Αύγουστος 2013

Μαζί με όλα τ’ άλλα καταρρέει και η όποια παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγείας στο Λιβάδι

Γιατί μπαμπά…;

ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΔΥΝΑΜΟ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ ΤΟ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Να παρακαλάμε μη μας συμβεί κάτι

Διαφήμισαν και πανηγύρισαν, πριν λίγα χρόνια, την ανα- πτεται (ποτέ εξάλλου αυτές δεν καλύφτηκαν), αλλά ούτε καν βάθμιση του Αγροτικού ιατρείου Λιβαδίου σε προσωρινός Αγροτικός γιατρός δεν υπάρχει. ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΙΑΤΡΕΙΟ! Σήμερα, όχι μόνο ούτε μια από Δυόμιση χιλιάδες μόνιμοι κάτοικοι, στα 1200 μέτρα υψόμετις τέσσερες οργανικές θέσεις που προβλέπονταν δεν καλύ- τρο, σε απόσταση τριάντα πέντε χιλιομέτρων δύσκολου δρόμου από Κέντρο Υγείας και εκατό από Νοσοκομείο (αυτό της Κατερίνης μην το λογαριάζετε πια, αποτελεί περίπου παρελθόν), εύχονται απλά να μην τους συμβεί κάτι κακό, κάτι που να απαιτεί άμεση ιατρική βοήθεια. Οι Λιβαδιώτες, άνθρωποι που πολλές φορές αντιμετώπισαν τα προβλήματά τους αυτοτελώς και δεν τα περίμεναν ποτέ όλα από την πολιτεία, συνεισέφεραν για την περίθαλψή τους και τόσο το κτήριο που στεγάζει το επονομαζόμενο Πολυδύναμο Ιατρείο όσο και ο πληρέστατος εξοπλισμός του προέκυψαν από δωρεές Λιβαδιωτών της διασποράς του εσωτερικού και του εξωτερικού. Σήμερα οι δυο αγροτικοί γιατροί του Κ.Υ. Ελασσόνας, οι οποίοι για κάποιες ώρες ημερησίως εξυπηρετούσαν τον πληθυσμό του χωριού, έχουν αποσυρθεί κι αυτοί και αντικαταστάθηκαν Η συνέχεια στη σελίδα 5

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΟ Ζ.Μ.Κ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ημερίδα με θέμα «Διαφάνεια στην Πρωτογενή Παραγωγή, στην Εποχή της Κρίσης» πραγματοποιήθηκε στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο Λιβαδίου, στις 29 Σεπτεμβρίου 2013. Ήταν μια συνδιοργάνωση του ΥπΑΑΤ, της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε συνεργασία με το Δήμο Ελασσόνας. Ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος στην ομιλία του με θέμα «Η διαφάνεια, ακρογωνιαίος λίθος για την ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα» τόνισε ότι η διαφάνεια πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε διαδικασία, από την κατανομή των οικονομικών ενισχύσεων μέχρι την εξάλειψη του φαινομένου των ελληνοποιήσεων και την εξυγίανση της λειτουργίας του συνεταιριστικού κινήματος. Έκανε λόγο, μεταξύ άλλων, και για διενέργεια ελέγχου

στις Οργανώσεις ΠΑΣΕΓΕΣ, ΓΕΣΑΣΕ και ΣΥΔΑΣΕ, ο οποίος προχωρεί σε βάθος, για να μην υπάρχουν ερωτηματικά και σκιές στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Ο Γενικός Γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Η συνέχεια στη σελίδα 3

ΤΟΥΡΝΟΥΑ ΜΠΑΣΚΕΤ 2013 Για τρίτη χρονιά συνεχίστηκε με μεγάλη επιτυχία το τουρνουά μπάσκετ 3Χ3.

Αυτό που δεν υποψιαζόταν κανείς την πρώτη χρονιά και αυτό που διαφάνηκε τη δεύτερη, αποδείχτηκε πανηγυρικά φέτος. Η διοργάνωση αυτή ξεπέρασε πλέον τα πλαίσια μιας εθελοντικής, ερασιτεχνικής διοργάνωσης και μεταβλήθηκε σε μια εκδήλωση κυρίαρχη για την καλοκαιρινή περίοδο του χωριού. Αποτελεί όχι μόνο ένα υψηλό αγωνιστικό θέαμα αλλά και μια νεανική γιορτή, πόλο έλξης πολλών επισκεπτών και μάλιστα νέων, μια θαυμάσια διαφήμιση του χωριού μας. Ο Δήμος, ο ΕΣΛ, οι άλλοι σύλλογοι και φορείς, είναι απαραίτητο να συνδράμουν την προσπάθεια. Η χορήγηση βοήθειας σε υποδομή και μέσα (π.χ. επιδιόρθωση και συντήρηση του γηπέδου, κάλυψη ήχου και φωτισμού κ.λπ.), με απόλυτο σεβασμό στην αυτοτέλεια της διοργάνωσης, αλλά και πρόνοια αυτή να μην χαθεί και να μη αποδειχτεί πρόσκαιρη, αποτελούν υποχρέωσή τους. Ρεπορτάζ στη σελίδα 8

µπαµπά µπαµπά πες πες κι κι εσύ εσύ ένα ένα είναι είναι ηη ώρα ώρα σου... σου...

ΟΧΙ

ένα ένα µικρό µικρό παιδί παιδί

Ιδεολογία και έγκλημα Φασισμός είναι ιδεολογία, είναι νοοτροπία με προεκτάσεις και, μάλιστα, εγκληματικές. Το να μισείς το άλλο φύλο, τη γυναίκα, τον μαύρο, τον Ασιάτη, τον μετανάστη, τον Αλβανό, τον μη Έλληνα είναι φασισμός. Μέσα από τέτοιες σκέψεις, ιδέες ξεπροβάλλει. Κι έχει ένα χρώμα μαύρο γιατί απουσιάζουν οι αξίες της ζωής των άλλων, γιατί απουσιάζει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, γιατί απουσιάζουν τα βασικά «χρώματα της ζωής», αγάπη, καλοσύνη, φιλία, ανεκτικότητα, σεβασμός του άλλου και των σκέψεών του, των επιλογών του, των πολιτικών του πεποιθήσεων. Το να παρουσιάζονται τέτοια φαινόμενα στη χώρα μας που γέννησε τη δημοκρατία, που έχει 2.500 χρόνια μεταναστευτική ιστορία, από τα παράλια της Μ. Ασίας ως την Αφρική, τη Γαλλία, Ιταλία…, μάλλον σημαίνει ότι δεν αντιλαμβανόμαστε ή δεν διδασκόμαστε από την ίδια την ιστορία μας. Το φασισμό θρέφει η φτώχεια, η μιζέρια, ο εθνικισμός – τοπικισμός, η μισαλλοδοξία, και εμφανίζεται συνήθως σε δύσκολες στιγμές στην ιστορία του ανθρώπου, όπως το κραχ στην Αμερική ή η ήττα της Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Η φτώχεια και η δυστυχία που βίωσαν οι άνθρωποι ανέβασαν τον Χίτλερ στην εξουσία και αυτός αιματοκύλησε όλον τον κόσμο. Και σήμερα, στην Ελλάδα, η φτώχεια, η κατοχή της χώρας από ξένες δυνάμεις όπως η Γερμανία και οι μεγάλες κερδοσκοπικές εταιρίες, είναι αυτά που θρέφουν τον φασισμό και τη «Χρυσή Αυγή». Είναι οι ίδιοι άνθρωποι -ιδεολογικάπου το 1940 πρόδωσαν την πατρίδα τους, έγιναν δοσίλογοι, χαφιέδες, μαυραγορίτες. Είναι η ίδια ιδεολογία που έθρεψε τους κουκουλοφόρους του χθες και του σήμερα. Αυτοί οι Έλληνες φασίστες ήταν που, με το δάχτυλό τους παρατεταμένο, έδειχναν τον συνάνθρωπό τους, τον γείτονά τους, τον δημοκράτη, τον κομμουνιστή, τον αντάρτη και τον έστελναν στο εκτελεστικό απόσπασμα και στα Νταχάου. Τέτοιοι άνθρωποι υψώνουν ακόμη και σήμερα ναζιστικές σημαίες. Και όπως χθες Η συνέχεια στη σελίδα 3

& μεγάλα σχόλια και νέα

συμμετεχόντων Συλλόγων, μελών της ΠΟΠΣΒ, έλαβαν άδεια δωρεάν εισόδου στον χώρο της Ακρόπολης. Οι Σύλλογοι, για πρώτη φορά, ανέβηκαν όλοι μαζί στον Ιερό Βράχο με τα λάβαρά τους, περιηγήθηκαν στον χώρο -σύμβολο και λίκνο του Το πάρτι του Αθλητικού Ένα πρωτότυπο πάρτι διοργάνωσε ο παγκόσμιου ανθρωπιστικού πολιτισμούΑθλητικός Σύλλογος Λιβαδίου το πρωί της και κατόπιν φωτογραφήθηκαν με τις Παρασκευής 16 Αυγούστου στο Σάλτσι. Το παραδοσιακές τους ενδυμασίες. κέφι του κόσμου που διασκέδασε με συνοΟργανωτικές διαφωνίες δεία μουσικής, για την οποία είχαν φροντίΤο 3ο τουρνουά καλαθοσφαίρισης στο σει οι διοργανωτές, κράτησε μέχρι αργά το Λιβάδι, ενώ στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, απόγευμα. Και του χρόνου. άφησε ορισμένα παράπονα σε κάποιους από τους συμμετέχοντες. Κάποια δυσαρέΕργασίες στο Ζάννειο Εργασίες συντήρησης και αλλαγής στέ- σκεια εκφράστηκε, κυρίως διαδικτυακά, γης έγιναν στο πρώτο Δημοτικό και το από ορισμένους για τους χειρισμούς των Ζάννειο. Καλό θα ήταν, όμως, οι υπεύθυνοι ανθρώπων που οργανώνουν αυτή τη προσπάθεια. Ελπίζουμε σύντομα να λυθούν ομαλά οι όποιες μικροδιαφωνίες και να συνεχίσει αυτή η πολύ καλή εκδήλωση να πραγματοποιείται.

Μικρά

ρωτάει: Θα έχουμε κάτι αυτό το σαββατοκύριακο στο χωριό; Φυσικά, του απαντάει ο καφετζής, έρχεται ο υπουργός. Καλά και έπρεπε να ‘ρθει ο υπουργός για να σκεπάσουν τις λακκούβες;

Εφημερίδα με αύρα πλατάνου!

Το προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας ήταν το τελευταίο που ταχυδρομήθηκε από το Λιβάδι μετά το κλείσιμο του ταχυδρομείου. Έτσι, ο συνεργάτης της εφημερίδας και

Φαίνεται ότι και ο Άγιος φοβέρα ταχυδρομικός διανομέας Κώστας Ψαλλίδας θέλει τελικά… έκανε τη διαλογή της εφημερίδας κάτω από

να κανονίζουν οι όποιες εργασίες στους παραπάνω χώρους να αποφεύγονται το διάστημα του Αυγούστου, καθώς και κινδύνους εγκυμονούν λόγω των πολλών παιδιών που συμμετέχουν σε δραστηριότητες ή παίζουν, και δημιουργούν άσχημη εντύπωση στους επισκέπτες των όποιων εκδηλώσεων λαμβάνουν χώρα στο Ζάννειο. Ένας απλός συντονισμός δεν είναι δα και τόσο δύσκολο πράγμα.

Δεν έγινε ο χορός γερόντων

Οι εκδηλώσεις, ανήμερα του πανηγυριού, πραγματοποιήθηκαν, όπως κάθε χρόνο, στο χώρο του παλιού γηπέδου. Δυστυχώς φέτος, κανένας γέροντας δεν θέλησε να συμμετάσχει στον καθιερωμένο ετήσιο χορό των γερόντων. Ίσως η παρατεταμένη οικονομική κρίση να τους επηρέασε και ψυχολογικά. Αισθητή η απουσία του χορευτικού του Συλλόγου Κατερίνης.

Εκδήλωση στο Ζάππειο της ΠΟΠΣΒΣ

Πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2013, η αφιερωμένη στη μνήμη των Βλάχων Εθνικών Ευεργετών 2η Μουσικοχορευτική Συνάντηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, στον αύλειο χώρο του ΖΑΠΠΕΙΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ στην Αθήνα. Οι εκδηλώσεις της 2ης Μουσικοχορευτι-

κής Συνάντησης ξεκίνησαν από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών. Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, ύστερα από σχετικό αίτημα του προέδρου της ΠΟΠΣΒ κ. Μιχάλη Μαγειρία, τα παραδοσιακά ντυμένα χορευτικά τμήματα των

ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ από 1-8-2013 έως 10-10-2013 ΓΑΜΟΙ Σκέρλος Κων/νος-Παπακων/νου Ευαγγελία, Μήνος Κων/νος-Τσαλιού Γεωργία, Καπρίνης Ηλίας-Φράγκου Άννα, Τζημαγιώργης Λάζαρος-Γαζέτη Αναστασία

2

ΘΑΝΑΤΟΙ Καρανίκα Ευπραξία, Καπαώνη Κυριακή, Μπατζάκης Ελευθέριος, Θεοδωράκη Στεριανή, Τζημαγιώργης Γεώργιος, Γκούμα Ελένη, Μεζίλη Αικατερίνη.

Μετά τη δημοσίευση του άρθρου του Γ. Συνεφάκη στην εφημερίδα μας, με τίτλο: «ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ή ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ», το Δ.Σ. Ελασσόνας φαίνεται να πήρε το μήνυμα και κατά την συνεδρίαση της 6ης/9ου/2013, αποφάσισε να ξεμπλοκάρει επιτέλους το θέμα και αφ’ ενός μεν να τακτοποιήσει τις τυπικές και οικονομικές εκκρεμότητες με τον μελετητή, αφ’ ετέρου δε να κινήσει τις διαδικασίες συνέχισης και ολοκλήρωσης της μελέτης. Σημαντικό ρόλο, για την τελική θετική έκβαση του θέματος, ελπίζουμε να παίξει και το έντονο ενδιαφέρον που επέδειξαν ανώτατοι υπηρεσιακοί παράγοντες του αρμόδιου Υπουργείου ΠΕ.Κ.Α. για το θέμα, τους οποίους κινητοποίησαν ορισμένα μέλη της Επιτροπής Επέκτασης Σχεδίου. Εμείς θα το παρακολουθούμε στενά και από κοντά το θέμα, ώστε να ολοκληρωθεί επιτέλους το ταχύτερο δυνατόν το δικό μας περίφημο τοπικό Γεφύρι της Άρτας, χωρίς άλλα προσκόμματα και καθυστερήσεις.

τη ρίζα του πλατάνου, μεταφέροντας στους απανταχού συνδρομητές την αύρα του πλατάνου και το άρωμα της πλατείας.

Τασιά μωρέ Τασιά!

Εξαιρετική η ορχήστρα από την Ελασσόνα που κάλυψε τον χορό του Εξωραϊστικού Συλλόγου. Φάνηκε αμέσως ότι μπορούσε να ικανοποιήσει πλήρως ακόμη και τους πιο απαιτητικούς. Όμως, φάνηκε ακόμη πως κανείς δεν τους ενημέρωσε ότι τα δικά μας «ακούσματα» δεν είναι τα θεσσαλικά του είδους «Τασιά μωρέ Τασιά», αλλά πλησιάζουν περισσότερο εκείνα της Κοζάνης και της Δυτικής Μακεδονίας και ότι μας συνεπαίρνει περισσότερο ο ήχος της κορνέτας. Να τους ξανακούσουμε λοιπόν, αλλά κάποιος να τους καθοδηγήσει προς τη μουσική που αποτελεί τη δικιά μας παράδοση. Όλοι όσοι παίζουν δημόσια μουσική, κυρίως στα πανηγύρια του καλοκαιριού, ακόμη και οι καταστηματάρχες, θα έπρεπε να αισθάνονται ως χρέος τους τη διατήρηση ενός στοιχειώδους αξιοπρεπούς επιπέδου και να μη προσβάλλουν την αισθητική μας και τ’ αυτιά μας. Ο ΕΣΛ, βέβαια, πριν Το μνημόσυνο Του Γ. Ολύμπιου απ’ όλους, θα πρέπει να δείχνει το δρόμο Την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου πραγματο- και να αποτελεί παράδειγμα. ποιήθηκαν οι καθιερωμένες εκδηλώσεις Ενημερωτική εκδήλωση προς τιμή του Γεωργάκη Ολυμπίου, με Την Τετάρτη 17 Οκτ 2013, σε ταβέρνα αφορμή την 192η επέτειο θανάτου του εθνικού μας ήρωα. Επίσημοι και πλήθος της πλατείας, γνωστή εταιρεία ζωοτροφών πραγματοποίησε εκδήλωση με σκοπό την κόσμου παραβρέθηκαν στις εκδηλώσεις. επιμόρφωση και την ενημέρωση των παραΟι λακκούβες γωγών με θέμα: «Ασθένειες αιγο-προβάτων, Αλλοδαπός εργάτης σε κτήματα του αμνοεριφίων». Κύριος ομιλητής ήταν ο επίΛιβαδίου διαπιστώνει ότι κάποιες επικίνδυ- κουρος Καθηγητής Κτηνιατρικής του Αρινες λακκούβες του κεντρικού δρόμου Λιβα- στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, δίου – Δολίχης, που στέκουν ανοικτές όλο Δρ. Νεκτάριος Γιαδίνης. Κατά τη συζήτηση το καλοκαίρι δημιουργώντας σοβαρά προ- που ακολούθησε ο κος Γιαδίνης δέχθηκε βλήματα στους οδηγούς, σκεπάζονται αμέ- πάσης φύσεως ερωτήματα σχετικά με την σως την τελευταία εβδομάδα του Σεπτέμ- παθολογία, την εκτροφή και τη διατροφή βρη. Στο καφενείο αναφέρει το γεγονός και των παραγόμενων ζώων.

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ

Σε ηλικία 93 ετών, «έφυγε» στις 3/10/2013 από τη ζωή ένας μεγάλος Λιβαδιώτης, ο Δημήτριος Κ. Ζάννας. Ένα από τα παλαιότερα μέλη του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσ/νίκης, επίτιμος πρόεδρος του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Η εφημερίδα μας εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του.

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΟ Αιφνιδίως και αναπάντεχα, την Τετάρτη 25 Σεπτ 2013, έφυγε από τη ζωή η κα. Μαίρη Προκόβα – Βέλκου. Σε ηλικία 70 ετών, χωρίς να έχει κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα υγείας, η συνταξιούχος εκπαιδευτικός προδόθηκε από την καρδιά της. Η κυρία Μαίρη, σύζυγος του Γρ. Βέλκου και αδελφή του Κ. Προκόβα, ζούσε με την οικογένειά της στην Ελασσόνα. Η εφημερίδα μας εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια για τον αναπάντεχο χαμό της στην οικογένειά της, τους συγγενείς και τους φίλους της.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ: ΚΑΡΑΝΙΚΑ ΣΟΥΛΑ, ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ: ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ ΑΝΝΑ ΑΡΝΑΙΑ: ΓΚΟΤΣΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ: ΣΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑ: ΛΕΚΚΑ ΦΑΝΗ, ΜΠΟΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΜΑΝΘΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΝΙΚΟΣ, ΑΣΤΕΡΙΑΔΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΒΑΣΚΑΛΗ ΜΕΡΟΠΗ, ΓΚΡΙΖΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, ΓΚΡΙΖΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΔΕΡΒΕΝΗ ΛΙΤΣΑ, ΔΕΡΒΕΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΚΑΡΑΒΙΔΑ ΑΣΠΑΣΙΑ, ΚΥΛΩΝΗΣ ΦΩΝΤΑΣ, ΜΑΓΙΑΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΜΑΝΤΖΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΜΑΝΤΖΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΜΑΝΤΖΙΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΜΑΡΑΒΕΑ - ΚΑΡΡΑ ΑΣΠΑΣΙΑ, ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΑΝΗ, ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΧΑΡΙΣΗ ΙΩΑΝΝΑ, ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΒΑΛΑ: ΠΑΤΣΑΚΑ-ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ ΟΛΓΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ - ΠΙΕΡΙΑ: ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΒΟΥΒΑΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ, ΓΑΖΕΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΓΑΖΕΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ, ΚΑΡΡΑ ΕΛΕΝΗ, ΜΑΝΤΖΙΟΥ ΦΑΝΗ, ΜΑΣΤΡΟΘΑΝΑΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΜΠΕΤΣΙΟΣ ΖΗΣΗΣ, ΜΠΛΑΝΤΖΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΠΑΣΧΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΜΑΣΤΟΡΑ ΝΙΚΗ, ΚΡΑΤΣΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΤΣΙΟΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΙΛΚΙΣ ΠΑΡΔΑΛΗ ΦΑΝΗ ΛΑΡΙΣΑ: ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΔΑΛΕΡΑΣ ΦΩΤΗΣ, ΚΑΠΕΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ, ΜΕΡΚΟΥΓΚΟΥΜΑ ΕΛΕΝΗ, ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΠΑΠΑΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΚΛΕΑΝΘΗΣ, ΠΕΖΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΣΑΛΑΒΕΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΧΑΛΚΙΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΦΑΝΗ, ΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΗΜΝΟΣ: ΚΑΡΑΝΙΚΑ – ΜΩΡΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΛΙΒΑΔΙ: ΓΑΛΑΝΗ ΣΟΦΙΑ, ΓΑΛΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΡΑΤΖΗΚΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΝΤΑΜΠΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΦΟΥΡΚΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ, ΨΑΛΛΙΔΑ ΑΝΝΑ ΝΕΑ ΡΑΙΔΕΣΤΟΣ : ΚΑΚΑΜΑΚΑ -ΚΑΡΡΑ ΛΙΤΣΑ ΣΕΡΡΕΣ: ΤΣΑΝΟΥΣΑ ΑΝΝΑ, ΓΚΡΙΖΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΝΙΑ: ΠΟΥΛΙΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΤΖΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Η.Π.Α.: ΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΜΠΕΛΛΗ ΕΥΑ ΒΕΛΓΙΟ: ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΚΑΝΑΔΑΣ: ΑΣΠΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΟΛΛΑΝΔΙΑ:ΦΟΥΡΚΙΩΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΚΥΛΩΝΗΣ ΦΩΝΤΑΣ 30 € ΜΑΣΤΟΡΑ ΝΙΚΗ 30 € στη μνήμη των γονέων της ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΚΟΛΛΙΑΣ ΤΑΚΗΣ 50 € στη μνήμη του ΓΙΑΝΝΗ ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ

συνέχεια από τη 1η σελίδα οι ναζιστές Γερ-

Έχουμε ή δεν έχουμε ευθύνες όταν μανοί του ’40 έκαιγαν ανθρώπους, τους ψηφίζουμε κυβερνήσεις – πολιτικές που έκαναν σαπούνια, εξευτέ- Ιδεολογία και έγκλημα μας εξαθλιώνουν, που πάνω από τους πολίτες λιζαν ανθρώπινες ζωές, έτσι και σήμερα αυτοί οι άνθρωποι, ζηλεύ- βάζουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες οντας τη «δόξα» του Χίτλερ, τρομοκρα- και τις κομματικές τους σκοπιμότητες; Είναι ή δεν είναι οι μνημονικές πολιτιτούν κόσμο, εξευτελίζουν μετανάστες, σκοτώνουν. Μέχρι προχθές μαχαίρωναν κές και η άνευ όρων παράδοση της χώρας μετανάστες, τώρα σκοτώνουν και σκοτώ- μας σε ξένα κέντρα εξουσίας, αυτές που νουν τη δημοκρατία, τα ιδανικά, την μας οδηγούν στη φτώχεια, την ανέχεια ελευθερία, την αντίσταση, σκοτώνουν τον και την ανοχή στο φασισμό; Έχουμε ή δεν έχουμε μια δεύτερη Παύλο Φύσσα και στέλνουν μηνύματα απανθρωπιάς, μισαλλοδοξίας, κι ας «Κατοχή» της χώρας μας από τη Γερμαπηγαίνουν τις Κυριακές στις εκκλησίες να νία; Φασισμός είναι ή δεν είναι να χάνεις τη ανάψουν κεριά και να μοιράσουν τρόφιδουλειά σου, να κλείνεις το μαγαζί σου, να μα. Θα τους αφήσουμε, θα τους ανεχτούμε; τίθεσαι σε διαθεσιμότητα, να απολύεσαι; Φασισμός είναι ή δεν είναι να μην Το 1944 οι δοσίλογοι, οι χαφιέδες, με το που έχασε τον πόλεμο η Γερμανία, μπή- κάνεις όνειρα, να σου εξευτελίζουν τη καν στα ίδια τρένα, για να φύγουν από τη ζωή; Φασισμός είναι ή δεν είναι η τρομοκραχώρα μας να πάνε στην «μαμά πατρίδα», τη χώρα του φασισμού. Τους ξαναγύρι- τία, η φοβία αν αύριο θα ζεις, αν θα έχεις σαν πίσω οι Άγγλοι και οι πολιτικοί μας, ή δεν θα έχεις ένα κομμάτι ψωμί, μια της εποχής εκείνης, και δημιούργησαν το φλούδα γης, μια ελπίδα; Θα ξαναφωνάξουμε ΟΧΙ στο φασισμό παρακράτος, τον «εμφύλιο», τις εξορίες. Η ίδια ιδεολογία που ρίζωσε τότε και που όπως το ’40 ή θα βάλουμε την ουρά κάτω δεν ξερίζωσαν οι σκοπιμότητες, η πολιτι- από τα σκέλια; Θα αφήσουμε ή δεν θα αφήσουμε να κή της Αγγλίας και οι λάθος επιλογές των Ελλήνων πολιτικών, είναι αυτή που οδή- δημιουργούνται «Τάγματα Εφόδου – Θανάτου»; γησε αργότερα στη «Χούντα». Τάγματα ασφαλείας είχαμε και στο Από τέτοιες πολιτικές και ιδεολογίες προήλθε η «Χούντα», η ΕΠΕΝ, η «Χρυσή πρόσφατο παρελθόν ή μήπως ξεχάσαμε Αυγή». Με τέτοιες ιδέες γαλουχήθηκαν πότε διαλύθηκαν τα Τ.Ε.Α.; Έχουμε ή δεν έχουμε μνήμη; τωρινοί βουλευτές μας που στα νιάτα Θέλουμε ή δεν θέλουμε στρατό και τους ήταν με τσεκούρια, ήταν τσιράκια της «Χούντας». Τώρα όλα αυτά τα απο- αστυνομία υπερασπιστές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, του πολίτη και όχι κηρύσσουν; «συνεργάτες» του φασισμού; Ας το δηλώσουν. Ήρθε ή δεν ήρθε η ώρα να «δείξουμε» Ο Μιχαλολιάκος, το τσιράκι της «Χούντας», θα μας σώσει; Έχουμε ευθύνη και εμείς τους δοσίλογους, τους προδότες μάλιστα μεγάλη όταν τους στέλνουμε στη της χώρας και της δημοκρατίας; ΟΧΙ, η Χρυσή Αυγή δεν είναι απλά μια Βουλή. Για να μην πούμε για τον Άδωνη Γεωρ- εγκληματική οργάνωση τα μέλη της γιάδη, τον Βορίδη, συμβούλους σαν τον οποίας συλλαμβάνονται, τιμωρούνται και Φαήλο Κρανιδιώτη και το Χ. Λαζαρίδη τέλος, επειδή έτσι μπορεί να βολεύει που αρέσκονται σε ακραίες κορώνες. Θα σήμερα. Η Χρυσή Αυγή είναι κυρίως ιδεολογία, μας σώσουν κι αυτοί; Έχουμε ή δεν έχουμε ευθύνες όταν είναι σκοταδισμός, είναι ύβρις κατά της πολιτικά κόμματα σαν τη Ν.Δ., το ζωής, των αξιών, των ελευθεριών. Θα περάσει; Θα αφήσουμε να δηλητηΠΑ.ΣΟ.Κ., τη ΔΗΜ.ΑΡ. συνεργάζονται με ριάσει τη ζωή μας, τα παιδιά μας; τέτοιους ανθρώπους και τέτοιες ιδέες; Συμβιώτης

ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: 6977941165 ή 24930 41914, Καψάλης Νίκος τηλ.: 6972 424 090, Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: 6974 593 556, Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: 6973 859 199. Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: 6974 708 344, Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: 6972 303 903, Καρανίκας Τάκης τηλ.: 6977 306 830, Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: 6944 593 547, Καψάλης Θάνος τηλ: 6976 264 150, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: 6976 719 462, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387, Τζέβος Κώστας τηλ.: 6979 960 782. Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: 6978 748 402, Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: 6974 629 258 Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477. Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: 6977 957 800 Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477, Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387 ή στα e-mail: atzias@yahoo.com και gmarosis@yahoo.gr είτε στην Συντακτική Επιτροπή.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της Α.Τ.Ε.

2500102962239 με IBAN:GR5604305210002500102962239. Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη. Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: [Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 Εκδότης: Ξενοφών Κοκκινοπλίτης (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Δημήτρης Κιτσούλης, τηλ: 69773 703 027, e-mail: dkitsoulis@gmail.com Κώστας Τζέβος, τηλ.: 6979 960 782, e-mail: ktzelivadi@gmail.com Μαρώσης Γιώργος, τηλ.: 6972 333 938, e-mail:gmarosis@yahoo.gr IΦωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας. Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη. Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης, Φαρδής Γιώργος, Παμπέρης Δήμος, Γκρίζου Ελένη, Παπαστεργίου Γρηγόρης, Παμπέρης Βαγγέλης, Καρανίκας Δημήτρης, Τζέβος Κων/νος, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Βασίλης Πλάτανος, Πάππας Λάζαρος, Μαρώσης Γιώργος. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης, Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «deonarts» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: 6938 245714, www.deonarts.com, e-mail: info@deonarts.com Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, [Εξωτερικού 30 €. Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr • e-mail: exsylogos@exsylogos.gr

γράφει ο Ντι Λιβάδι

ΑΦΕΝΤΗΣ

Κατά καιρούς στη λέξη αφέντης δίνονταν διαφορετικές έννοιες. Σύμφωνα με τα ελληνικά λεξικά, προέρχεται από τη λέξη αυθεντία. Συγκεκριμένα, στο λεξικό Μπαμπινιώτη συνυπάρχουν δύο αντίθετα συναισθήματα στην έννοια του αφέντη, ο σεβασμός και η τιμή του ανώτερου, του αξιοσέβαστου προσώπου και ο σεβασμός και η δυσφορία απέναντι στην εξουσία, στη σημερινή λέξη αφεντικό. Έχει επιζήσει κυρίως το δεύτερο. Στην εποχή της Τουρκοκρατίας αφέντη αποκαλούσαν οι υποτακτικοί ραγιάδες τους μπέηδες και τους αγάδες, τους οποίους, λόγω της υποτέλειας, τους προσκυνούσαν, κάθονταν προσοχή όταν περνούσαν από μπροστά τους ή απέφευγαν τη συνάντηση μαζί τους για να μην τους προσκυνήσουν. «Σε προσκυνώ, αγά μου» και «στις διαταγές σου, αφέντη μου». Κατά παρόμοιο τρόπο αναγκάζονταν να αποκαλέσουν έτσι και τους δημογέροντες, τους προεστούς και τους κοτζαμπάσηδες. Μετά την απελευθέρωση, στη θέση των προηγουμένων μπήκαν οι προύχοντες, οι τσιφλικάδες, που βρέθηκαν με αρκετό πλούτο, χωράφια, καλλιέργειες, ζωντανά και ακίνητα. Είχαν στη δούλεψή τους αρκετούς ανθρώπους που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Αυτοί έμεναν στα γνωστά υποστατικά, ενώ οι δούλοι και σκλάβοι κατάχαμα μαζί με τα ζώα. Τους αποκαλούσαν αφέντη χωρίς να έχουν το δικαίωμα να τους κοιτάξουν στα μάτια. Ο αφέντης όριζε τις ζωές τους, εκτός από το ότι τους τυραννούσαν στη δουλειά, ατίμαζαν τα κορίτσια τους που δούλευαν στα χώματά του για μια μπουκιά ψωμί και μια σταλιά λάδι, για ένα δάκρυ που το πλήρωναν με αίμα και δεν έφτανε ούτε να βρέξουν και να λαδώσουν το λάρυγγά τους. Ακόμη τους έκαναν αφαίμαξη στο σβέρκο για να μην παθαίνουν ηλίαση κατά τη διάρκεια της ημέρας στα χωράφια, τους έκοβαν και τα δένδρα για να μη μπορούν να σταλίζουν, αλλά το πιο αισχρό από όλα, αν τυχόν

τους έκανε κέφι, η γυναίκα τους έπρεπε να γίνει δικιά τους.

-Τσι κάφτς αουά αφέντη, του κάσα αμιάς; -Τι ζητάς εδώ, αφέντη, στο σπίτι μου; - Αντάρου λούκρουλου αβόστρου, πιδί μου.

-Κάνω τη δουλειά τη δική σας, παιδί μου.( Βρισκόταν, όπως καταλάβατε, ο αφέντης με τη σύζυγο τού χουσμεκιάρη!) Τη σκυτάλη του αφέντη, βέβαια, για πολλά χρόνια αργότερα, την κατείχε ο άντρας στην οικογένειά του, όταν παντρεύονταν. Η γυναίκα υποδεέστερη πάντοτε, αποκαλεί τον σύζυγό της αφέντη, χωρίς να τον αποκαλεί με το όνομα του, είναι ντροπή. Αφέντη αποκαλούσε τον πεθερό της και τα μεγαλύτερα αδέλφια του συζύγου της. Λειτουργούσαν στην οικογένεια ως υπηρετικό προσωπικό, ως εργαλείομηχανή να κάνει παιδιά, αγόρια βέβαια και όχι θηλυκά. Ήταν υποχρεωμένες να πλένουν τα πόδια των ανδρών του σπιτιού και να τους βοηθούν στο ντύσιμο. Δεν έχουν την κοινωνική θέση που τους αρμόζει, αντίθετα σπρώχνονται στο περιθώριο, χωρίς δικαίωμα λόγου και υποτιμημένες σαν βάρος στους γονείς, στα αρσενικά παιδιά, στο σύζυγο και στην οικογένειά του. Για να αναγνωριστεί και να κερδίσει λίγη εύνοια, έπρεπε να υπηρετεί την ομορφιά: όμορφα ρούχα, καθαρά παιδιά και σύζυγο, σπίτι καθαρό, νόστιμα φαγητά και πετυχημένες πίτες. Πάντα με χαμηλωμένα μάτια και κεφάλι σκυφτό, υποταγμένες στην εξουσία του αρσενικού και της οικογένειάς του. Ο μόνος χρόνος και τόπος ευχαρίστησής τους ήταν η ώρα του μαγειρέματος, το θήλασμα των μωρών τους καθώς και η απασχόληση με τα παιδιά. Ακόμη και στις ιδιαίτερες στιγμές με το σύζυγο ήταν κουμπωμένες, η απελευθέρωση ερχόταν σιγάσιγά. Παραφράζοντας τη λέξη αφέντης, την έννοιά του, οι βλάχοι και μαζί οι Λιβαδιώτες αποκαλούσαν τους παπάδες «αφέντη». Θεωρούνταν για τον συντηρητικό και αγράμματο κόσμο της εποχής πνευματικοί ταγοί, αν και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν αγράμματοι. Απλά υπερτερούσε ο σεβασμός προς το έργο που επιτελούσαν. Στις δύσκολες περιστάσεις ζητούσαν τη γνώμη του αφέντη, παπά της ενορίας τους, ο οποίος συνήθως γνώριζε τα προβλήματα της κάθε οικογένειας. Βέβαια, σε πολλούς από τους παπάδες άξιζε ο τίτλος προσφώνησης, με την πραγματική έννοια σεβασμού και τίποτα παραπάνω.

συνέχεια από τη 1η σελίδα

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΟ Ζ.Μ.Κ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Δικαιωμάτων, κ. Γεώργιος Σούρλας, στην ομιλία του με θέμα «Διαφάνεια: προϋπόθεση ανάπτυξης», επισήμανε ότι πρέπει να δοθεί «τέλος στην εποχή της ασυδοσίας και της ατιμωρησίας». «Είμαστε αποφασισμένοι και προχωράμε στην πάταξη της διαφθοράς που οδήγησε τη χώρα μας στη χρεωκοπία, στον μαρασμό και στην εθνική ταπείνωση» είπε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων. Οι υπόλοιποι ομιλητές αναφέρθηκαν σε διάφορα θέματα όπως: στο σύστημα ελέγχων των κρατικών ενισχύσεων, στη διαφανή αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, στη διαφάνεια ως προϋπόθεση απονομής δικαιοσύνης και ανάπτυξης στα πλαίσια λειτουργίας του ΟΓΑ, στη σημασία της πιστοποίησης και των ελέγχων των αγροτικών προϊόντων στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, στην κατάργηση της απαίτησης για αυτοπρόσωπη παρουσία των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες, μέσω της ανάπτυξης και αξιοποίησης πληθώρας χρήσιμων και φιλικών ψηφιακών υπηρεσιών, στην ανάγκη οργάνωσης, σε νέα βάση, των δασικών συνεταιρισμών, στις αξίες και αρχές του σύγχρονου συνεταιριστικού κινήματος. ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: 24933 50400 - Κ.Ε.Π.: 24930 41 917 - A/T Λιβαδίου: 24930 41 111 Ιατρείο: 24930 41 205 - Φαρμακεία: 24930 41 120 & 24930 41 909 - Δημ. Ξενώνας: 24930 41 377 - Γ.Π.Σ.: 24930 41 237 - ΕΛΤΑ: 24930 41 099 - Λύκειο: 24930 41 394 - Γυμνάσιο: 24930 41 049 - Δημ. Σχολείο: 24930 41 172

Πωλείται οικόπεδο 420 τ.μ., με οικία προ του 1955 στο Λιβάδι Ολύμπου με ανεμπόδιστη θέα στον Όλυμπο. Περιοχή Κιόσκι. Τηλ.: 6973 596 365 Πωλείται σπίτι με οικόπεδο στην περιοχή Φωστήρα. Τηλ.: 24930 41432 & 41346

Πωλείται Οικία στο κέντρο του χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. Παπαδημητρίου Τηλ: 6932 643 011

Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.: 6973 309 916

3

Ιστορίες για αγρίους ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΩΝ “ΑΓΓΕΛΩΝ” Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - http://istorieslivadi.blogspot.com

Καλοκαίρι στο Λιβάδι. Η ώρα έχει πάει πέντε και κάτι το απόγευμα. Ο «γάντζος» στον πλάτανο μάς έπιασε για τα καλά. Περπατάω γρήγορα και με μεγάλα βήματα, μπας και κερδίσω ένα δυο λεπτά και αποφύγω έστω και

φαλώσει ακόμη και στο χωριό, έτσι τα παράθυρα είναι ανοιχτάτους ακούω που συζητάνε. Συζητούν τα πάντα, από την πολιτική κατάσταση και την ερμο-κρίση, μέχρι τα νέα του χωριού, και σχολιάζουν τα πάντα με τον δικό

«Μια άλλη γειτονιά που πίνει τον καφέ της καθώς από την δική μου δεν βρήκα φωτογραφία»

λίγα από τα «τροπάρια» που έχουν να μου σύρουνε η μάνα μου με τη γυναίκα μου. Βαδίζω στον κεντρικό δρόμο, στρίβω και παίρνω την κατηφόρα για τον Φωστήρα. Κατεβαίνοντας σιγά -σιγά, ξεπροβάλλει η γειτονιά μου. Δεν εννοώ φυσικά μόνο τα σπίτια, αλλά και τους ανθρώπους της γειτονιάς μου. Είναι η ώρα που αρχίζουν και βγαίνουν στην αυλή του Παμπέρη για να πιούν τον απογευματινό τους καφέ. Είναι όλοι και όλες τους εκεί ˙ έχουν απαρτία τώρα το καλοκαίρι. Η Θεανώ με τον θείο Μήτσο πήραν τα εγγόνια από την Αθήνα και ανηφόρισαν για το Λιβάδι, τα ίδια και η θεία Όπη με τον θείο Λάζο από τη Λάρισα. Ο μπάρμπα Λάζος με τη θεία Μαρίκα και ο θείος Στέργιος με τη θεία Βανθίτσα άφησαν την Κατερίνη και ανέβηκαν στη δροσιά του χωριού. Είναι εκεί η θεία Νίτσα με τον θείο Γιώργο, η θεία Λόλα με τον θείο Κώστα, η θεία Βαγγελίτσα με τον θείο Σάκη, ο Μάκης με τη Νίτσα, που πίνουν δυο γουλιές καφέ πριν πιάσουν δουλειά στο μαγαζί, και φυσικά ο μπάρμπα Σάκης με την κυρά Φτυχούλα. Οι τελευταίοι είναι οι φύλακες της γειτονιάς καθώς είναι μόνιμοι στο Λιβάδι. Τους χαιρετώ και αρχίζουν τα πειράγματα για την ώρα της επιστροφής μου. Μπαίνω στο σπίτι και ξαπλώνω -η ζέστη έχει σκαρ-

4

τους καυστικό τρόπο ή απλά κουτσομπολεύουν πίνοντας τον καφέ τους. Η γειτονιά είναι ο δεύτερος χώρος μετά την οικογένεια και πριν το σχολείο στον οποίο κοινωνικοποιείσαι. Η γειτονιά είναι πάντα δίπλα μας σε ό,τι κι αν μας συμβή, σε όλους τους σταθμούς της ζωής μας. Είμαι σίγουρος πως, λίγο πριν αντικρύσουμε το πρώτο φως, κάποια από τη γειτονιά θα έτρεξε να φωνάξει τη Λίτσα του Πατσίκα, για να βοηθήσει στη γέννα και θα έμεινε μέχρι το τέλος προσφέροντας όποια βοήθεια χρειαζόταν η μαμή. Και, σίγουρα, μετά τη γέννα, όλο και κάποια γειτόνισσα θα έκανε δυο λαλαγγίδες για τη λεχώνα. Η γειτονιά ήταν εκεί όταν βγήκαν τα αποτελέσματα για την είσοδό σου στο πανεπιστήμιο και έφαγε το γλυκό του κουταλιού για να σου δώσει τα συγχαρητήρια. Ήταν εκεί όταν έφερες την νύφη, τη μέλλουσα γυναίκα σου, πίσω από τις κουρτίνες στην αρχή και μετά ρωτώντας τάχα μου αδιάφορα: -Τσί αβέτς αμό; (Τι έχετε καλέ;) Έβαλε, όμως, και τα πιστιμάνια και έδεσε τα καλέμια στο κεφάλι όταν άρχισαν οι ετοιμασίες για τον γάμο. Μπήκε στην κουζίνα να κάνει όλη τη χαμαλίκα και τη λάντζα, ξεκλέβοντας μόνο μερικές ματιές μέσα από το μαγειρειό ή ανεβαίνοντας από το κατώι για να δει ότι όλα πάνε καλά.

Η γειτονιά ήταν δίπλα μας όχι μόνο στις χαρές, αλλά και στις αναποδιές, όπως όταν έπεσε ο παππούς ή η γιαγιά από γεράματα στην κόγχη. Η γειτόνισσα ήταν που βοηθούσε την μάνα να αλλάξει ή να σηκώσει τον άρρωστο. Ήταν εκεί και την ημέρα που έφυγε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, από την πρώτη στιγμή. Ξεκίνησε από τα πρακτικά, όπως να ντύσει το νεκρό και να κάνει το ρύζι, και συνέχισε να σου ανοίγει την πόρτα μέχρι να εξοικειωθείς με την απώλεια του δικού σου ανθρώπου. Η γειτονιά ήταν αυτή που φύλαγε τα πουρνάρια, που με τόσο κόπο μάζεψες μες το κρύο, και χόρεψε γύρω από το φανό, γεμίζοντας σε περηφάνια για το κατόρθωμα να σου λένε πως έχουμε τον μεγαλύτερο φανό. Από τα γνωστά σοκάκια της γειτονιάς ξεκίνησες να πλαλάς (ψάχνεις ) κόλιντα και κάλαντα μέχρι να μεγαλώσεις και να γυρίσεις όλο το χωριό μαζεύοντας τα πρώτα σου χρήματα. Η γειτονιά δεν ήταν μόνο δίπλα σου στις σημαντικές στιγμές, ήταν και είναι δίπλα σου κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Ξεκινάς μαζί της την ημέρα σου με τον πρωινό καφέ μαθαίνοντας τα νέα του χωριού. Οι νοικοκυρές θα πάρουν ιδέες για το τι θα μαγειρέψουν το μεσημέρι και θα δουν νέα σχέδια από καρέδες και πετσετάκια για την προίκα που ετοιμάζουν. Θα βγουν όλες μαζί στον πλανόδιο μανάβη - πωλητή που περνάει στη γειτονιά και θα του κάνουν παζάρια. Μαζί θα κάνουν το γλυκό του κουταλιού και τον τραχανά, και θα περάσει όλη η διαδικασία του μαλλιού από τα χέρια τους. Παλιότερα όλοι μαζί θα ψήνανε τον καφέ και θα ίδρωναν στο στούμπου. Ακόμη δεν ξεχνούσαν να σκουπίσουν το σοκάκι μια φορά την εβδομάδα από πάνω ως κάτω, συνεχίζοντας η επόμενη από εκεί που σταμάτη-

σε η προηγούμενη γειτόνισσα. Τέλος, όλες θα βοηθήσουν να μαζευτούν στα γρήγορα τα κουπρία (σκουπίδια) από τα κομμένα ξύλα ή τα πάλια (άχυρα) σε μια έκτακτη στιγμή. Μαζί θα μοιραστούν όμως και το πιλιάφ με τον καβουρδισμένο φιδέ όταν μεταλάβουν ή όταν θελήσουν να προσφέρουν κάτι για τη μνήμη των δικών τους ανθρώπων, όπως σταφύλια ή μπακαλιάρο. Από τη γειτονιά θα μοιραστούν λίγο ζάχαρη, λίγο πιπέρι ή ό,τι άλλο τελειώσει, την ώρα που το χρειάζονται για να μην βγουν άντυτες στον μπακάλη. Η γειτονιά μας, βέβαια, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί γειτονιά των αγγέλων, καθώς πάντα θα υπάρχει κάποιος ή κάποια που θα είναι και λίγο ανάποδος. Είναι ο ίδιος ή η ίδια που δεν σε άφηνε να παίξεις στο σοκάκι όταν ήσουν μικρός, ήταν αυτός ή αυτή που πρόλαβε τα νέα στη μάνα σου πως «τραβάς» τσιγάρο και πως «μπλέχτηκες» με την κόρη του τάδε. Είναι αυτός ή αυτή που και σήμερα θα κάνει το πιο καυστικό σχόλιο που άργησες να γυρίσεις σπίτι από τον πλάτανο. Μπορεί να μην είναι, λοιπόν, η γειτονιά μας «γειτονιά των αγγέλων», μα σίγουρα οι περισσότεροι γείτονές μας είναι οι φύλακες άγγελοι στις ευχάριστες ή δυσάρεστες, καθημερινές ή επίσημες στιγμές της ζωής μας, ήταν και είναι πάντα δίπλα μας. Μεγαλώσαμε σε γειτονιές με το καλησπέρα και το καλημέρα και το «τσι αντράτς» (τι κάνετε) σε κάθε μας συναπάντημα. Τώρα, στην πόλη, μας λείπουν όλα αυτά, αλλά είμαστε τυχεροί τουλάχιστον που μεγαλώσαμε και βιώσαμε τι θα πει γειτονιά … Χ’ριτίματι μούλτι λα γειτουνιάουα αλι φουστήρ’… (χαιρετίσματα πολλά στην γειτονιά του Φωστήρα…)

Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει

Ερωτικά καλέσματα Mετά από πολλά χρόνια, συναντιούνται δυο παλιοί συμμαθητές, ηλικίας 70 και άνω έκαστος, μια γυναίκα και ένας άντρας, πειραχτήρια και οι δύο.

-Ουλάε, Γιώργο, κούτσ άνι άμου σι τι βέντου, κουμ χίει, τσι φατσι; (Αμάν, Γιώργο, πόσο χρόνια έχω να σε δώ, πώς είσαι, τι κάνεις;).

-Γκίνι, Μαρίκα, τίνι κουμ χίει; (-Καλά Μαρίκα εσύ πώς είσαι;).

-Β’ρ’ κα μίνι. Νου ν’ τζ’, βρέει σι ν’αφλέμ αστισιάρ’ σι ου αντρέμου λούκρουλου...(σεξ); Βα σ’ ντάου πενήντα ευρώ; (-Κανένας σαν εμένα. Δε μου λες, θέλεις να βρεθούμε το βράδυ να την κάνουμε τη δουλειά(σεξ)...; Θα σου δώσω πενήντα ευρώ.

-Σι όου βα σντάου 500 ευρώ άμα βα άφλι πρι μίνι ιργαλίου σι αντάρι λούκρου!

(-Κι έγω θα σου δώσω 500 ευρώ άμα θα βρείς πάνω μου εργαλείο να κάνεις τι δουλειά...!). Ιαράμου σ᾽ ιόου ακό.

συνέχεια από τη 1η σελίδα

ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΔΥΝΑΜΟ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ ΤΟ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΛΙΒΑΔΙΟΥ

από μία εβδομαδιαία ολιγόωρη επίσκεψη ενός μόνο γιατρού, που φυσικά αδυνατεί να προλάβει όλους τους ασθενείς. Οι κάτοικοι του Λιβαδίου και κυρίως οι ηλικιωμένοι, πρέπει, όχι μόνον για μία εξέταση, αλλά ακόμη και για την απλή συνταγογραφία των φαρμάκων τους, να κατεβαίνουν στην Ελασσόνα, 34 χλμ. μακριά! Απ’ ότι πληροφορηθήκαμε, δεν έχει γίνει καμία αίτηση για την πλήρωση των δύο κενών θέσεων αγροτικού ιατρού. Πώς να γίνει άλλωστε αφού τα 800 ευρώ μηνιαίος μισθός και τα 3 ευρώ την ώρα αποζημίωση ενεργής εφημερίας αποτελούν απόλυτο ευτελισμό και εμπαιγμό του θεσμού, του λειτουργήματος και της επιστημονικής κατάρτισης αυτών των ανθρώπων. Εκείνοι που μας κυβερνούν έχουν τις υψηλές αμοιβές και τα επιδόματα για αγράμματους και ανίκανους, τις περισσότερες φορές, παρατρεχάμενους, κολλητούς, κουμπάρους και ημέτερους. Τα λέμε αυτά προς δόξαν του περισπούδαστου ύφους του υπουργού Υγείας, ο οποίος θορυβεί ημερησίως στα κανάλια, προσπαθώντας να μας πείσει ότι αναβαθμίζει το Ε.Σ.Υ. Θα τρίζουν τα κόκκαλα των δωρητών και ευεργετών που έχουν αποδημήσεις εις Κύριον και θα κλονίζονται τα νεύρα αυτών εν ζωή, βλέποντας τις προσφορές τους να γίνονται έρμαια της κρατικής αναλγησίας και να μένουν αναξιοποίητα, επειδή κάποιοι αρμόδιοι δεν νοιάζονται για την υγεία των πολιτών. Και οι δημοτικοί άρχοντες; Δεν αντιδρούν; Δέχονται παθητικά την κάθε απόφαση του Κέντρου; Δεν επαναστατούν γι’ αυτό που συμβαίνει; Δεν τους αφορά; Το Λιβάδι έχει δεχθεί απανωτά πλήγματα στις παροχές υπηρεσιών των. Δέχεται ακόμη ένα. Ως πότε θα σταματήσει αυτός ο κατήφορος; Ακούει κανείς; Τελικά το μόνο που αναβαθμίζεται είναι η υποβάθμιση της περίθαλψης και της πρόνοιάς μας, βασικές δηλαδή υποχρεώσεις της Πολιτείας κατά το Σύνταγμα, μια που οι έννοιες πλέον έχουν χάσει το νόημά τους. Κάποιοι παίζουν με τις λέξεις, την ποιότητα της ζωής μας και τελικά τις ίδιες τις ζωές μας.

Απέλπιδα προσπάθεια ή αποποίηση ευθυνών; Το σοβαρό θέμα της βελτίωσης και ασφαλτόστρωσης του δρόμου Λιβαδίου –Σαρανταπόρου επανήλθε στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα, μετά από μια τριετία αδράνειας. Ειδικότερα, τους καλοκαιρινούς μήνες, έγιναν πολλαπλές συναντήσεις μεταξύ μιας άτυπης επιτροπής και όλων όσοι είναι ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων που επηρεάζονται άμεσα από τη χάραξη του δρόμου. Η διαβεβαίωση της περιφέρειας ότι πλέον δεν υπάρχουν καθόλου κονδύλια για την περάτωση αυτού του έργου, έφερε στην επιφάνεια μια περίεργη εναλλακτική πρόταση. Να ενταχθεί το υπόλοιπο του έργου σε ένα άλλο χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, το οποίο όμως προϋποθέτει συμφωνία όλων των εμπλεκομένων, ότι θα παραχωρήσουν δωρεάν όσο τμήμα των χωραφιών τους απαιτηθεί από τη μελέτη και ότι δεν θα διεκδικήσουν καμία αποζημίωση, αποποιούμενοι κάθε δικαίωμα προς τούτο. Η παραπάνω συμφωνία αποτελεί αναγκαία και ίσως ικανή συνθήκη και προϋπόθεση για μελλοντική πιθανή ένταξη του έργου σε νέο πρόγραμμα. Αυτό το γεγονός, όπως ήταν φυσικό, πυροδότησε αντιδράσεις, κυρίως από όλους όσων τα αγροτεμάχια απαλλοτριώνονται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό. Έτσι, αυτή τη στιγμή, έχουν δημιουργηθεί δυο στρατόπεδα παραγωγών (κτηνοτρόφων και γεωργών). Το ένα με όσους συμφωνούν να παραχωρήσουν έκταση χωρίς αποζημίωση και το άλλο με εκείνους που δεν συμφωνούν. Οι μεν, λοιπόν, μετά από συνάντηση σε καφενείο της πλατείας, όρισαν μια επιτροπή για να μπορέσουν να συγκεντρώσουν το απαραίτητο χρηματικό ποσό, ώστε να αποζημιωθούν όσοι δεν συμφωνούν. Οι δε επιμένουν ότι δεν πρόκειται να συνηγορήσουν. Το όλο θέμα φαίνεται ότι θα έχει και συνέχεια. Η παραπάνω προσπάθεια, με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε έως σήμερα, δημιουργεί κάποιες εύλογες απορίες και αφήνει ορισμένα κενά: 1.Για ένα τόσο ζωτικής σημασίας έργο σε μεγάλη μερίδα γεωργοκτηνοτρόφων, γιατί η ενημέρωση γινόταν κατά μόνας; Δεν θα ’πρεπε να ’χει ενημερωθεί ολόκληρος ο γεωργοκτηνοτροφικός κόσμος του Λιβαδίου; 2.Γιατί δεν υπήρξε καμιά μαζική διαμαρτυρία – παράσταση στις αρμόδιες υπηρεσίες; Τι κάνουν οι αγροτικοί φορείς του Λιβαδίου; 3.Υπάρχει επίσημη πρόταση των αρμοδίων της περιφέρειάς μας για το θέμα αυτό; Πώς αιτιολογούν την τριετή καθυστέρηση, ενώ το έργο είχε ξεκινήσει; 4.Ο Δήμος Ελασσόνας ποια θέση έχει για το συγκεκριμένο ζήτημα; 5.Οι διαφωνούντες ρωτούν γιατί δεν ασφαλτοστρώνεται ο ήδη υπάρχων δρόμος με τις απαραίτητες διανοίξεις; 6.Προς ποια υπηρεσία ή φορέα θα γίνει η απαιτούμενη δωρεάν παραχώρηση έκτασης; 7.Ποιος εγγυάται ότι μετά την παραχώρηση θα ενταχθεί το υπόλοιπο έργο σε πρόγραμμα; 8. Μήπως οι αρμόδιοι έχουν διαπιστώσει ότι το έργο δεν θα γίνει και, για να αποποιηθούν των ευθυνών τους, τις μεταβιβάζουν στους κατοίκους του Λιβαδίου, προκαλώντας μάλιστα αντιπαραθέσεις μεταξύ τους; Μπάμπας Γ. Λάζαρος

Ένας φίλος έφυγε … Ήταν άνοιξη του 1976 δεύτερη φορά που ανέβαινα στο Λιβάδι. Τότε γνωριστήκαμε με τον Γιάννη Γκουτζαμάνη και γίναμε φίλοι. Σοβαρός, ευγενικός, καλοσυνάτος και πολύ φιλικός ανέλαβε τις πρώτες ξεναγήσεις μου στο χωριό και γρήγορα κατάλαβα το ενδιαφέρον και τη μεγάλη αγάπη του για το Λιβάδι. Φοιτητές τότε και οι δύο με πρόσφατα γεγονότα την πτώση της δικτατορίας, τη μεταπολίτευση και πιο πριν αυτά του Πολυτεχνείου, είχαμε πολλά να συζητήσουμε για τα προβλήματα της γενιάς μας. Το ζοφερό παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον, που μας περίμενε, ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων και από τις θέσεις και απόψεις του Γιάννη αναδυόταν μια σοσιαλιστική «αύρα», με επίκαιρο το αίτημα για «ΨΩΜΙ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» να συγκλονίζει τη νεολαία και όλους τους Έλληνες δημοκράτες της εποχής εκείνης. Χωριστήκαμε τότε και μετά από μια – δυο σποραδικές συναντήσεις ξαναβρεθήκαμε, μετά από χρόνια, να κάνουμε συστηματικά παρέα στην Αθήνα. Ο Γιάννης, καθηγητής μαθηματικός με την αγαπημένη του σύζυγο Χαρούλα οφθαλμίατρο και το μονάκριβο γιο τους Γιώργο. Εγκατεστημένοι στη Νίκαια του Πειραιά. Στις προγραμματισμένες, λόγω αποστάσεως και κυκλοφοριακού, συναντήσεις μας δεν περιοριζόμαστε μόνο στη διασκέδαση και την ψυχαγωγία μας. Συζητούσαμε και αναλύαμε τα προβλήματα της καθημερινότητας καθώς και τα επαγγελματικά αλλά και γενικότερα κοινωνικά προβλήματα με επίκεντρο την κρίση, που μαστίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας και έχει δημιουργήσει έναν αναπαραγόμενο φαύλο κύκλο λιτότητας – ανεργίας - εθνικής ταπείνωσης και έχει προκαλέσει τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και της αναπτυξιακής προοπτικής. Οι Θέσεις και οι απόψεις του Γιάννη για όλα όσα συνέβαιναν και συνεχίζουν να συμβαίνουν παρέμεναν σταθερές και αναλλοίωτες όπως ήταν και πριν χρόνια. Εκπαιδευτικός και σωστός παιδαγωγός με αγάπη και προσήλωση στο επάγγελμά του δεν έμενε αδιάφορος για τα προβλήματα του σχολείου και το αβέβαιο μέλλον των παιδιών. Ανησυχούσε και αγωνιούσε για το επερχόμενο κλείσιμο σχολείων και τις πιθανές απολύσεις εκπαιδευτικών. Υποστήριζε και αγωνιζόταν για μια δωρεάν Δημόσια παιδεία, στην οποία θα είχαν πρόσβαση όλα τα ελληνόπουλα. Δεν μπορώ να ξεχάσω τις πατρικές και παιδαγωγικές συμβουλές, που έδινε στις κόρες μου αλλά και στα παιδιά των φίλων μας, για τη μαθητική τους εξέλιξη και τον μελλοντικό προσανατολισμό τους. Έμενε πάντοτε μέσα του άσβεστη η αγάπη και η νοσταλγία για το Λιβάδι. Είχε έτσι την ευκαιρία να εκφράσει τα συναισθήματά του ασχολούμενος με τα κοινά των Λιβαδιωτών, που κατοικούν στην Αθήνα. Δραστηριοποιήθηκε ενεργά και εξελέγη Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας, σε μια δύσκολη για τον Σύλλογο περίοδο. Ακούραστος, φιλικός και συνάμα στοχαστικός βοήθησε καθοριστικά να λυθούν πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζε ο Σύλλογος και άφησε παρακαταθήκες για το μέλλον. Ο Γιάννης είχε βασικές αρχές, που ακολουθούσε και σταθερές αξίες, που υποστήριζε και αγωνιζόταν γι’ αυτές με σθένος και πάθος. Ώσπου ήρθε ξαφνικά η μεγάλη ανατροπή για την υγεία του και την ίδια τη ζωή του. Έπεσε «στης μάχης τη φωτιά» και πάλεψε παλικαρίσια μέχρι τέλους, αλλά ο αγώνας ήταν άνισος. Δεν τα κατάφερε, έφυγε και μας άφησε με τη λύπη και τη στενοχώρια να ξεχειλίζουν. Γιάννη έφυγες και η παρέα μας λιγόστεψε, φτώχυνε. Θα σε θυμάμαι, θα σε θυμόμαστε πάντοτε με τις καλύτερες αναμνήσεις. Καλό ταξίδι ΦΙΛΕ! Τάκης Κόλλιας

1ο χλμ. Παλιάς Εθνικής Οδού Κατερίνης Θεσ/νικης 60100 Κατερίνη Τηλ.: 23510 46000, fax: 23510 46007, e-mail: info@spitimas.gr

Παπαδόπουλος Θ. Βασίλης

ΑΛΘΑΙΑ/Μ237

ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΔΟΤΗΜΕΝΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ, (ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΟΠ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ) ΣΚΟΠΟΣ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ, ΤΩΝ ΠΙΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ

5

ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ EΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Μουσικοχορευτική βραδιά στον Πολέζο Λαϊκή - δημοτική βραδιά με Λιβαδιώτικη ορχήστρα στις 27 Ιουλίου στον Πολέζο διοργάνωσε ο Ε.Σ.Λ. Ήταν μια ξεχωριστή βραδιά με πλήθος κόσμου, πολύ κέφι και χορό. Αρχαιολογική συλλογή και Λαογραφικό Μουσείο Από τις 11 Αυγούστου λειτουργούν η Αρχαιολογική συλλογή του Ε.Σ.Λ και το Λαογραφικό Μουσείο. Το τελευταίο είναι επισκέψιμο, αλλά χρειάζεται ακόμα υλικό και εργασίες. Θεατρική παιδική παράσταση Στις 13 και 16 Αυγούστου παίχτηκε φέτος η θεατρική παιδική παράσταση του Ε.Σ.Λ «Η ΚΟΠΑΝΑ ΤΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΟΥΛΗ». Συμμετείχαν περίπου 60 παιδιά. Παρουσίαση βιβλίου Β. Μόσχη Στις 17 Αυγούστου ο συμπατριώτης μας συγγραφέας Βασίλης Μόσχης σε συνεργασία με τον Ε.Σ.Λ παρουσίασε στο Ζάννειο Μορφωτικό κέντρο το βιβλίο του: «ΚΡΑΤΗΣΕ ΜΟΥ ΜΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ». Παρουσιάστριες ήταν η κα Όλγα Μέντζου-Προκόβα και η κα Γλυκερία Γκρέκου. Πλήθος κόσμου παρακολούθησαν την εκδήλωση. «Ο Καραγκιόζης μάγειρας» Στις 18 Αυγούστου ο Θίασος Παύλου Σιδηρόπουλου σε συνεργασία με τον Ε.Σ.Λ παρουσίασε την παιδική παράσταση: «Ο Καραγκιόζης μάγειρας» με δωρεάν είσοδο. Οι καραγκιοζοπαίχτες ήταν οι: Παύλος Σιδηρόπουλος, Θεοδώρα Σιδηροπούλου, Λεωνίδας Δερβένης και Κώστας Σιδηρόπουλος. Ένα

μπράβο στα παιδιά που τόσο μικρά μας παρουσίασαν αυτή την παράσταση. Εκδηλώσεις του 15Αύγουστου Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, πραγματοποιήθηκαν οι καθιερωμένες εκδηλώσεις του 15Αύγουστου ανήμερα το απόγευμα στο παλιό γήπεδο. Συμμετείχαν χορευτικά του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης και του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου. Φέτος δεν συμμετείχε ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Κατερίνης και δεν παρουσιάστηκαν εθελοντές γέροντες για τον καθιερωμένο χορό των γερόντων. Ο ετήσιος χορός του Ε.Σ.Λ Με σύμμαχο τον καλό καιρό και πολύ κόσμο πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Ε.Σ.Λ στις 17 Αυγούστου στον προαύλιο χώρο του Ζαννείου. Χορταστικό θέαμα και διασκέδαση πρόσφεραν τα χορευτικά του Συλλόγου μας, που μας παρουσίασαν χορούς από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τα νησιά και τη Σμύρνη, και η ορχήστρα από την Ελασσόνα μαζί με τους δασκάλους μουσικής του Συλλόγου. Ακολούθησε πλούσια λαχειοφόρος και το γλέντι συνεχίστηκε μέχρι πρωίας.

Από την εμφάνιση των χορευτικών του ΕΣΛ στις εκδηλώσεις του 15αύγουστου

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση στον Πολέζο

Από την παρουσίση του βιβλίου του Βασίλη Μόσχη

Στο προαύλιο του Ζ.Μ.Κ. κατά την εκδήλωση του ετήσιου χωρού του ΕΣΛ

Από τη Λαογραφική Συλλογή του ΕΣΛ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ

Οι γυναίκες του Δ.Σ. του ΕΣΛ στις επάλξεις...

6

Ευχαριστούμε θερμά • όσους επιμελήθηκαν το στήσιμο της αρχαιολογικής συλλογής και ιδιαίτερα τους Θάνο Καψάλη και Βαγγέλη Καπέτη για τη μεγάλη εθελοντική τους εργασία. Επίσης το Συνεταιρισμό Επιπλοποιών Κατερίνης για τη δωρεά των κουρτινόξυλων του μουσείου.

• για την εκδήλωση στον Πολέζο: τους ψήστες, που μας στηρίζουν πάντα: Μεταξιώτη Γιάννη, Καψάλη Νίκο, Σούρδη Κώστα, Μεταξιώτη Γιώργο και Βαρβαρέζο Νίκο.

• για τις εκδηλώσεις του 15αύγουστου: την Τοπική Κοινότητα για τη βοήθειά της, τον Σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης για τη συμμετοχή του και τη χοροδιδάσκαλο Λίτσα Τσανούσα.

• για τον ετήσιο χορό: την Τοπική Κοινότητα Λιβαδίου για τη βοήθειά της στο στήσιμο της εκδήλωσης την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον περιφερειάρχη κ. Αγοραστό Γιώργο και την αντιπεριφερειάρχη κα Μαμάρα Μαρία για την οικονομική ενίσχυση την Κ.Ε.Δ.Ε Ελασσόνας και τον πρόεδρό της κ. Γκουντούρα Χαρίση για την προσφορά των τραπεζοκαθισμάτων τον Συνεταιρισμό «ΒΟΣΚΟΣ» για την παραχώρηση του ψυγείου του τον Δήμαρχο Ελασσόνας κ. Γιώργο Πασχόπουλο και τον πρόεδρο της Δ.Ε.Υ.Α.Ε.Λ κ. Καψάλη Νικόλαο για τη βοήθειά τους τον Διευθυντή του σχολείου κ. Καψάλη Κωνσταντίνο για την παραχώρηση των τουαλετών του σχολείου τους ψήστες: Μεταξιώτη Γιάννη, Σούρδη Κώστα, Μεταξιώτη Γιώργο, Γαλάνη Αθανάσιο, Παμπέρη Βαγγέλη για τη βοήθειά τους και όλους όσοι βοήθησαν στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης.

• για την επιμέλεια του παιδικού θεάτρου: τη Μαμάρα Εύα, Μάντζιου Έλενα, Μόσχη Κατερίνα, Σούρδη Φανή, καθώς επίσης και την Μπατζογιάννη Εύα, Κιτσούλη Μαρίνα και Δήμο Παμπέρη για τη μεγάλη βοήθειά τους. από το Δ.Σ. του ΕΣΛ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ «Καλοκαιρινές… σκανδαλιές»

Η παράδοση του Εξωραϊστικού Συλλόγου στο παιδικό θέατρο συνεχίστηκε για άλλη μία χρονιά. Οι μικροί μας φίλοι έδωσαν πνοή στο έργo «Η Κοπάνα Του Σκανδαλούλη», της Δήμητρας Μυλωνάκη, και εντυπωσίασαν το κοινό. Η συμμετοχή των παιδιών ήταν ιδιαίτερα μεγάλη, καθώς η ομάδα του φετινού θεάτρου αποτελούνταν από 70 μικρούς ηθοποιούς. Πρώτη μας σκέψη και μέλημα καθ’ όλη τη διάρκεια της αναζήτησης του έργου ήταν η ύπαρξη μιας νότας ευθυμίας, γέλιου καθώς και κωμικών στοιχείων. «Η Κοπάνα Του Σκανδαλούλη», ανταποκρίθηκε πλήρως στις προσδοκίες μας, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την αντίδραση των παιδιών που το αγκάλιασαν και το έκαναν δικό τους. Οι μέρες της προετοιμασίας ήταν γεμάτες άφθονο γέλιο, ενθουσιασμό και εκπλήξεις. Χαρήκαμε ιδιαίτερα με την εξέλιξη των μικρών μας ηθοποιών, που μέσα σε ανύποπτο χρόνο ανέδειξαν το υποκριτικό τους ταλέντο και κατέκτησαν τη σκηνή. Ξετυλίγοντας το κουβάρι της θεατρικής παράστασης γεμίσαμε με εικόνες, ιδέες, ατάκες και μουσικές επιλογές. Μέρα με τη μέρα, βλέπαμε να ζωντανεύει μπροστά μας το άλλοτε άψυχο κείμενο και να μετατρέπεται σε μια δυναμική αποτύπωση των ρόλων. Η ενέργεια των παιδιών ήταν κινητήριος δύναμη στην επιλογή της μουσικής επένδυσης του έργου, των κοστουμιών και στη δημιουργία των σκηνικών. Μας κατέκλυσε η αγάπη των μικρών μας φίλων που ήταν πρόθυμοι και συνεπείς, αφού συνεργαστήκαμε άψογα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα πειθαρχίας. Ακόμη, μας χαροποίησε η συμμετοχή και η εξαιρετική βοήθεια που λάβαμε από δύο νέα κορίτσια, την Εύα Μπατζογιάννη και τη Μαρίνα Κιτσούλη, τις οποίες εκτιμήσαμε βαθύτατα.

Παρουσίαση των νέων βιβλίων του κ. Κώστα Προκόβα

Την Κυριακή 11 Αυγούστου 2013, το Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο Λιβαδίου γέμισε ασφυκτικά από αγαπημένους φίλους, εκλεκτούς συμπατριώτες καθώς και πλήθος επισκεπτών που ενδιαφέρθηκαν για τις νέες εκδόσεις του Συλλόγου μας.

Η παρουσίαση των βιβλίων, που έγινε από τους κυρίους Βαρμάζη Νίκο και Συνεφάκη Γιώργο, ήταν εκπληκτική. Στιγμές συγκίνησης και χαράς απλώθηκαν στην αίθουσα όταν ο κύριος Κ. Προκόβας ανέβηκε στο βήμα για να ευχαριστήσει τους παρευρισκομένους. Η εκδήλωση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Οι Λιβαδιώτες τίμησαν με την παρουσία τους τόσο τον Σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Γεωργάκης Ολύμπιος» όσο και τον συμπατριώτη τους συγγραφέα Κώστα Ε. Προκόβα, ο οποίος στο τέλος της εκδήλωσης υπέγραψε βιβλία για τους φίλους του. Το ΔΣ του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Γεωργάκης Ολύμπιος» ευχαριστεί όλους όσους παραβρέθηκαν και στήριξαν αυτήν την εκδήλωση. Το Λιβάδι απέδειξε ξανά ότι αναγνωρίζει και τιμά κάθε ουσιαστική και αξιόλογη προσπάθεια των παιδιών του.

Προσπάθεια προώθησης

Κλείνοντας την αυλαία, αφήνουμε πίσω μας ένα ξεχωριστό κομμάτι του καλοκαιριού κατά το οποίο μοιραστήκαμε μοναδικές στιγμές με όλη την ομάδα του παιδικού θεάτρου. Ελπίζουμε αυτή η μακροχρόνια παράδοση να συνεχιστεί και το επόμενο καλοκαίρι. Οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλα τα παιδιά που συμμετείχαν, στους γονείς και φυσικά σε όλους όσους μας βοήθησαν. Τέλος, ένα ακόμη ευχαριστώ σε όσους μας τίμησαν με την παρουσία τους. Μαμάρα Εύα, Μάντζιου Ελένη, Μόσχη Κατερίνα, Σούρδη Φανή Οι ήρωες του έργου: Παραμυθάς:Ντάμπος Δημήτριος, Παιδί Α΄: Παλαθιώτη Ευγενία, Παιδί Β΄: Ντάμπου Μαρία, Αφηγητής Α΄: Σαλαβέρη Κων/να, Αφηγητής Β΄: Πρέγκα Μαρία, Αφηγητής Γ΄:Κοντοφάκας Αντώνης, Σκανδαλούλης: Γαζέτης Αντώνης, Μπιρμπιλή: Χαλκιά Ειρήνη, Λίλη:Μπαζούκη Φαίδρα, Δασκάλα: Γαζέτη Μακρίνα, Κοκκινοσκουφίτσα: Δαμαλή Ελένη, Λύκος: Παλαθιώτης Κυριάκος, Σταχτοπούτα: Καψάλη Φανή, Αδελφή Α΄: Μαγιώνα Ευγενία, Αδελφή Β΄: Ντάμπου Δέσποινα, Μάγισσα: Φακαλή Αγγελική, Βασιλόπουλο: Μπαγκούας Κων/νος, Ωραία Κοιμωμένη: Δαμαλή Μαριλένα, Χιονάτη: Μητώνα Ευτυχία, Κακιά Μητριά: Παμπέρη Κασσιαννή, Μαγικός Καθρέφτης: Κάκκα Πελαγία, Κυνηγός: Σιδηρόπουλος Παύλος, Παπουτσωμένος Γάτος: Κοντοφάκας Δημήτρης, Βοηθός: Μπόζας Παναγιώτης, Γουρουνάκι Α’: Τσαχαλίνα Ολυμπία Γουρουνάκι Β΄: Γαζέτη Χρύσα, Γουρουνάκι Γ΄: Γκουτζαμάνη Φανή, Γραμματάκια: Φακαλή Καλλιόπη, Φακαλή Ελένη, Σαλαβάτη Κατερίνα, Γκούμα Καλλιόπη, Γαλάνης Δημήτρης, Ντάμπου Ελένη, Γκαβοτάσιος Γιώργος, Πρέγκα Ιωάννα, Καραΐσκου Καλλιόπη, Γκουτζαμάνης Νικόλαος, Δερβένης Δημήτρης, Ντάμπου Κατερίνα, Καρανίκας Αντώνιος, Ντάμπου Μαρία, Παλαθιώτη Ευγενία, Σαλαβάτη Κατερίνα, Τσαχαλίνα Ολυμπία, Γαλάνης Δημήτρης, Δαμαλή Ειρήνη, Μπατζάκη Διονυσία, Μητώνα Καλλιόπη, Γκαβοτάσιου Ευτυχία, Γκαβοτάσιου Πέτρος, Καψάλη Ελένη-Ιφιγένεια, Μαγιώνα Μαρία, Μπατζάκη Αντωνία, Σαλαβάτης Γιάννης, Εβελίνα Πανίδου, Μπαζούκη Άννα, Πάπα Κων/να, Φαρμακιώτη Ελένη, Σιδηροπούλου Θεοδώρα, Χαρίση Ευαγγελία, Μίχα Γεωργία, Καρατζήκα Κατερίνα, Μίχα Άννα, Μαρνού Δέσποινα. Φώτα Ήχος: Μπατζογιάννη Εύα, Μάντζιου Έλενα. Αφίσα - Πρόγραμμα: Μπατζογιάννη Εύα. Το φόντο της σκηνής επιμελήθηκε η Μόκα Γεωργία. Την απασχόληση των παιδιών ανέλαβαν οι: Γιάγκου Γλυκερία, Πούλιου Ραφαέλα, Σούρδη Σωτήρια, Τσανούσα Ναυσικά και Τσαχαλίνα Γλυκερία. Ευχαριστούμε για τη βοήθειά τους: Παμπέρη Δήμο και φυσικά τους Γονείς. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στην Κιτσούλη Μαρίνα. Την Επιμέλεια του έργου είχαν: Μαμάρα Εύα, Μάντζιου Έλενα, Μόσχη Κατερίνα και Σούρδη Φανή

Μετά την παρουσίαση στο Ζάννειο, το ΔΣ του συλλόγου μας συνέχισε την προώθηση των νέων βιβλίων του. Σε αυτοσχέδιο πάγκο, στην «οδό Μυκόνου», έξω από το 1ο Δημοτικό Σχολείο Λιβαδίου, για 5 συνεχόμενα απογεύματα, ενημέρωνε τον κόσμο που δεν κατάφερε να παραβρεθεί στην παρουσίαση, τόσο για τις νέες εκδόσεις όσο και για τις προηγούμενες. Η διάθεση των βιβλίων ήταν ικανοποιητική. Πολλοί συμπατριώτες μας ενίσχυσαν το έργο του συλλόγου μας.

Εκδηλώσεις 15αυγούστου

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος ο σύλλογός μας συμμετείχε με δύο χορευτικά τμήματά του στις καθιερωμένες εκδηλώσεις του πανηγυριού της Παναγίας στο Λιβάδι. Το εφηβικό και το παιδικό τμήμα μας παρουσίασαν μακεδονικούς και θεσσαλικούς χορούς ενθουσιάζοντας τους θεατές. Οι γιαγιάδες και οι παππούδες των παιδιών καμαρώσανε τα εγγόνια τους, που ζούνε και μεγαλώνουν στη Θεσσαλονίκη.

Ζάππειο

Η ΠΟΠΣΒ πραγματοποίησε τη 2η μουσικοχορευτική εκδήλωσή της στο Ζάππειο Μέγαρο Αθηνών στις 14 Σεπτεμβρίου 2013. Ο σύλλογός μας, ενώ προσκλήθηκε να συμμετάσχει σε αυτήν την εκδήλωση, τελικά δεν παραβρέθηκε. Δυστυχώς, τα οικονομικά του συλλόγου μας δεν επέτρεπαν την κάλυψη των εξόδων για ένα τέτοιο ταξίδι. Εξάλλου και τα μέλη που εκδήλωσαν ενδιαφέρον ήταν πολύ λίγα. Ας ελπίσουμε του χρόνου να μπορέσουμε να συμμετάσχουμε.

Ο Σύλλογος μας απέκτησε άλλο ένα πιάνο

Το ΔΣ του συλλόγου μας ευχαριστεί θερμά την κα. Ξανθή Πάπα για την δωρεά του πιάνου. Τώρα που ξεκινούν τα μαθήματα χορωδίας και μουσικής σίγουρα θα φανεί πολύ χρήσιμο. Επίσης ευχαριστεί τον κ. Βασίλη Ζώτσικα, μεταφορές - μετακομίσεις ALFA, για την μεταφορά του πιάνου στο χώρο της λέσχης. Το ΔΣ του Συλλόγου

EYXAΡΙΣΤΗΡΙΟ

Μετά την επιτυχημένη εκδήλωση του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου Ολύμπου κατά την οποία έγινε η παρουσίαση του βιβλίου μου «κράτησέ μου μια αλήθεια για το τέλος», στο Ζάννειο Πνευματικό Κέντρο, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στις κυρίες Μέντζου Προκόβα και Γλυκερία Γκρέκου, για την εμπεριστατωμένη ανάλυσή τους, στα μέλη του Δ.Σ. για την υπέροχη φιλοξενία τους και τον κύριο Δημοσθένη Παμπέρη για την τεχνική υποστήριξη. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους εσάς που με τιμήσατε με την παρουσία σας και με συγκινήσατε βαθύτατα. Βασίλης Μόσχης

7

ΚΤΙΣΤΕΣ - ΠΕΤΡΑΔΕΣ ΠΕΤΡΟΚΤΙΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ (Μέρος 3ο) Γράφει ο Ευριπίδη̋ Καπέτη̋

(συνέχεια από το προηγούμενο φύλλο) Ένα άλλο υλικό, που παρέχει σε αφθονία η φύση και ήταν χρήσιμο στην κατασκευή των σπιτιών, είναι το ξύλο. Το βουνό μας, ο Τίταρος, πότε νόμιμα πότε λαθραία, μας προμήθευε την ξυλεία. Μετά τον πόλεμο, για τις ανάγκες δόθηκε άδεια Στέγασης. Γίνεται χρήση για ξυλοδεσιές, διαζώματα, για πρέκια σε πόρτες και παράθυρα, τα οποία συνήθως ήταν τοξωτά, καμπυλωτά. Αλλά η μεγαλύτερη ποσότητα ξυλείας έφευγε στην κατασκευή της σκεπής (κερεστές).

8

Η σκεπή γινόταν τετράριχτη με κλίση μεγάλη, γύρω στο 30-40 %. Στην τελευταία σειρά του κτισίματος τοποθετούνταν πλάκα σε γείσο και για να καταλήξει η άκρη της στέγης, και για να στηριχθεί ο σκελετός της σκεπής. Οριζόντια στη μέση και στους απέναντι τοίχους έμπαινε η μεγαλύτερη γκρεντιά –κορμός (βα τάλιου γκρέντα - γνωρίζουν οι μεγαλύτεροι). Εκεί πάνω στήριζαν τους ορθοστάτες (παπάλι) του σκελετού. Έτσι πλέκονταν ο σκελετός δίνοντας τις κλίσεις που έπρεπε να δοθούν. Πάνω στις λεγόμενες τεγίδες(μαχίι)με όλο το σύστημα δεσίματος της σκεπής, (ντ’έκι, διπλάρι, κουάντι) γίνεται το πέτσωμα(κου στρόκι-ακατέργαστα σανίδια σχίζες) πυκνό όπου μπαίνουν οι σχιστόπλακες( πλουάτσα) για να καταλήξει στην κορυφή(κ’λάρου) και προς τα κάτω στην άκρη της σκεπής(του στριάχα). Η ξυλεία, βέβαια, είναι σχεδόν ακατέργαστη. Θυμάμαι που, όταν ήμαστε πιτσιρικάδες, συμμετείχαμε στο ξεφλούδισμα της ξυλείας, που έπρεπε να γίνει για να στεγνώσει. Οι σχιστόπλακες τοποθετούνταν με πολύ προσοχή και τέχνη, μικρές και μεγάλες. Έπρεπε να είναι από μέρος που να μη κρατά νερό, να είναι γερή και να μη σαπίζει. Συνήθως έβγαινε από το Κιτραμάνο(κιάτρα τσια πιτρούμσα). Δεν κατείχαν όλοι οι μαστόροι την τέχνη αυτή. Οι σχιστόπλακες έμπαιναν με λάσπη και πλέκονταν μικρές – μεγάλες με προσοχή, ώστε να πετύχουν την υγρομόνωση. Τα χιόνια ξεχειμώνιαζαν πάνω στις σκεπές. Τα ταβάνια κατασκευάζονταν με μπαγδατή. Πύκνωναν με λεπτότερες γκρεντιές οριζόντιες και επάνω κάρφωναν λιανόβεργες από οξιά και κατόπιν τα σοβάτιζαν. Για τα πατώματα, εκτός από τα πέτρινα καλντερίμια, στα δωμάτια πύκνωναν τα οριζόντια δοκάρια (ακατέργαστες γκρεντιές) και κάρφωναν το σανίδωμα. Οι εσωτερικές πόρτες ήταν απλές και αργότερα νταμπλαδωτές ξύλινες, κρεμασμένες στους ρεζέδες(μεντεσέδες). Οι εξώπορτες ήσαν δίφυλλες ξύλινες με επένδυση λαμαρίνα. Το ένα φύλλο ασφαλιζόταν από μέσα με σιδεριά και το άλλο με ένα καδρόνι (γιάδρομο), το οποίο συρόμενο έμπαινε μέσα στο τοίχο. Τα παράθυρα δεν ήταν πολύ μεγάλα και εξωτερικά είχαν σιδεριές σε ξύλινα πλαίσια(τσερτσεβέδες). Η πόρτα του υπογείου ήταν μεγάλη με δύο φύλλα για πρακτικούς λόγους. Στη μπροστινή όψη σε εμφανές σημείο, σε μια κόγχη, τοποθετούνταν πλάκα πάνω στη οποία, σε χαραγμένο σταυρό, χάραζαν την χρονολογία ανέγερσης. Οι γραμμές των σπιτιών ήταν απλές τετράγωνες, ορθογωνικές ή και σε γάμμα. Η κύρια είσοδος του σπιτιού βλέπει προς τον Όλυμπο ή μεσημβρινά. Το σύστημα οικοδόμησης συνεχές, το ένα σπίτι κολλητά με το διπλανό. Για την εξοικονόμηση χώρου ο ένας τοίχος ήταν κοινός, (ανταμικά) που έλεγαν. Άφηναν μια εσοχή (φουρίδα) ως ένδειξη του ανταμικού. Το ίδιο εφαρμοζόταν και στις σκεπές που έκαναν χρήση κρυψώνας, αλλά «παρέλαυναν» και τα ποντίκια αργότερα. Η ανοικοδόμηση έγινε στο χωριό σε δύο φάσεις. Η πρώτη μέχρι την κατοχή και η δεύτερη μετά το κάψιμο του χωριού από τους Γερμανούς τον Ιούλιο του 1943. Κάηκαν τα δύο τρίτα των σπιτιών. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν σώθηκαν και διώροφα. Απαραίτητο, έστω και περιορισμένο, ήταν και το υπόγειο-κατώγι. Σ’ αυτό έπαιζε ρόλο η κλίση του εδάφους και η ευκολία εκσκαφής. Έτσι, από την κάτω πλευρά φαίνονται διώροφα. Το υπόγειο χωριζόταν σε δύο μέρη με πέτρινη μεσοτοιχία, το κατώγι, όπου έμπαινες από την πόρτα με δύο φύλλα και ήταν πιο φωτεινό με τα μασγκάλια (μασγκάνια - σαν πολεμίστρες ) και την κατωγίτσα που ήταν πιο σκοτεινή. Η χρήση του υπογείου πολλαπλή. Αποθήκευαν τα τρόφιμα τους, στάρια, αλεύρι, πατάτες και ότι απαιτούνταν για το ξεχειμώνιασμα. Έκαναν και χρήση ψυγείου. Στην κατωγίτσα παλιότερα υπήρχαν και οι θόλοι. Ένας σκαμμένος χώρος μέσα στη γη, καθαρός, όπου έκρυβαν τα τρόφιμα τους και τυχόν αντικείμενα κάποιας αξίας. Το κατώι χρησίμευε και για στάβλο αν δεν υπήρχε. Ο διαχωρισμός στις αγροτικές κατοικίες των χώρων ύπνου της οικογένειας από τον στάβλο, καθώς και των παιδιών από τους

γονείς, ήταν τομές στην ιστορία του πολιτισμού. Ο πάνω όροφος αποτελείται από δύο ή τρία δωμάτια, τη σάλα, και τη χειμωνιάτικη κουζίνα. Η κυρία είσοδος έμπαινε στη σάλα, τον μεγαλύτερο χώρο του σπιτιού. Εάν δεν υπήρχε υπόγειο, από κάτω ήταν στρωμένη με πέτρινες πλάκες. Απέναντι είναι το «οντίκου» με χρήση αποθήκης και χειμωνιάτικης κουζίνας. Είχε φουκουρίνα και καπνοδόχο για μαγείρεμα και σύνδεση με αποχέτευση. Επίσης, είχε και μια πορτούλα- παραθυράκι που έβγαζε στο πίσω μέρος ή σε γειτονικά σπίτια για λόγους επαφής ή και διαφυγής. «Μι λο ντόρλου σι τι βέντου, κα άμου κιρό τσι τι βιτζούι, βα γίνου αστάρ’ λα ουσίκα. Σι μι βετζ, σι τι βέντου» (Θέλω να σε δω, γιατί έχω καιρό, θα ’ρθω απόψε στο πορτάκι, να με δεις και να σε δω), λέει και το σχετικό άσμα. Υπήρχε και η γκλαβανή για την επικοινωνία με το υπόγειο για το χειμώνα, αλλά και επικοινωνία για τη σκεπή όταν υπήρχε ταβάνι. Στην εσωτερική όψη των τοίχων οι κτίστες άφηναν και πολλές εσοχές (φουρίδες), όπου οι νοικοκυρές έκαναν χρήση ντουλαπιών. Δεξιά όπως μπαίνουμε είναι τα δύο δωμάτια. Ο οντάς ο καθημερινός (ουντ’ουλου ντι σ’ντιάρι) και ο οντάς ο καλός (τσια μπούνλου). Στον καθημερινό οντά υπάρχει το τζάκι ενσωματωμένο στον μπροστινό τοίχο στη μέση. Αριστερά - δεξιά είναι οι κόχες(σουφ’λ’κλι) σταθερές και αργότερα κινητές. Είναι κατασκευασμένες σαν παταράκια στο ύψος του τζακιού. Το τζάκι προεξέχει 60 με 70 εκατοστά με τη βάτρα, η οποία χρησιμεύει στη νοικοκυρά. Το τζάκι μπαίνει προς τα μέσα, και έως πάνω, για να χωράνε τα ξύλα της οξιάς το χειμώνα. Δεν υπάρχουν κινητά έπιπλα. Υπάρχει η μισάντρα, ντουλάπα ξύλινη με ή χωρίς ταμπλάδες. Στη ντουλάπα στοίβαζε η νοικοκυρά τα σκεπάσματα και τα στρωσίδια. Σε περίοπτη θέση μπαίνει το εικονοστάσι. Φανερώνει τη θρησκευτικότητα της νοικοκυράς. Η διακόσμησή του παραπέμπει σε συγκεκριμένες πρακτικές λαϊκής λατρείας και μαγείας ακόμη. (Εκεί βάζει η γυναίκα τα πασχαλινά αβγά, τα βάγια, φυλαχτά κ.λπ.) Η οργάνωση των εσωτερικών χώρων βέβαια ακολουθεί τις εξελίξεις. Ο οντάς, ο καλός είναι μεγαλύτερος, έχει κι αυτός τζάκι και δίπλα τοποθετούσαν τα μεντερλίκια, καναπέδες στο ύψος του καθίσματος. Είναι ο επίσημος οντάς για γλέντια, αρραβώνες, γάμους. Ήταν δωμάτιο υποδοχής με αρκετό φωτισμό κ.λπ. Το ουντίκου, που ανέφερα πιο πάνω, είναι χώρος βοηθητικός. Παίζει ρόλο κουζίνας για το χειμώνα. Διαθέτει ντουλάπια για τα σύνεργα της νοικοκυράς. Έχει σύνδεση με την αποχέτευση και νιπτήρα (μουσλόυκι) καθώς και καπνοδόχο για φουκουρίνα. Υπήρχε μεσάντρα ξύλινη απλή. (συνεχίζεται) συνέχεια από τη 1η σελίδα

TOYΡNOYA MΠΑΣΚΕΤ 3Χ3 ΤΙΤΑΡΟΥ Περισσότεροι από 150 αθλητές αγωνίστηκαν εφέτος στο 3ο τουρνουά μπάσκετ Τιτάρου. Με ομάδες με τις πιο απίθανες ονομασίες: «Θεριστές», «Άμπαλοι» κ.ά. νέοι απ’ όλη την ευρύτερη περιοχή, από τη Λάρισα μέχρι τη Θεσ/νίκη, προσέφεραν ένα ανυπέρβλητο αθλητικό θέαμα και για τρεις Ο παλαίμαχος μπασκετμπολίστας του ΗΡΑΚΛΗ Αντώνης Σαμαμέρες έστησαν στο ράς βραβεύει τους ΑΠΑΙΧΤΟΥΣ. χώρο του μπάσκετ μια νεανική, ζωηρή, χαρούμενη γιορτή. Το τουρνουά στηρίζεται κυρίως στην πρωτοβουλία «απόδημων» Λιβαδιωτών, που με τον εθελοντισμό τους και μόνο, ξεπερνούν τις όποιες οργανωτικές δυσκολίες. Για άλλη μια χρονιά οι διοργανωτές Γκαβοτάσιος Σωτήρης, Δαμαλής Γιάννης και Καψάλης Κώστας ξεπέρασαν τις όποιες δυσκολίες με θαυμάσια αποτελέσματα. Ευχάριστη έκπληξη ήταν η παρουσία του παλαίμαχου παίκτη του ΗΡΑΚΛΗ Αντώνη Σαμαρά. Η συμμετοχή του κοινού, που καταχειροκρότησε όλους τους παίχτες, υπήρξε επίσης ενθουσιώδης και πολύ μεγάλη. Εύγε σε όλους και κυρίως στους διοργανωτές. Η στενότητα του χώρου, δυστυχώς, δεν μας επιτρέπει, με τις λίγες φωτογραφίες, να μεταφέρει, έστω και υποτυπωδώς την ατμόσφαιρα της θαυμάσιας αυτής εκδήλωσης.

(Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2013) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας Γεωπόνος

Εκδρομή κτηνοτροφικού συλλόγου

Ο κτηνοτροφικός σύλλογος Λιβαδίου, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, πραγματοποίησε 5νθήμερη εκδρομή με προορισμό το νησί της Πάρου. Από Δευτέρα 2 Σεπ 2013 έως και Παρασκευή 9 Σεπ 2013 οι Λιβαδιώτες απόλαυσαν τις εκπληκτικές ομορφιές ορισμένων κυκλαδίτικων νησιών. Το ξενοδοχείο στο οποίο έμειναν ήτανε στην Νάουσα της Πάρου, αλλά επισκέφτηκαν για μια ολόκληρη μέρα και το νησί της Νάξου και της Αντίπαρου. Φυσικά κάποιοι κλέψανε λίγο χρόνο για να επισκεφτούν και την κοσμοπολίτικη Σαντορίνη. Όλοι επέστρεψαν κατενθουσιασμένοι και ανανέωσαν το ραντεβού τους για του χρόνου.

Η κούκλα

Λιβάδι. Εβδομάδα δεκαπενταύγουστου, πανηγύρι. Ο κόσμος πολύς. Οι μικροπωλητές έχουν απλώσει την πραμάτειά τους κατά μήκος του δρόμου, στην «οδό Μυκόνου» (έξω από το 1ο Δημοτικό Σχολείο Λιβαδίου). Από τη μια μεριά τα παιχνίδια και από την άλλη ένας ψήστης καλαμποκιού. Η φουφού του αναμμένη, τα καλαμπόκια ροδισμένα στα κάρβουνα και ένας Λιβαδιώτης γονέας με τα παιδιά του πλησιάζει. Εκτυλίσσεται ο εξής διάλογος: - Σας παρακαλώ, δώστε μου δυο κούκλες για τα παιδιά μου. Απορημένος ο ψήστης του απαντά, δείχνοντας απέναντι.

- Μα κούκλες, κύριε, έχει απέναντι.

- Δύο κούκλες καλαμπόκι σας ζήτησα, κύριε, του ξαναλέει ο γονέας.

- Ααα!!! Τώρα κατάλαβα. Ο ψήστης, βέβαια, δεν γνώριζε ότι στην περιοχή μας τη ρόκα καλαμποκιού τη λέμε και κούκλα.

Μουλαροδρομίες 2013

μακριά από τα ψόφια ζώα, αποφυγή επαφής με περιπλανώμενα άγρια ζώα και συμμόρφωση με τις οδηγίες των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών για τα δικά τους ζώα.

Σιωπή !!! Μιλάει ο υπουργός

Εν μέσω κρίσης, όπου οι περισσότερες κοινωνικές ομάδες, το σύνολο σχεδόν του εργαζόμενου λαού, μεταξύ αυτών και οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι, βιώνουν την πιο άγρια λεηλασία των εισοδημάτων τους, οι κύριοι του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και οι παρατρεχάμενοί τους διοργανώνουν ημερίδες – φιέστες. «Διαφάνεια στην πρωτογενή παραγωγή, στην εποχή της κρίσης», είναι ο τίτλος της ημερίδας για την οποία επιλέχθηκε ως τόπος διεξαγωγής το Λιβάδι Ολύμπου. Ένα τελείως άσχετο θέμα για την περιοχή μας και ίσως και λιγάκι προσβλητικό. Είναι πραγματικότητα ότι τα τελευταία 30 χρόνια η χώρα μας κυβερνάται από τους σημερινούς συγκυβερνώντες; Είναι γεγονός ότι εκείνοι έχουν τη μέγιστη ευθύνη για την εγκληματική αποδόμηση της ελληνικής αγροτικής οικονομίας λόγω των επιλογών τους; Ας θυμηθούμε ορισμένες ισχυρές αγροτικές δομές που σήμερα είτε δεν υπάρχουν είτε έχουν πουληθεί σε βιομηχάνους (μετόχους, επενδυτές): ΚΥΔΕΠ (Κρατική Υπηρεσία Διαχείρισης Εγχώριας Παραγωγής), ΣΕΚΑΠ, Ελληνικός Οργανισμός Καπνού, Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων, Αγνό, Όλυμπος, Ελληνική Βιομηχανία Ζαχάρεως, Ελληνική βιομηχανία επεξεργασίας ντομάτας, ΑΤΕ. Είναι γεγονός, επίσης, ότι τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα μας δεν αποφέρουν κέρδος στους παραγωγούς λόγω υψηλού κόστους καλλιέργειας; Είναι γεγονός ότι η χώρα μας εισάγει τεράστιες ποσότητες αγροτικών προϊόντων που θα μπορούσε να παράγει; Είναι γεγονός ότι υπάρχουν εδώ και δεκαετίες καρτέλ σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης; Μία είναι η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα. Ναι. Ναι. Εκείνοι, λοιπόν, που όλα τα προηγούμενα χρόνια έχτισαν αυτό το οικοδόμημα, οι φταίχτες, χωρίς κανένα θράσος ανηφόρησαν στο ορεινό Λιβάδι να κάνουν μαθήματα διαφάνειας. Διαφάνεια στην πρωτογενή παραγωγή, σε ποιους όμως; Σε Λιβαδιώτες κτηνοτρόφους που κερδίζουν κάθε ευρώ με τον ιδρώτα τους, που το χειμώνα παλεύουν με τα χιόνια για να μπορούν να επιβιώσουν αυτοί και οι οικογένειές τους, που κάθε φθινόπωρο γίνονται βορά σε κάθε επιτήδειο μεγαλέμπορο γάλακτος. Σε εκείνους, που για να πάνε μια βδομάδα διακοπές, πρέπει να αφήσουν στο πόδι τους κάποιον άλλο, που 360 μέρες το χρόνο βρίσκονται δίπλα στα ζωντανά τους και για να γράψουν ένα απλό φάρμακο για τα παιδιά τους ή για τους παππούδες τους πρέπει να μετακινηθούν σε άλλη πόλη. Ε όχι!!! Κύριοι του Υπουργείου, νυν και πρώην, φέρετε τεράστιες ευθύνες για την κατάντια μας. Εσείς βάζετε χαράτσια στα σπίτια και στα χωράφια μας, εσείς υποβαθμίσατε κάθε κρατική αγροτική υπηρεσία, εσείς κάνετε τα στραβά μάτια στα καρτέλ. Επίσης, νομίζω πως ήταν πολύ άστοχο το θέμα της ημερίδας σας. Ελπίζω οι συμπατριώτες μου κτηνοτρόφοι και γεωργοί να το αντιλήφθηκαν και εκείνοι. Οι φιέστες και τα υπουργικά πανηγύρια δεν βοηθάνε τους παραγωγούς παρά τους αποπροσανατολίζουν. ΥΓ. Τόσο πολύ φοβόντουσαν οι διοργανωτές για την προσέλευση του κόσμου, που μέρες πριν την εκδήλωση, ως σαν σε προεκλογική περίοδο, τηλεφωνούσαν σε σπίτια για να ενημερώσουν τον κόσμο. Ακόμη και γεροντάκια 85 χρονών θέλανε ως ακροατές.

Μια σχεδόν καθιερωμένη εκδήλωση του πρώην Δήμου Λιβαδίου για δεύτερη χρονιά δεν πραγματοποιείται. Οι μουλαροδρομίες και φέτος δεν έγιναν. Άγνωστος ο λόγος. Ίσως η έλλειψη οικονομικών πόρων. Αντ’ αυτών, οι Λιβαδιώτες Καβαλάρηδες, στις 11 Αυγ 2013 το πρωί, με μια αιφνίδια απόφαση πραγματοποιήσανε ανάβαση στο Χαϊντάρι. Το ίδιο πρωινό, στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο, ο σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης παρουσίαζε τις δύο νέες εκδόσεις του, τα καινούρια βιβλία του συμπατριώτη μας κ. Κώστα Προκόβα. Ουδέν σχόλιο επ’ αυτού.

Φαινόμενα Λύσσας

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) του Υπουργείου Υγείας εδώ και δύο χρόνια ξαναεμφανίστηκε η θανατηφόρα ασθένεια των ζώων, η λύσσα. Η λύσσα είναι θανατηφόρα ασθένεια και του ανθρώπου. Ο ιός της λύσσας εκκρίνεται στο σάλιο των άρρωστων ζώων και μεταδίδεται κυρίως μέσω του δαγκώματος λυσσασμένου ζώου, συχνότερα σκύλου ή άλλου σαρκοφάγου. Τα παιδιά επίσης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από αδέσποτα μολυσμένα ζώα. Στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα στις περιφέρειες Κοζάνης, Καστοριάς, Κιλκίς, Πέλλας, Τρικάλων, Θεσσαλονίκης και Σερρών τον τελευταίο χρόνο έχουν εντοπιστεί 28 επιβεβαιωμένα κρούσματα μολυσμένων ζώων με λύσσα. Για τον λόγο αυτό όλοι οι διευθυντές σχολείων έκαναν ανακοινώσεις για όσους μαθητές και γονείς επισκέπτονται την ύπαιθρο να προσέχουν πολύ τα αδέσποτα ζώα. Επίσης οι κυνηγοί θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε περίεργες συμπεριφορές ζώων καθώς και στα δολωματικά εμβόλια που έχουν απλωθεί στις παραπάνω περιοχές. Στο Λιβάδι ακόμη δεν υπάρχουν στοιχεία για πιθανά κρούσματα της λύσσας αλλά

9

ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 17 επιμέλεια Γκατζούνη̋ Γιάννη̋ 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1α. Μας βγήκε η ψυχή (βλαχ, 3 λέξεις). Σι νου λαρ΄ντ΄ μπούτζα ακό λα τρόικ΄ / 1β. ……. ευχηθούμε ο χειμώνας να μην είναι βαρύς, γιατί η τιμή του πετρελαίου κάνει τζιζ 2α. Οι Αγγλοι το πίνουν κάθε μέρα / 2β. Η κότα τάχει στη μέση / 2γ. Ο ιερός ………… (αντίστρ) των Αγίων Αναργύρων είναι αληθινό κόσμημα αρχιτεκτονικής / 2δ. Στο πι και ……. ψηφίζονται οι νόμοι, αν πρόκειται να γδάρουν τον κοσμάκη 3α. Γιαγιά (βλαχ) / 3β. Ακούς τον κυβερνητικό εκπρόσωπο στο ………… ρουμ και νομίζεις ότι ζεις σε άλλη χώρα / 3γ. Πολλά λιβαδιωτόπουλα πήραν πρόσφατα …………. από πολύ καλές σχολές. Άντε, καλή σταδιοδρομία στο εξωτερικό. Η Ελλάδα δε σας χρειάζεται. Στην Ελλάδα θέλουμε μόνο μπαταξήδες. / 4α. Εθνικό Μετσόβιο Ρεμπελαρχείο. Αφού το Πολυτεχνείο δε φτουράει πια / 4β. Κόσου (ελλ) / 4γ. Νου άου ……………. (ελλ) σι αντούν΄ ψήφουρι λα ΣΥΡΙΖΑ! Έτσι δικαιολογείται η αισιοδοξία του Τσίπρα για αυτοδυναμία. Παλιά ήταν αντίθετος με αυτοδύναμες κυβερνήσεις; 5α. Το μεγαλύτερο νησί της Πολυνησίας στον Ειρηνικό / 5β. ……….. κάνεις ορέ σύντεκνε; 6α. Πολύ μακριά (αργκό) / 6β. Όταν σου έρχεται ο φάκελος από τη …………… στην οποία ανήκεις, πριν τον ανοίξεις πάρε δίπλα και τα χάπια για την πίεση / 6γ. Οι μεταρρυθμίσεις θα προχωρήσουν μας είπε νέτα-………. ο υπουργός κι ας πεινάσετε. Εμένα ο μπαμπάς μου μ΄έχει εξασφαλισμένο, δεν κινδυνεύω, είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης 7α. Από τότε που δεν τα τρώμε όλοι μαζί ο Πάγκαλος έχασε καμιά ογδονταριά ………….. (αντίστρ) / 7β. Κάποιοι φάγανε λεφτά …….. ουρά / 7γ. Τρώει (βλαχ) / 7δ. Υπάρχει σε κάθε πρόταση (αντίστρ) 8α. Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα πάρα πολλοί ……………… από τα ΕΠΑΛ. Χωρίς πλάνο λειτουργεί η κυβέρνηση στον τομέα της παιδείας. Τα καμώματα της τρόικας εξυπηρετεί. Βολέματα, αποσπάσεις με μέσο, οργανικές- μαϊμού, λουφατζήδες δάσκαλοι, αγορασμένα μεταπτυχιακά, βαλκανικά πτυχία, καλύφτηκαν όλα τα χρόνια και από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Πρέπει το τοπίο να καθαρίσει. Την ΠΑΙΔΕΙΑ θα την κρατήσουν ψηλά οι ΔΑΣΚΑΛΟΙ και οι ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ! / 8β. Συνεχόμενα στο αλφάβητο μετά το νι 9α. Χαμογελάει / 9β. Ντι Λιβάδι ιάστι μούλτου μπούν΄ τιγκ΄σίτ΄ ή χιάρτ΄ / 9γ. ……… η παιδεία δε λειτουργεί δεν προκόβει η χώρα. Γι αυτό είμαστε σ΄αυτό το χάλι / 9δ. Ομόηχα φωνήεντα 10α. Κέτσ΄ρι (ελλ) / 10β. Σύμφωνα που επιβάλλουν σιωπή 11α. Γυαλιστερό ύφασμα που παλιά χρησιμοποιούνταν για γυναικεία εσώρουχα / 11β. Το κέντρο στην πόλη / 11γ. Μέτρα, μέτρα, μέτρα. Νου ν αλ΄σάρ΄ σι λόμου …………… (ελλ) 12α. Το κέφι του ατελείωτο. Ο τρόπος που διηγείται τα αστεία ανέκδοτα, μοναδικός. Τα κληρονόμησε από τον πατέρα του, το γνωστό Ζιάκα. Μεγάλο κακό τους χτύπησε. Χάσανε το

10

Γιάννη. Η καρδιά τους πονάει. Όμως ο ………….. δε χάνει το χαμόγελό του. Τόχει ανάγκη η κυρα-Σοφία / 12β. Έγινε ……………. επιστράτευσης και οι καθηγητές ξαμολυθήκαμε στις εξοχές. Ένα μεσημέρι κάτω από τον πλάτανο 41 άτομα απολάμβαναν το τσιπουράκι. Οι 23 ήμασταν εκπαιδευτικοί. Δε μας έβλεπαν με καλό μάτι οι περαστικοί. Θάχουμε εμφύλιο.

13α. Μισός Κίσσαβος / 13β. Σκασμένη (βλαχ,αντίστρ)) / 13γ. Κασι νου ν΄………….(αντίστρ) π΄ράτζ τ΄ λιάμνι σ τ΄ γκάζιου βα ψουσίμου ντι αρκουάρι 14α. Ενδιαφέρον το …………….. μουσείο που εγκαινιάστηκε στο Λιβάδι. Υπομονετικοί και μάχιμοι όσοι κατάφεραν να το στήσουν. Είχαμε τη χαρά να μας ξεναγήσει ο Θάνος. Κάποιες λεπτομέρειες δε θα τις παρατηρούσαμε. Υπάρχει δυνατότητα να το κρατάμε ανοιχτό το Σαββατοκύριακο; Σε συνδυασμό με το διπλανό λαογραφικό αφήνουν θετικές εντυπώσεις στον επισκέπτη. / 14β. Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (αντίστρ) 15α. Κάνουν ………… οι κομπιουτεράδες και ξεκινούν συνομιλία / 15β. Ο αριθμός 45 με γράμματα / 15γ. Μόλις πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα ΔΝΤ και τρόικα είπαμε ……………(αντίστρ) στην ευημερία και το κοινωνικό κράτος / 15δ. Η τελευταία τάξη του Δημοτικού 16α. Αστυνομικό τμήμα. / 16β. Χτίστες πετράδες το έφτιαχναν πάνω από τα παράθυρα (αντίστρ) / 16γ. Ξύνεις, γρατζουνάς (βλαχ) ΚΑΘΕΤΑ 1α. Ντι κ΄τσάουα ατσιά πρίντι σι τσ΄νέμου κ΄τσ΄λίκου σι νου κιρντέμου ……………. / 1β. Άμου (ελλ) / 1γ. Φιτσόρλου λου ανσουράι, ………… ου άμου ακάς΄ 2α. Ίσα βάρκα ………. πανιά / 2β. Το τελικό βερνίκι πάνω σε ξύλινες επιφάνειες / 2γ. Μπ΄νέτζου (ελλ) / 2δ. Συνεχόμενα στο αλφάβητο μετά το πι 3α. Μια παλιά φωτογραφία της ……………..(αντίστρ) για να μουτζωνόμαστε έτσι όπως την καταντήσαμε / 3β. Όσα άτομα κλέψανε λεφτά και τα βγάλανε στην Ελβετία νοιώθουν καθόλου ……….. ή κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου; 4α. Η τελευταία νότα / 4β. Πω,πω,πω …………. σ΄αγαπώ. Και δώστου χορό κάτω απ΄τον πλάτανο / 4γ. Ζήτησε μια μέρα ο Χατζημιχάλης απ΄τα παιδιά να του φέρουν άνθη. Ο Φτύχης είχε την καλή διάθεση να φέρει, κινδύνευε να μείνει και στην ίδια τάξη, ήθελε την εύνοια του δάσκαλου, αλλά δεν ήξερε τι ήταν τα άνθη. Την επόμενη μέρα που είδε μια μαθήτρια να φέρνει ένα μπουκέτο με λουλούδια, έσκασε: Λέλε ατσιάλι ιαρά άνθη; Κα σι στιάμου βα λι ατσιάμου ούν΄………… βρε!

5. Καλό τραγούδι η ……………. του Μάλαμα, αλλά το σιχαθήκαμε, αφού οι μπάντες που υποτίθεται ότι μας διασκέδαζαν τα καλοκαιρινά σαββατοκύριακα το εκτέλεσαν 180 φορές. Πολλή ηχορύπανση φέτος στις πλατείες. Οι δίσκοι με τα λουλούδια από τα σκυλάδικα της

στο πατρικό τους ανοίγουν και το κουτί της πανδώρας. Ένα κουτί κάτω από την κόχη με παλιές φωτογραφίες. Σ΄ αυτή που δημοσιεύω, σε χορό Λιβαδιωτών διασκεδάζουν ο Γάννης Τριάρχου, ο Βαγγέλης ο Μόσχης και ο Λευτεράκος ο Μεζίλης. Κάστι κούτ΄………… μπιούρ΄ σιάρα ατσιά 11α. Μαρίκα τρ΄κού ……….. κιπτινάτ΄ τ΄ λα μπισιάρικ΄ / 11β. Σύμφωνα που θυμίζουν το μοναδικό αμετανόητο αριστερό κόμμα / 11γ. Πόνος ήσυχος / 1δ. Γκ΄λίν΄ τσι νου ιάβντι (ελλ) 12α. Ούγκλιου (ελλ) / 12β. Ολυμπιακή Αεροπορία / 12γ. Ο Μπαρμπατάκης ο Μουσένας (Κατούσης) μετά από μια περιπέτεια της υγείας του έπρεπε να μείνει για λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη. Στενοχωριόταν που δε μπορούσε να πάει στο χωριό. Παρηγορώντας τον η γυναίκα μου στο ΑΧΕΠΑ του είπε ότι και στην πόλη που μένουν οι κόρες του και έχουν ωραία σπίτια και ζουν τα εγγόνια του θα περάσει καλα. Αντέδρασε ο μπαρμπατάκης: Ξέρεις ρε Φανή τι …………….. (θηλ,ενικός) ακούω εγώ στο Λιβάδι κάθε πρωί; 13α. Ντίς΄ μ΄ν (ελλ) / 13β. Νόου (καθαρ) / 13γ. Βρίσκονται μέσα στη χαρά 14α. Χρυσή Αυγή ου σκουάσι ντι όρου. Αρίκ΄ φούστι, βάτ΄μ΄ λούμι. ……….. (ελλ, αντίστρ) κούντου βα κλιντέμου όκλιλι; Πρέπει να διαλυθούν, είναι επικίνδυνοι / 14β. Σάρι (ελλ) 15α. Φράτς (ελλ) σε εταιρείες / 15β. Διαμαρτυρία μαθητή στο δάσκαλο: Τι ………. και πήξις; Αμβιάτσ΄νι πουλλαπλασιασμό σι βιντέμου βερ΄ σάκου ντι πατάτ΄ / 15γ. Όλες οι γυναίκες πρέπει να κάνουν ……… Παπανικολάου 16α. Φα σολ λα ……. / 16β. Πατέρας γύρισε με το κεφάλι σκυμμένο στο σπίτι, επειδή ο δάσκαλος του έκανε παρατήρηση για την απόδοση της κόρης του. Θέλοντας ο ίδιος να ελέγξει τις γνώσεις της, άρχισε τις ερωτήσεις. Κούτου αντάρ΄ 4 κι 3; 8 πατέρα. Κούτου αντάρ΄ 5 επί 6; 40 πατέρα. Ικανοποιημένος ο πατέρας ξεσπάει: Νου ντζ΄τσι κ΄τσέ ατσιάλι νου λι τζ΄τσι λα δάσκαλου σ΄μι ……………..;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. ΝΙΣΣΟΥΦΛΙΤΛΟΥ-ΑΣ, 2. ΤΣΑΙ-ΟΤ-ΣΟΑΝ-ΦΙ, 3. ΜΙΑ-ΠΡΕΣ-ΠΤΥΧΙΟ, 4. ΕΜΡΡΑΒΩ-ΧΕΡΙΑ, 5. ΤΑΙΤΗ-ΙΝΤΑ, 6.ΑΛΑΡΓΑ-ΔΥΟ-ΣΚΕΤΑ, 7. ΑΛΙΚ-ΜΕ-ΜΚ-ΑΜΗΡ, 8.ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ-ΞΟ, 9. ΧΑ-ΠΑΤΑΤΑ-ΑΝ-ΙΥ, 10. ΠΕΤΡΕΣ-ΣΣ, 11. ΖΕΡΣ-ΟΛ-ΑΝΑΣΑ, 12. ΦΩΝΤΑΣΑΡΣΗ, 13. ΟΣ-ΤΑΠΡΚ-ΑΤΝ, 14. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ-ΣΕΕ, 15.ΤΣΑΤ-ΜΕ-ΟΙΤΝΑ-ΣΤ, 16.ΑΤ-ΤΖΑΝΙΣΑΡΑΤΖ ΚΑΘΕΤΑ 1. ΝΤΜΑΡΑ-ΕΧΩ-ΦΙΑΤΑ, 2. ΙΣΑ-ΛΑΚΑ-ΖΩ-ΡΣΤ, 3. ΣΑΙΕΤΑΛΠ-ΕΝΟΧΑ, 4. ΣΙ-ΜΑΡΙΑΠΡΤΣΑΤΙ, 5. ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΑ, 6. ΥΟΡ-ΤΑ-ΔΑΤ-ΣΤΟΜΑ, 7. ΦΤΕΡΗ-ΜΕΤΡΟ-ΑΛΕΝ, 8. ΣΑ-ΔΕΥΑΕΛΠΟ, 9. ΙΣ-ΒΙΟ-ΤΤΣ-ΑΡΓΟΣ, 10. ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ-ΑΡΚΙΙ, 11. ΛΑΤ-ΚΚ-ΠΝΣ-ΚΤ, 12. ΟΝΥΧΑΣ-ΟΑΑΗΔΟΝΑ, 13. ΧΕ-ΚΑΙΝΟΣ-ΑΡ, 14. ΙΡΧΕΜ-ΑΛΑΣ, 15. ΑΦΟΙ-ΤΗΞΙΣ-ΤΕΣΤ, 16. ΣΙ-ΑΡΟΥΣΟΥΝΕΤΖ

1 1

παραλίας της Κατερίνης μεταφέρθη15 16 καν στον πλάτανο. Πάνε εκείνα τα πανηγύρια με κλαρίνα. Μοναδική μουσική όαση η μπάντα της Ελασσόνας στο χορό του Εξωραϊστικού. Και οι κλαριντζήδες μας ας μονιάσουν πια!

6α. Περιμένουμε να βρεθεί πολιτικός ν΄αλλάξει το……..(αντίστρ) της ιστορίας / 6β. Τα σύκα ……… μπιρμπίλια και το γλυκό κρασί / 6γ. Βρίσκονται μέσα στα ύδατα / 6δ. …….....(ελλ) άρι σ μπουάτσι νου άρι 7α. Στις πατάτες κάποτε κάναμε τα κακά μας πάνω στις ρίζες για να βγεί η πατάτα μπόμπα και σκουπιζόμασταν με …………..! / 7β. Χάος κυκλοφοριακό το καλοκαίρι στο Λιβάδι. Μηχανάκια με ταχύτητα ανάμεσα σε 400 παιδάκια, παρκαρίσματα ενοχλητικά και οι πρόεδροι, αντιδήμαρχοι, τροχονόμοι ούτε ένα ………….! / 7γ. …………. Ντελόν, γόης του γαλλικού σινεμά 8α. Τα ……. εκ των σων / 8β. Καλή δουλειά γίνεται απ΄ότι μαθαίνω στη …………… του δήμου μας. Καμαρώνουμε γιατί πρόεδρος, διευθυντής και οικονομικός σύμβουλος είναι Λιβαδιώτες. Μπέτς άπ΄ σ αλ΄σάτς αρ΄κία / 8γ. Μισή πόλη 9α. Κλωστίτσα (καθ) / 9β. ……….. ανθόσπαρτο ευχόμαστε στους νεόνυμφους / 9γ. Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο Σερβίων. Εκεί μπορούν να εξυπηρετηθούν οι Λιβαδιώτες γιατί στο Λιβάδι έκλεισε. Έχουμε σοβαρό κράτος. / 9δ. Νού ιαβίν΄ μούλτου (ελλ) 10α. Εξαιρετικό και το καινούριο πόνημα του ακούραστου Κώστα Προκόβα με τίτλο: ……………. του Λιβαδίου. Κάποιοι που το διάβασαν, παίζοντας νοερά, έτρεξαν να κρυφτούν λα γκούβα αλί βούλπι / 10β. Λάτρεις του Λιβαδίου οι αδερφές Εύα και Ρούλα, κόρες του Λαζαράκη και της Ειρήνης Μόσχη. Σε κάθε επίσκεψή

Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα.

Σούλης Kοντοφάκας και Θόδωρος Ψαλλίδας γράφουν οι: Σούλης

Vassilikos, Sunday Cloudy Sunday Κυριακή, Συννεφιασμένη Κυριακή. Οκτώβριος Τα χαλκώματα αγοράζει και τα φύλλα όλα σκεπάζει Με το σάκο του στον ώμο τριγυρίζει μες στο δρόμο Όπου ο Οκτώβρης κι αν αγγίζει το τοπίο κοκκινίζει Ως και τ’ Αϊ – Δημήτρη το άτι από μπρούντζο ένα κομμάτι Στα χρυσάνθεμα πατάει, βρέχει, αστράφτει όπου περνάει Με την πρώτη ανατριχίλα πέφτουν χάλκινα τα φύλλα Ρένα Καρθαίου

Τουλάχιστον στη μουσική, με άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο ψάξιμο, το τρίγωνο «καλλιτέχνης», «άλμπουμ ή τραγούδι», «εποχή», έχει δώσει και δίνει κυριολεκτικά διαμάντια. Οριοθετεί τα «πρόσωπο-συγκροτήματα που σηματοδοτούν μια ολόκληρη γενιά»: Ντέμης Ρούσσος και Aphrodite' s Child, «Rain And Tears», τέλη των 60s. Τόλης Φασόης και Sharp Ties, «Get That Beat», αρχές των 80s. Raining Pleasure, «Fake», αρχές 2000 και πάει λέγοντας...! Πέντε χρόνια μετά τη διάλυση των Raining Pleasure, ο Vassilikos συνεχίζει να μην κυκλοφορεί «καινούργιο» δικό του υλικό. Αρκείται να αναδεικνύεται από τη δουλειά του, χτίζοντας έτσι τη μουσική του υπόσταση. Ξεσκονίζει από το «σεντούκι» παλιές μουσικές και σκαρώνει υπέροχα τραγούδια, πειραγμένα και χρωματισμένα με σύγχρονες πινελιές αναμειγμένες με σκόνη και αρώματα παλιά... Τόσο στο Vinτage όσο και στη συνεργασία του με τη Δήμητρα Γαλάνη, ο Vassilikos τόλμησε και βγήκε κερδισμένος, μίλησε όλος ο κόσμος για το μουσικό του μέγεθος, εγκαταστάθηκε στο μουσικό στερέωμα της χώρας και εξελίσσεται σε σταθερή του αξία. Σε αυτή τη δουλειά «Sunday Cloudy Sunday», ο Vassilikos πήρε και δούλεψε δώδεκα λαϊκά τραγούδια, χιλιοτραγουδισμένα τα πιο πολλά, ενός πολύ μεγάλου -ίσως του μεγαλύτερου- λαϊκού συνθέτη, του Βασίλη Τσιτσάνη, χωρίς να χρησιμοποιήσει καθόλου μπουζούκι, το όργανο πάνω στο οποίο χτίστηκαν αυτά τα τραγούδια. Εγχείρημα δύσκολο, ακροβατικό, αλλά και με μεγάλο ενδιαφέρον (ιδίως για μας που λατρεύουμε τα πειράγματα-πειραγμένα). Ο νέος δίσκος δείχνει τη διαρκή παρέμβαση και διεκδίκηση ενός

συνθέτη-ερμηνευτή σύγχρονου, με ηλεκτρο-ποπ ρίζες, από έναν κόσμο αισθητικής παλιό και τελείως διαφορετικό. Αυτή, στην ουσία, ίσως και να είναι η απόσταση μεταξύ Μάνου Χατζιδάκι και το «reflections» και του Βασίλη Τσιτσάνη με το «Sunday cloudy Sunday», όπως ήδη την ξέραμε και έχουμε τη δυνατότητα να την ακούσουμε ξανά σήμερα... Η αποδόμηση σε πρώτο βαθμό που προβαίνει ο Vassilikos τολμηρή, τεράστια, δίχως να ξεμακραίνει και να κόβει κάθε σχέση του με τον υπέροχο κόσμο των αυθεντικών ερμηνειών. Ο Vassilikos τραγουδάει ανέλπιστα καλά (τόσο που θα αρέσει και στους φαν του Τσιτσάνη και δεν θα τους ξενίσει) και τέλος σε κάνει να χαμογελάς που ο εμπνευστής του κατορθώνει να παρουσιάσει εξαιρετικές εκδοχές σε κλασικά τραγούδια όπως «Συννεφιασμένη Κυριακή», η «Σεράχ», το «Γράμμα» η «Αχάριστη», χωρίς να επηρεάζεται από το δυσβάσταχτο γι’ αυτόν βάρος μεγάλων ερμηνειών που προηγήθηκαν και χωρίς να έχει κανένα απολογητικό ύφος απέναντι στον τεράστιο Τσιτσάνη, δείγμα που γνωρίζει απόλυτα τι δουλειά έκανε. Ο Vassilikos αποφάσισε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του έξω απ’ τα μέχρι τώρα δεδομένα του κι αυτό οφείλουμε να του το αναγνωρίσουμε. Το «Sunday Cloudy Sunday» είναι σημάδι ωρίμανσης, παρόλο που δεν κατέχεται από κανένα εμπορικό ρίσκο και δίδεται από κάποιον καλλιτέχνη που δεν είχε με τον Τσιτσάνη καμιά σχέση του τύπου δάσκαλου-μαθητή. Με ιδιαίτερο σεβασμό αγκαλιάζει αυτά τα αριστουργήματα λαϊκής τέχνης, σκύβει πάνω τους με θρησκευτική ευλάβεια και με σεβασμό, που δεν έδειξαν άλλοι στο όνομα του Τσιτσάνη, και μας τα παρουσιάζει. Είχαμε και έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση εγώ περισότερο παρά ο Θανάσης με τις διασκευές. Είναι προσωπική μας πεποίθηση λοιπόν ομολογουμένη πως δεν μπορεί να γεννηθεί μια μεγάλη διασκευή αν δεν τολμηθεί μια «ιερή ασέβεια», μια «τολμηρή προσέγγιση» στην πρωτότυπη σύνθεση. Το «Sunday Cloudy Sunday» είναι ένας πράγματι διδακτικός δίσκος. Αρκεί αυτό; Και ναι και όχι, γέρνοντας μάλλον προς το πρώτο. Η προσωπική μας ματιά, η οποία δεν ξέρω αν και πόσο θα χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο, είναι απλά μια άποψη, αλλά είναι κι ένας απ' τους συναρπαστικότερους συγγραφικούς μας μύθους με υπέροχο τέλος και ακόμα πιο ωραία ακούσματα.

Ο Γιώργος ο Σ. δεν ξέρω αν κρατάει το χιούμορ του, μια καβαφική ειρωνεία. Από τις αναμνήσεις που συχνά ανασύρουμε με τη φίλη μου τη Σοφία, είναι και η επίσκεψη που του κάναμε στη γιορτή του, στον Αϊ Γιώργη, κοντά στο σπίτι του. Ο παππούς στην κόχη με τα σκουφούνια να λέει ιστορίες, ένα δωμάτιο ηλιόλουστο, πεντακάθαρο, η μαμά του να κερνάει χαρούμενη για το γιο της, ο Γιώργος μια σβούΓράφει η Γλυκερία Γκρέκου ρα γύρω μας. Αξέχαστη μέρα, από εκείνες που τις θυμάσαι γλυκά χωρίς να έχει συμβεί κάτι σημαντικό. Τέλος ο Κώστας ο Σ. Ξεφτέρι στα μαθηματικά, μακάρι να είχε ασχοληθεί με αυτά, ξουράφι το μυαλό του. Τα πρωτάκια του 1984-85 Πολλές φορές, αλλά κυρίως κάθε Σεπτέμβρη, θυμάμαι τον Τα κορίτσια μου τώρα. Η Αλεξία με μια αναγεννησιακή ομορφιά. Μάτια, πρώτο χρόνο που δίδαξα. Πρωτάκι εγώ, πρώτη δημοτικού εκείνα. στόμα, μαλλιά. Η Εύη η Γ. χαμογελαστή, με τις γοητευτικές φακιδούλες, μέλι Πρώτο δημοτικό σχολείο Λιβαδίου, το σχολείο μου! Γνώριζα σκέτο. Η Ευφραξία η Γ. Ένα τόσο δα κορίτσι με μπάσα φωνή. Δύναμη και αυτοπεποίθηση. Η Άσπα η Γ. Η ναζιάρα της τάξης, θηλυκό έξι χρόνων, επιμελής, ονεικάθε γωνιά του σπιθαμή προς σπιθαμή. Οι μνήμες μου ως μαθήτρια νωπές. Εξάλλου το Λύκειο από το ροπόλα. οποίο είχα αποφοιτήσει ήταν η συνέχεια, όσον αφορά τον χώρο, Η άλλη Άσπα η Κ. έχω την τύχη να τη συναντώ στη Θεσσαλονίκη. Ίδια με τότε. Σοβαρή, χαμόγελο συγκρατημένο, άρθρωση άψογη, δεν την είχα δει να του δημοτικού. Ήμουν άπειρη κι από κόσμο κι από τη δουλειά που πήγαινα να ξεκαρδίζεται ποτέ. Μπροστά μου, τουλάχιστον. Επιμελής! Του προγράμματος! Η Σοφία η Γ. Ντροπαλή, κοκκίνιζε όταν της μιλούσα, μια ωραία μαμά σήμερα. κάνω. Μου έδωσαν τα μικρά. Θυμάμαι ακόμα τον φόβο, που ένιωσα, Η Νικολέτα η Κ. Ματάκια αεικίνητα, καλυμμένη ζωηράδα. Η Λίτσα η Μ. Λιγνή, λίγο αφηρημένη. Μα φωνή δυνατή, διεκδικητική. Πρώτη στο παιχνίδι. ανάμεικτο με συγκίνηση και χαρά καθώς τα αντίκρισα. Ποιος φοβόταν περισσότερο ποιον, δεν μπορώ να γνωρίζω. Η Αντωνία η Μ. Χρώμα ματιών που δεν μπορούσες να μην προσέξεις! Και μαθηματικό τρόπο σκέψης. Η Μαργαριτούλα η Π. Ευγενική! Περισσότερο δε Ήμασταν σαν «το θεριό με το Γιάννη». Τα περισσότερα ήταν κορίτσια. Επτά τα αγόρια, δεκαπέντε τα γινόταν! Άγχος για την τελειότητα. Νομίζω με παρακολουθούσε με χέρια σταυρωμένα. Γεια σου συναδέλφισσα! κορίτσια. Ίσως γι’ αυτό θυμάμαι πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τα αγό- Η Ελένη η Ρ. Ένα γλυκό, ντροπαλό, ευγενικό κορίτσι. Η Πόπη η Τ. Συνεσταλμένη, λεπτούλα, κρυφή δύναμη. Η Μαρία η Φ. «Μαύρα μάτια και μεγάλα ρια. Ασυνείδητα, συγκρίνω εκείνα τα παιδιά με τα παιδιά της πόλης. ζυμωμένα με το γάλα». Δεν γελούσε, μόνο κανένα χαμόγελο της έπαιρνα, κι αυτό Έξι χρονών αντράκια! Με πρώτο και καλύτερο τον Ηλία τον Γ. με το ζόρι. Συγκροτημένο μυαλό από τα έξι. Έξυπνη! Η Μαρία η Χ. Σοβαρή, επιΣοβαρός, λιγομίλητος, όμορφος! Δεν μπόρεσα να τον πλησιάσω μελής, όχι πολλά λόγια, καλό παιδί κι αυτό. όσο θα ήθελα. Σίγουρα έφταιγα εγώ. Η απειρία μου. Ο έτερος Ηλίας Άφησα τελευταία την Εύη, την Μ. Τελευταία αλλά πρώτη στην καρδιά μου. ο Μ. Ο ξανθός της τάξης. Το ζουζούνι. Μόνο σφαλιάρες δεν παί- Λυγερόκορμη, με αγγελικά μάτια, σγουρά μαλλιά. Με συγκλόνισε με την εκκωζαμε! Πανέξυπνος, θυμάμαι τη μάνα του που ήθελε να τον σπου- φαντική σιωπή της. Μια σιωπή που μου έδειξε πως πέρα από τις ευκολίες της δάσει. «Δεν διαβάζει, δώστον καμιά» μου έλεγε στις συναντήσεις. ζωής υπάρχει και μια άλλη πλευρά που πρέπει να αναζητήσουμε μέσα μας. Αυτή η σιωπή της μου έδωσε το πρώτο και καλύτερο μάθημα: Μια χαρά τα κατάφερε κι ας μη σπούδασε. Ο Κώστας ο Κ. γλυκός, καλός, μα, όταν θύμωνε, κοκκίνιζαν Να κοιτάξω κατάματα τον «άλλο, τον διαφορετικό» και να καταλάβω, χρόνια περισσότερο τα μαγουλάκια του. Έχω μια σκηνή στο νου μου, μετά, πως όλοι μας είμαστε λίγο πολύ «διαφορετικοί». κάποιος τον «είχε αδικήσει», ο Κώστας τον έχει στριμώξει άγρια, Σα να ’ναι χτες θυμάμαι που την έπαιρνα στην αγκαλιά μου, το βλέμμα της με προσπερνούσε, προσπαθούσα να βρω ένα κανάλι επικοινωνίας, τη θυμάμαι να στη δεύτερη κλωτσιά τον πρόλαβα. Ο Δημήτρης ο Γ. δεν πρέπει να με παίδεψε πολύ. Στην τάξη ήταν παίρνει την τσάντα μου, γκρι χρώμα ήταν, και να την περιεργάζεται με τις ώρες. ένα ήσυχο, συνεσταλμένο παιδί. Θυμάμαι κάτι μάτια ορθάνοιχτα, Με σημάδεψαν τα μελαγχολικά της μάτια, ένιωθα πως δεν μπορούσα να τη βοηθήσω, μόνο οι αγκαλιές μου με ανακούφιζαν κάπως. γεμάτα απορίες. Ο Σούλης ο Μ. «Έφυγε» πολύ νωρίς. Άλλη αγάπη κι αυτός. Αει- Να είναι ευλογημένη που με έριξε νωρίς στα βαθιά, στο ψάξιμο και την κατακίνητος, σκανταλιάρης. Θυμάμαι σε ένα διάλειμμα να τρέχω να νόηση του «άλλου», την ευγνωμονώ γιατί ήταν η αιτία, λίγα χρόνια μετά να κρυφτώ κι εκείνος με ένα ψόφιο ποντίκι στο χέρι να το φχαριστιέ- ασχοληθώ, επισταμένα, με τη διαφορετικότητα. Να την ευχαριστήσω που με ται που φοβάται η δασκάλα του. Όχι σαν τα σημερινά παιδιά που έκανε καλύτερο άνθρωπο. πετάει μια μέλισσα στο παράθυρο και αναστατώνεται όλο το Τέλος να ζητήσω συγνώμη για λάθη που έκανα. Γιατί σίγουρα έκανα. Δεν θέλω τμήμα! «Εγώ, κυρία, όταν μεγαλώσω, θα αγοράσω νταλίκα!» Πάντα να δικαιολογηθώ. Ζητώ μόνο την κατανόηση των πρώτων μαθητών μου μιας κι εγώ πρωτάκι ήμουν… θα θυμάμαι τα σχιστά, πανέμορφα μάτια του.

11

Ένας αιώνας παράδοση

Κεντρική Νεοτουρκική Επιτροπή. Η Ελληνική Κοινότητα Θεσσαλονίκης υπέδειξε τους Δημήτριο Ζάννα, Μάρκο Θεοδωρίδη και Δημ. Δίγκα, τους οποίους οι Νεότουρκοι αποδέχτηκαν, επειδή ήταν πρόσωπα που βρίσκονταν πολύ ψηλά στην εκτίμηση των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης. Το λεγόμενο Νεοτουρκικό Κομιτάτο «Ένωσις-Πρόοδος» εξέλεξε και ώρισε έδρα του, αλλά και εστία της όλης πολιτικής και επαναστατικής του δράσης τη Θεσσαλονίκη. Το γιατί εξελέγη η Θεσσαλονίκη ως έδρα είναι εύκολο να το καταλάβει κανείς. Στη Θεσσαλονίκη, πρωτεύουσα της Μακεδονίας, εκδηλώνονταν, από αρκετά χρόνια, πολύ συχνά ανωμαλίες, που προέρχονταν από τις άγριες συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων. Τις κοινωνικές αναταράξεις και αναστατώσεις αυτές οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις τις χαρακτήριζαν ως αναρχία και κατηγορούσαν το σουλτάνο ότι είναι ανίκανος να ελέγξει την κατάσταση και να επιβάλει την τάξη. Οι Νεότουρκοι συνεπώς πίστευαν ότι αν έκαναν έδρα τους τη Θεσσαλονίκη και κατάφερναν να καταστείλουν τις αναστατώσεις και αναταραχές, θα αφαιρούσαν από τις Μεγάλες Δυνάμεις το παραπάνω επιχείρημα. Η επανάσταση υπήρξε αναίμακτη και η εξαγγελία του Συντάγματος που υποσχόταν ισονομία και ισοπολιτεία για όλες τις εθνότητες είχε καταλυτικές επιπτώσεις στο Μακεδονικό Αγώνα και την ημέρα του κινήματος ( 10 Ιουλίου) τη θεωρούν οι ιστορικοί σαν ημέρα του τερματισμού του. Σαν πρώτο μέτρο υλοποίησης των εξαγγελιών αυτών υπήρξε η χορήγηση γενικής αμνηστίας σε όλους όσους είχαν δράσει ένοπλα. Οι φυλακές άνοιξαν. Από τα βουνά κατέβηκαν Έλληνες αντάρτες και Βούλγαροι κομιτα¬τζήδες και έγιναν δεκτοί από τους Νεότουρκους με τις μεγαλύτερες τιμές, με στρατιωτικές μπάντες, με παρελάσεις, με ανθοδέσμες, φιλιά και προσφωνήσεις από Έλληνες και Βουλγάρους οπλαρχηγούς και χοτζάδες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο Μοναστήρι οι γιορτές κράτησαν τρεις ολόκλη¬ρες μέρες. Λαμπρές εκδηλώσεις, επίσης, έγιναν και στη Θεσσαλονίκη. «…Έβλεπε τις, γράφει ο Μαλούτας, με έκστασιν πάσας τα φυλάς του Τουρκικού κράτους Ο Μπέλλης Αναστάσιος, κουρεύς του 30ου Συντάγματος πεζικού το 1923. Είναι ο παππούς του σημερινού Μπέλενηγκαλισμένους, ηδελφωμένους και αναμελπούσας χαράς άσματα. Πάντα όμως ταύτα φαιλη Τάσου, ιδιοκτήτη κομμωτηρίου. νομενικά ήσαν, διότι οι Νεότουρκοι ονειρώτ¬τοντες επί κορυφής ξυρού, είχον χαράξει το πρόγραμμα του εξισλαμισμού όλων των φυλών του κράτους υπό ενιαίαν διοίκησιν αυτών…» Για να κατανοήσει κανείς την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα τέτοιων πατριωτικών Συλλόγων (βλ. Τα περισσότερα ελληνικά σώματα κατήλθαν στην Ελλάδα χωρίς να συμμετάσχουν στους παραπάνω φ. 51 σχετικό δημοσίευμα για την ίδρυση των Συλλόγων Λιβαδιωτών Ελασσόνας και Θεσ/νίκης) θα πρέπει πανηγυρισμούς. Προτίμησαν να ακολουθήσουν γνωστά δρομολόγια μέσα από χαράδρες και βουνά και να να γνωρίζει τις συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη και κυρίως τους λόγους (ιδιαίτερα Εθνικοί) περάσουν μέσα από χωριά με σκοπό να εξυψωθεί το φρόνημα των κατοίκων και να ικανοποιηθεί το εθνιπου επέβαλαν την ίδρυσή τους. κό τους αίσθημα. Για το λόγο αυτό κρίνουμε απαραίτητο να παραθέσουμε, εντελώς ενημερωτικά τις παρακάτω πληροΗ ανακούφιση που προκάλεσε στις αντίπαλες παρατάξεις του Μακεδονικού Αγώνα το γεγονός του φορίες: α) Για την Επανάσταση των Νεοτούρκων και β) για τη Ρουμανική προπαγάνδα. Νεοτουρκικού κινήματος είναι ευεξήγητη. Πρώτα –πρώτα γιατί πίστεψαν ότι θα ενταχθούν σε ένα νέο Οθωμανικό σύστημα που θα τους εξασφάλιζε τη θρησκευτική και την πολιτιστική τους αυτοτέλεια. Επίσης τόσο οι Έλληνες όσο και οι Βούλγαροι συνέκλιναν στο ίδιο αποτέλεσμα γιατί οι ταλαιπωρίες και η οικονομική εξαθλίωση που είχε υποστεί ο πληθυσμός της υπαίθρου από το σκληρό αγώνα είχε γίνει πολύ αισθητός. Τέλος οι Έλληνες είχαν καταφέρει να αποσοβήσουν την αυτονόμηση της Μακεδονίας, του Γρηγόρη Βέλκου ενώ οι Βούλγαροι κατησχυμένοι επιζητούσαν ανάπαυλα για να ανασυνταχθούν, αναμένοντας ευνοϊκότεΕνώ ο Μακεδονικός αγώνας εξακολουθούσε και το 1907 και την Άνοιξη του 1908, από τη μια μεριά ρη συγκυρία στο μέλλον. αμείλικτος και αδυσώπητος μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων κομιτατζήδων κι από την άλλη συνεχιζόταν Οι πραγματικές ωστόσο διαθέσεις των Νεοτούρκων δεν άργησαν να εκδηλωθούν. Οι Τούρκοι στραη ασταμάτητη, άγρια και σκληρή καταδίωξη των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων από τον τακτικό τουρ- τιωτικοί που είχαν επιβληθεί μέσα στο κίνημα, δεν ενδιαφέρονταν ούτε για πολιτικές ελευθερίες, ούτε για κικό στρατό, στον διπλωματικό και πολιτικό τομέα παρουσιάστηκαν αξιόλογες και ραγδαίες εξελίξεις. σχέδια αποκέντρωσης και ελεύθερης ανάπτυξης των υπόδουλων λαών, αλλά για τη διατήρηση της ακεΣυγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 1908 οι Κυβερνήσεις Ρωσίας, Αγγλίας και Ιταλίας πίεσαν το Σουλ- ραιότητας και του γοήτρου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. τάνο να δεχθεί τις Αυστρορωσικές νέες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες σε γενικές γραμμές πρόβλεπαν τον διοΟ αείμνηστος Εθνάρχης, Πατριάρχης Ιωακείμ, βλέποντας τους πανηγυρισμούς αυτούς είπε τα εξής ρισμό Διοικητή στη Μακεδονία που θα ήταν ανεξάρτητος από το Σουλτάνο και την αύξηση της Ευρω- προφητικά λόγια στους αγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα: « Επιστρέψατε εν ειρήνη εις τας εστίας σας, παϊκής Χωροφυλακής με ταυτόχρονη μείωση του τουρκικού στρατού στη Μακεδονία. Ήταν φανερό ότι διότι πρώτοι οι πανηγυρίζοντες σήμερον Νεότουρκοι θα προσπαθήσουν να εξοντώσουν την γενεάν του όλες οι κινήσεις αυτές αποσκοπούσαν στη δημιουργία αυτόνομης Μακεδονίας. δούλου Ελληνισμού». Η Τουρκία όπως ήταν επόμενο απέρριψε ασυζητητί τις προτάσεις αυτές. Επίσης αντέδρασαν έντονα Σε λίγους μήνες βγήκαν αληθινά τα προφητικά λόγια του Πατριάρχη. Στον τράχηλο των Ελλήνων η Ελλάδα και η Σερβία, σε αντίθεση με τους Βουλγάρους που τις δέχτηκαν με ενθουσιασμό. έγινε βαρύτερος ο τουρκικός ζυγός της τυραννίας. Αποδείχτηκε ότι ο ενθουσιασμός που συνεπήρε όλους Μετά από την αποτυχία αυτή, οι Κυβερνήσεις Αγγλίας και Ρωσίας, την Άνοιξη του 1908, έκαναν τους Έλληνες Μακεδόνες στην αρχή του Χουριέτ και η άμεση διάλυση των ανταρτικών σωμάτων ήταν συστάσεις στη Βουλγαρία ν’ απαγορεύσει την έξοδο στη Μακεδονία κομιτατζήδων από το έδαφός της. Η μεγάλο σφάλμα. Αργότερα το παραδέχτηκαν όχι μόνο όλοι οι γνωστοί οπλαρχηγοί, αλλά ακόμη και ο ΒενιΒουλγαρία όμως δεν υπάκουσε. ζέλος. Ήταν όμως αργά. Τα ελληνικά ένοπλα σώματα είχαν διαλυθεί και μόνο στις παραμονές των ΒαλΑπ’ τη μεριά της η Ελλάδα, για να μη δώσει αφορμή να την κατηγορήσουν ότι αντιδρά στην ειρήνευ- κανικών Πολέμων κρίθηκε αναγκαίο να ξανασυγκροτηθούν. ση της Μακεδονίας, έδωσε εντολή, από το Φθινόπωρο του 1907, να αποσυρθούν τα ανταρτικά σώματα, Τελικά όμως, όπως είναι γνωστό, ο Νεοτουρκισμός υπήρξεν ο νεκροθάφτης της Τουρκίας, γιατί πολύ αλλά όταν είδε τη στάση της Βουλγαρίας όχι μόνο δεν τα απέσυρε, αλλά αντίθετα τα οργάνωσε και τα ενί- νωρίς οι υπόδουλοι χριστιανικοί λαοί κατάλαβαν την απάτη που έκρυβαν τα συνθήματά του και συνειδησχυσε πιο πολύ, με τελικό αποτέλεσμα τα ελληνικά σώματα να προβούν σε εκκαθαρίσεις και να αναγκά- τοποίησαν τις πραγματικές διαθέσεις του που απέβλεπαν στην πλήρη υποδούλωσή τους. Ο Αλέξανδρος σουν τις βουλγαρικές συμμορίες να αποσυρθούν βόρεια του Μοριχόβου. Ζάννας γράφει χαρακτηριστικά τα εξής: «Ο πατέρας μου ( δηλαδή ο γιατρός Δημήτριος Ζάννας, η σημείΟι Τούρκοι τέλος από την πλευρά τους εξακολούθησαν το Χειμώνα του 1907-1908 και την Άνοιξη ωση δική μας) αντελήφθηκε γρήγορα, όταν τους σχετίστηκε περισσότερο τους Νεότουρκους, ότι η Επατου 1908 το γνωστό άγριο διωγμό των ελληνικών σωμάτων και τη βάρβαρη καταπίεση των Ελλήνων νάσταση των Νεοτούρκων είχε καθαρώς εθνικό χαρακτήρα, απέβλεπε δηλαδή στην πλήρη υποδούλωση χωρικών κυρίως στις περιφέρειες Μοναστηρίου και Κορυτσάς. Αντίθετα χαλάρωσαν ακόμη πιο πολύ τα των μειονοτήτων. Φαινομενικώς παραδεχόντουσαν τις μεταρρυθμίσεις, στην πραγματικότητα όμως ήθελε ήδη χαλαρά μέτρα που λάβαιναν εναντίον των Βουλγάρων, γιατί φοβούνταν τις επεμβάσεις των Μεγά- να καταργήση όλα τα προνόμια, που είχε αποκτήσει η Ορθόδοξος Εκκλησία από την πτώση της Κων/ λων Δυνάμεων και σε πολλές περιπτώσεις, φανερά πλέον, έδειχναν ότι συμπαραστέκονται στα εγκλήματα πόλεως και πέρα. Διεβίβασε τις αντιλήψεις του αυτές στον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄., με τον οποίο συνδέκατά των Ελλήνων, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά το αχαλίνωτο προαιώνιο μίσος που έτρεφαν ονταν στενώτατα, καθώς και την Ελληνική Κυβέρνηση μέσω του Προξενείου, το οποίον συμφωνούσε εναντίον του ελληνικού Γένους. άλλωστε απόλυτα μαζί του…» Οι μακροχρόνιες επεμβάσεις των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων όχι μόνο δεν επέφεραν καμιά ουσιαστική βελτίωση στη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά αντίθετα, από χρόνια, είχαν αρχίσει να επι- 1. Γ.Ε.Σ. « Ο Μακεδονικός Αγώνας», σελ. 306-307. Γ.Α.Λ. « Η κατά της Μακεδονίας επιβουλή», σελ. 121-123. Γεωργίτείνουν τη δυσφορία πολλών Τούρκων, νεαρών κυρίως αξιωματικών, των Νεοτούρκων, όπως είναι γνω- ου Μόδη «Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες αρχηγοί», σελ. 179. στοί.

2. Γεωργίου Μόδη «Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες αρχηγοί», σελ. 173. Σταγόνα για να ξεχειλίσει το ποτήρι και να εκδηλωθεί μια δυναμική επέμβαση για την αλλαγή του 3. Douglas Dakin «Ο ελληνικός αγώνας στη Μακεδονία 1897-1913», σελ. 525. καθεστώτος, ήταν η κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα στη Μακε- 4. Μακεδονικός Αγώνας «Απομνημονεύματα Α.Ζάννα», έκδοση ΙΜΧΑ, Θεσ/νίκη 1984, σελ. 121 και 124. δονία, όπου οι αντιμαχόμενες μερίδες των υπόδουλων χριστιανών είχαν καταρρακώσει το γόητρο του 5. Γεωργίου Χατζηκυριάκου «Σκέψεις και εντυπώσεις εκ της περιοδείας ανά την Μακεδονίαν (1905-1906), έκδοση τουρκικού κράτους. ΙΜΧΑ, 1962, σελ.165-174 και 181-184. Οι Νεότουρκοι αξιωματικοί συνωμότες εργάστηκαν με ζήλο και σύστημα όλα αυτά τα χρόνια κυρίως 6. Από την πλουσιότατη βιβλιογραφία που υπάρχει για το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908, ενδεικτικά μόνο αναφέστις φρουρές της Μακεδονίας (Θεσσαλονίκης και Μοναστη¬ρίου), και οι μυστικές κινήσεις τους κορυ- ρουμε: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛ. ΕΘΝΟΥΣ, Τόμ. ΙΔ΄., σελ. 254-258. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 4.000 ΧΡΟΝΙΑ…, σελ.328-330. Π. Τσάμη «Ο φώθηκαν το Χειμώνα του 1907-8. Γι’ αυτό κι όταν ξέσπασε η επανάσταση ξαφνιάστηκαν οι Ευρωπαίοι, Μακεδονικός Αγών», σελ. 430-435. Γ.Ε.Σ. «Ο Μακεδονικός Αγώνας», ό.π.π., σελ. 322-327. Δ. Κόκκινου «Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος», Τόμ. Β΄., σελ. 779-780, Γεωργίου Μόδη «Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες αρχηγοί», ό.π.π., αλλά τελικά την έκαναν ευμενώς δεκτή, με εξαίρεση τη Γερμανία. Στις δυο παραπάνω πόλεις στις 10 Ιουλίου 1908 δόθηκε το σύνθημα της επανάστασης από τον Εμβέρ σελ.173,180-181, Του ίδιου «Μακεδονικός αγών…», σελ.413-414, Ιωάννη Καραβίτη «Ο Μακεδονικός Αγών», Τόμ. Β΄., βεη, το οποίο γρήγορα επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Αυτοκρατρία και κατάφερε να ανατρέψει το απολυ- σελ. 805-858. Γ. Δικονύμου –Μακρή, «Απομνημονεύματα». Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα Πηνελόπης Δέλτα, σελ. 180ταρχικό καθεστώς του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος τελικά εξορίστηκε στη Θεσσαλονίκη και κλεί- 183, Σόλωνα Γρηγοριάδη «Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-13», Τα φοβερά Ντοκουμέντα, σελ. 198-212.

7. Γ. Ζωγραφάκη «Η επανάσταση των Νεοτούρκων στη Θεσ/νίκη το 1908» ΜΑΚ. ΖΩΗ,Τεύχ. 121(1976), σελ.41-43. στηκε μαζί με ένα μέρος του χαρεμιού του στην έπαυλη ( Βίλα) Αλατίνι. Νικολάου Μαλούτα «Ο Μακεδονικός Αγών»,ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Τόμ. ΣΤ΄ (1995), σελ.173. Ο διάδοχός του Μεχμέτ Ρεσάτ ο Ε΄, διακήρυξε την εφαρμογή του Συντάγματος που έμεινε γνωστό 8.9. Παύλου Γύπαρη «Οι Πρωτοπόροι του Μακεδονικού Αγώνος», σελ. 232-234, όπου δημοσιεύεται και μια πολύ ενδιαστην Ιστορία ως «Χουριέτ = Ελευθερία», από τη φράση «Γιασασίν Χουριέτ, ανταλέτ, μουσαβάτ = Ζήτω η φέρουσα επιστολή έστειλε ο Τσόντος Βάρδας στις 9 Σεπτεμβρίου 1912 προς το Γύπαρη, όπου τονίζει ότι ήταν Ελευθερία, η Ισότητα, η δικαιοσύνη) που βροντοφώναζαν και διακήρυτταν ζητωκραυγά¬ζοντας παντού ασυγχώρητο λάθος που η διάλυση των ανταρτικών σωμάτων αμέσως μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων. οι επαναστάτες αξιωματικοί.

10. Νικολάου Μαλούτα «Ο Μακεδονικός Αγών»,ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Τόμ. ΣΤ΄ (1995), σελ. 174. Το επαναστατικό κίνημα διογκωνόταν καθημερινά με νέες προσχωρήσεις, ενώ στη Θεσσαλονίκη και Γεωργίου Χατζηκυριάκου «Σκέψεις και εντυπώσεις εκ της περιοδείας ανά την Μακεδονίαν (1905-1906), έκδοση ΙΜΧΑ, στις άλλες μεγάλες πόλεις επικρατούσε φαινομενική ησυχία. Οι επαναστάτες προσπαθούσαν να αποκτή- 1962, σελ.181-184. σουν την εμπιστοσύνη των Ελλήνων και των Βουλγάρων. Οι πράκτορες του Νεοτουρκικού Κομιτάτου έδι- 11. Μακεδονικός Αγώνας « Απομνημονεύματα Α.Ζάννα», ό.π.π. σελ.124 και λεπτομέρειες για τις πραγμαναν αφειδώς υποσχέσεις και στους δυο. Στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, οι Νεότουρκοι, μόλις έγιναν τικές διαθέσεις των Νεοτούρκων βλέπε 118-132. συνεχίζεται... κύριοι της καταστάσεως, ζήτησαν από την Ελληνική Κοινότητα να διορίσει τρεις αντιπροσώπους της στην

Επανάσταση των Νεοτούρκων