WHAT’S INSIDE
NEWS
EDITORIAL
OPINION
F E AT U R E S
SPORTS
TSU exalts 107th Year of Paradise PHL FESTIVALS, INT’L PERFORMANCES CLIQUE THE GALA IN THE CITY
SSC mobilizes Sarap Tumulong Mae Anne D. Creencia
A tribute for a century of prosperity, serenity and fruitfulness amuses the TSU 107th Founding Anniversary Celebration, conveying remarkable Philippine Festivals in the city together with world-class Global Dances from Indonesia, Thailand and Russia on December 3-7. Bearing the theme, “Mamulat, Tumulong, Magkaisa, Tayo Naman ang Magbibigay ng Saya!” the weeklong celebration with all out fun events, activities and competitions were actively participated by students. The celebration was instigated through a solemn Thanksgiving Mass followed by an Opening Program, Opening of Booths and Exhibit of the Presidential Gallery. Intensifying the intensity of sun’s
heat was the clash of the combined alliances of all the colleges including the Laboratory High School (LHS) on the Street Dance and Float Parade from PLDT to Dr. Mario P. Manese Gymnasium, showcasing the magnificence of Luzon, Visayas and Mindanao cultural dances. Making TSUians utter ‘wow’ was the sophistication of the Kadayawan Festival presentation of the College of Education, College of Nursing and LHS, enable the Mindanao team to grasp the back to back championship on Street Dance and Float Parade. Meanwhile, the Alikakaw, Pintaflores and Sangyaw Festival of the College of Architecture and Fine Arts, College of Technology and College of Computer Studies; Bangus and Panagbenga Festival of College of Arts and Social Sciences, College
of Public Administration and College of Science and Ala-eh! Festival of College of Business and Accountancy, College of Engineering and College of Human Kinetics emerged as 2nd, 3rd and 4th placers respectively. Also, the Festival King and Queen were hailed as the representative of every college paraded their chosen Festivals. Morever, the program includes the first International Folklore Festival, Student Organizations’ Orientation and Socials, Mid-year Graduation, TSU Idol, Battle of the Bands, Hamburger Eating Contest, Costume Making Contest and Pera o Bayong. The weeklong celebration was ended by the Alumni Day at TSU Gymanasium.
Aqiyl B. Enriquez
Passing rate drops to 37.7%...
TSU yields 23New CEs; Nucup, included to top 20 Pauline G. Gaña
Out of the 3,168 passers of the November Civil Engineer Licensure Examination, 23 TSU alumni successfully obtained their license.
Leading the roster of passers is Kelvin Renz Nucup, reaping a rating of 94.90%, placing him in the top 20. “Di ko naman expect na makakakuha pa ako ng ganung rating. Halos 40°C kasi ‘yung body temperature ko noong mismong araw ng mga exams,” Nucups said. However, TSU was not able to surpass the national passing rate of 48.12% after garnering only 37.7%. “Di pa prepared [TSU examinees] na nag-exam kaya bumaba ‘yung rating,” Engr. Camilo Rivera, CE Department Chairman explained. To inhibit the same results, CE Department are considering possible
avenues of screening students before taking the Licensure Exam in preparation for the board exam. The passers also include Janine Rianne Bagsic, Shearlyn Ramos, Charmy Joy Quaresma, Merwin Pascua, Ellen Jane Bacarro, Mark Anthony Maniego, Shiela Marie Tamayo, Dan Laurence Yumul, Aeron Paul Antonio, Noriel Antonio, Staitap Philip Ramos, Camille Ann Pineda, Abigail Dayrit, Raymart Espinosa, Joemark Gil Garcia, Aries Lauria, Deerick Bandong, Ariel Roque, Christian Simpit, Jeremiah Michael Sampang and Alfred Capulong.
To help our fellow Filipinos victimized by super typhoon Yolanda, Supreme Student Council (SSC), College Student Councils and different student organizations of TSU in partnership with Tarlac School of Arts and Trades (TSAT) joined hands in collecting and donating goods. In this relief operation, 23 boxes of canned goods, 79 plastic bags of clothes, 14 boxes and seven plastic bags of noodles, four boxes and 11 plastic bags of bottled water, five sacks of rice grain, 15 boxes of personal hygiene items (shampoo, soap, toothbrush, toothpaste, etc.), one box of tetra pack and another three boxes of assorted goods (Energen, matches and candles, biscuits) were gathered. Turning over of collected goods to
ABS-CBN and GMA did not materialize since they no longer accept relief goods. In this regard, SSC sought help from PNP Tarlac in transport of collected goods to our kababayans who are in need. “It’s really a life-changing experience to spearhead this relief operation program namely Sarap Tumulong. SSC would like to thank all the organizations, faculty, students, admin staff and volunteers. Halos mapuno na ang OSA Bldg. sa dami ng tumulong at nagbigay ng donasyon. Una pa lang ay hindi na nagdalawang isip ang SSC sa pagsasagawa nito. Dahil alam naming iba ang puso ng Tsuians lalong-lalo na sa bolunterismo. Salamat din sa TSAT na nakipag-partner sa atin.” Christian Paul Sunga, SSC Senator for Public Information, said.
Bayanihan Concert, kinansela; Ilang estudyante, dismayado Roel R. Dela Cruz
Dismayado ang ilang estudyante ng TSU matapos kanselahin ng Supreme Student Council (SSC) ang inaabangang Bayanihan Concert na dapat sana ay highlight ng 107th Foundation Week Celebration ng unibersidad. Itatampok sana sa nasabing concert ang pagtatanghal ni Dello at Smugglaz, fliptop and rap artists, at ng mga bandang Silent Sanctuary at Siakol sa ilalim ng pamamahala ng Speedline Productions. KANSELASYON AT MGA SENTIMYENTO Bago ang huling araw ng foundation week, kinumpirma ng SSC na kanselado ang concert via text messaging at sa kanilang official facebook page. Sa Facebook, ipinahayag ng mga estudyante ang kanilang mga sentimyento ukol sa desisyon ng SSC. “Matagal kong hinintay yung concert. Idol ko kasi ang Silent Sanctuary. Kaso biglang na-cancel daw. Pag-open ko ng facebook, ang daming posts at comments. Tapos, confirmed daw,” hinaing ni Bonjoebee Bello, Civil Engineering 4. PALIWANAG NG SSC AT REFUND “Cancelled ‘yung concert kasi we were aiming for 2.5K ticket sales. Iyon ang compromise namin with the production
team behind the concert. Pero we only reached more or less,” paliwanag ni Lani Juanne Mae Puri, SSC Vice-President. Sa kabila ng malawakang promosyon gaya ng paggamit sa social media at direct selling booth, naging matumal parin ang benta ng tiket. Ayon kay Jonathan Ulanday, Senator on Finance (SSC), maiksi ang dalawang linggong preparasyon para sa pagtatanghal. “Hindi kasi agad na settle yung date. Nag-iiba rin kasi ang schedule ng mga artists. Second week na ng November nung settled,” paliwanag ni Ulanday. Bukod pa rito, itinuturong dahilan ng matumal na benta ay ang magkakasabay na filmshowing at ibang bayarin ng mga estudyante. Kaugnay nito mahigit kumulang 1000 tickets lamang ang naibentang ticket, mababa kumpara sa kinumpormisong benta at 1,600 na break even. “Hindi kasalanan ng production team kung bakit nakansela yung concert. Aminado kami na nagkulang lang sa preparasyon at dahil sa expenses ng mga estudyante,” binigyang diin ni Ulanday. Samantala, nagkaroon naman ng refund ang mga estudyanteng bumili ng tiket sa halagang 200.
TSU Alumni at its best!
Congratulations to the 23 Civil Engineering (CE) and 15 Electronics and Communication Engineering (ECE) graduates from the College of Engineering (CoE), 23 Bachelor of Science in Accountancy alumni from the College of Business and Accountancy (CBA), and to the 146 graduates of Bachelor of Secondary Education (BSEd) and 109 graduates of Bachelor in Elementary Education for passing their respective board examinations. Cheers to our new engineers,accountants, and teachers! The whole TSU community is so proud of you.
2
107 TSU FOUNDATION th
Mamulat, Tumulong, Magkaisa, Int’l Folklore Festival amuses TSUians; 3 Foreign Nations, Phl showcase Cultural Dances Ruth Hazel A. Galang
Impressive performances of cultural dancers from Indonesia, Thailand and Russia including Philippines entertain TSUians in the 1st International Folklore Festival hosted by the Philippines. Each group of dancers reveals the grandeur of their cultural dances on the Welcome Concert, Dance Showdown and Gala Concert at Dr. Mario P. Manese Gymnasium, December 4. Also, they perform to different places in Tarlac City: Citywalk, SM City Tarlac, Tarlac City Hall and College of the Holy Spirit (as requested). On December 7, the group had a chance to witness the National Folkdance Competition at the Cultural Center of the Philippines and they performed at SM City Baguio in coordination with the Baguio City Tourism office on the
following day for their final performance. Spearheaded by Dr. Marcelino Balanquit, the event also cropped up through the help of Dr. Rex Igoy, Vice President for Student Affairs, and Mr. June Carlos, Director for International Affairs. “This is to give opportunity for students and people from the province to experience cultural dancing. It is a sharing of culture through dancing,” Dr. Igoy said. However, delegates from Israel were unable to come in our country because of the situation in their state, and also some of their dancers were volunteering at Tacloban during the festival period. Maataf Zion Shlomi, Director of the Israel Culture and Arts, came and stood as a representative of their country.The performers stayed from December 1-9.
Student Leaders delight on 1st Orgs Socials
Refining camaraderie…
Ruth Hazel A. Galang
Student Leaders have fun on Orgs’ Orientation
The warmth of elated hearts kindled on student leaders on the third night of the Foundation Week during the first TSU Student Organizations’ Socials. The event conducted at Dr. Mario P. Manese Gymnasium was pooled with programs and activities including the Battle of the Bands and TSU Idol. Occupying the center of the gymnasium, officers and members of student organizations were entertained with all night’s events. After witnessing the performances of the Battle of the Bands and TSU Idol contestants, awards were given to the winning organizations. The Best Dressed Org Award was given to the Junior Financial Executives (JFINEX), Best Org Shirt for the Campus Movers for Christ (CMC) and the over-all win award for the Christian Brotherhood International (CBI) in the Orglympic. As selected from the crowd, the Face of the Night awards was granted to Gemma of Red Cross Youth and Christopher of the College of Arts and Social Sciences. “This event is to promote unity in university through the students’ organizations. We wanted them to be expose through partnership and let them reach their goals,” Jerome Cunanan, Supreme Student Council President, stated. Before the socialization, student orgs participated in the Org-lympics and Boodle Fight. “Unity and bayanihan ang importante,” Cunanan added.
To improve amity among student leaders, the first Organizations’ Orientation was conducted at Dr. Mario P. Manese Gymnasium, December 4. Hosted by Supreme Student Council (SSC) Senator on Public Information Christian Paul Sunga, the orientation featured organizations’ heads playing for different games. Royce Castro from Christian Brotherhood Inc. (CBI) brought home the bacon as he won the first game Olympics Trip to TSU. The Paper dance game was also won by CBI. Moreover, the third game “Tanging Hininga Mo” was dominated by the representatives from the Philippine Society of Mechanical Engineers (PSME) saying the phrase “Happy 107th Founding Anniversary TSU” the longest time of 1 minute and 11 seconds. Also, every organization played as one team on the last game longest line using their apparels. PSME won the game as their line even reached the stage of the stadium. The CBI was hailed as the over-all champion. After the Olympics, the participants brought and share their food with one another in the Org salo-salo. The gathering served as a preparation of all the organizations for the intended activities for in the Foundation Week. “It was a great experience to conduct such activities. SSC believes that foundation days should be student-centered. After all the commendable effort of our student leaders, it’s about time to pay tribute,” Sunga said.
Francis Ethan John A. Garcia
TSU holds 25th Commencement Exercises, honors Professor Emeritus Award Pauline G. Gaña
The 25th Commencement Exercises conducted on the third day of Foundation Week highlights the conferment of the 1st Professor Emeritus Award to Dr. Leodegardo Pruna. A total of 350 graduates from its nine colleges of the university under the Graduate, Baccalaureate, Ladderized and International programs marched in this year’s mid-
year graduation. Also, the degree of Doctor of Humanities (Honoris Causa) was also awarded to Tommy Ching Lung Kei. The graduates having completed their course are now members of the TSU Alumni Association.
3
WEEK CELEBRATION
Tayo Naman ang Maghatid ng Saya! CBA crowned as Festival King and Queen
Flora Amor R. Tamina Glamorous men and women clad in dazzling costumes costumes representing the provinces of Southern Luzon. paraded the streets of Tarlac City up to Dr. Mario P. Manese Coming up for first runner-ups were John Lerry Gymnasium for the final show-off of this year’s Festival King Gomez of College of Computer Studies (CCS) representing the and Queen. Visayan Region and Peeway Gail Castro of CASS (College of Parading the grandeur of the costumes of different Arts and Social Sciences) for Nothern Luzon. cultures of the Philippines, 12 pairs of candidates from different Meanwhile, Northern Luzon pair from the College of colleges vie for the prestigious title. Public Administration (CPA), Christian Paul Aguilar and Dominating the entire competition were College of Arianne Severo hailed as second runner-ups and finally, Keisha Business and Accountancy’s pride Mr. Bryan Samson and Ms. Sy of College of Nursing (CON) representing Mindanao and Marianne Santiago as they were reigned supreme after bagging Adrian Yadao of College of Technology (CT) for Visayas were the title with their eye catching green and violet themed the third runner-ups.
Undisputed hardcore musicians…
Cheng Band rocks the house once more Daniel de Guzman and Heintje Primus Mendoza In the rousing clash of unshakeable musicians, Cheng Band earned their back to back championship after winning this year’s Battle of the Bands on December 5 at Dr. Mario P. Manese Gymnasium. Serenading TSUians with classic love song “Forevermore” and famous hit song “Wrecking Ball”, the band is composed of students and faculty members from the College of Arts and Social Sciences (CASS), College of Business and Accountancy and College of Engineering. Meanwhile, spectacular performances of CASS Sining at Agham Band of the all-time favorite hits “Narda” and “Edge of Glory” and CHK Bits own rendition of “Song for the Suspect” and “Let it be” sang their way to the 2nd and 3rd spot respectively. This year’s band battles became more exciting as colleges joined forces in making their own band showcasing their undeniable talent in music and entertainment by playing popular music and mixing it with their own rock renditions; giving a much diverse style in creating a unique live performances.
LHSian, nagwagi ng kutsara sa Pera o Bayong Dan G. Obligacion Isang kutsara ang naiuwi ng isang mag-aaral mula Laboratory High School (LHS) matapos ipaglaban ang kaniyang napiling bayong na inaasahang naglalaman ng Php 10,000 na jackpot prize sa larong Pera o Bayong noong ika-4 ng Disyembre. Ipinaglaban ni Carisa M. Granadozin, Board Member on Finance ng LHS- College Student Council (CSC) ang kanyang bayong kapalit ng Php 5,000 na iniaalok sa kanya sa kabila ng makailang-ulit na paghirit ng host na mag“pera” na. Ang palaro ay isinagawa ng Supreme Student Council bilang bahagi ng pagdiriwang ng Foundation Week. Mahigit kumulang 420 mag-aaral mula sa iba’t ibang organisasyon sa buong unibersidad ang nagpautakan sa eliminations hanggang sa isa na lamang ang makapasok sa jackpot round. Pinili ng manlalaro ang nagtataglay ng logo ng TSU mula sa sampung bayong na bumubuo sa salitang FOUNDATION. Ani Granadozin malakas ang kutob ng kanilang organisasyon sa naroon ang jackpot kaya’t pinanindigan nila hanggang huli na mag-“bayong”. Ayon din sa kaniya, mas mahalagang mag-enjoy sa laro kaysa sa kahit anumang pera na maaaring mapanalunan.
Showing Hollywood characters in the University…
10 Student Orgs vie in Costume Making Contest Mae Anne D. Creencia
Unraveling creativity within, 10 student organizations showcased their expertise in making costumes of their own version of Hollywood characters using recycled materials on the third day of Foundation Week at Engineering Student Center. The creation of Mystique, a villain from the X-Men gave way for Institute of Electronics Engineers of the Philippines (IECEP) to triumphantly top the competition after dominating over nine other orgs. “Sobrang saya at nagpapasalamat talaga ako sa mga creator ko kasi kung hindi dahil sa kanila, hindi magagawa nang maayos si Mystique. Sobrang proud din sa buong org kasi mas naramdaman naming iisa kami dahil sa suporta nila.” Mary Grace Legaspi said, president of IECEP, as she portrayed Mystique. Among the list of winners are Storm of X-Men created
by the Philippine Institute of Industrial Engineers (PIIE) and Batman of Batman: Dark Night Rises created by COESSE – The Psychological Society placing 2nd and 3rd respectively. Other participating organizations were the League of Prospective English Educators (Tinkerbelle), The Fine Artists (Hawk Eye), Philippine Institute of Civil Engineers (Thor), Christian Brotherhood International (Darth Vander), Campus Movers for Christ (Incredible Hulk), Students for Christ (Spiderwoman) and Junior Finance Executives (Katniss Everdeen). All competing teams consist of four artists and a model. Also, the costumes were judged based on the originality, creativity, relevance to the theme and its overall impact to the audience. Peer Facilitators Circle organized the said competition.
4 Attesting excellent student service…
TSU – IAS’ dedication to service pays off
Sunga succeeded to AYLC ’14 top 165 Ruth Hazel A. Galang
After long years of no fortune, TSU finally had its representative to progress up to the last phase of selection of delegates in the 16th Ayala Young Leaders Congress (AYLC). Out of 772 student leaders, Christian Paul Sunga, Supreme Student Council Senator on Public Information and a third year student from the College of Education, made it to the top 165 applicants and undergone panel interview. The panel of interviewers are composed of senior executives and HR personnel from the Ayala Group of Companies at the Ayala Corporation Headquarters in Tower One, Makati City on Nov. 19-21. AYLC is a student leadership summit participated by 81
outstanding student leaders selected from the best colleges and universities across the country. The congress is designed to build the delegates’ confidence and hone their leadership skills, to nurture commitment to integrity and principled leadership, to foster nationalism and idealism, and to encourage faithful stewardship of their communities and the country’s future. “Ayala is not recruiting new leaders in business or in their company, nor is being in AYLC an award or recognition. Ayala aims to develop leader of our nation,” Sunga stated. From 772 applicants, they had been cut to 300. After deliberation, only 165 were selected to proceed to the final phase. Sunga was not able to make it
Exposing the hidden wealth...
Local Gov’t urges studes to ‘get lost on purpose’ Roel R. Dela Cruz
The provincial government revealed the Tarlac Eco-Adventure Trails to students via Campus Promotion and Orientation to empower the tourism sites of every municipality at the TSU Main AVR, November 14. MELTING POT’S SECRET WEALTH “Our greatest resource is our people; our land,” Angelo Simbol, Asst. Project Coordinator, said before presenting the eco-adventure trails of Bamban, Capas, Mayantoc, and San Jose. Bamban’s underground tunnels are built by the Japanese during the World War II. These tunnels, revealing Japanese facility designs, are assumed to vary in operations like command hidden wealth… centers, sentry points, armories, and hospitals. Moreover, Twin falls in Mayantoc is one of the only three twin falls of the Philippines while Capas
route to Mt. Pinatubo is known as a thru-hiking trail. Also, San Jose’s Monasterio de Tarlac is best for camping, hiking, and other outdoor activities. PROBLEM AND SOLUTION Simbol also cited forest degredation, like charcoal making as the root cause of biodiversity and environmental problems. “And to solve these problems, sustainable and participative programs must be implemented,” he emphasized. SUSTAINABILTY With the aim to promote conservation and give supplemental means of living, the Sustainable Tourism Development Office (STDO) of Tarlac conducts orientations and programs that can both upgrade tourism and livelihood. “See and experience Tarlac. Get lost on purpose!” Simbol’s challenge.
2 TSUian Films contend in CineKabalen ’13…
BS-IEd stude hails Best Actor Pauline G. Gaña
Joven Galang Jr., a third year student of Bachelor of Science in Industrial Education (BS-IED) clutches Best Actor award after his stellar performance in the short film Tage in the recently concluded 3rd CineKabalen. Galang stunned the judges in his portrayal of the character named Bal who is facing life difficulties and decided to drink to forget his problems not knowing his best friend who passed away will visit to make him realize the right things to do. “[I’m] very proud po for having this award and for being the representative po ng school. Although first time po naming sumali ‘dun sa event, naging maswerte naman po kami dahil sa natamong award po ng film soc,” Galang said in a statement.
Meanwhile, Tage, directed by co-TSUian Jasper Ramon Tulabot is the only finalist in the top 12 of the Aring Sinukwan Category of CineKabalen. In addition, Tage was also nominated for Best Screenplay. “Greatful and proud kami sa pagiging kabilang namin sa mga finalist ng CineKabalen 2013. ‘Di namin in-expect kasi first time naming sumali. Actually, ‘di naman namin goal ang manalo o ano, gusto lang naming ma-experience at matuto muna. Kaya lalo kami natuwa nu’n isa kami sa mga napili, lalo na sa pagkakapanalo ni Joven as best actor. As director niya, proud ako sa kanya dahil ‘di basta-basta ‘yung mga actor na katapat niya pero na-manage pa rin niya na mag stand-out sa lahat,” Tulabot said. Tulabot also added he is thankful to all the staff of Film Society for their help as he assured to continuously join film festivals and Tarlac City be known as one of the cities with talented film makers. On the other hand, Lathala 2013 Best Film, Kara+Kruz, directed by Supreme Student Council President Jerome Cunanan put up a show in the Munag Sumala Category. The 3rd CineKabalen Kapampangan Film Festival is part of the annual Sinukwan Festival by the National Commission for Culture and the Arts, Foundation for Lingap Kapampangan Incorporated, Holy Angel University Center for Kapampangan Studies, the Holy Angel University Theater Guild, University of the Assumption, and Kamaru Productions.
Aqiyl B. Enriquez
to the top 80 who will delegate to the Congress on February 11-14, 2014 in Alfonso, Cavite. “At first, merong doubt. But
you always had to have a foundation. There were thousands of No’s. Pero that thousands of No’s are preparation for that one big Yes,” Sunga concluded.
Yolanda intensifies Green Movement; Youth-leaders go green-minded Roel R. Dela Cruz
Threatened by the aftermaths of super-typhoon Yolanda, Climate Change Commission (CCC) is wasting no time in its efforts to combat the impacts of climate change. FIRST MOVE: A CALL FOR GREATER YOUTH INVOLVEMENT “Greeneration is a youth empowerment. The fact that you’re here means you’ve already contributed to the solution. What you know will help you. It’s you’re future,” stressed by Sec. Lucille Sering, Vice Chairperson of CCC. As part of the Climate Change Consciousness week, a thousand student-leaders nationwide attended the “Greeneration Summit: A National Gathering for Youth Empowerment on Climate Change” at SMX Convention Mall of Asia on November 25. LESSONS FROM YOLANDA According to OML CenterScience for Climate Resilient Communities Rodeo Lasco, the use of mangrove forests as barriers to typhoons and storm surges is a significant lesson to be applied for similar calamity won’t be repeated. NATIONAL PANEL OF TECHNICAL EXPERTS To assist the Commission in leading the country towards climateresiliency, a panel of technical experts consisting of practitioners in
disciplines that are related to climate change, including disaster risk reduction was created. The panel must also give technical advice in climate science, technologies, and best practices for risk assessment, reduction, and enhancement of adaptive capacity. I AM READY Nathaniel “Mang Tani” Cruz, weather forecaster of GMA urged the mobilization of the I AM Ready project. This public safety and risk reduction campaign was instigated in 2012 for the anniversary of Typhoon Ondoy. Bearing the tagline “Magplano, Magsiguro, Makibalita,” I AM Ready encourages every Filipino to be informed and prepared in times of disaster. PROJECT AGOS “Your generation can do things my generation only used to dream about. Crowd sourcing is all about taking one small step, and you can do it while sitting on your chair,” Maria A. Ressa, CEO and Executive Editor of Rappler, explained. Project Agos microsite, an online portal for calamity preparedness, response, and recovery integrating crowdsourcing, mapping, and social media in a unified information podium was launched. “This is Project Agos. It is our collective prayer and you are huge part of this,” Ressa concluded.
Tolosa: Kapayapaan at seguridad, lutuin na parang bibingka Roel R. Dela Cruz
“Katulad kung paano lutuin ang bibingka, ang peace at security ay makakamit lamang kung lulutuin at gagatungan ito sa itaas at ibaba.” Ito ang binigyang diin ni Bb. Kathline Tolosa, Pambansang Kalihim ng Bantay Bayanihan, nang ilahad niya sa Paglulunsad ng Bantay Bayanihan Tarlac Chapter ang magkabuhol at tambal na gampanin ng lipunang sibil at nasyonal na pamahalaan sa kapayapaan at seguridad, Nobyembre 28. BAYANIHAN PARA SA KAPAYAPAAN Alinsunod sa malawakang kampanya kontra kaharasan, ang Bantay Bayanihan (BB) na binuo noong 2011 ay may layuning isulong ang mga payapang-usapan at demokratisasyon sapamamagitan ng pag-uugnay ng mga organisasyon ng lipunang sibil (Nongovernment organizations, akademya, media), Armed Forces of the Philippines (AFP), at mga ahensya ng gobyerno. PANGGATONG SA ITAAS: AFP AT MGA AHENSYA NG GOBYERNO Kaugnay nito, magsisilbi ring oversight body ang BB na magmomonitor sa implementasyon ng
Internal Peace and Security Plan (IPSP) na binuo ng AFP upang magkaroon ng matibay na pundasyon ang karapatang pantao at sibilyang kompromiso kontra dahas. Upang maisakatuparan ang mga ito, bubuo ng espasyong pan-dayalogo ang BB, AFP, at iba pang sangay ng pamahalaan sa ibat-ibang panig ng bansa na tatalakay sa mga isyung pangseguridad at kapayapaan. PANGGATONG SA IBABA: LIPUNANG SIBIL Ayon din kay Kalihim Tolosa, sa sandaling makamit ng isang lugar ang kapayapaan at seguridad, nangangailangan parin ito ng maintenance at aniya, makakatulong ang mga civil society organizations na hikayatin ang mga tao sa lipunan na makilahok sa gampaning ito. Gamit ang mga wikang maiintindihan ng ibat-ibang sektor, ang akademya at media naman ay inaasahang magkakalat ng mga impormasyong gigising sa kamulatan ng mga tao ukol sa konstitusyonal na konsepto ng kapangyarihan at kapayapaan – na ang lipunang sibil ay mataas kaysa militar.
Boracay Island, Kalibo, Aklan¬ – TSU – Internal Audit Services (IAS) was recognized after being affirmed as “Government Office with Innovations and/or Best Practices in Internal Auditing” during the AGIA Annual National Convention cum Seminar at Crown Regency Resort Convention Center on October 9-11. IAS Director Jonathan A. Gabriel and Internal Auditor II received the award as the office independently provides proof of findings to disallow and suspend amounts upon valid reasons and for the improvement of their system. With the theme, “Advocating Governance in the Agency,” the convention – seminar aims to instill and enhance good governance, transparency, accountability, and responsibility to all organizations. “It does not mean that a good auditing is only about finding faults but also improving the operations within the office. Kung may findings; it must be verified at mas maganda if the regulations and reprimands will be more implemented if proven,” Mrs. Rosalinda Canlas, Internal Auditor II said. Mrs. Canlas also assure the conduct of follow-up auditing. Meanwhile, she gave credits to the entire workforce of IAS for their efforts of making the recognition possible. The Association of Government Internal Auditors Inc. organized the event.
Defining a new tale…
TETLE shatters the ‘3-peat history’ Aqiyl B. Enriquez
The spirit of Christmas got even warmer as The Educators of Technology and Livelihood Education (TETLE) received an early present of winning the Lantern Making Contest, breaking the record of the three-time champion COESSEThe Psychological Society. Primarily made from sando bags, plastic spoon, straw, plastic cups, paper and dayami, TETLE paraded their lantern together with 28 others from Uniwide to Dr. Mario P. Manese Gymnasium on December 12. COESSE, who captured two minor awards such as the Biggest Delegation and Most colorful Student Organization landed to 4th spot. “Hindi namin inakala na sa mga pakalat-kalat na mga bagay ay makakalikha kami ng isang parol na sumisimbolo sa tunay na diwa ng pasko,” TETLE President Ivan C. Lacanilao said. Lacanilao also inform they annually join the contest but was not able to be included to top 15 s he express his gratitude after receiving the award. “Nais kong magpasalamat sa lahat ng mga sumali, sa lupon ng inampalan at sa lahat ng nakasama naming sa pagbuo aming parol,” he added. Completing the slots for top 5 best lanterns are the Philippine Institute of Civil Engineers, Hotel and Restaurant Management Department and Institute of Electronics and Communications Engineers of the Philippines as 2nd, 3rd and 5th placers respectively. Also, Merriest Delegation Award was given to Philippine Institute of Industrial Engineers.
5
“Shiiiiigeeeee pa, tagay pa!,” at damhin ang mga epekto nito
John H. Lanuzo at Jamela Ann M. Pineda
“I can buy you, your friends and this club!” Ito umano ang nasabi ng sikat na aktres na si Anne Curtis sa host na si Phoemela Baranda at kanyang mga kaibigan habang lasing sa isang club, madaling araw ng Nobyembre 23. Nakatikim din umano ng sampal ang dalawang personalidad na naroon sa bar. Hindi rin nakalusot ang kapwa artista na si John Lloyd Cruz nang sigawan niya ito ng “You’re an addict.” Matinding insulto naman ang naiparatang sa nasabing bar kung saan tinawag ito ni Anne na “the worst club to have a party.” Ngunit matapos ang ilang araw na pananahimik, matapang na hinarap ng aktres ang isyu at naglabas ng opisyal na pahayag ukol sa insidente. Nakalathala ang naturang pahayag sa twitter account ni Anne. Sinabi rin sa mga balita na humingi na ng paumanhin ang naturang aktres sa kung ano man ang naganap. Doon namin naisip na mapa-ordinaryong tao o kung sino mang may posisyon sa buhay, kapag nasa ilalim ng impluwensya ng alkohol ay may mga bagay o mga pangyayaring hindi na kontrol ng ating mga isipan at katawan na sa huli ay maari nating pagsisihan. Narito ang ilang mga datos kung ano ang sitwasyon ng mga Pilipino ukol sa pag-inom at ang mga sanhi at mga maaring maging bunga nito. Pangalawa ang Pilipinas sa may pinakamaraming bilang ng manginginom ng alkohol sa buong Timog-silangang Asya. Ayon sa “Truth Survey” ng Radio Veritas na inilunsad sa ikalawang yugto ng 2012, 57 porsyento ng mga may asawa ang umiinom ng alak habang 43% naman sa mga wala pang asawa. Lumabas rin sa naturang survey na mas marami ang mga umiinom na kababaihan (54%) kaysa kalalakihan (43%). Alkoholismo ng Pilipino Ang alak ay isang positibong inuming dala ng Katolisismo nang masakop ng Kastila ang ating bansa. Ginagamit ang alak sa bawat misang iniaalay para sa Panginoong Maykapal. Ngunit kasabay ng pag-unlad at modernisasyon, ang pagbabago ng kultura sa paggamit at pag-inom ng alak, na ngayo’y tila isang epidemyang kumalat sa ating bansa at gumawa ng sariling industriya. Ang produksyon ng alak ay isa sa pinakakumikitang industriya sa Pilipinas. Iba’t-ibang uri ng alak ang nagkalat sa lahat ng uri ng pamilihan. Dahil ang pag-inom ng alak ay naging parte na ng masayang selebrasyon sa Pilipinas, hindi na ito madaling mawala sa mga fiesta, kaarawan at mga pagtitipon. Kung minsan, kahit walang okasyon, maraming Pilipino ang nakatambay sa tabi ng kalsada, o harap ng bahay at umiinom ng pinakamurang beer na paborito ng mga Pilipinong may maliit na kita hanggang sa mamahaling alak na patok na patok para sa mga may kaya. Ngunit ano nga ba ang espesyal sa pagkapait na inuming ito? Dalawa lang naman ang dahilan kung bakit umiinom ang tao, masaya o may problema. “Happy happy happy birthday, sana ay malasing mo kami.” Madalas ang inuman sa mga kasiyahan sa pamilya, barkada at iba pang grupo sa lipunan. Ginagawang tulay ang alak upang magkaroon umano ng mas masarap na usapan ng barkada. “Nais kong magpakalasing, dahil wala ka na...” Ayon sa ilang kalalakihan, isa sa dahilan ng kanilang pag-inom ang problema sa pag-ibig. Marihap sa isang lalaki ang magbukas ng kwento nang hindi ito lasing. Mas lumalakas umano ang loob ng kalalakihan kapag nasa loob ng impluwensya ng alak. Ang panandaliang sakit ay humuhupa umano kapag kaharap ang nakakamanhid na inumin. Ayon nga sa isang kanta ng Parokya ni Edgar, “Tara na, samahan niyo ‘kong magsaya, tara na ayoko munang mag-isa, sapagkat ngayon lang ako nasaktan ng ganito, kaya paki-usap lang lasingin niyo ako.” “Kabilin bilinan ng Lola ‘wag uminom ng serbesa, ito’y hindi inuming pambata, magsoft drinks ka na lang muna” Sa pagkalat ng alak sa komersyo, dumarami ang mga taong kayang bumili ng nasabing produkto. Kasama ang kabataan sa naabot ng merkado nito. Sa batas ng Pilipinas, 18 taong gulang ang minimum legal drinking age ngunit laganap na sa mga menor de edad ang pag-inom. Ayon sa mga pag-aaral ng University of the Philippines noong 1994, nagsisimulang ng uminom ang mga Pilipinong kabataan sa mga gulang na 16 o 17. Ngunit may mga kaso rin na sa taong 12 ay nakakalagok na ng alak. At 37 porsyento ang itinutuloy ang pag-inom habang 33 porsyento ang umiinom na lang kapag may okayon. Labing pitong porsyento lamang ang tumitigil sa bisyong ito. Dahilan ng kakulangan ng batas ukol sa pagbili ng alak ng mga kabataang wala pa sa tamang edad at kawalan ng pagmonitor dito, patuloy na dumarami ang menor de edad na tumitikim ng alak. Dahil sa problemang ito, kasalukuyang pinapanukala nila Camarines Sur 2nd District Cong. Diosdado Macapagal Arroyo at Pampanga 2nd District Cong. Gloria Macapagal Arroyo ang House Bill No. 5101 na nagbabawal sa mga menor de edad na tumangkilik sa alkohol at patawan ng kaparusahan ang tindahan o establishamentong magbibigay sa mga ito. Ayon sa Section 4 ng nasabing bill, ipinagbabawal umano ang pagbili ng alkohol ng mga menor de edad sa mga tindahan at ibang pagkukunan. Ipinagbabawal din ang pagbebenta para sa mga menor de edad. Nilalayon ng nasabing bill na turuang maging responsableng mamamayan ang kabataan sapagkat tumataas ang kaso ng karahasan, sekswal at pagkalulong sa droga na maaaring humantong sa pagpapakamatay dahil sa labis na pag-inom sangkot ang kabataan.
Sino ang may sala? Ang mga itinuturing na may pinakamalaking impluwensya upang subukin na uminom ayon sa mga kabataan ay ang kanilang mga pamilya, kaibigan at maging ang mass media. Hindi lingid sa ating kaalaman na ang pamilya ang may pinakamalaking gampanin sa kung ano mang pag-uugali ang pwedeng magkaroon ang mga kabataan. Minsan ay kung ano ang mga nakikita nila sa kanilang mga magulang ay kanilang ginagaya. Mas malaki umano ang porsyento ng paginom ng isang bata kung ang kanya tatay ay manginginom din. Madalas na nagiging biktima ng alokhol ay mga kabataan umano na hindi kasama ang kanilang mga magulang o mga kabataang pinapayagan na uminom ng mga magulang, mga kabataan madalas sa mga selebrasyon at sa mga bar at maging ang mga kabataang hindi nakikisali sa mga sports activities at mga iba’t iba pang mga aktibidades. Pangalawa, ang kanilang mga kaibigan, peer pressure, ‘yan madalas ang itinuturing maysala. Napapagaya sila sa kanilang mga kaibigan dahil minsan ang iba ay gustong maki-uso o makisabay kung ano ang ginagawa ng mga pinili nilang mga kaibigan. Nakakalungkot isipin din na nagiging requirement pa ito upang maramdaman nilang kabilang sila sa grupo. At panghuli, ang mass media. Media ang pinakamabilis na uri ng komunikasyon. Sa lawak ng nasasaklaw ng media, madali nitong naiimpluwesyahan ang sinumang naaabot nito. Maraming mga Pilipino ang biktima umano ang “consumerism.” Walumpung porsyento ng presyo ng alak ay napupunta sa advertising. Sa pamamagitan ng advertising ay tila ipinapakita nito na kailangan ng mga Pilipino ang alak sa pang-araw-raw nitong pamumuhay. Ipinapakita nito na may koneksyon ang alak sa kasiyahan, sa sekswal na aspeto ng tao, tagumpay at minsan ay pagiging huwaran at sikat sa ibang tao. Tila ba kasama na sa ating pagka-Pilipino o sa bawat araw natin dito, nang hindi nalalaman ang mga posibleng maging epekto nito. “The Perks of being a Drinker?” Kasama nga sa mga kasiyahan ang alak ngunit tila ito rin ang magsasadlak sa iyo. Mayroon man mga ilang benepisyo ang alak para sa iilan gaya ng pampatanggal ng stress, kasama sa mga selebrasyon at kasiyahan ay tila mas marami ang mga masasamang epekto nito. May mga negatibo ring dulot ang sobrang paginom ng alak. Mula sa pag-iisip, ugali at sa ating katawan. Isa rito ang ‘di planadong pagbubuntis. Dahil na rin sa bawat paglagok ng inumin, unti-unting nakakalimutan ng nakainom ang nangyayari sa paligid hanggang sa tuluyan ng dalawin ng kakaibang sensasyon. Nakakalungkot isipin na sa pagkaramdam ng pagkasabik sa bawat guhit sa lalamunan ng alak ay tila pagsisisi dahilan ng resulta ng dalawang guhit sa pregnancy test o positibo sa pagbubuntis. May mga pagkakataon din na dahil sa kalasingan ay hindi na alam ang ginagawa na umabot sa pakikipagtalik at sa bandang huli ay makakuha pa ng mga sexually transmitted diseases. Dagdag pa rito,sa pag-aaral ng World Health Organization (WHO), ang sobrang pag-inom ng alak ay maaaring magpawala ng kontrol, huwisyo, at kakayahang maintindihan ang mga impormasyong matatanggap pati na rin ang pag-iwas sa panganib. Pinalalakas din umano nito ang loob ng nakainom kung kaya’t mas madalas ang walang takot na komprontasyon na nagtatapos sa away. Ang mga madalas uminom ay ‘di lang kanser sa atay ang nakukuha kung hindi ay pwede pang maka-apekto sa kakayahan mag-isip nang maayos. Maging sa mga kabataang nag-aaral ay malaking epekto nito sa kanilang pag-aaral. At mas nadadawit sa krimen o nagiging biktima ng krimen ang mga lasing. A t ito pa ang nakakabahala, ang mga madalas na maaksidente sa mga daan ay ang mga lasing o nasa ilalim ng impluwensya ng alkohol. Minsan ang iba ay malubhang nasusugatan ngunit madalas ay binabawian ng buhay. Isa pa, sa pagabuso sa alak ay ang mas maraming pagkakataon upang
kitilin ang sariling buhay. “Sin Tax Law” Sa pagsimula ng taong 2014 ay ang pagpapatupad na naman ng ikalawang pagtaas ng presyo ng alak at sigarilyo sa merkado. Nilalayon ng batas na “Sin Tax Law” o Republic Act 10351 na makakolekta ng mas malaking buwis upang mabigyan alokasyon ang mga proyekto na mabebenepisyo ang mga trabahador sa mga tobacco companies at ang ilan ay mapupunta sa health care at pagpapagawa o pag-iimprove ng mga medical facilities sa buong bansa. Nilalayon din nito na kahit papaano ay mabawasan ang pagkahilig ng mga Pilipino sa pag-inom at paninigarilyo. “Drink Responsibly” Mula sa “Drink Moderately” ay naging “Drink Responsibly” ang mga naging panawagan sa mga umiinom. Ayaw nating sigurong makakaranas ng mga bagay na pagsisihan natin sa bandang huli dahil sa pagkahilig nating sa alak o sa kawalan ng disiplina at pang-aabuso rito. Bawat isa sa atin, matanda man o kabataan pa, mataas o mababa man ang posisyon sa trabaho, sikat man o hindi ay responsibilidad na pangalagaan ang ating katawan. Hindi siguro masama ang pag-inom, ngunit ano mang sobra ay masama. May mas maraming bagay pa na maganda na ibaling natin ang ating panahon at atensyon, kasama ang ating pamilya at mga kaibigan. “Drink responsibly” o tatagay ka pa? At damhin ang mga sumpang dulot nito.
6 Hukay ng mga Hinaing Kaakibat ng edukasyong sapat at dekalidad ay ang pagkakaroon ng isang matiwasay at organisadong paaralan na ang mga guro ang siyang kakalinga at lilinang sa kaalaman, kakayahan at sa pagkatao. Masakit isipin ngunit patuloy na lumolobo ang mga insidente na kung saan mismong mga guro na itinuturing na pangalawang magulang ang dahilan ng samu’t-saring reklamo at hinaing ng mga estudyante. Tila bangungot na ngayon ay bahagi na ng sistema ng hindi mabilang na mga eskwelahan. Kaya ang institusyong inaasahang makakatulong ay mistulang libingan ng mga hindi matahimik sa pagtiis ng mga hinaing. Imbes na makatulong ay nagiging dagdag pasanin pa lalo na ng mga hikahos na halos baliktarin ang mundo maigapang lang ang pag-aaral. Magpalit man ang taong panuruan subalit hindi pa rin nagbabago ang mga gurong walang ibang ginawa kundi ang mamersonal ng mga estudyante. Nariyang hindi lang nagustuhan ng guro ang inasal o ginawa ng kanyang estudyante ay ibabagsak na agad kahit na pasado naman sa mga quizzes at term exams. Mayroon ding pagkakataon na pinapahiya sila sa buong klase, pinapasaringan at nababanta pa maging sa mga social media sites. Hindi tama na kunsitihin ang isang estudyante ngunit higit namang mali ang hindi magbigay ng pangalawang pagkakataon. Wala ring sinuman ang may karapatan na bahiran at sirain ang pagkatao ng iba. Sabi nila, hindi lahat ng mga guro ay namemersonal at walang konsiderasyon. Mayroon pa ring mga nag-iisip sa kapakanan ng kanilang mga estudyante na handang tumulong para mapadali ang pag-aaral ng bawat leksyon. Masayang isipin na sa panahon ngayon ay hindi pa rin sila tuluyang nauubos. Sa kabila nito, hindi mabilang ang mga guro na nagbibigay nga ng konsiderasyon ngunit ang kapalit ay hindi naman makatwiran. Walang masama sa magbigay ng kondisyon ngunit nagiging mali na kapag hindi na makatao. Halimbawa na lang nito ay ang pagpapaproject ng mga materyal na pwedeng magamit ng guro para mas mapabuti pa ang kanyang pagtuturo. Sana talaga lahat ng guro ganito ang nirerequire at hindi ang mga kung anu-anong wala namang kabuluhan. Isa pang kondisyon na karaniwan na ngunit lubhang mahalay ay ang panukalang ipapasa ang isang estudyante kung makikipagtalik ito sa kanyang guro. Maniwala man tayo o hindi, maging sa tunay na buhay ay patok na patok ang
EDITORIAL
ganitong eksena. Dahil sa kagustuhang pumasa, pikit mata na lang nila gagawin ang nais ng guro kahit labag sa kanyang kagustuhan. Nasaan ang pantay na karapatan at hustisya na nakasaad sa batas? Nasaan ang respeto na dapat ay pantay na tinatamasa ng mga estudyante at guro? Nasaan ang mga magagandang asal na mula’t sapul ay itinatak sa ating puso’t isipan at inaasahang maisabuhay? Lahat ng ito ay hindi makikita ni mararanasan kung ang halimbawa ay hindi makikita sa mismong nagtuturo nito. Pumasa nga sila ngunit nasadlak naman ang kanyang kaluluwa sa putik. Pumasa nga sila ngunit wala nang mukhang maihaharap. Tanggapin man natin o hindi ngunit ilan pa lang ito sa mga bagay na nagpapasakit sa mga estudyante. Nakakasawa na ring marinig ang walang patid na pagdaing maging ang pagtangis ng bawat nakakaranas nito ngunit mananatili itong nakakubli kung paulit-ulit tayong daraing lang ngunit hindi kikilos para mabago ang ganitong kalakaran. Isagawa at isabuhay ang pagkakapantaypantay na palaging nababasa sa mga aklat. Isa sa mga pangunahing dahilan ng pagtaas ng tuition fee mula sa 120Php papuntang 200Php bawat unit ay ang layuning itaas ang sweldo ng mga nagtuturo dito sa ating unibersidad. Upang umano ay maiwasan ang pag-alis ng mga magagaling na guro buhat sa mababang pasahod na magbubunga ng mas mataas na kalidad ng edukasyon. Hindi naman siguro ganoon kahindi makatwiran ang pagtaas ng tuition fee kung ang lahat ng guro ay ginagawa ang kanilang makakaya at tama upang makapagbigay serbisyo sa mga mag-aaral ng TSU. Nakakatuwa ring isipin na nagkakaron ng mga evaluation sa mga guro na pinangungunahan ng Human Resource Department ng unibersidad upang malaman ang mga sentimyento o komento ng mga estudyante sa kanilang mga guro at ang rating ng mga ito sa kanilang pagtuturosa kanila. Isang pagpupugay ang nararapat sa mga guro na isinasakripisyo ang oras at pagod para magbahagi ng karunungan na ang layunin ay makatulong para magkaroon ang katuparan ng mga pangarap. Ngunit higit pa sa pagsaludo ang dapat makamit ng mga guro na hindi ipinagpapalit ang prinsipyo sa mga estudyante na kasalukyang nasa ilalim ng kanilang poder. Ang langit ay hindi lang matatagpuan sa kabilang buhay o sa himpapawid na ating tinitingala. Ito rin ay makikita at mararamdaman sa isang institusyon na kung saan kapwa ang guro at estudyante ay nagmamahalan at naguunawaan. Matutong igalang at irespeto ang pagkatao ng bawat isa ng wala nang hinaing at pighati ang marinig. Sa gayon, ang mga ito’y tuluyan nang mailibing sa hukay.
Dear Editor, Isa po akong avid reader at collector ng The Work mula pa noong first year ako. Nais ko pong itanong kung bakit po parang huli po yata ang paglalabas niyo na dati rati ay September pa lamang ay mayroon na at ngayong Disyembre na kayo nakapaglabas ng dyaryo. Nais ko din pong itanong kung bakit tila nauna pa pong nailabas ang inyong 2nd issue kaysa sa 1st Issue niyo. Nailabas niyo na po ba ang 1st issue niyo kasi parang wala po akong nakita sa TSU? Ano po ba ang nangyari at ilang beses po ba dapat kayo naglalabas ng issue kada sem? Sana po ay makatanggap po kami ng tamang bilang ng dyaryo lalo na po at tumaas na ang publication fee na binabayaran namin kasi sayang naman po kung hindi po namin mapapakinabangan. ‘Yon lamang po. Maraming salamat po at mabuhay po kayo. -mystical_illusion Dear mystical_illusion, Maraming salamat sa pagtangkilik mo sa mga dyaryo at iba pang mga releases namin pati na rin sa pagsulat mo ngayon. Hindi po lingid sa aming kaalaman at inaamin po namin na sa mga nakaraan ay huli po ang paglalabas namin ng dyaryo. Gusto po naming ipabatid ang dahilan nito para malaman po ninyo at ang iba pang estudyante sa ating unibersidad. Unang-una po ay ang kawalan ng maayos na time management mula sa mga editors, writers, hanggang mga artist ng The Work. Alam ko pong hindi ito sapat na dahilan para rito dahil tinanggap po namin itong responsibilidad na ito ngunit kami po ay mga student journalist, pinagsasabay ang pag-aaral at ang mga gawain sa publikasyon at hindi namin maiwasan minsan na mas mauna sa prayoridad namin ang aming academics.
Bakit po may mga colleges na matagal bago mabigyan ng prof para sa minor subjects nila ngayong second sem? Hindi po ba dapat bago pa lang ang enrollment, inaayos na po ito? Sayang naman yung mga araw na walang natututuhan ang mga estudyanteng nagbayad ng tuition fee. Ilang meetings sila walang teacher. Nagtatanong lang po... Hindi po ba’t mayroon tayong ti-
natawag na e-Library dito sa ating unibersidad? Pero bakit po tila yata limitado ang mga impormasyong pwede mong makuha sa internet dahil sa mga naka-block na websites? At saka bakit po parang kailangan na rin yatang mapalitan ang mga computer sa library para mas mapakinabangan naman ng mga estudyante. Kapansin-pansin po kasi ang mga magaganda at bago ang mga computer units sa iba’t-ibang opisina dito sa TSU, samantalang sa library ay napaglumaan na ang mga computer. Nagtatanong lang po.... Bakit po walang signage ang mga pinto ng CR sa CBA Building at Smith Hall kung alin ang pambabae at alin ang panlalaki? Nagtatanong lang po.... Bakit po kaya hanggang ngayon ay nakakahon pa rin at hindi napapakinabangan ang mga bagong computer units sa CAFA gayung tatlo lang naman ang gumaganang computer sa loob ng Multimedia Room? Paano na lang po ang mga estudyanteng dapat sana ay makikinabang nito? Nagtatanong lang po...
Ikalawa at pinakadahilan po ay ang pagkakaroon ng problema sa aming printing press ng magazine na sana ay first issue po namin para sa buwan ng Hunyo hanggang Agosto. Nagkaroon po sila ng technical problem sa kanilang makina na hindi po kaagad ipinaalam sa amin, maging kami ay umasa na makakaabot po ang aming release sa target time sapagkat on time din po namin itong ibinigay sa kanila. At dahil po roon ay naging parang domino effect ang lahat dahil sumama na ang mga sumusunod na paglalabas at tila ay bumalik kami sa umpisa dahil kinailangan naming maghanap ng ibang printing press na mura ngunit kasing kalidad pa rin ng dati. Malaking pang-unawa at pang-intindi ang aming inaasahan mula sa inyo. Gayunpaman, sa kabila ng mga rason namin sa itaas ay ginagawa pa rin po ang lahat para makabangon at makabawi upang maihatid pa rin sa inyo ang mga balita at impormasyon na kailangang maipabatid at maging boses po ninyo. Dagdag pong sagot mula sa iyong mga katanungan, ay dapat naglalabas ng apat na regular issues(dalawa bawat semestre), intramurals flash issue, election issue, lampoon issue maging ng summer issue sa loob ng isang Editorial year ang The Work. Nawa’y maiparamdam pa rin namin na hindi sayang ang bayad at ang pagtaas ng Publication fee. May mga ilang pagkakataon na may mga bagay na hindi inaasahang mangyari ngunit ang mahalaga ay hindi pa rin natitigil ang aming pag-asam upang makapagbigay serbisyo sa kabila ng dagok na aming nararanasan gamit ang aming lakas, talino at talento. Muli, maraming salamat! God bless us at Padayon! Editor in Chief
7
“You’ve judged me then without listening to my side of the story…” Ang bawat kwento mayroong dalawang parte. ‘Yung parte ng bida at kontrabida. Kadalasan ang alam lang natin ay yung parte ng bida, kung nasaan yung spotlight. ‘Yung point of view lang nila ang mahalaga. Pero sa mga kwento iyon, iba sa totoong buhay. Dahil sa totoong buhay, may side A at side B at pareho dapat itong pinakikinggan. Kung hindi natin ginawa iyon, doon pumapasok ang pagiging judgemental. Nauuso ngayon sa facebook ang mga confession pages. Mga page na nakatuon sa pagbibigay ng pagkakataon na maipahayag ang ating mga saloobin ng hindi nabubunyag ang ating katauhan. Marahil ay naging popular ito dahil lahat tayo ay may mga pinakakatagong opinyon na hindi natin masabi o takot tayong ilabas dahil baka nga naman mapag-initan ka. Mga hinaing na sinasarili na lamang dahil hindi ka naman sigurado kung may makikinig. Pero kailan lang ay nilimitahan ng mga admins ng page na ito ang mga confessions na
kanilang inilalabas. M a r a m i n g nagreklamo. Bakit daw pagbabawalang i-post ang mga ito gayong may karapatan naman tayong magpahayag ng ating mga saloobin. T o t o o , lahat tayo ay may karapatang magpahayag pero sa paggamit natin ng karapatang ito ay sana isipin din natin ang ating kapwa. Mayroon din silang mga opinyon. Mga saloobin na maaari mong masaktan sa mga bagay na inihahayag mo. Minsan kasi, kahit ang isang simpleng chismis ay maaaring maging ang katotohanan kapag dito nabaling ang atensyon ng tao. Katulad na lang din ng mga issue na lumabas at naging usapusapan sa buong bansa. Karamihan sa mga ito, sa iisang opinion lamang tayo nakafocus. Kung sino ang mas maingay, doon tayo nakikinig, iyon na ang nagiging sentro ng katotohanan. Nababalewala na ang kabilang parte ng istorya. Kahit na hindi totoo, kapag napag-usapan na ay mahirap nang baguhin dahil ito na ang nagiging tama sa paningin ng mga tao. Natural lang ang p ag ka karo on ng first impressions. Hindi siguro natin maiaalis yon. Pero sana hindi mawala iyong kakahayan nating makinig at umunawa. Hindi naman iyon mali hanggat natatanggap natin na minsan hindi lahat ng pinaniniwalaan natin ay tama.
Hindi naman iyon mali hanggat natatanggap natin na minsan hindi lahat ng pinaniniwalaan natin ay tama.
Ang buhay ay puno ng n ap a k ar am i ng pakikipaglaban. “Life is a huge battlefield”, ‘ika nga. Lahat tayo ay may kaniyakaniyang laban na siyempre, nais maipanalo. Mga pakikipaglaban sa loob ng ring, sa court, sa entablado, sa harapan ng maraming tao, sa sarili. Anong klaseng laban, ‘te? Ang kolumn na ito ay hindi isinulat upang manghikayat ng mga tibak (aktibista). Maraming klase ng pakikipaglaban na dinaranas ng sinuman, mapa-estudyante, may katungkulan, o isang ordinaryong mamamayan, sa loob man ng paaralan o sa lipunan. Kahit saan, kahit kailan. May mga laban para sa tropeyo, karangalan, karapatan, at iba pa. Hindi lahat ng pakikipaglaban kailangan ay madugo o agresibo. Hindi lahat ng pakikipaglaban ay maingay o alam ng lahat. Hindi lahat ng pakikipaglaban ay nare-recognize natin. Sino o ano ang kalaban? Kung mayroon tayong partikular na laban, alam natin kung sino ang partikular na kalaban. Minsan hindi ibang tao, minsan hindi tao. Kung tatanungin natin ang ating sarili, “Sino ang tunay na kalaban?”, minsan ang kasagutan ay “ang sarili ko”. May mga pakikipaglaban tayo sa loob ng ating sarili. Naglalaban ang mga kaisipan o kagustuhan. Minsan ay kalaban mo ang katamaran, ang kasakiman, ang temptasyon. Malakas ang Kalaban Sa karamihang pagkakataon, hindi natin
Isa sa mga nausong expression sa Internet sa taong 2013 ay ang “(insert the repeated word here) din ‘pag may time”. At marahil hindi lamang doon lumaganap kundi na rin sa mga silidaralan at maging sa mga kabahayan. Ngunit ang hindi tila makakalimutan ng buong Pilipinas maging ng mga ibang bansa sa nakaraang taon ay ang mga nangyaring trahedya sa mga huling buwan nito. Lindol at matinding bagyo ang dumagundong sa gitnang bahagi ng bansa at ginulat ang lahat. Maging ang probinsya natin ay nakaranas ng hagupit ng kalamidad kay bagyong ‘Santi’. Hindi na ako nakapaghanap ng mga datos sa kung ilan ang mga buhay at kabuhayang nawala at mga imprastrakturang nasira ngunit kahit may mga datos pa ay hindi nito siguro mailalahad kung gaano kalupit ang mga naging karanasan nila. Tayo nga ay hinagupit ng ilang oras at ilang araw o mahigit isang linggong nawalan ng kuryente pagkatapos humagupit ang bagyong ‘Santi’ sa ating lugar ay tila hindi na natin malilimutan. Sapat na siguro ang mga nakita ko sa aking mga mata at maging ang mga napanood ko sa TV upang maisip kong hindi pa tayo ganoon kahanda at maalam kung ano ang ating gagawin sa mga panahong maaaring dumating na naman ang kalamidad. Sapat na rin siguro ang mga iyak at hinagpis ng mga kapwa Pilipino nating naapektuhan upang maisip natin na panahon na upang tayo ay may gawin pati na rin ang ating gobyerno. Sapat na rin siguro na maisip ko na nagsasayang tayo ng oras. “Awareness is the first step towards disaster preparedness”,’yan ang nai-note ko mula sa isang seminar na napuntahan naming mga civil engineering students. Nakakalungkot isipin na mismo ako na kahit papaano ay ‘aware’ sa kung paano o ano ang gagawin kapag may sakuna ay labis na nanginig sa takot nang gabing humagupit ang bagyong ‘Santi’(na sa talambuhay ko ‘ata ay ang pinakamalakas na bagyong naranasan ko at pinakamaraming nasira sa aming lugar). Ramdam kong hindi kami talaga handa. Nagliparan ang mga yero ng bubong namin, sobrang lakas ng kalampag na halos di na kami makatulog. Paano pa kaya ang mga kababayan natin na hinambalos ng isa sa mga pinakamalakas na dumaang bagyo sa buong mundo? Hindi siguro sapat ang pagiging aware lang dahil kailangan talaga ng aksyon, ngunit magsisimula pa rin sa awareness,”aware,aware din tayo ‘pag may time...” at “Act act din ‘pag may time” pero ‘pag may time nga lang ba? Ang mga Pinoy daw ay mahilig umulit ng mga salita, hindi lang dahil makulit kundi dahil gusto nitong bigyang diin o emphasis ang inuulit niyang mga salita (Ex. Aware aware at galaw galaw). Bakit kailangan bang ulitin sa atin ang mga salita? Kasi... Hindi tayo natututo sa mga
naranasan at nararanasan natin. Na para bang wala tayong paghahandang ginagawa kahit alam nating posibleng may mangyari, na kapag nariyan na ang delubyo ay di natin alam ang gagawin, at pagkatapos ng delubyo ay naghihintay kung paano makakabangon at kapag nakabangon, balik sa dati. Hindi ko alam, pero ang sandstorm at hailstorm na lang ‘ata ang wala sa Pilipinas. Nariyan ang high risk natin sa lindol, bagyo, landslide, flash floods, tsunami, ipo-ipo at kung mayroon pa akong ‘di nasabi ay meron tayo dito. Pero sa tuwing dadating ang mga ito ay parang wala rin, kailangan pa ‘ata talagang ulit-ulitin upang bigyang diin at aksyunan, at matuto na talaga tayo. ‘Yun nga sa nabasa ko sa idol kong kolumnista sa PDI(Philippine Daily Inquirer), naranasan din daw ng Amerika ang malakas na bagyo at ng ibang bansa ang mga matitinding sakuna, pero hindi niya raw nakita sa kanila na ilang araw na nakahandusay ang mga katawang walang buhay na pakala-kalat sa daan at tila wala pa ring gumagawa ng aksyon. Maging sa nakaraang tsunami sa Japan ay nakita ko sa mga balita na bawat pamilya ay may nakahanda na ang gobyerno nila ng parang evacuation package deal na mayroon na roon silang tent, mga pagkain at ilan pang mga pangunahing pangangailangan dahil alam nila na talagang prone ang Japan sa lindol at iba pang sakuna. Eh, tayo sa Pilipinas? Ayan, kumpulan sa mga basketball courts, gym at maging sa mga eskwelahan, ang mga evacuees. Salat sa pasilidad at kagamitan dahil walang pondo? O wala lang talagang maka-isip ng ganitong aksyon? “Kung kapilan kasi duduldul, karin ka mangadi”(Kung kailan kasi kumukulog, doon ka nagdadasal),ang s a b i sa’kin ng tito ko. Sa ibang salita, tayo kasi kapag ‘andiyan na doon pa lang tayo humihingi ng tulong, doon lang tayo gumagawa ng aksyon. Buti na nga lang ay napalitan na ang National Disaster Coordinating Council (NDCC) ng National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDRRMC) dahil ang pagaksyon ay hindi lamang sa panahon ng kalamidad kundi bago, sa kasalukuyan at pagkatapos. Sapagkat kapag nariyan na ay madalas wala tayong nagagawa. Sabi nga sa napakinggan ko sa isang seminar, ‘di ka dapat nagma-‘manage’ kapag may sakuna dahil hinding-hindi mo magagawa yaon dahil magulo kun’di dapat binabawasan ang porsyento ng malakihang pagkasira bago pa dumating ang sakuna. Sana nga ay may malawakang impormasyon sila sa bawat Pilipino para maging maalam tayo at ‘di makakaundagaga kapag nariyan na ang delubyo para maiwasan o maagapan ang mas masamang mangyayari. Hangga’t may panahon pa ay dapat na tayong maging handa. Hindi lang kapag may time at kung kailan time na ay doon tayo magiging aware sa takbo ng kalikasan, umaksyon sugpo sa pwedeng epekto ng mga sakuna at bumangon para sa mas magandang bukas dahil baka bukas ay last time na pala natin. Nawa’y mag-umpisang lumaganap sa sarili natin ang mga katagang “’di lang ‘pag may time at time na.”
Hindi tayo natututo sa mga naranasan at nararanasan natin.
pinipili kung sino ang ating makakalaban. Ni hindi mo nga maisip na ito ay iyong makakalaban o makakatapat. May mga pagkakataon na hindi mo maiiwasang magkaroon ng tunggalian. Tandaan, gaano man kalaki o kalakas ang kalaban, hindi ka pa rin mawawalan ng karapatan at kakayahang manalo. ‘Wag mong iwagayway ang puting panyo lalo na’t kung hindi pa nagsisimula ang pakikipaglaban mo. May tamang paraan at proseso ng pakikipaglaban. Kung matalino ang iyong kalaban, maging mas matalino upang ikaw ang magtagumpay. Alalahanin na may tamang paghahanda at pagpa-plano. Lumaban lamang ng malinis at patas. Sa bawat laban, may nananalo at may natatalo. Ngunit sino nga ba ang tunay na talo? Ano ang kondisyon ng tunay na pagkatalo? H u w a g kang matakot. Ipaglaban mo kung ano ang iyong nais, kung ano ang tama, kung ano ang nararapat. May mga laban na kailanma’y hindi nagsimula. Ngunit kahit ano mang laban ang iyong kinakaharap, kakayanin mo ‘yan. Itigil ang pag-ngawa ng “I’m such a loser!”. Lagi mong iisipin kung ano ang dahilan ng iyong pakikipaglaban. Napagtagumpayan ng iba, ikaw pa kaya? Sabi nga ng trainer ko, “Fight Fight!”.
Huwag kang matakot. Ipaglaban mo kung ano ang iyong nais, kung ano ang tama, kung ano ang nararapat.
Ayon sa matatandang kasabihan, hindi raw tayo nag-iisa sa mundong ating ginagalawan. Kung sa bagay, kahit patay na, pilit parin natin silang pinatitira sa ating mundo. Tikbalang, dwende, laman-lupa. Sila ang madalas na pinag-uusapan ng mga buhay kapag nakakaramdam umano ng iba’tibang kababalaghan sa isang lugar. Ngunit pinakamaraming kababalaghan umano ang nababalitaan na sangkot ang mga multo. Maraming nagkalat na balita tungkol sa mga espiritu at pagpaparamdam umano ng mga namayapa. Pinaniniwalaan na nananatili umano ang mga ito sa isang lugar kung saan sila binawian ng buhay o kung hindi man, mayroong nakaraan ang namayapa sa lugar na iyon. Ayon pa sa paniniwala, nanatili ang mga multong ito sa mga matatandang lugar… Ang Tarlac State University (TSU) ang isa sa mga matatandang lugar na itinuturong pinamamahayan ng mga multong at mga elementong ito. Sa pagkatatag nito noong 1906, nasaksihan nito ang maraming henerasyon. Inabutan pa nito ang pagdating ng mga Thomasites na unang mga guro sa bansa noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano. Sa loob ng unibersidad, may mga pangyayaring hindi maipaliwanag ang nararanasan ng ilang mga estudyante, guro, sekyu at iba pang personalidad sa TSU. Katulad ng mga nailimbag o ipinapalabas na mga kwentong katatakutan, ang mga kwentong-karanasan sa loob ng unibersidad ay patuloy sa pagdami at pagkalat. PAGKAGAT NG DILIM: TSU MAP OF HORROR Binubuo ng mga magkakahiwalay na campus at gusali ang TSU. Bawat bahagi at pasilidad ay may karampatang serbisyo. Subalit lingid sa kaalaman ng iba, ang mga lugar na ito ay may hiwaga na kalimitang gawa di umano ng ibat-ibang elemento. Sila ay maaaring mga bakas na nag-uugnay sa nakaraan at kasalukuyan. Kung bakit hindi matahimik ay sila lang ang nakakaalam. B.A. o R.S. BUILDING Palakad-lakad na mga estudyante… Masasayang kwentuhan at asaran… Maingay na mga diskusyon… Ganito ang mukha ng B.A. Building tuwing umaga. Subalit sa pagkagat ng dilim, ang masiglang aura ng lugar ay unti-unti nang napapalitan ng nakakabinging katahimikan. Ang tunog ng unti-unting pagpatak ng tubig mula sa sirang gripo ay malinaw na lumilikha ng himig kasabay ng pag-ihip ng banayad na hangin. “Kapag gabi na at papatayin na namin yung mga ilaw, siyempre uumpisahan namin sa third floor, tapos second, huli yung unang palapag. Kapag nasa second floor na kami, biglang sisindi ulit yung mga ilaw na nakapatay sa third floor. Babalikan namin ulit para patayin. Tapos sisindi na naman ulit. Pag tatlong beses na at ganun parin, siyempre matatakutan na kami kaya hahayaan na lang namin. Habang pababa sa hagdanan para umalis na, bigla na lang may maghahagis ng buhangin at bote ng mineral water sa amin. Para bang gusto niya (kung sino man siya) na huwag muna kami umalis at makipaglaro muna kami sa kanya. Ganun.” – Melissa Angeles, Wilma Salak, Nestor Ocampo (Security Guards). RS 317 (MISPLACED PADLOCK) “Nagpunta kami sa office ng bandang gabi. Kasama ko yung kaibigan ko. Pagpasok, iba na ang pakiramdam ko. Tapos, ganun din pala siya. Nagdecide
kaming umuwi na since papagabi na rin. Ayun, lalabas na sana kami pero hindi namin mahanap yung padlock ng office. Alangan naman kasing iwan namin ng bukas diba? So yun, pinaghahanap namin pero di namin talaga makita. Kinakabahan na kami that time, tapos sabi ko, “please ipakita mo na para makauwi na kami. Hindi ka naman namin gagambalain eh.” After kung masabi yun, may narinig kaming kalansing ng bakal. Tapos, nakita na lang namin na nakasabit sa strap ng bag nung kaibigan ko,” Trina Ayesha Cuarteron, AB Communication RICE (REGIONAL INSTITUTE CENTER FOR EDUCATION) BUILDING “Magsisindi kami ng ilaw nun. Dalawa kami sa educ building. Tapos biglang may nagwisik ng tubig sa akin. Nagalit ako run sa kasama ko kasi akala ko siya yung nagwisik. Hindi naman pala siya. Pareho kasi siyang may hawak sa dalawang kamay at wala naman siyang pagkukuhanan ng tubig.” – Wilma Salak ADMINISTRATION BUILDING Amoy lupa ang libingan Libingan ang lupa Sa huling hantungan, muli siyang babangon Nakakapit ang amoy, samyo ng nakaraan “Sabi nila dating garrison o kampo ng mga Hapon ang Admin building. Kapag gabi na at aakyat ka run para mag-robing, amoy lupa yung lugar kahit wala namang lupa. Bigla may makikita ka ring pabalik-balik sa harapan mo na kung minsan ay pumapasuwit pa sa ‘yo.” TSU GYMNASIUM Lumamig ang hangin May dumaan ba? Malamig pa rin Nasa tabi ko ba siya? “Kapag nasa loob ka ng gym ng madaling araw, kikilabutan ka kasi parang may nakikipag-unahan sa iyo. Iba ‘yung pakiramdam. Para bang nakikipaglaro siya.” TSU GUARD HOUSE (GATE 3) Sino ‘yang kasama mo? Kung makatawa naman, wagas Nang-iinsulto ba? Hindi eh, nananakot! “Medyo malayo pa ako, nakikita ko na yung dalawa kong kasama malapit sa gate. Pati yung batang babae na tumatawa. Akala ko pamangkin nila, pero nung tanungin ko kung sino yung batang ito, sabi nila wala naman daw kaming kasamang bata.” – Wilma Salak
sa kisame ay isa-isang namamatay. Madilim na ang lugar nang marinig mo ang mabibilis na yabag. Pabalikbalik, paulit-ulit, paikot-ikot. Sa isang kisap mata, ang isang ilaw ay biglang sumindi eksakto upang makita mo ang pinagmumulan ng mga yabag… “May dalawang batang naghahabulan sa gitna ng OSA. Tapos sa conference room mayroon din isang bata,” John Lanuzo, CASS student. Sarado ang mga pinto at tahimik ang lugar nang bigla siyang sumulpot. Kasabay ng kanyang mabagal na paglakad ay maririnig mo ang ingay sa loob ng banyo na bumabasag sa katahimikan ng lugar. “Pabalik-balik ang isang nakaputing babae sa mga saradong opisina ng SSC at The Work. Tumatagos siya sa pader. Tapos, yung takip ng toilet bowl sa banyo, closeopen. Gumagalaw magisa,” dagdag pa ni Lanuzo SCARY ENCOUNTERS: BAKIT KA PA NAGPAKITA? DI BA PWEDENG MAGPARAMDAM KA NA LANG? Bukod sa mga estudyante, guro, trabahador, sekyu, faculty, at opisyales ng TSU, may ilang mga elemento pa ang kasama mo araw-araw sa unibersidad – sa lihim man o hayag. Kaya huwag kang magtaka kung may magmamasid at bubulong sa iyo habang umiihi ka. Dadaan ng sobrang bilis at pabalik-balik habang nagkokompyuter ka. Magpapatay – sindi ng mga ilaw para paglaruan ka. At gigising sa iyong diwa kapag tinatamad o di kaya’y inaantok ka. Kung makita mo sila ng harapan, makakaalis ka pa kaya sa puwesto mo o kakaripas ka na ng takbo? Red-eyed white dog “Kasagsagan ng bagyo noon. September. 3/11 ang duty ko. Nang mag-robing ako sa OSA, may nakita akong malaking aso sa sulok. White ang kulay niya at nanlilisik ang mga mata niyang pula. Natakot ako. Pagkatapos ko siyang makita, nilagnat ako,” Melissa Angeles, Security Guard. •
SMITH HALL Meet and greet Smith Sunog na ang baga, di parin maawat Dinig mo ba yung himig na yun? Hala, nasa hell na ba ako?
Floating man with salakot “Bandang 12:30 ng umaga, nagpunta ako sa front gate. Nangilabot ako. Tapos, dun sa harap ng flag pole may nakita akong lumulutang na matandang lalaki. Nakaputi siya at wala siyang mukha. Meron din siyang sombrero,” Wilma Salak, Security Guard.
“Sa Smith Hall, laging naririnig yung tunog ng piyano. Habang tumutunog yun, parang may mga yabag na paparating. Parang nakakadena yung mga paa kase may tunog ng bakal.”
Lolo wearing barong tagalog “Bukod sa amoy lupa ang Admin Building, meron pa run payat at matandang lalaki na naka-barong tagalog. Palakad-lakad siya habang pumapasuwit.”
OFFICE OF THE STUDENT AFFAIRS (OSA) BUILDING Abala ang mga tao sa OSA tuwing araw. Dito kasi matatagpuan ang mga opisina na nagsisilbi sa mga estudyante. Sa pagsapit ng gabi, unti-unti nang umaalis ang mga tao. Maaaring wala na ngang tao, subalit hindi ito nangangahulugang bakante na ang lugar. Malamig ang paligid. Maririnig mo ang mga dahon na sumasabay sa pag-ihip ng hangin. Ang gitnang daanan ng lugar ay naiilawan subalit pagkaraan ng ilang saglit, ang mga ilaw
Santelmo sa harap ng mangga “May mangga sa San Isidro. Sa harap non, may fire-ball. Suwerte raw. Sa ilalim daw nung santelmo, may kayamanan. Tapos, balutan daw ng pulang kumot para mas suwerte.”
•
•
•
Kapre and white lady’s affair “Nang matumba yung Mangga na nasa sentro ng Engineering Building, may kapre at white lady na nakikitang gumagala. Ang siste, lagi namin silang nakikitang magkasama. Parang di mapaghiwalay.” •
Kapre with kadena sa paa “Maririnig mo yung mga paang may kadena na naglalakad sa gitna ng SH. Habang naglalakad yun, may sound effects na tunog na piano. Tapos, kapag minalas ka, makikita mo yung kapre na naninigarilyo pa.” Sa mahabang panahon, nanatiling malaking palaisipan parin kung totoo nga ba ang multo. Nagkalat at nagpasalin-salin ang mga kwentong kababalaghan at katatakutan subalit katulad ng ibang mga kwento, maaaring ang mga ito ay mga kathang isip lang na likha ng malilikot na imahinasyon. Sa susunod na bahagi, tatangkain naming alamin ang misteryo sa likod ng mga pangyayaring ito. Samahan mo kami sa masusing imbestigasyon upang tuklasin ang mailap na katotohanang ikinubli sa de-kahong realidad na binalutan ng mga palamuting kwento. Ang pambalot ba ay siya ring laman? Alamin. •
Mula sa mga kwentong karanasan nina: Melissa Angeles,Wilma Salak, at Nestor Ocampo (Security Guards); Restica Tacujan, Diosdado Padilla (Employee);Trina Ayesha Cuarteron, John Lanuzo (CASS Students)
It all started in our Philosophy class. I totally forgot what our lesson was all about that moment, but one thing that startled me is the statement from my professor. Without any further adieu, he explained to us why some people are really fond of meditating. Well, I do have some answers for that. Of course, one of the best possible answer is it is a way to hone o u r spirituality. Besides, it’s an ancient way of gaining peace of mind which is ultimately a must for all of those living in this tremendously busy world. But to my surprise, he answered his own query with the most off the wall answer: “it’s because the moment they reach bliss during their meditation, that feeling is similar to the pleasure of having a sex.” That’s where I began to have a bugging question in mind that provoked a mixture of curiosity and intrigue: Could it be possible that Sex and Spirituality is connected with one another? The East Talks about “Birds and Bees” It might sound blasphemous to connect something awfully contradicting like sex and spirituality especially in traditional and “normal” ideologies. However, an ancient text in India emphasizes sensual pleasure as one of the main goals life. The Kama Sutra of Vatsyayana describes pleasure oriented principles in life in connection with family, marriage, and love. But it is most commonly referred as the oldest book about the art of love making and human sexual behavior. It highly suggested lots of practical guides regarding the sexual union of man and woman. Surprisingly, this book is considered as a part of the roster of text of one of the oldest religions in the world known for a very spiritual approach towards its teaching: Hinduism. Keeping it up with this unimaginable connection, there is also a form of meditation and ritual performed in India which re c o m m e n d i n g
sexual acts as a divine practice. Tantra (not the online game folks!) is a kind of heterodox (uncommon) philosophy that sees sex not just created for procreation and pleasure but also to liberate man’s spiritually. The bliss experience in copulation is comparable to the divine experience according to Tantric teaching; bodily pleasure equates spiritual awakening. The Western on “Bed Talks” In the land of liberated individuals, the same connection between sexuality and spirituality is traced also on their old myths and practices. The Greeks have also their share of an unusual relationship of the two opposing concept. Heiros Gamos (Sacred Marriage) is a ceremony that portrays the sacred union of fertility gods and goddesses (usually Zeus and Hera). This ceremony is performed by male and female groups wherein a representative of a god and goddess will perform the “union” which is basically a sexual action. This is however in return provides a guarantee of a good harvest in the whole year. The term Heiros Gamos is also associated within the premise of Alchemy. It is said that the goal of making a philosopher stone (the legendary item in Alchemic lore that can transmute lead to gold or metaphysically speaking, transforming our body to an immortal soul) requires the what we call the Chemical Marriage; the fusion of the Red King (Sulphur) and White Queen (Mercury) which is a symbolical sexual union of Man and Woman to attain illumination. Religious and Sexual Workers?! Majority of people have collective abhorrence with prostitution since this kind of profession is known for having a loose standard of morality. Yet, if we look back in the past, prostitution is somehow a dignified job. Scholars cited that besides the fact this is one of the oldest profession, prostitution is actually intertwined with religion works. There is a type of sexual workers called Kedesha during the ancient age of Middle East wherein instead of getting paid to give pleasure, they work in temples in order to give prophetic visions and illuminations to people by means of sexual intercourse. These “Sacred” Prostitutes which are followers of the Cult of Astarte (a major goddess in Semitic region) however beget a despised view from Judaism during that time due to its seemingly “immoral” practice. Sacredness Vs. Sex: Tie? Believe it or not, there are many ways on how an individual can attain a deeper spiritual life. The list is varying depending on our own belief and values. Sex, though many still consider it dubious and debatable, is meant for just one certain purpose and it exists because of its essential purpose that makes us co-creators of God; continuing the divine and sublime work of cosmos. And I think many will agree that it is a very grandiose expression of love and trust to someone which you consider as your better half. I would like to emphasize that it’s not a source of pleasure but instead a way wherein we become a part of something beautiful yet subtle work, and with that we must see to it to prepare ourselves spiritually to become a part of it. Source: Secret Language of Symbols by David Fontana Jewish Virtual Library.com Wikipedia.org New World Encyclopedia Britanica Encyclopedia.
10
Nakatapak ka ba ng tae sa daan? Napagtripan ka ba diyan sa kanto? Nabasted ka ba ng nililigawan mo? Peer pressure? O kaya’y pressure sa mga responsibilidad na nakaatang sa’yo? Problema ba sa pera? Sa pamilya? Sa sarili? O ‘di kaya’y sa mga quizzes with background music “Bagsakan”? At higit sa lahat, ayaw kang bigyan ng katabi mo ng papel at seatwork niyo pa man din. So piling mo depressed ka na? Sarap magpakamatay, noh? Hep hep hep! Bago mo tikman ang lasap ng salitang Suicide, basahin mo muna ‘to. Yeh! Totoo ‘to, pramis, astig! Naalala ko noong naglibot sa mundo si Nick Vujicic (wala siyang mga kamay at paa) para magtestify na may iisa at buhay na Diyos. May pinuntahan siyang lugar kung saan lahat ng nagsipuntahan ay mga kabataan, at tinanong niya ang mga ito kung sino ang nakakaisip o nagtangkang magpakamatay. At nagulat siya dahil 90% sa kanila ay nagsitaasan ang mga kamay. Suicide, uso, lalo na sa ating mga kabataan. Kamakailan nga lang, nabalita na isang bata, nagpakamatay dahil sa pambubully ng mga kaklase. ‘yong isa naman, sa Cyber Bullying. ‘yong iba naman, sa sobrang pressure, ‘yon, nagpakamatay. Hilig kasi nating mga kabataang maghanap ng problema kahit wala naman talaga. Sabi nga ng propesor ko sa Humanities na si Sir Silvestre, kapag wala
mga nagtangkang magsuicide noon. Third year high school ako nang maranasan ko kung paano maging mapag-isa. ‘Yong tipong iniwan ka sa ere ng nag-iisa mong kaibigan sa klase, nabasted sa nililigawan at pinili ‘yong bestfriend niya, bumaba sa top, pinagtripan ng lahat ng mga teacher, pressure sa sarili, problema sa pamilya, at kung anu-ano pa. Sinumpa ko noon ang mundo, tinalikuran ko ang Diyos at nanatili lang akong pumapasok dahil required, hindi dahil masayang mag-aral. O.A. noh? Pero kapag dumating talaga sa puntong depress ka na, sarap talagang magpakamatay. At heto pa ang malala, talagang planado ko pa ang gagawin ko noon bago ako magtangkang magbigti sa kuwarto. ‘Yong tipong isusulat ko sa papel lahat ng hinanakit ko sa mundo, lahat ng mga atraso sa akin, lahat ng mga nang-iwan at nagpaalam, para kapag patay na ako, makokonsyensya sila dahil isa sila sa mga dahilan kung bakit ako nagsuicide. Kaso, ‘di natuloy, takot ako. Oo, takot ako kasi isa ‘yong kasalanan sa mata ng Diyos. Pero tingin ko, isa ‘to sa pinakamatapang kong nagawa sa buhay ko. Na labanan ang sariling kahinaan. Labanan ‘yong isipang magpakamatay at ituloy ang buhay. Ang sarap pala kasi talagang mabuhay lalo na ngayon, mas napalapit pa ako sa Diyos. At tulad nga ng sabi ni sir, nasa isip ko lang talaga ‘yon. Naghanap lang ako ng mga problema pero kung tutuusin, mas marami pang mas grabe ang kalagayan sa akin samantalang ‘di sila
Pero tingin ko, isa ‘to sa pinakamatapang kong nagawa sa buhay ko. Na labanan ang sariling kahinaan. Labanan ‘yong isipang magpakamatay at ituloy ang buhay.
t a y o n g problema, hanap tayo ng hanap ng problema. Ang sarap k a y a n g m a b u h a y, kumakain tayo, pinagluluto ng magulang, pinapag-aral, tapos gagawin natin magpapakamatay? Ayon sa mga nakalap kong impormasyon (naks!), ayon sa WHO (World Health Organization) isa kada 40 segundo ang nagpapakamatay at kung susumahin, halos 1milyong katao kada taon. Kung saan kabilang na ito sa tatlong pinakadahilan ng kamatayan sa mundo. Tinatayang mga 15-44 na taong gulang ang gumagawa ng bagay na ito. Halos mga lalaki din ang madalas nagkocommit ng pagpapatiwakal. Bakit? Tinitimpi lang ng mga lalaki lahat ng mga nararanasan nila samantalang ang mga babae, binubuhos nila iyon sa anyo ng pag-iyak. At kapag ‘di na kinaya ng loob ng mga lalaki, maaring magdulot ito ng tangkang pagpapakamatay. Isa sa mga dahilan ay ang matinding depresyong mararanasan ng tao sa isang problema. Ano nga ba ang Suicide noon? Noong 20th at 21st century, ang suicide ay anyo ng self-immolation o panununog sa sarili bilang uri ng protesta, mga kamikaze o suicide bomber na ginamit noon bilang terrorist tactic. May isa namang tradisyon noon na ngayon wala na sa batas sa East India na kapag namatay ang asawang lalaki, kailangang isama o kusang sumama ang babae sa asawa niya sa funeral pyre o sa paraang silang dalawa’y susunugin. So, bakit nga ba malakas ang loob kong i-column ang bagay na ‘to? Simple lang, dahil isa ako sa
sumusuko. Duwag. Duwag ang tawag sa mga taong nagpakamatay sabi ng iba. Dahil tinakasan lang nila ang problema at hindi nila ito hinarap. Pero sabagay, wala tayong magagawa, buhay naman nila ‘yon. Ang magagawa lang natin, sabihan ang iba ng magagandang bagay para ipagpatuloy ang buhay ngunit sa huli, nasa kanila pa din ang desisyon. Pero, hey! Kung pumasok na sa isipan mong magpatiwakal, huwag mo nang ituloy pa. Siguro naman nakakita ka na ng mga taong umiiyak dahil sa mga pangyayaring ito o kahit sabihin na lang natin na basta nasaktan sila at umiyak. Hindi ba nakararamdam tayo ng kirot sa loob? Alam natin na kahit papaano, masakit talaga. Sa pelikulang 3 Idiots, nilagay ni Ranchhoddas Chanchad ang picture ng mga magulang ni Farhan na kanyang kaibigan sa wallet nito at sinabing kapag pumasok sa isipan nito ang suicide, tignan niya ang litrato at isipin kung anong mangyayari sa mga ngiti ng magulang kung makita nila ang patay na katawan niya. Alam natin kung ano ang pakiramdam ng namatayan kaya sana isa ito sa dahilan na huwag nating ituloy kung anuman ang nais nating tangkain. Isipin na lang natin kung paano mawalan ang mga taong nakapaligid sa atin. Kung paanong iiwan natin sila samantalang ang totoo, ‘di ka nag-iisa.
Pagdating ng lunch break, madalas kaming pumupunta ng mga kaibigan ko sa KFC. Hindi man ako ganoon kahilig kumain sa mga fast food chains ay sumasama na rin ako. Sabi nila, hindi raw kumpleto ang buhay TSU mo kung hindi mo masusubukang ipansabaw sa pagkain mo ang gravy nila doon. Libre lang kasi ang pa-refill hindi gaya sa iba. Tamang-tama rin ang timpla nito kaya hindi nakakasawa. Paglabas namin ng Unibersidad, mababanaag mo ang iba’t ibang trip ng mga estudyante paglabas nila ng apat na sulok ng paaralan. Sa may gilid ng gate, nandoon sila kuya tumatambay, may hawak ng stick ng sigarilyo. Yung isang ate, pasimple din sa pagyoyosi. Naisip ko tuloy na tila hindi naman epektibo yung pinatupad na Sin Tax Law. Lalo lang lumaki ang kita ng mga kapitalistang korporasyon kung ikukumpara sa mas maliit na gastos ng produksyon. Patawid na kami ng daan ng mapansin kong tila wala yatang dyip ngayon na nakaparada sa may gilid ng TSU. Wala din yung mga tricycle sa kabilang kalsada. Kaya siguro ganoon ay dahil nandoon yung mamang may suot ng uniporme ng LTO. Pero pag-alis niya, siguradong babalik na sila ulit. Sa mahal ba naman ng gasolina ngayon, tiyak na wala na silang kita kung mahuhuli pa sila. Nakakatawa lang kasi na mismong sa tapat ng no loading/
unloading zone o kaya naman ay sa tapat no parking zone sila pumaparada at nag-aabang ng pasahero. Kapansin-pansin din na hindi uso ang no jaywalking. Basta kaunti ang mga sasakyan tawid na. Ito siguro ang dahilan kung bakit tinaasan na ang center island. Sabagay, naisipan na rin nilang kulayan uli ang daan
naman ang madalas nakagagawa nito. At kaunti lang sila kung ikukumpara sa mas nakararaming Pilipinong nagugutom. Sa wakas, nakarating din kami sa aming destinasyon. Nakakapagod din ang aming nilakad. Tamangtama. Pagpasok namin sa loob. Marami na namang tao. Puno na ang mga upuan sa baba kaya sa taas na lang kami. Doon din naman talaga ang sadya naming upuan para hindi masyadong mapansin ang mga bitbit naming extra rice. Bente pesos din kasi ang halaga ng isa kung oorder pa. Umorder na kami ng tig isang fun shots. Ito ang maituturing na budget meal para sa mga estudyanteng gaya namin. Pero kung susumahin ang kabuuang halaga nito kung bibilhin paisaisa sa labas, nasa kalahati lang siguro ang tunay nitong presyo. Masarap lang siguro ang tindang manok dito dahil 11 secret herbs and spices na sinasabi nila kaya mas pinipiling dito na mananghalian. Bukod pa sa iba nga naman ang dating kung sa isang sikat na fast food chain ka kakain at syempre dahil sa sikat na libre at unlimited gravy. Kung buhay lang ang gravy malamang na matatawa na lang ito dahil tila ito ang nagiging bestseller imbes na ang ibang produkto nila. Sabagay, kung tutuusin ay hindi naman talaga ito libre dahil kasama na ito sa binabayaran natin. Bukod pa ito sa madaming bagay na hindi natin bibibigyang pansin. Madalas ay nasa harap na natin subalit sa kawalan natin ng ganang makialam ay isinasawalang bahala na lang natin. Mas madali nga naman kasing pakialaman na lang ang sarili nating buhay. Subalit, kung walang magsisimula ay walang magagawa, walang matatapos. Kami na pala ang mag-oorder at makakain na din sa wakas. Kailangang bilisan dahil ilang sandali na lang ay kailangan na ding bumalik sa TSU para makapasok sa susunod naming klase.
...kung walang magsisimula ay walang magagawa, walang matatapos.
Comm Prof: Pick one communication theory and explain how it affects your life. H: Uhh. Minimalist effects theory. Being a communication student and campus journalist, I am part of the public… Bahagya akong napatigil sa mga sandaling iyon. Napaisip sa mga salitang ako mismo ang sumambit. Ang isang tanong ng propesor ko ay nagsangasanga at lumikha ng panandaliang kalituhan. Mula sa isang sagot, nagsulputan ang ilang mga katanungan. Bahagi nga ba talaga ako ng lipunan? At kung oo, nagagawa ko naman ba kaya ang mga tungkulin ko bilang bahagi nito? Makatuwiran pa bang tawagin na bahagi ang isang bahagi na may kakayahan naman pero nagkikibit-balikat at wala namang gaanong silbi? Sa panahon ngayon, nabubusog tayo sa umaapaw na impormasyong ikinakalat ng media, mapa-print man, broadcast, o social. Madali na ang pagkalap ng impormasyon tungkol sa social issues at current events, salamat sa modernong teknolohiya. Kaya sa gayo’y nabibigyan tayo ng sapat na kaalaman ukol sa mga bagay-bagay na bumabalot sa ating lipunang
upang gawing pedestrial lane. Gaya ng dati, sa basement ng Magic Star Mall kami dumaan. Dahil siguro lunch time kaya maraming tao. Paglingon ko sa supermarket, ang haba ng pila sa mga counters. Bagaman hindi araw ng sweldo ngayon ay bulto pa rin ng mga tao ang namimili. Minsan tuloy, napapaisip ako, parang hindi naman totoo ang balitang maraming Pilipino ang mahirap. Kasi araw man ng sweldo o hindi eh parang hindi pa rin maubos ang mga taong namimili. Kahit nga sa mga mall, hindi pa man nagsisimula ang kanilang operasyon ay madami ng nag-aantay sa kanilang pagbubukas. Subalit, kung tititgnan ay parehong mga tao lang
ginagalawan. Isa sa mga natutunan ko sa communication theories ang “narcotizing dysfunction”. Isa lamang itong sanga sa mas malawak na teorya – ang minimalist effects theory. Tinatalakay nito ang epekto ng nilalaman ng media sa taong bayan. Sabi sa narcotizing dysfunction, dahil sa sobrang dami ng impormasyon
Hindi sapat ang pagiging wellinformed lang. na inihahain sa atin ng media, nagiging well-informed tayo at umaabot ito sa punto na akala natin ay nagiging involved na tayo sa mga problemang panlipunan. Isang halimbawa nito ay ang pagsalanta ni bagyong Yolanda sa Central Philippines, November 2013. Marami ang kumilos para sa mga naapektuhan, pero marami rin ang walang ginawa para makatulong.
Nanuod lang ng TV Patrol, nag basa ng Philippine Daily Inquirer, at nag-like ng photo ng mga nasalanta sa Facebook. (stones stones from heaven) Malala na ang narcotizing dysfunction ng media sa ating makabagong lipunan. Sa kalaunan, maaaring hindi na ito matatawag na teorya sapagkat marami ng konkretong ebidensya na ito’y nangyayari. Magiging isang malaking problema ito kapag nagpatuloy pa. Hindi malabong darating tayo sa panahong wala nang kikilos dahil sa paniniwalang kasangkot na tayo sa mga balitang tinututukan natin. Epekto man ito ng malaman na impormasyong ikinakalat ng media, hindi pa rin media ang pinaka-ugat kung bakit nangyayari ito. Hindi media ang dapat sisihin dahil walang ibang may sala rito kundi ang taong bayan mismo. Bilang mamamahayag, trabaho naming sumulat, magulat at magmulat. Sumulat ng katotohanan na madalas ay hindi naman positibong realidad, mag-ulat ng mga bagay na dapat malaman ng masa, at magmulat ng kahit isang pasibong kaluluwa na mapa-isip. Gayunpaman, ang pagiging mulat ay ‘di sapat. Oo, alam mo nga ang kasalukuyang isyu, eh ano ngayon? Wala ka namang ginawa para makatulong sa pag-ayos nito. Hindi sapat ang pagiging well-informed lang. Ngayon na ang panahon para kumilos ka sa kinalalagyan mo at tumulong sa pagsulong ng naghihirap nating bayan. …and at the same time, a part of the media. This theory helps me understand how media content affect its consumers. Comm Prof: Time’s up.
Throwback 2013: As the whole world didn’t end last 2012 as predicted by Nostradamus, 2013 indeed became a year for all of us to look forward into. And now that it has been already a year and 2014 is already right into our faces, why don’t we #Throwback2013 to see what we have had for a year after surpassing the year that was supposedly already non-existent as what they predicted
#BoholAndCebuQuake
Just as the final quarter of the year has begun, a 7.2 magnitude earthquake jolted Bohol and Cebu wrecking century aged churches, heritage sites and infrastructures; causing deaths and injuries among the people as well. It occurred on October 15 at 8:12 a.m. in Bohol. The magnitude of the earthquake at the epicenter was recorded at southwest of Sagbayan town, at a depth of 12 km. It affected the whole Central Visayas region, particularly Bohol and Cebu. The quake was felt in the whole Visayas area and as far as Masbate Island in the north and Cotabato provinces in southern Mindanao.
#TulongPH
And as the nation sympathizes with our fellow kababayans in Bohol and Cebu, Typhoon Yolanda, strongest typhoon ever recorded in terms of wind speed and is the deadliest typhoon on record, devastates Tacloban as storm surges engulfs the city, leaving along hairrising ruins of what used to be a beautiful place. With the numerous casualties and fatalities, depression and trauma, there came along bunch of help from different people and different countries to aid the needs of the Yolanda victims. Groups of people sharing little help hand-in-hand to lift up everyone in Tacloban and other affected provinces to move forward and continue living their life. Indeed, the Filipino spirit is water-proof and unshakeable.
#Boni@150
As we commemorate the 150th Birthday of the Supremo ng Kataastaasang Kagalang-galangang Katipunan this year, the City Government of Manila passed a resolution urging President Benigno Aquino III and Congress to recognize Andres Bonifacio as the first president in
Atoms are the building blocks of matter- This is what our teacher has taught us way back in high school. We also learned that matter has mass and it occupies space. Another scientific discovery changes the history of particle physics when the long lost particle has been found early last year; the much talked about in the scientific community- the God Particle. The History Our universe is made up of 12 matter particles and four forces. By the 1970’s Peter Higgs, Robert Brout and Francois Englert described a mechanism called the Brout-Englert-Higgs mechanism to explain why matter has mass. They believed that there a certain field exist called the Higgs field and its associate particle known as the Higgs boson. The thing is the said associate particle is not yet detected at that time to fully support their theory. The Discovery Forty years after, on July 4, 2012 a group of physicists have finally catch the elusive particle through CERN’s (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) Large Hadron Collider (a particle accelerator). The discovery of the Higgs particle indeed answers the question that the Physicists have been trying to solve for so many years: Why matter has mass? How did the universe form itself as we know it today? - it is because the higgs boson causes other basic building blocks of matter to stick together and form atoms and in turn, these atoms stick together to form matter.
11 Hash tagging the Highlights Mae Anne D. Creecia
the Philippines. Authored by Manila Councilor John Marvin "Yul Servo" Nieto, the resolution stressed that Bonifacio founded the first national government of the Philippines and served as president from August 24, 1896 "until his tragic death on May 10, 1897." It has been more than a century since Gat Andres died. And as he is the father of the Philippine Revolution against Spain, it is but right that we give him what due recognition he deserves and give him his rightful place in our history.
Mandela, finally bid his last goodbye at the age of 95 last December 5. Being a great son of South Africa that he is, indeed, Mandela is a hero to the blacks and whites as he defied the white minority rule and long incarceration for fighting against segregation focused the world's attention on apartheid, the legalized racial segregation enforced by the South African government until 1994.
#PeaceAtZambo
#CrownsAndQueens
Philippine Government and Moro Islamic Liberation Front (MILF) signed Annex on PowerSharing to the Framework Agreement on the Bangsamoro (FAB) on December 8 at Kuala Lumpur, Malaysia with the panels agreeing that the unresolved issue on “Bangsamoro waters” be treated as an addendum to the annexes on PowerSharing and Revenue Generation and WealthSharing. This peace pact, hopefully, would ignite the spread of peace at Zamboanga and of other provinces in Mindanao so that the people can start rebuilding the ruins of the war that they had experienced.
#PorkBarellQueen
With the existing and never ending issues of corruption in our country, 10 Billion Priority Development Assistance Fund scandal of the now referred to as ‘Pork Barrel Queen’ Janet Lim Napoles was exposed to public bringing along a lot of controversies involving the money of the people, dragging along big names of politicians who are allegedly in connivance with Napoles in keeping the money of the people to themselves through bogus Non-Government Organizations (NGO). With all the enormous list of needs of the Filipino people, how saddening it is to know that very few people, those who are in the upper class, have been benefiting and living a good life using the people’s money.
#PacmanVsTaxman
While the nation victoriously celebrates Pacman’s triumph after his dramatic boxing comeback, Bureau of Internal Revenue (BIR) welcomed Pacman with a 2.2 Billion-Peso tax case. According to the Manila Bulletin, the tax case stemmed from the supposed failure of Pacquiao’s accountant to report in his income tax returns (ITR) the multi-million-dollar taxes collected by the US Internal Revenue Service (IRS) from his prize winnings for the years 2008 to 2009, reportedly amounting to $28 million. The issue ignited speculations that this is just a plotted action against Pacman to destroy the People Champ’s political career. Whether he is guilty or not, the end result is one deserves justice, either Pacman or the Filipino people benefiting from the taxes.
#WeSayGoodbyeToOurCatalysts
As media oppression existed during the Martial Law, a voice of a brave woman in the person of June Keithley aired on Radyo Bandido calling for people to march down to the streets which eventually led to the first People Power uprising at EDSA. On 2009, Keithley faced another battle as she struggled to fight against breast cancer until she passed away on November 24. She may have died, but her contributions to what freedom we Filipinos savor today will be remembered in history. Another hero to the people, a freedom fighter, prisoner, moral compass and South Africa's symbol of the struggle against racial oppression, Nelson
In short, Higgs boson is the heart of all matter. Its discovery gives us a deeper understanding of atoms, matter and everything around us. It provides us a hint as to how things are like this and like that – how our universe works. Why God Particle? ‘God particle’ was coined by Leon Lederman a Nobel Prize winning Physicist. He said that the phrase ‘God Particle’ was mostly used by laymen as an easier way of explaining the theory. It was really meant to convey that he felt it was the ‘goddamn particle’. Why God Particle? For two reasons, first the publishers won’t allow it to call ‘goddamn particle’. Second, there is a connection of sorts that Higgs has a concept of almost biblical proportions. Other physicist may not like the phrase because of its supernatural notion even the man behind the Higgs particle, Peter Higgs is not amused by the nickname because he is an atheist. But it has become viral because it is catchy and intriguing and it contributed a lot to spread the news about the Higgs particle. The Nobel Prize in Physics was awarded To Francois Englert and Peter Higgs “for the theoretical discovery of a mechanism that contributes to the understanding of why matter has mass” which was recently confirmed on July 4, 2012. Brout was not given the award because he died in 2011. As we learn more about science and as we learn more about our world, it is a step forward in human knowledge
Johanna Mutya Datul was crowned Miss Supranational 2013 followed by Megan Young’s victor in bringing home the title Miss World 2013 both for the first time in history, made Philippines as the first Asian country to have completely brought home different world titles in the pageantry in September. Alongside the glimmer of the two queens, Miss Philippines Universe Ariella Arida ramped her way to Miss International 3rd Runner-up spot, bringing with her a shimmer of hope for our fellow Filipinos who were devastated by the typhoon Yolanda. Meanwhile, just barely seven days before Christmas, Miss Philippines International Bea Rose Santiago bagged home the crown for Miss International 2013 held at Tokyo, Japan - prayers as her most powerful weapon. A native Masbate beauty that she is, Santiago offered her quest for the title to the victims of Typhoon Yolanda.
#WalkerTakesFinalRace
Whereas the cliché goes like “Life begins at 40”, Fast and Furious star actor Paul Walker reaches his life’s finish line on his way to a charity event in Santa Clarita, California at the age of 40 last November 30. He was heading to the event of his organization Reach Out Worldwide and it was said that the event was for the benefit of the Yolanda victims. Fans all over the globe mourned to his sudden death as the making of the seventh installment of Fast and Furious movie is currently suspended because of his death. Good or bad, positive or negative, fruitful or not, the thing is that we made it through 2013 and we are now moving on to a fresh new start for 2014. It may not be a good year for everyone but let us try to take a glimpse as well with the all good things that has happened to keep us going forward for a better year.
and a giant leap towards our appreciation of God’s awesome creations including such an elusive particle in the universe. REFERENCES: http://en.wikipedia.org/wiki/Higgs_boson http://edition.cnn.com/2013/10/08/world/europe/sweden-no bel-prize-physics/ http://www.forbes.com/sites/forbesleadershipforum/2013/10/09/thehiggs-boson-wins-the-nobel-why-we-call-it-the-god-particle/
Marami sa atin ang marahil ay nagtataka kung bakit kayumanggi ang kulay ng ating balat. Malamang nga’t sa hindi na ang ilan pa sa atin ay isinumpa na ang ating kulay. Ang masakit, ‘yong iba, tulad ko, ay nasa darkest shade na ata ng gradient ng ating kulay kaya’t tampulan na ng tukso na present man o hindi, eh siya ang sentro ng usapan kaya masasabing halos araw-araw ay araw niya. Araw? Teka, parang hindi akma. Maliwanag ‘yon, eh. Usapang kadiliman ‘to. “Lamang lupa,” “Tinalupan ng libag,” “Walking taniman,” “Charcoal Man,” “Blackie,” “Tinta ng Pugita,” “Dinikdik na Pwet ng Palayok with Pamintang Durog in a Dark, Dark World”– Araaay! Kung maputi lang ako at ibang tao na ang sarili ko, baka ilan lamang ito sa mga pangutya ko. Pero siyempre joke lang ‘yon dahil alam ko ‘yong feeling. Hindi ako gaya mo. (Para sa mga guilty.) Ano nga ba ang mayroon sa maputi? Ang puti ay sumisimbolo ng kalinisan. Kaya kapag maputi ang iyong balat, tila malinis ka na rin sa paningin. At kapag malinis kang tignan, ito ay nag-uugat ng aurang maganda. Maganda in all aspects. Pero sabi ko nga sa status ko dati na marami rin naming
Disyembre na naman, sasapit ng muli ang Pasko at matatapos na ang taon. Sa mga panahong ito, hindi kaila sa atin na kabi-kabila na naman ang mga Christmas Party at kung anoano pang party at paniguradong hindi mawawala sa bawat pagdiriwang ang pagkain. Alam nating kasama sa pangunahing pangangailangan ng tao ayon kay Abraham Maslow ay ang pagkain na kabilang sa ating mga Biological and Physiological Needs. Ngunit, dapat din nating malaman na kahit pangunahing pangangailangan ng tao ang pagkain, kailangan natin siguruhin na ang mga kinakain natin ay naaayon sa pangangailangan ng ating katawan. At sa taong ito, na alam naman nating naging sunodsunod ang kalamidad na humagupit sa ating bansa, marami sa ating mga kababayan ang hindi magiging sagana ang pagdiriwang. Kung sabagay, taun-taon naman o mas tamang sabihin na araw-araw ay may mga pamilya na hindi sagana sa pagkain. At aminin mo man o hindi marami rin ang sagana sa pagkain araw-araw, panahon man ng Pasko o hindi. Paano nga ba pahalagahan ng isang Juan ang bawat pagkaing nakahapag sa mesa? Paano mo pinapangalagaan at dinidisiplina ang sarili mo kapag pagkain na ang usapan? At ngayong magpapasko na naman, magpapatalo ka ba sa iba’t ibang mapang-akit na mga inihandang Noche Buena o lalaban ka at kulang na lang eh gutumin mo ang sarili mo upang hindi madagdagan ang timbang sa pagpasok ng Bagong Taon? Tandaan, anumang kulang o sobra ay hindi nakakabuti. KAIN LANG NG KAIN. TUTAL PASKO NAMAN. Isang hindi magandang dulot ng sobrang pagkain ay obesity o ang sobrang katabaan. Madalas kasi, kapag nakasanayan mo na ang hindi paglimita sa kinakain mo, hindi mo namanalayan, nakasanayan mo na pala. Nagsimula kang kumain lang ng kumain ‘nung Pasko, inextend mo ‘nung Bagong Taon hanggang sa mga sumunod pang mga taon. Nakakaapekto rin sa sobrang pagkain ang mga
nag-like… “Hindi ka maganda. Maputi ka lang. Hipon ka pa. Eeew.” Wala pa akong kilalang maitim na never pinangarap, ginusto, o gumawa ng paraan para maging kutis porselana ang kanyang balat. Siguro ako dati pero kapalit ng limampung milyong… dolyares. Sabon, lotion, deodorant, face products at maging sabong panlaba na hahagod daw sa kamay mo para mas maging light at soft – Lahat nangangako na ika’y puputi in just seven days! Oo, siguro nga. Mag-lilight ng kahit papaano ang iyong balat gamit ang mga produktong ito na may pampa-white. Pero OA naman ‘yong seven days. Mga two years mo pa siguro kailangang gamitin ang mga ‘yan ng sabay-sabay, repeat if desired. Puputi ka ng mga 30 percent. Pero aminin, na-salestalk ka na niyan dati. Napaniwala at napabili. Pero in the end, pinaasa ka lang. Sakit, ‘di ba? 7 days? PSH! Pero sino nga ba ang dapat na sisihin ng ilan sa kung bakit hindi nila naabot ang pinapangarap nilang maputing balat na walang peklat at makintab-kintab tulad sa mga Koreano. Ang sagot… ewan. Hindi ko alam. Dahil hindi naman sa tanong na ito iikot ang ating talakayan patungkol sa sikreto ng kaputian. Iikot ito gamit ang isa sa mga makabagong pamamaraan ng pangangalaga ng ating kalusugan – Glutathione. Hindi na lingid sa kaalaman ng karamihan ang Glutathione. Kapag naririnig ang salitang ito, malamang, “pampaputi” ang unang papasok sa iyong isipan. Sa totoo lang, hindi naman talaga makabago ang pamamaraang ito. Sa ibang salita, kamakailan lamang natuklasan ng ilan sa atin ang benepisyong matatanggap ng ating katawan mula sa napakaimportanteng kemikal na ito. Wooops! Para sa kaalaman ng iba, ang sangkap na ito ay natural ng bahagi ng ating katawan. Oo, kahit hindi ka pa nagpapaturok o umiinom ng mga tableta na sagana sa sangkap na ito ay mayroon ng sapat na bilang ang katawan mo ng kamangha-mangha at napakasikat ng elementong ito; sapat upang magkaroon ka ng malusog na mga cells sa ngayon. Ano nga ba ang hiwaga sa likod ng lakas-bentang produktong ito? Sa ilang mga kababaihan, relax lang. Huwag masyadong insecure kung may mga kakilala kayong gumagamit nito na tinatawag niyo pang ambisyosa para lamang gumanda. Tsaka na muna ang panghuhusga. Malay niyo, sa dami ng benepisyong kayang ibigay ng Glutathione, eh baka mali kayo sa iniisip niyo. Baka mag-shift kayo from being a highly-insecured horned flying creature into a beautiful and healthy living thing with peace of mind and no preservatives added. Ayon sa mga pag-aaral, ang Glutathione ay isang mainam na antioxidant, immune system booster, at detoxifier na nakatutulong upang muling maisaayos ang mga cells ng katawan na napinsala dulot ng stress, polusyon, impeksyon, pagtanda, trauma, at iba pa. Sinasabi na ito ay isang mabisang kasangkapan upang labanan ang mga malalalang karamdaman tulad ng Cancer, AIDS, Parkinson’s disease, Anemia, Diabetes, insecurities at low-esteem. Ngunit para sa ilan, ang Glutathione ay kanilang ginagamit bilang pampaputi ng balat. Kung saan, dito ito mas nakilala. Ngunit, lingid sa kaalaman ng karamihan, maging ng mga gumagamit na ang ilan pa nga ay hindi kumunsulta sa mga espesyalista, side effect lamang ng pagkonsumo ng nasabing gamot ang pagputi ng
nararamdaman nating emosyon, metabolism ng ating katawan at ang ating genetic predisposition. Ayon na rin sa pag-aaral ni Stanley Schachter, nagiging obese ang isang tao sa sobrang pagkain dahil na rin sa tuwing makakakita o may maaamoy na pagkain ay hindi na nito mapipigilan na kumain at madalas ay ganito ang nararanasan ng mga taong nagiging obese. PIHIKAN AT TAKOT TUMABA. Kagaya ng labis na pagkain, may hindi rin magandang dulot ang kakulangan sa pagkain. Ito ay ang tinatawag na anorexia nervosa o ang sobrang pagpayat dahil sa pagpapagutom. Base mula sa Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders, ang mga taong anorexic ay may malaking takot na tumaba kaya madalas ay tumatangging kumain kahit na payat na payat na sila. Ang anorexia ay nakakatakot dahil maaari itong maging ikamatay ng isang tao kapag hindi naagapan. Ang matulungan magdagdag ng timbang ang isang taong anorexic ay isang paraan upang maiwasan na lumala ang anorexia nervosa. Hindi naman masama na disiplinahin ang sarili sa pagkain, pero gayunpaman, anumang sobra ay hindi rin naman nakakabuti. KAKAIN AT MAG-AAKSAYA NG PAGKAIN. Bukod sa anorexia nervosa, isang paraan din na ginagawa kadalasan ng mga babae ay ang bulimia kung saan ay sinasadyang ilabas sa pamamagitan ng pagsuka ang pagkaing kinain bago pa man ito tunawin ng bituka. Isang hindi mabuting maidudulot nito ay maaaring maapektuhan ang bituka at ang lalamunan ng isang taong bulimic. Upang maagapan ang pagiging bulimic, kadalasan ay ipinapaalam muna sa mismong taong bulimic na bulimic siya. Ang pagkain ay grasya. Sa dami ng taong nagugutom sa mundo, hindi naman yata tamang mag-aksaya ng pagkain dahil lamang sa takot na madagdagan ang timbang. Totoong hindi mabubusog ang mga taong nagugutom kung sakaling hindi ka mag-aksaya ng pagkain pero isipin mo rin sana na maswerte ka at may pagkain pang naihahain ang magulang mo sa’yo. Magpapasko na naman, marami na namang pagkain sa mesa ng bawat mapapalad na Pilipinong hindi nararanasan ang gutom at kawalan ng makakain ng mga kakabayan natin sa Kabisayaan.
kutis. Mabuti na lamang at magpasahanggang ngayon ay wala pa namang natutuklasang masamang naidudulot ang pagkonsumo ng gamot na ito. Liban na lamang siguro kung lalagukin mo ang isang buong garapon nito o magmistulang pasyente ng acupuncture sa sobrang dami ng Glutathione na sabay-sabay na nakaturok sa mga vital spots mo. Uulitin ko, side-effect lamang ang pagputi ng kutis at walang isangdaang porsyento ang kasiguraduhan na maibibigay ito sa’yo. Higit sa lahat, ligtas itong inumin basta nasusunod ang tamang preskripsiyon ng doctor. Lingid din sa kaalaman ng iba, hindi lamang nasa anyong kapsula o likidong ituturok sa ugat mo ang Glutathione sapagkat matatagpuan din ito sa maraming uri ng prutas at gulay tulad ng Walnuts, abokado, kamatis at mga oranges. Base sa aking pananaliksik ay isa ang asparagus sa mga gulay na pinakamayaman sa Glutathione. Pagtatama: Ang mga nabanggit ay hindi direktang tumutulong sa pagpapaputi pero tumutulong sila sa pagpapanatili ng mataas na Glutathione level sa katawan. Base rin sa aking pananaliksik, may mga kaso pa kung saang kakailanganin mong bumalik sa espesyalista ng 15 o higit pang ulit. Pero sulit naman daw ito sapagkat mas mabisa raw ang pagpapaturok kumpara sa pag-inom ng mga tabletas sapagkat mas dadaloy dawn g mabuti sa iyong mga ugat ang likido at mas maihahatid sa iba’t-ibang parte ng iyong katawan. Isa pang misconception patungkol sa Glutathione ay ang paggamit dito bilang isang gamot. Maraming dalubhasa na ang nagsasabi na ito ay nakakatulong sa pagpapaganda ng iyong balat dahil sa pagkukumpuni nito sa mga cells ngunit may mga pagkakataon na kahit wala kang kapansanan ay maaari ka pa ring gumamit nito.Ito ay upang mapangalagaan mo pa lalo ang iyong kutis at maging ang ibang cells ng iyong katawan na siya namang maglalayo sa’yo sa mga sakit na maaari mong makuha sa iyong pagtanda. ‘Di tulad sa ibang mga gamot na may direktang epekto sa mga hormones sa katawan, ang Gutathione ay mayaman sa amino acids na siyang mas nagpapasigla sa mga cells kaya’t may mabuti rin daw itong epekto sa mga may acne-prone skin at ang dati mong masiglang resistensya ay maaari mo pang mas mapasigla.Hindi na nga masyadong sikat ang mga kojic soaps at iba pang whitening products ngayon. Superstar na si Glutathione. Kung noong isang taon ay ipinangako mo sa sarili mo ang pagputi ng iyong kutis ngunit hindi mo naman naisakatuparan dahil sa mga agam-agam sa paggamit ng mga produktong pampaputi, ngayong taon, ang Glutathione ang maaari mong sandalan. ‘Yon nga lang… “maaari” pa lamang – ibig sabihin, walang katiyakan. Kaya para sa mga gaya ko na kampon ng kadiliman, huwag nang mangamba dahil nandiyan na ang Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). At para sa mga kampon ng liwanag pero masasama, review your words. Tsaka mo na lang ulit pakawalan kapag hands-on exam na sa pakikipag-usap sa iba. Isa lang naman ang punto: Ang makuntento sa kung ano ang meron ka. Be optimistic. Come to think of this na lang, may ilan nga diyan na maputi nga pero may kadiliman namang itinatago. Isang masamang panahon na nagbabadyang ilabas ang bagsik ng tadhana. Parang mas okay na rin kasi na total solar eclipse kaysa ang partial lunar eclipse. Tingin mo?
At bahagi na ng kulturang Pilipino ang mga iba’t ibang uri ng pagkain. Mula sa pinakamurang fishball sa kanto hanggang sa pinakamahal na putahe sa mga sikat na restawran sa Pilipinas, patok na patok kay Juan. Ngunit hindi ibig sabihin ay bastabasta na lang tayo kakain kapag gusto natin. Kailangan pa rin nating panatilihing malusog ang ating pangangatawan. Ang pagkakaroon ng mga eating disorders gaya ng obesity, anorexia nervosa at bulimia ay hindi dapat natin gawing limitasyon pagdating sa pagkain. Kung ang pagkain ng madami ay magdadagdag sa iyo ng timbang, samahan mo ng ehersisyo at tamang pagkontrol sa klase at dami ng pagkain sa araw-araw. At kung ang pinoproblema mo ay ang pagiging payat mo kaya ka kumakain ng kumakain, hindi rin naman siguro madadagdagan ang timbang mo kung hindi mo rin ibabalanse ang mga pagkaing masustansya sa mga hindi naman masustansya. Tamang disiplina lang naman sa pagkain ang kailangan upang maiwasan ang ganitong uri ng mga eating disorders na kadalasan, hindi natin pinapansin pero ang hindi natin alam eh nakakasama na pala saatin ang pagkain na dapat ay pinapahalagahan natin dahil ito ay isa sa mga pangunahing pangangailangan natin upang mabuhay.
13 para tayo ay maisalba. Kaya’t huwag lamang nating kalimutan na tumugon sa kanya sapagkat siya lamang ang ating masasandalan sa mga sandaling ito. Hindi madali na ipagdiwang mo ang isang araw na may nawalay sa’yong mahal sa buhay. Pero ang buhay ay hindi isang kwento ng pagsubok kung hindi isang kwento ng pagbangon at pag-usad. Mula sa ating pananaw, masasabi natin na ganoon lamang iyon kadali sapagkat wala tayo sa kanilang posisyon. Pero, huwag sana natin kalimutan na may mga kababayan tayo na makailang ulit ng ipinagdiwang ang pasko na nag-iisa. Ang kalye ang kanilang tahanan. Ang kanilang panghanda ay mula sa basurahan. At ang mga Christmas lights nila ay ang mga nagniningning na ilaw ng mga sasakyan. At sa ilalim ng mga nagtataasang building, na kanilang Christmas tree, sila’y patuloy na umaasa na mayroon silang regalong matatanggap. Tayo ay muling nabigyan ng buhay. Kung kinakailangan na magsimulang muli, bakit hindi? Ang b u h a y ay isang kwento ng pagbangon.
COMIN
sa buhay.” Sa tinamo ng ating mga kababayan na inulan ng bala sa Mindanao, ginulantang ng habagat sa Luzon at halos ubusin ng lindol at bagyong Yolanda sa Visayas, hindi ko lubos na maisip kung paano nila sasalubungin ang Pasko at babangon sa bagong taon. “Back to zero” ika nga. Nawala ang lahat sa isang iglap. Mabuti pa ang ilang mga puno na kinaya ang hagupit ng hangin ng isang Category 5 na bagyo, nawala man ang karamihan sa kanyang dahon at nabuwal man ang ilan sa kanyang mga kauri, siya, kakayanin pa rin ang makabangon sapagkat nasa paligid lamang ang mga kailangan niya. Ngunit kung ang isang gaya mo ang nawalan ng tirahan, mga magulang at kapatid, paano mo ipagdidiwang ang pasko? Ayon sa iba, hindi raw nararapat ang magarbong selebrasyon ngayong taon bilang pakikiramay sa mga nasalanta. Ang iba’y may kaunting panghihinayang pero dahil para na rin sa pagtulong, ay binibigyan na lamang ng konsiderasyon. Para kasi sa karamihan, ang Pasko ang pinakamahalagang pagdiriwang sa taon sapagkat ‘di tulad sa undas at iba pang okasyon, dito mas nagbubuklodbuklod ang pamilya at masayang nagsasalo-salo sa Noche Buena. Pero ano pa kaya ang Pasko para sa isang taong, sa isang kislap, ay nawala ang lahat. Mabuti na lang at may kapwa Pilipino na handing dumamay. Mahirap, hindi sanay, nakakatakot, nakakalungkot. Subalit, huwag mawawalan ng pag-asa. Tulad nga ng sinabi ng Pari sa isang Misa de Gallo na aking nadaluhan, “Hindi pa huli ang lahat.” Simple ngunit punong-puno ng pag-asa. Sinundan pa niya ito ng… “Pasko pa lamang ito ng kapanganakan. Ang halaga ng Pasko ay nasa pinaka-rurok hanggang sa Pasko ng pagkabuhay.” Oo nga naman. Isa pa, hindi lamang isang araw ang Pasko sapagkat ang diwa ng Pasko ay pagbibigayan at pagmamahalan kaya’t marapat lamang na itanim sa ating mga isipan na araw-araw ay Pasko. Isa itong pagsasapuso ng katotohanan na mayroon tayong tagapagligtas na isinilang at inialay ang kanyang buhay
2013. OBRAG SO ON
Lahat na yata ng uri ng sakuna ay nagkaisa upang pabagsakin ang ating bansa ngayong taon. Pero heto, ang magkakalayong pulo ng Pilipinas ay tila naging isang buong kalupaan sapagkat kahit gaano man kahirap ang daan ay kinakaya ng Pilipino, maipaabot lamang ang kanyang tulong sa kanyang kapwa Pilipino. Subalit, hindi na ito ang isyu sa ngayon. Sapagkat ang pinakamalaking tanong sa kasalukuyan: Ano na nga ba ang mangyayari sa Pilipinas matapos ang isang “Final Wave” ng kanyang kapalaran? (Correction: Final Wave as in sa larong Plants Vs. Zombies 2. Hindi pa pinakahuli. Marami pang stages na sa ngayon nga, eh ginagawa pa lamang. Anyway…) Para sa iba, “Move on. Wala tayong choice kung hindi ang magsimulang muli.” Pero dito uusbong ang isa pang tanong: Paano? Paano gayong papalapit na ang pinakahihintay na pagdiriwang ngayong taon – ang Pasko? Isa ako marahil sa mga nagtatanong kung bakit kailan papalapit na ang petsang ito ay tsaka namang humahambalos ang iba’t-ibang katastropiya na talaga namang sinusubok ang katatagan ng mga Pilipino. Ang taong ito na marahil ay isa sa mga pinakamasalimuot na kaganapan sa kasaysayan ng bansa. Sa kabila ng lahat, nagbunga naman ito ng mas matibay na pagkakabuklod ng mga mamamayan na nagmula sa iba’t-ibang kultura at paniniwala, ngunit iisa ang lahi – Pilipino. Ang pagakakaisang ito ang ating naging tugon sa panawagan ng pagdadamayan at pagtutulungan. Sa papalapit na Pasko, paano nga ba natin ito sasalubungin sa kabila ng mga delubyong ating natamo? Kapag sumasagi sa isipan ng isang taong nasalanta at naulila ang pagdiriwang na ito, ay mas bumibigat ang lungkot at sama ng loob na kanyang dinadala, sapagkat mas maiisip niya na ito ay isang pagdiriwang na kailangan ang isang masayang pamilya. Sabi ko nga sa aking isipan, “mabuti ng mawalan ng maihahanda sa lamesa pero huwag lang ng mahal
14 Ang Paghilom
BONJOEBEE R. BELLO
Ang pag-ibig natin ay mga sugat ng kahapon, natutuyo at natutuklap, nabubulok at umiiyak. Ngunit hinahaplos mo ito ng iyong pagsamo. Babalik din naman ako. Oo, kapag natapos na ng digma sa lupa kapag nagpakita na muli ang kislap ng mga tala. Tanda ko, doon nagmula ang haplos mo. Binuo ako ng panahon ng paghilom, binuo natin sa ulap, ang mga pangarap ay gaya ng dampi at lihim. Kaya bukas makalawa ang haplos na ito ay siyang takda ng ating paglaya.
JOSE BONIFACIO JR.: Ang Ika-Labintatlong Panganay WENDY KATE C. MENDIOLA
Haplos JOHN H. LANUZO
Ika-17 ng Setyembre, taong 2001 nang una ko siyang iniuwi sa bahay. Idineretso ko siya sa aking silid. Wala ang aking mga magulang nang araw na iyon. Paglubog ng araw, inihiga ko siya sa aking kama at kinumutan upang magkaroon ng init ang kanyang katawan. Binilisan ko ang gagawin ko sa kanya dahil tiyak na magagalit ang aking mga magulang kapag nalaman nilang may iniuwi ako sa bahay at pinahiga pa sa aking kama. Habang nilalagyan ko ng pulbos ang kanyang katawan, nakarinig ako ng mga hakbang sa harap ng aming bahay. Dumating na pala sina nanay at tatay. Pumasok na sila sa bahay. Hindi ko alam ang gagawin ko. Sinubukan kong magtago ngunit lumabas ang kasama ko sa kumot at naupo. Nagkasalubong ang tingin nila ng nanay at tatay ko. Nanlaki ang mata ng nanay ko ng makita niya ang walang saplot kong kasama. Gusto kong magpaliwanag upang hindi ako mapagalitan. Ngunit unti-unti akong nilapitan ni Tatay at kanyang niyakap. Samantala, tinungo naman ni nanay ang aking kasama at saka ito muling kinumutan. “Nay, nakita ko siya sa harap ng simbahan. Sa mismong lugar kung saan niyo ako natagpuan.”
Hayop!
MATT AL INOng
Untouchables
EZEKIEL
You can’t lay your hands Upon me no more For I am now a part of the Darkest hollow Those fingers of yours Will never reach me Because I’ve already cross The boundary You can see me But you can’t touch me I am a dust carried by the wind A speck of insignificance The untouchable one The unknown entity Within your mind Your crushing grip Is starting to loosen Finally I can breath again Never will I dance again in your palm A Freedom from your arms disguise as a cradle My skin is numb But my mind is not dumb You’re touch is too fatal So now decided I’m a mortal And turn my back away from mankind I am now an outcast Your touch wont affect me For I’m already dead In the eyes of all people But not in the eyes of God.
Cloud Factory
WENDY KATE C. MENDIOLA
Nagtatrabaho Si nanay sa pagawaan ng Ulap. Ang saya nga kasi may pagawaan ng ulap Sa amin. Ibig sabihin malapit kami sa langit. Iniisip ko nga kung ano yung suot ng mga tao sa loob. Puti kaya o dilaw o pula? Hindi na nakapasok si nanay sa pagawaan ng ulap nagkasakit, namatay, pero wala ni isang dumating sa mga inakala kong anghel sa pagawaan, hindi pala sila mga anghel kundi mga demonyong nagkukubli sa dilaw na telon.
Ubos na ang biyaya Nginatngat na ng mga daga Nakisawsaw pa ang mga tuta Pero ang ng tinira ng dalawa ay iyong tira-tira Busog na kasi ang mga buwaya
nagngangalit na dragon Naging makakalimutin naman ang tuta, dagdag pa sa inindang altaprisyon At Impatso dulot ng baboy na kanilang nilamon
Himasin man sa ulo ay wala ng mapapala Namaos na ata kaya hindi na Ngunit marunong pala makakanta ‘yung tuta kumanta ang talangka E para sa pamilya ni Juan, -Pinapak na ng iba ang Ano na lang natira? baboy na nakahanda Buto-buto at buntot, Malay natin, sangkot rin sa paghahati-hatian pa garapalan ang ahas At magpapakabusog na lang Pati ang unyango –malayang sa aral na itinuro sa kanila pumasok,malayang lumabas Huwag na mag-alaga ng hayop kasi Nakarating ang balita sa matatakaw sila haring leon Pinatawag ang mga oo nga pala, hindi ko rin nasasakdal sa paratang na natikman ‘yung baboy iyon Mga hayop kayo! Iluwa nyo Umupo sa harapan ng mga yan, HOY!
Genie
BONJOEBEE R. BELLO
hinaplos-haplos mo ang aking sisidlan tinulungan mo akong ilabas ang katotohanan Poof! ngayon, may tatlo kang kahilingan.
Benjamin
WENDY KATE C. MENDIOLA
“Ang walanghiya, nangangalabit pa kagabi, hindi naman na tumatayo” Ayoko talagang nakakarinig ng mga babaeng nagkukwentuhan sa daan tuwing papasok ako ng alas-siete ng umaga. Hindi ko kasi alam kung anong nakakatuwa sa pagkukwento ng mga pribado dapat nilang mga buhay. Kung sana nakakaganda o nakakayaman sa kanila. O kung sana, nakakabuti para sa marami. Maswerte pa rin sila. Ang problema lang nila eh ‘yung hindi tumatayong ano ng mister nila. Ako, pang-tuition ko sa susunod na linggo at pambili ng gamot ng nanay ko. ‘Yung sapatos ko pa pala, saka na lang siguro.
Bayang magiliw, perlas ng silanganan Alab ng puso, sa dibdib mo’y buhay Lupang hinirang, duyan ka ng magiting Sa manlulupig, di ka pasisiil Mahigit isang taon na rin ang nakalipas. Gabi-gabi pa rin kitang naaalala. Gabi-gabi pa rin akong nalilingat ng alasdose ng hatinggabi. Dahil sa mga ganoong oras lamang kita nakakasama, nakakausap, naaabot. Naaalala pa rin kita anak. “Nay paano po ba gumawa ng bata?” tanong mo sa akin noon. Hindi ko alam kung seryoso ka ba o nanloloko lang. Sampung taong gulang ka pa lang no’on. Natahimik na lamang ako dahil hindi ko naman alam kung paano ipapaliwanag sa iyo. Ang mga kuya mo naman hindi na lang kumibo. Matalino kang bata kaya natutuwa akong iskolar ka ng pinasukan mong unibersidad. Ganoon ka pa rin, matanong, maraming gustong malaman tungkol sa maraming bagay. “Nay sa tingin mo ‘san napupunta ang budget ng pamahalaan para sa mga daan at eskwelahan?” ewan ko ba at ang dami mong alam. Minsan makakagisingan na lam’ang kita sa gabi o madaling araw na nagbabasa o ‘di naman kaya’y nagsusulat. Hindi ko alam kung ano ang mga sinusulat mo pero alam ko, mahalaga ang mga iyon. Alam ko na iyon ang mga sagot sa marami mong katanungan. Ang mga tanong na nais mong ipaunawa sa akin. Sa dagat at bundok, sa simoy at sa langit mong bughaw May dilag ang tula at awit sa paglayang minamahal Ang kislap ng watawat mo’y tagumpay na nagniningning Nagising ako isang hatinggabi, tumatangis ka. Lumapit ako sa iyo at pilit hinahanap ang iyong mga mata. Baka sakaling maintindihan ko kung bakit. Pero nang tumingin ka sa akin ay blanko ang mga iyon. Hindi ko alam kung paano ka patatahanin. Dati naman kasi ay tumatahan ka na sa isang pirasong kendi. Hindi nagtagal ay nalaman ko na rin kung bakit lagi kang wala sa bahay tuwing Sabado’t Linggo. Kung bakit an’dami mong tanong. Kung bakit blanko ang iyong mga mata. Isa ka pala sa lumalaban para sa karapatan ng marami. Isa ka pala sa mga nakikisigaw para sa pagbabago. “Hindi Mama, hindi ako hihinto. Balang araw maiintindihan mo rin ako.” Lupa ng araw nang lualhati’t pagsinta Buhay ay langit sa piling mo Aming ligaya, na ‘pag may mang-aapi Tandang-tanda ko pa kung paano ka nila inihatid sa akin. Duguan, maraming pasa, wala nang buhay. Aksidente ka daw kasing nahulog sa building na pinagtatrabauhan mo. Akala ko hindi na ako makakabangon. Akala ko hindi ko kakayanin. Naisip ko, hindi ikaw ang una at lalong hindi ikaw ang huli. Alam kong may mga katulad din akong ina, kapatid o asawa na nawalan. Kung nakaya nilang mabuhay, siguro ako din. Kakayanin ko. Ang mamatay ng dahil sa’yo. Kahit papaano, nauunawaan na kita ngayon anak. Alam ko na kung bakit. Mahigit isang taon na rin ang nakalipas. Gabi-gabi pa rin kitang naaalala. Gabi-ga’bi pa rin akong nalilingat ng alas-dose ng hatinggabi. Dahil sa mga ganoong oras lamang kita nakakasama, nakakausap, naaabot.
Aparador
BONJOEBEE R. BELLO
Para kang aparador na ilang ulit kong hinaplos at hinawakan. Pilit kong siniksik ang mga alaala sa iyo, na sa isang kisap at pitik, mawawala na parang asin, nalusaw sa laway nang tuluyan. Kailan nga ba tayo huling nagkausap? Tungkol sa mga bagay na hindi natin alam? Tungkol sa mga pagkakataong ngingiti tayo kahit nangungusap ang ating mga mata na lumuha? Tungkol sa mga kahapong tinatamad ka at sasabihing tara, gala tayo, sabay naman akong papayag. Sandali lang, bakit nga ba kita inaalala? Dahil ba binuksan ko na naman ang aparador na iniwang mong nakabungad sa akin? Iniwang mong nag-iingay? Iniwan mong nakanganga? At iniwan mong nakatanga kahit alam mong sa akin, mahalaga ka? Salamat, dahil para ka lang aparador, kung hindi, mahihirapan akong punuin ng panibagong bukas ang bawat araw na wala ka. Kung hindi, mahihirapan akong magbukas at magsara ng mga alaala. Kung hindi, mahihirapan akong magligpit ng mga damit at isa-isahing gunitain ang tapos na. Kung hindi, mahihirapan akong magbukod ng de-kulay sa puti, ng malinis sa marumi, ng malungkot sa masaya. Kung hindi, mahihirapan akong haplusin ang litrato mong nakadikit sa aparador ko, samantalang iniwan mo akong nakangiti at sasabihing mong, “Babalik din ako.” Buti na lang talaga at may aparador na pagkukunan ng damit, kung hindi, mahihirapan akong kumutan at damitan ang sarili kong damdamin tangan ang malungkot na awitin.
15
EDITORIAL SUC-III Olympics: ON and OFF State Universities and Colleges (SUC)-III Sports Olympics is an annual sporting event showcasing student athletes from different state universities and colleges from Region III - Central Luzon. During these past few years, these sporting event is normally scheduled on December – before the Christmas Break. But this year, SUC-III Sports Olympics seemed to be missing. The event was rescheduled from its original date. December 15-20 to January 5-10, hosted by the Nueva Ecija University of Science and Technology, (NEUST) home of the Phoenix. The primary reason for the delay of the event is that the host of this year’s SUC-III Sports Olympics, NEUST, was severely affected by the typhoon Santi, November of last year. It was estimated that 80% of the facilities for the game venues were damaged. This made the SUC-III sports committee to move the competition dates to the second week of January of 2014. Postponement of the SUC-III had led to several outcomes. Training schedules were altered. Athletes had to attend the classes even on the 3rd week of December, the tentative date of SUC III Olympics before it was rescheduled. Holidays had also caused the rigid training to be interrupted. Moreover, allotted days to be excused from classes are shortened. This shorter period of time was mentioned on the memorandum for excuse. As a result, lesser allowances are also given to the athletes. While in fact, the actual span of training was prolonged. Student athletes and coaches will have to be absent on the first week of classes for the month of January because of this delayed event. After the quest at extramurals, another quest awaits as usual –catching up with the requirements for academe. Winners from the SUC-III will also have a shorter time to prepare for the National State Colleges and Universities’ Athletic Association (SCUAA) Olympics, which is usually on the second week of February. Unfortunately due to the super typhoon Yolanda which seriously damaged the Central Visayas region, the National SCUAA may also be suspended. National Suc Sports olympics will be held at Palawan wtihout tentative schedule. Rumors also arose that if the National SUC olympics will be cancelled, the contigency plan is to conduct Luzonwide SUC Olympics. No one is to be blamed for the rescheduling of the SUC-III Olympics. Plans are to be adjusted, changes are to be considered, things should be understood. Dates may be changed, but the action and competition will still intensify for the Central Luzon universities and colleges.
Hindi ko alam kung ano ang pumasok sa kokote ng BIR at kanilang pinapalubog ang People’s Champ Manny Pacquiao. Pagkatapos niyang bugbugin si Brandon Rios at umuwi na parang bayani. Binigla ng BIR ang pambansang kamao pagkatapos siyang akusahan ng hindi pagbayad ng tax mula 2008 hanggang 2009. Ito ang mga taong pasikat pa lamang si Manny. Nananalo ng mga laban, kumikita ng milyon sa pay-per view at nag-eendorso ng maraming produkto. Ang nakakatawang parte dito ay kung bakit ngayong 2013 pa lamang nila ito inilabas? Higit limang taon ang hinintay ng BIR para masulsulan si Pacquiao este limang taon ang delay ng kaso kay Pacquiao, bakit?
Hindi ko din alam. Kung susumain “daw” ang utang ni Pacquiao aabot ito sa P2.2 billion. Tanong: Posible po bang makuha niya ang ganoong
aliwan. Inaaliw mo ang mga tao sa sports. Sa sports para ka na ring artista. Halata naman sa mga kontrobersya na mahigit dalawang taon pinag-uusapan ang paglipat ni Le’Bron James sa Miami Heat. Ang epekto sa laro ni James Yap nung nakipaghiwalay sa kanya si Kris Aquino and lastly kung bakit good looking dapat ang mga sportsmen. Ilagay nating example ang huling laban ni Pacquiao ang kanilang hatian ni Brandon Rios ay medyo unusual pero sa perahan lamang si Pacquiao, ng malaki… $18 million kay Pacquiao at $4 million lang ang kay Rios. Bakit? Basta ganyan ang hatian nila at pumayag si Rios. Kayo na ang magmath, kung dati may tatlo o dalawang laban si Pacquiao every year from 2008 hanggang ngayon at sabihin na nating nakaka $18 million siya kada laban hindi nga ba ma-aachieve yung ganung kalaking tax? Sports is entertainment, who will you entertain? The people. The people pay whatever entertains them. Boxing is a Sport. Pacquiao is a boxer. Pacquiao is paid by the people for entertainment.
Sa ating mundong tinatapakan ang sports ay isang uri ng aliwan. kalaking tax? Edi ang laki po ng kinita niya from 2008 to 2009? Posible yan. Hindi nga lang ako magbibigay ng rundown ng mga data pero possible yan. Ang simpleng sagot diyan ay sports ang dahilan. Sports, ang palakasan. Sa atin mundong tinatapakan ang sports ay isa ng uri ng
CHK conducts1st Inter-Org Sports Fest Ruth Hazel A. Galang and Francis Ethan John A. Garcia
Promoting sportsmanship and camaraderie among the different student organizations in TSU, the College of Human Kinetics, by its faculty members, organized the first ever InterOrg Sports Fest, held last November 14 at the Dr. Mario P. Manese Gymnasium. Basketball Men and Volleyball Women were the sports event offered. Five student organizations
clashed in the sports fest namely: Pi Omicron Fraternity, COESSE - The Psychological Society, MAPEH Educators’ Association (MEA), Christian Brotherhood International (CBI), and United Architect of the Philippines Students Auxiliary (UAPSA). The debut game featured the COESSE and UAPSA, the COESSE won the game single handedly with the score, 58-
14. Future title contender PiOmicron passed through a needle hole defeating the CBI with a narrow one point victory, 51-50. With two teams advancing to the winners’ bracket and teams falling to the losers’ bracket, the competition intensifies. MEA, the bye of the sports fest, went head to head with COESSE and dented the first lost of the Psychology organization, 66-60. Another blow-out game for the UAPSA was recorded in the books with a masterful finish by the CBI, 56-15. It took more time than regulation for the Pi-Omicron to overcome
MEA, 50-45 in overtime. PiOmicron grabbed the first berth to the finals. CBI still has two opponents at hand to advance in the finals. They won the first game with a breeze outscoring the COESSE, 62-46. For yet another time they won easily to the MEA, 50-29. Advancing to the championship, the CBI had to fight with their all against the Pi Omicron who gained a twice-to-beat advantage for the championship. CBI made its victory on their first championship match, with a score 71-61. The Pi Omicron ended the tournament with a
prevailing win against CBI on their final game, 64-68. The said event was supposed to run for two days, but as noted by Dr. Lolita V. Sicat, Vice President for Academic Affairs, the event will cause disruption of classes at the gymnasium. This resulted to cancelation of the games for Volleyball Women because of the short time allotted for them to use the gym, 11:30AM to 2:30PM. This served as a practicum for the CHK students in terms of managing and organizing an event. The fourth year BPE students officiated the games.
The Big Name of The Little Man
Football is just one of the fastest growing unpopular activities in our country. But for other nations across the globe, football has been the all-time favorite event all year round. In Europe, Africa, South America and even in some Asian countries, colossal stadiums are here and there. In fact, the biggest football stadium in the world, the Rungrado May Day Stadium, can be found in Pyongyang, North Korea. It’s so massive that it can embrace a 150,000 Koreans without collapsing when they all blaze up for a roaring cheer. But it is not about the size of the battlefield that makes it the most watched sport in the globe; it is about the tremendous and eardrum-wrecking jubilee of the fans, an old melody that is being sung, way back from the past, that makes it undeniably the most popular and most enjoyed game on the planet. A jungle of colorful crowd around a selection of football gladiators battling in a green field through their magnificent control of the ball, towards the goal, it is just one of the fascinating features that incline a lot of people to this game. But the best thing that football dishes up is that every goal that doesn’t just ignite the blazing spirit of the players within the 90-minute game but sparks out the eagerness of all the team to bring out their best and turn themselves victors of the league. The Football Aficionado I’ve always been a fan of football. In fact, I even downloaded a lot of apps, football games to be specific, such as Real football, Dream League Soccer, and others, just to satisfy my appetite for this game and to, atleast, pretend that I am a football superstar like those remarkable icons of its history such as Pele, Zinedine Zidane, Diego Armando
Maradona, Ronaldinho, and popular names like, David Beckham and Cristiano Ronaldo. Until one day, I woke up with a new name emerging from the country of my favorite football superstar, Diego Maradona. From Argentina, a 26-year old and 5’7” man, Lionel Andres “Leo” Messi, is trying to rewrite the pages of the game’s history. Messi, popularly known as the “Little Man” in the world of Football, and yes, the one from the television advertisements of WeChat and Head & Shoulders Shampoo, and also the one who is battling Kobe Bryant in a selfie competition from the Youtube advertisement of Turkish Airline, is currently known now as “The Best Football Player in the World” wherein for some, “…ever.” Messi’s Little History As He Became History Born on June 24, 1987 in the city of Rosario, Argentina, Messi’s exceptional football talent became apparent at the age of 5. The first milestone of his Football career was when he joined Grandoli, a local football club in their neighborhood where his father, Jorge Horácio Messi, the coach of the team, became his first trainer. By 11, Messi was diagnosed with a growth hormone deficiency. Over-fatigue and weak stamina were the worst feature of his body during his childhood. But in the end, it all turned out to be just small humps in his gigantic strike towards the goal of his life. With Messi’s skills slowly turning him into a giant, opportunity breaks through as Carles Rexach, the sporting director of Futbol Club Barcelona (FCB), entered into the scene. Rexach’s biggest moment in his scouting task came to its highlights as Messi and his father, signed into a contract written on a paper napkin because at that time, Rexach have no other formal papers at hand. After the Local Powerhouse River Plate, a local youth powerhouse that Messi joined in after Grandoli, didn’t took charge for the
TERRENCE JADE G. FACUN
payment of his treatment, the club offered to pay his treatment only with the condition that he should moved from his motherland, Argentina, to his halfly origin, Spain. Fortunately, Messi had their relatives in Lleida, Western Catalonia and after fixing the contract, he and his father moved to Barcelona where Messi enrolled in the club’s youth academy. He then obtained his Spanish citizenship on September 26, 2005. After a spectacular record in his Barcelona Junior-days, Messi became part of the FCB, also known as “Barca,” where he was first recognized in a goal assisted by his teammate, Ronaldinho. After a lot of superb goals and the departure of Ronaldinho, Messi started to be recognized as “The Golden Boy of Barcelona.” The Alexander The Great of Football With an average of two goals per game, Messi leads Barca in carnaging different teams in Camp Nou, the territory of Barcelona and the biggest football stadium in Europe. He was also the biggest threat of the team and the national team of Argentina upon their invasion of other stadiums from all the corners of Europe and the world. They defeated teams like Uruguay, Paraguay, Ecuador, Brazil, Switzerland, Germany and Chile in World Cup Qualifying Rounds and International Friendly’s. Real Madrid, the counterpart of Barca, both representing the two contrary territory of Spain, Catalonia for Barca and Castilles for Real Madrid, is the top rival of the team not just by territorial influences but because of the teams top player. Lionel Messi for Barca and Cristiano Ronaldo for Real Madrid. Both players, from different perspectives, are the top football players in the world. Just like the claim of two antidandruff shampoos where both players were the advertisers. But analysts confess that the two are incomparable for they differ in playing styles and the way they score can’t be justified as a basis. The Living Legend. The Genius. The Successor
Extending helping hands...
Game for a Cause transpired Jovito Z. Taruc Preserving the value of voluntarism among Filipinos up rise even to simplest way they can; Tarlaqueños proved it this time inside the playing court. A benefit basketball match for the survivors of super typhoon Yolanda was settled between Sinag Pilipinas caging TSU personnel and DB99 gearing Don Bosco batch 99 at Dr. Mario P. Manese Gymnasium, December 12. Through this relief efforts, a total of 55 boxes of goods were collected and later donated by the organizers together with Dr. Rex Igoy, Vice President for Student Affairs, to Philippine National Red Cross (PNRC), Tarlac City . Basketball aficionados who witnessed the match were also surprised as Banda ni Kleggy’s lead Vocalist Kleggy Abaya played for DB99 with his jersey number one half (1/2) along with their band’s lead guitarist Rye Sarmiento with jersey number three fourth (3/4). During the hard-court action, Sinag Pilipinas managed to take the drivers’ seat with 5-point advantage over DB99 with 20-15 first quarter conclusion. DB99 turned the story into their favor with 3634 within the dying seconds of the first half but the highlight Mon Zapanta’s approximate 65 feet buzzer beater claimed standing ovation form the spectators as his team rejoiced for a 37-36 head-away margin on the end of second quarter. Tony dela Cerna, former PBA player and current head coach of Firefox men’s
basketball team, unlocked the second half with back-to-back reinforcement from the rainbow territory via assists of Zapanta while DB99’s midrange jumper Winston Abalos masterminded the offensive tactics of DB99. Being trailed to a three-point deficit against the 99ers, Sinag Pilipinas’ scoring machine John Chuateco setup for Magaway’s jumper behind the arc to conclude the period at 64 even. Before the start of the twilight period, the goods were formally turnedover to PNRC. Basketball fans were also entertained by selected Faculty members of TSU headed by newly elected Faculty Union president Gherold Benitez; and followed by the performances of Kleggy and Rye performing songs from their album including their hit single “DISCOLAMON”. Final period became a seasons of baskets on every end of the court. Magaway’s three-pointer elevated the Sinag Pilipinas at 79-77 but Abalos penetrated a quick response to a counter, 80-79. Exchange of baskets continued as the score reached 87-83 with 25.2 seconds remaining on the regulation. Kleggy added another two from the charity line. Chuateco struggled to abridge the deficit missing his shots from downtown as the clock ticks with 89-83 victory for the visiting Don Bosco Batch 99 roasters.
Firefox, naagawan ng tropeyo John H. Lanuzo
“Sayang din, six times na kaming naging regional champion, tapos naagawan kami. Masakit para sa amin,” ito ang mga salitang binitiwan ni Edmark M. Salonga, miyembro ng TSU Firefox cheerleading team matapos maagawan ng tropeyo ng Angeles University Foundation (AUF) sa College Coed Division sa 2013-2014 Regional Cheerleading Competition, sa SM City Clark, Pampanga, ika-20 ng Oktubre, 2013. Gayumpaman, wagi naman ang Firefox sa All Girl Group Stunt at All Girl Hip Hop na parehong nagkamit ng unang puwesto. Pareho namang pumangalawa sa College Coed Group Stunt at College
Coed Hip Hop ang kuponan ng Firefox. Ayon pa kay Edmark, isang dahilan umano ng pagkabawi ng kanilang kampeonato ay ang kakulangan ng badyet. Dumagdag pa umano ang pagkawala ng isa sa kanilang coach na ngayo’y isa nang propesor ng Palawan State University. Ngunit sa kabila ng kakulangan ng badyet, nag-organisa ang Firefox ng fund raising efforts upang makapagbigay suporta sa sasalihang kompetisyon. Umabot sa 30,000 ang nakolektang badyet ng kuponan. Ang natirang pondo umano mula sa mga nalikom na pera ay idadagdag sa badyet para sa nalalapit na National Cheerleading Competition sa Marso.
“The game has its ups and downs, but you can never lose focus of your individual goals and you can’t let yourself be beaten because of lack of effort.” These words are from a great NBA legend with numerous career achievements, Michael Jordan. Ups and downs highlighted the events for the year 2013, and so to the sports scene. Topsy-turvy stories conquered the university, national and international sports field as well. The perfect word to describe it – CONTRAST. Starting the bang is the first ever College of Arts and Social Sciences (CASS) Tournament. This collegewide event paved the way for the silent yet potential athletes to enter the scene as loaded guns of Blue Dolphins. The outcome spoke for themselves, one step elevation in the overall championship ranking for EVOLUTION, TSU Intramurals 2k13. Evolution was also concluded with take-offs and crashes; it was a soring high year for the winged creatures. College of Human Kinetics (CHK) Purple Ravens regained their overall championship bid but this time with another closer pursuer. It is another winged although mythical creature –the College of Education (CoEd) Golden Dragons – sored as second runnerup, outranking the reigning College of Business and Accountancy (CBA) Green Tigers which collapsed as 3rd overall champion for EVOLUTION - their lowest rank for the decade. ‘Dagdag-bawas’ was also featured during this year’s Intramurals. Don’t get it wrong for it has nothing to do with
any issues concerning the scoreboard. Weightlifting was ejected as part of the minor events. The university said goodbye to one, but welcomed the two. This year, beach volleyball and karate-do were officially became part of the minor events for the Intramurals. The insertion of the two events is part of the university’s preparation for Extramural.
Ups and downs?... They are part of the sports scene. After the ‘dadgag-bawas’ of Intramurals is ‘atras-abante’ of Extramural. The State Universities and Colleges (SUC) Olympics of Region III was scheduled on December 15-20, 2013. Unfortunately, due to the aftermath of Typhoon Santi in Central Luzon and nearby provinces, the clash of the collegiate athletes of the region was rescheduled on January 5-10, 2013 with Nueva Ecija University of Science and Technology (NEUST) as the hosting institution. ******** Two pound for pound fighters started the year 2013 with downfall, they ended it up with the rise of the fallen. Nonito Donaire Jr. harvested his second defeat as he was stained by two-
This Argentinian footballer made a notable record in the past years as he, amidst the other big names in the league, surpassed every other record of great footballers, deemed by some experts as a task impossible to do. In the history of Champions League, Messi was the first to record a 5-straight goal in 1 game against Bayer Leverkusen. Also, he didn’t just broke the record of Pele, set way back in 1958 - 75 goals in a calendar year, but broke Gerd Muller’s 85 goals in a calendar year with his 91 goals in 2012. In a Copa Del Rey Semi-final game against Getafe in April 18, 2007, one of Messi’s goal made a jaw-dropping reaction from the crowd as it is characterized of being alike to the famous “Goal of the Century” of Diego Maradona. People called the act “Messidona” as both Argentinians created a distinctive similar act as they both ran the same distance, 62 meters (203 ft.), beat the same number of players (six including the goalkeeper), scored from a very similar position, and run towards the corner flag, but in a 21year margin, back when Maradona did it against England in the 1986 World Cup in Mexico. Maradona proudly acknowledged Messi as his Successor, a recreation of him in the new generation of football. The Challenge Behind all his achievements, there are still some records that Messi hasn’t yet replaced. Maybe because most of those records were created by football legends until the moment they retired and yet, Lionel Andres “Leo” Messi” is still on the ascending path. With his age of 26, he is still too young to reach those records and too young to either break or create his own records. It may be a challenge to Messi to surpass all the other records but it is also a challenge to other footballers to reach what he have done. Wha’t’s the real challenge? Maybe to imitate or recreate his record but in the same or a much younger age.
time Olympic gold medalist Guilllermo Rigondeaux via Unanimous Decision. Later, Manny Pacquaio was also devastated by Juan Manuel Marquez with a Technical Knock Out within the dying seconds of round 6 for their 4th match-up. But before the year ends, they’ve stressed an exclamation point on the definition of being a Filipino fighter. Struggling to the transition from a southpaw to an orthodox fighting style, the Filipino Flash went back to his basic and landed a conclusive left hook which led for his Technical Knock Out triumph during his rematch against Victor Darchinyan. A related story was also written as 8-division world champion PacMan proved to Marquez’ compatriot Brandon Rios that experience is a huge factor in the fourcornered arena as the People’s Champ clinched a Unanimous Decision over the younger Mexican Warrior. Meanwhile, the Philippine national men’s Basketball Team dubbed as GILAS PILIPINAS waved the flag again as they secured the appearance for FIBA 2014 in Spain. Their aggression continued as they contributed a gold medal in basketball men for the recently concluded 27th South East Asian Games in Myanmar. On the contrary, the overall medal tally tells the negative side of the story. Way back in year 1977 when the pioneer Philippine contingents were delegated to SEA games during the times of former Pres. Ferdinand Marcos, present summation of 29 gold medals, 34 silver medals and bronze medals is the worst in history. The last time the Philippines celebrated as overall champion was during the 23rd SEA Games harvesting 113 gold medals, 84 silver medals and 94 bronze medals. Yes, we are the hosting country during that time. Ups and downs? Even basketball legends misses a shot, even legend boxers receive vicious blows. They are part of the sports scene. Real athletes see the two with positive meanings. After a downfall, there is always an opportunity to stand-up that awaits. And there is where RESPECT resides.