5 minute read
SISIZE TÊ HRI
Nõkwa damẽ sisize tê hri pibumã dakmãdkâkwai pibumã rom krãikrda Constituição Federal wa kãtô Legislação Eleitoral wa za ĩkuikre smĩkwar, twa tanẽ pibumã za aimõ kmã samãr pês ĩpapra ĩkuikre smĩkra nẽ, sisize kuitabr snã damẽ tê hri pibumã:
Advertisement
1. Aimõ krsi kmãdkâ mnõ tâkãhã tkai dtêkwai ktabr nã; 2. Tmã sanãmr waihku kãtô tmã kuĩkre waihku pê ktâwankõ mrmẽzem nã; 3. Ĩsisize psê snã ksaikwair mnõ siwawi pibumã kãtô sisize tê hri pibumã; 4. Sisize hi smĩ hêsuka dasiwawi ze smĩ mãr pibumã; 5. Krsi wawi mnõ zem wa aimõ ksrõwa mnõ; 6. Sisize damẽ hi aimõ romkmãdkâ nã krsĩpko nmõ zem wa; 7. Kãtô wahu aimõ kãnẽ kmã nẽmr snã: • 35 nã wahu dakmãdkâkwa Presidente kãtô ĩsdawa zaparkwai pibumã kãtô dure Senador pibumã; • 30 nã wahu dakmãdkâkwa Governador kãtô ĩsdawa zaparkwai pibumã; • 21 nã wahu wazdawa wasku kwa Deputado Federal,
Deputado Estadual kãtô Distrital pibumã; • 18 nã wahu aimõ tê kâr nẽhã sisize tê hri zem ku damẽ wazdawa wasku kwa Vereadores pibumã.
Sisize aimõ tê hri pibumã datmã wẽ kõ tô:
1. Tmã sanãmr waihku kõwa kãtô tmã kuĩkre waihku
kõwa;
2. Sisize damẽ tê hri kõ nẽhã siwawi pibumã; 3. Dakmãdkâkwa Presidente kãtô dakmãdkâkwa governador mrõ kãtô ĩsiwadi mnõ krêwirêm hã, kãtô dure danõkwakrê ĩsipi nẽhã aimõ 6 nã wa kmã nẽmr snã zahã aimõ tokto ĩte dat kmãprê pibumã bdâ si hri zem ku. 4. Aimõ rommãdkâ prê zakrakwa tê twi wẽkõ nẽhã;
TMÃ ROPIBUI KWABA!
Simãsus ze kãtô sĩm rom krãikrda tê wasku pibumã, tô kbure rommãdkâ hawi krsĩm pko mnõ, za simẽhã mã tê sdâhu târa mrmẽzem mba kãtô târa hêmba mba, sĩm rommãdâ tê wasku mnõ pibumã.
Damẽ sisize tê hri pibumã
1. Kãhã sisize tê hri zêĩ nẽhã, tô aimõ psê snã ĩsisize krsaikwar mnõ wamsi, siwawi pibumã kãtô dure dat tmã wawi pibumã. 2. Za nõkwai wi damẽ krsi wawi mnõ ze kãtô damẽ sisize tê hri pibumã ĩsiprdê twi shâr psên are tanẽ kõwa twi shâr skun, kãnẽ ro tmã smĩkra mnõ wa:
Mãr wa nõkwai wi damẽ krsi wawi mnõ ze kãtô damẽ sisize tê hri pibumã ĩsiprdê dat twi shâr ze:
• Smĩ hêsuka aimõ tâkãhã tkai tdê kwai nã krsi kmãdkâ mnõ ze tê shâr wa (nõkwa tkai kamõ hawim wa); • Dat twi shâr psê wa tâkãhã tkai tdêkwai nã krsi kmãdkâ mnõ ze.
Mãr wa nõkwai wi damẽ krsi wawi mnõ ze kãtô damẽ sisize tê hri pibumã ĩsiprdê dat twi shâr sku:
• Nõkwa rom kunẽ kmãkwamãr hawi dat kmã kâr
psê wa, aimõ romprê zakra kwa tê hri pari, adu tê wakrbâ re;
• Nõkwa ro tmã samãr waihku kõwa (ĩkrãi nmrõ psê kõnẽ hã); • Nõkwa ro da tem sakra mnõ tê kmãkwamãr kõwa are dure sipi kõwa dat tmã hri kõwamnẽ; • Nõkwa dat kmã kâr wa rom kunẽ kmã kwamãr nã sipi zem wa. (art. 15 nã Constituição Federal 1988 nãhã).
TMÃ ROPIBUI KWABA!
Nõkwai wi aimõ dat twi shâr psê wa damẽ krsi wawi mnõ pibumã kãtô dure dat tmã wawi pibumão sisize damẽ tê hri pibumã rommãdkâ krsimpko ze mba dat tmã wẽ kõdi, kãtô dure kbure tê mba danĩpi zem mba dat tmã wẽ kõdi, tâkãnẽ krda siwawi mnõ ze mba kãtô dure tôtanẽ kõwa. Nõkwai mã dat psê pibumã sisize tê hri wa dat tmã wawi mnõ pibumã, tô aimõ siwar wamsi ĩsisize dat tmã prê pibumã, twa tahã tô Justiça Eleitoral hã za kmã. Tahã danĩwari aimõ ĩsisize dat tmã prê pibumã, sisize za damẽ hi, dat tmã wawi mnõ pibumã, tazi tô kuitabr snã za tsi wasku hêsuka wa, aimõ sissumã rommãdkâ nã krsi dur mnõ ĩsisize tê tmã hri pibumã. Are tahã siwar zem re hã hêsuka wa sisize tê hri kõwa, dat tmã wẽ kõdi aimõ damẽ sisize tê sasõmr pibumã dat tmã wawi mnõ pibumã.
TMÃ ROPIBUI KWABA!
Tôtahã hêsuka aimõ siwar re hã, ĩsisize dat tmã hri pibumã, dat tmã wawi mnõ pibumã, tô rommãdkâ nã sissu krsi dur mnõ zem wa za krsaikwar aimõwi, tô bdâ simã tê hri zem ku aimõ nõkwai kmã dasbre zem ku, twa tô, tôta nõrĩ za dure wasku pês aimõ Demonstrativo de Regularidade de Atos Partidários – DRAP nã dat kwamtrẽ mnõ wa, twa tô simẽ za aimõ hêsuka rom wasku aimõ sisize kãhã tê sakra nõrai tê kãtô dure aimõ simã sikrãikrtõ re hã krdu tô kbure
ro sikutõr mnõ zem ku za aimõ simẽ krdu. Twa nmãhã sisize tê sasõmr nẽhã aimõ dat tmã wẽ kõwa za aimõ rom zamãr waihkukwa (advogado) simã krmẽ zaihâ tê waihkâ pibumã, tazi tahã rom zamãr waihku kwa zatô târa hêmba mba aimõ ĩsnĩwĩ da, tô aimõ siwar zem mba sisize damẽ tê sasõmr pibumã.
TMÃ ROPIBUI KWABA!
Tô kbure danĩmr hêsuka nõkwa damẽ sisize tê sasõmr pibumã, tô aimõ rommãdkâ krsi dur mnõ aimõ nõkwa simã tê wamtrẽ nẽhã za aimõ aisĩm hêsuka tê krãikrat. 1. Hêsuka hêmba, da hêmba re hã; 2. Danĩmr hêsuka aimõ tê wasku nẽhã nõkwai sisize dat srẽ zô rom kunẽ kmãkwamãr hawi aimõ kãnõrĩ tê sõmr mnõ:
• Justiça Federal 1º kãtô 2º graus hawi mã; • Justiça Estadual 1º kãtô 2º graus hawi mã; • Kãtô dure hêsuka romprê zakra kwai kamõi hawi mã, aimõ kãhã sisize tê hri nõrĩ aimõ romprê zakra kwai kãmõ si knwa sipkra mnõ wa. 3. Akwẽ sisize damẽ tê hri tô hêsuka ktâwankõ mrmezem nã tmã waihku wamsi. 4. Rommãdâ smĩkram mnõ aimõ damẽ sisize sissumã mẽ sisize tê hri, nmãzi krsi wawi mnõ ze, aimõ tâkã nẽhã rommãdâ krda siwawi mnõ pibumã krkrãĩ watbro mnõ krsi wawi psê mnõ kãtô dure aimõ ĩsisize dat kmã kâr kõ rom kunẽ kmãkwamãr hawi, tô Justiça Eleitoral wa krĩ smĩkra mnõ prabâ za aimõ hêsuka wa sissakra. 5. Aimõ nõkwa hêsuka aim waihku nã aismĩ mãr kõwa zatô, nõkwa hêsuka kuĩkre siwaprosi aimõ siwasku snã, are Justiça Eleitoral wamhã krĩ sipi mnõ nõka za nõkwa kmãnã. 6. Kãtô dure kbure ro smĩ mãrĩ aimõ sisize tê nwa hri snã, are tanẽ kõwa tô ĩsĩm rom zamãr waihkukwa simã tê kmẽ nãrĩ tanẽ pibumã, sisize tê nwa hri snã.