WAT BETEKENT DE CORONACRISIS VOOR DE TUINBRANCHE? - 2

WAT BETEKENT DE CORONACRISIS VOOR DE TUINBRANCHE?

En toen ging het land op slot. De coronacrisis legde het openbare leven lam, en de economie piept en kraakt in haar voegen. Tot juni blijven strenge voorwaarden van kracht. Wat zijn de gevolgen voor ons? Hoe groot is de economische schade? Wat is de impact op omzet en bezoekersaantallen, op inkoop en nieuwe collecties?

Massaal werd arbeidstijdverkorting aangevraagd en tijdelijke dienstverbanden werden soms al snel noodgedwongen beëindigd. Maar ook waren er al snel weer nieuwe initiatieven te zien: een bestelservice, bezorgdienst, maaltijden die bezorgd worden, er kwamen pick-up points en drive-throughs, medewerkers die al face-timend door de winkel lopen om bestellingen op te nemen.

Een rare tijd, noemt Frank van der Heide, directeur Tuinbranche Nederland het. ‘En de druk op bedrijven is heel hoog. We hebben volop gelobbyd met Den Haag om tuincentra open te houden. Om een lockdown te voorkomen en te pleiten dat mensen hun tuin als verlengstuk van hun huis kunnen gebruiken. Deze crisis gaat maanden duren. Je moet niet alles afpakken, de sociale afzondering heeft al impact genoeg. Wij zorgen er dan voor dat mensen veilig in onze winkels kunnen zijn. Oproep is om er met z’n allen voor te zorgen dat we de maatregelen en richtlijnen volgen zodat we veiligheid en gezondheid kunnen blijven borgen.’

Van der Heide ziet hoe snel mensen kunnen schakelen in een crisissituatie. ‘Als ik zie hoe slagvaardig we nu kunnen zijn, met 50 mensen in een call; dat is ongekend. Het dwingt ons tot anders werken en denken. Het winkelen ging van funshoppen naar runshoppen.’

Met INretail werd hands-on ondersteuning geboden en advies over regelingen. Met vragen over medewerkers die thuis moeten blijven omdat de scholen gesloten waren, bijvoorbeeld. ‘Het zorgverlof, daar zijn we nu wel doorheen, onbetaald verlof wordt ook opgenomen.’

De grote vraag is natuurlijk hoe we hieruit komen, als mensen, als bedrijven, stelt hij. ‘Over een paar maanden kunnen we zien wat de impact is geweest. In de tussentijd moeten we het samen zien te rooien, en dat vraagt om veel overleg, ook tussen retailers en leveranciers. Want er is geen doorverkoop, maar er staan wel orders. Dat moeten we niet eenzijdig maar in de sector oplossen.’

VEILIGHEID

We leven een beetje van dag tot dag, laat Peter Paul Kleinbussink, directeur Intratuin weten. ‘Wat vandaag nog geaccepteerd is, kan morgen not done zijn of verboden worden. Onze grootste zorg is de veiligheid voor klanten en medewerkers.’

Wervende communicatie werd stopgezet, elke medewerker die wat verkouden of grieperig is, werd verzocht thuis te blijven. ‘Alle overige medewerkers hebben we keihard nodig. Mocht de winkel sluiten, wordt dat anders en zal massaal werktijdverkorting aangevraagd moeten worden. Wel nemen de online verkopen toe, de online capaciteit is dan ook vergroot.’

‘Het winkelenging van funshoppennaar runshoppen’

De economische schade is sterk afhankelijk wat nog gaat komen. ‘De omzet staat behoorlijk onder druk. In het begin leek het mee te vallen, met 20 procent minder transacties, maar dat werd al snel anders. Een gedeeltelijke of complete shutdown zal dat weer totaal veranderen. De klant winkelt nu efficiënt, koopt wat hij nodig heeft en is kort in de winkels. Groen wordt echt heel beperkt besteld omdat we niet weten wat er gaat gebeuren en hoe de klant gaat reageren. Iedereen is heel voorzichtig, indien de winkels dicht moeten kan al dat groen weggegooid worden.’

De bedrijfsvoering is gericht op het garanderen van veiligheid. Dat leidde tot veel maatregelen in de winkel: klantentellers bij de ingang, handvatten van winkelwagens extra reinigen, opstelplekken bij het kassagebied, en kassamedewerkers afschermen met plastic. Voor kantoor was het vooral reorganiseren. ‘Zodat iedereen thuis kan werken. Op afstand vergaderen wordt zwaar ingezet. Elke dag start het MT om negen uur met crisisoverleg. Alles loopt tot nu toe door – maar het zijn rare tijden.’

CHINA IS STABIEL

‘Voorlopig ziet het ernaar uit dat de leveringen uit China goed verlopen’, zegt Ronald van Veen, directeur Edelman. ‘De situatie in China is stabiel en vrijwel alle fabrieken draaien weer 100 procent. Veel containers arriveren in de komende drie weken ook bij onze opslag in Montfoort. Voor de komende kerstperiode zijn al veel orders bevestigd door onze leveranciers.’

Wel is het een nieuwe uitdaging om de artikelen bij de klanten te kunnen leveren. ‘Omdat sommige landen de grenzen hebben gesloten. Sales support en verkoop bekijken nauwkeurig waar er geleverd mag en kan worden. Onze webshop is open, zoals gebruikelijk met producten die momenteel direct leverbaar zijn.’

Kaemingk anticipeerde zo goed mogelijk op de maatregelen. ‘Die hebben voor ons als internationaal handelsbedrijf de nodige consequenties. Daarbij hebben de gezondheid en veiligheid van onze medewerkers en klanten de hoogste prioriteit. We volgen daarin de richtlijnen die ons vanuit de overheid en het RIVM worden opgedragen.’

IMPACT IS ENORM

Roy Noordhoek, directeur GRS Retail, vindt het te vroeg om iets te zeggen over de gevolgen op lange termijn. En over een exacte hoogte qua economische schade is nog geen zinnig woord te zeggen. ‘Maar de impact is nu al enorm. De omzet in België was vrijwel direct weg door de sluitingen van niet-essentiële winkels. De overheid daar is veel strikter. In Nederland leefde de omzet even op, maar liep daarna ontzettend hard terug. De focus ligt nu op het knijpen van de toevoer enerzijds en het voorbereiden op verschillende scenario’s anderzijds. Met maatschappelijk herstel op de langere termijn.’

De inkooporganisatie stelde een ondersteuningsplan voor ondernemers op. ‘Waarbij we op twee borden schaken, voor onze Belgische en Nederlandse ondernemers. Wat betreft de tuincentramedewerkers acteren we voorlopig op basis van gehele (BE) en gedeeltelijke (NL) sluiting.’ Opschakelen en omschakelen, noemt Noordhoek het. ‘Linksom of rechtsom is er veel minder en soms nauwelijks werk in de tuincentra. Ons advies aan beide landen was om de werktijdverkorting direct op te starten. Ondernemers zijn ondernemers; deze situatie brengt nu al andere inzichten en straks vast ook weer openingen.’

ACUUT SLUITEN

Luc Eeckhoudt, voorzitter van Belgische Tuincentra Vereniging (BTV) moest zijn Tuincenter Vincent in Dendermonde, Oost-Vlaanderen acuut sluiten. ‘Alleen detailhandel die minimaal 50 procent diervoeding of voeding verkoopt mocht open blijven. Het zijn uitzonderlijke tijden. Er is wel wat paniek en ook wat woede hier en daar. Maar laten wij het hoofd koel houden.’

Voor de sluiting op 18 maart werd in de tuincentra een heel hoge omzet gedraaid, vertelt hij. ‘Nu draaien wij nog 25 procent omzet via onze online verkopen; datzijn vooral functionele artikelen, geen deco. De loonkosten van mensendie niet aan het werk zijn worden gedragen door de overheid. Bij BTVzijn 90 Vlaamse en 60 Waalse tuincentra aangesloten, onderling is erveel overleg. We hopen op een gefaseerde versoepeling vanaf 5 april,liefst nog vroeger; en hopen dat wij onder de eerste maatregelen vanversoepeling vallen. Dat volgen we op de voet. Iedereen is beleverd voorhet seizoen en de magazijnen liggen vol.’

LOKALE FUNCTIE

Heel stil is het, in de horeca bij Intratuin Pijnacker, Zevenhuizen, Zoetermeer en Rhoon, de vier winkels van Stephan en Jeroen Droogh. Koelcellen werden geleegd, en voor de medewerkers werd een nieuwe plek gezocht in de winkel. ‘Natuurlijk, we doen het toch samen. Onze medewerkers mogen ook vakantiedagen opnemen, of tijd voor tijd’, vertelt Stephan. De winkels draaien andere omzetten. Zoetermeer pluste eind maart zelfs nog. ‘De kleinere winkels hebben een lokale functie, daardoor draait het grotere Zuidplas wel in de min. Online verkopen we fors; we hebben nog nooit zoveel online verkocht.’

De broers Droogh namen geen halve maatregelen. Al voor de maatregel werd ingevoerd stond in de entreehal een klantenteller en konden klanten hun handen desinfecteren. ‘Vanaf het begin zijn we heel duidelijk geweest over wat het betekent. Klanten houden zich daarom ook aan de voorschriften. Ik wil gewoon dat het veilig is voor mijn mensen – én open blijven.’

GEEN REDDINGSBOEI

Online schieten de verkopen omhoog, in alle productgroepen. Edwin Meijer van online marketingbureau Garden Connect: ‘Ook planten gaan online heel hard. Een webshop is geen reddingsboei, maar kan iets helpen om de ingekochte voorjaarsvoorraden te verkleinen. Nu een webshop beginnen is niet per se een oplossing, er ís gewoon geen oplossing, en het opzetten is best een gedoetje. Mijn advies aan tuincentra is: zet je bestaande kanalen in en haal alles uit de kast om daarmee je klanten te bereiken.’

Meijer ziet nieuwe initiatieven ontstaan: lokaal wordt bezorgd, er zijn acties voor ouderen die slecht ter been zijn of binnen moeten

blijven. ‘Het belang van lokaal actief zijn en diensten als deze zullen ook na de crisis blijven bestaan.’

BEZORGSERVICE

Freek Schalk van Life & Garden Etten-Leur bevindt zich met zijn winkel in een deel van Brabant dat flink is getroffen: onder meer Breda, Prinsenbeek en Tilburg kregen flinke klappen. ‘Overal waar flink carnaval is gevierd, is het virus verspreid. Wij hanteren in het weekend een deurbeleid en zeggen: kom alleen als je echt iets nodig hebt, het is geen tijd voor funshoppen met het gezin.’ Schalk heeft direct arbeidstijdverkorting aangevraagd. ‘Dat kon vanaf 20 procent omzetverlies, en daar komen we wel aan.’

Opmerkelijk: de snijbloemen verkopen enorm goed. ‘Online wordt er flink besteld bij Topbloemen.nl, daar zijn wij bij aangesloten en daar profiteer je nu van. Er rijden non-stop twee bezorgers van ons rond om boeketten te bezorgen.’ De eigen bezorgservice werd via alle kanalen gepromoot. ‘Hondenvoer, potgrond en groen brengen we tot aan de deur, zonder handcontact. We bezorgen nu ontzettend veel thuis. Dat doen we al twintig jaar – maar wordt nu enorm gewaardeerd.’

‘We hebbennog nooit zoveel online verkocht’

Schalk roemt nog de grote saamhorigheid tussen ondernemers. ‘In een appgroep bespreken en delen we veel, dat geeft echt steun: we zijn er voor elkaar. Veel tuincentra hebben het erg zwaar, Brabant en Limburg zijn stevig getroffen. Die hoos zal het midden van het land nog krijgen.’

HOOPVOL

Kees Gommers, algemeen directeur BTC-Retail: ‘Eerst was er een flinke opleving in omzet, toen kwam in het weekend van 21 en 22 maart een kentering, en nu lijkt de omzetontwikkeling zich gelukkig wat te stabiliseren. Opvallend is dat bij de formule Coppelmans in Brabant geen negatief afwijkende tendens te zien is. Bezoekersaantallen zijn minder, maar mensen die er zijn schaffen wel meer aan. Uit onze cijfers blijkt tot wel plus 25 procent.’

Gommers is verantwoordelijk voor de inkoop. ‘De nieuwe collectie stellen we nu op afstand samen, naar China gaan we niet. Vooralsnog heb ik op inkoopgebied mijn handen vol. We moeten anders schakelen, nieuwe manieren bedenken; misschien levert het wel goede ideeën op.’

Gommers noemt de situatie in China hoopvol. ‘De productie lijkt weer te gaan draaien; de kerstballen zijn echt wel op tijd hier. Hoe het de aankomende tijd gaat lopen is onduidelijk. Het vakantiegeld levert straks misschien een piekje op, maar daarmee ga je maart, april en mei niet goedmaken, vrees ik.’

‘Wij zijn blij dat we in een sector werken die in deze crisis een soort therapeutische functie kan vervullen; je ziet overal mensen in de tuin aan het werk. Hopelijk blijft dat in de andere seizoenen doorsluimeren. We hopen op het beste. Maar niet iedereen zal ongeschonden uit de strijd komen, dat realiseer ik me ook. De tijd gaat het uitwijzen.’