Business Life Polska 4 2016 by MajerMedia

ISSN 2450-9612 MAGAZYN BEZPŁATNY

NUMER 4 • PAŹDZIERNIK /LISTOPAD 2016

LIFESTYLE Volvo XC60

BIZNES RAPORT Polski Rynek Nieruchomości

ARCHITEKTURA Piękno lotniskowych kształtów

GDZIE BIZNES SPOTYKA LIFESTYLE

WYJĄTKOWY SMAK WHISKY 9. EDYCJA ŚWIATOWEGO TYGODNIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

PIOTR VOELKEL

RESTAURACJA SENSES I JEJ WSPÓŁZAŁOŻYCIELE

WSPÓŁZAŁOŻYCIEL GRUPY VOX

ZAWSZE POCIĄGAŁA MNIE INNOWACJA

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

JEEP® MA 75 LAT WTEDY NARODZIŁA SIĘ WOLNOŚĆ

JEEP® GRAND CHEROKEE®

TERAZ W LEASINGU DLA PRZEDSIĘBIORCÓW, Z NISKĄ RATĄ OD 1 493 ZŁ NETTO MIESIĘCZNIE, 3 LATA GWARANCJI MAXIMUM CARE Jeep® jest zastrzeżonym znakiem handlowym firmy FCA US LLC. Leasingodawca: FCA Leasing Polska Sp. z o.o. „GRAND CHEROKEE LEASING NISKA RATA – WYSOKI WYKUP”. Kalkulacja dla modelu Jeep® Grand Cherokee® Limited V6 3.0 CRD A5 z nawigacją i lakierem perłowym w cenie 257 000 zł brutto dla warunków: okres leasingu 35 miesięcy; czynsz inicjalny 73 130,08 zł netto; 35 rat po 1 493 zł netto; wykup 83 577,24 zł netto. Usługa leasingu skierowana jest wyłącznie do przedsiębiorców, a podane warunki obowiązują przy skorzystaniu z ubezpieczenia GAP Index, oferowanego przez FCA Leasing Sp. z o.o. Gwarancja „Maximum Care 3 lata 90 000 km” obejmuje 2 lata gwarancji kontraktowej i rok gwarancji dodatkowej z limitem przebiegu całkowitego 90 000 km. Szczegóły u dealerów Jeepa. Niniejszy materiał nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego i ma charakter wyłącznie informacyjny. Szczegółowe warunki leasingu określone są w umowie. Oferta dostępna u wybranych dealerów. Jeep® Grand Cherokee® – emisja CO2 od 198 do 324 g/km, zużycie paliwa w cyklu mieszanym od 7,5 do 14,0 l/100 km. Informacje o odzysku i recyklingu samochodów wycofanych z eksploatacji na stronie http://jeep.mopar.eu/jeep/pl/pl/recykling.

jeep.pl

ZnajdĹş nas na:

Przedstawiamy nowy LUMIX G80 NOwy LUMIX G80 MarKI PaNasONIC z łaTwOśCIą UCHwyCI TwOje PrzyGOdy Na śwIeżyM POwIeTrzU w wyjąTKOwej rOzdzIeLCzOśCI 4K, NaweT w dyNaMICzNyM OTOCzeNIU.

Panasonic prezentuje nowy model aparatu LUMIX G80 o wymiennej optyce, która wyróżnia się doskonałymi parametrami. Do najważniejszych elementów aparatu należy matryca Digital Live MOS o rozdzielczości 16 megapikseli, bez filtra dolnoprzepustowego, pozwalająca na wykonywanie doskonałej jakości realistycznych zdjęć.

Ponadto funkcja autofokusa przy słabym oświetleniu umożliwia bardziej precyzyjne ustawienie ostrości nawet przy fotografowaniu przyrody o świcie lub zmierzchu, natomiast funkcja Starlight AF pozwala początkującym astronomom na fotografowanie pojedynczych gwiazd i konstelacji na nocnym niebie.

Idealny do fotografowania w naturze aparat wyposażono w nowy system podwójnej stabilizacji obrazu – w matrycy i w obiektywie. Zaawansowana technologia stabilizacji pozwala uzyskać ostrzejsze i wyraźniejsze zdjęcia w trudnych warunkach lub w ruchu, minimalizując wpływ drżenia rąk lub poruszania się w terenie.

Nie daj się naturze, a przygoda Cię nie ominie

Uchwyć idealny obraz dzięki 4K PHOTO Funkcja 4K PHOTO aparatu LUMIX G80 umożliwia nagranie idealnego momentu i wygenerowanie zdjęć o rozdzielczości 8 megapikseli z zachowaniem doskonałej precyzji. Po prostu uruchom aparat, wybierz kadr z listy i zapisz ulotne chwile, aby zachować je na zawsze. Aparat został także wzbogacony o trzy specjalne funkcje 4K PHOTO: 4K Burst Shooting, 4K Burst (Start/Stop) i 4K Pre-burst. Każda z nich pomaga uchwycić i utrwalić szczególne chwile, wyodrębniając konkretny kadr z nagrania filmu 4K.

Ustaw ostrość obrazu po wykonaniu zdjęcia Funkcja Post Focus pozwala na zmianę punktu ostrości zdjęcia jednym dotknięciem, już po wykonaniu zdjęcia. Co więcej, z nową funkcją Focus Stacking można łatwo wybierać i łączyć szereg punktów ostrości na tym samym obrazie.

Aby aparat LUMIX G80 mógł sprostać wymaganiom intensywnego użytkowania w terenie, jego przednią ramę wykonano z pełnego odlewu magnezowego. Dzięki dokładnemu uszczelnieniu każdego złącza, pokrętła i przycisku jest odporny na zachlapania i kurz. W połączeniu z obiektywem LUMIX G, również odpornym na zachlapania i kurz, aparat ten umożliwia fotografowanie nawet w ekstremalnych warunkach. Wizjer Live View Finder o wysokiej rozdzielczości zapewnia stabilne kadrowanie i doskonałą widoczność w każdych warunkach oświetlenia, dając swobodę nieprzerwanego podziwiania świata.

RADZIMIR DĘBSKI

Zapraszamy do oglądania wykończonych i wyposażonych apartamentów w samym sercu Warszawy.

OD REDAKCJI

LIST OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, Jesienny numer zaczynamy od wywiadu z Piotrem Voelkelem, poznańskim przedsiębiorcą, który oprócz rozwijania Grupy VOX, wkłada wiele wysiłku i pracy w rozwój sektora edukacji i miasta Poznania, w którym – jak mówi – czuje się u siebie. Na kolejnych stronach prezentujemy dwa ciekawe samochody dla kadry zarządzającej. Volvo i Škoda to kompletnie inne samochody, ale każdy z nich ma w sobie coś, co intryguje i każe się tymi modelami zainteresować. Zachęcam do zapoznania się z tekstem opowiadającym o warszawskiej restauracji Senses, która jako druga w Polsce otrzymała gwiazdkę Michelin. Sukces restauracji to nie samo miejsce, ale ludzie, którzy takie miejsce tworzą. Ich pasja, determinacja i wizja połączone razem pozwalają osiągnąć zamierzony efekt. Michalina Smorszczewska i Andrea Camastra, współzałożyciele Senses, w inspirujących wywiadach opowiadają o swoich kuchennych pasjach. Życzę Państwu, aby pomimo coraz krótszych jesiennych dni cały czas gościło w Państwa sercach słońce i wiele radości. Zapraszam do lektury. Z najlepszymi pozdrowieniami, Szymon Lach Redaktor Naczelny

Wydawnictwo MajerMedia ul. T. Kościuszki 26 21-500 Biała Podlaska Tel. 83 411 50 11 Fax: 83 410 70 30 Dyrektor zarządzający: Maciej Majerczak REDAKCJA Redaktor naczelny: Szymon Lach

Zespół redakcyjny: Rafał Nowicki, Katarzyna Jaszczuk, Małgorzata Trębicka- Żuk Korekta: Marlena Skorupska-Trocewicz REKL AMA Specjaliści ds. sprzedaży: Jakub Wróbel Bartłomiej Dudziński

Projekt i skład: Piotr Pyczek Fotograf: Łukasz Kuczyński Druk: Artdruk WWW www.majermedia.com EMAIL redakcja@majermedia.com reklama@majermedia.com prenumerata@majermedia.com

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

Wydawnictwo MajerMedia jest członkiem Izby Wydawców Prasy. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

NOWY LEVORG W STAREJ CENIE TERAZ Z SYSTEMEM EYESIGHT

Więcej informacji na temat nowego Levorga oraz EyeSight, a także lista autoryzowanych salonów sprzedaży znajduje się na stronie subaru.pl

SPIS TREŚCI

Aktualności ��12 Gadżety ��14 POSTAĆ NUMERU Piotr Voelkel WSPÓŁZAŁOŻYCIEL GRUPY VOX Zawsze pociągała mnie innowacja ��20 SAMOCHÓD DLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ Volvo XC 60 ��26 Skoda Superb ��30 Finansowanie samochodu ��32 LIFESTYLE Wyjątkowy smak whisky �� 48 Sztuka ubierania ��68 Dodaj sobie skrzydeł ��76 Jedz lokalnie ��96 ARCHITEKTURA

PIOTR VOELKEL ZAWSZE POCIĄGAŁA MNIE INNOWACJA

20 9. EDYCJA ŚWIATOWEGO TYGODNIA PRZDSIĘBIORCZOŚCI 10

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

Architektura lotnisk ��94 EXQUISITE Restauracja Senses ��80 Przegląd limitowanych edycji zegarków ��92 INSPIRUJĄCE POSTACI Andrea Camastra ��82 Michalina Smorszczewska ��86

PODRÓŻE Subariada �� 102 NOWE TECHNOLOGIE Roboty humanoidalne �� 72 WYDARZENIA 9. edycja Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości ��34 Podsumowanie XI Forum Ekonomicznego Młodych Liderów �� 42 ZARZĄDZANIE Nowa jakość biznesu ��40 BIZNES

PRZEGLĄD ZEGARKÓW

Modele prowadzenia biznesu hotelowego ��56 Władcy nieba ��58 Raport - polski rynek nieruchomości w 2015/2016 roku �� 62 Inwestycje na Cyprze ��88

ARCHITEKTURA LOTNISK

SZTUKA UBIERANIA 11

E N G AV E Z D O B Y Ł T Y T U Ł N AT I O N A L C H A M P I O N W KO N K U R S I E EU R O P E A N BU S I N E S S AWA R D S 20 16/ 17

N Ch atio 20 am na 16 /1 pi l 7 on

NEWSY

AKTUALNOŚCI ZE ŚWIATA

Kapituła sędziowska nominowała Engave jako krajowego mistrza na podstawie kompleksowej ewaluacji firmy. Oceniano ją pod kątem stosowania innowacyjnych rozwiązań, etycznego działania w biznesie, a także odniesionych sukcesów. Jako posiadacz tytułu „National Champion” Engave weźmie udział w drugim etapie konkursu. Po nim ściśli finaliści spotkają się w finale European Business Awards 2016/2017 na początku przyszłego roku. Warszawski integrator dostarcza kompleksowe rozwiązania z dziedziny bezpieczeństwa, przechowywania danych oraz wirtualizacji, optymalizując koszty obsługi IT dla swoich klientów. Jako jedyna w Polsce posiada w pełni wyposażone laboratorium rozwiązań infrastrukturalnych Engave Performance Lab. ⚫ www.engave.pl

DAC H S E R N A W Z N O S Z ĄC E J FA L I

Dachser to jeden z wiodących operatorów logistycznych na świecie. Oferuje kompleksową logistykę transportu, magazynowania i usług dodatkowych w dwóch obszarach biznesowych: Dachser Road Logistics (transport drogowy) i Dachser Air & Sea Logistics (fracht lotniczy i morski). Ofertę firmy dopełniają kompleksowe rozwiązania w zakresie logistyki kontraktowej. W Polsce Dachser specjalizuje się w obsłudze eksporterów, realizując przewozy drobnicowe i całopojazdowe na terenie całej Europy oraz transporty drogą morską i lotniczą w skali globalnej. Operator zajmuje się też obsługą dostaw do sieci handlowych z branży DIY, codziennie dostarczając towary do 18 000 marketów typu dom i ogród w całej Europie. ⚫

N OWA M A RK A O N L IN E KO SZU L M ĘS K ICH

Kragelman to nowa męska marka na polskim rynku oferująca koszule o nowoczesnych krojach odpowiadających współczesnej budowie męskiego ciała. W naszej ofercie znajdują się kroje koszul: SLIM, ATHLETIC i MUSCLE. Jeśli masz problem z dobraniem długości rękawa, proponujemy rozmiary adekwatne do wzrostu. Kragelman to również koszule podkreślające miejską elegancję połączoną z luzem i naturalnością. Jeśli cenisz wysoką jakość i perfekcyjne wykonanie, nie zawiedziesz się. Ułatwieniem dla osób podróżujących jest nasz specjalnie opracowany papierowy gors, który ułatwia składanie koszuli i jej transport bez zagnieceń. ⚫ www.kragelman.com

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

NOWOCZESNE MEBLE

We współczesnych biurach istnieje potrzeba tworzenia miejsc spotkań nie tylko w formie tradycyjnych sal konferencyjnych. Duże znaczenie ma również luźniejszy kontakt wśród pracowników i możliwość wspólnego odpoczynku. Takie miejsca można zaaranżować dzięki kompozycjom puf Bazalto z oferty Fabryki Mebli Biurowych MDD, z których ułożyć można dowolne układy w zależności od potrzeb. Przeznaczone są one do stref chilloutu, ale sprawdzą się także w publicznych poczekalniach i holach. Dwie wysokości puf tworzą siedzisko oraz moduł spełniający funkcję oparcia. Nieregularna forma mebli, autorstwa projektanta Andreasa Kroba, nawiązuje do heksagonalnego kształtu kamieni występujących na terenie Grobli Olbrzymiej w Irlandii Północnej. ⚫

N OW E MIE JS CE W Z A BY T KOW YCH W N Ę T R Z ACH

Pięciogwiazdkowy, butikowy Hotel Bellotto mieści się na warszawskiej Starówce, w murach XVI wiecznego Pałacu Prymasowskiego. Do dyspozycji gości jest łącznie 20 pokoi i apartamentów charakteryzujących się wyjątkową elegancją. Hotel posiada 6 odnowionych unikatowych sal pałacowych oraz zabytkowe ceglane piwnice, w których organizowane są konferencje, eventy i przyjęcia weselne. W prawym skrzydle hotelu mieści się restauracja Focaccia Ristorante, w której Szef Kuchni serwuje włoskie potrawy w nowoczesnym wydaniu. Miłośników słodkości hotel zaprasza do Miodowa Cafe. ⚫ www.hotelbellotto.pl

SU KCES H A NS EMERK U R W P OL SCE

HanseMerkur działa w Polsce od 01.08.2015. Wystartowaliśmy z pozycji wicelidera w Niemczech w sektorze ubezpieczeń turystycznych. Na polski rynek weszliśmy ze 140 letnim doświadczeniem oraz produktem dopasowanym do polskiego Klienta. Aktualnie nasza sieć sprzedaży umożliwia zakup polisy w biurach podróży w całej Polsce oraz na stronie www.hansemerkur.pl , gdzie w kilku krokach można wykupić ubezpieczenie, dopasowane do indywidualnych potrzeb, płacąc w dogodny dla siebie sposób. Pierwszy rok obecności na polskim rynku zawocował również stworzeniem specjalnej oferty ubezpieczeniowej dla polskich pasażerów linii lotniczych takich jak airberlin oraz Eurowings. Dokonując rezerwacji biletu lotniczego na stronach internetowych obu przewoźników, można wykupić polisę, w tym bardzo popularne ubezpieczenie od kosztów odwołania i przerwania podróży. ⚫ bok@hansemerkur.pl, www.hansemerkur.pl

E M I R AT E S Z E S TA Ł Ą O F E R TĄ S P E C J A L N Ą NA BILETY W KLASIE BIZNES

Linie Emirates wprowadziły zniżki w klasie biznes, dzięki czemu pasażerowie mogą podróżować w komfortowych warunkach, znacząco oszczędzając. Oferta obowiązuje na stałe i obejmuje wszystkie kierunki w siatce połączeń. Wysokość zniżki zależy od wyprzedzenia, z jakim bilety zarezerwowano: 30-59, 60-89 lub powyżej 90 dni. ⚫

GADŻETY

GOPRO HERO 5 BL§ACK

HERO5 Black to łatwa w użyciu, najbardziej zaawansowana z dotychczas oferowanych kamer GoPro. Udało się to osiągnąć dzięki dodaniu możliwości nagrywania filmów 4K, funkcji sterowania głosem, prostej obsłudze jednym przyciskiem, wyświetlaczowi dotykowemu i wodoodpornej konstrukcji. Płynny, stabilizowany obraz, krystalicznie czysty dźwięk oraz możliwość robienia profesjonalnych zdjęć, w połączeniu z funkcją GPS, czynią z HERO5 Black po prostu najlepszą kamerę GoPro. A gdy trzeba przeprowadzić edycję materiału filmowego i go udostępnić, kamera HERO5 Black przesyła go automatycznie na konto GoPro Plus w chmurze, które jest dostępne na smartfonie. Następnie za pomocą Quik™, aplikacji do edycji filmów dla kamer GoPro, można w bardzo prosty sposób tworzyć niezwykłe filmy. ⚫

IPHONE 7

Gigant z Cupertino przedstawił nową wersję swojego flagowego produktu – iPhone’a 7. Zmianom uległ aparat, a dokładniej dwa – w iPhonie 7 Plus nabywca będzie mógł cieszyć się dwoma aparatami, o rozdzielczości 12 megapikseli, które współpracując będą przynosiły lepsze efekty, szczególnie na zdjęciach z rozmytym tłem. iPhone 7 dostępny będzie w pięciu kolorach: srebrnym, złotym, różowozłotym, a także czarnym oraz ciemnej, ale błyszczącej wersji, której nadano nazwę onyks. ⚫

P L AY S TAT I O N 4 S L I M

PlayStation 4 Slim (oficjalnie nowy sprzęt wciąż nazywa się po prostu PlayStation 4) nie różni się wydajnością od pierwotnej wersji sprzętu. Jest za to o 25% lżejszy i 30% cichszy. Producent zadbał także o kwestię energii. Nowe PlayStation 4 zużywa także 28% mniej energii elektrycznej niż poprzedni model. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

GADŻETY

S Ł U CH AW K I A PPL E A IRP O D S

Niewielkich rozmiarów, bezprzewodowe słuchawki, które mają wbudowane mikrofony. Zaprojektowane są tak, aby móc odczytywać wiele gestów, znanych z pilocika słuchawek EarPods. Te douszne słuchawki możemy dostać w stylowym pudełku, które jest także ich ładowarką. Czas pracy baterii to pięć godzin. ⚫

NIKO N D50 0

Nikon D500, młodszy brat modelu D5 – flagowego aparatu firmy Nikon – oferuje niezwykłe możliwości i zdumiewającą precyzję. Opracowany 153-polowy system AF nowej generacji charakteryzuje się wyjątkowo szerokim pokryciem kadru. Nowa matryca i nowy czujnik pomiaru światła zapewnią bardzo dokładne rozpoznawanie obiektów i odwzorowanie szczegółów. ⚫

NESPRESSO ZENIUS

Zestaw do kawy, który będzie pasował do wnętrz eleganckiego biura. Idealny dla przedsiębiorców, którzy cenią sobie wysoką jakość i dla których minimalizm w designie jest ważny. Jest piękny, szybki i efektywny. Kawa zostanie przygotowana szybko, za dotknięciem jednego przycisku. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

GADŻETY

LG OLED77G6P

Telewizor wyposażony jest w ekran ultra HD, czyli rozdzielczość 3840 na 2160 pikseli. Ultracienki, 77-calowy wyświetlacz OLED został połączony z przezroczystym panelem szklanym. Telewizor wyposażony jest także w technologię HDR (High Dynamic Range), co sprawia, że odtwarza najszersze spektrum kontrastu, jakie jest możliwe w przypadku telewizorów. ⚫

A P P L E W AT C H S E R I E S 2

Nowy Apple Watch SERIES 2 został wyposażony w GPS. Jest także wodoodporny do głębokości 50 metrów. Napędza go nowy, superszybki, dwurdzeniowy procesor. Sam wyświetlacz jest dwa razy jaśniejszy od poprzedniej wersji. Dzięki nowemu designowi mikrofonu nie musimy się obawiać, że nasz zegarek zostanie zalany. Dostępne są nowe wersje, w tym edycja Nike+. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

S A M S U N G G A L A X Y TA B A 2 0 1 6

Samsung Galaxy Tab A to przede wszystkim bardzo dobre wykonanie, świetny design, a także wspaniały rysik dołączany do tego tabletu. Kamera 8 megapikseli gwarantuje wykonywanie zdjęć w bardzo dobrej jakości. Dzięki poprawionemu ekranowi wszystkie detale będą bardzo dobrze widoczne. ⚫

GEAR VR FOR GALAXY NOTE 7

Gear VR w nowej odsłonie to przede wszystkim zwiększenie pola widzenia do 101 stopni. Zestaw gogli, który można zamówić bezpośrednio na platformie Amazon, kosztuje 99,99 dolarów z darmową wysyłką. Nowa generacja gogli Gear VR jest kompatybilna z Galaxy Note 7, Galaxy S7, Galaxy S7 edge, Galaxy Note 5, Galaxy S6, Galaxy S6 edge oraz Galaxy S6 edge+. ⚫

S Ł U C H AW K I S EN N H EIS ER H D 59 9

Model HD 599 to słuchawki przeznaczone raczej do użytku domowego, które dbają o wygodę użytkownika. Bardzo precyzyjnie zakrzywione muszle z miękkimi, welurowymi padami swobodnie obejmują uszy nie męcząc ich w tym samym czasie, co sprzyja długim odsłuchom. Odpowiednie ułożenie pałąka na głowie nie sprawia najmniejszych problemów. Lekkość całej konstrukcji powoduje, że o obecności tych słuchawek na głowie zapomina się niemal całkowicie. ⚫

AUGUST SMART LOCK

Zamień swojego iPhone’a w inteligentny klucz dzięki urządzeniu Smart Lock i jego aplikacji mobilnej. Wykorzystując dostępną technologię, można zablokować i odblokować drzwi, tworzyć wirtualne klucze dla gości i mieć wgląd w to kto i kiedy przychodzi i wychodzi. Ponad wszystko, jest łatwy i szybki w instalacji. ⚫

POSTAĆ NUMERU

ZAWSZE POCIĄGAŁA MNIE INNOWACJA PIOTR VOELKEL – PRZEDSIĘBIORCA, INŻYNIER Z WYKSZTAŁCENIA, ZNAWCA SZTUKI I PROMOTOR POLSKIEGO DESIGNU, MECENAS WIELU PROJEKTÓW KULTURALNYCH I EDUKACYJNYCH. JEST WSPÓŁWŁAŚCICIELEM GRUPY KAPITAŁOWEJ VOX, KTÓRA SKUPIA FIRMY Z BRANŻY WYKOŃCZENIA I ARANŻACJI WNĘTRZ. Swoją uwagę skupia również na sektorze edukacji. Jest założycielem School of Form – pierwszej w Polsce międzynarodowej uczelni wyższej projektowania. Program studiów oparty jest na autorskim programie Lidewij Edelkoort. Na School of Form nie poprzestał. Dlatego założył Uniwersytet SWPS oraz Collegium Da Vinci. Co więcej, współtworzy Concordię Design – centrum designu i kreatywności w Poznaniu. Jest także założycielem Fundacji Vox-Artis Promocji Polskiej Sztuki Współczesnej i Designu. Dodatkowo jest prezesem Wielkopolskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, którego kolekcja współtworzy stałą ekspozycję sztuki współczesnej w poznańskim Muzeum Narodowym. Wszystkie swoje aktywności łączy pod wspólną ideą rozwoju zgodnego z potrzebami człowieka HUMAN TOUCH.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

FOT. MATERIAŁY GRUPY VOX

SZYMON LACH: JAKIŚ CZAS TEMU ODDAŁ PAN FIRMĘ VOX W RĘCE SYNA. JAK SOBIE RADZI?

Piotr Voelkel: Bardzo dobrze, jestem dumny z niego, jego postawy, budowania przez niego firmy opartej o wartości i dobre relacje ze współpracownikami, a zwłaszcza z jego międzynarodowych sukcesów i ambicji. Proces sukcesji i wchodzenia syna do firm nie odbył się bez napięć, ale były one dużo mniejsze, niż mogły być. S.L.: MÓWIŁ PAN, ŻE W PEWNYM MOMENCIE ZARZĄDZANIE GK VOX PRZESTAŁO SPRAWIAĆ PANU PRZYJEMNOŚĆ. JAKIEJ CZĘŚCI SWOJEGO BIZNESU ODDAJE SIĘ PAN NAJBARDZIEJ OBECNIE? CO JEST NAJBLIŻSZE PANA SERCU I SPRAWIA NAJWIĘKSZĄ PRZYJEMNOŚĆ?

P.V.: Zawsze pociągała mnie zmiana, innowacja, poszukiwanie nowych dróg i rozwiązań. Na tym obszarze czuję się dobrze i wiem, że umiem dokonać przewrotu w firmie czy w realizowanym projekcie. Odkryć, że cel jest zupełnie gdzie indziej, niż wszyscy myśleli, lub że czas na całkowitą zmianę sposobu działania. Symbolem takiego myślenia

jest klepsydra, która po jakimś czasie przestaje funkcjonować, piasek nie przesypuje się. Potrząsanie, szturchanie nie pomaga, trzeba ją odwrócić do góry nogami. Najwięcej wyzwań i jednocześnie satysfakcji czerpię ze współpracy z Uniwersytetem SWPS. Polskie uczelnie muszą się nieustannie zmieniać i to poważne wyzwanie, przy którym czuję się użyteczny. Wiem, że SWPS jako stosunkowo nieduża uczelnia może szukać najlepszych rozwiązań, aby sprostać potrzebom studentów, wspierać ich przyszłe kariery. Chcemy też współpracować z organizacjami społecznymi i firmami po to, żeby dzięki naszej wiedzy o człowieku pomagać im rozwiązywać problemy, jakie napotykają, lub wspierać ich rozwój, zwłaszcza w obszarze, gdzie użyteczna jest wiedza o potrzebach ludzi. S.L.: JAKIMI WARTOŚCIAMI KIERUJE SIĘ PAN W BIZNESIE?

P.V.: Jest ich kilka. Najbardziej cenię wolność. Po to ciężko pracuję, żeby móc decydować, z kim współpracuję i jakie będę realizował zadania. Jestem aktywny, bo chcę, a nie

POSTAĆ NUMERU

CZUJĘ SIĘ W POZNANIU U SIEBIE. TO BARDZO WAŻNE. MAM ŚWIADOMOŚĆ OGRANICZEŃ, ALE NIE CHCIAŁEM BYĆ EMIGRANTEM I ZACZYNAĆ BUDOWAĆ SWOJEJ POZYCJI OD NOWA W OBCYM ŚRODOWISKU.

muszę. Ważna jest uczciwość, która zaczyna się od prawdomówności. Nie chcę swojego sukcesu budować na kłamstwie i oszustwie. Chcę sprzedawać możliwie dobre produkty. Stawiam na jakość. Dotyczy to też Uniwersytetu SWPS i Collegium Da Vinci, gdzie ważna jest jakość proponowanych studiów wyższych oraz podyplomowych. S.L.: DLACZEGO ZACZĄŁ PAN INWES§TOWAĆ W EDUKACJĘ?

P.V.: Zaczęło się przyziemnie. Byłem właścicielem gazet oraz rozgłośni radiowych i chciałem lepiej kształcić potrzebnych dziennikarzy. Założyłem Wyższą Szkołę Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, która szybko stała się jedną z lepszych szkół w regionie. Dziś po zmianie profilu i nazwy jest to Collegium da Vinci. Kształcimy informatyków, grafików, nauczycieli. Mamy też pionierski kierunek Urban Management, na którym kształcimy osoby, które mogą zarządzać zasobami miast i współtworzyć miasto dla ludzi. Później zdecydowałem się zainwestować w SWPS, dziś pierwszy prywatny uniwersytet w Polsce. To była bardzo dobra inwestycja, a jej efekty są widoczne w rozwoju innych naszych firm oraz mojej osobistej transformacji. Kontakt z humanistami i psychologami oraz dostęp do najnowszych badań pozwalają mi tworzyć nowe produkty, lepiej rozumieć świat i lepiej komunikować się z innymi.

S.L.: MÓGŁ PAN ZAMIESZKAĆ I PRACOWAĆ W KAŻDYM ZAKĄTKU ŚWIATA. WYBRAŁ PAN STOLICĘ WIELKOPOLSKI. DLACZEGO ZOSTAŁ PAN W POZNANIU?

P.V.: Czuję się tutaj u siebie. To bardzo ważne. Mam świadomość ograniczeń, ale nie chciałem być emigrantem i zaczynać budować swojej pozycji od nowa w obcym środowisku. Mam w Polsce bezcennych przyjaciół i mogę realizować wiele swoich pasji. Za granicą w wielu sytuacjach nie miałbym szans i możliwości, które mam w Poznaniu i w Polsce. S.L.: LUBI PAN ANGAŻOWAĆ SIĘ W ROZWÓJ MIASTA?

P.V.: Kiedyś było to dla mnie ważniejsze i poświęcałem miastu więcej czasu i uwagi. Realizowałem wiele projektów na styku miasto-sztuka-artyści. Powstała grupa rzeźb M. Abakanowicz na Cytadeli, praca H. Macka i Czernego na Al. Marcinkowskiego i wiele innych realizacji pod wspólnym tytułem „Poznań Miasto Sztuki”. Tak jak wcześniej mówiłem, interesują mnie zadania, które mogę kontrolować i realizować bez zbędnego tumultu. Idę za Młynarskim i robię swoje. S.L.: PRZY RONDZIE KAPONIERA W CENTRUM MIASTA POWSTAJE NOWY BUDYNEK O NAZWIE BAŁTYK. TO JEDNA Z PANA FLAGOWYCH INWESTYCJI I WIZYTÓWKA MIASTA. CZY PLANUJE PAN KOLEJNE INWESTYCJE W MIEŚCIE?

S.L.: TAK NA MARGINESIE - CO PAN SĄDZI O POWROCIE DO SYSTEMU 8 KLAS SZKOŁY PODSTAWOWEJ I 4 KLAS LICEUM Z POMINIĘCIEM GIMNAZJUM?

P.V.: Zajmuję się tylko tymi kwestiami, na które mam wpływ. Dostosujemy się do każdego narzuconego przez państwo rozwiązania. Mamy przygotowane rozwiązania dla ośmioklasowej podstawówki. Zawsze też będziemy – na ile to możliwe – bronić uczniów przed wadami systemu.

P.V.:W związku z Bałtykiem najważniejsze jest to, że wielu poznaniaków mówi o nim „nasz Bałtyk”. To bardzo cieszy, bo wybudowali go poznaniacy z myślą o tym, żeby Poznań był lepszy, atrakcyjny, intrygujący i nowoczesny. Jako rodzina planujemy w Polsce kilka większych inwestycji, m.in. w Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie. Konkretnie w stolicy Wielkopolski projektujemy osiedle domków szeregowych na Ławicy w pobliżu lotniska. To będzie bardzo przyjazne dla ludzi i dobrze zaprojektowa-

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

POSTAĆ NUMERU

WAŻNA JEST UCZCIWOŚĆ, KTÓRA ZACZYNA SIĘ OD PRAWDOMÓWNOŚCI. NIE CHCĘ SWOJEGO SUKCESU BUDOWAĆ NA KŁAMSTWIE I OSZUSTWIE. CHCĘ SPRZEDAWAĆ MOŻLIWIE DOBRE PRODUKTY.

ne osiedle około 100 mieszkań w jednym kompleksie z własnym lasem.

S.L.: JAKA JEST PANA ZDANIEM NAJWAŻNIEJSZA WARTOŚĆ W ŻYCIU KAŻDEGO CZŁOWIEKA? O CZYM POWINNI PAMIĘTAĆ MŁODZI, WCHODZĄC

S.L.: JAK SPĘDZA PAN CZAS WOLNY? CZY UDAJE SIĘ

W DOROSŁE ŻYCIE?

PANU ZACHOWAĆ TZW. WORK LIFE BALANCE?

P.V.: Rodzimy się z lękiem i wielu żyje w strachu do końca życia. Trzeba koniecznie przełamać ten lęk, żeby nie bać się żyć. Najlepszym rozwiązaniem jest zrobić to, czego się boimy i dzięki temu przestać się bać. To doświadczenie daje nam poczucie wartości i siły, które pozwalają nam nawiązać bliskie relacje z innymi. Kiedy zwalczymy lęk, poczujemy smak wolności. ⚫

P.V.: Jestem szczęśliwy, bo robię to, co lubię. Praca i czas wolny się łączą i nie muszę budować oddzielających je murów. Odpoczywam, kiedy chcę, co nie znaczy, że często. Pracuję, ile chcę, co oznacza, że wiele, ale robię to bez gniewu, irytacji i – co najważniejsze – bez zmęczenia.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

W salonach Time Trend liczysz się tylko Ty, Twój miło spędzony czas i Twoje niezapomniane chwile. Wśród niezwykle szerokiej oferty markowych zegarków fashion, sportowych, eleganckich i ekstrawaganckich, znajdziesz coś wyjątkowego, coś dokładnie dla Ciebie. Do zobaczenia w salonach Time Trend! www.timetrend.pl

SAMOCHÓD DLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ

VOLVO VOLVO XC60 D5 POLSTAR KONTYNUUJEMY SERIĘ „SAMOCHÓD DLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ”. Dziś odpowiemy sobie na pytanie, jakim samochodem jest nowe Volvo XC60. Enjoy the ride!

T E K S T: S Z Y M O N L A C H ZDJĘCIA: ANTONI SZESZUŁ A

D O M I A S TA C Z Y N A W A K A C J E ?

Wsiadając do tego samochodu, zadaję sobie kilka pytań, na które niełatwo znaleźć jednoznaczną odpowiedź. Dla kogo ten samochód jest przeznaczony? Do czego może być wykorzystywany? Do jazdy po mieście czy raczej do wyjazdów wakacyjnych? Skąd te pytania? Moim zdaniem, XC60 jest modelem skierowanym bardziej do kobiet. Jednak do przejazdów z domu do pracy jest zbyt duże, nie do końca praktyczne. Z drugiej strony,

jeśli wybieramy się z rodziną na wakacje, lepiej aby osoby siedzące z tyłu nie miały więcej niż 170 cm wzrostu, ponieważ jest dość mało miejsca na nogi. Inna sprawa, że jeśli ktoś wybiera szwedzką solidność z zamysłem rodzinnych eskapad, naprawdę powinien rozważyć model XC90, który oferuje znacznie więcej miejsca. Owszem – bagażnik jest spory i wysoki, więc zabranie kilku walizek pokaźnych rozmiarów nie będzie stanowiło problemu.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

SAMOCHÓD DLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ

R ADOŚĆ Z JA ZDY

Na autostradzie volvo bardzo spokojnie i pewnie płynie po drodze. Duże koła stabilnie utrzymują samochód na drodze. W zakrętach jednak brak trochę większej sztywności. Wchodząc szybciej w zakręt, mamy wrażenie, że przechył jest bardzo duży, co powoduje pewien dyskomfort i pewność prowadzenia zostaje mocno ograniczona. Trzeba jednak zaznaczyć, że fotele są bardzo wygodne, można je swobodnie regulować za pomocą elektrycznych przełączników. Kierownica jest sporych rozmiarów, ale trzyma się ją stabilnie i wygodnie. Minusem jest brak możliwości regulacji wysokości podłokietnika, co dla osób lubiących siedzieć wyżej skutkuje tym, że łokieć wisi w powietrzu. Na duży plus

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

zasługuje panoramiczny dach. Bardzo przyjemnie jedzie się w słoneczny dzień z odsłoniętym dachem, który sięga tylnej części samochodu. F U N K C J E I D O D AT K I

Samochód volvo XC60 wyposażony jest w całą gamę różnych funkcji. Środkowy panel utrzymany jest w minimalistycznej stylistyce. Bardzo sprawnie można połączyć telefon z samochodem przez Bluetooth, aby móc swobodnie rozmawiać w trakcie jazdy lub słuchać ulubionej muzyki. W dzisiejszych nowoczesnych samochodach klasy premium oczekuje się jednak, że takie podstawowe funkcje jak nawigacja będą czytelne i intuicyjne w użyciu. W przypadku

tego modelu obsługa nawigacji pozostawia sporo do życzenia. Do dopracowania są także przyciski funkcyjne na kierownicy. Okazało się, że nie można zakończyć połączenia telefonicznego z poziomu kierownicy. Ta opcja staje się dostępna dopiero, gdy na środkowym panelu wybrana zostanie opcja telefonu. XC60 wyposażone jest w inteligentny tempomat, który sam dostosuje prędkość na autostradzie. Line Assistant ostrzeże przed niepożądaną zmianą pasa ruchu. Lusterka są sporej wielkości, dzięki czemu wszystko za samochodem jest dobrze widoczne. Podczas parkowania pomocna może się okazać kamera zamontowana z tyłu samochodu, należy jednak cały czas kontrolować otoczenie.

O CEN A KO Ń C OWA

Samochód prowadzi się komfortowo na dłuższych trasach. Nie jestem przekonany o jego zastosowaniu w mieście. Podróż upływa wygodnie. Co zwróciło moją uwagę, to fakt, że nawet przy większych prędkościach można swobodnie prowadzić rozmowę lub słuchać muzyki. Szumy są dobrze wytłumione. Czy jest to samochód dla osób zarządzających firmami? To już pozostawię do indywidualnej oceny każdego. Gdybym miał wybierać samochód z rodziny Volvo, skusiłbym się na serię 90. Pytaniem byłoby tylko, czy wersja S90 czy XC90. Na to postaram się odpowiedzieć w kolejnym numerze. ⚫

SAMOCHÓD DLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ

ŠKODA SUPERB

STYLE VIP

ŠKODA WYKONAŁA OGROMNY KROK NAPRZÓD W WIELU ASPEKTACH, tworząc najnowszą linię samochodów. Nowa Škoda Superb zrobiła na mnie bardzo duże i bardzo pozytywne wrażenie. Pod wieloma względami.

T E K S T: S Z Y M O N L A C H

ZDJĘCIA: ANTONI SZESZUŁ A

R ADOŚĆ Z JA ZDY

Jakość prowadzenia samochodu (a to najistotniejszy czynnik) jest bardzo wysoka. Superb z napędem na cztery koła i skrzynią DSG sprawuje się bardzo dobrze zarówno na suchej, jak i mokrej nawierzchni. Hamowanie jest solidne

i przekłada się na bezpieczeństwo podróży. Możliwość zmieniania trybu jazdy bardzo korzystnie wpływa na prowadzenie samochodu. Do wyboru są 4 tryby. Wprawdzie trzeba spędzić trochę czasu za kierownicą, aby przyzwyczaić się do skrzyni biegów i dobrze ją wyczuć, ale potem

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

SUPERB W JEDNYM MOMENCIE MOŻE Z SZYKIEM, DOSTOJNIE SUNĄĆ PO GŁÓWNYCH ULICACH WIELKICH MIAST, A ZA ROGIEM ZAMIENIĆ SIĘ W ZWINNĄ BESTIĘ.

przyjemność jazdy jest bardzo duża. Superb w jednym momencie może z szykiem, dostojnie sunąć po głównych ulicach wielkich miast, a za rogiem zamienić się w zwinną bestię. W tym przypadku te dwa odrębne charaktery bardzo dobrze się ze sobą komponują, doskonale się uzupełniając. D B A Ł O Ś Ć O D E TA L E

Kolejnym atutem nowej skody są detale. Producenci naprawdę starają się przekuwać słowa w czyny i rzetelnie wykonują swoją pracę z mottem „Simply Clever” na ustach. Gdy wysiadamy z samochodu, na ekranie pojawia się komunikat: „Pamiętaj, żeby zabrać telefon”. Innym ciekawym elementem, który zdaje się mówić do odbiorców skody: „Dbamy o ciebie”, jest składana parasolka na wypadek deszczowej pogody. Znajduje się w drzwiach kierowcy. W poprzedniej wersji Škody Superb umieszczono ją w tylnych lewych drzwiach, co było bezużyteczne, jeśli akurat na dworze lało, a jedyną osobą w samochodzie pozostawał kierowca. Zadbano również o detale na kierownicy. Nowa skoda jest wyposażona w szereg przycisków, które umożliwiają kontrolowanie najważniejszych funkcji podczas prowadzenia pojazdu bez odrywania rąk, co przekłada się bezpośrednio na zwiększenie bezpieczeństwa. Wydawanie komunikatów głosowych (nawet w języku polskim) działa całkiem nieźle, pod warunkiem że słowa są wypowiadane wolno i wyraźnie.

C I E K A W I E Z Z E W N ĄT R Z I W E W N ĄT R Z

Pierwsze, co wpada w oko, to interesująca, smukła sylwetka nowej skody. Kształt świateł dodaje jej trochę sportowego charakteru. W środku jest sporo przestrzeni, której nie zawsze można doświadczyć w samochodach innych producentów. Zarówno z tyłu, jak i z przodu osoby wysokie (mające 190 cm wzrostu) mogą wygodnie usiąść, co jest bardzo istotne, gdy trzeba pokonać dłuższe dystanse w fotelu pasażera. Z perspektywy kierowcy ważny jest jak najszybszy dostęp do wszystkich najważniejszych funkcji. Osoby pracujące nad user experience i interfacem wykonały kawał solidnej roboty. Większość elementów interaktywnych, jak podłączanie, obsługa audio oraz multimediów, nawigacja, wprowadzanie adresu, wyszukiwanie specjalnych punktów na trasie przejazdu lub w okolicy punktu docelowego, jest bardzo intuicyjne. Wszystko wydaje się proste i oczywiste. Co ciekawe, niektóre funkcje pokazują się na ekranie dopiero po zbliżeniu do niego dłoni, żeby nie były widoczne, gdy nie są potrzebne, oraz nie zasłaniały na przykład drogi przejazdu. To kolejny fakt, który udowadnia, że Škoda coraz lepiej dba o detale. Podsumowując, jest to bardzo ciekawy samochód dla kadry zarządzającej, która przykłada dużą wagę do komfortu jazdy, zarówno na długich trasach, jak i podczas krótkich wypadów z biura na spotkanie. ⚫

FINANSOWANIE SAMOCHODU

NAJEM

SAMOCHODÓW

T E K S T: B E A T A B I E L I K

yjemy w czasach, gdy dostęp do wszelkich nowoczesnych technologii wydaje się być nieograniczony. Wystarczy wgląd do Internetu, by nabyć wiedzę na temat tego, co nas interesuje, gdzie i za ile możemy daną rzecz kupić, a także jakie są opinie osób, które skorzystały już z danego rozwiązania i chciały się podzielić swoim doświadczeniem. Decyzję o formie finansowania podejmujemy już często sami. Zastanawiamy się, czy daną rzecz kupić, wykładając własne pieniądze, wynająć, wziąć w leasing, a może uruchomić kredyt? Decyzja jest trudna, zwłaszcza gdy mówimy o przedmiotach stanowiących większą wartość finansową. Każde z wymienionych rozwiązań ma bowiem swoje wady i zalety. W branży finansowej,

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

jak w wielu innych, trwa swoisty wyścig w zakresie modyfikacji produktów, tak aby jak najlepiej dotrzeć do potrzeb konsumenta. Przeanalizujmy zatem ogólne cechy każdego z wymienionych sposobów finansowania samochodu, mając na uwadze, że każde rozwiązanie może zostać zmodyfikowane, czyli mówiąc potocznie „skrojone na miarę”. LEASING

Zakup równa się posiadaniu na własność. Dla nas Polaków wciąż jest ważne, żeby mieć swój samochód czy swoje mieszkanie. Nasi zachodni sąsiedzi mają do tego inne podejście. Skupmy się jednak na rzeczywistości wokół nas. Czy zatem posiadanie np. samochodu na

własność, czyli zaangażowanie własnych środków finansowych i czasu oraz koszty związane z eksploatacją: ubezpieczenie, serwisy, naprawy, szkody aż wreszcie sprzedaż po okresie eksploatacji, to rzeczywiście zysk? Podany przykład ma swoje potwierdzenie zwłaszcza w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw. Z każdym rokiem możemy obserwować, jak zmienia się świadomość przedsiębiorców i jak skrupulatnie wliczają oni wartość swojego czasu do ostatecznego rachunku zysków i strat. Jeśli nie zakup czy kredyt, to może leasing, coraz bardziej popularny w ostatnim czasie. Początkowo była to usługa polegająca jedynie na finansowaniu, dzisiaj to

już rozbudowana forma, często oferująca dodatkowe czynności związane z utrzymaniem i eksploatacją przedmiotu leasingu. Warunki brzegowe, a więc czas trwania usługi, wysokość wpłaty własnej i wartość wykupu oraz wreszcie wysokość samej raty to pole do negocjacji i przeprowadzenia rozmów z kilkoma firmami leasingowymi naraz. Przedmiot leasingu może, ale nie musi, stać się naszą własnością po zakończeniu kontraktu. Nie angażujemy własnych pieniędzy, które można przeznaczyć na inwestycje, często otrzymujemy ciekawą ofertę ubezpieczenia. Jeśli zatem negocjacje finansowe przebiegną zgodnie z naszymi oczekiwaniami, usługa ta wydaje się najlepszym wyborem. Zanim jednak podpiszemy umowę i zwiążemy się z firmą leasingową na

CZY POSIADANIE SAMOCHODU NA WŁASNOŚĆ, CZYLI ZAANGAŻOWANIE WŁASNYCH ŚRODKÓW FINANSOWYCH I CZASU ORAZ KOSZTY ZWIĄZANE Z EKSPLOATACJĄ: UBEZPIECZENIE, SERWISY, NAPRAWY, SZKODY AŻ WRESZCIE SPRZEDAŻ PO OKRESIE EKSPLOATACJI, TO RZECZYWIŚCIE ZYSK?

FINANSOWANIE SAMOCHODU

NAJEM DŁUGOTERMINOWY TO NIC INNEGO JAK FINANSOWA- NIE ORAZ ELEMENTY SERWISOWANIA PRZEDMIOTU NAJMU.

kilka lat, warto bardzo dokładnie przeanalizować treść kontraktu, w którym oprócz samej umowy mamy tzw. OWUL (Ogólne Warunki Umowy Leasingu) jak również Tabelę opłat i prowizji. Materiał jest dość długi i wymaga uwagi, zwłaszcza gdy analizujemy kilka umów. Ilość informacji często nas przytłacza i tracimy orientację, co jest w tym wszystkim najważniejsze. Każda umowa pisana jest, jak to się mawia „na złe czasy”, zawiera zatem wszystkie możliwe zabezpieczenia. Powinniśmy wiedzieć, na co szczególnie zwrócić uwagę. Przeanalizujmy zatem krótko te najważniejsze elementy. 1.Jak zmienia się wynegocjowana stawka wskutek zmian WIBOR? Umowa powinna zawierać wzór, wg którego stawka zmienia się zarówno w dół, jak i w górę. Nie może dojść do sytuacji, w której raty są tylko podnoszone. 2. W jaki sposób rozliczane są szkody, zwłaszcza całkowite? Co dzieje się z przedmiotem leasingu w związku z wystąpieniem szkody całkowitej? Jakie prawa i obowiązki ma leasingobiorca? Zapisy w tej kwestii powinny być jasne i czytelne dla obu stron. W przypadku

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

wątpliwości nie wahajmy się domagać doprecyzowania zapisów umowy. 3. Czy istnieje możliwość zakończenia umowy przed upływem założonego czasu, jakie opłaty są z tym związane? 4. Za jakie czynności dodatkowe pobierane są opłaty (oprowizji)? Zadbajmy o dokładne doprecyzowanie pojęcia „czynności dodatkowe”, które nam mogą wydawać się działaniami związanymi z obsługą naszego kontraktu, a firmy leasingowe często wyceniają je, nakładając dodatkową opłatę. 5. Ważnym elementem są również ustalenia dotyczące nabycia i odbioru przedmiotu leasingu – gdzie, od kogo i kto za to płaci? NAJEM DŁUGOTERMINOWY

Rozważmy również opcję najmu długoterminowego. Usługa staje się ostatnio coraz bardziej popularna. Jakie korzyści stoją za taką opcją?

Najem długoterminowy to nic innego jak finansowanie oraz elementy serwisowania przedmiotu najmu. Zakres tego drugiego elementu jest dopasowywany do oczekiwań klienta. Umowa najmu traktowana w całości nie przewiduje zwykle wykupu przedmiotu najmu, raczej nie uwzględnia wpłaty własnej i z reguły zapewnia stałą stawkę najmu przez cały okres jej trwania. W tym przypadku zasada „szyty na miarę” ma bardzo duże zastosowanie. Elementy serwisowe są jak układanka z klocków – możemy wybrać tylko to, co nas interesuje i za co chcemy zapłacić. Pełen pakiet gwarantuje nam tzw. święty spokój. My jako użytkownicy korzystamy, nasz usługodawca martwi się o całą resztę. W przypadku tej usługi wydaje się bardzo ważne szczegółowe przeanalizowanie każdego elementu, najlepiej na przykładach z życia wziętych. Zasadna jest również lista referencyjna, którą możemy otrzymać od usługodawcy. Rozmowa z klientem, który korzysta bądź korzystał z usług danej firmy, najlepiej zobrazuje, jak wygląda współpraca. Wszędzie bowiem możemy znaleźć krzyczące reklamy: „Jesteśmy najlepsi!”, „Damy Ci

komfort!”, „Z nami zaoszczędzisz!”, a potem różnie bywa. Na początku rozmów nic nie pozwala sądzić, że będzie inaczej niż nam obiecują. Problemy z wywiązywaniem się naszego usługodawcy z warunków umowy zaczynają się zazwyczaj po roku współpracy. W tym przypadku inwestujemy w usługę, w której komfort i nasz spokój ma podstawowe znaczenie. Nie da się porównać leasingu z najmem, ponieważ w swym zakresie to zupełnie inna usługa. Coraz częściej jednak leasing nie ogranicza się jedynie do samego finansowania, ale w celu pozyskania klienta wzbogaca swój zakres o usługi serwisowe.

W PRZYPADKU OPCJI NAJMU DŁUGOTERMINOWEGO INWESTUJEMY W USŁUGĘ, W KTÓREJ KOMFORT I NASZ SPOKÓJ MA PODSTAWOWE ZNACZENIE.

Ten krótki rys porównawczy jest tylko próbą przedstawienia dostępnych i najbardziej popularnych sposobów finansowania na rynku. Choć zostały omówione tylko niektóre elementy, widać wyraźnie, że usługodawcy oferują rozwiązania w bardzo szerokim zakresie, biorąc pod uwagę wymagania i oczekiwania klienta. Wybór zależy zatem od dokładnego przeanalizowania naszych potrzeb i dostosowania do nich optymalnego rozwiązania z uwzględnieniem elementów, które są charakterystyczne dla każdego z rozwiązań. ⚫

WYDARZENIA

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST DOBRA, BIZNES JEST DOBRY T E K S T: K A R O L I N A K A Z U Ł A W W W .T Y D Z I E N P R Z E D S I E B I O R C Z O S C I . P L

WIELKIMI KROKAMI ZBLIŻA SIĘ 9. EDYCJA ŚWIATOWEGO TYGODNIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. W tym roku organizatorzy postanowili przyjrzeć się społecznej stronie biznesu i pokazać, że może rozwiązywać różne problemy, nie tylko finansowe.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

wiatowy Tydzień Przedsiębiorczości to międzynarodowy projekt promujący rozwój inicjatyw biznesowych. W zeszłym roku Polska okazała się rekordzistą ŚTP, organizując największą liczbę wydarzeń ze wszystkich 163 krajów biorących udział w projekcie. O randze wydarzenia świadczy udział takich gości jak Robin Barnett – ambasador Wielkiej Brytanii, Michał Olszewski – wiceprezydent Warszawy, Andrew Humphries [tu będzie uzupelniony tytul tego pana] czy wiceprezes Fundacji Kauffmana Dane Stangler. W ciągu tego rekordowego tygodnia przedsiębiorczości firmy zorganizowały łącznie ponad 2900 wydarzeń, w których

wzięło udział prawie 100 tys. uczestników. Skąd taki sukces polskiej edycji? „Polacy to przedsiębiorczy naród. Tylko w zeszłym roku powstało blisko 290 tys. firm. Rośnie też liczba startupów. To znak, że ludzie chcą niezależności, jaką daje im własna działalność. Szukają innowacyjnych pomysłów na biznes i wiedzy na temat prowadzenia firmy. To domena ludzi związanych ze startupami. Specyfika tego rynku niejako wymusza ciągłe podnoszenie kwalifikacji. Biorąc pod uwagę polską modę na startupy, tegoroczna edycja Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości ma szansę przyciągnąć jeszcze więcej ludzi.

W 2015 ROKU POWSTAŁO 290 TYS. FIRM.

WYDARZENIA

W DNIACH 14-20 LISTOPADA W CAŁYM KRAJU UCZESTNICY BĘDĄ MOGLI BRAĆ UDZIAŁ W SZKOLENIACH, WARSZTATACH, DEBATACH I KONKURSACH POMAGAJĄCYCH ZDOBYĆ WIEDZĘ Z ZAKRESU ZAKŁADANIA I ROZWIJANIA WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ,

Dla uczestników to potężna dawka wiedzy o rozwoju biznesu, a dla partnerów, którzy organizują wydarzenia, niepowtarzalna szansa na promocję” – mówi Justyna Politańska, prezeska Fundacji Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości. W tym roku w Polsce ŚTP odbędzie się już po raz dziewiąty. W dniach 14-20 listopada w całym kraju uczestnicy będą mogli w swoich miastach brać udział w szkoleniach, warsztatach, debatach i konkursach pomagających zdobyć wiedzę z zakresu zakładania i rozwijania własnej działalności gospodarczej,

budowania sieci kontaktów, zakładania startupów, negocjowania z pracodawcą czy budowania własnej marki. Po raz pierwszy w ramach Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości odbędą się nie tylko darmowe, ale też płatne wydarzenia. BIZNES JEST DL A LUDZI

W tym roku tematem przewodnim Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości w Polsce będzie promocja przedsiębiorczości społecznej łączącej cele ekonomiczne i społeczne. To jeden z głównych tematów, które będą

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ SPOŁECZNA TO TEMAT, KTÓREMU WCIĄŻ POŚWIĘCA SIĘ ZBYT MAŁO UWAGI, A W EFEKCIE NIEWIELE OSÓB WIE, CZYM WŁAŚCIWIE JEST.

poruszane podczas inauguracji ŚTP w Warszawie. „Chcemy w ten sposób zachęcić przedsiębiorców, aby w swojej działalności realizowali nie tylko cele finansowe, ale rozwiązywali ważne problemy związane ze środowiskiem, biedą czy wykluczeniem społecznym. Chodzi tu zarówno o politykę CSR dużych korporacji, ale także lokalne inicjatywy i startupy. Sukces Migam.pl czy Social Wolves tylko potwierdza potrzebę powstawania takich przedsięwzięć” – dodaje Justyna Politańska. Przedsiębiorczość społeczna to temat, któremu wciąż poświęca się zbyt mało uwagi, a w efekcie niewiele osób wie, czym właściwie jest. Jak wynika z raportu przygotowanego przez Global Entrepreneurship Monitor liczba osób w Polsce, które rozwijają działalność związaną z przedsiębiorczością społeczną, stanowi dopiero 1,4%. Najwięcej (11%) przedsiębiorców zaangażowanych społecznie działa w USA i Australii. „Niektórym przedsiębiorczość społeczna kojarzy się tylko ze spółdzielniami bądź miejscami czy organizacjami, które utrzymują się wyłącznie dzięki datkom, darowiz-

nom i dofinansowaniom państwowym czy unijnym. To stwierdzenie jednak jest dalekie od rzeczywistości. Chcemy w ramach Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości pokazać przykłady inicjatyw, które wykorzystują społeczny kapitał, aby wpływać pozytywnie na otoczenie, np. dając pracę osobom niepełnosprawnym czy tworząc aplikacje ułatwiające funkcjonowanie osób chorych” – tłumaczy Justyna Politańska. „Diagnoza ekosystemu startupów w Polsce” przeprowadzona przez firmę doradczą Deloitte wskazuje, że stosunkowo niski kapitał społeczny to spuścizna okresu komunistycznego. Ten problem dostrzega również Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które w planach na rzecz rozwoju ekonomii społecznej zawarło m.in. wprowadzenie trwałego dostępu do pożyczek, poręczeń i instrumentów innowacyjnych. „Głównym celem przedsiębiorstw społecznych nie jest maksymalizacja zysku, ale inwestowanie w budowanie wspólnoty i właśnie to staramy się robić w Kuchni

WYDARZENIA

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

WARTOŚĆ DODANA WYGENEROWANA PRZEZ FIRMY SPOŁECZNE W 2023 ROKU MOŻE WYNIEŚĆ NAWET 2,2 MLD ZŁ, A LICZBA STWORZONYCH MIEJSC PRACY PONAD 50 TYS.

Konfliktu. Wybraliśmy tę drogę, bo chcemy przecierać nowe szlaki i pokazać, że model biznesowy fair play jest możliwy. Aby rozpocząć działalność, zdecydowaliśmy się na crowdfunding oraz na coś odrobinę bardziej nietypowego – aukcję sztuki” – dodaje Jarmiła Rybicka, koordynatorka Kuchni Konfliktu, pierwszego foodtrucka, w którym pracują cudzoziemcy i serwują dania ze swoich regionów. Światowe statystyki wskazują, że rodzimy biznes zaangażowany społecznie jest na początku drogi, ale prognozy dotyczące dalszego rozwoju są optymistyczne. Największy potencjał w tym zakresie wykazują startupy, a jak wynika z badania Deloitte, potencjał ich rozwoju w Polsce jest znaczny. Wartość dodana wygenerowana przez nie w 2023 roku może wynieść nawet 2,2 mld zł, a liczba stworzonych miejsc pracy ponad 50 tys. „Dla przedsiębiorcy społecznego celem co najmniej tak samo ważnym jak rentowność przedsięwzięcia jest rozwiązanie problemu społecznego. Przyczyną powstania biznesu jest problem i to wokół niego wszystko się kręci. Motorem do działania jest wizja jego rozwiązania" – mówi

Maria Lipiak, CEO w Leżę i Pracuję, powstającej właśnie pierwszej społecznej agencji marketingowej, edukującej i zatrudniającej tetraplegików, czyli osoby z paraliżem czterokończynowym. Przedsiębiorstwa społeczne powstają z chęci rozwiązania problemu, ale niestety same także się z nimi borykają. Jednym z nich są właśnie pieniądze. Jak podaje raport GEM, większość z przedsiębiorstw społecznych rozwija się w oparciu o środki własne. Z powodu braku dostępu do finansowania 9 na 10 startupów kończy działalność przed upływem roku. Dostęp do funduszy zewnętrznych i pozyskanie inwestorów do rozwoju startupów będzie jednym z punktów programu tegorocznego Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości w Polsce. Partnerzy, którzy chcieliby zorganizować wydarzenie w swoim mieście, muszą zarejestrować się na stronie www.tydzienprzedsiebiorczosci.pl. Zgłaszać mogą się organizacje, instytucje, szkoły, uczelnie i firmy, którym zależy na rozwijaniu przedsiębiorczości, ale niekoniecznie tylko tej społecznej. Uczestnicy tegorocznego ŚTP mogą śledzić na stronie wszystkie wydarzenia i rejestrować się na wybrane szkolenia i konferencje. ⚫

ZARZĄDZANIE

NOWA JAKOŚĆ BIZNESU JAk MAWIA NIRMAL SETHIA, DOBRY BIZNES MUSI OPIERAĆ SIĘ NA JAkOŚcI, SPÓJNOŚcI I PASJI, ale przede wszystkim na uczciwości. W wywiadach chętnie przytacza słowa swojego ojca, który na początku jego drogi zawodowej udzielił mu rady, po dziś dzień stanowiącej jego życiowe motto: „Nie kłam, nie oszukuj i nie udawaj, że wiesz wszystko. Inaczej niczego się nie nauczysz”.

ez fałszywej skromności przyznaje, iż miał wielkie szczęście urodzić się w zamożnej rodzinie, ale jednocześnie podkreśla, że wszystko zawdzięcza własnej ciężkiej pracy oraz wierze, iż osiągnięcie przez nas sukcesu lub poniesienie porażki leży w gestii siły wyższej, nie ma jednak możliwości, aby ciężka i uczciwa praca nie zaprowadziła nas na szczyt. Często powtarza, że ta właśnie filozofia sprawiła, iż nigdy się nie bał, ale brał od życia to, co mu dawało, starając się nie przegapić żadnej szansy podarowanej przez los, i zachęca wszystkich do przyjmowania podobnej postawy życiowej. POcZąTkI Nirmal Sethia urodził się Indiach w rodzinie przedsiębiorców, która już w latach 20. XX w. miała prawie 50% udziałów w ogólnoświatowym handlu jutą. W latach 60. XX w., zgodnie z przyjętym wśród zamożnych indyjskich rodzin zwyczajem, rodzice wysłali go do Anglii, aby zdobył stosowne wykształcenie. Miał wówczas 14 lat. Sam jednak przyznaje, że był krnąbrnym dzieckiem i nie chciał się uczyć – pragnął pracować i samodzielnie pokonywać poszczególne szczeble kariery, nawet kosztem życia znacznie poniżej warunków, do których był przyzwyczajony. Karierę zawodową rozpoczął jako asystent degustatora herbaty w jednej z londyńskich firm zajmującej się importem tego towaru z Indii. Bardzo szybko wciągnęła go pasjonująca historia i wielowiekowa kultura jakże dziś popularnego i po-

wszechnie znanego napoju. Tak właśnie rozpoczął się trwający już kilkadziesiąt lat romans pana Sethii z herbatą. Wkrótce wrócił do Indii, aby poszerzyć swoją wiedzę z zakresu uprawy i produkcji herbaty, ale już w roku 1966 ponownie udał się do Londynu, by pomóc ojcu w prowadzeniu interesu - razem stworzyli firmę Sethia London Ltd. Po śmierci ojca pan Sethia odkupił udziały firmy od rodzeństwa i założył Sethia Group, której działalność skupiła się wokół produkcji druków zabezpieczonych oraz specjalnego tuszu przeznaczonego do tego typu druku (zresztą po dziś dzień Sethia Group pozostaje światowym liderem w tej branży, generując 94% produkcji), a z czasem poszerzyła działalność również o branżę spożywczą, bankowość, nieruchomości, finanse oraz doradztwo. NOWA JAkOŚĆ HERBATY U zarania nowego millenium, pod wpływem podszeptów ukochanej żony Chitry, Nirmal Sethia przypomniał sobie o swojej pierwszej pasji - herbacie - i postanowił postawić na nogi nieco zaniedbaną gałąź rodzinnego biznesu. Podejmując się tego karkołomnego zadania, zdegustowany obecną postawą branży herbacianej, która wraz ze wzrostem popytu zaczęła zdecydowanie skłaniać się w stronę wyprodukowania jak największej ilości towaru ze szkodą dla jego jakości, Nirmal Sethia postanowił sobie, że jego firma będzie oferować produkty najlepszej możliwej jakości. W ten oto sposób powstała Newby Teas, która po dziś dzień pozostaje jego oczkiem w głowie i największym skarbem.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

„Mojej codziennej pracy przyświeca idea zachowania naturalnego charakteru herbaty. Nie oszukujemy naszych klientów, nie mamimy ich fałszywym marketingiem. Wierzę, że to właśnie dzięki takiemu podejściu moja firma rozkwita i prosperuje” – mówi z entuzjazmem pan Sethia. „Na świecie jest tyle fałszu. W pogoni za pieniądzem ludzie stali się chciwi, ale nie tędy droga” – dodaje. Zdaniem Nirmala Sethii nie należy jednak tracić optymizmu, ale dążyć w kierunku uświadomienia ludziom, szczególnie ludziom biznesu, że jedyną gwarancją sukcesu jest uczciwość. W myśl zasady, że dobro przyciąga dobro, uczciwi liderzy pociągną za sobą ludzi wyznających podobną filozofię, co umożliwi transformację obecnych warunków w nową rzeczywistość. „Uważam, że kluczem do sukcesu finansowego jest dobroczynność. Najwięksi i najważniejsi gracze na rynku o tym wiedzą i szczodrze dzielą się tym, co mają, z potrzebującymi. W tym właśnie kierunku należy kształcić obecnych studentów, a przyszłych liderów” – podkreśla. BIZNESMEN I FILANTROP Wierny swoim ideałom Nirmal Sethia nie skupia się tylko i wyłącznie na aspekcie ekonomicznym, ale koncentruje swoje działania wokół szeroko zakrojonej działalności filantropijnej, czego wyrazem jest założona przez niego w 1995 roku N. Sethia Foundation. „Naszą misją jest działalność non profit. N. Sethia Foundation to zarejestrowana w Wielkiej Brytanii organizacja dobroczynna, której zadaniem jest doraźna pomoc potrzebującym, propagowanie sztuki i edukacji, wsparcie działań z zakresu medycyny i docieranie wszędzie tam, gdzie są potrzeby, ale nie ma środków. Naszą misją jest niesienie pomocy, z radością i entuzjazmem” – mówi z dumą. W ramach fundacji wspieranej przez Newby Teas, Nirmal Sethia niestrudzenie działa też na rzecz zachowania wielowiekowej kultury herbaty i związanych z nią tradycji. Najlepszym tego wyrazem jest wciąż powiększająca się kolekcja zabytkowych akcesoriów herbacianych, The Chitra Collection, którą postanowił stworzyć w 2010 r. na cześć swojej zmarłej żony Chitry. Dziś kolekcja liczy ok. 1700 eksponatów, z których najstarsze pochodzą sprzed ok. 3000 lat p.n.e. i jest warta ok. 160 mln funtów brytyjskich. The Chitra Collection to wysublimowana kronika historii aromatycznego naparu w postaci bezcennych dzieł sztuki użytkowej ze wszystkich kontynentów i epok, Nirmal Sethia nie poprzestaje jednak na ochronie zabytkowych eksponatów – sam również projektuje luksusowe akcesoria herbaciane na miarę XXI w. Na początku września bieżącego roku zaprojektowany

Imbryk EGOIST przez pana Sethię imbryk Egoist został oficjalnie mianowany przez światową organizację rekordów Guinness World Records najbardziej wartościowym imbrykiem do herbaty na świecie. „Nikt wcześniej nie pomyślał o konieczności zachowania kultury i sztuki picia herbaty” – mówi pan Sethia. „Postanowiłem więc zgromadzić najpiękniejsze akcesoria, aby ocalić je przed zniszczeniem. The Chitra Collection to naprawdę wyjątkowa kolekcja, jedyna tego typu na świecie. Można w niej znaleźć zarówno eksponaty z czasów przed naszą erą, jak i te XX-wieczne. Zdecydowaliśmy się również zaprojektować kilka współczesnych imbryków łączących elementy niegdysiejszej arystokratycznej świetności z nowoczesnymi”. GLOBALNY ZASIĘG DOSkONAŁEJ HERBATY Dziś Newby Teas posiada 12 oddziałów na całym świecie, w tym w Polsce, i współpracuje z najlepszymi hotelami na świecie, m.in. Jumeirah w Dubaju, Blenheim Palace w Wielkiej Brytanii, Beau Rivage w Szwajcarii oraz hotelami sieci Four Seasons, Starwoods, The Ritz-Carlton, Marriott, Hilton i wieloma innymi. Produkty Newby są również dostępne w słynnym londyńskim Harrodsie oraz sieci luksusowych domów towarowych Harvey Nichols. Po 15 latach działalności firma Nirmala Sethii wciąż nie uznaje kompromisów względem jakości swoich produktów, co odbija się szerokim echem na świecie. Produkująca herbaty klasy premium Newby Teas zdobyła już ponad 100 branżowych nagród, m.in. Great Taste Awards oraz North American Tea Championship. „Herbata to wielki dar Matki Natury. Jest jak piękna kobieta, której nie należy oceniać po wyglądzie, ale po charakterze i traktować z szacunkiem i godnością.” www.newbyteas.pl www.newbyteas.com www.chitracollection.com

WYDARZENIA

PODSUMOWANIE

XI FORUM EKONOMICZNEGO

MŁODYCH LIDERÓW W NOWYM SĄCZU OD 5 DO 9 WRZEŚNIA 2016 R. 53 ZNACZĄCYCH GOŚCI I 363 UCZESTNIKÓW Z 39 PAŃSTW DYSKUTOWAŁO W NOWYM SĄCZU o współpracy międzynarodowej, wyzwaniach dla współczesnej edukacji, scenariuszach dla Europy na najbliższe dekady, bezpieczeństwie oraz wolności i solidarności.

PRO G R A M OWA NIE D L A WSZ YS T K ICH

We wtorek 6 września przyszedł czas na oficjalne otwarcie Forum. Poprzedziło je wystąpienie specjalne Marzenny Drab, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

wymianę tradycyjnych tablic lekcyjnych na tablice interaktywne. Wspomniała również o dużej roli edukacji historycznej i obywatelskiej oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi.

– Należycie do elitarnego grona. Jesteście osobami, które codziennie biorą odpowiedzialność za swoje biznesy, wprowadzają kreatywne rozwiązania i chcą zmieniać świat – powiedziała do uczestników.

Podczas sesji plenarnej XI Forum Ekonomicznego Młodych Liderów Jacek Krupa, marszałek województwa małopolskiego, podkreślał, że atutami młodych osób są aktywność intelektualna, spontaniczność, umiejętność formułowania celów i realizowania swoich pasji.

Wśród podstawowych planów i działań resortu edukacji w najbliższym czasie Marzenna Drab wymieniła naukę programowania podczas lekcji informatyki, dostęp do szerokopasmowego Internetu w każdej szkole oraz

Po sesji otwierającej rozpoczęły się warsztaty pt. „Inkubator współpracy międzynarodowej – deklaracja na rzecz dobrej współpracy” oraz – druga część – „Sieciowanie i planowanie przyszłych projektów”, które prowadzili

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

FOT. MATERIAŁY ORGANIZATORA

Dagna Galerownia, Anna Huminiak, Eliza Zadłużna, Kuba Radzewicz i Wojciech Spychała.

obiegowej oraz tym, czym jest rewolucja, rozpoczęła 7 września, trzeciego dnia obrad.

– Zależy mi, by wysłuchać tego, co inni mają do powiedzenia oraz czego doświadczyli i przez to zrozumieć punkt widzenia drugiego człowieka – tłumaczył Yannis, uczestnik warsztatów pochodzący z Cypru.

– Skupiamy się przede wszystkim na tym, co czwarta rewolucja przemysłowa niesie ze sobą z perspektywy pracownika i pracodawcy oraz jak w istniejącym układzie zaadaptować robotykę do procesu produkcyjnego – powiedział Bernhard Budaker, dyrektor Business Unit w Automotive Fraunhofer IPA.

– W uczestnikach moich warsztatów najbardziej zaskoczyła mnie mnogość pomysłów i ich gotowość, by budować mosty dla osiągnięcia wspólnego celu – wskazał prowadzący Wojtek Spychała. ROZWOJOWE DYSKUS JE

Dyskusja o inteligentnych aktywach, gospodarce

SKUPIAMY SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM NA TYM, CO CZWARTA REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA NIESIE ZE SOBĄ Z PERSPEKTYWY PRACOWNIKA I PRACODAWCY

W kolejnych częściach obrad uczestnicy dyskutowali o scenariuszach dla Europy w kontekście geopolityki, bezpieczeństwa i ekonomii oraz o znaczeniu wolności i solidarności. Równolegle do dyskusji trwało posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Rady Wymiany Młodzieży.

WYDARZENIA

– Agresywna Rosja to nie jedyne wyzwanie. Organizacje terrorystyczne nie tylko destabilizują kraje z których pochodzą, ale eksportują też terror do Europy – stwierdził Timo Koster, dyrektor ds. polityki obronnej i zdolności NATO. LIDERZY PRZYSZŁOŚCI

W oczekiwaniu na kolejnych gości uczestnicy XI Forum rozpoczęli dyskusję o tym, jakich liderów potrzebuje Europa i świat. – Obecnie obserwujemy model przywództwa, który opiera się na „liderze na jedno kliknięcie”. Polityka konkuruje z mediami, dostosowuje się do ich logiki, dlatego mamy przywództwo stylu, ale bez treści – powiedział Francis Zammit Dimech, były minister spraw zagranicznych Malty. Ostatnim merytorycznym punktem trzeciego dnia obrad była dyskusja poświęcona startupom i wspieraniu przedsiębiorczości młodych. – Startupy przypominają mi klimat transformacji ustrojowych, przypominają mi '89 rok – powiedziała Jadwiga Emilewicz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju. Minister zwróciła też uwagę na wysoką aktywność,

przedsiębiorczość i gotowość do pracy osób działających w tego typu organizacjach. Po godz. 20 przyszedł czas na uroczysty bankiet w nowosądeckim ratuszu. Uczestników powitał wiceprezydent miasta Nowy Sącz Jerzy Gwiżdż. Wyraził radość, że tylu młodych i ambitnych ludzi z całej Europy chce rozwijać się poprzez udział w tego typu wydarzeniach. Po symbolicznym toaście przyszedł czas na kolację i długie rozmowy, tym razem o mniej formalnym charakterze. FO RU M EKO N O MICZN E W K RY NICY

Podczas czwartego dnia Forum Ekonomicznego (8 września) uczestnicy dołączyli do odbywającego się w Krynicy XXVI Forum Ekonomicznego. Najpierw wzięli udział w sesji plenarnej pt. „Jakiej solidarności potrzebuje Europa?”, podczas której Ioan Mircea Pascu, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego, przyznał, że stare kraje Unii Europejskiej nie miały czasu stopić się z nowymi państwami członkowskimi oraz podkreślił konieczność nowej definicji słowa solidarność. Po krótkiej przerwie uczestnicy XI Forum Ekonomicznego Młodych Liderów rozpoczęli dyskusję o przyszłości młodego pokolenia w kontekście edukacji, rynku pracy i systemu emerytalnego. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

– OBECNIE OBSERWUJEMY MODEL PRZYWÓDZTWA, KTÓRY OPIERA SIĘ NA „LIDERZE NA JEDNO KLIKNIĘCIE”. F. ZAMMIT DIMECH

ROZMOWA Z IWO DOMINIKIEM ŻOCHOWSKIM - PREZESEM ZARZĄDU ENGAVE SP.ZO.O.

BLP: ZARZĄDZA PAN FIRMĄ, KTÓRA ROŚNIE WBREW BIEŻĄCYM TRENDOM. BRANŻA INFORMATYCZNA GREMIALNIE NARZEKA NA KONIUNKTURĘ, A TYMCZASEM ENGAVE ZDOBYŁO WŁAŚNIE NAJWIĘKSZY KONTRAKT INFORMATYCZNY W SEKTORZE PUBLICZNYM W 2016 ROKU. JAK TO SIĘ ROBI?

IDŻ: Narzekają zazwyczaj ci, którzy żyją z kwartału na kwartał i sięgają po najniżej wiszące owoce. Tak się składa, że na niższych gałęziach owoce chwilowo się skończyły, a oni nie trenowali podskoków ani wspinania się. My trenujemy od lat, i dlatego po wyższych gałęziach poruszamy się całkiem sprawnie. BLP: NA SAMYM DOLE JEST PROSTA SPRZEDAŻ, A CO

IDŻ: Na przykład na tym, że nie sprzedaje się klientowi rozwiązania nadmiarowego, zbędnego, nawet wtedy, gdy bardzo chce je kupić. A zazwyczaj chce wtedy, kiedy dał sobie wmówić, że jest mu niezbędne. To niby okazja, ale ten, kto ją wykorzysta, prędzej czy później poniesie konsekwencje. Korporacje nie mają takich dylematów, i dlatego przysłowiowych „lodówek sprzedanych na Antarktydę” jest w Polsce bardzo dużo. BLP: JAKA JEST KORZYŚĆ Z TAKIEGO PODEJŚCIA?

IDŻ: Zaufanie. Wielu naszych klientów jest nam wiernych od lat, bo w pewnym momencie nie naciągnęliśmy ich na drogi zakup, choć mogliśmy. Ludzie pamiętają takie rzeczy, i to jest okoliczność, która nadaje naszej działalności większą niezależność od koniunktury.

JEST WYŻEJ?

IDŻ: Wyżej jest trudniej. Trzeba działać z pomysłem, niszowo, a przede wszystkim kompetencyjnie. Klienci nie kupują dziś infrastruktury informatycznej z przymusu. Infrastruktury wszędzie jest pod dostatkiem, miejscami wręcz za dużo. Jeśli chce się działać na tym rynku, trzeba rozumieć potrzeby i proponować kompletne rozwiązania celnie odpowiadające oczekiwaniom. BLP: SKĄD WIADOMO, CZEGO POTRZEBUJĄ KLIENCI?

IDŻ: Klienci doskonale wiedzą, gdzie leżą ich problemy i jak może wyglądać rozwiązanie, choć nie zawsze sobie to uświadamiają. Trzeba rozmawiać i starać się rozumieć to, co jest wypowiadane między wierszami. Czasami czuję, że okrężną drogą wracam do zawodu lekarza, z tą różnicą, że diagnozuję i leczę choroby informatyczne. BLP: CZYLI CAŁA TAJEMNICA TKWI W ROZMOWIE?

IDŻ: W dużej mierze, ale jest też inna kwestia, jak choćby spojrzenie nie tylko w najbliższą przyszłość, ale także w tę nieco dalszą. Trzeba umieć już dziś przygotować się na to, co będzie pojutrze. To jest także, mam takie wrażenie, sprawa decyzyjności i percepcji ryzyka. Korporacyjna posada nie skłania do próbowania nowości, do podejmowania trudnych wyzwań. Robi się plan, może oczko więcej, i wystarczy. My natomiast lubimy nowe wyzwania i ryzyko – w pozytywnym znaczeniu tego słowa. BLP: NA CZYM MOŻE POLEGAĆ PODEJMOWANIE RYZYKA?

BLP: SKORO ZARABIACIE, TO W CO PAŃSTWO INWESTUJECIE?

Inwestujemy w ludzi i pomysły. Nie jest sztuką robić to, co wszyscy dookoła. Sztuką jest wyróżnić się, być pionierem, wyznaczać trendy. Nawiązujemy nowe partnerstwa, szukamy nowych nisz, podpatrujemy, co robią liderzy technologii za oceanem. Chcemy wnosić wartość, dostarczając rozwiązania przełomowe, nieszablonowe… BLP: NA PRZYKŁAD?

IDŻ: Mamy pomysły i gotowe rozwiązania, które pozwalają zaoszczędzić klientom duże kwoty związane z licencjami i kosztami wsparcia technicznego. Pomagamy im wielokrotnie przyspieszać systemy bez wymiany istniejących środowisk. Ujawniamy możliwości znacznego ograniczenia kosztów serwisu i tak dalej. Wszystko to daje klientom jednoznaczną wartość, która jest doceniana, i dzięki której otrzymujemy szansę na kolejne kontrakty, w różnych sferach informatyki. Tak budujemy trwałe relacje. BLP: A CO ZE SCEPTYKAMI?

IDŻ: Jesteśmy partnerem dla tych, którzy nie są zadowoleni ze stanu bieżącego. Jeśli ktoś nie szuka postępu, nie potrzebuje pomocy w rozwiązaniu problemu, po prostu nie zaprasza nas na rozmowę. Nasz koncept na biznes polega na tym, że nie musimy sprzedać za wszelką cenę… ⚫

NAJWAŻNIEJSZE JEST, ABY KLIENT OTRZYMAŁ PRODUKT CZY USŁUGĘ, KTÓREJ RZECZYWIŚCIE POTRZEBUJE.

LIFESTYLE

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

WHISKY

– WYJĄTKOWY SMAK TRADYCJI T E K S T: M A R T A B R Z E Z I Ń S K A ZDJĘCIA: THE MACALL AN

Whisky – jeden z najbardziej popularnych napojów alkoholowych na świecie. Popyt na whisky w ostatnich latach wzrósł tak bardzo, że niektóre gorzelnie nie nadążają z jej produkcją. Świat po prostu na nowo zakochał się w whisky, która kojarzona jest z elegancją oraz poczuciem dobrego smaku. Domowe piwniczki coraz częściej goszczą luksusową whisky obok bogatych kolekcji wina. Z całą pewnością warto zgłębić fenomen tego wyjątkowego trunku, poznać jego historię, proces produkcji, poznać zwyczaje związane z piciem whisky, ale także poznać potencjał biznesowy „płynnego złota”.

KRÓTKA HISTORIA WHISKY

Pierwsza pisemna wzmianka o whisky pochodzi z 1494 roku, kiedy to Friar John Cor zakupił znaczną ilość słodu specjalnie do produkcji tego wyjątkowego napoju alkoholowego. Wydarzenie to uznawane jest za symboliczny początek historii whisky, jednak naukowcy uważają, że whisky na Bliskim Wschodzie destylowana była już między VIII a XIX wiekiem. Według licznych podań do Irlandii sztukę destylacji whisky przywiózł w V wieku św. Patryk. Początkowo destylacja wykorzystywana była wyłącznie do produkcji perfum oraz win. Dopiero około VIII wieku destylację wysokoprocentowych alkoholi rozpowszechnili mnisi, wykorzystujący whisky do celów leczniczych. Whisky polecana była każdemu, kto chciał żyć długo i zdrowo. Z czasem jednak walory

prozdrowotne zeszły na dalszy plan, a whisky zaczęto pić przede wszystkim dla przyjemności. W 1831 zaczęto ją produkować na skalę przemysłową i tak historia whisky trwa nieprzerwanie do dziś. WHISKY CZY WHISKEY

Nazwa tego alkoholowego trunku ma pochodzenie celtyckie. W języku galicyjskim określana była jako „uisge beatha”, co oznacza „wodę życia”. Współczesna nazwa whisky utrwaliła się w 1736 roku. Obecnie możemy spotkać dwie wersje zapisu – whisky oraz whiskey. Różnica w pisowni ma także odzwierciedlenie w różnicy smaku i aromatu, ale przede wszystkim dotyczy pochodzenia trunku. Nazwy „whisky” używają gorzelnicy szkoccy, kanadyjscy oraz japońscy, natomiast „whiskey”

LIFESTYLE

zarezerwowana jest dla produktów amerykańskich oraz irlandzkich. Co ważne, obie nazwy wymawia się tak samo ['wiski]. C Z T E R Y Ż Y W I O ŁY S M A K U W H I S K Y

Smakosze, koneserzy i pasjonaci whisky doskonale wiedzą, że w przypadku produkcji tego alkoholu nic nie jest pozostawione przypadkowi. Mistrzowie dbają o jakość surowców, ich pochodzenie, odpowiednie proporcje oraz sposób destylacji. Podstawą smaku whisky jest oczywiście zboże. W przypadku tradycyjnej szkockiej whisky (single malt) jest to jęczmień, jednak do produkcji whisky mieszanych (blended) można korzystać także z innych zbóż, takich jak żyto, pszenica, owies czy kukurydza. Sama produkcja whisky jest wieloetapowa – składa się z siedmiu następujących po sobie kroków: słodowania, zacierania, fermentacji, destylacji, dojrzewania, mieszania i butelkowania. Każdym etapem rządzą określone zasady podporządkowane czterem żywiołom. Ogień związany jest z tradycją suszenia ziaren jęczmienia nad rozpalonym torfem. Drugim żywiołem jest ziemia, czyli właśnie torf – niezbędna do produkcji szkockiej whisky skała osadowa, która nadaje trunkowi specyficzny ziemisty i dymny smak. Woda ma wielki wpływ na smak whisky, krystalicznie czysta, pochodząca z lokalnych źródeł dodaje kolejne nuty do wielowymiarowej kompozycji smaków whisky. Drewno, czyli beczki wykorzystywane do leżakowania whisky koniecznie muszą być dębowe. Tylko dąb zapewnia idealne warunki do uzyskania równie idealnej whisky. Dębowe beczki są wytrzymałe i szczelne, a jednak pozwalają dojrzewającej w nich whisky oddychać. Wpływają także na jej smak, zapach oraz kolor. Producenci najczęściej korzystają z beczek po innych alkoholach, takich jak wino, sherry, tokaj czy bourbon, dzięki czemu whisky przejmuje walory smakowe innych alkoholi, wzbogacając swój charakter.

NAZWA „SZKOCKA WHISKY” JEST ZAREZERWOWANA WYŁĄCZNIE DLA TRUNKÓW WYPRODUKOWANYCH I LEŻAKUJĄCYCH PRZEZ MINIMUM 3 LATA W DĘBOWYCH BECZKACH NA TERENIE SZKOCJI.

P R O C E S P O W S TA W A N I A W H I S K Y

Whisky należy do grupy napojów alkoholowych, które produkowane są przez fermentację zbóż. Proces produkcji rozpoczyna się od zanurzenia zboża w wodzie, dzięki czemu jęczmień zaczyna kiełkować. Następnie proces kiełkowania zostaje zatrzymywany przez suszenie – zazwyczaj odbywające się w torfowym dymie. Na tym właśnie etapie zaczyna kształtować się smak whisky. Po wysuszeniu jęczmień lub inne zboże jest mielone i ponownie zanurzane w wodzie – tym razem gorącej. Powstaje brzeczka, która następnie poddana jest trwającemu od 48 do 60 godzin procesowi fermentacji. Po zakończeniu fermentacji przychodzi czas na dwustopniowy proces destylacji. Pierwsza destylacja służy oddzieleniu spirytusu od sfermentowanej brzeczki,

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

druga natomiast pozwala na pozbycie się z whisky wszelkich zanieczyszczeń. W końcu alkohol trafia do dębowych beczek, zgodnie z obowiązującym w Wielkiej Brytanii prawem, przynajmniej na trzy lata. Szacuje się, że nawet 60% smaku whisky zależy od sposobu i czasu jej leżakowania. Rodzaj stosowanego drewna wpływa także na barwę alkoholu. Kolejnym krokiem jest mieszanie – właśnie w tym momencie Mistrz Kupażowania (Master Blender) może wykazać się kunsztem polegającym na doborze odpowiednich proporcji destylatów, nadając whisky jej indywidualny charakter. Ostatni etap to butelkowanie. Przelana do butelek whisky trafia do sklepów i domów miłośników „wody życia”. NARODOWOŚĆ WHISKY

Do najbardziej znanych i cenionych whisky zaliczamy oczywiście whisky szkocką i irlandzką, ale także amerykańską, kanadyjską, a w ostatnim czasie również japońską. Nazwa „szkocka whisky” jest zarezerwowana wyłącznie dla trunków wyprodukowanych i leżakujących przez minimum 3 lata w dębowych beczkach na terenie Szkocji. Do najwyżej cenionych marek zalicza się pochodzące z regionu Speyside Glenfiddich, Glenlivet i Macallan. Irlandzka whiskey produkowana jest wyłącznie w Irlandii przede wszystkim z jęczmienia. Różnica między whisky szkocką, a whiskey irlandzką polega

LIFESTYLE

na sposobie suszenia słodu – w Irlandii nie korzysta się z torfu, tylko słód osusza się ciepłym powietrzem. Drugą różnicą jest sposób destylacji – irlandzka whiskey jest destylowana trzykrotnie, a nie dwukrotnie jak to ma miejsce w przypadku szkockiego alkoholu. Trzykrotna destylacja według ekspertów nadaje whiskey łagodniejszy smak. Najsłynniejsza irlandzka marka to Jameson. Amerykańska whiskey produkowana jest wyłącznie w Stanach Zjednoczonych, a jej głównym składnikiem jest kukurydza. Do najbardziej cenionych amerykańskich whiskey zalicza się Bourbony Kentucky i Tennessee Whiskey, w tym popularnego również w Polsce Jacka Danielsa. Amerykańskie whisky odróżnia od europejskich to, że leżakują w beczkach minimum dwa lata. Beczki są zawsze nowe i opalane od wewnątrz drewnem. W zestawieniu liczących się na świecie whisky nie można pominąć whisky japońskiej. Japonia jest bowiem obecnie drugim na świecie producentem tego trunku. Pierwsza destylarnia powstała w Kraju Kwitnącej Wiśni w 1923 roku. Produkcja japońskiej whisky oparta jest

JAPONIA JEST BOWIEM OBECNIE DRUGIM NA ŚWIECIE PRODUCENTEM TEGO TRUNKU.

na szkockim wzorze – dwukrotnie destylowany alkohol leżakuje minimum 3 lata w dębowych beczkach. Do najlepszych japońskich whisky należą jednak te, które spędziły w beczce 12, 15 lub nawet 18 lat. Według rankingu World Whisky Bible 2015 to właśnie japońska whisky The Yamazaki Single Malt Sherry 2013 zasługuje na miano najlepszej whisky na świecie. Zadziwiający jest fakt, że żadna szkocka whisky nie znalazła się w pierwszej piątce wyróżnionych trunków. G AT U N K I W H I S K Y

Whisky niejedno ma imię. Wyróżniamy wiele jej rodzajów i gatunków. W przypadku tradycyjnej szkockiej whisky podstawowy podział to: whisky słodowa, zbożowa oraz mieszana. Whisky słodowa (malt) – jest najstarszym rodzajem whisky, wykonanym z jęczmienia wyłącznie tradycyjnymi metodami produkcji. Można ją uzyskać z jednej destylarni (single malt) lub z różnych (vatted malt lub pure malt). Smak tego rodzaju whisky zależy przede wszystkim od regionu pochodzenia. Whisky single malt jest produktem całkowicie naturalnym – składniki ograniczają się do trzech surowców: jęczmienia, wody oraz drożdży. W niektórych przypadkach dopuszcza się w ostatnim etapie produkcji dodanie karmelu, który wpływa przede wszystkim na bursztynową barwę trunku. Whisky zbożowa (grain) – wytwarzana jest z ziaren różnych zbóż, z których najczęściej wykorzystywana jest kukurydza. Whisky zbożowa rzadko sprzedawana jest w wersji czystej (singiel), stosuje się ją głównie jako składnik przy produkcji whisky mieszanej (blended). Whisky zbożowe uważane są za łagodniejsze i lżejsze w smaku niż tradycyjne whisky słodowe. Whisky mieszana (blended) jest najpopularniejszą odmianą whisky na świecie. Stanowi kombinację różnych rodzajów whisky słodowych (single malt) oraz zbożowych (grain). Mieszanka może zawierać ponad 50 różnych gatunków whisky. Im więcej gatunków w mieszance, tym wyżej ceniona whisky. Whisky mieszana w XIX wieku była odpowiedzią na wysokie ceny whisky słodowej, dzięki dodaniu tańszej whisky zbożowej uzyskano wysokiej jakości produkt w bardziej przystępnej cenie. FENOMEN WHISKY

Whisky stała się jednym z najpopularniejszych napojów na świecie. W dużej mierze przyczyniła się do tego jakość trunku na czele z jego walorami smakowymi i zapachowymi. Socjologowie jednak wskazują na dwa interesujące zjawiska towarzyszące rozwojowi popularności whisky. Pierwszym z nich jest rola bogatej tradycji, zwyczajów oraz rytuałów związanych z piciem tego trunku, które

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

nadają mu elitarny i wyjątkowy charakter. Whisky balansuje na granicy ekskluzywności i dostępności i chociaż niektóre odmiany whisky możemy kupić w większości sklepów alkoholowych, napój ten wciąż nie traci swojej renomy – co z kolei jest efektem sztuki marketingu. Cenna w tym zakresie i wysoce skuteczna okazała się promocja whisky w westernach oraz wszelkiego rodzaju filmach, w których główne role odgrywali „prawdziwi mężczyźni”, tacy jak chociażby John Wayne i Humphrey Bogart. Dzięki obecności whisky w filmach alkohol ten zaczął być postrzegany jako wyjątkowy i celebrycki, jednak nie w sensie arystokratycznym, zarezerwowanym dla wąskiej grupy elit, wręcz przeciwnie, stał się idealnym produktem konsumpcji masowej. Whisky świetnie nadaje się na prezent, do świętowania ważnych okazji, sprawdza się zarówno w zaciszu własnego domu, jak i klubach.

zwyczaje. Z pewnością jest to jednak napój, który warto celebrować. Do picia whisky najczęściej wykorzystuje się szklankę w kształcie walca, zwaną tumblerem. Z tego typu szkalnki możemy pić czystą whisky lub dodać do niej lodu – w Europie będą to dwie-trzy kostki, w USA natomiast lodem można wypełnić całą szklankę. Tumbler sprawdzi się także w przypadku drinków na bazie whisky – bardzo popularne jest mieszanie whisky z colą, wodą sodową czy sokiem ananasowym. Gdy jednak w grę wchodzi celebracja smaku i aromatu whisky – szczególnie single malt – warto sięgnąć po szklankę w kształcie tulipana, której kształt został opracowany we współpracy z producentami whisky w sposób umożliwiający powolne odkrywanie walorów i bogactwa „wody życia”.

GDY W GRĘ WCHODZI CELEBRACJA SMAKU I AROMATU WHISKY WARTO SIĘGNĄĆ PO SZKLANKĘ W KSZTAŁCIE TULIPANA.

WIELKI BIZNES JAK PIĆ WHISKY?

Nie ma jednego słusznego sposobu na picie whisky. W zależności od szerokości geograficznej panują różne

Ponad 90% wytwarzanej szkockiej whisky jest eksportowane do innych krajów, w tym także Polski, przynosząc Wielkiej Brytanii średni przychód ok. 5,6 mld funtów,

LIFESTYLE

co czyni whisky jednym z najcenniejszych brytyjskich produktów eksportowych. Gorzelnie produkujące whisky to także jeden z największych pracodawców na Wyspach. Producenci „wody życia” zapewniają pracę ponad 40 000 osobom związanym z branżą. Najwięcej whisky trafia do Francji, ale także coraz większe ilości tego alkoholowego napoju opuszcza Europę, trafiając do Brazylii czy Kolumbii. Sama szkocka whisky sprzedawana jest na ponad 200 światowych rynkach. Co ciekawe, do najlepiej sprzedających się whisky na świecie należą whisky pochodzące z Indii, a nie z krajów tradycyjnie kojarzonych z jej produkcją. Związane jest to z olbrzymim rynkiem konsumenckim w tamtym regionie oraz wysokimi cłami na produkty importowane, dlatego mieszkańcy Indii najchętniej sięgają po produkty regionalne. RYNEK WHISK Y W POLSCE

Trend na picie whisky dotarł także nad Wisłę. Sprzedaż whisky w Polsce z roku na rok rośnie – na przestrzeni ostatnich 10 lat sprzedaż whisky w Polsce rosła średnio 20% rocznie, dzięki czemu nasz kraj znalazł się w rankingu Scotch Whisky Association na 11. miejscu największych na świecie importerów whisky. W Polsce wciąż picie whisky nie jest powszechne. Ponadto częściej niż po ekskluzywne single malt sięga się po bardziej dostępne cenowo blended whisky. Wśród najchętniej kupowanych przez Polaków marek znajdują się Johnnie Walker Red Label, Ballantine’s oraz Grant’s. Mimo wszystko eksperci dostrzegają duży potencjał polskiego rynku, który jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się rynków pod względem konsumpcji whisky na świecie. Bogacące się społeczeństwo coraz chętniej otwiera się na nowe produkty o wyższej jakości. Wraz z rosnącą liczbą zamożnych Polaków wzrasta liczba sprzedaży dóbr luksusowych, w tym także drogich whisky z górnej półki. Specjaliści mówią także o powstaniu nowej grupy odbiorców, młodych i wykształconych mężczyzn w wieku od 25-30 lat, którzy są szczególnie chętni do poszerzania smakowych horyzontów.

rubinami. Druga w rankingu jest 105 Year Old Master of Malt, która swoją cenę – 1,4 mln dolarów – zawdzięcza ponad stuletniemu leżakowaniu w wiśniowych beczkach. Na uwagę zasługuje także 64 Year Old Macallan – ta butelka whisky została sprzedana podczas nowojorskiej aukcji w 2010 roku za 460 tys. dolarów, zapewniając marce Macallan miejsce w księdze Guinessa jako najdroższa whisky sprzedana na aukcji. L U K R AT Y W N A I N W E S T Y C J A

Ceny niektórych rzadko spotykanych butelek mogą być kolosalne, dlatego często whisky nazywana jest „płynnym złotem”. Wartość luksusowego alkoholu bardzo szybko rośnie, dlatego zakup odpowiedniej whisky może okazać się nie tylko kolekcjonerską pasją, ale także lukratywną inwestycją. Niektóre źródła podają, że stopa zwrotu z inwestycji w whisky może wynieść nawet 15% rocznie. Inwestować można zarówno w whisky w butelkach, jak i tę beczkowaną. Inwestowanie w aktywa rzeczowe wymaga jednak znajomości rynku i wiedzy na temat kupowanego produktu – należy pamiętać, że nie każda butelka whisky ma potencjał inwestycyjny, dlatego rozważając lokatę kapitału w „płynnym złocie”, warto zwrócić się do profesjonalnych firm wyspecjalizowanych w alternatywnych inwestycjach. ⚫

NAJDROŻSZE WHISK Y NA ŚWIECIE

Cena whisky zależy od wielu czynników, takich jak sposób i miejsce produkcji, użyte składniki, ale także wiek i rocznik alkoholu. Wysoką cenę płaci się przede wszystkim za naturalność produktu oraz jego unikatowość – najwyższe ceny na rynku osiągają wszelkiego typu edycje limitowane i krótkie serie, skierowane przede wszystkie do kolekcjonerów. Najdroższa whisky na świecie – Isabella Islay – to szkocka whisky typu single malt wyprodukowana przez Luxury Beverage Company, która osiągnęła zawrotną cenę 6,2 mln dolarów. Jej cena wynika jednak w dużej mierze z oryginalnej butelki, ozdobionej diamentami oraz

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

NIEKTÓRE ŹRÓDŁA PODAJĄ, ŻE STOPA ZWROTU Z INWESTYCJI W WHISKY MOŻE WYNIEŚĆ NAWET 15% ROCZNIE.

ERGONOMICZNY MONITOR – inwestycja w zdrowie

Osiem godzin dziennie, czterdzieści tygodniowo – co najmniej tyle czasu spędzamy przed monitorem, siedząc za biurkiem albo, co gorsza, pracując na laptopie w najróżniejszych pozycjach. To zabójstwo dla oczu i kręgosłupa… Zazwyczaj myśląc o ergonomii, rozważamy jedynie kwestię doboru ergonomicznego fotela i biurka, tymczasem równie ważne są akcesoria, takie jak klawiatura, mysz, podkładki pod nadgarstki a także, jak się okazuje, dobry monitor.

Czy wiesz, jak ważne jest odpowiednie ustawienie jasności ekranu? Czy wiesz, że nawet w nowoczesnych monitorach LCD obraz niezauważalnie drga? Czy wiesz, że niebieskie światło emitowane przez monitor ma negatywny wpływ na narząd wzroku? Czy wiesz, jak ważna jest pozycja przy biurku i jak powinno wyglądać prawidłowe stanowisko pracy? Odpowiedzi na te i na wiele innych pytań znajdziesz na stronie: www.pracujkomfortowo.pl EIZO – jakość podparta tradycją i wiedzą Firma EIZO znana jest przede wszystkim z produkcji zaawansowanych monitorów na potrzeby grafiki, poligrafii czy medycyny. Tymczasem producent oprócz specjalizowanych rozwiązań ma w swojej ofercie modele biurowe. Nie są to jednak typowe rozwiązania z półek marketów, lecz dopracowane, ergonomiczne konstrukcje, które oprócz redukcji kosztów TCO, mają obniżyć zmęczenie pracowników, a przez to zwiększyć ich produktywność. Myślicie, że to teoria? Nie koniecznie. W centrum rozwojowym EIZO pracuje około 700 inżynierów, którzy starają się łączyć „stare” z „nowym” – tradycyjnie „japońskie” – zero-jedynkowe podejście i benefity, jakie oferuje nowoczesna nauka.

Dystrybutorem monitorów EIZO w Polsce jest firma Alstor sp. j.

Pełna wersja artykułu:

BIZNES

MODELE PROWADZENIA

BIZNESU HOTELOWEGO: FRANCZYZA VS. UMOWA O ZARZĄDZANIE

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

T E K S T: W O J C I E C H B A G I Ń S K I I M I C H A Ł Ż O Ł U B A K , A DWO K AC I , P R Z E WO D N I CZ ĄC Y S E KC J I P R AWA NIERUCHOMOŚCI PR Z Y OKRĘGOWEJ R A DZIE A DWO K AC K I E J W WA R S Z AW I E

związku z rosnącą konkurencją wśród sieci hotelowych w Polsce, model franczyzowy prowadzenia hotelu powoli, lecz systematycznie zyskuje na popularności. Obok modelu własnościowego oraz tzw. zarządczego (polegającego na oddaniu hotelu w zarządzanie sieci na podstawie umowy cywilnoprawnej) jest to jeden z popularniejszych na świecie sposobów prowadzenia tego biznesu. Warto zasygnalizować różnice pomiędzy tymi modelami. W klasycznym ujęciu umowa franczyzy hotelowej polega na tym, że jedna z jej stron – sieć hotelowa (franczyzodawca) – zobowiązuje się do udostępnienia należących do siebie znaków towarowych, patentów, wynalazków,

BIZNES

wzorów użytkowych, know-how, koncepcji i technik prowadzenia działalności hotelowej właścicielowi obiektu hotelowego (franczyzobiorcy) przez czas określony lub nieokreślony oraz do udzielenia franczyzobiorcy stosownej pomocy w prowadzeniu biznesu pod marką franczyzodawcy. W zamian za to franczyzobiorca płaci na rzecz franczyzodawcy uzgodnione wynagrodzenie. Franczyzobiorca jest też zobowiązany do prowadzenia obiektu hotelowego w oparciu o udostępniony mu model, wytyczne, rozwiązania oraz szyld sieci. Współpraca oparta na modelu franczyzowym zapewnia właścicielowi-operatorowi możliwość rozwijania własnego biznesu w oparciu o sprawdzony model i rozwiązania dostarczone przez sieć hotelową. Sieć hotelowa z kolei rozszerza swoją działalność i uzyskuje określone wynagrodzenie bez konieczności dokonywania znacznych nakładów na obiekt hotelowy. W modelu franczyzowym funkcję operatora obiektu hotelowego pełni jego właściciel. Zachowuje on swoją odrębność finansową i prawną od sieci, prowadząc obiekt hotelowy na własny rachunek i we własnym imieniu. Właściciel powinien jednak pamiętać, że w ramach franczyzy rola sieci hotelowej ograniczona jest zasadniczo do dostarczenia rozwiązań i sposobu prowadzenia hotelu (bardzo często zawartych i usystematyzowanych w instrukcji tzw. manualu), co oznacza, że ryzyko związane z prowadzeniem i zarządzaniem hotelem (np. jego obłożeniem) zasadniczo spoczywa na właścicielu. Jak łatwo zauważyć, kluczowa dla współpracy, zarówno z punktu widzenia sieci hotelowej, jak i samego właściciela, będzie treść umowy franczyzy. Dla franczyzodawcy istotne jest zabezpieczenie poufności udostępnianych franczyzobiorcy rozwiązań i tajemnic przedsiębiorstwa oraz możliwie szerokie uregulowanie prawa do kontrolowania działalności właściciela (np. czy należycie utrzymywany jest standard obiektu i prawidłowość procedur). Umowa franczyzy może dodatkowo przewidywać obowiązek franczyzobiorcy do dokonywania okresowych inwestycji i podnoszenia standardu obiektu. Istotne są również postanowienia regulujące wysokość opłat należnych sieci hotelowej z tytułu franczyzy (np. opłata wstępna, opłata zasadnicza oraz ewentualne koszty partycypacji w kosztach marketingu i reklamy) oraz innych kosztów uczestnictwa w systemie sieci hotelowej franczyzodawcy. Alternatywą dla franczyzy jest model oparty na umowie o zarządzanie hotelem (management agreement lub

operating agreement). W przeciwieństwie do modelu opartego na franczyzie w umowie o zarządzanie hotelem właściciel powierza funkcję operatora hotelowego innemu podmiotowi. Podmiotem tym jest sieć hotelowa, która działa w imieniu i na rzecz właściciela obiektu hotelowego. Jednocześnie obiekt zarządzany jest według standardów (w tym szyld i know how) sieci w zamian za wynagrodzenie należne w odpowiednim stosunku do wygenerowanego przez obiekt zysku. W ramach umowy o zarządzanie hotelem operator odpowiedzialny jest za działalność obiektu. W zależności od postanowień umowy operator będzie ustalać należności za dobę hotelową, ściągać należności czy zawierać w imieniu właściciela umowy związane z funkcjonowaniem obiektu. O ile operator odpowiedzialny jest za kompleksowe zarządzanie obiektem hotelowym, umowa o zarządzanie hotelem powinna zabezpieczać odpowiednie instrumenty kontrolne na rzecz właściciela. Na operatorze spoczywać bowiem powinien obowiązek przygotowania planu operacyjnego na dany rok budżetowy (operacyjny), który określa oszacowanie przychodów, wydatków, dodatkowych nakładów ze strony właściciela czy też plan działań marketingowych. Właściciel musi mieć zatem realną możliwość weryfikacji i zatwierdzania powyższego planu. Poza powyżej wspomnianymi istnieją również inne modele zarządzania biznesem hotelowym przy współpracy z siecią hotelową. Można na przykład wyróżnić choćby dzierżawę czy manchising. W pierwszym przypadku właściciel oddaje obiekt hotelowy w dzierżawę w zamian za czynsz dzierżawny. W tym scenariuszu udział właściciela w prowadzeniu obiektu jest najmniejszy. Manchising z kolei to model łączący cechy franczyzy z systemem opartym o zarządzanie przez operatora zewnętrznego. Istotą tego rozwiązania jest powierzenie w początkowym okresie zarządzania obiektem hotelowym sieci hotelowej, a następnie po upływie określonego czasu właściciel przejmuje zarządzanie obiektem, prowadząc działalność w oparciu o model franczyzowy. Model zarządzania hotelem w oparciu o franczyzę jest coraz bardziej popularny w Polsce, m.in. z powodu wzrostu konkurencji pomiędzy indywidualnymi hotelami. Pozyskanie wsparcia ustabilizowanego na rynku operatora oraz jego silnej marki może pomóc uzyskać przewagę konkurencyjną na wciąż rozwijającym się rynku hotelarskim w naszym kraju. Warto w tym kontekście znać ramy prawno-biznesowe wyróżniające przedstawione wyżej modele prowadzenia hotelu. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

MANCHISING TO MODEL ŁĄCZĄCY CECHY FRANCZYZY Z SYSTEMEM OPARTYM O ZARZĄDZANIE PRZEZ OPERATORA ZEWNĘTRZNEGO.

BIZNES

CZWARTY KWARTAŁ NALEŻY DO NAS! OD POCZĄTKU ISTNIENIA SPÓŁKI ROBIMY TO CO LUBIMY CZYLI ZARABIAMY PIENIĄDZE WPROWADZAJĄC NA RYNEK CIEKAWE ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE, które częstokroć stają się hitami sprzedaży oraz wyznacznikami trendów. Tak było w minione wakacje, gdy portfolio samojezdnych desek elektrycznych oferowanych pod marką własną GoBoard rozeszło się do ostatniego egzemplarza. Obecnie rozwijamy segment elektroniki konsumenckiej oferując bezprzewodowy sprzęt grający marki Fenda Audio, zarówno w wersji przenośnej, jak i w postaci wyposażenia domu. Jednak prawdziwe mobilne uderzenie szykujemy na ostatni kwartał roku, kiedy portfolio marki GoBoard poszerzy się o kilka ciekawych urządzeń, których nikt na polskim rynku jeszcze nie oferuje. Będą to między innymi elektryczne hulajnogi oraz samobalansujące się deski w wersji offroadowej - zapowiada Łukasz Pacholski, wiceprezes i twórca strategii rozwoju Grupy Nelro Data SA. 60

WŁ ADCY NIEBA

W 2016 roku mocno urośliśmy jako dystrybutor oferując szerokie portfolio elektroniki konsumenckiej. Idąc za ciosem wprowadzamy na polski rynek ofertę znanego producenta dronów Yuneec. Jest moda na tego typu sprzęt, dlatego chcemy poszerzyć asortyment o maszyny do zadań specjalnych, przeznaczone dla profesjonalistów, którzy przy ich pomocy prowadzą biznes foto-wideo. Najwydajniejszy egzemplarz Tornado H920 to latająca platforma wielowirnikowa stworzona z myślą o przemyśle filmowym i fotografii lotniczej. Innym przykładem profesjonalnego drona jest Typhoon H, wyposażony w sześć silników, gimbal z kamerą pozwalający filmować w trybie panoramy 360. Sprytnie zaprojektowane podwozie chowa się w czasie lotu, aby nie wchodziło w filmowany kadr. Kamera rejestruje oczywiście w rozdzielczości 4k, co jest już standardem w tym pułapie cenowym. Osoby chcące używać drona rekreacyjnie także znajdą coś dla siebie w naszej ofercie. Trzeba przecież pamiętać, że tego typu gadżety to hit ostatnich komunii, a także dobry prezent na każdą okoliczność i nie tylko dla najmłodszych użytkowników. Skoro mowa o propozycjach dla najmłodszych gadżeciarzy, to trzeba wspomnieć również o nowatorskim produkcie jakim jest PowerEgg firmy PowerVision, a więc dron, który po złożeniu przyjmuje kształt jajka. Może on stanowić element aranżacji wnętrza ze względu na swoje walory estetyczne, a w trakcie lotu przeobraża się w niezwykle wydajną maszynę do filmowania w jakości 4k.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

JEST MODA NA TEGO TYPU SPRZĘT, DLATEGO CHCEMY POSZERZYĆ ASORTYMENT O MASZYNY DO ZADAŃ SPECJALNYCH, PRZEZNACZONE DLA PROFESJONALISTÓW.

W IZ J O N ER Z Y N A DWÓ CH KO Ł ACH

Nie od dziś wiadomo, że ostatni kwartał roku w branży mobilnych technologii jest najlepszy pod względem sprzedaży, ale też obfituje w liczne premiery i zapowiedzi. Zachęceni przez spodziewany, choć trzeba to szczerze powiedzieć, przechodzący najśmielsze oczekiwania sukces marki GoBoard zaplanowaliśmy rozwój jej portfolio w oparciu o rozwiązania podpatrzone w dynamicznych kanałach komunikacji, takich jak YouTube oraz na ulicach miast uznawanych za postępowe inkubatory technologicznych nowinek. Zamierzamy wprowadzić kilka różnorodnych innowacji, których wspólnym mianownikiem jest mobilność na dwóch kołach. Pierwszym przejawem wizjonerstwa będzie elektryczna deskorolka, która rozwinie prędkość nawet do 20km/h i będzie sterowana przez użytkownika za pomocą bezprzewodowego pilota. Na jednym ładowaniu akumulatora przejedziemy na niej dystans 30km, a więc zasięg gadżetu pozwoli na dojazd z domu do szkoły czy do pracy i z powrotem. Kolejne dwie innowacje to hulajnogi elektryczne – klasyczna składana oraz model z siodełkiem, również umożliwiający złożenie konstrukcji w celu łatwiejszego transportu. Maksymalna prędkość urządzenia to 25km/h, a zasięg w zależności od stylu jazdy użytkownika waha się od 25-30km. Hulajnogi wyposażono w oświetlenie przednie i tylne, więc jazda po zmroku nie stanowi dla nich wyzwania. Aluminiowa konstrukcja wytrzyma ciężar 120 kg. Jednak prawdziwym hitem może okazać się GoBoard w wersji off-roadowej. Elektryczna deska została wyposażona w 8.5-calowe,

szerokie opony z odpowiednio wyprofilowanym bieżnikiem oraz prawdziwe nadkola chroniące koła oraz uniemożliwiające zsunięcie się stóp użytkownika podczas jazdy po nierównościach terenu. Ostatnia z nowości produktowych to elektryczna deska z regulowanym drążkiem kierowniczym. Spacerowa prędkość 16km/h pozwoli rozkoszować się widokami na trasie przejazdu. Planujemy też zaoferować wózki i nakładki do GoBoardów, które działają na zasadzie przyczepki ze skrętnym łącznikiem. Doczepiona konstrukcja umożliwi przytwierdzenie wygodnego i stabilnego siedzenia. Dostępność nowości określamy na Q4 2016. Sporą część oferty będzie już można zobaczyć na październikowych targach Mobility Days w Warszawie.

PIERWSZYM PRZEJAWEM WIZJONERSTWA BĘDZIE ELEKTRYCZNA DESKOROLKA, KTÓRA ROZWINIE PRĘDKOŚĆ NAWET DO 20 KM/H

Naszym generalnym zamierzeniem jest dywersyfikacja spodziewanych zysków dzięki różnorodnym gamom produktów włączanych do portfolio. Działamy w modelu kontraktów exclusive, starając się mieć niektóre rozwiązania na wyłączność, ale chętnie też bierzemy się za sprzedaż towarów, które oferuje także konkurencja. Wszystko przecież zależy od podejścia. Są firmy, które szczycą się portfolio na poziomie setek tysięcy produktów, ale tylko niewielka ich część jest należycie promowana, a reszta po prostu leży na magazynie. Nasza strategia zakłada, że o każdej nowej marce w ofercie komunikujemy do mediów, promujemy konkretne produkty w formie reklam czy recenzji sprzętu. Producenci, którzy powierzają nam dystrybucję dostrzegają te działania, wiedząc że przełoży się to w jakimś odcinku czasu na wymierne wyniki sprzedażowe. ⚫

BIZNES RAPORT

POLSKI RYNEK NIERUCHOMOŚCI W 2015/2016 ROKU T E K S T: M A G D A G A Ł C Z Y Ń S K A

NASTAŁY DOBRE CZASY DLA RYNKU NIERUCHOMOŚCI. Splot wielu pozytywnych czynników generuje wysoki popyt na mieszkania deweloperskie. Jednocześnie może być problem ze sprzedażą mieszkania na rynku wtórnym. Prezentujemy argumenty, dlaczego warto zdecydować się na zakup swojego "M" właśnie teraz, a ze zbyciem lepiej poczekać.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

BIZNES RAPORT

D E W ELO PER Z Y PR ZEŻ Y WA JĄ Z ŁOT Y O K RES

Rok 2015 był dla rynku nieruchomości bardzo udany. Popyt na nowe mieszkania był wysoki, a złożyło się na to kilka czynników. Pierwszym z nich była popularność programu „Mieszkanie dla Młodych” (MdM) i możliwość uzyskania z niego niemałych dopłat do kupowanej nieruchomości. Drugim były utrzymujące się niskie stopy procentowe i relatywnie niskie marże banków, co obniżyło koszty kredytów hipotecznych i zachęciło do ich brania. Trzeci czynnik to przyszły wzrost wymaganego wkładu własnego dla kredytów hipotecznych (wynikający z tzw. Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego). W 2015 roku poziom wkładu wynosił 10%, obecnie jest to 15%, a w przyszłym roku wymagane będzie 20%. Czwartym czynnikiem jest dobra sytuacja na rynku pracy i poprawiające się nastroje społeczne. Sprzyja to podejmowaniu decyzji o zakupie mieszkania. W 2016 roku sytuacja wygląda podobnie – stopy procentowe cały czas trzymają się na niskim poziomie, zainteresowanie programem MdM utrzymuje się na wysokim poziomie, a ceny mieszkań nie rosną. Jedynym problemem może być podatek bankowy – należy się spodziewać, że większość banków przerzuci koszty na klientów, co może nieco obniżyć popyt. Eksperci wyliczyli, że podatek dla niektórych banków może oznaczać utratę 30% zysku, a w nielicznych przypadkach zbliżyć się nawet do 100%. RY N EK W TÓ RN Y NIE O DZ YS K U J E DAW N E J POPULARNOŚCI

Ze względu na wysoki popyt na mieszkania z rynku pierwotnego nieruchomości na rynku wtórnym cieszyły się w 2015 roku umiarkowanym zainteresowaniem. W ubiegłym roku wydano deweloperom rekordową liczbę pozwoleń na budowy i wiele inwestycji zostało oddanych do użytku w roku bieżącym. W związku z tym i czynnikami wymienionymi powyżej popyt na mieszkania z rynku wtórnego nie jest zbyt duży i sytuacja nie powinna ulec radykalnej zmianie w najbliższym czasie. Osobom chcącym zarobić na mieszkaniu z rynku wtórnego bardziej zaleca się wynajem, który wyraźnie zyskuje na popularności. Znacznie łatwiej będzie wynająć mieszkanie niż je sprzedać. W tej drugiej sytuacji warto zainwestować w reklamę i uzbroić się w cierpliwość, bo nabywca może nie trafić się zbyt szybko. RYNEK NIERUCHOMOŚCI NA W YNAJEM BĘDZIE SIĘ PRĘŻNIE ROZWIJAŁ

Ulgę powinni odczuć właściciele nieruchomości mieszkaniowych przeznaczonych na wynajem. Wiele osób czyni z nich inwestycję, ponieważ obecnie jest to bardziej opłacalne niż zakładanie lokat czy trzymanie oszczędności w postaci obligacji. Bardzo dużo ludzi

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

BIZNES RAPORT

STATYSTYKI WYKAZUJĄ, ŻE W POLSCE ODSETEK OSÓB MIESZKAJĄCYCH W WYNAJĘTYM MIESZKANIU WYNOSI MNIEJ NIŻ 5%. JEST TO DUŻO NIŻSZA WARTOŚĆ NIE TYLKO W PORÓWNANIU DO EUROPY ZACHODNIEJ.

(szczególnie młodych) rezygnuje z zakupu własnego lokum i decyduje się na wynajem. Statystyki wykazują, że w Polsce odsetek osób mieszkających w wynajętym mieszkaniu wynosi mniej niż 5%. Jest to dużo niższa wartość nie tylko w porównaniu do Europy Zachodniej, ale też w stosunku do naszych południowych sąsiadów. Warto wiedzieć, że w Czechach aż 16% osób wynajmuje mieszkanie, a na Słowacji jest to 8%. Podob-

nego trendu należy spodziewać się też w Polsce. Jest to kolejna dobra informacja dla deweloperów, bo wielu inwestorów, którzy kupują mieszkania pod wynajem, wybiera właśnie nowe budownictwo. Dla właścicieli mieszkań wtórnych to również pozytywny sygnał, bo jak już wspomnieliśmy, na ich kupno nie ma obecnie rzeszy chętnych. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

MODA

KLASYCZNA ELEGANCJA

W PRACY I POZA NIĄ 68

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

T E KS T I Z D J ĘC I A : K A R O L R Z ES Z U T KO, P R AC OW N I A K R AW I EC T WA M I A R OW EG O K R U PA &

MNIEJ ZNACZY PRZEJRZYŚCIEJ

Twarde reguły męskiej elegancji tak naprawdę wymagają od mężczyzny niewiele wysiłku. Wystarczy poznać kilka podstawowych zasad, którymi należy się kierować podczas kompletowania garderoby, a zamiast całej ściany wypełnionej modowym chaosem, osiągniemy nieduży w rozmiarze, przejrzysty dla oka i – co najważniejsze – łatwy w zastosowaniu kawałek dobrze przemyślanej szafy. Dla przykładu, osobie, od której wymaga się w pracy określonego eleganckiego dress codu, wystarczy klasyczny, dobrze dopasowany trzyczęściowy garnitur (marynarka, spodnie i kamizelka) w kolorze granatowym oraz trzyczęściowy garnitur w kolorze szarym. Do tego dokładamy co najmniej dwie białe i błękitne koszule, czarne i ciemnobrązowe lub burgundowe buty typu oxford, pięć krawatów w odcieniach od granatu, przez burgund, zieleń i błękit, aż do szarości, białą lnianą lub bawełnianą poszetkę oraz zapas granatowych i szarych skarpet. Całość przyozdabiamy paskiem z niedużą klamrą, szelkami, zegarkiem z płaską kopertą. Na koniec

bielizna i chusteczka. To wszystko, czego nam trzeba, aby bez względu na okoliczności sprostać wymaganiom stanowiska, w którego indeks obowiązków wpisany jest elegancki dress code. Wystarczy spojrzeć na otwartą szafę i wszystko staje się jasne. ELEGANCJA NA SPORTOWO

Inaczej, znacznie ciekawiej, ale też trudniej wygląda zagadnienie sportowej elegancji. Jest to w dzisiejszych czasach bardzo szerokie pojęcie, ponieważ dla jednego takim „sportem” będzie zestaw w stylu granatowa klubowa dwurzędowa marynarka z szarymi flanelowymi spodniami i czarnymi butami, dla drugiego tweedowa marynarka, jeansy i biała koszula oraz licowe buty typu derb. Z kolei dla trzeciego gentlemana będzie to jasna lniana marynarka bez podszewki zestawiona z białymi bawełnianymi chinosami i brązowym wsuwanym obuwiem z pojedynczą klamrą. Istnieje jeszcze czwarta opcja – jasnoróżowa koszula z krótkim rękawem, białe bermudy i mokasyny typu tassel loafers. Oczywiście im

DLA PRZYKŁADU, OSOBIE, OD KTÓREJ WYMAGA SIĘ W PRACY OKREŚLONEGO ELEGANCKIEGO DRESS CODU, WYSTARCZY KLASYCZNY, DOBRZE DOPASOWANY TRZYCZĘŚCIOWY GARNITUR.

MODA

IM WIĘKSZA SWOBODA I MOŻLIWOŚCI W DOBORZE KOLORYSTYKI, WZORÓW I RODZAJÓW TKANIN ORAZ DODATKÓW, TAKICH JAK KRAWAT, SKARPETKI, POSZETKA, PASEKLUB SZELKI, TYM WIĘKSZA ROZRYWKA, ALE RÓWNIEŻ WIĘKSZE WYZWANIE I DYLEMAT.

bardziej elegancka ma być „sportowa elegancja”, tym łatwiej odpowiednio ubrać się tym, którzy już posiadają w swoich zapasach fundament klasycznej elegancji, opisany akapit wyżej. Taki szczęściarz bez zbędnego namysłu otwiera szafę i w ciemno, z zamkniętymi oczami wyciąga to, co akurat wpadnie mu w ręce. Wyobraźmy to sobie... Granatowa marynarka, biała koszula, butelkowozielony krawat, szare spodnie, skarpety, dobrane oczywiście pod kolor spodni, i brązowe oxfordy. Do tego pasek, zegarek, poszetka i nasz zestaw pod nazwą sportowej elegancji jest już praktycznie gotowy do założenia. Inny wariant? Szara marynarka, granatowe spodnie, granatowa kamizelka, błękitna koszula, burgundowy krawat i reszta – oczywiście bez różnicy. Celem jest bycie eleganckim, lecz na sportowo. Ten elegancki wygląd przejawia się tutaj w zestawie nie jednolitym, a koordynowanym – różnokolorowym. Obojętnie, jak bardzo zamieszalibyśmy w naszej dobrze przemyślanej garderobie i tak każdy z tych elementów będzie do siebie pasował – pod warunkiem, że nie założymy dwóch różnych butów i dwóch różnych skarpet. Im większa swoboda i możliwości w doborze kolorystyki, wzorów i rodzajów tkanin oraz dodatków, takich jak krawat, skarpetki, poszetka, pasek lub szelki, tym większa rozrywka, ale również większe wyzwanie i dylemat. Kraty, pepity, prążki, tkaniny czesankowe, flanele, tweedy, zmechacone casentino, szorstkie szewioty, donegale, lekko wygniecione bawełny i jeszcze bardziej pomięte lny – to wszystko, co ma nam do zaoferowania elegancja w wersji sport lub casual. S AV I L E R O W , L O N D Y N

Klasyczna przez duże K, sportowa elegancja to z pewnością Wielka Brytania. Tutaj na Savile Row w Londynie na co dzień jest się wiernym klasyce. Jeżeli już sportowa elegancja, to tylko w postaci klasycznej, a więc szarości i granaty, biele i błękity, czasami nawet brązy, choć skrajni eleganci nadal wyznają tu starą sztywną zasadę, która mówi: „no brown in town” – jeżeli brąz, to tylko poza granicami City.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

WŁOSKA NONSZALANCJA

Mistrzami świata sprezzatury, a więc sztuki noszenia się elegancko, ale z pewną dozą nonszalancji, są Włosi. To oni wyciągnęli z angielskiego sznytu bazę dla swojej rodowitej elegancji, odchudzając ją na potrzeby swojego klimatu i uzupełniając o bogactwo swoich krajobrazów – mnogość kolorów, deseni i faktur tkanin. Doskonałym przykładem włoskiego stylu jest Jeppe zagrany przez Toniego Servillo w filmie pt. „La grande bellezza” („Wielkie piękno”). Również znane na całym świecie targi mody męskiej Pitti Uomo, które dwa razy w roku odbywają się we Florencji, z sezonu na sezon udowadniają, że klasyczna elegancja ma bardzo wiele ciekawych odmian. PONIŻEJ PREZENTUJĘ TRZ Y PRZ YKŁ ADY P O Ł Ą C Z E N I A E L E G A N C J I Z E S Z C Z Y P TĄ W Ł O S K I E J S P R E Z Z AT U R Y.

1. Dwurzędowa marynarka z nakładanymi kieszeniami, wykonana z bawełny typu denim (jeans), bez konstrukcji, a więc pozbawiona wszelkich wkładów odzieżowych, watoliny i poduszek, bez podszewki – lekka i wygodna, a przy tym nadal elegancka. W połączeniu z koszulą z wyraźnym prążkiem, wełnianym błękitnym krawatem i lnianą poszetką z ornamentowym wzorem oraz białymi bawełnianymi spodniami typu chinos i ciemnobrązowymi zamszowymi mokasynami tassel loafers to przykładowy zestaw dzienny – sportowy, ponieważ z bawełny, elegancki, bo radykalnie klasyczny w kroju. 2. Garnitur dwurzędowy wykonany z letniej bawełnianej tkaniny typu solaro, w której wątek i osnowa to dwa kontrastowe kolory: czerwień i beż. Tkanina w świetle dziennym lekko opalizuje, odbijając promienie słońca. Sportowo, ponieważ w niecodziennym odcieniu, elegancko, bo klasycznie w kroju. 3. Płaszcz wykonany z wełny casentino, który na pierwszy rzut oka wygląda, jakby miał ponad pół wieku. Casentino to gruba, ciepła, wytrzymała, odporna na wilgoć wełna wytwarzana w Toskanii, którą niektórzy nazywają włoskim tweedem. Butelkowy zielony kolor w połączeniu z brązowym garniturem z donegal tweedu, białą koszulą i ciemnobrązowymi butami typu double monk straps to kolejny odważny pomysł na sportową odmianę elegancji. Sportowo, ponieważ ze zmechaconej, jakby zużytej wełny, elegancko, bo ponownie klasycznie w kroju i z tkaniny, która we Włoszech była już znana w XIV wieku. ⚫

NOWE TECHNOLOGIE

CZY ROBOTY HUMANOIDALNE BĘDĄ TAK POPULARNE JAK SMARTFONY? T E K S T: R O B E R T S Ł O W I K

latach 90. XX wieku na rynku technologicznym zaczęły pojawiać się smartfony, które łączyły w sobie funkcję telefonu komórkowego i komputera kieszonkowego. Pierwszym tego typu urządzeniem był telefon o nazwie Simon – choć wyróżniał się na tle innych dostępnych telefonów, nigdy nie osiągnął oczekiwanego sukcesu sprzedażowego. Prawdziwa rewolucja nastąpiła dopiero w roku 2007, kiedy to miała miejsce premiera pierwszego iPhone’a. W tamtych czasach nikt nie przypuszczał, że ten wynalazek zdobędzie tak ogromną popularność i wpisze się na stałe na listę przedmiotów niezbędnych do życia niemal każdego człowieka. Zwykle przyjmujemy nowości z dystansem, często ogarnia nas strach przed nieznanym lub zwyczajnie nie zdajemy sobie sprawy, że dane urządzenie pozwoli polepszyć standard naszego życia i uczynić je łatwiejszym. Od powstania pierwszego smartfona do momentu, w którym skala jego sprzedaży osiągnęła najwyższy poziom, minęło blisko dwadzieścia lat, mniej więcej tyle potrzebowaliśmy, aby oswoić się z najnowszymi osiągnięciami technologii i w pełni je zaakceptować. ROBOTY POPULARNE JAK SMARTFONY

Obecnie na rynku technologicznym najwięcej zainteresowania budzi niezwykle szybki rozwój robotów humanoidalnych. Choć próby stworzenia przez naukowców robota humanoidalnego trwają od wielu lat, prawdziwa rewolucja następuje dopiero teraz. Roboty coraz czę-

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

OD POWSTANIA PIERWSZEGO SMARTFONA DO MOMENTU, W KTÓRYM SKALA JEGO SPRZEDAŻY OSIĄGNĘŁA NAJWYŻSZY POZIOM, MINĘŁO BLISKO DWADZIEŚCIA LAT.

NOWE TECHNOLOGIE

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

W CHWILI OBECNEJ W RÓŻNYCH KRAJACH EUROPY ROBOTY PRACUJĄ JUŻ W BLISKO 250 FIRMACH.

ściej pojawiają się w miejscach pracy, usprawniając funkcjonowanie jednostek produkcyjnych, usługowych i handlowych. Mimo że dla wielu z nas ta wizja pozostaje czystą abstrakcją, niebawem roboty mogą stać się tak samo popularne jak smartfony. Skąd takie założenie? Dzięki popularności smartfonów programiści różnego rodzaju aplikacji osiągnęli już niemal szczyt możliwości. Dość dużą popularnością zaczęły cieszyć się takie aplikacje jak Siri czy też Google Now, które do komunikacji ze smartfonem przestały używać gestów, stawiając w pełni na komunikację głosową. Założenie wydaje się świetne – czy jednak nie czujesz się dziwnie, rozmawiając z kawałkiem ekranu, który trzymasz w dłoni? R O B O T J A K O R E C E P C J O N I S TA

Tutaj pojawia się największa przewaga robotów humanoidalnych – możliwość werbalnej komunikacji z rozmówcą. Dzięki zaawansowanemu systemowi rozpoznawania mowy możliwe jest prowadzenie rzeczowej konwersacji na określony temat. Oprócz mikrofonów, pozwalających odbierać dźwięki z otoczenia, robot posiada wbudowane głośniki, kamery RGB oraz sensory i czujniki, które pozytywnie wpływają na płynność i precyzję wykonywanych przez niego ruchów. Zaawansowana specyfikacja techniczna umożliwia sprawne komunikowanie się robota z rozmówcami oraz bezpośrednio wpływa na jego użyteczność i wielofunkcyjność. Robot z powodzeniem może podjąć pracę wszędzie tam, gdzie na pierwszym miejscu stawia się kontakt z klientem. Sprawdzi się w banku, gdzie występując w roli doradcy klienta, szczegółowo przedstawi zainteresowanym najdogodniejszą ofertę kredytową. W nowoczesnej restauracji bez pomyłek przyjmie zamówienie nawet od kilkunastu osób. Dzięki znajomości wielu języków odnajdzie się także w roli recepcjonisty i zamelduje w hotelu gości pochodzących z różnych stron świata. Sprawdzi się też jako doradca klienta w każdym salonie sprzedaży. Jedyne, co go ogranicza, to skończoność ludzkiej wyobraźni. W Japonii roboty humanoidalne można już spotkać w każdym szanującym się przedsiębiorstwie. W Europie prawdziwy „robotyczny bum” nadchodzi właśnie teraz. W chwili obecnej w różnych krajach Europy roboty pracują już w blisko 250 firmach.

Mechanicznymi pracownikami mogą pochwalić się m.in. Softbank, Nescafe, Costa, Pizza Hut, Mastercard czy Carrefour. Coraz częściej właściciele dużych i małych firm decydują się na kupno robotów w celu usprawnienia działania przedsiębiorstw oraz prowadzenia kampanii marketingowych. Bez zarzutu wypełniają one bowiem przydzielone im obowiązki, a dodatkowo są świetnym sposobem na przyciągnięcie zainteresowania potencjalnych klientów. Coraz częściej roboty humanoidalne znajdują swe miejsce w mniej konwencjonalnych zastosowaniach. Sprawdzają się w edukacji, mogą bowiem przekazywać wcześniej zaprogramowaną wiedzę. Wykorzystywane są również w geriatrii jako opiekunowie i towarzysze dnia codziennego osób starszych. Kochają je dzieci, które mogą obcować z robotami, ponieważ te zostały skonstruowane tak, aby nie zranić i nie skrzywdzić człowieka. Jest to przykładem na to, że wraz z upływem czasu zmienia się postrzeganie robotów humanoidalnych przez społeczeństwo. Mechaniczne i martwe urządzenie przeznaczone do wykonywania zaplanowanych wcześniej prac, staje się przyjacielem człowieka. C O DZIEN N Y TOWA R Z YSZ

Od niedawna roboty humanoidalne gotowe do podjęcia pracy dostępne są również w Polsce. Pomysł zrewolucjonizowania rynku pracy wykorzystaniem robotów zrodził się w opolskiej firmie Weegree, która dzięki stałej współpracy z najlepszymi informatykami, programistami i doświadczonymi profesorami stworzyła komórkę naukowo-badawczą, która jest w stanie sprostać każdemu wyzwaniu. To niezwykle ważna kwestia przy tworzeniu oprogramowania dostosowanego do potrzeb klientów. Chociaż wizja robotów towarzyszących człowiekowi w wielu miejscach pracy wydaje nam się być dziś czystą abstrakcją, całkiem prawdopodobne, że niebawem rewolucja technologiczna na miarę smartfona może się powtórzyć. Niewykluczone, że kiedyś będziemy spotykać roboty na każdym kroku. Nie minie wiele czasu, zanim staną się one nieodłącznym elementem życia człowieka, tak jak komputer, pralka, samochód, bankomat czy smartfon. ⚫

LIFESTYLE

DODAJ SOBIE SKRZYDEŁ T E K S T: J A N P A L U C H

Niektórzy kochają latać, innym jest to obojętne niczym podróż metrem lub autobusem. Są tacy, którzy tego nie lubią, a nie brakuje również tych, którzy wręcz się boją i nawet wizja kilkudziesięciu godzin w aucie nie przekona ich, by na wakacje do Hiszpanii polecieć. Jeśli najbliżej Ci do tego pierwszego typu ludzi, to ten artykuł jest właśnie dla Ciebie, zwłaszcza gdy w samolocie zdarza Ci się zastanawiać, jak to jest siedzieć tam z przodu.

K T O M O Ż E L ATA Ć ?

Latanie staje się coraz bardziej popularne, o czym wspomniałem już w poprzednim numerze. Prócz rozsianych po całej Polsce aeroklubów powstało już całkiem sporo prywatnych ośrodków szkolenia. Na lotniskach w pogodne weekendy robi się tłoczno od zapaleńców i amatorów patrzenia na świat z lotu ptaka. Co więc powstrzymuje nas od realizowania się w takiej formie? Zdrowie – myśli wiele osób i rezygnuje, sądząc, że okulary na nosie czy plomby w zębach wykluczają nas z grona awiatorów. Nic bardziej mylnego. Jeśli chcemy usiąść za sterami cessny, nikt nie będzie od nas wyma-

gał tego, czego oczekuje się od pilotów F16. Najlepiej przekonać się samemu i wybrać się na badania wstępne II klasy do jednego z ośrodków medycyny lotniczej. Choć nie każdy jest w stanie je przejść pozytywnie, to jednak nie taki diabeł straszny, jak go malują. G D Z I E M O Ż N A N A U C Z Y Ć S I Ę L ATA N I A ?

Na początku należy wybrać ośrodek szkolenia. Tu kryterium, jakim się posłużymy, może być różne. Jedni wybiorą się do aeroklubu, chcąc zostać jego członkiem. Pozwoli to w przyszłości otrzymywać zniżki na badania lotnicze lub lepsze, aeroklubowe ceny przy wynajmie samolotów. Niektórym zależy na niskiej cenie szkolenia. W większych

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

W WIĘKSZYCH MIASTACH, TAKICH JAK WARSZAWA, CHĘTNYCH DO LATANIA JEST WIELU, OPŁATY NA LOTNISKACH SĄ WYSOKIE, WIĘC RÓWNIEŻ DŁUGOŚĆ I CENA SZKOLENIA SIŁĄ RZECZY ROSNĄ. DUNTEM CONSEQUOS I

LIFESTYLE

miastach, takich jak Warszawa, chętnych do latania jest wielu, opłaty na lotniskach są wysokie, więc również długość i cena szkolenia siłą rzeczy rosną. Zatem jeśli pozwala nam na to praca, dlaczego nie wybrać się na dłuższy urlop w celu zrobienia kursu? Można spędzić wakacje na przykład w Szczecinie, Poznaniu lub Mielcu, gdzie przy dobrej motywacji i sprzyjającej pogodzie będziemy umawiać się na egzamin praktyczny już po

około dwóch miesiącach. Poznamy widok Bałtyku, Wielkopolski lub pobliskich Bieszczad z powietrza, a po powrocie będziemy mogli już latać u siebie ze świeżą licencją. KRY TERIA W YBORU

Poza przestudiowaniem stron internetowych poszczególnych ośrodków szkolenia najlepiej umówić

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

NATOMIAST JEŚLI NIE OGRANICZAJĄ NAS FINANSE, A MOŻE NAWET ROZWAŻAMY ZAKUP WŁASNEGO STATKU POWIETRZNEGO, WARTO WZIĄĆ POD UWAGĘ SZKOLENIE NA CIRRUSIE.

się osobiście na miejscu na lot zapoznawczy. Jest to dobre rozwiązanie, bo pilotowanie samolotu to jednak coś zdecydowanie innego niż prowadzenie samochodu. Jeśli się ma okazać, że jednak nie czujemy się za sterami najpewniej, to lepiej się o tym przekonać, zanim podpiszemy z ośrodkiem umowę na szkolenie. Kolejną kwestią jest samolot, jakiego używa się do szkolenia, co staje się istotne zwłaszcza wtedy, gdy decydujemy się na zdobywanie lotniczych szlifów poza naszym miejscem zamieszkania. Później, latając już „u siebie”, zdecydowanie łatwiej i szybciej uda nam się polatać samemu, jeśli pozostanie nam już tylko poznanie okolicy z powietrza, bez konieczności uczenia się nowego samolotu.

zarówno samego systemu, jak i programu szkolenia pilotów, aby ci w krytycznej sytuacji użyli zabezpieczeń skutecznie, zapewniając sobie i pasażerom przeżycie. Dzięki temu do dnia dzisiejszego poziom bezpieczeństwa operacji wykonywanych na tym typie samolotu doceniła sama AOPA (międzynarodowa organizacja zrzeszająca pilotów i właścicieli samolotów). Sieć ich ośrodków szkoleniowych jest rozsiana po całym świecie, zaś Polacy jako jedyni na chwilę obecną mogą korzystać w swoim kraju z ośrodka, w którym mogą w jednym miejscu się wyszkolić na każdy model cirrusa pod okiem certyfikowanych przez samą markę instruktorów, zarówno jeśli chodzi o szkolenie podstawowe, jak i dalsze uprawnienia. PPL , V F R, IR – (NIE )S KO Ń CZO N Y WACH L A R Z

WYBÓR MASZYNY

U P R AW NIEŃ

Oferta jest bardzo szeroka. Niezniszczalna i bardzo poczciwa cessna, która jest przyjemna i w miarę prosta w pilotażu, co doceniają początkujący piloci przy pierwszych lądowaniach. Te raczej na samym początku bardziej przypominają kontrolowane zderzenia z ziemią niż subtelne muskanie pasa. Cessna 152 lub większa 172 to bardzo udane konstrukcje, stąd niektóre egzemplarze mają za sobą niejedno pokolenie wyszkolonych pilotów. Innym przykładem popularnej u nas maszyny, choć już nieco nowszej, będą tecnamy lub AT-3. Ekonomiczne silniki i nieskomplikowana konstrukcja sprawiły, że wiele ośrodków wybrało je jako swój samolot do szkolenia podstawowego. W nich nieco łatwiej spotkać „telewizory”, czyli tak zwany glass cockpit, zamiast analogowych wskaźników. Zazwyczaj jednak komfort, jaki dają, przekłada się na cenę godziny lotu, a musimy wiedzieć, że w samolocie tym spędzimy ich minimum 45, zanim otrzymamy licencję. Natomiast jeśli nie ograniczają nas finanse, a może nawet rozważamy zakup własnego statku powietrznego, warto wziąć pod uwagę szkolenie na cirrusie. Jest to wprawdzie samolot, który wzbudza kontrowersje pośród pilotów – jedni go kochają, inni nienawidzą – ale na ogół tylko ci pierwsi mieli z nim coś więcej do czynienia. Jest szybki, jest drogi, jest komfortowy. Został naszpikowany przez producenta nowoczesną awioniką, która bardzo pomaga, zwłaszcza przy długich lotach, a przy tym posiada rzadko spotykany u konkurencji element wyposażenia – spadochron. Podczas gdy w pozostałych samolotach przy awarii silnika będziemy musieli się rozejrzeć, znaleźć odpowiednie pole i – o ile nie uda się nam ponownie odpalić – pozostaje nam lądowanie w terenie przygodnym, w cirrusie pociągamy za wajchę, która wystrzeliwuje spadochron balistyczny, na którym samolot wraz z pasażerami opada swobodnie na ziemię. Choć początki CAPS (Cirrus Aircraft Parachute System) do najłatwiejszych nie należały, to firma postawiła silny nacisk na rozwój,

O mnogości dostępnych uprawnień warto pamiętać, planując rozpoczęcie swojej przygody z lataniem. Otrzymując do ręki licencję PPL(A), bo tak się nazywa licencja pilota turystycznego, otrzymujemy możliwość samodzielnego latania przy ładnej pogodzie za dnia. Warto zatem rozszerzyć ją o kolejne uprawnienie, mianowicie do lotów w nocy, czyli VFR(N), żeby uniknąć stresu, kiedy wracając znad morza będziemy się starali dotrzeć do celu przed zachodem słońca. Gdy nabierzemy już nieco lotniczej wprawy, to przyjdzie czas na uprawnienie IR, czyli do lotów według wskazań przyrządów, co znacznie poprawi nasze bezpieczeństwo i komfort psychiczny, gdy pogoda na trasie zacznie się pogarszać. Później możemy zrobić uprawnienie ME, tj. na samoloty wielosilnikowe, aby dosiąść większych i szybszych maszyn. Możemy pokusić się o uprawnienie na wodnosamoloty, by lądować na Mazurach. W grę wchodzi też akrobacja lotnicza, jeśli samo oderwanie się od ziemi zapewnia nam zbyt mało adrenaliny. N I E S A M O W I TA B R A Ć L O T N I C Z A

Możliwości na rozwijanie i ukierunkowanie swojej lotniczej pasji jest mnóstwo, ale wszystkie z nich wprowadzają adeptów lotnictwa w elitarną społeczność. Społeczność pilotów, składającą się zarówno z amatorów, którzy każdy wolny weekend najchętniej spędzą na lotnisku i latając wokół niego, ale również zawodowców, którzy rocznie spędzają w powietrzu kilkaset godzin, żyjąc często na walizkach. Społeczność dość specyficzną, bo trudno chyba o inną branżę, gdzie ludzie, mając wolne od pracy polegającej na lataniu, najchętniej rozmawiają o lataniu, a nawet chętnie jechaliby na lotnisko i jeszcze sobie polatali – dla zabawy, a nie z pracoholizmu. Latanie bardzo wciąga, więc wypada bym o tym wspomniał ku przestrodze. Ale i tak liczę na to, że usłyszymy się kiedyś w eterze lub spotkamy na lotnisku. Tymczasem życzę tylu samo lądowań, ilu startów. Powodzenia! ⚫

EXQUISITE

RESTAURACJA SENSES OTWARTA W 2014 R. RESTAURACJA, WSPÓŁNALEŻĄCA DO SZEFA KUCHNI ANDREI CAMASTRY, szybko zdobyła opinię najbardziej ekskluzywnej i niebanalnej w mieście, a po dwóch latach działania została wyróżniona prestiżową gwiazdką Michelin. ZDJĘCIA ŁUKASZ KUCZYŃSKI

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

AMBICJĄ SENSES BYŁO STWORZENIE PIĘKNEGO MIEJSCA Z NAJWYŻSZEJ KLASY OBSŁUGĄ, A JEJ CELEM TWORZENIE KULINARNYCH KREACJI, KTÓRE ZAANGAŻUJĄ WSZYSTKIE ZMYSŁY.

estauracja SENSES mieści się przy ulicy Bielańskiej w Warszawie, na styku dwóch architektonicznych światów: nowoczesnego budynku biurowego Senator oraz zabytkowego gmachu dawnego Banku Polskiego. Ciepłą i kameralną atmosferę lokalu tworzy przytłumione światło, które rzuca cienie na odsłonięte gdzieniegdzie stare mury z czerwonej cegły. MNOGOŚĆ NAGRÓD

Andrea Camastra, szef kuchni SENSES, jest zdobywcą takich tytułów jak Chef of The Year North England oraz Chef of the Future 2015 według przewodnika Gault & Millau. Prowadził szkolenia m.in. dla InterContinental i Sheraton w Warszawie w zakresie nowoczesnych technik kulinarnych i kuchni molekularnej. Przez ponad 20 lat gromadził doświadczenie w najlepszych restauracjach w Polsce i na świecie, takich jak La Mirabelle w Luksemburgu czy Fisherman’s Lodge w Newcastle. Jego wyróżnikami są niespotykane połączenia smaków i zjawiskowy wygląd potraw – „kto spodziewałby się połączenia maślanki z szynką joselito, bazylią oraz pomidorami i malinami” – czytamy w recenzji restauracji w Gault & Millau. SENSES znalazła się na brytyjskiej liście The Diners Club 50 Best Discovery Series, największych odkryć

gastronomicznych na świecie i wśród najlepszych restauracji „La Liste” tworzonej przez Francuskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Radę Turystyczną. SENSES zdobyło także wiele innych tytułów, w tym cztery czapki przewodnika Gault & Millaut czy trzy komplety sztućców przewodnika Michelin. Jednak największym wyróżnieniem kuchni Andrei Camastry była przyznana wiosną 2016 r. gwiazdka Michelin, która uczyniła SENSES drugą restauracją w Polsce z takim odznaczeniem. SZERO K I WACH L A R Z DA Ń

Autorskie menu degustacyjne składa się z 3, 7 lub 10 dań i zmienia się w zależności od sezonu. Jest również podsumowaniem doświadczeń, badań, analiz, wielu eksperymentów oraz tysięcy kilometrów kulinarnych podróży szefa kuchni. Ambicją SENSES było stworzenie pięknego miejsca z najwyższej klasy obsługą, a jej celem tworzenie kulinarnych kreacji, które zaangażują wszystkie zmysły. Produkty wykorzystywane w kuchni pochodzą z najlepszych upraw i hodowli świata – sprowadzane są zarówno prosto z Australii, Japonii czy Ameryki Południowej, jak i z własnych, należących do restauracji upraw. Duża część wykorzystywanych w kuchni składników pochodzi z farm własnych z okolic Kolbuszowej, z hodowli i upraw osobiście nadzorowanych przez szefa kuchni. ⚫

INSPIRUJĄCE POSTACI

WYWIAD Z

ANDREA CAMASTRA,

WSPÓŁWŁAŚCICIELEM I SZEFEM KUCHNI RESTAURACJI SENSES.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

SZYMON LACH: SKĄD SIĘ TU WZIĄŁEŚ, W POLSCE?

Andrea Camastra: Wiele lat temu przyjechałem do Polski po raz pierwszy, na wakacje. Zobaczyłem, że nie ma tu zbyt wielu restauracji, które serwują coś wyjątkowego, naprawdę kreatywnego. Poznałem przyjaciół, którzy widząc moje doświadczenie w kuchni, stwierdzili, że moglibyśmy otworzyć dobrą restaurację.

osoby bezpośrednio odpowiedzialne za poszczególne części restauracji. Natomiast mam silną wizję tego miejsca. Odpowiadam zarówno za jedzenie, dostawy najlepszych produktów, których poszukuję na całym świecie, ale również za wystrój, design, kształt talerzy czy podstawek na świeczki.

PRODUKT MUSI BYĆ NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI– JEŚLI NIE UDA SIĘ ZNALEŹĆ TAKIEGO LOKALNIE, SZUKAM W CAŁEJ EUROPIE, A POTEM NA CAŁYM ŚWIECIE. MUSI BYĆ DOSKONAŁY.

S.L.: OPOWIEDZ WIĘC O SWOJEJ WIZJI. S.L.: I POSTANOWILIŚCIE TO ZROBIĆ?

A.C.: Mieliśmy pomysł i postanowiliśmy spróbować. Prawie 26 lat pracy, z czego 14 w topowych, gwiazdkowych restauracjach europejskich, to doświadczenie, które mogło być dobrym początkiem. Planując to miejsce, od razu założyliśmy, że nie będzie to lokal dla masowego klienta. Raczej coś elitarnego – kuchnia dla koneserów, smakoszy, ludzi, którzy lubią delektować się pysznym, nietuzinkowym jedzeniem. Niektórzy twierdzą, że miejsce, w którym pracuję, ma więcej wspólnego z laboratorium niż z kuchnią. S.L.: CZY OD POCZĄTKU ZAŁOŻYLIŚCIE, ŻE CHCECIE DOSTAĆ GWIAZDKĘ MICHELIN?

A.C.: Nie myśleliśmy stricte o gwiazdce, aczkolwiek z tyłu głowy świtała taka myśl. Przede wszystkim chcieliśmy gotować na najwyższym poziomie. I dzięki temu wiosną tego roku odnieśliśmy sukces – dowiedzieliśmy się, że był u nas inspektor i przyznał najwyższe wyróżnienie. Jednak nie spoczywamy na laurach. Walczymy obecnie o kolejną i myślę, że zwycięstwo jest realne w ciągu kilku lat. S.L.: PRACA W RESTAURACJI TO PRACA Z LUDŹMI. JAK ICH DOBIERASZ?

A.C.: Przez wszystkie lata pracy nauczyłem się pracować z różnymi osobami. Teraz, kiedy ja sam rekrutuję, bardziej zwracam uwagę na osobowość niż na konkretne umiejętności. Bo wszystkiego można się nauczyć, a osobowości raczej nie da się zmienić po kilkudniowym przeszkoleniu. Proszę mi wierzyć, że kiedy spędza się z kimś od 12 do 16 godzin dziennie w tym samym pomieszczeniu, ważniejsza jest osobowość współpracownika niż umiejętności techniczne. Inaczej zamiast gwiazdkowej restauracji może powstać piekło. Poza tym bardzo wielu młodych, obiecujących kucharzy przychodzi do nas „potrenować” pod okiem tych bardziej doświadczonych. A cała obsługa restauracji to zgrana ekipa – przede wszystkim dzięki pozytywnemu miksowi osobowości.

A.C.: My nie gotujemy i nie serwujemy. My zapraszamy na spektakl. Tworzymy niezapomniane kulinarne show, budujemy relacje z gośćmi. Chcemy stymulować zmysły (ang. senses), dlatego właśnie tak nazwaliśmy to miejsce. To wszystko może działać dlatego, że podajemy pyszne jedzenie z najlepszych składników, przygotowane w sposób, który pozwala wydobywać samą esencję smaku. Do tego właśnie służy nasze „laboratorium”. Można powiedzieć, że rozkładamy produkty na części pierwsze i tworzymy z nich fuzję smaków. Poddawanie produktu – chociażby malin – pewnym procesom opartym m.in. na różnicach temperatur, ciśnienia czy działaniu ciekłego azotu pozwala wydobyć ukryty w nich smak, do którego nie dotarłyby nasze kubki smakowe. Oczywiście produkt musi być najwyższej jakości – jeśli nie uda się znaleźć takiego lokalnie, szukam w całej Europie, a potem na całym świecie. Musi być doskonały. S.L.: A CO JEST TWOIM ULUBIONYM JEDZENIEM? GDYBY JUTRO BYŁ KONIEC ŚWIATA, TO CO DZISIAJ BYŚ ZJADŁ?

A.C.: Chleb, mleko i ser. Nie żartuję, mówię bardzo poważnie. Chleb, mleko i ser to moje trzy ulubione składniki. Jestem wielkim miłośnikiem chleba, jedna trzecia mnie uwielbia ser… po prostu ubóstwiam mleko. Może to wynika z faktu, że przez bardzo długi czas przygotowywałem mięsa i ryby. Nadal bardzo je lubię, ale nie aż tak jak chleb i nabiał. Ale oczywiście mówię o najlepszych jakościowo produktach. S.L.: SPORO CZASU SPĘDZASZ W PRACY. ZAKŁADAM, ŻE JESTEŚ W RESTAURACJI 24 GODZINY NA DOBĘ?

A.C.: Na szczęście źle zakładasz. Spędzam tu od 12 do 16 godzin dziennie, od poniedziałku do soboty, ponieważ w niedziele restauracja jest zamknięta. Ale żeby była jasność, to nie jest tak, że się do czegokolwiek zmuszam – gotowanie to po prostu moje życie. Uwielbiam to miejsce. Chcę tu być dla gości. Czas na inne rzeczy znajduję w niedziele – wtedy gram na instrumencie, spotykam się z przyjaciółmi, odpoczywam.

S.L.: JESTEŚ SZEFEM KUCHNI. KTO JEST ODPOWIEDZIALNY ZA OBSŁUGĘ?

S.L.: SKORO MOWA O GOŚCIACH – ILU MOŻE JEŚĆ

A.C.: Jestem odpowiedzialny za wszystko, ponieważ nie jestem tylko szefem kuchni, ale również współwłaścicielem SENSES. Oczywiście mamy odpowiednie

W SENSES JEDNOCZEŚNIE?

A.C.: Mamy 43 miejsca, ale zamykam listę najczęściej już przy 35 osobach. Wtedy mogę utrzymać optymalną

INSPIRUJĄCE POSTACI

jakość i kameralną atmosferę. Chcemy każdego gościa traktować wyjątkowo i każdemu z osobna zaprezentować niezapomniane widowisko kulinarne. Właściwie non stop mamy obłożenie na poziomie 100%. Mówiąc bardziej precyzyjnie, liczba oczekujących gości jest dwukrotnie większa niż liczba, jaką możemy jednego wieczoru przyjąć. Zachęcam więc do wcześniejszych rezerwacji. S.L.: SKĄD CZERPIESZ INSPIRACJE, PRZYGOTOWUJĄC NOWE POTRAWY?

A.C.: Polegam na swoim instynkcie. Po prostu wiem, co z czym będzie smakować dobrze, a jakich składników nie będę łączył. Oprócz tego dostałem od znajomego trzy tomy książek kucharskich z polską kuchnią z XVI, XVII i XVIII w. Z luźnej interpretacji tych przepisów często wynikają ciekawe potrawy. Mam obsesję na punkcie dwóch rzeczy. Pierwsza z nich to jakość składników. Nie ma znaczenia, skąd pochodzą i ile kosztują, ale muszą być najlepsze. Druga rzecz to technika przygotowywania. Jeśli produkt, który zamówiłem, nie spełnia kryterium bycia najlepszym, odsyłam od razu. Bez mrugnięcia okiem. Może dlatego nie jestem ulubionym kucharzem wśród dostawców… S.L.: A CZY ZDARZA CI SIĘ WYJŚĆ DO RESTAURACJI W CELU SZUKANIA INSPIRACJI?

W KAŻDYM DANIU MUSI BYĆ LUKSUSOWY PIERWIASTEK. NAJLEPIEJ – W KAŻDYM INNY.

A.C.: Bardzo rzadko. Szukam raczej inspiracji wzrokowych niż smakowych. Po tylu latach pracy w restauracjach

moje smaki są już mocno rozwinięte, wiem, co jak będzie smakować. Dlatego częściej inspiruje mnie sam wygląd jedzenia. Ciągle kreujemy coś nowego – menu, na ogół składające się z 3-9 potraw, uzależnione jest od pór roku i mojej intuicji. S.L.: A CO Z SAMĄ KOMPOZYCJĄ POTRAW?

A.C.: Mocno bawimy się technikami i połączeniami, a nasze dania nie tylko dobrze wyglądają, ale przede wszystkim dobrze smakują. Bardzo ważne jest również samo podanie. Aby zaserwować niektóre z moich specjałów, potrzebowałem zastawy stołowej o specyficznych kształtach. Poza tym w każdym daniu musi być luksusowy pierwiastek. Najlepiej – w każdym inny. S.L.: KOMPOZYCJA POTRAW TO NIE SAME POTRAWY, ALE RÓWNIEŻ CAŁA OPRAWA. TALERZE, SZTUĆCE, KIELISZKI I WIELE INNYCH…

MY ZACZYNAMY OD JEDZENIA,A DOPIERO DO NIEGO DOBIERAMY TŁO, KTÓRE POPULARNIE NAZYWANE JEST „TALERZEM”.

A.C.: Tak, zdecydowanie. Mamy w restauracji osobę, której przekazuję do realizacji swoje projekty konkretnych elementów zastawy. Co warto podkreślić, nie popełniamy tego błędu, który popełnia część restauratorów: najpierw dobierają talerze, a potem opracowują potrawę. My zaczynamy od jedzenia, a dopiero do niego dobieramy tło, które popularnie nazywane jest „talerzem”. Zdarzają się również talerze jadalne, jeśli tego wymaga kulinarna koncepcja. Lubimy bawić się tą sztuką, tym spektaklem jedzenia. I jednocześnie sprawiać naszym gościom radość i stale ich zaskakiwać. S.L.: DZIĘKUJĘ ZA ROZMOWĘ. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

i prażonych migdałów oraz radość na twarzach zwiedzających to tylko kilka powodów, aby odwiedzić kiermasz adwentowy w Niemczech. Najpiękniejsze z nich znajdziesz na www.germany.travel – oferty specjalne

_magia Bożego Narodzenia

niezwykłą atmosferą Adwentu. Kolorowe karuzele dla dzieci, unoszący się w powietrzu zapach grzanego wina

Jarmark bożonarodzeniowy w Hamburgu

Odkryj najpiękniejsze jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech! Poczuj magię świąt i rozkoszuj się

INSPIRUJĄCE POSTACI

ROZMOWA Z

MICHALINĄ SMORSZCZEWSKĄ, WSPÓŁWŁAŚCICIELKĄ RESTAURACJI SENSES. ZDJĘCIA ŁUKASZ KUCZYŃSKI

ZAWSZE TOWARZYSZYŁAM MAMIE W KUCHNI. POZWALAŁA MI UCZESTNICZYĆ W KLEJENIU PIEROGÓW, JUŻ GDY MIAŁAM CZTERY LATA.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

SZYMON LACH: SKĄD PASJA DO KUCHNI? TO SIĘ NIE BIERZE ZNIKĄD. TRZEBA MIEĆ DO TEGO DRYG.

Michalina Smorszczewska: U mnie to mieszanka różnych doświadczeń. Ale na pewno sporo wyniosłam ze wspólnego gotowania z moją Mamą. S.L.: A POCHODZI PANI Z WARSZAWY?

M.S.: Nie, pochodzę z Podkarpacia. Od kiedy pamiętam, zawsze towarzyszyłam Mamie w kuchni. Na przykład pozwalała mi uczestniczyć w klejeniu pierogów, już gdy miałam cztery lata. Dzisiaj z perspektywy czasu, gdy sama jestem mamą, wiem, że musiało być to dla Niej dość męczące. [śmiech].

M.S.: Tak, muszę przyznać, że dobór kadry do tego typu restauracji jest sporym wyzwaniem. Nasz polski rynek usług gastronomicznych nie jest tak dobrze rozwinięty jak chociażby francuski czy szwajcarski. Jest to zdecydowanie jeden ze słabych punktów polskiej gastronomii – dostępność najwyższej klasy specjalistów. Drugim słabym punktem jest dostępność najwyższej jakości produktów, potrzebnych do przygotowania najlepszych dań. Jednak zarówno Andrea, jak i mój wspólnik Krzysztof, dokładają wszelkich starań, żeby składniki, z których korzysta kuchnia SENSES, spełniały najwyższe standardy. S.L.: WRACAJĄC DO POCZĄTKÓW SENSES – CO

S.L.: MYŚLAŁA PANI PÓŹNIEJ O STUDIACH

BYŁO NADRZĘDNYM CELEM PRZED OTWARCIEM

GASTRONOMICZNYCH?

RESTAURACJI?

M.S.: Nie. Po pierwsze, w tamtym czasie nie myślałam o gastronomii jako planie na dalsze życie zawodowe. Z drugiej strony, pójście do technikum gastronomicznego nie było wtedy zbyt prestiżowym wyborem, a na światowej klasy szkoły gastronomiczne, znajdujące się poza granicami naszego kraju, nie było wówczas funduszy. I co najistotniejsze, zawsze miałam w sobie artystyczną duszę. Dlatego wolałam kształcić się w kierunku humanistyczno–artystycznym. Zdawałam do szkoły teatralnej, ale najzwyczajniej w świecie się do niej nie dostałam.

M.S.: Oczywiście otrzymanie gwiazdki Michelin. Aczkolwiek Andrea się śmieje, że to dopiero blady początek i już mówi o sięgnięciu po dwie pozostałe gwiazdki. Ale poza marzeniem o posiadaniu trzech gwiazdek, jego, a tym samym i naszym, marzeniem jest prowadzenie najlepszej restauracji na świecie. I myślę, że jesteśmy na dobrej drodze. S.L.: CO SPRAWIA PANI NAJWIĘKSZĄ PRZYJEMNOŚĆ, KIEDY MYŚLI PANI O SWOJEJ RESTAURACJI?

M.S.: Jak zawsze, wszystko zaczyna się od ludzi bądź, jak w tym przypadku, od jednej osoby. Wizję restauracji zaczęłam snuć, gdy poznałam Andreę. Cała idea SENSES to głównie pomysł Andrei. To było coś więcej niż tylko pomysł – to było jego marzenie! Poniekąd było to też moje marzenie, więc mogliśmy je wspólnie zrealizować.

M.S.: Zdecydowanie fakt, że dzięki Andrei mogłam doznać tylu różnych, cudownych smaków! To, że możemy zabrać na kolację przyjaciół i rodzinę do naszej restauracji, że nasi goście są zachwyceni, że rozpływają się przy każdym kolejnym daniu – to największa radość i satysfakcja. Warto podkreślić, że kolacja u nas nie jest jak każda inna. Posiłek w SENSES jest doznaniem, kulinarnym spektaklem. Jest to przeżycie dopracowane przez nas w każdym calu. W trakcie przedstawienia można się czegoś nowego nauczyć, poznać i jestem przekonana, że ktoś, kto nie był w SENSES, nigdy nie doświadczył podobnego doznania. Mogłabym godzinami o tym opowiadać, ale takie misterium kulinarne trzeba przeżyć osobiście. Myślę, że nawet trudno sobie wyobrazić, co nas spotka podczas kolejnych kolacji. Andrea wykonuje kulinarne dzieła sztuki, do których dobrany jest odpowiedni akompaniament, odpowiednie wino, odpowiednia oprawa. Serdecznie zapraszam na te zmysłowe spektakle.

S.L.: JAK WYGLĄDAŁO DOBIERANIE KADRY DO

S.L.: DZIĘKUJĘ ZA ROZMOWĘ. ⚫

S.L.: PEWNIE TAK MIAŁO BYĆ!

M.S.: Dokładnie tak. Gdybym się dostała, pewnie dziś nie mielibyśmy restauracji SENSES. Uważam, że każde doświadczenie życiowe po coś jest. Nawet jeśli w danym momencie wydaje się, że ta dramatyczna sytuacja to koniec świata, to patrząc z perspektywy czasu, zaczyna się dostrzegać pozytywne strony takich doświadczeń. S.L.: ROZMAWIAMY O RÓŻNYCH POMYSŁACH NA ŻYCIE. SKĄD POMYSŁ NA WŁAŚNIE TAKĄ RESTAURACJĘ?

RESTAURACJI? NIE JEST TO ŁATWE ZADANIE.

BIZNES MIĘDZYNARODOWY

T E K S T: J O H N G E O R G O U L A S @JGEORGOUL AS

SPRZYJAJĄCE WARUNKI INWESTYCYJNE NA CYPRZE JAK WIĘKSZOŚĆ CZYTELNIKÓW PRAWDOPODOBNIE WIE, CYPR JEST TRZECIĄ CO DO WIELKOŚCI WYSPĄ NA MORZU ŚRÓDZIEMNYM, z piękną historią, jeszcze piękniejszą pogodą i wspaniałymi plażami. Cypr jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, mając takie same korzyści jak dużo większe kraje (populacja Cypru wynosi około 840 000 mieszkańców).

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

WEWNĘTRZNY SYSTEM INFRASTRUKTURY PRACUJE DOBRZE, A SYSTEM PRAWNY JEST ZBLIŻONY DO BRYTYJSKIEGO, CO JEST BARDZO WYGODNE DLA MIĘDZYNARODOWYCH FIRM.

miliarda euro. Rząd Cypru ma zamiar zorganizować międzynarodowy przetarg na licencję w cypryjskiej wyłącznej strefie ekonomicznej w ramach projektu dotyczącego możliwych rezerw ropy naftowej i gazu znajdujących się na terenie Cypru. Jak w przypadku kasyna, rząd spodziewa się, że międzynarodowe firmy będą składały oferty. Noble Energy Inc. ze Stanów Zjednoczonych już potwierdziło obecność znacznych ilości gazu w obszarze Aphrodite, który znajduje się na południu Cypru w cypryjskiej wyłącznej strefie ekonomicznej. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

POTĘŻNE INWEST YCJE

Na Cyprze można z powodzeniem prowadzić biznes, a po południu odpoczywać na pięknych plażach. Słońce świeci tu przez cały rok, dzięki czemu przemysł turystyczny jest priorytetowy dla Cypryjczyków. To dlatego usługi w tej branży są coraz lepsze z roku na rok. Pojawiają się kolejne inwestycje w sektor hotelowy czy transportowy, czego przykładem są nowe przedsiębiorstwa lotnicze z siedzibą na Cyprze. Inwestuje się również w żywność (w przemysł spożywczy i tradycyjnych produktów cypryjskich, takich jak ser halloumi). W najbliższej przyszłości jest planowanych w sektorze turystyki wiele nowych przedsięwzięć. Ma powstać kasyno, do którego budowy startuje wiele podmiotów. Zwycięzca międzynarodowego przetargu wybuduje Casino Resort. Inwestycję tę szacuje się na około pół

Cypr jest wspierany przez stabilną demokrację. Rząd koncentruje się na dążeniu do wzrostu i generowaniu nowych inwestycji. Podatek jest najniższy w Unii Europejskiej i jest dużo wykwalifikowanych i dobrze wykształconych pracowników (78% Cypryjczyków posiada wykształcenie wyższe). Wewnętrzny system infrastruktury pracuje dobrze, a system prawny jest zbliżony do brytyjskiego, co jest bardzo wygodne dla międzynarodowych firm. To jest dowód na to, że sektory usług prawnych, finansowych i doradczych są już dobrze rozwinięte. Według Doing Business Index Cypr jest 47. na świecie z 189 krajów, podczas gdy w 2015 roku plasował się na 64. pozycji. Kiedy mówimy o przedsiębiorczości, pamiętajmy, że Cypr jest na 58. miejscu wśród 144 krajów zgodnie z Global Entrepreneurship Index, rozwijając jednocześnie środowiska startupowe, przestrzenie coworkingowe i organizując coraz więcej imprez promujących przedsiębiorczość. B A R I E R Y ? TA K , A L E T Y L K O C H W I L O W E

Rozmawialiśmy o dobrych rzeczach, które się dzieją na Cyprze (nowe miejsca pod inwestycje), jednak istnieją też pewne trudności, jak wszędzie indziej na naszej planecie. Dwa główne problemy to dostęp do finansowania i biurokracja rządowa. Po ustąpieniu w 2013 roku największych banków, lokalny sektor bankowy na Cyprze został solidnie zmniejszony. W efekcie uzyskanie kredytu jest prawie niemożliwe. Nie tylko w biznesie, ale również kredytu czy pożyczki osobistej. Zaczyna się to powoli zmieniać w wyniku olbrzymiego wysiłku wkładanego przez pozostałe banki i ich organy nadzorujące, które wspólnie postanowiły zmienić sposób funkcjonowania, który miał miejsce do tej pory. I to się

BIZNES MIĘDZYNARODOWY

RZĄD CYPRU PROMUJE RÓWNIEŻ UTWORZENIE PARKU PRZEMYSŁOWO-TECHNOLOGICZNEGO W FORMIE PARKU WIEDZY, KTÓRY BĘDZIE MÓGŁ BYĆ WYKORZYSTYWANYDO BADAŃ NAUKOWYCH, PRACY NAD INNOWACYJNYMI TECHNOLOGIAMI I PROJEKTAMI.

udało – cel został osiągnięty! Minie jeszcze trochę czasu, aż wszystko się unormuje w zakresie dostępu do finansowania, niemniej sektor bankowy znów się rozwija, jeszcze lepiej niż wcześniej. Innym problemem jest biurokracja. Rząd czyni wysiłki w celu jej zmniejszenia. Stara się – z pomocą Estonii, która taki system wprowadziła – wprowadzić elektroniczny urząd. Porozumienie między Cyprem i Estonią już zostało podpisane. Estonia ma zapewnić know-how, aby pomóc Cyprowi wdrożyć nowe systemy, takie jak np. cyfrowy podpis. Tego typu zabiegi ukrócą biurokrację i ułatwią każdemu rozpoczęcie biznesu na wyspie. Taki zabieg przyciągnie więcej międzynarodowych firm i zachęci je do otworzenia lokalnego biura na Cyprze. W S P Ó Ł P R A C A S E K T O R A P R Y W AT N E G O I PUBLICZNEGO

Sektor prywatny jest również bardzo ważny. Cypryjski rząd posiada w całości lub w jakiejś części udziały w wielu firmach i organizacjach, takich jak firmy telekomunikacyjne, porty, elektrownie i inne. Proponowane są projekty prywatyzacji, ale to nie oznacza,

że cypryjski parlament będzie akceptował wszystkie z nich. Przykładem może być port Limassol, który jest największym portem na Cyprze i został sprywatyzowany na początku bieżącego roku. Rząd poprosił o oferty dla terminalu kontenerowego, usług morskich oraz terminalu uniwersalnego. Projekt został zakończony z powodzeniem, znowu z uczestnictwem w procesie przetargowym graczy międzynarodowych. Rząd Cypru promuje również utworzenie parku przemysłowo-technologicznego w formie parku wiedzy, który będzie mógł być wykorzystywany do badań naukowych, pracy nad innowacyjnymi technologiami i projektami. Wszystkie działania mają na celu wzmacnianie rozwoju przedsiębiorczości oraz przemysłowej części Cypru. Dąży się także do przekształcenia w ośrodki regionalne Centrum Badań i Innowacji, jak podają przedstawiciele Ministerstwa Energii, Handlu, Przemysłu i Turystyki. Będąc na skrzyżowaniu trzech kontynentów, Cypr jest jednym z ciekawszych miejsc w Europie pod nowe inwestycje. Zarówno w biznesie, jak i w życiu. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

JAKOSC I PRECYZJA DOTARCIA W REKLAMIE OUTDOOR NA TERENIE I

CALEGO KRAJU

WWW.ALLPROMOTE.PL

PRZEGLĄD

EXQUISITE

ACADEMY CHRISTOPHE COLOMB HURRICANE

Mechanizm: nakręcany ręcznie Kaliber: El Primero 8805 Rezerwa chodu: 50 h Kamienie łożyskujące: 53 Funkcje: wskazówkowy, tourbillon, wskaźnik rezerwy chodu, mały sekundnik Rodzaj koperty: 18K różowe złoto Wymiary koperty: 45 mm Szkło: szafirowe antyrefleksyjne Dekiel: transparentny Pasek/bransoleta: pasek skórzany Zapięcie: motylkowe Wodoszczelność: 30 m Gwarancja producenta: 2 lata

T I S S O T T- R A C E M O T O G P T M A U T O M AT I C LIMITED EDITION 2016

Limitacja modelu: tak Mechanizm: automatyczny Koperta: ze stali nierdzewnej 316L z czarną powłoką PVD oraz szklanym deklem Szkło: szafirowe odporne na zarysowania Wodoszczelność: 100 m Pasek: gumowy z zapięciem zabezpieczonym przyciskami Limitowana edycja: 3333 sztuk Pudełko na zegarek w kształcie kasku motocyklowego Cena: 5 300 zł

Cena: 935 095 zł

A Q U AT I M E R C H R O N O G R A P H EDITION “E XPEDITION JACQUES-Y V ES COUS TE AU ”

Mechanizm: automatyczny Kaliber: 79320 Rezerwa chodu: 44 h Kamienie łożyskujące: 25 Funkcje: wskazówkowy, chronograf, datownik, mały sekundnik, wskaźnik dnia tygodnia Rodzaj koperty: stal Wymiary koperty: 44 mm Szkło: szafirowe antyrefleksyjne Pasek/bransoleta: pasek kauczukowy Zapięcie: zwykłe Wodoszczelność: 300 m Gwarancja producenta: 2 lata Cena: 31 460 zł

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

CERTINA DS PODIUM BIG SIZE CHRONOGRAPH – WRC LIMITED EDITION POLAND

Mechanizm/funkcje: Szwajcarski mechanizm kwarcowy Limitacja modelu: Tak Koperta: Ze szczotkowanej stali szlachetnej 316L Średnica 44 mm Zakręcany dekiel z logo WRC, mapą Polski i napisem “73rd Rally Poland” oraz unikalny numer produkcyjny (xxx/555) Tarcza: Czarna, z indeksami i arabskimi cyframi pokrytymi warstwą Superluminova. Mały sekundnik z ozdobnym szlifem, zielony napis „Limited edition”. Wodoszczelność: 200 m Szkło: szafirowe z obustronną powłoką antyrefleksyjną Pasek: Gumowy, logotypy CERTINA/WRC na powierzchni Zapięcie motylkowe zabezpieczone przyciskami Cena: 3290 zł

N AV I T I M E R 0 1 ( 4 6 M M )

CAPEL AND SHELBY COBR A LIMITED

LIMITED EDITION

EDITION

Chronometr: Tak Limitacja modelu: tak Mechanizm: automatyczny Kaliber: Breitling 01 Rezerwa chodu: 70 h Kamienie łożyskujące: 47 Funkcje: wskazówkowy, chronograf, tachymetr, datownik, sekundnik Rodzaj koperty: 18K czerwone złoto Wymiary koperty: 46 mm Szkło: szafirowe antyrefleksyjne Dekiel: transparentny Pasek/bransoleta: pasek skórzany Zapięcie: motylkowe Wodoszczelność: 30 m Gwarancja producenta: 2 lata

Limitacja modelu: tak Mechanizm: automatyczny Rezerwa chodu: 48 h Kamienie łożyskujące: 25 Funkcje: wskazówkowy, chronograf, datownik, tachymetr, mały sekundnik Rodzaj koperty: stal Wymiary koperty: 44 mm Szkło: szafirowe antyrefleksyjne Dekiel: transparentny Pasek/bransoleta: pasek kauczukowy Zapięcie: motylkowe Wodoszczelność: 50 m Gwarancja producenta: 2 lata Cena: 20 290 zł

Cena: 110 020 zł

ARCHITEKTURA

BIAŁE SŁONIE I SZARE MYSZY,

CZYLI O ARCHITEKTURZE LOTNISK T E K S T: A N T O N I S Z E S Z U Ł A , A R C H I T E K T

ODKĄD LATANIE PRZESTAŁO BYĆ PASJĄ GARSTKI RYZYKANTÓW I STAŁO SIĘ DOCHODOWYM BIZNESEM, powstało zapotrzebowanie na stworzenie infrastruktury umożliwiającej wygodną obsługę samolotów transportujących ludzi i towary drogą powietrzną.

PIERWSZE LINIE LOTNICZE I PORTY LOTNICZE

Po I wojnie światowej (w trakcie której po raz pierwszy wykorzystano samoloty w działaniach wojennych) nastąpił intensywny rozwój lotnictwa cywilnego. W 1919 r. powstały – jako pierwsze w Europie – holenderskie linie lotnicze KLM. Dziesięć lat później – Linie Lotnicze LOT. Początkowo rolę lotnisk pełniły hangary do przechowywania i napraw samolotów oraz proste baraki do obsługi pasażerów. Wraz z rozwojem technologii lotniczych rozwijała się, dostosowująca się do nich, architektura lotnisk, która ewoluowała aż do znanych nam dzisiaj ogromnych, nowoczesnych budowli. BIAŁE SŁONIE

Za najstarszy pasażerski port lotniczy uznaje się berlińskie Tempelhof zbudowane w 1927 r. W okresie powstania był największym budynkiem na świecie, a według światowej sławy architekta sir Normana Fostera jest „matką wszystkich lotnisk”. Tempelhof można uznać za pierwszego w historii architektury lotniskowej „białego słonia”. Jest to termin określający wielkie, zaprojektowane z rozmachem i pełne nowatorskich i drogich rozwiązań budynki, które nie mają służyć tylko realizacji funkcji, lecz stać się pokazem możliwości technologicznych i finansowych. Są to najczęściej lotniska pełniące funkcje najważniejszych przy dużych miastach, zlokalizowane w ich bezpośredniej bliskości. Korzystają z nich klasyczne linie lotnicze

(np. PLL LOT, Lufthansa, British Airways, Air France, Emirates, Etihad), a budynki połączone są z miejską siecią transportu publicznego. Do ich projektowania zapraszani są najsłynniejsi architekci, a koszty budowy sięgają miliardów euro. SZARE MYSZY

Na drugim biegunie znajdują się „szare myszy”. To okrojone ze wszystkiego, co nie jest niezbędne do odprawy pasażerów, proste lotniska dla tanich linii lotniczych (Ryanair, Easyjet, Wizzair, Norwegian). Zazwyczaj lokalizowane są w dużej odległości od miast, którym zawdzięczają nazwę (Sandefjord – 120 km od Oslo, Girona – 100 km od Barcelony, Beauvais – 90 km od Paryża) i źle z nimi skomunikowane. Nie znajdziemy tam bogatej oferty sklepów i gastronomii, nie ma saloników dla często podróżujących, a poczekalnie i stanowiska odpraw i kontroli bezpieczeństwa ograniczone są do wymaganego przepisami minimum. Wszystkie te cięcia dają jednak możliwość tak mocnego obniżania cen biletów przez przewoźników niskokosztowych. Zarówno wśród „białych słoni”, jak i „szarych myszy” można znaleźć przykłady wybitnej architektury. Często, ze względu na specyfikę stopniowej rozbudowy lotnisk wraz ze wzrostem ruchu pasażerów, są to tylko pojedyncze terminale, a nie całe założenia architektoniczno-urbanistyczne, nadal jednak są one warte uwagi.

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

N OW Y J O RK , LOT NIS KO J F K – T ERMIN A L T WA

Na wielu pasażerach lądujących na głównym lotnisku Nowego Jorku – JFK – wielkie wrażenie robi architektura jednego z terminali pasażerskich – stworzonego dla nieistniejących już linii lotniczych Trans World Airlines. Widziany przez każdego z kolejki „airtrain” okrążającej lotnisko budynek został zaprojektowany na początku lat 60. przez amerykańskiego architekta Eero Sarinena. Był to czas fascynacji prędkością i możliwościami dawanymi przez nowoczesne, aerodynamiczne samoloty wyposażone w silniki odrzutowe. Projektantowi udało się zrealizować prośbę inwestora, aby czuć było nowoczesnego „ducha latania” („spirit of flight”). Miękkie betonowe formy wnętrz, w których podłogi gładko przechodzą w ściany, a dalej w sufity i skrzydlate kształty zadaszeń były afirmacją nowoczesnego lotnictwa i pokazem możliwości technologicznych. MADRID BARAJAS

W przeciwieństwie do niemożliwego do rozbudowy królestwa żelbetu – nowojorskiego terminalu TWA – w projekcie rozbudowy madryckiego lotniska Barajas architekt Richard Rogers postawił na nowoczesne, modułowe i możliwe do elastycznego dostosowania

do przyszłych potrzeb lotniska stalowe struktury. Modułowość jest tu kluczem definiującym projekt jako architekturę high-tech. Architekt zdawał sobie sprawę, że lotniska z ich kolejkami, przesiadkami i często ogromną, przytłaczającą skalą bywają miejscem stresującym dla pasażerów, dlatego starał się stworzyć możliwie logiczną, przejrzystą przestrzeń tak, aby jej struktura była czytelna i nawet podróżni będący po raz pierwszy w Madrycie wiedzieli, którędy podążać od wejścia do budynku do zajęcia miejsc w samolocie. L O N D Y N S TA N S T E D

„Szarą myszą” wśród opisywanych tu lotnisk jest podlondyńskie Stansted projektu Normana Fostera. To stosunkowo niewielkie lotnisko obsługujące głównie niskokosztowe linie lotnicze (dla porównania z rocznym ruchem pasażerskim dwukrotnie większym niż Lotnisko Chopina w Warszawie) wyróżnia się prostotą, zarówno funkcjonalną, jak i formalną. Pozornie jest parterowym budynkiem w całości zagospodarowanym przez funkcje bezpośrednio związane z obsługą podróżnych. Wszystkie urządzenia i pomieszczenia technologiczne zlokalizowane zostały na poziomie „-1”, tak że nie utrudniają pasażerom komunikacji i nie zasłaniają widoku na płytę lotniska. Projekt ten został uhonorowany nagrodą Miesa van der Rohe w 1990 r.

NOWY JORK, JFK: PROJEKTANTOWI UDAŁO SIĘ ZREALIZOWAĆ PROŚBĘ INWESTORA, ABY CZUĆ BYŁO NOWOCZESNEGO „DUCHA LATANIA” („SPIRIT OF FLIGHT”).

ARCHITEKTURA

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

PEKIN: LOTNISKO JEST OBECNIE NAJWIĘKSZE NA ŚWIECIE, JEST TEŻ NAJBARDZIEJ RUCHLIWYM LOTNISKIEM W AZJI.

PEKIN

ROZWÓJ LOTNISK

Kompletnie inny jest sposób myślenia o przestrzeni lotniska w późniejszym projekcie tego samego architekta – terminalu pasażerskim lotniska w Pekinie. Miejsce londyńskiej prostoty i skromności zajmują w nim królewski przepych i ogromna skala. Lotnisko jest obecnie największe na świecie, jest też najbardziej ruchliwym lotniskiem w Azji, zarówno jeśli chodzi o ilość operacji lotniczych, jak i ilość odprawionych pasażerów. Dach ukształtowano na podobieństwo ogona smoka, wewnątrz terminala znajdują się, nawiązujące do chińskiej architektury pałacowej, kolumny i liczne złocenia, zaś całości tradycyjnego obrazu dopełnia kopia ogrodu letniego z Pałacu Królewskiego w Pekinie.

Współczesna technologia lotnicza ewoluuje, zmuszając lotniska do dostosowywania się do nowych potrzeb. Rosną samoloty, pojawiają się lepsze techniki kontroli bezpieczeństwa i nowe modele biznesowe funkcjonowania linii lotniczych, otwierane są nowe kierunki lotów. Wszystko to sprawia, że projektowane obecnie lotniska muszą być przede wszystkim otwarte na dalsze rozbudowy i zmiany – przy obecnym postępie technologicznym nie da się przewidzieć, jak przemysł lotniczy będzie wyglądał za kilka, kilkanaście i kilkadziesiąt lat. ⚫

WEWNĄTRZ TERMINALA ZNAJDUJĄ SIĘ, NAWIĄZUJĄCE DO CHIŃSKIEJ ARCHITEKTURY PAŁACOWEJ, KOLUMNY I LICZNE ZŁOCENIA.

LIFESTYLE

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

JEDZ LOKALNIE

DLACZEGO WARTO JEŚĆ LOKALNE PRODUKTY I CO JEŚĆ W PODRÓŻY, ABY NIE ZAPRZEPAŚCIĆ EFEKTÓW? T E K S T: A N I A Z I E N T A L S K A W W W . Z R YJ Z D R O W O . P L

„JEDZ LOKALNIE” TO BARDZO POPULARNE OSTATNIMI CZASY OKREŚLENIE. Zaleca ono, aby jedzenie, które spożywamy, pochodziło z nie dalszej odległości niż 170 km od miejsca zamieszkania. Oczywiście nie jest to możliwe w przypadku wszystkich produktów, ale możemy dołożyć wszelkich starań, aby jak najwięcej takich produktów znalazło się w naszym codziennym menu.

ylko czemu właściwie ma to służyć? Czy nie łatwiej kupić to, na co akurat mamy ochotę? Faktycznie, jest to łatwiejsze, ale nie wpływa pozytywnie na nasze zdrowie. Natomiast jedzenie lokalnych produktów przynosi wiele korzyści, nie tylko nam, ale również przedsiębiorcom z naszego regionu. Wcale nie oznacza to wielogodzinnych poszukiwań w celu odnalezienia takiego jedzenia. Nie zdajemy sobie czasem sprawy, jak wiele zdrowych produktów i w jak bliskim otoczeniu się znajduje. Są to takie produkty jak chleb, nabiał, warzywa, owoce, jaja czy mięso, które kupujemy codziennie w marketach i dyskontach, nie patrząc na ich pochodzenie. Wystarczy rozejrzeć się uważnie po okolicy, by w kilka chwil odnaleźć rynek czy nawet ekobazar, na którym dostaniemy całą masę lokalnych produktów.

straty witamin i minerałów w danych produktach, • m ożemy być pewni, że nie zostaną one poddane zabiegom konserwującym i woskowaniu tylko po to, aby przetrwały długą podróż i wyglądały atrakcyjnie, • produkty te są również tańsze, ponieważ kupujemy je sezonowo, z bliskiego sąsiedztwa i dostawcy nie muszą wydawać ogromnych pieniędzy na transport, • przy okazji wspieramy lokalną gospodarkę (została osłabiona przez modę na ogromne markety) • i małych przedsiębiorców, dzięki czemu mamy coraz większy dostęp do pożywienia dobrej jakości.

Korzyści płynących ze spożywania takich produktów jest wiele, m.in.:

Z ASADY ODŻ Y WIANIA W PODRÓŻ Y

• jemy sezonowo, czyli tylko to, co w danym momencie urosło, a co za tym idzie, ma najwięcej wartości odżywczych, witamin i składników mineralnych, • spożywamy produkty z naszej strefy klimatycznej, które są dla nas najbardziej optymalne, • k upujemy produkty dojrzałe, gotowe do spożycia, a więc najsmaczniejsze, • unikamy długiego transportu, zatem minimalizujemy

Na szczęście jesteśmy z roku na rok coraz bardziej świadomi i zdajemy sobie sprawę z konsekwencji, jakie niesie za sobą spożywanie przetworzonej żywności, która zasypuje nasz rynek.

Co zatem jeść, jeśli nie chcemy tracić czasu na gotowanie ani zapychać się fast foodami? Największym problemem nie jest to, co zjadamy, tylko w jakiej formie to jest podane. Najważniejsze jest przestrzeganie kilku zasad: 1. Starajmy się unikać produktów smażonych w głębokim oleju, bo nie wiemy, co to za tłuszcz ani z czego składa się panierka. Bardzo często tłuszcz nie jest zmieniany przez długi czas i posiada mało przyjemny kolor oraz

NIE ZDAJEMY SOBIE CZASEM SPRAWY, JAK WIELE ZDROWYCH PRODUKTÓW I W JAK BLISKIM OTOCZENIU SIĘ ZNAJDUJE.

LIFESTYLE

zapach – to powinno wzbudzić nasz niepokój. Dodatkowo w takim daniu przyjmujemy o kilkaset kalorii więcej niż w przypadku dania z grilla czy z pieca. 2. Unikajmy fast foodów wszelkiego rodzaju – od kebabów po hamburgery. Wakacje wakacjami, ale to one są najbardziej zgubne. Skoro nie wiemy, jakiej jakości jest mięso, które przez cały dzień się kręci na rożnie, nie zjadamy go. 3. Zrezygnujmy z deserów. To kolejna rzecz, na którą sobie pozwalamy zdecydowanie za często podczas wakacji czy podróży. Jeśli postaramy się ograniczyć do dwóch chwil słabości podczas całego pobytu, to nie zaprzepaścimy efektu zdrowego żywienia sprzed wyjazdu, a nasz organizm będzie zaspokojony. 4. Nie pijmy alkoholu. Jest to niestety bardzo kaloryczny napój. Delektując się różnego rodzaju drinkami, dostarczamy kilkaset, a nawet kilka tysięcy kalorii podczas jednego wieczoru. Uważam, że określenie „puste kalorie” jest bardzo mylące, ponieważ sugeruje, że kalorie te nie wyrządzają nam żadnej szkody. Tymczasem prawda jest taka, że kalorie z alkoholu tak samo przyczyniają się do wzrostu wagi jak każdy inny pokarm. Zawierają one bardzo dużo cukrów. Oczywiście nie musimy eliminować alkoholu całkowicie, świetnym rozwiązaniem będzie ograniczenie jego ilości do lampki wytrwanego wina podczas kolacji. Te cztery elementy są przyczyną naszych nadprogramowych kilogramów po powrocie do domu.

musimy zjadać fast foodów. To my sami sobie na nie pozwalamy, a przecież możemy wybrać się do lokalnej knajpki i zjeść pyszną, zdrową rybę czy też owoce morza z dodatkiem warzyw. PRZY W YBIERANIU POŻY WIENIA P O W I N N I Ś M Y:

1. Wybierać świeże lokalne produkty. W zależności od tego, w jakim miejscu na świecie jesteśmy, wybieramy to, co oferują nam tubylcy. Mogą to być owoce morza, ryby, jaja, mięso, warzywa, owoce, sery kozie, kasze i inne jak najmniej przetworzone rzeczy. 2. Zamawiać dania bez ciężkich sosów – z grilla, pieca, gotowane, sałatki. W każdym miejscu na ziemi jesteśmy w stanie wybrać rzecz zdrową, dobrą dla naszego organizmu. 3. Pić dużo wody, soków naturalnych, wody kokosowej, ponieważ podczas wysokich temperatur musimy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Pamiętajmy też, że alkohol nas odwadnia i wtedy nasze zapotrzebowanie na płyny jest jeszcze większe. Oczywiście w każdym kraju te lokalne smakołyki mogą być zarówno zdrowe, jak i nie, ale to my sami, jako świadomi konsumenci i specjaliści od naszego organizmu, wiemy, co jest dla nas dobre, a co nie. Zdrowe wybory są bardzo proste, ale kosztują nas dużo walki z samym sobą i własnymi słabościami. W życiu czyha na nas wiele pokus, ale jeśli uświadomimy sobie, że niektóre z nich mają bezpośrednie przełożenie na nasze zdrowie, będzie nam łatwiej powiedzieć „nie”.

C O W TA K I M R A Z I E J E Ś Ć , S K O R O J U Ż W I E M Y, CZEGO JEŚĆ NIE POWINNIŚMY?

Odpowiedź jest prosta, będąc w innym miejscu na świecie, starajmy się jeść lokalnie, jak najmniej przetworzone produkty. Będąc w innym kraju, wcale nie

100

Przedstawione wyżej zasady sprawdzają się nie tylko podczas wakacji, ale w czasie całego naszego życia, każdej podróży, czy nawet pojedynczego wyjścia ze znajomymi. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

ZDROWE WYBORY SĄ BARDZO PROSTE, ALE KOSZTUJĄ NAS DUŻO WALKI Z SAMYM SOBĄ I WŁASNYMI SŁABOŚCIAMI.

PODRÓŻE

T E KS T I Z D J ĘC I A P R Z E M Y S Ł AW K ACZ M A R E K

FORESTEREM

NA BAŁKANY KTO Z NAS NIE MARZY CZASEM, ŻEBY ZJECHAĆ Z ASFALTU I SPRÓBOWAĆ OFF-ROADOWEJ PRZYGODY? Niestety, marzenie takie może szybko skończyć się uszkodzeniem auta, o ile nie posiadamy „uzbrojonej” terenówki albo przewodnika, który wyznaczy nam trasę na miarę naszych możliwości. Taką możliwość daje Subariada, impreza organizowana od trzech lat dla właścicieli podwyższonych modeli Subaru. Tym razem Subariada odwiedziła Bałkany, a konkretnie Macedonię i Albanię.

102

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

SPOŻYWAMY OBIAD NA POŁONINIE Z WIDOKIEM NA JEZIORO, A NASTĘPNIE ODBYWAMY ZAWODY W JEŹDZIE NA CZAS WYZNACZONĄ TRASĄ SZUTROWĄ ORAZ KRĘCENIE BĄCZKÓW NA RUDEJ ZIEMISTEJ POLANIE.

o dwudniowej podróży z Krakowa spotykamy się z przewodnikami na campingu pod Skopje, by po szybkim rozbiciu obozu ruszyć na nocne zwiedzanie stolicy Macedonii. Piękne, monumentalne budynki (m.in. Muzeum Macedonii, Ministerstwa Spraw Zagranicznych), liczne pomniki (np. Aleksandra Wielkiego), rozświetlone mosty na rzece Wardar oraz tłumy spacerujących i oblegających okoliczne ogródki restauracyjne ludzi tworzą niesamowitą atmosferę. My jednak udajemy się na spacer do pobliskiej dzielnicy tureckiej, by poczuć klimat Orientu i spróbować lokalnej kuchni. Nazajutrz ruszamy do kanionu Matka. Czeka nas tutaj godzinny rejs łodziami motorowymi oraz zwiedzanie niewielkiej jaskini pełnej nietoperzy. Kanion można też pokonać pieszo kamienną ścieżką wykutą w jednym z jego stromych zboczy. Następnie odwiedzamy miasteczko Tetov, podziwiamy z zewnątrz malowany meczet z XV w., jemy obiad i uzupełniamy zapasy prowiantu, by późnym popołudniem wjechać do Parku Narodowego Mavrowo na nocleg pod namiotami. Godzinny ulewny deszcz nie studzi naszych zapałów i po jego ustaniu integrujemy się przy ognisku i śpiewach do późnej nocy. Kolejny dzień rozpoczynamy od wizyty w miasteczku Galicnik, najwyżej położonej osadzie na Bałkanach, słynnej z corocznego, odbywającego się w lipcu, festiwalu ślubów. Szybka kawa i ciasto na tarasie z przepięknym widokiem i ruszamy dalej. Przemierzamy gruntowe drogi i bezkresne zielone hale parku, by pod wieczór dotrzeć do Ochrydu. Nocleg w pensjonacie poprzedzamy kolacją w restauracji nad brzegiem jeziora Ochrydzkiego. Szaszłyki i macedońskie wino po całym dniu jazdy smakują wybornie. Rano ruszamy w miasto. Zwiedzamy cerkiew św. Zofii z XI w., twierdzę sułtana Samuela z X-XI w., grecki amfiteatr, spacerujemy wąskimi uliczkami Starego Miasta. Podziwiamy z oddali cerkiew św. Pantelejmona, gdzie mieścił się pierwszy w tym rejonie ośrodek akademicki i gdzie rodziła się cyrylica. Po południu wjeżdżamy do kolejnego parku narodowego – Galicica. Spożywamy obiad na połoninie z widokiem na jezioro, a następnie odbywamy zawody w jeździe na czas wyznaczoną trasą

szutrową oraz kręcenie bączków na rudej ziemistej polanie. W parku robimy pętlę, by z powrotem znaleźć się nad brzegiem jeziora na kolejny nocleg. Wcześniej jednak podziwiamy z góry widok na jezioro Prespa, położone 300 m wyżej od jeziora Ochrydzkiego, na trójstyku Albanii, Macedonii i Grecji. Następnego dnia kierujemy się do Albanii. Po drodze zwiedzamy monastyr św. Nauma z X w. oraz podziwiamy przejrzyste źródła w jego okolicy. Albania wita nas kontrastami. Obok starych i brzydkich domów i bloków licznie wznoszą się piękne i nowoczesne kompleksy wypoczynkowe. Zaskakuje też duża ilość stacji benzynowych, choć zakup E98 graniczy z cudem. Zjeżdżamy z asfaltu i przemierzamy góry południowej Albanii, by późnym wieczorem dotrzeć na nocleg nad brzegiem rzeki Osum. Wczesnym rankiem szybko zwijamy obóz i udajemy się do oddalonego o kilka kilometrów campingu, gdzie czeka na nas albańska ekipa raftingowa. Zostawiamy nasze subaraki i jedziemy busami na brzeg rzeki. Tu przechodzimy krótki instruktaż, wdziewamy raftingowy rynsztunek i podzieleni na 5-osobowe grupy zajmujemy miejsca w pontonach. Po pokonaniu kilku zakrętów rzeki wpływamy do przepięknego kanionu. Pokonujemy kolejne przeszkody, wartkie prądy, wąskie na szerokość pontonu przesmyki, zaliczamy prysznic pod wodospadem. Wszyscy na koniec stwierdzamy, że dwie godziny wiosłowania upłynęły zdecydowanie za szybko. Albańczycy, widząc nasze zmęczenie, częstują nas owocami i pysznymi kanapkami. Pełni wrażeń ruszamy w kierunku miasta Gjirokastra. Po drodze mijamy jeszcze raz kanion i podziwiamy go ponownie, tym razem z góry. Przemierzamy kolejne kilometry lokalnymi górskimi drogami, na zmianę pnąc się w górę i zjeżdżając w dół krętymi serpentynami. Towarzyszą nam przepiękne widoki, więc co jakiś czas przystajemy, by uwiecznić je na fotografiach. Na drogach też widać, że komunistyczne czasy, gdy nie można było posiadać prywatnego samochodu, odeszły w niepamięć. Wiele odcinków dróg pokrywa nowy, gładki asfalt, zrobione jest porządne odwodnienie i bariery ochronne. Na szczęście pozostały jeszcze drogi, gdzie próżno szukać asfaltu i możemy

103

PODRÓŻE

czerpać radość z jazdy po szutrze i wertepach. Robimy postój w przydrożnym, osobliwym „zajeździe”. Choć ma powierzchnię około 6 m2, mieścimy się w nim wszyscy, pijemy kawę, kosztujemy miejscowego miodu z orzechami włoskimi, a pasażerowie degustują domową raki. Pod wieczór docieramy do miasta na nocleg. Zwiedzanie odkładamy na jutro i na szybko organizujemy polską strefę kibica, żeby wspierać naszą drużynę piłkarską w meczu z Portugalią. Gjirokastra, Miasto Tysiąca Schodów, to miejsce urodzenia komunistycznego dyktatora Envera Hodży. Stara część miasta poprzecinana jest licznymi stromymi uliczkami. Białe budynki mają charakterystyczne okna i wykusze. Nad miastem góruje średniowieczna twierdza turecka, która w czasach Hodży była więzieniem, a obecnie mieści muzeum militariów. Z Gjirokastry jedziemy do Błękitnego Oka, ogromnego źródła, z którego od razu tworzy się górska rzeka. Woda ma przepiękny krystalicznie błękitny kolor, jednak jej temperatura (11 stopni) nie zachęca do kąpieli. Po południu kierujemy się wzdłuż wybrzeża na północ. W oddali majaczy nam

104

grecka wyspa Korfu. Po drodze zwiedzamy XVIII-wieczną twierdzę Porto Palermo, która w czasach Hodży też była więzieniem dla „wrogów systemu”. W pobliskiej zatoce mieści się była baza radzieckich łodzi podwodnych, ją jednak podziwiamy z oddali. Ostatni nocleg w terenie spędzamy na piaszczystej plaży. Kąpiemy się w ciepłym morzu w promieniach zachodzącego słońca. W nocy zaś biesiadujemy wspólnie do późna. Wstajemy wcześnie rano, gdyż słońce mocno przypieka nas w namiotach. Po śniadaniu ruszamy w kierunku Szkodry, końcowego punktu naszej wyprawy. Po drodze odwiedzamy jeszcze zabytkowe Miasto Tysiąca Okien, Berat. Wraz z Gjirokastrą jest ono wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Spacerujemy wąskimi uliczkami, podziwiając tutejszą architekturę, a następnie jemy obiad w polecanej w przewodniku restauracji. Pod wieczór docieramy do Szkodry, gdzie czeka nas nocleg w klimatycznym hotelu oraz uroczysta regionalna kolacja przy dźwiękach albańskiej muzyki. Tu kończy się nasza kolejna subariadowa przygoda. ⚫

BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

NAD MIASTEM GÓRUJE ŚREDNIOWIECZNA TWIERDZA TURECKA, KTÓRA W CZASACH HODŻY BYŁA WIĘZIENIEM, A OBECNIE MIEŚCI MUZEUM MILITARIÓW.