Φλεβάρης 2010

ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ δυο τα επικρατέστερα σενάρια: Δήμος ΕλασσόναςΔήμος Άνω Περραιβείας Μετά τις ομόφωνες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου για αίτηση αυτόνομης παραμονής του Δήμου μας εν όψει του σχεδίου Καλλικράτης, ο Δήμος κάλεσε τους φορείς και δημότες σε λαϊκή συνέλευση, προκειμένου να επικυρωθούν οι αποφάσεις.

Η συνέλευση έγινε την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου και ώρα 8.30 μ.μ. στο Ζάννειο Μορφωτικό κέντρο. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι περισσότεροι συντάχθηκαν με την πρόταση του Δήμου. Κανένας δεν τάχθηκε υπέρ της συνένωσης με το Δήμο Ελασσόνας. αντίθετα, αρκετές ήταν οι γνώμες υπέρ ενός Δήμου Άνω Περραιβίας ή Περραιβικής Τριπολίτιδας. Λιγοστές, ωστόσο έντονες, ήταν και κάποιες διαφωνίες και επιφυλάξεις για τη γενικότερη τακτική και τις επιλογές του Δήμου. Τελικά επικυρώθηκε το κείμενο – πρόταση που απέστειλε το Δ.Σ στην Κυβέρνηση και το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο στη σελίδα 6. Παρά την αντίδραση μας – σίγουρα καθυστερημένη και ελλιπώς προετοιμασμένη –τα δύο πιθανότερα σενάρια φαίνεται ότι είναι είτε ένας ενιαίος Δήμος Ελασσόνας είτε ένας Δήμος Άνω Περραιβίας. Όποιο από τα δύο επικρατήσει, θα βρει το Δήμο μας ουραγό στις εξελίξεις. Όσο για το δικό μας σενάριο, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε τώρα πια είναι να ελπίζουμε … Όπως και να ’χει, κοντός ψαλμός, αλληλούια.

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

δυο γαϊτανάκια και καρναβάλια απ’ τον Εξωραϊστικό σύλλογο

Αν και ο καιρός δεν ήταν αρκετά καλός κατά τις ημέρες των αποκριών, όλες οι παραδοσιακές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν κανονικά. Οι φανοί άναψαν, το χαμ-χάσκα, τα καρναβάλια, τα γαϊτανάκια, το τσίπουρο και το κρασί δεν έλειψαν. Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώθηκαν από τον Δήμο Λιβαδίου, τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δολίχης, καθώς και τον Σύλλογο Γυναικών Δολίχης. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν από τη Δολίχη, όπου το βράδυ του Σαββάτου 13/2/10, στην πλατεία, άναψε ο καθιερωμένος φανός (Νταμπρές) και προσφέρθηκαν κρέας χοιρινό, πίτες, γλυκά, αναψυκτικά και κρασί. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν το βράδυ της Κυριακής 14/2/10 στο Λιβάδι με το άναμμα τριών φανών, στην Αγία Παρασκευή, στο Κιόσκι και στον Πολέζο, όπου ο κόσμος χόρεψε, έπαιξε με χαμ-χάσκα και απόλαυσε τσίπουρο και κρασί, με συνοδεία τα Λιβαδιώτικα Κλαρίνα. Την Καθαρά Δευτέρα, στην πλατεία Μακεδονομάχων, προσφέρθηκαν φασολάδα, χαλβάς, ελιές, βραστές πατάτες, κρασί και τσίπουρο και οι κάτοικοι και επισκέπτες του Λιβαδίου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αρκετές εκδηλώσεις. Η συνέχεια στη σελίδα 3

Ο ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

Δυο σημαντικές αποφάσεις πήρε ο Ε.Σ.Λ. για τις πολιτιστικές του παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια του προσεχούς καλοκαιριού. Η πρώτη αφορά εικαστικές δημιουργίες συμπατριωτών μας και φίλων του Λιβαδίου, που καλούνται να εκθέσουν τα έργα τους, φωτογραφίας, ζωγραφικής, γλυπτικής, κ.λ.π. (δείτε σχετική ανακοίνωση στη σελίδα 9) καθώς επίσης και μουσικές εκδηλώσεις. Η δεύτερη απόφαση αφορά την τέλεση μνημόσυνου για τα θύματα του ολοκαυτώματος του Λιβαδίου από τους Ναζί τον Ιούλιο του 1943. Κεντρικός ομιλητής σ’ αυτή την εκδήλωση θα είναι ο Κ. Κώστας Προκόβας.

ΕΦΥΓΕ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΜΠΟΛΗΣ

Ένας ακούραστος αγωνιστής, λάτρης του Λιβαδίου και συνεργάτης της εφημερίδας μας

Έφυγε ξαφνικά απ’ τη ζωή στις 8 Μαρτίου, στην Αθήνα, ο Μήτσος Κομπολής. Ο Μήτσος Κομπολής σημάδεψε με την παρουσία του και τους αγώνες του την πορεία του Λιβαδίου, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του ’60, όταν και επικέντρωσε τις προσπάθειές του στη μόρφωση των παιδιών του Λιβαδίου. Αγωνίστηκε σθεναρά για την πρόοδο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Για τις ιδέες του στοχοποιήθηκε από τη μαύρη αντίδραση του Λιβαδίου και 40 ημέρες πριν την επιβολή της δικτατορίας του ’67 απολύθηκε ως “μη νομιμόφρων”, μαζί με τον συνάδελφό του, δάσκαλο, Τάκη Χατζημιχάλη. Άν και η σκέψη του ήταν πάντα στο Λιβάδι, ανέπτυξε πλούσια πολιτιστική δράση και στην Πετρούπολη, όπου ζούσε, και έγινε και κει ιδιαίτερα αγαπητός. Στην κηδεία του τον αποχαιρέτησαν πλήθος κόσμου και πολλοί συμπατριώτες μας.

ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ

Γιατί µπαµπά…;

Καλή «Ανάταση» ένα µικρό παιδί

ανάγκη για αναβάθμιση Τον Μάρτιο του 2007 πραγματοποιήθηκε, στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, ένα συνέδριο με θέμα: “Προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ευρώπη”. Στο συνέδριο αυτό έγινε λόγος ακόμη και για «πολιτιστικό μάρκετιγκ», που χαρακτηρίστηκε μάλιστα και ως πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο ξοδεύονται τεράστια χρηματικά ποσά για να στηθούν δίκτυα που υποστηρίζουν και ενθαρρύνουν τις πολιτιστικές δράσεις και ανταλλαγές. Οι πολιτιστικές δραστηριότητες έχουν εισαχθεί στα σχολεία από τα υπουργεία παιδείας όλων των ανεπτυγμένων χωρών. Νομίζω ότι αυτές και μόνο οι αναφορές φτάνουν για να δείξουν πόσο σπουδαία και αναγκαία θεωρείται η πολιτιστική ανάπτυξη ενός τόπου. Αυτό βέβαια δε μπορεί να μην ισχύει και για μας. Δεν είναι στις προθέσεις μου να επιχειρήσω εγώ να πείσω για τη μεγάλη αξία και σημασία των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Θα το πράξουν αυτό άλλοι άνθρωποι, καταλληλότεροι, που θα επισημάνουν λεπτομερέστερα και πληρέστερα το βαθύτερο νόημα της ανάπτυξης του λαϊκού πολιτισμού και θα τον μπολιάσουν με νέες ιδέες και σύγχρονες πολιτιστικές αξίες και αντιλήψεις. Στο Δήμο μας, οι πολιτιστικές δραστηριότητες δε θα έλεγα ότι έτυχαν της δέουσας προσοχής, αν λογαριάσουμε μάλιστα ότι αυτές δεν είναι μόνο κάποια πανηγύρια και γιορτές, αλλά είναι και η ίδρυση μουσείων, λαογραφικών συλλογών, πολιτιστικών κέντρων, βιβλιοθηκών κ.α. Στην τοπική μας κοινωνία, δυστυχώς, άνθρωποι καθόλου τυχαίοι, Η συνέχεια στη σελίδα 3

μεγάλα & σχόλια και νέα

Μικρά

Μεγάλη Εβδομάδα Συνέβη κάποτε στο Λιβάδι στην περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας. Εξαντλημένοι από τη νηστεία του Πάσχα, πιστοί όμως στα θρησκευτικά τους καθήκοντα, παρακολουθούσαν τις θείες ακολουθίες. Από τα πολλά κεριά, θυμίαμα και ορθοστασία, τύχαινε κάποιος να λιποθυμήσει. Ο Μπαρμπα Τούλης, με μερικούς άλλους, ήταν επιφορτισμένος να βγάζει έξω τους ζαλισμένους. Από τη μεγάλη αυτή δραστηριότητα τούγινε συνήθεια να προσέχει τους πιστούς, μην πέσουν. Με «αστυνομικό» σχεδόν ύφος παρακολουθούσε κάθε κίνηση στα στασίδια. Και κάποιο βράδυ είδε κάποιον που κουνήθηκε. Στο λιγοστό φως των κεριών τού φάνηκε και το πρόσωπο χλωμό. Δεν ήθελε άλλες υπο-

δείξεις ο Μπαρμπατούλης. Έτρεξε κι άρχισε να τον τραβάει προς τα έξω. Μάταια διαμαρτύρεται ο άλλος.

-Κι’τσέ μι τράτζι; (γιατί με τραβάς;) -Ές κουγία ναφουάρ’ι. Σβίνι σνού κουνουσκούς!(βγες γρήγορα έξω. Σου ήρθε (ζαλάδα) και δεν κατάλαβες!) Τελικά ο άνθρωπος ακολούθησε έξω τον Μπαρμπατούλη όπου αποδείχτηκε ότι δεν είχε τίποτα. Έμεινε όμως η προειδοποίηση για τους υπόλοιπους ότι μέσα στην εκκλησία δεν πρέπει ούτε να κουνιούνται, ούτε να κοιμούνται! Κινδύνευαν, αν όχι από λιποθυμίες, από τον Μπαρμπατούλη, οπωσδήποτε!

Αναδημοσίευση από τη στήλη «Λιβαδιώτικα» της εφημερίδας «Λιβάδι Ολύμπου», φύλλο 81, Μαρ 80, του Νίκου Καραΐσκου. Η οικονομική μας επιτροπή Η δουλειά της οικονομικής επιτροπής της εφημερίδας μας απέδωσε καρπούς. Εφημερίδα «Λιβάδι»

2

Ιδιοκτήτης: gΕξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 gΕκδότης: Καψάλης Νικόλαος (Αθανάσιος) (ο εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Καπέτης Βαγγέλης, Καψάλης Θάνος. gΦωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.:23510 77296 gΦιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη, Κρατσιώτης Κώστας Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Kομπολής Mήτσος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Εκτύπωση: Δ. Tαζές Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, gΕξωτερικού 30 € Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr e-mail: exsylogos@exsylogos.gr

Σε πολύ σύντομο διάστημα η επιτροπή νοικοκύρεψε τα οικονομικά της εφημερίδας και με την συνεργασία των συνδρομητών μας τακτοποίησε πολλές εκρεμμότητες με διευθύνσεις, συνδρομές, διαφημίσεις κ.λ.π. Οι δύσκολες μέρες φαίνεται να απομακρύνονται. Μπράβο σε όλους. Μνημόσυνο Θυμάτων Κατοχής Τελέστηκε το καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο του δήμου Κατερίνης για τους ομαδικά εκτελεσθέντες, από τις

ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις κατοχής, τριάντα οκτώ (38) συμπατριώτες μας στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης, την 23.2.1943. Μεταξύ τους ήταν και πέντε (5) συμπατριώτες μας, καταγόμενοι από το Λιβάδι: 1. Καπέτης Μιχαήλ του Δημητρίου 2. Κίτσας Ξενοφών του Κων/νου 3. Πατσίκας Κων/νος του Αθανασίου 4. Περδίκης Θωμάς του Ιωάννου 5. Χρυσικός Δημήτριος του Ηλία Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο Δήμαρχος Λιβαδίου, κ. Γιώργος Γαλάνης, με τον δημοτικό σύμβουλο κ. Ντάμπο Κων/νο, καθώς και συγγενείς των

θυμάτων. Να είναι αιωνία η μνήμη τους. www.livadi.gr

Με λαμπρότητα γιορτάσθηκε η 25η Μαρτίου Με λαμπρότητα γιορτάστηκε η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821. Ο καλός καιρός βοήθησε στη συγκέντρωση πλήθους κόσμου και στην ομαλή διεξαγωγή των εκδηλώσεων.

Μετά τη Δοξολογία στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσό-

ντων και η κατάθεση στεφάνων. Εκπρόσωπος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας ήταν ο Αντινομάρχης κ. Σιδηρόπουλος Χρήστος. Η παρέλαση και οι

NEA AΠΟ ΤΟ ΛΗΞΙΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΑΜΟΙ Κρατσιώτης Γεώργιος – Δερβένη Ελευθερία ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ Γκόγκος Δημήτριος-Τσακίρη Μαρία/αγόρι, Γκόγκος Νικόλαος-Μπαλούκα Ξανθή/αγόρι Τσανούσας Σωτήριος-Δαμαλή Πελαγία/αγόρι, Λέγγης Αριστείδης-Βαμβάκη Σταυρούλα/κορίτσι, Γκόγκος Θωμάς-Θεοδώρου Ιωάννα/κορίτσι, Καπαώνης Νικόλαος-Λίτσιου Αλεξάνδρα/αγόρι ΘΑΝΑΤΟΙ Γκατζούνης Ευάγγελος του Κων/νου, ετών 86 - Καψάλης Αλέξανδρος του Κων/νου, ετών 81 Σούρδης Απόστολος του Κων/νου, ετών 71 - Μάντζιος Γεώργιος του Αθανασίου, ετών 64 Ζήτικα Μαρία Χα Βασιλείου, ετών 87 - Σουγλής Κων/νος του Ζήση, ετών 88 Κατσάρας Αθανάσιος του Ιωάννου, ετών 70

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Για οποιαδήποτε οικονομική συνδιαλλαγή με την εφημερίδα: συνδρομές, ανανεώσεις, διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή και στα τηλέφωνα των: Μαρώση Γιώργο 6972333938 - Σαλαβέρη Λάζαρο 6973320387 Ντάμπου Κατερίνα 6976719462 - Κοντοφάκα Αθανάσιο 6944593547 e-mail:gmarosis@yahoo.gr - sarakhnos@gmail.com Θα βοηθούσε πολύ αν όλοι οι συνδρομητές με κάποιο τρόπο μας ενημέρωναν για τον αριθμό του κινητού τους και το e-mail εάν υπάρχει, ώστε με ένα απλό μήνυμα από την μεριά μας να επιβεβαιώναμε τις όποιες τυχόν αλλαγές.

Χρήσιμα Τηλέφωνα Δημαρχείο: 24933 50400, Κ.Ε.Π.:2493041917 A/T Λιβαδίου: 2493041111, Ε.Σ.Λ.: 2493041281, Ιατρείο: 2493041205, Φαρμακείο: 2493041120 Γ.Π.Σ.: 2493041237, Λύκειο: 2493041394, Δημ. Ξενώνας: 2493041377, Δημ. Σχολείο: 2493041172, Γυμνάσιο: 2493041049.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

• Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Κοντοφάκα Γεώργιο,

ιδιοκτήτη του καταστήματος πληροφορικής «MIDIA SOFT» και αποκλειστικού αντιπρόσωπου της «you.gr» στην Κατερίνη, για την αναβάθμιση του λογισμικού υλικού του υπολογιστή της εφημερίδας μας.

• Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Χαλκίδη Αριστοτέλη για την προσφορά του στον σύλλογο, της Τραπεζικής σειράς “Μουσεία της Ελλάδας” Ε.Σ.Λ.

Για ανανεώσεις-συνδρομές επικοινωνήστε με τους παρακάτω ανταποκριτές της εφημερίδας Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης, «Φούρνος πλατείας», τηλ.: 6977941165 ή 41914 Καψάλης Νίκος, τηλ. : 6972424090 Μεταξιώτης Αντ. «Αρχοντικό» τηλ.: 6979946005 Ψαλλίδας Κώστας, τηλ.: 6973859199 Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης, τηλ.: 6974708344 Καπέτης Βαγγέλης, τηλ.: 6972303903 Καρανίκας Τάκης, τηλ.: 6977306830 Κοντοφάκας Αθανάσιος, τηλ.: 6944593547 Καψάλης Θάνος, τηλ: 6976264150 Μαρώσης Γιώργος, τηλ.: 6972333938 Ντάμπου Κατερίνα, τηλ.: 6976719462 Σαλαβέρης Λάζαρος, τηλ.: 6973320387 Λάρισα: Γαλάνη Αυγή, τηλ.: 6978748402 Τζέβος Κώστας, τηλ.: 6979960782 Σαλαβέρης Κώστας, τηλ.: 6974629258 Θεσ/νίκη : Γαζέτη Άννα, τηλ.: 6973966340 Μπάμπας Λάζαρος, τηλ.: 6974595197 Παμπέρης Βαγγέλης, τηλ.: 6977957800

χορευτικές παραστάσεις από τα παιδιά του Εξωραιστικού Συλλόγου, στη συνέχεια, εντυπωσίασαν το πλήθος. www.livadi.gr

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ USA CONSTANTIN EVA MEZILIS TONY ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΡΑΚΑΛΗ-ΒΑΣΙΜΠΟΣΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΠΑΜΠΕΡΗ ΦΑΝΗ ΜΕΖΙΛΗ ΟΛΓΑ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΠΙΤΕΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΕΡΝΑΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΛΗΚΩΣΤΙΔΟΥ ΠΕΛΑΓΙΑ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΖΩΤΣΙΚΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΕΛΛΗΣ ΤΑΣΟΣ ΝΤΟΥΦΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΚΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΑΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΛΑΝΤΖΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗ ΠΟΠΗ ΚΑΡΚΑΝΗ ΣΑΜΑΡΙΝΑ (ΚΕΛΥ) ΖΗΣΚΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΑΡΙΣΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΠΕΤΗ ΣΟΦΙΑ ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗ ΑΥΓΗ ΚΑΠΕΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΟΥΓΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ ΜΥΛΟΝΕΡΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΙΒΑΔΙ ΤΕΓΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΝΤΩΝ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΟΣΧΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του ΑΝΤΩΝ. ΓΑΖΕΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ του ΙΩΑΝ. ΚΑΡΑΤΖΗΚΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΘΩΜΑ ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΖΙΛΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΕΝΟΣ ΣΑΚΗΣ ΜΟΚΑ ΙΩΑΝΝΑ του ΑΘΑΝ. ΜΗΤΩΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΑΛΑΒΑΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ του ΙΩΑΝ. ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΦΑΚΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ του ΓΕΩ. ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ του ΑΛΕΞ. ΦΤΕΡΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του ΔΙΟΝ. ΔΑΜΑΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΓΕΩΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ του ΝΙΚ. ΒΑΜΒΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΙΩΑ. ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ του ΛΑΖ. ΓΑΖΕΤΗΣ ΘΩΜΑΣ του ΙΩΑΝ. ΓΑΛΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΣΑΚΗΣ του ΚΩΝ. ΓΙΑΓΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΓΕΩ. ΓΙΑΓΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΓΕΩ. ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗ ΠΟΠΗ ΓΚΟΥΜΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΔΗΜ. ΚΙΤΣΟΥΛΗ (ΠΙΤΣΙΑΒΑ) ΦΑΝΗ ΔΑΜΚΑΟΥΤΗΣ ΗΛΙΑΣ του ΑΧΙΛ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΘΑΝ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΝΤΩΝ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΘΕΜΗΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΒΑΣΙΛ. ΝΕΑ ΜΟΥΔΑΝΙΑ ΔΕΡΒΕΝΗ ΚΑΙΤΗ

ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ

ΚΑΨΑΛΗΣ ΘΑΝΟΣ 50 € εις μνήμη Μήτσου Κομπολή

συνέχεια από την 1η σελίδα

που παίζουν πρωταγωνιλαροδρομιών με την στικό ρόλο στην τοπική ανάγκη για αναβάθμιση αναβάθμισή τους και τον αυτοδιοίκηση και διαμορφώνουν μάλι- εμπλουτισμό τους, προσέλκυσαν το στα και την πλειοψηφία τις περισσότε- ενδιαφέρον του κόσμου και έδειξαν ότι ρες φορές, δεν καταβάλουν καν προ- με την εμπλοκή σ΄αυτές και των επαγσπάθεια να κρύψουν την αδιαφορία γελματικών ενώσεων μπορούν να αποτους για την πολιτιστική ανάπτυξη και κτήσουν μαζικό, παιδευτικό, ψυχαγωγικάποτε και την εχθρότητά τους (ιδίως κό ακόμη και αναπτυξιακό χαρακτήρα αν αυτή περιέχει και λίγο ΕΣΛ). Για την με πολλαπλά οφέλη για τον τόπο. αντιδραστική τους αυτή συμπεριφορά Σκέψη μου και πρότασή μου είναι η έχουν βέβαια βαριές ευθύνες, που πρέπει εξής: η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου να προστεθούν στις όσες άλλες συντη- που μέχρι τώρα γίνονταν στο γήπεδο ρητικές, οπισθοδρομικές και κοντό- του Κιόσκι να αναμορφωθεί εντελώς και φθαλμες επιλογές τους, επειδή απέτυ- εκ βάθρων. Ο Δήμος, οι πολιτιστικοί χαν να ανακόψουν τον μαρασμό και σύλλογοι, οι επαγγελματικοί φορείς και την παρακμή του τόπου μας. Κι αυτό, όσοι μπορούν να συνεισφέρουν, να όμως, είναι θέμα εκείνων που θα ερευνή- συζητήσουν για μια νέα, κοινή, μεγάλη σουν και θα καταγράψουν την τοπική κεντρική εκδήλωση με όλα τα θέματα μας ιστορία. ανοιχτά. Τόπο και χρόνο διεξαγωγής, Οι φορείς των όποιων πολιτιστικών χρονική διάρκεια, περιεχόμενο. Ενδειδραστηριοτήτων σήμερα στο Δήμο μας κτικά μόνο να αναφέρω ότι το Κιόσκι είναι δύο. Η Δημοτική Αρχή και οι πολι- δεν είναι, ίσως, ο ενδεδειγμένος χώρος τιστικοί σύλλογοι (Εξωραϊστικός και για κάτι τέτοιο. Ίσως η «κουρεία» να Τριπολίτιδα). Τελευταία δραστηριοποι- είναι μια καλή λύση. Μειονέκτημα η ήθηκαν κάπως και κάποιοι επαγγελμα- έλλειψη πρασίνου (σκιάς) και υποδομών τικοί φορείς. Από τις εκδηλώσεις που (ρεύμα, νερό, αποχέτευση). Μπορεί, σήμερα πραγματοποιούνται σταθερά, ωστόσο, ν' αρχίσει μια προετοιμασία θέλω να αναφερθώ σ' αυτές του του χώρου με πρώτη-πρώτη μια 15αύγουστου στο γήπεδο του Κιόσκι δεντροφύτευση. Προσοχή, όμως. όχι και να καταθέσω κάποιες σκέψεις για δέντρα στη σειρά σαν στρατιωτάκια, την παραπέρα πορεία τους. Οι εκδηλώ- ούτε τσιμέντα, ούτε ξεμπαζώματα. Γιατί σεις αυτές εμφανίστηκαν πριν τριάντα έχουμε γίνει πρωταθλητές στην κατακαι πλέον χρόνια και, καθώς ούτε ανα- στροφή του περίγυρού μας και η «κουνεώθηκαν ούτε εμπλουτίστηκαν με κάτι ρεία» είναι απ' τα λίγα μέρη που ... μας πιο νέο, έχασαν πια την αίγλη τους και ξέφυγαν. το ενδιαφέρον τους. Αντίθετα, οι γιορΠολίτης τές του Αγίου Μόδεστου και των μουe-mail:akapsalis57@gmail.com

ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΜΠΟΛΗΣ (σαν αποχαιρετισμός) Έφυγε πριν από λίγες μέρες ένας σπουδαίος πατριώτης, παιδαγωγός, αγωνιστής της ζωής και της δικαιοσύνης, ο φίλος Μήτσος Κομπολής. Ξεκίνησε το μακρινό ταξίδι, ήρεμος, φορτωμένος με πολλές αναμνήσεις και προπαντός αναμνήσεις από χρόνια δύσκολα. Τον συνοδεύει η αγάπη των συμπατριωτών, των φίλων και όλων όσων τον γνώρισαν. Τον εκτίμησαν μετανοιωμένοι ακόμη κι αυτοί που τον κυνήγησαν άνευ λόγου και αιτίας. Και είναι, πράγματι, ευλογία να φεύγεις από τον μάταιο τούτο κόσμο με τη συνοδεία της αγάπης και των ευχαριστιών του κόσμου για την προσφορά σου. Θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας και στην ιστορία η μεγάλη πρωτοβουλία που πήρε, μαζί με τον Τάκη Χατζημιχάλη, να αποκτήσει το Λιβάδι τις απαραίτητες υποδομές για την ανάπτυξη της παιδείας και της μόρφωσης. Η αντίδραση τους κυνήγησε και τους δυο. Τους έδιωξε, τους ταπείνωσε. Η συντριπτική όμως πλειοψηφία των Λιβαδιωτών, στάθηκε στο πλευρό τους. Ο ξεσηκωμός τους, με καμπάνες και μοναδικές, ιστορικές εκδηλώσεις συμπαράστασης, απέδειξε πόσο αγαπούσαν και εκτιμούσαν τους δασκάλους τους. Ακολούθησαν πολλές δυσκολίες. Ο Μήτσος Κομπολής, δεν ήταν απ’ τους τυχερούς της ζωής. Μεγάλωσε με δυσκολίες, με φτώχεια, με στερήσεις, με διώξεις, με συμφορές. Στάθηκε όμως πάντα όρθιος, περήφανος, φιλότιμος, αλτρουιστής, αξιοπρεπής, έντιμος, φίλος του συνόλου και του λαού, φλογερός πατριώτης. Στο δύσκολο δρόμο του η βοήθεια της γυναίκας του Πόπης ήταν σημαντική. Προσωπικά φέρνω στο νου μου ευχάριστες διακοπές και εκδρομές μαζί του, πολύωρες συζητήσεις κάτω απ’ τον πλάτανο, ψάρεμα στα ποτάμια του Λιβαδίου και πολλά, πολλά, άλλα. Ο Μήτσος Κομπολής πήγε να βρει τον Βαγγέλη Μόσχη, τον Βαγγέλη Καπέτη, τον Αντώνη Φαρμακιώτη και άλλους φίλους του, μια γενιά που με γνήσιο πατριωτισμό έδωσε αγώνες για να έρθει και στο Λιβάδι η τέχνη, η πρόοδος, η σύγχρονη εποχή. Ήταν η πρωτοπορία. Μήτσε Κομπολή καλό ταξίδι. Νίκος Καραΐσκος

Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’60. Ήμουν εργάτης στο Δασαρχείο Κατερίνης και παραλάμβανα ξυλεία από Μορνιώτες υλοτόμους στη θέση «Αναρρωτήριο». Ψηλά απ’ τη Σάπκα, απ΄ την τοποθεσία «Σαμάρι», παίρνεις την κατηφόρα κι ένα δροσερό, το καλοκαίρι, μονοπάτι, ανάμεσα από πανύψηλες και πανέμορτου Μήτσου Κομπολή φες οξιές, σε οδηγεί σε ένα πλάτωμα, ένα ξέφωτο στο αναρρωτήριο. ΠΕΡΙ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝΕκεί γινόταν η παράδοση και η ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ παραλαβή της ξυλείας. Σ΄ αυτή, λοιπόν, ΣΚΟΤΕΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΩΝ την τοποθεσία ο Δημοκρατικός Στρατός ΔΥΝΑΜΕΩΝ στον εμφύλιο είχε στήσει το «ΝοσοκοΥπάρχουν φαντάσματα; Υπάρχουν μείο» τους, όπως έλεγαν. Με τις επιχεικαι παραϋπάρχουν λένε, δυστυχώς, ρήσεις του Κυβερνητικού Στρατού το πολλοί, και μάλιστα αν τα αμφισβητή- 1949 στο σημείο αυτό έγινε φονικότατη σεις ή τα αντιμιλήσεις, σου παίρνουν τη μάχη. Πολλοί οι νεκροί κι απ’ τις δυο φωνή και μένεις μουγγός για όλη σου τη αντιμαχόμενες παρατάξεις. Ποιος ξέρει ζωή. Γιατί; Δεν ξέρω. Κανένας δεν ξέρει. γιατί επικράτησε η βεβαιότητα πως σ’ Αν λοιπόν παρουσιαστούν μπροστά αυτό το μέρος βγαίνουν τη νύχτα σου, τσιμουδιά. Θα μείνεις άφωνος. φαντάσματα. Αυτή είναι η ιδιοτροπία Ποιος έχει δει φαντάσματα; Κανένας. τους. Να βγαίνουν τη νύχτα. Την ημέρα Ποιος έχει μείνει άφωνος; Φυσικά κανέ- φαίνεται κοιμούνται και ξεκουράζονται νας. Έχουν ακούσει όμως, απ’ τη γιαγιά μετά την κοπιαστική δουλειά της τους, που είχε ακούσει απ’ τη δικιά της νύχτας. Εκεί ήταν και το στέκι μας. Ένα βράδυ αφού τέλειωσε η εργασία γιαγιά (και πάει λέγοντας) πως στην τάδε περιοχή, ο τάδε παππούς είδε μας, καθίσαμε έξω από την καλύβα που είχαμε στήσει σε μια γωνιά και φάγαμε φαντάσματα. Παναγίτσα μου, μας φτάνουν οι έναν νόστιμο ζεστό τραχανά. Από κουάλλες λαχτάρες, απάλλαξέ μας τουλάχι- βέντα σε κουβέντα φτάσαμε και στα στον απ’ τα φαντάσματα. Δεν ξέρω γιατί φαντάσματα που βγαίνουν σ’ αυτόν τον δεν το κάνεις. Αμ, το άλλο; Το κακό τόπο. Μάταια προσπάθησα να εξηγήσω μάτι; Σε κοιτάει ο γαλανομάτης, ο Σαβ- στους αγαθούς Μορνιώτες πως αυτά βατογεννημένος, σε ματιάζει, και αν δεν που λένε δεν ευσταθούν, δεν έχουν λογιπεθάνεις, τρέχεις να σε ξεματιάσουν. κή, πως είναι παιδαριώδεις δοξασίες, Μόνο έτσι θα σωθείς ή με κάποιο θαύμα. πέρα από κάθε ορθολογική ή επιστημοΝαι, αλλά θαύμα που θα κάνει η Πανα- νική βάση ή πραγματικότητα. Κάποιος γία η Σουμελά και πιο καλά η Παναγιά μάλιστα μου είπε: -Ά, ρε δάσκαλε, δεν ξέρεις τι σου της Τήνου. Η Παναγιά η Λιβαδιώτισα ή η Δολιχιώτισα δεν είναι ικανές για κάτι γίνεται! Πέρασε η ώρα, αφήσαμε έξω ένα τέτοιο. Γιατί, τώρα, δε βρέθηκε κάποιος να ματιάσει τους κατά καιρούς δικτάτο- ολοφώτεινο φεγγάρι, μπήκαμε στην ρες, πολεμοκάπηλους, απατεώνες, καλύβα και κοιμηθήκαμε στα γιατάκια δολοφόνους, και ματιάζουν όλους εμάς μας από δροσερές φτέρες. Θα ήταν τους δυστυχείς, δεν ξέρω. Έτσι τά ’χει περασμένα μεσάνυχτα, όταν ακούμε έναν καλπασμό αλόγου να μας πλησιάζει κάνει ο Παντοδύναμος. Αν, ο μη γένοιτο, σε καταραστεί η ολοένα, και σε λίγο ένα αντικείμενο να εκκλησία, δεν έχεις σωτηρία. Πας κατευ- τραντάζει τη λαμαρινιένια στέγη της καλύβας μας. θείαν στην κόλαση.

-Τι είναι, ρε παιδιά; Τέτοια δύναμη έχει ο Τι έγινε; ρωτάω. Δεσπότης, ο ΑρχιεπίΚαμιά μιλιά. Τσισκοπος, η Ιερά Σύνομουδιά οι πάντες. Θα δος. Σε αφορίζουν και τους έπαιρνε, βλέπεις, δε σε σώζει ούτε ο τη φωνή το φάντασμα. Θεός ο ίδιος. Αυτός Απομακρύνθηκε ο καλείναι υποχρεωμένος να πασμός. Ξανακοιμήθηεκτελέσει τον αφορικα. Οι άλλοι, δε νομίζω. σμό του ΑρχιεπισκόΤο πρωί μου λένε: που κκ. Αγαπίου, του -Τι λες τώρα κατά κόσμον Παγκαδάσκαλε; κίου…

-Τίποτε. ΠροσπαΌσοι γνωρίζουν τι θώ να ερμηνεύσω το περιλαμβάνει ένας περιστατικό. αφορισμός, θα κατα-Ά, ρε δάσκαλε! Δεν λάβουν γιατί εκφράζοξέρεις τι σου γίνεται – μαι έτσι. Έχουμε κι αυτούς που βλέπουν ορά- μου λένε όλοι – κι απορούμε πώς δε σου ματα, που μιλούν με τον Θεό (οι αθεό- πήρε τη φωνή. Σε λίγες μέρες με ειδοποίησαν πως φοβοι), με το Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους. Δεν τους πιστεύεις; Έ, είσαι ήρθε ο διορισμός μου. Τους αποχαιρέτηάθεος, ασεβής, κακόπιστος. Η επικοινω- σα και πήγα στην επιθεώρηση Δημ. νία με το «θείο» είναι προνόμιο των Εκπ/σης στην Ελασσόνα να ορκιστώ. απλοϊκών και ευσεβών Ορθοδόξων Χρι- Τοποθετήθηκα δάσκαλος στο Λιβάδι. στιανών. Το χάρισμα αυτό δεν το έχουν, Δεν πέρασε πολύς καιρός και κάτω απ’ ας πούμε, οι Κινέζοι ή οι Ινδοί. Ούτε από τον πλάτανο της πλατείας με πλησιάζει θαύματα ξέρουν, αφού δεν έχουν Αγί- ο αξέχαστος σαξοφωνίστας Χρίστος Θεοδωρής (Γκουντάρας). ους, και καλά να πάθουν.

-Φοβηθήκατε, μου λέει, τη βραδιά Ένας καλός Χριστιανός, λοιπόν, πιστεύει στα θαύματα, το μάτιασμα, τα που έριξα πάνω στην καλύβα σας ένα οράματα, τον αφορισμό, τη χειρομα- ξύλο που κρατούσα; -Εσύ ήσουν; ντεία, την καφετζού, τα μέντιουμ, τους -Ναι, πήγαινα απέναντι στο Κατααστρολόγους, για να του πουν πως «σήμερα οι υποθέσεις σου θα πάνε κατ’ φύγι που είχε τα πρόβατα ο γείτονάς ευχήν, αν δε σου συμβεί κάτι απρόοπτο μου και είπα να σας τρομάξω. Δε βρέθηκα από τότε με κανένα που ή δεν κάνεις κάποιο λάθος», την τσιγγάνα που θα του λύσει τα μάγια και φυσι- ήμασταν μαζί στην καλύβα εκείνο το βράδυ. Σίγουρα πιστεύουν ακόμα στα κά τα φαντάσματα. φαντάσματα...

ΛΙΒΑΔΙ ΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

3

«Πού ’σαι Λάζαρε και μην κοιμάσαι Ήρθε η μάνα σου από την πόλη Σου ’φερε χαρτί και κομπολόι Το Λάζαρο – το Λάζαρο το αβγό το καλαθάκι Το καλαθάκι θέλει αβγό Η τσιόπη θέλει κουκόσου Σήκω κυρά μου να μου δώσεις ένα αβγό να πάω σ’ άλλη πόρτα σ’ άλλη πόρτα καρτερεί με το σταυρό στο χέρι». (Ελπίζω να έκανε σωστό προγραμματισμό η συντακτική επιτροπή και να μη διαβάσετε αυτό το άρθρο αρκετές μέρες μετά το Πάσχα. Γιατί θα είμαστε σίγουρα εκτός χρόνου, μιας και θα πάμε πίσω είκοσι χρόνια, σε ένα Πάσχα στο Λιβάδι, ε, να μην είμαστε και εκτός εποχής) Ας ξεκινήσουμε λοιπόν το ταξίδι για ένα Πάσχα στο χωριό πριν λίγες δεκαετίες. Το Πάσχα ξεκινάει με τα «χαιρονύμφια» (υποθέτω από το «χαίρε νύμφη ανύμφευτε» του Ακάθιστου Ύμνου), τους «χαιρετισμούς» στα ελληνικά. Κάθε Παρασκευή βράδυ, μόλις χτυπούσαν οι καμπάνες, όλοι πηγαίναμε στην εκκλησία. Τι άλλο είχαμε να κάνουμε άλλωστε τότε; Μήπως να βλέπαμε «η ζωή μιας άλλης» ή «τα μυστικά της Εδέμ», που τώρα βλέπουν καθημερινά οι γυναίκες ή είχαμε λεφτά για να πάμε στις καφετερίες ή κάπου αλλού για να ξεφεύγαμε λίγο από τα καθημερινά; Εξάλλου, κάθε Παρασκευή, μετά την απόλυση της εκκλησίας μπορούσες να φας κάτι γλυκό. Όσοι είχαν πεθαμένους στη διάρκεια της χρονιάς έφερναν στάρι στην εκκλησία και το μοίραζαν στο τέλος. Βέβαια, καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας, όταν οι κοπέλες παρακολουθούσαν τον εκκλησιασμό μέσα από τα βιβλιαράκια τους, που είχαν αγοράσει από το θείο Αριστοτέλη, και έψαλλαν το «άσπιλε», εμείς τα αγόρια τσεκάραμε τα καλύτερα στάρια. Βλέπαμε ποιο είχε τα πιο πολλά καρύδια ή αμύγδαλα και ποιο είχε τα πιο πολλά ασημένια διακοσμητικά, τα οποία ήταν σαν καραμέλες. Αφού λοιπόν σταμπάραμε τα καλύτερο, περιμέναμε να βρούμε ποια θεία είχε αυτό το στάρι. Έτσι μπαίναμε πρώτοι πρώτοι στη σειρά για να φάμε. Και όταν λέμε «τρώγαμε» εννοούμε με τα χέρια. Οι θείες που είχαν τα στάρια έβγαζαν ένα κουτάλι από την τσάντα και μας έβαζαν στη χούφτα μας μια κουταλιά στάρι (πολλές φορές και δύο), ούτε κουπάκια δηλαδή, ούτε κουταλάκια, σε ελάχιστες περιπτώσεις ένα κομμάτι λαδόχαρτο. Έτσι, μετά τους χαιρετισμούς έφτανε το Σάββατο του Λαζάρου. Από το απόγευμα της Παρασκευής πηγαίναμε να μαζέψουμε «μάλαντα». Στην ουσία ψάχναμε για λουλούδια με πιο γνωστά το «ψωμί του κούκου» και τα «μάλαντα» (για τα οποία δεν γνωρίζω την κανονική ελληνική τους ονομασία). Γεμίζαμε λοιπόν ένα δίσκο με λουλούδια και στο κέντρο βάζαμε μια μικρή εικονίτσα. Ξεκινούσαμε το πρωί του «Λαζάρου» και «πλαλούσαμε» από σπίτι σε σπίτι λέγοντας το «Λάζαρο» και μαζεύοντας λεφτά. Μετά ερχόταν η Κυριακή των Βαΐων και το έθιμο απαιτεί ψάρι. Το μόνο ψάρι που υπήρχε στο χωριό ήταν ο παστός μπακαλιάρος, για τον οποίο, μέρες πριν, οι μπακάληδες είχαν αρχίσει να παινεύονται, σαν ένα είδος διαφήμισης της εποχής. Αυτός ο μπακαλιάρος ήταν κομμένος σε τόσο μεγάλα κομμάτια που θα μπορούσε να πουλιέται και με το μέτρο. Συνοδευόταν συνήθως από «ταλιατόριου» (Βούλα τη συνταγή). Το ταλιατόριου είναι ένα είδος σκορδαλιάς από μπαγιάτικο ψωμί, καρύδια, ξύδι, λάδι και πολύ σκόρδο. Την ίδια μέρα στην εκκλησία ο παπάς μοίραζε Βάϊα, στα οποία, μόλις παίρναμε, ψάχναμε για να βρούμε, μετρώντας τα μπουμπούκια που είχε το κάθε κλωνάρι, πόσα αρνιά θα τρώγαμε το Πάσχα. Θα ήταν παράλειψή μου να μην ανα-

χτες που γυρίζανε από σπίτι σε σπίτι, τα παιδιά και τους εμπόρους που μάζευαν δέρματα, καθώς και τα παιδιά των κτηνοτρόφων που μοίραζαν γάλα με τις κανάτες στους συγγενείς και σ’ αυτούς που είχαν υποχρέωση, για να κάνει η νοικοκυρά το γιαούρτι για τη μέρα του Πάσχα. Το βράδυ όλο το χωριό πήγαινε στην εκκλησία για την ανάσταση, με τις λαμπάδες από το σπίτι και τα κεριά που είχαν προμηθευτεί μέρες πριν από το μπακάλικο για όλες τις άγιες ημέρες. Μετά την εκκλησία και, αφού φέρνανε πρώτα το φως της ανάστασης στο σπίτι, στις προβάτες και στα μνήματα, ερχόταν η ώρα για τα «μπατζαβούσα». Σκέψου τώρα, να είσαι από νηστεία, να γυρίζεις στις δύο το βράδυ και το πρώτο πράγμα που θα φας να είναι η Λιβαδιώτικη μαγειρίτσα, τα «μπατζαβούσα» (εντόσθια, ρύζι, κρεμμυδάκια φρέσκα, άνιθος, χωρίς καθόλου ζουμί)… Την Κυριακή το πρωί το ψήσιμο στην σούβλα δεν είναι καθολικό. Δε σουβλίζουν όλοι• κάποιοι προτιμούν το μισό αρνί στο φούρνο με τις υπέροχες πατάτες, μάλλον για λόγους οικονομίας. Πριν το μεσημεριανό τα κουμπαρούλια θα πάρουν το «κανίστι» σκεπασμένο με τον καλύτερο σεμέ, λίγα κόκκινα αβγά, μια κανατούλα με κρασί και ζάχαρη, για να επισκεφθούν το νονό και να πάρουν τις ευχές. Τα παιδιά θα δώσουν το ζυμωτό σπιτικό ψωμί με ανάγλυφα σχέδια «κανίστι» και η νονά θα τους δώσει συμβολικό χρηματικό ποσό και πρακτι-

Ιστορίες για αγρίους «Μια δόση τσουρέκια …» φέρω πως την ημέρα των Βαΐων βάζαμε για πρώτη φορά τα καινούρια ρούχα που μας είχαν αγοράσει οι γονείς για το Πάσχα. Έτσι, φτάνουμε στη Μεγάλη Εβδομάδα. Ήδη από τις Αποκριές και μετά ήμαστε σε νηστεία λόγω των ημερών, και το κρέας, που τρώγαμε έστω και μια φορά κάθε Κυριακή, είχε εξαφανιστεί από το τραπέζι. Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, λοιπόν, σχεδόν όλο το χωριό κοινωνούσε, και μετά την εκκλησία οι γυναίκες βάφανε τα κόκκινα αβγά και ζυμώνανε τα τσουρέκια με δόσεις. Τότε ήταν η μοναδική φορά που κάποιος έκανε κάτι με δόσεις. Ρωτούσε παράδειγμα η μάνα μου την αδερφή της, την Αννούλα: -Βα αντρέμ τσιουρέκι; (θα κάνουμε τσούρεκια;) -Ε, κουμ, νου βα αντρέμ τ’ λα Πάστι; (Ε, πώς, δεν θα κάνουμε για το Πάσχα;) -Κούτ β’ αντρ’μ, ούν’ ή ντουάου δόσι; (πόσες δόσεις θα κάνουμε, μία ή δύο;) -Τσι ντουάου, ντί σ’, σ’ατζούντσι. (Τι δύο, μισή φτάνει). Σήμερα, όμως, οι δόσεις είναι καθημερινά μέσα στην ζωή μας για όλα τα άλλα πράγματα εκτός από τα τσουρέκια. Την ίδια μέρα το βράδυ γινόταν η «σταύρωση», ακούγαμε την «τσίγκα» και μας ραντίζανε με κολόνια «Μυρτώ». Τη Μεγάλη Παρασκευή, από το πρωί, οι

καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα, ενώ όλα τα νέα κορίτσια και αγόρια γυρίζανε από «επιτάφιο» σε «επιτάφιο» με τα καινούρια τους ρούχα. Το βράδυ είχαμε την έξοδο των «επιταφίων» και στο δρόμο από όπου περνούσε ο «επιτάφιος», οι γυναίκες της γειτονιάς καίγανε θυμίαμα. Το Μεγάλο Σάββατο, από το πρωί, οργασμός σε όλο το χωριό. Σε κάθε υπόγειο αναστέναζαν τα τσιγκέλια. Αναστέναζαν κυριολεκτικά, μιας και τα αρνιά έφταναν τότε και τα 20 κιλά. Τότε δεν υπήρχαν χοληστερίνες ή τριγλυκερίδια, όπως σήμερα που ψάχνουμε να βρούμε μικρά και άπαχα αρνάκια. Για κατσίκια δε, ούτε λόγος, μόνο οι «γκαγκάνοι» και οι άρρωστοι τα τιμούσαν. Στις κουζίνες των σπιτιών γινότανε χαμός. Στη μια κατσαρόλα, μέσα στο νερό, ήταν το κεφάλι από το αρνί, δίπλα στο ταψί τα έντερα και η συκωταριά και στη μεγάλη κατσαρόλα τα ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια για τα «μπατζαβούσα». Οι δρόμοι γέμιζαν από κόσμο, όχι τόσο απ’ αυτούς που έβγαιναν για τα ψώνια των ημερών (άλλωστε πού λεφτά), όσο από τους σφά-

κά και χρήσιμα δώρα όπως: καινούρια ζακετούλα, μπλουζίτσα, κάλτσες κ.α. Οι νονοί μας «ντι λα Παπαζάρι» αυτά μας προσφέρανε. Να ’ναι καλά οι άνθρωποι, φορούσαμε τα ρούχα τους και τους ευγνωμονούσαμε για χρόνια. Όχι όπως τώρα, που οι νονοί ξεπαραδιάζονται για να πάρουν μια λαμπάδα και ένα από τα παιχνίδια των διαφημίσεων. Έτσι τελείωνε το Πάσχα. Οι μεγάλοι βέβαια, από τις πολλές μέρες της νηστείας και την απότομη κατανάλωση κρέατος είχαν κάποιες τακτικότατες επισκέψεις στο «ναγκιό». Αυτό όμως συμπεριλαμβάνεται στις παράπλευρες απώλειες της εποχής εκείνης, σε αντίθεση με τις δικές μας αιματολογικές εξετάσεις μετά τις γιορτές. Αυτά με το Πάσχα στο χωριό. Τώρα, όμως, πρέπει να σας αφήσω μιας που η κόρη μου είδε καινούρια λαμπάδα στην τηλεόραση και δεν με αφήνει να γράψω άλλο. Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση σε όλους.

Μητώνας Αθ. Γιώργος

DOUFAS

COFFE STATION

4

Ντούφας Αθανάσιος Τηλ. 2310 312712 Κηφισίας 33 Θεσσαλονίκη

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ συνέχεια από την 1η σελίδα

Με πρωτοβουλία του Συλλόγου φέτος πραγματοποιήθηκε παρέλαση καρναβαλιστών, κάτι που έλειπε για αρκετά χρόνια από τις εκδηλώσεις των Αποκριών. Τα θέματα της παρέλασης ήταν: 1. ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ από

παιδάκια του Νηπιαγωγείου.

2. ΜΠΟΜΠ Ο ΣΦΟΥΓΓΑΡΑΚΗΣ από τα παιδιά της Α΄ και Β΄ τάξης Δημοτικού.

3. ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ (μα'ιλι κου πάπιανλι) από τα παιδιά της ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού.

4. Η ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΑΝΟΙ από τα παιδιά της Δ΄ τάξης Δημοτικού.

5. ΤΟ «ΑΜ ΧΑΣΚΑ» από τα παιδιά της Ε΄ τάξης Δημοτικού.

6. ΠΕΘΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΦΕΣ από τα παιδιά της ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού και της Α΄ Γυμνασίου.

7. NEXT TOP MODEL από τα παιδιά της Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν με τα παραδοσιακά γαϊτανάκια, που για πρώτη φορά φέτος ήταν δύο, και παρουσιάστηκαν από δυο τμήματα αγοριών και κοριτσιών. Το κάθε γαϊτανάκι πλαισιωνόταν από δώδεκα παιδιά.

Nέα από τους Συλλόγους μας ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το Σαββατοκύριακο 27-28 Φεβρουαρίου 2010, ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης οργάνωσε 2ημερη εκδρομή στο Κρούσοβο και στο Μοναστήρι (Bitola) της ΠΓΔΜ, μετά από πρόσκληση του Προξένου του εκεί Ελληνικού Προξενείου. Ο λόγος της τιμητικής αυτής πρόσκλησης ήταν η παρουσίαση της επανέκδοσης, μετά από 100 χρόνια, του “Ετυμολογικού Λεξικού της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης”, το οποίο συνέγραψε το 1909 ο Λιβαδιώτης λόγιος γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης. Η πολιτιστική αυτή μετακίνηση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, δεδομένου ότι 150 άτομα

(3 μεγάλα λεωφορεία) ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση. Μάλιστα λόγω έλλειψης χώρων διαμονής, ο Σύλλογος αναγκάστηκε μετά λύπης του να απορρίψει και άλλες αιτήσεις συμμετοχής. Εκεί ο Σύλλογος ήρθε σε επαφή με τον τοπικό Σύλλογο Ελληνοβλάχων ‘Ο Άγιος Νικόλαος’, με τον οποίο συνήψε στενές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας. Την παρουσίαση του λεξικού έκαναν, σε μία κατάμεστη αίθουσα 600 ατόμων και με πολλούς ορθίους, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γιώργος Συνεφάκης και ο κος Κώστας Προκόβας, παρουσία της πρέσβειρας της Ελλάδας στα Σκόπια κας Παπαδοπούλου, του Προξένου Μοναστηρίου κου Τριπολιτάκη, του προσωρινού Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων κου Κ. Αδάμ, της Προέδρου της Προέδρου του Συνδέσμου των Απανταχού Μοναστηριωτών κας Β. Παπαθανασίου, του Προέδρου του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου κου. Ν. Καψάλη, πολλών Προέδρων άλλων Συλλόγων και της εκεί ομογένειας. Την τελετή διάνθισε με τους χορούς του το Λύκειο Ελληνίδων της Φλώρινας. Εντύπωση προκάλεσε ο ευθύς και καθαρός ιστορικός λόγος που ακούστηκε στην αίθουσα, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στις σχέσεις των δύο χωρών. Την επανέκδοση του λεξικού του Κ. Νικολαϊδη, χρηματοδότησε ο ευγενής πατριώτης και καλός φίλος, Θεσσαλονικιός με καταγωγή από τα Μεγάλα Λιβάδια του Πάϊκου, κος Γ. Κωστίκας, ενώ την έκδοση επόπτευσε ο Πρόξενος της Ελλάδας κος Τριπολιτάκης. Χαρακτηριστικό της επανέκδοσης, είναι ο πρόλογος του Λεξικού, τον οποίο συνέγραψαν τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου της Θεσσαλονίκης, καθώς και η μετάφρασή του στην τοπική γλώσσα σε ένθετο που επισυνάπτεται. Επίσης, το ότι το λεξικό αυτό δεν πωλείται στο εμπόριο, αλλά απλώς αποτελεί συλλεκτικό κομμάτι. Θαυμάσια επίσης ήταν η περιήγηση στο βλαχοχώρι του Κρουσόβου και στην ελληνική συνοικία του Μοναστηρίου, όπου πολλοί εκδρομείς βρήκαν με συγκίνηση ίχνη από την παρουσία των προγόνων τους. Αποσπάσματα από τον πρόλογο του Λεξικού καθώς κι ένα βιογραφικό σημείωμα για τον Κων/νο Νικολαΐδη διαβάστε στη σελίδα 8.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Έντονη η παρουσία του Συλλόγου Λιβαδιωτών Κατερίνης στις Αποκριάτικες εκδηλώσεις της πόλης. Το Λιβαδιώτικο έθιμο της καύσεως του φανού υπήρξε μια από τις κεντρικές εκδηλώσεις του τριημέρου. Ο Δήμαρχος Κατερίνης, κ. Χιονίδης, άναψε το φανό και ακολούθησε παραδοσιακό γλέντι με κλαρίνα, γαϊτανάκι, χαμ-χάσκα, τσίπουρο, κρασί και πληθώρα εδεσμάτων.

To Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2010, πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία οι «Ντούφες» από τις γυναίκες του Συλλόγου. Όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία, γυναίκες διαφόρων ηλικιών τίμησαν την εκδήλωση και ξεφάντωσαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Οι «Ντούφες» στο Λιβάδι

Διαφορετικές ήταν οι φετινές «Ντούφες» στο Λιβάδι. Το γυναικείο τμήμα του χορευτικού του Εξωραϊστικού Συλλόγου μας άνοιξε τη βραδιά πραγματοποιώντας και την πρώτη του δημόσια εμφάνιση. Η βραδιά συνεχίστηκε με πολύ κέφι και χορό από τις Λιβαδιώτισσες.

5

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Προς: Συμμετέχει ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα και κατά τη διάρκεια 1. Τον Εξοχότατο Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησηςκ. Γεώργιο της Γερμανικής κατοχής πυρπολείται ολοσχερώς. Παπανδρέου Αναφορικά με τη Δολίχη η ιστορία της ξεκινά από αρχαιοτάτων 2. Τον Υπουργό Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής χρόνων, όταν μαζί με τήν Άζωρο και το Πύθιο αποτελούσαν την ΠερΔιακυβέρνησης κ. Ιωάννη Ραγκούση ραιβική Τρίπολη. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Αρβανιτόπουλο, ο σύνδεσμος αυτός των τριών Πόλεων θα πρέπει να θεωρηθεί ως η Κοινοποίηση: αρχαιότερη αμφικτιονία στον Ελλαδικό χώρο. Όπως Πίνακα Αποδεκτών Η αρχαιολογική σκαπάνη πρόσφατα ανέδειξε σπουδαίο αρχαιολοΘέμα: Πρόγραμμα Καλλικράτης γικό χώρο με σημαντικά ευρήματα. Τα παραπάνω δεδομένα αναδεικνύουν την αναμφισβήτητη ιστοριΜε αφορμή τη Δημόσια Διαβούλευση για το Νομοσχέδιο "Πρόγραμμα Καλλικράτης", που γίνεται λόγος και για τη Νησιωτικότητα - κότητα του Δήμου Λιβαδίου και την αδιάκοπη συνέχεια στο χρόνο και Ορεινότητα 53: ("Ειδική πρόβλεψη υπάρχει [...] οι ειδικές ανάγκες των το χώρο. Αυτό το ιστορικό παρελθόν ενέπνευσε και καθοδήγησε τα ορεινών Δήμων"), επιθυμούμε να καταθέσουμε ξεχωριστή πρόταση για τέκνα της Διασποράς, που οργανώθηκαν σε συλλόγους σ' όλη την Υφήλιο (Αυστραλία, Αμερική, Καναδάς, Γερμανία) και τις μεγάλες τον ορεινό Δήμο Λιβαδίου του Νομού Λαρίσης. Ο Δήμος Λιβαδίου επανασυστάθηκε το 1999. (Προϋπήρχε ως Ελληνικές πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Κατερίνη). Μεγάλοι Δήμος πριν το 1923). Είναι Καποδιστριακός Δήμος αποτελούμενος ευεργέτες και σημαντικοί δωρητές του τόπου μας, με δικές τους δαπάαπό το Λιβάδι και τη Δολίχη. Είναι ένας Δήμος γεωγραφικά απομο- νες έχτισαν 2 δημοτικά σχολεία, το Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο, νωμένος και απομακρυσμένος από αστικά κέντρα και τα γύρω τοπικά όπου στεγάζεται το Γυμνάσιο και διαθέτει αίθουσα εκδηλώσεων (θεάδιαμερίσματα. Σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2001, αριθμεί τρου, κινηματογράφου, διαλέξεων), το νηπιαγωγείο, καθώς και το 3.187 μόνιμους κατοίκους (Τ.Δ. Λιβαδίου 2.714, Τ.Δ. Δολίχης 473) που οίκημα που στεγάζει τον παιδικό σταθμό και το Πολυδύναμο Ιατρείο στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη γεωργία, και αρκετά κληροδοτήματα με στόχο να παραμένουν και να μορφώνονται οι συμπατριώτες τους στην από αιώνες πατρογονική εστία. Η τις δασικές και τις οικοδομικές εργασίες. Ο Δήμος Λιβαδίου παρουσιάζει μια ξεχωριστή ιδιαιτερότητα για διοικητική απογύμνωση αυτού του τόπου θα σημάνει και το τέλος ενός τόπου που κατορθώνει με περηφάνια να στέκεται ανά τους αιώλόγους που παραθέτουμε στη συνέχεια: Ορεινότητα: πρόκειται για ένα Δήμο κατεξοχήν ορεινό, καθώς βρί- νες ζωντανός και ακμαίος. Ταυτόχρονα οι Λιβαδιώτες είναι ΄Έλληνες Βλαχόφωνοι με δική σκεται σε υψόμετρο 1. 200 μέτρων και έχει έκταση 158.000 στρέμματα. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης και του υψομέτρου αντιμετωπίζει τους πολιτιστική κληρονομιά που πρέπει να διασωθεί. Οι συγκεκριμένοι λόγοι που παρατέθηκαν πιο πάνω αναδεικνύουν ειδικές καιρικές συνθήκες και παρατεταμένο χειμώνα για 5 έως 6 μήνες. Το γεγονός αυτό δημιουργεί στο Δήμο ειδικές ανάγκες στις την ανάγκη να παραμείνει ανεξάρτητος ο Δήμος Λιβαδίου. Οι λόγοι οποίες ανταποκρίνεται κάθε φορά με τον πλέον κατάλληλο τρόπο και αυτοί δύνανται να αποτελέσουν αντικειμενικά κριτήρια βάσει των τα κατάλληλα μέσα, καθώς οι εν λόγω συνθήκες αποτελούν αναπό- οποίων οφείλεται να παραμείνουν ανεξάρτητοι, χωρίς να αλλοιώνεται σπαστο στοιχείο της διαβίωσης ενός ορεινού Δήμου. Επιπλέον, κατά η φιλοσοφία του "Προγράμματος Καλλικράτης", και άλλοι παραπλήτους δύσκολους χειμερινούς μήνες είναι απαραίτητη η καθημερινή σιοι και πάντως ολιγάριθμοι Δήμοι ή Κοινότητες (πιστεύουμε πως επαγρύπνηση για την άμεση παρέμβαση ώστε να διατηρείται η προ- είμαστε ο πολυπληθέστερος οικισμός σ΄ αυτό το υψόμετρο, τουλάχισβασιμότητα στις κτηνοτροφικές μονάδες που αποτελούν τη ραχο- στον στον ελλαδικό χώρο), που άντεξαν στη φθορά του χρόνου αρκεί κοκαλιά της τοπικής οικονομίας (αλήθεια, ποιος μπορεί να πιστεύει να βοηθηθούν και να στηριχθούν, γιατί ξέρουν να αντέχουν και να ότι και με τις καλύτερες των προθέσεων αυτό θα καταστεί δυνατό, δημιουργούν κάτω από δύσκολες συνθήκες . Οι ορεσίβιοι κάτοικοι του όταν η έδρα του υπό σχεδιασμού Δήμου θα είναι χιλιόμετρα μακριά;). Λιβαδίου το θέλουν και το απαιτούν. Η καρτερικότητά τους θα τους Ντόπιος Πληθυσμός: Ο Δήμος Λιβαδίου έχει καταφέρει μέχρι σήμε- δικαιώσει. Εκτιμούμε ότι η ένταξή μας σ΄ άλλο Δήμο θα έχει ολέθριες και μη ρα να συγκρατήσει τον πληθυσμό του χάρη στις οργανωμένες υποδομές του, τη διοικητική αυτονομία που διαθέτει και την ανταπόκριση αναστρέψιμες συνέπειες για τον τόπο μας, καθώς θα είναι αχανής, δυσκίνητος και αναποτελεσματικός τόσο εξαιτίας της γεωγραφικής σε εκατοντάδες καθημερινά αιτήματα των δημοτών του. Υγιής Οικονομικά Δήμος: Ο Δήμος Λιβαδίου με τη σημερινή μορφή απόστασης που μας χωρίζει όσο και εξαιτίας της τεράστιας έκτασης του αλλά και ως κοινότητα έχει καταφέρει με συνετή και χρηστή δια- που θα καλύπτει. Για όλους τους παραπάνω λόγους που παρατέθηκαν διασφαλίζεται χείριση των οικονομικών του να ανταποκρίνεται στο ρόλο του. Μπορεί να αποτελέσει πρότυπο ανάπτυξης αρκεί η πολιτεία να ενισχύσει πλήρως η βιωσιμότητα και η απρόσκοπτη λειτουργική ευρυθμία του Δήμου μας. Προς τι λοιπόν η κατάργηση ενός τέτοιου Δήμου; Δώστε ανάλογα προγράμματα αξιοποίησης των ορεινών όγκων. Εύρωστη κτηνοτροφία και γεωργία: Στο Δήμο Λιβαδίου εκτρέφο- την ευκαιρία ο τόπος μας να αποδείξει, όπως άλλωστε έκανε μέχρι νται 50.000 αιγοπρόβατα και 1.000 βοοειδή σε άριστες σύγχρονες σήμερα ότι έχει τη δύναμη να προχωρήσει και να δημιουργήσει παρασταβλικές εγκαταστάσεις, που εξυπηρετούνται μέσα από ένα πλέγμα μένοντας ζωντανός στην αγκαλιά του Ολύμπου και σε υψόμετρο 1.200 αγροτικής οδοποιίας 450 χιλιομέτρων περίπου σε ιδιαίτερα δύσβατη μέτρων. Το παραπάνω κείμενο εγκρίθηκε ομόφωνα σε δύο ειδικές συνεορεινή περιοχή, καθώς και με σύγχρονο δίκτυο ύδρευσης αυτών. Παράλληλα, η γεωργική έκταση 36.000 στρεμμάτων με ένα πλέγμα δριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Λιβαδίου, καθώς και από Γενική αρδευτικών γεωτρήσεων και δύο φραγμάτων συμπληρώνει την αγρο- Λαϊκή Συνέλευση. τική οικονομία. Τέλος, οι δασεργάτες μας, οργανωμένοι σε δύο συνεΓια το Δ.Σ. και τη Λαϊκή Συνέλευση ταιρισμούς, αναλαμβάνουν αποστολές σε όλα τα δάση της πατρίδας Ο Δήμαρχος Λιβαδίου μας. Γαλάνης Γεώργιος Ιστορικότητα: Ο Δήμος Λιβαδίου αποτελείται από δύο ιστορικά ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ανά τους αιώνες διαμερίσματα.

1. Αρχηγό Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Αντώνιο Σαμαρά Αναφορικά με το Λιβάδι, ιστορικοί υποστηρίζουν ότι έχει σχέση, 2. Γενική Γραμματέα Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος κ. Αλέκα από αρχαιολογική άποψη και με μαρτυρημένα ευρήματα ως οικισμός, Παπαρήγα με τη Θεσσαλική Ομηρική Δωδώνη.

3. Πρόεδρο Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού κ. Γ. Καρατζαφέρη Το Λιβάδι είναι γνωστό στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β΄ Κομνηνό 4. Πρόεδρο Κοινοβουλευτικής Ομάδας Συνασπισμού ΡιζοσπαστιΠαλαιολόγο αφού το 1336 μ.Χ. εντέλλεται στον ηγούμενο της μονής Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας να προστατεύει "αενάως, διαρκώς, ανελ- κής Αριστεράς κ. Αλέξη Τσίπρα 5. Υπουργό Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων κ. λιπώς και αδιαλείπτως και έτερον χωρίον, το Λιβάδιον...". Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι έδρα του αρματολικιού του Άννα Διαμαντοπούλου 6. Υφυπουργό Οικονομικών κ. Φίλιππο Σαχινίδη Ολύμπου, πατρίδα και γενέτειρα του μεγάλου αγωνιστή, Εθνικού 7. Βουλευτές Ν. Λάρισας ήρωα και Φιλικού Γεωργάκη Ολύμπιου. Στα 1768 ιδρύεται στο Λιβάδι 8. Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Πελοποννήσου κ. Φώτη ΧατζηΑνώτερο Ελληνικό Σχολείο το οποίο συγκαταλέγεται μεταξύ των οκτώ πρώτων της Θεσσαλίας. Το Λιβάδι αποτελεί επίσης γενέτειρα μιχάλη 9. ΚΕΔΚΕ του ηγούμενου Άνθιμου Ολυμπιώτη, του ιατρού Αθανάσιου Αστερίου, 10. ΤΕΔΚ Λάρισας μέλους της επαναστατικής κυβέρνησης Λιτοχώρου στα 1878.

6

Δασεργατικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Λιβαδίου Συνέντευξη του αντιπροέδρου του συνεταιρισμού Ντάμπου Στέφανου Λιβάδι, Σάββατο 20 Μαρτίου 2010

πρόβλημα της ανεργίας στον κλάδο μας, αφού δεν μπορούμε να καλύψουμε τις στοιχειώδεις ανάγκες μας καθώς και τα απαραίτητα ένσημα για να έχουΠότε ιδρύθηκε ο υπάρχων Δ. με ασφάλεια. Εκτός όλων αυτών, κάποιοι στο υπουργείο προτείνουν να εξαιΣυνεταιρισμός ; ρεθούν οι δασεργάτες από τα βαρέα, οπότε να συνταξιοδοτούνται στα 67 Ιδρύθηκε περίπου το 1986, τους χρόνια και όχι στα 58 που είναι τώρα. αντικαθιστώντας έναν παλιότεΟι πυρκαγιές και τα καμένα δάση τί σημαίνουν για σας; ρο. Η δυστυχία των άλλων και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι κάτι Πόσα μέλη έχει σήμερα; θλιβερό. Η αποκατάσταση των καμένων περιοχών αποτελεί για μας μια Ο Δ.Α.Σ. Λιβαδίου αποτελεί- επαγγελματική διέξοδο, αφού τα τελευταία χρόνια τα καμένα βουνά αποφέται από 60 ενεργά μέλη εκ των ρουν το μοναδικό εισόδημά μας. Λεφτά βγαλμένα με μαυρίλα, αφού δουλεύοποίων τα 25 περίπου είναι υλο- ουμε πολλές ώρες, με ζέστη και σκόνη από τα καμένα δέντρα, και τα πνευτόμοι και οι υπόλοιποι κιρατζή- μόνια μας γεμίζουν κάρβουνο. Τα επαγγελματικά ατυχήματα είναι συχνόταδες. τα και θανατηφόρα, ενώ οι πληρωμές μας, πλέον, καθυστερούν υπερβολικά. Πόσα ζώα υπάρχουν αυτή την Η περσινή μας εργασία στις πυρκαγιές της Αττικής πληρώθηκε με καθυστέστιγμή στον συνεταιρισμό σας ρηση 5 μηνών. Η πληρωμή μας έγινε από το περιφερειακό ταμείο Αττικής, το οποίο ανήκει στο ΥΠΕΧΩΔΕ. και γενικότερα στο χωριό μας; Τα μέλη του συνεταιρισμού Φέτος πήρατε μέρος σε κάποιες αγωνιστικές κινητοποιήσεις, πείτε μας έχουν περίπου 200 ζώα (άλογα περισσότερα για αυτό το θέμα. και μουλάρια). Υπάρχει και ένας Στις 10 Φεβρουάριου του 2010 πήραμε μέρος στην απεργία που οργανώδεύτερος συνεταιρισμός στο θηκε στην Θεσσαλονίκη. Με λεωφορείο, 30 περίπου συνάδελφοι, βρεθήκαμε χωριό μας - ο Δασεργατικός στην πλατεία Αριστοτέλους, κάτω από το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου, για να Αγροτικός Συνεταιρισμός «Γεωρ- διεκδικήσουμε τα αιτήματά μας δίπλα στο Σωματείο Δασεργατών Μακεδογάκης Ολύμπιος» - ο οποίος έχει νίας Θράκης και Θεσσαλίας. Επίσης, στην απεργία στις 24/02/2010 ξανακα15 μέλη και περί τα 40 ζώα, τεβήκαμε στην Θεσσαλονίκη και συμμετείχαμε σε νέα κινητοποίηση, συμοπότε, συνολικά το χωριό μας βάλλοντας στην πιο ισχυρή διεκδίκηση των αιτημάτων μας. έχει περίπου 240 ζώα. Τα σημαντικότερα αιτήματά μας είναι τα παρακάτω, όπως αναφέρονται Ποιοι είναι εκλεγμένοι στο στην κοινή ανακοίνωσή μας: 1) Να αυξηθούν οι πιστώσεις για τα Δάση. Οι καθαρισμοί και οι αντιπυριδιοικητικό συμβούλιο του συνεκές ζώνες να γίνονται έγκαιρα από τους δασικούς συνεταιρισμούς, για να ταιρισμού σας; Πέρυσι ανέλαβαν κάποιοι νέοι αποφεύγονται οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. Οι εργασίες να άνθρωποι, όλοι επαγγελματίες ανατίθενται απευθείας στους συνεταιρισμούς και όχι σε εργολάβους.

2) Άμεση πληρωμή των εργασιών μας για τα αντιπλημμυρικά έργα του και ενεργά μέλη του συνεταιριΣεπτεμβρίου 2009 στην Αττική. σμού. Αυτοί είναι: 3) Να ενεργοποιηθεί το ταμείο δασών και να προβλεφθούν οι αναγκαίες Πρόεδρος: Ραχωβίτης Γιώργος, Αντιπρόεδρος: Ντάμπος πιστώσεις από το 4ο Κ. Π. Σ. για τη βελτίωση του οδικού δικτύου εντός των Στέφανος, Ταμίας: Γαζέτης Στέ- δασοσυστάδων.

4) Το μίσθωμα από την ξυλεία να μην αποδίδεται για δύο χρόνια στο κράφανος, Γραμματέας: Μπατζογιάννης Δημήτρης, Μέλος: τος. Να ελεγχθούν οι εισαγωγές ξυλείας και να απορροφηθεί η εγχώρια παραγωγή. Κολοβός Δημήτρης.

5) Καμιά αύξηση του ορίου ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των δασεργαΤο Σωματείο Δασεργατών τών, που είναι από τα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα. Να αναπροσαρμοστεί η Μακεδονίας - Θράκης και Θεσ- σύνταξη σύμφωνα με τον αριθμό των ενσήμων του κάθε ασφαλισμένου. σαλίας, στο οποίο συμμετέχετε, 6) Για τα ζώα, άμεση καταβολή των χρηματικών ενισχύσεων για τις ζωοπότε ιδρύθηκε; τροφές και ενιαία ενίσχυση μέχρι τέλους του έτους από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Να Το σωματείο δημιουργήθηκε δοθούν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα σε όσους το 2010, είναι ένα δευτεροβάθμιο δασεργάτες δεν έχουν πάρει. όργανο στο οποίο συμμετέχουν 7) Να μας δοθούν καύσιμα με μειωμένο φόρο. όλοι οι μεγάλοι δασεργατικοί 8) Να αλλάξει ο τρόπος πληρωμής από τα δασαρχεία, προκειμένου να συνεταιρισμοί καθώς και διάφο- πληρωνόμαστε έγκαιρα για τις εργασίες μας στα δάση. ρες ομάδες δασεργατών από τη 9) Αλλαγή του νόμου 2810/2000, αφού, έτσι, ιδρύονται χωρίς όριο συνεΘεσσαλία και πάνω. Περίπου 500 ταιρισμοί - από 7 μέλη και πάνω- στον ίδιο δήμο. Αυτό πρέπει να αλλάξει δασεργάτες συνολικά δραστη- προκειμένου να υπάρχει ένας δασικός συνεταιρισμός σε κάθε δήμο ή κοινόριοποιούνται σε αυτό το σωμα- τητα. τείο και εμείς ομόφωνα αποφαΜια τελευταία ερώτηση, τοπικού ενδιαφέροντος. Σε διάφορα σημεία, σίσαμε να ενταχθούμε. περιμετρικά του χωριού μας, μέσα στο δάσος, υπάρχουν αυθαίρετες καταΟ κλάδος σας αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα τα τελευταία χρόνια. σκευές – στάβλοι ζώων κάποιων συναδέλφων σας. Ενώ πολλοί από εσάς, Εσείς πώς βλέπετε την κατάσταση; όταν αποφασίστηκε να βγούνε τα ζώα από το χωριό, εγκατέστησαν την Οι δυσκολίες είναι τεράστιες, αν σκεφτούμε ότι το σύνολο των δασεργα- περιουσία τους σε ιδιόκτητα κτήματα, ορισμένοι αυθαιρέτησαν καταπατώτών κάνουν μόνο 30-40 μεροκάματα το χρόνο. Όπως αναφέρουμε και στην ντας δημόσια γη. Γιατί συνέβη αυτό; κοινή ανακοίνωσή μας, τα τελευταία χρόνια οι πιστώσεις για τα δάση μειώΕφόσον δεν υπήρξε τότε, αλλά ούτε και τώρα υπάρχει, ένας συγκεκριμένονται και τα παραγωγικά δασαρχεία υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα πολ- νος, ειδικά διαμορφωμένος χώρος για να μπορέσουν οι δασεργάτες να συγκελές εργασίες μας, όπως καθαρισμοί, αντιπλημμυρικά έργα, αναδασώσεις, ντρώσουν τα ζωντανά τους, μοιραία, ο καθένας τοποθέτησε το στάβλο του αντιπυρικές ζώνες να βγαίνουν σε δημοπρασίες και να τις παίρνουν εργολά- όπου αυτός βρήκε ελεύθερο χώρο με την ανοχή της δημοτικής μας αρχής. βοι. Εικονικοί εργολαβικοί συνεταιρισμοί ξεπηδούν σαν μανιτάρια μετά τον Τη συνέντευξη πήρε ο συνεργάτης μας Λάζος Μπάμπας νόμο 2810/2000, παίρνοντας το σύνολο των εργασιών μας. Είναι τεράστιο το

7

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΗΣ ΤΟΥ Κ. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Του Γιώργου I. Συνεφάκη Προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Γεωργάκης Ολύμπιος» Στις 28 Σεπτεμβρίου 1908, στην ακόμη υπό τουρκική κατοχή πόλη της Θεσσαλονίκης, η παλαιότερη και πολυπληθέστερη ομάδα των Βλάχων της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι κατάγονταν από το Λιβάδι Ολύμπου, ίδρυσαν τον Σύλλογο των Βλαχοφώνων Ελλήνων με την επωνυμία " Όλυμπος". Σαραντατρείς πολίτες της Θεσσαλονίκης, εκφραστές μιας πολυπληθούς Λιβαδιώτικης και φυσικά βλαχόφωνης κοινωνίας, προσηλωμένοι στην ελληνική ιδέα, πρωτοστάτησαν στη δημιουργία αυτού του Συλλόγου για να αντιδράσουν με τον εντονότερο δυνατό τρόπο στη ρουμανική προπαγάνδα, η οποία ήταν σε μεγάλη έξαρση εκείνη την εποχή. Συντάκτης του 1ου καταστατικού του Συλλόγου ήταν ο Λιβαδιώτης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, γυμνασιάρχης στη Θεσσαλονίκη και συγγραφέας του περίφημου για την εποχή του «Ετυμολογικού Λεξικού της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης», το οποίο εκδόθηκε στην Αθήνα το 1909. Η σύνθεση του 1ου Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου ήταν η εξής: Ελευθέριος Χατζηκώστας (Ιατρός) Πρόεδρος, Δημήτριος Ζάννας (Ιατρός) Αντιπρόεδρος, Λάζαρος Αντωνιάδης (Καθηγητής) Γεν. Γραμματεύς, Ιωάννης Μπαλτατζής (Διευθυντής αστικής Σχολής) Ειδικός Γραμματεύς, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου (Έμπορος) Ταμίας. Σύμβουλοι: Ιωάννης Βούβαρης (Υποδηματοποιός), Γεώργιος Γριζόπουλος (Εμπορομεσίτης), Σοφοκλής Βελλίδης (Υπάλληλος Τραπέζης), Μιχαήλ Τσοβαρίδης (Ξενοδόχος), Ανέστης Παχύνας (Καφεπώλης), Τζων Τέγος (Υπάλληλος), ο συντάξας Κωνσταντίνος Νικολαΐδης (πρώην Γυμνασιάρχης). Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν, ο λόγιος γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, με μεταπτυχιακές σπουδές εκείνα τα χρόνια στο πανεπιστήμιο της Λειψίας, συνέγραψε, με τη στέρεα επιστημονική του γνώση και ήθος και μετά από άοκνες προσπάθειες και πολυετή μόχθο, το "ΕτυμολογικόνΛεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης". Επρόκειτο περί ενός επιστημονικού και τυπογραφικού άθλου για εκείνα τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, ο οποίος απετέλεσε μια σαφή και καθαρή απάντηση στη ρουμανική προπαγάνδα και ανέδειξε την ιστορική και διαχρονική διασύνδεση της κουτσοβλαχικής με την ελληνική γλώσσα. Το λεξικό αυτό ήταν ένα ισχυρό όπλο άμυνας με επιστημονική τεκμηρίωση για τους βλαχόφωνους Έλληνες, που είχαν δώσει και έδιναν τον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Ο ίδιος αυτός άνθρωπος, που συνέταξε το 1ο καταστατικό του Συλλόγου των εν Θεσσαλονίκη παροικούντων Βλαχολιβαδιωτών του Ολύμπου, με το μνημειώδες αυτό έργο του λεξικού, αναζήτησε για πρώτη φορά στα χρονικά την ετυμολογική προέλευση των λέξεων της κουτσοβλαχικής και αντιπαραβάλλοντας τις με τις αντίστοιχες δακορουμανικές, κατάφερε να καταρρίψει τους μύθους της ρουμανικής προπαγάνδας και να τεκμηριώσει επιστημονικά την ελληνικότητα του βλαχόφωνου στοιχείου. Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, με τα όπλα της επιστήμης και μόνον, ανατρέπει τα προπαγανδιστικά κατασκευάσματα των Ρουμάνων και φτάνει στο συμπέρασμα: "Μέγα χάσμα μεταξύ της κουτσοβλαχικής και της ρουμανικής καθ’ όλα μεν, ιδίως δε κατά το λεξιλόγιον", ενώ σοβαροί επιστήμονες της εποχής συναινούν εκόντες-άκοντες με τα επιστημονικά πορίσματα του Κ Νικολαΐδη. Πρόκειται αναντίρρητα για μία μέγιστη προσφορά του Κωνσταντίνου Νικολαΐδη (όπως και των λοιπών ιδρυτών του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης) στη διατήρηση της εθνικής συνείδησης, σε μία εποχή που πολλοί προσπαθούσαν να αναγάγουν τη γλώσσα σε κουτσοβλαχικό ζήτημα, πλαστογραφώντας την ιστορία, μιλώντας για βλάχικη μειονότητα και για ιδιαίτερη εθνότητα. Και όλα αυτά ερήμην των ανθρώπων που με αγώνες και κοινωνική προσφορά για τον Ελληνισμό, με το πάθος τους για την ελληνική παιδεία -τουλάχιστον επί δύο αιώνες πριν είχαν διακινδυνεύσει πολλές φορές και είχαν μοχθήσει για την προκοπή του τόπου τους.

8

Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, συγγράφοντας το λεξικό του, ήξερε ότι αναλάμβανε ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Οι ειδικοί το ξέρουν ότι "πλήρες" λεξικό δεν είναι δυνατό να υπάρξει. Τόλμησε το εφικτό κάτω από δύσκολες συνθήκες. Είναι η πρώτη φορά (1909), όσο γνωρίζουμε, που καταγράφεται και ετυμολογείται η κουτσοβλαχική γλώσσα με τρόπο επιστημονικό. Πρόκειται για έργο θεμελιακό στη μελέτη αυτής της γλώσσας της βαλκανικής και ιδιαίτερα της ελληνικής χερσονήσου, της γλώσσας που μιλούσαν 'Ελληνες, κυρίως της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας, αλλά και της διασποράς. Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης κατατάσσεται στην κατηγορία των αφανών εκείνων μεγάλων πατριωτών, αγνώστων στους πολλούς και γνωστών μόνον σε ορισμένους ειδικούς, ο οποίος με το έργο του και τις πράξεις του θωράκισε τον Ελληνισμό, εξοπλίζοντας τον με αδιαμφισβήτητα επιστημονικά τεκμήρια, ώστε να αποκρούσει επαρκώς τις προπαγανδιστικές και υστερόβουλες εναντίον του επιθέσεις της εποχής, που είχαν ως στόχο την αλλοίωση της γεωπολιτικής φυσιογνωμίας των Βαλκανίων.

Κωνσταντίνος Νικολαΐδης

Φιλόλογος εγκρατής και Γυμνασιάρχης με μεταπτυχιακές σπουδές εκείνα τα χρόνια στο πανεπιστήμιο της Λειψίας. Ο Ντούλας (Κωνσταντίνος) Νικολαΐδης γεννήθηκε στο Λιβάδι. Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για τη ζωή και τη δράση του. Το 1887-88 δίδαξε ως καθηγητής εις τα Ζαρίφεια εκπαιδευτήρια και εν συνεχεία εις Μοναστήριον, Κωνσταντινούπολιν και Σμύρνην ως Γυμνασιάρχης. Είναι γνωστός για το μνημειώδες έργο του Ετυμολογικόν Λεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης (1909). Είναι ένας άθλος επιστημονικός και τυπογραφικός για εκείνα τα πρώιμα χρόνια. Γνώριζε και τα κουτσοβλάχικα, όπως τα θυμόταν από τα νηπιακά χρόνια στο Λιβάδι. Τα μελέτησε επιστημονικά έχοντας υπόψη και τη σχετική βιβλιογραφία της εποχής, κυρίως ξένη. Το βιβλίο γράφεται στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908), όταν οργίαζαν οι προπαγάνδες στις βόρειες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν τότε σε έξαρση και η ρουμανική προπαγάνδα που άρχισε στα 1850. Το βιβλίο προλογίζει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ ο Γ'. Ο Νικολαΐδης είχε και άλλη δράση στον Μακεδονικό Αγώνα και χρειάζεται έρευνα. Με όπλο την επιστημοσύνη του και το προσωπικό του κύρος εργάστηκε και εναντίον της ρουμανικής προπαγάνδας. Αδελφός του Κωνσταντίνου ήταν ο Αναστάσιος (Κάγας) Νικολαΐδης. Φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στη Λειψία, ιδρυτής Λυκείου στη Θεσσαλονίκη. Πέθανε νέος και δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τα εκπαιδευτικά του όνειρα. Μια έρευνα στην ιστορία της εκπαίδευσης της Θεσσαλονίκης, της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. είναι βέβαιο ότι θα φώτιζε τη ζωή και τη δράση των δύο αυτών αδελφών, διακεκριμένων φιλολόγων της εποχής τους. Η έλλειψη πηγών για τον Κωνσταντίνο Νικολαΐδη αδικεί τον άνθρωπο και τη δράση του. Παλιοί συγγενείς του, όπως η οικογένεια Λαναρίδη, ίσως κάτι να θυμούνται. Ευτυχώς υπάρχει το Λεξικό του. Το επώνυμο Νικολαΐδης, όπως και πολλά άλλα, δεν υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια στο Λιβάδι. Συγγενής του πιθανόν ήταν ο Κλεάνθης Νικολαΐδης (γενν. 1858) με νομικές σπουδές στην Αθήνα και στο εξωτερικό. Καθηγητής της ελληνικής φιλολογίας στην ονομαστή σχολή των ανατολικών γλωσσών της Βιέννης. Υπερασπίστηκε τα ελληνικά δίκαια ως δημοσιογράφος σε γερμανικές εφημερίδες. Στο Βερολίνο εκδίδει την "Ανατολικήν Ανταπόκρισιν" επί 40 χρόνια. Πολύγλωσσος και πολυγραφότατος έγραψε και την "Ιστορία του Ελληνισμού από των αρχαιοτάτων χρόνων". Προσωπικότητα σημαντική του ελληνισμού εντελώς άγνωστη. Νεότερο λεξικό της κουτσοβλαχικής, εξήντα χρόνια περίπου μετά, είναι του Papahagi (1964) - το πληρέστερο ως σήμερα - που παραπέμπει συχνά στο Λεξικό του Νικολαΐδη. Η οικογένεια Νικολαΐδη ήταν γνωστή παλαιότερα στο Λιβάδι.

(Φεβρουάριος-Μάρτιος 2010) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας

• Δύσκολες μέρες για την κτηνοτροφία στο Λιβάδι του 1980. Κτηνοτρόφοι, συμμετέχοντας στις πανελλαδικές παναγροτικές κινητοποιήσεις του Φλεβάρη του 1980, χύνουν εκατοντάδες κιλά γάλα στην πλατεία του χωριού, διαμαρτυρόμενοι για τις απαράδεκτα χαμηλές τιμές κρέατος και γάλατος. Η τιμή των αρνιών δεν ξεπέρασε τη χρονιά εκείνη τις 150 δρχ. ανά κιλό.

• Με κακοκαιρία, αλλά με πολύ κέφι, «γλέντησαν» τις Απόκριες του ’80 οι λιβαδιώτες. Φανοί, χαμ-χάσκα, καρναβάλια και δυο χοροεσπερίδες, μια στου «Δεκανέα» και μια ακόμη στου «Γιάγια».

• Για τρίτη συνεχή χρονιά, το 1980, Πάσχα με χιόνια και πολύ κρύο.

μαγειρεύει η Βούλα

«Μπατζαβούσια» ... τα Παραδοσιακά Από πολύ παλιά, ποτέ δεν έλειπαν από το τραπέζι της Ανάστασης τα παραδοσιακά μπατζαβούσια που λατρεύονται από όλους τους Λιβαδιώτες. Είναι το αντιπροσωπευτικό μας πασχαλινό έδεσμα. Για όλους τους άλλους είναι η γνωστή μαγειρίτσα, που όμως έχει τη μορφή σούπας, ενώ τα δικά μας μπατζαβούσια έχουν τη μορφή πιλαφιού, γι΄ αυτό και ξεχωρίζουν σε γεύση. Τα υλικά που θα χρειαστούμε: • 1 συκωταριά και τα εντεράκια από ένα αρνάκι ή κατσικάκι γάλακτος.

• 2 κιλά κρεμμυδάκια φρέσκα.

• 1 ματσάκι μαϊντανό.

• 3 κλωναράκια δυόσμο.

• 3 κλωναράκια άνηθο.

• 1 κούπα ρύζι τύπου γλασσέ.

• 1 κούπα ελαιόλαδο • Αλάτι - πιπέρι Προετοιμασία: Αφήνουμε τη συκωταριά πρώτα σε κρύο νερό αλλάζοντας συχνά το νερό της. Τα εντεράκια, για να τα καθαρίσουμε, τα αναποδογυρίζουμε και τα πλένου-

με μέσα - έξω. Στη συνέχεια, τα αφήνουμε για 1 ώρα σε αλατισμένο νερό, στο οποίο έχουμε προσθέσει και λίγο ξύδι για να καθαρίσουν καλά. Αφού τελειώσουμε αυτήν την προετοιμασία, σε μια κατσαρόλα προσθέτουμε νερό και ζεματάμε πρώτα την συκωταριά και μετά τα εντεράκια για πολύ λίγο και, αφού τα ξεπλένουμε με κρύο νερό, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια με το ψαλίδι. Στη συνέχεια τα πλένουμε πολύ καλά, τα αφήνουμε να στραγγίσουν και προχωράμε στο μαγείρεμά τους. Βάζουμε στην κατσαρόλα το ελαιόλαδο, ρίχνουμε τα συκωτάκια και τα εντεράκια και τα αφήνουμε να βράσουν για λίγο με τα υγρά τους. Έπειτα, προσθέτουμε τα ψιλοκομμένα και πλυμένα κρεμμυδάκια, τον άνηθο, τον δυόσμο και το μαϊντανό και τα αφήνουμε να βράσουν όλα μαζί με τα υγρά που θα βγάλουν τα χορταρικά μας. Λίγο πριν σβήσουμε το φαγητό, προσθέτουμε το ρύζι, το αλάτι, το πιπέρι και λίγο νεράκι εάν χρειάζεται. Καλή Όρεξη … Καλό Πάσχα!

ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Φέτος το καλοκαίρι θα προσπαθήσουμε να διοργανώσουμε πολιτιστικό καλοκαίρι ερασιτεχνικής δημιουργίας. Όσοι συμπατριώτες μας ασχολούνται με κάτι που αφορά την τέχνη (μουσική, φωτογραφία, ζωγραφική, ξυλογλυπτική, γλυπτική, μικροτεχνία κ.τ.λ.) καλούνται να εκθέσουν τα χειροτεχνήματά τους. Οι εκθέσεις θα στεγαστούν στο Πολιτιστικό Κέντρο και οι μουσικές παραστάσεις θα παρουσιαστούν σε πρόσφορα σημεία εντός και πέριξ του οικισμού. Όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν είτε ως δημιουργοί, είτε ως εθελοντές για τη διοργάνωση, είτε ως χορηγοί των εκδηλώσεων παρακαλούμε να επικοινωνήσουν με το Δ.Σ. του συλλόγου εγκαίρως ώστε να διαμορφωθεί το πρόγραμμα.

ΠΩΛOYNTAI

20 στρέμματα στη θέση Tσομπάνου και 15 στρέμματα στη θέση Xολέβα. Πληροφορίες: Xαρίση Mιχαήλ

Το πρώτο πρατήριο κτηνοτροφικού συλλόγου Στην κεντρική πλατεία, στο πρώην βιβλιοπωλείο, δημιουργείται το πρώτο πρατήριο του νέου Κτηνοτροφικού Συλλόγου Λιβαδίου. Η διοίκηση του συλλόγου προχώρησε στην ενοικίαση του για να στήσει εκεί το πρώτο μαγαζί εμπορίας γαλακτοκομικών προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά θα παραχθούν από τους ίδιους, με το δικό τους γάλα και θα είναι μια δοκιμή εωσότου ιδρυθεί το δικό τους τυροκομείο. Ψόφια πρόβατα σε ρέματα Σε πλαγιά λίγο έξω από το χωριό βρέθηκαν πεταμένα δέκα – δώδεκα κουφάρια νεκρών προβάτων, τα οποία κάποιος ασυνείδητος κτηνοτρόφος πέταξε. Επικίνδυνο για την δημόσια υγεία, αντιαισθητικό για τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και προκλητικό ως νοοτροπία, να νομίζουν κάποιοι ότι όλο το χωριό είναι σκουπιδότοπος. Μια υποτυπώδης ταφή των ψόφιων ζώων θα ήτανε το πρέπον. www.mpistiries.com

αναφέρεται στο άρθρο 2 του καταστατικού του. www.mpistiries.com

Καταγγελία Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης Ο πρόεδρος Θεοδωράκης Χρήστος και το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης έκαναν την παρακάτω καταγγελία για τον καταφύγιο άγριων ζώων που βρίσκεται στην περιοχή του Προφήτη Ηλία Δολίχης.

Καταφύγιο η εκπαιδευτήριο; Σε εκπαιδευτήριο σκύλων έχουν μετατρέψει ορισμένοι κυνηγοί το καταφύγιο ζώων στην περιοχή του Προφήτη Ηλία στη Δολίχη. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δολίχης καταγγέλλει αυτή την απαράδεκτη κατάσταση και κάνει έκκληση προς κάθε αρμόδιο Φορέα για να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να σταματήσει αυτό το αίσχος. Είναι απαράδεκτο, ο χώρος αυτός, που έχει επιλεχθεί για τη διατήρηση και αναπαραγωγή της άγριας πανίδας, να γίνεται άντρο άγριας εκμετάλλευσης από επιτήδειους κυνηγούς. Προτείνουμε, ο συγκεκριμένος χώρος να εξελιχθεί σε μόνιμο και ασφαλές καταφύγιο περισσότερων άγριων ζώων. Είμαστε διατεθειμένοι να προσφέρουμε οποιαδήποτε βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση.

Εμείς να συμπληρώσουμε ότι όχι μόνο ταφή, και μάλιστα με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένο τόπο, θα έπρεπε να γίνει, αλλά και ενημέρωση των αρμοδίων υπηρεσιών ώστε να διαπιστωθεί η αιτία θανάτου www dolihi-lar.gr των ζώων και αν αυτή εγκυμονεί κινδύνους και για τα υπόλοιπα ζώα, τα άλλα κοπάδια και Αιολική ενέργεια. - Ανεμογεννήτριες στο τους ίδιους τους ανθρώπους. Λιβάδι Θα έπρεπε ο Δήμος να είχε κινηθεί και να Αιολική ενέργεια ονομάζεται η ενέργεια που κάνει γνωστό σε όλους ότι τέτοιες ενέργειες παράγεται από την εκμετάλλευση του ανέείναι κολάσιμες και καταλήγουν στον εισαγ- μου. Χαρακτηρίζεται ως ήπια μορφή ενέργειγελέα. ας και εντελώς καθαρή, αφού δεν εκπέμπει και δεν παράγει ρύπους. Το όνομά της προέρχεΜεταφορά γραφείων του Γεωργοκτηνοτρο- ται από την ελληνική μυθολογία, όπου Αίοφικού Συνεταιρισμού. λος ονομάζονταν ο θεός του ανέμου. Οι Το Σαββατοκύριακο 6,7 Μαρτίου 2010 μηχανές με τις οποίες παράγεται η ηλεκτρική μεταφέρθηκαν τα γραφεία του συνεταιρισμού ενέργεια από τον αέρα ονομάζονται ανεμοΛιβαδίου στον νεόχτιστο χώρο πάνω από το γεννήτριες και ένα σύνολο ανεμογεννητριών κατάστημα τροφίμων. Όλες πλέον οι συναλ- σ’ ένα συγκεκριμένο σημείο αποτελεί ένα αιολαγές, οικονομικές και διοικητικές, θα πραγ- λικό πάρκο. ματοποιούνται στα νέα γραφεία. Έτσι ολο- Μετά την απελευθέρωση της ηλεκτρικής κληρώνεται και η διαδικασία απεμπλοκής του ενέργειας, έχουν γίνει πάρα πολλές αιτήσεις συνεταιρισμού από το παλιό κτήριο, το οποίο σε αρμόδιες υπηρεσίες για εγκατάσταση αιοανήκει πλέον στον δήμο και οδεύει προς την λικών πάρκων, σε διάφορες περιοχές της κατεδάφιση. Το δημαρχείο μάλιστα μετά δυο χώρας μας με δυνατούς ανέμους. Η νησιωτιεβδομάδες, με την διαδικασία της κλειστής κή Ελλάδα έχει παντού εγκατεστημένα αιολιπροσφοράς, ανέθεσε το έργο της κατεδάφι- κά πάρκα και τώρα έχει σειρά και η ηπειρωτισης του κτηρίου σε Λιβαδιώτη επαγγελματία. κή χώρα. Ο δήμος Λιβαδίου και οι κορυφές του Τίταρου καθώς φαίνεται αποτελούν πόλο Φυσιολατρικός και Περιβαλλοντικός Όμιλος έλξης για επενδύσεις στην περιβόητη πράσιΜέχρι σήμερα στο Λιβάδι γνωρίζαμε έναν νη ανάπτυξη, στην οποία εντάσσεται και η μόνο όμιλο και αυτός ήταν ο Αθλητικός Όμιαιολική ενέργεια. λος Λιβαδίου. Από εδώ και πέρα θα υπάρχει Σε αίτηση προς την Ρυθμιστική Αρχή Ενέρκαι δεύτερος όμιλος, αφού με την 9/2010 απόγειας (ΡΑΕ) από τις 9-02-2009 η θυγατρική φαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λάριεταιρία QUEST Αιολική – Λιβαδίου Λάρισας σας αναγνωρίστηκε σωματείο με την επωνυΕΠΕ έχει καταθέσει πρόταση για δημιουργία μία «Φυσιολατρικός και Περιβαλλοντικός αιολικού πάρκου στην θέση ‘’Καλαμάρια’’ του Όμιλος Λιβαδίου Λάρισας», με έδρα το Λιβάδήμου Λιβαδίου.. Προφανώς και δεν θα είναι δι Λάρισας. η μοναδική πρόταση, αφού είναι σχεδόν Σκοπός του, η ευρεία διάδοση και ανάπτυσίγουρο ότι και άλλες εταιρίες θα έχουν κάνει ξη της αγάπης και της προστασίας της φύσης κάτι ανάλογο για τον δήμο μας. Εμείς ως και ειδικότερα η προστασία του δάσους αλλά τοπική κοινωνία, ως δήμος ήμαστε ενήμεροι και η μέριμνα για την αποφυγή πυρκαγιών για ένα τόσο σημαντικό και καθοριστικό για και παράνομης αποψίλωσης αυτού. Επίσης η την περιοχή μας σχέδιο; Ο ρόλος των ΟΤΑ οργάνωση δράσεων και εκδηλώσεων που σε τέτοιου είδους επενδύσεις συνήθως είναι βοηθούν το σκοπό αυτό, η ανάπτυξη και διάκαθοριστικός τόσο για την τήρηση όλων των δοση της φυσιολατρίας σε όλες της τις μορνόμιμων διαδικασιών όσο και για την παραφές καθώς και η ανάπτυξη των δυνατοτήτων πέρα ανάπτυξη και εκμετάλλευση αυτών . των μελών της για τη συμμετοχή τους σε www. Rae.gr εκδρομές, εξορμήσεις και περιηγήσεις όπως

9

Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου

Μέρες του 1905 στο Λιβάδι. (δεύτερο μέρος) Το νέο δεν άργησε να μαθευτεί στο χωριό. Οι απορίες βροχή. Ένας άντρας με την κόρη του εγκαταστάθηκαν ξαφνικά στο αρχοντικό του Γιάννη. Του Γιάννη, που είχε ξενιτευτεί, το περασμένο Καλοκαίρι, ξεκινώντας παρτίδες με εμπόρους στο Βουκουρέστι και κατά πως έλεγαν έκανε εμπόριο μεταξιού από την Ζαγορά προς τα κει πάνω. Λοιπόν, ποιο να είναι το καινούργιο αφεντικό; Και γιατί δεν υπήρχε γυναίκα παρά μόνο μια κόρη; Ποια η σχέση του με τον Γιάννη; Από πού κρατάει η σκούφια τους άραγε; Και γιατί ν’ αφήσουν τον κάμπο καταχείμωνο για να κουβαληθούν εκεί ψηλά; Μήπως τελικά δεν ήρθαν από τα μέρη της Λάρισας; Από τα Σέρβια μήπως; Εκείνος που άκουγε και δεν μίλαγε ήταν ο πρόεδρος της κοινότητας. Άνθρωπος της υπομονής, ήταν θέμα χρόνου να πάρει κάποιες πληροφορίες. Είχε κατά νου να τους φιλέψει την Κυριακή το μεσημέρι, αφού τρώγανε και πίνανε, θα πήγαινε την κουβέντα εκεί, πες πες όλο και κάτι θα μάθαινε. Αλλά ακόμα κι αν δεν έβγαζε πουθενά η κουβέντα, δεν μπορεί, κάτι θα γνώριζαν στο «Ελληνικό Προξενείο της Ελασσόνος». Από βδομάδα, πρώτα ο θεός, και αν ο καιρός μαλάκωνε λίγο θα κατέβαινε. Εδώ και καιρό του είχαν μηνύσει πως ευυπόληπτοι πολίτες, οι πρόεδροι, οι ιερωμένοι και οι δάσκαλοι των χωριών, για πρώτη φορά θα βοηθούσαν ώστε να γίνει μια απογραφή. Θα καταγράφονταν επίσημα πια οι Βλαχόφωνοι και ελληνόφωνοι Έλληνες και οι τουρκόφωνοι κι ελληνόφωνοι Μωαμεθανοί, σ’ όλη τη γύρω περιοχή. Τουρκόφωνοι δεν ήσαν σίγουρα οι κάτοικοι αυτού του χωριού, σκεφτόταν η νέα γυναίκα με το που πάτησε το πόδι της στα παγωμένα χώματα εχτές το σούρουπο. Μα και από τη γλώσσα που συνεννοούνταν μεταξύ τους λέξη δεν έβγαζε. Βλάχικη ήταν, το είχε πληροφορηθεί τις μέρες που ετοιμάζονταν για το μεγάλο ταξίδι. Μα και οι Τυρναβίτες που δούλευαν στο κονάκι τους Βλάχοι δεν ήταν; Πήγε να την πάρει το παράπονο σαν θυμήθηκε το σπιτικό της. Έχει καμιά σχέση τούτο το ορεινό σπιτικό, με τον πύργο του Παναγή, του πατέρα της; Χτισμένο στον κάμπο, σε ένα μεγάλο αγρόκτημα, στη Γκιούλμπερι1, το κονάκι περιβαλλόταν από ψηλό μαντρότοιχο, στο κέντρο δέσποζε το

10

αρχοντικό, τέσσερις τεράστιες αποθήκες στο πλάι, δύο μεγάλα παράσπιτα για τους κολίγους, δύο μαγειρεία, ένα για τους εργάτες και το άλλο κολλημένο στον πύργο για την οικογένειά της. Α! και το εργαστήριο, η κασαρία, μακριά από το αρχοντικό, για τη μυρωδιά και τις μύγες… Εκεί είχε πρωτακούσει τούτη τη γλώσσα. Έτσι συνεννοούνταν μεταξύ τους οι Βλάχοι τυροκόμοι. Βαρείς, δεν μιλούσαν πολύ, μόνο δούλευαν, και σαν την έβλεπαν σκούπιζαν με την ανάστροφη του χεριού τους το μέτωπο και έτρεχαν να της προσφέρουν ένα κομμάτι φρέσκο τυρί. «Cashou, cashlou»; Κάπως έτσι ήταν η μόνη λέξη που καταλάβαινε και καθώς έπαιρνε το τυρί που της έδιναν, έτρεχε λίγο παρακάτω και το πετούσε στα χόρτα. Σαν το σπιτικό της όμως δεν είχε δει πουθενά όμοιο. Καλό ήταν και το πυργόσπιτο που τους φιλοξένησε προχτές το βράδυ στην Τσαριτσάνη, με τις πολεμίστρες, απόρθητο φρούριο, εκείνη όμως είχε μάθει αλλιώς. Ήθελε ίσιωμα να περπατάει, να χάνεται στα χτήματα να μιλάει κρυφά με τους κολίγους και τα γυναικόπαιδά τους. Κάτι που δεν κατάλαβε ποτέ ο πατέρας της και που ήταν η αιτία για καυγάδες και νουθεσίες. «Τι δουλειά έχεις εσύ με δαύτους, εσένα η θέση σου είναι στο πάνω πάτωμα», φώναζε αναψοκοκκινισμένος εκείνος, κάθε φορά που την έβλεπε ανάμεσα τους. Γιατί μάνα δεν γνώρισε καλά καλά, είχε φύγει από ευλογιά προτού εκείνη κλείσει τα πέντε. Χατίρι δεν της χαλούσε ο πατέρας της, μήτε γυναίκα άλλη ξαναμπήκε στον γαλάζιο οντά του στο τρίτο πάτωμα του πύργου. Μόνο τον τελευταίο καιρό της έβαζε τις φωνές και ο θυμός του κρατούσε ώρες, μέρες… Τη μέρα που την έπιασε να διαβάζει, κρυφά, στην κάμαρή της εκείνη την φυλλάδα κόντεψε να πάθει συμφόρηση. Κι όταν ένιωσε πως θα την χάσει εξαιτίας του έρωτά της για έναν αγύρτη που φούσκωνε τα μυαλά των κολίγων με παραμύθια, αποφάσισε να ξεκινήσει τις διακοπές του Φλεβάρη μήνα. Κάπως έτσι βρέθηκαν στο Λιβάδι ο τσιφλικάς Παναγής και η μονάκριβη θυγατέρα του. Πράγμα που δεν θα μάθαινε ποτέ ο πρόεδρος όσο κρασί κι αν τον πότιζε την Κυριακή το μεσημέρι.

1. Γκιούλμπερι είναι περιοχή στο δρόμο για το Συκούρι Λάρισας

Mια άλλη εκδοχή της θεωρίας του Γαλιλαίου Περίοδος διακοπών του Πάσχα και ο κόσμος στο χωριό αρκετός. Λίγο η καλή παρέα, λίγο η νηστεία, δεν ήθελε πολύ ο φίλος της ισορίας μας να βάλει «καϊρούκι» από το ποτό. Καθώς λοιπόν επέστρεφε στο σπίτι του κοντοστάθηκε σε μια κολόνα της ΔΕΗ να ξαποστάσει. Μια παρέα νεαρών που έβγαινε προς την πλατεία τον είδε και προσφέρθηκε να τον βοηθήσει.

-Χίει γκίνι; Βρέι σι τι ατσιέμ ακάσ’(Είσαι καλά; Θέλεις να σε πάμε σπίτι;) -Νου ν΄τσέτσ’ βρε φιτσόρι, β’ τσετσ΄ λα σκουλιο σ’ αμβιτσάτσ

γράμματι. Βα β’ αμβιτσάρ’ κιτσέ γιουα σι τουάρν΄ ακσίτσι νου ιάστι; (Δε μου λέτε μωρέ παιδιά πηγαίνετε στο σχολεία και μαθαίνετε γράμματα. Θα σας μάθαν πως η γή γυρίζει έτσι δεν είναι;) -Ναι : Αξ’τσι ιάστι. (Ναι! Έτσι είναι) αποκρίθηκαν τα παιδιά και όλο περιέργεια περίμεναν που θα πάει την κουβέντα ο μεθυσμένος.

-Ε! κ’τσέ σι β’ ταλεπορεσίτσ βα τριάκ’ κάσα ντι αουά... (Γιατί να ταλαιπωρηθείτε θα περάσει το σπίτι από εδώ)... Από τη Λαϊκή μας παράδοση

Kαλλίνικος Λαμπριανίδης Επίσκοπος Ελασσόνος (1924 - 1955) Σ᾽ αυτό βιβλίο ο Γρ. Βέλκος κάνει μια λεπτομερέστατη παρουσίαση της μακροχρόνιας εκκλησιαστικής θητείας του επισκόπου Καλλίνικου. Παρουσιάζει με εξονυχιστική λεπτομέρεια όλη την πορεία του αρχιερέα, με επιστολές, αποφάσεις, κοινοποιήσεις και γενικώς έγγραφα. Πολύ ενδιαφέρον πόνημα για όσους θέλουν να εντρυφήσουν στην εκκλησιαστική ιστορία της επαρχίας μας εκείνης της περιόδου. Για μας τους Λιβαδιώτες έχει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία που μας αφορούν. Όπως, ότι σημαίνουσες προσωπικότητες της επαρχίας την εποχή εκείνη είναι οι Λιβαδιώτες Κίμων Αστερίου και Τιμολέων Γεωργιάδης, βουλευτές Ελασσόνας με αξιοσημείωτη δράση, ότι η Ελασσόνα το 1924, και όχι μόνο, είχε πρόεδρο τον Δημ. Φράγκο και αντιπρόεδρο τον Νικόλαο Κυλώνη, επίσης Λιβαδιώτες. Επίσης ότι το 1902 το Λιβάδι ξόδεψε 3.500 γαλλικά φράγκα για 440 μαθητές και μαθήτριες. Ότι το 1928 προσφέρουν στις σχολικές εφορείες οι Άγιοι Ανάργυροι ένα μαγαζί αξίας 20.000 δρχ. Ο Άγιος Κων/νος ένα μαγαζί 25.000 δρχ.. Η Παναγία οικόπεδο 7 στρέμματα, αξίας 45.000 δρχ., 216 στρέμματα αγρού, αξίας 200.000 δρχ. και άμπελο 6 στρεμ. αξίας 12.000 δρχ. Ότι το 1927 ο επίσκοπος εναντιώνεται στον Νικόλαο Πλουμπίδη, δάσκαλο στην Μηλέα, και το 1938 ενημερώνει την Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Λιβαδίου για την αντεθνική θέση του Νίκου Παπανικολάου, δάσκαλου στο χωριό Φαρμάκη, στενού φίλου του Πλουμπίδη. Κατόπιν προτείνει στον Επιθεωρητή την “άμεσον αμφοτέρων απόλυσιν”. Ότι κατόπιν αιτήσεως της επιτροπής της ενορίας της Παναγίας Λιβαδίου ζητούσε άδεια για τη διεξαγωγή εράνου για να προλάβει την κατάρρευση του ναού στις 17 Αυγούστου 1940. Ότι το Λιβάδι καταστράφηκε τον Απρίλιο του 1943 και είχε 15 νεκρούς. Ότι στις 20 Μαΐου 1947 ο ιερέας Λιβαδίου Αναστάσιος Μουταφίδης (ο δικός μας παπαναστάσης) κάνει δήλωση στην Ελασσόνα ότι «ουδέποτε ανεμίχθην εις κομματικάς και πολιτικάς διενέξεις» αφού είχε κατηγορηθεί ως “αριστερός”. Τέλος ότι τον Μάιο του 1947 στο Λιβάδι δημιουργήθηκε σοβαρό επισιτιστικό πρόβλημα αφού δεν μεταφέρανε τρόφιμα ούτε οι αγωγιάτες, ούτε τα αυτοκίνητα, από τον φόβο των ναρκών και των ανταρτών. Έτσι κατόπιν αιτήσεως του Επισκόπου, στρατιωτική δύναμη συνόδευε τα φορτηγά που μετέφεραν τρόφιμα στο Λιβάδι. Το βιβλίο συνοδεύεται από όμορφες παλιές φωτογραφίες της Ελασσόνας. Ανάμεσά τους και μια με μαθητές του 1929 με την δασκάλα τους, Λιβαδιώτισσα Κλειώ Βογιάζα. Βαγγέλης Καπέτης

Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα Πλάτωνας

τη ζωή του και μέσα από τη διήγηση και καταγραφή της εξέφρασε και τις ζωές άλλων, όσων δεν είχαν κανένα κοινό στοιχείο με την δική του πορεία. Μονίμως, «εμπύρετος» στη σκηνή, μία εύφλεκτη φιγούρα που στο τέλος κατέληξε «αποκαΐδι». Επίσης, κατά κοινή ομολογία, ήταν πολύ όμορφος. Όταν στις μαθητικές μας σάκες είχαμε τη φωτογραφία του Jim Morrison, το πρόσωπο του Παύλου έπαιζε στις σελίδες των σχολικών βιβλίων χιλιάδων κοριτσιών, ήταν το πλέον κοντινό πρόσωπο και ήταν δίπλα τους, ζούσε στην πόλη τους, την Αθήνα… και όταν εμείς, οι επαρχιώτες τον συναντήσαμε ήταν ήδη, κεφάλαιο στο βιβλίο των ηρώων... Στα τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Μίκη Θεοδωράκη και άλλων συνθετών και δημιουργών που τραγούδησε και τα οποία δεν είχαν άμεση σχέση ούτε, με το συναίσθημα ούτε, με την ποιητική του τεχνοτροπία εκείνος τα έκανε μοναδικά, επειδή ως ερμηνευτής είχε δυναμική και χαρακτήρα. Άυλα τραγούδια που πλημμύρησαν από την ψυχή του και τραγουδήθηκαν ελάχιστα από άλλους ερμηνευτές, λες και θέλησαν να μην τα αμαυρώσουν από την μοναδικότητα της ερμηνείας του. Η Ιστορία έχει γραφτεί και αναφέρει πως ο Παύλος Σιδηρόπουλος ήταν ένας αυτόφωτος δημιουργός, αποκομμένος από μεγάλα και παχυλά συμβόλαια, αντιμέτωπος πάντα με τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες. Επαναστάτης στην ψυχή όσων τον αγάπησαν στα σκοτεινά υπόγεια των Εξαρχείων που φωτίζονται από τη φωνή και την ψυχή του, που άνοιξε νέους δρόμους με τα ίδια του τα χέρια και τη στάση ζωής του, χωρίς εργαλεία, δίχως δεκανίκια και που τελικά, έπεσε με τα μούτρα επάνω σε έναν τοίχο που δεν μπορούσε να αποφύγει. Δεν είναι ήρωας γι' αυτό. Αλλά για όλα τα υπόλοιπα. Όσο ήταν εν ζωή, ο Σιδηρόπουλος ούτε την μεγάλη προβολή ούτε, την ευρεία αποδοχή απόλαυσε. Τα τραγούδια του μιλούσαν και θα μιλάνε για το ποιόν αυτού του καλλιτέχνη κι ας μη βρεθεί κανείς να γράψει μια αράδα για κείνον. Το «Να μ’ αγαπάς» το ήξεραν ελάχιστοι (τί ειρωνεία κι αυτή, το τραγούδι που συνδέθηκε απόλυτα με τον Σιδηρόπουλο δεν ήταν δικό του!). Οι διάφοροι κριτικοί, στην καλύτερή τους στιγμή ήταν, το λιγότερο επιφυλακτικοί απέναντι στη μουσική του. Όμως, η αγάπη και η λαχτάρα του για ζωή μάς άφησε παρακαταθήκη την καλύτερη δυνατή ευχή, «Άντε και καλή τύχη μάγκες…» Η καλλιτεχνική αξία του Παύλου Σιδηρόπουλου δεν έχει ανάγκη από τα "χαλασμένα τηλέφωνα" και την άκριτη ειδωλοποίηση. Η δουλειά του καταγράφηκε στις καρδιές μας και η σπουδαιότητά της υπάρχει πάντα προς ανακάλυψη όσων δεν την συνάντησαν ακόμα. Η «ηρωοποίηση» αλλά και η απαξίωση (γιατί υπάρχει και αυτή) δεν μπορούν να προσδώσουν στην πορεία και το έργου του Παύλου Σιδηρόπουλου τίποτα περισσότερο από αυτό που είναι ούτε και να τη μειώσουν. Οι δίσκοι του είναι: Φλου 1978 ΕΜΙ HARVEST, Εν λευκώ 1982 ΕΜΙ, Zorba the freak 1985 ΕΜΙ, Χωρίς μακιγιάζ 1989 Ζωντανή ηχογράφηση MBI, ΄Αντε και καλή τύχη μάγκες 1991 ΕΜΙ, Τα μπλουζ του πρίγκιπα 1992 MBI, Εν αρχή ην ο λόγος 1994 ΄Εβδομη διάσταση.

γράφουν οι: Σούλης Kοντοφάκας και Θόδωρος Ψαλλίδας

Εντελώς τυχαία έπεσε στα χέρια μας μια συλλογή με τίτλο «στον Π», δέκα πανέμορφα τραγούδια του Παύλου Σιδηρόπουλου πεγμένα με αριστουργηματικό τρόπο από καλλιτέχνες που σέβονται, αγαπούν, λατρεύουν αλλά και διδάσκονται συνάμα από το έργο του. Αυτή η συλλογή, στάθηκε η αφορμή να ξανακούσουμε διάφορα τραγούδια του, να τα βάλουμε στα καθημερινά μας Play List και να διαπιστώσουμε για μια ακόμη φορά πόσο επίκαιρα είναι. Η κυκλοφορία του δίσκου συνέπεσε και με τη συμπλήρωση, φέτος, είκοσι χρόνων από το θάνατο του Παύλου Σιδηρόπουλου, του σημαντικότερου εκπροσώπου της Ελληνικής ροκ. Ο «ασυμβίβαστος» της ελληνικής μουσικής έζησε μια θυελλώδη ζωή και τελικά νικήθηκε από την εξάρτησή του αφήνοντάς μας μια βαριά κληρονομιά, τα τραγούδια του που παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο. Είκοσι χρόνια μετά, θα προσπαθήσουμε να ξεδιπλώσουμε την εικόνα που αποκαλύπτει τις αλήθειες του χαρισματικού Πρίγκιπα, του ατρόμητου, του ευαίσθητου και συνάμα ανήσυχου δημιουργού, ποιητή, καλλιτέχνη, ροκά. Γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1948 στην Αθήνα και ως τα επτά του χρόνια έζησε στη Θεσσαλονίκη. "Ο Παύλος ήταν ένας κακομαθημένος έφηβος που ήθελε να γίνει συγγραφέας ή ποιητής", είχε πει κάποτε στον Βαγγέλη Γερμανό, συμφοιτητή και συγκάτοικό του. Ήταν τότε, στα τέλη της δεκαετίας του '60 που σπούδαζαν στο Μαθηματικό της Θεσσαλονίκης. Το 1970, γνωρίζει τον Παντελή Δεληγιαννίδη και φτιάχνουν το ντουέτο «Δάμων και Φιντίας». Κατεβαίνουν στην Αθήνα κι εμφανίζονται στο "Κύτταρο" μαζί με τους Socrates, τα Μπουρμπούλια του Δ. Σαββόπουλου και τη Δέσποινα Γλέζου. Κάτω από πολιτικά δύσκολες συνθήκες καθώς, χαρακτηρίζονται επικίνδυνοι από τη δικτατορία, το σχήμα διαλύεται. Στα χρόνια που ακολουθούν συνεργάζεται με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στα έργα του "Οροπέδιο" και "Θεσσαλικός κύκλος". Μαζί με τους αδερφούς Σπυρόπουλου το 1976, δημιουργούν το γκρουπ "Σπυριδούλα" και ίσως το σημαντικότερο δίσκο στην ιστορία του ελληνικού ροκ, το "Φλου". Η συνεργασία του με το συγκρότημα σταματά το 1979. Την ίδια χρονιά, κάνει την πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο με την ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου, "Ο Ασυμβίβαστος" και ερμηνεύει τα τραγούδια της ταινίας. Τον ίδιο καιρό, συμμετέχει σε μια ακόμη ταινία του Θωμόπουλου, με τίτλο "Αλδεβαράν" και συμπρωταγωνιστή το Δημήτρη Πουλικάκο, η οποία προβλήθηκε μόνο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η συνεχής αλλαγή συνεργατών παίρνει τέλος το 1980, όταν συμπορεύεται μέχρι το τέλος του, με τους « Απροσάρμοστους». Μαζί ηχογραφούν μια σειρά σημαντικών δίσκων και δημιουργούν τον μύθο ενός πραγματικού ελληνικού ροκ συγκροτήματος. Το 1982, κυκλοφορούν το "Εν Λευκώ" με αρκετές αναφορές στην εμπειρία του με την ηρωίνη. Το 1985, κυκλοφορούν το "Zorba the freak", ένα δίσκο μπολιασμένο με το χιούμορ του Δημήτρη Πουλικάκου. Το 1989, κυκλοφορεί το "Χωρίς μακιγιάζ" που είναι ένας δίσκος ηχογραφημένος, ζωντανά, στο Μετρό. Το καλοκαίρι του 1990 αρχίζει ξαφνικά να παραλύει το δεξί του χέρι. Οι γιατροί υπέθεσαν πρόβλημα στα αγγεία αλλά κανείς δεν ήξερε τί ακριβώς του συνέβαινε. Αυτό, τον κατέβαλε πάρα πολύ ψυχολογικά. Τον Σεπτέμβριο, το συγκρότημα ξεκίνησε τις παραστάσεις του στο "Αν" όπου, ο Παύλος εμφανιζόταν στη σκηνή με δεμένο χέρι. Ήταν ίσως η αρχή του τέλους... Το απόγευμα της 6ης Δεκεμβρίου 1990, ο Παύλος Σιδηρόπουλος πεθαίνει από χρήση ηρωίνης στο πατρικό του σπίτι. Ο Σιδηρόπουλος τα είχε όλα. Η καταγωγή του ζηλευτή. Δισέγγονος του Αλέξη Ζορμπά και ανιψιός της Έλλης Αλεξίου. Ο δικός του δρόμος, επίσης ζηλευτός ακόμη κι αν περιείχε την αυτοκαταστροφή που αν, την προσπεράσουμε ή την απαξιώσουμε θα μιλάμε για έναν άλλον άνθρωπο. Ο Παύλος Σιδηρόπουλος απενοχοποίησε τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στο rock, στο δικό του rock n’ roll ιδίωμα. Μίλησε ειλικρινά και με περισσή αλήθεια για

ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΠΛΟΥΖ ΤΟΥ «ΠΡΙΓKΙΠΑ ΠΑΥΛΟΥ»

ΠΟΙΗΣΗ… «Σαν πρόκες να καρφώνονται οι λέξεις Να μην τις παίρνει ο άνεμος»

Μ. Αναγνωστάκης

Θα ‘θελα λίγο δυναμίτη, θα ‘θελα μιαν έκρηξη/που να σκορπίσει το χειρότερο θάνατο στα βολέματά σας/ ευλογία κυρίου τα μυδράλια της ποίησης. Ποίηση μια διαρκής επανάσταση υπάρξεως/ τα ωραία δάκρυα του κόσμου……………………………………………. Και ποτέ στ’ αλήθεια δε μάθαμε τι είναι τα ποιήματα/είναι σπαράγματα, είναι ομοιώματα/ φενάκη/ φρεναπάτη/ φρενάρισμα ίσως/ ταραχώδη κύματα/ είν’ εκδορές/, απλά γδαρσίματα, είναι σκαψίματα/ είναι ιώδιο; Είναι φάρμακα; Είναι γάζες, επίδεσμοι;/Πολλά τα βαλσαμώνουν ως μηνύματα/ εγώ τα λέω ενθύμια φρίκης. Ν. Καρούζος …Η ποίηση ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε ένα ωκεανό λύπης. Δεν είναι λίγο. Κική Δημουλά

Η ποίηση πρέπει να ’ναι Ένα ζαχαρωμένο βότσαλο Πάνω που θα ’χεις γλυκαθεί Να σπας τα δόντια σου…

Η ποίηση πρέπει να σημαδεύει το κεφάλι και να πετυχαίνει την καρδιά. Αργύρης Χιόνης

11

Kατερίνη 1930

Προφανώς, σ' αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονταν και όσοι ζούσαν ως μόνιμοι κάτοικοι της Κατερίνης και όσοι κατέβηκαν μόνον κατά τη χειμερινή περίοδο για να διαχειμάσουν. Ο Ν. Σχινάς, Οδοιπορικαί Σημειώσεις ...., αναφέρει ότι στα 1887 στην Κατερίνη ζούσαν: 1ον) 240 περίπου οικογένειες Μουσουλμάνων 2ον) 220 περίπου οικογένειες Χριστιανών (1800 ψυχές περίπου), από τους οποίους πολλοί ήσαν Βλάχοι, κυρίως από το Λιβάδι και 3ον) επιπλέον, κατά τη χειμερινή περίοδο διαβιούσαν 130 οικογένειες Βλάχων ποιμένων προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια των Γρεβενών (Σαμαρίνα, Αβδέλα, Σμίξη και Περιβόλι). Σύμφωνα με την καταγραφή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως για τους βλάχικους πληθυσμούς κατά το 1905 στην Κατερίνη, διαβιούσαν 310 οικογένειες Βλάχων, περίπου 1550 ψυχές. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη σύνθεση των κατοίκων της Κατερίνης γενικά, αλλά και των Βλάχων ειδικότερα, μπορεί να αντλήσει ο μελετητής από τη γνωστή έκθεση του Ηπειρώτη εκπαιδευτικού Μ. Σάρρου. Η έκθεση, βέβαια, αυτή, αναφέρεται στην εκπαιδευτική κατάσταση του Καζά Κατερίνης, κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Αλλά και οι πληροφορίες που αναφέρονται στη σύνθεση του πληθυσμού κρίνονται ως εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Η έκθεση, λοιπόν, αυτή που συντάχθηκε το 1906 για τον πληθυσμό της Κατερίνης αναφέρει τα εξής: Αικατερίνη. Οικογένειαι ελληνικαί 501, ων τα 2/3 μητρικήν γλώσσαν έχουΟι οικογένειες Νικολάου και Σωτηρίου Δίκα μεταμφιεσμένες για κάποια γιορτή (πιθανόν Φώτων). σιν την κουτσοβλαχικήν, γιγνώσκουσιν Δε και λαλούσι πάσαι την Φωτογραφία από το cd εφημερίδας «Λ.Ο.» του Νικ. Καραΐσκου ελληνικήν.Των οικογ. τούτων 120 παραθερίζουσι εις Λιβάδι, εξ ου και ορμώνται, 50 παραθερίζουσι εν Σαμαρίνα και 20 ΑλβανιτοβλάΜέρος Α΄ χων, 30 οικογ. Βλαχοφώνων Ηπειρωτών, εκ Φλαμπουραρίου αι πλείσται παραμένουσι διαρκώς εν τη πόλει κατοικούσι εν Αικατερίνη και 300 οικογ. Τούρκων, ως πολλαί ελληνόΑ'. Μαρτυρίες για τους Βλάχους της Κατερίνης φωνοι. Ο πληθυσμός της Κατερίνης κατά το πρώτο μισό του 19ου αι. κυμαίνεται ανάμεσα στις Σημ. Απο τις 340 βλάχικες οικογ. (τα 2/3 των 501 χριστιανικών οικογ. της Κατερίνης) 100 μέχρι 300 οικίες. Αν υπολογίσουμε ότι κάθε οικία φιλοξενεί, κατά μέσο όρο, περίπου δεν προσδιορίζεται η ιδιαίτερη καταγωγή των υπολοίπων 100 βλάχικων οικογ., ίσως γιατί πέντε με έξι ψυχές, τότε βάσιμα μπορούμε να πούμε ότι ο αριθμός των κατοίκων της κυμαι- η εγκατάστασή τους στην Κατερίνη ήταν σταθερή και οριστική. Στον παραπάνω αριθμό νόταν από τις 600 μέχρι τις 1800 ψυχές. Το ερώτημα που προκύπτει, ευθύς αμέσως, είναι των βλάχικων οικογ. της Κατερίνης θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και 30-45 αρβανιτοποια είναι η φυλετική σύνθεση, ποια η καταγωγή αυτών των κατοίκων; βλάχικες οικογ. από το Άνω Βέρμιο οι οποίες παραχείμαζαν στην Κατερίνη και να προΑπό τα μέσα του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ου ο αριθμός των κατοίκων της Κατερίνης, αυξάνεται θεαματικά. Από τα 1800 περίπου άτομα του πρώτου τετάρτου του 19ου αι. ο αριθμός των κατοίκων, σύμφωνα με υπεύθυνες και αξιόπιστες πηγές, ανέρχεται στον εντυπωσιακό αριθμό των 8.000 κατά το 1914. Ένα άλλο εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι: γιατί, ποιοι και πόθεν οι νέοι κάτοικοι της πόλης; Όπως προκύπτει από τις διασωθείσες πηγές, κείμενα ξένων και Ελλήνων περιηγητών, στατιστικούς πίνακες, ελληνικές και ξενικές προξενικές εκθέσεις, αλλά και από προφορικές μαρτυρίες, μπορούμε βάσιμα να συναγάγουμε το συμπέρασμα ότι: ένα μεγάλο μέρος των 1800 κατοίκων της Κατερίνης του πρώτου μισού του 19ου αι. και ένα πολύ πιο μεγάλο, Λιβαδιώτες (οι περισσότεροι) σε εμπορικό κατάστημα της Κατερίνης το 1953 πιθανότατα το μεγαλύτερο, από τις 8.000 κατοίκους του 1914 είναι Βλάχοι ή βλάχι- σθέσουμε άλλες 30 οικογ. Βεργιάνων Βλάχων από το Κάτω Βέρμιο, σύμφωνα με στατιστικης καταγωγής. κή έκθεση του προξενείου Θεσσαλονίκης του έτους 1906-1907. Πιο συγκεκριμένα: Τέλος, σύμφωνα με μια επίσημη στατιστική του 1913, (Πίναξ του πληθυσμού της Υπο-Από μια ελληνική προξενική έκθεση διοικήσεως Κατερίνης, Κατερίνη τη 16 Αυγούστου 1913) αμέσως σχεδόν μετά την απελευτου 1879 πληροφορούμαστε ότι την θέρωση, η Κατερίνη τότε διέθετε 1000 οικίες μουσουλμάνοι. Επίσης, στην ίδια πηγή σημειπερίοδο αυτή στην Κατερίνη ζούσαν: 50 ώνεται ότι στην Κατερίνη παραχειμάζουσι και βλαχοποιμένες, χωρίς όμως, να προσδιορίαρβανιτοβλάχικες οικογένειες και άλλες ζεται ο αριθμός των βλάχικων οικογ. γιατί ίσως δεν κρίθηκε σκόπιμο. Σύμφωνα όμως, με 150 βλάχικες οικογένειες από την Πίνδο, μια άλλη πηγή της ίδιας ακριβώς περιόδου (Πίναξ Α' Εθνολογική Στατιστική του πληθυκυρίως από τη Σαμαρίνα. σμού των κατοίκων Επαρχίας Αικατερίνης) στην Κατερίνη ζούσαν 6.000 κάτοικοι από τους Ο Επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος, στα οποίους οι 2.000 ήταν μουσουλμάνοι και οι υπόλοιποι 4.000 χριστιανοί οι οποίοι μιλούσαν απομνημονεύματά του, αναφέρει ότι ελληνικά και βλάχικα. γύρω στα 1880 στην Κατερίνη, υπήρχαν Ύστερα από όλα τα παραπάνω λοιπόν, γίνεται φανερό ότι στις αρχές του 20ου αι. λίγα περίπου 300 οικίες. Σύμφωνα, όμως, με δηλ. χρόνια πριν την έλευση της πλημμυρίδας των προσφύγων, η μεγαλύτερη πληθυσμιαμια ανέκδοτη μελέτη του ελληνικού προ- κή ομάδα της πόλης ήταν βλάχικης καταγωγής. ξενείου Θεσσαλονίκης που στάλθηκε στο ΥΠΕΞ το 1877, με τον γενικό τίτλο ΟΙ ΛΙΒΑΔΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ "Εκθέσεις των επαρχιών Καμπανίας, Οι Λιβαδιώτες σήμερα, όπως και παλιότερα, αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα Κίτρους και του νοτίου της επαρχίας των βλάχων της Κατερίνης. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς σημειώθηκε η πρώτη παρουσία Βοδενών" (Ε.Κ.Κ.Β), ο αριθμός των Λιβαδιωτών στην Κατερίνη και τη γύρω περιοχή. Είναι, όμως, παραπάνω από βέβαιο ότι οικιών της Κατερίνης ανέρχεται στις πολύ πριν τα τέλη του 18ου αιώνα, η πεδιάδα της Κατερίνης αποτέλεσε μια από τις περιο1000!!! Πώς προκύπτει αυτή η διαφορά; χές, ανάμεσα σε άλλες, όπου οι Λιβαδιώτες παραδοσιακά αναζητούσαν χειμαδιά για τα Η διαφορά αυτή προφανώς προκύ- κοπάδια τους. Για μόνιμη δε εγκατάσταση Λιβαδιωτών στην Κατερίνη μπορούμε να Νικόλαος Δίκας πτει από τον συνυπολογισμό ή μη των μη κάνουμε λόγο μόνον από το δεύτερο μισό του 19ου αι. και μετά. Και προς το τέλος του Δήμαρχος Κατερίνης 1929-1933 μονίμων κατοίκων. Στις 300 οικίες, προ- 19ου αι. και τις αρχές του 20ου αι. το φαινόμενο αυτό αποκτά μαζικά χαρακτηριστικά. στίθενται άλλες 700 οικίες διαχειμαζόντων Βλαχολιβαδιωτών. Ο G. Weigand, στο βιβλίο του Olympo-Valachen, αναφέρει πως στα 1887 ζούσαν 1500 (συνεχίζεται) βλάχοι, που προέρχονταν από τα Βλαχοχώρια του Ολύμπου και κυρίως από το Λιβάδι.

ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ του Γιάννη Καζταρίδη, Δρ Ιστορίας