taây trôû thaønh truïc Vaên hoùa Baûn saéc rieâng cuûa ñoâ thò.
Nhoùm sinh vieân: Ñaëng Minh Tuù - Nguyeãn Phöông Thaûo Giaùo vieân höôùng daãn: TS.KTS Nguyeãn Xuaân Hinh vaø
ThS. KTS Leâ Ñöùc Loäc Giaùo vieân phaûn bieän: PGS.TS.KTS Löông Tuù Quyeân
Quy hoaïch cuûa phaân khu ñoâ thò Ñak Torech coù dieän tích 581ha bao goàm khu vöïc phía Nam xaõ Vinh Quang vaø moät phaàn phöôøng Ngoâ Maây, thaønh phoá Kon Tum. YÙ töôûng toå chöùc ñoâ thò döïa treân giaûi quyeát 3 maâu thuaãn chính: n AÛnh höôûng, taùc ñoäng töø heä sinh thaùi thieân nhieân. n Baûo toàn coäng ñoàng trong söï phaùt trieån ñoâ thò môùi. n Söï hoøa hôïp giöõa 2 coäng ñoàng trong toång theå 1 ñoâ thò. (Daân toäc Bahnar vaø daân toäc Kinh) . YÙ töôûng quy hoaïch : Moät caáu truùc xanh “beàn vöõng” tích hôïp giöõa laøng baûn vaø ñoâ thò ñaït 3 yeáu toá : n Coù giaù trò veà maët khoâng gian, caûnh quan, khoâng gian ñeäm n Coù giaù trò veà chöùc naêng - Maïng löôùi Tröõ vaø ñieàu hoøa nöôùc, keát noái soâng Ñaêkbla n Coù giaù trò veà maët ñôøi soáng - Coâng vieân noâng nghieäp.
Caáu truùc troøn “Buoân laøng trong phoá”: n Caáu truùc toång theå “Laøng troøn”. Xoay quanh khoâng gian “coäng ñoàng mang tính ñaëc tröng daân toäc” n Caùc haønh lang xanh tích hôïp, ñaûm baûo tính keát noái nhöng vaãn giöõ ñöôïc baûn saéc rieâng. n Truïc Ñoâng Taây coù giaù trò trong ñôøi soáng tín ngöôõng ngöôøi daân Bahnar.
82
SË 75 . 2015
Toaøn khu ñoâ thò ñöôïc phaân thaønh 7 khu chöùc naêng: Khu A (17.2ha) laø khu trung taâm thöông maïi, haønh chính cuûa caû phaân khu ñoâ thò Ñak Torech. Khu B1 (18.9ha), Khu B2 (31.1ha): Khu laøng daân toäc baûo toàn laø khu loõi vaên hoùa vaø du lòch. Thuùc ñaåy kinh teá cuûa khu vöïc. Khu B3 (14,6ha): Khu laøng daân toäc phaùt trieån laø khu ôû hieän ñaïi cuûa ngöôøi Bana, löu giöõ moät phaàn hình thaùi kieán truùc vaø vaên hoùa. Khu C1 (18.4ha) vaø Khu C2 (27.4ha) laø khu vöïc ñoâ thò cuõ caûi taïo. Khu D1 khoaûng 20.5ha, Khu D2 khoaûng 20.4ha laø khu ñoâ thò môùi. Khu E (22.6 ha) laø khu beänh vieän ña khoa vaø chuyeân khoa Khu F1 (66.7ha) laø khu vöïc cô quan, tröôøng hoïc vaø thöông maïi phía Baéc. Khu G (154 ha): Khu vöïc coâng vieân chuû ñeà noâng nghieäp vaø coâng vieân noâng nghieäp.
uùc sö Quy hoaïch naêm 2015 PHAÀN RIEÂNG 1 : QUY HOAÏCH CHI TIEÁT VAØ THIEÁT KEÁ ÑOÂ THÒ TRUNG TAÂM VAÊN HOÙA MAËT TRÔØI BAHNAR. Sinh Vieân: Ñaëng Minh Tuù Ñieåm baûo veä toát nghieäp: 9,2 Ñieåm toát nghieäp: 3,43.
Trung taâm Vaên hoùa Maët trôøi thuoäc phaân vuøng trung taâm trong ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian coù quy moâ 29.8 ha. Ñaây seõ laø nôi gaén keát coäng ñoàng Bahnar vôùi ñoâ thò. Trung taâm goàm 3 chöùc naêng chính: n Coâng vieân chuû ñeà Noâng nghieäp n Vaên hoùa leã hoäi du lòch: Taùi hieän leã hoäi ñôøi soáng daân toäc Bahnar, phaùt trieån du lòch, giöõ gìn baûn saéc, chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá. n Trung taâm thöông maïi dòch vuï: Coù tính chaát phuïc vuï rieâng, xuùc tieán caùc saûn phaåm thöông maïi Bahnar.
YÙ töôûng ñöôïc hình thaønh döïa treân phaân tích coäng ñoàng daân toäc Bahnar: Keát hôïp giöõa quan ñieåm veà thieân vaên ñòa lyù, tín ngöôõng, cuûa moät coäng ñoàng daân toäc, vôùi khoa hoïc veà toå chöùc khoâng gian, thoâng qua ñieàu kieän thieân nhieân, khí haäu, taäp quaùn sinh hoaït cuûa con ngöôøi. 3 vuøng khoâng gian, laáy 3 khung hình aûnh maët trôøi laøm yeáu toá ñaëc tröng: Saùng phía Ñoâng: ñôøi soáng noâng nghieäp; Tröa: Tín ngöôõng thaàn linh; Chieàu toái: caûnh quan theá giôùi beân kia maø ñieåm nhaán laø quaàn theå töôïng nhaø moà
PHAÀN RIEÂNG 2- THIEÁT KEÁ CHI TIEÁT VAØ THIEÁT KEÁ ÑOÂ THÒ LAØNG KON RÔ BANG Sinh Vieân:Nguyeãn Phöông Thaûo Ñieåm baûo veä toát nghieäp: 9,2 Ñieåm toát nghieäp: 3,36
Laøng Kon Rô Bang naèm ôû phía Ñoâng Nam phaân khu Ñak Torech roäng 19.51ha. Theo ñeà xuaát, laøng seõ bao goàm caùc khu chöùc naêng nhö sau: n Khu vöïc coâng coäng: bao goàm nhaø roâng, nhaø treû, nhaø luùa. n Khu vöïc toân giaùo: Nhaø thôø Kon Rô Bang n Khu ôû loõi vaø môû roäng n Khu dòch vuï thöông maïi: aåm thöïc, kinh doanh saûn phaåm truyeàn thoáng, ôû homestay n Khu nghóa ñòa: Nhaø moà n Khu caây xanh quaûng tröôøng.
YÙ töôûng lieân keát chöùc naêng: doøng soâng vaên hoùa seõ keát noái caùc khoâng gian vaên hoùa, kieán truùc ñaëc tröng cuûa ngöôøi Bahnar thaønh moät daûi xuyeân suoát: Töø aâm nhaïc - aåm thöïc - toân giaùo - coäng ñoàng - leã hoäi - beán thuyeàn ñoäc moäc - ôû homestay - nhaø moà - aâm nhaïc khoâng gian ngheà truyeàn thoáng. Khu vöïc nghieân cöùu bao goàm 2 tuyeán giao thoâng chính vaø 3 tuyeán giao thoâng phaân taùn lieân keát caùc khu vöïc. Heä thoáng caùc quaûng tröôøng khoâng gian môû phaân boá taïi caùc khu vöïc coâng vieân, nhaø roâng vaø khoâng gian xanh bao quanh laøng. Ñieåm nhaán ñöôïc ñaët taïi caùc khu vöïc quaûng tröôøng.
SË 75 . 2015
83
Moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû khai thaùc söû duïng tuyeán phoá ñi boä taïi khu phoá coå Haø Noäi
DAØ N H CHO
SINH VIEÂN
Ñoã Thanh Tuøng - Ñaëng Minh Ñöùc PFIEV55 KSÑT - Ñaïi hoïc Xaây döïng
Taïi caùc trung taâm ñoâ thò lôùn treân theá giôùi noùi chung vaø Vieät Nam noùi rieâng ñaõ vaø ñang toå chöùc nhieàu ñöôøng phoá daønh rieâng cho caùc hoaït ñoäng ñi boä. Tröôùc naêm 2014, trong khu phoá coå Haø Noäi ñaõ hình thaønh moät soá tuyeán phoá ñi boä vaø toái 3-10-2014, taïi ñeàn Baïch Maõ, Quaän Hoaøn Kieám ñaõ chính thöùc khai tröông theâm saùu tuyeán phoá ñi boä thuoäc khu vöïc baûo toàn caáp I, bao goàm caùc tuyeán phoá: Haøng Buoàm, Maõ Maây, Ñaøo Duy Töø, Haøng Giaày, Löông Ngoïc Quyeán, Taï Hieän. Maëc duø vieäc toå chöùc khai thaùc vaø söû duïng tuyeán phoá ñi boä ñaõ coù nhöõng hieäu quaû nhaát ñònh vaø ñem laïi nhöõng neùt vaên hoùa môùi cho thuû ñoâ song vaãn toàn taïi nhieàu baát caäp. Baøi vieát taäp trung phaân tích ñaùnh giaù hoaït ñoäng cuûa caùc tuyeán phoá ñi boä môùi, töø ñoù ñeà xuaát giaûi phaùp chung nhaèm töøng böôùc naâng cao hieäu quaû khai thaùc vaø söû duïng caùc tuyeán phoá naøy.
Khaùi quaùt veà caùc hoaït ñoäng treân caùc tuyeán phoá ñi boä môùi taïi khu phoá coå Haø Noäi
Veà hoaït ñoäng kinh doanh, thöông maïi vaø dòch vuï du lòch: Ñaây hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caùc tuyeán phoá naøy. Caùc maët haøng kinh doanh bao goàm: taïp hoùa, giaøy deùp, ñaù quyù, may maëc, thoå caåm, tranh aûnh,… maët haøng kinh doanh aên uoáng chieám ña soá. Caùc hình thöùc kinh doanh bao goàm: Kinh doanh coá ñònh, kinh doanh treân heø phoá vaø haøng rong. Caùc hoaït ñoäng naøy goùp phaàn taêng thu nhaäp ñaùng keå cho ngöôøi daân. Tuy nhieân, do chöa ñöôïc quy ñònh moät caùch coù heä thoáng neân caùc cöûa haøng aên, giaûi khaùt hieän taïi töï saép xeáp tuøy tieän, traøn lan, chöa coù ñieåm nhaán, caùc bieån hieäu, bieån quaûng caùo loän xoän, hieän töôïng cheøo keùo khaùch khaù phoå bieán taïo hình aûnh phaûn caûm vôùi du khaùch. Beân caïnh ñoù, maët haøng kinh doanh coøn ñôn ñieäu, chöa coù nhieàu saûn phaåm laøng ngheà vaø caùc thöông hieäu noåi tieáng, giaù caû chöa ñöôïc nieâm yeát roõ raøng, vaán ñeà an toaøn thöïc phaåm chöa ñöôïc quan taâm. Veà hoaït ñoäng vaên hoùa, vaên ngheä: Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc hoaït ñoäng vaên hoùa, vaên ngheä ñöôïc ñaåy maïnh vôùi nhieàu hình thöùc, quy moâ khaùc nhau, do caùc toå chöùc, caù nhaân tham gia nhö trieån laõm tranh aûnh, saùch baùo veà söï hình thaønh, phaùt trieån cuûa phoá coå; taùi hieän laïi khoâng gian soáng cuûa moät gia ñình trung löu thôøi kì phong kieán; caùc hoaït ñoäng ñöôøng phoá nhö haùt ca truø, haùt xaåm, haùt chaàu vaên (ngaõ tö Löông Ngoïc Quyeán – Maõ Maây), aûo thuaät (ngaõ tö Ñaøo
84
SË 75 . 2015
Dµnh cho
Duy Töø - Maõ Maây)… Caùc hoaït ñoäng vaên hoùa, vaên ngheä ñaõ vaø ñang thu huùt raát ñoâng khaùch du lòch, ôû moïi taàng lôùp, löùa tuoåi, ñieàu naøy taïo neân khoâng khí soâi noåi cho tuyeán phoá. Tuy vaäy, caùc hoaït ñoäng vaên ngheä coøn khaù ñôn ñieäu, chöa linh hoaït trong vieäc thay ñoåi hình thöùc, noäi dung, chöa höôùng ngöôøi xem cuøng tham gia; moät soá hoaït ñoäng (nhö nhaûy ñöôøng phoá) laán chieám nhieàu loøng, leà ñöôøng gaây caûn trôû doøng ñi boä; khoaûng caùch giöõa caùc hoaït ñoäng cuõng chöa ñaûm baûo; heä thoáng khoâng gian phuïc vuï giao tieáp coäng ñoàng vaø sinh hoaït coäng ñoàng raát haïn cheá vaø caùc hoaït ñoäng leã hoäi khoâng ñöôïc dieãn ra thöôøng xuyeân.
sinh vi™n
Veà haï taàng kyõ thuaät n Giao thoâng - thoaùt nöôùc: Chieàu roäng loøng ñöôøng, heø heïp. Caùc coáng thoaùt nöôùc ñöôïc boá trí hai beân, naèm ngay saùt heø. Taïi moät soá ngaõ ba, ngaõ tö ñaàu caùc tuyeán phoá coù ñieåm troâng giöõ xe do coâng ty coå phaàn chôï Ñoàng Xuaân quaûn lyù. Ngoaøi ra, oâ toâ ñöôïc ñoã taïi caùc ñieåm troâng giöõ xe ôû gaàm caàu Chöông Döông. Khoaûng caùch töø baõi ñoã xe tôùi khu vöïc phoá ñi boä taïi moät soá ñieåm troâng giöõ (ñaëc bieät laø oâ toâ) chöa ñaûm baûo <500m. Cuøng vôùi giao thoâng tónh, khu vöïc xung quanh tuyeán phoá ñi boä cuõng ñaõ vaø ñang ñöôïc toå chöùc caùc tuyeán giao thoâng coâng coäng (xe oâ toâ ñieän, xe bus, taøu ñieän ngaàm). Nhìn chung, maät ñoä daân soá quaù cao khieán heä thoáng haï taàng giao thoâng, thoaùt nöôùc thöôøng xuyeân quaù taûi gaây ra tình traïng thieáu baõi ñoã xe, uøn taéc vaøo giôø caùc ñieåm vaø oâ nhieãm moâi tröôøng. n Caây xanh: Goàm caây xanh treân caùc tuyeán phoá vaø trong caùc oâ phoá, toång soá coù khoaûng 230 caây, chuûng loaïi ña daïng. Caây ñöôïc ngaên theo oâ hình baøn côø, do heø heïp, nhaø cöûa ñan xen neân khoâng troàng ñöôïc nhöõng caây coù ñöôøng kính vaø taùn lôùn. Soá löôïng caây coå thuï, coù giaù trò taïi khu vöïc khoâng nhieàu (chieám tyû leä 1,24%), phaàn lôùn ñöôïc troàng töø tröôùc naêm 1997 trong caùc khu ñình, chuøa. Do ñöôïc troàng qua nhieàu giai ñoaïn neân caây xanh treân caùc tuyeán phoá khoâng ñoàng nhaát veà kích thöôùc, chuûng loaïi vaø chöa baûo ñaûm myõ quan ñoâ thò. n Chieáu
saùng: Goàm 73 ñeøn cao aùp sodium, khoaûng caùch trung bình giöõa caùc coät ñeøn khoaûng 30m. Coät ñieän ñöôïc laøm baèng beâ toâng coát theùp daïng hình troøn hoaëc hình vuoâng, cuõng coù nhöõng coät laøm baèng saét. Phaân boá chuû yeáu treân phoá Haøng Buoàm vaø Maõ Maây. Hieän taïi, ñeøn chieáu saùng ñöôïc laép chung vôùi coät ñieän haï theá doïc hai beân heø cuûa tuyeán phoá. Caùc ngoõ ngaùch chöa ñöôïc chieáu saùng. Moät soá tuyeán phoá ñi boä khoâng chæ ñöôïc chieáu saùng nhôø heä thoáng chieáu saùng ñöôøng phoá maø coøn ñöôïc chieáu saùng bôûi caùc coâng trình, cöûa haøng treân tuyeán. Tieâu bieåu laø ñoaïn ñaàu phoá Taï Hieän, tuy chæ coù 1 coät ñeøn taïi ñoaïn phoá naøy, nhöng vaãn ñaûm baûo ñöôïc hieäu quaû chieáu saùng nhôø aùnh saùng töø caùc coâng trình.
n Thu
Hình 1: Hoaït ñoäng kinh doanh, thöông maïi vaø vaên hoùa - vaên ngheä
Thöïc traïng veà kieán truùc, caûnh quan, haï taàng kyõ thuaät
Veà caûnh quan, kieán truùc coâng trình: Kieán truùc coâng trình treân caùc tuyeán phoá ñi boä môùi laø moät toång theå kieán truùc ñoäc ñaùo, vöøa giöõ ñöôïc daùng daáp phöông Ñoâng laïi coù neùt kieán truùc phöông Taây, trong ñoù coù nhieàu coâng trình nhaø ôû coù giaù trò caàn baûo toàn (kieán truùc truyeàn thoáng, Trung Hoa, phong caùch kieán truùc chaâu AÂu); coâng trình cô quan, ñoaøn theå (chuû yeáu cuûa phöôøng Haøng Buoàm); caùc di tích lòch söû, vaên hoùa, toân giaùo, tín ngöôõng (mang daáu aán kieán truùc thôøi Leâ). Moät ñieàu ñaëc bieät laø phaàn lôùn di tích ñeàu khoâng taùch bieät vôùi khu vöïc daân cö nhö vaãn thöôøng thaáy ôû caùc vuøng noâng thoân, ña phaàn ñình, ñeàn, chuøa ñeàu lieàn keà vôùi caùc kieán truùc khaùc. Quaù trình phaùt trieån laøm ña daïng hình thöùc kieán truùc nhöng cuõng ñang khieán maët ñöùng nhieàu tuyeán phoá xaáu ñi nghieâm troïng. Hình thöùc vaø phong caùch kieán truùc cuûa caùc daõy phoá cuõ gaàn nhö khoâng coøn nguyeân veïn. Thay vaøo ñoù laø söï loän xoän, chaép vaù veà chieàu cao, vaät lieäu, phong caùch vaø hình thöùc kieán truùc.
gom, vaän chuyeån chaát thaûi raén: Theo quan saùt, raùc thaûi trong khu vöïc ñöôïc phaân ra thaønh hai loaïi chính: Chaát thaûi raén sinh hoaït vaø chaát thaûi raén xaây döïng. Vieäc thu gom, vaän chuyeån raùc thaûi ñöôïc tieán haønh trong vaø sau thôøi gian hoaït ñoäng cuûa tuyeán phoá (19h – 22h). Loaïi xe thu gom ñöôïc duøng laø loaïi xe ñaåy khoâng naép, gaây maát veä sinh vaø khoâng trieät ñeå.
Moät soá giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû khai thaùc - söû duïng treân caùc tuyeán phoá ñi boä môùi taïi khu phoá coå Haø Noäi
1. Tieáp tuïc thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá, gìn giöõ - phaùt huy vaên hoùa phuø hôïp vôùi caùc giaù trò vaên hoùa - xaõ hoäi cuûa khu phoá coå, ñoàng thôøi taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc hoaït ñoäng kinh doanh truyeàn thoáng hieän nay n Toå chöùc caùc hoaït ñoäng treân tuyeán phoá aåm thöïc: Toå chöùc caùc hoaït ñoäng vaên hoùa aåm thöïc ngoaøi trôøi, ñoàng thôøi saép xeáp laïi hoaït ñoäng kinh doanh aåm thöïc (baùn haøng rong, kinh doanh treân heø phoá, xe ñaåy löu ñoäng), ñaëc bieät taïi khu vöïc ñoaïn ñaàu phoá Taï Hieän. Toå chöùc caùc hoaït ñoäng treân tuyeán phoá vaên hoùa, vaên ngheä: Taêng cöôøng, keát hôïp, ña daïng hoùa caùc hoaït ñoäng leã hoäi, vaên ngheä, troø chôi
n
SË 75 . 2015
85
Dµnh cho
daân gian phuø hôïp vôùi khoâng gian ñi boä. Toå chöùc, taùi hieän laïi caùc hoaït ñoäng laøng ngheà truyeàn thoáng, ít oâ nhieãm, coù tính ngheä thuaät cao, coù theå thao taùc trong phaïm vi khoâng gian heïp. Toå chöùc khoâng gian heø ñeå gia taêng tính nhaän dieän treân töøng ñoaïn phoá, taïo caùc khu trieån laõm, tröng baøy saûn phaåm laøng ngheà taïi heø doïc caùc tuyeán phoá. Toå chöùc, taùi hieän caûnh sinh hoaït cuûa ngöôøi Haø Noäi xöa trong moät soá khung giôø cuï theå. Xaây döïng cô cheá khaû thi quaûng baù hình aûnh du lòch trong nöôùc cuõng nhö quoác teá. 2. Toå chöùc caûi taïo laïi khoâng gian kieán truùc caûnh quan, taäp trung vaøo chænh trang maët ñöùng tuyeán phoá, quy ñònh hình thöùc kieán truùc ñoái vôùi töøng coâng trình cuï theå keát hôïp vôùi caùc giaûi phaùp quy hoaïch ví duï nhö: n Quy hoaïch theo tuyeán phoá: Toå chöùc caûnh quan tuyeán phoá nhö moät baûo taøng soáng. Caùc hoaït ñoäng trong khu phoá ñi boä dieãn ra theo moät quaù trình tuaàn hoaøn vaø kheùp kín gaén lieàn vôùi caùc yeáu toá truïc, tuyeán, ñieåm nhaán trong khu phoá ñi boä. Quy hoaïch theo oâ phoá: Treân côû sôû tuaân thuû ñieàu 7 – muïc 1 – chöông 2 - Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch – kieán truùc khu phoá coå Haø Noäi, caàn ñaûm baûo maät ñoä xaây döïng, chieàu cao, khoaûng luøi ñoái vôùi caùc coâng trình xaây döïng môùi trong töøng oâ phoá. Baûo toàn caáu truùc caùc oâ phoá vôùi khoâng gian nhaø oáng coù saân trong, giöõ gìn coâng trình kieán truùc coù giaù trò. Caûi taïo khu vöïc loõi caùc oâ phoá theo höôùng giaûm maät ñoä daân soá, taêng khoâng gian söû duïng chung vaø thoâng thoaùng töï nhieân. Caûi taïo vaø naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng ôû, heä thoáng haï taàng, caùc coâng trình phuïc vuï, söû duïng chung beân trong caùc oâ phoá. Môû môùi caùc loái ñi boä vaøo beân trong loõi oâ phoá vaø taêng cöôøng toái ña caùc khoâng gian xanh, khai thaùc söû duïng ñaát vì muïc ñích coâng coäng, khuyeán khích chöùc naêng nghæ ngôi taïi ñaây. Caùc loái ñi boä caàn ñöôïc keát noái lieân thoâng toái ña giöõa caùc loõi oâ phoá. Khoâng beâ toâng hoùa caùc khoâng gian môû, khoâng gian xanh trong caùc oâ phoá.
n
n Kieán truùc coâng trình: Caàn ruùt kinh nghieäm moâ hình thí ñieåm moät ñoaïn phoá Taï Hieän ñeå aùp duïng treân caùc tuyeán phoá khaùc vaø ñoaïn phoá Taï Hieän coøn laïi, trong ñoù caàn coù caùc quy ñònh cuï theå veà chieàu cao coâng trình; maùi; heä thoáng thoaùt nöôùc maùi; cöûa ñi, cöûa soå; xaø goà, daàm, coät; lan can; ban coâng, oâ vaêng, maùi che, maùi vaåy; maøu sôn, vaät lieäu; vò trí bieån hieäu, bieån quaûng caùo, ñeøn loàng, ñieàu hoøa nhieät ñoä…
3. Tieáp tuïc caûi taïo, naâng caáp heä thoáng haï taàng kyõ thuaät, xaõ hoäi theo höôùng ñoàng boä vaø hieän ñaïi, taäp trung vaøo lónh vöïc giao thoâng, chieáu saùng, caây xanh, thoaùt nöôùc, haï ngaàm ñöôøng daây vaø caùc tieän ích ñoâ thò. Giao thoâng: Loøng ñöôøng tröôùc maét caàn traûi nhöïa maët ñöôøng neáu söû duïng ñaù töï nhieân thì phaûi ñöôïc caân nhaéc kyõ trong ñoù loaïi ñaù phaûi ñöôïc löïa choïn coù ñoä nhaùm toát, thích öùng vôùi ñieàu kieän khí haäu noùng aåm, khoâng gaây trôn tröôït, thay theá boù væa hieän taïi baèng boù væa vaùt hoaëc coù theå baèng cao ñoä vôùi maët ñöôøng. Toå chöùc phaàn haï heø cho ngöôøi giaø, khuyeát taät. Boá trí vaïch sang ñöôøng cho ngöôøi ñi boä taïi moät soá nuùt giao thoâng chính. Caûi taïo keát caáu hoá troàng caây cuøng möùc vôùi maët heø xung quanh. Boå sung caùc ñieåm ñoã xe, ñaûm baûo thuaän tieän vaø coù khoaûng caùch phuø hôïp vôùi giao thoâng boä haønh. Ngoaøi söû duïng ñi boä laø chính caàn toå chöùc ña daïng phöông tieän vaän taûi khaùch coâng coäng (xích loâ, xe ñieän,...). Caàn coù giaûi phaùp keát noái vôùi nhaø ga C8, C9 cuûa tuyeán taøu ñieän ngaàm soá 2.
86
SË 75 . 2015
sinh vi™n
Chieáu saùng coâng coäng: Söû duïng boùng ñeøn Led boå sung vaø thay theá caùc boùng ñeøn ñöôøng cao aùp sodium ñang ñöôïc söû duïng treân tuyeán phoá chính. Söû duïng ñeøn Led cho caùc ngoõ ngaùch. AÙp duïng caùc giaûi phaùp hieän ñaïi ñeå chieáu saùng trang trí coâng trình (khuoân vieân, heø phoá, ñình, chuøa…). Caây xanh: Tieáp tuïc duy trì caây coù kích thöôùc vaø giaù trò quan troïng hieän coù, ñaëc bieät haøng caây caïnh caùc coâng trình di tích, coâng trình coù giaù trò treân tuyeán, coù theå boå sung caùc loaïi caây ñeå caûi taïo caûnh quan treân tuyeán phoá, cho caùc coâng trình, vaø loõi caây xanh (vò trí, chuûng loaïi, kích thöôùc, khoaûng caùch caây xanh phuø hôïp). Thoaùt nöôùc: Tieáp tuïc caûi taïo heä thoáng coáng bao vaø coáng chính thoaùt nöôùc chung trong khu phoá coå. Caùc ñöôøng thoaùt nöôùc caùc hoä gia ñình phaûi ñaáu noái vaøo heä thoáng coáng ngaàm chung. n Caùc thieát bò tieáp nhaän raùc thaûi phaûi ñöôïc boá trí hôïp lyù vaø quy ñònh thôøi gian thu gom raùc thaûi traùnh gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Haï ngaàm: Tieáp tuïc haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi. Caên cöù chieàu roäng heø phoá ñeå löïa choïn hình thöùc boá trí trong coáng caùp hoaëc trong haøo kyõ thuaät. 4. Taêng cöôøng söï gaén keát cuûa coäng ñoàng daân cö trong khu vöïc cuøng xaây döïng vaø toå chöùc hoaït ñoäng treân caùc tuyeán phoá coù hieäu quaû, taêng cöôøng vieäc giao tieáp, trao ñoåi thoâng tin giöõa ngöôøi daân vôùi chính quyeàn ñòa phöông vaø caùc ñôn vò lieân quan. Thieát laäp moät heä thoáng quaûn lyù vaø ñieàu haønh hieäu quaû cho tuyeán phoá ñi boä, trong ñoù coù söï chia seû vai troø, traùch nhieäm cuûa caùc thaønh phaàn xaõ hoäi.
Thay lôøi keát
Vieäc saùu tuyeán phoá thuoäc khu baûo toàn caáp I trôû thaønh tuyeán phoá ñi boä ñaõ mang laïi moät saéc thaùi, söùc soáng môùi, hình aûnh môùi cho phoá coå böôùc ñaàu caùc tuyeán phoá naøy ñaõ vaø ñang thu huùt ñöôïc raát nhieàu khaùch du lòch. Song treân thöïc teá, tuyeán phoá chæ ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích trong hai buoåi toái thöù baûy vaø chuû nhaät haøng tuaàn. Ñeå khoâng chæ phuïc vaøo caùc ngoaøi cuoái tuaàn, ñoàng thôøi naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng nhaèm thu huùt nhieàu hôn khaùch du lòch ñeán thaêm quan Haø Noäi vaø khu phoá coå vieäc nghieân cöùu naâng cao hieäu quaû khai thaùc – söû duïng treân tuyeán phoá ñi boä laø moät vieäc caàn thieát. Baøi vieát mong ñoùng goùp moät phaàn vaøo coâng vieäc naøy. Taøi lieäu tham khaûo 1. Taï Quyønh Hoa, Phaïm Thuùy Loan, Nguyeãn Phöông Nga “Ñaùnh giaù caûnh quan khoâng gian ñöôøng phoá khu phoá coå Haø Noäi nhaèm thieát laäp khung höôùng daãn thieát keá ñoâ thò khoâng gian ñöôøng phoá vaø khoâi phuïc ñaëc tröng tuyeán phoá”. 2. Hoà Ngoïc Huøng (2007) “Quy hoaïch toå chöùc khoâng gian ñi boä trong caùc ñoâ thò lôùn Vieät Nam ñeán naêm 2020” - Luaän aùn tieán só chuyeân ngaønh Quy hoaïch khoâng gian vaø Xaây döïng ñoâ thò, Ñaïi hoïc Xaây döïng. 3. Ñeà aùn thí ñieåm “Toå chöùc moät soá tuyeán phoá ñi boä treân ñòa baøn quaän Hoaøn Kieám”. 4. Nguyeãn Vónh Phuùc (2004) “Phoá vaø Ñöôøng Haø Noäi”. Nhaø xuaát baûn Giao thoâng vaän taûi. 5. “Quy cheá quaûn lyù Quy hoaïch – Kieán truùc khu phoá coå Haø Noäi”, soá 6398/QÑ-UBND, Haø Noäi, ngaøy 24 thaùng 10/2013. 6. Phaïm Thuy Loan, Ta Quynh Hoa, “Ha Noi acient quartier – History, Today and Preservation Efforts”. Chiba University. 7. Quyeát ñònh cuûa UBND thaønh phoá Haø Noäi ngaøy 01/02/2015: “Ban haønh quy ñònh veà quaûn lyù hoaït ñoäng baùn haøng rong treân ñòa baøn thaønh phoá Haø Noäi”.
QUY HOAÏCH
& TAÙC GIAÛ
Quaûn lyù khoâng gian kieán truùc caûnh quan khu daân cö môùi soá 2 Thaønh phoá Baéc Giang
Theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng ThS. KTS. Ñaøo Coâng Huøng Sôû Xaây döïng baéc giang
Vôùi vò trí ñòa lyù thuaän lôïi, laø trung taâm cuûa thaønh phoá, khu daân cö môùi soá 2 ñöôïc hy voïng seõ laø “ñieåm nhaán” veà kieán truùc, caûnh quan cuûa thaønh phoá Baéc Giang. Tuy nhieân, do vieäc quaûn lyù kieán truùc caûnh quan ñoâ thò coøn moät soá haïn cheá neân khu daân cö môùi soá 2 chöa thöïc söï ñaùp öùng ñöôïc hy voïng cuûa nhieàu ngöôøi. Xaây döïng ñoâ thò Baéc Giang vaên minh, hieän ñaïi
Thaønh phoá Baéc Giang laø ñoâ thò tænh lî, trung taâm chính trò - kinh teá - vaên hoùa - xaõ hoäi cuûa tænh Baéc Giang vaø laø ñoâ thò haït nhaân trong heä thoáng caùc ñoâ thò cuûa tænh. Nhöõng naêm qua, thaønh phoá Baéc Giang ñaõ töøng böôùc xaây döïng phaùt trieån haï taàng ñoâ thò ñeå trôû thaønh moät trong nhöõng trung taâm coâng nghieäp, dòch vuï cuûa caùc tænh khu vöïc mieàn nuùi, trung du phía Baéc, coù vai troø thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá vaên hoùa, xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng cuûa toaøn khu vöïc. Trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån thaønh phoá trong voøng 10 naêm gaàn ñaây, ñaëc bieät ñaõ ñöôïc coâng nhaän laø ñoâ thò loaïi 2 naêm 2014, Baéc Giang ñaõ coù böôùc phaùt trieån maïnh meõ, vöõng chaéc, haï taàng kinh teá - xaõ hoäi ngaøy caøng ñöôïc quan taâm ñaàu tö xaây döïng, böôùc ñaàu ñaõ ñaùp öùng söï phaùt trieån vaø phuïc vuï ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Cuøng vôùi söï phaùt trieån nhanh, beàn vöõng veà kinh teá - xaõ hoäi, khoâng gian ñoâ thò ñöôïc môû roäng, toác ñoä ñoâ thò hoùa nhanh, keát caáu haï taàng kyõ thuaät, haï taàng xaõ hoäi ñoâ thò ñöôïc ñaàu tö naâng caáp ñaùng keå. Coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò treân ñòa baøn thaønh phoá ñaõ ñöôïc xaùch ñònh laø moät trong nhöõng nhieäm vuï troïng taâm quan troïng cuûa thaønh phoá, vôùi ñoà aùn quy hoaïch chung thaønh phoá Baéc Giang ñeán naêm 2030 taàm nhìn 2050; 6 khu ñoâ thò ñaõ ñöôïc duyeät quy hoaïch phaân khu 1/2000, tyû leä phuû kín quy hoaïch chi tieát cuõng ngaøy moät naâng neân, moät soá khu vöïc coù nhöõng coâng trình kieán truùc ñeïp ñaõ coù thieát keá ñoâ thò ñaõ goùp phaàn taïo neân boä maët khang trang cuûa ñoâ thò, coâng taùc quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch cuõng daàn ñi vaøo neà neáp. Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc vaãn coøn nhieàu toàn taïi haïn cheá: Khoâng gian ñoâ thò coøn thieáu ñieåm nhaán, vieäc xaây döïng chöa ñaûm baûo myõ quan, nhieàu khoâng gian coâng coäng, khoâng gian caây xanh cuûa thaønh phoá coøn chöa ñöôïc phaùt trieån, boä maët ñoâ thò coøn thieáu baûn saéc. SË 75 . 2015
87
Trong quaù trình phaùt trieån, quaûn lyù kieán truùc caûnh quan khoâng gian ñoâ thò luoân laø nhieäm vuï troïng taâm nhaèm ñaûm baûo ñöôïc boä maët ñoâ thò vaø baûn saéc cuûa töøng ñoâ thò, noù cuõng laø thöôùc ño quan troïng cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa ñoâ thò. Trong boái caûnh ñoâ thò hoùa nhanh, toaøn caàu hoùa, vieäc taïo ra söùc huùt, taêng chæ soá caïnh tranh ñoâ thò thì vaán ñeà söû duïng vaø quaûn lyù khoâng gian ñoâ thò hieäu quaû caøng caàn phaûi ñöôïc quan taâm ñaëc bieät. Khoâng gian ñoâ thò luoân ñöôïc bieåu hieän thoâng qua caùc ñieåm nhaán ñoâ thò, caùc ñöôøng ranh, tuyeán chính cuûa ñoâ thò, ñoù cuõng chính laø kieán truùc caûnh quan hai beân tuyeán giao thoâng chính ñoâ thò. Heä thoáng giao thoâng gaén lieàn vôùi söû duïng ñaát hieäu quaû hai beân tuyeán ñöôøng laø saûn phaåm cuûa quaûn lyù kieåm soaùt khoâng gian ñoâ thò nhaèm bieåu hieän hình aûnh ñoâ thò vaø taêng haáp daãn ñoâ thò vaø chæ soá caïnh tranh cuûa ñoâ thò. Thaønh phoá Baéc Giang vôùi vò theá cuûa ñoâ thò loaïi 2, laø moät thaønh phoá coù truyeàn thoáng vaø giaøu baûn saéc, ñoâ thò ñaõ vaø ñang töøng böôùc ñöôïc chænh trang, phaùt trieån, laõnh ñaïo vaø boä maùy chính quyeàn laøm vieäc khaù hieäu quaû laø nhöõng tieàn ñeà, cô sôû quan troïng cho quyeát taâm xaây döïng hình aûnh thaønh phoá ñeïp trong maét ngöôøi daân, du khaùch, muoán ñaït ñöôïc keá quaû nhö vaäy caàn phaûi ñoåi môùi ñeå phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng.
Thöïc traïng kieán truùc caûnh quan khu daân cö môùi soá 2
Khu daân cö môùi soá 2, thaønh phoá Baéc Giang ñöôïc Chuû tòch UBND tænh Baéc Giang pheâ duyeät quy hoaïch chi tieát tyû leä 1/500 taïi Quyeát ñònh soá 1613/QÑ-CT ngaøy 08/10/2004. Dieän tích khu daân cö khoaûng 64,74 ha, naèm treân ñòa giôùi haønh chính cuûa 3 phöôøng: Hoaøng Vaên Thuï, Dónh Keá vaø phöôøng Xöông Giang. Sau 10 naêm trieån khai thöïc hieän, ñeán nay caùc caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät cô baûn ñöôïc hoaøn thaønh, taïo neân moät hình aûnh ñoâ thò môùi ñoàng boä, dieän maïo ñoâ thò ñöôïc khôûi saéc, nhieàu hoä daân ñaõ mua ñaát vaø ñi vaøo ñaàu tö xaây döïng, moät soá cô quan, coâng trình coâng coäng cuõng ñaõ vaø ñang xaây döïng. Thaønh phoá Baéc Giang xaùc ñònh, ñaây laø khu daân cö môùi, neân coâng taùc quy hoaïch phaûi ñi tröôùc moät böôùc, laøm cô sôû cho vieäc laäp döï aùn ñaàu tö, caáp pheùp xaây döïng vaø quaûn lyù kieán truùc caûnh quan, nhaèm taïo neân moät khu daân cö môùi kieåu maãu, hoaøn chænh haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi. Tuy nhieân, cho ñeán nay, keát quaû ñaït ñöôïc chöa cao, vaãn coøn toàn taïi haïn cheá nhö: Quy
88
SË 75 . 2015
Hình aûnh quy hoaïch toång theå khu daân cö môùi soá 2
hoaïch phaûi ñieàu chænh nhieàu laàn, xaây döïng chöa ñuùng vôùi quy hoaïch, kieán truùc caûnh quan cuûa caùc tuyeán phoá chöa phuø hôïp, maàu saéc kieán truùc giöõa caùc nhaø chöa haøi hoøa, chöa ñoàng nhaát, chöa taïo ñöôïc boä maët ñeïp cho ñoâ thò, daãn ñeán khoù khaên trong coâng taùc caáp pheùp xaây döïng vaø quaûn lyù kieán truùc caûnh quan ñoâ thò. Vieäc thöïc hieän ñaàu tö xaây döïng theo quy hoaïch ñöôïc duyeät treân ñòa baøn khu daân cö môùi soá 2 ñoái vôùi caùc döï aùn haï taàng kyõ thuaät khung, caùc coâng trình haï taàng xaõ hoäi veà y teá, giaùo duïc, vaên hoùa theå thao, cô quan, söû duïng voán ngaân saùch ñaõ ñöôïc thöïc hieän nhaèm thu huùt ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò. Rieâng ñoái vôùi döï aùn caûi taïo, chænh trang veà nhaø ôû, væa heø, caây xanh... chuû yeáu mang tính töï phaùt, theo nhu caàu ñeà xuaát cuûa caùc nhaø ñaàu tö maø chöa ñöôïc ñaàu tö xaây döïng toång theå, daãn ñeán tình traïng ñaàu tö coøn manh muùn vaø thieáu ñoàng boä. Ñaëc bieät hieän nay treân ñòa baøn khu daân cö môùi soá 2 chöa coù döï aùn caûi taïo, chænh trang ñoâ thò hoaëc caùc döï aùn ñieån hình naøo ñaït chuaån theo quy ñònh. Ñoái vôùi vieäc thieát keá kieán truùc caùc coâng trình trong khu daân cö môùi soá 2 chuû yeáu thoâng qua hình thöùc chæ ñònh thaàu treân cô sôû ñeà xuaát cuûa nhaø ñaàu tö maø chöa ñöôïc tuyeån choïn hay thi tuyeån phöông aùn kieán truùc coâng trình. Khi tieán haønh xaây döïng döï aùn, chuû ñaàu tö coøn gaëp nhieàu khoù khaên trong coâng taùc giaûi phoùng maët baèng, chöa coù söï phoái hôïp toát cuûa coäng ñoàng daân cö neân trieån khai döï aùn gaëp nhieàu khoù khaên vaø bò keùo daøi.
Nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong coâng taùc quaûn lyù kieán truùc caûnh quan khu daân cö môùi soá 2:
n Tuaân thuû caùc quy hoaïch ñaõ ñöôïc pheâ duyeät Vieäc nghieân cöùu ñeà xuaát quaûn lyù kieán truùc caûnh quan phaûi döïa vaøo ñaùnh giaù hieän traïng quy hoaïch chung cuûa thaønh phoá Baéc Giang,
quy hoaïch chi tieát khu daân cö môùi soá 2 vaø tình hình thöïc teá cuûa khu vöïc. Nhöõng ñeà xuaát ñöôïc ñöa ra phaûi toân troïng vaø keá thöøa nhöõng caùi ñaõ coù, ñoàng thôøi phaûi coù giaûi phaùp nhaèm khaéc phuïc nhöõng toàn taïi, baát caäp trong coâng taùc quaûn lyù kieán truùc caûnh quan khu daân cö môùi soá 2 ñöôïc toát nhaát, ñaûm baûo söï haøi hoøa vôùi khoâng gian kieán truùc caûnh quan chung cuûa thaønh phoá Baéc Giang. n Ñaûm
baûo söï phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng Ñaûm baûo ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hieän taïi ñoàng thôøi phaûi coù taàm nhìn chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi mang tính beàn vöõng, treân cô sôû baûo ñaûm söï caân baèng giöõa 3 yeáu toá phaùt trieån: Kinh teá, Xaõ hoäi vaø Moâi tröôøng. Ñaây laø muïc tieâu maø caùc caáp quaûn lyù cuõng nhö coäng ñoàng daân cö ñang raát quan taâm. Khai thaùc caûnh quan thieân nhieân ñoàng thôøi phaûi gìn giöõ, baûo toàn vaø phaùt huy caùc giaù trò kieán truùc caûnh quan baûo ñaûm söï phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng. Vieäc söû duïng vaø khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân phuïc vuï cho du lòch vaø phaùt trieån kinh teá laø muïc tieâu quan troïng, tuy nhieân caàn phaûi ñaët trong quy moâ phaïm vi nhaát ñònh vaø phaûi coù kieåm soaùt chaët cheõ.
n Giöõ gìn vaø naâng cao giaù trò baûn saéc cuûa ñoâ thò Moãi ñoâ thò qua caùc thôøi kyø phaùt trieån ñeàu luoân mang ñaäm nhöõng baûn saéc rieâng. Neùt rieâng aáy laø moät theá maïnh cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa ñoâ thò, keá thöøa vaø phaùt huy caùc giaù trò kieán truùc truyeàn thoáng, toân troïng yeáu toá töï nhieân ñeå laøm phong phuù theâm moâi tröôøng vaên hoùa truyeàn thoáng vaø thieân nhieân baèng caùc coâng trình kieán truùc vaø khoâng gian caûnh quan môùi coù giaù trò toång hôïp.
Ñeà xuaát giaûi phaùp ñeå phaùt trieån beàn vöõng cho Khu daân cö môùi soá 2: Ñeå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån beàn vöõng cuûa thaønh phoá Baéc
Q u y h oπc h &
t ∏c gi ∂
Giang, thì vieäc Quaûn lyù kieán truùc caûnh quan Khu daân cö môùi soá 2 laø raát quan troïng vaø caàn thieát, chính vì lyù do ñoù, caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp ñoàng boä, hieäu quaû, saùt thöïc. Thöù nhaát, raø soaùt, ñieàu chænh, boå sung ñoà aùn quy hoaïch chi tieát khu daân cö môùi soá 2, tæ leä 1/500 cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá cuûa ñoâ thò, beân caïnh ñoù caàn tieán haønh laäp keá hoaïch, chöông trình muïc tieâu phaùt trieån khu daân cö môùi soá 2, giai ñoaïn 2015-2020 sao cho thoáng nhaát, lieân keát caùc khu ñoâ thò khaùc cuõng nhö ñònh höôùng phaùt trieån chung cuûa toaøn thaønh phoá Baéc Giang. Thöù hai, laäp ñoà aùn thieát keá ñoâ thò rieâng cho khu vöïc trung taâm ñoâ thò, khu coâng vieân caây xanh vaø moät soá tuyeán ñöôøng chính nhö:
Minh hoïa thieát keá ñöôøng Hoaøng Vaên Thuï
Leâ Hoàng Phong, Hoaøng Quoác Vieät, Hoaøng Vaên Thuï keùo daøi. Thöù ba, ban haønh quy cheá quaûn lyù kieán truùc caûnh quan cho Khu daân cö môùi soá 2. Thöù tö, caàn phaûi phaân coâng, phaân caáp roõ traùch nhieäm caùc beân lieân quan tham gia trong quaù trình trieån khai quaûn lyù khu daân cö treân ñòa baøn thaønh phoá.
ñieàu chænh Quy hoaïch chung thaønh phoá Baéc Giang - Tænh Baéc Giang tôùi 2030 - taàm nhìn 2050
Ñoàng thôøi, neân xaây döïng moâ hình ban giaùm saùt coäng ñoàng, nhaèm ñaûm baûo coâng taùc quaûn lyù hoaït ñoäng xaây döïng kieán truùc caûnh quan theo ñuùng quy hoaïch chi tieát vaø thieát keá ñoâ thò ñöôïc duyeät vaø taêng cöôøng vai troø quaûn lyù coäng ñoàng. Thöù naêm, tuyeån choïn ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù ñoâ thò ñaûm baûo coù khaû naêng toát veà chuyeân moân, nghieäp vuï trong lónh vöïc quaûn lyù ñoâ thò. Ñaøo taïo, boài döôõng kieán thöùc quaûn lyù ñoâ thò cho ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù ñoâ thò chính quyeàn ôû caùc caáp, ñaëc bieät laø caáp phöôøng. Chuù troïng coâng taùc ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä baèng nhieàu hình thöùc phuø hôïp vôùi thöïc teá. Cuûng coá, kieän toaøn boä maùy laõnh ñaïo vaø ñoäi nguõ caùn boä coâng chöùc Phoøng quaûn lyù ñoâ thò, boå sung löïc löôïng, taïo ñieàu kieän vaø taêng cöôøng hoaït ñoäng cuûa Ñoäi Thanh tra xaây döïng vaø quaûn lyù traät töï ñoâ thò. Tröôùc maét caàn xaây döïng keá hoaïch ñaøo taïo, boài döôõng nghieäp vuï quaûn lyù ñoâ thò cho ñoäi nguõ caùn boä coâng chöùc caùc Phoøng chöùc naêng, Ñoäi Thanh tra xaây döïng vaø quaûn lyù traät töï ñoâ thò, Toå quaûn lyù traät töï ñoâ thò phöôøng. Thöù saùu, ñaåy maïnh coâng taùc caûi caùch haønh chính vaø thu huùt ñaàu tö baèng vieäc naâng cao hieäu quaû vieäc giaûi quyeát caùc thuû tuïc haønh chính theo cô cheá “moät cöûa lieân thoâng” treân taát caû caùc lónh vöïc. Naâng cao chaát löôïng vaän haønh quy trình quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9001-2000 cho caùc thuû tuïc haønh chính, taäp trung höôùng daãn vaø giaûi quyeát nhanh choùng caùc thuû tuïc, vöôùng maéc cho caùc nhaø ñaàu tö ñaõ ñöôïc caáp pheùp, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho caùc nhaø ñaàu tö trieån khai thöïc hieän döï aùn. Taøi lieäu tham khaûo: n Baøi giaûng Quaûn lyù kieán truùc vaø caûnh quan ñoâ thò, GS.TS Ñoã Haäu (naêm 2012) n Phaùt trieån ñoâ thò quoác gia beàn vöõng- Leâ Hoàng Keá, Hoäi thaûo khoa hoïc “Phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng” TPHCM (thaùng 5, naêm 2010). n Phöông phaùp tieáp caän môùi veà Quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò, Nguyeãn Ñaêng Sôn, Nhaø Xuaát baûn Xaây döïng, Haø Noäi (2005), n Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung thaønh phoá Baéc Giang ñeán naêm 2030, (naêm
Vò trí khu daân cö môùi soá 2, trong quy hoaïch chung Thaønh phoá Baéc Giang
2013)
SË 75 . 2015
89
QUY HOAÏCH
& TAÙC GIAÛ
Moät soá giaûi phaùp quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch
TAÏI THAØNH PHOÁ THAÙI NGUYEÂN Ths. Nguyeãn Vaên Haø MANAGEMENT SOLUTIONS OF CONSTRUCTION UNDER PLANNING IN THAI NGUYEN CITY
The construction management under the planning plays a highly important role in the process of management and urban development. For Thai Nguyen City, the implementation of construction as planned has made certain achievements in recent years. Some residential areas are invested and put into use as No. 6, No. 7A Tuc Duyen Street, No. 5, No. 9, No. 10 Phan Dinh Phung ... Many projects are invested for the construction, such as cultural museum of the people of Vietnam, Provincial Convention Center, Provincial Post Office, the Provincial Telecommunications Center, market, Minh Cau supermarket. The construction and gentrification, the system of urban infrastructure including transport, water supply, urban sanitation, trees were interested in investing by the city government, that is one of the major breakthroughs to build a modernly civilized city. In addition to that, there are also several problems supplemented and perfected for business and construction management in Thai Nguyen city to be effective, that help the city develop in line with planned program, objectives and orientations suggested. This article refers to the status of construction management as planned in Thai Nguyen City, finds out the causes existed and proposes some solutions, such as adding and perfecting the legal basis and the system of legal documents related; reforming administrative procedures; improving the quality and progress of the elaboration and approval of the plan; providing complete information on planning, accelerating the mobilization of local communities participating in the construction management; Strengthening monitoring, checking and inspecting violations etc… in order to manage the construction work planned in Thai Nguyen city effectively, constantly and in accordance with law, ensuring the construction investment according to the approved planning and implementation of construction works carried out according to plan democraticly, openly and transparently, contributing to improving quality of people life, the face of urban landscape architecture towards the trend that is civilized, modern, sustainable and preserves the cultural identity of the municipality....
Coâng taùc quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch ñoùng vai troø heát söùc quan troïng trong quaù trình quaûn lyù vaø phaùt trieån ñoâ thò. Ñoái vôùi thaønh phoá Thaùi Nguyeân trong thôøi gian qua, vieäc trieån khai ñaàu tö xaây döïng theo quy hoaïch ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu nhaát ñònh. Beân caïnh ñoù cuõng ñaët ra nhöõng vaán ñeà caàn ñöôïc boå sung vaø hoaøn thieän ñeå coâng taùc quaûn lyù xaây döïng taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân ñöôïc hieäu quaû, goùp phaàn ñöa thaønh phoá phaùt trieån theo ñuùng chöông trình, muïc tieâu, ñònh höôùng ñaõ ñeà ra. Baøi vieát ñeà caäp ñeán thöïc traïng quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân, tìm ra nhöõng nguyeân nhaân toàn taïi vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp khaéc phuïc.
90
SË 75 . 2015
Quy h oπc h &
Thöïc traïng coâng taùc quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân
Thaønh phoá Thaùi Nguyeân ñöôïc thaønh laäp naêm 1962, laø trung taâm cuûa vuøng Trung du mieàn nuùi phía Baéc, caùch thuû ñoâ Haø noäi 80km, laø ñoâ thò loaïi I tröïc thuoäc tænh. Sau nhieàu laàn ñieàu chænh ranh giôùi haønh chính, hieän nay thaønh phoá coù 28 phöôøng xaõ vôùi dieän tích 186,31km2, daân soá 290.620 ngöôøi [1].
t ∏c gi ∂
thieáu söï tham gia cuûa coäng ñoàng daân cö. Voán ñaàu tö cho quy hoaïch coøn khaù moûng, naêng löïc cuûa ñôn vò tö vaán laäp hoà sô quy hoaïch coøn haïn cheá neân noäi dung ñoà aùn coøn thieáu taàm nhìn daøi haïn, chöa thöïc hieän vai troø ñònh höôùng vaø ñaûm baûo tính ñoàng boä trong quaù trình xaây döïng, caûi taïo vaø chænh trang ñoâ thò. Moät soá ñoà aùn quy hoaïch coøn coù giaûi phaùp keát noái haï taàng kyõ thuaät giöõa khu vöïc laäp quy hoaïch vaø caùc khu vöïc keá caän khoâng ñoàng boä daãn ñeán khi thöïc hieän döï aùn caàn ñieàu chænh quy hoaïch, gaây khoù khaên trong quaù trình trieån khai thöïc hieän… Chaát löôïng coâng taùc thieát keá ñoâ thò trong moät soá ñoà aùn quy hoaïch chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc… n Vieäc coâng boá coâng khai quy hoaïch xaây döïng vaø cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch xaây döïng ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieän nhöng chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa ngöôøi daân vaø doanh nghieäp… n Caùc döï aùn haï taàng ñöôïc ñaàu tö chöa taäp trung, chia laøm nhieàu giai ñoaïn, chöa quan taâm ñeán keát caáu haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi. n Coâng taùc boài thöôøng, giaûi phoùng maët baèng coøn chaäm, vöôùng maéc nhieàu cô cheá trong vieäc taùi ñònh cö. Quyõ nhaø ôû phuïc vuï cho coâng taùc taùi ñònh cö chöa ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä.
Hình 1: Thaønh Phoá Thaùi Nguyeân
Nhaèm ñaùp öùng cho coâng taùc quaûn lyù vaø phaùt trieån ñoâ thò, ngay töø nhöõng naêm ñaàu thaønh laäp, coâng taùc laäp quy hoaïch ñaõ ñöôïc khaån tröông trieån khai. Thaønh phoá ñaõ laäp ñoà aùn quy hoaïch chung ñeán naêm 2020, caùc ñoà aùn quy hoaïch phaân khu TL 1/2000... Hieän nay, thaønh phoá Thaùi Nguyeân ñang tieán haønh laäp vaø ñieàu chænh quy hoaïch chung thaønh phoá Thaùi Nguyeân ñeán naêm 2035. Treân cô sôû caùc ñoà aùn quy hoaïch chung vaø quy hoaïch phaân khu ñöôïc pheâ duyeät, nhieàu ñoà aùn quy hoaïch chi tieát tyû leä 1/500 ñaõ ñöôïc laäp, pheâ duyeät vaø trieån khai thöïc hieän. Moät soá khu daân cö môùi ñöôïc ñaàu tö vaø ñöa vaøo söû duïng nhö: Khu daân cö soá 6, soá 7A Phöôøng Tuùc Duyeân, Khu daân cö soá 5, soá 9, soá 10 Phan Ñình Phuøng… nhieàu coâng trình ñöôïc ñaàu tö xaây döïng nhö: Baûo taøng vaên hoùa caùc daân toäc Vieät Nam, Trung taâm Hoäi Nghò tænh, Böu ñieän tænh, Vieãn thoâng tænh, Chôï Thaùi, Sieâu thò Minh Caàu… Vieäc ñaàu tö xaây döïng vaø chænh trang ñoâ thò, heä thoáng haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò goàm: giao thoâng, caáp thoaùt nöôùc, veä sinh moâi tröôøng ñoâ thò, caây xanh ñaõ ñöôïc chính quyeàn thaønh phoá quan taâm vaø laø moät trong nhöõng khaâu ñoät phaù ñeå xaây döïng thaønh phoá vaên minh, hieän ñaïi.
Coâng taùc kieåm tra giaùm saùt thöïc hieän quy hoaïch xaây döïng chöa ñöôïc phaùt huy hieäu quaû. Cheá taøi xöû lyù ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm coøn haïn cheá, thieáu tính raên ñe. Töø thieáu soùt naøy maø nhieàu tröôøng hôïp xaây döïng sai quy hoaïch vaãn coøn taùi dieãn nhö xaây döïng khoâng theo giaáy pheùp, xaây döïng ñoùn ñeàn buø trong vuøng ñaõ coù quy hoaïch ñöôïc duyeät, vieäc töï côi nôùi vi phaïm quy hoaïch daãn ñeán phaù vôõ kieán truùc, caûnh quan ñoâ thò...
n
n Coâng
taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc phaùp luaät chöa saâu roäng vaø chöa ñaït hieäu quaû mong muoán. Moät soá xaõ, phöôøng chöa huy ñoäng ñöôïc heä thoáng chính trò vaø nhaân daân ñòa phöông tham gia gaùnh vaùc vai troø cuûa mình trong hoaït ñoäng quaûn lyù.
Nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán toàn taïi trong coâng taùc quaûn lyù quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò ôû thaønh phoá Thaùi Nguyeân.
Beân caïnh nhöõng keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc, thaønh phoá Thaùi Nguyeân cuõng gaëp nhieàu khoù khaên vaø thaùch thöùc, ñaëc bieät trong coâng taùc quaûn lyù quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò vaãn coøn moät soá haïn cheá nhö: q Moät soá döï aùn trong quaù trình trieån khai thöïc hieän coù ñieàu chænh veà chöùc naêng söû duïng ñaát so vôùi ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng ñöôïc pheâ duyeät (nhö taêng dieän tích ñaát xaây döïng nhaø ôû, chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát caây xanh thaønh ñaát söû duïng coâng trình thöông maïi…). q Moät soá döï aùn khu daân cö môùi ñaàu tö khoâng coù keá hoaïch daøi haïn, khoâng ñöa ra moät loä trình thöïc hieän… Do vaäy taïo nhieàu baát caäp trong quaù trình trieån khai nhö: Chaäm tieán ñoä, haï taàng kyõ thuaät khoâng ñoàng boä, khoâng ñuùng tieán ñoä khi caùc khu ôû ñaõ ñöa vaøo söû duïng…. q Quy hoaïch xaây döïng laøm ñöôïc nhieàu nhöng chaát löôïng coøn yeáu, chöa thöïc söï baùm saùt nhu caàu thöïc teá vaø bieán ñoäng cuûa thò tröôøng, SË 75 . 2015
91
hoaït ñoäng xaây döïng ñöôïc thöïc hieän ñuùng ñònh höôùng, ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån ñoâ thò.
Nguyeân nhaân cô baûn cuûa caùc toàn taïi neâu treân coù theå keå ra laø: + Coâng taùc quaûn lyù traät töï xaây döïng ôû moät soá nôi chöa thöïc söï quan taâm vaø thöïc hieän quyeát lieät. Boä maùy quaûn lyù caáp cô sôû coøn nhieàu haïn cheá veà naêng löïc, yù thöùc traùch nhieäm chöa cao... Veà khaùch quan, do nhaän thöùc cuûa moät soá ngöôøi daân chöa ñaày ñuû, coá tình vi phaïm vôùi tö töôûng “vieäc ñaõ roài, khoù xöû lyù”, “ngöôøi ta laøm, toâi cuõng laøm”. Beân caïnh ñoù, vieäc “phaùt trieån noùng” caùc khu ñoâ thò, khu daân cö môùi, baát caäp khi trieån khai moät soá döï aùn ñaàu tö xaây döïng (chaäm tieán ñoä, khoâng ñuû ñieàu kieän baøn giao, caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát...) trong khi nhu caàu xaây döïng nhaø ôû cuûa nhaân daân raát lôùn daãn ñeán khoù khaên trong trong vieäc caáp giaáy pheùp xaây döïng.
Yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi thaønh phoá Thaùi Nguyeân laø caên cöù vaøo quy hoaïch chung thaønh phoá Thaùi Nguyeân, quy hoaïch phaân khu, ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, toå chöùc trieån khai nhanh vieäc laäp quy hoaïch chi tieát taïi caùc khu vöïc chöa coù quy hoaïch chi tieát, laøm cô sôû ñeå quaûn lyù xaây döïng. n Boå sung thieát keá ñoâ thò ñoái vôùi caùc tuyeán phoá thuoäc tröôøng hôïp baét buoäc theo quy ñònh taïi Thoâng tö 06/2013/TT-BXD cuûa Boä Xaây döïng veà vieäc höôùng daãn veà noäi dung thieát keá ñoâ thò.
q Coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò coøn thieáu nhieàu cô
n Xaây
sôû phaùp lyù. Heä thoáng caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò, caáp pheùp xaây döïng chöa ñaày ñuû, thieáu ñoàng boä, hieäu löïc phaùp lyù thaáp, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn lyù toaøn dieän veà xaây döïng phaùt trieån cuûa ñoâ thò.
q Vieäc laäp keá hoaïch (xaây döïng loä trình) vaø trieån khai xaây döïng theo quy hoaïch khoâng ñöôïc quy ñònh roõ ñoái vôùi caùc chuû ñaàu tö döï aùn.
Coâng taùc thieát keá ñoâ thò trong caùc ñoà aùn quy hoaïch khoâng ñöôïc quan taâm thích ñaùng, chaát löôïng thaáp.
q
q Naêng
löïc vaø nguoàn löïc caùc doanh nghieäp trong tænh coøn haïn cheá, khoâng ñuû ñeå trieån khai caùc döï aùn phaùt trieån caùc khu ñoâ thò môùi treân ñòa baøn thaønh phoá.
q Vieäc
coâng khai quy hoaïch xaây döïng vaø cung caáp thoâng tin veà quy hoaïch xaây döïng chöa kòp thôøi, thöôøng xuyeân vaø roäng raõi. Thoâng tin cuûa moät soá ñoà aùn chöa ñöôïc ñöa leân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.
q Nhieàu khu vöïc cuûa phöôøng coù khaû naêng thu huùt ñaàu tö xaây döïng lôùn nhöng chöa ñöôïc khai thaùc, nhieàu cô hoäi ñaàu tö xaây döïng bò boû lôõ do coù moät soá döï aùn “treo” maø sau nhieàu naêm, nay môùi bò xöû lyù thu hoài giaáy pheùp ñaàu tö…
Coâng taùc kieåm tra giaùm saùt thöïc hieän quy hoaïch xaây döïng chöa ñöôïc phaùt huy hieäu quaû. Cheá taøi xöû lyù ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm coøn haïn cheá, thieáu tính raên ñe.
q
q Vai troø cuûa coäng ñoàng trong coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò chöa ñöôïc caùc
caáp chính quyeàn quan taâm thöïc söï…
Moät soá giaûi phaùp ñeà xuaát:
Ñeå coâng taùc quaûn lyù xaây döïng vaø phaùt trieån ñoâ thò ñöôïc hieäu quaû, goùp phaàn ñöa thaønh phoá Thaùi Nguyeân phaùt trieån theo ñuùng chöông trình, muïc tieâu, ñònh höôùng ñaõ ñeà ra thì caàn thöïc hieän ñoàng boä nhieàu giaûi phaùp ñoøi hoûi söï noã löïc vaø quyeát taâm cuûa caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông cho ñeán töøng ngöôøi daân, trong ñoù coù moät soá caùc giaûi phaùp sau: Moät laø: Boå sung vaø hoaøn thieän cô sôû phaùp lyù vaø heä thoáng vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan. Vieäc boå sung vaø hoaøn thieän cô sôû phaùp lyù vaø heä thoáng vaên baûn phaùp luaät nhaèm ñieàu chænh kòp thôøi caùc vaán ñeà phaùt sinh, taïo ñieàu kieän ñeå
92
SË 75 . 2015
döïng quy ñònh veà phaân caáp quaûn lyù caáp giaáy pheùp xaây döïng theo quy ñònh cuûa Luaät xaây döïng soá 50/2014/QH13 (hieän nay ñang thöïc hieän theo Nghò ñònh 64/2012/NÑ-CP cuûa Chính phuû vaø thoâng tö 10/2012/TT-BXD cuûa Boä Xaây döïng veà caáp giaáy pheùp xaây döïng chöa phaân ñònh roõ moät soá noäi dung trong phaïm vi ranh giôùi trong khu ñoâ thò vaø ngoaøi khu ñoâ thò).
n Boå sung caùc quy ñònh ñeå coù kinh phí hoã trôï cho ban giaùm saùt coäng ñoàng trong coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò noùi chung vaø quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch noùi rieâng…
Hai laø: Caûi caùch thuû tuïc haønh chính Ñoái vôùi thaønh phoá Thaùi Nguyeân caàn taäp trung vaøo vieäc raø soaùt, hoaøn thieän theå cheá, cô cheá, chính saùch lieân quan theo höôùng chaët cheõ, hieäu löïc, hieäu quaû, phuø hôïp, khaû thi, minh baïch ñi lieàn vôùi taêng cöôøng thanh tra, kieåm tra; ñoàng thôøi taïo thuaän lôïi cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, ñaàu tö xaây döïng cuûa ngöôøi daân, doanh nghieäp vaø nhaø ñaàu tö, caùc toå chöùc xaõ hoäi. Hoaøn chænh quy trình vaø thuû tuïc haønh chính theo höôùng giaûm thôøi gian thöïc hieän. Ñieàu chænh, boå sung, thay theá caùc thuû tuïc haønh chính veà thaåm ñònh caùc ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng, caáp giaáy pheùp quy hoaïch, caáp giaáy pheùp xaây döïng, giôùi thieäu ñòa ñieåm, caáp giaáy pheùp ñaàu tö… Ñaây laø coâng cuï ñeå quaûn lyù nhaø nöôùc trong vieäc giaùm saùt, kieåm tra caùc hoaït ñoäng xaây döïng. Ba laø: Naâng cao chaát löôïng vaø tieán ñoä coâng taùc laäp vaø pheâ duyeät caùc ñoà aùn quy hoaïch laøm cô sôû cho coâng taùc quaûn lyù Veà nguoàn voán ñeå laäp quy hoaïch: Caàn huy ñoäng moïi nguoàn löïc tham gia nhö: Nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc, nguoàn voán ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö, caùc doanh nghieäp, cuûa caùc toå chöùc... goùp phaàn ñaåy nhanh tieán ñoä coâng taùc laäp vaø pheâ duyeät quy hoaïch laøm cô sôû cho vieäc quaûn lyù ñaàu tö xaây döïng. Ñeå naâng cao chaát löôïng caùc ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng thì caàn thieát phaûi thay ñoåi tö duy laäp quy hoaïch xaây döïng, phaûi coi coâng taùc laäp quy hoaïch laø moät “quaù trình” chöù khoâng phaûi laø moät “saûn phaåm” nhö hieän nay. Ñeå ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng coù tính ñònh höôùng cao trong chieán löôïc xaây döïng phaùt trieån vaø quaûn lyù ñoâ thò, baùm saùt caùc ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån toång theå caùc ngaønh, caùc lónh vöïc coù lieân quan. Boán laø: Cung caáp ñaày ñuû thoâng tin veà quy hoaïch Thoâng tin quy hoaïch laø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi caùc chuû ñaàu tö
Q u y h oπch &
vaø ngöôøi daân. Chuû ñaàu tö vaø ngöôøi daân caên cöù vaøo thoâng tin naøy ñeå coù nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö xaây döïng moät caùch ñuùng ñaén, vaø coù cô sôû kyø voïng cho hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa mình. Do ñoù, coâng khai quy hoaïch laø moät ñieàu raát quan troïng. Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc caùc caáp (UBND thaønh phoá, UBND phöôøng, xaõ) caàn phoái hôïp vôùi caùc chuû ñaàu tö coâng khai baûn ñoà quy hoaïch chi tieát taïi nhöõng nôi coâng coäng maø coù nhieàu ngöôøi daân taäp trung. Cuï theå, caùc baûn ñoà quy hoaïch chi tieát tyû leä 1/500 ñöôïc duyeät treân ñòa baøn caàn ñöôïc treo khoå lôùn taïi UBND caùc phöôøng, xaõ, caùc nhaø vaên hoùa taïi khu daân cö ñeå ngöôøi daân coù theå thuaän tieän theo doõi vaø thöïc hieän giaùm saùt. Naêm laø: Huy ñoäng coäng ñoàng daân cö tham gia quaûn lyù xaây döïng Söï tham gia cuûa coäng ñoàng laø moät quaù trình maø Chính quyeàn vaø coäng ñoàng cuøng nhaän moät soá traùch nhieäm cuï theå tieán haønh caùc hoaït ñoäng ñeå cung caáp caùc dòch vuï ñoâ thò cho taát caû coäng ñoàng. Ñaûm baûo cho nhöõng ngöôøi chòu aûnh höôûng ñöôïc tham goùp yù kieán töø khi laäp chuû tröông cho ñeán khi ñöa döï aùn vaøo thöïc hieän, qua ñoù ñeå taêng lôïi ích cho coäng ñoàng daân cö giaûm caùc chi phí, taêng hieäu quaû kinh teá vaø hieäu quaû chính trò cho Nhaø nöôùc. n Ñoái vôùi thaønh phoá Thaùi Nguyeân, vieäc tham gia cuûa coäng ñoàng daân cö caàn phaûi thöïc hieän ôû taát caû caùc böôùc bao goàm: Laäp nhieäm vuï quy hoaïch, laäp quy hoaïch xaây döïng, thöïc hieän xaây döïng theo quy hoaïch ñöôïc duyeät... Caàn thieát phaûi xaây döïng moâ hình quaûn lyù toát coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng keøm theo caùc keá hoaïch thöïc hieän vaø phaân coâng traùch nhieäm cuûa caùc taùc nhaân tham gia döï aùn moät caùch roõ raøng seõ giuùp cho döï aùn thaønh coâng theo ñuùng quy hoaïch ñaõ ñöôïc duyeät.
n
Saùu laø: Taêng cöôøng coâng taùc giaùm saùt, kieåm tra vaø thanh tra Coâng taùc quaûn lyù traät töï xaây döïng laø coâng vieäc phöùc taïp, thanh tra xaây döïng taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân hieän nay vôùi löïc löôïng coøn raát moûng. Thanh tra xaây döïng chæ laøm nhieäm vuï chuyeân traùch veà quaûn lyù traät töï xaây döïng maø khoâng thöïc hieän caùc coâng vieäc khoâng theo chuyeân ngaønh nhö quaûn lyù traät töï loøng, leà ñöôøng, væa heø, quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng, xöû lyù vi phaïm veà söû duïng ñaát, laán chieám haønh lang caàn coù keá hoaïch taêng cöôøng löïc löôïng, ñoåi môùi phöông tieän taùc nghieäp, trang thieát bò cho löïc löôïng thanh
t∏c gi ∂
tra, ñaëc bieät trong quaù trình xöû lyù cöôõng cheá, thaùo dôõ caùc coâng trình vi phaïm ñeå thanh tra xaây döïng coù ñieàu kieän hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao. Coâng taùc thanh tra caàn tieán haønh moät caùch trieät ñeå. Giaûi phaùp kieän toaøn cheá taøi xöû lyù vi phaïm traät töï xaây döïng: q Taêng möùc xöû phaït, ñaûm baûo tính raên ñe. Phaân loaïi coâng trình ñeå xöû phaït cho hôïp lyù. Quy ñònh cuï theå caùc haønh vi vi phaïm traät töï xaây döïng nhö: caùc tröôøng hôïp thay ñoåi nhoû so vôùi giaáy pheùp maø khoâng taêng soá taàng hay toång dieän tích söû duïng nhaø ñaát, khoâng thay ñoåi muïc ñích söû duïng, khoâng vi phaïm quy hoaïch, quy chuaån thì khoâng bò coi laø xaây döïng sai pheùp vaø khoâng caàn ñieàu chænh giaáy pheùp xaây döïng. n
q Khoâng caáp giaáy pheùp xaây döïng boå sung ñeå
hôïp thöùc hoùa ñoái vôùi caùc coâng trình coá tình xaây döïng sai pheùp. Phaûi ñình chæ ngay töø ñaàu nhöõng tröôøng hôïp xaây döïng khoâng pheùp, neáu chuû ñaàu tö coá tình vi phaïm phaûi ra quyeát ñònh cöôõng cheá vaø toå chöùc thöïc hieän ngay.
q Nghieân cöùu giaûm thieåu toái ña thieät haïi vaø ruûi ro cho ngöôøi daân vi phaïm khi xöû phaït vi phaïm xaây döïng ñoâ thò. Söï can thieäp khoâng laøm tình traïng nhaø ôû, cô sôû haï taàng, moái tröôøng soáng, cô hoäi kieám soáng.... cuûa ngöôøi daân trôû neân xaáu hôn tröôùc khi can thieäp. q Laøm roõ cheá taøi xöû lyù traùch nhieäm caùn boä coâng chöùc trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï. Phaûi laøm roõ traùch nhieäm caù nhaân. Ñeå laøm toát vaán ñeà naøy tröôùc heát caàn phaûi naâng cao traùch nhieäm cuûa moãi caùn boä laøm coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò. Ñeà cao danh döï vaø quy ñònh roõ traùch nhieäm cuûa caù nhaân khi thi haønh nhieäm vuï ñaûm baûo traät töï xaây döïng ñoâ thò, traùnh tình traïng nghóa vuï vaø traùch nhieäm chung chung. Traùch nhieäm taäp theå
coù nghóa laø khoâng ai phaûi chòu traùch nhieäm cuï theå trong moät tình huoáng cuï theå khi xaûy ra söï coá. Daãn ñeán khoâng ñuû söùc raên ñe ñoái vôùi caùn boä, coâng chöùc thieáu traùch nhieäm, coù bieåu hieän tieâu cöïc ñeå xaûy ra vi phaïm trong lónh vöïc, ñòa baøn mình phuï traùch.
Keát luaän:
Hieän nay, coâng taùc quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch cuûa thaønh phoá Thaùi Nguyeân vaãn chöa coù söï quan taâm ñuùng möùc vaø vaãn coøn tình traïng xaây döïng töï phaùt thieáu kieåm soaùt veà quy hoaïch kieán truùc caûnh quan ñaõ taïo neân söï moät dieän maïo ñoâ thò khoâng ñoàng boä. Vieäc huy ñoäng söï tham gia cuûa coäng ñoàng daân cö trong vieäc quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch chöa ñöôïc quan taâm thích ñaùng. Treân cô sôû thöïc traïng coâng taùc quaûn lyù thöïc hieän xaây döïng theo quy hoaïch taïi thaønh phoá Thaùi Nguyeân, ngöôøi vieát ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp quaûn lyù xaây döïng theo quy hoaïch nhaèm ñaûm baûo hieäu quaû, ñoàng boä vaø theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät. Ñaûm baûo vieäc ñaàu tö xaây döïng theo ñuùng quy hoaïch ñöôïc duyeät, ñoàng thôøi vieäc trieån khai ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình theo quy hoaïch ñöôïc dieãn ra moät caùch daân chuû, coâng khai, minh baïch goùp phaàn naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng ngöôøi daân, dieän maïo kieán truùc caûnh quan ñoâ thi theo höôùng vaên minh, hieän ñaïi, beàn vöõng vaø giöõ gìn baûn saéc vaên hoùa cuûa ñoâ thò.
DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Cuïc thoáng keâ tænh Thaùi Nguyeân (2013), Nieân giaùn thoáng keâ tænh Thaùi nguyeân. 2. UÛy ban nhaân daân tænh Thaùi Nguyeân (2015), Chöông trình phaùt trieån ñoâ thò tænh Thaùi Nguyeân giai ñoaïn 20152020, ñònh höôùng ñeán naêm 2035.
SË 75 . 2015
93
QUY HOAÏCH
& TAÙC GIAÛ
VAI TROØ HEÄ THOÁNG TRUNG TAÂM ÑOÂ THÒ Trong vieäc ñònh höôùng phaùt trieån môû roäng ñoâ thò Tp. HCM ThS. Nguyeãn Thò Lan Phöông
Chuyeân vieân phoøng Quaûn lyù Quy hoaïch Khu trung taâm - Sôû Quy hoaïch Kieán truùc TP. HCM
THE ROLES OF CENTRAL URBAN SYSTEMS IN THE ORIENTATION OF EXPANSION DIRECTION OF Ho Chi Minh City
In HCMC, the expansion directions in the following years after the master plan did not follow the proposed directions. The adjusted master plan of HCMC to the year 2020 was approved in 1998 oriented urban expansion from District 1 to surroudings; urban spatial structure followed the polycentric model; central urban system includes 3 hierarchical levels including the nuclear center and the other 04 sub – centers which are the similar funtions and without located. However, after the 8 years of the implementation of The adjusted master plan of HCMC to the year 2020, while the urban centers which were oriented to develop have not been clearly formed, the areas which are not priotized became increasingly development. About the causes of the development process mentioned above, beside the other reasons, the urban center functions were defined with the same roles without appropriate assignment and the specific location of this centers is not determined as the causes that make The adjusted master plan of HCMC to the year 2020 unfeasible. According to urban planning system in Vietnam and in terms of theory, the central urban system has important implications in development of urban spatial structure. However decisive role it has, the urban centers system is not deployed proportionately compared to its importance. Currently, the missing in urban spatial structure have been fixed in The adjusted master plan of HCMC to the year 2025. Accordingly, the city was oriented to develop according to the multiple nuclei model, the location and functions of urban centers were determined based on specific conditions of each city. However, the urban centers system is still not planned. Therefore, in the implementation of The adjusted master plan of HCMC to the year 2025, the authorities should plan and carry out the urban centers system to avoid the urban space development in the near future as the privious period. Based on that, HCMC will have steady urban infrastructure and provide a stable environment to live, work and invest for urban residents. TP. Hoà Chí Minh röïc rôõ trong ñeâm (Nguoàn Internet)
94
SË 75 . 2015
Qu y h oπc h &
T
rong moâ hình phaùt trieån môû roäng ñoâ thò, caáu truùc khoâng gian ñoâ thò laø boä khung ñònh hình höôùng phaùt trieån môû roäng ñoâ thò. Ñoái vôùi caáu truùc khoâng gian ñoâ thò, beân caïnh caáu truùc ñoâ thò laø boä khung söôøn xaùc ñònh hình thaùi ñoâ thò (FORM) thì heä thoáng caùc trung taâm ñoâ thò laø haït nhaân ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc ñaûm baûo cho söï hình thaønh caùc cöïc phaùt trieån trong caáu truùc khoâng gian ñoâ thò (PATTERN). Taïi TP.HCM, vieäc ñònh hình vò trí, chöùc naêng, quy moâ heä thoáng trung taâm ñoâ thò trong caùc ñoà aùn quy hoaïch chung ñoâ thò cuõng nhaèm hình thaønh caùc cöïc phaùt trieån ñoâ thò, ñònh höôùng phaùt trieån môû roäng ñoâ thò theo caáu truùc ñaõ ñöôïc quy hoaïch. Tuy nhieân, thöïc teá caùc höôùng phaùt trieån môû roäng taïi ñoâ thò lôùn nhö TP.HCM nhöõng naêm sau thöïc hieän Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2020 khoâng theo caùc ñònh höôùng ñeà ra.
t ∏c gi ∂
Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2020 ñöôïc pheâ duyeät naêm 1998 (Quyeát ñònh soá 123/QÑ-TTg ngaøy 10/7/1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû) ñònh höôùng phaùt trieån môû roäng ñoâ thò töø Quaän 1 veà phía Ñoâng Baéc vaø Nam, Ñoâng Nam; caáu truùc khoâng gian ñoâ thò theo moâ hình ña taâm; heä thoáng trung taâm ñoâ thò taàng baäc 3 caáp bao goàm trung taâm haït nhaân boá trí taïi Quaän 1, 3, Thuû Thieâm: Chöùc naêng trung taâm haønh chính, lòch söû vaø vaên hoùa, thöông maïi, ngaân haøng…, 04 trung taâm phuï coøn laïi ñöôïc boá trí taïi Chôï Lôùn, khu A Nam Saøi Goøn, Thuû Ñöùc, Quaän 12 vaø Bình Chaùnh: Chöùc naêng trung taâm thöông maïi, dòch vuï taøi chính, ngaân haøng. Tuy nhieân, theo baùo caùo, ñaùnh giaù sau 8 naêm thöïc hieän Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2020, caáu truùc “ña taâm” vaãn chöa hình thaønh roõ neùt: Trung taâm chính (haït nhaân) cuûa Thaønh phoá ñöôïc xaùc ñònh môû roäng sang ñoâ thò môùi Thuû Thieâm vaãn ñang trong giai ñoaïn chuaån bò ñaàu tö, 04 trung taâm phuï vaãn chöa ñöôïc ñònh hình, nhöõng döï aùn lôùn veà haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò nhaèm taïo cô sôû cho vieäc hình thaønh caáu truùc ñoâ thò ña taâm nhö caùc tuyeán vaønh ñai, caùc truïc xuyeân taâm, keát hôïp vôùi xaây döïng maïng löôùi Meùtro, Monorail,… chöa coù ñieàu kieän ñaàu tö hoaøn chænh. Trong khi caùc trung taâm ñoâ thò ñöôïc ñònh höôùng phaùt trieån chöa hình thaønh roõ neùt thì caùc khu vöïc khoâng thuoäc höôùng öu tieân phaùt trieån nhö khu vöïc höôùng Taây-Nam doïc theo Quoác loä 1A treân ñòa baøn Bình Chaùnh laïi nhanh choùng taêng daân soá (daân soá theo quy hoaïch ñeán naêm 2005 laø 470.000 ngöôøi. Tuy nhieân, daân soá thöïc vaøo naêm 2005 laø 715.345 ngöôøi, vöôït gaàn gaáp ñoâi daân soá quy hoaïch), nhieàu döï aùn phaùt trieån kinh teá vaø haï taàng kyõ thuaät chính cuûa khu vöïc ñöôïc trieån khai nhö döï aùn caûi taïo môû roäng tuyeán Quoác loä 1A, ñöôøng Huøng Vöông, tuyeán ñöôøng cao toác TP.HCM – Trung Löông; tuyeán ñöôøng ñaïi loä Ñoâng Taây,… Keøm theo ñoù laø quaù trình ñoâ thò hoùa bò maát kieåm soaùt daãn ñeán tình traïng ñoâ thò hoùa neùn goïn taïi trung taâm haït nhaân, ñoâ thò phaùt trieån töï phaùt theo xu höôùng “veát daàu loang” töø loõi trung taâm vaø töø ven caùc khu vöïc döï kieán hình thaønh trung taâm ñoâ thò ra vuøng xung quanh. Quaù trình phaùt trieån lan toûa cuûa trung taâm ñoâ thò neâu treân ñaõ daãn ñeán vieäc phaùt trieån, ñaàu tö, xaây döïng ñoâ thò mang tính töï phaùt, SË 75 . 2015
95
Quy h oπc h &
cuïc boä. Quaù trình naøy khoâng nhöõng aûnh höôûng lôùn ñeán quaù trình phaùt trieån toaøn xaõ hoäi maø coøn laøm giaûm ñi nhieàu tieàm naêng cuûa ñoâ thò. Ñoù laø caùc vaán ñeà veà khai thaùc quyõ ñaát, nhieàu khu vöïc ñaát döï tröõ phaùt trieån giaûm ñi nhanh choùng do bò laán chieám. Caùc döï aùn phaùt trieån (ñaëc bieät laø caùc khu daân cö) nhoû leû, coù vò trí phaân taùn, soá löôïng nhieàu laøm aûnh höôûng raát lôùn tôùi vieäc ñaàu tö, keát noái haï taàng kyõ thuaät, haï taàng xaõ hoäi daãn ñeán nhieàu khu vöïc ñoâ thò bò keït xe, ngaäp nöôùc,... thieáu thoán veà caùc dòch vuï xaõ hoäi… Veà nguyeân nhaân quaù trình phaùt trieån neâu treân, ngoaøi vieäc bò aûnh höôûng bôûi tình traïng ñaàu cô ñaát ñai khieán giaù ñaát taêng cao, chính quyeàn ñòa phöông thieáu nguoàn taøi chính, tình traïng thieáu thoâng tin khieán hôïp taùc ña ngaønh bò haïn cheá, chính quyeàn ñòa phöông thieáu cô cheá ñoäc laäp vôùi chính quyeàn trung öông,… thì vieäc ñònh höôùng TP.HCM coù caáu truùc ña taâm nhöng heä thoáng caùc trung taâm ñoâ thò nhaân toá hình thaønh vaø phaùt trieån ñoâ thò - coù caáu truùc taàng baäc theo 3 caáp, caùc trung taâm ñoâ thò ñöôïc xaùc ñònh coù chöùc naêng, vai troø nhö nhau maø khoâng coù söï phaân coâng moät caùch phuø hôïp vaø vò trí cuï theå caùc trung taâm naøy khoâng ñöôïc xaùc ñònh laø nguyeân nhaân khieán quy hoaïch môû roäng ñoâ thò theo Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP. HCM ñeán naêm 2020 khoâng khaû thi. Bôûi trong quaù trình phaùt trieån ñoâ thò tuøy vaøo vò trí, ñieàu kieän moãi trung taâm ñoâ thò ñeàu coù tieàm naêng vaø haïn cheá rieâng vaø coù theå ñaùp öùng yeâu caàu nhaát ñònh töø heä thoáng trung taâm ñoâ thò. Hôn nöõa, ñoái vôùi caùc thaønh phoá coù quy moâ daân soá khoaûng 10 trieäu ngöôøi treân theá giôùi thì moâ hình chuøm ñoâ thò vôùi ñoâ thò trung taâm vaø caùc ñoâ thò ñoái troïng coù moái lieân keát chaët cheõ thieát trong vieäc chia seû chöùc naêng vôùi nhau laø moâ hình ñöôïc löïa choïn haøng ñaàu. Theâm vaøo ñoù, veà maët lyù luaän thì heä thoáng caùc trung taâm ñoâ thò laø haït nhaân ñoùng vai troø quan troïng coù tính quyeát ñònh trong vieäc ñaûm baûo cho vieäc ñònh hình vaø phaùt trieån cuûa caáu truùc khoâng gian ñoâ thò. Trong heä thoáng quy hoaïch ñoâ thò taïi Vieät Nam thì heä thoáng trung taâm ñoâ thò coù vai troø chuû choát trong vieäc xaùc ñònh moâ hình phaùt trieån, caáu truùc khoâng gian toaøn thaønh phoá, ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian cho khu vöïc ñoâ thò trung taâm. Nhöng, vôùi vai troø coù tính quyeát ñònh neâu treân heä thoáng trung taâm ñoâ thò ñaõ khoâng ñöôïc trieån khai thöïc hieän ñuùng vôùi taàm quan troïng. Vieäc thieáu quy hoaïch heä thoáng
96
SË 75 . 2015
t ∏c gi ∂
trung taâm ñoâ thò laø nguyeân nhaân ñaõ khieán cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc khoâng coù ñuû thoâng tin veà vò trí, vai troø, loä trình, tieán trình phaùt trieån,… ñeå coù cô sôû ñeà ra ñaày ñuû caùc giaûi phaùp, chính saùch öu tieân phaùt trieån caùc khu vöïc ñoâ thò troïng ñieåm nhaèm ñaùp öùng kòp yeâu caàu phaùt trieån vaø traùnh maát kieåm soaùt phaùt trieån ñoâ thò nhö ñaõ neâu treân. Nhö vaäy, beân caïnh caùc nguyeân nhaân veà vieäc thieáu nguoàn taøi chính, vaán ñeà trong hôïp taùc ña ngaønh, thieáu cô cheá töï chuû… thì caáu truùc khoâng gian ñoâ thò chöa ñöôïc xaùc ñònh phuø hôïp vaø vieäc trieån khai heä thoáng trung taâm ñoâ thò chöa thöïc hieän laø nhöõng nguyeân nhaân khieán höôùng môû roäng ñoâ thò TP.HCM thôøi gian sau Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2020 khoâng theo quy hoaïch ñeà ra. Hieän nay, nhöõng khieám khuyeát veà caáu truùc khoâng gian ñoâ thò neâu treân ñaõ ñöôïc khaéc phuïc, ñieàu chænh laïi taïi Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2025 (Quyeát ñònh soá 24/QÑ-TTg ngaøy 06/01/2010). Theo ñoù, TP.HCM ñöôïc ñònh höôùng phaùt trieån theo moâ hình caáu truùc khoâng gian ñoâ thò taäp trung - ña cöïc, caùc trung taâm ñoâ thò ñaõ ñöôïc xaùc ñònh vò trí, chöùc naêng phuø hôïp ñaëc thuø vaø ñieàu kieän cuûa töøng khu ñoâ thò bao goàm trung taâm haït nhaân coù vai troø trung taâm vaên hoùa, taäp trung ngaønh dòch vuï cao caáp, goàm taøi chính ngaân haøng vaø thoâng tin, phuïc vuï cho caû vuøng TP.HCM; 3 trung taâm caáp khu vöïc coù vai troø rieâng bieät hoã trôï caùc chöùc naêng cho trung taâm haït nhaân; 3 tieåu trung taâm hình thaønh nôi khoâng coù trung taâm caáp khu vöïc vaø 1 ñoâ thò veä tinh coù vai troø ñoäc laäp, phuïc vuï cho ñoâ thò veä tinh (xem hình). Tuy nhieân, cho ñeán nay vieäc trieån khai heä thoáng trung taâm ñoâ thò cuõng vaãn chöa ñöôïc thöïc hieän. Vì vaäy, trong giai ñoaïn thöïc hieän Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP.HCM ñeán naêm 2025, beân caïnh vieäc trieån khai 10 noäi dung lieân quan ñoà aùn quy hoaïch chung theo Quyeát ñònh soá 24/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc caàn löu yù trieån khai quy hoaïch heä thoáng trung taâm ñoâ thò ñeå dieãn bieán phaùt trieån khoâng gian ñoâ thò trong thôøi gian saép tôùi khoâng nhö giai ñoaïn sau Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP. HCM ñeán naêm 2020. Coù nhö vaäy, caùc boä phaän, cô quan chuyeân traùch seõ ñuû caùc thoâng tin ñeå laäp quy hoaïch, keá hoaïch thöïc thi caùc chieán löôïc quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò ñaõ ñöôïc ñeà ra, goùp phaàn oån ñònh haï taàng ñoâ thò ñem laïi moâi tröôøng soáng, laøm vieäc vaø ñaàu tö laønh maïnh cho cö daân ñoâ thò.
QUY HOAÏCH
& TAÙC GIAÛ
Moät soá noäi dung caàn löu yù
khi laäp ñoà aùn Quy hoaïch ñoâ thò nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù ñoâ thò ThS. Nguyeãn Thò Lan Phöông
Chuyeân vieân phoøng Quaûn lyù Quy hoaïch Khu trung taâm - Sôû Quy hoaïch Kieán truùc TP. HCM
SOME ISSUES NEED TO BE CONCERNED WHEN ESTABLISH URBAN PLANNING PROJECT TO ACHIEVE REQUIREMENTS OF URBAN MANAGEMENT
In Vietnam, through three main stages development, most of urban planning schemes have not met urban planning management agencies’ requirements for “organization” and “creation” of functional areas in a urbanism. During the 1st (from 1991 to 2003) and the 2nd period (from 2003 to 2009) the requirements for urban planning are establishing principles for urban management, building construction in short and long term. However, the requirements for urban planning management did not indicate the specified contents needed to meet requirements for the “organization” and “creation”. Meanwhile, the planning schemes’contents have been presented by drawings, planning and architecture criterias tables, which are achieved by urban planning schemes but did not include the implementation guidance for the project. So that, most urban planning projects during this period were generally considered as low quality, not associated with resources for the implementation, and lacked of feasibility…
Ñ
oà aùn quy hoaïch ñoâ thò laø moät coâng cuï nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cô quan quaûn lyù ñoâ thò trong vieäc quaûn lyù “toå chöùc” vaø “taïo laäp” caùc khu chöùc naêng trong ñoâ thò. Tuy nhieân taïi Vieät Nam, qua 3 giai ñoaïn phaùt trieån chính, phaàn lôùn ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò chöa ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu naøy. Trong giai ñoaïn ñaàu, töø naêm 1991 ñeán naêm 2003, tröôùc tình hình coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò coøn bò buoâng loûng, Nhaø nöôùc ñaõ ban haønh Chæ thò 19/ CT ngaøy 22/01/1991 nhaèm chaán chænh coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò. Coâng taùc laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ
thò thöïc hieän theo caùc quy ñònh taïi Nghò ñònh 91/ CP ngaøy 17/8/1994 veà Ban haønh Ñieàu leä quaûn lyù veà Quy hoaïch ñoâ thò vaø Quyeát ñònh 322/BXDÑT ngaøy 18/12/1993 veà Ban haønh Quy ñònh laäp caùc Ñoà aùn quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò… Theo ñoù, yeâu caàu ñoái vôùi quy hoaïch ñoâ thò laø cô sôû phaùp lyù ñeå quaûn lyù ñoâ thò, tieán haønh coâng taùc ñaàu tö xaây döïng, laäp keá hoaïch caûi taïo, xaây döïng ñoâ thò haøng naêm, ngaén haïn vaø daøi haïn thuoäc caùc ngaønh ñòa phöông; caùc ñoà aùn theå hieän noäi dung quy hoaïch ñoâ thò theo hình thöùc lieät keâ nhöõng döõ lieäu, soá lieäu caùc chæ tieâu quy hoaïch kieán truùc caàn ñaït ñöôïc trong ñoà aùn quy hoaïch.
SË 75 . 2015
97
Sau ñoù, giai ñoaïn töø naêm 2003 ñeán naêm 2009, coâng taùc phaùt trieån ñoâ thò ngaøy caøng trôû neân quan troïng mang tính quyeát ñònh coâng cuoäc hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Vaøo naêm 2003, Luaät Xaây döïng vaø caùc Thoâng tö, Nghò ñònh höôùng daãn thöïc hieän quy hoaïch laàn löôït ñöôïc ban haønh. Theo ñoù yeâu caàu ñoái vôùi quy hoaïch ñoâ thò laø cô sôû quaûn lyù caùc hoaït ñoäng xaây döïng, trieån khai caùc döï aùn ñaàu tö xaây döïng vaø xaây döïng coâng trình; caùc ñoà aùn theå hieän noäi dung quy hoaïch ñoâ thò cuõng theo hình thöùc lieät keâ nhöõng döõ lieäu, soá lieäu caùc chæ tieâu quy hoaïch kieán truùc caàn ñaït ñöôïc trong ñoà aùn quy hoaïch nhö giai ñoaïn treân. ÔÛ hai giai ñoaïn naøy, yeâu caàu cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi quy hoaïch ñoâ thò ñöôïc neâu chung laø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò vaø xaây döïng coâng trình maø khoâng ñöôïc neâu roõ laø ñaùp öùng yeâu caàu “toå chöùc”, “taïo laäp” ôû noäi dung naøo. Trong khi caùc ñieàu leä, quy ñònh laïi höôùng caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò veà vieäc theå hieän döõ lieäu, soá lieäu caùc chæ tieâu quy hoaïch kieán truùc caàn kieåm soaùt theo ñoà aùn quy hoaïch maø khoâng mang tính höôùng daãn toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch. Töø ñoù coù theå thaáy caùc quy ñònh trong giai ñoaïn naøy ñaõ höôùng coâng taùc laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò veà vieäc saûn xuaát ra “baûn veõ quy hoaïch vaät theå” theå hieän traïng thaùi khoâng gian ñoâ thò taïi moät thôøi ñieåm nhaát ñònh maø chöa mang tính höôùng daãn phaùt trieån ñeå ñaït ñöôïc traïng thaùi phaùt trieån ñoâ thò nhö ñònh höôùng. Caùch laøm naøy laø caùch laøm mang phong caùch phöông phaùp quy hoaïch chæ thò hay quy hoaïch treân xuoáng. Trong khi taïi ñaát nöôùc coù neàn quy hoaïch laâu ñôøi nhö Anh Quoác, hieäu quaû thöïc teá cuûa caùc quy hoaïch vaät theå naøy laïi laø söï maát kieåm soaùt khoâng chæ vôùi nhöõng khu ñoâ thò hieän coù maø vôùi caû nhöõng khu ñoâ thò môùi xaây döïng – chöa noùi gì ñeán khaû naêng ñaùp öùng caùc nhu caàu cao hôn nhö: phaùt trieån hieäu quaû, beàn vöõng, coâng baèng. Do ñoù, nguyeân taéc duøng quy hoaïch vaät theå (döôùi daïng baûn veõ quy hoaïch söû duïng ñaát) ñeå kieåm soaùt phaùt trieån chæ ñöôïc aùp duïng moät thôøi gian ngaén taïi Anh. Thay vaøo ñoù, yeáu toá ñaûm baûo ñoâ thò Anh phaùt trieån quy cuû ñaõ ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông Anh ñaõ baét ñaàu thöïc hieän töø laâu chính laø caùc ñieàu luaät quaûn lyù höôùng daãn phaùt trieån. Nhìn laïi phöông phaùp quy hoaïch taïi Vieät Nam giai ñoaïn naøy, vieäc laäp caùc ñoà aùn mang tính theå hieän traïng thaùi khoâng gian ñoâ thò taïi
98
SË 75 . 2015
Moät phöông aùn nghieân cöùu trình töï phaùt trieån theo thôøi gian caùc khu vöïc cuûa Thaønh phoá Saøi Goøn ñöôïc laäp vaøo nhöõng naêm 1960-1976
moät thôøi ñieåm nhaát ñònh maø chöa mang tính höôùng daãn phaùt trieån ñeå ñaït ñöôïc traïng thaùi phaùt trieån ñoâ thò nhö ñònh höôùng laø caùch laøm ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò mang phong caùch phöông phaùp quy hoaïch chæ thò hay quy hoaïch treân xuoáng. Vôùi neàn kinh teá keá hoaïch hoùa vöõng chaéc thì phong caùch quy hoaïch chæ thò coù nhöõng öu ñieåm nhaát ñònh. Vì moïi thöù, töø caùc chæ tieâu kinh teá - xaõ hoäi - vaên hoùa ñeàu ñaõ xeáp ñaët töø tröôùc vaø töøng khaâu, töøng boä phaän ñaõ coù nhöõng cô quan chòu traùch nhieäm, neân cô quan laäp quy hoaïch chæ vieäc saép ñaët caùc döõ lieäu aáy leân maët baèng ñaát ñai, töø quy hoaïch chung sang quy hoaïch chi tieát vaø keát
thuùc ôû quy hoaïch xaây döïng. Trong khi ñoù, vôùi nguoàn löïc cuûa caùc ñoâ thò Vieät Nam, vieäc aùp duïng phöông phaùp quy hoaïch chæ thò seõ khoâng giuùp ñoâ thò ñaït ñöôïc traïng thaùi theo quy hoaïch ñaët ra vì khoâng coù ñuû nguoàn löïc giuùp thöïc hieän quy hoaïch ñoù. Nhö vaäy, taïi hai giai ñoaïn treân caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò chæ môùi ñaùp öùng yeâu caàu “toå chöùc - kieåm soaùt vieäc xaây döïng ñoâ thò”, chöa ñaùp öùng yeâu caàu “taïo laäp - hình thaønh ñoâ thò” trong vieäc quaûn lyù ñoâ thò. Hay noùi caùch khaùc coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò thôøi kyø naøy ñaõ höôùng caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ
Quy h oπc h &
t ∏c gi ∂
Hình (töø traùi sang phaûi): Sô ñoà quy hoaïch phaân vuøng giai ñoaïn phaùt trieån thöù 1 (2010) vaø giai ñoaïn phaùt trieån thöù 2 (2015) Ñoà aùn ñieàu chænh quy hoaïch chung TP. HCM ñeán naêm 2025
thò veà “caùi maø quy hoaïch ñoâ thò laøm” maø khoâng höôùng daãn veà “thöïc hieän caùi maø quy hoaïch ñoâ thò laøm”. Vôùi vieäc laäp caùc ñoà aùn theo phöông phaùp quy hoaïch chæ thò thì phaàn lôùn caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò ñöôïc laäp trong thôøi kyø naøy ñöôïc ñaùnh giaù chung laø chaát löôïng thaáp, khoâng gaén vôùi nhu caàu söû duïng cuõng nhö nguoàn löïc thöïc hieän vaø thieáu tính khaû thi… Töø tình hình thöïc teá trong coâng taùc quaûn lyù taïi Vieät Nam, tieáp caän xu höôùng quaûn lyù ñoâ thò cuûa theá giôùi vaø caùc nöôùc trong khu vöïc, töøng böôùc khaéc phuïc nhöõng thieáu soùt trong coâng taùc laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò, trong giai ñoaïn hieän nay, Luaät Quy hoaïch ñoâ thò ñaõ ñöôïc Nhaø nöôùc ban haønh ngaøy 17/06/2009 vaø coù hieäu löïc thi haønh töø ngaøy 01/01/2010 laø moät böôùc tieán môùi quan troïng cho coâng taùc quaûn lyù quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò. Theo ñoù, yeâu caàu ñoái vôùi quy hoaïch ñoâ thò laø: cuï theå hoaù ñònh höôùng quy hoaïch toång theå heä thoáng ñoâ thò quoác gia vaø caùc quy hoaïch vuøng lieân quan; phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa chieán löôïc, quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh; baûo ñaûm tính thoáng nhaát vôùi quy hoaïch phaùt trieån caùc ngaønh trong phaïm vi ñoâ thò;… haøi hoaø giöõa lôïi ích quoác gia, coäng ñoàng vaø caù nhaân; ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá vaø phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån cuûa ñoâ thò;… phaùt trieån haøi hoaø giöõa caùc khu vöïc trong ñoâ thò;… Trong giai ñoaïn naøy, ngoaøi heä thoáng caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò, Quy ñònh quaûn lyù theo ñoà aùn ñöôïc duyeät,… coâng taùc laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò caàn laäp theâm Quy cheá Quaûn lyù quy hoaïch kieán truùc ñoâ thò quy ñònh vieäc thöïc thi quy hoaïch nhö: Toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch ñoâ thò; quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò;… quy ñònh ñaëc thuø veà quaûn lyù vaø kieåm soaùt phaùt trieån ñoâ thò; quy ñònh veà traùch
nhieäm cuûa cô quan nhaø nöôùc, toå chöùc, caù nhaân trong vieäc toå chöùc thöïc hieän quy hoaïch ñoâ thò vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò. Nhö vaäy, trong giai ñoaïn hieän nay, yeâu caàu ñoái vôùi vieäc “toå chöùc” ñöôïc neâu cuï theå trong noäi dung yeâu caàu ñoái vôùi quy hoaïch ñoâ thò, yeâu caàu vôùi vieäc “taïo laäp” ñöôïc theå hieän roõ raøng hôn trong Quy cheá Quaûn lyù quy hoaïch kieán truùc ñoâ thò. Hôn nöõa, theo döï thaûo Luaät Quy hoaïch (Luaät Quy hoaïch phaùt trieån hay Luaät Quy hoaïch toång theå) ñang ñöôïc Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö ñeà xuaát, coâng taùc laäp quy hoaïch noùi chung caàn gaén vôùi caùc giaûi phaùp keá hoaïch phaùt trieån theo quy hoaïch laø caùc phöông aùn huy ñoäng nguoàn löïc ñeå thöïc hieän caùc döï aùn öu tieân ñaàu tö theo quy hoaïch, gaén vôùi chöông trình phaùt trieån theo quy hoaïch laø caùc muïc tieâu, nhieäm vuï vaø giaûi phaùp ñoàng boä ñeå phaùt trieån caùc ngaønh trong quy hoaïch ñaõ ñöôïc duyeät,… Do ñoù, trong coâng taùc laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò hieän nay caàn xaùc ñònh “quy hoaïch ñoâ thò laø moät quaù trình” bao goàm: vieäc “toå chöùc kieåm soaùt vieäc xaây döïng ñoâ thò - theå hieän caùc chæ tieâu kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng, söû duïng ñaát ñoâ thò,…” vaø caû vieäc “taïo laäp - hình thaønh ñoâ thò - höôùng daãn toå chöùc thöïc hieän ñeå ñaït ñöôïc traïng thaùi quy hoaïch ñöôïc ñònh höôùng”, khi laäp ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò caàn löu yù baùm saùt noäi dung quy ñònh laäp höôùng daãn, toå chöùc thöïc hieän ñònh höôùng quy hoaïch nhö Quy cheá quaûn lyù Quy hoaïch Kieán truùc ñoâ thò ñaõ neâu trong Luaät Quy hoaïch ñoâ thò. Coù nhö vaäy, caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò seõ trôû thaønh moät coâng cuï quaûn lyù ñaéc löïc ñaùp öùng ñaày ñuû yeâu caàu veà vieäc “toå chöùc” vaø “taïo laäp” caùc khu chöùc naêng ñoâ thò cuûa cô quan quaûn lyù ñoâ thò trong chæ ñaïo, ñieàu haønh phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi gaén vôùi phaùt trieån ñoâ thò. SË 75 . 2015
99
Caàn theå cheá hoùa vieäc xaây döïng taàm nhìn
trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam Khaùi nieäm veà taàm nhìn: QUY HOAÏCH
& TAÙC GIAÛ
ThS. KTS. Maõ Vaên Phuùc
Thuaät ngöõ “Taàm nhìn” ñaõ ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán treân theá giôùi töø nhöõng thaäp nieân 80 vaø 90 cuûa theá kyû 20 trong laõnh vöïc quy hoaïch ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau, töø ñoà aùn quy hoaïch chi tieát moät ñieåm daân cö cho ñeán ñoà aùn quy hoaïch moät vuøng laõnh thoå roäng lôùn. Taàm nhìn laø moâ taû veà moät töông lai lyù töôûng mong muoán, laø moät tuyeân boá phaûn aùnh khaùt voïng baèng ngoân ngöõ khaùi quaùt vaø saùng taïo cho moät khu vöïc ñang trieån khai thöïc hieän ñoà aùn quy hoaïch. Taàm nhìn vöøa laø lyù töôûng, vöøa mang tính thöïc teá, bao quaùt toaøn boä nhöõng mong muoán cuûa moïi ngöôøi veà coäng ñoàng cuûa hoï trong töông lai. Ñeå taàm nhìn cuûa moät khu vöïc coù ñöôïc taùc ñoäng tích cöïc, taàm nhìn ñoù caàn coù nghóa ñoái vôùi haàu heát caùc beân lieân quan. Vieäc xaây döïng taàm nhìn vì theá ñoøi hoûi söï tham gia vaø cuøng laøm vieäc cuûa caùc nhoùm khaùc nhau ñaïi dieän cho caùc beân lieân quan, cuøng chia seû yù töôûng ñeå ñi ñeán thoaû thuaän vaø ñaït ñöôïc moät cam keát cao cuûa caùc beân veà mong muoán cuûa hoï trong töông lai nhö theá naøo.
Vai troø cuûa vieäc xaây döïng taàm nhìn ñoái vôùi quy trình quy hoaïch:
Cho ñeán thôøi ñieåm naøy, cô sôû phaùp lyù cho quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam vaãn chöa coù noäi dung chính thöùc cho vieäc xaây döïng taàm nhìn trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò. Caâu hoûi ñaët ra laø vieäc xaây döïng taàm nhìn coù yù nghóa nhö theá naøo khi loàng gheùp vaøo quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam? Ñieàu naøy caàn ñöôïc xem xeùt moät caùch cuï theå khaû naêng aùp duïng vieäc xaây döïng taàm nhìn vaøo quaù trình thöïc teá cuûa quy trình quy hoaïch Vieät Nam. Qua thöïc teá khi trieån khai caùc döï aùn chieán löôïc phaùt trieån thaønh phoá (CDS) cuûa moät soá thaønh phoá ñieån hình taïi Vieät Nam trong thôøi gian qua ñaõ coù nhöõng taùc ñoäng toát cuõng nhö chöa mang laïi hieäu quaû cao cho caùc ñoâ thò töø chöông trình naøy. Vieäc thöïc hieän CDS chöa ñöôïc theå cheá hoùa trong heä thoáng phaùp lyù Vieät Nam vaø chæ ñöôïc xaây döïng treân cô sôû tieáp caän nhöõng lyù luaän vaø kinh nghieäm thöïc tieãn töø caùc thaønh phoá treân theá giôùi maø ñöôïc caùc toå chöùc quoác teá keát hôïp vôùi chính quyeàn caùc ñoâ thò ñeå thöïc hieän chöông trình naøy. Caàn nhaän ñònh raèng, phöông phaùp CDS vôùi phöông thöùc tieáp caän treân neàn taûng cuûa phöông phaùp quy hoaïch chieán löôïc ñaõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi, thaønh coâng ôû nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi trong caáu truùc neàn kinh teá thò tröôøng theo xu theá toaøn caàu hoùa, nhaèm giuùp cho coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò linh hoaït hôn, thích öùng vôùi quaù trình ñoâ thò hoùa nhanh vôùi xu höôùng hoäi nhaäp quoác teá. Quy trình CDS laø moät quy trình tích hôïp vôùi nhieàu giai ñoaïn thöïc hieän, trong ñoù vieäc xaây döïng taàm nhìn seõ laø cô sôû cho vieäc ñònh hình phaùt trieån toaøn dieän cho moät ñoâ thò trong giai ñoaïn ngaén
100
SË 75 . 2015
Quy h oπc h &
haïn cuõng nhö trung haïn vaø daøi haïn. Song ñieàu caàn baøn luaän laø chuùng ta caàn thieát xem xeùt vai troø cuûa vieäc xaây döïng taàm nhìn ñoái vôùi quy trình quy hoaïch, caàn theå cheá thaønh moät noäi dung trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam vôùi moät soá nhaän ñònh nhö sau: Trong quy trình quy hoaïch chieán löôïc ñaõ vaø ñang ñöôïc aùp duïng nhieàu taïi caùc nöôùc tieân tieán, vieäc xaây döïng taàm nhìn laø moät noäi dung quan troïng, laø cô sôû cho vieäc xaây döïng caùc muïc tieâu, chieán löôïc vaø caùc chöông trình haønh ñoäng cho quy trình quy hoaïch. Trong quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch, chieán löôïc vaø caùc muïc tieâu coù theå thay ñoåi, nhöng vieäc thay ñoåi ñoù luoân ñöôïc xem xeùt ñeå gaén keát phuø hôïp vôùi taàm nhìn luoân khoâng thay ñoåi trong giai ñoaïn ñaõ ñöôïc ñònh hình (tröø khi xaûy ra nhöõng dieãn bieán ñaëc bieät). n
n Theo
quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam hieän nay, khi thöïc hieän quy trình quy hoaïch ñoâ thò caàn phaûi xaùc ñònh roõ tính chaát, caùc muïc tieâu phaùt trieån cho khu vöïc laäp ñoà aùn quy hoaïch. Tuy nhieân, noäi dung naøy chæ ñöôïc xem nhö laø moät noäi dung chi tieát trong nhöõng coâng ñoaïn thöïc hieän, chöa coù yù nghóa ñieàu phoái vaø ñònh höôùng roõ caùc noäi dung khaùc trong caùc böôùc thöïc hieän cuõng nhö thöïc thi caùc ñoà aùn quy hoaïch, thöôøng khoù coù theå thích öùng ñöôïc khi chòu nhöõng taùc ñoäng maïnh töø caùc vaán ñeà phaùt sinh trong quaù trình ñoâ thò hoùa quaù nhanh cuûa caùc ñoâ thò. Quaù trình thöïc thi vì theá thöôøng dieãn ra nhöõng thay ñoåi cuïc boä, khoâng thoáng nhaát vôùi nhau, laøm aûnh höôûng ñeán hình thaùi caáu truùc chung cuûa töøng khu vöïc cuõng nhö toaøn ñoâ thò, gaây khoù khaên cho coâng taùc quaûn lyù, taïo taâm lyù khoâng oån ñònh cuûa ngöôøi daân nhö tình traïng “quy hoaïch treo” aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa moät soá khu vöïc ñoâ thò trong thôøi gian qua.
n Taàm
nhìn ñöôïc ví nhö “Kim chæ Nam” chæ daãn cho tieán trình thöïc hieän vaø thöïc thi caùc böôùc trong quy trình quy hoaïch luoân theo caùc muïc tieâu, chieán löôïc, haønh ñoäng,… töø noäi dung taàm nhìn ñöôïc thieát laäp moät caùch roõ raøng, chính xaùc vôùi söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan trong quy trình quy hoaïch chieán löôïc. Noù coù vai troø vaø yù nghóa quan troïng ñaûm baûo tính khaû thi cho quy trình quy hoaïch trong suoát quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi cuûa caùc ñoà aùn quy hoaïch.
n Nhöõng thöïc teá thaønh coâng veà vieäc thöïc hieän taàm nhìn trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån ñoâ thò cuûa nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi vôùi söï tham gia cuûa caùc beân goàm chính quyeàn, caùc cô quan ban ngaønh, ngöôøi daân vaø caùc toå chöùc coù quan taâm cuøng nhau laäp ra keá hoaïch thöïc hieän suoát caùc quaù trình phaùt trieån ñaõ taïo laäp neân nhöõng thaønh phoá hieän ñaïi, chaát löôïng soáng toát, phaùt trieån beàn vöõng nhö: thaønh phoá Singapore, Vancuver, HongKong, thaønh phoá Calgary,….
Töø nhöõng nhaän ñònh treân, vieäc xaây döïng taàm nhìn cho moät ñoâ thò, hay moät khu vöïc ñoâ thò coù yù nghóa vaø vai troø quan troïng trong quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch, raát caàn thieát laø moät noäi dung trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam. Noù laø ñieåm khôûi ñaàu ñeå xaùc ñònh caùc giaù trò ñaëc tröng cuûa khu vöïc quy hoaïch, gaén lieàn vôùi lôïi ích, cam keát cuûa caùc beân lieân quan vaø laø cô sôû ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu, chieán löôïc vaø keá hoaïch haønh ñoäng moät caùch naêng ñoäng.
Moät soá kieán nghò cho vieäc theå cheá hoùa vieäc xaây döïng taàm nhìn trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam n
Vieäc xaây döïng taàm nhìn trong quy hoaïch caàn ñöôïc theå cheá hoùa
t ∏c gi ∂
thaønh moät coâng taùc chính thöùc trong quy trình thöïc hieän quy hoaïch ñoâ thò. Ñieàu naøy coù nghóa laø phaûi hình thaønh nhöõng noäi dung, quy ñònh cuï theå cho coâng taùc xaây döïng taàm nhìn trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò. n Xaây döïng caùc nguyeân taéc cô baûn cho vieäc xaây döïng taàm nhìn trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam: + Taàm nhìn caàn phaûi ngaén goïn vôùi ngoân ngöõ tích cöïc vaø deã hieåu, nhaán maïnh vaøo keát quaû thay vì vaøo vaán ñeà. Taàm nhìn taïo neân daáu aán cuûa ñoâ thò, moät khu vöïc cuûa ñoâ thò nhaèm taïo vò theá, hình aûnh ñaëc tröng cuûa ñoâ thò, hay moät khu vöïc ñoâ thò ñoù. + Taàm nhìn coù khaû naêng taäp hôïp löïc löôïng trong coäng ñoàng. Moät taàm nhìn caàn luoân oån ñònh trong suoát giai ñoaïn ñònh höôùng quy hoaïch. Caùc chieán thuaät thöïc hieän taàm nhìn coù theå thay ñoåi theo dieãn bieán boái caûnh cuûa khu vöïc thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch, nhöng taàm nhìn vaãn khoâng thay ñoåi. Chæ trong tröôøng hôïp ñaëc bieät, khi maø boái caûnh khu vöïc thay ñoåi quaù lôùn cuûa caû moâi tröôøng beân ngoaøi vaø beân trong thì môùi caàn thieát xaây döïng laïi taàm nhìn. + Taàm nhìn phaûi laø ñoäng cô thuùc ñaåy cho caùc haønh ñoäng ngaén haïn. Taàm nhìn trôû neân quan troïng hôn khi boái caûnh ñoâ thò hay khu vöïc quy hoaïch phaûi ñoái maët vôùi caùc taùc ñoäng ngaøy moät phöùc taïp hôn, bôûi noù taïo ra ñöôïc söï keát noái xaâu chuoãi lieân tuïc cuûa caùc chieán thuaät luoân chuyeån hoùa moät caùch linh hoaït. n Xaây döïng taàm nhìn coù söï tham gia: Vieäc xaây döïng taàm nhìn khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñöôïc tieáp nhaän vaø uûng hoä bôûi caùc beân lieân quan. Veà cô baûn khoâng deã daøng coù söï ñoàng thuaän veà caùc taàm nhìn khi coù söï khaùc bieät giöõa caùc beân lieân quan. Ñeå xaây döïng taàm nhìn toát, yeâu caàu moïi ngöôøi maëc duø coù nhöõng quan ñieåm khaùc nhau, nhöng cuøng nhau xem xeùt, caân nhaéc nhöõng giaù trò vaø thöù töï öu tieân, ñeå cuøng chia seû vaø taêng cöôøng hieåu bieát laãn nhau, ñöa ra keát quaû vôùi söï ñoàng thuaän cao nhaát. Do vaäy, vieäc xaây döïng taàm nhìn phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan.
Caàn xaùc nhaän caùc thaønh phaàn tham gia trong quy trình quy hoaïch moät caùch roõ raøng, thieát laäp nhoùm vaø caùch thöùc toå chöùc hoaït ñoäng nhoùm caùc beân lieân quan ñeå xaây döïng taàm nhìn. Boä phaän ñieàu haønh caàn phaân chia vai troø hoaït ñoäng cuûa caùc nhoùm naøy nhaèm naâng cao traùch nhieäm cuõng nhö khaû naêng saùng taïo cuûa hoï trong quaù trình xaây döïng taàm nhìn vaø caû quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch. Töø nhöõng thoâng tin, döï lieäu ñaàu vaøo coù ñöôïc thoâng qua khaûo saùt, hoaëc caùc phöông phaùp tham vaán khaùc, caùc beân tham gia seõ cuøng saùng taïo ra taàm nhìn thoâng qua caùc coâng cuï vaø phöông phaùp öùng duïng phuø hôïp vôùi töøng boái caûnh cuûa ñoâ thò, hay khu vöïc ñoâ thò ñang thöïc hieän quy hoaïch. Caùc keát quaû cuûa taàm nhìn coù theå ñöôïc caùc nhoùm caùc beân lieân quan caân nhaéc kyõ tröôùc khi thoâng qua hoäi ñoàng ñaùnh giaù vaø xeùt duyeät. Boä phaän ñieàu haønh laø nhoùm thuùc ñaåy quaù trình xaây döïng taàm nhìn. Nhoùm naøy ñöa ra moät keá hoaïch vaø chöông trình haønh ñoäng coù theå giuùp cho vieäc ñaûm baûo taát caû caùc beân lieân quan vaø taát caû caùc vò trí khaùc nhau ñeàu coù tieáng noùi chung. Nhoùm naøy coù theå dung hoaø ñöôïc caùc quan ñieåm khaùc nhau, giuùp cho caùc beân tham gia ñi ñuùng höôùng, thuùc ñaåy nhöõng yù töôûng saùng taïo, tích cöïc vaø tieán tôùi thoáng nhaát moät taàm nhìn chung. Boä phaän ñieàu haønh ñöa ra nhöõng caâu hoûi khôûi ñoäng phaùt hoïa veà SË 75 . 2015
101
Q u y h oπc h &
nhöõng mong muoán cho ñoâ thò hay khu vöïc ñoâ thò töông lai veà caùc lónh vöïc kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng,… ñeå coù theå khuaáy ñoäng suy nghó cuûa nhöõng ngöôøi tham gia. Nhöõng ngöôøi tham gia coù theå traû lôøi nhöõng caâu hoûi vaø nhöõng yù töôûng cuûa mình, sau ñoù cuøng nhoùm thaûo luaän nhöõng yù töôûng vaø nhoùm nhöõng yù töôûng chung laïi, sau ñoù coù theå taäp trung vaøo nhöõng lónh vöïc coù söï thoáng nhaát chung, taïo ra nhöõng yù töôûng chính cuûa taàm nhìn. Quy trình xaây döïng taàm nhìn ñöôïc ñeà xuaát thöïc hieän theo moät soá noäi dung sau: Böôùc 1: Coâng taùc chuaån bò Thaønh laäp nhoùm thöïc hieän goàm caùc thaønh vieân ñaïi dieän töø caùc cô quan ban ngaønh chöùc naêng lieân quan ñeán coâng taùc thöïc hieän ñoà aùn quy hoaïch, bao goàm xaây döïng nhieäm vuï, phaân coâng coâng vieäc vaø traùch nhieäm, keá hoaïch cho vieäc xaây döïng taàm nhìn.
t ∏c gi ∂
n Nhoùm tö vaán cuøng vôùi nhoùm thöïc hieän sô boä ñeà xuaát caùc yù töôûng veà
taàm nhìn cho ñoâ thò hoaëc khu vöïc ñoâ thò thoâng qua vieäc vaän duïng moät caùch linh hoaït caùc cô sôû khoa hoïc, töø vieäc tích hôïp caùc cô sôû phaùp lyù goàm noäi dung caùc ñoà aùn quy hoaïch caáp treân, caùc chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät theo quy ñònh hieän haønh, caùc nguyeân taéc cho vieäc xaây döïng taàm nhìn vaø nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm veà vieäc xaây döïng taàm nhìn töø caùc ñoâ thò hoaëc khu vöïc ñoâ thò ñaõ thöïc hieän thaønh coâng hay chöa thaønh coâng.
n
Böôùc 2: Xaùc ñònh caùc beân lieân quan vaø phöông thöùc tham gia Caùc beân lieân quan bao goàm caùc nhoùm chính quyeàn, ñaïi dieän coäng ñoàng daân cö, caùc toå chöùc tö nhaân, cô quan chuyeân moân coù moái quan heä töông hoã laãn nhau nhaèm thuùc ñaåy vaø ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän cao trong suoát quaù trình xaây döïng taàm nhìn noùi rieâng vaø quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch noùi chung.
n Tích hôïp vieäc ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc trong suoát quaù trình thöïc hieän xaây döïng taàm nhìn ñeå noäi dung taàm nhìn ñaõ coù loàng gheùp vôùi yeáu toá moâi tröôøng, moät trong nhöõng tieâu chí quan troïng cho vieäc phaùt trieån beàn vöõng.
Böôùc 4: Tham vaán vaø tham gia xaây döïng taàm nhìn n Tham vaán vaø tham gia xaây döïng taàm nhìn: Döïa treân caùc yù töôûng veà taàm nhìn, nhoùm coâng taùc toå chöùc hoäi thaûo tham vaán vaø tham gia goùp yù kieán cho caùc yù töôûng veà taàm nhìn vaø yeâu caàu caùc thaønh vieân moâ taû nhöõng ñieàu hoï mong muoán veà töông lai cuûa ñoâ thò hoaëc khu vöïc ñoâ thò. Tham vaán roäng raõi vôùi caùc beân lieân quan (caùc nhoùm chính quyeàn, nhoùm ñaïi dieän coäng ñoàng daân cö, caùc toå chöùc phi chính phuû, nhoùm chuyeân gia…) ñeå coù söï ñoùng goùp yù töôûng vaø coù söï uûng hoä cuûa nhieàu beân tham gia. Böôùc 5: Hoaøn chænh noäi dung taàm nhìn Sau khi nhaän ñöôïc nhöõng tham vaán töø phía caùc beân lieân quan cuõng nhö nhöõng thoâng tin, baùo caùo, yù töôûng töø caùc nhoùm nhoû hay caùc thaønh vieân khaùc. Nhoùm toång hôïp seõ hoaøn thieän toaøn boä noäi dung taàm nhìn ñeå toå chöùc hoäi thaûo baùo caùo laàn cuoái cuøng. Nhoùm toång hôïp seõ tieáp tuïc hieäu chænh laàn cuoái cuøng ñeå trình leân cô quan coù thaåm quyeàn thaåm ñònh noäi dung taàm nhìn tröôùc khi trình cô quan chöùc naêng ra quyeát ñònh pheâ duyeät.
Sô ñoà moái quan heä ña chieàu cuûa caùc beân lieân quan
Böôùc 3: Ñeà xuaát noäi dung taàm nhìn
Böôùc 6: Ra quyeát ñònh taàm nhìn cuûa khu quy hoaïch Sau khi noäi dung xaây döïng taàm nhìn ñaõ thaåm ñònh xong töông ñöông nhö böôùc laäp nhieäm vuï quy hoaïch theo quy ñònh hieän haønh (Luaät Quy hoaïch), cô quan chöùc naêng coù thaåm quyeàn theo Luaät ñònh seõ ra quyeát ñònh pheâ duyeät taàm nhìn cho khu quy hoaïch laøm cô sôû cho vieäc thöïc hieän caùc böôùc tieáp theo.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Höôùng daãn xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån thaønh phoá ôû Vieät Nam, Vieän Phaùt trieån Beàn vöõng Ñaïi hoïc Coâng ngheä Sydney, 2007; 2. Luaät Quy hoaïch ñoâ thò soá 30/2009/QH12 ban haønh ngaøy 17/06/2009;
Sô ñoà phaân tích caùc yeáu toá cô baûn aûnh höôûng ñeán vieäc xaây döïng taàm nhìn n Phaân tích ñoâ thò hay moät khu vöïc ñoâ thò nhö ñaùnh giaù boái caûnh, caùc ñaëc ñieåm töï nhieân hieän traïng cuûa khu vöïc nghieân cöùu,… coù vai troø heát söùc quan troïng trong vieäc xaùc ñònh caùc luaän cöù cho vieäc trieån khai quy trình quy hoaïch ñoâ thò, taïo laäp khung cho vieäc xaây döïng taàm nhìn, laøm cô sôû cung caáp nhöõng döõ lieäu cho caùc beân lieân quan cuøng hôïp taùc thöïc hieän noäi dung xaây döïng taàm nhìn.
102
SË 75 . 2015
3. Nghò ñònh soá 37/2010/NÑ-CP ngaøy 07/04/2010 cuûa Chính phuû veà “Laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch ñoâ thò”; 4. Giaùo trình giaûng daïy - Hoïc phaàn 1: Toång quan veà quy hoaïch vaø thieát keá ñoâ thò, Döï aùn ñaøo taïo naâng cao naêng löïc caùn boä quy hoaïch ñoâ thò, 2009; 5. United Nations Human Settlements Programme (Un-Habitat). Planning sustainable cities – Global report on human settlements 2009 6. Shipley R, 2000, “Origin and development of vision and visioning in planning” International Planning Studies.
ÑA NGAØNH
Baøn veà tính khaû thi cuûa vieäc xaùc ñònh quy ñònh quyõ ñaát
Ñeå phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi taïi TP. HCM
V
PGS. TS. Nguyeãn Troïng Hoøa
ôùi vieäc Quoác hoäi ban haønh Luaät Nhaø ôû ngaøy 25-11-2014 vaø Boä Xaây döïng ñang nghieân cöùu xaây döïng caùc nghò ñònh höôùng daãn, trong ñoù coù Nghò ñònh “Veà phaùt trieån vaø quaûn lyù nhaø ôû xaõ hoäi”, loaïi hình Nhaø ôû xaõ hoäi (NOXH) taïi Vieät Nam ñaõ coù cô sôû phaùp lyù ñeå töøng böôùc phaùt trieån theo höôùng beàn vöõng, tieäm caän ñöôïc xu theá chung cuûa theá giôùi vaø khu vöïc. Sôû dó coù ñöôïc nhaän ñònh nhö vaäy vì phaûi maát gaàn 30 naêm, khi ñaát nöôùc böôùc vaøo thôøi kyø ñoåi môùi, sau nhieàu thaêng traàm, thay ñoåi khaùc nhau, Nhaø nöôùc môùi nhaän thaáy ñaày ñuû traùch nhieäm cuûa mình vaø ñònh höôùng ñuùng cho vieäc phaùt trieån loaïi hình NOXH taïi Vieät Nam noùi chung vaø ñaëc bieät laø taïi caùc ñoâ thò lôùn nhö TP. HCM noùi rieâng. Ñaõ coù nhöõng luùc chuùng ta “laàm töôûng”, cöù phaùt trieån kinh teá thò tröôøng moïi vieäc seõ töï noù seõ ñöa ñaát nöôùc phaùt trieån maø khoâng löôøng tröôùc ñöôïc maët traùi cuûa moät “Neàn kinh teá thò tröôùng thieáu kieåm soaùt”. Ñoù laø söï phaùt trieån taát yeáu cuûa loaïi hình nhaø ôû do ngöôøi daân töï xaây döïng ñeå coù choã ôû töø caùc bieät thöï ñaét tieàn ñeán nhöõng maùi nhaø taïm. Heä quaû taát yeáu cuûa hieän töôïng naøy laø vieäc “phaân loâ baùn neàn” dieãn ra ôû moïi ñoâ thò, nhaát laø taïi TP. HCM ñaõ phaù vôõ moïi noã löïc trong coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò trong moät thôøi gian daøi. Cuøng vôùi ñoù laø vieäc khoâng quan taâm tôùi phaùt trieån giao thoâng coâng coäng taïi caùc ñoâ thò lôùn ñaõ kích thích phaùt trieån caùc phöông tieän giao thoâng caù nhaân, nhaát laø xe maùy. Böùc tranh nhaø ôû töï xaây loän xoän taïo neân nhieàu “ngoõ nhoû - phoá nhoû” traøn ngaäp xe gaén maùy ñaõ daãn tôùi tình hình aùch taéc giao thoâng ñoâ thò ngaøy hoâm nay. Khoâng ñaát nöôùc naøo, thaønh phoá naøo treân theá giôùi maø ôû ñoù caùc caáp chính quyeàn laïi khoâng quan taâm tôùi vieäc phaùt trieån loaïi hình nhaø ôû xaõ hoäi cho moät boä phaän lôùn cö daân lao ñoäng trong ñoâ thò, ít nhaát laø cho nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho caùc chính quyeàn. Nhöõng
SË 75 . 2015
103
phaân tích ngaén ôû treân caøng cho thaáy nhöõng noã löïc vöôït baäc cuûa Boä Xaây döïng trong thôøi gian qua ñeå hoaøn chænh vaø ñöa ra ñöôïc moät khung phaùp lyù quan troïng naøy. Ñeå loaïi hình NOXH thöïc söï trôû thaønh loaïi hình nhaø ôû mang tính chuû ñaïo trong moät ñaát nöôùc ñang mong muoán phaùt trieån ñeå trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp “theo höôùng hieän ñaïi”, khi maø ngöôøi lao ñoäng coù quyeàn vaø coù theå tieáp caän nhaø ôû moät caùch thuaän lôïi baèng thu nhaäp chính ñaùng cuûa mình thì chuùng ta phaûi nghieân cöùu ñeå trieån khai ngay Nghò ñònh veà phaùt trieån vaø quaûn lyù NOXH ñang ñöôïc laáy yù kieán ñeå chuaån bò ban haønh naøy. Nghò ñònh naøy ñaõ toång hôïp vaø ñònh höôùng giaûi quyeát moät caùch xuyeân suoát haàu nhö moïi vaán ñeà coù lieân quan tôùi NOXH nhö: n Phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi: töø nguyeân taéc xaùc ñònh quyõ ñaát, quy ñònh quyõ ñaát ñeå phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi ñoái vôùi caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông maïi (NOTM), döï aùn ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò, quyõ ñaát ñeå phaùt trieån NOXH ñoái vôùi caùc khu coâng nghieäp, loaïi nhaø vaø tieâu chuaån ñieän tích NHOXH… ñeán caùc cô cheá hoã trôï, öu ñaõi chuû ñaàu tö xaây döïng NOXH … Vay voán öu ñaõi ñeå thöïc hieän chính saùch nhaø ôû xaõ hoäi: töø caùc nguyeân taéc thöïc hieän chính saùch vay voán öu ñaõi ñeå ñaàu tö, vay voán öu ñaõi ñeå mua, thueâ, thueâ mua NOXH… ñeán xaùc ñònh nguoàn voán, quaûn lyù vaø söû duïng nguoài voái cho vay öu ñaõi…
n
n Quaûn
lyù, söû duïng nhaø ôû xaõ hoäi: töø quy ñònh veà vieäc baùn, cho thueâ, cho thueâ mua NOXH, trình töï thuû tuïc mua, thueâ, thueâ mua, tieâu chí xeùt duyeät ñoái töôïng ñöôïc mua… ñeán vieäc quaûn lyù chaát löôïng, quaûn lyù khai thaùc, söû duïng NOXH… Nghò ñònh cuõng phaân roõ traùch nhieäm cuûa Boä Xaây döïng, caùc Boä, ngaønh coù lieân quan, UÛy ban nhaân daân caùc tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông… trong vieäc toå chöùc thöïc hieän caùc coâng vieäc naøy. Tuy nhieân, laø moät chuyeân gia ñaõ nhieàu naêm laøm coâng taùc quaûn lyù veà quy hoaïch ñoâ thò vaø quaûn lyù ñoâ thò taïi TP HCM, chuùng toâi thaáy caàn phaûi trao ñoåi, baøn luaän theâm veà tính khaû thi cuûa: “Nguyeân taéc cuûa vieäc xaùc ñònh quyõ ñaát ñeå phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi” vaø quy ñònh “Quyõ ñaát ñeå phaùt trieån nhaø ôû xaõ hoäi ñoái vôùi caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông maïi, döï aùn ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò” theo ñieàu 3-4 chöông II cuûa döï thaûo Nghò ñònh. Taïi thôøi ñieåm naøy, coâng taùc laäp quy hoaïch ñoâ thò taïi TP. HCM coi nhö ñaõ “cô baûn hoaøn thaønh”. Ngoaøi ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP. HCM ñeán naêm 2025” ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät naêm 2010, 22 ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng caùc quaän-huyeän” vaø caùc khu ñoâ thò lôùn, heä thoáng caùc ñoà aùn “Quy hoaïch chi tieát-Quy hoaïch phaân khu tyû leä 1/2000” ñaõ ñöôïc pheâ duyeät, phuû kín haàu heát caùc khu vöïc ñaõ-ñang-seõ phaùt trieån ñoâ thò. Beân caïnh ñoù thì haàu heát caùc khu ñaát ñöôïc xaùc ñònh trong caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò coù chöùc naêng xaây döïng nhaø ôû môùi ñaõ ñöôïc giao cho caùc chuû ñaàu tö chuû yeáu laøm NOTM (hieän nay do thò tröôøng baát ñoäng saûn coøn ñoùng baêng neân raát nhieàu khu ñaát coøn boû troáng nhö chöa coù döï aùn). Cuõng coù moät soá khu ñaát ñaõ ñöôïc giao ñeå thöïc hieän caùc chöông trình xaây döïng nhaø ôû taùi ñònh cö, kyù tuùc xaù cho coâng nhaân, sinh vieân cuûa Thaønh phoá. Nhö vaäy thì quyõ ñaát maø TP. HCM ñaõ chuaån bò ñeå daønh cho phaùt trieån NOXH haàu nhö khoâng coù nhieàu.
104
SË 75 . 2015
Quyõ nhaø ôû TP.HCM ñöôïc thaønh laäp laâu nay cuõng chæ ñöôïc giao moät vaøi khu ñaát nhoû ñeå phaùt trieån loaïi hình nhaø ôû naøy vaø cuõng raát ít caùn boä coâng chöùc-vieân chöùc ñöôïc mua nhaø. Neáu theo tinh thaàn cuûa döï thaûo Nghò ñònh naøy thì TP. HCM phaûi raø soaùt vaø tieán haønh ñieàu chænh caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû noùi chung ñeå coù theå xaùc ñònh ñöôïc quyõ ñaát ñeå phaùt trieån NOXH. Beân caïnh ñoù phaûi tính toaùn ñöôïc nhu caàu veà NOXH taïi Thaønh phoá theo töøng thôøi ñieåm ñeå coù ñöôïc keá hoaïch thöïc hieän. Theo söï hieåu bieát vaø kinh nghieäm cuûa chuùng toâi, coâng vieäc naøy raát khoù vaø coù theå noùi laø TP. HCM seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Ngay nhö vieäc tính toaùn nhu caàu veà NOXH cuõng ñang laø baøi toaùn khoù khoâng nhöõng vôùi TP. HCM maø coøn vôùi caùc ñoâ thò khaùc. Neáu döïa treân tyû leä 20% toång dieän tích ñaát ôû trong caùc ñoà aùn quy hoaïch chi tieát hoaëc toång maët baèng maø chuùng ta “ñang eùp” caùc chuû ñaàu tö döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông maïi, döï aùn ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò (moät quy ñònh mang naëng tính “tình theá”) daønh ñeå xaây döïng NOXH thì coù cô sôû naøo khoâng? Lieäu coù theå suy ra laø taïi caùc ñoâ thò töø loaïi 3 trôû leân noùi chung vaø taïi TP. HCM noùi rieâng, nhu caàu nhaø ôû xaõ hoäi laø khoaûng 20%? Seõ khoâng tìm ñöôïc caâu traû lôøi duø chæ laø “töông ñoái” chính xaùc neáu chuùng ta khoâng coù nhöõng nghieân cöùu nghieâm tuùc. Coù moät thöïc teá maø laâu nay phaàn lôùn ngöôøi lao ñoäng noùi chung, ñaëc bieät laø coâng chöùc-vieân chöùc laøm vieäc cho caùc caáp chính quyeàn noùi rieâng ñeàu nghó raèng chaúng ai, tröø boá meï hoaëc ngöôøi thaân lo choã ôû cho mình neáu khoâng coù khaû naêng veà kinh teá neân ñaõ baèng moïi caùch töï lo nhaø ôû. Hoï ñaõ tìm moïi caùch ñeå mua ñöôïc moät maûnh ñaát nhoû ñeå xaây nhaø, nhieàu khi baát chaáp caû taïi nhöõng khu vöïc chöa coù quy hoaïch, thaäm trí khoâng phuø hôïp quy hoaïch ñaõ ñöôïc duyeät, hoaëc troâng chôø ñeå mua ñöôïc moät caên hoä chung cö thöông maïi giaù reû. Nhìn chung khoâng maáy ai trong chuùng ta coøn nghó tôùi hoaëc coøn troâng chôø vaøo vieäc coù moät luùc naøo ñoù, Nhaø nöôùc laïi “lo” nhaø ôû cho mình. Vaäy neân vôùi Luaät Nhaø ôû vaø Nghò ñònh môùi naøy, neáu ngöôøi lao ñoäng bieát roõ ñöôïc “quyeàn lôïi” cuûa mình, thì e raèng nhu caàu veà NOXH seõ taêng leân khaù nhieàu, neáu khoâng noùi laø “ñoät bieán”. Vì vaäy, neáu khoâng xaùc ñònh ñöôïc tyû leä naøy, thì laøm sao coù theå xaùc ñònh ñöôïc quy moâ quyõ ñaát daønh cho phaùt trieån NOXH taïi caùc ñoâ thò. Ñaáy laø chöa keå ñeán vieäc boá trí ôû ñaâu, quy moâ töøng khu ñaát laø bao nhieâu? Thôøi gian vöøa qua, vôùi nhieàu “lyù do” khoâng tieän noùi ra, nhöng chuùng ta ñaõ quaù “öu tieân” cho caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông maïi vôùi nhöõng khu “ñaát ñeïp”, moïi ñieàu kieän ñeàu thuaän lôïi. Haõy thöû tìm treân baûn ñoà quy hoaïch xem coù ñöôïc bao nhieâu khu ñaát daønh cho xaây döïng NOXH gaàn caùc truïc ñöôøng lôùn, gaàn caùc tuyeán vaän chuyeån haønh khaùch coâng coäng nhö xe buyùt nhanh, metro… Töø nhöõng phaân tích ôû treân, chuùng ta thaáy vieäc trieån khai trong thöïc teá theo ñuùng tinh thaàn cuûa döï thaûo Nghò ñònh veà phaùt trieån vaø quaûn lyù nhaø ôû xaõ hoäi laø vieäc laøm khaù phöùc taïp, ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö nghieân cöùu. Ñaëc bieät, taïi caùc thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi, TP. HCM, laø nhöõng trung taâm chính trò - haønh chính, trung taâm kinh teá lôùn cuûa caû nöôùc, laø nôi taäp trung raát ñoâng nhöõng ngöôøi lao ñoäng thì vieäc xaây döïng ñöôïc moät chieán löôïc phaùt trieån NOXH beàn vöõng laø nhöõng vieäc caàn öu tieân laøm ngay, maø quan troïng nhaát laø xaùc ñònh ñöôïc quyõ ñaát daønh cho phaùt trieån NOXH. Taïi TP. HCM, vôùi daân soá theo ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung
ß a
xaây döïng TP. HCM ñeán naêm 2025” ñöôïc xaùc ñònh laø 10 trieäu ngöôøi cuøng 2,5 trieäu ngöôøi ra vaøo laøm vieäc thì nhu caàu NOXH hieän taïi vaø nhaát laø trong töông lai seõ raát lôùn. Vì quyõ ñaát daønh cho phaùt trieån nhaø ôû ngaøy moät thu heïp laïi, giaù trò ñaát ngaøy moät taêng cao, coâng taùc quaûn lyù quy hoaïch xaây döïng ñöôïc laøm toát neân ngöôøi lao ñoäng khoâng theå cöù töï lo mua ñaát ñeå xaây nhaø phaù vôõ quy hoaïch nhö trong thôøi gian qua, khi ñoù “chaéc chaén” hoï seõ “xeáp haøng” ñeå thueâ hoaëc mua NOXH. Theo chuùng toâi, ñeå vieäc xaùc ñònh - quy ñònh quyõ ñaát ñeå phaùt trieån NOXH taïi TP. HCM ñöôïc thöïc hieän chuùng ta caàn thöïc hieän moät soá böôùc sau: Böôùc 1: n Tính toaùn ñöôïc nhu caàu veà NOXH cuûa toaøn Thaønh phoá trong töøng giai ñoaïn phaùt trieån moãi 5 naêm (2016-2020, 2021-2025…), treân cô sôû ñoù tính toaùn nhu caàu cho töøng khu vöïc (töøng quaän-huyeän hoaëc töøng phaân khu…). Toång hôïp laïi toaøn boä caùc döï aùn phaùt trieån NOXH hieän nay ñaõ, ñang vaø coù keá hoaïch ñaàu tö xaây döïng ñeå coù theå ñöa ra ñöôïc soá löôïng NOXH coøn caàn tieáp tuïc phaùt trieån trong giai ñoaïn tröôùc maét 2016-2020.
n
Nghieân cöùu ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP. HCM ñeán naêm 2025” (trong ñoù coù xem xeùt caû nhöõng nhu caàu caàn ñieàu chænh trong thôøi gian saép tôùi döï kieán trong naêm 2016-2017), caùc ñoà aùn “Quy hoaïch chung xaây döïng caùc quaän-huyeän, khu ñoâ thò môùi vaø caùc khu chöùc naêng ñoâ thò ñeå xaùc ñònh nhöõng khu vöïc caàn taäp trung phaùt trieån NOXH. Ñoù laø nhöõng khu vöïc ôû nhöõng nôi taäp trung caùc khu coâng nghieäp, cô quan-coâng sôû, nôi thu huùt ñoâng ngöôøi lao ñoäng thuoäc nhöõng ñoái töôïng ñöôïc öu tieân thueâ hoaëc mua loaïi hình nhaø ôû naøy.
n
n Raø soaùt laïi heä thoáng caùc ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò, toång hôïp quyõ ñaát
coù chöùc naêng xaây döïng nhaø ôû môùi ñeå coù theå xaùc ñònh quyõ ñaát coù theå daønh cho vieäc phaùt trieån NOXH, thaäm trí coù theå ñieàu chænh quy hoaïch ñeå coù ñöôïc quyõ ñaát naøy. Tieác raèng laâu nay chuùng ta thöôøng “ñieàu chænh cuïc boä quy hoaïch” ñeå thay ñoåi muïc ñích söû duïng ñaát, nhöng cho phaùt trieån NOXH thì raát hieám!!! Böôùc 2:
Töø nhöõng keát quaû ñöôïc xaùc ñònh ôû Böôùc 1, chuùng ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc quyõ ñaát khoâng nhöõng daønh ñeå phaùt trieån NOXH cho giai ñoaïn 2016-2020, maø coøn caû cho caùc giai ñoaïn tieáp theo.
n
n g µ n h
n Caàn caân nhaéc ñeå caùc khu ñaát daønh phaùt trieån NOXH coù quy moâ caøng lôùn caøng toát ñeå coù ñieàu kieän boá trí heä thoáng haï taàng xaõ hoäi hoaøn chænh. Ñaëc bieät caùc khu ñaát naøy phaûi keát noái thuaän tieän vôùi caùc heä thoáng vaän chuyeån haønh khaùch coâng coäng, nhaát laø loaïi hình khoái löôïng lôùn nhö Xe buyùt nhanh,Metro… Laøm ñöôïc nhö vaäy chuùng ta seõ cuøng luùc höôùng tôùi vieäc giaûi quyeát ñöôïc vaán naïn uøn taéc giao thoâng nhö hieän nay. Cuõng coù theå boá trí caùc khu vöïc phaùt trieån NOXH ôû caùc khu vöïc xa trung taâm ñeå coù quyõ ñaát lôùn vaø giaù trò ñaát thaáp hôn caùc khu vöïc phaùt trieån caùc döï aùn NHTM, nhöng neáu vieäc ñi laïi thuaän tieän (nhö treân cuøng 1 tuyeán Metro) thì taát nhieân phaûi maát nhieàu thôøi gian hôn. Theo chuùng toâi, vieäc quy ñònh quyõ ñaát ñeå phaùt trieån NOXH ñoái vôùi caùc döï aùn phaùt trieån nhaø ôû thöông maïi taïi TP. HCM caàn nghieân cöùu ñeå coù theå trieån khai ñöôïc. Töø baøi hoïc ñaõ ñöôïc thöïc teá chöùng minh khi maø khoaûng naêm 2003, giöõa luùc TP. HCM khoâng theå ngaên ñöôïc traøo löu “phaân loâ baùn neàn” ñaõ phaûi ñöa ra quy ñònh ñoái vôùi caùc döï aùn treân phaûi daønh 25% quyõ ñaát ñeå xaây döïng nhaø chung cö. Tuy vaãn laø NOTM, nhöng caùc chuû ñaàu tö ñeàu tìm ñuû moïi caùch ñeå neù traùnh. Hoï khaù “vaát vaû” ñeå xin cho bôùt phaàn baét buoäc xaây döïng chung cö ñi, ñeå roài khoaûng hôn 1 naêm sau ñoù khi nhaän thaáy lôïi ích cao gaáp boäi cuûa vieäc ñaàu tö xaây döïng nhaø ôû cao taàng thì cuõng chính hoï laïi tìm moïi caùch ñeå xin cho toaøn döï aùn ñöôïc pheùp xaây döïng nhaø ôû chung cö. Töø thöïc teá treân cho thaáy seõ khaù “maùy moùc” neáu chuùng ta quy ñònh tyû leä 20%, vì neáu NOXH phaùt trieån beàn vöõng nhö chuùng ta ñang höôùng tôùi thì chaéc chaén seõ coù luùc caùc nhaø ñaàu tö xin laøm NOXH vì nhöõng lôïi nhuaän seõ cao khi nhu caàu ngaøy moät lôùn.
Tröôùc maét, vôùi nhöõng döï aùn NOTM coù quyõ ñaát lôùn thì neân aùp duïng quy ñònh treân, coøn ñoái vôùi caùc döï aùn coøn laïi neân nghieân cöùu ñeå coù theå quy ñoåi vaøo nhöõng khu ñaát Thaønh phoá ñaõ coù keá hoaïch phaùt trieån NOXH. Laøm ñöôïc nhö vaäy chuùng ta seõ coù theå chuû ñoäng Chieán löôïc phaùt trieån loaïi hình NOXH thöïc söï trôû thaønh loaïi hình nhaø ôû mang tính chuû ñaïo trong moät ñaát nöôùc ñang mong muoán phaùt trieån ñeå trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp “theo höôùng hieän ñaïi”, chöù Nhaø nöôùc khoâng theå cöù maõi “chaïy theo” caùc chuû ñaàu tö BÑS.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Luaät Nhaø ôû 2. Döï thaûo Nghò ñònh “Veà phaùt trieån vaø quaûn lyù nhaø ôû xaõ hoäi” 3. Moät soá baùo caùo cuûa Sôû Quy hoaïch-Kieán truùc, Sôû Xaây döïng TP. HCM 4. Ñoà aùn “Ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP.HCM ñeán naêm 2025”
SË 75 . 2015
105
ÑA NGAØNH
VUØNG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
Nhöõng thaùch thöùc trong quaù trình phaùt trieån PGS. TS. Nguyeãn Hoàng Tieán
Cuïc tröôûng, Cuïc Haï taàng kyõ thuaät – Boä Xaây döïng.
Baøi vieát taäp trung laøm roõ caùc vaán ñeà coù lieân quan nhöõng thaùch thöùc cuûa vuøng noùi chung vaø vuøng TP.HCM noùi rieâng trong quaù trình phaùt trieån, nguyeân taéc ñeå phaùt trieån vuøng ñeå töø ñoù laøm cô sôû cho vieäc ñeà xuaát caùc giaûi phaùp tieáp theo. I. Vuøng vaø vuøng ñoâ thò lôùn
1. Vuøng ñoâ thò Vuøng ñoâ thò lôùn ñöôïc taïo neân bôûi moät ñoâ thò trung taâm vaø vuøng aûnh höôûng cuûa noù. Vuøng thaønh phoá laø vuøng khoâng gian laõnh thoå treân ñoù theå hieän caùc hoaït ñoäng toång hôïp ñoâ thò hoùa cao giöõa ñoâ thò trung taâm vaø moät nhoùm caùc ñoâ thò, ñieåm daân cö trong vuøng aûnh höôûng coù quan heä maät thieát vaø töông hoã laãn nhau veà caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi vaø chuùng ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng moät heä thoáng haï taàng kyõ thuaät khung ñaëc bieät heä thoáng giao thoâng ñoàng boä vaø thoáng nhaát [6]. 2. Quy moâ cuûa vuøng & vuøng ñoâ thò Theo nghieân cöùu cuûa Gilles Antier trong cuoán saùch “Chieán löôïc cuûa caùc vuøng ñoâ thò lôùn”, quy moâ vuøng ñoâ thò lôùn coù theå ñöôïc theå hieän nhö sau: n Caùc vuøng ñoâ thò lôùn ñöôïc nghieân cöùu taïi caùc nöôùc phaùt trieån nhìn chung ñeàu roäng hôn, trung bình ñeàu coù dieän tích gaàn 9.000km2, ví duï ôû Myõ: Chicago 13.118km2; Atlanta 15.867km2; Washington 16.863km2… ÔÛ chaâu AÂu dieän tích caùc vuøng ñoâ thò lôùn dao ñoäng khoaûng 3000-5.000km2 ñaëc bieät vuøng Ile de France ñeán khoaûng 12.000km2. ÔÛ chaâu AÙ nhieàu vuøng ñoâ thò lôùn coù dieän tích khaù lôùn nhö Tokyo 13.143km2, Baéc Kinh, Teheran coù dieän tích treân 10.000km2. Caùc vuøng ñoâ thò lôùn taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhìn chung
106
SË 75 . 2015
ß a ñeàu nhoû hôn töø 2 ñeán 3 laàn so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån vaø dieän tích trung bình vaø nhoû khoaûng 500-600km2 ñeán 1000km2. n Veà tyû leä töông quan giöõa dieän tích ñoâ thò trung taâm vaø dieän tích toaøn
vuøng ñoâ thò: Trong 40% caùc tröôøng hôïp nghieân cöùu cho thaáy dieän tích ñoâ thò trung taâm chæ chieám 10% dieän tích toaøn vuøng ñoâ thò (Baéc Kinh, Seoul khoaûng 6%). Khoaûng 40% coøn laïi dieän tích ñoâ thò trung taâm chieám töø 10-25% dieän tích toaøn vuøng ñoâ thò lôùn (Paris 22%, Toronto 24%, Bangkok 14%. 1/3 soá coøn laïi dieän tích ñoâ thò trung taâm coù theå chieám 25-50% dieän tích toaøn vuøng (Tokyo, Osaka, Melbourn...) vaø raát hieám tröôøng hôïp vöôït quaù 50% dieän tích toaøn vuøng. ÔÛ Vieät Nam, theo caùc muïc ñích phaùt trieån khaùc nhau coù theå chia laõnh thoå thaønh caùc vuøng khaùc nhau ví duï coù vuøng kinh teá - xaõ hoäi (6), vuøng kinh teá troïng ñieåm (4), vuøng xaây döïng (2)… Trong thöïc teá Thuû töôùng Chính phuû coù quyeát ñònh pheâ duyeät 4 quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vuøng kinh teá troïng ñieåm (vuøng KTTÑ) vaø 2 quy hoaïch xaây döïng vuøng thaønh phoá. Muïc naøy laøm roõ caùc vaán ñeà cuûa caùc vuøng vì chuùng coù nhöõng öu ñieåm vaø haïn cheá töông töï nhau.
n Vuøng
KTTÑ Baéc Boä bao goàm 7 tænh vôùi daân soá khoaûng 14,7 trieäu ngöôøi; quy moâ ñaát ñai khoaûng 15.600km2; Vuøng KTTÑ Trung Boä bao goàm 5 tænh vôùi daân soá khoaûng 6,2 trieäu ngöôøi; quy moâ ñaát ñai khoaûng 27.900km2; Vuøng KTTÑ phía Nam bao goàm 7 tænh vôùi daân soá khoaûng 16,3 trieäu ngöôøi; quy moâ ñaát ñai khoaûng 28.000km2; Vuøng KTTÑ Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long bao goàm 4 tænh vôùi daân soá khoaûng 6,2 trieäu ngöôøi; quy moâ ñaát ñai khoaûng 16.600km2. n Vuøng thuû ñoâ Haø Noäi laáy thaønh phoá Haø Noäi laøm ñoâ thò trung taâm vaø caùc thaønh phoá, thò xaõ cuûa caùc tænh laân caän Haø Noäi laøm ñoâ thò veä tinh. Khoâng gian quy hoaïch cuûa vuøng thuû ñoâ Haø Noäi bao truøm thaønh phoá Haø Noäi vaø 9 tænh laø Phuù Thoï, Vónh Phuùc, Thaùi Nguyeân, Baéc Giang, Baéc Ninh, Höng Yeân, Haûi Döông, Haø Nam vaø Hoøa Bình vôùi dieän tích töï nhieân khoaûng 24.314,7km2. Daân soá naêm 2012 khoaûng 17 trieäu ngöôøi, döï baùo ñeán naêm 2020: 18,2 - 20,2 trieäu ngöôøi, naêm 2030: 20,5 - 22,9 trieäu ngöôøi. n Vuøng TP. HCM bao goàm toaøn boä ranh giôùi haønh chính TP. HCM vaø 7 tænh xung quanh goàm: Ñoàng Nai, Bình Döông, Baø Ròa – Vuõng Taøu, Bình Phöôùc, Taây Ninh, Long An vaø tænh Tieàn Giang vôùi dieän tích khoaûng 30.400km2. Daân soá hieän traïng toaøn vuøng naêm 2013 khoaûng 18,023 trieäu ngöôøi; döï baùo ñeán naêm 2020 laø 20-22 trieäu ngöôøi vaø 23-25 trieäu ngöôøi naêm 2030.
So saùnh caùc soá lieäu treân cho thaáy caùc vuøng KTTÑ coù quy moâ ñaát ñai töông töï nhö caùc vuøng ñoâ thò lôùn treân theá giôùi coøn 2 vuøng Xaây döïng thì khaùc haún nhö sau: Dieän tích toaøn vuøng TP. HCM gaáp hôn 2 laàn hoaëc vuøng Haø Noäi gaáp 3 laàn so vôùi vuøng ñoâ thò cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi (Vuøng Ile de France: 12.000km2; Tokyo: 13.143km2 hoaëc Washington 16.863km2…), maëc duø vaäy dieän tích ñoâ thò trung taâm TP. HCM cuõng chæ ñaït khoaûng 7% vaø Haø Noäi chieám khoaûng 12%. Daân soá TP. HCM chieám treân 50% so vôùi daân soá toaøn vuøng Ñieàu ñoù cho thaáy maät ñoä daân soá cuûa TP. HCM raát cao. 3. Quaûn lyù phaùt trieån vuøng Hieän nay ñeå quaûn lyù phaùt trieån vuøng, moät soá nöôùc ñaõ laäp cô quan quaûn lyù haønh chính vuøng nhö Chính quyeàn vuøng vaø Hoäi ñoàng vuøng;
n g µ n h hoaëc quaûn trò vuøng… Hieän nay ñeå phaùt trieån vuøng, chuùng ta coù Ban Ñieàu phoái phaùt trieån vuøng KTTÑ (Caáp Trung öông vaø toå ñieàu phoái ôû ñòa phöông) vaø Vaên phoøng ñaët ôû Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö vaø Ban chæ ñaïo Quy hoaïch vaø ñaàu tö xaây döïng Vuøng thuû ñoâ Haø Noäi ñaët taïi Boä Xaây döïng, rieâng vuøng TP. HCM chöa coù Ban naøy.
II. Vuøng TP. HCM
Vuøng TP. HCM veà cô baûn coù ranh giôùi haønh chính truøng vôùi Vuøng KTTÑ phía Nam. 1. Vò trí chieán löôïc vaø nhöõng thuaän lôïi cô baûn n Vuøng TP. HCM coù ví trí ñòa kinh teá, ñòa chính trò quan troïng, laø vuøng coâng nghieäp taäp trung bao goàm coâng nghieäp nheï, coâng nghieäp coâng ngheä cao, khai thaùc daàu khí, coâng nghieäp naëng… troïng yeáu lôùn nhaát cuûa caû nöôùc, laø trung taâm vaø laø ñaàu moái cuûa dòch vuï, thöông maïi taàm côõ khu vöïc, quoác teá ñaëc bieät dòch vuï taøi chính, ngaân haøng, du lòch vaø vieãn thoâng. n Vuøng
TP. HCM laø ñaàu moái giao thoâng, ñaàu moái vaän taûi lôùn nhaát vaø quan troïng cuûa caû nöôùc bao goàm ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng haøng khoâng vaø ñöôøng thuûy-bieån cuûa quoác gia vaø quoác teá; heä thoáng naøy ñaõ, ñang vaø tieáp tuïc ñöôïc öu tieân ñaàu tö nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc giao thöông giöõa caùc caùc vuøng trong caû nöôùc vaø quoác teá.
n Vuøng TP. HCM coù heä thoáng keát caáu haï taàng kinh teá - xaõ hoäi khaù ñoàng boä vaø ñang töøng böôùc hieän ñaïi, taäp trung caùc cô sôû ñaøo taïo, y teá, nghieân cöùu khoa hoïc ñaàu ngaønh, coù nguoàn nhaân löïc doài daøo, kyõ thuaät cao vaø coù moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn nhaát so vôùi caû nöôùc. - TP. HCM laø ñoâ thò trung taâm cuûa vuøng - cuøng vôùi Haø Noäi laø thaønh phoá ñaëc bieät trong heä thoáng phaân loaïi ñoâ thò cuûa Vieät Nam. Söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá coù söùc lan toûa ñeán caùc ñòa phöông trong vuøng. Tieàm naêng, lôïi theá vaø ñaëc thuø cuûa vuøng TP. HCM laø raát roõ, song trong quaù trình phaùt trieån coù nhieàu thaùch thöùc vaø cuõng laø thaùch thöùc chung cuûa caùc vuøng hieän nay.
2. Nhöõng thaùch thöùc, baát caäp cuûa caùc vuøng noùi chung vaø cuõng cuûa TP. HCM noùi rieâng Trong nhieàu hoäi thaûo veà quaûn lyù phaùt trieån vuøng, nhieàu nhaø nghieân cöùu cuõng ñaõ chæ ra nhöõng baát caäp cuûa vuøng vaø coù theå toång hôïp nhö sau: n Moãi vuøng vaø caùc ñòa phöông trong vuøng ñeàu coù nhöõng lôïi theá, tieàm naêng vaø ñaëc thuø nhöng moãi ñòa phöông vaãn phaùt trieån theo höôùng rieâng. Vieäc lieân keát noäi vuøng vaø ngoaïi vuøng coøn nhieàu haïn cheá. Quaûn lyù haønh chính theo caùc tænh vaø khoâng coù khaùi nieäm vuøng nhö moät thöïc theå coù chöùc naêng ñaày ñuû ñeå quaûn lyù vaø nhö vaäy moãi ñòa phöông coù ñònh höôùng, quy hoaïch, ngaân saùch rieâng vaø haàu nhö khoâng coù moái quan heä vôùi caùc ñòa phöông khaùc. Caùc quy hoaïch vuøng hieän nay vaø caùc soá lieäu phaàn lôùn vaãn chæ laø pheùp coäng cuûa caùc ñòa phöông vaø ra soá lieäu vuøng do ñoù quy hoaïch chæ ñeå tham khaûo - Chính quyeàn caùc ñòa phöông trong vuøng haàu heát trieån khai thöïc hieän theo thöïc tieãn, khaû naêng vaø lôïi ích cuïc boä cuûa ñòa phöông [7]. n Maëc duø caùc vuøng coù caùc Ban ñieàu phoái vaø vuøng Thuû ñoâ coù Ban chæ ñaïo Quy hoaïch vaø ñaàu tö xaây döïng nhöng hoaït ñoäng cuûa caùc Ban naøy haàu nhö mang tính chaát ñieàu phoái khoâng phaûi laø moät caáp quaûn lyù khoâng ra quyeát ñònh haønh chính[2] hoaït ñoäng lieân keát giöõa caùc ñòa phöông trong vuøng vaãn coøn haïn cheá vaø hieäu löïc phaùp lyù chöa cao.
SË 75 . 2015
107
n Keát caáu haï taàng vuøng chöa ñoàng boä vöøa thöøa laïi vöøa thieáu: Nhìn nhaän chung keát caáu haï taàng chöa mang tính keát noái, phoái hôïp, chia seû, lieân hoaøn vaø thoáng nhaát. Nhieàu ñòa phöông chuù troïng ñaàu tö phuïc vuï chính söï phaùt trieån ñòa phöông hôn laø phuïc vuï vuøng vaø lieân vuøng ví duï nhieàu tröôøng ñaïi hoïc (cuøng ngaønh vaø quy moâ ñaøo taïo) treân moät vuøng; thieáu söï phaân boá laïi caùc cô sôû y teá lôùn, chaát löôïng cao nhaèm giaûm taûi cho ñoâ thò trung taâm; coù nhieàu caûng, saân bay; thieáu söï keát noái ga, caûng, saân bay vôùi maïng keát caáu haï taàng giao thoâng; thieáu caùc coâng trình phoøng choáng ngaäp uùng, caáp nöôùc lieân vuøng…
ñöôøng heïp, toác ñoä chaïy taøu thaáp, giao caét nhieàu daãn ñeán tai naïn giao thoâng. n Caûng bieån: Coù nhieàu caûng lôùn nhö caûng Vuõng Taøu, cuïm caûng TP. HCM, caûng Ñoàng Nai. n Caûng haøng khoâng: Chuû yeáu caûng haøng khoâng Taân Saân Nhaát coâng
suaát ñaõ ñaït thieát keá 20 trieäu HK/n.
Giao thoâng ñoâ thò: Maïng löôùi ñöôøng ñoâ thò coù ñöôøng beâ toâng xi maêng, beâ toâng nhöïa chieám gaàn 70%; Vaän taûi khaùch coâng coäng chuû yeáu baèng xe buyùt vôùi toång soá 221 tuyeán xe buyùt noäi ñoâ vaø lieàn keà; Heä thoáng beán baõi coøn thieáu, vò trí nhieàu nôi khoâng hôïp lyù vaø quy moâ nhoû. Quyõ ñaát quaù thaáp.
n
Toác ñoä phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi nhanh vaø toác ñoä ñoâ thò hoùa cao (thieáu kieåm soaùt vaø phaùt trieån khoâng beàn vöõng) nhöng keát caáu haï taàng caû xaõ hoäi vaø kyõ thuaät khoâng theo kòp daãn ñeán quaù taûi. Tình traïng aùch taéc giao thoâng, thoaùt nöôùc vaø ngaäp uùng ñoâ thò (coù nguyeân nhaân cuûa taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu), oâ nhieãm moâi tröôøng ñaëc bieät moâi tröôøng nöôùc, xöû lyù chaát thaûi dieãn ra ôû moãi ñòa phöông vaø ñòa phöông phaûi töï giaûi quyeát theo khaû naêng cuûa mình. Vieäc vaän haønh hoà chöùa, nöôùc thaûi xaû ra soâng hoaëc laán chieám doøng soâng (nhö ôû Ñoàng Nai) cuûa caùc ñòa phöông phía thöôïng du aûnh höôûng ñeán caùc ñòa phöông haï du chöa coù söï hôïp taùc ñeå cuøng giaûi quyeát vì muïc tieâu cuøng phaùt trieån. Moät vaán ñeà khaùc, moät soá coâng trình ñaàu moái caáp vuøng nhö caáp nöôùc, xöû lyù chaát thaûi, keát noái giao thoâng… ñöôïc xaùc ñònh trong quy hoaïch song khoù coù theå thöïc hieän ñöôïc vì thieáu cô cheá quaûn lyù, söï quyeát taâm vaø ñoàng thuaän cuûa caùc ñòa phöông. Chính vì vaäy coù nhaø quaûn lyù ñaõ ñaët ra caâu hoûi… “Vieäc hình thaønh vuøng chæ coù danh maø khoâng coù thöïc”[7]? n
3. Khaùi quaùt veà xaây döïng vaø phaùt trieån giao thoâng vaän taûi vuøng TP. HCM a) Veà vaän taûi Vuøng TP. HCM laø ñaàu moái giao lôùn nhaát cuûa caû nöôùc: Giai ñoaïn 2005-2012 khoái löôïng vaän taûi haønh khaùch chieám khoaûng 30% vaø haøng hoùa khoaûng 20%, ñaëc bieät vuøng ñaûm nhaän khoaûng 55-60% khoái löôïng haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu cuûa caû nöôùc. Vaän taûi haønh khaùch vaø haøng hoùa baèng ñöôøng boä chieám vai troø chuû ñaïo vaø taäp trung treân moät soá tuyeán quoác loä troïng yeáu nhö QL1, 51, 13, 20, 22; Tuyeán ñöôøng saét Vuøng coù naêng löïc thoâng qua thaáp; Ñöôøng bieån vaø Ñöôøng thuûy noäi ñòa taêng nhanh veà khoái löôïng; Caûng haøng khoâng Taân Sôn Nhaát ñaït 20 trieäu haønh khaùch naêm 2013[1]. Vaán ñeà ñaët ra: Söï keát noái giöõa caùc phöông thöùc môùi chæ döøng laïi ôû söï keát hôïp caùc phöông thöùc vaän taûi, chöa keát noái veà keát caáu haï taàng giao thoâng giöõa caûng bieån - caûng haøng khoâng - beán baõi baèng ñöôøng saét, ñöôøng cao toác (ñaëc bieät keát noái baèng ñöôøng saét ñeán caûng bieån) maø phaàn lôùn taäp trung baèng ñöôøng boä vì vaäy heä thoáng thoáng ñöôøng boä xuoáng caáp nhanh choùng, gaây uøn taéc taïi caùc cöûa ngoõ, ñaàu moái giao thoâng. b) Veà keát caáu haï taàng giao thoâng [1] n Ñöôøng boä coù toång chieàu daøi khoaûng 40.700km trong ñoù coù 60km ñöôøng cao toác; Quoác loä khoaûng 1.100km; ñöôøng tænh 4.000km; ñöôøng ñoâ thò khoaûng 6.500km (TP. HCM coù 3600 tuyeán vôùi 3.000km chieám 46%). Maïng löôùi ñöôøng vaønh ñai cuøng vôùi caùc tuyeán xuyeân taâm cuûa TP. HCM ñaõ coù theå keát noái phaàn lôùn (cuõng coøn moät soá ñieåm chöa kheùp kín) vôùi caùc tænh, thaønh xung quanh vaø caùc ñoâ thò veä tinh. n
Ñöôøng saét: Tuyeán ñöôøng saét Baéc Nam coù toång chieàu daøi 110km,
108
SË 75 . 2015
Nhìn chung keát caáu haï taàng giao thoâng ñaõ ñöôïc Trung öông vaø caùc ñòa phöông trong vuøng quan taâm ñaàu tö, tình hình veà giao thoâng ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå veà cô baûn böôùc ñaàu ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà giao thoâng vaän taûi cuûa vuøng. Heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä töông ñoái thuaän lôïi vì maïng löôùi ñöôøng ñaëc bieät ñöôøng vaønh ñai xung quanh TP.HCM ñaõ keát noái caùc tuyeán xuyeân taâm ñeå coù theå keát noái ñöôïc phaàn lôùn caùc tænh, thaønh xung quanh vaø caùc ñoâ thò veä tinh, khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát… Tuy nhieân, heä thoáng keát caáu haï taàng phaùt trieån chaäm, chöa ñoàng boä, maát caân ñoái trong ñaàu tö xaây döïng (taäp trung vaøo ñöôøng boä). Thieáu hoaëc khoâng coù söï lieân keát caùc loaïi hình vaän taûi ngay taïi ga ñöôøng saét, caûng bieån, caûng haøng khoâng, caûng caïn, caùc trung taâm trung chuyeån baèng caùc maïng löôùi giao thoâng (ñöôøng saét, ñöôøng boä, cao toác); Vieäc keát noái maïng löôùi ñöôøng caùc ñoâ thò trong vuøng vôùi ñöôøng ngoaøi ñoâ thò - ñöôøng caáp vuøng, quoác gia nhaát laø taïi caùc ñaàu moái giao thoâng… coøn quaù nhieàu haïn cheá. Trong vuøng maïng löôùi ñöôøng boä thöïc söï coù thoâng suoát hay ñang bò caûn trôû bôûi caùc traïm thu phí quaù nhieàu cuûa caùc chuû ñaàu tö hoaëc cuûa caùc ñòa phöông laäp ra? Ñöôøng saét khoâng phaùt huy ñöôïc tính öu vieät - vieäc ñaàu tö xaây döïng tuyeán keát noái haàu nhö khoâng ñöôïc chuù yù. Maïng löôùi giao thoâng ñöôøng boä cuûa vuøng bò quaù taûi nhieàu khi taéc ngheõn ñaëc bieät taïi caùc ñaàu moái giao thoâng nhaát laø khu vöïc TP. HCM (cuõng coù theå noùi Vuøng Haø Noäi cuõng ñang gaëp phaûi caùc vaán ñeà naøy).
III. Ñeà xuaát moät soá nguyeân taéc cô baûn cho vieäc quaûn lyù phaùt trieån vuøng vaø giao thoâng vuøng
1. Quaûn lyù phaùt trieån vuøng Trong khi cô cheá phoái hôïp khoù thöïc hieän, tính cuïc boä ñòa phöông vaãn coøn lôùn thì caàn thieát phaûi xem xeùt nhu caàu ñeå coù theå thaønh laäp cô quan quaûn lyù phaùt trieån vuøng coù ñuû naêng löïc, coù thöïc quyeàn veà maët phaùp lyù neáu khoâng seõ khoù coù theå phaùt trieån vuøng theo mong muoán. 2. Quy hoaïch vuøng n Quy hoaïch vuøng phaûi ñònh höôùng, taàm nhìn roõ raøng maø trong ñoù phaân vuøng khoâng gian, phaân boá saûn xuaát phaûi döïa treân quan ñieåm hôïp taùc, chia seû, phaùt huy lôïi theá, tieàm naêng ñaëc bieät quy hoaïch vuøng khoâng phaûi pheùp coäng cuûa caùc quy hoaïch ñòa phöông, caùc döï baùo, ñeà xuaát phaûi coù cô sôû khoa hoïc, quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät ñaëc bieät giao thoâng phaûi laøm roõ caùc coâng trình ñaàu moái caáp ñoâ thò – ñòa phöông, caùc coâng trình caáp vuøng - lieân vuøng, söï phaân coâng
ß a
vaø keát noái. Quy hoaïch khoâng gian khoâng taû caûnh, vieãn caûnh vieån voâng phi thöïc teá. Phaûi goùp phaàn söû duïng hôïp lyù, tieát kieäm vaø huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc trong ñaàu tö phaùt trieån. Tieát kieäm ñaát ñai, taøi nguyeân vaø goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. Goùp phaàn giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu (neáu coù).
n
3. Quy hoaïch giao thoâng vuøng n Quy hoaïch giao thoâng vuøng phaûi phuø hôïp vôùi Quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa vuøng, quy hoaïch phaùt trieån khoâng gian vuøng ñaëc bieät hình thaùi phaân boá daân cö, ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian ñoâ thò, khu daân cö noâng thoân, khu coâng nghieäp... vaø caùc quy hoaïch ngaønh coù lieân quan. Phaùt trieån heä thoáng giao thoâng phaûi phaùt huy toái ña caùc öu vieät cuûa moãi loaïi hình giao thoâng. Söï keát noái giao thoâng phaûi mang tính heä thoáng, thoáng nhaát vaø lieân hoaøn giöõa caùc ñòa phöông, trong vuøng vaø lieân vuøng ñoàng thôøi keát noái caùc loaïi hình giao thoâng vôùi nhau thuaän tieän.
n
n Phaùt
trieån giao thoâng phaûi ñoàng boä, ña phöông thöùc trong vaän taûi khaùch coâng coäng, höôùng tôùi phaùt trieån giao thoâng xanh, heä thoáng giao thoâng thoâng minh ñaëc bieät coù tính ñoät phaù tieán thaúng hieän ñaïi nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu hieän taïi vaø phuø hôïp vôùi töông lai (tính beàn vöõng).
IV. Ñònh höôùng lôùn veà phaùt trieån giao thoâng vuøng TP. HCM
Theo thoáng keâ gaàn ñaây veà moät thaønh phoá coù chaát löôïng soáng toát laø nhö theá naøo taïi TP. HCM cho thaáy coù 94% soá ngöôøi ñöôïc hoûi cho phaûi coù giao thoâng thuaän tieän. Nhö vaäy söï quan taâm cuûa ngöôøi daân vaøo söï caûi thieän vaø naâng cao hoaït ñoäng hieäu quaû cuûa giao thoâng laø raát lôùn. Ñònh höôùng lôùn veà phaùt trieån giao thoâng TP. HCM nhö sau: n Hoaøn thaønh vieäc naâng caáp, môû roäng caùc ñoaïn tuyeán QL1; xaây döïng caùc tuyeán cao toác noái TP. HCM vôùi caùc cöûa ngoõ, caùc ñaàu moái giao thoâng quan troïng vaø hoaøn thaønh caùc ñöôøng vaønh ñai thuoäc khu vöïc TP. HCM.
n g µ n h
n Naâng caáp hieän ñaïi hoùa ñoaïn ñöôøng saét Baéc Nam, xaây döïng ñöôøng
saét keát noái caùc caûng bieån lôùn, caùc khu kinh teá vaø khu ñaàu moái TP. HCM; xaây döïng caùc tuyeán keát noái TP. HCM - Vuõng Taøu; Loäc Ninh, Caàn Thô. Phaùt trieån ñöôøng saét ñoâ thò.
n Khai thaùc coù hieäu quaû caùc caûng bieån hieän coù; caùc caûng caïn ICD; taäp trung ñaàu tö hieän ñaïi caûng haøng khoâng Taân Sôn Nhaát, ñaàu tö xaây döïng saân bay Long Thaønh. n Phaùt trieån keát caáu haï taàng giao thoâng hieän ñaïi, ña daïng phöông thöùc vaän chuyeån haønh khaùch coâng coäng, aùp duïng giao thoâng xanh, giao thoâng thoâng minh…
V. Thay lôøi keát
Laøm theá naøo ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån vuøng thaønh phoá theo ñuùng thöïc chaát vaø coù hieäu quaû, laøm theá naøo xaây döïng moät heä thoáng giao thoâng ñoàng boä, phaùt trieån beàn vöõng trong khi nguoàn löïc coù haïn ñoù laø nhöõng caâu hoûi ñaët ra vaø caàn coù söï tieáp tuïc nghieân cöùu ñeå traû lôøi. Song yeáu toá quan troïng nhaát laø con ngöôøi vaø söï quyeát taâm chính trò cuûa con ngöôøi. Kieân quyeát phaù boû tính cuïc boä ñiaï phöông, hôïp taùc cuøng phaùt trieån môùi coù theå xaây döïng vuøng trôû thaønh hieän thöïc.
Taøi lieäu tham khaûo 1. Boä Giao thoâng Vaän taûi. Quy hoaïch GTVT vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. 2. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö (2014). Ñeà aùn Chính saùch phaùt trieån vuøng. 3. Gilles ANTIER. Chieán löôïc cuûa caùc vuøng ñoâ thò lôùn. Ile de France – IMV. 4. Kyû yeáu hoäi thaûo quoác teá “YÙ töôûng ñieàu chænh quy hoaïch xaây döïng vuøng TP.HCM” do Vieän Quy hoaïch xaây döïng Mieàn Nam – Boä Xaây döïng toå chöùc taïi TP. HCM thaùng 12/2014. 5. Nguyeãn Hoàng Tieán (2011). Quy hoaïch vaø Haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò. Nhaø xuaát baûn khoa hoïc kyõ thuaät Haø Noäi. 6. Nguyeãn Thanh Nguyeân (PCT tænh Long An) “Toàn taïi trong quy hoaïch vaø trieån khai quy hoaïch vuøng gaén vôùi ñòa baøn tænh Long An” (Baøi vieát trong kyû yeáu hoäi thaûo quoác teá “YÙ töôûng ñieàu chænh quy hoaïch xaây döïng vuøng TP. HCM” do Vieän Quy hoaïch xaây döïng Mieàn Nam – Boä Xaây döïng toå chöùc taïi TP. HCM thaùng 12/2014). 7. Phaïm Kim Giao (2000). Quy hoaïch Vuøng. Nhaø Xuaát baûn Xaây döïng, Haø Noäi.
SË 75 . 2015
109
Loàng gheùp xem xeùt veà ruûi ro thieân tai vaøo quy hoaïch söû duïng ñaát ñoâ thò
ÑA NGAØNH TS. KTS. Löu Ñöùc Cöôøng ThS. Nguyeãn Huy Duõng
Baøi vieát naøy taäp trung vaøo caùc ñeà xuaát vaø kieán nghò loàng gheùp xem xeùt caùc yeáu toá ruûi ro thieân tai vaøo quy trình quy hoaïch söû duïng ñaát (QHSDÑ) ñoâ thò. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy caàn laøm roõ moät soá vaán ñeà sau: 1) Khaùi nieäm QHSDÑ ñoâ thò, 2) Quy trình laäp QHSDÑ ñoâ thò, 3) Nhöõng noäi dung cuûa QHSDÑ ñoâ thò nhaïy caûm vôùi ruûi ro thieân tai, 4) Caùch thöùc loàng gheùp xem xeùt ruûi ro thieân tai trong laäp QHSDÑ ñoâ thò, vaø 5) Caùc coâng cuï quaûn lyù vaø thöïc hieän QHSDÑ ñoâ thò coù tính ñeán ruûi ro thieân tai. 110
SË 75 . 2015
ÔÛ
Vieät Nam hieän nay coù 3 loaïi quy hoaïch phaùt trieån lieân quan ñeán ñoâ thò: Quy hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi; Quy hoaïch ñoâ thò (coøn goïi laø quy hoaïch khoâng gian hay quy hoaïch vaät theå) vaø caùc Quy hoaïch phaùt trieån ngaønh. Trong 3 loaïi naøy, quy hoaïch khoâng gian (hay QHÑT) ñeà xuaát veà toå chöùc khoâng gian, söû duïng ñaát vaø cô sôû haï taàng cho ñoâ thò. Vì vaäy, QHÑT theo nghóa heïp coù theå coi laø quy hoaïch söû duïng ñaát (QHSDÑ) cuûa ñoâ thò. Quy trình laäp QHÑT hieän nay goàm 7 böôùc ñöôïc toùm löôïc taïi hình 1. QHÑT ôû Vieät Nam hieän nay thöôøng coøn toàn taïi söï choàng cheùo, ñoâi khi maâu thuaãn vôùi caùc loaïi hình QH khaùc. Giöõa QHÑT vaø caùc QH ngaønh cuõng chöa thöïc söï coù söï hôïp nhaát veà maët khoâng gian. Söï phoái hôïp giöõa caùc loaïi quy hoaïch treân coøn raát loûng leûo. Trong khi caùc QH ngaønh ít chuù yù veà maët khoâng gian vaø moâi tröôøng thì QHÑT laïi ít chuù yù ñeán caùc vaán ñeà cuûa caùc ngaønh. Vì vaäy QH caùc ngaønh khoâng coù ñieàu kieän quan taâm ñeán caùc vaán ñeà vaø giaûi phaùp öùng phoù vôùi RRTT vaø BÑKH, voán coù tính chaát ñaëc thuø theo khoâng gian. Keå caû QHÑT cuõng chæ gaàn ñaây môùi baét ñaàu quan taâm ñeán caùc yeáu toá ruûi ro nhö thieân tai, bieán ñoåi khí haäu… Vôùi nhöõng ñoà aùn QH ñaõ quan taâm thì cuõng chöa saâu saéc, chöa coù phöông phaùp khoa hoïc.
Hình 1. Toùm taét quaù trình laäp quy hoaïch ñoâ thò
ß a
1. Noäi dung QHSDÑ nhaïy caûm vôùi ruûi ro
1.1. Thaùch thöùc cuûa ruûi ro thieân tai ñoái vôùi quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò Do ñaëc thuø ñieàu kieän töï nhieân, Vieät Nam laø moät trong nhöõng quoác gia chòu nhieàu taùc ñoäng cuûa thieân tai nhaát trong khu vöïc Chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông, bao goàm baõo nhieät ñôùi, luõ luït, xoùi lôû, haïn haùn. Caùc ñoâ thò khaép caû nöôùc ñaõ vaø ñang chòu nhieàu aûnh höôûng to lôùn cuûa ruûi ro thieân tai. Trong khi ñoù, BÑKH ñang ngaøy caøng laøm taêng theâm haäu quaû phöùc taïp cuûa thieân tai, ñaëc bieät laø töø möùc ñoä thöôøng xuyeân, nghieâm troïng vaø daøy daëc cuûa caùc söï kieän khí töôïng thuûy vaên. Raát nhieàu thaønh phoá ôû Vieät Nam ñang phaûi chòu taùc ñoäng ngaøy caøng taêng cuûa thieân tai. Ñieàu naøy ñaõ taïo neân moät thaùch thöùc to lôùn khoâng chæ bôûi möùc ñoä taäp trung daân cö vaø nguoàn löïc cao taïi caùc khu vöïc ñoâ thò maø coøn bôûi vai troø quan troïng cuûa nhöõng khu vöïc naøy trong söï phaùt trieån kinh teá. Caùc taùc ñoäng chuû yeáu cuûa BÑKH thoâng qua caùc tai bieán lieân quan nhö: baõo, luõ luït, luõ buøn ñaù, luõ queùt, tröôït ñaát ñaù, nhieãm maën, haïn haùn, chaùy röøng, xoùi lôû bôø bieån, saït lôû bôø soâng, boài laéng cuûa soâng ven bieån… aûnh höôûng maïnh ñeán caùc khu daân cö, cô sôû haï taàng. Caû 5 thaønh phoá lôùn tröïc thuoäc trung öông laø Hoà Chí Minh, Haø Noäi, Haûi Phoøng, Ñaø Naüng, Caàn Thô vaø toaøn boä heä thoáng ñoâ thò ven bieån ñeàu chòu taùc ñoäng maïnh cuûa BÑKH. 1.2. QHÑT laøm thay ñoåi aûnh höôûng, taùc ñoäng cuûa ruûi ro thieân tai Ñoâ thò hoùa laø ñoäng löïc quan troïng cho phaùt trieån, tuy nhieân ñoâ thò hoùa baèng nhöõng quy hoaïch chöa phuø hôïp, ñaëc bieät trong ñieàu kieän ruûi ro thieân tai (RRTT) coù theå laøm gia taêng ruûi ro vaø gaây thieät haïi tôùi con ngöôøi vaø taøi saûn cuõng nhö nguoàn löïc. Vì vaäy ngöôïc laïi, quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò caàn thay ñoåi caùch tieáp caän ñeå thích öùng vôùi RRTT. Söï thay ñoåi trong söû duïng ñaát goùp phaàn quan troïng vaøo söï giaûm nheï ruûi ro thieân tai do taùc ñoäng cuûa BÑKH. Vieäc ñaùnh giaù vaø quy hoaïch söû duïng ñaát ñai caàn ñaët trong boái caûnh BÑKH vaø thích öùng vôùi ruûi ro. Tuy nhieân QHSDÑ theo xu theá hieän nay ñang laøm traàm troïng theâm caùc vaán ñeà cuûa BÑKH. Taïi caùc ñoâ thò lôùn söï gia taêng daân soá keùo theo söï phaùt trieån ñoâ thò oà aït, vieäc xaây döïng maët baèng thieáu quy hoaïch, ao hoà, soâng raïch bò san laáp, maët thoaùng bò chieám duïng, haïn cheá vaø caûn trôû doøng chaûy, trong khi heä thoáng tieâu thoaùt nöôùc ñöôïc xaây döïng chaép vaù, thieáu ñoàng boä, khoâng theo kòp yeâu caàu phaùt trieån neân nhieàu nôi ñaõ bò ngaäp uùng. Ngoaøi ra quaù trình ñoâ thò hoùa vôùi maät ñoä daân cö cao, ñaëc bieät laø ôû nhöõng vuøng truõng thaáp, ven bieån, seõ laøm taêng ruûi ro thieân tai, ñaëc bieät laø caùc hieän töôïng khí haäu cöïc ñoan. Vì vaäy Quy hoaïch söû duïng ñaát coù xem xeùt ñeán caùc ruûi ro thieân tai laø moät phöông phaùp thích öùng quan troïng nhaát ñeå giaûm thieåu maát maùt trong töông lai. Caùc moâ hình ñònh cö vaø caùc höôùng phaùt trieån seõ laøm thay ñoåi möùc ñoä phôi baøy tröôùc hieåm hoïa vaø tính deã bò toån thöông cuûa caùc ñòa phöông.
n g µ n h
pheâ duyeät vaø Quy cheá QLÑT. Nhö vaäy, coù theå noùi Quy cheá QLÑT laø coâng cuï ñaûm baûo QHÑT noùi chung vaø loàng gheùp caùc yeáu toá RRTT noùi rieâng ñöôïc thöïc hieän. 2.2. Tham vaán coäng ñoàng Coäng ñoàng coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong thöïc hieän QHÑT. Coäng ñoàng vöøa laø nguoàn löïc xaây döïng, vöøa laø ñoái töôïng höôûng lôïi töø QHÑT vaø cuõng vöøa laø ñoái töôïng deã bò toån thöông nhaát khi QHÑT thieáu hôïp lyù. Vieäc cung caáp thoâng tin cuõng nhö tham vaán yù kieán coäng ñoàng veà caùc yeáu toá RRTT vaø BÑKH laø bieän phaùp laøm taêng cöôøng naêng löïc thích öùng cuûa coäng ñoàng trong ñoâ thò. Tuy nhieân, trong khi vieäc loàng gheùp caùc yeáu toá RRTT vaø BÑKH vaøo QHÑT coøn môùi meû thì vieäc quaûn lyù thöïc hieän QHÑT coù tính ñeán RRTT vaø BÑKH caøng gaëp nhieàu khoù khaên. Lyù do laø naêng löïc thích öùng cuûa ñoâ thò (bao goàm caû chính quyeàn vaø coäng ñoàng) chöa ñöôïc trang bò moät caùch baøi baûn. Keå caû khi QHÑT ñeà xuaát ñöôïc nhöõng giaûi phaùp öùng phoù vôùi RRTT vaø BÑKH nhöng neáu naêng löïc thích öùng cuûa ñoâ thò khoâng ñöôïc caûi thieän, tröôùc heát baèng vieäc caûi thieän caùc coâng cuï thöïc hieän quy hoaïch (nhö quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, tham vaán coäng ñoàng), thì caùc giaûi phaùp thích öùng seõ khoâng hieäu quaû.
3. Loàng gheùp quaûn lyù thieân tai, ruûi ro trong QHSDÑ
3.1. Loàng gheùp quaûn lyù thieân tai, ruûi ro trong laäp quy hoaïch Loàng gheùp caùc giaûi phaùp thích öùng vôùi RRTT vaø BÑKH trong quy hoaïch khoâng gian vaø söû duïng ñaát ñoâ thò laø noäi dung quan troïng vaø hieäu quaû nhaát ñeå giaûm thieåu ruûi ro vaø thieät haïi, mang tính quyeát ñònh ñeán caùc giaûi phaùp thích öùng cuûa heä thoáng haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò vôùi RRTT vaø BÑKH. Quy trình chung loàng gheùp goàm 3 böôùc (hình 2):
2. Coâng cuï thöïc hieän quy hoaïch
2.1. Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò Nhö ñaõ phaân tích, vai troø cuûa QHÑT trong vieäc loàng gheùp caùc giaûi phaùp öùng phoù / thích öùng vôùi ruûi ro thieân tai vaø BÑKH heát söùc quan troïng. Tuy nhieân ñeå caùc giaûi phaùp coù theå thöïc thi thì vieäc quaûn lyù thöïc hieän QHÑT môùi laø yeáu toá quyeát ñònh. Vieäc quaûn lyù xaây döïng ñoâ thò theo quy hoaïch ñöôïc duyeät thoâng qua Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò (Quy cheá QLÑT). Theo Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, caùc chöông trình, keá hoaïch ñaàu tö xaây döïng phaùt trieån ñoâ thò, keá hoaïch söû duïng ñaát ñoâ thò, caùc döï aùn ñaàu tö xaây döïng trong ñoâ thò, khoâng gian, kieán truùc, caûnh quan ñoâ thò… phaûi tuaân thuû quy hoaïch ñoâ thò ñaõ ñöôïc
Hình 2. Quy trình loàng gheùp giaûi phaùp thích öùng RRTT vaø BÑKH trong quy hoaïch khoâng gian vaø söû duïng ñaát
Böôùc 1. Thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu hieän traïng, ñaùnh giaù veà ÑKTN vaø hieän traïng khu vöïc. Caùc noäi dung caàn loàng gheùp, boå sung: n Ñieàu kieän töï nhieân: Thu thaäp soá lieäu khí haäu, thuyû vaên, thieân tai… ñeå ñaùnh giaù tính baát thöôøng cuûa thôøi tieát do aûnh höôûng cuûa BÑKH. SË 75 . 2015
111
n Hieän traïng daân soá, lao ñoäng, xaõ hoäi: Nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà BÑKH, taäp quaùn xaõ hoäi trong öùng phoù thieân tai, caùc nhoùm daân soá deã bò toån thöông, hieän töôïng di daân do nguyeân nhaân töø caùc vaán ñeà cuûa BÑKH nhö luõ queùt, baõo, noùng, xoùi lôû bôø, trieàu cöôøng... n Hieän traïng KT-XH: Khaû naêng taøi chính trong vieäc naâng caáp haï taàng vaø nhaø ôû nhaèm öùng phoù vôùi BÑKH, möùc ñoä chòu aûnh höôûng cuûa BÑKH, nhöõng nguy cô, toån haïi do taùc ñoäng cuûa BÑKH. n Hieän traïng Söû duïng ñaát: Ñaùnh giaù ñaát daønh cho caùc khoâng gian xanh, maët nöôùc, möùc ñoä ruûi ro do xaây döïng taäp trung, ñaùnh giaù ñaát an toaøn xaây döïng… n Hieän traïng Kieán truùc, caûnh quan: Ñaùnh giaù veà kieán truùc, chaát löôïng coâng trình coù thaân thieän moâi tröôøng khoâng, thích öùng vôùi thieân tai, baõo luõ… Caùc coâng trình coâng coäng coù ñaûm baûo kieân coá, boá trí hôïp lyù, an toaøn ñeå laøm nôi sô taùn trong tröôøng hôïp coù söï coá khoâng. n Caáu truùc vaø hình thaùi ñoâ thò: söï phuø hôïp cuûa Caáu truùc vaø hình thaùi khoâng gian ñoâ thò vôùi ñieàu kieän töï nhieân, khaû naêng choáng chòu vôùi caùc yeáu toá BÑKH vaø RRTT. n Ñaùnh giaù ñaát xaây döïng ñoâ thò: Boå sung caùc khu vöïc chòu aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa BÑKH vaøo noäi dung ñaùnh giaù ñaát xaây döïng nhö khu vöïc chòu luõ queùt, trieàu cöôøng, khu vöïc bò ngaäp do nöôùc bieån daâng theo caùc kòch baûn. n Raø soaùt döï aùn: Ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc döï aùn (VD caùc döï aùn thuoäc khu vöïc nöôùc bieån daâng hoaëc chòu luõ queùt). n Ñaùnh giaù toång hôïp ñieàu kieän töï nhieân vaø hieän traïng: Caùc vaán ñeà veà BĐKH ñaõ, ñang vaø seõ aûnh höôûng ñeán khu vöïc caàn phaûi nghieân cöùu giaûi quyeát.
Böôùc 2. Xaùc ñònh caùc tieàn ñeà phaùt trieån n Xaây döïng taàm nhìn: Ñoâ thò beàn vöõng, öùng phoù vôùi BÑKH n Ñoäng löïc phaùt trieån ñoâ thò: Vôùi caùc ñoäng löïc phaùt trieån ñoâ thò noäi ngoaïi vuøng ñaõ xaùc ñònh, caàn phaân tích theâm chieàu höôùng bieán ñoåi (tích cöïc, tieâu cöïc) cuûa caùc ñoäng löïc ñoù döôùi taùc ñoäng cuûa BÑKH. n Caùc chæ tieâu kinh teá - kyõ thuaät: AÙp duïng caùc chæ tieâu tieát kieäm naêng löôïng, taøi nguyeân, tieâu chuaån an toaøn cao hôn vôùi thieân tai, chæ tieâu ñaát caây xanh, maët nöôùc… n Xaùc ñònh quy moâ ñaát ñai vaø löïa choïn ñaát xaây döïng ñoâ thò: Quy moâ ñaát ñai ñöôïc tính toaùn coù xeùt ñeán caùc yeáu toá aûnh höôûng cuûa BÑKH vaø RRTT, ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån ñoâ thò vaø khoâng thuoäc caùc vuøng chòu aûnh höôûng cuûa BÑKH, ñaát döï tröõ phaùt trieån höôùng tôùi caùc khu vöïc beàn vöõng, an toaøn, laø höôùng luøi cuûa ñoâ thò khi caùc kòch baûn BÑKH xaûy ra. Böôùc 3. Quy hoaïch khoâng gian Löïa choïn hình thaùi vaø caáu truùc phaùt trieån ñoâ thò. n Ñoâ thò thích öùng vôùi BÑKH caàn thieát coù caáu truùc phi taäp trung, ñaûm baûo cho ñoâ thò thöïc hieän ñöôïc caùc chieán löôïc linh hoaït vaø giaûm thieåu ruûi ro. n Heä thoáng khoâng gian môû döïa treân khung thieân nhieân (caùc vuøng xanh töï nhieân, maët nöôùc, khu vöïc thaáp truõng thoaùt nöôùc töï nhieân…) laø caáu truùc cô baûn ñònh hình ñoâ thò, vöøa lieân keát caùc khu vöïc chöùc naêng, vöøa giôùi haïn caùc khu vöïc phaùt trieån ñoâ thò.
112
SË 75 . 2015
n Höôùng
phaùt trieån ñoâ thò traùnh caùc khu vöïc nhieàu nguy cô do BÑKH. n Phaùt trieån ñoâ thò ña trung taâm vaø ñoâ thò söû duïng giao thoâng coâng coäng. Ñònh höôùng phaân khu chöùc naêng vaø chieán löôïc söû duïng ñaát ñai n Caùc khu vöïc xaây döïng ñöôïc boá trí phi taäp trung theo nguyeân taéc khoâng phaùt trieån caùc khu vöïc kieân coá quy moâ lôùn, nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong tröôøng hôïp coù söï coá. n Phaùt trieån maïng löôùi coâng trình haï taàng xaõ hoäi coù quy moâ vaø chaát löôïng xaây döïng toát, phaân boá phuø hôïp vôùi maät ñoä daân soá, gaén vôùi chöùc naêng laøm nôi sô taùn cho daân cö ñoâ thò vaø daân cö caùc khu vöïc noâng thoân laân caän trong tình huoáng ruûi ro, khaån caáp. n AÙp duïng moâ hình ñoâ thò neùn quy moâ nhoû taïi caùc khu vöïc trung taâm phaùt trieån môùi an toaøn, giuùp giaûm tieâu thuï naêng löôïng vaø tieát kieäm ñaát ñai. n Caân ñoái maät ñoä xaây döïng, taàng cao, söû duïng ñaát toái öu nhaèm taêng khaû naêng thaåm thaáu nöôùc, khaû naêng thoâng gioù, chieáu saùng töï nhieân vaø giaûm hieäu öùng ñaûo nhieät ñoâ thò. n Khoanh vuøng baûo veä khu vöïc khoâng gian môû: Caùc khu vöïc röøng ñaàu nguoàn, caùc khu vöïc röøng ngaäp maën, röøng ngaên caùt bay, caùt nhaûy,... n Quy hoaïch caùc khu taùi ñònh cö vaø coù bieän phaùp di rôøi ñoái vôùi caùc khu vöïc daân cö hieän höõu nhieàu nguy cô, ruûi ro. Ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian n Hình aûnh khoâng gian toaøn ñoâ thò: Thaân thieän moâi tröôøng, hoaø hôïp vôùi thieân nhieân, soáng chung vôùi caùc aûnh höôûng cuûa BÑKH, caân baèng giöõa khu vöïc xaây döïng taäp trung vaø khoâng gian môû. n Caùc khu vöïc trung taâm: Xaây döïng coâng trình cao taàng, heä soá söû duïng ñaát cao, thieát keá linh hoaït, ñan xen caùc khoâng gian chöùa nöôùc taïm thôøi. n Caùc vuøng caûnh quan, sinh thaùi, caây xanh maët nöôùc: Baûo veä caùc vuøng caûnh quan sinh thaùi, toå chöùc caùc khoâng gian maët nöôùc phuø hôïp vôùi ñòa hình töï nhieân keát noái lieân thoâng heä thoáng maët nöôùc ñaûm baûo chöùc naêng thoaùt nöôùc, thieát keá caùc khoâng gian caây xanh, maët nöôùc taàng baäc. n Caùc khu vöïc xaây môùi: Boá trí taïi caùc khu vöïc cao, an toaøn, aùp duïng moâ hình ñoâ thò neùn, maät ñoä cao, cao taàng vaø coù nhieàu khoâng gian xanh. n Caùc khu vöïc caûi taïo, chænh trang: Caûi taïo haï taàng, traû laïi khoaûng ñaát löu khoâng cho caây xanh vaø maët nöôùc, giaûi toûa khu vöïc nguy cô cao do taùc ñoäng cuûa BÑKH. n Kieán truùc coâng trình: Khuyeán khích troàng vöôøn treân maùi nhaø, söû duïng caùc thieát bò naêng löôïng maët trôøi, thieát keá söû duïng vaät lieäu thaân thieän moâi tröôøng, aùp duïng tieâu chí coâng trình xanh, giaûm chæ tieâu dieän tích ñaát. 3.2. Loàng gheùp quaûn lyù ruûi ro thieân tai trong thöïc hieän QHÑT Ñeå caùc giaûi phaùp thích öùng vôùi ruûi ro thieân tai vaø BÑKH trong QHÑT coù theå thöïc thi thì vieäc quaûn lyù xaây döïng theo QHÑT ñöôïc duyeät caàn ñöôïc thöïc hieän thoâng qua Quy cheá QLÑT. Vì vaäy caùc noäi dung öùng phoù vôùi RRTT vaø BÑKH cuõng caàn ñöôïc loàng gheùp trong Quy cheá QLÑT cuõng nhö ñöôïc söï tham vaán cuûa coäng ñoàng.
ß a
n g µ n h
Noäi dung Quy cheá QLÑT ñöôïc quy ñònh cuï theå taïi Thoâng tö 19/2010/TT-BXD ngaøy 22 thaùng 10 naêm 2010 cuûa Boä Xaây döïng veà höôùng daãn laäp Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò, trong ñoù yeâu caàu Quy cheá QLÑT ñöôïc laäp treân cô sôû phuø hôïp vôùi QHÑT. Vì vaäy, khi QHÑT ñöôïc loàng gheùp yeáu toá RRTT vaø BÑKH thì ñoàng thôøi cuõng phaûi loàng gheùp trong Quy cheá QLÑT. Boä Xaây döïng caàn sôùm coù höôùng daãn loàng gheùp RRTT vaø BÑKH khoâng chæ trong QHÑT maø coøn caû trong Quy cheá QLÑT ñeå ñaûm baûo caùc giaûi phaùp thích öùng ñöôïc thöïc hieän. Moät soá kieán nghò ñoái vôùi Boä Xaây döïng vaø chính quyeàn ñoâ thò Ñoái vôùi Boä Xaây döïng: n Theå cheá hoaù ôû caáp vó moâ trong vieäc aùp duïng caùc coâng cuï loàng gheùp öùng phoù ruûi ro thieân tai vaø BÑKH trong QHÑT töø khaâu laäp quy hoaïch ñeán thöïc hieän quy hoaïch cuõng nhö söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan, ví duï nhö Ñaùnh giaù tính deã bò toån thöông trong quaù trình laäp quy hoaïch ñoâ thò, Quaûn lyù ruûi ro trong thöïc hieän quy hoaïch ñoâ thò… n Nghieân cöùu, ban haønh Höôùng daãn loàng gheùp caùc giaûi phaùp thích öùng vôùi RRTT vaø BÑKH trong laäp Ñoà aùn QHÑT vaø laäp Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò. n Nghieân cöùu xaây döïng heä thoáng caùc chæ tieâu thích öùng vôùi RRTT vaø BÑKH tröôùc heát cho quy hoaïch khoâng gian vaø söû duïng ñaát, cuõng nhö cho heä thoáng haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò, laøm cô sôû ñeå laäp QHÑT öùng phoù vôùi RRTT & BÑKH. n Höôùng daãn loàng gheùp caùc giaûi phaùp veà haï taàng xanh trong quy hoaïch khoâng gian vaø söû duïng ñaát nhaèm phaùt trieån ñoâ thò thích öùng vôùi RRTT vaø BÑKH. Ñoái vôùi chính quyeàn ñoâ thò: n Theo yù kieán cuûa chính quyeàn nhieàu ñoâ thò, vieäc laäp QHSDÑ chöa hieäu quaû, ñoâi khi laõng phí. QHSDÑ hieän mang tính kieåm ñeám, thoáng keâ thay vì mang tính hoaïch ñònh chính saùch vaø ñònh höôùng khoâng gian nhö moät baûn quy hoaïch caàn coù. Hay noùi caùch khaùc, QHSDÑ hieän nay thöïc chaát laø keá hoaïch SDÑ. Vì vaäy vieäc loàng gheùp caùc giaûi phaùp öùng phoù ruûi ro thieân tai vaø BÑKH trong ñoâ thò phaûi ñöôïc thöïc hieän trong QHÑT, quy hoaïch khoâng gian. n Xem xeùt raø soaùt, ñieàu chænh caùc QH ñaõ ñöôïc laäp trong giai ñoaïn tröôùc theo höôùng loàng gheùp caùc giaûi phaùp quaûn lyù thieân tai vaø öùng phoù BÑKH. n Chính quyeàn caùc ñoâ thò caàn nghieân cöùu, ñeà xuaát quy trình vaø caùch thöùc, noäi dung huy ñoäng caùc beân lieân quan ñeán quaûn lyù thieân tai trong quaù trình laäp quy hoaïch. Ngoaøi ra, sau khi quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät caàn ñöôïc coâng boá roäng raõi, ñaûm baûo caùc beân lieân quan ñöôïc hieåu bieát thoâng tin veà nhöõng ruûi ro trong ñoâ thò. n Tieán haønh thöïc hieän loàng gheùp caùc xem xeùt veà BÑKH trong noäi dung ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc (ÑMC) maø Boä Xaây döïng ñaõ ban haønh höôùng daãn; n Loàng gheùp caùc giaûi phaùp öùng phoù vaøo trong Quy cheá quaûn lyù quy hoaïch, kieán truùc ñoâ thò.
Taøi lieäu tham khaûo 1. DCEA, IRURE and Integra Consulting (2013). Höôùng daãn loàng gheùp caùc xem xeùt veà bieán ñoåi khí haäu trong ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc cho quy hoaïch xaây döïng vaø quy hoaïch ñoâ thò taïi Vieät Nam. 2. MOC (2013). Höôùng daãn kyõ thuaät Ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc cho Quy hoaïch xaây döïng vaø Quy hoaïch ñoâ thò. 3. VIAP (2013). Höôùng daãn kyõ thuaät loàng gheùp öùng phoù vôùi taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu trong laäp quy hoaïch ñoâ thò. 4. WB (2011). Ñaùnh giaù ñoâ thò hoùa ôû Vieät Nam. 5. WB (2012). Ñoâ thò Vieät nam – Ruûi ro thieân tai trong moâi tröôøng ñoâ thò.
SË 75 . 2015
113
ÑA NGAØNH
Trieát lyù soáng
cuûa moät thaønh phoá
Löu Troïng Haûi
M
oãi con ngöôøi coù trieát lyù soáng rieâng . Moãi moät coâng ty coù trieát lyù kinh doanh rieâng. Moãi moät thaønh phoá cuõng phaûi coù trieát lyù cuûa mình ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån moät caùch haøi hoaø nhaát. Noùi trieát lyù cho noù coù tinh khaùi quaùt vaø toång hôïp hôn, thöïc ra cuõng chæ laø nhöõng gì raát cuï theå,roõ raøng nhö nhöõng tieâu chí ñeå xaây döïng va phaùt trieån thaønh phoá. Thaønh phoá Hoà chí Minh laø moät thaønh phoá raát lôùn, coøn raát treû vaø caû moät söï phaùt trieån ñoà soä cuûa noù ñang coøn ôû phía tröôùc, raùt caàn coù nhöõng ñònh höôùng, tieâu chí ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån. Tröôùc ñaây thaønh phoá ñaõ töøng neâu tieâu chí: VAÊN MINH, HIEÄN ÑAÏI VAØ BAÛN SAÉC. Ñeán giai ñoaïn naøy nhieàu ngöôøi coù yù kieán neân theâm vaøo vaøi tieâu chí nöõa laø NGHÓA TÌNH vaø ÑAÙNG SOÁNG coøn töø BAÛN SAÉC thì khoâng ñöôïc nhaêc tôùi nhieàu. HIEÄN ÑAÏI laø taát yeáu. Theá phaûi hieåu laø chæ phaúng cuõng khoâng ñöôïc. Noùi cuûa theá giôùi. VAÊN MINH HIEÄN ÑAÏI minh ñaõ bao goàm caû minh Phöông Taây vaø nöôùc naøy coù theå khoâng
114
SË 75 . 2015
giôùi ngaøy nay laø moät “ Theá giôùi phaúng “. Phaúng ôû ñaây veà maët coâng ngheä vaø kyõ thuaät.Khoâng muoán hieän ñaïi hieän ñaïi laø ñeå cho ta khoûi tuït haäu so vôùi maët baèng thöôøng ñi ñoâi vôùi nhau. Döôøng nhö trong töø Vaên hieän ñaïi. Song Vaên minh noù coù caùi rieâng cuûa noù. Vaên Vaên minh Phöông Ñoâng coù khaùc nhau, Vaên minh ôû gioáng nöôùc khaùc, bôûi Vaên minh khoâng chæ theå hieän ôû
ß a
n g µ n h nhöõng gì phuïc vuï cho con ngöôøi maø coøn laø ôû caùch öùng xöû giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi, giöõa con ngöôøi vôùi Thieân nhieân, vôùi nhöõng gì töông taùc vôùi con ngöôøi. Khoâng cheøn laùch chen laán nhau trong sinh hoaït thöôøng ngaøy, khoâng löøa doái, khoâng gaây khoù khaên cho nhau trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng, traät töï, neà neáp, hieàn hoaø, seû chia, lòch thieäp töû teá ñaøng hoaøng .... ñoù laø Vaên minh. Khoâng phaù röøng, chaêm soùc baûo veä maûng xanh, khoâng laøm oâ nhieãm soâng raïch, khoâng xaû raùc böøa baõi...ñoù laø Vaên minh maø baát kyø nôi naøo treân theá giôùi phaûi coù. Nhöng ôû Vieät Nam ta, kính treân nhöôøng döôùi, Toân sö troïng ñaïo, tình laøng nghóa xoùm, gìn giöõ maùi aám haïnh phuùc gia ñình....cuõng laø raát Vaên minh ñaáy thoâi. Theá giôùi ngaøy caøng phaùt trieån, khaùi nieäm veà Vaên minh coù theå coù nhöõng thay ñoåi nhaát ñònh, nhöng veà caên baûn Vaên minh phaûi laø nhö vaäy. BAÛN SAÉC cuûa moät thaønh phoá laø khoâng theå thieáu ñöôïc. Thaønh phoá caøng hieän ñaïi, caøng Vaên minh caøng raát deã rôi vaøo nhöõng traïng thaùi gioáng nhau. Neáu Saøi Goøn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Haø Noäi cuõng nhaø cao taàng, cuõng ñöôøng treân cao döôùi thaáp roäng theânh thang xe coä boùng loaùng... naøo sieâu thò, naøo showroom ...thì coù khaùc gì Singapore, Seoul, Thöông Haûi hay New Yord. Thaønh phoá mình vui hôn, nhoän nhòp hôn soáng ñoäng hôn raát nhieàu. Nhieàu ngöôøi noùi noù hôi taïp nham, khoâng quy luaät gì cho laém...cuõng coù phaàn ñuùng, bôûi vaø noù coù caùi “ quy luaät rieâng “ cuûa noù. Caùi rieâng ñoù do trôøi ñaát ban taëng, do con ngöôøi vaø lòch söû nôi ñaây taïo neân. Neáu Haø Noäi laø thaønh phoá cuûa nhöõng maët hoà thô moäng vôùi muøa thu trong vaét vaø muøi hoa söõa noàng naøn, vôùi caùi duyeân daùng cuûa ngöôøi Traøng An vaø vôùi lòch söû ngaøn naêm cuûa mình thì Saøi Goøn vôùi trôøi ñaát hieàn hoaø, vôùi tính caùch raát rieâng cuûa con ngöôøi nôi ñaây vôùi soâng nöôùc meânh mang, vôùi nhöõng con thuyeàn chôû ñaày naéng gioù sang soâng. Phoá phöôøng vaø chôï truyeàn thoáng laø moät cô caáu ñoâ thò raát rieâng cuûa Vieät Nam. Væa heø hôi luoâm nhuoâm thaät ñaáy, ôû ñaây laø caû moät cuoäc soáng soâi ñoäng maø chæ coù ôû mình môùi coù nhö theá thoâi.Chæ caàn ta bieát khaéc phuïc bôùt ñi nhöõng caùi nhuoâm nham vaø bieát phaùt huy nhöõng caùi hay cuûa noù thì chuùng ta seõ coù nhöõng caùi raát rieâng cuûa mình.
Theá giôùi caøng hieän ñaïi caøng “ phaúng “ bao nhieâu thì caøng phaûi coù nhöõng caùi rieâng baáy nhieâu. Caùi rieâng taïo söï haáp daãn cho nôi naøy.Phaûi coù caùi rieâng ñoù thì theá giôùi naøy môùi ñaày maøu saéc.Du lòch ngaøy caøng phaùt chính vì ngöôøi ta chaùn ngaáy nhöõng thöù gioáng nhau roài, ngöôøi ta muoán tìm ñeán nhöõng caùi rieâng bieät khaùc nhau. ñoù chính laø vaán ñeà BAÛN SAÉC. NGHÓA TÌNH, caùi khaùi nieäm nghóa tình naøy raát hay vaø coù leõ chæ coù ôû Vieät Nam ta môùi coù. Ngöôøi Vieät Nam ta soáng raát chaân tình côûi môû, raát vò tha, khoâng coù haän thuø dai daúng, khoâng bò nhöõng gì xaûy ra trong quaù khöù aùm aûnh ñeå nhìn tôùi phía tröôùc, nhìn veà töông lai. Ngöôøi Vieät Nam bieát thöông yeâu nhau, toái löûa taét ñeøn coù nhau vaø khi ñaõ hoäi haäp vôùi theá giôùi thì caùi nghóa tình aáy khoâng coøn ñoùng khung trong rieâng ñaát nöôùc mình nöõa. Raát nhieàu ngöôøi nöôùc ngoaøi “ caûm “ Vieät Nam bôûi hai chöõ nghóa tình ñoù. Ñaëc bieät ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh nghóa tình ñöôïc theå hieän raát saâu ñaäm, raát roõ raøng. NGHÓA TÌNH caùi töø raát Vieät Nam ñoù seõ ñöôïc vang leân maõi trong theá giôùi ñaày nhieãu nhöông naøy. Nghóa tình ñaõ theå hieän ñaày ñuû tính nhaân vaên cao caû cuûa ngöôøi Vieät Nam. Theá giôùi ngaøy nay khuûng boá rình raäp , bom noå khaép nôi, nhaø maùy, chuøa chieàng, nhaø cao taàng nhaø coâng coäng chaùy noå.. ngöôøi ñi cö oà aït, dòch beänh traøn lan uy hieáp ñeán cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. Hôn luùc naøo heát nhaân loaïi caàn söï BÌNH YEÂN.”....bình yeân ñeå ñoùa hoa ra chaøo, bình yeân ñeå traêng cao...”nhö caâu haùt cuûa nhaïc só Traàn Tieán ñaõ vieát. Nhöõng thaønh phoá cuûa chuùng ta phaûi laø nôi bình yeân nhaát. Toâi muoán theâm töø BÌNH YEÂN vaøo caùi trieát lyù soáng cuûa thaønh phoá chuùng ta. Moät nôi ñaõ raát Vaên minh, hieän ñaïi, giaøu baûn saéc, ñaày nghóa tinh thì nôi aáy quaû laø ÑAÙNG SOÁNG roài. Caùi trieát lyù nhö ñaõ trình baøy ôû treân coù theå coi nhö trieát lyù soáng cuûa nhöõng thaønh phoá Vieät Nam noùi chung duø lôùn hay nhoû, nhöng rieâng ñoái vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh thì noù coù ñuû tieàm löïc vaø ñieàu kieän ñeå thöïc hieän hôn caû. VAÊN MINH, HIEÂN ÑAÏI, BAÛN SAÉC, NGHÓA TÌNH vaø BÌNH YEÂN ñaáy chính aø trieát lyù soáng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh. SË 75 . 2015
115
S©n ch¨i cho trŒ em
chieán löôïc ñaàu tö mang laïi lôïi ích laâu daøi ÑA NGAØNH ThS. KTS. Nguyeãn Thò Dieäu Höông
Khoa Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân Ñaïi hoïc Kieán truùc Haø Noäi
When the urbanization has been improving dramatically, the maintenance and the protection of public spaces including the spaces for children are extremely essential because these are the criteria of assessing the quality of urban life and creating the identity of area. The paper indicates the overview of children’s playgrounds used in Hanoi especially the quality under the impact of urbanization. In the paper, some pictures and figures show the role of community cooperation in designing and managing public spaces, especially children’s playgrounds.
Môû ñaàu
Coù theå noùi ñoái vôùi treû em nhu caàu ñöôïc vui chôi giaûi trí laø nhu caàu heát söùc quan troïng vaø caàn thieát, ñieàu naøy ñaõ ñöôïc theå hieän roõ trong Ñieàu 31- Coâng öôùc cuûa Lieân Hôïp Quoác veà quyeàn cuûa treû em: “Caùc quoác gia thaønh vieân coâng nhaän quyeàn cuûa treû em ñöôïc nghæ ngôi vaø tieâu khieån, ñöôïc tham gia vui chôi vaø nhöõng hoaït ñoäng giaûi trí phuø hôïp vôùi löùa tuoåi, ñöôïc töï do tham gia caùc sinh hoaït vaên hoaù vaø ngheä thuaät. Caùc quoác gia thaønh vieân phaûi toân troïng vaø thuùc ñaåy quyeàn cuûa treû em ñöôïc tham gia ñaày ñuû vaøo sinh hoaït vaên hoaù vaø ngheä thuaät, phaûi khuyeán khích vieäc daønh nhöõng cô hoäi bình ñaúng, thích hôïp cho caùc hoaït ñoäng vaên hoaù, ngheä thuaät, giaûi trí vaø tieâu khieån”. Ngay trong vaên baûn phaùp luaät Baûo veä, chaêm soùc vaø giaùo duïc treû em, Ñieàu 17 - Chöông II, cuûa nöôùc ta cuõng quy ñònh raát roõ “Treû em coù quyeàn vui chôi, giaûi trí laønh maïnh, ñöôïc hoaït ñoäng vaên hoaù, ngheä thuaät, theå duïc, theå thao, du lòch phuø hôïp vôùi löùa tuoåi”, Ñieàu 29 - Chöông III “Traùch nhieäm baûo ñaûm ñieàu kieän vui chôi, giaûi trí, hoaït ñoäng vaên hoùa, ngheä thuaät, theå duïc, theå thao, du lòch”. 1. Gia ñình, nhaø tröôøng vaø xaõ hoäi coù traùch nhieäm taïo ñieàu kieän ñeå treû em ñöôïc vui chôi, giaûi trí, hoaït ñoäng vaên hoaù, ngheä thuaät, theå duïc, theå thao, du lòch phuø hôïp vôùi löùa tuoåi.
116
SË 75 . 2015
ß a
n g µ n h
Vieäc quan taâm, chaêm lo cho theá heä treû chính laø chieán löôïc ñaàu tö mang laïi lôïi ích laâu daøi. Bôûi ñoù laø lôùp ngöôøi seõ tieáp tuïc söï nghieäp xaây döïng ñaát nöôùc trong töông tai. Ñaát nöôùc coù phaùt trieån maïnh meõ, beàn vöõng hay khoâng, tuøy thuoäc raát nhieàu vaøo nguoàn nhaân löïc naøy. Tuy nhieân, treân thöïc teá chuùng ta ñang gaëp raát nhieàu thaùch thöùc vaø khoù khaên trong vieäc taïo laäp caùc khoâng gian phuïc vuï cho nhu caàu vui chôi giaûi trí vaø hoïc taäp cuûa treû. Taïi caùc ñoâ thò, khoâng gian coâng coäng caáp thaønh phoá thöôøng ñöôïc quan taâm nhieàu hôn, trong khi ñoù caùc saân chôi trong khu ôû laïi ít ñöôïc chuù yù, ñaëc bieät laø caùc saân chôi daønh cho treû em. Caùc vöôøn hoa, saân chôi khoâng chæ thieáu veà löôïng maø thieáu caû veà chaát. Nhieàu saân chôi khoâng coù caây xanh boùng maùt, haàu heát caùc saân chôi ñeàu ñoå beâ toâng cöùng, caùc trang thieát bò, caùc troø chôi thoâ sô, khoâng haáp daãn, hoûng hoùc vaø thaäm trí laø khoâng coù. Saân chôi dieän tích heïp khoâng ñuû khoâng gian cho treû em chaïy nhaûy vaø vaän ñoäng. Treû em thieáu nhöõng khoâng gian vui chôi an toaøn, laønh maïnh, söï giao tieáp coäng ñoàng cuõng vì theá maø giaûm ñi. Theâm nöõa, soáng trong thôøi ñaïi coâng ngheä, vieäc treû em tieáp caän vôùi caùc phöông tieän thoâng tin hieän ñaïi, caùc thieát bò coâng ngheä cao moät caùch deã daøng ñaõ daãn ñeán raát nhieàu heä luïy nhö: Chaäm phaùt trieån, thích baïo löïc, ung thö, maát nguû, beänh taâm thaàn, chöùng maát trí nhôù kyõ thuaät soá, caùc vaán ñeà veà naõo… Theo baùo caùo cuûa Toå chöùc Kaiser Foundation naêm 2010 vaø Toå chöùc Active Healthy Kids Canada naêm 2012, treû nhoû vaø thanh thieáu nieân ñang daønh thôøi gian cho caùc thieát bò ñieän töû cao gaáp 4-5 laàn cöôøng ñoä cho pheùp. Ñieàu naøy thöôøng ñeå laïi nhöõng haäu quaû nghieâm troïng vaø thaäm chí laø nguy hieåm ñeán tính maïng cuûa treû. Caùc thieát bò coâng ngheä naøy khoâng ñoøi hoûi treû phaûi vaän ñoäng nhieàu neân ñieàu naøy coù theå khieán cho quaù trình phaùt
Vui chôi giaûi trí laø nhu caàu khoâng theå thieáu cuûa treû em
2. UÛy ban nhaân daân caùc caáp coù traùch nhieäm quy hoaïch, ñaàu tö xaây döïng ñieåm vui chôi, giaûi trí, hoaït ñoäng vaên hoùa, ngheä thuaät, theå duïc, theå thao cho treû em thuoäc phaïm vi ñòa phöông. Khoâng ñöôïc söû duïng cô sôû vaät chaát daønh cho vieäc hoïc taäp, sinh hoaït, vui chôi, giaûi trí cuûa treû em vaøo muïc ñích khaùc laøm aûnh höôûng ñeán lôïi ích cuûa treû em. 3. Nhaø nöôùc coù chính saùch khuyeán khích toå chöùc, caù nhaân ñaàu tö, xaây döïng cô sôû vaät chaát phuïc vuï treû em vui chôi, giaûi trí.
Thieáu saân chôi an toaøn, laønh maïnh, nhöõng ñöùa treû trôû thaønh nhöõng con nghieän game
trieån cuûa treû chaäm ñi, ñaëc bieät aûnh höôûng ñeán khaû naêng ñoïc vieát vaø caùc khaû naêng hoïc taäp khaùc. Nguy hieåm hôn nöõa, thieáu khoâng gian chôi laønh maïnh, söï thu huùt cuûa caùc troø chôi baïo löïc treân maïng chính laø nhöõng moái hieåm hoïa khoân löôøng. Teä naïn xaõ hoäi töø ñoù cuõng taêng leân ñaùng keå. Theo baùo caùo cuûa Ban chæ ñaïo Ñeà aùn IV “Ñaáu tranh phoøng, choáng toäi phaïm xaâm haïi treû em vaø toäi phaïm trong löùa tuoåi chöa thaønh nieân” cuûa Boä Coâng an, trong voøng 6 naêm (2007-2013), treân caû nöôùc ñaõ xaûy ra 63.600 vuï aùn hình söï do treû vò thaønh nieân gaây ra, vôùi 94.300 ñoái töôïng laø treû vò thaønh nieân phaïm toäi, taêng gaàn 4.300 vuï aùn so vôùi 6 naêm tröôùc ñoù. SË 75 . 2015
117
Ñieàu ñaùng lo ngaïi laø caøng ngaøy, soá toäi phaïm vò thaønh nieân caøng treû hoùa. Theo thoáng keâ, trong toång soá 94.300 toäi phaïm vò thaønh nieân noùi treân, soá treû döôùi 14 tuoåi phaïm toäi chieám tôùi 13%, treû töø 14 ñeán 16 tuoåi phaïm toäi chieám tôùi 34,7%. Söï maát caân baèng trong phaùt trieån theå chaát vaø taâm sinh lyù cuûa treû, moät phaàn cuõng töø moâi tröôøng soáng vaø moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa treû. Thoâng qua caùc hoaït ñoäng vui chôi treû ñöôïc reøn luyeän veà kyõ naêng soáng, phaùt trieån khaû naêng vaän ñoäng, treû ñöôïc giao tieáp… nhôø theá maø treû coù theå phaùt trieån ñöôïc toaøn dieän caû veà theå chaát laãn taâm hoàn. Ñieàu ñoù cho thaáy raèng söï caàn thieát cuõng nhö nhu caàu söû duïng caùc khoâng gian saân chôi vöôøn hoa laø voâ cuøng lôùn vaø taàm quan troïng trong vieäc taùi thieát caùc khoâng gian naøy.
Thöïc traïng - nhöõng khoù khaên vaø thaùch thöùc
ÔÛ Haø Noäi, quyõ ñaát daønh cho saân chôi vöôøn hoa khoâng nhöõng thieáu, baùn kính phuïc vuï cuõng chöa ñaït yeâu caàu, chuû yeáu taäp trung ôû caùc khu trung taâm. Trong khi ñoù, saân chôi khu vöïc thì gaàn nhö khoâng toàn taïi. Vaøo nhöõng naêm 70-80, thôøi kyø sau giaûi phoùng, tieán leân xaây döïng ñaát nöôùc theo höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa, ñaõ raát nhieàu khu ôû taäp theå nhö Nguyeãn Coâng Tröù, Trung Töï, Kim Lieân, Giaûng Voõ, Thaønh Coâng, Thanh Xuaân… hoïc taäp, xaây döïng theo moâ hình tieåu khu nhaø ôû cuûa caùc nöôùc Ñoâng AÂu. Theo quy hoaïch giöõa caùc daõy nhaø ñeàu coù vöôøn hoa, saân chôi phuïc vuï cho coäng ñoàng daân cö, ñaïi ña soá caùc saân chôi ñeàu roäng raõi vaø yeân tónh. Trong giai ñoaïn naøy, caùc khu nhaø ôû ñöôïc xaây döïng ñeàu daønh 50-60% dieän tích cho caây xanh vaø saân chôi. Nhöng cho ñeán nay, phaàn lôùn ñaõ xuoáng caáp, thieáu tieän nghi, khoâng an toaøn, vaø bò thu heïp, laán chieám bôûi caùc hoaït ñoäng thöông maïi töï phaùt. Sau thôøi kyø Ñoåi môùi, cuoán vaøo guoàng quay phaùt trieån kinh teá, khoa hoïc coâng ngheä, cuõng nhö quaù trình ñoâ thò hoùa dieãn ra maïnh meõ, raát nhieàu caùc khu ñoâ thò môùi ra ñôøi, öu tieân xaây döïng nhaø ôû vaø thöông maïi dòch vuï, caét giaûm dieän tích vöôøn hoa, coâng vieân vaø saân baõi theå duïc theå thao ñeå taêng maät ñoä xaây döïng. Taïi khu vöïc noäi thaønh Haø Noäi, caùc coâng vieân, vöôøn hoa, saân chôi chæ chieám 1,92% toång dieän tích ñaát, ñaëc bieät quaän Thanh Xuaân ñöôïc coi nhö khoâng coù coâng vieân, vöôøn hoa. Phöôøng Vaên Chöông (quaän Ñoáng Ña) coù khoaûng 18.000 daân, chieåu ñuùng theo quy chuaån xaây döïng thì caàn phaûi coù 18.000m2 caây xanh, nhöng thöïc teá, phuïc vuï cho chöøng aáy con ngöôøi chæ coù chöa ñaày 700m2 khoâng gian coâng coäng, chöa ñöôïc 1/25 möùc ñoä yeâu caàu. Phöôøng Trung Phuïng (quaän Ñoáng Ña) coù 17.000 daân, nhöng chæ coù 30m2 saân chôi. Phöôøng Haï Ñình (quaän Thanh Xuaân) chæ coù moät saân chôi khoaûng 1.000m2 cho gaàn 20.000 daân. Caù bieät khu ñoâ thò Trung Hoøa - Nhaân Chính, nhaát laø khu taùi ñònh cö, coù chöøa moät khoaûng dieän tích khieâm toán giöõa caùc toøa nhaø cao taàng, nhöng khoâng heà coù caây xanh, chuû yeáu ñeå ngöôøi daân qua laïi chöù khoâng phaûi vöôøn hoa saân chôi. Theâm nöõa, caùc vöôøn hoa, saân chôi khu daân cö ôû Haø Noäi ñang ñöôïc söû duïng vaø duy trì keùm hieäu quaû, caùc trang thieát bò hö hoûng, maát veä sinh, khoâng an toaøn do khoâng ñöôïc duy tu baûo döôõng thöôøng xuyeân, ngöôøi söû duïng keùm yù thöùc. Caùc khoâng gian ñang bò söû duïng tuøy tieän, töï phaùt thieáu söï tham gia quaûn lyù, giaùm saùt cuûa coäng ñoàng, thaäm chí coøn bò chieám duïng phuïc vuï cho muïc ñích thöông maïi (laøm choã kinh doanh dòch vuï, ñoã xe maùy, oâ toâ, chöùa vaät lieäu xaây döïng…).
Maëc duø trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaán ñeà naøy ñaõ nhaän ñöôïc raát nhieàu söï quan taâm khoâng chæ ôû caùc caáp chính quyeàn, giôùi chuyeân moân maø caû xaõ hoäi ñaõ baét ñaàu chung tay xaây döïng. Nhieàu chính saùch, vaên baûn ñaõ ñeà caäp ñeán khoâng gian coâng coäng, coâng nhaän vai troø quan troïng cuûa khoâng gian coâng coäng laø goùp phaàn taïo neân chaát löôïng soáng ñoâ thò, boä maët ñoâ thò vaø thöøa nhaän khoâng gian coâng coäng caàn ñöôïc phaûi baûo veä khoûi söï xuoáng caáp vaø laán chieám. Tuy nhieân, vaãn coøn raát nhieàu haïn cheá: Chöa coù nhöõng bieän phaùp chính saùch phuø hôïp ñeå ñaït ñöôïc
118
SË 75 . 2015
ß a
n g µ n h
caùc muïc tieâu ñaët ra cho vieäc phaùt trieån saân chôi khu daân cö, khoâng coù yeâu caàu veà dieän tích ñaát vaø nhöõng tieän ích toái thieåu daønh cho saân chôi. Nhöõng höôùng daãn quy hoaïch cho vöôøn hoa saân chôi chöa ñuû vaø thieáu thöïc teá… Quy ñònh veà quy trình tham gia cuûa ngöôøi daân vaø coâng taùc quaûn lyù coøn thieáu hieäu quaû… Vì vaäy, caàn phaûi coù moät chieán löôïc naøo ñeå khaéc phuïc cuõng nhö giaûi quyeát vaán ñeà naøy?
Chieán löôïc ñaàu tö mang laïi lôïi ích laâu daøi
1. Huy ñoäng nguoàn voán: Xaõ hoäi hoùa ñaàu tö khu vui chôi cho treû em Trong ñieàu kieän nguoàn kinh phí töø ngaân saùch haïn heïp, caàn huy ñoäng kinh phí töø vieäc xaõ hoäi hoùa töø caùc tö nhaân, doanh nghieäp muoán ñaàu tö cho coâng taùc xaõ hoäi, nhaát laø taïo caùc ñieåm vui chôi giaûi trí cho treû em. Tuy nhieân, cuõng caàn coù caùc cô cheá, khuyeán khích huy ñoäng caùc nguoàn löïc phaùt trieån, ñaëc bieät laø caùc saùng kieán xaây döïng saân chôi saùng taïo, chi phí thaáp. ÔÛ Vieät Nam, cuï theå laø ôû phöôøng Dòch Voïng - quaän Caàu Giaáy, khu vui chôi taïi Coâng vieân Nghóa Ñoâ laø moät ñieån hình trong vieäc xaõ hoäi hoùa. Moïi haïng muïc trong khu vui chôi ñeàu ñöôïc caùc doanh nghieäp ñaàu tö tröïc tieáp, phi lôïi nhuaän. Hieän nay toaøn boä caùc ñieåm vui chôi ñang hoaøn toaøn mieãn phí. Haøng ngaøy, khu vui chôi naøy ñoùn hôn 2000 löôït treû vaø ngaøy cuoái tuaàn ñoùn hôn 5000 löôït treû tôùi vui chôi. 2. Huy ñoäng nguoàn löïc: Söï tham gia cuûa coäng ñoàng trong toå chöùc vaø quaûn lyù khoâng gian. Huy ñoäng söï uûng hoä, ñoùng goùp cuûa ngöôøi daân caû veà vaät löïc vaø trí löïc, khuyeán khích caùc yù töôûng saùng taïo. Toân troïng yù kieán cuûa coäng ñoàng, khuyeán khích, nhaân roäng caùc moâ hình SË 75 . 2015
119
quaûn lyù, coù söï tham gia cuûa ngöôøi daân. Nhöõng moâ hình töï quaûn vôùi caùc löïc löôïng thanh nieân, phuï nöõ, höu trí. Veà vaán ñeà naøy, taïi Haø Noäi, cuõng ñaõ coù moâ hình thaønh coâng trong saùng taïo saân chôi cho treû em vôùi söï tham gia cuûa nhoùm tình nguyeän vieân vôùi thaønh phaàn chuû yeáu laø caùc Kieán truùc sö treû, caùc baïn thanh nieân Haø Noäi, cuøng vôùi coäng ñoàng daân cö ôû nôi thöïc hieän döï aùn. Moâ hình naøy ñaõ thieát keá, taïo ra nhieàu saân chôi baèng nhöõng vaät lieäu taùi cheá, giaù thaønh reû, khuyeán khích, söû duïng nhaân coâng cuûa tình nguyeän vieân vaø ngöôøi daân ñöôïc höôûng lôïi taïi ñòa phöông. Ñaây laø moät moâ hình deã aùp duïng vaø nhaân roäng trong caùc khu daân cö, ñaëc bieät laø ôû caùc khu daân cö thu nhaäp thaáp. 3. Chieán löôïc naâng cao nhaän thöùc: Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán, naâng cao nhaän thöùc trong coäng ñoàng Chia seû thoâng tin, tuyeân truyeàn phoå bieán, naâng cao nhaän thöùc ñeå ngöôøi daân hieåu roõ taàm quan troïng, cuõng nhö giaù trò cuûa saân chôi trong khu ôû. Giuùp hoï hieåu roõ ñaát coâng ñang ñöôïc söû duïng nhö theá naøo? Vaø laøm theá naøo ñeå noù coù theå ñöôïc söû duïng theo caùch toát nhaát. Töø ñoù khuyeán khích hoï tham gia taïo laäp vaø quaûn lyù caùc khoâng gian naøy. 4. Tham vaán cuûa caùc chuyeân gia vaø caùc toå chöùc chuyeân ngaønh Caùc chuyeân gia vaø caùc toå chöùc hoäi ngheà nghieäp caàn coù coâng taùc ñieàu phoái, neâu leân tieáng noùi chuyeân moân, nhaèm ñoùng goùp hieäu quaû hôn cho chính saùch. Caùc chöông trình ñaøo taïo veà quy hoaïch caàn ñeà caäp nhieàu hôn, cuï theå hôn veà vaán ñeà khoâng gian coâng coäng (bao goàm caû khoâng gian saân chôi), coù ñònh höôùng ñaøo taïo, giuùp caùc nhaø Quy hoaïch, kieán truùc sö, nhaø thieát keá ñoâ thò treû coù nhieàu hôn nhöõng tö töôûng thieát keá vì coäng ñoàng. Thöïc hieän caùc döï aùn, caùc nghieân cöùu, hoïc taäp caùc kinh nghieäm töø nöôùc ngoaøi ñeå coù theå aùp duïng vaøo thöïc teá ôû Vieät Nam. Ñaây laø keânh cô sôû döõ lieäu cung caáp thoâng tin chuyeân
120
SË 75 . 2015
moân cho caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng trong nhöõng hoaït ñoäng phoå bieán, naâng cao nhaän thöùc cho ngöôøi daân.
Keát luaän
Kieán taïo vaø duy trì khoâng gian coâng coäng noùi chung vaø saân chôi cho treû em noùi rieâng laø moät vaán ñeà khoâng heà ñôn giaûn. Ñieàu ñoù caàn coù söï phoái hôïp chaët cheõ töø nhieàu phía vaø caàn coù moät chieán löôïc phaùt trieån toång theå, nhöõng quy ñònh, luaät ñònh, chính saùch cuï theå hôn nöõa trong coâng taùc quy hoaïch cuõng nhö quaûn lyù. Ñeå caùc döï aùn theâm tính khaû thi, qua ñoù coù khaû naêng kieåm soaùt ñöôïc thöïc traïng xaây döïng cuõng nhö ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu söû duïng cuûa ngöôøi daân.
Taøi lieäu tham khaûo 1. Debra Efroymson, Traàn Thò Kieàu Thanh Haø, Phaïm Thu Haø- Khoâng gian coâng coäng laøm neân cuoäc soáng thaønh phoá. 2. Chu Kim Ñöùc-Baøi hoïc kinh nghieäm vaø moâ hình toát trong vieäc toå chöùc saân chôi cho treû em trong thaønh phoá. 3. Nguyeãn Thò Hieàn - Caùc vaán ñeà vaø kieán nghò veà theå trong quy hoaïch vaø quaûn lyù vöôøn hoa/ saân chôi khu daân cö taïi khu vöïc noäi thaønh Haø Noäi. 4. Leâ Vaên Thu- Xaõ hoäi hoùa ñaàu tö khu vui chôi cho treû em taïi Quaän Caàu Giaáy - Haø Noäi. 5. Johan - Hieåm hoïa khoân löôøng töø vieäc cho treû nhoû chôi game treân di ñoäng. 6. Coâng Ly -ù Toäi phaïm vò thaønh nieân nhöõng con soá ñaùng lo ngaïi. 7. Debra Efroymson (2011) Dream it, build it : creating great public spaces in our city. 8. Kristie Daniel (2011) Adding parks to already built up city. 9. Stephanie Geertman (2011) Eleven principles for creating and maintaining great public spaces as inspiration for Vietnamese public space policy. 10. Nguoàn aûnh tham khaûo treân internet
VIEÄN QUY HOAÏCH MOÂI TRÖÔØNG, HAÏ TAÀNG KYÕ THUAÄT ÑOÂ THÒ VAØ NOÂNG THOÂN Taàng 5, Soá 10 Hoa Lö - Hai Baø Tröng - haø Noäi * tel: (+84-4).3.7622948; Fax: (+84-4).3.7622948
TS. KTS. Löu Ñöùc Minh - Giaùm ñoác IRURE
V
ieän Quy hoaïch Moâi tröôøng, Haï taàng Kyõ thuaät Ñoâ thò vaø Noâng thoân (IRURE) tröïc thuoäc Vieän Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân Quoác gia (VIUP) ñöôïc thaønh laäp ngaøy 20 thaùng 05 naêm 1993 (tieàn thaân laø Trung taâm Nghieân cöùu vaø Quy hoaïch Moâi tröôøng Ñoâ thò - Noâng thoân). Vieän Quy hoaïch Moâi tröôøng, Haï taàng Kyõ thuaät Ñoâ thò vaø Noâng thoân coù caùc Chöùc naêng, nhieäm vuï sau: phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng, haï taàng kyõ thuaät vaø moâi tröôøng. Toå chöùc thöïc hieän keá hoaïch, nhieäm vuï coâng taùc cuûa Vieän, thöïc hieän caùc ñeà taøi khoa hoïc, döï aùn söï nghieäp kinh teá; nghieân cöùu toå chöùc trieån khai vaø thöïc hieän caùc chöông trình, ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc. Thöïc hieän caùc hoaït ñoäng tö vaán trong quy hoaïch xaây döïng, quy hoaïch ñoâ thò, haï taàng kyõ thuaät; tö vaán laäp chöông trình phaùt trieån ñoâ thò vaø ñeà aùn naâng caáp ñoâ thò; tö vaán khaûo saùt ño ñaïc, traéc ñòa baûn ñoà; tö vaán thaåm tra thaåm ñònh caùc döï aùn trong lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng, quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät vaø quy hoaïch moâi tröôøng. Toå chöùc ñieàu tra, quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng töï nhieân vaø toå chöùc xaây döïng thöïc nghieäm; tö vaán, tieáp nhaän, öùng duïng vaø chuyeån giao coâng ngheä môùi trong coâng taùc laäp vaø quaûn lyù quy hoaïch. Ñoàng thôøi laø coâng taùc tö vaán ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu ñeán phaùt trieån ñoâ thò vaø haï taàng kyõ thuaät vaø loàng gheùp caùc giaûi phaùp thích öùng, öùng phoù vaø giaûm thieåu vôùi bieán ñoåi khí haäu vaøo quy hoaïch xaây döïng vaø quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät, Tö vaán laäp ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. Tham gia coâng taùc ñaøo taïo caùn boä trong lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng,quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò,moâi tröôøng vaø bieán ñoåi khí haäu. Toå chöùc dòch vuï thoâng tin tö lieäu, tö vaán, soaïn thaûo caùc quy cheá, quy ñònh, quy phaïm, tieâu chuaån veà quy hoaïch xaây döïng, quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò, moâi tröôøng vaø bieán ñoåi
2
SË 75 . 2015
khí haäu. Tham gia tuyeån choïn, ñaáu thaàu caùc ñeà taøi, döï aùn vaø caùc nhieäm vuï khoa hoïc-coâng ngheä trong lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng, quy hoaïch haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò, moâi tröôøng vaø bieán ñoåi khí haäu… Caùc coâng trình, döï aùn cuûa Vieän Quy hoaïch Moâi tröôøng, Haï taàng Kyõ thuaät Ñoâ thò vaø Noâng thoân: 1. Ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng: QHC thaønh phoá Haø Noäi tôùi 2030, taàm nhìn 2050; QHC thaønh phoá Buoân Ma Thuoät; QHC thaønh phoá Phuû Lyù…. ÑTM Döï aùn ñaàu tö xaây döïng vaø thieát keá XD coâng trình baûo taøng lòch söû Quoác gia; Döï aùn Vinpearl Safari - Phuù Quoác...) 2. Quy hoaïch ñoâ thò - noâng thoân: QHC thaønh phoá Ñieän Bieân Phuû; QHC Thaønh phoá Phuû Lyù, tænh Haø Nam; QHC khu kinh teá Dung Quaát; QHCT Cöûa khaåu Höõu nghò Laïng Sôn; Quy hoaïch toång theå heä thoáng nghóa trang nhaân daân tænh Thöøa Thieân Hueá; Quy hoaïch toång theå heä thoáng nghóa trang tænh Ñoàng Nai; QHCT nghóa trang coâng vieân Bình Döông; QHCT xaây döïng môû roäng coâng vieân nghóa trang Vónh Haèng, huyeän Ba Vì vaø caùc ñoà aùn Quy hoaïch phaân khu vaø chi tieát khaùc… 3. Laäp chöông trình phaùt trieån ñoâ thò vaø ñeà aùn naâng loaïi ñoâ thò: PTÑT tænh Bình Thuaän; Thaønh phoá Taây Ninh, tænh Taây Ninh; Thaønh phoá Caø Mau, tænh Caø Mau; Thaønh phoá Myõ Tho, tænh Tieàn Giang; Thò xaõ Chí Linh, tænh Haûi Döông; Ñoâ thò Kinh Moân, tænh Haûi Döông... Laäp ñeà aùn ñeà nghò coâng nhaän Thaønh phoá Quy Nhôn laø ñoâ thò loaïi I; Thaønh phoá Baéc Ninh laø ñoâ thò loaïi II; Thaønh phoá Tuyeân Quang laø ñoâ thò loaïi III... 4. Quy hoaïch quaûn lyù chaát thaûi raén: Ba vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc, Trung, Nam; Löu vöïc soâng Nhueä-Ñaùy; Löu vöïc soâng Caàu; Löu vöïc soâng Ñoàng Nai; Thaønh phoá Caàn Thô; caùc tænh Bình Ñònh; Bình Thuaän; Höng Yeân; Haø Giang; Ñoàng Nai; Baø Ròa Vuõng Taøu; An Giang;
Tuyeân Quang; Quy hoaïch ñòa ñieåm choân caát, löu giöõ chaát thaûi phoùng xaï…. 5. Caùc ñeà taøi NCKH, döï aùn SNKT vaø xaây döïng tieâu chuaån, höôùng daãn: Xaây döïng tieâu chuaån, höôùng daãn quy hoaïch quaûn lyù chaát thaûi raén; nghóa trang; Nghieân cöùu döï thaûo chieán löôïc quaûn lyù nghóa trang vaø an taùng cho ñoâ thò vaø ñieåm daân cö noâng thoân Vieät Nam; Moâ hình ñoâ thò nöôùc nhaèm öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu; Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu vaø nöôùc bieån daâng ñeán heä thoáng haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò (giai ñoaïn 1-2-3); Döï aùn ODA “Quy hoaïch xaây döïng vaø Quy hoaïch ñoâ thò thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu ôû Vieät Nam thoâng qua söû duïng Ñaùnh giaù moâi tröôøng chieán löôïc”; Döï aùn loàng gheùp öùng phoù vaø giaûm thieåu bieán ñoåi khí haäu trong quy hoaïch ñoâ thò ôû Vieät Nam (do quyõ Rockefeller taøi trôï); Xaây döïng keá hoaïch vaø giaûi phaùp öùng phoù taùc ñoäng cuûa BÑKH ñeán heä thoáng caáp nöôùc, thoaùt nöôùc cho caùc ñoâ thò ñoàng baèng soâng Hoàng, ñoàng baèng soâng Cöûu Long, duyeân haûi mieàn Trung 6. Hôïp taùc Quoác teá Vieän tham gia nhieàu chöông trình, döï aùn hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc quoác teá nhö Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu aù; GTZ-Ñöùc; Ngaân haøng Theá giôùi; Hôïp phaàn “Phaùt trieån beàn vöõng MT trong caùc ñoâ thò ngheøo” (SDU); CIDA; quyõ Rockefeller; Quyõ Phaùt trieån Baéc AÂu (Nordic Development Fund - NDF)... Vôùi beà daøy phaùt trieån vaø söï noã löïc khoâng ngöøng cuûa taäp theå caùn boä, nhaân vieân Vieän Quy hoaïch Moâi tröôøng, Haï taàng Kyõ thuaät Ñoâ thò vaø Noâng thoân ñaït raát nhieàu caùc thaønh tích noåi baät Huaân Huy chöông, Baèng khen do Thuû töôùng Chính phuû vaø Boä tröôûng Boä Xaây döïng trao taëng. Baèng khen cuûa Thuû töôùng Chính phuû giai ñoaïn 2001- 2005 theo Quyeát ñònh soá 1368/QÑ-TTg ngaøy 19/10/2006, Taäp theå Lao ñoäng xuaát saéc caùc naêm 2003, 2004, 2005, 2006. 2007, 2010, 2011, 2013 cuûa Boä Xaây döïng…
VIEÄN QUY HOAÏCH MOÂI TRÖÔØNG, HAÏ TAÀNG KYÕ THUAÄT ÑOÂ THÒ VAØ NOÂNG THOÂN Taàng 5, Soá 10 Hoa Lö - Hai Baø Tröng - haø Noäi * tel: (+84-4).3.7622948; Fax: (+84-4).3.7622948
Quy hoaïch chi tieát xaây döïng tyû leä 1/500 coâng vieân nghóa trang Vónh Haèng môû roäng giai ñoaïn 2
Quy hoaïch phaân khu Khu soá 4 - Phaân khu Giaùo duïc - Y teá TP. Taây Ninh - Tænh Taây Ninh, tyû leä 1/2000
Quy hoaïch phaân khu B1-1.2000 - Khu ñoâ thò, du lòch xung quanh hoà ñieàu hoøa Huyeän Yeân Laïc, Bình Xuyeân, TP. Vónh Yeân, tænh Vónh Phuùc
SË 75 . 2015
3