Δεκέμβρης 2012

ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Γιατί μπαμπά…;

Αντιπεριφερειάρχης η συμπατριώτισσά μας Μ. Μαμάρα Νέος πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου ο Δ. Καψάλης Όπως προβλέπει ο Καλλικρατικός νόμος για τις αλλαγές αρμοδιοτήτων στα πρόσωπα των συμβουλίων μετά την παρέλευση διετίας, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Αγοραστός προχώρησε στον ορισμό νέων θεματικών αντιπεριφερειαρχών. Η συμπατριώτισσά μας κα Μαρία Μαμάρα ορίστηκε λοιπόν αντιπεριφερειάρχης Κοινωνι-

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ

για το υποκατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας Λιβαδίου Ζήτημα ημερών είναι πλέον η αλλαγή καθεστώτος στο παράρτημα της Αγροτικής Τράπεζας που στεγαζόταν στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Λιβαδίου. Η Τράπεζα Πειραιώς (ο νέος ιδιοκτήτης της Αγροτικής) με συνοπτικές διαδικασίες και μέσα σε λίγους μήνες έκανε αυτό που έλεγε (αλλά δεν έκανε) τρία χρόνια τώρα η διοίκηση της Αγροτικής Τράπεζας. Έτσι ένα, ίσως από τα τελευταία, παράρτημα Τράπεζας σε χωριό που είχε απομείνει στην Ελλάδα κλείνει. Φυσικά σταματάει και η προμήθεια (ένα πολύ σεβαστό ποσό) που καρπωνόταν κάθε χρόνο ο Συνεταιρισμός για τις καταθέσεις των Λιβαδιωτών στην Αγροτική Τράπεζα, κάνοντας το μέλλον του Συνεταιρισμού κάθε άλλο παρά βιώσιμο από οικονομικής πλευράς. Η Πειραιώς, λειτουργώντας σαν ιδιώτης που κοιτάζει μόνο το συμφέρον του, θα εξυπηρετεί τους συγχωριανούς μας δύο φορές την εβδομάδα, στέλνοντας, όπως λένε, υπαλλήλους της στο χωριό, αφού θα νοικιάσει τα γραφεία του Συνεταιρισμού για ένα εξευτελιστικό ποσό. Φανταστείτε τις ουρές των συνταξιούχων του ΙΚΑ ή του ΟΓΑ, αλλά και των αγροτών για τις επιδοτήσεις τους, οι οποίοι βέβαια, συναλλασσόμενοι με την τράπεζα, θα πρέπει να είναι τυπικοί και φυσικά να έχουν μαζί τους πάντα την ταυτότητά τους. Η εγκατάσταση ενός ΑΤΜ κρίνεται πλέον αναγκαία ώστε να εξισορροπηθούν κάπως τα νέα δεδομένα.

Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου ευχαριστεί θερμά όλους όσοι συμμετείχαν στην αιμοδοσία της 23ης Δεκεμβρίου 2012

κής Μέριμνας – Δημόσιας Υγείας – Μεταφορών και Επικοινωνιών. Πρόκειται για μια σημαντική θέση ευθύνης, αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος και τα προβλήματα της περιφέρειάς μας. Η κα Μαμάρα δήλωσε μεταξύ άλλων: «Η ανάθεση καθηκόντων θεματικού αντιπεριφερειάρχη με τιμά ιδιαίτερα. Νιώθω την ευθύνη μεγάλη, γι’ αυτό θα προσπαθήσω με όλες μου τις δυνάμεις να φανώ αντάξια». Η εφημερίδα μας συγχαίρει την κα Μαμάρα και της εύχεται καλή επιτυχία στο έργο της. Αλλαγές είχαμε και στη Δημοτική κοινότητα Λιβαδίου. Νέος πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου ανέλαβε, χωρίς ψηφοφορία, ο κ. Δημήτριος Καψάλης, καθώς σύμφωνα με τις τελευταίες τροπολογίες, πρόεδρος αναλαμβάνει ο πλειοψηφών σύμβουλος του συμπολιτευόμενου συνδυασμού. Όσον αφορά το Δήμο Ελασσόνας, νέος Αντιδήμαρχος δημοτικής περιφέρειας Λιβαδίου – Ολύμπου – Καρυάς και αντιδήμαρχος Ανάπτυξης ορεινών Όγκων ορίζεται ο κ. Ιωάννης Νάνος. Ο συμπατριώτης μας και πρώην αντιδήμαρχος, κ. Νίκος Καψάλης, ορίστηκε πρόεδρος της Δημοτικής επιχείρησης ύδρευσης αποχέτευσης Ελασσόνας (Δ.Ε.Υ.Α.ΕΛ). Ευχόμαστε σε όλους καλή και δημιουργική θητεία.

ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Χριστούγεννα με λιγοστούς επισκέπτες αλλά με πολλές εκδηλώσεις Λιγότεροι φέτος σε σχέση με προηγούμενες χρονιές οι επισκέπτες του χωριού μας την περίοδο των γιορτών. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε καθόλου τους τυχερούς που επέλεξαν το Λιβάδι για αυτές τις μέρες, να το χαρούνε και να το απολαύσουν.

Η ηρεμία, η γαλήνη που πρόσφερε το χιονισμένο τοπίο, τα χρώματα από το ηλιοβασίλεμα, οι μυρωδιές, οι μελωδίες από τα κάλαντα, έδωσαν την ευκαιρία σε ντόπιους και επισκέπτες να καθίσουν γύρω από μια αναμμένη φωτιά -στον αιώνιο κύκλο της ελληνικής παρέας που γέννησε κάθε καλό σ` αυτόν τον τόπο- να ανταλλάξουν ευχές, ν` ανοίξουν ένα μπουκάλι κρασί ή να απολαύσουν έναν καφέ και να μιλήσουν. Γι αυτά που τους ενώνουν κι αυτά που τους χωρίζουν. Γι αυτά που τους κάνουν να λυπούνται και γι αυτά που τους κάνουν να χαμογελάνε. Γι αυτά που ποθούν και γι αυτά που φοβούνται. Τουλάχιστον εκείνη την ώρα οι ευχές τους πραγματοποιήθηκαν! Και του χρόνου…

Γιατί µπαµπά άλλοι είναι στη Λίστα Λαγκάρντ κι άλλοι ... στη Λίστα "Λα Φουτζίρ’ ";

Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα Μου τα πες με το πρώτο σου το γάλα Μα τώρα που η φωτιά φουντώνει πάλι … Οι «τρεις εθνάρχες» (Σαμαράς-Βενιζέλος-Κουβέλης), με πρόσχημα ότι το επιτάσσουν οι εποχές και η ιστορία της χώρας μας, προσπάθησαν και έπεισαν ένα τμήμα του ελληνικού λαού να τους ψηφίσει και εντέλει να γίνουν κυβέρνηση. Αφού μας είπαν ότι το ΔΝΤ, η ΕΕ, τα μνημόνια, οι περικοπές είναι απαραίτητα για να σωθούμε και δεν υπάρχει κάτι από τα παραπάνω που να μπορούμε να αποφύγουμε, μας ξεφούρνισαν και το μεγάλο ψέμα. Ποιο; Ότι θα μας σώσουν, θα βάλουν τάξη στη χώρα, θα φτιάξουν το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα να λειτουργεί άψογα. Τέρμα οι μίζες, τα φακελάκια, τα λαδώματα, όλα θα μπουν σε μια σειρά. Όλα με διαφάνεια, όλα στο φως…. Αν το είδατε εσείς, το είδα κι εγώ… Σχηματίστηκε και η κυβέρνηση με λίγο απ’ όλα -τα κόμματα εννοώ- μπλε, πράσινο, ροζ (κατά αναλογία), όπως λέμε «σάντουιτς με μουστάρδα, κέτσαπ, ρώσικη και χτυπητή» και καλή μας όρεξη. Έλα όμως που για να λειτουργήσειαποφασίσει η κυβέρνηση για τα όποια θέματα, πρέπει πρώτα να αποφασίσουν τα κομματικά επιτελεία και τάχα να συμβιβάσουν τις διαφορετικές ιδεολογικές απόψεις, και τρώμε εμείς το χαπάκι κι όλα μέλι γάλα γι’ αυτούς. Αυτό μάλλον εξυπηρετεί και τα τρία κόμματα για τους δικούς τους ευνόητους λόγους. Κι αυτή τη συμφωνία -πίσω από την πόρτα- την τηρούν ευλαβικά. Οι αθεόφοβοι, μάλιστα, ενώ μας μιλούν για αξιοκρατία, διαφάνεια, κ.τ.λ., έφτασαν στο σημείο να μοιράσουν όλα τα πόστα, τους επικεφαλής δηλαδή των οργανισμών και των δημόσιων υπηρεσιών, κατά αναλογία της ποσοστιαίας δύναμης των κομμάτων στη βουλή και της συμμετοχής τους στην κυβέρνηση. Η συνέχεια στη σελίδα 3

μεγάλα & σχόλια και νέα

ζεται ως ο κυριότερος πυλώνας που στηρίζει την πολιτιστική, πνευματική και κοινωνική πρόοδο του τόπου μας. Ειδικότερα η μεγάλη συμμετοχή των παιδιών σε πολλές από τις δραστηριόΚρίμα τητες, ανοίγει τον δρόμο και δημιουρΠαιδική παράσταση δόθηκε από τον γεί ελπίδες για μια πιο μεγάλη συμμεθίασο «Ροντίδη» τις ημέρες των Χρι- τοχή και στα οργανωτικά του συλλόστουγέννων στο Ζάννειο με γενική γου στο εγγύς μέλλον. είσοδο 8 ευρώ. Η προσέλευση του Πολύτιμοι συνεργάτες κόσμου αποκαρδιωτική. Ο θίασος Θα έχετε προσέξει κάποιοι ότι στα έκοψε 25 εισιτήρια τα 12 εκ των οποίων ήταν από Λιβαδιώτες μη μόνιμους ονόματα των συνεργατών που ανακατοίκους αλλά επισκέπτες για τις φέρονται στην πάγια δημοσίευση των στοιχείων της εφημερίδας μας δεν μέρες των εορτών. αναφέρονται τα ονόματα συνεργατών μας που όχι μόνο αρθρογραφούν πολύ Χορός Ε.Σ.Λ. Παράπονα ακούστηκαν για το γεγο- συχνά, αλλά αποτελούν και ότι καλύνός πως στον πρωτοχρονιάτικο χορό τερο έχει να επιδείξει η εφημερίδα μας. Πρόκειται για τον Κώστα Προκόβα, του Εξωραϊστικού Συλλόγου τα τραπέζια ήταν κρατημένα από την προη- τον Γρηγόρη Βέλκο και τον Γιώργο Συνεφάκη. Μαζί τους θα συγκαταλέγούμενη μέρα… Πάγια τακτική όλα τα χρόνια ήταν γαμε και τον αείμνηστο Γιάννη Τριάρπως δεν γίνονται κρατήσεις, αλλά χου. Οι άνθρωποι αυτοί θεωρήσαμε ότι όποιος έρθει νωρίτερα βρίσκει τραπέζι. δεν έχουν ανάγκη κάποιας άλλης ιδιΦουρτούνες αίτερης μνείας ή αναφοράς πέρα από Τεράστιο πρόβλημα δημιουργείται την παράθεση του ονόματός τους στα κατά τις ημέρες των χιονοπτώσεων κείμενά τους. Σκαπανείς του πνεύμαστον κεντρικό δρόμο του χωριού τος και της γνώσης παράγουν, χρόνια καθώς όλοι παρκάρουν εκεί τα αυτοκί- τώρα, πολύτιμους καρπούς που αφεινητα έτσι ώστε να είναι εύκολη η μετά- δώς χαρίζουν σε όλους μας. Φωτίζουν βαση στις δουλειές τους. Το παρκάρι- το παρελθόν, ανοίγουν δρόμους για το σμα δυσχεραίνει όμως την δουλειά των μέλλον, καθοδηγούν και συμβουλεύεκχιονιστικών μηχανημάτων και δημι- ουν με απαράμιλλη διακριτικότητα, ουργεί πρόβλημα, καθώς ουσιαστικά ευγένεια, αξιοπρέπεια και ήθος. λειτουργεί ένα ρεύμα κυκλοφορίας. Είμαστε σίγουροι δεν το χρειάζονται, Μήπως αν παρέμενε καθαρό κατά την ούτε το επιζητούν, εμείς, ωστόσο, τους διάρκεια των χιονοπτώσεων το παλιό ευχαριστούμε θερμά. Σε κάθε φύλλο θα γήπεδο θα ήταν μια καλή λύση; περιμένουμε με αγωνία ένα καινούργιο λόγο τους.

Μικρά

Η Γενική Συνέλευση του Ε.Σ.Λ.

Η πορεία του συλλόγου τη χρονιά Επιχειρηματικός οργασμός που πέρασε συζητήθηκε διεξοδικά στη Όπως πληροφορούμαστε λίγο πριν Γενική συνέλευση του συλλόγου που την έκδοση του φύλλου, επιχειρηματιπραγματοποιήθηκε στις 30-12-2012. Η κός οργασμός επικρατεί στο Λιβάδι εν όψει των νέων επιδοτούμενων προγραμμάτων ή και λόγω της κρίσης. Δύο μικροβιολογικά εργαστήρια, ένα κτηνιατρείο, ένας ιατρός παθολόγος, ένα καφενείο, και δύο ακόμη παντοπωλεία θα προστεθούν σύντομα στα ήδη υπάρχοντα. Την ώρα που η δημόσια μέριμνα και φροντίδα απουσιάζουν παντελώς, η ιδιωτική πρωτοβουλία έρχεται να καλύψει το κενό, με το αζημίωτο φυσικά. συμμετοχή του κόσμου, ειδικά των Δημοτικό χαράτσι 1ο μόνιμων κατοίκων του Λιβαδίου, στα Έντονη αντίδραση έχει προκαλέσει οργανωτικά του συλλόγου, συνεχίζει να είναι εντελώς αναντίστοιχη της στους καταστηματάρχες υγειονομικού ίδιας της συμμετοχής του στις δρα- ενδιαφέροντος (καφετέριες, εστιατόστηριότητες αυτές. Έτσι, παρά το ότι ρια, κέντρα διασκεδάσεως) του Λιβαόλα τα τμήματα του συλλόγου, χορευ- δίου έγγραφο - ειδοποίηση από τον τικά, μουσικά, θεατρικά, αιμοδοσίας Δήμο Ελασσόνας (αντιδημαρχία οικοκ.λπ. ανθούν και έχουν μια εξαιρετική ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ πορεία, η συζήτηση έγινε μεταξύ λιγοαπό 05-12-2012 έως 4-2-2013 στών μελών. Σίγουρα, όμως, είναι φανερό ότι ο ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ Γεράση Άννα του Σωτηρίου Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου, ένας ιστορικός σύλλογος κατ’ ουσία ΘΑΝΑΤΟΙ δημιουργημένος σχεδόν ένα αιώνα Τσαχαλίνα Γλυκερία του Διον., Μόκα πριν, το 1927, αφήνει πίσω του την Μαρία του Ιωάν., Κολοβός Θωμάς του εσωστρέφεια που τον χαρακτήριζε τις Δημ.Γιάγκος Λάζαρος του Στεφ., Γαζέτη τελευταίες δεκαετίες. Απαλλαγμένος Ξανθή του Ιωάν., Γκότσου Ξανθίπη του από εκείνους που προσπαθούσαν να Κων/νου., Μπαλανίκας Νιικόλαος του τον εκμεταλλευτούν πολιτικά εμφανί- Κων/νου

2

νομικών) για την καταβολή ειδικού τέλους επί των ακαθάριστων εσόδων. Όπως αναφέρει η ειδοποίηση: Σύμφωνα με το άρθρο 20 του νόμου 2539/97 επιβάλλεται αυτοδίκαια, χωρίς απόφαση δημοτικού συμβουλίου, η καταβολή ειδικού τέλους 0,5% για καφετέριες και εστιατόρια και 5% για κέντρα διασκεδάσεως επί των ακαθάριστων εσόδων. Οι καταστηματάρχες αρνήθηκαν να καταθέσουν τα εκκαθαριστικά τους σημειώματα στο Δήμο και δεν πλήρωσαν το τέλος.

Δημοτικό χαράτσι 2ο

Κάθε κατάστημα που παίζει μουσική υποχρεούται να πληρώνει σε ετήσια βάση ένα ποσό για την άδεια μουσικής στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας των δικαιωμάτων των δημιουργών, που λειτουργεί νόμιμα στη χώρα μας με άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού (ΑΕΠΙ). Αυτό κάνουν και οι λιβαδιώτες καταστηματάρχες. Όσο υπήρχε ο δήμος Λιβαδίου, η άδεια δινόταν δωρεάν στους επιχειρηματίες, ενώ σήμερα με τον καλλικρατικό δήμο πρέπει να καταβάλουν επιπλέον παράβολο 70 ευρώ. Οι αντιδράσεις και τα παράπονα πολλά.

Τηλεοπτικές αναφορές

Στην τηλεοπτική εκπομπή «ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΓΗ» του τηλεοπτικού σταθμού «ASTRA TV» βρέθηκε καλεσμένος, μαζί με άλλους αγρότες και κτηνοτρόφους, ο πρόεδρος του συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου, Αντωνίου Τάσος. Εκεί συζητήθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος τους, τόσο στη περιοχή της Θεσσαλίας όσο και γενικότερα στη χώρας μας. Η εκπομπή προβλήθηκε ζωντανά στις 15/1/2013. Επίσης, «Τα Αληθινά Σενάρια» της ΕΤ3 τον Δεκέμβριο 2012 έκαναν εκτενή αναφορά στις δραστηριότητες του συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου, πληροφορώντας το τηλεοπτικό κοινό για όλα τα κτηνοτροφικά προϊόντα που παράγει και εμπορεύεται ο συνεταιρισμός.

Λιβαδιώτικη υπόθεση τα νερά

Μετά και τον διορισμό του πρώην αντιδημάρχου κ. Νίκου Καψάλη ως προέδρου της ΔΕΥΑΕΛ, η ύδρευση βρίσκεται σε ... λιβαδιώτικα χέρια. Πρόεδρος: Νίκος Καψάλης, Γενικός Διευθυντής: Λάζαρος Πάπας, Προϊστάμενος Οικονομικών: Γιάννης Γαλάνης και μέλος του Δ.Σ.: Ευάγγελος Τζημαγιώργης. Είναι όλοι Λιβαδιώτες.

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου και η εφημερίδα «Λιβάδι» εκφράζουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στους συγγενείς και τους φίλους του πρόσφατα εκλιπόντος επίτιμου προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας κ. Θεόδωρου Φράγκου.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ ΑΘΗΝΑ ΠΑΜΠΕΡΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΠΑΜΠΕΡΗ ΦΑΝΗ, ΤΖΟΒΑΡΙΔΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΑΛΟΝΝΗΣΟΣ: ΓΑΖΕΤΗ ΑΝΝΑ ΑΜΦΙΑΛΗ: ΛΕΚΚΑ ΕΥΘΑΛΙΑ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΑΒΡΑΝΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΔΑΜΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Η.Π.Α.: TRIARCHOU -THEOHARIDES LIA ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΑΖΛΑΡΗΣ ΤΑΣΟΣ ΚΑΡΑΤΖΗΚΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΠΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΨΑΛΗ ΦΙΛΙΩ ΠΑΜΠΕΡΗ ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗΣ ΧΡΥΣΑΦΗΣ ΠΑΜΠΕΡΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΡΩΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΜΠΕΡΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΠΕΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΡΑΘΑΝΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΤΣΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΑΠΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΙΖΜΠΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΑΡΡΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΤΕΡΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΚΑΨΑΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΛΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΑΡΙΣΑ: ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΡΕΧΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΙΒΑΔΙ: ΔΑΜΑΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΖΕΒΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΑΖΕΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΑΚΑΛΗ – ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗ ΕΛΕΝΗ ΝΤΑΜΠΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΤΖΑΚΗ-ΧΑΛΚΙΑ ΓΛΥΚΑ ΜΟΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΙΑΘΟΣ: ΚΑΡΑΤΖΗΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ: ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗ ΑΝΝΑ

ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΡΑΠΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 30€

ματείς των δημόΈνα πάρε – δώσε, δηλαδή, το οποίο Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα σιων υπηρεσιών. συνεχίζει την παλιά γνωστή, καλή, κομ- Ποιοι είναι και από ποιους κομματικούς ματική συνταγή των αρπαχτών, των ρου- χώρους προέρχονται. Το αντιλαμβανόμαστε τάχα αυτό ή σφετιών, της ρεμούλας, του ελέγχου του θέλουμε να εθελοτυφλούμε ότι τίποτα κράτους από τις κομματικές μηχανές. Αφού ευαγγελίστηκαν τόσο καιρό τάχα από τα παραπάνω δε συμβαίνει. Στην αρχαία Ελλάδα, όσων δεν υπηρενέες ιδέες, τώρα ξαναγυρίζουν στα παλιά ή μάλλον δεν έφυγαν ποτέ από εκεί. Και τούσαν το δημόσιο συμφέρον και εμπλέκαλά η Ν.Δ. και το ΠΑ.ΣΟ.Κ., η ΔΗΜ.ΑΡ. κονταν σε σκάνδαλα, απλά δημευόταν η πότε πρόλαβε να μπει σ’ αυτό το παιχνίδι περιουσία και εξοστρακίζονταν. Με ποιο βλέμμα λοιπόν θα πορευτούμε, «του υπηρέτη του συστήματος»; Γιατί; Τους έχει τρελάνει η κυβερνητική εξουσία το απλανές και χαμένο (του μπούφου) ή το ανήσυχο και σπινθηροβόλο ( του και δε βλέπουν μάλλον. Μοιράστε τα όλα κύριοι της τρικομμα- αετού ); τικής – τριτοκοσμικής συνεργασίας, Η Ιστορία γράφεται με… σκορπίστε τα όλα, διαλύστε τη χώρα, κι όταν τελειώσετε με αυτή, σας μένει ένα […] Μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια εσύ φοράς τα αρχαία σου στολίδια τελευταίο. Να ξεπουλήσετε και τα παιδιά και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς σας. Αν κανείς αμφιβάλλει για τα παραπά- που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς νω, δεν έχει παρά να ελέγξει τους προέστίχοι Νίκος Γκάτσος δρους, διευθυντές, συμβούλους και γραμΣυμβιώτης

ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: 6977941165 ή 24930 41914, Καψάλης Νίκος τηλ.: 6972 424 090, Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: 6974 593 556, Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: 6973 859 199. Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: 6974 708 344, Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: 6972 303 903, Καρανίκας Τάκης τηλ.: 6977 306 830, Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: 6944 593 547, Καψάλης Θάνος τηλ: 6976 264 150, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: 6976 719 462, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387, Τζέβος Κώστας τηλ.: 6979 960 782. Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: 6978 748 402, Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: 6974 629 258 Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477. Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: 6977 957 800 Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477, Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387 ή στα e-mail: atzias@yahoo.com και gmarosis@yahoo.gr είτε στην Συντακτική Επιτροπή.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της Α.Τ.Ε.

2500102962239 με IBAN:GR5604305210002500102962239. Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη. ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: 24933 50400 - Κ.Ε.Π.: 24930 41 917 - A/T Λιβαδίου: 24930 41 111 Ιατρείο: 24930 41 205 - Φαρμακείο: 24930 41 120 - Δημ. Ξενώνας: 24930 41 377 Γ.Π.Σ.: 24930 41 237 - ΕΛΤΑ: 24930 41 099 - Λύκειο: 24930 41 394 - Γυμνάσιο: 24930 41 049 - Δημ. Σχολείο: 24930 41 172

Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: eΕξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 FΕκδότης: Ξενοφών Κοκκινοπλίτης (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Δημήτρης Κιτσούλης, τηλ: 69773 703 027, e-mail: dkitsoulis@gmail.com Κώστας Τζέβος, τηλ.: 6979 960 782, e-mail: ktzelivadi@gmail.com Μαρώσης Γιώργος, τηλ.: 6972 333 938, e-mail:gmarosis@yahoo.gr FΦωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας FΦιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης, Φαρδής Γιώργος, Παμπέρης Δήμος, Γκρίζου Ελένη, Παπαστεργίου Γρηγόρης, Παμπέρης Βαγγέλης, Καρανίκας Δημήτρης, Τζέβος Κων/νος, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Βασίλης Πλάτανος, Πάππας Λάζαρος, Μαρώσης Γιώργος. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: 6938 245714 Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, eΕξωτερικού 30 € Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr

Πωλείται οικόπεδο 420 τ.μ., με οικία προ του 1955 στο Λιβάδι Ολύμπου με ανεμπόδιστη θέα στον Όλυμπο. Περιοχή Κιόσκι. Τηλ.: 6973 596 365 Πωλείται σπίτι με οικόπεδο στην περιοχή Φωστήρα. Τηλ.: 24930 41432 & 41346

Πωλείται Οικία στο κέντρο του χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. Παπαδημητρίου Τηλ: 6932 643 011

Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.: 6973 309 916

γράφει ο Ντι Λιβάδι

Ο ΚΟΥΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ

ματοσύνη, από αφέλεια, βοηθούσαν τα κρατικά όργανα που επιτελούσαν το «ιερό έργο». Πολλοί λοιπόν, αριστεροί υπέφεραν απ’ αυτούς. Ένας από αυτούς είναι και ο ήρωας της ιστορίας μας. Έφαγε ξύλο από τους ντόπιους, τις γνωστές μονάδες ασφαλείας υπαίθρου, τους γνωστούς «ΜΑΥδες», ακόμη και από τους Σουρλαίους της Θεσσαλίας. Βέβαια και η ντόπια ηγεσία τον «συνέτιζε» κάπου - κάπου. Αυτός όμως δεν το έβαζε κάτω, δεν κιότευε. Εδώ αρχίζει η συνεργασία του με τον κούκο. Είναι ευκαιρία να αναφερθούμε και στην παράδοσή μας. Το γνωστό σε όλους πουλί είναι αποδημητικό και διαβατάρικο, ζει στις θερμές χώρες και στην Ελλάδα έρχεται με τον ερχομό της Άνοιξης. Το πρώτο άκουσμα ήταν στον Πολέζο, στο Σάλτσι, στη βρύση του Νίνα. Γίνεται αντιληπτό από το κελάηδημά του, το γνωστό σε όλους κου-κου, κου-κου. Είναι μοναχικό και παράξενο πουλί. Γεννάει περίπου 25 αυγά αλλά σε ξένες φωλιές, αφού δεν κτίζει δικιά του. Δεν κελαηδάει το πρωί, αν προηγουμένως δεν έχει φάει. Αυτό έχει μεταφερθεί με την παράδοση που λέει ότι δεν πρέπει το πρώτο κελάηδημα του

Τα αστέρια στον ουρανό είναι σταθερά Έτσι είναι και το παρελθόν είτε το πας είτε δεν το πας. Άραγε τι σχέση μπορεί να έχει το γνωστό μας πουλί με τον Κουτσίκο; Ποια σχέση μπορεί να έχουν, ένα πουλί ελεύθερο στη φύση με έναν άνθρωπο της καθημερινότητας; Ο Κουτσίκος είναι άνθρωπος φιλήσυχος, έξυπνος επαγγελματίας, άνθρωπος της πιάτσας, από καλή οικογένεια, έχει όμως ένα μειονέκτημα. Είναι αριστερός, ψήφιζε Ε.Δ.Α., το κόμμα που εκπροσωπούσε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, όταν ήταν παράνομο. Οι δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70 ήταν χρόνια πολύ δύσκολα για όσους φρονούσαν την αριστερή ιδεολογία. Είχαμε βγει από έναν εμφύλιο πόλεμο με τα γνωστά αποτελέσματα. Πάντα οι νικητές έχουν το πάνω χέρι και αυτοί γράφουν βέβαια και την ιστορία. Η μεταπολεμική λοιπόν Ελλάδα κυβερνιέται από τους Αμερικάνους, το στέμμα, τις δεξιές υποτακτικές κυβερνήσεις, την επάρατη στρατιωτική χούντα, ώσπου ανέλαβαν την εξουσία οι «κοτζαμπάσηδες» και μας έφταδεκαετίας του ’50 (1955-56) μια παρέα, έξω από το κρεοπωλείο σαν στην σημερινή τουΑρχές Καραπέτση (στο σημείο όπου υπήρχε η Ταβέρνα Δήμος), απολαμβάοικτρή οικονομική, νει το τσιπουράκι. Τα καρπούζια, που είναι απλωμένα δίπλα δείχνουν ότι κοινωνική, πολιτιστική έχουμε καλοκαιράκι. και προπαντός ψυχο- Από αριστερά προς δεξιά: Ναυσικά Πάππα (σύζ. Κωστάκη Πάππα), Λάζος Πάππας, Κωστάκης Πάππας, Βανθούλα Πάππα, Ελπίδα Νίτση λογική κατάσταση. της Φανούλας), Φανούλα Πάππα, Αντώνης Πάππας, Κωτσίκος Οι αριστεροί λοιπόν (αδελφή Πάππας θεωρούνταν επικίνδυνοι «δια την δημοσίαν τάξιν», μιάσματα. κούκου να σε βρει νηστικό. Αλλιώς θα σε Εξορίζονταν, φυλακίζονταν σε ξερονήσια, σπάσει ο κούκος (βα τι φρ’γγ κούκλου). κλείνονταν σε «παρθεναγωγεία» προς Για τους κτηνοτρόφους σημαίνει ότι δεν «φρονηματισμόν». Οι διώξεις και οι δια- θα τους πήζει το γάλα για όλη τη χρονιά, κρίσεις στο στρατό σε κληρωτούς αριστε- για τους γεωργούς ότι δεν θα πάνε καλά ρούς και οι διακρίσεις στις δημόσιες υπη- οι παραγωγές, για όλους τους άλλους δε ρεσίες ήταν καθεστώς. Αυτό όμως δε στα- θα πάει γενικά η χρονιά καλά. ματούσε εδώ. Ακόμη και σε πιο ευτελή και Για τον Κουτσίκο όμως τίποτε από αυτά καθημερινά έπρεπε να τιμωρηθούν από το δε θα συνέβαινε. Είχε δημιουργήσει άλλου ίδιο τους το κράτος ενώ εκπλήρωναν τις είδους σχέση. Μοναχικός κι ο ίδιος έβγαιυποχρεώσεις τους. Ούτε στο άνοιγμα των νε βόλτα στο Σάλτσι με τον ερχομό της δασικών δρόμων στη Μόρνα για το σπά- Άνοιξης. Ο κούκος ξελαρυγγιαζόταν, σιμο των βράχων δεν τους προτιμούσαν ήθελε να ακουστεί από όλους, να μάθουν ούτε στο δασαρχείο για την αναδάσωση. ότι ήρθε και ότι έρχεται η άνοιξη. Σχολίαζαν ακόμη και τυχόν προξενιά και -ΚΟΥ-ΚΟΥ, ΚΟΥ-ΚΟΥ κελαηδάει το αρραβώνες με αριστερές οικογένειες. Το πουλί με όρεξη. αποτέλεσμα ήταν να είσαι παρείσακτος -Ε συμπληρώνει ο Κουτσίκος και περιμένει πάλι απόκριση. στην ίδια σου τη χώρα. Το πουλί ανταποκρίνεται πολλές Αρωγός σε όλα αυτά ήταν τα γνωστά μας Τ.Ε.Α. (Τάγματα Εθνοφυλακής Ελλάδος) φορές ευχαρίστως καταλαβαίνοντας τον που βοηθούσαν τα τοπικά κρατικά όργα- πόνο του και ο ήρωάς μας ευχαριστημένα κάνοντας παρελάσεις, τραγουδώντας νος, ακούγοντας να αντιλαλεί η λέξη το γνωστό τραγούδι «τουα τουα γιος» Κ.Κ.Ε., γυρνά στη δουλειά του ικανοποι(του αετού ο γιος) και προτρέποντας τους ημένος έστω και με αυτό το άκουσμα και αριστερούς να αλλάξουν πατρίδα τραγου- τον αντίλαλο στο ρέμα του Γκουγκούλα. Επιστρέφοντας αρχίζει να σιγοτραγουδάδώντας: Όσοι δεν θέλουν βασιλιά πατρίδα και θρη- και το τραγούδι της Θεσσαλικής αντίστασκεία/τους βάζουμε τα έξοδα να παν στη σης κατά τη Γερμανο-ιταλική κατοχή Βουλγαρία/Γεια σου βασιλιά μου γεια σου/ που ακούστηκε από τις πρώτες αντάρτικες ομάδες του Ολύμπου: με τα «απίθανα παιδιά σου»… Στενοχωριέμαι που θυμίζω κακές εποχές, Απόψε θα πλαγιάσουμε/ σε δροσερό χορτάρι. διότι το χωριό είναι φιλήσυχο, βαθιά Θα δώσει και θα πάρει/ το γλέντι μας παιδιά. δημοκρατικό, οι κάτοικοι κοιτάζουν τη Η αγάπη θέλει φίλημα/ κι ο πόλεμος τραγούδι. δουλειά τους, έχουν χιούμορ, και είναι Στην κεφαλή λουλούδι/ και φλόγα στην καρδιά. προοδευτικοί και έξυπνοι. Αλλά, τι να Ας έρθει ο χάρος για να ιδεί/ με τι κορμιά θα μπλέξει. κάνουμε, δεν λείπουν από όλες τις οργα- Ας έρθει κι ας διαλέξει/ πριν μπει στη μαύρη γη. νωμένες κοινωνίες και οι υπηρέτες τέτοι- Εμπρός μη χάνουμε καιρό/ ας μπούμε αράδα-αράδα. Ελλάδα μας-Ελλάδα-/αστέρι του ουρανού. ων καταστάσεων στους οποίους αναφέρθηκα παραπάνω. Από φόβο, από αγραμ-

3

Ιστορίες για αγρίους ΛΑ ΟΥΡΜΑΝΙ (ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ…) Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - http://istorieslivadi.blogspot.com

4

Ο χειμώνας για άλλη μια φορά φάνηκε συνεπής στο ραντεβού του και εμφανίστηκε συνοδευόμενος από το κρύο και τα χιόνια. Οι Λιβαδιώτες με το που χιόνισε άρχισαν να «νιαουρίζουν»: -πω πω αρικ νιάου (πω πω έριξε χιόνι) -τάτσι, αμό, νιάου ιάστι ατσιά; (πάψε μωρέ χιόνι είναι αυτό;) -στί τσι νιάου άρι λα κιτραμάνου; (ξέρεις τι χιόνι έχει στο κιτραμάνου;) - νιάου λα κιτραμάνου, τζ΄τσι, σι βέτζ τσι άρι λα χρουστάσι, νιάου αρα νου αι βιτζούτ νιάου, μούλτου νιάου…..( χιόνι στο κιτραμάνου, λέει, να δεις χιόνι στου χρουστάσι , χιόνι που δεν έχεις ξαναδεί, πολύ χιόνι…) Και ενώ με το χιόνι και τα νιαουρίσματα είναι εξοικειωμένοι, από πέρυσι αλλά κυρίως φέτος είναι θυμωμένοι και απελπισμένοι που αναγκάστηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης να επιστρέψουν σε καταστάσεις που έκαναν αμάν να ξεχάσουν. Δεν υπάρχει νοικοκυρά που μες τον χειμώνα δεν σιχτίρισε την «μπουρλουγκουάσα», που δεν θύμωσε που «σι αντρ’ κάσα κ΄τ΄χνί ι» και που δεν μάλωσε με τον άντρα της για τα λίγα ή κακής ποιότητας ξύλα που δεν καίγονται. Φυσικά όπως καταλάβατε αναφέρομαι στις ξυλόσομπες, που μετά από αρκετά χρόνια έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους στο Λιβάδι και όχι μόνο. Με αφορμή λοιπόν τις ξυλόσομπες και τα ξύλα, είπα να αναφερθώ σήμερα στους δασεργάτες. Εκείνους τους ανθρώπους στους οποίους κατά κύριο λόγο χρωστάμε τα ατελείωτα «μπουμπουκ΄νι», και το ευχάριστο «κουντουρίρια» τις κρύες μέρες αλλά και νύχτες του χειμώνα. Θυμάμαι, λοιπόν, τους δασεργάτες λίγο μετά το Πάσχα να συγκεντρώνονται έξω από τα γραφεία του συνεταιρισμού τους, εκεί που αργότερα χτίστηκε το σημερινό σούπερ μάρκετ «Αλφα-Μι». Όταν λοιπόν συγκεντρώνονταν, το μπαλκόνι του κτηρίου ήταν γεμάτο από κόσμο. Ήταν τόσοι πολλοί που απλώνονταν και κάτω. Έφταναν έως το περίπτερο του μπαρμπαγιάννη του Γκόρνια και συνέχιζαν ως την κοινότητα. Οι φωνές τους γέμιζαν όλη την πλατεία. Ήταν η αρχή της σεζόν, έπρεπε να μοιράσουν τη δουλειά που είχε προκύψει. Οι δασεργάτες είναι πάντα έτοιμοι να πάνε οπουδήποτε έχει δουλειά, σε όλη την Ελλάδα. Είναι πάντα χωρισμένοι σε παρέες. Μόλις μάθουν που θα πάνε, ένας η δύο από την παρέα πάνε να δούνε το μέρος στο οποίο πρόκειται να δουλέψουν τους επόμενους μήνες. Θέλουν να ξέρουν αν είναι σε μεγάλη ή όχι πλαγιά, να ελέγξουν την ευκολία στο κόψιμο και την ποσότητα των δένδρων, αλλά και πως θα κάνουν τη μεταφορά. Αφού το μέρος ελεγχθεί, σχεδόν αμέσως μετά το Πάσχα θα μαζέψουν τα πράγματά τους και θα φύγουν για τουλάχιστον τρείς ή τέσσερις μήνες μακριά από τις οικογένειές τους. Τα πράγματα που παίρνουν μαζί τους είναι τα σύνεργα της δουλειάς (μηχανάκια, τσεκούρια, ζώα), ένα τσουβάλι με τις κουβέρτες και άλλο ένα με τα ρούχα τους. Φυσικά για βαλίτσες ή σάκους ούτε λόγος εκείνη την εποχή, ό,τι χρειαζόταν έμπαινε σε σακιά. Απαραίτητες προμήθειες εκτός από τον τραχανά και δυο πλαστάρια ψωμί ζυμωτό ήταν το τσίπουρο. Προτιμούσαν να ξεχάσουν ή να μην πάρουν μαζί τους οτιδήποτε άλλο, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν ξεχνούσαν τις τραματζάνες με το τσίπουρο. Ήταν η πιο βασική τους έγνοια. Όταν έφταναν στον τόπο της δουλειάς, το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να στήσουν την «παράγκα» , το κατάλυμα που θα ζούσαν όσους μήνες θα δούλευαν στο δάσος. Η παράγκα

συνήθως δεν ήταν δίπλα από το μέρος της δουλειάς. Τις περισσότερες φορές περπατούσαν αρκετή ώρα με τα πόδια, φορτωμένοι με τα μηχανάκια, τα εργαλεία, τα καύσιμα, το φαί και το νερό. Επίσης η παράγκα τους απείχε πολύ από το κοντινότερο χωριό όπου συνήθως πηγαίνανε με τα πόδια. Στο χωριό αυτό μπορεί να είχε τηλέφωνο ή κάποιο φούρνο για ψωμί ή μαγαζί για προμήθειες και τσιγάρα. Μην μπερδεύεστε με το σήμερα, τότε εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν τα αυτοκίνητα. Η δουλειά τους ήταν πολύ δύσκολη. Ξυπνούσαν και δούλευαν από τα χαράματα ως τη δύση του ηλίου, η διατροφή τους ξεκινούσε και τελείωνε σε ό,τι μπορούσε να μαγειρέψει ο υπεύθυνος που είχε οριστεί. Συνήθως έφευγε λίγο νωρίτερα από τη δουλειά για να μαγειρέψει για την υπόλοιπη παρέα. Η διαμονή τους ακόμη πιο δύσκολη. Η καλύβα τους ήταν από νάιλον. Φτιαγμένη έτσι ώστε να τους προφυλάξει από καμιά μπόρα και κανένα δυνατό αέρα. Όσο για τις συνθήκες υγιεινής, ένα θα σας πω, πλένονταν σε όλο τους το σώμα όταν γύριζαν στο χωριό. Η μόνη τους απόλαυση και χαλάρωση ήταν οι δυο «παπάδες» με τσίπουρο που έπιναν μετά το τέλος της δουλειάς. Το τσίπουρο σε συνδυασμό με την κούραση τούς έκανε να κοιμηθούν ως τα ξημερώματα της άλλης μέρας. Στο χωριό ανέβαιναν για το πανηγύρι της Παναγίας, γάμο ή κηδεία. Η επικοινωνία με την οικογένειά τους ήταν συνήθως μια φορά την εβδομάδα όταν έβγαιναν στο κοντινότερο χωριό για προμήθειες . Σ’ αυτό το τηλεφώνημα μάθαιναν μέσα σε δύο λεπτά τα νέα της οικογένειας που άφησαν πίσω αλλά και τα νέα του χωριού. Στα μέσα του φθινοπώρου επέστρεφαν στο χωριό. Όταν πληρώνονταν, το πρώτο που κάνανε ήταν να ξεπληρώσουν τα βερεσέδια στους μπακάληδες και τις άλλες υποχρεώσεις. Στη συνέχεια ξεκινούσαν τις ετοιμασίες για τη νέα χρονιά. Τα σαμάρια τα επιδιόρθωναν στους αδελφούς Ψαλίδα, τα μουλάρια και τα άλογα τα πετάλωναν στου Τσιάμπα, και αγόραζαν καινούρια «μουρτζιάλια» και «κλουπ΄τίτσα» από το παζάρι στο νιάημερο. Με το που θα γύριζαν οι δασεργάτες, και μιλάμε πάντα για τους υλοτόμους και τους κιρατζήδες, στο χωριό, γέμιζε η πλατεία αλλά και τα μαγαζιά με κόσμο. Γενικά ήταν και είναι άνθρωποι «της πιάτσας». Βέβαια η πολύωρη παραμονή τους έξω στην πλατεία, συνοδευόταν πάντα και από ποτό. Το ποτό βέβαια πολλές φορές οδηγούσε σε απίστευτες καταστάσεις. Μια φορά, λοιπόν, ήταν μια παρέα από κιρατζήδες στο καφενείο του Μαγιάκα. Ήταν καταχείμωνο και κοντά στα ξημερώματα άρχισαν να τσακώνονται για το ποιος έχει τα καλύτερα μουλάρια. Θολωμένοι από το ποτό και την κουβέντα έφεραν μες τη νύχτα και έβαλαν μέσα στο μαγαζί τα μουλάρια. Έτσι άνοιγαν το στόμα για να ελέγξουν την ηλικία τους μετρώντας τα δόντια. Μια άλλη φορά, πάλι πιωμένοι κιρατζήδες, μέσα στο καταχείμωνο και μες τη νύχτα, έφεραν έξω από την καφετέρια Λήδα τα μουλάρια τους για να διαπιστώσουν ποιος έχει τα πιο δυνατά. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των δασεργατών είναι ότι εξαιτίας της δουλειάς τους είναι πολύ φωνακλάδες. Θυμά-

μαι πάντα τις φωνές τους όταν ήταν σε κάποιο μαγαζί και συζητούσαν για τα τεμάχια, τις συστάδες, την τσιούπα, την γκέσα και, προς Θεού, μην έπιανε κάποιος στο στόμα του την «ιάπα» ή «κάουλου», ξεσήκωναν τον τόπο. Οι δασεργάτες ήταν και είναι και πολύ χειροδύναμοι. Λέγεται πως κάποιοι από αυτούς ήταν τόσο δυνατοί που όταν θύμωναν με τα μουλάρια τους επειδή δεν κάθονταν να τα φορτώσουν, τα χτυπούσαν με το χέρι στα καπούλια και ήταν τόση η δύναμή τους, που τα έκανε να γονατίσουν. Το ότι ήταν χειροδύναμοι, βέβαια, το γνώριζαν όλοι. Έτσι σε κάποιο γλέντι ή γάμο ήταν μια παρέα με δασεργάτες που διασκέδαζαν. Την ορχήστρα της εποχής αποτελούσαν: ο μπαρμπα-Τάκης ο Γεωργούλης ή Κλαρίνος με το κλαρίνο, ο μπαρμπα-Κώτσιος ο Μπαζούκης ή Παπαϊάκος στο νταϊρέ-ντέφι, ο Γαζέτης Γιώργος ή Λαπαρίνας με το βιολί του και ο Μπάρμπα Βαγγέλης Κρατσιώτης ή Καραβαγγέλης με το κλαρίνο. Κάποια στιγμή λοιπόν πάνω στο κέφι και τον χορό, κάποιος από την παρέα αποφασίζει να «κολλήσει στα όργανα» ένα από τα κέρματα της εποχής. Πλησιάζει λοιπόν τον «Κλαρίνο» και τον ρωτά: - ακάρι ιάστι αρχηγόουλου αλι κουμπανίι (ποιος είναι ο αρχηγός της κομπανίας); ενώ στο χέρι κρατά το κέρμα. Ο «κλαρίνος» υποψιάζεται τι επρόκειτο να συμβεί και καθώς παίζει το κλαρίνο χωρίς να το βγάλει από το στόμα του κάνει νόημα με τα μάτια και δείχνει τον «Παπαϊάκο». Ο «Παπαϊάκος» παίζει αμέριμνος τον νταϊρέ του. Ο δασεργάτης φτύνει το κέρμα και μες την χαρά, με όλη του την δύναμη, το κολλάει στο μέτωπο του «Παπαϊάκου». Δεν κατάλαβε ο άνθρωπος από πού του ήρθε! Αλλού αυτός, αλλού ο νταϊρές, αυτός ξαπλωμένος στο πάτωμα και το κεφάλι του να φέρνει φούρλες και ο νταϊρές στην απέναντι μεριά,

ενώ ο «Κλαρίνος» χασκογελούσε και μόνο που σκεφτόταν πως αν είχε δώσει άλλη απάντηση θα ήταν αυτός στη θέση του συνεργάτη του. Γενικά οι δασεργάτες κάνανε μια από τις πιο σκληρές και επικίνδυνες δουλειές από όποια άποψη και αν το δεις. Ήταν όμως και τυχεροί, γιατί λόγω της δουλειάς μπόρεσαν να δουν πέρα από τα κλειστά όρια του χωριού μας. Έτσι έφερναν στο χωριό νέες ιδέες και τρόπους ζωής. Άσε που γυρίσανε και γνωρίσανε όλη την Ελλάδα. Ξέρουν πιθαμή προς πιθαμή τα Πιέρια, τον Όλυμπο και τον Κίσσαβο. Έχουν δουλέψει από την Καστοριά μέχρι την Πελοπόννησο. Έχω την εντύπωση δε, πως στην Πελοπόννησο, ειδικά στη Βυτίνα (έτσι που τους άκουγα για χρόνια) μάλλον άου «σικάτ λόκλου» (έχουν καθαρίσει τον τόπο). Όλους αυτούς τους δασεργάτες που κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες με πολύ κόπο και μόχθο, με νίλα και με λέρα, με τα πολλά εργατικά ατυχήματα που πολλές φορές ήτανε και θανατηφόρα, ας τους θυμόμαστε τώρα που απολαμβάνουμε τη θαλπωρή μια ξυλόσομπας, και να είστε σίγουροι πως στις τσέπες τους κατέληξαν τα λιγότερα από όσα λεφτά δώσαμε για να ζεσταθούμε. Σε όλους αυτούς που έφαγαν τα ουρμάνια, σ μούντιλι με το κουτάλι και κατάφεραν με πολύ ιδρώτα να συντηρήσουν τις οικογένειές τους, να μεγαλώσουν, να σπουδάσουν, και να παντρέψουν τα παιδιά τους, έστω αν και για μήνες ήταν μακριά τους. Σε όλους αυτούς που ήταν, είναι και θα είναι οι άξιοι βιοπαλαιστές της ζωής, ας υψώσουμε τα ποτήρια με τσίπουρο, όπως τους αρμόζει, και ας πούμε «εις υγεία». Και εμείς τα παιδιά σας, σας ευχαριστούμε για όλα όσα καταφέρατε να μας δώσετε… Να είσαι πάντα καλά, μπάρμπα-Σάκη…

Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει

Δεν είχε καιρό για αρραβώνες ! Απολύθηκε ένα παιδί από φαντάρος και επέστρεψε στο χωριό μέχρι να δει τι θα κάνει και που θα κατασταλάξει, επαγγελματικά. Ένα πρωινό πήγαν οι γειτόνισσες στο σπίτι για καφέ και μέσα σε όλα που περιέχει ο πρωινός καφές είναι και τα κουτσομπολιά και κοινωνικά σχόλια. Λέει λοιπόν η μια γειτόνισσα στη μάνα του νεαρού: -Άντε Βανθίτσου, σ’ Σάκη ατ’ου ου άρι μβιστίκα...! Τζ'κου κ' λιάρι κου φιατ’ αλι Άννη....! Νου α αντράτσ μβιστίκα σι ασκ’πατς, σ' σιαφλ' ανσουράτου; (Άντε Βανθίτσα, κι ο Σάκης ο δικός σου την έχει την νυφούλα...! Λένε πως τα έχει με την κόρη της Άννας... Δεν την κάνετε τη νυφούλα να τελειώσετε, να βρεθεί παντρεμένος....) Όλο χαρά αλλά και τσατίλα η μάνα, που το νέο το έμαθε από τις … γειτόνισσες, τρέχει στο δωμάτιο που κοιμόταν ο γιός και βάζοντας τις φωνές, τόσο που να μη ακούγεται ώστε να δώσει δικαίωμα στις γειτόνισσες, του λέει: -Λι άι κου φιάτ’ άλλι Άννη, κουγία σι ου αντρεμου σι ασκάκι, νου βοει κουβέντι ντι τίνι, σ' ντι λούμια). (Τα έχεις με την κόρη της Άννας, γρήγορα να την κάνουμε, δεν θέλω λόγια από σένα και τον κόσμο).

-Άσε ρε μάνα να κοιμηθώ και πάρτο απόφαση, είμαι free* (φρη) αυτό τον καιρό! της απαντά ο γιος και γυρίζει από το άλλο πλευρό. Επιστρέφει στην παρέα με τις γειτόνισσες η μάνα και λέει: -Αβτζ’τσ’ αουά, φιτσόρλου ιάστι free* (φρή), νου αδεισιάστει σι' ανταρ' μβιάστ'. (ακούστε εδώ, το παιδί είναι free, δεν έχει χρόνο να κάνει νύφη). *free=ελεύθερος ιαράμου σι ιόυ ακό.

Ίδρυση Εθνικού Συνδέσμου «Ολοοσσών» στην Ελασσόνα και Συλλόγου Βλαχοφώνων Ελλήνων στη Θεσσαλονίκη με την επωνυμία «ΟΛΥΜΠΟΣ» το 1908. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Πριν από αρκετά χρόνια, καθώς ερευνούσα τα Αρχεία της Μητρόπολης Ελασσόνας, με την άδεια του τότε Μητροπολίτη Σεβαστιανού, βρήκα στους Κώδικές της αρκετά ενδιαφέροντα, κατά τη γνώμη μου, στοιχεία, που είχαν σχέση με την τοπική Ιστορία του Λιβαδίου και όχι μόνο. Τα φωτοτύπησα και σήμερα μου δίδεται η ευκαιρία να παρουσιάσω ένα μέρος απ’ αυτά, με την ελπίδα ότι θα φανούν χρήσιμα σε κάποιο μελλοντικό ερευνητή. Κατά τη μεταγραφή σεβάστηκα τη σύνταξη και την ορθογραφία των χειρογράφων. Αναγκαστικά όμως τα μετέγραψα στο μονοτονικό σύστημα. Διευκρινιστικά αναφέρω επίσης ότι κάποια στοιχεία αναφέρονται στην Ελασσόνα. Τα συμπεριέλαβα κι αυτά στην παρούσα εργασία για δυο λόγους: α) Γιατί η ιστορία της Ελασσόνας είναι άρρηκτα δεμένη με αυτή του Λιβαδίου και β) (το και σπουδαιότερο κατά τη γνώμη μας) γιατί την εποχή εκείνη (18901920) πρωτεύοντα ρόλο, στην οικονομική ανάπτυξη της Ελασσόνας και την κοινωνική, πνευματική κ.λπ. πρόοδό της και γενικότερα της μεταμόρφωσής της από τουρκόπολη (μικρή και άσημη Κοινότητα) σε σύγχρονη ελληνική επαρχιακή πόλη, έπαιξαν Λιβαδιώτες έμποροι, επιστήμονες, τεχνίτες κ.λπ. που υπήρξαν άμεσοι βοηθοί και συνεργάτες άξιων, ικανών, μορφωμένων και λαμπρών πατριωτών Μητροπολιτών, όπως ήταν o Πολύκαρπος Βαρβάκης (1900- 1910), ο Νεόφυτος Ευαγγελίδης (1910 – 1917) και Καλλίνικος Λαμπρινίδης. Στα Πρακτικά που δημοσιεύουμε στη συνέχεια συναντούμε αρκετούς Λιβαδιώτες ως μέλη της Κοινοτικής Αντιπροσωπείας της Ελασσόνας, ως δασκάλους, ως Εφόρους των Σχολών της, ως Εκκλησιαστικούς Επιτρόπους κ.λπ. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους : Κ. Κοντογιάννη, Κ. Γκοτζαμάνη, Μήτσιο Ν. Χατζηγώγα, Αντώνιο Νιάμα, Δ. Σπανό, Γεώργιο Κ. Ρέχα, Λάζαρο Κυλώνη, Νικόλαο Ζούλφου, Ν. Κυριακού, Ν.Α.Κυλώνη, Αθανάσιο Κουκοβίτη, Ιωάννη Κανώτα, Αναστάσιο Κουκοβίτη, Δημ. Ζάννα, Κων. Μάτη, Γ. Κύρκου, Κων. Κάρπου, Γ. Γεωργιάδη, Ηλία Κ. Κύρκου, Γιάγκο Κ. Κύρκου, Αντ. Κίκα, Γεωρ. Κ. Κίκα, Αριστοτέλη Ζδραβόπουλο, Περικλή Ζδράβη και Σπυρ. Δημητρίου. Το παρακάτω Πρακτικό είναι γραμμένο στη β΄ όψη της σελίδας 40 του Κώδικα της Μητρόπολης Ελασσόνας, που φέρει τον τίτλο «ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΕΡ(ΑΤΙΚΗΣ) ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΣ». Ο Κώδικας, που μοιάζει με εμπορικό κατάστιχο της εποχής εκείνης, έχει χοντρά χάρτινα εξώφυλλα, 73 συνολικά φύλλα ριγωμένα οριζόντια και κάθετα και διαστάσεις 0,31 Χ 0,22 εκ. Τα φύλλα 54 έως 72 λείπουν.

Ίδρυση Εθνικού Συνδέσμου η «Ολοοσσών» Πρακτικόν Σήμερον τη 22 Οκτωβρίου συνελθόντες εν τη Ιερά Μητροπόλει υπό την Προεδρείαν του Μητροπολίτου συνεσκέφθημεν περί ιδρύσεως και ενταύθα Εθνικού Συνδέσμου σκοπούντος την προστασίαν των Εθνικών δικαίων εν τη δια της Μεταπολιτεύσεως δημιουργηθείση νέα καταστστάσει πραγμάτων, δια παντός νομίμου μέσου.

Της ιδρύσεως ομοθυμαδόν εγκριθείσης συνέστη Εθνικός Σύνδεσμος υπό την ιδιαιτέραν επωνυμίαν « Ο λ ο ο σ σ ώ ν ». Ετησία εισφορά ωρίσθη εν αργυρούν μετζίτιον. Τόπος συνεδριών ωρίσθη η Μητρόπολις και Πρόεδρος ο Μητροπολίτης. Το δε Διοικητικόν Συμβούλιον μετά δικαιοδοσίας μέχρι της 15 Αυγούστου 1909, οπότε αντικατασταθήσεται δια ψηφοφορίας, εξελέγη ως εξής: Αντιπρόεδρος Αδάμ Πιτένης ιατρός, Ταμίας Γεώρ(γιος) Χ#Νίκου, Γραμματεύς Νικ. Χαρισίου και Σύμβουλοι οι Δημ. Χατζούλης, Ανδρ(έας) Κόρακας, Κ. Κοτζαμάνης και Ηλ. Κύρκου. Μεθ΄ ο και υπεγράφη εξ ιδίοις υπό των παρόντων μελών. Εν Ελασσώνι τη 22 Οκτωβρίου 1908 Ο Πρόεδρος +Ο Ελασσώνος Πολύκαρπος ( Σημείωση: Ακολουθούν 28 υπογραφές. Αν δεν κάνουμε λάθος, από τους 28 που υπέγραψαν, οι 21 είναι Λιβαδιώτες.): Ν. Χαρισίου, Α. Πιτένης, Ηλίας Κύρκος, Ν. Χατζούλης, Φ.Ν. Χαρισίου, Γεώργιος Π.Αναστασίου, Γεώργιος Δ. ΧατζηΝίκου, Κ.Κοντογιάννης, Κ.Γκοτζαμάνης, Μήτσιος Ν. ΧατζηΓώγας, Γ. Κόρακας, Γιάγκος Χατζη Νίκου, Δ.Φαΐτης, Αντώνιος Νιάμας, Δ. Σαπουντζόπουλος, Δ. Σπανός, Γεώργιος Κ. Ρέχας, Λάζαρος Κ. Κυλώνης, Κων/νος Δ. Χατζη Νίκου, Χαρίλαος Γρ. Μούκας, Νικόλαος Ζούλφου, Ν. Κυριακού, Ν.Α.Κυλώνης, Αθανάσιος Κοκοβίτης, Ιωάννης Κ. Κανώτας, Αναστάσιος Κουκουβίτης, Δημ. Ζάννας1, Θεόδ. Α.Σαμαρά ( 1. Σημείωση δική μας: πρόκειται για τον Ελασσονίτη Δημ. Ζάννα κι όχι το γνωστό Λιβαδιώτη γιατρό που κατοικούσε στη Θεσσαλονίκη) -------------------------------------Σε ιδιαίτερο φύλλο χαρτιού που είναι κολλημένο στη σελίδα 29 του ίδιου Κώδικα, είναι γραμμένη η παρακάτω επιστολή:

Εν Ελασσώνι τη 8 Σεπτ/βρίου 1908 Προς Τον Ερίτιμον και ελλογιμώτατον ιατρόν Κύριον Δημήτριον Ζάνναν Θεσσαλονίκη

Εντιμότατον τέκνον Καθ’ ας έχομεν πληροφορίας, εκ των εν Ελασσώνι συγγενών Υμών και κυρίως εκ του εκ Παλατιτσίου κ. Παπαγεωργίου, αλλά και προσωπικήν αντίληψιν, εν Θεσσαλονίκη υφίσταται από πολλών ετών πολυάνθρωπος δραστηριοτάτη παροικία Βλαχολειβαδιωτών και άλλων Βλάχων εκ της ημετέρας Επαρχίας. Όλως πατρικώς και φιλοστόργως εισηγούμεθα τη Υμετέρα τρισεπεράστω ελλογιμότητι όπως τη προτροπή και επεμβάσει Υμών ιδρυθή Πατριωτικός Σύλλογος ή Σύνδεσμος Λιβαδιωτών ή Βλάχων Ολυμπίων Θεσσαλονίκης, συμφώνως τοις νέοις Νόμοις και Κανονισμοίς της προσφάτου Νεοτουρκικής Επαναστάσεως. Η ίδρυσις ενός τοιούτου Συλλόγου παποίθαμεν ότι θέλει συσφίγξη αφ’ ενός τους δεσμούς μεταξύ των εν Θεσσαλονίκη διαβιούντων μελών του Συλλόγου Υμών και εφ’ ετέρου θέλει φανεί πολλαπλώς χρήσιμος κατά τας παρούσας περιστάσεις, ας κάλλιον ημών γνωρίζητε, εις τον γενέθλιον αυτού τόπον, αλλά και εις την Πατρίδα ημών υπό την γενικωτέραν αυτής έννοιαν και ιδιαίτατα την καταπολέμησιν της Ρουμανικής προπαγάνδας και την ανάδειξιν, παντί σθένει και τρόπω, της Ελληνικής καταγωγής των Βλάχων. Εκ των προτέρων πέμπομεν τας πατρικάς ημών ευχάς και ευλογίας τόσον δια την ίδρυσιν, όσον και δια την αποδοτικήν λειτουργίαν του ιδρυθεισομένου Συλλόγου. Επί τούτοις δια της Υμετέρας Εντιμότητος διαβιβάζομεν τας από καρδίας ευχάς ημών εις άπασαν την παροικίαν των εν Θεσ/νίκη Βλαχολειβαδιωτών και διατελούμεν μετ’ ιδιαζούσης εκτιμήσεως διάπυρος προς Θεόν ευχέτης + Ο Ελασσώνος Πολύκαρπος. Σημειώνουμε ότι, όπως προκύπτει από την εξέλιξη των γεγονότων, ο Ζάννας μόλις έλαβε την παραπάνω επιστολή κινήθηκε άμεσα και δραστήρια, με αποτέλεσμα μέσα σε είκοσι μόνον μέρες, δηλαδή στις 28 Σεπτεμβρίου 1908 έγινε πραγματικότητα η ίδρυση «Συλλόγου των Βλαχοφώνων Ελλήνων», με την επωνυμία «ΟΛΥΜΠΟΣ». Ο ίδιος ο Ζάννας μάλιστα ανέλαβε την αντιπροεδρία του Συλλόγου. Το σχετικό καταστατικό και άλλες λεπτομέρειες του εν λόγω Συλλόγου βλέπε: Αστέριου Ι. Κουκούδη «Η Θεσσαλονίκη και οι Βλάχοι», Θεσ/νίκη 2000, σελ. 107 και εξής.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Διευθυντής και οι εκπαιδευτικοί του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου ευχαριστούν τον Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του σχολείου μας για τη μεγάλη προσφορά τους προς το σχολείο μας: Έξι μεγάλους πίνακες αλουμινίου με μαρκαδόρους, δύο κασετόφωνα, δύο σειρές γεωμετρικών σχημάτων και έναν πλαστικοποιητή. Ευχόμαστε οι ενέργειές τους να βρούνε μιμητές. Λιβάδι: 21/01/2013 Ο Διευθυντής Καψάλης Κωνσταντίνος

5

ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ EΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Χριστουγεννιάτικη μουσική εκδήλωση

Η καθιερωμένη Χριστουγεννιάτικη μουσική εκδήλωση, από το μουσικό τμήμα και την χορωδία του Εξωραϊστικού Συλλόγου, πραγματοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο Λιβαδίου. Πλήθος κόσμου την παρακο-

Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα

Σύσσωμα το μουσικό τμήμα, η χορωδία και το χορευτικό τμήμα του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου, μαζί και με τους δασκάλους τους, έκαναν την εμφάνισή τους με τα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα στο Λιβάδι. Οι παιδικές φωνές και τα μουσικά όργανα σκόρπισαν γιορτινές, χαρού-

τρεις ενορίες του χωριού ,στους κεντρικούς δρόμους και σε όλα τα καταστήματα. Όπως κάθε χρόνο παρευρέθησαν και στην κοινότητα, όπου, από τις τοπικές αρχές, έγινε η κοπή της βασιλόπιτας. Για άλλη μια φορά, επίσης, το έθιμο αυτό δημοσιοποιήθηκε από τα μέσα επικοινωνίας. Η ΕΡΤ3 ήταν στο Λιβάδι και έκανε ένα αφιέρωμα στο Δελτίο ειδήσεων για τα Μπαμπαλιούρια. Ο Ε.Σ.Λ. ευχαριστεί θερμά τα παιδιά που ντύθηκαν Μπαμπαλιούρια και είναι τα εξής: Μάντζιος Αθανάσιος, Γκαβοτάσιος Δημήτριος, Χαρίσης Λάζαρος, Γκαβοτάσιος Σωτήρης, Κιτσούλης Αθανάσιος και Φτεργιώτης Διονύσιος. Επίσης τις κοπέλες που ντύθηκαν Βλάχες και συνόδευσαν τα Μπαμπαλιούρια και είναι οι εξής: Μόσχη Κατερίνα, Μπατζογιάννη Εύα, Μάντζιου Έλενα, Τσαχαλίνα Δήμητρα, Τζημαγιώργη Ελευθερία, Γκιουλιάβα Γεωργία, Τσανούσα Αλίκη του Δ., Γαζέτη Αντιγόνη, Τσανούσα Αλίκη του Κ., Σαλαβέρη Εύα και τον Γιώργο Γκαβοτάσιο που συμμετείχε κι αυτός ντυμένος κιρατζής.

Πρωτοχρονιάτικος χορός

λούθησε. Ήταν μια πολύ εντυπωσιακή και πετυχημένη εκδήλωση. Τα παιδιά του μουσικού τμήματος με τα μουσικά τους όργανα και με τη συνοδεία των παιδιών της χορωδίας παρουσίασαν τα πιο ωραία Χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Τρία κομμάτια τραγούδησε, επίσης, η δασκάλα της χορωδίας και εντυπωσίασε κι εκείνη με την υπέροχη φωνή της

μενες νότες σε όλες τις γειτονιές του χωριού και χαροποίησαν τους Λιβαδιώτες. Ευχαριστούμε όλους όσους συμμετείχαν και ιδιαίτερα τους δασκάλους της μουσικής και του χορευτικού! Καλή Χρονιά σε όλους. Το 2013 να είναι ένα έτος ειρηνικό, δημιουργικό και γεμάτο υγεία! Χρόνια Πολλά!

Αιμοδοσία

Μπαμπαλιούρια

Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου, πραγματοποίησε την κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας

2) Τριήμερο ταξίδι στο Μπάνσκο για ένα ζευγάρι, προσφορά από το τουριστικό γραφείο του Γιώργου Λιάκου, Ελασσόνα.

3) Τηλεόραση Plasma 21' από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο 4) 2η Τηλεόραση Plasma 21' από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο 5) Διανυκτέρευση στον Ξενώνα «Αντωνίου», Λιβάδι, προσφορά από τον Αντωνίου Σάκη 6) Τραπέζι για 4 άτομα προσφορά του ουζερί «Γιωργάκης», Λιβάδι 7)Δερμάτινο μπουφάν προσφορά από τα είδη ένδυσης «Ξυνός», Ελασσόνα 8) Δωροεπιταγή 50 ευρώ προσφορά από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Λιβαδίου 9) Ψωμιέρα της tupperware προσφορά από την γραμματέα του Ε.Σ.Λ. Πατσικαθεοδώρου Ευφραξία 10) Σετ περιποίησης προσώπου από το φαρμακείο της Βάλλα Γιούλης, Λιβάδι 11) Μια φιάλη ποτού στο Cafe «Μύλος», Λιβάδι, προσφορά από τον Μπαζούκη Σάκη 12) Μισό δοχείο τυρί φέτα προσφορά από τα τυροκομικά είδη «Βοσκός», Λιβάδι 13) Τσάντα Verde προσφορά από το κατάστημα υποδημάτων «Τρουμπούκης», Ελασσόνα 14) Ένας πολυκόφτης από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο 15) Ένα άλμπουμ φωτογραφιών προσφο-

44 φιάλες αίματος προστέθηκαν στην Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου για τράπεζα αίματος του Συλλόγου κατά την άλλη μία χρονιά αναβίωσε το Πρωτοχρονιάτικο έθιμο με τα «ΜΠΑΜΠΑΛΙΟΥΡΙΑ» αιμοδοσία της 23ης Δεκεμβρίου. τα οποία έκαναν την εμφάνισή τους στις ρά από το «φωτογραφείο Ψαλλίδας Κων/νος», Λιβάδι 16) Ένα γούρι του 2013 προσφορά από το ανθοπωλείο-είδη δώρων της Κατερίνας Ντάμπου, Λιβάδι 17) Μπλούζα ανδρική & μπολερό προσφορά από τα καταστήματα TOP GUN Ευχαριστούμε όλους όσους συμμετείχαν και Τζήκας Center, Ελασσόνα. Κοπή πίτας της Π.Ο.Π.Σ.Β. και ιδιαίτερα όσους προσέφεραν τα πλούσια δώρα της λαχειοφόρου που ήταν τα Ο Ε.Σ.Λ συμμετείχε στην κοπή πίτας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών εξής: Συλλόγων Βλάχων που πραγματοποιήθη1) Έπιπλο αξίας 2.000 ευρώ προσφορά κε στις 20 Ιανουαρίου στην Θεσσαλονίκη. από τα «Έπιπλα Αφοι Γαζέτη» στην Θεσ- Εμφανίστηκαν τα χορευτικά τμήματα του σαλονίκη συλλόγου. στην ταβέρνα «Δήμος», στο Κιόσκι. Ήταν μια βραδιά ξεχωριστή με πολύ χορό και πλούσια δώρα. Τα Λιβαδιώτικα κλαρίνα κράτησαν το κέφι ψηλά και συνόδευσαν τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου μας που παρουσίασαν χασάπικους χορούς.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ Όλο και πιο δραστήριος ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Ελασσόνας, συνεχίζει και εντείνει την παρουσία του στη ζωή της πόλης της Ελασσόνας. Οι εκδηλώσεις του δεν έλειψαν, βέβαια, ούτε από τα φετινά Χριστούγεννα.

Χριστουγεννιάτικη γιορτή

Η κοπή της πίττας

6

Στις 23 Δεκεμβρίου ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Ελασσόνας «Ο Γεωργάκης Ολύμπιος» διοργάνωσε Χριστουγεννιάτικη γιορτή για τα παιδιά με δώρα και γλυκά που μοίρασε ο Αη Βασίλης. Τετρακόσια (400) και πλέον παιδιά, παπούδες και γονείς γέμισαν την κεντρική πλατεία της Ελασσόνας με χαρούμενες φωνές και ελπίδα. Η παιδική χορωδία του Δήμου έψαλλε τα κάλαντα και Χριστουγεννιάτικα τραγούδια.

Την πρωτοχρονιάτικη πίττα του έκοψε ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Ελασσόνας, την Κυριακή 27 Ιανουαρίου στις 1:30 μ.μ., στην ταβέρνα του Θωμά. Την πίττα ευλόγησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ.κ. Βασίλειος. Παρέστησαν ο βουλευτής Κέλλας Χρήστος, η αντιπεριφερειάρχης Μαρία Μαμάρα, ο Αντιδήμαρχος Νίκος Γάτσας, ο εκδότης Αχιλλέας Κίτσας καθώς και πολλά μέλη και φίλοι του Συλλόγου..

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ Εκλογές και κοπή πίτας Στις 3 Μαρτίου 2013 θα πραγματοποιηθούν στο Σύλλογο Λιβαδιωτών Αθηνών αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Την ίδια ημέρα θα γίνει και η κοπή της πίτας για το 2013.

ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Αθηνών εκφράζει τη βαθειά του θλίψη για το θάνατο του επίτιμου Προέδρου του, Θεοδώρου Φράγκου. Ο Θεόδωρος Φράγκος με νηφαλιότητα, γενναιοδωρία και παραδειγματική υπευθυνότητα στήριξε σταθερά τη δράση του Συλλόγου. Για τους Λιβαδιώτες της Αθήνας ο Θεόδωρος Φράγκος θα είναι πάντα παρών. Εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας στους συγγενείς και τους φίλους του.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Ένα όμορφο ταξίδι …

Μιχάλη Τρίτο, καθηγητή εκκλησιαστικής ιστορίας, κοσμήτορα Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ με θέμα: «Βλάχοι και Ορθοδοξία», Στέργιο Λαΐτσο , ιστορικό, υπ. Δρ Πανεπιστημίου Βιέννης, με θέμα: «Οι Βλάχοι της Ρωμανίας. Το ιστοριογραφικό πρόβλημα: βλαχικές μεταμορφώσεις ή της έρευνας;». Την Κυριακή έγινε η τελετή για την κοπή της πίτας της ομοσπονδίας στην αίθουσα τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης παρουσία πολλών συλλόγων, με τα χορευτικά τους, και πλήθος κόσμου. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης τιμήθηκε ο πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Νικόλαος Μέρτζος, για την πολύπλευρη προσφορά του στον ελληνισμό και την ανάδειξη της συμβολής της λατινόφωνης Ρωμιοσύνης σ’ αυτόν. Επίσης τιμήθηκε ο ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας Αντώνης Μπουσμπούκης για τη συμβολή του στη μελέτη της βλαχικής γλώσσας και στα νεοελληνικά ιδιώματα. Στο διήμερο αυτό τονίσθηκε για άλλη μια φορά ο ρόλος των Βλάχων, οι οποίοι προσέφεραν πάμπολλα στον ελλαδικό χώρο, αποτέλεσαν μαρτυρία ορθοδοξίας και πολιτισμού και ανέδειξαν μεγάλους εθνικούς ευεργέτες που βοήθησαν ώστε να φτιαχτούν σχολεία και εκκλησίες και να δοθούν υποτροφίες σε νέους επιστήμονες.

Μια πρωτότυπη και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 9 Δεκ 2012 στο χώρο της λέσχης του ΣΛΘ. Ένα ταξίδι στη χώρα του παραμυθιού, της ταχυδακτυλουργικής μαγείας και της μουσικής για μικρά και μεγάλα παιδιά. Η κ. Στέλλα Σμουλιώτη (Ηθοποιός Κρατικού Θεάτρου, Λιβαδιώτισσα) ταξίδεψε τους μικρούς μας φίλους σ’ ένα ταξίδι παραμυθένιο με «Το κατεργάρικο αστεράκι». Στη συνέχεια ο κος Ετήσιος χορός Τσαγκάρης Δημήτρης (καταπληκτικός ταχυδακτυλουργός) μάγεψε τους πάντες με απίΟ ετήσιος χορός του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί το θανα κόλπα και τρικ, ενώ σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης οι μουσικοί Χουλιάρας Γιώρ- Σάββατο στις 2 Μαρτίου 2013 στην αίθουσα εκδηλώσεων ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ξενοδοχείγος (γνωστός θεσσαλονικιός ρεμπέτης), Φακαλής Θ. Γιώργος (Λιβαδιώτης μουσικός) και ου ΦΙΛΙΠΠΕΙΟΝ. Σαρίκος Γιώργος (φίλος μουσικός) έπαιζαν όμορφα ρεμπέτικα τραγούδια. Εμπνευστής Τα παιδιά και οι έφηβοι ξανά στο προσκήνιο. αυτής της όμορφης ιδέας ο Καζλάρης Τάσος. Το πρωί της Κυριακής, ώρα 11:00 πμ στις 24 Φεβρουαρίου 2013 στην αίθουσα εκδηΆγιος Βασίλης λώσεων του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης (Σχολαρίου 3) η συμπατριώτισσά μας, Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, την Παρασκευή 21 Δεκ 2012, ο Άγιος Βασίλης επι- εκπαιδευτικός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Γκρέκου Γλυκερία θα προσπαθήσει να σκέφτηκε τον ΣΛΘ και μοίρασε δώρα. Μια καθιερωμένη εκδήλωση του συλλόγου συνε- προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών μας στην δημιουργική γραφή. Όσοι ενδιαφέχίζει να δίνει λίγη χαρά στις παιδικές καρδούλες του συλλόγου μας. Βέβαια, άξιο αναφο- ρονται να δηλώσουν συμμετοχή, απευθυνθούν στο Δ.Σ. ράς είναι το γεγονός ότι στο τέλος της εκδήλωσης ο Άγιος Βασίλης, ο οποίος για 5η συνεΓια το σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Γεωργάκης Ολύμπιος» χή χρονιά έρχεται στη λέσχη μας, έκανε λόγο για δικαίωμα συνταξιοδότησης και ίσως να ο Γ.Γ Διονύσης Κοκκινοπλίτης έχει δίκιο. Το ΔΣ φυσικά τον διαβεβαίωσε ότι πρόκειται να δει με θετικό μάτι αυτό του το αίτημα.

Κοπή πίτας ΣΛΘ

Μεγάλη ανταπόκριση είχε η πρόσκληση του ΔΣ του ΣΛΘ για την καθιερωμένη κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Το πρωινό της Κυριακής, 13 Ιαν 2013, μέλη, συμπατριώτες και φίλοι βρέθηκαν στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του συλλόγου και απολαύσανε την παραδοσιακή κρεατόπιτα. Τυχερός της μέρας ήταν ο για πολλά χρόνια ταμίας του συλλόγου Μουσένας Κων/νος, ο οποίος κέρδισε το φλουρί και παρέλαβε το δώρο του συλλόγου.

Ημέρα εθελοντικής αιμοδοσίας

Την Κυριακή 20 Ιαν 2013 οργανώθηκε ημέρα εθελοντικής αιμοδοσίας στο ΑΧΕΠΑ Θεσ/νικης για την ενίσχυση της τράπεζας αίματος του συλλόγου. Η 2η προσπάθεια μέσα σε διάστημα ενός έτους, η οποία όμως δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι όσοι χρησιμοποιούν αίμα, όταν το έχουν ανάγκη, θα πρέπει να φροντίζουν να το αναπληρώνουν στις τράπεζες των συλλόγων μας. Η συμβολή όλων μας είναι καθοριστική προκειμένου να στηρίξουμε τις αυξημένες ανάγκες των μελών μας. Δίνοντας αίμα προσφέρουμε ζωή, ενισχύουμε το σύλλογό μας. Το ΔΣ ευχαριστεί τους συμπατριώτες- τισσες αιμοδότες που έχουν ήδη ανταποκριθεί σε αυτό το κάλεσμα.

Πρωτάθλημα Τάβλι

Κανονικά συνεχίζεται το πρωτάθλημα τάβλι στη λέσχη του συλλόγου μας. Υψηλού επιπέδου παρτίδες και αναπάντεχες ανατροπές είναι τα χαρακτηριστικά του πρωταθλήματος λίγο πριν ολοκληρωθεί ο 1ος γύρος. Παλιοί έμπειροι ταβλαδόροι κοντράρονται με νέους για μια θέση στην επόμενη φάση. Η πρώτη τετράδα κάθε ομίλου θα αποτελέσει τους οκτώ του 2ου γύρου. Το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο, μιας και ελάχιστοι ως σήμερα έχουν κατοχυρώσει τη συμμετοχή τους στον επόμενο γύρο.

Κοπή πίτας ΠΟΠΣΒ

Ο σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Γεωργάκης Ολύμπιος» συμμετείχε στις εκδηλώσεις «Οι Βλάχοι στο χωροχρόνο» που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων το Σάββατο 19 και την Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013 στη Θεσσαλονίκη. Για τον λόγο αυτό οργανώθηκε σχετική ημερίδα το Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών με εισηγητές τους:

ΝΙΚΟΣ ΜΕΖΙΛΗΣ

Μια μουσική πανδαισία στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης Στις 28 Δεκεμβρίου, μέρες των Χριστουγέννων, φιλόμουσοι της Θεσσαλονίκης, ανάμεσα σε αυτούς και αρκετοί συμπατριώτες μας, χάρηκαν μια ξεχωριστή συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Διοργανώθηκε και εκτελέστηκε από τον ταλαντούχο μουσικό του φλάουτου Νίκο Μεζίλη που γνώρισε εξαιρετικές διακρίσεις στη μουσική του καριέρα. Το 1997 τιμήθηκε με το βραβείο «Δημήτρης Σγουρός», με δίπλωμα φλάουτο με «άριστα» παμψηφεί και Α΄ βραβείο. Εμφανίστηκε ως σολίστ με ελληνικές και ξένες ορχήστρες (Αγγλία, Ιταλία, Γερμανία, Αλγερία, Αρμενία και αλλού). Εμφανίζεται τακτικά σε συναυλίες μουσικής δωματίου και σε ατομικά ρεσιτάλ. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιελάμβανε γνωστούς συνθέτες, κλασικούς και νεότερους, με έργα για φλάουτο, πιάνο και τζαζ τρίο. Επιλέχτηκαν έργα που πέρασαν ευχάριστα στο ευρύτερο κοινό, ακούστηκαν και κάποια γνωστά μοτίβα από την «Κάρμεν» του Μπιζέ. Ο βιρτουόζος στο φλάουτο Μεζίλης βρισκόταν σε συνεχή διάλογο με το πιάνο, τη τζαζ και το κοντραμπάσο επιτυγχάνοντας έτσι μια εκλεκτή αρμονία που πλημμύρισε τη μεγάλη αίθουσα – χωρίς μικρόφωνα και μεγάφωνα – με μουσικές εξαίσιες. Το κοινό χάρηκε, απόλαυσε, γνώρισε τη γνήσια συγκίνηση. Για δυο περίπου ώρες ο Μεζίρης ερμήνευσε τα απαιτητικά έργα που επέλεξε με γνώση, ευαισθησία και δεξιοτεχνία εντυπωσιακή. Η συγκομιδή ήταν καρπός του ταλέντου του και του πολύχρονου αγώνα του να κατακτήσει υψηλές κορυφές της τέχνης του. Έχει πλούσια και πολύπλευρη παιδεία που η μουσική την πλάτυνε και την βάθυνε. Σεμνός, ακάματος και ευαίσθητος πορεύεται στο δρόμο που του χάραξαν οι Μούσες. Το κοινό εκείνης της βραδιάς χειροκρότησε θερμά τους συντελεστές της συναυλίας. Ήταν φανερή η συγκίνηση και έκδηλος ο ενθουσιασμός. Ο Νίκος Μεζίλης, γόνος Λιβαδιώτικης οικογένειας που έχει στο DNA τη μουσική, είναι και ένας γνωστός επεμβατικός καρδιολόγος της Θεσσαλονίκης με άριστες σπουδές και τίτλους (διδακτορικό, σπουδές στην Αγγλία κ.ά.) που του άνοιξαν δρόμους για μια πολύ καλή σταδιοδρομία. Προσηνής, σοβαρός, υπεύθυνος και ευαίσθητος στον ανθρώπινο πόνο έχει κερδίσει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη των ασθενών του. «Μουσικήν ποίει και εργάζου», έλεγαν οι πρόγονοί της. Γιατρός και μουσικός είναι συζυγία «ηδίστη». Ζευγάρωμα πολύ γλυκό της επιστήμης του Ιπποκράτη με τη μουσική, την πιο υψηλή και ελεύθερη από της της τέχνες. Στην αρχαιότητα η μουσική παιδεία ήταν η βάση της εκπαίδευσης. Θεωρούνταν απαίδευτος, αμόρφωτος εκείνος που δεν γνώριζε μουσική. «Κιθαρίζειν ουκ επίσταται», έλεγαν. Κώστας Προκόβας

7

Η ΤΥΡΟΚΟΜΙΑ

Πότε να 'ρθει ο Μάιος/ να 'ρθει το καλοκαίρι να φάω γκρούντινο τυρί/ να πιω καθάριο γάλα ... έλεγε ο Τούλας, με τη συνέχεια γεμάτη … απαγορευμένα υπονοούμενα. Το σφοντύλι (Μέρος 1ο) Γράφει ο Ευριπίδη̋ Καπέτη̋ γινόταν από ξύλο πεύκου ή έλατου. Αποτελούνταν από ένα στειλιάρι που στο ένα άκρο σχηματίζονταν μια στεφάνη από τα τσατάλια του κλαδιού τα οποία έδεναν μεταξύ τους Πριν σχεδόν τρεις χιλιάδες χρόνια : για να σχηματίσουν τρύπες. Με το κτύπημα πετύχαιναν περιστροφική κίνηση του υγρού «Ύστερα γονατίζοντας πήρε να αρμέγει πρόβατα και γίδια που βελάζουν όλα με τη σειρά, και με τη βοήθεια της φυγοκέντρισης διαχώριζαν το ελαφρύτερο βούτυρο από το τυρόβάζοντας κάτω από τη μάνα τους και τα μικρά για να βυζάξουν. Μετά μαζεύοντας πυκνώ- γαλο. Βράζοντας το τυρόγαλο έβγαινε η ούρδα απαλλαγμένη από λιπαρά. νει το μισό λευκό τους γάλα γρήγορα, και το αποθέτει σε πλεχτά πανέρια» Αργότερα άρχιζαν να παρασκευάζουν κεφαλοτύρι (κασκαβάλι). Για το κεφαλοτύρι Οδύσσεια {244-247, ραψωδία Ι} Μετάφραση Δ. Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗ αφού στράγγιζαν το γάλα, το ζέσταιναν στους 35 οC, το πύτιαζαν και περίμεναν να στερεοποιηθεί. Στη συνέχεια το έσπαζαν με το σφοντύλι σε μικρά κομματάκια και το ξαναζέΟ μεγάλος αγώνας και η μεγάλη ανταμοιβή του κτηνοτρόφου είναι το γάλα. Το γάλα σταιναν στους 45 οC. Το στερεοποιημένο σώμα ξεχώριζε και με μια σανίδα το μάζευαν είναι το λευκό χρυσάφι. Είναι ένα από τα βασικά είδη διατροφής του ανθρώπου και όχι στον πάτο του καζανιού σε ένα συμπαγές σώμα. μόνο. Από αυτό παρασκευάζονται και πολλά Το υλικό αυτό ήταν σα μαστίχα εύπλαστο ώστε προϊόντα κύριας διατροφής. H τυροκομία είναι να μπορεί να πάρει οποιοδήποτε σχήμα. Το έβαο τομέας μεταποίησης του γάλακτος και αποτεζαν μέσα σε στρογγυλά καλούπια (κόθουρι) και λεί βασική συνιστώσα της οικονομίας και της τα ζύμωναν ώσπου να φύγουν τα υγρά. Στη κοινωνικής ζωής. συνέχεια το έβαζαν ξανά σε στρέβλη ώστε να μη Όταν μεγαλώσουν τα αρνιά και γίνουν για μείνει υγρό τυρόγαλο καθόλου και να πάρει πούλημα ή για ανανέωση του κοπαδιού, ο τσοσχήμα στρογγυλό. Κατόπιν για να ψηθεί και να πάνης αρμέγει πλέον τα γαλάρια και κρατάει το αλατιστεί σιγά - σιγά για τρεις - τέσσερις μήνες γάλα για τον εαυτό του. Το τυροκομεί ο ίδιος ή έμπαινε σε δροσερή αποθήκη όπου τρίβονταν το πουλάει στον έμπορα. Το άρμεγμα είναι μια και αλατίζονταν μέχρι να μπει το αλάτι στο εσωαπό τις πιο δύσκολες δουλειές γιατί γίνεται δυο τερικό του. Το γύριζαν συχνά για να μείνουν τα και τρεις φορές με τα χέρια. (Σήμερα υπάρχουν λιπαρά ομοιόμορφα. αρμεχτήρια). Ο τσομπάνης κάθεται έξω από την Το υπόλοιπο υγρό - τυρόγαλο κτυπιέται στο Λέκα έξω από την Ελασσόνα το 1965. Μπροστά από αριστερά : Ελασσονίτης, γνωστό κάδο ή σε χειροκίνητες μηχανές διαχωριπόρτα του μαντριού και περνάνε μια - μια οι Τυροκομείο Παμπέρης Δημήτριος, Μεταξιώτης Λάζαρος, Καρασούλης (Μπαταρίας) Βαγγέλης. Μεσαίοι από προβατίνες με τη σειρά σαν στρατιωτάκια και τις αριστερά : Ελασσονίτης, Κάλφας (Τουλίκας) Δημήτρης, Καπέτης Βαγγέλης, Κατσίκης Μίμης, σμού που βγήκαν αργότερα. Ήταν ένα σύστημα αρμέγει ( μούρτζι). Πολλές φορές, όταν τα πρό- Βαρβαρέζος (Ζιάκας) Λάζαρος, Λέκας Σάκης (Ιδιοκτήτης τυροκομείου). Πίσω όρθιοι : Καρατζί- περιστροφικής κίνησης ώστε να επιτευχθεί βατα είναι δύσκολα χρειάζεται και δεύτερο κας Αθ. Γιώργος, Ελασσονίτης. φυγοκέντριση και να διαχωριστούν δυο υγρά άτομο για να βάλει στη σειρά τα πρόβατα (σι ντα του στρούγκα) και να περάσουν από ώστε να βγουν από διαφορετικές κάνουλες η κρέμα από το υπόλοιπο υγρό. Η μεν κρέμα τον αρμεχτή. μετατρεπόταν σε βούτυρο αφού κτυπιόταν πρακτικά σε μια πέτρα για να διαχωριστεί από Το γάλα στραγγίζεται καλά και συγκεντρώνεται σε ένα μεγάλο καζάνι, το οποίο το νερό που περιείχε και να μετατραπεί σε βούτυρο. Το δε υγρό ξαναβράζονταν και έβγαιπαλιότερα ήταν μπακιρένιο (χάλκινο). Συνήθως χωρίς να ζεσταθεί με φωτιά τυροκομού- νε η ούρδα μηχανής - η μπρέτζα. Το υπόλοιπο ήταν τροφή για τα οικόσιτα γουρούνια. Η νταν στη θερμοκρασία που έβγαινε από την προβατίνα. Λόγοι όμως υγιεινής τους ανά- μπρέτζα ακόμη πιο φτωχή σε λιπαρά μπορεί να συμπεριληφθεί, όπως ήδη αναφέραμε, και γκασαν αργότερα να το βράζουν σε μια καλή θερμοκρασία 35ο C έως 60ο C. στα νηστίσιμα φαγητά και τρώγοντάς την μπορούσες να μεταλάβεις. Για να συντηρηθεί Για να μετατραπεί το γάλα σε τυρί ή σε οτιδήποτε άλλο πρέπει να βοηθήσει η πυτιά, την αλάτιζαν. Με την ούρδα έκαναν και διάφορα φαγητά με πιπέρι κόκκινο, μπλαγκαη μαγιά που έχει το κατάλληλο ένζυμο. Στην αρχή πυτιά έβρισκαν από τα ίδια τους τα ντάνου κου γκίζα, γκίζα κου φαρίνα. Όλα της απελπισίας, για κλάματα. νεογέννητα αρνιά ή κατσίκια, τα οποία στα στομαχάκια τους περιέχουν αυτό το ένζυμο. Η φέτα (μπλάνα) είναι ένα άσπρο τυρί, που σήμερα αποτελεί πασίγνωστο διεθνώς Μάζευαν τις κοιλίτσες των ζώων, τις έδεναν και τις κρεμούσαν ώστε να ξεραθούν και να έδεσμα. Ονομάζεται έτσι επειδή κόβεται σε φέτες-κομμάτια για να μπει σε δοχείο τετραγίνουν σκόνη για να τη χρησιμοποιήσουν ως πυτιά. Εάν τα αρνιά ή τα κατσίκια είναι γωνισμένα ή σε ξύλινα στρογγυλά βαρέλια. Παλιότερα δεν συνήθιζαν τη φέτα διότι δεν καλοταϊσμένα και προσεγμένα και μεγαλύτερα ακόμη περιέχουν στο στομάχι τους τυρο- υπήρχε τρόπος συντήρησης. Το γάλα ζεσταίνεται μια φορά ή καθόλου, πυτιάζεται και το πυτιά (αράτζα). Η πυτιά είναι φυσική ή μικροβιακή (από μύκητα ή μανιτάρι). Περιέχει βάζουν σε τσαντήλα (ειδικό ύφασμα με αραιή ύφανση και λουριά για κρέμασμα) για να πρωτεολυτικά ένζυμα, χυμοσίνη και πεψίνη, που χρειάζονται για το πήξιμο του γάλακτος. φύγουν τα υγρά. Κατόπιν θέλουν να του δώσουν ειδικό σχήμα και το πλακώνουν σε τραΒρίσκεται στο μύκητα Rhizonikor όπου λειτουργεί καλλίτερα, χωρίς παρεξήγηση επί το πέζι - τεζάχι- ώστε να φεύγει το τυρόγαλο. Με το σχήμα που του δίνουν το βάζουν σε «επιστημονικότερο». βαρέλια ξύλινα ή δοχεία λαμαρινένια τετράγωνα και τα Το γάλα από μόνο του έχει πλούσια θρεπτική αξία. Την ημέρα που γεμίζουν με άλμη, νερό αλατισμένο και τυρόγαλο, ώστε η προβατίνα γεννά βγάζει το πρωτόγαλα (κουλάστρα). Η μαγιά αυτή να συντηρηθεί και να ψηθεί (για να ολοκληρωθούν οι και το γάλα κάνουν ένα παχύρευστο νόστιμο παρασκεύασμα που τρώζυμώσεις) για τρεις μήνες τουλάχιστον ώσπου να βγει γεται ευχάριστα. Στη μαγειρική μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ρυζόγαλα, στην κατανάλωση. κρέμες, πίτες κ.λπ. Μεγάλη χρήση γίνεται και στη ζαχαροπλαστική, σχεΤα καλύτερα τυριά γίνονται συνήθως το Μάη και δόν σε όλα τα γλυκά. τον Ιούνη. Τότε το γάλα είναι το καλύτερο, γιατί τα Πρώτη τους δουλειά είναι η καθαριότητα. Το στραγγίζουν καλά με πρόβατα βόσκουν στα ανθισμένα λιβάδια και τρώνε τα μια «τζαντήλα», ένα ύφασμα που κρατά τα ξένα σώματα–σκουπίδια. νοστιμότερα χόρτα, λουλούδια και βότανα. Υπάρχουν πολλά είδη τυριών – παρασκευασμάτων από το γάλα, για το Το πιο νόστιμο όμως τυρί (κάσου μπούνου) γίνεται καθένα ακολουθείται άλλη τεχνική. Το τυρί είναι άσπρο ομοιογενές, που προς το τέλος της εποχής, όταν τα πρόβατα τελειώκαι που όμως θα συναντήσουμε κομμάτια συμπαγή ( γκρούντι το λένε οι νουν τον ετήσιο κύκλο παραγωγής. Το γάλα είναι ολότυροκόμοι) που προέρχονται από το πρώτο κόψιμο μετά την πήξη και παχο και πηχτό, και λιγοστεύει κατά το μήνα Αύγουθρυμματίζονται αμέσως. Αρχικά οι κτηνοτρόφοι έκαναν το μπάτζιο, τυρί στο, λίγο πριν το φθινόπωρο (κάσου τουμναρέσκου). άπαχο, τώρα τυρί διαίτης, χωρίς καθόλου λιπαρά. Αυτό το κατάφερναν Το ζεσταίνουν, το αφήνουν για ένα δωδεκάωρο ή αφαιρώντας με τον τρόπο τους όλο το βούτυρο με τον κορφολόγο. 1959 Καλλιθέα Ελασσόνας (Σάντοβο).Τυροκομείο Μπάρ- περισσότερο για να ξινίσει (ξινοτύρι) και το πυτιάζουν. Ζέσταιναν ή όχι το γάλα σε μεγάλα καζάνια, "καλντάρια", και το πύτια- μπα - Λάζου Κασιάρου. Αριστερά πίσω ο Τάκης Καπέτης, Κατόπιν το βάζουν σε μια τσαντήλα για να φύγουν τα μπροστά κάτοικος Καλλιθέας παραμπάτζιος, ζαν. Πριν ακόμα αρχίσει να στερεοποιείται το χτυπούσαν πολλές φορές Μπάτζιος, λίγα υγρά που έχει μέχρι που γίνεται σπυρωτό (κάσου πίσω δεξιά ο Μήτσος Μιχαήλ (Νάκας) παραμπάτζιος. με το σφοντύλι (σφουρλέσκιου) και κατόπιν έριχναν ζεστό νερό. Έτσι κου σ’μπουρι). Παλιότερα το έβαζαν σε τουλούμια κατακάθιζε το τυρί σε ένα σώμα και αφαιρούσαν από μέσα με προσοχή όλα τα υγρά, το (τουλουμοτύρι - κάσου ντι του φουάλι) και το είχαν για όλη τη χρονιά. Αυτό το τυρί αποτυρόγαλο. Αυτό το τυρόγαλο στραγγισμένο καλά το έριχναν σε ένα ξύλινο κάδο (τάρα- τελεί τον καλύτερο μεζέ, ορεκτικό κ.λπ. Τυριά με μορφή κρέμας, πηχτή, παλιότερα ωρίλου). Ήταν μια ξύλινη κατασκευή της οποίας ο πάτος ήταν φαρδύτερος από το στόμιο, μαζαν σε δερμάτινα ασκιά. Μικρές διαφορές στην τεχνική δίνουν τελείως διαφορετικές με κατακόρυφες σανίδες τοποθετημένες κυκλικά και στηριγμένες με δόγες (σιδερένια στε- γεύσεις και διαφορετικό βαθμό οξύτητας. Το τυρί αυτό το λέμε τουλουμίσιο- δερματίσιο φάνια). Μέσα έριχναν και δυο καρδάρια γάλα, ξίνιζε και άρχιζε το κανονικό πλέον κτύπη- από το ασκί- τουλούμι που το βάζουμε. Η παλιά αυτή τεχνική της τοποθέτησης του μέσα μα για να βγει το βούτυρο από πάνω με το σφοντύλι (σφουρλέσκιου). Το βούτυρο που σε δέρμα έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό. Τα υδαρή στοιχεία του γάλακτος διαρρέουν έβγαινε το χτυπούσαν σε καθαρή πέτρα για να απαλλαγεί από τα υγρά (τζ’ρου). Το υγρό σιγά-σιγά από τους πόρους του δέρματος, το ασκί δείχνει βρεγμένο εξωτερικά και το που έμενε, η ματινίτσα (ζάλα), ένα δροσερό ποτό για το καλοκαίρι, το κρατούσαν σε δερ- καθαρίζουν συνέχεια. Ανάλογα με το χρόνο που θα μείνει το τυρί εκεί μέσα και με τις συνμάτινο ασκό. Το υπόλοιπο το έβραζαν ώσπου άφριζε στην επιφάνεια και έβγαινε η ούρδα θήκες του περιβάλλοντος θα ξινίσει όσο εμείς θέλουμε και το προτιμούμε και σύμφωνα με (γκίζα). Την έβαζαν σε τσαντήλα να στραγγίσει και την αλάτιζαν για να συντηρηθεί. Η τις τοπικές συνήθειες. Μπορείς δε να το εμπλουτίσεις με βρασμένο γάλα αλατισμένο και ούρδα, απαλλαγμένη από λιπαρά, καταπίνονταν δύσκολα, τεντομάτα την ονόμαζαν γιατί κρυωμένο. Επίσης έβαζαν το καλοκαίρι γάλα σε δέρμα και ξίνιζε μόνο του η με γιαούρτι όταν την κατάπινες τέντωνες τα μάτια από το ζόρι. Μπορούσες ακόμα και να μεταλάβεις και αποτελούσε και αυτό ένα δροσερό φαγητό για το καλοκαίρι, το ξινόγαλο (ακρίτσου). τρώγοντάς τη. Το χρώμα ήταν καλό, θύμιζε όμως άμμο. Το μπάτζιο πολλές φορές το έκοΤο τελευταίο γάλα, που αρμέγεται κάθε δυο μέρες, το συγκεντρώνουν, το βράζουν ή βαν κομματάκια (γκρούντι), το έβαζαν σε τουλούμι (φουάλι), έριχναν και ούρδα μαζί με όχι, και χωρίς πυτιά συνήθως πήζει μέσα σε τουλούμι ( ασκός που γίνεται από δέρμα συνήγάλα ώστε να μαλακώσει και να συντηρηθεί. Το δερμάτινο ασκί συνήθως γίνεται από τους θως κατσικίσιο) Το ανοίγουν συνήθως τα Χριστούγεννα (στραγγαλιάτα) και επειδή χτυίδιους τους κτηνοτρόφους από το δέρμα μικρού αρσενικού κατσικιού. πιέται γίνεται σαν γιαούρτι ξινισμένο.

8

Παπαδόπουλος Θ. Βασίλης

Μόκας Διον. Γεώργιος

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΕΣΗ ΤΡΟΠΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΩΣΙΜΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ, ΤΩΝ ΠΙΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ

( Δεκέμβριος 2012-Ιανουάριος 2013) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας Γεωπόνος

Ήπιος χειμώνας, μέτριες τιμές

Ο φετινός χειμώνας δεν επιφύλασσε μεγάλες περιπέτειες στους κτηνοτρόφους τις περιοχής μας. Τα λίγα χιόνια, οι ελάχιστες μέρες με παγωνιά έδωσαν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τις εργασίες τους με μεγάλη ευκολία. Εξαίρεση αποτέλεσαν μια δυο μέρες με ισχυρότατους ανέμους, στα μέσα του Δεκέμβρη, που δημιούργησαν κάποια μικρής έντασης προβλήματα σε κτηριακές υποδομές. Τα αμνοερίφια πουλήθηκαν σε επίπεδα περσινών τιμών, δηλαδή λίγο πριν τις χριστουγεννιάτικες γιορτές 5,4 ευρώ το κιλό, ενώ μετά τις γιορτές υπήρξε μια αναμενόμενη πτώση.

Λειτουργεί

Είναι πλέον γεγονός η λειτουργία του τυροκομείου του συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου. Οι εργασίες ανακαίνισης και αναβάθμισης του χώρου τελείωσαν μέσα στα χρονικά όρια που είχαν τεθεί. Το νέο τυροκομείο, που βρίσκεται στη θέση Ξηρολάκι Δολίχης, διαθέτει πλέον όλες τις απαραίτητες άδειες καθώς και καινούριο σύγχρονο εξοπλισμό. Ο χώρος μισθώθηκε για μια 20ετία. Θα λειτουργεί σε καθημερινή βάση και εκεί θα απασχολούνται σταθερά δύο υπάλληλοι και περιοδικά τα μέλη του συνεταιρισμού. Μια προσπάθεια ετών παίρνει τελικά σάρκα και οστά, μιας και το πρώτο συνεταιριστικό τυροκομείο του χωριού μας είναι πραγματικότητα.

σαλονίκη προς Λιβάδι, αφού από την Δευτέρα 28 Ιαν 2013 λειτουργούν κανονικά τα διόδια Αιγινίου με κόστος 2,2 ευρώ για τα ΙΧ αυτοκίνητα. Σε απεργιακές κινητοποιήσεις είναι οι υπάλληλοι στα μέσα μαζικής μεταφοράς όλης της χώρας, οι υπάλληλοι του Ταχυδρομικού Ταμιευτήριου, οι φαρμακοποιοί κ.τ.λ. Βέβαια, η δημοκρατική τρικομματική κυβέρνηση επιστρατεύει χουντικούς νόμους για να επιτάξει τους εργαζόμενους και καθημερινά στέλνει τα ΜΑΤ για διασφαλίσει την ομαλή κοινωνική ζωή των λίγων. Σε σύντομο διάστημα, όταν οι απεργοί θα είναι χιλιάδες δεν θα διστάσει να στέλνει και βομβαρδιστικά αεροπλάνα για να βομβαρδίζει τους απεγνωσμένους αγωνιζόμενους βιοπαλαιστές.

Νέα μητρώα αιγοπροβάτων του Κώστα Τζέβου Γεωπόνου

Καινούριος μπελάς για τους κτηνοτρόφους οι οποίοι μετά την και ηλεκτρονική σήμανση των αιγοπροβάτων με ηλεκτρονικά ενώτια θα πρέπει να συμπληρώνουν και τα νέα μητρώα. Το νέο μητρώο αιγοπροβάτων, το οποίο θα παραλαμβάνεται υποχρεωτικά από το κτηνιατρείο της περιοχής τους, είναι στη φιλοσοφία του μητρώου των βοοειδών, όπου γίνεται λεπτομερής καταγραφή κάθε ζώου με τον εκάστοτε κωδικό του. Επίσης καταγράφεται η οποιαδήποτε αλλαγή στην εκμετάλλευση όπως γέννηση, σφαγή ή θάνατος, με την ακριβή ημερομηνία και υπογραφή του κτηνιάτρου. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, μια τέτοια καταγραφή σε ένα κοπάδι αιγοπροβάτων της τάξης των διακοσίων ζώων και πάνω (τα περισσότερα κοπάδια στο Λιβάδι) με αρκετές γεννήσεις και σφαγές το χρόνο, είναι αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα για τους κτηνοτρόφους. Έτσι, ενώ μέχρι σήμερα και με το παλιό μητρώο έφτανε μια γενική απογραφή δύο με τρεις φορές το χρόνο, σήμερα η καταγραφή γίνεται πολύ πιο απαιτητική και φυσικά πρέπει να υπάρχουν ενώτια (σκουλαρίκια) σε όλα τα ζώα άνω των έξι μηνών. Μετά λοιπόν τους αυστηρούς ελέγχους το καλοκαίρι από γεωπόνους και κτηνιάτρους του ΟΠΕΚΕΠΕ σε πολλούς κτηνοτρόφους του χωριού οι οποίοι βάσει οδηγιών πρέπει να έχουν μητρώο εισροών-εκροών, φαρμακευτικής αγωγής και να είναι πολύ τυπικοί σε ό,τι αφορά την καταγραφή των αιγοπροβάτων τους, γίνεται αντιληπτό ότι μπαίνουμε σε μια φάση όπου οι όποιες ενισχύσεις της ευρωπαϊκής ένωσης θα δίνονται με πολύ αυστηρά κριτήρια.

Τι σου είναι ο καπιταλισμός.

Έντονες φήμες και περίεργα σενάρια διαρρέουν το τελευταίο διάστημα για μεγάλες κομπίνες και παρανομίες αρκετών χιλιάδων ευρώ από αγρότες και διοικητικούς υπαλλήλους τραπεζών της ευρύτερης περιοχής μας. Εικονικά επενδυτικά σχέδια, επιδοτήσεις και επιστροφές ΦΠΑ καθώς και μεγάλα τραπεζικά δάνεια σε ονόματα ανυποψίαστων συγχωριανών μας, τα οποία εκμεταλλευόντουσαν επιτήδειοι, συνθέτουν ένα θολό και ύπουλο τοπίο. Βαθιά διάβρωση δημόσιας διοίκησης που δεν άφησε και το χωριό μας ανεπηρέαστο. Η στήλη σεβόμενη τη σοβαρότητα του θέματος περιμένει μια πιο επίσημη πληροφόρηση από τους αρμόδιους φορείς του χωριού μας, ώστε να υπάρξει μια ξεκάθαρη, χωρίς σκιές και υπόνοιες ενημέρωση.

Αθλητικά Δρώμενα 12 - 2012, 01 – 2013

Μετά και την ολοκλήρωση του 1ου γύρου, η ομάδα μας δεν έχει καταφέρει να βρει μια αγωνιστική ταυτότητα και συνεχίζει την Έλεγχος σπόρων και τροφών. παρουσία της στο πρωτάθλημα στην τελευταία θέση με μηδέν βαθμούς. Το Αλήθεια υπάρχει κανείς Λιβαδιώτης που να έχει στην κατοχή του παλιούς σπό- μόνο ενθαρρυντικό στοιχείο της φετινής πορείας είναι η επιμονή των παιρους φυτών; Θα είχε τρομερό ενδιαφέρον, αφού δυστυχώς στην εποχή μας οι διών να αγωνίζονται έστω και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. παλιές ποικιλίες σπανίζουν. Ήρθε ο καιρός όπου και στη χώρα μας ελληνικές ποικιλίες θα απαγορεύονται να σπαρθούν χωρίς την άδεια των εταιρειών που κατέχουν της συγκεκριμένες ποικιλίες. Ένα τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η πατάτα Νάξου. Ο κώδικας codex alimentarious τείνει να μετατραπεί σε ένα εφιαλτικό για το μέλλον των σπόρων, των φυτών και των τροφίμων πλαίσιο, όπου θα επιτρέπονται να σπέρνονται μόνο συγκεκριμένες ποικιλίες σπόρων. Μια χούφτα εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο πιέζουν να ελέγξουν την εμπορία σπόρων, φυτών και τροφίμων. Ήδη υπάρχουν τρανταχτά παραδείγματα (Ινδία), όπου οι ντόπιες γηγενείς ποικιλίες έχουν εξαφανιστεί και στη θέση τους έχουν εισβάλει υβρίδια και γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. Είναι γνωστό ότι στο Ιράκ μετά τον πόλεμο, ένας από τους πρώτους νόμους που πέρασε το κατοχικό καθεστώς ήταν η απαγόρευση στους αγρότες να διατηρούν σπόρους για να ξανασπείρουν τη νέα σοδειά, όπως γινόταν για χιλιετίες. Στη χώρα μας η επίθεση ξεκινάει με την επιβολή του κλεισίματος της Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού. Σε λίγα χρόνια θα έχουν εξαφανιστεί όλες οι ντόπιες ελληνικές ποικιλίες. Απαιτείται εγρήγορση, σοβαρή ενημέρωση και δυναμική αντίσταση στον φασιστικά επιβαλλόμενο νέο διατροφικό σχεδιασμό.

Κοίτα ! Οι άλλοι έχουν κινήσει.

Σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις βρίσκονται για μια ακόμη φορά οι Έλληνες αγρότες με μπροστάρηδες τους Θεσσαλούς, οι οποίοι έχουν ήδη παρατάξει τα τρακτέρ τους σε διάφορα σημεία των εθνικών οδών. Η νέα άγρια φορολόγηση του αγροτικού εισοδήματος, των σπιτιών και των χωραφιών, η μείωση των αγροτικών συντάξεων, η μείωση της επιστροφής του ΦΠΑ αποτελούν ταφόπλακα για το σύνολο των μικρομεσαίων αγροτικών νοικοκυριών. Σε αγωνιστικό αναβρασμό επίσης βρίσκονται οι κάτοικοι του νομού Πιερίας για τη λειτουργία των νέων διοδίων στο ύψος του Αιγινίου. Επιπλέον οικονομικό κόστος στις μετακινήσεις τους θα έχουν όσοι διέρχονται την εθνική οδό από Θεσ-

9

να τα μοιραστούν δύο κυρίες. Η κυρία Α τα ήθελε όλα για την πάρτη της. Η κυρία Β πιο πολιτισμένη έπαψε να τα διεκδικεί λέγοντας στην Α. Λιάλι τούτι σι λι μ’τσι τα σι αντάρι κούρλου άλτου αχ’ντου 16β. Μασιόταν (βλαχ,αντίστρ) 17α. Γκριάκ’ …… (αντίστρ), εντελώς χωριάτισσα 17β. Περίεργο …… τελικά ο άνθρωπος 17γ. Απαγορεύει (αντίστρ) 18α. Κουπρίι (ελλ, αντίστρ). Πολλά πεταμένα έξω απ’ τους κάδους, χωρίς οι κάδοι να είναι γεμάτοι! Ο κάδος στο κιόσκι κάτω απ’ τις μπιστιριές τις μέρες των γιορτών ήταν πλημμυρισμένος. Ο Καλλικράτης σφυρίζει αδιάφορα. Για να δούμε ο νέος πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, που είναι εξαιρετικά φιλόδοξος τι μπορεί να κάνει με τα σκουπίδια, γιατί αλλιώς βα ν’ μ’κ γέρνιλι 18β. Ατσέλι σι άφλ’ μούλτου γκίνι, …… ντι τούτι.

ΚΑΘΕΤΑ

1. ΑΠΑΙΑΣΙΝΤΙΤΟΥΚΙΑΤΡ 2. ΓΟΜ-ΛΑΙΟΥ-ΣΙΛΑ-ΠΑ 3. ΙΟΠΠΙ-ΧΡΟΝΗΣ-ΛΝΑ 4. ΙΤΝΥΟΜ-ΜΗΚΥΟ-ΣΟΥΙ 5. ΤΝ-ΙΑ-ΠΑΓΩΝΩ-ΟΔ 6. ΓΚΑΡΒΑΝΙ-ΙΣ-ΜΙ 7. ΟΥΡΑΙ-ΚΑΛΛΑΝΤΑ 8. ΥΝΙ-ΑΑ-ΑΚΡΙ-ΦΤΗΝΟΥ 9. ΜΑΓΓΑΛΙ-ΙΝΟ 10. ΟΧ-ΓΟΕΡΑ-ΙΚΑ-ΑΣ 11. ΥΟΡΑΛΓ-ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 12. ΝΤΑΛΑΓΑΝΙ-ΟΡΥΑΜ 13. ΚΑΦΕΝΕ-ΤΑΙΛΥΟΜ 14. ΜΑΤ-ΒΑΝΜΚΛΟΥΚΛΙ 15. ΔΗΜΑΡ-ΠΙΑΝΙ-ΣΑ-ΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

10

Ντίνος Πάπας και Θάνος Καψάλης τα ιδρυτικά μέλη. Waiting for the sun 10β. Ακανθοειδές που εμποδίζει τη βλάστηση στα αμπέλια (αντίστρ). Δύσκολα ξεμπερδεύεις με δαύτη. Άμα δεν την καθαρίζεις, τσιπουράκι δεν έχει. Έτσι αποκαλούσε και η θεία Φραξία τον Δεκανέα, όταν ο μπάρμπας δεν κάθονταν καλά.

10γ. Τακούνι που δεν ακούγεται 11. Απ’ τη χαρά της έβγαλε παπούτσια και κάλτσες και με …… (βλαχ, 2 λέξεις) πάτησε στο χιόνι 12α. Τα προβλήματα της εποχής πολλά και μεγάλα δεν αφήνουν τον …… (αντίστρ) να κλείσει μάτι ανησυχώντας για το μέλλον των παιδιών του 12β. Ανώτατη Ακαδημία Σκι 12γ. Οπτικά παίρνει άριστα 13α. Το σταφύλι είναι η πρώτη …… για το κρασί 13β. Βρίσκει (βλαχ) 13γ. Μούλτου (ελλ, αρσεν) 14α. Ένα αρχοντικό …… (βλαχ) είναι πολύ όμορφο και χιονισμένο. Απόδειξη η φωτογραφία με το Πρωτοχρονιάτικο χιόνι. Φτου μας όμως που αφήσαμε τα παλιά αρχοντικά να ρημάξουν. Δείχνει τον πολιτισμό μας. Μπετόν παντού. Ευθύνες έχουμε όλοι 14β. Έστανου χίμου τ’ νιβιντιάρι, …… βα χίμου κάμα γκίνι. Υπάρχουν και αισιόδοξοι 14γ. Υπάρχουν και τέτοια ψηφοδέλτια (αντίστρ) 15α. Μπορεί να είναι μια απάντηση 15β. Έτσι φωνάζουν την Ευθαλία στο Λιβάδι (αντίστρ) 16α. Ένα θέμα όπως η διανομή των τροφίμων απ’ την ΕΟΚ, ενώ είναι …… , εν τούτοις εκτυλίχτηκαν σκηνές απείρου κάλλους. Μπέρδεμα με το ποιος δικαιούται και ποιος όχι. Διαμαρτυρίες πολλές. Μέχρι και στα χέρια πιάστηκαν. Κάποια στιγμή είχαν μείνει μερικά πακέτα μακαρόνια και έπρεπε

1. ΑΓΡΙΟΓΟΥΡΟΥΝΑ 2. ΠΟ-ΚΥΝ-ΧΟΤ-ΜΗ 3. ΑΜΙΝΤΑΡΙ-ΡΑΚΑΜ 4. ΟΥΝΡΑ-ΓΑΛΑΤΑ 5. ΑΛΠΟ-ΒΙΑ-ΟΛΑΦ 6. ΣΑΠΜ-ΑΡΕΓΓΕΒ 7. ΙΙΙ-ΙΝΑ-ΑΝΑΠ 8. ΝΟ-ΜΙΑ-ΑΜΑΡΝΕΝΙ 9. ΤΥΧΗ-ΚΚΑ-ΙΙ-ΜΑ 10. ΡΚΠ-ΑΡΓΙΖ-ΤΚΝ 11. ΤΣΟΥΑΡΛΙΓΚΟΥΑΛΙ 12. ΟΙΝΟΓ-ΑΑΣ-ΙΟ 13. ΥΛΗ-ΑΦΛ-ΠΟΛΥΣ 14. ΚΑΣ-ΝΙΝΤΙ-ΑΡΥΚΑ 15. ΣΩΣΤΗ-ΑΣΥΟΛ 16. ΑΠΛΟ-ΑΝΙΣΤΑΜΙ 17. ΤΑΝΥΟΜ-ΟΝ-ΗΜ 18. ΑΙΔΙΠΥΟΚΣ-ΑΟΥ

υπήρχε τις μέρες των Χριστουγέννων στο Λιβάδι. Βέβαια σε ορισμένους δεν αρέσει η πολυκοσμία και απολαμβάνουν την ησυχία-γαλήνη του όμορφου 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 χωριού μας. Ειδικά μετά τα Χριστούγεννα που χιόνισε, μια βόλτα στο χιονισμένο τοπίο ήταν θερα1 πευτική. Στη φωτογραφία σας μεταφέρουμε αυτό που απολαύσαμε εμείς 2 15α. Καλό είναι που ένα αριστερό κόμμα, η ……

3 συμμετέχει στην κυβέρνηση. Τα άλλα αριστερά κόμματα θα έπρεπε να έχουν καταλάβει ότι δεκαε4 τίες τώρα ο λαός επικροτεί όσους κυβερνούν και 5 προσπαθούν να πάρουν σωστά μέτρα, (είναι αλήθεια ότι λίγοι κατάφεραν κάτι τέτοιο), παρά όσους 6 μόνο οργανώνουν συλλαλητήρια ή βγάζουν ανα7 κοινώσεις καταγγελτικές εκ του ασφαλούς, αλλά όταν είναι να κυβερνήσουν το στρίβουν δια του 8 αρραβώνος . Αντιπολιτευτικές κορώνες που μας 9 χαϊδεύουν τα αυτιά σύντροφοι δε θέλουμε, προτάσεις ρεαλιστικές για να βγούμε από το χάλι μας 10 έχετε; Η ιστορία του τόπου καθορίζεται απ’ τις 11 αποφάσεις των κυβερνώντων και όχι απ’ τις αφισοκολλήσεις των βολεμένων ψευτοαγανακτισμέ12 νων!

13 15β. Συνέβη μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Του αρχίι βίνιρ’ ντουάου …… Νταπόια 14 βίνι μούλτ’ νιάου. Τα αποτελέσματα τα βλέπετε 15 στη φωτογραφία. Είχαμε το ομορφότερο Χριστουγεννιάτικο δέντρο στον κόσμο. ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ κει έφευγαν και οι παράνομοι εραστές όταν γύρνα- 15γ. Τα …… εκ των σων 1. Το νερό βγαίνει από την πέτρα (βλαχ, 5 λέξεις) γε ξαφνικά ο απατημένος σύζυγος. Μηχανορρα- 15δ. …… κλέψεις. Αυτή την εντολή εφαρμόζουν 2α. Σβήστρα, που έσβησε την ουρά της φίες γυναικών! όλοι οι υπουργοί χρόνια τώρα!

2β. ………….-κ’τράνι, ολόμαυρος 6β. Καλλονή πιστοποιημένη χωρίς κεφάλι 2γ. Όμορφη πρωταγωνίστρια τούρκικου σίριαλ, 6γ. Ντο, ρε, ……. ΚΑΘΕΤΑ απ’ αυτά που έχουν κατακλύσει τα κανάλια μας. 7α. Κουάντι (καθ) 1. Αγρουπόρτσι (ελλ). Μόνιμο εκθετήριο σκοτωμέΚαι κλάμα οι κυρίες!

7β. Αρκετά παιδάκια και φέτος έψαλλαν στο Λιβά- νων αγριογούρουνων η πλατεία. Φίλος πατατοπα2δ. Βυζαντινή νότα δι τα Χριστουγεννιάτικα ….. (παλιά γραφή). Εντύ- ραγωγός μου έλεγε ότι πέρσι του έφαγαν όλη την 3α. Κάλι (καθ, αντίστρ), απ’ τα ομορφότερα ζώα πωση μεγάλη έκανε η ομάδα μουσικής του Εξω- πατάτα. Τελευταία ρήμαξαν τα καλαμπό3β. Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς, είναι ο τίτλος ραϊστικού, που γέμισε νότες με πάμπολλα όργανα κια. Να τα κυνηγήσουμε αλλά η θέα τους ενός από τα βιβλία που έγραψε ο ….. Μίσσιος. το χωριό και ωραιότατες φωνές, ψάλλοντας Πρω- πάνω σε καρότσα ντάτσουν είναι αποκρουΕυαίσθητος συγγραφέας, που έμαθε να διαβάζει τοχρονιάτικα κάλλαντα. Με την εμφάνισή τους στική. Από την άλλη παιδάκια εκδρομέων στο καφενείο του Μάκη αρκετοί συγκινήθηκαν και είχαν μπροστά τους ζωντανό μουσείο φυσιδεν πρόλαβαν να κρύψουν ένα δάκρυ. Όταν ο κής ιστορίας. Τα φωτογράφιζαν για να τα Τάκης ο Χατζημιχάλης ήταν διευθυντής στο σχο- δείξουν στους φίλους τους στην πόλη, που λείο είχε πει στα παιδιά ότι όποιος του έλεγε πρώ- μπορεί να τα νόμιζαν και γαϊδούρια τος τα κάλαντα θα έπαιρνε δύο δραχμές! Τεράστιο 2α. Ο Πάδος στα ιταλικά ποσό για κείνη την εποχή. Ένα τσελιγγόπουλο 2β. Κρατική Υπηρεσία Ναυαγοσωστών πήρε την κάπα (τ’ μπάρια) και ξάπλωσε στην 2γ. Κάλντου (αγγλ) πόρτα της αυλής του κυρίου Τάκη από τις δώδεκα 2δ. Καλά πήραμε τη δόση, αλλά να προσέτο βράδυ. Πήρε το δίφραγκο φυσικά. Οι επόμενοι ξουμε να …… τα φάνε πάλι οι επιτήδειοι. έπαιρναν μια δεκάρα και ένα κουλούρι της κυρα- Θέλουμε όλοι μαζί να τα φάμε όπως και τα Πόπης, που όμοιό του σε νοστιμιά δεν υπήρχε στο προηγούμενα! Λιβάδι 3α. Γέννηση (βλαχ) 8α. Κάθε παλιός ξωμάχος με τα άλογα που σέρναν 3β. Ευτιχισμένος (αρχ, αντίστρ) το …… όργωνε βαθειά το χώμα. Είδαν μεγάλη νίλα 4α. Έτσι ονομαζόταν η αμερικάνικη βοήθεια προς οι παλιοί. Γι’ αυτό η πολιτεία τους δίνει τώρα υψη- την Ελλάδα, στα χρόνια της κατοχής. Και τι δεν λές συντάξεις! είχαν στείλει. Γάλα σε σκόνη, γαλέτες, παντελόνια 8β. Δηλώνουν πρώτη ποιότητα που χωρούσαν μέσα τρεις αγρότες, πουκάμισα 8γ. Το κρασί …… (βλαχ) και έγινε ξίδι μεγάλα που ταίριαζαν για ρόμπες, ασπρόμαυρα 8δ. Γιατί όλοι οι βιομήχανοι είναι υπέρ της ανά- λουστρίνια, καουμπόικα καπέλα! Μ’ αυτά ντυνόπτυξης μέσω του …… μεροκάματου; μασταν καρναβάλια, κάναμε και σκιάχτρα στα 9α. Φέτος επιστρατεύτηκαν οι ξυλόσομπες, γιατί αμπέλια! Μεγαλόψυχος λαός οι Αμερικάνοι. το πετρέλαιο κάνει τζιζ. Οι πόλεις γέμισαν νέφος. 4β. Πετυχημένο μέχρι στιγμής το πείραμα που έκαΣτα χωριά μαζεύονται όλοι σε ένα δωμάτιο, εκεί ναν ορισμένοι κτηνοτρόφοι στο Λιβάδι να διαχειπου καίει η σόμπα. Μια ώρα πριν πάνε για ύπνο ριστούν μόνοι τους τα …… που παράγουν τα γιδοβάζουν κάρβουνα στο ………….. για να ζεστάνουν πρόβατά τους και να κάνουν νοστιμότατα τυριά. και το άλλο δωμάτιο μπας και δεν ξυλιάσουν. Οι ίδιοι κάνουν και τη διανομή! Η κρίση θα οδηγή9β. Μπράιαν …… Έγραψε τη δική του σελίδα στην σει πολύ κόσμο σ’ αυτή την κατεύθυνση ιστορία της ηλεκτρονικής μουσικής 5α. Με το μακελειό που έγινε στην Αμερική, όπου 10α. Μισή οχιά. βρήκαν το θάνατο πάμπολλα παιδάκια, μάθαμε ότι και να γράφει στη φυλακή, όπου έζησε τη μισή ζωή 10β. Δε χρειάζεται να κλαίμε …… για το κακό που η οικογένεια του δράστη είχε συλλογή από …… του. Τα τελευταία χρόνια ζούσε στην επαρχία, του μας βρήκε. Να πάρουμε τη μαγκούρα πρέπει (αντίστρ). Είχε μάλιστα κλείσει θέση σε καταφύγιο άρεσε η καλή παρέα, το κρασί, δεν του άρεσαν οι 10γ. Με τόσες μαϊμού-συντάξεις είναι φυσιολογι- προκειμένου να γλυτώσει από την καταστροφή άνθρωποι που μόνο τρέχουν χωρίς να καταλάβουν κό, που το …… φαλίρισε του κόσμου, που είχαν προβλέψει οι Μάγια! Στοιτι σημαίνει ζωή. Δεν επέτρεψε ποτέ να του προ- 10γ. Θα σου κλείσω το στόμα με χίλια φιλιά και χεία για να βγάλουν οι ψυχολόγοι άκρη, πριν κατασβάλλουν την αξιοπρέπεια. Τα ήπιε σε ουζερί ντήσουμε όλοι αμερικανάκια ακόμη και με τον βασανιστή του. Παρέμεινε αρι5β. Με τη …… που χρησιμοποιεί η Χρυσή στερός μέχρι το θάνατό του με όλη τη σημασία της Αυγή δεν πτοείται κανένας. Θα τους εξαλέξης ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ φανίσουμε τους ψευτοπαλληκαράδες 3γ. Το μαλλί (βλαχ) 5γ. …… Πάλμε, ο Σουηδός που έβαλε 4α. Θ’ ανέβω και θα τραγουδήσω στο πιο ψηλότεμεγάλο λιθαράκι στη σκανδιναβική ρο …… πληθ, βλαχ, αντίστρ) τραγουδούσε κάποσοσιαλδημοκρατία τε ο Λουκάς Νταράλας 6α. Φιλάει (βλαχ, αντίστρ) 4β. Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (μία γραφή). Τι 6β. Νύχτες χειμωνιάτικες και κρύο τσουπάρτι χρημάτων! Ποσά που προκαλούν ίλιγγο χτερό αντιμετωπίζονται με μια καλή …… τρώγανε διάφορα τρωκτικά, που τάχα μου ενδια(αντίστρ) Μαζεύονται φίλοι και συγγενείς φέρονταν για τις πεταλούδες της Ανατολικής Πίνσ’ ένα σπίτι διαφορετικό κάθε φορά. Πίτες, δου, για τους πιθήκους της Δυτικής Μεσογείου και κάστανα, πατάτες ψητές, κόκκινο κρασί δε συμμαζεύεται. Κάποιες έκαναν και σοβαρή δουκαι τραχανάς και πλάκες και ιστορίες απ’ λειά, για να μη τα ισοπεδώσουμε, όπως ο Αρκτούτα παλιά και η βραδιά κυλάει υπέροχα. Να ρος δείτε που η κρίση θα μας φέρει πιο κοντά 4γ. Μετά το τσαλαπάτημα που φάγαμε όλοι, για 7α. Τρία όμοια παλουκοειδούς μορφής να συνέλθουμε χρειαζόμαστε ένα φενγκ- ….. …… παν στην ευχή τα παλιά. Αλοιφή η καλή μου- φωνήεντα 5α. Ταινία, βουβή! σική 7β. Χρόνια (βλαχ, αντίστρ) 5β. Λουλούδια, που ανθίζουν και στο κουτσοβλα- 11α. Ο …… (γεν,αντίστρ), έργο του Τσέχωφ 7γ. Μιας χρήσης βρακάκι για μωράκια (αντίστρ). χικό σταυρόλεξο 11β. Πολλές απολύσεις στις μέρες μας και η ανερ- Που και που τη φοράνε και μεγάλα μωράκια!

5γ. Εφευρετικός ο λαός μας. Μετά το κίνημα «δεν γία έγινε το νούμερο ένα πρόβλημα. Μεχρι και ο 8α. Αρνείται αγγλιστί πληρώνω-δεν πληρώνω» και αφού αυξήθηκε η …… εφημερίδα-όργανο του ΚΚΕ έδιωξε κόσμο. 8β. Γυναίκα μεγάλης ηλικίας (βλαχ) τιμή του πετρελαίου, για να μην υποκύψει στις Νοικοκύρεμα το ονόμασε η Παπαρήγα. Χμ!

8γ. Ξινή γιαγιά που δε μαζεύει τα εγγόνια της ορέξεις των πετρελαιάδων δημιούργησε το κίνημα 12α. Συνώνυμο του κουντούσου (βλαχ,2 λέξεις) «δεν κρυώνω- δεν ……». Άμα κρυώνει παίρνει τη 12β. Λάιου (ελλ, αντίστρ) 9α. Από …… ένα μεγάλο κλαδί του πλάτανου που βελέτζα αγκαλιά κι όλα καλά.

13α. Έχω έναν …… στου λιμανιού την άκρη, τον βρίσκεται στην Παναγία δεν έπεσε σε κανένα 5δ. Ντισ’ κάλι (καθ) έχτισε το δάκρυ αυτών που μένουνε και περιμένου- κεφάλι και έπεσε πάνω σε αυτοκίνητα προκαλώ6α. Ξύλινο καπάκι- πόρτα, που ένωνε τη σάλα με νε. Θύμησες ντας μόνο υλικές ζημιές το υπόγειο ή τη σάλα με το ταβάνι. Όταν χιόνιζε 13β. Μουσκεμένη και μαλακή (βλαχ,αντίστρ) 9β. Κομμουνιστικό Κόμμα Αλβανίας πολύ και δεν άνοιγε η πόρτα μιας και το χιόνι 14α. Με …… νικάς στο σκάκι 9γ. Φιλί ασύμφωνο έφτανε τα τρία μέτρα, οι προμήθειες απ’ το υπό- 14β. Θα μας φαν οι λύκοι (βλαχ, 4 λέξεις) έλεγαν με 9δ. Κου κουλέι σ’ ουάου …… το θεό μ’τσι γκίνι γειο μεταφέρονταν μέσω αυτής. Άκουσα ότι από καημό οι Λιβαδιώτες βλέποντας την ερημιά που 10α. Πανλιβαδιώτικο Κίνημα Ροκάδων (αντίστρ).

ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 13 επιμέλεια Γκατζούνη̋ Γιάννη̋

Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα

«ΤΡΙΠΛΑ» ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ «Η ΤΡΙΠΛΑ», λοιπόν, μια δισκογραφική έκδοση με 14 ανέκδοτα τραγούδια που έρχεται να εκφράσει τον παλμό της, να Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της... ξαναδώσει λίγο από το μεγαλείο και την καλλιτεχνική άποψη του Ρασούλη σε μια εποχή που έχουμε μεγάλη ανάγκη να Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της, ξαναβρεθούμε, να ελπίσουμε, να τραγουδήσουμε αλλά και να ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε; μοιραστούμε συναισθήματα και σκέψεις, τίποτα περισσότερο. Στέκομαι στὸ παράθυρο Δεκατέσσερα καινούργια τραγούδια σε ανέκδοτους στίχους καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω. του Μανώλη Ρασούλη και σε μουσική από τους: Βάσω Αλαγιάννη, Πέτρο Βαγιόπουλο, Χρήστο Νικολόπουλο, Ορφέα Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν Περίδη, Leon Y. Poliker και Χάρις Αλεξίου, έγιναν ένα. Ένα τὰ μάτια. μουσικό σύνολο που αποτελεί την Τρίπλα. Την Τρίπλα του Δός μου, Θεέ μου, Μανώλη, αυτή που πάντα λαχταρούσε να βάλει στο σύστημα, ὅλες τὶς στέρνες τ᾿ οὐρανοῦ κόντρα στον καιρό, η τρίπλα και της Χαρούλας, η τρίπλα που νὰ στὶς γιομίσω. σε αφήνει άναυδο όταν τη δέχεσαι στο γήπεδο, την ακούς και Ν. Βρεττάκος προσέχεις τα λόγια της. Ο Ρασούλης έγραψε τα μελλούμενα πριν φύγει από τη ζωή, φρόντισε όμως να τα δώσει σε ανθρώπους που εμπιστευόταν «μήπως και πάθει κάτι»... Η κόρη του η Ναταλία παραχώρησε την άδεια για τη μελοποίηση και την ερμηνεία τους, και έτσι το παζλ έφερε όλους τους καλούς φίλους του Μανώλη να ξεκινούν πριν από ενάμιση χρόνο ένα ταξίδι γεμάτο θησαυρούς, γεμάτο αγάπη, γεμάτο συγκίνηση.

H Χάρις Αλεξίου ξανα-συναντά τον Μανώλη Ρασούλη 33 χρόνια μετά, τα «τραγούδια της χαρούλας» του Μάνου Λοίζου. Μια συνάντηση στο σήμερα δίχως αυτόν, αλλά περισσότερο παρών από κάθε άλλη φορά, σαν να μην έλειψε μια μέρα από κοντά μας, σε ένα αναπάντεχο ταξίδι με συνοδοιπόρους συνθέτες, παλιούς καλούς φίλους μιας ζωής που μοιράστηκαν

την έμπνευσή του. Η ιστορία επαναλαμβάνεται με τον Μανώλη Ρασούλη να κρατά το λόγο του: «Θα ξαναρθώ, στο ορκίζομαι, θα ξαναρθώ». Και ήρθε, το 2012 με την Τρίπλα. Με τους αυθεντικούς στίχους γεμάτους με τον τσαμπουκά και τη γοητευτική αυθάδεια του Ρασούλη που τον έκανε ξεχωριστό και ιδιαίτερα αγαπητό. Με το αυθεντικό ηχόχρωμα της ζεστής φωνής της Αλεξίου που διψάς να ακούς ... που μπορεί να τραγουδά με την ίδια άνεση ότι «η αγάπη αγρυπνά» ή να τραγουδά για το «Τουμπεκιστάν» χωρίς να σε ξενίζει καθόλου, αντιθέτως σε κάνει να σκέφτεσαι πως είναι η μόνη γυναικεία φωνή ικανή να υποστηρίξει όλες τις λέξεις, με όλες τις ανάσες και όλα τα χαμόγελα που αρμόζουν. Με τις αυθεντικές μουσικές από τους φίλους του Ρασούλη που μελοποίησαν τα τραγούδια του όπως εκείνος θα ήθελε, με προσοχή στην παραμικρή λεπτομέρεια, δίνοντας υπόσταση και ουσία στον παλμό των λέξεων που εκείνος είχε επιλέξει, στο ρυθμό της σκέψης του και στη μελωδία της ψυχής του. Ο καπετάν Μανώλης θα είναι σίγουρα περήφανος. Rust in Peace*….Manolis! "ο Ρασούλης πάντα έλεγε πως αν ρωτήσεις όλο τον κόσμο να σου πει τις πέντε μεγαλύτερες φωνές της Ελλάδας, η τετράδα θα αλλάζει, αλλά μία θέση θα την έχει πάντα ανεξαιρέτως η Χαρούλα". Καλοτάξιδο…! *Rust in Peace = Αναπαύσου εν ειρήνη...

Κάπως έτσι το ορφανό αγόρι με το ακούραστο πείσμα, το πάθος και την ελπίδα για καλύτερες μέρες μπήκε στο μεγάλο σχολείο της ζωής. Σπουδές, δουλειά, δουλειά, δουλειά, αγόγγυστα και συγχρόνως περήφανα. Κι αν η φτώχεια συρρικνώνει και καταρρακώνει το ανθρώπινο ήθος, σύμφωνα με την σοσιαλιστική Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου θεώρηση του Μπρεχτ, εκείνος ήταν εκεί ζωντανό παράδειγμα και κατέρριπτε τη θεωρία αυτή. Η μιζέρια ήταν κάτι άγνωστο για εκείνον. Όταν τέλειωνε η δουλειά απολάμβανε την καθημερινότητα με αρχοντιά. Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές Καλοντυμένος απ’ την κορφή ως τα νύχια, στην κυριολεξία. είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα… Και πεντακάθαρος, και μοσχοβολιστός. Είναι κι αυτός ένας ειρμός της σκέψης, Ακούραστος, γελαστός, σοβαρός, μπεσαλής, μάγκας, ιδιόένας τρόπος ν’ αρχίσεις να μιλάς τροπος με την καθαριότητα και τη λεπτομέρεια. Ο αγαπημέγια πράγματα που ομολογείς δύσκολα νος της παρέας μας, ο μικρότερος της παρέας μας, ο ψηλότεσε ώρες που δε βαστάς. ρος της παρέας μας. Γ. Σεφέρης, Ο τελευταίος σταθμός Έσκυβε για να σου μιλήσει, έπαιρνε το χέρι σου, κοιτούσε τα Μια φορά κι έναν καιρό, όχι και τόσο μακρινό, 1975, 76, 77, δάχτυλά σου: «Ακόμα; Άντε τι κάθεστε;» Νοιαζόταν για μας, χαιρόταν με στο Λιβάδι υπήρχαν αγόρια δεκάχρονα, δωδεκάχρονα, παιδιά ακόμα, που περίμεναν πως και πως τα, γεμάτα με τυριά, φορ- τις χαρές της γυναικοπαρέας, ήταν πάντα έτοιμος να ακούσει τηγά που ανέβαιναν από τα τυροκομεία της Ελασσόνας και και να μοιραστεί τις σκέψεις μας. Κι εκεί που το παραμύθι της ζωής του, της εδώ ζωής, γινόταν της Κοζάνης. Να τα ξεφορτώσουν, να πάρουν το χαρτζιλίκι τους, να βγά- όλο και πιο όμορφο, δουλειά ως γυμναστής στο νησί, σχέδια με τη «νεράιδα» του για καλύτερες μέρες, εκεί σίγησαν όλα! λουν τη βδομάδα. Και ακολούθησε μια σιωπή για λίγα χρόνια, όχι γιατί τον Ένα από αυτά ήταν και εκείνος, ο μικρότερος της παρέας ξεχάσαμε αλλά γιατί δε γινόταν αλλιώς. Είναι γιατί η απουσία νομίζω. Ένα ψιλόλιγνο κλαράκι ήταν που χανόταν μέσα στη «φόρμα πληγώνει τόσο πολύ που δεν θέλεις να μοιραστείς δημόσια τα εργασίας». Και ήταν η φόρμα μια μεγάλη, άδεια, σκληρή συναισθήματά σου. Και είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι αφήνουν ανεξίτηλα σημάσακούλα από λιπάσματα, τρυπημένη σε τρία σημεία: Ένα για δια στη ματιά σου. Και δε χάνονται, είναι σα να πήγαν ένα ταξίτο κεφάλι και δυο τρύπες στο πλάι για τα χέρια. Εμείς τα κορίτσια είχαμε την πολυτέλεια να μη δουλεύουμε. δι μακρινό, ζουν όμως γιατί συχνά επισκέπτονται το νου σου. Πάντα η «ρούγα», που παίζαμε παιδιά, πίσω από το σπίτι Έπρεπε όμως, απαραιτήτως, να κρατάμε ένα εργόχειρο στα χέρια γιατί οι μανάδες φώναζαν. Και να παρατηρούμε το ατέ- του, πάντα θα θυμίζει εκείνον. Πάντα ένας άγνωστος, ψηλός, αδύνατος άντρας με χέρια λειωτο πηγαινέλα των αγοριών. Τον θυμάμαι με κάθε λεπτομέρεια, περίεργα πράγματα συμ- φτερούγες θα θυμίζει εκείνον. Δεν υπάρχει Πρωτοχρονιά που να μην τον σκεφτόμαστε, βαίνουν εκεί στο μυαλό όσα χρόνια κι αν περάσουν, θυμάμαι, σαν να ’ναι τώρα, τα γυαλάκια του να γλιστράνε στην ιδρωμέ- καθώς κατεβαίναμε το παγωμένο σοκάκι κι εκείνος μας άνοιγε νη μύτη, εκείνος με την ανάστροφη του χεριού του να τα ανε- την πόρτα και την αγκαλιά του, την μυρωμένη με ακριβό βάζει καθώς βάδιζε γρήγορα, αδιάκοπα για να ξεφορτώσει μαζί άρωμα αγκαλιά του, λέγοντας «Καλώς τις όμορφες». Είναι δεκάδες οι εικόνες που ρίζωσαν στο μυαλό και δε λένε με τα άλλα παιδιά την καρότσα του φορτηγού και να γεμίσει το να φύγουν, και καλά κάνουν, γιατί πεθαίνει ο άνθρωπος όταν υπόγειο, εκατοντάδες κεφαλοτύρια. Λίγο μετά, έφηβος πια, στις σχολικές διακοπές, όταν οι συμ- δεν υπάρχει τίποτα σαν ανάμνηση, όταν παύεις να τον σκέφτεμαθητές του απολάμβαναν τη σκόλη, εκείνος σαν τον ήρωα σαι. Κάπως έτσι εκείνος είναι πάντα εδώ. Και σκύβοντας μας κλείτου Λουντέμη, μετρούσε τα άστρα κάτω από τις πορτοκαλιές της Σπάρτης, κάτω από τις ροδακινιές της Βέροιας. Στα ενδιά- νει το μάτι λέγοντας χαμηλόφωνα: «Μη μασάτε ρε, φορέστε τα μεσα τον έβλεπες αεικίνητο σερβιτόρο σε διάφορα μαγαζιά του καλά σας, ξέρουμε εμείς από φτώχεια, κρίση είναι θα περάσει!» χωριού.

Για τον Βασίλη

11

Παρέα Λιβαδιωτών 1949

Εκεί που σήμερα είναι η τριώροφη οικοδομή όπου στεγάζεται το αστυνομικό τμήμα, υπήρχε μια αποθήκη με αρκετό προαύλιο χώρο. Στον εμφύλιο ο χώρος της αποθήκης χρησιμοποιούνταν ως φυλακή και ως τόπος άγριου ξυλοδαρμού ανθρώπων από τους ΜΑΥδες. Τέλος του 1949, αρχές του 1950 ο Σάκης Τσανούσας μετέτρεψε το χώρο αυτό σε ταβέρνα. Στο προαύλιό της είναι βγαλμένη η φωτογραφία. Από αριστερά καθιστοί : Άγνωστος, Μαγιώνας Σωτήρης, Καρανίκας Σάκης, Γαζέτης Στέφανος, Γκατζούνης Βασίλης (Παπαβασίλης), Κατσίκης Κώστας, Άγνωστος Όρθιοι : Τσανούσας Σάκης, Μαγιώνας Γιάγκος Τη φωτογραφία από το αρχείο του Τσανούσα Σάκη και τις πληροφορίες μάς προσκόμισε ο Μπάμπας Βασίλης.

Σε εποχές οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, κρίσης αξιών, εντείνονται και οι αντιθέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, ανατρέπονται ισορροπίες, κλονίζεται η κοινωνική συνοχή. Επικρατεί ένα κλίμα καχυποψίας, αγωνίας και φόβου. Διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις και ανάμεσα στις γενιές. Ακόμη και μέσα στην οικογένεια. Οι νέοι στέκονται απέναντι στους μεγαλύτερους και τους ηλικιωμένους, τους γονείς τους, αντιδρούν, αρνούνται, επαναστατούν. Γίνονται πάντοτε επιθετικοί και κυνικοί. Τους θεωρούν υπεύθυνους για τα πικρά και δυσάρεστα που ζουν. Αρνούνται να δεχτούν όποιο καλό δημιούργησαν σε χρόνια δύσκολα που πλήρωναν με τη δική τους φθορά. Υποστηρίζουν ότι δεν τους καταλαβαίνουν και ότι η πείρα που επικαλούνται τους ξέμαθε τον

Το χάσμα των γενεών «Οι λύσεις των μεγάλων προβλημάτων δεν βρίσκονται στην επιφάνεια αλλά στο βυθό» του Κώστα Προκόβα κόσμο. Οι μεγαλύτεροι πάλι προσπαθούν να αντιτάξουν επιχειρήματα, κυρίως, από το παρελθόν, όταν η κοινωνία πίστευε σε κάτι και οι άνθρωποι είχαν μια ισορροπημένη ζωή. Οι ηλικιωμένοι δεν ξέρουν να γερνούν και οι νέοι δεν θέλουν να παύσουν να ονειρεύονται, αν και διαπιστώνουν ότι οι ελπίδες τους διαψεύδονται. Οι ηλικιωμένοι χαίρονται τη ζεστασιά των αναμνήσεών τους και οι νέοι τον ίλιγγο των ονείρων τους. Θα πρέπει όμως να αναγνωρίσει κανείς στους νέους μια διεισδυτική ματιά στα προβλήματα της γενιάς τους. Το χάσμα των γενεών αποκτά χαρακτηριστικά που δύσκολα ερμηνεύονται, κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά. Το πρόβλημα είναι πανανθρώπινο και διαχρονικό. Ο Χαμμουραμπί, ο βασιλιάς εκείνος και νομοθέτης της Βαβυλωνίας, αναφέρεται σε αυτό στον γνωστό «κώδικα του Χαμμουραμπί», που χρονολογείται γύρω στα 1700 π.Χ. Ο Αριστοφάνης (5ος αι. π.Χ.) διαπιστώνει ανάμεσα σε άλλα ότι «… οι νέοι έχουν κακούς τρόπους δεν σηκώνονται από τις θέσεις τους, όταν πλησιάζουν οι πρεσβύτεροι, στους γονείς τους συμπεριφέρονται άθλια, αυθαδιάζουν στον πατέρα τους και τον λοιδωρούν για την ηλικία του…, γελούν στριγγλίζοντας και βάζουν το ένα πόδι πάνω στο άλλο». Τα παιδιά μας σήμερα, τα εγγόνια μας είναι «επισκέπτες από το μέλλον». Σήμερα οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία και την επιστήμη, ο καταιγισμός των πληροφοριών και η διεύρυνση του πεδίου της γνώσης κάνουν το παρόν γρήγορα παρελθόν και το μέλλον παρόν. Δημιουργούν χάσμα ακόμη και μέσα στην ίδια γενιά. Μια τελευταία έρευνα έδειξε ότι για τους εφήβους θεωρούνται «γέροι» και οι τριαντάρηδες. Το πεδίο της ασυνεννοησίας ανοίγει. Οι μεγαλύτε-

ροι νιώθουν ότι δεν μπορούν να συνεννοηθούν, να ανοίξουν διάλογο όχι μόνο με τους εφήβους αλλά και με μικρότερα παιδιά που παίζουν στα δάχτυλα τους υπολογιστές, σερφάρουν στο διαδίκτυο – παιδιά της ψηφιακής εποχής – σε ολόκληρο τον κόσμο, το μεγάλο πια χωριό. Δεν αισθάνονται την ανάγκη να συνομιλήσουν με τους «γέρους». Οι ηλικιωμένοι καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν να πουν κάτι στους νέους, γιατί η «σοφία» τους θεωρείται περιττή και εμπόδιο στη δική τους προσπάθεια να καταλάβουν τον κόσμο και να οργανώσουν τη ζωή τους. Οι ηλικιωμένοι μπαίνουν στο περιθώριο και παραιτούνται, αφού οι προσπάθειές τους είναι αναποτελεσματικές, δονκιχωτικές. Και οι λέξεις τους ακόμη θεωρούνται γέρικες, εξαντλημένες, παραμορφωτικές. Είναι όμως περιττό το παρελθόν; Δεν μπορεί να συντρέξει και να συνεργαστεί με το παρόν, με μια καινούρια όραση προς τον κόσμο που έρχεται; Με τι υλικά κτίζεται το μέλλον, ερήμην του παρελθόντος; Δεν μπορεί να είναι το παρελθόν «σπέρμα ζωογόνο» για το παρόν και το μέλλον, δεν βοηθάει στην διαμόρφωσή τους; Το παρόν είναι η εποχή «της στιγμιαίας αποκάλυψης»; Δεν το χρειάζονται ο πολιτισμός, η επιστήμη, για να δώσουν καινούρια φανερώματα; Μια καινούρια μέρα δεν ξημερώνει ποτέ ξαφνικά. Οι αντιθέσεις, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των γενεών είναι η μήτρα, όπου κυοφορείται το μέλλον. Με ένα παρελθόν που τουλάχιστον αμφισβητείται και ένα παρόν μέσα στην ομίχλη, ποιο μέλλον μπορούμε να δούμε; Το παρελθόν, όταν δεν γίνεται βραχνάς και ανασταλτικός παράγοντας, όταν δεν αγκυλώνει τον βηματισμό είναι ένα πολύτιμο κεφάλαιο, για να ξεκινήσει κανείς και να προχωρήσει μπροστά. «Όταν σβήνει κανείς ένα κερί από το παρελθόν, σβήνει και ένα κερί από το μέλλον». Οι σπόροι «αθύρματα των ανέμων» φέρουν την καινούρια ανθοφορία. Ο φιλόσοφος Καστοριάδης έλεγε ότι όλα τα μεγάλα έργα δημιουργήθηκαν μέσα σε ένα κλίμα «θετικής αναφοράς», σε «θετικές αξίες». Καταλαβαίνει κανείς τι σημαίνουν όλα αυτά για τον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης. Ποια αναγκαία μεταρρύθμιση μπορεί να κατανοήσει αυτό το πρόβλημα και να δώσει λύσεις για το σήμερα και το αύριο, να έχει διάρκεια; Τρομάζει κανείς με εκείνους που νομίζουν ότι έχουν στο χέρι τους έτοιμες λύσεις για όλα. Αυτός, κατά τη γνώμη μας, είναι ο σπουδαιότερος λόγος για την κρίση στην εκπαίδευση και γενικότερα στην παιδεία. Όχι βέβαια ο μόνος. Είναι και η γενικότερη ηθική κρίση των καιρών μας, η κρίση αξιών. Συζητήσεις ατέρμονες, ιδεολογήματα και σκοπιμότητες δεν βγάζουν πουθενά, βαθαίνουν περισσότερο τα προβλήματα και οι νέοι δοκιμάζονται, βρίσκονται μπροστά στα πολλαπλά και διαρκή ερωτήματα. Κάποιοι πιστεύουν ότι η τεχνολογία και η ψηφιακή εποχή έχουν διαμορφώσει νέα ήθη και δεν έχει αξία η πατροπαράδοτη ηθική. Και ο δάσκαλος, ο αφοσιωμένος στο λειτούργημά του που ο ρόλος του κάποτε ήταν καθοριστικός, πόσο μπορεί να επιδράσει; Ακόμη και εκείνος που δεν στέκεται απέναντι στον μαθητή αλλά δίπλα του; Θα προσπαθήσει με γνώση και με τρόπο, με την αλήθεια του λόγου του και το παράδειγμά του να γεφυρώσει τη νεανική ηλικία με εκείνη των ωρίμων. Δύσκολο εγχείρημα. Αυτή είναι η κρίσιμη ώρα και η δοκιμασία του λειτουργήματός του στους σκληρούς μας καιρούς. Σήμερα που το «εμείς» και «σεις», οι δύο όχθες του χάσματος, έχουν απομακρυνθεί περισσότερο. Η έμπρακτη αγάπη των γονιών και των δασκάλων για τους νέους είναι εκείνη που μπορεί να τους κάνει να πιστέψουν στον εαυτό τους και να αμβλύνει τη διάθεση αντιπαλότητας προς τους μεγαλύτερους. Και εκείνοι ξεκίνησαν τη ζωή τους σε δύσκολα χρόνια. Είχαν προσδοκίες και ελπίδες που διαψεύστηκαν. Αλήθεια μήπως τα παιδιά αυτά είναι δικά μας περισσότερο από όσο νομίζαμε; Παλαιότερα υπήρχε μια ευθεία γραμμή που οδηγούσε σταδιακά – όλα προχωρούσαν με αργούς ρυθμούς – από τον Όμηρο στον Σεφέρη, από τη Σαπφώ στον Ελύτη, από τον Πυθαγόρα και τον Δημόκριτο στον Αϊνστάιν. Υπήρχαν ενδιάμεσοι σταθμοί και αναβαθμοί, για να ανασάνει κανείς, να σκεφτεί και να ξανασκεφτεί κάποιες θεωρίες και επιστημονικά επιτεύγματα. Σήμερα ο άνθρωπος μένει συνεχώς έκπληκτος και εκστατικός, νιώθει ότι μένει πίσω, αφού δεν προλαβαίνει να αφομοιώσει την καινούργια γνώση. «Πού είναι η "σοφία" που θάψαμε στη γνώση, πού είναι η γνώση που θάψαμε στην πληροφόρηση;» (Έλιοτ). Ο κόσμος άλλαξε και αλλάζει, δεν είναι όπως τον ξέραμε και τον ζήσαμε χτες. Αυτόν τον καιρό μαθαίνουμε ότι καταρρίφτηκε και η θεωρία του Αϊνστάιν για την ταχύτητα του φωτός. Η οικογένεια ως θεσμός, οι παραδοσιακές αξίες, η εκπαίδευση, ο ρόλος των γενεών βρίσκονται σε ένα στάδιο μετάβασης. Πού θα οδηγήσει και τι φέρνει αυτή η μετάβαση; Το καινούριο είναι πάντοτε επιθυμητό, αλλά φόβιζε πάντοτε τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι φοβούνται κάθε καινούριο βήμα, κάθε καινούρια λέξη, έγραφε ο Ντοστογιέφσκι. Η εξέλιξη όμως και η αλλαγή είναι η αέναη πορεία της ιστορίας του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, ευπροσάρμοστος και πάντοτε δημιουργός, πορεύεται. «Ποιος ξέρει τι λαγοκοιμάται στο βάθος των καιρών»; Ποιος ξέρει τι θα δείξει το φως μιας άλλης μέρας; «Ο χρόνος είναι γρήγορος ίσκιος πουλιών / τα μάτια μου ορθάνοιχτα μες τις εικόνες του», θα πει ο Ελύτης. Ο γερο-Οδυσσέας, όταν μετά τις γνωστές περιπέτειές του επιστρέφει στην Ιθάκη και στον θρόνο του, πάντοτε ανικανοποίητος, διψασμένος για την καινούρια γνώση, θα πει: «δεν μπορώ να πάψω να γυροφέρνω σε ταξίδια», ήθελε να πιει της ζωής τη στερνή στάλα. Το ταξίδι αυτό άμποτε οι γενιές να μπορούσαν να το κάνουν μέσα σε ένα κλίμα αλληλοκατανόησης και συνεργασίας. Με τη διαδοχή των γενεών πορεύτηκε η ιστορία της ανθρωπότητας που γνώρισε χρόνους ακμής και παρακμής. Ο άνθρωπος πολλές φορές πληγώθηκε και κάηκε στην πορεία του. Βεβαίως η κάθε γενιά νομίζει, είπε ο Καμύ, ότι είναι προορισμένη να ξαναφτιάξει τον κόσμο. Η δική μου γενιά ξέρει ότι δεν θα τον ξαναφτιάξει. Αλλά η αποστολή της είναι, ίσως, πιο σπουδαία, πρέπει να εμποδίσει τον κόσμο να χαλάσει.