Business Life Polska 6 2023

NUMER 47 • GRUDZIEŃ / STYCZEŃ 2024

ISSN 2450-9612

CENA 19,90 ZŁ (+ 8% VAT) 772450 99 772450

32 PODRÓŻE KAPSZTAD

62 STYL WIECZNE PIÓRA

961231 961231

86 PRAWO POLSKA USTAWA KAUCYJNA

NAJCIEKAWSZE START-UPY W POLSCE CO DALEJ Z FOTOWOLTAIKĄ?

NAGRODY NOBLA 2023

NIERUCHOMOŚCI ZA GRANICĄ

PREZES SPÓŁKI VIVO HOUSE: DLACZEGO POLACY CHĘTNIE INWESTUJĄ NA RYNKACH ZAGRANICZNYCH BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE

12 06

DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI

© 2023 Garmin Ltd.

OSIĄGNĘŁO NAJWYŻSZY WYMIAR MARQ ® COLLECTION

EDYCJE CARBONOWE

WYDAWNICTWO MAJERMEDIA ul. Warszawska 13 21-500 Biała Podlaska Tel. 535 089 641

REDAKCJA REDAKTOR NACZELNY: Szymon Lach

SZANOWNI PAŃSTWO!

Przedstawiamy najnowszy, świąteczny numer magazynu „Business Life Polska”, wypełniony pasjonującymi tematami, które rzucają światło na aspekty inwestycji, podróży oraz biznesu w Polsce i za granicą.

Dlaczego Polacy chętniej inwestują na rynkach zagranicznych? To pytanie, które ostatnio nabiera coraz większego znaczenia w świecie inwestycji.

Czy to poszukiwanie nowych możliwości, większe zyski, czy też chęć dywersyfikacji portfela inwestycyjnego? W najnowszym wydaniu magazynu przyglądamy się temu zjawisku z różnych perspektyw, analizując czynniki, które skłaniają Polaków do inwestowania za granicą, oraz omawiając korzyści i ryzyko związane z tym podejściem.

Przenosimy się również w świat podróży, a konkretnie do Kapsztadu. Dlaczego warto odwiedzić to malownicze i niezwykle fascynujące miejsce?

Kapsztad, zlokalizowany w Republice Południowej Afryki, to miasto pełne kontrastów, które zachwyca pięknem przyrody, kulturą i historią. Prezentujemy nie tylko jego uroki, ale także inspirujące sposoby spędzania w nim czasu oraz wyjątkowe atrakcje, które czekają tam na odwiedzających.

W tym numerze magazynu przedstawimy także przegląd najwyżej wycenianych firm w Polsce. Polski rynek biznesowy dynamicznie się rozwija, a firmy notowane na giełdzie są jednym z ważniejszych wskaźników tego rozwoju. Oprócz podania listy tych najbardziej wartościowych omówimy także czynniki decydujące o ich sukcesie oraz wpływie na gospodarkę i spojrzymy na ich potencjał na przyszłość.

Zapraszamy Was do odkrywania nowych horyzontów biznesu, podróży i inwestycji w najnowszym numerze magazynu „Business Life Polska”, do wejścia z nami w świat możliwości, inspiracji i sukcesów!

Jednocześnie w imieniu całej redakcji składam Państwu serdeczne życzenia z okazji nadchodzących ŚWIĄT i życzę realizacji nawet najbardziej ambitnych celów w 2024 roku.

REDAKTOR PROWADZĄCY: Maciej Majerczak ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Katarzyna Jaszczuk, Konrad Jaszczuk, Rafał Nowicki WSPÓŁPRACA: Krzysztof Kotlarski, Mikołaj Buczyński KOREKTA: Anna Nalikowska

REKLAMA DYREKTOR DS. SPRZEDAŻY: Jakub Kleszcz Projekt: Piotr Pyczek Skład: Paweł Ilczuk Fotografowie: Bartek Kuczer, Łukasz Kuczyński

WWW www.majermedia.com

E-MAIL redakcja@majermedia.com reklama@majermedia.com prenumerata@majermedia.com Zdjęcie na okładce: Vivo House

Z ukłonami Szymon Lach Redaktor naczelny

WYDAWNICTWO MAJERMEDIA JEST CZŁONKIEM IZBY WYDAWCÓW PRASY Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

SPIS TREŚCI 32 PODRÓŻE: KAPSZTAD

22 TEMAT NUMERU

INWESTOWANIE W NIERUCHOMOŚCI ZA GRANICĄ Newsy ze świata �������������������������������������������������������������� 14 Gadżety ������������������������������������������������������������������������������18 Inwestowanie w nieruchomości za granicą ������������������� 22 Podróże: Kapsztad ����������������������������������������������������������� 32 Przewodnik hotelowy ������������������������������������������������������� 36 Co dalej z fotowoltaiką? ��������������������������������������������������� 44 10 najciekawszych polskich start-upów 2023 �������������� 48

32 CO DALEJ

Z FOTOWOLTAIKĄ?

10

Business Life Polska

40 10 NAJCIEKAWSZYCH

POLSKICH START-UPÓW

SPIS TREŚCI

54 NAGRODY NOBLA 2023 Nagrody Nobla 2023 ��������������������������������������������������������� 54 Wieczne pióra ������������������������������������������������������������������� 62 Najdroższe miasta na zakup nieruchomości ������������������ 68 Pomysły na świąteczny prezent ������������������������������������� 72 10 najlepiej wycenianych polskich firm ��������������������������76 Największe parki logistyczne w Polsce ������������������������� 82 Polska ustawa kaucyjna �������������������������������������������������� 86

86 POLSKA USTAWA

KAUCYJNA

68 NAJDROŻSZE

MIASTA NA ZAKUP NIERUCHOMOŚCI 12

Business Life Polska

AKTUALNOŚCI ZE ŚWIATA Lubiński KGHM w ciągu dziewięciu miesięcy br. wyprodukował z rudy miedzi aż 1099 ton srebra metalicznego – podano w prezentacji do sprawozdania finansowego spółki za trzeci kwartał. To aż o 8 proc. więcej rok do roku. Jeśli taka dynamika się utrzyma, to lubiński KGHM nie tylko będzie (jak obecnie) światowym wiceliderem w produkcji srebra, ale ma nawet szansę na pierwsze miejsce. Spółka deklaruje chęć utrzymania się w pierwszej trójce światowej do 2030 roku z produkcją 1200 ton rocznie, ale światowy lider, czyli meksykański Fresnillo, w 2022 roku wyprodukował o 20 proc. więcej niż KGHM, więc przy takiej dynamice i ewentualnych spadkach u Meksykanów jest szansa ścigać się nawet o fotel lidera. Nie tylko zresztą srebra wydobyto więcej w kopalniach KGHM. Produkcja złota wzrosła o blisko 35 proc., zaś jego cena w trzecim kwartale była wyższa o 11 proc. rok do roku.

FOTO: SCOTTSDALE MINT, UNSPLASH

WIĘCEJ SREBRA I ZŁOTA OD POLSKIEGO GIGANTA

NOWY LUKSUSOWY ODRZUTOWIEC

FOTO: PASQUALINO CAPOBIANCO, UNSPLASH

W czasie Dubai Air Show firma Lufthansa Technik zaprezentowała projekt nowego odrzutowca. Jego wnętrze przypomina willę albo pięciogwiazdkowy hotel. Jak informuje Lufthansa, powierzchnia samolotu Celestial STAR Boeing BBC 777-9 będzie wynosić 340 m2. Maszyna ma też mieć zdolność do znajdowania się 22 godziny w powietrzu bez konieczności lądowania. Samolot przeznaczony będzie głównie dla klientów związanych z miliarderami i rodzinami królewskimi z Bliskiego Wschodu. Na pokładzie znajdą się wielofunkcyjne apartamenty VIP, ogromne, zakrzywione ekrany kinowe, na których będzie można wyświetlać m.in. dzieła sztuki albo krajobrazy, recepcja i duża sala konferencyjno-jadalna z monitorami, która pozwoli na spokojne jedzenie, ale również na łączność z całym światem i prowadzenie spotkań online.

W odrzutowcu zostaną też zamontowane rolety o trójwymiarowej strukturze, dzięki którym zwiększy się wrażenie przestrzeni, a pasażerowie nie będą mieli poczucia, że znajdują się kilkanaście kilometrów nad ziemią. Koszt zakupu jednego odrzutowca to ok. 400 mln dolarów, czyli ponad 1,6 mld zł.

Fastfoodowy gigant postanowił wkroczyć na zupełnie nowy teren biznesowy. Sieć restauracji sprzedaje obuwie, które odnosi się do flagowych maskotek i dań serwowanych w lokalach. Buty powstały we współpracy z marką Crocs. Jej rezultatem jest linia kilku modeli obuwia, skarpetek oraz przypinek. Nawiązuje ona do maskotek sieci restauracji (Grimace, Hamburglar i Birdie), a jeden z modeli odwołuje się do klasycznej kolorystyki sieci, czyli czerwieni i żółci. Cena za obuwie waha się między 280 zł a 300 zł w zależności od wybranego modelu. Oprócz tradycyjnych kultowych butów w ofercie są także sandały, do których można przymocować np. przypinki o kształcie frytek lub Big Maca. Koszt skarpetek to około 80 zł, a wszystkie produkty klienci będą mogli nabyć w salonach Crocs.

14

FOTO: VISUAL KARSA, UNSPLASH

CROCSY W MCDONALD’S

BIŻUTERIA INSPIROWANA POKÉMONAMI

FOTO: MARCUS REUBENSTEIN, UNSPLASH

Najnowsza kolekcja Tiffany & Co nawiązuje do serii uwielbianej zarówno przez milenialsów, jak i pokolenie Z. Biżuteryjny gigant zlecił artyście Danielowi Arshamowi zaprojektowanie kapsułowej kolekcji inspirowanej Pokémonami. W skład kolekcji wchodzi naszyjnik przedstawiający Pikachu z 18-karatowego żółtego złota z diamentami oraz pięć innych Pokémonów w różnych stylach. Chociaż Tiffany nie ujawnił jeszcze przedziału cenowego tej kolekcji, marka znana jest z wysokich kwot za produkty związane z podobnymi projektami. W ramach współpracy z Nike przedmioty codziennego użytku, takie jak szczoteczki do zębów i łyżki do butów, zostały wykonane ze srebra i wycenione na 250-400 dolarów.

KLM NAGRODZONY

FOTO: KLM

Już trzeci rok z rzędu linie KLM otrzymały prestiżową nagrodę branżową APEX World Class Award. Nagroda jest przyznawana przez klientów i branżę lotniczo-turystyczną i stanowi wyjątkowe uznanie dla osiągnięć linii w takich obszarach jak bezpieczeństwo, dobre samopoczucie podróżnych i zrównoważony rozwój.

Zwycięzcy są wybierani na podstawie przeprowadzanych audytów i recenzji konsumenckich, a trofeum może trafić tylko do tych linii, które wcześniej uzyskały już pięciogwiazdkową ocenę. Tegoroczną nagrodę przyznano tylko ośmiu liniom na świecie, w tym KLM.

Mająca 127 m długości jednostka jest największym jachtem żaglowym na świecie, a jej koszt budowy szacuje się na 500 mln dolarów. Jacht nosi nazwę Koru, co w języku Maorysów oznacza „pętlę” lub „zwój” i często symbolizuje nowe początki. Bezos zamówił ogromną łódź od holenderskiego producenta jachtów Oceanco, a jej budowa zajęła kilka lat.

Statek ma na pokładzie basen, a na dziobie znajduje się rzeźba syreny, która jest uderzająco podobna do narzeczonej Bezosa, choć sama Lauren Sánchez to dementuje. Statek wzbudził też sporo kontrowersji: maszty Koru były tak wysokie, że rozważano demontaż elementów zabytkowego mostu w Holandii, aby jacht mógł pod nim przepłynąć. Po protestach opinii publicznej Oceanco wycofało swoją prośbę o rozebranie mostu.

FOTO: ARNO SENONER, UNSPLASH

MEGAJACHT JEFFA BEZOSA

15

AKTUALNOŚCI ZE ŚWIATA AIR FRANCE ŚWIĘTUJE 90 LAT ELEGANCJI

FOTO: AIR FRANCE

W tym roku linie Air France obchodzą jubileusz 90-lecia. Z tej okazji w pracowni kostiumów Opery Paryskiej powstała kolekcja pięciu unikalnych sukni ucieleśniających legendarną historię firmy, autorstwa Xaviera Ronze’a. Artysta stworzył projekty na podstawie przedmiotów, które tworzyły historię Air France, łącząc przeszłość z nowoczesnością. Od momentu powstania linia pełni funkcję ambasadora francuskiej kultury i stylu życia, stwarzając unikalne doświadczenie podróży, z licznymi francuskimi akcentami, jednocześnie realizując ambicję pozostania liderem na rynku usług lotniczych, który podąża za najnowszymi trendami.

POLSKA SPRZEDA OBLIGACJE W JAPONII

FOTO: MANUEL COSENTINO, UNSPLASH

Ministerstwo Finansów poinformowało, że zamierza przeprowadzić emisję obligacji w jenach. Po raz ostatni rząd zadłużał się w japońskiej walucie w czasach, gdy ministrem był Jacek Rostowski, a premierem Donald Tusk. Wówczas Polska sprzedała obligacje 5-letnie o wartości nominalnej 50 mld jenów i 7-letnie o wartości nominalnej 10 mld jenów. MF dokonało wyceny 3-letnich, 10-letnich i 20-letnich obligacji Skarbu Państwa nominowanych w jenach o łącznej wartości nominalnej 85,4 mld jenów – podał resort finansów w komunikacie. NBP wycenia obecnie 100 jenów na 2,67 zł, więc wartość tych obligacji wyrażona w naszej walucie to około 2,3 mld zł. Obligacje uplasowano głównie wśród japońskich inwestorów instytucjonalnych, takich jak: banki regionalne, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwestycyjne, oraz wśród instytucji zagranicznych.

Funkcję kierowników konsorcjum emisyjnego pełniły banki Daiwa, Mitsubishi UFJ Morgan Stanley oraz Mizuho.

Hotel Bryza w Juracie to wyjątkowe miejsce, gdzie biznes splata się z przyrodą, tworząc doskonałą równowagę między profesjonalizmem a relaksem. To idealne miejsce dla podróżnych poszukujących nie tylko wypoczynku nad Bałtykiem, ale także dla firm, które pragną stworzyć inspirujące wydarzenia biznesowe. Wyróżnikiem Hotelu Bryza są przestronne sale konferencyjne, doskonale wyposażone w nowoczesny sprzęt i technologię. To idealne miejsce do organizacji konferencji, warsztatów czy szkoleń firmowych. Profesjonalna obsługa dba o każdy detal, zapewniając sprawną organizację spotkań biznesowych. Warsztaty jogi, medytacyjne czy inne formy relaksu odbywają się w harmonijnym otoczeniu.

16

FOTO: HOTEL BRYZA

IDEALNA PRZECIWWAGA DLA INTENSYWNYCH SPOTKAŃ BIZNESOWYCH

GADŻETY

Pierwszy aparat na świecie z uwierzytelnianiem treści Leica M11-P to pierwszy aparat, który w tle pracy integruje uwierzytelnianie treści zgodnie z inicjatywą Content Authenticity Initiative (CAI) i standardem C2PA. Daje to przełomową możliwość weryfikacji chwil zatrzymanych w czasie i pewność, że każde zrobione zdjęcie będzie oznaką wiarygodności, uczciwości i innowacyjności w stale rozwijającym się świecie fotografii. M11-P, wyposażony w pełnoklatkową matrycę BSI CMOS, tworzy zapierające dech w piersiach obrazy z naturalnymi kolorami, precyzyjnymi szczegółami i szerokim zakresem dynamiki.

Cena: 9195 dolarów leica.com

Wyjątkowy uchwyt rowerowy Wykonany z dbałością o jakość, zrównoważony rozwój i funkcjonalność uchwyt ścienny do rowerów Grassracks Rackcycle jest nowatorskim rozwiązaniem w zakresie przechowywania rowerów.

Wykorzystując siłę bambusa i opatentowany system prętów montażowych, Rackcycle zapewnia solidne wsparcie. Jego stylowa trójkątna konstrukcja ma wiele punktów styku. Dodatkowa półka i haki czynią uchwyt kompleksowym rozwiązaniem do przechowywania.

Cena: 110 dolarów grassracks.com

Compact symphony Model Beosound A5 firmy Bang & Olufsen to stylowa i funkcjonalna konstrukcja z wbudowanymi modułami Bluetooth i Wi-Fi, zintegrowaną wydajną baterią, a także ładowarką bezprzewodową (standard Qi). Solidnie wykonane urządzenie duńskiego producenta, mimo stosunkowo niewielkich gabarytów, zapewnia wysokiej jakości dźwięk. Dzięki mobilnej formie – z wygodnym, ręcznie wykonanym uchwytem – głośnik możesz przenosić nie tylko z pomieszczenia do pomieszczenia, ale zabrać go ze sobą także w plener, czemu sprzyja wodoodporność klasy IP65.

Cena: 4649 zł bang-olufsen.com

Skuter prawie kieszonkowy Honda Motocompacto waży niecałe 19 kg i może jeździć z prędkością niespełna 25 km/h. Silnik ma moc 490 W, zaś akumulatory o pojemności 6,8 amperogodzin pozwolą na przejechanie dystansu do 20 km. Pełne ładowanie baterii z gniazdka 110 V zajmie jedynie 3,5 godziny. Rozłożona Honda Motocompacto ma wymiary 38 x 35 x 17 cala, czyli ma niecały metr długości i niecałe 90 cm wysokości. Dodajmy do tego siodełko i kierownicę. To niewielki środek transportu osobistego, który sprawdzi się w wielu sytuacjach.

Cena: 995 dolarów motocompacto.honda.com

18

W poszukiwaniu dźwięku idealnego DP-3000NE to flagowy gramofon klasy premium z napędem bezpośrednim firmy Denon. Solidna konstrukcja i ramię w kształcie litery S zapewniają szczegółową, pozbawioną rezonansów reprodukcję muzyki. Okleina z naturalnego drewna w kolorze ciemnego hebanu sprawia, że jest to piękny dodatek do twojej przestrzeni. Opcje regulacji obsługują różne wkładki MM lub MC. Dostępna jest również regulacja wysokości w pionie w zakresie 9 mm u podstawy ramienia.

Cena: 2499 dolarów denon.com

60 lat Porsche 911 upamiętnione zegarkiem Na jubileusz Porsche 911 powstało specjalne duo: samochód i pasujący do niego zegarek. Podobnie jak Porsche 911 S/T, Chronograph 1 – 911 S/T pochodzi z limitowanej serii 1963 sztuk. Zegarek nie jest ogólnodostępny, kupić go może jedynie właściciel samochodu.

Co ciekawe, każdy egzemplarz ma taki sam numer jak samochód (wygrawerowany na deklu).

Cena: 13 140 dolarów porsche-design.com

Kultowa torba w nowej odsłonie Słynny model torby Keepall z kolekcji Cuir Millesime, tym razem w wersji wykonanej ze skóry cielęcej pochodzącej ze zwierząt hodowanych wyłącznie dla marki Louis Vuitton w Domaine des Massifs w środkowej Francji i garbowanej we Włoszech przy użyciu specjalnego procesu, który nadaje im wyjątkowo elastyczne, naturalne wykończenie. Legendarna jakość i styl w jednym. Rozmiary torby: 50 x 29 x 23 cm (długość x wysokość x szerokość). eu.louisvuitton.com

Biznesowa jakość wydruków Wielofunkcyjne urządzenie MAXIFY GX4040 stworzone zostało z myślą o wymagających branżach, w których liczy się jakość wydruków, a jednocześnie ich niskie koszty oraz łatwość obsługi sprzętu. Model ten posiada podajnik ADF na 35 arkuszy i system MegaTank, umożliwiający wydruk nawet 14 000 stron na jednym zestawie atramentów. Wyróżnia się kolorowym dotykowym ekranem 2,7 cala i łącznością Ethernet oraz funkcją skanowania dokumentów wprost do udostępnianych folderów.

Cena: 2229,99 zł www.canon.pl/maxify

19

PREZENTACJA PARTNERA

KLM ZAPOWIADA NOWĄ KLASĘ BIZNES WYGODNIEJSZY UKŁAD KABINY, A TAKŻE WIĘCEJ KOMFORTU I PRYWATNOŚCI DZIĘKI ZMODERNIZOWANYM FOTELOM Z PRZESUWANYMI DRZWIAMI – WKRÓTCE W BOEINGACH B777 WE FLOCIE KLM.

ZDJĘCIA: KLM

Królewskie Holenderskie Linie Lotnicze KLM niebawem oddadzą do dyspozycji swoich pasażerów zupełnie nowe kabiny Klasy Biznes – World Business Class. Będzie można z nich korzystać podczas lotów międzykontynentalnych, podróżując samolotami Boeing B777. W kabinach zostaną zainstalowane znacznie szersze siedzenia, które teraz będą wyposażone w przesuwne drzwi, zapewniając pasażerom więcej prywatności. Dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu foteli i nowemu układowi kabiny wszyscy pasażerowie World Business Class zyskają bezpośredni dostęp do przejścia, co oznacza swobodne poruszanie się po samolocie, bez zakłócania spokoju współpasażerów. Ponadto, dzięki licznym usprawnieniom, fotel i jego wyposażenie będzie o 10-15 procent lżejszy od innych modeli foteli w tym segmencie rynku, co ma pomóc KLM ograniczać emisję CO2 i realizować cele w zakresie zrównoważonego rozwoju. W nowe kabiny Klasy Biznes zostanie wyposażona cała flota Boeingów 777-300 i 200 należąca do holenderskiej linii. Dodatkowo w tych samolotach przewoźnik zainstaluje kabiny Premium Comfort – nowej klasy pośredniej między klasą ekonomiczną a biznesem. Pełna modernizacja zostanie zakończona w ciągu nadchodzącego roku.

20

Business Life Polska

N

owe fotele do World Business Class (WBC), czyli Klasy Biznes w KLM na rejsach dalekiego zasięgu, zostały zaprojektowane na podstawie wyników szeroko zakrojonych badań wśród klientów linii. Każde siedzenie ma teraz zaoferować więcej miejsca i komfortu, a ponadto:

Pozostałe usługi dla pasażerów Klasy Biznes podróżujących na lotach KLM dalekiego zasięgu pozostają niezmienione. Na gości WBC czekają między innymi:

• Dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu siedzeń wszyscy pasażerowie World Business Class zyskają bezpośredni dostęp do przejścia, co oznacza swobodne poruszanie się po samolocie, bez zakłócania spokoju współpasażerów, a ponadto lepsze wykorzystanie przestrzeni w kabinie.

• Lekkie przesuwne drzwi przy każdym fotelu zapewnią więcej prywatności podczas pracy, odpoczynku i snu.

• Fotel zyskał nowe funkcje i spersonalizowane, wygodne opcje regulacji, w tym możliwość dopasowania podparcia dolnej części pleców i ustawienie relaksacyjne z subtelną funkcją masażu.

• Fotel rozkłada się do poziomu idealnie płaskiego łóżka o długości 198 cm.

• Przy każdym miejscu zainstalowano liczne gniazdka, które teraz są łatwo dostępne i dobrze widoczne, a dodatkowo pasażerowie mają możliwość bezprzewodowego ładowania urządzeń i przycisk „nie przeszkadzać”.

• Każdy z podróżnych ma do dyspozycji zamykany schowek na podręczne drobiazgi z wbudowanym lustrem.

• Fotel posiada specjalny uchwyt na butelkę, dzięki czemu można ją pozostawić bezpiecznie na stoliku, nawet podczas turbulencji.

• Każdy fotel jest wyposażony w osobisty system rozrywki pokładowej z 18,5-calowym ekranem i słuchawkami z funkcją redukcji szumu do wygodnego odbioru programu złożonego z setek filmów, gier, programów telewizyjnych i muzyki.

• Wyrafinowane menu, opracowywane przez docenionych holenderskich szefów kuchni, serwowane na oryginalnej porcelanie zaprojektowanej przez Marcela Wandersa, a ponadto liczne przekąski i napoje oferowane w trakcie lotu.

• Powitalna lampka szampana oraz serwowane do posiłków wina, specjalnie wyselekcjonowane przez sommelierkę Thérèse Boer.

• Na powitanie – osobisty zestaw kosmetyków i akcesoriów podróżnych w designerskiej kosmetyczce, a na pożegnanie – prezent w postaci kultowego Delft Blue – miniaturowego domku z fajansu, wypełnionego holenderskim ginem. Kolekcja liczy już 104 miniatury, tyle, ile lat ma KLM. • Pokładowy internet z darmowym pakietem do korzystania z komunikatorów.

• Priorytetowa obsługa na lotniskach dzięki usłudze SkyPriority.

• Ekskluzywny salon lotniskowy Crown Lounge 52 podczas przesiadki w Amsterdamie – pokazy kulinarne, kabiny sypialne, prysznice, taras z widokiem na pas startowy, personalni asystenci realni i wirtualni, czy relaks w rzeczywistości sensorycznej – to tylko niektóre z atrakcji poczekalni.

• Zwiększony limit bagażowy.

JAMCO VENTURE – FOTEL W NOWYM WYDANIU

Do nowej kabiny World Business Class w Boeingach 777 KLM wybrał fotele JAMCO Venture, które zostaną rozmieszczone w konfiguracji 1-2-1, zapewniając wszystkim pasażerom bezpośredni dostęp do przejścia. Fotele JAMCO Venture są już dostępne we flocie KLM, w Klasie Biznes samolotów typu Boeing 787. Po przeprowadzeniu badań wśród swoich klientów KLM nawiązał współpracę z producentem w celu dalszego udoskonalenia siedzeń. Projekt został poddany adaptacjom we współpracy z KLM, nie tylko pod kątem komfortu i dodatkowych funkcji, ale też wagi. Teraz każdy indywidualny moduł wraz z fotelem jest lżejszy niż poprzednia jego wersja, bez uszczerbku na jakości i wygodzie użytkowania. klm.pl

21

TEMAT NUMERU

DLACZEGO INWESTOWANIE W NIERUCHOMOŚCI ZA GRANICĄ JEST DOSTĘPNE DLA CORAZ WIĘKSZEJ GRUPY POLAKÓW?

ZDJĘCIA: VIVO HOUSE

Wraz z rosnącą zamożnością polskiego społeczeństwa rośnie również zainteresowanie Polaków możliwościami inwestycyjnymi na rynkach zagranicznych. Mamy coraz większą inteligencję finansową i lepszą znajomość modeli biznesowych na rynku nieruchomości.

Powoduje to, że zaczynamy wychodzić poza granice kraju. Bardzo popularnym regionem inwestycyjnym jest obszar Morza Śródziemnego. Dobrze znane rynki to Półwysep Iberyjski oraz Włochy. Wart szczególnej uwagi jest zyskujący coraz większą popularność rynek Cypru Północnego oraz Dubaj.

22

Business Life Polska

N

a temat inwestowania w nieruchomości za granicą rozmawiamy z Maciejem Kozłowskim, Prezesem Spółki Vivo House, który jest profesjonalnym inwestorem z dużymi sukcesami na rynku Cypru Północnego i w Dubaju.

Redakcja „Business Life Polska”: Jaka misja przyświeca pana działalności? Dlaczego chce pan się dzielić swoim doświadczeniem i wiedzą z inwestorami?

Maciej Kozłowski: Naszą misją jest znoszenie barier i przekraczanie granic w świecie inwestycji. Chcemy przekazywać wiedzę i służyć pomocą i – co najważniejsze – znosić przekonanie, że świat nieruchomości jest tylko dla bardzo majętnych osób.

Dążymy do stworzenia pomostu dla polskich inwestorów, tak aby mogli korzystać z możliwości inwestycyjnych, jakie daje np. rynek Cypru Północnego czy Dubaju. W Polsce przestrzeń inwestycji zagranicznych dopiero się rozwija, a nasza firma zdecydowanie chce być liderem tego sektora.

Inwestowanie za granicą wymaga wsparcia od firmy z doświadczeniem i pasją pioniera, która dokładnie bada potencjał i zagrożenia nowych obszarów inwestycyjnych. Tak, aby odpowiednio przeanalizowane i wyselekcjonowane projekty miały atrakcyjną stopę zwrotu, której maksymalny poziom jest oparty również na usługach posprzedażowych.

Dążymy do znoszenia barier poprzez udostępnianie takich modeli biznesowych, aby oferowane nieruchomości były dostępne dla jak największego grona osób.

Dlaczego warto inwestować na Cyprze Północnym?

W lutym 2021 roku na łamach amerykańskiego magazynu „Forbes” ukazał się artykuł „5 Best Beachfront Buys For 2021” omawiający wnioski płynące z globalnego badania nieruchomości inwestycyjnych w pasie nadmorskim 2021 Live and Invest Overseas. W indeksie szczegółowo przedstawiono koszty posiadania nieruchomości w najlepszych na świecie lokalizacjach do życia lub emerytury za granicą. Pierwsze miejsce w tym światowym rankingu zajął region Iskele Long Beach na Cyprze Północnym. To lokalizacja, w której można żyć na wysokim poziomie za ułamek kosztów życia, jakie ponosi się w innych krajach śródziemnomorskich.

Na początku przetestowałem ten rynek własnym kapitałem, poznałem jego aspekty prawne, podatkowe, styl życia mieszkańców. Odkryłem jego potencjał. Razem z zespołem wyselekcjonowaliśmy odpowiednie projekty. Dzisiaj na miejscu mamy do dyspozycji zespół prawny i sprzedażowy. Współpracujemy z największymi deweloperami na Cyprze Północnym. Firmy te udowodniły nam, że potrafią sprostać wyzwaniom, jakie przynosi praca z inwestorami z całego świata.

Kiedy uzyskaliśmy wysokie stopy zwrotu na rynku Cypru Północnego, nieosiągalne w Polsce, okazało się, że inwestorzy z wielu krajów też rozumieją ten potencjał. Zauważyliśmy wszechobecny kapitał z Europy Zachodniej. Niemcy, Szwedzi, Norwegowie, Anglicy wykupują nieruchomości na Cyprze Północnym w ekspresowym tempie. Siła nabywcza ich waluty jest

23

TEMAT NUMERU

o wiele większa. Zaczęliśmy pomagać polskim inwestorom, tak aby i oni mogli zarabiać na rynkach poza granicami kraju.

Podobna sytuacja jest na rynku w Dubaju, który charakteryzuje się bardzo agresywnym rozwojem. Na naszym rynku brakuje firm, które tworzyłyby bezpieczny pomost pomiędzy Polską a rynkami zagranicznymi. My jesteśmy taką firmą, która ten pomost zbudowała.

Na czym oparty jest potencjał tych rynków?

Elementem, który powoduje, że inwestorzy z wielu krajów chętnie wkładają w nie swój kapitał, jest między innymi wzrost wartości nieruchomości. Na przykład Cypr Północny to rynek, którego strategia rozwoju oparta jest na turystyce.

Sezon trwa osiem miesięcy w roku. Co jest bardzo ciekawe, Republika Cypru Północnego postanowiła wyspecjalizować się również w turystyce medycznej, a to zapewnia jeszcze większą stabilność w obrocie sektora turystycznego przez cały rok i wpływa na rozwój regionu.

Jest kilka udogodnień, za które klienci uwielbiają tę lokalizację, i mówiąc szczerze, wielu z nich wcale nie chce sprzedać swojej nieruchomości w najbliższym czasie. Przede wszystkim na Cypr Północny jest bardzo blisko. Lot trwa trzy godziny i jest ich wiele w ciągu tygodnia. Bilety są tanie. Największe portale rezerwacyjne, jak Booking.com czy Airbnb, promują Cypr Północny na arenie światowej. Ludzie z każdego zakątka świata przylatują, aby odkryć to przepiękne miejsce z turkusową wodą Morza Śródziemnego, bogatą kulturą i długoletnią historią związaną również z początkami chrześcijaństwa. To miejsce, którym inspirowali się Szekspir i Leonardo da Vinci.

Można się w nim zakochać.

Jego fenomen polega również na tym, że obrót nieruchomościami odbywa się w stabilnej walucie, tj. funcie brytyjskim.

Natomiast życie codzienne, płatności w restauracjach i sklepach, wszelkie koszty związane z nieruchomościami rozliczane są w lirze tureckiej. Jej aktualny kurs to 15 groszy. Dla nas to ogromny przeskok siły nabywczej pieniądza, a wyobraźmy sobie, co to oznacza dla Anglika, Niemca czy Szweda. W Londynie kolacja w dobrej restauracji waha się między 50 a 100 funtów. W cenie gofra z kawą nad polskim morzem można zjeść ekskluzywną kolację w restauracji na

ZDJĘCIA: VIVO HOUSE

W roku 2023 Republika Cypru Północnego objęła prezydenturę międzynarodowej organizacji Global Healthcare Council, która zrzesza 92 kraje członkowskie, w tym Polskę i takie potęgi jak Stany Zjednoczone. Dzisiaj globalny potencjał rynku turystyki medycznej to bilion dolarów i 100 milionów podróżujących pacjentów z całego świata. Cały sektor ma tendencje wzrostowe. Cypr Północny obejmuje mądry kie-

runek rozwoju, idąc w zaawansowaną medycynę dostępną dla ludzi z całego świata.

24

Business Life Polska

Cyprze Północnym, nad Morzem Śródziemnym. Ludzie kochają takie życie, bez stresu i bez konieczności odmawiania sobie przyjemności.

W regionie Iskele Long Beach buduje się pięciogwiazdkowe hotele, a w każdym z nich kasyna. Ciekawostką są też pola golfowe o bardzo przystępnych cenach, dostępne także na polską kieszeń. Są one położone na nabrzeżu z pięknym widokiem na góry i morze.

Wisienką na torcie jest fakt, że emerytury zagraniczne są wolne od podatku. Może polskich emerytów jest niewielu, ale pełnymi garściami korzystają z tego Brytyjczycy, którzy nie wybierają już nadmorskich miejscowości we Włoszech, gdzie musieli płacić 7 proc. podatku, a decydują się na mieszkanie na Cyprze Północnym, gdzie podatku nie płacą wcale. A jak wiadomo, społeczeństwo europejskie to społeczeństwo starzejące się. Emerytura nad Morzem Śródziemnym jest marzeniem wielu seniorów.

Jakie są różnice między rynkiem polskim a rynkiem Cypru Północnego?

Jest wiele różnic. Po pierwsze za nieruchomości możemy płacić w funtach, dolarach, euro, poprzez kryptowaluty i w gotówce. Podejście do każdego klienta jest indywidualne, a oferta dopasowana do jego potrzeb i wybranego modelu inwestycyjnego. Zakup nieruchomości opiera się na sprecyzowanych planach płatności rozłożonych na wiele lat z oprocentowaniem równym 0 proc.

Mamy nawet takie oferty od najlepszego dewelopera, gdzie wymagany kapitał wejściowy wynosi poniżej 100 tys. zł, z wieloletnim planem płatności. Oferty te wyprzedają się bardzo szybko. Warto zaznaczyć, że plany płatności rozbite są na dwa etapy: płatności do czasu otrzymania kluczy i płatności po ich uzyskaniu.

Podstawową różnicą pomiędzy rynkiem polskim a Cypru Północnego jest to, że deweloper oddaje mieszkania wykończone pod klucz, gotowe do użytkowania. Koszt wykończenia jest wliczony w standardową cenę.

Plan płatności rozłożony jest w taki sposób, że klucze oddaje się nabywcy na poziomie od 60 do 80 proc. spłaconej należności. Dzięki temu może jak najszybciej użytkować nieruchomość. Umożliwia to szybkie zarabianie na najmie i generowanie dochodu, którym można spłacić pozostałą należność z harmonogramu płatności. System ten jest genialny, tworzy bardzo atrakcyjny produkt inwestycyjny niespotykany w Polsce.

Kolejną różnicą są stosunkowo niskie koszty utrzymania nieruchomości. Ceny robocizny czy mediów oparte są na lirze tureckiej. Z tego powodu koszty stałe dla inwestora z Europy są niskie. Na przykład czynsz za apartament z jedną sypialnią, salonem i aneksem kuchennym w inwestycji w pasie nadmorskim z widokiem na morze to około 350 funtów na rok. W przeliczeniu na polską walutę to około 150 złotych miesięcznie.

25

TEMAT NUMERU

Jakie jest ryzyko związane z tym rynkiem?

Każda inwestycja, czy to na rynku polskim, czy którymkolwiek, obarczona jest ryzykiem. Na rynkach zagranicznych zawsze trzeba kalkulować ryzyko płynące z kursu walutowego oraz podejmować decyzje na podstawie dokładnego zrozumienia obowiązujących tam przepisów i płynących z tego tytułu zobowiązań skarbowych. Na Cyprze Północnym bardzo ważnym aspektem jest analiza inwestycji pod względem tytułu własności do ziemi, ponieważ istnieją grunty sporne pomiędzy Cyprem Północnym i Południowym. Dlatego opieka prawna, do której dostęp zapewniamy, jest bardzo ważna. Trzeba zawsze sprawdzić dewelopera, jego obecne i byłe projekty.

Warto również zwrócić uwagę na poziom komunikacji zespołu obsługującego inwestycje.

Bardzo ważnym aspektem jest to, czy deweloper pozwala na wykup udziału w gruncie. Nie każdy na to pozwala, kusząc niższą ceną czy niewiarygodnie atrakcyjnym planem płatności. W przypadku gdy deweloper nie daje możliwości wykupu udziału w gruncie, może to powodować problemy przy odsprzedaży.

Dbamy też o to, aby wszystkie dokumenty i kontrakty miały pomocniczo polską wersję językową, ponieważ ryzyko płynące z niepoprawnego zrozumienia terminologii, np. w języku angielskim, jest duże. Staramy się, aby wszystkie dokumenty

26

Business Life Polska

przepływające pomiędzy deweloperem a kupującym, czy to na etapie zakupu z rynku pierwotnego, czy podczas procesu odsprzedaży, miały do wglądu wersję polskojęzyczną.

Trzeba zawsze uważać na przepływy pieniężne. Wszystkie środki z harmonogramu płatności zawsze powinny płynąć bezpośrednio do dewelopera. Nigdy na konto kancelarii prawniczej czy firmy pośredniczącej w sprzedaży. Zauważamy, że powstają firmy, które pobierają depozyt np. 1000 funtów na własne konto w celu rezerwacji wybranej nieruchomości.

Taki proces jest według mnie niedopuszczalny. My nigdy nie dotykamy pieniędzy inwestora. Przepływy pieniężne są tylko między deweloperem a kupującym.

Jak zabezpieczony jest kapitał inwestora?

Każdy klient, który podejmuje decyzję o zakupie, wykonuje transfery pieniężne tylko i wyłącznie do dewelopera. Podstawą dla tych płatności jest umowa sprzedaży i ustalony z deweloperem harmonogram. Po podpisaniu kontraktu z deweloperem dokument zostaje zarejestrowany w Land Registry, czyli polskim odpowiedniku rejestrowym Ksiąg Wieczystych. Taki wpis definiuje kupującego jako właściciela nieruchomości, uniemożliwiając deweloperowi ponowną sprzedaż. Po opłaceniu kontraktu w 100 proc. Land Registry Office wydaje Title Deed, czyli tytuł własności. Proces ten odbywa się pod opieką prawnika.

ZDJĘCIA: VIVO HOUSE

Warto zaznaczyć, że dbamy o to, aby w kontraktach były zapisy, które gwarantują kupującemu prawo cesji kontraktu z deweloperem na osobę trzecią. Jest to dodatkowe zabezpieczenie kontraktowe, na wypadek gdyby ktoś nie był w stanie spłacać rat. Dbamy o to, aby ta klauzula znajdowała się w umowie. Zawsze służymy pomocą, jeżeli ktoś chce odsprzedać swoją nieruchomość, nawet na etapie, kiedy nie odebrał jeszcze kluczy.

Czy firma Vivo House oferuje wyjątkowe narzędzia inwestycyjne, które ułatwiają zakup?

Nasze sukcesy przekładają się bezpośrednio na każdego inwestora. Dzieje się to na wielu płaszczyznach. Po pierwsze inwestowanie z Vivo House, firmą, która ma wypracowane sukcesy na danym rynku, daje możliwości przekładające się na zyski wymierne w policzalnych kwotach, jak i niewymierne, takie jak doświadczenie całego procesu inwestycyjnego. Pobyty w hotelach pięciogwiazdkowych podczas inspekcji inwestycyjnych, ekskluzywne kolacje, spotkania biznesowe i network z lokalnymi specjalistami w zależności od potrzeb i planów inwestora to tylko część korzyści, jakie oferujemy inwestorom.

Największym wyróżnikiem są nasze narzędzia: Gwarantowany Cash Back oraz Perełki Inwestycyjne z Wypracowanym Zyskiem. Gwarantowana kwota, zabezpieczona przez firmę Vivo House kontraktowo, jest wypłacana na konto inwestora po podpisaniu kontraktu i uiszczeniu pierwszej płatności.

Inwestor otrzymuje już pierwszy zysk z inwestycji, z naszego koszyka Cash Back wypracowanego z deweloperami.

Perełki Inwestycyjne z Wypracowanym Zyskiem to prawdziwy hit wśród inwestorów, którzy szukają inwestycji po cenie niższej niż u dewelopera przy szybkiej sprzedaży. Dzieje się tak w momencie, gdy ktoś chce pilnie sprzedać inwestycję z różnych powodów. Przychodzi on wtedy do Vivo House, a my przekazujemy taką okazję naszym inwestorom. Perełki Inwestycyjne sprzedają się szybko, dlatego stworzyliśmy specjalny program Vivo House Investor Premium, gdzie za drobną roczną subskrypcję inwestorzy mogą dostać powiadomienie, gdy tylko taka perełka pojawi się na rynku. Program ten jest dostępny na naszej stronie www.vivohouse.pl.

Czym różnią się inwestycje na Cyprze Północnym od inwestycji w Dubaju?

Dubaj to bardzo szybko rozwijający się rynek, gdzie inwestorzy z całego świata lokują swój kapitał, również inwestorzy z Polski. Jest to rynek inny niż Cypr Północny zarówno ze względu na typ i styl ekonomii, jak i na uwarunkowania biznesowo-polityczne. Dubaj to miejsce biznesu, szybkiego, intensywnego życia wielkiego miasta, gdzie nieograniczone możliwości biznesowe czekają na inwestorów z całego świata.

Profil inwestora jest inny niż na Cyprze Północnym, jeżeli chce on zostawić nieruchomość do własnego użytku. Diametralnie różny jest też tam styl życia, no i oczywiście klimat.

27

TEMAT NUMERU

Plany płatności i stopy zwrotu są bardzo zbliżone na Cyprze i w Dubaju. Jednak koszty życia i utrzymania inwestycji w Dubaju przewyższają znacznie te na Cyprze Północnym, dlatego najważniejszy jest cel inwestycyjny. Obie lokalizacje należą do najbezpieczniejszych na świecie miejsc przyciągających kapitał z różnych jego rejonów.

ZDJĘCIA: VIVO HOUSE

Jak wygląda proces wyboru i zakupu nieruchomości na Cyprze Północnym?

Zapraszamy do kontaktu z naszą firmą. Każdego inwestora w bezpieczny sposób przeprowadzimy przez cały proces inwestycyjny. Dobierzemy taką nieruchomość, aby była ona dopasowana do możliwości finansowych i oczekiwań inwestycyjnych.

Ułożymy harmonogram płatności i upewnimy się, że jego decyzja była podjęta na podstawie skrupulatnie przekazanej wiedzy. Nie pobieramy żadnej prowizji od osoby kupującej. Każdego inwestora wybierającego Cypr Północny przed podpisaniem kontraktu zapraszamy na trzydniową, bezpłatną, sponsorowaną przez dewelopera wycieczkę inwestycyjną w celu inspekcji wybranej inwestycji. W Dubaju możemy zaoferować luksusowy hotel i pobyt all inclusive tylko przy wybranych inwestycjach. Zapraszamy do kontaktu na www.vivohouse.pl. ⚫

28

Business Life Polska

PREZENTACJA PARTNERA

INWESTUJ JAK AMERYKAŃSCY MILIONERZY! Czego można się nauczyć, obserwując najbogatszych tego świata, działających na bardziej rozwiniętym rynku finansowym? O tym rozmawiamy z Pawłem Chylewskim, dyrektorem Departamentu Zarządzania Majątkiem w Biurze Maklerskim mBanku, który na co dzień wspiera swoją wiedzą także klientów bankowości prywatnej.

Podobne proporcje zobaczymy, gdy spojrzymy na nieco mniej zamożnych Amerykanów – tych, których majątki plasują się w przedziale 10-100 mln USD. Znów najwięcej, bo 34 proc. pieniędzy zainwestowali w swoje firmy, 16 proc. w fundusze inwestycyjne, 10 proc. w nieruchomości inwestycyjne i po 8 proc. w akcje oraz nieruchomości główne, czyli takie przeznaczone na własny użytek. Na końcu mamy aktywa zarządzane – 7 proc. i fundusze emerytalne – 5 proc. Widać zatem, że także w tym przypadku większość kapitału, który „spadnie” z firmy, jest ponownie inwestowana. Różnego rodzaju inwestycje w ich przypadku stanowią właściwie tyle sa-

FOTO: MBANK

Redakcja „Business Life Polska”: FED – czyli Amerykańska Rezerwa Federalna bada w jakie klasy aktywów ulokowane są majątki najbogatszych Amerykanów (patrz wykres).

Ich wybory są dość tradycyjne, żeby nie powiedzieć konserwatywne…

Paweł Chylewski: Miliarderzy większość pieniędzy mają oczywiście zainwestowanych w swoje firmy (63 proc.), potem są akcje (18 proc.), a następnie fundusze (7 proc.). Kolejne 8 proc. stanowią razem obligacje, nieruchomości inwestycyjne i zarządzane aktywa. Tylko niewielki odsetek ich majątku to pojazdy, nieruchomości (na własny użytek) i inne aktywa, np. sztuka.

30

Business Life Polska

Udział klas aktywów w majątku netto w zależności od poziomu zamożności obywateli USA Gotówka

Główna nieruchomość

Pojazdy

Program emerytalny

Ubezpieczenie na życie

Pozostałe aktywa

Fundusze inwestycyjne

Akcje

Obligacje

Aktywa zarządzane

Nieruchomości (poza główną)

Udziały we własnej firmie

10-100k USD

8%

38%

28%

12%

2%

3%

1%

1%

1%

0%

4%

2%

100k-1 mln USD

6%

49%

7%

19%

1%

1%

2%

3%

2%

2%

6%

4%

1-10 mln USD

5%

23%

2%

20%

1%

3%

8%

5%

2%

3%

12%

16%

10-100 mln USD

4%

8%

1%

5%

1%

1%

16%

8%

3%

7%

10%

36%

100 mln1 mld USD

2%

4%

1%

1%

1%

1%

20%

11%

3%

7%

4%

46%

> 1 mld USD

1%

2%

1%

0%

0%

2%

7%

18%

3%

2%

3%

63%

ŹRÓDŁO: WWW.VISUALCAPITALIST.COM/CHART-ASSETS-MAKE-WEALTH:

Źródło: https//www.visualcapitalist.com/chart-assets-make-wealth/ mo, co aktywa ulokowane w przedsiębiorstwie – łącznie 36 proc. (akcje, fundusze inwestycyjne, programy emerytalne, aktywa zarządzane).

Zatem najważniejszym wnioskiem, który należy wyciągnąć, obserwując to, jak swoimi pieniędzmi zarządzają najbogatsi tego świata, jest taki, by po prostu inwestować. Bo tylko w ten sposób możemy liczyć na wzrosty.

Oni także nie wydają dużych pieniędzy na nietypowe inwestycje – złoto, bitcoiny, samochody. Skupiają się na klasycznych aktywach.

Tak, drugi wniosek jaki możemy z tego wziąć dla siebie jest taki, żeby nie udziwniać i nie szukać tak zwanych złotych strzałów, tylko postawić na proste i sprawdzone instrumenty finansowe. Wielu inwestorom w Polsce wydaje się, że tylko inwestowanie w przysłowiowe „cuda na kiju” może nas doprowadzić do bogactwa. Przykłady najbogatszych Amerykanów funkcjonujących na najbardziej rozwiniętym rynku świata pokazują, że większość pieniędzy inwestują w nieskomplikowane instrumenty.

Akcje również bywają ryzykownymi aktywami.

Kluczem jest myślenie o inwestowaniu długofalowo – perspektywa dekady to minimum. Kiedy trzymamy pieniądze na lokacie czy niskooprocentowanym rachunku bankowym, tak naprawdę tracimy. Przekonanie, że depozyty są wolne od ryzyka to mit. W ujęciu nominalnym są bezpieczne, ale jeśli spojrzymy na procent skorygowany o inflację, to w ciągu ostatnich 10 lat przyniosły około 17 proc. realnej straty. Akcje na samej inflacji nie tracą tak wiele, bo często spółki korzystają na wzroście cen. Czyli tak naprawdę udział akcji w portfelu obniża ryzyko realnej straty. W duecie z obligacjami mogą nam zapewnić bezpieczną poduszkę finansową. Zarabiamy głównie na aktywach finansowych, które są powiązane z długotrwałą perspektywą wzrostu, czyli na przykład z PKB, oraz na tych, które dają bieżące zyski, jak kupony od obligacji czy dywidendy z akcji. Im dłuższy termin, tym mniej powinniśmy „bać się” akcji. Patrząc na różne okresy 10-letnie na giełdzie, ponad 90 proc. z nich przyniosło dodatnią stopę zwrotu.

I mamy kolejne „ale” – jak wytrzymać, gdy giełda leci w dół, a wraz z nią znikają nasze pieniądze?

Miliarder Warren Buffett, guru dla wielu osób zajmujących się inwestowaniem, mówił, że inwestowanie jest proste, ale nie jest łatwe („simply but not easy”). „Simply” oznacza stawianie na proste rozwiązania – fundusze, obligacje, akcje. A „not easy” odnosi się do komponentu behawioralnego inwestowania.

Najtrudniejsze jest wytrwać w założonym celu. Trzymać nerwy na wodzy. Najważniejsze to być przygotowanym na zawirowania rynkowe, których nie da się uniknąć. Statystycznie niemalże każdego roku jest spadek cen akcji rzędu 10-20 proc., a średnio raz na 3,5 roku mamy do czynienia z głębszymi spadkami. Kiedy jesteśmy tego świadomi, nie reagujmy panicznie i nie wycofujmy pieniędzy w dołku. A prawda jest taka, że najwięcej pieniędzy zarabiamy, gdy zachowamy spokój w chwilach słabości rynku.

A jeśli czujemy, że to dla nas jednak za duży stres – oddajmy zarządzanie częścią swojego majątku w ręce profesjonalistów.

Dokładnie tak samo, jak to robią najbogatsi. Dzięki temu eliminują nerwowe decyzje. W profesjonalnie zarządzanych portfelach są one podejmowane zbiorowo – jest komitet składający się z ekspertów inwestycyjnych z ogromną wiedzą i wieloletnim doświadczenie. Ci ludzie przeżyli niejedno zawirowanie na rynku. Wiedzą, jak działać.

Czego jeszcze możemy nauczyć się od najzamożniejszych?

DYWERSYFIKACJI! Z oczywistych powodów większość majątku milionerów i miliarderów ulokowanych jest w ich firmach, ale to, co zostaje, inwestowane jest już w bardzo różne klasy aktywów na różnych rynkach. Jeśli pozycja rynkowa, wyniki finansowe i wycena naszego przedsiębiorstwa uzależniona jest od jednej gospodarki i jednego sektora, ryzyko straty może być ogromne. To ryzyko zmniejsza się, wychodząc na inne, zagraniczne rynki i lokując w inne niż nasza branża.

Rozumiem, że kuszące może być inwestowanie np. w branżę IT, skoro właśnie w niej działamy i znamy się na tym, ale to nierozsądne. Odpowiednio zróżnicowany portfel (zarówno pod względem klas aktywów, jak też geograficznie i sektorowo) daje szansę na korzystanie z hossy na giełdzie i może, przynajmniej częściowo, ochronić nas przed spadkami. ⚫ Opracowanie: redakcja we współpracy z mBankiem

31

Podróże

KAPSZTAD

MIASTO, KTÓRE TRZEBA ODWIEDZIĆ CHOĆ RAZ W ŻYCIU Położony na południowym krańcu kontynentu afrykańskiego Kapsztad jest przykładem kulturowego bogactwa i różnorodności świata przyrody. To niezwykłe miasto zyskało reputację jednego z najpiękniejszych na świecie z wielu powodów: ma kultową Górę Stołową, dziewicze plaże i tętniącą życiem scenę artystyczną. Kapsztad to kalejdoskop piękna, które urzeka i oczarowuje gości ze wszystkich zakątków świata. Oczarował też mnie, i to kilkukrotnie. Kiedy byłam w nim pierwszy raz w 2009 roku, stwierdziłam, że jest to miasto, które każdy powinien zobaczyć choć raz w życiu. Zawsze, gdy do niego wracam (jestem szczęściarą, bo mam tu rodzinę i męża, który pochodzi z RPA), utwierdzam się w tym przekonaniu. Swoją drogą, mam na liście takich miast również Pragę, Londyn, Nowy Jork, Rzym, Rio de Janeiro, Sydney, Paryż, Bangkok, Wenecję, Kioto, Stambuł czy Hongkong. A wy co byście do niej dołożyli?

32

Business Life Polska

FOTO: TOBIAS REICH, UNSPLASH

TEKST KARINA O'NEILL

N

ie można mówić o pięknie Kapsztadu, nie wspominając o kultowej Górze Stołowej. Ten kolosalny granitowy masyw, wznoszący się na wysokość ponad 1000 metrów nad poziomem morza, dominuje w panoramie miasta.

Góra Stołowa to nie tylko cud geologiczny, ale także symbol wielkości Kapsztadu. Jej charakterystyczny płaski szczyt stanowi malownicze tło dla miasta, szczególnie gdy jest oświetlony złotymi barwami wschodu i zachodu słońca.

Widok ze szczytu zapiera dech w piersiach, pozwala odwiedzającym podziwiać całe miasto, rozległy ocean i górzysty krajobraz otaczający Kapsztad. Można się tam dostać kolejką linową albo wejść samemu, aczkolwiek ta druga opcja jest bardzo wymagająca. Ja wolę podziwiać Górę Stołową z pobliskiego szczytu Lion’s Head (z ang. Głowa Lwa), który ma wysokość 669 m n.p.m. Stamtąd widać nie tylko miasto, ale i słynną plażę Camps Bay. Jest to bezsprzecznie najlepsze miejsce, by podziwiać zachód słońca! Na górę warto się też wspiąć podczas pełni Księżyca albo o wschodzie słońca.

I wejście jest za darmo!

Kapsztad jest częścią Cape Floral Kingdom (z ang. Królestwo Kwiatów Przylądka), wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jednego z sześciu królestw kwiatów na świecie, słynącego z bogatej różnorodności biologicznej i unikalnych gatunków roślin. Fynbos to rodzaj krzewów występujących w tym regionie. Charakteryzuje się żywą gamą kolorowej flory: wśród roślin jest np. protea, endemiczny kwiat uznany za narodowy symbol kraju, reprezentujący piękno, harmonię estetyczną wszystkich kultur i narodu Republiki Południowej Afryki. Połączenie różnorodnych ekosystemów – od przybrzeżnych wydm po skaliste góry – skutkuje oszałamiającym i urozmaiconym naturalnym krajobrazem, który ukazuje wspaniałość tego regionu. Wart odwiedzenia jest Narodowy Ogród Botaniczny Kirstenbosch. Tu nie jest nudno!

Byłam tam trzy razy podczas jednego pobytu w Kapsztadzie.

Jest położony u podnóża Góry Stołowej (co za widoki!). Do wyboru są różne szlaki, a także miejsca na pikniki nad rzeką, kawiarnia z wybornymi ciastami czy koncerty w malowniczej scenerii. To tu lokalni mieszkańcy przyjeżdżają na rodzinne spotkania i spędzają razem czas.

FOTO: KARINA O'NEILL

Niezależnie od tego, czy szukasz tętniącej życiem atmosfery, miejsca do surfowania, czy spokoju, plaże w Kapsztadzie mają każdemu coś do zaoferowania. Krystalicznie czysta woda, miękki piasek i imponujące góry tworzą wyjątkową harmonię naturalnych elementów, które definiują piękno tego miasta.

I choć to nie jest najlepsze miejsce na urlop na plaży, bo woda jest bardzo zimna i nawet w gorący dzień panuje chłód po zachodzie słońca, a poza tym mocno i często tam wieje, to relaks na piasku będzie atrakcyjnym dodatkiem do zwiedzania.

33

Piękno Kapsztadu można odnaleźć nie tylko w cudach natury, ale także w bogatym dziedzictwie historycznym i kulturowym.

Miasto jest miksem wielu kultur, na który mają wpływ rdzenne społeczności, europejscy osadnicy, malajscy niewolnicy i wielu innych. Jego architektura odzwierciedla tę mieszankę: od inspirowanych kulturą holenderską budynków po domy w stylu wiktoriańskim na przedmieściach. Historia miasta, w tym jego rola w ruchu przeciw apartheidowi, wzbogaca piękno i charakter Kapsztadu. Bogata scena artystyczna dodaje mu uroku. W mieście znajduje się wiele galerii i teatrów, odbywa się mnóstwo wydarzeń kulturalnych, w których prezentowane są lokalne i międzynarodowe talenty.

Muzeum Sztuki Współczesnej Zeitz Africa jest świadectwem zaangażowania Kapsztadu w sztukę i mieści się w odnowionym silosie zbożowym!

Niedaleko silosu jest Victoria & Alfred Waterfront, które przypomina trochę nabrzeże San Francisco. To miejsce tętni życiem i jest doskonałe na zakupy, obiad czy kolację w restauracji lub wycieczkę łodzią, np. na wyspę Robben. Na tej historycznej wyspie w czasach apartheidu przetrzymywano Nelsona Mandelę i innych więźniów politycznych. Można się na nią dostać promem, a wycieczka z przewodnikiem (często byłym więźniem!) pozwala zapoznać się z historią walk Republiki Południowej Afryki o wolność. W granicach miasta można popływać z tysiącami fok w Hout Bay albo zobaczyć kolonię pingwinów afrykańskich na plaży Boulders.

34

Business Life Polska

FOTO: ARNO SMIT, UNSPLASH

FOTO: NABEEL LAHER, UNSPLASH

Podróże

FOTO: JOSHUA KETTLE, UNSPLASH FOTO: SEBASTIAN CANAVES, UNSPLASH

Kapsztad to miasto o niezrównanej urodzie, perła w koronie kontynentu afrykańskiego. Różnorodne i zapierające dech w piersiach krajobrazy naturalne w połączeniu z bogatym dziedzictwem kulturowym i tętniącą życiem sceną artystyczną sprawiają, że jest to miejsce, które chwyta za serce i pobudza wyobraźnię wszystkich odwiedzających.

Od Góry Stołowej po dziewicze plaże i nie tylko urok Kapsztadu jest niezaprzeczalny, dzięki czemu zyskał miano jednego z najpiękniejszych miast na świecie. Kapsztad jest idealnym miejscem na rozpoczęcie lub zakończenie dłuższej podróży po RPA. W końcu nikt chyba by nie leciał na kraniec Afryki, żeby tylko pobyć w jednym mieście? Po kilku nocach w Kapsztadzie wielu odwiedzających wynajmuje auto i rusza do słynnych winnic, a dalej piękną nadmorską drogą, by zobaczyć wieloryby albo rekiny z zanurzonej pod powierzchnią wody klatki. Trochę dalej, w Mossel Bay, zaczyna się 300-kilometrowa trasa Garden Route (z ang.

Droga Ogrodów). Trasa ta słynie z oszałamiającej naturalnej scenerii – bujne lasy, postrzępione klify, rozległe plaże, spokojne laguny… a w tle góry! Jednak nie tylko krajobraz tu urzeka. Są tu malownicze miasteczka, jaskinie, farmy strusi, galerie sztuki, targi rzemiosła i mnóstwo okazji do skorzystania z różnych sportów wodnych albo spacerów po szlakach parków narodowych i rezerwatów. Są też tacy, którzy wsiadają w słynny luksusowy Blue Train i przemierzają kraj podczas dwudniowej podróży. RPA ma bardzo wiele do zaoferowania i atrakcji wystarczy na więcej niż jeden urlop. To kraj trzy razy większy od Polski! Sam słynny park Krugera, który leży po przeciwległej stronie kraju, jest wielkości województwa podlaskiego. ⚫

35

PRZEWODNIK HOTELOWY

KOMFORTOWY POBYT W KAPSZTADZIE W THE PRESIDENT HOTEL Nic tak nie umila podróżowania jak komfortowy odpoczynek po całym dniu intensywnego zwiedzania. Hotel The President, położony wzdłuż Oceanu Atlantyckiego w dzielnicy Bantry Bay, spełnił nasze oczekiwania podczas pobytu w Kapsztadzie, dlatego mogę z czystym sumieniem go polecić. Zarówno lokalizacja, jak i sam hotel w pełni nas usatysfakcjonowały.

36

Business Life Polska

ZDJĘCIA: THE PRESIDENT HOTEL

TEKST KATARZYNA JASZCZUK

PERFEKCYJNA LOKALIZACJA

Hotel The President jest usytuowany w jednym z najlepszych miejsc w Kapsztadzie. W zaledwie kilka minut dotrzemy pieszo do nadmorskiej Sea Point Promenade czy ulicy Regent Road, na której znajduje się mnóstwo bardzo dobrych restauracji i sklepów. W sąsiedztwie hotelu leżą też słynne, bogate i luksusowe dzielnice Clifton i Camps Bay, w których znajdują się najpiękniejsze plaże w Kapsztadzie. W zaledwie 10 minut dotrzemy też samochodem do popularnej dzielnicy Waterfront, gdzie czeka na nas szereg kolejnych ciekawych miejsc na mapie miasta. Umiejscowienie hotelu w Bantry Bay sprawia więc, że jest on świetną bazą wypadową do eksplorowania Kapsztadu.

CZYSTO I KOMFORTOWO

Dla mnie ważnym wyznacznikiem standardu hotelu jest czystość pokoi. W przypadku The President Hotel nie mogę się do niczego przyczepić – pokoje były nie tylko czyste, ale również przestronne i elegancko urządzone. Czekała też na nas miła niespodzianka w postaci butelki wina. Również obsługa okazała się naprawdę przyjazna i pomocna.

W hotelu zamówiliśmy tylko opcję noclegu ze śniadaniem i trzeba przyznać, że było one naprawdę smaczne, a wybór dań tak duży i różnorodny, że nawet moja kapryśna córka znalazła coś dla siebie. Na miejscu jest też odkryty basen,

z którego jednak nie korzystaliśmy ze względu na warunki atmosferyczne, ale ta strefa również prezentowała się bardzo dobrze. Tuż przy basenie i leżakach zauważyłam wydzielony plac zabaw dla maluchów, co z pewnością docenią wszyscy rodzice podróżujący z dziećmi. Na terenie hotelu znajduje się też siłownia i strefa spa, myślę więc, że nawet najbardziej wybredny gość będzie zadowolony. Tym, co wyróżnia ten hotel spośród innych, jest widok zarówno na ocean, jak i na Górę Stołową.

Jeśli wybieracie się do Kapsztadu i szukacie noclegu w doskonałej lokalizacji i przyzwoitej cenie, zerknijcie na stronę The President Hotel. ⚫ presidenthotel.co.za

37

PRZEWODNIK HOTELOWY

FLEUR DU SOLEIL, CZYLI RPA W WERSJI 5-GWIAZDKOWEJ TEKST ROBERT NIENACKI

W samym sercu uroczego miasteczka Franschhoek, znanego jako stolica wina Republiki Południowej Afryki, czeka na gości hotelowy klejnot. Choć właściwie należałoby powiedzieć: kwiat, nawiązując do nazwy prezentowanego butikowego hotelu Fleur du Soleil.

38

Business Life Polska

ZDJĘCIA: FLEUR DU SOLEIL

L

okalizacja obiektu, znajdującego się około 50 minut jazdy samochodem od międzynarodowego lotniska w Kapsztadzie, jest optymalna, jeśli chodzi o możliwość zwiedzania regionów winiarskich Przylądka Zachodniego.

Hotel jest niewielki, ale znakomicie utrzymany i wyposażony we wszystko, co powinien posiadać obiekt tej klasy – pięć gwiazdek zobowiązuje. Wystrój wnętrz można określić jako klasyczny, choć osobom bardziej wrażliwym estetycznie może się wydawać nieco staroświecki. To jednak rzecz gustu.

Każdy gość jest witany welcome drinkiem i szerokim uśmiechem niezwykle życzliwej i sympatycznej obsługi. Po takim powitaniu można się poczuć jak w domu.

winnic w Republice Południowej Afryki. Świetnym sposobem na zwiedzanie tych miejsc jest wycieczka typu hop-on hop-off „winnym tramwajem”. Koniecznie trzeba też odwiedzić wiejski targ żywności i rzemiosła oraz Muzeum Motoryzacji Franschhoek, które oferuje gościom okazję zapoznania się z ponad stuletnią historią motoryzacji dzięki wyjątkowej kolekcji samochodów i motocykli.

Jeśli zabawimy w hotelu kilka dni, mamy też inne możliwości ciekawego spędzenia czasu. Dostępnych jest wiele jednodniowych wycieczek do rezerwatów dzikich zwierząt, w okolice niesamowitej Góry Stołowej. Te i inne atrakcyjne miejsca znajdują się w odległości około godziny jazdy samochodem od hotelu Fleur du Soleil. ⚫

W cenę pokoju/apartamentu wliczone jest oczywiście pełne śniadanie na ciepło z wyborem dań z karty, które podawane jest w bistro, na patio przy basenie lub w apartamencie.

Wyjątkowe jest to, że wszystko, co serwuje się w hotelu, produkuje się lokalnie, na pobliskiej farmie oraz w hotelowym ogrodzie (zioła). Używane są tutaj wyłącznie świeże produkty (niemrożone) bez konserwantów, barwników, syropu kukurydzianego i chemicznych dodatków.

Godna uwagi jest również okolica, w jakiej znajduje się hotel.

Wspomniany Franschhoek jest miejscem wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO, słynie z wielu znakomitych restauracji i barów, mnóstwa intrygujących lokalnych ciekawostek, sklepów ze sztuką i chyba najbardziej znanych

39

PREZENTACJA PARTNERA

ZIMOWY RELAKS W LUKSUSOWYM SPA Pośród natury zanurzonej w zimowym śnie i okrytej białym puchem znajdziesz miejsca pełne ciepła, z niezwykłą atmosferą. W każdym z trzech luksusowych Hoteli SPA Dr Irena Eris spędzisz wyjątkowe chwile.

40

od Warszawy zaledwie o 2,5 godziny jazdy samochodem hotelu pozwalają gościom rozkoszować się tutejszą aurą oraz przygotowanymi atrakcjami. A co można robić? Wszystko lub... po prostu tylko się relaksować.

MAZURSKIE FERIE

Program animacji dla dzieci wypełni każdy dzień pobytu dobrą zabawą i wieloma zajęciami rozwijającymi umiejętności twórcze. Na atrakcje mogą liczyć także dorośli, wybierając coś dla siebie z bogatej oferty zajęć poprawiających kondycję. A tym, którzy potrzebują przejścia w tryb slow, hotel poleca Centrum SPA z basenami, pięcioma jacuzzi, kompleksem saun i studio cardio. Z pewnością kąpiel w jacuzzi zewnętrznym podczas sypiącego śniegu lub siarczystego mrozu sprawi wielką frajdę i dostarczy niezapomnianych wrażeń.

Okazją do wspaniałego wypoczynku może być przygotowany na sezon zimowy specjalny pakiet Ferie na Mazurach. Położony wśród mazurskich lasów i morenowych wzniesień pięciogwiazdkowy Hotel SPA Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie zaprasza na rodzinne pobyty. Wnętrza oddalonego

A tym, którym bliska jest idea wellness, hotel poleca długą listą zabiegów pielęgnacyjnych, high-tech oraz masaży wzbogacanych o aromaterapię, dzięki którym można nie tylko przywrócić blask skórze, ale i doświadczyć odprężenia.

Business Life Polska

ZDJĘCIA: HOTELE SPA DR IRENA ERIS

J

eśli marzy ci się odpoczynek w magicznej, urokliwej i mającej „to coś” przestrzeni, odwiedź jeden z Hoteli SPA Dr Irena Eris. Każdy z nich, czy to Wzgórza Dylewskie, Polanica Zdrój, czy Krynica Zdrój 12+ (jedyny hotel w tej grupie z ofertą dla dorosłych), jest usytuowany z dala od miejskiego zgiełku, w zacisznym miejscu i w otoczeniu lasów. To zapewnia szybkie przeniesienie się w świat relaksu i pozwala na celebrowanie każdej chwili spędzonej w harmonii z otoczeniem. A komfortowe warunki i klimatyczne wnętrza wraz z doskonałym serwisem i indywidualną troską o każdego gościa są wystarczającym powodem, by oddać się w ręce tutejszych specjalistów od udanego odpoczynku.

NARTY NIE TYLKO W GÓRACH

Narciarstwo zwykle kojarzy się z górami. Ale mazurskie leśne dukty i okoliczne wzniesienia są znakomitą okazją do spróbowania sił w narciarstwie biegowym, które są jedną z dostępnych tu, obok jazdy konnej, atrakcji na świeżym powietrzu.

Natomiast zapaleni narciarze zjazdowi i snowboardziści mogą skorzystać z propozycji dwóch pozostałych Hoteli SPA Dr Irena Eris – Polanica Zdrój i Krynica Zdrój 12+, które przygotowały pakiet SKI & SPA. Połączenie miłości do białego szaleństwa z relaksem w Kosmetycznym Instytucie sprawi, że każda chwila będzie tu celebrowana. A wieczorne seanse saunowe z mistrzem sauny, aromaterapią i specjalnymi przekąskami odkryją przed gośćmi nowe niezapomniane doznania.

Ucztą dla ducha i ciała będzie też wizyta w restauracji, gdzie każdy posiłek jest celebracją smaków – zarówno dań klasycznych, jak i wegetariańskich, dopełnionych listą wybornych win.

W komfortowo urządzonych pokojach niczego gościom nie zabraknie. Na wyposażeniu jest serwis kawowy, szlafroki i miękkie kapcie, minikosmetyki do ciała, zaciemniające zasłony i wygodne łóżka, które zapewnią wygodny sen, oraz bajeczny widok z okien wprawiający w zachwyt każdego, kto tu zawita.

EKSKLUZYWNY RELAKS W PREZENCIE

Zaskocz swoich najbliższych wspaniałym prezentem pełnym relaksu. Hotele SPA Dr Irena Eris Wzgórza Dylewskie, Krynica Zdrój 12+ i Polanica Zdrój proponują voucher kwotowy lub na wybrany pakiet. Na niezapomniany pobyt złożą się komfortowe warunki wypoczynku, nowoczesne Centrum SPA z basenami, kompleksem saun i jacuzzi, profesjonalne zabiegi w Kosmetycznym Instytucie, wspaniała kuchnia, znakomity serwis oraz atmosfera sprzyjająca relaksowi. ⚫ DrIrenaErisSPA.com

HOTEL Z OFERTĄ DLA DOROSŁYCH

Na tle hoteli z ofertą wypoczynkową w sezonie zimowym z pewnością wyróżnia się Hotel SPA Dr Irena Eris Krynica Zdrój 12+. To jedyny w grupie hotel z ofertą dla gości powyżej dwunastu lat. Hotel nie tylko jest świetnie położony, zaledwie kilkaset metrów od największej stacji narciarskiej w Beskidach – na Jaworzynie Krynickiej z nowymi trasami narciarskimi, ale zapewnia także idealny spokój i ciszę, która stanowi kwintesencję każdego udanego wypoczynku bez towarzystwa małych dzieci.

41

PREZENTACJA PARTNERA

SUSTAINABILITY W HOTELARSTWIE TO ABSOLUTNA KONIECZNOŚĆ

LEONARDO HOTELS PREKURSOREM ODPOWIEDZIALNYCH DZIAŁAŃ

Unijna dyrektywa o ESG nakłada na przedsiębiorstwa obowiązek raportowania. ESG to nowy standard: jest nastawione na prezentowanie realnych i mierzalnych działań, kładzie nacisk na odpowiedzialność i zaangażowanie. Liderzy branży hotelarskiej również przykładają ogromną wagę do praktyk odpowiedzialnych społecznie, skupiając się na zasadzie DEI (Diversity, Equity & Inclusion). – Leonardo Hotels jest prekursorem na tej płaszczyźnie w branży hotelarskiej – mówi Magdalena Młynarczyk, Director of Sales & Marketing Leonardo Hotels Poland.

B

ranża hotelarska ma duży wpływ na dobrostan planety i sytuację lokalnych oraz globalnych społeczności.

Choć w trakcie pandemii branża odnotowała spadek aktywności z zakresu ESG, to obecnie obserwuje się wielki powrót do tych działań, a dla niektórych jest to okazja do wdrożenia się w temat praktyk odpowiedzialnych społecznie, co ma szczególne znaczenie w podejściu do zatrudniania pracowników. – W hotelarstwie liczą się ludzie – podsumowuje Magdalena Młynarczyk.

CERTYFIKAT GREEN KEY – LEONARDO HOTELS W TROSCE O PLANETĘ

Cele marki są powiązane z wytycznymi taksonomii Unii Europejskiej. W ramach obszaru E z dyrektywy ESG, czyli Environmental (Środowisko), szczególną uwagę zwraca się na redukcję śladu węglowego czy wykorzystanie odnawialnych

źródeł energii. Na początku 2023 roku marka Leonardo Hotels wprowadziła kompleksowy system monitorowania zasobów, aby mierzyć i kontrolować wykorzystanie zasobów energii elektrycznej, wody oraz produkcję odpadów. Przyczyniło się to do uzyskania przez NYX Hotel Warsaw oraz Leonardo Boutique Kraków Old Town certyfikatu Green Key. Pozostałe hotele w Polsce są w trakcie certyfikacji.

– Właściwe podejście do działań z tego obszaru może ograniczyć koszty biznesu. Jednak by faktycznie przyniosły one jakiś efekt, od każdej osoby zatrudnionej w hotelarstwie trzeba wymagać większej uważności i konkretnych działań.

Edukacja powinna objąć również gości. To tak niepozorne czynności jak pozostawienie na podłodze ręcznika, który ma być w trakcie pobytu w hotelu wyprany, a odwieszenia tego, który będzie użyty ponownie. Gościom krakowskich

ZDJĘCIA: LEONARDO HOTELS

NYX HOTEL, BUDYNEK Z CERTYFIKATEM BREEAM KLASY EXCELLENT

42

Business Life Polska

LEONARDO BOUTIQUE KRAKÓW OLD TOWN hoteli oferujemy także bilety komunikacji miejskiej, aby zmniejszyć ślad węglowy. Sustainability w hotelarstwie nie jest drogą na skróty: może obniżyć lub – jak to często bywa na etapie wdrażania nowych rozwiązań – podwyższyć koszt pracy, ale jest absolutną koniecznością – mówi Magdalena Młynarczyk.

GLOBALNA I LOKALNA SPOŁECZNOŚĆ W CENTRUM UWAGI

Działania S w ramach ESG, czyli Social Responsibility (Społeczna Odpowiedzialność), to obszar szczególnego zainteresowania Leonardo Hotels. Marka angażuje się w działania, które mają na celu aktywizację osób z różnych części społeczeństwa oraz walkę z dyskryminacją i nierównościami.

– Sensem naszej działalności jest turystyka bez barier.

Oznacza ona m.in. otwarcie na potrzeby gości i przygotowanie obiektów do pobytu osób z niepełnosprawnościami.

To udogodnienia w przestrzeniach wspólnych, łazienkach i pokojach. Ale nie tylko: kluczowa jest także otwartość na potrzeby gości różnych narodowości oraz kultur, zrozumienie ich zwyczajów pielęgnowanych również w podróży. Otwarcie oznacza dla nas gotowość do pomocy – mówi Marcin Reis, Hotel Manager w Leonardo Boutique Kraków City Center.

Leonardo Hotels aktywizuje także młodzież z niepełnosprawnościami ze Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych w Łowiczu oraz w Lesznie. W tym roku uczniowie mieli okazję zgłębić tajniki gotowania oraz housekeepingu w warszawskich i krakowskich hotelach należących do Grupy. Leonardo Hotels działa także na rzecz społeczności globalnej, m.in. pomagając uchodźcom z Ukrainy czy angażując się w bieg, z którego dochód został przekazany Polskiej Akcji Humanitarnej.

INICJATYWY MOTOREM ZMIANY SPOŁECZNEJ W BRANŻY HOTELARSKIEJ

Trzeci z obszarów ESG, czyli G – Governance (Ład Korporacyjny), to przede wszystkim procedury, systemy monitorowania, uczciwość korporacji oraz etyka. Leonardo Hotels idzie o krok dalej, uwzględniając w swojej strategii wpływ na zdrowie i samopoczucie pracowników. Pracownicy hoteli to serce organizacji, bez nich sieć nie mogłaby funkcjonować na tak wysokim poziomie. Odzwierciedleniem zasady DEI jest to, aby każdy pracownik mógł być w pełni sobą, wykonując codzienne obowiązki. Gwarancja możliwości rozwoju i podnoszenia kompetencji pracowników także jest kluczowa.

– Pracownicy mogą brać udział w programie Leonardo Academy: to wewnętrzny program rozwoju zawodowego i osobistego. Jest on częścią platform komunikacyjnych, takich jak Bekeeper, z których korzysta 3000 pracowników na całym świecie. Co roku udział w międzynarodowych szkoleniach bierze kilkunastu pracowników z polskich hoteli. Dzięki temu każdy ma równe szanse na rozwój kariery: niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia etnicznego – komentuje Anna Gardocka, HR Manager Leonardo Hotels Poland.

Marka kładzie szczególny nacisk na wellbeing pracowników, promując działania z zakresu profilaktyki medycznej, idei zdrowego życia i aktywności fizycznej, work-life balance i doceniania indywidualności pracowników nawet na etapie rekrutacji. Równość jest także uwzględniana w regularnej i dokładnej analizie poziomów wynagrodzeń, jaką realizuje Leonardo Hotels, aby aktywnie zwalczać tzw. gender salary gap.

Więcej o globalnej strategii ESG marki dowiesz się z publikacji „Sustainability Strategy Leonardo Hotels Central Europe”.

43

ENERGETYKA

CO DALEJ Z FOTOWOLTAIKĄ?

TEKST ADAM SOBCZYŃSKI

Instalacje fotowoltaiczne zrobiły w Polsce sporo zamieszania. Dzięki stosunkowo niewielkim cenom instalacji oraz ich wysokiej efektywności w krótkim czasie stały się najczęściej stosowanym źródłem energii odnawialnej w naszym kraju. Wysoka popularność fotowoltaiki przerosła oczekiwania rządu i spółek energetycznych, co wydaje się dobrą wiadomością.

Niestety są też problemy.

44

Business Life Polska

FOTO: AMERICAN PUBLIC POWER ASSOCIATION, UNSPLASH

KLĘSKA URODZAJU

Od lat mówi się o tym, że polska infrastruktura energetyczna boryka się z problemami. Każdego lata słyszy się, że popularność systemów klimatyzacji w połączeniu ze złym stanem przestarzałych linii przesyłowych może prowadzić do lokalnych blackoutów, czyli awarii powodujących przerwy w dostawach prądu. Wysokie temperatury sprawiają, że spada dopuszczalne obciążenie sieci przesyłowych oraz maksymalna wydajność niektórych elektrowni. Gdy dodamy do tego setki tysięcy, jeśli nie miliony, klimatyzatorów pracujących na najwyższych obrotach, mamy gotową receptę na rozległe awarie. Zbiega się to w czasie z maksymalną wydajnością instalacji fotowoltaicznych, które z jednej strony odciążają elektrownie, lecz z drugiej komplikują sytuację w przypadku linii przesyłowych, które nie były projektowane z myślą o przydomowych elektrowniach słonecznych.

Powiedzmy sobie szczerze – energia słoneczna nie jest najbardziej przewidywalnym źródłem zasilania. Przy tak dużej liczbie punktów wytwarzania energii nieuniknione są problemy z dostosowaniem wydajności tradycyjnych elektrowni oraz przesyłem energii w dwóch kierunkach. Jak to działa od strony technicznej? Każda instalacja fotowoltaiczna powoduje wzrost napięcia w lokalnej sieci – a mianowicie w obrębie jednej trafostacji, czyli stacji transformatorowej. Gdy w jednej wiosce z przestarzałą infrastrukturą przybędzie kilka lub kilkanaście instalacji fotowoltaicznych, będzie dochodziło do ich

wyłączania. Wtedy może się okazać, że mimo kilkudziesięciu tysięcy złotych wydanych na instalację, będziemy płacić za prąd z sieci, zamiast korzystać z własnej energii.

WYMUSZONA ZMIANA TRENDÓW

Pierwszym zwiastunem zmian i odwrócenia rynkowych tendencji była zmiana systemu rozliczeń prosumenckich z net-meteringu na net-billing. Starsze zasady oznaczały, że za każdą kilowatogodzinę oddaną do sieci można było odebrać 0,7-0,8 kWh. Ta różnica była swojego rodzaju bezgotówkową opłatą za „przechowanie” nadwyżki energii. Net-billing opiera się już na sprzedaży i zakupie energii w określonych cenach, które są znacznie mniej korzystne.

Dlaczego więc jednocześnie z wprowadzeniem mniej korzystnego systemu rozliczeń kontynuowane są programy dofinansowań, takie jak „Mój Prąd”? Odpowiedź jest stosunkowo prosta. Rynek w końcu się nasyci – boom na fotowoltaikę przeminie w naturalny sposób, bo po prostu wszyscy, którzy chcą z niej korzystać, zostaną w końcu prosumentami. Zmiana rozliczeń nie miała na celu zniechęcić ludzi do inwestowania w nowe instalacje, ale do rozsądniejszego ich planowania oraz tzw. autokonsumpcji prądu, czyli wykorzystywania jak największej ilości wytwarzanej energii na bieżąco, czyli w ciągu dnia. W ten sposób rozwiązano problem przewymiarowanych instalacji, które oddają do sieci zbyt dużo energii.

W obecnej sytuacji przywiązuje się większą wagę do tego,

45

ENERGETYKA

by wydajność instalacji była lepiej dobrana do faktycznych potrzeb gospodarstw domowych. Produkowanie większej ilości energii, niż jest się w stanie zużyć w danym okresie, przynosi straty i znacząco wydłuża czas zwrotu inwestycji.

Po prostu nie opłaca się produkować energii „na zapas”.

Zmiany na gorsze dotkną również większych producentów energii, czyli właścicieli farm fotowoltaicznych. Duże fotoelektrownie powstają najczęściej na gruntach rolnych, które są objęte stosunkowo niskimi stawkami podatków. To oczywiście pozytywnie wpływa na ich rentowność. To ma się jednak wkrótce zmienić, ponieważ grunty rolne, na których stoją instalacje fotowoltaiczne, będą objęte znacznie wyższym podatkiem od nieruchomości – nawet jeśli równolegle na danej działce prowadzona jest działalność rolna. Równocześnie, wbrew tej logice, instalacje fotowoltaiczne zostały wyłączone spod ulg budowlanych, ponieważ w świetle prawa nie są one budynkami czy nieruchomościami, ale urządzeniami infrastruktury technicznej.

Pomimo rosnącej popularności instalacji fotowoltaicznych – zarówno tych przydomowych, jak i bardziej rozległych – podobnych rozbieżności i niejasności jest znacznie więcej.

Polskie prawo, podobnie jak infrastruktura przesyłowa, wciąż nie jest gotowe na nowe technologie.

CZY WARTO?

Wspomniana wcześniej autokonsumpcja prądu jest stosunkowo prosta do osiągnięcia, lecz wymaga dodatkowych inwestycji. Przykładowo, jeśli ogrzewamy dom za pomocą pompy ciepła, możemy korzystać ze zbiornika buforowego na gorącą wodę. Dzięki temu gromadzimy energię do ogrzewania domu w ciągu dnia, by pompa nie musiała pracować nocą.

W ten sposób nie tylko unikniemy pobierania prądu z sieci po zachodzie słońca, ale też unikniemy hałasu w godzinach nocnych, a sama pompa będzie pracować wydajniej dzięki wyższym temperaturom powietrza za dnia. Dodatkowo możemy zainwestować w magazyn energii, który będzie przechowywał nadwyżki energii, byśmy mogli korzystać z nich po zmroku.

Magazyn energii pozwala również na niezależność od dostaw prądu z sieci i jej kaprysów, takich jak wspomniane wyłączanie instalacji fotowoltaicznych oraz przerwy w dostawach prądu.

Funkcję magazynu energii może też pełnić samochód elektryczny – o ile akurat jest podłączony do domowej sieci.

Gdyby nie instalacje fotowoltaiczne, po polskich drogach jeździłoby prawdopodobnie jeszcze mniej elektrycznych pojazdów. Bez dostępu do czystej i darmowej energii tracą one rację bytu, bowiem przy ładowaniu prądem sieciowym są nie tylko drogie w eksploatacji, ale też nieekologiczne – bo przecież wciąż ponad 70% energii w Polsce produkuje się z węgla kamiennego i brunatnego. Jeśli jednak dysponujemy przydomową fotowoltaiką, mamy szansę na jazdę praktycznie za darmo, ponieważ samochody elektryczne są stosunkowo proste i tanie w serwisowaniu. ⚫

FOTO: NUNO MARQUES, UNSPLASH

Mimo wszystko fotowoltaika wciąż się opłaca. Dobrze skalkulowana i zamontowana instalacja, złożona z dobrej jakości podzespołów, może pracować bezawaryjnie przez około 25 lat, przy czym zwrot kosztów inwestycji może nastąpić już po 5-7 latach. Jeśli wszystko zostało dobrze

obliczone i przemyślane, a lokalna sieć nie będzie sprawiać problemów, możemy liczyć na naprawdę wysokie korzyści finansowe.

46

Business Life Polska

Twoje niezawodne źródło mocy!

Nowoczesny Magazyn Energii HomeHub

Zapewnij sobie spokój i niezależność energetyczną z naszym niskonapięciowym magazynem energii HomeHub! Wykorzystujemy najnowocześniejsze ogniwa Li-FEPO4 niepalne, niewybuchowe, i absolutnie nietoksyczne, byś mógł cieszyć się bezpieczną energią.

Modułowa Budowa: Dodawaj nowe moduły, dostosowując magazyn do rosnących potrzeb.

Niezmienne Bezpieczeństwo: Uszkodzenie jednego modułu nie wpływa na działanie pozostałych. Bezpieczeństwo zawsze na pierwszym miejscu.

BMS z Komunikacją Internetową: Monitoruj i kontroluj stan każdego ogniwa z dowolnego miejsca na świecie.

Solidna Konstrukcja: Trwała obudowa ze stali nierdzewnej - łącząca funkcjonalność z estetyką.

Długa Gwarancja: Ochrona na 12 lat/6000 cykli ładowania, z opcją wydłużenia do 20 lat!

Wyprodukowane w Niemczech +48 600 078 325

+48 22 644 39 83

www.gshub.pl

Start-up

10 NAJCIEKAWSZYCH POLSKICH START-UPÓW 2023 TEKST MIKOŁAJ BUCZYŃSKI

FOTO: MAT. PRASOWE TORBA-BORBA

Innowacyjne, przełomowe, a nawet ratujące życie. Takie są najciekawsze start-upy tego roku.

Kiedy zaś pomyślimy, że za tymi projektami stoją Polacy – można poczuć najszczerszą dumę.

48

Business Life Polska

N

a łamach wydania, które właśnie czytasz, został opublikowany artykuł o najlepiej wycenianych polskich firmach w roku 2023. Jest tam mowa o dojrzałych przedsiębiorstwach, obecnych na rynku wiele lat. Równie interesujące są młode, pełne pasji projekty, których founderzy chcą zmieniać świat, często z użyciem innowacyjnych technologii.

W tym artykule zamierzam opowiedzieć o najciekawszych polskich start-upach tego roku. Lista jest subiektywna, w końcu nie mamy tutaj jednego obiektywnego miernika (np. wyceny), a kilka parametrów. Starałem się wskazać przedsięwzięcia innowacyjne, potrzebne i docenione przez rynek lub inwestorów. Kolejność jest przypadkowa.

zapewnia opiekę specjalistów. Piękna idea, która w wielu, naprawdę wielu przypadkach może uratować życie.

Magly.co – interaktywna przestrzeń hotelowa Również długo trzeba było czekać, aby społeczeństwo zauważyło, że gry to nie jest samo zło. Poprzez elektroniczną rozrywkę można się bawić, ale i uczyć. Dzięki platformie Magly możliwe jest stworzenie spersonalizowanej, interaktywnej zabawy w przestrzeni hotelowej. Gracze, używając specjalnego kontrolera (z autorskim algorytmem), mogą wchodzić w interakcję z przedmiotami czy specjalnymi ekranami i podążać za nimi ścieżką fabularną. Tym samym hotele umożliwiają gościom poznanie historii rejonu czy zagłębienie się w idee ważne dla placówki, jak np. ekologia.

LISTA NAJCIEKAWSZYCH

Torba-borba.com – wózek dla starszych osób Kolejna piękna idea, tym razem odpowiadająca na potrzeby osób starszych, często pomijanych w środowisku start-upowym. Torba-borba to specjalny wózek zaprojektowany tak, aby pomagać chociażby podczas robienia zakupów. W jaki sposób? Sam napęd jest wspomagany elektrycznie, a kółka są tak umocowane, aby ułatwiać wchodzenie po schodach.

Sama wysokość wózka jest regulowana, co minimalizuje potrzebę schylania się. Na stronie firmy można zobaczyć autentyczne nagrania zadowolonych użytkowników.

FOTO: PARKCASH

GiveAndGetHelp.com – pomoc w ciężkich czasach Po tylu latach społeczeństwo w końcu zrozumiało, że problemy psychiczne czy emocjonalne zasługują na uwagę i nie trzeba się z tym kryć. Jednak wiadomo, że to nie wyeliminowało ostracyzmu. Teraz już częściej się mówi o depresji czy nerwicy i faktycznie łatwiej o wsparcie otoczenia, ale przecież jest wiele innych problemów, które wciąż są tabu – przemoc w rodzinie, ubóstwo, alkoholizm i inne formy uzależnień. Start-up pozwala na anonimowe podzielenie się troskami, znalezienie grupy wsparcia i w końcu

49

Start-up

ParkCash.io – koniec w szukaniem miejsca parkingowego W teorii system do zarządzania parkingiem, w praktyce znacznie więcej. Gdyby ParkCash opanował cały świat, zapewne skończyłyby się, również twoje, problemy ze znalezieniem miejsca parkingowego. Przedsięwzięcie opiera się na idei współdzielenia. ParkCash pozwala na przerobienie nieużywanych parkingów (np. firmowych) na intensywnie eksploatowane. Co ważne, miejsce parkingowe można wcześniej zarezerwować, żeby potem wjechać „jak do siebie”.

LabPlus.pl – szybka diagnoza bez lekarza Autorska technologia, która umożliwia błyskawiczną diagnostykę bez potrzeby angażowania lekarza. Narzędzie nie tylko przedstawia wyniki, ale również udostępnia e-interpretację. Jak podaje start-up na swojej stronie internetowej, system pozwala na ocenę, która w 90% jest tożsama z wnioskami lekarzy. Sama aplikacja korzysta z badań laboratoryjnych oraz ankiety medycznej. Przy jej projektowaniu twórcy współpracowali z naukowcami, lekarzami oraz ekspertami w dziedzinie data-science.

FOTO: MAT. PRASOWE HYDROPOLIS

Hydro-polis.com – farma, gdzie tylko zechcesz Rolnictwo wertykalne jest obarczone niskim śladem węglowym i można je uprawiać nawet w silnie zurbanizowanych strukturach. Czyli w skrócie – nawet w centrum Warszawy

można hodować rośliny, warzywa, owoce. Hydropolis to przedsięwzięcie, które zainicjował Sebastian Kulczyk, umożliwia stworzenie farmy praktycznie w każdym miejscu. Start-up dostarcza pełne oprogramowanie i automatykę.

50

Business Life Polska

Start-up

PayEye.com – płatność „na piękne oczy” Może jeszcze nie nastąpiła cyborgizacja jak w „Cyberpunk 2077”, ale niektóre technologie zwalają z nóg. A fakt, że opracował je polski start-up, napawa dumą. Otóż PayEye umożliwia płatność… okiem, a konkretnie za pomocą skanu tęczówki. Co ważne – to naprawdę działa.

Uhura.pl – w końcu cię usłyszą Kolejna innowacyjna technologia, która może odmienić życie wielu osób. Start-up, znany pod nazwą Uhura Bionics, pomaga przemówić osobom, które są pozbawione strun głosowych, za pomocą protezy krtani. Sam system wygląda elegancko i nowocześnie.

Plenti.app – wypożycz, kiedy potrzebujesz Skoro sharing economy tak dobrze się sprawdza, dlaczego nie stworzyć start-upu, który by współdzielenie zastosował w odniesieniu do elektroniki. Chciałbyś pograć w jakąś grę na konsoli, ale tylko jedną i szkoda ci wydawać pieniądze na sprzęt? Wypożycz. Potrzebujesz mocnych głośników na sylwestra? Wypożycz. Wszystko to umożliwia Plenti. Potrzebujesz projektora do prezentacji w firmie? Również możesz go wypożyczyć, szczególnie że z oferty Plenti mogą skorzystać nie tylko konsumenci, ale i przedsiębiorstwa. Ciekawą ofertą firmy jest też model „inwestycyjny” – wpłacasz pieniądze, za które kupowana jest elektronika, a potem zarabiasz na dzierżawie.

W takim wypadku cały czas to ty jesteś właścicielem sprzętu.

PODSUMOWANIE

Przygotowując ten artykuł, nie sądziłem, że natrafię na tyle tak ciekawych przedsięwzięć, ułatwiających, a czasem wręcz ratujących życie. Wszystkie wskazane inicjatywy już zdobyły uznanie – czy to w konkursach, czy też poprzez uzyskanie pokaźnego kapitału od inwestorów. Mam wielką nadzieję, że te projekty opanują świat. Będzie się żyło łatwiej i lepiej. ⚫

FOTO: MAT. PRASOWE PAYEYE

Flexee.eu – wypłacaj przed dniem wypłaty Faktem jest, że wielu osobom po prostu nie wystarcza do pierwszego. Pewnym wyjściem jest proszenie pracodawcy o zaliczkę, jednak trzeba przyznać, że może to być krępujące.

Polski start-up postanowił rozwiązać ten problem. Dzięki Flexee pracownicy mogą wypłacać należne wynagrodzenie wcześniej niż mityczny „dzień wypłaty”. Jest to przydatne rozwiązanie zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Z drugiej strony takie narzędzie może prowadzić do jeszcze większych problemów finansowych niektórych pracowników,

ale to już kwestia edukacji finansowej. Samo narzędzie jest ciekawe i w dobrych rękach może być bardzo przydatne.

52

Business Life Polska

Oferowane przez firmę MBB lifty (wciągarki) to zaawansowane technicznie, lecz proste w obsłudze urządzenia do opuszczania i podnoszenia oświetlenia, dekoracji, i banerów reklamowych.

Do 20 m

Znajdują zastosowanie w takich obiektach jak: domy, centra handlowe, sklepy, kina, teatry, lotniska, stacje kolejowe, hotele, obiekty sakralne, hale produkcyjne, hale wystawiennicze, magazyny, obiekty sportowe, szkoły, aule, kluby, dyskoteki salony samochodowe...

MBB s.c. Autoryzowany dystrybutor firmy LuxLift ul. Pileckiego 67, 02-781 Warszawa tel. 22 840 15 54, kom. 501 550 439 www.mbb.pl mbb@mbb.pl

Do 70 kg

NAGRODY NOBLA 2023 TEKST MARCIN GOMÓŁKA

Minęły już 122 lata od pierwszej w historii ceremonii rozdania nagród imienia Alfreda Nobla. Lista laureatów, licząca 954 osoby i 27 organizacji, wydłużyła się niedawno o kolejne 11 nazwisk.

Zdecydowanie warto przyjrzeć się tegorocznym zdobywcom nagród oraz ich osiągnięciom.

54

Business Life Polska

FOTO: CLÉMENT MORIN, NOBEL PRIZE OUTREACH

NAUKA

FOTO: PI FRISK, NOBEL MEDIA AB

HISTORIA NAGRODY

Zanim przejdę do przedstawienia listy laureatów, przypomnę, czym właściwie jest nagroda ufundowana przez Alfreda Nobla. Szwedzki chemik żył w latach 1833-1896. Dorobił się niemałej fortuny m.in. dzięki nieco przypadkowemu wynalazkowi, którym był dynamit. Niestety, ten przypadek wiązał się też z tragicznym w skutkach zdarzeniem. 3 września 1864 roku miał miejsce wybuch w laboratorium w Heleneborgu, w którym zginął m.in. młodszy brat Alfreda – Emil Nobel. Mimo tej niewątpliwej tragedii dynamit można uznać za stosunkowo bezpieczny materiał wybuchowy. Mieszanka nitrogliceryny i ziemi okrzemkowej zrewolucjonizowała górnictwo, ale także pola bitew. Alfred Nobel był pacyfistą i chcąc niejako odkupić swoją winę za zabójcze skutki tego wynalazku, przeznaczył cały swój majątek na założenie funduszu, z którego dochody miały być przeznaczane na wypłacanie pięciu nagród za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki, chemii, literatury, fizjologii lub medycyny oraz na polu zbliżenia między narodami.

Alfred Nobel prawdopodobnie nie spodziewał się, że jego ostatnia wola przetrwa ponad 100 lat i da początek naj-

bardziej prestiżowej nagrodzie świata. W tym roku spośród nominowanych 259 osób i 92 organizacji wybrano 11 osób, które otrzymały nagrody w sześciu kategoriach. Laureatom wręczono pamiątkowe złote medale z podobizną Alfreda Nobla, dyplomy oraz po 11 milionów koron szwedzkich (około 4,3 miliona złotych), czyli o milion koron więcej niż w roku ubiegłym. Ostatnia, szósta kategoria została dodana do plebiscytu w roku 1968. Mowa tu o nagrodzie z dziedziny ekonomii, fundowanej przez Bank Szwecji.

TEGOROCZNI LAUREACI

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki została w tym roku przyznana trzem osobom. W skład tej międzynarodowej grupy naukowców wchodzą Pierre Agostini, Ferenc Krausz i Anne L’Huillier. Ich osiągnięcia umożliwiły opracowanie technologii emitowania impulsów świetlnych trwających jedną attosekundę. Dzięki temu możliwe było m.in. lepsze zrozumienie zachowania elektronów. Attosekunda to najmniejsza obserwowalna jednostka czasu znana człowiekowi, a przedrostek „atto” wywodzi się od duńskiego słowa „atten”, oznaczającego liczbę osiemnaście – właśnie tyle miejsc po przecinku zajmuje zapisanie ułamka sekundy, o jakim mowa.

55

NAUKA

Nobla z dziedziny chemii przyznano również trzem osobom.

Moungi Bawendi, Louis Brus i Aleksiej Jekimow zapisali się w historii dzięki badaniom nad kropkami kwantowymi. Czy technologia znana z domowych telewizorów zasługuje na Nobla? Jak najbardziej, ponieważ to nie jest jej jedyne zastosowanie. Kropki kwantowe mają mnóstwo zastosowań, z których najważniejsze dotyczą medycyny, a konkretnie diagnostyki i leczenia onkologicznego. Oprócz tego kropki kwantowe mogą służyć m.in. do produkcji bardzo wydajnych paneli fotowoltaicznych.

Laureatem pokojowej Nagrody Nobla została Narges Mohammadi z Iranu. Wyróżniono ją za „walkę z uciskiem w Iranie i jej walkę na rzecz promowania praw człowieka dla wszystkich”.

Chodzi tu przede wszystkim o działania na rzecz zniesienia kary śmierci i poprawę jakości życia kobiet, które przypłaciła trzynastoma aresztowaniami, pięcioma wyrokami więzienia o łącznej długości 31 lat i wielokrotnymi karami chłosty.

51-letnia obywatelka Iranu nie będzie mogła odebrać swojej nagrody osobiście. Ministerstwo spraw zagranicznych tego kraju potępiło decyzję komitetu o nagrodzeniu Narges Mohammadi. To nie pierwszy zaszczyt, który spotkał irańską działaczkę. W ciągu ostatnich 12 miesięcy trafiła na listę 100 najbardziej wpływowych kobiet BBC oraz zdobyła nagrodę wolności prasy UNESCO/Guillermo Cano.

FOTO: CLÉMENT MORIN, NOBEL PRIZE OUTREACH

Nagroda z zakresu medycyny i fizjologii trafiła do dwóch osób, które wspólnie rozwijały technologię szczepionek mRNA. To pochodząca z Węgier Katalin Karikó i Amerykanin Drew Weissman. Dzięki pracy tej dwójki możliwe było opracowanie szczepionek przeciwko COVID-19. Choć ostatnie informacje od firmy Pfizer dotyczące skutków ubocznych mogą rzucić cień na to odkrycie, trzeba przyznać, że sama technologia

okazała się wielkim przełomem nie tylko w medycynie, ale również w weterynarii.

56

Business Life Polska

FOTO: ANCILEDESIGN WIKIPEDIA

Jak wspomniałem we wstępie, Alfred Nobel był naukowcem i pacyfistą, co uzasadnia istnienie czterech powyższych kategorii nagród. Skąd jednak nagroda dla wybitnych pisarzy i poetów? Mało kto wie, że Alfred Nobel był nie tylko wielkim miłośnikiem literatury, ale także poetą.

W tym roku wyróżniony został Norweg Jon Fosse – pisarz i dramaturg. Członkowie Akademii Szwedzkiej zdecydowali się nagrodzić go za „nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu”. Za największe dzieło Fossego uważa się „Septologię”, czyli podzielony na 7 części utwór prozatorski, który jest w rzeczywistości jednym zdaniem. W polskim przekładzie dostępne są obecnie tylko dwie pierwsze części, ale z pewnością wkrótce pojawią się kolejne.

Tegoroczna Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych trafiła do Amerykanki Claudii Goldin – wykładowczyni Uniwersytetu Harvarda i byłej przewodniczącej Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Nagroda przypadła jej w udziale za „pogłębienie wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy”.

Chodzi tu przede wszystkim o badania nad nierównościami płac. Co ciekawe, Goldin została zaledwie trzecią kobietą nagrodzoną Noblem z ekonomii i pierwszą kobietą, która otrzymała go za samodzielne osiągnięcia i nie musiała dzielić się nagrodą ze współlaureatami. ⚫

R EK L A M A

Spędzasz długie godziny pracy w pozycji siedzącej? Fighter to biurko dzięki któremu w szybki i łatwy sposób zmienisz pozycję z siedzącej na stojącą. Minimalistyczny design sprawi, że Fighter wkomponuje się w każdą przestrzeń. Jednak najważniejsza jest funkcja zmiany wysokości, która pozwoli idealnie dopasować biurko do własnych potrzeb. Fighter gwarantuje wygodną pracę i dba o twój komfort.

info@unique-meble.pl +48 25 758 78 11 www.unique-meble.pl

PREZENTACJA PARTNERA

PRACOWITE ŚWIĘTA DLA ZŁODZIEI

FOTO: VICTOR, UNSPLASH

Zimą i w okresie świąteczno-noworocznym do naszych domów, niestety, próbuje się dostać nie tylko sympatyczny staruszek w czerwieni z workiem prezentów na plecach. W tym czasie znacząco wzrasta bowiem liczba włamań. Wielu z nich można zapobiec, dzięki zastosowaniu monitoringu wizyjnego.

58

Business Life Polska

D

laczego złodzieje upodobali sobie właśnie tę porę roku? Przyczyn jest co najmniej kilka. Pierwsza z nich jest dość oczywista. Nie trzeba eksperta, by wiedzieć, że włamywacze wolą działać nocą i wieczorami. Gdy więc dni stają się krótsze, nastający wcześniej zmrok tworzy idealne warunki dla potencjalnych włamywaczy, skrywając ich przed słabej jakości kamerami lub potencjalnymi świadkami.

Warunki pogodowe, z jakimi zwykle mamy do czynienia zimą, także działają na korzyść osób chcących ukryć swoją działalność. Opady deszczu czy śniegu często zmniejszają skuteczność systemów monitoringu, a mróz negatywnie wpływa na instalacje mające nam zapewnić bezpieczeństwo. Dodatkowo identyfikacja ewentualnego włamywacza w puchowej kurtce i kominiarce jest znacznie trudniejsza niż ma to miejsce latem.

Nikt nie jest w stanie obserwować swojego domu zawsze i w każdych warunkach. Musimy chodzić do pracy, chcemy odwiedzać znajomych, wyjeżdżać na wakacje – dlatego warto pomyśleć o zakupie dodatkowej pary oczu, a nawet kilku. Takich, które się nie męczą i nie mają problemu z pracą przez cały dzień.

Mowa oczywiście o monitoringu wizyjnym, czyli systemach kamer CCTV. Dzięki nim możemy w czasie rzeczywistym śledzić, czy ktoś nieupoważniony nie znajduje się na terenie naszej nieruchomości oraz reagować na ewentualne wtargnięcie nieproszonego gościa. Jeżeli zaś dojdzie już, niestety, do włamania, monitoring może pomóc rozpoznać sprawcę i stanowić dowód dla organów ścigania.

Istotnym czynnikiem przemawiającym za instalacją monitoringu wizyjnego jest także sam efekt odstraszania. Potencjalny przestępca, widząc zainstalowane kamery, w większości przypadków będzie omijał naszą nieruchomość szerokim łukiem, licząc na znalezienie łatwiejszego łupu. Ten psychologiczny czynnik działa także w drugą stronę. Zastosowanie profesjonalnego systemu monitorującego daje nam poczucie bezpieczeństwa i pozwala np. lepiej wypocząć podczas urlopu.

FOTO: TONODIAZ, FREEPIK

Szczególne nasilenie działalności przestępców obserwujemy w okresie świąteczno-noworocznym, kiedy, podobnie jak w wakacje, wiele rodzin wyjeżdża, pozostawiając puste domy czy mieszkania. Tzw. „sąsiedzki monitoring” nie zawsze jest skuteczny, dlatego warto zastosować bardziej niezawodne narzędzia.

MIEJ OCZY DOOKOŁA GŁOWY

59

FOTO: MICHAEL ALEO, UNSPLASH

PREZENTACJA PARTNERA

POD CZUJNYM OKIEM KAMER

Jeżeli zdecydujemy się już na montaż monitoringu wizyjnego, to najlepiej, by był to system skuteczny, niezawodny i kompleksowy. Jednym z najlepszych rozwiązań dostępnych na rynku jest zaś monitoring Synology Surveillance. To niezawodne i intuicyjne rozwiązanie przeznaczone zarówno dla klientów indywidualnych, jak i firm. System wideomonitoringu od Synology wykorzystuje zaawansowane i inteligentne narzędzia nie tylko w zakresie samego nagrywania, ale także zarządzania i analizy zgromadzonego materiału.

W ramach Synology Surveillance Station mamy dostęp do wysokiej jakości streamingu obrazu z wielu kamer w czasie rzeczywistym, z możliwością automatycznego wykrywania podejrzanych zachowań czy ręcznego sterowania urządzeniami monitorującymi.

Nagrania są rejestrowane zarówno stacjonarnie, jak i w chmurze. Możemy je swobodnie przeglądać, zmieniać ustawienia nagrywania czy przechodzić między różnymi ra-

60

Business Life Polska

mami czasowymi. Dostęp do rejestrowanego materiału wideo jest ograniczony dzięki zastosowaniu szyfrowania AES-256.

Klient może dowolnie szyfrować i zmieniać uprawnienia do wglądu nagranych plików.

Do naszej dyspozycji oddanych zostało wiele reguł akcji, które pozwalają na natychmiastową, odpowiednio dostosowaną odpowiedź w przypadku zaobserwowania podejrzanych zdarzeń. Te z kolei wykrywane są niezwykle skutecznie dzięki zaawansowanym funkcjom analizy obrazu, opartym na algorytmach głębokiego uczenia. Dostosować możemy również powiadomienia, które otrzymujemy automatycznie w takiej sytuacji.

Wszystkie te narządzia, oprócz przeglądarki w komputerze, dostępne są także z poziomu aplikacji na urządzenia mobilne z systemami Android oraz iOS. Możemy z ich poziomu przeglądać materiał z kamer, kontrolować powiadomienia, a nawet skorzystać z dwukierunkowej transmisji dźwięku, gdy chcemy posłuchać, co dzieje się w domu, lub przekazać jakiś komunikat.

Decydując się na Synology Surveillance, nie jesteśmy ograniczeni do wyboru kilku gotowych zestawów monitoringu. Mamy możliwość dobrania urządzeń spośród ponad 8300 modeli.

Baza ta jest stale poszerzana, a już zainstalowany system zawsze możemy rozszerzyć lub zmodyfikować o nowy sprzęt.

Surveillance Station 9.1 Najnowszym systemem dostępnym obecnie w katalogu Synology jest Surveillance Station w wersji 9.1. Pozwala on na stworzenie własnej konsoli monitorującej, na szybszą integrację większej liczby kamer, a także wprowadza nowe funkcje oparte na sztucznej inteligencji.

FOTO: GERALT, PIXABAY

Synology Surveillance Station to narzędzie w modelu All-in-One, czyli oferujące kompleksowy pakiet usług w ramach jednego systemu. Obejmuje on, oprócz podłączonych do sieci kamer IP, także rejestratory sieciowe NVR z technologią głębokiego uczenia DVA oraz integrację z serwerami NAS. Jeżeli chcielibyście dowiedzieć się więcej na temat monitoringu wizyjnego Surveillance Station, zapraszamy do udziału w webinarze organizowanym przez Synology 25.01.2024 o godzinie 10:00. ⚫

Eksperci Synology zapraszają do udziału w bezpłatnym webinarze online, podczas którego podzielą się swoją wiedzą na temat monitoringu wizyjnego.

Nie przegap tej okazji!

Zeskanuj poniższy kod QR, aby się zarejestrować!

61

styl

PISZĄCE DZIEŁA SZTUKI TEKST RAFAŁ NOWICKI

FOTO: CONWAY STEWART

Piszemy coraz mniej, częściej korzystając z notatek w smartfonach i komputerach. Paradoksalnie w tym samym czasie renesans przeżywają wieczne pióra, które – mimo technicyzacji naszego życia (a może właśnie dlatego) – znajdują coraz więcej entuzjastów.

62

Business Life Polska

M

Często wykorzystywanym sposobem na podkreślenie oryginalności piór jest zastosowanie wspomnianych nietypowych materiałów. Uzupełnieniem klasycznych żywic czy metalu staje się więc drewno, kombinacje metali szlachetnych czy naturalne minerały, jak malachit, jadeit itp. Podkreśla to ich unikatowość i pozwala traktować je nie tylko jako przedmioty kolekcjonerskie, lecz także lokatę kapitału.

PRAWIE ORYGINAŁ, CZYLI NIE WSZYSTKO ZŁOTO, CO SIĘ ŚWIECI

Jednak zakup piór nie jest pozbawiony ryzyka. Podstawowym problemem jest kwestia autentyczności. Aukcje internetowe roją się od kiepskich podróbek i wiernych imitacji – tylko wprawne oko znawcy będzie w stanie ocenić, który przedmiot jest wart zakupu. Dodatkowym ryzykiem jest moda, która może się zmieniać na przestrzeni lat. Dlatego bezpiecznym rozwiązaniem jest wybieranie przedmiotów wykonanych z wartościowych materiałów, takich jak srebro, złoto, platyna, kamienie szlachetne. Nawet jeżeli zmianie ulegnie moda, takie pióra nie powinny istotnie stracić na wartości ze względu na ponadczasową wartość materiałów, z których zostały wykonane.

FOTO: PINEIDER

imo że popularność wiecznych piór rośnie, to przestały być one narzędziem pracy. Dziś Artur Conan Doyle nie pisałby „Przygód Sherlocka Holmesa” swoim ulubionym parkerem duofoldem, ale na klawiaturze komputera. Pióra stają się ekskluzywnymi dodatkami, wyjmowanymi jedynie po to, by podpisać umowę lub skreślić kilka słów na okolicznościowej karcie. W niektórych kręgach towarzyskich wraca zwyczaj (moda?) na odręczne pisanie dzienników lub pamiętników. Nawet jeśli są spisywane piórem, to często są to „zwykłe”, seryjnie produkowane modele, nie zaś drogocenne nierzadko egzemplarze. Takie coraz częściej są sprzedawane w ramach limitowanych edycji, wykorzystujących różnego rodzaju konotacje z historycznymi wydarzeniami, datami i sławnymi ludźmi. Stosunkowo duży przedmiot, jakim jest wieczne pióro (w porównaniu np. do biżuterii), daje projektantom równie duże możliwości ozdabiania piór inkrustacjami, napisami, grafikami, wyszukanymi wykończeniami, jak np. skóra płaszczki czy zastygła lawa wulkaniczna. Pod wieloma względami rynek piór wiecznych jest podobny do rynku luksusowych zegarków mechanicznych, będących równie wdzięcznymi obiektami kolekcjonerskimi. Nawiasem mówiąc, wiele luksusowych marek ma w swojej ofercie zarówno pióra, jak i zegarki.

63

FOTO: OMAR AL-GHOSSON, UNSPLASH

styl

Na pierwszy zakup wartościowego pióra zwykle trzeba wyłożyć od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Dotyczy to egzemplarzy, które są w produkcji, natomiast kolekcjonerskie pióra, których wytwarzanie zostało zakończone, mogą osiągać wartość wielokrotnie wyższą niż cena katalogowa.

Kupując pierwsze pióra, inwestor staje przed dylematem, czy zbierać pojedyncze ciekawe egzemplarze, czy kompletować kolekcję. Eksperci są zdania, że więcej można zarobić na zbieraniu piór, które coś łączy. Może to być wybrany producent, jakiś szczególny okres w historii, cechy konstrukcyjne, kraj pochodzenia etc. Praca, jaką kolekcjoner włoży w skompletowanie zbioru, zwróci się wielokrotnie, gdy znajdzie na nią kupca. Nie brakuje kolekcjonerów, którzy są w stanie zapłacić prawie każdą cenę za przedmioty wyjątkowe i posiadające „duszę”. Na tym zresztą opiera się cała gałąź tzw. inwestycji emocjonalnych, do których również należą ekskluzywne pióra wieczne.

Wartościowe mogą się okazać nawet zwykłe pióra, którymi podpisywano istotne oficjalne dokumenty, bądź takie, które należały do sławnych ludzi. Jeżeli ich pochodzenie uda się wiarygodnie udokumentować, można na tym dobrze zarobić.

64

Business Life Polska

STYL I TRADYCJA

Pióra wywołują (słusznie) skojarzenia z tradycją, elegancją i prestiżem. Po co więc ten prestiż potęgować, tworząc edycje limitowane piór? Aby zaspokoić wyszukane gusta i oczekiwania użytkowników oraz kolekcjonerów. Nie przypadkiem tzw. limity często są tworzone z myślą o wielkich artystach, których wyjątkowe osobowości wywarły wpływ na sztukę, lub o ludziach, których działanie zmieniało świat. Taki zamysł świetnie koresponduje z ideą serii limitowanych, gdzie – wbrew pozorom – cena wcale nie jest kluczowym czynnikiem. Decyduje przede wszystkim ograniczona liczba egzemplarzy oraz ich design, wychodzący poza ogólnodostępne kolekcje. Jeśli chodzi o pióra wieczne, to czasem drobne niuanse w wyglądzie wyróżniają je spośród innych, przez co stają się unikatowe.

Pióra serii limitowanych otrzymują konkretny numer, często na nie naniesiony. Nabywca dostaje także pisemne potwierdzenie numeru pióra i liczby egzemplarzy w edycji. Niektórzy wytwórcy gwarantują nawet, że po zakończeniu produkcji danej serii nie powstanie więcej piór tego typu, ponieważ narzędzia użyte do ich produkcji są niszczone. Seriom limitowanym czasem towarzyszą dodatkowe elementy tworzące zestawy: atrament, etui, notatnik, wyszukane opakowanie.

Cena pióra limitowanego zależy m.in. od liczby egzemplarzy w serii. Im mniej piór, tym jest ona wyższa. Decydując o tym, ile piór będzie w edycji, producenci odnoszą się do dat i liczb związanych z patronem serii, marką, wydarzeniem itp. Istotne są też oczywiście marka pióra, model, design i wykonanie oraz wykorzystane materiały. Marki uznawane za ekskluzywne tworzą bardzo kosztowne, wręcz drogocenne pióra, których ceny mogą szybować naprawdę wysoko. Im bardziej pomysłowe wzornictwo, im bogatsze zdobienia, droższe materiały, im bardziej kunsztowne wykonanie, tym mniej dostępne cenowo staje się pióro. Ale to właśnie takie dzieła rzemiosła artystycznego są najczęściej obiektami pożądania kolekcjonerów.

Z drugiej strony często producenci kierują się w stronę innowacji materiałowych, designerskich i technologicznych, starając się zachwycić miłośników piór nowymi rozwiązaniami.

Jedno i drugie podejście ma swoich zwolenników. Może to być ukłon w stronę całkowitej prostoty lub też przeciwnie – każda opcja z pewnością znajdzie swojego amatora. Nie brakuje też limitowanych piór, na które mogą sobie pozwolić także ci użytkownicy, którzy dysponują nieco mniejszym budżetem.

Te bardziej dostępne cenowo edycje to najczęściej serie ze stosunkowo dużą liczbą egzemplarzy, oparte na standardowym modelu, modyfikowanym zależnie od potrzeb, na przykład

kolorystycznie, czy przez dodanie jakiegoś detalu, imprintu itd. Takie modyfikowane wersje doskonale sprawdzają się jako upominki, nie tylko dla kolekcjonerów, ale i dla wszystkich, którzy z upodobaniem praktykują pisanie ręczne.

EDYCJA LIMITOWANA VS. EDYCJA SPECJALNA

Przyjęło się, że edycja limitowana ma ściśle określoną i najczęściej bardzo ograniczoną liczbę numerowanych i certyfikowanych egzemplarzy. Edycja specjalna zaś jest na ogół dostępna tylko przez określony czas, ale nie wiąże się z numerowaniem i certyfikacją. Może to być na przykład nietypowy wariant kolorystyczny pióra związany z jakimś wydarzeniem, postacią lub po prostu będący odpowiedzią na trendy estetyczne.

Producenci chętnie tworzą edycje specjalne, nawet corocznie, czasem w komplecie z atramentem w odpowiednim kolorze i zmodyfikowanym opakowaniu. One również cieszą się wcale niemałym zainteresowaniem kolekcjonerów. Do tego mogą się okazać atrakcyjną inwestycją, bo wiele z nich zyska na wartości wraz z upływem czasu.

Moda na zbieranie piór kolekcjonerskich, w odróżnieniu od państw Europy Zachodniej, w Polsce dopiero się rozwija.

Widoki na przyszłość są tu jednak obiecujące, ponieważ urok tych pięknych przedmiotów jest niepowtarzalny... ⚫

FO

TO

:M

O

E NT

GR

AP

FOTO: MONTBLANC

FOTO: VISCONTI

PA

65

Dom opieki premium, w którym bezpieczeństwo i niezależność są priorytetem.

Rezydencja DZIELNA, dom opieki premium w Warszawie, to wyjątkowe połączenie komfortu hotelowego i bezpieczeństwa medycznego z orientacją na zachowanie potrzeby intymności, prywatności i swobody. Pełen szacunku i empatii zespół dba o potrzeby zdrowotne mieszkańców oraz tworzy warunki by senior mógł w pełni korzystać z życia – w Rezydencji oraz poza nią.

Podążamy za indywidualnymi potrzebami, by każdy senior czuł się ważny i potrzebny

W ramach Rezydencji funkcjonuje również: • dedykowany, kameralny oddział dla mieszkańców niesamodzielnych – z infrastrukturą dopasowaną do potrzeb osób z ograniczeniami fizycznymi (każdy pokój wyposażony jest w indywidualny podnośnik sufitowy umożliwiający przemieszczanie mieszkańca z łóżka na wózek).

• Centrum Alzheimera – bezpieczne i komfortowe miejsce dla osób wymagających szczególnej, specjalistycznej troski. W terapii mieszkańców z chorobami otępiennymi staramy się minimalizować metody farmakologiczne na rzecz aktywności budujących więzi społeczne, podtrzymanie funkcji poznawczych oraz wzmacnianie chęci do czynnego udziału w codziennym życiu Domu.

Rezydencja DZIELNA ul. Dzielna 52 01-029 Warszawa dzielna@orpea.pl +48 22 150 15 22

NIERUCHOMOŚCI

NAJDROŻSZE MIASTA NA ZAKUP LUKSUSOWYCH NIERUCHOMOŚCI W poprzednich numerach „Business Life Polska” wielokrotnie zajmowaliśmy się polskim rynkiem nieruchomości klasy premium. Mieszkania w największych polskich miastach zawsze są droższe od porównywalnych lokali w innych regionach kraju – w końcu najwięcej płaci się za wygodną i prestiżową lokalizację. Dodając do tego kilka udogodnień i odrobinę luksusu, zyskujemy przepis na naprawdę drogi apartament. A jak wyglądają ceny takich luksusowych apartamentów w pięciu najdroższych miastach świata?

68

Business Life Polska

FOTO: MARK DE JONG, UNSPLASH

TEKST ADAM SOBCZYŃSKI

FOTO: DAN FREEMAN, UNSPLASH

P

rzedstawione w dalszej części artykułu ceny za metr kwadratowy będą oczywiście uśrednione dla danego miasta. Pod uwagę bierzemy wyłącznie apartamenty klasy premium położone możliwie blisko centrów miast.

Od razu uprzedzam – nawet zwykłe mieszkanie w każdym z tych miast będzie równie drogie, co naprawdę luksusowy apartament w Warszawie.

skorzystali z dobrodziejstw przypraw i składników, które poznali dzięki kolonizacji odległych krain. Choć po brexicie Londyn jako kierunek przeprowadzki mógł nieco stracić na atrakcyjności, wciąż pozostaje jednym z najdroższych miast do zakupu nieruchomości. Cena przeciętnego mieszkania oscyluje wokół 6 milionów złotych, natomiast najbardziej luksusowe apartamenty kosztują średnio 140 tysięcy złotych za metr kwadratowy.

SYDNEY

LONDYN

Wielką Brytanię można uznać za matkę niezliczonych krajów, w tym oczywiście wspomnianej Australii. Londyn jest tętniącym źródłem, z którego wraz z niezliczonymi statkami kolonizatorów wypłynęły zaczątki nowych kultur. Choć dziś różnie spogląda się na kolonizacyjne zapędy Wielkiej Brytanii, oczywiste jest, że ukształtowały one znany nam świat. Jednocześnie Londyn nie jest najbardziej kosmopolityczną stolicą świata. Złośliwi twierdzą, że brytyjscy kucharze w ogóle nie

NOWY JORK

Kolejnym miastem, które nigdy by nie powstało bez udziału Brytyjczyków, jest Nowy Jork. Choć nie jest stolicą Stanów Zjednoczonych, zdecydowanie jest jednym z najważniejszych miast tego kraju i całego świata. Wielkie Jabłko rozpala wyobraźnię ludzi na wszystkich kontynentach. Można to miasto pokochać lub znienawidzić w ciągu godziny od opuszczenia lotniska. Patrząc na ceny nieruchomości, trzeba śmiało stwierdzić, że zalety Nowego Jorku muszą znacząco przewyższać wady. Luksusowy apartament w mieście, które nigdy nie śpi, będzie kosztował średnio 180 tysięcy złotych za metr kwadratowy.

FOTO: MIIKKA A., UNSPLASH

Australia sama w sobie jest dosyć ekskluzywnym miejscem do życia. Nie jest łatwo uzyskać chociażby wizę uprawniającą do podjęcia pracy w tym kraju. Wejdźmy jednak w buty zamożnego Australijczyka, który chce zamieszkać w samym sercu swojej stolicy. Trudno się dziwić tej decyzji. Sydney potrafi zachwycić na wiele sposobów. Z punktu widzenia turysty – chociażby piękną architekturą i malowniczym położeniem nad brzegiem Pacyfiku. Z punktu widzenia zamożnego mieszkańca – bogatym życiem kulturalnym i niezliczonymi udogodnieniami, które pozwalają cieszyć się każdym dniem. Zwłaszcza jeśli mamy zamiar często korzystać z prywatnego jachtu. Niewiele jest światowych stolic, które leżą nad brzegiem mórz lub oceanów. Ile więc kosztuje przywilej mieszkania w luksusowych warunkach w stolicy Australii? Około 100 tysięcy złotych za metr kwadratowy.

69

NIERUCHOMOŚCI

Pora na coś naprawdę egzotycznego, choć również anglojęzycznego – przynajmniej w połowie, bowiem językami urzędowymi w tym wyjątkowym państwie-mieście są chiński i angielski. To niezwykłe miasto, słynące z rekordowej liczby wieżowców i portów, jest samo w sobie portem do wielkich międzynarodowych interesów. Choć luksusowy apartament będzie tu kosztował około 100 milionów złotych, może się okazać niezwykle trafioną inwestycją – w końcu mówimy o prawdziwym raju podatkowym i krainie nieskończonych biznesowych możliwości. Jeden metr kwadratowy apartamentu w Hongkongu może kosztować 220 tysięcy złotych.

MONAKO

FOTO: MANSON YIM, UNSPLASH

Zamykając naszą listę, zostawmy z tyłu wielki biznes. Monako to miejsce, które jest nagrodą za sukces. Jeśli macie już supersamochód i superjacht, powinniście rozważyć zabranie ich do Monako – będą tam pasować. Populacja tego maleńkiego kraju sięga ledwie 40 tysięcy osób, z czego ponad 30% to milionerzy. To drugi najmniejszy kraj świata (zaraz po Watykanie), mniejszy nawet od nowojorskiego Central Parku. Mała powierzchnia i duży popyt sprawiają, że każdy metr kwadratowy jest tu na wagę złota… a może nawet na wagę platyny. Będziemy bowiem potrzebować co najmniej 2 kilogramów platyny na każdy metr kwadratowy luksusowego apartamentu. Ceny w ogłoszeniach wahają się bowiem od 220 do 370 tysięcy złotych za metr kwadratowy. ⚫

FOTO: DANILO CAPECE, UNSPLASH

HONGKONG

70

Business Life Polska

PREZENTOWNIK

POMYSŁY NA ŚWIĄTECZNY

PREZENT

1

2

1. Certina DS Super PH1000M certina.com – cena: 4740 zł 2. Sennheiser ACCENTUM sennheiser.pl – cena: 839 zł 3. Garmin inReach mini 2 garmin.com – cena: 399,99 euro 4. Zegarek Vostok Europe NH34-575A716 vostokeurope.com.pl – cena: 4120 zł 5. Telewizor LG OLED65G23LA lg.com – cena: ok. 11 000 zł

3

4

5

72

Business Life Polska

PREZENTOWNIK

7 6

9

8

6. Zegarek Aviator Swiss Made V.1.37.3.308.5 aviatorwatch.swiss – cena: 3650 zł 7. Certina DS+ Black Edition certina.com – cena: 6240 zł 8. Garmin Fenix 7 Pro garmin.com – cena: od 849,99 euro 9. Sennheiser AMBEO – Soundbar Mini sennheiser.pl – cena: 3599 zł 10. Canon i-SENSYS MF450 store.canon.pl – cena: 2369,99 zł

74

Business Life Polska

10

FOTO: CANON

PREZENTACJA PARTNERA

WIELOZADANIOWE URZĄDZENIA I-SENSYS OD CANON Drukarki i-SENSYS marki Canon to urządzenia, które gwarantują komfort i szybkość drukowania oraz skanowania, a także wygodne połączenie z chmurą. Dzięki tym cechom świetnie sprawdzają się w większych i mniejszych firmach, ale też w domowych biurach. Przykładami serii i-SENSYS od marki Canon jest: MF650 i MF750. Przyjrzyjmy się im bliżej.

I-SENSYS MF650 – PROFESJONALNY SPRZĘT DO BIUR

Serię MF650 zaprojektowano z myślą o miejscach, gdzie drukuje się średnio od 250 do 2500 stron miesięcznie.

Obejmuje ona szybkie i niezawodne wielofunkcyjne drukarki kolorowe dla formatu A4. Modele z tej serii spełniają nawet najbardziej wymagające potrzeby biur działających w przestrzeni cyfrowej oraz wszystkich użytkowników, którzy nie mogą obejść się bez drukowania lub skanowania dokumentów – w dużych nakładach i jak najkrótszym czasie.

Ogromną zaletą większości tych urządzeń (jak również modeli z serii MF750, o której wspomnimy za chwilę) jest automatyczne drukowanie dwustronne.

Seria ta ma także możliwość natywnej łączności z chmurą, dzięki czemu dostęp do chmury (dysków: OneDrive, Dropbox lub Google Drive) uzyskujemy z poziomu wyświetlacza. Umożliwia to skanowanie prosto do chmury oraz drukowanie dokumentów bezpośrednio

z niej. Bardzo ważna jest także funkcja bezpieczeństwa w postaci kodu PIN, który pozwala chronić dokumenty przed atakami hakerów i wirusami. Urządzenia z serii i-SENSYS MF650 pozwalają też na wydruk bezpośrednio ze smartfona, dzięki łączności mobilnej za pośrednictwem aplikacji Canon PRINT Business, AirPrint (Apple) i Mopria (Android).

I-SENSYS MF750 – WYDAJNE WYDRUKI NA MNIEJSZE POTRZEBY

Choć serię tę opracowano głównie z myślą o użytkownikach indywidualnych i mniejszych firmach, jej najważniejszą cechę nadal stanowi maksymalna wydajność druku. Pozwala ona na wydruk z prędkością do 33 stron na minutę i skanowanie do 100 obrazów na minutę (w formacie A4), a wszystko to odbywa się dzięki obsłudze szerokiej gamy nośników. Seria ta umożliwia wykonywanie skanów także małych formatów dokumentów, takich jak czeki i paragony.

Posiada funkcję druku od formatu A5

w dupleksie, a także obsługuje wydruki od formatu A6 ze standardowego podajnika, co docenią na przykład lekarze przy drukowaniu recept. Modele z tej serii są wyposażone również w uniwersalny podajnik o pojemności 50 arkuszy, a także możliwość podłączenia dodatkowego podajnika na papier o pojemności 550 arkuszy. Oprócz tego serię MF750 wyposażono w całkowicie nowy silnik, który sprawia, że jej urządzenia są bardziej kompaktowe i lżejsze niż wiele modeli i-SENSYS. Dzięki prostej konfiguracji i wygodnej łączności Wi-Fi użytkownicy mogą bez problemu sami podłączyć drukarkę z tej serii i korzystać ze wszystkich jej funkcjonalności bez fachowej wiedzy technicznej. Dlatego też jest ona idealnym rozwiązaniem dla mniejszych firm bez dużego wsparcia technicznego oraz dla osób prywatnych.

Podobnie jak seria MF650, modele z serii MF750 umożliwiają aktywną łączność z usługami w chmurze oraz zabezpieczenia dokumentów za pomocą kodu PIN. ⚫ 75

Biznes

10 NAJLEPIEJ WYCENIANYCH POLSKICH FIRM PRYWATNYCH TEKST MIKOŁAJ BUCZYŃSKI

FOTO: ADAM BORKOWSKI, UNSPLASH

Polskie firmy odnoszą spektakularne sukcesy i są znane na całym świecie. W rankingu nie tylko zapoznasz się z „największą dziesiątką”, ale również przeczytasz, co przyniosło im tak fantastyczne wyniki.

76

Business Life Polska

FOTO: MAT. PRASOWE GRUPADINO.PL

Polak, Rafał Brzoska. Ponadto w świadomości społecznej utrwaliło się już przekonanie, że InPost jest polski.

Główną działalnością firmy są usługi kurierskie, w tym wykorzystujące znane wszystkim Paczkomaty. Biznes rośnie również (choć nie tylko) za sprawą zwiększania się rynku e-commerce.

Paczkomaty są wygodne, często tańsze od standardowych usług przewoźników. Biznes jest dobrze i mądrze zarządzany, mocno też stawia na innowację. Tak wielki sukces nie jest tutaj dziełem przypadku.

S

erce biznesu nosi znamiona przedsiębiorczości i indywidualności. Ambicji, uporu i ryzyka. Dlatego bardzo mi zależało, aby przedstawić ranking tylko prywatnych firm.

Zestawianie ich z państwowymi gigantami nie do końca jest miarodajne. Dlaczego? Działalność spółek z sektora publicznego jest skrajnie różna, zwłaszcza jeśli chodzi o powód ich powstania i trwania, źródło finansowania (oraz jego wielkość), metody zarządzania oraz zakres odpowiedzialności (szczególnie na najwyższych stanowiskach). To walka Dawida z Goliatem (chociaż trzeba przyznać, że często, tak jak w przypowieści, tak i tutaj wygrywa ten pierwszy).

Chciałbym jeszcze wyjaśnić sposób przyjętej w artykule nomenklatury. Spółkami prywatnymi skrótowo nazywam firmy z sektora prywatnego, w których przypadku kapitał państwowy jest nie większy niż 50%.

Warto też spojrzeć na podane w rankingu liczby przez pryzmat tego, że wiele tych spółek było zakładanych z małym kapitałem, a główną wartością i przewagą konkurencyjną firmy były nie pieniądze czy rozbudowane struktury, a praca i wizja założycieli.

3. LPP SA – wartość 24,4 mld zł Spółka jest naszą dumą narodową i bezpośrednim konkurentem Inditexu (właściciela między innymi takich marek, jak Zara, Massimo Dutti, Bershka). LPP ma zaś w portfolio Reserved, Mohito, House, Cropp i Sinsay, brandy znane chyba każdemu Polakowi. Warto zaznaczyć, że spółka działa intensywnie na rynkach zagranicznych i tam również odnosi wielkie sukcesy, ma nawet sklep w Mediolanie oraz w Londynie przy Oxford Street.

Główną działalnością LPP jest produkcja i sprzedaż odzieży – poprzez sieć salonów stacjonarnych oraz przez internet.

Firma poszerza asortyment o akcesoria i kosmetyki, w tym perfumy. Świetnie poradziła sobie z kryzysem spowodowanym koronawirusem, aktualnie osiągając nawet wyższą wycenę niż przed nim. Od lat utożsamiana z założycielami Markiem Piechockim i Jerzym Lubiańcem.

4. Cyfrowy Polsat SA – wartość 17,6 mld zł Głównym akcjonariuszem spółki (w tym własność pośrednia) jest Zygmunt Solorz, posiadający pakiet kontrolny. Firma utożsamiana jest ze świadczeniem usług medialnych i telekomunikacyjnych, jest właścicielem (często w sposób pośredni) między innymi Nestii, kanału Polsat, Polo TV, ESKA TV, Superstacji, telewizji kablowej Cyfrowy Polsat, mobilnych sieci telekomunikacyjnych (Plus), mediów internetowych czy treści wideo dystrybuowanych w internecie (Polsat Box Go). Obecnie firma działa prężnie na rynku energetycznym, rozwijając projekty wiatrowe czy interesując się energetyką atomową.

RANKING NAJWIĘKSZYCH

1. Dino Polska SA – wartość 36,2 mld zł Polska sieć supermarketów konkurująca z takimi gigantami jak Biedronka czy Lidl. Sklepy znajdują się głównie w mniejszych miastach. Już od dawna mówiło się o rosnącej potędze, dzisiaj jest ona widoczna w pełnej krasie. Niedawno spółka zgłosiła do UOKiK wniosek o zgodę na przejęcie drogerii internetowej eZebra.pl. Przejęcie takiego podmiotu otworzy przed Dino rynek, na którym od dawno już działa Biedronka poprzez sieć Hebe, oraz da szansę na wejście w e-commerce, które stale przybiera na znaczeniu. Głównym akcjonariuszem i właścicielem pakietu kontrolnego Dino Polska jest Tomasz Biernacki.

FOTO: MAT. PRASOWE LPP

2. InPost SA – wartość 33,4 mld zł Przyznam, że biłem się z myślami, czy umieścić w rankingu InPost. Bo mówimy o polskich spółkach, a na polskiej GPW InPostu nie uświadczymy. Niemniej założycielem spółki jest

77

Biznes

5. Synhtos SA – 16 mld zł Polski koncern chemiczny, który skupia się na produkcji rozwiązań dla przemysłu, w tym w dużej mierze kauczuków.

Chociaż produkty spółki nie są znane na rynku konsumenckim, tak naprawdę większość osób pośrednio z nich korzysta, chociażby jeżdżąc samochodem. Synthos jest jednym z najważniejszych dostawców kauczuku do produkcji opon.

Oprócz tego asortyment firmy jest wykorzystywany chociażby w budownictwie, poligrafii, branży meblarskiej, a nawet do produkcji materacy.

6. Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA – wartość 14,7 mld zł Spółka utożsamiana z Jerzym Starakiem jest jednym z największych producentów leków w Europie, właścicielem między innymi takich marek, jak Pyralgina, Starazolin, Biotebal, Etopiryna czy Polopiryna. Jak podaje sama firma na swojej stronie internetowej, co 8 opakowanie leku w polskich aptekach i co 3 w szpitalach jest właśnie przez nią wytwarzane.

Posiada 5 zakładów produkcyjnych i 3 ośrodki badań i rozwoju.

Chociaż Polpharma jest najmocniej rozpoznawana na rynku generyków, coraz śmielej zaznacza swoją obecność na rynku leków biopodobnych.

8. CD Projekt SA – wartość 12,3 mld zł Polska spółka zaczynająca prawie od zera dzisiaj jest na ustach graczy (i inwestorów) na całym świecie. To ona wyprodukowała takie hity jak „Wiedźmin 3: Dziki Gon”, uważaną przez wielu (w tym autora tego artykułu) za jedną z najlepszych gier RPG wszech czasów, czy „Cyberpunk 2077”.

Jednocześnie powiedzieć, że firma nie jest lubiana przez akcjonariuszy, to jak nie powiedzieć nic. Głównie przez to, że zarząd niezbyt się nimi przejmuje, a przynajmniej tak się zachowuje.

Przed premierą gry „Cyberpunk 2077” wycena pikowała, a CD Projekt niepodzielnie rządził w rankingu największych polskich firm. Po premierze, kiedy okazało się, że gra jest pełna błędów, nastąpiło załamanie cen akcji. Wcześniejsze ceny (ponad 400 zł za akcję) ustąpiły wycenom poniżej 100 zł. Chociaż CD Projekt wypuścił szereg aktualizacji gry i świetnie przyjęty dodatek do niej, jak na razie nie odbudował dawnej pozycji.

Wydaje się, że chociaż gracze zapomnieli, inwestorzy nie zapomną i długo nie zaufają spółce, o ile w ogóle. Pamiętajmy jednak, że w drodze jest „Wiedźmin 4”, który może sporo zmienić.

FOTO: MAT. PRASOWE CD PROJEKT RED

7. Grupa Maspex sp. z o.o. – wartość 13,7 mld zł Jedyne przedsiębiorstwo w dzisiejszym zestawieniu prowadzone w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co znaczy, że nie ma tutaj akcji dostępnych na rynku publicznym.

To znamienne o tyle, że debiut na giełdzie często mocno za-

sila finanse, a tutaj spółka sobie poradziła bez rozwadniania kapitału. W branży spożywczej Maspex jest numerem jeden w Polsce oraz jedną z najważniejszych firm w Europie. To nie dziwi, zważywszy na to, że w portfolio przedsiębiorstwa na podstawie własności lub licencji (czasem częściowej) znajdziemy między innymi takie marki, jak Tymbark, Nestea, Tarczyn, Caprio, Tiger, Dr Witt, Lubella, Kubuś, Łowicz, Krakus, Kotlin, Włocławek, Żubrówka, Bols, Soplica, Absolwent.

78

Business Life Polska

Przyjemność i zdrowie Poznaj zdrowe kawy Chi-Cafe balans oraz ReiChi Cafe. Mają one wszystkie zalety zwykłej kawy, ale nie mają jej wad! Wybornie smakują, a dzięki kofeinie z kawy i guarany pobudzają przyjemnie i na długo. Zwykła kawa zakwasza i prowadzi do utraty magnezu i wapnia, Chi-Cafe balans oraz ReiChi Cafe wręcz odwrotnie – są ich źródłem! Są łagodne dla żołądka i jelit, nie wywołują uderzeń gorąca i zmian akcji serca.

Chi-Cafe balans to harmonijna kompozycja kawy zielonej i palonej, rozpuszczalnego błonnika z akacji, magnezu, wapnia, guarany, polifenoli z granatu, żeńszenia i odrobiny kakao.

Sekret ReiChi Cafe łączy delikatnie cierpki smak adaptogenu – grzyba reishi, kawy espresso, naturalnej guarany i żeńszenia z kremową łagodnością mleka kokosowego.

Zamów bezpłatne próbki – biuro@drjacobs.pl lub tel. 22 490 94 30.

ChiCafe.pl

Silne nerwy Różeniec górski, grzyb reishi, ashwagandha oraz witaminy B1 i B5 dla nerwów, psychiki, sprawności umysłowej, redukcji poczucia zmęczenia i prawidłowej syntezy i metabolizmu neuroprzekaźników.

DHA-EPA

Żelazo liposomalne

Wegańskie kwasy Omega-3 DHA i EPA dla funkcji mózgu, dobrego widzenia, pracy serca, funkcji poznawczych, koncentracji, pamięci i odporności.

Ważne w czasie ciąży dla rozwoju układu nerwowego i oczu dziecka.

Żelazo połączone z fosfolipidami dla większej bioprzyswajalności. Proszek podjęzykowy o przyjemnym smaku mango. Wchłania się już w ustach! Dla tworzenia krwi, odporności, energii, funkcji poznawczych.

Najwyższej jakości suplementy diety Dr. Jacob’s tworzą doktorzy nauk medycznych.

Są one produkowane z najlepszych składników naturalnych i standaryzowane.

Pytaj w swojej aptece lub sklepie natura albo zamów wysyłkowo na

Sklep.DrJacobs.pl

Witamina D 3 K 2 Forte

Aż 640 porcji po 50 μg (2000 j.m.) D3 i 50 μg K 2 MK-7. Dla zdrowia zębów i kości, funkcji mięśni, odporności, witalności. Witaminy rozpuszczone w oleju MCT – wchłaniają się już w ustach! Pełna bioaktywność.

Biznes

9. Kruk SA – wartość 11,7 mld zł Najważniejsza polska firma windykacyjna. Chociaż zapewne niezbyt lubiana przez dłużników, co może się przekładać na złe konotacje. Kruk kontroluje ponad połowę rynku, na którym jest obecny, co nie zdarza się w biznesie zbyt często.

Jak podaje spółka na swojej stronie internetowej, ułatwiła spłatę zadłużenia ponad 3 milionom Polaków, chociaż należy wspomnieć, że działa również na rynkach zagranicznych, między innymi w Rumunii, Hiszpanii, Czechach czy Niemczech.

Należy pamiętać, że zamieszczone powyżej informacje nie są wystarczające do podejmowania decyzji finansowych, w tym zakupu i sprzedaży akcji. Giełda jest nieprzewidywalna (przynajmniej w dużym zakresie) i decyzje trzeba poprzeć szeregiem analiz, nie tylko samych spółek, ale i wskaźników giełdowych oraz podejścia inwestorów.

Wyceny przedstawionych firm oraz ich pozycja na rynkach zagranicznych świadczą o tym, jak znaczącym biznesowo krajem jest Polska. Możemy teraz przyglądać się obecnym w rankingu spółkom, szczególnie że przy takich kwotach już nie chodzi tylko o pieniądze, ale o innowacje, społeczność i misję biznesową założycieli oraz głównych akcjonariuszy/udziałowców. Ciekawe, jak wyniki i dokonania przedsiębiorstw będą wyglądały za rok.

Dane liczbowe na podstawie rankingu „100 największych polskich firm prywatnych” opublikowanego przez „Forbesa” w październiku 2023 roku. ⚫

FOTO: RAFAŁ KUREK, MAT. PRASOWE INTER CARS SA

10. Inter Cars SA – wartość 10,4 mld zł Chyba nie ma pasjonata motoryzacji, który nie zna tej firmy.

Spółka dystrybuuje asortyment do samochodów i radzi sobie w tym świetnie – jest jedną z największych firm na tym rynku w Europie. W sklepach/salonach oraz przez internet, kupimy (spośród ponad sześciuset tysięcy pozycji magazynowych) części zamienne, akcesoria do tuningu, felgi, opony, oleje, akcesoria (np. gaśnice, dywaniki, boxy dachowe i bagażniki rowerowe), fotele, kierownice i wiele innych.

PODSUMOWANIE

INTER CARS JEST SPONSOREM BARTOSZA OSTAŁOWSKIEGO, ZNANEGO NA CAŁYM ŚWIECIE DRIFTERA, KTÓRY KIERUJE ZA POMOCĄ STÓP 80

Business Life Polska

LOGISTYKA

NAJWIĘKSZE PARKI LOGISTYCZNE W POLSCE OPRACOWANIE ROBERT NIENACKI

FOTO: MARCIN JÓŹWIAK, UNSPLASH

Ogromne centra logistyczne na dobre wpisały się w system gospodarczej infrastruktury w naszym kraju. Deweloperzy zbudowali już ponad 28 mln m2 takich inwestycji i wciąż nie powiedzieli ostatniego słowa. Magazynów będzie jeszcze więcej: istniejące parki logistyczne w całej Polsce wciąż są rozbudowywane. Oto największe z nich.

82

Business Life Polska

FOTO: HANNES EGLER, UNSPLASH

Central European Logistics Hub o powierzchni 630 tys. m2, wybudowany przez Panattoni we wschodniej części Łodzi, to największy kompleks magazynowy w Polsce. Hub oferuje nowoczesną powierzchnię klasy A, z dostępem do doków i wjazdem z poziomu „0”, z przeznaczeniem zarówno na składowanie, jak i lekką produkcję. W ramach CELH dostępna jest do wynajęcia standardowa powierzchnia modułowa, jak również obiekty typu BTS (build-to-suit), czyli „szyte na miarę”. Poszczególne obiekty kompleksu należą do różnych właścicieli. Klientami CELH są obecnie m.in.: BSH, Langowski Logistics, Media Expert, Smyk.

Park P3 Piotrków (właściciel: GIC) o powierzchni blisko 500 tys. m2 znajduje się pod Piotrkowem Trybunalskim, na skrzyżowaniu autostrady A1 z trasami E75 i E67. Budowa parku rozpoczęła się w 2008 roku. Moduły magazynowe przystosowane są do działalności dystrybucyjnej oraz do lekkiej produkcji przemysłowej. Największymi najemcami parku są: ID Logistics, InPost, JYSK, FM Logistic, Kuehne+Nagel.

Grupa CLIP jest m.in. właścicielem, zarządcą, deweloperem i operatorem logistycznym obiektów przemysłowo-logistycznych w okolicy Poznania. Centrum Logistyczno-Inwestycyjne Poznań jest jedną z największych (pow. 420 tys. m2) prywatnych inwestycji w regionie Wielkopolski, opartej tylko na polskim kapitale. Magazyny zlokalizowane są przy trasie A2 Berlin – Warszawa oraz transeuropejskim korytarzu kolejowym E20 Paryż – Moskwa. Dodatkowym atutem jest własna bocznica kolejowa i terminal kontenerowy. Centrum powstało w 1998 roku, ale jego historia sięga początku lat 90. Poznański CLIP przeznaczony jest dla małych, średnich oraz dużych przedsiębiorstw.

Park P3 Błonie (właściciel: GIC) położony jest 27 km na zachód od Warszawy, na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 92 z autostradą A2, która jest częścią europejskiej trasy tranzytowej E30. W skład parku o powierzchni 315,7 tys. m2

wchodzi 15 budynków, wzniesionych w latach 1999-2022, w których poza typowymi powierzchniami magazynowymi znajdują się również m.in. chłodnie, mroźnie i data center.

Największymi najemcami parku są: Antalis, DSV Solutions, Green Factory Logistics and Triumph, IBM, Europapier, Quick Service Logistics, Wilshire Holding.

Segro Logistics Park Stryków oferują nowoczesne powierzchnie magazynowe i produkcyjne. Ten zlokalizowany w odległości 3 km od skrzyżowania autostrad A1 i A2 park magazynowy o powierzchni ok. 302 tys. m2 jest największym obiektem tego typu w regionie. Większość magazynów powstała na indywidualne zamówienia najemców, którzy mieli istotny wpływ na parametry techniczne zajmowanych przez siebie powierzchni. Wszystkie magazyny spełniają normy klasy A, co oznacza, iż oferują najemcom szereg udogodnień obejmujących: wysokość składowania nie niższą niż 10 m, nowoczesne doki załadunkowe z rampami uchylnymi, place manewrowe o głębokości min. 30 m, bezpyłowe posadzki o nośności minimum 5 t/m2. Część magazynów przystosowana jest również do wykonywania operacji crossdockingowych.

Swoje siedziby mają tu firmy produkcyjne, operatorzy logistyczni, dystrybutorzy FMCG i innych towarów konsumenckich.

MLP Pruszków II, którego realizacja jest w toku, oferuje powierzchnie magazynowe i hale na lekką produkcję – obecnie jest to 301,5 tys. m2, natomiast docelowa powierzchnia parku będzie wynosić 420 tys. m2. Część budynków posiada prestiżowy certyfikat BREEAM, natomiast zgodnie ze strategią właściciela (MLP Group) w zakresie ESG na dachach montowane są instalacje fotowoltaiczne. Dzięki elastycznemu podejściu do indywidualnych potrzeb najemców centrum jest w stanie sprostać wymaganiom klientów z różnych branż.

Kompleks położony jest w pobliżu autostrady A2, łączącej Warszawę z Berlinem. Ze względu na bliskość centrum miasta Pruszków Park ma dobre połączenia komunikacji miejskiej, na jego terenie jest nawet przystanek autobusowy.

83

LOGISTYKA

Panattoni Park Sosnowiec I (pow. 295,5 tys. m2) to projekt składający się z 11 budynków magazynowych dostosowanych do magazynowania oraz lekkiej produkcji. Park zaopatrzony jest w obszerne place manewrowe, wygodne parkingi oraz bramy wjazdowe z poziomu „0”. W skład kompleksu wchodzi także nowoczesny budynek o łącznej powierzchni 32 tys. m 2 , który jako pierwsza tego typu inwestycja w Polsce otrzymał ceryfikat BREEAM – wskazujący na to, w jakim stopniu oceniany obiekt jest przyjazny dla środowiska naturalnego, a z drugiej strony, jak duży komfort stwarza dla swoich użytkowników.

Prologis Park Chorzów to nowoczesne centrum dystrybucyjne o powierzchni 233 tys. m2 położone na zachodnich krańcach Katowic, w bezpośrednim sąsiedztwie autostrady A4, łączącej Ukrainę z Niemcami, oraz 15 kilometrów od Węzła Gliwice-Sośnica – skrzyżowania dwóch największych międzynarodowych korytarzy transportowych w Polsce.

Dodatkowym udogodnieniem dla pracowników są przystanki komunikacji miejskiej, znajdujące się na terenie parku.

Większość magazynów kompleksu oferuje możliwość przeprowadzenia cross-dockingu.

Panattoni Park Szczecin I to odpowiedź na coraz większe zainteresowanie inwestorów tym regionem. Kompleks o powierzchni 181 tys. m2 (docelowo ma to być 226,5 tys. m2) położony jest w bliskiej odległości od Szczecina, na szlaku komunikacyjnym zapewniającym dogodny dojazd do granicy z Niemcami i Berlina. Park składa się z ośmiu budynków magazynowych klasy A z możliwością dalszej rozbudowy i odpowiada na potrzeby klientów z różnych branż. Zapewnia to wyposażenie w doki rozładunkowe, bramy wjazdowe z poziomu „0”, obszerne place manewrowe i dodatkowe miejsca parkingowe. Dzięki bliskości centrum Szczecina, a w szczególności sąsiedztwu autostrady A6, projekt zapewnia napływ wykwalifikowanych pracowników oraz dogodny dostęp do infrastruktury transportu miejskiego. ⚫

FOTO: MARCIN JÓŹWIAK, UNSPLASH

Prologis Park Janki jest zlokalizowany tuż przy Węźle Puchały (S8), wzdłuż trasy S7 prowadzącej z Warszawy na południe

Polski, 15 kilometrów na południowy zachód od centrum Warszawy i 14 kilometrów od międzynarodowego portu lotniczego im. Fryderyka Chopina. Lokalizacja parku sprzyja efektywnej dystrybucji na rynek lokalny, krajowy i międzynarodowy, jest również doskonałym rozwiązaniem dla klientów zainteresowanych dużymi powierzchniami magazynowymi.

W kompleksie o powierzchni 222 tys. m2 dla właściciela sieci RTV Euro AGD (EURO-net), powstało jedno z największych (123,7 tys. m2) w Europie centrów dystrybucyjnych dla handlu tradycyjnego oraz e-commerce.

84

Business Life Polska

PRODUCENT PŁYTEK na ściany | podłogi | tarasy | schody | parapety

!#$ $ 9MEAEHDHDN;@AEQ CDNA9MFOMDJFG;Q= MODH=EDBFMXG z]gcdf{hd`^[fgbh

Z[\]^`abcde[fgbh

%[}dgk{d&\h'gbh

j^k]f[ephuk|uxZdexj^[m^d}[f]r

j^]k]glmnop[q[ogbh]rt]e]^durhj^k]eghv\h[^unf hj^du[edfunfwj^k]eghv\h[^uxyqo

j^]k]g(dk[fh]ubh]m[)^k]gk]phd *dpeo+,j^k]}xgc+h.gc+m

FMODH=EDBFMEA

9:;<=>@ABC;D:=EFGDHAG CDJD@K LDMFNFG;OF9MFOMDJP9MFJF@Q=

9F:>RD9ME;N>=S<=FM@EFUV

tel. +48 46 856 40 40 | tel. +48 602 292 707 biuro@elkaminodom.pl | www.elkaminodom.pl

9DBMFHDB=G>WXYWMD@D

0123

4567879 4"- -/-670971/26038" 56 7670787

PRAWO

POLSKA USTAWA KAUCYJNA Dzięki ustawie uchwalonej dnia 13 lipca 2023 r. i opublikowanej w Dzienniku Ustaw z dnia 12 września 2023 r. pod pozycją 1852 Polska dołączyła do państw, w których już funkcjonuje system kaucyjny dotyczący odpadów produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Tak jest już w Szwecji, Islandii, Finlandii, Norwegii, Danii, Niemczech, Holandii, Estonii, Chorwacji, Łotwie, Malcie, Słowacji i Litwie. Pionierem jest Szwecja, w której od 1986 roku system kaucyjny obejmuje aluminiowe puszki, a od 1994 roku butelki z plastiku. Przepis ten jest nowelizacją ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

86

Business Life Polska

FOTO: FOTOGENIA, FREEPIK

TEKST OKTAWIA BUDNIK, PRAWNIK KANCELARIA PRAWNA BUDNIK, POSNOW I PARTNERZY

P

olska ustawa realizuje zalecenia dyrektywy 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (dyrektywa SUP). Tzw. system zwrotu kaucji obejmujący butelki z plastiku na napoje jest istotnym środkiem do osiągnięcia celu tej dyrektywy – aby poprzez selektywną zbiórkę odpadów ich ilość wprowadzoną do obrotu w danym roku można uznać za równą ilości zebranych odpadów powstałych z tych produktów. Do 2029 roku powinno to być 90%.

Jak ważna dla naszej przyszłości jest zbiórka odpadów produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, świadczy skala zanieczyszczenia naszej planety plastikiem.

Zwłaszcza środowiska morskiego. Jest to skutek m.in. tego, że opakowania wykonane z polietylentereftalanu, ze względu

na ich wysoką funkcjonalność i względnie niskie koszty, należą do najpowszechniej używanych opakowań na świecie.

Musimy mieć świadomość, że czas samoistnego rozkładu w środowisku odpadów z plastiku zaczyna się od kilkuset, a kończy nawet na kilku tysiącach lat! Przykładowo plastikowa torba czy reklamówka z tworzywa sztucznego potrzebuje ok.

400 lat na biodegradację, natomiast butelka z plastiku (typu PET) od 100 do nawet 1000 lat. Niestety już chyba wszyscy doświadczamy widoku zanieczyszczonych plastikiem plaż czy wysp z odpadów z plastiku w morzach i oceanach. Aktualnie mniej niż 10% plastikowych butelek przetwarza się w procesie recyklingu na nowe. Ważny jest wzrost świadomości społecznej w zakresie proekologicznych zachowań, ale też bodźce ekonomiczne skłaniające do takich postaw. System kaucyjny temu właśnie ma służyć.

Na czym polega polski system kaucyjny? Systemem kaucyjnym zostaną objęte następujące opakowania: butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, puszki metalowe o pojemności do jednego litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra (w ramach tych grup opakowań są pewne odstępstwa, niemniej można je tutaj pominąć).

W chwili sprzedaży napoju w plastikowej lub szklanej butelce oraz w puszce od konsumenta będzie pobierana ustalona kwota pieniężna. Kwota ta zostanie mu oddana w chwili zwrotu opakowania wielokrotnego użytku. Dzieje się tak również w przypadku zwrotu odpadu opakowaniowego, co dotyczy opakowań jednorazowych oraz wielokrotnego użytku, ale z różnych względów, jak zużycie czy uszkodzenie, nienadają-

87

FOTO: AMEER BASHEER, UNSPLASH

PRAWO

cych się już do ponownego użycia. Ta kwota pieniężna, o takiej samej wysokości przy nabyciu napoju i przy zwrocie opakowania, jest kaucją. Według ustawy maksymalna wysokość kaucji wynosi 2 złote i ma stanowić zachętę do zwrotu opakowań i odpadów opakowaniowych. Ten bodziec ekonomiczny powinien skutecznie skłaniać do zmniejszenia zaśmiecania plastikiem naszego środowiska, a dzięki temu jego selektywna zbiórka ma prowadzić do skutecznego recyklingu plastiku.

System kaucyjny obejmie całe terytorium kraju, będzie powszechny i obligatoryjny. To oznacza, że sprzedawca w każdym przypadku sprzedaży napoju w butelce musi pobrać od kupującego kaucję, która będzie doliczona do ceny. Kwota kaucji dla danego typu opakowania (butelki) powinna być na nim uwidoczniona wraz z informacją dla konsumenta, że w wypadku zwrotu butelki kwota ta podlega zwrotowi. Warunkiem zwrotu kaucji jest okazanie dowodu zakupu – paragonu.

Prawo do kaucji ma osoba zwracająca butelkę.

88

Business Life Polska

Ustawodawca zadbał też o powszechność punktów, w których można będzie zwracać butelki z plastiku lub szklane oraz puszki z metalu. Będą to przede wszystkim placówki handlowe sprzedające napoje w takich opakowaniach – duże, o powierzchni sprzedaży powyżej 200 metrów kwadratowych obowiązkowo, pozostałe, mniejsze, według własnego uznania i możliwości. Będą także tworzone inne punkty zbiórki takich odpadów. Można założyć, że popularne będą również tzw. butelkomaty, już pojawiające się w wielu krajach, np. w Niemczech.

Do prowadzenia systemu kaucyjnego będą powołane podmioty w formie spółek akcyjnych prawa polskiego – z siedzibą w Polsce. Ich podstawowe obowiązki będą polegały na zawieraniu umów z placówkami sprzedaży i zajmowały się odbiorem takich opakowań, w których będą określone warunki rozliczania pobranej i zwróconej kaucji. Umowy określą także zasady rozliczania i wymiany

System kaucyjny będzie obowiązywać w Polsce od 1 stycznia 2025 roku. Oczekuje się, że ze względu na bodziec ekonomiczny w postaci zwrotu kaucji każdemu, kto zwraca lub „zdaje” wskazane butelki z plastiku lub szklane oraz puszki z metalu, system ten może się stać efektywnym środkiem do powstrzymania zaśmiecania naszego środowiska tymi odpadami. Będzie jednym ze skuteczniejszych środków tworzących w zakresie plastiku gospodarkę o obiegu zamkniętym. System kaucyjny powinien też sprzyjać produkcji zrównoważonych i nietoksycznych opakowań wielokrotnego użytku zamiast produktów jednorazowego użytku. Natomiast producenci wskazanych opakowań w ramach systemu kaucyjnego będą uczestniczyć w ponoszeniu kosztów stworzenia infrastruktury do zbierania odpadów. Obowiązuje zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta, zgodnie z którą zanieczyszczający ponosi koszty. ⚫

FOTO: NICK FEWINGS, UNSPLASH

takich opakowań oraz ich odpadów, zebranych w ramach prowadzonych przez siebie systemów kaucyjnych. Spółki akcyjne uprawnione do prowadzenia systemu kaucyjnego będą działać na podstawie zezwolenia wydawanego przez ministra do spraw klimatu. Zezwolenie będzie wydawane na okres do 10 lat. Podstawowym zadaniem spółki akcyjnej jest finansowanie i rozliczanie prowadzonego systemu kaucyjnego. Co ważne, spółka ta ma być podmiotem non profit, bowiem uzyskiwane dochody będzie mogła przeznaczać wyłącznie na cele statutowe (własne koszty i koszty utrzymania systemu kaucyjnego). Wyłącznym przedmiotem działalności spółki akcyjnej posiadającej zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego może być działalność związana z gospodarowaniem opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz organizowaniem i prowadzeniem systemu kaucyjnego.

89

stolarka przeciwpożarowa i przegrody biurowe

Przegrody biurowe:

Alufire Neo Systems

R w do 56dB

W zdjęciu: Biura CBRE, Warsaw UNIT | Alufire Neo Office+

biuro@alufire.pl | www.alufire.com | +48 56 674 88 11

www.pol-plan.com.pl