Λεόηεξα ζηνηρεία - 57 γηα ηελ θιεθηαξκαηνιηθή νηθνγέλεηα ησλ Ιαδαίσλ Γξεγόξεο Βέιθνο
Νεόηερα ζηοιχεία για ηην κλεθηαρμαηολική οικογένεια ηων Λαζαίων
Γρηγόρης Βέλκος εκπαιδευτικός - ιστορικός - ερευνητής - συγγραφέας
Θπξίεο θαη θύξηνη ηε δηάξθεηα ησλ εξεπλώλ κνπ ζηα Γεληθά Αξρεία ηνπ Θξάηνπο, παξάξηεκα Αγηάο Ιαξίζεο, είρα ηελ ηύρε λα βξσ κηα δέζκε από ρεηξόγξαθα. Απ' απηά δηάιεμα λα ζαο παξνπζηάζσ ζήκεξα κόλνλ εθείλα πνπ παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ, όρη κόλν γηαηί πινπηίδνπλ ηηο κέρξη ηώξα γλώζεηο καο γηα ηελ νηθνγέλεηα ησλ Ιαδαίσλ, αιιά θπξίσο γηαηί βάδνπλ ηέξκα ζηηο δηαθνξέο θαη ζηηο δηελέμεηο πνπ ππάξρνπλ κεηαμύ ηεο Κειηάο θαη ηνπ Ιηβαδίνπ, σο πξνο ηελ θαηαγσγή ησλ Ιαδαίσλ. Κε άιια ιόγηα μεθαζαξίδνπλ ηηο ηζηνξηθέο αζάθεηεο θαη θσηίδνπλ ηα ζθνηεηλά ζεκεία πνπ ππήξραλ κέρξη ζήκεξα. Γηα εμνηθνλόκεζε ρξόλνπ, αιιά θαη γηα πιεξέζηεξε θαηαηόπηζε ζαο, έθαλα έλα ζπλνπηηθό ζθαξίθεκα ηνπ γελεαινγηθνύ δέληξνπ ηνπ Ιαδαίσλ, αλαθέξνληαο ηειεγξαθηθά κεξηθά ηζηνξηθά ζηνηρεία κε ηελ ειπίδα όηη ζα ζαο βνεζήζνπλ λα θαηαλνήζεηε θαιύηεξα ην πεξηερόκελν ηεο νκηιίαο κνπ. (Δηθ. γελεαινγηθό δέληξν) Όπσο βιέπεηε, γελάξρεο ηεο πεξίθεκεο απηήο θιεθηαξκαηνιηθήο νηθνγέλεηαο ππήξμελ ν Έμαξρνο Σόιηνο Ιάδνο. Ο ηίηινο «Έμαξρνο» ζεκαίλεη αξρεγόο, εγεκόλαο, θνξπθαίνο. Αλαθέξεηαη ζην δηνξηζηήξην έγγξαθν κε ην νπνίν ν ζνπιηάλνο ηνλ δηόξηδε αξκαηνιό ηεο Πεξηθέξεηαο Διαζζόλαο θαη έρεη ηελ έλλνηα όηη ζηνλ Σόιην Ιάδν αλαγλώξηδε ην δηθαίσκα λα είλαη επηθεθαιήο ησλ θαπεηαλαίσλ ησλ αξκαηνιηθηώλ ηνπ Οιύκπνπ1. - 57 1 Από ηελ πινπζηόηαηε βηβιηνγξαθία πνπ ππάξρεη γηα ηελ θιεθηαξκαηνιηθή νηθνγέλεηα ησλ Λαδαίσλ ελδεηθηηθά αλαθέξνπκε: Απόζηνινπ Βαθαιόπνπινπ "Ιζηνξία Μαθεδνλίαο", Θεζζαινλίθε 1969. Νηθνιάνπ Καζνκνύιε, "Απνκλεκνλεύκαηα", ηόκ. Α', ζει. 11, 18, 22, 40, 47, 66 θ.εμήο θαη 78. ζπλ. ζηε ζει. 60
Σν όηη νη Ιαδαίνη ήηαλ βιάρνη, Βιαρνιηβαδηώηεο, δελ ππάξρεη ε παξακηθξή ακθηβνιία. Από ζνβαξέο θαη αδηάςεπζηεο ηζηνξηθέο πεγέο γλσξίδνπκε2 όηη ε θάξα ησλ Ιαδαίσλ θαηαγόηαλ από ην Ιηβάδη θαη είρε θηήκαηα ζηε Φηέξε θαη ζηε Κειηά Πηεξίαο. Σν 1765 ν Έμαξρνο Σόιηνο Ιάδνο αλαθέξεηαη σο θαπεηάληνο ηεο Διαζζόλαο 3. Ιίγν αξγόηεξα, όηαλ έγηλε αξκαηνιόο, έθαλε έδξα ηνπ αξκαηνιηθηνύ ηνπ ηε Κειηά Πηεξίαο, όπνπ κε άδεηα ησλ ηνπξθηθώλ αξρώλ έθηηζε, ζε ηδηόθηεην ρσξάθη ηνπ, ηνλ πεξίθεκν πύξγν ησλ Ιαδαίσλ, εξείπηα ηνπ νπνίνπ ζώδνληαη θαη ζήκεξα. Πηζηεύνπκε όηη έθπγε από ην Ιηβάδη γηα δύν, θπξίσο, ιόγνπο. Πξώηνλ γηαηί κε ηηο πξνζηξηβέο πνπ είρε πνιύ ζπρλά κε ηνπο Σνύξθνπο, δελ ήζειε λα θέξλεη ζε δύζθνιε ζέζε ηνπο θηιήζπρνπο πξνύρνληεο θαη λα αλαζηαηώλεη ηε δσή ησλ Ιηβαδησηώλ θαη δεύηεξνλ γηαηί, ηελ ίδηα επνρή, δνύζε ζην Ιηβάδη ν δηαβόεηνο πξνδόηεο Βιαρνζόδσξνο, ηνλ νπνίν ν Ιάδνο πεξηθξνλνύζε ηόζν πνιύ ώζηε δελ θαηαδερόηαλ αθόκα θαη λα ηνλ ζθνηώζεη, γηα λα κε ιεξώζεη ην καραίξη ηνπ, όπσο ραξαθηεξηζηηθά έιεγε ν ίδηνο. Απόρηεζε ηέζζεξηο γηνύο: ην Γηάλλε, ην Ιηόιην, ην Γήκν θαη ηνλ Θώζηα. Σα ηέζζεξα απηά Ιαδόπνπια απνηεινύζαλ αγθάζη ζην κάηη ηνπ Αιή - παζά, ν νπνίνο ήζειε λα ηα εμνληώζεη (όπσο θαη όινπο ηνπο θιεθηαξκαηνινύο ηνπ Οιύκπνπ) αιιά πεξίκελε λα ηνπ δνζεί ε θαηάιιειε επθαηξία θαη λα βξεη θάπνηα αθνξκή. Σν 1813 ν Βιαρνζόδσξνο δηέβαιε ηα Ιαδόπνπια ζηνλ Αιή - παζά, όηη ηάρα δηεπθόιπλαλ ηνπο Έιιελεο ιεζηνπεηξαηέο λα πεξλνύλ από ην αξκαηνιίθη ηνπο θαη όηη ζε ώξα αλάγθεο, ηνπο θξύβνπλ, ηνπο πξνζθέξνπλ ηξόθηκα θαη ηνπο πξνζηαηεύνπλ. ην κεηαμύ πέζαλε ν Γηάλλεο από θπζηθό ζάλαην. Ο γηνο ηνπ Αιή - παζά Βειήο, πνπ ήηαλ παζάο ηεο Θεζζαιίαο, κε έδξα ην Σίξλαβν, δίρσο λα ράζεη θαηξό, ηελ άλνημε ηνπ 1813 επεηέζε μαθληθά ελαληίνλ ηεο Κειηάο θαη αηθληδίαζε ηα Ιαδόπνπια. Σν Γήκν, πνπ ζέιεζε λα αληηζηαζεί, ηνλ ζθόησζε επί ηόπνπ. Σνλ Θώζηα ηνλ έζηεηιε «πεζθέζη» ζηνλ παηέξα ηνπ ζηα Γηάλληλα, I. Θ. Βαζδξαβέιιε "Οη Καθεδόλεο θαηά ηελ επαλάζηαζηλ ηνπ 1821", έθδνζηο ηξίηε, Θεζζαινλίθε 1967. • -Σνπ ίδηνπ "Οη Καθεδόλεο εηο ηνπο ππέξ ηεο αλεμαξηεζίαο αγώλαο 1796 - 1832" Θεζζαινλίθε 1950. • -Σνπ ίδηνπ "Αξκαηνινί θαη θιέθηεο εηο ηελ Καθεδνλίαλ", Θεζζαινλίθε 1970. -Σνπ ίδηνπ "Ζ Καθεδνληθή ιεγεώλα θαηά ην 1821" πεξηνδηθό ΚΑΘΔΓΟΛΗΑ, ηνκ. Α' (1940). -Σνπ ίδηνπ Ή πεηξαηεία εηο ηα παξάιηα ηεο Καθεδνλίαο θαηά ηελ ηνπξθνθξαηίαλ" ΚΑΘΔΓΟΛΗΑ, ηνκ. Δ' (1963). • -Σνπ ίδηνπ "Οη πνιεκηθνί άλδξεο ηεο Καθεδνλίαο θαηά ηελ πξνεπαλαζηαηηθήλ πεξίνδνλ" ΚΑΘΔΓΟΛΗΑ, ηνκ. Ε' (1967). • ηέθαλνπ Παπαδόπνπινπ "Καθεδνληθά ζύκκεηθηα" ΚΑΘΔΓΟΛΗΑ ηνκ. η' (1965). • Γηώξγνπ Υηνλίδε "Ζ εθζηξαηεία θαη ε επαλάζηαζηο εηο ηνλ Οιπκπνλ θαηά ηα έηε 1821 - 1822", - 57 έθδνζε Δηαηξίαο Καθ. πνπδώλ, Θεζζαινλίθε 1975. • Ησάλλνπ Πεηξώθ "Πεξίδνμνο θιεθηνπξηά ηεο Καθεδνλίαο", Δηζαγσγή - Δπηκέιεηα Γηώξγνπ Υηνλίδε, Θεζζαινλίθε 1972. • Γξεγνξίνπ Βέιθνπ "Οη απόγνλνη ησλ Ιαδαίσλ θαη ε κεηά ηελ θαηαζηξνθή ηεο Κειηάο (Πάζρα 1822) δξάζε θαη εζληθή πξνζθνξά ηνπο". Πξαθηηθά πκπνζίνπ "0Η ΙΑΕΑΗΟΗ ΘΑΗ Ζ ΔΠΟΥΖ ΣΟΤ" ηνπ Κνξθσηηθνύ θαη Πνιηηηζηηθνύ πιιόγνπ Θάησ Κειηάο Πηεξίαο, 2 Απξηιίνπ 1989. ηηο παξαπάλσ πεγέο ππάξρεη πινπζηόηαηε βηβιηνγξαθία γηα ηνπο Ιαδαίνπο, 2. I. Θ. Βαζδξαβέιιε "Οη πνιεκηθνί άλδξεο..." ό.π.π. ζει. 32. 3. I. Θ. Βαζδξαβέιιε "Αξκαηνινί θαη θιέθηεο...", ό.π.π. ζει. 56, ηνπ ίδηνπ "Πνιεκηθνί άλδξεο...", ό.π.π., ζει. 47 •
- 57 -
όπνπ ν αηκνβόξνο ζαηξάπεο ηεο Ζπείξνπ ηνλ αλαζθνιόπηζε, δει. ηνλ ζνύβιηζε, δσληαλό ζηελ πιαηεία ησλ Ησαλλίλσλ. Σα γπλαηθόπαηδα πνπ θαηάθεξε λα ζπιιάβεη ζπλνιηθά 36 ςπρέο, ηα έζπξε δεκέλα ζηνλ Σίξλαβν, όπνπ ηα βαζάληζε θαη ηα θαηαθξενύξγεζε. Παξώλ ήηαλ θαη ν Βιαρνζόδσξνο, πνπ επέκεηλε λα κελ αθήζεη ν Βειήο ζπόξν θαη θύηξα από ηε θάξα ησλ Ιαδαίσλ. Ο Βειήο, όκσο, ζε πείζκα ηνπ Βιαρνζόδσξνπ, ράξηζε ηε δσή ζηνλ αλήιηθν γην ηνπ Γηάλλε, ηνλ Σόιην. Από ηα ηέζζεξα Ιαδόπνπια ζώζεθε κόλνλ ν Ιηόιηνο, ν νπνίνο κεηέθεξε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ θαη ηα άιια ζπγγεληθά ηνπ πξόζσπα ζηε θηάζν, γηα αζθάιεηα. Ο ίδηνο κπήθε επηθεθαιήο κηθξνύ πεηξαηηθνύ ζηόινπ4. Από ζνβαξή πεγή πιεξνθνξνύκαζηε επίζεο όηη ν Ιηόιηνο ήηαλ από ηνπο πξώηνπο πνπ κπήζεθαλ ζηε Φηιηθή Δηαίξεία ην 1815, δει. όηαλ απηή ήηαλ αθόκα ζηα πξώηα θαη πνιύ πξνζεθηηθά ζηάδηα ηεο δξάζεο ηεο θαη εκπηζηεπόηαλ κόλνλ πξόζσπα «απζηεξώο επηιεγκέλα»5. Σελ ίδηα ρξνληά όκσο (1815), ύζηεξα από πξνδνζία, πηάζηεθε αηρκάισηνο καδί κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ θαη ηα ζπγγεληθά ηνπ πξόζσπα, ζπλνιηθά 50 ςπρέο, πνπ θξύβνληαλ ζηα κνλαζηήξηα ηεο θνπέινπ. Κεηαθέξζεθαλ ζηε Κπηηιήλε, όπνπ ν Κεηξνπνιίηεο θαηόξζσζε κελ λα απειεπζεξώζεη ηε γπλαίθα ηνπ Ιηόιηνπ θαη ηα δύν, από ηα ηέζζεξα, αλήιηθα παηδηά ηνπ, ην Γήκν 11 εηώλ θαη ηνλ Σόιην 12 εηώλ. Ο δύζηπρνο ν Ιηόιηνο κεηαθέξζεθε ζηελ Θσλζηαληηλνύπνιε θαη απαγρνλίζηεθε ζην ηαπξνδξόκη, καδί κε ηα άιια δύν αγόξηα ηνπ. Οη ππόινπνη αηρκάισηνη Ιαδαίνη ξίρηεθαλ ζηα ακπάξηα ηεο ηνύξθηθεο λαπαξρίδαο ηνπ Θαξά - Αιή θαη θάεθαλ δσληαλνί, όηαλ ν Θαλάξεο ηελ αλαηίλαμε, ζηηο 6 - 7 Ηνπλίνπ ηνπ 1822. Όηαλ μέζπαζε ε επαλάζηαζε ζηνλ Όιπκπν, ηελ άλνημε ηνπ 1822, ην αξκαηνιίθη ησλ Ιαδαίσλ ην δηνηθνύζε ν Σόιηνο ηνπ Γηάλλε, πνπ γιίησζε από ηελ άγξηα ζθαγή ζην Σίξλαβν θαη ηα δύν μαδέξθηα ηνπ Σόιηνο θαη Γήκνο, γηνη ηνπ Ιηόιηνπ, πνπ ιεπηεξώζεθαλ ζηε Κπηηιήλε. Όηαλ έγηλαλ νη πξνεηνηκαζίεο γηα ηελ επαλάζηαζε γλσξίδνπκε όηη πξαγκαηνπνηήζεθαλ αιιεπάιιειεο ζπζθέςεηο ησλ Οιύκπησλ θαπεηαλαίσλ ζηα κνλαζηήξηα ηνπ Αγίνπ Αλησλίνπ ηάπθαο, Αγίαο Σξηάδαο Ιηβαδίνπ θαη Παλαγίαο Πέηξαο. Από εδώ ζηάιζεθε θαη ε παξαθάησ αλέθδνηε επηζηνιή6. (Βιέπε έγγξαθν 1). «Άιι' αο επαλέιζσκελ. Δγώ, απήληεζελ ν πξεζβύηεξνο εηο ηνλ εξσηήζαληα Ιηάθνλ7, νλνκάδνκαη 4 I. Θ. Βαζδξαβέιιε "Πνιεκηθνί άλδξεο...", ό.π.π., - 5 7 - ζει. 71 θαη ζεκ. 1 Ληθ. Θαζνκνύιε "Απνκλεκνλεύκαηα", ηνκ. A', j ζει. 63 θ. εμήο. 5 I. Θ. Βαζδξαβέιιε "Θαηάινγνο Καθεδόλσλ Φηιηθώλ" ΚΑΘΔΓΟΛΗΑ", ηνκ. Α' (1940), ζει. 525. 6 εκείσζε: Θαηά ηε κεηαγξαθή όισλ ησλ αλέθδνησλ ρεηξνγξάθσλ, δηαηεξήζακε ηε ζύληαμε θαη ηελ νξζνγξαθία ηνπο. Γηα ηερληθνύο ιόγνπο δελ κπνξέζακε λα δηαηεξήζνπκε θαη ηνλ ηνληζκό ηνπο. 7 Κήηξνο Ιηάθνο ή Ιηαθόπνπινο, θαπεηάληνο ηνπ Οιύκπνπ. Πήξε κέξνο ζηελ επαλάζηαζε ηεο Υαιθηδηθήο ην 1821 θαη ηνπ Οιύκπνπ ην 1822.
- 57 -
Δπάγγεινο εηκί θαη ηνπ Εαθεηξάθε8 νπαδόο θαη παξεθείλνπ ζηέιινκαη θαη ηεζείο ρείξαο εληόο ηνπ ζηηκρελίνπ ηνπ, εμέβαιε κίαλ επηζηνιήλ, ελ ελερείξηζελ. Σνπ Εαθεηξάθε είπελ ε Υξύζσ ηη γίλεηαη; έγηλε πγηήο όισο; Ση λέα εθείζελ; -Ση λέα; κε ξσηάο θαη καθξηά (δελ) είλαη ην ζθνηάδη, θιείζε ηα κάηηα ζνπ λα ην ηδείο ιέγεη ε παξνηκία, κεηά ηελ αλάγλσζηλ ηεο επηζηνιήο ν Ιηάθνο ζα ηα είπε. -Ηδνύ, απηό ην γξάκκα, είπελ ν λεώηεξνο, έξρνκαη απεζηαικέλνο ππό ηνπ Σόιηνπ Ιάδνπ ηνπ αλδξείνπ θαπεηάληνπ κνπ. Αθνύ εηειείσζελ ηελ αλάγλσζηλ ηαύηεο, ήξμαην λα αλαγηλώζθε ηελ εηέξαλ. Εηάδηθνλ9 1822 (2ε ζειίδα) Φίιηαηε Ιηάθν Άκα ιάβεο ην γξάκκα λα έιζεο κεηά ησλ αδειθώλ ζνπ εληαύζα, έλζα ζπλεζξνίζζεζαλ θαη άιινη Οιύκπηνη πξνο δηαθαλόληζηλ ηνπ επαλαζηαηηθνύ δεηήκαηνο. Όινη εθηλήζεζαλ θαη ν Θεόο απεθάζηζε λα ειεπζεξσζώκελ. Δίζε ν Θεόο επινγήζεη ηα εκέηεξα όπια πξνο θαηεπόδσζηλ ηνπ ηεξνύ ζθνπνύ. Τγίαηλε θαη ζπεύζε. Τκέηεξνο Σόιηνο Ιάδνο» Δθ ηεο Παξζέλνπ10 ηνπ Οιύκπνπ Τπό Αζαλαζίνπ Εήδξνπ (βιέπε έγγξαθν 1, ζει. 2) Mε άιιν ρέξη γξακκέλε ε ζεκείσζε: Σν Εηάδαθνλ είλαη ζέζηο ηνπ βνπλνύ ηεο Διαζζώλνο. Ζ ζεκείσζε απηή δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα. "Διαζζώλνο" αλ έγξαθε Θαηεξίλεο ή Πηεξίαο, ζα ήηαλ πην θνληά ζηελ αιήζεηα. Σν παξαπάλσ ρεηξόγξαθν είλαη νινθάλεξν όηη γξάθηεθε ηνπο πξώηνπο δύν κήλεο ηνπ 1822 ή ην αξγόηεξν ζηηο αξρέο Καξηίνπ, δει. ιίγν πξηλ μεζπάζεη ε επαλάζηαζε ζηε Λάνπζα θαη ζηνλ Όιπκπν11, θαη δείρλεη ηηο ππξεηώδεηο πξνεηνηκαζίεο θαη δηαβνπιεύζεηο πνπ γίλνληαλ κεηαμύ ησλ θαπεηαλαίσλ ησλ δύν Καθεδνληθώλ ηόπσλ. Αθνινύζεζε ε θαηαζηξνθή ηεο Κειηάο, ε αλαηίλαμε ηνπ πύξγνπ ησλ Ιαδαίσλ ζηηο 3 - 4 Απξηιίνπ 1822 θαη ε θαηαζηνιή ηεο επαλάζηαζεο ηνπ Οιύκπνπ, κε όια ηα γλσζηά ηξαγηθά απνηειέζκαηα. 8 Εαθεηξάθεο, θαπεηάληνο ηεο Λάνπζαο, πνπ πξσηνζηάηεζε ζηελ εξσηθή επαλάζηαζε ηεο καξηπξηθήο απηήο πόιεο. Από ην ρεηξόγξαθν πξνθύπηεη όηη νη θαπεηαλαίνη ηνπ Οιύκπνπ είραλ ζπλεξγαζία κε ηνπο άιινπο θιεθηαξκαηνινύο ηεο Βέξνηαο θαη ηεο Λάνπζαο. 9 Εηάδηθν ή Εηάδηαθνο ή Εάδηθν. Σν γλσζηό ρσξηό ηεο Πηεξίαο, ζηνπο πξόπνδεο ηνπ Οιύκπνπ, πνπ ζήκεξα ιέγεηαη Ιόθνο. (εκείσζε επηκειεηή: Κάιινλ πξόθεηηαη γηα ην ρσξηό (Παιηό) Εηάζηαθν, ιίγν πξηλ ηα θνηεηλά (Κόξλα) 10 Παξζέλνο ηνπ Οιύκπνπ. Πξόθεηηαη γηα ην βπδαληηλό κνλαζηήξη (ρηίζηεθε ην 1151) ησλ Δηζνδίσλ ηεο Θενηόθνπ πνπ είλαη επξύηεξα γλσζηό κε ηα νλόκαηα Κνλαζηήξη ηεο Πέηξαο Οιύκπνπ ή ηεο Παλαγίαο Οιύκπνπ. ήκεξα εθεί βξίζθεηαη θαη ην Φπρηαηξηθό Λνζνθνκείν - 5 7 - Πέηξαο Οιύκπνπ (Φ.Λ.Π.Ο.). 11 Όπσο είλαη γλσζηό ε Λάνπζα θαη ν Όιπκπνο επαλαζηάηεζαλ κε δηαθνξά ιίγσλ εκεξώλ. Γηα ηνλ Όιπκπν « αξρή ηεο επαλάζηαζεο ζεσξείηαη ε 8ε Καξηίνπ, βιέπε Α. Βαθαιόπνπινπ "Ηζηνξία ηεο Καθεδνλίαο", ό.π.π., ζει 587 θαη Γηώξγνπ Υηνλίδε "Ζ εθζηξαηεία θαη ε επαλάζηαζηο εηο ηνλ Οιπκπνλ", ό.π.π., ζει. 24. Ζ Λάνπζα επαλαζηάηεζε πεξί ηα κέζα Καξηίνπ, βιέπε Απ. Βαθαιόπνπινπ "Ηζηνξία..." ό.π.π., ζει. 591, ππνζεκ. 2.
- 57 -
Σα δύν Ιαδόπνπια, ν Σόιηνο θαη ν Γήκνο, γηνη ηνπ Ιηόιηνπ, ύζηεξα από ηέζζεξα πεξίπνπ ρξόληα, γύξηζαλ ζηνλ Όιπκπν, πήγαλ ζηελ Σζαξηηζάλε, όπνπ βξηζθόηαλ ν αγάο, ηνπηθόο δηνηθεηήο ηεο Πεξηθέξεηαο (θαδά) Διαζζόλαο Αικαδ εβξάλεο, ηνπ έδεημαλ ην ραξηί ηεο απειεπζέξσζεο ηνπο, πνπ ην είρε ππνγξάςεη ν αδειθόο ηνπ Κπαλνύο Αγάο θαη θαηάθεξαλ λα πάξνπλ ην δηνξηζηήξην έγγξαθν «Διεπζεξνράξηη», πνπ αθνινπζεί: «Διεπζεξνράξηη Γίδσ ηov ηεζθεξέλ κνπ ησλ παηδηώλ ηνπ θαπεηάλ Ιηόινπ Ιαδόπνπινπ καδύ θαη ηαηο θακηιηαίο ησλ, όηη κάτδακ (αθνύ - επεηδή) θαη ν καξρνύκεο (καθαξίηεο) αδειθόο κνπ Κπαλνύο Αγάο ηνπο ειεπζέξσζε κ·ε ην ρέξη ησλ αθεληάδσλ καο, θαη εηο ηνλ ζάλαηνλ ηνπ κνπ άθεζε ζεβαζέηη (εληνιή ηειεπηαία ζέιεζε) νπνύ λα ηνπο δνζεί ην ηδίλ (άδεηα) λα παλ εηο ηνλ ηόπνλ ηνπο. Γηα ηνύην θαη εγώ ηελ ζήκεξνλ ηνπο έδσθα ηελ άδεηαλ κε ηδίαλ κνπ ζέιεζηλ δηα λα παλ λα θαζήζνπλ εηο ην Β ι α ρ ν ι ί β α δ ν λ έσο νπνύ λα πάγσ εγώ ζηνλ Ρνύκειε Βαιεζί λα ηνπο ζηείιε ην κπνπγηνπξδί (θηξκάλη, ζνπιηαληθό δηάηαγκα) δηα λα παλ εηο ηνλ ηόπνλ ησλ θαη θαλείο καληέο (εκπόδην) δελ έρεη λα ηνπο γέλε θαη όρη αιιέσο. 1826 Αικάδ εβξέλεο Λνέκβξηνπ 3 (ζθξαγίδα) Σζαξίηζαλη Ίζνλ θαη απαξάιιαρηνλ ησ πξσηνηύπσ ηε δεύηεξε ζειίδα γξάθεη: "Δπηθπξνύηαη ην γλήζηνλ ηεο εθ ηνπ πξσηνηύπνπ αληηγξαθήο. Αζήλαη 12 (δπζαλάγλσζηε ιέμε) 1900" I. Γ. Ιάδνο Ηαηξόο» Σν παξαπάλσ ρεηξόγξαθν θαη ην ακέζσο επόκελν είλαη ηα ζπνπδαηόηεξα από όια όζα παξνπζηάδνπκε ζηε ζεκεξηλή εξγαζία καο θαη δελ ζα απνηεινύζε ππεξβνιή αλ ιέγακε όηη, κόλν απηά ζα κπνξνύζαλ θάιιηζηα λα απνηειέζνπλ αληηθείκελα αλάιπζεο θαη λα θαιύςνπλ κηα νιόθιεξε δηάιεμε (βιέπε έγγξαθν 2 θαη 2α). εκεηώλνπκε επίζεο όηη είλαη γξακκέλν ζην αξηζηεξό κέξνο ηεο θόιιαο. ην δεμηό κέξνο ηεο ίδηαο θόιιαο είλαη γξακκέλα ηα εμήο: «Φαλεξώλνκελ εκείο νη ππνθάησζελ ππνγεγξακκέλνη θαπηηαλαίνη Οιύκπνπ, όηη ,θαζώο πξνζηάδνκελ θαη σκηιήζακελ δηα ην πάξζηκνλ ηνπ παηδηνύ ηνπ θπξ - 57 Αλαζηάζε. Ινηπόλ κε ην λα κελ δελ παηάεη ηνύην θαηαιεπηώο ηελ ππόζεζηλ, δηα
ηνύην απεθαζίζακελ όινη νκνγλσκόλσο νπσζδήπνηε λα απνιπζή θαηά ηελ απόθαζίλ καο θαη εγλσξίδνκελ πνίνο ην έρεη ην παηδί ή όπνηνο ζα θπιάηηε απηό ην κπνπινπθη, όινη νκνγλώκνλεο λα θαηαηξέρσκελ εθείλνλ θαη λα ηνλ αθαλίζσκελ από ην πξόζσπν ηεο γεο. Γηα ηνύην θάκλνκελ θνηλόλ γξάκκα θαη
ππνθαηλόκεζα όινη. α' Ηνπιίνπ 1829. Πξνο ηνύηνηο εζπκθσλήαακελ από ηα ζήκεξνλ θαη εηο ην εμήο λα ιείςνπλ αη παιαηνί θαηαρξήζεηο από αλακεηαμύ καο ηόζνλ από ζθιάβνπο όζνλ θαη από πξάκαηα. Ινηπόλ, όπνηνο θεξζή δηαθνξεηηθά λα παηδεύεηε. Σν θνηλόλ γξάκκα δηνξίδνκελ λα θπιαρζεί εηο ην ρέξη ηνπ θνπ Γήκνπ Ιαδόπνπινπ δη' αζθάιεηαλ. Δπνληαη δέθα ππνγξαθαί θέξνπζαη θαη ηελ ζθξαγίδα ελόο εθάζηνπ. (ηε δεύηεξε ζειίδα ππάξρνπλ νη δέθα ππνγξαθέο): Γήκνο Ιάδνο, Γεώξγηνο ύξνπ, Γηακαληήο Ληθνιάνπ, Παλαγηώηεο Σζάξαο, Θαλάζεο Κπδηώηαο, Πνύιηνο Σακπάθεο, Γηάλλεο Σεξβέλεο, Γήκνο Σδαρείιαο, Κηραήι Πεηζάβαο». (Βιέπε έγγξαθν 3). Δίλαη νινθάλεξν όηη ην ρεηξόγξαθν απηό είλαη ζπκθσλεηηθό, ην νπνίν ππνρξεσηηθά ππόγξαςαλ όινη νη θαπεηαλαίνη, επεηδή έβιεπαλ όρη, ηόζν νη απαγσγέο αλζξώπσλ γηα λα εηζπξάηηνπλ ιύηξα, όζν θαη νη δσνθινπέο είραλ θηάζεη ζε επηθίλδπλν ζεκείν, γηαηί γηλόηαλ ε αηηία λα έξρνληαη ζε ξήμε κεηαμύ ηνπο. Βιέπνπκε, ινηπόλ, λα ππνγξάθνπλ θαη λα απνθαζίδνπλ όινη νκόθσλα όηη, όπνηνο θάλεη απαγσγή ή θξύβεη πξόζσπν πνπ έρεη πέζεη ζύκα απαγσγήο, ηόηε ζα είλαη ερζξόο όισλ ησλ άιισλ. Πνιύ ρξήζηκν είλαη επίζεο γηαηί καο πιεξνθνξεί όηη ην 1829 ζηνλ Όιπκπν θαη ζηα Πηέξηα ππήξραλ δέθα αξκαηνιίθηα, ζηα νπνία επηθεθαιήο ήηαλ γόλνη ησλ παιηώλ νλνκαζηώλ θιεθηαξκαηνιώλ. Έηζη, ην 1826 αξρίδεη λα μαλαδεί ην πεξίδνμν αξκαηνιίθη ηνπ Οιύκπνπ, κε έδξα θαη πάιη ην Βιαρνιίβαδν12 θαη νη θαπεηαλαίνη ηνπ απόγνλνη ηνπ Έμαξρνπ Ιάδνπ ζπλερίδνπλ λα γξάθνπλ έλδνμεο ζειίδεο ζηελ νηθνγελεηαθή ηνπο, αιιά θαη ζηελ εζληθή καο ηζηνξία, έρνληαο ηξαλνύο ζπκβνπιάηνξεο θαη θαζνδεγεηέο ηνλ ηαγκαηάξρε θαπεηάλ Γηακαληή θαη ην ρηιίαξρν Σόιην Ιάδν, ν νπνίνο ην 1832, κε ην ππ1 αξηζ. 141 δηάηαγκα ηεο Διιεληθήο Πνιηηείαο, είρε δηνξηζηεί κέινο ηνπ δηθαζηεξίνπ ηεο Αλαηνιηθήο Διιάδνο. Από ηελ όιε εμέιημε ησλ γεγνλόησλ ζπκπεξαίλνπκε όηη, ν ρηιίαξρνο θαη δηθαζηήο Σόιηνο Ιάδνο έγξαςε ζηα μαδέξθηα ηνπ λα βνεζήζνπλ όζν κπνξνύζαλ ηελ θαηάζηαζε πνπ είρε δεκηνπξγεζεί ζην λενζύζηαην ειιεληθό θξάηνο. Όπσο είλαη γλσζηό, ν Θαπνδίζηξηαο είρε δνινθνλεζεί θαη ε θηινθαπνδηζηξηαθή κεξίδα δηόξηζε ζηε ζέζε ηνπ ηνλ αδεξθό ηνπ Απγνπζηίλν Θαπνδίζηξηα. Οη αληηθαπνδηζηξηαθνί όκσο ζρεκάηηζαλ ηε δηθή ηνπο θπβέξλεζε, κε επηθεθαιήο ηνλ Ησάλλε Θσιέηε13. Γηα ην ιόγν απηό ν Γήκνο έθπγε από ην θαη θαηέβεθε ζηελ Πεξαρώξα, - 5 Ιηβάδη 7 όπνπηέζεθε ζηελ ππεξεζία ηνπ Θσιέηε. Γηα αληηθαηαζηάηε ηνπ έζηεηιε ζην Ιηβάδη ην 12 Απόζηνινπ Βαθαιόπνπινπ "Ηζηνξία..." ό.π.π., ζει. 535. Θνζκά Θεζπξσηνύ - Αζαλάζηνπ Φαιίδα "Γεσγξαθία Αιβαλίαο θαη Ζπείξνπ", Ησάλληλα 1964, ζει. 88. 13 Ιεπηνκέξεηεο γηα ηα ζιηβεξά γεγνλόηα ηεο πεξηόδνπ απηήο (κεηά ηε δνινθνλία ηνπ Θαπνδίζηξηα) βιέπε Ηζηνξία: Διιεληθνύ Έζλνπο, Δθδνηηθήο Αζελώλ, ηνκ IB1, ζει. 565 - 567.
- 57 -
γην ηνπ ρηιίαξρνπ, αληςηό ηνπ Γηάλλε. Από ηα γξαπηά ζηνηρεία πξνθύπηεη όηη ν Γήκνο Ιάδνο αγσλίζηεθε παξαδεηγκαηηθά θαη κε όιεο ηνπ ηηο δπλάκεηο, γη' απηό θαη ζηηο 17 Καξηίνπ ηνπ 1832 έιαβε ην βαζκό ηνπ Σαγκαηάξρε. ην ζρεηηθό έγγξαθν δηαβάδνπκε: (βιέπε έγγξαθν 4). -Αξηζ. 2953
Διιεληθή πνιηηεία Ζ Γηνηθεηηθή Δπηηξνπή Σεο Διιάδνο
Πξνο ηνλ θ. Γήκνλ Ιάδνλ Γηα ηαο πξνο ηελ Παηξίδα εθδνπιεύζεηο ζνπ, θαη δηα ηελ πξνο ηνπο Λόκνπο ηεο Παηξίδαο εππείζεηάλ ζνπ, ε Γηνηθεηηθή Δπηηξνπή ζε πξνβηβάδεη εηο ηνλ βαζκόλ ηνπ Σαγκαηάξρνπ. Δ ύρεηαη θαη ειπίδεη λα θαλήο άμηνο ηεο ηηκήο ηαύηεο, δηα λα ζε πξνβηβάζε θαη αλώηεξνλ. Σε 17ε Καξηίνπ 1832 ελ Πεξαρώξα14 Γεύηεξε ζειίδα)
Ζ Γηνηθεηηθή επηηξνπή Ησάλλεο Θσιέηηεο Δλ ειιείςεη ηνπ επί ησλ ηξαηησηηθώλ Ο Γξακκαηεύο ηεο Δπηθξαηείαο Γ. Υξεζηίδεο
Δπηθπξνύηαη ην γλήζηνλ ηεο εθ ηνπ πξσηνηύπνπ αληηγξαθήο Αζήλεζη ηε 4ε Φεβξνπαξίνπ 1900 I. Γ. Ιάδνο (ππνγξαθή) Ηαηξόο Γηα θαθή ηύρε ην 1835, ζε κηα ζπκπινθή κε ηνπο γθέθεδεο ζηνλ Όιπκπν, ζθνηώζεθε ν λεαξόο Γηάλλεο, γηνο ηνπ ρηιίαξρνπ, θαη ζηηο 15 Φεβξνπαξίνπ 1836 πέζαλε θαη ν ρηιίαξρνο, από ηνλ αβάζηαρην πόλν ηνύ ρακνύ ηνύ γηνπ ηνπ, αθήλνληαο ηε γπλαίθα ηνπ Κειάρξσ θαη δύν έθεβνπο αθόκε γηνπο ηνπ, πνπ πέζαλαλ θησρνί θαη ιεζκνλεκέλνη ζηε Λέα Πέιια Αηαιάληεο15.
14 "Πεναρώξα: Θσκόπνιε, θνληά ζην Ινπηξάθη θαη ηελ Θόξηλζν. Κεηά ηε δνινθνλία ηνπ Θαπνδίζηξηα, ην 1831, ε αληηθαπνδηζηξηαθή θπβέξλεζε, κε επηθεθαιήο ηνλ Ησάλλε Θσιέηηε, ηελ έθαλε έδξα ηεο, γηαηί θαλαηηθνί ππνζηεξηθηέο ηνπ Θσιέηηε ήηαλ νη ηεξενειιαδίηεο - 5 7 - θαη όινη νη πξόζθπγεο Θεζζαινκαθεδόλεο. Ζ θπβέξλεζε ηνπ Απγνπζηίλνπ είρε πξσηεύνπζα ην Λαύπιην. 15 Γηα ηνλ νηθηζκό ησλ Καθεδόλσλ πξνζθύγσλ ζηε Λέα Πέιια Αηαιάληεο, βιέπε Γξεγνξίνπ Βέιθνπ "Αλέθδνηα αληίγξαθα από ην Αξρείν ηνπ ζπλνηθηζκνύ ησλ Καθεδόλσλ ΛΔΑ ΠΔΙΙΑ Αηαιάληεο", ΚΑΘΔΓΟΛΗΘΑ, ηόκ. ΗΘ1 (1979), ζει. 195 - 239 θαη ηόκ. Θ1 (1980), ζει. 253 - 282, όπνπ θαη πινύζηα ζρεηηθή βηβιηνγξαθία
- 57 -
- 57 -
Σνλ ίδην ρξόλν (1836) ππήξρε ζηελ Αζήλα κηα κπζηηθή παηξησηηθή νξγάλσζε κηα λέα
Φηιηθή
Δηαηξεία,
πνπ
είρε
ζθνπό
λα
νξγαλώζεη
όινπο
ηνπο
παιηνύο
Θεζζαινκαθεδόλεο αγσληζηέο, πνπ βξίζθνληαλ ζηελ ειεύζεξε Διιάδα θαη κε ηε βνήζεηα ησλ κνλίκσλ θαηνίθσλ θαη ησλ δπζαξεζηεκέλσλ κπέεδσλ ηεο Θεζζαιίαο, λα απειεπζεξώζεη ηε Θεζζαιία, ηε Γπηηθή Καθεδνλία, ηε Υαιθηδηθή θαη ηελ πεξηνρή ηνπ Κεηζόβνπ. Αξρεγνί ηεο λέαο απηήο Φηιηθήο Δηαηξείαο ήηαλ ν Υξηζηόθνξνο Πεξξαηβόο θαη ν Γξόζνο Καλζόιαο16. Αλάκεζα ζηνπο πξώηνπο πνπ κπήζεθαλ ζ΄ απηήλ ήηαλ ηα Ιαδόπνπια ζην αξκαηνιίθη ηνπ Οιύκπνπ. Γπζηπρώο όκσο ηα ζρέδηα πξνδόζεθαλ θαη ηα Ιαδόπνπια ραξαθηεξίζηεθαλ απ΄ ην ζνπιηάλν πξνδόηεο θαη ερζξνί ηεο Σνπξθίαο, γη' απηό αλαγθάζηεθαλ ην 1840 λα εγθαηαιείςνπλ ην αξκαηνιίθη θαη ην Ιηβάδη θαη λα θαηαθύγνπλ ζηε Λέα Πέιια. Δθεί άξρηζαλ λα δνπλ θάησ από άζιηεο ζπλζήθεο, γη' απηό θαη αλαγθάζηεθαλ λα ζηείινπλ πξνο ην βαζηιηά Όζσλα, ζηηο 4 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 1842, ηελ παξαθάησ αλαθνξά17: (Βιέπε έγγξαθα 5 θαη 5α) «ΠΡΟ ΣΖΛ ΑΤΣΟΤ ΚΔΓΑΙΔΗΟΣΖΣΑ (ζρέδην ζηέκκαηνο) ΣΟΛ ΒΑΗΙΔΑ Δλ Αζήλαηο ηελ 4 Φεβξνπαξίνπ 1842 Πεξί ζπληάμεσο πξνζθύγσλ ζεηηαινκαθεδόλσλ. Κεγαιεηόηαηε Ζ επί ησλ Δζσηεξηθώλ Γξακκαηεία ηεο Δπηθξαηείαο. Έλδεθα εθ ησλ απνθαηαζηεκέλσλ εηο Αηαιάληελ Θεπαινκαθεδόλσλ ππέβαινλ πνιιάθηο αλαθνξάο ησλ θαη εηο ηελ Γξακκαηείαλ, θαη απεπζείαο εηο
ηελ
Τ.Κ.
δηα
ησλ
νπνίσλ
ζπληζηώληεο
ηελ
ακεραλίαλ
εηο
ελ
επξίζθνληαη έλεθα ησλ νπνίσλ ππνθέξνπζη πνιπεηδώλ ειιείςεσλ πξνο ζπληήξεζηλ ησλ νηθνγελεηώλ ησλ,
16 Ιεπηνκέξεηεο γηα ηελ ίδξπζε θαη ηνπο ζθνπνύο ηεο λέαο απηήο Φηιηθήο Δηαηξείαο βιέπε Ληίλνπ Θνλόκνπ "Θεζζαινί αγσληζηέο ηεο εζλεγεξζίαο θαη ηα επαλαζηαηηθά ηνπο ζρέδηα γηα ηελ απειεπζέξσζε ηεο αιύηξσηεο Διιάδαο" ΘΔΑΙΗΘΑ ΥΡΟΛΗΘΑ, ηνκ. IB' (1971), ζει. 53 - 58. 17 Γηεπθξηλίδνπκε όηη ε αλαθνξά απηή δελ ππνβιήζεθε από ηε Γξακκαηεία (Τπνπξγείν) Δζσηεξηθώλ πξνο ηνλ Όζσλα, κόλν γηα ηα Ιαδόπνπια. Οιόθιεξε απνηειείηαη από 13 ζειίδεο θαη εθζέηεη ηελ άζιηα - 57 νηθνλνκηθή θαηάζηαζε έληεθα νηθνγελεηώλ νλνκαζηώλ θιεθηαξκαηνιώλ, ήηνη: ησλ αδειθώλ Αζαλαζίνπ θαη Ληθνιάνπ Βιαράβα, ησλ αδειθώλ Σόιηνπ θαη Γήκνπ Ιαδόπνπινπ, ησλ αδειθώλ Ησάλλνπ θαη Κήιηνπ Γ. πξόπνπινπ, ησλ αδειθώλ Γνπιηνύ θαη Αλαγλώζηνπ Κπεδηώηνπ (Κπηδηώηα), ησλ αδειθώλ Ληθνιάνπ θαη Ησάλλνπ Κνιόηδσλ θαη ηνπ Παλαγηώηε Λίθνπ Σδάξα. Από ην πνιπζέιηδν απηό ρεηξόγξαθν παξαζέηνπκε κόλν ηελ πξώηε θαη ηελ έθηε ζειίδα
εμαηηνύληαη λα ηνπο πξνζδηνξηζζή βνήζεηα ηηο κεληαία εθ κέξνπο ηεο Θπβεξλήζεσο... έγγξαθν 5α, ζει. 15)
Πεξί ησλ αδειθώλ Σόιηνπ Ιαδνπνύινπ θαη Γήκνπ Ι. Ιαδνπνύινπ.
Ο
παηήξ
ησλ
είρε
ην
αξκαησιίθη
ηεο
παηξίδνο
ησλ
Διαζζώλνο,
εθηεηλόκελνλ εηο 20 ρσξία, ην έιαβνλ δε θαη νύηνη θαηά ην 1827. Δπαλαζηαηήζαληεο δε θαηά ησλ Οζσκαλώλ θαη θαηαδησρζέληεο εηζήιζνλ εηο ηελ Διιάδα θαηά ην 1830 (ην νξζό είλαη 1840), όπνπ ππεξέηεζαλ εηο ηα άηαθηα ζηξαηεύκαηα. Έρνπζη ηθαλήλ επηξξνήλ εηο ηελ παηξίδα ησλ σο παζόληεο ππέξ ησλ θαηνίθσλ. Ζ θαηάζηαζηο ακθνηέξσλ ζπλίζηαηαη εηο κίαλ νηθία 40 αίγαο θαη 4 αγειάδαο. Ζ νηθνγέλεηα ηνπ πξώηνπ ζύγθεηηαη από πέληε ςπράο θαη ηνπ δεπηέξνπ από εμ. Ο ππνδηνηθεηήο πξνηείλεη δη έθαζηνλ απηώλ 40 δξρ. θαηά κήλα 18 .
Ζ επαλάζηαζε ηνπ 1854 βξήθε ηα Ιαδόπνπια θαη πάιη ζηελ πξώηε γξακκή. ην ρσξηό Θειέξηα ηνπ Αικπξνύ Βόινπ, όπνπ έγηλε ην ζπκβνύιην ησλ 42 θαπεηαλαίσλ, πξώηνη έδσζαλ ην «παξώλ» νη αδεξθνί Γήκνο θαη Σόιηνο Ιάδνο. Καδί ηνπο ήηαλ θαη νη απόγνλνη ησλ Βιαραβαίσλ, ησλ Σδαρεηιαίσλ, ησλ Κπηδησηαίσλ, ηνπ Λίθνπ Σζάξα, ηνπ πξόπνπινπ θαη ηνπ Γηακαληή Οιύκπνπ. Κεηά ηελ ηζηνξηθή κάρε ηεο ηάπθαο ηνπ Ιηβαδίνπ αμηώζεθαλ όινη λα ηδνύλ, έζησ θαη γηα ιίγεο κέξεο, ειεύζεξε ηε γε ησλ πξνγόλσλ ηνπο. Γπζηπρώο όκσο θαη ε επαλάζηαζε απηή είρε άηπρν ηέινο θαη νη Θεζζαινκαθεδόλεο αγσληζηέο επέζηξεςαλ ζηε Λέα Πέιια, πεξηκέλνληαο κηα λέα επθαηξία. Θαη ε επθαηξία ήξζε ην 1878. Ο Όιπκπνο θαη πάιη έγηλε ην θέληξν ελόο λένπ, ππέξνρνπ, απειεπζεξσηηθνύ αγώλα. ην κεηαμύ ζηε Λέα Πέιια ην 1865 είρε πεζάλεη ν Γήκνο, ζε ειηθία 61 ρξόλσλ - 5 7 είρε αθήλνληαο δπν γηνπο. Σν Γηάλλε 25 ρξόλσλ, πνπ ζπνπδάζεη γηαηξόο θαη ηνλ
Αιέμαλδξν 20 ρξόλσλ, πνπ θαηαηάρηεθε εζεινληήο ζηνλ ειιεληθό ζηξαηό ζηηο 25 Απξηιίνπ 1867, κε αξηζκό Κεηξώνπ 2386. 18 Σν πξνηόηππν ηεο πνιπζέιηδεο απηήο αλαθνξάο βξίζθεηαη ζην Γ. Α. Θ. Φαθ. Θ. 171/4-2-1842.
- 57 -
- 57 -
Κόιηο άξρηζαλ νη θηλήζεηο θαη νη πξνεηνηκαζίεο γηα ηελ επαλάζηαζε ηνπ 1878 ν γηαηξόο Γηάλλεο Ιάδνο, πνπ ηελ επνρή απηή ήηαλ εζσηεξηθόο ρεηξνπξγόο ζην Γεληθό Λνζνθνκείν Αζελώλ, καδί κε ηνλ αδεξθό ηνπ Αιέμαλδξν, ν νπνίνο ηελ επνρή απηή ήηαλ επηινρίαο ησλ Δπδώλσλ, έζπεπζαλ από ηνπο πξώηνπο λα θαηαηαγνύλ εζεινληέο θαη λα ηεζνύλ θάησ από ηηο δηαηαγέο ηνπ ζηξαηεγνύ Θνζκά Γνπκπηώηε. Σν Φεβξνπάξην ηνπ '78 βξέζεθαλ ζηνλ Όιπκπν, ζην πιεπξό ηνπ δεζπόηε Θίηξνπο Ληθνιάνπ θαη ηεο πξνζσξηλήο θπβέξλεζεο Θνξνβάγθνπ. ην ζώκα όκσο ησλ αγλώλ αγσληζηώλ είραλ παξεηζθξήζεη θαη νη ιεζηαληάξηεο ηεο πεξηνρήο Παλ. Θαιόγεξνο, Δπάγγεινο Υνζηέβαο, Λίθνο Παπάο Παλ. παλόο. Απηνί ζέιεζαλ λα εθκεηαιιεπηνύλ ηελ επαλάζηαζε. Σε ζεώξεζαλ ζαλ επθαηξία είζπξαμεο ρξεκάησλ, γη' απηό θαη άξρηζαλ λα εθαξκόδνπλ ηελ πξνζθηιή ηνπο κέζνδν ηνπ εθβηαζκνύ. Πην θάησ παξνπζηάδνπκε ηελ επηζηνιή πνπ έζηεηιε ν ιεζηαληάξηεο Θαιόγεξνο ζηνπο πξνύρνπληεο ηνπ Ιηβαδίνπ γηα λα ηνπο εθβηάζεη λα ηνπ θαηαβάιινπλ ιύηξα. ηε ζπλέρεηα ν άγλσζηνο γξαθέαο καο δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηύρε πνπ είρε ν ιεζηήο Θαιόγεξνο, κεηά ηελ απνζηνιή ηεο εθβηαζηηθήο επηζηνιήο πξνο ηνπο πξνύρνληεο ηνπ Ιηβαδίνπ θαη ζπλερίδεη κε ζρόιηα θαη θξίζεηο γηα ηε ζηάζε πνπ ηήξεζαλ νη Κεηξνπνιίηεο ηεο πεξηνρήο ζηε δηάξθεηα ηεο επαλάζηαζεο ηνπ 1878 (Βιέπε έγγξαθν 6, 1ε, 2ε, θαη 3ε ζειίδα). . ηελ αξρή, πξνθαλώο κε ην ρέξη ηνπ άγλσζηνπ γξαθέα, είλαη γξακκέλα ηα εμήο: "Ο δε πεξίθεκνο ιεζηαληάξηεο Παλαγηώηεο Θαιόγεξνο έγξαςε εηο ηνπο πξνύρνληαο ηνπ Βιαρνιηβαδίνπ ηελ δε ηελ επηζηνιήλ». Θαη κε άιιν γξαθηθό ραξαθηήξα αθνινπζεί ε επηζηνιή: «Δηο ηνπο πξνύρνληαο ηνπ Ιηβαδίνπ ζαο ραηξεηνύκε ηε 13 Φεβξνπαξίνπ 1878. Ο απεζηαικέλνο ζαο ήιζελ θαη αληακώζακελ θαη όινη νη πνινθηήδεο (θαλνληθά κπνπινπθηζήδεο = επηθεθαιήο, αξρεγνί κπνπινπθηώλ, αληαξηηθώλ νκάδσλ) Λίθνο Παπάο, παλόο θαη ινηπή ζπληξνθηά έκεηλαλ ζύκθσλνη vα δώζεηε δηπιόλ ην ραξάηζσκα ησλ ρηιίσλ ιηξώλ νπνύ ζαο είρε γξόςε ην ρηλόπνξν ήην ρίιηεο θαη ζα δώζεηε δύν ρηιηάδεο θαη ηόηε ζα γίλνκε θίινη θαη ζα απεξλάηε ειεύζεξα εηο ηα εκπόξηά ζαο ρσξίο θόβνλ, εάλ όκσο θαη δελ θιίλεηε εηο απηό νπνύ ζαο γξάθσ ζα πάζεηε πνιιά αθόκε, δηόηη ηόηεο νπνύ ζαο είρα γξάςεη ηα κηζά λα είραηε δώζε δελ ζα παζέλεηε ηίπνηαο. Αλ θαη ηώξα ζα θάκλεηε (2ε ζειίδα) ηελ ηδίαλ αλνεζίαλ ην θξίκα αο είλαη εηο ην ιαηκό ζαο θαη κέλσ. Παλαγηώηεο Θαιόγεξνο»
- 57 -
19 Σα ρεηξόγξαθα απηά κε ηελ επηζηνιή θαη ηα ζρόιηα, θαίλεηαη θαζαξά όηη είλαη ηξεηο ζειίδεο από θάπνηα πνιπζέιηδε εξγαζία, άγλσζηνπ γξαθέα.
- 57 -
Ακέζσο παξαθάησ αθνινπζεί ζρνιηαζκόο ηεο επηζηνιήο από ηνλ άγλσζην θαη πάιη γξαθέα: «Σνπ ιεζηαληάξηνπ Θαινγήξνπ ε επηζηνιή έρεη ζεκαζίαλ ηδησηηθήλ, δηόηη νύηνο θαζώο θαη ν εθ Υηκάξαο Δπάγγεινο Υνζηέβαο ήζαλ ζρεδόλ νη θύιαθεο ηεο Πηεξίαο θαη Πειαγσλίαο (Κνλαζηεξίνπ). Θαη' αθνινπζίαλ εκηζζνδνηνύλην ππό ησλ ρσξίσλ ελ αγλνία ηνπ Σνπξθηθώλ Αξρώλ. Πιελ άιι' όκσο, ε δηαγσγή ηνπ Π. Θαινγήξνπ θαηεθξίζε πθ' όισλ ησλ ρσξίσλ, δηόηη επαλαζηάηεο σλ εδήηεη κηζζνύο αδνπιεύηνπο, νπο εδήηηεη δεινλνύλ δηα λα ηνπο θπιάμε θαη από ηνπο επαλαζηάηαο, ηνπο (νπνίνπο) εθαθνζπλίζηα ράξηλ ηνπ ηδηνηεινύο ζθνπνύ ηνπ. πλεπεία ινηπόλ ησλ κπζεξώλ ζθνπώλ ηνπ. (3ε ζειίδα) Σαύηα πάληα καζώλ ν αξρεγόο (ζ.ζ. δει. ν Θνζκάο Γνπκπηώηεο) δηέηαμελ
ηελ
ζύιιεςηλ
ηνπ
ιεζηαληάξηνπ
Π.
Θαινγήξνπ,
ηνλ νπνίνλ
ζπιιαβόληεο έθεξνλ εηο ην ζηξαηνδηθείνλ. Ο ζξαζύδεηινο Θαιόγεξνπ εξλήζε όζα έγξαςελ θαη κάιηζηα ηειείαλ επεδείμαην ππνηαγήλ εηο ηνλ αξρεγόλ, νλ εθνινύζεζελ θαζ' όινλ ην δηάζηεκα ηεο επαλαζηάζεσο. Γπζηπρώο ηελ επαλάζηαζηλ δελ ππεζηήξηδαλ νη ειιελόβιαρνη ηεο Πηεξίαο θαη
Πειαγσλίαο,
ην
κελ
δηόηη
νη
θαηά
θαηξνύο
πξόμελνη
δελ
είραλ
πξνπαξαζθεπάζεη ηα πλεύκαηα, νύηε ηνπο Αξρηεξείο είρνλ κπήζεη, νύησο ώζηε ελ δένληη ρξόλσ λα είλαη έηνηκνη πξνο δξάζηλ αξκόδνπζαλ θαη ζπλάδνπζαλ πξνο ηνλ ηεξόλ ζθνπόλ. Θαη ηνλ κελ Θίηξνπο Ληθόιανλ (ηνλ εθ ηελνκάρνπ) εκύεζελ εγώ απηόο ελ αγλνία ηνπ κεηξνπνιίηνπ Ησαθείκ (λπλ Οηθνπκεληθνύ Παηξηάξρνπ) ζπζηάζεη ηνπ ελ Αζήλαηο ζπγγελνύο απηνύ ινραγνύ ηνπ ππξνβνιηθνύ αεηκλήζηνπ Θσλζηαληίλνπ Ηζρνκάρνπ ηνπ εθ ηελνκάρνπ ησ 1876. Κεηά ηνπ αεηκλήζηνπ Ληθνιάνπ κεηέβεκελ εηο Πιαηακώλα πξνο κύεζηλ ηνπ (ηέσο Ηεξηζζνύ θαη Αγίνπ Όξνπο) επηζθόπνπ Πιαηακώλνο λπλ δε Ιαξίζεο Ακβξνζίνπ, άιι' όκσο απνηύρακελ ηνπ ζθνπνύ έλεθα ηνπ ειζόληνο πξνο ηνλ Θίηξνπο Ληθόιανλ δηεξκελέσο ηνπ Αγγιηθνύ Πξνμελείνπ Ησάλλνπ Κπάηζνπ εθ κέξνπο ηνπ Κεηξνπνιίηνπ Θεζζαινλίθεο Ησαθείκ. Θαη όλησο ν Ησαθείκ δελ ελέθξηλε ηελ ελ Καθεδνλία επαλάζηαζηλ θαίηνη ν αείκλεζηνο Γεληθόο Πξόμελνο θ. Βαηηθηώηεο θαη ν Τπνπξόμελνο θ. Παλνπξγηάο είρνλ εθηεζεί πξνο απηόλ. Ο Πιαηακώλνο όκσο Ακβξόζηνο ελζέξκσο ππεζηήξημε ηνλ αγώλα ηνπ 1878 θαίηνη δελ ήην - 5 7 - αξρηεξείο εθ ησλ δέθα νθηώ ηεο κεκπεκέλνο από πνιινύ θαηξνύ. Γηό δύν κόλνλ
Καθεδνλίαο έιαβνλ ηα όπια πξνο απειεπζέξσζηλ ηεο δνύιεο Παηξίδνο καο Θεζζαιίαο, Ζπείξνπ, Θξάθεο θαη Καθεδνλίαο, ελώ ηεο Θεζζαιίαο ν θιήξνο ράξηλ εηο ηνλ Ιαξίζεο, ηνλ Γεκεηξηάδνο θαη Φαξζάισλ
- 57 -
- 57 -
Κεηξνπνιηηώλ θαη ησλ επιζκόπων Γαρδικίον, Σξίθθεο, ηαγώλ θαη Θαπκαθνύ, έιαβελ άπαο κεξνο σο εδεη θαη επξεπελ εκθξόλσο θαη ιεινγηζκέλσο...» Βιέπε έγγξαθν 6. 3ε ζειίδα). Κεηά ηελ απνηπρία θαη απηνύ ηνπ επαλαζηαηηθνύ θηλήκαηνο ηα Ιαδόπνπια γύξηζαλ πάιη ζηελ Αηαιάληε θαη ζηελ Αζήλα. ηα γξαθεία ηνπ ηέθαλνπ Γξαγνύκε ππάξρεη επίζεκν έγγξαθν πνπ αλαθέξεη όηη όινη νη νπιαξρεγνί πνπ έιαβαλ κέξνο ζηελ επαλάζηαζε ηνπ '78 πήξαλ απνδεκίσζε. Κόλν ηα Ιαδόπνπια, νη γηνη ηνπ Γήκνπ Ιάδνπ, δελ δέρηεθαλ θακηά ακνηβή20. Γηα ηα δηζέγγνλα απηά ηνπ Έμαξρνπ Σόιηνπ Ιάδνπ γλσξίδνπκε αξθεηά πξάγκαηα21. Ο Γηάλλεο γελλήζεθε ζηε Λέα Πέιια ην 1839. πνύδαζε ηαηξηθή ζην παλεπηζηήκην ηεο Αζήλαο θαη αζθνύζε ην ηαηξηθό επάγγεικα ζηε Λέα Πέιια, όπνπ έραηξε κεγάιεο εθηίκεζεο. Φαίλεηαη όηη ήηαλ θαιόο ραξαθηήξα, αξθεηά δξαζηήξηνο θαη πξνπάλησλ αγλόο παηξηώηεο. Δίρε γλσξηκίεο θαη ζρέζεηο κε ζπνπδαίεο πξνζσπηθόηεηεο ηνπ πλεπκαηηθνύ θαη πνιηηηθνύ θόζκνπ ηεο επνρήο ηνπ. Κεηά ην 1878 ηα δύν αδέξθηα έθπγαλ νηθνγελεηαθώο από ηε Λέα Πέιια θαη εγθαηαζηάζεθαλ
κόληκα
ζηελ
Αζήλα.
Δθεί,
ηα
επόκελα
ρξόληα,
ν
Γηάλλεο
ηειεηνπνηήζεθε ζηελ εηδηθόηεηα ηνπ ρεηξνπξγνύ. Βνήζεζε ζηελ αλέγεξζε ηνπ Αξεηαίεηνπ Λνζνθνκείνπ, πνπ ππάξρεη θαη ζήκεξα ζηελ Αζήλα θαη ππήξμε, γηα αξθεηά ρξόληα, ζηελόο ζπλεξγάηεο θαη βνεζόο ηνπ αείκλεζηνπ Θ. Αξεηαίνπ ζηε ρεηξνπξγηθή θιηληθή. ηε ζπλέρεηα πξόζθεξε ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζην Γεκνηηθό Λνζνθνκείν θαη θαηόπηλ έγηλε Γηεπζπληήο ηνπ Πνιηηηθνύ Λνζνθνκείνπ Αζελώλ. Γηα ην ζηξαηησηηθό Αιέμαλδξν Γήκνπ Ιάδν γλσξίδνπκε όηη, ζην ηκήκα Αξρείσλ ηζηνξηαο ηξαηνύ ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Ακύλεο, ππάξρεη εηδηθή, κεξίδα κε όια ηα ζηνηρεία ηνπ. Από ηε κεξίδα απηή, πιήξεο αληίγξαθν ηεο νπνίαο έρνπκε ζην πξνζσπηθό καο αξρείν, παξαζέηνπκε ηα παξαθάησ βηνγξαθηθά ηνπ ζηνηρεία. Γελλήζεθε ζηε Λέα Πέιια ζηηο 7 Καΐνπ 1844. Θαηαηάρηεθε εζεινληήο ζην πεδηθό ζηηο 25 Απξηιίνπ 1867. Από ηόηε, ιόγσ ηεο άξηζηεο δηαγσγήο ηνπ, ησλ αμηόινγσλ ζσκαηηθώλ
θαη πλεπκαηηθώλ
ζηξαηησηηθώλ
θαζεθόλησλ,
ηνπ
πήξε
πξνζόλησλ πξναγσγή
θαη θαη
ηεο
πηζηήο
πέξαζε
από
εθηέιεζεο
ησλ
ηελ
ησλ
ηάμε
ππαμησκαηηθώλ ζηελ ηάμε ησλ αμησκαηηθώλ. ηηο 14 Καΐνπ 1907 πήξε ην βαζκό ηνύ αληηζπληαγκαηάξρε θαη ην 1912, ιίγν πξηλ από ηελ θήξπμε ησλ Βαιθαληθώλ Πνιέκσλ, - 5 7 - ιόγσ νξίνπ ειηθίαο (ήηαλ ήδε 68 απνζηξαηεύηεθε κε ην βαζκό ηνπ ζπληαγκαηάξρε,
20 Αξρείνλ ηεθάλνπ Ληθ. Γξαγνύκε "Αλέθδνηα έγγξαθα γηα ηελ επαλάζηαζε ηνπ 1878 ζηε Καθεδνλία". Δηζαγσγή - Δπηκέιεηα Ησάλλνπ ση. Λνηάξε. Θεζζαινλίθε 1966, ζει. 391. 21 Δλδεηθηηθά βιέπε Γξεγνξίνπ Βέιθνπ "Ηζηνξηθόλ εκείσκα πεξί ΙαδαΗσλ θ.ι,π.", έθδνζε Κνξθσηηθνύ θαη Πνιηηηζηηθνύ πιιόγνπ Θ. Κειηάο Πηεξίαο "Οη Ιαδαίνη", Θαηεξίλε 1994, ζει. 19 - 21 θαη 49.
εηώλ) θαη ιόγσ ζνβαξήο βιάβεο ηεο πγείαο (έπαζρε από ρξόληαο κνξθήο βαξηά νθζαικνινγηθή πάζεζε). Σα επόκελα πέληε έγγξαθα απνηεινύλ ηηκεηηθέο δηαθξίζεηο πνπ ηνπ απνλεκήζεθαλ ζηε δηάξθεηα ηεο ζηξαηησηηθήο ηνπ θαξηέξαο. Σν πξώην είλαη αληίγξαθν ηεο απόθαζεο ηνπ βαζηιηά Γεώξγηνπ ηνπ Α', κε ηελ νπνία ηνπ απνλέκεη ηνλ αξγπξό ζηαπξό ησλ Ηππνηώλ ηνύ Βαζηιηθνύ Σάγκαηνο ηνπ σηήξνο (βιέπε έγγξαθν 7). «Γεώξγηνο Α' Βαζηιεύο ησλ Διιήλσλ Απνλέκνκελ ησ Αιεμάλδξσ Γ. Ιάδσ δεθαλεί ηνπ 1νπ Δπδσληθνύ ηάγκαηνο δηαθξηζέληη εηο ηελ εμόλησζηλ ηεο ιεζηνζπκκνξίαο ηνπ Γειή ελ Αθαξλαλία ηνλ Αξγπξνύλ ηαπξόλ ησλ Ηππνηώλ ηνπ Βαζηιηθνύ Σάγκαηνο ηνπ σηήξνο. Πξνο πίζησζηλ ηνύηνπ εθδίδνκελ ην παξόλ δίπισκα ππνγεγξακκέλνλ παξ' Ζκώλ θαη πξνζππνγεγξακκέλνλ παξά ηνπ Ζκεηέξνπ ησλ Δμσηεξηθώλ Τπνπξγνύ. Δλ Αζήλαηο ηελ εηθνζηήλ δεπηέξαλ ηνπ κελόο Ηαλνπαξίνπ ηνπ ρηιηνζηνύ νθηαθνζηνζηνύ εβδνκεθνζηνύ πξώηνπ ζσηεξίνπ έηνπο. Γεώξγηνο Υ. Υξηζηόπνπινο Τπνπξγόο» Σν δεύηεξν είλαη ζπγραξεηήξην έγγξαθν ηνπ ηαγκαηάξρε δηνηθεηή ηνπ γηα ηελ αλδξεία πνπ επέδεημε ζε ζπκπινθή κε ηα ηνπξθηθά ζηξαηεύκαηα ην 1886 (βιέπε έγγξαθν 8α). «Αγαπεηέ κνη Ιάδε Δλ σ ζεώκελνο καθξόζελ ηνλ θαηόκελνλ παξά ζνπ Σνπξθηθόλ ηαζκόλ, επηζπγραίξνκελ ελδνκύρσο θαη ελ ηε εκεξεζία δηαηαγή ηεο επηνύζεο κεηαμύ ησλ πξώησλ δηαθξηζέλησλ δηέηαζζνλ ηελ αλαγξαθήλ ηνπ νλόκαηνο ζνπ. Ο γξαθεύο εμ αζπγγλώζηνπ ιάζνπο παξέιεςελ ηνύην θαηά ηελ αληηγξαθήλ θαη κόιηο ρζεο ην εζπέξαο αλεθάιπςα ηνύην θαη παξαρξήκα δηέηαμα ηελ πξνζζήθελ. - 57 -
πγραίξσλ ζνη ζε αζπάδνκαη Όισο ζνο Γ. ηάτθνο Σαγκ(αηάξρεο)
- 57 -
Δπήιζε νξηζηηθή εηξήλε θαηόπηλ ρζεζηλήο πξνζσπηθήο ζπλεληεύμεσο ησ Δκίλσ παζά22 θαη απνπληδάθε Αξρεγνύ23». ην ηέινο, κεηά ηελ θαηαγξαθή: "Σσ ππνινραγώ Ιάδσ Αιεμάλδξσ." Σν παξαθάησ ζεκείσκα είλαη ε πξνζζήθε πνπ έγηλε ζηελ εκεξήζηα δηαηαγή γηα λα απνθαηαζηαζεί ε παξάιεηςε πνπ έγηλε ζην παξαπάλσ έγγξαθν (βιέπε έγγξαθν 8β). «Πξνζζήθε εκεξεζίαο δηαηαγήο ηνπ ηξαηνπεδάξρνπ ηεο 12εο Καίνπ 1886. Θαηά γξαθηθόλ ιάζνο απιώο παξειείθζε θαηά ηελ αληηγξαθήλ κεηαμύ ησλ δηαθξηζέλησλ αμησκαηηθώλ θαηά ηελ εκέξαλ ηεο 11εο Καΐνπ ην όλνκα ηνπ ππνινραγνύ ηνπ πεδηθνύ Ιάδνπ Αιεμάλδξνπ, όπεξ δηα ηεο ελ γέλεη δηαγσγήο ηνπ θαηά ηελ εκέξαλ εθείλελ εμηώζε ηεο δηθαίαο ηηκεηηθήο δηαθξίζεσο. Γ. ηάτθνο Σαγκαηάξρεο» Σν ηξίην έγγξαθν είλαη απόζπαζκα ηεο εκεξήζηαο δηαηαγήο, ηεο 17εο Οθησβξίνπ 1886 ηνπ Α' Αξρεγείνπ ηξαηνύ, ζηελ νπνία αλαθέξεηαη ε απνλνκή επαξέζθεηαο από ην Τπνπξγείν ηξαηησηηθώλ ζηνλ ππνινραγό ηνπ 1νπ Δπδσληθνύ Σάγκαηνο Αιέμαλδξνλ Γ. Ιάδνλ (βιέπε έγγξαθν 9). «Α' Αξρεγείνλ ηξαηνύ Ζκεξεζία Γηαηαγή ηεο 17εο Οθησβξίνπ 1886 Σν Τπνπξγείνλ ησλ ηξαηησηηθώλ εμέθξαζε δηα ηεο ππ' αξηζ. 82.279 επηζήκνπ εηδηθήο Γηαηαγήο ηνπ ηελ επαξέζθεηάλ ηνπ εηο ηνλ ελ ππεξεζία κεηαβαηηθή δηαηεινύληα Τπνινραγόλ ηνπ 1νπ Δπδ. Σάγκαηνο θ. Αιέμαλδξνλ Γ. Ιάδνλ δη ελ επεδείμαην δξαζηεξηόηεηα θαη επηηεδεηόηεηα εηο ηελ αλαθάιπςηλ πξαγκάησλ ηηκαιθώλ θαη κε επί Σνπξθνθξαηίαο θιαπέλησλ. Ο Αξρεγόο I. Επκβξαθάθεο24 22 Δκηλ Παζάο: Πνιύ γλσζηόο παζάο ηεο Ιάξηζαο. Τπήξμελ ίζσο ν καθξνβηόηεξνο δηνηθεηήο ηεο Θεζζαιίαο (1835 - 1887). Ήηαλ έλαο από ηνπο Σνύξθνπο αμησκαηνύρνπο πνπ ππόγξαςαλ ηελ παξάδνζε ηεο Θεζζαιίαο ζηελ Διιάδα ην 1881. 23 απνπληδάθεο Βαζίιεηνο: Θξεηηθήο θαηαγσγήο αλώηαηνο αμησκαηηθόο. Κε ην βαζκό ηνπ ππνζηξάηεγνπ έγηλε ην 1878 ππνπξγόο ζηξαηησηηθώλ. Σν 1886 ήηαλ αξρεγόο ηνπ ειιεληθνύ ζηξαηνύ πνπ - 57 είρε ζπγθεληξσζεί ζηε Θεζζαιία, κεηά ηελ πξνζάξηεζή ηεο ζην ειιεληθό θξάηνο.
- 57 -
Σν ηέηαξην ρεηξόγξαθν είλαη ε απόθαζε ηνπ βαζηιηά Γεσξγίνπ ηνπ Α', κε ηελ νπνία απνλέκεηαη ζηνλ ηαγκαηάξρε Αιέμαλδξν Ιάδν ν ρξπζόο ηαπξόο ησλ Ηππνηώλ ηνπ Βαζηιηθνύ Σάγκαηνο ηνπ σηήξνο (βιέπε έγγξαθν 10). ηαπξόο ΓΔΩΡΓΗΟ Α' ΒΑΗΙΔΤ ΣΩΛ ΔΙΙΖΛΩΛ Απνλέκνκελ ησ θπξίσ Αιεμάλδξσ Γ. Ιάδσ, Σαγκαηάξρε ηνπ Πεδηθνύ, δηα ηεο ππέξ ηεο δεκνζίαο αζθαιείαο ελεξγείαο ηνπ ηνλ Υξπζνύλ ηαπξόλ ησλ Ηππνηώλ ηνπ Βαζηιηθνύ Σάγκαηνο ηνπ σηήξνο θαη παξέρνκελ απηώ εηο πίζησζηλ
ην
δίπισκα
ηνύην
ππνγεγξακκέλνλ
παξ'
Ζκώλ
θαη
πξνζππνγεγξακκέλνλ παξά ηνπ Ζκεηέξνπ επί ησλ Δμσηεξηθώλ Τπνπξγνύ. Δλ Αζήλαηο ηε δεθάηε νγδόε ηνπ κελόο Λνεκβξίνπ ηνπ ρηιηνζηνύ -: λλεαθνζηνζηνύ ηξίηνπ ζσηεξίνπ έηνπο. Γεώξγηνο Α' Βαζηιεύο ησλ Διιήλσλ (Σ. .). Σν πέκπην, ηέινο, έγγξαθν είλαη ε Τπνπξγηθή Απόθαζε κε ηελ νπνία ζηέιλεηαη ε πξνεγνύκελε ηηκεηηθή δηάθξηζε ζηνλ Σαγκαηάξρε Αιέμαλδξν Ιάδν (βιέπε έγγξαθν 11). «Τπνπξγείνλ επί ησλ Δμσηεξηθώλ Αξηζ. 15.619 Δλ Αζήλαηο ηε 20 Λνεκβξίνπ 1903 Πξνο ηνλ θύξηνλ Αιέμαλδξνλ Γ. Ιάδνλ, Σαγκαηάξρελ ηνπ πεδηθνύ Δπαξέζησο αλαθνηλνύκελ πκίλ όηη δηα ηνπ από 18 ιήγνληνο κελόο Βαζηιηθνύ Γηαηάγκαηνο δεκνζηεπζέληνο ελ ησ ππ' αξηζ. 301 ηεο 18εο ηδίνπ, θύιισ ηεο Δθεκεξίδνο ηεο Θπβεξλήζεσο ε Απηνύ Κεγαιεηόηεο ν Βαζηιεύο επδόθεζελ λα πξναγάγε πκάο εηο ηνλ Υξπζνύλ ηαπξόλ ησλ Ηππνηώλ ηνπ Βαζηιηθνύ Σάγκαηνο ηνπ σηήξνο δηα ηαο ππέξ ηεο δεκνζίαο αζθαιείαο 24 Επκβξαθάθεο Ησάλλεο: Από ηνπο πην κνξθσκέλνπο θαη ηνπο πην ηθαλνύο αμησκαηηθνύο ηνπ ειιεληθνύ ζηξαηνύ ηνλ 19ν αηώλα. Γελλήζεθε ζηελ Θξήηε ην 1818. Κεηά από πνιύρξνλεο ζπνπδέο ζην εμσηεξηθό, δηεηέιεζε θαζεγεηήο ηεο ππξνβνιηθήο ζηε ζηξαηησηηθή ζρνιή θαη δηνηθεηήο ηεο ζηξαηησηηθήο ρνιήο Δπειπίδσλ. 57 Σν 1861 πήξε κέξνο ζηε ζπλσκνζία ελαληίνλ ηνπ Όζσλα -θαη θπιαθίζηεθε. ηνλ ειιελνηνπξθηθό πόιεκν ηνπ 1885 - 1886 δηεηέιεζε δηνηθεηήο ηνπ Αξρεγείνπ ηξαηνύ. Πέζαλε κε ην βαζκό ηνπ ππνζηξάηεγνπ ην 1913
- 57 -
- 57 -
πκεηέξαο ελεξγείαο. πγραΐξνληεο δε επί ηνύησ απνζηέιινκελ πκίλ εγθιείζησο ώδε ην Σε Βαζηιηθόλ Γίπισκα ηεο απνλνκήο θαη ην δηάζεκνλ. Ο Τπνπξγόο Γεκήηξηνο Ράιιεο» Θιείλνπκε κε ηελ πιεξνθνξία όηη ηα δύν αδέξθηα ην 1915 ήξζαλ ζηνλ Όιπκπν (ζην Ιηβάδη θαη ζηε Κειηά), πξνζθύλεζαλ ηα ειεύζεξα πιένλ αηκαηνβακκέλα ρώκαηα ηεο πξνγνληθήο ηνπο γεο θαη αλαδήηεζαλ απνγόλνπο ζπγγεληθώλ ηνπο ή θηιηθώλ ηνπο νηθνγελεηώλ. Γπζηπρώο όκσο βξήθαλ ειάρηζηνπο. Δπραξηζηώ ζεξκά γηα ηελ ππνκνλή πνπ είραηε λα κε αθνύζεηε.
ΓΡΖΓΟΡΗΟ ΒΔΙΘΟ Γελλήζεθε ζηελ Δξάηπξα Κνδάλεο. Σπνύδαζε ζηελ Παηδαγσγηθή Αθαδεκία θαη ζην Ιζηνξηθό Τκήκα ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, θαζώο θαη ζηελ Αλώηεξε Σρνιή Γεκνζηνγξαθίαο ησλ Ιδησηηθώλ Δθπαηδεπηεξίσλ «0 ΠΛΑΤΩΝ». Υπεξέηεζε σο εθπαηδεπηηθόο θαη σο Σρνιηθόο Σύκβνπινο Α/ζκηαο Δθπαίδεπζεο. Έγξαςε δεθάδεο βηβιία θαη δεκνζίεπζε εθαηνληάδεο άξζξα ηζηνξηθνύ θαη ιανγξαθηθνύ πεξηερνκέλνπ. Βξαβεύηεθε από ηελ Αθαδεκία Αζελώλ θαη από πνιιέο άιιεο Υπεξεζίεο, Σπιιόγνπο θαη Οξγαλώζεηο. Σήκεξα είλαη ζπληαμηνύρνο θαη δηακέλεη ζηελ Διαζζόλα.
- 57 -
Ζ εξγαζία είλαη από ηα πξαθηηθά ηνπ ζπλεδξίνπ Ζ ΚΖΙΗΑ ΣΖ ΓΗΑΓΡΟΚΖ ΣΧΛ ΑΗΧΛΧΛ - 57 7-8 Απξηιίνπ 2001 (εθδόζεηο καηη)
Ζ κεηαθνξά ηεο εξγαζίαο ζε ειεθηξνληθή κνξθή έγηλε από ηνλ Γηάλλε Γαδέηε