Tạp chí Quy hoạch xây dựng - Chuyên đề: TĂNG TRƯỞNG XANH - GREEN GROWTH (Số 73 năm 2015) by Tạpchí Quyhoạchxâydựng

Soá 73 Naêm thöù möôøi moät - Construction Planning Magazine

Chuyeân ñeà: Quy hoaïch XD ñoâ thò höôùng tôùi taêng tröôûng xanh

Sˇ 73 N°M 2 0 1 5

QHXD ñoâ thò höôùng tôùi

Taêng tröôûng xanh

Phaùt trieån kinh teá xanh Ñoâ thò xanh, kieán truùc vaø coâng trình xanh ñeå xaây döïng ñoâ thò taêng tröôûng xanh laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng xanh

sË 73

ISSN 1859 - 3054

Taêng tröôûng xanh Quy hoaïch - Luaät - Thöïc teá phaùt trieån vaø quy hoaïch khoâng gian taïi Ñan Maïch ñoâ thò xanh taïi Vieät Nam

Vieän Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Noâng thoân quoác gia - Boä Xaây döïng

Vietnam Institute for Urban and Rural Planning – Ministry of Construction

TR¢N TRñNG GIõI THIåU CUˇN SÉCH

"THI⁄T K⁄ ß§ THë

TRONG QUY HOÑCH X¢Y D#NG ß§ THë VIåT NAM" Ñôn vò phaùt haønh: Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng - Taàng 7 soá 10 Hoa Lö - Hai Baø Tröng - Haø Noäi Tel: 04-39741942 * Email: tapchiquyhoach@gmail.com

G THOÂN ning VAØ NOÂN l Plan ÑOÂ THÒ rura n and HOAÏCH ÙC, QUYhitecture, urba ÁN TRUof arc VieäN Kie institute Vietnam

THIEÁT KEÁ ÑOÂ THÒ TRONG QUY HOAÏCH XAÂY DÖÏNG ÑOÂ THÒ VIEäT NAm

´ ÂYtDÖhÏNﬁG ’Æ tk AÏCH XA Thi’ QUY HO Â THÒ VieäT NAm TRONG ÑO

sign e d n urba

VieäN KieÁN TRUÙC, QUY HOAÏCH ÑOÂ THÒ VAØ NOÂNG THOÂN

Vietnam institute of architecture, urban and rural Planning

Thi’t k’ Æ´ thﬁ

VieäN Kie Vietnam

ÁN TRUÙC

institute

urbandesign urband TRONG QUY HOAÏCH XAÂY DÖÏNG ÑOÂ THÒ VieäT NAm

, QUY HOA

of arc hite

ÏCH ÑOÂ

ctur

THÒ VAØ

e, urba

n and

NOÂNG

rura

THOÂN

l Plan

Thi’t k’ Æ´ TRONG thﬁ QUY HO

ning

AÏCH XA ÑOÂ THÒ ÂY DÖÏNG VieäT NA m

esign

NHAØ XUAÁT bAûN KHOA HOÏC & KYõ THUAäT

ÁT bAûN

NHAØ XUA

KHOA HOÏC

äT

& KYõ THUA

NHAØ XUA

ÁT bAûN

KHOA HOÏC

& KYõ THUA

äT

SË 61 . 2013

AÛnh bìa: G.Net Toång Bieân taäp Ngoâ Trung Haûi

Toång bieân taäp/ Editor in Chief ThS. KTS. Phoù Toång bieân taäp/ Deputy Editor NB. PHAÏM Hoaøng Tuù Hoäi ñoàng khoa hoïc/ Editorial Adviser Council PGS. TS. Nguyeãn Quoác Thoâng (Chuû tòch)

Baïn ñoïc thaân meán! Bieán ñoåi khí haäu, caïn kieät taøi nguyeân... ñang aûnh höôûng tôùi söï oån ñònh moâi tröôøng soáng cuûa loaøi ngöôøi, khieán caùc quoác gia phaûi nghó tôùi vieäc phaùt trieån beàn vöõng. Khoâng naèm ngoaøi muïc tieâu treân, Vieät Nam ñang höôùng tôùi phaùt trieån theo höôùng taêng tröôûng xanh. Chieán löôïc taêng tröôûng xanh ñang trôû thaønh xu höôùng cuûa thôøi ñaïi. Xuaát phaùt töø yù töôûng treân vaø cuõng ñeå laøm dòu ñi caùi naéng oi aû cuûa muøa heø ñang tôùi, chuyeân ñeà “Taêng tröôûng xanh” ñöôïc Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng traân troïng göûi tôùi quyù ñoäc giaû trong noäi dung soá 73.

KTS. Ban coá vaán/ Advisory board

Löu ñöùc cöôøng

Ban bieân taäp/ Editorial board Phaïm Hoaøng Tuù Buøi chung Haäu - Nguyeãn Thuyø Anh Nguyeãn thò Minh Ñöùc

Thö kyù toøa soaïn/ Sub Editor Buøi chung Haäu

Thieát keá myõ thuaät/ Designer Nguyeãn Minh Tuù

Lieân heä Quaûng caùo - Phaùt haønh tapchiquyhoach@gmail.com Tel:(04) 3.9741942 - 0989080987

Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam laø söï kieän ñaëc bieät môû ñaàu cho noäi dung kyø naøy. Vaán ñeà Taêng tröôûng xanh seõ ñöôïc ñeà caäp töø Khaùi nieäm, cuøng ñoù laø noäi dung phaân tích qua loaït baøi vieát trong muïc Dieãn ñaøn vôùi nhöõng yù kieán phaân tích, ñaùnh giaù cuûa caùc chuyeân gia vaø nhaø quaûn lyù. Nhöõng maûng xanh dòu maùt trong caùc khoâng gian ñoâ thò seõ göûi tôùi baïn ñoïc qua hình aûnh soáng ñoäng cuûa caây xanh maët nöôùc, cuûa nhöõng khu coâng vieân caây xanh noåi tieáng theá giôùi cuøng moâ hình taêng tröôûng xanh vaø quy hoaïch khoâng gian taïi Ñan Maïch. Ñoàng haønh cuøng baïn ñoïc trong moãi kyø taïp chí, caùc chuyeân muïc: Ña ngaønh, Quy hoaïch vaø taùc giaû, Ñoâ thò boán phöông, Daønh cho sinh vieân,... seõ tieáp tuïc mang ñeán nhöõng thoâng tin, hình aûnh haáp daãn. Haõy ñoùn nhaän moät muøa heø xanh cuøng Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng! Traân troïng môøi quyù ñoäc giaû ñoùn ñoïc!

Taïp chí Quy hoaïch xaây döïng

16/GP-BTTTT caáp ngaøy 10/1/2014

SË 73 . 2015

CON

]

Urban construction planning towards green growth Events

Thuc Anh n The Great festival of Vietnamese architects Hoang Linh n VIUP with the sixth national festival of young architects Dan Nguyen n VIUP Spring Festival 2015

4 6 8

Information

Huy Minh n International information Nguyen Huy n In-country information

Concepts

n The concept of green cities Luu Duc Cuong n Urban green growth and some study propositions about the green growth urban planning in Vietnam

Forum

10 12

15 16

Experts and managers opinions

Truong Van Quang n Urban development towards green growth 20 24 Vu Thi Vinh n Develop the green economy to buid the green growth urban Luu Duc Cuong n Eco-urban, climate change and green growth: three categories - one goal 28 Le Minh Anh n Planning - Law - The Fact of green urban development in Vietnam 32 Nguyen Dang Son n Green urban, green building and architecture are the green growth motivation 35 40 Vu Hong Son n The new countryside in urban Pham Ngoc Dang n Environmental sustainable urban development, green urban in the Vietnam’s islands 44 Tran Van Khai n Preserve the natural environment and the monuments for the sustainable urban development of the heritage urbans into the tourism destination 50 54 Nguyen Quang n Build the Danang City toward Green Growth Vu Hoai Duc n General construction planning of capital Tran Thi Minh Ngoc with the green growth problem 56 Nguyen Thi Hien n The issues and recommendations of institutional planning and garden / playground management in the residential urban areas in Hanoi 60 Urban design 64 Vu Hiep n Tree, water surface and urban spirit

Planning and worldwide architecture

Thanh Bich n Green growth and spatial planning in Denmark Thuy Anh n The greatest urban parks in the world

68 72

Ngaøy hoäi lôùn cuûa KTS Vieät Nam

Phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh

Ñoâ thò xanh, kieán truùc vaø coâng trình xanh laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng xanh

For students

Gia Bao n “World Architecture Festival 2014: Return - The storage of Natural Life - The first of Student Prize 76

Plans and authors

Ma Van Phuc n Enhance the role of the monitoring and evaluation plan in the Vietnam urban planning process

Multi-sectors Nguyen Huy Quang n Urban living solid waste management of mildland mountainous region of Tonkin - Challenges and opportunities in future 84 Le Tran Phong n Situation of underground laying of wires and cables in Hanoi 88

SË 73 . 2015

Giaûi Nhaát Baûng sinh vieân “Lieân hoan kieán truùc TG 2014”

MÙc lÙc 28 Chuyeân ñeà:

quy hoaïch Xaây döïng ñoâ thò höôùng tôùi taêng tröôûng xanh

Vuõ Hoaøi Ñöùc n Quy hoaïch chung xaây döïng thuû ñoâ Traàn Thò Minh Ngoïc vôùi baøi toaùn taêng tröôûng xanh 56 Nguyeãn Thò Hieàn n Caùc vaán ñeà vaø kieán nghò veà theå cheá trong quy hoaïch vaø quaûn lyù vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö taïi khu vöïc noäi thaønh Haø Noäi 60

Thieát keá ñoâ thò

Vuõ Hieäp n Caây xanh maët nöôùc, vaø tinh thaàn cuûa ñoâ thò 64

Quy hoaïch & Kieán truùc theá giôùi

Thanh Bích (bieân dòch) n Taêng tröôûng xanh vaø quy hoaïch khoâng gian taïi Ñan Maïch 68 Thuyø Anh n Nhöõng coâng vieân ñoâ thò ñeïp nhaát theá giôùi 72

Trong soá naøy

Söï kieän

Thuïc Anh n Ngaøy hoäi lôùn cuûa KTS VN 4 Hoaøng Linh n VIUP vôùi Lieân hoan KTS treû toaøn quoác laàn VI 6 Ñan Nguyeãn n Hoäi Xuaân VIUP 2015 8

Daønh cho sinh vieân

Thoâng tin Nguyeãn Huy n Tin Trong nöôùc Huy Minh n Tin quoác teá

10 12

Quy hoaïch vaø taùc giaû

Khaùi nieäm

n Khaùi nieäm veà ñoâ thò xanh 15 Löu Ñöùc Cöôøng n Taêng tröôûng xanh ñoâ thò vaø moät soá ñeà xuaát nghieân cöùu quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh ôû Vieät Nam 16

Dieãn ñaøn

Gia Baûo n Return – The storage of Natural Life Giaûi Nhaát Baûng sinh vieân Lieân hoan kieán truùc theá giôùi 2014 76

Maõ Vaên Phuùc n Naâng cao vai troø cuûa coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam 80

Ña ngaønh

YÙ kieán chuyeân gia & nhaø quaûn lyù

Tröông Vaên Quaûng n Phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh 20 Vuõ Thò Vinh n Phaùt trieån kinh teá xanh ñeå xaây döïng ñoâ thò taêng tröôûng xanh 24 Löu Ñöùc Cöôøng n Ñoâ thò sinh thaùi, bieán ñoåi khí haäu vaø taêng tröôûng xanh: ba phaïm truø – moät muïc tieâu 28 Leâ Minh AÙnh n Quy hoaïch - Luaät - Thöïc teá phaùt trieån ñoâ thò xanh taïi Vieät Nam 32 Nguyeãn Ñaêng Sôn n Ñoâ thò xanh, kieán truùc vaø coâng trình xanh laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng xanh 36 40 TT Noâng thoân n Noâng thoân môùi trong loøng ñoâ thò Phaïm Ngoïc Ñaêng n Phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, ñoâ thò xanh ôû caùc haûi ñaûo Vieät Nam. 44 Traàn Vaên Khaûi n Baûo toàn moâi tröôøng töï nhieân cuøng caùc di tích ñeå phaùt trieån beàn vöõng caùc ñoâ thò di saûn laø ñieåm ñeán du lòch 50 Nguyeãn Quang n Xaây döïng thaønh phoá Ñaø Naüng höôùng tôùi Taêng tröôûng xanh 54

Nguyeãn Huy Quang n Quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc boä Nhöõng thaùch thöùc vaø cô hoäi trong töông lai 84 Leâ Traàn Phong n Thöïc traïng coâng taùc haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi Haø Noäi 88

68 SË 73 . 2015

SÖÏ KIEÄ N

Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam (Nhieäm kyø 2015-2020) NGAØY HOÄI LÔÙN CUÛA GIÔÙI KIEÁN TRUÙC VIEÄT NAM

thuïc anh (Thöïc hieän)

aïi hoäi laàn thöù IX cuûa Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam, laø ngaøy hoäi lôùn coù yù nghóa chính trò, xaõ hoäi vaø ngheà nghieäp ñaëc bieät. Taïi Ñaïi hoäi, Hoäi KTS Vieät Nam ñaõ taäp trung Toång keát ñaùnh giaù tình hình kieán truùc vaø haønh ngheà KTS trong giai ñoaïn 2010-2020, ñeà ra nhöõng giaûi phaùp tích cöïc vaø chuû ñoäng trong phaùt trieån kieán truùc, toå chöùc, hoaït ñoäng cuûa Hoäi. Taát caû nhaèm naâng cao vai troø, vò theá, traùch nhieäm cuûa Hoäi KTS Vieät Nam tröôùc xaõ hoäi, ñoùng goùp tích cöïc, hieäu quaû vaøo söï nghieäp xaây döïng vaø phaùt trieån neàn kieán truùc Vieät Nam xanh hieän ñaïi, beàn vöõng, vaên hoùa vaø baûn saéc.

Vieät Nam vaø Leã trao Giaûi thöôûng Kieán truùc Quoác gia 2014 cuõng ñaõ ñöôïc toå chöùc.

Ñaïi hoäi cuõng ñaõ baàu ra Ban chaáp haønh nhieäm kyø 20152020, KTS. Nguyeãn Taán Vaïn tieáp tuïc ñöôïc baàu laø Chuû tòch Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam.

Giaûi thöôûng kyø naøy ghi nhaän söï noã löïc cuûa caùc KTS trong nhieàu coâng trình, ñoà aùn ñaït giaûi thöôûng quoác teá. Caùc taùc phaåm naøy haàu heát coù quy moâ khoâng lôùn, nhöng ñeàu ñöôïc ñaùnh giaù cao veà tính saùng taïo, veà söû duïng vaät lieäu, toå chöùc khoâng gian, ngoân ngöõ kieán truùc theå hieän söï gaén keát nhuaàn nhuyeãn giöõa yù töôûng vôùi giaûi phaùp. Beân caïnh ñoù, caùc KTS vaø coâng ty tö vaán thieát keá nöôùc ngoaøi vaãn tieáp tuïc ñoùng goùp nhöõng daáu aán ñaùng keå qua caùc coâng trình ñöông ñaïi noåi baät nhö Toøa nhaø Quoác hoäi, Baûo taøng – Thö vieän Quaûng Ninh... Ñaây laø nhöõng coâng trình lôùn, saùng taïo vaø coù quan ñieåm rieâng trong saùng taùc. Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia

Trong phieân hoïp cuoái cuøng ngaøy 21/4, danh saùch Ban chaáp haønh Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam nhieäm kyø môùi ñaõ ñöôïc coâng boá, goàm 98 thaønh vieân. Vieän tröôûng Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia Ngoâ Trung Haûi tieáp tuïc ñöôïc tín nhieäm baàu vaøo Ban chaáp haønh Hoäi. Trong khuoân khoå cuûa chöông trình Ñaïi hoäi dieãn ra töø ngaøy 19/4 ñeán heát ngaøy 21/4/2015, Trieån laõm Kieán truùc

SË 73 . 2015

Ñaây laø naêm thöù 20 Giaûi thöôûng naøy ñöôïc toå chöùc lieân tuïc nhaèm ghi nhaän caùc thaønh tích cuûa giôùi KTS trong nöôùc cuõng nhö söï ñoùng goùp cuûa caùc KTS quoác teá treân laõnh thoå Vieät Nam. Giaûi thöôûng theå hieän roõ vai troø cuûa mình trong caùc hoaït ñoäng cuûa ngheà KTS, trong vieäc thuùc ñaåy saùng taïo kieán truùc, goùp phaàn ñònh höôùng phaùt trieån laønh maïnh neàn kieán truùc Vieät Nam vaø naâng cao nhaän thöùc coäng ñoàng trong lónh vöïc naøy.

(VIUP) cuõng vinh döï ñöôïc coù teân trong danh saùch caùc giaûi thöôûng thuoäc theå loaïi coâng trình theå thao – vaên hoùa, ñoù laø taùc phaåm “Cuïm coâng trình Thö vieän – Baûo taøng tænh Quaûng Ninh”. Ñaây laø keát quaû cuûa söï hôïp taùc giöõa VIUP cuøng Coâng ty Coå phaàn Tö vaán thieát keá Salvador Perez Arroyo vaø Coäng söï. Quy hoaïch laø moät lónh vöïc thieát keá quan troïng mang tính chieán löôïc vaø tính toång hôïp ña ngaønh neân cuõng phaûi ñaùp öùng yeâu caàu raát cao veà chaát löôïng. Nhìn chung, caùc ñoà aùn quy hoaïch naøy ít coù söï noåi troäi veà caáu truùc toå chöùc khoâng gian, chöa taïo ñöôïc ñoäng löïc phaùt trieån vaø theå hieän thaùi ñoä baûo toàn heä sinh thaùi töï nhieân. Moät soá ñoà aùn thaäm chí coøn ñi theo xu höôùng aùp ñaët cuûa thò tröôøng baát ñoäng saûn maø chöa thaáy söï taùc ñoäng cuûa KTS theo höôùng tích cöïc. Tuy nhieân, Hoäi ñoàng cuõng ñaõ choïn vaø trao giaûi cho moät soá ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân theo höôùng khai thaùc gaén lieàn vôùi gìn giöõ moâi tröôøng, caûnh quan töï nhieân, giaûi quyeát toát caùc baøi toaùn xung ñoät trong phaùt trieån vì lôïi ích tröôùc maét.

ThS. KTS. Ngoâ Trung Haûi - Vieän tröôûng VIUP phaùt bieåu taïi Hoäi thaûo “Kieán truùc sö - Tacù giaû vaø taùc phaåm”

Caùc KTS VIUP vinh döï nhaän Giaûi thöôûng Kieán truùc Quoác gia 2014

Caùc kieán truùc sö cuûa VIUP cuõng ñaõ giaønh ñöôïc Giaûi thöôûng Hoäi ñoàng vôùi ñoà aùn Quy hoaïch chi tieát xaây döïng khu Phi thueá quan – Khu Kinh teá Nam Phuù Yeân. Ñaây laø saûn phaåm cuûa nhoùm taùc giaû: ThS.KTS. Nguyeãn Thanh Tuù, ThS.KTS. Kieàu Tuaán Tuù vaø ThS.KTS. Nguyeãn Hoàng Dieäp. Veà thieát keá caûnh quan ñoâ thò, caùc ñoà aùn tham döï laø nhöõng moâ hình tieán boä trong lónh vöïc thieát keá ñoâ thò - caûnh quan, goùp phaàn caûi taïo ñieàu kieän soáng vaø laøm vieäc cuûa ngöôøi daân, taïo caûnh quan moâi tröôøng xanh, saïch, ñeïp. Qua giaûi naøy, theå loaïi nhaø ôû toå hôïp tuy chöa coù giaûi Vaøng nhöng ñaõ noåi leân nhöõng coâng trình ñaùng khích leä, ñaëc bieät laø loaïi hình nhaø ôû chi phí thaáp, ñaùp öùng toát nhu caàu daân sinh nhö Khu nhaø ôû coâng nhaân khu coâng nghieäp Nhôn Traïch, Khu nhaø ôû xaõ hoäi NO1, NO2 Ñaëng Xaù II thaønh coâng caû veà quy hoaïch, toå chöùc khoâng gian coâng coäng, khoâng gian xanh laãn giaûi phaùp thieát keá caên hoä. Moät soá khu nhaø ôû thöông maïi tieán boä khaùc nhö chung cö Mulberry Lane hay cuïm chung cö Röøng Coï - Eco Park ñaõ thoaùt khoûi thôøi kyø bò chi phoái cuûa yeáu toá ñaàu tö maø chuù troïng thieát keá, ñaùp öùng öôùc muoán cuûa ngöôøi ôû veà caùc caên hoä boá trí hôïp lyù, chieáu saùng vaø thoâng gioù töï nhieân, khoâng gian coâng coäng thaân thieän, caûnh quan moâi tröôøng deã chòu.

TS. KTS. Löu Ñöùc Cöôøng - Phoù Vieän tröôûng VIUP phaùt bieåu taïi Hoäi thaûo “Kieán truùc sö - Taùc giaû vaø taùc phaåm”

Taïi giaûi naøy, Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia (VIUP) ñaõ vinh döï nhaän ñöôïc Giaûi thöôûng Hoäi ñoàng cho ñoà aùn thieát keá Khu nhaø ôû xaõ hoäi – Loâ NO1, NO2 – Khu ñoâ thò Ñaëng Xaù 2. Ñaây laø taùc phaåm cuûa nhoùm caùc KTS: Khuùc Theá Taâm, Saàm Minh Tuaán vaø Ñaøo Vieät Duõng. Giaûi thöôûng Kieán truùc Quoác gia 2014 nhìn chung ñaõ ñöôïc thöïc hieän nghieâm tuùc vôùi moät soá ñoåi môùi tích cöïc. Söï löïa choïn caùc taùc phaåm ñaït giaûi kyø naøy hy voïng seõ laø söï ñoäng vieân ñaùnh giaù ñuùng ñaén ñoái vôùi coâng söùc lao ñoäng saùng taïo, vôùi taâm huyeát, traùch nhieäm cuûa caùc KTS ñoái vôùi ngheà, vôùi coäng ñoàng vaø moâi tröôøng soáng. Ñaây cuõng laø söï coå vuõ cho söï phaùt trieån cuûa neàn kieán truùc Vieät Nam phaùt trieån laønh maïnh, tieân tieán trong giai ñoaïn tôùi.

Ban chaáp haønh Hoäi KTS Vieät Nam nhieäm kyø (2015-2019)

Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam ñaõ dieãn ra toát ñeïp trong nieàm haân hoan cuûa caùc theá heä KTS. Phaùt bieåu taïi leã beá maïc Ñaïi hoäi, Boä tröôûng Boä Xaây döïng Trònh Ñình Duõng ñaùnh giaù cao vai troø cuûa Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam trong lónh vöïc phaùt trieån vaên hoïc ngheä thuaät Vieät Nam trong thôøi kyø môùi, xaây döïng vaø phaùt trieån vaên hoùa con ngöôøi Vieät Nam, ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån beàn vöõng cuûa ñaát nöôùc. Boä tröôûng khaúng ñònh: “Boä Xaây döïng cuøng vôùi caùc cô quan vaø ban, ngaønh Trung öông tieáp tuïc taïo ñieàu kieän vaø moâi tröôøng haønh ngheà thuaän lôïi nhaát ñeå giôùi kieán truùc sö hoaøn thaønh söù meänh”. SË 73 . 2015

VIUP

vôùi Lieân hoan KTS treû toaøn quoác laàn VI

Toái 26/3, Lieân hoan Kieán truùc sö (KTS) treû toaøn quoác laàn VI vôùi chuû ñeà “AÂm vang xöù Thanh” ñaõ khai maïc taïi TP Thanh Hoùa (tænh Thanh Hoùa). Saùng taïo – Soâi noåi – Treû trung ñoù laø nhöõng gì moïi ngöôøi ñeàu deã daøng caûm nhaän ñöôïc khi ñeán vôùi Lieân hoan laàn naøy. SÖÏ KIEÄ N Hoaøng Linh (Thöïc hieän)

aây laø söï kieän dieãn ra 2 naêm moät laàn, do Hoäi KTS Vieät Nam, Caâu laïc boä (CLB) KTS treû Vieät Nam phoái hôïp vôùi ñôn vò chuû nhaø toå chöùc. Naêm nay, chuû nhaø cuûa Lieân hoan laø Hoäi KTS Thanh Hoùa vaø CLB KTS treû Thanh Hoùa - laø ñôn vò thöù 6 ñaêng cai toå chöùc söï kieän naøy. Dieãn ra töø ngaøy 26 - 28/3, Lieân hoan ñaõ thu huùt söï tham gia cuûa hôn 800 KTS treû trong caû nöôùc vôùi nhieàu hoaït ñoäng phong phuù. Ñaây laø cô hoäi ñeå caùc KTS gaëp gôõ, giao löu, trao ñoåi, chia seû kinh nghieäm haønh ngheà… KTS. Nguyeãn Thu Phong - Chuû tòch CLB KTS treû Vieät Nam ghi nhaän: Lieân hoan “AÂm vang xöù Thanh” ñaõ laäp moät soá kyû luïc môùi ñoù laø: Lieân hoan coù quy moâ lôùn nhaát vôùi soá löôïng KTS treû tham gia lôùn nhaát; Ñoä tuoåi trung bình cuûa KTS treû caøng ngaøy caøng cao. Ñieàu naøy cho thaáy Lieân hoan raát haáp daãn vaø cuoán huùt ñöôïc söï tham gia nhieät tình cuûa caùc KTS theá heä ñi tröôùc. Baèng chöùng laø Lieân hoan coù söï tham gia cuûa “KTS treû” nhieàu tuoåi nhaát ñeán töø ñoaøn TP. HCM, oâng sinh naêm 1934.

AÛnh treân: Ñoaøn KTS treû VIUP do Phoù vieän tröôûng Löu Ñöùc Cöôøng laøm tröôûng ñoaøn

SË 73 . 2015

Ñaëc bieät, Lieân hoan “AÂm vang xöù Thanh” coù söï tham gia cuûa ñaïi dieän cuûa caùc Hoäi KTS quoác teá nhö Thaùi Lan, Malaysia, Taây Ban Nha…

Cuõng theo KTS Nguyeãn Thu Phong, traûi qua 6 kyø toå chöùc, Lieân hoan KTS treû toaøn quoác coù söï tieán boä lôùn. Caùc CLB KTS treû trong caû nöôùc taêng leân vaø ñaõ hình thaønh caùc CLB khu vöïc vuøng, mieàn. Caùc KTS treû ñaõ ñöôïc kích leä theo ñuoåi nhöõng xu höôùng kieán truùc môùi vaø tieáp tuïc giaønh caùc giaûi cao trong Giaûi thöôûng Kieán truùc Quoác gia naêm 2014. Chuû tòch Hoäi KTS Vieät Nam Nguyeãn Taán Vaïn cuõng nhaän ñònh: Caû nöôùc hieän coù 8.000 KTS, trong soá naøy, 70% laø KTS treû. Hôn theá, moãi naêm caû nöôùc coù theâm 1.000 KTS ra tröôøng. Caùc CLB KTS treû seõ laø nôi taäp hôïp ñöôïc caùc KTS, cuøng nhau hoïc taäp, boài döôõng kieán thöùc, chia seû vaø hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa nhöõng KTS ñi tröôùc - nhöõng göông maët noåi baät trong neàn kieán truùc VN. Beân caïnh ñoù, caùc KTS treû laïi ñöôïc tieáp caän nhöõng neàn vaên hoùa ñaëc saéc, töø ñoù taêng theâm nieàm tin yeâu queâ höông, ñaát nöôùc vaø nuoâi döôõng tình yeâu ngheà… Tham gia Lieân hoan laàn naøy, ñoaøn KTS treû cuûa Vieän Quy hoaïch ñoâ thò & noâng thoân quoác gia (VIUP) vôùi nhöõng göông maët KTS treû tieâu bieåu, ñaït nhieàu thaønh tích xuaát saéc, nhöõng giaûi thöôûng lôùn trong nöôùc vaø quoác teá cuõng ñaõ ñeå laïi hình aûnh vaø aán töôïng toát ñeïp vôùi Lieân hoan vaø baïn beø KTS treân khaép caû nöôùc.

Cuõng trong khuoân khoå Lieân hoan, saùng ngaøy 27/3 ñoaøn VIUP cuøng caùc KTS treû caû nöôùc ñaõ ñeán daâng höông taïi Ñeàn thôø Baø meï Vieät Nam Anh huøng vaø caùc Anh huøng lieät syõ tænh Thanh Hoùa. (Hình 1)

Hình 1

Ñaëc bieät trong ngaøy 27/3, dieãn ñaøn “Kieán truùc vaø phaùt trieån saùng taïo” vôùi söï tham gia cuûa caùc KTS noåi tieáng trong nöôùc vaø quoác teá nhö KTS Hoà Thieäu Trò, KTS Nguyeãn Tieán Thuaän, KTS Savador, KTS Hoaøng Thuùc Haøo, Vo Trong Nghia Architects…, ñaõ thu huùt söï quan taâm cuûa caùc KTS treû thoâng qua nhöõng chia seû, nhöõng giaûi ñaùp ngheà nghieäp vaø nhöõng kieán thöùc, yù töôûng mang taàm quoác teá trong caùc coâng trình. Ñoaøn KTS treû VIUP cuõng ñaõ coù baøi thuyeát trình veà “Chaát löôïng khoâng gian coäng ñoàng trong nhoùm Nhaø ôû XH” raát thuyeát phuïc beân caïnh caùc dieãn giaû - caùc KTS noåi tieáng ñeán töø caùc nöôùc trong khu vöïc..! (Hình 2) Toái ngaøy 27/3, ñoaøn KTS treû VIUP ñaõ coù buoåi giao löu vaên ngheä vôùi caùc ñoaøn baïn taïi thò xaõ bieån Saàm Sôn. Trong khoâng khí soâi noåi, thaân tình aáy, caùc KTS treû VIUP ñaõ chaùy heát mình vôùi nhöõng tieát muïc ñaày ngaãu höùng. (Hình 3)

Hình 2

Saùng ngaøy 28/3, hôn 800 KTS caû nöôùc tham gia Lieân hoan ñaõ ñöôïc ñi thöïc teá saùng taùc, tham quan caùc danh thaéng treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùa nhö: Di saûn vaên hoaù theá giôùi Thaønh Nhaø Hoà, Khu di tích lòch söû Quoác gia ñaëc bieät Lam Kinh… Taïi khu di tích Lam Kinh, tröôûng ñoaøn KTS treû VIUP cuøng caùc tröôûng ñoaøn khaùc ñaõ ñi daâng höông, tham quan vaø tìm hieåu veà caùc coâng trình kieán truùc, caùc daáu tích coå… Cuøng vôùi ñoaøn KTS treû cuûa Vieän Kieán truùc quoác gia vaø cuûa tænh Khaùnh Hoaø, VIUP ñaõ ñoaït giaûi “Khoâng gian” cho phöông aùn trang trí hoäi traïi. (Hình 4) Buoåi toái cuøng ngaøy, chöông trình ngheä thuaät toång hôïp vaø ñoát löûa traïi vôùi söï tham gia cuûa ñoâng ñaûo KTS treû cuøng caùc dieãn vieân chuyeân vaø khoâng chuyeân ñeán töø Nhaø haùt ca muùa kòch Lam Sôn cuõng ñaõ dieãn ra trong khoâng khí soâi noåi, haøo höùng vôùi nhöõng giai ñieäu rock cuoàng nhieät cuûa caùc ban nhaïc KTS. Taïi ñaây, Ban toå chöùc ñaõ coâng boá tænh Thaùi Nguyeân seõ ñaêng cai Lieân hoan KTS treû toaøn quoác laàn thöù VII, dieãn ra cuoái vaøo naêm 2016.

Hình 3

Lieân hoan kheùp laïi vôùi bieát bao kyø voïng cho moät naêm thaønh coâng cuûa neàn kieán truùc nöôùc nhaø. Mong raèng, Lieân hoan KTS treû 2016 seõ coù nhieàu ñoåi môùi hôn, saùng taïo hôn vaø laø nôi caùc baïn KTS treû ñöôïc chia seû, ñöôïc hoïc hoûi vaø töï haøo vôùi nhöõng thaønh töïu cuûa baûn thaân cuõng nhö cuûa theá heä ñi tröôùc vaø caùc baïn ñoàng nghieäp. Hình 5 Hình 4

Hình aûnh caùc coâng trình ñoaït giaûi cuûa VIUP ñöôïc tröng baøy taïi Lieân hoan

SË 73 . 2015

SÖÏ KIEÄ N

Hoäi xuaân

VIUP

... Quy hoaïch xaây döïng moïi ngaønh Töø Nam chí Baéc cuõng daønh bieån khôi Vuõng Taøu Phuù Quoác ñaây roài Veát chaân quy hoaïch saùng ngôøi Vieät Nam Bao nhieâu quy hoaïch ñaõ laøm Xaây döïng ñaát nöôùc ñöôøng hoaøng ngaøy nay. Anh Nhó (caùn boä höu)

ÑAN NGUYEÃN (Thöïc hieän)

Vieät Nam, baø Loida Rivera Fabre - Tham taùn thöông maïi vaø kinh teá ñaïi söù quaùn CuBa taïi Vieät Nam, caùc chuyeân gia ñeán töø Vieän QH vaät theå CuBa, ñaïi dieän Ban laõnh ñaïo vaø caùc KTS Sôû Xaây döïng Ninh Bình vaø Vieän Quy hoaïch XD Ninh Bình…

Hoäi Xuaân haøng naêm laø nôi gaëp maët cuûa caùc nhaø quaûn lyù, caùc chuyeân gia vaø kieán truùc sö trong vaø ngoaøi Vieän, ñeå nhìn laïi nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc, toân vinh nhöõng taùc giaû, taùc phaåm xuaát saéc tieâu bieåu trong lónh vöïc quy hoaïch, kieán truùc. Laø nôi ñeå cuøng nhau chia seû, giao löu vaø hoïc hoûi trong giôùi chuyeân moân. Hoäi Xuaân naêm nay cuõng khoâng naèm ngoaøi muïc ñích ñoù, vôùi söï goùp maët cuûa hôn 200 kieán truùc sö VIUP, caùc chuyeân gia, caùc nhaø quaûn lyù vaø baïn beø quoác teá. Ñeán vôùi Hoäi Xuaân coøn coù söï hieän dieän cuûa baø Traàn Thò Löïu - Chuû tòch Coâng ñoaøn cô quan Boä Xaây döïng, oâng Traàn Ngoïc Chính - Chuû tòch Hoäi Quy hoaïch PTÑT

Khoâng khí Hoäi Xuaân ñaõ thöïc söï noùng leân khi oâng Ngoâ Trung Haûi Vieän tröôûng VIUP vaø oâng Traàn Ngoïc Chính - Chuû tòch Hoäi Quy hoaïch PTÑT Vieät Nam gioùng leân nhöõng hoài troáng khai Hoäi, môû ra böùc tranh thö phaùp cuøng 4 chöõ vaøng KHAI TRÖÔNG HÖNG PHAÙT vôùi nhöõng mong muoán toát ñeïp nhaát cho khôûi ñaàu cuûa moät naêm môùi. Sau tieáng troáng Hoäi, ban laõnh ñaïo Vieän cuõng ñaõ thay maët taát caû caùc anh em KTS baøy toû taám loøng bieát ôn vaø yeâu thöông cuûa mình tôùi caùc chò em coù maët trong Hoäi Xuaân nhaân ngaøy quoác teá phuï nöõ 8-3 baèng nhöõng lôøi chuùc vaø nhöõng boù hoa töôi thaém. Sau clip ngaén veà nhöõng hoaït ñoäng tieâu bieåu vaø nhöõng thaønh quaû maø VIUP ñaõ ñaït ñöôïc trong naêm 2014, phoù Vieän tröôûng Vieän Quy hoaïch ÑT&NT quoác gia - oâng Tröông Vaên Quaûng ñaõ leân trao quyeát ñònh cho 31 hoäi vieân môùi cuûa hoäi KTS VN. Tieáp ñoù, oâng Tröông Vaên Quaûng cuõng ñaõ giôùi thieäu tôùi toaøn theå Hoäi Xuaân nhöõng ñeà

eán heïn laïi leân, vaøo moãi dòp xuaân veà, Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân Quoác gia laïi töng böøng gaëp maët vaø toå chöùc chöông trình Hoäi Xuaân, ñaây nhö moät moùn quaø vaø cuõng laø lôøi chuùc möøng ñaàu xuaân göûi tôùi taát caû caùc KTS cho moät naêm 2015 vôùi nhöõng thaønh coâng môùi. Laø moät leã hoäi thöôøng nieân cuûa VIUP, tuy nhieân Hoäi Xuaân VIUP AÁt Muøi 2015 toå chöùc vaøo ngaøy 6/3 vöøa qua coù moät söï khaùc bieät lôùn ñoù laø ñöôïc dieãn ra ngay treân ñaát “Deâ” Ninh Bình – maûnh ñaát cuûa nhöõng trieàu ñaïi khai quoác.

SË 73 . 2015

cöû cho giaûi thöôûng “Khoâng gian soáng VIUP 2014” vaø keát quaû chuùng ta ñaõ coù 3 giaûi Ba, 2 giaûi Nhì, 1 giaûi Nhaát vaø 2 giaûi Ñaëc bieät do chính Vieän tröôûng Ngoâ Trung Haûi löïa choïn vaø trao taëng. Cuõng nhaân ngaøy quoác teá phuï nöõ, ban laõnh ñaïo Vieän ñaõ daønh 5 phaàn quaø cho 5 caùn boä nöõ tieâu bieåu, xuaát saéc, ñaõ coù nhöõng thaønh tích vaø nhöõng ñoùng goùp tích cöïc trong caùc hoaït ñoäng cuûa VIUP naêm 2014. Cuõng nhö moïi naêm, phaàn thi veõ con giaùp cuûa naêm luoân ñem ñeán nhöõng baát ngôø, nhöõng caûm xuùc thaêng hoa vaø nhöõng tieáng cöôøi saûng khoaùi. Naêm nay, nhöõng chuù Deâ laø ñeà taøi gaây caûm höùng cho caùc KTS VIUP theå hieän vôùi muoân hình, muoân veû. Maïnh meõ, saùng taïo, naêng ñoäng vaø baûn lónh nhöng cuõng khoâng keùm phaàn laõnh maïn, haáp daãn…ñoù laø hình aûnh cuûa nhöõng chuù “Deâ VIUP”. Ñeå kheùp laïi chöông trình Hoäi xuaân, toaøn theå caùc khaùch môøi vaø KTS VIUP ñaõ cuøng nhau hoaø mình vaøo moät khoâng khí giao löu aâm nhaïc vui töôi, thaém tình ñoaøn keát. Hoäi xuaân VIUP 2015 ñaõ keát thuùc toát ñeïp treân ñaát “Deâ” Ninh Bình, môû ra nhöõng hoaøi baõo, nhöõng hy voïng cho nhöõng thaønh coâng môùi trong naêm 2015 cuûa VIUP treân con ñöôøng xaây döïng ñaát nöôùc ngaøy moät töôi ñeïp vaø beàn vöõng hôn. Noái tieáp dö aâm Hoäi Xuaân, saùng ngaøy 7/3/2015, ban laõnh ñaïo cuøng caùc caùn boä VIUP ñaõ ñeán thaêm quaàn theå di saûn theá giôùi Traøng An vaø daâng höông taïi ñeàn thôø vua Ñinh - Leâ, töôûng nhôù coâng ôn caùc vò vua ñaõ coù coâng thoáng nhaát giang sôn, xaây döïng neân kinh ñoâ ñaàu tieân cuûa nhaø nöôùc phong kieán Trung öông taäp quyeàn ôû Vieät Nam treân ñaát coá ñoâ Hoa Lö, Ninh Bình. Tieáp ñoù, ñoaøn ñaõ ñeán tham quan Nhaø thôø ñaù Phaùt Dieäm, nôi ñöôïc ñaùnh giaù laø moät trong nhöõng nhaø thôø ñeïp nhaát Vieät Nam, ñöôïc ví nhö “kinh ñoâ coâng giaùo” cuûa Vieät Nam. Ñaây laø moät coâng trình lôùn, laø nhaø thôø chính toøa cuûa giaùo phaän Phaùt Dieäm roäng lôùn ôû phía baéc Vieät Nam. Nhaø thôø ñöôïc xaây döïng toaøn baèng ñaù vaø goã. Neùt ñoäc ñaùo cuûa coâng trình naøy ôû choã: maëc duø laø nhaø thôø Coâng giaùo nhöng ñöôïc moâ phoûng theo nhöõng neùt kieán truùc ñình chuøa truyeàn thoáng cuûa Vieät Nam. Chuyeán ñi keát thuùc trong moät tieát trôøi khoâng maáy thuaän lôïi, nhöng ñaõ ñem laïi nhieàu caûm xuùc vaø ñeå laïi nhöõng daáu aán saâu ñaäm trong loøng caùc KTS VIUP cuõng nhö caùc khaùch môøi vaø baïn beø quoác teá, caøng khaúng ñònh theâm tinh thaàn ñoaøn keát, quyeát taâm xaây döïng moät thöông hieäu “VIUP” thöïc söï trôû thaønh moät ÑOÁI TAÙC TIN CAÄY !

Caùc taùc phaåm vaø thí sinh ñoaït giaûi trong hoäi thi veõ Deâ VIUP 2015

Giaûi ñaëc bieät cuûa “Khoâng gian soáng 2014”

Nhöõng göông maët hoäi vieân môùi cuûa Hoäi KTS VN

VIUP ñeán thaêm quaàn theå di saûn theá giôùi Traøng An vaø nhaø thôø ñaù Phaùt Dieäm

SË 73 . 2015

TIN QUOÁC TEÁ MYÕ

Môû roäng truï sôû môùi cuûa Facebook

Facebook ñaõ môû roäng truï sôû chính taïi Menlo Park - California (Myõ) sang toøa nhaø lôùn hôn nhieàu. Nhaân vieân coâng ty ñaõ baét ñaàu chuyeån ñeán ñaây töø 30/3/2015.

AI CAÄP

Khôûi ñoäng 4 sieâu döï aùn, toång voán 72 tyû USD

Toøa nhaø ñöôïc thieát keá bôûi kieán truùc sö noåi tieáng Frank Gehry - ngöôøi töøng thieát keá Raïp haùt Walt Disney cuûa Los Angeles (Myõ) vaø Baûo taøng Guggenheim (Taây Ban Nha), toøa nhaø môùi laø döï aùn khoång loà vaø maát tôùi vaøi naêm môùi hoaøn thaønh. Coù dieän tích gaàn 40.000m2, ñaây laø moät coâng trình lôùn coù söùc chöùa 2.800 ngöôøi. Moät trong nhöõng ñieåm nhaán chính cuûa toøa nhaø laø khu vöôøn treân saân thöôïng roäng hôn 36.000m2. Theo kieán truùc sö, Mark Zuckerberg, Toång Giaùm ñoác Facebook muoán moät xaây döïng moät khoâng gian thöïc teá, khoâng phoâ tröông, tieát kieäm chi phí. Taïi ñaây, coù moät khu vöôøn ñöôïc troàng khoaûng 400 caây ñöôïc troàng treân khu vöôøn naøy. Facebook hy voïng ñaây seõ laø nôi “ñaát laønh chim ñaäu” theo ñuùng nghóa ñen. Phaàn noùc cuûa toøa nhaø söû duïng vaät lieäu caùch ly nhaèm giaûm tính daãn ñieän, daãn nhieät, ñeå toái giaûn chi phí laøm maùt vaø söôûi aám.

AÁN ÑOÄ

Bieán giaác mô 100 thaønh phoá “thoâng minh” thaønh hieän thöïc

Ngay sau khi leân naém quyeàn laõnh ñaïo hoài thaùng 5/2014, Thuû töôùng Narendra Modi ñaõ ñöa ra nhieàu keá hoaïch phaùt trieån taùo baïo, trong ñoù coù yù töôûng phaùt trieån 100 thaønh phoá “thoâng minh” doïc caùc haønh lang giao thoâng lôùn nhaèm taïo vieäc laøm, naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng ñoâ thò vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa AÁn Ñoä. Theo muïc tieâu cuûa Chính phuû AÁn Ñoä, thaønh phoá “thoâng minh” seõ coù chaát löôïng soáng toát hôn, cô hoäi vieäc laøm vaø ñaàu tö lôùn hôn, trong ñoù coâng ngheä thoâng tin (IT) vaø caùc lónh vöïc coâng ngheä khaùc seõ ñoùng vai troø chính trong phaùt trieån nhöõng thaønh phoá môùi naøy. Hieän coù nhieàu giaûi phaùp coâng ngheä cho caùc thaønh phoá “thoâng minh,” trong ñoù caùc coâng ty nhö Cisco, Siemens, IBM vaø Hitachi ñaõ leân keá hoaïch chi tieát.

NHAÄT BAÛN

Xaây döïng phaùt trieån phuïc vuï World Cup Boùng baàu duïc naêm 2019 Vôùi 12 ñòa ñieåm ñöôïc löïa choïn cho vieäc toå chöùc World Cup Boùng baàu duïc naêm 2019, caùc thaønh phoá chuû nhaø cuûa Nhaät Baûn ñang ñaåy nhanh quaù trình ñaàu tö phaùt trieån caùc cô sôû theå thao cuûa mình. Hai saân vaän ñoäng quy moâ lôùn seõ ñöôïc xaây döïng môùi, ñoù laø saân vaän ñoäng quoác gia môùi taïi Tokyo vaø saân vaän ñoäng Memorial Kamaishi laø saân vaän ñoäng ñöôïc xaây döïng laïi sau traän ñoäng ñaát naêm 2011 taïi Iwate.

Caùc coâng trình caûi taïo ñöôïc leân keá hoaïch raát chi tieát, cuï theå nhaèm ñaùp öùng caùc tieâu chuaån quoác teá. Seõ coù raát nhieàu ngöôøi haâm moä trong nöôùc vaø quoác teá ñeán ñaây. Kamaishi laø thaønh phoá duy nhaát ñöôïc löïa choïn nhöng chöa coù ñaàu tö phaùt trieån saép tôùi seõ ñöôïc ñaàu tö xaây döïng moät saân vaän ñoäng trong 7ha taïi khu vöïc phía bôø bieån soùng thaàn nhaán chìm.

SË 73 . 2015

Trong ñoù, 45 tyû USD seõ ñöôïc duøng ñeå xaây thuû ñoâ môùi, soá coøn laïi seõ ñöôïc ñaàu tö vaøo caùc döï aùn naêng löôïng. Trong ngaøy hoïp thöù hai cuûa Hoäi nghò phaùt trieån kinh teá Ai Caäp (EEDC), Ai Caäp ñaõ kyù haøng loaït thoaû thuaän ñaàu tö vôùi caùc quoác gia Arab vaø caùc toå chöùc quoác teá vôùi toång giaù trò leân tôùi haøng chuïc tyû USD. Cuï theå, Ai Caäp kyù vôùi Caùc tieåu vöông quoác Araäp thoáng nhaát (UAE) thoûa thuaän trò giaù 45 tyû USD ñeå xaây döïng thuû ñoâ haønh chính kinh teá môùi ôû phía Ñoâng thuû ñoâ Cairo. Leã kyù dieãn ra döôùi söï chöùng kieán cuûa Toång thoáng nöôùc chuû nhaø Abdel-Fattah al-Sisi vôùi Phoù Toång thoáng kieâm Thuû töôùng UAE Mohammed bin Rashed al-Maktoum. Döï kieán, thuû ñoâ haønh chính - kinh teá môùi ôû phía Ñoâng Cairo seõ roäng khoaûng 28.000ha. Ñoàng thôøi, Boä tröôûng Daàu moû Ai Caäp Sherif Ismail cuõng ñaõ kyù thoaû thuaän trò giaù 12 tyû USD vôùi Toång giaùm ñoác Taäp ñoaøn BP cuûa Anh Bob Dudley veà vieäc môû roäng hoaït ñoäng thaêm doø daàu khí ôû treân bieån Ñòa Trung Haûi vaø khu vöïc bôø Ñoâng, bôø Taây soâng Nile. Ñaây laø thoaû thuaän lôùn nhaát töø tröôùc ñeán nay veà naêng löôïng taïi Ai Caäp nhaèm giuùp nöôùc naøy ñaûm baûo saûn xuaát 25% löôïng daàu trong nöôùc vaø thu heïp khoaûng caùch veà nhu caàu daàu moû ôû caùc khu vöïc khaùc nhau. Cuõng taïi hoäi nghò, Boä tröôûng Isamil kyù thoaû thuaän trò giaù 5 tyû USD vôùi taäp ñoaøn saûn xuaát daàu moû cuûa Italy Eni Claudio Descalzi veà haùt trieån vaø thaêm doø daàu thoâ. Chính phuû Ñöùc vaø taäp ñoaøn Siemens cuõng cho bieát haõng naøy ñaõ ñaït ñöôïc “caùc thoûa thuaän chaéc chaén” veà döï aùn nhaø maùy ñieän vôùi Ai Caäp coù toång trò giaù 10 tyû USD. Theo thoûa thuaän, Siemens seõ xaây döïng taïi Ai Caäp moät nhaø maùy ñieän chu trình hoãn hôïp coù coâng suaát 4,4GW, moät nhaø maùy ñieän chaïy baèng naêng löôïng gioù coù coâng suaát 2GW vaø moät nhaø maùy saûn xuaát caùnh quaït cho tuoác bin phong naêng.

ITALY

Phuïc hoài “Ñeàn thôø hoøa bình” nhaân kyû nieäm thaønh laäp Rome

Ñeàn thôø hoøa bình - moät trong nhöõng kieán truùc ít ñöôïc bieát ñeán ôû thuû ñoâ Rome cuûa Italy, seõ ñöôïc khoâi phuïc laïi nhaân dòp kyû nieäm ngaøy thaønh laäp thaønh phoá naøy. Ngöôøi phuï traùch Cô quan quaûn lyù di saûn Rome, oâng Claudio Parisi Presicce cho bieát vieäc taùi taïo coâng trình kieán truùc naøy seõ ñöôïc khôûi coâng vaøo ñaàu thaùng Ba, trong ñoù vieäc phuïc hoài 5 chieác coät bò thieáu trong phaàn coøn laïi cuûa di saûn ñöôïc Hoaøng ñeá Vespasian xaây döïng vaøo khoaûng naêm 75 sau Coâng nguyeân seõ hoaøn taát ñuùng ngaøy kyû nieäm thaønh laäp thaønh phoá Rome (21/4).

AUSTRALIA

Tieán haønh naâng caáp Nhaø haùt Sydney Opera House

Chính quyeàn thaønh phoá Sydney, bang New South Wales, Australia, ñaõ quyeát ñònh tieán haønh naâng caáp coâng trình kieán truùc Nhaø haùt Opera House.

ANH

YÙ töôûng nhaø choïc trôøi khoâng boùng toái

Söû duïng caùc taám phaûn chieáu aùnh saùng maët trôøi vaøo goùc toái ôû chaân toøa nhaø laø yù töôûng ñoäc ñaùo cuûa moät coâng ty kieán truùc cuûa Anh.

OÂng Parisi Presicce tieát loä, caùc khoái lôùn cuûa haøng coät baèng ñaù caåm thaïch Ai Caäp ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø taùi taïo cho döï aùn khoâi phuïc baèng caùch söû duïng caùc coâng ngheä heát söùc phöùc taïp, tinh vi vaø coù tính ñeán khaû naêng chòu ñöôïc ñoäng ñaát. Theo CNN, coâng ty kieán truùc NBBJ, Anh, vöøa ñeà xuaát moät giaûi phaùp thieát keá maø hoï moâ taû laø “nhöõng toøa thaùp khoâng boùng toái”. Caùc kieán truùc sö kyø voïng seõ xaây döïng nhöõng toøa nhaø coù khaû naêng phaûn chieáu aùnh saùng töø caùc taàng treân cao, giuùp aùnh saùng maët trôøi chieáu xuoáng nhieàu hôn ôû caùc taàng thaáp gaàn maët ñaát. Caùc kieán truùc sö seõ söû duïng moät thuaät toaùn trong giai ñoaïn thieát keá ñeå tính toaùn vò trí ñaët caùc taám phaûn chieáu aùnh saùng maët trôøi. Caùc taám khaùc nhau duøng cho thôøi gian nhaát ñònh trong ngaøy, vò trí, hình daùng rieâng bieät cuûa moãi toøa nhaø vaø caùc muøa khaùc nhau trong naêm. Caùc taám phaûn chieáu giuùp khoâng gian coâng coäng taïi chaân caùc toøa nhaø ñöôïc saùng hôn. Döï ñoaùn, coù hôn 200 toøa nhaø choïc trôøi coù theå ñöôïc xaây môùi ôû London trong vaøi naêm tôùi. NBBJ cho raèng, caùc nhaø thieát keá laøm vieäc ôû nhöõng nôi khaùc coù theå söû duïng yù töôûng cuûa hoï.

THUÏY SÓ

YÙ töôûng cho khaùch saïn cao nhaát theá giôùi Döï aùn xaây döïng 7123 Tower cao 381m naèm taïi moät ngoâi laøng nhoû cuûa Thuïy Só, giöõa nhöõng ngoïn nuùi huøng vó cuûa daõy Alps seõ trôû thaønh khaùch saïn cao nhaát theá giôùi vôùi chieàu cao töông ñöông toøa nhaø Empire State (Myõ) khi ñöôïc hoaøn thaønh vaøo naêm 2019.

Theo ñoù, 7132 Tower seõ ñöôïc xaây döïng taïi thaønh phoá Vals, bang Granbunden, Thuïy Só. Toøa thaùp coù thieát keá hình truï vaø ñöôïc bao boïc xung quanh baèng kính. Morphosis Architects, ñôn vò thieát keá khaùch saïn cho bieát, toøa nhaø coù thieát keá toång theå moûng, nhoû goïn, seõ raát hôïp vôùi khung caûnh laøng queâ vaø voâ cuøng haøi hoøa vôùi thieân nhieân xung quanh.

Theo keá hoaïch, chi phí naâng caáp “Nhaø Soø” naøy seõ leân tôùi hôn 200 trieäu AUD, trong ñoù chuû yeáu daønh cho naâng caáp phaàn kieán truùc caùnh, hieän ñaïi hoùa phoøng hoøa nhaïc, caûi thieän ñoä vang aâm thanh vaø naâng caáp heä thoáng maùy moùc cuõng nhö loái ra vaøo nhaø haùt.

Toøa thaùp roäng 53,000m2 naøy seõ coù 107 phoøng khaùch vaø phoøng caên hoä, bao goàm nhieàu hoà bôi, khu vöïc spa, phoøng khieâu vuõ, thö vieän, nhaø haøng, quaùn caø pheâ, quaùn bar, sky bar, moät phoøng tröng baøy vaø moät trung taâm theå duïc.

Keá hoaïch naâng caáp Nhaø haùt Sydney naèm trong döï aùn cô sôû haï taàng vaên hoùa trò giaù 600 trieäu AUD taäp trung vaøo khu vöïc vònh Walsh maø chính quyeàn cuûa oâng Baird döï kieán seõ chính thöùc trieån khai neáu taùi ñaéc cöû vaøo thaùng tôùi.

Do thieát keá sieâu moûng cuûa caùc toøa nhaø vaø heä thoáng kính vöøa trong suoát vöøa phaûn chieáu, gaàn nhö moãi phoøng seõ coù moät caùi nhìn toaøn caûnh cuûa thung luõng cuøng vôùi thieân nhieân xanh maùt beân ngoaøi.

Vôùi chieàu cao 381m, toøa thaùp seõ coù chieàu cao töông ñöông toøa nhaø Empire State ôû NewYork, cao hôn toøa nhaø cao nhaát phía Taây chaâu AÂu laø Shard cuûa London 80m.

Tuy nhieân, döï aùn vaãn ñang phaûi ñôïi chính quyeàn ñòa phöông toå chöùc moät cuoäc boû phieáu ñeå tröng caàu daân yù laáy yù kieán cuûa coâng chuùng tröôùc khi coù theå tieán haønh. SË 73 . 2015

Khôûi coâng döï aùn khu ñoâ thò nghìn tyû

Khu ñoâ thò hieän ñaïi phía Ñoâng hoøn Caëp Beø - thaønh phoá Haï Long - Quaûng Ninh ñaõ ñöôïc chính thöùc khôûi coâng. Ñaây laø döï aùn coù toång kinh phí leân tôùi 3.899 tyû ñoàng do Coâng ty Traùch nhieäm höõu haïn Phaùt trieån ñoâ thò Quaûng Ninh laøm chuû ñaàu tö.

Ñieàu chænh quy hoaïch KÑT Ñoâng Nam ñöôøng Traàn Duy Höng

Khu ñoâ thò hieän ñaïi phía Ñoâng hoøn Caëp Beø coù quy moâ 17,89ha, naèm phía treân ñòa baøn phöôøng Hoàng Haûi - thaønh phoá Haï Long. Ñieåm ñoäc ñaùo cuûa döï aùn laø xaây döïng khu nhaø ôû keát hôïp phoá thöông maïi ñi boä, hình thaønh trung taâm vaên hoùa, thöông maïi vaø du lòch. Khu ñoâ thò môùi seõ coù 70 caên bieät thöï 3 taàng, 231 nhaø lieàn keà 4-5 taàng, 125 caên nhaø phoá thöông maïi 4 taàng, 1 toøa nhaø hoãn hôïp dòch vuï vaø chung cö 35 taàng. Döï kieán sau khi hoaøn thaønh vaøo naêm 2020, khu ñoâ thò môùi seõ giaûi quyeát nhu caàu nhaø ôû vaø nôi laøm vieäc cho khoaûng töø 3.0003.500 ngöôøi. Ñaâyø laø döï aùn quan troïng, coù toång kinh phí ñaàu tö laø 3.899 tyû VNÑ. Coâng ty kieán truùc Surbana, coâng ty thieát keá haøng ñaàu cuûa Singapore laø ñôn vò laäp quy hoaïch cho döï aùn. Döï kieán,döï aùn seõ ñöôïc hoaøn thaønh vaøo naêm 2020.

HAØ NOÄI

Phía Baéc soâng Hoàng seõ laø moät vaønh ñai xanh Sôû Quy hoaïch – Kieán truùc Haø Noäi phoái hôïp vôùi UBND huyeän Ñoâng Anh, Gia Laâm, Meâ Linh toå chöùc coâng boá vaø baøn giao quy hoaïch phaân khu ñoâ thò GN, tyû leä 1/5000.

Dieän tích nghieân cöùu phaân khu 5.426ha, daân soá ñeán naêm 2030 laø 136.000 ngöôøi. Tính chaát chính cuûa phaân khu laø khoâng gian caây xanh, maët nöôùc, caùc neäm xanh caây xanh naèm giöõa caùc khu vöïc phaùt trieån ñoâ thò môùi vaø hieän höõu, ñoùng vai troø laø caùc khoâng gian môû - sinh thaùi vaø caûnh quan ñoâ thò. Phaân khu GN ôû phía Baéc soâng Hoàng thuoäc ñòa giôùi haønh chính cuûa 30 xaõ vaø thò traán cuûa 3 huyeän Ñoâng Anh, Gia Laâm, Meâ Linh. Phaân khu GN coù vò trí ñaëc bieät, traûi daøi 28km theo höôùng Taây Baéc - Ñoâng Nam; tieáp giaùp vôùi nhieàu phaân khu ñoâ thò. Moät soá tuyeán ñöôøng chính ñoâ thò caét qua khu vöïc nghieân cöùu nhö ñöôøng Nhaät Taân - Noäi Baøi, ñöôøng Vaønh ñai 3, Vaønh ñai 4, ñöôøng Baéc Thaêng Long - Noäi Baøi… Trong phaân khu naøy, quyõ ñaát thuoäc ñòa baøn huyeän Ñoâng Anh chieám tôùi 60%. Vieäc thu huùt ñaàu tö cho khu vöïc phaân khu GN raát choïn loïc vôùi muïc tieâu sinh thaùi, giöõ gìn khoâng gian caây xanh - maët nöôùc nhö muïc tieâu maø quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät ñaõ xaùc ñònh.

Coâng boá quy hoaïch chung xaây döïng huyeän Ba Vì Sôû Quy hoaïch – Kieán truùc Haø Noäi ñaõ phoái hôïp vôùi UBND huyeän Ba Vì toå chöùc coâng boá vaø baøn giao quy hoaïch chung xaây döïng huyeän Ba Vì ñeán naêm 2030, tyû leä 1/10.000.

Phaïm vi laäp quy hoaïch theo ñòa giôùi haønh chính cuûa huyeän bao goàm 1 thò traán vaø 30 xaõ. Quy moâ dieän tích nghieân cöùu quy hoaïch laø 42.402,7ha, daân soá ñeán naêm 2030 khoaûng 295.000 ngöôøi. Cô caáu phaùt trieån kinh teá cuûa huyeänlaø thöông maïi, dòch vuï, du lòch, coâng nghieäp, xaây döïng, noâng nghieäp. Naèm trong khu vöïc haønh lang xanh, huyeän Ba Vì ñöôïc phaùt trieån theo moâ hình caáu truùc vôùi ba truïc ngang coù chöùc naêng keát noái huyeän vôùi trung taâm Haø Noäi vaø caùc tænh, huyeän laân caän, thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá laø QL32, ñöôøng Hoà Chí Minh vaø truïc khoâng gian soâng Tích. Quy hoaïch cuõng xaùc ñònh hình thaønh 8 trung taâm taïo ñoäng löïc hoã trôï phaùt trieån dòch vuï, du lòch vaø noâng nghieäp toaøn huyeän.

SË 73 . 2015

Khu ñoâ thò Ñoâng Nam ñöôøng Traàn Duy Höng coù vò trí ôû phía Taây Nam TP Haø Noäi. Theo quy hoaïch, seõ laáy khoâng gian caây xanh, khoâng gian caùc coâng trình thaáp taàng laø troïng taâm noåi baät heä thoáng caùc coâng trình cao taàng taïo ñieåm nhaán cho khu vöïc. UBND TP Haø Noäi vöøa kyù quyeát ñònh pheâ duyeät Ñieàu chænh toång theå Quy hoaïch chi tieát Khu ñoâ thò Ñoâng Nam ñöôøng Traàn Duy Höng, tyû leä 1/500. Ñòa ñieåm taïi phöôøng Trung Hoøa, quaän Caàu Giaáy vaø phöôøng Nhaân Chính, quaän Thanh Xuaân, TP Haø Noäi. Theo ñoù, Khu ñoâ thò Ñoâng Nam ñöôøng Traàn Duy Höng coù vò trí ôû phía Taây Nam TP Haø Noäi, giaùp ñöôøng xuyeân taâm vaøo TP (ñaïi loä Thaêng Long), phía Taây Baéc giaùp ñöôøng Traàn Duy Höng; phía Taây Nam giaùp ñöôøng Khuaát Duy Tieán; Phía Ñoâng Nam giaùp coâng vieân - hoà ñieàu hoøa Nhaân Chính vaø Khu ñoâ thò môùi Trung Hoøa - Nhaân Chính; phía Ñoâng Baéc giaùp ñöôøng Hoaøng Ñaïo Thuùy. Khu ñoâ thò coù toång dieän tích 354.997m2, quy moâ daân soá khoaûng 12.644 ngöôøi. Ñieåm nhaán chuû ñaïo laø caùc coâng trình cao taàng doïc truïc ñöôøng Traàn Duy Höng, Vaønh ñai 3 ñöôïc toå chöùc ñoùn höôùng nhìn töø phía ñaûo giao thoâng laø nuùt giao vôùi ñaïi loä Thaêng Long.

Baøn giao saûn phaåm döï aùn VLAP huyeän ÖÙng Hoøa

Sôû TN&MT Haø Noäi ñaõ toå chöùc hoäi nghò baøn giao saûn phaåm döï aùn VLAP (Hoaøn thieän vaø hieän ñaïi hoùa heä thoáng quaûn lyù ñaát ñai) cho huyeän ÖÙng Hoøa. SË 73 . 2015

Huyeän ÖÙng Hoøa ñaõ thöïc hieän xong 29/29 xaõ, thò traán treân ñòa baøn vaø ñang vaän haønh thöû moät soá öùng duïng veà thoâng tin thöûa ñaát qua heä thoáng maïng di ñoäng. Cô sôû döõ lieäu hieän taïi giuùp ngöôøi daân coù theå nhaén tin vaøo toång ñaøi vaø nhaän ñöôïc thoâng tin veà dieän tích, tình traïng phaùp lyù cuûa thöûa ñaát caàn thoâng tin. Ngoaøi ra, coâng taùc kieåm tra nghieäm thu 5 goùi thaàu dòch vuï kyõ thuaät cuõng ñaõ hoaøn thaønh; ñaõ thöïc hieän giaûi ngaân vôùi toång soá 43,1/50,6 tyû ñoàng theo hôïp ñoàng, ñaït 85,2%. Töø nay ñeán 30/6, Ban Quaûn lyù döï aùn VLAP Haø Noäi tieáp tuïc phoái hôïp vôùi caùc ñôn vò lieân quan hoaøn thieän hoà sô nghieäm thu saûn phaåm; vaän haønh, baûo trì heä thoáng cô sôû döõ lieäu ñòa chính ñaõ coù vaø thöïc hieän caäp nhaät chænh lyù bieán ñoäng ñaát ñai thöôøng xuyeân.

25 nghìn tyû ñoàng quy hoaïch heä thoáng soâng Ñaùy

Döï aùn Quy hoaïch phoøng choáng luõ vaø ñeâ ñieàu heä thoáng soâng Ñaùy beân caïnh phuïc vuï ña muïc tieâu thì seõ taäp trung vaøo muïc tieâu cuï theå laø xaùc ñònh tuyeán thoaùt luõ oån ñònh, ñaûm baûo chuyeån taûi caùc caáp löu löôïng, ñaùp öùng yeâu caàu caáp nöôùc phuïc vuï daân sinh. Cuøng vôùi ñoù phaûi ñaûm baûo vieäc keát hôïp giao thoâng, caûi thieän moâi tröôøng. Trong quy hoaïch vieäc söû duïng caûnh quan, ñaát ñai cuõng ñöôïc tính toaùn kyõ caøng. Ñaëc bieät, neáu ñöa nhöõng con soâng thuoäc heä soáng soâng Ñaùy trôû laïi ñöôïc vôùi traïng thaùi töï nhieân thì ñoù laø cô hoäi ñeå phaùt trieån ñôøi soáng vaø kinh teá raát lôùn cho caùc tænh coù soâng naøy chaûy qua.

NGHEÄ an

Khu kinh teá Ñoâng Nam Ngheä An ñöôïc môû roäng hôn 20.700ha Nhaèm söûa ñoåi vaø boå sung noäi dung taïi Khoaûn 1, Ñieàu 2 veà Quy cheá hoaït ñoäng cuûa Khu kinh teá Ñoâng Nam Ngheä An, Thuû töôùng Chính phuû vöøa ban haønh Quyeát ñònh soá 10/2015/QÑ-TTg.

Cuï theå, dieän tích cuûa Khu kinh teá Ñoâng Nam Ngheä An thuoäc tænh Ngheä An seõ ñöôïc ñieàu töø hôn 20.026ha leân hôn 20.776ha, phaàn dieän tích ñöôïc taêng theâm laø cuûa Khu coâng nghieäp dòch vuï & ñoâ thò VSIP Ngheä An (750ha). Laàn môû roäng dieän tích cuûa Khu kinh teá Ñoâng Nam Ngheä An ñöôïc ghi nhaän ñeán nay laø laàn thöù 2. Ban ñaàu, ñoà aùn quy hoaïch coù dieän tích laø 18.826,47ha, ñaõ ñöôïc taêng leân khoaûng 20.026,47ha trong laàn ñieàu chænh ñaàu tieân.

QUAÛNG NAM

Xem xeùt thu hoài döï aùn Laøng du lòch sinh thaùi Gami Hoäi An

Laõnh ñaïo tænh ñaõ chæ ñaïo caùc sôû, ban ngaønh khaån tröông xem xeùt hoà sô phaùp lyù lieân quan ñeán vieäc thu hoài döï aùn Laøng du lòch sinh thaùi Gami Hoäi An, tröôùc ngaøy 10/4 phaûi trình leân UBND tænh quyeát ñònh.

OÂng Ñinh VaênThu cuõngyeâu caàu Chi cuïc Thueá TP. Hoäi An tieán haønhtheo doõi, ñoân ñoác chuû ñaàu tö döï aùn (Coâng ty CP Ñaàu tö du lòch vaø Kinh doanh hoäi nghò Gami Hoäi An) noäp caùc khoaûn nôï thueá vaøo ngaân saùch vaø xöû lyù nhöõngtoàn taïi lieân quan ñeánnghóa vuï taøi chính. Laõnh ñaïo tænh cuõng yeâu caàu UBND TP. Hoäi An chæ ñaïo chuû ñaàu tökhaån tröông thaùo caùcdôõ taøi saûn treân ñaát vaø baøn giao khu ñaát laïicho Trung taâm Phaùt trieån quyõ ñaát TP. Hoäi An.

Ngoaøi ra, quy hoaïch cuõng xaùc ñònh caùc giaûi phaùp oån ñònh, an toaøn cho daân khi phaûi choáng luõ thieát keá; taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù, choáng laán chieám trong vuøng daãn thoaùt luõ...

Ñöôïc khôûi coâng vaøo ngaøy 11/3/2008, döï aùn Laøng du lòch sinh thaùi Gami Hoäi Ancoù toång voán ñaàu tö laø43 trieäu USD. Döï aùn ñöôïc quy hoaïch treân khu ñaát roäng 113ha, goàm moät ñaûo lôùn vaø moät ñaûo nhoû treân soâng Hoaøi (TP. Hoäi An).

Ñöôïc bieát, toång kinh phí ñaàu tö ñeå caûi taïo loøng daãn soâng Ñaùy vaøo khoaûng gaàn 25 nghìn tyû ñoàng.

Ñaàu tö 3.000 tyû ñoàng xaây nhaø ga quoác teá Saân bay Ñaø Naüng

ÑAØ NAÜNG Toång Coâng ty Caûng haøng khoâng Vieät Nam vöøa ñeà xuaát Boä GTVT döï aùn ñaàu tö môùi nhaø ga quoác teá taïi Saân bay Ñaø Naüng vôùi coâng suaát 4 trieäu haønh khaùch/naêm. Theo Toång Coâng ty Caûng haøng khoâng Vieät Nam, toaøn boä nhaø ga noäi ñòa vaø quoác teá Ñaø Naüng coù coâng suaát 6 trieäu khaùch/naêm, trong khi ñoù, naêm 2014 löôïng khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán Ñaø Naüng ñaõ hôn 5,8 trieäu löôït (hôn 800.000 khaùch quoác teá). Döï kieán, nhaø ga seõ quaù taûi trong 1-2 naêm tôùi. Ngoaøi vieäc nhaø ga caàn môû roäng, nhaø khaùch VIP ñeå phuïc vuï Hoäi nghò APEC seõ toå chöùc ôû Ñaø Naüng vaøo naêm 2017 cuõng caàn ñöôïc ñaàu tö. Döï aùn xaây döïng nhaø ga quoác teá môùi coù toång voán ñaàu tö döï kieán 3.000 tyû ñoàng, trong ñoù voán xaây laép laø 2.000 tyû ñoàng, mua saém thieát bò cho nhaø ga môùi trò giaù 1.000 tyû ñoàng. Nhaø ga môùi coù coâng suaát phuïc vuï 2 trieäu khaùch quoác teá trong giai ñoaïn 1 vaø ñaït 4 trieäu khaùch trong giai ñoaïn 2. SË 73 . 2015

hoà chí minh

Seõ ñieàu chænh quy hoaïch chung ñeán naêm 2030

Sôû Quy hoaïch & Kieán truùc ñaõ ñöôïc UBND TP.HCM giao nhieäm vuï phoái hôïp cuøng caùc ñôn vò coù lieân quan tieán haønh xaây döïng ñeà cöông ñieàu chænh quy hoaïch chung xaây döïng TP ñeán naêm 2030.

bình döông

6.000 nhaø ôû xaõ hoäi cho lao ñoäng nhaäp cö ñöôïc xaây theâm

Beân caïnh vieäc xuùc tieán xaây döïng ñieàu chænh quy hoaïch chung TP ñeán naêm 2030, TP.HCM cuõng laäp keá hoaïch ñieàu chænh höôùng tuyeán ñöôøng ven soâng Saøi Goøn ñoaïn töø ñöôøng Toân Ñöùc Thaéng ñeán caàu Saøi Goøn. Trong luùc chôø ñôïi ñeà cöông treân ñöôïc thoâng qua, Sôû Taøi nguyeân & Moâi tröôøng tieán haønh toå chöùc laáy yù kieán töø caùc cô quan vaø ñôn vò coù lieân quan nhaèm töøng böôùc tieán ñeán hoaøn chænh ñeà cöông laäp quy hoaïch xöû lyù chaát thaûi raén TP ñeán naêm 2025 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2030. Veà nguyeân taéc ñieàu chænh quy hoaïch ñoái vôùi höôùng tuyeán ñöôøng ven soâng Saøi Goøn, ôû tuyeán ñoaïn ñöôøng Toân Ñöùc Thaéng - caàu Saøi Goøn cuõng ñaõ ñöôïc UBND TP pheâ duyeät. Cuï theå: Seõ tieán haønh thöïc hieän quy hoaïch ñöôøng ven soâng Saøi Goøn theo höôùng keùo daøi lieân tuïc töø tuyeán ñöôøng Toân Ñöùc Thaéng tôùi baùn ñaûo Thanh Ña - Bình Quôùi. Ñoàng thôøi, tieán haønh xaây döïng keát noái ñoàng boä vò trí tuyeán naèm veà phía bôø soâng Saøi Goøn vôùi heä thoáng coâng trình haï taàng kyõ thuaät theo quy hoaïch, ñoù laø tuyeán vaø nhaø ga metro soá 1, xe buyùt nhanh BRT… Beân caïnh ñoù, TP cuõng khuyeán khích vieäc toå chöùc giao thoâng ngaàm nhaèm giöõ gìn caûnh quan chung cuûa khu vöïc bôø soâng.

Khaùnh thaønh döï aùn laøm thay ñoåi cuoäc soáng trieäu ngöôøi daân

Môùi ñaây, coâng trình caûi taïo, naâng caáp keânh Taân Hoùa - Loø Goám ñi qua 5 quaän cuûa TP. Hoà Chí Minh, ñaõ ñöôïc khaùnh thaønh, ñöa vaøo söû duïng.

Ñaây laø döï aùn thaønh phaàn soá 4, caûi taïo keânh vaø ñöôøng doïc keânh Taân Hoùa – Loø Goám thuoäc tieåu döï aùn naâng caáp ñoâ thò TPHCM (HUUP), döï aùn naâng caáp ñoâ thò Vieät Nam (VUUP). Döï aùn goàm 6 haïng muïc, Döï aùn Taân Hoøa – Loø Goám thuoäc haïng muïc 2; naâng caáp ôû haï taàng caáp 1,2, ñaàu noái haï taàng caáp 3 taïi quaän 6, 11, Taân Bình vaø Taân Phuù. Döï aùn coù toång chieàu daøi keânh caûi taïo laø 7,5km, toång möùc ñaàu tö haïng muïc chính keânh Taân Hoùa – Loø Goám treân 146 trieäu USD; toång möùc ñaàu tö sau khi ñieàu chænh boå sung caàu OÂng Buoâng 1,2 laø treân 166 trieäu USD. Sau khi caûi taïo vaø naâng caáp, ñaõ coù 2.501m coáng hoäp beâ toâng coát theùp ñöôïc ñoå taïi choã, hoaøn thaønh 7.863m keø hai beân bôø keânh, xaây döïng 11,515m ñöôøng löu thoâng treân coáng hoäp coù töø 2 tôùi 4 laøn xe vaø ñöôøng doïc keânh hôû vôùi moät hoaëc 2 laøn xe. Döï aùn treân giuùp 7 trieäu ngöôøi daân TP HCM, trong ñoù 2,5 trieäu ngöôøi ñöôïc höôûng lôïi tröïc tieáp töø keát quaû ñaàu tö coâng trình. Phaùt bieåu taïi leã khaùnh thaønh, baø Victoria Kwakwa- Giaùm ñoác Quoác gia Ngaân haøng Theá giôùi taïi Vieät Nam cho bieát, döï aùn laø moät ñieån hình xuaát saéc caáp quoác teá veà coâng taùc naâng caáp ñoâ thò, ngoaøi ra coâng trình coøn ñöôïc thöïc hieän trong moät thôøi gian ngaén kyû luïc chæ baèng 1/3 thôøi gian caûi taïo keânh Nhieâu Loäc - Thò Ngheø. Döï aùn cuõng chöùng minh raèng TP.HCM laø moät ñieån hình toát cho caùc ñòa phöông khaùc cuûa Vieät Nam veà taêng tröôûng xanh thoâng qua cam keát söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, caûi thieän moâi tröôøng vaø caûi thieän ñieàu kieän soáng cuûa ngöôøi ngheøo ñoâ thò, ñoàng thôøi giuùp TP.HCM taêng tính caïnh tranh kinh teá vaø trôû thaønh moät thaønh phoá ñaùng soáng hôn.

SË 73 . 2015

Hôn 6.100 caên hoä nhaø ôû xaõ hoäi daønh cho nhöõng ngöôøi lao ñoäng nhaäp cö ñaõ ñöôïc tænh Bình Döông khôûi coâng xaây döïng theâm. Döï aùn naèm taïi phöôøng Ñònh Hoøa - thaønh phoá Thuû Daàu Moät vôùi muïc ñích phuïc vuï nhu caàu nhaø ôû ñoái vôùi ñoái töôïng laø nhöõng ngöôøi nhaäp cö, coâng nhaân lao ñoäng ôû caùc khu coâng nghieäp laân caän. Coâng trinh xaây döïng naøy laø moät phaàn cuûa Ñeà aùn nhaø ôû xaõ hoäi ñöôïc UÛy ban Nhaân daân tænh Bình Döông pheâ duyeät töø nay ñeán naêm 2020 seõ tieán haønh thöïc hieän xaây hôn 60.000 caên hoä, coù toång voán ñaàu tö hôn 12.000 tyû ñoàng do Becamex laøm chuû ñaàu tö. Caùc caên hoä thuoäc döï aùn naøy coù dieän tích trong khoaûng 30-70m2, ñöôïc thieát keá vôùi tieän ích hieän ñaïi, phuø hôïp cho caùc gia ñình nhoû vôùi möùc hôïp lyù ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc nôi ôû ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng. Giaù cuûa moät caên hoä taïi ñaây theo chuû tröông chính saùch cuûa tænh Bình Döông seõ laø treân 100 trieäu ñoàng ñoái vôùi caên 30m2. Möùc giaù naøy heát söùc phuø hôïp vôùi ngöôøi coù thu nhaäp thaáp nhaèm taïo ñieàu kieän ñeå hoï coù ñöôïc moät choán an cö. Treân ñòa baøn Bình Döông hieän coù khoaûng hôn 800 ngöôøi lao ñoäng nhaäp cö, ña soá trong ñoù chöa coù nhaø ñeå ôû. Vì vaäy, coøn raát nhieàu coâng nhaân cuõng nhö lao ñoäng caàn taêng cöôøng tích luõy ñeå oån ñònh cuoäc soáng vaø coù nhu caàu böùc thieát ñoái vôùi vieäc mua nhaø ôû xaõ hoäi taïi Bình Döông.

KHAÙI NIEÄM

TAÊNG TRÖÔÛNG XANH Taêng tröôûng xanh Taêng tröôûng xanh nghóa laø thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá ñoàng thôøi ñaûm baûo raèng caùc nguoàn taøi saûn töï nhieân tieáp tuïc cung caáp caùc taøi nguyeân vaø dòch vuï moâi tröôøng thieát yeáu cho cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy, taêng tröôûng xanh phaûi laø nhaân toá xuùc taùc trong vieäc ñaàu tö vaø ñoåi môùi, laø cô sôû cho söï taêng tröôûng beàn vöõng vaø taêng cöôøng taïo ra caùc cô hoäi kinh teá môùi. (Theo Chieán löôïc Taêng tröôûng Xanh cuûa OECD)

Laø söï taêng tröôûng döïa treân quaù trình thay ñoåi moâ hình taêng tröôûng, taùi cô caáu neàn kinh teá nhaèm taän duïng lôïi theá so saùnh, naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá thoâng qua vieäc nghieân cöùu vaø aùp duïng coâng ngheä tieân tieán, phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng hieän ñaïi ñeå söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính, öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu, goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá moät caùch beàn vöõng. (Theo Chieán löôïc taêng tröôûng xanh Vieät Nam)

Taêng tröôûng xanh ñoâ thò Taêng tröôûng xanh ñoâ thò coù nghóa laø thuùc ñaåy phaùt trieån vaø taêng tröôûng kinh teá thoâng qua caùc hoaït ñoäng ñoâ thò laøm giaûm aûnh höôûng tieâu cöïc tôùi moâi tröôøng, tôùi taøi nguyeân thieân nhieân vaø giaûm aùp löïc leân caùc dòch vuï heä sinh thaùi. Xanh hoùa neàn kinh teá ñoâ thò truyeàn thoáng vaø môû roäng caùc khu vöïc ñoâ thò xanh nhaèm taïo ra taêng tröôûng (thoâng qua vieäc taêng cung vaø caàu), taïo vieäc laøm vaø taêng söùc haáp daãn ñoâ thò. Nhöõng taùc ñoäng naøy laø moät phaàn keát quaû cuûa söï töông taùc maïnh meõ hôn taïi khu vöïc ñoâ thò trong vieäc ñaït ñöôïc caùc hieäu quaû kinh teá, muïc tieâu moâi tröôøng vaø coâng baèng xaõ hoäi. (Theo OECD)

SË 73 . 2015

KHAÙI NIEÄM

Taêng tröôûng xanh ñoâ thò

moät soá ñeà xuaát nghieân cöùu Quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh ôû Vieät Nam

TS. KTS. Löu Ñöùc Cöôøng Phoù vieän tröôûng VIUP

In the last years, green growth has emerged as a global trend, receiving much attentioin from the academia as well as the policy makers in many countries. Green growth has also gradually been incorporated into economic policies in some countries and determined as a must-tendency towards sustainable development. This paper focuses on the following two issues: clarifying the concept of urban green growth and recommending a number of study topics serving for urban green growth planning and development. 16

SË 73 . 2015

rong nhöõng naêm gaàn ñaây, taêng tröôûng xanh noåi leân nhö moät xu höôùng toaøn caàu, thu huùt ñöôïc söï chuù yù cuûa giôùi hoïc giaû cuõng nhö caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch taïi nhieàu quoác gia. Taêng tröôûng xanh cuõng ñaõ töøng böôùc ñöôïc loàng gheùp vaøo trong chính saùch kinh teá cuûa moät soá nöôùc vaø ñaõ ñöôïc xaùc ñònh nhö moät xu höôùng taát yeáu höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Baøi vieát naøy taäp trung vaøo hai vaán ñeà: Laøm roõ khaùi nieäm taêng tröôûng xanh trong boái caûnh cuûa ñoâ thò vaø ñeà xuaát moät soá noäi dung nghieân cöùu caàn thöïc hieän phuïc vuï phaùt trieån vaø quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh ôû Vieät Nam.

1. Ñònh nghóa taêng tröôûng xanh ñoâ thò

Ñöùng tröôùc khuûng hoaûng kinh teá toaøn caàu vaø nhöõng moái ñe doïa caáp baùch veà khí haäu vaø moâi tröôøng thì taêng tröôûng xanh ñaõ noåi leân nhö moät moâ hình phaùt trieån môùi coù khaû naêng cuøng moät luùc ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu kinh teá vaø moâi tröôøng. Ñeå ñi ñeán moät ñònh nghóa veà taêng tröôûng xanh ñoâ thò caàn laøm roõ hai khaùi nieäm "Xanh" vaø "Taêng tröôûng" trong boái caûnh cuûa ñoâ thò. 1.1 Taêng tröôûng xanh laø gì? Taêng tröôûng xanh noåi leân töø cuoäc khuûng hoaûng kinh teá toaøn caàu. Ñeå coù theå giaûi quyeát khuûng hoaûng kinh teá, vieäc caûi caùch cô caáu kinh teá ñoøi hoûi höôùng tôùi caùc chính saùch kinh teá saùng taïo, trong ñoù vieäc aùp duïng caùc coâng ngheä thaân thieän vôùi moâi tröôøng vaø caùc coâng cuï khuyeán khích ñi keøm ñöôïc nhìn nhaän laø höôùng ñi môùi coù theå giaûi quyeát cuøng luùc hai muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá vaø beàn vöõng veà maët moâi tröôøng. Ñoàng thôøi, khi ñaït ñöôïc hai muïc tieâu naøy seõ taát yeáu daãn ñeán söï beàn vöõng veà maët xaõ hoäi do taêng tröôûng kinh teá giuùp taïo ra coâng aên vieäc laøm vaø beàn vöõng moâi tröôøng daãn tôùi naâng cao chaát löôïng soáng cuûa ngöôøi daân, hai yeáu toá tieân quyeát nhaèm xaùc laäp beàn vöõng xaõ hoäi. Caùc quoác gia aùp duïng caùc chieán löôïc kinh teá thaân thieän vôùi moâi tröôøng bao goàm moät soá goùi khoâi phuïc vaø kích thích kinh teá, töø ñaàu tö vaøo caùc döï aùn giao thoâng coâng coäng, caùc döï aùn

n i ÷ m

coâng trình xanh, nghieân cöùu vaø trieån khai (R&D) söû duïng nhieân lieäu sinh hoïc, caùc moâ hình coâng ngheä tieát kieäm naêng löôïng, phaùt trieån cô sôû haï taàng xanh (Khung 1). Caùc loaïi hình döï aùn naøy giuùp taïo ra caùc loaïi hình coâng nghieäp/ngaønh ngheà môùi, moät maët kích thích nghieân cöùu khoa hoïc, maët khaùc taïo theâm coâng aên vieäc laøm. Nhö vaäy, caùc muïc tieâu kinh teá,

thaùch thöùc kinh teá vaø moâi tröôøng baèng caùch neâu baät nhöõng cô hoäi cho caùc nguoàn löïc môùi cuûa taêng tröôûng kinh teá. Taêng tröôûng xanh taäp trung vaøo hai trong ba chaân kieàng cuûa phaùt trieån beàn vöõng (kinh teá vaø moâi tröôøng), vaø do vaäy laø moät phaàn cuûa söï phaùt trieån beàn vöõng, nhöng khoâng ñoàng nghóa vôùi noù. Ñieàu ñoù khoâng noùi raèng taêng tröôûng xanh boû

Khung 1. Lĩnh vực xanh Chapple (2008) đã xây dựng một khung khái niệm cho các "lĩnh vực xanh” trong đó bao gồm các hoạt động tập trung vào việc giảm sử dụng năng lượng và/hoặc cải thiện chất lượng môi trường. Sơ đồ dưới đây thể hiện các nền kinh tế xanh theo hai trục [2]: •

Trục dọc mô tả sự chuyển dịch từ các doanh nghiệp truyền thống hoạt động một cách chuyên sâu hoặc ít gây ô nhiễm, tới các doanh nghiệp của khu vực dịch vụ hoặc công nghiệp xanh mới nổi nơi mà doanh nghiệp tập trung vào khắc phục hoặc giảm ô nhiễm, sản xuất năng lượng xanh, đầu tư dự án xanh, v.v…

•

Trục ngang mô tả sự chuyển dịch từ các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm xanh tới các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xanh. Trong khi sản phẩm của các công ty công nghiệp có thể được nhập khẩu hoặc xuất khẩu, các doanh nghiệp tập trung vào lối sống hướng tới chỉ phục vụ thị trường nội địa. Đây là một sự khác biệt quan trọng mà các địa phương theo đuổi tăng trưởng xanh phải cân nhắc khi xây dựng chiến lược tăng trưởng của mình.

Sắc độ trong mỗi hộp dùng để chỉ mức độ thường xuyên của lĩnh vực hay được nhắc tới trong các tài liệu về tăng trưởng xanh (màu càng đậm càng hay được nhắc tới). Dưới cùng là các bên liên quan có ảnh hưởng đến tăng trưởng xanh.

Mới

Công nghệ (sản xuất)

Lối sống (tiêu dùng)

Nghiên cứu và Phát triển công nghệ sạch

Năng lượng và Các tiện ích

Nghiên cứu và phát triển sản phẩm lưu trữ và sinh ra năng lượng, vận tải, công nghệ nano, sản xuất thông minh,…

Điện, khí đốt, nước v.v…

Du lịch sinh thái Hướng dẫn du lịch, khách sạn,…

Công trình xanh Xây dựng tại chỗ, lắp đặt tấm pin mặt trời, các thiết bị mới, vật liệu xây dưng

Sản xuất áp dụng công nghệ sạch Sản xuất các sản phẩm nhạy cảm với môi trường, ít phát thải và/hoặc sử dụng năng lượng hiệu quả (ví dụ quang điện)

Quản lý chất thải

Làm vườn hữu cơ Tỉa xén, chăm sóc vườn, làm đẹp phong cảnh,…

Tái chế, phân trộn, nhiên liệu sinh khối, v.v… Hóa học và nguyên liệu

Sản xuất xanh khác Thiết bị tiết kiệm năng lượng, bao bì, nội thất xanh, các chế tạo khác sử dụng quy trình xanh,…

Quản lý công viên/ hệ sinh thái

Thu dọn đất hoang hóa, làm ô nhiễm ít hơn/ quá trình hóa học nguy hiểm

Bảo trì đường, chống xói mòn, loại bỏ các loài xâm lấn

Giao thông

Chế biến thực phẩm bền vững Đồ nướng, thanh năng lượng, trà và cà phê, thức ăn đã chế biến, v.v…

Truyền thống

K h ∏ i

Phương tiện và chế tạo các thành phần, các trạm nhiên liệu sinh học, điều hành, bảo dưỡng và sửa chữa,…

Hệ thống vận chuyển hàng hóa đô thị

Dịch vụ tài chính xanh Vốn rủi ro, đầu tư và các dịch vụ thương mại hóa phục vụ các công nghệ xanh mới

Các thiết lập"phủ xanh"khác Các công ty dịch vụ truyền thống đang xanh hóa các hoạt động (dịch vụ pháp lý, chính phủ, v.v…)

Vận chuyển hàng hóa, kho bãi, v.v…

Dịch vụ môi trường Các báo cáo tác động môi trường Các dịch vụ luật môi trường, kỹ thuật công trình , kiến trúc, quy hoạch, v.v….

Các hiệp hội thương mại

Dịch vụ sửa chữa và làm sạch Sửa chữa ô tô và kiểm tra khí thải, sửa chữa điện tử, sửa chữa xe đạp, làm sạch nhà “xanh”, v.v…

Các tổ chức phi lợi nhuận

Chính quyền

Các trường Đại học

Bán lẻ Nhà hàng, chợ nông sản, cửa hàng tạp hóa, sản phẩm làm sạch, quần áo, đồ gia dụng, xe hơi và xe đạp,…

Các tổ chức công đoàn

Các tiện ích

moâi tröôøng vaø xaõ hoäi ñöôïc ñoàng thôøi thoûa maõn. Moät vaøi quoác gia tieâu bieåu laø Vöông quoác Bæ vôùi 51% giaù trò goùi kích caàu höôùng tôùi taêng tröôûng xanh, con soá naøy ôû Coäng hoøa Phaùp laø 18%, 32% ôû Haøn Quoác (OECD, 2009a), 40% cuûa goùi kích caàu 586 tyû USD taïi Trung Quoác [1]...

qua vaán ñeà coâng baèng xaõ hoäi. Thöïc tieãn cho thaáy nhieàu saùng kieán taêng tröôûng xanh coù theå cung caáp caùc lôïi ích xaõ hoäi. Tuy nhieân, moät vaán ñeà caàn löu yù laø trong quaù trình chuyeån ñoåi sang neàn kinh teá xanh phaûi chuù yù khoâng ñeå boû soùt nhoùm lao ñoäng deã bò toån thöông.

Ñieàu caàn nhaá n maïnh laø taêng tröôûng xanh khoâng phaûi laø teân goïi khaùc cuûa phaùt trieån beàn vöõng. Taêng tröôûng xanh nhaán maïnh söï keát noái giöõa kinh teá vaø moâi tröôøng. Do ñoù, caùc chính saùch taêng tröôûng xanh nhaèm xaùc ñònh söï lieân keát giöõa nhöõng

Hình 1 moâ taû moái lieân heä giöõa caùc yeáu toá caáu thaønh phaùt trieån beàn vöõng vaø taêng tröôûng xanh.

Toùm laïi, taêng tröôûng xanh ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: SË 73 . 2015

n nhấn mạnh là tăng trưở ởng xanh kh hông phải làà tên gọi kháác của phát triển bền vữ ững.

ởng xanh nh hấn mạnh sự kết nối giữaa kinh tế và môi m trường. Do đó, các chính sách tăng trưởng ưở ằ xác định sự liên kết giữa ằm g những thách t thức kinh k tế và môôi trường bằằng cách nêuu bật những chho các nguồ ồn lực mới của c tăng trưở ởng kinh tế. Tăng trưởnng xanh tập trung t vào haai trong ba ềnng của phát triển bền vữ ững (kinh tếế và môi trườ ờng), và do vậy là một phần của sự ự phát triển ngg, nhưng khô ông đồng ngghĩa với nó. Điều đó khhông nói rằng tăng trưởnng xanh bỏ qua q vấn đề n xã hội. Th ng hực tiễn cho thấy nhiều sáng kiến tăăng trưởng xanh x có thể cung c cấp cácc lợi ích xã y nhiên, một vấnn Theo ng quá trình h chuyển đổi i sang nền k inh tế lưu ý là tron đề cần chú ý quy hoaïch, keá hoaïch. Quy hoaïch ñoâ thò phaûi Phaù t xanh trieån ñoâphải thò phaû i theo Chieán löôïc Taêng tröôûng Xanh cuûa OECD [3]: m lao dg xanh bị tổn thư ương. đểể bỏ sót nhóm Taênđộng g tröôûndễ nghóa laø thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá ñaûm baûo chaát löôïng, taàm nhìn vaø coù caùch tieáp caän theo höôùng beàn

ñoàng thôøi ñaûm baûo raèng caùc nguoàn taøi saûn töï nhieân tieáp tuïc cung caáp vöõng, ñaùp öùng tieâu chí ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi… Caùc quy hoaïch gian .ñoâ thò phaûi ñaûm baûo haøi hoøa kinh teá - sinh thaùi, thaân thieän caùcgiữa taøi nguyeâ n vaø tố dòch vuï moâi tröôø ng thieá t yeábền u chovữ cuoäc và soántăng g cuûatrưởng m tả mối liên hệ mô cáác yếu cấu u thành phát triển ững t khoângxanh. chuùng ta. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy, taêng tröôûng xanh phaûi laø nhaân toá xuùc moâi tröôøng, thuaän lôïi cho phaùt trieån giao thoâng coâng coäng. Caùc quy taùHình c trong 1. vieä ñaàu tötrưở vaø ñoå i môùxanh i, laø côvà sôû cho söï triển taêng tröôû n vöõng hoaïch ñoâ thò caàn ñi tröôùc moät böôùc ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa . cTăng ởng phát b ng beà bền vững heä sinh thaùi trong ñoâ thò, taïo döïng theâm nhieàu khoâng gian caây xanh, vaø taêng cöôøng taïo ra caùc cô hoäi kinh teá môùi. maët nöôùc phuïc vuï coäng ñoàng, baûo toàn caùc ñaëc tröng vaên hoùa ñoâ thò vaø caùc khu vöïc chöùc naêng phaûi thoûa maõn caùc tieâu chí veà moâi tröôøng. Ñaëc bieät, caàn coù loä trình ñaûm baûo caân ñoái vaø ña daïng caùc nguoàn löïc ñeå trieån khai thöïc hieän quy hoaïch. Quan ñieåm phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh phaûi ñöôïc cuï theå hoùa thoâng qua öu tieân phaùt trieån haï taàng ñoâ thò xanh vôùi heä thoáng giao thoâng xanh, tieát kieäm naêng löôïng, giaûm phaùt thaûi; phaùt trieån ñoâ thò söû duïng naêng löôïng tieát kieäm, naêng löôïng taùi taïo, ñoåi môùi vaø söû duïng coâng ngheä, kyõ thuaät, vaät lieäu saïch. Caùc tieán boä khoa hoïc - coâng ngheä caàn ñöôïc tieáp caän, öùng duïng roäng raõi trong phaùt trieån coâng trình xanh, ñoâ thò xanh. Tuyeân truyeàn roäng raõi tôùi coäng ñoàng, ñaåy maïnh hôïp taùc quoác teá vaø coù chính saùch thu huùt nhaø taøi trôï, caùc toå chöùc phaùt trieån, nhaø ñaàu tö tham gia thöïc hieän chuû tröông naøy. Beân caïnh ñoù, ñeå phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò Vieät Nam theo höôùng taêng tröôûng xanh, thì caàn phaûi coù giaûi phaùp toång theå, phuø hôïp ñeå thích öùng BÑKH.

Hình 1. Taêng tröôûng xanh vaø phaùt trieån beàn vöõng

2. Moät soá ñeà xuaát nghieân cöùu quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh ôû Vieät Nam

Veà maët cô sôû phaùp lyù, coù theå noùi raèng Vieät Nam ñaõ coù töông ñoái ñaày ñuû caùc vaên baûn phaùp quy coù lieân quan ñeán ñoâ thò taêng tröôûng xanh, được đ định nghĩa n như sau: , tăng trưởng xanh bao goàm: Chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh, Keá hoaïch haønh n Theo Chieán löôïc taêng tröôûng xanh Vieät Nam [4]: Laø söï taêng tröôûng döïa treân quaù trình thay ñoåi moâ hình taêng tröôûng, taùi ñoäng quoác gia veà taêng tröôûng xanh giai ñoaïn 2014-2020, Quy hoaïch Xkinh teácủa Chiến lược Tăăngcôtrưởng caáu neànXanh nhaèOE m ECD taän duïn[3]: g lôïi theá so saùnh, naâng cao hieäu quaû toång theå phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò Vieät Nam ñeán naêm 2025 vaø taàm vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá thoâng qua vieäc nghieân cöùu vaø aùp nhìn ñeán naêm 2050, Ñeà aùn phaùt trieån caùc ñoâ thò Vieät Nam öùng phoù vôùi n ñoåi bảo khíohaärằng u giai ñoaï duïnlà g coâ ngcngheä n tieán,trưởng heä ph thoá ng cô sôû haïkin taà ng tế hieäđồng n ñaïi ñeåth ư ưởng xanh ng ghĩa thúc đẩytieâtăng tphaùt trieånvà hát triển nh hờibieáđảm cácn 2013-2020, Chieán löôïc phaùt trieån khoa hoïc vaø coâ n g ngheä ngaø n h Xaây döïng trong giai ñoaïn 2015-2020,... vaø nhieàu söû duï n g hieä u quaû taø i nguyeâ n thieâ n nhieâ n , giaû m phaù t thaû i khí nhaø kính, ài sản tự nhiêên tiếp tục cuung cấp cácc tài nguyên và dịch vụ môi m trường thhiết yếu choo cuộc sống öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu, goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø taïo vaên baûn lieân quan khaùc. n ta. Để thự ng ực hiện điều này, tăng trư ưởng xanh phải p là nhân tố xúc tác trrong việc đầầu tư và đổi ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá moät caùch beàn vöõng. cơ sở cho sự tăng trưởngg bền vững vàà tăng cườngg tạo ra các cơ hội kinh tếSau mới.ñaây laø moät soá ñeà xuaát böôùc ñaàu veà caùc noäi dung nghieân cöùu vaø nhöõng coâng vieäc caàn laøm ñeå cuï theå hoùa caùc vaên baûn phaùp quy treân, 1.2 Taêng tröôûng xanh ñoâ thò laø gì? Chiến lược tăng Döï trưởng anhngViệt môû[4]: a treân xa nhöõ phaânNam tích treân veà taêng tröôûng xanh, taêng tröôûng ñoàng thôøi taïo laäp cô sôû lyù luaän vöõng chaéc vaø thöïc tieãn hoùa vieäc phaùt trieån vaø quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh trong boái caûnh cuûa Vieät Nam: xanh ñoâ thò coù theå ñöôïc ñònh nghóa theo vaøi caùch nhö sau:

ựa trên quá trình thay đổi đ mô hình tăng trưởngg, tái cơ cấuu nền kinh tếế nhằm tận ănng trưởng dự ng keá n Theo : i thế so sánh,, nâng caoOECD h [5]quả hiệu và sức s cạnh traanh của nền kinh tế thônng 2.1. quaToåviệc nt, ñaùnh giaù nghiên cứuthöïc traïng, caùc baøi hoïc kinh nghieäm thöïc teá taï i Vieä t Nam veà ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò thích öùng bieán Taê n g tröôû n g xanh ñoâ thò coù nghóa laø thuù c ñaå y phaù t trieå n vaø taê n g tröôû n g ụ công ngh ụng hệ tiên tiến, phát triển hệ h thống cơ ơ sở hạ tầngg hiện đại đểể sử dụng hiiệu quả tài kinh teá thoâng qua caùc hoaït ñoäng ñoâ thò laøm giaûm aûnh höôûng tieâu cöïc tôùi moâi tröôøng, tôùi taøi nguyeân thieân nhieân vaø giaûm aùp löïc leân caùc dòch vuï heä sinh thaùi. Xanh hoùa neàn kinh teá ñoâ thò truyeàn thoáng vaø môû roäng caùc khu vöïc ñoâ thò xanh nhaèm taïo ra taêng tröôûng (thoâng qua vieäc taêng cung vaø caàu), taïo vieäc laøm vaø taêng söùc haáp daãn ñoâ thò. Nhöõng taùc ñoäng naøy laø moät phaàn keát quaû cuûa söï töông taùc maïnh meõ hôn taïi khu vöïc ñoâ thò trong vieäc ñaït ñöôïc caùc hieäu quaû kinh teá, muïc tieâu moâi tröôøng vaø coâng baèng xaõ hoäi.

n Theo Thöù tröôûng Boä Xaây döïng Phan Thò Myõ Linh [6] vaø Nguyeân thöù tröôûng Boä Xaây döïng Nguyeãn Thanh Nghò [7]:

SË 73 . 2015

ñoåi khí haäu n Raø soaùt vaø ñaùnh giaù thöïc tieãn caùc moâ hình ñoâ thò sinh thaùi ñöôïc ñeà caäp trong caùc ñoà aùn ñöôïc pheâ duyeät taïi moät soá ñoâ thò lôùn taïi Vieät Nam 3 (Haø Noäi, TP.HCM, Ñaø Naüng…) veà tieâu chí söû duïng naêng löôïng, taøi nguyeân ñaát ñai, vaø moái lieân heä vôùi caáu truùc khoâng gian.

n Raø soaùt vaø ñaùnh giaù hieäu quaû caùc moâ hình ñoâ thò môùi veà tieâu chí khoâng gian xanh, söû duïng naêng löôïng, taøi nguyeân ñaát ñai, vaø moái lieân heä vôùi caáu truùc khoâng gian. n Toång keát vaø ñaùnh giaù vai troø heä thoáng laøng xoùm ñoâ thò hoùa veà tieâu chí

K h ∏ i

baûn saéc vaên hoùa, kieán truùc truyeàn thoáng, caûnh quan caây xanh, maët nöôùc vaø khoâng gian coâng coäng. n Toång

keát caùc keát quaû cuûa caùc nghieân cöùu ñaõ thöïc hieän trong caùc lónh vöïc ñoâ thò sinh thaùi, bieán ñoåi khí haäu vaø quy hoaïch ñoâ thò, taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu tôùi haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò, ECO2...

2.2. Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu n Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi theo lyù thuyeát Ñoâ thò hoïc môùi. Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi theo lyù thuyeát Caûnh quan hoïc (Vöôøn treân maùi, Caây xanh theo chieàu thaéng ñöùng, keát noái khoâng gian).

n i ÷ m

n Ñeà xuaát boä tieâu chí ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò xanh cho Vieät Nam. n Ñeà

xuaát söûa ñoåi quy chuaån, tieâu chuaån, theå cheá hoùa tieâu chí ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò xanh.

2.3. Thí ñieåm aùp duïng phöông phaùp Laäp Quy hoaïch ñoâ thò theo tieâu chí ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu phuø hôïp ñieàu kieän Vieät Nam, laøm cô sôû ñeà xuaát ñieàu chænh heä thoáng vaên baûn phaùp quy lieân quan ñeán Quy hoaïch ñoâ thò vaø quaûn lyù ñoâ thò, tieâu chuaån, quy chuaån cho phuø hôïp. n Löïa choïn moät soá ñoâ thò ñaïi dieän cho caùc vuøng mieàn, caáp loaïi ñoâ thò khaùc nhau ñeå laäp quy hoaïch ñoâ thò taêng tröôûng xanh döïa treân heä tieâu chí ñoâ thò xanh ñaõ xaây döïng. Treân cô sôû ñoù toång keát, ñieàu chænh phöông phaùp laäp quy hoaïch vaø kieán nghò söûa ñoåi caùc vaên baûn phaùp quy.

Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi theo lyù thuyeát Giao thoâng.

Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi theo lyù thuyeát veà Naêng löôïng (Naêng löôïng taùi taïo vaø phaùt thaûi).

Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn veà ñoâ thò sinh thaùi theo lyù thuyeát veà caáp thoaùt nöôùc (taän thu nöôùc möa, heä thoáng thoaùt nöôùc beàn vöõng…).

n Nghieân

cöùu cô sôû lyù luaän ñaëc tröng ñòa lyù, khí haäu, caûnh quan Vieät nam theo caùc Vuøng Mieàn aùp duïng cho Quy hoaïch ñoâ thò.

n Kinh nghieäm quoác teá, baøi hoïc vaø thöïc tieãn veà moâ hình ñaàu tö vaø quaûn lyù ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò thích öùng bieán ñoåi khí haäu (Thuïy Ñieån, CHLB Ñöùc, Phaùp, UÙc, Brazil…).

Taøi lieäu tham khaûo 1. Giouard, N. “The OECD Green Growth Strategy: Key lessons so far”. OECD Observer No.279, May 2010. 2. Chapple (2008). “Defining the Green Economy: A primer on green economic development”. UC Berkeley Center for Community Innovation. 3. OECD Green Growth Strategy 4. Chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh. 2012 5. OECD Cities and Green Growth: A Conceptual Framework. 2011 6. Xaây döïng chính saùch ña ngaønh veà ñoâ thò taêng tröôûng xanh. http://www.vietnamplus.vn/ xay-dung-chinh-sach-da-nganh-ve-do-thi-tang-truong-xanh/289026.vnp 7. Xaây döïng ñoâ thò taêng tröôûng xanh. http://www.baoxaydung.com.vn/news/vn/xa-hoi/ do-thi/xay-dung-do-thi-tang-truong-xanh-75345.html

SË 73 . 2015

Phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh

DIEÃN ÑAØN

TS. KTS. Tröông Vaên Quaûng Phoù Vieän tröôûng VIUP

haùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh laø moät yeâu caàu taát yeáu cuûa phaùt trieån beàn vöõng. Phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh laø tö duy môùi veà quaù trình ñoâ thò hoùa ñöôïc dieãn giaûi treân cô sôû duy trì nhöõng hieåu bieát veà kinh teá, vaên hoùa vaø baûo veä moâi tröôøng. Moät caùch hieåu ñôn giaûn, phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh laø söï can thieäp vôùi caùch thöùc coù chieán löôïc cuûa con ngöôøi vaøo quaù trình ñoâ thò hoùa phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng, xu theá, nguoàn löïc, quy luaät phaùt trieån chung vaø ñaëc tröng rieâng cuûa töøng ñoâ thò, töøng ñòa phöông. Trong gaàn ba möôi naêm ñoåi môùi Vieät Nam ñaõ thu ñöôïc nhieàu keát quaû ñaùng khích leä. Nhieàu muïc tieâu thieân nieân kyû cô baûn ñaõ ñaït ñöôïc nhö xoùa ñoùi giaûm ngheøo, söùc khoûe coäng ñoàng… Tuy nhieân, neàn kinh teá phaùt trieån chöa beàn vöõng. Chaát löôïng taêng tröôûng, hieäu suaát, hieäu quaû vaø tính caïnh tranh cuûa neàn kinh teá coøn thaáp. Taêng tröôûng kinh teá chuû yeáu phaùt trieån theo chieàu roäng, döïa vaøo khai thaùc taøi nguyeân vôùi cöôøng ñoä cao, hieäu quaû thaáp. Taøi nguyeân coù nguy cô bò caïn kieät, moâi tröôøng bò oâ nhieãm naëng. Caùc ngaønh kinh teá thaân thieän vôùi moâi tröôøng chöa ñöôïc phaùt trieån, coâng ngheä chaäm ñöôïc ñoåi môùi… Heä thoáng ñoâ thò tuy coù gia taêng veà soá löôïng, quy moâ nhöng chaát löôïng ñoâ thò coøn thaáp. Phaùt trieån ñoâ thò coøn laõng phí nguoàn taøi nguyeân ñaát ñai, caûnh quan, aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng, thieáu tính beàn vöõng.

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

Ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà treân, trong xu höôùng hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, Vieät Nam raát caàn tham gia vaøo quaù trình taùi caáu truùc neàn kinh teá mang tính toaøn caàu. Ñoù chính laø söï noã löïc cuûa coäng ñoàng quoác teá höôùng tôùi moät neàn kinh teá taêng tröôûng xanh (Neàn kinh teá xanh). Theo Lieân Hieäp Quoác, “neàn kinh teá xanh” laø moät neàn kinh teá nhaèm caûi thieän haïnh phuùc con ngöôøi, coâng baèng xaõ hoäi vaø giaûm thieåu ñaùng keå nhöõng nguy cô kieät queä veà moâi sinh. Ñaây laø neàn kinh teá ñaït ñöôïc traïng thaùi caân baèng giöõa ba yeáu toá laø taêng tröôûng kinh teá, coâng baèng xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng.

Khu ñoâ thò boû hoang giöõa loøng thaønh phoá – Caùch thöùc phaùt trieån ñoâ thò thieáu beàn vöõng

Taêng tröôûng xanh hay xaây döïng neàn kinh teá xanh laø quaù trình taùi cô caáu laïi hoaït ñoäng kinh teá vaø cô sôû haï taàng ñeå thu ñöôïc keát quaû toát hôn töø caùc khoaûn ñaàu tö cho taøi nguyeân, nhaân löïc vaø taøi chính, ñoàng thôøi giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính, khai thaùc vaø söû duïng ít taøi nguyeân thieân nhieân hôn, taïo ra ít chaát thaûi hôn vaø giaûm söï maát coâng baèng trong xaõ hoäi. Taêng tröôûng xanh phaûi laø nhaân toá xuùc taùc trong vieäc ñaàu tö vaø ñoåi môùi, laø cô sôû cho söï taêng tröôûng beàn vöõng vaø taêng cöôøng taïo ra caùc cô hoäi kinh teá môùi. Ñoái vôùi Vieät Nam taêng tröôûng xanh ñöôïc hieåu laø söï taêng tröôûng döïa treân quaù trình thay ñoåi moâ hình taêng tröôûng, taùi cô caáu neàn kinh teá nhaèm taän duïng lôïi theá so saùnh, naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá thoâng qua vieäc nghieân cöùu vaø aùp duïng coâng ngheä tieân tieán, phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng ñoàng boä, hieän ñaïi ñeå söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính, öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu, goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø taïo ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá moät caùch beàn vöõng.

Quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh - Khu kinh teá cöûa khaåu Moùng Caùi, Quaûng Ninh (VIUP)

Muïc tieâu cuûa taêng tröôûng xanh laø khuyeán khích caùc ngaønh kinh teá söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân vôùi giaù trò gia taêng cao, haïn cheá tieán tôùi xoùa boû nhöõng ngaønh söû duïng laõng phí taøi nguyeân thieân nhieân, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng; öùng duïng vaø phaùt trieån coâng ngheä hieän ñaïi nhaèm söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính, goùp phaàn öùng phoù hieäu quaû vôùi vaán ñeà bieán ñoåi khí haäu; naâng cao ñôøi soáng nhaân daân thoâng qua vieäc taïo theâm vieäc laøm töø caùc ngaønh coâng nghieäp xanh vaø xaây döïng loái soáng thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Cuõng phaûi nghieâm tuùc ruùt ra baøi hoïc ñaét giaù töø nhöõng yeáu keùm cô baûn hieän nay cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa, ñeå laáy ñoù laøm cô hoäi caáu truùc laïi tö duy, chieán löôïc, quy hoaïch, keá hoaïch phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò nöôùc nhaø vaø chuyeån dòch sang nhöõng moâ hình phaùt trieån beàn vöõng ñoâ thò, ñieåm daân cö noâng thoân. Tính khaån tröông, cöông quyeát cuûa söï thay ñoåi nhaän thöùc naøy seõ quyeát ñònh chaát löôïng ñoâ thò hoùa, goùp phaàn vaøo quaù trình taêng tröôûng xanh vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa Vieät Nam. Nhö vaäy, veà cô baûn phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh caàn taäp trung giaûi quyeát caùc vaán ñeà: (1) Phaùt trieån kinh teá ñoâ thò oån ñònh, taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân ñoâ thò,

Khuynh höôùng quy hoaïch khu chöùc naêng ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh - Khu ñoâ thò haønh chính trung taâm tænh Khaùnh Hoøa (VIUP) SË 73 . 2015

ñaëc bieät cho ngöôøi coù thu nhaäp thaáp vaø ngöôøi ngheøo ñoâ thò; (2) Ñaûm baûo ñôøi soáng vaät chaát vaên hoùa tinh thaàn, giöõ gìn baûn saéc vaên hoùa truyeàn thoáng daân toäc, ñaûm baûo coâng baèng xaõ hoäi; (3) Toân taïo, gìn giöõ vaø baûo veä moâi tröôøng ñoâ thò xanh, saïch, ñeïp vôùi ñaày ñuû yù nghóa vaät theå vaø phi vaät theå ñoâ thò... Ñeå goùp phaàn xaây döïng thaønh coâng söï nghieäp CNH-HÑH ñaát nöôùc, coâng taùc phaùt trieån vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaëc bieät quan taâm nhaèm xaây döïng vaø phaân boá hôïp lyù caùc ñoâ thò taïo söï phaùt trieån beàn vöõng, caân baèng giöõa caùc vuøng laõnh thoå, coù söùc caïnh tranh cao giöõa caùc ñoâ thò, taïo moâi tröôøng soáng toát, laønh maïnh cho ngöôøi daân, ñaûm baûo phaùt trieån KT-XH vôùi an ninh quoác gia... Phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng taêng tröôûng xanh ñaõ trôû thaønh moät yeâu caàu taát yeáu trong chieán löôïc phaùt trieån heä thoáng ñoâ thò quoâc gia. Caùc lónh vöïc caàn öu tieân trong caùc chieán löôïc thuoäc Chöông trình nghò söï 21 vaø taêng tröôûng xanh cuûa Chính Phuû phaûi ñöôïc loàng gheùp vaø cuï theå trong chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò höôùng taêng tröôûng xanh, cuï theå laø: Nhöõng lónh vöïc kinh teá trong khu vöïc ñoâ thò caàn öu tieân nhaèm phaùt trieån theo höôùng taêng tröôûng xanh: Chuyeån dòch cô caáu vaø duy trì taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng; Thay ñoåi moâ hình saûn xuaát vaø thoùi quen tieâu duøng theo höôùng thaân thieän vôùi moâi tröôøng; Thöïc hieän quaù trình “coâng nghieäp hoùa saïch”; Taêng cöôøng moái lieân keát giöõa khu vöïc ñoâ thò vaø noâng thoân theo höôùng taêng tröôûng xanh, beàn vöõng.

(1)

(2) Nhöõng lónh vöïc xaõ hoäi trong khu vöïc ñoâ thò caàn öu tieân nhaèm phaùt trieån theo höôùng

SË 73 . 2015

Quy hoaïch khu nhaø ôû xaõ hoäi theo höôùng taêng tröôûng xanh - Khu nhaø ôû xaõ• hoäi Ñaëng Xaù, Gia Laâm, Haø Noäi (VIUP)

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

Phoái caûnh goùc khoâng gian môû

Phoái caûnh goùc loâ N01

taêng tröôûng xanh: Xaây döïng chöông trình phaùt trieån ñoâ thò quoác gia khoa hoïc, hôïp lí nhaèm phaùt trieån beàn vöõng heä thoáng ñoâ thò; phaân boá hôïp lí daân cö, lao ñoäng vaø heä thoáng ñoâ thò theo nguoàn löïc, tieàm naêng, ngöôõng phaùt trieån töøng vuøng, mieàn; Taäp trung noã löïc ñeå giaûm ngheøo ñoâ thò, ñaåy maïnh thöïc hieän tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi; Tieáp tuïc giaûm möùc taêng daân soá vaø taïo theâm vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng; Naâng cao chaát löôïng giaùo duïc ñeå naâng cao daân trí vaø trình ñoä ngheà nghieäp, phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa; Phaùt trieån veà soá löôïng vaø naâng cao chaát löôïng cuûa dòch vuï y teá, chaêm soùc söùc khoeû, caûi thieän ñieàu kieän lao ñoäng vaø veä sinh moâi tröôøng soáng. (3) Nhöõng lónh vöïc söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân, baûo veä moâi tröôøng vaø kieåm soaùt oâ nhieãm trong khu vöïc ñoâ thò caàn öu tieân nhaèm phaùt trieån theo höôùng taêng tröôûng xanh: Tieát kieäm nguoàn taøi nguyeân ñaát ñai; haïn cheá phaùt trieån ñoâ thò, coâng nghieäp vaøo khu vöïc ñaát noâng nghieäp gaén vôùi chieán löôïc an ninh löông thöïc quoác gia; söû duïng hieäu quaû vaø beàn vöõng taøi nguyeân ñaát phaùt trieån ñoâ thò; Baûo veä moâi tröôøng nöôùc vaø söû duïng beàn vöõng taøi nguyeân nöôùc; Baûo toàn ña daïng sinh hoïc; baûo veä vaø phaùt trieån heä sinh thaùi röøng, noâng nghieäp, bieån, haûi ñaûo, giöõa caùc khu vöïc ñoâ thò vaø noâng thoân; Giaûm oâ nhieãm khoâng khí, tieáng oàn, ñaát, nöôùc ôû caùc ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp; quaûn lí chaát thaûi raén vaø chaát thaûi nguy haïi; Thöïc hieän caùc bieän phaùp giaûm söï gia taêng bieán ñoåi khí haäu vaø haïn cheá nhöõng aûnh höôûng coù haïi cuûa bieán ñoåi khí haäu (nhaát laø aûnh höôûng cuûa möïc nöôùc bieån daâng, trieàu cöôøng...), phoøng vaø choáng thieân tai; Ñoåi môùi phöông phaùp laäp quy hoaïch ñoâ thò, noâng thoân; aùp duïng caùc tieâu chuaån tieát kieäm naêng luôïng, baûo veä moâi truôøng vaøo vieäc xaây döïng taïi ñoâ thò vaø noâng thoân; Phaùt trieån ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh...

Taøi lieäu tham khaûo:

1.Chöông trình nghò söï 21 cuûa Chính Phuû veà phaùt trieån beàn vöõng; 2.QHXD beàn vöõng ñoâ thò Vieät Nam (Döï aùn VIE/01/021/Döï aùn thí ñieåm). 3.Chieán löôïc taêng tröôûng xanh cuûa Vieät Nam

SË 73 . 2015

DIEÃN ÑAØN

Phaùt trieån kinh teá xanh

ÑEÅ XAÂY DÖÏNG ÑOÂ THÒ TAÊNG TRÖÔÛNG XANH PGS. TS. Vuõ Thò Vinh

Toång thö kyù Hieäp hoäi Caùc ñoâ thò Vieät Nam

rong nhöõng naêm cuoái theá kyû XX vaø ñaàu theá kyû XXI ñaõ lieân tieáp xaûy ra caùc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá, bieán ñoåi khí haäu vaø nhöõng caûnh baùo veà giôùi haïn khai thaùc taøi nguyeân vaø heä sinh thaùi. Thöïc teá naøy ñoøi hoûi nhieàu quoác gia phaûi chuyeån dòch moâ hình taêng tröôûng hieän coù. Theo ñoù, höôùng tieáp caän “neàn kinh teá Xanh” ñang ñöôïc quan taâm vaø phaùt trieån. Hieän nay treân theá giôùi coù raát nhieàu khaùi nieäm veà phaùt trieån kinh teá nhö: Kinh teá phaùt trieån beàn vöõng, Kinh teá xanh, Kinh teá naâu... Vaäy, hieåu nhö theá naøo cho ñaày ñuû vaø moái quan heä cuûa chuùng nhö theá naøo giöõa xaây döïng ñoâ thò taêng tröôûng xanh vôùi phaùt trieån kinh teá?

I. Moät soá khaùi nieäm

1. Khaùi nieäm neàn “kinh teá Xanh” Chöông trình Moâi tröôøng Lieân hôïp quoác (UNEP) ñònh nghóa neàn “Kinh teá xanh” laø: “Neàn kinh teá naâng cao ñôøi soáng con ngöôøi vaø caûi thieän coâng baèng xaõ hoäi, ñoàng thôøi giaûm thieåu ñaùng keå nhöõng ruûi ro moâi tröôøng vaø nhöõng thieáu huït sinh thaùi”. Noùi moät caùch ñôn giaûn, neàn kinh teá xanh coù möùc phaùt thaûi thaáp, söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân vaø höôùng tôùi coâng baèng xaõ hoäi. Trong neàn “kinh teá Xanh”, taêng tröôûng veà thu nhaäp vaø vieäc laøm ñöôïc taïo ra thoâng qua nhöõng khoaûn ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc vaø tö nhaân nhaèm giaûm thieåu phaùt thaûi caùc-bon, giaûm oâ nhieãm, söû duïng hieäu quaû naêng löôïng vaø taøi nguyeân, ngaên chaën suy giaûm ña daïng sinh hoïc. Ñöôøng loái phaùt trieån phaûi höôùng vaøo duy trì, caûi thieän nguoàn voán töï nhieân vaø phuïc hoài neáu caàn thieát, bôûi ñaây laø taøi saûn kinh teá quan troïng vaø laø nguoàn lôïi chung, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi

SË 73 . 2015

ñi nhöõng thieät haïi moâi tröôøng, hay laáy chæ soá GDP tröø ñi nhöõng thieät haïi moâi tröô ñoäng kinh teá gaây ra. Song cuõng coù quan nieäm coi Taêng tröôûng xanh laø söï ñaàu ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ ñi qu∂n nhöõnl˝ g thieät haïi moâi tröôøng, hay laáy chæ soá GDP tröø ñi nhöõng thieät haïi moâi tröôøng do h ngaønh, lónh vöïc nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá, tieát kieäm trong söû duïng taøi nguy ñoäng kinh teá gaây ra. Song cuõng coù quan nieäm coi Taêng tröôûng xanh laø söï ñaàu tö vaøo moâi tröôøng, ñaàu tö phuïc hoài heä sinh thaùi, söû duïng naêng löôïng taùi taïo, xaây döïng ngaønh, lónh vöïc nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá, tieát kieäm trong söû duïng taøi nguyeân, baûo Cac giaû mu phaù t thaû i khí nhaø nhaè mnuggiaû thieå ñoä nxaâ gc ycuûdöï a nbieá nnñoå ik ngheøo bôûi sinh keá vaø an sinh cuûa hoï phuï gaâ y ra.bon Song, cuõpn,n gg, coùñaà quan m coi Taê ng kính xanh söïduï ñaà tönaê vaøm c ngaø moâithaá tröôø tönieäphuï c hoà ingheätröôû sinh thaùi, laøsöû nogcaù löôï nug ntaù taùh,iclónh taï o,vöï g neà kinh thuoäc nhieàu vaøo töï nhieân. Khaùi nieäm “kinh teá Xanh” khoâng thay theá khaùi nieäm beàn vöõng, nhöng noù ngaøy caøng ñöôïc coâng nhaän laø moâ hình phuø hôïp laøm neàn taûng cho phaùt trieån beàn vöõng. Tính beàn vöõng laø moät muïc tieâu daøi haïn quan troïng, nhöng xanh hoùa neàn kinh teá laø phöông tieän ñöa chuùng ta tôùi ñích.

nhaèm mang i hieäthaá u quaû kinh , tieátt thaû kieäm trong söûkính duïngnhaè taøi nguyeâ o veä moâci ñoä tröôø Cac laï bon p, giaû mteáphaù i khí nhaø m giaûnm, baû thieå u taù ngng,cuûñaà a ubieán ñoåi khí haäuï.1 tö phuïc hoài heä3.sinh thaù i , söû duï n g naê n g löôï n g taù i taï o , xaâ y döï n g neà n kinh teá cac-bon thaá p, Phaùt trieån Beàn vöõng giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính nhaèm giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu.ï

2.Taêng tröôûng xanh Taêng tröôûng xanh (Green Growth) laø höôùng tieáp caän môùi cuûa theá giôùi trong taêng tröôûng kinh teá, khoâng chæ nhaèm mang laïi lôïi ích kinh teá, maø coøn höôùng tôùi phuïc hoài vaø baûo toàn heä sinh thaùi töï nhieân, nuoâi döôõng cuoäc soáng con ngöôøi, giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu. Taêng tröôûng Xanh laø vieäc laøm cho caùc quaù trình taêng tröôûng coù hieäu quaû veà maët taøi nguyeân, saïch hôn vaø choùng phuïc hoài hôn chöù khoâng laøm cho caùc quaù trình naøy chaäm laïi. Ñieàu naøy cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc ñaàu tö vaøo moâi tröôøng ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá (lieân minh chaâu AÂu). Taêng tröôûng xanh laø con ñöôøng ngaén nhaát höôùng tôùi söï phaùt trieån kinh teá beàn vöõng (TS Juhuyn Lee, Chuyeân gia UNHABITAT).

taêng cöôøhoä ngi söù c maï nh cuûnag.caû ba yeáu toá coù tính chaát phuï thuoäc vaø töông hoã vôùi nhau: Kinh - Moâ i tröôø teá - Xaõ hoäi - Moâi tröôøng.

Hieän nay, khi noùi veà Taêng tröôûng Xanh, theá giôùi cuõng coù nhieàu quan nieäm khaùc nhau. Coù quan nieäm cho raèng, taêng tröôûng xanh gaàn ñoàng nghóa vôùi GDP xanh, laø taêng tröôûng kinh teá tröø ñi nhöõng thieät haïi moâi tröôøng, hay laáy chæ soá GDP tröø ñi nhöõng thieät haïi moâi tröôøng do hoaït ñoäng kinh teá

Theo Luaät Baûo3.veä i tröôø Vieä PhaùMoâ t trieå n Beànngvöõ ng t Nam naêm 2014 : “Phaùt trieån beàn vöõng laø söï p theå ñaù p öù n g ñöôï c nhöõ n g nhu caà u hieä n taïinaêmaø khoân:g“Phaù aûnht trieå höôû g nhay n haï i ñe Luaä t Baû t Nam m 2014 n nbeà vöõnglaølaømsöïtoåphaù t trieå n 3. Phaùt Theo trieån Beà n vöõ ng o veä Moâi tröôøng Vieä ñaù öùcaà nMoâ g uñöôï ncgt theá nhu hieä n taïi“Phaù maøt khoâ nvöõ h höôû m ñoø toå n khaû ñaùp Luaä öùtheå ngt Baû nhu cuûcannhöõ heä lai”. Phaù t aûntrieå nhay vöõlaø n g hoûi iñeásöï tieánna Theo opveä i tröôø gcaù Vieä Namcaà naêumtöông 2014: trieå nngbeà nng beà laøngsöï phaù t trieå n ni haï ñaù gñöôï nhu caànua caùucyeá theá heä töông tngtrieå n laø beà ngtöông ñoøni khaû hoûhoã i söïvôù tieái nnhau: boä vaøK ta coù theång ñaù ppöùcnöùgnmaï g cuû nhu hieä nutaï i maø nlai”. g aûchaá nhPhaù höôû hay mnctoåvöõ nvaø haï i ñeá cöôø söù nchnhöõ cuû caûa caà ba toá coùkhoâ tính t phuï thuoä naê n g ñaù p öù n g nhu caà u cuû a caù c theá heä töông lai”. Phaù t trieå n beà n vöõ n g ñoø i hoû i söï tieá n boä vaø cöôøni gtröôø söùc n maï hoäi - Moâ g.nh cuûa caû ba yeáu toá coù tính chaát phuï thuoäc vaø töông hoã vôùi nhau: Kinh teá -

Hình 1. Caùc khía caïnh cuûa phaùt trieån beàn vöõng.

Hình 1. Caù c khía caï nhnacuû a phaù t trieå beànn vöõ Hình 1. Caù c khía caïtntrieå h cuû phaù t teá trieå nn beà vöõnng.g. II. Vì sao phaû i phaù Kinh Xanh

Theá giôùi ñang ñoái maët vôùi hai thaùch thöùc lôùn: Môû roäng cô hoäi kinh teá cho moät daân soá toaøn sao igiaû phaù t trieå teá iXanh . .Chieán löôïc taêng tröôûng xanh laø caà ysao caøVì ngphaû taêng,phaû tn caùn cKinh aùKinh p löïc teá moâ tröôøng. II.u ngaø VìII. i vaø phaù ti quyeá trieå Xanh Theá giôù i ñang ñoá i maë t vôù i hai thaù c h thöù c lôù n nroä gnncô hoä teásöïcho t daâmoä n soát toaø caà n thieá t vì caù c taù c ñoä n g hoaï t ñoä n g kinh teá treâ n caù c heä thoá iroä tröôø ggñang taïoirakinh maáteá tmoä Theá giôùi ñang ñoái maët vôùi hai thaùch thöùc lôùn:ngmôû :moâ môû côi kinh hoä cho daânn caân baènngaø g vaøyñaë t taê n g tröôû n g kinh teá vaø phaù t trieå n coù nguy cô maá t oå n ñònh. Trong theá kyû 20, caøng taêng, vaø giaûi quyeát caùc aùp löïc moâi tröôøng. Chieán löôïc taêng tröôûng xanh laø caàn th ngaøy caøng taêng, vaø giaûi quyeát caùc aùp löïc moâi tröôøng. Chieán löôïc taêng tröôûng xanh daân soá theá giôù taêcngñoä4nlaàgnhoaï , saûnt ñoä löôïnngg kinh kinh teá ngn22 tieâungthuï nhieâ n lieänug hoù a thaïtaïco h ra söï maát caân ba vì caù c i taù teátaêtreâ caùlaà c nheävaøthoá moâ i tröôø ñang vìngcaù c(UNEP ñoäng2011). hoaïDöï t ñoä nogñeákinh teá treânhu n caù cu heä thoácoø ngn lôùmoâ i tröôø ng uñang taïo ra söï m taê 14cvaø laàtaù n ñaë baù n naê m 2050 caà tieâ u thuï n hôn raá t nhieà ñeå t taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån coù nguy cô maát oån ñònh. Trong theá kyû 20, daân soá vaø ñaë ngdaâtröôû ng giôù kinh teá vaø t trieå maákhoaû t oångñònh. Trong theá kyû 20 cung caátp taê cho n soá theá i laø khoaû ng 9phaù tyû ngöôø i vaøntôùcoù i naênguy m 2030cô seõ coù 1 tyû ngöôø i giôùi taêng 4 laàn, saûn löôïng kinh teá taêng 22 laàn vaø tieâu thuï nhieân lieäu hoùa thaïch taêng 14 soá n g trong caù c khu vöï c bò oâ nhieã m nöôù c nghieâ m troï n g. Caù c nhaø nghieâ n cöù u vaø hoaï c h ñònh giôùi taê(UNEP ng 4 laà n, saûDöï n löôï g nkinh taênnhu g 22 n uvaø thuï nhieâ lieäuu ñeå hoùcung a thaïcaá chp 2011). baùonñeá naêm teá 2050 caàulaàtieâ thuïtieâ coøun lôù n hôn raán t nhieà chính saù c h cuõ n g nhö thöï c teá töø caù c nöôù c ñaõ tieá n haø n h phaù t trieå n Kinh teá xanh cho thaá y tính (UNEP n2011). ñeánngnaê m ngöôø 2050 nhu u thuï n lôùnng hôn raát nhieà ñeå cu theáteáDöï giôù i baù laø o khoaû 9 tyû i vaø tôùi caà naêu m tieâ 2030 seõ coùcoøkhoaû 1 tyû ngöôø i soánu g trong hieäu quaûdaâcuû asoá Kinh xanh.

daân soákhu theávöïgiôù khoaû ng c9 nghieâ tyû ngöôø i nvaø m nghieâ 2030n seõ 1 tyûchính ngöôø n c bòi oâlaønhieã m nöôù m troï g. tôù Caùicnaê nhaø cöùucoù vaøkhoaû hoaïchngñònh saùichsoácu khu c bò oâcnteá nhieã mcnnöôù nghieâ ng.t trieå Caùnc kinh nhaøteánghieâ cöùthaá u vaø hoaï ñònh tieán m haøntroï h phaù xanh ncho y tính hieäcuh quaû cuûchính a kinh 1/ Giuùvöï pnhö phaù tthöï trieå beàtöø n caù vöõ gnöôùcc ñaõ nhö thöï c teá töø caù c nöôù c ñaõ tieá n haø n h phaù t trieå n kinh teá xanh cho thaá y tính hieä u qua Trong neà n Kinh teá xanh, moâ i tröôø n g ñöôï c xem laø nhaâ n toá coù tính quyeá t ñònh ñeá n taê n g xanh. tröôû n g kinh teá , caû i thieä n chuoã i giaù trò ñem laï i söï oå n ñònh vaø thònh vöôï n g laâ u daø i . Nhaâ n toá moâ i xanh. 1/ Giuùp phaùt trieån beàn vöõng tröôøng trong neàn Kinh teá xanh coù khaû naêng taïo ra taêng tröôûng kinh teá vaø phuùc lôïi xaõ hoäi 1/ Giuùp phaùt trieån beàn vöõng 1 Nhöõng trôû ngaïi chính veà taêng tröôûng xanh ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån. PGS.TS Nguyeãn Theá Chinh

2/ Kinh teá xanh baûo veä söï ña daïng sinh hoïc 1 Nhöõ ngmtrôû ng ngphuù xanh ôûi caù giaphaä ñang phaù trieå n. PGS.TS Nguyeã Suy giaû ñangaï daïni gchính sinh veà hoïctaêlaø mtröôû giaûm c lôï cuûcaquoá moäct boä n daâ n tsoá theá giôùi, trong ñoù n Theá Chinh 2 vì ñoùi ngheøo nhö maát nguoàn coù moät boä phaân daân soá gaëp phaûi nhöõng vaán ñeà traàm troïng hôn ñaùnh caù, röøng bò huûy hoaïi , caây troàng bò xaâm nhaäp maën... Neáu tình traïng naøy tieáp tuïc keùo 2 daøi thì daãn ñeán nhöõng bieán ñoåi khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc gaây thaûm hoïa cho con ngöôøi. 3/ Kinh teá Xanh coù theå giuùp xoùa ñoùi giaûm ngheøo Coâng ngheä naêng löôïng taùi taïo nhö naêng löôïng töø gioù, töø maët trôøi, töø soùng bieån... Vaø caùc chính saùch hoã trôï naêng löôïng höùa heïn seõ ñoùng goùp ñaùng keå cho vieäc caûi thieän ñôøi soáng vaø söùc khoûe cho boä phaän ngöôøi daân coù thu nhaäp thaáp. Theo thoáng keâ cuûa Lieân Hôïp Quoác treân theá giôùi hieän coù khoaûng 1,4 tyû ngöôøi ñang thieáu ñieän vaø 2 tyû ngöôøi ñang thieáu nöôùc uoáng. 4/ Kinh teá xanh taïo ra vieäc laøm Neàn Kinh teá xanh coù theå taïo ra vieäc laøm trong moät loaït caùc lónh vöïc môùi noåi vaø nhieàu tieàm naêng nhö noâng nghieäp chaát löôïng cao, naêng löôïng taùi taïo, giao thoâng coâng coäng, coâng SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

nghieäp taùi cheá... Ñaây laø nhöõng coâng vieäc ñem laïi naêng suaát lao ñoäng cao vôùi hieäu quaû caûi thieän moâi tröôøng sinh thaùi vaø oån ñònh löôïng khí thaûi saûn ra ôû möùc thaáp.

Hình 2. Kinh teá Xanh ñeå giaûm ñoùi ngheøo

III. Hieäp hoäi Caùc ñoâ thò Vieät Nam gaén keát phong traøo thi ñua “Ñoâ thò Xanh Saïch - Ñeïp” vôùi xaây döïng “Ñoâ thò Taêng tröôûng xanh”

n Chieán löôïc Quoác gia veà taêng tröôûng xanh Ñeå öùng phoù vôùi caùc thaùch thöùc cuûa thöïc teá phaùt trieån, Chính phuû Vieät Nam ñaõ ban haønh Chieán löôïc Baûo veä moâi tröôøng Quoác gia (2003), Ñònh höôùng Chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng ôû Vieät Nam (Chöông trình nghò söï 21 naêm 2004), Chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh thôøi kyø 2011-2020 vaø taàm nhìn ñeán 2050. Muïc tieâu chung cuûa Chieán löôïc laø: Taêng tröôûng xanh, tieán tôùi neàn kinh teá caùc bon thaáp, laøm giaøu voán töï nhieân trôû thaønh xu höôùng chuû ñaïo trong phaùt trieån kinh teá beàn vöõng, giaûm phaùt thaûi vaø taêng khaû naêng haáp thuï khí nhaø kính daàn trôû thaønh chæ tieâu baét buoäc vaø quan troïng trong phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Nhö vaäy ñeå tieán tôùi neàn kinh teá caùc bon thaáp, thì yeâu caàu giaûm khí thaûi ñoái vôùi giao thoâng laø vaán ñeà raát lôùn, ñoái vôùi Ñoâ thò hoaù beàn vöõng laø caùc giaûi phaùp cuûa Chieán löôïc taêng tröôûng Xanh.

Töø muïc tieâu chung, Chieán löôïc ñaõ ñöa ra 17 giaûi phaùp, trong ñoù ñoái vôùi Ñoâ thò hoaù beàn vöõng seõ taäp trung vaøo 6 noäi dung quan troïng, xin ñöôïc toùm löôïc nhö döôùi ñaây: a/ Quy hoaïch ñoâ thò vaø quaûn lyù quy hoaïch Raø soaùt quy hoaïch toång theå caùc ñoâ thò töø caùch tieáp caän ñoâ thò beàn vöõng (ñoâ thò xanh, sinh thaùi vaø kinh teá..) vaø quy hoaïch khoâng gian ñoâ thò ñaûm baûo hieäu quaû kinh teá - sinh thaùi... b/ Xaây döïng haï taàng kyõ thuaät Nhaø ôû, giao thoâng, naêng löôïng, caáp thoaùt nöôùc vaø xöû lyù raùc thaûi ñaûm baûo khaû naêng tieáp caän cho moïi ngöôøi daân vôùi chaát löôïng chaáp nhaän ñöôïc. Nhöõng khu vöïc chòu taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu caàn ñieàu chænh ñeå haï taàng thích öùng nhaèm giaûm thieät haïi kinh teá. c/ Xaây döïng ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi, coâng trình xanh Nghieân cöùu ban haønh heä thoáng tieâu chuaån veà quy hoaïch kieán truùc ñoâ thò giaûi phaùp xaây döïng xanh thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Ban haønh quy ñònh buoäc chuû ñaàu tö öùng duïng nhöõng coâng ngheä xanh khi xaây döïng caùc toaø nhaø thöông maïi môùi vaø caûi taïo caùc khu chung cö hieän coù ôû ñoâ thò. AÙp duïng caùc coâng cuï kinh teá vaø kyõ thuaät khuyeán khích vaø hoã trôï caùc doanh nghieäp saûn xuaát caùc saûn phaåm phuïc vuï cho xaây döïng vaø söû duïng caùc coâng trình xaây döïng xanh...

SË 73 . 2015

d/ Giao thoâng ñoâ thò Ñaàu tö caûi taïo vaø phaùt trieån heä thoáng haï taàng kyõ thuaät giao thoâng ñoâ thò nhaèm ñaït tôùi möùc trung bình cuûa caùc nöôùc tieân tieán trong khu vöïc, öu tieân phaùt trieån heä thoáng vaän taûi coâng coäng ñoâ thò vôùi söï tham gia cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá trong ñaàu tö phöông tieän, khai thaùc... ñ/ Xanh hoaù caûnh quan ñoâ thò Uu tieân phaân boå ñaát coâng ñeå nhanh choùng naâng cao dieän tích khoâng gian xanh vaø maët nöôùc ñaït tieâu chuaån theo loaïi ñoâ thò. Khuyeán khích coäng ñoàng vaø doanh nghieäp vaø caùc hoä gia ñình huy ñoäng nguoàn löïc ñeå xanh hoaù caûnh quan ñoâ thò. n Gaén keát phong traøo thi ñua “Xaây döïng ñoâ thò Xanh – Saïch- Ñeïp” vôùi “Ñoâ thò Taêng tröôûng xanh”. Nhaân Ngaøy Ñoâ thò Vieät Nam 8/11/2013, Boä Xaây döïng phoái hôïp vôùi Hieäp hoäi Caùc ñoâ thò Vieät Nam vaø Hoäi Quy hoaïch vaø phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam phaùt ñoäng chuû ñeà “Xaây döïng ñoâ thò taêng tröôûng xanh”. Naêm 2015 laø naêm thöù hai tieán haønh chuû ñeà naøy, Hieäp hoäi caùc ñoâ thò Vieät Nam vôùi traùch nhieäm laø toå chöùc cuûa caùc thaønh phoá, thò xaõ trong caû nöôùc (hieän coù 106 thaønh vieân) ñaõ ban haønh 15 Tieâu chí phong traøo thi ñua xaây döïng “Ñoâ thò Xanh-Saïch-Ñeïp gaén vôùi Taêng tröôûng Xanh” laøm cô sôû ñeå caùc ñoâ thò xaây döïng chæ tieâu phaán ñaáu cuï theå vaø laäp keá hoaïch trieån khai phong traøo thi ñua. 



              



                      

Caùc ñoâ thò ñoùng vai troø nhö moät heä thoáng “khung xöông” phaùt trieån cuûa moãi laõnh thoå, moãi quoác gia. Nhöõng quoác gia phaùt trieån laø nhöõng nöôùc coù maïng löôùi ñoâ thò khaù daøy vaø chuùng ñoùng goùp raát to lôùn cho neàn kinh teá quoác daân. Khi ñoâ thò chuyeån höôùng sang taêng tröôûng xanh nhöõng nhaø hoaïch ñònh chính saùch vaø chính quyeàn ñoâ thò caàn phaûi taäp trung öu tieân xaây döïng nhöõng moâ hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, ñaët troïng taâm vaøo phuùc lôïi coäng ñoàng, haïnh phuùc con ngöôøi vôùi moät neàn quaûn trò toát. Ñoàng thôøi, Chính quyeàn cuûa moãi ñoâ thò caàn laøm toát coâng taùc tuyeân truyeàn ñeå moãi caùn boä, moãi ngöôøi daân, moãi doanh nghieäp hieåu vaø thaáy roõ traùch nhieäm cuûa mình trong xaây döïng ñoâ thò Taêng tröôûng xanh.

Taøi lieäu tham khaûo . 1.Taêng tröôûng xanh laø con ñöôøng ngaén nhaát höôùng tôùi söï phaùt trieån kinh teá beàn vöõng TS Juhuyn Lee, Chuyeân gia UN-HABITAT 2 Nhöõng trôû ngaïi chính veà taêng tröôûng xanh ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån. PGS.TS Nguyeãn Theá Chinh 3. Green Growth for Economic Development - Lieân minh Chaâu AÂu 4. Chieán löôïc Quoác gia veà taêng tröôûng xanh – Taàm nhìn.net 5. Taêng tröôûng Xanh: Lôøi giaûi cho neàn kinh teá Vieät Nam – Thuøy Dung 6. Taøi lieäu Hieäp hoäi caùc ñoâ thò Vieät Nam



              

                        

   5

SË 73 . 2015

ÑOÂ THÒ SINH THAÙI, BIEÁN ÑOÅI KHÍ HAÄU VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG XANH

3 PHAÏM TRUØ - 1 MUÏC TIEÂU

DIEÃN ÑAØN TS. KTS. Löu Ñöùc Cöôøng Phoù vieän tröôûng VIUP

In the last decade, environmental issues have been receiving much attention in urban planning and development in Vietnam. There are four concepts that appear most frequently, in the order of time including: sustainable cities, eco-cities, cities responding to climate change, and urban green growth. This paper concentrates on clarifying these concepts and analyzing the linkages between them. Also, the paper points out challenges, opportunities and solutions for realizing these concepts in urban planning and development in the Vietnamese context. Ñoâ thò sinh thaùi

Khaùi nieäm ñoâ thò sinh thaùi (Eco-city - ÑTST) xuaát hieän töø cuoái nhöõng naêm 80 ñaàu thaäp kyû 90 ôû caùc nöôùc phaùt trieån nhaèm naâng cao ñieàu kieän vaø chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân. “Moät thaønh phoá sinh thaùi laø thaønh phoá ñaûm baûo söï caân baèng vôùi thieân nhieân” hay cuï theå hôn laø söï ñònh cö cho pheùp caùc cö daân coù ñieàu kieän chaát löôïng cuoäc soáng toát nhöng chæ söû duïng toái thieåu caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân. Phöông aùn quy hoaïch ÑTST nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ñoâ thò ôû thôøi ñieåm khôûi ñaàu quaù trình hieän ñaïi hoùa. YÙ töôûng naøy ngay laäp töùc trôû thaønh moät phong traøo lan roäng trong coäng ñoàng chaâu AÂu, caùc nöôùc coâng

SË 73 . 2015

nghieäp treân theá giôùi vaø ñöôïc xem nhö moät coâng cuï höõu hieäu ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng ñoâ thò ñang laø haäu quaû cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa. Ñoái vôùi caùc nöôùc coâng nghieäp, ñaây laø böôùc taát yeáu trong quaù trình phaùt trieån nhaèm ñaït ñeán moät ñoâ thò phaùt trieån beàn vöõng. Nhìn laïi lòch söû phaùt trieån, ñoâ thò hoùa ôû quy moâ lôùn thöïc teá laø haäu quaû cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, phaùt sinh töø nhu caàu taäp trung löïc löôïng saûn xuaát ñeå phuïc vuï saûn xuaát coâng nghieäp vaø taïo thaønh caùc khu daân cö ñoâng ñuùc. Ñoâ thò hoùa dieãn ra laøm phaùt sinh voâ vaøn caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng töï nhieân, xaõ hoäi vaø keát cuïc laø ñoøi hoûi caùc phöông aùn hieän ñaïi ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñoù khi nhu caàu vaø ñieàu kieän cho pheùp. Cuoái cuøng thì vieäc quy hoaïch ÑTST laø khaâu tieáp theo taát yeáu cuûa quaù trình phaùt trieån ñoâ thò.

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

coâng coäng noái lieàn caùc trung taâm ñeå phuïc vuï nhu caàu di chuyeån xa hôn cuûa ngöôøi daân. Coâng nghieäp cuûa ÑTST seõ saûn xuaát ra caùc saûn phaåm haøng hoùa coù theå taùi söû duïng, taùi saûn xuaát vaø taùi sinh. Caùc quy trình coâng nghieäp bao goàm caû vieäc taùi söû duïng caùc saûn phaåm phuï vaø giaûm thieåu söï vaän chuyeån haøng hoùa. Kinh teá ÑTST laø moät neàn kinh teá taäp trung söùc lao ñoäng thay vì taäp trung söû duïng nguyeân lieäu, naêng löôïng vaø nöôùc, nhaèm duy trì vieäc laøm thöôøng xuyeân vaø giaûm thieåu nguyeân lieäu söû duïng. Xaây döïng ñoâ thò sinh thaùi coù 4 nguyeân taéc chính: (i) Xaâm phaïm ít nhaát ñeán moâi tröôøng töï nhieân, (ii) Ña daïng hoùa söû duïng ñaát, chöùc naêng ñoâ thò vaø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa con ngöôøi, (iii) Giöõ cho heä thoáng ñoâ thò ñöôïc kheùp kín vaø töï caân baèng trong ñieàu kieän coù theå, (iv) Toái öu hoùa söï caân baèng giöõa taêng daân soá ñoâ thò vaø söùc chòu taûi cuûa moâi tröôøng. Coù theå thaáy raèng lôïi ích cuûa ÑTST theå hieän ôû caùc maët sau: Lôïi ích sinh thaùi: Giaûm thieåu phaùt thaûi khí nhaø kính vaø naâng cao giaù trò, beàn vöõng moâi tröôøng. Lôïi ích kinh teá: ñaûm baûo an ninh naêng löôïng, caùc noäi dung lieân quan tôùi yeáu toá nöôùc, taïo ra cô hoäi kinh doanh, vieäc laøm thoâng qua vieäc ñaàu tö vaøo yeáu toá xanh cuûa ñoâ thò bao goàm coâng nghieäp naêng löôïng taùi taïo, tieát kieäm chi phí thoâng qua söû duïng taøi nguyeân hieäu quaû… Lôïi ích xaõ hoäi: Naâng cao ñieàu kieän vaø chaát löôïng cuoäc soáng cho coäng ñoàng. Moät soá moâ hình ñoâ thò sinh thaùi hieän nay. Nguoàn: Toång hôïp [3], [4]

“Ñoâ thò sinh thaùi” laø ñoâ thò ñaït ñöôïc nhöõng tieâu chí veà ñieàu kieän vaø chaát löôïng moâi tröôøng soáng sinh thaùi, vaø “quy hoaïch ñoâ thò sinh thaùi” laø phöông phaùp quy hoaïch ñoâ thò nhaèm ñaït ñöôïc caùc tieâu chí cuûa chaát löôïng cuoäc soáng cao, höôùng tôùi söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ñoâ thò ñoù. Caùc tieâu chí quy hoaïch ÑTST coù theå ñöôïc khaùi quaùt treân caùc phöông dieän nhö: kieán truùc coâng trình, söï ña daïng sinh hoïc, giao thoâng, coâng nghieäp vaø kinh teá ñoâ thò [1]. Veà kieán truùc, caùc coâng trình trong ÑTST phaûi ñaûm baûo khai thaùc toái ña caùc nguoàn naêng löôïng maët trôøi, gioù vaø nöôùc möa ñeå cung caáp naêng löôïng vaø ñaùp öùng nhu caàu nöôùc cuûa

ngöôøi söû duïng. Thoâng thöôøng caùc coâng trình laø nhaø cao taàng coøn maët ñaát ñeå daønh cho khoâng gian xanh. Söï ña daïng sinh hoïc cuûa ñoâ thò phaûi ñöôïc ñaûm baûo vôùi caùc haønh lang cö truù töï nhieân, nuoâi döôõng söï ña daïng sinh hoïc vaø ñem laïi söï tieáp caän vôùi thieân nhieân ñeå nghæ ngôi giaûi trí. Giao thoâng vaø vaän taûi caàn haïn cheá baèng caùch cung caáp löông thöïc vaø haøng hoùa chuû yeáu naèm trong phaïm vi ñoâ thò hoaëc caùc vuøng laân caän. Phaàn lôùn daân cö ñoâ thò seõ soáng vaø laøm vieäc trong phaïm vi baùn kính ñi boä hoaëc xe ñaïp ñeå giaûm thieåu nhu caàu di chuyeån cô giôùi. Söû duïng caùc phöông tieän giao thoâng

Moái quan heä giöõa bieán ñoåi khí haäu vaø ñoâ thò sinh thaùi

Hieän nay, vaán ñeà bieán ñoåi khí haäu (BÑKH) toaøn caàu ñang ñaët ra nhöõng thaùch thöùc cho phaùt trieån beàn vöõng noùi chung vaø phaùt trieån ñoâ thò noùi rieâng. Vieät Nam laø moät trong nhöõng quoác gia bò aûnh höôûng maïnh meõ nhaát bôûi bieán ñoåi khí haäu vaø nöôùc bieån daâng. Vôùi ñaëc ñieåm bôø bieån daøi hôn 3000km töø Baéc tôùi Nam, Vieät Nam coù treân 300 ñoâ thò ven bieån vaø hôn 50% daân soá soáng taïi khu vöïc thaáp ven bieån (cao ñoä ñòa hình töø 0-10m so vôùi möïc nöôùc bieån). Beân caïnh ñoù, vò trí ñòa lyù cuûa Vieät Nam cuõng thuoäc vuøng aûnh höôûng cuûa baõo, loác xoaùy vaø luõ luït. Nhöõng thieân tai, hieän töôïng thôøi tieát cöïc ñoan ñaõ vaø ñang gaây ra nhöõng thieät SË 73 . 2015

haïi to lôùn veà ngöôøi vaø vaät chaát trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Maëc duø, Vieät Nam ñaõ aùp duïng nhieàu bieän phaùp nhö xaây döïng ñeâ bieån, caûi thieän heä thoáng quaûn lyù soâng, phaùt trieån caùc heä thoáng döï baùo vaø caûnh baùo sôùm ñeå kieåm soaùt luõ, nhöng hieän taïi Vieät Nam vaãn chòu aûnh höôûng lôùn bôûi thieân tai vaø caùc hieän töôïng thôøi tieát cöïc ñoan. Theo kòch baûn BÑKH khu vöïc ñoàng baèng soâng Hoàng, ÑBSCL vaø ñoàng baèng duyeân haûi mieàn Trung seõ chòu aûnh höôûng naëng neà do nöôùc bieån daâng vaø caùc hieän töôïng khí haäu cöïc ñoan. Chính phuû ñaõ ban haønh chöông trình muïc tieâu quoác gia vaø chieán löôïc quoác gia öùng phoù vôùi BÑKH. Hai noäi dung chính veà BÑKH laø giaûm thieåu vaø thích öùng. Giaûm thieåu BÑKH laø caùc hoaït ñoäng nhaèm giaûm möùc ñoä hoaëc cöôøng ñoä phaùt thaûi khí nhaø kính. Thích öùng vôùi BÑKH laø söï ñieàu chænh heä thoáng töï nhieân hay con ngöôøi ñoái vôùi hoaøn caûnh hoaëc moâi tröôøng thay ñoåi, nhaèm muïc ñích giaûm khaû naêng bò toån thöông do caùc taùc ñoäng cuûa BÑKH. Nhö vaäy,thoâng qua moät soá khaùi nieäm, nguyeân taéc vaø lôïi ích cuûa ÑTST, coù theå thaáy raèng moâ hình ñoâ thò naøy phuø hôïp vaø hoã trôï hoaøn toaøn treân caû 2 phöông dieän giaûm thieåu vaø thích öùng vôùi BÑKH. Cuï theå, ÑTST ñöa ra caùc ñònh höôùng veà söû duïng naêng löôïng hieäu quaû, tieát kieäm, söû duïng caùc nguoàn naêng löôïng taùi taïo nhaèm caét giaûm carbon thoâng qua quy hoaïch, thieát keá, vaän haønh ñoâ thò (ví duï: taêng cöôøng maûng xanh, chöùc naêng, dòch vuï cuûa heä sinh thaùi töï nhieân…) tôùi loái soáng,

SË 73 . 2015

tieâu duøng (söû duïng naêng löôïng taùi taïo, giao thoâng coâng coäng, taêng cöôøng taùi cheá, taùi söû duïng, taän duïng naêng löôïng töø chaát thaûi…). Beân caïnh ñoù, ÑTST cuõng ñaûm baûo taïo söï caân baèng vôùi thieân nhieân, ñaûm baûo ñieàu kieän toát cho cö daân vaø caùc hoaït ñoäng cuûa ñoâ thò. ÔÛ ñaây caàn nhaán maïnh theâm, yeáu toá xanh, dòch vuï sinh thaùi ñoùng vai troø raát quan troïng cho giaûm thieåu vaø thích öùng. Caùc khoâng gian xanh, maët nöôùc trong ñoâ thò - caàn ñöôïc coi laø moät yeáu toá cuûa haï taàng ñoâ thò goùp phaàn vöøa giaûm thieåu phaùt thaûi khí nhaø kính, ñieàu hoøa vi khí haäu giaûm taùc ñoäng cuûa nhieät ñoä taêng… nhöng ñoàng thôøi naâng cao naêng löïc tieâu thoaùt nöôùc ñoâ thò, giöõ nöôùc ngaàm, taïo laù chaén töï nhieân tröôùc caùc hieän töôïng thôøi tieát cöïc ñoan vaø haäu quaû cuûa chuùng (baõo, trieàu cöôøng, bieån xaâm thöïc, nöôùc bieån daâng…).

Moái quan heä giöõa taêng tröôûng xanh vaø ñoâ thò sinh thaùi

ÔÛ Vieät Nam hieän nay, trong heä thoáng vaên baûn phaùp luaät chöa quy ñònh khaùi nieäm veà ñoâ thò sinh thaùi cuõng nhö caùc tieâu chí cuï theå khi xem xeùt ñaùnh giaù ñoâ thò coù phaûi laø ñoâ thò sinh thaùi hay khoâng. Tuy nhieân, trong chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh ñaõ ñöa ra khaùi nieäm veà ñoâ thò sinh thaùi vaø ñöa ra noäi dung xaây döïng ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. Cuï theå nhö phaùt trieån moâ hình ñoâ thò sinh thaùi, caûi thieän hieäu suaát söû duïng naêng löôïng, quy hoaïch, kieán truùc, thieát keá coâng trình xanh, haï taàng xanh, xanh hoùa caûnh quan ñoâ thò… Ngoaøi ra, Ngaân haøng theá giôùi cuõng ñaõ trieån khai moät soá döï aùn lieân quan tôùi giao thoâng

taïi TP. HCM vaø Haûi Phoøng trong khuoân khoå chöông trình “ñoâ thò kinh teá sinh thaùi” (Eco2City) nhaèm hoã trôï caùc thaønh phoá vaø vuøng ñoâ thò ñaït ñöôïc ñoàng thôøi tính beàn vöõng veà kinh teá vaø sinh thaùi cao hôn, vôùi muïc tieâu taêng tröôûng veà xaõ hoäi vaø naâng cao söùc khoûe con ngöôøi. Chöông trình giuùp caùc thaønh phoá quy hoaïch, thieát keá, ñaàu tö vaø quaûn lyù heä thoáng ñoâ thò toaøn dieän vaø tích hôïp - chuyeån töø nhöõng muïc tieâu ñôn leû, ñôn ngaønh vaø ngaén haïn sang caùc giaûi phaùp toång theå, ña muïc tieâu vaø daøi haïn, phaùt trieån theo caùc moâ hình taêng tröôûng beàn vöõng vaø quaûn lyù phuø hôïp. “Caùc ñoâ thò kinh teá sinh thaùi” cuõng ñöa ra caùc tieâu chí ñeå xaây döïng, quy hoaïch vaø phaùt trieån ñoâ thò sinh thaùi ñoàng boä vaø toång theå, höôùng ñeán söï beàn vöõng gaén vôùi phaùt trieån kinh teá, coù quan heä haøi hoøa vôùi thieân nhieân, maät ñoä xaây döïng hôïp lyù, coù coâng trình vaø haï taàng kyõ thuaät, ñaûm baûo yeâu caàu sinh thaùi. Ñoàng thôøi, coù neàn coâng nghieäp phaùt trieån hieäu quaû, saûn xuaát saïch, aùp duïng thaønh coâng caùc giaûi phaùp veà naêng löôïng, giao thoâng xanh, thaân thieän vôùi moâi tröôøng [5].

Thaùch thöùc, cô hoäi vaø ñeà xuaát

Treân thöïc teá, coâng taùc quy hoaïch vaø phaùt trieån ÑTST cuõng nhö vieäc loàng gheùp caùc vaán ñeà öùng phoù BÑKH Vieät Nam hieän nay ñang phaûi ñoåi maët vôùi caùc thaùch thöùc, cuï theå: n Chöa ñöôïc theå cheá hoùa vaøo caùc quy ñònh phaùp lyù cuõng nhö khoâng coù caùc höôùng daãn, tieâu chí cuï theå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc tieãn Vieät Nam; n Thieáu nhaän thöùc ñaày ñuû veà ÑTST bôûi vaãn

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

coøn nhöõng tranh luaän ñeå ñi ñeán thoáng nhaát theá naøo laø moät ñoâ thò sinh thaùi. Vì vaäy, caùc caáp ra quyeát ñònh vaø hoaïch ñònh chính saùch gaëp phaûi khoù khaên ñeå ñöa ra chính saùch toaøn dieän vaø thoáng nhaát, daãn tôùi: n Naêng löïc loàng gheùp caùc noäi dung cuûa ñoâ thò sinh thaùi vaøo thöïc tieãn haïn cheá; n Söï phoái hôïp lieân ngaønh coøn loûng leûo: Vieäc phaùt trieån caùc ÑTST ñoøi hoûi söï phoái hôïp cuûa nhieàu beân lieân quan. Caùch tieáp caän ñôn ngaønh coù theå daãn tôùi vieäc trieån khai thieáu hieäu quaû, khoâng ñaày ñuû. Tuy nhieân, nhöõng thaùch thöùc naøy laïi chính laø cô hoäi ñeå ñoåi môùi coâng taùc quy hoaïch, phaùt trieån ñoâ thò hoaøn thieän hôn tröôùc nhöõng thaùch thöùc môùi hieän nay (ví duï nhö BÑKH).

Thuû töôùng Chính phuû ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 1393/QÑ-TTg, pheâ duyeät chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh. Ñaây laø cô sôû ñeå huy ñoäng söï phoái hôïp tham gia cuûa caùc ngaønh nhaèm ñöa ra caùc chöông trình, haønh ñoäng cuï theå hoùa noäi dung naøy. Beân caïnh ñoù, caùc nhaø taøi trôï, toå chöùc hôïp taùc quoác teá ñang taäp trung vaøo caùc chöông trình, döï aùn theo höôùng taêng tröôûng xanh, öùng phoù BÑKH. Ñaây laø cô hoäi toát ñeå chuùng ta coù ñöôïc nhöõng hoã trôï veà taøi chính, tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, chuyeán giao coâng ngheä, phöông phaùp tieáp caän môùi töø vieäc taêng cöôøng naêng löïc cho tôùi trieån khai caùc chöông trình döï aùn cuï theå. Hieän nay Vieät Nam ñang trong giai ñoaïn

phaùt trieån, coù raát nhieàu ñoâ thò môùi seõ ñöôïc hình thaønh neân vieäc aùp duïng caùc caùch tieáp caän môùi, tieán boä môùi seõ raát thuaän lôïi. Caùc giaûi phaùp quy hoaïch môùi coù tính ñònh höôùng, aùp duïng vaøo thöïc teá nhöõng kieán thöùc môùi nhaát vaø kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc phaùt trieån seõ giuùp höôùng tôùi ñoâ thò hieän ñaïi caân baèng vôùi thieân nhieân maø khoâng vaáp phaûi nhöõng haäu quaû tieâu cöïc cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, ñoâ thò hoùa maø caùc quoác gia naøy ñaõ gaëp phaûi. Nhö vaäy ñeå cuï theå hoùa vaø aùp duïng moâ hình ÑTST, caùc ngaønh noùi chung vaø ngaønh xaây döïng noùi rieâng caàn quan taâm nhieàu hôn nöõa tôùi noäi dung naøy thoâng qua: n Ñaåy maïnh nghieân cöùu khoa hoïc veà moâ hình ÑTST phuø hôïp vôùi thöïc tieãn Vieät Nam; n Thöïc hieän caùc quy hoaïch, thieát keá maãu ñieån hình veà ÑTST (ví duï cô quan hôïp taùc quoác teá Haøn Quoác – KOICA ñang thaûo luaän vôùi Boä Xaây döïng veà vieäc taøi trôï laäp quy hoaïch ñoâ thò sinh thaùi cho ñoâ thò Yeân Bình – Thaùi Nguyeân vaø TP. Raïch Giaù – Kieân Giang); n Toång keát, ñöa ra caùc baøi hoïc töø thöïc tieãn aùp duïng; n Ban haønh caùc soå tay, höôùng daãn veà quy hoaïch, phaùt trieån ñoâ thò sinh thaùi; n Xaây döïng khung phaùp lyù vaø ban haønh caùc vaên baûn phaùp quy; n Xaây döïng vaø trieån khai caùc chöông trình ñaøo taïo taêng cöôøng nhaän thöùc, naâng cao naêng löïc. Ñoàng thôøi caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc cuõng neân khuyeán khích, uûng hoä caùc nhaø ñaàu tö aùp duïng caùc giaûi phaùp môùi trong quy hoaïch, xaây döïng ñoâ thò theo höôùng sinh thaùi vaø beàn vöõng. Nhö vaäy, coù theå keát luaän raèng ñoâ thò sinh thaùi, öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu vaø taêng tröôûng xanh ñeàu höôùng tôùi moät muïc tieâu chung laø phaùt trieån beàn vöõng.

Taøi lieäu tham khaûo 1. Buøi Kieán Quoác (Vieän Nghieân cöùu ñoâ thò Paris). Ñoâ thò sinh thaùi. 2.Chieán löôïc Quoác gia veà taêng tröôûng xanh. 3.UNESCAP. Low Carbon Green Growth Roadmap for Asia and the Pacific. 4.Eco-city planning: Policies, Practice and Design. 5.World Bank. Vietnam urban briefs: ECO2 cities overview and application in Vietnam.

SË 73 . 2015

QUY HOAÏCH – LUAÄT – THÖÏC TEÁ PHAÙT TRIEÅN

ÑOÂ THÒ xanh

DIEÃN ÑAØN Ths. KTS. Leâ Minh AÙnh

Khoa Quy hoaïch Tröôøng ÑHKT HN

Môû ñaàu

Quaù trình ñoâ thò hoùa ñaõ khai thaùc vaø söû duïng trieät ñeå taøi nguyeân thieân nhieân, naêng löôïng. Ñieàu naøy laøm moâi tröôøng ôû ñoâ thò ngaøy caøng bò oâ nhieãm, taøi nguyeân thieân nhieân suy thoaùi. Söùc khoûe ngöôøi daân ñoâ thò do ñoù cuõng bò aûnh höôûng. Trong baùo caùo môùi nhaát, ADB ñöa ra soá lieäu cho thaáy trong voøng 30 naêm töø 1980 ñeán 2010 ñaõ coù tôùi moät tyû ngöôøi boû noâng thoân baùm thaønh thò ñeå sinh soáng vaø seõ coù theâm 1 tyû ngöôøi nöõa nhaäp cö vaøo caùc sieâu ñoâ thò ôû chaâu AÙ töø nay cho tôùi naêm 2040, nhö theá coù nghóa laø hôn moät nöûa daân cö cuûa chaâu luïc seõ sinh soáng trong caùc thaønh phoá lôùn. Trong khi ñoù, caùc ñoâ thò lôùn laïi khoâng ñöôïc ñaàu tö phaùt trieån thoaû ñaùng veà moïi phöông dieän ñeå ñaùp öùng vaø ñoùn baét xu höôùng aáy. Ñaëc bieät laø moâi tröôøng sinh thaùi bò oâ nhieãm naëng vaø cô sôû haï taàng ñoâ thò bò quaù taûi traàm troïng. Chaúng haïn nhö coù tôùi 67% taát caû caùc thaønh phoá ôû chaâu AÙ khoâng ñaùp öùng noåi tieâu chuaån veà ñoä trong saïch trong khoâng khí cuûa EU. ÔÛ nöôùc ta, coâng cuoäc “ñoåi môùi” (1986) ñaõ môû ra moät thôøi kyø phaùt trieån ñoâ thò hoùa nhanh. Naêm 1990, caû nöôùc môùi coù 500 ñoâ thò, ñeán naêm 2000 toång soá ñaõ laø 649 vaø ñeán nay toång soá ñoâ thò ôû nöôùc ta ñaõ ñaït tôùi 772. Haàu heát caùc ñoâ thò ñeàu quy hoaïch, xaây döïng vaø phaùt trieån theo phöông phaùp truyeàn thoáng. Ñoâ thò ñaëc bieät vaø caùc ñoâ thò loaïi 1, 2 ñang phaûi ñoái maët vôùi oâ nhieãm moâi tröôøng, giao thoâng taéc ngheõn, ñieàu kieän soáng xaáu, söùc khoûe coäng ñoàng bò aûnh höôûng. Chính vì vaäy, quy hoaïch vaø xaây döïng ñoâ thò xanh, ñoâ thò sinh thaùi vaø ñoâ thò beàn vöõng veà moâi tröôøng laø moät höôùng ñi môùi, caàn ñöôïc nghieân cöùu kyõ löôõng vaø aùp duïng trong thöïc tieãn. Ñaëc bieät, vaán ñeà xanh ñoâ thò hay laø phaùt trieån caây xanh ñoâ thò ñaõ laø moät ñieåm noùng ñeå toaøn daân quan taâm, höôûng öùng vaø baûo veä. Vieäc phaùt trieån ñoâ thò xanh, baûo veä moâi tröôøng xanh laø cöïc kyø quan troïng vaø nhaát thieát phaûi phaùt trieån.

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Caùc chæ tieâu cô baûn

Hieän nay Vieät Nam chöa coù moät khaùi nieäm naøo roõ raøng, cuï theå veà ñoâ thò xanh. Tuy nhieân, trong caùc vaên baûn phaùp luaät, quy chuaån, tieâu chuaån cuõng ñaõ ñeà caäp ñeán phaàn xanh trong ñoâ thò, ñoù laø heä thoáng caây xanh, maët nöôùc. Cuï theå Luaät Quy hoaïch ñoâ thò, taïi Ñieàu 33 veà noäi dung thieát keá ñoâ thò, Luaät ñaõ quy ñònh khoâng gian caây xanh, maët nöôùc, saân vöôøn laø moät noäi dung caàn thieát trong caùc ñoà aùn quy hoaïch. Taïi Khoaûn 2, Ñieàu 58, nguyeân taéc quaûn lyù khoâng gian, kieán truùc, caûnh quan ñoâ thò, Luaät yeâu caàu phaûi xin pheùp cô quan quaûn lyù coù thaåm quyeàn khi coù caùc haønh ñoäng aûnh höôûng ñeán caây xanh. Vaán ñeà caây xanh ñoâ thò cuõng ñöôïc neâu taïi Ñieàu 68 “Quaûn lyù caây xanh, coâng vieân, caûnh quan töï nhieân vaø maët nöôùc”. Beân caïnh ñoù, Nghò ñònh 37 cuûa Chính phuû veà laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch ñoâ thò coù neâu taïi Muïc b, Khoaûn 5, Ñieàu 15. Noäi dung ñoà aùn quy hoaïch chung thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông yeâu caàu xaùc ñònh coâng vieân caây xanh vaø khoâng gian xanh, maët nöôùc laø moät trong caùc ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian cho khu vöïc ñoâ thò trung taâm. Ñieàu 17, noäi dung ñoà aùn quy hoaïch chung thò traán, ñoâ thò loaïi V chöa coâng nhaän laø thò traán Nghò ñònh yeâu caàu phaûi xaùc ñònh coâng vieân caây xanh vaø khoâng gian môû cuûa ñoâ thò trong Ñònh höôùng phaùt trieån khoâng gian. Veà noäi dung ñoà aùn quy hoaïch chi tieát ñöôïc quy ñònh taïi Ñieàu 20. Nghò ñònh quy ñònh phaûi xaùc ñònh toå chöùc caây xanh coâng coäng, saân vöôøn, caây xanh ñöôøng phoá vaø maët nöôùc trong khu vöïc quy hoaïch. Ngoaøi ra, Thoâng tö 34 cuûa Boä Xaây döïng ngaøy 30/9/2009 coù moät soá noäi dung quy ñònh veà caây xanh ñoâ thò. Theo ñoù, quy ñònh coâng vieân caây xanh thuoäc heä thoáng coâng trình haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò vaø ñöa ra hai chæ tieâu veà caây xanh ñeå laøm caên cöù khi phaân loaïi ñoâ thò, ñoù laø chæ tieâu ñaát caây xanh ñoâ thò (töø 5-15m2/ngöôøi) vaø chæ tieâu ñaát caây xanh coâng coäng khu vöïc noäi thò (töø 3-7m2/ngöôøi). So saùnh chæ tieâu ñaát caây xanh ñoâ thò maø Thoâng tö quy ñònh vôùi chæ tieâu caây xanh thöïc teá taïi moät soá ñoâ thò nhö: Thaùi Nguyeân, Nha Trang, Phuù Thoï, Cam Ranh... Coù theå nhaän thaáy chæ tieâu ñaát caây xanh ñoâ thò hieän taïi ôû nhieàu ñoâ thò Vieät Nam cuõng ñaõ ñaït ñöôïc theo quy ñònh. Tuy nhieân ñoâ thò xanh khoâng phaûi laø moät ñoâ thò vôùi nhieàu caây xanh maø moät ñoâ thò xanh laø moät

ñoâ thò beàn vöõng thaân thieän vôùi con ngöôøi, tieát kieäm naêng löôïng vaø ñaït ñöôïc 7 tieâu chí: n Quy hoaïch söû duïng ñaát ñoâ thò hôïp lyù vaø baûo ñaûm khoâng gian xanh laø tieâu chí ñaàu tieân cuûa ñoâ thò xanh. n Heä thoáng caây xanh: Laøm taêng thaåm myõ caûnh quan ñoâ thò, taïo ra caûm giaùc eâm dòu veà maàu saéc vaø khí haäu, toân cao giaù trò thaåm myõ coâng trình kieán truùc. n Coâng nghieäp xanh: Phaûi phaùt trieån coâng nghieäp xanh vôùi caùc tieâu chí cô baûn: Söû duïng naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu coù hieäu quaû cao, töùc laø tieâu thuï naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu, phaùt sinh chaát thaûi ít nhaát, saûn xuaát ra caùc saûn phaåm nhieàu nhaát; phaùt trieån coâng nghieäp phaùt thaûi carbon thaáp. n Coâng trình kieán truùc xanh (Green Building): Caùc coâng trình kieán truùc phaûi ñöôïc thieát keá vaø xaây döïng theo caùc tieâu chí: Xanh hoùa coâng trình; tieát kieäm vaø söû duïng hôïp lyù naêng löôïng; tieát kieäm nguoàn nöôùc; thaûi chaát thaûi ra moâi tröôøng xung quanh ít nhaát; moâi tröôøng trong nhaø xanh. n Baûo toàn caûnh quan thieân nhieân, danh lam thaéng caûnh vaên hoùa, lòch söû. n Chaát löôïng moâi tröôøng ñoâ thò xanh: Ñaït ñöôïc chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí, nguoàn nöôùc saïch; quaûn lyù chaát thaûi raén toát; veä sinh ñöôøng phoá luoân saïch. n Coäng ñoàng daân cö ñoâ thò soáng thaân thieän vôùi moâi tröôøng: Coäng ñoàng daân cö ñoâ thò coù nhaän thöùc cao vaø coù yù thöùc töï giaùc soáng hoøa hôïp, ñaëc bieät laø öùng xöû coù vaên hoùa trong tham gia giao thoâng vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng töï nhieân.

Thöïc tieãn phaùt trieån ñoâ thò xanh ôû Vieät Nam

Hình aûnh ñoâ thò oâ nhieãm moâi tröôøng ñoâ thò SË 73 . 2015

Treân thöïc teá caùc ñoâ thò cuûa chuùng ta ñaõ vaø ñang xaây döïng theo quy hoaïch ñeà ra nhöng coøn nhieàu baát caäp vaø khoù khaên. OÂ nhieãm do caùc yeáu toá vaät lyù, cuï theå laø do caùc yeáu toá töø tröôøng vôùi taàn suaát vaø cöôøng ñoä khaùc nhau (caùc traïm thu - phaùt soùng, caùc ñöôøng daây truyeàn taûi ñieän naêng…), khoùi buïi thieáu caây xanh. Hôn nöõa, cho ñeán baây giôø chuùng ta cuõng chöa löôøng heát ñöôïc veà nhöõng taùc ñoäng cuûa caùc loaïi vaät lieäu xaây döïng ñeán söùc khoeû cuûa con ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng loaïi vaät lieäu coù nguoàn goác töø caùc hôïp chaát voâ cô. Thaønh phoá khoâng nhöõng bò oâ nhieãm maø khí haäu cuûa noù cuõng bò thay ñoåi do böùc xaï töø vaät lieäu, cheá ñoä nhieät - aåm, aùp suaát khoâng khí, cheá ñoä gioù… luoân bò taùc ñoäng bôûi quaù trình ñoâ thò hoaù. Nhaø caøng cao thì maët ñaát caøng bò nhieãm khuaån vì aùnh saùng maët trôøi bò che khuaát khoâng ñuû khaû naêng ñeå tieâu dieät caùc loaïi vi truøng coù haïi. Do quaù trình ñoâ thò hoaù vaø phaùt trieån daân soá dieãn ra quaù nhanh vaø quaù hoãn ñoän neân nhöõng quy taéc quy hoaïch khoâng ñöôïc toân troïng - ví duï nhö vi phaïm veà maät ñoä xaây döïng, veà höôùng cuûa caùc con ñöôøng vaø cuûa caùc coâng trình… laøm taêng maát maùt nhöõng tia naéng töï nhieân coù lôïi cho söùc khoeû con ngöôøi vaø hôn theá nöõa caàn tieâu toán theâm moät phaàn naêng löôïng ñaùng keå ñeå duy trì cheá ñoä vi khí haäu trong caùc khoâng gian soáng cuûa con ngöôøi,… Ñoàng thôøi, yù thöùc cuûa nhöõng ngöôøi quaûn lyù vaø thöïc hieän caùc chuû tröông coøn chöa ñuùng ñaén nhö vieäc chaët 6700 caây xanh Haø Noäi ñaõ bò dö luaän leân aùn. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaán ñeà quy hoaïch ñoâ thò xanh ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc, chính quyeàn ñoâ thò ñaõ daàn nhaän ra vai troø cuûa khoâng gian xanh ñoâ thò trong gaén keát haøi hoøa caùc yeáu toá töï nhieân - con ngöôøi - xaõ hoäi, caûi thieän naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng soáng vaø caûnh quan ñoâ thò thaønh muïc tieâu troïng taâm haøng ñaàu trong quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng beàn vöõng. “Quy hoaïch chung xaây döïng Thuû ñoâ Haø Noäi ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn ñeán naêm 2050” ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû Nguyeãn Taán Duõng kyù Quyeát ñònh pheâ duyeät soá 1259/QÑ-TTg ngaøy 26/7/2011 laø moät ñieån hình veà quy hoaïch ñoâ thò xanh ôû Vieät Nam.

Hình aûnh maät ñoä xaây döïng cao, thieáu caây xanh, thieáu aùnh saùng.

Ngay töø quan ñieåm phaùt trieån, quy hoaïch ñaõ khaúng ñònh Haø Noäi seõ laø thaønh phoá “xanh” beàn vöõng veà moâi tröôøng; ñoâ thò sinh thaùi, gaén keát haøi hoøa caùc yeáu toá töï nhieân - xaõ hoäi - con ngöôøi; xaây döïng thaønh phoá caân baèng giöõa yeáu toá baûo toàn vaø phaùt trieån môùi. Ñaây laø muïc tieâu haøng ñaàu beân caïnh caùc muïc tieâu “vaên hieán - vaên minh - hieän ñaïi”. Khoâng gian xanh cuûa Haø Noäi ñöôïc quy hoaïch chieám tyû troïng lôùn trong toång dieän tích töï nhieân toaøn thaønh phoá, goàm ñaát noâng nghieäp, laâm nghieäp, soâng hoà ao, khoâng gian môû ven maët nöôùc vaø caùc coâng vieân trong ñoâ thò. Theo caáu truùc phong thuyû ñaõ ñònh hình thì: Thaønh phoá seõ nhö moät ngoâi nhaø lôùn töïa löng vaøo voøng cung Nuùi Taûn Ba Vì, nhìn ra Hoà Taây meânh moâng - moät Ñaïi Minh Ñöôøng hình baùn nguyeät – phía tröôùc nöõa, coù moät Ñaïi Thanh Long chaûy theo höôùng Taây Baéc, Ñoâng Nam, ñoù laø soâng Hoàng vôùi caáu truùc nhö vaäy, thaønh phoá seõ coù nhieàu haønh lang sinh khí (daãn gioù) laø caùc truïc xuyeân taâm hình deû quaït maø truïc Thaàn Loä noái töø vuøng Hoaø Laïc, qua Ñeàn Kim Ngöu caïnh Phuû Taây Hoà, leân Coå Loa roài leân Ñoàng Ñaêng seõ laø truïc chính. Vôùi quy moâ haønh chính roäng nhö theá, thì chaïy theo

SË 73 . 2015

Hình aûnh ñoâ thò maát ñi moät phaàn caây xanh

Hình aûnh ñoâ thò sinh thaùi ñöôïc xaây döïng vaø phaùt trieån

caùc truïc xuyeân taâm naøy seõ coù nhöõng truïc maàu xanh giao nhau vôùi caùc vaønh ñai xanh taïo neân caùc oâ xanh lôùn. Chöa hy voïng coù nhöõng ñoâ thò xanh chuaån möïc, nhöng coù theå coù khu ñoâ thò sinh thaùi caøi raêng löôïc vôùi caùc khu ñoâ thò beâ toâng. Coâng trình chaïy theo caùc truïc xuyeân taâm daãn khí vaø ñaët trong caùc oâ xanh naøy, duø mang chöùc naêng gì cuõng khoâng neân laø caùc coâng trình cao taàng, khoái löôïng ñoà soä vaø caàn ñöôïc traûi roäng, thaáp daàn veà phía Hoà Taây vaø soâng Hoàng. Heä thoáng caây xanh laøm taêng thaåm myõ caûnh quan ñoâ thò, taïo ra caûm giaùc eâm dòu veà maøu saéc vaø khí haäu, toân cao giaù trò thaåm myõ cuûa coâng trình kieán truùc. Caùc vöôøn hoa, coâng vieân, khoâng gian xanh vaø maët nöôùc laø moät thaønh toá khoâng theå thieáu. Chuùng phuïc vuï nhu caàu giaûi trí, nghæ ngôi, ñi daïo cuûa nhaân daân vaø khaùch du lòch.

Keát luaän vaø kieán nghò

Cho ñeán nay, vì nhieàu lyù do, Vieät Nam vaãn chöa coù ñoâ thò xanh do chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc tieâu chí khaét khe theo tieâu chuaån quoác teá nhö: Khoâng gian xanh, coâng trình xanh, giao thoâng xanh, coâng nghieäp xanh, chaát löôïng moâi tröôøng ñoâ thò xanh cuøng vieäc baûo toàn caûnh quan thieân nhieân, danh lam thaéng caûnh, coâng trình lòch söû, vaên hoùa vaø taïo ñöôïc neáp soáng thaân thieän cuûa coäng ñoàng daân cö vôùi moâi tröôøng vaø thieân nhieân). Vieät Nam môùi noùi laø chuùng ta môùi coù nhöõng ñoâ thò xanh treân lyù thuyeát hoaëc chæ moät phaàn ñoâ thò laø xanh. Treân thöïc teá, ngoaøi caùc khu vöïc phía ven ñoâ ñöôïc quy hoaïch cuï theå thì khoâng theå khoâng keå ñeán khu moät phaàn dieän tích raát lôùn ôû khu vöïc loõi ñoâ thò hieän ngöôøi daân ñang soáng vôùi maät ñoä raát cao vôùi moâi tröôøng soáng khoâng ñaûm baûo. Tæ leä caây xanh/ngöôøi môùi ñaït treân 1%, dieän tích ñaát caây xanh khoaûng döôùi 2m2/ngöôøi. Vaäy taêng tæ leä naøy leân 7m2/ngöôøi phaûi “giaûi toaû bôùt coâng trình xaây döïng” chöù khoâng theå laáy dieän tích caây troàng hay coäng thaûm röøng ôû caùc khu vöïc ven ñoâ ñeå tính dieän tích phuû xanh cho noäi thaønh ñöôïc. Caàn coù moät giaûi phaùp ñeå taêng maät ñoä caây xanh trong töøng hoä gia ñình ñeå caûi thieän moâi tröôøng soáng cuûa ngöôøi daân maø khoâng caàn taêng dieän tích caây xanh coâng coäng, phaàn naøo seõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà coâng trình xanh. SË 73 . 2015

Ñoâ thò xanh, Kieán truùc & coâng trình xanh laø ñoäng löïc thuùc ñaåy Taêng tröôûng xanh

DIEÃN ÑAØN nguyeãn ñaêng sôn

Phoù vieän tröôûng, Vieän Nghieân cöùu ñoâ thò & phaùt trieån haï taàng

Taêng tröôûng xanh

Vaøo thaäp nieân 1960, 1970 sau nhöõng vuï gaây haïi lôùn nhö khuûng hoaûng daàu moû, khuûng hoaûng naêng löôïng, moïi ngöôøi môùi tænh ngoä raèng xaây döïng lôùn cuõng mang laïi söï phaù hoaïi moâi tröôøng töï nhieân. Hoäi nghò Thöôïng ñænh Traùi ñaát taïi Rio de Janero - Brasil (RIO) naêm 1992 vôùi chuû ñeà “Moâi tröôøng vaø phaùt trieån” ñaõ thoâng qua “Chöông trình nghò söï cho theá kyû 21(LA 21)” veà baûo veä moâi tröôøng. Taát nhieân, quan taâm ñeán moâi tröôøng khoâng coù nghóa laø ngöøng laïi moïi söï phaùt trieån kinh teá maø laø caàn nghieâm tuùc veà vaán ñeà phaùt trieån beàn vöõng (PTBV). Hai möôi naêm sau Hoäi nghò LHQ veà phaùt trieån beàn vöõng RIO+20 cuõng taïi Rio de Janero Brasil naêm 2012, chính phuû caùc nöôùc cuõng ñaõ thaûo luaän vaø laäp keá hoaïch veà “Taêng tröôûng kinh teá xanh ñeå ñaûm baûo PTBV” nhaèm giaûm toác ñoä suy thoaùi moâi tröôøng, thích öùng vaø giaûm nheï bieán ñoåi khí haäu (BÑKH), xaõ hoäi caùc bon thaáp, giaûm khí phaùt thaûi nhaø kính. Ñaây cuõng chính laø caùc muïc tieâu cuûa COP20 taïi Lima Peru naêm 2014. Hieän nay, moïi ngöôøi noùi nhieàu veà neàn kinh teá xanh vaø taêng tröôûng xanh. Chöông trình moâi tröôøng cuûa LHQ (UNEP) ñònh nghóa kinh teá xanh laø moät neàn kinh teá nhaèm caûi thieän haïnh phuùc cuûa con ngöôøi, coâng baèng xaõ hoäi vaø giaûm thieåu nhöõng nguy cô kieät queä veà moâi sinh. Chuyeån dòch sang neàn kinh teá xanh seõ laøm chaäm laïi söï gia taêng caùc haøm löôïng caùc bon vaø ngaên chaën bieán ñoåi khí haäu (BÑKH) seõ coù lôïi cho söùc khoûe con ngöôøi, ñaûm baûo tính chòu ñöïng cuûa haønh tinh vaø söï soáng coøn cuûa nhaân loaïi, thò tröôøng toaøn caàu hoùa seõ ñi theo chuoãi giaù trò xanh vôùi doøng chaûy maäu dòch vaø ñaàu tö ñöôïc theo quy ñònh nghieâm ngaët theo nguyeân lyù beàn vöõng. Coøn taêng tröôûng xanh laø höôùng môû thuùc ñaåy kinh teá xanh phaùt trieån theo

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ moâ hình tieâu thuï saûn xuaát beàn vöõng nhaèm ñaûm baûo nguoàn voán töï nhieân tieáp tuïc cung caáp nhöõng nguoàn löïc vaø dòch vuï sinh thaùi maø ñôøi soáng chuùng ta phuï thuoäc vaøo cho theá heä naøy cuõng nhö theá heä mai sau. Theo toå chöùc Saùng kieán taêng tröôûng xanh cuøa LHQ “Taêng tröôûng xanh hay xaây döïng neàn kinh teá xanh laø quaù trình cô caáu laïi hoaït ñoäng kinh teá vaø cô sôû haï taàng ñeå thu huùt ñöôïc toát hôn töø caùc khoaûn ñaàu tö cho taøi nguyeân, nhaân löïc vaø taøi chính, ñoàng thôøi giaûm khí phaùt thaûi nhaø kinh, khai thaùc vaø söû duïng ít taøi nguyeân thieân nhieân, taïo ra ít chaát thaûi hôn vaø giaûm maát caân baèng trong xaõ hoäi”. Coøn theo Ngaân haøng Theá giôùi (WB): “Taêng tröôûng xanh laø quaù trình taêng tröôûng söû duïng taøi nguyeân hieäu quaû, xanh hôn vaø taêng cöôøng khaû naêng choáng chòu vaø laøm chaäm quaù trình naøy”. Coù theå noùi taêng tröôûng xanh vaø kinh teá xanh coù quan heä maät thieát vôùi nhau. Ñeå coù ñöôïc taêng tröôûng xanh thì khoâng theå khoâng coù kinh teá xanh vaø ngöôïc laïi. Ñònh nghóa taêng tröôûng xanh ôû Vieät Nam laø söï taêng tröôûng döïa treân quaù trình thay ñoåi moâ hình taêng tröôûng, taùi cô caáu neàn kinh teá thoâng qua vieäc nghieân cöùu nhaèm lôïi duïng so saùnh, naâng cao hieäu quaû söùc caïnh tranh neàn kinh teá thoâng qua vieäc nghieân cöùu vaø aùp duïng coâng ngheä tieân tieán, phaùt trieån cô sôû haï taàng hieän ñaïi ñeå öùng duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, giaûm khí phaùt thaûi nhaø kính, öùng phoù vôùi BÑKH goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø laø ñoäng löïc ñeå taêng tröôûng kinh teá moât caùch beàn vöõng. Chieán löôïc taêng tröôûng xanh cuûa Vieät Nam ñeà ra 3 nhieäm vuï quan troïng: (i) Giaûm cöôøng ñoä phaùt thaûi khí nhaø kinh vaø thuùc ñaåy söû duïng naêng löôïng saïch, naêng löôïng taùi taïo (ii) Xanh hoùa saûn xuaát, thöïc hieän moät chieán löôïc “coâng nghieäp hoùa saïch” thoâng qua raø soaùt ñieàu chænh nhöõng quy hoaïch hieän coù, söû duïng tieát kieäm vaø hieäu quaû taøi nguyeân, khuyeán khích phaùt trieån coâng nghieäp xanh, noâng nghieäp xanh vôùi cô caáu ngaønh ngheà, coâng ngheä, thieát bò ñaûm baûo nguyeân taéc thaân thieän vôùi moâi tröôøng, ñaàu tö phaùt trieån voán töï nhieân, tích cöïc ngaên ngöøa vaø xöû lyù oâ nhieãm (iii) Xanh hoùa loái soáng vaø thuùc ñaåy tieâu duøng beàn vöõng (trong ñoù coù thöïc thi ñoâ thò hoùa beàn

vöõng, ñoâ thò hoùa laø ñoäng löïc thuùc ñaåy kinh teá xanh vaø naêng löïc caïnh tranh...). Coù theå noùi, ôû nöôùc ta taêng tröôûng xanh khoâng chæ laø moät söï phuïc hoài laïi nhöõng taùc ñoäng baát lôïi ñoái vôùi moâi tröôøng, maø hôn theá nöõa ñoù laø moät söï ñoåi môùi, aùp duïng tö duy heä thoáng trong phaùt trieån vaø taêng tröôûng, thöïc hieän taêng tröôûng xanh vôùi söï caân baèng hai muïc tieâu veà kinh teá vaø moâi tröôøng laø söï tieäm caän ñeán phaùt trieån beàn vöõng maø trong ñoù 3 yeáu toá veà kinh teá, moâi tröôøng vaø xaõ hoäi caàn haøi hoøa, treân cô sôû phaùt trieån ñoâ thò tích hôïp.

Ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng xanh

Tröôùc xu höôùng ñoâ thò hoùa ngaøy caøng nhanh, trong töông lai khoâng xa coù tôùi 60% daân soá theá giôùi soáng trong caùc ñoâ thò, kinh teá ñoâ thò goùp khoaûng 70% GDP. Ñoâ thò hoùa beàn vöõng chính laø ñoäng löïc thuùc ñaày kinh teá xanh vaø taêng tröôûng xanh do vaäy caàn phaùt trieån khoâng gian xanh toaøn dieän, trong ñoù coù xaây döïng ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh laøm ñoäng löïc thuùc ñaåy kinh teá xanh, taêng tröôûng xanh. Noùi caùch khaùc xaây döïng ñoâ thò xanh ñeå kinh teá taêng tröôûng xanh laø böôùc ñi taát yeáu höôùng tôùi töông lai. n Ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò xanh Khaùi nieäm ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò xanh ñaõ vaø ñang ñöôïc nghieân cöùu thaûo luaän, aùp duïng nhieàu ôû caùc quoác gia, laø loaïi ñoâ thò coù khaû naêng ñaûm baûo cho caùc cö daân sinh soáng trong ñieàu kieän chaát löôïng cuoäc soáng toát hôn, söû duïng toái thieåu caùc taøi nguyeân thieân nhieân, höôùng tôùi söï PTBV öùng phoù vôùi BÑKH. Phaùt trieån caùc ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò xanh laø löïa choïn mang tính chieán löôïc cho söï PTBV vaø laø xu theá dieãn ra treân toaøn theá giôùi.

ÔÛ nöôùc ta ñaõ coù ñeà xuaát baûy tieâu chí cuûa ñoâ thò xanh laø: khoâng gian xanh, coâng trình xanh, giao thoâng xanh, coâng nghieäp xanh, chaát löôïng moâi tröôøng ñoâ thò xanh, baûo toàn caûnh quan thieân nhieân danh lam thaéng caûnh coâng trình vaên hoùa lòch söû, vaên hoùa coäng ñoàng daân cö thaân thieän vôùi moâi tröôøng thieân nhieân. Kieán truùc xanh, coâng trình xanh laø moät boä phaän hoaøn chænh cuûa ñoâ thò xanh. n Kieán truùc xanh Kieán truùc xanh hay coøn goïi laø kieán truùc beàn vöõng ñeà caäp ñeán coâng taùc kieán taïo caùc coâng trình kieán truùc vaø söû duïng caùc phöông phaùp mang tính thaân thieän vôùi moâi tröôøng vaø tính hieäu quaû trong vieäc söû duïng nguyeân lieäu thieân nhieân trong suoát ñôøi soáng cuûa coâng trình, töø thieát keá, xaây döïng ñieàu haønh, baûo truøm caû caûi taïo cho ñeán thaùo dôõ. Khaùi nieäm naøy ñöôïc môû roäng vaø boå sung theâm vaøo nhö nhöõng muïc tieâu cuûa coâng taùc thieát keá, xaây döïng truyeàn thoáng laø kinh teá, tieän duïng, kieân coá vaø tieän nghi. Maëc duø con ngöôøi khoâng ngöøng phaùt trieån nhöõng kyõ thuaät môùi ñeå taêng cöôøng cho coâng taùc kieán taïo caùc coâng trình xanh, muïc tieâu cuûa kieán truùc xanh laø xoay quanh caùc xung ñoät chính giöõa moâi tröôøng xaây döïng nhaân taïo vôùi söùc khoûe con ngöôøi vaø moâi tröôøng thieân nhieân baèng nhieàu caùch: (i) Söï duïng moät caùch coù kieäu quaû naêng löôïng nöôùc vaø taøi nguyeân thieân nhieân (ii) Baûo veä söùc khoeû ngöôøi söû duïng coâng trình vaø taêng söùc saûn xuaát cuûa nhaân löïc (iii) Giaûm phaùt thaûi oâ nhieãm vaø söï suy giaûm chaát löôïng cuûa moâi tröôøng.

Ñoâ thò xanh tröôùc tieân phaûi laø ñoâ thò sinh thaùi, ñaûm baûo haøi hoøa giöõa kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng ñeå soáng toát, coâng baèng xaõ hoäi vaø PTBV, nôi tyû leä caây xanh ñaùng keå ñoùng goùp vaøo söï caân baèng sinh thaùi treân moät ñòa baøn quaàn cö ñoâng ñuùc. Thaønh phoá xanh ñöôïc cho laø khaùi nieäm toaøn caàu veà caùc yù töôûng vaø giaûi phaùp thöïc tieãn veà moâi tröôøng beàn vöõng nhö coâng trình xanh, giao thoâng beàn vöõng, troàng caây gaây röøng, söû duïng naêng löôïng taùi taïo vaø neàn kinh teá xanh. SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ n Coâng trình xanh Theo soá lieäu thoáng keâ ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nghaønh xaây döïng tieâu thuï tôùi 70% vaät lieäu töï nhieân, 40% naêng löôïng quoác gia, 30% nguoàn nöôùc saïch, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, laøm suy thoaùi taøi nguyeân thieân nhieân, ñoàng thôøi phaùt thaûi ra khoaûng 30% khí gaây hieäu öùng nhaø kính. Do vaäy theá giôùi ñaõ xuaát hieän xu höôùng maïnh meõ phaùt trieån coâng trình xanh ñeå giaûm 3050% möùc tieâu thuï naêng löôïng, giaûm 10-20% möùc tieâu thuï nöôùc saïch, giaûm 10-20% chi phí vaän haønh coâng trình...

Nhö ñaõ neâu ôû treân, ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh laø ñoäng cô thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá xanh ñeå ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng, nhaèm giaûm toác ñoä suy thoaùi moâi tröôøng vaø BÑKH. Tuy nhieân, hieåu bieát veà ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh cuûa coäng ñoàng daân cö noùi chung, caùc nhaø ñaàu tö xaây döïng, caùc cô quan, caùn boä coâng nhaân vieân ngaønh xaây döïng nöôùc ta coøn thaáp, ñaëc bieät laø chöa thaáy heát lôïi ích cuûa phaùt trieån ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh mang laïi.

Tieâu chí coâng trình xanh bao goàm: söû duïng naêng löôïng hieäu quaû, taän duïng aùnh saùng töï nhieân vaø tieát lieäm nöôùc, coâng trình coù taùc ñoäng tích cöïc tôùi caûnh quan xung quanh thaân thieän vôùi moâi tröôøng, ñaûm baûo söùc khoûe cho ngöôøi söû duïng, giaûm toái ña chaát thaûi oâ nhieãm laøm suy thoaùi moâi tröôøng soáng...

Caàn ñöa quan ñieåm taêng tröôûng xanh, phaùt trieån xanh vaø tieâu chí xanh vaøo coâng taùc quy hoaïch, thieát keá, xaây döïng cô sôû haï taàng ñoâ thò. Tuyeân truyeàn vaän ñoäng khuyeán khích coäng ñoàng xaõ hoäi tham gia phaùt trieån ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh.

Hoäi ñoàng coâng trình xanh Vieät Nam (VGBC) ñaõ nghieân cöùu heä thoáng LOTUS, ñaây laø heä thoáng ñaùnh giaù coâng trình xanh goàm 10 tieâu chí nhö sau: (1) Giaûm thieåu tieâu thuï naêng löông nhaân taïo, taän duïng naêng löôïng töï nhieân, naêng löôïng taùi taïo (2) Tieát kieäm söû duïng nöôùc, taän duïng nöôùc möa vaø taùi söû duïng nöôùc thaûi (3) Tieát kieäm söû duïng vaät lieäu xaây döïng (VLXD), söû duïng vaät lieäu taùi cheá, vaät lieäu deã cheá taïo, vaät lieäu ñöôïc taïo thaønh ít tieâu thuï naêng löôïng (4) Baûo veä sinh thaùi, giaûm thieåu taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa vieäc xaây döïng coâng trình ñeán heä sinh thaùi xung quanh, baûo veä ña daïng sinh hoïc, phaùt trieån thaûm thöïc vaät, troàng caây xanh treân maùi nhaø vaø caùc taàng nhaø (5) Giaûm thieåu chaát thaûi oâ nhieãm moâi tröôøng, giaûm thieåu xaû nöôùc thaûi, chaát thaûi raén, khí thaûi, khuyeàn khích taùi cheá söû duïng chaát thaûi trong suoát quaù trình xaây döïng vaø giai ñoaïn vaän haønh (6) Ñaûm baûo tieän nghi, söùc khoeû, chaát löôïng khí thaûi trong nhaø, tieän nghi nhieät, vi khí haäu, tieän nghi aùnh saùng, tieän nghi ñoä rung (7) Thích öùng giaûm nheï thieân tai, phoøng choáng uùng ngaäp, ñaûm baûo coâng trình beàn vöõng döôùi taùc ñoäng cuûa baõo toá, coâng trình khoâng gaây ra hieäu öùng ñaûo nhieät, khuyeán khích ngöôøi söû duïng coâng trình ñi baèng xe ñaïp vaø söû duïng giao thoâng coâng coäng, söû duïng vaät lieäu ñòa phöông ñeå giaûm nhu caàu giao thoâng vaän taûi (8) Keát noái coäng ñoàng, tham vaán coäng ñoàng khi ñaàu tö xaây döïng, keát noái caùc tieän ích cô sôû haï taàng vaø dòch vuï saün coù, coù khoâng gian phuïc vuï coâng coäng tieän nghi cho ngöôøi (9) Quaûn lyù trong giai ñoaïn thieát keá, giai ñoaïn thi coâng coâng trình ñeàu laø toái öu hoaù caùc hoaït ñoäng moâi tröôøng (10) Khuyeán khích caùc saùng kieán mang laïi lôïi ích cho moâ tröôøng naêm ngoaøi caùc yeâu caàu.

Caàn coù chính saùch phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng ñoâ thò xanh,kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh vaø coi ñoù laø moät höôùng öu tieân trong phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam ñeå laøm ñoäng löïc cho taêng tröôûng kinh teá xanh.

Kieán truùc xanh thöôøng gaén lieàn vôùi coâng trình xanh chuû yeáu nhö tieát kieäm nöôùc, naêng löôïng vaø baûo veä söùc khoûe con ngöôøi, nhöng coù phaïm truø roäng hôn coù lieân quan ñeán giaûm phaùt thaûi oâ nhieãm vaø söï suy giaûm moâi tröôøng, gaàn thieân nhieân, thaân thieän vôùi moâi tröôøng. ÔÛ nöôùc ta phaùt trieån ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh coøn chaäm hôn caùc nöôùc treân theá giôùi khoaûng 15 naêm. n Chính saùch phaùt trieån ñoâ thò xanh, kieán truùc xanh vaø coâng trình xanh

SË 73 . 2015

Nhöng ñeå ñöa chính saùch vaøo cuoäc soáng caàn caûi thieän theå cheá. Theå cheá laø nhöõng yeáu toá lieân quan ñeán cô cheá, chính saùch. kyõ naêng quaûn trò, khaû naêng ñieàu phoái vaø phoái hôïp lieân ngaønh vaø lieân vuøng. Theå cheá laø naêng löïc noäi taïi vaø khoù coù theå vay möôïn sao cheùp hoaëc thay ñoåi trong thôøi gian ngaén. Do vaäy caàn coù quyeát taâm chính trò beàn bæ vaø phaûi tính theo khung thôøi haïn töø 5-10 naêm hay xa hôn nöõa. Neáu nhö nhöõng böôùc ñi noùng voäi trong giai ñoaïn quy hoaïch seõ phaûi traû giaù trong giai ñoïan thöïc thi, thì söï thieáu quyeát taâm trong vieäc caûi tieán theå cheá seõ khieán chuùng ta maõi quanh quaån vôùi caùc giaûi phaùp keùm hieäu quaû vaø ngaøy caøng xa rôøi taàm nhìn daøi haïn.

Taøi lieäu tham khaûo 1. Phöông phaùp tieán caän môùi veà quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò - Nguyeãn Ñaêng Sôn, NXB Xaây Döïng naêm 2005, Taäp 2 naêm 2006. 2. Khaùi nieäm ñoâ thò xanh khoâng phaûi ñoâ thò naøo cuõng goïi ñöôïc - Theo Petrotimes, ngaøy 12/12/2011. 3. Caàn xaây döïng ñònh nghó chuaån veà ñoâ thò sinh thaùi - Theo ÑTCK ngaøy 5/2/2012 4. Thaønh phoá xanh - Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC SG ÑTXD, thaùng 5/1012. 5. Höôùng ñeán xu höôùng, kieán truùc môû, kieán truùc xanh, kieán truùc sinh thaùi ôû nöôùc ta - Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC SG ÑTXD, thaùng 9/2012. 6. Töông lai ñoâ thò Vieät Nam, Haønh ñoäng hoâm nay - Cuïc Phaùt trieån ñoâ thò, Boä Xaây döïng, Taïp chí Quy hoaïch Xaây döïng soá 59/2012. 7. Kieán truùc xanh xu höôùng kieán truùc theá kyû 21 - Nguyeãn Ñaêng Sôn, TC Kieán truùc thaùng 5/2014 8. Taêng tröôûng xanh caâu traû lôøi cho töông lai - Dieãn ñaøn taêng tröôûng xanh, ngaøy 11/1/2015.

DIEÃN ÑAØN

Noâng thoân môùi TRONG LOØNG ÑOÂ THÒ

ThS. KTS. Vuõ Hoàng Sôn, KS. Buøi Vaên Phöông

Vieän Quy hoaïch Xaây döïng Phaùt trieån Noâng thoân - VIUP

1. Ñaët vaán ñeà

Phaùt trieån khu vöïc noâng thoân ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc coi laø nhieäm vuï troïng taâm theo Nghò quyeát soá 24/2008/NQ-CP ngaøy 28/10/2008 cuûa Chính phuû veà chöông trình haønh ñoäng cuûa Chính phuû thöïc hieän Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù 7 cuûa ban chaáp haønh Trung öông khoùa X veà noâng nghieäp, noâng daân, noâng thoân. Vaø Quyeát ñònh 800/QÑ-TTg ngaøy 04/06/2010 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc Pheâ duyeät Chöông trình muïc tieâu Quoác gia veà xaây döïng noâng thoân môùi giai ñoaïn 2010 - 2020 ñaõ neâu roõ: “Xaây döïng noâng thoân môùi coù keát caáu haï taàng kinh teá xaõ hoäi töøng böôùc hieän ñaïi cô caáu kinh teá vaø hình thöùc toå chöùc saûn xuaát hôïp lyù, gaén noâng nghieäp vôùi phaùt trieån nhanh coâng nghieäp, dòch vuï; gaén phaùt trieån noâng thoân vôùi ñoâ thò theo quy hoaïch”. Keøm theo ñoù laø ban haønh boä tieâu chí Quoác gia Noâng thoân môùi (Quyeát ñònh 491/QÑ-TTg, ngaøy 14/6/2010 cuûa Thuû töôùng Chính phuû). Noâng thoân vaø Ñoâ thò coù nhöõng moái quan heä töông hoã vaø phuû ñònh laãn nhau. Noâng thoân khoâng chæ laø nôi löu giöõ nhöõng truyeàn thoáng lòch söû vaên hoùa laâu ñôøi, laø nôi cho ra ñôøi nhöõng saûn phaåm noâng nghieäp ñaëc tröng coù giaù trò cao, khoâng chæ laø nôi ñaûm baûo an ninh löông thöïc cho caùc ñoâ thò trung taâm maø coøn laø nhöõng khoâng gian xanh goùp phaàn hình thaønh neân nhöõng haønh lang xanh, vaønh ñai xanh nhaèm baûo ñaûm caân baèng sinh thaùi cho caùc ñoâ thò. Trong quaù trình ñoâ thò hoùa nhanh taïi caùc ñoâ thò lôùn, söï môû roäng vaø phaùt trieån cuûa nhöõng ñoâ thò naøy ñaõ löïa choïn nhöõng khu vöïc thuaän lôïi nhaát ñeå ñaàu tö phaùt trieån ñoù laø nhöõng vuøng ñaát troáng, hoaëc coù maät ñoä daân cö thaáp, hoaëc nhöõng khu vöïc saûn xuaát noâng, laâm nghieäp. Ñieàu naøy ñaõ ñeå laïi trong nhöõng vuøng phaùt trieån môùi nhöõng cuïm laøng, xaõ coù maät ñoä daân cö cao. Ñaây laø söï hình thaønh neân noâng thoân trong loøng ñoâ thò. Treân thöïc teá, söï phaùt trieån cuûa noâng thoân trong loøng ñoâ thò hieän nay ñang gaëp raát nhieàu vaán ñeà bôûi noù coù nhöõng ñaëc thuø rieâng bieät vaø luoân chòu aùp löïc maïnh meõ cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa. Ñoâ thò hoùa laø ñoäng löïc cho söï phaùt trieån kinh teá, taïo tieàn ñeà cho söï thay ñoåi veà cô caáu kinh teá - xaõ hoäi theo höôùng phi noâng nghieäp, taïo nhieàu coâng SË 73 . 2015

aên, vieäc laøm cho ngöôøi daân, cô sôû haï taàng kó thuaät ñöôïc ñaàu tö naâng caáp, khaû naêng tieáp caän cuûa ngöôøi daân vôùi caùc tieän ích xaõ hoäi nhö vaên hoùa, y teá, giaùo duïc ñöôïc naâng cao, thu nhaäp cuûa ngöôøi daân ñöôïc caûi thieän nhöng keøm theo ñoù cuõng keùo theo raát nhieàu heä luïy khoâng mong muoán nhö: söï phaù vôõ caáu truùc laøng xaõ ñaõ ñöôïc xaây döïng töø laâu ñôøi, söï mai moät cuûa caùc laøng ngheà truyeàn thoáng, söï maát ñi baûn saéc vaên hoùa,… Vieäc ñaùnh maát caùc laøng xaõ noâng thoân, caùc vuøng saûn xuaát noâng nghieäp khoâng chæ laøm cho ñoâ thò ñaùnh maát moät phaàn baûn saéc cuûa mình maø coøn phaù huûy ñi nhöõng laù chaén xanh baûo veä ñoâ thò, laøm maát ñi nhöõng khoâng gian sinh hoaït, vui chôi, giaûi trí mang tính chaát sinh thaùi. Ñöôïc ñaùnh giaù laø moät boä phaän raát quan troïng trong cô caáu cuûa ñoâ thò, vì vaäy, loàng gheùp trong chöông trình Noâng thoân môùi, tuøy theo ñaëc tröng töøng khu vöïc, chuùng ta caàn phaûi coù nhöõng moâ hình vaø chieán löôïc phuø hôïp ñeå phaùt trieån beàn vöõng khu vöïc noâng thoân trong loøng ñoâ thò, taïo cho ñoâ thò phaùt trieån giöõ gìn ñöôïc baûn saéc rieâng, coù keá hoaïch, gaén vôùi baûo veä moâi tröôøng, naâng cao chaát löôïng soáng cho ngöôøi daân khu vöïc ñoâ thò vaø noâng thoân. Moâ hình kinh teá quyeát ñònh moâ hình cö truù. Vì vaäy, ñeå phaùt trieån noâng thoân trong loøng ñoâ thò beàn vöõng, khoâng bò ñoái laäp vôùi ñoâ thò thì raát caàn moät moâ hình kinh teá phuø hôïp, laøm neàn taûng cho söï phaùt trieån ñoâ thò. Noâng thoân môùi trong loøng ñoâ thò trôû thaønh moät vaán ñeà raát caàn ñöôïc söï nghieân cöùu, quan taâm ñuùng möùc.

2. Thöïc traïng veà xaây döïng, phaùt trieån noâng thoân naèm trong vuøng ñoâ thò

a. Ñaëc tröng veà kinh teá, xaõ hoäi cuûa noâng thoân. Khaùi nieäm: Noâng thoân laø khaùi nieäm duøng ñeå chæ moät ñòa baøn maø ôû ñoù saûn xuaát noâng nghieäp chieám tyû troïng lôùn. Noâng thoân coù theå ñöôïc xem xeùt treân nhieàu goùc ñoä: kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi... Theo thoâng tö 54/2009/TT-BNNPTNT veà vieäc höôùng daãn thöïc hieän boä tieâu chí Quoác gia veà Noâng thoân môùi, thì: Noâng thoân laø phaàn laõnh thoå khoâng thuoäc noäi thaønh, noäi thò caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán ñöôïc quaûn lyù bôûi caáp haønh chính cô sôû laø Uyû ban nhaân daân xaõ. Kinh teá noâng thoân: Xeùt veà maët kinh teá - kyõ thuaät, kinh teá noâng thoân coù theå bao goàm nhieàu ngaønh kinh teá nhö: noâng nghieäp, laâm nghieäp, ngö nghieäp, tieåu, thuû coâng nghieäp, dòch vuï... Xeùt veà maët kinh teá - xaõ hoäi, kinh teá noâng thoân cuõng bao goàm nhieàu thaønh phaàn kinh teá: kinh teá nhaø nöôùc, kinh teá taäp theå, kinh teá caù theå... Xeùt veà khoâng gian vaø laõnh thoå, kinh teá noâng thoân bao goàm caùc vuøng nhö: vuøng chuyeân canh luùa, vuøng chuyeân canh caây maøu, vuøng troàng caây aên quaû... Cô caáu kinh teá noâng thoân coù ñaëc tröng rieâng cuûa vuøng noâng thoân mang tính ñaëc thuø. Cô caáu kinh teá noâng thoân, bò chi phoái maïnh meõ bôûi caáu truùc cuûa kinh teá noâng thoân. Ñieàu ñoù bieåu hieän ôû choã, trong cô caáu kinh teá noâng thoân, noâng nghieäp, thöôøng chieám tyû troïng lôùn trong cô caáu ngaønh. Quan heä xaõ hoäi ôû noâng thoân: Noâng thoân coù quan heä coäng ñoàng raát cao vôùi caùc moái quan heä xaõ hoäi beàn vöõng nhö: Moái quan heä gia ñình vaø doøng hoï ñöôïc chuù troïng vaø ñeà cao töø thôøi xaõ hoäi phong kieán vôùi söï aûnh höôûng cuûa nho giaùo. Quan heä laùng gieàng ngoõ xoùm, ñaây laø söï tieâu bieåu cho moái quan heä coäng ñoàng laøng xaõ khu vöïc noâng thoân. Moái

SË 73 . 2015

quan heä ngheà nghieäp, quan heä chính quyeàn… Caùc moái quan heä naøy ñan xen vaø taùc ñoäng laãn nhau. b. Ñaëc tröng veà kinh teá, xaõ hoäi cuûa ñoâ thò. Ñoâ thò: laø khu vöïc taäp trung daân cö sinh soáng coù maät ñoä cao vaø chuû yeáu hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh teá phi noâng nghieäp, laø trung taâm chính trò, haønh chính, kinh teá, vaên hoaù hoaëc chuyeân ngaønh, coù vai troø thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa quoác gia hoaëc moät vuøng laõnh thoå, moät ñòa phöông, bao goàm noäi thaønh, ngoaïi thaønh cuûa thaønh phoá; noäi thò, ngoaïi thò cuûa thò xaõ; thò traán. (Luaät Quy hoaïch ñoâ thò). Ñaëc tröng veà kinh teá - xaõ hoäi: Ñoâ thò ñöôïc ñaëc tröng bôûi vai troø thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi cuûa moät vuøng laõnh thoå, coù cô sôû haï taàng thích hôïp vaø daân cö noäi thò khoâng döôùi 4.000 ngöôøi (ñoái vôùi mieàn nuùi laø 2.000 ngöôøi) vaø tyû leä lao ñoäng phi noâng nghieäp toái thieåu laø 65%. Moãi ñoâ thò laø trung taâm toång hôïp hay trung taâm chuyeân ngaønh cuûa moät vuøng laõnh thoå naøo ñoù, thaäm chí laø trung taâm cuûa moät quoác gia. Chaúng haïn nhö thaønh phoá Haø Noäi laø trung taâm toång hôïp (kinh teá, chính trò, vaên hoaù, xaõ hoäi, an ninh, quoác phoøng…) cuûa caû nöôùc, thaønh phoá Caàn Thô laø trung taâm kinh teá, vaên hoaù, khoa hoïc kyõ thuaät… cuûa khu vöïc mieàn Taây Nam Boä. Yeáu toá cô baûn thuùc ñaåy söï hình thaønh vaø phaùt trieån ñoâ thò ôû choã noù laø nôi taäp trung caùc cô quan haønh chính cuûa ñòa phöông vaø laø nôi taäp trung giao löu caùc boä phaän cuûa saûn xuaát nhö ñaàu moái giao thoâng ñaàu moái buoân baùn, saûn xuaát coâng nghieäp taäp trung… Trong khoâng gian ñoâ thò töøng caù nhaân vaø töøng gia ñình ít bò raøng buoäc bôûi caùc moái quan heä chaèng chòt nhö ôû thoân queâ. ÔÛ noâng thoân giöõa hai ngöôøi, hai gia ñình coù khi vöøa laø quan heä huyeát thoáng, vöøa laø laùng gieàng, laïi vöøa coù cuøng lôïi ích kinh teá (cuøng laøm noâng nghieäp hay moät ngheà thuû coâng naøo ñoù chaúng haïn)… do ñoù tính coäng ñoàng cao hôn. Coøn ôû ñoâ thò thì moái quan heä cuøng lôïi ích kinh teá laø quan heä chính (buoân coù baïn baùn coù phöôøng) hoaëc quan heä chính trò nhö cuøng giai caáp/ñaúng caáp. Quan heä laùng gieàng hay huyeát thoáng vaãn duy trì nhöng laø thöù yeáu vaø khoâng phoå bieán. c. Tình hình xaây döïng, phaùt trieån noâng thoân naèm trong vuøng ñoâ thò. Ñoâ thò vaø noâng thoân coù haøng loaït ñaëc ñieåm coù tính ñoái laäp nhau: Söï khaùc bieät veà caùc maët kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng, söï khaùc nhau veà caùc moái quan heä xaõ hoäi… Vì vaäy söï phaùt trieån noâng thoân trong loøng ñoâ thò cuõng coù nhöõng ñaëc tröng rieâng nhaát ñònh. Noâng thoân phaùt trieån trong loøng ñoâ thò chòu söï taùc ñoäng aûnh höôûng cuûa vaên hoùa ñoâ thò, söï thay ñoåi veà phong tuïc taäp quaùn, sinh hoaït vaø ñaëc bieät chòu söï taùc ñoäng maïnh meõ cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa. Ñoâ thò hoaù gaén vôùi coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaõ tröïc tieáp goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø cô caáu lao ñoäng theo höôùng giaûm daàn tyû troïng giaù trò noâng, laâm, thuyû saûn trong toång thu nhaäp quoác daân trong nöôùc (GDP) vaø taêng daàn tyû troïng caùc ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng, dòch vuï trong GDP. Ñoái vôùi noâng nghieäp, cô caáu noäi ngaønh chuyeån dòch theo höôùng phaùt trieån caùc caây troàng, vaät nuoâi coù naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû cao hôn. Trong troàng troït, tyû troïng hoa maøu, caây coâng nghieäp, caây aên quaû ngaøy caøng taêng. Söï hình thaønh

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

treân ñòa baøn noâng thoân nhöõng khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát caùc trung taâm dòch vuï, caùc khu ñoâ thò môùi… ñaõ naâng giaù trò söû duïng cuûa ñaát ñai, taïo nhöõng ngaønh ngheà vaø vieäc laøm môùi, naâng cao giaù trò lao ñoäng, taïo moâi tröôøng öùng duïng roäng raõi khoa hoïc, coâng ngheä… Tuy nhieân, beân caïnh raát nhieàu lôïi ích töø vieäc ñoâ thò hoùa mang laïi, ñoâ thò hoùa cuõng keùo theo nhieàu heä luïy nhö tình traïng noâng daân bò maát ñaát canh taùc nhöôïng laïi vò trí cho caùc khu coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, laøng ngheà vaø dòch vuï, caùc vaán ñeà vieäc laøm cho noâng daân bò maát ñaát, phöông phaùp ñeàn buø khi giaûi phoùng maët baèng, caùch thöùc di daân, giaõn daân, ñoâ thò maát ñi khoâng gian xanh goùp phaàn hình thaønh neân nhöõng haønh lang xanh, vaønh ñai xanh nhaèm baûo ñaûm caân baèng sinh thaùi cho caùc ñoâ thò… Nhieàu ñòa phöông ñaõ ñeå dieãn ra tình traïng tröng duïng, thu hoài ñaát ñai oà aït, trong ñoù chuû yeáu laø ñaát ruoäng cuûa noâng daân. Caùch laøm noân noùng, laøm baèng ñöôïc maø queân ñi caùc giaù trò nhaân vaên ñaõ laøm cho nhieàu laøng xaõ bò bieán daïng nghieâm troïng veà caûnh quan, khoâng gian truyeàn thoáng vaø teä hôn laø ñaõ laøm cho nhieàu ngöôøi noâng daân bò maát tö lieäu saûn xuaát, maát vieäc laøm, daãn ñeán caùc quan heä xaõ hoäi vaø caû giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng bò ñaûo loän, mai moät.

caùc maët xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng goác reã veà töï nhieân, vaên hoùa vaø lòch söû. Trong tieán trình coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa caùc nöôùc ñeàu duøng giaûi phaùp naøy ñeå giaûm thieåu khoaûng caùch baát coâng giaøu ngheøo veà khoaûng caùch thu nhaäp giöõa thaønh thò vaø noâng thoân khi chæ chuù troïng thaùi quaù ñeán söï phaùt trieån baát ñoäng saûn ñoâ thò vaø xaây döïng caùc khu coâng nghieäp .Thöïc chaát ñaây laø moät hình thöùc phaùt trieån moái giao hoøa veà maët töï nhieân, vaên hoùa vaø con ngöôøi giöõa caùc ñoâ thò vaø noâng thoân thoâng qua vieäc ñeán ôû hoaëc tham quan coù muïc ñích nhaèm höôûng thuï caùc saûn vaät ñòa phöông taïi töøng noâng hoä gia ñình hoaëc trang traïi. Beân caïnh ñoù coøn ñöôïc thöôûng ngoaïn caùc danh lam thaéng caûnh vaø tham gia vaên hoùa ñoàng queâ neân du lòch noâng nghieäp ñaõ ñöôïc khaúng ñònh laø moät hình thöùc du lòch mang tính coäng ñoàng bình ñaúng vaø beàn vöõng.

3. Ñeå phaùt trieån noâng thoân môùi trong loøng ñoâ thò hieäu quaû

a. Kinh teá noâng thoân trong loøng ñoâ thò phaûi coù söï thay ñoåi Phaùt trieån moâ hình saûn xuaát noâng nghieäp theo höôùng coâng nghieäp hieän ñaïi keát hôïp thöông maïi dòch vuï vaø du lòch noâng thoân theo höôùng du lòch vaên hoùa, sinh thaùi. Thöïc hieän toát Chöông trình muïc tieâu Quoác gia xaây döïng noâng thoân môùi nhaèm töøng böôùc phaùt trieån noâng thoân toaøn dieän. Phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi gaén vôùi quaù trình hieän ñaïi hoùa noâng thoân veà saûn xuaát noâng nghieäp, TTCN, dòch vuï nhaèm naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa nhaân daân trong khu vöïc noâng thoân, thu heïp khoaûng caùch vôùi thaønh thò. Baûo toàn, toân taïo, phaùt huy giaù trò truyeàn thoáng, giöõ gìn baûn saéc vaên hoùa ñòa phöông, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. Xaây döïng neàn noâng nghieäp phaùt trieån toaøn dieän theo höôùng hieän ñaïi, beàn vöõng, saûn xuaát haøng hoùa lôùn, coâng ngheä cao; aùp duïng khoa hoïc coâng ngheä, saûn xuaát caùc saûn phaåm noâng nghieäp chaát löôïng cao, ña daïng, coù thöông hieäu, söùc caïnh tranh, ñaùp öùng toát hôn nhu caàu, thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng trong nöôùc vaø ñaåy maïnh xuaát khaåu. Naâng cao thu nhaäp vaø caûi thieän möùc soáng cho ngöôøi daân noâng thoân. Taäp trung ñaåy nhanh taùi cô caáu noâng nghieäp gaén vôùi xaây döïng noâng thoân môùi. Coù cô cheá chính saùch khuyeán khích öùng duïng maïnh khoa hoïc coâng ngheä, nhaát laø coâng ngheä sinh hoïc, coâng ngheä thoâng tin vaø phaùt trieån maïnh coâng nghieäp phuïc vuï noâng nghieäp. Taêng nhanh caùc saûn phaåm noâng nghieäp coù lôïi theá, coù giaù trò gia taêng vaø söùc caïnh tranh cao. Thu huùt maïnh doanh nghieäp ñaàu tö vaøo ñòa baøn noâng thoân ñeå chuyeån nhanh lao ñoäng noâng nghieäp sang coâng nghieäp, dòch vuï vaø thuùc ñaåy phaùt trieån saûn xuaát, naâng cao naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp. Phaùt trieån caùc hình thöùc hôïp taùc lieân keát ña daïng, phuø hôïp, hình thaønh chuoãi giaù trò töø saûn xuaát, cheá bieán ñeán tieâu thuï saûn phaåm. Du lòch noâng nghieäp treân theá giôùi cuõng raát ñöôïc coi troïng vì ñaõ chöùng minh ñöôïc söï ñoùng goùp to lôùn khoâng nhöõng veà maët kinh teá maø coøn veà

Quy hoaïch noâng thoân môùi, xaõ Thuïy Höông, huyeän Chöông Myõ, Haø Noäi

Söï nghieäp noâng nghieäp, noâng thoân vaø noâng daân ñang tieån haønh saâu roäng theo chuû tröông ñoåi môùi noâng thoân veà caùc maët cuûa Ñaûng vaø Chính phuû hieän nay seõ taïo moät moâi tröôøng thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån du lòch noâng nghieäp taïi caùc laøng ngheà noâng laâm ngö nghieäp truyeàn thoáng ôû nöôùc ta vaø ngöôïc trôû laïi du lòch noâng nghieäp seõ laø ñoäng löïc thuùc ñaåy cho vieäc thöïc hieän phong traøo noâng thoân môùi vôùi toác ñoä vöøa nhanh vöøa beàn vöõng do khoâng nhöõng tham gia tích cöïc vaøo vieäc chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá, môû roäng ñaàu ra cuûa saûn phaåm maø coøn baûo toàn ñöôïc caùc giaù trò vaên hoùa goác cuûa noâng thoân hoaëc giaù trò veà thöông hieäu haøng hoùa ñaëc thuø. Taêng tyû troïng coâng nghieäp Dieän tích ñaát troàng troït cho noâng nghieäp ngaøy caøng giaûm, moãi naêm chuyeån khoaûng 20 vaïn ha ñaát noâng nghieäp sang phi noâng nghieäp. Vì theá, thôøi gian noâng nhaøn ngaøy caøng taêng, taïo ra söùc eùp gay gaét veà vieäc laøm, thu nhaäp ôû khu vöïc noâng thoân. Hieän nay, phaùt trieån coâng nghieäp noâng thoân ñaõ theå hieän söï quan taâm, chaêm lo cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc tôùi phaùt trieån kinh teá noâng thoân theo höôùng taêng tyû troïng coâng nghieäp. Nhieàu ñòa phöông ñaõ bieát gaén chöông trình khuyeán coâng vôùi vieäc chuyeån dòch cô caáu kinh teá ñòa phöông theo höôùng hieän ñaïi hoùa - coâng nghieäp hoùa. Trong ñoù, ñöa SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

cheá bieán noâng, laâm, thuyû saûn vaøo chöông trình phaùt trieån coâng nghieäp taïi ñòa phöông vaø böôùc ñaàu ñaõ gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh coâng nhaát ñònh. Vieäc phaùt trieån coâng nghieäp noâng thoân noùi chung vaø phaùt trieån tieåu thuû coâng nghieäp noùi rieâng phaûi gaén vôùi phaùt trieån noâng nghieäp, coâng nghieäp vaø thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. Caàn chuù yù löïa choïn phaùt trieån nhöõng ngaønh ngheà coù tieàm naêng vaø lôïi theá so saùnh; löïa choïn coâng ngheä, thieát bò phuø hôïp, keát hôïp giöõa truyeàn thoáng vaø tieân tieán; ñaàu tö naâng cao chaát löôïng, phaùt trieån caùc maët haøng môùi phuø hôïp vôùi nhu caàu, thò hieáu cuûa thò tröôøng; môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu, chuù troïng xaây döïng thöông hieäu saûn phaåm, keát hôïp haøi hoaø nhieàu quy moâ, nhieàu loaïi hình toå chöùc trong phaùt trieån tieåu thuû coâng nghieäp. Ñoàng thôøi, phaùt trieån tieåu thuû coâng nghieäp phaûi phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp, vaø gaén keát quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung vôùi quy hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp ñòa phöông noùi rieâng. Phaùt trieån kinh teá laøng ngheà, coâng nghieäp phuï trôï, dòch vuï ñoâ thò theo ñaëc tröng töøng khu vöïc Phaùt trieån laøng ngheà, tieåu thuû coâng nghieäp goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá, cô caáu lao ñoäng trong khu vöïc noâng thoân, taän duïng ñöôïc lao ñoäng noâng nhaøn. Khi laøng ngheà phaùt trieån cuõng thuùc ñaåy caùc ngaønh ngheà khaùc phaùt trieån, caùc cô sôû saûn xuaát cheá bieán quy moâ lôùn hôn hoä gia ñình ñöôïc hình thaønh vaø ñöôïc ñaàu tö khoa hoïc coâng ngheä vaøo saûn xuaát ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Söï xuaát hieän cuûa nhöõng cô sôû saûn xuaát ñöôïc ñaàu tö toaøn

dieän giuùp ngöôøi daân töø boû thoùi quen saûn xuaát nhoû leû, manh muùn vaø söï thuï ñoäng trong saûn xuaát haøng hoùa. Tính lieân keát trong saûn xuaát giöõa caùc cô sôû saûn xuaát lôùn, nhoû ñöôïc hình thaønh coù taùc duïng hoã trôï ñaéc löïc trong saûn xuaát, tieâu thuï saûn phaåm, döï baùo nhu caàu thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå saûn xuaát phuø hôïp. Tuy nhieân caàn phaûi chuù troïng tôùi vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng, thu gom vaø xöû lí yeáu toá gaây oâ nhieãm moâi tröôøng do ñaëc thuø saûn xuaát. Taïo ñieàu kieän hoã trôï cho caùc hoä gia ñình ñeå hoï phaùt trieån kinh teá gia ñình, kinh teá tö nhaân. Ñaây laø yeáu toá cöïc kyø quan troïng bôûi thöïc teá coù nhieàu caù nhaân, hoä gia ñình hieän nay ñang raát thieáu voán, thieáu kinh nghieäm laøm kinh teá. Caàn ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá taïo vieäc laøm taïi choã cho ngöôøi lao ñoäng, phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, saûn xuaát laøng ngheà theo ñaëc tröng töøng vuøng mieàn. Khuyeán khích phaùt trieån caùc loaïi hình kinh teá taïo moâi tröôøng thuaän lôïi thu huùt caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñeán laøm aên. Môû roäng vaø phaùt trieån caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû taïo vieäc laøm, thu huùt lao ñoäng nhaát laø nhöõng ngaønh coâng nghieäp söû duïng nhieàu lao ñoäng. Coù nhö vaäy môùi phuø hôïp vôùi nguoàn nhaân löïc hieän nay ñeå töøng böôùc ruùt daàn lao ñoäng noâng thoân ra khoûi khu vöïc noâng nghieäp. Phaùt trieån caùc laøng ngheà truyeàn thoáng, caùc ngaønh ngheà thuû coâng nghieäp. Ñaây laø moâ hình neáu phaùt trieån ñöôïc thì seõ giaûi quyeát vieäc laøm taïi choã cho ngöôøi lao ñoäng, hôn nöõa caùc ngaønh ngheà naøy coù nhu caàu lao ñoäng lôùn.

Quy hoaïch vuøng CN-TTCN, laøng ngheà xaõ Taân Laäp, huyeän Ñoàng Phuù, tænh Bình Phöôùc

SË 73 . 2015

Ñaåy maïnh saûn xuaát noâng nghieäp theo höôùng haøng hoùa, ñöa tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng vaät nuoâi coù giaù trò kinh teá cao. Xuaát khaåu lao ñoäng hieän nay ñang laø xu theá cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong ñoù coù Vieät Nam. Ñoù laø giaûi phaùp cho pheùp ngöôøi lao ñoäng coù cô hoäi tìm ñöôïc vieäc laøm toát hôn vaø caûi thieän thu nhaäp. Ñaây laø moät thò tröôøng tieàm naêng vaø ñang khai thaùc coù hieäu quaû. Nhöng vaán ñeà trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät, ngoaïi ngöõ, kyû luaät lao ñoäng… cuûa lao ñoäng noùi chung hay lao ñoäng noâng thoân noùi rieâng laø moät trôû ngaïi cho vieäc tuyeån duïng lao ñoäng. Vì vaäy, giaûi phaùp xuaát khaåu lao ñoäng laø moät giaûi phaùp khaû thi song ñeå phaùt huy hieäu quaû thaät söï thì caàn chuù yù ñeán caùc vaán ñeà neâu treân.

c. Xu höôùng phaùt trieån xanh, beàn vöõng Xu höôùng naøy laø moät xu höôùng tieán boä ñöôïc nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñang aùp duïng. Ñaây goùp phaàn hình thaønh neân nhöõng haønh lang xanh, vaønh ñai xanh nhaèm baûo ñaûm caân baèng sinh thaùi cho caùc ñoâ thò. Taùi caáu truùc neàn kinh teá theo höôùng phaùt trieån saâu, giaûm söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân, taêng cöôøng caùc ngaønh coâng nghieäp sinh thaùi vaø dòch vuï moâi tröôøng, ñoåi môùi coâng ngheä (hay maët cung cuûa neàn kinh teá). n Xanh hoùa saûn xuaát thoâng qua saép xeáp laïi cô caáu, ñaëc bieät laø haïn cheá phaùt trieån nhöõng ngaønh kinh teá phaùt sinh chaát thaûi lôùn, gaây oâ nhieãm, suy thoaùi moâi tröôøng, giaûm söï phuï thuoäc vaøo phaân boùn vaø hoùa chaát dieät coû, tröø saâu, taïo söï ña daïng veà sinh hoïc. n Söû duïng tieát kieäm vaø hieäu quaû taøi nguyeân, ñaëc bieät laø taøi nguyeân nöôùc, taøi nguyeân ñaát vaø taøi nguyeân khoaùng saûn. n Thuùc ñaåy caùc ngaønh Kinh teá Xanh phaùt trieån nhanh ñeå laøm giaøu theâm nguoàn voán töï nhieân cuûa ñaát nöôùc, taïo theâm vieäc laøm vaø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa nhaân daân. n Phaùt trieån keát caáu haï taàng beàn vöõng. n Ñoåi môùi coâng ngheä, aùp duïng phoå bieán saûn xuaát saïch hôn. n Khai thaùc caùc giaù trò vaên hoùa ñeå phuïc vuï du lòch, phaùt trieån kinh teá. Nhöõng nguyeân taùc naøy raát phuø hôïp vôùi khaû naêng phaùt trieån ôû noâng thoân, vöøa phaùt trieån kinh teá, vöøa taïo moâi tröôøng xanh, taïo söï caân baèng cho ñoâ thò.

4. Keát luaän, kieán nghò

Quy hoaïch noâng thoân môùi xaõ Myõ Höng –Thanh Oai –Haø Noäi

b. Haï taàng phaûi coù söï thay ñoåi töông xöùng vôùi söï thay ñoåi cuûa moâ hình kinh teá Noâng thoân môùi Phaùt trieån saûn xuaát ñoøi hoûi haï taàng cuõng phaûi phaùt trieån töông töùng, ñaëc bieät laø haï taàng cho giao thoâng cô giôùi vôùi caû khu vöïc saûn xuaát noâng nghieäp vaø khu vöïc daân cö. Vôùi khu vöïc saûn xuaát laø vieäc vaän chuyeån haøng hoùa tröïc tieáp töø caùnh ñoàng ñeán nôi tieâu thuï. Vôùi khu vöïc daân cö laø vieäc baûo ñaûm cho yeâu caàu vaän chuyeån noâng saûn veà nhaø, taïm giöõ, taùi phaân phoái, laø vieäc vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm cho laøng ngheà ngoaøi caùc nhu caàu veà sinh hoaït khaùc (ñi laïi, cöùu hoûa, caáp cöùu…)

Noâng thoân Vieät Nam laø chieác noâi saûn sinh, nuoâi döôõng, baûo veä vaên hoaù daân toäc ngaøn naêm. Ñoái vôùi nhöõng khu vöïc noâng thoân trong loøng ñoâ thò, moät soá yeáu toá tieán boä cuûa vaên hoaù ñoâ thò ñaõ lan toaû veà noâng thoân raát nhanh, taïo neân nhöõng saéc thaùi môùi, ñaëc tröng trong ñôøi soáng, sinh hoaït tinh thaàn cuûa ngöôøi noâng daân vaø coäng ñoàng laøng xaõ. Nhieàu loaïi hình, giaù trò vaên hoaù ôû noâng thoân cuõng ñöôïc giôùi thieäu roäng raõi, thuaän lôïi hôn ôû caùc ñoâ thò. Noâng thoân laø moät cô caáu quan troïng cuûa ñoâ thò. Laø khu vöïc taïo neân haønh lang xanh, khu sinh thaùi vaø taïo söï caân baèng cho ñoâ thò. Hieän nay, chuùng ta ñang chöùng kieán nhöõng khu vöïc noâng thoân trong loøng ñoâ thò naøy ñang ñoåi thay saâu saéc veà vaên hoùa laøng xaõ tröôùc nhöõng taùc ñoäng cuûa ñoâ thò hoùa. Tuy nhieân, nhöõng yeáu toá cuûa caáu truùc vaên hoùa laøng xaõ thay ñoåi khoâng gioáng nhau trong quaù trình ñoâ thò hoùa.

Töø kinh nghieäm caùc laøng ngheà goám, cô khí, deät taïi caùc vuøng ñoàng baèng soâng Hoàng cho thaáy caùc khu vöïc muoán phaùt trieån thuû coâng raát caàn coù söï hoã trôï cuûa giao thoâng toát.

Moät soá yeáu toá daàn bieán maát. Moät soá yeáu toá khaùc ñöôïc baûo löu vaø chuyeån hoùa ñeå thích öùng vôùi nhöõng ñieàu kieän môùi. Moät soá laøng xaõ ñoâ thò hoùa coøn giöõ laïi ñöôïc caùc khoâng gian môû nhö ñình, chuøa, ao laøng… ñaõ trôû thaønh nhöõng khoâng gian lyù töôûng vaø goùp phaàn naâng cao chaát löôïng soáng cuûa khu vöïc.

Phaùt trieån kinh teá ñi ñoâi vôùi baûo veä moâi tröôøng. Heä thoáng thoaùt nöôùc, thu gom nöôùc thaûi phaûi ñöôïc xöû lí trieät ñeå, khoâng theå ñeå xaûy ra oâ nhieãm nhö caùc laøng ngheà hieän nay. Ñaëc bieät trong xu theá chuyeån dòch cô caáu kinh teá, khi coù nhieàu hoaït ñoäng phi noâng nghieäp, dòch vuï trong khu vöïc noâng thoân thì vieäc phaûi coù heä thoáng thu gom xöû lyù nöôùc thaûi laø ñieàu baét buoäc ñeå ñaûm baûo moâi tröôøng noâng thoân.

Coù chieán löôïc, moâ hình kinh teá phuø hôïp ñònh höôùng cho caùc xaõ Noâng thoân môùi trong loøng ñoâ thò phaùt trieån beàn vöõng laø moät vaán ñeà raát thöïc tieãn. Ñieàu naøy laøm giaûm caùc maâu thuaãn veà kinh teá, xaõ hoäi giöõa ñoâ thò - noâng thoân, ñoâ thò - vuøng ven, giöõa vaên hoùa truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi, giöõa phaùt trieån kinh teá vaø gìn giöõ moâi tröôøng ñang ngaøy caøng gay gaét. Giöõ toát vai troø laø haønh lang xanh cho ñoâ thò, taïo söï caân baèng sinh thaùi cho ñoâ thò. SË 73 . 2015

Baøn veà phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng

MOÂI TRÖÔØNG, ÑOÂ THÒ XANH ÔÛ CAÙC HAÛI ÑAÛO VIEÄT NAM DIEÃN ÑAØN GS. TSKH. NGND. Phaïm Ngoïc Ñaêng

SË 73 . 2015

Phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, Ñoâ thò xanh laø xu höôùng taát yeáu hieän nay treân theá giôùi

Kinh nghieäm phaùt trieån xaây döïng xanh ôû Myõ (Green Building Basics www.calrecycle.ca.gov/ greenbuilding/basics.htm) cho thaáy phaùt trieån xaây döïng xanh ñaõ mang laïi nhieàu lôïi ích to lôùn veà moâi tröôøng vaø thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu (BÑKH): n Söû duïng naêng löôïng hieäu quaû, phaùt trieån naêng löôïng taùi taïo, naêng löôïng saïch, coù theå giaûm tieâu thuï naêng löôïng ñieän tôùi 40%; n Söû duïng hôïp lyù nguoàn nöôùc vaø giaûm tieâu thuï nöôùc töø 15-30%; n Phaùt trieån söû duïng vaät lieäu taùi cheá, taùi sinh, tieát kieäm taøi nguyeân vaät lieäu; n Giaûm thieåu chaát thaûi, giaûm thieåu phaùt thaûi “khí nhaø kính” khoaûng 30%; n Veà voán ñaàu tö coù theå ñaét hôn xaây döïng thoâng thöôøng nhöng ñöôïc buø ñaép laïi baèng chi phí thaáp trong giai ñoaïn vaän haønh, do ñoù toång chi phí vaãn thaáp hôn. n Ñieàu kieän chaát löôïng moâi tröôøng ñöôïc caûi thieän; n Ñieàu kieän soáng cuûa con ngöôøi toát hôn.

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

ÔÛ nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaõ xaây döïng thaønh coâng caùc ñoâ thò xanh, nhö laø: Curitiba (Brazil), caùc ñoâ thò Astin, Chicago, Fort Collins, Alexandria, Virginia vaø Portland (Hoa Kyø), Calgary (Canada), Thieân Taân Trung Quoác - Singapore vaø Ñoâng Taân - Choâng Minh (Trung Quoác), Singapore (Singapore), Yokohama (Nhaät Baûn), Stockholm vaø Malmol (Thuïy Ñieån), Copenhagen (Ñan Maïch), Freiburg (Ñöùc), Linz (AÙo), Brisbane (UÙc), Auckland (Newzeland),.... ÔÛ nöôùc ta trong caùc naêm gaàn ñaây ñaõ coù nhieàu chuû ñaàu tö töï xöng vaø quaûng caùo laø ñaõ ñaàu tö thieát keá vaø xaây döïng caùc khu ñoâ thò sinh thaùi, nhö laø: khu ñoâ thò Phuùc Vieät, Meâ Linh, Haø Noäi; khu ñoâ thò Vieät Höng, Gia Laâm, Haø Noäi; khu ñoâ thò Quan Nam, Thuûy Tuù, Ñaø Naüng; khu ñoâ thò Tam Phuù, Tam Kyø, Quaûng Nam; khu ñoâ thò Myõ Phöôùc 4, Bình Döông; khu ñoâ thò Phuù Myõ Höng, TP. HCM;… Thöïc chaát chuû ñaàu tö caùc khu ñoâ thò naøy ñaõ chuù yù baûo ñaûm caùc khoâng gian xanh (vöôøn hoa, caây caûnh, maët nöôùc), ñaõ toân taïo caûnh quan thieân nhieân trong khu ñoâ thò vaø taïo ra moâi tröôøng soáng toát hôn caùc khu ñoâ thò khaùc. Nhöng ñaùnh giaù moät caùch chính xaùc thì caùc khu ñoâ thò naøy chöa ñaùp öùng 100% tieâu chí ñoâ thò xanh, nhaát laø tieâu chí söû duïng naêng löôïng hôïp lyù vaø tieát kieäm. OÂng Richard Register (chuyeân gia quy hoaïch ñoâ thò noåi tieáng theá giôùi, ngöôøi Myõ) laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ ñöa ra khaùi nieäm “Ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng” trong cuoán saùch cuûa mình (Ecocity Berkeley, North Atlantic Books, 1987 Building Cities for a healthy future) nhö sau: “Ñoâ thò sinh thaùi hay ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng laø moät ñoâ thò ñöôïc thieát keá vôùi vieäc xem xeùt taùc ñoäng moâi tröôøng ôû vò trí haøng ñaàu, khoâng nhöõng chuù yù ñeán söï oån ñònh cuoäc soáng cuûa daân cö, giaûm thieåu ñaàu vaøo cuûa ñoâ thò, nhö laø nhu caàu ñoái vôùi nguoàn nöôùc, naêng löôïng vaø thöïc phaåm, maø ñoâ thò coøn phaûi saûn sinh ra chaát thaûi, nhieät thaûi, oâ nhieãm khoâng khí CO2, CH4 vaø oâ nhieãm nöôùc ít nhaát”. Hieän nay treân theá giôùi ñaõ coù treân 100 nöôùc thaønh laäp Hoäi ñoàng Xaây döïng Xanh (Green Building Council) cuûa nöôùc mình vaø baèng moïi bieän phaùp ñaåy maïnh phaùt trieån coâng trình xanh, ñoâ thò xanh.

Caùc tieâu chí ñoâ thò xanh, Ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng Xaây döïng ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng hay ñoâ thò xanh coù giaù trò vaø yù nghóa raát lôùn veà maët

kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng, ñoàng thôøi laïi thích öùng vôùi bieán ñoåi khí haäu. Bôûi vì: (i) Quaù trình ñoâ thò hoùa, vôùi neùt ñaëc tröng laø söï taäp trung daân cö saûn xuaát phi noâng nghieäp trong moät khoâng gian chaät heïp ngaøy caøng lôùn, khai thaùc vaø söû duïng trieät ñeå taøi nguyeân thieân nhieân, naêng löôïng (öôùc löôïng hieän nay caùc ñoâ thò tieâu thuï naêng löôïng vaø taøi nguyeân thieân nhieân toái thieåu laø khoaûng 70% toång naêng löôïng tieâu thuï, khoaûng 60% toång tieâu thuï nguoàn nöôùc vaø phaùt thaûi khoaûng 80% toång caùc khí nhaø kính phaùt sinh cuûa theá giôùi), hình thaønh moâi tröôøng soáng nhaân taïo vaø thaûi ra quaù nhieàu loaïi chaát thaûi, laøm cho moâi tröôøng ôû ñoâ thò ngaøy caøng bò oâ nhieãm, taøi nguyeân thieân nhieân ngaøy caøng bò suy thoaùi, laøm maát caân baèng nhieàu heä thoáng sinh thaùi thieân nhieân, söùc khoûe ngöôøi daân ñoâ thò ngaøy caøng bò aûnh höôûng maïnh hôn vaø haäu quaû cuoái cuøng laø ñoâ thò phaùt trieån thieáu beàn vöõng; (ii) Daân soá ñoâ thò chieám tyû leä ngaøy caøng lôùn. Theo soá lieäu cuûa Vaên phoøng daân soá theá giôùi (PRB) cuûa Lieân Hieäp Quoác coâng boá naêm 2004: toång daân soá theá giôùi laø 6.396 trieäu ngöôøi, trong ñoù tyû leä daân ñoâ thò trung bình cuûa caùc nöôùc phaùt trieån laø 76%, trung bình cuûa caùc nöôùc coøn laïi laø 41%. Theo soá lieäu cuûa ADB naêm 2007, tyû leä daân soá ñoâ thò trung bình cuûa caùc nöôùc chaâu AÙ ñaõ chieám 50%, tyû leä daân soá ñoâ thò cuûa Malaysia: 69,3%, cuûa Indonesia: 50,4%, cuûa Trung Quoác: 44%, cuûa Thailand: 32,9%, cuûa Vieät Nam 27,7%; (iii) Caùc hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa quoác gia ngaøy caøng taäp trung taïi caùc ñoâ thò. ÔÛ caùc nöôùc ASEAN gaàn 3/4 GDP vaø khoaûng 2/3 toång saûn löôïng xuaát khaåu quoác gia ñeàu xuaát phaùt töø caùc ñoâ thò. Thí duï, rieâng Metro Bangkok (2005) ñoùng goùp 44% GDP cuûa Thaùi Lan, Metro Manila (2006) ñoùng goùp 37% cho GDP cuûa Philippine, TP. HCM (2006) ñoùng goùp 23,5% cho GDP Vieät Nam. ÔÛ nöôùc ta, töø khi “Ñoåi môùi” (1986) ñaõ môû ra moät thôøi kyø phaùt trieån ñoâ thò hoùa nhanh, vaøo naêm 1990 nöôùc ta môùi coù 500 ñoâ thò lôùn nhoû, ñeán naêm 2000 ñaõ laø 649, ñeán naêm 2010 toång soá ñoâ thò ôû nöôùc ta ñaõ ñaït tôùi 766 ñoâ thò. Theo Quyeát ñònh soá 445/QÑ-TTg, ngaøy 7/4/2009, cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû veà vieäc Ñònh höôùng Quy hoaïch toång theå phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam ñeán naêm 2025, taàm nhìn ñeán naêm 2050 thì ñeán naêm 2025 khoaûng 50% daân soá nöôùc ta seõ soáng ôû caùc ñoâ thò.

Phaàn lôùn caùc ñoâ thò ôû nöôùc ta ñeàu ñöôïc quy hoaïch xaây döïng, caûi taïo vaø phaùt trieån theo phöông phaùp truyeàn thoáng. Vì vaäy, cho ñeán nay chöa coù ñoâ thò naøo ñaït caùc tieâu chí ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng. Do yù nghóa vaø taàm quan troïng raát lôùn cuûa söï phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, neân vaøo ngaøy 5/6/2005, nhaân dòp kyû nieäm Ngaøy Moâi tröôøng Theá giôùi taïi thaønh phoá San Francisco (Hoa Kyø), UNDP vaø UNEP ñaõ toå chöùc Hoäi nghò quoác teá veà phaùt trieån thaønh phoá beàn vöõng moâi tröôøng, coù hôn 100 nöôùc vaø raát nhieàu toå chöùc quoác teá tham döï. Trong Hoäi nghò naøy “Hieäp ñònh Moâi tröôøng Ñoâ thò cuûa Lieân Hôïp Quoác – 2005” (2005, The United Nations Urban Environmental Accords www.sustainablepg.org/accords/ accords.php) ñaõ ñöôïc thoâng qua. Hieäp ñònh Moâi tröôøng Ñoâ thò cuûa Lieân hôïp Quoác - 2005 laø “Moät taäp hôïp caùc höôùng daãn ñeå xaây döïng moät töông lai beàn vöõng sinh thaùi vaø kinh teá naêng ñoäng cho nhaân daân ñoâ thò”. Caùc thaønh phoá tham gia kyù keát Hieäp ñònh laø bieåu thò söï cam keát thöïc hieän hieäp ñònh, khi hoï phaùt trieån caùc chính saùch vaø taïo ra caùc chöông trình ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng ñoâ thò cuûa hoï, thôøi haïn kyù keát ñaàu tieân laø 7 naêm, töùc laø töø naêm 2005 ñeán naêm 2012. Hieäp ñònh Moâi tröôøng Ñoâ thò cuûa Lieân Hôïp Quoác-2005 ñeà ra heä thoáng tieâu chí cuûa ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, ñoâ thò xanh, bao goàm 7 lónh vöïc vaø moãi lónh vöïc bao goàm 3 hoaït ñoäng, cuï theå nhö sau: 1. Naêng löôïng: Söû duïng naêng löôïng tieát kieäm, coù hieäu quaû, naêng löôïng saïch, naêng löôïng taùi taïo vaø giaûm thieåu phaùt thaûi “khí nhaø kính”. Hoaït ñoäng 1: Thöïc hieän caùc chính saùch taêng cöôøng vieäc söû duïng naêng löôïng taùi taïo ñeå ñaùp öùng 10% phuï taûi ñieän luùc cao ñieåm cuûa ñoâ thò trong thôøi haïn baûy naêm. Hoaït ñoäng 2: Thöïc hieän chính saùch giaûm phuï taûi ñieän luùc cao ñieåm cuûa ñoâ thò 10% trong thôøi haïn baûy naêm thoâng qua vieäc naâng cao hieäu suaát naêng löôïng, thay ñoåi thôøi gian nhu caàu naêng löôïng, vaø caùc bieän phaùp baûo haønh. Hoaït ñoäng 3: Thoâng qua vieäc phaùt trieån xaây döïng caùc ngoâi nhaø xanh (Green Building), toaøn ñoâ thò coù keá hoaïch caét giaûm löôïng phaùt thaûi khí nhaø kính, khoaûng 25% vaøo naêm SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

2030, vaø trong ñoù bao goàm hình thaønh moät heä thoáng kieåm toaùn phaùt thaûi khí nhaø kính. 2. Giaûm chaát thaûi: Ñoâ thò phaùt sinh ít hoaëc khoâng chaát thaûi: Hoaït ñoäng 4: Thieát laäp chính saùch ñeå ñaït ñöôïc ñoâ thò khoâng coù chaát thaûi phaûi choân ôû baõi raùc, hay ñoát ôû loø ñoát raùc vaøo naêm 2040. Hoaït ñoäng 5: Thoâng qua ñaïo luaät ñeå toaøn ñoâ thò giaûm vieäc söû duïng loaïi saûn phaåm ñoäc haïi hoaëc saûn phaåm khoâng theå taùi taïo hay duøng moät laàn, ñeán möùc % ít nhaát sau baûy naêm. Hoaït ñoäng 6: Thöïc hieän chính saùch “Ngöôøi tieâu duøng thaân thieän vôùi moâi tröôøng”, chöông trình taùi cheá vaø uû phaân compost, vôùi muïc tieâu giaûm 20% löôïng chaát thaûi raén bình quaân ñaàu ngöôøi phaûi ñöa ñeán choân ôû baõi raùc, hay ñoát raùc trong voøng baûy naêm.

giao thoâng coâng coäng, baûo ñaûm khoaûng caùch töø nôi ôû cuûa taát caû caùc cö daân trong ñoâ thò ñeán caùc beán ñoã xe coâng coäng trong voøng 0,5km trong thôøi gian möôøi naêm tôùi. Hoaït ñoäng 14: Thoâng qua ñaïo luaät hoaëc thöïc hieän chöông trình ñeå loaïi boû söû duïng xaêng pha chì, giaûm haøm löôïng löu huyønh trong nhieân lieäu diesel vaø xaêng daàu, ñoàng thôøi vôùi vieäc söû duïng kieåm soaùt khí thaûi tieân tieán ñoái vôùi taát caû caùc loaïi xe oâtoâ, xe maùy, xe buyùt, taxi, vaø caùc phöông tieän giao thoâng coâng coäng ñeå giaûm buïi lô löûng vaø söï hình thaønh khoùi muø, baûo ñaûm giaûm khí thaûi giao thoâng khoaûng 50% trong baûy naêm tôùi. Hoaït ñoäng 15: Thöïc hieän chính saùch ñeå giaûm tyû leä caùc chuyeán xe chuyeân chôû 1 chieàu cuûa caùc phöông tieän giao thoâng khoaûng 10% trong baûy naêm tôùi.

3) Thieát keá ñoâ thò: Phaùt trieån coâng trình Xanh; Quy hoaïch giao thoâng ñoâ thò thaân thieän moâi tröôøng vaø xoùa boû caùc khu nhaø oå chuoät:

6) Söùc khoûe moâi tröôøng: Giaûm söû duïng chaát ñoäc haïi, coù heä thoáng quaûn lyù thöïc phaåm an toaøn vaø moâi tröôøng khoâng khí trong saïch:

Hoaït ñoäng 7: AÙp duïng chính saùch coù traùch nhieäm xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng tieâu chuaån ñaùnh giaù coâng trình xanh cho taát caû caùc toøa nhaø ñöôïc xaây döïng trong ñoâ thò.

Hoaït ñoäng 16: Chính quyeàn ñòa phöông haøng naêm xaùc ñònh caùc saûn phaåm hoùa chaát, hoaëc hôïp chaát ñöôïc söû duïng trong ñoâ thò coù nguy cô lôùn nhaát ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi vaø thoâng qua ñaïo luaät ñeå khuyeán khích giaûm thieåu hoaëc loaïi boû vieäc söû duïng caùc loaïi saûn phaåm naøy.

Hoaït ñoäng 8: AÙp duïng caùc nguyeân taéc quy hoaïch ñoâ thò vôùi maät ñoä cao hôn, phaùt trieån ñi boä, ñi xe ñaïp ñeán caùc khu vöïc laân caän, phoái hôïp söû duïng ñaát vaø giao thoâng vaän taûi vôùi caùc heä thoáng khoâng gian môû phuïc vuï cho giaûi trí vaø phuïc hoài sinh thaùi. Hoaït ñoäng 9: Thoâng qua chính saùch hoaëc thöïc hieän chöông trình taïo coâng aên vieäc laøm mang laïi lôïi ích moâi tröôøng trong caùc khu nhaø oå chuoät vaø/hoaëc caùc khu daân cö laân caän coù thu nhaäp thaáp. 4) Baûo ñaûm moâi tröôøng thieân nhieân cuûa ñoâ thò: quy hoaïch xaây döïng caùc coâng vieân, vöôøn hoa, phuïc hoài nôi sinh cö cuûa caùc loaøi, ñaëc bieät laø ñoäng vaät hoang daõ: Hoaït ñoäng 10: Ñaûm baûo raèng coù caùc coâng vieân giaûi trí hoaëc khoâng gian môû coù khoaûng caùch trong voøng 0,5 km tính töø nhaø ôû cuûa moãi cö daân trong ñoâ thò vaøo naêm 2015. Hoaït ñoäng 11: Thöïc hieän kieåm keâ baûo toaøn caùc taùn caây cuûa thaønh phoá hieän coù vaø sau ñoù thieát laäp moät muïc tieâu döïa treân caùc ñaëc ñieåm sinh thaùi vaø coäng ñoàng ñeå troàng vaø duy trì baûo toaøn toång dieän tích caùc taùn caây khoâng ít hôn 50% toång dieän tích væa heø ñöôøng phoá trong ñoâ thò. Hoaït ñoäng 12: Baèng vieäc thöïc hieän phaùp luaät ñeå baûo veä haønh lang cö truù ñi laïi quan troïng cuûa caùc loaøi vaø moâi tröôøng soáng ñaëc thuø quan troïng khaùc (ví duï nhö vuøng nöôùc ñaëc tröng, heä thöïc vaät laø thöùc aên cuûa caùc loaøi, nôi truù aån cho ñoäng vaät hoang daõ, söû duïng caùc loaøi baûn ñòa,…), giaûm aûnh höôûng xuaát phaùt töø phaùt trieån khoâng beàn vöõng. 5) Giao thoâng vaän taûi: Phaùt trieån giao thoâng coâng coäng, phöông tieän giao thoâng saïch, giaûm thieåu taéc ngheõn giao thoâng: Hoaït ñoäng 13: Xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch môû roäng heä thoáng

SË 73 . 2015

Hoaït ñoäng 17: Taêng cöôøng söùc khoûe vaø lôïi ích moâi tröôøng cuûa coäng ñoàng baèng söï hoã trôï cuûa caùc loaïi thöïc phaåm töôi soáng. Ñaûm baûo raèng 20% ñaát ñai coù theå troàng caây cuûa taát caû caùc toå chöùc cô sôû cuûa ñoâ thò (bao goàm caû tröôøng hoïc) phuïc vuï troàng rau quaû taïi choã vaø cung caáp rau quaû töôi soáng cho ñoâ thò trong thôøi haïn baûy naêm tôùi. Hoaït ñoäng 18: Thieát laäp chæ soá chaát löôïng khoâng khí (AQI) ñeå ño löôøng möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí vaø thieát laäp muïc tieâu giaûm 10% soá ngaøy ñöôïc phaân loaïi AQI naèm trong phaïm vi laø “khoâng laønh maïnh” ñeán “nguy hieåm” trong voøng baûy naêm tôùi. 7) Moâi tröôøng nöôùc: Caáp nöôùc ñaày ñuû & hieäu quaû, baûo toàn nguoàn nöôùc vaø giaûm thieåu nöôùc thaûi: Hoaït ñoäng 19: Xaây döïng caùc chính saùch ñeå taêng cöôøng khaû naêng tieáp caän vôùi nöôùc uoáng an toaøn, nhaèm muïc ñích baûo ñaûm caáp nöôùc saïch ñaày ñuû cho taát caû moïi ngöôøi vaøo naêm 2015. Ñoái vôùi caùc ñoâ thò coù möùc tieâu thuï nöôùc saïch bình quaân ñaàu ngöôøi lôùn hôn 100 lít/ngaøy thì thoâng qua vaø thöïc hieän caùc chính saùch ñeå giaûm tieâu thuï nöôùc khoaûng 10% vaøo naêm 2015. Hoaït ñoäng 20: Baûo veä söï toaøn veïn sinh thaùi cuûa caùc nguoàn nöôùc uoáng chính cuûa ñoâ thò (töùc laø baûo veä taàng nöôùc ngaàm, soâng, hoà, ñaát ngaäp nöôùc vaø heä sinh thaùi gaén vôùi nöôùc). Hoaït ñoäng 21: Thoâng qua höôùng daãn quaûn lyù nöôùc thaûi ñoâ thò, vaø giaûm khoái löôïng xaû nöôùc thaûi chöa ñöôïc xöû lyù khoaûng 10% trong voøng baûy naêm tôùi baèng caùch môû roäng vieäc söû duïng nöôùc taùi cheá vaø baèng vieäc thöïc hieän quy hoaïch löu vöïc soâng beàn vöõng, bao goàm coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng bò aûnh höôûng vaø döïa treân nguyeân taéc beàn vöõng kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng.

Thuaän lôïi vaø trôû ngaïi

cuûa vieäc Xaây döïng ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, Ñoâ thò xanh ôû caùc haûi ñaûo cuûa nuôùc ta

rong Chieán löôïc Bieån Vieät Nam ñeán naêm 2020 ñaõ ñeà ra “(i) Ñeán naêm 2020 phaán ñaáu ñöa nöôùc ta trôû thaønh quoác gia maïnh veà bieån, laøm giaàu töø bieån vaø (ii) Phaùt trieån kinh teá bieån, ñaûo ñeå thuùc ñaåy kinh teá taêng tröôûng oån ñònh nhöng phaûi gaén vôùi phaùt trieån beàn vöõng cuûa quoác gia vaø goùp phaàn baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân, moâi tröôøng vaø taïo vieäc laøm”. Ñònh höôùng phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng ôû caùc haûi ñaûo nöôùc ta laø phuø hôïp vôùi ñònh höôùng cuûa Chieán löôïc Bieån Vieät Nam ñaõ neâu ra ôû treân. Tuy vaäy, Chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030 haàu nhö chöa ñeà caäp ñeán ñònh höôùng phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng ôû nöôùc ta. Cho ñeán nay Thuû Töôùng Chính Phuû ñaõ pheâ duyeät quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò cuûa phaàn lôùn caùc huyeän ñaûo cuûa nöôùc ta, nhö laø huyeän ñaûo Phuù Quoác, huyeän ñaûo Coân Ñaûo, huyeän ñaûo Caùt Baø. Trong caùc Quyeát ñònh pheâ duyeät naøy ñeàu chöa coù ñònh höôùng phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng. Tuy vaäy, caàn nhaán maïnh raèng trong töông lai gaàn ôû nöôùc ta seõ phaùt trieån maïnh meõ caùc ñoâ thò. Vì vaäy, chuùng toâi ñeà nghò ngay töø baây giôø caàn phaûi ñaët ra nhieäm vuï phaùt trieån caùc ñoâ thò taïi caùc haûi ñaûo nöôùc ta trôû thaønh caùc ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, ñoâ thò thích öùng vôùi BÑKH döïa theo heä thoáng caùc tieâu chí maø Hieäp ñònh Moâi tröôøng Ñoâ thò cuûa Lieân Hôïp Quoác - 2005 neâu ra ôû treân.

Phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng, ñoâ thò xanh, thích öùng vöùi BÑKH ôû caùc haûi ñaûo cuûa nöôùc ta seõ coù moät soá ñieàu kieän thuaän lôïi vaø caùc trôû ngaïi nhö sau:

Caùc thuaän lôïi Ñoâ thò hoùa ôû nöôùc ta chaäm hôn ñoâ thò hoùa trung bình cuûa caùc nöôùc Chaâu AÙ khoaûng 15-20 naêm, ñi sau caùc nöôùc phaùt trieån 50-100 naêm, do ñoù coù thuaän lôïi laø coù theå hoïc taäp, ruùt kinh nghieäm phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng cuûa caùc nöôùc aùp duïng vaøo nöôùc ta; Caûi taïo caùc ñoâ thò hieän coù thaønh caùc ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng laø vieäc khoù hôn raát nhieàu laàn so vôùi vieäc quy hoaïch xaây döïng caùc khu ñoâ thò môùi laø caùc ñoâ thò xanh. Cho ñeán nay, ôû haàu heát caùc haûi ñaûo cuûa nöôùc ta chöa ñoâ thò hoùa, ñeàu laø quy hoaïch ñoâ thò môùi, do ñoù ñaây laø moät thò tröôøng roäng lôùn deã daøng phaùt trieån ñoâ thò xanh. Trong caùc Quyeát ñònh pheâ duyeät quy hoaïch phaùt trieån caùc haûi ñaûo cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû ñeàu ñaõ xaùc ñònh xaây döïng caùc ñoâ thò haûi ñaûo thaønh caùc ñoâ thò du lòch troïng ñieåm coù chaát löôïng cao, coù taàm côõ quoác gia vaø quoác teá, khoâng phaùt trieån coâng nghieäp vaø caùc ngaønh gaây oâ nhieãm moâi tröôøng lôùn ôû caùc haûi ñaûo. Ñaây laø tieàn ñeà raát thuaän lôïi ñeå xaây döïng caùc ñoâ thò ôû caùc haûi ñaûo thaønh caùc ñoâ thò xanh, beàn vöõng moâi tröôøng. SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

Caùc haûi ñaûo cuûa nöôùc ta ñeàu coù caûnh quan thieân nhieân ñeïp, coù röøng, vöôøn quoác gia, coù taøi nguyeân sinh vaät vaø ña daïng sinh hoïc phong phuù, coù ñieàu kieän ñeå phaùt trieån thaønh ñoâ thò xanh ñaëc saéc, coù söùc maïnh thu huùt khaùch du lòch trong nöôùc vaø quoác teá. Nöôùc ta coù ñieàu kieän khí haäu nhieät ñôùi noùng aåm, laø moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå phaùt trieån khoâng gian xanh ñoâ thò vaø phaùt trieån coâng trình kieán truùc xanh; coù nguoàn naêng löôïng saïch, naêng löôïng taùi taïo phong phuù (naêng löôïng gioù, naêng löôïng maët trôøi, naêng löôïng thuûy trieàu…), coù ñieàu kieän moâi tröôøng khoâng khí, moâi tröôøng nöôùc bieån khoaùng ñaõng, trong saïch ñaït yeâu caàu veà chaát löôïng moâi tröôøng cuûa moät ñoâ thò xanh.

Caùc trôû ngaïi

Trôû ngaïi lôùn nhaát trong vieäc phaùt trieån ñoâ thò xanh ôû caùc haûi ñaûo cuûa nöôùc ta hieän nay laø taøi nguyeân ñaát (ñaát xaây döïng, ñaát vui chôi, giaûi trí, du lòch…), taøi nguyeân nöôùc ngoït (phuïc vuï nhu caàu sinh hoaït cuûa daân cö, khaùch du lòch vaø dòch vuï) vaø saûn phaåm noâng nghieäp (thöïc phaåm, rau quaû töôi soáng) cuûa caùc haûi ñaûo raát haïn heïp so vôùi nhu caàu. Raát thieáu voán ñaàu tö cho phaùt trieån caùc haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi cuûa ñoâ thò ôû haûi ñaûo (giaù thaønh cao), thieáu voán ñaàu tö cho phaùt trieån nguoàn naêng löôïng taùi taïo (töï tuùc nguoàn ñieän), ñaàu tö cho döï tröõ nöôùc ngoït… ôû caùc ñoâ thò ôû ngoaøi haûi ñaûo. Nöôùc ta laø moät trong 10 nöôùc treân theá giôùi bò taùc ñoäng lôùn nhaát cuûa BÑKH. Caùc haûi ñaûo laø nôi chòu taùc ñoäng cuûa BÑKH vaø thieân tai maïnh nhaát, vaäy caàn phaûi laøm gì ñeå phaùt trieån caùc ñoâ thò ôû haûi ñaûo nöôùc ta thích öùng vôùi BÑKH. Ñoäi nguõ chuyeân gia quy hoaïch xaây döïng vaø quaûn lyù ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng cuûa nöôùc ta coøn ít veà soá löôïng, coøn yeáu keùm veà trình ñoä, keå caû lyù thuyeát vaø thöïc haønh, tö duy vaø phöông phaùp quy hoaïch xaây döïng vaø quaûn lyù ñoâ thò vaãn chöa ñaùp öùng yeâu caàu ñaëc thuø cuûa söï phaùt trieån ñoâ thò xanh, ñoâ thò beàn vöõng moâi tröôøng ôû caùc haûi ñaûo.

bieån, coù 1 trong 2 baõi ruøa ñeû cuûa toaøn quoác. Muïc tieâu chieán löôïc phaùt trieån cuûa huyeän ñaûo Coân Ñaûo laø: “Phaùt trieån Coân Ñaûo trôû thaønh ñoâ thò du lòch - dòch vuï bieån coù chaát löôïng cao, ñaëc saéc, taàm côõ quoác gia vaø quoác teá, coù keát caáu haï taàng hieän ñaïi, baûo veä vaø phaùt huy giaù trò cuûa Vöôøn Quoác gia, caùc di tích lòch söû, vaên hoùa, ñoàng thôøi ñaûm nhaän ñöôïc vai troø ñaûm baûo an ninh quoác phoøng ôû vuøng bieån phía Ñoâng Nam cuûa Toå quoác”. Trong Baùo caùo ÑMC quy hoaïch phaùt trieån Coân Ñaûo ñeán naêm 2020, ñònh höôùng ñeán naêm 2030, thuoäc Döï aùn Xaây döïng Ñeà aùn BVMT Coân Ñaûo cuûa Toång Cuïc Moâi tröôøng, 2009, nhoùm chuyeân gia ÑMC chuùng toâi ñaõ ñeà xuaát moät soá yù kieán sau ñaây veà ñieàu chænh quy hoaïch Coân Ñaûo nhaèm phaùt trieån beàn vöõng. Giaûm chæ tieâu quy hoaïch daân soá vaø khaùch du lòch cuûa Coân Ñaûo sao cho phuø hôïp vôùi khaû naêng söùc chöùa cuûa taøi nguyeân vaø moâi tröôøng Coân Ñaûo. Theo Quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû soá 264/2005/ QÑ-TTg, ngaøy 25/10/2005, pheâ duyeät Ñeà aùn phaùt trieån KT-XH huyeän Coân Ñaûo ñeán naêm 2020 thì chæ tieâu toång daân soá Coân Ñaûo ñeán 2020 laø 50.000 daân, chæ tieâu khaùch du lòch ñeán 2010 laø 200 - 250 nghìn löôït ngöôøi/naêm, ñeán 2020 khoaûng töø 500 - 700 nghìn löôït ngöôøi/naêm. Chuùng toâi cho raèng ñaây laø chæ tieâu raát cao, vöôït quaù khaû naêng chòu taûi cuûa taøi nguyeân vaø moâi tröôøng Coân Ñaûo. Treân cô sôû tieán haønh tính toaùn khaû naêng dieän tích ñaát xaây döïng nhaø cöûa phuïc vuï du lòch, dieän tích baõi taém, soá löôïng caùc ñieåm tham quan khaûo saùt sinh thaùi vaø khaû naêng cung caáp nöôùc ngoït cuûa Coân Ñaûo, nhoùm chuyeân gia ÑMC ñaõ kieán nghò ñieàu chænh chæ tieâu quy hoaïch daân soá Coân Ñaûo ñeán naêm 2020 laø 15.700 ngöôøi, ñeán naêm 2030 laø 23.300 ngöôøi; chæ tieâu quy hoaïch soá löôïng khaùch du lòch ñeán naêm 2020 laø 150.000 löôït khaùch du lòch vaø ñeán naêm 2030 laø 260.000 löôït khaùch du lòch. Khoâng neân xaây döïng hoà chöùa nöôùc Cöûa Caïn naèm ôû giöõa röøng nguyeân sinh (xaâm chieám 1200ha röøng nguyeân sinh). Nhoùm chuyeân gia ñaõ nghieân cöùu vaø ñeà ra phöông aùn xaây döïng caùc hoà khaùc ôû ngoaøi röøng ñeå thay theá, nhöng vaãn baûo ñaûm tích chöùa ñöôïc löôïng nöôùc nhö coù hoà Cöûa Caïn ñaët ôû giöõa röøng. Quy hoaïch söû duïng ñaát hôïp lyù: Quyõ ñaát ôû Coân Ñaûo laø coù haïn, nhöng nhu caàu ñaát cho phaùt trieån thì raát lôùn. Maët khaùc, ñeå phaùt trieån Coân Ñaûo theo höôùng kinh teá du lòch sinh thaùi thì quyõ ñaát caàn phaûi öu tieân daønh cho caùc coâng trình phuïc vuï du lòch, baûo toàn caûnh quan (trong baùo caùo ÑMC coù ñeà xuaát cuï theå veà quy hoaïch söû duïng ñaát cuûa Ñaûo).

Moät soá yù kieán ñoâí vôùi Quy hoaïch phaùt trieån Ñoâ thò du lòch Coân Ñaûo vaø Phuù Quoác

Ñoái vôùi quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò du lòch Coân Ñaûo Coân Ñaûo goàm 16 ñaûo lôùn nhoû vôùi toång dieän tích ñaát: 75,15km2, trong ñoù, dieän tích ñaûo Coân Sôn: 51,52km2, Vöôøn Quoác gia Coân Ñaûo: 14.000ha maët bieån, 6.000ha röøng, chieám 83,7% ñaát töï nhieân. Taøi nguyeân nöôùc ngoït: coù tröõ löôïng khai thaùc khoaûng 5.000m3/ngaøy ñeâm. Taøi nguyeân sinh vaät: Dugong (boø bieån), coû bieån 600ha, raïn san hoâ 1.000ha, ruøa

SË 73 . 2015

Quy hoaïch phaùt trieån noâng nghieäp: Trong canh taùc noâng nghieäp, boû haún vieäc troàng luùa vì troàng loaïi caây naøy vöøa toán ñaát, vöøa phaûi duøng raát nhieàu nöôùc, nhöng hieäu quaû kinh teá thaáp. Öu tieân laø troàng caùc loaïi rau xanh, rau xaïch, caây aên quaû, troàng hoa, caây caûnh … ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch du lòch. Trieät ñeå söû duïng phöông phaùp töôùi caây nhoû gioït, tieát kieäm nöôùc, choáng thaát thoaùt do boác hôi nöôùc. Loaïi boû döï aùn saân golf ôû baát kyø vò trí naøo treân ñaûo, vì noù chieám duïng nhieàu dieän tích ñaát, vöøa tieâu toán nhieàu nöôùc, ñoàng thôøi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc.

Ñaåy nhanh tieán ñoä thöïc thi Döï aùn ñaàu tö ñieän gioù do Taäp ñoaøn Aerogic plus ñaàu tö taïi Muõi Con Chim. Trong töông lai coù theå phaùt trieån ñieän gioù ôû caùc hoøn ñaûo laân caän, nhö laø ñaûo Hoøn Baø, ñaûo Hoøn Baûy Caïnh, ñaûo Hoøn Cau. Nghieân cöùu phöông aùn xaây döïng Traïm phaùt ñieän baèng thuûy trieàu ôû bôø bieån Ñoâng Baéc cuûa ñaûo Coân Sôn (vònh Ñaàm Tre). Taäp trung taát caû caùc cô sôû saûn xuaát nöôùc ñaù vaø cheá bieán haûi saûn, vaø caùc cô sôû coâng nghieäp khaùc vaøo cuïm coâng nghieäp Beán Ñaàm. Ñeà xuaát khoâng xaây döïng tuyeán ñöôøng oâ toâ bao quanh Taây Baéc ñaûo Coân Sôn: Laøm ñöôøng oâ toâ ven bieån Taây Baéc ñaûo laø khoâng coù nhu caàu giao thoâng maø laïi raát coù haïi ñoái vôùi heä sinh thaùi röøng treân nuùi ñaù voâi coù ñoä doác lôùn, raát khoù phuïc hoài, maët khaùc ven bôø bieån phía Taây Baéc ñaûo Coân Sôn chính laø nôi sinh döôõng caùc loaøi caù, neáu phaù hoaïi moâi tröôøng ven bieån naøy thì ngö tröôøng cuûa vuøng bieån Ñoâng Nam Boä seõ bò giaûm suùt.

tieán nghieân cöùu döï baùo caùc taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa bieán ñoåi khí haäu ñoái vôùi ña daïng sinh hoïc cuûa Coân Ñaûo vaø ñeà ra caùc bieän phaùp öùng phoù phuø hôïp, ñaëc bieät laø ñoái vôùi heä sinh thaùi bieån, nhö laø caùc raïn san hoâ, thaûm coû bieån, ruøa bieån, boø bieån… Phoøng choáng thieân tai: Thieân tai coù theå xaûy ra lôùn nhaát ñoái vôùi Coân Ñaûo laø baõo toá, vì vaäy caàn phaûi ñaåy maïnh vaø toå chöùc toát caùc hoïat ñoäng phoøng choáng baõo toá, cöùu naïn, cöùu hoä, xaây döïng caùc khu vöïc traùnh baõo an toaøn cho caùc taøu thuyeàn baét caù vaø GTVT, du lòch.

Ñoái vôùi quy hoaïch phaùt trieån ñoâ thò du lòch Phuù Quoác

n Khoâng neân xaây döïng tôùi 4 saân golf vaø khoâng xaây döïng tröôøng ñua ngöïa ôû ñaûo Phuù Quoác. Saân Golf vaø tröôøng ñua ngöïa khoâng phuø hôïp vôùi ñònh höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi cuûa Phuù Quoác, vì saân Golf chieám dieän tích lôùn, keå caû dieän tích röøng, nhu caàu söû duïng nöôùc töôùi saân coû cuõng raát lôùn, trong khi ñoù taøi nguyeân ñaát vaø nöôùc cuûa Phuù Quoác raát haïn heïp. Neáu caàn thì chæ neân xaây döïng 1 saân Golf ôû gaàn saân bay môùi laø ñuû. Xaây döïng saân ñua choù Phuù quoác thay cho tröôøng ñua ngöïa; n Ñieàu chænh quy moâ caùc tuyeán ñöôøng truïc cuûa Ñaûo cho phuø hôïp vôùi moät thaønh phoá du lòch ôû haûi ñaûo. Ñieàu chænh 2 tuyeán ñöôøng xuyeân Ñaûo theo höôùng Nam-Baéc vaø ÑoângTaây töø 4 laøn xe, roäng 47m xuoáng coøn 2 laøn xe, roäng 25m. Giaûm quy moâ ñöôøng giao thoâng.

Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñaûm baûo nguoàn nöôùc ngoït cho Coân Ñaûo: Naâng cao bôø hoaëc môû roäng dung tích caùc hoà chöùa nöôùc ngoït hieän coù, ñieàu chænh Quy hoaïch söû duïng ñaát ñeå taêng dieän tích ñaát xaây theâm caùc ao, hoà chöùa nöôùc môùi. Taän duïng caùc phöông tieän löu chöùa nöôùc möa theo nhöõng quy moâ khaùc nhau, phaân taùn ôû taát caû nhöõng nôi, xaây döïng caùc beå chöùa nöôùc ngaàm hoaëc beå nöôùc treân maùi ñeå thu höùng vaø löu tröõ nöôùc möa. Taùi söû duïng nöôùc thaûi sau xöû lyù ñeå phuïc vuï röûa ñöôøng, töôùi caây caây hoa caûnh,... Caùc bieän phaùp öùng phoù vaø thích nghi vôùi bieán ñoåi khí haäu ôû Coân Ñaûo: Khi quy hoaïch xaây döïng caùc coâng trình kieân coá vaø cô sôû haï taàng kyõ thuaät ôû Coân Ñaûo caàn xem xeùt caån thaän ñeå thích öùng vôùi möïc nöôùc bieån daâng cao, nhö laø khoâng neân xaây döïng caùc coâng trình naøy ôû reûo ñaát thaáp ven bôø bieån cuûa taát caû caùc ñaûo. Tính ra chæ coù khoaûng 80 ha coù theå bò ngaäp (vì ñoä doác cuûa bôø bieån caùc ñaûo töông ñoái lôùn), khi möïc nöôùc bieån taêng cao theâm 50cm vaøo naêm 2070-2080. Ñoä cao neàn cuûa caùc coâng trình xaây döïng ôû ven bôø bieån phaûi ñöôïc ñaûm baûo an toaøn khoâng bò phaù hoaïi do soùng bieån daâng cao khi coù baõo toá lôùn (khuyeán nghò cao hôn möïc nöôùc bieån töø 4m trôû leân). Caàn coù phöông aùn tích tröõ nöôùc möa thích öùng vôùi ñieàu kieän thay ñoåi thôøi tieát, muøa khoâ coù theå keùo daøi hôn, haïn haùn coù theå xaûy ra khoác lieät hôn. Trong lónh vöïc baûo toàn ña daïng sinh hoïc: Caàn xuùc

Trong Baùo caùo ÑMC ñoái vôùi Quy hoaïch phaùt trieån Phuù Quoác ñeán naêm 2020, thuoäc Döï aùn Xaây döïng Ñeà aùn BVMT Phuù Quoác cuûa Toång Cuïc Moâi tröôøng (2007) nhoùm chuyeân gia ÑMC chuùng toâi ñaõ ñöa ra moät soá kieán nghò ñieàu chænh quy hoaïch Phuù Quoác nhaèm baûo ñaûm söï PTBV ñoâ thò Phuù Quoác nhö sau:

n Baûo ñaûm daûi ñaát ven bôø bieån xung quanh Ñaûo vôùi chieàu roäng khoaûng 80-100m khoâng bò ngaên chia trôû thaønh sôû höõu tö nhaân, trong daûi ñaát naøy khoâng ñöôïc xaây döïng coâng trình, giöõ nguyeân ñieàu kieän töï nhieân vôùi caûnh quan bôø bieån, maët nöôùc bieån raát ñeïp cuûa Phuù Quoác ñeå daûi ñaát naøy trôû thaønh khoâng gian coâng coäng phuïc vuï cho taát caû daân cö baûn ñòa vaø khaùch du lòch trong vaø ngoaøi nöôùc söû duïng. Ñaây cuõng laø khoâng gian duøng ñeå öùng phoù vôùi thieân tai vaø BÑKH khi caàn thieát;

Huyeän ñaûo Phuù Quoác goàm 40 hoøn ñaûo lôùn nhoû vôùi toång dieän tích laø 589km2. Ñaûo chính roäng 567,88km2 vôùi toång chieàu daøi bôø bieån laø khoaûng 150km, caùch bôø bieån Caêmpuchia 4km, caùch Haø Tieân 4km, caùch Raïch Giaù 115km. Ñaûo Thoå Chaâu coù dieän tích 11km2. Ñaûo Hoøn Thôm coù dieän tích 5km2. Caùc ñaûo coøn laïi ñeàu laø caùc ñaûo nhoû beù. Muïc tieâu phaùt trieån: Ñeán naêm 2020 hoaøn thaønh veà cô baûn xaây döïng ñaûo Phuù Quoác thaønh trung taâm du lòch vaø du lòch sinh thaùi bieån ôû trình ñoä cao, taàm côõ quoác gia vaø quoác teá, haøng naêm thu huùt khoaûng 2-3 trieäu löôït khaùch du lòch.

n Trong Baùo caùo naøy caùc chuùng toâi cuõng ñaõ ñeà xuaát nhieàu giaûi phaùp giaûm thieåu caùc taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi caùc heä sinh thaùi cuûa Ñaûo, vöøa nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån du lòch sinh thaùi ñaëc saéc cuûa Ñaûo, vöøa baûo toàn röøng vaø ÑDSH cuûa Ñaûo.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Phaïm Ngoïc Ñaêng, Nguyeãn Vieät Anh, Phaïm Haûi Haø, Nguyeãn Vaên Muoân. Caùc giaûi phaùp thieát keá coâng trình xanh ôû Vieät Nam. Nhaø Xuaát baûn Xaây döïng, Haø Noäi-2014 2. Toång cuïc Moâi tröôøng. Ñeà aùn BVMT ñaûo Phuù Quoác ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030. Haø Noäi – 2007 3. Toång cuïc Moâi tröôøng. Ñeà aùn BVMT ñaûo Coân Ñaûo ñeán naêm 2020, taàm nhìn ñeán naêm 2030. Haø Noäi – 2009

SË 73 . 2015

Baûo toàn moâi tröôøng töï nhieân cuøng caùc di tích

ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG CAÙC ÑOÂ THÒ DI SAÛN LAØ ÑIEÅM ÑEÁN DU LÒCH Ñaët vaán ñeà: QUY HOAÏCH

& TAÙC GIAÛ

PGS. TS. KTS. Traàn Vaên Khaûi

Tröôøng Ñaïi Hoïc Toân Ñöùc Thaéng - TP.HCM *

Phaùt trieån du lòch laø moät hoaït ñoäng coù yù nghóa chieán löôïc haøng ñaàu cuûa caùc ñoâ thò laø ñieåm ñeán du lòch. Tuy nhieân söï bieán ñoäng trong nhieàu lónh vöïc nhaát laø moâi tröôøng töï nhieân, seõ ñöa tôùi nhöõng dieãn bieán phöùc taïp veà kinh teá, xaõ hoäi laøm hö hoûng di saûn gaây giaûm suùt caùc hoaït ñoäng du lòch. Treân cô sôû nhaän roõ ñaëc ñieåm caùc quaù trình bieán ñoäng noùi treân coù theå phoái hôïp caùc giaûi phaùp ñoàng boä ñöa moät ñoâ thò laø ñieåm ñeán du lòch, phaùt trieån beàn vöõng.

Ñònh nghóa caùc khaùi nieäm :

n Ñieåm ñeán du lòch: laø ñòa ñieåm thu huùt du khaùch ñeán thaêm vì giaù trò voán coù veà yù nghóa vaên hoùa, daáu hieäu lòch söû, moâi tröôøng töï nhieân hay xaây döïng hoaëc caùc cô hoäi giaûi trí. n Ñoâ thò di saûn: khaùi nieäm naøy treân theá giôùi, trong vaøi thaäp kyû gaàn ñaây ñaõ chuyeån bieán töø caùch chæ ñeà cao nhöõng giaù trò kieán truùc vaø vai troø nhaø baûo taøng sang giaù trò toång hôïp veà thieân nhieân, lòch söû, vaên hoùa, kinh teá xaõ hoäi coù taàm côõ cuûa yeáu toá bieåu töôïng. n Hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng laø giöõ cho moâi tröôøng trong laønh, saïch ñeïp; phoøng ngöøa, haïn cheá taùc ñoäng xaáu, öùng phoù söï coá; khaéc phuïc oâ nhieãm, suy thoaùi, ra söùc phuïc hoài vaø caûi thieän moâi tröôøng; khai thaùc hôïp lyù vaø tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân; baûo veä ña daïng sinh hoïc.

Tình hình hoaït ñoäng du lích vaø nhöõng bieán ñoäng phaûi quan taâm

Theo Toå chöùc Du lòch Quoác teá (United nations World Tourism Organisation : UNWTO) naêm 2012, Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông laø vuøng coù hoaït ñoäng du lòch phaùt trieån nhanh vôùi tæ leä taêng tröôûng laø 7%, baèng 15 trieäu du khaùch ñeán nhieàu hôn so vôùi naêm 2011. Phoá coå Hoäi An (Nguoàn Internet)

SË 73 . 2015

Q u y h oπc h &

Sô ñoà taêng tröôûng du khaùch quoác teá giai ñoaïn 2010 – 2030 (Nguoàn: UNWTO)

Söï bieán ñoäng trong quan heä töông taùc giöõa caùc yeáu toá moâi tröôøng, caûnh quan thieân nhieân, xaõ hoäi, coâng ngheä… vieäc thay ñoåi nhu caàu theå loaïi du lòch, söï caïnh tranh coù lieân quan ñeán söï bieán ñoäng trong nhieàu lónh vöïc. Taùc ñoäng tích cöïc: n Taêng cöôøng chaát löông baûn saéc vaên hoùa daân toâc, giaù trò vaên hoùa, chaát löôïng giaùo duïc cho daân cö khi cho pheùp tieáp caän vaø höôûng lôïi töø hoaït ñoäng du lòch di saûn cuûa mình. n Phaùt trieån kinh teá nhôø ñeà cao baûn saéc vaên hoùa vaø thu huùt sö giao löu quoác teá. Töø ñoù taïo ra coâng aên vieäc laøm, taêng thu nhaäp, nhaát laø cho coäng ñoàng daân cö ñòa phöông. n Taïo ra nguoàn kinh phí ñaùng keå cho vieäc phaùt huy giöõ gìn caùc di saûn vaên hoùa.

t ∏c gi ∂

Taùc ñoäng tieâu cöïc: n Söï khai thaùc quaù möùc, seõ laøm hao moøn höõu hình caùc di saûn vaät theå thieân nhieân vaø kieán truùc, laøm taàm thöôøng hoùa di saûn, giaûm giaù trò moâi tröôøng thieân nhieân khi taäp trung chaïy theo xu höôùng thöông maïi hoùa du lòch. n Vieäc xaây döïng thieáu quy hoïach cuûa caùc cô sôû haï taàng nhö giao thoâng, khaùch saïn, thöông maïi... laøm môø nhaït vai troø, thaäm chí hö haïi caùc di saûn vaên hoùa vaø thieân nhieân. Thaønh phoá Ñaø Laït trong thôøi kyø 1954- 1975 ñaõ xaây nhieàu nhaø kieåu taàm thöôøng laøm khaùch saïn, laán aùt caùc phong caùch sang troïng, ñaëc tröng “thaønh phoá trong röøng” nay coù nguy cô bò huûy hoaïi vaø maát söùc haáp daãn du lòch. n Vieäc hoaïch ñònh theå loaïi du lòch cuõng laøm suy thoaùi caùc di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa Nhieàu nöôùc cho thaáy söï buøng phaùt theå loaïi du lòch giaûi trí laøm cho soá löôïng du khaùch coù gia taêng nhöng soá ngöôøi thaêm caùc di saûn thieân nhieân vaø caùc baûo taøng laïi ñöùng yeân hoaëc rôi rôùt.

Caùc coâng cuï nhaø nuôùc coù theå duøng baûo veä moâi tröôøng di saûn:

Nhaø nöôùc phaûi giaûi quyeát quan heä ñoái laäp giöõa Baûo toàn vaø Phaùt trieån (Conservation versus Development ). Baûn chaát cuûa söï maâu thuaãn ñoái laäp naøy laø ôû choã: Caùc quy luaät cuûa kinh teá thò tröôøng laøm cho cô caáu söû duïng ñaát thay ñoåi. Trong khi ñoù, ngöôïc laïi, trong phaàn lôùn tröôøng hôïp, coâng taùc Baûo toàn di saûn ñoøi hoûi phaûi giöõ nguyeân ñaëc ñieåm vaät chaát cuûa khu ñaát ñöôïc hình thaønh bôûi caùc nguoàn löïc veà kinh teá vaø vaên hoùa ñaõ töøng nuoâi döôõng di saûn. Giaûi phaùp cho maâu thuaãn treân laø: “Bieán baûo toàn trôû thaønh moät nguoàn löïc cho phaùt trieån”. Moät coâng trình ñöôïc taïo ra vì moät coâng naêng naøo ñoù vaø toàn taïi do hieäu quaû coâng naêng naøy. Moät caùch ñôn giaûn, cuõng nhö con ngöôøi, coâng trình phaûi coù coâng aên vieäc laøm thích hôïp ñeå coù thu nhaäp töï nuoâi soáng. ÔÛ ñaây caùc coâng trình laø di saûn coù theå ñöôïc ñöa vaøo phuïc vu du lòch ñaõ taïo nguoàn lôïi cho vieäc baûo toàn noù vaø laø nguoàn löïc cho phaùt trieån. Caùc di saûn thieân nhieân hay di saûn vaên hoùa seõ ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa ñoâ thò baèng caùch phaùt huy baûn saéc vaên hoùa, töø ñoù gia taêng hieäu quaû hoaït ñoäng kinh teá cho ñoâ thò. Tuy nhieân, neáu di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa ñöôïc quan nieäm nhö moät nguoàn löïc veà kinh teá thì ñoù laø moät nguoàn taøi nguyeân deã vôõ (fragile resource) caàn chaêm soùc caàn troïng. n Caùc coâng cuï trong tay nhaø nöôùc coù theå vaän duïng ñeå baûo toàn caùc di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa hoaït ñoäng theo cô cheá laøm thay ñoåi cô caáu söû duïng ñaát. Ñoù laø 3 coâng cuï sau: a. Quy hoïach söû duïng ñaát vaø caùc hoaït ñoäng du lòch Vieäc quy hoaïch söû duïng ñaát phaûi caân baèng vaø ñoàng boä hoùa söï phaùt trieån giöõa caùc yeáu toá kinh teá - xaõ hoäi vaø caùc yeáu toá moâi tröôøng töï nhieân ñeå phaùt trieån beàn vöõng nguoàn di saûn. n Theo toå chöùc du lòch theá giôùi (UNWTO) caàn quy hoaïch caùc hoaït ñoäng du lòch vaø phaùt trieån ñoâ thò ôû taàm quoác gia. Nguoàn khaùch du lòch ñeán töø quoác teá vaø quoác gia, phuï thuoäc vaøo caùc chính saùch chung cuûa nhaø nöôùc. SË 73 . 2015

Thieân nhieân Haø Giang haáp daãn du lòch (Nguoàn: 24h.com.vn)

Baõi Ñaù Ñóa Phuù Yeân, ñoäc ñaùo.

Nhöõng thaønh phoá noã löïc baûo veä moâi tröôøng, phuïc hoài vaø naâng cao giaù trò vaên hoùa di saûn, ñoàng boä vôùi keá hoaïch du lòch ñaõ caûi thieän vò trí cuûa mình trong baûng xeáp haïng du lòch caáp quoác teá (M. Vinuesa vaø L.Torralba 2010). Vieäc phaùt trieån caùc khu resort seõ ñoàng thôøi ñöa tôùi nhu caàu baûo veä caûnh quan vaø moâi tröôøng thieân nhieân (Whelan, 1991). n Caàn phaûi quy hoaïch phaân khu chöùc naêng ñeå taïo ra nhöõng khu phaùt trieån môùi gaàn khu di saûn ñeå thu huùt ñaàu tö xaây môùi ra khoûi khu caàn baûo toàn nhö khu resort sang troïng ôû gaàn Hoäi An. Vieäc quy hoaïch caùc ñoâ thò gaàn nhöng khoâng xaâm phaïm caùc di saûn laø raát ñuùng ñaén. Taïi caùc ñoâ thò naøy coù ñuû caùc dòch vuï vaø nôi truù nguï, seõ laø trung taâm ñi ñeán caùc khu di saûn. n Vieäc quy hoaïch coøn laø kieåm soaùt söï gia taêng daân soá - moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn tôùi vieäc phaù vôõ caùc di saûn vì thieáu choã ôû. Ñeå giaûm aùp löïc daân soá, coù theå haïn cheá nhaäp cö, ñoàng thôøi phaûi taïo ra nhöõng khu nhaø ôû ñeå daõn daân töø khu coù di saûn ra.

Vì vaäy nhaø saøn ñöôïc duøng trong caùc khu du lòch truyeàn thoáng vaø caùc khaùch saïn môùi. Thaäm chí trong quy hoaïch, giaûi phaùp naøy coù theå cho hieäu quaû vöôït hôn yeâu caàu cuûa caùc chæ tieâu veà xaây döïng thoâng leä nhö Maät ñoä Caây xanh, Maät ñoä xaây döïng hay Heä soá Söû duïng ñaát ñaõ aán ñònh.

Khaùch saïn Endemico taïi Valle de Guadalupe Mexico vôùi thieân nhieân hoang daõ (Nguoàn: Internet)

Baøi “The Concept of Raised Floor Innovation for Terrace Housing in Tropical Climate” cuûa caùc taùc giaû Malaysia ôû Ñaïi hoïc Kebangsaan vaø Ñaïi hoïc Malaya, Malaysia cho thaáy khaû naêng söû duïng nhaø lieân keá treân coät boû troáng taàng treät thay vì laøm taàng haàm ñeå baûo ñaûm thoâng gioù toát qua caùc daõy nhaø, khi xaây ôû caùc söôøn ñoài doác seõ haïn cheá hö haïi ñòa hình thieân nhieân khoâng ngaên caûn vieäc thoaùt nöôùc luõ.

Nhaø ngöôøi K.ho phuø hôïp ñòa hình (Nguoàn: langvietonline.vn)

n Caàn quy hoaïch taïo caùc khu chöùc naêng trong ñoù söû duïng caùc giaûi

phaùp kieán truùc tieát kieäm naêng löôïng, khoâng hö haïi ñòa hình hay caây xanh taïi choã cho caùc khu ñöôïc pheùp xaây môùi nhö:

YÙ töôûng nhaø lieân keá treân coät laáy töø nhaø saøn daân toäc vaø Villa Savoye cuûa Le Corbusier (Nguoàn: The Concept of Raised Floor Innovation for Terrace Housing in Tropical Climate) Khu du lòch Mai Chaâu duøng nhaø saøn (Nguoàn: VietBao.vn)

Nhaø saøn treân coät: voán laø giaûi phaùp nhaø ôû truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäc Ñoâng Nam AÙ vaø mieàn nuùi, vuøng soâng raïch cuûa Vieät Nam, coù theå cho ñieàu kieän vi khí haäu toát, traùnh daõ thuù, ñaëc bieät laø haïn cheá vieäc phaù haïi ñòa hình töï nhieân laïi thoâng gioù toát, khoâng caûn trôû thoaùt nöôùc.

SË 73 . 2015

Nhaø treân coät, cuõng raát phuø hôïp cho vieäc ñoùn tröôùc hieän töôïng nöôùc bieån daâng, soáng chung vôùi nöôùc. ÔÛ ñaây maät ñoä xaây döïng nhaø lieân keá laø 80% seõ khoâng coøn phuø hôïp vôùi hieäu quaû thöïc teá. n Vaän duïng caùc giaûi phaùp coâng ngheä ñeå taêng cöôøng chaát löôïng moâi tröôøng xanh ví duï nhö kyõ thuaät troàng caây xanh treân maùi nhaø hieän

Quy h oπc h &

raát ñôn giaûn. Vieäc xaùc ñònh maät ñoä caây xanh ñoái vôùi nhaø lieân keá phuû xanh khoâng phuø hôïp vôùi hieäu quaû thöïc teá, khi dieän tích phuû xanh thaäm chí coøn lôùn hôn dieän tích loâ ñaát. Coù theå vaän duïng caùc hình thöùc taùi sinh naêng löôïng töø maët trôøi, söùc gioù, söùc nöôùc. b. Ñaàu tö haï taàng cô sôû: n Nhaø nöôùc toå chöùc ñeå ñieàu kieän giao thoâng du lòch ñeán vuøng coù di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa thuaän lôïi hôn. Trong döï aùn cuûa Unesco veà baûo toàn thaønh phoá coå Sa’ana taïi Yemen, ngöôøi ta ñaõ taäp trung soá tieàn haïn cheá vaøo vieäc naâng caáp ñöôøng vaønh ñai ñeå taïo ñieåu kieän cho khaùch du lòch tieáp caän thaønh phoá, sau ñoù naâng caáp chôï trung taâm vaø giaûm thueá buoân baùn. n Vieäc naâng caáp naêng löïc veà löôïng vaø chaát cuûa caùc khaùch saïn ñaõ laøm cho trong 15 naêm qua soá löôïng giöôøng khaùch saïn taïi nhieàu nöôùc taêng gaáp ñoâi (M. Vinuesa vaø L. Torralba 2010). n Ngöôïc laïi, ñeå haïn cheá hoaït ñoäng xaây döïng taïi vuøng coù di saûn thieân nhieân, vaên hoùa, coù theå phaùt trieån haï taàng taïi caùc vuøng keá caän ñeå keùo caùc hoaït ñoäng phaù dôõ xaây môùi ra xa.

t ∏c gi ∂

c. Vaän duïng chính saùch thueá: Nhöng nhieàu ngöôøi laàm töôûng Nhaø nöôùc laø ñaûm nhieäm vai troø “quaûn lyù” vieäc baûo toàn thieân nhieân hay di saûn baèng caùc bieän phaùp haønh chính thuaàn tuùy nhö coâng nhaän di saûn, ra nhöõng quy cheá baét buoäc, ai laøm sai thì phaït. Quaûn lyù nhö vaäy thì ngöôøi daân thaáy mình nhö töï nhieân bò maéc vaï, maát chuû quyeàn khi coù nhaø ñöôïc coâng nhaän laø di saûn, ñaõ daáy leân vieäc ñoøi traû laïi danh hieäu di saûn. Ngöôïc laïi chính saùch Nhaø nöôùc phaûi naâng ñôõ, laøm lôïi cho ngöôøi coù di saûn. Ñeå baûo toàn thieân nhieân hay nhöõng phöôøng hoäi saûn xuaát truyeàn thoáng, caàn coù nhöõng chính saùch thueá ñeå khuyeán khích daân cö haønh ngheà noùi treân. Vì vaäy, Hieán chöông Quaûn lyù du lòch ôû nhöõng nôi coù di saûn quan troïng ñöôïc ICOMOS laø cô quan chuyeân traùch veà Baûo toàn Di saûn vaên hoùa cuûa UNESCO thoâng qua thaùng 10/1999 khuyeán caùo: Caùc coäng ñoàng chuû nhaø vaø daân baûn ñòa phaûi ñöôïc tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng toå chöùc keá hoaïch vaø ñieàu haønh du lòch, vì ñöôïc nhö vaäy hoï seõ coi Di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa laø nguoàn soáng nuoâi mình vaø ra söùc baûo veä caùc di saûn naøy. Vieäc baûo toàn caùc di saûn kieán truùc - ñoâ thò maø nhieàu ngöôøi laàm töôûng laø moät coâng vieäc coù noäi dung kieán truùc, chính laïi hoùa ra laø moät döï aùn veà con ngöôøi, bôûi vì giöõ hay phaù boû di saûn laø ôû quyeàn lôïi con ngöôøi (Edgardo Martinez vaø Raul di Lullo, 1990). Coù theå noùi: baûo toàn caùc di saûn thieân nhieân vaø kieán truùc - ñoâ thò ñoàng nghóa vôùi vieäc baûo veä quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa nhöõng ngöôøi daân soáng trong vuøng caùc di saûn ñoù.

Phuû xanh maùi nhaø (Nguoàn: Batdongsan.com.vn)

Toùm laïi: Hoaït ñoäng du lòch laø moät daõy caùc hieän töôïng töông taùc laãn nhau vaø coù quan heä maät thieát vôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân vaø di saûn cuûa caùc ñieåm ñeán du lòch. Vì vaäy vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch du lòch phaûi ñoàng boä vôùi quy hoaïch ñoâ thò vaø phaûi khaéc phuïc caùch khuyeách tröông ñôn ñoäc.

* TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG. - Soá 19 ñuôøng Nguyeãn Höõu Thoï, P. Taân Phong, Quaän 7, Tp. Hoà Chí Minh

Taøi lieäu tham khaûo: 1. Boo, E. (1990), Ecotourism: The potentials and pitfalls Washington D.C: World Wildlife Fund 2. Butler, R.W. (1991), Tourism Environment and Sustainable Development

Quaït gioù taïo ñieän naêng taïi Ninh Thuaän

Vieäc caûi thieän ñieàu kieän giao thoâng ñaõ aûnh höôûng ñeán vieäc xaây döïng caùc khu chöùc naêng. Naêm 2012, treân theá giôùi, hình thöùc du lòch nghæ leã, giaûi trí, thaêm thaân nhaân, baïn beø, haønh höông toân giaùo,chieám hôn moät nöûa caùc du khaùch quoác teá (52% hoaëc 536 trieäu löôït khaùch). Nhöng chính söï xuaát hieän ñoät bieán cuûa caùc haõng haøng khoâng giaù reõ ñaõ laøm giaûm suùt soá löôïng khaùch coù nhu caàu troï laïi, töø ñoù giaûm vieäc xaây döïng caùc khaùch saïn taïi khu coù di saûn.

Environmental Conservation, 18,3,201-209 3.Cohen, E. (1995), Contemporary Tourism- trends and challenges: sustainable authentic or contrived post modernity? 4. Lindberg, K.(1991), Policies for maximising nature tourism’s ecological and economic benefits, Washington D.C.: World Resources Institute 5. Mathieson, A. And Wall, G. (1982) Tourism: Economic, Physical and Social Impacts Longman: New York 6.Miguel AÙngel Troitiño Vinuesa and Libertad Troitiño Torralba Historic Cities and Tourism: Functional Dynamics and Urban Policy

SË 73 . 2015

X©y d˘ng thµnh phË ßµ NΩng höôùng tôùi Taêng tröôûng xanh DIEÃN ÑAØN TS. Nguyeãn Quang

Giaùm ñoác Chöông trình Ñònh cö con ngöôøi Lieân Hôïp Quoác (UN-Habitat)

aêm 2009, Trònh Thò Hoàng chuyeån sang moät xaõ taùi ñònh cö ôû thaønh phoá Ñaø Naüng. Coâ gia nhaäp nhoùm nhöõng ngöôøi di cö töø khaép nôi treân ñòa baøn tænh vôùi 800 hoä ngheøo vaø caän ngheøo cö truù trong khu vöïc dieän tích 2km2 trong ñoù coù 141 hoä coù chuû hoä laø nhöõng baø meï ñôn thaân.

Taïi ñaây coâ ñaõ gaëp moät baø meï 3 con vôùi ngöôøi choàng taøn taät. Gia ñình naøy khoâng coù thu nhaäp vaø chæ coù 15kg gaïo. Coâ muoán tìm caùch giuùp hoï vì theá ñaõ keâu goïi nhöõng ngöôøi haøng xoùm vaø hoï ñaõ taäp hôïp ñöôc 30 trieäu ñeå cho ngöôøi phuï nöõ naøy vay. Nhöng Hoàng coøn baên khoaên veà khaû naêng hoaøn traû vì ngöôøi phuï nöõ naøy khoâng coù caùch naøo ñeå kieám soáng. Vì vaäy, Hoàng quay laïi nhöõng nhaø xung quanh vôùi moät keá hoaïch hoã trôï ngöôøi phuï nöõ naøy traû nôï. Nhöõng ngöôøi haøng xoùm seõ baùn chai loï maø hoï khoâng söû duïng cho ngöôøi phuï nöõ naøy vaø chò seõ baùn laïi cho caùc cô sôû taùi cheá. Chò seõ coù moät khoaûn tieàn cheânh leäch giöõa giaù mua vaø giaù baùn trong khi ñoù nhöõng ngöôøi haøng xoùm coù theâm moät chuùt tieàn maø khoâng caàn noã löïc gì. Löôïng raùc thaûi cuûa khu phoá cuõng ñöôïc giaûm bôùt bôûi vì moïi ngöôøi ñaõ taùi cheá chuùng. Ngöôøi phuï nöõ ñaõ söû duïng khoaûn thu nhaäp cuûa chò aáy ñeå hoaøn traû nôï, mua thöïc phaåm, tuû laïnh vaø moät chieác xe ñaïp. Chò môû moät quaày haøng nhoû baùn caù ôû chôï vaø cuõng giuùp vieäc cho nhöõng gia ñình khaùc ñeå taêng thu nhaäp. Keát quaû laø gia ñình chò khoâng coøn bò quaù caêng thaúng veà tieàn baïc.

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Moïi ngöôøi ñoàng yù tieáp tuïc caùc hoaït ñoäng mang laïi nguoàn thu vì söï phaùt trieån cuûa coäng ñoàng. Chuû nhaät haøng tuaàn, ba ngöôøi seõ coù traùch nhieäm taäp hôïp chai loï, baùn laïi cho nhöõng cô sôû taùi cheá. Moät ngöôøi ñaøn oâng lôùn tuoåi ñi xe ñaïp haøng ngaøy, thu thaäp chai loï vaø ñoùng goùp chuùng vaøo quyõ chung. Trong voøng 1 naêm, oâng ñaõ ñoùng goùp hôn 500.000 VND vaøo quyõ naøy. Moät laàn khaùc khi ñi xem phaùo hoa, moïi ngöôøi quyeát ñònh ôû laïi sau khi chöông trình keát thuùc, thu thaäp nhöõng chai loï boû ñi ñeå ñoùng goùp vaøo quyõ cuûa coäng ñoàng. Beân caïnh vieäc khuyeán khích coäng ñoàng hoã trôï nhau cuøng taïo ra thu nhaäp, Hoàng coøn thaønh laäp nhoùm thanh nieân baûo veä moâi tröôøng. Coâ muoán daïy boïn treû baûo veä moâi tröôøng vaø vun ñaép nieàm töï haøo veà moät coäng ñoàng saïch. Ñeå thay ñoåi haønh vi cuûa ngöôøi lôùn thì khoù hôn. Ví duï, coù 2 hoä gia ñình cuøng chung soáng vôùi nhau, hoï khoâng mang raùc ra ngoaøi phoá ñeå vöùt maø laïi neùm sang saân nhaø haøng xoùm. Boïn treû ñaõ aûnh höôûng tích cöïc ñeán hoï vaø baây giôø, thay vì vöùt raùc sang saân nhaø haøng xoùm, hoï giuùp nhau ñoå raùc. Moät laàn, moät phuï nöõ sang thaêm nhaø haøng xoùm. Trong khi chôø ñôïi, coâ aên saùng vaø vöùt voû hoäp treân ñöôøng. Tröôûng nhoùm thanh nieân baûo veä moâi tröôøng ñaõ ñeán vaø hoûi coâ ñaõ aên xong chöa. Sau ñoù, coâ beù hoûi lieäu raèng coâ coù theå laáy caùi hoäp naøy khoâng. Ngöôøi phuï nöõ thaéc maéc coâ gaùi ñònh laøm gì vôùi caùi hoäp. Coâ beù giaûi thích “neáu coâ ñeán ñaây vaøo buoåi chieàu, coâ seõ thaáy boïn chaùu laøm vieäc chaêm chæ ñeå laøm saïch phoá. Boïn chaùu thu gom nhöõng raùc ñeå giöõ ñöôøng phoá saïch seõ, neáu coâ ñeán ñaây moät laàn nöõa, hy voïng coâ seõ khoâng vöùt voû hoäp ra ñöôøng”. Hoàng tin raèng ngöôøi phuï nöõ ñaõ hoïc hoûi ñöôïc töø boïn treû. Con phoá maø taùc giaû ñeán raát saïch seõ, khoâng coù raùc, saân tröôùc vaø væa heø ñeàu raát ñeïp. Hoàng ñaõ chæ ra raèng nhöõng kinh nghieäm thaønh coâng trong coäng ñoàng laø keát quaû cuûa ngöôøi daân vaø caùc toå chöùc cuøng baét tay laøm vieäc. Ngöôøi ngheøo laøm vieäc raát chaêm chæ ñeå thoaùt ngheøo vaø raát nhieàu toå chöùc cuøng hoã trôï vaø phaùt trieån coäng ñoàng. Chò Hoàng chæ laø moät ví duï ñieån hình, ngöôøi ñaõ khôi daäy ñöôïc söùc maïnh cuûa coäng ñoàng ñeå giuùp ngöôøi daân ñòa phöông caûi thieän kinh teá, thay ñoåi yù thöùc ñeå baûo veä moâi tröôøng. Nhöõng tröôøng hôïp naøy khi ñöôïc nhaân roäng seõ taïo ñoäng löïc lôùn cho moät thaønh phoá phaùt trieån theo höôùng Taêng tröôûng xanh. Khi Chính phuû yeâu caàu caùc thaønh phoá lôùn ôû Vieät Nam loàng gheùp caùc saùng kieán quan troïng trong Chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh (Quyeát

ñònh 1393/QÑ-TTg) vaøo ñònh höôùng phaùt trieån cuûa thaønh phoá, Ñaø Naüng ñaõ nhaän thöùc roõ Taêng tröôûng xanh laø moät coâng cuï giuùp taùi cô caáu kinh teá vaø mang laïi nguoàn löïc caàn coù ñeå phaùt trieån beàn vöõng, vaø chính quyeàn thaønh phoá ñaõ nhaát trí thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñeå taêng tính caïnh tranh cho thaønh phoá theo caùc nguyeân taéc chính veà Taêng tröôûng xanh. Ñoàng thuaän vôùi quan ñieåm cuûa thaønh phoá, UNHabitat vaø Vieän Taêng tröôûng Xanh Toaøn caàu (GGGI) ñaõ phoái hôïp vôùi chính quyeàn thaønh phoá Ñaø Naüng xaây döïng Chieán löôïc phaùt trieån thaønh phoá Ñaø Naüng höôùng tôùi Taêng tröôûng xanh. Chieán löôïc naøy ñöôïc xaây döïng nhaèm laäp keá hoaïch vaø huy ñoäng nguoàn löïc moät caùch saùng taïo ñeå phaùt trieån kinh teá theo ñònh höôùng thò tröôøng trong ñoù chuù troïng phoái hôïp caùc beân vaø moái quan heä ñoái taùc coâng - tö. Cuï theå, Chieán löôïc chuù troïng söû duïng coù hieäu quaû nguoàn löïc ñòa phöông, naêng löïc thích öùng vaø söùc baät cuûa coäng ñoàng; ñaây chính laø caùc coâng cuï thöïc tieãn giuùp gia taêng tính linh hoaït trong thöïc hieän chieán löôïc, cuõng nhö toái ña hoùa taùc ñoäng caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng. Baèng caùch söû duïng hieäu quaû nguoàn löïc ñòa phöông ñeå thöïc hieän chieán löôïc, Ñaø Naüng coù cô hoäi khai thaùc toát nhaát nguoàn löïc ñòa phöông vaø voán xaõ hoäi ñeå phaùt trieån theo höôùng taïo giaù trò gia taêng cao. Ñeå hieän thöïc hoùa töøng böôùc trong chieán löôïc ñöa thaønh phoá Ñaø Naüng phaùt trieån höôùng tôùi Taêng tröôûng xanh, Hieäp hoäi Quy hoaïch nhanh cuûa CHLB Ñöùc cuøng UN-Habitat, vaø Vieän Nghieân cöùu phaùt trieån KT-XH TP Ñaø Naüng phoái hôïp thöïc hieän döï aùn “Quy hoaïch nhanh veà cô sôû haï taàng beàn vöõng, quaûn lyù moâi tröôøng vaø taøi nguyeân cho caùc ñoâ thò naêng ñoäng vaø hieän ñaïi” vôùi ngaân saùch leân tôùi hôn 400,000 Euro vaø seõ keùo daøi ñeán naêm 2009. Cuï theå döï aùn coù söï lieân keát vôùi vieäc oån ñònh bôø soâng, baûo veä ñöôøng bôø bieån vaø quaûn lyù hoà ñieàu hoøa vaø caùc lónh vöïc khaùc nhö quaûn lyù chaát thaûi vaø uû phaân vi sinh, noâng nghieäp ñoâ thò, khoâng gian coâng coäng vaø phuû xanh maùi nhaø... vaø thí ñieåm taïi caùc cuïm haønh chính/daân cö quy moâ nhoû vôùi söï phoái hôïp vôùi coäng ñoàng cuûa töøng khu daân cö. Vôùi nhöõng vieäc thaønh phoá Ñaø Naüng ñang laøm coù theå nhaän thaáy chính quyeàn thaønh phoá ñang noã löïc ñeå ñöa Ñaø Naüng trôû thaønh moät thaønh phoá phaùt trieån theo höôùng Taêng tröôûng xanh, khoâng nhöõng taäp trung vaøo kinh teá, moâi tröôøng maø coøn taäp trung caû vaøo con ngöôøi ñeå thay ñoåi yù thöùc vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi daân soáng vaø coáng hieán cho söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá höôùng tôùi Taêng tröôûng xanh. SË 73 . 2015

DIEÃN ÑAØN

QUY HOAÏCH CHUNG XAÂY DÖÏNG THUÛ ÑOÂ VÔÙI BAØI TOAÙN TAÊNG TRÖÔÛNG XANH ThS. KTS. Vuõ Hoaøi Ñöùc * Traàn Thò Minh Ngoïc **

où theå thaáy haàu heát caùc nöôùc ñi tieân phong treân theá giôùi trong vieäc thuùc ñaåy “taêng tröôûng xanh” coù hieäu quaû treân thöïc tieãn ñeàu ñaõ töøng traûi qua giai ñoaïn “taêng tröôûng naâu” trong nhieàu thaäp kyû, thaäm chí caû theá kyû tröôùc. Hoï ñeàu ñaõ coù nhöõng traû giaù cho söï phaùt trieån cöôøng thònh baèng nhöõng heä luïy veà moâi tröôøng töï nhieân, xaõ hoäi... ñeå roài nhöõng heä luïy naøy trôû thaønh vaán ñeà mang tính toaøn caàu, chöù chaúng khu bieät ñoäc laäp ôû baát cöù nôi ñaâu. Giôø ñaây chaúng quoác gia naøo laïi khoâng phaûi höùng chòu nhöõng haäu quaû cuûa quaù trình bieán ñoåi khí haäu - heä quaû cuûa quaù trình taêng tröôûng vaø phaùt trieån noùng. Vieät Nam laø moät trong nhöõng quoác gia caûm nhaän thaáy roõ nhöõng haäu quaû aáy. Taùc ñoäng ñaõ thaáy ngaøy moät roõ reät, nhöng xeùt ôû goùc ñoä thöïc tieãn, toâi cho raèng “taêng tröôûng xanh” vaãn laø moät khaùi nieäm môùi ñoái vôùi Vieät Nam noùi chung vaø caùc ñòa phöông nhö Haø Noäi noùi rieâng. “Taêng tröôûng xanh” môùi ñöôïc ñaët treân baøn nghò söï vaø laø khaåu hieäu haønh ñoäng, chöù thöïc söï ñeå ñi vaøo cuoäc soáng coøn coù khoaûng caùch, neáu khoâng muoán noùi laø moät baøi toaùn khoù. Trong lónh vöïc quy hoaïch xaây döïng “taêng tröôûng xanh” coù leõ caøng laø vaán ñeà maø tính môùi vaø khoù coøn nhieàu hôn; bôûi Vieät Nam coù caùch laøm quy hoaïch chöa mang tính hôïp nhaát cao nhö nhieàu nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi; nhö vaäy, caâu chuyeän veà “taêng tröôûng xanh” hay “kinh teá xanh” coøn laø moät... vieãn caûnh. Trong boái caûnh aáy, lieäu chuùng ta coù lôøi giaûi naøo cho moät baøi toaùn “taêng tröôûng xanh” ôû goùc ñoä chuyeân ngaønh quy hoaïch xaây döïng hay khoâng? Toâi cho laø hoaøn toaøn coù theå, cho duø lôøi giaûi coù theå chöa mang tính toång theå, nhöng nhöõng noã löïc ñôn ngaønh vaãn coù theå taïo ra nhöõng

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

ñoät phaù trong vieäc ñi tìm lôøi giaûi chung cho baøi toaùn “taêng tröôûng xanh”; thöïc tieãn ôû moät soá ngaønh, ñòa phöông khaùc, vôùi nhöõng döï aùn “xanh hoùa kinh teá” ñaõ cho thaáy nhöõng böôùc ñi theo chieàu höôùng tích cöïc.

“TAÊNG TRÖÔÛNG XANH” - Söï giao thoa vôùi muïc tieâu haøng ñaàu cuûa quy hoaïch chung xaây döïng Thuû ñoâ

Thuû ñoâ Haø Noäi coù vò trí ñòa lyù ñaëc bieät quan troïng ôû khu vöïc, trong nöôùc vaø vuøng Ñoâng Nam AÙ, vôùi heä sinh thaùi khaù ña daïng, ñaëc bieät laø heä thoáng soâng, hoà, maët nöôùc vaø vuøng noâng nghieäp - noâng thoân phong phuù, roäng lôùn. trng caongn vi tng nhu cu v nng lng, ô nhim môi Coùcu theå tng noùi: Haø Noäi coùô voánth töï nhieâ ñeå “Taê ngvic tröôûngia g xanh”.

trng và chi phí nói chung. Mc tiêu chin lc ca quy hoch xây dng Th ô

chính vicnguoà hng qu phát th, gim pháthoïthi nhàtieân Laøcng Thuû ñoâ , nôi taälà p trung n nhaân n löïchiu coù chaá t löôïca ng cao - sôûtrin höõu caùô c ñieà u kieä n veà khoa c coâkhí ng ngheä tieákính, n hieän thích ñaïi, coùng theå noù i laø “cao nhaá t ñaá t nöôù c ” ñaâ y laø nguoà n löï c chuû yeá u cuû a taê n g tröôû n g xanh. vi bin i khí hu. ây chính là câu tr li xuyên sut cho câu hi "Tng trng xanh c t vn  nh th nào trong quy hoch chung xây dng Hà

LaàNi n ñaàun tieânnm quy hoaï ch chung xaây döï ng nm Thuû ñoâ toùm löôïc caùc muïc tieâu phaùt trieån thaønh slogan “Xanh - Vaên 2030, tm nhìn n 2050?". Hieán - Vaên Minh - Hieän Ñaïi”. Nhìn vaøo ñaây, coù theå thaáy roõ, nhöõng nhaø laäp quy hoaïch ñaõ nhìn thaáy tieàm naêng taêng tröôûng xanh nhö ñaõ ñeà caäp ñeán ôû treân. Ñoàng thôøi, cuõng ñaõ nhaän thöùc moät caùch roõ raøng veà caùc toàn taïi "M RNG vin "TNG TRNG - niu qua gaàn moä t theá kyûÔ röôõiTH" Haø Noäi gn phaùt trieå theo moâ hình ñoâ thò hieänKHÔNG ñaïi, vaø döï GIAN baùo ñöôïXANH" c nhu caàu taê g tröôûng tiên quyt ôu veà thnaêhóa cónkim soát tii khu ngoi vii chung. Muïc tieâu ñoâkin thò cao gaén vôùi vieächo c giaquá taêngtrình nhu caà ng löôï g, oâ nhieã m moâ tröôøngvc vaø chi phí noù thành ph lchlaøs vàu quaû phátcuûtrin chieán löôïcHà cuûa Ni quy hoaï ch xaâmt y döïnthành g Thuû ñoâ cuõncó g chính vieächình höôùnthành g ñeán hieä a phaùt1.000 trieån ñoânm, thò, giaûm phaù t thaû i khí nhaø kính, thích öù n g vôù i bieá n ñoå i khí haä u . Ñaâ y chính laø caâ u traû lôø i xuyeâ n suoá t cho caâ u hoû “Taêng nhng có th nói rng "phát trin theo mô hình ô th hin i" mi ch gn mt th ik tröôû n g xanh ñöôï c ñaë t vaá n ñeà nhö theá naø o trong quy hoaï c h chung xaâ y döï n g Haø Noä i ñeá n naê m 2030, taà m ri gn ây. Nhng ch s cơ bn v quy mô t ai, dân s ca toàn thành ph vànhìn ñeákhu n naêm 2050?”. vc ô th hin nay so vi 1954 cho thy quá trình ô th hóa ca Hà Ni sut 60

nm qua là quá trình m rng ô th rt ln: din tích thành ph tng gp 22 ln, ni

“MÔÛ ROÄNG ÑOÂ THÒ” gaén vôùi “TAÊNG TRÖÔÛNG KHOÂNG GIAN XANH” - Ñieàu kieän tieân thành tngquaù gptrình 18,6 ñoâ ln;thò dân toàn ln,i ni quyeá t cho hoùs a coù kieåthành m soaùph t taïtng i khugp vöïc12ngoaï vi thành tng gp

lnnh(s nu sophaù vi nh hng Haø17,2 Noäi thaø moätliu thaønh2008). phoá coù Tuy lòch söûnhiên, hình thaø nh vaø t trieå n 1.000 naêm,phát nhöngtrin coù theåtrong noùi raèvòng ng “phaù20 t trieån nm 40ñoânm na, trng gp theo moâvà hình thò hieä n ñaïquy i” môùmô i chæ tng gaàn moä t theá kyûô röôõth i gaàcòn n ñaâytng . Nhöõlên ng chæ soá nhiu cô baûn ln. veà quy moâ ñaát ñai, daân soá cuûa toaøMt n thaøniu h phoád vaø nhn khu vöïthy c ñoâ thò n nay so vôù i 1954 choô thaáth y quaù trình ñoâ thò a cuûtng a Haø dân Noäi suoá làhieä quá trình m rng kèm theo shoùgia st 60 naêlàm m qua laø quaù trình môû roä n g ñoâ thò raá t lôù n : dieä n tích thaø n h phoá taê n g gaá p 22 laà n , noä i thaø n h taê n g gaá p 18,6 thay i rõ rt nht  khu vc ven ô. Quá trình này, trong quá kh cha xa cnglaàn; daânh n soá toaø n thaø h phoá ti taêngãgaá p 12lilaànnhng , noäi thaøvn nh taê ng gaá p 17,2 (soá lieäu 2008).trng Tuy nhieâ n, neáuNhng so vôùi ñònh ngay nthc ca hinlaàntng "tng nâu". höôùng phaùt trieån trong voøng 20 naêm vaø 40 naêm nöõa, quy moâ taêng tröôûng ñoâ thò coøn taêng leân gaáp nhieàu laàn. khu ô th thiu không gian công cng, ô nhim môi trng và tc nghn giao thông... Trong ó,nhaä c bit xanh nh không cótaês tơng Moä t ñieàu deã n thaá y laøkhông quaù trìnhgian môû roä ng ñoâhu thò keø m theo söï gia ng tng daân soátrng laøm thay ñoåi roõ xng reät nhaávi t ôû khu l tng trng din tíchquaù ô khöù th. chöa S liu trng thng viên, vöït c ven ñoâ. Quaù trình naø y, trong xa cuõhin ng nhö ngayhôû thöï c taïi công ñaõ ñeå laï i nhöõnvn g vaán hoa ñeà cuûHà a hieän Ni  nbng cho thyñoârõthòhin Các qun töôï ng “taê g tröôûndi g naâuây ”. Nhöõ ng khu thieáutng khoâng trên. gian coâ ng coä ng, oâmi: nhieãmCu moâi Giy, tröôøng Tây vaø taécH, ngheõn giao thoâng... Trong , ñaëc bieäThanh t khoângXuân, gian xanh haàuBiên nhö khoâ ng có coù söï ng tröôû ng töông xöùng vôùtn i tyû leä Hoàng Mai, Hàñoùông, Long u staêphát trin rt khiêm vtaêng tröôû n g dieä n tích ñoâ thò. Soá lieä u hieä n traï n g heä thoá n g coâ n g vieâ n , vöôø n hoa Haø Noä i ôû baû n g döôù i ñaâ y cho thaá din tích cng nh s lng các công viên, vn hoa so vi 4 qun ni thành c, dùy roõ hieädin n töôïtích ng treât n. Caù c quaäca n môùcác i: Caàqun u Giaáynày , Taâyln Hoà,hơn Hoaønnhiu, g Mai, Haø Ñoânk g, Thanh Xuaânmi , Long Bieâcó n ñeà u coù söï nhiên cha các qun còn din phaùt trieån raát khieâm toán veà dieän tích cuõng nhö soá löôïng caùc coâng vieân, vöôøn hoa so vôùi 4 quaän noäi thaønh cuõ, tích h, ao t nhiên phong phú, thun li cho quá trình hình thành các không gian xanh. duø dieän tích töï nhieân cuûa caùc quaän naøy lôùn hôn nhieàu, chöa keå caùc quaän môùi coøn coù dieän tích hoà, ao töï nhieân phong phuù,Bng thuaän tng lôïi chohp quaù s trình hìnhhin thaønhtrng caùc khoâ ng gian xanh. liu công viên, vưn

T T

Qun / huyn

Công viên S D.tích lng (ha) 18 265,281 3 41.83 1 19,770 2 62,932 1 1,94 2 15,66 1 6 5 85,184 1 9,13

Vn hoa S D.tích lng (ha) 34 38,699 7 10.155 9 2,617 6 15,987 4 2,894

Ni thành 1 Ba ình 2 Hoàn Kim 3 Hai Bà Trng 4 ng a 5 Cu Giy 6 Tây H 3 2,831 7 Hoàng Mai 2 1,595 8 Hà ông 2 3,75 9 Thanh Xuân 10 Long Biên 1 17,13 2 1,87 (*) T l che ph c tính trên tng din tích t ô th.

S lng 52 10 10 8 5 2 4 7 3 0 3

hoa các qun ni thành1 Tng Din tích (ha) 303.98 51.985 22.387 78.910 4,834 15,66 8,831 90.893 11.48 0 19

D. tích ph (ha) 512.83 88.14 36.96 129.48 9.36 27.05 17.1 150.15 19.21

T l che ph (%)* 1,92 9.54 6.99 12.83 0.19 2.25 0.71 3.71 0.4

35.38

0.59

SË 73 . 2015

Thöïc traïng naøy cho thaáy ñeå giaûi baøi toaùn “Taêng tröôûng xanh cho caùc khu vöïc döï kieán ñoâ thò hoùa nhö theá naøo?” chuùng ta caàn coù moät lôøi giaûi - ñieàu kieän mang tính tieân quyeát cho taát caû caùc khu ñoâ thò môùi: ñoù laø quy ñònh roõ tyû leä coâng vieân, caây xanh; vaø vieäc hình thaønh phaûi mang tính chaát song haønh giöõa hình thaønh caùc khu nhaø ôû vôùi caùc khoâng gian xanh. Caâu chuyeän veà dieän tích coâng vieân, caây xanh trong caùc khu ñoâ thò treân thöïc tieãn, ñang xuaát hieän vaán ñeà: laøm theá naøo ñeå taêng toái ña dieän tích xanh? bôûi raát nhieàu chuû ñaàu tö muoán “caét xeùn” - thu heïp dieän tích naøy ñeå daønh cho caùc coâng trình thu lôøi ngay vaø nhanh hôn... ai cuõng hieåu “coù xanh” thì ñieàu kieän soáng toát hôn, giaù trò ñoâ thò seõ cao hôn, nhöng ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù khoâng chæ ñoøi hoûi “coù taàm” maø coøn phaûi “coù taâm”. ÔÛ ñaây, lôøi giaûi cuûa coâng taùc quy hoaïch laø phaûi chæ ra ñöôïc caùc chæ soá coù tính thuyeát phuïc cao, phuø hôïp vôùi muïc tieâu “taêng tröôûng xanh”. Coù theå thaáy tyû leä dieän tích xanh treân ñaát ñoâ thò caàn coù söï gia taêng daàn theo höôùng töø loõi ñoâ thò ra ñeán ngoaïi vi laø keát quaû hôïp lyù. Caùc ñoâ thò caøng gaàn haønh lang xanh, vaønh ñai xanh caøng caàn nhieàu dieän tích xanh hôn, heä thoáng khoâng gian xanh phaûi ñöôïc lieân keát moät caùch lieân hoaøn vaø maïch laïc... VD: veà nhöõng khu ñoâ thò Gamuda, Vincom Long Bieân, hay Ciputra laø nhöõng ñieån hình raát ñaùng nhaân roäng.

ñang “boù cöùng” - khoáng cheá moät caùch duy yù chí, vôùi tö duy “quy hoaïch soá” ñoái vôùi caùc phaân khu ñoâ thò maø chaúng heà xem xeùt gaén keát vaø ñònh höôùng söï phaùt trieån ñoâ thò maät ñoä cao gaén keát vôùi heä thoáng giao thoâng coâng coäng nhö moät ñieàu kieän caàn vaø ñuû. Ñaây coù leõ laø sai laàm raát lôùn caàn coù giaûi phaùp khaéc phuïc kòp thôøi; maø caâu traû lôøi ôû treân laø lôøi giaûi raát roõ raøng vaø chính xaùc ñoái vôùi caùc khu vöïc döï kieán phaùt trieån môùi. Vaäy, ñoái vôùi caùc khu vöïc hieän höõu thì giaûi phaùp laø nhö theá naøo? Ñaõ coù moät yù kieán raát ñaùng phaûi suy nghó töø caùc chuyeân gia Phaùp khi nghieân cöùu thieát keá ñoâ thò tuyeán ñöôøng Toân Ñöùc Thaéng - Nguyeãn Traõi .

“PHAÙT TRIEÅN GIAO THOÂNG COÂNG COÄNG” - Lôøi giaûi caáp baùch töø hieän taïi ñeán töông lai

“ÑOÂ THÒ SINH THAÙI” - Khôûi nguyeân cho moâ hình môùi, taám göông cho “TAÊNG TRÖÔÛNG XANH” ñoái vôùi caùc ñoâ thò

Chöa caàn nhìn ôû goùc nhìn “taêng tröôûng xanh”, treân bình dieän thöïc tieãn, tình traïng aùch taéc giao thoâng Thuû ñoâ hieän nay treân taát caû caùc tuyeán truïc höôùng taâm hay caùc tuyeán truïc khoâng chæ trong trung taâm maø caû ôû taïi caùc khu vöïc phaùt trieån môùi, laø bieåu hieän deã nhaän thaáy nhaát ñoái vôùi moãi ngöôøi daân, chöù khoâng chæ rieâng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc chuyeân moân hay nhaø quaûn lyù. Döôùi goùc nhìn chuyeân moân, phaùt trieån giao thoâng coâng coäng khoâng chæ laø xu theá chung cuûa moät ñoâ thò hieäu quaû - tieát kieäm naêng löôïng. Vôùi caùc khu vöïc döï kieán ñoâ thò hoùa, xaây döïng heä thoáng giao thoâng ñeå giaûi quyeát caû hai vaán ñeà maät ñoä vaø khoâng gian xanh seõ ñem laïi cho ñoâ thò môùi “chaát” vaø “löôïng” ôû taàm cao. Heä thoáng giao thoâng seõ ñöôïc hình thaønh - baèng caùch taïo ra caùc vuøng giao thoâng vaø ñöa caùc cô sôû haï taàng giao thoâng coâng coäng vaøo söû duïng - ñaûm baûo cho caùc höôùng phöông tieän taäp trung quaù nhieàu ôû trung taâm thaønh phoá ñoàng thôøi phaùt trieån nhaø ôû, dòch vuï vaø caùc cô sôû kinh teá doïc theo caùc tuyeán ñöôøng quan troïng. Ñaây seõ laø lôøi giaûi toát nhaát cho baøi toaùn quy hoaïch beàn vöõng cho söï taêng tröôûng. Kinh nghieäm cuûa nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi ñaõ cho thaáy roõ ñieàu naøy. Theo toâi, chuùng ta ñaõ töøng sai laàm, khi töø boû heä thoáng taøu ñieän ñöôïc phaùt trieån raát khoa hoïc tröôùc ñaây, ñieàu maø caùc thaønh phoá hieän ñaïi phöông taây vaãn kieân quyeát gìn giöõ theo höôùng hieän ñaïi hoùa. Chuùng ta ñaõ khoâng chuù troïng ñuùng möùc ñeán vieäc phaùt trieån caùc phöông tieän giao thoâng coâng coäng theo höôùng ña daïng hoùa, vaø naâng cao chaát löôïng ñeå haáp daãn ngöôøi daân. Chuùng ta ñaõ töøng “thaû noåi” ñeå phöông tieän giao thoâng caù nhaân phaùt trieån maïnh meõ, töï phaùt, vôùi suy nghó “ñoù laø bieåu töôïng cuûa söï phoàn vinh” cuûa moät thôøi kyø. Vieäc söûa chöõa sai laàm cho hieän taïi ñaõ vaø ñang laø vaán ñeà raát khoù khaên, chöa keå töông lai khoù khaên seõ ngaøy caøng choàng chaát vôùi söï gia taêng quy moâ daân soá vaø maät ñoä ñoâ thò; nhaát laø chuùng ta ñang thöïc hieän quy hoaïch xaây döïng taùch rôøi vôùi quy hoaïch giao thoâng vaän taûi... Chuùng ta

SË 73 . 2015

Caùc chuyeân gia Phaùp ñeà xuaát phaùt trieån tuyeán xe buyùt naêng löïc cao BRT coù laøn ñöôøng rieâng, keát noái 3 tuyeán ñöôøng ñöôøng saét ñoâ thò soá 3, 2 vaø 2A. Vieäc hình thaønh tuyeán giao thoâng coâng coäng naøy, seõ thu heïp dieän tích löu thoâng cuûa caùc phöông tieän giao thoâng caù nhaân treân moät tuyeán ñöôøng hieän höõu; giai ñoaïn ñaàu seõ coù hieäu öùng tieâu cöïc, thaäm chí aùch taéc giao thoâng, nhöng ñoù chính laø “lieàu thuoác ñaéng” ñeå daân cö khu vöïc hai beân buoäc phaûi chuyeån ñoåi daàn haønh vi cuûa mình sang höôùng söû duïng phöông tieän giao thoâng coâng coäng... Ñaây coù leõ laø lôøi giaûi “thoâng minh” bôûi noù taùc ñoäng tröïc tieáp vaøo haønh vi vaø tö duy cuûa moïi ngöôøi, loái thoaùt cuûa moïi vaán ñeà!

Quy hoaïch chung xaây döïng Thuû ñoâ ñaõ xaùc ñònh phaùt trieån caùc ñoâ thò sinh thaùi trong khu vöïc haønh lang xanh xen giöõa ñoâ thò trung taâm vaø caùc ñoâ thò veä tinh. “Ñoâ thò sinh thaùi” coù leõ giôø ñaõ laø khaùi nieäm quen thuoäc vôùi moïi ngöôøi. ÔÛ goùc ñoä khoa hoïc - toâi cho raèng ñaây laø moät moâ hình hoaøn toaøn môùi. Haø Noäi ñaõ vaø ñang coù nhieàu loaïi hình ñoâ thò phaùt trieån theo traät töï thôøi gian: khu phoá Coå (phoá ngheà - thöông maïi keát hôïp ôû) - khu phoá Cuõ (thaønh phoá vöôøn) - khu taäp theå, khu nhaø ôû theo moâ hình tieåu khu - ñôn vò - khu ñoâ thò môùi (moâ hình phaùt trieån môùi cuûa caùc ñôn vò ôû vôùi ña daïng caùc loaïi hình coâng trình nhaø ôû). Ñoâ thò sinh thaùi - chính laø moâ hình ñoâ thò ñaùp öùng yeâu caàu taêng tröôûng xanh, thích öùng vaø chung soáng haøi hoøa vôùi töï nhieân. Tuy nhieân, ñoâ thò sinh thaùi vaãn coù nhöõng vaán ñeà boû coøn boû ngoû. Tieâu chí vaø quy cheá nhö theá naøo ñeå ñaûm baûo tính chaát “sinh thaùi” cuûa ñoâ thò töø khaâu laäp quy hoaïch, hình thaønh cuõng nhö quaûn lyù vaän haønh, ñeå phaùt trieån moät caùch beàn vöõng? Coù leõ, ñoâ thò coù söï can thieäp toái thieåu vaøo ñieàu kieän töï nhieân, toân troïng vaø phaùt huy caùc giaù trò cuûa töï nhieân phaûi laø tieàn ñeà cho moïi giaûi phaùp quy hoaïch ñoâ thò sinh thaùi. Ñoâ thò sinh thaùi phaûi coù tyû leä caây xanh cao, dieän tích khoâng gian coâng coäng, coâng vieân, vöôøn hoa maët nöôùc phong phuù, coù soá löôïng lôùn coâng trình kieán truùc xanh, heä thoáng giao thoâng coâng coäng tieát kieäm naêng löôïng, söû duïng nhieân lieäu saïch, naêng löôïng taùi taïo, cô sôû noâng nghieäp ñoâ thò phaùt trieån haøi hoøa vôùi caùc cô sôû kinh teá xanh... vaø moät ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñoái vôùi ñoâ thò sinh thaùi, ñoù laø: heä thoáng kieåm soaùt phaùt thaûi khí nhaø kính vaø heä thoáng quaûn lyù ñoâ thò thoâng minh. Trong töông lai gaàn, caùc ñoâ thò sinh thaùi caàn ñöôïc löôïng hoùa caùc tieâu chí neâu treân; ñeå moâ hình coù tính chaát caùch maïng naøy ñi vaøo thöïc tieãn. Söï thaønh coâng cuûa moâ hình naøy seõ laø taám göông cho “taêng tröôûng xanh” ñoái vôùi quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån caùc ñoâ thò môùi noùi chung.

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝

“ÑOÅI MÔÙI ÑOÂ THÒ CUÕ ÑOÀNG THÔØI VÔÙI BAÛO TOÀN” Khoù khaên, phöùc taïp nhöng laø baûn leà cuûa “XANH HOÙA BEÀN VÖÕNG ÑOÂ THÒ CUÕ”

Haø Noäi coù moät heä thoáng caùc khu ñoâ thò cuõ, ñoâ thò lòch söû nhö: phoá Coå, phoá Cuõ, caùc khu chung cö thôøi kyø bao caáp, caùc khu vöïc laøng xoùm ñoâ thò hoùa; vôùi heä thoáng caùc di saûn ñoâ thò raát phong phuù. Döôùi goùc nhìn “taêng tröôûng xanh” trong lónh vöïc ñoâ thò, deã nhaän ra raèng toàn taïi cuûa caùc khu vöïc naøy laø söï gia taêng maät ñoä, phaù vôõ caùc caáu truùc khoâng gian ñoâ thò - taïo neân nhöõng hình aûnh ñoâ thò xen caøi, nheách nhaùc; caùc khoâng gian coâng coäng, caây xanh - vöôøn hoa daàn bieán maát nhöôøng choã cho nhu caàu ôû, hay caùc hoaït ñoäng sinh keá. Ñaëc bieät, quaù trình tieâu thuï naêng löôïng, thaát thoaùt laõng phí naêng löôïng do söï yeáu keùm cuûa cô sôû haï taàng taïi caùc khu vöïc laø vaán ñeà khoâng deã giaûi quyeát. Caùc khu ñoâ thò hieän höõu ñaõ coù quaù trình phaùt trieån vaø ñoùng goùp moät vai troø nhaát ñònh trong quaù khöù. Ñaây laø nhöõng thöïc theå hieän höõu raát deã nhaän dieän caùc vaán ñeà toàn taïi, nhöng söûa chöõa caùc vaán ñeà aáy laïi luoân laø caâu chuyeän khoù khaên, nhieàu ñoäng chaïm. Roõ raøng, veà maët kyõ thuaät, giaûi phaùp luoân ñöôïc löïa choïn laø: naâng caáp cô sôû haï taàng ñoâ thò, khoâi phuïc caùc khoâng gian coâng coäng, xaây döïng laïi caùc coâng trình xuoáng caáp nguy hieåm keát hôïp baûo toàn caùc coâng trình coù giaù trò vaên hoùa - lòch söû. Caâu hoûi toàn taïi maø thöïc tieãn hieän nay chöa coù caâu traû lôøi thoûa ñaùng: laøm nhö theá naøo? giaûi phaùp naøo ñeå haøi hoøa ñöôïc caùc lôïi ích: nhaø nöôùc - ngöôøi daân - nhaø ñaàu tö? Ñeå coù moät caâu traû lôøi toái öu laø ñieàu khoâng theå, vieäc quy hoaïch vaø thöïc thi quy hoaïch ñoái vôùi caùc khu vöïc ñoâ thò cuõ luoân cho nhieàu ñaùp aùp vôùi caùc giaûi phaùp linh hoaït. Vôùi tö duy vaø ñieàu kieän hieän nay, coù leõ chöa theå thöïc hieän thaønh coâng duø ôû moät dieän heïp... gaàn 20 naêm cho döï aùn caûi taïo, xaây döïng laïi khu taäp theå Nguyeãn Coâng Tröù, caùc coâng trình ñöôïc baûo toàn, caùc chöông trình nhaèm baûo toàn vaø phaùt huy giaù trò trong khu phoá Coå coù quy moâ raát nhoû so vôùi söï bieán maát haøng ngaøy, haøng giôø cuûa caùc di saûn... Thöïc söï, neáu khoâng

ñoåi môùi caùch laøm quy hoaïch: chæ ñeà xuaát caùc noäi dung coù tính kyõ thuaät maø khoâng ñeà caäp ñeán caùc giaûi phaùp thöïc thi, chæ roõ vaø caân ñoái ñöôïc nguoàn löïc vôùi söï tham gia cuûa coäng ñoàng; chæ nhìn thaáy lôïi ích töø vieäc kinh doanh nhaø maø khoâng höôùng ñeán vieäc taïo laäp caùc lôïi ích chung thoâng qua vieäc thieát laäp caùc cô sôû taïo neân coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn ñoåi môùi hoaït ñoäng ñoâ thò döïa treân caùc lôïi theá veà vò trí vaø giaù trò cuûa caùc khu ñoâ thò cuõ... thì vieäc thöïc thi seõ vaãn khoâng theå ñem laïi hieäu quaû thöïc tieãn. ÔÛ chieàu ngöôïc laïi, thay ñoåi tö duy vaø caùch laøm seõ laø lôøi giaûi cho moät baøi toaùn khoù - “xanh hoùa” beàn vöõng ñoâ thò cuõ. Moät caâu hoûi chung, thay cho lôøi keát: Laøm theá naøo ñeå thaønh coâng trong vieäc aùp duïng “taêng tröôûng xanh” trong quy hoaïch xaây döïng? “CHÍNH SAÙCH ÑUÙNG, QUAÛN LYÙ THOÂNG MINH, KIEÅM SOAÙT CHAËT CHEÕ” ñoù chính laø caâu traû lôøi chính xaùc nhaát, chìa khoùa thaønh coâng cuûa moïi vaán ñeà. Thuû töôùng chính phuû ñaõ pheâ duyeät chieán löôïc quoác gia veà taêng tröôûng xanh, vôùi 3 nhieäm vuï quan troïng. Caùc boä, ngaønh trung öông ñaõ töøng böôùc ban haønh caùc keá hoaïch thöïc hieän theo chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa töøng ngaønh, lónh vöïc. Vaán ñeà ôû ñaây vaãn laø laøm theá naøo ñeå coù moät chính saùch cuï theå ôû töøng caáp ñoä, töøng ñòa phöông; caùc coâng cuï quaûn lyù ñöôïc thieát laäp laøm sao ñeå chính saùch thöïc söï ñi vaøo cuoäc soáng, hình thöùc - bieän phaùp quaûn lyù nhö theá naøo ñeå khoaûng caùch giöõa vaán ñeà kyõ thuaät, keá hoaïch thöïc thi ñöôïc chính xaùc nhaát. Caâu traû lôøi xin ñöôïc nhöôøng laïi cho nhöõng nhaø quaûn lyù, hoaïch ñònh chính saùch... Baøi vieát cuûa moät ngöôøi khoâng chuyeân trong lónh vöïc “taêng tröôûng xanh”, chæ maïo muoäi ñeà caäp ôû goùc ñoä laøm coâng taùc nghieân cöùu quy hoaïch xaây döïng, vôùi chaát lieäu töø thöïc tieãn phaùt trieån cuûa Thuû ñoâ, hy voïng seõ cho ñoäc giaû moät vaøi chia seû, cuõng laø nhöõng caâu traû lôøi cho nhöõng hy voïng veà moät Thuû ñoâ “XANH - VAÊN HIEÁN VAÊN MINH VAØ HIEÄN ÑAÏI” trong töông lai.

* Phoù tröôûng phoøng QKQÑ - Vieän Quy hoaïch xaây döïng Haø Noäi ** hoïc vieân lôùp K3 thaïc só bieán ñoåi khí haäu - Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi.

SË 73 . 2015

Caùc vaán ñeà vaø kieán nghò

Veà theå cheá trong quy hoaïch vaø quaûn lyù vöôøn hoa saân chôi khu daân cö taïi khu vöïc noäi thaønh Haø Noäi

DIEÃN ÑAØN

Nguyeãn Thò Hieàn *

Giôùi thieäu

Vieät Nam ñang trong quaù trình ñoâ thò hoùa nhanh choùng caàn ñaûm baûo söï beàn vöõng. Naêm 2008, Thaønh phoá Haø Noäi ñaõ ñöôïc môû roäng laõnh thoå ñeå trôû thaønh roäng hôn tröôùc khoaûng ba laàn, ñoøi hoûi Thaønh phoá phaûi söû duïng ñaát hieäu quaû nhaèm naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân, bao goàm caû nhöõng ngöôøi soáng trong caùc quaän noäi ñoâ lòch söû, nôi coù maät ñoä daân soá vaø maät ñoä xaây döïng cao. Vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö laø moâi tröôøng vaät theå, vaø cuõng laø khoâng gian xaõ hoäi, ñeå moïi ngöôøi ñeán thö giaõn, taäp theå duïc vaø töông taùc vôùi nhau. Chuùng coù lôïi theá trong vieäc thu huùt moïi ngöôøi ñeán thöôøng xuyeân hôn so vôùi caùc coâng vieân lôùn, do naèm gaàn caùc nhaø ôû. Chuùng ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa treû em vaø ngöôøi giaø, nhöõng ñoái töôïng thöôøng gaëp khoù khaên khi phaûi ñi laïi quaõng ñöôøng daøi. Vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö taïi Haø Noäi ñang raát thieáu. Trong khu vöïc noäi thaønh, caùc coâng vieân vaø vöôøn hoa chæ chieám 1,92% toång dieän tích ñaát. Suy ra töø caùc con soá hieän traïng coâng vieân/vöôøn hoa cuûa Baùo caùo thuyeát minh cho Quy hoaïch heä thoáng caây xanh, coâng vieân, vöôøn hoa vaø hoà thaønh phoá Haø Noäi ñeán naêm 2030, taàm nhìn ñeán naêm 2050 (Quy hoaïch caây xanh Haø Noäi) vôùi dieän tích bình quaân 2,43m2/ngöôøi cho daân soá 1,8 trieäu cuûa naêm 2030, thì dieän tích coâng vieân/vöôøn hoa trung bình cho daân soá 2,1 trieäu hieän nay trong caùc quaän noäi thaønh chæ laø 2.08m2/ngöôøi. Ñaëc bieät, Quaän Thanh Xuaân ñöôïc coi laø khoâng coù coâng vieân/vöôøn hoa. Maët khaùc, theo nguoàn soá lieäu cuûa

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Chöông trình phaùt trieån ñoâ thò toång theå Thuû ñoâ Haø Noäi (HAIDEP) coøn cho thaáy dieän tích coâng vieân/vöôøn hoa bình quaân chæ laø 0,9m2/ngöôøi. Vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö khoâng ñöôïc quy hoaïch, thieát keá, ñaàu tö vaø quaûn lyù toát. Dieän tích ñaát coâng coøn laïi cuûa Haø Noäi ñang phaûi ñoái maët vôùi: 1) caïnh tranh giöõa vieäc söû duïng ñaát cho caùc tieän ích coâng vaø chính saùch baùn ñaáu giaù caùc loâ ñaát coâng cho tö nhaân, vaø 2) caïnh tranh trong söû duïng ñaát giöõa caùc tieän ích coâng vôùi nhau. Thaønh phoá ñang thieáu thoâng tin hieän traïng ñaùng tin caäy veà heä thoáng vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö vaø veà ñaát coâng cho muïc ñích quy hoaïch. Khung chính saùch cho quy hoaïch vaø quaûn lyù caây xanh/coâng vieân ñaõ hình thaønh roõ reät. Ñaëc bieät, Thaønh phoá ñaõ coù Quy hoaïch caây xanh Haø Noäi. Quy hoaïch naøy coù muïc ñích phaùt trieån Haø Noäi thaønh moät thaønh phoá xanh, saïch, giaûm möùc ñoä oâ nhieãm vaø caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân. Ñoái vôùi khu vöïc noäi thaønh, quy hoaïch naøy coù muïc tieâu nhaèm taïo ra caùc coâng vieân ñoâ thò ñaït dieän tích trung bình 3,92m2/ ngöôøi; vaø caùc vöôøn hoa ôû caáp ñôn vò ôû ñaït 1m2/ngöôøi.

Caùc vaán ñeà

Caùc vaán ñeà veà chính saùch Hieän taïi, thaønh phoá Haø Noäi ñaõ coù moät soá chính saùch lieân quan tôùi vieäc phaùt trieån coâng vieân, saân chôi, saân theå thao. Tuy nhieân, coù caùc keõ hôû, caïnh tranh vaø maâu thuaãn giöõa caùc chính saùch ñoù. Ví duï, khoâng coù chính saùch naøo xaùc ñònh roõ yeâu caàu veà dieän tích ñaát vaø tieän ích toái thieåu daønh cho saân chôi. Nhu caàu söû duïng ñaát cuûa nhieàu chính saùch coâng taïo ra moät cuoäc caïnh tranh khoác lieät vì quyõ ñaát coâng voán ñaõ khan hieám. Beân caïnh ñoù, nhu caàu veà quyõ ñaát coâng daønh cho caùc tieän ích coâng coäng maâu thuaãn vôùi chính saùch baùn ñaáu giaù caùc loâ ñaát coâng coøn laïi cho caùc nhaø ñaàu tö. Coù theå noùi, Thaønh phoá Haø Noäi hieän chöa coù nhöõng bieän phaùp chính saùch phuø hôïp ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaët ra cho vieäc phaùt trieån coâng vieân/saân chôi khu daân cö. Ñeå ñaùp öùng muïc tieâu veà dieän tích ñaát daønh cho phaùt trieån vöôøn hoa môùi ôû caáp ñôn vò nhaø ôû, Quy hoaïch Caây xanh Haø Noäi ñaõ ñeà xuaát: 1) di dôøi caùc cô sôû coâng nghieäp, vaø 2) naâng caáp caùc khu nhaø ôû cuõ thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc. Tuy nhieân neáu thaønh coâng, hai bieän phaùp treân cuõng chæ coù theå mang laïi vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö cho nhöõng ngöôøi soáng gaàn nhöõng vöôøn hoa môùi ñöôïc xaây döïng ñoù. Beân caïnh ñoù, vieäc trieån khai hai ñeà xuaát treân ñaõ vaø ñang phaûi ñoái maët vôùi caùc trôû ngaïi veà chi phí, taùi ñònh cö cuõng nhö söï chaäm treã cuûa caùc cô quan phaûi di dôøi. Hôn theá nöõa, Quy hoaïch caây xanh Haø Noäi cuõng khoâng phaân boå ngaân saùch daønh cho vieäc phaùt trieån caùc vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö.

Caùc vaán ñeà veà quy ñònh luaät phaùp Khung phaùp lyù veà quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò ñaõ höôùng daãn vieäc laäp quy hoaïch caây xanh ñoâ thò. Tuy nhieân, höôùng daãn quy hoaïch vöôøn hoa/saân chôi, hieän nay chöa ñuû vaø thieáu thöïc teá. Luaät Quy hoaïch Ñoâ thò, Luaät Nhaø ôû vaø Luaät Thuû ñoâ ñeàu khoâng ñeà caäp ñaày ñuû ñeán: 1) quy hoaïch cô sôû haï taàng xaõ hoäi, trong ñoù coù vöôøn hoa/saân chôi, vaø 2) quy hoaïch naâng caáp ñoâ thò laø loaïi quy hoaïch caàn thieát cho caùc quaän noäi thaønh Haø Noäi, nôi caùc khu daân cö ñöôïc hình thaønh vaø toàn taïi qua nhieàu theá heä. Quy chuaån quy hoaïch ñaët ra yeâu caàu veà dieän tích bình quaân cao moät caùch thieáu thöïc teá cho vöôøn hoa khu daân cö trong caùc khu ôû cuõ. Cuï theå laø quy chuaån quoác gia veà quy hoaïch xaây döïng, QCVN01/2008, quy ñònh 2m2/ngöôøi ôû caáp ñôn vò ôû, trong khi Quy hoaïch caây xanh Haø Noäi naêm 2014 chæ coù theå ñaït ñöôïc 1m2/ngöôøi; trong khi quy ñònh cuï theå veà dieän tích vaø tieän ích toái thieåu cho saân chôi laïi chöa coù. Thieáu söï nhaát quaùn trong vieäc ñònh nghóa caây xanh söû duïng coâng coäng, vöôøn hoa, vöôøn daïo, saân chôi, saân theå thao... trong caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät (TCVN 362-2005 vaø QCVN 01-2008...), taïo ra caùch hieåu khaùc nhau, daãn ñeán thoâng tin khoâng chính xaùc vaø khoâng ñoàng boä cho muïc ñích quy hoaïch vaø quaûn lyù. Quy ñònh veà quy trình tham gia cuûa ngöôøi daân trong quy hoaïch ñoâ thò coøn thieáu hieäu quaû. Thoâng tin khoâng ñöôïc coâng khai ñaày ñuû, giôùi haïn heïp cuûa caùc beân lieân quan ñöôïc môøi ñoùng goùp yù kieán, caùc böôùc laáy yù kieán thieáu hôïp lyù, vaø vieäc thieáu cô cheá phaûn hoài laø nhöõng ví duï veà caùc trôû ngaïi ñeå ngöôøi daân tham gia. Coâng taùc quaûn lyù ñaát coâng coøn thieáu hieäu quaû. Baûn ñoà quy hoaïch söû duïng ñaát coù tæ leä nhoû (1:1.000 hay nhoû hôn), trong ñoù nhöõng ngoâi nhaø, ñöôøng ñi, caây xanh, vöôøn hoa/saân chôi... ñöôïc theå hieän baèng cuøng moät maøu saéc döôùi haïng muïc ñaát ôû ñoâ thò maø khoâng coù söï phaân bieät, gaây khoù khaên cho vieäc caäp nhaät nhöõng thay ñoåi trong söû duïng ñaát. Caáp chính quyeàn cao hôn thöôøng chæ döïa treân caùc thoâng tin veà söû duïng ñaát ñöôïc cung caáp bôûi caùc caáp thaáp hôn cho vieäc ra quyeát ñònh, maø thieáu coâng cuï thích hôïp ñeå kieåm tra cheùo. Ñaát coâng coù theå ñöôïc ñaáu giaù baùn cho tö nhaân trong khi chöa ñaùp öùng ñuû caùc nhu caàu coâng ích. Caùc vaán ñeà trong boä maùy quaûn lyù Quy cheá Quaûn lyù caây xanh ñoâ thò, coâng vieân, vöôøn hoa, vöôøn thuù Haø Noäi theo Quyeát ñònh soá 19/2010 cuûa UBND TP Haø Noäi ngaøy 14/5/2010 chæ quy ñònh nhieäm vuï cho chính quyeàn thaønh phoá vaø UBND caùc quaän ñeå quaûn lyù caùc coâng vieân, vöôøn hoa “naèm trong danh muïc chính thöùc”, trong khi boû qua chính quyeàn phöôøng laø cô quan ñang quaûn lyù phaàn lôùn caùc vöôøn hoa vaø saân chôi khu daân cö hieän höõu, theo cô cheá quaûn lyù ñaát coâng, trong söï ñieàu phoái vôùi chính quyeàn quaän.

Thaønh phoá Haø Noäi ñang thieáu moät Chöông trình Naâng caáp Ñoâ thò toaøn dieän, trong ñoù moät heä thoáng coâng vieân, vöôøn hoa ñöôïc phaân taàng laø khoâng theå taùch rôøi. Thieáu noù, chính quyeàn caáp phöôøng coù theå khoâng nhaän thöùc ñöôïc raèng moät phaàn naøo ñoù treân laõnh thoå phöôøng mình coù theå ñöôïc quy hoaïch laøm dieän tích caây xanh söû duïng khoâng chæ ôû caáp phöôøng, maø coøn ôû caáp quaän hay caáp thaønh phoá. Do ñoù, hoï coù theå muoán baùn ñaáu giaù caùc loâ ñaát coâng coøn laïi neáu hoï cho raèng nhu caàu söû duïng ñaát coâng cho caùc coâng trình coâng coäng ôû caáp quaûn lyù cuûa hoï ñaõ ñöôïc ñaùp öùng ñuû; trong khi chính quyeàn thaønh phoá khoâng coù ñuû coâng cuï ñeå giaùm saùt quaù trình naøy. SË 73 . 2015

Coù söï choàng cheùo nhieäm vuï giöõa moät soá ban ngaønh cuûa thaønh phoá chòu traùch nhieäm veà quy hoaïch coù lieân quan tôùi söû duïng ñaát (quy hoaïch ñoâ thò, xaây döïng vaø quaûn lyù ñaát ñai) vaø caùc caáp chính quyeàn, trong khi söï phoái hôïp vaø hôïp taùc giöõa caùc ngaønh coøn yeáu. Ngoaøi ra coøn coù söï khoâng thoáng nhaát veà laõnh thoå giöõa hai nhieäm vuï 1) quy hoaïch ñoâ thò vaø 2) thöïc hieän quy hoaïch ñoâ thò, trong ñoù laõnh thoå cuûa nhieäm vuï ñaàu tieân thöôøng ñöôïc giôùi haïn bôûi nhöõng con ñöôøng vaø coù theå bao phuû nhieàu hôn moät laõnh thoå haønh chính, trong khi ñoù nhieäm vuï thöù hai ñöôïc thöïc hieän trong moät ñòa giôùi haønh chính. Nhaän thöùc cuûa chính quyeàn veà taàm quan troïng cuûa vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö coøn thaáp. Quy hoaïch caây xanh Haø Noäi daønh öu tieân haøng ñaàu cho vieäc phaùt trieån caùc coâng vieân lôùn, chöù khoâng phaûi laø vöôøn hoa caáp ñôn vò ôû. Chính quyeàn caáp phöôøng cuõng coù nhöõng öu tieân khaùc cao hôn so vôùi vieäc ñaûm baûo coù vöôøn hoa/saân chôi cho ngöôøi daân. Moät soá chính quyeàn phöôøng vaãn cho tö nhaân thueâ ñaát coâng cho caùc hoaït ñoäng thöông maïi trong khi nhu caàu veà vöôøn hoa/saân chôi cuûa ngöôøi daân vaãn chöa ñöôïc ñaùp öùng. Thaønh phoá chöa coù moät cô quan chòu traùch nhieäm quaûn lyù heä thoáng thoâng tin tích hôïp duøng chung ñeå thu thaäp, löu tröõ vaø chia seû thoâng tin ña ngaønh moät caùch thoáng nhaát, trong ñoù coù caùc thoâng tin veà quaûn lyù ñaát coâng vaø vöôøn hoa/saân chôi. Thieáu moät cô quan nhö vaäy, quy hoaïch vaø quaûn lyù caây xanh seõ phaûi ñoái maët vôùi: 1) thieáu thoâng tin, 2) thoâng tin khoâng ñaùng tin caäy, vaø 3) vieäc chia seû thoâng tin khoâng hieäu quaû.

Minh hoïa: Phöôøng Vaên Chöông coù 3 saân chôi toång soá khoaûng 700m2 cho daân soá khoaûng 18,000 ngöôøi. Löu yù laø khu vöïc hoà Linh Quang vaãn ñang quaây raøo ñeå ñaáy nhieàu naêm roài, cho neân chæ coù 2 ñoám xanh nhoû Nhaø B1 vaø Nhaø H laø ñang ñöôïc söû duïng.

saùch ñaõ ñöôïc soaïn thaûo xong, chöù khoâng phaûi trong giai ñoaïn thu thaäp thöïc teá; vaø moät soá ngöôøi cho raèng quan ñieåm cuûa hoï khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñöôïc chính quyeàn xem xeùt moät caùch nghieâm tuùc. Caùc vieän nghieân cöùu cuûa nhaø nöôùc ñoùng vai troø quan troïng trong ñeà xuaát caùc chính saùch môùi trong quy hoaïch ñoâ thò, trong khi chöa coù vieän nghieân cöùu ñoäc laäp veà vaán ñeà naøy. Caùc cô sôû ñaøo taïo cung caáp kieán thöùc haïn cheá veà quy hoaïch vaø quaûn lyù caây xanh. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng tham gia thuùc ñaåy caùc khoâng gian coâng coäng moät caùch chöa beàn vöõng vaø thieáu heä thoáng. Coù ít caùc cô quan quoác teá quan taâm ñeán vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Caùc doanh nghieäp ñöôïc coi laø chæ quan taâm ñeán lôïi nhuaän, nhöng hoï cuõng coù theå tham gia ñoùng goùp xaõ hoäi.

Keát luaän vaø kieán nghò

Chính quyeàn trung öông Chöông trình Naâng caáp Ñoâ thò Quoác gia ñaõ ñöôïc pheâ duyeät töø naêm 2009 caàn ñöôïc xem xeùt laïi, trong ñoù chuù yù ñaûm baûo coù ñuû haï taàng cô sôû xaõ hoäi thieát yeáu cho caùc khu daân cö, bao goàm vöôøn hoa vaø saân chôi. Boä Xaây döïng caàn chæ ñaïo chính quyeàn caùc tænh, thaønh phoá raø soaùt ñaùnh giaù hieän traïng caùc khu daân cö hieän höõu vaø laäp Chöông trình naâng caáp ñoâ thò cho töøng thaønh phoá coù nhu caàu naâng caáp.

Caùc vaán ñeà veà söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan Ngöôøi daân hieåu roõ giaù trò cuûa vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö vaø mong muoán tham gia taïo laäp vaø quaûn lyù caùc khoâng gian naøy. Hoï bieát roõ ñaát coâng ñang ñöôïc söû duïng nhö theá naøo vaø laøm theá naøo ñeå noù coù theå ñöôïc söû duïng theo caùch toát nhaát. Tuy nhieân, hoï khoâng coù ñuû cô hoäi ñeå tham gia, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi di cö coù thu nhaäp thaáp do hoï ít ñöôïc môøi ñi hoïp.

Luaät Quy hoaïch Ñoâ thò, Luaät Nhaø ôû, Luaät Ñaát ñai, Luaät Thuû ñoâ caàn ñeà caäp thích ñaùng hôn veà haï taàng xaõ hoäi, trong ñoù bao goàm noäi dung veà vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Caàn moät cô cheá tham gia cuûa coâng daân hieäu quaû hôn trong quy hoaïch vaø quaûn lyù quy hoaïch ñoâ thò, trong ñoù vieäc xaùc ñònh muïc ñích söû duïng ñaát ñöôïc taùch ra thaønh böôùc ñaàu tieân ñeå ngöôøi daân tham gia ñoùng goùp tröôùc khi caùc böôùc tieáp theo veà xaây döïng nhieäm vuï quy hoaïch vaø thieát keá quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän.

Caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi, toå chöùc phi chính phuû vaø hieäp hoäi ngheà nghieäp coù aûnh höôûng haïn cheá ñeán caùc quyeát ñònh chính saùch veà caây xanh coâng vieân.Vaán ñeà naøy khoâng naèm trong chöùc naêng nhieäm vuï cuûa moät soá toå chöùc noùi treân. Nhieàu toå chöùc phaûi ñoái maët vôùi söï non yeáu trong coâng taùc phoái hôïp, cuõng nhö thieáu ngaân saùch hoaït ñoäng. Caùc toå chöùc naøy ñöôïc môøi bình luaän veà caùc chính saùch chæ khi taøi lieäu chính

Coâng taùc quy hoaïch ñoâ thò vaø quy hoaïch söû duïng ñaát trong laõnh thoå caùc ñoâ thò caàn ñöôïc quy veà moät moái. Vieäc höôùng daãn quaûn lyù nhaø nöôùc trong quy hoaïch ñoâ thò vaø quy hoaïch söû duïng ñaát trong laõnh thoå caùc ñoâ thò caàn ñöôïc saùp nhaäp laïi vôùi nhau ñeå trôû thaønh traùch nhieäm cuûa Boä Xaây döïng, ñeå traùnh söï choàng cheùo traùch nhieäm giöõa Boä Xaây döïng vaø Boä Taøi Nguyeân & Moâi Tröôøng.

SË 73 . 2015

≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Caùc quy chuaån/tieâu chuaån thieát keá quy hoaïch caàn ñöôïc taïo ra: 1) cho saân chôi ôû caáp khu daân cö, trong ñoù quy ñònh dieän tích toái thieåu vaø danh saùch caùc tieän ích toái thieåu; vaø 2) cho coâng taùc naâng caáp ñoâ thò, trong ñoù coù bao goàm noäi dung lieân quan tôùi vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Coù theå caàn moät boä quy chuaån quy hoaïch ñaëc bieät ñeå aùp duïng cho khu vöïc noäi thaønh cuûa Haø Noäi, do tính chaát ñaëc thuø veà vò trí chieán löôïc, cö daân, kieán truùc, lòch söû vaø vaên hoùa cuûa noù. Caùc thuaät ngöõ veà caây xanh söû duïng coâng coäng neân ñöôïc thoáng nhaát hoùa ñeå ñaûm baûo caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc laø ñoàng boä. Caùc thoâng soá kyõ thuaät caàn ñöôïc xaây döïng nhaèm taùch rieâng dieän tích saân chôi, coâng vieân/vöôøn hoa, caây xanh ñöôøng phoá, saân theå thao... ñeå söû duïng trong caùc baûn ñoà ñòa chính vaø trong kieåm keâ hay laäp soá lieäu thoáng keâ veà söû duïng ñaát coâng. Caùc caáp chính quyeàn Thaønh phoá Haø Noäi Moät Chöông trình Naâng caáp Ñoâ thò cho Haø Noäi trong khuoân khoå cuûa Chöông trình Naâng caáp Ñoâ thò Quoác gia caàn ñöôïc xaây döïng, trong ñoù maïng löôùi caùc vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö laø moät phaàn khoâng theå taùch rôøi. Quy hoaïch Caây xanh Haø Noäi caàn ñöôïc boå sung noäi dung lieân quan ñeán vöôøn hoa, saân chôi ôû caáp ñôn vò ôû. Ñeå traùnh choàng cheùo, chöùc naêng laäp quy hoaïch söû duïng ñaát cuûa Sôû Taøi Nguyeân & Moâi Tröôøng vaø chöùc naêng laäp quy hoaïch caây xanh cuûa Sôû Xaây döïng neân ñöôïc chuyeån thaønh traùch nhieäm chæ cuûa Sôû Quy hoaïch – Kieán truùc. Ngoaøi ra, cô cheá quaûn lyù coâng vieân ñoâ thò caàn ñöôïc caûi thieän, nhaát laø veà söï phoái hôïp, hôïp taùc vaø baùo caùo giöõa caùc ngaønh vaø caùc caáp chính quyeàn. Coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn lyù söû duïng ñaát caàn ñöôïc caûi thieän ñeå ñaûm baûo coù ñaát coâng daønh cho vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Keát quaû cuûa vieäc kieåm keâ ñaát coâng neân ñöôïc coâng boá coâng khai cho ngöôøi daân ñoùng goùp yù kieán. Moät heä thoáng quaûn lyù thoâng tin duøng chung cho nhu caàu quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò caàn ñöôïc thaønh laäp ôû caáp thaønh phoá ñeå chöùa caùc döõ lieäu vaø thoâng tin ña ngaønh trong ñoù coù caû veà quy h oaïch vaø quaûn lyù caây xanh, coâng vieân, vöôøn hoa vaø saân chôi. Heä thoáng naøy neân ñöôïc giao cho Vieän Quy hoaïch Xaây döïng Haø Noäi quaûn lyù. Thoâng tin coù theå ñöôïc caáp hoaëc baùn cho caùc beân lieân quan nhö moät dòch vuï coâng. Tröôùc maét, Thaønh phoá Haø Noäi coù theå thöïc hieän ngay caùc haønh ñoäng sau: n Kieåm keâ, ñaùnh giaù hieän traïng vaø tình hình söû duïng caùc vöôøn hoa saân chôi hieän höõu trong caùc khu daân cö, taäp hôïp thoâng tin hieän traïng vaø quy hoaïch saân chôi, coâng vieân treân neàn baûn ñoà - theå hieän chi tieát töøng phöôøng; n Ngöøng thöïc hieän chính saùch hieän haønh veà ñaáu giaù ñaát coâng trong khu vöïc noäi thaønh cho ñeán khi thaønh phoá ñaõ giao ñaát ñuû ñaát coâng cho caùc tieän ích xaõ hoäi ôû taát caû caùc caáp phöôøng, quaän vaø thaønh phoá. Caùc nhu caàu söû duïng ñaát coâng khaùc nhau neân ñöôïc xem xeùt toång hôïp trong söï ñieàu phoái toát; n Trong khi quy hoaïch chi tieát chöa ñöôïc thöïc hieän, neân huy ñoäng ñaát coâng söû duïng chöa hieäu quaû vaø daønh baát kyø khoaûng ñaát coâng coøn laïi naøo trong khu daân cö ñeå laøm vöôøn hoa vaø saân chôi cho ngöôøi daân;

n Khaån tröông phuïc hoài, toân taïo, naâng caáp caùc vöôøn hoa saân chôi hieän

höõu trong caùc khu daân cö, ñoàng thôøi taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù, deïp boû nhöõng laán chieám, sai phaïm, söû duïng sai muïc ñích caùc khoâng gian naøy. Chính quyeàn caàn thaûo luaän vôùi coäng ñoàng veà vieäc laøm theá naøo ñeå chuùng coù theå ñöôïc quaûn lyù toát hôn. Caùn boä phöôøng phuï traùch caùc vaán ñeà xaõ hoäi vaø vaên hoaù cuõng caàn toå chöùc caùc hoaït ñoäng chôi cho treû em; n Caùc nguoàn löïc khaùc nhau caàn ñöôïc huy ñoäng ñeå xaây döïng/caûi thieän vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Caùc phöông tieän chôi coù theå ñöôïc taïo ra vôùi chi phí thaáp, baèng caùch taän duïng nhöõng vaät lieäu ñaõ qua söû duïng vaø coâng lao ñoäng tình nguyeän. Caùc beân lieân quan khaùc Maët traän Toå quoác vaø caùc toå chöùc thaønh vieân caàn laøm vieäc nhieàu hôn vôùi coäng ñoàng ñeå hieåu veà nhu caàu cuûa hoï vaø daãn daét vieäc ñoái thoaïi vôùi chính quyeàn nhaèm giöõ gìn ñaát coâng vaø huy ñoäng caùc nguoàn löïc ñeå xaây döïng, caûi thieän, duy trì vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö. Caùc chuyeân gia vaø caùc hoäi ngheà nghieäp caàn nhaän thöùc roõ hôn veà taàm quan troïng cuûa vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö trong quy hoaïch ñoâ thò. Hoï cuõng caàn caûi thieän coâng taùc ñieàu phoái nhaèm ñoùng goùp hieäu quaû hôn cho chính saùch. Caùc chöông trình ñaøo taïo veà quy hoaïch ñoâ thò neân ñeà caäp ñeán quy hoaïch vöôøn hoa/saân chôi trong ñôn vò ôû, vaø ñaøo taïo cho caùc nhaø quy hoaïch ñoâ thò vaø kieán truùc sö töông lai höôùng nhieàu hôn tôùi ngöôøi söû duïng. Caùc toå chöùc phi chính phuû coù theå thöïc hieän caùc chieán dòch vaän ñoäng nhaèm: 1) naâng cao nhaän thöùc veà vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö, 2) ñaùnh giaù veà hieän traïng cuûa caùc khoâng gian naøy, ví duï nhö moät nghieân cöùu saâu hôn veà caùc vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö trong caùc khu nhaø ôû cuõ thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, 3) kieán nghò coù theå laøm gì ñeå caûi thieän tình hình, vaø 4) cung caáp cho caùc beân lieân quan khaùc nhau caùc kinh nghieäm toát coù theå aùp duïng. Ví duï, caùc toå chöùc phi chính phuû coù theå tieán haønh moät döï aùn thí ñieåm kieåm keâ ñaát coâng ôû caáp phöôøng coù söï tham gia cuûa ngöôøi daân, nhaèm cung caáp moät moâ hình môùi veà quaûn lyù ñaát minh baïch cho caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch xem xeùt. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng caàn giuùp naâng cao nhaän thöùc veà vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö, vaø coù caùc daãn chöùng chaéc chaén khi ñònh höôùng dö luaän gaây aûnh höôûng ñeán caùc chính saùch trong töông lai. Khu vöïc tö nhaân coù theå cung caáp nguyeân vaät lieäu ñaõ söû duïng ñeå laøm saân chôi, vaø cuõng coù theå tröïc tieáp ñaàu tö cho khoâng gian coâng coäng vaø höôûng lôïi giaùn tieáp töø vieäc quaûng caùo teân tuoåi. Hoï caàn ñöôïc thoâng tin toát hôn veà vaán ñeà naøy.

* Chuyeân gia ñoäc laäp Nghieân cöùu vieân chính trong döï aùn nghieân cöùu “Quaûn trò ñoâ thò trong baûo veä, quaûn lyù vaø phaùt trieån vöôøn hoa/saân chôi khu daân cö trong caùc quaän noäi thaønh Haø Noäi” – HealthBridge vaø Quyõ Chaâu AÙ thöïc hieän

SË 73 . 2015

Thieá t keá

ñoâ thò

Caây xanh, maët nöôùc

Vaø TINH THAÀN CUÛA ÑOÂ THÒ KTS. Vuõ Hieäp

Ñaïi hoïc Giao thoâng vaän taûi

Trees, waterfront and the spirit of city Trees and waterfront are not only improving the microclimate, but also the way, that people love their city more and more. They contribute to create the spiritual values and the identity of the city. This paper declares that urban green growth is not just a technical and environmental solutions, but also makes the deep humanistic values. 64

SË 73 . 2015

Muøa thu, khi hoa söõa tan ven maët hoà, Khi toâi ñaõ bieát yeâu laàn ñaàu, Toâi ñaõ noùi yeâu em troïn ñôøi. (Moái tình ñaàu – Theá Duy) Chuùng ta haõy thöû töôûng töôïng raèng nhieàu naêm tröôùc ta thoå loä tình yeâu ñaàu ñôøi döôùi moät taùn caây coå thuï beân bôø hoà coù muøi hoa söõa thôm ngaùt, maø giôø ñaây caùi hoà bò laáp ñi moät phaàn, caùi caây laøm chöùng cho tình yeâu cuûa ta khoâng coøn ôû ñoù nöõa, chæ coøn laïi moät goác caây bò chaët saùt ñaát. Chaéc haún ta phaûi caûm thaáy troáng roãng vaø buoàn chaùn laém. Neáu nhö chuùng ta nghó raèng caây xanh vaø maët nöôùc chæ ñôn thuaàn coù taùc duïng ñieàu hoøa khoâng khí vaø caûi thieän vi khí haäu cho ñoâ thò thì ñoù quaû thöïc laø thieáu soùt. Hôn theá, chuùng coøn laø moät phöông caùch giuùp con ngöôøi theâm yeâu meán vaø gaén boù vôùi ñoâ thò, chuùng goùp phaàn taïo neân caùc giaù trò tinh thaàn vaø baûn saéc cuûa ñoâ thò. Taêng tröôûng xanh cho ñoâ thò khoâng chæ laø giaûi phaùp kyõ thuaät hay moâi tröôøng, maø coøn mang trong mình nhöõng giaù trò nhaân vaên saâu laéng, voâ hình, ñeå khi maát noù ta môùi nhaän ra moät caùch roõ reät.

Caûm nhaän tinh thaàn nôi choán cuûa ñoâ thò

Noùi veà caùi taâm hoàn, caùi tinh thaàn cuûa ñoâ thò thì chuùng ta khoâng theå khoâng nhaéc tôùi lyù thuyeát nôi choán (hoaëc ñòa ñieåm – place), moät lyù thuyeát thieát keá ñoâ thò haáp daãn vaø ñang ñöôïc aùp duïng phoå bieán hieän nay treân theá giôùi. Noù chuù troïng vaøo caùi tinh thaàn cuûa ñoâ thò noùi chung vaø caùc ñòa ñieåm trong ñoâ thò noùi rieâng. Thaäm chí theo Noberg-Schulz, noùi ñeán nôi choán töùc laø noùi ñeán tinh thaàn cuûa noù. Tinh thaàn laø yeáu toá quyeát ñònh caùc giaù trò cuûa ñoâ thò (taát nhieân chuùng ta vaãn phaûi quan

Thi’t k’

Æ´ thﬁ Theo Yi-Fu Tuan, chìa khoùa ñeå hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa moät ñòa ñieåm hay caû moät ñoâ thò chính laø caûm xuùc vaø tinh thaàn maø con ngöôøi thaáy ñöôïc töø ñòa ñieåm ñoù hôn laø vò trí vaø chöùc naêng cuûa noù. Ngöôøi ta goïi ñoù laø caùc khaùi nieäm kieåu nhö tinh thaàn nôi choán, taâm hoàn nôi choán, yù thöùc nôi choán, caûm giaùc nôi choán (genius loci, spirit of place, sense of place); noâm na laø caùi khí chaát voâ hình cuûa nôi choán. Con ngöôøi caûm nhaän thaáy tinh thaàn nôi choán thoâng qua caùc giaùc quan (thò giaùc, thính giaùc, xuùc giaùc, vò giaùc, khöùu giaùc). Theo Kevin Lynch, thò giaùc laø yeáu toá quan troïng nhaát ñeå caûm nhaän caùi hoàn cuûa nôi choán ñoâ thò, bôûi ñoâ thò ñöôïc xaùc ñònh vaø ghi nhôù chuû yeáu thoâng qua caùc hình aûnh. Tuy vaäy, ñeå coù chieàu saâu caûm xuùc hôn veà nôi choán, con ngöôøi phaûi caûm nhaän ñoâ thò ñoàng thôøi bôûi taát caû caùc giaùc quan. Trong khi maét baïn ngaém nhöõng caûnh ñeïp phoá phöôøng hay nhìn nhöõng con ngöôøi ña daïng xung quanh, thì tay baïn chaïm vaøo haøng raøo saét laïnh vaø han gæ ñeå nhôù veà tuoåi thô treøo raøo nghòch ngôïm, tai baïn laéng nghe tieáng xe coä oàn aøo hoái haû cuûa nhòp soáng hieän ñaïi, muõi baïn thöôûng thöùc muøi thôm cuûa hoa söõa muøa thu hay höông sen muøa heø, coøn löôõi baïn ñang nhaâm nhi ly caø pheâ ñeå taän höôûng söï thö thaùi cuûa rieâng mình giöõa doøng chaûy khoâng ngöøng nghæ cuûa ñoâ thò. Moät ñieàu coøn thieáu soùt trong thieát keá ñoâ thò hieän nay laø ngöôøi ta chöa chuù troïng nhieàu tôùi vieäc ñaùnh thöùc caûm xuùc cuûa ngöôøi daân baèng caùc giaùc quan khaùc ngoaøi thò giaùc. Nhöõng baûn ñoà veà aâm thanh vaø muøi vò caàn ñöôïc xaây döïng, nhöõng quy ñònh veà chaát caûm beà maët caùc coâng trình kieán truùc cuõng nhö heø phoá caàn ñöôïc nghieân cöùu kyõ hôn, vò trí vaø soá löôïng cuûa caùc quaùn caø pheâ hay quaùn aên ôû nhöõng ñòa ñieåm coâng coäng quan troïng caàn ñöôïc tính toaùn cuï theå hôn… Ngoaøi naêm giaùc quan treân, con ngöôøi coøn coù giaùc quan thöù saùu, goïi laø linh caûm (hoaëc ngoaïi caûm hay con maét thöù ba), ñeå giao caûm vôùi taâm hoàn cuûa nôi choán. Coù moät soá ít ngöôøi coù naêng löïc ñaëc bieät naøy thöôøng xuyeân, maø trong lónh vöïc ñòa lyù vaø kieán truùc truyeàn thoáng ñöôïc goïi laø nhöõng thaày phong thuûy (thaày ñòa lyù, phaùp sö). Hoï coù theå caûm thaáy doøng khí cuûa moät ñòa ñieåm hay caû moät ñoâ thò, coù theå bieát noù toát hay xaáu vaø söï thay ñoåi cuûa noù trong haøng chuïc, haøng traêm naêm sau. Ñoù laø keát quaû cuûa moät naêng löïc trôøi cho (cuõng nhö naêng khieáu aâm nhaïc, hoäi hoïa hay thô vaên) coäng vôùi söï chæ baûo cuûa nhöõng baäc thaày cao thuû vaø söï khoå luyeän cuûa baûn thaân.

taâm tôùi caùc yeáu toá khaùc nhö vò trí, chöùc naêng, kinh teá, kyõ thuaät, quaûn lyù…). Vieäc xaây döïng thöông hieäu, baûn saéc ñoâ thò hay taïo döïng ñoâ thò ñaùng soáng ñeàu khoâng theå boû qua yeáu toá tinh thaàn nôi choán cuûa ñoâ thò. Tinh thaàn cuûa ñoâ thò ñöôïc caûm nhaän bôûi taát caùc giaùc quan cuûa con ngöôøi töø caùc yeáu toá vaät chaát (coâng trình kieán truùc, caûnh quan töï nhieân vaø nhaân taïo) vaø phi vaät chaát (huyeàn tích, lòch söû, vaên hoùa, loái soáng).

Phaàn lôùn chuùng ta khoâng coù linh caûm moät caùch thöôøng xuyeân veà tinh thaàn nôi choán nhöng chuùng ta ñeàu coù theå caûm nhaän thaáy noù trong moät khoaûnh khaéc baát chôït naøo ñoù. Seõ khoâng coù gì ngaïc nhieân neáu baïn ñeán moät thaønh phoá laï nhöng baïn laïi caûm thaáy raát quen thuoäc, vaø ñoät nhieân baïn muoán gaén boù caû phaàn ñôøi coøn laïi cuûa baïn vôùi noù, gioáng nhö laàn ñaàu tieân baïn gaëp moät ai ñoù vaø baïn caûm thaáy ñoù laø ngöôøi baïn ñôøi cuûa mình. Hoaëc baïn ñi tìm mua nhaø ñaát caû thaùng trôøi maø vaãn chöa choïn ñöôïc moät mieáng ñaát öng yù hay moät caên hoä phuø hôïp, nhöng coù theå raát nhanh baïn ra quyeát ñònh mua ngay khi ñaët chaân leân moät maûnh ñaát neáu baïn caûm thaáy noù laø cuûa mình vaø mình thuoäc veà nôi naøy. Ñoù laø nhöõng luùc linh caûm veà nôi choán cuûa baïn xuaát hieän. Ngoaøi ra, coù nhöõng ngöôøi khoâng chæ caûm nhaän thaáy taâm hoàn cuûa nôi choán maø coøn bieán chuùng thaønh caùc taùc phaåm ngheä thuaät. Ñoù laø nhöõng hoïa só, nhaïc só, nhaø thô, kieán truùc sö coù nhöõng taùc phaåm thaêng hoa SË 73 . 2015

ñöôïc saùng taùc trong nhöõng khoaûnh khaéc hoï hoøa mình vôùi caùi hoàn cuûa nôi choán, ví duï nhö Buøi Xuaân Phaùi vôùi phoá coå Haø Noäi, Phuù Quang vôùi nhöõng baøi haùt veà Haø Noäi, Haøn Maëc Töû vôùi nhöõng baøi thô veà Hueá… hoaëc nhöõng caûnh ñôøi Paris trong tieåu thuyeát cuûa Victor Hugo, nhöõng caûnh ñeïp cuûa Saint Petersburg trong thô Pushkin… Ñoái vôùi caùc kieán truùc sö, caùc nhaø ñoâ thò, vaø caû nhöõng ngöôøi daân, vieäc kieán taïo caùc ñòa ñieåm ñoâ thò cuõng caàn phaûi ñöôïc nhìn nhaän nhö laø vieäc saùng taùc ngheä thuaät. Bôûi coù nhö vaäy thì chuùng ta môùi coù theå taïo ra caùi hoàn cuûa nôi choán, ñeå moãi ngöôøi theâm yeâu meán vaø mong muoán khaùm phaù moâi tröôøng soáng xung quanh mình.

tuï hôïp laïi vaø cö truù, hình thaønh caùc ñieåm daân cö, thaäm chí hình thaønh neân caû moät ñoâ thò.

Khí chaát thieân nhieân cuûa ñoâ thò

Qua ví duï treân chuùng ta coù theå thaáy raèng, truyeàn thoáng löïa choïn ñaát xaây döïng ñoâ thò cuûa Vieät Nam chòu aûnh höôûng raát lôùn töø quan nieäm veà khí chaát cuûa thieân nhieân, cuûa ñòa theá nuùi soâng. Chaúng theá maø tuïc ngöõ coù caâu “ñaát laønh chim ñaäu”. Coøn nhaø ñoâ thò hoïc noåi tieáng Kevin Lynch cho raèng nhöõng ñaëc ñieåm töï nhieân cuûa ñoâ thò taïo ra baûn saéc, tính lieân keát, tính deã tieáp caän cuûa hình thaùi ñoâ thò, ñoàng thôøi giuùp con ngöôøi deã caûm nhaän thaáy tinh thaàn vaø yù thöùc cuûa nôi choán.

Thuaät phong thuûy laø moät trong nhöõng caùch caûm nhaän vaø taïo döïng khí chaát, tinh thaàn nôi choán cuûa ngöôøi AÙ Ñoâng. Phong thuûy theå hieän söï gaén boù raát chaët cheõ giöõa con ngöôøi vôùi moâi tröôøng soáng töï nhieân xung quanh, laø ñoài nuùi, soâng hoà, caây xanh. Ñoù cuõng laø caùch giao caûm tinh thaàn giöõa con ngöôøi vôùi thieân nhieân vaø ñoâ thò. Ví duï, thuaät phong thuûy cho raèng moät cuoäc ñaát ñeïp (vôùi yù nghóa beàn vöõng, toát töôi, phaùt trieån) laø phaûi haøi hoøa aâm döông, boán maët xung quanh cao haún leân (phía sau laø chuû sôn Huyeàn Vuõ, hai beân laø Thanh Long vaø Baïch Hoå, ñaèng tröôùc laø tieàn aùn Chu Töôùc), coù doøng nöôùc uoán löôïn vaøo (goïi laø minh ñöôøng), tuï khí laïi ôû giöõa. Neáu khí cuûa trôøi ñaát tuï hoäi ñöôïc thì con ngöôøi coù theå

SË 73 . 2015

Hueá laø moät ñoâ thò ñöôïc löïa choïn treân cô sôû veà cuoäc ñaát kieåu nhö vaäy. Nuùi Ngöï Bình coù ñænh baèng phaúng, daùng ñeïp, toïa laïc giöõa vuøng ñoàng baèng laø tieàn aùn che chaén tröôùc kinh thaønh. Hai beân laø coàn Heán vaø coàn Daõ Vieân ôû vaøo theá taû Thanh Long, höõu Baïch Hoå. Minh ñöôøng thuûy tuï laø khuùc soâng Höông roäng naèm daøi giöõa hai coàn cong nhö moät caùnh cung mang laïi sinh khí cho ñoâ thaønh. Vua Gia Long choïn Hueá laøm kinh ñoâ coù leõ vì oâng ñaõ caûm nhaän thaáy caùi khí toát töôi cuûa moät cuoäc ñaát ñeá vöông.

Caây xanh vôùi tinh thaàn ñoâ thò

ÔÛ Vieät Nam, caây xanh ñöôïc troàng chuû yeáu treân caùc tuyeán phoá (khaùc vôùi ñoâ thò truyeàn thoáng phöông Taây chuû yeáu laø caây xanh taäp trung trong coâng vieân, vöôøn hoa). Vì vaäy,

haàu heát caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi treân heø phoá ñeàu gaén vôùi caây xanh. Ngöôøi ta baùn traø ñaù, ghi loâ ñeà, baùn haøng rong döôùi taùn caây; ngöôøi ta heïn hoø, aên uoáng, daïo chôi döôùi taùn caây; ngöôøi ta chuïp aûnh, veõ tranh, chôi ñaøn döôùi taùn caây. Raát nhieàu caùc kyû nieäm, caùc söï kieän trong ñôøi ngöôøi gaén vôùi caây. Beân caïnh ñoù, töø trong voâ thöùc, ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi vaãn coøn mang trong mình nieàm tin tín ngöôõng veà caây coái. Thöïc ra, tín ngöôõng thôø caây coù ôû haàu heát caùc daân toäc treân theá giôùi nhö ngöôøi Ai Caäp coå thôø caây coï, ngöôøi La Maõ coå thôø caây linh sam, ngöôøi Celtes coå thôø caây soài… Tuy nhieân, vieäc traân troïng vaø thôø cuùng caây trong ñoâ thò hieän ñaïi nhö ôû Vieät Nam coù leõ laø hieám gaëp treân theá giôùi. Trong khaép caùc ñoâ thò nöôùc ta, khoâng khoù ñeå baét gaëp nhöõng baùt höông ñöôïc ñaët treân thaân caây coå thuï nhö caây ña, ñeà, gaïo, si… (chaû theá maø tuïc ngöõ coù caâu: “thaàn caây ña, ma caây gaïo, cuù caùo caây ñeà”). Vaøo theá kyû 18, moät ngöôøi Anh teân laø Barrow ñaõ ñeán Ñaø Naüng vaø nhaän xeùt veà tuïc thôø caây cuûa cö daân nôi ñaây raèng: “Thöïc vaäy, caây coái ñaõ laø moät loaïi ñeàn mieáu ñaàu tieân ñöôïc daønh cho caùc thaàn linh”. Ngaøy nay ôû Ñaø Naüng vaãn coøn khaù nhieàu ngoâi mieáu lieân quan ñeán tín ngöôõng thôø caây hoaëc nhöõng caây coå thuï naèm rieâng leû ñöôïc ngöôøi daân thôø cuùng nhö: Mieáu Caây Ña ôû toå 15 phöôøng Hoøa Quyù, mieáu Boà Ñeà ôû Hoøa Haûi, mieáu OÂng Goác ôû laøng Nam OÂ… Nhöõng

Thi’t k’

Æ´ thﬁ ñòa ñieåm caây coå thuï nhö vaäy ñaõ vaø ñang goùp phaàn taïo ra khí chaát linh thieâng cho ñoâ thò, cuõng nhö taïo caûm giaùc gaàn guõi, hoøa nhaäp vôùi tinh thaàn cuûa ngöôøi daân. Caây xanh coøn goùp phaàn taïo baûn saéc cho caùc ñoâ thò Vieät Nam, ví duï Haûi Phoøng ñöôïc nhôù ñeán laø Thaønh phoá Hoa phöôïng ñoû, Haø Noäi noåi tieáng vôùi caây hoa söõa. Treân theá giôùi, khoâng ít nhöõng thaønh phoá noåi tieáng ghi daáu aán bôûi heä thoáng röøng vaø caây xanh taäp trung lôùn nhö London, Moscow. Chuùng ta haõy nhôù laïi baøi haùt “Chieàu ngoaïi oâ Maùt-xcô-va”, ñaõ ñöôïc dòch sang tieáng Vieät, ñeå thaáy vai troø cuûa caùc röøng caây ñoái vôùi caûm xuùc, taâm hoàn thaønh phoá Maùt-xcô-va: Chieàu thanh vaéng laø ñaây aâm thaàm gioù rì raøo, Röøng caây chim buoâng laéng suoát canh thaâu Ôi em thaáu chaêng tình trong loøng bao trìu meán, Mat-xcô-va beân chieàu vaéng thanh bình.

Maët nöôùc vôùi tinh thaàn ñoâ thò

Maët nöôùc cuõng laø moät ñaëc tröng cuûa nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi. Caùc ñoâ thò ven bieån thì ñaõ roõ raøng. Hoaëc laø caùc ñoâ thò coù heä thoáng soâng ngoøi daøy ñaëc nhö Venice, Bangkok, Amsterdam, Saint Petersburg. Ngoaøi ra, khoâng ít caùc ñoâ thò nöôùc ta ñöôïc ghi daáu aán bôûi heä thoáng caùc hoà nöôùc, ñaëc bieät laø Haø Noäi vôùi caùc hoà noåi tieáng nhö hoà Göôm, hoà Taây, hoà Thieàn Quang, hoà Baûy Maãu… Theo quan nieäm truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Vieät Nam, nöôùc laø nôi daãn truyeàn vaø tuï hoäi khí cuûa vuõ truï, nöôùc cuøng vôùi ñòa hình taïo ra caùc theá ñaát phong thuûy, soâng hoà cuõng laø nhöõng nôi linh thieâng, chaúng theá maø tuïc ngöõ coù caâu “ñaát coù thoå coâng, soâng coù haø baù”. Coøn nhaø thô – nhaïc só Nguyeãn Ñình Thi ñaõ vieát veà 3 nôi linh thieâng nhaát cuûa Haø Noäi thì ñeàu laø maët nöôùc: Ñaây Hoà Göôm, Hoàng Haø, Hoà Taây. Ñaây laéng hoàn nuùi soâng ngaøn naêm. Giöõa moät ñoâ thò oàn aøo vôùi caùc cao oác vaø ñaïi loä ñöôïc xaây döïng theo lyù trí cuûa con ngöôøi, thì moät doøng chaûy cuoàn cuoän cuûa soùng soâng hay moät veû tónh laëng cuûa maët hoà seõ giuùp con ngöôøi tìm laïi caùc caûm xuùc chaân thaät töï nhieân. Lyù trí vaø caûm xuùc, nhaân taïo vaø töï nhieân, coâng trình vaø maët nöôùc… chuùng phaûi boå trôï cho nhau, cuøng nhau taïo döïng neân nhöõng ñoâ thò ñaùng soáng cho ngöôøi daân.

Baøi hoïc töø Haø Noäi

Söï vieäc chaët haï thay theá caây coå thuï cuûa chính quyeàn thaønh phoá Haø Noäi cuõng nhö phaûn öùng gay gaét cuûa ngöôøi daân tröôùc chính saùch ñoù cho chuùng ta thaáy raèng: thöù nhaát, caây xanh töø laâu ñaõ ñi vaøo loøng ngöôøi Haø Noäi, laø baûn saéc cuûa Haø Noäi; thöù hai, quan nieäm veà giaù trò cuûa caây xanh cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaãn chæ ñôn thuaàn laø taïo boùng maùt chöù chöa quan taâm tôùi giaù trò tinh thaàn cuûa noù; thöù ba, kieán thöùc veà tinh thaàn nôi choán cuûa chuùng ta vaãn coøn raát haïn cheá neân ñaõ taïo ra nhöõng chính saùch chöa phuø hôïp, thieáu tính nhaân vaên. Noùi chung, maët nöôùc vaø caây xanh laø nhöõng yeáu toá quan troïng goùp phaàn taïo neân tinh thaàn nôi choán, khôi daäy nhöõng caûm xuùc cuûa con ngöôøi, gaén keát ñoâ thò vôùi ngöôøi daân, duø hoï ñang soáng trong ñoâ thò hay ñang soáng ôû moät nôi xa, nhö nhaïc só Phuù Quang khi xa Haø Noäi ñaõ vieát raèng: Haø Noäi ôi, moãi khi loøng xaùc xô, Toâi voäi vaõ trôû veà, Ñeå nghe tim röng röng trong nöôùc hoà thu.

Taøi lieäu tham khaûo: 1. Banerjee, Tridib and Loukaitou-Sideris, Anastasia (eds.) (2011). Companion to urban design. Routledge 2. Norberg-Schulz, Christian (1980). Genius loci, towards a phenomenlogy of architecture. Rizzoli, New York 3. Tuan, Yi-Fu (2001 (1977)). Space and place: the perspective of experience. University of Minnesota Press 4. Vuõ Hieäp (2014). Kieán taïo ñòa ñieåm caây xanh ôû Haø Noäi. Taïp chí Kieán truùc, soá 8- 2014 5. Vuõ Hieäp (2015). Toång quan veà lyù thuyeát nôi choán trong thieát keá ñoâ thò. Taïp chí Kieán truùc, soá 1- 2015.

SË 73 . 2015

Sôû Tö phaùp

TÆNH VÓNH PHUÙC

I. Vò trí vaø chöùc naêng cuûa Sôû:

Sôû Tö phaùp laø cô quan thuoäc UÛy ban nhaân daân tænh, thöïc hieän chöùc naêng tham möu, giuùp UÛy ban nhaân daân caáp tænh quaûn lyù nhaø nöôùc veà: Coâng taùc xaây döïng vaø thi haønh phaùp luaät; theo doõi thi haønh phaùp luaät; kieåm tra, xöû lyù vaên baûn quy phaïm phaùp luaät; kieåm soaùt thuû tuïc haønh chính; phoå bieán, giaùo duïc phaùp luaät; phaùp cheá; coâng chöùng, chöùng thöïc; nuoâi con nuoâi; troïng taøi thöông maïi; hoä tòch; quoác tòch; lyù lòch tö phaùp; boài thöôøng nhaø nöôùc; luaät sö, tö vaán phaùp luaät; trôï giuùp phaùp lyù; giaùm ñònh tö phaùp; ñaêng kyù giao dòch baûo ñaûm; thöøa phaùt laïi; hoøa giaûi cô sôû; chuaån tieáp caän phaùp luaät; baùn ñaáu giaù taøi saûn; quaûn lyù coâng taùc thi haønh phaùp luaät veà xöû lyù vi phaïm haønh chính, hoã trôï phaùp lyù cho doanh nghieäp vaø coâng taùc tö phaùp khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.

II. Nhöõng keát quaû maø Sôû Tö phaùp Vónh Phuùc ñaõ ñaït ñöôïc - Phöông höôùng, nhieäm vuï, giaûi phaùp chuû yeáu trong thôøi gian tôùi:

n Tình hình coâng taùc tö phaùp naêm 2014 Ñöôïc söï quan taâm laõnh ñaïo cuûa Boä Tö phaùp, Tænh uûy, HÑND, söï chæ ñaïo kòp thôøi cuûa UBND tænh, söï phoái hôïp nhòp nhaøng cuûa caùc sôû, ban, ngaønh vaø treân cô sôû baùm saùt Chöông trình coâng taùc tö phaùp naêm 2014 neân caùc maët coâng taùc cuûa ngaønh ñaït hieäu quaû cao (trong ñoù coù caû nhieäm vuï thöôøng xuyeân vaø coâng vieäc ñoät xuaát Boä Tö phaùp vaø UBND tænh giao), phuïc vuï toát yeâu caàu vaø nhieäm vuï chính trò cuûa ñòa phöông, cuï theå:

SË 73 . 2015

Coâng taùc trieån khai thi haønh Hieán phaùp naêm 2013 ñaûm baûo tieán ñoä vaø hieäu quaû; Coâng taùc xaây döïng vaø thaåm ñònh vaên baûn QPPL coù nhieàu ñoåi môùi, chaát löôïng ñöôïc naâng cao; coâng taùc kieåm tra vaø theo doõi thi haønh vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân vaø kòp thôøi; coâng taùc haønh chính tö phaùp ñaõ ñi vaøo neà neáp, giaûi quyeát moät khoái löôïng lôùn yeâu caàu cuûa ngöôøi daân trong lónh vöïc quoác tòch, hoä tòch, lyù lòch tö phaùp; coâng taùc xaõ hoäi hoùa, huy ñoäng caùc nguoàn löïc xaõ hoäi tham gia caùc dòch vuï coâng trong caùc lónh vöïc boå trôï tö phaùp ngaøy caøng taêng; coâng taùc PBGDPL trieån khai coù troïng taâm, troïng ñieåm, coù nhieàu ñoåi môùi caû veà noäi dung vaø hình thöùc, ñaõ coù môû roäng veà ñoái töôïng tuyeân truyeàn; Coâng taùc kieåm soaùt thuû tuïc haønh chính thöïc hieän kòp thôøi, kieåm soaùt toát chaát löôïng thuû tuïc haønh chính ñeà nghò coâng boá cuûa caùc sôû, ban, ngaønh; coâng taùc trôï giuùp phaùp lyù ñaõ coù nhieàu ñoåi môùi caû veà phöông phaùp vaø caùch thöùc thöïc hieän, chaát löôïng trôï giuùp phaùp lyù ñöôïc naâng cao goùp phaàn naâng cao nhaän thöùc veà phaùp luaät cuûa ngöôøi daân, giaûm thieåu nhöõng khieáu kieän, tranh chaáp keùo daøi, vöôït caáp; Coâng taùc thanh tra ñaõ phaùt huy ñöôïc hieäu quaû trong coâng taùc phoøng, choáng tham nhuõng, laøm cô sôû cho vieäc xaây döïng cô cheá quaûn lyù thích hôïp nhaèm naâng cao hieäu löïc, hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc; coâng taùc vaên phoøng hoaït ñoäng chaát löôïng, hieäu quaû treân caùc maët phaùt huy hieäu quaû tích cöïc trong thöïc tieãn. Nhöõng keát quaû neâu treân ñaõ goùp phaàn thieát thöïc vaøo nhöõng thaønh töïu chung cuûa ñòa phöông veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, cuûng coá quoác phoøng an ninh. Nhôø ñoù, vai troø cuûa coâng taùc tö phaùp trong ñôøi soáng chính trò, kinh teá, xaõ hoäi ngaøy caøng ñöôïc khaúng ñònh; vò trí cuûa ngaønh tö phaùp ngaøy caøng ñöôïc cuûng coá, taêng cöôøng; ngaønh ñöôïc tin töôûng giao theâm nhieàu nhieäm vuï môùi. Coù ñöôïc nhöõng thaønh coâng neâu treân tröôùc heát laø Ngaønh tö phaùp tieáp tuïc nhaän ñöôïc söï quan taâm chæ ñaïo kòp thôøi cuûa Boä Tö phaùp, Tænh uûy, HÑND, UBND tænh; söï phoái keát

SË 73 . 2015

hôïp cuûa caùc ngaønh, caùc caáp; söï chæ ñaïo, ñoân ñoác thöïc hieän keá hoaïch coâng taùc ngaønh ñöôïc thöïc hieän baøn baûn, khoa hoïc hôn, baùm saùt troïng taâm, troïng ñieåm vaø coù giaûi phaùp thöïc hieän phuø hôïp. Beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, coâng taùc tö phaùp vaãn coøn moät soá haïn cheá, baát caäp. Vieäc trieån khai coâng taùc cuûa caùc cô quan tö phaùp töø tænh ñeán cô sôû coøn chöa ñoàng boä; quaûn lyù nhaø nöôùc treân moät soá lónh vöïc nhö hoä tòch, chöùng thöïc coøn chaäm ñöôïc ñoåi môùi; vieäc thöïc hieän chính saùch xaõ hoäi hoùa coâng taùc giaùm ñònh tö phaùp, thieáu tính beàn vöõng; thuû tuïc haønh chính trong nhieàu lónh vöïc vaãn coøn röôøm raø, chi phí tuaân thuû lôùn, vieäc thöïc thi chöa nghieâm; vieäc trieån khai thi haønh Luaät Xöû lyù vi phaïm haønh chính coøn luùng tuùng, coù phaàn bò ñoäng; chaát löôïng nguoàn nhaân löïc vaø caùc nguoàn löïc khaùc phuïc vuï coâng taùc tö phaùp coøn haïn cheá. n Phöông höôùng, nhieäm vuï vaø giaûi phaùp chuû yeáu cuûa coâng taùc tö phaùp naêm 2015. Naêm 2015 laø naêm coù yù nghóa quan troïng; laø naêm cuoái thöïc hieän Keá hoaïch phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi 5 naêm 2011-2015; naêm tieán haønh Ñaïi hoäi Ñaûng caùc caáp, tieán tôùi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laøm thöù XII vaø cuõng laø naêm coù nhieàu söï kieän quan troïng cuûa ñaát nöôùc, cuûa ngaønh Tö phaùp.

Nghò quyeát cuûa Chính phuû veà nhöõng nhieäm vuï, giaûi phaùp chuû yeáu chæ ñaïo ñieàu haønh thöïc hieän phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi vaø döï toaùn ngaân saùch nhaø nöôùc naêm 2015, cuøng vôùi Chöông trình haønh ñoäng cuûa UBND tænh tieáp tuïc ñaët ra nhieàu nhieäm vuï quan troïng, naëng neà cho ngaønh tö phaùp. Trong boái caûnh ñoù, ngaønh Tö phaùp Vónh Phuùc xaùc ñònh roõ phöông höôùng, nhieäm vuï vaø giaûi phaùp chuû yeáu ñeå trieån khai ñoàng boä caùc maët coâng taùc thuoäc chöùc naêng, nhieäm vuï ñöôïc giao.

SË 73 . 2015

THEÁ GIÔÍ

QUY HOAÏCH

& KIEÁN TRUÙC

Nhñg cńg vi™n Æ´ thfi

ß—P NHƒT TH⁄ GIõI

Central Park - New York

thuïc Anh

Ñoái vôùi cö daân ñoâ thò, vieäc tìm kieám moät khoaûng khoâng gian yeân bình ñeå hít thôû khoâng khí trong laønh thaät khoâng deã daøng. Tuy nhieân, treân theá giôùi, coù moät soá thaønh phoá ñaõ may maén khi sôû höõu ñöôïc khoâng gian xanh trong caùc coâng vieân, nhöõng khu vöôøn, nhöõng con ñöôøng moøn, vöôøn thuù hay ñaøi quan saùt... Döôùi ñaây laø hình aûnh cuûa nhöõng khoâng gian xanh nhö theá. Central Park - New York - Myõ

Coâng vieân Trung taâm New York laø moät trong nhöõng coâng vieân ñeïp nhaát theá giôùi bao quanh hoaøn toaøn laø nhöõng cao oác choïc trôøi. Noù traûi daøi treân 770 maãu Anh, sau ñoù ñöôïc môû roäng ñeán 843 maãu vaøo naêm 1857 khi dieãn ra cuoäc thi thieát keá caûnh quan. Trong soá nhöõng caûi tieán veà thieát keá, coâng vieân ñöôïc xaây döïng theâm caùc tuyeán ñöôøng daønh cho ñua ngöïa, ñöôøng cho ngöôøi ñi boä vaø xích loâ cuøng caùc con ñöôøng döôùi maët ñaát, bieán noù trôû thaønh oác ñaûo xanh .tuyeät ñeïp trong loøng ñoâ thò

SË 73 . 2015

Quy hoπch & ki’n trÛc th’ giÌi

Roundhay Park – Leeds - Anh Griffith Park - Los Angeles - Myõ

Coâng vieân Griffith ñeïp bôûi veû xuø xì khoâng theo quy chuaån cuûa noù. Roäng 4.310 maãu Anh, nôi ñaây coøn coù ñaøi quan saùt ñöôïc ñaët treân nuùi Hollywood. Noù ñöôïc söû duïng laøm boái caûnh cho nhieàu boä phim noåi tieáng. Raát tieác laø coâng vieân ñaõ bò phaù huûy naëng trong moät traän chaùy vaøo naêm 2007, thieâu huûy 817 maãu Anh, nôi truù nguï cuûa loaøi .chim vaø nhieàu loaøi khaùc

Coâng vieân Roundhay ñöôïc coi laø kho baùu cuûa thaønh phoá Leeds. Ñeán ñaây, baïn seõ coù caûm giaùc böôùc vaøo moät theá giôùi khaùc haún vôùi veû nhoän nhòp choán thò thaønh. Traûi roäng treân 700 maãu, Roundhay laø moät trong nhöõng coâng vieân ñoâ thò lôùn nhaát chaâu AÂu. Coù 3 khu vöôøn .chính trong Roundhay laø Canal, Monet vaø Ahhambra

Butchart Gardens - British Columbia - Canada

Nhöõng khu vöôøn xinh ñeïp nôi ñaây ñöôïc coi laø moät trong nhöõng khu vöôøn ñeïp nhaát theá giôùi. Naêm 1909, Butchart ñaõ baét tay vaøo vieäc tu söûa moät moû ñaù caïn kieät vaø chaøo ñoùn baïn beø, du khaùch ñeán tham quan. Hieän nay, khu vöôøn thu huùt khaùch du lòch töø khaép nôi treân theá giôùi ñeán vôùi thaønh phoá Victoria - bang British Columbia. Naêm 2004, .khu vöôøn chính thöùc trôû thaønh di tích lòch söû quoác gia

SË 73 . 2015

Wiener Prater – Vienna - AÙo

Wiener Prater töï haøo vôùi Hauptallee - moät trong nhöõng ñaïi loä aán .töôïng nhaát theá giôùi, nôi coù nhöõng haøng caây haït deû ngöïa töôi toát

Park Guell – Barcelona - Taây Ban Nha

Ñöôïc thieát keá bôûi kieán truùc sö noåi tieáng xöù Catalan Antoni Gaudi vaøo nhöõng naêm ñaàu theá kyû 20, khoâng gian caûnh quan ñoâ thò naøy sau ñoù ñöôïc chuyeån ñoåi töø vieäc phaùt trieån nhaø ôû thaønh moät khu vöôøn. Moät trong nhöõng ñieåm nhaán cuûa coâng vieân Guell laø saân thöôïng chính, noù laø moät chieác gheá moâ phoûng theo hình con raén. Nhöõng hoa vaên, thô ca xöù Catalan cuõng ñöôïc söû duïng trong thieát keá coâng vieân. Coâng vieân Guell ñaõ ñöôïc UNESCO coâng nhaän laø di saûn vaên .hoùa theá giôùi

Keukenhof – Lisse - Haø Lan

Nôi ñaây laø thieân ñöôøng daønh cho nhöõng ngöôøi yeâu thích hoa. Nhöõng boâng hoa röïc rôõ taïo thaønh caû doøng soâng hoa ñuû saéc maøu. Keukenhof coøn ñöôïc goïi laø "Vöôøn chaâu AÂu", vôùi khoaûng 7 trieäu caây hoa ñöôïc troàng môùi moãi naêm, ñaây chính laø vöôøn hoa lôùn nhaát theá .giôùi

SË 73 . 2015

Quy hoπch & ki’n trÛc th’ giÌi Silesian Zoological Garden - Katowice and Chorzoùw - Ba Lan

Khoâng chæ laø khu vöôøn ñoäng vaät hoïc lôùn cuûa Ba Lan - ngoâi nhaø cuûa 2.500 loaøi ñoäng vaät, khoâng gian xanh, ñoâ thò naøy coøn ñoäc ñaùo bôûi ñaây laø thung luõng khuûng long tuyeät ñeïp. Vöôøn ñoäng vaät ñöôïc thaønh .laäp vaøo naêm 1954 treân dieän tích 47,6ha

Master of the Nets Garden (Maïng löôùi vöôøn chuû ñaïo) - Toâ Chaâu - Trung Quoác

Master of the Nets laø moät khu vöôøn yeân tónh vaø thanh bình giöõ thaønh phoá Toâ Chaâu nhoän nhòp, noù ñaõ ñöôïc UNESCO phong taëng danh hieäu Di saûn theá giôùi. Nhöõng khu vöôøn xinh ñeïp bao quanh laø hoà Maây Hoàng, chæ nghe teân thoâi ñaõ ñuû gôïi neân veû yeân bình cho nhöõng .ngöôøi quaù baän roän

Fort Canning Park - Singapore

Naèm treân moät ngoïn ñoài cao 60m giöõa trung taâm buoân baùn cuûa thaønh phoá Singapore saàm uaát laø moät coâng vieân xanh giaøu giaù trò lòch söû bôûi noù ñaõ ñöôïc Chính phuû vaø quaân ñoäi söû duïng. Hieän nay, Fort Canning vaãn laø coâng vieân tuyeät ñeïp töø giaù trò lòch söû cho ñeán nhöõng thaûm thöïc vaät. Trong soá caùc ñieåm tham quan cuûa Fort Canning coù ...theå keå ñeán khu vöôøn Spice, caùc coång Gothic, caùc khu nghæ chaân Master of the Nets Garden (Maïng löôùi vöôøn chuû ñaïo) - Toâ Chaâu Trung Quoác SË 73 . 2015

Taêng tröôûng xanh

QUY HOAÏ C H

THEÁ GIÔÍ

& quy hoaïch khoâng gian taïi Ñan Maïch & KIEÁN TRUÙC

Thanh Bích (bieân dòch)

aêng tröôûng xanh laø moät yù töôûng chính saùch ñöa ra caùch tieáp caän giuùp thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá baèng caùch boå sung chaát löôïng moâi tröôøng vaøo caùc quaù trình kinh teá, taïo ra nhieàu vieäc laøm vôùi löôïng phaùt thaûi thaáp. YÙ töôûng taäp trung vaøo nhöõng cô hoäi phaùt trieån maø moät neàn kinh teá xanh hôn taïo ra laø caùch huy ñoäng caùc ñaàu tö xanh vôùi hy voïng chuùng seõ môû ñöôøng cho phuïc hoài kinh teá vaø moâi tröôøng. Söï caàn thieát chuyeån dòch höôùng tôùi taêng tröôûng xanh ñaõ ñöôïc coâng nhaän laø chìa khoùa ñeå môû ra quaù trình phaùt trieån beàn vöõng. Taêng tröôûng xanh ñöôïc caùc toå chöùc treân theá giôùi nhö Toå chöùc hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá (OECD), Ngaân haøng theá giôùi vaø UNEP. OECD ñònh nghóa: “Taêng tröôûng xanh coù nghóa laø thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá trong khi vaãn ñaûm baûo caùc taøi saûn töï nhieân vaãn tieáp tuïc cung caáp taøi nguyeân vaø caùc dòch vuï moâi tröôøng maø chuùng ta vaãn ñang döïa vaøo. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy phaûi taïo ra chaát xuùc taùc cho ñaàu tö vaø ñoåi môùi laøm cô sôû cho taêng tröôûng ñöôïc duy trì vaø taïo ra nhieàu cô hoäi kinh teá môùi”. Ñaây laø trieån voïng maø caùc quoác gia Taây Baéc AÂu ñang höôùng tôùi trong caùc chính saùch taêng tröôûng xanh cuûa mình. Taêng tröôûng xanh khoâng thay theá cho phaùt trieån beàn vöõng. Taêng tröôûng xanh laø moät yù töôûng mang tính tieâu chuaån naèm trong khaùi nieäm beàn vöõng - trong phaïm vi heïp hôn vaø nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa moät chöông trình chính saùch nhaø nöôùc xanh toång theå taïo ñoäng löïc cho taêng tröôûng thoâng qua ñaàu tö vaø phaùt trieån coâng ngheä saïch. Nhaân chuyeân ñeà “Quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò höoùng tôùi taêng tröôûng xanh”, Taïp chí xin giôùi thieäu ñeán baïn ñoïc caùc chính saùch taêng tröôûng xanh taïi Ñan Maïch.

SË 73 . 2015

Quy hoπch & ki’n trÛc th’ giÌi

Ñan Maïch coù moät chöông trình nghò söï chính saùch quoác gia goàm hai phaàn veà taêng tröôûng xanh; moät phaàn taäp trung vaøo caùc chính saùch taêng tröôûng theo ngaønh cuûa quoác gia ñoái vôùi caùc lónh vöïc cuï theå nhö söû duïng naêng löôïng hieäu quaû vaø coâng ngheä saïch vaø moät phaàn vaøo chính saùch söû duïng khoâng gian nhaèm thuùc ñaåy caùc vuøng thaønh phoá nhö laø ñoäng löïc thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng trong moät thò tröôøng caïnh tranh toaøn caàu (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2013). Caùc chính saùch ngaønh cuûa quoác gia bao goàm moät khung caùc keá hoaïch taêng tröôûng xaùc ñònh nhöõng bieän phaùp chính saùch coù lieân quan ñeán vieäc thuùc ñaåy moät “quaù trình chuyeån ñoåi xanh” sang moät heä thoáng khoâng söû duïng naêng löôïng hoùa thaïch. Theo ñoù, caùc khoaûn ñaàu tö höôùng tôùi caùc ngaønh naêng löôïng vaø coâng ngheä saïch. Ngoaøi caùc keá hoaïch vaø chæ thò taêng tröôûng quoác gia, Chính phuû Ñan Maïch ñaõ giao cho caùc vuøng phaûi chòu traùch nhieäm veà taêng tröôûng vuøng vaø chieán löôïc phaùt trieån ñeå hoã trôï phaùt trieån kinh doanh vaø taêng tröôûng beàn vöõng trong caùc vuøBảng ng cuû4.1 a Ñan Maïch. Các chính sách tăng trưởng xanh ở Đan Mạch Chiến lược và chương trình Đan Mạch thoát khỏi khủng hoảng - Thương mại tăng trưởng trong năm 2014

Đan Mạch đang tiến hành: Lập quy hoạch phát triển trong lĩnh vực năng lượng và khí hậu

Chiến lược năng lượng đến 2050 từ than đá, dầu lửa và khí đốt đến năng lượng xanh (2011)

Nhà nước Xanh (2011)

Quỹ Chuyển dịch Xanh (20132016)

Chương trình công nghệ sạch (2013)

Các cơ quan lập chính sách

Các lĩnh vực cần tập trung

Chính phủ Đan Mạch

Chiến lược quốc gia chính để thúc đẩy tăng trưởng, bao gồm 8 quy hoạch tăng trưởng ngành

Bộ Thương Mại và Phát triển Đan Mạch

• Chuyển đổi xanh hệ thống năng lượng - một hệ thống năng lượng linh hoạt và chặt chẽ hơn • Đẩy mạnh xuất khẩu - trên các thị trường toàn cầu • Xây dựng công trình – Cung cấp công trình sử dụng năng lượng hiệu quả và bền vững • Nghiên cứu, phát triển, hình thành thị trường và giáo dục - Đan Mạch như một quốc gia thử nghiệm và thực hiện tăng trưởng xanh • Sử dụng các nguồn lực - khai thác hiệu quả các nguồn năng lượng hóa thạch ở Biển Bắc

Bộ Khí hậu, Năng lượng và Xây dựng Đan Mạch

Đến năm 2050 sẽ không phụ thuộc vào việc sử dụng năng lượng hóa thạch

Đối tác công - tư được hình thành từ Chính phủ và các hiệp hội ngành nghề chủ chốt

Thương hiệu xanh chính thức của Đan Mạch để hỗ trợ cho mục tiêu không phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đến năm 2050 và là quốc gia đầu tiên trên thế giới thực hiện việc này. Tập hợp được các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng, khí hậu, nước và môi trường và thúc đẩy các mối quan hệ với các bên quốc tế liên quan.

Cơ quan Thương mại Đan Mạch

Đổi mới sản phẩm; các mô hình kinh doanh mới; vật liệu bền vững khi thiết kế sản phẩm; chuyển dịch bền vững trong ngành thời trang và dệt may; ít chất thải thực phẩm; sản phẩm sinh học bền vững dựa trên sinh khối không phải thực phẩm

Bộ Môi trường Đan Mạch

Nước và thích ứng khí hậu; các nguồn lực và chất thải; nguồn lực hiệu quả của các công ty; xây dựng sinh thái; không khí sạch và ít tiếng ồn; hóa chất; tài liệu về tiềm năng môi trường của công nghệ; hợp tác quốc tế về phát triển công nghệ môi trường

Baûng 4.1 Caùc chính saùch taêng tröôûng xanh ôû Ñan Maïch

Traùi ngöôïc vôùi caùc chính saùch quoác gia vaø vuøng veà taêng tröôûng xanh, quy hoaïch khoâng gian chuû yeáu ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc thaønh phoá vaø ñöôïc chæ ñaïo baèng caùc coâng cuï quy hoaïch quoác gia (baùo caùo quy hoaïch, chæ thò quy hoaïch quoác gia vaø lôïi ích quy hoaïch quoác gia ñaõ neâu). Vaøo naêm 2007, traùch nhieäm vuøng ñoái vôùi quy hoaïch khoâng gian ñaõ bò huûy boû vaø caùc vuøng phaûi coù traùch nhieäm xaây döïng caùc chieán löôïc taêng tröôûng vuøng. Nhö vaäy, coù söï phaân chia chính thöùc

traùch nhieäm giöõa caáp thaønh phoá phaûi ñaûm traùch laäp quy hoaïch quy ñònh söû duïng ñaát vaø caáp vuøng laø nôi maø caùc chieán löôïc taêng tröôûng theo ñònh höôùng caàn ñöôïc thöïc hieän. Tuy nhieân, ngay caû kích thöôùc thaønh phoá trong vuøng khoâng ñöôïc chính thöùc ñöa vaøo heä thoáng laäp quy hoaïch, noù vaãn ñöôïc nhaán maïnh trong caùc chính saùch cuûa chính phuû vaø ñöôïc caùc cô quan caáp quoác gia coi troïng, chaúng haïn nhö Boä Moâi tröôøng. Caùc vuøng thaønh phoá roäng lôùn hôn laø trung taâm cuûa chieán löôïc taêng tröôûng quoác gia vaø quy hoaïch khoâng gian. Moät soá chính saùch quoác gia nhaán maïnh raèng söï hình thaønh caùc vuøng thaønh phoá laø caàn thieát ñeå ñaûm baûo khaû naêng caïnh tranh toaøn caàu cuûa Ñan Maïch vaø taêng tröôûng kinh teá toång theå quoác gia (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2013.). Ñieàu naøy laøm noåi baät moät khía caïnh khoâng theå taùch rôøi cuûa chính saùch taêng tröôûng xanh cuûa Ñan Maïch, cuï theå laø taêng tröôûng kinh teá cuûa vuøng seõ ñöôïc thuùc ñaåy bôûi söï phaùt trieån cuûa caùc vuøng thaønh phoá haáp daãn vaø beàn vöõng.

4.1 Caùc chính saùch taêng tröôûng xanh

Cô quan Naêng löôïng Ñan Maïch ñaõ chaáp nhaän ñònh nghóa veà taêng tröôûng xanh cuûa OECD, nhöng taïi Ñan Maïch khaùi nieäm naøy chuû yeáu ñöôïc ñònh nghóa thoâng qua vieäc söû duïng khaùi nieäm “chuyeån dòch xanh”; caùc chính saùch höôùng tôùi moät söï thay ñoåi töø moät heä thoáng naêng löôïng phuï thuoäc vaøo nhieân lieäu hoùa thaïch ñeán ñaàu tö vaøo coâng ngheä xanh vaø giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính, vôùi muïc tieâu laø hoaøn toaøn khoâng phuï thuoäc vaøo caùc loaïi nhieân lieäu hoùa thaïch vaøo naêm 2050. Taàm quan troïng cuûa moät quaù trình chuyeån dòch xanh trong heä thoáng naêng löôïng ñöôïc phaùc thaûo trong “Chieán löôïc naêng löôïng 2050 - töø than ñaù, daàu moû vaø khí ñoát ñeán naêng löôïng xanh”. Ñieàu naøy bao goàm caùc bieän phaùp chính saùch cuï theå trong boán lónh vöïc, ñaët troïng taâm veà tính hieäu quaû söû duïng naêng löôïng cuûa caùc coâng trình, ñieän khí hoùa heä thoáng naêng löôïng vaø phöông tieän, taêng cöôøng söû duïng naêng löôïng taùi taïo (chuû yeáu laø gioù) vaø ñaàu tö vaøo nghieân cöùu trieån khai (Boä Khí haäu, Naêng löôïng vaø Xaây döïng Ñan Maïch, 2011a). Moät soá chính saùch vaø chöông trình quoác gia ñaõ ñöôïc ñöa ra vaø chính phuû hieän nay ñang phaân boå nguoàn löïc ñeå hoã trôï vieäc chuyeån ñoåi sang phaùt trieån naêng löôïng taùi taïo vaø coâng SË 73 . 2015

Hình 4.1 Hệ thống lập quy hoạch của Đan Mạch, tập trung vào cấp địa phương

Taøi chính ñaõ ñöa ra moät chieán löôïc quoác gia môùi veà taêng tröôûng trong naêm 2014 - ‘Ñan Maïch thoaùt khoûi cuoäc khuûng hoaûng - thöông maïi taêng tröôûng trong naêm 2014’- ñoù laø moät chieán löôïc quan troïng ñeå kích thích taêng tröôûng vaø taäp trung vaøo caùc bieän phaùp cho taùm quy hoaïch phaùt trieån tieåu ngaønh (Chính phuû Ñan Maïch, naêm 2014). Hoäp 4.1 Vuøng thaønh phoá Copenhagen Quy hoaïch vuøng thaønh phoá Copenhagen tuaân thuû theo caùi goïi laø Quy hoaïch Ngoùn tay. Quy hoaïch Ngoùn tay ñaõ ñöôïc Boä Moâi tröôøng coâng boá vaøo naêm 2013 vaø ñöa ra caùc höôùng daãn laäp quy hoaïch baét buoäc ñoái vôùi caùc thaønh phoá vaø coù moät muïc tieâu moâi tröôøng roõ raøng. Teân quy hoaïch phaûn aùnh caáu truùc phaùt trieån mong muoán gioáng nhö ngoùn tay ôû khu vöïc Copenhagen (xem Hình 4.2), toûa ra töø trung taâm doïc theo caùc tuyeán ñöôøng saét ñi laïi vaø phaân caùch baèng caùc neâm xanh maø seõ ñöôïc baûo veä (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch naêm 2013; Cô quan Thieân nhieân Ñan Maïch, 2007). Ngoaøi ra, quy hoaïch khí haäu Copenhagen cung caáp moät ví duï thuù vò veà caû hai quy hoaïch beàn vöõng moâi tröôøng vaø quy hoaïch taêng tröôûng xanh. Ñoù laø moät keá hoaïch ñaày tham voïng bao goàm hôn saùu möôi saùng kieán cho boán lónh vöïc khaùc nhau vaø vôùi muïc tieâu cuûa moät thaønh phoá khoâng cacbon vaøo naêm 2025. Quan heä ñoái taùc bao goàm caùc chuû theå coâng vaø tö nhaân döï kieán ñeå ñaûm baûo taêng tröôûng xanh thoâng qua söï phaùt trieån coâng ngheä môùi, dòch vuï vaø chuyeân moân trong lónh vöïc moâi tröôøng vaø khí haäu; Tuy nhieân, ñaàu tö coâng ñöôïc cung caáp bôûi Thaønh phoá Copenhagen laø chìa khoùa cho quaù trình chuyeån ñoåi sang neàn kinh teá xanh (Thaønh phoá Copenhagen, 2013). Hoäp 4.2 Vuøng thaønh phoá Fyn Fyn laø moät ví duï thuù vò veà laäp quy hoaïch vaø phoái hôïp vuøng - thaønh phoá. Theo yeâu caàu töø Thò tröôûng cuûa Fyn vaø theo baùo caùo quy hoaïch quoác gia (landsplanredegørelse) naêm 2010, Boä Moâi tröôøng ñaõ hình thaønh moät quan heä ñoái taùc vôùi caùc ñoâ thò cuûa Fyn vaø Vuøng Syddanmark. Muïc tieâu laø ñeå xaây döïng neân moät caáu truùc vaät theå chung cho Fyn vaø caùc ñaûo xung quanh, coù tính ñeán hôïp taùc vaø caùc döï aùn lieân keát. Nghieân cöùu ñaõ ñöôïc tieán haønh ñeå xem lieäu moät chieán löôïc laäp quy hoaïch chung coù theå taêng cöôøng moät chöông trình nghò söï chung ñoái vôùi söï taêng tröôûng baèng caùch taïo ra nhöõng ñieàu kieän toái öu cho söï phaùt trieån cuûa hoøn ñaûo hay khoâng. Fyn töï coi mình nhö laø moät vuøng thaønh phoá vaø chín thaønh phoá cuûa noù ñaõ quyeát ñònh hôïp taùc vôùi nhau trong moät soá lónh vöïc, bao goàm phaùt trieån thöông maïi, nhaø ôû vaø khaû naêng tieáp caän, taïo thaønh nhöõng chuû ñeà chính cho döï aùn. Moät trong nhöõng thaùch thöùc cuûa söï phoái hôïp naøy laø ñaûm baûo raèng söï phaùt trieån thöïc hieän taïi thaønh phoá trung taâm Odense seõ mang lôïi ích cho toaøn boä vuøng thaønh phoá.

SË 73 . 2015

BANG

CÔNG BỐ QUY HOẠCH QUỐC GIA Chính sách của chính phủ: Công bố và lợi ích quy hoạch quốc gia, Chỉ thị quy hoạch quốc gia, Quy hoạch ngón tay 2013

Xúc tiến thương mại & Luật Phát triển Vùng

QUY HOẠCH NGÀNH QH nước, 2000 QH tự nhiên, QH giao thông

Chính sách phát triển vùng CHIẾN LƯỢC TĂNG TRƯỞNG VÙNG

vùng

Trong naêm 2013, moät saùng kieán chính saùch cuï theå ñaõ ñöôïc Chính phuû Ñan Maïch ñöa ra nhaèm taêng khaû naêng caïnh tranh toaøn caàu cuûa Ñan Maïch vaø Boä

HỆ THỐNG QUY HOẠCH TẠI ĐAN MẠCH

CHIẾN LƯỢC QUY HOẠCH THÀNH PHỐ

Điều kiện tăng trưởng vùng: Hạ tầng; Phát triển thương mại (Ví dụ du lịch); Phát triển ở các thành phố, khu vực nông thôn và ngoại vi, tự nhiên và môi trường, và sự hợp tác tiềm năng của các vùng với các quốc gia láng giềng về các vấn đề phát triển

QUY HOẠCH THÀNH PHỐ

THÀNH PHỐ

ngheä saïch (xem Baûng 4.1). Quyõ Chuyeån dòch Xanh laø moät saùng kieán ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 2013, hoã trôï cho caùc doanh nghieäp nhaèm taêng söû duïng naêng löôïng hieäu quaû cuûa doanh nghieäp, phaùt trieån ñoåi môùi veà moâi tröôøng vaø taïo cô hoäi vieäc laøm xanh (Boä Thöông maïi vaø Taêng tröôûng Ñan Maïch, 2014).

QUY HOẠCH CHI TIẾT QUY HOẠCH CHUNG CHI TIẾT

QUY HOẠCH CHI TIẾT BẢO TỒN

QUY HOẠCH CHI TIẾT DỰ ÁN

ÁP DỤNG CHO CẤP PHÉP XÂY DỰNG

Hình 4.1 Heä thoáng laäp quy hoaïch cuûa Ñan Maïch, taäp trung vaøo caáp ñòa phöông

Trong naêm 2014, thaønh phoá ñaõ thoâng qua moät chieán löôïc quy hoaïch chung cho Fyn. Chieán löôïc Fyn moâ taû caùch thöùc Fyn thöïc hieän ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu taêng tröôûng vaø phaùt trieån treân toaøn boä vuøng baèng caùch taäp trung vaøo nhöõng ñieåm maïnh vaø tieàm naêng cuï theå cuûa mình (Byregion Fyn, 2014). Moät quy hoaïch tieåu ngaønh coù teân: ‘Ñan Maïch ñang tieán haøn h: quy hoaïch taêng tröôûng trong lónh vöïc naêng löôïng vaø khí haäu’ vaø theå hieän taàm nhìn cuûa Chính phuû ñoái vôùi taêng tröôûng gia taêng trong ngaønh naêng löôïng, thöøa nhaän raèng moät söï chuyeån dòch xanh laø caàn thieát höôùng tôùi moät heä thoáng naêng löôïng taùi taïo. Chuyeån dòch xanh cuûa heä thoáng naêng löôïng phaûi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua 16 bieän phaùp chính saùch khaùc nhau vaø nhaèm ñaûm baûo moät heä thoáng naêng löôïng linh hoaït, maïch laïc vaø xanh hôn. Caùc bieän phaùp chính saùch quan troïng bao goàm phaùt trieån moät chieán löôïc löôùi ñieän thoâng minh ñeå hoã trôï heä thoáng ñieän thoâng minh vaø phaùt trieån cô hoäi söû duïng keát hôïp giöõa caùc heä thoáng söôûi vaø heä thoáng laøm maùt caáp quaän (Boä Thöông Maïi vaø Taêng tröôûng Ñan Maïch, naêm 2013). Ngoaøi ra, ngaønh coâng ngheä saïch ñöôïc xem nhö laø moät ñoùng goùp quan troïng cho moät quaù trình chuyeån ñoåi xanh vaø khaû naêng caïnh tranh toaøn caàu cuûa Ñan Maïch. Ngaønh coâng ngheä saïch taïi Ñan Maïch laø moät trong nhöõng ngaønh phaùt trieån nhanh nhaát veà xuaát khaåu trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø coù nhöõng saùng kieán chính saùch öu tieân cho caùc coâng ty coâng ngheä saïch hoaït ñoäng vôùi caùc giaûi phaùp naêng löôïng gioù, coâng ngheä naêng löôïng sinh hoïc vaø caùc giaûi phaùp coâng ngheä löôùi ñieän thoâng minh (Ñaàu tö vaøo Ñan Maïch, naêm 2014; Boä Khí haäu, Naêng löôïng vaø Xaây döïng Ñan Maïch, 2011b). Noùi chung, Chính phuû taäp trung nhieàu vaøo khu vöïc noâng thoân vaø ñaõ khôûi xöôùng moät cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc ñòa phöông veà vò trí cuûa caùc nhaø maùy naêng löôïng taùi taïo vaø caùc trang traïi phong ñieän (Boä Noäi Vuï vaø Y teá Ñan Maïch, 2011). Saûn xuaát khí sinh hoïc laø moät trong nhöõng lónh vöïc öu tieân cho ñaàu tö coâng trong vieäc taïo ra taêng tröôûng xanh hôn ôû caùc khu vöïc noâng thoân. ÔÛ ñaây, moät trong nhöõng bieän phaùp chính saùch laø yeâu caàu caùc ñòa phöông ñöa caùc nhaø maùy khí sinh hoïc vaøo trong caùc quy hoaïch cuûa ñòa phöông (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2013).

4.2 Heä thoáng Laäp quy hoaïch

Luaät Quy hoaïch cuûa Ñan Maïch laø khung phaùp lyù cuûa heä thoáng quy

Quy hoπch & ki’n trÛc th’ giÌi

hoaïch. Luaät quy ñònh vieäc tuaân thuû cuûa caùc coâng trình theo muïc tieâu quoác gia vaø chæ ñaïo caùc quy hoaïch ñoâ thò vaø chi tieát, caùc chæ thò caáp vuøng, söï tham gia cuûa coäng ñoàng vaø quaûn lyù chung cuûa Luaät (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2012). Muïc tieâu toång theå laø ñaûm baûo quy hoaïch tuaân thuû caùc nguyeân taéc quy hoaïch coát loõi nhö phaùt trieån beàn vöõng, baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân vaø moâi tröôøng, baûo toàn caùc ñöôøng bôø bieån môû vaø taùch bieät roõ raøng giöõa khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân nhaèm ngaên chaën vieäc môû roäng loän xoän.

Hình 4.2 Quy hoaïch chính quyeàn ñòa phöông döïa vaøo caáu truùc ñoâ thò gioáng nhö hình ngoùn tay baèng Quy hoaïch Ngoùn tay ñaàu tieân. (Cô quan Töï nhieân Ñan Maïch)

Laø moät phaàn trong caûi caùch thaønh phoá naêm 2007, nhöõng thay ñoåi ñaùng keå ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong heä thoáng quy hoaïch cuûa Ñan Maïch, nghóa laø nhieäm vuï quy hoaïch caáp vuøng ñaõ ñöôïc huûy boû, ñoàng thôøi nhieäm vuï cuûa caùc thaønh phoá vaø caáp quoác gia ñöôïc ñaåy maïnh. Ñan Maïch hieän nay coù moät heä thoáng quy hoaïch hai taàng, Boä Moâi tröôøng chòu traùch nhieäm trong vieäc baûo veä lôïi ích quoác gia thoâng qua laäp quy hoaïch caáp quoác gia vaø caùc thaønh phoá coù traùch nhieäm kieåm soaùt söû duïng ñaát ôû caáp ñòa phöông (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2007). Chæ thò quy hoaïch quoác gia laø nhöõng coâng cuï chính saùch thuùc ñaåy caùc döï aùn cuï theå hoaëc caùc höôùng phaùt trieån nhö chæ thò cho vuøng thuû ñoâ Copenhagen vaø caùc chính saùch cuï theå lieân quan ñeán khu vöïc duyeân haûi vaø thöông maïi baùn leû (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2012). Muïc tieâu vaø taàm nhìn chính cho giai ñoaïn saép tôùi ñöôïc ñaët ra trong baûn toùm taét caùc lôïi ích quoác gia vaø baùo caùo quy hoaïch quoác gia, Boä Moâi tröôøng ñaõ coâng boá boán naêm moät laàn. Baùo caùo coù nhieäm vuï laøm roõ caùc lôïi ích quoác gia trong quy hoaïch ñoâ thò nhaèm taïo thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa ñòa phöông cuûa caùc quy hoaïch phuø hôïp vôùi caùc öu tieân vaø yeâu caàu cuûa Chính phuû. Ñaây laø nhöõng yeâu caàu ñöôïc baûo ñaûm baèng Luaät Quy hoaïch, phaùp luaät theo luaät ñònh, nghò quyeát cuûa Quoác hoäi khaùc hay xuaát phaùt töø thoûa thuaän chính trò giöõa Chính phuû vaø chính quyeàn ñòa phöông Ñan Maïch (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2012). Caùc ñoâ thò coù traùch nhieäm chính trong laäp quy hoaïch vaø laäp hai quy

hoaïch coù raøng buoäc veà phaùp lyù: Caùc quy hoaïch ñoâ thò (kommuneplan) vaø quy hoaïch chi tieát (lokalplan). Keå töø naêm 2000, moãi ñoâ thò coù nghóa vuï laäp moät chieán löôïc quy hoaïch ñoâ thò (xem Hình 4.1). Theo yeâu caàu cuûa Luaät Quy hoaïch, Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch phaûi ñaûm baûo raèng caùc quy hoaïch ñoâ thò phaûi tuaân theo lôïi ích quoác gia vaø yeâu caàu ñieàu chænh neáu chuùng khoâng tuaân thuû.

4.3 Coâng cuï chính saùch

Naêm 2014, Quoác hoäi Ñan Maïch ñaõ thoâng qua vieäc söûa ñoåi Luaät Xuùc tieán Thöông maïi (Erhvervsfremmeloven), keát hôïp keá hoaïch phaùt trieån vuøng vaø chieán löôïc phaùt trieån thöông maïi vuøng trong moät chieán löôïc vuøng môùi phuïc vuï cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån (Vækstogudviklingsstrategi). Chieán löôïc vuøng tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc ñieàu chænh bôûi Luaät Quy hoaïch. Muïc ñích cuûa thay ñoåi naøy laø ñeå taïo ra moät troïng taâm taêng tröôûng vaø phaùt trieån môùi vaø phuø hôïp ôû caáp vuøng, thuoäc traùch nhieäm cuûa naêm Hoäi ñoàng vuøng ñöôïc baàu. Caùc Hoäi ñoàng vuøng chæ ñònh nhaân söï tham gia vaøo dieãn ñaøn taêng tröôûng, muïc ñích chính cuûa caùc dieãn ñaøn laø ñeå xaây döïng chieán löôïc taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa vuøng, coù xem xeùt baùo caùo quy hoaïch quoác gia. Do ñoù, muïc ñích cuûa vieäc söûa ñoåi laø ñeå taïo ñieàu kieän cho söï töông taùc giöõa caùc chieán löôïc phaùt trieån vuøng vôùi quy hoaïch ôû caáp ñòa phöông, vuøng vaø quoác gia. Do vaäy, caùc chính saùch ban haønh ôû caáp ñòa phöông vaø coù taùc ñoäng leân caû taêng tröôûng vaø quy hoaïch khoâng gian caàn cuûng coá caùc chieán löôïc taêng tröôûng vaø phaùt trieån vuøng (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2014). Naêm 2013, saùu vuøng thaønh phoá lôùn nhaát (Copenhagen, Aarhus, Odense, Aalborg, Esbjerg vaø Randers) ñaõ göûi yeâu caàu leân caáp quoác gia, taäp trung vaøo vaán ñeà hôïp taùc vuøng - thaønh phoá vaø khaû naêng caïnh tranh. Lyù do ñaèng sau saùng kieán naøy laø nhöõng nhu caàu lôùn hôn veà qui hoaïch ñoâ thò do söï caàn thieát ñaùp öùng caùc yeâu caàu cho moät khu vöïc ñoâ thò vaø coâng nghieäp haáp daãn vôùi giao thoâng hieäu quaû vaø thaân thieän vôùi moâi tröôøng vì caïnh tranh toaøn caàu gia taêng. Saùu vuøng thaønh phoá ñoùng vai troø raát quan troïng cho söï phaùt trieån cuûa quoác gia vaø caùc Boä coù traùch nhieäm nhaán maïnh raèng nhöõng vuøng naøy caàn hôïp taùc ñeå ñaùp öùng nhöõng thaùch thöùc toaøn caàu hieän nay Ngoaøi caùc chính saùch quoác gia chính thöùc veà söû duïng ñaát theo ñònh höôùng (ví duï: Baùo caùo Quy hoaïch Quoác gia / Chæ thò & Baùo caùo Ngaønh), caùc ñoâ thò caàn hôïp taùc vôùi ñoâ thò laân caän ñeå thuùc ñaåy quy hoaïch vaät theå coù tính lieân keát treân khaép Ñan Maïch, vaø moät soá saùng kieán khoâng chính thöùc ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå hoã trôï quy hoaïch khoâng gian ôû caùc caáp haønh chính khaùc nhau (Boä Moâi tröôøng Ñan Maïch, 2012). Nhaán maïnh bôûi nhöõng thay ñoåi gaàn ñaây maø gaây aûnh höôûng ñeán caùc chieán löôïc taêng tröôûng vaø phaùt trieån vuøng, kích thöôùc taêng tröôûng laø moái quan taâm lôùn trong caùc chính saùch hieän nay. Ñoàng thôøi, quy hoaïch khoâng gian vaø hôïp taùc giöõa caùc khu vöïc ñoâ thò ñöôïc neâu baät nhö laø moät giaûi phaùp tieàm naêng ñeå ñaït ñöôïc khaû naêng caïnh tranh vaø tính haáp daãn cao hôn cuûa vuøng vaø ñòa phöông. Caùc ñoâ thò cuõng nhö chính quyeàn quoác gia ñaõ thöïc hieän moät soá saùng kieán ñeå phaùt trieån söï phoái hôïp veà quy hoaïch khoâng gian giöõa caùc ranh giôùi ñoâ thò. SË 73 . 2015

Lieân hoan kieán tr Return – The storage of Natural Life Giaûi Nhaát Baûng sinh vieân

Vöôït qua 5 nhoùm sinh vieân ñeán töø caùc nöôùc: Chi Leâ, AÁn Ñoä, Nhoùm Ña quoác gia, Philipine vaø nhoùm Vieät Nam 1, ñeà taøi “Return - The storage of Natural Life” cuûa nhoùm Totoros – nhoùm sinh vieân ñeán töø Ñaïi hoïc Kieán truùc TP.HCM ñaõ giaønh Giaûi Nhaát baûng sinh vieân – sinh vieân cuûa naêm taïi Lieân hoan kieán truùc theá giôùi WAF2014.Cuoäc thi coù chuû ñeà Satellite (thaønh phoá veä tinh). World Architecture Festival 2014 (Festival Kieán truùc theá giôùi 2014 - WAF2014) laø moät trong nhöõng chöông trình vinh danh kieán truùc danh giaù vaø lôùn nhaát thöôøng nieân. Caùc giaûi thöôûng cuûa World Architecture Festival ñöôïc trao cho nhöõng kieán truùc xuaát saéc töø nhieàu quoác gia treân theá giôùi. WAF2014 ñöôïc khôûi ñoäng töø thaùng 5/2014 ñaõ thu huùt khoaûng 600 baøi thi cuûa hôn 60 quoác gia treân theá giôùi tham gia voøng loaïi. Ban giaùm khaûo goàm caùc KTS danh tieáng Quoác teá ñaõ löïa choïn ra hôn 20 Short list, moãi short list goàm khoaûng 10 baøi thi ñeå döï voøng Chung keát nhö moïi naêm dieãn ra taïi Marina Bay Sands, Singapore. Caùc baøi loït vaøo voøng chung keát ñöôïc chia thaønh 3 baûng: Caùc döï aùn töông lai/ Future Projects (daønh cho KTS), Caùc Coâng trình ñaõ xaây (Daønh cho KTS); vaø Baûng daønh cho sinh vieân. Vieät Nam coù 3 ñoäi sinh vieân loït vaøo voøng Chung keát. Trong ñoù 1 ñoäi loït baûng chuyeân nghieäp vaø 2 ñoäi coøn laïi loït baûng Sinh vieân.

SË 73 . 2015

ruùc theá giôùi 2014: Return – The storage of Natural Life

Giaùo vieân höôùng daãn: KTS.Ñaëng Thanh Höng - Giaûng vieân khoa Kieán truùc, ÑH Kieán truùc TP. HCM Nhoùm sinh vieân: Phaïm Ngoâ Theá Baûo, Leâ Ngoïc My My,

Haø Hoàng Phuùc, Nguyeãn Ñoã Hoàng Quaân khoa Kieán truùc, ÑH Kieán truùc TP. HCM

ieät Nam ñang traûi qua quaù trình coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa moät caùch maïnh meõ. Xem xeùt döôùi khía caïnh kieán truùc vaø quy hoaïch, cuoäc chuyeån mình naøy döôøng nhö ñang ngoaøi khaû naêng kieåm soaùt cuûa nhaø quaûn lyù vaø caùc nhaø hoaïch ñònh chieán löôïc. Keát quaû laø moät thaønh phoá xinh ñeïp ñöôïc meänh danh laø “Hoøn ngoïc Vieãn Ñoâng” ñang phaûi ñoái maët vôùi caùc vaán ñeà phöùc taïp vaø loän xoän nhö söï baønh tröôùng cuûa heä thoáng giao thoâng, caùc khu quy hoaïch vaø toøa nhaø môùi ñöôïc xaây döïng vôùi toác ñoä choùng maët nhöng thieáu kieåm soaùt vaø suy thoaùi daàn yeáu toát baûn ñòa vaø vaên hoùa, söï oâ nhieãm khoâng khí vaø nöôùc, ngoõ heûm töï phaùt cuøng vôùi söï thieáu hôïp lyù trong phaân chia ñaát ñai. Hôn heát, ñoái vôùi nhoùm thieát keá, vaán ñeà lôùn nhaát laø con ngöôøi ñang soáng trong moät moâi tröôøng ngoät ngaït, oâ nhieãm vaø thieáu gaén keát vôùi töï nhieân vaø coäng ñoàng.

Thaønh phoá caàn moät caùch thöùc ñeå ñöôïc taùi caáu truùc, thieát laäp moät chaát löôïng soáng toát hôn.

Vò trí khu ñaát laø saân bay Taân Sôn Nhaát ñöôïc gaén vôùi giaû thuyeát seõ ñöôïc boû troáng trong töông lai cung caáp moät cô hoäi tuyeät vôøi cho söï taùi thieát, SË 73 . 2015

Lieân hoan kieán tr

söï ñoåi môùi vaø saùng taïo. Qua söï nghieân cöùu, nhoùm taùc giaû cho raèng, vieäc xaây döïng moät thaønh phoá veä tinh môùi hieän ñaïi laø ñieàu ngöôøi khaùc hay laøm, nhöng noù vaãn chöa bao giôø ñuû cho nhu caàu cuûa con nguôøi. Bôûi giaûi phaùp naøy chöa giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moät caùch toång theå vaø thaäm chí trong töông lai maãu hình thaønh phoá veä tinh naøy coøn coù theå bò loãi thôøi vaø caàn thay ñoåi. Vì vậy, nhoùm ñaõ nghó ñeán moät höôùng tieáp caän khaùc: Hai nhaø ga trong nöôùc vaø quoác

SË 73 . 2015

teá ñöôïc giöõ laïi nhöng chuyeån ñoåi thaønh baûo taøng haøng khoâng nhö moät caùch ñeå ngöôøi daân thaønh phoá vaø kyù öùc veà saân bay töø quaù khöù ñeán baây giôø. Moät vuøng ñaát roäng lôùn cuûa saân bay cuõ seõ trôû thaønh moät “NHAØ KHO” khoång loà cuûa con ngöôøi, naêng löôïng vaø töï nhieân. Ñaây seõ laø nôi truù nguï taïm thôøi cuûa con ngöôøi trong coâng cuoäc taùi thieát cuûa thaønh phoá. Tröôùc tieân, moät soá khu vöïc laân caän seõ ñöôïc löïa choïn vaø giaûi toûa ñeå laøm tieàn ñeà cho vieäc thieát laäp laïi cô sôû vaät chaát, con ngöôøi seõ di chuyeån vaøo beân trong döï aùn naøy moät thôøi gian roài quay

laïi vôùi maûnh ñaát cuõ cuûa hoï vôùi moät dieän maïo môùi, chaát löôïng soáng môùi. Trong khu vöïc ôû taïm thôøi, hoï ñöôïc cung caáp moät moâi tröôøng soáng hoaøn toaøn môùi, thaân thieän vaø beàn vöõng hôn, beân caïnh tình laøng xoùm vaø coäng ñoàng ñaõ coù töø tröôùc. Baèng caùch naøy, con ngöôøi seõ hieåu roõ hôn veà nhöõng ñieàu gì quan troïng vôùi hoï trong cuoäc soáng vaø hoï caàn thay ñoåi ñieàu gì ñeå cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi vaø coäng ñoàng trôû neân toát ñeïp hôn. Coâng vieäc cuï theå cuûa nhoùm xoay quanh

ruùc theá giôùi 2014

nghó vaø tieáng noùi cuûa thôøi ñaïi veà moät moâi tröôøng soáng vaø moâi tröôøng kieán truùc thoûa maõn tính coäng ñoàng, tính caùch baûn ñòa vaø moät moái tröôøng soáng beàn vöõng trong töông lai. Heä thoáng ñöôøng xaù ñöôïc phaân chia ôû hình thöùc oâ côø ñôn giaûn, taïo neân caùc ñôn vò ôû nhoû vôùi kích thöôùc moãi caïnh laø 150m. Beân trong nhöõng khu ôû naøy coù ñuû caùc tieän nghi cô sôû vaät chaát cho cuoäc soáng ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån. Toaøn boä giao thoâng noäi boä trong khu ôû ñeàu daønh cho ñöôøng ñi boä vaø xe ñaïp, taïo ñieàu kieän cho moâi tröôøng giao tieáp giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi. Caùc khoái coâng trình ñöôïc phaùt trieån theo heä thoáng module vôùi nhieàu khoái chöùc naêng khaùc nhau baèng khung theùp tieàn cheá taïo thuaän lôïi cho vieäc saûn xuaát haøng loaït vôùi quy moâ lôùn.

vieäc thieát keá cuoäc soáng Xanh vaø hoøa laãn vôùi töï nhieân cho ngöôøi daân trong khoaûng thôøi gian 10 -15 naêm. Toaøn boä döï aùn ñöôïc thieát keá vaø thöïc hieän baèng vaät lieäu tieàn cheá do yeâu caàu veà xaây laép nhanh, chi phí tieát kieäm vaø taùi söû duïng ñöôïc. Söï khoâ khan ñoù seõ ñöôïc buø ñaép bôûi moâi tröôøng thoaùng ñaõng vaø xanh möôùt bôûi nhöõng khoâng gian caây xanh lôùn quanh khu vöïc. Caùc coâng trình noäi khu cuõng ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ veà ñoä cao vaø maät ñoä ñeå phuïc vuï chieán löôïc naøy. Ngöôøi daân thaønh phoá maëc duø khoâng caûm thaáy thoûa maõn vôùi cuoäc soáng hieän taïi cuûa mình nhöng laïi khoâng thöïc söï maïnh meõ vaø quyeát taâm trong vieäc baûo veä moâi tröôøng xanh vaø beàn vöõng. Coù leõ laø vì hoï chöa bao giôø ñöôïc soáng trong moät moâi tröôøng nhö theá vaø ñaây chính laø cô hoäi ñeå hoï soáng vaø caûm nhaän vaø roài sau ñoù taïo neân nhöõng kyù öùc ñeïp. Söï gaén keát naøy hy voïng seõ laø buôùc khôûi ñaàu cho nhöõng suy

Döï aùn naøy hoaït ñoäng nhö moät chuoãi xoaén oác ñi leân, moãi chu kyø öùng vôùi moät lôùp ngöôøi ñeán vaø ñi taïo ñieàu kieän cho moät khu vöïc trong thaønh phoá ñöôïc taùi thieát. Cöù vaäy, voøng xoaén caøng leân cao thì nhieàu vaán ñeà caøng ñöôïc giaûi quyeát, thaäm chí nhöõng thaùch thöùc môùi xuaát hieän trong töông lai cuõng coù theå ñöôïc giaûi quyeát baèng caùch thöùc töông töï. Cho ñeán moät luùc naøo ñoù, thaønh phoá ñaõ taïm thôøi oån ñònh veà maët taùi caáu truùc. Khi söù meänh quan troïng cuûa saân bay naøy daàn keát thuùc thì cuõng laø luùc phaàn ñaát troáng seõ daàn ñöôïc trao traû laïi hoaøn toaøn cho töï nhieân. Ñeán cuoái chaëng ñöôøng, thì khu vöïc saân bay cuûa quaù khöù seõ daàn trôû thaønh moät khu röøng xanh trong traùi tim thaønh phoá vôùi loái tieáp caän chính laø ñöôøng baêng cuõ cuûa saân bay vaø moät soá khu vöïc ôû seõ ñöôïc giöõ laïi nhö moät baûo taøng soáng ñeå nhöõng theá heä tieáp theo coù theå nhìn thaáy vaø nhôù veà nhöõng kí öùc vaø söù meänh cuûa moät vuøng ñaát cho chính ñoâ thò vaø con ngöôøi nôi ñaây. SË 73 . 2015

NAÂNG CAO VAI TROØ CUÛA COÂNG TAÙC GIAÙM SAÙT & ÑAÙNH GIAÙ QUY HOAÏCH TRONG

Quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam Khaùi nieäm veà Giaùm saùt vaø Ñaùnh giaù quy hoaïch: QUY HOAÏCH

& TAÙC GIAÛ

ThS. KTS. Maõ Vaên Phuùc

Giaùm saùt vaø Ñaùnh giaù quy hoaïch bao haøm giaùm saùt, ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng trong vieäc thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch nhaèm cung caáp moät söï hieåu bieát veà nhöõng gì ñoà aùn ñöôïc yeâu caàu phaûi laøm, thôøi gian vaø chieán löôïc ñeå thöïc hieän noù höôùng ñeán toái ña hoùa tính hieäu quaû vaø phaùt trieån beàn vöõng. Giaùm saùt quy hoaïch laø quaù trình theo doõi, thu thaäp vaø phaân tích thoâng tin lieân tuïc nhaèm cung caáp cho caáp quaûn lyù vaø caùc beân coù lieân quan caùc dieãn bieán trong quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi quy trình quy hoaïch ñeå laøm cô sôû cho vieäc ñaùnh giaù vaø ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm trong töøng giai ñoaïn, caùc böôùc thöïc hieän trong quy trình quy hoaïch giuùp cho vieäc ra quyeát ñònh hôïp lyù nhaát. Ñaùnh giaù quy hoaïch laø quaù trình xaùc ñònh tính khaû thi, möùc ñoä phuø hôïp vaø möùc ñoä hoaøn thaønh cuûa caùc coâng ñoaïn thöïc hieän theo caùc muïc tieâu, chæ tieâu ñaõ xaùc ñònh, cuõng nhö xem xeùt caùc taùc ñoäng, aûnh höôûng töø boái caûnh luoân bieán ñoäng cuûa khu quy hoaïch. Noù cung caáp caùc chæ soá keát quaû quan troïng, vaø caùc bieän phaùp thöïc hieän nhö laø moät cô sôû ñeå ño löôøng söï thaønh coâng, ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm ñeå kòp thôøi hieäu chænh trong quaù trình thöïc hieän ñeå luoân ñaït ñöôïc moät saûn phaåm quy hoaïch vôùi chaát löôïng toát nhaát. Quaù trình giaùm saùt vaø ñaùnh giaù caàn luoân phaûi loâi cuoán söï tham gia cuûa caùc beân lieân quan trong töøng giai ñoaïn, töøng böôùc cuõng nhö vieäc löïa choïn caùc caùch thöùc coù theå thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hieäu quaû baèng caùch luoân maõ hoùa thoâng tin nhöõng noäi dung xaûy ra trong quaù trình thöïc hieän quy hoaïch, giuùp caûi thieän vaø quaûn lyù quaù trình toát hôn. Caùc saûn phaåm cuûa coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch laø moät moâ taû cuûa quaù trình quy hoaïch moät caùch chi tieát boái caûnh khu vöïc nghieân cöùu, bao goàm caùc muïc ñích vaø muïc tieâu, caùc hoaït ñoäng, caùc beân tham gia, nguoàn löïc, thôøi gian, ñòa ñieåm, vaø söï hoaøn thaønh ñöôïc döï ñònh.

Moái quan heä giöõa quy hoaïch vaø ñaùnh giaù:

Quy hoaïch vaø ñaùnh giaù laø hai khaùi nieäm khoâng theå taùch rôøi. Ñaùnh giaù laø moät khía caïnh ñöôïc thieát laäp cho vieäc thöïc haønh quy hoaïch. Quy trình laäp quy hoaïch naøo cuõng bao goàm nhieàu giai ñoaïn ñaùnh giaù, söû duïng moät

Xin yù kieán daân ñoà aùn Quy hoaïch chung thuû ñoâ Haø Noäi taïi TP HCM

SË 73 . 2015

Q u y h oπch &

t∏c gi ∂

hoaëc nhieàu phöông phaùp ñeå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh cho keát quaû thöïc hieän quy hoaïch ñaït hieäu quaû cao. Caû quy hoaïch vaø khoa hoïc ñaùnh giaù tìm thaáy chính mình trong quaù trình chuyeån ñoåi, do ñoù vieäc söû duïng caùc ñaùnh giaù trong boái caûnh quy hoaïch thay ñoåi lieân tuïc. Quaù trình phaùt trieån lyù thuyeát quy hoaïch ñaõ ñöôïc Abdul Khakee toång hôïp thaønh taùm luaän ñieåm lyù thuyeát quy hoaïch laø: Quy hoaïch duy lyù, quy hoaïch tieäm tieán, quy hoaïch bieän hoä, quy hoaïch thöïc thi theo ñònh höôùng, quy hoaïch chieán löôïc, quy hoaïch hôïp taùc, quy hoaïch thöông thuyeát, vaø quy hoaïch truyeàn thoáng. Moãi luaän ñieåm coù nhöõng cô sôû lyù luaän phuø hôïp vôùi quan ñieåm theo töøng boái caûnh hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa chuùng, chöùc naêng vaø noäi dung cuûa vieäc ñaùnh giaù cuõng coù söï thay ñoåi töông öùng vôùi moãi luaän ñieåm lyù thuyeát. Töø luaän ñieåm duy lyù ñeán luaän ñieåm truyeàn thong söï ñaùnh giaù ngaøy caøng trôû neân “toaøn dieän”, khoâng phaûi theo höôùng cuûa kieán thöùc thöïc nghieäm ñeå ñaùnh giaù nhöõng tham soá chính saùch khaùc nhau, maø theo höôùng caùc giaù trò ñöôïc quan taâm hôn. Trong vieäc ñaùnh giaù quy hoaïch duy lyù coù vai troø tröïc tieáp vaø laø phöông tieän giuùp caùc nhaø quy hoaïch hieåu vaø caûi thieän caùc ñoà aùn quy hoaïch. Trong phöông phaùp quy hoaïch truyeàn thoáng, ñaùnh giaù giuùp caùc nhaø quy hoaïch phaûi nghó caùch ñeå giaûi quyeát vaán ñeà theo nguyeân taéc suy luaän, coâng khai, vaø thaäm chí saün saøng tieát loä nhöõng söï kieän moät caùch roäng raõi. Ñaùnh giaù do ñoù trôû thaønh moät phaàn cuûa quaù trình nghieân cöùu bieán ñoåi, ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc giuùp quy trình quy hoaïch luoân thay ñoåi phuø hôïp vôùi boái caûnh cuûa töøng ñoâ thò.

Hình 1. Sô ñoà quy trình quy hoaïch chung xaây döïng ñoâ thò theo nghò ñònh 37/2010 NÑ-CP ngaøy 07/04/2010

Thöïc traïng veà coâng taùc Giaùm saùt vaø Ñaùnh giaù quy hoaïch ñoâ thò taïi Vieät Nam:

Caên cöù vaøo luaät quy hoaïch vaø nghò ñònh 37/2010/NÑ–CP ngaøy 07/04/2010 cuûa Chính phuû thì quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam goàm caùc giai ñoaïn vaø caùc böôùc theo sô ñoà hình 1 (laáy quy trình quy hoaïch chung xaây döïng ñoâ thò laøm ví duï ñieån hình). Quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam ñöôïc thöïc hieän theo moâ thöùc töø treân xuoáng, coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch haàu nhö chöa ñöôïc trieån khai theo suoát quy trình, möùc ñoä tham gia cuûa caùc thaønh phaàn lieân quan trong quaù trình thöïc

Ngaøy ñaàu môû cöûa Cung Trieån laõm Kieán truùc Quy hoaïch xaây döïng Quoác gia SË 73 . 2015

Qu y h oπc h &

hieän quy hoaïch laø heát söùc haïn cheá, coøn mang naëng tính hình thöùc, chöa ñi vaøo baûn chaát cuûa vaán ñeà,... khieán nhieàu ñoà aùn quy hoaïch coù tính khaû thi khoâng cao, daãn ñeán nhieàu tröôøng hôïp ñöôïc xem laø “quy hoaïch treo”.

Vaäy, caàn thieát naâng cao vai troø cuûa coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän vaø thöïc thi quy hoaïch laøm cô sôû cho vieäc ñònh hình ñöôïc moät quy trình quy hoaïch ñoâ thò linh hoaït hôn, coù tính khaû thi cao hôn.

Theo sô ñoà quy trình quy hoaïch, coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù chöa ñöôïc phaân ñònh chöùc naêng vaø vai troø cuï theå trong quy trình thöïc hieän vaø thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch. Song, trong caùc giai ñoaïn ñaõ theå hieän ñöôïc moät soá coâng vieäc lieân quan ñeán coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch trong hai giai ñoaïn laäp nhieäm vuï ñoà aùn quy hoaïch vaø laäp ñoà aùn quy hoaïch thoâng qua böôùc thöù 2, böôùc laáy yù kieán cuûa caùc cô quan chöùc naêng lieân quan vaø ñaïi dieän cuûa coäng ñoàng daân cö baèng phieáu ñieàu tra vaø phoûng vaán vaø böôùc thöù 3, thaåm ñònh cuûa cô quan chöùc naêng sau khi ñôn vò tö vaán thöïc hieän xong noäi dung nhieäm vuï vaø ñoà aùn quy hoaïch. Nhöng caùch thöùc vaø keát quaû coøn mang naëng tính hình thöùc, vöøa laøm maát nhieàu thôøi gian vöøa khoâng thaät söï hieäu quaû thaäm chí coù theå laø trôû ngaïi cho vieäc trieån khai caùc böôùc tieáp theo. ÔÛ giai ñoaïn laäp nhieäm vuï quy hoaïch, noäi dung yeâu caàu chöa ñuû ñeå coù theå truyeàn taûi tôùi coäng ñoàng, daãn ñeán chæ coù yù nghóa laø ñeå thoâng baùo veà moät soá noäi dung coù lieân quan.

Moät soá kieán nghò nhaèm naâng cao vai troø cuûa coâng taùc Giaùm saùt vaø Ñaùnh giaù quy hoaïch trong quy trình quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam: n Vieäc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch caàn ñöôïc theå cheá hoùa thaønh moät coâng taùc chính thöùc trong quy trình thöïc hieän vaø thöïc thi quy trình quy hoaïch ñoâ thò. Caàn xaây döïng nhöõng noäi dung, quy ñònh chuyeân bieät cho coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù cho quy trình quy hoaïch ñoâ thò.

ÔÛ giai ñoaïn laäp ñoà aùn thì noäi dung ñoà aùn quaù phöùc taïp, caùc ñaïi bieåu tham gia phaàn lôùn chöa ñuû khaû naêng hieåu roõ ñöôïc noäi dung cuûa ñoà aùn quy hoaïch vì chöa coù phöông thöùc thöïc hieän höõu hieäu, chöa coù loä trình vaø chính saùch thích hôïp cuõng nhö yù thöùc, nhaän thöùc cuûa coäng ñoàng chöa cao, chöa ñoàng boä vôùi tính chaát phöùc taïp cuûa quy trình. Vieäc ñaùnh giaù noäi dung thöïc hieän quy hoaïch thoâng qua coâng taùc thaåm ñònh cuûa caùc cô quan chöùc naêng chuû yeáu döïa vaøo thuû tuïc, chæ tieâu, soá lieäu theo ñuùng quy ñònh hieän haønh. Ñieàu naøy cho thaáy raèng ñoà aùn seõ ít linh hoaït, thöôøng ít thöïc teá, thaäm chí maâu thuaãn vôùi söï phaùt trieån phöùc taïp cuûa thò tröôøng, ñaëc bieät laø thò tröôøng baát ñoäng saûn ñoøi hoûi söï phaùt trieån naêng ñoäng vôùi söùc eùp ñaàu tö lôùn, gaây nhieàu khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù ñoâ thò. Do vaäy, coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù chöa ñöôïc quan taâm trong quy trình quy hoaïch, trôû thaønh quy hoaïch theo moät chieàu, saûn phaåm quy hoaïch chöa mang laïi hieäu quaû khi chæ phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù, tính khaû thi chöa cao khi chöa coù söï phaûn hoài ñaùnh giaù ñieàu chænh theo töøng giai ñoaïn.

SË 73 . 2015

t ∏c gi ∂

Xaây döïng caùc nguyeân taéc cô baûn cho heä thoáng giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch ñoâ thò Vieät Nam. Coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñöôïc thöïc hieän caùc nguyeân taéc sau: + Tieán trình thöïc hieän chuyeân bieät: Muïc tieâu cuûa Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch laø ñeå ñaùnh giaù caùc muïc tieâu chung vaø nhöõng muïc tieâu cuï theå, nhöõng chieán löôïc, vaø keá hoaïch thôøi gian cuûa moät ñoà aùn. Vì quy hoaïch laø moät hoaït ñoäng raát phöùc taïp do vaäy coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch ñoøi hoûi nhöõng tieán trình thöïc hieän chuyeân bieät khoâng nhö nhöõng loaïi ñaùnh giaù thoâng thöôøng.

+ Quy trình thöïc hieän lieân tuïc: Trong thöïc teá, haàu heát caùc ñoà aùn ñöôïc thöïc hieän thöôøng chæ ñeà caäp ñeán ñaùnh giaù vieäc hình thaønh vaø keát quaû, caùc hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän moät laàn cho moät ñoà aùn ñaõ ñöôïc laäp quy hoaïch, caùc nhaø ñaùnh giaù chæ tham gia sau khi ñoà aùn ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Ñieàu naøy khoù maø coù theå ñaït ñöôïc moät ñoà aùn quy hoaïch linh hoaït, khaû thi trong moät boái caûnh ñoâ thò dieãn bieán phöùc taïp.

Coâng boá ñieàu chænh QHPK Khu Trung taâm Chính trò Ba Ñình

Caàn xaây döïng vieäc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù quy hoaïch laø quy trình thöïc hieän lieân tuïc cho caùc giai ñoaïn thöïc hieän vaø thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch, ñeå luoân giaùm saùt vaø ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng, aûnh höôûng beân trong vaø beân ngoaøi ñeán caùc vaán ñeà hoaëc tình huoáng dieãn ra trong suoát quy trình thöïc hieän nhaèm xem xeùt, hieäu chænh caùc noäi dung cho hôïp lyù trong töøng böôùc bao goàm: + Tröôùc khi thöïc hieän ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò: Ñaây laø giai ñoaïn chuaån bò, chính quyeàn quyeát ñònh chuû ñaàu tö thöïc hieän döï aùn quy hoaïch. Chuû ñaàu tö thöïc hieän quy hoaïch seõ thieát laäp

Coâng boá ñoà aùn ñieàu chænh QHC XD Quaän 2, TP. HCM

Coâng boá ñoà aùn ñieàu chænh QHC XD Tp. Haï Long, tænh Quaûng Ninh

keá hoaïch trieån khai quy trình quy hoach. Coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù seõ giuùp cho vieäc thöïc hieän quy hoaïch choïn loïc ñöôïc caùc döõ lieäu ñaàu vaøo phuø hôïp vaø chính xaùc. Caàn coù söï phoái hôïp giöõa caùc ngaønh lieân quan trong vieäc xaùc ñònh caùc luaän cöù cho vieäc trieån khai quy trình quy hoaïch ñoâ thò. + Trong quaù trình thöïc hieän ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò: Giai ñoaïn naøy nhaán maïnh vai troø cuûa caùc beân luoân phaûi phoái hôïp vôùi nhau ñeå cho coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñaït ñöôïc keát quaû toát. Caàn ñeà ra moät loä trình thöïc hieän chi tieát cho coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù theo töøng giai ñoaïn vaø töøng böôùc cuûa quy trình quy hoaïch, bao goàm nhöõng giai ñoaïn vôùi nhieàu böôùc thöïc hieän chi tieát ñaûm baûo cho quy trình quy hoaïch vaän haønh lieân tuïc ñeå ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû mong muoán. + Trong quaù trình thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch ñoâ thò (sau khi coâng boá quy hoaïch) Trong giai ñoaïn thöïc thi boái caûnh khu vöïc luoân dieãn bieán phöùc taïp, coâng taùc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñoøi hoûi thöïc hieän lieân tuïc hôn vaø chi tieát hôn ñeå coù theå phaûn hoài ñöôïc nhöõng noäi dung caàn ñöôïc xöû lyù vaø ñieàu chænh thaäm chí caàn thieát thay ñoåi hoaøn toaøn ñeå quy trình quy hoaïch luoân cô ñoäng nhaèm ñaùp öùng ñöôïc vôùi boái caûnh phaùt trieån ñoâ thò. + Tham vaán vaø tham gia: Giaùm saùt vaø Ñaùnh giaù

quy hoaïch seõ cung caáp cho taát caû moïi ngöôøi, nhaân vieân, caùc beân tham gia, caùc beân lieân quan vaø coâng chuùng, vôùi moät söï hieåu bieát veà nhöõng gì ñoà aùn ñöôïc yeâu caàu phaûi laøm, thôøi gian vaø chieán löôïc ñeå thöïc hieän noù. Do ñoù, quaù trình giaùm saùt vaø ñaùnh giaù caàn phaûi coù söï tham vaán vaø tham gia cuûa caùc beân lieân quan nhaèm coù nhöõng phaûn hoài, phaûn aùnh ñoùng goùp cho nhöõng vaán ñeà toàn taïi trong quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch. n Thieát laäp heä thoáng thoâng tin nhaèm thu thaäp vaø chia seû caùc cô sôû döõ lieäu lieân quan trong quaù trình thöïc hieän vaø thöïc thi ñoà aùn quy hoaïch, cho pheùp phaân tích, xöû lyù vaø löu tröõ caùc döõ lieäu ñoù, cuõng nhö cung caáp caùc thoâng tin ñaõ ñöôïc xöû lyù ñeán caùc beân lieân quan ñeå luoân nhaän ñöôïc nhöõng thoâng tin phaûn hoài cho vieäc caäp nhaät ñieàu chænh kòp thôøi trong tieán trình xaây döïng vaø phaùt trieån ñoâ thò. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Höôùng daãn xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån thaønh phoá ôû Vieät Nam, Vieän Phaùt trieån Beàn vöõng Ñaïi hoïc Coâng ngheä Sydney, 2007; 2. Luaät Quy hoaïch ñoâ thò soá 30/2009/QH12 ban haønh ngaøy 17/06/2009; 3. Nghò ñònh soá 37/2010/NÑ-CP ngaøy 07/04/2010 cuûa Chính phuû veà “laäp, thaåm ñònh, pheâ duyeät vaø quaûn lyù quy hoaïch ñoâ thò”; 4. United Nations Human Settlements Programme (UnHabitat). Planning sustainable cities – Global report on human settlements 2009 5. Abdul KhaKee. Evaluation and planning: Inseparable concepts, p 359-374

SË 73 . 2015

Quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò

vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc boä Nhöõng thaùch thöùc vaø cô hoäi trong töông lai

ÑA NGAØNH

Nguyeãn Huy Quang

Vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä goàm 14 tænh (Laïng Sôn, Cao Baèng, Haø Giang, Laøo Cai, Lai Chaâu, Ñieän Bieân, Sôn La, Baéc Giang, Thaùi Nguyeân, Baéc Kaïn, Tuyeân Quang, Phuù Thoï, Yeân Baùi, Hoøa Bình vaø caùc huyeän phía Taây 2 tænh Thanh Hoùa, Ngheä An), ñöôïc phaân ra thaønh 03 vuøng khoâng gian vôùi ñònh höôùng phaùt trieån phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ñòa lyù, kinh teá xaõ hoäi vaø an ninh quoác phoøng cuûa töøng vuøng laø: Vuøng bieân giôùi Vieät - Trung, vuøng bieân giôùi Vieät - Laøo vaø vuøng trung du goø ñoài. Döï baùo veà daân soá, ñeán naêm 2020, quy moâ daân soá toaøn vuøng khoaûng 15.110.000 ngöôøi, daân soá ñoâ thò khoaûng 5.195.000 ngöôøi, tæ leä ñoâ thò hoùa khoaûng 34,4%; naêm 2030 quy moâ daân soá toaøn vuøng khoaûng 16.807.000 ngöôøi, daân soá ñoâ thò khoaûng 6.681.000 ngöôøi, tæ leä ñoâ thò hoùa khoaûng 39,8%. Naêm 2020, toång soá ñoâ thò toaøn vuøng ñaït khoaûng 216 ñoâ thò, trong ñoù, ñoâ thò loaïi I laø 2 ñoâ thò, loaïi II laø 9 ñoâ thò, loaïi III laø 6 ñoâ thò, loaïi IV laø 39 ñoâ thò vaø loaïi V laø 160 ñoâ thò; Naêm 2030, toång soá ñoâ thò toaøn vuøng ñaït khoaûng 278 ñoâ thò, trong ñoù, ñoâ thò loaïi I laø 4 ñoâ thò, loaïi II laø 10 ñoâ thò, loaïi III laø 5 ñoâ thò, loaïi IV laø 52 ñoâ thò vaø loaïi V laø 207 ñoâ thò.

SË 73 . 2015

ß a

n g µ n h

Hình: Baûn ñoà ñòa hình vuøng trung du mieàn nuùi Baéc boä (nguoàn internet)

Theo Quyeát ñònh soá 980/QÑ-TTg, döï baùo ñeán naêm 2020 toaøn vuøng seõ coù 67 ñoâ thò ñöôïc naâng loaïi, ñeán naêm 2030, thaønh phoá Laøo Cai vaø thaønh phoá Laïng Sôn seõ ñöôïc naâng loaïi trôû thaønh ñoâ thò loaïi I. Nhö vaäy, ñeán naêm 2030, caùc ñoâ thò loaïi I trong vuøng goàm: Thaønh phoá Thaùi Nguyeân, thaønh phoá Vieät Trì, Thaønh phoá Laøo Cai vaø thaønh phoá Laïng Sôn. Trong thôøi gian qua, cuøng vôùi caû nöôùc, vuøng trung du mieàn nuùi Baéc boä ñaõ khaúng ñònh söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa khu vöïc ñoâ thò vaø trôû thaønh vuøng coù soá löôïng ñoâ thò lôùn nhaát caû nöôùc, trong ñoù chuû yeáu laø caùc ñoâ thò vöøa vaø nhoû. Ñeán naêm 2014, vuøng coù 2 ñoâ thò loaïi I, 11 ñoâ thò loaïi III, 5 ñoâ thò loaïi IV vaø 124 ñoâ thò loaïi V. (2) Söï chuyeån ñoåi maïnh meõ cuûa caùc ñòa phöông trong vuøng veà kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi ñeàu do söï phaùt trieån cuûa caùc thaønh phoá mang laïi. Caùc ñoâ thò trôû thaønh ñoäng löïc chính cho nhöõng thay ñoåi taïi tænh vaø vuøng. Beân caïnh caùc ngaønh kinh teá khaùc, ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi ñaõ phaùt trieån maïnh meõ ngaønh kinh teá chaát thaûi. Ngaønh naøy ñaõ ñem ñeán nguoàn thu nhaäp ñaùng keå cho caùc quoác gia thuoäc caùc nöôùc phaùt trieån nhö: Sigaporre, Nhaät Baûn, Haøn Quoác, ñaëc bieät taïi Ñöùc, 62% chaát thaûi cuûa thaønh phoá ñaõ ñöôïc taùi cheá, nhieàu nöôùc phaùt trieån raùc ñaõ baèng “khoâng” vaø phaûi nhaäp khaåu raùc. Trong khi ñoù, ôû nöôùc ta döï baùo ñeán naêm 2015, khoái löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh trong caû nöôùc seõ leân tôùi 44 trieäu taán (3). Vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc boä döï baùo toång nhu caàu xöû lyù chaát thaûi raén toaøn vuøng ñeán naêm 2020 laø khoaûng 13.500 taán/ngaøy ñeâm; ñeán naêm 2030 khoaûng 15.500 taán/ngaøy ñeâm. Neáu trong vuøng phaùt trieån ñöôïc ngaønh kinh teá chaát thaûi theo höôùng taùi cheá seõ mang laïi nguoàn thu ñaùng keå cho kinh teá ñòa phöông. Vôùi chuû tröông xaõ hoäi hoùa trong caùc khaâu cuûa coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò, trong boái caûnh neàn kinh teá thò tröôøng, Vuøng TDMNBB cuõng nhö caùc vuøng mieàn khaùc treân caû nöôùc seõ thu huùt ñöôïc caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi, ñaàu tö coâng ngheä cao ñeå bieán raùc thaûi thaønh naêng löôïng, thaønh phaân boùn, thaønh vaät ieäu xaây döïng... ñeå phaùt trieån kinh teá. Hieän nay, Chieán löôïc Quoác gia veà quaûn lyù toång hôïp chaát thaûi raén ban haønh ñaõ coù nhieàu giaûi phaùp quan troïng ñeå giaûi quyeát nhöõng böùc xuùc veà chaát thaûi raén sinh hoaït. Tröôùc heát laø giaûm thieåu töø nguoàn töùc laø töø nhöõng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi nhaèm giaûm caùc khaâu gaây ra phaùt thaûi. Thöù hai laø xöû lyù, bieán chaát thaûi thaønh nhöõng vaät chaát duøng laïi ñöôïc ñeå giaûm söû duïng caùc taøi nguyeân thieân nhieân coù saün. Moät soá giaûi phaùp kyõ thuaät cuõng ñaõ ñöôïc xaây döïng nhö kyõ thuaät 3R (Reduce -giaûm thieåu; Reuse - taùi söû duïng; Recycle - taùi cheá) keát hôïp hoaøn thieän theå cheá chính saùch, ñoåi môùi moâ hình quaûn lyù, ñaåy maïnh tuyeân truyeàn nhaèm thay ñoåi quan nieäm veà chaát thaûi raén sinh hoaït trong caùc cô quan, ban ngaønh, ñoaøn theå vaø ngöôøi daân ñeå höôùng tôùi phaùt trieån beàn vöõng. SË 73 . 2015

Bieåu ñoà: Daân soá vaø phaùt sinh CTRSHÑT taïi moät soá thaønh phoá trong vuøng

Nguoàn: Taùc giaû thoáng keâ treân cô sôû baùo caùo cuûa caùc sôû Xaây döïng naêm 2012

Tuy nhieân, hieän nay coâng taùc quaûn lyù CTRSH ñoâ thò vuøng trung du mieàn nuùi Baéc boä coøn ñang ñöùng tröôùc nhieàu baát caäp trôû thaønh thaùch thöùc cho coâng taùc quaûn lyù cuûa chính quyeàn caùc ñoâ thò nhö sau: n Coâng taùc laäp quy hoaïch vaø Phaân loaïi CTR sinh hoaït ñoâ thò: Tính ñeán naêm 2013 môùi coù 8/14 thaønh phoá ñaõ coù quy hoaïch (TP.Thaùi Nguyeân,TP Vieät Trì, TP Laøo Cai, TP Laïng Sôn, TP Tuyeân Quang, TP. Hoøa Bình, Thò xaõ Baéc Kaïn, TP. Baéc Giang). Hieän nay ôû haàu heát caùc thaønh phoá chöa thöïc hieän phaân loaïi raùc töø nguoàn, môùi sô boä phaân loaïi taïi ñòa ñieåm thu gom, taïi baõi thaûi… daãn ñeán

SË 73 . 2015

caùc loaïi raùc thaûi ñeàu ñoå chung vaøo baõi choân laáp. Trong coâng taùc quaûn lyù, caùc thaønh phoá ñeàu chöa ñeà caäp tôùi quy hoaïch, quaûn lyù caùc baõi choân laáp CTR ñaõ vaø saép ñoùng cöûa. Hieän nay phaàn lôùn caùc caùc baõi raùc ñaõ ñoùng cöûa trong vuøng vaø caùc baõi quaù taûi saép ñoùng cöûa ñang gaây oâ nhieãm naëng neà. n Coâng taùc xöû lyù: Hieän nay, coâng taùc xöû lyù chaát thaûi raén noùi chung vaø CTRSHÑT trong vuøng noùi rieâng chuû yeáu vaãn raát thoâ sô, thuû coâng vaø chöa ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. Xöû lyù raùc thaûi laø moät trong nhöõng khaâu toàn taïi nhieàu vaán ñeà nhaát hieän nay. Raùc chæ ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp choân laáp khoâng hôïp

veä sinh, chöa coù bieän phaùp thu gom vaø xöû lyù nöôùc ræ raùc ñuùng quy chuaån chaát löôïng, haàu heát caùc baõi raùc taïi caùc ñòa phöông ñeàu ñang trong tình traïng quaù taûi vaø khoâng ñaûm baûo tieâu chuaån nhö: Ñaù Maøi, Keùo Taáu, Doác Buùng, Khuoåi Maät, Noong Bua. 100% thaønh phoá khoâng coù baõi trung chuyeån maø chæ coù baõi taäp keát raùc taïm thôøi gaây maát veä sinh. Hôn nöõa, thaønh phaàn chaát thaûi raén höõu cô chieám khoái löôïng lôùn, tyû leä phaàn traêm cao (khoaûng töø 70 – 80%), ñaây laø nhöõng thaønh phaàn deã phaân huyû vaø boác muøi neáu thu gom khoâng kòp thôøi vaø xöû lyù khoâng ñuùng caùch. Dieän tích thu gom lôùn do ñòa hình caùc ñoâ thò phaân taùn taïi caùc khu vöïc ngoaïi thaønh. Vì vaäy, caùc ñôn vò thu gom phaûi laøm vieäc vaø vaän chuyeån toái ña caùc chaát thaûi ra khoûi thaønh phoá vaø ñoå vaøo baõi choân laáp ngay trong ngaøy cuõng seõ gaây toán keùm veà nhaân coâng, vaät tö, trang thieát bò vaø phöông tieän thu gom so vôùi caùc vuøng khaùc. Hôn nöõa, tyû leä chaát thaûi höõu cô cao seõ ñoøi hoûi löôïng thuoác phun khöû choáng oâ nhieãm cho baõi ñoå thaûi nhieàu seõ tieáp tuïc gaây oâ nhieãm cho moâi tröôøng nöôùc ngaàm, ñaát vaø khoâng khí. Baõi raùc thöôøng xa trung taâm thaønh phoá, ñòa hình mieàn nuùi phöùc taïp, chi phí cho vaän chuyeån lôùn. Toaøn vuøng hieän nay coù 2 nhaø maùy xöû lyù raùc thaûi thaønh phaân vi sinh taïi thaønh phoá Vieät Trì

ß a

vaø thaønh phoá Ñieän Bieân, trong ñoù thaønh phoá Vieät Trì ñang quaù taûi vì phaûi xöû lyù gaáp 3 laàn coâng suaát cho pheùp. 100% thaønh phoá chöa coù nhaø maùy taùi cheá ñuùng tieâu chuaån, coâng taùc taùi cheá töï phaùt vaø döïa vaøo coäng ñoàng vaø caùc laøng ngheà. Vì vaäy, vieäc ñaàu tö cho coâng taùc xöû lyù nhö theá naøo, löïa choïn coâng ngheä naøo, phöông thöùc ñaàu tö ra sao... Hieän nay, caùc ñòa phöông raát khoù löïa choïn coâng ngheä xöû lyù phuø hôïp do chöa phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Thieáu thoâng tin veà soá löôïng thaønh phaàn, toác ñoä thay ñoåi cuûa caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén. Chöa coù ñaùnh giaù veà nhöõng aûnh höôûng cuûa taøi nguyeân, thieân nhieân, ñaát ñai do quaûn lyù chaát thaûi raén chöa ñuùng caùch. Coâng taùc quaûn lyù: Hieän nay, theå cheá vaø nhöõng chính saùch veà chaát thaûi raén ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø ñang ñi vaøo cuoäc soáng, nhöng vaãn chöa hoaøn thieän vaø cuõng chöa ñöôïc thöïc thi trieät ñeå. ÔÛ caáp Trung öông, coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén ñöôïc phaân coâng cho 5 Boä lieân quan nhöng laïi chöa coù ñôn vò quaûn lyù ñaàu moái chung, daãn ñeán nhöõng choàng cheùo trong vieäc trieån khai caùc chöông trình quaûn lyù chaát thaûi raén ôû caáp quoác gia. Taïi caùc ñòa phöông, moâ hình quaûn lyù chaát thaûi raén hieän nay cuõng mang tính rieâng bieät daãn ñeán thieáu söï gaén keát, hôïp taùc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà lieân vuøng, lieân tænh, coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén khoù tìm ñöôïc giaûi phaùp chung. Moãi ñòa phöông laïi löïa choïn moät moâ hình quaûn lyù nhö: Cty TNHHMTV moâi tröôøng vaø coâng trình vaø ñoâ thò Thaùi Nguyeân; Cty Coå phaàn moâi tröôøng vaø dòch vuï ñoâ thò Vieät Trì; Coâng ty TNHH Moâi tröôøng Ñoâ thò Laøo Cai vaø ñôn vò ngoaøi coâng laäp Cty TNHH MTCN Hoaøng Yeán cuøng thu gom; TP. Laïng Sôn laø ñôn vò ngoaøi coâng laäp - Cty TNHH Huy Hoaøng ñaûm nhaän hoaøn toaøn coâng taùc thu gom cuûa thaønh phoá. Hieän nay trong vuøng TDMNBB coù 3 moâ hình quaûn lyù Nhaø nöôùc nhö sau: n Coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò tröïc thuoäc UBND tænh: TP.Sôn La, Ñieän Bieân, Yeân Baùi, Baéc Kaïn, Lai Chaâu, Hoøa Bình, Haø Giang, Tuyeân Quang, Cao Baèng, Laøo Cai. n Coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò tröïc thuoäc UBNDTP: TP. Baéc Giang, TP. Thaùi Nguyeân, TP. Vieät Trì n Moâ hình XHH hoaøn toaøn: TP. Laïng Sôn Trong vuøng cuõng toàn taïi 2 moâ hình quaûn lyù chuyeân moân sau: n Sôû Xaây döïng quaûn lyù: TP.Thaùi Nguyeân; Vieät Trì; Laøo Cai; Tuyeân Quang; Haø Giang; Ñieän Bieân; Cao Baèng; Sôn La; Baéc Giang; Baéc Kaïn. n Sôû Taøi nguyeân vaø moâi tröôøng quaûn lyù: TP. Yeân Baùi; Thò xaõ Lai Chaâu; TP. Hoøa Bình; TP.Laïng Sôn. Do moâ hình quaûn lyù khaùc nhau neân cô caáu, chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa caùc coâng ty dòch vuï moâi tröôøng ñoâ thò taïi caùc thaønh phoá cuõng raát khaùc nhau. Beân caïnh nhöõng khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù, coâng taùc quaûn lyù CTRSHÑT vuøng TDMNBB coøn coù khoù khaên khaùc

n g µ n h

ñoù laø thieáu nguoàn löïc haønh chính vaø taøi chính ñaày ñuû. Caùc ñòa phöông ñeàu trong tình traïng khoâng coù nhöõng khuoân khoå phaùp lyù roõ raøng vaø xuyeân suoát töø khaâu phaân loaïi, thu gom, vaän chuyeån ñeán xöû lyù. Nguoàn löïc ñaàu tö trong coâng taùc nghieân cöùu, coâng taùc phaân loaïi, haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò, nguoàn nhaân löïc, tuyeân truyeàn, ñeàu raát haïn cheá. Caùc hoaït ñoäng quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò ñöôïc coi laø yeáu vì noù thieáu caùc cô cheá thò tröôøng, khoâng khuyeán khích ñeå phaùt trieån kinh teá. Ngoaøi caùc khoù khaên do thieáu caùc quy chuaån, tieâu chuaån, ñònh möùc, thieát keá, hoaït ñoäng cuûa caùc khaâu xöû lyù, caùc coâng ngheä löïa choïn, caùc tieâu chuaån baõi choân laáp... caùc ñòa phöông coøn gaëp khoù khaên ôû khía caïnh con ngöôøi vaø naêng löïc toå chöùc, nhaän thöùc coäng ñoàng veà vaán ñeà raùc thaûi. Döõ lieäu vaø thoâng tin laø yeáu toá raát quan troïng cho vieäc phaùt trieån heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén toång hôïp, bao goàm caû vieäc giaùm saùt ñaày ñuû cuûa caùc ngaønh lieân quan, tuy nhieân hieän nay coù nhieàu ñôn vò tham gia quaûn lyù nhöng vieäc thoáng keâ döõ lieäu ñeàu chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch baøi baûn ñaày ñuû, khoa hoïc, caùc ñòa phöông môùi thoáng keâ ñieåm vaø öôùc löôïng theo tyû leä thu gom vaän chuyeån neân khoâng chính xaùc. Vì vaäy vieäc hoaøn thieän veà quaûn lyù haønh chính nhaø nöôùc veà quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò ñang laø moät ñoøi hoûi caáp baùch taïi caùc thaønh phoá trong vuøng. Trong thôøi gian qua, caùc thaønh phoá trong vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc boä ñaõ coù nhieàu thaønh coâng trong baûo veä moâi tröôøng, ñaëc bieät trong quaûn lyù CTRSH ñoâ thò. Hieän nay, ñöùng tröôùc nhöõng thaønh coâng maø ngaønh kinh teá chaát thaûi ñaõ mang ñeán cho caùc nöôùc seõ laø ñoäng löïc, cô hoäi ñeå caùc nhaø quaûn lyù, caùc cô quan chuyeân moân taïi caùc thaønh phoá thuoäc vuøng Trung du mieàn nuùi Baéc boä nhaän thöùc roõ taàm quan troïng vaø lôïi ích maø chaát thaûi mang laïi. Ñeå khaéc phuïc caùc khoù khaên vaø thaùch thöùc neâu treân caùc ñoâ thò trong vuøng caàn xaây döïng heä thoáng caùc vaên baûn thoáng nhaát, moâ hình quaûn lyù nhaát quaùn. Trong thôøi gian tôùi nhaèm hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït ñoâ thò caùc ñòa phöông trong vuøng seõ phaûi xaây döïng keá hoaïch söûa vaø xaây môùi caùc vaên baûn quy phaïm lieân quan ñeán coâng taùc naøy theo höôùng quaûn lyù toång hôïp chaát thaûi raén.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Quyeát ñònh soá 980/QÑ-TTg ngaøy 21/06/2013 pheâ duyeät Quy hoaïch xaây döïng vuøng trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä ñeán naêm 2030 2. Baùo caùo cuûa caùc Sôû Xaây döïng naêm 2012 3. Baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng - chaát thaûi raén - Boä TN&MT, 2011 4. “Caùc module vaø phöông thöùc ñaøo taïo ñoåi môùi cho licnh vöïc moâi tröôøng ñaëc bieät laø quaûn lyù toång hôïp chaát thaûi raén”- Döï aùn INVENT. 5. “A Solid Waste Management Plan for the Greater Vancouver Regional District and Member Municipalities” - w w w. m e t ro v a n c o u ve r. o r

SË 73 . 2015

Thöïc traïng coâng taùc haï ngaàm

Caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi Haø Noäi

QUY HOAÏCH

& TAÙC GIAÛ

ThS. NCS. Leâ Traàn Phong * THE EXISTING UNDERGROUNDWIRES AND CABLES IN HANOI

Hanoi is a political, cultural, economic center of the whole country. In recent years, Hanoi is one of the areas which has high urbanization rate nationwide and this will remain true in the coming years. Despite the high rate of urbanization, but the images of Hanoi is not really nice. The chaotic overhead wires like cobwebs in the streets affixed to the power poles, trees and other works is one of the factors, which make a bad image of landscape architecture and cause the aesthetic loss in the urban areas. According to statistics and preliminary surveys, there are approximately 143,720km telecommunications, electricity, lighting cables hanged on the columns in over 656 streets of Hanoi. Among of those, 126,180 km (accounting for about 87%) is overhead wires and 17,540 km (only about 13%) is underground cables. These wires and cables Network is under the management of 20 different units mainly in the electricity, telecommunications and television sectors, etc..., including Viettel, FPT, VTV cab, HCTV, Saigon Postel, Ha Noi electricity company, Hanoi lighting company and the information wires system under the management of the army and police agencies, etc..., the overhead wires and cables are usually strung on poles and 30% were damaged or not used. On the occasion of the 1000th anniversary of Thang Long - Hanoi, Hanoi City People’s Committee has the wires and cables put underground in some central streets. This work has resulted in certain effects. However, Hanoi city hasn’t got the existing map of the underground works yet. The database collection and storage were still limited without multi-sector coordination regulations and especially the management regulations of the underground and overhead wires and cables. Therefore, installing wires and cables underground haven’t achieved high efficiency. The following research aims to provide an overview of the current overhead wires and cables in Hanoi. This acts as a basis to propose to the Hanoi People’s Committee to conduct additional researches and promulgate regulations of the underground works management and construction after they have been put into operation in order to make Hanoi to become a civilized, modern and sustainable development city.

SË 73 . 2015

Quy h oπc h &

t ∏c gi ∂

aø Noäi trong nhöõng naêm qua laø moät trong nhöõng khu vöïc coù toác ñoä ñoâ thò hoùa cao nhaát caû nöôùc vaø ñieàu naøy vaãn seõ ñuùng trong nhöõng naêm tôùi. Tuy coù toác ñoä ñoâ thò hoùa cao nhöng boä maët thaønh phoá Haø Noäi vaãn chöa thöïc söï ñeïp. Moät trong nhöõng yeáu toá gaây maát myõ quan ñoâ thò laø maïng löôùi ñöôøng daây ñi noåi chaèng chòt nhö maïng nheän treân ñöôøng phoá, giaêng kín treân caùc coät ñieän, caây xanh vaø caùc vôùi coâng trình. Theo thoáng keâ, khaûo saùt sô boä, treân 656 tuyeán ñöôøng phoá Haø Noäi hieän coù khoaûng 143.720km chieàu daøi caùc ñöôøng daây caùp thoâng tin vieãn thoâng, ñieän löïc, chieáu saùng treo treân caùc coät. Trong ñoù coù 126.180km (khoaûng 87%) laø ñöôøng daây ñi noåi vaø 17.540km (chæ khoaûng 13%) ñöôøng caùp ñi ngaàm. Maïng löôùi ñöôøng daây, caùp naøy thuoäc söï quaûn lyù cuûa khoaûng 20 ñôn vò khaùc nhau chuû yeáu laø ñieän löïc, vieãn thoâng vaø truyeàn hình...., bao goàm: Viettel, FPT, VTV cab, HCTV, SaiGon Postel, Haø Noäi Telecom, Ñieän löïc Haø Noäi, coâng ty Chieáu saùng Haø Noäi, cuøng vôùi heä thoáng ñöôøng daây thoâng tin cuûa quaân ñoäi vaø coâng an,... Caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi thöôøng treo treân caùc coät ñieän, maø trong ñoù coù khoaûng 30% ñaõ hö hoûng hoaëc khoâng söû duïng. Nhaân dòp kyû nieäm 1000 naêm Thaêng Long - Haø Noäi vöøa qua, UBND Thaønh phoá Haø Noäi ñaõ tieán haønh haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi ôû moät soá tuyeán phoá trung taâm. Vieäc haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi ñaõ ñem laïi nhöõng hieäu quaû nhaát ñònh. Tuy nhieân, Haø Noäi vaãn chöa coù baûn ñoà hieän traïng caùc coâng trình ngaàm, coâng taùc toång hôïp, löu tröõ cô sôû döõ lieäu coøn nhieàu haïn cheá, chöa coù quy cheá phoái hôïp ña ngaønh vaø ñaëc bieät chöa coù caùc quy ñònh veà quaûn lyù xaây döïng haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi. Chính vì vaäy coâng taùc haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi ñaït hieäu quaû chöa cao.

1. Hieän traïng caùc ñöôøng daây, caùp vaø coâng taùc haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi Haø Noäi.

Cuõng nhö taïi moät soá ñoâ thò lôùn ôû nöôùc ta, Haø Noäi coù moät quaù trình phaùt trieån caùc khu nhaø ôû mang tính chaát töï phaùt. Do ñoù, vieäc thieát keá heä thoáng caùp caùc loaïi ñi ngaàm ôû ñoù khoâng heà ñöôïc tính ñeán, ngoaïi tröø moät soá khu ñoâ thò môùi (KÑTM). Theo Sôû Xaây döïng, ôû Haø Noäi trong soá 34 KÑTM treân ñòa baøn thaønh phoá, chæ coù 12 khu KÑTM coù boá trí heä thoáng haøo kyõ thuaät trong thieát keá vaø ñaõ thöïc hieän toát vieäc haï ngaàm caùc loaïi daây caùp nhö: Trung Hoøa - Nhaân Chính, Ciputra, Meã Trì Haï, Coå Nhueá - Xuaân Ñænh, Thaønh phoá giao löu, Nam Trung Yeân… Caùc KÑTM nhö Ñaïi Kim - Ñònh Coâng thì chuû ñoäng thieát keá ñöôøng daây ñi noåi. Coøn caùc KÑTM khaùc thì vaãn toàn taïi nhieàu ñöôøng daây noåi töï phaùt, chuû yeáu cuûa Ñieän löïc Haø Noäi, Viettel, FPT, VTV cab vaø Truyeàn hình caùp Haø Noäi. Thanh tra Sôû Xaây döïng vaø Coâng an Thaønh phoá ñaõ laäp bieân baûn, xöû lyù nhieàu tröôøng hôïp vi phaïm cuûa caùc ñôn vò ñieän löïc, vieãn thoâng, truyeàn hình… Quaù trình xöû lyù ñaõ dôõ boû, giaûi toûa nhieàu ñöôøng daây ñi noåi quanh caùc KÑTM. Nhö ôû KÑTM Trung Hoøa - Nhaân Chính ñaõ dôõ boû 1.400m caùp cuûa Trung taâm kyõ thuaät Truyeàn hình caùp VN; 2.500m caùp cuûa Coâng ty CP truyeàn thoâng FPT; 500m caùp cuûa Coâng ty ñieän thoaïi Haø Noäi; 1.500m caùp cuûa Coâng ty Ñieän löïc Thanh Xuaân... Tuy nhieân, vaán ñeà naèm ôû thieát keá cuûa caùc KÑTM. Vieäc naøy khoâng ñöôïc caùc chuû ñaàu tö tính ñeán vaø giaûi quyeát trieät ñeå töø thieát keá ban ñaàu. Moät soá khu

Hình 1: Heä thoáng daây caùp caùc loaïi giaêng maéc chaèng chòt taïi phoá Khaâm Thieân Nguoàn: Taùc giaû

KÑTM tuy ñaõ haï ngaàm, nhöng caùc haøo ñeàu coù kích thöôùc nhoû (1.0 x 1.2 hoaëc 1.2 x 1.5m), vaø khoâng ñoàng boä, moãi nôi moät kieåu. Caùc haøo kyõ thuaät naøy ñeàu ñöôïc boá trí theo caáu taïo, khoâng coù thuyeát minh tính toaùn, khoâng xeùt ñeán an toaøn chaùy noå, khoâng xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa töø tröôøng tôùi chaát löôïng cuûa heä thoáng thoâng tin. Ngoaøi ra, do chöa coù tieâu chuaån kyõ thuaät thoáng nhaát vaø chöa coù caùc chæ daãn veà kyõ thuaät neân heä thoáng haøo kyõ thuaät treân ñeàu khoâng thieát keá caùc nhaùnh reõ xöông caù ñeå reõ nhaùnh vaøo caùc haøo phuï daãn tôùi caùc phuï taûi ôû doïc theo tuyeán ñöôøng, khoâng boá trí caùc ñieåm chuyeån höôùng, caùc nuùt lieân thoâng, ñieàu naøy daãn tôùi hieäu quaû söû duïng khoâng cao. Moät soá nôi nhö KÑTM Myõ Ñình - Meã Trì maëc duø coù heä thoáng ñöôøng oáng, haøo kyõ thuaät nhöng chuû ñaàu tö (coâng ty Coå phaàn ñaàu tö phaùt trieån ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp - Toång coâng ty Soâng Ñaø) vaãn ñeå ñöôøng daây ñieän cao theá cuûa ñieän löïc Töø Lieâm chaïy noåi. Taïi khu ñoâ thò Trung Hoaø – Nhaân Chính, heä thoáng daây noåi khoâng thuoäc döï aùn cuõng chaïy phía sau phía sau moät soá toøa nhaø. Caùc baûn veõ maët caét ngang cuûa nhieàu tuyeán ñöôøng cho thaáy nhieàu coâng trình coù cuøng tính chaát nhö: caáp nöôùc, thoaùt nöôùc, daây caùp quang, truyeàn hình, thoâng tin... cuøng ñöôïc xaây döïng, laép ñaët treân cuøng moät tuyeán phoá nhöng laïi xaây döïng coù tính chaát ñôn leû, manh muùn, cuïc boä neân khoâng goäp laïi vôùi nhau. Moãi coâng trình laïi ñi moät ñöôøng rieâng, chöa coù söï tích hôïp giöõa caùc heä thoáng daây vôùi caùc tieän ích ñoâ thò khaùc. Moät soá ñöôøng daây ñöôïc choân tröïc tieáp döôùi væa heø nhö heä thoáng daây caùp quang, daây chieáu saùng; moät soá ñaõ ñöôïc haï ngaàm ôû daïng haøo kyõ thuaät daïng chöõ U ñôn giaûn hoaëc heä thoáng coáng beå. Veà vò trí thì heä thoáng haøo vaø coáng beå naøy coù theå ñöôïc boá trí ôû treân heø ñöôøng hoaëc trong nhieàu tröôøng hôïp chuùng ñöôïc boá trí ôû ngay loøng ñöôøng. Do vaäy, maø loøng ñöôøng vaø heø phoá ñaõ vaø seõ thöôøng xuyeân bò ñaøo xôùi, tình traïng “ñaøo leân laáp xuoáng” ñeå duy tu, baûo döôõng, söûa chöõa caùc coâng trình saün coù hoaëc laép ñaët caùc coâng trình môùi dieãn ra thöôøng xuyeân, gaây laõng phí vaø böùc xuùc trong xaõ hoäi. Moät soá tuyeán ñöôøng tuy ñaõ xaây döïng heä thoáng haøo, tuy nen kyõ thuaät nhöng khoâng ñoàng boä vaø do thieáu chæ daãn veà thieát keá, khoâng coù tieâu chuaån chung neân vieäc thieát keá chæ mang tính chaát caûm tính, daãn ñeán keát quaû laø heä thoáng haøo kyõ thuaät naøy coù hieäu quaû söû duïng raát thaáp vaø trong thöïc teá laø heä thoáng haøo kyõ thuaät naøy thöôøng xuyeân bò ngaäp buøn, nöôùc vaø gaàn nhö bò bieán thaønh keânh thoaùt nöôùc. Ví duï: ñöôøng Laïc Long Quaân thì chæ coù haøo kyõ thuaät ôû moät beân ñöôøng, ñöôøng SË 73 . 2015

Nguyeãn Phong Saéc, ñöôøng vaønh ñai 3, ñöôøng Nguyeãn Traõi cuõng ñaõ xaây döïng haøo kyõ thuaät ôû caû hai beân, nhöng do khoâng thieát keá maïng reõ nhaùnh xöông caù ñeå keùo daây ñeán caùc hoä thueâ bao neân khoâng thuaän tieän trong quaù trình khai thaùc, söû duïng. Do vaäy, maø tuy caùc haøo kyõ thuaät naøy môùi ñöôïc xaây döïng, nhöng caùc ñôn vò chuû quaûn khoâng muoán laép ñaët daây trong haøo vaø haøo kyõ thuaät bò bieán thaønh “coáng” chöùa ñaày buøn ñaát. Theo ñaùnh giaù cuûa caùc cô quan quaûn lí vaø baûn thaân caùc cô quan chuû quaûn caùc ñöôøng daây thì hieäu quaû söû duïng cuûa caùc haøo hieän nay laø raát thaáp, raát laõng phí.

Hình 3: Heä thoáng coáng beå doïc theo tuyeán ñöôøng Nguoàn: Taùc giaû; PGS.TS. Traàn Tuaán Hieäp

moät soá tuyeán, veà maët kích thöôùc thöïc teá coù theå thuoäc loaïi tuy nen kyõ thuaät, nhöng veà maët chöùc naêng thì laïi chæ thuoäc daïng haøo, khoâng ñuû kích thöôùc cho caùn boä kyõ thuaät vaøo laép ñaët daây.

2. Hieän traïng coâng taùc quaûn lyù

Haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò cuûa thaønh phoá Haø Noäi trong nhöõng naêm qua ñaõ ñöôïc ñaàu tö xaây döïng, nhöng chöa ñoàng boä, chöa töông xöùng vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Caùc maïng caùp, ñöôøng daây ñi noåi cuûa ñieän löïc, vieãn thoâng, truyeàn hình, internet… phaùt trieån maïnh nhöng chöa ñöôïc ñaàu tö ñoàng boä vôùi caùc coâng trình ngaàm haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò maø chuû yeáu treo noåi treân caùc coät gaây maát myõ quan ñoâ thò khoâng ñaûm baûo an toaøn trong quaûn lyù vaän haønh.

Hình 2: Thi coâng haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp baèng phöông phaùp choân tröïc tieáp - Nguoàn: Taùc giaû

Veà kích thöôùc haøo kyõ thuaät: moät soá döï aùn thí ñieåm xaây döïng tuy nen, haøo kyõ thuaät ôû moät soá tuyeán ñöôøng vaø khu ñoâ thò môùi ôû Haø Noäi trong maáy naêm gaàn ñaây cho thaáy söï thieáu ñoàng boä, khoâng thoáng nhaát veà tieâu chuaån. Ví duï: n Caùc tuy nen kyõ thuaät ngang ñöôøng treân caùc tuyeán ñöôøng Kim Maõ, Lieãu Giai vôùi kích thöôùc 3 x 3m hieän môùi chæ coù caùp ñieän löïc, böu ñieän; n Tuyeán ñöôøng Nguyeãn Chí Thanh coù 3 tuy nen caét ngang ñöôøng vôùi lích thöôùc 1.5 x 1.5m, chieàu daøi 3 x 63 m; n Tuyeán haøo kyõ thuaät hai beân treân ñöôøng Nguyeãn Traõi, kích thöôùc 1 x 1m daøi 2 x 4km, hieän môùi chæ coù 1 tuyeán caùp 24 KV ñi trong haøo kyõ thuaät daûi phía Baéc; n Tuyeán haøo kyõ thuaät treân ñöôøng Vaên Cao, kích thöôùc 1.5 x 1.5m, chieàu daøi 2 x 850m; n Tuyeán haøo kyõ thuaät treân ñöôøng Phaïm Huøng, kích thöôùc 2.5 x 2.0 m, chieàu daøi 2 x 5km hieän môùi chæ coù caùp ñieän löïc, thoâng tin; n Tuyeán haøo kyõ thuaät hai beân ñöôøng Leâ Ñöùc Thoï coù kích thöôùc 1.5 x 1.5m, chieàu daøi 2 x 3km, hieän môùi chæ coù caùp ñieän löïc, thoâng tin; n Ñöôøng Nguyeãn Vaên Huyeân coù 1 haøo baèng xaây gaïch naép ñan chaïy doïc theo heø voùi kích thöôùc 0.8 x 0.6m, chieàu daøi L=790m; n Ñöôøng Ñoàng Taâm-Traïi Gaêng coù 1 haøo caét ngang ñöôøng, kích thöôùc 1.2 x 1.5m, chieàu daøi 31m; n Ñöôøng Traàn Khaùt Traân coù 1 haøo kyõ thuaät caét ngang ñöôøng, kích thöôùc 2.0 x 1.5m, chieàu daøi L=50m; n Nuùt giao Voi Phuïc - Caàu Giaáy coù 1 haøo kyõ thuaät chaïy doïc heø ñöôøng, kích thöôùc 0.6 x 0.6m, chieàu daøi L=505m; n Tuyeán ñöôøng Ngoïc Khaùnh, Nghóa Ñoâ coù 1 haøo chaïy doïc theo heø, kích thöôùc 0.8 x 0.6 m, chieàu daøi L=1.58km. ÔÛ Haø Noäi noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung, vieäc haï ngaàm caùc tuyeán caùp chuû yeáu söû duïng heä thoáng coáng beå vaø haøo kyõ thuaät ñöôïc. Nhöng

SË 73 . 2015

Hieän taïi Thaønh phoá Haø Noäi chöa coù moät cô quan naøo ñöôïc giao traùch nhieäm chung veà quaûn lí vaø khai thaùc caùc coâng trình ngaàm. Ñoàng thôøi cuõng chöa coù cô cheá quaûn lí vaø cheá taøi xöû phaït, neân haàu heát caùc ñôn vò vieãn thoâng ñeàu treo caùp noåi treân caùc coät ñieän ñeå thi coâng nhanh, giaûm giaù thaønh. Veà tình hình thöïc hieän quaûn lyù caûi taïo, saép xeáp laïi ñöôøng daây, caùp ñi noåi treân ñòa baøn thaønh phoá Haø Noäi, ngaøy 07/6/2011 theo baùo caùo cuûa Sôû Thoâng tin vaø Truyeàn thoâng Haø Noäi, taïi moät soá tuyeán caùc tuû, hoäp vaø daây caùp thöøa sau khi ñaáu noái chuyeån sang heä thoáng ngaàm caùc ñôn vò khoâng thu hoài caùp maø vaãn ñeå laïi treân coät nhö tuyeán phoá Nguyeãn Traõi, Xuaân Thuûy, Giaûng Voõ - Laùng Haï.... Nhieàu beå caùp, hoá ga bò maát naép gaây maát an toaøn giao thoâng, ñieån hình laø tuyeán ñöôøng Phaïm Huøng - Phaïm Vaên Ñoàng, Nguyeãn Traõi, Hoaøng Quoác Vieät, Taân Mai...

Hình 4: Moät soá hình aûnh ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi phoá Taân Mai (Nguoàn: Internet)

Coâng taùc haï ngaàm coøn nhieàu baát caäp, chöa trieån khai ñoàng boä caùc döï aùn haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi chuû yeáu do caùc nguyeân nhaân sau: n Cô cheá quaûn lyù thieáu ñoàng boä; n Naêng löïc trieån khai cuûa moät soá nhaø thaàu coøn haïn cheá; n Coâng taùc giaùm saùt cuûa chuû ñaàu tö coøn chöa ñöôïc thöôøng xuyeân; n Trong qua trình thi coâng chöa tuaân thuû theo caùc quy ñònh, quy chuaån chuyeân ngaønh Böu chính - Vieãn thoâng; n Thaønh phoá giao cho ban quaûn lyù döï aùn khoâng coù chuyeân ngaønh veà

Quy h oπc h &

lónh vöïc vieãn thoâng laøm chuû ñaàu tö daãn ñeán tình traïng caùp thoâng tin, tuû hoäp caùp laép ñaët loän xoän, khoâng tuaân theo quy chuaån, tieâu chuaån vaø kyõ thuaät cuûa ngaønh; n Söï phoái hôïp giöõa caùc sôû, ngaønh vôùi caùc chuû ñaàu tö trong quaù trình thi coâng thieáu ñoàng boä; n Thaønh phoá chöa ban haønh cô cheá thu hoài voán ñaàu tö ñöôøng daây, caùp cuûa ñôn vò söû duïng coâng trình ngaàm haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò (tuynen, haøo, coáng…) n Do chöa coù quy hoaïch toång theå veà heä thoáng tuy nen, haøo kyõ thuaät neân vieäc haï ngaàm heä thoáng caùc ñöôøng daây caùp ñieän löïc, caùp quang, caùc ñöôøng daây thoâng tin, chieáu saùng... dieãn ra moät caùch töï phaùt, manh muùn, moãi ñoaïn ñöôøng laøm moät kieåu, khoâng coù tieâu chuaån chung, khoâng coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa cô quan quaûn lí vôùi caùc nhaø cung caáp dòch vuï, cuõng nhö giöõa caùc nhaø cung caáp dòch vuï vôùi nhau. Ñieàu ñoù phaûn aùnh coâng taùc laäp quy hoaïch, quaûn lí xaây döïng thieáu chaët cheõ vaø chöa ñoàng boä giöõa caùc cô quan quaûn lí chuyeân ngaønh vôùi nhau. Hieän taïi, caùc ngaønh coù coâng trình chöa coù keá hoaïch haï ngaàm hoaëc ñaõ coù nhöng thieáu kinh phí ñaàu tö. n Coâng taùc löu tröõ hoà sô coâng trình ñaõ laép ñaët coøn phaân taùn, khoâng ñaày ñuû, thieáu chính xaùc gaây khoù khaên raát lôùn cho coâng taùc thi coâng caûi taïo, söûa chöõa vaø khi thi coâng xaây döïng môùi caùc coâng trình coâng coäng khaùc. n Kinh phí haï ngaàm caùc tuyeán daây, caùp ñieän, thoâng tin... raát lôùn. Caùc ñôn vò quaûn lyù ñeàu gaëp khoù khaên veà taøi chính ñeå thöïc hieän haï ngaàm. Ñaëc bieät, heä thoáng daây cuûa ngaønh ñieän chieám tæ troïng lôùn. Hieän chöa coù cô cheá chính saùch phuø hôïp ñeå xaõ hoäi hoùa coâng taùc haï ngaàm, khuyeán khích caùc ñôn vò haï ngaàm vaø chöa coù cô cheá khuyeán khích khoái tö nhaân tham gia ñaàu tö haï ngaàm vaø quaûn lí khai thaùc caùc coâng trình haï ngaàm.

3. Kinh nghieäm haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi cuûa moät soá nöôùc

Söï phaùt trieån ñoâ thò vaø söï gia taêng nhu caàu söû duïng caùc cô sôû vaät chaát môùi ñaõ daãn ñeán söï gia taêng veà caùc keát caáu haï taàng ñoâ thò. Caùc keát caáu haï taàng ñoâ thò naøy thöôøng ñöôïc boá trí ngaàm ôû döôùi loøng ñaát, trong khi khoâng gian ngaàm laïi bò giôùi haïn bôûi chieàu roäng cuûa ñöôøng.

t ∏c gi ∂

Vieäc ñaët caùc heä thoáng löôùi kyõ thuaät coù chöùc naêng khaùc nhau (ñöôøng ñieän, nöôùc, caùp thoâng tin, caáp nhieät,...), duø coù taùch rieâng töøng loaïi, nhöng do söï tieáp xuùc tröïc tieáp caùc loaïi ñöôøng oáng vôùi ñaát seõ laøm giaûm thôøi gian phuïc vuï cuûa chuùng vaø gaây ra hieän töôïng ñaøo bôùi loøng ñöôøng, heø phoá trong quaù trình laép ñaët, söûa chöõa. Ñieàu naøy seõ laøm cho vieäc khai thaùc heä thoáng thieát bò kyõ thuaät naøy trôû neân toán keùm, laõng phí. Hieän nay, phöông phaùp tieân tieán nhaát laø ñaët chuùng vaøo chung trong moät haøo hoaëc tuy nen kyõ thuaät, trong ñoù ñaët caùc ñöôøng oáng caáp, thoaùt nöôùc coù aùp, ñöôøng oáng caáp ga khí ñoát, caùp ñieän löïc vaø thoâng tin. Vieäc ñöa chuùng vaøo chung trong moät haøo hoaëc tuy nen kyõ thuaät seõ keùo daøi thôøi gian phuïc vuï cuûa chuùng, taïo ra ñieàu kieän thuaän lôïi trong coâng taùc laép ñaët, khai thaùc vaø quaûn lí, ñoàng thôøi seõ laøm giaûm ñaùng keå caùc hieän töôïng ñaøo loøng ñöôøng, heø phoá, khoâng gaây trôû ngaïi cho caùc phöông tieän giao thoâng treân ñöôøng vaø ngöôøi ñi boä. Caùc tuy nen vaø haøo noùi treân thöôøng ñöôïc ñaët theo khu daân cö. Ñoä saâu cuûa chuùng thöôøng ñöôïc tính toaùn theo quy hoaïch maët baèng vaø maët ñöùng cuûa caû khu vöïc vaø thöôøng ñöôïc xem xeùt moät caùch toång theå vôùi caùc coâng trình ngaàm noùi chung. Veà caáu taïo, tuy nen coù theå coù nhieàu daïng, coù loaïi keát hôïp caû heä thoáng coáng thoaùt nöôùc sinh hoaït vaø nöôùc möa, cuøng vôùi heä thoáng caáp ga, khí ñoát vôùi heä thoáng ñöôøng oáng caáp nöôùc vaø caùp ñieän löïc, thoâng tin; coù loaïi taùch rieâng heä thoáng caùp ñieän löïc, thoâng tin vôùi heä thoáng caáp, thoaùt nöôùc vaø ga, khí ñoát. Trong tuy nen thöôøng phaûi boá trí thieát bò chieáu saùng, thoâng gioù vaø phaûi ñaûm baûo caùc heä thoáng ñieän, thoâng tin laøm vieäc bình thöôøng, khoâng bò nhieãu, cuõng nhö phaûi ñaûm baûo an toaøn chaùy noå. Ngoaøi ra, ôû nhieàu nöôùc tieân tieán nhö Nga, Anh, Haø Lan, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Singapo... ngöôøi ta khoâng nhöõng chæ keát hôïp heä thoáng daây vôùi heä thoáng ñöôøng oáng, maø hoï coøn keát hôïp giöõa tuy nen kyõ thuaät vôùi heä thoáng giao thoâng nhieàu taàng, taøu ñieän ngaàm, keânh daãn nöôùc,... vaø thöôøng ñöôïc goïi chung vôùi teân laø heä thoáng ngaàm ña naêng hoaëc toå hôïp coâng trình ngaàm.

Ngoaøi ra, vieäc duy tu baûo döôõng caùc tieän ích saün coù vaø vieäc laép ñaët caùc tieän nghi môùi thöôøng gaây xaùo troän ñeán caùc phöông tieän giao thoâng. Do vaäy ôû caùc nöôùc phaùt trieån, tuy nen kyõ thuaät ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå giaûi quyeát maâu thuaãn naøy. Tuy nhieân, do chi phí cho vieäc thi coâng laép ñaët caùc tuy nen kyõ thuaät laø raát toán keùm so vôùi caùc giaûi phaùp choân töï do truyeàn thoáng neân vieäc thi coâng laép ñaët tuy nen thöôøng gaëp nhieàu khoù khaên do caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch thöôøng quyeát ñònh döïa treân caùc tieâu chí veà kinh teá. Taïi Chaâu AÂu vaø moät soá nöôùc Chaâu AÙ phaùt trieån: Ñeå xaây döïng ñöôïc caùc tuy nen kyõ thuaät ñoâ thò ngöôøi ta thöôøng phaûi laäp caùc döï aùn nghieân cöùu coù tính toång theå vaø vieäc quyeát ñònh tuyeán tuy nen ñöôïc döïa treân moät soá nhoùm tieâu chí nhö: an toaøn, phaùt trieån beàn vöõng, hieäu quaû kinh teá, duy tu baûo döôõng, phaân tích ruûi ro, quy hoaïch vaø keá hoaïch xaây döïng cô sôû haï taàng ñoâ thò, ñaëc bieät laø maïng löôùi thoaùt nöôùc, vì chuùng coù aûnh höôûng raát nhieàu tôùi vieäc ñònh tuyeán. Do ñoù, maø vieäc coù tích hôïp maïng löôùi thoaùt nöôùc chung vôùi heä thoáng tuy nen kyõ thuaät hay khoâng laø moät vaán ñeà heát söùc quan troïng

Tuy nen ôû Ñaøi Loan

Ñöôøng haàm ôû Singapore

Taïi Nhaät Baûn: ÔÛ Nhaät Baûn chöông trình ngaàm hoùa noäi ñoâ ñöôïc thöïc hieän theo töøng giai ñoaïn. Naêm 1986 laø naêm khôûi ñaàu cho chöông trình ngaàm hoùa noäi ñoâ cuûa caùc ñoâ thò Nhaät. Coù 4 giai ñoaïn ngaàm hoùa noäi ñoâ laø: Giai ñoaïn 1986 – 1990, keá hoaïch ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy taäp trung chuû yeáu vaøo caùc Thaønh phoá lôùn coù nhu caàu cao veà ñieän. Giai ñoaïn ñaàu moãi tuyeán ñieän löïc hoaëc vieãn thoâng ñi trong moät oáng rieâng. Giai ñoaïn 1991 – 1994, keá hoaïch ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy môû roäng theâm ra caùc thaønh phoá khaùc vaø caùc khu tham quan du lòch. Xaây döïng tröôùc heä thoáng ngaàm taïi nhöõng nôi coù nhu caàu söû duïng ñieän SË 73 . 2015

Quy h oπc h &

cao. ÔÛ giai ñoaïn naøy vaãn söû duïng giaûi phaùp moãi tuyeán ñieän löïc hoaïc vieãn thoâng ñi trong 1 oáng rieâng. Giai ñoaïn 1995 – 1998, keá hoaïch ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy tieáp tuïc môû roäng ra caùc Thaønh phoá, caùc khu du lòch khaùc vaø nhöõng khu xaây döïng tröôùc, coù nhu caàu söû duïng ñieän cao. Phöông phaùp ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy laø söû duïng maùng ngaàm daãn ñieän moät caùch linh hoaït, goïi laø phöông phaùp maùng oáng daãn. ÔÛ giai ñoaïn naøy söû duïng phöông thöùc theá heä môùi. Söû duïng nhieàu tuyeán ñieän löïc hoaïc tuyeán vieãn thoâng ñi chung trong moät loaïi tuy nen. Giai ñoaïn 1999-2003 keá hoaïch ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy tieáp tuïc môû roäng tôùi nhöõng khu nhaø, khu trung taâm dòch vuï, thöông maïi... Phöông phaùp ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy laø söû duïng phöông phaùp maùng oáng daãn. Giaûi phaùp ngaàm hoùa cuûa giai ñoaïn naøy söû duïng phöông phaùp nhieàu tuyeán ñieán löïc hoaïc vieãn thoâng ñi chung trong moät loaïi oáng daãn. Nhö vaäy keá hoaïch ngaàm hoùa khu vöïc noäi ñoâ cuûa Nhaät Baûn ñi tröôùc Vieät Nam tôùi treân 20 naêm. Nhöõng baøi hoïc cuûa vieäc ngaàm hoùa khu vöïc noäi ñoâ cuûa Nhaät Baûn seõ laø nhöõng kinh nghieäm quyù baùu ñeå caùc ñoâ thò, caùc khu vöïc noäi thaønh, noäi thò ôû Vieät Nam tham khaûo vaø aùp duïng.

t ∏c gi ∂

trieån khai coøn thieáu ñoàng boä. n Moät soá ñôn vò thi coâng haï ngaàm chöa tuaân thuû toát bieän phaùp thi coâng, chöa thöïc hieän toát coâng taùc ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng vaø an toaøn giao thoâng. n Thaønh phoá chöa ban haønh cô cheá thu hoài voán ñaàu tö ñöôøng daây, caùp cuûa ñôn vò söû duïng coâng trình ngaàm haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò (tuynen, haøo, coáng, beå caùp,...) gaây khoù khaên cho caùc ñôn vò quaûn lyù cuõng nhö caùc doanh nghieäp ñaàu tö döï aùn theo phöông thöùc xaõ hoäi hoùa Treân cô sôû ñoù, taùc giaû ñeà xuaát vôùi Thaønh phoá Haø Noäi moät soá giaûi phaùp, ñeå coù theå löïa choïn nhaèm naâng cao hieäu quaû coâng taùc haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi trong thôøi gian tôùi nhö sau: n Döï baùo veà nhu caàu haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi trung taâm Haø Noäi. n Ñaåy nhanh tieán ñoä laäp quy hoaïch khoâng gian xaây döïng ngaàm Thaønh phoá. n Nghieân cöùu vaø ban haønh cô cheá, chính saùch thu huùt, khuyeán khích caùc thaønh phaàn tham gia ñaàu tö cho caùc döï aùn haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi treân ñòa baøn. n Nghieân cöùu vaø ban haønh cô cheá thu hoài voán ñaàu tö, ñöôøng daây, caùp cuûa ñôn vò söû duïng coâng trình ngaàm haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò duøng chung treân ñòa baøn Thaønh phoá. n Löïa choïn hình thöùc haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ñöôøng phoá cuûa Haø Noäi vaø caùc ñieàu kieän kinh teá, kyõ thuaät. n Nghieân cöùu, ban haønh caùc tieâu chuaån, yeâu caàu veà coâng ngheä, thieát keá, kieán truùc heä thoáng tuy nen kyõ thuaät cho ñöôøng ñoâ thò phuø hôïp vôùi ñaëc thuø vôùi Haø Noäi. n Ban haønh quy trình quaûn lyù vaø toå chöùc boä maùy quaûn lyù coâng taùc haï ngaàm ñöôøng daây, caùp ñi noåi.

* Prepared by MA. PhD Candidate. Le Tran Phong Official of Hanoi Department of Science and Technology Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Haø Noäi Email: letranphong@gmail.com * ÑT: 0904629669

4. Keát luaän

Thoâng qua nghieân cöùu toång quan tình hình coâng taùc quaûn lyù xaây döïng haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi, taùc giaû ruùt ra moät soá ñaùnh giaù veà coâng taùc quaûn lyù xaây döïng haï ngaàm caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi Haø Noäi noùi rieâng vaø Vieät Nam noùi chung nhö sau: n Vieäc trieån khai caùc döï aùn haï ngaàm, saép xeáp caùc ñöôøng daây, caùp ñi noåi ñoàng boä vôùi chænh trang haï taàng kyõ thuaät caùc tuyeán phoá laø coâng vieäc khoù khaên, phöùc taïp lieân quan ñeán nhieàu ñôn vò quaûn lyù, söû duïng neân vieäc trieån khai caùc döï aùn taïi moät soá quaän, huyeän, chuû ñaàu tö coøn chaäm, nhieàu luùng tuùng. n Naêng löïc cuûa moät soá nhaø thaàu haïn cheá daãn ñeán tieán ñoä thi coâng chaäm theo yeâu caàu cuûa Thaønh phoá; n Coâng taùc giaùm saùt cuûa chuû ñaàu tö chöa thöôøng xuyeân, lieân tuïc neân nhieàu döï aùn phaûi ñieàu chænh. n Trong quaù trình thi coâng haï ngaàm caùc ñöôøng daây thoâng tin ñôn vò thi coâng chöa tuaân thuû caùc quy ñònh kyõ thuaät chuyeân ngaønh Böu chính Vieãn thoâng daãn ñeán tình traïng caùc ñaàu caùp taïi caùc tuû, hoäp caùp loän xoän laøm maát myõ quan ñoâ thò. n Söï phoái hôïp giöõa caùc sôû, ngaønh vôùi caùc chuû ñaàu tö trong quaù trình

SË 73 . 2015

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Quoác hoäi nöôùc CHXHCN Vieät Nam (2012), Luaät Thuû ñoâ, Haø Noäi; 2. Chính phuû nöôùc CHXHCN Vieät Nam (2011), Quyeát ñònh soá 1259/QÑ-TTg, ngaøy 26/7/2011, pheâ duyeät Quy hoaïch chung xaây döïng Thuû ñoâ ñeán naêm 2030 vaø taàm nhìn 2050, Haø Noäi. 3. Nguyeãn Hoàng Tieán (2011), Quy hoaïch xaây döïng coâng trình ngaàm ñoâ thò, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, Haø Noäi. 4. Chính phuû nöôùc CHXHCN Vieät Nam (2012), Nghò ñònh chính phuû soá 72/2012/ NÑ-CP, ngaøy 24/9/2012, veà quaûn lyù vaø söû duïng chung coâng trình haï taàng kyõ thuaät, Haø Noäi. 5. Chính phuû nöôùc CHXHCN Vieät Nam (2010), Nghò ñònh chính phuû soá 39/2010/ NÑ-CP, ngaøy 07/4/2010, veà quaûn lyù khoâng gian xaây döïng ngaàm ñoâ thò, Haø Noäi. 6. Baùo caùo soá 431/BC-STTTT, ngaøy 07/6/2011, tình hình thöïc hieän Quyeát ñònh soá 56/QÑ-UBND veà quaûn lyù xaây döïng coâng trình ngaàm ñoâ thò vaø caûi taïo, saép xeáp laïi ñöôøng daây, caùp ñi noåi taïi thaønh phoá Haø Noäi. 7. Löu Ñöùc Haûi (2012), Ñoâ thò ngaàm vaø khoâng gian ngaàm ñoâ thò, Nhaø xuaát baûn xaây döïng, Haø Noäi. 8. Hoäi thaûo veà ngaàm hoùa löôùi ñieän (2012), Taäp ñoaøn Ñieän löïc Vieät Nam, TP. HCM. 9. ThS. Ñinh Ngoïc Sang – Baøi hoïc kinh nghieäm trong vieäc ngaàm hoùa ñieän vaø thoâng tin treân ñöôøng Traàn Höng Ñaïo (TP.HCM) – Hoäi thaûo veà ngaàm hoùa löôùi ñieän.

SË 73 . 2015

Giaù: 35.000ñ