Travelpro - juli/augustus 2023

Dames in discussie

Jonas van Dorp en Erik van der Waard over hun liefde voor GAE

Met Avila Reizen

naar Belize

Mr. Jamaica

voor de 50e keer

naar reggae island

RMC TRANSAVIA MEET UP

dinsdag 19 september

Locatie: Hoofdkantoor Transavia

Piet Guilonardweg 15, Gebouw TransPort Schiphol

Meld

LET'S GET READY TO RUMBLE!!!

Laten we de zomer van 2023 maar snel vergeten. Of juist niet? Juist stilstaan en leren van wat er is gebeurd, want wat dat betreft was het absoluut geen komkommertijd. Anderzijds staat er ook alweer ontzettend veel op het programma voor de komende weken/maanden.

Ik weet nog dat ik jaren geleden een reismanager van een grote touroperator (met focus op de Middellandse Zee in de zomer) vroeg of hij verwachtte meer Noord[1]Europese landen aan te gaan bieden in de zomer, vanwege de enorme hitte in het zuiden. Nee, daar zou de Nederlandse reiziger niet op zitten te wachten was zijn reactie.

Maar welke bestemmingen zijn nog veilig in onze zomervakantie? Met de dagelijkse beelden van overstromingen en bosbranden denkt de consument waarschijnlijk nergens meer veilig te zijn. Goed dat tourist boards en touroperators reizen organiseren naar getroffen gebieden om te laten zien hoe het er is nadat er een natuurramp heeft plaatsgevonden. De enorme pech hebben dat je door een natuurramp halsoverkop je vakantieverblijf moet verlaten (of minder erg; je vakantie verregent of verdampt), je leek er deze zomer bijna nergens aan te ontkomen.

De reisbranche heeft zich, zover ik heb meegekregen en de paar Omroep MAXgevalletjes, weer van zijn beste kant laten zien. Wat te denken van de hulp die is geboden aan al die reizigers die op Rhodos in de problemen kwamen. Benieuwd trouwens hoeveel mensen er gebruik gaan maken van de gratis vakanties die zijn beloofd voor getroffen reizigers. Ken jij iemand die dat heeft gedaan? Of gaat doen?

Bij ons op kantoor zijn we volop bezig met de voorbereidingen van TravDay. Alweer de vijfde editie die plaatsvindt op 25 september in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Er hebben zich al veel reisprofessionals ingeschreven and we are still counting. Daarnaast zit ook de Top 50 er weer aan te komen. We krijgen vaak de vraag waarom bepaalde partijen er niet in staan, maar een belletje of mailtje en het wordt opgepakt. Ik ben benieuwd of de lijst er dit jaar anders uitziet dan de afgelopen keer.

Ook andere partijen organiseren weer van alles de komende weken en in de tussentijd lopen de boekingen door. Ik denk dat veel Nederlanders de herfst- of wintervakantie zullen aangrijpen om de afgelopen zomervakantie goed te maken. Middenin de winter lekker een weekje zon pakken? Daarover lees je ook in deze editie overigens meer.

Let's Get Ready To Rumble!!! Heel veel werkplezier in onze mooie sector!

Arjen Lutgendorff

Arjen Lutgendorff Hoofdredacteur arjen@travelpro.nl

14. WILDLIFE IN AFRIKA Ultieme natuurervaringen

24. DAMES IN DISCUSSIE

34. TRAVELSPIRIT kijkt met vertrouwen naar de toekomst

COLOFON

Tom van Apeldoorn - Uitgever

T.J. van Apeldoorn - Commercieel Directeur

Arjen Lutgendorff - Hoofdredacteur

Sharon Evers - Eindredacteur

Dylan Cinjee - Redacteur

Rahanna van Stapele – Redacteur

Theo de Reus - Redacteur

Tijn Kramer - Redacteur

Judith Wetselaar - (Web)redacteur

Jan Peeters - Redacteur

Bart Matthijs - Redacteur

Pieter Weymans - Redacteur

Dennis de Groot - Sales Manager

Dennis Ebbers - Sales Manager

Danielle van Ewijk – Event Manager

Iris Bax - Project Manager Events

Tina Bakker - Sales Support

Iris Beenen - Graphic Design

Kantooradres:

Arendstraat 33A, 1223 RE Hilversum

Tel: +31(0)35-2005481

E-mail: redactie@travelpro.nl

Internet: www.travelpro.nl

Verantwoording: Travelpro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

Dit magazine is als volgt verspreid:

Oplage: 6.218

Digitaal via issuu.com

Nieuwsbrief: 7.400+ abonnees

Social media: 12.500+ volgers

Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland

Postbus 20, 1910 AA Uitgeest

Tel. +31(0)251-25 79 24

Fax +31(0)251-31 04 05

Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Prijswijzigingen voorbehouden.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij ons wordt opgezegd. Dit kan uitsluitend per mail: info@travelpro.nl

Kijk voor actuele tarieven op travelpro.nl/abonneren.

Vragen? redactie@travelpro.nl

Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Travelpro.

70. WINTERSPORT What’s new?

38. TECHNOLOGY IN TRAVEL De toekomst is nu

44. NEXT LEVEL Disney-show

50. BYE BYE WINTERBLUES DE ‘EEN-KEER-WAT-ANDERS’WINTERZONBESTEMMINGEN

64. AIR BELGIUM CEO over 'Belgitude'

76. MISTER JAMAICA “Ik ben een geluksvogel”

Jonas van Dorp (manager commercie en communicatie Groningen Airport Eelde) en Erik van der Waard (eigenaar Internoord Travel Group BV) kennen elkaar al jaren en delen de liefde voor de noordelijke luchthaven. Niet voor niets wordt er dan ook op de luchthaven afgesproken voor een gesprek waarin beide heren elkaar ‘het hemd van het lijf vragen’.

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

“WE GO A LONG WAY BACK”

Jonas: "Hoe ben jij in de reiswereld terechtgekomen?"

Erik: “Via mijn ouders die in de jaren ‘60 werden gevraagd door Henk Kramer om een Internoordreisbureau te runnen in Leeuwarden. Hij had op dat moment al een reisbureau in Groningen waar mijn moeder hielp. Toen hij mijn ouders vroeg, heeft mijn vader zijn baan laten vallen. Die wist bij wijze van spreken niet eens wat een vliegtuig was. Mijn ouders hebben in Leeuwarden altijd de scepter gezwaaid en zodoende heeft hij het ze ook gegund dat mijn ouders de BV overnamen. Haskia en Getie Kramer hebben destijds de winkel in Groningen overgenomen en mijn ouders die in Leeuwarden. Destijds was er geen internet of iets dergelijks, dus toen hebben we die naam gelaten zoals het is.”

Erik: "Hoe lang zit jij hier al?"

Jonas: "Al 21 jaar, in diverse rollen. Het is een leuk bedrijf om voor te werken, met veel uitdagingen. En als je in het noorden wil blijven wonen, omdat je gezin er geworteld is én in de luchtvaart wil werken, dan is Groningen Airport Eelde een supermooie organisatie."

Erik: "Wat doe jij hier precies op de luchthaven?"

Jonas: "We zijn een kleine organisatie, dus we hebben - ook in het MT - meerdere petten op. Zo ben ik verantwoordelijk voor duurzaamheid, business development route-ontwikkeling, marketing, communicatie en sales."

Erik: "Ik dacht dat je het wat rustiger aan ging doen?"

Jonas: "Ja, haha, dat is niet gelukt. Maar wat we momenteel doen geeft me veel energie."

Erik: "Er wordt veel gemeld over overlast bij luchthavens. Hoeveel klachten krijgen jullie per jaar op Eelde?"

Jonas: "We kregen 1.516 meldingen binnen, waarvan twee derde door acht mensen. In 2018 waren het drie mensen die twee derde van de klachten veroorzaakten. Het gaat met name om het lesverkeer, niet om grote luchtvaartmaatschappijen."

Erik: "De media pretenderen vaak dat er extreem veel klachten zijn, maar dat zijn in werkelijkheid een paar mensen."

Jonas: "Inderdaad, het zijn extreem weinig mensen die echt veel klagen. We gaan altijd in gesprek en proberen, zo veel mogelijk, mét de veroorzakers van de klachten, de problemen op te lossen. Wat vaak ook lukt."

Erik: "Wordt er rekening gehouden met nieuwbouw dicht bij de luchthaven?"

Jonas: "Er zijn geen concrete nieuwbouwplannen voor woonwijken hier in de omgeving. Mensen die nieuw bouwen, moeten zich bewust zijn van de aanwezigheid van de luchthaven."

Erik: "Dat is belangrijk. Soms klagen mensen, terwijl ze bewust dicht bij een luchthaven zijn gaan wonen."

Jonas: "Uit onderzoek blijkt dat 80% van de noorderlingen positief is over de luchthaven, vooral de mensen die in de buurt wonen. Zij hebben er ook profijt van in de vorm van werkgelegenheid of als vertrekluchthaven."

Erik: "Er zijn genoeg slots hier, toch?"

Jonas: "We kunnen nog flink groeien, maar groei wordt beperkt door bijvoorbeeld onze openingstijden. We willen graag iets ruimere openingstijden om de infrastructuur optimaal te benutten."

Erik: "Dat groeien gebeurt niet, omdat de lokale overheid het niet tegenhoudt, maar de landelijke overheid."

Jonas: "We zijn constructief in gesprek met het ministerie over verruiming van de openingstijden. Dit biedt voor ons kansen en zou een ontlasting voor Schiphol kunnen zijn."

Erik: “Je kunt vanaf hier ook zo de Duitse grens over. Als je over het Duitse grondgebied vliegt, dan hebben we ook geen uitstoot in Nederland.”

Jonas: “Als wij in Nederland alle vliegpassagiers de grens over jagen, dan verplaatsen we onze uitstoot naar Duitsland. Maar is dat wat je wil? Is dat netjes? We zorgen dan ook nog eens voor extra onnodige autokilometers….”

Erik: “Volgens mij is dat niet netjes en voor je complete werkgelegenheid niet goed. Ik ben niet helemaal ingelezen, maar onlangs hoorde ik ook dat een van de redenen voor problemen met het grondpersoneel is dat ze in Duitsland meer betalen. Of die mensen nu anderhalf uur naar Schiphol of tweeënhalf uur naar Düsseldorf rijden. Daar in Duitsland staan ze kennelijk met open armen op hen te wachten. Ik weet niet of het inhoudelijk correct is, maar ik hoorde ergens dat dat een probleem is.”

Jonas: “Hoewel wij dit niet hebben ondervonden, speelt sowieso het probleem dat personeel naar andere sectoren vertrekt waar ze beter betaald krijgen. Dat hebben we natuurlijk in Nederland tijdens corona gezien, mensen die bij de GGD's gingen werken. Je moet wel aantrekkelijk blijven als werkgever.”

Erik: “Ik denk dat we als sector ook een beetje moeten ophouden met Calimero te spelen. Volgens mij is de

tijd voorbij dat iedereen onder de CAO-regeling wordt betaald.”

Jonas: “Er is gewoon veel concurrentie. Het is een krappe arbeidsmarkt.”

Erik: “Het is een beetje hetzelfde als dat iedereen maar blijft roepen dat bij een reisbureau tasjes worden weggegeven. 99% van reisbureaus heeft geen brochures meer in de winkel. Er zijn trouwens ook niet zo veel reisbureaus meer.”

Jonas: “Wij hebben trouwens geen enkel probleem met het aantrekken van personeel. Dit wordt genoemd als een landelijk probleem, maar wij hebben onlangs nog vier nieuwe brandweermensen aangenomen. We kregen een heleboel sollicitanten waarvan er twintig geschikt waren. Ook als het gaat om handlingpersoneel. We hebben een hele sterke vaste ploeg, maar ook een flexibele schil. En daar komen alleen maar mensen bij. Mensen vinden het echt leuk om in de luchtvaart te werken. Het is ook minder zwaar. Je handelt op onze luchthaven één machine af in twee tot drie uur. Op Schiphol moet je in een shift veel meer toestellen achter elkaar afhandelen.”

Jonas: "Hoe zit het bij jou met het vinden van personeel?"

Erik: "We hebben nieuwe winkels geopend en hebben het geluk dat mensen graag in die winkels willen werken. We hebben ook hulp gekregen van een headhunter om geschikte mensen te vinden."

Jonas: "Mooi dat jullie zo’n partij hebben gevonden."

Erik: "Het is vergelijkbaar met het boeken van een reis, soms is het beter om hulp in te schakelen. We hebben nu een redelijke bezetting."

Jonas: "Maken er meer mensen gebruik van het reisbureau sinds corona?”

Erik: “We gaan een bijzonder jaar tegemoet. Onze winkels lopen goed, omdat er nauwelijks nog andere reisbureaus zijn.”

Jonas: “Er zijn veel traditionele reisbureaugangers die graag vanaf Eelde willen vliegen. Die gaan naar het reisbureau met de vraag: “Waar kan ik heen vanaf Eelde?”

Jonas: “Reist men vanuit Friesland liever naar Schiphol of Eelde?”

Erik: “Veel mensen vragen naar de mogelijkheden vanaf Eelde. De reis vanuit Eelde is sneller en soepeler, wat aantrekkelijk is voor mensen die vaker hebben gevlogen.”

Ik wilde van de ‘hijheeft-alles-van-papagekregen’-rol af

Jonas: “We zien ook meer reizigers van buiten onze traditionele afzetgebieden naar Eelde komen, omdat het hier efficiënter en sneller gaat. Vorig jaar was dat 8% in plaats van de 4% het jaar ervoor."

Erik: "Gaan jullie meer inzetten op lijndienstvluchten?"

Jonas: "We waren voor corona al bezig met enkele lijndiensten, zoals naar Londen, München en Kopenhagen. We willen die routes herstellen en werken daar hard aan, samen met (potentiële) partners. We kijken daarnaast bijvoorbeeld naar partijen als Transavia, omdat hun bestemmingen goed passen bij ons publiek."

Erik: "Rendabel een luchthaven of airline runnen is voor vrijwel iedere luchthaven en airline in de wereld een behoorlijke opgave, heb ik me eens laten vertellen. Je zou als overheid dus ook moeten bekijken wat dit voor de rest van je catchment area doet, zoals het creëren van arbeidsplaatsen en het vestigen van krachtige multinationals in de omgeving van een luchthaven in de regio. Partijen zoals TUI en Corendon die hiermee, met veel risico gepaard, hun nek uitsteken

zouden op meer medewerking moeten kunnen rekenen. Helaas leggen lokale media vaak met veel kracht extra nadruk op de negatieve aspecten van luchthavens."

Jonas: "We hebben goede ervaringen met bedrijven als Transavia, Corendon en TUI. We praten met verschillende carriers om het aanbod uit te breiden."

Links op de foto de moeder van Erik van der Waard, mevrouw Hunderman namens Internoord op Eelde in 1962.

Erik wijst op een foto van de eerste vlucht naar Mallorca vanaf Groningen Airport Eelde. Erik: “Voor die vlucht had Internoord al de eerste stoelen geboekt via mijn ‘oom’ Henk Kramer, waar mijn moeder in dienst was.”

Erik: "Verwacht je dat er meer vraag komt naar nieuwe bestemmingen vanaf Eelde?"

Jonas: "Ja, dat verwacht ik zeker. Sterker nog; de vraag is veel groter dan het aanbod. Maar we merken duidelijk dat de vraag aantrekt. De bezetting is ook hoog. Lelystad Airport was oorspronkelijk deels bedoeld voor deze regio, maar het is nog erg onduidelijk wanneer het opengaat voor groot commercieel verkeer. Er zijn veel politieke en logistieke uitdagingen. Maar dus ook veel kansen voor Groningen Airport Eelde om te groeien."

Erik: "Is er contact over wanneer Lelystad opengaat?"

Jonas: “Nee, dat weet niemand. Het is een enorm politiek dossier. Je zit met luchtruimbeheersing, aanvliegroutes, vergunningen et cetera. Met de BBB aan het roer wordt het al helemaal een moeilijke, want die zijn niet voor opening van Lelystad. De BBB is overigens hier en op Maastricht pro-luchthaven. Als ik kijk naar het verkiezingsprogramma van de BBB in Drenthe; dat is gewoon onze strategie, met name over duurzame luchtvaart. Dus zij hebben ons helemaal omarmd.”

Erik: “Die zijn redelijk realistisch. Die zullen ook denken, het ligt daar al allemaal klaar.

Jonas: “Het gros van de mensen heeft geen last van de luchthaven en wil juist dat het groeit. We hebben de politiek nu mee. We verwachten dat er inderdaad een

spill-over komt. Nu blijft elke airline zitten waar hij zit. Elke airline houdt zijn slots vast. Want niemand weet waar het heen gaat. En het woord krimp horen we echt elke dag. Dus wat doe je dan? Je houdt vast wat je hebt en je probeert er nog wat bij te sprokkelen. Dus iedereen is bezig haar positie vast te houden op Amsterdam, Eindhoven en Rotterdam. Want dat is je basis en je uitgangspositie. Ik vermoed dat de echte pure leisureoperators wel naar andere luchthavens kijken. Naar Brussel, dat zie je nu al, naar Airport Weeze, dat zie je bijvoorbeeld Sunweb doen. Maar dat worden op termijn ook Groningen en Maastricht. Dat kan bijna niet anders en we zien nu al groei. Want we moeten ook niet willen dat we al die passagiers de grens over duwen, allemaal met de auto. Ik vermoed dat het overal een beetje verdeeld wordt.”

Erik: “Ik heb af en toe het idee dat de consument een beetje klaar is met alle regeltjes en alle dingen. Dingen over CO2 durf je bijna niet meer hardop te zeggen. Maar ik kan me niet herinneren dat ik ooit een klant heb gehad die zei: “We willen naar Gran Canaria, maar we willen wel op de meest CO2-vriendelijke manier vliegen”. Mensen die bij ons komen om op reis te gaan, dat zijn niet per definitie de allergrootste natuurstrijders. Maar ook politiek gezien. Met de toeslagen van de milieuheffingen merken wij dat mensen er niet zo veel problemen mee hebben. Als het bijdraagt aan een betere aanpak van de uitstoot, dan is dat uitstekend. Maar als je ziet wat ze met het geld doen, dan denk ik: maak met dat geld dan ook de luchtvaartsector beter. Maar het gaat gewoon de holle put in en het verdwijnt zelfs naar allerlei initiatieven buiten Nederland.”

Jonas: "Wij merken nu alleen maar groei en een sterke vraag. Merk je dat ook aan de balie, dat mensen andere bestemmingen willen dan wat hier wordt aangeboden?"

Erik: "We hebben klanten die graag vanaf Eelde willen vliegen en de bestemming minder belangrijk vinden. En er zijn klanten die zeggen dat ze niet meer vanaf Eelde willen vliegen, omdat ze alle aangeboden bestemmingen al hebben gezien. Maar we zien ook een sterke groei in boekingen vanaf Eelde via onze website."

Jonas: "We denken dat er meer markt is voor bestemmingen als Tenerife of Lanzarote. We hebben die bestemmingen ook al eerder gehad."

Erik: "Ibiza, Mallorca en Corfu waren ook populair. We praten hierover met touroperators."

Jonas: "We verwachten dat de markt in beweging komt. Er is een gebrek aan capaciteit in vliegtuigen, mensen en slots. Als die beperkingen worden verminderd, kunnen we meer bestemmingen aantrekken. We zijn hiervoor constant in gesprek met reisorganisaties en luchtvaartmaatschappijen."

Erik: "Er moeten bestemmingen worden toegevoegd die zowel aantrekkelijk zijn voor leisure- als zakelijke reizigers, zoals Valencia of Barcelona."

Jonas: "Eens. Een bestemming als Barcelona was eerder al populair vanaf Eelde. We verwachten dat er in de nabije toekomst weer nieuwe en soortgelijke bestemmingen zullen worden aangevlogen vanaf hier."

Jonas: "Wat kunnen we als luchthaven nog meer doen om de verkoop via retailers te stimuleren, afgezien van het aanbod?"

Erik: "Wij zijn vrij actief in het stimuleren van de verkoop. Mijn oom Henk Kramer was een pionier hierin en nam al initiatieven voor buitenlandse reizen toen er nog maar weinig vliegtuigen waren. We investeren veel tijd, geld en energie in marketing. Eelde is populair bij consumenten en dat is positief. Maar ik denk dat er nog ruimte is voor een goed functionerend retailcollectief dat gezamenlijk investeert in een campagne."

Erik: "Hoe is het op Eelde gegaan tijdens de coronapandemie? Hoe zag de toekomst van de luchthaven eruit?"

Jonas: "Het was even rustig, maar niet lang. De KLM Flight Academy begon alweer snel te vliegen en bracht veel reuring. Zij voeren jaarlijks tienduizenden vluchten uit, ook in coronatijd. We hebben daarnaast een rol mogen spelen door een kwart van de KLMvloot hier te stallen, die steeds werd gerouleerd. Daarnaast hebben we andere activiteiten, zoals traumahelikopters en donorvluchten van het transplantatiecentrum van het UMCG. Cirrus, een vliegtuigdealer, is hier ook gevestigd. Eelde is meer dan een vakantieluchthaven."

Erik: "Zijn er plannen voor verdere uitbreiding, zoals een winkelcentrum, meer bussen naar Groningen, of treinen?"

Jonas: "Bereikbaarheid is essentieel voor luchthavens. Op dit moment is Schiphol de enige luchthaven in Nederland die per trein bereikbaar is. De rest is afhankelijk van bussen. Wij pushen op optimalisatie van de huidige busverbinding.”

Erik: "Zal er ooit een treinverbinding komen naar de luchthaven?"

Jonas: "Ik denk het niet. We zijn altijd wat jaloers op Bremen, dat een lightrailverbinding heeft. Maar het duurt decennia voordat er in Nederland een infrastructuur, zoals spoorwegen, wordt aangelegd. Er zijn plannen voor een Lelylijn, en het zou logisch zijn als het station hier komt in plaats van in een stadscentrum. Je ziet dat er steeds meer treinverbindingen buiten de steden ontstaan, vergelijkbaar met de TGV.”

Erik: “Met welke andere toekomstgerichte zaken zijn jullie op de luchthaven bezig?”

Jonas: “Wat betreft de toekomst van de luchthaven over tien jaar: we zijn bezig met het ontwikkelen van een groot bedrijventerrein, Businesspark Bravo. We hebben vijftien hectare grond beschikbaar na de conversie van onze tweede baan naar een taxibaan. Er is veel belangstelling van zowel lokale als externe bedrijven. Daarnaast komt er een business jet center en zullen we meer zonnepanelen en een waterstof infrastructuur installeren. (Waterstof)Elektrisch vliegen gaat ook

nieuwe mogelijkheden bieden, vooral voor zakelijke verbindingen tussen regio's. We willen (waterstof) elektrisch vliegen accommoderen en verwachten dat het leidt tot een nieuwe markt, een nieuwe modaliteit zelfs."

Erik: "Wat zijn de mogelijkheden voor intercontinentale vluchten vanaf Eelde?"

Jonas: "Het is prima mogelijk, we hebben een 2.500 meter baan. New York is zo’n beetje de limiet in termen van afstand, niet zozeer het type vliegtuig. Er is potentie voor vluchten naar bestemmingen, zoals Dubai, New York en Egypte. Maar de marktvraag is vooral rondom Europese bestemmingen, zoals die op het Spaans vasteland. Het is opvallend dat er zo veel vluchten naar bijvoorbeeld Barcelona gaan vanaf Schiphol. Als we 10% van de passagiers die nu naar Schiphol gaat hier

V.l.n.r. Jonas van Dorp, Bina Smit, Erik van der Waard en Akke Bijleveld

in hun eigen regio kunnen accommoderen - in het noorden van Nederland woont iets meer dan 10% van de Nederlandse bevolking -, zou dat al een grote groei betekenen.”

Erik: "Ik begrijp dat het gemakkelijker is om kritiek te leveren vanuit de oppositie, maar wat er op Schiphol gebeurt is onbegrijpelijk, evenals dat we als reisretail zo veel extra werk moeten doen zonder compensatie. Het is ook opmerkelijk dat Schiphol al in januari en februari weet hoeveel klanten het heeft, terwijl het jaar op jaar problemen heeft. Ik bewonder de flexibiliteit van onze sector en de medewerkers die dag in dag uit problemen oplossen. Er is veel werk en er liggen veel uitdagingen, vooral voor de medewerkers in de branche."

Jonas: “Er zit wel heel veel enthousiasme bij jouw mensen en bij de retail in zijn algemeen. En zijn eeuwige can-do-mentaliteit. We gaan het gewoon regelen.”

Erik: “Je moet ook zelf een beetje zorgen dat het leuk blijft om in de reissector te werken. Wij hebben dit jaar

een overdosis aan studiereizen gedaan. Toevallig heb ik net iemand aangenomen die ook uit de branche was verdwenen. Echt een topverkoopster. Die was gewoon weg en is op een notariskantoor gaan werken waar ze toch ook qua arbeidsvoorwaarden prima op haar plek zat. Maar ze heeft toch na zo’n drie jaar contact gezocht. Ze miste de reissector, het blij maken van mensen, want dat doe je eigenlijk. En daar hoop ik een beetje op, dat al die mensen die nu zijn verdwenen, uiteindelijk wel weer eens denken: ‘Ja, het is toch wel erg leuk’. En dat heeft er ook mee te maken dat we een beetje rust moeten creëren op de markt.”

Jonas: “Voor ons zijn dat soort mensen ook goud. Dat zijn onze ambassadeurs. Die verkopen Eelde fluitend. Je ziet het op de presentatieavonden, die worden overspoeld door enthousiaste reisagenten. We hebben onlangs een presentatieavond gehouden voor touroperators. Er waren 120 reisagenten. We krijgen dan te horen dat er door anderen nooit wat wordt georganiseerd in het noorden, maar dat doen wij wel. Overigens is de Pasra hier ook elk jaar. ”

Erik: “Je ziet het ook met beurzen. Die hebben we hier in het noorden de laatste tijd niet meer. We zijn er overigens nog wel over na aan het denken of we daar nog iets mee kunnen doen. Van collega’s hoor ik dat er in het noorden een veel gerichter publiek komt, geen gadget-graaiers.”

Jonas: “In het noorden zitten enkele reisretailers met liefde voor Groningen. Hoe zie jij de toekomst wanneer jij en andere van die bekende reisretailers stoppen? Blijven er retailers met liefde voor Eelde?”

Erik: “Voorheen moest je het van je winkeltje hebben, maar tegenwoordig zijn we ook online actief. Je hoeft tegenwoordig niet meer fysiek aanwezig te zijn in de provincie waar de luchthaven ligt. Maar over de toekomst van reisretailers met liefde voor Eelde gesproken; ik weet dat Gerda Klooster (Klooster Reizen, red.) intelligente kinderen heeft en ik heb twee intelligente kinderen. Maar ik zeg altijd, als ze slim zijn gaan ze een vak leren. Maar het zou kunnen zijn dat er een voortbestaan is. Als je hard wil werken en niet je salaris per uur gaat berekenen, dan zit er best wel een goede boterham in. Het is op zich wel een zorg, maar de consument zal in ieder geval altijd blijven vliegen. Er zal ook altijd een afzetkanaal moeten zijn om dat aan de man te brengen. Ze roepen al 50 jaar dat reisbureaus alleen maar tasjes weggeven en geen toegevoegde waarde hebben, maar binnen DTA (Dutch Travel Alliance, red.) doet iedereen het beter dan ooit. In dat kader is er zeker een toekomst. Over liefde voor Eelde gesproken. Gedurende de jaren is er altijd een aantal mensen geweest die heel nauw betrokken zijn geweest bij Eelde. Klooster, die heeft ook een Gronings bloed, mijn ouders, Henk en Annie Kramer, Haskia en Getie Kramer hebben veel inspanning geleverd in de luchthaven, maar ook Hans Mosselman bijvoorbeeld is iemand die de luchthaven altijd heeft ondersteund met Sudtours.”

Jonas: “Ik had hem onlangs nog op de app. Hij is nog

steeds zeer betrokken. Hij is hier ook commissaris geweest.”

Erik: “Hans heeft veel goed werk gedaan. Hij was ook een echte ondernemer, en nam ook veel lef. Hij was een van de eersten die hier een eigen vlucht inkocht en heeft weggezet. Toen ik net begon, wilde ik van de ‘hijheeft-alles-van-papa-gekregen’-rol af. Volgens mij was het in 2003 en ik wilde de zaak overnemen, maar toen gebeurde er een aantal dingen. Iets met de Golfoorlog of een gekke kippenziekte, ik weet het niet meer. Mijn vader is een slimmerd. Wacht je nog een jaartje, zei hij? Daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor. Toen heb ik samen met Hans Mosselman een Internoordwhite label Eelde gemaakt met het Sudtours-product. Achteraf gezien best vooruitstrevend en een van de dingen waardoor we Reisbureau van het Jaar werden. Ik heb van Hans altijd veel ondersteuning gehad.”

Jonas: “Op Eelde heeft Hans destijds ook DutchBird ingezet. Die vloog toen een mooi programma, voor Sudtours en andere touroperators. Ik zie die 757’s nog voor me.”

alle safety en security, alle mensen van Securitas die hier rondlopen, de Koninklijke Marechaussee, et cetera. Je moet constant weer investeren in nieuw en geavanceerd materiaal. Met name die spy-poortjes en dergelijke. Eén zo'n ding kost ook snel twee ton. En dan hebben we het nog niet over de kosten van het asfalt dat je moet onderhouden. Een luchthaven als deze kost gewoon altijd geld. Schiphol maakt ook geen winst op het vlieggebeuren. Schiphol verdient aan real estate, aan de winkeltjes, aan het parkeren, etcetera. Als dat er niet is, dan kost het heel veel geld. Een luchthaven maakt meestal eigenlijk per definitie alleen maar verlies op de luchtvaartgebonden activiteiten.”

Erik: “Hoe lang zijn de huidige aandeelhouders nog bereid om dat geld bij te passen?”

Jonas: “Daar zijn ze nu over met elkaar weer in conclaaf. Elke vier jaar doen ze dat. En dat is wel het vervelende van afhankelijk zijn van politieke aandeelhouders. Dat de wind iedere keer uit een andere richting waait. Maar dat gaat al 90 jaar zo, dit is essentiële infrastructuur, dus dat komt echt wel goed.”

Erik: “Dat zeiden we over Zwarte Piet ook 200 jaar lang, maar als je er niks aan doet, gaat het mis.”

Jonas: “Je moet het zien als essentiële infrastructuur en infrastructuur jaagt de economie aan. Dat is gewoon banen en vestigingsklimaat. Een bedrijf als Shine Medical, dat in Veendam is gekomen. Die was er niet gekomen als er geen luchthaven was geweest. Google, hetzelfde verhaal. Er zijn heel veel bedrijven die dat aan moeten kunnen vinken in een zogenaamde bidbook. Als dat niet zo is, dan komen ze gewoon niet.”

Jonas: “Waarom doe je zo graag zaken met Eelde?”

Erik: “Ondanks dat ik een vrij uitgesproken mening heb en af en toe weleens overkom als een olifant in een porseleinkast, heb ik maar een klein hartje. Ik vind het erg fijn om op een leuke manier zaken te doen. Soms zet je enorme omzetgetallen weg bij partijen en dan hoor je nog elke keer dat er dingen niet goed zijn of dat iets slecht is.”

Erik: “Hoe zie je de toekomst dan van de luchthaven?”

Jonas: “Ik zie de toekomst heel positief, maar luchthavens met minder dan een miljoen passagiers blijven altijd geld kosten. 80% van alle luchthavens op de wereld draait verlies, maar wordt gezien zoals het is; infrastructuur.”

Erik: “Maar komt dat, heel flauw gezegd, misschien ook wel doordat er een groot aandeel overheid in die luchthavens zit? En te weinig ondernemerschap?”

Jonas: “Nee, dat is niet zo. De overheden, waaronder twee provincies, zijn onze aandeelhouders. Maar wij zijn een naamloze vennootschap met commerciële doelstellingen. Het is hier niet echt een overheidsbedrijf. De overheid staat garant voor de kosten van safety en security. Voor de brandweer, voor de 24 brandweercollega's die ik heb, het materiaal (één crashtender/brandweerwagen kost al snel € 1 miljoen),

Jonas: “Hoe ben jij hier met het reisbureau op de luchthaven gestart?”

Erik: “Dat kantoor heb ik overgenomen uit de boedel van Gerard Borgeld, van Borgeld Reizen. Wij zagen al snel dat niet alle winkels even interessant waren voor ons, maar van Eelde wisten we dat die ooit goed gelopen had. Er zat toen niet zo veel omzet in. En toen ben ik naar de luchthaven geweest en heb daar de achterstanden met betrekking tot de huur weggenomen. Waarna Eelde direct zei: ‘Dan mag je het huren’. Ik heb toen vervolgens de curator weer gebeld dat hij spullen moest weghalen. Hij was wel boos, maar goed, zo werkt het nou eenmaal in een ondernemersland. En toen hebben wij een overeenkomst gesloten met Bina Smit (eigenaar Reisburo Airport Eelde, red.), want zij wilde heel graag voor zichzelf beginnen. Wij hebben een ZRAachtige constructie gemaakt met de winkel erbij. In no-time zat er twee, drie keer zo veel omzet in als dat er eerder in zat. En het is groter geworden.”

Jonas: “Hoe lang loop jij hier nu al zakelijk rond op de luchthaven?”

Erik: “Ik ben in 1995 begonnen en zo lang loop ik hier ook al rond. Daarom vind ik het ook leuk om voor het duo-interview deze kant op te gaan.”

Jonas: “We go long way back.”

80% van de noorderlingen is positief over de luchthaven

WILDLIFE IN AFRIKA

Voor onvergetelijke natuurvakanties kun je afreizen in alle windrichtingen, maar Afrika spant de kroon met zijn ongeëvenaarde landschappen, ongerepte natuur en vooral: wildlife.

DOOR: RAHANNA VAN STAPELE

Wat onderscheidt dit immense continent nou zozeer als wildlife-bestemming? Het antwoord daarop ligt in de diversiteit, overvloed en exclusiviteit van het Afrikaanse dierenrijk. De vlaktes, oerwouden en woestijnen herbergen enkele van ‘s werelds meest iconische en bedreigde diersoorten, evenals spectaculaire migraties en ongerepte ecosystemen. Daarnaast hebben veel Afrikaanse landen een goed ontwikkelde infrastructuur voor toeristen, met een breed scala aan accommodaties, van luxe lodges tot budgetvriendelijke kampen. Uitzonderingen daargelaten hebben de populaire landen goed onderhouden wegennetwerken en binnenlandse vluchten, waardoor reizen tussen de verschillende bestemmingen goed mogelijk en betrekkelijk comfortabel is.

JUNGLE-SAFARI

Voor dichtbegroeide tropische regenwouden en een grote variëteit aan diersoorten ben je helemaal op de juiste plek in Rwanda, gelegen in Centraal Afrika en ook wel bekend als ‘het land van duizend heuvels’. Het Volcanoes National Park is de thuisbasis van de indrukwekkende berggorilla’s, en een speciale gorilla-trekking is een onvergetelijke ervaring. Het is wel slim je van tevoren te laten informeren over de strenge regels en beperkingen rondom de expedities. Volcanoes National Park is een dichtbegroeide jungle aan de voet van vulkanen en is ook bekend door de befaamde biologe Dian Fossey, die dit gebied als basis koos voor haar levenswerk over Rwandese gorilla-families. Behalve gorilla’s kan je in Rwanda ook op expeditie naar chimpansees (en kleinere apensoorten) gaan, dit keer in het Nyungwe

Forest National Park. Door het park volg je smalle wandelpaden die je recht door het woud en langs mooie watervallen leiden. Ondanks de tragische Rwandese genocide die bijna dertig jaar geleden plaatsvond, heeft het land flink geïnvesteerd in Infrstructuur en wordt het snel populairder als toeristische bestemming.

MADAGASKAR

Misschien niet de beste bestemming voor de reiziger die zich enkel op safari of regenwouden wil storten, maar wel voor diegene die juist afwisseling zoekt of die bijzondere natuurervaringen wil mixen met een familie- of huwelijksreis. Madagaskar verdient zijn plekje tussen de fijnste Afrikaanse wildlife-bestemmingen door zijn uitzonderlijke biodiversiteit; tussen 80% en 90% van alle flora en fauna is nergens anders ter wereld te vinden. Het eiland herbergt beroemde inwoners, zoals de 100 soorten lemuren en kleurrijke kameleons, maar ook bijzondere baobabbomen en een overvloed aan inheemse vogels. Zo biedt het de mogelijkheid tot afwisselende trektochten, maar ook snorkelen en duiken in kristalheldere wateren tussen de zeeschildpadden en tropische vissen. Het eiland heeft het hele jaar door een tropisch klimaat met hoge temperaturen, en in het droge seizoen, van mei tot oktober, zijn de wegen het best begaanbaar. Must visits zijn Ranomafana National Park, bekend om haar regenwouden, watervallen en warmwaterbronnen, maar ook AndasibeMantadia, gelegen in het oosten en beroemd door de Indri, de grootste lemursoort. Wandel daarnaast door het dramatische landschap van zandstenen formaties en canyons in Isalo Park, of tussen de

Madagaskar

kalksteenformaties van Tsingy de Bemaraha. Nosy Be is als tropisch eiland met prachtige stranden en koraalriffen een populaire hotspot.

OEGANDA

Ook wel bekend als de ‘Parel van Afrika’, is Oeganda een van de populaire ecotoerismebestemmingen. Het bevat enkele van Afrika’s hoogste bergtoppen, ‘s werelds grootste vrijstaande vulkaan en het op twee na grootste zoetwatermeer. Met 30 nationale parken en andere wildreservaten is de keuze er enorm. Het Bwindi Impenetrable National Park huist bijna de helft van alle overgebleven berggorilla’s, en een trekking in dit park biedt dan ook een zeldzame ontmoeting met deze bedreigde soort (wees je wel bewust van de vereiste vergunningen voor gorillaen chimpansee-trekking). In Queen Elizabeth National Park vind je zowel leeuwen, olifanten als buffels, terwijl het Kibale Forest National Park bekendstaat om zijn chimpansees en andere primaten. Boottochten langs de Kazinga Channel en wandelsafari’s zijn populaire avonturen, terwijl

het Bigodi Wetland Sanctuary een paradijs voor de vogelaar is.

SAFARI’S

De savanne- en steppesafari, één dag tot weken door uitgestrekte landschappen, staat bovenaan de lijst van de ultieme wildlife-ervaringen. Diverse Afrikaanse landen bevatten de beroemde Big Five (leeuw, luipaard, olifant, neushoorn en buffel), de dieren die de meeste bezoekers hopen af te strepen. Natuurparken strekken zich vaak uit over één of meerdere landsgrenzen en de meeste safari’s vinden plaats in Oost-Afrika. Hier kan je getuige zijn van adembenemende migraties van kuddes met duizenden wildebeesten, zebra’s en gazellen. De relatief open landschappen van de savannes vormen de perfecte setting voor het observeren. Het regenseizoen, meestal tussen maart en mei, zorgt voor lagere prijzen, maar door de groenere vegetatie kan het zicht minder zijn. Ook sluiten sommige parken tijdelijk vanwege slechte wegcondities. Van juni tot oktober is over het algemeen de beste tijd om wilde dieren te spotten, omdat ze zich

Tanzania

rond waterbronnen concentreren. Parken zijn in deze periode vanzelfsprekend wel drukker. Als je geïnteresseerd bent in het bijwonen van de grote migraties is het belangrijk je van tevoren wat te verdiepen in de migratiepatronen.

TANZANIA

Met zestien nationale parken, de beroemde Kilimanjaro en een enorme hoeveelheid aan wilde dieren (waaronder 1.100 vogelsoorten) prijkt Tanzania al jaren in de top drie van safari-bestemmingen. De bekendste attractie is het Serengeti National Park, bekend om zijn eindeloze vlaktes en migratie van wildebeesten, maar ook de kans om er leeuwen, cheeta’s, olifanten en giraffen te spotten. Een wellicht onmisbaar hoogtepunt is dan ook een luchtballonsafari. Ook een must is een bezoek aan de sprookjesachtige Ngorongoro-krater, een afgezonderd gebied en een van de dichtstbevolkte wildgebieden ter wereld. Voor een exclusieve ervaring kunnen reizigers het afgelegen Selous Game Reserve bezoeken, waar ze neushoorns, wilde honden en kuddes olifanten kunnen tegenkomen.

Selous, samen met bijvoorbeeld het Ruaha National Park, toont de kracht van Tanzania als bestemming: je hebt er zowel toeristische hotspots als meer exclusieve locaties. Een kanttekening hierbij is wel dat de parken wat verder uit elkaar liggen, wat kan zorgen voor een langere reistijd.

KENIA

Dit land aan de Afrikaanse oostkust is het icoon onder de wildlife-bestemmingen. Je vindt er eindeloze savannes en bergachtige gebieden als Mount Kenya en de Great Rift Valley. Ook hier migreren jaarlijks enorme kuddes wildebeesten, zebra’s en gazelles, in het beroemde Masai Marareservaat. Dat trekt op zijn beurt weer roofdieren aan, waaronder leeuwen en luipaarden, en Kenia staat bekend als beste plek om de grote kat- en hondachtigen in actie te zien. Daarnaast is het land ook de thuisbasis van het Amboseli National Park, waar olifanten in de schaduw van de majestueuze Kilimanjaro ronddwalen. Populaire routes in Kenia zijn de Great Rift Valley-route en de Northern Circuit-route. Lake Nakuru National Park is dé plek om te vertoeven voor de vogelaar, met zo’n twee miljoen flamingo’s en 400 (overwinterende) soorten. Minstens zo bijzonder: In Solio Reserve, gelegen in een bergvallei, lopen zo’n 250 zeldzame zwarte en witte neushoorns.

WATERPARADIJZEN

Zambia is gemiddeld genomen niet de goedkoopste bestemming, maar wel dé plek voor avonturiers en echte natuurliefhebbers. Het is er niet overspoeld met toeristen en je hebt de ongerepte natuur soms helemaal voor jezelf. Lodges zijn er kleinschaliger, persoonlijker en luxueuzer en de gidsen staan als zeer kundig bekend. Met overvloedige populaties aan luipaarden, leeuwen, olifanten en buffels biedt het South Luangwa National Park de ultieme ervaring, met bijzonder spannende nachtelijke gamedrives. Zambia is uitgestrekt met verschillende meren, maar vooral de befaamde Zambezi-rivier en omliggende waterwegen in het zuiden maken het ook een prachtige watersafaribestemming. In het gebied Lower Zambezi spot je wilde dieren tijdens kanosafari’s en boottochten en verzamelen zich visliefhebbers van over de hele wereld. Niet over te slaan is UNESCO-Werelderfgoed Victoria Falls. In het uitgestrekte moerasgebied Bangweulu Wetlands leven en broeden zeldzame watervogels, zoals de prehistorisch ogende shoebill-reiger. Door het grootste nationale park van Zambia, Kafue National Park, varen bootsafari’s over de gelijknamige rivier.

ZUID-AFRIKA

Wie denkt aan Zuid-Afrika, denkt aan Kruger. In dit wereldberoemde wildpark spot je de Big Five tijdens talloze routes naar fantastische uitzichtpunten als God’s Window en Blyde River

Canyon. Ook schitterend is het Hluhluwe-iMfolozi Park, bekend om zijn inspanningen op het gebied van neushoornbehoud. Dit enorme land is door zijn goed ontwikkelde toeristische infrastructuur een fijne instap- en familiebestemming. ZuidAfrika is te groot om tijdens een week vakantie te doorkruisen per auto, maar per binnenlandse vluchten verplaats je van savannes en bushvelden naar bergen, woestijnen en duizenden kilometers aan kustgebied. Wat Zuid-Afrika onderscheidt van andere landen is zijn waterrijke omgeving. St. Lucia Wetland Park is een UNESCOWerelderfgoed en ook hier kan je op zoek naar krokodillen, nijlpaarden en een overvloed aan vogelsoorten. De Blyde River Canyon is een prachtig landschap met steile kliffen en prachtige watervallen. Waar Zuid-Afrika ten slotte de show mee steelt is haar eindeloze kustlijn en maritieme fauna. De stranden zijn adembenemend mooi en hier vertonen dieren, als walvissen, dolfijnen en zeehonden zich. De enorme pinguinpopulatie op Boulders Beach bij Kaapstad is een absolute must see.

WOESTIJNLAND

Namibië kenmerkt zich door haar beperkte hoeveelheid inwoners en eindeloze droge vlaktes zoals de Kalahariwoestijn. Het ligt boven ZuidAfrika, maar biedt ondanks het woestijnklimaat een overvloed aan dieren, veel ervan in Etosha National

Park, een van de grootste wildparken van Afrika. Met enig geluk spot je hier neushoorns, giraffen en zeldzame zwarte neushoorns, maar ook de bijzondere woestijnolifanten en kalahari-leeuwen die zich aan de ruwe natuurlijke omstandigheden hebben moeten aanpassen. Het grootste deel van het land mag dan savanne en steppe zijn, langs de landsgrenzen vind je uiteenlopende natuurgebieden. Zo vormen de rode zandduinen

Botswana

Kenia

van de Sossusvlei in de Kalahariwoestijn een surrealistisch decor en biedt de afgelegen Skeleton Coast een buitenaardse schoonheid en ontmoeting met zeehondenkolonies. Aanrader is ook het bezoeken van de 6.000 jaar oude rotstekeningen in het dal Twyfelfontein. Het is goed om rekening te houden met de extreme temperaturen, vooral in de woestijngebieden, en de afgelegen locaties van sommige parken. De keuze zou op Namibië moeten vallen door zijn ruige, onaangeraakte karakter. Door de weinige inwoners leven er toch veel dieren en heb je echt het idee midden in de wildernis te reizen met minimaal menselijke interventie. Namibië kan eventueel gecombineerd worden met Zuid-Afrika of de Victoria Falls.

BOTSWANA

Gelegen in het hart van zuidelijk Afrika staat dit land bekend om zijn exclusieve en ongerepte wildernissen met omvangrijke zoutvlaktes, woestijnduinen en meer dan 130.000 olifanten. De Okavango Delta is een UNESCO-Werelderfgoed en biedt een unieke ervaring met mokoroexcursies, boottochten en game drives, waarbij nijlpaarden, krokodillen en een verscheidenheid aan vogelsoorten te bewonderen zijn. Het Moremi Game Reserve, gelegen in de delta, is een van de beste plaatsen in Afrika om grote roofdieren te spotten. De Central Kalahari Game Reserve wordt juist gekenmerkt door open vlaktes, zoutvlaktes en opgedroogde rivierbedding.

UNTAMED AFRIKA WHERE THE WORLD CAN’T FIND YOU

Als Afrikaspecialist in hart en nieren brengt Untamed Travelling graag een aantal nauwelijks ontdekte Afrikaanse bestemmingen onder de aandacht.

1. Congo Brazzaville, in het hart van Afrika

Slechts enkelingen reizen naar de ongerepte wildernis van Congo Brazzaville. Ontdek het machtige Congobekken per cruise over de Sangha- en Congorivier, navigerend door landschappen vol heuvels, moerasbossen, regenwouden en kathedraalbossen. Tijdens landingen word je begeleid door de mensen van het bos, de BaAka en de Sangha-sangha. Begeef je tussen laaglandgorilla's, chimpansees, bosolifanten en bongo’s, in een overweldigend landschap waar je meer dan 350 vogelsoorten en tienduizenden plantensoorten kunt zien.

2. Comoren, tussen Mozambique en Madagaskar

In de Indische oceaan ligt de Comoren-archipel. Weinig bezocht, maar zó fascinerend door de smeltkroes van culturen en landschappen met oude vulkanen en een actieve vulkaan, tropisch regenwoud, grasland, en stranden die zijn omringd door onaangetaste koraalriffen. Hier vind je unieke diersoorten zoals de

Grote hoeveelheden grazers trekken ook hier de aandacht van Kalahari(woestijn)leeuwen. In Botswana ligt ook het Chobe National Park, bekend om zijn overvloedige olifantenpopulatie, vooral wanneer ze bij de Chobe-rivier samenkomen tijdens het droge seizoen. Het afgelegen en exclusieve Selinda Reserve biedt een intieme ervaring met onder andere zeldzame antilopensoorten en luipaarden. Reizigers naar dit land moeten ook hier rekening houden met de seizoenen, zeker in de Okavango Delta, waar overstromingen het landschap transformeren.

comorenvleerhond, lemuren, zeeschildpadden en de zeldzame zeekoe. Wandelaars, duikers en snorkelaars, maar ook cultuurliefhebbers en rustzoekers kunnen hier hun hart ophalen.

3. St. Helena, 2.000 km ten westen van Angola

Een van de meest afgelegen plekken ter wereld is St. Helena, een solitair eiland in de Atlantische Oceaan. Het subtropische natuurparadijs heeft een bergachtig, groen landschap dat is omlijst met zandvlaktes en kliffen van bronskleurig vulkanisch gesteente. De natuur heeft hier kunnen evolueren tot een unieke flora en fauna met meer dan 400 endemische soorten. Langs de ongerepte kustlijn kun je uitkijken naar dolfijnen, walvissen en walvishaaien. Een reis naar 'het best bewaarde geheim van de wereld' is een onvergetelijke ervaring!

Onze specialisten stellen met plezier een reis voor jouw klant samen, helemaal op maat. Profiteer mee van onze kennis en ervaring en bepaal je eigen marge. Van rondreis tot honeymoon en van wandelsafari tot strandvakantie. Where the world can’t find you…

Zuid-Afrika

EUROSTAR GROUP CEO: “NAAR 30 MILJOEN PASSAGIERS TEGEN 2030”

Eurostar Group kondigt een omzet aan van € 1.532 miljoen voor 2022. Dit is 2,5 keer hoger dan in 2021. De EBITDA van het bedrijf bereikte een record van € 332 miljoen. Op het vlak van verkeer vervoerde Eurostar Groep 14,8 miljoen passagiers in 2022: 8,3 miljoen voor Eurostar (+518% t.o.v. 2021) en 6,5 miljoen voor Thalys (+42% t.o.v. 2021).

EDOOR: BART MATTHIJS en sterke cashperformance in 2022 stelde Eurostar in staat om de terugbetaling van schulden te versnellen. Eurostar Group kon € 127 miljoen van haar schuld terugbetalen. Eind december 2022 bedroeg de totale schuld nog € 964 miljoen. “Eurostar Group heeft de bladzijde van de Covid-crisis omgeslagen,” aldus Cazenave.

Nieuw hoofdstuk

“Eurostar Group is op weg naar een nieuw hoofdstuk waarbij Eurostar en Thalys worden

samengevoegd om aan het nieuwe Eurostar Group te bouwen,” zegt Cazenave. "We zullen blijven streven naar ons doel om 30 miljoen passagiers te vervoeren tegen 2030 (tegenover 19 miljoen vervoerde passagiers in 2019).”

Vrijetijdsreizigers

“Wat het klantprofiel betreft, heeft Eurostar een bijzonder sterke vraag van vrijetijdsreizigers gekend, waarvan we er in december 2022 meer hebben vervoerd dan in beide jaren vóór de

pandemie. Alle routes van de Eurostar Groep zijn echter getroffen door een trager herstel van zakenreizen in vergelijking met vóór de pandemie. In 2023 zien we tot nu toe een herstel van 80% in werkweken.”

Nieuwe identiteit

In januari werd de nieuwe identiteit van het Eurostar-merk onthuld. Op dinsdag 27 juni was Cazenave te gast in de werkplaats van Vorst (België) waar ze de pers een blik achter de schermen gaf. De bestickering van de 51 treinen (25 Eurostar, 26 Thalys) is er volop aan de gang. “Deze herfst zal het nieuwe merk belichaamd worden door een nieuwe website, de applicatie en het loyaliteitsprogramma. Dit zullen de eerste zichtbare effecten van de fusie zijn voor onze klanten”, aldus Cazenave.

Groeiproces

“In het nieuwe logo fungeert Brussel als het centrum van de ster”, aldus Cazenave. Tussen nu en eind december zullen alle treinstellen een rebranding ondergaan. “De nieuwe Eurostar-groep, de fusie van Thalys en Eurostar, is eerst en vooral een groeiproject om ons naar 30 miljoen passagiers te brengen tegen 2030. 30 miljoen passagiers op dit netwerk dat wij de ruggengraat van duurzaam

hogesnelheidsverkeer in Europa noemen, tussen Brussel, Amsterdam, Londen, Parijs en Keulen.”

Grote steden

Opvallend feit: in een interview met de Belgische krant De Tijd liet Cazenave zich ontvallen dat Brussels Airport niet moet rekenen op een stop van de Eurostar HST. “De reden van ons bestaan is het verbinden van grote steden met hogesnelheidslijnen. We gaan niet over een klassiek spoor rijden met onze hogesnelheidstreinen”, aldus de Eurostar-CEO.

Winst

"We hebben het bedrijf weer op de rails gekregen, ook al is er nog ruimte voor verbetering om onze ambities waar te maken,” aldus Cazenave. Daarvoor kijkt Eurostar niet alleen naar zichzelf. Zo heeft de Brexit verregaande gevolgen voor de Eurostar operaties en ook op efficiëntievlak valt nog heel wat winst te halen, vooral als het gaat om paspoortcontroles en het optimaal kunnen benutten van het aantal beschikbare plaatsen. De mate waarin de organisatie in de diverse internationale treinstations feilloos kan verlopen, speelt daarin een belangrijke rol.

Gerd De Vos (Directeur Technics NMBS) en Gwendoline Cazenave (CEO Eurostar Group)

DAMES IN DISCUSSIE

“DE CONSUMENT IS TOCH OOK NIET DOM?”

De dames leerden elkaar kennen tijdens de winnaarsreis van EURAM naar Abu Dhabi. Het klikte en een nieuwe ontmoeting kon niet uitblijven. Een barbecue was dan ook snel gepland. Om het nuttige met het aangename te verenigen, gooide Travelpro een aantal stellingen op tafel…

DOOR: SHARON EVERS

AI (artificiële intelligentie of kunstmatige intelligentie) biedt kansen voor de reisbranche

Angelique Schillings (The Travel Club): “Ik gebruik het zelf nog niet, maar ik hoor van collega’s dat het iets geweldigs is. Ze gebruiken ChatGPT voor teksten over bestemmingen in hun offertes. Ze zeggen hierdoor veel sneller klaar te zijn. Ik doe er nog helemaal niks mee, maar ik denk niet dat het de ZRA of het reisbureau gaat vervangen. Toen internet opkwam werd er ook gezegd dat er binnen een

paar jaar geen enkel reisbureau meer zou zijn, en kijk nu eens. Het landschap is natuurlijk wel anders ingericht door onder meer de komst van zelfstandige reisadviseurs.”

Daniëlle Goedkoop (EURAM): “De huidige ChatGPT is actueel met internetdata tot september 2021. Ik heb gelezen dat Microsoft druk bezig is met een update. ChatGPT zal worden geïntegreerd in alle applicaties van Microsoft. Ook Google komt binnenkort met een gelijkwaardige oplossing. AI kan echt bizar veel, maar ik kijk er naar als handig hulpmiddel en niet zo zeer dat het iemand gaat vervangen. Ik denk juist dat Covid de menselijke

Linda van de Noort, Lara Gulitz, Greet Rumpool, Irene Berkhout, Danielle Goedkoop en Angelique Schillings

interactie en service een enorme boost heeft gegeven.”

Lara Gulitz (Personal Touch Travel): “Ik vind het ook wel een beetje eng, waarmee ik bedoel dat het af en toe lijkt of wij ingehaald worden door de technieken/computer, maar het is ook superknap. Ik verwacht niet dat AI het persoonlijke advies, wat wij wel kunnen geven, gaat vervangen. Het kan een handig hulpmiddel voor bijvoorbeeld content zijn. Daarnaast kennen wij onze klanten.”

Linda van de Noort (Travel Counsellors): “Dat vind ik ook. Ik ken mijn klanten en zij kennen mij. Dat zeggen ze ook voorafgaand aan een uitzoekopdracht. Ze vertrouwen mij blind op mijn expertise door mijn jarenlange ervaringen in de branche en bezoeken aan bestemmingen. Ik ben dan ook niet bang voor de opkomst van AI.”

Daniëlle: “ChatGPT kan je de basis geven, je ondersteunen maar check het altijd goed en gebruik uiteraard je eigen kennis, die van je collega’s én die van je leveranciers. Ik denk wel dat dit soort ‘bots’ deel gaan uitmaken van ons dagelijkse werk. Bij EURAM werken we er al regelmatig mee.”

Linda: “We kunnen AI gebruiken als hulpmiddel, maar het zal ons niet gaan vervangen.”

de trein is te groot. Ik vind dat er op Europees niveau een regel moet komen dat vliegen nooit goedkoper mag worden dan de trein. Het prijsverschil is nu zo groot, dat klanten niet snel voor de trein kiezen. Zeker jongeren niet.”

Greet: “Maar dat is het niet alleen. Ik was laatst bezig met een treinreis naar Wenen, maar kreeg het niet voor elkaar omdat de Deutsche Bahn vanwege de vele werkzaamheden geen goede verbindingen heeft.”

Linda: “Op dit gebied moet er nog heel veel gebeuren wil de trein een gelijkwaardig alternatief worden voor het vliegtuig.”

Lara: “Ga eens met de trein naar Barcelona, hoe lang ben je dan wel niet onderweg? Dat doet niemand voor een weekendje weg. In nog geen twee uur vliegen ben je er.”

Irene Berkhout (de Jong Intra Vakanties): “Ik heb het idee dat er vanuit de markt wel flinke stappen worden gemaakt. Hotels zijn er actief mee bezig. Maar het zal nog even duren voor de consument volledig is overtuigd.”

Daniëlle: “Klopt, ik zie ook steeds meer hotels die niet gebruikmaken van mini-shampoos en dergelijke. Dat vind ik een goede ontwikkeling.”

Mijn vak als reisprofessional is er de laatste jaren niet leuker op geworden

Lara: “Als ik het niet meer leuk zou vinden, zou ik hier nu niet zitten... haha.”

Greet: “Na Covid is er wel het een en ander veranderd. Er zijn minder aanbieders, soms hang je uren aan de telefoon in de wacht omdat er niet voldoende medewerkers zijn en je moet soms weken wachten op een offerte. Dit maakt het er niet leuker op.”

Lara: “Dat klopt, de wachttijd op bijvoorbeeld een offerte is heel erg lang. Dat is niet alleen in Nederland. Een offerte van een dmc duurt gemiddeld ook een week of twee.”

Duurzaamheid

speelt onder mijn klanten

Greet Ruumpol (TravelXL Bart Limburg): “Af en toe vragen mensen specifiek naar de trein, maar dat is niet noemenswaardig.”

Lara: “Mijn klanten zijn hier ook niet zo mee bezig.”

Angelique: “Mijn klanten vragen niet specifiek naar duurzame reizen, maar zodra ik vertel dat ik bijvoorbeeld een hotel in het voorstel heb opgenomen dat zich daar heel erg mee bezighoudt, dan wordt het wel als een betere keuze genoemd. Ik kan ze er vervolgens gemakkelijker mee overtuigen. Maar ze komen er in eerste instantie nog steeds niet zelf mee. Dat valt mij eigenlijk wel tegen, vooral omdat het zo’n hot topic is.”

Daniëlle: “In Frankrijk ligt er nu een verbod op vluchten van tweeënhalf uur en korter, zo is onder meer de route Parijs – Bordeaux geschrapt. Als we dat vanuit Nederland zouden bekijken, dan zouden we met de trein naar bijvoorbeeld Kopenhagen, Madrid en Barcelona moeten reizen.”

Angelique: “Het prijsverschil tussen het vliegtuig en

Greet: “Er zijn ook touroperators die je niet eens meer mag bellen. Je wordt doorverwezen naar de website. Dat vind ik jammer. Het is dus ook niet gek dat je op een gegeven moment heel veel zelf gaat doen.”

Angelique: “Het werk blijft nog steeds leuk, anders zou ik het niet meer doen. Het is wel anders geworden. De Covid-periode was natuurlijk dramatisch, dan had ik een dossier vijf, zes keer in mijn handen. Maar nu die periode voorbij is, blijft het werk voor mij echt top. Het enige waar ik zo'n moeite mee heb is dat de consument zo ontzettend is beschermd. De consument is ook niet dom, het zijn toch geen kleine kinderen? Hij boekt toch ook bewust. Waarom moet altijd alle verantwoordelijkheid bij de ander liggen? Je wil toch boeken wat het beste voor de klant is en dan kom ik vaak op het zelf samenstellen van reizen. Tot nu toe is het altijd goed gegaan, maar dat gaat natuurlijk een keer mis. En dat dan voor een marge van nog geen 10%.”

Daniëlle: “Maar je kiest je leveranciers er toch ook op uit? Je kijkt toch wel naar de voorwaarden en

Ik verwacht niet dat AI het persoonlijke advies gaat vervangen

probeert je op een bepaalde manier toch in te dekken?”

Angelique: “Ja dat wel, maar soms kan je niet anders. Er ligt te veel verantwoordelijkheid bij ons en dat vind ik oneerlijk en soms te heftig. Het hoofdkantoor geeft mij ook advies, maar ik ben de ondernemer en bepaal zelf wat en hoe ik boek. Dus die vrijheid heb ik ook.”

Daniëlle: “Daarom is het belangrijk om te kiezen voor de juiste leverancier, die met je meedenkt.”

Lara: “Ik denk dat het heel erg klantafhankelijk is. Voor de ene klant leg ik de boeking bij een touroperator neer, zodat het een pakket wordt. En bij de andere klant stel ik de reis helemaal samen.”

Linda: “Ik ben een beetje verbaasd dat het gebeurt, je kan dat toch heel goed zelf doen?”

Greet: “Klopt, maar als zo’n boeking dan wordt ondergebracht bij een touroperator dan is het een pakketreis en is de touroperator verantwoordelijk.”

Advies kost geld

Lara: “Ja, dat vind ik wel. Ik reken mijn klanten offertekosten die worden omgezet naar boekingskosten, zodra de boeking is gemaakt. Ik doe dit om de shoppers eruit te halen. Ik reken geen offertekosten bij vaste klanten en soms ook niet als iemand via-via bij mij komt. Maar wel als er online een aanvraag binnenkomt van iemand die ik niet ken. Ik ga dan met diegene in gesprek en geef het meteen aan. En 99 van de 100 keer snappen nieuwe klanten het ook.”

Greet: “Een vriend van mij snapt niet waarom wij dit niet doen.”

Linda: “Ik doe het ook niet. Maar heel soms als ik me achteraf enorm besodemieterd voel, omdat de klant met een offerte van mij het zelf online boekt, dan stuur ik achteraf een factuur.”

Lara: “Maar zie dan maar dat die wordt betaald. Ik doe het daarom andersom en ga ook pas aan het werk als de betaling binnen is.”

Angelique: “Dat is eigenlijk wel beter, maar ik doe het ook niet. Ik heb ook niet zo veel shoppers. Mijn conversie is heel hoog. Ik heb zelden dat een boeking niet doorgaat. Nieuwe klanten komen via-via bij mij terecht en ik merk dat ik dan ergens al een bepaalde gunfactor heb. Er is al positief over mij gesproken.”

Linda: “Inderdaad, het vertrouwen is er dan al.”

Daniëlle: “Maar eigenlijk vindt een klant het ook heel normaal als hij voorrijkosten betaalt voor bijvoorbeeld de loodgieter. Of dat er een bepaald uurtarief wordt berekend. Maar zou de ANVR hier iets in kunnen betekenen?”

Lara: “Misschien wel.”

Irene: “Wij hebben jaren geleden € 30 offertekosten aan reisbureaus gevraagd. Of althans geprobeerd te vragen. Van de tien reisbureaus hoefden negen geen offerte meer te ontvangen. Daarom zijn we er ook meteen mee gestopt. Zouden jullie wel offertekosten voor een op maat gemaakte-reis aan een touroperator betalen?”

Angelique: “Dat vind ik moeilijk hoor. In principe

ga je er vanuit dat je de reis mag boeken, maar als dat niet doorgaat moet ik jou € 30 betalen. Daar heb ik niet veel zin in.”

Irene: “Zet je een aanvraag voor dezelfde reis wel eens uit bij twee of meer touroperators?”

Angelique: “Heel soms.”

Linda: “Ik doe dat niet, omdat ik zelf ook niet op die manier wil worden behandeld. Als ik een voorstel krijg waar ik helemaal niets mee kan, dan doe ik het wel. Maar dit komt niet vaak voor.”

Lara: “Maar dan doe je het erna, niet tegelijkertijd. Als ik al een tijdje op een voorstel wacht en krijg vervolgens een bericht dat het nog langer duurt, dan probeer ik het bij een ander.”

Irene: “Wij krijgen ook wel eens precies dezelfde aanvragen; van de reisadviseur en van de klant. Ze geven dan exact dezelfde offerte en is het aan de klant waarvoor hij kiest.”

Het is goed dat Corendon met eigen toestellen naar Curaçao gaat vliegen

Linda: “Ja, dat vind ik heel goed. Zeker voor de concurrentie ten opzichte van TUI en KLM. Ik weet dat Corendon niet veel commissie geef, maar ik verwerk het in een pakket en zet er mijn eigen fee op. Ik vind de ticketprijzen van KLM naar de Antillen veel te hoog, en ben dan ook heel blij met dit initiatief.”

Lara: “Dat vind ik ook. KLM heeft een te groot aandeel op vluchten naar de Antillen.”

Ik wil meer aanbod op de regionale luchthavens

Lara: “Dat is heel erg afhankelijk van waar in Nederland je zit. Voor mij zou het echt geen meerwaarde hebben, want 90% van mijn klanten wil

vanaf Schiphol reizen.”

Greet: “Onze klanten kiezen veel voor Eindhoven Airport of voor de Duitse luchthavens.”

Daniëlle: “Ik denk dat ze in het noorden graag meer aanbod vanaf Groningen Eelde Airport willen hebben. Maar de prijzen liggen daar zo veel hoger, dat maakt het voor airlines minder interessant.”

Angelique: “Mijn klanten kiezen graag voor vertrek vanaf Eindhoven, Maastricht, Düsseldorf of Brussel. Vanuit Brabant heb je genoeg luchthavens op korte afstand. Ik vind het aanbod vanaf deze luchthavens prima zoals het nu is. Het hoeft niet per se meer of anders te worden.”

Met Avila Reizen naar Belize

You better ‘Belize’ it

DOOR: SHARON EVERS

“Nee, er zwemmen hier echt geen haaien, slangen of krokodillen. Alhoewel mijn collega laatst wel een krokodil dacht te hebben gezien, daar waar jullie nu staan…”, zegt onze gids, terwijl hij zijn gezicht in de plooi probeert te houden. Ralph van den Houten (Avila Reizen) schiet in de lach, maar ik zie een verloren gevecht met zo’n immens dier al helemaal voor… en vraag me af hoe goed Avila Reizen hiervoor is verzekerd? Welkom in Belize

We staan op het punt om een van ’s werelds beroemde grotten te betreden: de Actun Tunichil Muknal (ATM) Cave in het Tapir Mountain Nature Reserve in WestBelize. Ook wel de ‘Grot van het Stenen Graf’ die van grote betekenis is voor de oude Maya’s en in 1989 werd ontdekt. Na jarenlang onderzoek door de Belizaanse archeoloog Jaime Awe en zijn team werd de ATM in 1998 opengesteld voor het publiek.

Kruipen en klimmen

Ik geef het maar meteen toe, een beetje spannend vind ik het wel. Maar ach, wat kan mij nou gebeuren denk ik al snel. Ik ben niet alleen, heb een ervaren gids bij mij, een helm op mijn hoofd en een reddingsvest aan. Ik ben klaar voor dit Indiana Jones-avontuur. Een beetje giechelend van de spanning lopen we zo’n twee kilometer dwars door de jungle, hier en daar wordt er gestopt en wijst de gids naar een boomtop: “Kijk, zie

je dat vogeltje? Dat is een groene kaketoe, een hele bijzondere.” Of hij stopt opeens voor een overstekende mierenkolonne. Iets waar de durfal in mij uren naar kan kijken. Streng roep ik mezelf tot de orde: je moet door. Je moet dat water met duizenden krokodillen, giftige slangen en gevaarlijke haaien nog in, klimmen en klauteren in de grot en nog veel meer. Voor ik het weet staan we bij de ingang van dé grot. Het voelt een beetje alsof ik me als Grietje van Hans op gevaarlijk terrein begeef. Spannend, maar leuk spannend. En superstoer en lef hebben, en is het meervoud van lef niet leven? Ik kan er kort over zijn: wat een geweldige ervaring is de ATM Cave. Ongelooflijk, magisch en zo ontzettend bijzonder. Je moet er wel wat voor over hebben, want ik heb over rotsen geklommen en geklauterd en een paar keer moest ik me door een rots manoeuvreren, waarvan ik van tevoren niet had gedacht dat het me ooit zou gaan lukken. Momenten die achteraf hilarisch zijn, en

Sharon Evers

die iedereen met een redelijk goede conditie kan doen. Foto’s heb ik er niet van, de camera mag niet meer mee naar binnen sinds iemand die van ‘m heeft laten vallen op een eeuwenoud skelet. Maar onze fantastische gids en de sfeer – en de vele kamers met oude potten en skeletten uit het bijzondere verleden - in de grot weten ons iets speciaals te laten ervaren.

Lang, lang geleden

Om in de eeuwenoude en mystieke Mayacultuur te blijven, reizen we naar Lamanai: één van de grootste Mayaruïnes van Noord-Belize en ‘ondergedompelde krokodil' betekent. Lamanai staat bekend om haar fascinerende architectuur en fraaie omgeving van dichtbegroeide wildernis met uitzicht op de afgelegen New River lagune. Dit Mayacomplex werd al in het jaar 1500 voor Christus bewoond en was een belangrijk ceremonieel centrum met imposante tempels. Vanuit Orange Walk varen we zigzaggend over de New River en kijk ik mijn ogen uit naar de dichtbegroeide jungle langs de oevers en haar dierlijke inwoners. Ondertussen maak ik me klaar voor een fikse wandeling dwars door de jungle om een glimp op te vangen van een van de tempels die Lamanai rijk is. Niets is minder waar, bij aankomst vind je de tempels bij wijze van spreken bij het stoplicht rechtdoor en de volgende afslag linksaf. Zo dichtbij zijn we. En dat we zo snel dichtbij zijn, juich ik met tropische temperaturen juist toe. Van de vele indrukwekkende gebouwen valt de 38 meter hoge 'Hoge Tempel’ het meeste op. Klim naar de top voor een adembenemend uitzicht over de weide omtrek vol weelderige jungle. Een andere bijzondere tempel is de Mask Temple. Aan de zijkant van de tempel is een gedetailleerd masker te zien van een man met een hoofdtooi gemaakt van krokodillen.

Houd ons YouTubekanaal in de gaten voor de aftermovie van mijn verblijf in Belize én het interview met Ralph van den Houten van Avila Reizen.

In totaal zijn er in Lamanai ongeveer 700 steles, gebouwen en andere structuren waarvan de meeste nog onder aarde en vegetatie zijn bedolven. Zodra we weer in ons bootje stappen om aan te meren in Orange Walk trapt de kapitein flink het gaspedaal in, zodat we letterlijk en figuurlijk weer in het hier en nu zijn.

Hartelijk

Dat hier en nu is Hopkins, dat één en al Caribbean ademt. Zo ontspannen, zo fijn. Ik zou willen dat we in Nederland iets meer Caribisch zouden zijn. Nog niet zo lang geleden is Hopkins benoemd tot de vriendelijkste bestemming van Belize. Niets aan gelogen. Als we later in een van de vele golfkarretjes die Belize rijk is, gaan toeren, worden we hartelijk begroet alsof we Kate en William zijn, dat bekende koninklijke duo uit Groot-Brittannië. Daarover gesproken, Belize is een onafhankelijk land in Centraal-Amerika, maar is ook lid van het Britse Gemenebest en heeft dus als staatshoofd koning Charles III. En daar zijn ze maar al te trots op. Zijn kinderen en aanhang komen we, later zal blijken, regelmatig tegen. Oké, op foto’s dan.

OVERNACHTEN

In Belize is de keuze qua accommodaties reuze; van authentiek tot barefoot luxury en private islands. Kies bijvoorbeeld voor een van de drie accommodatie van The Family Coppola Hideaways in Belize: Blancaneaux Lodge, Coral Caye en Turtle Inn. De laatste werd door ons bezocht. Francis en Eleanor Coppola kochten het in 2001 en maakten er een waar paradijs aan het strand van met 25 prachtige cottages, waar het privéterras aan het witte zandstrand langzaam overgaat in de heldere Caribische Zee. Turtle Inn ligt op een korte fiets- of wandelafstand van het charmante vissersdorp Placencia, waar je kunt genieten van lokale ambachtelijke winkels en eetgelegenheden.

Populair

Ook leuk en zeker door mij met net zoveel sterren gewaardeerd als Hopkins is Placencia. Vanaf Hopkins is het ongeveer een uurtje rijden. Onderweg passeer je het dorp Maya Center waar je de traditionele Mayalevenswijze kunt ervaren. Ons busje stopt er bij Che’il Mayan Chocolate, waar de eigenaar ons het proces van de cacaoboon tot heerlijke chocolade vertelt. Placencia dus. Dit is een gezellig en populair kustplaatsje, zonder dat het hysterisch is. Ik wandel langs kleurrijke, houten souvenirwinkels, maak af en toe een praatje met de eigenaar. Detail: hij haalt niet alles uit de kast om mij iets te laten kopen. Een nadeel daarvan kan zijn dat afdingen er niet inzit. Op het strand vind je leuke strandtenten waar je prima kan eten en drinken, en vooral kan genieten van de kust.

Zien en gezien worden

Shoppen kan natuurlijk overal, daarvoor hoef je niet per se naar Belize. Het is de onderwaterwereld die we willen én moeten zien. Om alvast te wennen aan de Belizaanse wateren stappen we aan boord van een catamaran voor een heuse sunset cruise en om hopelijk een glimp op te vangen van de zeekoeien die er leven. Helaas voor ons slaat het weer om en lijken deze dieren zich er ook voor schuil te houden… Eten doen we Hobbs Brew Brage; een oud schip met een goede keuken en een zeer vriendelijke en zelfs vermakende gastheer.

Last night I dreamt of San Pedro

Nieuwsgierig geworden?

Scan de QR-code voor de voorbeeldreis, samengesteld door Avila Reizen, waarin alle avonturen voorkomen die we hebben meegemaakt.

It all seems like yesterday, not far away

Madonna zong in 1986 al over La Isla Bonita of wel het eiland Ambergris Caye met het stadje San Pedro. Hoogtijd om er zelf een kijkje te nemen. Dat doen we per vliegtuigje van Tropic Air vanuit Placencia. Een tochtje van zo’n twintig minuten, dat ons verblijdt met de mooiste uitzichten over land en zee. Het eerste wat opnieuw opvalt in San Pedro zijn de vele golfkarretjes

die er rondrijden. Het lijkt wel of we ter plekke in een rally zijn beland. Ik kan er niets aan doen, maar ik moet en zal ook in zo’n karretje rondrijden. Ook al is het maar voor een paar minuten. Ik kan je zeggen: het laat je weer kind zijn. Eten doen we bij The Truck Stop; een gezellig pleintje met een stuk of vier tot 'foodtruck’ omgebouwde zeecontainers waar je heerlijk kan eten en drinken.

The Great Blue Hole

Ik ben ook zo blij als een kind als we vanuit Ambergris Caye opnieuw plaatsnemen in het kleine vliegtuigje van Tropic Air, dit keer voor een rondvlucht boven The Great Blue Hole. Dit is een onderwatergrot met een diameter van 300 meter en een diepte van 124 meter, en is beroemd gemaakt door Jacques Cousteau (ontdekkingsreiziger en onderzoeker van de zee, red.). Met zijn schip heeft hij in 1971 onderzoek gedaan naar de diepte. De opening die hij aan de rand heeft gemaakt, wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt om alle duikers naar de juiste duikplek te brengen. Maar wij

bekijken The Great Blue Hole vanuit de lucht en wow, wat enorm bijzonder is dit! Een privévluchtje van zo’n anderhalf uur kost 300 dollar per persoon, maar dit is het meer dan waard.

Naar de haaien

Nu we de knalblauwe zee vanuit de lucht hebben bewonderd, willen we natuurlijk nog maar één ding: erin. Dat doen we bij Caye Caulker, te bereiken per bootje vanaf San Pedro. Er hangt een enorme lay back and relax-sfeer op dit eilandje. Als het vandaag niet komt, dan morgen. Voorafgaand aan het onderwateravontuur slenter ik, zoals iedereen doet, over het eiland, maak foto’s en klets met de locals. Er hangt een fijne sfeer, hier voel en merk je dat je in de Caribbean bent. Maar we moeten door; naar een snorkelspot. Zodra ik mijn snorkel-gear aan heb, krijg ik koudwatervrees. Figuurlijk dan. Ken je de film Jaws? Maar ik wilde niet het watje van Caye Caulker zijn en sprong uiteindelijk de magische zee in. Niet veel later stond ik oog in oog

The Great Blue Hole

met een prachtige schildpad, mooi koraal en hier en daar een haai. Een haai! Maar de instructeur verzekert me dat deze niets doet. Een dag later maken we ons op voor een nieuw snorkelavontuur, dit keer gaan we onder meer naar Shark Ray Alley. Een topnaam voor een topavontuur. Maar gezien mijn eerder bewezen heldhaftigheid deins ik nergens meer voor terug én gezien mijn sterrenbeeld moet ik me als een vis in het water voelen. De boot zet eerst koers naar het Hol-Chan Marine Reserve waar ik opnieuw geniet van de prachtige en rustgevende onderwaterwereld. Het enige geluid dat ik hoor is mijn eigen ademhaling. Ik voel nietig tussen alle kleurrijke vissen, schildpadden en koraal. Wat is de wereld toch mooi! De kapitein maakt zich op voor de laatste stop: Shark Ray Alley. Zodra we er aankomen, zie ik meteen donkere bewegende vlekken verschijnen in de knalblauwe zee. Haaien! Zodra ik mijn benen overboord gooi, vraag ik mezelf hardop af of ik gek geworden ben om in een zee vol haaien te springen. Ook al heb ik me laten vertellen dat er vooral nurse sharks en black tip reef sharks rondzwemmen, die er op het eerste oog gevaarlijker uitzien dan ze in werkelijkheid zijn. Er wordt me verzekerd dat dit soort haaien de mens met rust laat. “Maar je moet ze niet willen aaien”, zegt de instructeur. Geen haar op mijn hoofd die daaraan dacht. “Can you push me?”, vraag ik hem. Dat laat hij zich geen twee keer zeggen. De eerste minuten in het water was het een beetje ongemakkelijk, zeker als deze vissen recht op je komen afzwemmen. Na een tijdje schrik je steeds minder van al die haaien om je heen en kun je zelfs genieten van deze schitterende onderwaterwereld, want één ding is me duidelijk geworden: Belize is een leuke bestemming voor strandliefhebbers, maar de beste voor reizigers die houden van avontuur, dingen zien en doen, gezelligheid én snorkelen en duiken.

Ralph van den Houten

Snorkelen met haaien bij Shark Alley

Wat vinden de anderen?

“Geen gevaar” Colinda Scholtz (Reiscreaties): “Ik ga altijd blanco ergens naartoe. Belize is een bestemming die ik niet eerder had verkocht en ik was benieuwd wat het me zou brengen. Ik vind het een authentiek land waar je best wat dingen kan ondernemen; van heel actief tot heel relaxed. Het is me erg opgevallen hoe groen het land en de eilanden zijn. Ondanks dat je best wat verschillen ziet tussen arm en rijk, heb ik totaal niet het gevoel gehad dat het er onveilig is. Je kan je makkelijk tussen de lokale bevolking begeven en ze zijn juist heel behulpzaam en willen je veel vertellen. De meeste indruk heeft de onderwaterwereld op me achtergelaten. Dit kan je heel mooi vanuit de lucht zien, maar ook tijdens een duik en het snorkelen. Dit laat zien dat mensen en haaien heel gemakkelijk naast elkaar kunnen zijn zonder een gevoel van gevaar. Het stukje onderwaterwereld bij Shark Ray Alley is echt super. Ik wil collega’s meegeven dat Belize een veelzijdige bestemming is waar je in korte tijd veel kan zien en kan ondernemen om vervolgens een paar dagen te relaxen. Als klanten er naartoe reizen, zijn er drie dingen die ze moeten doen: bezoek aan de ATM Cave, duiken/snorkelen en een vlucht boven The Great Blue Hole. Kies ook voor verschillend vervoer over het land; maak bijvoorbeeld gebruik van auto, vliegtuig en ook zeker een boot.

“Fantastisch”

Katoesjka Kuppens - Beukers (The Travel Club): “Ik had echt een droombeeld bij de natuur, oceaan en stranden van Belize. De natuur lijkt aan de kust erg op Mexico, met lange smalle stranden en helaas veel zeewier. De binnenlanden zijn prachtig groen en er is volop jungle. Het lijkt ook een beetje op Costa Rica, maar dan met minder dorpjes. Ik vind Belize heel authentiek en daardoor erg gaaf. The Great Blue Hole heeft de meeste indruk op mij achtergelaten. Wow, wat is die gaaf. De vlucht eroverheen is te gek. Maar ons avontuur in de ATM Cave is ook fantastisch. Het is echt een experience die ik iedereen aanraad. Mijn tips: als je klanten hebt die al in Midden-Amerika zijn geweest en van duiken en snorkelen houden, maar ook een combinatie zoeken met avontuur? Boek dan een reis naar Belize met bijvoorbeeld een avontuur in San Ignacio, jungle en ziplinnen, tubing bij Placencia, duiken en snorkelen op de eilanden Cay Caulker en Ambergris Caye met San Pedro. Belize is extra aantrekkelijk doordat Mexico en Guatemala erboven en eronder liggen, een combinatiereis is ook zeker aan te raden.”

“Perfecte combinatie”

Annelies Stevens (Personal Touch Travel):

“Van tevoren heb ik een e-learning gedaan over Belize, waardoor ik al een soort van eerste indruk kreeg. De sfeer, de vriendelijke mensen en hetgeen wij op Belize hebben gezien voldeden zeker

aan mijn verwachtingen, zoals de veelzijdigheid van deze bestemming. Maar ook de combinatie van de Caribische sfeer, het regenwoud en de Mayacultuur in een relatief klein land. The Great Blue Hole is een van de hoogtepunten (letterlijk en figuurlijk - bekeken vanuit een privévliegtuigje). Maar ook, snorkelen tussen de haaien. Dit stond niet op mijn bucketlist, maar kan ik wel afvinken. Belize is dan ook een topbestemming op gebied van snorkelen en duiken. Mijn tip: vlieg je via Atlanta, boek dan niet een airporthotel maar ga met een transfer naar de stad zodat, je in de avond nog lekker ergens kunt eten, onder meer bij rooftoprestaurant Nine Mile.”

“Caribische vibe”

Antonia van Gaalen (Travel Counsellors):

“Voorafgaand aan deze trip dacht ik: Belize is een subtropisch land met een Caribisch sfeertje dat moet worden ontdekt. Achteraf blijkt dit helemaal waar te zijn. De Caribische vibe is overal voelbaar. De bevolking is vriendelijk, de gekleurde huisjes zijn prachtig en de sfeer is relaxed. Het vliegen pal boven The Great Blue Hole en het snorkelen tussen het koraalrif en de prachtige dieren hebben toch wel de meeste indruk op mij achtergelaten. Ik vind Belize een bestemming die vooral geschikt is voor de avontuurlijke reiziger. Het biedt een combinatie van avontuur, zon, cultuur en natuur. Wil je echt veel zien? Dan moet je wel bereid zijn om veel te reizen per vliegtuigje, boot of auto.

“Boven verwachting”

Annemarie Bruil (The Travel Club): “Bij Belize dacht ik aan een ruig binnenland à la Costa Rica, en ook aan witte zandstranden en een knalblauwe zee. Het beeld klopt wel redelijk, maar de stranden waren niet zo wit als ik dacht. De onderwaterwereld was daarentegen wel zeer boven verwachting. De dorpen hebben een hele fijne, relaxte en typische Caribische sfeer, vooral in Caye Caulker. Dit heeft precies wat iedereen verwacht en wil zien in Belize. En het zal eerder zijn genoemd; de vlucht over The Great Blue Hole en het snorkelen tussen de haaien hebben een geweldige indruk op mij achtergelaten.”

TRAVELSPIRIT KIJKT MET VERTROUWEN NAAR DE TOEKOMST

“WE MAKEN GEBRUIK VAN DE MODERNSTE TECHNOLOGIEËN”

DOOR: SHARON EVERS

Het ging TravelSpirit voor de wind, totdat hun wereld in één klap stilstond. Medeoprichter en -eigenaar Sander de Rooij overleed in het voorjaar van 2022 na een kort ziekbed. Maar toch moest het bedrijf door, voor de klanten én om zijn nalatenschap te bewaken en op voort te borduren. Hoe moeilijk dat soms ook is, ze doen het wel bij TravelSpirit. Travelpro praat bij met Michiel Stoffels (General Manager TravelSpirit).

Ondanks dat Michiel pas na het overlijden van Sander officieel aan boord kwam bij TravelSpirit, kende hij hem goed. “Tijdens zijn ziekte heb ik mijn hulp aangeboden, want ik kon me voorstellen dat hijzelf en de mensen die dichtbij hem stonden niet aan het bedrijf dachten. Ik had al eens wat ideeën rondom de branche en data bij hem neergelegd, daar sparden we vervolgens samen over. Er was dan ook zeker een fijne klik tussen ons. Mijn aangeboden hulp werd door Barry Nijenhuis (CTO TravelSpirit) en de familie de Rooij met heel veel dank aanvaard. Zijn overlijden bracht ontzettend veel verdriet met zich mee en het is dan ook heel logisch en begrijpelijk dat je dan niet met TravelSpirit bezig bent. Maar het had vanzelfsprekend ook veel impact op het bedrijf. Mijn eerste taak was dan ook om rust in het bedrijf te brengen.”

Dat de tijd ontzettend hard gaat, blijkt maar weer eens als Michiel vertelt dat we nu alweer zo’n anderhalf jaar verder zijn. Inmiddels is hij samen met Barry, Suzanne de Rooij (zus van Sander) en familie de Rooij eigenaar van TravelSpirit en vervult binnen het bedrijf de rol van General Manager. Er is een ambitieus plan uitgerold, dat ervoor moet zorgen dat TravelSpirit de komende vijf jaar zijn leidende positie als software leverancier van de reisbranche versterkt. “Samen zorgen we ervoor dat het bedrijf, na de dreun door het verlies van Sander, weer in een optimale positieve flow terechtkomt, en op allerlei vlakken blijft groeien, zoals op het gebied van product en techniek. Bij TravelSpirit doen we hele complexe innovatieve dingen op technisch gebied. Suzanne, Barry en ik hebben elk onze specialisme en we vullen elkaar erg goed aan. Mijn rol is voornamelijk om de juiste mensen bij elkaar te zetten, zodat er een goed team ontstaat dat alle uitdagingen aan kan. Na een pittig jaar kan ik zeggen dat we nu echt weer op de goede weg zijn, daar ben ik heel trots op.”

Ik neem aan dat het plan continu wordt bijgeschaafd. De wereld verandert ontzettend snel, zeker de technische wereld.

Michiel: “Ja, zeker. De afgelopen jaren hebben we veel aandacht besteed aan groeien in de breedte door onder meer heel veel functionaliteiten toe te voegen. Dat moet ook, want elke klant wil net iets anders. Maar daardoor zijn we een beetje ons fundament uit het oog verloren. Wat ook voor het overlijden van Sander al op de planning stond, brengen we nu ten uitvoer: een groot deel van 2022 en 2023 was en is gewijd aan dit fundament. Door onder meer een groot migratietraject op te starten, waarmee we kunnen meebewegen met de markt én technische ontwikkelingen. We maken nu gebruik van de modernste technologieën, zodat we ervoor zorgen dat we de komende jaren op een gezonde manier kunnen blijven doorgroeien en onze trouwe klanten blijer kunnen maken, want dat is er door de trieste omstandigheden helaas wel eens bij ingeschoten het afgelopen jaar.”

Ik vind het knap dat je je als bedrijf zo kwetsbaar durft op te stellen. Want eerlijk, ik hoor dat niet zo vaak…

“Kijk, niemand is perfect, maar wij doen, en dat zien de meeste klanten gelukkig ook, ongelooflijk hard ons best om de perfecte software te leveren en helpen onze klanten zo goed mogelijk om efficiënter te kunnen werken. We bieden hele mooie tools om steeds coolere producten op te kunnen leveren, zodat een steeds betere customer journey wordt ontwikkeld. Dat gaat niet altijd goed, misschien omdat onze ambities soms te hoog zijn, maar ook omdat ons fundament een beetje wiebelde, dus dit hebben we aangepakt. We hebben gelukkig wel ontzettend veel begrip gekregen van onze klanten, waardoor we nu onze blik weer kunnen richten op de toekomst. We gaan de komende jaren flink wat stappen maken.”

Eén daarvan is de migratie naar TravelSpirit 3.0 die uit drie pijlers bestaat. Kan je dit toelichten?

“Het eerste waarvoor we zorgen is dat we een betrouwbare omgeving krijgen die altijd online is, die altijd toegankelijk is voor al onze gebruikers. We hebben in het afgelopen jaar drie of vier keer verstoringen gehad van enkele minuten tot een half uur, tijdens kantooruren. Onze gebruikers ervaren dit heel logisch als zeer onprettig. Dit is ook meteen de belangrijkste van de drie pijlers. Het moet gewoon altijd werken, en dat doet het ook op de manier hoe we het nu hebben neergezet met hypermoderne technologie. We zijn al gestart om onze klanten te migreren naar deze nieuwe methode, maar omdat het over ontzettend veel data gaat kost dat tijd. Voor 1 oktober is elke klant verhuisd.”

Kan je de garantie dan ook echt bieden dat er geen verstoringen meer zijn?

“Ja, dat durf ik wel te zeggen. Een van de problemen waar we tegenaan liepen is de schaalbaarheid. Met name in januari en februari wordt onze software zeer intensief gebruikt. In januari 2023 bracht het boekingsseizoen zoveel verkeer naar onze applicaties,

dat de stoom soms van de servers af kwam. We hadden onderschat hoeveel onze bestaande klanten gegroeid waren post-corona. Dus betrouwbaarheid en schaalbaarheid zijn samen de eerste belangrijke pijler. Het tweede waar we voor gaan zorgen, is dat het veel gemakkelijker wordt om onze software te gebruiken. We horen soms dat nieuwe medewerkers twee, drie weken nodig hebben voordat ze goed en wel alles kunnen vinden. We hebben nu flink geïnvesteerd in een knowledge base met meer dan 200 video's van 20 tot 40 seconden gericht op wat meer ervaren gebruikers waarin we kleine dingetjes heel simpel uitleggen. Dat is inmiddels opgeleverd. In het tweede deel, waar we nu mee bezig zijn, staat de TravelSpirit Academy centraal. Hiervoor ontwikkelen we een serie video's van vijf tot tien minuten waarin we nieuwe gebruikers een handvat bieden om gemakkelijk aan boord te komen. Parallel daaraan willen we er ook voor zorgen dat het implementeren van nieuwe modules bij bestaande klanten gemakkelijker wordt gemaakt. Future proofing is onze derde pijler, we zorgen dat we voorop blijven lopen. We maken dus niet alleen nu een paar hele grote stappen, maar blijven dat in de toekomst ook doen. We gebruiken continu

Fotobijschrift: V.l.n.r.: Lennard Huizer, Michiel Stoffels met hond Pieter, Pauline van Nonsjou, Barry Nijenhuis en Dennis Essenburg. Op de foto ontbreken: Suzanne de Rooij, Stephanie Fortgens, Suzanne Brouwer, Niels Broekzitter, Erik Frank en Daan Lodewijks.

de nieuwste technologie om ervoor te zorgen dat we de beste software leverancier van Nederland zijn en blijven binnen de reisbranche.”

Dus de Vakantie Award voor Beste Technologiebedrijf, die in januari weer wordt uitgereikt, gaat naar TravelSpirit?

“Haha, daar gaan we ons best voor doen. We worden steevast genomineerd en daar zijn we al trots op, maar het zou mooi zijn als we ‘m nu eens winnen.”

TravelSpirit is al een tijdje bezig met de migratie. 1 oktober is D-day, dan moet alles over zijn. Kan dit niet sneller?

“Het gaat goed, omdat we onze tijd er ook voor nemen. Er zijn bedrijven al ruim tien jaar klant bij ons, die hebben een gigantische hoeveelheid aan data opgebouwd. We hebben tientallen terabytes aan data, zoals pdf’jes en Excelletjes, die we allemaal opslaan. Dat kost tijd om te verplaatsen. Maar de voornaamste reden is dat we geen overhaaste migratie willen doen, we willen het soepel laten verlopen. Het is technisch gezien echt een huzarenstukje, het zou zonde zijn als we de laatste fase van zo’n belangrijk en kostbaar project er te snel doorheen zouden halen.”

paradepaartje: onze offerte-software. Daar gaan we een AI-integratie in bouwen, waarbij je een offerte tekst kan laten schrijven op basis van het product en het klantprofiel. Dit is nog maar het begin, we hebben nog allerlei andere mooie ideeën om dit uit te bouwen. Ook ons development team plukt de vruchten: ze schrijven nieuwe code nu hand in hand met super intelligente AI.”

Ik zag dat jullie een partnership zijn aangegaan met de VvKR. Hoe dat zo?

“Wij krijgen ontzettend veel aanvragen van startende ondernemers, zo’n tien tot twintig per maand. We merkten dat we die niet zo goed konden behandelen, omdat ons uitgebreide pakket een behoorlijke kostenpost kan zijn voor kleine organisaties. Dus toen zijn we met de VvKR gaan praten hoe we hun leden beter kunnen helpen om goede software te gebruiken. Samen hebben we een pakket met innovatieve software ontwikkeld, waarmee startende en kleine reisorganisaties kunnen werken. Ze kunnen met ons TravelSpirit Start pakket echt alles wat een kleine organisatie nodig heeft. We houden de kosten laag op twee manieren: de onboarding van meerdere ondernemers is ‘klassikaal’ en we vragen dat als hun organisatie groeit, het bedrijf doorstroomt naar de normale licentiestructuur. Samen groeien dus. Onlangs hebben we de eerste workshop klas gehad en dat was een succes, dat willen we elk kwartaal doen. In oktober start de volgende TravelSpirit Start klas.”

Als bedrijf kijken jullie nu meer dan ooit naar de toekomst, maar wel met Sander in jullie gedachten. Waar staat TravelSpirit over pak ‘m beet vijf jaar?

Kan je iets noemen van dat huzarenstukje?

“We hebben veel aandacht besteed aan de schaalbaarheid van de nieuwe omgeving. Morgen een nieuwe klant onboarden met 200 medewerkers? Geen enkel probleem. Met deze nieuwe infrastructuur kunnen we ook veel sneller stappen maken. Voorheen konden we bijvoorbeeld één keer per maand of één keer per twee maanden onze klanten blij maken met nieuwe features. Dat kunnen we nu elke dag doen – zelfs meerdere keren per dag. Een idee wat op maandag ontstaat, kan op vrijdag al werkelijkheid zijn. We kunnen een stuk sneller werken.”

Ook wel logisch, als ik al kijk naar bijvoorbeeld AI. Dit is ook zo’n ontwikkeling die ontzettend snel gaat.

“AI, waaronder ChatGPT, is een van de grote innovaties die dit jaar door de wereld raast, en ook bij ons flinke impact gaat hebben. Naast de hoofdapplicatie, TravelSpirit, hebben we nog een andere applicatie, Visual Tour Builder. Dat is echt een

“De focus die we nu te pakken hebben, hebben we tegen die tijd zeker nog. We leggen ook dan nog steeds de nadruk op het beter, efficiënter en mooier maken van de customer journey van onze klanten; groot en klein. En tegen die tijd is onze offerte applicatie Visual Tour Builder flink gegroeid. We hebben veel met ZRA’s en kleinschalige touroperators gesproken. Een van de dingen waar ze echt tegenaan lopen, is het op een gemakkelijke manier offertes bouwen die er ’jaw dropping’ uitzien. Visual Tour Builder is echt een ontzettend mooie applicatie waar gebruikers heel erg enthousiast over zijn. De applicatie kan nu ook los van het TravelSpirit-pakket worden gebruikt en deze gaan we laagdrempelig als easy to use-product in de ZRA-markt zetten. We hebben daarvoor ook de ervaren Daan Lodewijks (ex-Tenzing) aangetrokken, hij gaat dit project leiden. Het mag duidelijk zijn: het TravelSpirit Team kijkt met heel veel vertrouwen uit naar de toekomst.”

Future proofing is onze derde pijler, we zorgen dat we voorop blijven lopen

Future proof met TravelSpirit 3.0

Verbeterd & vernieuwd fundament

Altijd online, snel en veilig

TravelSpirit Academy

Meer dan 200 video’s en handleidingen

De nieuwste technologie

Continu blijven innoveren

DE TOEKOMST IS NU

Artificiële Intelligentie (AI) betreedt met adembenemende snelheid de reissector en belooft een transformatie die kan worden vergeleken met het ‘iPhone-moment’ of zelfs het ‘internet-moment’. Is jouw bedrijf al klaar voor de toekomst?

Dit voelt aan als de dageraad van een nieuw tijdperk, een tijdperk waarin de conventionele, ineffectieve en soms frustrerende manier van reizen die we kennen - de ‘tirannie van de zoekbalk’ - ten einde komt. Met de snelle acceptatie en integratie van technologieën zoals de ChatGPT van OpenAI, staan we aan de vooravond van een reiservaring die op alle fronten wordt verbeterd door AI. AI maakt niet alleen het boeken van reizen efficiënter en persoonlijker, maar speelt ook een cruciale rol bij het verbeteren van de klantenservice, het beheren van recensies en het verhogen van de productiviteit van ontwikkelaars in de sector. Het helpt bedrijven om hun online reputatie actief te beheren en te verbeteren, en geeft inzicht in de behoeften en feedback van klanten. Met de groeiende integratie van AI in de reissector kunnen we uitkijken naar een toekomst waarin AI, net als elektriciteit en het

internet, niet langer een luxe is, maar een integraal onderdeel van onze dagelijkse ervaringen en interacties.

DE TIRANNIE VAN DE ZOEKBALK

We bevinden ons momenteel in de onderzoeksfase naar de invloed van AI op reizen. Deze fase is bijzonder opwindend omdat we merken dat de reiszoekbalk, die voor het eerst verscheen tussen 1995-97 met de lancering van de allereerste online reissites, in de afgelopen twee decennia nauwelijks is veranderd. Dit fenomeen wordt soms smalend ‘de tirannie van de zoekbalk’ genoemd. Om de correcte en relevante antwoorden op onze zoekopdrachten te krijgen, moeten we immers precies weten hoe we moeten zoeken. Er zijn talloze statistieken die aangeven dat reizigers of potentiële reizigers tientallen websites raadplegen voordat ze

DOOR: DYLAN CINJEE EN PIETER WEYMANS

daadwerkelijk een boeking maken. Het is dan ook evident dat het proces van reisplanning al geruime tijd niet efficiënt is. We namen dit lange tijd voor lief, tot de komst van AI. De vraag is nu hoe dit zal veranderen. Hoewel er niet één specifiek bedrijf zal zijn dat deze kwestie volledig kan oplossen, wijst alles erop dat generatieve AI en de grote taalmodellen die hieraan ten grondslag liggen, en de intelligentie die hieruit voortvloeit, grote kansen biedt. En dit niet alleen aan de 'voorkant' van de reis, maar ook in alle andere aspecten van de reiservaring.

VERSNELLING

Het tempo waarin AI zijn intrede heeft gemaakt in vergelijking met andere ontwikkelingen en technologieën is opmerkelijk. Traditioneel duurde het vele jaren voordat een bepaalde technologie een breed publiek bereikte. Elektriciteit bijvoorbeeld, kostte 40 jaar voordat 50% van de huishoudens er toegang tot had. Computers namen 20 jaar in beslag om dezelfde mijlpaal te bereiken, terwijl het internet iets meer dan een decennium nodig had. In vergelijking hiermee duurde het minder dan zes jaar voordat smartphones een grote acceptatie kregen. Met AI zien we echter een nog grotere versnelling van innovatie. Een opvallend voorbeeld is de lancering van ChatGPT. Binnen slechts vijf dagen bereikte deze technologie al één miljoen gebruikers. In vergelijking met andere virale successen zoals Instagram of Spotify, die maanden nodig hadden om die mijlpaal te bereiken, toont dit de opwinding en het potentieel van AI aan.

IMPACT

Er zijn een aantal grote domeinen waar AI op korte termijn een impact op zal hebben. Denk daarbij aan operationele efficiëntie, klantenservice, beheer van recensies, en de veelzijdigheid van

zoekopdrachten - van algemene reisinspiratie tot specifieke reisplanning. Bedrijven zoals Airbnb, Despegar, Uber, en eDreams Odigeo benadrukken het potentieel van AI om een gepersonaliseerde, snelle en effectieve klantenservice te leveren, die in sommige gevallen zelfs menselijke interactie overbodig kan maken. De verwachting is dat AIgebaseerde chatbots en virtuele assistenten steeds vaker het eerste aanspreekpunt voor klanten zullen worden. Met systemen als ChatGPT, dat nu al buitengewoon slimme chatdiensten biedt, en de reeds bestaande implementatie van chatbots door bedrijven, ontstaat er een krachtige synergie. Deze combinatie kan resulteren in efficiëntere klantenservice, snellere reactietijden en een verbeterde klantervaring in de reisbranche.

CONTENT

Contentgeneratie is een cruciaal aspect van de toepassing van AI in de reissector. In een branche die rijk is aan storytelling en content, kan AI een belangrijke rol spelen bij het creëren van boeiende en aantrekkelijke content. Dit varieert van eenvoudige teksten tot complexe verhalen die de kern van een reiservaring vangen. Zowel degenen die actief zijn in de Destination Marketing Organization (DMO) sector als in hotelmarketing kunnen hiervan profiteren. Naarmate AI zich verder ontwikkelt, zullen we zien dat de mogelijkheden voor contentgeneratie alleen maar toenemen, waardoor de storytelling in de reissector naar een hoger niveau wordt getild.

OP MAAT

Met de hulp van AI hopen bedrijven zoals Airbnb en eDreams Odigeo hun klanten beter te leren kennen en hen persoonlijke ervaringen te bieden. Dit kan variëren van het aanbevelen van op maat gemaakte reizen tot het voorstellen van individuele accommodaties. Op de lange termijn zien we

dat de grootste impactgebieden van AI in de reisindustrie liggen in het faciliteren en verbeteren van zoekopdrachten. Hierbij kan je denken aan het ontdekken van nieuwe bestemmingen, het vinden van de meest geschikte vluchten, het selecteren van het perfecte hotel, en zelfs het plannen van boeiende activiteiten - allemaal met de hulp van slimme technologieën zoals ChatGPT.

INNOVEREN

Verschillende CEO's, waaronder die van Uber en Booking Holdings, benadrukken de waarde van AI in het verbeteren van de productiviteit van ontwikkelaars. Ze verwachten dat de technologie hen in staat zal stellen om sneller te innoveren en meer te bouwen. Operationele en interne toepassingen zullen een van de eerste toepassingsgebieden zijn binnen de reisindustrie. Een voorbeeld hiervan zijn tools zoals Copilot van GitHub, dat programmeurs ondersteunt bij het sneller en beter schrijven van code. De reisindustrie maakt reeds uitgebreid gebruik van programmeurs en ontwikkelaars. Daarom is het duidelijk dat dit vanaf het begin een belangrijk toepassingsgebied is.

REVIEWS

Een andere cruciale toepassing van AI in de reisindustrie is het beheer van reviews en beoordelingen. Hierbij wordt AI ingezet om reviews op platformen als TripAdvisor en Yelp niet alleen te lezen, maar ook om het sentiment erachter te begrijpen en hier op een passende manier op te reageren. Deze technologie biedt bedrijven de mogelijkheid om hun online reputatie proactief te beheren en te verbeteren, en om inzicht te krijgen in de behoeften en feedback van klanten.

“WE GEBRUIKEN HET AL JAREN”

Ook bij EURAM wordt er positief gekeken naar het gebruik van AI. We spreken met Vincent Hekkert (Business Development Director bij EURAM). “We gebruiken AI al veel langer. Het lijkt alleen door de lancering van ChatGPT soms alsof het heel nieuw is. Maar bij EURAM zit er al jaren AI in onze oplossing zodat de gebruiker bijvoorbeeld een perfecte suggestie voor een volgende stop in een route krijgt. We genereren en bewerken content via AI. We analyseren het gedrag van onze gebruikers en ondersteunen ze met kennis en informatie op het juiste moment in het proces. AI herkent patronen in de vragen van onze gebruikers zodat wij er handig op kunnen inspelen met bijvoorbeeld instructiefilmpjes.”

FACTCHECK

Volgens Vincent is het gebruik van AI belangrijk voor reisprofessionals, omdat met bijvoorbeeld ChatGPT er een enorm handig hulpmiddel voorhanden is dat het werk van elke reisprofessional efficiënter kan maken. “Daarnaast is ChatGPT voor ons als sales managers ook perfect. Een lange tekst perfect

verkorten, een stuk tekst een andere tone of voice meegeven, een stuk tekst omzetten in bullet points, et cetera. We gebruiken het zeer intensief voor teksten in nieuwsmails, PowerPoints en social media. Als voorbeeld kan je deze tekst invoeren in ChatGPT: Schrijf een formele e-mail van maximaal 200 woorden naar aanleiding van een klacht dat het zwembad tijdens het verblijf van klanten gesloten was, dat we excuses maken en een commerciële geste van 100 euro doen. Probeer dit eens en check het resultaat. Ik zou ChatGPT voorlopig gebruiken als perfect tekstverwerkingsprogramma. Vertrouw nog niet te veel op de informatie die hij je geeft als het om bijvoorbeeld toeristische regio’s gaat. Of doe in ieder geval aan goede factchecking."

TRIPNOTES

Maar er is natuurlijk meer dan ChatGPT. Tripnotes AI is bijvoorbeeld een intelligente reisplanner die gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie om het reisplanningsproces te vereenvoudigen. Het is een hulpmiddel dat gebruikers in staat stelt gepersonaliseerde reisroutes te genereren op basis van een paar gegevens zoals de reisbestemming en het doel van de reis. Het platform maakt gebruik van een aangepaste aanbevelingsmotor, eigen data en GPT om reizigers te helpen de juiste bestemmingen te vinden.

GUIDEGEEK

GuideGeek is een nieuwe persoonlijke AI reisassistent en biedt reisaanbevelingen op maat, aangepast aan de specifieke behoeften en interesses van de gebruiker. GuideGeek kan direct antwoord geven op nicheverzoeken en complete reisplannen samenstellen op basis van een simpele instructie. Daarnaast haalt het meer reisintegraties binnen dan alleen de basislijn van ChatGPT, inclusief live vluchtgegevens van 1.000 OTAs en luchtvaartmaatschappijen, evenals de beste vakantiewoningen in grote steden wereldwijd. Momenteel kunnen reizigers wereldwijd gratis een bericht sturen naar GuideGeek via WhatsApp.

‘TOGETHER: a Pixar Musical Adventure’ in première

Next level Disney-show

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

Disneyland Paris heeft er sinds half juli met ‘TOGETHER: a Pixar Musical Adventure’ een nieuwe next level show bij voor jong en oud die bezoekers meeneemt door de werelden van Toy Story, Coco, Up, Monsters en co. en Finding Nemo.

Niet voor niets werd er al tijdens de show met grote regelmaat geapplaudisseerd en klapten ook Natacha Rafalski (CEO Disneyland Paris) en David Duffy (Vice President Entertainment Disneyland Paris), die tussen het publiek zaten, vol enthousiasme en gingen hun duimen in de lucht richting de cast, producers en show directors Matthieu Robin en Arnaud Feredj en producer Astrid Gomez.

Het verhaal

De show gaat over Charlie, een kind met een passie voor muziek, dat ervan droomt om het orkest voor het eindejaarsgala te dirigeren. Dan gebeurt er iets onverwachts en verliest Charlie de bladmuziek op de avond voor het concert. Terwijl het kind in slaap valt, komen Woody en zijn Toy Story-vrienden tot leven

en bundelen ze de krachten om de bladmuziek terug te vinden die verspreid is over verschillende Pixarverhalen. Van het geliefde speelgoed uit Toy Story tot het levendige decor van Coco, de wereld van Up, Monsters en co. of het onderwaterrif van Finding Nemo: gasten worden uitgenodigd voor een immersieve en multisensorische poëtische reis. Met meer dan 30 artiesten en Pixar Figuren op het podium, neemt deze artistieke livevoorstelling gasten mee op een episch avontuur door de werelden van Pixar, begeleid door een liveorkest.

Eerste Pixar-show

“Negen tot twaalf maanden geleden kwamen onze show-regisseurs Matthieu Robin en Arnaud Feredj met dit conceptidee naar ons toe en we werden er om

Show directors Matthieu Robin en Arnaud Feredj en producer Astrid Gomez

verschillende redenen direct verliefd op”, zegt Natacha Rafalski (CEO Disneyland Paris) op het podium van het Studio Theater in Walt Disney Studios Park. “Het is de eerste keer dat we een show hebben waarin meerdere Pixar-verhalen tot leven komen in één avontuur. Matthieu en Arnaud beschreven ons de gigantische LED-schermen die op het podium staan en dat ze de films tot leven brengen op het toneel. We begonnen ons meteen de prachtige kleuren van de Pixar-films op het podium voor te stellen en zagen direct voor ons hoe mooi het zou zijn. Vervolgens hoorden we over de ideeën om samen te werken met drie lokale choreografen die een nieuw en ander soort dans op het podium zouden brengen en het idee om een live-orkest op het podium te hebben dat de prachtige Pixar-muziek tot leven brengt. Het hele idee betoverde ons volledig en we zeiden natuurlijk:

‘Laten we ervoor gaan’. Voor mij is deze show echt een voortzetting van wat we doen met entertainment in Disneyland Paris, waar we onze prachtige Disneyverhalen vertellen op een manier zoals alleen Disney dat kan. Met creativiteit, innoveren met technologieën en andere tools die we gebruiken om deze verhalen samen te brengen. Allemaal met als doel onze gasten te verrassen en te verblijden”, aldus Natacha.

Gedurfde visie

David Duffy (Vice President Entertainment

“Het team had echt een gedurfde visie voor deze show. We willen traditionele theatrale verhalen combineren met enkele van de meest populaire innovatieve technieken die we konden bedenken. We willen het verhaal vertellen op een manier waarop we dat nog nooit eerder hebben gezien”, aldus David Duffy (Vice President Entertainment Disneyland Paris). “We hebben het podium bedekt met LED-schermen, waardoor je wordt ondergedompeld in de magie van Pixar-verhalen en de grens tussen wat echt en wat niet echt is. Onze geweldige teams in Disneyland Paris, die zorgen voor live-entertainment (ontwerpers, licht, geluid, audio, video, decors, enzovoorts), hebben een fantastische show neergezet met special effects”, aldus David, die voor aanvang van de show niet verklapte welke special effects er in de show zitten. Je geniet ook het meest van de show wanneer je de effects van tevoren niet tot in de detail weet. Wat wel duidelijk gemaakt wordt in alle communicatie rondom de show is dat deze de zintuigen van de gasten prikkelt door allerlei technologieën waardoor de grens tussen fantasie en werkelijkheid vervaagt. Met mobiele decoraties op ware grootte van 6,2 meter hoog en 30 meter breed en 453 vierkante meter aan LED-schermen is het podium het meest imponerende podium dat ooit in Disneyland Paris is gecreëerd.

Muziek

Muziek speelt een grote rol in de show. Tijdens elke voorstelling brengen live-muzikanten een eerbetoon aan de tijdloze soundtracks van Pixar en brengen ze een

Travelpro-hoofdredacteur Arjen Lutgendorff (rechts) en zijn zoon Jep.

“Je wordt ondergedompeld in de magie van Pixar-verhalen”

Disneyland Paris)

Jeanne-Marie Arndt en Rutger Schols (beiden The Walt Disney Company).

nieuw muziekstuk ten gehore. De mix van een live-orkest en een soundtrack die is opgenomen met 54 muzikanten in de iconische studio’s in Nashville zal gasten echt meenemen op een emotionele reis. Bij dit grootschalige project waren meer dan 30 professionals betrokken. Dit toont eens te meer de uitmuntendheid en toewijding van Disneyland Paris in het brengen van onvergetelijk entertainment aan het publiek, waardoor het de positie als leider van entertainment in Europa versterkt.

Natacha

Rafalski

(CEO Disneyland Paris)

Ontmoeting met...

Travelpro was de volgende ochtend aanwezig bij een persbijeenkomst met de show directors (Arnaud Feredj en Mathieu Robin) en producer (Astrid Gomez) van Together. Alle drie hebben ze jaren al tal van Disneyshows achter hun naam staan. Matthieu werd in 2017 show director en hielp bij shows als Jungle Book Jive en Dream... and Shine Brighter! Arnaud stond in 2008 voor het eerst op het podium van Disneyland Paris als ceremoniemeester en daarna als acteur. Sinds 2017 bekleedt hij de functie van show director en brengt zijn

creatieve energie en expertise in veel van de shows van Disneyland Paris, zoals Mickey's Christmas Big Band, Mickey and the Magician en de avondshow Avengers: Power the Night. De Uruguyaanse Astrid begon op 18-jarige leeftijd bij de opening van Disneyland Paris. Eerst als receptioniste in het Disneyland Hotel, daarna als parade performer en evenement coördinator. Ze kwam bij het show production team in 2009 en werd associate producer in 2017. Ze heeft meegewerkt aan Mickey's Dazzling Christmas Parade en Mickey's Christmas Big Band voordat ze de show Dream... and Shine Brighter! voor de 30e verjaardag van Disneyland Paris produceerde, die later werd bekroond met de IAAPA Awards van Most Creative Christmas/Holiday Show in 2022.

Hoe zijn de vijf films gekozen die jullie in de show willen laten zien, aangezien Pixar zo'n enorm repertoire heeft? Arnaud: “Het begon allemaal met het verhaal dat we willen vertellen en hoe we het willen vertellen. Dus Masha

Voor de agenda

Disney Halloween Festival, 1 oktober tot en met 5 november 2023. Disneyland Paris in een vrolijke Halloweensfeer met lachende pompoenen, doodenge decoraties, exclusieve shows, rillende skeletten en de schattigste spoken.

Disney Betoverende Kerst, 11 november 2023 tot en met 7 januari 2024. Een betoverende kerst in Disneyland Paris, waar twinkelende straten, exclusieve shows en een gigantische boom de feestsfeer tot leven brengen.

“Het hele idee van ‘Together’ betoverde ons”

Live muziek

en ik sloten ons uren, dagen, nachten op in een kamer. En we begonnen te brainstormen over de show, het concept en het verhaal dat we willen brengen. En heel, heel, heel kort daarna begonnen we na te denken over het verhaal van Charlie en hoe we kunnen uitleggen. Toen kwamen alle verschillende ideeën en films heel natuurlijk in termen van wie de beste personages zouden zijn om voor Charlie te zorgen en wie Charlie wanhopig zou willen helpen.”

Wat kunnen jullie ons nog meer vertellen over het verhaal zelf? Hoe is de uiteindelijke boodschap samengesteld?

Mathieu: “De eerste rol van de show is in eerste instantie de muziek. Het begint dus als een bioscoopvertoning met livemuziek, want dit is precies wat we willen voelen en de emotie verbinden door de muziek. Het begint dus allemaal bij de muzikanten. En de muzikanten zijn een perfecte metafoor van ‘Together’, want je kunt niet synchroon lopen met de andere muzikanten als je alleen de solist bent. Je moet als een team werken, je moet samenwerken. En deze boodschap wordt nog versterkt door de personages zelf. Dat is precies wat het speelgoed doet tijdens deze missie. Individueel zijn ze verdwaald en weten ze niet hoe ze het moeten doen. Maar als ze allemaal samen zijn, ontstaat er een kracht en dat verbindt alle punten. Dus het is makkelijker en je kunt echt grote dingen doen als je samen bent. Dus de saamhorigheid is echt het DNA van de show. Dat is een van de kernboodschappen van de show.”

Arnuad: “Je kunt nooit alleen in harmonie zijn, je hebt anderen nodig. En dat is iets dat we willen overbrengen. We leggen het publiek ook uitdat je het soms niet beseft dat jouw actie iemands geluk kan beïnvloeden. Zo denken we over de show, maar ook over het team waarmee we de show hebben gemaakt.”

Mathieu: “Ons team is een geweldige familie geworden, die samen een geweldige show in elkaar heeft gezet. De connectie tussen de mensen is absoluut fantastisch. En dat moet ook wel, want wat je op het podium ziet, is nog maar het topje van de ijsberg. Backstage is de choreografie krankzinnig om alles perfect te laten verlopen..”

De show is een perfecte mix van traditie en innovatie?

Hoe zien jullie dat?

Matthieu: “De mix tussen innovatie en eeuwenoude technieken is een perfecte match voor het verhaal. Het was geen doelstelling om beide technieken te gebruiken, maar simpelweg de beste manier om het verhaal te beleven. We hebben te maken met zoveel verschillende dingen in deze show. We willen bijvoorbeeld de flexibiliteit hebben om heel snel van de ene hoek van de kamer naar de andere te gaan. Of om van de schaal van het speelgoed naar de schaal van monsters te gaan. Dat is uiteindelijk mogelijk gemaakt door gebruik te maken van LED-schermen, want met alleen fysieke decors was het niet mogelijk geweest.”

Astrid: “Het was spannend voor alle teams, omdat het een grote uitdaging was om in een korte tijd precies te bereiken wat er op papier stond. Behalve misschien een of twee effecten, is alles aanwezig. Dus daar zijn we erg trots op en blij dat het werkt.”

Arnold: “We hadden vanaf het beginpunt zes maanden de tijd, maar dat zorgde er ook voor dat iedereen out of the box ging denken. Tot gisterochtend dachten we: gaat het werken? En dat deed het.”

Waarom een show met livemuziek?

Arnold: “Het is filmisch en muziek staat centraal in de show, het is de sleutel van dit verhaal. Charlie is een kind dat ervan droomt het schoolorkest te dirigeren en omdat muziek centraal staat, hadden we wel deze live-ervaring nodig. We willen het publiek de muziek echt laten voelen. Met het live-orkest op het podium zie het ook en wordt het echt.”

De Disney-shows zijn Engels/Frans gesproken. Wordt er over iets nagedacht, zodat (kleine) kinderen uit niet Engels-/Franstalige landen komen ook kunnen begrijpen wat er wordt gezegd?

Arnold: “Dat is een heel goed punt. Bij Disneyland Paris weten we dat ons publiek niet alleen Franstaligen of Engelstaligen zijn. En we proberen, als we nadenken over een (nieuwe) show en over de manier waarop we shows doen, om ze zo visueel mogelijk te maken. Zodat iedereen het kan begrijpen en iedereen er emoties bij kan krijgen, ook al begrijp je het exacte script of de woorden die je kunt horen niet. Maar we proberen ons verhaal heel visueel te maken en om emotie te brengen door verschillende trucs. Bij de nieuwe Pixar-show krijg je door de livemuziek bijvoorbeeld een unieke emotie.”

Entertainment

Naast de vele attracties in de beide parken van Disneyland Paris zorgen de ontmoetingen met Disney-figuren tot shows in theaters en in de open lucht met het park als decor voor een hoog percentage repeaters en een hoge gastentevredenheidsscore. Dit jaar staan onder andere de volgende shows op het programma naast de nieuwste show

'TOGETHER: a Pixar Musical Adventur': Mickey and the Magician (Animagique Theater, Walt Disney Studios Park), The Lion King: Rhythms of the Pride Lands (Frontierland Theater, Disneyland Park), Disney Junior Dream Factory (Studio D, Walt Disney Studios), Frozen: A Musical Invitation (Toon Studio, Walt Disney Studios Park), Dream and Shine Brighter (Disneyland Park, Main Street U.S.A.), Disney Stars on Parade (Disneyland Park), Disney D-Light (Disneyland Park), Avengers: Power the Night (Walt Disney Studios Park) en Disney Dreams! (Disneyland Park).

“Verken de hoge skyscrapers in Dubai eens per fiets”

Met iedere dag twee directe vluchten en super-de-luxe strandhotels op de Palm tot eenvoudige, maar zeer comfortabele, hotels midden in het oude stadscentrum, ben je als Dubai-ganger helemaal aan het juiste adres bij TUI. Linda BijkerHakkers is als productmanager verantwoordelijk voor de TUI Sun & Beach-bestemmingen Long Haul East (Emiraten, Indische Oceaan, Azië en Oost-Afrika). “In Dubai is er voor ieder wat wils”, vertelt ze.

“Een leuke citytrip met vrienden? Dubai is de place to be! Maar met alle luxehotels net zo ideaal voor een strandvakantie, waarbij verschillende door ons aangeboden hotels all-inclusive geboekt kunnen worden, met een zeer hoge kwaliteitsstandaard. Dubai is perfect voor een romantische getaway, maar door de vele kindvriendelijke faciliteiten ook ideaal als familiebestemming. Begin dit jaar opende hotel The Royal Atlantis (zusje van het beroemde Atlantis The Palm) haar deuren: ultraluxe met diverse restaurants van bekende Michelinsterrenchefs. Een nieuw icoon in het aanbod.”

Wat voor soorten reizen zijn er?

“We bieden een divers programma naar Dubai, met onder andere rondreizen, cruises en F1-reizen. Door de relatief kleine afstanden is het vanuit Dubai heel eenvoudig een dagtrip te boeken naar andere emiraten zoals Abu Dhabi. De TUI-rondreizen zijn er zowel per groep als individuele flydrive, Dubai is namelijk erg geschikt om zelf per auto te verkennen. Ook zien we een stijging binnen de cruiseboekingen: een andere leuke manier om de bestemmingen daar te verkennen.”

Als opfrisser; wat zijn de must see’s in Dubai?

“Een kleine greep uit het aanbod: Burj Khalifa moet je uiteraard hebben gezien met de fonteinshow ‘s avonds en het hoogste observatiedek ter wereld. Breng daarnaast een bezoek aan een spice of gold souk (markt) in het oude centrum en laat je verrassen door alle kleuren en geuren. Of loop eens binnen bij twee van de beroemdste shopping malls ter wereld: de Dubai Mall met daarin het Dubai Aquarium of The Mall of The Emirates, waar je Ski Dubai

vindt. Als het kwik aardig oploopt in de zomermaanden, kan je hier binnen op de skilatten staan. ‘s Avonds is het leuk per traditionele dhow een rondvaart over de creek te maken onder genot van een diner.”

“Een persoonlijke favoriet van mij is een 4x4woestijnsafari, dat vind ik ontzettend gaaf om te doen. Het heeft bijna iets surrealistisch als je vanuit de hectiek van de stad aankomt in de bijna desolate woestijn met de enorme rode zandduinen waar je dan onder begeleiding van een chauffeur overheen racet. Destijds sloten we af met een bezoek aan een bedoeïenenkamp met tal van traditionele activiteiten.”

Wauw! Nog enkele minder bekende aanraders?

“Boek eens een Friday Brunch. Dit kan van low budget tot over-the-top-luxe met bubbels en kaviaar. De meeste hotels en restaurants bieden hier aparte arrangementen voor aan. Of huur als echte Nederlandse toerist eens een fiets om lekker de Dubai Marina met zijn hoge skyscrapers te verkennen. Tja, en verder: de sky is the limit. Bedenk het en je kan het hier doen: skydiven, een jacht of jetski huren, helikoptervlucht of luchtballonvaart maken, en zo kan ik nog wel even doorgaan.”

EAT, SLEEP, SWIM, REPEAT TUI DREAMJOBS

DOOR: DYLAN CINJEE

Bij TUI wordt alles gedaan voor de perfecte vakantie. Daarom is de reisorganisatie op zoek gegaan naar een tijdelijke Executive Manager of Taste, een Director of Sleep Experiences en een Chief Swimming Pool Officer. Chearanté Godfried, Dominique van Outersterp en Lukas Minne mochten deze droombanen vervullen. We spraken ze over hun ervaring.

Dominique nam de proef op de som als Executive Manager of Taste. ‘Vakantie gaat vooral over genieten en ervaren. En daarbij speelt eten en drinken voor mij als hotello een belangrijke rol. Snack-opties hoeven niet minder leuk of interessant te zijn dan uitgebreidere driegangendiners, ze moeten passen bij het moment van de dag en waar jij zin in hebt. Dus ik vond het vooral leuk om de verschillende eetgelegenheden uit te proberen en om te ervaren of het aanbod klopt met hoe het concept van de specifieke eetgelegenheid wordt neergezet. Bij het ene restaurant heb ik de tijd genomen om uitgebreid te dineren met bijpassende wijnen en bij het andere restaurant was een snelle snack voldoende om daarna nog heerlijk van het weer op het strand te kunnen genieten. De combinatie van eten en zon is voor mij de definitie van een dreamjob.’

Droombaan

Als Director of Sleep Experiences had Chearanté letterlijk een droombaan. ‘Het testen van de bedden in verschillende hotelkamers, uitrusten op een strandbedje na een lesje aquagym, een cocktail drinken in een hangmat, een wenkbrauwtreatment krijgen op een salonbed en in slaap vallen in een heerlijke cabana. De baan waar iedereen van droomt. Het testen en beoordelen van allerlei soorten bedden was mijn belangrijkste taak als Director of Sleep Experiences. Kraakt het bed? Word je uitgerust wakker zonder rug- en/of nekklachten? Zijn de strandbedjes

van goede kwaliteit? En ga zo maar door. Alle bedden in verschillende hotels zijn door mij getest. Het was een reis om niet te vergeten. De all inclusive-hotels waarin ik mocht verblijven waren prachtig en ook in het hotel was het personeel heel lief en vriendelijk. Het bezoeken van verschillende hotels, lekker relaxen en heerlijk dineren met het hele team was supergezellig.’

Factoren

Lukas nam als Chief Swimming Pool Officer een sprong in het diepe. ‘Mijn rol was het controleren en beoordelen van de zwembaden in de verschillende hotels. Het was een unieke ervaring. Zo heb ik vooral geleerd dat er veel meer factoren belangrijk zijn dan enkel het zwembad zelf. Bijvoorbeeld of er voldoende animatie is, of er ook rustplaatsen zijn waar mensen kunnen relaxen, maar ook controleren of de bars en de toiletten makkelijk bereikbaar zijn. Al deze factoren samen zijn in mijn ogen belangrijk om te beoordelen of een hotel voldoende uitgerust is voor de vakantiegangers. Ik heb vooral gelet op de totaalervaring van de zwembaden. Als iemand op vakantie gaat, dan moet het zwembad aan heel wat factoren voldoen om een goede score te behalen. Dit vond ik de moeilijkste taak, want zo moest ik mijzelf in verschillende standpunten plaatsen om te zorgen dat ik elk zwembad vanuit een ander perspectief bekeek. Een gezin met kleine kindjes kijkt heel anders naar een hotel met zwembad dan een jong koppel dat de rust wil opzoeken.’

Dominique van Outersterp

Chearanté Godfried

Lukas Minne

BYE BYE WINTERBLUES

Vrouwen bloot, handel dood, luidt het gezegde. Maar daar hebben we in de winter geen last van. Daarom, sla je slag! We zetten dan ook de ‘een keer wat anders en niet te ver vliegen’winterzonbestemmingen voor je op een rijtje.

DOOR: SHARON EVERS

Israël, het land van verbluffende contrasten, biedt een fascinerende mix van cultuur, historie en natuur die elke reiziger betovert. Met milde temperaturen en zonovergoten dagen is Israël een ideale bestemming om de winterblues te verjagen. Ontdek de warme gastvrijheid van het land, bewonder de eeuwenoude historische schatten en verken de diverse landschappen - allemaal tijdens één buitengewone wintervakantie. Jeruzalem, een stad doordrenkt van geschiedenis en religieuze betekenis, is een must-see bestemming in Israël. Tijdens de wintermaanden is de stad minder druk, waardoor bezoekers de kans krijgen om de oude steegjes van de Oude Stad te verkennen en te dwalen door de heilige plaatsen van verschillende geloofsovertuigingen. Sta versteld van de majestueuze Koepel van de Rots en de indrukwekkende Westelijke Muur, en dompel je onder in de sfeer van een stad die een belangrijke rol heeft gespeeld in de wereldgeschiedenis. De winter is het perfecte moment om de Dode Zee te ervaren, de laagste plek op aarde. Geniet van het drijven op het zoute water, dat rijk is aan mineralen die bekend staan om hun helende eigenschappen. De combinatie van de warme zon en het unieke landschap van zoutformaties zorgt voor een onvergetelijke ervaring die je nergens anders ter wereld zult vinden. Voor avonturiers die op zoek zijn naar een bijzondere ervaring, biedt de Negev-woestijn een ongeëvenaarde schoonheid. Trek door de uitgestrekte zandduinen, ontdek verborgen oases en ervaar de stilte van de woestijn. 's Nachts biedt de woestijn een adembenemend uitzicht op een met sterren bezaaide hemel die elke sterrenkijker zal betoveren. Tel Aviv, de bruisende stad aan de Middellandse Zee, biedt een levendige mix van cultuur, kunst en culinaire geneugten. Tijdens de wintermaanden kun je genieten van de bruisende straten en trendy cafés zonder de

drukte van het hoogseizoen. Proef heerlijke lokale gerechten in de vele restaurants en maak kennis met de boeiende kunstscene van de stad.

GAMBIA

Een bestemming die steeds meer in populariteit groeit als winterse vakantiebestemming is Gambia. Dit kleine, maar betoverende land heeft alles wat reizigers zoeken tijdens de koudere maanden. Van zonovergoten stranden en levendige cultuur tot ongerepte natuurgebieden - Gambia biedt een rijke ervaring voor iedereen. In tegenstelling tot de winterse kou die velen ontvluchten, biedt Gambia een aangenaam tropisch klimaat met veel zonneschijn het hele jaar door. De wintermaanden in Europa kunnen somber en koud zijn, maar in Gambia kunnen jouw klanten genieten van warme temperaturen en aangename briesjes. De uitgestrekte zandstranden langs de Atlantische Oceaan nodigen uit tot ontspanning en bieden de perfecte gelegenheid om te genieten van de prachtige zonsondergangen die Gambia te bieden heeft. Naast de natuurlijke schoonheid biedt Gambia een rijke cultuur en warme gastvrijheid. Klanten kunnen zich onderdompelen in de lokale tradities en levensstijl door kleurrijke markten te verkennen, traditionele dansen te ervaren en kennis te maken met de vriendelijke bevolking. De Gambiaanse cultuur is een harmonieuze mix van verschillende etnische groepen, waardoor er een unieke en fascinerende sfeer ontstaat die reizigers in hun hart zullen sluiten. Voor reizigers die houden van avontuur in de natuur, is Gambia een waar paradijs. Ondanks zijn kleine formaat herbergt het land een opvallende biodiversiteit. Klanten kunnen vogels spotten in de uitgestrekte wetlands van de Gambia-rivier, waaronder zeldzame soorten die nergens anders ter wereld te vinden zijn. De nationale parken en reservaten bieden de

Gambia

Foto: Yassine Bouslama Shutterstock.com.

Curaçao

The Rif at Mangrove Beach

The Rif at Mangrove Beach is onderdeel van ons premium label. In dit spiksplinternieuw hotel geniet jouw klant van een onbezorgde vakantie. Met ruime, luxueuze kamers en suites, diverse bars en restaurants waaruit jouw klant kan kiezen, een privéstrand en niet te vergeten: jouw klant mag gebruikmaken van alle faciliteiten van het naastgelegen Corendon Mangrove Beach Resort.

Dit geweldige resort, onderdeel van Curio Collection by Hilton, wordt aan drie zijden omringd door een mangrovebos dat bijna nergens anders in het Caribisch gebied te vinden is. Het heerlijke privéstrand ligt voor de deur met uitstekende duikmogelijkheden, een eigen duikcentrum en diverse watersportmogelijkheden.

✔ Spiksplinternieuw hotel

✔ Direct aan het privé zandstrand

✔ Op loopafstand van Willemstad

✔ Ultra All Inclusive van 10:00 - 02:00 uur

✔ Taartjes, koffie, thee en snacks 24/7

✔ Premium drankjes & service aan tafel

✔ 7 voortreffelijke à-la-carterestaurants onder meer Mexicaans en Turks

✔ Genieten van een heerlijke kop koffie bij WPS Starbucks Coffee (24/7)

✔ Gratis roomservice

✔ Speciale swim-up kamers en juniorsuites ook boekbaar

✔ Exclusief bij Corendon

Vlieg nu rechtstreeks met Corendon naar Curaçao

• Vlieg met de hypermoderne Airbus A350-900

• Nederlandstalige crew

• Incl. persoonlijk entertainment systeem met films, series, magazines en games

• Incl. maaltijd, snack en drankje naar keuze

• Incl. 10 kg handbagage

• Wifi

• XL-stoelen met extra beenruimte

• Buy-on-board servie

mogelijkheid om wilde dieren te observeren, zoals apen, krokodillen en zeldzame antilopen.

TUNESIË

Voor reisprofessionals die op zoek zijn naar een winterse vakantiebestemming om hun klanten te betoveren, is Tunesië een absolute aanrader. Dit prachtige land aan de noordkust van Afrika heeft alles in huis voor een onvergetelijke winterervaring. Met een rijke geschiedenis die teruggaat tot de oudheid, verbluffende landschappen en een gastvrije bevolking, biedt Tunesië een unieke combinatie van avontuur, cultuur en ontspanning. Voor geschiedenis- en cultuurliefhebbers is Tunesië een ware schatkamer. Van de oude ruïnes van Carthago tot de eeuwenoude medina's van Tunis en Sousse, elke hoek van het land ademt geschiedenis en vertelt een verhaal. De Arabische en Moorse architectuur zorgt voor betoverende stadsgezichten, terwijl het amfitheater van El Djem, een UNESCO-Werelderfgoed, bezoekers terugvoert naar de tijd van de gladiatoren. Een reis naar Tunesië is niet compleet zonder een avontuurlijke tocht door de Sahara-woestijn. De gouden duinen strekken zich uit zover het oog reikt en bieden een spectaculair uitzicht op een van 's werelds meest uitgestrekte woestijnen. Reizigers kunnen genieten van een kamelenrit bij zonsondergang, slapen onder een heldere sterrenhemel en kennismaken met de tradities van de Bedoeïenen.

MAROKKO

Marokko biedt een onvergetelijke mix van cultuur, avontuur en adembenemende landschappen die elke reiziger zullen bekoren. Van historische steden tot uitgestrekte woestijnen en majestueuze bergen,

Marokko heeft voor elk wat wils. Laten we inzoomen op enkele van de meest opwindende plekken die Marokko te bieden heeft voor een betoverende wintervakantie. In het hart van Marrakech ligt de oude medina, een doolhof van smalle steegjes en bruisende markten. Verken deze kleurrijke wirwar van bezienswaardigheden, geluiden en geuren en laat je betoveren door de historische rijkdom van het Djemaa el Fna-plein. Slenter door de souks, waar ambachtslieden hun vaardigheden tentoonspreiden en de prachtige handgemaakte schatten liggen te wachten om ontdekt te worden. Een onvergetelijke wintervakantie in Marokko omvat een reis naar de Sahara-woestijn; ervaar de stilte en magie van de gouden duinen. Geniet van de betoverende zonsondergangen en 's nachts van een adembenemende sterrenhemel. Ontdek de Berbercultuur en tradities, terwijl je overnacht in traditionele nomadische kampen. Maar ontdek ook de koninklijke schoonheid van Fes, de oudste koningsstad van Marokko. Dwaal door de smalle straatjes van de medina, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, en bewonder de prachtige Moorse architectuur van de Karaouine-moskee en de leerlooierijen. Fes is een culturele schatkamer die reizigers een diepgaande ervaring biedt van Marokko's eeuwenoude erfgoed. Een andere aanrader is Chefchaouen, ook wel bekend als het "Blauwe Parel" van Marokko, is een charmant bergstadje dat verbluft met zijn schilderachtige blauwgekleurde huizen. Gelegen tegen een achtergrond van majestueuze bergen, biedt Chefchaouen een idyllische setting om te ontspannen en de dagelijkse beslommeringen te vergeten. Verken de rustige straten, ontmoet de vriendelijke locals en geniet van de serene sfeer die deze unieke plek te bieden heeft.

CYPRUS

Cyprus is een onweerstaanbare bestemming voor een aangename wintervakantie. Met zijn zonnige stranden, rijke cultuur en prachtige landschappen biedt het eiland een warm welkom aan reizigers die op zoek zijn naar een onvergetelijke ontsnapping aan de winterse kou. Een van de grootste aantrekkingskrachten van Cyprus in de winter is het aangename klimaat. Met temperaturen die zelden onder de 15 graden Celsius zakken, biedt het eiland de ideale ontsnapping aan de koude winterdagen. Verwen jezelf met ontspannen wandelingen op gouden zandstranden, voel de verkwikkende zeewind en geniet van de rust en stilte die de kustlijn te bieden heeft. De stad Paphos, die op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat, is doordrenkt van geschiedenis en mythologie. Tijdens de wintermaanden kun je in alle rust de archeologische vindplaatsen verkennen, zoals het Oude Theater van Paphos en de Tombes van de Koningen. Verlies jezelf in de betoverende oude stad en ontdek de fascinerende legenden die verbonden zijn met deze prachtige plek. Voor natuurliefhebbers biedt het Troodosgebergte een schitterend landschap met Marrakech

beboste bergen, kabbelende beekjes en pittoreske dorpjes. Trek je wandelschoenen aan en verken de vele wandelroutes die het gebergte te bieden heeft. Van adembenemende uitzichten tot charmante traditionele tavernes, het Troodosgebergte is een paradijs voor avonturiers. De stad Larnaca biedt een levendige mix van cultuur en moderniteit. Slenter door de smalle straatjes, ontdek kleurrijke markten en bezoek historische bezienswaardigheden zoals de Hala Sultan Tekke-moskee en de Sint Lazaruskerk. Larnaca is een stad vol leven en zal elke bezoeker betoveren met zijn unieke charme.

CANARISCHE EILANDEN

Met hun milde klimaat, adembenemende natuur en gastvrije sfeer zijn deze verborgen juweeltjes perfect voor wie weg wil van de massa en op zoek is naar een unieke vakantie-ervaring. Ontdek enkele van de minder bekende plaatsen op de Canarische Eilanden die een wintervakantie onvergetelijk maken. El Hierro, het kleinste en meest afgelegen eiland van de Canarische archipel, is een oase van rust en natuurlijke schoonheid. Hier vinden reizigers een ongerept paradijs met dramatische kliffen, uitgestrekte bossen en vulkanische landschappen. Verken het UNESCO-biosfeerreservaat en ontdek unieke flora en fauna in dit toevluchtsoord voor natuurliefhebbers. La Gomera, een schilderachtig eiland omringd door diepe ravijnen en weelderige bossen, heeft veel te bieden aan kunst- en cultuurliefhebbers. Bezoek het charmante stadje Vallehermoso en dompel jezelf onder in de lokale kunstscène. La Gomera staat ook bekend om zijn

traditionele silbo Gomero, een fluitachtige taal die door de lokale bevolking wordt gebruikt om over grote afstanden te communiceren. La Palma, ook wel bekend als "La Isla Bonita," betovert bezoekers met zijn weelderige landschappen en serene sfeer. Geniet van wandelingen langs vulkanische routes en ontdek de schoonheid van het nationale park Caldera de Taburiente. La Palma staat ook bekend om zijn astronomische observatoria en is een ideale plek voor sterrenkijkers om de wonderen van de nachtelijke hemel te bewonderen. Hoewel Fuerteventura een populair eiland is, biedt het ook minder bekende plekken vol historische schatten. Breng een bezoek aan Betancuria, de voormalige hoofdstad van het eiland, waar historische gebouwen en musea je meenemen op een reis door de tijd. Ontdek charmante dorpjes zoals Antigua en Pájara, waar traditionele architectuur en lokale ambachten worden gekoesterd. La Graciosa, het meest noordelijke eiland van de Canarische Eilanden, biedt een unieke en authentieke ervaring. Met zijn afgelegen stranden en rustige sfeer is La Graciosa de perfecte plek om te ontsnappen aan de drukte en je onder te dompelen in de natuur. Huur een fiets en verken het eiland op je eigen tempo, geniet van verse visgerechten in lokale restaurants en laat je betoveren door de eenvoudige schoonheid van deze verborgen schat.

MALTA

Terwijl de temperaturen elders dalen, verwelkomt Malta haar bezoekers met milde winters en een warme sfeer die de harten van reizigers verwarmt. Dit eiland in het hart van de Middellandse Zee heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot duizenden jaren, en het staat bekend om zijn intrigerende architectuur, pittoreske dorpjes en kristalheldere wateren. Valletta, de hoofdstad van Malta, is een ware schatkamer van historische schatten. De stad staat op de UNESCO-Werelderfgoedlijst en biedt bezoekers een unieke kans om te verdwalen in de smalle straatjes en te genieten van de prachtige barokarchitectuur. Bezoek de indrukwekkende Sint-Janscokathedraal en ontdek de intrigerende geschiedenis van de Orde van Malta in het Paleis van de Grote Meester. Mdina, ook wel bekend als de "Stille Stad," is een oase van rust en geschiedenis. Het middeleeuwse karakter van de stad blijft behouden, en een wandeling door de oude straten voelt als een betoverende tijdreis. Verken de oude stadsmuren en geniet van een panoramisch uitzicht over het eiland. In de avond baadt de stad in een sfeervol licht, wat de romantische ambiance versterkt. Hoewel Malta bekend staat om zijn culturele schatten, heeft het ook een natuurlijke parel die bezoekers zeker zal betoveren - de Blauwe Lagune op het kleine eiland Comino. Met zijn kristalheldere, azuurblauwe water is dit de ideale plek om te ontspannen en te genieten van de mediterrane schoonheid. Neem een verfrissende duik, verken de kleurrijke onderwaterwereld met snorkelen, of geniet gewoon

Cyprus

PAPAGAYO BEACH HOTEL PAPAGAYO BEACH RESORT

PAPAGAYO BEACH CLUB

van de rustige omgeving van deze ongerepte baai. Het eiland Gozo, het kleine zusje van Malta, biedt een authentieke en landelijke charme. Hier kun je het echte dorpsleven van Malta ervaren, waar tijd lijkt stil te staan. Ontdek traditionele dorpjes zoals Xagħra en Għarb, waar lokale ambachten nog steeds worden beoefend en de gastvrijheid van de bewoners je hart zal verwarmen. Een wintervakantie op Malta zou niet compleet zijn zonder een bezoek aan de Dingli-kliffen. Deze majestueuze kliffen bieden een adembenemend uitzicht op de Middellandse Zee en staan bekend om hun spectaculaire zonsondergangen. Geniet van het magische schouwspel terwijl de zon langzaam ondergaat aan de horizon en een warme gloed over het eiland verspreidt.

KAAPVERDIË

De Kaapverdische Eilanden zijn een uniek tropisch toevluchtsoord dat reizigers in de winter verwelkomt met hun diverse schoonheid en warme gastvrijheid. Elk eiland heeft zijn eigen unieke charme en biedt een verscheidenheid aan ervaringen, van ontspanning op de zonovergoten stranden tot het verkennen van ongerepte natuurgebieden. Sal, het meest bezochte eiland van de archipel, staat bekend om zijn zonovergoten stranden en kristalheldere wateren. Met een overvloed aan watersportmogelijkheden en een bruisend nachtleven, is Sal perfect voor reizigers die op zoek zijn naar ontspanning en

plezier. Breng je dagen door met zonnebaden op het beroemde Santa Maria-strand en geniet van kleurrijke zonsondergangen die de lucht schilderen in magische tinten. Boa Vista, het op twee na grootste eiland, biedt een oase van rust en ongerepte natuur. Het eiland staat bekend om zijn uitgestrekte duinen, waar je jezelf kunt verliezen in een woestijnachtig landschap. Verken het adembenemende Viana-woestijnlandschap en ontdek de betoverende baaien zoals Praia de Chaves, waar schildpadden hun eieren leggen. Santiago, het grootste eiland van de Kaapverdische archipel, is doordrenkt van cultuur en traditie. De hoofdstad Praia biedt een bruisende sfeer, waar lokale markten, historische gebouwen en levendige muziekscènes samenkomen. Verken het binnenland en ontdek pittoreske dorpjes en groene valleien, waar het eilandleven op zijn meest authentieke manier wordt beleefd. São Vicente, een eiland met een kosmopolitische charme, is een culturele hotspot met veel te bieden. De stad Mindelo, bekend om zijn levendige carnavalsfeesten, heeft een bruisend nachtleven en een bloeiende kunstscene. Bezoek de kleurrijke markten en ontdek de unieke ambachtelijke tradities van dit eiland. Santo Antão, het groenste eiland van de archipel, is een paradijs voor natuurliefhebbers en wandelaars. Het biedt spectaculaire landschappen met diepe ravijnen, terrasvormige landbouwgebieden en weelderige valleien. Trektochten door dit ongerepte landschap bieden een onvergetelijke en betoverende ervaring.

Malta

Find your sanctuary Find your pace

QASR

VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN

De Verenigde Arabische Emiraten in het MiddenOosten hebben een schat aan ervaringen te bieden voor reizigers die op zoek zijn naar luxe, avontuur en culturele pracht. Elk emiraat heeft zijn eigen unieke charme en biedt een gevarieerd scala aan activiteiten en bezienswaardigheden, waardoor de Emiraten een perfecte bestemming zijn voor een onvergetelijke wintervakantie. Ontdek de glans en pracht van enkele van deze diverse emiraten. Dubai, het meest iconische emiraat, staat bekend om zijn futuristische skyline, extravagante winkelcentra en weelderige resorts. Bezoek de beroemde Burj Khalifa, 's werelds hoogste gebouw, en geniet van een adembenemend uitzicht over de stad. Ontdek de traditionele souks, waar je kunt onderhandelen over exotische specerijen, goud en handgemaakte tapijten. Voor avontuurzoekers biedt Dubai ook spannende activiteiten zoals woestijnsafari's en skiën in het overdekte skiresort. Abu Dhabi, de hoofdstad van de VAE, biedt een boeiende mix van moderne architectuur en traditionele Arabische cultuur. Bezoek de prachtige Sjeik Zayed Moskee, een meesterwerk van islamitische architectuur, en maak kennis met de rijke geschiedenis en tradities van het land in het Nationaal Museum van Abu Dhabi. Ontspan op de verbluffende Corniche-strandpromenade en geniet van het

bruisende culturele leven van deze stad. Sharjah, het culturele hart van de Emiraten, biedt een schat aan historische en artistieke schatten. Verken het Sharjah Museum of Islamic Civilization, dat een uitgebreide collectie islamitische kunst en artefacten herbergt. Bezoek het Sharjah Arts Museum en bewonder de indrukwekkende verzameling van Arabische kunstwerken. De traditionele architectuur en de kalme sfeer van Sharjah zorgen voor een authentieke culturele ervaring. Ras Al Khaimah, gelegen aan de noordelijke kust, biedt een adembenemende omgeving met uitgestrekte woestijnen, majestueuze bergen en prachtige kustlijnen. Voor avonturiers biedt het emiraat spannende activiteiten zoals rotsklimmen, ziplining boven de bergen en kajakken in de mangroves. Ontdek de geschiedenis van het emiraat in de oude dorpjes en forten. Fujairah, het enige emiraat dat uitkijkt over de Golf van Oman, biedt een betoverende kustervaring. Geniet van ontspannende momenten op de prachtige stranden, omringd door de bergen. Bezoek historische bezienswaardigheden zoals het Fujairah Fort en het Al Bidyah-moskee, een van de oudste moskeeën van de VAE. Het emiraat is ook een geweldige plek om te snorkelen en te duiken, vanwege het rijke onderwaterleven.

Dubai

BOEK ZORGELOOS

JOUW DROOMVAKANTIE NAAR

SAOEDI-ARABIË

AL ULA, MEDINA

LOUISE IN 2,5 JAAR GEGROEID VAN STAGIAIRE TOT

“MOOIE MIX VAN ERVAREN COLLEGA’S EN JONGE MENSEN”

Stage lopen op de afdeling Customer Care van een reisbedrijf tijdens de coronacrisis. Louise Heurter deed het en is tweeënhalf jaar later teamlead van diezelfde afdeling. Travelpro spreekt haar over haar ervaringen bij het bedrijf, de groeikansen, klantcontact en waarom het zo’n mooi bedrijf is om bij te werken.

Louise zegt: "Wanneer ik vertel hoelang geleden ik ben begonnen met stage lopen bij Prijsvrij Vakanties, valt het veel mensen op dat dit tijdens de coronacrisis was. Hierover kreeg ik dan ook vaak vragen hoe dit was. Het was echt extreem druk, maar het bedrijf hield zich goed staande. Iedereen zette de schouders eronder en bleef positief. Die instelling en sfeer zorgde ervoor dat ik graag bij dit bedrijf wilde blijven werken en dat ik trots ben om bij zo'n sterk bedrijf te mogen werken”, aldus Louise.

Geen dag is hetzelfde

Na haar stage op de afdeling Customer Care begon Louise bij het Telefonie Team om vervolgens ervaring op te doen bij de verschillende teams van de afdeling. Sinds oktober 2022 is ze teamlead van het Telefonie Team. Op de vraag hoe haar dag eruitziet, antwoord ze: “We beginnen om 9.00 uur en dan moet je ook meteen ‘aan’ staan, want dan gaan de lijnen open en hangen de eerste klanten in de wacht. Ik houd me voornamelijk bezig met alle vragen beantwoorden die vanuit de teams komen. Daarnaast maak ik ook de roosters van de verschillende teams en hebben we overleg over wat we kunnen verbeteren binnen onze teams en op de afdeling. Verder spreek ik ook mijn collega’s over hoe het werk hen bevalt, waar ze tegenaan

lopen, wat ze kunnen verbeteren, maar ook wat ze heel goed doen. Geen dag is hetzelfde en de dag vliegt voorbij.”

Teams

Het Customer Care Center van Prijsvrij/D-reizen bestaat uit verschillende teams die klanten, maar ook leveranciers en partners/reisorganisatoren met vragen helpen. “Klanten die bellen komen in eerste instantie bij het Telefonie Team terecht. Situaties die niet direct tijdens het telefoongesprek op te lossen zijn, worden doorgezet naar een van onze andere teams, zoals backoffice, het Sunmix Team (het eigen label van Prijsvrij en D-Reizen, red), het Flights Team en onze specialisten op het gebied van groepsreizen. Die laatsten begonnen als het verlengde van Sunmix, maar dat is nu een afdeling op zich. Dan hebben we het reisbescheidenteam en last but not least het Special Care Team. Dit team behandelt bijvoorbeeld de klachten en de escalaties, echt urgente belangrijke zaken waar speciale aandacht voor nodig is.

Klopt het dat klanten tegenwoordig mondiger zijn?

Louise: “Een klant belt natuurlijk niet alleen om te vertellen hoe fantastisch de vakantie was. De gesprekken gaan over verschillende zaken, bijvoorbeeld

TEAMLEAD CUSTOMER CARE BIJ PRIJSVRIJ/D-REIZEN

Louise Heurter. Foto: Ron Eskens.

als ze iets willen wijzigen aan de reis. Veel van mijn collega’s en ik vinden het hartstikke fijn om hen daarbij te helpen.”

Collega’s gezocht

“De boekingen lopen goed bij Prijsvrij/D-reizen. Het is soms echt superdruk, dus we zijn hard op zoek naar nieuwe collega's”, aldus Louise. Waarom het zo leuk is om bij het Customer Care Team te komen werken? “Het is heel fijn als je een klant kan helpen en deze hartstikke tevreden is. We helpen bijvoorbeeld wanneer een klant bagage wil bijboeken, met online inchecken, wanneer de naam verkeerd op het ticket staat, transfers, enzovoorts. Het zijn misschien kleine dingen voor ons, maar voor de klant een fijn idee dat iemand met verstand van zaken helpt. Het geeft steeds weer voldoening als je een vraag of probleem voor een klant kunt oplossen en de klant tevreden is. Zoiets geeft de hele afdeling energie.”

Nieuw Customer Care Team in Hoofddorp

Naast het Customer Care Team in ’s-Hertogenbosch en het team in Amerika, wordt er door Prijsvrij/Dreizen hard gewerkt aan een Customer Care Team in Hoofddorp. Louise: “Nu zitten er in Hoofddorp collega’s die zich met de administratie bezighouden, maar we zijn aan het werven voor een volledig team in Hoofddorp. We willen daar ook graag een teamlead hebben zoals ik in ‘s-Hertogenbosch ben. Je werkt mee

aan het opbouwen van een volledig Customer Care Team. Ik kan mij voorstellen dat dit een mooie kans is als je op zoekt bent naar een uitdagende baan in de reiswereld en in de omgeving Hoofddorp woont.”

Teambuilding

Bij het bedrijf uit 's-Hertogenbosch wordt er continu gewerkt aan teambuiling. Onlangs kwamen ruim 350 medewerkers en partners bij elkaar om het begin van de zomer te vieren. Tijdens een feestavond werd er genoten van optredens van onder meer. We want ABBA, Douwe Bob, Gerard Ekdom en Waylon. Louise: “We hebben van origine een vrij jong team, gemiddeld ergens tussen de 20 en de 30 jaar met daartussen ook een aantal ervaren collega’s. Deze mix maakt ons heel succesvol en zorgt ervoor dat iedereen leert van elkaar. Als team organiseren we ook regelmatig wat leuks, zoals een pubquiz of sportieve activiteit.”

Hartstikke leuk bedrijf “D-reizen/Prijsvrij is écht een hartstikke leuk bedrijf. Ik vind de combinatie van Prijsvrij en D-reizen echt top. Jong, vernieuwend, online, maar ook het fijne ‘ervaren’ gevoel van het reisbureau. Alles echt zo goed mogelijk willen doen voor de klant”, aldus Louise. “De snelle groei die we als bedrijf doormaken vind ik persoonlijk heel interessant. Het komt niet vaak voor dat je zo snel groeit op een positieve manier. Ik denk dat je bij ons heel veel mogelijkheden hebt om door te groeien.”

Niky Terzakis

INTERVIEW MET NIKY TERZAKIS, CEO AIR BELGIUM

“WIJ ZIJN GEWONE MENSEN, DIE UITZONDERLIJKE PRESTATIES REALISEREN”

DOOR: JAN PEETERS

Air Belgium is een intrigerende luchtvaartmaatschappij. Sinds het ontstaan, nu zeven jaar kreeg het bedrijf heel wat crisissen voor de kiezen. Niky Terzakis (CEO) ademt luchtvaart: hij leidt Air Belgium met een combinatie van ervaring, passie en vertrouwen in de toekomst.

Het is een zeer wendbaar bedrijf, en Terzakis en zijn team aarzelen niet om snel beslissingen te nemen. Eén beslissing zullen ze echter nooit nemen: morrelen aan de service of aan het product. “You fly Belgian class with Air Belgium”. Neem dat gerust letterlijk.

Het is wellicht een unicum op vrijwel heel de wereld: een luchtvaartmaatschappij die als merk de naam van haar thuisland draagt, maar die niet de officiële status van ‘nationale airline’ heeft. Air Belgium is zo’n unicum. De maatschappij werd officieel opgericht in 2016 en kreeg haar AOC in maart 2018. De start werd genomen met vluchten vanuit Charleroi richting Hong Kong, met plannen voor een twee- tot driewekelijkse verbinding met Hongkong, Zhangou, Taiyuan en opties voor de Philippijen en Tokio. Problemen met Chinese touroperator-partners dwongen Air Belgium in 2019 tot snelle aanpassingen, en er werd veel voor derde partijen gevlogen waaronder TUI fly, LOT, British Airways, Air France en anderen. Air Belgium maakte winst in 2019. Toen kwam Covid, en Terzakis besloot: “Air Belgium blijft vliegen.”

Opportuniteiten

“Waar andere airlines zeer snel besloten om hun vliegtuigen aan de grond te zetten en zo snel mogelijk bij hun respectievelijke regeringen aan te kloppen voor steun, gingen wij op zoek naar opportuniteiten. Er moesten mensen worden gerepatrieerd, er moest cargo worden gevlogen, na ongeveer een jaar moesten er vaccins over de hele wereld worden bezorgd. De pandemieperiode waren jaren van hard werk voor Air Belgium.”

Spirit

“Tegelijkertijd was deze moeilijke start de periode waarin de ‘Air Belgium-spirit’ werd gevormd. Vandaag, als ik even terugkijk (wat ik zelden doe: ik kijk vooruit en maak steeds plannen) dan zie ik een enorm

gemotiveerd team, samengesteld uit ‘gewone mensen die vaak uitzonderlijke prestaties leveren’. En daar ben ik heel fier op.”

Vóór of tegen Air Belgium

Toch is er iets wat de CEO af en toe dwars zit. “Blijkbaar is men in bepaalde kringen, inclusief de pers, vóór of tegen Air Belgium. There is no in between. Telkens als wij, net zoals andere airlines, beslissingen moeten nemen, dan komt er altijd een portie kritiek. Vaak zonder ons even te contacteren. Is het de naam die zo in het oog springt, is het de trots waarmee wij de naam ‘Belgium’ in ons vaandel voeren, is het onze keuze voor een ‘Belgitude’ door alles heen wat we doen, is het de combinatie van flexibiliteit en zelfvertrouwen die ons zo typeert? Is het onze aandeelhoudersconstructie die redelijk atypisch is? Ik weet het niet.”

In alle stilte

“Wat ik wel weet, is dat sinds onze eerste vluchten in 2018, heel wat airlines in alle stilte van de radar zijn verdwenen. Zonder dat daar veel richtbaarheid over gegeven is. Maar soit, passons: Air Belgium is een bedrijf met een eigen dynamiek, en met zeer duidelijke strategische aanpak.”

Zogenaamde ‘precaire situatie’

“De krantenartikelen en de geruchtenmolen rond onze zogenaamde ‘precaire situatie’ einde 2022, hebben ons het leven even wat moelijker gemaakt, dat geef ik grif toe” zegt de topman. Ik vond het vreemd en eerlijk gezegd ook vermoeiend, dat verhalen de wereld in werden gestuurd, vaak zonder contact op te nemen met ons. En, laat ons eerlijk zijn: ik ken vandaag geen enkele airline die het financieel niet moeilijk heeft. (Grinnikt) Op Ryanair na misschien.”

Veerkracht

“Air Belgium zit nu éénmaal niet op een berg cash.

Wij hebben geen aandeelhouders die met zakken geld staan te zwaaien. Dat maakt dat bij ons veerkracht ingebakken zit in onze werkwijze, en dat wij ons permanent moeten en kunnen aanpassen aan de omstandigheden. Een voorbeeld hiervan is de beslissing om de rotaties op de Caribbean vorige winter eerst te verminderen, om dan te beslissen deze niet te continueren in de zomer. Iedereen die de situatie met ietwat kennis van zaken volgde, begreep deze beslissingen. Met een fuel- en operationele kost die maar bleef stijgen, met een initieel enorme capaciteit van verschillende spelers en met een kleiner dan verwachte vraag, moet je op een gegeven moment verstandige beslissingen nemen. Wij zijn een relatief kleine, maar zeer gefocuste airline”, zegt de topman van Air Belgium. “Wij durven beslissingen nemen, maar wij durven ook onze plannen aanpassen. Flexibiliteit is een absolute noodzaak om een airline te kunnen runnen.”

wel ‘wet lease’ genoemd, red.) activiteit. Hierbij zijn wij dienstverlener voor andere airlines, liefst legacy carriers. Dit hebben we gedaan vanaf het prille begin van Air Belgium. Dit heeft verschillende voordelen: we maximaliseren het gebruik van onze vliegtuigen zonder commercieel risico te moeten nemen en we kunnen werken met goede en stabiele marges. Er is echter nog een belangrijk voordeel: het geeft de mogelijkheid aan onze jongere crew members om snel te leren en ervaring op te doen. Als wij ACMI-vluchten uitvoeren voor pakweg British Airways, dan moet de crew zich kunnen aanpassen aan BA-standaards op vlak van service. Als we voor een vakantievlieger werken, is dat weer helemaal anders. Dit wordt enorm geapprecieerd door onze mensen, het is een geweldige leerschool. Aangezien de ACMI-activiteiten structureel verweven zitten in onze strategie, weet de markt permanent welke vliegtuigen wij wanneer beschikbaar hebben. Het managen van de inzetbaarheid van vliegtuigen en crew is een vak op zich, dat wij erg goed beheersen.”

Vrachtvervoer

“De derde pijler is vrachtvervoer. Dat gebeurt met vrachtvliegtuigen, maar vergeet ook niet dat er vracht mee gaat in de ‘buik’ van passagiersvluchten. Trouwens, je weet dat ik een lang verleden heb bij TNT, en heel wat ex TNT-professionals werken nu hier, bij Air Belgium. Op vlak van vrachtvervoer is er dus heel wat ervaring in huis!”

Quick changes

Succesverhaal

“De routes op Mauritius en Zuid-Afrika zijn een succesverhaal. De verhoopte en geplande frequentieverhogingen staan in de steigers, en zullen op het juiste moment beslist worden. Maar wat héél belangrijk is: het gaat niet om louter point to point vliegen. Zowel vanuit Zuid-Afrika als vanuit Mauritius zijn wij ook de Europese feeder naar een hele waaier aan bestemmingen. Dit model zullen we ook op toekomstige verbindingen toepassen.”

Bewust en strategisch gekozen

In deze fase van het gesprek hebben we het al gehad over cargo, over passagiersvervoer, over het vliegen voor andere luchtvaartmaatschappijen. Ik geef aan dat dit een vrij brede waaier aan activiteiten is, maar Terzakis onderbreekt me: “Vanaf het begin van Air Belgium hebben we bewust en strategisch gekozen voor drie omzetbepalende activiteiten. Onze core business is long haul-passagiersvervoer, met duidelijke keuzes op vlak van service en comfort. Ik kom daar zo dadelijk op terug.”

Geweldige leerschool

“Een tweede structurele bron van inkomsten is onze ACMI (aircraft, crew, maintenance and insurance, ook

Terzakis refereert even naar de verbluffende ‘quick changes’ tactiek van TNT in de jaren negentig, toen Boeings 737 in enkele uren konden omgebouwd worden van vracht- naar passagierstoestellen, om maximale flexibiliteit te bieden en om de productiviteit van de vliegtuigen te maximaliseren. Dit werd toen binnen de sector unaniem als een krachttoer aanzien.

Complementair

“Vrachtvervoer en passagiersvluchten kunnen voor een airline zelfs zeer complementair zijn. Tijdens de zomer is er een piek in personenvervoer door de vakanties, maar dat is ook precies de reden waarom de logistiek – en dus het vrachtvervoer- op een lager pitje draait. Tijdens de winter, en zeker tijdens het vierde kwartaal, kent ‘freight’ dan weer een grote piek. Zo kunnen we ook op deze manier het gebruik van onze vloot optimaliseren.”

Inkomensstroom

Ik geef toe, dat deze uiteenzetting voor mij de strategie van Air Belgium veel duidelijker maakt. De bewust gekozen combinatie van de drie activiteitencomponenten vraagt ongetwijfeld veel know how, marktkennis en ervaring, maar zorgt er ook voor dat de maatschappij niet afhankelijk is van één vorm van inkomensstroom, en naar gelang van de omstandigheden snel kan schakelen – wat Air Belgium sinds de start ruimschoots bewezen heeft.

Wij zijn een servicebedrijf dat ‘Belgitude’ uitstraalt

Nieuw businessmodel

Als we naar de toekomst kijken, blijkt dat de CEO een duidelijke visie combineert met ambitieuze planningen en doelstellingen. Ik wijs Terzakis op uitspraken over de toekomst van het bedrijf, die hijzelf recentelijk deed in de marge van het bezoek van de koninklijke familie aan Zuid-Afrika. Overigens: de Koning en zijn entourage waren naar verluidt bijzonder trots om op vreemde bodem te kunnen landen met een ‘Air Belgium’ toestel, met een aircraft livery waarvan de nationale kleuren en de kroon deel uitmaken. Tijdens die koninklijke trip lichtte de topman al heel voorzichtig een tipje van de sluier op: er wordt gewerkt aan een nieuw businessmodel, er is sprake van stevige extra financiering en op vlak van bestemmingen werden zowel het Amerikaanse continent, Afrika als Azië genoemd.

Meest wilde speculaties

“We hebben inderdaad stevige ambities om te groeien in de komende jaren. Hiervoor zullen structurele aanpassingen in het kapitaal en in de aandeelhoudersstructuur nodig zijn, maar gesprekken zijn al ver gevorderd. Het zullen steeds de drie pilaren vracht, ACMI en passagiers zijn die de basis zullen vormen, met een grotere en verder vernieuwde vloot. Wat bestemmingen betreft, zien we een uitbreiding naar een twintigtal rechtstreeks aangevlogen bestemmingen in de komende vijf jaar. (Glimlachend) Ik geef niet graag te veel informatie over die specifieke bestemmingen, want uit ervaring weet ik dat dit elke keer leidt tot de meest wilde speculaties.”

Toekomstplannen

Terzakis is duidelijk enthousiast over de toekomstplannen met ‘zijn’ Air Belgium. Opvallend: centraal in al deze ambitie staat voor hem het uitzonderlijke niveau van de service. “Wij zijn een servicebedrijf. Sterker nog: wij zijn een servicebedrijf, dat ‘Belgitude’ uitstraalt. Onze gastvriendelijkheid, de kwaliteit van F&B aan boord, de échte glimlach van de crew, de bereidheid om voor elke gast de vluchtervaring zo aangenaam mogelijk te maken: die combinatie zorgt ervoor dat Air Belgium een product levert dat 100% spot on is! Het is dat product en die service die het verschil maken. Vandaag en morgen.”

Minst geconnecteerde land

Ik stel een atypische vraag aan de Air Belgium topman: had hij een soort van ‘droom’ voor ogen bij de oprichting van Air Belgium? Terzakis aarzelt niet, en antwoordt direct. “Heel eerlijk: het idee kwam niet van mij. Maar toen ik van verschillende kanten gecontacteerd werd, kwam ik tot enkele belangrijke vaststellingen. België is, zowel op vlak van ligging als op vlak van instellingen, het hart van Europa. Er zijn méér diplomatieke vertegenwoordigingen in Brussel dan waar ook in Europa! Toch moet ik constateren dat op vlak van rechtstreekse long haul-verbindingen, België het minst geconnecteerde land van Europa is. Wist je dat er in 2019 maar 34 non stop long haulvluchten waren vanuit Brussel? Ter vergelijking: toen kon je in Schiphol op zo’n 148 directe lange afstand vluchten stappen, en in Parijs op ongeveer 130.”

Pendelen

“Zeven zakelijke reizigers op tien worden verplicht om eerst vanuit Brussel naar een tussenstop stad te ‘pendelen’, om dan op een andere vlucht over te stappen om hun uiteindelijke bestemming te geraken. Ik vraag het aan iedereen, en nu ook aan jou: hoe kan je pretenderen het ‘hart van Europa’ te zijn als je de minst goed geconnecteerde stad bent?”

Stabiliteit

De topman gaat nog een stap verder: “Goede luchtvaartverbindingen zijn essentieel voor de economische stabiliteit en vooruitgang van een land. Het gaat niet alleen om de vertegenwoordigingen van NATO en de EU in Brussel: het gaat om de stimulatie van innovatie, over de aantrekkelijkheid van België voor verdere investeringen van binnen- en buitenlandse bedrijven. Ik zeg soms, al lachend: ‘Getting to Belgium is as complicated as getting to Maputo in Africa’. Lichtjes overdreven? Misschien. Maar we moeten hier dringend over nadenken, én actie nemen.”

Omgekeerd hub-model’

“Air Belgium wil deze situatie verbeteren, mét een ‘omgekeerd hub model’: overal waar we gaan, zullen we in de toekomst afspraken maken met carriers, die aan onze reizigers bij aankomst aan de andere kant van de wereld, een betrouwbaar netwerk van connecting flights kunnen aanbieden. Als we spreken over een ambitie van

twintig directe long haul-vluchten, dan betekent dit ook dadelijk minstens 50 indirecte bestemmingen, waarvan Air Belgium de ‘long haul feeder’ is.”

Goede

Dromen

Na de vraag over de begindroom, wil ik ook er graag weten welke de verdere dromen zijn van Terzakis op zakelijk vlak. Hij antwoordt ook op deze vraag dadelijk en duidelijk: “Een droom is goed, maar het moet een bereikbare droom zijn. Ik spreek dus liever over een visie. Ik wil absoluut dat Air Belgium een ‘carrier of choice’ wordt. Een luchtvaartmaatschappij waarvoor de klant bewust kiest, omwille van de kwaliteit van de service, de goede naam en de reputatie.” Ik merk op dat dit één van de moeilijkste doelstellingen in de luchtvaart is: het overgrote deel van de keuzes wordt immers bepaald door bestemming, prijs – en soms puur chauvinisme. Dat laatste brengt Terzakis dadelijk op één van zijn stokpaardjes.

Chauvinisme

“Wij Belgen missen soms toch wel een beetje chauvinisme vind ik, soms op het zelf destructieve af. Air Belgium werd in het begin afgeschilderd als ‘die Waalse airline’. Dat klopt niet: wij zijn 100% Belgisch. Maar ik moet toegeven dat je geduldig en moedig moet zijn om een ambitieus initiatief als een long haul airline te lanceren in België. Er klinkt dadelijk kritiek, maar trots en tevredenheid komen veel trager.”

Gemotiveerd en professioneel

“Hoe dan ook, de toekomst ziet er goed uit voor Air Belgium. Ik heb voor 100% vertrouwen in ons product, in onze service en in de kwaliteit en de inzet van onze staff.” (Kijkt me strak aan) “Zoals je weet, Jan, ben ik een luchtvaartveteraan, met vele kilometers op de teller. Maar ik kan met het hand op mijn hart bevestigen, dat ik nog nooit met zo’n uitzonderlijk, gemotiveerd en professioneel team gewerkt heb als vandaag bij Air Belgium. En het resultaat van al die inspanningen is: our clients fly Belgian class.”

luchtvaartverbindingen zijn essentieel voor de economische stabiliteit en vooruitgang van een land

WINTERSPORT 2023/2024

✔ Skipas, skimateriaal, skischool bij te boeken

✔ Wintersportpendel: per Luxury Class touringcar naar Oostenrijk

✔ Skiën en snowboarden, langlaufen en winterwandelen

✔ Onze wintersportthema’s: kindvriendelijke skigebieden, familievriendelijk, aspès-ski, kilometervreters, wellness & luxe, sneeuwzeker en dichtbij huis.

✔ Ook winterbelevenisreizen naar het hoge noorden met optionele excursies, zoals huskysafari’s, winterwandelen en sneeuwscootertochten.

✔ Bekijk al ons aanbod online in Smarty.

WINTERSPORT: WHAT’S NEW?

Over minder dan vier maanden vertrekken de eerste bussen en vliegtuigen weer richting de witte bergtoppen en valleien. Travelpro duikt in de laatste nieuwtjes rondom het komende wintersportseizoen.

DOOR: RAHANNA VAN STAPELE

Hoewel we er deze Nederlandse zomer nog niet veel van merken, lopen de wereldwijde temperaturen door klimaatverandering langzaam op en wordt het voor sommige klassieke wintersportbestemmingen lastiger een garantie op sneeuw te geven. Zo bleef sneeuw op de pistes in de Alpen vaker uit, bijvoorbeeld. Door de sneeuwzekerheid zien we dan ook steeds vaker berichten over Scandinavische wintersportbestemmingen voorbijkomen, waar het in november al begint te sneeuwen. Zo breidde TUI haar aanbod uit met het Noorse Trysil en skiresorts in de aangrenzende Zweedse Sälensjallen (de bergen van Sälen). Het komende wintersportseizoen (tot en met maart) vliegt de reisorganisatie met haar eigen luchtvaartmaatschappij wekelijks naar de nieuwe luchthaven Scandinavian Mountain Airport, dat door de fijne ligging een snelle transfer naar het vakantieadres verzekert.

BREDE PISTES

De pistes in dit Scandinavische gebied zouden van topkwaliteit zijn en vrijwel alle accommodaties zijn ski-in/ski-out. Met 71 pistes is Trysil het grootste skigebied van Noorwegen en geschikt voor beginnende als gevorderde wintersporters. Voor kinderen is het zelfs een waar skiparadijs, met alle kinderpistes eindigend op vlak terrein en gebruiksvriendelijke liften. Voor snowboarders en freestyle-skiërs zijn er twee funparken. In het Zweedse gebied zijn de pistes rustig en breed, met hoogwaardige accommodaties. Ze liggen niet zo hoog als de Alpen maar hebben wel een mooi uitzicht, en ook deze zijn zeer geschikt voor kinderen. De accommodaties van TUI zijn gelegen in Stöten, een relatief klein maar divers gebied met de meest uitdagende pistes, Skistar Sälen, een echte familiebestemming met meer dan 100 kilometer aan piste, en Kläppen, een bosrijke omgeving met 32 kilometer aan groene, blauwe, rode en zwarte pistes.

POSITIEVE REACTIES

Ook BBI Travel laat weten de komende winter, het derde jaar op rij, met een eigen Transavia-charter naar de Scandinavische wintersportgebieden te vliegen. Iedere zaterdag kan er vanaf Groningen Airport Eelde en Schiphol naar Scandinavian Mountains Airport worden gereisd. De touroperator laat weten dat de verbinding in voorgaande jaren op veel positieve reacties van reizigers kon rekenen en dat het de vraag naar wintersportvakanties in Noorwegen en Zweden snel ziet stijgen, evenals wintervakanties in Fins Lapland. Naast de bovengenoemde regio’s, organiseert BBI Travel ook opnieuw wintersportreizen naar het noordelijker gelegen Zweedse skigebied Äre, dit jaar met een

KLM-verbinding tussen Schiphol en Trondheim en vanaf volgend jaar misschien direct op Äre Östersund Airport.

GENOEG TE BELEVEN

Henk van der Kooi (eigenaar van BBI Travel) vertelde aan het begin van dit jaar: “Aanvankelijk waren Nederlanders huiverig om de Alpen links te laten liggen, maar schijnbaar heeft het uitblijven van sneeuw veel mensen overtuigd om het toch te proberen in Scandinavië. Wij zien veel last minuteomboekingen naar onze wintersportbestemmingen in Zweden en Noorwegen. Vervelend voor de ondernemers daar, maar goede business voor ons.” Van Der Kooi laat ook weten dat de skigebieden van Scandinavië compacter zijn dan die van Oostenrijk of Frankrijk, maar daar de pistes voor zowel beginners als gevorderden voldoende uitdaging bieden. “De dorpjes zijn minstens zo gezellig en de kwaliteit van de sneeuw is uitstekend. Daarnaast is er ook genoeg te beleven voor familieleden die de ski’s liever laten staan. Denk aan het maken van een hondenslee- of sneeuwscootertocht, langlaufen, schaatsen, wandelen of lekker tot rust komen in één van de vele sauna’s.”

BUDGETVRIENDELIJK

Met flink gestegen levenskosten is er voor de wintersportliefhebber genoeg reden om iets meer rekening te houden met budget bij het uitzoeken van een mooi plekje in de sneeuw. Holidu, verhuurder van vakantiehuizen, stelde afgelopen seizoen een top vijf-budgetvriendelijke skigebieden samen, waaruit blijkt dat Frankrijk met zijn hoge pieken en eindeloze pistes nog altijd een perfect wintersportland blijft.

1. Vasilitsa, Griekenland (gemiddeld 36 euro per persoon per dag (skipas + accommodatie). Vasilitsa ligt op een hoogte van 2.249 meter in het noorden van Griekenland, heeft zestien lekker zonnige pistes en ontvangt jaarlijks zo’n 60.000 duizend bezoekers.

2. Gresse en Vercors, Frankrijk (gemiddeld 38 euro per persoon). Gresse en Vercors ligt in de Franse Alpen en heeft 26 skipistes met prachtig berguitzicht.

3. Seyne - Le Grand Puy, Frankrijk (39 euro per persoon) Ook in de Alpen, gelegen bij de bergachtige grens tussen Frankrijk en Italië met 22 kilometer aan piste en gewaardeerd door alle soorten skiërs.

4. Autrans - La Sure, Frankrijk (39 euro per persoon). Op 1.200 meter hoogte en vlakbij Grenoble vind je 20 kilometer aan snowboard- en skipistes. Zowel beginners als gevorderden kunnen hier terecht van eind november tot begin april.

5. Artouste - Laruns, Frankrijk (40 euro per persoon). Op slechts 12 kilometer van de Spaanse grens geniet je niet alleen in de zomer maar kan er ‘s winters op 2.000 meter hoogte ook fijn geskied worden.

160 DAGEN JAPANSE WINTER

Club Med heeft in juli onder andere een nieuw skiresort in Japan aangekondigd, Club Med Kiroro Grand, dat in december opengaat. Hokkaido is een gerenommeerde skibestemming in Japan bij liefhebbers van over de hele wereld waar geskied kan worden tot mei (160 dagen winter). Naast het sporten duik je in de cultuur en activiteiten van de regio Kiroro, met onder andere dagtochten naar Otaru, een kustplaats die bekend staat om glaswerk en sake- en bierdistilleerderijen. Het resort, met

266 gastenkamers, is gelegen in een skigebied met 23 pistes voor alle niveaus en off-piste skihellingen over de Asari- en Nagamine-bergen. Inclusief bij het verblijf zijn onbeperkte ski- en ski-out-toegangen tot een ongerept gebied, skipassen en groepsski- en snowboardlessen.

SINGLE IN DE SNEEUW

Reisorganisatie VillaVibes, gespecialiseerd in groepsreizen voor hoger opgeleide singles, heeft begin augustus zijn het grootste wintersportprogramma uit haar 22-jarig bestaan gelanceerd. Dit seizoen neemt de organisatie in 35 weken tijd 1.500 singles mee naar tien populaire wintersportbestemmingen in drie landen. Waar de VillaVibes-reizen eerder nog naar kleinere bestemmingen gingen, is er nu gekozen voor de gezelligheid van enkele bekende populaire gebieden als Kirchberg, Saalbach en Serfaus.

SKIËN IN DE WOESTIJN?

Saoedi-Arabië zal niet het eerste land zijn dat te binnen schiet als je denkt aan snowboarden over eindeloze witte berghellingen, maar toch gaat dat binnen tien jaar mogelijk zijn. Het MiddenOosterse land is gastheer van de Aziatische Winterspelen van 2029 en ontwikkelt voor zo’n 500 miljard euro een futuristische stad in de woestijn, waarbij de nieuwste technologische snufjes worden ingezet. Een wintersportresort waar het hele jaar door geskied kan worden is onderdeel van het plan. Ten noorden van de nieuwe stad Neom, met vliegende taxi’s en kunstmatige maan, komt het wintersportgebied Trojena. De website van het project leest: “Het is een gebied waar de temperaturen in de winter onder de nul komen en het sowieso altijd een graad of tien kouder is dan in andere delen van de regio’s.” Trojena, met skipistes, een meer en tal van luxe hotels, moet in 2026 klaar zijn.

ANVR-Congres

Oviedo verwelkomt congresgangers met Spaanse gastvrijheid

DOOR: THEO DE REUS

Oviedo, de hoofdstad van het Noord-Spaanse Asturië, is van 16 tot 19 november dit jaar de uitvalsbasis van het ANVR-Congres. Hier zijn ook de twee congreshotels te vinden. De hoogste tijd voor een update.

Dat het ANVR-Congres dit jaar neerstrijkt in het relatief onbekende Asturië in het noordwesten van Spanje geeft het jaarlijkse evenement een extra dimensie. Er valt veel te ontdekken in deze regio, die door de Spanjaarden zelf wordt aangeduid als Asturias.

Het 225.000 inwoners tellende Oviedo is de hoofdstad van Asturias. Het is een stad met een rijke geschiedenis die teruggaat tot de prehistorie. In het centrum van Oviedo zijn de twee congreshotels te vinden. De congresgangers kunnen kiezen. De keuze bestaat uit het Barcelo hotel Oviedo Cervantes (‘Avant-garde, luxe en moderniteit in het centrum van een veelzijdige stad.’) en het Eurostars hotel de la Reconquista (‘Misschien wel een van de meest traditionele hoteletablissementen in Spanje, met veel grandeur en historie.’). Het zijn beide vijfsterrenhotels. Het congresgedeelte vindt plaats in het Reconquista, maar het Barcelo hotel ligt op slechts drie minuten lopen daarvandaan.

De kathedraal van Oviedo is een van de beeldbepalende gebouwen in het centrum. Het bouwwerk dateert uit de 9de eeuw en staat bekend om zijn gotische en barokke architectuur. Andere belangrijke blikvangers zijn de kerken van San Julián de los Prados en San Miguel de Lillo.

Op het gebied van gezelligheid heeft Oviedo veel te bieden. Kenners spreken van een levendige en bruisende sfeer. De smalle straatjes in het historische centrum van de stad, de pleinen en autovrije zones maken het centrum tot een perfecte plek om te wandelen en van de sfeer te genieten. Er zijn volop cafés, restaurants en ciderhuizen waar bezoekers lokale gerechten kunnen proberen, al dan niet met een glas traditionele Asturische cider.

Nu we er toch zijn; een paar tips voor de vrije uurtjes. In het centrum van Oviedo ligt de Plaza del Fontan, een rechthoekig plein omgeven door arcaden waar

restaurants en zogeheten sidrerías (ciderhuizen) zijn gevestigd. Het blauw geverfde ciderhuis Casa Ramón is het enige originele gebouw. Naast het plein is de overdekte markt El Fontán te vinden. Aan het plein met de kathedraal is het Museo de Bellas Artes de Asturias te vinden. De collectie van het museum is ondergebracht in drie oude gebouwen. Er zijn werken te zien van Spaanse en Vlaamse schilders, onder wie Francisco Goya, El Greco en Pablo Picasso. Campo de San Francisco is een stadspark in het centrum van de stad.

Waar en wanneer

Het ANVR-Congres in Asturias vindt plaats van 16 tot en met 19 november. De congresvlucht wordt verzorgd door Transavia. Vueling vliegt het hele jaar door twee keer per week op deze regio. Meer details zijn te vinden op anvrcongres2023.nl.

HANS VAN WAMEL MAAKT 50E REIS NAAR JAMAICA

“IK BEN EEN GELUKSVOGEL”

Als we het hebben over ‘Mister Jamaica’ dan weet iedereen wie we bedoelen. Hans van Wamel is al jaren werkzaam bij Jamaica Tourist Board en maakte onlangs zijn 50e reis naar het tropische eiland. We spreken hem over deze bijzondere mijlpaal.

DOOR: DYLAN CINJEE

In mei van dit jaar bezocht een groep van TUI at Home samen met Hans de Caribische bestemming Jamaica. Voor Hans officieel de 50e reis naar het eiland. “Van alle 50 reizen zijn het zeker al meer dan 40 studiereizen, tussendoor ben ik zelf nog een paar keer op vakantie geweest. Toen ik begon bij Jamaica Tourist Board in 2000 had ik nooit durven dromen dat ik zo veel reizen zou mogen maken. Het is een

bestemming die bij mij hoort”, aldus Hans van Wamel (Marketing & Sales for Jamaica Tourist Board Benelux & France). Op 1 mei 2000 is hij aan de slag gegaan bij Jamaica Tourist Board. “Eind 1999 was ik klaar voor een nieuwe uitdaging. Ik kwam van een ander bedrijf en heb destijds ook mijn eigen consultancybureau opgericht. Jamaica Tourist Board was op zoek naar een nieuwe vertegenwoordiger en via-via werd ik

Hans van Wamel

aangeraden voor deze functie. Binnen twee dagen moest ik een plan schrijven, dat was in december 1999. Ik werd uitgenodigd voor een meeting en niet veel later kreeg ik te horen dat ik op 27 april 2000 voor het eerst naar Jamaica mocht gaan. Het was destijds een bestemming waar ik nog niet overtuigd van was, maar die ik wel graag een kans wilde geven. De reis was een inkoopbeurs in Kingston, dus dat was gelijk een goede

vuurproef, want dat was een plek waar je volgens de verhalen écht niet moest komen. Vanaf dag één op het eiland kwam ik er al achter dat we ons vreselijk laten beïnvloeden door verhalen om ons heen. En dat het een geweldige bestemming was. Het werd toen mijn missie om reisagenten te laten zien dat Jamaica een totaal andere bestemming is dan werd gedacht.”

Martinair

In september 2000 nam Hans voor het eerst een groep reisprofessionals mee op studiereis. “Destijds vloog Martinair nog. Ik belde naar Martinair om de reis te regelen en ze vertelde daar dat ze gingen stoppen met de vluchten naar Jamaica. Toen heb ik met ze afgesproken dat ik nog vijf studiereizen wilde organiseren, totdat ze er definitief mee ophielden. Vanaf september 2000 hebben we dus nog vijf studiereizen met Martinair weten te organiseren. Reisagenten konden toen voor 199 gulden een hele week mee naar Jamaica. Voor veel deelnemers was die reis wel een eyeopener. Niet veel later ging Martinair gelukkig toch weer vliegen op Jamaica.”

Verandering

Als je al voor de 50e keer ergens komt, dan maak je veranderingen en ontwikkelingen van dichtbij mee. Volgens Hans is Jamaica in de afgelopen 23 jaar flink veranderd. “Dat de infrastructuur is veranderd, dat is evident. Die is namelijk bepalend voor wat er toeristisch allemaal mogelijk is op de bestemming. Er zijn goede doorgaande wegen en snelwegen aangelegd en dat proces gaat continu door. 23 jaar geleden bestond het aanbod voornamelijk uit kleinschalige Jamaicaanse hotels en een paar grote ketens, waaronder Sandals/ Beaches en Couples. Ook dat zijn Jamaicaanse hotels. Deze zijn er nog steeds. Vanaf 2002 kwamen de Spaanse hotelketens op het eiland en sindsdien is de bestemming flink veranderd. Nu zien we een enorm aanbod van niet alleen Sandals en Couples, maar ook RIU, Iberostar, Grand Bahia, Grand Palladium, noem ze maar op. We zien daardoor ook de bezoekers veranderen. Vroeger draaide het meer om ontmoetingen met de lokale bevolking en het ontdekken van het eiland. Tegenwoordig komen er vanuit Amerika heel veel bezoekers voor hooguit vier of vijf dagen. Net zoals wij vanuit Nederland naar Ibiza gaan, komen ze voor zon, zee, strand en hier en daar een feestje. Europeanen

De locals zijn het gouden randje van Jamaica

daarentegen kiezen er meer voor om het eiland te verkennen en tijdens hun vakantie ook rond te reizen. Ook dat kan een stuk beter dan vroeger.”

Rondreizen

“Er zijn twee hele goede manieren om het eiland te ontdekken. De eerste is het combineren van twee regio’s, bijvoorbeeld Ocho Rios en Montego Bay. Vanuit die plaatsen kan je dan een deel van het eiland gaan bekijken. Wil je het eiland nóg beter verkennen, dan raad ik aan om een auto te huren, eventueel met chauffeur, en zelf het eiland te ontdekken. Daar heb je minimaal twee weken voor nodig om alles goed te kunnen zien. We zien de laatste vijf jaar dat de vraag naar huurauto’s begint toe te nemen. Op dit moment huurt ongeveer 20% van de Nederlandse bezoeker een auto. Die groei gaat stap voor stap. Maar ook hieruit blijkt dat de infrastructuur is verbeterd en het eiland veilig is geworden.”

Memorabel

Van inkoop- en studiereizen tot eigen vakanties, elke reis is toch weer uniek. Maar wat was nou de meest memorabele volgens Hans? “Ik ben voor mijn 25-jarig

huwelijksjubileum op reis geweest naar Jamaica. Dat vond ik privé gezien de meest memorabele reis, maar ook de reizen die ik heb gemaakt met mijn kinderen waren heel bijzonder. Dat komt omdat je het eiland dan op een andere manier beleeft, namelijk als toerist. Normaal zit je toch in een rol waar je pers of reisagenten moet begeleiden en van informatie moet voorzien. Maar ook dat is geweldig om te doen. Hoeveel reizen ik ook maak, ik verheug me al weer op de volgende in september. Elke reis heeft weer zijn eigen memorabele momenten. Het struinen over de lokale markt, het beklimmen van de Blue Mountain Peak, het rondlopen door downtown Kingston, waar je vroeger écht niet moest komen zonder begeleiding, maar waar je nu zonder problemen kan wandelen. Dat zijn allemaal momenten die mij bijblijven, omdat ik zie hoe het eiland zich op een positieve manier ontwikkelt."

Nieuwe ontdekkingen

Niet alleen het eiland, ook de studiereizen zijn de afgelopen jaren veranderd. “Ik ben nog steeds elke reis enthousiast om te gaan. We gaan wel met steeds kleinere groepen op reis. Vroeger waren het zestien tot twintig personen, nu zijn het er ongeveer tien.

Hans van Wamel en Tom van Apeldoorn

Daarnaast probeer ik elke reis toch weer wat nieuws te doen. Er zijn meer dan 175 bezienswaardigheden, dus we zoeken altijd nieuwe of vernieuwde accommodaties en/of attracties uit. Vorig jaar sliepen we bijvoorbeeld in een kleinschalig ecohotel op een plantage. Ik was hier nog nooit geweest. De accommodatie heeft maar tien kamers en lag midden in de natuur. Toen ik daar ‘s ochtends op de veranda met een kop koffie zat en genoot van de vogeltjes, gaf dat toch weer een bijzonder gevoel. Zo blijf ik ook nu nog nieuwe dingen ontdekken.”

hard gewerkt, ook op andere delen van het eiland wordt er flink geïnvesteerd. Zo wordt er bij Falmouth een nieuw RIU-hotel gebouwd, wordt er een Hard Rock Hotel gebouwd, gaat het Princess hotel begin 2024 open en nog veel meer. Daarnaast komt er ook meer aandacht voor het behouden van de kleinschalige hotels en community-based toerisme. Uiteindelijk is dat de bakermat van het Jamaicaans toerisme en de locals zijn het gouden randje van Jamaica.”

Geluksvogel

De 50e reis

In mei van dit jaar ging Hans voor de 50e keer naar Jamaica. “Het was een geweldige groep met TUI at Home’ers, iedereen stond open om het eiland te verkennen. Uiteraard wist ik zelf dat dit mijn 50e reis was en ook een paar van de groep wisten het. Je kan het zo bijzonder maken als dat je zelf wil, maar we hebben er niet de nadruk op gelegd. Ook dit was weer een bijzondere reis, net zoals de 49 reizen hiervoor. Het belangrijkste voor mij is dat de groep een goed gevoel aan de reis overhoudt." Op de vraag of Hans zich ooit ziet emigreren naar Jamaica is hij duidelijk. “Nee. Ik vind het een prachtig land en de mensen zijn geweldig. Ik vind het heerlijk om mee te maken als lokale bewoners mij herkennen en mij komen begroeten met knuffel. Dat geeft mij een absoluut ‘thuisgevoel’, maar we hebben het zo goed in Nederland qua leefomstandigheden dat ik niet zou emigreren. Daarnaast kan ik nu nog zo vaak naar Jamaica, dat ik ook niet het gevoel heb dat ik moet emigreren. Misschien dat dat over een paar jaar wel anders is.”

Gouden randje

In de komende periode gaat er nog heel veel gebeuren op het eiland. “Veel mensen hebben nog steeds een onderbuikgevoel. Moet ik wel naar Jamaica? Moet ik wel Kingston bezoeken? Is het wel veilig? Ik kan daar alleen volmondig ja op antwoorden. Ga alsjeblieft een kijkje nemen in Kingston. Downtown wordt grondig aangepakt en is flink in ontwikkeling. Toeristen en locals mengen steeds meer met elkaar en laten samen de stad opbloeien. Uiteraard zijn er nog steeds wijken waar je niet moet komen, maar dat is in elke grote stad. Kingston komt van heel ver, maar gaat keihard vooruit. Met name de komst van enkele grote hotelketens en de nieuwe cruisehaven toont aan dat het vertrouwen in de stad groot is. Maar niet alleen in Kingston wordt

Na al die reizen zou je denken dat Jamaica geen geheimen meer heeft voor Hans. Toch zijn er ook nog dingen die Hans nog niet heeft beleefd, maar wel nog een keer zou willen doen. “Ik zou een keer willen afdalen in de grotten. Het eiland heeft namelijk een heel groot grottenstelsel in het binnenland dat ik een keer zou willen bezoeken. Ook zijn er bepaalde hotels en villa’s die ik nog niet eerder heb bezocht, ook deze staan nog op mijn wensenlijst. Zoals ik al eerder zei is het eiland continu in ontwikkelingen en zullen er dus altijd nieuwe activiteiten of bezienswaardigheden bijkomen. Uiteraard ben ik absoluut een geluksvogel dat ik al zoveel heb mogen zien van Jamaica.” Heb je zelf vragen over het eiland, tips nodig voor je klanten of wil je alles weten over de laatste ontwikkelingen? Hans is altijd te bereiken via jamaica@ontdekjamaica.nl.

Ik verheug mij alweer op de volgende reis

Pepe Margo: Lokaal met Caribische smaak gemaakt

Wanneer je aan een Caribische vakantie denkt dan denk je op een gegeven moment ook aan drank. Niet dat je dan gelijk een probleem hebt, maar het is gewoon onderdeel van een goed gebalanceerde vakantie, of niet?

Toen hij er op het eiland mee aan de slag ging wilde hij uitsluitend het beste materiaal gebruiken. Volgens hem kun je alleen een topproduct afleveren als je het beste materiaal gebruikt. Hoewel de stroop, gist en verpakking geïmporteerd worden, is de rum wel op Aruba gecreëerd. Voor de gin maakt Pepe Margo Distillery uitsluitend gebruik van botanische producten en kruiden die in eigen tuin groeien. Alleen de jeneverbessen zijn geïmporteerd. Alle producten worden vervolgens in een Amerikaanse bourbonvat van eikenhout opgeslagen.

Momenteel maakt de destilleerderij enkel rum en gin onder de naam Pepe Margo, maar in de toekomst willen zij het aantal alcoholische versnaperingen uitbreiden.

De cocktails waar je waarschijnlijk als eerste aan denkt zijn de piña colada, mojito, of een andere kleurrijke (alcoholische) versnapering. Wat hebben de eerste twee populaire drankjes met elkaar gemeen? RUM. Zelfs in de nationale cocktail van Aruba, de Aruba Ariba, zit rum. Ben je op het One happy island, of stuur je klanten naar Aruba en wil je met eigen ogen zien hoe rum lokaal gedestilleerd wordt en de heerlijkste cocktails proeven?

Zet dan de gloednieuwe destilleerderij Pepe Margo Distillery in de Wilhelminastraat in Oranjestad op je lijst. Pepe Margo was ooit het huis van Catarina Margarita (Margo) Arends en is een van de oudste gebouwen in Oranjestad. Na het twee jaar grondig gerenoveerd te hebben is het nu de thuishaven van een moderne alcoholdestilleerderij. In het gebouw vind je nog steeds de originele tegels, muren en houten armaturen van het oorspronkelijke huis. Het huis is een eerbetoon aan wijlen Catarina. Het huis is koel omdat de muren dik zijn en je dus overal optimaal van het Arubaanse briesje geniet. Elk onderdeel van de beleving is goed uitgedacht. Van de prachtige ronde bar, de stoelen die van oude rumvaten gemaakt zijn en de ramen binnen in het pand met uitzicht op de destilleerderij. Hier geef je echt je ogen en later ook je smaakpapillen de kost. Na opgegroeid te zijn in de wereld van sterke drank via Romar Trading Aruba, was het voor eigenaar Jonathan vanzelfsprekend om zijn eigen dranken te destilleren. Samen met zijn zakenpartner Claus creëerde hij San Pablo Rum, wat op Curaçao gemaakt wordt en Calypso, de eerste hard seltzer op Aruba.

Jonathan is van oorsprong een bioloog en leerde de kunst van het destilleren bij de Feller Distillery in Duitsland.

Pepe Margo is de ideale plek om onder het genot van een heerlijk drankje meer over de geschiedenis van Aruba te leren kennen en van een bijzondere beleving te genieten.

Ontdek de meest bijzondere smaken in Oranjestad, Aruba

In hoofdstad Oranjestad is de keuze reuze en is alles even smakelijk. Van dineren op niveau tot rustieke familierestaurants. Of je nou op zoek bent naar kraakverse vis en zeevruchten, authentiek Arubaans eten of internationale gerechten in een nieuw jasje, in Oranjestad zit je meer dan goed. Dus zet je schrap en bereid je voor op een regelrechte smaaksensatie met hieronder enkele toprestaurants.

5x toprestaurants in Oranjestad, Aruba

Wie op zoek gaat naar de beste restaurants in Oranjestad neemt deel aan een wereldreis vol verleidingen zonder het idyllische eiland te verlaten. In hartje stad vind je een keur aan stijlvolle restaurants, van innovatieve fusion-plekken tot authentieke lokale eetgelegenheden en relaxte bistro’s aan het strand. Elke plek geeft het bruisende culinaire landschap van Oranjestad weer en biedt gasten het allerbeste op het gebied van de Arubaanse gastronomie. Of je nu in een intieme setting van een diner bij kaarslicht geniet, met het hele gezin je tanden in smaakvolle gerechten zet, of bij een strandtent een lekkere maaltijd verorbert, met deze restaurants heb je gegarandeerd een onvergetelijke dineerervaring die naar meer smaakt.

Wilhelmina Aruba is in 2015 opgericht en behoort inmiddels tot de fine fleur van de Arubaanse gastronomie, waar gasten van een stijlvolle dineerervaring genieten. Het restaurant is van dinsdag t/m zondag van 18.30 tot 22.00 uur geopend en heeft een tropische en intieme sfeer waardoor het ook de ideale plek is voor een romantisch diner voor twee. Het restaurant is gespecialiseerd in de internationale keuken en legt de nadruk op verse, kwalitatief hoogstaande ingrediënten, waaronder smaakvolle zeevruchten en vlees dat met veel zorg en aandacht klaargemaakt is. Het menu is seizoensgebonden en wisselt geregeld om zoveel mogelijk met lokale producten te kunnen werken. De recensies liegen er niet om: “Wilhelmina Aruba is een uitzonderlijke eetgelegenheid.” Ervaar het vooral zelf.

2. Taste My Aruba

Bij Taste My Aruba beleef je een traditionele Arubaanse eetbeleving in een gezellige en moderne omgeving. Het restaurant is in 2019 geopend en is een echt familierestaurant waar zowel lokalen als bezoekers graag komen om de echte smaken van het eiland te proeven. Het restaurant is van maandag t/m zaterdag van 12.00 tot 15.00 en van 18.00 tot 23.00 uur geopend. Elke dag kun je van iets nieuws genieten, aangezien het menu nooit hetzelfde is. Dat gezegd hebbende, dit is geen normaal rechttoe-rechtaan restaurant, hier is elke portie een hap Arubaanse cultuur. Dit wil je dus niet missen!

3. Carte Blanche Aruba

Op zoek naar een zeer exclusieve dineerervaring? Dan is Carte Blanche Aruba de plek voor jou. Dit toprestaurant is in 2010 opgericht en huisvest slechts 14 gasten per avond (vanaf 16.00 t/m 23.30 uur), waarmee je een intieme en interactieve eetbeleving voorgeschoteld krijgt. Het menu is een creatieve mix van internationale en Caribische gerechten en alles wordt ter plekke voor je neus bereid. Het vijfgangen verrassingsmenu van de chef is de klapper van het restaurant en is gewoonweg niet te versmaden. Met een hedendaags interieur en een innovatieve benadering bezorgt Carte Blanche Aruba je zonder twijfel een onvergetelijke avond.

4. Yemanja

Bij restaurant Yemanja, achter het Renaissance hotel in hartje Oranjestad wordt alles van vlees, vis tot groenten op de houtskoolgril bereid. Dat geeft de gerechten direct een uitermate sappige smaak. Ook prijken hier veel vegetarische en plantaardige gerechten op het menu. Sterker, Yemanja is een voorloper op het gebied van vleesvrij eten. Het restaurant heeft een gezellige sfeer en houdt het midden tussen een bruine kroeg en een tropisch restaurant. Je zit hier ook heerlijk buiten alwaar je het bruisende leven in Oranjestad tot je neemt.

5. Gostoso

Wil je eten daar waar de Arubanen graag komen? Wil je de echte smaken van het eiland proeven? Haast je dan naar Gostoso, een restaurant waar zowel Arubaanse als Portugese klassiekers de dienst uitmaken. Proef de befaamde Cabrito Stoba, een lokale geitenstoofpot met een mix van koriander, ui, paprika, prei, lente-ui en rozemarijn in een rode wijn en Guinness-biersaus of geniet van andere lokale stoofpotjes, vis- en vleesgerechten, pasta’s en bijzondere lokale desserts. En vergeet vooral na het eten niet een van de heerlijke after dinner-cocktails te bestellen of een speciale koffie

1. Wilhelmina Aruba

Zon, zee en Mexicaanse gezelligheid

Riviera Nayarit

Deze regio ligt aan de westkust van Mexico aan de Baai van Banderas. De zon schijnt hier volop, ideaal voor zonaanbidders dus. Wie toe is aan rust, verblijft in de moderne badplaats Nuevo Nayarit. Houd je meer van een levendige omgeving? Dan kies je voor een hotel midden in de 'romantische' wijk van Puerto Vallarta. Straten met kinderkeien, zingende Marachi’s en de lekkerste gerechten en dranken op tafel. Groene bergen die prachtig afsteken tegen de felblauwe zee. Authentiek, gezellig en heerlijk Mexicaans…

Waarom :

• Ruim aanbod hotels

• Comfortabele vlucht met Aero Mexico

• Ontdek Mexico's Pacific Coast

• 5 km zandstrand

• Viejo Vallarta: ontdek het koloniale centrum

RIU VALLARTA r

Klantbeoordeling: 8,1

10 dagen, All-inclusive

Vertrek 28 aug. t/m 30 nov. 2023

Per persoon al vanaf

1.099,-