ElektroTrendy 17 (2014-4) by ELEKTROTRENDY

w kó ry kt le ... aE o dl tylk yn ie az i n ag M

w w w. e l e k t r o t r e n d y. p l

Trends Today Tomorrow

ElektroTrendy Nr 17 (2014-4)

ISSN 2084-0837

Najlepsze Życzenia Świąteczne i Szczęśliwego Roku 2015

początek od redakcji Od redakcji

Szanowny Czytelniku,

eśli to czytasz, to znaczy, że trzymasz w swoich rękach SIEDEMNASTY numer 2-miesięcznika „ElektroTrendy”. Magazyn dla Elektryków i nie tylko... Zbliżają się święta, na ulicach pojawiają się ozdoby świąteczne – kolorowe lampki, błyszczące łańcuchy i choinki z bombkami. Jest to wyjątkowy okres dla każdego z nas, w którym powinniśmy pamiętać nie tylko o drogich prezentach i przeróżnych gadżetach, ale o naszych najbliższych. Święta to okres gdzie powinniśmy czas spędzać w rodzinnym gronie z kubkiem gorącej czekolady w ręce. To właśnie dzięki tym bliskim osobom na naszych twarzach pojawia się uśmiech, a w sercach ciepło i radość. Miesiąc grudzień jest odpowiednim momentem na podsumowanie mijającego roku – stanąć na chwilę spojrzeć wstecz dostrzec błędy i dobre ruchy jakie zostały poczynione. To właśnie teraz jest chwila na zaplanowanie Nowego Roku 2015, przemyślenie w którym kierunku iść, jaką obrać taktykę. W związku z tym chcielibyśmy naszym Czytelnikom, Klientom, Współpracownikom życzyć wszystkiego co najlepsze, wybrania tej właśnie odpowiedniej drogi, którą będziemy podążać odnosząc same sukcesy zarówno na drodze zawodowej jak i w życiu prywatnym. Zdrowych, wesołych świąt Bożego Narodzenia spędzonych w rodzinnym gronie i Do Siego Roku! Dla użytkowników elektroniki: Za pomocą urządzeń mobilnych (smartfon, tablet, laptop) i oczywiście tradycyjnych (komputer PC) z dostępem do Internetu, WSZYSCY mają możliwość wolnego dostępu do Portalu ElektroTrendy i przeglądania wersji elektronicznej wszystkich numerów magazynu ElektroTrendy (zakładka ARCHIWUM)..

„ElektroTrendy” skierowane jest do tych Wszystkich, którzy chcą w sposób przystępny i „bezbolesny” uporządkować i/lub uzupełnić swoją wiedzę o produktach, firmach, trendach i historii branży elektrotechnicznej. Magazyn zawiera dużo „żywych” informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, tej polityki, która ma istotny wpływ na rozwój, bądź wyhamowania naszej branży. „ElektroTrendy” co dwa miesiące oferują wszystkiego po trochu, trochę publicystyki, trochę techniki, trochę porad praktycznych, trochę historii elektrotechniki, krótkie opowieści o znanych i nieznanych wynalazcach, również „coś” dla duszy i ciała, i intelektu, czyli dla każdego coś miłego. „ElektroTrendy” ZAPRASZAJĄ wszystkie te osoby i firmy, które chcą na łamach Magazynu podzielić się swoją wiedzą z innymi. Zainteresowani współpracą powinni potraktować część publicystyczną (felietony) oraz merytoryczną (Porady Eksperta, w tym: Czy wiesz, że…, Dom w budowie, Porady Praktyczne), jak swoisty Hyde Park, tyle tylko, że na gruncie elektrotechniki. Zgłoszenia prosimy pr zysyłać na adres mailowy: redakcja@elektrotrendy.pl Jednocześnie, równolegle z wersją drukowaną, funkcjonuje wersja internetowa www.elektrotrendy.pl, ogólnie dostępna. która żyje własnym e-rytmem. Wszystkim życzymy miłej lektury Zapraszamy do współpracy. Zespół Redakcyjny „ElektroTrendy”

Dla przypomnienia lub dla tych osób, które mają po raz pierwszy: „ElektroTrendy”, Magazyn dla Elektryków i nie tylko…, to czasopismo, które ma ambicje być poradnikiem dla (prawie) każdego czytelnika, także takiego, który nie dysponuje nadmiarem czasu, a poszukuje rożnych informacji podanych w pigułce. Magazyn ma w łatwy, przystępny i zrozumiały sposób, ale „…zawsze z pieprzykiem” przybliżać to co się dzieje w branży lub komentować to, co się ostatnio w niej lub w dookoła niej działo. Jednocześnie jest typowym „czytadłem” skierowanym nie tylko do osób czynnych zawodowo, ale również do osób uczących się w szkołach i/lub na budowach lub właśnie zmieniających z różnych przyczyn życiowych swoje dotychczasowe zajęcie, na profesję elektryka. WYDAWCA: Idea Electric Sp. z o.o. ul. Narbutta 22/7 02-541 Warszawa MARKETING i PR: pr@elektrotrendy.pl REKLAMA: Zapytania reklamowe reklama@elektrotrendy.pl

REDAKCJA: ul. Narbutta 22/7 02-541 Warszawa redakcja@elektrotrendy.pl tel.: (+48 22) 250 10 10 fax: (+48 22) 250 10 75 Katarzyna Krakowiak Redaktor Prowadzący k.krakowiak@elektrotrendy.pl kom. (+48) 602 563 728

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Barbara Grad Sekretarz Redakcji: b.grad@elektrotrendy.pl PRENUMERATA: Zapytania związane ze sprzedażą prenumeraty oraz pojedynczych egzemplarzy prenumerata@elektrotrendy.pl

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD: Katarzyna Płońska www.plonskapress.pl DRUK I OPRAWA: Drukarnia ArtDruk ul. Napoleona 4, 05-624 Kobyłka www.artdruk.com

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz za teksty w dziale aktualności, prezentacje i gadżety. Nie zwracamy też materiałów niezamówionych oraz zastrzegamy sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

początek od redakcji spis treści

WSTĘP 1 Święta, choinka, bombki, życzenia 2

Targi ŚWIATŁO 2015 życzenia świąteczne

Panorama 26 ENEX 2015 Nowa Energia Merytorycznie o branży 29

ENEX Kielce info

Podsłuchane

POCZĄTEK 3

HAGER życzenia świąteczne

Od Redakcji

ElektroTredy życzenia świąteczne

6 Spis Treści cz.1, s. 1-52. 7

ElektroUnion życzenia świąteczne

8 Spis Treści cz.2, s. 56-132. 9

GRODNO życzenia świąteczne

30 AKADEMIA LED – ledyfikacja, ledówka, diodówka, tuba ledowa 30

GRODNO, nie pójdzie na wojnę

GRODNO, nieustanny rozwój

31 KANLUX na targach w Moskwie 31

ENERGETICS 2014 Lublin

Targi GET NORD Hamburg

HP na pół podzielony

32 Kampania ELEKTRYK 24 33

Hybryda PV-WIND

33 SAMSUNG rezygnuje z ledów

NA DOBRY POCZĄTEK Felieton 10

Zrzeszajmy się

Teleskop 12 II.Kongres Elektryki Polskiej 1-2.12.2014 Kalejdoskop

Latarnie BMW-design

VW Września

34 Karta z czytnikiem linii 34

OPEL za LED-OSRAM

35 PGE rehabilituje bociany 36 Aukcje dla naziemnych farm PV 36

Błękitne ledy przyciągają owady

PIGE 37 PIGE na targach w Egipcie

14 Dron – Ambulans 14

Elektroniczny parkingowy

Lampy ledowe w Krakowie

15 Patent Apple 15 Cyber ogniwo paliwowe 15

Latająca kamera NIXIE

16 Cyfrowy big-billboard świata 16 Chiny uwolniły sól 17 Dioda Luxeon COB 17

MoS2 – konkurencja grafenu

Mikroskopijne roboty

18 Iluminacja symbolu Szczecina 18

Elektroniczne ubrania

BRUNCH Z BIZNESEM

Zbliżenia 38 Bracia Lis z Beskidu Wyspowego, czyli podkrakowski ELEKTROPLAST 41

ELEKTROPLAST życzenia świąteczne

Raporty biznesowe 42

Elektroniczne zwolnienia lekarskie

Odpis z elektronicznej księgi wieczystej

43 Co z tą fotowoltaiką?

19 Robot mistrzem kostki Rubika 19 Szyba samochodu – ekranem 19 Rolowany ekran tabletu 20

Falownik i silnik w jednym

Elio – model do miasta

21 SELECTED info

22 FORUM V4 – CHN. Własność intelektualna w strategii biznesowej

44 GREENLUX – energooszczędna DUST PROFI LED 47

GREENLUX życzenia świąteczne

48 HAGER – Berker.Net:

Flesz

WIEDZA I TECHNIKA

ElektroTredy życzenia świąteczne

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Kompleksowo. Stylowo. Innowacyjnie. 52 OBO BETTERMANN – Nowa generacja ograniczników

początek od redakcji spis treści

TECHNIKA NA CO DZIEŃ 56 ERKO – Equipment, urządzenie do obróbki szyn

REPORTAŻE Pogranicze branży 96

Ferrari World – największa atrakcja świata

60 CAMCO – Jak wybrać UPS? 64 SOCOMEC – Rewolucja w pomiarach

FOTOWOLTAIKA

Dolina przedsiębiorczości 98 CHINT – Wszystko zaczęło się w Wenzhou

117 CHINT info 66 DATACOMP – Projektowanie instal.PV 68

GRODNO – Polacy stawiają na PV

GRODNO info

NARZĘDZIA

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy 118 Polski Nobel z Prokocimia

BOSCH – Testy niebieskiej linii

Polski baron, który oświetlił Amerykę

72 KRESS – młotowiertarka 700 PSE Press Control 74 MEGATEC – Gluetec 3350, pistolet

EKOLOGIA

przemysłowy

BHP

Eco-Auto 122 Wielki Konkurs ElektroTrendy i VOLTENO. Główna nagroda – Skuter elektryczny

76 KRAUSE – Na drabinie w pracy

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że 78

Vademecum elektryka

Vademecum oświetleniowca

Trilux – ConStela LED

81 Kanlux – REVA MTH

123 „Cité lib by Ha:mo”

CZAS RELAKSU

81 Kanlux – T8 LED SMD 82

Bemko – LED CAS3

Krzyżówka

Bemko – PLED

126 EcoEnergy – życzenia świąteczne 127 Krzyżówka EcoEnergy z nagrodami

Dom w budowie

128 KONTAKT-SIMON życzenia świąteczne

84 MINWOOD – Deski kompozytowe

129 Krzyżówka KONTAKT-SIMON

z najwyższej półki – do wszystkiego

z nagrodami

użytkowego Porady Praktyczne

INFORMACJA

86 EcoEnergy – Jesienno-zimowa metamorfoza 89

EcoEnergy info

Brady – Przenośne drukarki etykiet

130 OBO BETTERMANN życzenia świąteczne

92 Ochrona latarni z LED przed przepięciami

KONIEC Kontrapunkt Eksperta 94 Ograniczniki przepięć do ochrony przed prądem udarowym pioruna 95

VERONIQUE info

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

131 Targi ELEKTROTECHNIKA 2015 życzenia świąteczne 132 NOBE życzenia świąteczne

123

Na dobry początek od redakcji Felieton

ZRZESZAJMY SIĘ Polscy przedsiębiorcy nie chcą się zrzeszać i działać wspólnie, a do tego dochodzi jeszcze brak sukcesji w polskich firmach rodzinnych. Sławomir Dębowski

Prawo do zrzeszania się stanowi jedno z najbardziej podstawowych praw, jakie gwarantowane są każdemu człowiekowi przez współczesne państwa prawa. Dzięki temu możliwe jest wspólne organizowanie się osób, które mają podobne poglądy i dążą do osiągnięcia wspólnych celów. W Polsce prawo to jest zapewnione przez wiążące nas umowy międzynarodowe (np. Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności), Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej (art. 58), a także ustawy (np. ustawa prawo o stowarzyszeniach). Zrzeszanie się może być realizowane w różnych formach: stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe, czy partie polityczne.

zacuje się, że w Polsce zrzesza się zaledwie 3-5% przedsiębiorców, natomiast organizacji zrzeszających w przybliżeniu jest 3500. Wydawać by się mogło, że to duża ilość, ale w porównaniu z innymi krajami Europy – zrzeszeń jest u nas mało. Do tego tylko około 8, może 12 jest ważnych i silnych. Polscy przedsiębiorcy nie chcą się zrzeszać by działać wspólnie. A jeżeli już, to z wzajemnym porozumieniem i zrozumieniem cudzych racji bywa różnie. Pokutuje samolubny (narcystyczny) sposób myślenia przypominający staropolskie przysłowie: „Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie”. Taki sposób działania może doprowadzić do niepotrzebnej upadłości słabszych finansowo i organizacyjnie przedsiębiorstw rodzinnych, uzasadniając tym samym głęboką myśl innego polskiego powiedzenia: „Po nas choćby potop”. A przecież każdy Właściciel firmy musi kiedyś zadać sobie pytanie – jak wyglądać będzie jego Firma za 5-10-20 lat, jaki będzie miała potencjał, w czym będzie się specjalizować, jakie będzie mieć dochody? Dlatego, już w przedszkolu dzieci poznają powiedzenie: „Mały w gromadzie ze wszystkim poradzi”, mające kształtować prawidłowe zachowania zespołowe w przyszłości. Już Arystoteles mawiał: „Nie ma geniuszu bez odrobiny szaleństwa”. Polscy przedsiębiorcy zamiast konsolidować się – wolą działać samodzielnie, nie zważając na trudności rynkowe. Wydaje im się, że samodzielnie mogą więcej i raz osiągnięty sukces, często tylko lokalny, będzie trwał nieprzerwanie. Nie chcą dzielić się z nikim raz osiągniętym sukcesem. Wolą zbankrutować niż łączyć szeregi, tworząc tym samym większy potencjał i wspólne możliwości, i co ważne, dający możliwość nie tylko przetrwania, ale i dalszego rozwoju. W Polsce pokutuje bowiem opinia, że jak masz liczyć na kogoś, to licz na siebie. Wystarczyłoby jednak, by 10

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

wcześniej zrzeszyli się, budując z innymi podobnymi sobie firmami większy potencjał (technologiczny, produkcyjny, zakupowy, sprzedażowy etc.), a co za tym idzie staliby się bardziej konkurencyjni na rynku, zachowując przy okazji swoją wolność biznesową. Jeżeli łączenie wspólnych działań gospodarczych będzie szło w takim tempie jak obecnie, to może ono potrwać nawet i 200 lat, czyli nie tylko za naszego pokolenia, ale również naszych dzieci i wnuków. Jednocześnie trzeba pamiętać, że kraje tzw. wysoko cywilizowane będą ponownie „kilkanaście długości” przed nami. A przecież mamy wspaniałe tradycje W Polsce pierwsze zapiski o istnieniu cechów rzemieślniczych pochodzą z II połowy XIV wieku (1374). W Królestwie Polskim, tzw. kongresowym, (potocznie „Kongresówka”), jednym z prekursorów spółdzielczości był Stanisław Staszic, który w 1816 roku założył w swoich dobrach Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Ruch spółdzielczy rozwijał się w okresie zaborów. Pierwsze spółdzielnie na ziemiach polskich powstawały w Wielkopolsce i na Kujawach. Największy rozkwit przyniósł okres międzywojenny, czyli lata 20. i 30. XX wieku (1918-1939), szczególnie w Warszawie, Krakowie, Lwowie i Poznaniu. Niestety, piękną ideę zrzeszania się zniszczyły czasy komunistyczne, przede wszystkim stalinowskie lata 50. i 60. ubiegłego stulecia, które w okrojonej socjalistycznej formie dotarły do końca lat 80. A niechęć do zrzeszeń, cechów, gromad, zjednoczeń, spółdzielni, czy też innych rodzajów kooperacji, pozostała do dzisiaj. Niestety jest to fatalne pokłosie, żeby nie powiedzieć triumf poprzedniego systemu, które pokutuje w naszym społeczeństwie i z którym mentalnie, do dzisiaj, nie możemy dać sobie rady.

Na dobry początek Felieton

W ciągu kilkunastu lat po II wojnie światowej działania spółdzielczości zostały podporządkowane polityce państwa komunistycznego, poddane zostały odgórnym procesom etatyzacji, centralizacji i biurokratyzacji, wymuszono na niej praktyczną monopolizację pewnych sfer życia społeczno-gospodarczego (mieszkalnictwo, handel detaliczny, zaopatrzenie rolników i skup produktów rolnych), a na przełomie lat 40. i 50. przeprowadzano przymusową kolektywizację rolnictwa (rolnicze spółdzielnie produkcyjne). Podobnych szykan doświadczyło rzemiosło zrzeszone w cechach branżowych, ogólnych lub regionalnych. Wszystko to sprawiło, że zrzeszanie się zatraciło swój samorządny i społeczny charakter, członkowie utracili jakikolwiek wpływ na to, co działo się w ich organizacjach, w większości przestali utożsamiać się z nimi, traktując je jako element aparatu partyjno-państwowego. Wszystkie te działania przyczyniły się do ugruntowania negatywnego wizerunku zrzeszania się. Pomimo upływu 25 lat od zmiany systemu politycznego, uznawania nowych wartości i odrodzenia się ducha przedsiębiorczości niewiele zmieniło się w stereotypowym światopoglądzie społeczeństwa. Światopogląd jest jak okulary, przez które patrzymy na otaczający nas świat. Niestety, w temacie zrzeszania się, a i niekiedy prywatnej inicjatywy, dominuje peerelowski światopogląd. Brak współpracy z innymi podmiotami gospodarczymi powoduje same szkody. Praca indywidualna nie przynosi oczekiwanych korzyści, jak praca zespołowa. Do tego dochodzi jeszcze brak sukcesji w polskich firmach rodzinnych. Sukcesywnie maleje liczba sukcesorów, za to rośnie liczba spadkobierców. Sukcesor czy spadkobierca Większość polskich firm rodzinnych to firmy z pierwszego pokolenia, czyli prowadzone przez swoich założycieli. Znaczna część z nich to przedsiębiorstwa powstałe w latach 90. XX wieku, a wiek ich właścicieli oscyluje w okolicach 50. Oznacza to, że jednym z największych problemów najbliższych lat będzie sukcesja w firmach rodzinnych, czyli być – albo nie być dla przyszłości MSP funkcjonujących w otoczeniu firm z kapitałem akcyjnym lub zagranicznym. Sukcesja w firmie rodzinnej jest wieloletnim, złożonym procesem Sukcesja nie odbywa się z dnia na dzień poprzez przekazanie sterów w firmie, gdyż z uwagi na jej wieloaspektowość, perspektywę czasową i wpływ na dalsze funkcjonowanie firmy należy traktować ją jako proces ciągły. Sukcesja powinna być zaplanowana Planowanie sukcesji powinno być zaplanowane poprzez zaangażowanie wszystkich zainteresowanych w proces sukcesji, wychowanie pokolenia następców i ostateczny wybór najlepszego dla firmy następcy oraz momentu przekazania samej firmy.

Jeszcze niedawno możliwość przejęcia firmy ukierunkowywała życie młodego pokolenia w naturalny sposób. Obecnie wygląda to zupełnie inaczej, stawiając przyszłość firm rodzinnych w zupełnie innej sytuacji. Dzisiaj przed młodą generacją cały świat stoi otworem – mogą studiować na dowolnych uczelniach, w dowolnym kraju, albo pracować w różnych zakątkach świata. O wyborze drogi życiowej decyduje czysty przypadek, albo świadomy wybór wynikający z pasji i indywidualnych predyspozycji. Nie zawsze są to predyspozycje do prowadzenia przedsiębiorstwa, tym bardziej, że obecnie, każda firma jest bardziej złożona w aspekcie organizacyjnym i specjalizacji, niż kiedyś. Nowoczesne zarządzanie jest sztuką samą w sobie, wymagającą wysokich kompetencji w różnych dziedzinach, tj.: sprzedaż i marketing, ekonomia, nowoczesne technologie innowacyjność, stosunki interpersonalne oraz planowanie rozwoju firmy w okresie krótko- i długoterminowym. Jeżeli biznesowych predyspozycji brak, wtedy rodzi się problem sukcesji. Istotnym procesem jest właściwe przekazywanie sterów w firmie. Niewłaściwe jego przeprowadzenie może być powodem upadku rodzinnego biznesu. Zbyt późno podjęta (jeżeli w ogóle) decyzja o sukcesji nieświadomie może zamknąć drogę do utrzymania rodzinnego charakteru firmy. Inną przyczyną upadku firmy rodzinnej może być też brak zainteresowania potencjalnego sukcesora, albo konflikt pomiędzy rodzeństwem, lub brak porozumienia w sprawie przejęcia firmy. Można zatem stwierdzić, że głównym problemem nie jest sama sukcesja, tylko gotowość do jej rozsądnego przekazania. Tymczasem problem sam się nie rozwiąże. Bez otwartej dyskusji niemożliwe jest wypracowanie własnego, najlepszego dla danej organizacji modelu sukcesji. Podsumowując: Wnioski nasuwają się same. Każdy przedsiębiorca powinien w sposób ciągły i nieprzerwany, mądrze i długoterminowo planować rozwój własnej firmy. Planowanie sukcesji mentalnie jest bardzo trudne, ale nie niemożliwe. Jest to na tyle istotne, aby potencjalny sukcesor, nadzieja firmy, nie został zwykłym potencjalnym spadkobiercą. Łączenie potencjału z innymi podobnymi sobie firmami, a jeszcze lepiej z mocniejszymi, powoduje wzmocnienie pewności siebie i zwiększenie przewagi konkurencyjnej na rynku. Łączenie sił w organizacjach gospodarczych i biznesowych, to również wymiana szeroko pojętej wiedzy i codziennych informacji. Często są to również wspólne zakupy, np. surowców lub technologii, wspólne przedsięwzięcia eksportowe albo wspólne działania marketingowe i/lub wizerunkowe itd. Zrzeszając się, każdy może szybciej i skuteczniej zrealizować swoje wyznaczone cele – szybciej i taniej niż w pojedynkę. Krótko mówiąc, razem łatwiej, korzystniej i perspektywiczniej. W Stanach Zjednoczonych bardzo popularne jest przysłowie: „Wszystko co robisz – rób najlepiej jak potrafisz, jest to najskuteczniejszy sposób na sukces”.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

Na dobry początek Teleskop

II. KONGRES ELEKTRYKI POLSKIEJ Trwają prace nad raportem „Elektryka dla pokoleń”

II. Kongres Elektryki Polskiej pod hasłem „Elektryka i cyfryzacja – Polska wobec wyzwań XXI wieku”, odbył się w dniach 1 i 2 grudnia 2014 roku w Warszawskim Domu Technika NOT (siedziba Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych) w Warszawie, przy ul. Czackiego 3/5.

łównymi organizatorami 2.KEP było: Stowarzyszenie Elektryków Polskich i Politechnika Warszawska, które wspomagała Wojskowa Akademia Techniczna, Naczelna Organizacja Techniczna, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Organizatorzy podejmując wyzwanie organizacji 2. KEP mieli na względzie znaczenie bezpieczeństwa energetycznego oraz cyberbezpieczeństwa dla obronności Kraju i szerzej – bezpieczeństwa narodowego. Głównym celem 2. KEP było zainicjowanie i przeprowadzenie prac nad Raportem „Elektryka źródłem wyzwań cywilizacji XXI wieku”, który powinien stanowić silne wsparcie decydentów w podejmowanych przez nich systemowo spójnych działań, niezbędnych dla bezpiecznego – zrównoważonego rozwój Kraju. 2. KEP miał stanowić formę wymiany poglądów i wypracowania impulsów do budowy koncepcji bezpiecznego rozwoju kraju w warunkach przemian społecznogospodarczych spowodowanych rozwojem elektryki i upowszechnieniem techniki cyfrowej. Był miejscem spotkania środowisk opiniotwórczych: polityków, działaczy społecznych, naukowców i praktyków gospodarczych, a także przedstawicieli mediów, którzy są zainteresowani

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

problematyką wyzwań, jakie nowe techniki i technologie oparte na zdobyczach elektryki i techniki cyfrowej, stawiają przed osobami i środowiskami decydującymi o kierunkach rozwoju Polski w XXI wieku. Podczas Kongresu otwarto Wystawę poświęconą Patronowi SEP-owskiego Roku 2014, inż. Kazimierzowi Tadeuszowi Szpotańskiemu człowiekowi wielce zasłużonemu dla powstania i rozwoju przemysłu elektrotechnicznego w naszym kraju, pionierowi polskiego przemysłu elektrotechnicznego, założycielowi, współwłaścicielowi i dyrektorowi jednej z pierwszych w Polsce fabryki aparatury elektrycznej, działaczowi społecznemu, współtwórcy Stowarzyszenia Elektryków Polskich i jego prezesowi w latach 1938-1945. Podczas 2.KEP przeprowadzone zostały sesje plenarne i tematyczne. Sesje Plenarne (wg kolejności): 33 Bezpieczeństwo energetyczne „Czy grozi nam elektroenergetyczna apokalipsa?” 33 Cyberbezpieczeństwo i bezpieczeństwo informacyjne „Jak zmniejszyć ryzyko cyfrowej katastrofy?”

Na dobry początek Teleskop

33 Badania naukowe a innowacyjna gospodarka – „Kierunki i strategia rozwoju – zbierać punkty czy realizować wdrożenia?” 33 Wybrane problemy współczesnej elektryki

33 109.lecie Krakowskiego Domu Technika NOT, 33 95.lecie Stowarzyszenia Elektryków Polskich, 33 70.lecie Naczelnej Organizacji Technicznej NOT, 33 60.lecie Muzeum Techniki NOT.

Sesje Tematyczne (alfabetycznie): 33 Cyberbezpieczeństwo, 33 Cywilizacyjne wyzwania elektryki, 33 Elektroenergetyka, 33 Elektryka w medycynie, 33 Elektryka w systemach inteligentnego transportu, 33 Energetyka jądrowa, 33 Energetyka rozproszona i odnawialne źródła energii, 33 Historia elektryki, 33 Informatyzacja i cyfryzacja, 33 Mechatronika, 33 Miejsce i rola organizacji naukowo-technicznych w rozwoju młodego inżyniera, 33 Polski przemysł elektrotechniczny, 33 Trakcja elektryczna.

Organizatorzy podejmując prace nad systemowo spójnym spojrzeniem na elektrykę, jako kluczową dla przyszłości Polski dziedzinę nauki i techniki, liczyli i liczą na wsparcie merytoryczne ze strony Polskiej Akademii Nauk, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Biura Bezpieczeństwa Narodowego, a także Naczelnej Organizacji Technicznej oraz wielu instytucji i środowisk, dla których tematyka Elektryki Polskiej jest obszarem codziennej aktywności. Liczą również na wsparcie i zaangażowanie ze strony wybitnych przedstawicieli naszego Parlamentu, Rządu i Samorządów…

II KONGRES ELEKTRYKI POLSKIEJ był po 5 latach najobszerniejszym przeglądem stanu i kierunków rozwoju szeroko rozumianej elektryki. Został zorganizowany w okresie obchodów kilku (w większości) „okrągłych” jubileuszy, w tym m.in.: 33 180.lecie polskiego ruchu stowarzyszeń inżynierskich, 33 138.lecie Krakowskiego Towarzystwa Technicznego 33 149.lecie „Przeglądu Technicznego”, 33 110.lecie Warszawskiego Domu Technika NOT,

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

KALEJDOSKOP 01. Dron-ambulans będzie ratował życie

02. Elektroniczny czujnik wskaże wolne miejsce parkingowe

O dronach pojawiających się nad naszymi głowami myślimy najczęściej w niezbyt pozytywnym kontekście inwigilacji, jednak nie znaczy to, że niewielkich, bezzałogowych maszyn latających nie uda się wykorzystać w dobrej sprawie. Na pomysł lepszego wykorzystania dronów wpadli holenderscy studenci, którzy wymyślili, że maszyny te mogą zostać wykorzystane jako latające defibrylatory, będące w stanie dotrzeć do osoby przeżywającej właśnie zawał serca o wiele szybciej niż tradycyjne karetki, zwiększając znacząco szanse na przeżycie takich osób.

Zdjęcie: Fly Tech Solutions

Drona będzie można przywołać za pomocą telefonu komórkowego, a namierzać chorego ma on za pomocą GPS-u. Na miejscu potrzebna jest osoba, która będzie wiedziała jak użyć defibrylatora, a instrukcje przez telefon może podać jej lekarz znajdujący się w bazie. O tym, że pomysł jest dobry świadczyć może zainteresowanie ratowników z wielu holenderskich miast, a także pochwały od organizacji zajmujących się zdrowiem serca. Gotowy dron kosztować ma około 15 tysięcy euro, a ich sieć w całej Holandii ma zostać zbudowana w 5 lat. Źródło: www.geekweek.pl

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Zdjęcie: Archiwum własne

Łódź, jako pierwsze polskie miasto testuje system, dzięki któremu ma usprawnić się ruch na ulicach. System elektronicznych czujników parkowania pokaże kierowcom, gdzie znajdą wolne miejsce do zaparkowania swojego samochodu. Elektroniczne tablice mają wykrywać nadjeżdżający samochód i wskazać kierowcy, gdzie znajduje się wolne miejsce parkingowe. System ma pomóc szczególnie na ulicach jednokierunkowych, gdzie auta podczas poszukiwania wolnego miejsca blokują ruch, a kierowcy często muszą objeżdżać całe kwartały. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi chce, aby takie czujniki wskazywały wolne miejsca parkingowe na wszystkich drogach jednokierunkowych przecinających ulicę Piotrkowską. Specjaliści od inżynierii ruchu będą przez kilka miesięcy obserwować, czy system działa i usprawnia ruch. Jeśli okaże się skuteczny ZDiT planuje podjąć ostateczną decyzję, czy wdroży system na ulicach Łodzi już w połowie roku. Źródło: samedobrewiesci.pl

03. Kraków rozpoczyna wymianę lamp ulicznych na ledowe Kraków wymieni w ciągu roku blisko 4.400 lamp ulicznych, co stanowi 6,5% wszystkich takich urządzeń w mieście. Stare lampy zostaną zastąpione energooszczędnymi typu LED. Przyniesie to oszczędności na zużyciu prądu i zmniejszy emisję dwutlenku węgla. Modernizacją oświetlenia zajmie się firma FB Serwis z Warszawy. Inwestycja o wartości 31,9 mln zł zostanie w 45% dofinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu SOWA. Jej zakończenie zapowiedziano na 30 września 2015 roku. Dodatkowo przewiduje się wymianę istniejących szaf zasilających na nowe oraz przekazanie miastu systemu informatycznego do sterowania oświetleniem. Nowe lampy będą zużywać 60-70% mniej energii, co przełoży się na mniejsze rachunki za oświetlenie miasta. Oszczędności mają wynieść około 700.000 zł w skali roku. Obecnie Kraków płaci za oświetlenie około 22 mln zł rocznie. Inwestycja przyczyni się też do ograniczenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery.

Zdjęcie: Archiwum własne

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

Kraków przygotowuje się do wymiany wszystkich sodowych lamp ulicznych na energooszczędne urządzenia ledowe. Do testów zgłosiło się 17 firm. Spośród nich w przyszłym roku zostanie wybrany podmiot, który w systemie koncesyjnym zajmie się wymianą, a następnie obsługą eksploatacyjną około 55.000 lamp ulicznych. Władze miasta szacują, że zwrot inwestycji dla operatora miejskiego oświetlenia nastąpi w ciągu 14–18 lat.

Technologia może znaleźć zastosowanie w budowie kolejnych generacji MacBooków Pro, iMaków, iPadów i iPhone’ów. Źródło: interia.pl

05. Elektronika zasilana ogniwami na paliwo lotnicze

Źródło: moje miasto

04. Firma Apple patentuje innowacyjny materiał ognioodporny

Zdjęcie: Archiwum własne

Zdjęcie: Apple

Firma Apple opatentowała pozbawiony bromu materiał ognioodporny, który jest w pełni przyjazny ze środowiskiem naturalnym. Gigant z Cupertino jest od dawna znany ze swojego zaangażowana w wykorzystanie produktów ekologicznych i rezygnację z materiałów zawierających szkodliwe substancje. Wycofanie przez Apple substancji zawierających brom, które były dodawane do plastiku jako środek ognioodporny, jest podyktowane faktem, że istnieje lepsza alternatywa. Dokumentacja złożona ostatnio przez firmę zarządzaną przez Tima Cooka wskazuje, że udało się im uzyskać innowacyjny środek ognioodporny nie zawierający ani bromu, ani innych pierwiastków z grupy halogenów.

Naukowcy z Uniwersytetu w Utah opracowali ogniwo paliwowe, która działa na paliwo lotnicze używane przez amerykańskie myśliwce. Chodzi o paliwo JP-8, które sprawdza się w trudnych warunkach klimatycznych. Dzięki jego właściwościom i specjalnym enzymom jest przekształcane w energię elektryczną przez ogniwo nawet w temperaturze pokojowej. Jeśli technologię uda się udoskonalić, to znajdzie zastosowanie w elektronice, np. urządzeniach przenośnych, które będą zmuszone pracować w ekstremalnie trudnych warunkach. Źródło: Slashgear

06. Latająca kamera Nixie zwycięzcą konkursu „Make It Wearable” Intela Twórcy urządzenia Nixie otrzymują główną nagrodę w wysokości 500.000 USD na wprowadzenie na rynek nowatorskiej technologii „wearable”. Laureaci drugiego

i trzeciego miejsca otrzymują odpowiednio 200.000 USD i 100.000 USD. Projekt Nixie został zwycięzcą konkursu „Make It Wearable” Intela globalnej inicjatywy, którą Intel po raz pierwszy przedstawił podczas targów CES 2014, jako sposób na inspirowanie nowych pomysłów, stymulowanie innowacji i rozwój technologii w nowych, ciekawych kierunkach. Konkurs przyciągnął wielu innowatorów, w tym studentów uczelni wyższych i uczniów szkół średnich, przedsiębiorców, inżynierów, technologów i wizjonerów, zachęcając ich do tworzenia wynalazków wykorzystujących platformę Intel Edison – komputer o wielkości znaczka pocztowego. Zwycięski projekt Nixie połączył wizjonerskie myślenie z wartością biznesową, proponując produkt, który może istotnie wpłynąć na życie ludzi i je ulepszyć. Nixie to latająca kamera, którą można nosić na nadgarstku. Zmieni ona sposób, w jaki ludzie robią zdjęcia i kręcą filmy podczas uprawiania sportu czy w innych sytuacjach. Twórcy urządzenia otrzymali główną nagrodę w wysokości 500.000 USD. Drugie miejsce w konkursie „Make It Wearable” oraz nagroda w wysokości 200.000 USD przypadły firmie Open Bionics, która wytwarza tanie robotyczne protezy dłoni. Nadchodzący przełom w technologiach materiałów i drukowanie 3D będą kolejnymi krokami, które pozwolą na produkcję takich dłoni w cenie poniżej 100 USD, co umożliwi skuteczniejszą pomoc krajom rozwijającym się na całym świecie.

Zdjęcie: Nixie, materiały prasowe

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

Miejsce trzecie zajął projekt ProGlove. ProGlove to zaawansowane narzędzie produkcyjne oparte na czujnikach. Jego celem jest wspomaganie pracowników w procesie produkcji masowej, pozwalając na bardziej ergonomiczną i wydajną pracę, dzięki połączeniu różnorodnych przyrządów w jednym narzędziu, jakim jest rękawica. Oznacza to optymalizację produkcji i obniżenie kosztów. Twórcy urządzenia otrzymali 100.000 dolarów nagrody. W finałowej dziesiątce znalazł się polski projekt Snowcookie. Jest to osobista platforma elektroniczna, która dodaje nowy wymiar do sportów zimowych, podnosząc poziom bezpieczeństwa, pomagając ulepszyć technikę i zapewniając łączność narciarzom i snowboardzistom. W połączeniu ze smartfonem, Snowcookie dokonuje dynamicznej oceny parametrów fizjologicznych i kinetycznych użytkownika, dostarczając jednocześnie dane na temat środowiska zebrane na drodze crowdsourcingu. Za dostanie się do finału konkursu „Make It Wearable” Intela Polacy otrzymali 50.000 USD. Wykorzystując 500.000 dolarów nagrody, Nixie będzie dopracowywać swój produkt, z myślą o wprowadzeniu go na rynek. Laureaci drugiej i trzeciej nagrody, Open Bionics i ProGlove, otrzymali odpowiednio 200.000 i 100.000 dolarów na udoskonalanie prototypów. Źródło: Ministerstwa Gospodarki, Interia.pl

07. Największy cyfrowy billboard świata.

Reklama na nim będzie kosztować 2,5 mln dol miesięcznie. Na Broadway’u w Nowym Jorku, przy Times Square, na froncie hotelu „Marriott Marquis Hotel” zawisł największy cyfrowy billboard świata. Na starcie wyświetlał zegar odliczający czas, następnie dzieła sztuki. Z końcem listopada, kiedy nastąpiło oficjalne uruchomienie billboardu, wyświetla reklamę Google. Miesięczny koszt usługi to 2,5 miliona dolarów. Będąca również największym na świecie ekranem konstrukcja rozciąga się wzdłuż Broadwayu pomiędzy 45 i 46 ulicą. Producent nie podaje jego dokładnych wymiarów, wiadomo jednak, że jest wysoki na 8 pięter (około 25 m) i długi na około 110 metrów. Ta ogromna animowana płaszczyzna jest widoczna z niemal z każdego punktu Times Square, przez który codziennie przewija się ponad 300.000 ludzi, a w Sylwestra nawet 2.000.000. Prezes Times Square Alliance powiedział: „Ludzie jeżdżą do Wielkiego Kanionu, aby zobaczyć największy kanion na świecie, jaki powstał siłami natury. Teraz będą przyjeżdżać na Times Square, żeby zobaczyć najbardziej niesamowity wizualnie „kanion”, jaki powstał siłami rozwiązań cyfrowych”. Obraz na tym uruchomionym 18 listopada 2014 roku, 24-megapikselowym ekranie obsługują, renderują i wyświetlają 3 karty graficzne AMD FirePro™ W9000. Źródło: CNN Newsource, AMD

08. Chiny zlikwidowały najstarszy na świecie monopol Zdjęcie: AMD

Państwo Środka zniosło monopol państwa w zakresie produkcji i sprzedaży soli. Prawo to

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

istniało od VII wieku przed naszą erą. O zmianę przepisów lobbował przemysł chemiczny i spożywczy oraz zwykli odbiorcy, którzy przez monopol mieli utrudniony dostęp i skarżyli się na wysokie ceny.

Zdjęcie: 123rf.com

Według chińskich źródeł państwowy monopol na sól został wprowadzony w VII w. p.n.e. i istniał z przerwami aż do obecnych czasów. W ten sposób cesarstwo chińskie zdobywało środki na prowadzenie polityki. Wg naukowców w 119 roku p.n.e., to właśnie silne „solne” zaplecze spowodowało, że dynastia Han mogła prowadzić liczne podboje. W III-V wieku naszej ery sektor soli dawał 80-90% przychodów niektórym chińskim państwom. W 1949 roku monopol przeszedł pod władzę Komunistycznej Partii Chin. Od tej pory lokalni producenci soli musieli całą swoją produkcję odsprzedawać do koncernu China National Salt Industry Corp., a przy ograniczonym imporcie, w praktyce oznaczało sztywny i zawyżony poziom cen soli. W tej sytuacji rząd chiński zdecydował się dokonać zmian. Demonopolizacja będzie odbywała się etapami. China National Salt Industry Corp będzie miała rok okresu przejściowego, bo od 2016 roku zostaną zliberalizowane ceny soli. W roku następnym koncesje na obrót

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

nią i produkcję będą przyznawane wszystkim zainteresowanym podmiotom. W uzasadnieniu swojej decyzji chiński rząd podkreślił, że choć sól jest nadal bardzo cenna, to nie ma już takiego znaczenia w gospodarce Chin jak w poprzednich wiekach. Nie ma więc sensu utrzymywanie biurokratycznej struktury, która nie tylko kontroluje obrót solą, ale i wpływa niekorzystnie na jej ceny. Zdaniem ekspertów demonopolizacja solnego biznesu, spowoduje obniżkę cen związku, co poprawi konkurencyjność firm z niego korzystających. Źródło: chinadaily

09. Philips Lumileds wprowadził diodę LUXEON CoB Firma Philips poinformowała o poszerzeniu uznanej linii diod LUXEON typu CoB (ang. chip-on -board – wielozłączowych) o nowy produkt: kompaktową matrycę diodową LUXEON CoB 1202s zapewniającą najlepszą w branży wartość światłości w centralnym punkcie wiązki światła (CBCP).

Zdjęcie: Philips

Dzięki niewielkim rozmiarom matryca idealnie spełnia potrzeby konstruktorów źródeł światła typu PAR oraz innych kompaktowych opraw oświetleniowych o kierunkowym rozsyle światła. Diody LUXEON CoB 1202s są również dostępne

w wersji z technologią Crisp White, która doskonale wydobywa najczystszą biel, nasyconą czerwień i całą paletę barw wymagających podkreślenia na wystawach i półkach sklepowych. Kompletna lista kompatybilnych sterowników, elementów optycznych i uchwytów skraca czas opracowania nowych opraw sufitowych typu downlight i spotlight. Źródło: Philips

10. Nowe zastosowanie disiarczku (dwusiarczku) molibdenu MoS2 był nadzieją na udaną alternatywę dla grafenu. Jednak kiedy okazało się, że powstające w nim zanieczyszczenia spowalniają ruch elektronów, entuzjazm jego zwolenników gwałtownie ostygł. Czy zaburzenia struktury przekreślają przyszłość tego materiału? Część naukowców podjęło walkę z jego wadami, próbując oczyścić materiał i pozwolić wykorzystać go do budowy superszybkich układów elektronicznych. Pozostali poszli inną drogą i zaczęli się zastanawiać nad innym przeznaczeniem disiarczku molibdenu. Naukowcom z Rice Uniwersity udało się tak zmanipulować jego strukturą, że możliwe jest wykorzystanie go jako katalizator w ogniwach paliwowych oraz elektroda w superkondesatorach. Dzięki utworzeniu cienkich warstw MoS2 powiodło się uzyskanie maksymalnej możliwej powierzchni krawędzi. Disiarczek może być więc wykorzystany w katalizie reakcji HER przeprowadzanych w ogniwach paliwowych. Co najważniejsze proces produkcji takich warstw jest stosunkowo prosty i tani. Duża powierzchnia jest również kluczem do sukcesu w zastosowaniu go jako elektroda w super-

Zdjęcie: 123rf.com

kondesatorach. Konstrukcja oparta o MoS2 jest w stanie wytrzymać 10.000 cykli ładowania/rozładowywania bez utraty pierwotnej pojemności o więcej niż 10%. Kolejne 10.000 cykli sprawia, że pojemność utrzyma się na poziomie 83%. Źródło: kopalniawiedzy

11. Mikroskopijne roboty, jak w wojnach gwiezdnych Miniaturowe roboty, poruszające się – niczym okręty podwodne – w ludzkim układzie krwionośnym, jeszcze niedawno wydawały się domeną SF. Po raz kolejny technologia dogoniła popkulturę: zbudowano mikroskopijne roboty, zdolne do pracy wewnątrz ludzkiego ciała. W 2009 roku inżynierowie z Uniwersytetu w Tel Avivie zbliżyli się do granicy użyteczności, tworząc robota o średnicy około 1 milimetra, który mógł poruszać się dzięki witce, zainspirowanej budową bakterii E. Coli. Kolejnym, ważnym krokiem w kierunku mikroskopijnych robotów były maszyny, pokazane w kwietniu 2014 roku przez Erica Dillera i Metina Sitti z Carnegie Mellon University w Pittsburgu. Roboty, których średnica również wynosiła około 1 milimetra, mogły nie tylko poruszać się, ale – dzięki mikroskopijnym chwytakom – tworzyć konstrukcje z magnetycznych pręcików. Następny etap rozwoju maszyn tego typu zaprezentowali niedawno naukowcy z Max Planck Institute for Intelligent Systems w Sttutgarcie. Ich dziełem jest robot, składający nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

Zdjęcie: 123rf.com

się z dwóch części o wymiarach 300 µm, połączonych osią o szerokości 60 µm. Robot jest w stanie poruszać obiema częściami z różną prędkością, co przypomina nieco machanie skrzydłami. Do czego może się przydać taki robot? Jednym z zastosowań może być m.in. monitorowanie stanu naszego układu krwionośnego i usuwanie z wnętrza naczyń krwionośnych płytek miażdżycowych. Gdy uda się to osiągnąć, zdobędziemy nowe narzędzie, pomocne w walce z chorobami układu krążenia. Na podstawie: W artykule wykorzystałem informacje z serwisów IEEE Spectrum, Forbot, Electronics Weekly, Nauka w Polsce i Nature.

12. Symbol Szczecina z oświetleniem firmy OSRAM 05 września 2014 został otwarty nowy gmach Filharmonii Szczecińskiej. Nietypowy, wręcz futurystyczny budynek stał się symbolem tego nowoczesnego miasta i jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów Szczecina. Za projekt i wykonanie oświetlenia elewacji nowej filharmonii odpowiedzialna była firma OSRAM. Zdaniem ekspertów budynek filharmonii ma ogromną szansę

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

zostać architektoniczną ikoną. Wszystko zaczęło się siedem lat temu, gdy w konkursie wygrał projekt autorstwa hiszpańskiego Estudio Barozzi Vega. Ich propozycja – niezwykle oszczędna estetycznie biała bryła – wzbudzała od początku ogromne emocje. Dziś już wiadomo, że rację mieli zwolennicy tego pomysłu. Szczecin zyskał znakomitą salę koncertową i budynek, który może stać się wyjątkowym symbolem miasta. Nowy gmach, stoi w miejscu, gdzie 130 lat temu swoją działalność rozpoczął Konzerthaus, czyli Dom Koncertowy. Nie przetrwał on wojennej zawieruchy, ale dziś ma z pewnością godnego następcę. Nowy budynek ma być świątynią muzyki, ale również centrum spotkań i innych wydarzeń.

Zdjęcie: Nowy gmach Filharmonii Filharmonia im. M. Karłowicza w Szczecinie, fot. Osram

Białe bryły budynku z pewnością nie budziłyby takich emocji, gdyby nie spektakularny system ich oświetlenia. Do tego celu wykorzystano ponad 25 tysięcy opraw LED DOT XL/TRAXON firmy OSRAM. Umieszczono je równomiernie na elewacji budynku – między ścianami a szklaną fasadą. Każda z opraw DOT XL może świecić w dowolnym kolorze z palety barw RGB, jest więc możliwe tworzenie iluminacji o zmiennej barwie. Taki scenariusz przewidziany jest jednak wyłącznie na specjalne okazje (np. dynamiczna forma flagi narodowej). Co nie znaczy, że na co dzień filharmonia nie będzie wyglądać imponująco. Przeciwnie, ogólny zamysł opiera się na jedno-

litym i subtelnym oświetleniu całej powierzchni fasady w stylu lampionu chińskiego. Sterowanie oświetleniem umożliwia iluminację nawiązującą do faz światła dziennego, które zmienia swą barwę o różnych porach dnia. – Iluminacja fasady filharmonii była niezwykłym wyzwaniem, między innymi ze względu na konieczność uzyskania światła rozproszonego na szklanej powierzchni całego budynku. Jest to rodzaj białej, dynamicznej „mgły świetlnej”. Źródło: Osram

13. Ubrania elektroniczne przyszłością rynku mody Połączenie ubrań i elektroniki to już nie wizja science-fiction, lecz najnowszy kierunek rozwoju mody. Trwają zaawansowane prace nad stworzeniem rzeczy (ubrań i biżuterii), które będą wyposażone w urządzenia elektroniczne ułatwiające codzienne funkcjonowanie, a przy tym jak najbardziej zgodne z trendami. Polskie dokonania na tym polu doceniono już w Azji. Technologia wkracza obecnie już we wszystkie dziedziny naszego życia i ma być nie tylko użytkowa, lecz także estetyczna. Dlatego odległe dotąd światy mody i technologii rozpoczynają współpracę, jej efektem jest m.in. najnowsza wersja Google Glass stworzona przez Diane von Fürstenberg. Polscy projektanci

Zdjęcie: 123rf.com

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

i inżynierowie także starają się wykorzystać swój potencjał na tym perspektywicznym polu, co pokazali między innymi podczas targów mobilnych w Szanghaju. Zaawansowany technologicznie ubiór może mieć czujniki zbierające informacje (GPS, kamery), np. o pogodzie, samopoczuciu, i procesory, które je przetwarzają. Poza tym urządzenia elektroniczne przyszłości są tak projektowane, by np. podczas spaceru można je było naładować energią słoneczną, czy siłą naszych mięśni. Jak widać więc postęp technologiczny uwzględnia też ekostandardy. Już teraz na przykład zegarki są wyposażane w kamery i czujniki, dzięki którym można uzyskać i zgromadzić informacje dotyczące zdrowia użytkownika czy spalanych kalorii. W zasadzie każdy element garderoby – od zegarka po buty – może stać się komputerem. Dlatego tak istotne jest, by połączyć rozwiązania technologiczne z modnym wyglądem, nad czym trwają obecnie prace na całym świecie, w tym w Polsce. Źródło: naukawpolsce.pl

14. Robot Cubestormer 3 mistrzem w układaniu kostki Rubika Kostka Rubika swojego czasu była bardzo popularną zabawką, jednak od kiedy pojawili się gracze zdolni do ułożenia jej w kilka sekund, straciła popularność. Jednak ostatnio jej układaniem zajmują się specjalnie zaprogramowane roboty, które układają ją jeszcze szybciej od dotychczasowych mistrzów. Na jesieni 2011 roku najlepszym czasem rozwiązania kostki Rubika mogli pochwalić się twórcy robota Cubstormer 2, który pobił najszybszego w tej kategorii człowieka zaledwie o 0,28 s.

i nie rozprasza uwagi kierowcy podczas jazdy.

Cubestormer 3

Zdjęcie: Materiały prasowe

Ostatnio padł po raz kolejny nowy rekord świata w układaniu kostki Rubika i oczywiście kolejny raz na podium znalazł się robot, z którym nie może równać się żaden człowiek. Maszyna o nazwie Cubestormer 3 została zbudowana na bazie klocków Lego (zestaw LEGO Mindstores), rozprawiała się z Kostką Rubika w ciągu zaledwie 3,253 sekundy. Najszybszy człowiek układa kostkę w czasie 5,55 sekundy. Co ciekawe, za robotem nie stoi żadna super technologia, tylko normalny, ośmiordzeniowy smartfon Samsung Galaxy S4 z procesorem Exynos Octa 5 wyposażony w cztery rdzenie ARM Cortex-A15 oraz cztery Cortex-A7, który wykonuje obliczenia i analizuje położenie ścian sześcianu, a następnie wydaje polecenia sterowania ramionami LEGO Mindstorms.

Nowa nawigacja Garmin HUD ma formę przezroczystej folii, którą umieszcza się na szybie. Urządzenie działa w łączności ze smartfonem z systemem iOS, Google Android lub Windows Phone 8 poprzez Bouetooth. Garmin HUD pokazuje standardowe informacje tj. kierunek jazdy, dystans, odległość jaką trzeba pokonać do następnego skrętu i szacowany czas przejazdu. Urządzenie poinformuje kierowcę, który pas jazdy musimy zająć oraz zwraca uwagę gdy pojazd jedzie zbyt szybko. Nowa nawigacja dostosowuje jasność obrazu i jest dobrze widoczna przy bezpośrednim świetle słonecznym oraz w nocy. Źródło: Garmin

16. Wg LG w 2017 zwiniemy ekran tabletu w rulon

Źródło: engadget, pclab.pl

15. Informacje wyświetlane na przedniej szybie samochodu

Zdjęcie: Garmin, materiały pasowe

Firma Garmin opracowała nową nawigację o nazwie HUD, która pokazuje trasę na przedniej szybie wszystkie potrzebne informacje

Zdjęcie: 123rf.com

Firma LG przedstawiła ciekawą grafikę, na której zdradza swoje technologiczne plany związane z wyświetlaczami. LG planuje za trzy lata wprowadzić na rynek mogą giętkie tablety, które będzie można zwinąć w rulonik. Infografika rozpoczęła się już w 2013 roku od zakrzywionych ekranów smartfonów. W tym czasie na rynku pojawił się LG G Flex o nieco zakrzywionym kształcie i stanowił swego rodzaju ciekawostkę. Zakrzywione ekrany są też dostępne

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Kalejdoskop

w inteligentnych zegarkach, m.in. w modelu Samsunga. Kolejny krok przełom został zaplanowany na lata 2015/16. W tym czasie do sprzedaży powinny trafić smartfony, które będzie można wyginać. W 2017 roku mają pojawić się składane ekrany notebooków oraz zwijane wyświetlacze tabletów, możliwe do wykonania dzięki technologii P-OLED. Wszystko wskazuje na to, że niedługo czeka nas kolejna rewolucja w segmencie urządzeń przenośnych. Źródło: GSM Arena

17. Falownik i silnik w jednym Siemens zintegrował samochodowy silnik elektryczny z falownikiem w jednej obudowie. Do tej pory urządzenia te stanowiły dwa oddzielne elementy.

chłodzenia wodnego okalającego silnik oraz falownik. Woda o najniższej temperaturze najpierw przepływa wokół najbardziej wrażliwych na ciepło elementów, takich jak moduły IGBT oraz kondensator obwodu pośredniego. Dopiero następnie odpowiednimi przewodami doprowadzana jest w okolice silnika. Układ orurowania jest skonstruowany w taki sposób, aby utworzyć pewien rodzaj ekranu wodnego oddzielającego termicznie dwa urządzenia. Nowa koncepcja została przetestowana w laboratorium na zgodność z typowymi krzywymi obciążenia dla warunków pracy silnika elektrycznego podczas jazdy samochodem. Według Siemensa napęd poradził sobie doskonale. Z kolei przemysł już teraz wyraził duże zainteresowanie urządzeniem, które niedawno zostało nominowane do nagrody eCarTec 2014. Źródło: phys.org

18. Elio – tani model do miasta Zdjęcie: Siemens

Sivetec MSA 3300 oszczędza miejsce, pozwala na redukcję masy i kosztów. Najciekawszą cechą rozwiązania jest zastosowanie wspólnego systemu chłodzenia dla obu elementów. Gwarantuje to stopniowi mocy falownika optymalną temperaturę pracy, mimo bliskości uzwojeń silnika elektrycznego. Efekt, jaki udało się uzyskać, to między innymi wolna przestrzeń do zabudowy na poziomie 7 litrów. Integracja pozwoliła również wyeliminować kosztowne okablowania z silnika do falownika oraz zmniejszyć ilość etapów montażu samochodu wyposażonego w takie rozwiązanie. Kluczowym elementem zintegrowanego zespołu napędowego było stworzenie specjalnego systemu

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Firma Elio Motors zamierza wkroczyć na rynek ze swoim nowym miejskim modelem, który ma przyciągnąć klientów atrakcyjną ceną oraz niskim spalaniem. Pojazd prezentuje się nieco dziwnie i raczej podobnych egzemplarzy nie oglądamy zbyt często na naszych drogach, ale już wkrótce może się to zmienić. Wprawdzie Elio do produkcji trafi dopiero jesienią przyszłego roku, ale już zdobył około 27.000 zamówień. Producent liczy, że do 2016 roku produkcja wyniesie 250.000 egzemplarzy. Elio jest napędzane za pomocą 3-cylindrowej jednostki o pojemności 0,9 litrów, która generuje 55 KM mocy. Silnik umożliwia rozpędzenie ważącego 570 kg modelu do 100 km/h w czasie 9,6 sekundy,

a maksymalna prędkość wynosi 160 km/h. Według producenta Elio pali tylko 2,8 l/100 km na trasie oraz 4,8 l/100 km w mieście. Model jest przeznaczony dla dwóch osób, a w standardzie znajdzie się klimatyzacja, elektryczne szyby oraz radio, natomiast drzwi znajdziemy tylko po jednej stronie. Początkowo konkurent Smarta będzie przeznaczony tylko na rynek amerykański, ale producent chce eksportować model również do innych krajów. Jego cena wynosić ma 6.800 dolarów (około. 20.000 zł). Źródło i zdjęcia: Materiały prasowe

INTERNETOWY

TUNING MAGAZYN Czytaj bezpłatnie na selectedmag.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Flesz

Międzynarodowe FORUM

Grupa Wyszehradzka – Chiny Własność intelektualna w strategii biznesowej

Poznaj specyfikę rynku chińskiego. Zadbaj o własność intelektualną swojej firmy i zyskaj przewagę konkurencyjną

dniu 28 listopada 2014 roku, w Warszawie, przy ul. Książęcej 4, w Sali Notowań Giełdy Papierów Wartościowych S.A., odbyło się międzynarodowe forum „Grupa Wyszehradzka – Chiny. Własność intelektualna w strategii biznesowej”. Forum, którego głównym inicjatorem był Urząd Patentowy RP, we współpracy z Narodowym Urzędem Własności Intelektualnej Chińskiej Republiki Ludowej (SIPO), miało na celu przybliżenie przedsiębiorcom oraz instytucjom okołobiznesowym państw Grupy Wyszehradzkiej problematyki funkcjonowania na rynku chińskim w kontekście prawa własności intelektualnej, w szczególności przemysłowej. I co istotne, udział w forum był bezpłatny, a więc szeroko dostępny dla zainteresowanych, tylko ze względu na ograniczoną ilość miejsc decydowała kolejność zgłoszeń. Przedsięwzięcie skierowane było do przedsiębiorców i instytucji otoczenia biznesu zainteresowanych inwestowaniem w Chinach. Podczas forum omówione zostały zagadnienia dotyczące funkcjonowania podmiotów gospodarczych na rynku chińskim, między innymi w aspektach podejmowania działalności gospodarczej, zarządzania ryzykiem w prowadzeniu działalności gospodarczej, inwestycyjnej i badawczo-rozwojowej, zasad ochrony własności intelektualnej w Chinach oraz możliwości egzekucji praw wyłącznych. Swoimi doświadczeniami, w ramach studiów przypadku, podzielili się przedstawiciele firm, które zaistniały na rynku chińskim. Podczas forum zaistniały 22

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

dogodne warunki dla networkingu i indywidualnych konsultacji z obecnymi ekspertami. Zapewnione zostało również perfekcyjne tłumaczenie symultaniczne w obrębie trzech języków: polskiego, chińskiego oraz angielskiego, a także transmisja on-line z obrad. Forum otworzyli: Alicja Adamczak, Prezes, Urząd Patentowy RP, Paweł Tamborski, Prezes Zarządu, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu, Kancelaria Prezydenta RP, Gan Shaoning, Zastępca Komisarza, Narodowy Urząd Własności Intelektualnej ChRL (SIPO). Gośćmy Specjalnymi Forum byli: Gong Yalin, Dyrektor, Departament Planowania i Rozwoju, Narodowy

NA DOBRY POCZĄTEK Flesz

99 Chiny, Szanghaj, Hong Kong – odrębności we współpracy. Uczestnicy: Andrzej Kaczmarek, KPMG Polska (Moderator), Piotr Charewicz, Prezes Zarządu, Polka Bikes Sp. z o.o., Agnieszka Szymańska, Wiceprezes Zarządu, HTL Strefa S.A., Monika Palmowska, Dyrektor, KPMG Tax, Władysław Arboczius, JANUS Sp. z o.o.

Urząd Własności Intelektualnej ChRL (SIPO) oraz Stanisław Sołtysiński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Głównymi zagadnieniami Forum, były:

 OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ I BUDOWA REPUTACJI FIRMY W CHINACH. STUDIA PRZYPADKU 99 Model działalności a model ochrony: znaki towarowe, patenty, ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa, domeny. 99 Budowa renomy marki na rynku chińskim – czy warto i jak to robić? 99 Jak unikać typowych pułapek i dochodzić swoich praw w przypadku naruszeń? 99 Jak skorzystać na przyśpieszeniu rozpatrywania zgłoszeń patentowych?

 POTENCJAŁ RYNKU CHIŃSKIEGO 99 Informacje na temat rynku chińskiego. 99 Szanse i bariery wchodzenia firm z V4 na rynek chiński. 99 Rola praw do własności intelektualnej w ubieganiu się o zamówienia publiczne. 99 Perspektywiczne branże i możliwości współpracy. 99 Dane o aktywności firm z Grupy Wyszehradzkiej na rynku chińskim. 99 Inwestycje w technologie. Uczestnicy: Jacek Ślotała, Dyrektor Inwestycyjny, CEE Equity Partners (Moderator), Zhang Dongliang, Dyrektor, Centrum Informacji Patentowej, Narodowy Urząd Własności Intelektualnej ChRL (SIPO), Przedstawiciel PAIiIZ, Adrian Leung, Dyrektor, Departament Bankowości Korporacyjnej, HSBC, Jue Xie, Dyrektor, Departament Rozwoju Rynku, Bank of China, Andrzej Dryżba, Wiceprezes, Chińsko-Polska Izba Gospodarcza  MODELE BIZNESOWE WSPÓŁPRACY NA LINII V4 – CHINY. STUDIA PRZYPADKU 99 Produkcja zlecona w Chinach. 99 Eksport do Chin (produkty innowacyjne). 99 Import z Chin. 99 Zagrożenia pojawiające się wraz z rozwojem działalności i ekspansją na rynku chińskim. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Flesz

Uczestnicy: Małgorzata Darowska, Bird & Bird, Polska (Moderator), Alicja Adamczak, Prezes, Urząd Patentowy RP, Bruno Vandermeulen, Bird & Bird, Belgia, David Allison, Bird & Bird, Hong Kong, Magdalena Cioskowa, Export Manager, Sante S.A., Andrzej Kuczara, Prezes Zarządu, MGT Corp. Ltd. Forum podsumowali Andrzej Turkowski, ośrodek analityczny THINK TANK (Moderator), Daria Gołębiowska -Tataj, Tataj Innovation oraz Moderatorzy wcześniejszych paneli. GRUPA WYSZEHRADZKA (V4) jest nieformalnym ugrupowaniem czterech państw Europy ŚrodkowoWschodniej: Polski, Węgier, Czech

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

i Słowacji. Współpraca tych krajów opiera się na podpisanej w Wyszehradzie 15 lutego 1991 roku, deklaracji o współpracy. Deklarację pierwotnie podpisały trzy kraje: Polska, Węgry i Czechosłowacja, a po rozpadzie Czechosłowacji, automatycznie członkami Grupy zostały Czechy i Słowacja. Priorytetowe zadania Grupy zostały określone już w deklaracji powołującej ją do życia, a były to: 99 przywrócenie w pełni niezależności państwowej, demokracji i wolności, 99 budowa gospodarki rynkowej, 99 dążenie do wstąpienia do struktur europejskich, 99 wzmocnienie współpracy regionalnej, 99 współpraca w walce ze zorganizowaną przestępczością, rozwiązywaniem problemów nielegalnej emigracji, współpracy przygranicznej oraz wymiany kulturalnej i młodzieżowej.

S I N ELE OP IE KT ISM TY RY O LK KĂ&#x201C; O ... W

fachowa wiedza w wielu formach

czasopismo

smartfon

komputer

elektrotrendy.pl

tablet

NA DOBRY POCZĄTEK Panorama

Targi Kielce ENEX 2015 Nowa Energia Merytorycznie o wyzwaniach dla branży

Targi Enex oraz Enex Nowa Energia obfitują w konferencje, fora i szkolenia „Unia Europejska stawia swoim członkom ambitne wymogi dotyczące redukcji emisji dwutlenku węgla. Cele wyznaczone przez Unię na 2020 rok oraz później, do 2050 roku, są dla Polski szansą na dalszy rozwój nowych technologii, ale i zagrożeniem związanym z barierami rozwoju gospodarczego. XVIII Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki ENEX oraz XIII Targi Odnawialnych Źródeł Energii ENEX – Nowa Energia, które od 5 do 6 marca 2015 roku odbędą się w Targach Kielce to idealne miejsce do zaprezentowania najnowszych rozwiązań i technologii dla „zielonej energii”. 26

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Biznes z dobrą energią – tylko w Targach Kielce Już od osiemnastu lat, przez tradycyjnie trzy marcowe dni w Targach Kielce króluje tematyka ściśle powiązania z energetyką, elektrotechniką oraz energią odnawialną. XVIII Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki ENEX oraz XIII Targi Odnawialnych Źródeł Energii ENEX - Nowa Energia to miejsce, w którym corocznie blisko 100 firm prezentuje urządzenia energetyczne i elektroenergetyczne, najnowsze technologie armatury sieciowej, kolektorów słonecznych, pieców opalanych drewnem czy kotłowni opalanych biomasą. Stoiska wypełnia sprzęt związany z odnawianymi źródłami energii, wytwa-

NA DOBRY POCZĄTEK Panorama

rzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii oraz eksploatacją urządzeń energetycznych i modernizacją tych już istniejących. Równolegle z targami branży energetycznej w Targach Kielce odbywają się Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH - wydarzenie poświęcone nowoczesnym technologiom stosowanym w gospodarowaniu odpadami oraz innowacyjnym rozwiązaniom sprzętowym oraz działaniom sprzyjającym ochronie środowiska, które stanowią kompleksowe dopełnienie oferty ENEX-u. Każdego roku targowe hale odwiedzane są przez około 6.000 gości – potencjalnych klientów i partnerów biznesowych naszych wystawców. Merytoryczne wsparcie branżowych partnerów wystaw corocznie owocuje szeregiem konferencji, spotkań i debat. Targi coraz częściej są miejscem nie tylko prezentowania innowacji produktowych oraz oferty firm, ale stanowią też przestrzeń, w której poruszane są problemy palące dla bran-

ży, komentowane są ustawy, wyjaśniane przepisy i dyskutowane nowe rozwiązania. We wszystkich konferencjach, które organizatorzy proponują wystawcom i zwiedzającym targi, nazywanych roboczo „Kieleckimi spotkaniami z energią”, bierze udział blisko 1.500 osób.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Panorama

A co w 2015? Także nadchodząca edycja targów ENEX i ENEX Nowa Energia przebiegnie pod znakiem wielu ważnych spotkań, konferencji i szkoleń. Instytut OZE proponuje wzięcie udziału w jedynej w kraju konferencji branżowo-naukowej skupiającej się na energetyce wodnej. Potrzeby niszy istniejącej w tym sektorze rynku udziału w nie są kompleksowo zaspokajane na żadnym z organizowanych w Polsce wydarzeń. Jak co roku bardzo ważnym punktem targów Enex oraz Enex Nowa Energia są spotkania w ramach Forum Technologicznego przygotowanego przez merytorycznego par tnera targów – redakcję GLOBEnergia. Kiedyś kotły, dziś pompy ciepła, a jutro fotowoltaika? To pytanie rodzi się coraz częściej w głowach właścicieli firm instalacyjnych. Nie wystarczy już

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

dzisiaj umieć instalować kotły stałopalne, czy też kolektory słoneczne. Ekologiczne ciepło oraz prąd ze słońca dominuje w myślach przyszłych ekoinwestorów. Rynek pędzi do przodu, a świadomi inwestorzy podnoszą poprzeczkę. A co się w nim dzieje? Na te i inne pytania odpowiedzą eksperci podczas VIII FORUM POMP CIEPŁA – spotkanie, które od dziesiątej edycji targów ENEX corocznie skupia inwestorów, dostawców, wykonawców i wszystkich zainteresowanych tematem grzewczego wykorzystania pomp ciepła. GLOBEnergia zaprasza także na V FORUM SOLAR+ – ogólnopolską konferencję poświęconą branży PV. Jest to wydarzenie skierowane do przedstawicieli branż fotowoltaicznej i kolektorów słonecznych, inwestorów, władz samorządowych oraz pasjonatów energetyki słonecznej. Źródło i zdjęcia: targi Enex Kielce

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

Podsłuchane

01. T AK dla ledówki, diodówki, tuby ledowej! Konkurs Ledowy rozstrzygnięty! Magazyn ElektroTrendy już w styczniu 2013, rozpoczął batalię o używanie prawidłowego nazewnictwa dotyczącego produktów wykonanych w technologii LED. W numerze ET 01/2013 ukazał się artykuł pod jakże mocnym tytułem „Ledówki, diodówki, ale na pewno nie żarówki. Tuby ledowe, ale na pewno nie świetlówki”, w którym poruszył problem złego, niepoprawnego technicznie nazewnictwa używanego nagminnie w polskich mediach (notatki prasowe i reklamy telewizyjne, szczególnie zamawiane przez markety techniczne) i o zgrozo! w katalogach i broszurach firm oferujących asortyment ledowy na rynku polskim. Dlatego zespół redakcyjny Magazynu ElektroTrendy bardzo ucieszył fakt, że z końcem października 2014 roku został rozstrzygnięty Konkurs Ledowy, którego organizatorem była Akademia LED, a patronem medialnym Związek Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pollighting.

Celem Konkursu było spopularyzowanie nazw, które uproszczą posługiwanie się słownictwem związanym z produktami wykonanymi w technologii LED. Po szczegółowej analizie wszystkich zgłoszeń postanowiono nagrodzić autorów najzabawniejszych nazw, są to: ledziak, ledonka, ledka, ledolucja, kompled, ledesans, ledowanie. Jednocześnie zwrócono uwagę, że najkorzystniejsze dla użytkowników instalacji ledowych jest posługiwanie się już funkcjonującymi na rynku nazwami, takimi jak: ledówka, diodówka, tuba ledowa, ledyfikacja. Uczestnicy, którzy zgłosili te nazwy również otrzymali nagrody. Sponsorzy nagród to liderzy rynku ledowego firmy: OSRAM i PHILIPS, znane z zaangażowania w dbałość o jakość produktów oświetleniowych LED. Organizatorzy Konkursu Ledowego tym samym zachęcają do posługiwania się nazwami: ledówka lub diodówka dla zamienników tradycyjnych źródeł światła (żarówek), tuba ledowa dla ledowych odpowiedników świetlówek liniowych oraz unikania nieprawidłowego nazewnictwa takiego jak: żarówka LED, halogen LED, świetlówka LED. Ledówka, diodówka, na pewno nie żarówka LED Tuba ledowa, na pewno nie świetlówka LED Źródło: OŚWIETLENIE LED

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

02. Hurtownie GRODNO nie pójdą na wojnę cenową Władze sieci hurtowni elektrotechnicznych Grodno szacują, że wartość rynku wzrośnie w tym roku o 8–10% i tempo to utrzyma się w kolejnych latach. Wpływ na to mają mieć przede wszystkim środki z funduszy unijnych, które stymulują inwestycje m.in. w branży budowlanej. – Dodatkowo istotny dla nas jest rozwój fotowoltaiki, który jest także wspierany przez środki unijne oraz banki krajowe – podkreśla Andrzej Jurczak, prezes notowanej na NewConnect spółki. – Spodziewam się, że Grodno będzie rosło szybciej od rynku, bez szkody dla marż – dodaje. Przekonuje, że spółka nie włączy się w trwającą w branży wojnę cenową, ale powalczy o klientów rozbudowaną ofertą usług, szerokim asortymentem i krótkim czasem dostawy towarów. Źródło: parkiet.com

03. Nieustanny rozwój GRODNO S.A.

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

Grodno S.A. kończy finalizowanie przejęcia kolejnej hurtowni elektrotechnicznej. Wartość transakcji przekracza 10% kapitałów własnych, tj. ponad 2,9 mln zł. Umowa ma zostać zawarta do 31 marca 2015 roku. W wyniku transakcji sieć sprzedaży powiększy się o kolejny punkt, co przełoży się na potencjał sprzedaży o kolejne 15 mln zł więcej w skali roku. Grodno S.A. dysponuje nowoczesnym centrum magazynowym zlokalizowanym w Małopolu k/Radzymina pod Warszawą, z którego zaopatruje swoich 40 punktów sprzedaży oraz niejawną liczbę odbiorców hurtowych i półhurtowych. Grodno S.A. rozwija sprzedaż również w zakresie techniki fotowoltaicznej. Źródło i zdjęcie: Grodno

04. Kanlux na targach w Moskwie Międzynarodowe Targi Oświetlenia Interlight, odbywały się w Moskwie w dniach 11-14 listopada 2014 roku. Swoje produkty w tym roku prezentowało blisko siedmiuset wystawców z całego świata, z Polski uczestnictwo zgłosiły 4 firmy, wśród których prym wiodła firma Kanlux S.A.

Pośród wielu wystawianych produktów na stoisku znalazły się między innymi: nowe oprawy domowe MORTA, roziskrzone światłem oprawy BASILEA, a także eleganckie

ESTILIO i QUELLA. Wśród produktów dedykowanych dla architektów i Klientów inwestycyjnych wyróżniały się nowe oprawy typu downlight KATRO i ROUNDA. Natomiast w produktach które zapewniają światło na zewnątrz budynków największym zainteresowaniem cieszyły się nowe oprawy ogrodowe GORIA, najazdowe oprawy LED GORDO oraz naświetlacze TINI. Klienci zwracali uwagę na ozdobne oprawy punktowe oraz źródła światła LED, będące najlepszą, energooszczędną alternatywą dla klasycznych żarówek. Międzynarodowe Targi Oświetlenia Dekoracyjnego i Technicznego, Elektrotechniki, Automatyki Domów i Budynków w Moskwie „Interlight” są największymi targami na obszarze Rosji obejmującymi pełną gamę produktów związanych z wyżej wymienionymi obszarami. Źródło i zdjęcie: Kanlux

05. Kolejna edycja Targów Energetics za nami W dniach 18-20 listopada odbyła się w Lublinie kolejna siódma już edycja Targów ENERGETICS branży energetycznej.

Na tegorocznych targach w Lublinie swoje produkty pokazało 140 firm z Polski i Europy. Ponad 30% firm, to byli nowi wystawcy. Podczas targów obywało się wiele seminariów. Targi Lublin we współpracy z Politechniką Lubelską zorganizowały szkolenie „Nauka, finanse i inwestycje w polskiej energetyce”, natomiast SEP seminarium „Energetyka Obywatelska”.

Zdjęcie: Archiwum własne

Jak co roku na targach pojawiło się wielu odwiedzających z całej Polski. Duża część z nich to uczniowie i studenci. Wśród których największym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty dla elektryków: 33 Rozwiązania do oplotowego mocowania przewodów elektroenergetycznych, 33 ELKO-BIS CAD program wspomagający projektowanie instalacji odgromowych, 33 Diagnostyka termowizyjna instalacji elektrycznych, 33 Oświetlenie i iluminacja obiektów. Jak co roku odbywał się konkurs za produkt roku. Rozstrzygnięto go pierwszego dnia. Nagrodę otrzymanr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

ła firma ELEKTROBUDOWA za rozdzielnicę WN-OPTIMA 145. Wyróżnienia otrzymały firmy: BEZPOL za produkt – dławik gaszący-regulowany-szczelinowy. Firma EUROTRONIC za obszarowy system oceny jakości energii wersja 2014. INSTYTUT TELE- i RADIOTECHNICZNY za rodzinę sterowników energetycznych 7 generacji z aplikacją ELF-2. Natomiast Puchar Prezesa Polsko-Białoruskiej Izby Handlowo-Przemysłowej otrzymała firma ATLAS za system prefabrykowanych ekologicznych stanowisk transformatorów. Firma DACPOL otrzymała nagrodę za aranżację stoiska. Medal Prezesa SEP otrzymała firma ZPBE ENERGOPOMIAR – ELEKTRYKA za Miernik Niejednoczesności działania styków wyłącznika typ MND-26. Kolejna edycja targów ENERGETICS została zaplanowana w dniach 17-19 listopada 2015 roku. Źródło: Energetics, własne

06. GET Nord Hamburg – Network Your Success W dniach 20-22 listopada 2014 roku w ramach Targów Hamburskich odbyła się 4.edycja Specja-

listycznych Targów Elektrotechniki, Techniki Sanitarnej i Grzewczej oraz Klimatyzacji GET Nord w Hamburgu, których motto brzmiało „Network Your Success”. Targi GET Nord są jedyną wielobranżową imprezą wystawienniczą w Niemczech prezentującą kompleksową ofertę wyposażenia i wykończenia budynków obejmującą rozwiązania w obszarze elektrotechniki, techniki grzewczej i sanitarnej oraz klimatyzacji. Dzięki tej koncepcji, GET Nord pozycjonują się jako promotor zaawansowanych usług budowlanych i inżynierii. Podczas tegorocznej edycji targów w 7 halach, na łącznej powierzchni wystawienniczej 58.500 m2, 513 niemieckich i międzynarodowych wystawców obejmującą m.in. najnowsze osiągnięcia w danej branży, kładąc szczególny nacisk na efektywność energetyczną, zastosowanie odnawialnych źródeł energii i komfort użytkowania. W targach udział wzięły też polskie firmy, m.in. ELKO-BIS, ERKO i MARMAT, członkowie PIGE. Targi GET Nord realizowany był program warsztatów wykładów i ekspozycji specjalnych, w którym znalazły się m.in.: Architektur Forum, E-Mobility Forum, Plumbing, Technik Park, InnovationsForum.

zakończyć się ma w przyszłym roku. Podział spółki na dwie to wynik nieudanej „optymalizacji aktywów”, którą próbował przeprowadzić wcześniej koncern. Po podziale klientów korporacyjnych obsługiwać będzie Hewlett-Packard Enterprise, oferując serwery, przestrzeń dyskową, usługi, oprogramowanie, a także działającą w chmurze platformę OpenStack Helion. Natomiast HP Inc. będzie obsługiwać konsumentów i małe firmy oferując im przede wszystkim komputery i drukarki. Ponadto zaangażuje się w rozwój nowych produktów, szczególnie w drukarki 3D. W wyniku podziału koncernu HP, pracę straci dodatkowe 5.000 osób, tym samym zwiększając liczbę wszystkich zwolnionych w ramach restrukturyzacji do 55.000 pracowników. Operacja ma zostać ukończona w przyszłym roku. Akcjonariusze otrzymujący akcje obu spółek bez konieczności płacenia podatku zareagowali optymistycznie, co objawiło się wzrostem kursu akcji o ponad 5%. Źródło: Hewlett-Packard

Źródło: GET Nord, własne

07. HP dzieli się na dwie spółki

Zdjęcie: ERKO

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Hewlett-Packard wprowadza w życie kolejny etap restrukturyzacji. Spółka podzieli się na dwie mniejsze, jedna dostarczać będzie rozwiązania dla korporacji Hewlett-Packard Enterprise, natomiast druga sprzedawać będzie komputery osobiste i drukarki HP Inc. Proces zmian ma

Zdjęcie: www.tauron-pe.pl

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

08. Elektryk 24 od Taurona W listopadzie ruszyła nowa kampania firmy Tauron – TAURON to więcej niż prąd. W ramach kampanii klienci indywidualni mogą skorzystać z promocji między innymi całodobowego dostępu do usługi elektryka w przypadku awarii instalacji elektrycznej. Firma w swojej ofercie ma usługę Elektryk 24. Teraz klienci przez trzy miesiące mogą wypróbować usługę za darmo. Od momentu zgłoszenia awarii elektryk zjawi się u klienta maksymalnie w 4 godziny. Awaria będzie usuwana bezpłatnie jeśli jej koszt nie przekroczy 500 złotych. Po trzech miesiącach usługa będzie płatna 3,99 złotych miesięcznie. Źródło: Tauron

09. Hybrydowy system małej energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej

Zdjęcie: PRE BIEL

nych i ekonomicznych aspektów funkcjonowania tego typu systemów. Z racji uwarunkowań pogodowych system hybrydowy wydaje się być najlepszym rozwiązaniem. System wykorzystuje energię wygenerowaną przez instalację fotowoltaiczną oraz instalację z generatorami wiatrowymi. System może zarówno realizować pracę samodzielną jak również przekazywać energię do sieci w sposób całkowity. Wprowadzać nadwyżkę energii do sieci po jej konsumpcji na cele własne. System będzie miał moc zainstalowaną 20kW – 10kW system fotowoltaiczny i 10kW turbiny wiatrowe. Źródło: Elektromontaż

10. Samsung wycofuje się z oświetlenia LED Jeszcze cztery lata temu Samsung twierdził, że oświetlenie LED jest dla niego jednym z pięciu kluczowych obszarów wzrostu koncernu do 2020 roku. Teraz jednak firma zdecydowała wycofać się z rynku oświetleniowego LED (poza

Koreą Południową). Pomimo dużego zainteresowania oświetleniem LED firma wycofuje się z rynku. Decyzja jest spowodowana coraz większą konkurencją w szczególności ze strony chińskich producentów. We wrześniu tego roku został już zrestrukturyzowany holenderski Philips, który wydzielił osobną spółkę oświetleniową. W lipcu niemiecki Osram zdecydował się na redukcję zatrudnień oraz program oszczędnościowy. Samsung deklaruje, że będą się teraz koncentrować na produktach konsumenckich np. telewizorach. Źródło i zdjęcia: Samsung

11. BMW-design – latarnie uliczne z gniazdkami do zasilania samochodów elektrycznych

Niemiecki koncern BMW zaprojektował specjalne latarnie uliczne z gniazdkami do zasilania samochodów elektrycznych. BMW chce ładować pojazdy bezpośrednio z muni-

Na Politechnice Białostockiej powstał hybrydowy system małej energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej. Instalację wykonał Elektromontaż Wschód, który na swoim koncie posiada wiele elektrowni fotowoltaicznych i farm wiatrowych. Pomysłodawcą byli nauczyciele akademiccy Wydziału Elektrycznego oraz władze Wydziału. W ostatnich latach wzrosła popularność energetyki odnawialnej. Stad też przeprowadzono kompleksowe badania dotyczące technicznr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

cypalnej sieci oświetlenia. W ramach projektu „Light and Charge” („Światło i Ładowanie”) zaprojektowano latarnię uliczną, która została wyposażona w system ładowania pojazdów BMW „ChargeNow”. W 2015 roku instalacja będzie testowana w Monachium. Latarnie z możliwością ładowania zostaną wprowadzone do istniejącej już instalacji sieci oświetlenia, co poprawi mobilność samochodów elektrycznych. Za pobraną energię kierowcy będą mogli płacić za pośrednictwem aplikacji zainstalowanej w telefonie komórkowym. Koncern BMW zapowiedział, że stacje ładowania pojazdów elektrycznych będą mogły być używane przez wszystkich użytkowników pojazdów elektrycznych, niezależnie posiadanej przez nich marki modelu car -auta i dostawcy energii elektrycznej. Przed bawarska centralą BMW postawione zostały dwie prototypowe latarnie uliczne z gniazdami do zasilania pojazdów elektrycznych. Źródło i zdjęcia: BMW

12. Wkrótce ruszy VW Września Następca Volkswagen Crafter będzie produkowany w Polsce od 2016 roku. Nowy zakład powstaje w wielkopolskiej Wrześni, w którym w drugiej połowie 2016 roku

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

zostanie uruchomiona produkcja. Wraz z budową nowego zakładu powstanie co najmniej 2300 nowych miejsc pracy. VW Września ma produkować pojazdy na bazie Modułowej Platformy Podłogowej Samochodów Użytkowych. Zakład we Wrześni stanie się obok VW Poznań drugim ośrodkiem produkcyjnym marki Volkswagen Samochody Użytkowe w Polsce. Przyszły teren Zakładu obejmuje 220 ha, a w jego skład wchodzić będą dział produkcji karoserii, lakiernia oraz dział montażu. Źródło i zdjęcia: Volkswagen

13. Pierwsza na świecie karta płatnicza z czytnikiem linii papilarnych

Zdjęcie: 123rf.com

MasterCard wraz z firmą Zwipe zapowiedziały kartę płatniczą ze zintegrowanym czytnikiem linii papilarnych, dzięki któremu płatności zbliżeniowe będą bezpieczniejsze i pozbawione uciążliwych limitów. Nie ulega wątpliwości, że płatności zbliżeniowe są wygodne. Niestety, podczas dokonywania zakupów niepotrzebna jest jakakolwiek weryfikacja, przez co sposób sam w sobie nie jest bezpieczny i może zostać wykorzystany np. przez złodzieja. Dlatego też płatności zbliżeniowe posiadają nałożone limity, których nie można przekroczyć. Sprawa ta może się już niedługo zmienić, bowiem MasterCard wraz

ze Zwipe opracowały kartę z czytnikiem linii papilarnych. Co ciekawe, informacje na temat użytkownika są przechowywane bezpośrednio na karcie. MasterCard nie będzie wykorzystywało do tego celu zewnętrznych serwerów. Nowa karta płatnicza jest tego samego rozmiaru, co dotychczasowe rozwiązania. Podczas płacenia użytkownik będzie musiał przyłożyć palec do specjalnego czytnika. Po weryfikacji dokonana zostanie płatność bez podawania kodu PIN. Dzięki temu będzie można się pozbyć uciążliwych limitów podczas płatności zbliżeniowych. W przyszłym roku wprowadzona zostanie nowa wersja karty, która energię potrzebną do weryfikacji będzie pobierać bezpośrednio z czytnika. Twórcy zapewniają również, że będzie ona kompatybilna ze wszystkimi obecnie dostępnymi terminalami płatniczymi. Karta z czytnikiem linii papilarnych została już testowo wprowadzona w Norwegii. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem, niedługo powinna zawitać także w innych krajach. Źródło: instalki.pl

14. Opel za lampę LED 01 października 2014 roku ruszyła promocja firmy OSRAM, w której do wygrania są cztery samochody i sto zestawów oświetleniowych. Łączna pula nagród

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

wynosi blisko 270.000 złotych. Uruchomienie akcji zbiegło się z wprowadzeniem do sprzedaży lamp LED marki OSRAM, produkowanych w Niemczech. Loteria rozpoczęła się 01 października 2014 roku i potrwa do 31 maja 2015 roku. Na szczęśliwców czeka aż sto zestawów oświetleniowych Lightify, lampy LED marki OSRAM, a także samochody Opel Adam. Każdy, kto w czasie trwania promocji w sieci sklepów Castorama kupi przynajmniej jeden z dwóch promocyjnych modeli lamp LED STAR – Classic A40 lub A60 ma szansę na wygraną. Klienci, których zakupione LEDy po włączeniu zaświecą na pomarańczowo otrzymają systemy Lightify z lampami LED. Ponadto wezmą oni udział w drugim, najważniejszym etapie promocji – losowaniu czterech samochodów Opel Adam.

System OSRAM Lightify to nowatorskie rozwiązanie, dzięki któremu można konfigurować niezliczone wersje scenariuszy oświetleniowych według własnych preferencji. Składa się na niego szereg innowacyjnych lamp i opraw, których sterowanie jest niezwykle proste i może odbywać się z dowolnego miejsca przy pomocy specjalnie dedykowanej aplikacji w smartfonie lub tablecie. Szczegółowe informacje dotyczące promocji, regulamin i warunki uczestnictwa, dostępne są na stronie: http://ledosram.pl/promocja. Źródło i zdjęcia: Osram

15. PGE Dystrybucja rehabilituje zimujące bociany Z rekomendacji PGE Dystrybucja, Fundacja PGE „Energia z Serca” przekazała środki na rehabilitację i całodobową opiekę weterynaryjną stada około 70 bocianów zimujących w Ośrodku Rehabilitacji Zwierząt Chronionych w Przemyślu. 14 listopada 2014 roku przedstawiciele PGE Dystrybucja złożyli wizytę w Ośrodku, aby oficjalnie rozpocząć współpracę z tą prężnie działającą placówką. Od wielu lat spółka bierze czynny udział w działaniach wspomagających ochronę Bociana białego m.in. poprzez montaż konstrukcji pod bocianie gniazda. Na terenie spółki zamontowano ponad 21 tys. platform bocianich. Prace przy gniazdach są prowadzone poza okresem ochronnym tj. od 16. października do 28. lutego.

Zdjęcie: 123rf.com

Zdaniem spółki – takie działanie jest z korzyścią dla ptaków, jak również infrastruktury energetycznej. Platformy służą bezpieczeństwu bocianów i zmniejszają awaryjność sieci. Ciężkie gniazda nie powodują zrywania przewodów, ptasie odchody korozji sprzętu, a wilgotne gniazdo upływu prądu i strat energii elektrycznej. Konstrukcja znakomicie izoluje ptaka od sieci energetycznej. Doświadczenia ubiegłych lat potwierdzają potrzebę i skuteczność akcji. Ptaki w ponad 90% zasiedlają platformy. Spółka podejmuje również inne działania związane z ochroną ptaków przed porażeniem prądem, poprzez np. budowę linii izolowanych, bezpiecznych dla środowiska, montowanie kul ostrzegających ptaki, stosowaniu konstrukcji i osprzętu zapobiegających siadaniu i gniazdowaniu ptaków na słupach linii 110kV i SN, czy też montażu osłon na stacjach transformatorowych 15/ 0,4 kV. Źródło: PGE Dystrybucja

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK podsłuchane

16. Pilotażowe aukcje dla projektów naziemnych farm fotowoltaicznych W 2015 r. w Niemczech odbędą się 3 aukcje dla naziemnych farm fotowoltaicznych. W każdej aukcji do podziału między inwestorów będzie 200 MW mocy. Niemcy dążą do ograniczenia kosztów dopłat do produkcji energii w OZE. Docelowo niemiecki rząd chce zastąpić stosowane dotychczas taryfy gwarantowane systemem aukcyjnym. Portal przypomina, że w ostatnich latach Niemcy ograniczyli możliwość budowy naziemnych farm fotowoltaicznych, które mogą być obecnie budowane wyłącznie na terenach zdegradowanych. Jednocześnie poważnie ograniczono wysokość dopłat do produkcji energii w naziemnych farmach PV. W wyniku redukcji dopłat dla nowych instalacji, w 2014 roku potencjał niemieckiego rynku fotowoltaiki ma zwiększyć się zaledwie o około 2 GW. W ubiegłych latach Niemcy montowali rocznie po ponad 7 GW nowych źródeł PV – czytamy w gramwzielone.pl. Łączna moc elektrowni fotowoltaicznych

Zdjęcie: 123rf.com

w Niemczech jest już większa niż 37,9 GW, co wciąż czyni naszych zachodnich sąsiadów globalnym liderem w produkcji energii z PV. Źródło: cire.pl

17. Uliczne oświetlenie LED przyciąga więcej owadów

Zdjęcie: 123rf.com

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Już niedługo w Warszawie wymienione ma zostać oświetlenie uliczne − całą stolicę oświetlać mają latarnie z diodami LED. Okazuje się jednak, że ten bardzo ekologiczny, warty nagrody Nobla wynalazek, ma także pewien minus. Nowozelandzcy naukowcy odkryli, że latarnie uliczne z błękitnymi diodami LED przyciągają o wiele więcej owadów.

Naukowcy ci porównali niebieskie LED-y ze standardowymi, świecącymi na żółto lampami ulicznymi i wystawili je po prostu na ulicę mierząc ile owadów każdy z rodzajów oświetlenia przyciąga. I okazało się, że niezależnie od marki lamp ledowych, przyciągały one o 50% więcej ciem i innych owadów, które w nocy lecą do światła. Generalnie dla nas nie będzie to wielki problem, jednak dla przyrody może być. Jeśli oświetlenia tego typu będziemy używali masowo (a taki mamy właśnie zamiar) to może ono wpłynąć znacząco na kształt ekosystemów – zmniejszyć się może drastycznie liczba owadów, przez co zniknąć mogą zwierzęta, które się nimi żywią. Źródło: ESA Journals

NA DOBRY POCZĄTEK PIGE

Reprezentacja PIGE na targach energetycznych w Kairze

W dniach 4 - 7 grudnia 2014 roku w Egipcie, w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Kairze, odbyły się 24.Międzynarodowe Targi Energetyki i Forum Bezpieczeństwa (International Power Energy & Security Forum Kair 2014). Egipt znajduje się w stadium burzliwego rozwoju gospodarczego, dlatego potrzebuje zwiększenia ilości zagranicznych inwestycji i wspólnych przedsięwzięć gospodarczych. Poprzez organizację targów w Kairze chce zainteresować firmy z całego świata różnorodnymi możliwościami rozwoju w Egipcie i krajach ościennych. Ze względu na swoje położenie geograficzne dużym zainteresowaniem cieszy się sektor energii odnawialnej, którego rozwój jest jednym z głównych priorytetów prezydenta Egiptu. Ostatnie 24th International Power, Energy & Security Forum, były największą imprezą tego w 2014 roku. Targi podzielone zostały na 5 stref wystawienniczych: 33 Electricx & Lightex 33 MEFSEC 33 Solar-Tec 33 Wind-Tec 33 Automation & Smartgrid

Członkowie PIGE – Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki postanowili sondażowo wziąć w nich udział. PIGE w Kairze reprezentowały firmy: ERKO, ELMA CAPATITORS, TIMEX oraz ELHAND. Miejsca do rozmów handlowych i stosownej ekspozycji, na swoim stoisku, użyczyła Ambasada Polski w Egipcie, reprezentowana przez ambasadora Michała Murkocińskiego oraz radców Michała Mierzwę i Tomasza Przygodę. Dodatkowo polskie firmy miały możliwość zaprezentowania swojej oferty (wyroby i usługi) podczas specjalnego spotkania z przedstawicielami Egipskiej Izby Przemysłowej (F.E.I. - Federation of Egyptian Industries) pod przewodnictwem Mohameda El Menshawy. Rozmowy były na tyle obiecujące, że Piotr Pętak, szef zespołu ds. eksportu PIGE, zadeklarował chęć podjęcia działań mających na celu zachęcenia polskich firm do wystawienia się w przyszłym, 2015 roku, na targach kairskich. Ambasada Polski zaoferowała pomoc w zorganizowaniu polskiego stoiska narodowego. Rynek Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej wydaje się rynkiem bardzo interesującym, chociażby ze względu na swoją chłonność i wzrostowy potencjał oraz ze względu na zasoby finansowe krajów wybywających ropę naftową i gaz (petrodolary). Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki zachęca wszystkich swoich członków oraz firmy do tej pory jeszcze niezrzeszone w PIGE, do wzięcia udziału w przyszłorocznych egipskich targach: 25th International Power Energy & Security Forum, Kair 2015. Źródło i Zdjęcia własne

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Zbliżenia

Bracia Lis z Beskidu Wyspowego, czyli podkrakowski ELEKTROPLAST ELEKTROPLAST Sp. z o.o. znana jest na rynku pod zwyczajową nazwą „Stróża” lub „Bracia Lis”, to polska firma rodzinna, w której budowę i rozwój zaangażowane jest już drugie pokolenie.

Stróża nieopodal Myślenic to, rozległa miejscowość letniskowa w dolinach Raby i Trzebunki, w Beskidzie Wyspowym położona pomiędzy masywami Chełmu, Kotonia i Sularzowej. (Beskid Wyspowy – część Beskidów Zachodnich położona pomiędzy doliną Raby a Kotliną Sądecką. Charakterystyczną cechą tego regionu południowej Polski jest występowanie odosobnionych, pojedynczych szczytów, od którego pochodzi jego nazwa). Znajduje się przy ruchliwej „zakopiance” (trasa Kraków-Zakopane). Nazwa miejscowości pochodzi od „stróży”, czyli strażnicy obronnej, która istniała w XIII stuleciu na stokach Chełmu. Większość firm oczekuje stabilizacji by mieć poczucie bezpieczeństwa i gwarancji istnienia. Polityka 38

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

„Braci Lis” nigdy jednak nie opierała się na tej zasadzie. Rynek nigdy nie był i nie będzie stabilny, dlatego konieczny jest nieustanny postęp i dostosowanie produkcji do zmieniających się potrzeb. Według właścicieli firmy, to właśnie postęp i tradycja stoją na straży sukcesu ich firmy. Pozwalają na podejmowanie właściwych decyzji, budowanie długotrwałych relacji i wprowadzanie nowych rozwiązań. Wszystko zaczęło się 23 lata temu. Jak większość firm również ELEKTROPLAST zaczynał od jednej maszyny, jednego człowieka i garażu, by po kilku latach stać się najważniejszym producentem systemów do prowadzenia przewodów tj. rur, listew instalacyjnych, puszek oraz innych akcesoriów. Systematyczne poszerzanie przestrzeni produkcyjnej oraz inwestycja w kadry przyniosły firmie w następnych latach profesjonalizm w kwestii jakości produktu i obsługi klienta. Naturalnym następstwem tego było odnowienie w 2013 roku Certyfikatu Zarządzania Jakością ISO 9001:2009 oraz uzyskanie tytułu Rzetelna Firma. Od wielu lat ELEKTROPLAST jest czynnym uczestnikiem Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki. PIGE, stanowi dla firmy przede wszystkim zaplecze informacyjne. Stanowi również wymierne wsparcie w ramach zawartych umów i realizowanych przedsięwzięć. Pozwala w końcu na reprezentowanie głosu firmy i całej branży na szczeblu instytucji państwowych i europejskich. Stróża stała się synonimem rzetelności i słow-

NA DOBRY POCZĄTEK Zbliżenia

ności na trudnym rynku elektroinstalacyjnym. Chociaż koszty przyjętych zasad są wysokie, to jednak z czasem procentują i otwierają wiele zamkniętych wcześniej drzwi. Firma, dzięki trzem centrom dystrybucji, może się pochwalić najlepszą wśród konkurencji logistyką. W ramach produkowanych towarów posiada najszerszą ofertę rodzajów i rozmiarów danego asortymentu. Posiada bardzo wysokie standardy obsługi klienta. Cechuje ją najlepszy stosunek jakości do ceny. Cena i jakość są zawsze wyborem. Pozostają często wobec siebie w sprzeczności. Każą stawiać pytanie dla kogo chcę produkować? Bracia Lis wyszli z założenia, że produkt musi przede wszystkim być bezpieczny i łatwy w użyciu, a osiągnięcie niskiej ceny musi wynikać z postępu technologicznego. Atrakcyjna cena osiągnięta zaniżeniem

jakości lub ilości surowca w produkcie jest najprostszym rozwiązaniem, ale stawia pod znakiem zapytanie przyszłość firmy. Pomimo wzrostu obrotów nie stanowi o prawdziwym rozwoju i postępie przedsiębiorstwa. Firma ELEKTROPLAST posiada własne laboratorium przystosowane do bieżących badań swoich produktów. Chodzi nie tylko o bezpieczeństwo produktu, ale również jego powtarzalność. Produkt powielany w setkach tysięcy metrów i sztuk musi być systematycznie kontrolowany. Przestawienie maszyn, zmiana surowca, czy temperatury wynikającej z pory roku nie może mieć wpływu na produkt końcowy. Jego właściwości muszą pozostać bez zmian. Jeżeli Rura RL i listwa instalacyjna jest w firmie w standardzie odporna na promieniowanie UV – to odporność ta nie może mieć różnego współczynnika w zależności partii produktu. Nie może odbiegać od normy pomimo, że klient nie widzi tej właściwości teraz, a będzie mógł się o niej przekonać za kilka lat. Firma ELEKTROPLAST posiada status zakładu pracy chronionej i jest z tego dumna. Traktuje go jako swoją misję, a nie wyłącznie sposób na uzyskanie dodatkowych profitów od Państwa. Od kilku lat obserwujemy gwałtowny spadek zatrudnienia w zakładach pracy chronionej. Państwo likwiduje ulgi podatkowe i stawia coraz to nowe wymagania dla tego typu firm. Państwo stosując oszczędności proponuje firmom dotacje do zatrudnienia niepełnosprawnych w ramach otwartego rynku pracy.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

NA DOBRY POCZĄTEK Zbliżenia

Prawda jest jednak taka, że osoby ze znaczną niepełnosprawnością, zwłaszcza umysłową lub słabo widzące, nie mają dużych szans na zatrudnienie w firmie do tego nieprzystosowanej, bez przeszkolonej załogi, opieki medycznej, infrastruktury. Wsparcie osób niepełnosprawnych stanowi o działalności firmy ELEKTROPLAST. Tak długo jak będzie to możliwe w ramach zmieniających się przepisów prawa – cel ten będzie nadal realizowany.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

ELEKTROPLAST Stróża to firma kompletna na wielu płaszczyznach, starająca się; dotrzymać kroku projektantom, zrozumieć potrzeby handlowców i spełnić oczekiwania klientów. Jednakże wyzwania przyszłości dotyczące postępującej globalizacji, mechanizacji, zmian demograficznych i polityki gospodarczej, każą już dzisiaj myśleć o zagrożeniach i zmianach. Bracia Lis patrząc w przyszłość uważają jednak, że firma dobrze zarządzana wcale nie musi obwiać się kryzysów, gdyż te determinują rozwój.

Radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz pomyślności w Nowym Roku wraz z podziękowaniami za owocną współpracę życzą właściciele

BRUNCH Z BIZNESEM Raporty biznesowe

RAPORTY BIZNESOWE 01. Elektroniczne zwolnienia lekarskie Papierowe zwolnienia lekarskie odchodzą do lamusa? MPiPS zapowiada, że już od 1 stycznia 2015 roku lekarz wystawi nam zwolnienie drogą elektroniczną.

Szykują się wielkie zmiany dotyczące zwolnień lekarskich. 1 stycznia 2015 wchodzą w życie znowelizowane przepisy dotyczące świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Przewidują wielka elektroniczną rewolucję w sposobie wystawiania i dostarczania do pracodawcy i ZUS zwolnień lekarskich. Elektroniczne zwolnienie lekarskie – jak ma działać? Od przyszłego roku lekarz wystawi nam zwolnienie lekarskie za pomocą specjalnego systemu i prześle drogą elektroniczną bezpośrednio do ZUS i pracodawcy. Wystarczy, że podamy lekarzowi swoje dane identyfikacyjne, a na jego komputerze pojawią się dane niezbędne do wystawienia zwolnienia lekarskiego. Będą to informacje o naszym ubezpieczeniu, płatnikach składek oraz członkach rodziny, jeżeli zwolnienie z pracy będzie związane z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad np. dzieckiem. Zwolnienie wystawione w formie elektronicznej będą wysyłane przez lekarza na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Obok elektronicznych zaświadczeń funkcjonować będą również ich wydruki, jednak wystawiane jednak wyłącznie na żądanie ubezpieczonego, np. wtedy, gdy pracodawca nie będzie posiadał profilu informacyjnego płatnika składek. Do posiadania takiego profilu zobowiązani będą pracodawcy, którzy zatrudniają ponad 5 osób. Źródło: www.mowimyjak.pl

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

02. Jak uzyskać odpis z elektronicznej księgi wieczystej? W Polsce księgi wieczyste funkcjonują w formie papierowej i elektronicznej. Jak uzyskać odpis z elektronicznej księgi wieczystej? Gdzie złożyć dokumenty? Ile to kosztuje? Do uzyskania odpisu z księgi wieczystej dostępnej w formie elektronicznej niezbędny jest numer księgi. To na tej podstawie możemy uzyskać wszelkie informacje. Jak uzyskać ten numer? Po numer księgi wieczystej możemy się zgłosić do sądu właściwego ze względu na położenie nieruchomości. Warto pamiętać, że numer księgi wieczystej nie musi składać się wyłącznie z cyfr. Może być złożony również z liter! Przy zamawianiu odpisu z księgi wieczystej w formie elektronicznej dodatkowym udogodnieniem jest możliwość wyboru rodzaju wypisu, jaki jest nam w danej sytuacji potrzebny. Warto pamiętać, że zwykły odpis wskazuje informacje o nieruchomości na konkretny dzień, kiedy decydujemy się na odpis. Z kolei odpis zupełny z księgi wieczystej wskaże nam aktualny stan oraz wszystkie dotychczasowe wpisy, jakie znalazły się w księdze. W celu uzyskania odpisu z księgi wieczystej musimy wypełnić wniosek na formularzu dostępnym na stronach ministerstwa sprawiedliwości i w sądzie. Przed złożeniem formularza musimy go opłacić w sekretariacie bądź kasie sądu. Jeśli dysponujemy numerem rachunku, możemy zdecydować się na przelew. Koszt złożenia wniosku to – w zależności od rodzaju (odpis zwykły, odpis zupełny) – kwota od 10 do 60 zł. Źródło i zdjęcie: mowimyjak.pl

BRUNCH Z BIZNESEM Raporty biznesowe

Co z tą fotowoltaiką? Od dawna słyszymy o unijnej strategii energetyczno-klimatycznej. Komisja Europejska założyła, że zgodnie z normami udział zielonej energii w unijnym miksie energetycznym powinien wynosić 27%. Komisja Europejska przygotowała już nową wersję unijnej strategii, gdzie OZE w miksie energetycznym mają wynieść 30%. Gdzie w tym wszystkim Polska? Zawrotne tempo Minister Gospodarki z końcem 2011 roku obiecał, że projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii trafi jak najszybciej do Sejmu. Faktycznie obietnicę „udało” się zrealizować. Po dziesiątkach poprawek, zmianach osób kierujących pracami nad projektem w połowie 2014 roku projekt ustawy o OZE trafił do Sejmu. Cele Ustawa ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska. Ma pozwolić uzyskać co najmniej 15% energii brutto w 2020 roku z odnawialnych źródeł. Skutkiem, na którym nam szczególnie zależy ma być wdrożenie optymalizacji mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Zielone Certyfikaty Zielone certyfikaty są świadectwami, które potwierdzają wytworzenie energii elektrycznej za pomocą OZE. Obecnie są systemem wsparcia dla producentów energii odnawialnych. Producent energii odnawialnej otrzymuje certyfikat za wytworzoną jednostkę zielonej energii. Ministerstwo Gospodarki pod kierownictwem Waldemara Pawlaka opracowało system wsparcia dla odnawialnych źródeł energii w postaci zielonych certyfikatów ze współczynnikami korekcyjnymi oraz taryf gwarantowanych. Prace nad pomysłem Ministerstwa Gospodarki nie trwały jednak długo. Nadszedł moment zmian.... Janusz Piechociński nadchodzi W trakcie obmyślania co z tą fotowoltaiką na stanowisku resortu pojawił się Janusz Piechociński ze swoją wizją OZE. Kierownictwo nad pracami dotyczącymi nowych regulacji odnawialnych źródeł energii przejął wiceminister gospodarki Jerzy Pietrewicz. Nowe kierownictwo – nowy projekt ustawy. Projekt opierał się na systemie wsparcia w postaci aukcji dla większych instalacji odnawialnych źródeł energii oraz o program „Prosument”. Program ten ma na celu promowanie nowych technologii odnawialnych źródeł energii. Jest to dofinansowanie, które ma zostać przeznaczone na zakup oraz montaż mikroinstalacji OZE.

Zdjęcie: 123rf.com

Długa droga Projekt ustawy dotyczącej odnawialnych źródeł energii był gotowy już w listopadzie 2013 roku. Jednak droga do parlamentu była daleka. Akceptacja projektu przez Radę Ministrów trwała pół roku. Wydawałoby się, że to już koniec drogi ustawy OZE, ale nie to nie koniec problemów. W międzyczasie Zanim ruszy wsparcie odnawialnych źródeł energii, a ma to być już w styczniu 2016 roku, pojawił się jeszcze jeden problem. Konieczność notyfikacji proponowanego w ustawie systemu wsparcia w Komisji Europejskiej pod kątem pomocy publicznej. Jednak w połowie czerwca Rząd wraz z pomocą Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podjął decyzję, że nowy system wsparcia jest zgodny z zasadami pomocy publicznej w Unii Europejskiej i ustawy jednak nie trzeba notyfikować. A mogłoby to zająć kilka kolejnych miesięcy... Aukcje Podobny system wsparcia wprowadziła Holandia. Patrząc na doświadczenia innych państw niektórzy podchodzą do ustawy sceptycznie. Z doświadczenia Holandii wynika, że większość projektów inwestycyjnych w OZE nie dochodzi do skutku. Dofinansowania nie działają jak powinny, a inwestycje są nieopłacalne. 3 lata czekaliśmy na projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii. Powoli widać już koniec oczekiwań, ale czy to dobry wybór dla Polski? Czas pokaże.... nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

DUST PROFI LED – energooszczędna oprawa oświetleniowa w technologii LED

prawa opracowana od podstaw i w całości przez naszych specjalistów. Konstrukcja, dobór materiałów i własności funkcjonalne spełniają najwyższe z możliwych standardów światowych i oczekiwań użytkowych. Jest to oprawa od początku projektowana jako zupełnie nowa konstrukcja. Nie wykorzystuje rozwiązań, ani wyglądu nawiązującego do typowych opraw, które może z powodzeniem zastępować… a jednocześnie może spełnić szereg nowych wymagań i zastosowań. Zastosowanie: 33 zakłady produkcyjne i wytwórcze 33 zakłady spożywcze i przetwórcze 33 pomieszczenia opieki zdrowotnej 33 biura ▪ pomieszczenia edukacyjne 33 montownie ▪ warsztaty ▪ piwnice 33 ciągi komunikacyjne ▪ korytarze 33 parkingi samochodowe▪ garaże 33 hale sprzedażowe i targowiska 33 sklepy i zaplecza sklepowe itp. nergooszczędna oprawa E w technologii LED Źródłem światła są nowoczesne diody LED SMD typu 2835 znanego światowego producenta Epistar. Wewnętrzny, lekki aluminiowy korpus zapewnia

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

sztywność konstrukcji, ale jest jednocześnie radiatorem umożliwiającym odpowiednie chłodzenie modułu LED. Diody typu SMD 2835 są specjalnie dobrane do cech wyrobu. Dzięki swojej konstrukcji posiadają metalowy nośnik pod diodą, który również w optymalny sposób zapewnia chłodzenie pojedynczych diod i odprowadzanie temperatury do radiatora. Dzięki temu skutecznemu układowi odprowadzania ciepła wysterowanie diod LED i świecenie oprawy może być niezwykle efektywne, stabilne i w efekcie energooszczędne. Ilość światła emitowanego poza oprawę wynosi 100lm/W. W praktyce oznacza to blisko 2-krotnie mniejsze zużycie energii w porównaniu do opraw świetlówkowych ze statecznikiem indukcyjnym VVG klasy B2. Monolityczna, przemyślana konstrukcja Oprawa jest wykonana w monolitycznej poliwęglanowej (PC) obudowie bez szwów, szczelin i elementów

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

składanych wzdłuż całej swojej długości. Oznacza to ograniczenie do minimum liczby miejsc, przez które do wnętrza oprawy może przedostać się wilgoć, para, woda lub kurz, pył. Z kolei nakładki boczne umożliwiające podłączenie elektryczne mają odpowiednie wyprofilowania wewnętrzne, w których osadzona jest uszczelka. Śruby służące do zamocowania nakładek bocznych wkręcane są w metalowe gwintowane tuleje. Gwarantuje to zarówno precyzję montażu, zapewnienie szczelności oraz zapewnia trwałość i odporność na osłabianie się plastiku w miejscu wkręcania śruby. Sztywność całej konstrukcji dopełnia wewnętrzny, lekki aluminiowy profil będący jednocześnie radiatorem.

Zasilanie, okablowanie przelotowe i podłączenie elektryczne Zaciski do podłączania przewodów zasilających są umieszczone na wewnętrznej wysuwanej płycie. Umożliwia to łatwy dostęp do złączki przyłączeniowej i szybki montaż. Złączka ta jest wy-

posażona w zaciski sprężynowe samozaciskowe z możliwością wielokrotnego podłączania przewodów. Złączka posiada po dwa tory prądowe dla przewodów fazowych, neutralnych i ochronnych. Ułatwia to w znaczny sposób podłączenie do zasilania, jak również powrót okablowania w przypadku łączenia opraw w pętlę. Dodatkowo oprawy posiadają wewnętrzne okablowanie przelotowe z zakończeniem na drugim końcu oprawy złączką sprężynową samozaciskową, co umożliwia bez-

pośrednie podłączenie elektryczne opraw jedna do drugiej. Wprowadzenie przewodów lub ich wyprowadzenie dokonuje się z wykorzystaniem dławnicy kablowej umieszczanej w nakładce bocznej. Dodatkowym atutem jest to, iż jedna ze stron oprawy posiada zacisk wyposażony w cztery tory prądowe: fazowy, neutralny, ochronny i wolny. Ten wolny zacisk umożliwia łatwą adaptację oprawy w celu wykorzystania do współpracy z zewnętrznymi czujnikami sterującymi oświetleniem (np. czujnikami ruchu, czujnikami zmierzchowymi itp.) bez konieczności dokonywania zmian i przeróbek wymagających użycia dodatkowych komponentów. Ponadto, rozwiązanie to umożliwia proste sterowanie przez oprawę z czujnikiem innymi oprawami oświetleniowymi bez podłączonych czujników.

17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Montaż Oprawę można instalować z wykorzystaniem znajdujących się w komplecie metalowych wsporników. Po zamocowaniu wsporników do podłoża oprawę zatrzaskuje się w nich. Wspornik ten można również zwiesić na linkach będących dodatkowym akcesorium do oprawy. Tego typu rozwiązanie umożliwia niezwykle szybki i łatwy dla instalatora sposób zamocowania oprawy do podłoża. Trwałość, zastosowanie i gwarancja Dzięki wielu zastosowanym rozwiązaniom i użytym materiałom oprawa jest niezwykle trwała i cechuje się doskonałymi wręcz cechami funkcjonalnymi. Trwałość oprawy (wg dyrektywy ErP) wynosi 50.000 przy zredukowanej utracie strumienia świetlnego w trakcie całego życia produktu. Oprawa cechuje się także bezzwłocznym, bezmigotliwym zapłonem i natychmiastowym uzyskaniem pełnego świecenia oraz niezwykłą odpornością na częste cykle włącz / wyłącz – może współpracować z czujnikami ruchu bez przyśpieszonego zużycia produktu. Wewnętrzny zasilacz LED CCD w pełni stabilizuje parametry pracy modułu LED. Temperatura barwowa Tc/CCT stosowanych diod LED została dobrana do najpo-

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

pularniejszej barwy stosowanej na szeroką skale w świetlówkach rurowych – 4200K. Ponadto wysoki wskaźnik oddawania barw Ra/CRI – powyżej 80, umożliwia szerokie spektrum jest stosowania, również wszędzie tam, gdzie wymagana jest wysoka ergonomia widzenia i właściwości, w szczególności w działalności przemysłowej, wytwórczej i rzemieślniczej, biurach, sklepach, miejscach użyteczności publicznej, pomieszczeniach edukacyjnych, pomieszczeniach opieki zdrowotnej oraz w szerokim zastosowaniu zewnętrznym. Oprawy objęte są 5-letnią gwarancją Parametry techniczne ▪ Napięcie zasilania: 220-240V~ ▪ Częstotliwość: 50/60Hz ▪ Klasa ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym: klasa I (z zaciskiem ochronnym) ▪ Zasilacz: zintegrowany, stabilizowany, odporny na zwarcie LED CCD ▪ Klasa efektywności modułu LED: EEI=A++ ▪ Sprawność oprawy: 100lm/W ▪ Stopień ochrony przed penetracją czynników zewnętrznych: IP66 (pyłoszczelność, wodoszczelność) ▪ Stopień ochrony przed uderzeniami: IK08 (5J) ▪ Zakres temperatury pracy ta: -25÷55°C ▪ Do stosowania na zewnątrz i wewnątrz ▪ Możliwość instalacji na podłożu niepalnym oraz normalnie palnym ▪ Spełnia wymagania higieniczne ▪ Współczynnik mocy PF≥0,90 ▪ Zgodność z dyrektywami i specyfikacjami UE: RoHS, CE, EEI, WEEE, EkoDesign ▪

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Berker.Net Kompleksowo. Stylowo. Innowacyjnie Z nową elektroniką Berker by Hager życie staje się prostsze. Firma Hager wprowadza na rynek nowe, innowacyjne rozwiązania systemowe Berker.Net – dostępne w ramach oferty osprzętu Berker by Hager. Elektronika zastępuje dotychczasowe, odrębne rozwiązania Funkbus, RolloTec i BLC.

odstawę systemu stanowi 9 mechanizmów i 16 nasadek aplikacyjnych. Dzięki wzajemnej kombinacji odpowiednich elementów uzyskać możemy ponad 400 funkcji. Oferta obejmuje produkty do zastosowania w klasycznych instalacjach elektrycznych, a także rozwiązania bezprzewodowe oparte na standardzie radiowym KNX, które są kompatybilne z przewodową instalacją inteligentnego systemu KNX. Dzięki temu Berker.Net jako rozwiązanie systemowe, idealnie nadaje się zarówno do nowo wybudowanych obiektów, jak i do rozbudowy istniejących instalacji.

W trakcie rozwoju systemu Berker.Net opracowano nasadki funkcyjne w taki sposób, aby zapewnić szeroką funkcjonalność, a jednocześnie, aby posiadały wspólne wzornictwo idealnie dopasowane do serii wzorniczych osprzętu marki Berker by Hager - B.Kwadrat, B.3 i B.7, Q.1 i Q.3, K.1 i K.5 oraz R.1 i R.3. Szeroką ofertę komponentów systemu występujących w programach osprzętowych, uzupełniają samodzielne elementy sterujące i nadajniki do zabudowy w puszkach podtynkowych, radiowe zewnętrzne

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

czujniki ruchu, czujniki natężenia oświetlenia i otwarcia okna oraz ręczne piloty sterujące. Sterowanie oświetleniem, żaluzjami, a także sterowanie z wykorzystaniem czujników ruchu, to najważniejsze funkcje, które mogą zostać zrealizowane dzięki zastosowaniu elementów systemu Berker.Net. Indywidualne mechanizmy sterujące mogą w łatwy sposób zostać przewodowo połączone z rozszerzeniami, dając możliwość stworzenia kolejnych punktów obsługi. System Berker.Net posiada również szereg radiowych elementów mogących pracować jednocześnie jako nadajniki i odbiorniki, co pozwala na dodatkowe zwiększenie funkcjonalności. Gamę przycisków uzupełniają płaskie nadajniki ścienne zasilane bateriami lub energią słoneczną. Ich instalacja jest całkowicie bezinwazyjna i można ją wykonać na dowolnym podłożu, np. na szklanych ścianach. Dodatkowo pełną elastyczność w każdym pomieszczeniu zapewniają piloty zdalnego sterowania, dostępne w zróżnicowanej liczbie kanałów. Instalacja oraz przyporządkowanie funkcji elementów radiowych następuje przy użyciu prostego sposobu połączenia, co znajduje odzwierciedlenie w nazwie sposobu konfiguracji systemu – quicklink – jest to szybkie (quick) połączenie (link), bez użycia narzędzi, przez naciśnięcie przycisków, wykorzystujących do komunikacji radiowy standard KNX.

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Poszerzenie zakresu usług – redukcja kosztów MAGAZYNOWANIA Berker.Net, to wielofunkcyjne rozwiązanie i innowacyjny następca systemów Berker Funkbus, RolloTec i BLC. Zaletą rozwiązania opartego na jednej wspólnej platformie technicznej jest możliwość jego indywidualnego montażu przez każdego instalatora, w sposób uzależniony od poziomu jego wiedzy i korzystny dla klienta końcowego. Dzięki temu wstępnie skonfigurowane urządzenia ułatwią pracę początkującym, którzy mogą korzystać z prostego trybu programowania quicklink, natomiast zaawansowany instalator – integrator KNX, w połączeniu z bramką radiową systemu KNX, wykorzystać urządzenia do pełnego sterowania funkcjami inteligentnego budynku konfigurując funkcje za pomocą programu ETS. Całość można wykonać przy użyciu mniejszej ilości komponentów, oferujących więcej funkcji. Oznacza to oszczędność w magazynowaniu, szybszą instalację i obsługę.

Komfortowe zastosowania ŁATWA ROZBUDOWA Jako system charakteryzujący się dużą elastycznością Berker.Net przekonuje rozwiązaniami dla niemal

każdej instalacji. Jeżeli pragną Państwo, na przykład, wymienić włącznik na ściemniacz, Berker.Net oferuje uniwersalny ściemniacz przyciskowy w dowolnym wzornictwie osprzętu Berker by Hager. Reguluje on niemal każdy rodzaj żarówek, nie powodując migotania i zapewniając niezawodność, a jednocześnie nadaje się do stosowania z nowoczesnymi typami oświetlenia, np. ściemnianymi żarówkami LED oraz ściemnianymi żarówkami energooszczędnymi. System Berker.Net umożliwia realizacje funkcji komfortowych, takich jak, zależne od czasu oraz poziomu jasności sterowanie żaluzjami wraz z obsługą za pomocą pilotów zdalnego sterowania, bez konieczności kucia ścian i układania dodatkowych przewodów. Dzięki zastosowaniu nasadek radiowych KNX system Berker.Net można wysterować dwukierunkowo oraz zastosować w niemal wszystkich istniejących instalacjach.

Inteligentna technologia, jako rozwiązanie radiowe Zastosowanie technologii radiowej świadczy o wielkiej sile systemu Berker.Net. Poszczególne komponenty składają się z mechanizmów oraz nasadek radiowych, tworząc inteligentny system nadajników i odbiorników. Obciążenie podłączone do mechanizmu 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Najważniejsza cecha tego rozwiązania i informacja dla instalatorów jest taka, że również bez znajomości standardu KNX, każdy z nich będzie w stanie wykonać instalację systemu komunikacji radiowej i uruchomić ją beznarzędziowo, wykorzystując prosty tryb programowania quicklink za pomocą przycisków. Rozbudowa systemu KNX

podtynkowego, w połączeniu z nasadkami radiowymi KNX, może być sterowane sygnałem radiowym za pomocą nadajników, lub innych urządzeń radiowych, bez konieczności łączenia ich ze sobą przewodami. Z drugiej strony, nasadki mogą sterować nie tylko bezpośrednio podłączonym obciążeniem do mechanizmu, na którym są zamontowane, lecz można je także skonfigurować jako nadajnik i zdalnie sterować za ich pośrednictwem innymi odbiornikami w systemie radiowym Berker.Net lub KNX. W domu lub w biurze, niewielkimi środkami można w inteligentny sposób wyposażyć pomieszczenia bez dodatkowego nakładu związanego z montażem. Instalacja systemu Berker.Net umożliwi indywidualne i komfortowe sterowanie żaluzjami i oświetleniem. Odbywa się ono na wiele sposobów: przy użyciu radiowej nasadki czasowej sterującej pracą żaluzji, uzależnionej od stopnia jasności radiowego czujnika natężenia, ręcznie przy użyciu przycisku żaluzjowego lub wygodnie przy użyciu podręcznego, radiowego pilota. Przykładowo przy użyciu czterokrotnego przycisku radiowego, założonego na pojedynczy, uniwersalny ściemniacz przyciskowy, można uruchomić kilka lamp, przyciemnić je, uruchomić sceny świetlne, podnieść i opuścić rolety. Z przemyślanego połączenia radiowych nadajników, odbiorników, gniazd radiowych, ściemniaczy, kontaktronów okiennych, czujników jasności i ruchu, powstają przekonujące rozwiązania komunikacyjne, które są wyjątkowo praktyczne i komfortowe dla użytkownika. Oprócz lokalnych nasadek funkcyjnych zamontowanych na mechanizmach, do sterowania funkcjami można jeszcze wykorzystać płaski nadajnik ścienny zamontowany w dowolnym miejscu lub pilot zdalnego sterowania. 50

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Jeśli Państwa oczekiwania wzrosną, system Berker.Net oferuje jeszcze więcej, czyli integrację z istniejącym systemem KNX. Jeżeli, na przykład, w ogrodzie zostanie wybudowana altanka z funkcjami oświetlenia i ściemniania, będzie ją można wyposażyć w urządzenia komunikacyjne systemu radiowego, a następnie przyłączyć je do istniejącej instalacji KNX – dzięki komunikacji dwukierunkowej sygnały radiowe można przesyłać z altanki do domu i z powrotem do ogrodu, aby włączyć w nim np. oświetlenie ścieżek i wejścia lub podnieść markizę w domu. Wszystko to za pomocą naciśnięcia przycisku! Przewodowa instalacja inteligentnego budynku KNX tworzy funkcjonalną całość z dodatkową instalacją radiową, na bazie sprawdzonego standardu radiowego KNX. quicklink – PROGRAMOWANIE przez naciśnięcie przycisku Instalacja oraz przyporządkowanie funkcji i komponentów systemu Berker.Net odbywa się w łatwy sposób – bez użycia narzędzi, poprzez proste naciśnięcie dwóch przycisków. W taki sposób można skonfigurować niemal każdą żądaną funkcję. W tym celu każdy odbiornik jest wyposażony w przycisk konfiguracji, a każdy nadajnik w przycisk konfiguracji oraz przycisk wyboru funkcji. Wszystkie dostępne funkcje są w łatwy sposób wyświetlane za pomocą kolorowych, diod LED. Szybkie uruchomienie idealnie nadaje się, w szczególności, do małych i średnich instalacji, w których poszczególne komponenty komunikują się między sobą wyłącznie drogą radiową. Każdy instalator może w kilku prostych krokach zaprogramować do 20 urządzeń, aby wykonać w ten sposób wygodny system sterowania radiowego. Aby poznać pełne możliwości systemu Berker.Net, zapraszamy na dedykowane szkolenie poświęcone systemowi radiowemu. Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronie www.hager.pl pod hasłem Akademia Hager.

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Nowa generacja ograniczników przepięć OBO Bettermann

irma OBO Bettermann wprowadza do sprzedaży nowy produkt, jakim są ograniczniki przepięć nowej generacji V50 oraz V20. Są to modułowe i wymienne urządzenia ochronne z optyczną sygnalizacją uszkodzenia. Od

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

teraz, urządzenia przeciwprzepięciowe OBO mogą być łatwo rozpoznane. Nowy symbol oznaczający ochronę odgromową i przepięciową sprawia, że nowe ograniczniki można bardzo łatwo odróżnić w instalacji elektrycznej.

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

Nowy wygląd. Dodatkowa funkcjonalność. Zalety nowych ograniczników to liczne dobrze przemyślane właściwości. Ograniczniki mogą bez trudu być zainstalowane w kilku ruchach. Wysokiej jakości materiał z jakiego zostały wyprodukowane oraz inteligentna konstrukcja umożliwiają zastosowanie ich nawet w trudnych warunkach. Cechy charakterystyczne nowych ograniczników: 1. Zatrzask blokujący Specjalny zatrzask charakterystycznym „kliknięciem” informuje nas o prawidłowo zamontowanej wkładce oraz spełnia funkcję antywibracyjną; ergonomia przycisku pomaga w wygodnej obsłudze. 2. Wypust ochronny Pozwala mieć pewność, że wkładka jest dobrze zamontowana. 3. Optymalna etykieta informacyjna Kod QR umożliwia na łatwą identyfikację oraz szybki przegląd danych technicznych na stronie internetowej.

4. Łatwo uwalniające gniazda styków Nowo zaprojektowane gniazda styków w połączeniu z mechanizmem zapadki zabezpieczającej zapewniają doskonałe połączenie elektryczne. Kształt klinowy pozwala na bardzo łatwe podłączenie wkładki. 5. Klucz kodujący dla każdego typu ogranicznika oraz napięcia pracy Dzięki niemu mamy pewność, że podstawa oraz wkładka ogranicznika pasują do siebie. 6. Wysokiej jakości materiał Bezhalogenowe tworzywo sztuczne spełnia najnowsze wymagania stawiane materiałom urządzeń instalacji elektrycznych. Nowa generacja doskonale wpasowuje się w strefową koncepcję ochrony odgromowej. V50 to bardzo dobrze znane ograniczniki klasy B+C (Typ 1+2). Są to hybrydowe urządzenia łączące w sobie właściwości klasy B oraz klasy C. Poza ograniczaniem przepięć dochodzących z sieci zasilającej, powodowanych przez pobliskie uderzenia pioruna oraz przez operacje łączeniowe ogranicza również prądy udarowe o dużej energii (10/350), występujące przy uderzeniach bezpośrednich pioruna w budynek lub niskonapięciową linię na powietrzną. V50 znajdują szerokie zastosowanie w instalacjach budownictwa biurowego oraz mieszkaniowego. Podstawowe cechy serii V50 to: 33 wyrównanie potencjałów w ochronie odgromowej zgodnie z IEC 62305 (VDE 0185-305), 33 zdolność odprowadzania piorunowego prądu udarowego 12,5 kA (10/350) na biegun oraz do 50 kA (10/350) łącznie, 33 zastosowanie: wyrównanie potencjałów w ochronie odgromowej, w budynkach z zewnętrzną instalacją odgromową klasy III i IV, 33 do 160 AgL bez dodatkowych bezpieczników; 33 dostępne wersje na napięcia 150, 280, 320 i 385 V. V20 natomiast jako urządzenia klasy C (Typ 2) służą do ograniczania przepięć dochodzących 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

WIEDZA I TECHNIKA artykuł techniczny

z sieci zasilającej, lub powodowanych przez pobliskie uderzenia pioruna oraz przez operacje łączeniowe. Stosowane są we wszystkich typach instalacji, zarówno przemysłowych, komercyjnych, jak i mieszkaniowych. Podstawowe cechy serii V20 to: 33 ochrona przeciwprzepięciowa zgodnie z IEC 60364-4-44 (VDE 0100-443), 33 zdolność odprowadzania prądu udarowego do 40 kA (8/20) na biegun dzięki warystorom o wysokiej wydajności, 33 wyrównanie potencjałów w rozdzielnicach głównych i podrozdzielniach, 33 dostępne wersje na napięcia 75, 150, 280, 320, 385, 440, 550 i do 1000 V. Modułowa konstrukcja umożliwia różnorodną konfigurację: 33 optyczny wskaźnik uszkodzenia, 33 podwójny zacisk przewodu ochronnego PE, 33 modele wyposażone w zdalną sygnalizację uszkodzenia (FS) realizowana przez bezpotencjałowy przełączalny zestyk, 54

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

33 wykonania od 1 do 4 biegunowych z wkładką iskiernikową NPE, która również posiada sygnalizację optyczną. Nowe ograniczniki przepięć firmy OBO BETTERMANN podobnie jak wszystkie pozostałe w ofercie posiadają 5 letnią gwarancję producenta. Dotychczasowe wersje ograniczników V20, V25 oraz V50 będą powoli zastępowane przez kolejną generację. Nowa wersja V20 zastąpi dotychczasową V20 a nowa V50 zastąpi dotychczasowe V25 i V50. Zmiana nastąpi płynnie, w miarę zapotrzebowania rynku. Tabele doboru zamienników dostępne u producenta. Michał Kubiak Product Manager

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

Urządzenie do obróbki szyn prądowych i narzędzia z grupy Equipment Nowoczesne rozwiązanie ułatwiające i upraszczające pracę, większe możliwości zastosowania. Oferta firmy Erko została rozbudowana o nowe urządzenie z grupy narzędzi i urządzeń do obróbki szyn prądowych, a także o nowy asortyment z grupy Erko Equipment.

owością wśród narzędzi przeznaczonych do obróbki szyn prądowych jest giętarka HG_200 przeznaczona do precyzyjnego gięcia szyn miedzianych i aluminiowych o szerokości 50-200 mm i grubości 5-15 mm. Prosty w obsłudze kolorowy panel dotykowy umożliwia szybkie programowanie urządzenia. Proces gięcia, uwzględniający sprężystość giętej szyny pozwala na wykonanie precyzyjnego i powtarzalnego gięcia niezależnie od wymiarów szyny oraz materiału z którego została wykonana. Sworzeń gnący standardowo zakończony stemplem umożliwia gięcie materiału promieniem R10. Na życzenie Klienta firma ERKO może wykonać inne promienie gięcia. Pomimo kompaktowych wymiarów urządzenie wyposażone jest w solidny korpus odpowiedzialny za gięcie szyn. Zastosowanie dodatkowej klamry spinającej sworzeń gnący urządzenia zapewnia dużą sztywność układu oraz precyzję gięcia szyn. Do kompensacji masy klamry oraz zabezpieczenia obsługi przed niekontrolowanym uderzeniem – zastosowano układ sprężyn gazowych. Warto wspomnieć, że ergonomiczny kształt stołu umożliwia wykonywanie zagięć w niedużej odległości od krawędzi szyny przy znacznej całkowitej długości szyny. Giętarka wyposażona jest w układy zabezpieczeń, które kontrolują niepoprawność oprzyrządowania, pracę bez 56

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

końcówek, ściągania izolacji oraz wkrętaki i szczypce. Dzięki odpowiednio dobranemu materiałowi izolacyjnemu narzędzia wykorzystywane są do prac pod napięciem są odporne na czynniki zewnętrzne, promieniowanie UV, wilgoć i zanieczyszczenia, a dzięki unikalnej konstrukcji uniemożliwiają utratę własności izolacyjnych i pozwalają bezpiecznie wykonać prace monterskie. Linia Erko Equipment to również opaski kablowe, rury termokurczliwe cienkościenne i cienkościenne z klejem, torby dla elektromonterów i pas dla elektryka. Nowościami Linii Erko Equipment są noże monterskie do zdejmowania izolacji z izolowaną rękojeścią do 1000V, a także nożyce do cięcia kabli Al i Cu jedno- i wielożyłowych.

materiału obrabianego oraz zabezpieczenie przed przekroczeniem maksymalnego skoku siłownika. Dzięki zastosowaniu w urządzeniu sprawdzonych w innych produktach ERKO rozwiązań, i materiałów uzyskano gwarancję długiej i bezawaryjnej pracy. W sterowniku urządzenia zapisane zostały informacje o wymaganych okresowych przeglądach urządzenia oraz wprowadzony został moduł „pomoc”, który zawiera informacje na temat obsługi urządzenia. Zastosowanie kompaktowego zasilacza hydraulicznego, znacząco zmniejsza koszty eksploatacyjne związane z ilością oleju hydraulicznego jak również zapotrzebowaniem na energię elektryczną. Po wcześniejszym uzgodnieniu z Klientem istnieje możliwość wykonana giętarki dla zakresu szyny szerokości do 150 mm, grubości do 20 mm i promieniu gięcia R20. Firma ERKO w swojej ofercie posiada szeroką gamę narzędzi i osprzęt elektroinstalacyjny należących do linii ERKO Equipment. W jej skład wchodzą narzędzia służące do wszelkich prac elektroinstalacyjnych: do cięcia kabli, zaciskania

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

Wśród tej grupy znajdują się również wysokiej jakości uniwersalne taśmy elektroizolacyjne znajdujące zastosowanie podczas izolowania przewodów, kabli elektrycznych, telekomunikacyjnych oraz cechowania drutów i wiązek przewodów dla napięcia do 6kV. Taśmy elektroizolacyjne PVC proponowane przez firmę ERKO posiadają klasę termiczną 105 0C, są samogasnące, odporne na czynniki chemiczne, elastyczne oraz łatwo rozciągliwe.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Nowością są również dławnice kablowe DK przeznaczone do uszczelniania przejść przewodów przez obudowy urządzeń elektrycznych. Proponowany przez ERKO asortyment wykonany jest z bardzo wytrzymałego, samogasnącego, wolnego od halogenów i fosforu materiału PA6. Pozwala na osiągnięcie stopnia ochrony IP 68, a temperatura pracy od –40 0C do +85 0C. Taśmy perlonowe i stalowe do wciągania kabli zasilających, antenowych i głośnikowych przez

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

puste rury – rozszerzyły również grupę produktów linii ERKO Equipment. Odznaczają się one wysoką wytrzymałością i odpornością, a wysoka elastyczność pozwala na łatwe umieszczanie taśmy w rurze o średnicy ø 20-25 i większych ułatwiając i przyspieszając czas umieszczania kabli w rurach. Taśma perlonowa jest zakończona wymiennymi stalkami prowadzącymi i ciągnącym, które są montowane bezpośrednio na nagwintowanym perlonie. Taśma stalowa oferowana przez firmę ERKO charakteryzuje się większą wytrzymałością i elastycznością i jest okuta z dwóch stron stalkami z mosiądzu. Głowiczki palczaste, termokurczliwe to kolejny nowy asortyment, który pojawił się w ofercie ERKO. Gwarantują one, wydajne uszczelnienie rozgałęzień żył kabli energetycznych o izolacji z tworzyw sztucznych, gumy lub papieru przesycanego. Obkurczona na kablach palczatka zabezpiecza przed wnikaniem do wnętrza rury osłonowej: wody, pyłów, insektów oraz innych zanieczyszczeń. Mogą być stosowane jako bezpośrednia izolacja elektryczna do napięcia do 0,6/1kV, a jako komponenty głowic aż do 18/30kV. Oferowane przez firmę ERKO głowiczki w wersji od jedno do pięciopalczastej znajdują zastosowanie do kabli dwużyłowych, trójżyłowych, czterożyłowych, pięciożyłowych i odporne są na ścieranie, wpływy atmosferyczne, działanie większości substancji chemicznych oraz promieniowanie UV.

Sprawia to, że mogą być wykorzystywane w warunkach wnętrzowych, jak i napowietrznych. Wykonanie ze stabilizowanych termicznie, usieciowanych polimerów a także pokrycie od wewnątrz warstwą kleju termotopliwego zapewnia dodatkowe uszczelnienie i zabezpieczenie przed wnikaniem wilgoci. W ofercie firmy ERKO znalazły się również termokurczliwe rękawy naprawcze znajdujące zastosowanie do szybkiej, trwałej i efektywnej naprawy uszkodzonej powłoki kabla, bez konieczności jego przecinania. Termokurczliwe rękawy naprawcze powszechnie znajdują również zastosowanie w celu ochrony mechanicznej oraz antykorozyjnej wodociągów i gazociągów. Wewnętrzna powierzchnia rękawa pokryta jest warstwą kleju termotopliwego, który powoduje dokładne i odporne na warunki zewnętrzne spojenie z powłoką kabla i wypełnienie ewentualnych nierówności. Zastosowanie rękawów naprawczych termokurczliwych jest najszybszym, ekonomicznym i trwałym systemem naprawy kabli, izolacji oraz stanowi ochronę przed dostępem wilgoci. Rękaw zapewnia także odporność na ścieranie i warunki pogodowe oraz dobrą ochronę przed korozją. Nowością są również mufy przelotowe termokurczliwe do kabli jednożyłowych, które ułatwiają odbudowanie uszkodzonego kabla. Możliwe jest wykonanie zestawów ze złączkami zaprasowanymi bądź śrubowymi o odpowiednim zakresie. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

Centric a Pyramid Jak wybrać UPS? Jaki UPS wybrać, modułowy CENTRIC 50 kVA/kW czy monoblokowy Pyramid DSP 60kVA/48 kW? Jaką konstrukcję UPSa wybrać, starszą ale sprawdzoną czy najnowszą? Który UPS jest lepszy, ten o większym kW czy o większym kVA? Takie pytanie często zadają sobie osoby planujące

zapewnia szybkie ładowanie akumulatorów przez

zakup zasilacza UPS. Czy postawić na sprawdzoną

główny prostownik UPS-a. Bateria CENTRIC’a

klasyczną konstrukcję, czy na nowoczesną która do-

złożona jest z 60 połączonych szeregowo 12V akumu-

piero niedawno weszła na rynek? Postaramy się za-

latorów, a bateria Pyramid’a DSP z 62 takich samych

prezentować wady i zalety obu rozwiązań, co może

akumulatorów. Wejściowe parametry zasilaczy UPS

pomóc w wyborze właściwego rozwiązania stojącym

(takie jak: PF=0,99 i THDi<3%) umożliwiają bardzo

przed takim właśnie dylematem.

dobrą współpracę z agregatami prądotwórczymi bez

W tym celu porównamy monoblokowy zasilacz

konieczności ich znacznego przewymiarowania, gwa-

Pyramid DSP tureckiej firmy Inform (który CAMCO

rantują też niewielkie opłaty za oddawaną do sieci moc

wprowadziła na polski rynek prawie 10 lat temu)

bierną. Z kolei parametry napięcia wyjściowego dla

z modularną konstrukcją CENTRIC izraelskiej firmy

obu zasilaczy są prawie identyczne (np. stabilizacja

Gamatronic (którą CAMCO dostarcza odbiorcom od

napięcia (1%) a poziom harmonicznych THDu (2%).

połowy 2013 roku).

Parametrów zbliżonych czy wręcz identycznych znajdziemy w obu zasilaczach UPS bardzo wiele, choć są

Cechy wspólne Na wstępie zaznaczyć trzeba, że oba porównywane zasilacze to UPS-y „true on-line”, sklasyfikowane, według obecnie obowiązującej normy IEC 62040-3 dotyczącej UPS-ów, jako urządzenia typu VFI (Voltage and Frequency Independent), czyli takie, których napięcie i częstotliwość wyjściowa nie zależą od parametrów sieci zasilającej. Zgodnie z wymaganiami powyższej normy, w obu UPS-ach bateria akumulatorów jest bezpośrednio dołączona do wewnętrznej magistrali DCBUS (napięcia stałego) zasilacza, gdyż takie rozwiązanie gwarantuje stałą dostępność zasilania falownika, a jednocześnie 60

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

to zupełnie różne konstrukcje.

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

Różnice CENTRIC dysponuje czynną mocą wyjściową 50kW, czyli o 2 kW większą niż Pyramid DSP (48kW). Jednocześnie dostarcza 50kVA mocy pozornej, a więc mniej o 10kVA od Pyramid’a DSP (60kVA). Wypada więc postawić pytanie, który z nich jest lepszy? Zanim udzielimy jednoznacznej odpowiedzi chcemy zwrócić uwagę, skąd wzięły się takie rozbieżności w parametrach mocowych tych urządzeń. Zasilacz Pyramid DSP projektowano kilkanaście lat temu, gdy powszechnie uważano, że najistotniejszym parametrem zasilacza UPS jest jego moc wyjściowa pozorna, podawana w kVA. Wynikało to z faktu, że głównym obciążeniem UPS-ów były niskiej klasy impulsowe zasilacze komputerowe pobierające z sieci zasilającej prąd nieliniowy z bardzo dużą zawartością składowych harmonicznych. Skuteczna wartość oraz wartość szczytowa tego prądu ograniczały możliwość obciążania zasilacza UPS. W miarę postępu technologicznego, gdy coraz więcej zasilaczy komputerowych pobiera z sieci zasilającej prąd sinusoidalny (przez powszechne stosowanie zasilaczy z aktywną korekcją

pomieszczeniach, stąd na koszt eksploatacji podwyż-

wejściowego współczynnika mocy – PFC), istotniej-

sza się o koszt energii elektrycznej potrzebnej do usu-

sza staje się wyjściowa moc czynna UPS, podawana

nięcia ciepła oddanego przez UPS w pomieszczeniu.

w kW.

Mniejsze o 2% straty to w całym okresie eksploatacji

Należy dodatkowo podkreślić, że CENTRIC będzie

oszczędność około 13 500 złotych. Kwota samych

również lepiej sobie radził z obciążeniem nieliniowym,

sprawia, że już po 5 latach wydatek na zakup zasila-

gdyż dopuszczalny współczynnik kształtu CF (Crest

cza się zwraca.

Factor) prądu wyjściowego dla niego ma wartość 6, podczas gdy dla Pyramid’a DSP współczynnik ten nie przekracza wartości 4. Kolejną różnicą porównywanych UPS-ów jest ich sprawność, która dla CENTRIC’a osiąga 96% a dla Pyramid’a DSP 94%. I, choć 2% różnicy w sprawności urządzeń może wydawać się niewielką liczbą, to jednak w okresie eksploatacji (która zwykle trwa

Dane fizyczne obu UPS-ów: 99 CENTRIC 50 kW/kVA, 540 x 757 x 665 mm i waga 92 kg. 99 Pyramid DSP 48 kW/60kVA, 520 x 900 x 1300 mm i waga 260 kg. 9 9 C ENTRIC zajmuje o 13% mniej kosztownej powierzchni serwerowni, niż Pyramid DSP.

około 10 lat) przekłada się to na znaczne ogranicze-

99 Kubatura CENTRIC, to jedynie 45% objętości

nie zużycia energii elektrycznej. Suma oszczędności

Pyramid DSP, a waga CENTRIC, to tylko 35% wagi

w obecnych warunkach cenowych może dojść do

Pyramid DSP.

nawet 45.000 złotych za cały okres eksploatacji. Zasilacze UPS są zwykle instalowane w klimatyzowanych

99 Urządzenie mniejsze, to kolejne oszczędności w kosztach instalacji czy eksploatacji. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

dowolnego elementu, zwykle powoduje przełączenie na bypass, czyli utratę napięcia gwarantowanego na wyjściu. Komunikacja Użytkownik Pyramid’a DSP ma do dyspozycji prosty panel operatorski ze kontrolkami LED, wyświetlaczem LCD i zestawem przycisków. Natomiast CENTRIC’a wyposażono w kolorowy ekran dotykowy, z którego korzystanie jest intuicyjne, a zakres dostępnych danych i parametrów bardzo szeroki. Postęp technologiczny sprawił, że obecnie dominuje tendencja konstruowania urządzeń mniejszych, lżejszych, o większej sprawności. Takim właśnie urządzeniem jest zasilacz CENTRIC 50 kVA/KW. A fakt, że ma on 10kVA mniejszą moc pozorną od Pyramid’a DSP Kolejną, chyba najbardziej istotną różnicą między porównywanymi zasilaczami UPS, jest ich konstrukcja. Inform Pyramid DSP to tradycyjny monoblokowy zasilacz UPS, o stałej nominalnej mocy wyjściowej. Gdy pojawi się konieczność zwiększenia mocy wyjściowej ponad moc nominalną, trzeba będzie zasilacz wymienić na większy. Gamatronic CENTRIC ma z kolei, konstrukcję modułową – gdy planowany pobór mocy ze źródła gwarantowanego przekroczy moc nominalną UPSa, można w prosty sposób zwiększyć jego moc montując w obudowie kolejny 25kW moduł. A w razie potrzeby połączyć równolegle kolejną szafę i tak dalej aż do uzyskania 800kW mocy. Modularność CENTRIC’a pozwala na proste i tanie zwiększenie niezawodności systemu zasilania awaryjnego przez wprowadzenie nadmiarowości. Instalując 1 dodatkowy 25 kW moduł mocy – uzyskamy redundancję N+1, a dodając 2 moduły uzyskamy redundancję N+2. Redundancja (nadmiarowość) umożliwia ciągłe zasilanie odbiorów napięciem gwarantowanym, mimo tego, że jakiś moduł mocy uległ awarii. CENTRIC samoczynnie wykryje i odłączy uszkodzone moduły i będzie nieprzerwanie pracował dalej. Inaczej jest w przypadku zasilacza monoblokowego Pyramid DSP, gdzie pojedyncze uszkodzenie 62

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

60kVA przy obecnych warunkach technologicznych nie ma większego znaczenia. Jeśli zwrócimy uwagę na skalę oszczędności to wybór zasilacza CENTRIC będzie oczywisty. W ofercie CAMCO dostępne są następujące modele zasilacza CENTRIC: szafa 50 (z mocą w zakresie od 25 kW do 50 kW), szafa 100 (z mocą w zakresie od 25 kW do 100 kW) oraz szafa 200 (z mocą w zakresie od 25 kW do 200 kW).

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

Rewolucja w dziedzinie pomiarów

elektroenergetycznych

Jest to całkowicie modułowy i elastyczny system monitorowania i pomiaru energii elektrycznej. DIRIS Digiware jest prostym rozwiązaniem umożliwiającym zbudowanie modułowego systemu pomiarowego. W minimalnej wersji zawiera wyświetlacz, moduł pomiaru napięcia, moduły pomiaru prądu i przetworniki prądowe.

odułowy system DIRIS Digiware z podziałem funkcji bazuje na scentralizowanym wyświetlaczu, pojedynczym module pomiaru napięcia i modułach pomiaru prądu połączonych za pośrednictwem szyny Digiware (kablami RJ45), zapewniając pomiar energii w punkcie połączonym najbliżej rzeczywistego obciążenia. Każdy z modułów pomiaru prądu może monitorować jeden, lub kilka obwodów za pośrednictwem niezależnych przetworników prądowych (3, 4 lub 6 w zależności od modułu). W przypadku modułów 3-wejściowych istnieje możliwość monitorowania obwodu 3-fazowego lub 3 obwodów jednofazowych.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Te cztery elementy składowe (centralny wyświetlacz, moduł pomiaru napięcia, moduły pomiaru prądu i przetworniki prądowe) stanowią serce systemu. W aplikacjach bez lokalnego wyświetlacza, interfejs DIRIS Digiware C-31 centralizuje wszystkie dane systemowe. Dane z modułów Digiware i jednostek zdalnych są centralizowane za pomocą jednej lub kilku bramek komunikacyjnych DIRIS G. Każda z bramek zawiera wbudowany webserwer WEBVIEW do monitorowania parametrów elektrycznych w czasie rzeczywistym i analizy zużycia energii. System uzupełnia opcjonalny tablet z ekranem dotykowym. Może on zostać zamontowany na panelu i podłączony za pomocą kabla Ethernet lub bezprzewodowo przez sieć Wi-Fi (za pośrednictwem routera), dostarczając dane dla oprogramowania do zarządzania energią, np. pakietu VERTELIS. Do monitorowania zdalnych punktów użytkownik może wykorzystać jednostki pomiarowe DIRIS B-30 z komunikacją bezprzewodową lub interfejsem RS485. Pozorna prostota opisywanej koncepcji pomiarowej jest wynikiem posiadanego przez firmę doświadczenia w zakresie pomiarów elektrycznych i technologii komunikacyjnych, jak również spójnej wizji odnośnie cech pomiarowych systemów przyszłości. Powinny one zapewnić dużą dokładność, elastyczność, możliwość pomiaru wielu obwodów i funkcjonalność plug & play, a także powinny to być systemy tanie. Dla podwykonawców i projektantów paneli: DIRIS Digiware systemem plug & play jest: zastosowanie złączy RJ45 i RJ12, co daje możliwość szybkiej

Technika na co dzieñ artykuł techniczny

integracji modułów i automatycznej konfiguracji podłączonych przetworników prądowych. DIRIS Digiware jest przede wszystkim systemem bardzo tanim. Jego implementacja odbywa się w czasie czterokrotnie krótszym niż w przypadku innych systemów, małe wymiary modułów pozwalają zaoszczędzić przestrzeń w szafach sterowniczych, natomiast zintegrowanie funkcji pomiaru napięcia, komunikacyjnych i wyświetlacza zapewnia nawet 30% redukcję kosztów w porównaniu z obecnymi technologiami pomiarowymi. Dla użytkowników końcowych: duża dokładność systemu w szerokim zakresie obciążeń oznacza, że może on zapewnić nieporównywalną precyzję pomiaru energii, pozwalającą realizować inicjatywy z zakresu zwiększania sprawności energetycznej. DIRIS Digiware umożliwia identyfikację większości obciążeń i zapewnia stałe monitorowanie wielu parametrów elektrycznych pod kątem występowania anomalii. Dzięki monitorowaniu jakości energii elektrycznej, system pozwala łatwiej przewidywać awarie sieci. DIRIS Digiware zapewnia bardzo dużą elastyczność i doskonale nadaje się do zastosowań w instalacjach

o ograniczonej przestrzeni montażowej. System może być łatwo integrowany w istniejących aplikacjach, dzięki możliwości wykorzystania przetworników z rdzeniem dzielonym.

Zgodność ze standardami: dokładność pomiarowa odpowiada standardowi IEC61557-12: klasa 0.5 w zakresie od 2 do 120% nominalnego prądu (z przetwornikami prądowymi TE). W tabelce zawarte są najważniejsze parametry: 99 Innowacyjny system pomiarowy o dużej dokładności i elastyczności, który umożliwia prowadzenie pomiarów wieloobwodowych, zapewnia funkcjonalność plug & play i niską cenę; 99 Konkretne zalety dla instalatorów, projektantów paneli i użytkowników końcowych; 99 Czterokrotnie krótszy czas implementacji; 99 Do 30% niższe koszty w porównaniu z obecnymi technologiami. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

FOTOWOLTAIKA artykuł techniczny

Projektowanie instalacji fotowoltaicznych Program DDS-CAD to narzędzie projektowe, pozwalające na wielodyscyplinarne projektowanie systemów z rodziny MEP. Rozwiązanie stworzone przez firmę Data Design System, jest w pełni zgodne ze standardami buildingSMART. Od 2013 roku pakiet oprogramowania DDS-CAD został poszerzony o moduł do planowania instalacji fotowoltaicznych. Dodatkowe funkcje pozwalają na: 99 ręczne określenie wielkości farmy PV, 99 dynamiczna symulacja ilości paneli oraz wielkości działki pod instalacje, 99 możliwość edycji (w tym opisywania) wielu elementów naraz, 99 kopiowanie powtarzających się odcinków instalacji. Dokładna lokalizacja projektu kluczem do sukcesu Istotnym aspektem przy projektowaniu fotowoltaiki jest wprowadzenie danych geolokalizacji projektu. Dzięki możliwości określenia dokładnego umiejscowienia instalacji, DDS-CAD definiuje: pozorny ruch słońca, linię

Zdjęcie nr 1

DDS-CAD: Unikalne rozwiązanie dla inżynierów branży energetyki słonecznej Firma oferuje unikalne rozwiązanie do planowania i projektowania systemów fotowoltaicznych. Oprogramowanie umożliwia planowanie systemów fotowoltaicznych do wielu zastosowań. System montażowy na dachu, elewacji lub na ziemi, może zostać w pełni zaprojektowany, zasymulowany oraz zwizualizowany w 3D. Dzięki wbudowanym funkcjom identyfikacji płaszczyzny pod montaż paneli, DDS-CAD automatycznie rozpoznaje typ instalacji oraz obszar, na którym ma powstać farma PV. Program oferuje szereg narzędzi do tworzenia modelu, które skracają czas pracy.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

FOTOWOLTAIKA artykuł techniczny

horyzontu oraz umożliwi sprawdzenie zacienienia instalacji. Do celów prezentacyjnych, można także utworzyć symulacje animowane w postaci obrazu lub filmu dla różnych miesięcy, dni i godzin.

Interdyscyplinarność, innowacyjność, intuicyjność.

Symulacja, wizualizacja oraz pełna dokumentacja

Zdjęcie nr 4

Zdjęcie nr 2

Z obszernymi możliwościami wizualizacji, DDS-CAD PV pozwalamy naszym użytkownikom zasymulować system na wiele sposobów. Możliwości tworzenia dokumentacji systemu, w szczególności tworzenie planów instalacji, sprawia że DDS-CAD PV jest narzędziem, które przynosi ogromne korzyści dla specjalistów ds. energetyki słonecznej. Zintegrowany moduł Polysun Inside – Vela Solaris

Zdjęcie nr 3

Dodatkowym elementem DDS-CAD jest zaawansowane oprogramowanie Polysun Inside od Vela Solaris. Dzięki pełnej integracji programu z pluginem, DDS-CAD PV jest w stanie precyzyjnie obliczyć rentowność instalacji na podstawie danych globalnych pogody. Automatyczne dopasowywanie falowników, wszechstronna baza danych: modułów oraz falowników to tylko podstawowe cechy, które DDS-CAD PV oferuje użytkownikowi.

Program DDS-CAD dzięki swoim interdyscyplinarnym, innowacyjnym oraz intuicyjnym rozwiązaniom oferuje. 99 Minimalizację błędów projektowych. 99 Większą wydajność, dzięki wprowadzonym ułatwieniom: 99 Obliczanie za pomocą kliknięcia myszy – obliczenia mogą być wykonywane bezpośrednio w modelu podczas projektowania. 99Jako system BIM, program pozwala na wygenerowanie potrzebnej dokumentacji projektowej z utworzonego modelu, bez potrzeby tworzenia poszczególnych rysunków (dodatkowo istnieje możliwość wygenerowania schematów, raportów obliczeniowych, wizualizacji czy też zestawień materiałów). 99Każda zmiana dokonana w modelu, automatycznie zostaje uwzględniona w utworzonej dokumentacji i dzięki temu wprowadza się ją tylko raz. 99 Modułowość, DDS-CAD jako program w pełni modularny pozwala na dostosowanie go do swoich obecnych i przyszłych wymagań. Dzięki swoim funkcjom oraz ułatwieniom, DDS-CAD jest kompletnym, zaawansowanym systemem, pozwalającym na efektywne projektowanie instalacji fotowoltaicznych. Produkty stworzone przez DDS są używane codziennie przez projektantów na całym świecie, a liczba ich użytkowników wzrasta z każdym dniem.

Paweł Kogut, Menadżer produktu DDS-CAD Datacomp Sp. z o.o.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

FOTOWOLTAIKA artykuł techniczny

Polacy są praktyczni, dlatego stawiają na fotowoltaikę

iczba instalacji fotowoltaicznych zainstalowanych w naszym kraju sukcesywnie rośnie, a tempo wzrostu przewyższa światowe tendencje. Wśród największych projektów komercyjnych uruchomionych ostatnio w Polsce są farmy fotowoltaiczne Gubin (1,5MWp), Gdańsk – Energa (1,6MWp), Kolno – AMB Energia (1,84MWp) oraz nowopowstająca farma w Cieszanowie (2MWp). Rozwój fotowoltaiki wspierają programy unijne, takie jak Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 oraz program Prosument. Powstające dziś wielkie instalacje fotowoltaiczne to także echa ogłoszonych kilka lat temu założeń do ustawy o odnawialnych źródłach energii zakładających korzystne dla producentów taryfy FEET IN. Firma Grodno, czołowy dystrybutor elektrotechniczny, rozwija ofertę usług w obszarze fotowoltaiki dla klientów indywidualnych i biznesowych. W ofercie firmy są wszystkie komponenty niezbędne do montażu paneli PV od konstrukcji po zaawansowane technologicznie inwertery solarne. Grodno S.A. uzyskało między innymi korzystne warunki dystrybucyjne od SMA Solar oraz SolarWorld. Rozszerzenie oferty asortymentowej to efekt lawinowo rosnącego zapotrzebowania na tego typu projekty. W ostatnim roku widzimy skokowy wzrost zainteresowania projektami fotowoltaicznymi. Wraz z popularyzacją alternatywnych źródeł energii, coraz więcej klientów decyduje się na instalacje w domach i obiektach publicznych – wskazuje Andrzej Jurczak, Prezes Grodna. Polacy są praktyczni, skoro widzą długoterminowe korzyści finansowe w instalacji paneli fotowoltaicznych, to są skłonni zainwestować w takie projekty – dodaje Jurczak. Fotowoltaika dla obiektów użyteczności publicznej i zakładów przemysłowych Dziś największe uzasadnienie ekonomiczne mają instalacje montowane na obiektach, które na bieżąco lokalnie wykorzystują wyprodukowaną energię, są to obiekty użyteczności publicznej, szkoły, szpitale, centra handlowe, hotele czy zakłady produkcyjne. W takich obiektach uzyskamy najszybszy zwrot z inwestycji: energia z instalacji fotowoltaicznej zostanie w pełni wykorzystana na wewnętrzne zapotrzebowanie obiektu, oszczędzając tym samym energię, która pobrana byłaby z zakładu energetycznego. Priorytetem dla odbiorników pracujących na obiekcie jest bowiem wykorzystanie energii pochodzącej z fotowoltaiki. Dopiero w drugiej kolejności, ewentualne braki energetyczne są pokrywane z sieci konwencjonalnej. Jeśli w danym momencie system PV wyprodukuje więcej energii niż aktualne zapotrzebowanie energetyczne – nadwyżka produkcji zostanie sprzedana do operatora energetycznego. Znakomi68

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

tym przykładem efektywności działania instalacji fotowoltaicznej jest wybudowana przez firmę Grodno instalacja o mocy 110kWp powstała na dachu Zakładów Przetwórstwa Mięsnego Grot w Starowej Górze pod Łodzią. Instalacja z paneli fotowoltaicznych zasila zakład, którego zapotrzebowanie energetyczne w każdym momencie pracy przekracza możliwość generacji z paneli PV. Łączne oszczędności wynikające z instalacji szacuje się na ok. 50.000 zł w skali roku. Koszty energii od kilku lat rosną. W poszukiwaniu długoterminowych oszczędności coraz więcej firm decyduje się na poszukiwanie alternatywnych źródeł energii. Fotowoltaika to jeden z najbardziej efektywnych sposobów dywersyfikacji energii w Polsce. Koszt instalacji, z uwzględnieniem dotacji, zwraca się po ok. 6 latach – podkreśla Prezes Jurczak. Oferta Grodna w obszarze projektów fotowoltaicznych dla firm obejmuje kompleksowe realizacje inwestycji, od projektu poprzez dobór produktów po instalacje i serwis. Fotowoltaika w każdym domu Energetyka rozproszona i lokalna nie wymusza konieczności przebudowy istniejących linii przesyłowych. Przydomowe instalacje zasilające potrzeby domu lub jego najbliższej okolicy pozwolą na uniknięcie strat przesyłowych energii, ale także stworzą znacznie więcej miejsc pracy, pozytywnie wpływając na gospodarkę naszego kraju. Kierunek producencki (producent energii jest jednocześnie jej odbiorcą) prowadzony przez nasz kraj jest więc kierunkiem słusznym, potrzebne są jednak mechanizmy wsparcia przyśpieszające rozwój fotowoltaiki lokalnej. Jednym z takich mechanizmów jest program wsparcia mikroinstalacji Prosument prowadzony przez NFOŚiGW. Program ten da możliwość rozwoju dla małych i średnich instalacji, gdyż jego beneficjentami będą osoby fizyczne oraz wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Budżet programu Prosument na lata 2014-2020 określony na poziomie 600 mln zł daje gwarancję zrównoważonego rozwoju rynku PV w naszym kraju. Już dziś, w niektórych rejonach kraju, klienci indywidualni mogą się ubiegać o środki z programu Prosument. To wpływa na popularność fotowoltaicznych paneli wśród klientów indywidualnych. W ostatnim roku realizujemy coraz więcej projektów mikroinstalacji z przeznaczeniem do domów jednorodzinnych. Jesteśmy w stanie zaprojektować dla klienta całą instalację, zapewnić doradztwo techniczne oraz usługę montażu. Efekty oszczędnościowe widać już po kilku miesiącach użytkowania – wskazuje Andrzej Jurczak, Prezes Grodna. Klienci indywidualni mogą otrzymać fachowe doradztwo, projekt oraz wykonawstwo inwestycji opartej na produktach renomowanych dostawców.

narzędzia Testy narzędzi

Testy narzędzi linii niebieskiej 30 października br. Bosch we współpracy z On Board PR zorganizował spotkanie dla dziennikarzy w siedzibie firmy. Spotkanie miało na celu testy narzędzi linii niebieskiej. Wbrew pozorom na testach pojawiło się więcej kobiet niż mężczyzn.

a wstępie przedstawiciele firmy powiedzieli kilka słów o firmie, urządzeniach oraz aplikacjach dostępnych dla użytkowników narzędzi. Wspomniano również o programie „1000 narzędzi 1000 testerów”, który już od kliku lat funkcjonuje w Polsce. Z racji ograniczonej ilości miejsc w pracowniach – dziennikarzy podzielono na dwie grupy. Każda grupa ze swoim przewodnikiem poszła do swojego warsztatu, aby rozpocząć testy. Na pierwszy rzut poszły elektronarzędzia akumulatorowe firmy Bosch – wkrętarki, wyrzynarki czy urządzenia wielofunkcyjne. Na wstępie pracownik firmy powiedział kilka słów o każdym narzędziu, jego funkcjach oraz poinformował jak właściwie używać narzędzi. Po czym każdy z uczestników po kolei testował wszystkie narzędzia. Dużym zainteresowaniem cieszył się mały ręczny odkurzacz Bosch.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

narzędzia Testy narzędzi

Po narzędziach ręcznych przyszła pora na większy kaliber. Dziennikarze przeszli do testów młotów udarowo-obrotowych. Tutaj przede wszystkim testerami zostały Panie. Z wielkim zainteresowaniem słuchały obsługi narzędzi i podjęły się testów najcięższego sprzętu. Ostatnimi w kolejce do testów były wiertarko-wkrętarek, szlifierki oraz narzędzia wielofunkcyjne. Testy narzędzi przebiegły pomyślnie. Dziennikarze z wielką chęcią przetestowali wszystkie urządzenia i zapoznali się z właściwym ich użytkowaniem oraz specyfikacją. Na koniec spotkania można było po-

rozmawiać z przedstawicielami firmy i dowiedzieć się więcej szczegółów dotyczących poszczególnych narzędzi.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

narzędzia Artykuły techniczne

Wiercenie pod kontrolą

młotowiertarka elektropneumatyczna 700 PSE Press Control Wiercenie udarowe przy pomocy elektropneumatycznej młotowiertarki wymaga odpowiedniego prowadzenia maszyny w osi odwiertu. Podczas tego typu prac nie zaleca się zbyt mocnego „pchania” narzędzia, gdyż – bez względu na moc i konstrukcję wiertarki – tłumi się działanie udaru. System Press Control zastosowany w młotowiertarce pneumatycznej 700 PSE marki Kress zapobiega tego rodzaju przeciążeniom maszyny i pozwala osiągnąć najlepsze rezultaty wiercenia. Zielone światło dla precyzyjnego wiercenia Elektropneumatyczna młotowiertarka 700 PSE marki Kress jest wyposażona w system Press Control, który dokonuje pomiaru siły nacisku wywieranej na wiertło podczas pracy. W górnej części korpusu umieszczone są dwie kontrolki – zielona sygnalizuje prawidłowe funkcjonowanie narzędzia, z kolei czerwona dioda informuje o zbyt dużym obciążeniu i konieczności zmniejszenia siły nacisku. Warto podkreślić, że Press Control włącza się automatycznie w trybie wiercenia udarowego. W trakcie podkuwania i wiercenia system nie jest aktywny. Co ważne, to innowacyjne rozwiązanie pozwala „wydobyć” z urządzenia maksimum wydajności bez jego przemęczenia i eliminuje ryzyko zatarcia narzędzia. Elektropneumatyczna młotowiertarka 700 PSE Press Control marki Kress posiada również elektroniczne sterowanie prędkością obrotową w początkowej fazie wier-

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Zdjęcie: Młotowiertarka elektropneumatyczna 700 PSE Press Control marki Kress

narzędzia Artykuły techniczne

cenia oraz sprzęgło przeciążeniowe. Elektronarzędzie umożliwia zatrzymanie obrotów dla lekkiego dłutowania i wyłączenie udaru podczas zwykłego wiercenia. Mechanizm udarowy młotowiertarki 700 PSE Press Control generuje 5200 udarów na minutę. Po wyłączeniu udaru narzędzie świetnie sobie radzi z wierceniem w drewnie, jak też w stali przy użyciu adaptera do wierteł cylindrycznych (opcja). Młotowiertarka 700 PSE Press Control marki Kress została wyposażona w uchwyt SDS-Plus. Przydatnym dodatkiem jest również ogranicznik głębokości wiercenia. Młotowiertarka dostarczana jest w wygodnej walizce, która ułatwia przewożenie i przechowywanie narzędzia. Jak wszystkie produkty marki Kress, młotowiertarka 700 PSE Press Control jest objęta trzyletnią gwarancją (po rejestracji na stronie www.kress.pl).

Firma Kress od niemal 100 lat oferuje elektronarzędzia, które sprawdzają się w pracy wykwalifikowanych fachowców. Wprowadzona w ostatnim czasie na rynek przez wyłącznego dystrybutora tej marki w Polsce – firmę LŁ (dawniej: Lange Łukaszuk) – elektropneumatyczna młotowiertarka 700 PSE posiada unikatowy system Press Control, który pozwala na pomiar siły nacisku na wiertło podczas pracy. Dzięki temu wyeliminowany zostaje problem nieefektywnego wiercenia i ryzyko uszkodzenia narzędzia podczas pracy.

Producent: Kress Dystrybutor: LŁ www.langelukaszuk.pl Źródło i zdjęcia: KRESS / LŁ

Dane techniczne młotowiertarki elektropneumatycznej 700 PSE Press Control: Moc Obroty bez obciążenia Ilość udarów bez obciążenia Energia udaru Max Ø wiercenia udarowego w betonie Max Ø wiercenia w stali Max Ø wiercenia w drewnie Ø kołnierza Waga

700 Wat 0 - 1050 /min. 5200 /min. 2,4 J EPTA (05/2009) 24 mm 13 mm 30 mm 43 mm 2,7 kg

Kress to firma, której historia sięga roku 1928. Wówczas jej założyciel, Christian Kress zapoczątkował w swoim warsztacie w Tübingen-Lustnau produkcję silników i agregatów. W latach 50-tych firma specjalizowała się w produkcji wysokiej jakości silników do pralek automatycznych, wirówek i innych urządzeń. Początek lat 60-tych, wraz z rozwojem pierwszej wiertarki ręcznej marki Kress, rozpoczął pasmo sukcesów w dziedzinie narzędzi elektrycznych. Obecnie produkty Kress dostępne są w ponad 70 krajach na 5 kontynentach. Przedsiębiorstwo rodzinne Kress jest jednym z liderów w dziedzinie technologii, dzięki wielu patentom, a jego produkty plasują się w pierwszej lidze narzędzi elektrycznych. Atutem produktów spod szyldu Kress, oprócz atrakcyjnego wzornictwa i wielu rozwiązań poprawiających ergonomię pracy, są przede wszystkim zastosowane w nich patenty konstrukcyjne i nowe rozwiązania w sferze materiałów. Firma Kress pierwsza użyła magnezu, jako materiału konstrukcyjnego młotowiertarki w celu zredukowania jej ciężaru.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

narzędzia Artykuły techniczne

Gluetec 3350 marki Megatec –

przemysłowy pistolet do klejenia na gorąco Megatec to marka własna spółki LŁ, której asortyment obejmuje kleje termotopliwe oraz pistolety do klejenia na gorąco. Nowością wprowadzoną na rynek przez LŁ jest pistolet Gluetec 3350 marki Megatec. Urządzenie to znajdzie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu – elektronice, elektryce, motoryzacji, jak również w branży opakowaniowej. Rozwiązanie marki Megatec może być również pomocne podczas produkcji dekoracji, np. świątecznych czy ozdabiania odzieży. Wysokiej jakości komponenty, jak również przemyślana budowa pistoletu pozwalają na niezawodną pracę w wielu środowiskach przemysłowych, a użytkownikowi zapewniają maksimum bezpieczeństwa podczas klejenia materiałów. Cechą, która wyróżnia to narzędzie spośród konkurencyjnych rozwiązań, jest płynna regulacja temperatury.

rzemysłowy pistolet do klejenia Gluetec 3350 marki Megatec to niewielka i lekka konstrukcja, która znajdzie zastosowanie w wielu zakładach produkcyjnych, w tym wytwarzających wszelkiego rodzaju ozdoby świąteczne czy dekoracje do włosów, jak również wzorniki kolorów farb, które znajdują się w sklepach kosmetycznych i budowlanych. Rozwiązanie marki Megatec to niezbędne wyposażenie każdego magazynu, w którym wyroby pakowane są w kartony lub foliowe worki. Pistolet Gluetec 3350 przeznaczony jest również do mocowania elementów elektronicznych na płytkach drukowanych. Pistolet do klejenia na gorąco będzie także przydatny w domowym warsztacie, pracowni florystycznej czy zakładzie krawieckim. Urządzenie to pozwoli bowiem na precyzyjne łączenie elementów dekoracyjnych na odzieży oraz oryginalnych kompozycji kwiatowych.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Zaletami przemysłowego pistoletu do klejenia na gorąco Gluetec 3350 są płynna regulacja temperatury pracy w zakresie od 120 do 230 oC, jak również wysoka wydajność klejenia 16-25 g/min. Cechą szczególnie docenianą w przemyśle jest

Walizka pistoletu marki Megatec

narzędzia Artykuły techniczne

3350 w zestawie z 3 dyszami. Urządzenie wraz z osprzętem zapakowane jest w poręcznej walizce, która ułatwia transportowanie narzędzia, jak również jego przechowywanie. Wśród dodatkowych akcesoriów dostępna jest również płaska dysza z 4 otworami o średnicy 1 mm. Rozwiązanie to jest szczególnie przydatne podczas klejenia szerokiej powierzchni np. zamykania kartonów. W ofercie LŁ, pod marką Megatec znajdują się również kleje termotopliwe, w tym specjalistyczne, które można wykorzystać do pracy z pistoletem Gluetec 3350 marki Megatec.

Pistolet Gluetec 3350 dostępny jest w zestawie z trzema dyszami

możliwość ciągłej pracy urządzenia. Moc nowego pistoletu marki Megatec wynosi 300 W, dzięki czemu czas rozgrzewania wynosi jedynie 5-8 minut. Prowadnica wkładu klejowego posiada wziernik kontrolny. Duży, poręczny włącznik oraz posuw mechaniczny umożliwiają precyzyjne dozowanie kleju i aplikowanie żądanej jego ilości. Budowa pistoletu pozwala na używanie standardowego kleju o średnicy 11 mm. Firma LŁ, dystrybutor rozwiązań marki Megatec na polski rynek, dostarcza przemysłowy pistolet do klejenia na gorąco Gluetec

Pistolet do klejenia na gorąco Gluetec 3350 marki Megatec

Sklejanie na gorąco to prosta metoda łączenia niewielkich elementów. Warto jednak podkreślić, że praca z rozgrzanym klejem termotopliwym bywa niebezpieczna. Dlatego też warto stosować sprawdzone rozwiązania, które nie tylko pozwolą na uzyskanie oczekiwanych efektów pracy, ale zagwarantują ochronę użytkowników. Firma LŁ oddaje do dyspozycji pracowników zakładów przemysłowych, elektroników, magazynierów, jak również majsterkowiczów, florystek i dekoratorów pistolet Gluetec 3350 marki Megatec, który nie tylko pozwoli na precyzyjne łączenie niewielkich elementów, ale także zapewni komfort i bezpieczeństwo pracy. Producent: LŁ, Dystrybutor: LŁ www.langelukaszuk.pl Źródło i zdjęcia: MEGATEC / LŁ

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

BHP Artykuły doradcze

Na drabinie w pracy Na co zwrócić uwagę udostępniając drabinę pracownikowi? Praca wykonywana na wysokości – a więc w myśl przepisów, każda praca wykonywana z wysokości powyżej 1 m – stwarza potencjalne zagrożenie upadkiem. Dla wielu profesjonalistów wykonujących tego typu prace podstawowym narzędziem są klasyczne wolnostojące drabiny z wejściem po jednej lub obu stronach oraz niewielkie schodki i podesty. Dlatego bardzo ważne jest, aby – zwłaszcza przy zawodowym wykorzystywaniu drabin – stosować takie drabiny, które zapewnią maksymalne bezpieczeństwo w danych warunkach. Ważne jest także, aby użytkowana w pracy drabina była jak najbardziej trwała, aby ewentualne uderzenia, na które narażona jest często użytkowana drabina, nie powodowały konieczności wyłączenia jej z użytkowania. Producenci dostosowują do potrzeb profesjonalnych użytkowników również te proste konstrukcje. Jak znaleźć te, które mimo klasycznej formy, oferują większą trwałość i funkcjonalność?

Pomost montażowy jezdny

Większa trwałość Drabiny przeznaczone do użytkowania przez profesjonalnych użytkowników, tj. wykonujących zawodowo prace na wysokości, różnią się od swoich „zwykłych” odpowiedników wieloma elementami, często niedostrzegalnymi na pierwszy rzut oka. W dedykowanej dla profesjonalistów produktów linii Stabilo firmy KRAUSE, wiodącego europejskiego producenta systemów drabin, pomostów i rusztowań, już sam materiał i konstrukcja połączeń elementów drabiny różni się, standardowych modeli drabin. Przede wszystkim zamiast spawanych profili podłużnic drabiny zastosowano profile tłoczone o dodatkowo wzmocnionych krawędziach. Aby komplementarnie zagwarantować większą stabilność i trwałość konstrukcji drabiny, wszystkie stopnie zamocowano w podłużnicach mocnym wpustem w kształcie „D”. Zadbano przy tym, aby wpusty nie wystawały spoza podłużnicy i nie stwarzały ryzyka zahaczenia. Także głębsze szczeble i szersze stabilizatory z dwu-komponentowymi stopkami są odpowiedzią konstruktorów na zwiększone potrzeby profesjonalnych użytkowników. Elementy takie jak półki i przeguby nie są mocowane tradycyjnymi nitami, ale wzmacnianymi śrubami, podobnie jak osadzone w metalowych klamrach paski, co pozwala na ich łatwą naprawę. 76

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Nawet najprostsza drabina wolnostojąca stosowana zawodowo w pracy powinna być wyposażona w takie elementy jak antypoślizgowa profilowana platforma, wytrzymała i funkcjonalna półka na narzędzia z hakiem. Przy częstym użytkowaniu warto zwrócić uwagę na drobne, ale istotne udogodnienia poprawiające bezpieczeństwo i komfort pracy takie jak stosowane w linii Stabilo firmy KRAUSE, specjalne konstrukcje przegubów, zabezpieczające przed zaciśnięciem i zranieniem podczas składania drabiny. Wyposażenie poprawiające komfort pracy na drabinie Zróżnicowanie oferty pozwala dobrać odpowiedni model z uwzględnieniem docelowego przeznaczenia. W zależności od miejsca najczęstszego zastosowania warto rozważyć modele z niewielkimi, ale bardzo przydatnymi dodatkami. Drabina ze szczeblami, czy wygodniejszymi stopniami Poszukując drabiny, należy zastanowić się również, czy wygodniejszy dla planowanych zastosowań będzie model ze stopniami, czy też ze szczeblami. W obydwu wypadkach elementy te powinny być wzmocnione i profilowane.

BHP Artykuły doradcze

W linii Stabilo zastosowano istotne udogodnienia poprawiające bezpieczeństwo i komfort pracy takie, jak specjalne konstrukcje przegubów, zabezpieczające przed zaciśnięciem i zranieniem podczas składania drabiny oraz pasy poprawiające stabilność całej konstrukcji, Zdjęcie: KRAUSE

Szczeble mogą okazać się dużo wygodniejszym rozwiązaniem, zwłaszcza w sytuacji, kiedy wykonywana z drabiny, krótkotrwała praca, wymaga stabilniejszego stania na wysokości. Drabina ze stopkami, czy z ułatwiającymi przesuwanie rolkami Przy częstym przemieszczaniu warto zwrócić uwagę na modele drabin jezdnych, wyposażonych w system rolek. W linii Stabilo, firma KRAUSE oferuje do wielu modeli drabin komplet rolek jezdnych, które blokują się samoczynnie pod ciężarem stojącego na drabinie użytkownika. Drabina, której stale musisz się przytrzymywać, czy drabina z platformą zabezpieczoną barierkami Perspektywa wykonywania bardziej złożonej pracy na wysokości, która wymaga wolnych rąk, powinna skłonić do wyboru modelu z dużą platformą o wymiarach 500 x 450 mm i barierkami zabezpieczającymi. Kiedy musisz stanąć tylko trochę wyżej, aby wykonać pracę Nie zawsze wymagana wysokość robocza jest na tyle duża, aby konieczne było stosowanie drabiny. Czasem prace prowadzone są na stosunkowo niskim poziomie, ale na przykład z dużą częstotliwością i znacznymi obciążeniami. W takich sytuacjach warto zwrócić uwagę na dostępne modele schodków i pomostów montażowych. Do lekkich prac tego typu, wykonywanych w wielu często przypadkowych miejscach sprawdzą się klasyczne aluminiowe schodki. Przy ich wyborze należy zwracać uwagę także na odpowiednio solidną i szeroką platformę do stania oraz wzmocnioną konstrukcję elementów. Do prac tego typu, ale wykonywanych w stałych miejscach, lub prac wykonywanych przy większym obciążeniu, najlepiej sprawdzają się solidne podesty montażowe wykonane ze spawanych rur i wzmocnionych powierzchni do stania. Podesty te zajmują więcej miejsca i nie można ich złożyć, ale pozwalają na zastosowanie dużych stopni i znacznej powierzchni górnej platformy. Podesty montażowe z linii Stabilo firmy KRAUSE są wyposażone w stop-

nie o głębokości 240 mm i górne platformy o wymiarach 520 x 305 mm. Występują najczęściej w wariantach z 1-5 stopniami, opcjonalnie z dodatkowymi poręczami. Jeśli pomost wykorzystywany będzie w miejscach o zwiększonym ryzyku poślizgu warto zwrócić uwagę na materiał, z którego wykonane są stopnie. Zamiast blachy ryflowanej są w takich sytuacjach stosowane powierzchnie z aluminiowej lub stalowej kratownicy. Dokonując wyboru idealnego narzędzia do zawodowo wykonywanej pracy na wysokości lub podwyższeniu, pamiętajmy o tym, że powinno być ono dostosowane do przewidywanych najtrudniejszych warunków pracy. Należy również szczególna uwagę zwrócić przy tym na częstotliwość użytkowania i przewidywane obciążenia podczas wykonywania pracy. Właściwy wybór będzie w dużej mierze decydował o bezpieczeństwie wykonywanych prac oraz o komforcie, a więc także łatwości i szybkości ich wykonywania. Jeśli istnieje taka potrzeba, warto zakupić dodatkowe akcesoria oferowane przez danego producenta. Ważnym elementem, o którym należy pamiętać wykorzystując drabiny i inne narzędzia do pracy na wysokości jest zapewnienie ich cyklicznej kontroli i jej dokumentowania, należących do obowiązków pracodawcy.

Drabina przystawna ze szczeblami

Drabina wolnostojąca z dużą platformą Źródło i zdjęcia: KRAUSE

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

Vademecum elektryka Jakakolwiek ingerencja w instalację elektryczną wymaga przynajmniej podstawowej wiedzy...

Napięcie – różnica potencjałów pomiędzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punktem albo ziemią. Potencjał ziemi przyjmuje się równy zeru. W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a ziemią wynosi 230 V (Voltów), a między przewodami różnych faz 400 V (Voltów). Przewód fazowy, zwany też roboczym – przewód w normalnych warunkach znajdujący się pod napięciem i przewodzący prąd roboczy – oznaczany dużą literą L i cyframi od 1 do 3: L1, L2, L3. Przewód neutralny – (dawna nazwa „zerowy”) przewód w normalnych warunkach mogący znaleźć się pod napięciem; przewodzący prąd roboczy w obwodach jednofazowych; oznacza się dużą literą N. Przewód ochronny – przewód w normalnych warunkach nie będący pod napięciem i nie przewodzący prądu – oznacza się dużymi literami PE. Przewód ochronno-neutralny – przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego i ochronnego; oznacza się dużymi literami PEN. Prąd zwarcia – prąd płynący w instalacji, gdy uszkodzona jest izolacja przewodów, osprzęt lub urządzenie elektryczne. Styk ochronny – element gniazdka wtyczkowego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do przyłączenia przewodu ochronnego lub ochronno-neutralnego. Połączenie wyrównawcze – zespół przewodów i zacisków służący do wzajemnego połączenia ze sobą i z uziemieniem oraz z punktem zerowym tablicy rozdzielczej wszystkich metalowych przedmiotów. Zasilanie jednofazowe – linia zasilająca przy napięciu 230 V 50 Hz wykonana jako 3-przewodowa - L, N, PE. Zasilanie trójfazowe – linia zasilająca przy napięciu 230/400 V 50 Hz wykonana jako 5-przewodowa - L1, L2, L3, N, PE.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Przyłącze – odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń odbiorcy z siecią przedsiębiorstwa świadczącego usługi przesyłowe. Zgodnie z nowym prawem energetycznym nie musi on być dostawcą energii. Złącze – punkt połączenia przyłącza z siecią lub instalacją, zawierający zabezpieczenia główne oraz często także licznik. Moc przyłączeniowa – moc czynna, którą zamierza pobierać odbiorca, jest to moc mniejsza od sumy mocy posiadanych odbiorników. Odbiorca określa ją we wniosku o przyłączenie. Bezpiecznik topikowy – (popularny „korek” – wyrażenie niepoprawne, naganne) zabezpieczenie chroniące stare instalacje przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami – ponowne użycie wymaga wymiany wkładki topikowej na nową o takim samym prądzie znamionowym właściwym dla wkładki danej wielkości, np. 10, 16 A itd. Przepalenie się bezpiecznika jest sygnalizowanie odpadnięciem kolorowego oczka widocznego przez szybkę w główce. Wkładka topikowa – rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez stopienie się jednego z jego elementów następuje przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego. Im wyższa wartość prądu, tym szybciej dochodzi do nagrzania i stopienia topika. Bezpiecznik automatyczny wkręcany – zabezpieczenie spełniające te same funkcje co bezpiecznik topikowy; włącza się ponownie przez wciśnięcie przycisku. Jest on wkręcany w takie samo gniazdo jak główka bezpiecznika topikowego. Wyposażony jest w dwa przyciski. Centralny (większy) po wciśnięciu do oporu załącza obwód, zaś umieszczony obok (mały) po naciśnięciu powoduje wyłączenie obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „wyskoczeniem” przycisku centralnego. W przypadku zwarcia lub przeciążenia występującego w chronionym obwodzie, przycisk centralny „wyskakuje” samoczynnie. Stara konstrukcja charakterystyki prądowej L oraz rzadko występująca K.

Wyłącznik nadprądowy – (popularna „eska” – wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciążenia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany. Zadziałanie wyłącznika nadprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik nadmiarowo-prądowy – (popularna „eska” – wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed przeciążeniem i skutkami zwarć; występują w wersjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowe ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca przeciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany. Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik różnicowoprądowy – aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i ostatnio B. Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry.

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

Vademecum oświetleniowca LUMEN – najbardziej obiektywna jednostka miary ilości emitowanego światła. W związku z pojawieniem się na rynku różnych typów ledówek, w celu ujednolicenia łatwych do porównania parametrów ilości emitowanego światła (jasności), zaczęto określać w lumenach [lm]. Lumen to jednostka określająca ilość emitowanego światła przez dane źródło światła (niezależnie od jego mocy). Co to oznacza w praktyce? Każda lampa LED emituje określoną ilość światła – za przykład może posłużyć ledówka 900 lm. Przy tej wartości emitowanego światła tradycyjna żarówka pobiera 75W energii, natomiast ledówka jedynie 10W. Obie emitują zbliżoną ilość światła, różnica pojawia się przy zużyciu energii – lampa LED pobiera około 7,5 razy mniej energii. Lampa LED ma wydajność na poziomie 90 lm z 1 W, natomiast tradycyjna jedynie około 12 lm z 1W. Kolejnym problemem przy ocenie żywotności lampy LED i ilości emitowanego światła jest klasa zastosowanych diod LED. Wielu producentów w celu osiągnięcia większej ilości światła z jak najtańszych diod, zasila je prądem wyższym od znamionowego, co skutkuje skróceniem ich żywotności i szybką zmianą temperatury światła na zimniejszą w wyniku degradacji luminoforu pod wpływem temperatury. Jeszcze częstszym przekłamaniem jest podawanie czasu życia ledówki w ilości 50.000 godzin, co jest czasem życia dla diody LED w optymalnych warunkach laboratoryjnych, a nie w warunkach pracy w gotowym urządzeniu. Realny czas życia diody LED w warunkach „domowych” wynosi do 35.000 godzin. Temperatura barwy światła i CRI Technologia LED w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek pozwala na dobór koloru emitowanego światła. Temperaturę barwy światła określa się w stopniach Kelvina. Przedział od 2500°K do 3000°K należy interpretować jako światło „ciepłe”, przedział od 3000°K do 3500°K należy interpretować jako światło „neutralne” lub światło dzienne, światło powyżej 5000°K uznaje się już za światło „zimne”. Niemniej jednak postrzeganie temperatury barwy światła jest po części kwestią indywidualną.

Współczynnik oddawania barw (CRI) dla źródeł światła wykonanych w technologii LED waha się w skali od 60-90 CRI (RA), im wyższy jest współczynnik oddawania barw, tym bardziej światło odpowiada naturalnemu (słonecznemu).

Najpopularniejsze trzonki:

Kąt rozsyłu światła Najprościej rzecz biorąc, kąt rozsyłu światła to nic innego jak szerokość rozchodzenia się światła na boki względem źródła światła. Obrazuje to poniższy rysunek:

Stopień ochrony IP Kod IP (stopień ochrony), to międzynarodowy system oznaczeń informujący użytkownika o ochronie zapewnionej przez obudowę przed wnikaniem do urządzenia części niebezpiecznych i ciał obcych w postaci stałej i cieczy. Kod IP składa się z dwóch liter „IP” i dwóch cyfr. Pierwsza cyfra oznacza zabezpieczenie przed ciałami obcymi stałymi:

Przykładowo kod IP63 oznacza, że urządzenie jest całkowicie zabezpieczone przed wnikaniem pyłu do jego wnętrza (informuje nas o tym pierwsza cyfra kodu – 6) oraz jest odporne przed drobnymi kroplami wody padającymi na jego obudowę pod kątem 60° od pionu (woda rozpylana) – (informuje nas o tym druga cyfra kodu – 3). nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

ConStela LED Innowacyjna oprawa, intuicyjna konfiguracja Firma TRILUX opracowała intuicyjny konfigurator parametrów oprawy ConStela LED. Internetowa aplikacja pozwala na proste dostosowanie produktu do wymagań projektu, zapewniając generowany w czasie rzeczywistym podgląd.

zależności od wykorzystanych modułów, system słupków oświetleniowych TRILUX ConStela LED zapewnia oświetlenie ogólne przestrzeni miejskiej, bądź akcentującą iluminację atrakcyjnych obiektów. Osiągający wydajność świetlną na poziomie 70-76 lm/W układ optyczny w technologii wielosoczewkowej występuje w wariantach z asymetrycznym bądź symetrycznym rozsyłem światła. Konfigurator TRILUX ConStela LED pozwala na wybór spomiędzy szeregu modułów świetlnych, różniących się średnicą, designem, charakterystyką rozsyłu i temperaturą barwową światła. W aplikacji można również modyfikować sposób mocowania do podłoża i wysokość kolumny wspierającej oraz kolor i dodatkowe zabezpieczenie jej pokrycia. Aplikacja jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych pod adresem http://www.trilux.com/pl/constela/.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

REVA MTH – naświetlacze metalohalogenkowe

aświetlacze - REVA MTH firmy Kanlux S.A., wykorzystują lampy metalohalogenkowe z trzonkiem RX7s, o mocy 70 W i 150 W. Naświetlacze REVA to nowoczesna konstrukcja o korpusie wykonanym z odlewu stopu aluminium. Oprawy mają I klasę ochronności i stopień ochrony IP65. Wysoki stopień ochrony jest zapewniony przez szereg uszczelnień wykonanych z pianki i silikonów. Dzięki temu nie wymagają czyszczenia wewnątrz, a strumień świetlny nie traci swojej wartości. Naświetlacze mogą być instalowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń, także w miejscach o dużym zapyleniu. Cechą szczególną nowych naświetlaczy REVA jest łatwy dostęp do komory źródła światła. Co ważne, wymiana źródła nie wymaga odkręcania śrub. Ponadto klamry mocujące szybę mogą być otwierane bez użycia narzędzi, zapewniając łatwy dostęp do komory układu zapłonowego. Naświetlacze REVA dostępne są z odbłyśnikiem symetrycznym wąskostrumieniowym, doskonale sprawdzającym się w oświetleniu wybranego obiektu lub niewielkiego fragmentu przestrzeni. Zaletą tego typu opraw jest skoncentrowane światło,

dzięki czemu możliwe jest uzyskanie wymaganego efektu przy mniejszej mocy. Takie rozwiązanie pozwala na znaczne oszczędności w instalacji oraz racjonalne wykorzystanie światła. Naświetlacze REVA MTH doskonale sprawdzają się jako oświetlenie elewacji i architektonicznych detali budynków.

T8 LED SMD – liniowe źródła światła LED

uby ledowe T8 LED SMD firmy Kanlux S.A, to liniowe źródła światła oparte na wysokowydajnych diodach LED SMD, charakteryzujących się długą żywotnością i małym poborem energii. Dzięki temu znacznie można zmniejszyć koszty eksploatacyjne instalacji oświetleniowych związanych z ciągłą wymianą liniowych źródeł światła. Występują w barwie neutralnej i ciepłej. Ponadto T8 LED SMD mogą być wykorzystywane w skrajnie niskich i wysokich temperaturach bez utraty strumienia świetlnego. T8 LED SMD posiadają wymiary (tradycyjnej) świetlówki i stanowią znakomity zamiennik tradycyjnych liniowych świetlówek T8. T8 LED SMD mogą być montowane w oprawach ze statecznikami indukcyjnymi, bez konieczności dodatkowych modyfikacji, wystarczy zastosować zapłonnik oferowany w komplecie z tubą ledową (liniowe źródła światła LED). Nowe modele liniowych źródeł światła LED dostępne są w trzech odmianach mocy, o temperaturze barwowej 27003200 K: 99 T8 LED SMD 10W-NW o długości 600 mm 99 T8 LED SMD 18W-NW o długości 1200 mm 99 T8 LED SMD 22W-NW o długości 1500 mm Wysoka trwałość T8 LED SMD, wynosząca 25.000 godzin oraz ciepła barwa T8 LED SMD, otwiera możliwości zastosowania tych źródeł w miejscach, gdzie neutralna barwa światła nie znajdowała zastosowania.

Cechy produktu:

99 zasilanie: 220-240 V~ ; 50/60 Hz 99 trzonek: G13 99 kąt świecenia wynosi: 180˚ 99 strumień świetlny: 99 T8 LED SMD 10W-WW: 710 lm 99 T8 LED SMD 18W-WW: 1340 lm 99 T8 LED SMD 22W-WW: 1610 lm 99 współczynnik oddawania barw CRI≥80 99 praca w skrajnie niskich i wysokich temperaturach: od -25°C do +50°C

99 brak zawartości rtęci oraz innych szkodliwych substancji

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

NAŚWIETLACZE PLED BEMKO

irma BEMKO oferuję nowy model naświetlacza typu LED 100W (2x50W) z serii KALIT, który jest idealnym zamiennikiem dla opraw halogenowych 500W. Projektor wykonany został w technologii LED COB (ang. Chip On Board). Posiada dwa niezależne źródła światła. Każde z nich zasilanie jest osobnym zasilaczem. Obudowa wyposażona w solidny radiator, który zapewnia idealne odprowadzanie ciepła. Naświetlacz wyposażony jest w hartowaną szybę, która zapewnia wysoki stopień ochrony przed wodą oraz pyłem. Takie połączenie zapewnia długotrwałą i bezproblemową pracę całego układu. Dzięki wysokiemu strumieniowi świetlnemu idealnie MODEL

PLED-100

Temperatura barwowa

6000K

Wskaźnik oddawania barw

CRI≥80

Strumień świetlny

9000

Kąt świecenia

120 °C

Skuteczność świetlna

90 lm/W

Źródło światła

2 x COB chip

Czas zapłonu

<0,2 sek

Pobór mocy

100W

Natężenie prądu

2x220mA (dwa zasilacze)

Współczynnik mocy

>0.95

Zasilanie

AC 220-240V

Częstotliwość

50Hz

Klasa energetyczna

A+

Trwałość

do 50 000 h

Dopuszczalna temperatura pracy -40 °C ~ +50 °C

Klasa szczelności (wskaźnik IP)

IP65

Obudowa materiał

Aluminium

Obudowa kolor

Czarny

Wymiary

Wysokość 364 mm/szerokość 382 mm/grubość 110 mm

Waga netto

5,8 kg

Gwarancja

2 lata

Certyfikaty

CE/RoHS

Sposób montażu

Przy pomocy uchwytu montażowego – naścienny bądź też sufitowy.

Zastosowanie

Hale, parkingi, place

Czujnik ruchu

Tak (np. SES09. SES10, SES12, SES15)

Możliwość sterowania

Nie

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

nadaje się do oświetlenia parkingów, bram, podjazdów, ekspozycji, obiektów sportowych. Doskonale współpracuje z czujnikami ruchu. Oprawy PLED występują w dwóch kolorach obudowy: czarnym oraz szarym. Naświetlacze dostępne są również w wersji z czujnikiem ruchu typu PIR: modele S-PLED – 10W, 20W oraz 30W oraz wersje przenośne R-PLED: 10W, 30W i 50W.

PORADY EKSPERTA Czy wiesz, że…

OPRAWA ULICZNA CAS3

prawy uliczne CASPO CAS3 firmy BEMKO dostępne w wersjach o mocy 60W, 90W oraz 120W i strumieniu świetlnym odpowiednio 6000 lm / 9000 lm / 12000 lm. Są oprawy oświetleniowe wyposażone w wysokowydajne źródła światła LED, charakteryzująca się niskim zużyciem energii oraz brakiem emisji promieniowania UV i IR. Może być wykorzystywana, jako zamiennik opraw drogowych ze źródłem metalohalogenkowym lub sodowym. Zasilanie: 230V/50Hz Temperatura barwowa: 4000K lub 6000K. Średnica uchwytu: 60 mm.

DANE TECHNICZNE Typ oprawy Zakres mocy opraw (lub typoszereg) Zakres strumieni świetlnych opraw (lub typoszereg)

CAS3-060GR-6K

CAS3-090GR-6K

60W

90W

120W

so 5400 lm

do 8100 lm

Do 10800 lm

Barwy światła / Temperatury barwowe / CRI Liczba diod Trwałość deklarowana opraw Kąt rozsyłu Utrzymanie strumienia świetlnego w trakcie eksploatacji Napięcie zasilania

CAS3-120GR-6K

dzienna/zimna, Ra 80 60

120

>50000h 120° LM-80, LM-79 85-300V 50-60Hz

Klasa ochronności

Współczynnik mocy

>0,95

Zabezpieczenia wbudowane

termiczne, przeciążeniowe, nadprądowe

Rodzaj źródeł światła LED:

wielodiodowe moduły LED

Układ optyczny:

soczewkowy

Rodzaj obudowy:

dwukomorowa

Stopień ochrony IP Materiał korpusu Stopień odporności mechanicznej osłony IK Zakres dopuszczalnych temperatur pracy Sposób montażu Zalecana wysokość montażu Opis ogólny oprawy

IP67 aluminium IK08 －25℃--+50℃; 10%-90%RH Maszt fi60 6 m, 8 m, 10 m Oprawa wyposażona w uniwersalny wysokiej, jakości zasilacz, pracujący w szerokim zakresie napięcia 85-300V 50-60Hz.. Możliwość sterowania oprawą. Unikalny układ optyczny – soczewkowy. Oprawa emituje prostokątny rozsył światła przeznaczony dla oświetlenia ulicznego.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Dom w budowie

Deski kompozytowe z najwyższej półki – do wszystkiego użytkowego

eski kompozytowe to jeden z najnowszych produktów do instalacji na tarasach i balkonach. Łączą w sobie najlepsze cechy drewna i PVC, dzięki czemu uzyskujemy wspaniały wygląd oraz znakomite właściwości wytrzymałościowe. Są mieszanką mączki drzewnej i tworzywa sztucznego, w wyniku czego są wyjątkowo trwałe, nie wymagają odnawiania i malowania, a wyglądem do złudzenie przypominają deski drewniane. Jednak w odróżnieniu od desek drewnianych nie posiadają sęków, mają jednolity kolor i wygodniej się je montuje.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Deski są odporne na glony i insekty oraz sól morską, więc doskonale sprawdzają się w projektach rekreacyjnych typu pływalnie, kąpieliska, baseny i groty solne. Ze względu na wysoką odporność na warunki atmosferyczne można je stosować na dużych powierzchniach tarasowych, na przydomowych tarasach i altanach, balkonach, pomostach czy molach spacerowych. Zamontowano je także w wielu marinach portowych i przystaniach jachtowych w kraju i zagranicą. Tarasy wykonane przy użyciu nie wymagają corocznej konserwacji ani czyszczenia. Dzięki swojej antypoślizgowej

PORADY EKSPERTA Dom w budowie

Pomost MINWOOD w kolorze sosny

powierzchni i braku drzazg są przyjazne dla najmłodszych, stąd ogromne zainteresowanie projektantów i architektów infrastruktury miejskiej i rekreacyjnej. Stosowane są również do budowy placów zabaw dla dzieci oraz mebli ogrodowych. Inwestorzy dostrzegając zalety tego produktu, coraz częściej stosują je również na obiektach użyteczności publicznej, gdzie wymagana jest wyjątkowa jakość i wytrzymałość na akty wandalizmu. Jeszcze kilka lat temu deski kompozytowe stanowiły „górną półkę” zakupową – drewno egzotyczne wypierało je swoją relatywnie niską ceną. Obecnie sytuacja zaczyna się odwracać – ceny systemów kompozytowych stały się bardziej przystępne, a drewna egzotycznego ze względu na pomniejszone zasoby – coraz wyższe. Przy inwestycji długoterminowej warto jest rozważyć montaż popularnie zwanego „kompozytu”– zaoszczędzi on nam czas i środki w kolejnych latach – chociażby w wyniku braku wymogu konserwacji. Źródło i zdjęcia: MINWOOD

Kąpielisko na Mazowszu z pomostem MINWOOD i grodzicami G-300

Piaskownica z desek MINWOOD

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

Jesienno – zimowa metamorfoza

Przełom jesienno-zimowy jest dobrym momentem na metamorfozę. Nie chodzi tu tylko o nową fryzurę, poprawę sylwetki, ale także zmiany w naszym otoczeniu firmie czy domostwie. Wystrój wnętrza oraz jego oświetlenie pozwalają nam czuć się bezpiecznie i komfortowo. Ergonomiczny fotel przed biurkiem, odpowiednie oświetlenie nie męczą naszego ciała i oczu, zwiększając naszą efektywność. Wygodna kanapa przed telewizorem, sterowanie oświetleniem w całym domu z jednego pilota czy też nastrojowe animacje światła przynoszą relaks i odprężenie po ciężkim dniu.

miany w naszym życiu są ściśle związane z rozwojem społeczeństwa. Tak często do nich dochodzi, że na stałe wpisały się one w naszą codzienność. Jak powszechnie wiadomo ogromny wpływ na samopoczucie ma oświetlenie. Jego barwa, intensywność czy rozmieszczenie, w szczególny sposób oddziaływają na odbiór danej sytuacji czy przestrzeni. Jeżeli chcemy wprowadzić romantyczny nastrój w nasze wnętrza to przygaszamy światło, ustawiamy świece. Z kolei jeśli potrzebne jest miejsce do pracy zapalamy światło (najlepiej jasne), które rozświetli miejsce prowadzonych przez nas działań i pozwoli nam wykonać swoje zadanie bez zbędnego zmęczenia. W ofercie firmy EcoEnergy znajdziemy szeroki wachlarz produktów, które pomogą nam przeprowadzić jesienno – zimową metamorfozę naszego oświetlenia, a co za tym idzie, wnętrz w naszym biurze i domu. Lampy LED oferowane przez tą firmę możemy dobierać odpowiednio do zagospodarowanej przestrzeni. Wśród trzech linii produktowych: Home Line, Standard Line i Decorative Line, każdy znajdzie coś dla siebie. Oprócz źródeł światła LED do wyboru mamy takie produkty jak: naświetlacze, wzmacniacze, sterowniki, akumulatory czy taśmy LED, którym chcielibyśmy poświęcić nieco więcej uwagi. 86

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Taśmy LED firmy EcoEnergy doskonale sprawdzają się w przemianie wnętrza, dobrze wkomponowując się w powierzchnie. Wyróżniamy wśród nich taśmy w kolorach biały ciepły, biały zimy, fioletowy, pomarańczowy, niebieski, żółty, zielony i RGB. Możemy je podzielić według wielkość diod 3528 lub 5050 oraz stopnia ochronności na IP 20, IP 63, IP 65 i IP 68. Diody SMD wykorzystane w taśmach EcoEnergy charakteryzują się wysoką wydajnością oraz żywotnością w przystępnej cenie. Jesienno - zimowy okres, który właśnie się rozpoczął sprzyja zmianom w naszych biurach i domach.

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

Coraz szybciej zapadający zmrok wymusza na nas wcześniejsze włączanie oświetlenia i wydłuża okres korzystania z niego. Tak więc gdzie możemy wykorzystać taśmy Led firmy EcoEnergy? W oświetleniu przedpokoju lub na korytarzu biurowym. Można je umieścić w podłodze wykorzystując do tego wpuszczany profil LED, w którym w bardzo łatwy sposób wprowadza się taśmę

następnie zabezpieczając ją kloszem. Tak oświetlona podłoga odmieni wygląd naszego pomieszczenia zwiększając poczucie bezpieczeństwa poprzez dobre oświetlenie powierzchni, po której się poruszamy. Do oświetlenia schodów zamieszczając taśmę bezpośrednio pod każdym stopniem. W tym przypadku możemy zamontować tam samą taśmę lub tak jak w poprzednim przykładzie umieszczoną w profilu. Należy przy tym pamiętać, że przez osadzenie taśmy w profilu możemy nadać jej odpowiedni kierunek świecenia (np. chcemy strumień światła skierować w dół). Dodatkowo wykorzystując mleczną przesłonkę sprawimy, że światło to będzie bardziej rozproszone i delikatniejsze. Tak oświetlone schody dodatkowo można podłączyć pod czujnik ruchu dzięki czemu będą się one zapalać tylko w pożądanych momentach. Pozwoli nam to również na zmniejszenie kosztów energii na oświetlenie tej strefy. Bardzo modnym miejscem wykorzystania taśm LED jest kuchnia. Zamieszcza się je pod półkami wiszącymi lub stojącymi. Jeżeli blat roboczy jest dobrze oświetlony możemy pod szafkami nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

umieścić taśmy RGB i w zależności od nastroju nadawać naszej kuchni inny charakter wykorzystując do tego różne kolory z palety barw RGB. Więcej na temat oświetlenia tej części domu znajdziecie Państwo w naszym artykule publikowanym na łamach Magazynu ElektroTrendy nr 15 na stronach 66 i 67 pod tytułem „Oświetlenie kuchni ma znaczenie”. Doskonałą przestrzenią w której śmiało możemy wykorzystać taśmy LED jest sypialnia. W tej części domu możemy zamieścić taśmę pod łóżkiem, lub za jego wezgłowiem, świetnie sprawdzi się również przy podwieszanym suficie. Musimy jedynie pamiętać, że w tej części domu światło powinno być niezbyt mocne i rozproszone aby nie rozbudzać nas jeśli zostanie zapalone w nocy. Decydując się na wykorzystanie taśmy LED RGB w sypialni możemy dodatkowo sterować kolorami, za pomocą pilota zmieniając intensywność danego koloru lub samą barwę.

Równie ciekawe efekty otrzymamy montując taśmę LED w łazience. Oczywiście przestrzeń nad lustrem, w którym się przeglądamy powinna być oświetlona światłem jasnym, ciepłym lub przypominającym barwę słoneczną. Dzięki temu kolor naszej skóry w odbiciu lustrzanym będzie najbliższy rzeczywistości. W miejscach oddalonych od lustra dobrze sprawdzi się taśma LED RGB. Jeżeli ustawimy zaprogramowany cykl zmiany kolorów, „relaks” z gorącej kąpieli będzie jeszcze większą przyjemnością. Dobierając taśmy do tego pomieszczenia musimy pamiętać, że jest ono bardzo wilgotne, w którym co chwilę używana jest woda dlatego montowane w nim taśmy muszą się charakteryzować wysokim stopniem ochronności IP 65 lub IP 68. Miejsca – przykłady, które przytoczyliśmy to tylko początek możliwości jakie dają nam taśmy LED. Tak naprawdę to gdzie je zamontujemy i jaką metamorfozę zafundujemy naszemu oświetleniu i otoczeniu zależy od naszej inwencji. Coraz częściej wybieramy właśnie taki sposób oświetlania pomieszczeń nie tylko dlatego, że nastała epoka LED i taśmy w domu są na topie ale również z powodu niewielkich nakładów finansowych (nie tylko za energię elektryczną). Przy pomocy taśm możemy oświetlić dużą powierzchnię. My już zaczynamy naszą jesienno – zimową metamorfozę. Zacznij ją i Ty z firmą EcoEnergy. Marta Misterowicz

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Już niedługo nowa strona internetowa

Twoje oświetlenie Pełna gama najwyższej jakości źródeł światła w technologii LED

• Własna fabryka w Chinach, w Prowincji Guangdong – centrum przemysłu LED, ze specjalistyczną linią produkcyjną • Laboratoria badawcze EcoEnergy • Wysoka jakość i wydajność produktów • Poszanowanie środowiska naturalnego

EcoEnergy Sp. z o.o. Sp. K. Cieśle 42 56-400 Oleśnica tel.: +48 71 72 300 04

www.eenergy.com.pl

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

Przenośne drukarki etykiet pomagają w zwiększeniu produktywności Tworzenie drukarek BRADY opiera się na 100 letnim doświadczeniu i wiedzy firmy w zakresie technologii identyfikacji.

nakowanie przewodów i kabli elektrycznych, kom-

Szybkie i efektywne

ponentów, skr zynek wyłączników, paneli

Przenośne drukarki zostały opracowane z myślą

krosowych czy listew zaciskowych może sta-

o instalatorach z branży elektrycznej, telekomunikacyjnej

nowić czasochłonne zadanie. Niemniej jednak dobre

i transmisji danych. Modele BMP21-PLUS, BMP41,

oznaczenie obwodów, kabli i przewodów w znacznym

BMP51 oraz BMP71 zostały zaprojektowane w celu

stopniu przyspiesza wykonywanie wszystkich później-

umożliwienia profesjonalistom szybkiej, łatwiej i pewnej

szych prac elektrycznych. Dlatego właśnie firma Brady

identyfikacji każdego przewodu i komponentu. Oprócz

oferuje drukarki, które są w stanie oznakować dowol-

różnic w obsługiwanych szerokościach etykiet, wszystkie

ne kable i przewody elektryczne, komponenty czy

drukarki oferują szybką wymianę kaset drukujących,

skrzynki bezpiecznikowe w ciągu kilku minut, zwięk-

druk koszulek i etykiet ciągłych z rolek, wbudowane

szając znacząco wydajność.

obcinarki etykiet, wgrane symbole i grafiki oraz wielojęzyczne menu. Firma oferuje również specjalne aplikacje dla drukarek, które umożliwiają druk etykiet wycinanych czy szybkie identyfikowanie skrzynek bezpiecznikowych oraz komponentów.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

Niezawodne

ne działanie promieni UV oraz warunki atmosferyczne.

Instalatorzy często pracują w warunkach, które

Główna zaletą etykiet jest fakt, że gdy raz zostaną za-

stanowią spore wyzwanie zarówno dla ludzi, jak i ma-

aplikowane na danej powierzchni nie odpadają od niej.

szyn. Firma zwraca szczególną uwagę na to, aby budo-

Konstrukcja etykiet jest dopasowana do wszelkiego ro-

wać pyłoszczelne i odporne na wstrząsy drukarki, które

dzaju podłoży w celu uniknięcia sytuacji przypadkowego

są trwałe. W celu zapewnienia odpowiedniej wytrzyma-

odklejenia, dzięki czemu nigdy nie trzeba dokonywać

łości w ciężkich warunkach pracy, każdy nowy model

ponownej identyfikacji bez wyraźnego powodu.

drukarki musi przejść test odporności na uderzenia zanim zostanie wprowadzony na rynek. Każda przenośna drukar-

Zestawy rocznicowe

ka jest przystosowana do pracy z akumulatorkami. Dostępne

W związku z obchodami 100-lecia firmy do każdego

są zapasowe baterie do ładowania, tak więc zawsze dyspo-

zarejestrowanego zestawu z przenośną drukarką do

nujemy energią potrzebną do wykonania zadania.

zastosowań elektrycznych i telekomunikacyjnych firma dołącza gratisowy ściągacz izolacji oraz oferuje jako

Trwałe

dodatkową korzyść specjalną cenę urodzinową dla ze-

Opierając się na badaniach i doświadczeniu, firma

stawów zakupionych w okresie pomiędzy 22 września

zbudowała olbrzymią bazę wiedzy, dzięki której wybiera się

a 30 grudnia 2014 roku. Zestawy składają się z praktycz-

najlepsze materiały i kleje do tworzenia etykiet sprawdza-

nej twardej walizki, nowej drukarki, materiałów do etykieto-

jących się nawet w ciężkich warunkach produkcyjnych.

wania, baterii, akcesoriów i vouchera upoważniającego

Każda przenośna drukarka pracuje bezproblemowo

do odbioru darmowego ściągacza do izolacji przydatnego

z zaawansowanymi etykietami odpornymi na przedłużo-

w codziennej pracy instalatorów.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

Ochrona latarni z oświetleniem LED przed przepięciami Obecnie wydaje się, że oświetlenie LED w ciągu najbliższych lat stanie się dominującym sposobem oświetlania dzięki takim zaletom jak wysoka wydajność światła w przeliczeniu na 1W energii oraz bardzo długa teoretyczna żywotność diod LED, sięgająca często 100.000 godzin.

październiku 2014 przyznano nawet nagrodę Nobla z fizyki trzem japońskim naukowcom, których praca nad niebieskimi diodami umożliwiła stworzenie diody LED z białym światłem. Niestety obok tych zalet diody LED są jeszcze stosunkowo drogie i mają też pewne słabości, a jedną z najważniejszych jest stosunkowo niska odporność na przepięcia występujące w sieci zasilającej i w układzie sterującym natężeniem światła. Przepięcia te mogą zarówno trwale uszkodzić zasilacz, elektroniczne sterowanie lub same diody, jak też przyczyniają się do przedwczesnego „starzenia” się diod LED i przez to wielokrotnie skracają ich teoretyczną żywotność. Z reguły urządzenia elektroniczne, takie jak zasilacze do LED, wytrzymują przepięcia do 1500V AC, niektórzy producenci instalują jednak w nich dodatkowe zabezpieczania do 4000V. Jednak nawet te dodatkowe zabezpieczenia często nie wystarczają, gdyż wartość przepięć może być wyższa. Dlatego jedynym właściwym rozwiązaniem technicznym jest zastosowanie specjalnych ograniczników przepięć. Rozróżniamy kilka źródeł powstawania przepięć, które mogą mieć wpływ na zasilacze i diody LED w latarniach ulicznych: 1. Bezpośrednie uderzenie pioruna w latarnię – jest to zjawisko stosunkowo rzadkie, ale jednocześnie najgroźniejsze w skutkach dla instalacji elektrycznej. Średnia wartość prądu udarowego to 25-30 kA, chociaż przyjmuje się, że maksymalna wartość prądów piorunowych może dochodzić do 200 kA. Ze względów technicznych i przede wszystkim ekonomicznych nie opłaca się chronić każdej latarni przed prądem udarowym pioruna. Natomiast stosując odpowiednie ograniczniki zainstalowane w każdej latarni możemy ochronić okoliczne latarnie z LED przed groźnym dla nich przepięciem, które w wyniku trafienia pioruna w jedną latarnię pojawi się w sieci zasilającej i ewentualne sterowniczej. 2. Uderzenie pioruna powoduje w wyniku wzrostu różnicy potencjałów i indukcji elektromagnetycznej (sprzężenia indukcyjne i pojemnościowe) powstanie w promieniu kilkuset metrów groźnych przepięć w przewodach elektrycznych o wartości wielu kV i kilku kA. Ponieważ średnio w Polsce występuje ok 25 dni burzowych w roku i przypada prawie 2,5 uderzenia pioruna na 1 km², dlatego niebezpieczeństwo pojawienia się przepięć w sieciach zasilających latarnie z lampami LED jest duże.

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

3. Najczęściej w sieciach elektrycznych pojawiają się tzw. przepięcia łączeniowe. Jest wiele źródeł tych przepięć, oto kilka przykładów: 99 przepalenie się wkładki topikowej powoduje powstanie przepięcia do 2kV i nawet kilka kA w czasie ok. 1,5ms 99 w niemieckim instytucie VDE stwierdzono, że załączenie transformatora o mocy 1000kVA i napięciu pracy 400V AC powoduje powstanie przepięcia o wartości 4916V 99 załączanie wielu urządzeń jak np. wentylatorów i silników, jak też przekaźniki i kondensatory powodują powstawanie przepięć. Przepięcia te mają wartość stosunkowo niewielką w porównaniu do skutków uderzenia pioruna, zwykle jest to maksymalnie do 6kV i kilku kA, natomiast mogą trwać dużo dłużej niż przepięcie wywołane przez piorun. Podsumowując zagadnienie występowania przepięć w sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia warto wspomnieć, że

PORADY EKSPERTA Porady Praktyczne

wg niedawnych badań niemieckich notuje się tam w ciągu roku w sieciach niskiego napięcia nawet do kilkudziesięciu przepięć, czyli gwałtownych wzrostów napięcia, chociaż tylko nieliczne z nich są tak duże, że mogą uszkodzić elementy elektroniczne. Innowacyjne ograniczniki przepięć firmy CITEL do zabezpieczania LED Ze względu na wartość możliwych przepięć prawie wszystkie te ograniczniki są typu 2+3 (dawne oznaczenie C+D) i dostosowane do nominalnego prądu wyładowczego 8/20 µs o wartości 5kA i maksymalnego 10kA. Ograniczniki te wytrzymują też tzw. udar kombinowany 10kV/5kA, a niektóre nawet 10kV/10kA, zapewniając poziom ochrony Up poniżej 1,5kV dla napięcia roboczego 230V AC. Tak dobre parametry techniczne udaje się osiągnąć dzięki szeregowemu połączeniu warystora i iskiernika gazowego. Firma CITEL przeprowadziła testy swoich ograniczników: wzięto diody LED wraz z zasilaczami od 9 różnych producentów, zabezpieczono je ogranicznikami typu MLP i MSB10 i wykonano 15 impulsów przepięciowych o wartości 10kV. Żaden z tych systemów nie uległ uszkodzeniu. Następnie wymontowano ograniczniki przepięć i rozpoczęto nowe testy tych zestawów. Już przy 2kV jeden system uległ uszkodzeniu, przy 4kV kolejne dwa, a przepięcia 6kV nie wytrzymał żaden zestaw. Oznacza to, że żaden z testowanych zestawów bez ochrony ogranicznikiem przepięć nie wytrzyma przepięć mogących wystąpić normalnie w sieciach zasilających latarnie. Dobierając odpowiedni ogranicznik do konkretnego projektu trzeba określić kilka jego istotnych cech. Po pierwsze należy określić, jakie ma być napięcie zasilania – 230V AC czy 24V DC. Po drugie, czy interesują nas ograniczniki do lamp LED ze sterowaniem natężeniem światła, czy bez takiego sterowania. Najprostsze ograniczniki do zabezpieczania tylko zasilania zewnętrznych lamp LED należą do typoszeregu MLPC1 lub MSB10-400. Natomiast niektóre ograniczniki z typoszeregu MLP pozwalają zabezpieczyć jednocześnie zasilanie i sterowanie natężeniem światła LED typu DALI czy RS485. Jest to możliwe, gdyż w jednej obudowie znajdują się 2 ograniczniki przepięć – jeden do zabezpieczenia zasilania np. 230V AC, a drugi do zabezpieczenia toru sterowniczego. W przypadku systemu sterowania DALI jest to dla napięcia maksymalnego 28V DC, a dla RS485 to 7V DC i prądu 300mA. Po trzecie w zależności od stopnia ochrony mamy ograniczniki MLP1 dla klasy ochrony I i MLP2 dla klasy II (ochrona tylko L/N). Kolejnym zagadnieniem jest określenie niezbędnego stopnia ochrony - ograniczniki MLP występują w wykonaniu z zamontowanymi na stałe przewodami w obudowach ze stopniem ochrony IP65 oraz z zaciskami do podłączania kabli w obudowach z IP20. Typoszereg MLP umożliwia także wybór wykonania ze zdalną sygnalizacją uszkodzenia (miejscowa sygnalizacja w formie zielonej diody LED jest w standardzie, bo wymają tego normy), jak też określenie stanu funkcjonowania chronionej instalacji w przypadku uszkodzenia ogranicznika. Ogranicznik przepięć instaluje się zwykle w oprawie lampy blisko źródeł LED tuż przed zasilaczem. Drugim rozwiązaniem może być zainstalowanie w złączu we wnęce na dole słupa latarni. Preferowane jest to pierwsze rozwiązanie, gdyż w ten sposób najlepiej chroni się

zasilacz i diody LED. Wadą tego rozwiązania jest, że w przypadku ograniczników bez zdalnej sygnalizacji uszkodzenia, a jedynie z sygnalizacją w formie zielonej diody LED wmontowanej w obudowę aparatu, nie ma możliwości łatwego sprawdzenia ewentualnego uszkodzenia ogranicznika, chyba że jest to wykonanie przerywające obwód zasilania w przypadku awarii. Umieszczenie ogranicznika w złączu we wnęce słupa ma 2 zalety – można go zainstalować w istniejących już lampach z oświetleniem LED oraz bez kłopotu sprawdzić stan ogranicznika dzięki dostępnej zielonej diodzie LED. Tu jednak pewną wadą jest odległość od chronionego zasilacza i samych diod LED – ogranicznik umieszczony u podstawy słupa latarni właściwie chroni przed pojawiającymi się przepięciami w przewodach zasilających i sterowniczych, natomiast w przypadku uderzenia pioruna w pobliżu latarni może się zaindukować niebezpieczne przepięcie w przewodach między podstawą latarni a oprawą z diodami LED. Oczywiście niezależnie od ochrony każdej latarni z oświetleniem LED należy też pamiętać o ochronie zwykłymi ogranicznikami przepięć kosztownych urządzeń sterujących zainstalowanych w szafkach oświetleniowych. Czy warto stosować ograniczniki przepięć do ochrony latarni z oświetleniem LED? Wiele podejmowanych decyzji jest uwarunkowanych ekonomicznie, zwykle chcemy osiągnąć jak najwięcej za jak najniższą cenę. Inwestorzy, a w zakresie oświetlenia ulic są to najczęściej gminy lub przedsiębiorstwa komunalne, ogłaszają zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych przetargi, gdzie zwykle jedynym kryterium jest cena. Jeżeli w warunkach przetargu nie będzie zapisu o ochronie latarni z oświetleniem LED ogranicznikami przepięć, to żaden dostawca nie doda ich z własnej inicjatywy, tym bardziej, że po okresie gwarancyjnym uszkodzenie oświetlenia LED spowoduje, że trzeba będzie zamówić u takiego producenta nowe oprawy. Przepięcia występujące w sieciach spowodowane uderzeniami piorunów oraz tzw. przepięcia łączeniowe są faktem bezspornym, o którym nie ma nawet co dyskutować. Jeżeli oświetlenie LED ma działać wiele lat, to ryzyko miejscowych uszkodzeń oraz starzenia się diod LED spowodowanych przez przepięcia jest duże. Ograniczniki przepięć, o ile nie pojawi się prąd wyższy niż ten, do jakiego zostały stworzone, będą ochraniać oświetlenie LED przez wiele lat i mogą odprowadzać nawet setki czy tysiące przepięć. Obecnie koszt zwykłej oprawy latarni ulicznej z zasilaczem i diodami LED to kwota około 700-1000 PLN za sztukę, w przypadku przepięcia uszkodzeniu może ulec jednocześnie kilka, kilkanaście a nawet kilkadziesiąt latarni. Oprócz nowej oprawy pojawia się też koszt wymiany samej uszkodzonej oprawy z oświetleniem LED i ewentualnie przewodów przez wyspecjalizowaną ekipę, co może wynieść nawet kilkaset złotych na 1 latarnię. Ograniczniki firmy CITEL do zabezpieczania latarni z oświetleniem LED, oferowane przez wyłącznego przedstawiciela na Polskę firmę JEAN MUELLER POLSKA, to przy zakupie hurtowym koszt zaledwie kilkudziesięciu PLN za sztukę, a pozwalają znacznie ograniczyć lub całkowicie wyeliminować duże straty, które wobec ich braku poniósłby właściciel tych latarni. Zbigniew Błażejewski www.jeanmueller.pl

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

PORADY EKSPERTA Kontrapunkt Eksperta

Ograniczniki przepięć do ochrony przed prądem

udarowym pioruna

graniczniki przepięć, zgodnie z normą PN-EN 61643-11 zwane SPD (Surge Protection Device), typu 1 (dawniej klasa B), chroniące przed prądem udarowym powstałym w wyniku uderzenia pioruna znajdują coraz mniejsze zastosowanie, gdyż ze względu na rozwój techniki są powszechnie zastępowane przez ograniczniki kombinowane typu 1+2 (dawniej B+C), a ostatnio przez typu 1+2+3 (B+C+D), co na przykład oferuje francuska firma CITEL. Najwięcej problemów powstaje przy doborze ograniczników przepięć, których zadaniem jest odprowadzenie prądu udarowego powstałego w wyniku uderzenia pioruna. Przyjmuje się, że średnia wartość prądu udarowego pioruna to 25-30kA, natomiast zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w Europie zakłada się, że w ok. 5% przypadków wartość szczytowa prądu impulsowego przekracza 100kA, a w niecałym 1% wartość 150kA, przy czym maksymalna wartość prądów piorunowych może dochodzić do 200 kA. Przy uderzeniu w instalację odgromową budynku zgodnie z normami przyjmuje się, że do 50% prądu może powrócić do instalacji elektrycznej przez uziemienie. Oznacza to, że średnio może pojawić się prąd udarowy na poziomie 3-4kA na biegun w sieci 3+1, natomiast w 5% przypadków wartość ta będzie powyżej 12,5kA. Zgodnie z normą IEC 61643-12 o zasadach doboru i zastosowaniach ograniczników przepięć (norma ta obowiązuje w Polsce, ale nie jest jeszcze przetłumaczona z języka angielskiego na polski) należy dokonać obliczeń ryzyka, a w przypadku, kiedy obliczenia nie są możliwe, to zgodnie z pkt. 6.2.1.3 w/w normy należy zastosować ograniczniki na prąd udarowy minimum 12,5kA na biegun. W naszej polskiej praktyce często projektant wpisuje do projektu, że trzeba zastosować ogranicznik typu 1+2 (B+C) i nie podaje wartości prądu udarowego Iimp (10/350 µs). Instalator dokonuje więc zakupu najtańszego jaki znajdzie na rynku ogranicznika typu 1+2, który często ma wytrzymałość na prąd udarowy rzędu 3-5kA na biegun. Oznacza to, że ogranicznik ten jest w stanie ochronić instalację tylko w zakresie uderzeń pioruna o średniej wartości, czyli nie spełni swojego zadania w odniesieniu do ok. 1/3 przypadków. 94

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Zdjęcie: 123rf.com

Łatwo można sobie wyobrazić sytuację, że osoba czy instytucja poszkodowana przez przepięcie powstałe w wyniku uderzenia pioruna pozwie przed sąd o odszkodowanie projektanta i instalatora za niezachowanie należytej staranności w doborze ogranicznika przepięć. Producent czy importer, o ile podaje prawdziwe dane techniczne, byłby całkowicie niewinny w tym przypadku, gdyż można produkować i sprzedawać ograniczniki o słabych, ale zgodnych z normami parametrach, natomiast takie ograniczniki należy stosować z głową i musi to być wynik odpowiednich wyliczeń ryzyka, a nie tylko parametr najniższej ceny. Przy doborze ograniczników przepięć bardzo typu 1+2 bardzo istotnymi elementami jest też szybkość zadziałania ogranicznika (przykładowo CITEL oferuje czas poniżej 20 ns, podczas gdy wiele ograniczników na rynku ma czas zadziałania 100 ns), budowa ogranicznika (dla prądów udarowych iskiernik gazowy jest lepszy od warystora, a najlepsze jest połączenie obu technologii), oraz poziom ochrony. Ale to tematy na oddzielne artykuły. Zbigniew Błażejewski JEAN MUELLER POLSKA SP. z o.o Przedstawiciel firmy CITEL na Polskę www.jeanmueller.pl

REPORTAŻE Pogranicze branży

Największa atrakcja świata Powierzchnia 190.000 m², najszybszy na świecie roller coaster, profesjonalny tor wyścigowy - to tylko kilka z atrakcji największego na świecie parku rozrywki w Abu Dhabi – Ferrari World.

czego słynie Abu Dhabi? Każdy fan Formuły 1 odpowie bez wahania – z toru Etihad Airways Abu Dhabi Grand Prix, na którym co roku odbywaja się wyścigi bolidów Formuły 1. Jednak od jakiegoś czasu wyspa Yas słynie również z nowej atrakcji przyciągającej turystów – parku rozrywki Ferrari World. 96

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Każdy fan Formuły 1 może poczuć się tutaj jak prawdziwy kierowca bolida. Na terenie parku rozrywki znajdują się symulatory wyścigów Formuły 1 oraz tory kartingowe. Można również wypróbować kabinę, w której doświadczymy przeciążeń takich jakim są poddawani kierowcy Formuły 1. Na terenie obiektu wybudowany został profesjonalny

REPORTAŻE Pogranicze branży

tor wyścigowy, gdzie odbywają się wyścigi. Tor służy również do testów bolidów oraz samochodów wyścigowych. Wielu z nas z zainteresowaniem patrzy na Zjednoczone Emiraty Arabskie. Ich kulturę, klimat, a także całkiem inne, ciekawe budownictwo. Abu Dhabi, a właściwie Abu Zabi, jest stolicą i jednocześnie głównym miastem Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Położone jest na wyspie Yas.

było to niemałe wyzwanie dla projektantów oraz wykonawców. Z racji położenia kształt parku rozrywki przypomina dużą czerwoną wydmę piaskową. W parku rozrywki Ferrari World Abu Dhabi znajduje się ponad 20 kolejek, a wśród nich najszybsza kolejka na świecie – Formula Rossa. Rozpędza się do stu kilometrów na godzinę w zaledwie 2 sekundy. Maksymalna prędkość jaką może osiągnąć wynosi 240 kilometrów na godzinę, co zajmuje tylko 4,9 sekundy. Dla lubiących dreszczyk emocji przygotowany został wyścig na krawędzi – symulator wyścigów. Pozwala zasiąść zwiedzającym za kierownicą i pędzić pojedynczo lub z grupą na wirtualnym torze Yas Marina Circuit. Symulatory te stosowane są przez kierowców Formuły 1 w szkoleniach. Grafika jest tak rewelacyjnie zrobiona, że każdy uczestnik zasiadając w kubełkowych fotelach czuje się jakby rzeczywiście był na torze i pędził po rozgrzanym asfalcie z każdym okrążeniem osiągając coraz to lepszy czas okrążenia. Na odwiedzających czeka również wyzwanie Ferrari F430 Spider. Wyzwanie oparte jest na prawdziwych torach wyścigowych GT. Każdy samochód

To właśnie tam powstało Ferrari World Abu Dhabi. Ferrari World jest największym na świecie zadaszonym parkiem rozrywki. Jak każdy z budynków w Zjednoczonych Emiratach Arabskich ma również ciekawą konstrukcję. Charakterystyczna dla parku jest bardzo duża, czerwona konstrukcja dachu, na której znajduje się największe na świecie logo Ferrari. Logo ma 65 metrów długości, a jego łączna powierzchnia wynosi 3.000 metrów kwadratowych. Ze względu na nietypowość konstrukcji budynku – kształty, które odzwierciedlają obłą formę Ferrari -

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

REPORTAŻE Pogranicze branży

coaster jest repliką Ferrari F430 Spider. Maksymalna prędkość jaką może osiągnąć wynosi 95 km/h. Maksymalne przyspieszenie +1G, maksymalne opóźnienie -1,5G, natomiast siły boczne wynoszą 1,8-2,0G. Wyścigi cosaterami wyglądają jak prawdziwe. Podczas wyprzedzania, skręcania oraz zawracania można poczuć prawdziwy dreszczyk emocji i poczuć się jak w prawdziwym Ferrari F430 Spider. W świecie Ferrari można również sprawdzić swoje umiejętności w Akademii Kartingowej – Ultimate

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Racing. Tor kartingowy liczy 290 metrów długości, który jest odwzorowaniem charakterystycznym torem Yas Marina Circuit. Zabawa ta jest idealna niezależnie od tego czy jest się zaawansowanym, czy początkującym zawodnikiem. Prędkość gokartów osiąga do 80 km/h. Dzięki łatwo regulowanym pedałom, kierownicy oraz fotelom – każdy bez problemu dopasuje do siebie cały pojazd. Wyniki każdego z uczestników aktualizowane są na bieżąco w tabeli liderów. Świetna atrakcja dla wszystkich, którzy uwielbiają szybkie samochody oraz dreszczyk emocji. Ferrari World Abu Dhabi jest przygotowane również pod kątem najmłodszych odwiedzających. Jedna z atrakcji jest Junior Pilota’s Driving School. Po krótkim wprowadzeniu oraz obejrzeniu filmu edukacyjnego najmłodsi uczestnicy zostają przeszkoleni przez wykwalifikowanych ekspertów. Maluchy dowiedzą się jak zachować się bezpiecznie na torze, jak poruszać się pojazdami oraz poznają znaki drogowe. Po krótkim wprowadzeniu nadchodzi moment, aby dzieci wsiadły się do swoich pojazdów 430 GT Spider. Wielkość samochodów to 40% rzeczywistego Ferrari F430. Tor jest miniaturką

REPORTAŻE Pogranicze branży

ulic. Uczestnicy nauki na swojej drodze spotkają ronda, na których będą mogli poczuć się jak prawdziwi kierowcy oraz znaki drogowe. Wspaniała zabawa dla każdego malucha. Dzieci również mogą spróbować swoich sił w wyścigach szkoły Junior Pilota’s Driving School. W bolidach Ferrari F1, które są odwzorowaniem prawdziwych samochodów w stosunku 1:2 nauczą się jak pokonywać trudne i proste zakręty. Dla chcących spędzić czas w rodzinnym gronie również zapewniono dużo atrakcji. Jedną z nich jest zwiedzanie miniaturowych Włoch. Można spacerować wzdłuż brukowanych chodników, lub też przejechać się miniaturką Ferrari 250 California z 1958 roku. Rodziny mogą obejrzeć nie tylko piękne widoki Włoch, ale również zobaczyć piękne zabytkowe miejsca – tor wyścigowy Monza, Koloseum, Maranello, czy wybrzeże Amalfi.

Dla zainteresowanych kinem przygotowana została sala kinowa z ogromnym ekranem 18 metrów na 10 metrów (ekran w standardowym kinie wynosi 10 metrów na 5 metrów). Można przenieść się do 1920 roku i wziąć udział we włoskim wyścigu „Coppa di Sicilia”. Film został nakręcony specjalnie dla Cinema Maranello i jest to jedyne kino, w którym można go obejrzeć. Dla miłośników motoryzacji została przygotowana historyczna interaktywna galeria zdjęć samochodów Ferrari. Można podziwiać wzornictwo i technologię pojazdów i dowiedzieć się co nieco o historii marki. Oczywiście na terenie obiektu nie mogło zabraknąć wystaw oraz sklepów z produktami Ferrari. Każdy pasjonat motoryzacji wybierze się chętnie na zakupy by nabyć pamiątki z wspaniałego świata Ferrari World Abu Dhabi.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Wszystko zaczęło się w Wenzhou Dzisiaj to słynna stolica chińskiej elektrotechniki (China Electric Capital) CHINT GROUP CORPORATION

Zespół CHINT Poland Sp. z o.o.

Obecnie obowiązujący anglojęzyczny firmowy slogan nawiązuje do szybkiego rozwoju i pragnienia dominacji w przyszłości. W tym sloganie podwójnie ukryta jest nazwa CHINT, po pierwsze: wyraźnie w pełnym brzmieniu, a po drugie: w formie swoistego anagramu: Chint Into The Future – „Przyszłość z CHINT”.

100

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Nazwa marki CHINT, to skrót pierwszych liter trzech słów: CHINA NEW TECHNOLOGY.

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Sprzedaż produktów CHINT Group Corporation na świecie Doskonałym pretekstem do przybliżenia wizerunku koncernu CHINT są dwa jubileusze. Pierwszy, bez którego nie byłoby drugiego. W lipcu 2014 roku minęło 30 lat założenia firmy „Yueqing County Qiujing Factory Switch” (1984), protoplasty dzisiejszej CHINT Group Corporation. Drugi, bliższy naszej szerokości i długości geograficznej, to 5.lecie powstania Chint Poland Sp. z o.o., polskiego oddziału CHINT, zarejestrowanego 7 kwietnia 2009 roku. Oficjalnie, pierwszy raz, spółka Chint Poland objawiła się na targach ENERGETAB 2009 w Bielsku-Białej. Od tamtego czasu skutecznie promuje dobry wizerunek marki, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wysoką jakość produktów, m.in. poprzez informacje i artykuły prasowe, wyjazdy poznawcze, cykl prezentacji w hurtowniach elektrycznych, szkolenia techniczne u prefabrykatorów i producentów rozdzielni oraz budowę ogólnopolskiej sieci dystrybucji. CHINT Group Corporation, posiada 5 (pięć), tzw. głównych zakładów produkcyjnych w południowo-wschodnich Chinach – dwa w Wenzhou (fon. łendżoł), prowincja Zhejiang oraz w oddalo-

nym o niecałe 700 km Szanghaju (chin. Shanghai) i w pobliskim (177 km) – Hangzhou. W Wenzhou, jedna z fabryk produkuje aparaty niskiego napięcia, druga różne typy mierników i przyrządów pomiarowych, trzecia w Hangzhou produkuje ogniwa fotowoltaiczne, natomiast czwarta i piąta fabryka w Szanghaju, urządzenia średniego i wysokiego napięcia. Również w Szanghaju znajduje się zakład produkujący aparaturę zabezpieczającą sygnowane marką NOARK. O skali wielkości przedsięwzięcia, pn. CHINT Group Corporation statystyczny klient, elektryk i użytkownik w Polsce, nie ma „zielonego”, a właściwie „niebieskiego” pojęcia. CHINT Group Corporation już od kilkunastu lat prowadzi ekspansję w Europie i na całym świecie. Posiada ponad 70 generalnych przedstawicielstw, na wszystkich kontynentach a najważniejsze z nich znajdują się w USA, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Hiszpanii i Portugalii, Polsce, Rosji, Ukrainie, a także w Brazylii, Emiratach Arabskich, Kenii, Nowej Zelandii i w Hong Kongu. W samych Chinach – CHINT posiada ponad 2.000 bezpośrednich Dystrybutorów. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

101

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Aparatura nn. Chint, często stosowana jest w konfiguracji z produktami firm konkurencyjnych. Na zdjęciu: Zastosowanie aparatury Chint w urządzeniu Eaton, serii Powerware (16. 07. 2010 r.)

„Środowisko naturalne” firmy CHINT Postęp rozwoju gospodarczego regionu Wenzhou, to nie przypadek. Jest on historycznie uzasadniony. Mieszkańcy Wenzhou bardziej niż przedstawiciele innych części Chin, wyposażeni są kulturowo i genetycznie w talenty biznesowe i handlowe. Naturalne cechy, w tym predyspozycje ekonomiczne spowodowały, że pierwsi zaczęli rozwijać gospodarkę rynkową, sami zwalczając przeciwności i tylko w niewielkim stopniu korzystając z pomocy rządowej. Do dziś należą do najbardziej aktywnych w rozwijaniu prywatnej gospodarki chińskiej. Wenzhou, znane było wcześniej, jako Yongjia (lub Yung-chia), jego historia sięga około 2.000 roku p.n.e. i znane było z produkcji ceramiki. W 2 wieku p.n.e. nazywało się Królestwem Dong’ou, a za dynastii Tang, w 675 roku n.e. uzyskało status prefektury, które dzierży do dziś. Wenzhou zawsze był dobrze prosperującym regionem na granicach byłego cesarstwa i tak pozostało do dziś w ramach Chińskiej Republiki Ludowej. 102

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Wenzhou ze względu na górzyste położenie geograficzne, zawsze był oddalony od głównych wydarzeń w innych regionach Chin, co powodowało, że stał na uboczu i był oderwany od jego historii. To spowodowało, że wykształciła się osobna lokalna kultura, a i język różni się od obszarów sąsiednich. Lata geograficznej izolacji i centrum imigracji z innych regionów spowodowały, że wykształcił się dialekt określany, jako „notorycznie ekscentryczny”. W rezultacie, mieszkańcy z innych regionów Chin, nawet tych najbliższych Zhejiang i Fujian – mają kłopoty ze zrozumieniem tego co nazywane jest „Wenzhouhua”, tj. dialektem wenzhouańskim. Ze względu na oddalenie geograficzne i kulturowe, brak zasobów naturalnych, centralny rząd chiński pozostawił mieszkańcom Wenzhou względną autonomię. Oddalenie od centrum sceny politycznej i gospodarczej, uczyniło mieszkańców Wenzhou bardziej niezależnymi i samodzielnymi w sferze biznesu. Wiele książek i publikacji poświęconych jest życiu mieszkańców Wenzhou. Kiedy pod koniec 1980 roku państwo chińskie rezygnowało z gospodarki planowej i otworzyło się na gospodarkę kapitalistyczną – mieszkańcy Wenzhou byli już mentalnie

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

99wyroby skórzane, 99wyroby włókiennicze i odzieżowe, 99sprzęt transportowy, 99tworzywa sztuczne, 99wyroby chemiczne, 99wyroby metalowe oraz obróbka metali, 99eksportu żywności (herbaty, wina), 9 9 e kspor tu juty, drewna, papieru i Ałunitu (niemetalicznego minerału wykorzystywanego do ałunu i nawozów), a Wenzhou często nazywane jest światowym centrum Ałunitu.

Wenzhou w Prowincji Zhejiang oraz Shanghai, miasto wydzielone, Chiny

przystosowani i przygotowani do nowego systemu, z czego natychmiast skorzystali. Mieszkańcy Wenzhou popularnie w Chinach nazywani są „Wenzhounese”, co w miejscowym slangu oznacza „Żydów Orientu”. Wenzhou znane też jest z emigrantów, którzy opuszczając swoją ojczyznę przenoszą do innych krajów reputację ludzi przedsiębiorczych, a w „nowych ojczyznach” przede wszystkim w Europie i USA, otwierają restauracje lub zajmują się handlem detalicznym i hurtowym. Wenzhou „Zagłębie przedsiębiorczości” Samo miasto Wenzhou (Wenzhou obecną nazwę wywodzi od swojego łagodnego klimatu) położone jest w południowo-wschodniej prowincji Chin – Zhejiang na wschodnim wybrzeżu morza wschodnio-chińskiego, zajmuje teren 11.784 km kwadratowych, administracyjnie (już od 675 roku n.e.) ulokowane jest na poziomie prefektury (organ administracyjny pomiędzy naszym powiatem, a województwem – synonim „super powiatu”), a zamieszkuje go dzisiaj blisko 8 milionów mieszkańców. Wenzhou znane jest głównie z 10 branż, z której każda to co najmniej 1,5 mld USD obrotu: 99maszyny i urządzenia elektryczne, 99urządzenia zasilające,

Dominuje jednak przemysł elektrotechniczny. Już w 1990 roku produkcja urządzeń niskiego napięcia stała się jednym z głównych gałęzi przemysłu w Wenzhou, niektóre z dużych przedsiębiorstw prywatnych (w tym również firma CHINT) utworzyły spółki joint venture z takimi światowymi koncernami jak General Electric, czy Schneider Electric. Zresztą region Wenzhou jest kolebką chińskiej gospodarki rynkowej. To tu wytworzył się pionierski mechanizm gospodarczy, swoisty model prywatnej gospodarki, tzw. „model gospodarczy Wenzhou”, który powielany jest w innych regionach Chin. W początkowym okresie reform gospodarczych, mieszkańcy Wenzhou objęli prowadzenie w rozwoju gospodarki towarowej przemysłu domowego i rynków wyspecjalizowanych. Wiele tysięcy ludzi, a nawet całych rodzin zostało zaangażowanych w rozwój produkcji poszczególnych gospodarstw domowych i prywatnej gospodarki. Do tej pory w Wenzhou łącznie jest 240.000 indywidualnych państwowych jednostek handlowych i przemysłowych oraz 130.000 prywatnych przedsiębiorstw, spośród których 180 to spółki kapitałowe, w tym 4 w czołówce w rankingu Chin’s 500 przedsiębiorstw oraz 36 500 w rankingu TOP chińskich przedsiębiorstw prywatnych. W Wenzhou istnieje 27 centrów produkcyjnych, takich jak „China Electric Capital” oraz „China Boots Capital”. Produkowany tutaj towar opatrywany jest 50 chińskimi markami i znakami towarowymi oraz co najmniej 70 innymi znanymi markami. Skala przedsiębiorstwa CHINT Firma powstała – w wyniku głębokich reform gospodarki chińskiej – w 1984 roku, z inicjatywy Nan Cunhui, obecnego prezesa CHINT Group Corporation, nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

103

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

z połączenia kilku lokalnych przedsiębiorstw produkcyjnych, i przyjęła nazwę „Yueqing County Qiujing Factory Switch” (w latach 1990-1994 roku wszystkie spółki zależne zmieniły nazwę na CHINT). Od 1996 roku CHINT corocznie odnotowuje wzrost swoich obrotów o 50%. W rezultacie stał się wiodącą firmą (i to prywatną) w zakresie urządzeń elektrycznych. W 2006 roku CHINT został liderem wśród 500 chińskich spółek akcyjnych oraz został uznany nowoczesnym przedsiębiorstwem prywatnym, które ma najlepszą reputację w swojej dziedzinie w kraju i za granicą. W 2007 roku, Komitet ds. Nauki i Technologii, chińskiego Ministerstwa Nauki i Technologii, nadał Centrum Technicznemu CHINT uprawnienia Narodowego Centrum Technicznego (National Technical Center), w uznaniu za dotychczasowe osiągnięcia oraz za to, że w samym tylko 2007 roku opracował 124 nowe produkty, otrzymał 41 patentów oraz uzyskał 45 nowych międzynarodowych certyfikatów. Bezwarunkową zasadą stosowaną w procesach produkcyjnych jest Quantity & Quality (ilość z jakością) oraz Sales & Services (sprzedaż z serwisem). Magazyn Forbes plasuje go w pierwszej dziesiątce w sektorze przemysłu mieszkaniowo-budowlanego w rankingu TOP 10. W 2013 roku, plasuje go 4. miejsce w rankingu 100 największych prywatnych firm chińskich oraz mianuje największym przedsiębiorstwem pośród firm przesyłowych i dystrybucyjnych w Chinach. Dzisiaj, na przełomie lat 2014/2015, zaledwie po 30 latach istnienia, CHINT Group Corporation, to: 99 6 wydzielonych spółek, 99 ponad 50 spółek zależnych, 99 ponad 800 kooperantów. Grupa CHINT posiadająca aktywa 30 mld USD, to największy producent w dziedzinie przemysłowej produkcji chińskich urządzeń elektrycznych i czystej energii. Największy producent aparatury elektrycznej niskiego napięcia, jeden z największych chińskich producentów urządzeń elektrycznych, średniego i wysokiego napięcia oraz ogniw fotowoltaicznych, stosujący najnowocześniejsze metody i technologie produkcji, czego dowodem jest w ostatnich latach ponad 300 serii nowych produktów od domowych po przemysłowe.

104

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Struktura produkcji CHINT Group Corporation

Grupa CHINT znajduje się w pierwszej 100 najlepszych pracodawców w Chinach, zatrudnia ponad 29.000 osób. Jest liderem w branży przesyłu i rozdziału energii elektrycznej niskiego napięcia w Chinach. Jest również (choć nam, Europejczykom trudno w to uwierzyć!) jednym ze światowych liderów w zakresie produkcji i wielkości sprzedaży, wynoszącej w 2009 roku powyżej 4 mld USD. Wielkość firmy CHINT, można mierzyć skalą wielkości produkcji i tak przykładowo: 99 Wyłączniki instalacyjne, to dzienna produkcja 350 000 sztuk; 99 Wyłączniki mocy kompaktowe NM8, to dzienna produkcja 25 000 sztuk; 99 Wyłączniki mocy powietrznej NA1, to roczna produkcja 100 000 sztuk; 99 Liczniki energii elektrycznej, to dzienna produkcja 30 000 sztuk. Główne ośrodki produkcji znajdują się w miastach: 99 Shanghai – urządzenia elektryczne średnich i wysokich napięć; 99Wenzhou – aparatura elektryczna niskich napięć; 99Wenzhou – osprzęt elektrotechniczny; 99Wenzhou – mierniki i przyrządy pomiarowe; 99Hangzhou – ogniwa fotowoltaiczne.

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

„Kamienie milowe” firmy CHINT w latach 1984-2014 1984 Powstaje firma „Yueqing County Qiujing Factory Switch”, założona z inicjatywy Mr. Nan Cunhui, przez grupę przedsiębiorców z Wenzhou, będącej bezpośrednim poprzednikiem Chint. 1986 „Yueqing County Qiujing Factory Switch” inwestuje w pierwsze w Wenzhou – laboratorium termicznych przekaźników przeciążeniowych. 1988 „Yueqing County Qiujing Factory Switch” uzyskuje pierwszą licencję od Chińskich Zakładów Elektromechanicznych. 1991 Założenie chińsko-amerykańskiego konsorcjum joint venture „CHINT Electrical Appliance Co Ltd.” z siedzibą w Wenzhou. 1994 w „Wenzhou CHINT Group” – powstaje pierwsza w Wenzhou grupa przedsiębiorstw tej samej branży. w We wrześniu zostaje zarejestrowany znak towarowy CHINT. w „Wenzhou CHINT Group” – otrzymuje certyfikat systemu ISO 9001, stając się tym samym jedną z pierwszych firm, produkujących urządzenia niskonapięciowe w chińskim przemyśle elektromaszynowym, oraz pierwszym certyfikowanym przedsiębiorstwem w Wenzhou.

1995 w Nominowanie do kategorii „Produkty roku –1995” nowych produktów: wyłącznik powietrzny DW17-1600-2500, stycznik CJ 24 AC oraz bezpiecznik rurkowy PT (obudowa całkowicie zamknięta). w Stycznik CJX 2 AC, otrzymuje złoty medal na 44 Światowej Wystawie Wynalazków, Badań i Nowej Technologii „Brusseles Eureka” w Brukseli. 1997 Powstanie spółki „Chint Zhejiang Electrics Co Ltd.”. 1998 w Otrzymanie oficjalnego pozwolenia na eksport i import towarów i usług. w Zaprezentowanie na wystawie w Pekinie, samodzielnie opracowanej, całkowicie nowej serii produktów typu N, co oznaczało odejście od wyrobów licencjonowanych na rzecz własnych opracowań. 1999 w CHINT numerem 1 w Chinach, w produkcji urządzeń niskiego napięcia. w Prawne uznanie marki CHINT i rejestracja jej przez chiński Państwowy Zarząd Przemysłu i Handlu. 2000 Otrzymanie przez CHINT Group tytułu „Najlepszego Przedsiębiorstwa Kraju” przyznane przez Prezydium Krajowe Nadzoru Jakości i Technologii, za doskonałą jakość zarządzania. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

105

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

2002 Uzyskanie przez CHINT Group – 4 miejsca w rankingu 500 największych prywatnych przedsiębiorstw, w Chinach zorganizowanym przez Krajową Izbę Przemysłowo-Handlową. 2003 Zainwestowanie przez CHINT 6.250.00 USD w cyfrowy projekt ERP, tzw. Digital CHINT, w systemie SAP, w celu stworzenia efektywnego systemu pracy na najbliższe lata. 2004 Zhejiang CHINT Electric Co Ltd., jako pierwsza firma w branży otrzymuje najwyższą nagrodę w zarządzaniu jakością – „National Quality Management Award”. 2005 Lokalizacja przez konsorcjum joint venture, CHINT i General Electric swojej siedziby w Wenzhou. 2006 w CHINT znalazł się na liście w rankingu TOP 300 „najcenniejszych marek narodowych”. w Rozpoczęcie budowy zakładów w Szanghaju, przez Technology R&D Center (spółka zależna od CHINT Electric Co Ltd), o wartości 260 mln RMB (około 130 mln PLN), o powierzchni całkowitej 206 ha, i powierzchni budynków 130.000 metrów kwadratowych. w Sklasyfikowanie CHINT przez Magazyn Forbes na 15 miejscu na 100 najlepszych przedsiębiorstw, z uwzględnieniem firm prywatnych i państwowych. w CHINT, na międzynarodowej Konferencji Przemysłu Elektrycznego w Szanghaju w oparciu o 30 krajowe i międzynarodowe normy, przedstawił 173 opracowane nowe produkty potwierdzone 51 międzynarodowymi certyfikatami. w Utworzenie spółki Zhejiang KEMA joint venture przez Liankai Wenzhou i KEMA, w Wenzhou Bridge – Technology Park, w celu bieżącej kontroli jakości urządzeń niskiego napięcia. 2007 w CHINT na liście rankingu TOP 500 najlepszych firm chińskich. w Uzyskanie przez CHINT odszkodowania w wysokości 333 mln juanów (RMD), tj. około 45 mln dolarów amerykańskich (USD), od Schneider Electric za naruszenie praw patentowych do wzoru użytkowego, uznanego za podlegający opatentowaniu, jako tzw. „mały wynalazek”. 106

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

w Centrum Techniczne CHINT, otrzymuje uprawnienia Narodowego Centrum Technicznego (National Technical Center), nadane przez Komitet ds. Nauki i Technologii, chińskiego Ministerstwa Nauki i Technologii, w uznaniu za dotychczasowe osiągnięcia oraz za to, że w samym tylko 2007 roku opracował 124 nowe produkty, otrzymał 41 patenty oraz uzyskał 45 nowych międzynarodowych certyfikatów. 2008 w Opracowanie przez CHINT Electric Co Ltd., rozdzielnic wysokiego napięcia ZF21 GIS-126, w ramach programu National Sate Torch Project, uzyskując przy okazji 5 patentów na wzór użytkowy. w Uruchomienie przez Zhejiang CHINT Solar Company Ltd. pierwszej linii produkcyjnej ogniw fotowoltaicznych drugiej generacji. w Wyprodukowanie przez CHINT Power Transmission & Distribution / CHINT Transformator Division, transformatora 220kV, typu SFSZ-180000/220, który w styczniu 2008 przeszedł w Krajowym Centrum Kontroli - testy i próby sprawnościowe. 2009 w Zainwestowanie przez fundusz inwestycyjny PE w CHINT Solar Energy (Astronergy Source Solar) a kolejne 50 mln USD przez dwóch inwestorów: Cybernaut Growth Fund i Shanghai Alliance Investment. w Uzyskanie przez CHINT Group 3 miejsca w rankingu TOP 100 chińskich przedsiębiorstw branży elektrotechnicznej oraz 2 miejsca w rankingu TOP 10 najbardziej konkurencyjnych firm. 2010 w Pierwsza oferta publiczna (IPO) Zhejiang CHINT Electrics Co Ltd., na giełdzie w Szanghaju. w Mianowanie CHINT T&D członkiem Rady Stałego Komitetu Energii Elektrycznej Chin (CEC), od 2012 Program – Integracja zasobów, transformacja i etap modernizacji, czyli zwiększenie integracji kilku czynników, tj. wartość marki, patenty, technologie, marketing i PR, itd., w celu wzmocnienia koordynacji trzech głównych segmentów działalności, tj. inteligentna energia, czysta energia i inwestycje kapitałowe i zwiększenia konkurencyjności,

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Zdjęcie nr 1. Chiny, Port międzynarodowego lotniska w Pekinie

Zdjęcie nr 2. Chiny, Budynek telewizji publicznej

2013 w 4. miejsce w rankingu Forbes wśród 100 największych chińskich prywatnych przedsiębiorstw na liście rankingu Forbes. w Największe przedsiębiorstwo w Chinach, pośród firm przesyłowych i dystrybucyjnych / sterowania urządzeniami, według Forbes. Produkty marki CHINT znalazły zastosowanie w różnych przedsięwzięciach, zarówno w Chinach, jak i na świecie, m.in.: 99 Chiny Port międzynarodowego lotniska w Pekinie;

Zdjęcie nr 3. Chiny, Tianjin Sports Center - arena olimpijska Pekin 2008

99 Chiny Budynek telewizji publicznej; 99 Chiny Tianjin Sports Center, Stadion olimpijski Pekin 2008; 99 Chiny Tama Trzech Przełomów, największa elektrownia wodna; 99 Grecja Stadion olimpijski Ateny 2004; 99 Rosja OTIS Russia; 99 Wielka Brytania Wieża przekaźnikowa, British Telecommunication.

Zdjęcie nr 4. Chiny, Tama Trzech Przełomów, największa elektrownia wodna

Najważniejsze referencje CHINT Group Corporation: Europa: 99 Wielka Brytania – wieża przekaźnikowa dla British Telecommunication; 99 Grecja – stadion olimpijski na Igrzyska Olimpijskie 2004; 99 Grecja – Public Power Corporation; 99 Rosja – metro w Moskwie;

Zdjęcie nr 5. Grecja, Stadion olimpijski

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

107

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

99 Indonezja – SIBAYAC Geothermal Power Plant of Indonesia (elektrownia geotermalna); 99 Laos – kontrakt z PDR EDL (przyrządy pomiarowe i mierniki); 99 Mongolia – elektrownia wodna wTaisher; 99 Nepal – Nepal Electrical Authority (nepalski urząd ds. elektryczności), (urządzenia wysokiego napięcia); 99 Sri Lanka – Ceylon Electricity Board; 99 Tadżykistan – Open Stock Holding Power Company “Barski Tojik”; Zdjęcie nr 6. Rosja, OTIS Russia

Zdjęcie nr 7. Wielka Brytania, wieża przekaźnikowa British Telecommunication

99 Rosja – OTIS Russia; 99 Ukraina – podstacja transformatorowa na Krymie; 99 Włochy – kontrakt z Enel Distribuzione, obecnie Enel Electric Service (liczniki energii); Azja / Pacific: 99 Chiny – największa elektrownia wodna – Tama Trzech Przełomów; 99 Chiny – międzynarodowy port lotniczy w Pekinie (oświetlenie, urządzenia elektryczne); 99 Chiny – kryty obiekt sportowy na Igrzyska Olimpijskie Pekin 2008 – Tianjin Sports Center; 99 Chiny – stacja telewizyjna w Pekinie (osprzęt elektrotechniczny); 99 Chiny – Centrum Astronautyki; 99 Chiny – Naval Indiustral Group; 99 Chiny – Komitet Obrony Przemysłu Obronnego Nauki i Technologii w Chinach; 99 Chiny – 3 Wydział Ministerstwa Budownictwa Chin; 99 Chiny – metro w Pekinie; 99 Chiny – kolej w Szanghaju; 99 Chiny – pola naftowe w Daichi, Qinghai, Hubei (sprzęt i urządzenia elektryczne); 99 Chiny – Futien i Dazhou, wiodące firmy akcesoriów motoryzacyjnych; 99 Chiny – Agencja Informacyjna Xinhua w Pekinie (systemy łączności i komunikacji); 99 Hong Kong – Hotel Nina Plaza; 108

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Bliski Wschód: 99 Arabia Saudyjska – Saudi Arab Electrical Co., Ltd; 99 Iran – Alake Aluminium Factory of Iran (fabryka aluminium); 99 Jemen – National Electrical Authority (jemeński urząd ds. elektryczności); 99 Turcja – dostawa gazomierzy; Ameryka Północna i Południowa: 99 USA – Emerson Network Power; 99 USA – Sarrier Corporation; 99 Kuba – Cuban Electronic ElektroImport Corporation; 99 Kuba – National Electrical Authority (kubański urząd ds. elektryczności); 99 Wenezuela – National Electrical Authority (wenezuelski urząd ds. elektryczności); Afryka: 99 A ngola – elektrownia Yangcheng w prowincji Shanxi Xishan 110kV; 99 Angola – podstacja Helongwan w prowincji Shanxi. Dengfeng 110kV; 99 Angola – podstacja Nandian w prowincji Henan; 99 Angola – Distribution Project of Malanre Hospital and Health Center (zasilenie i rozdział energii elektrycznej w Szpitalu i Centrum Zdrowia); 99 Kenia – Power & Lighting Co., dostawa izolatorów; 99 Kongo – SNEL, the National Energy Authority (kongijski urząd ds. elektryczności); 99 Tanzania – Tanzania Electric supply company;

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Konfrontacja stereotypów z potęgą CHINT „ Zhejiang Chint Electrics Co Ltd.”, Wenzhou Na początek w oczy rzuca się ogrom terenu, na którym znajduje się kompleks trzech fabryk, produkujących aparaturę elektryczną niskich napięć, osprzęt elektrotechniczny oraz mierniki i przyrządy pomiarowe, a także osiedle mieszkaniowe dla pracowników zakładów CHINT, a później w halach produkcyjnych panująca wszędzie czystość i porządek. Pełni obrazu dopełniła przepływająca środkiem kompleksu fabryczno-mieszkaniowego rzeka, która choć przejrzystością nie grzeszy (ze względu na bliskość zatoki morskiej, która przy przypływach wtłacza w górę rzeki masy brudnej wody), to daje trochę rześkości w upalne dni. W budynku administracyjnym „Zhejiang Chint Electrics Co Ltd.” należącej do Chint Group Corporation znajduje dwupoziomowy show-room, gdzie

można zapoznać się z szeroką gamą produktów opatrzonych marką CHINT, od wyłączników i gniazd p/t, w tym dedykowanych dla systemów inteligentnych, poprzez aparaturę modułową, m.in. rozłączniki, wyłączniki: różnicowoprądowe, kombinowane i nadmiarowo-prądowe (sześć podstawowych serii): eB (4,5 kA) UB (6 kA), NB7 (6 kA) przeznaczona na rynek chiński oraz NB1 i NBH8 (6kA i 10kA), DZ (6kA, 10kA i 15 kA) przeznaczonych na rynki światowe, pełna gama ochronników przeciwprzepięciowych NU6, dalej przez kompleksową ofertę aparatury łączeniowej, m.in. styczniki, przekaźniki, wyłączniki silnikowe, przyciski pulpitowe, bezpieczniki BM, rozłączniki mocy, wyłączniki kompaktowe NM8/8S i powietrzne NA1 oraz falowniki, układy rozruchowe, kondensatory, układy kompensacji mocy biernej, regulatory napięcia, szafy sterujące, cewki, transformatory (od 0,38 kV do 220 kV i powyżej), przyrządy pomiarowe i mierniki, aż po ogniwa fotowoltaiczne i solarne, systemy

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

109

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

automatycznej kontroli przemysłowej... Obejrzeć można nawet makiety głównych fabryk CHINT – wykonanych z niezwykłą precyzją i dokładnością odwzorowania szczegółów. 4-kondygnacyjne budynki produkcyjne „Zhejiang Chint Electrics Co Ltd.”, rozciągają się na powierzchni ponad 100.000 metrów kwadratowych (ponad 10 ha), zatrudniającą w chwili obecnej ponad 8.500 osób. Fabryka, produkująca aparaty niskiego napięcia, pracuje zgodnie z normami ISO 9001, ISO 14001 oraz OHSAS 18001. Wiele produktów posiada międzynarodowe certyfikaty, w tym CB, UL CEBEC, KEMA, SEMKO, PCT, VDE, FI, ESC, RCC i IMQ. Fabryka Chint Electrics jest właściwie samowystarczalna. Ma dobrze zorganizowaną produkcję, zaangażowanych pracowników w swoją pracę i panuje obezwładniająca czystość. Na własne potrzeby produkuje wszystkie elementy potrzebne do złożenia finalnego produktu. Drobne lub mało skomplikowane elementy, otrzymuje od swoich kooperantów, którzy pracują właściwie wyłącznie

na jej potrzeby. Elementy bardziej skomplikowane wykonywane są na miejscu. Wszystkie produkty, a w zasadzie każdy egzemplarz, sprawdzany jest przed dopuszczeniem do sprzedaży pod względem „utrzymania” żądanych parametrów. Pierwsza kontrola przeprowadzana jest automatycznie, druga i trzecia przez kontrolerów jakości, najpierw pełna, a późnej wyrywkowo – organoleptycznie. Fabryka posiada w pełni zautomatyzowany magazyn wyprodukowanych towarów. Prawdziwa „szuflandia”, całkowicie zaprogramowany cykl przemieszczania towarów, tak na przetrzymanie „na chwilę” na pólce, jak i przeznaczone wprost do Klienta, samojeżdżące wózki, rampy, wysięgniki, palety, kartony, ruch jak na karuzeli lub w wesołym miasteczku. W Zhejiang Chint Electrics, w zasadzie należałoby wszystko mierzyć w hektarach. Jeden hektar hali to narzędziownia, półtora hektara hali to same formy, dwa hektary hali z wtryskarkami, trzy hektary hali z obrabiarkami itd., przeogromne możliwości i jeszcze większe chęci. Mieszanka piorunująca! Na poziomach produkcyjnych pracownicy z reguły wykonują swoją pracę na stojąco. Siedzącego przy pracy chińskiego pracownika produkcyjnego zobaczyć można tyko przy skomplikowanych pracach manualnych. Lekarstwem na znużenie jest gimnastyka. Dlatego, podczas pracy zmianowej w wyznaczonych stałych godzinach wykonywane są obowiązkowe ćwiczenia relaksacyjne – przez wszystkich, bez wyjątku i zajmowanego szczebla w hierarchii firmowej. A wygląda to tak, że w ściśle określonych godzinach sygnał do ćwiczeń daje zakładowa rozgłośnia, wtedy wszyscy odstępują od swoich stanowisk pracy o około 1 metr, a wyznaczony i przeszkolony wcześniej pracownik-instruktor staje naprzeciwko pozostałych i kolejno pokazuje jakie ćwiczenia i jak należy je wykonywać, chwilę później przez głośniki płyną komendy ruchowe. „Zhejiang Chint Instruments & Meter Co Ltd.”, Wenzhou Za „fabryczną” rzeką znajduje się firma „Zhejiang Chint Instruments & Meter Co Ltd.”. CIMC – to 8 wydziałów, 7 oddziałów i 2 spółki zależne), jednej z głównych spółek należących do CHINT Group Corporation, w fabryce rozciągającej się na powierzchni blisko 60.000 metrów kwadratowych

110

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

(blisko 6 ha), zatrudniającej w chwili obecnej blisko 2.000 pracowników, fabryce produkującej różnorodne przyrządy pomiarowe i mierniki w najwyższych zaawansowanych technologiach. Firma pracuje w systemie norm ISO 9001 i ISO 14001 oraz OHSAS 18001. Ponadto posiada kilkanaście międzynarodowych certyfikatów, w tym certyfikat KEMA. W przejrzystym show-roomie fabryki, zobaczyć można produkowane i oferowane, m.in. różne typy i konstrukcje 1- i 3-fazowych liczników energii elektrycznej oraz gazomierze, czujniki, system automatycznego odczytu liczników i inne przyrządy pomiarowe i miernicze, przeznaczone do pracy w różnych lokalnych systemach na świecie. Niespodziewanym hitem ostatnich lat stał się produkt uboczny firmy spełniający certyfikaty CE i ANSI – kask spawacza, którego przesłona automatycznie zaciemnia się podczas procesu spawania. W pobliskiej hali znajdującej się na drugim poziomie jednego z budynków produkcyjnych, można zobaczyć produkcję (znów mierzoną w hektarach) i kontrolę każdego z osobna egzemplarza produktu w prawie sterylnych warunkach (pracownicy mają obowiązek chodzić w specjalnym obuwiu, przeznaczonym tylko do pracy, a inne osoby nie związane z produkcją – specjalne foliowe kapcie z gumką, które trzeba zakładać na obuwie tuż przed wejściem na halę (o dziwo! półautomatycznie, a zdejmować trzeba już niestety ręcznie) oraz salę nowoczesnego laboratorium pomiaru i działania produktu, w którym przeprowadzane są testy sprawności nowych produktów i ich zgodności z obowiązującymi normami obowiązującymi przy masowej produkcji.

W firmie już od momentu utworzenia Spółki lansowane jest hasło, które propagowane jest wśród swoich pracowników: „Wolimy wydać miliony dolarów więcej, niż wypuścić na rynek choć jeden wadliwy produkt”. I wszyscy pracownicy pod tym się podpisują. W każdym budynku fabrycznym, na poziomie produkcyjnym jest wybrana i pomalowana na biało ściana, na której każdy pracownik, podpisuje się i przyjmuje to zobowiązanie za swój punkt honoru. Należy pamiętać, że mentalność azjatycka, w tym i chińska, różni się w tym względzie od mentalności europejskiej, nie wyłączając naszej, polskiej. „Chint Electric Co. Ltd.”, Shanghai Szanghaj jest ważnym węzłem komunikacji drogowej. Z Pekinu wiedzie droga szybkiego ruchu, zwana autostradą „Jinghu”. W mieście są liczne mosty, wiele jest autostrad i dróg szybkiego ruchu. Często poprowadzone one zostały po specjalnych mostach

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

111

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

i wiaduktach, a brzegi rzeki Huangpu spięte są licznymi mostami i tunelami. Odległość między granicami aglomeracji wynosi, przyjmuje się, około 100 km. Fabryka „Chint Electric Co. Ltd. Shanghai” położona jest na zachodnich obrzeżach Szanghaju, wytwarzającej urządzenia wysokiego i średniego napięcia. Wrażenie na wszystkich robi wewnętrzna, wjazdowa kilometrowa aleja, rozdzielona pięknie zagospodarowanym i utrzymanym, szerokim na ponad 100 merów trawnikiem ze zlokalizowanymi pośrodku kilkunastoma kompozycjami kwiatów i krzewów. Po obu stronach postawione są hale produkcyjne wysokie na około 5-6 pięter i sięgającymi w każda stronę blisko 1,5 km. Obok zakładów podobnie (jak w Wenzhou) znajduje się nowoczesne pracownicze osiedle mieszkaniowe. „Chint Electric Co. Ltd. Shanghai”, to jeden z sześciu głównych filarów CHINT Group Corporation. Jest on wiodącym graczem w produkcji i dystrybucji mocy w całych Chinach i w wielu krajach świata. Obrót to ponad 300 mln USD, zatrudnia prawie 5.000 osób, w tym około 600 inżynierów i personelu wsparcia technicznego, a tereny fabryczne rozciągają

112

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

się na powierzchni 1.000.000 metrów kwadratowych (100 ha). Firma specjalizuje się w dystrybucji energii elektrycznej, urządzeń elektrycznych, kontroli urządzeń elektrycznych, energoelektroniki, buduje obiekty pod klucz. Prowadzi badania nad rozwojem nowych technologii, w tym nad osprzętem powyżej 500 kV i 750 kV i rozwojem automatyki przemysłowej. Prowadzi również prace nad projektowaniem instalacji i całościowym uruchomieniem systemów zdolności sieci energetycznych w pełnej technologii wykonawczej oraz kompleksowym dostawami dla systemów automatyki. Produkuje transformatory mocy do 500 kV, transformatory rozdzielcze, wyłączniki WN, odłączniki, uziemniki, rozdzielnice izolowane gazem (GIS) od 126 do 252 kV i więcej, transformatory napięcia, transformatory prądu, reaktory, kondensatory HV, ograniczniki przepięć, izolatory, prefabrykowane stacje wysokiego i średniego napięcia, podstacje, rozdzielnice średniego i niskiego napięcia, zamknięte rozdzielnice średniego napięcia, wyłączniki obciążenia, rozdzielnice do zasilania odbiorników prądu stałego (baterie, ładowarki, tablice rozdzielcze), kable zasilające i sterownicze, urządzenia pomiarowe, urządzenia automatyki i ochrony systemu energetycznego, itp. itd. Firma stosuje normy ISO 9001 i ISO 14001 oraz OHSAS 18001. Tu również, jak w CIMC Wenzhou, przed wejściem na hale produkcyjne, założyć trzeba specjalne ochronne kapcie, w celu zachowania wysokiego stopnia czystości. Na olbrzymich halach stoją wielkie urządzenia energetyczne w różnym stopniu zaawansowania montażowego. Ogromne wrażenie robią transformatory, o wyglądzie domów jednorodzinnych. Zresztą tutaj wszystko jest wielkości mi-

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

nimum 5XXL, a elementy montażowe, m.in. cewki, mają wielkości krótkich odcinków magistralnych rur wodno-kanalizacyjnych,. W pobliskiej hali znajduje się model – opracowany w ramach programu National Sate Torch Project – olbrzymiej rozdzielnicy wysokiego napięcia wykonanej w technice GIS (Gas Insulated Switchgear), zwanej inaczej techniką SF6 (sześciofluorku siarki), która daje najlepszą izolację i zdolność gaszenia łuku elektrycznego. Podsumowanie Większość wyobraża sobie, że Chiny to kraj zacofany, w którym „mały chińczyk” ciągnie za sobą bambusowy wózek, a w południe zjada przysłowiową miskę ryżu. Natomiast to co od razu rzuca się w oczy, to olbrzymi potok ludzki z natury pełen życzliwości i cierpliwości, supernowoczesne lotniska, ogromne hotele i biurowce, kilkupasmowe ulice, wielomarkowość samochodów (dla porównania rynek europejski jest ubogi i nudny) oraz wirtuozerski styl jazdy Chińskich kierowców, prawdopodobnie oparty na tradycyjnej jeździe kulisów. To co również bardzo przykuwa uwagę, to spore zróżnicowanie społeczne. Część społeczeństwa wzbogaciła się i oddaliła od pozostałych. Ale wzrost jej zamożności spowodował wzrost różnych inicjatyw gospodarczych. Pozostali nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa i pracują naprawdę z wielką determinacją. Dzisiaj najpilniejszym zadaniem rządu chińskiego jest poprawa warunków życia w najbiedniejszych regionach (PKB na jednego mieszkańca w 2013 roku wyniosło, wg danych MFW – 6700 USD, w 2014 roku ma wzrosnąć o 7,5%), jednak rozłożony bardzo nierównomiernie. Bogate są prowincje wschodnie, zwłaszcza nadmorskie i wielkie miasta – Pekin (Beijing), Szanghaj (Shanghai), Shenzhen, Kanton (Guangzhou), Hongkong (Hong Kong), Maca (Macau), podczas gdy środek kraju jest znacznie uboższy. Ale pamiętać trzeba, że w 1981 roku ponad 80% chińskich obywateli miało do dyspozycji mniej niż 1,25 USD dziennie, a już w 2010 roku było to około 12% społeczeństwa. Z kolei według najnowszych chińskich statystyk w 2012 roku, około 10% ludzi (ponad 130 mln) żyło poniżej poziomu skrajnego ubóstwa (w ChRL jest to 6,3 juana), z czego prawie 100 mln to mieszkańcy wsi.

Od kilku lat pogłębiania się przepaści między biednymi, a bogatymi, czyli walka z biedą i budowa „harmonijnego społeczeństwa” jest jednym z celów Pekinu. Władze chińskie zapowiedziały, że do 2020 roku nikt w Chinach nie będzie musiał się martwić o żywność i ubrania. Zapewniony ma być wszystkim dostęp do edukacji, mieszkania i podstawowej opieki medycznej. Transformacja gospodarcza w Chinach trwa zaledwie 20-30 lat, podobnie jak w Polsce, ale my zaczynaliśmy z innego punktu startowego. Przy tak wysokim tempie wzrostu wydajności pracy, wzroście udziału nowych technologii w produkcji przemysłowej, niesamowitej wręcz chęci parcia do przodu gwarantuje, że Chińczycy przegonią nas szybciej, niż nam się to wydaje. Już w niektórych działach gospodarki stoją wyżej od nas. Ale pretensje możemy mieć tylko i wyłącznie do siebie i do skuteczności polskich reform, nie tylko gospodarczych. A Polska zasługuje na silną pozycję i znane, mocne marki – na świecie. My stawiamy na „tu i teraz”, a Chińczycy planują na co najmniej 10-20 lat do przodu. Zresztą większość inicjatyw służących rozwojowi wspiera rząd chiński, dzięki któremu firmy mają „zielone światło”, promując markę przedsiębiorstwa oraz swojego kraju w świecie i przeciwieństwie do polskich urzędów – nie przeszkadzają. Najlepszym przykładem chińskiego dążenia do lepszego, to niesamowity rozwój i ekspansja firm handlowych, budowlanych, produkcyjnych, logistycznych, usługowych, itd. w Europie i USA, to również pierwsze loty kosmonautów chińskich (chiń – tajkonauta lub yuhangyuan – kosmiczny nawigator, podróżnik) Yang Liwei,(2003) oraz Fei Junlong i Nie Haisheng (2005), to budowa pociągu ZEFIRO 380 o wyglądzie pocisku i prędkość 380 km/h, odpowiednika francuskiego TGV lub ostatnie zakupy w branży motoryzacyjnej, w tym część brytyjskiej marki ROVER, technologie i linie produkcyjne przedostatniej wersji modelu SAAB 9-5. Jednak jednym z najważniejszych ze strategicznego punktu widzenia zakupem – było przejęcie renomowanego zachodniego producenta samochodów marki VOLVO. Pamiętajmy, że technika chińska to nie tylko ostatnie lata, to doświadczenia i zdolności ugruntowane przez ostatnie 2.000-3.000 lat. nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

113

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

Chińczycy byli najbardziej zaawansowaną technicznie cywilizacją ówczesnego świata.

które zapalały się i uderzały w przeciwnika, w 1150 roku (Europa w 1380).

Jednym z przykładów jest odkryty (przypadkowo podczas kopania studni w 1974 roku), grobowiec pierwszego chińskiego cesarza Qin Shi Huangdi (259-210r. p.n.e.), w którym m.in. odkopano – pochodzących z 210 roku p.n.e. – 8.000 figur cesarskich żołnierzy Terakotowej Armii, przy których znaleziono pozostałości pik bojowych, zakończonych niklowanymi ostrzami, w Europie nikiel odkryto dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. Odkryto również skomplikowane mechanizmy spustowe dla kusz z brązu, których 2.000 lat temu żaden ówczesny lud nie posiadał umiejętności technicznych aby wykonać, chociażby jeden taki mechanizm, a co dopiero tysiące na wyposażenie cesarskiej armii (były one równie skomplikowane jak obecnie używane w karabinach, stworzono je przy użyciu technologii wyprzedzające swoje czasy). Wytwarzane również były „automatyczne” kusze spustowe, posiadające magazynek pełen bełtów. Dzięki nim 100 osobowy oddział był w stanie wystrzelić 2.000 strzał w 15 sekund. Inne wynalazki powszechnie uznawane za chińskie, to urządzenia i konstrukcje potrzebne do prowadzenia działań wojennych na ziemi, na morzu i w powietrzu:

morskie  okręt z komorowymi grodziami wodoszczelnymi w II w. p.n.e. (Europa 1782 r.);  ster ruchomy, pojedynczy, w I w. (Europa 1180 r.);  okręt o napędzie kołowym w XII w. – budowano okręty długie na 100 metrów, które mogły zabrać na pokład nawet 800 osób;  most jednołukowy;  śluzy w V-IX w. (Europa XV w.).

lądowe  strzemię metalowe i chomonto końskie w III-IV w. (Europa – średniowiecze VI-XII w., dzięki niemu powstało i rozwinęło się rycerstwo);  proch w VIII w. (Europa XIII w.);  „sztuczne ognie”. 206 r. p.n.e., rozwinięcie konstrukcji 420-589 r. n.e.);  miotacz ognia ciągłego w X w.- a przy okazji miech tłokowy;  armata w X w. (Europa XIV w.);  mina w XI w.;  strzelba w XII w.;  rakieta strzałowa w XII w., taka ówczesna „katiusza” była w stanie wystrzelić 320 rakiet jednocześnie, a nawet rakieta wielostopniowa o zasięgu do około 2 km lecąca nad powierzchnią wody na wysokości 90-120 cm, która po wypaleniu prochu odpalała magazynek strzał,

114

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

powietrzne  latawiec, V-IV w. p.n.e. (Europa w XVI w.);  spadochron;  balon, 100 lat p.n.e.;  śmigło w IV w., tzw. „bambusowa ważka”. Inne chińskie innowacje i konstrukcje codziennego użytku:  pług skibowy, żelazny w III w. p.n.e. (Europa w XVII w.);  uprawa roślin w rzędach; a przy okazji siewnik do siania w rzędach i głęboko pod ziemią, aby ptaki nie wydziobały ziarna (w Europie rozrzucano ziarno z ręki);  taczki, zw. „drewnianym wołem” w latach 206 p.n.e.- 220 n.e. (Europa w XII w.);  pompa kubełkowa do kontroli irygacji napędzana wiatrem lub pedałami w I wieku n.e.;  pojazdy napędzane wiatrem mieszczące nawet 30 osób w VI w. około 500 r. (Europa XVI w.);  odometr w 130 r. urządzenie do mierzenia pokonanego dystansu, taki ówczesny drogomierz, mechaniczny licznik kilometrów;  wybudowali wielki kanał – odpowiednik wielkiego muru – o długości 2.400 km (odległość Paryż–Rzym) w VI w. i dokończony w XIII w. Nauka chińska, miała też wpływ na rozwój nauki światowej, m.in.: medycyna  Tradycyjna medycyna chińska liczy sobie prawie 5000 lat i kojarzy się przede wszystkim z takimi metodami leczenia jak akupunktura, akupresura

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

i moksa. Około 2 000 r. p.n.e. przedstawili hipotezę o związku pracy serca z krążeniem krwi, ale pierwsze zachowane zapiski pochodzą z II w. n.e., dla porównania z Arabii, al-Nafis z XIII w., a z Europy 1628 roku. Jednym z ważniejszych osiągnięć medycyny chińskiej było wprowadzenie w XI w. szczepień ochronnych. matematyka  System dziesiętny w zapisie cyfr w XIV w. p.n.e. (Europa w X w.). Znali także liczby ujemne. Dla odróżnienia ich od dodatnich stosowano w zapisie dwa kolory – czarny oznaczał wartości ujemne, a czerwony – dodatnie;  Wyznaczyli wartości liczby pi z bardzo dużą, jak na owe czasy, Liu Hui, żyjący w III w. n.e., podał wartość pi jako 3,14159, w V w., znakomity matematyk, astronom i inżynier Zu Chongzhi oraz jego syn Zu Gengzhi, wyznaczyli wartość pi do 10 miejsca po przecinku – 3,1415929203, a po 900 latach, około 1300 roku Zhao Yuqin sprawdził ostatnią wartość poprzez wpisanie w okrąg wielokąta o olbrzymiej liczbie 16384 boków i w ten sposób potwierdził obliczenia rodziny Zu. Między rokiem 1600 a 1700 (XVII/ XVIII w. n.e.) Europejczycy uzyskali tak samo precyzyjny wynik, jak Chińczycy w V wieku n.e.;  Tzw. „trójkąt Pascala”, ok. 1100 r. n.e. (Europa w 1655); astronomia  Cytując za źródłami naukowymi, to „…jedna z najbardziej zaawansowanych nauk przyrodniczych w starożytnych Chinach. Nauka o ciałach niebieskich, wraz z wieloma opracowanymi przez Chińczyków nowatorskimi kalendarzami i zadziwiającymi wynalazkami, odgrywała bardzo ważną rolę w światowej historii rozwoju naukowego. Chińczycy przywiązywali ogromną wagę do ciał niebieskich, ponieważ wierzyli, że ruchy gwiazd są ściśle powiązane z przeznaczeniem kraju i jego władcy. Dlatego przez tysiące lat obserwowali je z wielką uwagą. Od XVI w. p.n.e. aż do końca XIX w. n.e. prawie każda dynastia uchwalała obowiązek monitorowania zmian na niebie…” – chińscy cesarze na co dzień korzystali z pomocy swoich nadwornych astronomów przy odczytaniu gwiazd, podejmując ważne dla

kraju lub siebie decyzje. W starożytnych źródłach chińskich znaleźć można zapiski dotyczące obserwacji zaćmień Słońca i Księżyca, plam na Słońcu, komet, meteorów oraz gwiazd nowych i supernowych. Dane te są wykorzystywane w nauce do dziś… Astronomowie chińscy dysponowali ciekawymi instrumentami astronomicznymi. Początkowo korzystali z prostych przyrządów, zw. gnomonów, ale już w IV w. p.n.e. skonstruowali bardziej skomplikowane nazywane sferami armilarnymi. W Chińczycy znali również mapy astronomiczne oraz globusy nieba, na których przedstawiali układ konstelacji. Konstruowali również astronomiczne zegary mechaniczne. kartografia Przy okazji rozwinęli kartografię, tworząc m.in. siatkę geograficzną oraz poznając tajniki magnetyzmu. Tak powstały, m.in.:  kompas wodny w 850 r.;  kompas magnetyczny w 83 roku, rozwijając konstrukcję do potrzeb żeglugi w latach 850-1200 r. (Europa 1190-1250 r.);  sejsmograf, około roku 0, na przełomie ery (Europa 1848 r.). Z przymrużeniem oka można potraktować informacje o wynalezieniu gier takich, jak:  karty do gry;  gry podobnej do golfa w X w. (Europa, Szkocja XIV w.);  gry zbliżonej zasadami do piłki nożnej, na przełomie ery (Europa 1853 r.). Chińskimi konstrukcjami są także znane przedmioty codziennego użytku:  jedwab, około 2700-2600 p.n.e. – tajemnica strzeżona przez chińczyków ponad 2000 lat, wykradziona została dopiero około 550 roku n.e., itd.;  składana parasolka w VI-VII w. (w Europie za sprawą mody we Francji i Anglii, XIX w.)  zegarowy mechanizm wychwytowy i napędem wodnym w VIII-XI wieku;  papier w 200 lat p.n.e. (Europa VIII-XII w.);  druk drzeworytowy około IX w. (Europa XIII-XV w.);  ruchoma czcionka drukarska w XI w. (Europa XV w.); nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

115

REPORTAŻE Dolina przedsiębiorczości

 banknoty znane już były w IX w., powszechnie używane w XIII w. (Europa XVII-XVIII w.);  liczydło;  a nawet restauracje ze stolikami i kartą dań oraz destylowane alkohole w III-VII w. (Europa, Włochy w XII w.) i makaron. Przeprowadzali także egzaminy na funkcje urzędnicze już około 1500 roku n.e. Czy trzeba więcej? Myślę, że każdy powinien prześledzić wybrane karty historii i wyciągnąć odpowiednie wnioski. A pamiętać trzeba, że historia kołem się toczy. Trzeba również pamiętać, że większość chińskich wynalazków lub informacji o nich trafiła do Europy na przestrzeni wieków dzięki takim podróżnikom, jak: legat papieski Jan di Piano Carpini (1180-1252), franciszkanin urodzony w Umbrii (Państwo Kościelne, obecnie Włochy), Benedykt Polak (1200-1251), franciszkanin, pierwszy polski podróżnik pochodzący z pogranicza Wielkopolski i Dolnego Śląska (autor sprawozdania „De Itinere Fratrum Minorum ad Tartaros”, będącego relacją z pierwszej wyprawy Europejczyków do stolicy imperium mongolskiego w latach 1245-1247), Michał Piotr Boym (16121659) urodzony we Lwowie (w spolonizowanej węgierskiej rodzinie osiadłej we Lwowie, przybyłej do Polski wraz z dworem króla Stefana Batorego), polski orientalista, jezuita, misjonarz w Chinach, przyrodnik, kartograf, jeden z pierwszych europejskich sinologów, propagator chińskiej medycyny w Europie oraz poseł cesarza Yongli z Południowej dynastii Ming do papieża lub poprzez Bizancjum za pośrednictwem kupców arabskich. W XIII w. odwiedzili imperium Mongołów, dwaj inni franciszkanie, posłowie króla Ludwika IX: Wilhelm z Rubrouck, północna Francja (1220-1293), flamandzki franciszkanin, misjonarz i podróżnik i Bartłomiej z Cremony (Lombardia, północne Włochy), czy też najbardziej znany Marco Polo (1254-1324), wenecki kupiec i podróżnik oraz jego ojciec Niccolo Polo (1230-1294) i stryj Matteo Polo. (1252-1309). Zatem śmiało można wysnuć hipotezę, że znaczące wynalazki chińskie przyczyniły się do rozwoju europejskiej kultury, nauki i techniki, 116

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

w rolnictwie do rewolucji rolniczej, rewolucja rolnicza do rewolucji przemysłowej w Europie i w Ameryce, a zmodernizowane tam wynalazki zataczają koło i z powrotem trafiają do Chin. Chiny 500 lat temu, powoli zaczęły tracić na znaczeniu, przez wewnętrzne zamykanie się na świat. W dużym stopniu przyczyniła się do tego teoria Konfucjańska, która głosiła, że żadne obce Państwo nie jest w stanie nic zaoferować, co przyczyniłoby się do powiększenia bogactwa w Chinach. Uważano również, że dzieci za życia rodziców, nie powinny wyjeżdżać za granicę. To spowodowało, że Chiny zamknęły się wewnętrznie w latach 1600-1700, aby w końcu XIX wieku ostatecznie utracić swoje znaczenie na świecie. Teraz po ponad stu pięćdziesięciu latach wracają do „gry”. Chiny współczesne to głęboka synteza świata Wschodu i Zachodu, to co 1000 lat temu i wcześniej wynaleziono w starożytnych Chinach, teraz wraca lepsze i udoskonalone na Zachodzie. Racjonalne podejście chińczyków do współczesnego świata powoduje, że znajdują oni ozdrowieńczy konsensus, tak potrzebny w dzisiejszych realiach. Państwo Środka właśnie wraca do kondycji w produkcji przemysłowej z przed około 200-300 lat, kiedy produkowano około 40% towarów ówczesnego świata. Pamiętajmy, że przyrost ludności w Chinach jest 7-krotnie większy, niż owe 200-300 lat temu, a około roku 2050 przewiduje się, że będzie większy nawet 10-krotnie. Jeżeli światowa koniunktura nie pogorszy się, a ceny surowców wszędzie na świecie będą rosły równomiernie, to możemy się spodziewać jeszcze większej ilości towarów wyprodukowanych w Chinach, tym bardziej, że kolejne firmy, również z naszej branży, w tym i z naszego kraju dołączają do grona zleceniodawców chińskich fabryk lub wchodzą w spółki kapitałowe z miejscowymi przedsiębiorcami, a nawet wręcz kupują całe chińskie firmy. CHINT również stosuje technikę szybkiego rozwoju i spełnienia pragnienia dominacji w przyszłości. O tym świadczy chociażby hasło koncernu „Przyszłość z Chintem”, czytaj: „Wyłącznie z Chintem”. Autor: Sławomir Dębowski

Chint Poland Sp. z o.o. ul. Brukowa 20 lok. 213 91-341 Łódź

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Polski Nobel z Prokocimia Polski baron, który oświetlił Amerykę Opracowanie: Sławomir Dębowski

Kim był człowiek, o którym amerykańska prasa pisała „Polski baron”, a polska ukazująca się na ziemiach pod zaborami „Polski Nobel”, którego niezwykłe losy już za życia stały się legendą? „Gdym chwycił za kij pielgrzymi polskiego tułacza, jedna tylko myśl mną kierowała – zdobyć fortunę (...). Pragnąłem fortuny, bo czułem, że to jest potęga, której nam potrzeba, jeżeli istotnie przewodniczy nam zamiar odbudowania Polski” – mówił podczas nowojorskich obchodów 24. rocznicy powstania styczniowego. Powyższe słowa w pełni realizował poprzez swoją szeroką działalność filantropijną, obejmującą nie tylko pomoc dla rodaków decydujących się na amerykańską emigrację, ale także zamieszkujących ziemie polskie pod zaborami. Wyznawał zasadę nieudzielania bezpośredniej pomocy finansowej potrzebującym osobom, ale pomagał im w znalezieniu pracy, hojnie wspierał poszerzanie przez nie swoich umiejętności zawodowych. Był gorącym orędownikiem edukacji kobiet. O jego ofiarności krążyły legendy. Pisano o nim popularne wierszyki, w których wychwalano jego działalność. On sam przestrzegał przed emigracją, zwłaszcza osoby nie posiadającego odpowiedniego wykształcenia oraz nie znające języka angielskiego. Warto podkreślić, że sam władał nie tylko językiem ojczystym, ale także angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim. Erazm Józef Jerzmanowski herbu Dołęga urodził się 2 czerwca 1844 roku, w Domanikowie (powiat gostyński), choć większość źródeł podaje Tomisławice, w Kaliskim. Był synem Franciszka Jerzmanowskiego, herbu Dołęga i Kamili z Kossowskich (pochodzącej z Domanikowa, rodzinnego majątku matki „po kądzieli”), Zmarł 7 lutego 1909 w podkrakowskim Prokocimiu (obecnie dzielnica Krakowa), powstaniec styczniowy, żołnierz, emigrant, wynalazca, przemysłowiec, milio118

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

Erazm Józef Jerzmanowski 1844-1909 Choć na trwałe zapisał się w historii światowego postępu technologicznego, nawet w Prokocimiu, gdzie mieszkał przez trzynaście ostatnich lat życia i gdzie ma pałac, park, ulicę oraz orlik swojego imienia, nie wszyscy wiedzą, kim był Erazm Jerzmanowski. ner, mecenas, działacz społeczny i filantrop, przyjaciel św. Brata Alberta, odznaczony najwyższym papieskim odznaczeniem. Erazm Józef Jerzmanowski urodził się w starej, zubożałej rodzinie ziemiańskiej, pieczętującej się herbem Dołęga. Pochodził z rodu o dużych tradycjach patriotycznych. Jego przodkowie byli senatorami, posłami, brali udział w obradach Sejmu Czteroletniego oraz wiernie stali u boku Napoleona, aż do samego końca. Najznakomitsi z nich to, m.in. Franciszek Jerzmanowski, członek rejtanowskiej opozycji podczas sejmu w latach 1773-1775 (tzw. sejm rozbiorowy), który zasłynął zdecydowaną odmową podpisania traktatu rozbiorowego, wypowiadając pamiętne słowa: „Lepiej, że przemoc to, co

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Zdjęcie: Pałac w Prokocimiu (Kraków)

chciała, słabszemu zagarnie, niż żeby zezwolenie choćby i wymuszone prawość jako nieprawość temuż przymusowi przyznało” oraz baron Jan Paweł Jerzmanowski, pułkownik Wojsk Księstwa Warszawskiego, wierny do końca cesarzowi Napoleonowi I Bonaparte, jeden z najbardziej zaufanych oficerów Cesarza, walczący u jego boku w Hiszpanii, w wojnie z Rosją 1812 roku, tworzący u boku Cesarza Księstwo Warszawskie oraz przebywający wraz z Cesarzem, po jego abdykacji, na włoskiej wyspie Elba, podczas jego pierwszego zesłania, jako dowódca przybocznego szwadronu szwoleżerów, za co został odznaczony komandorią Legii Honorowej oraz uzyskał tytuł barona, którym (chociaż nie dziedziczny), w późniejszym okresie tytułowano także, Erazma Jozefa Jerzmanowskiego. Młody Erazm odebrał tradycyjne ziemiańskie wychowanie w Tomisławicach (w majątku ojca). W 1862 roku ukończył gimnazjum gubernialne w Warszawie i rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym i Rolniczo-Leśnym w Nowej Aleksandrii (taką nazwę w latach 1846-1918, z drobnymi zmianami pisowni w 1887 i w 1899 nosiły Puławy). Tam poznał Adama Chmielowskiego, późniejszego św. Brata Alberta, z którym będzie się przyjaźnił do końca życia. W 1863 roku wraz z innymi studentami przyłączył się do powstania styczniowego, walczył u boku generała Mariana Langiewicza. Po upadku powstania, w 1864 został internowany przez władze CK Austro-Węgier w Galicji i osadzony w twierdzy w Ołomuńcu. Następnie zwolniony, został zmuszony do opuszczenia monarchii Habsburgów. Emigrował do Szwajcarii, a następnie do Francji. Po przybyciu do Paryża początkowo włączył się w działalność polskiej emigracji, ale widząc mocne skłócenie środowiska emigracyjnego, odsunął się od niego i poświęcił edukacji. Podjął studia w paryskiej Szkole Wyższej Polskiej (inna używana nazwa, to: Szkoła Narodowa Polska) na Montparnasse (1864), a następnie, w 1866 roku, idąc śladem stryjecznego dziadka generała, w Szkole Inżynierii i Artylerii Wojskowej w Metz. Po ukończeniu, rozpoczął karierę wojskową w armii francuskiej, Walczył z Prusami jako oficer w wojnie francusko-pruskiej 1870 roku. Za udział w walkach odznaczony został Krzyżem Legii Honorowej. Po zakończeniu działań wojennych odszedł z armii i poświęcił się pracy inżynierskiej, współpracując z firmą Jessie de Moteya. W 1871 roku postanowił, jak wielu wówczas, wyje-

chać do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1873 roku wysłało go francuskie przedsiębiorstwo prowadzące eksploatację gazu świetlnego na kontynencie amerykańskim, gdzie podjął pracę inżyniera. Wkrótce po przybyciu Jerzmanowski ożenił się z Amerykanką Anną Koester (Koster), a w 1879 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. W USA zajmował się sprawami gazyfikacji i produkcji karbidu, opatentował 17 wynalazków, a w 5 jest współautorem, udoskonalających system pozyskiwania i eksploatacji gazu. Przyczynił się do założenia Miejskiej Kompanii Gazowej w Nowym Jorku. Erazm Jerzmanowski rozwinął ideę wynalazcy Francuza Tessie du Motaya od tego punktu, w którym on je porzucił i sprawił, że gaz wodny odniósł sukces komercyjny. Metoda była tańsza od dotąd stosowanej, a to dawało okazję, by wykorzystać pragmatyzm zarządców amerykańskich miast. Zauważyli to również amerykańscy finansiści, którzy postanowili w 1882 roku zainwestować w „Proces Jerzmanowskiego”. W 1883 roku wraz z grupą amerykańskich finansistów, na czele z Williamem Rockefellerem, 40-letni polski inżynier Erazm Jerzmanowski, wnosząc do przyszłej spółki jako udziałowiec, nie środki finansowe, tych nie miał dosyć, ale swoje patenty, założył kompanię gazową „The Equitable Gas Light Company”, którą kierował przez niemal 13 lat. Erazm Jerzmanowski przybywając do Stanów Zjednoczonych trafił na okres korzystnej koniunktury gospodarczej, która nastała po zakończeniu wojny secesyjnej. Opracowana przez niego metoda doprowadziła do spadku kosztów otrzymywania gazu służącego do oświetlenia ulic, co zapewniło finansowy sukces zarządzanej przez niego kompanii. Założył kompanie gazowe w Chicago, Detroit, Baltimore, Lafayette i Albany. Wybudował fabryki gazu w Indianapolis i wielu innych miastach USA. Przez 23 lata był jednym z najwybitniejszych kierowników wysoko rozwiniętego przemysłu gazowego w Stanach Zjednoczonych, dorobił się wielkiego majątku i zyskał uznanie sfer przemysłowych i fachowców. Wszedł do amerykańskiego grona milionerów, stając się tym samym pierwszym i jedynym wówczas Polakiem wśród najbogatszych ludzi Ameryki. Z czasem Jerzmanowski stał się właścicielem ogromnego majątku, posiadaczem trzeciej co do wielkości fortuny w Stanach Zjednoczonych (niektóre źródła podają, że był w pierwszej 90. – co i tak jest olbrzymim sukcesem!), a pierwszej wśród Polonii. Jerzmanowski hojnie popierał Polonie amerykańską, a zwłaszcza jej działalność oświatową. Przeznaczał duże sumy na finansowanie działalności naukowej, kulturalnej i oświatowej wśród emigracji. Opiekował się emigrantami, w Nowym Jorku zbudował kościół katolicki, utrzymywał Czytelnie Polska, brał udział

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

119

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

w działalności Związku Polskiego w USA, kierując w utworzonym w 1886 roku Komitetem Centralnym Dobroczynności. Był też członkiem Ligi Polskiej. W 1889, papież Leon XIII, w dowód uznania tak wielu zasług, odznaczył wielkiego polskiego filantropa – Komandorią Krzyża Orderu Rycerskiego Świętego Sylwestra (Order nosi również nazwę Orderu Złotego Rycerstwa, czyli Złotej Ostrogi). Erazm Jerzmanowski był pierwszym człowiekiem na kontynencie amerykańskim, który otrzymał tak wysokie odznaczenie papieskie. Prasa całego świata donosiła o największych transakcjach w przemyśle gazowniczym, których głównym udziałowcem był baron Jerzmanowski.

Erazm Jerzmanowski nazwany został „człowiekiem, który oświetlił Amerykę”. Erazm Jerzmanowski, widząc zmieniającą się koniunkturę oraz tęskniąc za ziemią przodków zdecydował się, kiedy był u szczytu biznesowej kariery, zrezygnować i sprzedać swoje udziały w prowadzonych spółkach. I tak w 1896 roku, w wieku 52 lat, Erazm Jerzmanowski wraz z żoną Anną, powrócił ze znaczną fortuną do kraju. Osiadł w Galicji, gdzie wcześniej zakupił majątek (zespół pałacowo-parkowy) w podkrakowskim Prokocimiu. Nie zaprzestał swojej działalności charytatywnej. Wspomagał materialnie chłopów, w szczególności rodziny wielodzietne. Znane są przypadki, kiedy potrzebujących obdarowywał działką ziemi lub materiałem na budowę domu. Wspierał muzeum i skarb narodowy w Raperswilu, ufundował wawelskie witraże autorstwa Mehoffera. Przeznaczał subwencje dla Banku Ziemskiego w Poznaniu, Kasy im. Mianowskiego i ochronki imienia jego rodziców w Warszawie, gimnazjum w Cieszynie, szkoły w Białej, Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania 1863. Duże wsparcie na cele dobroczynne otrzymał również Adam Chmielowski – brat Albert. Działał także na rzecz walki z analfabetyzmem i alkoholizmem wśród ludności. – „Nie przyjechałem tutaj na spekulacje i robienie fortuny, przyjechałem wydać pieniądze zarobione u obcych i umrzeć na polskiej ziem” – napisze później, Erazm Jerzmanowski, w swoich wspomnieniach. Zmarł nad ranem, w niedzielę, 7 lutego 1909 roku, na skutek komplikacji po zapaleniu płuc w swoim majątku w Prokocimiu. Pochowany został 3 dni później, dnia 10 lutego 1909 roku na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Na jego pogrzeb przyszły tłumy. Uroczystość ta stała się czymś w rodzaju społecznej manifestacji. Kondukt żałobny przeszedł z podkrakowskiego Prokocimia aż na Cmentarz Rakowicki, pod piękny secesyjny grobowiec, powszechnie uznany za dużą artystyczną wartość. Autorem gro-

120

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

bowca był znakomity rzeźbiarz Wacław Szymanowski (autor warszawskiego pomnika Fryderyka Chopina). Miejsce pochówku, znajdujące się nieopodal grobowca mistrza Jana Matejki, jak również sam nagrobek najlepiej świadczyły o pozycji społecznej i majątkowej, jaką zajmował wówczas Erazm Józef Jerzmanowski. Erazm Jerzmanowski, filantropem był nie tylko za życia. Nie miał dzieci, dlatego w testamencie zapisał cały majątek bardzo już wtedy chorej żonie, z zastrzeżeniem, że po jej śmierci (Anna Jerzmanowska zmarła w Dreźnie, w 1912 roku) spadek − 1.200.000 koron, czyli 365 kg złota – ma zostać przekazany na rzecz krakowskiej Akademii Umiejętności (późniejsza PAU) z przeznaczeniem na utworzenie „Fundacji Nagród im. śp. małżonków Erazma i Anny Jerzmanowskich. Nagrody miano wypłacać corocznie – stypendia w wysokości czterdziestu tysięcy koron każda, miały pozwolić na swobodne prace twórcze przez wiele lat. W statucie fundacji przeczytać możemy: „… co roku ma być wypłacona Polakowi, względnie Polce, urodzonemu, względnie urodzonej w granicach Polski 1772 r., religii rzymskokatolickiej, który, względnie która przez swe prace literackie, naukowe lub humanitarne dokonywane z pożytkiem dla ojczystego kraju potrafił, lub potrafiła zająć wybitne stanowisko w społeczeństwem polskim”

Prasa galicyjska, a później także międzywojenna, okrzyknęła Nagrodę - „polską nagrodą Nobla”. W początkowych latach i w okresie przedwojennym nagroda była nazywana przez prasę polską nagrodą Nobla. Stanowiła równowartość 12 kg złota. Laureaci wybierani byli przez Polską Akademię Umiejętności. Po przyznaniu nagrody w 1928 roku, nastąpił kryzys finansowy i środki finansowe fundacji zdewaluowały się, a w konsekwencji wyczerpały. W takiej sytuacji na pewien czas zaprzestano jej wręczania. Kolejną nagrodę około dziesięciu tysięcy złotych, przyznano ze środków własnych Akademii w 1931 roku i odtąd postanowiono przyznawać ją co trzy lata. Przyznawanie nagrody przerwał wybuch II wojny światowej, zaś w okresie PRL-u postać Erazma Jerzmanowskiego skazana została na zapomnienie. Wyróżnienie to otrzymali: 99 1915 kardynał Adam Stefan Sapieha, metropolita krakowski 99 1916 Henryk Sienkiewicz 99 1917 Antoni Osuchowski 99 1918 Napoleon Cybulski 99 1919 Ignacy Paderewski

Z ARCHIWUM ET Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Zdjęcie: Anna Jerzmanowska

Zdjęcie: Pałac w Prokocimiu (Kraków)

99 1920 Oswald Balzer 99 1921 Emil Godlewski 99 1922 Józef Tretiak 99 1923 Benedykt Dybowski 99 1924 Stanisław Smolka 99 1925 Tadeusz Browicz 99 1926 Jan Kasprowicz 99 1927 Siostra Samuela, felicjanka 99 1928 Stanisław Zaremba 99 1931 Władysław Abraham 99 1935 ks. Wacław Bliziński 99 1938 Aleksander Brückner Dnia 17 marca 1989 roku powstało w Krakowie – Prokocimiu, Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia im. Erazma i Anny Jerzmanowskich, stawiając sobie za jedno z głównych celów przypominanie zasług Erazma Jerzmanowskiego, zwanego przez potomnych „polskim Noblem”, największego z zapomnianych filantropów XIX i XX wieku. W 2008 r. wobec zbliżającej sie setnej rocznicy śmierci Erazma Jerzmanowskiego Polska Akademia Umiejętności podjęła starania o reaktywacje Nagrody im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Zainteresowanie ideą przejawił Marszałek Województwa Małopolskiego. Efektem rozmów było podpisanie umowy o reaktywacji „Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich pod patronatem Województwa Małopolskiego”. Zarząd Województwa Małopolskiego zobowiązał sie do sfinansowania Nagrody w wysokości 100.000 złotych. Intencją jest, aby Nagroda mogła być przyznawana każdego roku. Pierwszym Laureatem odnowionej Nagrody została – w uznaniu swojej działalności humanitarnej – pani Janina Ochojska-Okońska. Laureaci: 99 2009 Janina Ochojska-Okońska 99 2010 Jerzy Nowosielski 99 2011 Maciej Władysław Grabski 99 2012 Adam Bielański

Zdjęcie: pomnik Erazma Jerzmanowskiego

99 2013 Andrzej Zoll 99 2014 Jerzy Owsiak

Park im. Anny i Erazma Jerzmanowskich w Prokocimiu Zespół pałacowo-parkowy Anny i Erazma Jerzmanowskich w Prokocimiu – zespół administracyjnie znajdujący się w Krakowie, w dzielnicy XII BieżanówProkocim. Całość wpisana do rejestru zabytków pod nr rej.: A-639 w dniu 22 marca 1983 r. 25 czerwca 1895 roku Józef Grodzicki sprzedał majątek Erazmowi Jerzmanowskiemu. Park otoczono ażurowym ceglanym murem. Zbudowano oranżerię, od rzeki Drwinki poprowadzono przez park strumień, który zasilał trzy stawy rybne. Parkowe alejki otrzymały malownicze mostki, a wśród klombów pojawiły się parkowe rzeźby. Po śmierci Erazma Jerzmanowskiego jego żona Anna w 1910 sprzedała majątek zakonowi Augustianów. W 1989 roku powstało „Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia im. Anny i Erazma Jerzmanowskich”, które zajmuje się rozpowszechnianiem wiedzy historycznej o Prokocimiu i stara się o ochronę dla zespołu parkowo -pałacowego. W roku 1991 park otrzymał imię Erazma Jerzmanowskiego. 6 lutego 2010 roku Prezydent Krakowa odsłonił w parku pomnik Erazma Jerzmanowskiego. Wykonawcą pomnika był Stefan Dousa. W Pałacu Jerzmanowskich swą siedzibę posiada krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oraz Klub Astronomiczny „Regulus”. Cyklicznie odbywają się tam wykłady popularnonaukowe poświęcone tej dziedzinie nauki. Bibliografia

PSB, t. XI, 1964-65, s. 178-180. Polski Słownik Biograficzny t. 11 s. 178 Spis urodzeń par. Rdutowo, maj. Domanikowo, Wikipedia Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, t.12, 2002 Zdjęcia: fot. http://commons.wikimedia.org

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

121

EKOLOGIA Eco-Auto

„Cité lib by Ha:mo” Nowy model transportu miejskiego w oparciu o innowacyjne pojazdy elektryczne Toyoty i sieć komunikacji miejskiej

W Grenoble we Francji rusza najbardziej innowacyjny na świecie system komunikacji w mieście, integrujący tradycyjną sieć transportu miejskiego z nowoczesnym systemem car-sharingu, obsługiwanego przez futurystyczne Toyoty i-ROAD.

anim autonomiczne samochody staną się popularne, to z poruszaniem się po ulicach w mieście musimy poradzić sobie sami. Niestety w każdym większym mieście przejechania nawet kilku kilometrów w godzinach szczytu, najczęściej wiąże się ze spędzeniem kilkudziesięciu mi-

nut w korkach, a jeśli już dotrzemy do wyznaczonego celu, to znalezienie wolnego miejsca parkingowego jest niełatwym zadaniem. Pewnym rozwiązaniem są rowery, skutery czy też motocykle, ale w większości przypadków sprawdzają się tylko przez określony czas w roku. Znacznie lepszym pomysłem

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

123

EKOLOGIA Eco-Auto

dla mieszkańców większych miast mogą okazać się wypożyczalnie elektronicznych trójkołowców. Z usługi Toyoty na początku będziemy mogli skorzystać we Francji. 99 Uruchomienie nowatorskiego systemu car -sharingu w Grenoble jest pierwszym krokiem w kierunku upowszechnienia pojazdów elektrycznych w tradycyjnej sieci komunikacji miejskiej. 99 Trzyletni program testowy w Grenoble został uruchomiony dzięki ścisłej współpracy pięciu instytucji: Urzędu Miasta Grenoble, władz regionu, francuskiej firmy energetycznej EDF i jej filii lokalnej Sodetrel, Toyoty, oraz Cité lib, czyli operatora sieci car-sharingu. Po Grenoble będzie poruszało się 35 trójkołowych Toyot i-ROAD, oraz 35 czterokołowych pojazdów Toyota Auto Body COMS. Z tej usługi będą mogły skorzystać osoby dorosłe posiadające prawo jazdy. Wszystkie 70 samochodów wykorzystuje wyłącznie napęd elektryczny; 99 W mieście powstało 27 stacji ładowania pojazdów, obsługiwanych przez firmę Sodetrel. W związku z projektem, w Grenoble dostępnych będzie łącznie 120 gniazdek do ładowania pojazdów elektrycznych, a do sieci komunikacyjnej miasta dołączy ponadto 41 samochodów typu Plug-in. 99 Mieszkańcom Grenoble zostanie zaoferowana taryfa „3, 2 i 1 Euro” za odpowiednio pierwszy, drugi i trzeci kwadrans użytkowania pojazdu. Dla posiadaczy abonamentu rocznego taryfa zostanie

obniżona do 2 Euro za pierwszy kwadrans i 1 Euro za kolejne; Władze obszaru Grenoble-Alpes Metropole uważają, że promowanie nowoczesnych środków transportu miejskiego, wykorzystywanych przez mieszkańców w codziennym życiu – np. w dojazdach do pracy, czy na zakupy – jest niezbędnym elementem poprawy jakości życia w mieście. Populacja Grenoble dzięki programowi Cité lib by Ha:mo nie tylko obniży emisję CO2, ale także poziom hałasu w mieście. W ramach programu, Toyota nie tylko dostarcza 70 samochodów elektrycznych, ale jest także odpowiedzialna za system zarządzania car-sharingiem, noszącym nazwę Ha:mo (od Harmonious Mobility). Firma ma już doświadczenia w tej dziedzinie – podobne rozwiązanie funkcjonuje już w Toyota City w Japonii. Według strategii koncernu, samochody elektryczne są kluczowym ogniwem modelu niskoemisyjnego transportu przyszłości, w którym okazują się bezkonkurencyjne na krótkich dystansach miejskich. Samochody hybrydowe, hybrydowe plug-in, oraz napędzane ogniwami paliwowymi, według tej wizji sprawdzają się na dłuższych odcinkach. „Projekt Cité lib by Ha:mo okazał się sukcesem, ponieważ wszyscy partnerzy biorący w nim udział, od początku mieli ten sam wspólny cel – wszyscy chcieliśmy stworzyć nowoczesny model transportu miejskiego. Dla Toyoty będzie to jeden z najważniejszych obszarów rozwoju w nadchodzących latach” – powiedział Takeshi Uchiyamada, Chairman Toyota Motor Corporation. Jakie koszty wypożyczenia pojazdu? Program jest skonstruowany tak, by preferować krótkotrwałe okresy wypożyczenia pojazdu. Użytkownicy

124

ElektroTrendy nr 17 (2014-4)

EKOLOGIA Eco-Auto

Czas wypożyczenia

Pełna taryfa

Taryfa ulgowa (dla posiadaczy abonamentu rocznego)

Do 15 minut

3 euro

2 euro

Od 15 do 30 minut

+ 2 euro (razem = 5 euro)

+ 1 euro (razem = 3 euro)

Od 30 do 45 minut

+ 1 euro (razem = 6 euro)

+ 1 euro (razem = 4 euro)

Od 45 do 60 minut

+ 1 euro (razem = 7 euro)

+ 1 euro (razem = 5 euro)

2 godziny

11 euro

9 euro

4 godziny

19 euro

17 euro

posiadający roczny abonament korzystają z taryfy ulgowej: Usługa Cité lib by Ha:mo ma sporo zalet. W oferowanych pojazdach można poruszać bez względu na panujące warunki atmosferyczne. Dodatkowo przy dobrym rozplanowaniu stacji, poruszanie się po mieście może być naprawdę wygodne. Zaletą są też niewielkie rozmiary pojazdów, więc znalezienie miejsca parkingowego będzie prostsze.

Program Cité lib by Ha:mo zostanie udostępniony użytkownikom na okres trzech lat. W tym czasie partnerzy projektu będą zbierali doświadczenia i wiedzę o sposobach wykorzystywania pojazdów i kwestiach technicznych, dokonując istotnego postępu w rozwoju nowoczesnych modeli transportu miejskiego. Źródło i zdjęcia: TOYOTA

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

125

Szanowni Państwo, z okazji zbliżających się Świąt życzymy zdrowych, spokojnych, pełnych radości dni, spędzonych w gronie najbliższych, a w nadchodzącym 2015 roku nowych wyzwań i sukcesów. Zespół EcoEnergy

CZAS RELAKSU Krzyżówka

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest marka EcoEnergy, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Narbutta 22/7, 02-541 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

127

CZAS RELAKSU Krzyżówka

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest marka Kontakt-Simon, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Narbutta 22/7, 02-541 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą.

nr 17 (2014-4)

www.elektrotrendy.pl

129

Najlepsze Życzenia na Nowy

2015 rok składa

00-050 Warszawa ul. Świętokrzyska 14 lok. 338 www.nobe.org.pl