ElektroTrendy 02/2012 by ELEKTROTRENDY

Cena: 9,99 w tym 8% VAT

02/2012 (3)

w w w . e l e k t r o t r e n d y. p l

Trends Today Tomorrow

ElektroTrendy

yn i n dl ie a E ty le lk k o. try .. kó

Czy Polska zasługuje na silną markę?

w Chint daje po 5

w Megaman rozświetlony

w F&F czysta fantazja i finezja

w Mów mi VICO

w Grodno kontratakuje

w Uwaga! fw2 - nadchodzi

w JSL zaskakuje

w Wyłącznik zwany “eską”

Program konferencji Poniedziałek, 12 marca 9.30 - 15.45 INSTALACJE ELEKTRYCZNE PRACUJĄCE W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH. sala C2, I piętro

10.00 - 13.20 Seminarium NOWOCZESNE OŚWIETLENIE W MIASTACH I GMINACH.

sala C1a, I piętro

10.00 - 16.00 NOWOCZESNE SYSTEMY ELEKTROINSTALACYJNE DLA OBIEKTÓW KOMERCYJNYCH I MIESZKANIOWYCH.

sala B, I piętro

10.00 - 15.30 TELETECHNIKA W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM.

sala C1b, I piętro

10.00 - 15.30 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W PRAKTYCE NIŻSZE KOSZTY ENERGII W BUDYNKACH. sala A, I piętro

12.00 SPECJALNY POKAZ pojazdów elektrycznych i ekologicznych dla prasy i mediów.

hala ELEKTROTECHNIKA

14.00 UROCZYSTOŚĆ wręczenia nagród w Konkursie na Najlepiej Oświetloną Gminę i Miasto 2011 roku. sala C1a, I piętro 16.00 UROCZYSTE Otwarcie targów, wręczenie nagród targowych, Ministra Gospodarki i Prezydenta Lecha Wałęsy.

sala C1a, I piętro

Wtorek, 13 marca 9.30 - 16.10 INSTALACJE ELEKTRYCZNE W OBIEKTACH BUDOWLANYCH I PRZEMYSŁOWYCH. sala C2, I piętro

10.00 - 15.30 Konferencja ARCHITEKTURA*ŚWIATŁO*PRZESTRZEŃ. sala C1, I piętro

10.00 - 16.00 TECHNOLOGIA LED I JEJ ZASTOSOWANIE – MOŻLIWOŚCI, OGRANICZENIA, PRZYSZŁOŚĆ CZ.1. sala B I piętro

10.00 - 16.00 Seminarium DLA WŁAŚCICIELI, MANAGERÓW I PRACOWNIKÓW SKLEPÓW I SALONÓW OŚWIETLENIOWYCH.

sala A, I piętro

Środa, 14 marca 9.30 - 14.55 NOWOCZESNE I ENERGOOSZCZĘDNE ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE OŚWIETLENIE OBIEKTÓW PUBLICZNYCH I KOMERCYJNYCH. sala C1b, I piętro

10.00 - 16.00

II FORUM MAŁYCH ELEKTROWNI WIATROWYCH ‘2012. sala C2, I piętro

10.00 - 15.00 TECHNOLOGIA LED I JEJ ZASTOSOWANIE – MOŻLIWOŚCI, OGRANICZENIA, PRZYSZŁOŚĆ, CZ.2.

Jubileuszowe XX Targi ŚWIATŁO 2012 X Targi ELEKTROTECHNIKA 2012 12-14 marca 2012 EXPO XXI, Warszawa Targom towarzyszą konferencje, seminaria, warsztaty szkoleniowe 1. Szkolenia i Warsztaty Techniczne dla elektryków i projektantów instalacji elektrycznych – jedne z najistotniejszych elementów corocznych spotkań targowych, codziennie w godz. 9.30 - 16.00 Organizator - Polska Izba Inżynierów Budownictwa, Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego, Agencja SOMA

2. Konferencje i Seminaria dla architektów i projektantów – 13 i 14 marca Organizator – Izba Architektów R.P., SARP, Agencja SOMA

3. ElektroTechnoIQ Show: Pokazy montażu i quizy Producentów i Dostawców: DOSPEL, EBB, ELGOTECH, HAGER, INTELIGHT, JSL, NEGUROSU, PROMEDIA, SABAJ, TOPEX, VESTIGODATA Organizator – magazyn ElektroTrendy – codziennie hala ELEKTROTECHNIKA

Konkurs wiedzy technicznej Pytania: 1. Podaj najmniejszy dopuszczalny przekrój przewodu sterowniczego ułożonego na stałe w pomieszczeniach: a) dla przewodu miedzianego (mm2) b) dla przewodu aluminiowego (mm2) 2. Podaj różnicę pomiędzy wyłącznikiem: - nadprądowym i nadmiarowo-prądowym; 3. Podaj różnicę pomiędzy "termokurczami" z polietylenu i poliolefinu; Organizator – Agencja SOMA i magazyn ElektroTrendy

Pokazy •P okazy Samochodów Elektrycznych i Ekologicznych Dla zainteresowanych przewidziano możliwość przejechania się quadem lub scarttem. Organizator –Ele-Driveco i Agencja SOMA - codziennie hala ELEKTROTECHNIKA

• Pokazy gry w tenisa na bazie Akademii Tenisowej Intelight oraz Konkurs z nagrodami, pn. „Opykaj mistrza” Organizator – INTELIGHT i magazyn ElektroTrendy - codziennie hala ŚWIATŁO

4. Wystawa Pracowni Ilustracji prof. Zygmunta Januszewskiego, Akademii Sztuk Pięknych Warszawa ORAZ Konkurs ElektroUnion na najlepszą ilustrację "Światło w ilustracji"

sala B, I piętro

10.00 - 13.15 Seminarium ŚWIATŁO W NOWOCZESNYM WNĘTRZU.

PROGRAM TARGÓW

sala A, I piętro

10.30 - 15.25 AUTOMATYKA BUDYNKOWA - INSTALACYJNE SYSTEMY STEROWANIA. sala C1a, I piętro

Rejestracja na wszystkie imprezy on-line na www.elektroinstalacje.pl www.lightfair.pl www.cenerg.pl

NAGRODY: •D la AUTORA NAJLEPSZEJ PRACY nagroda rzeczowa oraz możliwość publikacji w prasie branżowej; • NAGRODA RZECZOWA dla osoby, która LOSOWO zostanie wyłoniona z grupy osób, które głosowały na zwycięską pracę. •R ozstrzygnięcie konkursu 14 marca 2012 roku o godz. 13.00 w Hali ELEKTROTECHNIKA, Scena: ElektroTrendy Organizator – Pracownia Ilustracji prof. Zygmunta Januszewskiego, Akademii Sztuk Pięknych Warszawa i Grupa Handlowa ElektroUnion

od redakcji

WSTĘP

Szanowny Czytelniku, J

eśli właśnie to czytasz, to znaczy że trzymasz w swoich rękach już TRZECI numer 2-miesięcznika „ElektroTrendy”, Magazynu dla Elektryków i nie tylko…, czasopisma, które ma ambicje być poradnikiem dla (prawie) każdego czytelnika, także takiego, który nie dysponuje nadmiarem czasu, a poszukuje rożnych informacji podanych w pigułce. Magazyn ma w łatwy, przystępny i zrozumiały sposób, ale „…zawsze z pieprzykiem” przybliżać to co się dzieje w branży lub komentować to co się ostatnio w niej działo. Jednocześnie jest typowym „czytadłem” skierowanym nie tylko do osób czynnych zawodowo, ale również do osób uczących się w szkołach i/lub na budowach, lub właśnie zmieniających z różnych przyczyn życiowych swoje dotychczasowe zajęcie na profesję elektryka. Jest skierowane do tych Wszystkich, którzy chcą w sposób przystępny i „bez bolesny” uporządkować i/lub uzupełnić swoją wiedzę o produktach, firmach, trendach i historii branży elektrotechnicznej. Magazyn zawiera dużo „żywych” informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, tej polityki która ma istotny wpływ na rozwój, bądź wyhamowania naszej branży. „ElektroTrendy” co dwa miesiące oferują wszystkiego po trochu, trochę publicystyki, trochę techniki, trochę porad praktycznych, trochę historii elektrotechniki, trochę o znanych i znanych wynalazcach, również „coś” dla duszy i ciała, i intelektu, czyli dla każdego coś miłego. Ten numer jednak jest wyjątkowy, ponieważ jest TRZECI, wyjątkowy ponieważ Magazyn ElektroTrendy został zaproszony do objęcia patronatem marcowych, warszawskich, w tym roku Jubileuszowych Targów ELEKTROTECHNIKA 2012. A ponieważ chcemy być dla Was i z Wami, przygotowaliśmy wraz z naszymi Przyjaciółmi, szereg niespodzianek, o których szerzej na poprzedniej karcie, a o których może-

cie przekonać się OSOBIŚCIE podczas bliźniaczej imprezy targowej, czyli ŚWIATŁO 2012 i ELEKTROTECHNIKA 2012. Zapraszamy gorąco, a będzie się działo, oj działo, jak jeszcze nigdy się nie działo… Mnóstwo ciekawych stoisk z bardzo interesującymi produktami i z jeszcze ciekawszymi ludźmi. A po za tym Występy, Pokazy, Quizy, Konkursy, Wystawy, Turnieje, a wszystko na żywo, na miejscu i z Waszym udziałem. Zatem zapraszamy na warszawską Wolę, tuż przy warszawskiej Gazowni i w pobliżu dworca kolejowego i autobusowego Warszawa Zachodnia.

„ElektroTrendy” zapraszają wszystkie te osoby i firmy, które chcą na łamach naszego magazynu podzielić się swoją wiedzą z innymi. Zainteresowani współpracą powinni potraktować część publicystyczną (felietony) oraz merytoryczną (Porady Eksperta, w tym: Czy wiesz, że…, Dom w budowie, Porady Praktyczne), jak swoisty Hyde Park, tyle tylko, że na gruncie elektrotechniki. Zgłoszenia prosimy przysyłać na adres mailowy: redakcja@elktrotrendy.pl Jednocześnie, równolegle z wersją drukowaną, funkcjonuje wersja internetowa www.elektrotrendy.pl, ogólnie dostępna po zalogowaniu, która żyje własnym e-rytmem.

Wszystkim życzymy miłej lektury Zapraszamy do współpracy. Zespół Redakcyjny „ElektroTrendy”

Serdeczne Podziękowania Bardzo Dziękujemy Wszystkim Czytelnikom, którzy życzliwie podeszli do nowego projektu, pn. „ElektroTrendy”. Dziękujemy tym Wszystkim, którzy z uwagą, - „od deski do deski” - przeczytali pierwsze dwa numery, a później podzielili się z nami swoimi uwagami lub pochwałami. Jednak najbardziej cieszy nas konstruktywna krytyka, która pozwalił nam przygotowywać jeszcze lepszy, - tak nam się wydaje, kolejny numer „ElektroTrendów”, który właśnie trzymasz Szanowny Czytelniku w swoim ręku. A jak przeczytasz pożycz znajomemu, niech też sobie poczyta i niech też znajdzie „coś” dla siebie. Życzymy Miłej lektury. Redakcja

WYDAWCA: Idea Electric Sp. z o.o. ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa

PRENUMERATA: Zapytania związane ze sprzedażą prenumeraty oraz pojedynczych egzemplarzy prenumerata@elektrotrendy.pl

REDAKCJA: ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa redakcja@elektrotrendy.pl tel.: (22) 250 10 10 fax.: (22) 250 10 75

FOTOGRAF: (sesja pod prądem) Artur Bonkowicz

Barbara Grad Sekretarz redakcji: b.grad@elektrotrendy.pl

MARKETING i PR: pr@elektrotrendy.pl REKLAMA: Zapytania reklamowe reklama@elektrotrendy.pl

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD:

PLON S KA PRES S

w w w . p l o n s k a p r e s s . p l Katarzyna Płońska

DRUK I OPRAWA: Drukarnia ArtDruk ul. Napoleona 4, 05-624 Kobyłka www.artdruk.com

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz za teksty w dziale aktualności, prezentacje i gadżety. Nie zwracamy też materiałów niezamówionych oraz zastrzegamy sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

ElektroTrendy nr 2/2012

spis treści

14 NA DOBRY POCZĄTEK 4

Od redakcji

Spis treści

WIEDZA I TECHNIKA 42 Nowoczesna aparatura niskich napięć firmy chint.

Felieton

Czy Polska zasługuje na silną markę?

50 Obudowy do rozdzielnic niskiego napięcia

Coś bardziej z podstawy

Aktualności i Wydarzenia 16

System inteligentnego domu F&Home w ofercie eti „dziś i jutro”

54 Modernizacja oświetlenia z użyciem opraw

Aktualności i Wydarzenia

bravo led firmy Kanlux – dlaczego warto

Podsłuchane

62 Trytytki proste, skomplikowane narzędzie

Lampy uliczne ze źródłami światła led

Co w Chinach piszczy

Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki 28 Bydgoskie spotkanie pige

TECHNIKA NA CO DZIEŃ 66

BRUNCH Z BIZNESEM

wyjściowy współczynnik mocy równy 1 oraz moduły o mocy 25 kVA/kW

Kalejdoskop 30 GRODNO, nowy lider ogólnopolskiego rynku hurtowego Raporty biznesowe 34

Informacje gospodarcze

Bosch stawia na fotowoltaikę

Rozdzielnice podtynkowe serii fw2

70 Zasilacz modułowy Mega Power+ ma

Marka, której warto zaufać.

Świetlówki kompaktowe Intelight

76 Centrala wentylacyjna Daytona 250 i Daytona 350 78 Zmęczony wiecznymi podróżami?

36 Upadłości firm w pierwszych dwóch

Wszystko czego potrzebujesz to system

miesiącach 2012 roku

wideokonferencyjny w jakości hd.

38 Czy arbitraż gospodarczy jest szybszy, niż procedura sądowa? 38

Nowe zasady odpowiedzialności urzędników

39 Pracodawcy rp, publikują listę barier rozwoju przedsiębiorczości Paprykarz gospodarczy 40

Paprykarz gospodarczy

ElektroTrendy nr 2/2012

NARZĘDZIA 80

Akcesoria do elektronarzędzi

84 Brother P-touch drukarki trwałych oznaczeń dla fachowych elektryków, instalatorów i majsterkowiczów

spis treści

62 BHP 88

Kask budowlany obowiązkowy!

128 108 Matec – elektryczne systemy 109 Zestawy wideodomofonowe vp-703 zaprojektowane z myślą o budownictwie jednorodzinnym

PORADY EksPERTA 90

Vademecum elektryka

czy wiesz, że... 91 Megaman led ar111 (G53, gu10) Jako zamienniki energochłonnych halogenów qr111 i es111 92

wyposażenia naszego mieszkania. Jak go wybrać? 112 Adline liniowe oprawy led do oświetlenia architektonicznego 114 Uniwersalny termostat elektroniczny ltd4 116 Nowa jakość oświetlenia. Lampa Flex LED

Czy wiesz, że...

94 Led - co warto wiedzieć? Led, ledowi nie równy, czyli na co zwracać uwagę przy zakupie led 95

Licznik energii em

Czujnik lx2000

Energizer atex latarki beziskrowe

97 Energizer booklite idealna latarka do trudno dostępnych miejsc 97 Energizer headlights praktyczne czołówki z regulacją światła 98 Obniż rachunki za energię o 20% z g9 star firmy Kanlux. 99

110 Przedłużacz przenośny nieodłączna część

Elli ctx i rovan ctx – nowe sufitowe oprawy ozdobne w ofercie Kanlux

100 Led24 smd – nowe lampy z diodami led w ofercie Kanlux 101 Led21 g4 – nowe lampy z diodami led w ofercie Kanlux

REPORTAŻE Z pogranicza branży 118 Gawęda o jsl Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy 124 Pionier elektromagnetyzmu Rodzinny biznes 128 F&F. Fantazja & Finezja

Z ARCHIWUM ET Historia produktu 132 Wyłącznik zwany „eską” oraz inne „kwiatki”…

CZAS RELAKSU Pod prądem

Dom w budowie

136 Kasia

102 System profili pultruzyjnych do budowy

Krzyżówka

budynków w technologii szkieletowej 106 Kaseta/puszka podpodłogowa, wg jsl

144 Krzyżówka 1 z hasłem i nagrodami 146 Krzyżówka 2 z hasłem i nagrodami

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Felieton

Czy Polska zasługuje na silną markę? Przy okazji ostatniego włączenia firmy Berker w struktury organizacyjne Hager Group, przychodzą człowiekowi, tak same z siebie różne refleksje, przychodzą refleksje historyczne i futurystyczne. A że historia kołem się toczy…

Sławomir Dębowski

Czy zawsze osiągamy pożądany efekt synergii? A pytania cisną się same: yyDokąd prowadzi droga kolejnych łączeń Firm, z których każda z osobna, posiada długą tradycję w produkcji, często ciekawą historię innowacyjności, udoskonalania produktów i badań nad rozwojem wyrobów elektrotechnicznych? yyCzy nie prowadzi to monotonii produktów dostępnych na rynku? yyCzy poza niewątpliwym walorem unifikacji technicznej, nie doprowadzi to do zagrożenia monopolizacja rynku i co za tym idzie wzrostu cen produktów? A przecież tego typu zjawiska obserwujemy od dawna. Od lat trwa nieustana rywalizacja pomiędzy firmami, jedne przejmują drugie, drugie trzecie, wchodzą w różne alianse, ale bardzo często jest tak jak, w układzie łańcucha pokarmowego, jeden zjada drugiego. Przykładowo, niemiecki oddział amerykańskiego GE stopniowo, systematycznie, bo już od 1929 roku przejmował AEG, firma BBC w 1918 roku uzależniła od siebie nie tylko firmę Stotz & Cie, ale także i samego Hugo Stotza, konstruktora pierwszego bez8

ElektroTrendy nr 2/2012

piecznika automatycznego (typ S-11), po drodze przejęła jeszcze Busch-Jagera (1968-69), aby w 1988 roku połączyć się z ASEA tworząc ABB. Kto ABB? A może samo ABB? Albo kolejne historie: olbrzym F&G Energietechnik został przejęty w 1998 roku i rozdrobniony na mniejsze części przez Klőcknera Moellera, (późniejszy Moeller Electric), który później sam został włączony w 2008 roku. w struktury Eaton Electric, a dzisiaj mówi o kolejnym przejęciu? Dalej wymieniając, zasłużona dla branży, niemiecka Schupa kupiona została przez włoskiego

Gewissa i jak na razie nic nadzwyczajnego się tam nie dzieje, niemiecki KOOP trafił do amerykańskiego funduszu, aby po kilku latach wrócić rozparcelowany do Niemiec, zakupiony przez inny fundusz, tym razem z Hamburga. Schneider Electric w swoim wyścigu do pozycji globalnego gracza, po kolei przejmował Telemecanique (1988), Square D (1992), Merlin Gerin (1992), Lexel (1999) wchłaniając przy okazji, w pakiecie nasze „polskie perły” Elda i Eltra, dalej Sarel (1999), Clipsal (2003), Merten (2006) i jeszcze kilka innych, aby w efekcie końcowym w 2009 roku rozpo-

Felieton

cząć proces unifikacji, pod jedną wspólną marką dla wszystkich produktów. Takie historii można opowiadać i wymieniać bez końca, i to nie tylko te z początku pierwszej dekady XX wieku, ale również z okresu ostatnich 20-30 lat. Na pytanie gdzie dzisiaj są i jakie poczesne miejsce zajmują Firmy, które tworzyły, praktycznie od zera branżę elektrotechniczną, np. Stotz, Paris&Co, Schupa, F&G, AEG, GEYER, Bosch, ASEA, BBC, Siemens&Halske, Merten, Busch-Jager, każdy musi odpowiedzieć sobie sam! A zaledwie kilka z nich przetrwało… Czy Polska zasługuje na silną, własną markę? Takie lub inne sytuacje obserwowaliśmy na świecie od kilkudziesięciu lat, ale ze szczególną wrażliwością od kilkunastu lat obserwujemy zmiany własnościowe zachodzące w Polsce. Ludzie tworzący polską branżę elektrotechniczna, elektromaszynową, ciągle zadają sobie pytania: yyGdzie są następcy polskich firm, tych z przed lat 1939-1946, tych które w wyniku II wojny światowej z przyczyn politycznych zniknęły z życia gospodarczego, gdzie są następcy, np. firmy Kazimierza Szpotańskiego (późniejszy peerelowski ZWAR)? yyGdzie i czy kontynuowane są prace Romana Podoskiego, Juliana Ochorowicza, nie mówiąc już o Ignacym Mościckim, który znalazł także czas na bycie Prezydentem II RP (czerwiec 1926 - wrzesień 1939), gdzie są ich spadkobiercy? yyGdzie szukać bezpośrednich następców polskich kablowni: krakowskiej, bydgoskiej, warszawskiej i ożarowskiej? Czy dzisiaj jest to: Tele-Fonika Kable? Elpar? Ełktrim? Bitner? Eltrim? a może duński NKT Cable? Polska branża elektrotechnicz-

na od początku zmiany systemu (1989) znalazła się w polu zainteresowania wielu koncernów europejskich, korzystających z możliwości jakie dawała i nadal daje prywatyzacja. Po burzliwym okresie dla Polski przekształceń własnościowych, często kojarzącym się, szerokiej opinii publicznej, z wyprzedażą majątku narodowego, - dla wielu firm była to jedyna szansa dalszego rozwoju i zatrudnienia pracowników, często jedynego dużego pracodawcy w najbliższej okolicy, ale i tak wiele dawnych firm nie przetrwało. W praktyce nie została żadna, znana „stara” polska marka i dzisiaj istnieją tylko w naszych wspomnieniach. Przykładowo, kilka najbardziej znanych zmian właścicielskich: • BASEL - CANTONI Motors • CELMA Bielsko Biała - CANTONI Motors • ELESTER Łódź - GENERAL ELECTRIC • ELTA Łódź - ABB • ELTRA Bydgoszcz - LEXEL – obecnie SCHNEIDER Electric • EMA - CANTONI Motors • FAEL Ząbkowice Śląskie - LEGRAND • INDUKTA - CANTONI Motors • POLAM KONTAKT Czechowice-Dziedzice - URMET i SIMON • POLAM PIŁA - PHILIPS Lighting • POLAM PUŁTUSK - ETI • POLAM SZCZECINEK - (ELDA Szczecinek) AHLSTROMFORETAGEN SVENSKA - LEXEL - obecnie SCHNEIDER ELECTRIC

na dobry początek

• POLAR Wrocław - WHIRPOOL • ŚFK - ŚLĄSKA FABRYKA KABKLI Czechowice-Dziedzice - NKT Cables • TELFA Bydgoszcz - ALCATEL Lucent • ZAMECH Elbląg - ABB - obecnie ALSTOM i SKANA; • ZWAR Warszawa (Zakład Wytwórczy Aparatury Rozdzielczej) - ABB • ZWAR Przasnysz (Zakład Wytwórczy Aparatury Wysokich Napięć) - ABB • ZWUT Warszawa (Zakład Wytwórczy Urządzeń Telekomunikacyjnych) – SIEMENS W jednym przypadku są to zwykłe, biznesowe zakupy firm, a właściwie ich rynki zbytu, w innym natomiast jest to fuzja z zakładanym z góry pozytywnym efektem synergii, a jeszcze w innym wrogie przejęcie wraz z bezwzględnym podporządkowaniem się (oczywiście, tych przejmowanych), a w sytuacji skrajnej zakup kontrolowany w celu zamknięcia konkurencji. ETI po przejęciu Polamu Pułtusk, już jako ETI POLAM produkuje w Pułtusku oraz w swojej macierzystej fabryce w Słowenii. Ale pomimo szczerych chęci i różnych pomysłów, w tym jednego, bardzo interesującego, wręcz intrygującego, pochodzącego jeszcze z lat 1999-2003, pomysłu wypromowania ETI, jako marki panslawistycznej, - dzisiaj, chyba do końca nie wie, jak zarazić polskiego klienta „bezwarunkową miłością” do siebie.

Dzisiaj, sytuacja w Polsce jest taka, że nie ma, stricte polskiej marki. Ostatnia z tego typu segmentu firma, czyli FAEL, została sprzedana, (pomimo deklaracji zakupu przez spółkę pracowników Faelu) francuskiemu Legrandowi w 1996 roku, który później jeszcze dokupił Polam Suwałki, a „efekty”, które widać dzisiaj „gołym okiem”, każdy musi ocenić sam…

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Felieton

Siemens swoją aparaturę z serii SL (wersja ekonomiczna serii SY) produkuje w Rumunii. Podobnie Eaton, po przeniesieniu produkcji z Austrii, także produkuje w Rumuni oraz w Serbii i w Czechach. O ile Siemens na rynku aparatów niskiego napięcia, praktycznie w Polsce nie istnieje, o tyle Eaton który posiada znaczący, bo grubo ponad 30% udział w rynku polskim (na marginesie mówiąc odziedziczonym po Moellerze i F&G), o inwestycjach w Polsce tak jakby zapomniał. W Polsce nie ma nawet magazynu towarów, bo ten (od dawna) znajduje się w Brnie, w Czechach. Najbardziej widoczne inwestycje w rynek polski, to inwestycje ABB, General Electric i Schneider Electric oraz Philips, ale przez włączenie ich do swojego specyficznego korporacyjnego systemu organizacyjnego, nie są one odczuwalne zbytnio przez zwykłego zjadacza chleba, nie mają bezpośredniego przełożenia na pospolity (powszechny?) rynek handlowy, czyli sprzedaż towarów poprzez hurtownie, markety, sklepy…

ElektroTrendy nr 2/2012

• ABB wybudowało od podstaw (i dalej rozbudowuje) dwie fabryki, jeden to zakład produkcji silników, drugi to zakład produkcji urządzeń energoelektroniki, napędów SN i urządzeń trakcyjnych w Aleksandrowie Łódzkim pod Łodzią, które powoli stają się jednymi z najnowocześniejszych centrów produkcyjnych ABB w Polsce i w Europie. Rozwija produkcję transformatorów mocy w dawnej łódzkiej fabryce ELTA. Dawny zakład aparatury średnich i wysokich napięć w Przasnyszu, należy do najnowocześniejszych fabryk w Grupie ABB i jako jedyny produkuje i zaopatruje rynki na wszystkich kontynentach. • General Electric przez ostatnie dwadzieścia lat zainwestował w Polsce co najmniej 500 milionów USD, sprzedaż GE w Polsce dawno przekroczyła 1 mld USD, a zatrudnia wynosi około 6500 osób. Przejął fabrykę ELESTER w Łodzi i APENA w Bielsku Białej oraz wybudował od podstaw fabrykę Power Controls w Kłodzku. Prowadzi też inne, poza branżą elektrotechniczną, prestiżowe projekty w Polsce.

• Schneider Electric wybudował od podstaw zakład produkujący wyłączniki i rozłączniki aparatury n.n. w Bukowinie k/ Olkusza. Produkuje 3 rodziny produktów: rozłączniki i wyłączniki typu Compact, wyłączniki niskich napięć Multi9 oraz rozłączniki bezpiecznikowe Interpact INS. Wybudowanie zakładów produkcyjnych przez GE w Kłodzku i Schneider Electric w Bukownie k/Olkusza, tak naprawdę polskiemu rynkowi hurtowemu nic nie dało. Nie zbudowało znaczącego zaufania do danej marki i nie wzmocniło jej w żaden sposób, ani w sposób naturalny, ani wymuszony ekonomicznie. Być może zawiodły służby marketingowe i promotorzy marki. Zakup warszawskiego ZWUT-u, przez Siemensa, j/w. Natomiast Hager Group, o dziwo! już od pewnego czasu, powoli, ale zdecydowanie i bez zbędnego rozgłosu inwestuje w polski rynek i w polski potencjał. Przekonuje polskich klientów swoją stabilną polityką handlową, co prawda pozbawioną fajerwerków, ale za to z oczekiwaną solidnością. Dodatkowo daje coraz więcej zajęcia polskim inżynierom, technikom i elektrykom. W ramach porządków wewnątrz koncernowych, wynikających, m.in. z przejęć i połączeń z innymi firmami, - Polsce przypada coraz większa rola, która wyraża się, m.in. w przenoszeniu produkcji do Polski produktów, które są strategiczne dla całej Grupy Hager. Po połączeniu sił z Berkerem tendencja ta z pewnością nasili się. Jeżeli się nasili, to miejmy nadzieję, że z korzyścią dla polskiego rynku i polskiego klienta. Hager Group obok Schneider Electric ma również największe szanse na stanie się marką quasi narodową, dzięki produkcji popularnych aparatów w Polsce (Hager Polo w Tychach) i Schneider Electric (S.E. Industries Bukowno). Hager Group powinien

Felieton

bazować na popularnej polskiej marce POLO, natomiast Schneider Electric odwoływać się do tradycji, do marki ELDA Szczecinek (kiedyś marka „Szczecinek”, była marką samą w sobie i uznanym synonimem jakości i solidności) oraz ELTRA Bydgoszcz (dawny synonim innowacyjności), poza tym wrócić do najlepszego hasła w swojej historii: „montuj biało-czerwone”. Niestety, ze względów na unifikację (ekonomia i rozpoznawalność marki w dłuższej perspektywie), tak jeden, jak i drugi koncern, likwiduje dotychczasową wielomarkowość (skutek wcześniejszych przejęć i fuzji) i wprowadza wszystkie swoje produkty pod jedną marką-matką. Szkoda tylko, że rynek/klient polski, tak jak rynek niemiecki nie wymógł na producentach/dostawcach, podwójnego markowania, tzn. marką pierwotną (obecnie lokalną, regionalną) i marką aktualnego właściciela, tak jak to robi, m.in. GE z AEG (GE/AEG) lub Gewiss z AEG (GEWISS/SCHUPA), tak jak to wcześniej (należy przypomnieć historyczną prawdę) robił Legrand z FAEL-em. Na marginesie, na rynku niemieckim oferowane są zupełnie inne produkty i nie trzeba przekonywać, że lepsze i wykonane w nowszej technologii, pomimo tej samej lub podobnej nazwy, ale o tym każdy musi przekonać się sam. Ale to już zupełnie inny temat, na inną okazję, w innym czasie, na dyskusję o różnym traktowaniu, dwóch rynków zbytu, nie tylko współpracujących, ale bezpośrednio graniczących ze sobą. Jest jeszcze Philips z branży oświetleniowej. Philips wszedł do Polski 1922 roku, już w 1923 uruchomił produkcję żarówek, a w 1930 nową fabrykę w Warszawie. Po nacjonalizacji w 1946 roku, do Polski powrócił dopiero po zmianie ustrojowej, aby w 1991 roku, stać się właścicielem zakładów Polam Piła

na dobry początek

Polska i polski rynek zasługuje na mocną, rozpoznawalną markę, która będzie albo własna, albo adoptowana. Polska zasługuje na silną pozycję i mocne marki znane na całym świecie. Musimy nauczyć się planować na co najmniej 10, 20, 50 lat do przodu. A nie tylko na „tu i teraz”.

w Pile. Później poszło mu „gładko” - Polam-Farel w Kętrzynie, Polam-Bielsko i Polam-Pabianice oraz fabryka sprzętu AGD w Białymstoku. Obecnie to 4 zakłady produkcyjne i około 7 tysięcy pracowników. Część produkcji przeniósł do Chin i teraz importem uzupełnia swoją ofertę w Polsce. Philips poprzez ugruntowanie swojej marki w podświadomości ludzi „sam się sprzedaje”. Philips powinien odwoływać się do swoich tradycji w Polsce i wykorzystywać ten fakt z premedytacją, czym na pewno pozyska dalsze uznanie polskich klientów. Wydaje się, że powoli nadchodzi czas, kiedy polski klient będzie pytał o kraj pochodzenia danego produktu, czyli gdzie został wyprodukowany i przez kogo. I im więcej będzie odpowiedzi, że u nas, że w Polsce, tym większy aplauz będzie otrzymywał, tym większe zyski będzie osiągał, tym większy procent rynku zdobędzie. Widać to szczególnie tam, gdzie trwa kryzys i budzą się nastroje nacjonalistyczne. Jeżeli na rynku polskim znajdzie się „gracz” lub zawita zupełnie nowy „gość”, który zacznie budować markę opartą na tradycji polskiego przemysłu i upodobaniu tutejszego klienta/elektroinstalatora, to na pewno osiągnie z czasem oczekiwany sukces rynkowy. A wtedy dzisiejsi obecni, nagle „obudzą się”. Tylko czy wtedy nie będzie za późno? Jest jeden „rodzynek”, któremu się udało. Co prawda miał dużo szczęścia i sprzyjające zbiegi okoliczności, ale w biznesie

poza pieniędzmi, szczęście jest równie ważne, jak nie najważniejsze. Chodzi oczywiście o Tele-Fonikę Kable z Myślenic k/Krakowa, która zbudowała, z małej, lokalnej firmy, dużego krajowego, ba! europejskiego gracza, a że przy okazji, jakby na to nie patrzeć, na błędach i gruzach Elektrimu, to już zupełnie inna sprawa. No i oczywiście, ale już z innej bajki - KGHM, król parkietu. W Polsce dominują firmy, które powstały, bądź rozwinęły „skrzydła” po roku 1989, w oparciu o polski kapitał i własną myśl techniczną. Jednak, większość z nich wywodzi się z małych zakładów rzemieślniczych. Swój potencjał budują w oparciu o osiągnięte lub zaplanowane zyski. Jest ich naprawdę dużo, i w większości są prężne, ale niestety rozdrobnione i za małe w skali. Najsmutniejsze jest to, że jeszcze nie dojrzały mentalnie do stworzenia większej wspólnej organizacji, coś na wzór holdingu lub konglomeratu, np. pod nazwą „Polska Elektrotechnika” lub też odwrotnie, w celu obrony i ochrony, przed większymi (i bardziej zasobnymi) od siebie. Istnieją bowiem uzasadnione obawy, że po sprywatyzowaniu dużych polskich firm przez zachodnie koncerny, przyjdzie czas na mniejsze lub małe. Jeżeli przedstawią ofertę nie do odrzucenia, i to w czasie kroczącego kryzysu, to kto wie co może się zdarzyć. Tak stało się, choć nie do końca z sukcesem (jak na razie!) z polskimi hurtowniami podczas załamania rynku w latach 2002-

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Felieton

2005. W tym przypadku jednak zwyciężyła nasza polska mentalność kupiecka. Dużą rolę w wojnie o polski rynek odegrały powstające wówczas grupy zakupowe, (obecnie jest ich osiem), które zablokowały sprzedaż firm hurtu elektrycznego do sieci zagranicznych: Onninena, Solaru, Hagemaiera, Rexela czy też Alfy Elektro, które preferowały (dzisiaj trochę się to zmieniło) produkty wyprodukowane przez ich rodzimych producentów, w ich krajach macierzystych krajach (podatki, zatrudnienie i inne tam takie tematy). Taki rozwój wypadków utrzymał popyt na doskonale znane od lat towary wytworzone przez polskich producentów. W tym czasie wzmocniły się polskie sieci o kapitale jednorodnym i zasięgu ogólnopolskim, np. TIM, GRODNO, A-T. Teraz Wszyscy mogą konkurować ze sobą jak równy z równym. I wybierać swoich Partnerów Handlowych. Mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, oczywiście, poza aktywnymi komentatorami rynku elektrotechnicznego, że ruchy konsolidacyjne hurtowni uchroniły przed upadkiem, w śmiałych ocenach ekspertów, nawet i 50% małych i średnich producentów polskich. I ten fakt uważany jest za bezsporny. Teraz nadszedł czas na podobną konsolidację wśród producentów. Były próby takiej konsolidacji. Jedna z nich, z roku 2002, pn. „Porozumienie Polskich Producentów Elektrotechniki” wraz ze wspólną, dla wszystkich chętnych, jedną marką „Sigma elektro” nie przetrwała nawet 2 lat, ze względu na nikłe zainteresowanie i niedostateczny kapitał. Półtora roku później, bo w połowie 2003 roku ponowiono próbę z inicjatywy samych już producentów (wzorowaną na PPPE z 2002 r.), powołując GPPE, czyli Grupę Polskich Pro-

ElektroTrendy nr 2/2012

Są potencjalni, są reprezentatywne tuzy polskich producentów. Do takich śmiało można zaliczyć takie firmy, jak: Apator, Baks, Bitner, Cynk-Mal, Elektro-Plast Nasielsk, Elgo, Elpar, Erko, F&F, LUG, Ospel, Rosa, Sabaj, TT-Plast, Zamel. Każda z tych firm jest zawodowcem w swojej specjalności.

ducentów Elektrotechniki, która dzisiaj liczy zaledwie 3 członków, ale dopracowała się wspólnych przedstawicieli handlowych oraz wspólnych działań promocyjnym, typu targi, szkolenia, analizy sprzedaży, itp. Zdecydowanie brak jest lidera, który nadawałby tempo i świecił innym przykładem. Brak jest też pieniędzy(kapitału), często pomysłu, ale jeszcze częściej brak wiary w powodzenie. Do tego dochodzi jeszcze brak zaufania do innych, ewentualnych partnerów, często również przywiązanie do stanowisk i pełnionych funkcji. To decyduje, że do dzisiaj Polska nie dorobiła się organizacji wzorowanych, np. do tych działających w Polsce przed 1939 rokiem. Istniały wtedy, m.in. Zjednoczenia (były też kartele, dzisiaj raczej niemożliwe), które jak sama nazwa wskazuje jednoczyły firmy w jednym celu. Niestety znaczenie Zjednocze-

współpracy. W Dystrybucji dzisiaj taką pionierską rolę pełnią Grupy Zakupowe, Składy Budowlane, itd. Tak dla przykładu, dobrą robotę dla polskiej marki wykonuje ELEKTRO-PLAST Nasielsk współpracując w ciągu ostatnich kilkunastu lat, m.in. z ETI Polam, Siemens, Moeller, KOOP, próbuje stworzyć coś więcej, niż tylko dobrą ofertę handlową, próbuje stworzyć markę, polską markę szeroko rozpoznawalną i akceptowalną przez Klientów, i to nie tylko polskich. Równie dobrą i skuteczną pracę wykonuje firma F&F z Pabianic, która niezmordowanie wprowadza na rynek polski oraz europejski, nowe, nowoczesne produkty. Ba, nawet lasuje modę na określone produkty, a co za tym idzie wymusza popyt na stosowanie lepszych, nowych technologii. Wzorują się na niej inni, głównie importerzy.

Zdecydowanie brak jest lidera, który nadawałby tempo i świecił innym przykładem. Brak jest też pieniędzy(kapitału), często pomysłu, ale jeszcze częściej brak wiary w powodzenie.

nia zostało wypaczone w latach peerelu i dzisiaj jest synonimem kolektywizacji, przymusowej przynależności, a nie wspólnej sprawy, czy też dobrowolnej

BAKS z Karczewa k/Warszawy, śmiało i bez zażenowania konkuruje z wielkimi firmami Europy zachodniej i to… na ich rynkach rodzimych, i pokazuje, a jakże, że Polak potrafi.

Felieton

na dobry początek

Samochód pokazowy firmy IKA w wersji: serwis rajdowy, wyścigowy, Wiosenne Targi Lipskie,1951 (zdjęcie z zasobów Deutsche Fotothek)

To co dzisiaj wydaje się nam niemożliwe, możliwe było w pierwszych latach po II wojnie światowej, we wschodnich Niemczech, ale tylko do momentu, kiedy enerdowskie władze komunistyczne po III Zjeździe SED (Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności) w 1950 roku, przyjęły uchwałę o planie rozwoju gospodarki, w następstwie której podjęły likwidację sektora prywatnego gospodarki, zakazując tego typu działalności i ostatecznie upaństwowiły całe przedsięwzięcie. W latach 1946-1953 (19461949 radziecka strefa okupacyj-

na, 1949-1953 NRD), istniała IKA (IKA für Installationen, Kabel und Apparate Leipzig), czyli IKA - Instalacje, Kable, Aparatura (urządzenia) z siedzibą w Lipsku. IKA była to Unia kilku przedsiębiorstw zajmujących się produkcją kabli i przewodów, aparatury rozdzielczej i zabezpieczającej, materiałów instalacyjnych, baterii galwanicznych (akumulatory), porcelany technicznej, a nawet samochodów i pojazdów elektrycznych (to ostatnie brzmi nieprawdopodobnie! A jednak).

Dzięki wspólnym działaniom, wg określonych zadań, realizowali swoje indywidualne cele i jednoczenie budowali wspólną markę. Proszę sobie wyobrazić, że gdyby nie ustrój kraju, który nie sprzyjał tego typu inicjatywom, to być może dzisiaj, IKA, byłaby dużą, a może nawet potężną firmą o szerokim profilu produkcji. To co istotne było w Unii IKA, to, to, że profile produkcyjne przedsiębiorstw wchodzących w jej skład, wzajemnie się uzupełniały i razem stanowiły jedną całość. Czyli, jak się chce, to można.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

Felieton

Coś bardziej Sł awomir Wysocki

odatek od kopalin będzie naliczany przez Państwo. Trudno się temu dziwić. Jest to dobro całego narodu, a nie tylko wybranej grupy. Potężne zyski producenta miedzi świadczą o zasadności takiego poglądu. W jaki sposób KGHM doliczy do ceny tą dodatkową opłatę? Przecież musi być zachowana konkurencyjność na otwartym rynku. A może nam tylko tak się wydaje. Prawdopodobnie będziemy musieli przełknąć, to dodatkowe obciążenie. Przejdźmy do fundamentalnych podstaw dyktujących zachowanie się cen surowców. W wielu społeczeństwach stojących na wyższym poziomie rozwoju nawet gospodynie domowe- nie ujmując nic tej profesji, jako jedną z pierwszych rzeczy obserwują zachowanie kursu walut i rynku. Nasz rynek walutowy daje nam w ostatnim czasie chwilę oddechu i powody do zadowolenia. Po karkołomnym zjeździe w dół złotówka się w końcu umacnia. Zgodnie z prognozami i oczekiwaniami wielu analityków ten trend będzie się pogłębiał. Czyli wpływ waluty powinien oddziaływać na naszą korzyść i obniżenie cen . Niestety żeby nie było za różowo ceny ropy idą do góry. Jest to spowodowane kryzysową sytuacją w stosunkach z Iranem jak również próbą wyko-

ElektroTrendy nr 2/2012

Felieton

na dobry początek

z podstaw

rzystania tego zamieszania przez instytucje zarabiające na cenach surowców. W ostatnim czasie obserwujemy wzrost cen miedzi na giełdzie londyńskiej (LME) zarówno w notowaniach dziennych jak i trzymiesięcznych. Bardzo niepokojącym czynnikiem jest malenie zapasów tego surowca na giełdzie. Takie oznaki nie wróżą nic dobrego dla odbiorców miedzi. Co może być przyczyną takiego stanu rzeczy? Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez odpowiednie instytucje w Europie nie dzieje się nic takiego, co mogłoby powodować wzrost cen i obniżenie zapasów. Wprost przeciwnie spodziewany jest co najmniej zastój. W związku z tym powodów, jak zwykle powinniśmy szukać gdzie indziej. Coraz lepsze wiadomości odnośnie gospodarki napływają z USA. Daleki Wschód wciąż rozwija się z może nie z tą samą dynamiką, ale w dalszym ciągu szybko. Miedź jest surowcem strategicznym, a w związku z tym różne domysły i przypuszczenia, co do o konfliktu z Iranem mają też znaczący wpływ na sytuację z tym metalem. Jaka będzie przyszłość cen miedzi w bliskim jak i dalszym czasookresie? Musimy na to odpowiedzieć sobie sami.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Aktualności i wydarzenia

PIGE patronuje targom Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki w 2012 roku objęła swoim Patronatem Targi: ELEKTROTECHNIKA,, EXPOPOWER i ENERGETAB, fundując jedną z głównych nagród! Złoty, Srebrny i Brązowy VOLT do zdobycia.

źródło: PIGE

KONKURS Menadżer Roku 2012 w toku Trwa 2_edycja Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej. Ideą Konkursu jest zwrócenie uwagi na ludzi, którzy wyróżniają się szczególną aktywnością na rynku, ich firmy dynamicznie rosną, podnosząc standardy w branży. Kandydatem do Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej może być każda osoba, która uczestniczy od co najmniej pięciu lat w zarządzaniu przedsiębiorstwem branży elektrotechnicznej na polskim rynku. Konkurs obejmuje dwie kategorie: Producent i Hurtownia Aby wziąć udział w Konkursie należy wypełnić formularz konkursowy i przesłać go do 30 marca 2012 roku pod adresem organizatora.

Nad prawidłowością przebiegu Konkursu czuwa niezależna Komisja złożona z ekspertów z branży elektrotechnicznej. Do Konkursu mogą zgłaszać się menadżerowie bezpośrednio. Istnieje również możliwość zgłoszenia menadżera przez osobę trzecią. Organizatorem Konkursu jest Publikatech, wydawca miesięcznika Rynek Elektryczny Udział w Konkursie jest bezpłatny i nie wiąże się z żadnymi zobowiązaniami ze strony osób zgłaszających swoje osiągnięcia. Uroczysta Gala rozdania nagród odbędzie się podczas V Konwencji Rynku Elektrotechnicznego, 18 maja 2012 roku, w hotelu Holiday Inn w Józefowie pod Warszawą. źródło: Rynek Elektryczny

Polskie telewizory hitem w Wielkiej Brytanii. Żart, NIE, to prawda! 42-calowy telewizor 3D polskiej firmy Manta Multimultimedia jest najpopularniejszym odbiornikiem tego typu w brytyjskiej mutacji Amazon.com. Wyprzedza sprzęt takich marek jak Panasonic, LG,

Sony czy Toshiba. W Wielkiej Brytanii sprzedano więcej, niż połowę tego, co sprzedano w Polsce. Ogółem od rozpoczęcia sprzedaży w październiku 2011 roku, znalazło się klientów na ponad 10 tysięcy odbiorników TV, który produkowany jest w łódzkiej fabryce singapurskiego koncernu Flextronics, specjalizującego się w wytwarzaniu urządzeń elektronicznych na zlecenie innych firm. źródło:mantamedia

ElektroTrendy nr 2/2012

Aktualności i wydarzenia

PW-SAT wystrzelony został w połowie lutego br. z bazy Kourou w Gujanie Francuskiej. PW-SAT znajdował się w czwartym członie niewielkiej rakiety VEGA. PW-SAT skonstruowany został przez studentów Politechniki Warszawskiej, stąd PW, a SAT, to oczywiste. PW-Sat to jeden z siedmiu bliźniaczych pikosatelitów CubeSat, każdy ma inny program naukowy (o wymiarach 10x10x11,3 cm i wadze 1 kg), zbudowanych przez studentów europejskich uczelni, których do współpracy zaprosiła Europejska Agencja Kosmiczna. PW-Sat zbudowali członkowie Studenckiego Koła Astronomicznego i Studenckiego Koła Inżynierii Kosmicznej. Pomocą służyli im specjaliści z Centrum Badań Kosmicznych PAN. PW-Sat okrąża Ziemię w 1 godz. 42 minuty, a dokładniej

NA DOBRY POCZĄTEK

Polski satelita na orbicie

w 102,47 minuty. W ciągu doby okrąża więc nasza planetę kilkanaście razy. Warszawscy studenci zaplanowali eksperyment kontrolowanego zejścia z orbity. Satelita ma rozkładany ogon i sprężystą spiralę pokrytą materiałem. Ogon pozwoli zwolnić satelitę tak, że spali

się w atmosferze dopiero po czterech latach. Stacja kontroli lotu założona została w warszawskim Centrum Astronomicznym Mikołaja Kopernika. źródło: internet

Dutki dla podhalańskiej geotermii

Geotermia Podhalańska otrzyma cztery miliony złotych dotacji z Unii Europejskiej na inwestycje w produkcję i dystrybucję energii geotermalnej. Pieniądze przyznano Geotermii Podhalańskiej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Zostaną one wykorzystane na projekty w gminach Zakopane, Biały Dunajec i Szaflary. Planowane inwestycje pochłoną ok 10 mln złotych, a prace mają objąć: przebudowę odwiertu chłonnego Biały Dunajec PAN-1, przebudowę pompowni PAN, modernizację pompowni

Bristol i Szymaszkowa oraz przyłączenie ich do systemu SCADA, rozbudowę systemu telemetrycznego o 50 dodatkowych punktów, modernizację Centralnej Kotłowni i rozbudowę sieci ciepłowniczej. Wspomniane inwestycje pozwolą na zwiększenie produkcji energii geotermalnej oraz dotarcie do nowych odbiorców. Tak pozyskaną energię geotermalną wykorzystuje się do zapewnienia ciepła, gorącej wody, a także w celach rekreacyjnych np.: w basenach geotermalnych. PEC Geotermia Podhalańska S. A chwali się, że w ciągu ostatnich 10 lat zredukowała emisję CO2 o 200 tys. ton, a wszystko dzięki rozwojowi geotermalnej gałęzi ciepłownictwa. Te działania przynoszą również korzyści finanso-

we. Na mocy polsko-duńskiego porozumienia uzyskane redukcje emisji dwutlenku węgla sprzedawane są Duńczykom. źródło: malopolskaonline.pl

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Aktualności i wydarzenia

Zielona mikroelektrownia w każdym domu

Minister Gospodarki wyznacza kierunek pozyskania energii elektrycznej Wicepremier, minister gospodarki Waldemar Pawlak na wspólnej konferencji prasowej z prof. Jeremy’m Rifkin’em i dr Tomášem Sedláčkiem, podczas warsztatów, pt. „Rozwój polskiej gospodarki, a trzecia rewolucja przemysłowa”, powiedział, że nowym kierunkiem

działań w dziedzinie energetyki będzie promocja małych projektów energetycznych, wykorzystujących lokalnie dostępne zasoby. Promocja mikroinstalacji jest szansą dla Polski, na budowanie nowoczesnego i innowacyjnego rynku urządzeń energetyki rozproszonej, zarówno dla potrzeb wewnętrznych kraju, jak i na eksport. Ministerstwo Gospodarki

przygotowało przepisy, umożliwiające sprzedaż zasadach preferencyjnych, energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacjach. Projekt nowych regulacji znalazł się w pakiecie ustaw energetycznych opublikowanych w grudniu 2011 r. przez Ministerstwo Gospodarki. Zdaniem prof. Jeremy’ego Rifkin’a, zbliża się nowa era producentów i konsumentów energii generowanej z niewielkich mocy instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE). Nowy model gospodarczy składa się z pięciu filarów: • 20% udziału OZE w mixie energetycznym do 2020 roku; • produkcji zielonej energii w mikroelektrowniach, jakimi staną się budynki; • przechowywania energii w nośnikach wodorowych; • wykorzystania technologii internetowych do zarządzania nową siecią energetyczną; • transportu i logistyki Lokalizacja mikroźródeł blisko odbiorcy pozwala uniknąć większości kosztów związanych z przesyłem i dystrybucją energii. źródło: mg.gov.pl

Sensacja w świecie elektroniki. Polski mikroprocesor 50-krotnie szybszy od najszybszych na świecie Bytomska firma Digital Core Design jest dostawcą super szybkiego mikroprocesora. Odbiorcami są już takie firmy jak Intel, Siemens, Philips, Toyota, czy General Electric, które stosują je w milionach urządzeń takich jak USB, odtwarzacze multimedialne, telefony komórkowe, systemy solarne, inteligentne zabawki czy też automatyka przemysłowa. Mikroprocesor DQ80251 należący do rodziny 8051, opraco-

ElektroTrendy nr 2/2012

wany został w laboratorium DCD i jest najszybszym na świecie rozwiązaniem z rodziny 8051, posiadającym nieograniczone możliwości rozbudowy, czym wzbudził sensację w całym świecie elektroniki, bowiem zastosowano w nim rozwiązania z pogranicza fizycznych możliwości technologii. Mikroprocesor DQ80251 dzięki specjalnej konstrukcji bez problemów osiąga 300 MHz. Wskaźnik wydajności procesora jest o ponad 70%

wydajniejszy, niż najszybsze podobne rozwiązania. Rozwiązanie typu PMU (Power Management Unit) w połączeniu z niespotykana częstotliwością pracy. Odpowiada współczesnym wymaganiom urządzeń mobilnych, w których potrzebna jest duża moc obliczeniowa i niski pobór energii. źródło: UM Bytom

Aktualności i wydarzenia

NA DOBRY POCZĄTEK

Technologia OLED w motoryzacji

Świetlista i przezroczysta przyszłość dachów samochodowych Firmy BASF i Philips w ramach projektu „OLED 2015” współpracują nad nową technologią OLED (Organic Light Emitting Diode) od 2006 roku. OLED składa się z warstwy emisyjnej, warstwy przewodzącej, podłoża oraz anody i katody. Warstwy złożone są z cząstek organicznych polimerów przewodzących. Ich poziom przewodzenia znajduje się w zakresie między izolatorami a przewodnikami, z tego względu nazywane są one półprzewodnikami organicznymi. Przyłożenie napięcia do OLED powoduje przepływ elektronów od katody do anody, zatem katoda podaje elektrony do warstwy emisyjnej, a anoda pobiera elektrony z warstwy przewodzącej, innymi słowy anoda podaje dziury elektronowe do warstwy emisyjnej. Stopień zaawansowania tych badań jest na tyle wysoki, że pozwala już na zastosowanie tej technologii w praktyce. System OLED można zintegrować z dachami samochodów. Wyłączone diody OLED są przezroczyste, dzięki czemu widoczność jest nieograniczona. Jedno naciśnięcie przycisku pozwala oświetlić wnętrze pojazdu. Ta koncepcja zastosowania oświetlenia OLED w da-

chach samochodów jest efektem wieloletniej współpracy firm BASF i Philips. Takie rozwiązanie oferuje trendy w budowie pojazdów oraz innowacyjne możliwości w zakresie ich projektowania. Możliwe już jest stworzenie konstrukcji warstwowej, która składa się z przezroczystych diod OLED i ogniw słonecznych. Takie połączenie daje przyszłemu kierowcy futurystycznego pojazdu, jedyne w swoim rodzaju poczucie otwartej przestrzeni. W ciągu dnia wytwarza ono energię elektryczną, a w nocy przezroczyste i bardzo wydajne diody OLED wydzielają bardzo

przyjemne i ciepłe światło. Diody OLED to oświetleniowa rewolucja, jej zalety to duża wydajność energetyczna oraz nowe rozwiązania z zakresu projektowania. Diody OLED stanowią cienkie na 1,8 mm źródła światła, które mogą być także przezroczyste. Rozproszone światło powstaje na ich całej powierzchni. Dzięki temu są przyjazne dla użytkownika, ponieważ nie oślepiają i nie rzucają ostrych cienie w przeciwieństwie do starszych punktowych źródeł światła. źródło: Basf, europeanplasticnews.com

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Aktualności i wydarzenia

Akumulator cynkowo-powietrzny – rewolucja w magazynowaniu energii Naukowcy pracujący dla Eos Energy Storage, skonstruowali nowy typ baterii cynkowo-powietrznej o mocy 1/3 kW. Może on osiągnąć do 2700 cykli ładowania-rozładowania, bez żadnych oznak jej degradacji.

Akumulatory cynkowo-powietrzne mają dwa razy większą gęstość energii, niż baterie litowo-jonowe. Bateria będzie mogła być używana przez około 30 lat. Ma stać się najbardziej wydajną baterią na świecie, lepszą nawet od obecnych akumulatorów ołowiowo kwasowych. Nowy typ baterii będzie mógł być wykorzystany dla rozwoju samochodów elektrycznych oraz magazynowania energii elektrycznej. Akumulatory cynkowo–powietrzne są bezpieczne i niedrogie. Zapewniają dużą gęstość energii. Uzyskują większą pojemność w stosunku do objętości i niższy koszt wytwarzania, niż 20

ElektroTrendy nr 2/2012

inne baterie. Innowacyjność rewolucyjnych baterii polega na tym, że czerpią z otoczenia niezbędny do wytworzenia prądu tlen, a nie jak w innych bateriach, w których wszystkie substancje reagujące, znajdują się w ścisłej, niejednokrotnie, hermetycznej obudowie. Reagenty stosowane w bateriach cynkowo–powietrznych, są także wytwarzane na bazie roztworów wodnych, dzięki czemu nie zapalają się tak szybko, jak np. baterie litowo-jonowe. Prace nad nowa generacją akumulatorów trwały latami. Naukowcy nie mogli sobie poradzić z niską wydajnością i krótkim czasem użytkowania. Zmienili więc konstrukcję poszczegól-

nych cel ogniwa i elektrolitów. Zazwyczaj w bateriach cynkowo-powietrznych używano wodorotlenku potasu. Jednak skutkiem ubocznym wynikającym z jego używania było absorbowanie, dwutlenku węgla (CO2) z powietrza. W konsekwencji powstawał węglan potasu, który powoli zamykał membranę powietrzną komórki ogniwa. Dlatego zamiast wodorotlenku potasu użyli elektrolitu o neutralnym pH, dzięki czemu dwutlenek węgla przestał być pochłaniany. Przy okazji zmieniono całkowicie układ cel w bateriach. Dzięki zmianą konstrukcyjnym, odłączenie płynnego elektrolitu od powietrza następuje grawitacyjnie (dotąd odbywało się to przez specjalne membrany). Uniemożliwia to elektrolitycznemu odkładaniu się warstw z membrany na elektrodzie cynkowej, co było (jest?) powodem uszkadzania cel akumulatora. Naukowcy pracujący dla Eos Energy Storage obecnie pracują nad baterią o mocy ponad 1 MW, kosztującą około 160 USD za 1 kWh i działającą bez degradacji, przez co najmniej 10 tysięcy cykli. źródło: TechnologyReviev

Aktualności i wydarzenia

NA DOBRY POCZĄTEK

Ekologiczny tramwaj w Gdańsku Kursuje po Gdańsku, można go spotkać na wszystkich liniach. Przez dwanaście najbliższych miesięcy swoimi „barwami” namawiać będzie do segregacji odpadów. Jest częścią projektu „Czyste Miasto Gdańsk” źródło: gdańsk.pl

Ograniczony zasięg samochodów elektrycznych, jak na razie zniechęca kierowców Jak wynika z ostatnich badań przeprowadzonych przez Continental Mobility Study na grupie około 1500 respondentów w Niemczech, Francji, USA i Chinach, ograniczony zasięg akumulatorów jest główną barierą, zniechęcającą kierowców do zakupu samochodów elektrycznych, pomimo tego że nowy rekord trasy osiągnął prawie 220 km. Bardziej efektywne źródło zasilania, umożliwiające przejechanie do 300 km bez konieczności ładowania baterii zdecydowanie, zwiększyłoby potencjał rynkowy tego rodzaju pojazdów. Stosunkowo niewielki zasięg pojazdów elektrycznych oraz słabo rozwinięta infrastruktura do ładowania zniechęcało 72% potencjalnych nabywców. Z tego tylko powodu około 4% z nich obecnie rozważa zakup eko-auta, którego akumulator wystarcza tylko (aż?) na 150 km. Wskaźnik ten wzrasta nieznacznie do 6%, jeżeli dystans zwiększy się do 300 km. Wśród

konsumentów zdecydowanych na zakup samochodów elektrycznych niekwestionowanymi liderami, są Chińczycy. Aktualnie 14% Chińskich kierowców jest potencjalnymi nabywcami. Ich liczba wzrośnie do 27%, jeżeli zasięg samochodów zwiększy się dwukrotnie. Wynika to z rozpowszechnionej w Chinach kultury motoryzacyjnej. Mało kto zdaję sobie sprawę z faktu, że większość pojazdów jednośladowych, typu rowery, skutery, itd., napędzane są prądem z akumulatorów i to z możliwością doładowania ich w czasie jazdy (nie dotyczy to ubogich, ze względu na położenie geograficzne, północno-zachodnich prowincji Chin). Statystycy podają, że «prawdopodobnie» lub «zdecydowanie» - 27% Niemców, 29% Amerykanów, 10% Francuzów i aż 65% Chińczyków. zamierza kupić auto elektryczne, Polscy kierowcy w tych statystykach nie zostali uwzględnieni.

Kierowcy we wszystkich krajach, w których przeprowadzono ankietę, zgodnie stwierdzili, że to właśnie cena jest podstawowym warunkiem zakupu elektrycznego samochodu. Badania wyraźnie pokazały, że chociaż wielu kierowców już słyszało o samochodach elektrycznych, to wciąż uważają tę technologię za nie w pełni rozwiniętą. źródło: conti-online.com, gmagazyn

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Aktualności i wydarzenia

Alternatywa dla systemów 3-fazowych jest niższe niż napięcie pojedynczej fazy. Dlatego zawsze w systemach międzyfazowych to właśnie napięcie jednej fazy jest punktem odniesienia; • Podczas gdy w systemach 3 fazowych napięcie międzyfazowe jest zawsze jednakowe, w systemach wielofazowych zależy ono od określonego łączenia przewodników.

Konieczność zwiększenia przepustowości linii przesyłowych zmusza do maksymalnego zwiększenia gęstości mocy w istniejących już korytarzach przesyłowych. Przeprowadzono do tej pory wiele doświadczeń i badań, aby znaleźć sposób na zwiększenie przepustowości linii energetycznych. Wyniki tych studiów wskazują, że jednym ze sposobów jest stosowanie systemów wielofazowych. Badano systemy maksymalnie 36-fazowe. Okazało się, że systemy 6-fazowe I 12-fazowe są najlepszą alternatywą dla tradycyjnych systemów 3-fazowych. Jakie są podstawowe cechy systemów wielofazowych? • W systemach 6-fazowych napięcie międzyfazowe jest równe napięciu pojedynczej fazy; • W systemach większych niż 6-fazowy napięcie międzyfazowe pomiędzy sąsiednimi fazami

ElektroTrendy nr 2/2012

Cechy charakterystyczne systemów wielofazowych w porównaniu z tradycyjnym systemem 3-fazowym • Można transmitować tyle samo energii przy niższym napięciu • Mniejsza przestrzeń międzyfazowa • Dzięki mniejszym gradientom napięcia można używać przewodniki o mniejszych rozmiarach • Wraz z wzrastającą liczbą faz zwiększa się także prawdopodobieństwo przeskoku iskry

między dwoma fazami. Dlatego należy niezwykle ostrożnie projektować izolację. • Przekazywanie energii z pomocą systemów większych niż 3-fazowe wymaga odpowiednich transformatorów i wyłączników, przełączników oraz szyn zbiorczych. Wszystko to jest bardzo kosztowne i trudne do utrzymania, kiedy mamy do czynienia z połączeniem linii 3-fazowej. Dlatego też stosowanie wielofazowych transmisji jest dziś ograniczone jedynie do kilku linii. źródło: Electrical-engineering-portal

Poniżej zestawienie wartości napięcia międzyfazowego z napięciem pojedynczej fazy dla wielofazowego systemu (kV)

Aktualności i wydarzenia

NA DOBRY POCZĄTEK

Delta Electronics już w Polsce

irma STS elektro została oficjalnym dystrybutorem firmy Delta Electronics na terenie Polski, w zakresie zasilaczy niskonapięciowych oraz systemów zasilania. Produkty firmy Delta Electronics charakteryzują się wysoką jakością wykonania i produkowane są wg systemu Quality. W ofercie znajdują się zasilacze impulsowe serii PMC oraz DRP, które stanowią źródło prądu stałego dla systemów automatyki i elektroniki przemysłowej. Znajdują zastosowanie w aplikacjach oświetleniowych, sterowaniu maszyn i urządzeń, systemach domofonów czy security, aparaturze medycznej, sprzęcie telekomunikacyjnym, wszelkiego rodzaju urządzeniach biurowych oraz elektronice użytkowej. Charakteryzują się, m.in.: yy Stabilnym napięciem wyjściowym, niezależnym od jakości napięcia zasilającego; yy Zabezpieczeniem przed przeciążeniami. Obciążenie zasilacza w 150% do 5 sekund; yy Bardzo wysoką odpornością na zwarcia; yy Ochroną przed podwyższoną temperaturą pracy; yy Stosunkowo niewielkimi rozmiarami oraz masą; yy Łatwością podłączenia kabla, dzięki możliwości odłącznia mostka zasilającego.

yyPrzewidywaną

żywotnością około 10 lat Delta Electronics to światowy producent urządzeń i elementów z zakresu elektroniki zatrudniający około 75,000 pracowników. Grupa Delta posiada rozbudowaną sieć sprzedaży (ponad 80 biur

sprzedaży) na całym świecie oraz zakłady produkcyjne na Tajwanie, w Chinach, Tajlandii, Meksyku, Indiach czy Słowacji (36 fabryki oraz 43 jednostki rozwojowo badawcze). Grupa Delta jest największym na świecie dostawcą urządzeń zasilających, działający m.in. w nw. sektorach: • zarządzanie energią, • energia odnawialna, • produkcja komponentów elektronicznych, • systemy wyświetlające (projektory, wyświetlacze),

• automatyka przemysłowa, • sieci komputerowe i rozwiązania dla branży IT, • biotechnologia, • źródeł energii. Produkty Delta zdobyły uznanie takich firm jak Dell, IMB, HP, Sony i wielu innych. Sukces ten zawdzięcza ustawicznej pracy nad podnoszeniem jakości swoich wyrobów. Niezawodność produktów Delta jest wynikiem ujednoliconej polityki jakościowej. Wszystkie zakłady produkcyjne posiadają systemy zarządzania jakością potwierdzone certyfikatem ISO-9001. s

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

e n a h c u dsł

1. Europa zarobiła na Facebooku

Europejskie gospodarki zarobiły w 2012 roku, 15,3 mld euro dzięki Facebookowi. W Polsce, kwota ta oscyluje w granicach 150-200 mln euro. Dzięki internetowemu kolosowi powstało w Europie ponad 232 tysięcy miejsc pracy. Z obliczeń wynika, że całkowita wartość wpływu Facebooka na gospodarki 27 państw Unii Europejskiej i Szwajcarii wyniosła w sumie 15,3 mld euro. Dochody w skali całej Europy, m.in. dzięki tworzeniu i korzystaniu z aplikacji dostępnych na Facebooku, szacuje się łącznie na około 2 mld euro. Największy udział w tej kwocie mają przedsiębiorstwa, które wykorzystują facebooka do promocji swoich usług i produktów, m.in. poprzez tworzenie i aplikacji, które później trafiają do docelowego konsumenta. Niemałe znaczenie ma także działalność reklamowa, gdzie wydatki na płatne reklamy wyniosły około 700 mln euro.

2. Dzieci w sieci

Niemal już 1,3 mln dzieci korzysta codziennie z Internetu. To prawie 20% więcej, niż rok wcześniej. 24

ElektroTrendy nr 2/2012

Źródło:

Polsce daleko jeszcze do internetowych standardów zachodnich, ale dzięki bardzo młodemu pokoleniu jesteśmy na dobrej drodze. Najmłodsi nie są biernymi użytkownikami wirtualnego świata, często już kilkulatki posiadają smartfony czy własne komputery ze stałym dostępem do sieci. Często otrzymują je jako prezent z okazji Pierwszej Komunii lub innych uroczystości.

3. e -handel ma się dobrze

87% e-sklepów internetowych spodziewa się lepszych wyników w 2012, niż w roku poprzednim, a 38% zdecydowanego wzrostu. W Polsce dział już ponad 11.000 e-sklepów, a liczba ich wciąż rośnie. Obroty w 2011 roku wzrosły o 16% w stosunku do 2010 i wyniosły 7,5 mld zł Ponad 70% polskich internautów co najmniej raz zrobiła zakupy poprzez Internet. Osoby, które korzystają z technologii cyfrowych i Internetu, w ciągu ostatnich pięciu lat radykalnie zmienili swoje zwyczaje. Aż 86% korzysta z portali społecznościowych, a 70% kupuje bilety lotnicze lub wyjazdy wakacyjne.

Reuters

4. W P olsce

płacenie kartami, najdroższe

Opłaty interchange w Polsce są ponad 2-krotnie większe od średniej dla całej Unii Europejskiej i aż 8-krotnie wyższe, niż, np. w Finlandii, czy na Węgrzech. Wysokość opłat negatywnie wpływa na dynamiczny rozwój obrotu bezgotówkowego. Przykładowo karty Debit masterCard obarczone są opłatą na poziomie 1,64%, podczas gdy średnia dla państw europejskich wynosi zaledwie 0,77%. Banki zapowiadają, że opłaty interchange będą stopniowo obniżane do 2016 roku.

5. F inansujemy się

sami, nie chcemy być innowacyjni…

…I spadamy w rankingu globalizacji, z 25 na 27 miejsce. Pośród małych i średnich firm w Polsce, 52% z nich nie korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania. Polskie przedsiębiorstwa są mało innowacyjne i zajmujemy 5 miejsce, ale od końca. Gorzej jest tylko na Łotwie, na Litwie, w Bułgarii i w Rumuni.

Podsłuchane

NA DOBRY POCZĄTEK

wraz Nowym Rokiem 2012 i to o 15%. Hiszpanie, Brytyjczycy i Czesi, też oszczędzają na zielonej energii. Polska tradycyjnie, też chce zaoszczędzić na subsydiach zielonej energii. Tylko w tym roku ma być to ponad miliard złotych.

10. MSP dalej szuka

chętnych na FPE Będzin

Dotychczasowe miejsce w rankingu najbardziej zglobalizowanych gospodarek, straciliśmy za zbyt małe inwestycje w badania i rozwój

6. Sejm uchwalił

premie innowacyjne dla firm

Aż 70% poniesionych kosztów będzie mogła wynieść premia innowacyjna dla firm inwestujących w nowe technologie. Zmiana w prawie ma pomóc w wykorzystaniu unijnych środków przeznaczonych na finansowanie innowacji i dostosowując polskie prawo do unijnych regulacji. Jako premię innowacyjną będzie można dostać zwrot nie tylko 70% zaciągniętego kredytu, ale również wszystkich poniesionych kosztów.

Polska niska aktywność patentowa Nakłady Polski na rozwój innowacyjności w zeszłym roku nie przekroczyły poziomu 0,58% PKB, podczas

gdy zalecana przez Unię Europejska wartość nakładów wynosi 3%. Równie źle, jak nie gorzej wypadamy pod względem aktywności patentowej. W 2010 roku Polacy złożyli zaledwie 343 wnioski patentowe, czyli blisko 100-krotnie mniej, niż nasi sąsiedzi za Odry, Niemcy.

8. SIEMENS będzie kładł

Siemens uzyskał kontrakt o wartości 1,1 mld euro na położenie 420 km kabla po dnie Morza Irlandzkiego, który połączy sieci energetyczne Anglii i Szkocji.

Ministerstwo po raz kolejny zaprosiło potencjalnych inwestorów do kupna akcji Fabryki Przewodów Energetycznych S.A. w Będzinie. Chodzi o sprzedaż akcji stanowiących 88,25% kapitału zakładowego spółki, pozostałe 11,75% przysługuje pracownikom FPE Będzin. Do nabycia jest 2.365.500 zwykłych imiennych akcji o wartości 10 zł każda, stanowiących właśnie te, oferowane 88,25% kapitału spółki. W pierwszym etapie postępowania oferty złożyli: Fabryka Transformatorów w Żychlinie, Fabryka Kabli ELPAR z Parczewa, AVIA z Pragi oraz holding Maximum z Katowic. Na placu pozostała czeska AVIA, która jednak wycofała się. Fabryka Przewodów Energetycznych należy do najstarszych zakładów przemysłu kablowego w Polsce. Obecnie jest jednym z największych producentów przewodów gołych w naszym kraju, posiada 2% udział w sprzedaży w rynku krajowym. Zatrudnia 133 pracowników. Oferty można składać do 26 marca 2012 roku

9. Niemcy oszczędzają 11. Co tam Panie na ekologii Rząd Niemiec obniży o kolejne 20-30% zachęty dla firm energetycznych za elektryczność wytwarzaną z energii słonecznej. Mało tego, przyśpieszył termin wprowadzenia tej uchwały o trzy tygodnie. Jest to już kolejna negatywna zmian w tym roku. Ostatnia wprowadzona została w życie

w energetyce?

Stworzenie w ciągu kilku najbliższych tygodni konkretnego, racjonalnego i harmonijnego programu inwestycyjnego dla polskiej energetyki to jeden z priorytetów, jakie stawia sobie Ministerstwo Skarbu. W najbliższych latach na inwestycje energetyczne zostanie nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

wydanych blisko 100 mld zł. Tylko, czy te pieniądze zostaną dobrze zagospodarowane? Ale kwestie finansowe nie wyczerpują problemu. Równie ważna jest stabilność otoczenia regulacyjnego. Inwestorzy, również spółki Skarbu Państwa, muszą mieć poczucie niezmienności przepisów, w ich zasadniczych zrębach. Brak pewności nie pozwala bowiem rzetelnie oceniać przyszłych inwestycji, co skłania wręcz do nieinwestowania. Inwestorzy muszą, np. wiedzieć, w jaki sposób będzie wdrażany pakiet energetyczno-klimatyczny. Wśród kluczowych projektów, które powinny być uchwalone przez Sejm powinna być ustawa o korytarzach przesyłowych oraz projekt zmierzający do uwolnienia rynku gazu. Osobną kwestią jest poszukiwanie gazu łupkowego. Toczą się w tej chwili negocjacje pomiędzy spółkami Skarbu Państwa, których finał ma nastąpić w kwietniu 2012 r., a ma być związany z podpisaniem konkretnych umów na rozpoczęcie odwiertów w północnej Polsce. Rozwój przemysłu gazu z łupków ma sprawić, że polski konsument ma płacić za ten surowiec znacznie mniej, niż obecnie. Przykładem jest rynek amerykański, gdzie dziś gaz oferowany jest za kwotę 85 dolarów. W Polsce odbiorca indywidualny płaci za niego 500 dolarów.

12. C ET powiększył

gamę przewodów

Od 1 marca 2012 roku CET rozszerzył swoją ofertę się o dwa nowe typy przewodów. Są to przewody teleinformatyczne z wypełnieniem żelowym znajdujące swoje zastosowanie w zewnętrznych instalacjach teleinformatycznych. Przewody UTPw kat.5e 4x2x0,5 oraz FTPw kat.5e 4x2x0,5 są odporne na wilgoć oraz niekorzystne warunki atmosferyczne włączając w to szkodliwe promieniowanie UV. Przewody te sprzedawane

ElektroTrendy nr 2/2012

są w dowolnych długościach ze szpuli (na metry) jednak w odcinkach nie krótszych, niż 50 m. Konfekcja zbiorcza to szpula 1000 m.

13. SŁOMCZEWSKA

weszła do DOMUS & VENTS GROUP.

Z dniem 1 stycznia 2012 roku, nastąpiło polaczenie rynków odbiorców firm SŁOMCZEWSKA i DOMUS&VENTS GROUP. W wyniku porozumienia, marka „Słomczewska” weszła w skład asortymentu oferowanego przez „Domus&Vents” i stanowić będzie jego uzupełnienie.

14.

CENTRUM KLIMA rozbudowuje się Firma Centrum Klima, produkująca wentylatory i klimatyzatory, rozpoczyna budowę drugiej fabryki w Wieruchowie k/Warszawy. Przewidywany koszt inwestycji szacowany jest na 40-50 mln zł. Budowa sfinansowana ma być dzięki leasingowi zwrotnemu (jest tańszy w obsłudze) udzielonego przez ING Lease, co da 33,5 mln zl brutto, natomiast pozostała cześć pozyskana zostanie z Citibanku. Nowy zakład wybudowany zostanie obok obecnego, prace mają rozpocząć się w II kwartale, a zakończyć z końcem IV kwartału 2012 roku.

15. I nstytut Energe-

tyki zamyka łódzki Zakład transformatorów IE

Z dniem 1 lutego Zakład Transformatorów Instytutu Energetyki z siedzibą Łodzi został przekształcony w Pracownie Monitoringu i Diagnostyki Transformatorów.

13. Rada. Reaktywacja

Dnia 14 lutego tego roku, w same „walentynki” odbyło się pierwsze,

po latach przerwy, posiedzenie Rady Zarządzającej do spraw certyfikacji wyrobów elektrotechnicznych przy Instytucie Elektrotechniki, powołanej przez Dyrektora Instytutu, prof. Wiesława Wilczyńskiego. W skład Rady weszło pięć osób reprezentujących: • Instytut Elektrotechniki • SEP - Stowarzyszenie Elektryków Polskich • PIGE - Polska izba Gospodarcza Elektrotechniki • Federację Konsumentów • Przedstawiciela producentów elektrotechniki - ETI Polam Przewodniczącym Rady Zarządzającej został wybrany Bogusław Muszyński z SEP. Rada podjęła uchwały dotyczące Regulaminu Rady, Polityki Jakości Jednostki Certyfikującej oraz Cennika Opłat. Jak było posiedzenie, to pojawiły się też pytania otwarte do członków nowej Rady Zarządzającej: • Czy reaktywacja Jednostki Certyfikującej przyczyni się do poprawy jakości i bezpieczeństwa produktów elektrotechnicznych dostępnych na rynku? • Czy również, - Bardzo ważne pytanie dla prężnych, lecz nie zasobnych firm,, (a właściwie jeszcze ważniejsza odpowiedź na nie), - Czy również przyczyni się do obniżenia cen za sprawdzenie i certyfikację (lub nie) kontrolowanych produktów? • Czy ceny będą konkurencyjne i jak bardzo, jeżeli będą? • Czy wzorem niemieckiej elektrotechniki, Polska będzie miała swój znak jakości, wzorowany np. na VDE i naszym rodzimym znaku „B”” • Czy też będzie to kolejna sztuka dla sztuki? Póki co, skład Rady Zarządzającej gwarantuje prawidłową realizację postawionych przed Radą zadań. I jak zawsze bywa, to samo życie przeprowadzi bezduszną weryfikację. A my… My trzymamy kciuki. s

Co w C 1. Chiński Juan

hinac

w Polsce, stał się faktem

BRE Bank oferuje przedsiębiorcom rozliczenia w chińskiej walucie Tak więc, rozliczenia w chińskim juanie (RMB) w Polsce stały się faktem. Klienci mogą dokonywać płatności zagranicznych, korzystać z inkaso dokumentowego, akredytyw oraz gwarancji. Dzięki dostępnym nowym instrumentom zmniejszyła się liczba przewalutowań, dokonywanych przy każdej transakcji. Krótszy czas rozrachunku, łatwiej też uzyskać lepsze warunki cenowe od dostawców chińskich nawet w granicach 5-10% wartości kontraktu. Jedyną wadą jest fakt, że ilość środków jest ograniczona, ponieważ jest ściśle monitorowana przez rząd ChRL. Swojego czasu podobne rozliczenia wprowadził bank HSBC.

2. C hińskie Linie Lotnicze LOT?

Polskie Linie Lotnicze LOT od pewnego czasu wydają się być filmową uciekającą panną młodą. Ostatnio ponownie pojawili się zalotnicy i starają się o jej rękę i o jej wiano. Do pojedynku stanęło dwóch konkurentów: Air China i Turkish Airlines. Obaj są, podobnie jak LOT, członkami sojuszu lotniczego Star Alliance. Dla Chińczyków, podobnie jak dla Turków, LOT miałby spełniać rolę przewoźnika dowożącego pasażerów do centrum przesiadkowego w Warszawie, a później dalej w świat. Air China i Turkish Airlines obsługują po 200 tras, LOT -96.

Kolejny chiński pick-up w Polsce? Jeżeli spełnią się zapowiedzi, to chińska firma motoryzacyjna BEI-

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

h pisz

QI FOTON (jedna z największych, na prawie 300 istniejących w Chinach), zadebiutuje na polskim rynku, wprowadzając do sprzedaży model Tunland nowej generacji (model P201), w wersji pick-up, o wymiarach: długość 5310 mm, szerokość 1880 mm, rozstaw osi 3105 mm, prześwit 220 mm. Beiqi Foton Thuland zaoferować ma do wyboru dwa silniki: benzynowy (Foton) o poj. 2,4 litra i mocy 136 KM i diesel (Cummins) o poj. 2,8 litra o mocy 130 KM (280 Nm) lub 163 KM (360 Nm) oraz dwie skrzynie biegów: manualną 5-biegową (Getrag) lub automatyczną 6-biegową (ZF). Jest to już druga chińska marka i drugi model pick-upa dostępny na polskim rynku,. Pierwszym jest GrandTiger ZX, montowany w Lublinie przez rodzimy Pol-Mot Warfama.

4. Polskie Pomorze

walczy z niemieckim Hamburgiem o Chińczyków

Porty w Gdańsku i Gdyni chcą zostać bramą do Europy i zastąpić, jak dotąd trudno zastępowalny Port Hamburg. Niedawno, w tym celu Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna podpisała porozumienie z władzami miasta i portu Zhuhai w prowincji Guangdong o współpracy polskich portów z Portem Gaolan. Władze PSSE zadeklarowały rozbudowę polskiego centrum logistycznego, a strona chińska rozbudowę portu Gaolan i budowę nowego centrum logistycznego. Oba przedsięwzięcia maja służyć wzajemnej wymianie usług portowych i konsultingowych. Eksport z Polski do Chin to jedna dziesiąta (1/10) importu

czy…

z Chin do Polski. Wspólna inwestycja pomiędzy portami to szansa obsługi importu do Europy, i co najważniejsze dla Polski, szansa eksportowa.

5. C hiny przejmują

Afrykę. W latach 2001-2010 Chiny udzieliły Afryce więcej pożyczek, niż Bank Światowy.

Imponujące centrum kongresowe wraz ze 100 metrowym wieżowcem ze szkła i aluminium, najwyższą budowlą w okolicy, zostało wybudowane w stolicy Etiopii, Addis Abebie z przeznaczeniem na nową siedzibę Unii Afrykańskiej. Zostało sfinansowane w 100% przez rząd chiński, łącznie z meblami. Całość kosztowała 200 mln dolarów. Budowa centrum kongresowego trwała od 2009 roku, większość materiałów sprowadzono z Chin, a na budowie pracowało 1200 osób, w większości Chińczyków. Chiny sprowadzają z kontynentu afrykańskiego ropę naftową (1/3 chińskiego importu), miedź, kobalt i rudę żelaza. W ciągu ostatnich 10 lat chińsko-afrykańska wymiana handlowa wzrosła 6-krotnie i wynosi około 120 miliardów dolarów rocznie. Dla polepszenia logistyki inwestują i budują potrzebną do tych celów infrastrukturę, tj. drogi, linie kolejowe, lotniska i porty. Ale także szpitale i szkoły. Pomagają zadłużonym krajom, kilkudziesięciu z nich umorzyli zaciągnięte długi. A Angola była w pierwszej dekadzie XXI wieku, najszybciej rozwijającym się krajem świata. s

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK

Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki

Bydgoskie Spotkanie PIGE W połowie grudnia ubiegłego roku, odbyło się, tym razem w Bydgoszczy, coroczne świąteczne spotkanie Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki. Nieprzypadkowo spotkano się w Bydgoszczy, bowiem jest to miasto o dużych tradycjach przemysłu elektromechanicznego, a obecnie jest tu statutowa siedziba Izby. Janusz Nowastowski

radycje związane są z przedwojennymi fabrykami Kabel Polski i Ciszewski oraz powojennymi o znanych nazwach: Eltra, Famor, Belma, Romet, Formet, Telfa, Byfauch, FOD, Zachem, Fato i wiele, wiele innych. W konferencji w hotelu Holiday Inn uczestniczył Prezydent Miasta Bydgoszczy, który przedstawił ofertę dla potencjalnych inwestorów przemysłowych. Następnie odbyła się dyskusja w trzech przygotowanych blokach tematycznych: 1. Budowa kompetencji cenowych w branży elektrotechnicznej Pan Maciej Kraus www.fernpartners. com/pl/services.html Strategia cenowa to pierwszy krok na drodze do profesjonalnego zarządzania cenami. Fern Partners oferuje kompleksowe usługi w zakresie pozycjonowania cenowego i strategii konkurencji na poziomie produktów, marek jak i całych przedsiębiorstw. 2. Przywództwo w organizacjach XXI wieku – wyzwanie jakie stoją przed nami – Pan Marek Socha www.mdp-mdp.pl „Budowa przywództwa na wszystkich szczeblach organizacji, opartym na zaangażowaniu i odpowiedzialności wszystkich członków

ElektroTrendy nr 2/2012

zespołu po to, aby przekraczać najlepsze, dotychczasowe wyniki” – czy to jest wyzwanie dla Twojej organizacji? 3. Diagnoza branży, budownictwo polskie w świetle wskaźników makroekonomicznych oraz mierników rozwoju ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. - Pani Małgorzata Walczak-Gomuła, Paweł Łuszcz www.asm-poland.com.pl Następnie uczestnikami konferencji zaopiekowała się przewodniczka Daria w stroju historycznym, i poprowadziła po Rynku Starego Miasta, ulicą Dłu-

gą, do Wyspy Młyńskiej http:// pl.wikipedia.org/wiki Wyspa_ M%C5%82y%C5%84ska_w_Bydgoszczy Po drodze uczestnicy posilili się w restauracji Maestra w gmachu Opery Nova, aby następnie przejść do gmachu Opery Nova. Następnego dnia kontynuowano zwiedzanie Bydgoszczy z przewodnikiem. Uczestnicy Konferencji obejrzeli Muzeum Biały Spichrz i wystawę pn. „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”, gdzie podczas rekonstrukcji wydarzeń historycznych pod topór miejskie-

Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki

go kata położyli głowy: Prezes ERGOM Janusz Majchrowicz i Sekretarz PIGE Janusz Nowastowski - podobno zasłużenie?! h t t p : / / w w w. m u z e u m . b y d goszcz.pl/wystawa.php?74,W_ grodzie_Bydgosta_Tajemnice_zycia_wczesnosredniowiecznych_ mieszkancow_Bydgoszczy_i_ okolic W centrum miast w zakolu Brdy jest Wyspa Młyńska z Wenecją Bydgoską , a na niej Europejskie Centrum Pieniądza

NA DOBRY POCZĄTEK

http://www.muzeum. bydgoszcz.pl/wystawa. php?79,Mennica_bydgoska Następnie cała grupa autokarem udała się na tereny obecnego zakładu Zachem - do Exploseum - niezwykłego Muzeum w dawnej fabryce nitrogliceryny DAG. http:// www.muzeum.bydgoszcz.pl/dag. php Wieczorową porą uczestnicy Konferencji udali się do Teatru Polskiego w Bydgoszczy na spektakl „Szwoleżerowie” reżyserii Jana Klaty, o psychologicznych rozterkach młodych sportowców, nawet często targających się na własne życie. Bydgoszcz w średniowieczu słynęła z wielu dobrych browarów, których ostatnią kontynuacją jest nowo otwarta Warzelnia Piwa , gdzie uczestnicy nieomieszkali zakosztować kilku gatunków. http://www.warzelniapiwa.pl/

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

kalejdoskop

GRODNO, nowy lider

ogólnopolskiego rynku hurtowego

O SPÓŁCE GRODNO S.A. GRODNO S.A. to jeden z najdłużej działających na polskim rynku dystrybutorów artykułów elektrotechnicznych i oświetleniowych. Początki firmy sięgają 1990 roku, kiedy to otwarto pierwszy rodzinny sklep elektryczny w Warszawie, przy ul. Tamka (dzielnica Powiśle). Obecnie podstawowa działalność Spółki skupia się na hurtowym handlu poprzez sieć 36 hurtowni zlokalizowanych na terenie całego kraju. GRODNO S.A. od wielu lat jest liderem w województwie mazowieckim. Dzięki dokonanym akwizycjom punktów sprzedażowych Spółka rozpoczęła proces konsolidacji rozdrobnionego rynku i stała się jedną z czołowych firm w branży elektrotechnicznej w Polsce. Spółka posiada szeroką i zdywersyfikowaną grupę odbiorców z sektorów energetyki, budownictwa, infrastruktury i przemysłu.

ElektroTrendy nr 2/2012

Oprócz bogatej oferty towarów ponad 135 000 produktów - spółka świadczy dodatkowe usługi, w tym między innymi doradztwo techniczne, audyty systemów oświetlenia oraz instalacji elektrycznych, konserwację czy obsługę gwarancyjną. Miniony 2011 rok zakończył się dla GRODNO S.A. znacznymi wzrostami. Spółka nie tylko odnotowała dynamiczną i rekordową w historii swojej działalności zwyżkę przychodów kwartalnych. W 2011 zwiększyła się również liczba jej klientów oraz asortyment. Priorytetem dla firmy jest ekspansja terytorialna. W jej wyniku sieć dystrybucji GRODNA liczy już 36 hurtowni zlokalizowanych na terenie całego kraju. Rekordowe wyniki Na początku lutego 2012 roku, Spółka GRODNO S.A., jeden z największych dystrybutorów

sprzętu elektrotechnicznego w Polsce, opublikowała wyniki za czwarty kwartał 2011 r. (III kw. roku finansowego 2011/12 Spółki). Po trzech kwartałach obrotowych przychody Spółki wyniosły 138,18 mln zł, przynosząc wzrost o 47% w porównaniu z tym samym okresem roku poprzedniego. W ujęciu kwartalnym przychody GRODNA zwiększyły się do 54,14 mln zł, o 46% więcej w odniesieniu do tego samego kwartału w roku ubiegłym. Tym samym firma odnotowała rekordowy rezultat w swojej ponad 20-letniej historii. Więcej klientów i asortymentu Firma może pochwalić się również wzrostem liczby klientów. Na koniec 2011 r. Spółka miała 44 tysiące klientów (detalicznych i instytucjonalnych). To o 30% więcej, niż w 2010, kiedy ich liczba wyniosła 34 tysiące. Zwiększył się też asortyment firmy. Na koniec ubiegłego roku

kalejdoskop

brunch z biznesem

„Dynamicznie się rozwijamy i podejmujemy działania mające na celu zwiększenie naszej konkurencyjności oraz wzmocnienie pozycji na rynku. W ubiegłym roku nabrały przyspieszenia prace nad penetracją nowych rynków docelowych, skupiliśmy się też na rozwoju segmentowym sprzedaży oraz usług doradczych. Polityka asortymentowa znajduje się w centrum zainteresowania firmy. Naszą grupą docelową są dostawcy o największym potencjale marżowym i udziale rynkowym. Wszystkie te aktywności i podjęte przez nas decyzje dotyczące strategii rozwoju wpływają pozytywnie na osiągane przez nas wyniki” – mówi Jarosław Jurczak, Wiceprezes Zarządu i Dyrektor Handlowy GRODNO S.A.

w ofercie GRODNA znalazło się 135 tysięcy pozycji produktowych, podczas gdy w 2010 było ich 120 tysięcy. W kolejnych latach Spółka zamierza konsekwentnie ten asortyment poszerzać. Ekspansja terytorialna Rok 2011 był dla firmy GRODNO przełomowy. W kwietniu Spółka zadebiutowała na alternatywnym rynku NewConnect. Dzięki prywatnej emisji pozyskała 7,59 mln zł. Środki te zostały przeznaczone na sfinalizowanie przejęcia sześciu punktów sprzedaży od przedsiębiorstwa Ostel oraz otwarcie dwóch nowych oddziałów - w Krakowie i Łodzi. Biorąc pod uwagę jeden z głównych celów strategicznych GRODNO S.A. - rozwój terytorialny Spółki, firma uruchomiła kolejne hurtownie w Chorzowie, Toruniu, Warszawie i Gdańsku. Otwierając 12 placówek handlowych w 2011 r., firma przekroczyła ubiegłoroczny plan, który zakładał poszerzenie sieci handlowej o osiem lokalizacji. Już w 2012 r. powstał oddział w Białymstoku. Nowo otwarty oddział, to pierwszy punkt handlowy GRODNA na Podlasiu. Rozwój logistyki Jednym z najważniejszych wydarzeń w Spółce było otwarcie Centrum Dystrybucji w Małopolu. Pozwoliło ono na scentralizowanie funkcji logistycznych, realizowanych dotychczas za pomocą

trzech magazynów. Dzięki tej inwestycji Spółka spodziewa się oszczędności kosztów logistycznych na poziomie około 15-20% rocznie. Jednocześnie wdrażany jest nowoczesny system informatyczny, który poprawi efektywność zarządzania rotacją towarów. Obiekt w pełni zabezpieczy potrzeby GRODNO S.A. na najbliższe lata. Należąca do Spółki działka pozwala jednocześnie na dalszy rozwój i wielokrotne powiększenie posiadanej powierzchni magazynowej w przypadku rosnących potrzeb firmy.

Małopole, 20 km od Warszawy, bezpośrednio przy trasie S8. Na działce o powierzchni 3,5 ha znajdują się: • magazyn wysokiego składu o powierzchni 30 tys. m3, • plac kablowy liczący 3 tys. m2, • budynek administracyjno-biurowy o powierzchni 900 m2. Pracownicy. W Centrum Dystrybucji GRODNO w Małopolu zatrudnione są 34 osoby. Pełnią one rozmaite funkcje w działach: magazynowym, logistycznym, handlowym i księgowym.

Długoterminowa strategia spółki zakłada, iż w ciągu najbliższych pięciu lat GRODNO znajdzie się w czołówce liderów branży elektrotechnicznej w Polsce Centrum Dystrybucji w Małopolu Lokalizacja. Nowe centrum logistyczne zlokalizowane jest w miejscowości „Szybka ekspansja terytorialna była dla nas w ostatnim roku priorytetem. W efekcie udało nam się zwiększyć liczbę hurtowni do 36 oraz znacznie podnieść przychody. Nasza sieć obejmuje już większość kraju, ale zgodnie z długofalową strategią zamierzamy konsekwentnie zwiększać zasięg terytorialny i w ten sposób zdobywać rynek. Chcemy, by do 2015 roku sieć dystrybucji GRODNA liczyła w sumie ok. 45 punktów sprzedaży. Niewykluczone jednak, że wynik ten osiągniemy wcześniej, a łączna planowana liczba punktów sprzedaży zostanie zwiększona” – mówi Andrzej Jurczak, Prezes Zarządu GRODNO S.A.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

kalejdoskop

„Ta nagroda to dla nas ważne wyróżnienie. Od wielu lat nasza firma działa na terenie gminy i mimo iż obecnie posiadamy placówki w całym kraju, tutaj są nasze korzenie. Cieszymy się, że nasze działania na rzecz Nieporętu i jego mieszkańców zostały zauważone” – mówi Andrzej Jurczak, Prezes Zarządu firmy GRODNO S.A.

System informatyczny. Obecny system magazynowy funkcjonuje w oparciu o tradycyjną technologię, polegającą na zbiórce towaru na podstawie dokumentu papierowego. Obecnie wdrażany jest zaawansowany system WMS do zarządzania magazynem. Dokument tradycyjny będzie zastąpiony przez obieg dokumentów na terminalach radiowych (obsługa bezprzewodowa w oparciu o kody kreskowe, etykiety logistyczne itp). Głównym celem implementacji WMS jest częściowa automatyzacja procesów logistycznych. System ten pozwala na administrowanie trasami i wysyłką towarów. Dzięki bezpośredniej wysyłce z magazynu centralnego (cross-docking), przyczynia się do skrócenia łańcucha dostaw. System zarządzania magazynem pozwala także na zwiększenie wydajności pracy. Poprzez analizę pracy magazynierów eliminuje tzw. „pracę anonimową”. Wszystkie te czynniki wpływają pozytywnie na zmianę jakości obsługi klientów.

ElektroTrendy nr 2/2012

Asortyment. Obecnie w stałym obrocie magazynu znajduje się około 12 tysięcy pozycji. Do końca 2011 r. ilość ta, dzięki przesunięciom towarów między dotychczasowymi lokalizacjami, zwiększy się do około 13-14 tysięcy produktów.

GRODNO S.A. - „Firma Przyjazna Gminie Nieporęt” Spółka otrzymała tytuł „Firmy Przyjaznej Gminie Nieporęt”. Statuetka przyznana została za szczególne zasługi dla społeczności lokalnej.

kalejdoskop

brunch z biznesem

„Działania na rzecz warszawskiej szkółki FC Barcelona Escola Varsovia, to kontynuacja naszych działań na rzecz dzieci i młodzieży. Klub FC Barcelona cenimy nie tylko za sukcesy, ale przede wszystkim za zasady i postawę fair play na boisku. Wiemy, że tego uczone są dzieci w szkółce w Warszawie. Chcemy wspierać FCBEscola Varsovia w promowaniu wartości takich jak szacunek, przyjaźń czy tolerancja – mówi Marcin Gardas, Dyrektor ds. Rozwoju firmy GRODNO S.A.

Statuetki wręczane są od dwóch lat przez wójta gminy Nieporęt, Sławomira Macieja Mazura. Przyznawane są one podczas gminnych spotkań z lokalnymi przedsiębiorcami. Podczas ostatniego spotkania, w którym uczestniczyli przedstawiciele z ponad 50 firm, nagrodę otrzymała spółka GRODNO. Została ona wyróżniona za szczególne zasługi dla społeczności lokalnej, w tym finansowe wspieranie m.in. gminnego klubu sportowego i Caritas oraz współpracę z gminą Nieporęt. Nagrodę odebrał Prezes Zarządu GRODNO S.A., Andrzej Jurczak. GRODNO S.A., to również sponsor sportowy GRODNO S.A. podpisała umowę sponsorską z FC Barcelona Escola Varsovia. GRODNO S.A. jest jednym z pierwszych

sponsorów warszawskiej szkółki, która kształci młode talenty piłkarskie w Polsce. Spotkanie inaugurujące współpracę odbyło się 23 lutego br. Umowa sponsorska dotycząca wsparcia szkółki zacznie obowiązywać od 1 marca 2012 i potrwa do końca roku. Działania na rzecz społeczności lokalnej, między innymi poprzez inwestowanie w rozwój młodych talentów, to trwająca już od lat praktyka firmy. GRODNO swoją aktywność w dziedzinie piłki nożnej rozpoczęło od wspierania gminnego klubu sportowego w Nieporęcie. FC Barcelona Escola Varsovia szkoli dzieci od 6. do 12. roku życia. Stawia sobie za cel przekazywanie polskim dzieciom zarówno wzorców szkoleniowych, jak i całej filozofii klubu. s nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

INFORMACJE GOSPODARCZE GUS o produkcji przemysłowej w Polsce w 2011 rok. Analitycy zaskoczeni. Główny Urząd Statystyczny podaje, że produkcja przemysłowa wzrosła w grudniu 2011 roku, o blisko 8% w porównaniu rok do roku. Choć w ujęciu miesięcznym odnotowano prawie 5% spadek, to i tak polski przemysł ma się bardzo dobrze. Głównym zasłużonym jest eksport, a właściwie polskie przedsiębiorstwa, które eksportują swoje produkty i usługi. W stosunku do 2010 wzrost produkcji sprzedanej odnotowano w 26 na 34, działach przemysłu, głównie w produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o blisko 30%) oraz w produkcji mebli, metali i wyrobów chemicznych. Spadek wystąpił w 8 działach, m.in. w produkcji wyrobów farmaceutycznych - o 14,4% oraz odzieży - o 2,6%.

Chiny stają się największym na świecie konsumentem złota Popyt w Chinach wzrósł w 2011 roku o 20%, do 769,8 ton metrycznych. Popyt rośnie ponieważ inwestorzy chcą bronić swoich majątków przed inflacją wynoszącą ponad 4%, a giełdy nie spełniają swojego zadania. Dla chijskich inwestorów złoto jest idealną lokatą od ponad 11 lat, ponieważ ze względu na podwyższoną inflację, cena jego wciąż rośnie. Chiny są największym na świecie producentem złota. Wg, Chińskiego Urzędu Kontroli Zasobów Naturalnych, Chiny w 2011 roku wyprodukowały prawie 361 ton czystego złota, czyli 20% więcej, niż rok wcześniej.

ElektroTrendy nr 2/2011

URE p rzyz naje Urząd zielo Regula ne cji E w 201 nerge 1 roku tyki , 11590 tzw. „z wydał ielony świad ectw c h cert czając OZE, yfikató ych w”, po pocho źróde ś w d iadz e ł odna nie e wialny nergii wytwo c h ze , o łą rzone cznej j ener sokoś mocy gii ele ci 10. k tryczn 672.9 ej w w dzin ( 97,53 yMWh) 4 meg . awato Produ taki c gocenci ertyfik posia at, o po 27 dając trzym 4,92 z y a li dodat ł za k ną MW kowo ażdą h. Zgo wypro dnie z dukow energ przep aetyczn is e a g m o, sys na ce i praw tem w lu wy a równa sparc tach w ia ma nie ró ytwarz żnicy ana e w kos nawia nergii zlnych ze źró w sto dycyjn d e s ł u o n dku do ych. źróde ł tra-

Chiny największym rynkiem diamentów na świecie. Jeżeli tendencja zostanie utrzymana, USA stracą w 2015 roku palmę pierwszeństwa na rzecz Chin. W tej chwili, Chiny zajmują drugie miejsce pod względem popytu na szlifowane diamenty przy rocznej sprzedaży na poziomie 5 mld dolarów. Rośnie rola diamentów jako inwestycji, ponieważ inwestorzy chcą mieć w swoich pakietach nieruchomości, akcje, obligacje, złoto i właśnie diamenty. Chiny to istna fabryka milionerów, wg ostatnich danych jest ich już ponad 500 tysięcy. Nawet Rolls Royce sprzedają się, jak przysłowiowe ciepłe bułeczki.

lko chińskie ie anej na giełdz Philips już ty nology notow Telewizory ch Te V TP i y cj m uk ińskiej fir iału prod Udziałowcy ch ficytowego dz de o pn ku a m , w świato, zgodzili się Pomoże im to . w ró w Hongkongu la do ln m oki, ilipsa, za 726 ec pewnej ep telewizorów Ph a Philipsa koni dl a cz zy na dr oz en wej. Hol Sprzedaż ektroniki użytko wej ekspansji. el ta en uc od dz ądzać bę ie w Europie pr j.v. która zarz największego ce ół sp w ów psa stare 30% udział lewizorów Phili te ł ia dz zostawili sobi ku ro 07 trybucją. Od 20 produkcją i dys d euro. ci niemal miliar

Raporty biznesowe

brunch z biznesem

BOSCH stawia na fotowoltaikę

osch planuje otwarcie nowej fabryki techniki solarnej w Malezji, w regionie Batu Kawan, w stanie Penang. Będzie to jedno z największych projektów produkcyjnych w historii koncernu Boscha. Malezja należy do tzw. „pasa słonecznego” („sunbelt“), czyli do krajów o usytuowaniu do 35 stopnia szerokości geograficznej lub poniżej równika. W porównaniu z Europą, z Niemcami nasłonecznienie w krajach azjatyckich tego regionu jest dwa razy większe i dlatego w regionie tym spodziewany jest wyjątkowo dynamiczny rozwój rynku. Bosch jest obecny w Malezji już od 1923 rok. Bosch Power Tools, zatrudnia w Malezji 1100 pracowników do produkcji wkrętarek akumulatorowych, wiertarek i przyrządów pomiarowych. Bosch Car Multimedia zatrudnia kolejnych 680 pracowników i produkujących radia samochodowe oraz urządzenia nawigacyjne. W sumie Bosch zatrudnia w Malezji 2 300 pracowników i osiągając przy tym obroty w wysokości 130 milionów euro. Decydujące w przypadku Malezji jest także dostęp do wykwalifikowanego personelu w branży elektroniki i półprzewodników oraz dobra infrastruktura lokalna. Zapewnienie dostaw energii do produkcji ma podstawowe znaczenie dla bardzo wymagających i podatnych na wpływy zewnętrz-

ne metod produkcji w fotowoltaice. Firma Stuttgart/Kuala Lumpur - Grupa Bosch zainwestuje ok. 520 milionów euro. Fabryka produkować ma głównie na potrzeby regionu południowo-wschodniej Azji, który w ciągu najbliższych lat osiągać będzie średnio 30% wzrost. Fabryka będzie również dostarczać komponenty dla lokalnych zakładów produkcyjnych w innych krajach. Planowana produkcja obejmie szeroki asortyment, od kryształów krzemowych, poprzez ogniwa solarne, aż po moduły do stosowania na dachach lub w elektrowniach solarnych. W nowej fabryce w Penang będzie zatrudnionych ok. 2 000 pracowników. W fabryce mają być produkowane rocznie ogniwa o całkowitej mocy 640 megawatów peak. Produkcja modułów ma osiągnąć roczną wydajność 150 megawatów peak. W branży solarnej do określenia wytworzonej ilości energii używa się jednostki wat peak (Wp), która określa najwyższą możliwą wydajność ogniwa solarnego. W praktyce uzysk energii jest silnie uzależniony od regionu stosowania ogniwa solarnego. Roczna produkcja ogniw nowej fabryki w Penang mogłaby pokryć potrzeby energetyczne od 165 tysięcy gospodarstw domowych w Europie Środkowej, aż do 300 tysięcy w gospodarstw domowych w samej Malezji. Do roku 2020 w tym regionie zainsta-

lowane mają zostać urządzenia solarne o mocy całkowitej przekraczającej 130 gigawatów peak, co odpowiada potrzebom energetycznym prawie 200 milionów Europejczyków. Obecna wydajność regionu to zaledwie 5 gigawatów. Obecnie najważniejszy dla branży, rynek niemiecki, utrzymuje się na stałym poziomie około 32,5 gigawata nowo instalowanych urządzeń rocznie. A w Europie… a w Europie we Francji w miejscowości Vénissieux, wiosną 2011 roku Bosch Solar Energy AG zakończył budowę innej fabryki modułów solarnych, usprawniając tym obsługę klientów z południowej Europy. Ponadto, Bosch zainwestował ponad 500 milionów euro w znajdującą się w Turyngii fabrykę w Arnstadt, zwiększając tym prawie trzykrotnie moce produkcyjne zakładu. Oprócz fabryki otworzył także ośrodek badawczo-rozwojowy, nowy dział administracyjny oraz centrum szkoleniowe, w których do końca 2012 roku powstanie przeszło 1 000 nowych miejsc pracy. W centrum kompetencyjnym Arnstadt opracowywane są kolejne generacje produktów i metod produkcji. Obydwie wielkie inwestycje Bosch Solar Energy w Niemczech i Malezji uzupełniają się i stanowią zabezpieczenie na przyszłość. W 2011 roku Bosch Solar Energy AG po raz pierwszy przekroczy miliard euro obrotów. nr 2/2011 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Upadłości firm w pierwszych

dwóch miesiącach 2012 roku

iczba ogłoszeń o upadłościach przedsiębiorstw, w ciągu dwóch miesięcy 2012 roku, wynikająca z informacji w oficjalnych źródłach jest wyższa o 20% od analogicznego poprzedniego okresu 2011 roku.. Wzrost liczby upadłości jest potwierdzeniem prognozy odnośnie PKB Polski, zmniejszającej perspektywy jego wzrostu z około 4% w 2011 roku do prognozowanego 2,5% w 2012 roku. Trend wzrostu upadłości nabiera tempa Można było spodziewać się wzrostu upadłości, ale skala tego wzrostu jest zaskakująca. Jeszcze w styczniu 2012 roku, w porównaniu do roku ubiegłego opublikowanych ogłoszeń o upadłościach było jedynie o 6% więcej, niż w styczniu 2011 roku. W samym zaś lutym liczba publikacji była wyższa, aż o 34% niż w lutym 2011 roku (79 wobec 59). Nie oznacza to automatycznego wzrostu upadłości w takim samym stopniu (z +6% w styczniu do +34% w lutym) w okresach następnych 2012 roku. Jednak prognozy wzrostu bankructw muszą zostać oszacowane na nowo i to w skali dwucyfrowej. Budownictwo - wzrost bankructw o 45% Ewidentnie widać, że przetargów na prace jest coraz mniej, kończy się, np. etap inwestycji drogo36

ElektroTrendy nr 2/2011

Liczba opublikowanych upadłości w styczniu i lutym 2012 roku

wych, a następna grupa dużych inwestycji infrastrukturalnych, tym razem w energetyce ma spore opóźnienie. W związku z tym chcąc nie chcąc, firmy muszą pogodzić się z sytuacją, gdy trudniej jest zdobyć zlecenie, a dodatkowo realizowane są z niższą marżą, a często poniżej granicy opłacalności. Wykonawcy znajdujący się na szczycie piramidy korzystają ze swojej uprzywilejowanej pozycji, świadomie kredytując się kosztem podwykonawców, opóźniając im w sposób przewlekły wypłatę należności. To właśnie firmy (ogólno) budowlane, zwłaszcza średnie i mniejsze, specjalistyczne, a także dostawcy materiałów, zmuszeni są w dużym stopniu kredytować bieżące inwestycje. Dlatego wzrost wartości prac budowlanych, o około 16% w skali całego 2011 roku spowodował powiększenie zapotrzebowania

na finansowanie, a w efekcie luki finansowej u wielu wspomnianych firm. Dlatego w 2011 roku upadłości w budownictwie było więcej o 30%, a w tym 2012 roku jest ich już więcej, aż o 45%, niż w porównywalnym okresie roku ubiegłego. I trend niepokojąco się nasila.

Raporty biznesowe

Producenci - wzrost liczby publikacji o ich bankructwach o 18% Wzrost kosztów w ubiegłym roku (surowców, energii, paliw, czyli i transportu) wymusił podwyżkę cen produktów. Klienci nie zawsze, w tym samym stopniu zwiększali swoje przychody, tak więc aby zapobiec ich rezygnacji z zakupów, spadkowi obrotów, producenci musieli zaoferować klientom lepsze warunki sprzedaży. Oczywiście polegało to na dłuższym ich kredytowaniu, średni okres oferowanego odbiorcom kredytu kupieckiego wydłużył się od 3 do 7 dni. Niestety, nie wszyscy byli w stanie ponieść ten ciężar, nie zawsze także udało się utrzymać obroty, stąd wspomniany 18% wzrost liczby publikacji o upadłościach firm produkcyjnych. Sprzedaż hurtowa - bez zmian. Cisza bez burzą! Brak zmiany, zdecydowanego wzrostu liczby upadłości można by odczytywać jako sukces, stabilizację. Wydaje się jednak, że wytłumaczenie jest inne, hurtownie nadal upadają, ale liczba tych przypadków nie zwiększa się, ponieważ zwiększa się jednocześnie liczba przejęć i połączeń sieci hurtowni. Tak więc koncentracja rynku hurtowego postępuje i duża część mniejszych, regionalnych hurtowni ma przed sobą perspektywę utraty rynku i upadłości, albo

brunch z biznesem

Ogłoszone upadłości w podziale na województwa

połączenia sił i walki o utrzymanie na rynku dzięki uzyskanej w ten sposób większej konkurencyjności cen oferowanych towarów. Sprzedaż detaliczna – znaczny wzrost liczby upadłości Statystycznie wzrost liczby publikacji o bankructwach sklepów detalicznych wyniósł 80%. Trzeba jednak pamiętać, że praktycznie wszystkie sklepy mają zbyt mały majątek, aby przeprowadzać w ich przypadku postępowanie upadłościowe, rzadko więc trafiają się takie, które są na tyle duże, aby znalazły się w statystyce upadłości. Skoro jednak wśród większych detalistów panuje taka tendencja, to można mieć pewność, iż wśród mniejszych jest co najmniej tak samo, a liczba tych znikających z rynku idzie w setki, jeśli nie tysiące. Jest to oczywiście efekt nasilającej się konkurencji ze strony dyskontów, sieci super i hipermarketów (z ich nowymi formatami typu express, fresh etc.), a także sieci sklepów „patronackich” tworzonych przez dużych

hurtowników. Wszystkie one wygrywają z tradycyjnym detalem przede wszystkim ceną. Ogłoszone upadłości w podziale na województwa W najsilniejszych gospodarczo województwach nie odnotowano wzrostu liczby publikacji o upadłościach (województwa mazowieckie, dolnośląskie) lub zmiana jest niewielka (wielkopolskie), a nawet liczba upadłości spadła (śląskie). W niektórych z pozostałych województw liczba upadłości również spadła (lubuskie, łódzkie) bądź wzrosła (warmińsko-mazurskie, opolskie), jednak z uwagi na niską bazę wyjściową bankructw (a więc trend mógłby być w dużym stopniu efektem przypadku lub splotu okoliczności) trudno wskazać w nich jednoznaczne tendencje. Wyraźnie natomiast wzrosła, bo aż dwukrotnie, liczba opublikowanych upadłości w województwach: małopolskim, zachodniopomorskim. źródło: Na podstawie materiałów EulerHermes

nr 2/2011 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Czy arbitraż gospodarczy jest szybszy, niż procedura sądowa?

rbitraż gospodarczy to alternatywny, wobec sądów państwowych, sposób rozstrzygania sporów gospodarczych. Spory rozstrzyga tu sąd arbitrażowy (inaczej polubowny), tj. zwykle trzech arbitrów. W razie powstania sporu każdy przedsiębiorca powołuje po jednym arbitrze, a następnie arbitrzy powołują trzeciego, który będzie pełnił funkcję przewodniczącego. Sąd arbitrażowy zwołuje rozprawy, przeprowadza postępowanie dowodowe, a następnie wydaje orzeczenie. Jego orzeczenie ma taką samą moc prawną jak sądu. Kodeks postępowania cywilnego przyjmuje zasadę rozpo-

Orzeczenie arbitrażu ma moc prawną wyroku sądu powszechnego.

znawania spraw gospodarczych przez sądy państwowe. Dlatego, aby sąd arbitrażowy mógł rozpoznać dany spór, trzeba to wyraźnie zaznaczyć na etapie przygotowywania umowy głównej (np. umowy najmu, o roboty budowlane), której jednym z postanowień może być tzw. zapis na sąd polubowny, czyli wskazanie, że ewentualne spory między stronami rozstrzygnie właśnie arbitraż. Lista zalet arbitrażu jest długa. Możliwość powołania specjalistów (np. ekspertów prawa bankowego czy budowlanego) jako arbitrów w danej sprawie, poufność postępowania, ograniczony formalizm, większa niż w sądach

szybkość postępowania, możliwość łatwego wykonania wyroku arbitrażowego w 144 państwach to tylko niektóre z nich. Do wady zalicza się wyższe niekiedy koszty postępowania. Arbitraż sprawdza się w niemal wszystkich rodzajach sporów gospodarczych. Można mieć wątpliwości jedynie co do sporów korporacyjnych ze względu na niedoskonałe przepisy. Podsumowując, wymienione cechy powodują, że przedsiębiorcy powinni rozważyć, czy nie skorzystać z możliwości rozstrzygania sporów przez arbitraż. źródło: kancelaria prawna FKA

Nowe zasady odpowiedzialności urzędników

aranie niekompetentnych urzędników będzie ułatwione, ponieważ z dniem 11 lutego 2012 r. weszły nowe przepisy dotyczące odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Nowelizacja wprowadza, m.in. możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności osób pracujących przy realizacji zamówień publicznych, które nie są pracownikami jednostek sektora finansów publicznych. Możliwość ukarania osób rzeczywiście odpowiedzialnych za naruszenia przy wydatkowaniu środków publicznych wymusza na urzędnikach dyscyplinę. Do tej pory winne osoby rzadko ponosiły odpowiedzialność. W połączeniu z wchodzącym niedługo w życie obowiązkiem prowadzenia metryki dla każdej sprawy, nowe zasady odpowiedzialności zmierzają do

ElektroTrendy nr 2/2011

zwiększenia skuteczności i transparentności administracji oraz racjonalności wydatków. Nowe przepisy rozszerzają i doprecyzowują zasady odpowiedzialności urzędników i osób wykonujących zadania związane z wydatkowaniem publicznych środków. W tym celu rozszerzono, m.in. katalog czynów, które stanowią naruszenie dyscypliny finansowej. Za złamanie dyscypliny finansów publicznych odpowie kierownik jednostki sektora finansów publicznych, jeśli nie wykonał należycie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej i w rezultacie doszło, np. do uszczuplenia wpływów danej jednostki sektora finansów publicznych czy niewykonania w terminie jej zobowiązań. Do odpowiedzialności pociągnięte mogą zostać także osoby niebędące pracownikami jedno-

stek sektora finansów publicznych, które (na podstawie regulacji o zamówieniach publicznych) przygotowywały lub przeprowadzały postępowania o udzielenie zamówienia. Dotychczas odpowiedzialność w takim przypadku ponosił jedynie kierownik zamawiającej instytucji. Nowelizacja przynosi również zmianę wysokości kar finansowych, minimalna wysokość została obniżona do ¼ wynagrodzenia (wcześniej była to równowartość pełnego miesięcznego wynagrodzenia). Według projektodawców, ma to skłonić komisje orzekające do częstszego stosowania tego rodzaju kar. Ponadto winna osoba może zostać ukarana także naganą, upomnieniem oraz zakazem pełnienia funkcji wiążącej się z dysponowaniem środkami publicznymi źródło: PRP, www.podatki.biz

Raporty biznesowe

brunch z biznesem

PRACODAWCY RP, PUBLIKUJĄ

LISTĘ BARIER ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Nieelastyczne prawo pracy (np. nieelastyczny czas pracy - praca w godzinach nadliczbowych lub w soboty; zbyt krótki okres rozliczeniowy czasu pracy - brak tzw. indywidualnych kont pracy) Niedostatki rynku pracy (niespójne kształcenie w szkołach, w miejscu pracy i ustawiczne; braki pracowników o wykształceniu technicznym; trudności w organizowaniu praktyk zawodowych; problemy związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych) Trudności z dostępem do środków finansowych i pomocowych (niewielkie środki własne przedsiębiorstw; ograniczony dostęp do kredytów i środków pomocowych UE; nierówne traktowanie sektorów/branż i ograniczenia dla niektórych, np. hutnictwa; skomplikowane procedury lub wysokie koszty kredytów, gwarancji i ubezpieczeń - np. KUKE, ARP, BGK) Zbyt duże obciążenia wynikające z ograniczania emisji (w stosunku do krajów spoza UE oraz w UE m.in. z uwagi na energię elektryczną pochodzącą z węgla; gorsza sytuacja początkowa firm, niż zachodnioeuropejskich przy jednoczesnym braku uwzględnienia niedawnych inwestycji ograniczających emisje)

Znaczący udział szarej strefy przy jednoczesnym niskim stopniu recyklingu odpadów (agresywna konkurencja ze strony szarej strefy uniemożliwia prowadzenie zyskownej działalności legalnych firm recyklingowych oraz stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska; niski stopień recyklingu i wykorzystywania surowców wtórnych) Utrudnienia w dostępie do surowców (rozmaite ograniczenia na eksport nakładane przez wiele państw; niedostateczna podaż niektórych surowców; także wymienione osobno opodatkowanie surowców energetycznych i braki surowców wtórnych w PL) Nieuczciwa konkurencja, w tym na rynku UE (stosowanie niedozwolonych praktyk handlowych, w tym dumping; wprowadzanie na rynek towarów niespełniających obowiązujących standardów i norm technicznych) Mało skuteczny system promowania polskich produktów w świecie (niedostateczne wsparcie; niedostateczne informacje o możliwościach eksportowych, czy wymaganiach rynków trzecich)

Niski popyt na produkty przyjazne środowisku (brak świadomości wśród konsumentów; niestosowanie kryteriów środowiskowych w („zielonych” zamówieniach publicznych; brak oznakowania i etykietowania towarów; brak promocji efektowności energetycznej, w tym zachęt finansowych) Restrykcyjne przepisy podatkowe (np. akcyza na gaz ziemny i energię elektryczną, które można znacznie obniżyć dla sektorów energochłonnych; VAT na niektóre typy statków budowane w polskich stoczniach przez armatorów krajowych; ograniczenia w odliczania przez przedsiębiorcę VAT za samochód osobowy) Niedoskonałe lub źle stosowane przepisy prawne (np. przewlekłość dochodzenia należności z umów; zbyt obszerne sprawozdania do różnych organów ochrony środowiska, których terminy składania się pokrywają, a dane wymagane sprawozdaniami nie są spójne; skomplikowane procedury przetargowe przy zamówieniach publicznych i kosztowna procedura odwoławcza; niestabilność, niejasność i niespójność stanowionego prawa w wyniku częstych i szybkich zmian; nieskuteczny system kontroli pojazdów i nadzoru nad Stacjami Kontroli Pojazdów prowadzący do niedopuszczalnej konkurencji)

nr 2/2011 www.elektrotrendy.pl

brunch z biznesem

Paprykarz gospodarczy

„Paprykarz”gospodarczy Łup w łupki

Zbierają się Unijne „czarne chmury” na polskimi łupkami gazu Komisja Europejska „ponoć” ma podstawy, by zakwestionować polskie regulacje prawne w zakresie prawa górniczego, co może zablokować poszukiwania gazu łupkowego. Obowiązujące od 1 stycznia 2012 roku prawo nie uwzględnia niektórych zasad unijnej dyrektywy węglowodorowej, a w szczególności udzielania koncesji na drodze przetargów. Pol-

skie przepisy dają pierwszeństwo firmom, które wcześniej udokumentowały zasoby złoża. Komisja Europejska wszczęła postępowanie przeciwko Polsce przed Trybunałem Sprawiedliwości i choć trybunał formalnie jest niezależny, to nie jest pozbawiony wpływów politycznych. I bez wskazywania palcem wiadomo, że Niemcom, Francji i Rosji nie zależy na tym,

by w Polsce rozwinęło się wydobycie gazu z łupków. By Polska z tego tytułu nie miała znaczących wpływów. By stała się tak jak przed laty zaściankiem Europy. Działają więc pod płaszczykiem Brukseli i prawa unijnego, parafrazując starą zbójecką maksymę: „Łup łupki” albo „Łup polskie łupki”.

Budowa i remont będą droższe. Czy wybuchnie wojna cenowa? Ceny materiałów sukcesywnie idą w górę, będą zmieniać się zmieniać kilkakrotnie w ciągu 2012 roku. Czy są to objawy zapowiadające jawną wojnę cenową? Drożeją materiały i komponenty wykorzystywane do montażu i produkcji poszczególnych elementów systemów elektrotechnicznych, drożeją paliwa i rosną koszty transportu. Już od początku 2012 roku, ceny materiałów sukcesywnie rosną u wszystkich producentów i dostawców w Polsce Ceny rosną proporcjonalnie do wielkości podwyżek surowców kopalnych. Ze względu na rosnące koszty produkcji oraz transportu ceny materiałów elektrotechnicznych, czy szerzej niezbędnych na 40

ElektroTrendy nr 2/2012

rynku wykonawczym na pewno w tym roku wzrosną. Analitycy szacują wzrost od 5% do 10%, bardziej radykalni nawet do 15%. Droższe będą produkty importowane oraz te, do produkcji których, używa się sprowadzane surowce. Wynika to z faktu, że znaczna część artykułów produkowana jest z komponentów kontraktowanych w różnych walutach, których wahania i różnice kursowe będą przekładać się na wzrost cen. W dłuższym okresie czasu czeka nas zbliżenie się do cen rynków zachodnich.

Paprykarz gospodarczy

brunch z biznesem

Ponad dwa lata w sądach - szok

Polski przedsiębiorca chcący dochodzić roszczeń przed sądem gospodarczym, musi uzbroić się w cierpliwość. Wg, Banku Światowego średni czas trwania sprawy w Polsce, to aż 830 dni. Gorzej od nas pod tym względem wypadają wyłącznie Włochy i Słowenia. Lepiej, m.in. Bułgaria, Słowacja, Mołdawia i Rwanda. W tym afrykańskim kraju w 2008 roku wprowadzono przepisy, które nakazują wydawanie wyroków w ciągu maksymalnie trzech miesięcy. W Polsce minimum trzy miesiące trwa kompletowanie dokumentów i wypełnienie 38 obowiąz-

kowych procedur. Dopiero po 90 dniach sąd zaczyna studiować zebrane dokumenty, wysłuchuje strony, a następnie zagłębia się w sprawę przeciętnie przez kolejne 580 dni. Razem daje to 670 dni. Pozostałe 160, czyli ponad pięć miesięcy, zajmuje sama egzekucja wyroku. I to nie chodzi o skomplikowane sprawy, gdzie w grę wchodzą przestępstwa gospodarcze. To sprawy najprostsze z możliwych - kupujący zamawia towar i za

niego nie płaci, więc sprzedawca zaczyna dochodzić roszczeń na drodze sądowej. Bardziej złożone sprawy toczą się nawet 5 - 6 lat. A im dłuższy proces, tym bardziej kosztowny. Przedsiębiorca przez parę lat nie może odzyskać pieniędzy, za to na koszty sądowe wydaje średnio 12 proc. wartości roszczenia. I śmiesznie i strasznie. W Polsce minimum trzy miesiące trwa kompletowanie dokumentów i wypełnienie

Kontrowersje wokół projektu

38 obowiązkowych procedur.

podatku miedziowego Wg, Krajowej Izby Gospodarczej, Projekt ustawy o podatku od niektórych kopalin wymaga zmian. Wątpliwości budzi przede wszystkim koncepcja, na podstawie której kształtowana ma być wysokość nowego podatku. Zdaniem KIG, projekt tzw. podatku miedziowego opiera się na wadliwych tezach w kwestii wyliczania wysokości podatku. Przyjęta przez resort finansów koncepcja zakłada, że koszty wydobycia i produkcji miedzi stanowią sztywny udział w kosztach. Zgodnie z projektem, każdy wzrost ceny miedzi na międzynarodowych rynkach ma zatem prowadzić do automatycznego wzrostu dochodu podatnika, który zajmuje się przetwórstwem miedzi, czyli stawka podatku rośnie razem z cenami produktu końcowego. Wg, Krajowej Izby Gospodarczej, Projektodawca nie uwzględnił faktu, że wzrost cen miedzi przetworzonej na światowych ryn-

kach powoduje również wzrost cen rudy. Rosną również ceny koncesji oraz przedsiębiorstw dysponujących odpowiednimi zasobami surowcowymi. Polskie firmy zajmujące się wydobyciem i przetwórstwem miedzi nie mają dostępu do złóż w takim zakresie, aby w pełni zaspokoić potrzeby surowcowe. Oznacza to, m.in. konieczność nabywania koncesji na wydobycie w innych krajach lub przejęcia innych przedsiębiorstw. Krajowej Izby Gospodarczej uważa, że w takiej sytuacji nie można z góry zakładać, iż wzrost ceny miedzi będzie mieć bezpośrednie przełożenie na wzrost zyskowności polskich spółek sektora miedziowego. KIG postuluje wprowadzenie przepisów, które opierałyby się na regulacjach wykorzystywanych m.in. w USA, gdzie tego rodzaju podatki są określane procentowo. Z kolei część wpływów z tego podatku powinna być przeznaczana na

rekultywację środowiska naturalnego, zdegradowanego w wyniku wydobycia kopalin.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Nowoczesna aparatura niskich napięć firmy Chint.

R yszar d Świetlicki Dyrektor techniczny Chint Poland Sp. z o.o.

Opis Badania Przedstawiając poniższe badania potwierdzające parametry techniczne aparatury marki CHINT pochodzącej z Chin, chcieliśmy upewnić Wszystkich, w tym i siebie, co do odpowiedniej jakości, proponowanej przez nas na rynku polskim, aparatury rozdzielczej. Dlaczego tak ważne są badania testowe sprawdzające jakość aparatury, skoro posiadamy potwierdzenie parametrów technicznych, w postaci świadectwa jakości dla każdego naszego wyrobu, wystawione przez powszechnie znane na całym świecie laboratorium KEMA. Pomimo tak jednoznacznych i znakomitych referencji dotyczących wyrobów marki CHINT, często spotykamy się z zapytaniami: Czy jakość wyrobów z Chin na pewno spełnia najwyższe, światowe standardy? Dla nas odpowiedź jest oczywista i jednoznacznie potwierdzająca wysoką jakość oferowanych przez nas wyrobów. W ciągu kilkuletniej obecności na polskim rynku, doskonale wiemy, jakie reklamacje wystąpiły i w stosunku do których produktów. Możemy sobie nawet już pozwolić na to, aby nie starać się udowadniać za każdym razem, że powstałe uszkodzenie zostało spowodowane z winy użytkownika, a nie z powodu jakości naszej aparatury. Dla dobra ogółu staramy się „od ręki” wymieniać 42

ElektroTrendy nr 2/2012

stare na nowe, ponieważ wielkość zgłoszonych reklamacji należałoby mierzyć w promilach procenta w stosunku do sprzedanych aparatów. Jednak nasze deklaracje nie budzą pełnego zaufania, a powiedzielibyśmy nawet, że w niektórych przypadkach stwarzają powód do kwestionowania tej jakości stwierdzeniem, że każda myszka swój ogonek chwali i na potwierdzenie tego przywoływano argument, że KEMA to wprawdzie niekwestionowany autorytet światowy, ale stosowana aparatura elektryczna powinna być sprawdzona przez niezależną jednostkę badawczą w Polsce. Dlatego, mając to na uwadze, zdecydowaliśmy się na badania reprezentatywnych aparatów przez Instytut

Elektrotechniki w Warszawie, jako instytucji która najbardziej kompleksowo, od prawie 60.lat, zajmuje się badaniami takich i podobnych urządzeń dla rozwiązań w instalacjach przemysłowych. W pierwszej kolejności zapytaliśmy Jednostkę Badawczą w jaki sposób proponuje wyselekcjonować reprezentatywną do badań aparaturę, na podstawie których możemy mieć pewność, że przebadane aparaty będą reprezentatywne dla wszystkich innych z danego typoszeregu. Czy jeżeli aparatura, która przejdzie z badania z wynikiem pozytywnym, to oznaczać będzie, że wystąpi największe prawdopodobieństwo, że każdy inny aparat tego typu uzyska także wynik pozytywny.

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Zaproponowano następujące kryteria wyboru: 1. Pobranie aparatury do badan z serii aparatów dostarczanych do Polski; 2. Aparaty nie mogą być wcześniej selekcjonowane poprzez sprawdzanie parametrów wejściowych na podstawie badań wyrobu; 3. Dla danego typu wyrobu wybrano wielkości mechaniczne takie, które są mniej korzystne dla wytrzymałości mechanicznej, np.: aparat dla jednakowych wartości zwarciowych wybierano aparat o mniejszych wymiarach mechanicznych dla wytrzymałości napięciowej: aparaty o mniejszych odległościach izolacyjnych o jednakowej deklaracji napięć probierczych sinusoidalnych czy udarowych; 4. Ilość pól 1- czy 3-polowy. W przypadku aparatury modułowej zwiększono ilość aparatów, aby wytrzymałość na określone parametry probiercze była jak najbardziej wiarygodna; 5. Możliwości określenia charakterystyk pasmowych dla przeciążenia jak i określenia czasu zadziałania przy przekroczeniu prądu znamionowego; 6. Przekroje przewodów przy pomocy których podłączono układy probiercze; 7. Inne kryteria wymagane przez jednostkę badawczą na podstawie oględzin i ogólnego stanu aparatu. Przyjmują powyższe kryteria, do badań aparatury modułowej, wg zgodności z normą PN-EN 60998-1:2007, wytypowano: Typ wyłącznika

NB-1 63

Liczba pól

1p, 3p

Napięcie robocze

230/400V

Typ charakterystyki

Typ B, Typ C

Prąd zwarciowy

6000A

Napięcie izolacji

Aparaty, które zostały przyjęte do badań lp

MCB

typ

NB1-63

Liczba pól 3p

NB1-63

Parametr dopuszczalny wg. PN-EN 60364

Parametr potwierdzony podczas badan

Wymaganie zadziałania przy przeciążeniu 1,45 In dla charakterystyk B i C

Zadziałanie przy przeciążeniu 1,13 In

Czas zadziałania przy prądzie zwarcia przekraczającym 5In i 10In (dopuszczalny dla warunków normalnych 0,4S) dla charakterystyk B i C

<0,1s

Charakterystyka Joul’a -I²t

Pozytywny dla wymaganego przekroju

Prąd zwarciowy dynamiczny 6000A

Pozytywny

Charakterystyka Joul’a -I²t dla 6000A

Pozytywny dla wymaganego przekroju

500V

Prąd znamionowy In

10A, 63A

Częstotliwość

50/60Hz

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

UWAGA: Wyłączniki 10 A podłączono do układów probierczych przewodem o przekroju 1,5 mm² Wyłączniki 63 A podłączono do układów probierczych przewodem o przekroju 16 mm² Poniżej przedstawiono tabele wybranych wyników pomiarów wymaganych przez normy instalacyjnej PN-EN 60364, dotyczącej instalacji elektrycznych, w których aparaty te są stosowane, i jak wspomniano wyżej, metody i warunki przeprowadzanych badań wykonano wg. PN-EN 60998-1:2007 Wybrane wyniki badań, charakterystyczne dla wymagań normy PN-EN 60364 przeznaczonej dla wyłączników nadmiarowo-prądowych. Parametry zadziałania dla prądów zwarciowych dla maksymalnego napięcia sieci dały wynik pozytywny. Do sprawdzenia serii wyłączników NM8, wytypowano wyłącznik NM8 o parametrach przedstawionych w poniższej tabeli badania wykonano wg IEC60947-2/ EN60947-2 Do sprawdzenie serii wyłączników NA wytypowano wyłącznik NA1 o parametrach przedstawionych w poniższej tabeli badania wykonano wg IEC60947-2 Wszystkie sprawdzane, katalogowe, parametry badanych wyłączników NM8 i NA1 zostały potwierdzone. Należy zaznaczyć ze charakterystyki zabezpieczeń wyłączników NM8 i NA1 są charakterystykami pasmowymi i zostały potwierdzone dla parametrów znamionowych. Natomiast nastawy zabezpieczeń zapewniają dobór prądów cieplnych od 0,4 do 1 In. Typ wyłącznika

NA1-2000

Napięcie robocze

400V

Napięcie izolacji

1000V

Prąd znamionowy

2000A

częstotliwość

50/60HZ

Prąd zwarciowy Icu

80kA

Prąd zwarciowy Ics,Icw-1s

50kA

ElektroTrendy nr 2/2012

Typ wyłącznika

NM8 125S/125/3, NM8 400S/400/3, NM8 125S/1250/3

Napięcie robocze

690V

Napięcie izolacji

750V

Napięcie udarowe

8kV

Prąd znamionowy

125/400/1250A

Częstotliwość

50/60HZ

Prąd zwarciowy Icu

50/70/50kA

Prąd zwarciowy Ics

Stosunek Icu/Ics wg. katalogu

W katalogach zamieszczono także, wszystkie charakterystyki pasmowe prądów jak i całek Joul’a. Dane w katalogach tak sformułowano, aby spełnić wymagania stawiane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, dotyczące warunków technicznych dla budynków w zakresie: • Zabezpieczenia przewodów; • Możliwości pracy w układach sieciowych TN-C, TN-S, TT a tak-

że dla prądu DC w określonych warunkach instalacyjnych określonych w kata loch firmowych; • Zapewnienie wymaganego poziomu ochrony przeciwporażeniowej; • Selektywności zabezpieczeń oraz • Możliwości projektowania wyrafinowanych układów sterowania i zasilania urządzeń o różnym poziomie zakłóceń jakościowych energii elektrycznej.

ArtykuĹ&#x201A;y techniczne WIEDZA I TECHNIKA

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

System inteligentnego domu F&Home

STANDARD PRZYSZŁOŚCI W NASZYM DOMU F&Home to system dedykowany dla automatyki mieszkań, domów jednorodzinnych oraz lokali użytkowych. Zapewnia wszystkie podstawowe funkcjonalności automatyki budynkowej, takie jak: - zarządzanie i sterowanie ogrzewaniem, chłodzeniem i wentylacją - sterowanie oświetleniem (ściemniacze i sceny świetlne) - sterowanie roletami, bramami i innymi elementami silnikowymi - załączanie/wyłączanie różnych obwodów i odbiorników (w tym gniazd), oświetlenia zewnętrznego, zraszaczy, sprzętu AGD, itp. - bezprzewodowe sterowanie Bluetooth oraz zdalne sterowanie i nadzór GSM 46

ElektroTrendy nr 2/2012

Dzięki „rozłożeniu” systemu na oddzielne podsystemy (moduły) indywidualnie realizujące poszczególne funkcje każdy może dopasować system do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości finansowych.

PRESTIŻ Budowa domu czy zakup mieszkania to inwestycja na długie lata. Czego oczekujemy dziś a czego Bedzie oczekiwać jutro? F&home pozwala bez obaw kroczyć w przyszłość. To dopiero początek. Sy-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

stem rozwija się i ulepszał w celu zapewnienia jak najwyższego standardu funkcjonowania domu. NOWOCZESNOŚĆ Całość systemu F&Home zarządzana jest przez jednostkę centralną PC z monitorem dotykowym 15” lub 12”. To mózg systemu. Czytelna i intuicyjna struktura menu pozwala na centralne sterowanie całością urządzeń wchodzących w skład systemu. Za pomocą panela dotykowego ustawiamy i parametryzujemy funkcje systemu. Indywidualne sterowanie poszczególnymi odbiornikami odbywa się za pomocą przycisków dowolnego producenta. W skład systemu wchodzą również pomocnicze monitory

dotykowe 5,7” do realizacji wybranych funkcji bez potrzeby podchodzenia do panela centralnego. Opcjonalnie system F&Home ma możliwość połączenia bezprzewodowo z domowym routerem WI-FI i za pośrednictwem naszej specjalnej strony internetowej można zdalnie nadzorować system z dowolnego komputera na świecie. Funkcje GSM w łatwy sposób pozwalają na zdalne sterowanie systemem za pomocą wiadomości tekstowych SMS. Wysyłając specjalną wiadomość SMS możemy załączyć/wyłączyć dowolny odbiornik w budynku,

sprawdzić czy wskazany obwód jest załączony, odczytać temperaturę pomieszczeń lub uruchomić konkretną scenę (np. podnieść temperaturę, otworzyć bramę, oświetlić podjazd, itp.). Dodatkowym atutem jest możliwość zintegrowania z systemem dowolnego, tradycyjnego osprzętu elektrotechnicznego, co daje duże możliwości zarówno od strony funkcjonalnej, wzorniczej jak i cenowej. KOMFORT Temperatura w pomieszczeniach utrzymywana jest automatycznie

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

w zależności od pory dnia lub obecności domowników. Dzięki scenom świetlnym mamy nastrój adekwatny do samopoczucia lub do czynności takich, jak oglądanie TV, wspólny obiad, wypoczynek czy zabawa. Każdą scenę tworzymy do własnych, indywidualnych potrzeb. Komunikacja Bluetooth zapewnia łączność z systemem przez „komórkę” z dowolnego miejsca w domu. O zmierzchu oświetlenie ogrodu załączy się, a rolety samoczynnie się zamkną. Za pomocą telefonu komórkowego zawsze możemy sprawdzić stan urządzeń w domu lub zapytać się o temperaturę. Sterowanie centralne pozwoli przy wyjściu jednym przyciśnięciem wyłączyć wszystkie światła i odbiorniki w całym domu, a rolety automatycznie się opuszczą pozostawiając dom bezpieczny. STYL Panel dotykowy oraz atrakcyjna wizualizacja są dodatkowym elementem dekoracyjnym. Istnieje możliwość samodzielnego ustawienia kolorystyki menu ekranu oraz wgrania własnych, ulubionych grafik i zdjęć jako wyga-

ElektroTrendy nr 2/2012

szaczy ekranu. Klient ma do wyboru stalową ramkę maskującą z pośród 12 dostępnych wzorów kolorystycznych. Wizualizacja pomieszczeń domu lub mieszkania - oparta na dostarczonych przez klienta planach - wykonywana jest darmowo przez naszych programistów.

OSZCZĘDNOŚĆ Integracja centralnego ogrzewania z systemem F&Home pozwala na zredukowanie kosztów związanych z ogrzewaniem nawet do 40%. Efekt ten uzyskujemy dzięki możliwości sterowania zaworami obwodów centralnego ogrzewania oraz indywidualne-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

mu programowi sterowania temperaturą w zależności od pory dnia oraz obecności i aktywności domowników. Widoczne są również oszczędności - nawet do 15% - realizowane poprzez sterowanie oświetleniem w funkcji miejsca i czasu, np. odpowiednie ustawienie natężenia oświetlenia w zależności od pory dnia. Dodatkowe oszczędności można uzyskać przy odpowiednim sterowaniu pozostałymi odbiornikami, np. urządzeniami RTV, kiedy przy opuszczaniu domu wykorzystując funkcję WYŁACZ WSZYSTKO wyłączamy te odbiorniki z czuwania. INWESTYCJA W KOMFORT ŻYCIA Najwyższy początkowy koszt to zakup elementów systemu.

Koszt budowy przewodowej instalacji F&Home nieznacznie przewyższa koszt standardowego okablowania (ok. 1000zł więcej przy powierzchni użytkowej 150m²). Całość systemu to koszt i tak 3-4-krotnie niższy od innych znanych systemów tego typu.

nych partnerów handlowo-serwisowych. Ich wiedza i doświadczenie nabyte na specjalistycznych kursach z zakresu stosowania, instalowania oraz konfiguracji systemu gwarantują pełen profesjonalizm obsługi, a w efekcie satysfakcję klienta. www.fhome.pl

ŁATWY SPOSÓB DO ZADOWOLENIA System F&Home zapewnia prostotę montażu, obsługi i ewentualnej rozbudowy w przyszłości. Klient ma zapewniony serwis informatyczny i techniczny oraz doradczy w zakresie indywidualnego podejścia do nietypowych rozwiązań. Sprzedaż i montaż systemu odbywa się przez certyfikowa-

F&F Filipowski sp. j. ul. Konstantynowska 79/81 95-200 Pabianice www.fif.com.pl

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

OBUDOWY DO ROZDZIELNIC NISKIEGO NAPIĘCIA W OFERCIE ETI „DZIŚ I JUTRO” Koncern ETI Elektroelement, którego częścią jest firma ETI POLAM, należy do jednego z największych producentów aparatury zabezpieczającej niskiego i średniego napięcia w Europie. inż. Paweł Piróg ETI Project Manager

ednym w głównych celów koncernu jest posiadanie pełnej oferty produktowej, niezbędnej do wykonania kompletnych rozdzielnic elektrycznych niskiego napięcia, w oparciu o aparaty elektryczne i obudowy firmy ETI. Właśnie dlatego firma wdrożyła wiele nowych produktów, m.in. wyłączniki powietrzne do 4000A, wyłączniki nadmiarowo-prądowe serii ETIMAT11, ETIMAT T, wyłączniki różnicowoprądowe LIMAT, wyłączniki nadmiarowo-prądowe selektywne ETIMAT S i ETIMAT SP, nową serię wyłączników i rozłączników kompaktowych serii EB2 i ED2, przekaźniki programowalne, sterowniki SZR, obudowy hermetyczne typu GT oraz wiele innych. Aktualnie można powiedzieć, że zasadniczy cel w zakresie szerokości oferty pod względem aparatury zabezpieczającej, sterowniczej i sygnalizacyjnej został osiągnięty. Szeroka oferta produktowa pozwala zaspokoić wymagania większości współczesnych rozwiązań technicznych stosowanych przy produkcji rozdzielnic elektrycznych. W zakresie tego asortymentu ETI posiada w ofercie: • Obudowy modułowe typu CT, CM, ECT, ECM, ECH z tworzywa w II klasie izolacji do 48 modułów – rzędy: 1x12-mod, 2x12-mod, 50

ElektroTrendy nr 2/2012

Energia pod kontrolą 3x12-mod, 4x12-mod, 1x18-mod, 2x18-mod. Wykonania natynkowe, podtynkowe, stopnie ochrony IP 40, IP 55, IP65, w wykonaniu z drzwiami transparentnymi i białymi. Obudowy te stosowane są głównie budownictwie mieszkaniowym, ale również znajdują zastosowanie w przemyśle itp. • Obudowy modułowe typu ERP wykonane w II klasie izolacji, w wykonaniu podtynkowym, z metalowymi drzwiami i ramką, a spodnią częścią wykonaną z tworzywa. W obudowach można zainstalować do 108 modułów, wykonania: 12 modułów w rzędzie, maksymalnie cztery rzędy, 18 modułów w rzędzie maksymalnie-sześć rzędów. Stopień ochrony IP30. Tak jak w wymienione wcześniej obudowy, znajdują głównie zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym, ale mogą służyć również jako obudowy administracyjne, gdzie czasami wymagany jest utrudniony dostęp poprzez zastosowanie zamka z wkładką patentową. • Obudowy modułowe typ MU wykonane w I klasie izolacji, wykonanie uniwersalne, może być stosowana, jako obudowa natynkowa i podtynkowa, korpus, drzwi oraz maskownice wykonane są z blachy stalowej, można zainstalo-

wać do 120 modułów, wykonania: 18 modułów w rzędzie, maksymalnie pięć rzędów, 24 modułów w rzędzie, maksymalnie również pięć rzędów. Stopień ochrony IP32. W standardzie występuje zamek z wkładką patentową. Znajdują zastosowanie w obiektach budownictwa ogólnego, między innymi w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. • Obudowy modułowe RH wykonane w I klasie izolacji, wykonanie natynkowe, obudowy z blachy stalowej, można zainstalować do 376 modułów, wykonanie: 12, 24, 36, 47 modułów w rzędzie-mak-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Jednym z najważniejszych elementów rozdzielnicy jest obudowa.

symalnie osiem rzędów. Stopień ochrony IP55. Znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymagany jest podwyższony stopień ochrony IP ze względu na narażenia związane z działaniem wody i pyłu. • Obudowy modułowo-licznikowe RX wykonane w I klasie izolacji. Wykonanie natynkowe o stopniach ochrony IP42 i IP55. Obudowy dostarczane głównie na zamówienie specjalne. • Obudowy hermetyczne wnętrzowe typu GT o stopniu ochrony IP65. Obudowy w standardzie dostarczane są z płytą montażową. Obudowy znajdują zastosowanie tam, gdzie występują skrajne zagrożenia związane z działaniem wody, pyłu oraz oddziaływania mechaniczne. Znajdują zastosowanie głównie w przemyśle. Właśnie obudowy GT są jedną z części dużego projektu związanego z wdrażaniem do oferty ETI obudów systemowych. Pod pojęciem tym rozumiemy system, gdzie poszczególne elementy wyposażenia wnętrza obudowy (szy-

ny, płyty, wsporniki itp.) pasują do różnych rozmiarów obudów (wysokość, szerokość, głębokość). Założeniem wspomnianego projektu jest stworzenie pełnego systemu obudów monoblokowych do 630 A z wyjmowanym wkładem montażowym oraz ramowych do 4000 A. Projekt obejmuje: obudowy natynkowe, podtynkowe, wiszące, stojące monoblokowe, stające ramowe, o różnych stopniach ochrony IP. Obudowy występują w pierwszej i drugiej klasie izolacji. Oto część założeń technicznych, funkcjonalnych, cech oraz zalet obudów monoblokowych do 630A: Typoszereg wymiarowy oparty jest o normę DIN 43870. Podstawowe pole projektowe maskownicy aparatów posiada wysokość 150 mm, a szerokość 250 mm. Wewnątrz obudowy montowany jest wkład montażowy składający się ze wsporników pionowych, elementów mocujących typu L, płyt montażowych, maskownic aparatów, szyn TH35. Wkład montażowy może być

wyjmowany, co ułatwia sznurowanie aparatów w warsztacie, powoduje również, że aparaty można umieścić we wcześniej zamontowanej obudowie, po wszystkich pracach budowlanych. Unika się wtedy ryzyka związanego z zanieczyszczeniem aparatów pyłem budowanym, a co za tym ich uszkodzenia. Dodatkową zaletą systemu jest możliwość podziału obudów w pionie, przez co można wydzielić w jednej obudowie przedział z aparatami zabezpieczającymi, przedział kablowy bądź przedział teletechniczny. Konstrukcja wspornika pionowego umożliwia skokową regulację montażu szyn nośnych , płyt montażowych oraz maskownic w pionie (25 mm) i poziomie (6 mm/2 mm). Daje to producentowi rozdzielnicy możliwość wyboru optymalnych odległości pomiędzy aparatami (potrzebna, np. na „sznurowanie”). Umożliwia także pozostawienie optymalnego miejsca na kable, przewody zasilające oraz odpływowe. Innymi zaletami systemu są: osłony aparatów z wycięciami, otworowane płyty montażowe dedykowane do produktów ETI. Łatwy montaż kaset licznikowych, szybki montaż maskownic, wysokiej jakości flansze wprowadzeniowe przewodów i kabli. Wszystko to składa się na dużą elastyczność oraz funkcjonalność systemu, skraca czas potrzebny na zmontowanie rozdzielnicy oraz obniża koszty. Projekt wdrożenia systemu rozdzielnic przewiduje również stworzenie oprogramowania komputerowego wspomagającego projektowanie oraz kosztorysowanie rozdzielnic, co jest bardzo ważną jego częścią. Tak jak już wcześniej wspomniałem wdrożyliśmy do sprze-

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

daży jedną z części systemu, a mianowicie obudowy hermetyczne GT o stopniu szczelności IP65. W przypadku tych obudów jedynie część wymiarów zewnętrznych pokrywa się z typoszeregiem głównym. Pozostałe rozmiary podyktowane są potrzebami rynku. Typoszereg zawiera 57 rozmiarów. Minimalne wymiary obudowy to 250 mm x 200 mm x 150 mm (wysokość x szerokość x głębokość), maksymalne 1200 mm x 1000 mm x 400 mm. Obudowy te w standardzie posiadają płytę montażowa, ale również można zamontować w nich wkład z maskownicami pod aparaty modułowe oraz aparaty przystosowane do montażu na płycie. Zalety oraz charakterystyka techniczna obudów GT: • Obudowy wykonane z najwyższej jakości blachy stalowej o grubościach od 1,2mm do 2mm; • Odporne na działanie zewnętrz-

ElektroTrendy nr 2/2012

nych czynników mechanicznych - IK10. • Malowane farbą proszkową poliestrową kolor RAL 7035 do zastosowań zewnętrznych. • Możliwość montażu drzwi z lewej i prawej strony. • Obudowy od wysokości 800 mm wyposażone są w trzy zawiasy. • Specjalnie wyprofilowane krawędzie korpusu zapewniają pewną ochronę przed wodą. • Wylewana uszczelka poliuretanowa na drzwiach oraz na przepuście zapewniająca stopień ochrony IP65. • Przepust kablowy z zagiętymi krawędziami celem usztywnienia oraz wylewaną uszczelką zapewnia doskonałą szczelność obudowy. • Kąt otwarcia drzwi 120 stopni. • Drzwi otwierające się w obrysie zewnętrznym obudowy, co umożliwia bezpośrednie łączenie kilku obudów w szeregu – specjalna konstrukcja zawiasów. • Drzwi w obudowach od wysokości 400 mm posiadają profile pionowe wyposażone w otwory montażowe o rozstawie 25 mm. • Drzwi w obudowach od szerokości 800 mm posiadają profile poziome wyposażone w otwory montażowe o rozstawie 25 mm. • Solidna konstrukcja zapięcia 3 punktowego. • Zamknięcie drzwi w zależności od wysokości obudowy: 1 zamek do wysokości 400 mm; 2 zamki od wysokości 500 mm; zapięcie 3 punktowe od wysokości 1000 mm. • W korpusie i drzwiach obudowy znajdują się zaciski uziemiające M6x12. • Montaż do ściany bezpośredni lub za pomocą specjalnych uchwytów montażowych (osobne zamówienie). Otwory na ścianie tylnej korpusu o średnicy Ø10 mm. • Płyta montażowa wykonana jest z blachy ocynkowanej o grubości 2 mm. Mocowanie płyty montażowej na kołkach M8x25 mm. W za-

leżności od rozmiaru zastosowano zagięcia krawędzi płyty celem jej usztywnienia. Przy projektowaniu obudów, oprócz narzucenia typoszeregu wymiarowego, uwzględniamy i stosujemy się do aktualnej normalizacji w tym zakresie tj: •

PN-EN 62208:2006

•

PN-EN 60529:2003

•

PN-EN 62262:2003

•

PN-EN-50274:2004

•

PN-EN 61439-1:2010

•

PN-EN 61439-2:2010

•

PN-EN 60439-1:2003

•

PN-EN 60439-2:2004

•

PN-EN 60439-2:2004/A1:2007

•

PN-EN 60439-3:2004

•

PN-EN 60439-4:2008

•

PN-EN 60439-5:2008

•

PN-EN 60715:2007

Zadbaliśmy również o to, aby obudowy spełniały wymagania dyrektywy RoHS (ang. Restriction of Hazardous Substances). Celem wprowadzenia dyrektywy jest zmniejszenie ilości substancji niebezpiecznych przenikających do środowiska z odpadów elektrycznych i elektronicznych. Treść dyrektywy mówi, że nowy sprzęt elektroniczny wprowadzany do obrotu na terenie Unii Europejskiej i EFTA począwszy od 1 lipca 2006 (w Polsce od 27 marca 2007r.) będzie zawierał ograniczenia w zawartości materiałów szkodliwych: ołowiu, rtęci, kadmu, sześciowartościowego chromu, polibromowanych bifenyli (PBB) i polibromowanych eterów fenylowych (PBDE). Komisja Europejska określiła maksymalne stężenia tych pierwiastków/substancji w materiale jednorodnym. Mamy nadzieję, że wzbogacenie oferty asortyment owej w zakresie obudów do rozdzielnic niskiego napięcia zaspokoi potrzeby naszych klientów i przyczyni się dalszego dynamicznego rozwoju firmy ETI.

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Energia pod kontrolą

ENERGET YKA ENERG O ELEK T RO NI KA B UD OW N I CT WO I PRZ E MYS Ł

infolinia: 801 501 571

www.etipolam.com.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Modernizacja oświetlenia

z użyciem opraw BRAVO LED firmy kanlux

– DLACZEGO WARTO

Jarosław R udaś KA NLUX S.A .

Nowe technologie umożliwiają oszczędne gospodarowanie energią elektryczną. Nawet przy niewielkiej powierzchni oświetlanego pomieszczenia, wymiana zużytych już nieco opraw świetlówkowych na oprawy wykorzystujące technologię LED, daje wymierne korzyści.

dy do biur wkraczały oprawy wykorzystujące świetlówki liniowe T5 były synonimem nowoczesności. Z uwagi na zastosowanie nowoczesnych i energooszczędnych stateczników elektronicznych i wysoko wydajnych świetlówek liniowych T5, były wzorem energooszczędności. Gęsty raster zapobiegający olśnieniu nadawał oprawom modernistycznego wyglądu, obniżał jednak sprawność oprawy, przez co konieczne było zwiększanie ich ilości w pomieszczeniach. Nowa generacja opraw wykorzystujących technologię LED, takich jak BRAVO LED firmy Kanlux S.A., w całości wysyła światło w półprzestrzeń dolną. Zapobiega to stratom na odbłyśniku i rastrach oprawy. Aby przedstawić możliwości oszczędzania na modernizacji oświetlenia przeanalizujmy poniższy przykład. W rozpatrywanym przypadku wymiany oświetlenia zajmiemy się niewielkim pomieszczeniem biurowym, w którym centralnie na środku zlokalizowano miejsce pracy. Pomieszczenie ma wymiary 6,6m x 6,0m, czyli ok. 41m2 powierzchni. Przed modernizacją

ElektroTrendy nr 2/2012

oświetlały go świetlówki o mocy 15W, zainstalowane pionowo w oprawach wpuszczanych w strop. Łączna moc zainstalowanych opraw wynosiła 960W i pozwalała uzyskać średnie natężenie oświetlenia na poziomie 520lx. Zgodnie z normą EN-12464-1, wymagane średnie natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej nie powinno być niższe niż 500lx.

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Projekt 1 C:\Documents and Settings\jarekr\Moje dokumenty\DIALux\Projects\Sekretariat\Sekretariat 40,8m.dlx

02.03.2012

Edytor Jarosław Rudaś Telefon +48 609 850 412 faks e-Mail jaroslaw.rudas@kanlux.pl

KANLUX S.A. ul. Objazdowa 1-3 41-922 Radzionków www.kanlux.com

Sekretariat OZON E27 / Wyniki jednoarkuszowe 6.00 m 5.33

490

560

4.70

560

490

560

560 490

560

2.48 2.15

560 560

490 490 0.50 0.00 0.00

1.82

3.00

6.08

6.80 m

Wysokość pomieszczenia: 2.800 m, Wysokość montażu: 2.920 m, Współczynnik konserwacji: 0.77 Powierzchnia

Wartości Lux, Skala 1:78

 [%]

Em [lx]

Emin [lx]

Emax [lx]

Emin / Em

/ 36 70 72

520 315 234 345

255 52 201 15

592 455 361 700

0.490 0.165 0.859 /

Płaszczyzna pracy Podłoga Sufit Ściany (4)

Płaszczyzna pracy: Wysokość: 0.850 m Siatka: 128 x 128 Punkty Margines: 0.500 m Wykaz opraw Nr.

Ilość

Etykieta (Czynnik korekcyjny)

 (Oprawa) [lm]

Kanlux Sp. z o.o. 907 OZON DLBS-1AV/27-C (1.000)

P [W]

 (Lampy) [lm]

475 W sumie:

30406 W sumie:

810

15.0

51840

960.0

Specyfikacja mocy przyłączeniowej: 23.53 W/m² = 4.52 W/m²/100 lx (Powierzchnia podstawowa: 40.80 m²)

Kanlux S.A. nr kat. 00907 OZON DLBS-1AV/27 Projekt nie jest ofertą w rozumieniu prawa. Przedstawione wyniki są przybliżone i mogą ulec zmianie. Rzeczywiste wyniki mogą się

Strona 1

różnić w zależności od warunków w jakich zostały zamontowane poszczególne oprawy.

W celu zwiększenia efektywności oświetlenia oraz obniżenia kosztów konserwacji (64 punkty świetlne), przeprowadzimy symulację wymiany opraw w dwóch wariantach. Pierwszy zakłada wymianę na oprawy GRAF z czteroma świetlówkami liniowymi T5 o mocy 14W każda, drugi na oprawy BRAVO LED744 wyposażone w źródła światła LED o łącznej mocy 50W.

Kanlux S.A. nr kat. 04830 GRAF 414PT Aby uzyskać wymagane natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej powyżej 500lx potrzebujemy 9 opraw GRAF o mocy 4x14W. W tym przypadku uzyskaliśmy 554 lx.

Projekt 1 C:\Documents and Settings\jarekr\Moje dokumenty\DIALux\Projects\Sekretariat\Sekretariat 40,8m.dlx

02.03.2012

Edytor Jarosław Rudaś Telefon +48 609 850 412 faks e-Mail jaroslaw.rudas@kanlux.pl

KANLUX S.A. ul. Objazdowa 1-3 41-922 Radzionków www.kanlux.com

Sekretariat GFAF 4x14W PT / Wyniki jednoarkuszowe 6.00 m 480

360 480 600

600 600

720

600

5.33

480

600

720

600

600 720 720 600

600

720

600

480

600

720

600

4.70

480

2.48 2.15

600 480 600 0.50 0.00

0.00

1.82

3.00

6.08

6.80 m

Wysokość pomieszczenia: 2.800 m, Wysokość montażu: 2.860 m, Współczynnik konserwacji: 0.77 Powierzchnia Płaszczyzna pracy Podłoga Sufit Ściany (4)

Wartości Lux, Skala 1:78

 [%]

Em [lx]

Emin [lx]

Emax [lx]

Emin / Em

/ 36 70 72

545 328 155 187

201 9.19 27 2.24

786 544 233 423

0.369 0.028 0.176 /

Płaszczyzna pracy: Wysokość: 0.850 m Siatka: 128 x 128 Punkty Margines: 0.500 m Wykaz opraw Nr.

Ilość

Etykieta (Czynnik korekcyjny)

 (Oprawa) [lm]

Kanlux S.A. nr kat. 04830 GRAF 414PT (1.000)

 (Lampy) [lm]

2776 W sumie:

24988 W sumie:

P [W]

4800

56.0

43200

504.0

Specyfikacja mocy przyłączeniowej: 12.35 W/m² = 2.27 W/m²/100 lx (Powierzchnia podstawowa: 40.80 m²)

Kanlux S.A. nr kat. 04830 GRAF 414PT Projekt nie jest ofertą w rozumieniu prawa. Przedstawione wyniki są przybliżone i mogą ulec zmianie. Rzeczywiste wyniki mogą się

Strona

różnić w zależności od warunków w jakich zostały zamontowane poszczególne oprawy.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Projekt 1 C:\Documents and Settings\jarekr\Moje dokumenty\DIALux\Projects\Sekretariat\Sekretariat 40,8m.dlx

KANLUX S.A. ul. Objazdowa 1-3 41-922 Radzionków www.kanlux.com

02.03.2012

Edytor Jarosław Rudaś Telefon +48 609 850 412 faks e-Mail jaroslaw.rudas@kanlux.pl

Sekretariat BRAVO744 / Wyniki jednoarkuszowe 6.00 m 500

5.33

500 600

4.70 500

600

500

600

400

600

2.48 2.15

500

600 600

0.50 0.00 0.00

1.82

3.00

6.08

6.80 m

Wysokość pomieszczenia: 2.800 m, Wysokość montażu: 2.800 m, Współczynnik konserwacji: 0.77 Powierzchnia Płaszczyzna pracy Podłoga Sufit Ściany (4)

Wartości Lux, Skala 1:78

 [%]

Em [lx]

Emin [lx]

Emax [lx]

Emin / Em

/ 36 70 72

532 320 201 263

241 7.47 57 1.30

692 472 283 660

0.453 0.023 0.285 /

Płaszczyzna pracy: Wysokość: 0.850 m Siatka: 128 x 128 Punkty Margines: 0.500 m Wykaz opraw Nr.

Ilość

Etykieta (Czynnik korekcyjny)

 (Oprawa) [lm]

Kanlux Sp. z o.o. 18000 Bravo LED744.ldt (1.000)

 (Lampy) [lm]

3877 W sumie:

27137 W sumie:

P [W]

3880

50.0

27160

350.0

Specyfikacja mocy przyłączeniowej: 8.58 W/m² = 1.61 W/m²/100 lx (Powierzchnia podstawowa: 40.80 m²)

Kanlux S.A. nr kat. 18000 Bravo LED744 Projekt nie jest ofertą w rozumieniu prawa. Przedstawione wyniki są przybliżone i mogą ulec zmianie. Rzeczywiste wyniki mogą się

Kanlux S.A. nr kat. 18000 Bravo LED744 Do spełnienia wymogów normy potrzebujemy jedynie 7 opraw BRAVO LED744. Uzyskane średnie natężenie oświetlenia wynosi 532lx. Porównując wydatki na zużycie energii elektrycznej, najkorzystniej jest wymienić stare oświetlenie na oprawy wyposażone w źródła LED. W przypadku rozpatrywanego przez nas pomieszczenia biurowego, zamiana opraw wykorzystujących świetlówki kompaktowe ze zintegrowanym układem

L.p

1 2 3

Oprawa

Moc [W]

zapłonowym na oprawy BRAVO LED744 przyniosła oszczędność energii wynoszącą 64%, co przekłada się na 889,38 zł rocznie. Coraz niższe ceny opraw LED, połączone ze wzrostem parametrów jakościowych źródeł w nich stosowanych, są znaczącymi argumentami przemawiającymi za zastosowaniem tych rozwiązań. Źródła i oprawy LED nie zawierają pierwiastków szkodliwych dla środowiska naturalnego, takich jak np. ołów, rtęć czy kadm, a ich używanie znacząco obniża emisję CO2 do atmosfery.

Moc Ilość całkowita opraw [W]

Cena 1kWh

Wartość energii zużytej w czasie 9h/dzień

Biorąc pod uwagę fakt, że oprawy świetlówkowe wymagają wymiany źródeł światła średnio co 4 lata, otrzymujemy kolejną przewagę opraw ze źródłami LED polegającą na bezobsługowym działaniu nawet przez kilkanaście lat. Należy pamiętać, że przy rozpatrywanych 41m2 powierzchni, uzyskaliśmy w ciągu roku prawie 900 zł oszczędności. A jaką powierzchnię mają Wasze biura?

Wartość energii zużytej rocznie

Zaoszczędzona kwo- Oszczędność ta rocznie

OZON DLBS1AV/27

960

0,54 zł

4,67 zł

1 399,68 zł

0,00 zł

GRAF 414 PT

504

0,54 zł

2,45 zł

734,83 zł

664,85 zł

48%

BRAVO LED744

350

0,54 zł

1,70 zł

510,30 zł

889,38 zł

64%

ElektroTrendy nr 2/2012

Strona 1

różnić w zależności od warunków w jakich zostały zamontowane poszczególne oprawy.

ArtykuĹ&#x201A;y techniczne WIEDZA I TECHNIKA

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Lampy uliczne ze źródłami światła LED Marcin Tymoszuk

Diody LED Diody LED (ang. Light Emitting Diodes) są półprzewodnikowymi źródłami światła wykorzystującymi zjawisko elektroluminescencji zaobserwowane po raz pierwszy w 1907 roku. Pierwsze egzemplarze diod wyprodukowane zostały dopiero jednak w końcach lat sześćdziesiątych XX wieku. Dioda LED emituje promieniowanie (fotony) w kierunku przewodzenia, tzn. od warstwy typu „p” do warstwy typu „n”. Diody zasilane są ze źródła prądu, przy czym dla diod małej mocy wartość prądu zasilania jest rzędu 30 ÷ 100 mA (diody mocy 50 ÷ 100 mW), natomiast dla diod tzw. dużej mocy (1 ÷ 5 W) typowe wartości prądu to 0,35 A do 1,0 A. Diody zasilane są napięciem stałym o wartości zaledwie kilku woltów. Wartość napięcia zasilającego jest zależna od energii emitowanych fotonów, im jest ona większa tym wymagane jest większe napięcie. Stosowane są różne źródła prądowe. Do najprostszych zaliczyć można te z rezystorem włączonym w szereg z diodą. W zależności od użytego materiału do wykonania diody możliwym jest uzyskanie praktycznie dowolnej barwy światła (kolor żółty, zielony, czerwony, niebieski, pomarańczowy) – rozwój tych przypada na lata osiemdziesiąte XX wieku. Białe światło uzyskano pod koniec lat dziewięćdziesiątych po-

foto 1. Dioda LED foto. CREE

ElektroTrendy nr 2/2012

przez zmieszanie trzech barw RBG: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Białe światło może być wytwarzane, przy obecnych rozwiązaniach, na dwa sposoby. Jednym sposobem jest mieszanie barwnego światła z trzech diod składowych, drugim przekształcenie światła diody niebieskiej bądź diody wytwarzającej promieniowanie UV, przy użyciu luminoforu. Wynalezienie diody UV w połączeniu z luminoforami dało możliwość wytwarzania światła białego o szerokiej gamie temperatur barwowych. Początkowo diody elektroluminescencyjne (ang. Light Emitting Diodes - LED) używane były przede wszystkim jako zamiennik wyświetlaczy w samochodach i sprzęcie elektrycznym. Dzisiaj posiadają wiele różnorodnych zastosowań i spotkać je można w wielu miejscach. Ze względu na bardzo małe zużycie energii, wyjątkową trwałość oraz mnogość możliwych zastosowań, LED są nowoczesnym, wydajnym źródłem światła do zastosowania w praktycznie każdym przypadku. Szybki postęp w produkcji półprzewodnikowych diod świecących LED sprawia, że coraz częściej pojawiają się one w zastosowaniach do oświetlenia wnętrz oraz obiektów zewnętrznych, w tym także dróg i ulic. Technologia LED to przyszłość oświetlenia Technologia wytwarzania oświetlenia LED to obecnie najnowocześniejszy i najszybciej rozwijający się rodzaj oświetlenia, zwany również światłem IV generacji. Obecny rozwój technologii LED, w kierunku energooszczęd-

ności i trwałości powoduje, że oświetlenie LED będzie pojawiać się w każdej dziedzinie i „rewolucja oświetleniowa” jest zjawiskiem nieuniknionym. Jeszcze niedawno wszyscy używali żarówek, które generowały światło z wydajnością 10 lm/W. Używane obecnie halogeny pracują z wydajnością ok. 25 lm/W, a świetlówki zapewniają od 50 lm/W do nawet 80lm/W. Technologia LED zapewnia już dziś w aplikacjach stosowanych na skalę przemysłową wydajności 100-130 lm/W, a wydajności 150200 lm/W są już poddawane odpowiednim badaniom w laboratoriach i będą wprowadzane w najbliższym czasie. Dodatkowymi czynnikami powodującymi, popularyzację LED są ciągle rosnące ceny energii oraz konieczność zwiększenia dbałości o środowisko naturalne poprzez ograniczenie emisji dwutlenku węgla oraz konieczność wyeliminowania ze źródeł światła rtęci oraz innych metali ciężkich. W sprzedaży dostępny jest coraz większy wybór produktów oświetleniowych wykorzystujących technologię LED. Zaczynając od najtańszych zbudowanych przy użyciu nierenomowanych diod oraz układów zasilających poprzez oprawy wykorzystujące wysokiej jakości diody oraz zasilacze a kończąc na najdroższych w przypadku których oprócz dobrej jakości płacimy dodatkowo za znak firmowy producenta (dostawcy). Kupujący często sugerują się tylko ceną. Rozczarowanie przychodzi później, gdy „tanie” LED szybko się przepalają. Wniosek nasuwa się sam najlepiej wybrać te w których jest najlepszy stosunek ceny do jakości. W tym momencie pojawia się pyta-

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Foto. 2 Lampy uliczne LED foto. LEDTECHNIKA

nie jak tą jakość sprawdzić. Najlepiej poprzez sprawdzenie jak długo dany producent (dostawca) oferuje i sprzedaje swoje produkty oświetlenia LED oraz z jakim skutkiem (referencje, wykonane projekty). Dobre, wysokiej jakości lampy LED (fot. 2) to efektowne i efektywne energetycznie światło. Dzięki wysokiej efektywności (skuteczności świetlnej) przynoszą oszczędności w rachunkach za energię elektryczną, a jednocześnie wytwarzają jednorodne światło dobrej jakości. Dzięki zastosowaniu nowatorskiej technologii są znacznie bardziej trwałe (żywotność 50 000 h - 100 000 h), niż wszelkie inne rodzaje źródeł światła. Nic dziwnego, że coraz więcej osób decyduje się na ich instalację także tam, gdzie wcześniej używali zwykłych żarówek. Nie każdy jednak wie, że lampa LED, to nie tylko świecąca dioda, ale też wbudowany elektroniczny układ zasilający. Tylko markowi producenci gwarantują, że kupując ich źródła światła LED rzeczywiście otrzymamy nowoczesny produkt najwyższej jakości. Ze względu na małą moc pojedynczych diod projektowanie opraw oświetleniowych z diodami LED wymaga zastosowania układów wieloźródłowych. Ilość światła wytwarzanego przez pojedynczą diodę jest zbyt mała dla celów oświetlenio-

wych. Pojedyncze diody łączone są w większe struktury, nazywane modułami LED. Poszczególne diody są łączone ze sobą szeregowo, kolejne gałęzie równolegle. Ponieważ oprawa oświetleniowa z diodami LED jest w rzeczywistości oprawą wieloźródłową, niezbędnym jest zaprojektowanie wyjątkowo trudnego układu optycznego dla matrycy diodowej. Bryła fotometryczna oprawy oświetlenia ulicznego z wysokoprężną lampą wyładowczą jest bardzo specyficzna, nie wykazuje symetrii obrotowej, jest inna w kierunku wzdłuż jezdni i inna w poprzek. W oprawach oświetleniowych LED rozsył światłości może być kształtowany na kilka sposobów: 1. Przez równomierne rozłożenie diod o tej samej bryle fotometrycznej, na płaskiej powierzchni i montaż soczewki odpowiednio formujące bryłę fotometryczną na każdej diodzie. Nowoczesny, soczewkowy układ rozsyłu światła zapewnia równomierny rozkład natężenia światła na drodze i eliminuje straty związane z rozproszeniem niekontrolowanym i nadmiernym punktowym (fot. 3 – lampa LED z soczewkowym układem); 2. Montaż diod o takim samym rozsyle na specjalnie ukształtowanej (liniowo lub skokowo) powierzchni i wyposażenie każdej z diod w uformowane odbłyśniki – reflektory (fot. 4 – lampa LED z odbłyśnikiem). W przypadku diod - każda posiada swój własny układ optyczny idealnie dopasowany do drogi. Projektant w łatwy sposób spełni warunki równomierności. 3. Montaż diod o tym samym rozsyle na płaskiej powierzchni pod różnymi kątami (rozwiązanie rzadko stosowane z powodu trudności w uzyskaniu dokładności montażu). Lampy LED to skomplikowane urządzenia, w których zastosowane są elementy o zaawansowanej technologii zapewniające ich prawidłową pracę. Ma to odzwierciedlenie w cenie, gdyż za jakość trzeba (i warto) zapłacić. Stosunkowo wąski kąt rozsyłu układów optyczno-świetlnych diod LED umożliwia uzyskanie niskiego olśnienia od tego typu opraw, co jest dużą zaletą. Układy matryc LED zasilane są niskim napięciem stałym 12 V, 24 V

lub 48V z układów zasilających, te z kolei zasilanie są napięciem sieciowym 230 V, 50 Hz. Stosowane rozbudowane elektroniczne układy zasilające realizują i nadzorują wszystkie istotne parametry związane z prawidłowym działaniem matryc diodowych takich jak: stabilizacja prądu przewodzenia, temperatura pracy matrycy diodowej, sterowanie poziomem mocy pobieranej w zależności od warunków termicznych w oprawie - zmniejszanie poziomu strumienia świetlnego, regulacja mocy pobieranej, co w konsekwencji powoduje zmniejszanie poziomu natężenia oświetlenia lub luminancji w porze ciemnej, gdy natężenie ruchu pojazdów jest niskie (zgodnie z zaleceniami normy PN-EN 13 201: 2007).

foto. LEDTECHNIKA foto. 4 Lampa LED LEDTECHNIKA z odbłyśnikiem

Diody LED nie emitują w wiązce świetlnej promieniowania ultrafioletowego ani podczerwonego. Istnieje jednak konieczność odprowadzenia dużych ilości ciepła z obudów złącz p-n. Realizuje się to poprzez stosowanie w oprawie radiatorów zapewniających dostatecznie szybkie odprowadzanie ciepła. Radiatorem często jest odpowiednio zaprojektowana obudowa oprawy. Termiczne warunki pracy diody są bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na parametry fotometryczne i jej trwałość. Zalety technologii LED Diody świecące LED są najnowszą generacją sztucznych źródeł światła. Ich ciągły rozwój pozwala przypuszczać, że w niedalekiej przyszłości wyprą wiele rodzajów używanych dziś źródeł światła. Pod względem technicznym można wymienić szereg korzystnych cech opraw oświetleniowych z diodami LED:

foto. LEDTECHNIKA foto. 3

Lampa LED LEDTECHNIKA z so-

czewkowym układem diod

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

• niższe zużycie energii elektrycznej (do 80% w porównaniu z tradycyjnymi źródłami); • dłuższa żywotność lamp ze źródłem światła LED (jest 5-10 razy większa od żarówek sodowych i sięga nawet 100 000 h); • charakteryzują się natychmiastowym startem z pełną mocą (osiągają właściwe natężenie oświetlenia natychmiast po załączeniu, bez oczekiwania na rozgrzanie); • brak migotania (efekt stroboskopowy); • brak promieniowania UV; • brak nagrzewania oświetlanych powierzchni i emisji ciepła w kierunku świecenia (odbiór ciepła przez radiatory); • zasilanie niskim, stałym napięciem (pracują zasilane 85-230VAC lub 12/24 VDC, zaletą paneli LED jest fakt, że nawet uszkodzenie jednej z diod nie spowoduje przerwania świecenia całego panelu); • wysoki współczynnik oddawania barw CRI>85 (to parametr określający zdolność źródła światła do oświetlenia obiektu w sposób najlepiej oddający barwy, im współczynnik ten jest wyższy tym barwy są lepiej oddawane, ewentualne rozpoznanie twarzy zarejestrowanej przez systemy monitoringu będzie znacznie ułatwione); • szeroka (pełna) gama kolorów i temperatur światła; • bezgłośna praca w każdych warunkach; • wysoka odporność na drgania i wibracje; • nowoczesny, soczewkowy układ rozsyłu światła (zapewnia równomierny rozkład natężenia światła na drodze i eliminuje straty związane z rozproszeniem niekontrolowanym i nadmiernym punktowym); • ekologiczne źródło światła bezpieczne dla środowiska naturalnego; • zwiększają ochronę środowiska naturalnego poprzez gotowość do pracy w autonomicznych systemach solarnych; • nieograniczona gama aplikacji i zastosowań. Zastosowanie oświetlenia lampami LED W sklepach, restauracjach, biurach oraz w domach zastosowanie LED staje się coraz powszechniejsze.

ElektroTrendy nr 2/2012

Foto. 6 Lampy solarne LED LEDTECHNIKA w Gminie Szczytna

Dzisiaj stosowanie światła LED posiada wiele różnorodnych zastosowań i spotkać je można w wielu miejscach. Ze względu na bardzo małe zużycie energii, wyjątkową trwałość oraz mnogość możliwych zastosowań, LED są nowoczesnym, wydajnym źródłem światła do zastosowania praktycznie w każdym przypadku. Dobre, wysokiej jakości lampy LED to efektowne i efektywne energetycznie światło, które możemy wykorzystać jako: • oświetlenie uliczne, dróg, parków, ogrodów, magazynów, parkingów, placów, tuneli; • oświetlenie obiektów użyteczności publicznej: szkół, przychodni i szpitali; • oświetlenie obszarów przemysłowych i mieszkalnych; • oświetlenie hoteli, restauracji, stacji paliw, sklepów i centrów handlowych, muzeum i kościołów; • oświetlenie obiektów sportowych i rekreacyjnych, basenów, itp. Pozyskiwanie środków na oświetlenie LED Inwestycje w produkty oświetleniowe w technologii LED prowadzone przez jednostki samorządowe mogą być dofinansowane. Przedmiotem dofinansowania są zadania inwestycyjne wykorzystujące odnawialne źródła energii, przynoszące wymierny efekt ekologiczny w wyniku pozyskania energii odnawialnej oraz zwiększenie oszczędności energii poprzez zastosowanie oświetlenia LED w przestrzeni publicznej. Możliwa jest współpraca z instytucjami finansowymi, które posiadają w swojej ofercie produkty finansowe skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, jak również do

klientów komercyjnych. Jednostki te wspomagają proces wymiany tradycyjnego oświetlenia na najnowocześniejsze energooszczędne w technologii LED w formie: • preferencyjnych kredytów na energooszczędne projekty; • wykorzystania środków unijnych; • sfinansowania inwestycji w ramach zaoszczędzonych środków z tytułu zastosowania energooszczędnej technologii LED. Dofinansowania są udzielane przez instytucje krajowe, między innymi przez Wojewódzki i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii są dofinansowywane nawet do 80% inwestycji przez fundusze unijne. Lampy solarne i hybrydowe LED Lampy solarne (fot. 6) i hybrydowe (fot. 7) LED stanowią doskonałą alternatywę dla klasycznego oświetlenia. Znajdują zastosowanie jako autonomiczne źródła energii elektrycznej w miejscach gdzie dostarczanie energii elektrycznej z sieci nie jest możliwe lub jest nieopłacalne ekonomicznie. Lampy te mogą być stosowane jako oświetlenie uliczne, parków, parkingów, placów, ciągów pieszych, obszarów przemysłowych i mieszkalnych itd. Jedną z głównych zalet oświetlenia lampami solarnymi i hybrydowymi jest oszczędność na energii, kosztach instalacji i kosztach robót odtworzeniowych. Kolejną ważną cechą jest krótki czas realizacji inwestycji (bez dodatkowych umów i pozwoleń) oraz łatwość i szybkość montażu lamp. Każda z lamp LED jest autonomiczna, gotowa do

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

działania natychmiast po zainstalowaniu. Autonomia lampy solarnej (czas pracy bez słońca) wynosi nawet kilka dni. Lampy solarne LED mogą pracować do kilkunastu godzin na dobę. Szczegóły specyfikacji lamp, takie jak: czas pracy lampy, rodzaj słupa, autonomia, moc źródła światła itp. mogą być zmieniane zależnie od wymagań klienta. System autonomiczny całoroczny projektuje się z myślą o najgorszych warunkach występujących w okresie zimowym. Jeżeli wymagana jest stabilna praca przez cały rok , co często zdarza się np. w przypadku układów zasilających znaki drogowe, to system baterii słonecznych musi być odpowiednio przewymiarowany. Wiąże się to oczywiście ze znacznie wyższą ceną. W przypadku gdy inwestor dopuszcza możliwość przerw w pracy systemu w najgorszych zimowych warunkach, można wykonać tańszy system. Podobnie wygląda przypadek czasu pracy lampy – noc w grudniu to 16-17 godzin i aby system pracował tak długo, musi być bardzo przewymiarowany. Jeżeli klient zdecyduje się na skrócenie czasu pracy do 7-8 godzin na dobę (co w przypadku 8-9 miesięcy w roku jest wystarczające) kosztem krótszej pracy zimą – cena systemu zostanie zredukowana. Korzyści i oszczędności wynikające z zastosowania oświetlenia LED Na poniższym zdjęciu (fot. 8) możemy zaobserwować oświetlenie ulicy przy zastosowaniu oprawy LED i oprawy sodowej. Już na pierwszy rzut oka widać różnicę, przy podobnej wartości oświetlenia powierzchni w białym świetle LED ulica wygląda jaśniej. Wynika to z wysokiego wskaźnika oddawania barw, jaki charakteryzuje się światło LED (blisko 85%). Lampy sodowe posiadają niski wskaźnik oddawania barw stąd, aby uzyskać podobny efekt oświetlenia potrzebują większej mocy i zużywają więcej energii. To wyjaśnia dlaczego nie ma potrzeby osiągania tego samego natężenia oświetlenia, aby osiągnąć ten sam efekt, jakim są dobrze oświetlone obiekty i ulice.

Foto. 7 Lampy hybrydowe LED LEDTECHNIKA w Gminie Tuchomie

Przy obecnie powszechnie stosowanym w życiu codziennym monitoringu miast, ulic, parkingów, obiektów przemysłowych, mieszkalnych, itd. oświetlone obiekty są łatwo identyfikowane (oświetlenie LED idealnie współgra z kamerami monitoringu). Więc w przypadku popełnienia przestępstwa, kradzieży, włamania lub gdy konieczne jest posiadanie nagrania z monitoringu uzyskujemy je w bardzo dobrej jakości. Dodatkowo dzięki 6-krotnie dłuższej żywotności lamp LED zmniejszają się nakłady na konserwację oświetlenia. Nie trzeba również wymieniać i utylizować zużytych przez lata lamp sodowych. Oprócz efektów ekonomicznych zastosowanie lamp opartych na diodach LED przynosi globalne korzyści związane z ochroną środowiska naturalnego. Zmniejszona moc urządzeń świetlnych powoduje szerokie oddziaływanie na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń, powstających w procesie produkcji energii elektrycznej. Analizując oszczędności powstające przy zastosowaniu opraw świetlnych LED, takie jak: • oszczędności zużycia energii elektrycznej;

• mniejsze koszty konserwacji lamp; • brak potrzeby wymiany źródeł światła co 2-3 lata; • brak kosztów utylizacji zużytych źródeł światła; można stwierdzić, że inwestycja w wymianę ulicznego oświetlenia sodowego na oświetlenie LED zwraca się w ciągu 2 do 5 lat. t

Oszczędność na energii - mniejsza moc, mniejsze koszty eksploatacji Przy założeniu, że oprawa LED 56W zastępuje 100W sodową możemy łatwo wyliczyć wynikające oszczędności energii. Przyjęty koszt energii : 0,40 zł/kWh Różnica w zużyciu energii dla jednej oprawy : 110W – 63W = 47W (do obliczeń przyjęto 50W) Różnica w zużyciu energii dla jednej oprawy w ciągu dnia (10h dziennie) : 10 h x 50W = 0,5kWh Różnica kosztów za energię dla jednej oprawy w ciągu jednego dnia : 0,5kWh * 0,40 zł/kWh = 0,20 zł Różnica kosztów za energię dla jednej oprawy w ciągu jednego roku : 365 dni * 0,20 zł/dzień = 73 zł

foto. Fachowy Elektryk Foto. 8 Oświetlenie autostrady (sodowe-po lewej, LED-po prawej)

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

TRYTYTKI

proste, skomplikowane narzędzie

nane wszystkim TRYTYTKI, to na pierwszy rzut oka narzędzie niezwykle proste w konstrukcji. Niemniej, aby wytworzyć „prostą” opaskę, trzeba zastosować najwyższej jakości surowiec oraz zagwarantować stabilny i skomplikowany proces produkcyjny, charakteryzujący się zachowaniem ścisłych parametrów, który zapewni odpowiednią jakość wyprodukowanym TRYTYTKOM. Istnieje 5 krytycznych czynników warunkujących zarówno jakość wyrobu, jak i bezpieczeństwo jego stosowania.

1. Materiał - TRYTYTKA składa się w 100% z poliamidu (nylon). Nazwa nylon jest często używana niepoprawnie do oznaczenia materiałów termoplastycznych, których główną cechą jest elastyczność. Nylon jest wytwarzany poprzez polimeryzację kwasu adypinowego i hexametylenodiaminy w autoklawach pod ciśnieniem 15 atmosfer i temperaturze 280 stopni Celsjusza, proces ten trwa około 6 godzin. Powstały w tym procesie polimer zawiera od 140-350 monomerów według następującej formuły (NH-(CH2)6-NH-CO-(CH2)4-CO). Tempera-

tura stapiania polimeru waha się pomiędzy 250 a 255 °C. Gęstość wynosi 1.14 g/cm3. Cechy te powodują, że materiał ten posiada doskonałe właściwości dielektryczne oraz niską palność, to zaś umożliwia zastosowanie go do produkcji szerokiego wachlarza akcesoriów dla branży elektrotechnicznej. 2. Drugim równie ważnym czynnikiem wpływającym na jakość opasek jest woda. Współzależność pomiędzy nylonem, a wilgotnością powietrza i wodą

ElektroTrendy nr 2/2012

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

ogólnie jest głównym czynnikiem decydującym o sukcesie nylonu jako tworzywa wykorzystywanego do produkcji. Produkty wytworzone z nylonu są jak „gąbka” tzn. potrafią absorbować wodę jak i wydalać ją do środowiska. Właściwości nylonu mogą zmieniać się zależnie od stopnia zawartości wody w tworzywie, a tym samym w wykonanym z niego produkcie. 3. Temperatura, jest kolejnym po wodzie czynnikiem odgrywającym zasadnicza rolę we właściwościach nylonu. Wpływa ona na sztywność i elastyczność tego tworzywa, a także może wpłynąć na nieodwracalną utratę właściwości plastycznych tworzywa.

Produkt zaczyna tracić swoje właściwości w temperaturze powyżej 60°C. Specjalne odmiany nylonu odpornego na działanie wysokich temperatur potrafią zachowywać swoje właściwości w temperaturze do 130°C. W przeciwieństwie do wysokich temperatur, które zwiększają miękkość tworzywa, niskie temperatury powodują zwiększanie jego sztywności, aż do stopnia gdy materiał staje się kruchy i łatwo łamliwy. 4. Światło słoneczne - produkty z tworzywa wystawione na działanie światła słonecznego, a szczególnie promieni UV jest kolejnym czynnikiem wpływającym na spadek właściwości ny-

lonu. Badania pokazują, że ekspozycja standardowego nylonu na działanie promieni UV w ciągu 300 godzin zmniejsza odporność na zerwanie o połowę. Natomiast produkt zawierający stabilizator UV zachowuje swoje właściwości, w tym odporność na zerwanie nawet po 1500 godzinach ekspozycji. Zastosowanie opasek UV odpornych wydłuża ich żywotność nawet do 10 lat. 5. Ogień. Trytytki są produkowane z tworzywa zgodnego z klasyfikacją V2: UL 94, co oznacza, że tworzywo nie podtrzymuje płomienia oraz jest samogasnące w ciągu 30 sekund. Oznacza to, iż ewentualne źródło ognia nie rozprzestrzenia się samoczynnie. Nie wszystkie poliamidy posiadają właściwości samogasnące. Test zachowania właściwości samogasnących jest podstawowym kryterium decydującym o wprowadzeniu towaru do dystrybucji. Dotrzymanie wyżej opisanych parametrów TRYTYTEK ® znajduje potwierdzenie w następujących testach, przeprowadzanych przez producenta cyklicznie w uzupełnieniu procesu produkcji:

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

1. Badanie odporności na działanie niskich temperatur - potwierdza ono prawidłowe funkcjonowanie TRYTYTKI® w minimalnej temperaturze dla niej przewidzianej

Badanie według normy MAF/03

2. Test wytrzymałości na zrywanie - bada ciężar pod wpływem którego TRYTYTKA ® ulega zerwaniu.

Badanie według normy MAF/06

3. Badanie odporności na działanie płomienia - sprawdza się czas, w czasie którego TRYTYTKA® nie poddaje się działaniu płomienia Test zachowania właściwości samogasnących - potwierdza właściwości samogasnące TRYTYTKI®, gwarantując maksymalny poziom bezpieczeństwa produktu.

Badanie według normy MAF/08

Badanie według normy MAF/05 (odpowiednik UL 94)

ElektroTrendy nr 2/2012

W celu zagwarantowania klientom, wszystkich wyżej wymienionych cech oferowanych na rynku TRYTYTEK® firma Borpetrol-Boroniec Sp. J. w roku 2011 nawiązała współpracę z wiodącym europejskim producentem opasek kablowych - włoską firmą SapiSelco Srl. Firma SapiSelco istnieje od roku 1950 roku, jest firmą rodzinną. Od początku działalności specjalizuje się w produkcji elementów z tworzyw sztucznych, produkcję opasek kablowych rozpoczęła w latach 70-tych XXw.

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

W chwili obecnej posiada w swojej ofercie również inne akcesoria służące do mocowania przewodów oraz kołki montażowe. Firma posiada dwa zakłady produkcyjne w okolicach Padwy, a także własne laboratoria i centrum rozwoju, w których prowadzi stałe badania jakości wytwarzanych wyrobów oraz wdraża nowe produkty.

Certyfikaty wyrobu - TRYTYTKI® posiadają dopuszczenia następujących instytucji certyfikujących.

SapiSelco w liczbach: - 14.000mkw powierzchni produkcyjnej - 50 wtryskarek - 18.000.000 - dzienna produkcja opasek - 60 - rynków zbytu na świecie - 70% - udział exportu w sprzedaży - 10 międzynarodowych patentów w zakresie opasek kablowych

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Rozdzielnice podtynkowe serii fw2 Maksymilian Grabowski

W przetargach publicznych dotyczących budownictwa komercyjnego ogromne znaczenie pełni dokładna kalkulacja kosztów. Sukces osiągają tylko te podmioty, które oferują optymalne usługi lub produkty w optymalnej cenie – przykładem mogą być nowe podtynkowe rozdzielnice fw2 wykonane w I kl. ochronności, w stopniu ochrony IP30. Nowy, szeroki zakres gabarytowy. Seria fw2 zapewnia pojemność modułową od 36 do 252 modułów 17,5 mm, co stanowi idealną ofertę asortymentową dla pomieszczeń budownictwa komercyjnego. Prosta i przejrzysta

konstrukcja rozdzielnicy sprawia, że proces instalacji aparatów jest bardzo prosty. Z kolei udogodnienia montażowe istotnie wpływają na redukcję czasu montażu w dowolnego rodzaju ścianach, tym samym wpływając na minimaliza-

cję ogólnych kosztów inwestycji. Niezwykle płytka rozdzielnica. Głębokość tylko 11 cm, to możliwość instalowania praktycznie w każdej cienkiej ścianie. W szczególności w typowych ściankach pustych, kartonowo-gipsowych, rozdzielnice fw2 mogą być z powodzeniem montowane zapewniając stopień ochrony IP30. Rozdzielnica jednocześnie gwarantuje dużo wolnego miejsca na prowadzenie przewodów w bocznych, wewnętrznych częściach obudowy. Rozdzielnice fw2 są w całości wykonane są z blachy stalowej lakierowanej. Głównym celem prac rozwojowych nad nową rozdzielnicą marki Hager było możliwie jak największe ułatwienie pracy elektroinstalatorowi pracy. Jedną z wielu zalet jest możliwość demontowania kompletnego rusztu z szynami DIN/TS35. Demontowany w całości ruszt montażowy zapewnia 66

ElektroTrendy nr 2/2012

Artykuły techniczne

elektroinstalatorowi łatwe oprzewodowanie aparatury modułowej poza rozdzielnicą, co z kolei ułatwia, przyśpiesza i znacznie zwiększa komfort pracy. Co więcej dodatkową cechą charakterystyczną jest kształt szyny TS35 oraz możliwość indywidualnego demontażu każdej z szyn. Szyny TS35 są głęboko profilowane, co oznacza, że można je wykorzystać do prowadzenia np. przewodu magistralnego KNX jako niestandardowego rozwiązania pod aparatami modułowymi. Istotną cechą wyróżniającą serię fw2 jest możliwość obniżania rusztu nośnego z szynami DIN/TS35. Dzięki temu powstała możliwość (przy głębokości 11 cm!) zamontowania jako aparatu głównego wyłączników o większych gabarytach np. typu SLS lub innych, których wysokość jest większa niż standardowej aparatury modułowej. Dużym ułatwieniem dla instalatorów są prefabrykowane wejścia kablowe – przetłoczenia do wyła-

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Zalety produktu:

 dla aparatów do 125A  montaż podtynkowy w ścianach murowanych lub kartonowo-gipsowych, głębokość tylko 11 cm

 ochrona rozdzielnicy przed zadrapaniami w trakcie prac instalatorskich, dzięki oddzielnie pakowanej i montowanej ramie maskującej z drzwiami regulowanymi  demontowany ruszt montażowy, zapewniający wysoki komfort pracy i szybkość montażu aparatów  odciążanie przewodów za pomocą specjalnego wspornika + możliwość mocowania zatrzaskowych zacisków śrubowych PE/N  zabudowa aparatury w jednym ciągłym rzędzie: 12, 24 lub nawet 36 modułów!  wysokiej jakości, rama maskująca z drzwiami pełnymi Charakterystyka techniczna:

 Montaż: podtynkowy  Klasa ochronności: I  Stopień ochrony: IP30  Ilość modułów: od 36 do 252  Wymiary: szerokość od 406 do 838 mm, wysokość od 692 do 1292 mm i głębokość 110 mm

 Materiał: blacha stalowa, lakierowanie pełne, dwustronne  Kolor: biały, RAL 9010  Powierzchnia: powlekana lakierem proszkowym  Typ zamka drzwi: uchwyt dźwigniowy

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

mania u góry i dołu oraz po bokach rozdzielnicy. Dzięki wstępnym, fabrycznym nacięciom, przetłoczenia łatwo można wycinać szczypcami, przez co wprowadzenie przewodów (nawet dużych) staje się proste i komfortowe. Rozdzielnica fw2 oferuje również powiększoną przestrzeń na podłączenia kablowe od góry i dołu rozdzielnicy oraz specjalne miejsce na zaciski PE/N. Zaciski śrubowe PE/N mogą być montowane na specjalnym, metalowym wsporniku, który jednocześnie służy do odciążania przewodów. W rozdzielnicach fw2 stosować można również zaciski typu QuickConnect (samozaciski) lub bloki zacisków KB, które montuje się standardowo na szynach TS35 w sąsiedztwie aparatury modułowej. Symetryczna konstrukcja rozdzielnicy zapewnia nie tylko możliwość odwracania rozdzielnicy góra/dół, ale także dowolność wprowadzania / wyprowadzania przewodów. Standardowym rozwiązaniem w fw2 jest łatwa zamiana drzwi lewe/ prawe oraz regulacja drzwi w poziomie. Same drzwi posiadają uchwyt dźwigniowy z możliwością zabudowy zamka z kluczem. Uchwyt dźwigniowy standardowo umożliwia też plombowanie. Rozdzielnice fw2 są pakowne „podwójnie” oznacza to, że ramka

ElektroTrendy nr 2/2012

z drzwiami jest pakowana w osobnym kartonie i sama konstrukcja rozdzielnicy też pakowana jest osobno. Dzięki takiemu rozwiązaniu zapewniona zostaje ochrona elementów zewnętrznych przed zadrapaniami czy uszkodzeniami, które mogą powstać w trakcie prac instalatorskich czy wykończeniowych. Dodatkowo sposób montażu ramy został skonstruo-

wany podobnie jak w rozdzielnicach typu FW Media i umożliwia kompensowanie nierówności tynku ściany nawet do 12 mm! Design ramki i drzwi zbliżony został do wyglądu małych rozdzielnic serii Volta, dzięki swojej płaskiej i eleganckiej formie doskonale komponuje się w pomieszczeniu i zapewnia wysoki poziom estetyki wykonania.

Dowiedz się więcej na www.hager.pl i zobacz film instruktażowy…

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Zasilacz modułowy MEGA POWER + ma wyjściowy współczynnik mocy równy 1 oraz moduły o mocy 25 kVA/kW

(moc maksymalna 500 kVA/kW) UPS MEGA POWER + Jest jednym z najmocniejszych zasilaczy modułowych obecnie dostępnych na rynku

EGA

POWER+

najwyższej zasilacz pracujący

zasilacza i baterii. Ponadto użyt-

jakości

kownik może odczytać istotne

modułowy,

parametry pracy zasilacza, pa-

w tech-

rametry napięcia i częstotliwości

nologii true on-line. Wszystkie

wejściowej i wyjściowej, dostępny

elementy zasilacza umieszczone

czas autonomii i historię zdarzeń.

w szafie pozwalają na skonfiguro-

Uzupełnieniem panela komuni-

wanie UPSa jako systemu w pełni

kacyjnego jest oprogramowanie

redundancyjnego.

Podstawowe

i adapter SNMP, umożliwiający

elementy składowe zasilacza to

zdalną komunikację z UPSem

moduły mocy, kontrolery syste-

przez sieć LAN. Do każdego z za-

mowe, moduły bypassu statycz-

silaczy przewidziany jest fabrycz-

nego i bloki dystrybucyjne. Modu-

ny adapter GSM do zdalnego mo-

łowa konstrukcja tych zasilaczy to

nitoringu przez telefon komórko-

wyjątkowa gęstość mocy do 500 kVA to tylko 0,43m2 i waga 245kg.

wy współpracujący ze wszystkimi

MEGA POWER+ może pracować

w Polsce.

w konfiguracji równoległej redundancyjnej N+1, N+2 itd. Zasilacze w panele

operatorami telefonii komórkowej Zasilacz MEGA POWER + to również troska o środowisko. Wy-

wyposażone

są

soka sprawność 96% to przede

komunikacyjne

wy-

wszystkim mniejsze zużycie ener-

świetlające komunikaty w języku

gii elektrycznej przez zasilacz UPS

polskim. MEGA POWER+ posia-

i zastosowanie mniejszych, a więc

da kolorowy 7” ekran dotykowy

tańszych klimatyzatorów. Nowo-

umożliwiający pełną kontrolę nad

czesne prostowniki oparte o tran-

zasilaczem

programowa-

zystory IGBT gwarantują również

nie do zdalnego monitorowania

niską zawartość wyższych harmo-

i przeprowadzania

nicznych w prądzie wejściowym

oraz

ElektroTrendy nr 2/2012

autotestów

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

oraz wysoki współczynnik mocy

Dane techniczne

PF=1, które korzystnie wpływają na współczynnik doboru agregatu prądotwórczego. Natomiast falownik charakteryzuje się znikomą zawartością zakłóceń typu RFI/ EMI o czym przekonali się nasi klienci, dla których zakłócenia stanowią największy problem (radio i telewizja). W zasilaczach stosowane są

MODEL

Mega Power+

Moc [kVA]

Waga [kg]

Szerokość [mm]

500

Głębokość [mm]

650

Wysokość [mm]

140

standardowe baterie wykonane w technologii AGM lub żelowej o żywotności minimum 5 lat a na specjalne życzenie klienta rów-

WEJŚCIE Napięcie [V]

400 3-fazowe

Częstotliwość [Hz]

50 – 60

nież 12-15 lat. Typowe rozwiąza-

WYJŚCIE

nie to jedna bateria akumulatorów wspólna dla całego zasilacza, lecz dodatkowe zaciski w zasilaczu umożliwiają dołączenie kolejnych dodatkowych

redundancyjnych

Napięcie [V]

400 3-fazowe / 240 1-faza TN-S

Częstotliwość [Hz]

50 – 60

Czas autonomii

Dostosowany do indywidualnych potrzeb klienta

zestawów baterii w celu zwiększenia bezpieczeństwa zasilanego

Wymiary przykładowej szafy integrującej

systemu lub wydłużenia czasu

Moc [kVA]

100

podtrzymania.

Waga [kg]

216

+ awarii może ulec wyłącznie je-

Szerokość [mm]

670

den z modułów, w takim przypad-

Głębokość [mm]

630

Wysokość [mm]

197

W przypadku MEGA POWER

ku moduł nadmiarowy bezprzerwowo przejmuje jego obciążenie. W rzeczywistości jest tak, że większość użytkowników nie jest świadoma o zaistniałej awarii do momentu odczytania informacji z załączonego oprogramowania monitorującego.

W przypadku

klasycznych zasilaczy niestety następuje gwałtowne wyłącznie napięcia z UPSa i utrata wszystkich

Sieci

Opcja rack 19” Transformator izolacji galwanicznej Dodatkowe szafki i stojaki bateryjne Praca równoległa szaf integrujących Różne układy bypassu: bezprzerwowy statyczny, bezprzerwowy serwisowy

danych w komputerach. Zastosowanie:

WYPOSAŻENIE/OPCJE

LAN,

Serwerownie, Data Center, Automatyka Przemysłowa, Proce-

Komunikacja: RS232, adapter SNMP, adapter GSM-WING, dry contacts, zdalny panel LED, dotykowy wyświetlacz 7” LCD Oprogramowanie zarządzająco-monitorujące

sy Przemysłowe, Szpitale, Kasy, Urządzenia Awaryjne, Ośrodki Telekomunikacyjne, E-Biznes

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

marka, której warto zaufać.

A dam Krzycki

arka VIKO powstała w 1980 r. W krótkim czasie stała się rozpoznawalna dla klientów na rynkach Europy, Azji i Afryki. Dzisiaj VIKO to firma międzynarodowa, a zarazem jeden z największych producentów osprzętu elektroinstalacyjnego, rozdzielnic tworzywowych i aparatury modułowej w Europie i na Świecie. Ciągłe inwestycje technologiczne, oraz bezwarunkowe nastawienie na satysfakcję klienta doprowadziły do powstania innowacyjnych serii produktów o najwyższej jakości. Osprzęt elektroinstalacyjny to wiodąca grupa produktów w ofercie VIKO. Nowoczesne aranżacje i wystrój wnętrz wymagają coraz większej dbałości o detale wykończeniowe. Niewątpliwą jego zaletą jest fakt, że wszystkie serie zawierają ten sam mechanizm co pozwala na dopasowanie różnych elementów zewnętrznych (ramek i klawiszy) bez względu na ich kolor, materiał lub kształt do wystroju wnętrza. Karre to podtynkowa seria osprzętu elektroinstalacyjnego dostępna w dwóch kolorach białym i kremowym. Wykonane są one z tworzyw termoplastycznych spełniających wszelkie normy elektryczne i odpornego na działanie promieni UV, co pozwala cieszyć się tym samym kolorem bez względu na czas ich użytkowania. Tworzywo charakteryzuje się wy72

ElektroTrendy nr 2/2012

sokim połyskiem i łatwością utrzymania w czystości. Wyroby serii KARRE można montować w standardowych puszkach Æ 60 mm, jak i również nadają się do zabudowy w kanałach elektroinstalacyjnych prawie wszystkich producentów dostępnych na rynku. Łatwy i trwały montaż wyrobów gwarantują przede wszystkim stalowe ramki szkieletowe, które oprócz montażu konwencjonalnego mają możliwość mocowania od frontu mechanizmu za pomocą wkrętów do różnorodnych puszek i kanałów elektroinstalacyjnych. Wyroby serii KARRE można montować w ramkach od jedno do sześciokrotnej zarówno w układzie poziomym jak i pionowym. KARRE to jedna z niewielu serii osprzętu dostępnych na rynku, która posiada w swojej ofercie również osprzęt z certyfikatem antybakteryjnym, do zastosowań w służbie zdrowia lub przemyśle spożywczym.

Wszystkie łączniki są wyposażone w szybkozłączki. Oferta łączników została wzbogacona o łączniki żaluzjowe, łączniki na kartę hotelową oraz łącznik trzyklawiszowy. Łączniki, w zależno-

ści od rodzaju obciążenia, można obciążać prądem o natężeniu do 10 A przy 250 V AC. Posiadają one samozaciski w standardzie i w zależności od preferencji mogą być podświetlane lub nie. Możliwość stosowania klawiszy z różnymi symbolami lub z polem opisowym pozwala na ich wszechstronne zastosowanie. Charakteryzują się wysoką niezawodnością pracy ze względu na wykonanie elementów stykowych z odpowiednio dobranego stopu srebra. Ściemniacze (w zależności od typu) mogą regulować jasnością świecenia lamp żarowych, halogenowych 230 V AC, halogenowych niskonapięciowych z transformatorem toroidalnym, konwencjonalnym lub elektronicznym.

Gniazda w zależności od preferencji elektroinstalatora są dostępne w wersjach na szybko złączki lub połączenia śrubowe. Gniazda 230 V AC o obciążalności do 16 A wykonane są z zaciskami śrubowymi lub z samoza-

Artykuły techniczne

ciskami. Każde z tych rozwiązań umożliwia przelotowe podłączanie przewodów. Bezpieczeństwo użytkowania gniazd gwarantują przesłony styków, które uniemożliwiają włożenie jakichkolwiek przedmiotów przez dziecko do otworów stykowych. Gniazda z uchylną osłoną mają możliwość podwyższenia stopnia bryzgoszczelności do IP44 poprzez zastosowanie kołnierza uszczelniającego, co pozwala stosować je w środowiskach o podwyższonej wilgotności. W ofercie dostępne są również gniazda schuko, oraz gniazda DATA.

Gniazda antenowe oparte na mechanizmach Hirshmanna lub Zamela dostępne są w wersjach końcowej, zakończeniowej i przelotowej o różnym zakresie tłumienności. Gniazda nieprzelotowe służą do zakańczania instalacji antenowych indywidualnych lub instalacji o strukturze gwiaździstej (równoległej). Konstrukcja gniazda nieprzelotowego umożliwia zasilanie wzmacniacza antenowego poprzez kabel antenowy. Gniazda przelotowe przeznaczone są do stosowania w instalacjach przelotowych, przy których należy pamiętać o zastosowaniu na ich końcach gniazd zakończeniowych (z rezystorem).

Gniazda informatyczne, tj. telefoniczne i komputerowe oparte na markowych modułach są dostępne w kategorii 5E, 6 lub 7 UTP, STP lub FTP. W standardzie są one wyposażone w moduły

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

LEVITONA, ale w zależności od potrzeb instalacji jest możliwość zamontowania w nich kostki każdego innego systemu integratora posiadającego swoje moduły w standardzie keystone.

Dopełnieniem serii KARRE są jej kolorowe odmiany. NOVELLA to paleta dziesięciu kolorów do każdego pomieszczenia, która pomoże zachować jego unikalny charakter. W każdej chwili użytkowania wyrobu można wymienić klawisz lub ramkę, bez konieczności ingerencji w mechanizm, aby uzyskać materiał i kolor najbardziej dopasowany do wnętrza. ARTLINE to możliwość dodania szlachetności każdemu pomieszczeniu. Za pomocą zachwycających ramek z naturalnych materiałów może podkreślić jego nowoczesny, tradycyjny bądź ekstrawagancki charakter. Ramki są wykonane z metalu (aluminium), szkła, drewna, kamienia naturalnego lub kamienia syntetycznego.

PALMIYE seria natynkowa do zastosowań zewnętrznych i do pomieszczeń o dużej wilgotności. Oferujemy wyroby odporne na wodę w zwiększonej klasie IP54. Dla jeszcze szerszego zastosowania PALMIYE została dodatkowo wzbogacona o gniazda specjalistyczne tj. antenowe, telefoniczne i komputerowe. Występuje w kolorach szarym, białym i kremowym. Dostępne są produkty pojedyncze oraz podwójne

w układzie poziomym bądź pionowym. W ofercie VIKO znajdziemy również rozdzielnice mieszkaniowe. OBUDOWY MIESZKANIOWE to szereg natynkowych oraz podtynkowych tworzywowych rozdzielnic, jedno dwu i trójrzędowych z możliwością zamontowania od 2 do 36 modułów. Dodatkowo dla jeszcze większego komfortu pracy zostały one wyposażone w poziomicę ułatwiającą montaż na ścianie. Obudowy mieszkaniowe są również dostępne w wersji z certyfikatem bezhalogenowym spełniającym rygory normy dotyczące ilości toksycznych związków chemicznych wydzielanych podczas spalania. Wszystkie produkty z logiem VIKO produkowane są zgodnie z normami i europejskimi standardami jakości co jest gwarancją niezawodnej pracy przez cały okres użytkowania. elPEAK Sp. z o.o. Wyłączny dystrybutor produktów VIKO na rynku polskim. Biuro handlowe: ul. Wandy 16B, 40-322 Katowice, tel.: 32 6012310, fax:32 6012342, info@elpeak.pl, www. elpeak.pl nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Świetlówki

kompaktowe INTELIGHT

Jaromir Hasik

Pod marką INTELIGHT, należącą do MEGABAJT, oferowane są przede wszystkim systemy oświetlenia awaryjnego, w tym oprawy ewakuacyjne oraz autonomiczne moduły awaryjne. Wśród pozostałych produktów oświetleniowych znaleźć można m.in. oprawy przemysłowe, oświetlenia biurowego, plafoniery, oprawy kanałowe, paski LED, a także od zeszłego roku źródła światła.

ElektroTrendy nr 2/2012

Świetlówka Intelight Full Spiral 15W

nergooszczędne świetlówki kompaktowe Intelight pojawiły się w ofercie w połowie zeszłego roku. Zdobywają one sobie coraz szersze grono zwolenników ze względu na bardzo dobrą jakość i nowoczesność rozwiązań. Podstawową oferowaną serią jest pełna spirala. Główną zaletą takiej konstrukcji jest ograniczenie wymiarów zewnętrznych w stosunku do bardziej tradycyjnych rozwiązań typu 2-U, 3-U czy 4-U, przy założeniu takiej samej mocy samego źródła. Dzięki temu mogą one być znakomitym zamiennikiem tradycyjnych żarówek, do których to kształtów zazwyczaj projektowane były używane w domach lampki czy żyrandole. Oszczędność tą osiągnięto, pomijając odpowiedni kształt całej rurki, także poprzez jej średnicę. Świetlówki kompaktowe starszego typu, cały czas zresztą dostępne na rynku, mają średnice 9 mm (czyli tzw. T3), a nawet 12 mm (T4). Zastosowanie rurki typu T2 o średnicy 7 mm zwiększa wydatnie skuteczność świetlną i pozwala na wspomniane zmniejszenie wymiarów zewnętrznych oraz oszczędność energii.

Świetlówki te mają współczynnik oddawania barw Ra>=80, który zapewnia przyjemne światło. Jest on typowy dla źródeł światła przeznaczonych dla pomieszczeń, w których ludzie przebywają przez dłuższy czas (pomieszczenia mieszkalne, biurowe, itp.). Kupując świetlówki do tych zastosowań, należy unikać tańszych produktów o niższym współczynniku Ra, który może przyczyniać się do zmęczenia wzroku czy uczucia dyskomfor-

tu. Typowa temperatura barwowa z którą świetlówki Intelight są oferowane to 2700 K. Wartość ta odpowiada ciepłej barwie światła tradycyjnej żarówki i jest typowa dla produktów przeznaczonych do pomieszczeń, w których wypoczywamy (np. salon). Inną dość typową barwą może być 4000 K, która polecana jest do pomieszczeń, w których pracujemy (np. gabinet czy kuchnia). Czas życia wspomnianych świetlówek jest wysoki i wynosi 8000 h. Odpowiada to około 11 miesiącom ciągłego świecenia, a przy założeniu np. średnio 5 h świecenia w ciągu każdej doby, źródło takie może nam służyć sporo ponad 4 lata. Oczywiście osiągnięcie takiego wyniku zakłada użytkowanie w standardowych warunkach. Bardzo częste włączanie i wyłączanie może wpływać na skracanie całkowitego czasu użytkowania w przypadku tańszych produktów, z zimnym startem. Zastosowana w świetlówkach Intelight elektronika poprzez przyspieszenie podgrzania rtęci zapewnia kilka razy szybszy start, bez efektu migotania, dając 60% znamionowego poziomu światła w ok. 10 s.

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Świetlówki Intelight standardowo oferowane są z najbardziej popularnym gwintem E27, wkrótce wprowadzone zostaną również wersje z gwintem E14. Zakres mocy to 5, 8, 12, 15, 20 i 23 W. Strumień świetlny dla każdej z wersji wynosi ok. 60 lm/W, co np. dla najbardziej popularnych wykonań 15 W i 20 W daje odpowiednio 830 lm i 1200 lm. Konstrukcja świetlówek Intelight odpowiada najnowszym trendom w ekologii – zamiast ciekłej rtęci wewnątrz rurek zastosowana jest ortęć (inaczej zwana amalgamem), czyli specjalny stop rtęci z kilkoma innymi metalami, zmniejszający jej ilość w stosunku do starszych rozwiązań. Dodatkowo rtęć, konieczna do emisji światła, uwalniana jest z takiego stopu dopiero w temperaturze kilkukrotnie wyższej od temperatury otoczenia co oznacza, że nawet przypadkowe zbicie takiej świetlówki nie spowoduje ryzyka zatrucia. Brak zastosowania ołowiu daje dodatkowo większą stabilność parametrów świecenia w czasie deklarowanej trwałości. Podstawowe, najbardziej typowe modele znajdują się w ciągłej ofercie magazynowej, firma realizuje również zamówienia specjalne na życzenie odbiorców. Oferta jest systematycznie poszerzana, aktualne informacje można uzyskać kontaktując się z Działem Handlowym Intelight. nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Centrala wentylacyjna DAYTONA 250 i DAYTONA 350 R oman Jeziorski

Centrale wentylacyjne DAYTONA 250 oraz DAYTONA 350 firmy BERLUF to produkty zaawansowane technologicznie. Są one najważniejszymi elementami wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, która w nowoczesnym, energooszczędnym budownictwie stanowi jedyne właściwe rozwiązanie.

DAYTONA 250 oraz DAYTONA 350 spośród konkurencji wyróżnia wiele opatentowanych rozwiązań. Zapewniają one bezpieczeństwo użytkowania, funkcjonalność i niezawodność w połączeniu z bardzo dobrymi parametrami pracy. W rekuperatorach DAYTONA zastosowano silniki na prąd stały, które są energooszczędne i bardziej wydajne. Powoduje to, iż centrale wentylacyjne firmy BERLUF są ekonomiczne w użytkowaniu. Wnętrze central DAYTONA 250 oraz DAYTONA 350 wyprofilowano kształtkami styropianowymi, zapewniającymi sztywność i bardzo dobrą izolację cieplną. Obudowa zewnętrzna wykonana została z tworzywa ABS, co znacznie ogranicza masę centrali oraz polepsza warunki odzysku ciepła i odprowadzania kondensatu. Zespół króćców mocowany jest do obudowy przy pomocy wkrętów, co umożliwia zmianę kierunku ich ustawienia z poziomego na pionowy. Pozwala to na dosto76

ElektroTrendy nr 2/2012

sowanie central DAYTONA do warunków zabudowy układu wentylacji, a także w wielu przypadkach znacznie upraszcza instalację i ogranicza koszty jej wykonania. Napędy i sterowanie mocowane są do wspólnej podstawy, ograniczony dostęp oraz odizolowanie podzespołów elektrycznych od części “obsługowej” centrali wysuwa ją na czoło najbezpieczniejszych urządzeń tego typu na rynku.

W części obsługowej centrali znajdują się tylko wymiennik i filtry EU3, zapewniające czyste powietrze. Te elementy wymagają okresowych przeglądów w celu zapewnienia niezawodnej eksploatacji przy zachowaniu najwyższego komfortu wentylacji. Jest to rozwiązanie przyjazne dla użytkownika, niespotykane dotychczas w tego typu urządzeniach.

Artykuły techniczne

Centrale wentylacyjne DAYTONA 250 i DAYTONA 350 cechuje prosta i lekka konstrukcja, zastosowanie silników prądu stałego, a także sprawność odzysku ciepła aż do 95% oraz ruchomy zespół wlotowy. Nowoczesny moduł sterujący umożliwia podłączenia central do instalacji “inteligentnego domu”. Prosty w obsłudze sterownik z panelem dotykowym zapewnia automatyczne zarzą-

dzanie centralą w cyklu tygodniowym. Porównawcze zestawienie parametrów technicznych ośmiu najpopularniejszych central tej samej klasy wydajności dostępnych na rynku wentylacji z odzyskiem ciepła wypada dla DAYTONY 350 niezwykle pomyślnie. Średnia moc silników używanych przez pozostałych siedmiu producentów w ich centralach

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

wentylacyjnych wynosi ponad 292 W. Centrala DAYTONA 350 Futura używa silnika o mocy 120 W, czyli niemal 2,5-krotnie mniejszej od średniej konkurencji i 3,5-krotnie mniejszej od największego stosowanego w innych centralach. Świadczy to o tym, iż DAYTONA 350 wśród central dostępnych na rynku jest najbardziej energooszczędna. Bezpośrednio przekłada się to na koszty eksploatacji, które w przypadku DAYTONA 350 wynoszą miesięcznie 43,2 zł. Jest to tylko 44% średniej kwoty, jaką trzeba wydać co miesiąc na zasilanie wyrobów konkurencji. Najtańszy w eksploatacji jest przy tym system wentylacji, który pochłania 55% więcej energii niż DAYTONA (66,6 zł), a najdroższy z nich wymaga comiesięcznego wydatku sumy 2,5 raza wyższej (151,2 zł). To porównanie wykazuje, że DAYTONA 350 dostępna w ofercie firmy BERLUF jest niezwykle tania w użytkowaniu.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Zmęczony wiecznymi podróżami?

Wszystko czego potrzebujesz to system wideokonferencyjny w jakości HD.

ideokonferencje stają się popularnym narzędziem komunikacji w wielu firmach i organizacjach, jednak uwarunkowania technologiczne i cenowe istniejących systemów wideokonferencyjnych stoją na drodze do ich powszechnego stosowania. Profesjonalne wideoterminale są nadal drogie, przez co nie są dostępne dla wszystkich pracowników. Instalowane są tylko w ograniczonej liczbie sal konferencyjnych, czy gabinetów dyrekcji. Do ich eksploatacji potrzeba odpowiednio przygotowanej sieci komputerowej oraz szybkich łączy internetowych lub WAN dla pełnej jakości. Koszty infrastruktury rosną lawinowo kiedy chcąc zapewnić komunikację wielopunktową dla wielu oddziałów firmy należy zakupić dedykowany mostek wideokonferencyjny. Firmy i instytucje potrzebują narzędzia, które oferując wysoką jakość audio-wideo pozwoli na komunikację z dowolną liczbą współpracowników i partnerów zewnętrznych bez potrzeby inwestowania w drogie terminale i sieci z mechanizmami Quality of Service. Wymagania te zostały w końcu spełnione! Rozwiązanie wideokonferencyjne Vidyo działa w oparciu o klasyczne komputery PC. Środowisko wideokonferencyjne budujemy przy zastosowaniu dedykowanych serwerów Vidyo, natomiast sama obsługa systemu odbywa się za pośred78

ElektroTrendy nr 2/2012

nictwem aplikacji instalowanej na komputerach użytkowników. Aplikacja jest łatwa w obsłudze, niezawodna, tania w eksploatacji, a korzystanie z niej jest naprawdę przyjemne. System Vidyo oferuje wysokiej jakości transmisję audio-wideo, dużą elastyczność podczas wdrażania usługi - przy niewielkich kosztach z wykorzystaniem sieci Internet i dowolnych sieci IP bez zaawansowanych usług. Wszystko dzięki zastosowaniu najnowszej technologii wideokonferencyjnej - Scalable Video Coding (SVC). Czy wiesz, że aż 55% informacji podczas komunikacji stanowią czynniki niewerbalne? Słowa niosą tylko 7% informacji. Zastanawiałeś się jak wiele z nich tracisz każdego dnia podczas monotonnych roz-

Cechy kluczowe: • dowolna liczba użytkowników w ramach firmy • od 2 do 100 osób w jednym spotkaniu • współdzielenie dokumentów i prezentacji • brak opóźnień audio-wideo

mów telefonicznych czy wymiany setek listów e-mail? Nie widząc swojego rozmówcy prezentacja nie wzbudza zaufania, przekaz jest mniej czytelny i bardziej nużący. Być może dlatego tak często musisz podróżować i spotykać się ze swoimi współpracownikami. Tylko, że nie można być wszędzie i zawsze. Wielostronne spotkania w jakości HD Nowoczesne rozwiązanie Vidyo umożliwia komunikację twarzą w twarz bez potrzeby ciągłego podróżowania i przemieszczania się. Wysoka jakość audio-wideo High Definition oraz brak opóźnień pozwalają oddalonym

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Anybody System Vidyo współpracuje z wszystkimi popularnymi systemami operacyjnymi, dlatego komunikacja może odbywać się zarówno przy użyciu klasycznych komputerów, jak i również urządzeń mobilnych typu tablet i smartphone. Ponadto wymagający użytkownicy mogą również wyposażyć swoje biuro w dedykowany wideo terminal z kamerą szerokokątną.

od siebie o wiele kilometrów rozmówcom poczuć się tak, jakby byli w jednym pokoju. Ponadto Vidyo umożliwia rozmowę z wieloma użytkownikami jednocześnie w ramach wspólnego spotkania wideokonferencyjnego, a skalowalny protokół komunikacji zapewni każdemu rozmówcy maksymalną jakość połączenia. Współdzielenie prezentacji System zapewnia również komunikację wielostronną i prezentowanie drugiego strumienia danych, np. prezentacji lub dowolnego dokumentu otwartego na komputerze. Umożliwia to zdalną pracę nad konkretnym zagadnieniem. Ponadto funkcja Dual HD pozwala wyświetlić strumień danych na drugim monitorze lub projektorze, dzięki temu możemy jednocześnie widzieć rozmówców i omawianą prezentację. Nagrywanie i publikowanie spotkań Nasz system wideokonferencyjny może być również rozbudowany o dodatkowy serwer umożliwiający nagrywanie spotkań, a nawet publikowanie ich w Internecie w czasie rzeczywistym (tzw. streaming). Dzięki temu możemy udostępniać np. relację ze szkole-

Anywhere Dzięki Vidyo będziecie mieli Państwo możliwość łączenia się z dowolnego miejsca. Może to być biuro, hotel, lotnisko, a nawet ulica. System Vidyo umożliwia połączenie przy wykorzystaniu dowolnej sieci internetowej: WAN/LAN, Wi-Fi, 3G. Anytime Wystarczy dostęp do Internetu, aby korzystać z wideokonferencji bez żadnych ograniczeń czy limitów.

nia technicznego szerokiej rzeszy odbiorców bez potrzeby dołączania do naszego spotkania kolejnych rozmówców. Takie nagrania mogą być składowane na serwisie i w każdej chwili udostępniane właściwym użytkownikom, np. raz nagrane szkolenie z BHP może być odtwarzane nowozatrudnionym pracownikom. Zapraszanie gości spoza organizacji Użytkownicy naszego systemu wideokonferencyjnego uzyskują personalizowany dostęp do portalu WWW, ale jeśli zajdzie potrzeba dołączenia do wideokonferencji gości z zewnątrz organizacji, wystarczy wysłać link do naszego pokoju wideokonferencyjnego i w ten sposób generowane będzie zaproszenie do spotkania. Dzięki temu możemy organizować spotkania nawet z Klientami czy Dostawcami, którzy nie mają własnego systemu wideokonferencyjnego.

Łatwa obsługa Korzystanie z Vidyo nie może być prostsze - zaloguj się do portalu, oprogramowanie do wideokonferencji zainstaluje się samodzielnie w ciągu kilku chwil, przejrzyj listę użytkowników on-line i rozpocznij spotkanie. Dział Finansowy kocha oszczędności Z wysokiej jakości usługą wideokonferencyjną dostępną na komputerze PC szybko dostrzeżesz, że wyjazd do innego miasta na dwugodzinne rutynowe spotkanie nie ma sensu. Z Vidyo możesz odbywać spotkania z jedną jak i z wieloma osobami jednocześnie. Szybko zauważysz jak poprawiłeś swoją skuteczność pracy, a jednocześnie wprowadziłeś znaczące oszczędności na kosztach podróży i delegacji.

KONTAKT: PROMEDIO Autoryzowany Partner VIDYO www.promedio.net.pl tel. 22 250 19 72 biuro@promedio.net.pl

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

Akcesoria do elektronarzędzi

– warto inwestować w jakość pracy Wartość użytkowa elektronarzędzia jest taka, jak jakość stosowanego w nim osprzętu – wierteł, tarczy tnących, czy otwornic. W końcu to ich jakość ma kluczowe znaczenie dla efektywności wykonywanej pracy. Na szczęście, dzięki popularyzacji nowoczesnych technologii, zaawansowane akcesoria stają się coraz bardziej przystępne cenowo. otwornica z hartowanymi zębami

ażdy fachowiec powinien posiadać w swoim warsztacie elektronarzędzia o sprawdzonej jakości. Jednak, aby korzystanie z nich było efektywne, równie ważne jest zaopatrzenie się w solidne akcesoria. Do najpopularniejszych z nich należą wiertła. Ich wybór powinien być uwarunkowany materiałem w którym zamierzamy wiercić. Wykonanie otworu w betonie lub cegle zwykle nie stanowi wielkiego problemu i wystarczą standardowe, ogólnie dostępne wiertła do betonu lub nawet uniwersalne. Jednak przy pracach instalatorskich często zachodzi potrzeba wywiercenia otworu w powierzchni pokrytej glazurą lub terakotą. Próba przebicia się przez powłoki ceramiczne wymaga odpowiedniego przygotowania i gruntownego przemyślenia podejmowanych kroków. Tego typu ceramika występuje bowiem w różnych stopniach twardości i ścieralności, a jej uszkodzenie wiąże się z dużym problemem i niepotrzebnymi kosztami. Dlatego w takim przypadku zaleca się użycie specjalistycznych wierteł do szkła i glazury. Dzięki nietypowej budowie (specjalne ostrze), pomogą one 80

ElektroTrendy nr 2/2012

w sprawnym wykonaniu precyzyjnego otworu, nie niszcząc przy tym obrabianego materiału. Do wykonania większych otworów o średnicy większej niż 50 mm potrzebna będzie otwornica diamentowa. Wybierając ją, najlepiej sięgnąć po produkt uznanej marki, np. GRAPHITE. Otwornice tego producenta posiadają wyso-

kiej jakości segmenty diamentowe o wysokości 8 mm i mogą być używane do wiercenia otworów we wszelkich materiałach mineralnych (cegła, marmur, beton) na głębokość do 75 mm. Problem może wystąpić dopiero podczas wiercenia w płytkach z twardej terakoty i gresu. W takim przypadku rozwiązaniem tego problemu są

narzędzia

otwornice z ostrzem diamentowym nakładanym galwanicznie, przystosowane do pracy na mokro z twardszymi materiałami. Innymi, powszechnie stosowanymi materiałami są drewno i płyty g-k (gipsowo-kartonowe).

otwornica diamentowa

wiertło do drewna

miennie i w sposób niejednorodny. Co za tym idzie prowadzenie wiertła oraz utrzymanie kierunku wiercenia może być dużo bardziej kłopotliwe niż przypadku metalu. Zauważyli to konstruktorzy. Dzięki ich obserwacjom wiertła do drew-

na i karton-gipsu mają specjalną budowę – poczynając od spirali odprowadzającej wióry, aż po specjalny kolec, ułatwiający wygodne prowadzenie wiertła w pożądanym kierunku. Do wykonywania otworów o średnicach od 3

wiertło do szkła I ceramiki

otwornica bi-metalowa

Ich duża popularność to wynik dostępności i łatwości obróbki. Należy jednak zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii związanych z wykonywaniem w nich otworów. Niestety często zdarza się, że w drewnie czy płycie g-k wykonywane są one przy pomocy wierteł do metalu (z racji ich dostępności). Tymczasem drewno jest materiałem niejednolitym, składającym się z twardych i miękkich warstw występujących naprze-

wiertła do betonu

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

wiertło do drewna

do 20 mm i głębokości do ok. 100 do 150 mm świetnie nadają się wiertła kręte (czołowe). Wykonanie otworów o większej średnicy wymaga użycia wiertła łopatkowego. W jego przypadku szerokość łopatki, a co za tym idzie maksymalna średnica wierconego otworu, może dochodzić do 50 mm.

datkiem kobaltu. Wykonuje się z niej części skrawające (uzębienie) narzędzia. Dzięki hartowaniu próżniowemu twardość tego najbardziej narażonego na zużycie elementu dochodzi nawet do 67 HRC. Otwornice bi-metalowe umożliwiają wydajne wiercenie otworów o średnicach dochodzą-

także stosowanie chłodziwa, które obniża temperaturę pracy, zwiększa wydajność wiercenia oraz przedłuża żywotność otwornic. Z uwagi na potrzebę wykonywania bruzd i kanałów pod instalację, ważnymi akcesoriami w pracy elektryka są również tarcze diamentowe stosowane w szlifier-

wiertło do betonu S4; SDS MAX

Do wykonania otworu o większej średnicy, tutaj również konieczne jest zastosowanie otwornicy. W przypadku bardziej podatnych na obróbkę materiałów warto zwrócić uwagę na otwornice bi-metalowe. Technika ich wykonania opiera się na połączeniu dwóch rodzajów stali. Pierwszym jest wysokogatunkowa stal węglowa, z której wy-

cych do 200 mm w drewnie, plastiku i metalu. Doskonale sprawdzają się także przy wierceniu w materiałach o konstrukcji wielowarstwowej, takich jak połączenia plastiku z metalem lub drewna z metalem. Dzięki uzębieniu progresywnemu (płynnie zmieniająca się ilość zębów na obwodzie otwornicy) praca otwornicy jest bardzo stabilna i wydajna.

kach kątowych i bruzdownicach. Z ich pomocą można robić nacięcia we wszystkich rodzajach materiałów mineralnych od zwykłej cegły po beton zbrojony. Właściwy dobór akcesoriów to niezwykle istotna kwestia w przypadku pracy z użyciem elektronarzędzi. W końcu to one oddziałują

wiertło do drewna

konywane są korpusy otwornic. Materiał nadaje sprężystość i zapobiega odkształcaniu się narzędzia pod wpływem wysokiej temperatury. Drugim rodzajem materiału jest stal szybkotnąca (HSS) z do-

W czasie używania otwornic bi-metalowych należy jednak zwrócić uwagę na dobór prędkości obrotowej do średnicy otworu i rodzaju materiału. W trakcie wiercenia w metalu wskazane jest

bezpośrednio na obrabiany materiał. Dlatego warto w tym zakresie wybierać produkty czołowych producentów. Szczególnie, jeśli zależy nam na jakości wykonywanej pracy.

wiertło do betonu S4; SDS+

ElektroTrendy nr 2/2012

narzÄ&#x2122;dzia

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

Brother P-touch

Drukarki trwałych oznaczeń dla fachowych elektryków, instalatorów i majsterkowiczów Znane wszystkim fachowcom trzy podstawowe elementy profesjonalnej instalacji, to: łatwość utrzymania, prostota obsługi i bezpieczeństwo.

1. Łatwość utrzymania zasobów Dzięki wykorzystaniu urządzeń Brother P-touch do widocznego oznakowania kabli oraz elementów instalacji elektrycznych i sieciowych oszczędzimy czas potrzebny do zdiagnozowania usterki 2. Prostota obsługi Poprzez zastosowanie laminowanych etykiet TZe Brother P-touch, aby w sposób widoczny oznaczyć elementy instalacji elektrycznych, porty/ gniazda sieciowe i telefoniczne upraszczamy tym samym ich obsługę i zmniejszając prawdopodobieństwo pomyłki, ułatwiamy życie swoim klientom 3. Bezpieczeństwo Profesjonalne znaki ostrzegawcze i etykiety informacyjne zawierające instrukcje dla klientów z najistotniejszymi zasadami bezpieczeństwa a nawet zaimplementowanym logo firmy znacząco podnoszą bezpieczeństwo korzystania z wykonanej instalacji. W celu zapewnienia powyższej charakterystyki każdej profesjonalnej instalacji elektrycznej, japońska firma Brother stworzyła kilkadziesiąt różnych drukarek etykiet. Wśród nich trzy modele 84

ElektroTrendy nr 2/2012

serii „7” które poniżej przedstawimy przeznaczone są specjalnie dla branży elektro-instalacyjnej. Najprostszy model PT7100 to idealne wprowadzenie do świata profesjonalnego oznaczania instalacji elektrycznych Te łatwe w użyciu, przenośne urządzenia zaprojektowane są do realizacji podstawowych zadań z zakresu tworzenia trwałych oznaczeń. PT7100 drukują na żądanie trwałe etykiety o szerokościach od 3,5-12mm. Umożliwiają wydruk do 2 linii tekstu oraz ponad 35 popularnych symboli elektrycznych i Audio/Video na każdej etykiecie. Przycisk funkcyjny zapewnia szybki i łatwy dostęp do wszystkich ustawień urządzenia. Do wyboru jest 9 możliwych stylów druku,15 rozmiarów oraz 6 stylów obramowania. Wyświetlacz umożliwia podgląd i edycję etykiety przed wydrukiem. Dzięki niewielkim wymiarom i wadze PT7100 zalicza się do grupy ręcznych, lekkich i kompaktowych drukarek etykiet. Wyposażona jest w ochronny gumowy uchwyt oraz dostarczana w komplecie z praktyczną walizką do przenoszenia zestawu zawierającego zasilacz sieciowy i wybrane taśmy TZe.

Model cechuje: • 12-znakowy wyświetlacz LCD • 2-wierszowy druk • Druk poziomy, pionowy i lustrzany • 107 wbudowanych symboli • Pamięć do 720 znaków • Czcionki w 15 wielkościach i 9 stylach • 6 stylów obramowania Ponadto każdy zestaw PT-7100VP zawiera: • 1 taśmę TZ czarny nadruk na żółtym tle z klejem o podwyższonej przyczepności (12 mm szer., 8 m dł.) • Poręczną walizkę • Zasilacz sieciowy Wśród urządzeń przeznaczonych do użytku profesjonalnego dla bardziej wymagających fachowców wyróżnić możemy modele PT7500 i 7600 pozwalające na zrealizowanie praktycznie każdego najbardziej zaawansowanego projektu elektro-instalacyjnego. Obydwie drukarki etykiet PT-7500 i PT-7600 wyposażono w wiele funkcji i właściwości opracowanych w odpowiedzi na

narzędzia

potrzeby klientów firmy Brother. Urządzenia te charakteryzują się wytrzymałą i trwałą konstrukcją i posiadają gumowy uchwyt zabezpieczający, który nie tylko pełni funkcję ochronną, ale również zapobiega wyślizgiwaniu się drukarki z ręki. W celu dalszego zabezpieczenia zestaw dostarczany jest w solidnej walizce z odpornego tworzywa oferującej miejsce do przechowywania dodatkowych taśm, akcesoriów i zasilacza. W skład każdego zestawu z drukarką etykiet P-touch 7500VP wchodzi : • Taśma z mocnym klejem (czarny nadruk/ żółte tło o szerokości 24 mm i długości 8 m) • Poręczna walizka do przenoszenia • Zasilacz • Gumowy uchwyt zabezpieczający • Pasek na rękę Wśród najważniejszych właściwości PT-7500 & PT-7600 wyróżniają się: • Możliwość zastosowania laminowanych taśm TZe o szerokości 6,9,12,18 i 24 mm • Specjalny przycisk “Label Type” (“typ etykiety”) umożliwiający wykonanie etykiet do najbardziej powszechnych zastosowań • Podświetlany, łatwy do odczytania wyświetlacz LCD • Zaawansowany system tnący - bez potrzeby korzystania z nożyczek • Automatyczne numerowanie sekwencyjne • Drukowanie kodów kreskowych • Drukowanie do 7 wierszy na taśmie o szer.24mm

Podstawowymi zaletami PT7500 i PT-7600 są ich indywidualne cechy opracowane specjalnie z myślą o elektrykach i fachowcach z branży elektrycznej. Podświetlany, łatwy do odczytania panel wyświetlacza LCD pozwala na pracę w ciemnych pomieszczeniach. Wbudowane 164 symbole (w tym typowe symbole Audio/Video) w standardowym wyposażeniu obydwu modeli nadają profesjonalny charakter każdej instalacji. Automatyczne numerowanie czyli funkcja szybkiego i prostego drukowania etykiet z narastającymi numerami to rozwiązanie idealne przy oznaczaniu ogromnej ilości kabli, aparatów oraz innych elementów szaf i tablic rozdzielczych. Łatwe tworzenie specjalnych, zdefiniowanych wcześniej zaawansowanych etykiet takich jak porty, panele, flagi, owijki poprzez specjalny przycisk “Label Type” (“typ etykiety”) umożliwia szybkie wykonanie oznaczeń do najbardziej powszechnych zastosowań elektrycznych. Aby zapewnić odpowiednią długość drukowanej etykiety, oba modele wyposażone są w specjalny system tnący, który zatrzymuje wydruk w wymaganym miejscu przecięcia. Do przycięcia taśmy na odpowiednią długość nie potrzeba dodatkowych nożyczek ani noża. Indywidualne, dodatkowe funkcje i zalety modelu PT-7600

Urządzenie jako jedyne z serii dostarczane jest z pakietem akumulatorowym, który można łatwo doładować przez noc podłączając drukarkę etykiet do zasilacza, co ogranicza szkodliwy wpływ na środowisko i oszczędza koszty eksploatacji. Eliminuje to praktycznie konieczność kupowania drogich baterii. Drukarka etykiet PT-7600 jest ponadto wyposażona w port i kabel USB, co umożliwia jej podłączenie do komputera pracującego w środowisku Microsoft Windows. Dzięki temu istnieje możliwość stworzenia własnych formatów etykiet, dodania własnych symboli Audio/Video, symboli elektrycznych bądź logo firmy przy użyciu dołączonego, zaawansowanego lecz prostego w obsłudze oprogramowania do projektowania etykiet P-touch Editor. Urządzenie posiada 10 specjalnych lokacji pamięci do przechowywania indywidualnie stworzonych obrazów i projektów etykiet, dzięki czemu są one w każdej chwili dostępne. Na bogaty zestaw drukarki etykiet P-touch 7600VP zawsze składają się: • Taśma z mocnym klejem (czarny nadruk / żółte tło,

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

narzędzia

o szerokości 24 mm i długości 8 m) • Elastyczna taśma identyfikacyjna do owijania kabli (czarny nadruk/ białe tło, szerokości 12 mm i długości 8 m) • Podręczna walizka przenośna • Wbudowany pakiet akumulatorowy • Zasilacz • Kabel USB • Oprogramowanie do edycji/projektowania etykiet • Pasek na szyję/na rękę Dlaczego etykiety laminowane Brother P-touch są bardziej wytrzymałe i trwałe? W odróżnieniu popularnych na rynku zwykłych etykiet, laminowane taśmy TZe Brother P-touch składają się z 6 warstw materiału, dzięki czemu można z nich wykonać cienkie, niezwykle mocne etykiety. Znaki przenoszone są na taśmę metodą termo transferową i umieszczane pomiędzy dwoma warstwami ochronnymi z folii PET (folia poliestrowa). W efekcie powstaje niemalże niezniszczalna etykieta odporna na działanie nawet najbardziej niesprzyjających warunków. Wybór odpowiedniej taśmy TZe do wykonania etykiety mającej spełnić określone zadanie jest kwestią o decydującym znaczeniu. Właśnie dlatego firma Brother oferuje całą gamę taśm zaprojektowanych specjalnie z myślą o różnych zastosowaniach. Wykorzystanie opatentowanej przez Brother, wyjątkowej metody laminowania i specjalnie opracowanych klejów jest gwarancją wytrzymałości taśm i ich niezmiennej trwałości nawet w najbardziej niesprzyjających warunkach.

ElektroTrendy nr 2/2012

W odróżnieniu od zwykłych taśm, oferowane przez Brother standardowe taśmy laminowane TZe dzięki zastosowaniu unikalnej technologii warstwowej, zabezpieczają nadruk pomiędzy warstwą super przezroczystego polietylenu i trwałą warstwą bazową taśmy. W efekcie powstaje niemal niezniszczalna etykieta odporna na działanie promieni słonecznych, ścieranie, wilgoć, wpływ chemikaliów, skrajne temperatury. Dodatkowo występująca w ofercie linia taśm z mocnym klejem TZeS wykazuje średnio 50% większą przyczepność niż taśmy standardowe. Są to taśmy przeznaczone do bardziej wymagających zastosowań i słabo adhezyjnych powierzchni (np. oznaczeń kabli zakopywanych w ziemi). Elastyczne taśmy identyfikacyjne TZeFX: przeznaczone są do owijania niewielkich zakrzywionych powierzchni, takich jak kable

zasilające i przewody/rury. Są one idealnym rozwiązaniem w przypadku konieczności zrobienia małych oznaczeń na pojedyncze kable w formie tzw. flagi lub owijki. Etykiety bazujące na laminowanych taśmach TZe przetestowane zostały przez niezależne laboratoria w ekstremalnych warunkach. Firma Brother jest pewna wytrzymałości i trwałości oferowanych przez siebie etykiet, ponieważ jak nikt inny na rynku testowała je w ekstremalnych warunkach pod kątem odporności na ścieranie, działanie temperatur, chemikaliów i promieni słonecznych. Wyniki tych badań stanowią dowód na to, że laminowane etykiety TZe Brother P-touch pozostawiają w tyle konkurencję i pozostają czytelne, mocno przytwierdzone na swoim miejscu tym samym potwierdzając profesjonalną jakość oznaczeń stworzonych by służyć przez długi czas.

Urządzenia znakujące dla elektroinstalatorów, firmy Brother. Drukarki PT7100VP, PT7500VP i PT7600VP służą do wykonywania opisów oraz oznakowań różnego typu instalacji. Technika laminowania taśm już w trakcie wydruku zapewnia całkowitą ochronę tekstu przed czynnikami niszczącymi, takimi jak: zdrapywanie, ścieranie, zmywanie, promieniowanie UV czy substancje chemiczne. Widoczny na zdjęciu model PT7500VP to urządzenie dedykowane branży instalcyjno-elektrycznej, które oprócz trwałej, odpornej na uderzenia obudowy posiada specjalne funkcje edycyjne umożliwiające wydruk opisów w postaci tzw. „flag” na przewody, „owijek” na kable czy modułowych opisów do paneli.

BHP

Kask budowlany obowiązkowy!

Noszenie hełmu budowlanego przy wykonywaniu wszelkich prac budowlanych jest obowiązkowe.

iąże się to z tym, że 4% wszystkich wypadków przy pracy oraz 3% chorób zawodowych związanych jest z urazami głowy. Począwszy od lekkich obrażeń, poprzez pęknięcia czaszki, uszkodzenie kręgów szyjnych lub kręgosłupa aż do paraliżu. Hełm spełnia trzy podstawowe funkcje: - zabezpieczenia przed przebiciem, w celu skutecznej osłony czaszki. - amortyzacji, dzięki skorupie i zamocowanej więźbie, które pochłaniają energię uderzenia spadającego ciężaru.

- odchylenia, dzięki odpowiedniej ergonomii, która pozwala na przemieszczenie prostopadłe spadającego przedmiotu ze szczytu głowy. Delta Plus Polska posiada w swojej ofercie wiele modeli hełmów budowlanych zapewniających skuteczną ochronę podczas pracy. BASETBALL DIAMOND V to hełm o innowacyjnym kształcie czapeczki baseballowej spełniający wymagania normy EN397, równocześnie zapewniając optymalny komfort. Dzięki mocno wykrzywionemu daszkowi gwarantuje szerokie pole widzenia. Został również przetestowany do nosze-

Dostępny w 6 fluorescencyjnych kolorach:

Kolory fluorescencyjne oraz taśmy odblaskowe dla dobrej widoczności w dzień i w nocy 88

ElektroTrendy nr 2/2012

Testowany również do noszenia na odwrót

nia na odwrót i może być używany przy pracach na wysokości. Hełm jest wykonany z ABS, dzięki czemu jego czasza odbija gorąco. Jego fluorescencyjne kolory i taśmy odblaskowe zapewniają dobrą widoczność w dzień i w nocy. Hełm posiada system regulacji za pomocą przycisku w granicach od 53 do 63 cm obwodu głowy, w 2 pozycjach (góra/dół). Hełm gwarantuje izolację elektryczną, odporność na odkształcenie boczne, odpryski stopionego metalu oraz skrajne temperatury (-20°C do +50°C). Hełm jest wyposażony w standardowe mocowania, do których można zamocować akcesoria zapewniające dodatkowo ochronę twarzy i słuchu. t

Mocno wykrzywiony daszek zapewniający szersze pole widzenia

Czasza odbijająca gorąco dla większego komfortu

BHP

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Vademecum elektryka Jakakolwiek ingerencja w instalację elektryczną wymaga przynajmniej podstawowej wiedzy...

Napięcie - różnica potencjałów pomiędzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punktem albo ziemią. Potencjał ziemi przyjmuje się równy zeru. W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a ziemią wynosi 230 V (Voltów), a między przewodami różnych faz 400 V (Voltów). Przewód fazowy, zwany też roboczym - przewód w normalnych warunkach znajdujący się pod napięciem i przewodzący prąd roboczy - oznaczany dużą literą L i cyframi od 1 do 3: L1, L2, L3. Przewód neutralny - (dawna nazwa „zerowy”) przewód w normalnych warunkach mogący znaleźć się pod napięciem; przewodzący prąd roboczy w obwodach jednofazowych; oznacza się dużą literą N. Przewód ochronny - przewód w normalnych warunkach nie będący pod napięciem i nie przewodzący prądu - oznacza się dużymi literami PE. Przewód ochronno-neutralny - przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego i ochronnego oznacza się dużymi literami PEN. Prąd zwarcia - prąd płynący w instalacji, gdy uszkodzona jest izolacja przewodów, osprzęt lub urządzenie elektryczne. Styk ochronny - element gniazdka wtyczkowego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do przyłączenia przewodu ochronnego lub ochronno-neutralnego. Połączenie wyrównawcze - zespół przewodów i zacisków służący do wzajemnego połączenia ze sobą i z uziemieniem oraz z punktem zerowym tablicy rozdzielczej wszystkich metalowych przedmiotów. Zasilanie jednofazowe - linia zasilająca przy napięciu 230 V 50 Hz wykonana jako 3-przewodowa - L, N, PE. Zasilanie trójfazowe - linia zasilająca przy napięciu 230/400 V 50 Hz wykonana jako 5-przewodowa - L1, L2, L3, N, PE.

ElektroTrendy nr 2/2012

Przyłącze - odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń odbiorcy z siecią przedsiębiorstwa świadczącego usługi przesyłowe. Zgodnie z nowym Prawem energetycznym nie musi on być dostawcą energii. Złącze - punkt połączenia przyłącza z siecią lub instalacją zawierający zabezpieczenia główne oraz często także licznik. Moc przyłączeniowa - moc czynna, którą zamierza pobierać odbiorca, jest to moc mniejsza od sumy mocy posiadanych odbiorników. Odbiorca określa ją we wniosku o przyłączenie Bezpiecznik topikowy - (popularny „korek” - wyrażenie niepoprawne, naganne) zabezpieczenie chroniące stare instalacje przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami - ponowne użycie wymaga wymiany wkładki topikowej na nową o takim samym prądzie znamionowym właściwym dla wkładki danej wielkości, np. 10, 16 A itd. Przepalenie się bezpiecznika jest sygnalizowanie odpadnięciem kolorowego oczka widocznego przez szybkę w główce. Wkładka topikowa - rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez stopienie się jednego z jego elementów następuje przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego Im wyższa wartość prądu, tym szybciej dochodzi do nagrzania i stopienia topika. Bezpiecznik automatyczny wkręcany - zabezpieczenie spełniające te same funkcje co bezpiecznik topikowy; włącza się ponownie przez wciśnięcie przycisku. Jest on wkręcany w takie samo gniazdo, jak główka bezpiecznika topikowego. Wyposażony jest w dwa przyciski. Centralny, większy, po wciśnięciu do oporu załącza obwód, zaś umieszczony obok (mały) po naciśnięciu powoduje wyłączenie obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „wyskoczeniem” przycisku centralnego. W przypadku zwarcia lub przeciążenia występującego w chronionym obwodzie, przycisk centralny „wyskakuje” samoczynnie. Stara konstrukcja charakterystyki prądowej L oraz rzadko występująca K

Wyłącznik nadprądowy - (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciążenia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany. Zadziałanie wyłącznika nadprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik nadmiarowo-prądowy (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed przeciążeniem i skutkami zwarć; występują w wersjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowe ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca przeciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany. Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik różnicowoprądowy - aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i ostatnio B. Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Megaman LED AR111 (G53, GU10) jako zamienniki energochłonnych halogenów QR111 i ES111

egaman, jako jeden z liderów profesjonalnego oświetlenia LED posiada bardzo szeroką ofertę reflektorową LED, poczynając od kształtów PAR16, PAR20, PAR30, PAR38, MR16 a kończąc na AR111. Te ostatnie cieszą się szczególnie dużą popularnością ze względu na ilość stosowanych

tego typu halogenów, nazywanych popularnie QR111 bądź ES111 w zależności od trzonka. Megaman zauważając zapotrzebowanie rynku na tego typu energooszczędne zamienniki LED, posiada w swojej ofercie produkty AR111 na trzonek GU10 jak i G53 (12V). Dostępne są one w kątach rozsyłu 80 (450lm,

12000cd), 240 (530lm, 3600cd) i 450 (570lm, 1400cd) w różnych temperaturach barwowych 2800K (barwa ciepła) i 4000K (barwa chłodna), gwarantując do tego tolerancję temperatury barwowej na poziomie +/-100K, pomiędzy różnymi partiami wytwarzanego produktu. Warto też wspomnieć o wysokim współczynniku oddawania barw, który osiąga wartość do Ra92. Proponowane produkty dzięki zastosowaniu metody reflektorowej rozsyłu światła (tak samo jest w przypadku rozsyłu światła za pomocą halogenów) oraz zastosowaniu chipów LED firmy Sharp, pozwalają uzyskać identyczną krzywą światłości, jak w przypadku ich 50W halogenowych odpowiedników. Dodatkowo do każdego reflektora LED firmy Megaman można pobrać ze strony internetowej odpowiedni plik fotometryczny. Warto wspomnieć również o oszczędnościach energii elektrycznej wynikających z faktu eksploatacji zamienników LED. Źródła Światła AR111 proponowane przez Megaman pobierają moc odpowiednio 11W na trzonek G53(12V) oraz 15W na trzonek GU10. Tak, więc w porównaniu z 50W halogenami jest to idealna energooszczędna propozycja. Do chłodzenia zastosowano technologię Thermal Conductive Highway, która bazuje na unikatowej koncepcji drenażu cieplnego w obrębie reflektora i zapewnia wydajne rozprowadzenia ciepła, dzięki czemu zapobiega szybkiemu zużywaniu się układu scalonego oraz innych komponentów reflektora. Zastosowana technika chłodzenia pozwala uzyskać spadek strumienia świetlnego o zaledwie 15% strumienia świetlnego początkowego po czasie 40000h (spadki strumienia świetlnego w czasie są dostępne do pobrania na stronie internetowej). s nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Czy wiesz, że… Rurki termokurczliwe różnią się między sobą palnością. Dzielimy je na te które wykonane są polietylenu oraz na te wykonane z poliolefinu. Jakie występują różnice pomiędzy tymi „termokurczami”? Podczas wykonywania instalacji elektrycznych (m.in. izolacji przewodów) często używa się cienkościennych rurek termokurczliwych. Z reguły nie wiemy z jakiego surowca są one wykonane. A szkoda. Każdy wykonawca powinien mieć świadomość stosowania bezpiecznych dla otoczenia pro-

Czy wiesz, że… Gniazda z uziemieniem tak należy montować, aby kołek ochronny zawsze znajdował się na górze. O ile w gniazdach pojedynczych nie ma problemu, to już w podwójnych tak nie jest. Dotyczy to wyłącznie konstrukcji typu monoblok. Niektóre kraje, np. najbliższa nam Słowacja, wprowadziły wewnętrzne przepi-

Czy wiesz, że…

duktów i komponentów. Dlatego powinien wybierać cienkościenne rurki termokurczliwe wykonane z poliolefinu, ponieważ są to produkty samogasnące, w przeciwieństwie do tych wykonanych z polietylenu. Poliolefin posiada w tej mierze ogromną przewagę nad polietylenem, ponieważ jest on tworzywem samogasnącym, czyli nie podtrzymuje płomienia i gaśnie samoistnie w czasie poniżej 1 sekundy. Inną cenną zaletą rurki z poliolefinu jest wysoka giętkość obkurczonej rurki, umożliwiającej dowolne ułożenie wiąz-

sy nakazujące umocowanie kołka ochronnego zawsze w górnej partii gniazdka. Polscy (i nie tylko) producenci zmuszeni są dostosowywać swoje konstrukcje do przepisów miejscowych, gdzie kołki ochronne znajdują się w skrajnym położeniu gniazda podwójnego, typu monoblok. W konstrukcjach ramkowych ten problem nie występuje ponie-

W wyłącznikach lub przełącznikach instalacyjnych klawisze montujemy tak, aby w stanie wyłączenia (przerwa w obwodzie) górne krawędzie były schowane w ramce lub obudowie wyłącznika/przełącznika. Odwrotny montaż powoduje zakłócenie świadomego odruchu włączenia, czyli ruchu ręki z góry na dół. Poza tym na górnej części klawiszy zbiera się kurz, czasami krople lub inne zabrudzenia, które mogą przeniknąć do środka i zakłócić prawidłowe użytkowanie łącznika.

ElektroTrendy nr 2/2012

ki lub przewodu wykonywanej instalacji. W porównaniu do nich rurki z polietylenu wykazują po obkurczeniu dużo większą sztywność. Dodatkowo coraz większą rolę podczas budowy obiektów publicznych, domów jednorodzinnych czy też różnego rodzaju innych budynków odgrywa rola bezpieczeństwa. Jednym z czynników gwarantujących jego zapewnienie jest palność materiałów używanych w budownictwie oraz podczas wykonywania instalacji materiałów.

waż, każde gniazdko montuje się osobno i łatwo jest zastosować prawidłową zasadę montażu. Ponadto, aby być w zgodzie ze sztuką elektryka, należy przewód fazowy zawsze podłączać z lewej strony, a neutralny z prawej, oczywiście mając je przed sobą i patrząc na nie (nigdy odwrotnie).

Czy wiesz, że… Wyłączniki nadprądowe, to starsza, nieużywana już (a przynajmniej nie powinna być stosowana), wersja wyłączników instalacyjnych, o charakterystykach L, U, K, które dopuszczały przeciążenia ponad wyskalowanie. Wyłączniki nadmiarowo-prądowe, to nowsza, obecnie stosowana wersja wyłączników instalacyjnych, o charakterystykach B, C, D, które nie tolerują przeciążeń ponad wyskalowanie.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Czy wiesz, że… Wyłączniki różnicowoprądowe występujące na rynku wykonane są wg dwóch szkół konstruktorskich: niemieckiej i francuskiej. Główna różnica polega na przeciwstawnym umiejscowienia zacisku N. Według szkoły niemieckiej zacisk N znajduje się skrajnie po prawej stronie obudowy, a wg szkoły francuskiej zacisk N znajduje się skrajnie po lewej stronie obudowy aparatu. Umiejscowienie zacisku ma wpływ na odpowiednią prawidłową zabudowę aparatów modułowych w rozdzielnicy. Wg szkoły niemieckiej aparaty modułowe należy zabudowywać od prawej do lewej, a wg szkoły francuskiej od lewej do prawej strony. Głównym grzechem polskich elektryków jest odruchowe zabudowywanie rozdzielnicy (obu-

dowy) od lewej do prawej, niezależnie od konstrukcji. Późniejszy problem związany z prawidłowym podłączeniem aparatów za pomocą szyny łączeniowej, rozwiązywany jest w „bardzo innowacyjny” sposób (sposoby nie będą podane, aby nie dawać złych przykładów), albo za pomocą mostka „z metra”. Gdyby nieprawidłowy montaż nie miał wpływu na bezpieczeństwo eksploatacji i użytkowania, pewnie nie było by problemu. Ale tego typu praktyki powodują zagrożenie bezpieczeństwa i często dzieje się bez świadomości samego elektroinstalatora. Zgodnie ze sztuką elektryka, tak należy układać przewody w rozdzielnicy, aby nie krzyżowały się ze sobą (istnieje prawdopodo-

bieństwo przypadkowego zwarcia), nie tworzyły pętli (powstaje wówczas cewka), nie były zgrupowane w zbyt grubych wiązkach (grzeją się i mogą doprowadzić do zwarcia, na skutek przegrzania i skruszenia izolacji przewodów) oraz aby przewody prądowe nie krzyżowały się z przewodem neutralnym N, gdyż w przypadku przetarcia, przegrzania lub innych czynników może nastąpić „wielkie bum”. Montując prawidłowo, zgodnie ze sztuką, - przewody N prowadzimy najkrótszą drogą po bocznej ściance obudowy (rozdzielnicy).

w salach rehabilitacyjnych sanatoriów, w pokojach przeznaczonych do odpoczynku w przedszkolach, żłobkach, w domowych sypialniach, pokojach dziecinnych, bawialniach, czyli wszędzie tam, gdzie odpoczywamy, regenerujemy siły, czy też po prostu śpimy, czyli tam gdzie organizm ludzki ma zmniejszoną czujność ochronną. Aparat po wyłączeniu ostatniego odbiornika, np. lampki nocnej zmniejsza wielkość napięcia w tym obwodzie z 230V do 3-4V, które pełni funkcję czuwania i potrzebną do uruchomienia w każdej chwili, dowolnego odbiornika podłączonego do tego obwodu. Uwaga. Musi spełniony musi być jeden warunek, wszystkie urządzenia z funkcją czuwania,

np. telewizor muszą zostać wyłączone ręcznie, na stałe, gdyż w innym przypadku wyłącznik bioenergetyczny nie będzie spełniał swojej funkcji do której został zaprojektowany. Niedogodnością jest fakt, że montaż takiego aparatu należy przewidzieć już w fazie projektowania instalacji elektrycznej. Warunkiem jest, aby w konkretnym pomieszczeniu instalacja ułożona została na maksymalnie trzech ścianach, tak aby instalacja nie tworzyła pętli. Ważne jest również, aby z drugiej strony ściany, w pomieszczeniu bezpośrednio przylegającym do „naszego” dla którego ma być zamontowany wyłącznik bioenergetyczny - również nie było położonych przewodów elektrycznych.

Czy wiesz, że… Istnieje coś takiego jak wyłącznik bioenergetyczny, który zdecydowanie zmniejsza lub eliminuje powstawanie pola elektromagnetycznego w danym pomieszczeniu. Wyłącznik bioenergetyczny jest jednym z aparatów modułowych przeznaczonych do montażu w typowej rozdzielnicy lub obudowie na szynie TH35. Aparat montuje się w konkretnym, wybranym do tego celu obwodzie elektrycznym. Stosowanie wyłącznika bioenergetycznego ma wyeliminować powstawanie pola elektromagnetycznego w wybranych pomieszczeniach, które szkodliwe jest dla zdrowia ludzkiego. Znajduje on zastosowanie w salach pooperacyjnych szpitali,

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

LED - co warto wiedzieć?

LED, LEDowi nie równy, czyli na co zwracać uwagę przy zakupie LED Dr inż. Andrzej Wiśniewski Politechnika Warszawska Doradca techniczny firmy OSRAM

LED to nowoczesne, energooszczędne i przyjazne dla środowiska źródło światła. Jednak tylko produkty markowe gwarantują odpowiednią jakość. Aby móc cieszyć się trwałym, zdrowym i przyjemnym dla oczu oświetleniem należy wiedzieć na co zwrócić uwagę przy wyborze lamp LED.

Kupując produkty LED warto pamiętać jak wybrać odpowiednią lampę, który będzie dobrze służyła przez lata. Należy pamiętać, że najtańsze produkty LED nie oferują wysokiej jakości ani bezpieczeństwa. Mogą natomiast okazać się nietrafionym wydatkiem, który w odróżnieniu od markowych produktów nie przyniesie realnych oszczędności naszemu budżetowi. Czym różnią się między sobą LED? Trwałość to jedna z najważniejszych cech decydujących o jakości produktu. Markowe lampy oparte na zaawansowanej technologii, na przykład LED firmy OSRAM, zapewniają aż do 35 tysięcy godzin świecenia. Część z nich jest objęta nawet pięcioletnią gwarancją producenta. Jakość światła jest kolejnym, ważnym kryterium wyboru. W procesie produkcyjnym pojedyncze diody mogą mieć nieco inną barwę wytwarzanego światła. Dzięki 94

ElektroTrendy nr 2/2012

szczegółowej selekcji prowadzonej między innymi przez OSRAM, produkty zakwalifikowane do jednej grupy nie różnią się barwą wytwarzanego światła w sposób zauważalny dla ludzkiego oka. Jest to ważne, gdyż w jednej lampie zazwyczaj znajduje się kilka diod. Dzięki temu dobre lampy LED nie męczą wzroku, podczas gdy tanie odpowiedniki, przy długotrwałym użytkowaniu mogą nawet uszkodzić nasze oczy. Wskaźnik oddawania barw (Ra) jest kolejnym ważnym elementem świadczącym o jakości produktu. Im jego wartość jest wyższa, tym kolory oświetlanych osób i przedmiotów są żywsze i naturalniejsze. Światło tanich LED niestety nie jest ani zdrowe, ani nawet zbliżone do naturalnego. Skuteczność świetlna wskazuje na to ile energii elektrycznej zostaje zamienione w światło. W przypadku dobrych lamp LED jest wielokrotnie wyższa niż w przypadku tanich zamienników. Wpływa na to między innymi ja-

kość użytych komponentów oraz obudowa stanowiąca radiator. Ma ona znaczenie dla dobrego odprowadzanie ciepła z lampy, co gwarantuje uzyskanie wysokiej skuteczności świetlnej oraz większą trwałość. Bezpieczeństwo LED jest tak samo ważne, jak każdego urządzenia elektrycznego. Niska jakość materiałów obniża wprawdzie cenę, ale równocześnie znacznie zwiększa niebezpieczeństwo użytkowania. Tanie lampy LED charakteryzują się niską trwałością oraz podatnością na uszkodzenia i pęknięcia. Zdarzały się też przypadki wycofywania z rynku lamp niemarkowych producentów, ze względu na stwarzane zagrożenie pożarowe. Zakup lamp LED warto potraktować jako długoterminową inwestycję. Dobrej jakości produkty zwracają się dzięki niskiemu poborowi energii oraz długiemu działaniu. Markowe lampy świecą też dużo lepszym i zdrowszym światłem.

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Licznik energii EM Elektroniczny licznik energii czynnej EM3 i EM1 mierzy energię w sieci 3 lub 1-fazowej. Przystosowany jest do montażu na szynę DIN 35mm. Pomiar energii jest wykonywany zgodnie z normą IEC61036. Dostępny w wersji analogowej i elektronicznej.

Czujnik LX2000 jest urządzeniem, służącym do automatycznego sterowania oświetleniem lub innymi odbiornikami elektrycznymi. Instalacja w puszce ściennej Ø60 w miejsce zwykłego wyłącznika. Urządzenie pracuje w trybie: - włącz/wyłącz, jak zwykły wyłącznik ścienny - praca z czujnikiem ruchu - regulacja czułości - praca z czujnikiem ruchu i czujnikiem dźwięku (mikrofon) regulacja czułości LX2000 umożliwia użytkownikowi szeroki zakres konfiguracji działania: - sterowanie czasu działania urządzenia po wzbudzeniu, ustawianym za pomocą pokrętła „TIME” - sterowanie czułością czujnika ruchu za pomocą pokrętła „SENS” - sterowanie czułością czujnika dźwiękowego za pomocą pokrętła „MIC” - nastawnym trybem pracy, uzależnionym od natężenia oświetlenia otoczenia za pomocą pokrętła „LUX”

Umiejscowienie pokręteł pod przednim panelem urządzenia zabezpiecza przed przypadkową zmianą ustawień. nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

ENERGIZER ATEX LATARki BEZISKROWE

inia beziskrowych latarek Energizer Atex została stworzona z myślą o osobach pracujących w warunkach pośredniego, jak i bezpośredniego zagrożenia zaprószeniem ognia. Latarki ATEX posiadają uznany w Unii Europejskiej międzynarodowy certyfikat ATEX, który potwierdza możliwość ich używania przy pracach wymagających użycia beziskrowego sprzętu. Zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce branże objęte nakazem używania sprzętu beziskrowego to m.in. gazownictwo, hutnictwo, górnictwo, ale też prace elektryczne związane m.in. z montażem instalacji chłodniczych w branży spożywczej*. Dodatkowo, latarki Energizer ATEX są w jaskrawo-pomarańczowym kolorze powszechnie przyjętym i rozpoznawalnym dla bezisk-

ElektroTrendy nr 2/2012

rowych latarek. Co więcej, latarki ATEX posiadają międzynarodowy certyfikat ANSI, który gwarantuje autentyczność parametrów latarki wskazanych na opakowaniu. Energizer ATEX 2AA Specyfikacja: Jasność światła: 18 lumenów Zasięg: 20 m Czas działania: 12 h* Wytrzymałość na upadki – do 1 m Wodoodporna – certyfikat IPX7 (do głębokości 1 m) Rodzaj zasilania – 2 baterie AA Dodatkowe: • nietłukąca się soczewka • praktyczna zawieszka do podwieszenia latarki w dowolnym miejscu Energizer ATEX Headlight Specyfikacja: Jasność światła: 66 lumenów Zasięg: 78 m Czas działania: 20 h* Wytrzymałość na upadki – do 4 m Odporna na trudne warunki pogodowe – certyfikat IPX4 Rodzaj zasilania – 3 baterie AA Dodatkowe: • 1 biała dioda Cree LED • 2 diody czerwone • 1 dioda zielona • cztery tryby świecenia w zależności od wybrania diod LED • ruchoma główka do regulacji kąta padania światła • nietłukąca się soczewka

Energizer ATEX 2D Specyfikacja: Jasność światła: 28 lumenów Zasięg: 115 m Czas działania: 45 h* Wytrzymałość na upadki – do 1 m Wodoodporna – certyfikat IPX7 (do głębokości 1 m) Rodzaj zasilania – 2 baterie D Dodatkowe: • nietłukąca się soczewka • praktyczna zawieszka do podwieszenia latarki w dowolnym miejscu

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

ENERGIZER BOOKLITE

IDEALNA LATARKA DO TRUDNO DOSTĘPNYCH MIEJSC

ooklite jest najlepszym rozwiązaniem do oświetlenia trudno dostępnych miejsc. Praktyczny klips latarki umożliwia jej mocowanie w dowolnym miejscu np. na „skrzynce” czy rozdzielni. Niezwykle giętka szyjka pozwala na dowolną regulację kata padania i tym samym dokładnego oświetlenia pożądanego miejsca.

Energizer Booklite Specyfikacja: Jasność światła: 14 lumenów Zasięg: 7 m Czas działania: 7 h* Rodzaj zasilania – 2 baterie 2032 Dodatkowe: • mocna biała dioda LED • elastyczna szyjka do regulacji kąta padania światła • praktyczny klips do mocowania latarki w dowolnym miejscu

ENERGIZER HEADLIGHTS

PRAKTYCZNE CZOŁÓWKI Z REGULACJĄ ŚWIATŁA

nergizer oferując szeroką gamę czołówek o zróżnicowanych parametrach odpowiada na potrzeby nawet najbardziej wymagających użytkowników. Czołówka jest niezastąpiona w sytuacjach wymagających użycia obu rak np. podczas prowadzenia prac remontowych. Wszystkie czołówki Energizer posiadają międzynarodowy certyfikat ANSI, który gwarantuje autentyczność parametrów latarki wskazanych na opakowaniu. Energizer Headlight 3LED Specyfikacja: Jasność światła: 41 lumenów Zasięg: 32 m Czas działania: 15 h* Rodzaj zasilania – 3 baterie AAA Dodatkowe: • 3 diody LED • dwa tryby świecenia – szeroki i skoncentrowany • ruchoma główka do regulacji kąta padania światła

Energizer Headlight 6 LED Specyfikacja: Jasność światła: 46 lumenów Zasięg: 33 m Czas działania: 18 h* Rodzaj zasilania – 3 baterie AAA Dodatkowe: • 4 białe diody LED • 2 czerwone diody LED • trzy świecenia w zależności od wybrania diod LED • ruchoma główka do regulacji kąta padania światła

Energizer Headlight 7 LED Specyfikacja: Jasność światła: 58 lumenów Zasięg: 30 m Czas działania: 154 h* Rodzaj zasilania – 3 baterie AAA Odporna na trudne warunki pogodowe – certyfikat IPX4 Dodatkowe: • 5 białych diod LED • 2 czerwone diody LED • cztery świecenia w zależności od wybrania diod LED • ruchoma główka do regulacji kąta padania światła nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Obniż rachunki za energię o 20% z G9 STAR firmy Kanlux.

W dzisiejszych czasach każdy zwraca uwagę na zmniejszenie miesięcznych rachunków. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumentów firma Kanlux wprowadziła do swojej oferty cztery nowe modele żarówek halogenowych z trzonkiem G9. G9-20W STAR, G9-33W STAR, G9-48W STAR oraz G9-60W STAR. Nowe żarówki halogenowe G9 STAR o klasie efektywności energetycznej Ei=C, charakteryzują się podwyższoną wydajnością świetlną w stosunku do tradycyjnych żarówek halogenowych typu G9 w klasie E. Zastosowanie tych źródeł pozwala na mniejsze zużycie energii, co przekłada się jednocześnie na obniżenie kosztów eksploatacji nawet o 20% przy strumieniu świetlnym większym o ponad 5%. Źródła światła o niewielkich gabarytach doskonale znajdą swoje zastosowanie w oprawach służących do oświetlenia punktowego w pomieszczeniach lokalnych, sklepach i hotelach. Porównanie parametrów G9 STAR oraz G9 BASIC Cechy produktów: • zasilanie 220-240V~; 50/60Hz • moc odpowiednio: 20W, 33W, 48W, 60W • klasa efektywności energetycznej Ei=C • trzonek G9 • strumień świetlny wynoszący odpowiednio: 235 lm, 460 lm, 740 lm, 975 lm • trwałość 2000h • deklaracja CE

ElektroTrendy nr 2/2012

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

ELLI CTX i ROVAN CTX – nowe sufitowe oprawy ozdobne w ofercie Kanlux

ROVAN CTX-DS50O, ROVAN CTX-DS50L oraz ELLI CTX-DS20 to trzy nowe modele sufitowych opraw ozdobnych, które poszerzyły ofertę firmy Kanlux. Nowe produkty o eleganckim i oryginalnym wzorze użytkowym zapewniają dyskretny rozsył światła oraz ciekawe efekty świetlne na suficie. Oprawy ELLI CTX oraz ROVAN CTX przeznaczone są do ogólnych celów oświetleniowych i dekoracyjnych równocześnie same w sobie stanowiąc ciekawą ozdobę. Cechy produktów: • zasilanie 12V • moc odpowiednio dla ELLI CTX max 20W, dla ROVAN CTX max 50W • źródło światła odpowiednio dla ELLI CTX żarówka halogenowa JC, dla ROVAN CTX żarówka halogenowa MR-16 • trzonek odpowiednio dla ELLI CTX G4 dla ROVAN CTX Gx5,3 • deklaracja CE

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

LED24 SMD – nowe lampy z diodami LED w ofercie Kanlux Firma Kanlux powiększyła ofertę lamp z diodami LED SMD o osiem nowych modeli: LED24 SMD E14-WW, LED24 SMD E14-CW, LED24 SMD E27-WW, LED24 SMD E27-CW, LED24 SMD GU10-WW, LED24 SMD GU10-CW, LED24SMD MR16-WW, LED24SMD MR16-CW. Nowe produkty charakteryzują się wysoką wydajnością świetlną i doskonale sprawdzą się, jako pomocnicze źródło światła w oprawach ścienno-sufitowych oraz jako akcent dekoracyjny. Cechy produktów:

• • • • • • • • •

100

zasilanie 220-240V~; 50/60Hz, dla lamp LED24 SMD MR16 12V AC/DC źródło światła: 24 diody LED SMD 5050 moc: 3 W trzonek odpowiednio: E14, E27, GU10, Gx5,3 strumień świetlny wynoszący odpowiednio: dla odmiany WW - 270 lm i dla CW - 300 lm temp. barwowa dla odmiany WW wynosi 2700-3200K i dla odmiany CW wynosi 5700-6300K trwałość 30 000h kąt rozsyłu światłości 120º deklaracja CE

ElektroTrendy nr 2/2012

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

LED21 G4 – nowe lampy z diodami LED w ofercie Kanlux

Dnia 9 lutego 2012r., firma Kanlux rozszerzyła ofertę lamp z diodami LED o dwa nowe modele: LED21 G4-WW oraz LED21 G4-CW. Nowe produkty z naszej oferty doskonale sprawdzą się, jako pomocnicze źródło światła w oprawach ścienno-sufitowych oraz jako akcent dekoracyjny. Cechy produktów: • zasilanie 12V DC • źródło światła 21 diod LED • moc 0,8W • ekwiwalent 0,8W-5W • trzonek G4 • strumień świetlny wynoszący odpowiednio: 65 lm oraz 70 lm • temp. barwowa dla odmiany WW wynosi 2700-3500K, dla odmiany CW wynosi 5500-6500K • trwałość 20 000h • kąt rozsyłu światłości 60º • deklaracja CE

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

101

porady eksperta

Dom w budowie

System profili pultruzyjnych do budowy budynków w technologii szkieletowej

rzedstawiając cały system profili należy zacząć od podstawowych informacji o specyfice budynków szkieletowych: Technologia budowania budynków szkieletowych (kanadyjskich) polega na wybudowaniu płyty fundamentowej betonowej, pod którą układana jest podstawowa instalacja wodno– kanalizacyjna ( odpływy kanalizacyjne, przewody wentylacyjne i wody). Następnym etapem jest montaż konstrukcji z pojedynczych elementów (belki, krokwie, kantówki), co znacznie skraca czas budowy stanu surowego budynku. Podstawę ścian stanowi szkielet nośny, który obudowuje się z zewnątrz i wewnątrz. Budowa konstrukcji sprowadza się do montażu elementów, co znacznie skraca czas budowy. Ocieplenie wprowadzane jest w środek ściany, tam również rozprowadzane są instalacje (elektryczna, hydrauliczna, tv, telefon, centralne odkurzanie) dostosowane do wymagań budownictwa szkieletowego. Budowa może odbywać się również w zimie ze względu na fakt, że warunki pogodowe nie wpływają na jakość ani szybkość montażu. Od środka ściany wykańcza się przeważnie płytami gipsowo-

102

ElektroTrendy nr 2/2012

-kartonowymi lub boazerią drewnianą. Z zewnątrz dom może być wykończony tynkiem mineralnym z dodatkowym dociepleniem styropianem bądź wełną, szalówką lub najnowszym trendem stosowanym w elewacjach- boazerią kompozytową. Dodatkowo konstrukcja usztywniona jest od zewnątrz płytą drewnianą - OSB. Na przełomie ostatnich kilku lat dopracowano technologie profili produkowanych metodą pultruzji, zastępując tym profilem jednocześnie belki drewniane i stalowe, a dając produkt łączący właściwości obu tych materiałów. Pultruzja jest procesem ciągłym produkcji profili najczęściej na bazie żywic i włókna szklanego. W zależność od wymagań profilu możemy kształtować właściwości mechaniczne dobierając odpowiednie maty, włókna oraz żywice. Proces produkcji polega na przepuszczeniu maty i włókien przez wannę z żywicą a następnie materiał przechodzi przez formę, gdzie następuje proces utwardzania profilu. Utwardzony profil jest wyciągany przez odciągi hydrauliczne przy niektórych profilach wymagający siły odciągu ponad 20 ton. Następnie profil jest cięty przez piły diamentowe, a pył jest odsysany specjalnymi odciąga-

mi. Średnie ilości produkcyjne są uzależnione od skomplikowania profilu, grubości ścianek, użytych utwardzaczy oraz długości i typu wykonanego narzędzia. Do produkcji profili metodą pultruzji używane są żywice, maty, włókno oraz dodatki utwardzające. Najpopularniejszym włóknem jest włókno szklane ze w względu na niskie koszt zakupu oraz bardzo dobre właściwości. Pozostałe włókna to włókna bazaltowe, węglowe, aramidowe a w ostatnim czasie także włókna naturalne np. lniane, konopne. Napełnienie włóknem może stanowić do 80% wypełnienia profilu. Najczęściej używane są żywice poliestrowe, ale można tez spotkać profile wykonane na bazie epoksydu, fenolu, a ostatnio także poliuretanu. Maty używane w procesie pultruzji mogą mieć różny splot oraz grubość. Do profili estetycznych można także użyć mat wykończeniowych. Rodzaj dodatków utwardzających dobierany jest w zależności od typu żywicy i czasu utwardzenia. Dodatkowo wszystkie profile można zabarwić na dowolnie wybrany kolor oraz uniepalnić. Największą zaletą kompozytów wyprodukowanych metodą pultruzji jest możliwość dowolnego kształtowania właści-

Dom w budowie

porady eksperta

wości profilu dobierając tak komwych, moteli, hoteli, przedszkoli, mysłową już w roku 2008. W 2011 ponenty, aby spełniły konkretne domów seniora, całorocznych powstał szczegółowo opracowacechy. ynków szkieletowych . System ten pultruzyjnych zapewnia wszystkie domków letniskowych, stacji benny system profili na doskonałych właśmenty niezbędneBazując do wykonania domów jednorodzinnych, halbudynków przemysłowych, moteli, zynowych oraz innych obiektów do budowy szkieletociwościach wytrzymałościowych li, przedszkoli, domów seniora, całorocznych domków letniskowych, stacji benzynowych użyteczności publicznej. wych PULFIBERTECH. System profiliużyteczności wykonanych publicznej. metodą pulinnych obiektów Do zalet profili pultruzyjnych ten zapewnia wszystkie elementy truzji firma MINBUD zajęła się proPULFIBERTECH zaliczyć należy niezbędne do wykonania domów dukcją takich profili na skalę przezalet profili pultruzyjnych zaliczyćhal należy przede przede wszystkim: jednorodzinnych, przemysło-

ystkim:

Znakomite właściwości mechaniczne- porównywalne do stali, przy jednoczesnej niskiej wadze Doskonałą izolację elektryczną i magnetyczną (profile nie przewodzą iskry, więc mogą być stosowane w warunkach podwyższonego ryzyka) Izolację cieplną eliminującą mostki cieplne w budynkach

Ogólne zasady budowy budynków w technologii szkieletowej PULFIBERTECH są podobne do zasad stosowanych przy użyciu technologii szkieletowej drewnianej.

Odporne są na działanie kwasów i soli oraz ze względu na skład materiałowo- chemiczny nie ulegają korozji Odporne na insekty (w przeciwieństwie do technologii szkieletowej drewnianej), Mogą być zabarwione na dowolny kolor

Poniżej przedstawiono schemat działań budowy

Przez cały swój okres użytkowania zachowują stabilność wymiarową Poniżej przedstawiono schemat działań budowy

lne zasady budowy budynków w technologii szkieletowej

odobne do zasad stosowanych przy użyciu technologii szkieletowej drewnianej.

)

www.minbud.pl, www.pulfiber.pl

2nr 2/2012

www.elektrotrendy.pl

103

porady eksperta

Dom w budowie

ZALETY DOMÓW SZKIELETOWYCH: • krótki czas budowy: realizacja domu o powierzchni użytkowej ok.120 m² trwa 3 - 4 miesiące i jest nawet do 30% tańsza w porównaniu do technologii murowanej; • bardzo dobra ochrona cieplna budynku: która jest trudna do uzyskania podobnym kosztem w innych technologiach (ściany to praktycznie sama izolacja cieplna – wełna, ułożona wewnątrz ścian budynku pomiędzy elementami konstrukcyjnymi), brak tzw. mostków termicznych, które w technologiach murowanych są prawie niemożliwe do wyeliminowania; • mały ciężar domu: znacznie tańszy i mniej pracochłonny fundament; • technologia tzw. „sucha”: budowa konstrukcji domu sprowadza się do montażu elementów, łączonych wkrętami i metalowymi łącznikami; zbędne są przerwy technologiczne, co znacznie skraca czas budowy; • realizacja może odbywać się w okresie zimowym: oprócz wykonania fundamentów budynek nie wymaga żadnych prac mokrych - jak betonowania, murowania, tynkowania, które wymagają dodatnich temperatur; • łatwa rozbudowa i przebudowa ścian wewnętrznych już istniejącego budynku: jeżeli planujemy najpierw wybudować mały budynek a potem dopiero go rozbudowywać jest to wówczas idealny system; dodatkowo bez

104

ElektroTrendy nr 2/2012

większych problemów można w domu szkieletowym wymienić instalacje na nowocześniejsze; • doskonale nadaje się do zastosowania przy odnowie budynków dotkniętych powodzią- budynek oczyszczany jest z wszystkich elementów zalanych, zostawia się tylko konstrukcję, a następnie uzupełnia się te miejsca nową izolacja wewnętrzną i zewnętrzną, płytą karton- gips i nową elewacją; • mała grubość ścian zewnętrznych, dom idealny na małe działki: dzięki czemu domy szkieletowe przy takich samych wymiarach zewnętrznych mają większą powierzchnię użytkową niż murowane. Szkieletowy dom o powierzchni całkowitej ok 120m² jest od takiego samego z zewnątrz domu murowanego większy w środku o 10-12 m², co przy aktualnych cenach daje znaczne oszczędności; • trwałość budynków: aktualne badania wykazują, że zastosowanie odpowiednich materiałów oraz fachowe wykonawstwo gwarantują długowieczność budynków szkieletowych nawet do 100 lat; • Niezwykłą zaletą technologiczną jest niewielki ciężar

konstrukcji budynku, przez co ogranicza koszt fundamentów, oraz idealnie sprawdza się w trudnych warunkach gruntowych i hydrologicznych np. na terenach szkód górniczych; • zdrowy mikroklimat wewnątrz domu: brak zawilgoceń i grzybów, ściany domu szkieletowego dzięki zastosowanej technologii i materiałom cały czas „oddychają”. W przeciwieństwie do domów murowanych, które szczelnie obłożone styropianem i z minimalną wentylacją już po dwóch, trzech latach są zagrzybione. Dom kanadyjski jest pozbawiony zapachu „chemii” - można w nim zamieszkać od razu po zakończeniu budowy. PULFIBERTECH to system dający Państwu możliwość budowy obiektu mieszkalnego lub komercyjnego w maksymalnie krótkim czasie, eliminując jednocześnie większość negatywnych cech budowy metodami: tradycyjną i „kanadyjską”. System ten generuje oszczędności na etapie budowy, jak i w trakcie ewentualnych remontów. Jest to idealne rozwiązanie dla nowoczesnych budowniczych.

Zapraszamy do współpracy! Więcej informacji w siedzibie firmy. P.P.H. MINBUD R. Sikorski, Z.Żarek i Wspólnicy Sp. J. Stojadła, ul. Mińska 51/53, 05-300 Mińsk Mazowiecki www.pulfiber.pl, email: pulfiber@minbud.pl tel./fax. +48-25-758-39-42, 758-37-98

Dom w budowie

porady eksperta

Bezpłatne e-wydanie

załóż darmowe konto na www.elektrotrendy.pl i pobierz wersję elektroniczną

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

105

porady eksperta

Dom w budowie

Kaseta/Puszka podpodłogowa, wg JSL R aul Machado

Ciekawostką jest wyprodukowanie przez portugalską JSL, kaset podpodłogowych pokrytych wysoko karatowym złotem przeznaczonych dla jednego z szejków arabskich z Dubaju (Zjednoczone Emiraty Arabskie). Wartości kontraktu, niestety, nie udało się ustalić.

d stycznia 2012, portugalska firma JSL - Material Electrico S.A., poprzez swoją firmę-córkę JSL Polska, oferuje w naszym kraju, kasety (puszki) podpodłogowe, płytkie (56 mm) w dwóch typach: typ czterogniazdowy 745-4 i typ ośmiogniazdowy 745-8. Kasety (puszki) mogą być dostarczone z wyposażeniem lub też bez niego. Wyposażenie pełne lub częściowe, typu gniazda zasilające z/u lub bez, komputerowe, telefoniczne i pozostałe IT (samodzielnie produkowane przez JSL) dostarczone zostać może zgodnie ze specyfikacją otrzymaną od Klienta. Obecnym standardem w budownictwie jest stosowanie systemów podpodłogowych dla nowoczesnych instalacji elektrycznych i teletechnicznych zalewanych betonem. Nowoczesne instalacje

106

ElektroTrendy nr 2/2012

stosuje się już nie tylko w miejscu pracy, ale również w miejscu zamieszkania: w mieszkaniu, apartamencie, czy też rezydencji. Kasety (puszki, obudowy) są jednym z elementów, najbardziej widocznym w systemie elektroinstalacyjnym podpodłogowym. Kasety (puszki) podpodłogowe JSL mają uniwersalne zastosowanie: mogę być wykorzystane zarówno w podłogach technicznych, jak również w wylewkach betonowych.

Pokrywa zdejmowana jest bez użycia narzędzi i odwrócona o 180 stopni. Dodatkowo można zastosować blachę nierdzewną, która zwiększa odporność na nacisk do 5000N. Firma JSL stosuje najwyższej jakości surowce, w tym bezhalogonowy Poliamid 6. Kasety (puszki) podpodłogowe JSL to najlepsze rozwiązanie do szkół, hoteli, sklep itd. ze względu na ich niską cenę i łatwość montażu.

Wymiary kasety/puszki podłogowej: 1. Typ 745-4: 250*145*58 2. Typ 745-8: 250*250*58 Inne warunki techniczne: 1. Zakres temperatur: 2. Stopień ochronna: 3. Odporność udarowa:

od –25 C do +60 C IP4X IK09

Dom w budowie

porady eksperta

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

107

porady eksperta

Porady Praktyczne

MATEC – Elektryczne Systemy

Grzegorz R osa

MATEC to oferowana przez firmę CET grupa urządzeń stanowiących źródła ciepła w elektrycznych systemach ogrzewania podłogowego. Główne produkty grupy, to maty grzejne o mocy 150W/m² oraz regulatory temperatury kompatybilne z elektrycznymi, a także wodnymi systemami grzewczymi. Producentem urządzeń ogrzewania podłogowego jest pszczyński producent kabli i przewodów CET Sp. z o.o. Odpowiednie know-how oraz ponad 20-letnie doświadczenie firmy CET w produkcji przewodów niskoprądowych gwarantuje wysoką jakość wyrobów MATEC.

lektryczne maty grzejne to jeden z najprostszych w montażu systemów ogrzewania podłogowego. Jest stosowany najczęściej w budownictwie mieszkaniowym i w mniejszym stopniu przemysłowym. Zapewnia on relatywnie szybko komfort cieplny poprzez równomierny rozkład temperatury w dogrzewanych pomieszczeniach (np. łazienka, wiatrołap, kuchnia, sypialnia itp.). W systemach tych wraz z matą grzejną stosowane są regulatory temperatury, które w sposób precyzyjny sterują i kontrolują temperaturę oraz ograniczają bezwładność ciepła. MATEC to przede wszystkim maty wykonane z wysokiej jakości siatki samoprzylepnej co ułatwia ułożenie ich na posadzce. Dodatkowo mata wyposażona jest w taśmy klejące, które eliminują problem przesuwania się maty w trakcie rozprowadzania zaprawy klejowej. Siatka maty łatwo poddaje się cięciu nożyczkami podczas tworzenia zakrętów przy jej układaniu. Sam przewód grzejny wykonany jest przede wszystkim z żyły oporowej ze stopu niklu, chromu i miedzi. W zależności od sposobu zasilania maty, przewody grzejne posiadają konstrukcję jedno- lub dwużyłową. Przewody zasilające w matach jednostronnie zasilanych posiadają konstrukcję trzyżyłową H03VV-F 3G0,75. Maty

108

ElektroTrendy nr 2/2012

Mata grzejna w rolce wraz z opakowaniem

dwustronnie zasilane wyposażone są w przewody jednożyłowe YcLXSek 300/500V 1x0,75mm². Wszystkie przewody produkowane są przez CET. MATEC oferuje maty wyposażone w komplet akcesoriów niezbędnych do instalacji (przewód zasilający, przewód podłogowego czujnika temperatury, peszel ochronny dla obu przewodów, puszka elektryczna podtynkowa do instalacji regulatora temperatury). Dla osób ceniących sobie wygodę zakupu CET oferuje gotowe zestawy ogrzewania podłogowego. Zestaw dodatkowo zawiera regulator temperatury manualny lub programowalny dobrany w zależności od rodzaju zestawu. W zakresie kontroli i regulacji ciepła MATEC umożliwia klientowi wybór jednego z trzech regu-

latorów temperatury. Dwa z nich przeznaczone są do montażu naściennego, trzeci - instalowany podtynkowo. Dodatkowo jako sterujące urządzenia modułowe do montażu na szynie TH-35 MATEC wykorzystuje regulatory temperatury EXTA (typ RTM) produkowane przez ZAMEL.

RTS-01

RTS-02

Producent oferuje pomoc merytoryczną w zakresie projektowania sposobu ułożenia mat grzejnych w pomieszczeniach oraz ich podłączenia jednocześnie wyceniając konkretne wielkości mat grzejnych w realizowanym projekcie. Produkty MATEC można nabyć w każdej dobrej hurtowni elektrotechnicznej.

Porady Praktyczne

porady eksperta

Zestawy wideodomofonowe VP-703 zaprojektowane z myślą o budownictwie jednorodzinnym F ilip R yło

Zestawy VP-703A i VP-703P oferowane przez firmę ZAMEL to nowoczesne wideodomofony o atrakcyjnym designie zaprojektowane specjalnie dla budownictwa jednorodzinnego. Każdy zestaw zawiera aluminiowy panel zewnętrzny z wbudowaną kamerą, kolorowy wideomonitor z wyświetlaczem LCD, zasilacz oraz 15-metrowy przewód umożliwiający montaż zestawu. Bogactwo funkcji, łatwość użytkowania Użytkownik zestawów VP-703A i VP-703P może prowadzić rozmowę z osobą znajdującą się przy wejściu do budynku lub posesji oraz odblokować zdalnie drzwi lub furtkę. Wideomonitor posiada również funkcję wywołania obrazu na żądanie, dzięki czemu domownik w dowolnym momencie może włączyć podgląd obrazu z kamery w panelu zewnętrznym. Wideomonitor jest bezsłuchawkowym, głośnomówiącym urządzeniem z kolorowym wyświetlaczem TFT-LCD o przekątnej ekranu 7”. Wykonany jest ze stopu aluminium, posiada funkcje regulacji głośności, jasności obrazu i nasycenia kolorów oraz wyboru jednej z czternastu polifonicznych melodii. Zaletą zestawów wideodomofonowych firmy Zamel jest możliwość ich rozbudowy o dodatkowy, równolegle podłączony wideomonitor. Wandaloodporny panel zewnętrzny Panel zewnętrzny montowany jest na zewnątrz budynku, jest więc elementem narażonym na szkodliwy wpływ warunków atmosferycznych i akty wandalizmu. Panel zewnętrzny zestawu VP-703A oraz VP-703P, wykonany jest ze stopu aluminium. Solidna konstrukcja tego elementu dostosowana jest do trudnych warunków, w jakich pracuje panel zewnętrzny, zachowując zarazem estetyczny wygląd. Panele zewnętrzne wyposażone są w duży przycisk i oświetlacz podczerwieni ułatwiający obserwację rozmówcy nocą, gdy przy wejściu nie ma oświetlenia. Montaż dla każdego Połączenie elementów zestawu jest łatwe i nie wymaga specjalistycznej wiedzy ani kwalifikacji. Liczba elementów wchodzących w skład zestawu została ograniczona do minimum, podobnie jak liczba przewodów w instalacji elektrycznej wideodomofonu.

Entra - Wideomonitor z kolorowym wyświetlaczem 7 TFT-LCD VP-703

Wideomonitor z kolorowym wyświetlaczem 7 TFT-LCD

Symbol VP-703 Opis Wideomonitor z kolorowym 7 wyświetlaczem LCD do rozbudowy zestawów wideodomofonowych VP-703A oraz VP-703P. Struktura okablowania: • do 20m (4x0,5mm2) • do 55m (4x1,0mm2) Cechy • przeznaczony do rozbudowy zestawu VP-703A lub 703P o dodatkowy wideomonitor • cienki, kolorowy 7 wyświetlacz LCD • wykonany ze stopu aluminium • możliwość wywołania obrazu na żądanie użytkownika • wysoka rozdzielczość obrazu • regulacja głośności rozmowy • regulacja nasycenia barw i jasności • czternaście polifonicznych melodii • możliwość podłączenia elektrozaczepu do wideo monitora • komunikacja bez użycia słuchawki

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

109

bst su

ie zaw r a

Przedłużacz przenośny nieodłączna część wyposażenia naszego mieszkania.

w i er

Porady Praktyczne

RoH

Nie

porady eksperta

Jak go wybrać?

ElektroTrendy nr 2/2012

ie zaw r a

Nie

110

RoHS

Firma Elgotech oferuje również produkty wykonane z przewodu o przekroju 2x1,5mm², 3x1,5mm² na prąd znamionowy 16A długościach od 1 do 10 metrów. Do takiego przedłużacza możemy podłączyć dopuszczalne obciążenie 16A, które gwarantuje nam odpowiednie działanie i bezpieczeństwo. 4. Kolorystyka Dbając o szczegóły aranżacji mieszkań, coraz częściej zwracamy uwagę na nawet najmniejsze elementy, które staramy się dopa-

ych

2. Miejsce wykorzystania Istotnym z punktu widzenia wybo-

3. Parametry Szukając odpowiedniego przedłużacza należy zwrócić uwagę na parametry urządzeń do niego podłączanych. Nie zawsze standardowy produkt będzie wystarczający do naszych potrzeb. Standardowo, przedłużacze wykonane są z przewodu OMY lub z przewodu H05VV opcjonalnie, o przekroju 2x1mm² dla przedłużaczy bez uziemienia i z przewodu 3x1mm² dla przedłużaczy z uziemieniem na prąd znamionowy 10A.

bst ancj su

1. Przeznaczenie Przed wyborem przedłużacza, warto przemyśleć jego zastosowanie: do ilu i do jakich urządzeń będzie wykorzystywany? Tak więc, w zależności od ilości urządzeń, które chcemy podłączyć powinniśmy wybrać odpowiednią ilości gniazd oraz długość przewodu. Odpowiedzią na nasze poszukiwania może być gama przedłużaczy przenośnych do zastosowań domowych i podobnych oferowanych przez firmę Elgotech. Mamy tu do wyboru przedłużacze od jedno- do sześciokrotnych, z długością przewodu od 1 do 10m wykonanych w ładnym niestandardowym designie. Proponowane przedłużacze występują w wersji z kołkiem uziemiającym, bądź bez uziemienia. Dodatkowo przedłużacze mogą być wyposażone w funkcjonalny wyłącznik, służący do wyłączenia lub włączenia zasilania listwy, bez potrzeby odłączania wtyczki.

ru jest miejsce użytkowania przedłużacza. Nie zawsze będziemy go potrzebowali rozciągniętego na podłodze. Może się bowiem okazać, że najlepszym miejscem dla dodatkowych gniazdek będzie stół, czy powierzchnia na ścianie. Istotnym będzie więc dla nas możliwość przymocowania przedłużacza w wybranym przez nas miejscu. Nasze wymagania w tej kwestii spełnią wspomniane wcześniej wyroby firmy Elgotech, których kolejnym wyróżnikiem jest możliwość łatwego montażu np. na blacie biurka, do mebli itp. Obudowa ma dwa specjalne otwory montażowe, które umożliwiają przykręcenie listwy przedłużacza do podłoża.

a początek parę istotnych wskazówek, którymi powinniśmy się kierować przed zakupem przedłużacza do naszego domu.

bst ancj su

6. Dla nielicznych Poza standardowymi przedłużaczami występującymi w Polsce, czyli kołkiem uziemiających lub przedłużaczami bez uziemienia, na rynku można spotkać również produkty przeznaczone na rynek niemiecki – z uziemieniem typu Schuko. Ofertę takich wyrobów można też znaleźć w gamie przedłużaczy wspomnianego producenta. 7. Kraj produkcji Na pierwszy rzut może się wydawać, iż przy dokonywaniu wyboru przedłużacza, kraj jego produkcji nie ma dla użytkownika większego znaczenia. Nie zmienia jego

bst ancj su RoHS

zk odliw

ie zaw r a

5. Jakość Cenna wskazówką dla kupującego przy wyborze przedłużacza, powinna być jakość potwierdzona deklaracją zgodności CE i fakt, że produkt nie zawiera substancji szkodliwych, czyli jest zgodny z RoHS. Wspominane wcześniej przedłużacze są produktami do użytku domowego i podobnego i podlegają normie PN-IEC 60884-1

, która precyzuje jakie powinny spełniać wymagania. Tak więc przedłużacze te, przed wprowadzeniem do obrotu przeszły pozytywnie badania zgodnie z ww. normą. Wszelkie deklaracje dla produktów podlegających certyfikacji, producent udostępnia na swoich stronach.

Nie

sować do ogólnej wizji wystroju, bądź „ukryć” niewygodne detale dobierając ich kolor w taki sposób, aby nie rzucały się w oczy. Wspominany wcześniej producent oferuje produkty nie tylko w standardowej białej kolorystyce, ale również opcjonalnie w innych kolorach jak np.: czarny, brązowy, zielony czy szary. Można więc z tak powszechnego i mało istotnego detalu jakim jest niewątpliwie przedłużacz zrobić element dekoracyjny, albo wykorzystując „dopasowanie” kolorystyczne ukryć go przed oczami gości.

8. Cena Kryterium, które najczęściej determinuje nasze zakupy, w tym również zakup przedłużaczy, to cena. Wydawałoby się , że wydamy parę złotych i przyniesiemy do domu sprawdzony produkt. Niestety nie! Nasz rynek zalany jest produktami , które są bardzo tanie , i które chętniej wybieramy ale ….. Niejednokrotnie spotykamy się z „bublami”, tzn. np.: przewód zastosowany do ich produkcji wykonany jest z aluminium pokrytego miedzią, albo rozwiązania wewnątrz produktu są niezgodne z normami. Zazwyczaj parametry fizyczne takiego produktu nie odpowiadają danym deklarowanym za opakowaniu, czy produkcie. Oznaczenia produktów mogą wprowadzać w błąd, a wiele wad jest ukrytych i niemożliwych do zidentyfikowania przy dokonywaniu zakupu. Warto więc zaufać znanym producentom i markom.

ych

zk odliw

Nie

zk odliw

t anc RoHS j

porady eksperta

funkcjonalności, ani parametrów. Jednak wybierając produkty polskie musimy pamiętać, że przyczyniamy się do utrzymania miejsc pracy nie tylko u samego producenta przedłużacza, ale i jego dostawców – hut, kablowni, producentów tworzyw sztucznych itp. Przedmiotowe przedłużacze, to produkty polskie wykonane z komponentów polskiego pochodzenia i przewodów pochodzących z polskich renomowanych kablowni.

Porady Praktyczne

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

111

ych

porady eksperta

Porady Praktyczne

ADline

Liniowe oprawy LED do oświetlenia architektonicznego Marek Kołakowski

Jednym ze szczególnych zadań w zakresie iluminacji architektury jest konieczność możliwie równomiernego podświetlania powierzchni pionowych ścian budowli lub tworzenia na ich fasadach liniowych akcentów świetlnych podkreślających wzdłużne detale architektoniczne, np. gzymsy.

ostatnich latach rozwój techniki nowych źródeł światła – diod świecących LED, pozwolił na zaprojektowanie całkowicie nowej klasy opraw oświetleniowych przeznaczonych głównie do iluminacji architektury, tzw. liniowych naświetlaczy LED (LED wall wascher). Punktowa postać pojedynczych diod świecących LED pozwala układać je w struktury powierzchniowe, ale także w linie. Dzięki temu możliwe stało się konstruowanie opraw oświetleniowych o postaci liniowej, charakteryzujących się niewielkim przekrojem, za to w zasadzie dowolną długością ograniczaną raczej względami praktycznymi niż technicznymi. Dodatkowo konstrukcja takich opraw zapewnia na ogół ich wysoką szczelność. Oprawy w wąsko-liniowej postaci można łatwo instalować m.in. na wszelkiego rodzaju zewnętrznych gzymsach, w załomach ścian budynków i wnękach okien-

112

ElektroTrendy nr 2/2012

nych, gdzie dzięki swoim liniowym kształtom i wymiarom są one mało widoczne dla obserwatorów nie ingerując w ogólny wygląd obiektu architektonicznego. W oświetleniu zewnętrznym mogą być również używane do oświetlania reklam wielkopowierzchniowych. Liniowe oprawy LED mogą być także wykorzystywane w oświetleniu wnętrzowym. Podobnie jak klasyczne oprawy typu „wall washer” do tradycyjnych źródeł światła, liniowe oprawy LED mogą być montowane w lub na sufitach w pobliżu ścian, aby zapewnić ich rozświetlenie. Mogą również zastępować zwykłe liniowe belki świetlówkowe dotychczas montowane w zagłębieniach między ścianami, a sufitem, wzdłuż korytarzy lub wokół pomieszczeń. Zastosowanie różnorodnych soczewek kształtujących rozsył światła pojedynczych diod umożliwia dość swobodny dobór charakterystyki rozsyłu światłości całej liniowej oprawy oświetleniowej

LED, zgodnie z jej indywidualnym zadaniem oświetleniowym. Możliwość stosowania bardzo wydajnych diod LED o świetle białym w różnych temperaturach barwowych, pozwala na skuteczną iluminację budynków przy niskim zużyciu energii elektrycznej, a użycie diod LED światła barwnego, w szczególności diod typu RGB, w połączeniu z zaawansowanymi sterownikami elektronicznymi zapewnia fascynujące możliwości tworzenia zmiennych, barwnych efektów świetlnych. Oprawa ADline z ELGO Do tej właśnie klasy opraw należy oprawa ADLINE, której produkcję uruchomiła firma ELGO Lighting Industries. Zasadniczo, ze względu na wysoką szczelność, jest

Porady Praktyczne

ona przeznaczona głównie do użytku w oświetleniu zewnętrznym, np. do oświetlania elewacji budynków, ścian, reklam, okien wystawowych oraz podświetlania obiektów architektonicznych i elementów małej architektury w ogrodach, parkach itp. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie użycia jej również we wnętrzach. Obudowa oprawy i zasilacza o szczelności IP67 Korpus oprawy ADLINE to aluminiowy kształtownik o odpowiednio zaprojektowanym przekroju. W jego tylnej części znajduje się żebrowanie tworzące radiator, który poprawia oddawanie ciepła do atmosfery, zapewniając właściwą temperaturę pracy diod. Przednia płaszczyzna „ceowego” profilu zamknięta jest płaską szybą ze szkła hartowanego. Szyba jest mocowana do korpusu oprawy metalowymi listwami w kształcie kątownika. Boki oprawy zamykają przykręcane płytki. Między detalami obudowy umieszczono uszczelki zapewniające bardzo wysoki stopień szczelności IP67. Podobnie wysoką szczelność IP67 zapewnia obudowa elektronicznego zasilacza zamocowana od tyłu obudowy oprawy.

porady eksperta

Metalowe dławnice i szybkozłącze kabla zasilania Oprawa jest fabrycznie wyposażona w kabel zasilający ze specjalną złączką umożliwiająca szybkie, pewne i szczelne podłączenie zasilania. Kabel ten jest wprowadzony do zasilacza i oprawy przez wysokiej jakości, metalowe dławnice. Uchwyty montażowe Oprawę ADline wyposażono standardowo w dwa uchwyty montażowe umożliwiające przymocowanie jej do podłoża i płynną regulację jej nachylenia w szerokim zakresie. Ustalenie położenia oprawy jest możliwe w mocny i pewny sposób przez silne dokręcenie śrub blokujących. Układ optyczny Standardowa oferta zawiera oprawy z soczewkami o rozsyle symetrycznym w kącie 20º, 30º lub 60º oraz niesymetrycznym o zakresie kątów 142º ÷ 57º. Poza standardem, na życzenie klienta, może być także wykonana wersja o rozsyle niesymetrycznym w zakresie kątów 129º ÷ 52º.

Źródła światła LED Oprawy ADline mogą być wyposażone w diody świecące LED firmy Cree typu XP-G o barwie neutralnej białej (3700-5000K) lub dziennej białej (5000-8300K) albo typu XP-E o barwie neutralnej białej (3700-5000K) lub ciepłej białej (2600-3700K). Dostępne modele W ofercie liniowych opraw ledowych ADline znalazło się pięć modeli:

Typ oprawy

Ilość diod

Długość oprawy

ADline 17W

14 szt.

476 mm

ADLINE 25W

21 szt.

672 mm

ADLINE 33W

28 szt.

868 mm

ADLINE 41W

35 szt.

1064 mm

ADLINE 49W

42 szt.

1260 mm

Każdy z nich oferowany jest w wersjach z różnymi wariantami typu diody, temperatury barwowej światła i rodzaju soczewki. nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

113

porady eksperta

Porady Praktyczne

NOWOŚĆ!

NOWOŚĆ

Nowe termostaty do elektrycznego ogrzewania podłogowego w atrakcyjnych cenach

Uniwersalny termostat elektroniczny LTD4

Nowe termostaty do ogrzewania podłogowego: LTEnp-19 z czujnikiem powietrznym i czujnikiem podłogowym w roli ogranicznika temperatury. Termostat ten ma wiele unikatowych funkcji, jak np.:

•

możliwość wprowadzania nastaw w fotelu po wyjęciu części elektronicznej z ramki termostatu • duży,do czytelny i podświetlany wyświetlacz W styczniu br. Firma LUXBUD wprowadziła swojej oferty na wyświetlaczu pojawia się za każdym razem tekst informacyjny nowy termostat do montażu na szynę DIN - LTD4. w języku polskim • intuicyjne ustawianie Termostat może sterować systemami ogrzewania elektryc-4 różnych nastaw temperatury możliwość kontrolowania • licznik zużycia energii Cenapodłogowego, detaliczna znego ochrony przed• zamarzaniem, blokada kodem ochrony przed dziećmi 249,00 zł netto! • ochrona przed zamarzaniem przeciwoblodzeniowej, chłodzenia itp. • czasowe programowanie (odstępstwo od programu stałego na określony czas np. imprezy albo choroby) LRE-1 z czujnikiem podłogowym i dwupolowym wyłącznikiem. Termostat ten ma następujące funkcje:

Podstawowe jego zalety to:

• Duży, podświetlany wyświetlacz z czytelnym menu

•

wbudowaną funkcję obniżki temperatury poprzez zegar zewnętrzny o • Zakres kontrolowanej temperatury od •-19,5 C do +70oC diody sygnalizacyjne: czerwona-grzania, zielona-tryb obniżki • Temperatura pracy od – 20oC • tryb awaryjny - w przypadku uszkodzenia czujnika • Tryb pracy termostat / regulator mocy grzanie 30% • dwupolowy wyłącznik.

• Wyłącznik sieciowy

• Tryb pracy grzanie / chłodzenie

• Dodatkowe funkcje: kalibracja czujnika, obniżka temperatury, Cena detaliczna Więcej informacji na stronie www.luxbud.com.pl 189,00 zł netto! Luxbud Sp. z o.o. funkcja przeciwzamrożeniowa, ogranicznik skali nastaw ul. Warszawska 50, 05-092 Łomianki

• Montaż na szynie DIN, 16 A / 230 luxbud@luxbud.com.pl V

tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70; faks 22 751 36 38

Więcej informacji znajdziecie na www.luxbud.com.pl tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70 fax. 22 751 36 38

114

ElektroTrendy nr 2/2012

porady eksperta

116

ElektroTrendy nr 2/2012

Porady Praktyczne

porady eksperta

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

117

reportaże

Z pogranicza branży

GAWĘDA o JSL R aul Machado

Aby przedstawić firmę JSL musimy przybliżyć jej historię.

a początku lat pięćdziesiątych XX wieku istniało w Portugalii słynne prawo „Lei do Condicionamento Industrial” wprowadzone przez ówczesnego premiera Antonio Salazara, które blokowało możliwość wejścia na rynek nowych firm. Rozpoczęcie działalności gospodarczej warunkowane było uzyskaniem pozwolenia na złożenie działalności, które można było uzyskać poprzez uzyskanie zgody od instytucji zrzeszających firmy z danej branży tak

118

ElektroTrendy nr 2/2012

Z pogranicza branży

reportaże

zwane Corporacao. W tamtym okresie na runku portugalskim istniały trzy liczące się firmy produkujące materiały elektryczne: J.B. Corsino, SIPE oraz Elektro-Ceramica. Jednym ze sposobów na rozpoczęcie działalności, było przejęcie upadającej firmy, która działała już na rynku a tym samym posiadała wymagane uprawnienia. Tak też postanowił zrobić założyciel firmy Hans Christien. W roku 1958 kupił on od przedsiębiorcy Jose Santosa bankrutującą firmę „Fabrica de Plasticos J. Santos, Lda”, która posiadała wszystkie niezbędne pozwolenia do produkcji materiałów elektrycznych. W krótkim czasie poczynione inwestycje oraz racjonalne zarządzanie firmą zaczęły przynosić pozytywne efekty. W ciągu dekady zatrudnienie w firmie zwiększyło się do 126 pracowników a obroty w 1968 roku wyniosły 12 672 000,00 escudos (dla porównania w roku 1960 obroty wyniosły 1 147 000,00 escudos). W 1970 roku firma JSL przeniosła fabrykę z Amadore do Queluz de Baxio, gdzie do dnia dzisiejszego znajduje się główna siedziba firmy.

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

119

reportaże

Z pogranicza branży

W 1971 roku postanowiono uruchomić produkcję przewodów elektrycznych i artykułów sanitarnych w Mozambiku, będącym kolonią portugalską w Afryce. Powodzenie tej inwestycji wpłynęło na decyzję o założenie kolejnych oddziałów firmy w Angoli i RPA. Intensywny rozwój firmy został gwałtownie zakłócony w kwietniu 1974 roku poprzez obalenie dyktatury następcy António Salazara – Marcelo Caetano. Tak zwana „rewolucja goździków” oprócz obalenia Caetano przyniosła dekolonizację portugalskich posiadłości w Afryce i Azji. Polityczne przemiany miały negatywny wpływ na kondycję firmy. Wiązało się to głównie z faktem, iż firma zmuszona była do zamknięcia fabryki w Mozambiku a nakłady poniesione na produkcję zostały zamrożone na lata. Również inwestycje planowane w Angolii i RPA zostały wstrzymane. Stagnacja ekonomiczna w Portugali, wysoki wskaźnik inflacji, niekorzystna polityka stóp procentowych oraz nieuregulowane przepisy pracownicze utrudniały prowadzenie firm a wielu przypadkach były przyczyną zamykania spółek. Właściciel firmy JSL wykorzystał istniejący potencjał firmy taki jak: dobry produkt, , rozbudowany park maszynowy, know-how

120

ElektroTrendy nr 2/2012

Z pogranicza branży

reportaże

oraz renoma wśród dotychczasowych klientów do przeprowadzenia firmy przez ciężki okres przemian ekonomiczno-politycznych oraz budowania stabilnej pozycji na rynku krajowym. Jednym z rezultatów rewolucji z 1974 roku było otwarcie do tej pory szczelnie zamkniętego rynku krajowego a w konsekwencji zwiększenie konkurencji. W okresie tym wielu z czołowych producentów materiałów elektrycznych zostało wykupionych przez duże koncerny zagraniczne takie jak Legrand (JB Corsino i SIPE) oraz General Electric (Elektro-Ceramica). Jednakże firma JSL systematycznie i pewnie umacniała swoją pozycję na rynku.

Kolejnym przełomowym wydarzeniem w historii firmy było przystąpienie Portugali do Unii Europejskiej, co stworzyło dużo większe możliwości rozwoju. Jednakże umiędzynarodowienie sprawiło również wiele trudności. Normy portugalskie dotyczące produkcji

materiałów elektrycznych nie były zgodne z normami europejskimi. Właściciele firmy musieli podjąć decyzję: czy koncentrować się na działalności krajowej czy dostosować produkcję do standardów europejskich, gdyż wiele z oferowanych dotychczas pro-

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

121

reportaże

Z pogranicza branży

duktów nie miało zastosowania w instalacjach na rynkach międzynarodowych. Aby konkurować na rynku europejskim firma JSL zmuszona była do znacznych inwestycji w nowy sprzęt jak również tworzenie nowych produktów. Mimo znacznego wsparcia finansowego ze strony Unii Europejskiej firma musiała zmierzyć się z licznymi problemami aby zaistnieć na rynku międzynarodowym. Jednakże aktualna kondycja firmy pozwala stwierdzić, iż obrana taktyka była słuszna. Obecnie 50% sprzedaży firmy JSL stanowi eksport na rynki zagraniczne. Firma posiada dwa oddziały zagraniczne: w Polsce i w Hiszpanii. W roku 2012 firma planuje otwarcie kolejnych oddziałów w Brazylii i Angoli.

122

ElektroTrendy nr 2/2012

Z pogranicza branĹźy

reportaĹźe

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

123

reportaże

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

PIONIER ELEKTROMAGNETYZMU Weronika Dębowska

Na świat przyszedł jako James Clerk. Zasłynął jednak pod drugim nazwiskiem – nazwiskiem, które przyjął jego ojciec, gdy odziedziczył majątek po przodkach i którym, na cześć naukowca, nazwano jednostkę strumienia magnetycznego. Maxwell.

rodził się 13 czerwca 1831 roku w stolicy Szkocji Edynburgu. Był późnym i jedynym synem prawnika Johna Clerka i Frances Cay. Edukacją małego Jamesa zajęła się jego matka, co w tamtych czasach nie było rzadkością. Chłopiec z wielką chęcią i nienasyconą ciekawością chłoną wszelaką wiedzę. Miał wyjątkową pamięć i od wczesnego dzieciństwa wykazywał żywe zainteresowanie zabawkami mechanicznymi. Niestety w 1839 r. po nieudanej operacji usunięcia nowotworu matka Jamesa zmarła osieracając go w wieku zaledwie ośmiu lat. Trudny start Wychowanie i edukacja chłopca spoczęło na barkach jego ojca. John Clerk był z zawodu adwokatem, z zamiłowania zaś wynalazcą i członkiem edynburskiego Towarzystwa Królewskiego, jak również Królewskiego Szkockiego Towarzystwa Sztuk Pięknych. Ojca i syna łączyła

124

ElektroTrendy nr 2/2012

bardzo silna więź mimo, że ten pierwszy okazał się nauczycielem surowym i wymagającym, a już w 1841r. dziesięcioletniego chłopca posłał do szkoły z internatem. Młodziutki James rozpoczął naukę w prestiżowej Akademii Edynburskiej. Początki nauki okazały się jednak trudne. Z powodu braku wolnych miejsc na pierwszym roku, chłopiec zmuszony był do rozpoczęcia nauki od drugiej klasy ze starszymi od siebie kolegami. Wychowany na wsi James odstawał od reszty uczniów zarówno wyglądem jak i zachowaniem. Już pierwszego dnia otrzymał przezwisko „Draftie” (z ang. stuknięty), które przylgnęło do niego na wszystkie lata nauki, lecz którym zdawał się nigdy nie przejmować.

Zbyt młody na geniusza Pierwsze szkolne sukcesy James odnosił w dziedzinach humanistycznych – wygrywał konkursy wiedzy z zakresu języka angielskiego i poezji. Chłopiec zafascynowany był jednak przede wszystkim geometrią - mistycznym mariażem estetyki i matematyki, tajemnicą piękna zaklętego w liczbach. W wieku zaledwie 14 lat przedstawił swoją pierwszą pracę naukową poświęconą krzywym matematycznym, właściwościom elips i technikom ich kreślenia za pomocą szpilek i nici. Praca została opublikowana przez Towarzystwo Królewskie, jednak James nie mógł zaprezentować jej osobiście, gdyż został uznany za zbyt młodego.

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Młody James Clerk Maxwell

Uniwersytet Edynburski W 1847 r., w wieku 16 lat młodzieniec rozpoczął studia na Uniwersytecie Edynburskim na kierunkach logiki, filozofii naturalnej i matematyki. Mimo, że zajęcia prowadzone były przez wyśmienitych profesorów, których nazwiska zapisały się w historii nauki, James szybko uznał wykłady za mało wymagające, więc skupił się na własnych studiach i eksperymentach. Prowadził badania z dziedziny chemii i fizyki. Samodzielnie konstruował aparaturę do doświadczeń magnetycznych i elektrycznych. Wówczas najbardziej jednak pasjonowało go światło, zjawisko polaryzacji oraz barwy i ich mieszanie. Przepuszczając światło przez poddane różnym naprężeniom bloki żelatyny odkrył zjawisko fotoelastyczności, które posłużyło

reportaże

później do badania i wizualizacji rozkładu naprężenia w ciałach stałych. Mając 18 lat napisał kolejne dwie prace naukowe, lecz znów - uznany za zbyt młodego - nie mógł ich osobiście zaprezentować profesorom Akademii Edynburskiej. Po ukończonych studiach matematycznych, Maxwell kontynuował naukę na Uniwersytecie Cambridge pogłębiając swoją wiedzę zarówno z zakresu matematyki jak i fizyki. Początkowo uczęszczał do kolegium Peterhouse, a następnie przeniósł się do prestiżowego Trinity Collage, w którym dostał się do elitarnego tajnego stowarzyszenia „Apostołów Cambridge”. Otrzymał też tytuł „Senior Wrangler” (z ang. „Starszy Awanturnik”) przypadający najlepszemu studentowi roku. Po ukończeniu studiów, Maxwell postanowił pozostać na uczelni, by z wyjątkiem niewielu obowiązków związanych z nauczaniem i egzaminowaniem studentów, mieć wystarczająco dużo czasu na kontynuowanie swych badań.

Karta do Maxwella od Peter Guthrie Tait nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

125

reportaże

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Pierwsza fotografia barwna, wykonana przez Maxwella w 1861 roku, przedstawia wstążkę tartanu.

Zaklinacz światła Fascynacja światłem i postrzeganiem barw doprowadziła Maxwella do wielkich odkryć, które stanowią fundamenty optyki. Przy pomocy wirującego wokół własnej osi kolorowego bąka potwierdził swoje przypuszczenia, że białe światło jest kombinacją połączenia światła barwy czerwonej, zielonej i niebieskiej. W 1855 r. zaprezentował pracę na ten temat członkom Towarzystwa Królewskiego Akademii Edynburskiej i po raz pierwszy zrobił to osobiście. W tym samym roku sam stał się członkiem towarzystwa naukowego uniwersytetu w Cambridge – w znacznie młodszym wieku niż pozostali działacze. Rok później, dwudziestopięcioletni Maxwell przyjął posadę profesora w Marischal Collage w Aberdeen i zaczął nauczać na katedrze filozofii naturalnej jako najmłodszy (i młodszy o 15 lat od pozostałych) wykładowca uczelni. Maxwell interesował się wieloma zagadnieniami z obszaru fizyki, matematyki jak i ich pogranicza. Najwięcej uwagi Maxwell poświęcił matematycznemu sformułowaniu teorii linii pola elek-

126

ElektroTrendy nr 2/2012

James Clerk Maxwell - Katherine Maxwell - 1869

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

tromagnetycznego – zjawiska odkrytego przez Faradaya. Prace te prowadził w różnych miejscach Wielkiej Brytanii. W ciągu następnych 12 lat pracował w Londynie, rodzinnym Glenlair i znów w Cambridge. Dzieło życia W 1873 zaprezentował dwutomowy Traktat o Elektryczności i Magnetyzmie wieńczący jego wieloletnie badania. W rozprawie tej połączył elektryczność, magnetyzm i optykę w jedną spójną teorię zjawisk elektromagnetycznych. Dzieło zostało napisane w nietypowy sposób – jako podręcznik dla studentów. Maxwell podzielił go na 4 duże części: „I. Elektrostatyka”, „II. Elektrokinematyka”, „III. Magnetyzm” i „IV. Elektromagnetyzm”, a każdą z nich na rozdziały i paragrafy (w sumie aż 866). Maxwell stworzył obszerne kompendium wiedzy o elektromagnetyzmie, które oprócz jego teorii zawierało liczne opisy przyrządów i eksperymentów. Podstawowe z zaprezentowanych idei fizycznych były dziełem Faradaya, który to jednak nie miał wykształcenia matematycznego a swe wnioski formułował opisowo i obrazowo. Maxwell zaś ujął je ściśle matematycznie. W swym Traktacie Maxwell wysunął również wniosek mówiący

reportaże

James Clerk Maxwell (ur. 13 czerwca 1831 w Edynburgu, zm. 5 listopada 1879 w Cambridge) – szkocki fizyk i matematyk. Autor wielu wybitnych prac z zakresu elektrodynamiki, kinetycznej teorii gazów, optyki i teorii barw.

o istnieniu fal elektromagnetycznych poruszających się z tą samą prędkością co światło. Hipotezę tę potwierdził dopiero Hetrz, ale już po śmierci naukowca. Wnioski te pozwoliły też Maxwellowi stworzyć pierwszą kolorową fotografię. Maxwell odkrył, że kolorową fotografię można wykonać za pomocą czerwonych, niebieskich i zielonych filtrów optycznych. Pierwszą fotografię barwną zaprezentował w 1861 roku. Fotografia przedstawiała wstążkę tartanu. Tajemnica pierścieni Dwa lata Maxwell poświęcił na badanie stabilności pierścieni Saturna. W XIX wieku uważano, że pierścień musy być jednym ciałem niebieskim o stałym stanie skupienia bądź też cieczą. To Maxwell, na wiele lat przed tym jak postęp techniczny pozwolił astronomom dokładnie przyjrzeć się pierścieniom Saturna, wydedukował, że musi on mieć postać licznych odrębnych brył krążących wokół planety – inaczej nie zachowałby stabilności – rozpłynąłby się lub uderzał w planetę. Przewidywania uczonego potwierdzono dopiero w 1980r. – 121 lat po publikacji pracy „O stabilności pierścieni

Saturna” Voyager.

- podczas lotu sondy

Epilog Zmarł bezdzietnie 5 listopada 1879 roku w Cambridge. Z powodu nowotworu – takiego samego jaki zaatakował jego matkę, w tym samym wieku co ona. W ciągu niedługiego – zaledwie 48-letniego - życia zapracował na miano największego naukowca XIX – tego wieku. Stworzył równania będące podstawą teorii elektromagnetyzmu, zdefiniował światło jako falę elektromagnetyczną. Jego dzieło Traktat o elektryczności i magnetyzmie jest jednym z najważniejszych dzieł w historii fizyki, a zawarte w nim równania stały się podstawą do powstania teorii względności i elektrodynamiki kwantowej. Jest autorem wielu wybitnych prac naukowych z dziedziny termodynamiki, optyki, fizyki molekularnej, teorii sprężystości i teorii barw. W ankiecie przeprowadzonej wśród współczesnych naukowców uznany został za trzeciego najbardziej znaczącego fizyka wszechczasów (ustępując jedynie Newtonowi i Einsteinowi).

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

127

reportaże

Rodzinny biznes

F&F Fantazja & Finezja Opowiada R afał F ilipowski, Właściciel firmy F&F

Początki Przemiany do jakich doszło w Polsce po roku 1989, powstanie gospodarki wolnorynkowej, zakończenie nauki na Politechnice Łódzkiej i poszukiwanie miejsca dla siebie w życiu zawodowym, a także doświadczenie i pasja życiowa, jaką było tworzenie układów elektronicznych, nieżyjącego już współzałożyciela firmy, mojego ojca Wiesława Filipowskiego, skłoniły nas do założenia w 1992 roku rodzinnego biznesu. Nazwa firmy i znak graficzny, który tę nazwę obrazuje, to dwa istotne elementy wizerunku firmy. Spełniają one rolę marketingową i informacyjną, są łatwo rozpoznawalnym znakiem od nazwisk założycieli – ojca i syna. Z perspektywy 20-letniej działalności firmy widać jak daleką drogę przebyliśmy. Pierwszym miejscem działalności była wynajęta powierzchnia parteru w kamienicy, początkową ofertę stanowiły zaledwie 3 urządzenia. Z mozołem budowaliśmy sieć dystrybucji w oparciu głównie o sprzedaż bezpośrednią, środkiem transportu był Fiat 125p, podstawowe czynności, jak fakturowanie, pakowanie, czy transport były dla nas codziennością. Kolejne lata to rozwój własnej oferty produktowej, zawsze staraliśmy się wypełniać niszę rynkową produktami, na które istniało umiarkowane zapotrzebowanie. 128

ElektroTrendy nr 2/2012

Rodzinny biznes

W 1997 roku powstał pierwszy budynek biurowo-produkcyjny, sześć lat później nastąpiła jego rozbudowa o drugą kondygnację. Wtedy też powstała spółka produkcyjna na Białorusi, która obecnie posiada nowoczesny obiekt produkcyjny oraz własne biura handlowe w Mińsku oraz Moskwie. W 2010 roku została również ukończona budowa nowej siedziby firmy w Pabianicach, w której oprócz pomieszczeń biurowych i produkcyjnych, powstała dobrze wyposażona, nowoczesna sala szkoleniowa. Produkty Wizytówką firmy są przede wszystkim elektroniczne urządzenia sterujące oświetleniem, urządzenia zabezpieczające, kontrolne i pomiarowe.

reportaże

Jedne z pierwszych aparatów F&F

Zdobyte przez lata doświadczenie pozwala nam tworzyć coraz bardziej zaawansowane urządzenia. Pragniemy, aby miały one charakter innowacyjny. Stąd też takie rozwiązania jak inteligentne sterowanie budyn-

kiem F&Home, sterownik programowalny z modułem GSM, PLC Max czy sterownik zasilania rezerwowego SZR. Konsumpcyjny tryb życia, chęć wyróżnienia się, potrzeba luksusu i komfortu sprawiły, że rynek zainteresował się nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

129

reportaże

Rodzinny biznes

systemami inteligentnych domów. Udało nam się stworzyć tani, w pełni funkcjonalny inteligentny system sterowania domem F&Home, który znalazł już wielu nabywców. Nasze urządzenia są wypadkową przemyśleń inżynierów i oczekiwań klientów, którzy nierzadko mają ogromny wpływ na projektowane wyroby. Niejednokrotnie projektujemy na konkretne zamówienie klientów. Struktura sprzedaży Około 95% sprzedaży krajowej realizowana jest poprzez dystrybutorów, czyli hurtownie elektryczne, które zaopatrują klientów końcowych, głównie instalatorów, prefabrykatorów oraz wspólnoty mieszkaniowe. Coraz częściej naszym klientem są również działy utrzymania ruchu. Znacząco rozwijamy eksport. Obecnie, poza wyżej wymienionymi, produkty trafiają na rynki

130

ElektroTrendy nr 2/2012

Finlandii, Szwecji, Norwegii, Irlandii, Łotwy, Litwy, Estonii, Niemiec, Francji, Australii, Nowej Zelandii, Stanów Zjednoczonych, Chile, Portugalii, Hiszpanii, Włoch, Austrii, Serbii, Chorwacji, Grecji, Rumunii, Bułgarii, Mołdawii, Mongolii. Siła firmy W przypadku naszej firmy trudno mówić o sile, z pewnością humanizm w działaniu, twórcze myślenie, chęć sprostania wymaganiom rynku, natychmiastowe reakcje na potrzeby klientów, czasem dostosowanie produktu do konkretnego rozwiązania czyni z naszej firmy zaufanego partnera. Na rynek trafia produkt dobrej jakości, w przystępnej cenie. Aby sprostać tym zadaniom, niezbędni są ludzie, i to właśnie oni są największą siłą firmy. Podejmujemy szereg działań zmierzających do umacniania pozycji firmy: rozwój oferty, uczest-

nictwo w targach branżowych, wydawanie poradnika praktyka elektryka z dokładnymi opisami urządzeń i aplikacjami, czytelny katalog produktów, przyjazna strona internetowa. W procesie produkcji pilnujemy kosztów wytworzenia. Przywiązujemy uwagę do wyglądu produktów, powstają nowe designy urządzeń. Filozofia biznesu Dziś by móc się rozwijać należy chwytać każdą szansę dla poprawienia efektywności funkcjonowania spółki. Jednak są granice maksymalizowania zysków. Dla mnie wyznacza je etyka i własne sumienie. Staram się optymalnie i efektywnie wykorzystywać moce produkcyjne i ludzki kapitał. Choć otoczenie na rynku staje coraz bardziej bezwzględne, właśnie zgodnie z tymi zasadami chciałbym kontynuować działalność.

Rodzinny biznes

Sukces Kredyt zaufania jakim obdarzyli nas klienci do największy sukces firmy. Obliguje do ciągłego doskonalenia jakości oferowanych wyrobów i standardów obsługi klienta. Od początku budowaliśmy biznes oparty na długotrwałych, bliskich relacjach z klientami. W kraju i za granicą kontakty biznesowe nie przeszkadzają w utrzymywaniu przyjaznych, a nawet przyjacielskich relacji. Także nagrody i wyróżnienia (ostatnio otrzymane to Laur Konsumenta Odkrycie Roku 2010 za wspomniany inteligentny system sterowania budynkiem F&Home, Diament Forbes’a oraz Gazela Biznesu za lata 2010 i 2011), podziękowania które firma otrzymuje za swoje działania na polu biznesowym czy charytatywnym (wspieramy klub sportowy, ośrodek rehabilitacji, hospicjum, towarzystwo brata św. Alberta), świadczą o sukcesie.

reportaże

Samodzielne uczestnictwo w targach zagranicznych (Mediolan, Frankfurt, Hannover) oraz wspólne z naszymi dystrybutorami (Słowacja, Czechy, Ukraina, Węgry, Białoruś, Rosja) pozwoliło na zaprezentowanie oferty poza granicami kraju. Innowacje Nieustannie pracujemy nad rozwojem systemu inteligentnego sterowania tak, aby podnosić jego funkcjonalność, estetykę i komfort użytkowania. Rozwijamy sterowanie radiowe zarówno w systemie F&Home jak i samodzielne. Będą też nowe serie urządzeń o większych możliwościach technicznych. Rozwijamy aplikację do sczytywania danych z urządzeń pomiarowych (np. liczników energii elektrycznej z protokołem Modbus). Powstaje nowa aplikacja do sterownika SZR.

Marzenia Osobiście chciałbym mieć więcej czasu na realizowanie swoich zainteresowań (aktywnie pływam na windsurfingu odwiedzając różne spoty, uprawiam turystykę motocyklową, zimą z powodzeniem uczestniczę w amatorskich zawodach narciarskich) i oczywiście mniej stresu związanego z prowadzeniem firmy, choć niestety jest to nieodłączny element naszych czasów. Firma pozwala realizować, nie tylko moje, cele zawodowe i spełniać marzenia, i życzyłbym właśnie jej organicznego rozwoju, poszerzania grona zadowolonych klientów, marce F&F coraz szerszej rozpoznawalności, a rynkowi aby konkurencja nie była jedynie walką cenową o klienta. nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

131

Z ARCHIWUM ET

Historia produktu

Wyłącznik zwany „eską” oraz inne „kwiatki”… Skąd wzięła się nazwa „eska”? Sławomir Dębowski

ało kto pamięta skąd, ale nazwa „eska” rozpowszechniała się w Polsce już od lat końca lat siedemdziesiątych, a szczególnie mocno utrwalała się w podświadomości elektryków w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i używana jest do dzisiaj. Jest to co prawda nazwa nieprawidłowa, typowo slangowa, wręcz uproszczona technicznie, ale zrobiła tak wielką karierę, że nawet ja, który na co dzień głośno sprzeciwiam się takiemu nazewnictwu (i tu podkreślam, jestem w zdecydowanej mniejszości), muszę się z tym pogodzić. Niestety. Bo czyż wkręcamy Osrama, prasujemy Philipsem, świecimy Piłą lub Kanluxem, czy też / a może jednak żarówką? Znani polscy językoznawcy „z bólem” godzą się na chodzenie w adidasach, arafatkach i szwedkach, mniej już na odkurzanie elektroluksem, („Elektrolux” w latach 20. i 30. XX w., był w przedwojennej Polsce czołową marką oferującą odkurzacze, i dlatego nasze babcie i prababcie odkurzały elektroluksem), ale

132

ElektroTrendy nr 2/2012

zdecydowanie nie zgadzają się, na bełkotliwe wymawianie (uznając to zjawisko, co najmniej za niechlujstwo językowe) takich kwiatków, jak: „włanczać”, ”załanczać”, „przełanczać”. „wyłanczać” (to nawet ciężko się pisze, proszę spróbować), zamiast prawidłowych słów: włączać, załączać, przełączać, wyłączać.

Historia produktu

W innej, choć także niechlujnej rodziny wyrazów, można zaliczyć, takie słowa jak: „spięcie” zamiast zwarcie, „korek” zamiast bezpiecznik (choć dalej jest to stwierdzenie ogólne), „bolec” zamiast kołek ochronny, „dziura” zamiast otwór czy „kontakt” zamiast gniazdko, wyłącznik lub przełącznik. Szczególnym kuriozum językowym jest stwierdzenie „włożyć w kontakt”. To ostatnie słowo „kontakt” ma źródłosłów historyczny i wywodzi się od nazwy śląskiej firmy KONTAKT z Czechowic (obecnie. Kontakt-Simon Czechowice-Dziedzice) założonej w 1921 roku, produkującej bardzo popularne w latach 30., 40., 50., i 60.tych XX wieku oprawki izolacyjne, gniazda bezpiecznikowe, wyłączniki pokrętne oraz bardzo popularne gniazda wtyczkowe w obudowie porcelanowej, - stąd popularność słowa „kontakt”. Ponadto, fabryka od początku znajduje się na Śląsku, gdzie w mowie potocznej i gwarze śląskiej jest dużo naleciałości z języka niemieckiego i słowo „kontakt” posiada wiele znaczeń, np. utrzymywać z kimś kontakt, kontakt osobisty, kontakt towarzyski. W ten sposób słowo „kontakt” przeniknęło do słownika domowego elektryka i określenia nim gniazda lub przełącznika elektrycznego, czyli być w zasięgu prądu, być blisko prądu, mieć z nim kontakt. Firma Kontakt (obecnie Kontakt-Simon) od 1974 roku do dnia dzisiejszego (2012 r.), czyli już prawie 40 lat produkuje bezpieczniki automatyczne (charakterystyki prądowe L i U) na licencji BBC (obecnie ABB), które jest właścicielem patentu Hugo Stotza, wynalazcy wkrętkowego bezpiecznika automatycznego, w obudowie porcelanowej opatentowanego w 1924 roku, zamiennie wkręcanego w miejsce główek porcelanowych z wkładkami topikowym. Na marginesie, słowo „przełącznik” używane dzisiaj w sto-

Z ARCHIWUM ET

sunku do łączników 2-klawiszowych, nazywanych też „świecznikowymi” lub „podwójnymi”, kiedyś oznaczało łącznik z pokrętłem włącz-wyłącz (tzw. „pakieciak”), co w praktyce sprowadzało się do przekręcania dźwigni, inaczej przełączania poprzez pokręcanie pokrętłem włącz-wyłącz. I dlatego nazywało się go przełącznikiem, bo się przełączało, na okrągło, dosłownie i w przenośni. Wróćmy jednak do głównego tematu tego felietonu, czyli „Skąd wzięła się „eska”? Dla porządku, z historycznego punktu widzenia należy wyjaśnić, że na początku lat 70.tych XX wieku, ówczesne Ministerstwo Gospodarki kupiło od firmy BBC (obecnie ABB) licencję na produkcję i dystrybucję przekaźników dla przedsiębiorstwa EMA-FAEL (Dolnośląskie Zakłady Wytwórcze Aparatury Precyzyjnej EMA-FAEL). I jak to w życiu bywa, życiem często rządzi przypadek. I tak było tym razem. Aby ostatecznie przekonać polską delegację do zakupu tych, a nie innych przekaźników, przedstawiciele BBC w pakiecie dołożyli nowoczesne, jak na ówczesne czasy, aparaty zabezpieczające obwody elektryczne przed przeciążeniem i zwarciem. Były to, patrząc, z dzisiejszej perspektywy „poczciwe” wyłączniki nadprądowe serii S-160 BBC, o charakterystykach prądowych typu: L, U i K. Posiadały obudowę o konstrukcji płaskiej, zgodnej z normą DIN 43880, do montażu na płycie, w praktyce tamtych lat, tekstolitowej, z technologiczną możliwością adaptacji obudowy do montażu na szynę TH. Wyłączniki nadprądowe FAEL S-160 zaczęły pojawiać się w polskich instalacjach elektrycznych na przełomie 1975/1976 roku. Po latach okazało się, że o przekaźnikach nikt już nie pamięta, natomiast przypadkowo

pozyskane wyłączniki nadprądowe serii S-160 nadal cieszą się dużym powodzeniem. Po modernizacji, na początku lat 90.tych ubiegłego wieku (w latach 1991-1993) otrzymały one charakterystyki prądowe nowej konstrukcji: B, C i D, i już jako wyłączniki nadmiarowo-prądowe, oznaczone symbolem S-190 wraz rozszerzeniami S-191, S-192, S-193, S-194 przetrwały do momentu przejęcia ich wraz z całą fabryką FAEL w Ząbkowicach Śląskich, przez francuskiego Legranda. W niedługim czasie S-190 podzieliły los swoich poprzedniczek S-160, ponieważ firma Legrand wprowadził na rynek polski swoje, rodzime produkty: S-300, S-310, S-320. Reasumując. Nazwa „eska” wywodzi się od fonetycznej wymowy symbolu „S” - „es” lub fantazyjniej - „eska”. Od symbolu znajdującego się na froncie aparatów i oznaczającego symbol serii i będącego jednocześnie pierwszą literą niemieckiego słowa „schalter”, czyli S jak schalter, czyli po polsku wyłącznik. To samo oznaczenie występowało w kartach katalogowych. Po literze S występowały cyfry: 161, 162, 163, przy czym 1 - było kon-

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

133

Z ARCHIWUM ET

Historia produktu

tynuacją typu S-11 (bezpiecznik automatyczny wkrętkowy, wkręcany Stotz’a), 6 - oznaczało odporność zwarciową, w tym przypadku o wartości 6 kA (6000A), a trzecia cyfra oznaczała 1, 2 lub 3 ilość modułów. Do dzisiaj symbolu „S” na swoich produktach używa Legrand, Siemens (serie: SX, SY, SL) oraz oczywiście ABB, która powstała w 1988 roku w wyniku połączenia się szwedzkiej ASEA i szwajcarsko-niemieckiego BBC, właśnie tego samego BBC, które udzieliło Polsce licencji na produkcję bezpieczników automatycznych Mini Stotz (KONTAKT) oraz pierwszych modułowych wyłączników nadprądowych S-160 (FAEL), zabezpieczających przed zwarciem i przeciążeniem, a w praktyce przed nadmiernym przeciążeniem, ponieważ charakterystyki L, U, K stosowane w jednych i drugich zabezpieczeniach dopuszczają pewne nadwyżki obciążenia przed ich ostatecznym zadziałaniem. Do dzisiaj w bezpiecznikach automatycznych wkrętkowych (wkręcanych w miejsce główek porcelanowych z wkładkami topikowymi), stosuje się charakterystyki prądowe L, U, K które dopuszczają przeciążalność. Są to w istocie bezpieczniki nadprądowe w obudowie w kształcie stożko-walca. Produkowane są one do dnia dzisiejszego, m.in. w polskiej firmie Kontakt od 1974 roku (obecnie Kontakt-Simon) na licencji BBC (obecnie ABB), która jest właścicielem patentu Hugo Stotza, wynalazcy wkręcanego bezpiecznika automatycznego w obudowie porcelanowej (patent z 1924 r.) Nieprzewidziane konsekwencje używania słowa „eska”! Negatywną konsekwencją używania słowa „eska” jest powszechnie stosowane niewłaściwe nazewnictwo elektryczne, w tym wyłączników – nazwijmy je

134

ElektroTrendy nr 2/2012

modułowymi wyłącznikami instalacyjnymi. O ile nazwa: „wyłącznik różnicowo-prądowy” nie wzbudza emocji i jego nazwa z łatwością wkomponowała się w krajobraz języka polskiego, o tyle wyłącznik nadmiarowo-prądowy ciągle i nieustannie mylony jest wyłącznikiem nadprądowym. Charakterystyki prądowe L, U i K dopuszczały przeciążalność obwodów, w skutek czego przewody nagrzewały się, tworzywo izolacji przewodów twardniało, przy jakimkolwiek poruszeniu kruszyło się, aby w końcowym rozrachunku zewrzeć się i w wielu przypadkach być przyczyną pożaru. Dlatego, aby uniknąć podobnych tragedii, po latach prób i doświadczeń wprowadzono nowe konstrukcje i nazwano je charakterystykami B, C i D, które nie dopuszczają przeciążeń, a tym samym powyżej opisanych skutków. Dlatego należy skutecznie rozróż-

niać i dzielić wyłączniki na nadprądowe i nadmiarowo-prądowe. W Niemczech, w kolebce światowej elektrotechniki, zdecydowanie rozróżnia się te dwa, jakże różne konstrukcyjnie, produkty. Dlatego, dopóki, nie zostanie rozwiązany ten „węzeł gordyjski”, dopóty obowiązują, chcąc nie chcąc, Wszystkich, w tej lub innej mutacji, poniższe prawidłowe określenia, na to, co jest co i dlaczego: Wyłącznik nadprądowy - (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciążenia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany, ze względu na możliwość powstania zagrożenia.. Zadziałanie wyłącznika nadprądowego powoduje rozłączenie

Historia produktu

chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik nadmiarowo-prądowy - (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed przeciążeniem i skutkami zwarć; występują w wersjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowych, ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca przeciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany i zalecany. Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik różnicowoprądowy - aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i B. Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego, dzięki różnicy potencjałów, powoduje rozłączenie chronionego obwodu elektrycznego. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne).

Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Podsumowanie Problem nazewnictwa istnieje nie tylko wśród elektryków-praktyków, ale także wśród projektantów. Nie bez winy są także wydziały elektryczne polskich uczelni technicznych, na których na co dzień szermuje się nieprawidłowym nazewnictwem (i przy okazji ucząc kilku niepotrzebnych w przyszłej, zawodowej codzienności rzeczy). W konsekwencji młodzi inżynierowie opuszczający mury uczelni niosą ten niechlubny „kaganek wiedzy”, który zamiast rozświetlać – zaciemnia. Abiturienci otrzymują pracę w znanych firmach, koncernach i przenoszą tą negatywną manierę dalej. W swoich miejscach pracy spotykają podobny „słownik” i utwierdzają się w przekonaniu, że zostali prawidłowo wyedukowani w tym zakresie. A wcale nie!!! bo ich starsi koledzy, też kiedyś kończyli naukę i też przynieśli ze sobą złe nawyki, których z czasem nie zweryfikowali. I co ciekawe ich przełożeni nie reagują na te nieprawidłowości. Czyżby też nie zauważali tego problemu? I tak koło się zamyka. Stosując nieprawidłowe nazewnictwo, wypowiadając je na szkoleniach technicznych, utrwalając w katalogach, ulotkach, reklamach i cennikach wprowadzamy w błąd naszych klientów i źle uczymy kolejne młode pokolenie, co w przyszłości może zemścić się na nas samych, z powodu źle wyliczonych projektów, źle wykonanych instalacji czy rozdzielnicach. Jeżeli władni tego świata uważają, że nie ma problemu, to są w dużym

Podscriptum Zaraz, jaką emeryturą? Czy dożyjemy emerytury? ... zusu nie będzie, filarów nie będzie, co to będzie? A… emerytury nie będzie!

Z ARCHIWUM ET

błędzie. Problem jest bo tkwi on w szczegółach. Jeżeli w polskich wersjach katalogów wielu znanych koncernów i nie tylko, widnieje nazwa produktu, np.: wyłącznik nadprądowy, a opis techniczny produktu wyraźnie wskazuje, że jest to jednak wyłącznik nadmiarowo-prądowy, to jest to, niezbity dowód na brak staranności i świadczy o bylejakości wykonywanego, w tym przypadku, zadania. Czy inne zawody, z całym szacunkiem dla tych zawodów, mają nas, elektryków, uczyć poprawności? Uczyć zawodu elektryka? No, chyba, że część z nas, elektrykami nie jest. A jeżeli tak, to pozostają tylko kursy wieczorowe. Przekazywana wiedza elektrotechniczna powinna być rzetelna, szczególnie jeżeli jest to słowo pisane w materiałach wykorzystywanych w pracy zawodowej, tak wykonawczej, jak i projektowej. Rzetelność powoduje kolejną rzetelność. O ile na nieprawidłowe słowo mówione, można od czasu do czasu „przymknąć oko”, o tyle na słowo pisane już nie! Bo słowo wielokrotnie powtarzane poprzez mówienie i czytanie, wielokrotnie słyszane, zapada w podświadomość. I tak jak inżynier Mamoń w „Resie” Marka Piwowskiego mówił: „..Ja jestem umysł ścisły. Mnie się podobają melodie, które już raz słyszałem. Po prostu...”. A jest to dopiero przysłowiowy czubek góry lodowej. Języki narodów są różne, ale język techniczny jest jeden. Jest wszechstronny i powszechnie zrozumiały. O czym niejednokrotnie przekonałem się osobiście. Tak jak będziemy przekazywać swoją wiedzę innym, często młodszym pokoleniom, taki będziemy mieli w naszym kraju poziom techniczny. Czyli jak zapracujemy, tak będziemy mieli. Na dobrą starość pracuje się całe życie, a nie ostatnie pięć czy dziesięć lat tuż przed emeryturą.t

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

135

CZAS RELAKSU

136

ElektroTrendy nr 2/2012

Pod pradem KASIA

KASIA Pod pradem

CZAS RELAKSU

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

137

CZAS RELAKSU

138

ElektroTrendy nr 2/2012

Pod pradem KASIA

KASIA Pod pradem

CZAS RELAKSU

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

139

CZAS RELAKSU

140

ElektroTrendy nr 2/2012

Pod pradem KASIA

KASIA Pod pradem

CZAS RELAKSU

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

141

CZAS RELAKSU

142

ElektroTrendy nr 2/2012

Pod pradem KASIA

KASIA Pod pradem

CZAS RELAKSU

nr 2/2012 www.elektrotrendy.pl

143

CZAS RELAKSU

Krzyżówka

Super nagrody!

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma Elpar, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych pięciu osób, które nadeślą nam rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa, z dopiskiem krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych zgodnie z ustawą

Jednostka monetarna

Gra Muzyka Komedy dziecięca Runda Kontuzja rozmów

Nowy fragment tekstu

SalvadoW oku re, surre- się kręci alista

Pionowy rząd cyfr Chrobot lub trzask

Na Bielanach co niedziela

Producent wędlin Okrągła, pucołowata twarz

4 8

PowyŜej kolana

Ojciec chrzestny

Towarzyszy pisaniu na maszynie Wenecka moneta Mieszka nad Narwią Wesołość, śmieszność

Tadeusz lub Wołodyjowski Droga bita Wiozła na Sybir

Przodek Rumuna Pani z łasiczką

Daleko mu do zawodowca

Sąsiad Boliwii Litera grecka

Miniaturowy model budynku

Potrafi wywoływać zjawiska nadprzyrodzone

Trenuje wschodni styl walki

Chuck, Domino gwiazdor lub filmów warcaby akcji

Rów po bombie Opłata wstępna

Kolega Ostry krzyk liryka i dramatoStrumień pisarza

Wyrabia RozŜanaczynia rzona z gliny drobina Koń Awaria w Zakrywa układzie Znak z pokładu dziurę krwionoś- zodiaku Idy nym

Przekroczył Rubikon PrzepłyDwukowa przez Karciany łowa Monalistek taczka chium

Strop drewniany, sufit

Postać Stałe napięcie mięśni Pablo, malarz hiszpański

Przydomek Eisenhowera

Koszmar, coś przeraŜającego

Uprzywilejowana karta Zakręt ścieŜki

Strój Ŝałobny Ryś stepowy

6 7

Styl Ŝycia społeczności

Łaźnia fińska

Podtrzymuje spodnie Huczna zabawa taneczna

Poranny w wojsku Nietykalna świętość

Sute przyjęcie, uczta

Wędruje w taborze

Białe pieczywo pszenne

Klęska, nieszczęście

Pospolity minerał SłuŜył do narkozy Część trójkąta

Piękno, uroda

Taniec rewiowy

Gazowy grzejnik wody

Samochód terenowy

Ciasto z bakaliami

Cerkiewny obraz W grupie Tłuczeń Wielkich ŜuŜlowy Jezior

Podpiera strop w kopalni

Henryk Talar Bóg miłości

Wysoki urzędnik rzymski

Szybka, cięta odpowiedź

Kolce przy butach taternika

Nadęty kurak

Barierka na statku

Przyprawa kuchenna Orzeł

Gryzoń z tropiku Zamiłowanie do czegoś

Wada wzroku Gruba kość

OdpręŜenie As lub król

Zniszczony kawał tkaniny

Biblijny właściciel arki

Krótkie, zwięzłe hasło Model Fiata

DuŜy pokój

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 16 utworzą rozwiązanie. 1

nazwiska zwyciężców: 1. Zofia Kuczek - Sosnowiec, 2. Jacek Mastelarz - Gdynia, 3. Tomasz Niecały - Wałczeń, 4. Józef Skoruszewski - Warszawa 5. Piotr Weryszko -Szczecin

144

ElektroTrendy nr 2/2011

ZAMÓW PRENUMERATE

Najłatwiejszy sposób na zakup czasopisma W prenumeracie jeden numer GRATIS Dostawa bezpośrednio do domu

Cena: 50zł

Dlaczego warto reklamować się w

ET - ElektroTrendy? ElektroTrendy jest 2-miesięcznikiem poświęconym branży elektrotechnicznej, ze szczególnym uwzględnieniem branży elektroinstalacyjnej i produktów stosowanych w większości instalacji elektrycznych. A wszystko podane jest przystępnie i zrozumiale, bez niepotrzebnych komplikacji. Przy nakładzie 8000 egzemplarzy trafiamy wszędzie tam, gdzie czytelnik tego oczekuje. Dodatkowo oferujemy e-wydanie. Dlaczego WARTO? Magazyn skierowany jest do elektryków i elektroinstalatorów, do elektromonterów i prefabrykatorów rozdzielnic, do uczniów i studentów oraz do tych wszystkich, którzy interesują się lub chcą zainteresować się popularną elektrotechniką, nowościami technicznymi oraz zachodzącymi w niej zmianami i najnowszymi trendami. Reklama w ElektroTrendach gwarantuje dotarcie do obecnych, i co równie ważne, pozyskanie nowych, czytelników i użytkowników. Kontakt: e-mail: reklama@ElektroTrendy.pl, tel. (22) 250 10 10, fax. (22) 250 10 75

prenumerata@ElektroTrendy.pl

www.ElektroTrendy.pl

Super nagrody!

Krzyżówka

CZAS RELAKSU

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma Energizer która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych pięciu osób, które nadeślą nam rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa, z dopiskiem krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych zgodnie z ustawą Autograf Huragan Dodatek do Unijna barszczu waluta

Pracuje w stoczni

Odłamany kawał lodu

Zarządca folwarku

Lwi szpon

Uczeń w mundurze

Cerkiewny obraz Litera grecka

Miara pereł Farba wodna

Płynne łączenie dźwięków

Krasomówca

Twórca dzieła

4 Przód męskiej koszuli

Głos męski

WytwaPień Niewzrurza zrąbane- szona parmego podstazan drzewa wa

1000 kg Suche źdźbła zbóŜ

Dentystyczne wiertło

16 Radar podwodny

Woń ulatniająca się z ogrzanych cieczy lub ciał stałych

Dodatek do potraw Niezbędny w jadalni

Głębokie wody morza

Niska temperatura Mocna muzyka 1/100 dolara

Oferuje noclegi

Wcierany w ciało po kąpieli

Król W zwierząt syfonie Wielki tragik grecki

Czarna w stadzie

Mądrość z bajki Zasuwa bramy

Przyszywana matka

Domena Tomasza Stańki

Cytrynowy w kuchni

Nagłe zamknięcie naczynia krwionośnego

Mania, bzik Szmer głosów

Otacza lagunę

Łowca bezpańskich psów

Szef juhasów Gruby kij

Głos węŜa Balowa w zamku

Część pieca hutniczego

Stolica i główny port Guam

Porządek Kawa zboŜowa

Odporność na przeciwności

Ciasto z ubitych białek

Cechuje dŜentelmena

Narząd powonienia

Rodzaj wyciągu narciarskiego

Zgrubienie tkanki łącznej

ŁóŜko na statku

Znaczna odległość

Japońska kasta

Babia lub Barania

Świętuje 1 lutego Potrzask na ptaki

Bada skład substancji

Na małym jasnym

Strój zakonnika

Polny skowronek

Zbiorowisko drzew

Załoga łodzi wioślarskiej

Afera obyczajowa Wczesna pora dnia

Zadawany łgarzowi

Od świtu do świtu

Ziemia obsiana zboŜem

Przera- Chwalebbiana ny w rafinerii postępek

Niedociągnięcie Jodła pokojowa

Plan jazdy pociągów

Podium dla orkiestry

Roślina Darowanie winy plechoElegia wata Ŝałobna

Prezent

Panika na giełdzie

Ucieczka od rzeczywistości Wielobarwny kamień ozdobny

Relacja, meldunek Realizowana w aptece

Jan Gutenberg Właściwy czas

Polska cięŜarówka

Portret nagusa

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 16 utworzą rozwiązanie. 1

nazwiska zwyciężców: 1. Włodzimierz Bugdoł - Gliwice, 2. Jerzy Dangiel - Opole, 3. Andrzej Klatka - Ustroń, 4. Barbara Łuczyńska - Kaliszew 5. Krzysztof Skierski - Poznań

146

ElektroTrendy nr 2/2011