Pien In elk nummer leest u het verhaal van een kind of jongere. Deze keer is dat de 5-jarige Pien uit Hengelo.
4
4
Veiligheid: bang voor sociale media?
8
10
nr 4 | winter 2014/2015
Onderwijs&zorg: Zorg voor kind, gezin ĂŠn de jeugd in school sterker Haaksbergen
Gespecialiseerde ondersteuning bij opgroeien en opvoeden, dat is de kracht van Jarabee. Met ruim 300 betrokken jeugdzorgprofessionals, 500 pleeggezinnen en in samenwerking met andere organisaties helpen we kinderen, jongeren en gezinnen om er sterker uit te komen.
Het verhaal van Pien
Wat is er toch aan de hand met Pien? Pien, klein en tenger, is 5 en woont met haar broertje van 3 de ene week bij moeder en de week erop bij vader en zijn nieuwe partner.
P
ien komt maar moeilijk mee op school, ze trekt zich terug in de groep. Ook thuis sluit ze zich soms erg af. Als Pien speelt, gaat het altijd over iemand die dood gaat. Andere kinderen vinden het daarom niet
meer zo leuk om met haar te spelen. Haar ouders maken zich al een tijdje grote zorgen. Wat is er toch aan de hand met Pien? Heeft ze moeite met leren? Heeft ze misschien een stoornis?
Systeemgerichte diagnostiek van Jarabee
Verder kijken dan het kind Diagnostiek van Jarabee wordt ingezet. Pien wordt op school getest. In de thuisen schoolsituatie wordt ze geobserveerd. Met de methode ‘Een Taal Erbij’ wordt aan Pien, haar broertje en haar ouders gevraagd de gezinsgeschiedenis uit te beelden. Ze gebruiken Duplo en andere materialen.
U
it het onderzoek blijkt dat Pien inderdaad wat moeite heeft met leren, maar er is geen sprake van een beperking of stoornis. Tijdens de observaties valt op dat Pien erg veel moeite doet om haar moeder vrolijk te maken. Ook wordt gezien dat Pien last heeft van de veranderingen in de thuissituatie bij vader en moeder. De overgang van de duidelijke situatie met veel regels van vader naar de minder duidelijke omgeving van moeder, maakt dat Pien zich afsluit voor haar omgeving.
2 Jarabee versterkt!
Met de ouders bespreekt Jarabee hoe de problemen van Pien zijn ontstaan. Ze krijgen advies hoe ze deze kunnen verminderen. De ouders krijgen hulp om afspraken te maken hoe ze de thuissituaties meer op elkaar kunnen laten aansluiten. De moeder van Pien krijgt hulp, zodat ze minder last heeft van haar depressieve gevoelens. Met school wordt besproken wat maakt dat Pien bepaald gedrag laat zien en de juf krijgt tips hoe ze hier mee om kan gaan.
Bestuurlijk gezien D
e contouren van de nieuwe jeugdzorg in Twente worden steeds duidelijker. De tijd om er te komen steeds korter. Gelukkig is de continuïteit van de zorg voor cliënten en pleegkinderen gegarandeerd. En zijn de gemeenten inmiddels zover dat ze contracten afgesloten hebben met zorgaanbieders, waar Jarabee er een van is. Nog steeds kunnen we niet voorspellen wat de transitie van de jeugdzorg volgend jaar en de jaren daarna betekent voor Jarabee als organisatie. Dat geeft natuurlijk onzekerheid. Nieuwe dingen bedenken en ontwikkelen terwijl je niet eens zeker bent van je baan is een lastige opgave. Toch is er de afgelopen maanden weer hard gewerkt. Onder meer aan ons product diagnostiek bij jonge kinderen, aan vormen om (digitaal) samen te werken en aan het vinden van nieuwe pleegzorggezinnen. Een aantal collega’s heeft een werkplek gevonden buiten Jarabee: onder meer als wijkcoach in de Enschede wijkteams die van start zijn gegaan. Ook op die manier wordt onze expertise op het gebied van zorg voor de jeugd in Twente benut. Ik hoop dat de transitie het beeld over de jeugdzorg op een positieve manier weet om te buigen. Onze 300 professionals (en ruim 500 pleeggezinnen) zijn goed opgeleid, ervaren en betrokken bij de zorg voor de Twentse jeugd. Bij de ongeveer 1.300 kinderen en jongeren die bij Jarabee in behandeling zijn en met meer dan 95% ervan daarna stukken beter dan toen ze bij ons instroomden. Jarabee geeft kinderen van ouders die scheiden een hoorbare stem. Geeft kinderen van ouders met alcoholen drugsproblemen meer veiligheid. En kinderen die door allerlei oorzaken niet lekker in hun vel zitten meer zelfvertrouwen. Daarnaast versterken we gezinnen, (pleeg)ouders, scholen en vakgenoten. Als we (tijdig) ingeschakeld worden waar het nodig is, kunnen we een professionele bijdrage leveren aan de zorg voor de Twentse jeugd. Zodat kinderen veilig kunnen opgroeien naar volwassenheid.
Gitta Griffioen - Gerard Teunissen Raad van Bestuur
VERDER IN DIT NUMMER 4 T hema veiligheid: voor-
delen en valkuilen delen
5 W ij werken samen 6 S ymposium ‘Kinderen veilig Twente’
7 E én jaar Match
Vrijwilligers én jongeren groeien
8 T hema onderwijs&zorg: jeugdzorg op school
10 H aaksbergen Eén plek waar alles bij elkaar zit’
12 W erk in uitvoering
Jarabee versterkt! Gespecialiseerde ondersteuning bij opgroeien en opvoeden, dat is de kracht van Jarabee. Met ruim 300 betrokken jeugdzorgprofessionals, 500 pleeggezinnen en in samenwerking met andere organisaties helpen we kinderen, jongeren en gezinnen om er sterker uit te komen. Jarabee biedt consultatie en gespecialiseerde jeugdhulp, pleegzorg, spoedzorg en behandeling met verblijf. Dat doen we thuis of zo dicht mogelijk bij de leefomgeving van het kind. En dat doen we samen met iedereen die het belangrijk vindt dat het goed gaat met het kind. IN HET VOLGENDE NUMMER: *** Een special over systeemgerichte diagnostiek ***
winter 2014/2015 3
Thema veiligheid Moeten we bang zijn voor social media? Oorzaak en gevolg Sociale media zijn niet meer weg te denken uit onze wereld. Het vraagt een zekere mate van mediawijsheid om ermee om te gaan. Voor ouders, voor professionals en voor andere bij een kind of jongere betrokken mensen. En natuurlijk voor kinderen en jongeren zelf!
H
et overgrote deel van de jongeren heeft zijn internetgedrag prima onder controle. Maar niet iedereen weet maat te houden. Ongeveer 5% van de gebruikers komt in de problemen. Kennis vanuit de gokverslaving biedt inzicht in wat een applicatie risicovol maakt.
psychologische en sociale problemen. Die conclusie maakt dat de jongeren en gezinnen die Jarabee ondersteunt meer kans lopen in de 5% categorie te vallen.
De grote vraag is: wat is oorzaak en wat gevolg? Is een jongen eenzaam omdat hij dag en nacht gamet, of gamet hij dag en nacht omdat hij eenzaam is? Problematisch internetgedrag gaat hand in hand met
Daar moeten we rekening mee houden; niet door te verbieden en te beschermen, maar door onze jongeren en hun netwerk mediawijs te maken. Dus ook de jeugdzorgprofessionals van Jarabee zelf. Dat doen we onder meer door zelf steeds meer digitaal te gaan werken, door social media actief te gebruiken en de voordelen en valkuilen steeds met elkaar te blijven delen.
Aantal uren dat jongens en meisjes per week besteden aan sociale netwerken en online games (bron: Van Rooij & Schoenmakers, 2013. Data uit 2012).
Problematisch gebruik van gamen (mobiel en totaal) en sociale media (mobiel en totaal), bij jongens en meisjes (bron: Van Rooij & Schoenmakers, 2013. Data uit 2012).
4 Jarabee versterkt!
Wij werken samen www.werkenvoordetwentsejeugd.nl Dit is een virtuele marktplaats en ontwikkelwerkplaats voor en door professionals in de zorg voor jeugd in Twente. Professionals nemen de regie over hun loopbaan en instromers krijgen de kans om ervaring op te doen. Bijvoorbeeld door hun eigen ePortfolio te maken en hun kennis aan te bieden via dit platform.
TYPE GEBRUIKT VIDEOGAMES MET SCHATTING
SOCIALE MEDIA
Samenwerkingsovereenkomst getekend
Normaal gebruik (+- 85%)
Geen problemen, voordelen van het gamen (ontspannen).
Geen problemen, voordelen van het gebruik van sociale media (verbinding met anderen).
Problematisch gebruik (+-5%)
Enige problemen ten gevolge van gebrekkige controle over het gamen zoals lagere cijfers, slecht slapen, moeite met stoppen, verarming ‘real-life’ contacten.
Enige problemen ten gevolge van gebrekkige controle over sociale media zoals lagere cijfers, slecht slapen, moeite met stoppen, verarming ‘reallife’ contacten.
Verslavend gebruik (<1%)
Zware problemen in het functioneren als gevolg van verloren controle over het gamen. Komt voor binnen de verslavingszorg, maar niet heel veel.
Zware problemen in het functioneren als gevolg van verloren controle over het gebruik van sociale media. Deze cliënten worden zelden gezien in de verslavingszorg.
Bronvermelding: http://www.mediarakkers.nl/images/stories/pdf/Brochure%20de%20WIFI-generatie.pdf “Problematisch gebruik van sociale media en games” Tony van Rooij, Tim Schoenmakers, Dike van de Mheen http://4w.kennisnet.nl/artikelen/2014/06/04/problematisch-gebruik-van-sociale-media-en-games/
De prettige samenwerking tussen Jarabee, Ambiq, Intermetzo en Saxion (AMM, lectoraat CC&Y) binnen het Expertisecentrum Jeugdzorg Twente (EJT) werd op 9 december 2014 bekrachtigd door de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst Expertisecentrum Jeugdzorg Twente (EJT). Het afgelopen jaar is intensief samengewerkt binnen de onderzoekslijnen: living technology, professionalisering, effectieve jeugdzorg en klantversterkend werken. In 2015 gaan de partners zich richten op het verspreiden van de kennis die binnen het Expertisecentrum Jeugdzorg Twente, middels onderzoek, is opgedaan en verdieping van de huidige onderzoekslijnen.
Nationaal Keurmerk MediaCoach In de week van de mediawijsheid van 21- 28 november organiseerde Jarabee bijeenkomsten voor jongeren, collega’s en pleegouders om met elkaar te praten over social media. Waarbij we niet alleen kijken naar social media maar er vooral samen over praten. Jarabee mag, omdat er één of meer gecertificeerde Nationaal MediaCoaches werkzaam zijn, het officiële Nationale Keurmerk Mediawijsheid voeren.
winter 2014/2015 5
Symposium ‘Kinderen veilig Twente’ Op donderdag 20 november organiseerde Jarabee samen met partners een symposium in de landelijke ‘Week van Kinderen Veilig’.
E
en dag waarvoor alle betrokkenen in Twente rondom het thema veiligheid uitgenodigd worden. Met sprekers, workshops en interactieve sessies rondom alle invalshoeken van veiligheid. Veiligheid voor kinderen heeft voor Jarabee hoogste prioriteit. Ieder kind heeft het recht om veilig op te groeien. Toch worden kinderen iedere dag slachtoffer van kinder-
6 Jarabee versterkt!
mishandeling, huiselijk geweld of seksueel misbruik. In Nederland gaat dat zelfs over 119.000 kinderen per jaar: gemiddeld één kind per schoolklas. Jarabee heeft een expertiseteam samengesteld, dat haar kennis en kunde graag inzet om hulpverleners, verwijzers en andere betrokkenen rondom het kind te ondersteunen. Daarom heeft Jarabee het initiatief genomen om dit symposium te organiseren.
Jongeren en vrijwilligers groeien Eind 2013 startte Jarabee met Match: vrijwilligers van Humanitas coachen jongeren van 12 tot 25 jaar, naast de hulpverlening vanuit Jarabee. Nu, een jaar later hebben 33 jongeren hier gebruik van gemaakt.
D
at geldt ook voor Chantal, 25 jaar, moeder en activiteitenbegeleidster in de zorg: “Sinds februari van dit jaar ben ik gekoppeld aan mijn coach Carmen. Wij hebben van het begin af aan een goede klik en praten veel met elkaar. Ik kan vrijuit praten, over alles. Dat is erg fijn. Omdat Carmen ook jong moeder was, weet ze waar ik het over heb als ik ergens mee zit.” Coach Carmen: “Het geeft me voldoening om te zien dat Chantal gemotiveerd is om dingen te ondernemen die haar en haar dochtertje verder brengen. Ze is vooral een leuke moeder die het goed doet. Als vrijwillige coaches krijgen we een training en hebben intervisieavonden om zo ervaringen met andere coaches te kunnen delen. Op deze manier leer je veel van elkaar. Vanuit Humanitas is er veel waardering voor de vrijwilligers. Ik doe veel ervaring op én ik
ze gemakkelijker contact. Ze wil graag een opleiding gaan doen als verzorgende. Chantal: ”Over 5 jaar heb ik mijn opleiding af, heb ik een baan en geen uitkering meer. Ik weet nu al wat ik wil en wat ik niet wil. Ik wil op eigen benen staan!” Met de inzet van een vrijwillige coach naast de hulpverlening beoogt Jarabee de versterking van de hulpverlening. Daarmee wordt de uitstroom bevorderd. Nog belangrijker is dat jongeren na de hulpverlening zo min mogelijk terugvallen in zorgstructuren. Vanaf januari 2015 zal Hogeschool Saxion, in opdracht van Jarabee en Humanitas, onderzoek doen naar de effecten en resultaten van de coachingstrajecten.
‘Door de coaching heeft ze meer zelfvertrouwen gekregen en legt ze gemakkelijker contact’ ben nu ook zelf gemotiveerd om weer een opleiding te gaan volgen.” Moeder Chantal heeft via de gemeente een baan als activiteitenbegeleidster in de ouderenzorg. Door de coaching heeft ze meer zelfvertrouwen gekregen en legt
Zelf coach worden? Ben je tussen 18 en 40 jaar met minimaal een HBO-opleiding? Meld je dan aan bij e.terbruggen@humanitas.nl
winter 2014/2015 7
Samenwerking onderwijs en Gerichter aanpakken van problemen Jordy is 6 jaar en kampt met een zware vorm van autisme. Alleen met behulp van pictogrammen en andere visuele ondersteuning lukt het Jordy de wereld om zich heen te begrijpen. Zonder extra zorg zouden kinderen als Jordy niet na school kunnen. Hechte samenwerking tussen onderwijs en zorg maakt dit toch mogelijk.
J
ordy is een van de kinderen die dagelijks naar onderwijs-zorgklas De Regenboog in Hengelo gaat. Ook in Almelo en Enschede zijn onderwijszorgklassen. Het is een samenwerking van het speciaal onderwijs van Attendiz en de specialistische jeugdzorg van Jarabee voor de groepen 1 tot en met 3. De klassen maken onderdeel uit van de scholen van Attendiz. Jarabee biedt er
‘We zijn telkens weer trots als kinderen naar de onderwijs-zorg doorstromen naar een reguliere groep‘
8 Jarabee versterkt!
ondersteuning, begeleiding en behandeling op het gebied van gedragsproblemen en sociaal-emotionele problemen. Pedagogisch medewerker Martine van Dormolen van De Regenboog in Hengelo: “De leerkracht richt zich op de primaire onderwijsleergebieden, wij pakken het zorggedeelte op. Dat doen we vanuit één plan, dat we gezamenlijk bespreken en volgen met ouders. Leerkracht, pedagogisch medewerker en ouders volgen dezelfde pedagogische aanpak; wel zo duidelijk voor het kind.” De hulpverlening vanuit Jarabee gaat verder dan het klaslokaal. Martine van Dormolen legt uit: “We zijn er niet alleen in de klas, maar ook de thuissituatie. Daar bieden we opvoedondersteuning en hebben we specifieke aandacht voor de ouderkind interactie. Met die aanpak kunnen problemen veel gerichter en sneller worden
zorg
opgelost. De zorgdoelen die bij aanvang van plaatsing zijn gesteld zijn ondersteunend aan het einddoel; kinderen zijn in staat om (speciaal) onderwijs te volgen zonder of met zo min mogelijke hulpverlening. En dat lukt!”
Dit is De Regenboog Een vast team van leerkrachten en pedagogisch medewerkers biedt de kinderen een geïntegreerd aanbod, dat bestaat uit onderwijs en behandeling. Ouder en kind hebben een vaste mentor. De klassen bestaan uit niet meer dan 12 kinderen. Het onderwijsaanbod is op hen afgestemd, spelen en leren wisselen elkaar af. Voorspelbaarheid, structuur en een vast dagritme zijn de basis. Er zijn mogelijkheden voor therapieën, zoals logopedie, sova-training of fysiotherapie. Daarnaast is er de mogelijkheid tot begeleiding in de thuissituatie. www.mozaiektwente.nl www.hetsloepje.nl www.de7sprong.nl
winter 2014/2015 9
Afgelopen juli opende de Naoberpoort in Haaksbergen haar deuren. Nancy Gierkink houdt met trots de deur open: “Zo is het ook letterlijk. Inwoners die informatie nodig hebben en vragen hebben – algemeen en persoonlijk – kunnen hier terecht.
Gemeente Haaksbergen: zo breed mogelijk kijken
Noaberpoort staat voor ied D
e diverse organisaties, die in de Naoberpoort zitten zoals MEE-Twente, het Loesloket en SCALA Welzijn, geven ook lichte hulp. En het is de toegang tot professionele ondersteuning. Beleidsambtenaar Eric Bouwma vult aan: “Zo licht als mogelijk en zwaardere ondersteuning waar het nodig is, dat is het uitgangspunt.” Klaar voor 1 januari Al ruim voordat de veranderingen in de zorg zich gingen aftekenen, zocht een aantal organisaties rondom informele zorg in Haaksbergen elkaar op. Nancy: “Natuurlijk stimuleerden we dat als gemeente. Toen de plannen voor de nieuwe organisatie van de zorg concreter werden, hebben we deze samenwerking bewust verder uitgebreid.” Zo haakten onder meer welzijns- en vrijwilligersorganisaties aan. Eric: “Als gemeente geven we ruimte aan de professionals. Zij vinden elkaar op de inhoud. Wij houden de regie vooral op het proces.” Tot nu toe
10 Jarabee versterkt!
pakt dat goed uit, Haaksbergen is met de Noaberpoort klaar voor 1 januari 2015, de datum waarop de regie daadwerkelijk overgaat. Nancy: “We gaan de komende maanden goed kijken hoe de nieuwe manier van werken uitpakt en leren daar weer van. En met leren ben je eigenlijk nooit klaar.”
‘Haaksbergen is met de Noaberpoort klaar voor 1 januari 2015’ Op tijd erbij Gemeente Haaksbergen werkt, zoals dat binnen de Twentse gemeenten van Samen14 is afgesproken, op basis van regisseursmodel. Nancy: “Er komen twee regisseurs voor jeugdzorg. Zij geven richting aan de uitvoering van het beleid dat is
Projectleider Noaberpoort Nancy Gierkink: ‘‘Eén plek waar alles bij elkaar zit, zorgt zeker voor korte lijnen en is duidelijk voor inwoners.’’
dereen open vastgesteld. Zij hebben een dat brede kijken op alles wat nodig is, zodat kinderen hier in Haaksbergen veilig kunnen opgroeien. Die brede kijken moeten collega’s uit de Noaberpoort en ook alle betrokken professionals van zorgaanbieders met elkaar verder ontwikkelen. Dan komen we echt tot een integrale aanpak op basis van 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur.” Eric ziet ook het belang van het samen organiseren van de nazorg: “Het is denk ik een goede zaak dat we, nadat de gegeven jeugdhulp – licht of zwaarder - afgerond is, we de vinger nog even aan de pols houden. Wie dat doet en hoe, dat stemmen we samen af. Mocht er dan toch nog iets zijn, of mocht een gezin tegen dezelfde problemen aanlopen, ben je er op tijd bij. Op tijd hulp vragen als je er zelf niet uitkomt is heel gewoon. De Noaberpoort, met alles wat beschikbaar is voor onze inwoners, zal ons daar bij gaan helpen.”
Noaberpoort: meedoen in welzijn&zorg In Noaberpoort werken vijf organisaties samen onder één dak: de gemeente Haaksbergen met haar Wmo-consulenten, MEE-Twente, het Loesloket, SCALA Welzijn en het Steunpunt Mantelzorg Haaksbergen. Noaberpoort helpt inwoners van Haaksbergen om maatschappelijk actief te blijven. Met advies en ondersteuning op het gebied van vrijwilligerswerk, mantelzorg, opvoeden, opgroeien, welzijn en zorg.
winter 2014/2015 11
MijnPleegzorg en MijnHulpverlening officieel gelanceerd Welkom op MijnHulpverlening en MijnPleegzorg zijn digitale omgevingen waarin jeugdzorgprofessionals met cliënten (en hun netwerk) informatie met elkaar kunnen delen. In de Week van de Mediawijsheid vond de officiële lancering plaats.
Jeugdkwartier: digitaal samenwerkingsplatform in aanbouw
Jouw familie op WeeBee Met de app WeeMee kunnen kinderen op een speelse en leuke manier hun familie ‘maken’. Dit kan helpen om het netwerk en de relaties van kinderen inzichtelijker te maken. De app is beschikbaar voor Android en iPhone.
Het Jeugdkwartier is er voor professionals en vrijwilligers van de 23 organisaties in Jeugd Partners Twente en voor diegenen bij de Samen14 gemeenten die zich bezig houden met de zorg voor de jeugd in Twente. Het is een samenwerkingsplatform waar gehaald en gebracht wordt. Jarabee speelt een actieve rol om dit platform van de grond te trekken. Inmiddels zijn er al diverse kenniskringen in een besloten omgeving aan het experimenteren.
www.jarabee.nl Jarabee • Helene Mercierweg 5, 7555 SJ Hengelo • Postbus 240, 7550 AE Hengelo • (074) 256 19 00 • info@jarabee.nl