Podróże: Petra, Jordania

MIASTO WYKUTE W SKALE

TEKST MAŁGORZATA TRĘBICKA-ŻUK

Niegdyś stolica arabskiego królestwa. Potem zapomniana na kilkaset lat. W XIX wieku odkryta na nowo przez Johanna Ludwiga Burckhardta – szwajcarskiego podróżnika, który aby dostać się w to miejsce, użył fortelu. Petra – bo o tym mieście mowa, jeszcze w 1812 roku była strzeżona i utrzymywana w wielkim sekrecie przez Beduinów. Obecnie jest chyba najczęściej odwiedzanym przez turystów miejscem na mapie Bliskiego Wschodu.

etra to niezwykłe miejsce całkowicie położone

Pw dolinie skalnej, do której prowadzi tylko jedna droga – przez wąwóz As-Sik. Mimo że miasto liczy sobie ponad 2000 lat, to pierwsze ekspedycje archeologów trafiły tam dopiero w 1929 roku. W roku 1985 Petra trafiła na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a w 2007 została uznana za jeden z siedmiu cudów świata.

POŁOŻENIE I ZNACZENIE Petra to miasto leżące na terenie dzisiejszej Jordanii w jej południowo-zachodniej części. Większość budynków jest wykuta w skałach, które ciągną się na tym terenie kilometrami. Stąd też wzięła się nazwa miasta – Petra w języku greckim oznacza właśnie skałę.

Miasto to, choć dziś niezamieszkałe i mające tylko walor turystyczny, kiedyś było centrum kupieckim. Zadecydowało o tym położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych łączących Półwysep Arabski z Morzem Śródziemnym i terenami obecnej Syrii. Około I w. p.n.e. Petra była stolicą państwa Nabatejczyków i to właśnie temu ludowi przypisuje się budowę miasta w takim kształcie. Ponieważ Nabatejczycy nie mieli zbyt dużych tradycji architektonicznych, budując Petrę, sięgali po różnorodne wzorce. Stąd też widoczne są wpływy sztuki egipskiej, asyryjskiej, mezopotamskiej czy też hellenistycznej. Pod koniec swojej świetności Petra została włączona do Cesarstwa Rzymskiego, którego wpływy także odcisnęły piętno na tutejszej architekturze.

Mimo dogodnego położenia handlowego, dzięki któremu tak naprawdę powstało opisywane miasto, około IV w. n.e. zostało opuszczone przez mieszkające tam ludy. Dlaczego? Przede wszystkim z powodu klęsk żywiołowych, jakie nawiedzały tamten rejon w ówczesnych czasach. Mowa tu o trzęsieniach ziemi, które nie tylko spowodowały wyludnienie Petry, ale także poważne zniszczenia tej monumentalnej jak na ówczesne czasy architektury.

MIASTO CZY NEKROPOLIA? Petra nazywana jest skalnym miastem, choć tak naprawdę to nekropolia, gdyż większość jej budynków to grobowce. Nawet najważniejszy, sztandarowy zabytek tego miejsca, czyli Al-Chazna, zwany przez Beduinów „Skarbcem Faraona”, jest właśnie grobowcem. Warto dodać, że jest to pierwszy zabytek, którym wita nas Petra tuż po przejściu przez wąwóz.

Kolejne ważne i warte uwagi budynki to Grobowce Królewskie, które można podziwiać w centrum Petry. Grobowiec Sekstusa Florentinusa, Pałacowy, Urny czy Koryncki to tylko niektóre z wykutych w skałach lub blokach skalnych budynków, które wręcz powalają pięknem i różnorodnością. Warto wspomnieć, że do centrum tego skalnego miasta prowadzi tzw. Ulica Fasad, kryjąca w sobie… kolejne grobowce, które są bardziejpodobne do domów mieszkalnych aniżeli miejsc pochówku.

Samo centrum tego skalnego miasta przypomina miejscami ruiny starożytnej rzymskiej metropolii, gdyż to właśnie tu znajduje się najwięcej budowli inspirowanych architekturą rzymską. Możemy podziwiać choćby Nimfeum, czyli pewnego rodzaju obudowę zakończenia wodociągu, stworzoną z wielkim przepychem, oraz fontannę, łaźnię, świątynie i ruiny pałacu. Wszystko, choć nadgryzione zębem czasu, nadal jest imponujące i majestatyczne.

INNE ZABYTKI Kolejnym miejscem, które koniecznie trzeba zobaczyć, zwiedzając Petrę, jest teatr. Oczywiście tak jak niemal wszystkie budowle w tym mieście nie został wybudowany, lecz wykuty w litej skale piaskowca. Jednak nie tylko sam fakt, że znajduje się tu starożytny teatr, robi wrażenie. Chyba bardziej imponujący jest jego rozmiar – w czasach swojej świetności mógł pomieścić od 6 do nawet 10 tys. widzów.

Na zakończenie wycieczki po Petrze warto zostawić sobie dwa miejsca, którymi są Klasztor, czyli Al-Dajr, oraz Najwyższe Miejsce Poświęcenia. Nie byłoby może w tych dwóch punktach nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że aby się do nich dostać, trzeba przebyć dość długą drogę.

Klasztor, czyli Al-Djar, to ukryty w górach… grobowiec (skądinąd kolejny). Pokonanie pieszo drogi do tego miejsca zajmuje od 45 minut do nawet godziny, ale trud ten na pewno się opłaci. Zwłaszcza że Al-Djar jest naprawdę imponujący. Choć przypomina witający nas u wejścia do Petry Skarbiec Faraona, to niewątpliwie jest większy i bardziej monumentalny. A tak właściwie dlaczego na tę budowlę mówi się „klasztor”? Przecież to kolejny grobowiec. Być może dlatego, że prawdopodobnie w okresie świetności Petry znajdował się tu klasztor chrześcijański.

Bardziej wytrwałym i żądnym zapierających dech w piersiach widoków, polecamy wspinaczkę trochę wyżej, skąd można podziwiać dolinę Wadi Araba. Miejscowi Beduini nazywają to miejsce „the best view in Petra” i takim sloganem zachęcają do odwiedzenia tego punktu widokowego.

Drugim miejscem, do którego dotarcie z centrum Petry zajmie nam także około godziny, jest tzw. Najwyższe Miejsce Poświęcenia. Wiedzie do niego dość trudny szlak, jednak tak jak w przypadku drogi do klasztoru, tu także wysiłek zostanie nam zrekompensowany. Najwyższe Miejsce Poświęcenia to szczyt, z którego rozciągają się niesamowite widoki na centrum Petry. Na szczycie możemy także zobaczyć ołtarz, na którym składano zwierzęta w ofierze, i właściwie to temu ołtarzowi zawdzięczamy nazwę szczytu. Warto także dodać, że miejsce to nie jest zbyt często odwiedzane przez turystów – być może z powodu trudności w pokonaniu trasy i potęgującej je pogody – zazwyczaj jest tu naprawdę gorąco. Niemniej jednak, jeśli mamy do dyspozycji na zwiedzanie Petry więcej niż jeden dzień, to nie wahajmy się ani chwili i zdobądźmy ten szczyt. Co więcej, już schodząc z Najwyższego Miejsca Poświęcenia, możemy wybrać inną drogę, niż ta, którą się tu dostaliśmy – zejść wzdłuż rzadko odwiedzanych przez turystów grobowców Wadi Farasa. Idąc, możemy podziwiać naprawdę imponujące płaskorzeźby, inskrypcje oraz skalne przedstawienia reliefowe.

Oczywiście wyżej wspomniane zabytki i miejsca w Petrze to tylko niektóre, główne atrakcje tego skalnego miasta-nekropolii. Mając więcej czasu na zwiedzanie tego niezwykłego miejsca, warto także zobaczyć chociażby Świątynię w Ogrodzie położoną w górnej części Wadi Farsa, Kasr al-Bint, czyli świątynię Duszary (lokalnego bóstwa Nabatejczyków), Grobowiec Obelisków czy też Suchur al-Dżinn, czyli tzw. skały dżinów.

Wszystkie zabytki są zachwycające i niepowtarzalne. Imponują kunsztem wykonania – doskonałym jak na ówczesne czasy. Aż trudno sobie wyobrazić, ile pracy musieli włożyć Nabatejczycy, aby stworzyć ten cud – siódmy cud świata. ⚫

AD-DAJR, CZYLI KLASZTOR, MIERZY 47 METRÓW WYSOKOŚCI.

AL-CHAZNA, CZYLI SKARBIEC FARAONA, MA 40 METRÓW WYSOKOŚCI.

PRAKTYCZNE PORADY I PRZYDATNE INFORMACJE: • Do Petry warto wybrać się na więcej niż jeden dzień – jeśli nie lubimy pośpiechu i chcemy zwiedzić jak najwięcej, warto zostać tu dwa lub trzy dni. • W okolicach Petry znajduje się wiele miejsc noclegowych – od hoteli z 1 gwiazdką po 5-gwiazdkowe resorty; na terenie samej Petry nie ma miejsc noclegowych. • Petra jest dobrze skomunikowana z ościennymi państwami i miastami – bez większych problemów dostaniemy się tu z Ammanu czy też Izraela (Tel Awiwu czy Jerozolimy). • Wstęp jest płatny – bilety jedno-, dwu- lub trzydniowe, kosz-

tują odpowiednio 50, 55 i 60 dinarów (1 dinar = ok. 5,6 zł). • Do Petry najlepiej wybrać się jesienią – zimą bardzo często padają tu ulewne deszcze, latem jest naprawdę gorąco, a wiosną są najwyższe ceny, zatem jesień jest najbardziej optymalna pod względem kosztów i aury. • Pozostawanie w Petrze na noc jest teoretycznie zabronione. • Warto skorzystać z tzw. wieczornego zwiedzania, kiedy te najważniejsze miejsca Petry są oświetlone lampionami. • Petra jest dobrze zorganizowana pod kątem turystów – znajdziemy tu liczne knajpki, kafejki oraz toalety (bezpłatne), możemy także skorzystać z usług dorożkarzy.