Απρίλης 2016

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΛΙΒΑΔΙ – ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟ 2η μέρα του Πάσχα η τελετή παράδοσης του έργου Αιφνιδίως και χωρίς καμιά ιδιαίτερη προετοιμασία σε επίπεδο ενημέρωσης πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου ασφαλτοστρωμένου δρόμου που συνδέει το Λιβάδι με τον κεντρικό οδικό άξονα Ελασσόνας – Κοζάνης στο ύψος του Σαρανταπόρου. Το θρησκευτικό τμήμα της τελετής το επωμίστηκαν οι δύο ιερείς του χωριού μας, ο πάπα Γιάννης και ο πάπα Θανάσης, και στη συνέχεια την κορδέλα έκοψε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Αγοραστός Κων/νος. Ο περιφερειάρ-

Ένας Λιβαδιώτης στο τιμόνι του ΑΧΕΠΑ Ο Λιβαδιώτης Τάσος Σπανός είναι απο τα μέσα Μαΐου ο νέος διοικητής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ.

Ο κ. Σπανός είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με εκπαίδευση και τίτλο ειδικότητας στην ακτινοδιαγνωστική, ενώ κατέχει επίσης πτυχίο Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Έχει διατελέσει στέλεχος της Διεύθυνσης Β΄ Ακτινοδιαγνωστικού Εργαστηρίου στο ΓΝΘ Ιπποκράτειο, και εισηγητής-κριτής στα συμβούλια επιλογής Ιατρών για την Ακτινοδιαγνωστική και την Πυρηνική Ιατρική Μακεδονίας- Θράκης. Ο κ. Σπανός έχει θητεύσει ως πρόεδρος και Γενικός Γραμματέας των Νοσοκομειακών Γιατρών Θεσσαλονίκης. Η εφημερίδα μας του εύχεται καλή θητεία.

χης στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ολοκληρώθηκε ένα δύσκολο έργο, ένας ωφέλιμος και χρήσιμος δρόμος. Ενώνει τρεις νομούς, Λάρισας, Κοζάνης και Πιερίας, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί νέες συνθήκες παραγωγικής διαδικασίας. Μειώνει το κόστος παραγωγής των αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων των μονάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή». Σε άλλο σημείο του τονίζει: «Συνεργαστήκαμε, συμφωνήσαμε και δείξαμε ότι η συνεργασία κάνει θαύματα. Διδάξαμε έναν τρόπο παραγωγής έργων που δεν υπάρχει όμοιός του πουθενά. Διαφορετικά το έργο δεν θα είχε γίνει». Παρόντες κατά την παράδοση του έργου ήταν η συμπατριώτισσά μας περιφερειακή σύμβουλος Μ. Μαμάρα για την οποία ο κ. Αγοραστός έκανε ιδιαίτερη μνεία, ο αντιπεριφερειάρχης Χρήστος Καλομπάτσιος, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Γιώργος Σάκκας, ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Νίκος Ευαγγέλου, ο π. δήμαρχος κ. Γιώργος Πασχόπουλος. Από το Λιβάδι παραβρέθηκαν οι Α. Μπίσμπας, Γ. Γκατζούνης και οι πρόεδροι των κτηνοτροφικού συλλόγου Λιβαδίου και συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου καθώς και εκπρόσωποι φορέων. Ο συνεταιρισμός Βοσκών Λιβαδίου ανέλαβε τον μπουφέ με τα εδέσματα και τα αναψυκτικά. Η συνέχεια δόθηκε στην πλατεία με το καθιερωμένο γεύμα.

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Με παραδοσιακό τρόπο γιόρτασαν οι Λιβαδιώτες και το φετινό Πάσχα. Ξεφεύγοντας, έστω και για λίγο, από τη ρουτίνα και τις δυσκολίες της καθημερινότητας, αξιοποίησαν την ευκαιρία για ένα φαγοπότι με συγγενείς, φίλους και αγαπημένα πρόσωπα. Τα κάρβουνα πήραν φωτιά, οι σούβλες με τα αρνιά και τα κοκορέτσια ψήθηκαν εξαιρετικά, τα μπατζαβούσα είχανε την τιμητική τους και το τσίπουρο έρρεε άφθονο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας της Λαμπρής.

Ιδιαίτερα στο Λιβάδι, όπου τα σπίτια διαθέτουν αυλές, ή στα σοκάκια των δρόμων του χωριού, στήνεται ένα πασχαλινό γλέντι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και οι χοροί με τα δημοτικά τραγούδια έχουν την τιμητική τους. Παρά το γεγονός ότι ο καιρός στο μεγαλύτερο μέρος της Μεγάλης Εβδομάδας θύμιζε περισσότερο Χειμώνα παρά Άνοιξη, ανήμερα του Πάσχα οι καιρικές συνθήκες ήταν αρκετά βελτιωμένες.

Γιατί μπαμπά…; Τι χρώµα έχει η ελπίδα µπαµπά;

Kαλό Καλοκαίρι!

Η ανάπτυξη άργησε μια μέρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ άργησε μια μέρα. Δυστυχώς για μας τους Έλληνες πολίτες η οικονομική κρίση συνεχίζεται και μας χτυπά αδυσώπητα. Κι ενώ τα δοκιμάσαμε σχεδόν όλα, κυβερνήσεις με δεξιές πολιτικές, με σοσιαλιστικές πολιτικές, ψηφισμένες, εγκάθετες – δοτές, εγχώριες, ξενόφερτες, το αποτέλεσμα πενιχρό, σχεδόν ίδιο. Φτώχεια, ανεργία, απογοήτευση… Ήρθε στο τέλος και η αριστερά του Τσίπρα – ΣΥΡΙΖΑ και «σκότωσε» την τελευταία ελπίδα για ανάκαμψη, αλλαγή του σκηνικού. «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν». Φαίνεται πως η «Αριστερά» άργησε μια μέρα, φαίνεται πως η ανάπτυξη άργησε μια μέρα. Η λογική ότι «εμείς μπορούσαμε» γκρεμοτσακίστηκε στα «στενά του δημοψηφίσματος», στην χωρίς όρια υποταγή στις επιταγές της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. Γκρεμοτσακίστηκε στη λογική να έρθουμε στην εξουσία κι ας είμαστε απροετοίμαστοι και χωρίς ουσιαστικό πρόγραμμα. Όταν «τάζεις» ότι θα αλλάξεις τα πράγματα, ότι θα δώσεις… θα κάνεις… (σας θυμίζει κάτι;) θα… θα… και στο τέλος δεν κάνεις σχεδόν τίποτα, μια από τα ίδια σχεδόν με τους προηγούμενους, δυστυχώς σκοτώνεις και την τελευταία ελπίδα του λαού και την αριστερά. Δικαιολογίες του τύπου αν δεν τα είχαη συνέχεια στη σελίδα 3

& μεγάλα σχόλια και νέα

Μικρά

Πυρκαγιά

Φωτιά εκδηλώθηκε αργά το βράδυ της 28ης Μαΐου, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, στην εκκλησία του νεκροταφείου της Αγίας Παρασκευής. Ευτυχώς, η φωτιά έσβησε από περιοίκους αλλά και με τη συνδρομή της πυροσβεστικής, λίγες ώρες αργότερα, με ελάχιστες υλικές ζημιές.

Μια πρόταση...

Ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, Τα Ψηλά Βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου, παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη από την Παιδική Σκηνή του Νέου Θεάτρου Θεσσαλονίκης στο θέατρο «Ολύμπιον» στην πλατεία Αριστοτέλους. Στην παράσταση συμμετέχει, σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, και η δικιά μας (με ή χωρίς εισαγωγικά) κάτοικος Λιβαδίου, φαρμακοποιός κ. Γιούλη Βάλλα, και είναι εξαιρετική!!! Δείτε την παράσταση στη Θεσσαλονίκη ή όπου αλλού την συναντήσετε ανά την Ελλάδα, καθώς το καλοκαίρι θα περιοδεύει σε διάφορες πόλεις.

Η ανακοίνωση όλων των αποτελεσμάτων έγινε στην ετήσια εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, που πραγματοποιήθηκε στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων την Κυριακή 2 Απριλίου. Για την εφημερίδα μας αποτελεί ιδιαίτερη τιμή η συνεργασία μας όλα αυτά τα χρόνια και αισθανόμαστε υπερήφανοι που κείμενα της Γλυκερίας κοσμούν τα τεύχη της εφημερίδας μας. Την ευχαριστούμε για τη συνεργασία, αναμένουμε τα επόμενα κείμενά της, και φυσικά συγχαρητήρια και καλή έμπνευση για άλλη μια φορά!

Παράταση δηλώσεων Κτηματολογίου

Παρατείνεται η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας έως την 1η Αυγούστου 2016, των κατοίκων εσωτερικού, για Δήμο Ελασσόνας, και όχι μόνο, με απόφαση της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η υποβολή της δήλωσης είναι υποχρεωτική, άλλως επέρχονται οι κατά το νόμο προβλεπόμενες κυρώσεις.

Αλλαγή ΙΒΑΝ Συλλόγου

Άλλαξε το ΙΒΑΝ του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου. Προσοχή, λοιπόν, για όλους τους συνδρομητές και αναγνώστες που θα θέλουν να κάνουν Μεγάλη μας τιμή κάποια χρηματική προσφορά, να την Στη «δική μας» συνεργάτη της εφη- καταθέσουν στο νέο ΙΒΑΝ που είναι: μερίδας, Γλυκερία Γκρέκου, απονεμήθη- Αριθμός λογαριασμού της ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5609062715611 με IBAN: GR0701726090 005609062715611

Ο τολμών νικά

Από τις αρχές του Μάρτη, το Σούπερ Μάρκετ ΑΜ (Άλφα Μι) Λιβαδίου άλλαξε ιδιοκτησία. Νέοι ιδιοκτήτες είναι οι επί σειρά ετών υπάλληλοι του συγκεκριμένου καταστήματος: Μπατζογιάννη Γ. Σοφία και Αντωνίου Α. Γιάννης. Δύο νέοι άνθρωποι, μόνιμοι κάτοικοι του χωριού, μετά από συνεννόηση με την προηγούμενη διεύθυνση, τόλμησαν και προέβησαν στην αγορά κε το βραβείο «Πηνελόπη Μαξίμου» της επιχείρησης, επενδύοντας στη δουαπό το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ - λειά τους και μάλιστα σε συνθήκες Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλί- πολυετούς κρίσης. ου. Το βραβείο που απονέμεται σε συγ- Τα λάθος εκατομμύρια γραφέα βιβλίου αφήγησης βραχείας Η επιδημία των λαθεμένων πιστώσεφόρμας για παιδιά, έλαβε η Γλυκερία ων σε λογαριασμούς ανυποψίαστων Γκρέκου, για το βιβλίο της «Το κόκκινο αγροτών άγγιξε και το χωριό μας. Φάρκουτί», και αφορά την ΔΕΠΥ (Διατα- σαλα, Κρήτη, Αγρίνιο, τώρα και Λιβάδι ραχή Ελλειμματικής Προσοχής και είναι κάποιες από τις δημοσιευμένες Υπερκινητικότητας). περιπτώσεις λαθών με εκατομμύρια

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ: ΝΤΑΜΠΟΥ ΕΛΕΝΗ ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ: ΠΙΠΕΡΙΔΟΥ ΦΑΝΗ ΒΕΡΟΙΑ: ΔΑΝΤΣΟΥΛΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ, ΣΤΕΡΝΑΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Η.Π.Α.: ΠΟΥΛΙΟΣ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ : ΓΑΖΕΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ, ΔΑΝΤΣΟΥΛΗ ΑΡΤΕΜΗ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΠΙΣΤΗ, ΚΕΡΑΣΑΡΙΔΟΥ-ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗ ΖΩΗ, ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΣΑΛΑΒΑΤΗ ΕΦΗ ΚΑΝΑΔΑΣ: ΚΑΡΑΙΣΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ : ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΦΑΚΑΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΦΤΕΡΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ,

ευρώ. Στον τραπεζικό λογαριασμό του συμπατριώτη μας Σ. Γ. πιστώθηκε ένα τεράστιο ποσό, λίγο μεγαλύτερο από 200.000.000 ευρώ για πληρωμή άμεσων ενισχύσεων. Η εσφαλμένη εντολή της τράπεζας ή του ΟΠΕΚΕΠΕ μετέτρεψε τον Λιβαδιώτη σε εκατομμυριούχο χωρίς φυσικά να το γνωρίζει ο ίδιος. Μόλις το σφάλμα έγινε αντιληπτό, η τράπεζα αφαίρεσε το ποσό και κατόπιν ενημέρωσε τον κάτοχο του λογαριασμού για το ατυχές περιστατικό. Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι το εξής: Πώς πραγματοποιήθηκε η πράξη αφαίρεσης αυτού του ποσού από προσωπικό τραπεζικό λογαριασμό χωρίς την παρουσία του κατόχου του; Με ποιανού εντολή – απόφαση έγινε αυτή η ενέργεια;

ΧΡΥΣΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΧΡΥΣΙΚΟΥ-ΖΙΩΓΑ ΜΑΡΙΑ, ΤΣΙΡΚΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΖΑΝΗ : ΧΑΛΚΙΔΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΛΑΡΙΣΑ: ΚΑΠΕΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΚΟΥΤΣΙΑΗ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΜΕΡΚΟΥ-ΓΚΟΥΜΑ ΕΛΕΝΗ, ΜΠΟΥΤΖΕΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΡΕΧΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΙΒΑΔΙ: Α-Μ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ, ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΓΑΖΕΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΜΑΓΙΩΝΑ – ΣΟΥΡΔΗ ΦΑΝΗ, ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΜΠΟΛΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ, ΝΤΑΜΠΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΑ ΗΡΑΚΛΕΙΤΣΑ: ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗ ΕΛΕΝΗ ΠΛΑΓΙΑΡΙ: ΧΑΛΚΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ ΠΟΥΛΙΟΣ 120 $ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΧΑΛΚΙΔΗΣ 50 € στη μνήμη του Λευτέρη Μεζίλη

Λιβάδι, για να το ξαναδούν ή να το γνωρίσουν από κοντά. Ο διοργανωτής, Συνεφάκης Γιώργος, είχε ήδη ετοιμάσει το έδαφος για ένα τρικούβερτο υποπλατάνιο μεσημεριανό φαγοπότι και γλέντι.

Ορεινές Διαδρομές

Η εκπομπή Ορεινές Διαδρομές του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ, στις 3 Απριλίου 2016, είχε ένα ενδιαφέρον

Λιβάδι connecting people

Την Κυριακή, 15 Μαΐου 2016, ένα κατάμεστο πούλμαν που μετέφερε 55 πανεπιστημιακούς από διάφορες Σχολές του ΑΠΘ (Πολυτεχνική, Φιλοσοφική, Νομική, κ.ά.),αλλά και με ίδια μέσα επισκέπτες από άλλες περιοχές (Βέροια, Νάουσα, Κατερίνη κ.ά..), έφτασαν στο

αφιέρωμα για τη ζωή στο Λιβάδι και στον Όλυμπο. Περιήγηση μέσα στο χωριό, πλάνα από επαγγελματικούς χώρους και λιβαδιώτικα γεροντάκια να τραγουδάνε.

ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ από 19-4-2016 έως 21-6-2016 ΘΑΝΑΤΟΙ: ΝΤΑΜΠΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΙΩΑΝΝΗ ετών 66 ΚΑΨΑΛΗ ΞΑΝΘΗ του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ετών 65 ΡΑΠΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του ΑΝΤΩΝΙΟΥ ετών 86 ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ Καψάλης Αλέξανδρος του Κων/νου - Φακαλή Αντωνία του Ιωάννη, αγόρι ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: 24933 50400 - Κ.Ε.Π.: 24930 41 917 - A/T Λιβαδίου: 24930 41 11, Ιατρείο: 24930 41 205 - Φαρμακεία: 24930 41 120 & 24930 41 909 - Γ.Π.Σ.: 24930 41 237 Λύκειο: 24930 41 394 - Γυμνάσιο: 24930 41 049 - Δημ. Σχολείο: 24930 41 172

2

Εφημερίδα «Λιβάδι». Ιδιοκτήτης: aΕξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 Εκδότης: Φανή Σούρδη (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Μητώνας Γιώργος, Τσαχαλίνα Γλυκερία, Γιάγκου Γλυκερία, Λάζαρος Μπάμπας. Φωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας. Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Καπέτης Δημήτρης. Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Ψαλλίδας Κώστας, Καπέτης Ευριπίδης, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Πάππας Λάζαρος, Τσαχαλίνα Γλυκερία, Καψάλης Τάσος, Γλυκερία Γκρέκου, Βαρβάρα Παρτάλα. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης, Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «deonarts» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: 6938 245714, www.deonarts.com, e-mail: info@deonarts.com Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, aΕξωτερικού 30 €. Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr • e-mail: exsylogos@exsylogos.gr

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Το Δ.Σ. του Ε.Σ.Λ. ευχαριστεί τον κ. ΚΩΣΤΑ ΠΡΟΚΟΒΑ για την οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου με το ποσό των 50 ευρώ. εκ μέρους του Δ.Σ., η πρόεδρος Φανή Σούρδη

ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: 6977941165 ή 24930 41914, Καψάλης Νίκος τηλ.: 6972 424 090, Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: 6974 593 556, Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: 6973 859 199. Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: 6974 708 344, Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: 6972 303 903, Καρανίκας Τάκης τηλ.: 6977 306 830, Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: 6944 593 547, Καψάλης Θάνος τηλ: 6976 264 150, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: 6976 719 462, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387, Τζέβος Κώστας τηλ.: 6979 960 782. Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: 6978 748 402, Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: 6974 629 258 Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477. Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: 6977 957 800 Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην Οικονομική επιτροπή: Γαζέτη Ξανθή 6976123615, Πάπας Λάζαρος 6973201477, Καψάλης Δημήτριος 6979420202 ή στα e-mail: atzias@yahoo.com και dimkaps@hotmail.com είτε στην Συντακτική Επιτροπή.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5609062715611 με IBAN: GR0701726090005609062715611. Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη.

συνέχεια από τη σελίδα 1

με βρει όλα στάχτη, αν είχαμε έρθει Κι αν το ευρύτερο πολιτικό - οικολίγο νωρίτερα, αν… αν…, δεν οδη- νομικό σκηνικό της χώρας βρίσκεται γούν πουθενά παρά μόνο στον πάτο. σε τόσο χάλια κατάσταση, τι έχει να Φόροι, φόροι, ισοδύναμα, δόσεις, περιμένει ο κάθε νέος πολίτης, ο νέος χρέος, λέξεις που τις ακούμε χρόνια της επαρχίας, ο νέος του χωριού μας! τώρα και που δεν περίμενε κανείς να Την ανάπτυξη που δεν έρχεται; Την ξεστομίζονται ανεργία του χωριτόσο έντονα από Η ανάπυξη άργησε μια μέρα ού ή την ανεργία μια κυβέρνηση Ο ΣΥΡΙΖΑ άρησε μια μέρα της πόλης; Πού να ΣΥΡΙΖΑ. Μια στραφεί; Εάν δεν κυβέρνηση που νομίζει ότι τα ξέρει είναι κτηνοτρόφος ή γεωργός ο όλα και που διολισθάνει ολοένα και γονιός του, ποια άλλη διέξοδο έχει; περισσότερο σε διαχειριστικές λογι- Όχι ότι στον γεωργοκτηνοτροφικό κές, στο να μείνουμε στην εξουσία κι τομέα η κατάσταση είναι ρόδινη, ας τα ξεπουλήσουμε όλα, λιμάνια, αλλά δεν υπάρχει κι άλλη κατεύθυνση αεροδρόμια, κτίρια, κινητή και ακίνη- ή τομέας που να συγκρατήσει τη τη ελληνική περιουσία. Η δυστυχία φυγή των κατοίκων προς την πόλη, μας είναι ότι δεν υπάρχει αντιπολί- δηλαδή στην ουσία προς την ανερτευση, αντίπαλο δέος, και οι ΣΥΡΙΖΑ γία. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα – ΑΝΕΛ νομίζουν πως ήρθαν για να για έναν νέο άνθρωπο, για έναν νέο μείνουν για πάντα, κι αυτό κάνει την οικογενειάρχη! κυβέρνηση χειρότερη! Ο εκσυγχρονισμός των ποιμνιοΗ χώρα βουλιάζει, η πολυπόθητη στασίων, των γεωργικών εργαλείων, ανάπτυξη «δεν άργησε μια μέρα», το φράγμα, δίνουν μια ανάσα ελπίαλλά φαίνεται πως δεν θα έρθει ποτέ. δας, μέχρι πότε όμως όταν δεν υφίΗ πασοκοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, η σταται αναπτυξιακή πολιτική; Όταν έπαρση των ανώτερων στελεχών του, η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού τόσο η μετάλλαξή του σε σοσιαλδημοκρα- σε κρατικό όσο και σε τοπικό επίπετικό κόμμα, ο εφησυχασμός του δο, χρόνια τώρα, θεωρείται αυτονόηκόσμου, η μη δυναμική αντίδραση, η τη, το μέλλον διαγράφεται δυσοίωνο. μη συμμετοχή μας στο πολιτικό Μας ανήκει όμως αυτό το μέλλον; γίγνεσθαι συνθέτουν ένα τέλμα που Το αξίζουμε έτσι όπως μας το σερβίμοιάζει αξεπέραστο. ρουν;

γράφει ο Ντι Λιβάδι

«ΦΟΚΟΥ- ΦΕΞΗ» ΤΟΥ ΠΟΥΤΗΡΟΥ

Τη φτώχεια τη γνωρίζουν καλά αρκετοί από μας όχι μόνο ως μνήμη αλλά και ως πραγματικότητα. Εμείς τη ζήσαμε στην παιδική μας ηλικία, αλλά πολλοί από τους παλιότερους ήταν «παντρεμένοι» μ' αυτήν. Πέρα όμως από την οικονομική ανέχεια, υπήρχε και έλλειψη ανέσεων. Το Λιβάδι όπως και όλη η ελληνική ύπαιθρος έζησε για πολλά χρόνια στο σκοτάδι. Ήταν δύσκολο να φωτίσεις τη νύχτα και να ζεστάνεις τα σπίτια το χειμώνα, και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Η ΦΩΤΙΑ. Η φωτιά δεν είναι ανθρώπινη ανακάλυψη προϋπήρχαν τα ηφαίστεια, προκαλούνταν κι απ’ τους κεραυνούς. Ο άνθρωπος, παρατηρώντας τη με τη μεγάλη δύναμη, της απέδωσε θεϊκές ιδιότητες. Στην ελληνική μυθολογία ήταν αποκλειστικά κτήμα των θεών. Ο Προμηθέας την παρέδωσε μυστικά στους ανθρώπους, πράξη για την οποία τιμωρήθηκε από το Δία να παραμείνει δεμένος στις πλαγιές του Καυκάσου, όπου ένας γύπας του έτρωγε καθημερινά το συκώτι. Σιγά-σιγά ανακαλύπτει τη δύναμή της, ισιάζοντας ένα ξύλο, και ότι είναι χρήσιμη στην παραγωγή και κατεργασία μετάλλων. Έτσι την έθεσε στην εφαρμογή και στην υπηρεσία του ανθρώπου για την επίλυση πολλών και ποικίλων προβλημάτων. Πέρασε από ένα πολιτισμικό στάδιο σε άλλο βάζοντας σε χρήση τεχνολογίες με τη βοήθεια της φωτιάς. Η χρήση για φωτισμό με δάδες, για θέρμανση, για παρασκευή φαγητού. Η ανακάλυψη ελεγχόμενης φωτιάς -το ζεστό φαγητό- έδωΣυμβιώτης της σαν τεράστια ώθηση στην εξέλιξη του πολιτισμού. Ο πρωτόγονος άνθρωπος έμαθε να ελέγχει τη φωτιά πριν 400.000 χρόνια κι ανακάλυψε πώς να μαγειρεύει την τροφή του. Οι ανοιχτές φωτιές άναβαν στο έδαφος και αργότερα περιορίστηκαν Στις 10 Μαΐου 2016, έφυγε από την ζωή, σε ηλικία 86 ετών, ο Γιώργος Δ. Μάστο- σε απλές κατασκευές όπως τοίχους ή πέτρινους ρας, με καταγωγή από το Λιβάδι. Ο Γιώργος ήτανε το μικρότερο παιδί της οικογέ- λάκκους για να συγκρατούν τα ξύλα, τις φλόγες, νειας του Κοζανίτη δάσκαλου, Δημητράκη τα τρόφιμα. εποχή του χαλκού εμφανίζονται οι πρώΜάστορα, και της Λόλας Μπάμπα. Τελείωσε τες Στην αστικοποιημένες κοινωνίες. Η οικογένεια έκτιτο γυμνάσιο στην Κοζάνη και σπούδασε ζε και φούρνους. Το μεσαίωνα ψηλότερες εστίες Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στη από τούβλα και κονίαμα με καμινάδες. Το φαγητό σε μεταλλικά καζάνια που ήταν κρεμασμέΘεσσαλονίκη. Δούλεψε ως οικονομολόγος γίνεται να πάνω από τη φωτιά. Στη ρωμαϊκή εποχή οι αρκετά χρόνια και το 1967, με την επιβολή δημόσιοι φούρνοι κάνουν την πρώτη τους εμφάνιτης αμερικανοκίνητης δικτατορίας των ση. Πριν το 1900 οι πρώτες σόμπες εμφανίζονται συνταγματαρχών, συνελήφθη από τους πρώ- με ανοίγματα για βράσιμο φαγητού καθώς και για ψήσιμο. Με την κοιλιά γεμάτη, ο άνθρωπος δεν τους. έτρεχε να βρει τροφή και είχε χρόνο να θρέψει το Ο Γιώργος Μάστορας ακολούθησε το μυαλό και τις σχέσεις του. Η φωτιά έγινε η καρδιά δρόμο των συνεπών αγωνιστών και των της οικογένειας. Σήμερα η πράξη της κατανάλωχιλιάδων Κομμουνιστών. Λέρος και μετά σης των τροφίμων βασίζεται σε ένα κοινωνικό περισσότερο, παρά σε αυτό της επιβίωΣαμοθράκη, από όπου και «απολύθηκε» από ένστικτο σης, που κι αυτό δυστυχώς ταλαιπωρεί ακόμη. τους τελευταίους το 1973. Αργότερα ανακαλύπτει την τέχνη να ψήνει τον Στη Σαμοθράκη παντρεύτηκε την αγωνίστρια Μαίρη Κόκκα, που συνελήφθη και πηλό και να κατασκευάζει χρήσιμα πήλινα σκεύη και ειδώλια. Με ελεγχόμενη θερμοκρασία παράγει η ίδια το 1967, και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Λευτέρη και τον Δημήτρη. γυαλί και προϊόντα καθημερινότητας. Κατεργασία Μετά το θάνατο της Μαίρης, παντρεύτηκε τη Ρόζα. μετάλλων, κατοικία, παρασκευή τροφής, φωτιΛάζ. Γ. Μπάμπας σμός, θέρμανση, αρωματισμός-θυμίαση χώρων διαμονής, σωματική καθαριότητα. Εκτός κατοικίας, κεραμουργεία, μεταλλουργικά εργαστήρια, κατεργασία πορφύρας για το βάψιμο υφασμάτων ή σκεύη. Ανακάλυψε ότι με την τριβή παράγεται θερμότητα, με κρούση πυριτόλιθων μπορεί να προκαλέσει φωτιά πέφτοντας σε εύφλεκτη ύλη, όπως ή ίσκα των δένδρων. Η ίσκα είναι μύκητας που βγαίνει σε κορμούς δένδρων, οξιάς, πουρναριού, ιτιάς, από την Άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο. Αποκολλάται από τα δένδρα, τη βράζουν σε σταχτόνερο να μαλακώσει. Αφού στεγνώσει κόβεται κομματάκια σε ίνες. Με τη βοήθεια στουρναρόπετρας και του μαναριού (σίδερο με κατάλληλο σχήμα να μπαίνει στην τσέπη) πετιέται σπίθα που ανάβει εύκολα την ίσκα, και στη συνέχεια με κάτι εύκολο όπως "σούμου"(ξερόφλουδα κέδρων) ανάβουν και τα Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.: 6973 309 916 ξύλα. Το τεράστιο φάσμα χρήσεων και τις εντυπωσιακές δυνατότητες της φωτιάς είχαν από Πωλείται οικόπεδο 420 τ.μ., με οικία προ του 1955 Πωλείται Οικία στο κέντρο του νωρίς εκτιμήσει οι αρχαίοι Έλληνες. Ο Ηράκλειτος, στο Λιβάδι Ολύμπου με ανεμπόδιστη θέα στον χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. πίστευε στη φωτιά. Απέραντο, ανεξέλεγκτο στοιχείο της φύσης, η Όλυμπο. Περιοχή Κιόσκι. Τηλ.: 6973 596 365 Παπαδημητρίου Τηλ: 6932 643 011 φωτιά γεννάει αμφιβολία, αν καταστρέφει πολλές φορές, αλλά μάλλον δημιουργεί. Το 1889 έφθασε το ρεύμα στην Ελλάδα και Πωλείται οικία, (Γ. έγινε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτριΣακελλαρόπουλου) 115 κού ρεύματος. Στην αρχή, αλλά και για ένα σχεδόν τ.μ. με ελεύθερο οικόαιώνα, η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ήταν είδος πεδο 300 τ.μ. και υπόπολυτελείας. Σε κάθε μεγάλη πόλη (από δω και ο γειο 80τ.μ.. Πληροφοτίτλος του άρθρου) ιδρύονταν μικρά εργοστάσια ρίες στο τηλ.: παραγωγής ρεύματος, και αντίστοιχα ηλεκτρικές εταιρίες. Το 1950 ιδρύθηκε μια κεντρική εταιρία η 6944590348 ΔΕΗ η οποία συγκέντρωσε όλες τις κατά τόπους εταιρίες. Μόνη της ίδρυσε εργοστάσια παραγωγής Πωλείται σπίτι με οικόπερεύματος από υλικά που υπήρχαν στον τόπο μας δο στην περιοχή Φωστήκαι από τη δύναμη του νερού. Μετά το 1960-65 ρα. Τηλ.: 24930 41432 & αποφάσισε να ηλεκτροδοτήσει την ελληνική ύπαι41346 θρο.

Έφυγε ο Γιώργος Δ. Μάστορας

Το ρεύμα στο Λιβάδι ήρθε το 1968, όπως και σε όλη την ύπαιθρο. Δύο τρία χρόνια προετοιμασία, εργολάβοι, εργάτες, κολώνες. Από το 1965 τα συνεργεία της ΔΕΗ δούλευαν για να εγκαταστήσουν το εναέριο δίχτυο, σε ένα δύσκολο έργο λόγω των δύσβατων τοπικών συνθηκών. Θυμόμαστε όσοι ήμασταν μικροί το εεε! χοπ! των συνεργείων όταν τοποθετούσαν τις κολόνες, και κάναμε χάζι. Αρχικά φωτίζονταν με "τον φεγγίτη" που ήταν μια σιδερένια κατασκευή, σαν το σημερινό κηροπήγιο, όπου τοποθετούσαν κομμάτι δαδιού. Το δαδί (τζάντα) κάθε χρόνο το προμηθεύονταν από την τοποθεσία «κοπάνες» Κοκκινοπλού. Αποτελεί το εσωτερικό μέρος των πολύ γέρικων πεύκων που ευδοκιμούν κυρίως σε πετρώδη και ξηρά εδάφη. Αργότερα με λάδι (σπάνια, γιατί δεν υπήρχε) δούλευαν τα λυχνάρια. Με την εμφάνιση της ασετιλίνης και αργότερα του φωτιστικού πετρελαίου βγήκαν οι γκαζόλαμπες με το γνωστό "μπουργκί" και τα λαμπογιάλια και τα φανάρια του χεριού. Προηγήθηκε το "ινταρίκου" με φωτιστικό πετρέλαιο, ένας μικρός τενεκές σε σχήμα κώνου με το φιτίλι να καίει με τη βοήθεια του καύσιμου, ακολουθώντας το φαινόμενο του τριχοειδούς, όπου βρέχεται το φιτίλι με το καύσιμο και καίγεται σιγά- σιγά. Το Λιβάδι το1930 είχε 20 φανοστάτες, ενώ αργότερα η πλατεία φωτίζονταν με λουξ. Φωτίζονταν οι κεντρικοί δρόμοι καθώς και μερικά σταυροδρόμια. Θυμόμαστε τον κλητήρα της κοινότητας (Γ. Μόκα) που σήκωνε σε κολόνες τα λούξ, που δούλευαν με την τρόμπα, ανεβάζοντας το πετρέλαιο πάνω σε σταγόνες και ποτίζοντας τον αμίαντο που πυρακτωνόταν. Τα ψυγεία αποτρέπουν τις βαθιές αλλοιώσεις του κρέατος, φέρνουν μια επανάσταση. Τα μέταλλα των μαχαιριών είναι πιο αποτελεσματικά ακονίζοντάς τα σε τροχό, η ζυγαριά είναι και υπολογιστική μηχανή πιο ακριβής. Μέχρι τότε τα τσιγκέλια έχουν κρεμασμένα προβατοκεφαλή, κεφαλή χοιρινή για πατσά, λουκάνικα για σχάρα, έντερα, συκώτια για κοκορέτσι, ό,τι είχε για διαφήμιση. Το κούτσουρο είναι ο πάγκος του χασάπη, τρίποδο πάντοτε για σταθερότητα. Κρεμασμένα ο μεγάλος μπαλτάς, σ’τ΄ρια, η παλάντζα, τα ίδια από τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.. Κόκαλα για τα σκυλιά, κατιμάς για τους φτωχούς, και δίπλα με την αλογοουρά ο χασάπης να κυνηγά τις μύγες. Μόλις το 1968 ήρθε το ρεύμα στο χωριό, κάλεσε ο διοικητής του αστυνομικού τμήματος, ως υπεύθυνος για την υγιεινή των τροφίμων, όσους πουλούσαν ευπαθή. Μπακάληδες και χασάπηδες κυρίως. Βασιλάκης Καραπέτσης, παλιός χασάπης, Στέργιος Σαλαβάτης (μπάρμπα Στέργιας), απίθανος γραφικός τύπος της πλατείας, Γιώργος Φακαλής, Γιαννάκος Γαλάνης, Σάκης Μακρής, με τις φούντες στα τσαρούχια, στο αστυνομικό τμήμα. Αρχίζει να τους ενημερώνει για τα νέα δεδομένα της νομοθεσίας, πώς πρέπει να συντηρούν την πραμάτειά τους. Θα πρέπει όλοι λοιπόν σιγά-σιγά να προμηθευτούν ψυγεία για να προφυλάξουν τους κατοίκους από τυχόν αλλοιώσεις των κρεάτων. Σύμφωνοι, ναι, φωνάζουν όλοι τους. Ακούγεται μια φωνή απορίας από πίσω «κουάντιλι τσι βα λια ντρ’μου», ήταν ο Στέργιας. Η απορία του ήταν τι θα έκαναν τις ουρές που χρησιμοποιούσαν για να διώξουν τις μύγες. Κατασκευάζονταν από ουρά αλόγου δεμένη σε γερό ξύλο και έδιωχναν τις μύγες από τα σφαχτά όταν τα κρεμούσαν έξω στα τσιγκέλια. Για ψυγεία είχαν τις γνωστές σήτες-ντουλάπια. Το ρεύμα σιγά σιγά μπαίνει στα σπίτια και η πρώτη απολαβή το φως, γλόμποι πλέον στα ταβάνια, "φόκου του πουτήρου". Αργότερα ήρθαν και οι άλλες ανέσεις. Ψυγεία, πλυντήρια, σίδερο σιδερώματος, κουζίνες και άλλα. Το 1969 σε ζωντανή μετάδοση, από την, στα σπάργανα τότε, ελληνική τηλεόραση έξω από το μαγαζί του Ζιούρκα, στου Κωστάκη του Κυλώνη, χαζεύαμε την προσσελήνωση του "Απόλλων 11". Από τη σεληνάκατο «αετός», πάνω από 600 εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη. Ο Νίλ Άρμστρογκ και ο Μπαζ Όλντριν, τα δύο από τα τρία μέλη της αμερικάνικης αποστολής «Απόλλων 11» περπάτησαν στη «θάλασσα της ηρεμίας» (το σημείο της προσσελήνωσης) για δύο ώρες, 36 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα. «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο στο φεγγάρι και ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα» η δήλωση του Νιλ. Όσον αφορά στη θέρμανση, όλα τα χρόνια γινόταν με ξύλα από το δάσος των Πιερίων που κουβαλούσαν με τα οικόσιτα και επαγγελματικά ζώα, τα υποζύγια. Τα τζάκια που κατασκευάζονταν από την αρχή στο δωμάτιο το καθημερινό (ντι σ'ντιάρι), ήταν η κύρια εστία του σπιτιού, τόπος συγκέντρωσης της οικογένειας το χειμώνα. Η δυσκολία εδώ είναι στους πολύ φτωχούς, που δεν έχουν δυνατότητα το καλοκαίρι να προμηθευτούν καυσόξυλα. Για τις ψιλοδουλειές, σε φούρνους, για πλύσιμο, υπήρχαν τα πουρνάρια και τα ψιλά ξύλα (κ'λ'μούρι), που κι αυτά έπρεπε να κουραστείς για να τα έχεις στο σπίτι. Το μαγείρεμα με τα ξύλα στις φουκουρίνες, αργότερα στις γκαζιέρες, στα πετρογκάζ. Από την Κοζάνη έρχονται οι πρώτες σόμπες για διπλή δουλειά, θέρμανση και μαγείρεμα. Με το ρεύμα άλλαξαν όλα, κουζίνες καλοριφέρ κλπ.

3

΄΄ Φεύγουν τα χρόνια και θυμίζει η τροεπόμενες ώρες τις γυναίκες της γειτονιάς και χιά τους / σπίθες τη νύχτα που τις σέρτις γυναίκες από το σόι για να φάνε το γλυκό νει ο βοριάς…΄΄ * του κουταλιού και να ευχηθούν για «την αρραβώνα» και θα πρέπει το σπίτι να είναι Ο χρόνος τρέχει με τρομακτικούς ρυθτακτοποιημένο. μούς, τους ίδιους που κινείται και η ζωή μας Φυσικά δεν λείπουν και οι παρέες με νεοσήμερα. Όπως όλα τρέχουν πάρα πολύ γρήλαίους που με μια, κουτσή συνήθως, κιθάρα ή Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - http://istorieslivadi.blogspot.com γορα έτσι φεύγουν και τα χρόνια μας, με κάποιο άλλο όργανο περιφέρονται μες τα αποτέλεσμα πολλές από τις αλλαγές που συμβαίνουν να μοιάζουν απόλυτα φυσιολογι- νος» (Βαγγέλης ή Μπάρμπα-Τάκης Γεωρ- προσδοκώντας να φτάσουν στο αμήν οι σοκάκια του χωριού αναζητώντας μες το τσίγούλης). Ό,τι ώρα και αν ήτανε πήγαιναν και άντρες τους «σι ισάτουρ, σι κριάπ ντι μπιάρι, πουρο να απαλύνουν τον πόνο της πληγωκές και να περνούν απαρατήρητες.... Όταν όμως ο νους γυρίζει πίσω στα περα- τους ξυπνούσαν να πάρουν το όργανο και να σι αμπουισιάσκ » (να χορτάσουν , να σκά- μένης τους από κάποια αιθέρια ύπαρξη καρσουν από το ποτό, να κουραστούν ) για να διάς ή διασκεδάζουν έτσι απλά με οποιαδήσμένα, τότε μπορείς να αντιληφθείς τις αλλα- έρθουν να παίξουν. ποτε αφορμή. Ο ήχος των οργάνων και της Πολλές φορές το σκηνικό, να πάρουν τα τους μαζέψουν στο σπίτι. γές που έχουν σημειωθεί σήμερα σε σχέση με Έλα όμως που σε κάθε γειτονιά που περ- μουσικής είναι πιο απαλός σε αυτές τις παρέόργανα, γίνονταν και μεσημέρι, συνήθως τα το παρελθόν. Βέβαια η σύγκριση είναι τις περισσότερες καλοκαίρια. Άπειρες φορές θυμάμαι το θείο νάνε με τα όργανα και την καινούρια νύφη ες. Είναι συνήθως φοιτητές οι γκαγκάνοι. φορές άδικη. Το παρελθόν όταν σε επισκέ- Σωτήρη, με το μαντολίνο στολισμένο με χαρ- όλο και κάποια θεία θα αφήσει όπως -όπως «Νου ζγκιλέσκου» (δεν γαβγίζουν). Τα τραπτεται, έρχεται πιο όμορφο. Έχει χάσει με το τονομίσματα πάνω στις χορδές, να τραγου- σε μια γωνία τη σκούπα με το φαράσι που γούδια τους είναι πιο ποιοτικά ας πούμε, είναι δάει κάτω από τον πλάτανο και να διασκεδά- σκουπίζει το σοκάκι, όλο και κάποια άλλη θα κυρίως καντάδες. πέρασμα του χρόνου την αγριάδα Και σήμερα; Τι γίνεται σήμερα; Έχω του. Έχουν στρογγυλέψει οι κοφτεχρόνια να ακούσω όργανα στα σοκάρές γωνίες του που τότε μπορεί να κια να με ξυπνάνε . Έχω χρόνια εγώ με σε πλήγωναν. Έχει φύγει η ένταση τη παρέα μου να πάρουμε τα όργανα με την πάροδο του χρόνου και ξεχάκαι να πάμε σε αγαπημένα πρόσωπα σαμε τις δύσκολες στιγμές, τα επώκαι φίλους… δυνα συναισθήματα που νιώσαμε Δεν ξέρω όμως και τι γίνεται με τη τότε που βιώναμε το όποιο γεγονός. νέα γενιά. Παλιότερα, με δυο δραχμές Κάποιο βράδυ λοιπόν του χειμώστην τσέπη που λέει ο λόγος, ο κόσμος να στο Λιβάδι, κοντά στα ξημερώέπαιρνε τα όργανα και ήταν «καν ματα, ξύπνησα από τη δυνατή μουτσιβά» (σαν τίποτα) σε σχέση με τα σική ενός νεαρού που περνούσε λεφτά που έχουμε και έχουν οι νέες κάτω από το σοκάκι μας με το γενιές στην τσέπη. Σήμερα σε πολλά αυτοκίνητό του. Στο νεαρό μάλλον σπίτια υπάρχουν μουσικά όργανα και πονούσε κάποιο δοντάκι για κάποιο παιδιά με πτυχία που μπορούν να παίχαμόγελο ή για δυο γλυκά ματάκια, ξουν, κι όμως, αν δεν κάνω λάθος, δεν όπως λέγαμε στην εποχή μας. Αυτό έχει τύχει να ακούσω και να δω να παίήτανε. Ξύπνησα και μου έφυγε ο ζουν με τις παρέες τους. Θα μου πεις ύπνος. Στο νου μου άρχισαν να σήμερα η διασκέδαση είναι αλλιώς ή έρχονται εικόνες και στιγμές του μεγάλωσες και είσαι μακριά ηλικιακά, παρελθόντος που είχαν χαθεί από οπότε δεν είναι έτσι… Μπορεί. τη μνήμη μου για χρόνια. Το σίγουρο είναι,ι και μιλάω για την Θυμήθηκα πόσες και πόσες γενιά μου και τους μεγαλύτερους από φορές με έχουν ξυπνήσει έτσι, άγρια χαράματα, οι ήχοι κάποιου παλιού Παρέα Λιβαδιωτών, δεκαετία 1960. Τα όργανα στη συντροφιά μας, με κέφι και τραγούδι εμένα, πως με τα χρόνια αλλάζουμε, και δεν αλλάζουμε προς το καλύτερο όσον κασετόφωνου με τραγούδια στη γειτονιά μας. Το τσίπουρο είναι μαλακό και το κρασί γλυκό. «καψούρικα», όπως το «Σ’ αγαπάω Από αριστερά: Κυλώνη Αντιγόνη (σύζυγος Ηλία Τσίρκου), Ψαλλίδας Ηλίας, Μεταξιώτης αφορά τον τρόπο διασκέδασής μας, μ΄ακούς ..» του Σαλαμπάση, που Δημοσθένης, Τσίρκος Ηλίας (πίσω στον πέτρινο τοίχο), Μόσχης Νίκος, Γκούμας Κώτσιος αλλά βουλιάζουμε… Βουλιάζουμε, και εμείς που έχουμε «παίζονταν» από επίδοξους (κάτω), Ζιούρκας Θεόδωρος (ακορντεόν), Δερβένης Σάκης, Γκατζούνης Μάκης (κλαρίνο), άλλες εμπειρίες και μνήμες, στην πλαγαμπρούς που έρχονταν για καντά- Φαρδής Γιάννης. στική διασκέδαση της εποχής μας…. δα στις υποψήφιες νύφες της γειτο*΄΄Η ζωή μας τελειώνει καφενείο και ταβέρνιάς. Έβγαιναν τα παλληκάρια, που λέτε, στο ζει παρέες. Η κατάληξη πάντα ίδια. Αν ξεκι- βγει από την κουπάνα που πλένει τα ρούχα, παζάρι, κατέβαζαν τα ποτάκια τους, και το νούσε το γλέντι από το βράδυ, γύρω στα θα σκουπίσει τα χέρια από το «πιστιμάνι» να / Η ζωή μας τελειώνει μ’ ήρωες του σινεμά ποτό τους οδηγούσε να πάρουν το κασετό- χαράματα, μετά τα καφενεία, ήτανε η ώρα (μάλλινη ποδιά), θα το διπλώσει διαγώνια και / Η ρουτίνα μας κερνάει για να πιούμε άλλο φωνο και να κάνουν γύρα στις γειτονιές που για γύρα στα σπίτια. Μπροστά -μπροστά θα το περάσει στη ζώνη για να μη φαίνεται η ένα / Απ’ τα χρόνια μας που φεύγουν γύρω είχανε σταμπάρει τα υποψήφια ταίρια τους . πηγαίνουν οι πρωτεργάτες του όλου σκηνι- βρωμιά και θα βγει με ένα δίσκο γεμάτο τσί- μας ειρηνικά / Τόσο απλά, τόσο ρηχά, τόσο συνηθισμένα…΄΄ Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνονταν και κού. Έχουν ανοιχτά τα πουκάμισα, είναι πια- πουρα. Αυτό θα συνεχίζεται μέχρι το απόγευμα με τις «σειρές» που ετοιμάζονταν να κατατα- σμένοι από τους ώμους, τα παρέα τα καημέστίχοι στην αρχή και το τέλος του κειμένου γούν στο στρατό. Ένα μήνα πριν παρουσια- να, και με ένα χαμόγελο ευτυχίας και χαράς έστω και αν τις γυναίκες «λι άρντι τζάμ ντι είναι*Οιαπό το τραγούδι : ΄΄Η ζωή μας τελειώνει΄΄ της στούν στο στρατό «λουά κασετόφουνλου ντι έχουν σηκωμένο το ένα χέρι ή και τα δύο και μπόου» (τις καίει το ζουμί από αρσενικό Αθηναϊκής Κομπανίας σε μουσική και στίχους του μοσχάρι..) γιατί έχουν να κάνουν και δουλειχαιρετούν όλο τον κόσμο που συναντούν. ν αρούμινα» (έπαιρναν το κασετόφωνο στις Δημήτρη Χατζηδιάκου. πλάτες) και γύριζαν όλα τα σπίτια όσων ήταν Είναι σε κατάσταση ευφορίας και εκστασια- ές στο σπίτι της νύφης, καθώς περιμένουν τις να καταταγούν στο στρατό. Αυτούς τους σμού, αγαπάνε τους πάντες και τα πάντα, καταλάβαινες από τις φωνές που διέκοπταν έχουν βγάλει τον καημό τους ή απολαμβάKόκκινη κλωστή δεμένη την ησυχία της νύχτας και τα τραγούδια από νουν την ίδια τη στιγμή της διασκέδασης. στην ανέμη τυλιγμένη Όταν την ησυχία της νύχτας όμως διακότις παθιασμένες τους κραυγές. «Αουρλά» δωσ’ της κλώτσο πτουν τα κλαρίνα, τότε τα πράγματα είναι (φώναζαν): να γυρίσει αλλιώς. Άμα ακούς πολλά όργανα να παίζουν -Εεεε άδικααα!!! παραμύθι να αρχινήσει «Σι ντιντιά ντι μπάντι » (χτυπιόταν από και όχι μόνο ένα, τότε έχουμε χαρμόσυνο κάτω) από την αδικία που επρόκειτο να τους γεγονός. Όταν ακούς κλαρίνο και ακορντεόν συμβεί, να φύγουν από το χωριό και να πάνε τότε σίγουρα έχουμε «αραβωνιάου». Κάποιο προξενιό της εποχής εκείνης είχε ευτυχή να υπηρετήσουν φαντάροι… Άλλες φορές σε ξυπνούσανε τα όργανα. κατάληξη. Τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Στην αρχή ίσα-ίσα που ακούγονταν μέσα Τα φώτα ανάβουν στα σπίτια και αν έχει στην ησυχία της νύχτας, άλλες φορές ο ξημερώσει οι γυναίκες ετοιμάζουν ένα δίσκο Η κυρά Μαρίκα ακούει συνεχώς στην τηλεόραση πως η κυβέρνηση «βρίσκεται σε αέρας να τα φέρνει κοντά σου πιο δυνατά και με τσίπουρα. Δεν υπάρχει πιθανότητα να άλλες φορές να χάνονται και σιγά σιγά έφτα- περάσουν από το σοκάκι τους και να μην δίλημμα» και δεν μπορεί να καταλάβει. Συναντά τον μπαρμπα Σάκη ο οποίος έχει βγάλει κάποιες τάξεις του δημοτικού και τον ρωτά: ναν κάτω από το παράθυρο του σπιτιού σου. βγάλουν τον δίσκο για να ευχηθούν -«Σι β’ μπ’νιάτζ’ χαράουα» (να σας ζήσει η -Ε! Σάκη τσι ιάστει δίλημμα; (- Ε! Σάκη τί είναι δίλλημα;) Η κάθε γειτονιά είχε τους δικούς της -Ιάστει ατσιά τσι βρέει σ’ νου βρέει, τ΄αρ΄σιάστε ι σ’ νου τι αρισιάστει, κουνουσκούς; «σεσημασμένους», που όταν έρχονταν στα χαρά)… Τα όργανα πηγαίνουν τώρα μπροστά. Η (-Είναι αυτό που θέλεις και δεν θέλεις, σου αρέσει και δεν σου αρέσει, κατάλαβες;). κέφια ήθελαν τα όργανα. Συνήθως αυτοί που -Μπά νου κουνόσκου τσι ντζ΄τσ’... (-Μπά δε καταλαβαίνω τι λές...) έπαιρναν τα όργανα δεν ήταν αυτοί που «Γαλάζια περιστέρα», το « Γιλεκάκι» και -Άβντζ αουά, άει ούν χίρου τσι ιντρ’ ντι λα γκούρ’ σ’ ιάσει λα κούρου, λα ουν’ μαρξημεροβραδιάζονταν στο παζάρι. «Νου «θέλω να πάω στην αραπιά» είναι μόνο λίγα αρουπιά πανταλόνλι ντι λα καρέκλιλι ντι λα από τα τραγούδια που «βουξέσκου» (ακού- τζ’ν΄ ιαστει λιγκάτου ούν’ γκουλουμέου, σ’ λα αλάντ’ ούν’ πιάπινου, ντιού βα τράτζι καφινέ» (Δεν έκοβαν τα παντελόνια από τις γονται) σε όλο το χωριό. Ακολουθούν οι χίρλου; - (Άκου εδώ, έχεις μια κλωστή περασμένη από το στόμα και βγάνει από τον κώλο, πολλές ώρες στις καρέκλες του καφενείου), άντρες με τα πουκάμισα ανοιχτά και τα χωρίς όμως να αποκλείονται και αυτοί. Όταν σακάκια περασμένα μόνο στο ένα χέρι, και στη μια άκρη είναι δεμένο ένα σκατό και στην άλλη ένα αγγούρι, από πια μεριά θα όμως «αντρά κάπου» (όταν έκαναν κεφάλι) είναι όλοι «λέρια» (πολύ πιωμένοι). Οι γυναί- τραβήξεις τη κλωστή;) -Αλάσου αξ’ κούμ ιάστει! (-Άσ’ την έτσι όπως είναι!) θέλανε να τους συνοδεύσουν τα όργανα. κες έχουν αποδεχθεί πως πια δεν μπορούν να -Ε! Ατσιά ιάστει δίλημμα, τώρα κονουσκούς! ! (- Ε! αυτό είναι το δίλημμα, τώρα Επιστρατεύονταν τότε ο «Σακούλας » τους ελέγξουν και πιασμένες αγκαζέ με την (Κώστας Γκατζούνης) ή ο «Τήρας ο Γκου- καινούργια νύφη ανάμεσα τους, απλώς κατάλαβες!) ιαράμου σι όου ακό ντάρας» (Σωτήρης Θεοδωρής) ή ο «Κλαρί- χαμογελούν και υπομένουν το όλο σκηνικό

Ιστορίες για αγρίους

ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ

-Ε! Ατσιά ιάστει δίλημμα!

(- Ε! αυτό είναι το δίλημμα!)

4

Αφήγηση: Γιάννης Κυλώνης (Κούσης)

Ο ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ

Μετανάστης φεύγω τώρα αχ μανούλα μου, και στα χέρια σου αφήνω πια τη γυναικούλα μου. ( Αποστ. Καλδάρας – Πρόδ. Τσαουσάκης 1957 λαικό.)

Επιμέλεια-παρουσίαση: Τάσος Καψάλης (Γκρούντζας)

«Την ξενιτιά, την ορφανιά, την πίκρα, την αγάπη, τα τέσσερα τα ζύγιασαν, βαρύτερα είν’ τα ξένα (δημοτικό)

(Συνέχεια από το προηγούμενο) Εγώ δεν ήξερα. Μου λέει «Jean, η δουλειά σου αρέσει, θα καθίσεις. Εάν δε σου αρέσει και κάθεσαι, είναι υποχρεωμένοι να σε πληρώνουν. Εγώ είμαι ένα χρόνο στο Μόντρεαλ και δεν έχω δουλέψει. Κάνει κρύο ακόμα τους λέω». Αυτός είχε έναν φίλο στο Βανκούβερ, τον Canah. Εκεί είχε κλίμα καλό, σχεδόν όπως στην Ελλάδα. Μου λέει: «Jean, θα πάμε εκεί στο Βανκούβερ χωρίς να πληρώσουμε τίποτα». Αλλά ήταν πολύ μακριά. Δύο μέρες και δύο νύχτες με το τρένο. Λέει ο Μαροκινός: - Θα πάμε στο γραφείο, του Ιμιγκρέσιον, και θα τους πούμε ότι εδώ κάνει κρύο, θέλουμε στο Βανκούβερ, δεν αντέχουμε. Εμείς είμαστε από θερμές χώρες. Ήξερε καλά Γαλλικά, τα ήξερε όλα, βίζα, διαβατήρια, εισιτήρια. Όταν πήγαμε εκεί, τους λέει ότι δεν έχει δουλέψει καθόλου και ότι δεν είχε χρήματα. Του δίνουν 500 δολ. Ρωτάνε κι εμένα, εγώ είπα την αλήθεια.

-Δούλευα.

-Πού; λένε.

-Sigma Mine, στα μεταλλεία.

-Α, είσαι πολύ καλός, θα πάτε στο Βανκούβερ. Εάν δε σας αρέσει, εσύ που ξέρεις τη δουλειά θα ζητήσετε να πάτε στην British Columbia. Είναι δέκα ώρες μακριά από εκεί. Έχει μεταλλεία και πληρώνουν πολύ καλά. Φύγαμε με το τρένο, δύο μέρες και δύο νύχτες, ωραίο ταξίδι. Ήταν Μάρτιος. Πήγαμε, παρουσιαστήκαμε στο γραφείο εύρεσης εργασίας.

-Τί δουλειά ξέρετε; μας ρώτησαν. Είπαμε και οι δύο στα μεταλλεία.

-Θα πάρουμε τηλέφωνο. Θα μείνετε δύο μέρες εδώ στο ξενοδοχείο, όλα πληρωμένα. Η απάντηση ήρθε και μας ήθελαν. Ήρθε ένα τζιπ από την εταιρία, να μας πάρει και μας λένε: -Θα πάτε σε ένα χωριό Μιλ Χάουζ. Έχετε εννέα ώρες ταξίδι . Στη διαδρομή βλέπαμε δάση στην British Columbia και ανά εκατό χιλιόμετρα συναντούσαμε από κανένα χωριουδάκι. Κάποια στιγμή μου λέει ο Μαροκινός: -Τζάμπα πάμε. Θα γυρίσουμε αμέσως. Είδαμε και τα βουνά του Βανκούβερ!!! Κάποτε φτάσαμε. Το μεταλλείο ήταν μέσα στα δέντρα. Δεν είχε χωριό καθόλου. Είχε μόνο κτίρια της εταιρίας για ύπνο και εστιατόρια για τους εργάτες. Τα πάντα δάσος. Δουλειά και μόνο δουλειά. Χίλια άτομα ήταν εκεί και πολλοί Έλληνες στην κουζίνα. Πήγαμε το βράδυ. Εγώ κάθισα. Μου λένε οι Έλληνες: -Είναι πολύ καλά αυτοί που δουλεύουν κάτω. Παίρνουν καλά χρήματα. Να καθίσεις εδώ αφού ξέρεις τη δουλειά. Όλα θα είναι πληρωμένα από την εταιρία, εδώ βγάζουν χρυσό. Πάμε στο δωμάτιο να κοιμηθούμε . Ο Μαροκινός πού να κοιμηθεί. Όλη τη νύχτα έλεγε: Τι ήθελα εγώ και ήρθα εδώ στο βουνό; Είχε δίκιο, ήταν από το Μόντρεαλ. Εγώ ήξερα την ξενιτιά γιατί τα είχα περάσει. Αυτός ούτε στο γραφείο ήρθε το πρωί. Εγώ έμεινα περισσότερο γιατί στην κουζίνα είχε έξι Έλληνες. Πηγαίνω στο γραφείο, μου λένε: -Θα περάσεις από γιατρό της εταιρίας , που είναι αμερικάνικη. Πήγα στο γιατρό, με εξέτασε, μου έβαλε ένα τεστ κοπώσεως, το πήγα τέρμα αμέσως. Και στα δύσκολα, μου λέει: «κατέβα». Παίρνω τα χαρτιά, πηγαίνω πάλι στα γραφεία, μου λένε: «είσαι πολύ ωραίος, και, απ’ ό,τι βλέ-

πουμε στα στοιχεία, ξέρεις τη δουλειά πολύ καλά. Αύριο δουλειά». Το πρωί σηκώνομαι, πάμε να φάμε. Είχε ωραία κουζίνα. Έπαιρνες στο δίσκο ό,τι ήθελες και όσα ήθελες. Κατέβηκα κάτω, τα συνηθισμένα όπως ήξερα και καλύτερα. Μετά από μία εβδομάδα μου παίρνει τηλέφωνο ο πατριώτης, μου λέει πάλι τα ίδια. Εκεί δεν είναι για πάντα, εσύ ήρθες για πάντα στον Καναδά. Να σηκωθείς να έρθεις στο Μόντρεαλ και να παντρευτείς και να είσαι στην πόλη. Κάθισα και το σκέφτηκα, πολύ βαθιά. Εδώ είναι για λίγο, να μαζέψεις λίγα χρήματα και να φύγεις. Οι γονείς πάντα μου έγραφαν: «έλα να παντρευτείς και φύγε». Τα παρατάω, γυρίζω στο Μόντρεαλ. Ήταν Ελλάδα! Είχα γνωρίσει ένα φίλο, είχε πρακτορείο ταξιδιών. Κάναμε πολύ παρέα. Ήταν από τη Λάρισα, Κωστόπουλος. Του είχα δώσει πολλά εισιτήρια. Μία μέρα μου λέει αυτός: -Ξέρεις Γιάννη, στο Tomson Manitoba ζητάνε για τα μεταλλεία έμπειρους και δίνουν καλά χρήματα. Γίνεται μια πόλη με είκοσι χιλιάδες κατοίκους από όλες τις φυλές. Εκεί πάνε για δουλειά και Έλληνες πάρα πολλοί. Είναι μακριά, είναι πολύ βόρεια, κάνει πολύ κρύο εκεί. Είπα: -Τι με νοιάζει, στα μεταλλεία μέσα θα είμαστε. Παίρνω την απόφαση. Μου λέει: «μπορούμε να κάνουμε και τηλέφωνο». Κάναμε το τηλέφωνο και του λένε αφού έχει δουλέψει κάτω να ΄ρθει αμέσως. Ήταν μακριά, δύο μέρες με το τρένο. Είπα, πότε θα έχω τέλος; Φτάνοντας, είπα αυτό θα είναι το τέλος, δε θα φύγω από εδώ. Έφτασα 8 Ιουλίου 1966. ‘Ήταν καλοκαίρι, πολύ ωραία, καινούρια πόλη, μου άρεσε πολύ. Έλληνες είχε. Πέρασα γιατρούς και αμέσως δουλειά. Όλα μου τα είχε η εταιρία, για ύπνο, κουζίνα, όλα μέσα ήταν. Οι γονείς μου επέμεναν πάντα στα γράμματα: «έλα να παντρευτείς». Δούλεψα μέχρι το Μάη του 1967. Είχα και έναν από τη Λάρισα, παντρεμένος, τη γυναίκα την είχε στη Λάρισα. «Γιάννη θα πάμε μαζί στην Ελλάδα. Μαζί εκεί, μαζί ταξίδι, να παντρευτείς και να είσαι τέλεια».

-Μήνα Μάιο βγάζουμε εισιτήρια. Από το Τόμσον στο Μόντρεαλ με τρένο και από εκεί από Μόντρεαλ με καράβι, που μου έμεινε αξέχαστο τέτοιο ταξίδι. Μόντρεαλ-Λονδίνο-Ολλανδία (Ρότερνταμ) - Γαλλία και από εκεί τρένο Θεσσαλονίκη. Μεγάλο καράβι το Ελίζαμπετ με δύο χιλιάδες άτομα. Κάθε μέρα πανηγύρι είχαμε. Κάναμε οχτώ μέρες. Παρέα είχα τον Λαρισινό. Ξεκινήσαμε μαζί από το ίδιο μέρος και εκεί πάλι μαζί ήμασταν. Φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη, αυτός για τη Λάρισα, ήταν παντρεμένος, Καραπάνος Δημήτριος. Εγώ για Κατερίνη-Λιβάδι. Είχα τέσσερα χρόνια στην ξενιτιά, πήγαμε τον Ιούνιο, καλοκαίρι. Πέρασε το καλοκαίρι. Ο φίλος μου ο Καραπάνος είχε γεννήσει η γυναίκα του, λέει: «Θα έρθεις να βαφτίσεις το μωρό, να γίνουμε κουμπάροι». συνεχίζεται

Τάσος Μπέλλης Μαρτίου 90 - Κ. Καραμανλή• τηλ.: 2310 306 455, 306 456 www.ariane.gr

5

ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ EΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Αγωγής υγείας στα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/NIKHΣ Απόγονος του Βέλικο Πέτροβιτς

Στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του συλλόγου μας, στις αρχές του Απρίλη, έφτασε ένα Στις 22 Απριλίου 2016, πραγματοποιήθηκε στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο ενημέρωση αγωγής υγείας στα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου από την οφθαλμίατρο μήνυμα από Σερβία. Ο κύριος Ognjen Cvijanovic ( Όγκνιεν Τσβιγιάνοβιτς), απόγονος του Βέλικου Πέτροβιτς, πρώτου συζύγου της Στάνας, έμαθε για τη νέα έκδοση του συλλόγου μας, το βιβλίο του κυρίου Γρ. Βέλκου με τίτλο «Το άδοξο τέλος της οικογένειας του Γεωργάκη Ολύμπιου» και το αναζήτησε. Ευγενικά και με τη δυσκολία ενός ανθρώπου που έχει 15 χρόνια να γράψει στα ελληνικά μας ζήτησε να του στείλουμε το βιβλίο. Το ΔΣ του συλλόγου άμεσα ενημέρωσε τον κύριο Βέλκο, τον έφερε σε επαφή με τον κύριο Τσβιγιάνοβιτς και απέστειλε το βιβλίο στη Σερβία.

Έκτακτη Γενική Συνέλευση ΠΟΠΣΒ

Η προγραμματισμένη στις 15 Μαΐου 2016 έκτακτη ΓΣ της Π.Ο.Π.Σ.Β με αντικείμενο την αναθεώρηση του καταστατικού της ομοσπονδίας δεν στάθηκε δυνατό να πραγματοποιηθεί καθώς δεν υπήρξε η απαραίτητη απαρτία στην αίθουσα (119 αντιπρόσωποι) την προκαθορισμένη ώρα έναρξης των εργασιών της έκτακτης ΓΣ.

Η επιστροφή της δασκάλας μας

Μετά από μια αναγκαστική διακοπή, λόγω εγκυμοσύνης, η δασκάλα των χορευτικών μας τμημάτων επανήλθε στη δράση. Η κυρία Τσανούσα Ευθαλία, μητέρα πλέον ενός υγιέστατου κοριτσιού, ανέλαβε ξανά τα καθήκοντά της και συνεχίζει να εκπαιδεύει τους νέους του συλΜαρία Τσανούσα μετά από πρόσκληση του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου. Το θέμα λόγου μας. Το ΔΣ την καλωσορίζει και συγχαίρει αυτή και το σύζυγο της Βασίλη για την απόήταν «Όραση: Πρόληψη – Ευαισθητοποίηση για τα άτομα με οπτική αναπηρία». Ακολού- κτηση του νέου μέλους της οικογενείας τους. θησε πρωτότυπη βιωματική δραστηριότητα με σκοπό να νιώσουν οι μαθητές για λιγότερο 24ο Φεστιβάλ Παιδικών Χορευτικών Συγκροτημάτων 2016 από ένα λεπτό την καθημερινότητα των τυφλών ατόμων. Το Δ.Σ. του Ε.Σ.Λ. ευχαριστεί Το παιδικό χορευτικό τμήμα του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 16 θερμά τη Λιβαδιώτισσα Μαρία Τσανούσα για την εξαιρετική παρουσίασή της. Απριλίου 2016, είχε δυναμική παρουσία στο 24ο Φεστιβάλ Παιδικών Χορευτικών Συγκροτη-

Πασχαλινές Δημιουργίες

Για άλλη μια χρονιά πραγματοποιήθηκαν οι Πασχαλινές Δημιουργίες του Συλλόγου και γέμισε η αίθουσα από παιδικά χαμόγελα. Χαρά, Παιχνίδι και Δημιουργία κυριάρχησαν το απόγευμα της Μ. Δευτέρας και Μ. Τρίτης στην αίθουσα του Ε.Σ.Λ..!!! Οι 70 μικροί μας φίλοι

μάτων στις Συκιές. Οι βλάχικες γυναικείες στολές, οι φιγούρες στο τσάμικο αλλά και η συνολική παρουσίαση ενθουσίασαν την γεμάτη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του 1ου – 5ου Δημοτικού Σχολείου Συκεών. Καταχειροκροτήθηκαν τα παιδιά του συλλόγου μας. Το ΔΣ ευχαριστεί τους γονείς και τις δασκάλες μας για την συμμετοχή και την προσπάθειά τους. Επίσης ευχαριστεί τους διοργανωτές αυτού του τόσο σπουδαίου πολιτιστικού γεγονότος της συμμετείχαν ευχάριστα καθ΄ όλη τη διάρκεια των κατασκευών τους, οι οποίες ήταν ιδιαίτε- πόλης μας, αν σκεφτεί κανείς ότι 150 πολιτιστικοί φορείς παρουσιάζουν τα παιδικά τους ρα όμορφες και πρωτότυπες. Είναι γνωστό ότι η φαντασία των παιδιών ταξιδεύει εκεί όπου χορευτικά κάθε χρόνο. ο νους των μεγάλων αδυνατεί να πάει…Το Δ.Σ. ευχαριστεί τα υπέροχα κορίτσια μας: ΓαζέΕκλογές του ΣΛΘ τη Νικολέτα, Μπαζούκη Ξανθή και Μπουτζέτη Ελευθερία, οι οποίες δέχτηκαν, για μία Στις 22 Μαΐου 2016, ημέρα Κυριακή, στην αίθουσα του συλλόγου μας πραγματοποιήθηακόμη χρονιά, να αναλάβουν με μεγάλη προθυμία την πραγματοποίηση αυτής της δρακε η ετήσια γενική εκλογοαπολογιστική συνέλευση. Πρόεδρος της συνέλευσης ορίστηκε ο στηριότητας !!!

Αντιτετανικός εμβολιασμός

Το Κέντρο Υγείας Ελασσόνας σε συνεργασία με τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου πραγματοποίησε το πρωί της Πέμπτης 26 Μαΐου αντιτετανικό εμβολιασμό στην αίθουσα

πρώην πρόεδρος του συλλόγου μας κ. Φακαλής Ν. Γιάννης. Η διαδικασία κύλισε ομαλά και στο τέλος εξελέγη το νέο διοικητικό συμβούλιο, το οποίο στην 1η συνάντησή του εξέλεξε πρόεδρο τον Κουτσίαη Αλέξιο, αντιπρόεδρο την Μπόλη - Καρατζίκα Ελευθερία, γραμματου Συλλόγου. Δυστυχώς, η συμμετοχή του κόσμου δεν ήταν η αναμενόμενη. Ελπίζουμε τέα τον Κοκκινοπλίτη Διονύσιο, ταμία τον Μπάμπα Γ. Λάζαρο και μέλη τους Γαλλή Αντώτην επόμενη φορά ο κόσμος να ευαισθητοποιηθεί και να δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον!!! νιο, Θεοδωρή Κ. Χρήστο, Δερβένη Χ. Βασίλη.

6

ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ

Μαγιάτικη εκδρομή του Σ.Λ.Λ. στην πανέμορφη βρύση Τυρνάβου

Μαγιάτικη εκδρομή στην πανέμορφη τοποθεσία ''Βρύση Τυρνάβου'', πραγματοποίησαν, την Κυριακή 15 Μαΐου 2016, τα Μέλη και οι Φίλοι του Σ.Λ.Λ.. Προσκυνηματική εκδρομή του Σ.Λ.Λ. στον Άγιο Διονύσιο-Λιτόχωρο Μέσα σε ένα απείρου κάλους αισθητικό άλσος της περιοχής, οι Λιβαδιώτες περάσανε από και στον τάφο του Αγίου Παϊσίου στη Σουρωτή και τη Θεσσαλονίκη Με τη Χάρη του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, τη διαρκή ευλογία του Νεοφανούς Αγίου νωρίς το πρωί έως αργά το απόγευμα, δίπλα στην λίμνη και κάτω από τα πανύψηλα δέντρα Παϊσίου Του Αγιορείτου και την Προστασία του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου Του σαν ''από παλιά λιβαδιώτικη Πρωτομαγιά'' ξένοιαστες στιγμές. Η λίμνη με του πανέμορφους Μυροβλύτη, οι Λιβαδιώτες της Λάρισας και οι Φίλοι μας πραγματοποιήσαμε μια μοναδική κύκνους, τα πολλά νερά και τα πανύψηλα δέντρα δημιουργούν ένα φυσικό τοπίο που απλά εκδρομή, την Κυριακή 3 Απριλίου 2016, με τις καλύτερες των εντυπώσεων από όλους. Πηγαίνοντας για το πανέμορφο Λιτόχωρο και την Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου, έχοντας

για συντροφιά μας τον νεφελοσκεπή και μεγαλοπρεπή Όλυμπο, θαυμάσαμε το απαράμιλλο φυσικό τοπίο. Παρακολουθήσαμε τη μοναστηριακή Θεία Λειτουργία [εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως] και νιώσαμε τη μυσταγωγία που περιβάλλει τον ιερό χώρο. Εξάλλου, όλοι οι Λιβαδιώτες επικαλούμαστε συχνά τη Χάρη του Αγίου και τον θεωρούμε και Δικό μας Άγιο από τα παλαιά ακόμα χρόνια. [Σε περιόδους ανομβρίας οι παππούδες έφερναν τη Θαυματουργή εικόνα Του στο Λιβάδι... εξού και τα πολλά λιβαδιώτικα τάματα στη Μονή]. Επόμενος σταθμός μας η Ι. Μ. Αγίου Ιωάννου Του Θεολόγου στη Σουρωτή όπου βρίσκεται και ο Πάνσεπτος Τάφος Του Νεοφανούς Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου. [....] Απλά υποκλίνεται κανείς στο Δέος και στη μυσταγωγική ατμόσφαιρα του Πάνσε-

δεν χορταίνεις να απολαμβάνεις. Τα μικρά και ''μεγάλα'' παιδιά, ξένοιαστα, μας ''ταξίδεψαν'' με τα παραδοσιακά παιχνίδια σε άλλες εποχές... τις οποίες όλοι μας ''γευτήκαμε'' μια Λιβαδιώτικη πρωτομαγιά. Οι μεγάλοι της παρέας είχαν επιφορτιστεί με το ψήσιμο των κρεατικών και την προετοιμασία του εορταστικού τραπεζιού... συνοδεία, πάντα, λιβαδιώτικου τσίπουρου. Φίλες και Φίλοι, αξιότιμοι Λιβαδιώτες ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό, ευχόμαστε στον καθένα προσωπικά και τις οικογένειές σας να έχετε ένα όμορφο καλοκαίρι και με το καλό να ανταμώσουμε όλοι μαζί στο Λιβάδι... της καρδιάς μας. Με τιμή εκ μέρους του Δ.Σ., Γκατζούνης Δημήτρης πρόεδρος Σ.Λ.Λ.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή πραγματοποιήθηκε η ημερήσια εκδρομή στη λίμνη Πλαστήρα. Ευχαριστούμε όλους όσοι συμμετείχαν και συνέβαλαν στο να γίνει μια τυπική εκδρομή του Συλλόγου αξέχαστη. Την Κυριακή, 15 Μαΐου 2016, ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, ο Σύλλογός μας, με μια μικρή ομάδα μελών, παραβρέθηκε στην επιμνημόσυνη δέηση στον Ιερό Ναό Θείας Αναλήψεως και, εν συνεχεία, κατέθεσε στεφάνι στο άγαλμα των Ποντίων που βρίσκε-

πτου ιερού χώρου, υπομονετικά περιμένοντας να έρθει η Ευλογημένη στιγμή του προσκυνήματος. Θαυμάσαμε το μεγαλείο της φύσης, την ευταξία της Μονής και την ταπείνοφροσύνη των Μοναχών που διακονούν. Οι Μοναχές είχαν Πνευματικό τον Γέροντα Παΐσιο όσο ζούσε. Ο Γέροντας εκοιμήθη στις 12 Ιουλίου του 1994 και ενταφιάσθηκε με την παρουσία μόνο των αγαπημένων Του Μοναχών καθώς ήταν επιθυμία Του. Στο άκουσμα του θανάτου Του χιλιάδες πιστών από τότε έως και σήμερα συρρέουν για να προσκυνήσουν τον Τάφο Του και να λάβουν την ευλογία Του. Προσκυνήσαμε στο καθολικό της Μονής τα ιερά λείψανα του Αγίου Αρσενίου που υπήρξε και ο νονός του Γέροντα όταν γεννήθηκε στην Καππαδοκία. Αναχωρήσαμε με πολύ αγαλλίαση και τελικό προορισμό την πανέμορφη Θεσ/νίκη και τον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου. Θαυμάσαμε την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του ναού και τα ψηφιδωτά και σταθήκαμε με δέος μπροστά στην Λάρνακα όπου φυλάσσεται το Πάνσεπτο και θαυματουργό Λείψανο του Αγίου Δημητρίου. Τέλος, κατηφορίσαμε όλοι μαζί προς το ιστορικό κέντρο της πόλης για φαγητό και περιήγηση. Φυσικά οι Λιβαδιώτες της Λάρισας δεν θα μπορούσαμε να μην συναντηθούμε και με άλλους αξιότιμους φίλους μας Λιβαδιώτες, που διαμένουν στην πόλη καθώς και με μέλη του Σ.Λ.Θ. Όλοι μαζί στην κατάμεστη από κόσμο παραλία ,απολαύσαμε τον καφέ, τη θάλασσα, τον ανοιξιάτικο καιρό, τον εμβληματικό Λευκό Πύργο και φυσικά... τον Όλυμπο. Το Δ.Σ. του Σ.Λ.Λ. ευχαριστεί από καρδιάς όλους όσοι τίμησαν με την παρουσία τους την πρώτη εκδρομή μας.

ται στην πλατεία Γενοκτονίας Ποντιακού Ελληνισμού (19ης Μαΐου απέναντι από το 7ο Γυμνάσιο Κατερίνης), παρουσία πολλών επισήμων και όλων των Συλλόγων της πόλης. Η παρουσία του Συλλόγου μας στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης γίνεται όλο και πιο ζωντανή, δίνοντας παρόν σε μικρά και μεγάλα γεγονότα της Κατερίνης. Το αντάμωμα των Γυναικών που πραγματοποιείται κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα, στην αίθουσα της λέσχης του Συλλόγου, πραγματοποιήθηκε και αυτό το μήνα με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία. Επόμενη μεγάλη εκδήλωση για τον Σύλλογό μας και στόχος όλων μας είναι η συμμετοχή στο Πανελλήνιο Αντάμωμα Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, που φέτος θα γίνει στη Δράμα. Φυσικά με μεγάλη λαχτάρα προσμένουμε και το αντάμωμα των απανταχού Λιβαδιωτών τον 15Αύγουστο στο Λιβάδι μας. Με καλή διάθεση, το Δ.Σ. υπόσχεται να δώσει βροντερό παρόν στις παραπάνω εκδηλώσεις. Τέλος, το Δ.Σ. χαιρετίζει όλους τους συμπατριώτες και εύχεται σε όλους τους Λιβαδιώτες και τους κατά τόπους Συλλόγους Λιβαδιωτών, Καλό Καλοκαίρι! ο γραμματέας του Συλλόγου Δημήτριος Κωτίκας

7

Εκτρέφονται τα γουρούνια, κοινή συνήτα πιο σπουδαία και ισχυρά φάρμακα , θεια και αλλού. Παίρνουν το λίπος, τη λίγδα, πολλοί όμως δεν ξέρουν και τις υποτιτο κρέας, το δέρμα, τα εντόσθια. Τίποτα δεν μούν γιατί τσιμπάνε. Μαγειρεύονται και πετάνε. Παστώνουν το κρέας σε καλάθια και σούπα με γάλα, κάνουν όμως καλή γέμιτα κρεμούν στο υπόγειο που λειτουργεί σαν ση για τις πίτες. Μάλιστα ένας Γερμανός ψυγείο. Έτσι εξασφάλιζαν τις αναγκαίες ζωιβοτανολόγος, που θαύμαζε τη μεγάλη Από κούτσουρο νερό - κρασί κές πρωτεΐνες σε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώποικιλία που έχει η χώρα μας σε βότανα, πων που δεν είχαν εύκολη πρόσβαση σε Γράφει είπε αυτή την ωραία φράση: «Αν ξέρανε Από τη γης προσφάι πατάτα φρέσκια μορφή. Στο πλαίσιο της οικιακής ο Ευριπίδης Καπέτης Μέρος 4ο οι Έλληνες τι κλωτσάνε, θα ζούσανε 150 παραγωγής στις αγροτοκτηνοτροφικές χρόνια». Σήμερα είναι πολύ παρεξηγημέπεριοχές εντασσόταν και ο τομέας της συντήρησης των τροφίμων. Όλα τα περισσεύ- νη η τσουκνίδα, ίσως από τον έντονο ερεθισμό που προκαλεί στο δέρμα (ουρτζ΄’κάρι). ματα έπρεπε να μην αχρηστευθούν, αλλά να βρεθεί τρόπος να συντηρηθούν για το Για ποικιλία ανακάτωναν τις τσουκνίδες με το λάπατο (λόπουτου) που και αυτό χειμώνα. έβγαινε αρκετό στα αμπέλια και στα πατατοχώραφα. Λιώνουν το λίπος του γουρουνιού και το βάζουν σε πιθάρια, διότι λάδι δεν υπήρχε Σε ένα είδος μαγειρέματος στο οποίο υπερέχουν οι γυναίκες του χωριού είναι οι ή, αν υπήρχε, το ανακάτωναν με τη λίγδα. Συνήθως τα περιορισμένα ζώα έκαναν πίτες. Γίνονται διαφόρων ειδών, με χυλό ή με φύλλα, και με διαφορετική τεχνική κάθε αρκετό λίπος το οποίο σημαίνει για αυτούς αφθονία. Το λιπαρό κρέας συμβόλιζε τον φορά. Υπάρχουν οι πρόχειρες και οι δύσκολες. Η βάση είναι πάλι το αλεύρι με το νερό πλούτο και τις επιθυμίες τους. Αγόραζαν πολλές φορές από την Κατερίνη και την για να γίνει ζύμη. Η σκέτη, με ζυμάρι-χυλό χωρίς μαγιά (ουδέ έτσι, μπατούτα- κου Ελασσόνα μοσχαρίσια λίπη και χοιρινά τα οποία έλιωναν για το χειμώνα. Αργότερα ντουαου όψι). Με λάδι και τυρί είναι η πιο εύκολη και πρόχειρη. Για να γίνει αρκετή σε ορισμένα φαγητά έριχναν μόνο λίγδα γιατί γίνονταν πιο νόστιμα. Το λίπος που την έφτιαχναν σε δύο στρώσεις. Έψηναν ελαφρώς την πρώτη στρώση και έριχναν είναι κολλημένο στα πλευρά του ζώου θεωρείται το καλύτερο και νοστιμότερο (το δεύτερη στρώση πάλι με τυρί και γινόταν διπλή. Η φτώχεια σοφίζεται. Το δύσκολο αβγό-όουλου).Το χρησιμοποιούσαν ακόμη και σε κουραμπιέδες της εποχής. Πολύ είναι να κάψεις τη γάστρα. Όταν βάζεις στο αλεύρι μαγιά, αυτό το ζυμάρι ( αλουάνόστιμες ήταν οι τσιγαρίδες, κομματάκια κρέας, δηλαδή, που έμεναν από το λιώσιμο του) το αφήνεις και ωριμάζει, φουσκώνει και γίνεται άλλη πίτα (ντι αλουάτου) που του λίπους, που τις ρίχναμε στον τραχανά και στις πρόχειρες πίτες και μπομπότες. την ψήνεις με λάδι και τυρί. Το δέρμα με λίγο κρέας, το οποίο καθάριζαν όταν ζεμάτιζαν τα γουρούνια για να Η τέχνη της πίτας με φύλλα βρίσκεται στο φτιάξιμο του φύλλου από το ζυμάρι το απαλλαγούν από το τριχωτό μέρος, το χρησιμοποιούσαν σε πίτες. Με το κεφάλι και οποίο πρέπει να είναι καλό και πετυχημένο. Η πίτα σού αφήνει περιθώριο ελευθερίας, τα πόδια γινόταν ο πατσάς, νοστιμότατος χυλός με κρέας που πάγωνε και συντη- είναι δημιουργία. Το ζυμάρι δεν είναι ποτέ το ίδιο, έχει ζωή. Το φύλλο έχει τον πρώτο ρούνταν αρκετά τον χειμώνα. Με τα έντερα και το κρέας που μετατρέπανε σε κιμά με λόγο στην πίτα και ακολουθεί η γέμιση. Η πεθερά ζητάει από τη νύφη να γίνει το πράσο και μπαχαρικά έκαναν τα λουκάνικα. Με τα εντόσθια (τη συκωταριά) γέμιζαν φύλλο τσιγαρόχαρτο. Κατόπιν το φύλλο ή ψήνεται ή όπως είναι στρώνεται με τη το παχύ έντερο και έκαναν τους νοστιμότατους «μεζέδες» που γίνονταν το θέμα των σειρά στο σινί όπου μπαίνει η γέμιση. Προσοχή χρειάζεται η τέχνη στον κόθρο, το ημερών, για το ποιος τους έκανε πιο νόστιμους. γύρω-γύρω (κ’λκ’νιου). Η γέμιση δίνει την ονομασία στην πίτα. Τσουκνιδόπιτα, τυρόΤον κιμά τον έκαναν από το κρέας χτυπώντας το με το γνωστό σε όλους τσεκου- πιτα, πρασόπιτα, τραχανόπιτα, μανιταρόπιτα, κρεατόπιτα, γαλατόπιτα, κολοκυθόπιράκι (τ’πουρίκου). Το μαλάκωναν χωρίς να το ψιλοκόψουν χτυπώντας το και έκαναν τα (γλυκιά ή αλμυρή,) σαραλί (στριφτόπιττα). Με το καλαμποκίσιο αλεύρι ανακατεμ’ αυτό τους (τις) κεφτέδες, τα γιουβαρλάκια, τα περίφημα και πατροπαράδοτα για- μένο με νερό και τυρί γίνεται η μπομπότα και με μια στρώση βρασμένης στεγνής πράκια τα Χριστούγεννα (τις γεννοφασκιές). Οι κεφτέδες, με πολύ ψωμί για να φτου- τσουκνίδας «η πλατσίντα» (μπατζάρα ) που γίνεται με φρέσκα χόρτα. Η μπομπότα ρίσουν, συνοδεύονταν με χυλό (φαρνάρσα - φαρίν’ άρσ’) ή πολλές πατάτες για να αποτελούσε το «ψωμί των φτωχών». Όμως δεν παύει και σήμερα να είναι ένα πλούγεμίζουν τα στομάχια (αβιά ούνου ζάρου ντι φουμιάλι). σιο και θρεπτικό φαγητό, -Φάε Γιωργάκη και ψωμί με τους κεφτέδες, συμβουλεύει η μαμά το μικρό γιο της. Ο μικρός Γιωργάκης το αρνείται λέγοντας: - Είδα τη γιαγιά μου να ρίχνει πολύ ψωμί στους κεφτέδες και δε χρειάζεται άλλο ψωμί. Μ’ ένα μυριόστομο ευχαριστώ θα ξεκινήσω τον χαιρετισμό προς τη γυναίκα που Δυστυχώς, όπως αναφέρθηκε, το φαγητό πρέπει να γίνει αρκετό και δελεαστικό με πολλούς κεφτέδες, και βέβαια ο χυλός ήταν απαραίτητος και φθηνός. Γινόταν με νερό πέρασε τη ζωή της στον αγώνα να προσφέρει τις υπηρεσίες της και την ίδια την ψυχή της στις γυναίκες του χωριού μας. και λίγο αλεύρι. Ακόμη και τα κολοκυθάκια τα τσιγάριζαν και τα μαγείρευαν με χυλό. Ήταν νεαρή κοπέλα όταν ήρθε στον τόπο μας. Κεφτέδες γίνονταν και με αυγά και κρεμμυδάκια (αυγοκεφτέδες - ουρέκλι μ’ρι ή Γέννημα θρέμμα Λιβαδιώτισσα, κομμάτι της ψυχής παντόφλι για μερικούς) και με τη φαρνάρσα με «κουκουλίτσα» ή όχι. Τα αυγά γίνομας, εμφορούμενη από τις ίδιες αρχές και πεποιθήνταν και σε κουρκούτι άσπρο, με λεμόνθος και πιπέρι μαύρο, βραστά (ποσέ παρακασεις με εμάς, ήξερε πολύ καλά πώς να βαδίσει και λώ σήμερα) (μάτια-όκλι). πώς να αντιμετωπίσει τους απομακρυσμένους Τα λάχανα και τα πράσα αγοράζονταν σε δεκάδες κιλά, πολλές φορές σε ανταλλαγεωργούς και κτηνοτρόφους του Ολύμπου. Κουραγή με πατάτα δεύτερη (δεύτερης διαλογής). Τα άπλωναν στα δροσερά υπόγεια για όλο σμένοι και φορτισμένοι από τις έγνοιες μας, άνθρωτο χειμώνα. Τα μαγείρευαν με χοιρινό κρέας και τα συνόδευαν πάντα με μπρούσκο ποι ήμασταν και συχνά μπορούσε να μας ξεφύγει ο κρασί παραγωγής τους. Η πρασοτηγανιά γινόταν σκέτη αλλά και με κρέας από το πικρός λόγος. Αυτή όμως, λαμπερή και γλυκιά, είχε καλάθι και με τσιγαρίδες.. πάντοτε τον καλό λόγο στα χείλη και τη γλύκα στη Το χωριό είναι κέντρο παραγωγής ορεινής πατάτας (ντι του μούντι), άριστης ποιφωνή. ότητας και πολύ νόστιμη. Οι πατάτες μαγειρεύονται με πολλούς τρόπους, ακόμη και Πολύτιμα όπλα είχε το πτυχίο της Μαιευτικής σήμερα σε όλο τον κόσμο. Μαγειρεύονται και μόνες της με ποικίλες συνταγές και συνοδεύουν και πολλά άλλα υλικά. Ξεκινάμε με τον πιο εύκολο τρόπο, τις ψητές στα που απόκτησε με ευσυνείδητη μελέτη, τα όνειρα της νιότης της και τον όρκο που κάρβουνα με αλάτι. Τις βραστές (χιάρτ’), που ξεφλουδισμένες ή μη είναι ένα έδεσμα έδωσε στον εαυτό της και στη ζωή να βοηθά με όλες τις σωματικές και ψυχικές της πολύ νόστιμο. Με τις ίδιες βραστές πατάτες ζουλιγμένες (πατάτα ζουλουξίτα) έχου- δυνάμεις τον πάσχοντα συνάνθρωπο και μάλιστα τη γυναίκα στην πιο ευαίσθητη με την πατατοσαλάτα με πράσο ψιλοκομμένο αλάτι και λάδι. Είναι ο άγνωστος περί- περίοδο της ζωής της, την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και τη λοχεία της. Όλες οι μέλπου «πουρές» που ζήτησαν Λιβαδιώτες σε εστιατόριο της Θεσσαλονίκης συνοδευτι- λουσες μητέρες σ’ αυτήν προσέβλεπαν και σ’ αυτήν κατέφευγαν για συμβουλές και κό μερίδας κρέατος και έψαχναν να βρουν τη γεύση που τους ήταν γνωστή. Πολύ προστασία. Με την υπομονή μάνας καθοδηγούσε και καταπράυνε τον πόνο και την νόστιμες γίνονται και οι τηγανητές (τιγκ’σίτι) στο λάδι ροδοκόκκινες, αλλά και οι βρα- αγωνία τους. Πολλές φορές ξέφευγε από τα πλαίσια της ειδικότητάς της και γινόταν σμένες τηγανητές με λάδι, πιπέρι κόκκινο και ρίγανη(χιάρτ’ τιγκ’σ’ιτα). Ακολουθούν οι ψυχοθεραπεύτρια. Άκουγε παράπονα, θυμούς, καημούς, που τα κρατούσε στα κελάπατάτες γιαχνί (γιαχνέ) με μπόλικο κόκκινο ζουμί ή ανάμιχτο με ρύζι, καθώς και οι ρια της ψυχής της και πάντοτε προσπαθούσε να κατευνάζει και να συμφιλιώνει τις ριγανάτες (πατάτα ριγανάτα) με χυλό και ρίγανη στην κατσαρόλα, ρίχνοντας καρύ- έριδες, να εκτονώνει την ένταση και να ξαναφέρνει τη γαλήνη. Ήταν η νοσοκόμα του χωριού, εξυπηρετούσε πρόθυμα όλες τις ανάγκες των δια επάνω και πετυχαίνοντας έτσι ωραίο αποτέλεσμα. Ψητές στο φούρνο γίνονταν σε επίσημες μέρες, με το αρνί το Πάσχα στο ξυλόφουρνο, αλλά και αργότερα όταν μπή- ανθρώπων, όλες τις ώρες. Όλοι, άνδρες και γυναίκες, ακουμπούσαν στην ανοιχτή αγκαλιά της και ήταν σίγουροι ότι θα βρουν γιατρό και γιατρικό στην αρρώστια καν οι «σόμπες» στα νοικοκυριά. Τα αγριόχορτα του βουνού, ειδικά και περισσότερο από όλα οι τσουκνίδες για τους. Μια ζωή αφιερωμένη στον διπλανό. Όλες οι γυναίκες έχουν να θυμηθούν τη τσουκνιδόπιτα και τσουκνιδόσουπα , έσωσαν και αυτές από την πείνα τους κατοίκους δυναμική παρουσία της Μαμής που την ώρα του τοκετού έπαιζε και σοβαρολογούστην κατοχή. Μάζευαν τσουκνίδες (βιάρτζα) και μυροτσούκνιδα (μιριτσούκανα) και, σε μαζί τους και μετά στο κρεβάτι της λεχώνας πώς παραστεκόταν σε όλα τα προαφού τις στέγνωναν, τις αποθήκευαν για το χειμώνα. Δεν άφηναν ρέματα και πλαγιές- βλήματα. Ήταν η δεύτερη μάνα τους. Αυτές οι μνήμες ξυπνούν ευγνωμοσύνη, αγάπη, θαυμασμό, έπαινο και την ανάγκη μέχρι τη Φτέρη έφθαναν- για να μαζέψουν τις τσουκνίδες σε τσουβάλια, και να τις στεγνώσουν. Μάλιστα ο μπάρμπα- Τάκης Χαλκιάς, γνωστός για το καυστικό του να ομολογήσουμε όλοι μας πως η Μαμή μας υπήρξε - και συνεχίζει να είναι - ένας χιούμορ, ζητούσε να καταδικαστούν όσοι ξερίζωναν τις τσουκνίδες με αποτέλεσμα να ακέραιος άνθρωπος. Είναι αλήθεια ότι είναι χάρμα ψυχής ο άνθρωπος όταν είναι Άνθρωπος! μη ξαναφυτρώσουν. Η τσουκνίδα, κατά τους επιστήμονες, αποτελεί καλή πηγή βιταμίνης Α και C, ενώ παράλληλα προσφέρει πλούσιες δόσεις στοιχείων απαραιτήτων Με πολλή αγάπη Βαρβάρα Παρτάλα για τον οργανισμό, όπως ο σίδηρος. Είναι κουμπαράς βιταμινών, αποτελεί και ένα από

ΛΙΒΑ∆ΙΩΤΙΚΗ ΠΑΡΑ∆ΟΣΙΑΚΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ

Η Μαμή μας η Λίτσα

8

(Απρίλιος – Μάιος 2016) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας

Ανώνυμες Εταιρείες παραμερίζοντας την υπεράσπιση και την προστασία των μικρομεσαίων αγροτοκτηνοτροφικών παραγωγών και να προσφέρει το φιλέτο των διατροφικών αναγκών του λαού σε επενδυτές και μεριδιούχους.

Πούσκ’ αλί κ’τουσα

Κεντρικός Αγωγός - Φράγμα Μαρούλι

Ο βροχερός καιρός του διμήνου έδωσε τη δυνατότητα στον τεχνητό αποταμιευτήρα νερού της περιοχής Μαρουλιού να υπέρ γεμίσει. Το νερό ξεπέρασε τα όρια και έφτασε στην υπερχείλιση. Χιλιάδες κυβικά νερού θα χρησιμοποιηθούν για άρδευση στις φετινές καλλιέργειες της περιοχής μας. Όμως, ο κεντρικός αγωγός διανομής νερού σε ένα σημείο υπέστη μια σοβαρή ζημιά. Το έδαφος που κάλυπτε τον αγωγό υποχώρησε με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του αγωγού να μείνει κυριολεκτικά στον αέρα, με άμεσο κίνδυνο να δημιουργηθεί σπάσιμο η ρήγμα. Το θέμα ανέδειξε σε δημοτικό συμβούλιο ο συμπατριώτης μας δημοτικός σύμβουλος Αντωνίου Τάκης. Ελπίζουμε οι δημοτικές υπηρεσίες να δράσουν άμεσα για αποφυγή καλοκαιρινών αβαριών εν μέσω ποτιστικής περιόδου.

Τι χες Γιάννη; Ό,τι είχα πάντα.

Το έχουμε ξαναγράψει και το επαναλαμβάνουμε ότι δυστυχώς η μη κεντρικά σχεδιασμένη αγροτική παραγωγή της χώρας μας οδηγεί συχνά πυκνά τους πειραματιζόμενους (παρασυρμένους) μικρομεσαίους παραγωγούς σε οικονομικά στραπάτσα. Τα παραδείγματα στην περιοχή μας αρκετά. Ας θυμηθούμε κάποια επιγραμματικά. Η καλλιέργεια σμέουρων και βατόμουρων, η φάρμες μεγάλων πουλιών (στρουθοκάμηλοι), οι βιολογικές καλλιέργειες ζωοτροφών, η εκτροφή σαλιγκαριών είναι επενδυτικές προσπάθειες συγχωριανών μας οι οποίες οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο. Κάτι ανάλογο πάει να συμβεί και με τους καλλιεργητές ροδιού. Προ μιας εξαετίας κάποιοι συμπατριώτες μας αποφάσισαν να ασχοληθούν με την καλλιέργεια Ροδιού στο Λιβάδι. Ευτυχώς οι εκτάσεις που φυτεύτηκαν είναι περιορισμένες. Η φετινή χρονιά, ηλικιακά πλήρως παραγωγική, ξεκίνησε άσχημα για τα ρόδια. Τα δέντρα, στα τέλη του Απρίλη, σοκαρίστηκαν από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρή καθυστέρηση στην έκπτυξη των φύλλων και ένα έντονο ξεφλούδισμα του κεντρικού κορμού. Υπάρχει έντονος φόβος ότι η παραγωγή θα συρρικνωθεί και το χειρότερο ότι το φυτικό κεφάλαιο έχει υποστεί μόνιμη και ανεπανόρθωτη ζημιά.

Ο παλιός και ο νέος

Στα εγκαίνια του νέου οδικού άξονα που συνδέει το Λιβάδι με το Σαραντάπορο βρέθηκαν μεταξύ άλλων και οι πρόεδροι του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Λιβαδίου. Ο πρώην, Καψάλης Δ. Ευάγγελος, και ο νυν Ντάμπος Δ. Λάζαρος. Ο φωτογραφικός φακός της εφημερίδας μας τους «συνέλαβε».

Το πολυετές φυτό που συχνά το συναντάμε σε πέτρινες σκεπές, μαντρότοιχους και γενικότερα σε πέτρινους τοίχους του Λιβαδίου έχει την τοπική ονομασία Πούσκα αλι Κ’ τούσα (Το ξύδι της γάτας). Μοιάζει με παχύφυτο, αναπτύσσεται σε ροζέτες και είναι πράσινο χειμώνα καλοκαίρι. Η ικανότητά του να αποθηκεύει νερό στα παχιά του φύλλα τού επιτρέπει να φυτρώνει σε δύσκολα σημεία. Το φυτό αυτό ανήκει στo γένος Sempervivum (Σεμπερβίβο) της οικογένειας Crassulaceae. Χαρακτηριστικό γνώρισμά του αποτελεί το άνθος του, το οποίο φύεται από την βάση της ροζέτας και αναπτύσσεται σαν ένας στύλος ο οποίος στην κορυφή έχει τα λουλούδια. Τα λουλούδια μοιάζουν με μικρές καμπανούλες. Το φυτό μετά την ανθοφορία ξεραίνεται, αφού έχει δημιουργήσει δίπλα του νεαρά φυτά (ροζέτα). Οι γάτες το απεχθάνονται και το αποφεύγουν. Στο Λιβάδι ανθίζει στα μέσα του καλοκαιριού.

Από την Νήσο «Πάρω»

Σε κάποιο σημείο της ομιλίας του για τα εγκαίνια του δρόμου ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Αγοραστός ανέφερε ότι οι άνθρωποι της μεταποίησης του γάλακτος οφείλουν να βοηθήσουν και εκείνοι την παραγωγή της περιοχής. Η περιφέρεια τους βοήθησε με την κατασκευή ενός τέτοιου έργου μειώνοντας τον χρόνο συλλογής αλλά και μειώνοντας τις βλάβες των οχημάτων. Είπε επί λέξη ο κ. Αγοραστός: «δεν νομίζω ότι είναι από την νήσο «Πάρω», πρέπει να βοηθήσουν την παραγωγή και για τους ίδιους τους εαυτούς τους».

Σιδηρά Κυρία

Στον σύντομο χαιρετισμό του στα εγκαίνια του δρόμου Λιβάδι -Σαραντάποροο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Ευαγγέλου αποκάλεσε την περιφερειακή σύμβουλο Μαρία Μαμάρα σιδηρά κυρία και ευχήθηκε να δει έργα τέτοιου επιπέδου και στην υπόλοιπη επαρχία.

Νέο σχέδιο νόμου για Αγροτικούς Συνεταιρισμούς

Τον μήνα Απρίλιο δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ ο νέος νόμος 4384/2016 με τίτλο "Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, μορφές συλλογικής οργάνωσης του αγροτικού χώρου και άλλες διατάξεις." Στην 1η παρ. του άρθρου 1 δίνεται ο ορισμός : «Αγροτικός Συνεταιρισμός, στο εξής ΑΣ, είναι αυτόνομη ένωση προσώπων, η οποία συγκροτείται εθελοντικά και επιδιώκει, με την αμοιβαία βοήθεια και την αλληλεγγύη των μελών της, τη συλλογική οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη και προαγωγή τους, μέσω μίας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης. ΑΣ θεωρούνται και οι αλιευτικοί, κτηνοτροφικοί, πτηνοτροφικοί, μελισσοκομικοί, σηροτροφικοί, αγροτουριστικοί, αγροβιοτεχνικοί, οικοτεχνικοί και άλλοι συνεταιρισμοί οποιουδήποτε κλάδου ή δραστηριότητας της αγροτικής οικονομίας. Οι Δασικοί Συνεταιρισμοί και οι Ενώσεις αυτών, δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του παρόντος νόμου.» Σταχυολογώντας κάποιες φράσεις του νόμου, όπως η δυνατότητα συμπράξεων με κάθε λογής επιχειρήσεις, η δυνατότητα ίδρυσης παραρτημάτων – υποκαταστημάτων, η εγγραφή μελών επενδυτών, η ύπαρξη μεριδιούχων, τα προγράμματα επιχειρηματικής δράσης, η μετατροπή αναγκαστικών συνεταιρισμών, οι αγροτικές εταιρικές συμπράξεις διακρίνουμε ότι στόχος του νέου νομοσχεδίου είναι να μετατραπούν οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί σε

9

ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 33 επιμέλεια Γκατζούνη̋ Γιάννη̋ johgatz@yahoo.gr

!

"

%

& (

)

!*

#

$

' !!

!$

!"

!#

!% !& !' !(

!)

"! "%

"* "$

""

"#

"& "(

"' #! #$

")

#*

#"

## #%

#&

#'

#( $*

#)

$! $"

$$

$%

$# $& $'

$( $)

%*

………………………. μισθών και συντάξεων. Σπουδαία κυβέρνηση. Αυτό της «Αριστεράς» κόψτε το σιγά-σιγά γιατί μας πιάνει αναγούλα.

6. Κόψανε και το …………………… ! Με παρέμβαση του πρωθυπουργού όσοι το πήραν δε θα το επιστρέψουν. Άγιος άνθρωπος ο Αλέξης 7. Θα πούμε ψέματα, θα τάξουμε λαγούς με πετραχήλια, θα πάρουμε την εξουσία, θα φάμε ότι έχει απομείνει και στην ………………………. θα ψηφίσουμε και ένα

10

%" μνημόνιο. Έτσι σκέφτονται, δυστυχώς, οι επιτελείς των κομμάτων εξουσίας 8. Χαρτί που έχει μεγάλη δύναμη στην ξερή.

9. Μετά τη ……………………… των συνταγματαρχών η Ελλάδα κυβερνήθηκε από κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα. Στα σαράντα χρόνια έγιναν αρκετά θετικά, κυρίως από τις κεντροαριστερές κυβερνήσεις. Όμως κάποιοι έβαλαν βαθιά το χέρι στο μέλι και δεν έλεγαν να το βγάλουν. Έτσι πέσαμε σε βάλτο. Μια νίκη της Αριστεράς στις εκλογές έδωσε την ελπίδα ότι κάτι θ’ αλλάξει. Η παταγώδης διάψευση μεγάλων προσδοκιών θα είναι για τον τόπο οδυνηρή.

10. Φιτσόρλου ατσιόλου ιάστι μούλτου μσάτου σ μπούνου. Μ τσι ………………… αβιά. Κατά μάνα κατά κύρη.

11. (οριζ) «Πλεύση ελευθερίας» ονόμασε το κόμμα της η …………………. Κωνσταντοπούλου. Ήθελε κι αυτή να είναι αρχηγός.

11.(κάθ) Γελάσαμε για χρόνια με τις ατάκες του Λαζόπουλου στο ………….τσαντήρι νιούζ. Περιμέναμε να βγάλει γέλιο και με το τσίρκο που υποτίθεται ότι κυβερνά τώρα τη χώρα. Μούγγα ο Λάκης . Να ζητήσει τη βοήθεια του Χαϊκάλη 12. Οι μονομαχίες Τσίπρα - Μητσοτάκη μοιάζουν παιδικό θέατρο. Προτιμάμε τη μονομαχία στο …………..-Πάσο 13. Παπούτσι απ’ τον τόπο σου κι ας είναι και …………………….. (βλαχ) 14. Αν το καλοκαίρι είσαι κάτω από το πλατάνι στην πλατεία να πίνεις τσίπουρο και να ακούς ………………….. κλαρίνα, για καναδυό ώρες τα μνημόνια τάχεις γραμμένα στα παλιά σου παπούτσια. Όταν ξυπνήσεις μην κάνεις το λάθος να ανοίξεις τηλεόραση. Θα πέσεις πάνω στον Σταθάκη ή τον Κατρούγκαλο και θα σου χαλάσει το όνειρο. Στη φωτογραφία, (χειμωνιάτικη, για αντίθεση), ένα από τα πιο επιτυχημένα σχήματα του παρελθόντος 15. Νου άμου λούκρου σ τράγκου

……………… ζόρι.

16. Φουάμι (καθαρ). Απλώνεται ολοένα και περισσότερο. Να παρηγορηθούμε επειδή και τέχνας κατεργάζεται; 17. Πάντα έπαιρναν οξεία 18. Τσι κάφτ’ …………………..; Νιθιάμ’ π’νι σι τινσιάσκ’ φουμιάλια!

19. Τα άσπρα (βλαχ) 20. Πήρε τη μπάλα ο ΣΥΡΙΖΑ και με τη βοήθεια των ΑΝΕΛ έβαλε ………………… στους εργαζόμενους με στημένο πέναλτι. Παράγκα και εδώ.

21. Και αν δεν πιάνουμε τα νούμερα που υπέγραψαν οι συριζανελιστές θα λειτουργεί αυτόματα ο ……………………. Θα κόβει αλλουνού το μισθό, αλλουνού τη σύνταξη, αλλουνού τον κώλο. Με το επόμενο μνημόνιο θα του κόβουν και το τσουτσούνι, μετέδωσε το ΜΕΓΚΑ. Τι περιμένεις από συστημικά κανάλια. Αν δεν το γράψει η Αυγή δεν πρόκειται να εφαρμοστεί, οπότε κοιμηθείτε ήσυχοι. Χωρίς κώλο ζεις, χωρίς τσουτσούνι όμως; 22. Μέσα στο καλοκαίρι ……………… πάμε σε δημοψήφισμα θα ψηφίσουμε ΝΑΙ ή ΟΧΙ; 23. Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν 24. Αλόρου βουλιφτάτζ λ’ τζ’σιρ’ μιτσούνι Τσίπρα σ’ Καμένλου σ ατσέλι κα……………… λι ψηφισίρ’ τούτι. Φ’ρμάκου ουάσπε 25. Θεία (βλαχ) 26. (οριζ) Τσάπου (ελλ). 26(καθ) Άννα γράφει η ταυτότητα, …………………… τη φωνάζουν στο Λιβάδι 27. Καλύτερα ……………… ώρας ελεύθερη ζωή παρά 99 χρόνια μνημόνιο. Καινούριο τραγούδι σε στίχους Ρήγα Φεραίου και μουσική Άννας Βαγενά 28. Αυγό (βλαχ). Μη συμφέρουσα παιδική τροφή με 24% ΦΠΑ.

29. Στη μυθολογία, κόρη του βασιλιά των Θηβών Κάδμου και της Αρμονίας 30. Ισοπαλία στο σκάκι

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: 1. ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, 2. ΑΩ, 3. ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, 4.ΓΙΝΙΑ, 5.ΚΟΨΙΜΟ, 6.ΕΚΑΣ, 7.ΑΝΑΓΚΗ, 8.ΒΑΛΕΣ, 9.ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ, 10.ΤΑΤ, 11.ΖΩΗ-ΑΛ, 12.ΕΛ, 13.ΑΜΠΙΤΙΚΑΤΟΥ, 14.ΛΙΒΑΔΙΩΤΙΚΑ, 15.ΜΑΡΙ, 16.ΠΕΝΙΑ, 17.ΟΕ, 18.ΦΤΩΧΛΟΥ, 19.ΑΛΜΠΙΛΙ, 20.ΓΚΟ, 21.ΚΟΦΤΗΣ, 22.ΑΝ, 23.ΑΕΠ, 24.ΜΠΟΥΙΤΣΙ, 25.ΤΕΤ, 26.ΤΡΑΓΙ-ΤΟΥΣΑ, 27ΜΙΑΣ, 28.ΟΟΥ, 29.ΙΝΩ, 30.ΠΑΤ, 31.ΠΡ, 32.ΦΤΩΧΟΛΟΙ-ΙΓ, 33.ΖΟΡΝΑ, 34.ΟΙΛΙ, 35.ΛΟ, 36.ΒΕΤΖ-ΥΟΙΤΣ, 37. ΓΚΡΝΟΥΤΣΟΥ-ΑΠ, 38.ΟΓΑ, 39.ΙΝΑ, 40.ΑΠΑ, 41.ΑΠ. 42.ΝΑΚ, 43.ΟΜΟ, 44.ΠΑΠΑΣ, 45.ΑΝ, 46.ΛΡ, 47.ΙΑ, 48.ΣΙ, 49.ΕΝΙΟ, 50.ΜΠΑΛΙΤΣΙ, 51.ΙΜΝΑΡΙ, 52.ΚΡΑΣΙ

%!

1. Κοντά παντελονάκια, παιχνίδι με νεροπίστολα, παγωτά, βόλτες στο κιόσκι με πασατέμπο, καρπούζια παγωμένα στη ρίζα του πλάτανου, πανηγύρια και ανεμελιά χωρίς σχολείο. Αυτά τα μαγικά θυμάμαι από το ………………….. των παιδικών μου χρόνων στο Λιβάδι.

2. Αρχή και τέλος μιάς σειράς 3. Μαζευόμασταν στη στενή ανηφορίτσα που οδηγούσε από την πλατεία στο …………………….. μερικές δεκάδες πιτσιρίκια, (κόσμος πολύς τότε στο χωριό), και φωνάζαμε μόλις βλέπαμε τη νηπιαγωγό μας: «Έρχεται η κυρία Πόπη, έρχεται η κυρία Πόπη». Τι όμορφες που τις θυμάμαι την κυρία Πόπη (του Μήτσου) και την κυρία Κική (του Μπάμπη)!!

4. ………………………….. βα πιριτσίρι τα σι λιάι αούουλι. Αλλιώς: Πούναι τα σταφύλια σου αμπέλι; Πούναι η δουλειά σου τεμπέλη; 5. Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, όπου μάτωσε, η κυβέρνηση αποφάσισε το

31. Συνεχόμενα σύμφωνα που παροτρύνουν το γαϊδουράκι να περπατήσει 32. (οριζ) Οι πλούσιοι έχουν ένα πρόβλημα. Σε ποια οφσόρ να βάλουν τα λεφτά τους για ασφάλεια και για να αυγατίσουν. Αλίμονο στο …………………………. που είτε στην Ελλάδα, είτε στη Συρία, είτε στη Γαλλία ή στην Αμερική, παλεύει κάθε μέρα να τα βγάλει πέρα και βυθίζεται ολοένα και πιο πολύ στην εξαθλίωση 32. (κάθ) Ο αριθμός 13 με γράμματα 33. Χειροκίνητο λανάρι για την επεξεργασία του μαλλιού (βλαχ) 34. Νου χίμου τ’ μπ’ζάρι .………………….. βόρου μουρτζιάρι 35. Λούκρου άρι αρκάτ’ μούλτου. Του κουάντ’ στι τσι ……………; Ούν μάρτζιν’ λα τζιάνα λα ΓιουΓιάννη!

36. (οριζ) Αμό Σιούδω, τίνι νου ……….., κούμου αμπ’λτέστι αχτάρι ουάρ’; 36 (καθ) Κα σι γίν’ υπουργόουλου ………….. (αντίστρ) τσι βα αντάρου. Βα λιάου λουπάτα.

37. (οριζ) Σπυρί (βλαχ) 37. (καθ) Άμου σιάτι. Μπιά ούν ………….αράτσι 38. Οι μόνοι που δεν παραπονιούνται, και με το δίκιο τους βέβαια, είναι οι συνταξιούχοι του ………………….. Και γιατί να γκρινιάξουν; Παίρνουν 320 ευρουδάκια το μήνα και περνάνε πασιάτικα 39. Τρ’τσέμου μια χαρά. Βίνιρ’ ………………… (αντίστρ) μπούνι. Αλτσχάιμερ έχει αυτός ο καημένος 40. Αράτσι ιάσι ……………….. λα αρδιτσίνι αλου πλάτανου 41. Άρειος Πάγος 42. Έ Νάκω …………………. ν’ τ ζ΄σι μιτσούνι έρμουλου ντι Αλέξη; Α παπαπαπα. Αστ’ντζιλι νου λι αντάρ’ ατσιάλι 43. Γνωστό απορρυπαντικό 44. Να κι ο Πατριάρχης ήρθε στη χώρα μας, να κι ο ίδιος ο ……………., να κι ο Πούτιν, τίποτα δεν άλλαξε. Τώρα περιμένουμε να έρθει η ανάπτυξη.

45. Σκεφτήκατε ποτέ σε τι χάλια θα βρισκόταν η Ελλάδα μας …………………. δεν ήταν στην κυβέρνηση ο Πάνος Καμμένος; 46. Λύρα που δεν ακούγεται 47. Λουλούδια σταυρόλεξου 48. Η τελευταία νότα 49. Εξαιρετική η μουσική που έγραψε για ταινίες ο ……………….. Μορικόνε 50. Τρ’κούρ’ μούλιλι ντι μπ’ζάρι. Ι ουμπλού κάλια ντι …………………… Εμ δε φρόντισε ο μουλαράς να τα φορέσει πάνες, ούτε τα μουλάρια έμαθαν να μη κάνουν κακά τους καταμεσής του δρόμου. Παραδειγματίζονται από δίποδα ζώα που ρίχνουν τα σκουπίδια τους όπου νάναι. Βρώμικος λαός είμαστε 51. Για να ξεχνάτε τις σκοτούρες σας ρίξτε το στο …………………….(βλαχ). Μια βόλτα μέχρι τις Μπιστιριές , την Αγία Τριάδα, την Πιπίκα και αναγεννιέσαι.

52. Αν σας περισσεύουν λίγα λεφτά και θέλετε να ηρεμήσετε, προτιμήστε για το καλοκαίρι το Λιβάδι. Δροσιά, θέα, τσίπουρο και κεμπάπ πέντε αστέρων. Πιείτε και ένα παγωμένο ………………. και θα δείτε το ΦΠΑ με άλλο μάτι. ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!

Η µουσική, δίνει ψυχή στον κόσµο, φτερά στο µυαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα. Γράφει ο Θανάσης Κοντοφάκας και ο ∆ώρυς ∆όρυς Ψαλλίδας

Αργύρης Χιόνης (1943 - 2011) - IA' "Ὤ ναί, ξέρω καλά πώς δέν χρειάζεται καράβι γιά νά ναυαγήσεις, πώς δέν χρειάζεται ὠκεανός γιά νά πνιγεῖς. Ὑπάρχουνε πολλοί πού ναυαγῆσαν μέσα στό κοστούμι τους, μές στή βαθιά τους πολυθρόνα, πολλοί πού γιά πάντα τούς σκέπασε τό πουπουλένιο πάπλωμά τους. Πλῆθος ἀμέτρητο πνίγηκαν μέσα στή σούπα τους, σ’ ἕνα κουπάκι του καφέ, σ’ ἕνα κουτάλι του γλυκοῦ... Ἄς εἶναι γλυκός ὁ ὕπνος τους ἐκεῖ βαθιά πού κοιμοῦνται, ἅς εἶναι γλυκός κι ἀνόνειρος. Κι ἅς εἶναι ἐλαφρύ τό νοικοκυριό πού τούς σκεπάζει."

Αργύρης Λούλατζης «Κουβέντες με τους Oυρανούς» «Αν έχεις στην ψυχή σου την ανάγκη να αποτυπώσεις συναισθήματα στο χαρτί και να δημιουργήσεις, δεν πιστεύω ότι οι παράξενοι καιροί θα αποτελέσουν εμπόδιο». Ο Αργύρης Λούλατζης είναι ένας τραγουδοποιός της νέας γενιάς με σημαντικές συνεργασίες και πλήθος εμφανίσεων στο ενεργητικό του. Ξεκίνησε να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας και έπειτα της Αθήνας. Τον Δεκέμβριο του 2012 κυκλοφόρησε το τραγούδι «Ονειρομάγια», που ερμήνευσε παρέα με τον Χρήστο Θηβαίο και αποτέλεσε προπομπό του νέου του δίσκου, ο οποίος κυκλοφόρησε, με τον ίδιο τίτλο, τον Μάιο του 2013. Ο «Αμέθυστος» ήταν το δεύτερο single του δίσκου, σε μουσική και στίχους του Αργύρη Λούλατζη, το οποίο ο τραγουδοποιός ερμηνεύει με τον Μίλτο Πασχαλίδη. Εδώ ακούμε και παρουσιάζουμε την ολοκαίνουργια δισκογραφική του δουλειά με τίτλο "Κουβέντες με τους Ουρανούς". Το ομότιτλο τραγούδι ερμηνεύει παρέα με τον Ψαραντώνη, ενώ συμμετέχει η Φωτεινή Βελεσιώτου και ο Δημήτρης Ζερβουδάκης .Κάπου στα παιδικά του χρόνια ξεκίνησε να παίζει κιθάρα και να πειραματίζεται με διάφορα. Πάντα λάτρευε να ακούει μουσική. Χρόνο με τον χρόνο, η ενασχόλησή του με τη μουσική γινόταν όλο και πιο έντονη. Οι πρώτες σχολικές μπάντες, τα πρώτα τραγούδια κι έπειτα η πρώτη δισκογραφική δουλειά στο πανεπιστήμιο. Όλα με πολλή δουλειά, μεράκι και υπομονή. Το άλμπουμ «Κουβέντες με τους Ουρανούς» είναι ουσιαστικά η μετεξέλιξη και η συνέχεια του προηγούμενου άλμπουμ «Ονειρομάγια», που είχε κυκλοφορήσει τον Μάιο του 2013. Από τον Αύγουστο του ίδιου έτους ξεκίνησε να γράφει τα επόμενα τραγούδια. Με

Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου

Όλα έχουν αλλάξει και τίποτα δεν είν’ όπως παλιά... «Βρήκα ένα κουμπί και για χάρη του έραψα ένα φόρεμα» λέει μια παροιμία. Κάπως έτσι κι εγώ, ξεκίνησα να γράφω στο «Ημερολόγιο» του Ιούνη, του έτους 2016. Με αφορμή τις μέρες του Αγίου Πνεύματος, στο χωριό, γράφτηκε το αρθράκι φόρεμα. Η αλλαγή ήδη ξεκίνησε από εμένα. Τότε λέγαμε της Αγιατριάδας… Ο καιρός ήταν θαυμάσιος, κόσμος αρκετός είχε καταφτάσει, η πλατεία κατάμεστη, αλλά εγώ ένιωσα να ζω κάτι ξένο. Ξένος τόπος, ξένοι άνθρωποι, ξένες μουσικές, ξένες συνήθειες. Μόνο κάποια πρόσωπα παρέμειναν γνώριμα, ευτυχώς υπάρχει συνενοχή, ένα βλέμμα και καταλαβαινόμαστε. Και έτρεξα πίσω, μήπως πιαστώ από το παρελθόν και αναζήτησα φίλους και γνωστούς που χάθηκαν, από τη γειτονιά μου, από άλλες γειτονιές, γονείς, νέους, νεότερους και ένιωσα πως μου έλειπαν πολύ. Και είπα εντάξει, ηρέμησε, έτσι ήταν πάντα ο κόσμος, άλλοι πάνε, άλλοι έρχονται. Κοίτα εδώ, το τώρα, τα νέα παιδιά, πάρε τα κουράγια σου, και καθώς έκανα τη βόλτα μου προσπαθώντας να δω τα βλέμματά τους, είδα κεφάλια σκυμμένα πάνω σε κινητά, λες και δεν υπήρχε παρέα. Ξαφνικά, έδειχνε ο ένας στον άλλο κάτι στην οθόνη, και μετά ο καθένας στον αυτισμό του. Και καθώς βάδιζα, άκουγα μουσικές που δε γνώριζα, όχι δεν ήταν Βανδή, Ρέμος, Πλούταρχος, μη βιαστείτε να πείτε πως ζω σε άλλο πλανήτη. Ήταν μουσικές και στίχοι που δεν ακούγονται, ήταν μια μουσική θολούρα με εκείνο το κακόγουστο «έκο» , και ήταν νοθευμένα δημοτικά τραγούδια, σκέτη θλίψη. Και αποζήτησα τα χρόνια εκείνα, που Κυριακή και γιορ-

πειραματισμούς, καλούς φίλους, συνεργάτες και αγάπη, έπειτα από περίπου δυόμιση χρόνια αυτός ο κύκλος ολοκληρώθηκε. Λάτρης των συνεργασιών που τις θεωρεί και το ψυχικό αντάμωμα. Στο προηγούμενο άλμπουμ τραγούδησε το "Ονειρομάγια" με τον Χρήστο Θηβαίο και τον «Αμέθυστο» με τον Μίλτο Πασχαλίδη. Στο τωρινό άλμπουμ, τραγουδά το ομότιτλο κομμάτι με τον Ψαραντώνη, ενώ ένα άλλο τραγούδι, «Σαν εχθές», με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη και «Μόνο Ξενιτιά» με την Φωτεινη Βελεσιώτου. Συχνά ακούμε γύρω μας σε παρέες, στα καφέ, σε στέκια και κουβέντες, να λένε πως δεν βγαίνουν τραγούδια και νέοι καλλιτέχνες σήμερα. Σας λέμε, λοιπόν, πως υπάρχουν, δεν ξέρουμε αν είναι πολλά, όμως υπάρχουν, όπως υπάρχουν και καλλιτέχνες ταλέντα που συγκινούν τον κόσμο με τα τραγούδια τους. Ένας από αυτούς είναι ο Αργύρης Λούλατζης και θα σας συγκινήσει. Επιβάλλεται όμως για να τους εντοπίσεις, να έχεις τις κεραίες και τα αυτιά σου ανοιχτά ˙ αν δεν θες να ξεκολλήσεις από τα ίδια και τα ίδια, δεν θα τους εντοπίσεις ποτέ. Σίγουρα το Διαδίκτυο βοηθάει αρκετά. Είναι η νέα πραγματικότητα, με τα θετικά και τα αρνητικά της. Ο καθένας τα ζυγίζει κι αναλόγως πράττει και οδεύει. Αν έχεις στην ψυχή σου την ανάγκη να αποτυπώσεις συναισθήματα στο χαρτί, νότες στο πιάνο, και να δημιουργήσεις, δεν πιστεύουμε ότι οι παράξενοι και δύσκολοι καιροί αποτελούν εμπόδιο. Επηρεάζουν, εφόσον εντάσσεσαι και υπάρχεις σε αυτήν την κοινωνία. Αλλά κατά βάση δεν αποτελούν εμπόδιο ίσως το αντίθετο. Θυμηθείτε πόσα αριστουργήματα γράφηκαν την εποχή της επταετίας. Τούτο αποτυπώνεται στο καλλιτέχνημα άλλα και στην απήχηση που έχει στον κόσμο που είναι διψασμένος. Κάθε τι καινούριο που γεννιέται είναι μια πανέμορφη εμπειρία. Πρέπει να ασχολείται ο κόσμος με τις τέχνες είτε σε ερασιτεχνικό, είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Βοηθάει στην καλλιέργεια του νου και του πνεύματος. Το άλμπουμ επανακυκλοφόρησε τον Φλεβάρη του 2016 με την Εφημερίδα «ΑΥΓΗ» ως μουσικό ένθετο. Είναι πολύ σημαντικό στις μέρες μας και στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε να υπάρχουν εκδότες και έντυπά που να στηρίζουν καλλιτέχνες και ειδικά τους νέους. Όπως είναι εξίσου σημαντικό να κυκλοφορούν τέτοιοι είδους δουλειές, και ας τις ανακαλύπτουν λίγοι. Άλλωστε για μας είναι πιο σημαντικό να είμαστε αρκετοί αλλά σκόρπιοι και ας μοιάζουμε λίγοι πάρα ένα τσούρμο… μη συνεννοήσιμο!

τή σήμαινε βόλτα, πάνω κάτω, πασατέμπος, παιδιά με παγωτό στο χέρι, κορίτσια κι αγόρια στους πρώτους έρωτες, μα και μεγαλύτεροι, παρέες παρέες να περπατούν, και έψαξε η ματιά μου να βρει στις γωνιές και στους τοίχους ακουμπισμένες τις ηλικιωμένες να «κάνουν χάζι» όλους εμάς. Μα ο κεντρικός ο δρόμος, ήταν γεμάτος καθίσματα, από κάθε μαγαζί άλλες μουσικές, ξένες κι αυτές κι έλεγες δεν είναι αυτό το χωριό μου, όλα έχουν αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Και κατέβηκα στο μοναστήρι, κι εκεί ξένη, θυμήθηκα τον Βασιλάκη, τα παπούτσια του, το βλέμμα του, την καρτερικότητά του, βούρκωσα, κάποια δίπλα μου με κοίταξε παράξενα, ποιος ξέρει τι φαντάστηκε… Κι έφυγα πεντάξενη κι από εκεί, βαρέθηκα να βλέπω ανθρώπους να «φωνάζουν» για την νεοαποκτηθείσα πίστη τους, η πίστη, προσωπικό βίωμα του καθενός, νομίζω, πρέπει να μην κραυγάζει, να υπάρχει εκεί που δύσκολα την ανακαλύπτει ο απέναντι. Και ήρθε η νύχτα, και γέμισε πάλι ο δρόμος, στην πλατεία καρφίτσα δεν έπεφτε, στα τραπέζια άνθρωποι προσπαθούσαν να μιλήσουν αναμεταξύ τους αλλά ήταν αδύνατον. Εκκωφαντικοί, ανόητοι ήχοι, εκκωφαντική μοναξιά. Πήρα το δρόμο δρόμο, μπήκα στο Κιόσκι, εδώ ήταν καλύτερα, να, εκεί ήταν το σιντριβάνι, σκέφτηκα, με τα παγκάκια γύρω, κατέβηκα πιο κάτω, έφτασα στο γήπεδο, όλο και κάποιες ομιλίες έφταναν στ΄αυτιά μου, στάθηκα στην άκρη, ο κάμπος όλος μπρος στα μάτια μου. Έστειλα χαιρετισμό στους φίλους και συγγενείς που ’φύγαν. Ανηφόρισα, έστριψα αριστερά για το σπίτι μου, πρώτη φορά αριστερά σκέφτηκα… και από το πανηγύρι αρχίσαμε να μετράμε απουσίες νέων μεταναστών, ποιος το φανταζόταν κάποια χρόνια πριν όλο αυτό το σκηνικό. Τηλεφώνησα σε κάποιους ντόπιους φίλους. «Με τέτοια ζέστη και δεν ήρθατε; Γιατί;» «Ξέρεις πόσο κοστίζει το ταξίδι;» μου είπε η γυναίκα. Έπεσα να κοιμηθώ. Μάταια! Όσο κι αν δεν το πιστεύετε, η μουσική από την πλατεία έφτανε ως το σπίτι μου . «Στου παιδιού μου τη χαρά, έσφαξα ένα κόκορα…» ξανά και ξανά. Γενοκτονία των κοκοριών όλο το βράδυ. Εντάξει, το κατάλαβα. Μεγάλωσα, πια, πολύ. Μα πώς να απαρνηθώ, στην ηλικία μου, τον γενέθλιο τόπο μου, τη ζωή μου; Υ.Γ. Γνωρίζω πως το «φόρεμα» που σας έραψα είναι μέτριο, αλλά και τα υλικά έχουν γίνει πολύ φτηνά, οπότε…

11

Η εικόνα του Αϊ 1930 Αι Λιά, Λιά 1930

των χρόνων με τα μικρά τους ονόματα και με τα παρατσούκλια τους. Ήταν άνθρωποι της σκληρής βιοπάλης και του μεροκάματου. Πάλευαν και αγωνιούσαν για το μεροκάματο. Η λαχτάρα τους ήταν να σταθούν όρθιοι και να αφήσουν καλό όνομα στην κοινότητα των συνανθρώπων τους. Όλοι τους δεν ζουν πια σήμερα. Έμεινε ο λόγος τους και το παράδειγμά τους. Εργασιομανείς, ακούραστοι, συνεπείς, ήξεραν να κρατούν τον λόγο τους. Είχαν μπέσα, ο λόγος τους ήταν συμβόλαιο. Το μοναδικό κεφάλαιο-η σιρμαγιάπου έβαζαν στο επάγγελμά τους ήταν ο εαυτός τους, το πρόσωπό τους και ο μόχθος τους. Παλαιότερα δυο παντοπωλεία αδελφών είχαν στην ταμπέλα τους την επιγραφή «η δικαία χειρ» και «η ειλικρίνεια». Το επάγγελμά τους ήταν μια υπόσχεση στη μικρή κοινωνία τους (επαγγέλλομαι=υπόσχομαι, «γη της επαγγελίας») ότι θα εργαστούν τίμια και υπεύθυνα για το καλό του συνόλου, ότι θα θέσουν το επάγγελμά τους στην υπηρεσία του συνόλου, στην εξυπηρέτηση των αναγκών του, ότι θα είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά τους. Βασική προϋπόθεση για τη συνοχή της κοινότητας και για την προκοπή της. Συνώνυμες με το «επαγγέλομαι», «επάγγελμα» είναι οι λέξεις «λειτουργώ», «λειτούργημα», «λειτουργός» (λειτουργώ=λεώς(λαός)+ έργον). Λειτουργός είναι εκείνος που προσφέρει έργο, που υπηρετεί και ωφελεί τον λαό. Κάποιες τέτοιες λέξεις με Μεταφορά της εικόνας του Αϊ Λιά από Λιβαδιώτες, προπολεμική φωτογραφία, τόσο κοινωνικό και ανθρωπιστικό φορτίο έχουν χρόνια τώρα αφυδατωθεί. τέλος δεκαετίας 1930. Από αριστερά: άγνωστο παιδάκι, άγνωστο παιδάκι, Γκουτζα- Οι λέξεις «δουλειά», «εργασία», «δουλεύω», «εργάζομαι» είναι σε καθημερινή μάνης Κων/νος, Φτεργιώτης Τάκης (με το μουστάκι), πίσω ακριβώς ο Γκούμας χρήση. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες γλώσσες: Αγγλικά jobκαι work, γερΜάκης, Φουρντούνης Μιχάλης (με τον δίσκο), πίσω ο Τσανούσας (ζντούρας) Γιώρ- μανικά arbeit, γαλλικά travail, profession= επάγγελμα. Έριζαν και ερίζουν οι άνθρωποι για το ποιος είναι επαγγελματίας και γης, Τσίρκος Γιώργης (κρατά την εικόνα από αριστερά), Μητώνας Γιώργης, Φτεργιώτης Σάκης, Τσανούσας Τάκης (κρατάει την εικόνα από δεξιά), Σούρδης, ο πάπα ποιος λειτουργός. Έχουν και οι δυο την ίδια κοινωνική ευθύνη. Οι επαγγελΑρσένης των Αγίων Αναργύρων, Άγνωστος (ψάλτης), Τυρναβίτης Κουλούσης, ματίες της αγοράς του χωριού μετρούσαν τον χρόνο τους με τις πράξεις τους στην καθημερινή ζωή. Οι άνθρωποι της κοινότητας ήταν πάντοτε ολιάγνωστο παιδάκι. γαρκείς. Αρκούνταν στα λίγα και τα απαραίτητα. Λίγα ήταν και τα λόγια τους. Ανταποκρίνονταν στα πράγματα. Η γλώσσα μάς περιέχει όλους και όλα. Είναι η μεγάλη μας πατρίδα με ρίζες βαθιές Τα Σαββατοκύριακα, από την άνοιξη και μετά, η Πλατεία ήταν γεμάτη, «πλήμέσα στους αιώνες. Κατοικούμε μέσα στη γλώσσα και μας ακολουθεί παντού. Μπορούμε να νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, όπου κι αν βρεθούμε. Οι λέξεις έχουν την ηλι- θουσα» η αγορά. Ήταν εκεί οι ξωμάχοι, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, οι οικοδόμοι, οι κία τους. Γεννιούνται, ενηλικιώνονται, αλλάζουν νοήματα, καθώς αλλάζουν οι κοινω- αγωγιάτες και οι μικροαστοί της αγοράς, οι «παζαρίσιοι». Η κάθε μια από αυτές τις νίες που έχουν τις δικές τους ανάγκες και προσπαθούν να δημιουργήσουν τον δικό τάξεις είχε και τη δική της γλώσσα. Άκουγε κανείς λέξεις που είχαν, κυρίως, σχέση με τους κόσμο, όπως τον οραματίστηκαν. Νέες λέξεις εισβάλλουν πανηγυρικά για να το επάγγελμά τους και τα βιώματά τους. Κάτω από τον πλάτανο συνεδρίαζε η «Βουλή» τους. Όρθιοι αγόρευαν, μιλούσαν εκφράσουν καινούριους όρους, νέα ήσυχα και απλά. Έλεγαν αυτά που δεδομένα. Οι λέξεις γερνούν και ένιωθαν και γι’ αυτό δεν έπαψαν ποτέ πεθαίνουν, κάποιες χάνονται και από να τα νιώθουν. Κουβέντες ζυγισμένες τα Λεξικά, κάποιες ανασταίνονται, και κοφτές. Ουσιαστικές. Δεν είχαν «αν το θελήσει η χρήση». Αυτοί είναι την αλαζονεία της ημιμάθειας ή της οι κανόνες της γλώσσας. Δεν ρυθμίζεαμάθειας. Μιλούσαν για το χωριό και ται, δεν ελέγχεται από τους γραμματιχώρα. Πολλοί ήταν αγράμματοι κούς. Είναι ζωντανός οργανισμός που του Κώστα Προκόβα τη λόγω των περιστάσεων, όχι όμως ακολουθεί τους δικούς του φυσικούς αμόρφωτοι. Είχαν διαβάσει καλά το νόμους. Είναι σοφότερη από όλους. Ανοίγουμε ένα Λεξικό και βλέπουμε χιλιάδες λέξεις αγαπημένες, φορτισμένες βιβλίο της φύσης και της ζωής. Πάντοτε υπήρχαν προβλήματα-τότε περισσότερασυναισθηματικά, άλλες να προκαλούν την περιέργεια, άλλες είναι άγνωστες ή ξεχα- γιατί οι άνθρωποι μόλις είχαν βγει από πολέμους που τους είχαν ματώσει και είχαν σμένες. Όλες ζητούν τον καλό αναγνώστη και τον μελετητή τους. Πολλές τρέχουν στο γνωρίσει κάθε είδους στέρησης. Είχαν πιει το φαρμάκι εκείνων των καιρών. Θα είχε στόμα των ανθρώπων. Λέξεις πολλές: Έρωτας, αγάπη, πίστη, συμπόνια, ανθρωπιά, ενδιαφέρον να μελετήσει κανείς το λεξιλόγιο των ανθρώπων, τη συχνότητα των λέξεαρετή, τιμή, ευτυχία, νοσταλγία, καλοκαίρι, χειμώνας, χωριό, μητέρα, γιαγιά, παιχνί- ων σε διάφορες φάσεις της ζωής τους και σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Στη «Βουλή» εκείνη-είναι άγριοι και βάρβαροι οι λαοί που δεν έχουν «βουληδια, ταξίδι, φιλία, βιβλίο, ελευθερία, Θεός, εκκλησία, μεγαλείο, ταπείνωση, γιορτή, Πάσχα, Χριστούγεννα, Αιγαίο, Αγία –Σοφία, Ακρόπολη και άλλες πολλές. Οι λέξεις φόρο αγορά», ακούμε στον Όμηρο- οι άνθρωποι του χωριού «έλυναν» και τα προβλήματα του κόσμου, όσο τους επέτρεπαν οι γνώσεις τους. Με το ένστικτό τους συχνά μιλούν για όλα. Αν προτείνουμε σε μια ομάδα παιδιών ή σε μια σχολική τάξη το καθένα παιδί άκουγαν και τη «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων». Τα συζητούσαν οι ανδροπαρέες να διαλέξει μια από τις λέξεις αυτές ή μια άλλη που προτιμάει και ύστερα γράψει ελεύ- στα καφενεία, εκεί γινόταν «η διακίνηση ιδεών». Συζητούσαν όμως και για τις φήμες και θερα με τη φαντασία του, χωρίς τις γνωστές αγκυλώσεις και τα έτοιμα σχήματα, ένα τα κουτσομπολιά. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα γλώσσα. Στο μοναδικό μαγέρικο της αγομικρό διήγημα, μια ιστορία, ένα παραμύθι, ένα ποίημα-έστω λίγους στίχους-, θα ράς λιγοστοί μερα-κλήδες, σε μια γωνιά μέσα στο μισοσκόταδο, με τις καύτρες των τσιεκπλαγούμε με το αποτέλεσμα. Θα διαπιστώσουμε τις εκφραστικές δυνατότητες των γάρων σαν πυγολαμπίδες, μιλούσαν αργά και νωχελικά, με αρκετές ενδιάμεσες σιωπές. παιδιών και το κατόρθωμα της φαντασίας τους. Θα διαπιστώσουμε τον αγώνα που Κάποια λόγια τους χώνευαν στη σιωπή. Έπιναν για να ξεχνούν και να θυμούνται. κάνουν με τη γλώσσα που είναι δύναμη απελευθερωτική. Το να παίζει το παιδί με τη Εκμυστηρεύονταν αυτά που τους βάραιναν και ξαλάφρωναν. Ξεστράτιζε για λίγο το γλώσσα είναι συναρ-παστικό. Έτσι αρχίζει σιγά-σιγά και η περιπέτεια της γραφής. Με μυαλό τους. Είχαν και εκείνοι τη δική τους γλώσσα. Έπαιζαν το παιχνίδι της ζωής με τη γλώσσα πολεμάς, όταν γράφεις. Η φαντασία δεν μπορεί να μην έχει θέση στην ίσους όρους. Ήταν και η γλώσσα της γειτονιάς. Εκείνη ήταν περισσότερο ιδιωτική. εκπαίδευση. Έχει το χώρο που της ανήκει στη ζωή του καθενός. «Τα παιδιά μπαίνουν Γλώσσα της γυναίκας, της μάνας και νοικοκυράς και της γιαγιάς που κρατούσε τη στην πραγματικότητα της ζωής από το παράθυρο αντί να μπαίνουν από την πόρτα. γλώσσα ανάμεσα στα τιμαλφή της. Θεματοφύλακας πάντοτε της γλώσσας και της Είναι πιο διασκεδαστικό, επομένως πιο ωφέλιμο», γράφει ο Τζιάνι Ροντάρι. Αντλούν παράδοσης. Πάντοτε προσπαθούσα να αφουγκραστώ τον λόγο, τις λέξεις όλων αυτών δυνάμεις από τις λέξεις. Η φαντασία βέβαια δεν έχει ηλικία. Ενήλικες ήταν οι κλασικοί των απλών ανθρώπων. Είναι σαν να τους ακούω ακόμα. Κάποιες λέξεις ηχούν, κουσυγγραφείς παραμυθιών και ο δικός μας Ευγένιος Τριβιζάς. Ο Ροντάρι πρότεινε και εφάρμοσε με τα παιδιά τον πιο πάνω τρόπο διδα- δουνίζουν μέσα στο μυαλό μου και ξυπνούν παλιές μνήμες. Λόγος φυσικός, αφτιασίσκαλίας και δημιουργικής μάθησης, και τον κατέγραψε στο βιβλίο του «Γραμματική δωτος, αβίαστος, ανυπόκριτος. Κυλούσε αργά και μετρημένα. Πήγαινε μαζί με τις κινήτης φαντασίας». Κάθε λέξη με την ιστορία και με τον πλούτο της. Οι λέξεις είναι μονο- σεις και τις χειρονομίες τους, τις κάποτε αδέξιες. Δεν ήξεραν λόγια λοξά. Υποψιάζολεκτικά ποιήματα. Λέξεις πολυσήμαντες με την αλήθειά τους. Μελετώντας τις λέξεις, νταν και φοβούνταν τα μεγάλα λόγια. Ο λόγος τους πάντοτε με γοήτευε. Καταλαβαίαναζητώντας την ψίχα τους, νιώθει κανείς ότι βυθίζεται σε έναν κόσμο άγνωστο και νεις τους ανθρώπους ακούγοντας τον λόγο τους. Τα τελευταία χρόνια που προσπάθαυμαστό. Σωστά έχει ειπωθεί ότι η ιστορία μιας λέξης είναι σπουδαιότερη από την θησα να αποθησαυρίσω λέξεις της ελληνικής και της κουτσοβλαχικής γλώσσας βρέθηκα μπροστά σε μια αποκάλυψη. Οι λέξεις μιλούν και θυμούνται, έχουν το δικό τους ιστορία μιας εκστρατείας. Ταξίδεψα χρόνια πολλά στη χώρα της γλώσσας και λόγω επαγγέλματος, παρελθόν. Στο χωριό έχω πάντοτε την αίσθηση της εφηβείας και της νεότητας. Μου γνώρισα την περιπέτειά της. Χάρηκα την ομορφιά και τη δύναμή της. Τη χάρηκα ακούγοντας παραδόσεις του τόπου, ιστορίες και παραμύθια από τους παππούδες και αρέσει να ακούω τους ανθρώπους να εκφράζονται με τον τρόπο τους. Χαίρομαι κάθε από χαρισματικούς παραμυθάδες που γνώρισα. Ήταν τύχη αγαθή. «Είναι παιδιά πολ- φορά που ψαρεύω άγνωστες λέξεις, ψάχνω τη σημασία ή τις σημασίες τους. Με τις λών ανθρώπων τα λόγια μας». Θυμάμαι-μνήμη αειθαλής- την παλιά αγορά, το παζάρι λέξεις που αποθησαύρισα-ένας ολάκερος κόσμος, ένα σύμπαν-, που άκουσα και ακούω του Λιβαδίου, στις δεκαετίες ’40, ’50, ’60. Απλωνόταν σε έναν κύκλο γύρω από την έζησα πολλές ζωές. Έμαθα να ακούω, έμαθα πολλά. Μακάρι να μη χάσω, να μη στερηΠλατεία με τον πλάτανο και την πέτρινη βρύση. Θυμάμαι τους επαγγελματίες εκείνων θώ αυτές τις λέξεις. Αυτό θα σήμαινε γερατειά. Με όλα τα παρεπόμενα.

Η Γλώσσα μας. Οι λέξεις και ο κόσμος τους. «Η Γλώσσα είναι το μόνο αγαθό που μας ανήκει εφ’ όρου ζωής».