Ιούνιος 2012

Κορυφώνονται οι εκδηλώσεις του καλοκαιριού ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Ο ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΕΣΛ Πλήθος επισκεπτών συρρέει στο Λιβάδι για να δροσιστεί Πλήθος επισκεπτών κατακλύζει το Λιβάδι τις τελευταίες εβδομάδες. Ειδικά τα Σαββατοκύριακα, και κάθε φορά που εντείνεται ο καύσωνας, το χωριό θυμίζει παλιές καλές επο-

χές. Εν μέσω της κρίσης το κύριο βάρος των εκδηλώσεων του καλοκαιριού έχει επωμισθεί ο Εξωραϊστικός Σύλλογος, καθώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση στήριζε πάντα τις εκδηλώσεις της αποκλειστικά σε οικονομικό υπόβαθρο. Πάντως, στα πλαίσια των 100 χρόνων από την απελευθέρωσή του, που γιορτάζει φέτος ο Δήμος, είχαμε την ευκαιρία το Σάββατο, 28 Ιουλίου, να απολαύσουμε μια όντως υπέροχη παράσταση στο Κιόσκι. Τον θίασο «Ξυπόλυτο Τάγμα» με το έργο «Όξω από την παράγκα» σε σκηνοθεσία Κώστα Καζάκου. Ο ΕΣΛ διοργάνωσε ήδη τις περισσότερες (δείτε σελ. 5) και κορυφώνει τις εκδηλώσεις του με τον ετήσιο χορό του την Παρασκευή 10 Αυγούστου και τα Χάλκινα της Γουμένισσας. Παράλληλα προετοιμάζεται και για τις καθιερωμένες εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου. Να σημειωθεί ότι φέτος δεν προηγήθηκε σύσκεψη φορέων για προγραμματισμό εκδηλώσεων κάτι που γινόταν επί πολλά χρόνια τώρα με πρωτοβουλία της Κοινότητας ή του Δήμου Λιβαδίου.

Γιατί μπαμπά…;

Γιατί μπαμπά έχουμε τρία κόμματα στην κυβέρνηση; Μήπως για να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τους τροϊκανούς ή νομίζουμε ότι έχοντας τριαδική υπόσταση θα μας σώσουν.

Νιάτα πικρά μου ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΝΗ τ’ όνειρο χάσατε που αποκαθίστανται οι ζημιές, ΑΣΥΔΟΣΙΑ Κι ήρθανε μπόρες, δύσκολες ώρες αλλά λιμάνι για ν' αράξουμε δε νέα προβλήματα αποκαλύπτονται μπαίνει σειρά στη διανομή του ..., φαίνεται πουθενά. Αλλάξαμε κυβερνήσεις, τις κάναμε Με αποκατάσταση των εξαρτημάτων που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά που ξέσπασε λίγο πριν παραδοθεί νερού άρδευσης του φράγματος πολυκομματικές, υποτίθεται για να το έργο, συνεχίζονται οι επιδιορθώσεις της Μονάδας Βιολογικού Καθαρισμού. Ωστόσο, όπως διαφαίνεται, απέχουμε πολύ από το να τεθεί η μονάδα σε λειτουργία. Κατασκευαστικές αστοχίες, παλιά και νέα προβλήματα, σωρεύονται και τείνουν να μετατρέψουν τον βιολογικό σε ένα ακόμη χρόνιο πρόβλημα, όπως τα οικόπεδα, οι τουαλέτες στο Πολέζο, το γήπεδο … Περισσότερα στη σελίδα 5

ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Μια σειρά αλλαγών με σκοπό τη μείωση του κόστους της εφημερίδας είναι πλέον αναπόφευκτη. Αυτό εκτιμούν τόσο η Οικονομική και η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας, όσο και όλοι οι στενοί συνεργάτες που βλέπουν την πορεία της από κοντά. Η πρώτη αλλαγή, εκείνη που θα επιφέρει μεγαλύτερη μείωση του κόστους, είναι η μετατροπή της σε ασπρόμαυρη. Ούτε αυτή όμως φαίνεται αρκετή να καταστήσει την εφημερίδα βιώσιμη οικονομικά, γι’ αυτό θα απαιτηθούν και άλλες αλλαγές. Όλα αυτά θα πρέπει να συζητηθούν το αμέσως προσεχές διάστημα σε ανοιχτή συζήτηση-συνέλευση του συλλόγου και να παρθούν επειγόντως αποφάσεις.

Σύλλογοι Λιβαδιωτών

Συμπατριώτες και Φίλοι

στηρίξτε τις Τράπεζες αίματος

των Συλλόγων μας

αντιμετωπίσουμε με πιο πλουραλιΈνα πολύ σοβαρό ζήτημα, που αφορά την διαχείριση στικό, συνεργατικό τρόπο την του νερού άρδευσης του φράγματος «Μαρούλι», φαίνεται κρίση, αλλά αυτή δε λέει να σταμανα βρίσκει αξιόπιστη και δίκαιη λύση. Με την τοποθέτηση τήσει. Και όχι μόνο αυτό. Δείχνει να χειροτερεύει και να βαθαίνει ολοένα και περισσότερο. Το δυστύχημα όμως δεν είναι ότι έχουμε κρίση χρέους. Διολισθαίνουμε κάθε μέρα και περισσότερο σε κρίση αξιών, θεσμών, δομών. Ό,τι χειρότερο δηλαδή. Φαίνεται ότι το τόσα χρόνια “διαίρει και βασίλευε”, κυρίως των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, τώρα αποδίδει στο έπακρο. Ο δημόσιος τομέας τα “έχει” με τον ιδιωτικό και το αντίστροφο, οι “έχοντες” με τους μη “έχοντες”, οι αγροτοκτηνοτρόφοι με όλους τους υπόλοιπους, οι υπόλοιποι με τους τελευταίας τεχνολογίας μετρητών καθίσταται δυνατός ο "άλλους" και κανείς μας δεν αντιέλεγχος κάθε ποσότητας νερού που αντλείται. Πέρα από λαμβάνεται ότι ο σκοπός αυτών τους γενικούς κανονισμούς διαχείρισης υδάτινων πόρων, που προωθούν αυτή τη φαγωμάρα, που προφανώς θέτει η αρμόδια Αντιδημαρχεία Υδάτινων επιτυγχάνεται άνετα με όλους τους Πόρων, απαιτείται, βέβαια, και ένας εξειδικευμένος διακα- παραπάνω να βγαίνουν-βγαίνουμε νονισμός λειτουργίας και κατανομής των ποσοτήτων χαμένοι, "δαρμένοι" κι αποκαμωμένερού που να αφορά την τοπική κοινωνία των αγροτών. νοι. Ξεχάσαμε ότι είμαστε λαός ανυΟι αγρότες που θα χρησιμοποιήσουν το νερό, δηλαδή, να πότακτος, λαός του "ΟΧΙ", της συμφωνήσουν με αίσθηση δικαίου πως θα το μοιράσουν. δημοκρατίας, των θεσμών και αξιών Ήδη κάποιοι, συνηθισμένοι σε ασύδοτες συμπεριφορές και γυρεύουμε, μόνο, ο καθένας μας στο παρελθόν, κάνουν ζημιές στις ηλεκτροβάνες, ελπίζο- να σώσει το τομάρι του και την ντας έτσι να παρακάμψουν το σύστημα μέτρησης και ελέγ- αυλή του. Δεν μας ενδιαφέρει τι χου. Αυτοί θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με αυστηρότη- κάνει ο γείτονάς μας, ο συνεργάτης τα. Απαιτείται από όλους καλή πίστη, διάθεση για δίκαιη μας, ο συγχωριανός μας, ο συνδηκατανομή των αγαθών που δικαιούνται όλοι, εν προκειμέ- μότης μας, ο συνοδοιπόρος μας. Με νω του νερού, καλός προγραμματισμός και πολλή συζήτη- ευκολία, μάλιστα, ξεχάσαμε τι ήμαση ώστε να προβλεφθούν όλα τα πιθανά μελλοντικά προ- σταν χθες, πριν ένα μήνα, ένα βλήματα και οι επιπλοκές. χρόνο ... τότε που λέγαμε καλημέρα Περισσότερα στη σελίδα 5

Η συνέχεια στη σελίδα 3

μεγάλα & σχόλια και νέα

Μικρά

Σύστημα Υγείας για κλάματα

Τον μήνα Ιούλιο ξεκίνησε στο ιατρείο Λιβαδίου, όπως και σε όλα τα υπόλοιπα περιφερειακά ιατρεία, να εφαρμόζεται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση αντί της χειρόγραφης που ίσχυε έως τότε. Oι αρμόδιοι του Υπουργείου Υγείας, όμως, δεν φρόντισαν, ως όφειλαν, να ελέγξουν νωρίτερα εάν είναι εφικτό να γίνει αυτό. Σε πληθώρα αγροτικών ιατρείων, σε διάφορα χωριά της χώρα μας, δεν υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης internet ούτε και ο απαραίτητος εξοπλισμός (Η/Υ, εκτυπωτής, αναλώσιμα υλικά) για να πραγματοποιηθεί η περίφημη ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Στο Λιβάδι, λοιπόν, το ιατρείο μας, ενώ διαθέτει όλο τον εξοπλισμό, όχι χάρη του υπουργείου αλλά λόγω γενναίας δωρεάς της συμπατριώτισσας Καρρά Ελένης, δεν έχει δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο. Το μοναδικό τηλέφωνο που υπάρχει εκεί ανήκει στο νοσοκομείο της Λάρισας. Για να συνδεθεί η συγκεκριμένη τηλεφωνική γραμμή στο διαδίκτυο απαιτούνται χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης από τη διοίκηση του νοσοκομείου, οι οποίες όφειλαν να είχαν γίνει. Φυσικά αυτές δεν έγιναν και ο τοπικός μας γιατρός έμεινε με δεμένα τα χέρια. Δεν μπορούσε να συνταγο-

γραφεί. Οπότε όλα τα γεροντάκια του Λιβαδίου αλλά και όλοι οι χρόνια πάσχοντες δεν μπορούσαν να γράψουν τα φάρμακά τους. Έπρεπε να κατεβαίνουν Ελασσόνα, όπου εκεί συναντούσαν μια τεράστια ουρά ανθρώπων από άλλα χωριά της επαρχίας μας με το ανάλογο πρόβλημα. Τελικά με την ανοχή του συμπατριώτη μας φαρμακοποιού Μένου Σάκη, ο οποίος διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο, και με την προσθήκη μιας ασύρματης συσκευής εισόδου λύθηκε προσωρινά το πρόβλημα. Ο συμπατριώτης μας, δημοσιογράφος του ραδιοφώνου της ΕΡΤ, Χατζημιχάλης Δ. Διονύσης, μαζί με τη συνάδελφό του Κατερίνα Σερέτη, σε πρωινή ενημερωτική εκπομπή από τη ΝΕΤ 105,8 (6:00-8:00), δεν χάνουν ευκαιρία να αναφέρονται στο χωριό μας, στα προϊόντα, στους ανθρώπους και στο κλίμα του. Ο Διονύσης γνωρίζει το Λιβάδι πολύ καλά, αφού είναι γέννημα θρέμμα Λιβαδιώτης. Όσοι λοιπόν ακούτε ραδιόφωνο τα πρωινά, στρέψτε τον δέκτη στη συχνότητα 105,8. Είναι απολαυστικός.

…κλαρινετίστας στο μπαλκόνι

Κυριακή μεσημέρι και ενώ ο καύσωνας μαίνεται ανά την Ελλάδα, στο πλατάνι της πλατείας μας επικρατεί αδιαχώρητο. Το θερμόμετρο στον τοίχο του Μάκη δείχνει 29ο βαθμούς

Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: 6977941165 ή 24930 41914, Καψάλης Νίκος τηλ.: 6972 424 090, Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: 6974 593 556, Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: 6973 859 199. Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: 6974 708 344, Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: 6972 303 903, Καρανίκας Τάκης τηλ.: 6977 306 830, Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: 6944 593 547, Καψάλης Θάνος τηλ: 6976 264 150, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: 6976 719 462, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387, Τζέβος Κώστας τηλ.: 6979 960 782. Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: 6978 748 402, Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: 6974 629 258 Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477. Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: 6977 957 800 Αθήνα: Γαζέτη Άννα τηλ.: 6973 966 340 Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή: Πάππας Λάζαρος τηλ.: 6973 201 477, Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974 595 197, Μαρώσης Γιώργος τηλ.: 6972 333 938, Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: 6973 320 387 ή στα e-mail: atzias@yahoo.com και gmarosis@yahoo.gr είτε στην Συντακτική Επιτροπή.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της Α.Τ.Ε.

2500102962239 με IBAN:GR5604305210002500102962239. Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη. ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: 24933 50400 - Κ.Ε.Π.: 24930 41 917 - A/T Λιβαδίου: 24930 41 111 Ιατρείο: 24930 41 205 - Φαρμακείο: 24930 41 120 - Δημ. Ξενώνας: 24930 41 377 Γ.Π.Σ.: 24930 41 237 - ΕΛΤΑ: 24930 41 099 - Λύκειο: 24930 41 394 - Γυμνάσιο: 24930 41 049 - Δημ. Σχολείο: 24930 41 172 Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: LΕξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 FΕκδότης: Ξενοφών Κοκκινοπλίτης (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κώστας Τζέβος, τηλ.: 6979 960 782, e-mail: ktzelivadi@gmail.com Θάνος Καψάλης, τηλ: 6976 264 150, e-mail: akapsalis57@gmail.com Μπάμπας Λάζαρος, τηλ.: 6974 595 197, e-mail: saba@otenet.gr FΦωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας FΦιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης, Φαρδής Γιώργος, Παμπέρης Δήμος, Γκρίζου Ελένη, Παπαστεργίου Γρηγόρης, Παμπέρης Βαγγέλης, Καρανίκας Δημήτρης, Τζέβος Κων/νος, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Βασίλης Πλάτανος, Πάππας Λάζαρος. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Εκτύπωση: Δ. Αλτιντζής ΕΠΕ Σίνδος Θεσ/νικη, Τηλ.: 2310 569 511 Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.:23510 46191 & 6938 245714 Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, LΕξωτερικού 30 € Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr / e-mail: exsylogos@exsylogos.gr

χρόνια ακόμη. Τις ελπίδες μας αυτές τις αντλούμε από την αγάπη των συνδρομητών μας.

Χρίστος Τσολάκης

Έφυγε για πάντα από κοντά μας ο μεγάλος Δάσκαλος, απρόσμενα γρήγορα, την Δευτέρα 30 Ιουλίου του 2012.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ-ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

Το Λιβάδι στο Ραδιόφωνο

ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ

2

κελσίου. Τα απολαυστικά τσίπουρα, οι παγωμένες μπύρες και τα δροσιστικά αναψυκτικά έχουν την τιμητική τους. Ξαφνικά, ένας γλυκός και ισορροπημένος ήχος κλαρίνου διακόπτει την οχλαγωγία της πλατείας. Όλοι στρέφουν τα κεφάλια τους δεξιά κι

αριστερά αλλά τίποτα. Ο ήχος συνεχίζει να καλύπτει το θρόισμα της φυλλωσιάς του πλατάνου. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα εμφανίζεται στο μπαλκόνι του ο βιρτουόζος του κλαρίνου Νίκος Βαρβαρέζος (πρώην Φούρναρης) και το πλήθος χειροκροτεί ασταμάτητα.

Τέντα στη πλατεία!

Μεγάλη τέντα προστέθηκε και κάλυψε όλη την πλατεία ηρώων, απέναντι από το δημαρχείο. Πολλοί αναρωτήθηκαν εάν υπάρχει άδεια για τη συγκεκριμένη ενέργεια αφού αφορά δημόσιο χώρο. Ο υπεύθυνος καταστηματάρχης, διαβεβαιώνει ότι είναι απολύτως νόμιμη η ενέργειά του, με άδεια του δήμου μας. Το Τοπικό Συμβούλιο υποστηρίζει ότι ναι μεν εισηγήθηκε ομόφωνα την εγκατάσταση της τέντας αλλά ότι είχε θέσει και περιορισμούς που δεν τηρήθηκαν. Ο Δήμος, πάλι, υποστηρίζει ότι αν υπάρχει ομόφωνη απόφαση της Τοπικής Κοινότητας για κάτι, δεν έχει βέβαια λόγους να το απορρίψει. Επιπλέον ότι δεν είχε δοθεί καν η έγκριση όταν τοποθετήθηκε η τέντα. Για άλλη μια φορά βλέπουμε σύγχυση στον καταμερισμό αρμοδιοτήτων Δήμου-Τοπικής Κοινότητας και μάλιστα όχι επειδή δεν μπορεί να βρεθεί η λογική και νόμιμη διαδικασία, αλλά επειδή, προφανώς, κάποιοι κάνουν μικροπολιτική. Απ’ τη μια θέλουν να παίρνουν αποφάσεις που αρέσουν από την άλλη θέλουν να παίρνουν άλλοι τις αποφάσεις που δεν αρέσουν. Να είναι δικιά τους αρμοδιότητα ότι δημιουργεί θετικές εντυπώσεις αλλά να είναι αρμοδιότητα του άλλου ό,τι δυσάρεστο.

Τα όγδοα γενέθλια της εφημερίδας μας.

Με το παρόν, 48ο, φύλλο η εφημερίδα μας κλείνει οκτώ χρόνια παρουσίας. Μια διαδρομή που στοίχισε πολλά, κυρίως σε κόπους και σε χρόνο, που απέδωσε πολλά (κατά τη γνώμη μας) και που σήμερα βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, κυρίως λόγω οικονομικής στενότητας. Ελπίζουμε, όμως, ότι η εφημερίδα μας θα συνεχίσει να εκδίδεται για πολλά-πολλά

ΑΘΗΝΑ: ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑ: ΛΕΚΑ ΦΑΝΗ ΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΚΟΝΤΟΦΑΚΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΤΣΙΡΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΨΑΛΛΙΔΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΜΑΝΤΖΙΟΥ ΦΑΝΗ, ΓΑΖΕΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΚΑΨΑΛΗΣ ΘΑΝΟΣ, ΦΑΚΑΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΜΑΝΑΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, ΜΑΡΩΣΗ ΕΥΑ, ΜΠΛΑΝΤΖΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΑΡΙΣΑ: ΓΑΛΑΝΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΦΟΥΡΔΟΥΝΗΣ ΜΙΧΑΗΛ, ΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΙΒΑΔΙ: ΚΑΡΑΤΖΗΚΑ ΠΟΛΥΞΕΝΗ, ΧΑΡΙΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΓΚΟΥΝΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΝΤΑΜΠΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, ΜΕΝΟΣ ΣΑΚΗΣ, ΓΑΖΕΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, ΤΣΑΧΑΛΙΝΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ: ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗ ΑΝΝΑ ΚΑΒΑΛΑ: ΧΑΤΖΗΑΔΑΜΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΤΑΣΙΚΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ, ΑΤΣΑΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, ΓΙΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ, ΠΑΠΑΛΕΞΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΣΑΛΑΒΑΤΗ ΕΦΗ, ΒΛΥΣΝΑΚΗΣ ΠΕΤΡΟΣ, ΜΠΑΜΠΑ ΘΕΑΝΩ, ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΚΥΛΩΝΗΣ ΦΩΝΤΑΣ, ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΦΟΥΡΚΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΜΟΥΣΕΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΓΙΑΓΚΟΥ ΒΟΥΛΑ, ΜΑΡΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΙΤΣΑΣ ΗΛΙΑΣ, ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΖΗΣΗΣ ΒΕΡΟΙΑ: ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: ΜΠΟΥΤΖΕΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ, ΒΕΡΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΝΑΔΑΣ: ΧΑΣΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Η.Π.Α.: ΚΟΝΣΤΑΝΤΙΝ ΕΥΑ

ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΚΥΛΩΝΗΣ ΦΩΝΤΑΣ 40 € , ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ 10 €, ΜΠΟΥΤΖΕΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ (ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ) 20 €

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΝΙΨΙΟΥ ΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΛΙΚΗ 50 €

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΛΑΓΙΑ ΤΖΗΜΑΛΑ 50 €

ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ ΙΟΥΝΙΟΥ-ΙΟΥΛΙΟΥ 2012 ΓΑΜΟΙ Τσανούσας Γεώργιος-Πεζή Αντωνία 28-07-2012 ΓΕΝΗΣΕΙΣ Φακαλής Λάζαρος-Καψάλη Μαρία, κορίτσι / Παμπέρης Ευάγγελος-Γαλάνη Μαρία, κορίτσι / Πεζής Δημήτριος-Δερβάνη Μαρία, κορίτσι / Μπατζάκης Ζήσης-Μαματζή Αργυρούλα, αγόρι. ΘΑΝΑΤΟΙ: Τσίρκος Αθανάσιος του Νικολάου, ετών 72, Μάντζιου Αικατερίνη του Κωνσταντίνου, ετών 79, Τσίρκου Φωτεινή του Ιωάννη, ετών 67, Κρατσιώτη Μαρία του Χαραλάμπους , ετών 87, Μπατζάκη Ευανθία του Κων/νου, ετών 95, Ντάμπος Αθανάσιος του Γεωργίου, ετών 79, Γεράσης Σωτήριος του Αθανασίου, ετών 99

συνέχεια από την 1η σελίδα

στον διπλανό μας, άλλα "εσύ" και την νοιαζόμασταν γι' Νιάτα πικρά μου που πατάει το "εμείς". αυτόν, του πηγαίναμε τ’ όνειρο χάσατε Συνοχή καμιά. Διακι ένα πιάτο φαΐ, όχι λυόμαστε αργά και γιατί πεινούσε, αλλά έτσι για να σταθερά. Από τις μικρές κοινωνίες δοκιμάσει τη συνταγή μας. Τώρα του χωριού, μέχρι τις μεγαλύτερες, πεθαίνει της πείνας ένα μέτρο Ελασσόνας, Θεσσαλονίκης, Αθηνών παραδίπλα μας και δε δίνουμε σημα- και "Πάσης Ελλάδος". σία. Τσακωνόμαστε μεταξύ μας για Και αφού δεν πιάνουμε το νήμα πράγματα ασήμαντα. Γιατί ο κάδος από την αρχή "ως φίλοι, αδέρφια, σκουπιδιών, για παράδειγμα, είναι μανάδες, γέροι και παιδιά", ώστε κοντά στην πόρτα μας κι όχι στη -ν' αντιληφθούμε ότι μπορούμε κι διπλανή. Αδιαφορούμε που οι πλα- αλλιώς, τείες μας έγιναν "απέραντοι κάδοι -ότι δεν έχουμε μόνο χρέος (οικοσκουπιδιών" παντός τύπου. Μαλώ- νομικό), αλλά και χρέος (καθήκον) νουμε ως δημοτικοί σύμβουλοι με απέναντι στους εαυτούς μας, τα τους κοινοτικούς συμβούλους, όχι παιδιά μας, το συγχωριανό μας, γιατί έχουμε διαφορές, αλλά για να -να επαναπροσδιορίσουμε τις διαφωνήσουμε και να δείξουμε ότι αξίες και τους θεσμούς, εμείς έχουμε δίκιο και κατέχουμε την -να ψάξουμε, να βρούμε, ν' ακού"αλήθεια". Αυτά τα τελευταία προ- σουμε και να καταλάβουμε τα λόγια κύπτουν βέβαια από τις στρεβλώ- του ποιητή σεις της "Καλλικρατικής" αλλαγής " . . . κι αύριο λέω που αντί να βοηθήσει προς την θα γίνουμε ακόμα πιο πολλοί. κατεύθυνση της αποκέντρωσης και Θα βρούμε αυτά τα λόγια της άμεσης αποτελεσματικότητας, που παίρνουνε το ίδιο βάρος αρχίζει να γίνεται "λερναία ύδρα" σ' όλες τις καρδιές, που το ένα κεφάλι της τρώει το σ' όλα τα χείλη, άλλο. έτσι να λέμε πια Αλλά τι να περιμένει κανείς σε τα σύκα σύκα έναν δήμο σαν τον δικό μας με και τη σκάφη σκάφη. πενήντα τρία χωριά; Προς τα πού Κι έτσι που να χαμογελάνε οι άλλοι να "κοιτάξει" το Δημοτικό Συμβούκαι να λένε λιο; Έχει ήδη ζαλιστεί με το να κοι"Τέτοια ποιήματα σου φτιάχνω τάει προς όλες τις κατευθύνσεις και εκατό την ώρα" στο τέλος να κάνει ελάχιστα, όση Αυτό θέλουμε κι εμείς. καλή θέληση κι αν (θεωρούμε ότι Διότι εμείς δεν τραγουδάμε πρέπει να) έχει. Πόσο οργανωτικοί για να ξεχωρίσουμε, αδερφέ μου, πρέπει να είναι! Το "αποτελεσματιαπ' τον κόσμο. κοί" παίζεται ή ... πιέζεται! Όσες Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε προσπάθειες και να γίνονται, άλλες τον κόσμο.” θα σκοντάφτουν στα "αντικρουόμεε… τότε αναγκαστικά θα πρέπει να" συμφέροντα των 53 χωριών και να υπομένουμε ότι μας επιβάλλουν άλλες στην έλλειψη κονδυλίων. και επιβάλλουμε οι ίδιοι στους εαυΆλλες στην έλλειψη συνεννόησης τούς μας. και άλλες στην έλλειψη δομών και Επειδή όμως από τη φύση μας υποδομών και πάει λέγοντας. είμαστε αισιόδοξοι ως άνθρωποι και Και σαν να μην έφταναν αυτά, μέχρι ν' αρχίσει να ξημερώνει μια παρατηρούμε και έλλειψη συνεν- "άλλη μέρα" . . . νόησης μεταξύ μας. Άλλα σκέφτεται "κάντε κουράγιο ο τοπικός πρόεδρος και οι σύμβουκαι μα τον άγιο λοι, άλλα ο δήμαρχος-αντιδήμαρχος κάπου θα βρείτε και πορευόμαστε σαν καράβι εν ένα λιμάνι ένα φως" μέσω τρικυμίας που δεν ξέρει προς τα πού να "μπατάρει". Άλλα "εγώ", Συμβιώτης

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου συγχαίρει και ευχαριστεί θερμά όλους όσοι συμμετείχαν στην αιμοδοσία της 22ας Ιουλίου. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Ε.Σ.Λ ευχαριστεί θερμά τον κ. Σαλαβέρη Γιώργο για την προσφορά ενός αεροπανό για τις εκδηλώσεις του συλλόγου.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Διευθυντής και το διδακτικό προσωπικό του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου ευχαριστούν τον κ. Φωκά Γιάννη που πρόσφερε στο σχολείο μας τέσσερες μπάλες βόλεϋ στη μνήμη της Φανής Κιτσούλη (Πιτσιάβα) Ο Δ/ντής ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ευχαριστούμε θερμά τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου και τον υπεύθυνο της τράπεζας αίματος του Συλλόγου, κ. Ευ. Στερνάκα για την άμεση ανταπόκρισή τους και την προσφορά μιας φιάλης αίματος. Οικ. Βασίλειου Καρανίκα

Πωλείται Οικία στο κέντρο του χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. Παπαδημητρίου Τηλ:6932 643 011

γράφει ο Ντι Λιβάδι

Ο ΜΠΑΡΜΠΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΣΕΝΑΣ

γλυκού της εποχής. Παραδοσιακά γλυκά ήταν το ρεβανί, το κανταΐφι, ο μπακλαβάς, γλυκά κουταλιού, χαλβάς Φαρσάλων, καραμέλες, γλειφιτζούρια, κεφτεδάκια γάλακτος. Όλοι μας στη μικρή ηλικία τα γευτήκαμε στα πανηγύρια του χωριού όπου ο μπάρμπα-Γιάννης και ο αδελφός του Σωτήρης ερχόταν με τις τάβλεςλαμαρίνες γεμάτες με ζαχαρωτά και γλυκά. Στο καφενείο αυτό, λοιπόν, άρχιζε το φροντιστήριο. Μάθαιναν την ξερή, το τόντσι, το έντεκα, τον μασκαρά, το πινάκλ, το τάβλι, αλλά και το κάπνισμα μιας και γινόταν «κακιά συναναστροφή» που λέγανε

Όπως βλέπουμε και γνωρίζουμε όλοι μας, η πλατεία και η εκκλησία στα χωριά και γενικά στους οικισμούς αποτελούν τον ομφαλό τους. Στη μέση ο πλάτανος με την πέτρινη βρύση και γύρωγύρω τα καφενεία, τα περίπτερα, τα μαγαζιά με τα τρόφιμα, τα κουρεία, τα κρεοπωλεία… Τα καφενεία δεν ήταν μόνο το καταφύγιο και το βασίλειο των αργόσχολων, αλλά και χώρος επικοινωνίας, μια λυτρωτική έξοδος από τους τέσσερις τοίχους και πρόσκαιΟ μπαρμπα Γιάννης έξω από το μαγαζί του, 1947-48 ρη απαλλαγή από τα Φωτο: Νίκου Μουσένα καθημερινά προβλήματα.. Για την εποχή που μιλάμε, και οι μάνες μας. Ο ένας με τον άλλο εννοούμε βέβαια μόνο των ανδρών. μοίραζαν τα τσιγάρα στη μέση, αφού Για τις γυναίκες ήταν απαγορευτικό οι περισσότεροι δεν είχαν την οικοαφού το απαγόρευαν οι ηθικοί νόμοι νομική δυνατότητα για αγορά. Τα δανεικά έπαιρναν και έδιναν. Ακόμη της εποχής. Όλα στη ζωή ακόμη και στις και τα έξοδα του παιχνιδιού ή ενός παραδοσιακές κοινωνίες είναι προ- γλυκού τα «έγραφαν στο τεφτέρι» Ο μπάρμπα-Γιάννης μόλις έβλεπε γραμματισμένα. Τη διασκέδαση π.χ. αλλιώς την εννοεί ο μικρός, αλλιώς ο κάποιο παλικάρι να ανεβάζει το έφηβος, ο μεσήλικας, ο γέρος. Για χρέος του το προειδοποιούσε με τον αυτό και στα καφενεία υπήρχε δια- τρόπο του.

-Ουα γκ’ρκ’ας γκρέντα μούλτου! χωρισμός. Ο μπάρμπα-Γιάννης ο Μουσένας , «Τη φόρτωσες πολύ την γκρεντιά»( λοιπόν, ήταν ο καφεζαχαροπλάστης κορμός που στηρίζει την σκεπή σε του χωριού για την νεολαία. Ήταν σπίτι), λισουριάτζου, «να την ελαένας γραφικός και ήσυχος τύπος της φρώσεις». Ελάφρωμα γινόταν με λεφτά, αν υπήρχαν, ή με είδος, όπως ξύλα από το δάσος ή κάποια άλλη χαμαλοδουλειά.. Έλα όμως που υπήρχαν και παιδιά που ντρέπονταν, δεν είχαν να ξοδέψουν ή ήταν τσιγκούνηδες. Αυτά μόνο παρακολουθούσαν αυτά που Παρέα νέων στο καφενείο σε κάποιο πανηγύρι, μάλλον. γ ι ν ό ν τ ο υ σ α ν Από αριστερά: Δαμκαούτης Αχιλλέας, Δερβένης Δημήτριος, στο καφενείο, Δαμαλής Αθανάσιος, Γκουτζαμάνης Σάκης, Ντάμπος Βασί- όμως τον χώρο λης, Καραΐσκος Γιώργος. Πίσω Μόσχης Λάζαρος. και την καρέκλα πλατείας που το καφενείο του ήταν τα «έπιαναν». Και σ’ αυτούς ο μπάρτο φροντιστήριο της νεολαίας. Όλοι μπα Γιάννης εύρισκε το δικό του οι νέοι από τα δεκαεφτά τους μέχρι τρόπο να υπενθυμίσει ότι το καφενα στρατευτούν περνούσαν από κει νείο έχει έξοδα…

-Καρέκλα βα όρτζου, βα τ’ίμι! για να μάθουν την πιάτσα. Λειτουργούσε και σαν ζαχαροπλαστείο μιας «Και το κάθισμα του καφενείου χρεικαι ήταν ο ίδιος τεχνίτης καλός του άζεται τάϊσμα, όπως τα ζωντανά!».

Πωλείται σπίτι με οικόπεδο στην περιοχή Φωστήρα. Τηλ.: 24930 41432, 24930 41346

Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.:6973 309 916

3

Ιστορίες για αγρίους Β’ αντάρου την πύχη !!!

Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - http://istorieslivadi.blogspot.com

4

Τώρα που εσείς, φίλοι της στήλης, κρατάτε την εφημερίδα στα χέρια σας, είναι καλοκαίρι και μάλιστα Αύγουστος. Ευτυχές θα ήταν να διαβάζατε την εφημερίδα κάτω από το πλατάνι ή τέλος πάντων να είστε στο Λιβάδι για διακοπές. Φέτος μέσα από την στήλη μας θα προσπαθήσουμε να σας μεταφέρουμε και να αναπτύξουμε κάποιες «οδηγίες–κατευθύνσεις» για τον τρόπο συμπεριφοράς μας όσον αφορά το διάστημα της παραμονής μας στο χωριό. Οι «οδηγίες–κατευθύνσεις» ισχύουν για όλη την διάρκεια του έτους, εφόσον είμαστε στο χωριό, και για να είναι πιο εύχρηστες χωρίστηκαν σε αυτές που αφορούν τους άνδρες και σε κείνες που αφορούν τις γυναίκες. Για να σας βάλω στο κλίμα θα σας αναφέρω ένα περιστατικό που έγινε πριν από λίγες ημέρες. Φίλος Λιβαδιώτης που ζει στην Κατερίνη, καταφθάνει το μεσημεράκι εν μέσω καύσωνα στο Λιβάδι. Παρκάρει γρήγορα - γρήγορα το αυτοκίνητο και κατευθείαν στη πλατεία. Βρίσκει την παρέα του και κάθεται να απολαύσει ένα τσιπουράκι κάτω από τον πλάτανο. Σε λίγο έρχεται ο Μάκης, ο καφετζής, τον κοιτάζει από πάνω μέχρι κάτω κουνάει το κεφάλι και του λέει: -λι βιτζούς ν΄ρλι τς λα καθρέπτι; Αϊ ντούτι αντριάτζιτι, αντάριτ όμου … (Τις είδες τις μύτες σου στον καθρέπτη; Άντε πήγαινε να διορθωθείς, γίνε άνθρωπος…). Τι είχε συμβεί λοιπόν. Ο φίλος μας είχε κάνει την εμφάνιση στη πλατεία ντυμένος όπως κυκλοφορούσε στην πόλη. Φορούσε δηλαδή κοντό παντελονάκι και όπως ήταν φυσικό ο Μάκης τον έκραξε καθώς αυτή δεν είναι εμφάνιση για μπαρμπάδες στο Λιβάδι. Έτσι εμφανίζονται στη πλατεία τίποτα γκαγκάνοι ή παραθεριστές. Το παραπάνω παράδειγμα δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι Λιβαδιώτες αντιμετωπίζουν κάποιες καταστάσεις γενικά και όχι μεμονωμένα. Και να ξέρετε πως αν δεν σχολιαστεί κάτι μπροστά σας δεν σημαίνει πως δεν θα σχολιαστεί μόλις γυρίσετε την πλάτη σας ή ότι πέρασε απαρατήρητο. Για να μην βρεθείτε λοιπόν σε δύσκολη θέση ακολουθήστε τις παρακάτω «οδηγίες–κατευθύνσεις». ΑΝΔΡΕΣ • Δεν κυκλοφορούμε δημόσια, και ειδικά στην πλατεία, με κοντά παντελόνια.

• Δεν σκουπίζουμε την αυλή ή το μπαλκόνι, δεν μαζεύουμε ή απλώνουμε ρούχα. Είναι καθαρά γυναικείες δουλειές. Σε έκτακτες καταστάσεις, αν χρειαστεί να γίνει κάποια δουλειά, π.χ. σιδέρωμα ρούχων, μάπα, μόνο στο εσωτερικό του σπιτιού και με κλειδωμένη την πόρτα!

• Δεν πηγαίνουμε συνοδευόμενοι από τις συζύγους στην εκκλησία, και φεύγουμε πάντα πριν τελειώσει η εκκλησία.

• Δεν περπατάμε για κανένα απολύτως λόγο χεράκι–χεράκι με το έτερον ήμισυ στους δρόμους του χωριού, εκτός εάν είναι ξημερώματα και δεν κυκλοφορεί ψυχή γύρω μας.

• Όταν έρχεται ο λογαριασμός στην

παρέα πληρώνει μόνο ο άνδρας και για τους δύο.

• Δεν κυκλοφορούμε δημόσια με τσαντάκια στην μέση, πολύ δε περισσότερο περασμένα χιαστή ή στον ώμο.

• Δεν βγάζουμε τα μωρά ποτέ βόλτα με το καροτσάκι, σε έκτακτη περίπτωση μόνο αγκαλιά.

• Είναι υποχρέωση του άνδρα, κατά την διάρκεια της παραμονής του στο Λιβάδι, να παρακολουθήσει εντατικά μαθήματα ώστε σε όσο το δυνατόν πιο σύντομο διάστημα να μπορεί μόνος του να σφάζει αρνί, να το περνάει στην σούβλα, και να κάνει κοκορέτσι.

• Οι ζακέτες ή τα μπουφάν είναι απαραίτητα για τα ψυχρά βράδια στον πλάτανο. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν τα κρατάμε στο χέρι. Οι ενδεδειγμένοι Λιβαδιώτικοι κανόνες επιβάλουν να τα κρατάει η σύζυγος ή να τα έχουμε ριγμένα στις πλάτες μας.

•Οι καθιερωμένες βόλτες προς το κιόσκι γίνονται με τα χέρια σταυρωμένα πίσω στη πλάτη. Ή είμαστε μπαρμπάδες ή δεν είμαστε!!!

• Πολλές από τις συζύγους οδηγούν. Αυτό δεν σημαίνει ότι άιντε αφήνουμε τις γυναίκες να κόβουν βόλτες με το αυτοκίνητο περνώντας από την πλατεία. Υπάρχει ο περιφερειακός ή ακόμη και τα σοκάκια. Προσοχή–προσοχή, για κανέναν απολύτως λόγο δεν μπαίνουμε συνοδηγοί σε αυτοκίνητο που οδηγεί γυναίκα και μάλιστα περνώντας από την πλατεία. Το σχόλιο των παριστάμενων στην πλατεία θα είναι καθολικό: «ιού λου αντούτσι κουλέου λου;» (που το πάει το λουκάνικο;) Θα εννοούν εσάς που είστε συνοδηγός.

• Κάθε άντρας που σέβεται τον εαυτό του, οφείλει κατά την παραμονή του, έστω και για λίγες μέρες, «σι αντάρ ούνου κάπου, σι τράγκ ούν αμπιτάρι, σι σκουάτ κ΄πέστρουλου, σι ιαντάρ τσιούρλα, σι ιαντάρ λέρια, (να κάνει ένα κεφάλι, να τραβήξει-κάνει ένα μεθύσι, να βγάλει το καπίστρι, να γίνει χάλια από το ποτό). Η παραπάνω ενέργεια είναι πολύ ευεργετική για τα νεύρα και τα αγγεία και εξουδετερώνει την πίεση και το άγχος της πόλης. Θα είναι μια γλυκιά ανάμνηση μέχρι το επόμενο ταξίδι στο Λιβάδι. Εννοείτε πως η συνεπής εφαρμογή της παραπάνω θεραπείας έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη. ΓΥΝΑΙΚΕΣ • Δεν περπατάμε για κανένα απολύτως λόγο χεράκι–χεράκι στους δρόμους του χωριού με το έτερον ήμισυ. Μόνο «αγκαζέ».

• Ξυπνάμε πάντα αρκετά πρωί και βγάζουμε τις κουβέρτες στο μπαλκόνι για να δει η γειτονιά ότι ξυπνήσαμε.

• Το σούπερ μάρκετ και γενικά τα ψώνια είναι αποκλειστική δικαιοδοσία και αρμοδιότητα της γυναίκας. Οι άντρες οφείλουν να προμηθεύουν το σπίτι μόνον με τα απαραίτητα κρεατικά από τον χασά-

πη και σε έκτακτες περιπτώσεις με ψωμί από τον φούρνο της πλατείας.

• Όταν έρχεται ο λογαριασμός στην παρέα απλά λέτε: “πληρώνεις και για μένα” και συμπληρώνετε το τι καταναλώσατε.

• Μια γυναίκα δεν κάθεται ποτέ μόνη σε μια αντρική παρέα ειδικά αν δεν υπάρχουν τουλάχιστον άλλες τρείς στον γύρω χώρο ή σε ακτίνα τριάντα μέτρων.

• Είναι υποχρέωση της γυναίκας κατά την διάρκεια της παραμονής της στο Λιβάδι να παρακολουθήσει εντατικά μαθήματα, ώστε, σε όσο το δυνατόν πιο σύντομο διάστημα, να μπορεί μόνη της να φτιάχνει από πίτα και γιαπράκια μέχρι μπατζαβούσα και ότι άλλο απαιτεί η Λιβαδιώτικη κουζίνα: κουτσάνου, αρόστου, τραχανά, κεφτέδες (προσοχή όχι μπιφτέκια) κ.ά.

• Εάν κάποια στιγμή το φέρει η ώρα και χρειαστεί να χορέψετε πρώτες στο χορό (σε γάμο, πανηγύρι, στην πλατεία) η παραγγελία στα όργανα είναι μία: ένα συρτό!!!. Τα Λιβαδιώτικα κλαρίνα ξέρουν τι θα σας παίξουν. Απαγορεύονται οι παραγγελιές για τσάμικο, τσιφτετέλι, ζεμπεκιές κ.τ.λ.

• Πιθανώς, σε κάποια στιγμή, να βρεθείτε με τις φίλες σας στην πλατεία και να επιθυμήσετε να πιείτε ένα τσιπουράκι. Απαγορεύετε αυστηρώς το σερβίρισμα οινοπνευματωδών ποτών στην πλατεία σε αποκλειστικά γυναικείες παρέες και ειδικά τσίπουρου. Διαφορετικά το πρωτόκολλο κινδυνεύει με κατάρευση. Δεν θα το κάνου-

με μικροί–μεγάλοι στο καφενείο.

• Είναι πολύ πιθανό σε κάποια από τις κουβέντες με τις μανάδες σας, τις θείες ή γενικά με κάποια Λιβαδιώτισα, να έρθει το θέμα «θάλασσα». Τότε θα εισπράξετε το εξής σχόλιο.

- τσέ- τσέ β τσέτς ακό λα μπουρλότζι του θάλας σ αλ΄σάτς αραχουότια αουά νχουάρ (τσε-τσε πηγαίνετε εκεί στις βρωμιές στην θάλασσα και αφήνετε την δροσιά εδώ στο χωριό). Επειδή θα μπείτε στην διαδικασία να απολογηθείτε, να εξηγήσετε και πιθανώς να προσπαθήσετε και να πείσετε, πως τα πράγματα δεν είναι όπως τα λένε, ένα σας λέω. Δεν υπάρχει περίπτωση, ούτε μία στο εκατομμύριο, να τις αλλάξετε γνώμη. Μην επιχειρήσετε λοιπόν να αναστρέψετε το κλίμα. Δεχτείτε το ως έχει και που ξέρετε, ίσως, σιγά- σιγά, υιοθετήσετε και εσείς την ίδια άποψη. Εξάλλου όλα ξεκινούν από μια παραδοχή, έστω και αν γίνεται για την οικονομία της συζήτησης! Η τήρηση των παραπάνω «οδηγιών- κατευθύνσεων» επαφίεται στη Λιβαδιώτικη ανατροφή που δόθηκε στον καθένα μας από τους προγόνους μας. Οφείλουμε λοιπόν να τις διαφυλάξουμε, να τις διατηρήσουμε και να τις παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Η «προειδοποίηση – συμβουλή» και όχι διαταγή που δόθηκε από τους μεγαλύτερους σε καθέναν μας ας είναι πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Β΄ αντάρου την πύχη…»

Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει

Δεν καταλάβαινε πως γύριζαν όλα ανάποδα! Ένας Λιβαδιώτης λάτρης της καλής παρέας, της πιάτσας, και του ποτού φυσικά, μερακλής, μετά από την πολύωρη έξοδό του στο καφενείο επιστρέφει στο σπίτι σουρωμένος ντίρλα. Καθώς επέστρεφε λοιπόν σκόνταφτε από το μεθύσι του, έπεφτε στο λασπωμένο χωματόδρομο, χτυπούσε από τοίχο σε τοίχο, πιάνονταν σε σύρματα από τους φράκτες των σπιτιών... Οπότε φαντάζεστε σε τι κατάσταση εμφανίστηκε στο σπίτι. Η γυναίκα του έξαλλη, έτοιμη να εκραγεί, αφού δεν ήταν η πρώτη φορά, τα παιδιά στην κόχη να χασκογελάνε κι εκείνος παραπαίο-

ντας λέει, στηριγμένος στο πόμολο της πόρτας: -Νου αβέμ χουάρ’ μπούν’ β’ τζ’κου, κούντου έσου μπζάρι τούτι σούντου του σιράου, σ’ του θέση σ’ κάλια, σ’ αγκουνέρλι, σ’ ουμπ΄ρλι τούτι. Κούντου μι τόρνου νου κουνόσκου κουμ γίνου τούτι ανάλτου πρι μίνι σ’ κάλκου τούτ πρι γκούβι ,νου στίου; (Δεν έχουμε καλό χωριό σας λέω. Όταν βγαίνω στην πλατεία όλα είναι στη σειρά και στη θέση τους, και ο δρόμος, και οι γωνίες και οι μαντρότοιχοι, όλα. Όταν επιστρέφω, δεν μπορώ να καταλάβω, πως όλα έρχονται καταπάνω μου και πατάω σε λακκούβες; δεν ξέρω!)

ΑΤΕΛΕΙΩΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ Με ηλεκτρονικές βάνες έλεγχος στη χρήση του νερού άρδευσης του φράγματος Εδώ και χρόνια, απανωτά αρνητικά γεγονότα, ατυχήματα, έχουν αφήσει ανενεργό τον βιολογικό μας. Φαίνεται όμως ότι κάποια από αυτά οφείλονταν σε κατασκευαστικές αστοχίες. Επιπροσθέτως οι προηγούμενες εργασίες των αγωγών που καταλήγουν εκεί και η ίδια η θέση του βιολογικού, δημιουργούν πολλά ερωτηματικά και μαρτυρούν επιλογές και ενέργειες, στο παρελθόν, τουλάχιστον βεβιασμένες και πρόχειρες. Ο αγωγός για παράδειγμα σε μεγάλο του μήκος περνάει από σημεία που κατολισθαίνουν και το πιο πιθανό είναι σύντομα να υποστεί διαρρήξεις. Το πρόβλημα αυτό επιδεινώθηκε και από τον αυθαίρετο δρόμο που πριν χρόνια επιχειρήθηκε να διανοιχτεί από το παλιό τυροκομείο προς τις τρεις βρύσες. Σήμερα πληρώνουμε άλλη μια δόση αυτής της ακαταστασίας. Η μη λειτουργία του Βιολογικού, εξάλλου, έχει σαν αποτέλεσμα τα οικιστικά λύματα του χωριού μας να συνεχίζουν να καταλήγουν στην τεχνητή λίμνη στο Μαρούλι. Έτσι αυτά τα δυο μεγάλα έργα συνδέονται στενά μεταξύ τους καθώς η ποιότητα του προς άρδευση νερού του φράγματος τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ενώ οι εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού Λιβαδίου έχουν γίνει το σύγχρονο γεφύρι της Άρτας, η διανομή του νερού του φράγματος Μαρούλι δείχνει να βρίσκει μόνιμη και αξιόπιστη λύση. Ο δήμος Ελασσόνας τοποθετεί, ήδη, ηλεκτρονικές βάνες τελευταίας τεχνολογίας σε κάθε παροχή νερού του δικτύου άρδευσης (συμπληρωματικού έργου του φράγματος). Μέχρι στιγμής έχουν τοποθετηθεί περίπου 40 βάνες και έπεται και συνέχεια, μέχρι να ολοκληρωθεί το έργο τοποθέτησης 55 βανών. Οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί θα προμηθεύονται ένα ηλεκτρονικό τσιπάκι, προπληρώνοντας τις απαραίτητες για την καλλιέργειά τους ώρες άρδευσης, από το δημοτικό κατάστημα Λιβαδίου (πρώην Δημαρχείο). Οι νέες ηλεκτροβάνες διαθέτουν μειωτή πίεσης και ειδικό κωδικό με τον οποίο ξεκλειδώνουν. Κάθε παραγωγός θα έχει το δικό του τσιπάκι, άρα τον δικό του κωδικό. Έτσι θα ποτίζει με τον αυστηρά προσωπικό του κωδικό, χωρίς να μπορεί να καταχράται ούτε χρόνο αλλά ούτε και ποσότητα νερού. Ο καινούριος αυτός τρόπος ποτίσματος δίνει την δυνατότητα, λόγω ισόρροπης πίεσης, να ανοίγουν ταυτόχρονα περισσότερες βάνες και να αρδεύονται ταυτόχρονα περισσότερα στρέμματα. Επίσης, θα υπάρχει δυνατότητα διαρκούς ηλεκτρονικού ελέγχου για το ποιος ποτίζει και σε ποια βάνα, μέσω ενός λογισμικού που τοποθετήθηκε στο Λιβάδι. Η τιμή του νερού που καθορίστηκε από το Δημοτικό συμβούλιο του Δήμου μας είναι σαφώς η χαμηλότερη τιμή νερού από όλες τις υπόλοιπες. Ορίστηκε η τιμή 0,04 € ανά κυβικό μέτρο νερού. Δηλαδή 2€ κόστος για 50 κυβικά νερού. Τον χειμώνα ο συγκεκριμένος εξοπλισμός (ηλεκτροβάνες), θα μαζεύεται και θα αποθηκεύεται, ώστε να προστατεύεται από της άσχημες καιρικές συνθήκες. Και εδώ όμως έχουμε προβλήματα. Η μελέτη, προφανώς, υπήρξε πλημμελής αφού δεν προβλέφθηκε η πολύ υψηλή πίεση, διαφορετική στις διάφορες απολήξεις, που δημιουργεί προβλήματα στις ηλεκτροβάνες, παρά τους μειωτές πίεσης. Βέβαια αυτά θα λυθούν και θα ξεπεραστούν και ίσως η διάθεση για συνεργασία και η αποδοχή από μέρους των αγροτών του νέου συστήματος να αποδειχτεί τελικά το πιο δύσκολο. Ένα άλλο, πολύ σημαντικό ζήτημα, στο οποίο κανείς δεν δίνει προσοχή μέχρι τώρα, είναι ότι δεν πρέπει να γίνεται υπεράντληση του νερού, γιατί θα προκαλέσει σύντομα ανεπανόρθωτες βλάβες στο φράγμα. Τα φερτά υλικά που διαρκώς κατεβαίνουν από τα ρέματα που καταλήγουν στο φράγμα, θα προκαλέσουν επίσης σοβαρά προβλήματα στο μέλλον και θα περιορίζουν συνεχώς την χωρητικότητα του φράγματος. Γι αυτό θα πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να να γίνεται ένας καθαρισμός βυθού, με απομάκρυνση όλων των παρασυρμένων υλικών όπως βράχια, πέτρες, ξύλα, σίδερα, πλαστικά, άμμος κ.λπ.

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΑΓΩΝΕΣ παρουσίαση Δημήτρης Κιτσούλης Οι νεκροί σου δεν κείτουνται στο χώμα. Γενήκαν ιδέες και πάθη, κι ορίζουν τη βουλή σου και την πράξη.

Καζαντζάκης, Ασκητική

Στα προηγούμενα χρόνια της υλικής ευμάρειας και του υπερκαταναλωτισμού αν κάποιος αναφέρονταν σε ηθικές αξίες και ιδανικά κινδύνευε να χαρακτηριστεί γραφικός και ρομαντικός. Σήμερα όμως που η κρίση έχει χτυπήσει την πόρτα του καθένα μας, κρίση όχι μόνο οικονομική αλλά προπαντός κοινωνική και ηθική, οι συζητήσεις για αξίες και ιδανικά έχουν ξαναγίνει επίκαιρες. Έννοιες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανεξαρτησία, η δικαιοσύνη δοκιμάζονται σκληρά και γίνεται σιγά-σιγά και οδυνηρά συνειδητό ότι πρέπει πάλι να παλέψουμε για αυτά που θεωρούνταν αυτονόητα. Σ’ αυτή τη χρονική συγκυρία το βιβλίο που μόλις εξέδωσε ο συμπατριώτης μας Βάσος Μπάμπας: «ΟΙ ΛΙΒΑΔΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΛΕΥΤΕΡΙΑ –ΕΙΡΗΝΗ– ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» έρχεται να θυμίσει στους παλαιότερους και να κάνει γνωστά στους νεότερους γεγονότα και καταστάσεις της πρόσφατης ιστορίας μας, γεγονότα και καταστάσεις που τεκμηριώνουν αυτό που ακριβώς δηλώνει και ο τίτλος του: ότι αξίες όπως η ελευθερία και η δημοκρατία δε χαρίζονται, αλλά κατακτώνται με αγώνες και θυσίες. Το βιβλίο αποτελεί μια σύνθεση γραπτών και προφορικών πηγών τις οποίες συγκέντρωσε με προσωπική προσπάθεια ο συγγραφέας επί πολλά χρόνια και αναφέρονται στη συμμετοχή των Λιβαδιωτών στους εθνικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες από το 2ο παγκόσμιο πόλεμο ως και την επτάχρονη δικτατορία. Ο συγγραφέας, γνωστός σε όλους τους συγχωριανούς για τις πολιτικές και κομματικές του πεποιθήσεις, ενδιαφέρεται κυρίως να φωτίσει τα γεγονότα από την πλευρά των αγωνιστών της αριστεράς. Στις σελίδες του λοιπόν θα διαβάσει κανείς μαρτυρίες και αφηγήσεις για τα ένδοξα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, στην οποία οι Λιβαδιώτες έγραψαν τη δική του λαμπρή σελίδα, για τις τραγικές στιγμές του εμφύλιου πολέμου, κατόπιν για τα δραματικά γεγονότα της ταραγμένης μετεμφυλιακής περιόδου και τέλος για την επαίσχυντη περίοδο της δικτατορίας. Λιβαδιώτες, απλοί και λαϊκοί άνθρωποι στην πλειονότητά τους, οι πρωταγωνιστές των γεγονότων. Άνθρωποι που ξεσηκώθηκαν εναντίον ενός πολύ ισχυρότερου κατακτητή, άνθρωποι που στη συνέχεια σπρώχτηκσν να αλληλοσκοτωθούν και κατέληξαν να εκδιωχθούν, να φυλακιστούν, να βασανιστούν, να εξευτελιστούν, να θυσιάσουν τη ζωή τους για τα πολιτικά τους φρονήματα… Οι πολλές φωτογραφίες, οι δραματικές μαρτυρίες και αφηγήσεις των πρωταγωνιστών ζωντανεύουν στα μάτια μας την ιστορία. Και αυτό είναι που θέλει να πετύχει και το πετυχαίνει ο συγγραφέας. Άλλωστε, όπως δηλώνει και ο ίδιος, απλά καταγράφει όλα τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, δε συγγράφει ιστορία. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, κυριολεκτικά μέσα στη δίνη ενός παγκόσμιου οικονομικού πολέμου, όταν όλες οι κοινωνικές κατακτήσεις γκρεμίζονται η μία μετά την άλλη, όταν οι ελευθερίες μας απειλούνται δραματικά, όταν συνάνθρωποί μας αυτοκτονούν καθημερινά, δεν έχουμε και πολλά αντιστηρίγματα. Ένα απ’ αυτά είναι η γνώση της ιστορίας μας. Εκεί θα βρούμε πολλές απαντήσεις για τα σημερινά αδιέξοδα. Σ’ αυτό συμβάλλει και το βιβλίο του Βασίλη Λ. Μπάμπα.

• Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα της απογραφής του 1981 σύμφωνα με την οποία το Λιβάδι, τη χρονιά αυτή, είχε 3164 κατοίκους. Σύμφωνα με την ίδια απογραφή η Ελασσόνα είχε 7146 κατοίκους.

5

Από τις δραστηριότητες των Συλλόγων µας Ανάβει ... τις μηχανές ακόμη φορά μας χάρισε υπέροχες, του ο ΕΣΛ και εντείνει ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ νοσταλγικές μουσικές στιγμές. Τον κ. τις δραστηριότητές του ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Τάσο Βάντη, τους αδελφούς Μπλάκαθώς διανύουμε το ντζα (του γένους Χατζηγκόγκα) και Τα μικρά χορευτικά έκλεισαν τη χρονιά καλοκαίρι. Ήδη οι περισσότερες από τις εκδηλώ- τον κ. Ναπολέοντα Λέκα. σεις πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία, θα Τους παλαίμαχους του Εξωραϊστικού Συλλόγου Στα μέσα του Ιούνη, λίγο πριν κλείσει για το κορυφωθούν με το μεγάλο γλέντι του Συλλόγου, καλοκαίρι ο σύλλογός μας, σε μια όμορφη και στις 10 Αυγούστου, και θα κλείσουν με τις παιδι- που τα τελευταία, πολλά, χρόνια έχουν αναλάβει μια από τις πιο δύσκολες δουλειές των εκδηλώσεκές θεατρικές παραστάσεις του 15αύγουστου.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ

Στο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων Από τις 30 Ιουνίου μέχρι τη 1 Ιουλίου ο ΕΣΛ παρευρέθη στο 28° Πανελλήνιο Αντάμωμα των Βλάχων, που φέτος πραγματοποιήθηκε στην

ζεστή εκδήλωση στη λέσχη μας, οι γονείς των δυο μικρότερων χορευτικών τμημάτων παρακολούθησαν τα παιδιά τους να χορεύουν για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό. Τα πιτσιρίκια αν και είχανε λιγάκι τρακ, τα κατάφεραν τελικά. Η εκδήλωση πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια, στο Καλαμπάκα και την Καστανιά Καλαμπάκας. Ο Σύλλογός μας είχε εντυπωσιακή παρουσία με 45 κλείσιμο της περιόδου και τείνει να καθιερωθεί. συνολικά χορευτές. Ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός χορευτών από κάθε άλλο σύλλογο που συμμετείχε Ανακαίνιση της Λέσχης στο αντάμωμα. Με το κλείσιμο του Συλλόγου για τις καλοκαιρινές διακοπές, ξεκίνησαν εργασίες ανακαίνισης Μουσική εκδήλωση του χώρου της λέσχης. Υδραυλικές και ηλεκτρο- Στις 6 Ιουλίου, στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο λογικές εργασίες, αλλαγή κουζίνας, γενικό βάψιμο πραγματοποιήθηκε η μουσική εκδήλωση της και γενική καθαριότητα είναι όσα μέχρι τώρα λήξης του διδακτικού έτους από τα παιδιά του έχουν γίνει. Το Σεπτέμβριο τα μέλη θα βρουν τη Μουσικού Τμήματος του Εξωραϊστικού Συλλόγου λέσχη φρεσκοβαμμένη και καθαρή να τους περιμένει.

Για άλλη μια φορά στο αντάμωμα Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Γιωργάκης Ολύμπιος» πήρε για μια ακόμη φορά,

ων, το ψήσιμο. Φέτος στις ψησταριές μας δούλεψαν ο κ. Παπαστεργίου Γιάννης, ο κ. Μητώνας Σάκης, ο κ. Γαλάνης Σάκης, ο κ. Σούρδης Κων/νος, ο κ. Βαρβαρέζος Νίκος και ο κ. Βαρβαρέζος Ξενοφών. Τον Συνεταιρισμό των Βοσκών που για μια ακόμη φορά προσέφερε το φορητό του ψυγείοαυτοκίνητο, πολύτιμο για τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Ο οδηγός του, Χαρίσης Λάζαρος, ξόδεψε υπομονετικά ατελείωτες ώρες για να μας εξυπηρετήσει. Τον αντιδήμαρχο Καρυάς και ορεινών όγκων του Δήμου Ελασσόνας, κ. Καψάλη Νίκο, για την αμέριστη βοήθειά του και τέλος τον Δήμαρχο, κ. Πασχόπουλο Γιώργο και τον αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ, κ. Καραγκούνη Σπύρο, για την δωρεάν χορήγηση των τραπεζοκαθισμάτων.

Μνημόσυνο πεσόντων ολοκαυτώματος. Στις 17 Ιουλίου τελέστηκε το μνημόσυνο των πεσόντων κατά την πυρπόληση του Λιβαδίου από τους Ναζί τον Ιούλιο του 1943. Η επιμνημόσυνη δέηση τελέστηκε στον Ιερό Ναό του Αγίου Κων/νου, ο σύλλογος πρόσφερε κόλλυβα στην εκκλησία και στη συνέχεια καφέ στην αίθουσα τελετών. Ο Σύλλογος ευχαριστεί θερμά την Εκκλησιαστική επιτροπή και τον εφημέριο Ματσέλο Αθανάσιο για την τελετή και την παραχώρηση της αίθουσας.

Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία Λιβαδίου. Την εκδήλωση παρακολούθησε πλήθος κόσμου. Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος ευχαριστεί τους δασκάλους Λάζαρο Μπίσμπα, Ζιώγα Παναγιώτη, Νάτσιο Αντώνη και Τσιαβέ Δημήτριο για την επιμέλεια της γιορτής.

Η παραλίμνια εκδήλωση όπως ανελλιπώς κάνει τα τελευταία χρόνια, μέρος στο Πανελλήνιο Αντάμωμα των Βλάχων, που πραγματοποιήθηκε στο Δήμο Καλαμπάκας. Πρόκειται για το 28ο αντάμωμα που διήρκησε από τις 28 Ιουνίου έως και την 1 Ιουλίου 2012.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ

ΕΥΧΕΣ Το Δ.Σ. του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας εύχεται στο γυιό της Ελένης Μουσένα που πρόσφατα παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του, να ζήσει και να ευτυχήσει.

6

Στα πλαίσια των θερινών του δραστηριοτήτων ο ΕΣΛ διοργάνωσε, στις 14 Ιουλίου, την καθιερωμένη πλέον (τρίτη χρονιά) παραλίμνια εκδήλωση αφιερωμένη από φέτος στο νερό που αρδεύει 4000 στρέμματα στην περιοχή μας αλλά και σε όλους τους υδάτινους πόρους της περιοχής μας. Η εκδήλωση στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία. Περισσότερα από 800 άτομα παρευρέθηκαν ή πέρασαν κάποια στιγμή από τον χώρο της εκδήλωσης όπου το κέφι διατηρήθηκε αμείωτο μέχρι μετά τα μεσάνυχτα. Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος ευχαριστεί θερμά όλους όσους στήριξαν με την παρουσία τους την εκδήλωση και ιδιαίτερα: Την παρέα του κ. Λευτέρη Μεζίλη που για μια

Στις 20 Ιουλίου ο ΕΣΛ αναβίωσε το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία. Μετά τη θεία λειτουργία, στον ειδικά οργανωμένο χώρο, τα χορευτικά συγκροτήματα του συλλόγου παρουσίασαν παραδοσιακούς χορούς με τη συνοδεία των Λιβαδιώτικων κλαρίνων. Ο σύλλογος ετοίμασε σουβλάκια, αναψυκτικά και καφέδες από την κατανάλωση των οποίων ενισχύεται το ταμείο του. Ο κόσμος, όπως πάντα, ανταποκρίθηκε με θέρμη. Ο ΕΣΛ ευχαριστεί όσους τον ενίσχυσαν και ιδιαίτερα τους ψήστες: Γαλάνη Σάκη, Βαρβαρέζο Φώντα, Ντάμπο Κων/νο, Φαρμακιώτη Νίκο και Καρανίκα Θέμη.

Αιμοδοσία Στις 22 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε η θερινή αιμοδοσία του συλλόγου. Η αιμοδοσία αύξησε κατά 54 τις φιάλες αίματος της τράπεζας του Συλλόγου, μιας από τις πιο εύρωστες του Νομού και της Θεσσαλίας, πρότυπο και παράδειγμα προς μίμηση όπως οι ίδιοι οι γιατροί του Νοσοκομείου της Λάρισας υποστηρίζουν.

28ο Πανελλήνιο αντάμωμα Βλάχων Το 28ο Αντάμωμα ήταν αφιερωμένο στον καταγόμενο από την Καστανιά Καλαμπάκας «πολύπλευρο νου», το λόγιο, κληρικό και ιατροφιλόσοφο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Διονύσιο Πύρρο τον Θετταλό (1774-1853). Το Αντάμωμα ξεκίνησε την Πέμπτη 28η Ιουνίου με την επιστημονική Συνάντηση Εργασίας με θέμα «ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ ΤΩΝ ΣΤΑΓΩΝ». Την Παρασκευή 29 Ιουνίου το βράδυ στην κεντρική πλατεία «Ρήγα Φεραίου» της Καλαμπάκας εκτυλί-

χθηκαν αναπαραστάσεις δρωμένων από την εθιμική ζωή των Βλάχων διαφορετικών περιοχών της Ελλάδας. Οι Βλάχοι των Σερρών, δημιουργική και δυναμική σύνθεση Πινδαίων Βλάχων, που μετακινήθηκαν από την Πίνδο στην Ανατολική Μακεδονία σε συγκεκριμένες συνθήκες κατά το παρελθόν αναβίωσαν το έθιμο του «Κλήδωνα» και τα μοναδικά τραγούδια του. Ακολούθησε η αναπαράσταση των εθίμων της προετοιμασίας του γάμου, από Μαλακασαίους Βλάχους του Ζυγού της Πίνδου. Τα δρώμενα έκλεισαν με τους Τζιουρτζιώτες του Ασπροποτάμου, που αναβίωσαν το «ν’ κάλι», δηλαδή τη διαδρομή και τα κονάκια που

ακολουθούσαν απ’ τα χειμαδιά ώσπου να βγουν την άνοιξη στα πινδικά λιβάδια της «Πλάκας» και στο «Λάκωμα» κάτω από τους επιβλητικούς «Πέντε Πύργους» της Κακαρδίτσας και του Καταραχιά. Το Σάββατο 30 Ιουνίου, το πρωί, στα πλαίσια του 28ου Ανταμώματος, πραγματοποιήθηκε, στο ξενοδοχείο «ΔΙΒΑΝΗ», η 1η Ανοιχτή Συνδιάσκεψη της ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΒΛΑΧΙΚΗΣ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ένα χρόνο μετά την ίδρυσή της κατά τη διάρκεια του 27ου Ανταμώματος στο Μέτσοβο. Στο τριτοβάθμιο αυτό όργανο συμμετέχουν η ΠΟΠΣΒ και οι οργανώσεις των Ελλήνων Βλάχων από τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, ΠΓΔΜ) καθώς και τη Διασπορά (Αυστραλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Καναδάς). Το Σάββατο βράδυ, στην «Πλατεία Πλατάνου» της Καλαμπάκας, έγινε η παρουσίαση των χορευτικών τμημάτων. Συμμετείχαν με τα χορευτικά τους 65 Σύλλογοι μέλη της ΠΟΠΣΒ και 2820 χορευτές συνολικά. Την εκδήλωση παρακολούθησε πλήθος κόσμου καθώς και επισκέπτες από την περιφέρεια Κορυτσάς, τη Γευγελή το Κρούσοβο, το Μοναστήρι, και τα Σκόπια. Οι εκδηλώσεις του 28ου Ανταμώματος των Βλάχων κορυφώθηκαν την Κυριακή 1η Ιουλίου στην τοποθεσία «Στίνος» στην Καστανιά Καλαμπάκας, όπου τελέστηκε ο «Μεγάλος Χορός», «Κόρλου Μάρι». Για τη μουσική επένδυση του προγράμματος των εκδηλώσεων φρόντισαν οι Βλάχοι μουσικοί από

κάθε αντίστοιχη βλαχόφωνη περιοχή. Οι εκδηλώσεις του Σαββάτου και της Κυριακής είχαν δορυφορική κάλυψη κι αναμετάδοση.

Ένα τριτοβάθμιο όργανο που ενώνει τους Έλληνες Βλάχους όλης της υφηλίου είναι πλέον πραγματικότητα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΒΛΑΧΙΚΗ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ Ο συμπατριώτης μας Κώστας Κάλφας, του Συλλόγου Λιβαδιωτών Μελβούρνης, στο πρώτο Δ.Σ. της αμφικτιονίας Το Σάββατο, 30 Ιουνίου 2012 στο ξενοδοχείο DIVANI METEORA, στην Καλαμπάκα, πραγματοποιήθηκε η συγκρότηση σε σώμα του πρώτου Δ.Σ της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας το οποίο έχεις ως εξής: Πρόεδρος: Μαγειρίας Μιχάλης / Γραμματέας: Ηλιέφσκι Γεώργιος / Α΄ Αντιπρόεδρος: Πότσι Θανάση / Β΄ Αντιπρόεδρος: Μίχας Ζήσης / Γ΄Αντιπρόεδρος: Γκρεμόζης Βασίλης / Ταμίας: Αμπατζής Βασίλης / Μέλος: Άρμπεν Λένα / Μέλος: Κάλφας Κων/νος / Μέλος: Ντουβέλης Γρηγόρης / Μέλος: Λιούτας Κυριάκος / Επίτιμος πρόεδρος: Λαζάρου Αχιλλέας. Στην συνέχεια σε κατάμεστη αίθουσα του ξενοδοχείου DIVANI METEORA έλαβε χώρα η 1η ανοιχτή συνδιάσκεψη της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας στην οποία εκτός άλλων παρέστησαν και οι κ.κ.: Αθανάσιος Πότσι, Πρόεδρος Ενώσεως Βλάχων Αλβανίας, Άρμπεν Λένα, Πρόεδρος του Συλλόγου «Μάντρα» Κορυτσάς-Αλβανίας, Βασιλής Αμπατζή, Πρόεδρος του Συλλόγου «Άγιος Νικόλαος» Κρουσόβου-Π.Γ.Δ.Μ., Γιώργος Ηλιέφσκι, πρώην Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βλάχων Π.Γ.Δ.Μ., Κυριάκος Λιούτας, του Συλλόγου Μηλιάς Μετσόβου Τορόντο Καναδά, Γιώργος Ντουβέλης, του Συλλόγου Ασπροποταμιτών Η.Π.Α., Κων/νος Κάλφας, του Συλλόγου Λιβαδιωτών Μελβούρνης-Αυστραλία, Αχιλλέας Λαζάρου, Βαλκανιολόγος-Ρωμανιστής Παρέστησαν Επίσης.: Ο Πρόεδρος του ΚΕΑΔ Αλβανίας και βουλευτής, κ.Βαγγέλης Ντουλέ, ο Στέφανος Νικόλοφ, Πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων Γευγελής «Μεγλενίτ-Χούμα», Π.Γ.Δ.Μ. η Νόρα Γέρου,του Συλλόγου Βλάχων «Μοσχόπολη», Σκόπια-Π.Γ.Δ.Μ. και πολλοί βουλευτές, Δήμαρχοι, πρώην Νομάρχες, πρόεδροι και μέλη βλάχικων συλλόγων ανά την Ελλάδα και πρώην πρόεδροι της ΠΟΠΣΒ. Η Παγκόσμια Βλαχική Αμφικτιονία, όπως υπογράμμισαν εμφαντικά κατά τις τοποθετήσεις τους, τόσο ο πρόεδρος του οργάνου, κ. Μιχάλης Μαγειρίας, όσο και οι λοιποί ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ανέλαβε την υποχρέωση να αγκαλιάσει τους απανταχού πολίτες βλαχόφωνης καταγωγής, πρωτοστατώντας στην επανασύνδεση της διασποράς της βλαχόφωνης ρωμιοσύνης με το μητροπολιτικό κέντρο, την Ελλάδα, ώστε να αναδειχθεί με ενάργεια, εξωστρέφεια και δυναμισμό, εντός και εκτός των ελληνικών τειχών, η γνήσια και αυθεντική έκφραση της λατινόφωνης ρωμιοσύνης, με έμφαση στην ιστορική της ταυτότητα, τις ιστορικές της αξίες και τις ρίζες της. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΒΛΑΧΙΚΗ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ, ως τριτοβάθμιος φορέας με μόνιμη έδρα τη χώρα μας, ξεπέρασε τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας και εγκολπώνοντας την απανταχού ελληνοβλάχικη διασπορά, στοχεύει να αναδείξει το χαρακτήρα της Ελλάδος ως διαχρονικού μητροπολιτικού κέντρου και σημείου αναφοράς του απανταχού βλαχόφωνου στοιχείου, παρέχοντας παράλληλα ηχηρή απάντηση σε όλους όσοι εξακολουθούν να μην αποδέχονται τη διαπιστωμένη και καθολικά αποδεδειγμένη ιστορική πραγματικότητα. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΒΛΑΧΙΚΗ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ είναι πραγματικότητα. Αυτό που χρειάζεται πλέον, διαπίστωσε η συνδιάσκεψη, είναι να εργαστούμε συστηματικά και μεθοδικά για την πραγμάτωση των στόχων της με αλληλοσεβασμό, αλληλοκατανόηση κι αλληλεγγύη. Για το σκοπό αυτό, μια μόνιμη γραμματεία και ένα ειδικό επιστημονικό κέντρο έρευνας, τεκμηρίωσης και πληροφόρησης πρόκειται να αποτελέσουν τον οργανικό ιστό της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας, στο πλαίσιο της δυναμικής αντιμετώπισης των σύγχρονων προκλήσεων που τίθενται για την ευρύτερη ρωμιοσύνη. Στη συνάντηση ετέθησαν επίσης ζητήματα που αφορούν στην ανάδειξη της ανόθευτης πολιτιστικής ταυτότητας του Βλαχόφωνου στοιχείου, καθώς και τη διεθνή παρουσία και τη μελλοντική δραστηριοποίηση της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας σε όλη την υφήλιο, αρχίζοντας από τη διοργάνωση σειράς εκδηλώσεων στο Τορόντο του Καναδά τον προσεχή Οκτώβριο.

7

Χαρακτηριστικό της εποχής, μόλις άκουγαν «γίνι Μπίκια»,(φοροεισπράκτορας) με τους χωροφυλάκους, οι κτηνοτρόφοι εξαφανίζονταν από το παζάρι όπου ήταν όλοι μαζεμένοι και έλεγαν τα δικά τους. Σήμερα όλο και λιγοστεύουν για διάφορους λόγους οι απασχολούμενοι Γράφει ο Ευριπίδη̋ Καπέτη̋ με την κτηνοτροφία και έτσι αδυνατίζουν οι κρίκοι της πανάρχαιας αλυσίδας που αρχίζει από τα κοπάδια του Ομήρου, του Ησίοδου και του ΘεόκριΠότε θα ΄ρθει η άνοιξη ,θα ‘ρθει το καλοκαίρι του έως σήμερα των βλάχων, των Σαρακατσάνων και των Κουπατσιάρηδων. Να βγουν οι βλάχοι στα βουνά, να βγουν κι οι βλαχοπούλες Η σημερινή κτηνοτροφία είναι πλέον πιο άνετη και συστηματική .Είναι Να ανθίσει ο γάβρος κι η οξιά, κι αυτό το λιανοκλάδι πλέον μια σύγχρονη επιχείρηση. Να βγουν τα λάια πρόβατα, με τα αργυρά κουδούνια Οι συμπατριώτες μας κτηνοτρόφοι βοηθούμενοι και από το ανάγλυφο Να βγω κι εγώ ο μαύρος μου ,να βρω μια βλαχοπούλα του τόπου μας ,δραστηριοποιούνται ικανοποιητικά σ’ αυτόν τον τομέα της Σύμφωνα με τον καθηγητή της Αρχαιοελληνικής Προϊστορίας του οικονομίας. Α.Π.Θ Γ. Χουρμουζιάδη, από ανασκαφές σε πολλούς νεολιθικούς οικισμούς Είναι από τα πιο σκληρά επαγγέλματα. Ο βοσκός-κτηνοτρόφος-τσοπάστη Μακεδονία και στη Θράκη διαπίστωσε ότι ο άνθρωπος εξημέρωσε νης(πικουράρου) είναι <καταδικασμένος> για όλο το εικοσιτετράωρο χωρίς πρώτα το γουρούνι και ύστερα τη γίδα και το πρόβατο. Ακολούθησαν δε και να αμείβεται πάντα πολύ καλά. Η δουλειά του δεν είναι εποχική. Δεν αφήνει τα υπόλοιπα οικόσιτα και χρήσιμα στον άνθρωπο ζώα. Ακριβώς όμως πότε περιθώρια για κοινωνικές συναναστροφές, δημόσιες σχέσεις, διακοπές, συνέβησαν όλα αυτά δεν το γνωρίζουμε. ψυχαγωγία, διασκέδαση. Η χρήση και η συμβίωσή του με αυτά τα ζώα στην αρχή τον βοήθησαν, Τα γιδοπρόβατά μας είναι νομαδικά. Ζώα που τρέφονται από την άνοιαφού εξασφάλισε τα απαραίτητα προϊόντα για τις άμεσες ανάγκες της επι- ξη μέχρι και το φθινόπωρο με φυσικό χόρτο του κάμπου και του Τιτάριου βίωσής του, διατροφή, ένδυση και υπόδηση, εξασφάλιζε από αυτά το γάλα, όρους σε υψόμετρο από 600 μέχρι 2000 μέτρα περίπου. Η ελληνική φύση το κρέας, το μαλλί και το δέρμα τους. Η χρήση της γης και η εκμετάλλευση παρέχει ποικίλα βότανα. Τα κοπάδια ζουν σε ημιάγρια σχεδόν κατάσταση, της στην αρχή ήταν δυσκολότερη. Έτσι η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας ελεύθερα σε άκρως οικολογικό περιβάλλον, όπου τα κύρια χαρακτηριστικά προηγείται της γεωργίας. του κλίματος και της μορφολογίας του εδάφους Στον Ελλαδικό χώρο είναι: ο ήλιος, η βροχή, ο αέρας των βουνών, τα καθ’ όλη τη μακρινή διαχιόνια, το νερό των πηγών που η καθεμία έχει τα δρομή από την αρχαιότητα δικά της μεταλλικά ιχνοστοιχεία και άλατα. μέχρι σήμερα συναντούμε Οι Λιβαδιώτες κτηνοτρόφοι κατά τον χειμώνα ως κύριες ασχολίες την κτηέχουν μόνιμες στάνες νότια του χωριού, στον νοτροφία και την γεωργία. κάμπο. Μόλις όμως λιώνουν τα χιόνια στα υψώμαΙδιαίτερα η κτηνοτροφία τα πάνω από τον Προφήτη Ηλία ανεβαίνουν σε από τα κοπάδια του Ομηριπρόχειρα καταλύματα και σε νοικιασμένες ή μη κού Οδυσσέα μέχρι τη σημεεκτάσεις. Οι βοσκότοποι για τον χειμώνα καταλαμρινή εποχή αποτελεί τον βάνουν εκτάσεις που ορίζονται κάτω από το χωριό βασικό κλάδο στην οικονομε μια νοητή γραμμή ανατολικά μέχρι το Παλιομία της χώρας μας. Ως κύρια δέρβενο, το δρόμο για Ελασσόνα, τα σύνορα της απασχόληση την συναντούΔολίχης, Γεράνεια. Βρύση Χατζηγώγου, χωριό με συνήθως σε ορεινές Σαραντάπορο μέχρι την Καστανιά. Πληθώρα ονοπεριοχές –όπως και το ματοθεσιών, γίνια αλ Μπάρτσου, κ’σλι αλ Τάσι, Λιβάδι- όπου είναι αδύνατη λ΄Αργύρη, λα Οικονόμου, λα βάλια αλ΄μούτου, λ΄ και δύσκολη άλλης φύσεως Αγιανάργυρη ,λα παπα-συράχι,π’ρν’ρ’, γκουλιβράεργασία. γκ, λα κασίδα, λα κουμάτι, καλογριάου, του σουκάΣ’ αυτή στηρίχτηκε όχι κι, κρανιά, κ’λούγρου, λα Πράσα, φουσκίνα, λα Ο Τάκης Σαλαβάτης με τη γυναίκα του, Αφροδίτη και τον πατέρα του Γιώργο μόνο η οικονομία της χώρας όλμου, λα γκουλουγκάνι, λα βουλουάγκα αλ Νικουμας, αλλά αποτέλεσε και αποτελεί μέρος της εθνικής και πολιτισμικής μας λάκι, λ’ αρμένι, λα φ’ντ’να αλ’Αδάμου,, μαρούλι, λα πλιέμτς, λα πλουάτς, λα κληρονομιάς. Κτηνοτρόφοι και γεωργοί στήριξαν και προσέφεραν στους ντ’νι, ψαροφάι, μπουιατζ, ράχες, μουντίρου, μπουλίτσα, κούλια, Χαλκίδη΄, μαχητές της υπεράσπισης της πατρίδας μας τα μέσα διατροφής και συντε- καστρί, Ασπρόκαμπος, κ’ρδ’ρίι , αγρίδια, κουλέντρα, κατούση, φακαλή, λέσαν με κάθε μέσο στην επιβίωσή τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι δυνά- τσούκα, αχμέτη , αγιος Μόδεστος και πολλά άλλα. Ποικιλία ονομάτων που μεις αντίστασης ενάντια στους κατά καιρούς κατακτητές και επιδρομείς αξίζει να ασχοληθεί κανείς.. έδρασαν, κυρίως στα απρόσιτα ελληνικά βουνά, στα οποία ζούσε και εργαΤο καλοκαίρι μετακινούνται στα υψώματα πάνω από τον προφήτη Ηλία, ζόταν η μεγάλη τάξη των κτηνοτρόφων. την Σάπκα, το Πλατανόρεμα, το Καταφύγι, την Φτέρη, το Φλάμπουρο Η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας υπήρξε πολύ εύκολη. Έβλεπαν όλοι ότι μέχρι και τις πλαγιές στο σύνορο με το χωριό Αϊ Δημήτρη. Ο κτηνοτρόφος ένα μικρό κοπάδι εύκολα μεγάλωνε, με αποτέλεσμα να περισσεύουν προϊό- έχει να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Εναλλαγές του εδάφους σε οροπέντα για τους ιδιοκτήτες. Έτσι επιδόθηκαν στην κτηνοτροφία και άλλοι ακο- δια, ρέματα, βροχές, τους αγέρηδες, τα χιόνια. Πάνω από όλα όμως είναι λουθώντας το επάγγελμα του κτηνοτρόφου. Αποτέυπεύθυνος για τις ψυχές λεσμα αυτών ήταν να προκύψει ένας σημαντικός που διαφεντεύει. Όλη παραγωγικός κλάδος που όλοι τον πρόσεχαν. Κατά μέρα που βόσκουν τα την περίοδο της Ρωμαϊκής-Βυζαντινής αυτοκρατοπρόβατα τρέχει πίσω από ρίας επειδή τα κοπάδια πολλαπλασιάσθηκαν προέαυτά ο τσοπάνης. Σε κυψε πρόβλημα χώρου εγκατάστασης και χρήσης κοπάδι προβάτων πάντα βοσκοτόπων. Έτσι οι Βυζαντινοί άρχοντες κατάρτιυπάρχουν και λίγα γίδια σαν ειδική νομολογία περί «Νομής» χρήσης γης για για να καθοδηγούν και να βόσκηση- νομή ή κατοίκηση των κοπαδιών. Νομή παρακινούν τα πρόβατα σημαίνει βοσκή, νέμομαι- βόσκω, μοιράζομαι, κάνω για βοσκή. χρήση. Παραχωρήθηκαν δικαιώματα νομής –εξ ου Η τροφή των προβάκαι νομάδες-, βοσκοί για να κάνουν χρήση βοσκήσιτων είναι διάφορα χόρτα, μες εκτάσεις. αγριάδα. στριβάδια ,χορΔημιουργούνται λοιπόν δύο τρόποι απασχόλητάρια του προσήλιου που σης με την εκτροφή των γιδοπροβάτων. Είναι η βγαίνουν σε κοπρισμένα οικόσιτη-στα σπίτια κτηνοτροφία όπου τα βόσκουν χώματα και αναπτύσσοοι ίδιοι και η κοπαδιάρικη (κουπία). νται πολύ εύκολα και τον Παρατηρούμε ότι όσοι δεν έχουν το επάγγελμα χειμώνα κατά τις αλκυονίΠαρέα στη στάνη του Πέτρου Γαλάνη του κτηνοτρόφου στα σπίτια τους εκτρέφουν μια ή δες μέρες. Λίγο αν μεγαλώδύο γίδες που δίνουν περισσότερο γάλα και αρνί η κατσίκι για το Πάσχα. σει προσελκύει το ζωντανό για βοσκή. Η αγριάδα προτιμάται από το πρόΜίσθωναν κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες ένα τσοπάνη, βατο. Γίνεται εύκολα και με λίγη βροχή. Τα υπόλοιπα χόρτα βγαίνουν με την ο οποίος μάζευε όλα τα γίδια του χωριού – γιδούρι το λέγαμε- με πληρωμή πρόοδο της Άνοιξης, αλλά το καλοκαίρι. λόγω της ζέστης ξεραίνονται. και τα έβοσκε έξω από το χωριό στα βοσκοτόπια. Πάντα οι κτηνοτρόφοι ζητούν λίγες βροχές, για να πρασινίσει ο τόπος. Το Το βράδυ τα επέστρεφε και το καθένα γύριζε τις περισσότερες φορές μέρος που βόσκουν πρέπει να είναι ήμερο (μερόγι)- τόπος πλούσιος σε χορμόνο του στο αφεντικό. Το δειλινό από την πλευρά του Αγίου Κωνσταντί- τάρι και όχι αγριάδα.. νου έβλεπες μια πανδαισία χρωμάτων και άκουγες συναυλία από τα χαραΤα γίδια συνήθως προτιμούν τα χαμηλά δέντρα. Τρώνε κυρίως φύλλωμα κτηριστικά κουδουνάκια και κυπριά που φορούσαν, κρεμασμένα σε ξύλινο δέντρων. Γι’ αυτό και πολλές φορές τα βρίσκεις παρασυρμένα και σε απόπεριλαίμιο (κόθουρου). Για το ζευγάρωμα (παρτσάλο) υπήρχαν αφεντικά κρημνες πλαγιές. Η βοσκή των γιδιών είναι δυσκολότερη. Σε εποχές που τα που είχαν τράγους με πληρωμή. χωράφια είναι σπαρμένα είναι δύσκολο να κάνεις τα ζώα ζάφτι. Πρέπει συνέΤην αξία της κτηνοτροφίας δεν υποτίμησαν και οι Τούρκοι που ακο- χεια να τα κυνηγάς. Αυτό συμβαίνει στον κάμπο κατά τον θεριστή στα δε λούθησαν τους Ρωμαίους κατακτητές για τετρακόσια και πλέον χρόνια. Οι πατατοχώραφα μέχρι να βγούνε οι πατάτες .Η ποιότητα του γάλακτος Οθωμανοί κατακτητές των Βαλκανίων διατήρησαν τη νομοθεσία για τη και του κρέατος είναι αποτέλεσμα της ποικιλίας της βοσκής . νομή των βοσκοτόπων ώστε να μη σταματήσει η παραγωγική δραστηριόΗ μόνιμη κατοικία είναι στο χωριό. Τον χειμώνα όμως αναγκάζονται και τητα. Το ίδιο συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από παίρνουν όλη την οικογένεια, γέρους και παιδιά για να ξεχειμωνιάσουν στη το ελληνικό κράτος και, συνεπώς, και στο Λιβάδι. Τα κέρδη πενιχρά για τους στάνη. Ένα σοβαρό μειονέκτημα ήταν αυτό με αποτέλεσμα τα παιδιά της περισσότερους που, συνήθως ήταν αδύνατον να πληρώνονται οι φόροι ηλικίας του σχολείου να μην μπορούν να τελειώσουν το δημοτικό.

Η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Μέρος 1ο

8

( Ιούνιος – Ιούλιος 2012) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας

Για να μην χαιρετήσουμε τον πλάτανο μας. Έντονο προβληματισμό σε φορείς και υπηρεσίες της χώρας μας έχει προκαλέσει η εμφάνιση καταστρεπτικής ασθένειας (μεταχρωματικό έλκος) των πλατάνων, που πιθανολογείται ότι εισήλθε από μολυσμένο φυτικό υλικό ή εργαλεία από γειτονική ευρωπαϊκή χώρα. Ο μύκητας Ceratocystis platani είναι ο υπεύθυνος για την θανατηφόρα ασθένεια του πλατάνου, που δυστυχώς, εδώ και μια δεκαετία περίπου, έχει κάνει την εμφάνιση του και στη χώρα μας. Ο συγκεκριμένος μύκητας έχει νεκρώσει χιλιάδες πλατάνια στην Πελοπόννησο αρχικά, αλλά και στην Ήπειρο. Πρόκειται για μια ύπουλη ασθένεια, όπως και κάθε άλλη από μύκητα άλλωστε, αφού μεταδίδεται μέσω του εδάφους από τα άρρωστα στα υγιή δέντρα. Μολυσμένο χώμα, προσβεβλημένα τμήματα, κλαδιά, πριονίδια άρρωστου δέντρου, μηχανήματα εκσκαφής, αλυσοπρίονα και άλλα εργαλεία μπορούν να αποτελέσουν αιτία εξάπλωσης του μύκητα. Το πλατάνι παρουσιάζει έλκη και μεταχρωματισμό του ξύλου, με μειωμένη βλάστηση και μικρότερα φύλλα. Τα μεγάλα δέντρα αρχικά παρουσιάζουν ημιπληγία (ξεραμένοι βραχίονες) και στη συνέχεια ολική ξήρανση. Τα νεαρότερα δέντρα ολική ξήρανση. Μετά από σύσκεψη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αρμόδιους φορείς, οι Διευθύνσεις Δασών και το ΕΘΙΑΓΕ προκειμένου να ανακοπεί η εξάπλωση του θανατηφόρου για τα πλατάνια μύκητα αποφάσισαν μέτρα και πρωτοβουλίες που θα εφαρμοσθούν άμεσα, όπως: 1. Οριοθέτηση, χαρτογράφηση και χαρακτηρισμός εστιών προσβολής και εστιακών ζωνών 2. Περιορισμοί εργασιών και δραστηριοτήτων στης εστιακές ζώνες 3. Περιορισμοί στης προσβεβλημένες περιοχές 4. Επιτήρηση των ζωνών ασφαλείας 5. Ζιζανιοκτόνα στα ασθενή δένδρα και κυρίως στα υγιή γειτονικά τους 6. Διάνοιξη τάφρων Επειδή στο Λιβάδι τα πλατάνια μας είναι λίγα, και υπερπολύτιμα, οι τοπικοί φορείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σε όποιες εργασίες κάνουν δίπλα η πάνω σε αυτά τα δέντρα. Μια απροσεξία, ένα μολυσμένο εργαλείο της εργολάβου διάνοιξης δρόμου, ένα αλυσοπρίονο η ένα απλό κλαδευτήρι μπορεί να κάνει την ζημιά. Εάν αυτό συμβεί η ζημιά θα είναι μη αναστρέψιμη και θα θρηνήσουμε τα πλατάνια μας.

Γκίνε Βίνητου (Καλώς ήρθατε) Μια όμορφη και αξιόλογη παρουσίαση του συνεταιρισμού Βοσκών Λιβαδίου Ολύμπου φιλοξένησε το περιοδικό Ζωοκόμος, Σύγχρονη Κτηνοτροφία-Περιβάλλον, στο φύλλο 10. Μια δισέλιδη αναφορά τόσο στις δραστηριότητες του συνεταιρισμού όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα που παράγει. Τον βλάχικο τίτλο: «ΓΚΙΝΕ ΒΙΝΗΤΟΥ, Καλώς ήρθατε στο Λιβάδι των βοσκών», ακολουθεί μια εκτενής αναφορά στο χωριό μας, το Λιβάδι, η οποία αποτελεί άριστη διαφήμιση της περιοχής μας. Η διοίκηση και τα μέλη του συνεταιρισμού Βοσκών κάνουν σταθερά και σημαντικά βήματα προώθησης των παραγόμενων προϊόντων τους, προσπερνώντας έτσι τον δύσκολο ανήφορο της οικονομικής κρίσης που έχει απλωθεί στην χώρα μας. Με το ψυγείο-φορτηγό, το οποίο διαθέτει ο συνεταιρισμός, διεκδικούν μερίδιο αγοράς σε αρκετές μεγάλες πόλεις της Μακεδονίας, όπως η Κατερίνη, η Θεσσαλονίκη και το αποτέλεσμα έως σήμερα κρίνεται ικανοποιητικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η διείσδυση των γαλακτοκομικών προϊόντων του Βοσκού σε μεγάλο σωματείο υπαλλήλων νοσοκομείου της συμπρωτεύουσας, όπου άφησε άριστες εντυπώσεις. Αξιέπαινες προσπάθειες από νέους ενεργούς Λιβαδιώτες κτηνοτρόφους. Η συνέχεια θα πρέπει να είναι ανάλογη. Πηγή : mpistiries.com

Νέα ΚΑΠ, Αγελάδες και Βοσκοτόπια Η νέα αναθεώρηση της ΚΑΠ που πρόκειται να γίνει για το χρονικό διάστημα 2014-2020 θα φέρει ορισμένες αλλαγές και τροποποιήσεις στον τρόπο που θα μοιράζονται τα ποσά των ενισχύσεων στους αγρότες και κτηνοτρόφους παραγωγούς. Μια ενδιαφέρουσα αλλαγή θα έρθει με τον νέο ορισμό των μόνιμων βοσκοτόπων. Αυτό το θέμα θα απασχολήσει άμεσα και έντονα τους δικούς μας Λιβαδιώτες παραγωγούς, αφού οι βοσκότοποι θα θεωρούνται επιλέξιμες εκτάσεις και βάση για τον υπολογισμό των ενισχύσεων. Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο ο νέος ορισμός να μην συμπεριλάβει τις εκτάσεις με θαμνώδη και ξυλώδη βλάστηση (πουρνάρια, κέδρους κ.λπ.). Αντιλαμβανόμαστε τότε τι πληγή θα ανοίξει για τις ορεινές περιοχές της χώρας μας και φυσικά για το Λιβάδι. Είναι γνωστό σε όλους ότι η παραδοσιακή

αιγοπροβατοτροφία χρησιμοποιεί κατά βάση τέτοιες εκτάσεις. Τα κατσίκια μας βόσκουν κυρίως σε τέτοιες περιοχές. Βέβαια ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί με ποιόν τρόπο θα δίνονται οι ενισχύσεις, αλλά στη χώρα μας υπάρχει μια τρομερή σύγχυση για το τι είναι βοσκότοπος. Το ίδιο και στο Λιβάδι, όπου κάθε έκταση κοινοτική, δασική ή ιδιωτική χαρακτηρίζεται ως βοσκότοπος και δηλώνεται από τους παραγωγούς μας. Μέχρι σήμερα που οι ενισχύσεις δίνονται με βάση τον αριθμό των ζώων και των καλλιεργήσιμων στρεμμάτων (τριετία αναφοράς) αυτό είχε μια μικρή συνδρομή αλλά από το 2014 και πέρα αποκτά βαρύνουσα σημασία. Το σίγουρο είναι ότι τα βοσκοτόπια αποκτούν αξία, η ζήτησή τους θα είναι αυξημένη. Επίσης στο χωριό μας, όπου τα κοπάδια είναι πολυάριθμα με μεγάλο αριθμό ζώων, θα απαιτηθεί αρκετά στρέμματα γης να δηλωθούν ως βοσκήσιμες εκτάσεις, Αυτό θα δημιουργήσει προβλήματα και στους γεωργούς, που θα πρέπει να βρούνε νέες εκτάσεις για καλλιέργεια, θα δημιουργήσει δυσλειτουργία στο μοίρασμα των κοινοτικών βοσκήσιμων στρεμμάτων και τέλος οι νέοι που θα θελήσουν να δημιουργήσουν μια καινούρια κτηνοτροφική μονάδα (είναι αρκετές οι αιτήσεις για αγελαδοτροφεία στο χωριό μας τελευταία), δεν θα μπορέσουν να έχουν τους ανάλογους βοσκότοπους. Καλό θα είναι από τώρα οι άμεσα εμπλεκόμενοι φορείς με το θέμα (Δήμος, Τοπική Κοινότητα, Κτηνοτροφικός Σύλλογος, Γεωργοκτηνοτροφικός Σύλλογος, Επαγγελματίες Γεωτέχνες) να συζητήσουν και να καταλήξουν, αν φυσικά αυτό είναι εφικτό, σε κάποιους τρόπους αντιμετώπισης των επερχόμενων προβλημάτων. (π.χ. διανομή κοινοτικών βοσκοτόπων).

AΝΝΑ ΧΡΗΣΤΑΚΗ ΚΟΡΝΟΥΕΛ ΕΝΑΣ ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Η δρ. Άννα Χρηστάκη Κόρνουελ γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβανίας στην Αμερική από Έλληνες γονείς. Ο πατέρας της Κων/νος Χρηστάκης ήταν από τα Σέρβια και η μητέρα της, Μερόπη, ήταν κόρη του Κων/νου Κυλώνη από το Λιβάδι. Κατά τη διάρκεια της κατοχής και για οκτώμισι χρόνια βρέθηκε να ζει στην Ελλάδα. Μεταπολεμικά επέστρεψε στην Αμερική, όπου φοίτησε σε πανεπιστήμια της Νέας Υόρκης και στο McGill University του Καναδά για τις διδακτορικές της σπουδές, στη νευροψυχολογία. Συμπλήρωσε τρία χρόνια μεταπτυχιακές σπουδές στη Φαρμακολογία στην Ιατρική Σχολή Albert Einstein της Νέας Υόρκης. Η δρ. Άννα Χρηστάκη Κόρνουελ διετέλεσε καθηγήτρια της Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή Albert Einstein της Νέας Υόρκης. Υπήρξε διακεκριμένη επιστήμονας με διεθνή καταξίωση στον τομέα της αναπτυξιακής Παιδιατρικής και του Sudden Infant Death Syndrome (σύνδρομο του αιφνιδίου θανάτου των βρεφών) και έχουν δημοσιευτεί μια σειρά από άρθρα σχετικά με τις εκτενείς έρευνές της για την διαταραχή της αναπνοής και του ύπνου στα βρέφη. Έχει γράψει επιστημονικά άρθρα και κεφάλαια εργασιών για πολυποίκιλα θέματα που αφορούν το κεντρικό νευρικό σύστημα, την οφθαλμολογία και τη νευροψυχολογία. Ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητές της, έχει διοργανώσει επιμορφωτικά σεμινάρια για γιατρούς, έχει εκπαιδεύσει φοιτητές και έκανε συνεχώς διαλέξεις τόσο στην Αμερική, όσο και στην Ευρώπη και την Ασία. Υπήρξε στέλεχος της εκεί πνευματικής ζωής και συμμετείχε ενεργά στις πολιτιστικές και επιστημονικές εκδηλώσεις της Νέας Υόρκης. Εκτός από εξαίρετη Ιατρός και επιστήμων η Άννα Χρηστάκη Κόρνουελ υπήρξε και εξαίρετη λογοτέχνης με πιο γνωστό το μυθιστόρημά της «Τα πουλιά πεθαίνουν λεύτερα» στο οποίο εξιστορεί τα χρόνια της κατοχής στα Σέρβια, για το οποίο βραβεύτηκε. Το Λιβάδι το υπεραγαπούσε και το επισκέπτονταν συχνά. Είχε δυο γιους και έζησε στη Νέα Υόρκη όπου και πέθανε το Φεβρουάριο του 2011.

9

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Είναι για κρύψιμο, δε βλέπεται (βλαχ,2 λέξεις). Όχι, όχι δε μιλάω για το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες εκλογές, ούτε για την κυβέρνηση που προέκυψε.

2α. Το φυτό τάχει στη μέση 2β. Τα πάντα ρει, αναφέρει η περίφημη …… (καθ, αντίστρ) του Ηράκλειτου 2γ. Αλάσ’ (ελλ, προστακτ) 3α. Δεσπόζει αυτό το δέντρο σε αρκετά δάση της χώρας μας 3β. Ακάρι άρι μούλτου ……… (ελλ), τι αγκούπ’ρ’.

4α. Στο δίλλημα ευρώ …… (αγγλ) δραχμή, ψηφίσαμε ευρώ. Καλά ξεμπερδέματα τώρα.

4β. Αγοράζουν ντοματάκια οι Λιβαδιώτισσες, τα βράζουν και με το ……….. (βλαχ) αντικαθιστούν τη σάλτσα.

4γ. Με το θύ μπροστά γίνεται πόρτα 5α. Νούμτ’ (ελλ). Ένας τέτοιος φαίνεται στη φωτογραφία από άλλη εποχή. (Τη

μάνα μου Μαίρη Καρατζίκα συνοδεύουν τ’ αδέρφια της στην εκκλησία) 5β. Ο αριθμός 402 με γράμματα 6α. Τρία ίδια σύμφωνα 6β. Παχύ κρέας (βλαχ. αντίστρ.)

6γ. Πήρε τον Αδάμ στο σβέρκο της, γιατί ενώ ο Θεός την έκανε γλυκιά, ξέχασε να οπλίσει τον άντρα με εγκράτεια. Έχει κάνει και λάθη ο Κύριος.

7α. Μαύρος (βλαχ.)

7β. Πολλοί στη λίμνη του Τσαϊκόφσκι, εδώ ένας.

8α. Στο ………. γίνεται το πιο τρελό

10

επιμέλεια Γκατζούνη̋ Γιάννη̋

1γ. Το αντίθετο του απάν 2α. Τόφερε από δώ, τόφερε από κει η …………. κατάφερε να είναι πρώτη στο ψηφοδέλτιο επικρατείας της ΝΔ.και μάλιστα με επικεφαλής το Σαμαρά! Μπετό η δεξιά. Έχει πολύ έργο ο Τσίπρας 2β. Κ’τούσ’ (ελλ.)

3. Το κριάρι (βλαχ.)

4α. Παλιότερα στο πρακτορείο ………… εκτός από λαχεία έρχονταν και οι εφημερίδες. Τώρα στο Λιβάδι δεν έρχονται εφημερίδες!!! Να θυμίσω την εποχή που είχε το περίπτερο ο μπαρμπαγιάννης ο Ντάμπος και ερχόταν όλες οι εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης. καρναβάλι του κόσμου Μόνος του τις έπαιρνε από το λεωφο8β. Και τα λοιπά (συντομ.) ρείο, διάβαζε τις περισσότερες και αν δεν 9. Χαρακτηρίζεται το νερό, όταν είναι τις πουλούσε δε βαριόταν να τις ξαναπολύ λερωμένο, θολό. (βλαχ.) στείλει πίσω. Το χωριό ενημερωνόταν 10α. ………….. (αντίστρ) τζουμιτάτι σημαίνει επτάμιση.

10β. Ακόμη αθόρυβο (βλαχ.)

10γ. Ιούου; (ελλ. αντίστρ.)

11α. Πασίγνωστη η μάχη στο ……. Αλαμέιν 11β. Άσπρα ………. τα όνειρά μας για κάποιο ρόδινο γιαλό, μας αισιοδοξεί η Καίτη Χωματά.

12α. Λι σκουάτι κου ……….. δηλαδή τα ομολογεί σιγά-σιγά με το ζόρι.

12β. Αουάτσι γαλλιστί.

12γ. Οργάνωση Απελευθέρωσης Παλαιστίνης καθημερινά. Μη μου πείτε ότι τώρα 13α. Τα δέκα το ………. παίρνει τρεις υπάρχει η τηλεόραση και το internet βαθμούς στην ξερή. Το γράφει στη σελί- γιατί αυτά είναι ότι πρέπει για παραπληδα 12 του βιβλίου που κυκλοφόρησαν ο ροφόρηση Μήτσιος ο Παρτάλας με τον Κουτσιού- 4β. Και κει που πίναμε αμέριμνοι το τσιλα. Έμαθα ότι ο Τάσος ο Βάντης και ο πουράκι στην πλατεία να σου κι ένα …… Μάκης ο Φακαλής το μελετάνε 4 ώρες (βλαχ.) μέσα στο ποτήρι. Έπεσε από κάθε μέρα. Το τι έμαθαν θα φανεί στον φορτηγό που πέρασε από την πλατεία. πλάτανο. Αυτό το είχε χαρακτηρίσει “πρόβλημα” ο 13β. Λο …… κούρλου σημαίνει άναψε ο Γιάννης ο Γκούμας στην προεκλογική κώλος μας. Βουρ για Λιβάδι για δροσιά. του ομιλία πριν κάμποσα χρόνια. Τα 13γ. Ο τυχερός λέμε ότι έχει …… (βλαχ.) χρόνια πέρασαν, δήμαρχοι ήρθαν και 14α. Το μεγάλο ……… του Λιβαδίου απήλθαν και τα φορτηγά εξακολουθούν είναι ότι έχει φάτσα κάρτα τον Όλυμπο, να περνάνε απ’ την πλατεία και ο περισπουδαίο τσίπουρο και τον δροσερότε- φερειακός απλά κάνει τη μόστρα του. ρο πλάτανο του κόσμου. Γι’ αυτό γρηγο- 5α. Το κρατάει ο ψάλτης ρείτε για να πιάσετε θέση.

5β. Λίγους δασκάλους θυμόμαστε που 14β. Τιντιάρι (ελλ.). είχαν μεράκι στο Δημοτικό. Νοιαζόταν 14γ. Μέρκελ ουντζιάστι …… λουπουάνι. πραγματικά για μας και μας μάθαιναν Σχόλιο που ακούγεται στο καφενείο. γράμματα. Ένας από αυτούς είναι και ο 15α. Δορυφόροι του το σίγμα και το ύψι- ……. ο Πετρωτός. Μερακλής, είχε μανία λον. με την πρακτική αριθμητική, αγαπούσε 15β. Βλάχικο μόριο που αποδέχεται. τον αθλητισμό. Νάναι καλά όπου κι αν 15γ. Πριν καμιά σαρανταριά χρόνια όλα βρίσκεται. τα σπίτια στο Λιβάδι είχαν υπόγεια, 6α. Οι κάτοικοι του Λιβαδίου βλέπουν αυλές και μπαξέδες, όπου συνυπήρχαν πολλή …… το χειμώνα. Αν ακριβύνουν αρμονικά γαϊδουράκια, γουρουνάκια, τόσο, όσο ακούγεται τα ξύλα, θα ξεπακατσίκες και …………. (βλαχ. αντίστρ.) γιάσουν.

6β. Ομόηχα φωνήντα ΚΑΘΕΤΑ 6γ. Αρχικά κομματικής νεολαίας 1α. Μα μπούνα μάντζ’ τ’ πόρτσι (ελλ) 7α. Σφυρί (βλαχ) 1β. .......... ντι νότε σόλο τε, τραγουδούσε 7β. Μούντι (ελλ) ο Αl Bano και το πάρτυ ξεκινούσε με 7γ. Ένα σύμφωνο (αντίστρ) μπλουζ. Σπουδαίος χορευτής στα 8α. Νίκη ασύμφωνη μπλουζ ήταν ο φίλος μου ο Άτζιας. Ακα- 8β. Ρίχνεται (βλαχ,αντίστρ) ταμάχητος!

9α. Ο Γιώργος ο Χατζημιχάλης ήταν ένα

καλοσυνάτο παιδί, ευαίσθητος χαρακτήρας, ορκισμένος σοσιαλιστής, πολιτιστικά ιδιότροπος και σπουδαίος ………… Λάτρευε τη δουλειά του όχι επαγγελματικά. Τη λάτρευε επιστημονικά, εικαστικά. Αγαπούσε το Λιβάδι και όποτε πήγαινε, ήθελε να πάμε στη γιαγιά μου, τη νένια και να φάμε στην αυλή πατάτα τιγκ’σίτα. Από κει και η φωτογραφία. Φανατικός οπαδός της καλής παρέας και των όμορφων γυναικών. Του άρεσε όμως να ζει και μονάχους-μονάχους. Περάσαμε αρκετά βράδια πίνοντας κρασί ενώ με ξεναγούσε στα μουσικά του ακούσματα. Ξεκινούσαμε την μουσική περιπλάνηση με Coltraine, απογειωνόμασταν με Nusrat Fateh Alikhan και πετούσαμε με Oum Kalsum. Ζήλευα τη μουσική του συλλογή. Ζήλευα την πολιτιστική του αύρα. Αγαπούσε τα σκίτσα και τη ζωγραφική. Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο μέγιστος Τάκης Χατζημιχάλης, μου είπε ο Γιώργος με παράπονο ότι δεν είχε προλάβει να πει στον πατέρα του πολλά πράγματα που ήθελε και τα κρατούσε στην καρδιά του. Το ίδιο παράπονο έχει και το Χριστινάκι σου Γιώργο. Λέλε, λέλε, λέλε φίλε μου. Στο καλό.

9β. Ατζουνιάτικου τσι νου σι άβντι (ελλ) 10α. Η πρωτεύουσα της Ιταλίας χωρίς φωνήεντα 10β. Τίνι (ελλ) 10γ. Σούντου μούλτου ……………σ’ νου πότου σι λι μούτου 11α. Τρία ομόηχα φωνήεντα με τη σειρά που εμφανίζονται στο αλφάβητο 11β. Τρία όμοια σύμφωνα, που αρέσουν στους κομμουνιστές 11γ. Σε παρέα συνταξιούχων άκουσα να λένε ότι οι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται μόνο για την πάρτη τους, αλλά νοιάζονται και για το ………….. (αντίστρ). Και βέβαια πλάκα έκαναν 12α. Ο αριθμός 41 (αντίστρ) 12β. Χήρος (βλαχ) 13α. Χώμα (βλαχ) 13β. Λ’ ντέντου ……………, (αντίστρ) σημαίνει υποσχέθηκα 14α. Ξυμένη, γδαρμένη (βλαχ) 14β. Ο χρυσαυγίτης πούλησε νταηλίκι στα κανάλια δέρνοντας γυναίκες, στη συνέχεια κρύφτηκε μέχρι να περάσει το αυτόφωρο (η κότα) και μπροστά στην εισαγγελέα έκανε την ……….. Τζάμπα μάγκας ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1.ΤΝΙΒΙΝΤΙΑΡΙ 2.ΥΤ-ΣΙΣΗΡ-ΑΣΕ 3.ΡΟΜΠΟΛΟ-ΧΡΗΜΑ 4.ΟΡ-ΑΚΡΙΜΙΡΑ 5.ΓΑΜΟΣ-ΥΒ 6.ΠΠΠ-ΥΟΕΣ-ΕΥΑ 7.ΛΑΙΟΥ-ΚΥΚΝΟΣ 8.ΡΙΟ-ΚΤΛ 9.ΜΠΟΥΡΛΟΓΚΟΥ 10.ΙΤΠΑΣ-ΝΚΥΟΠ 11.ΕΛ-ΚΑΡΑΒΙΑ 12.ΓΚΙΔΑ-ΙΣΙΟΑΠ 13.ΚΑΛΟ-ΠΙΡ-ΑΟΥΡΙ 14.ΑΤΟΥΞΑΠΛΑ-ΚΑ 15.ΤΑΥ-ΕΜ-ΙΝΙΛΚΓ ΚΑΘΕΤΑ 1. ΤΥΡΟΓΑΛΟ-ΙΟ-ΚΑΤ 2. ΝΤΟΡΑΓΑΤΑ 3. ΜΠΙΡΜΠΕΚΛΟΥ 4. ΠΡΟΠΟΠΑΛΙΟΥ 5. ΙΣΟ-ΣΠΥΡΟΣ 6. ΝΙΛΑ-ΙΥΔΑΠ 7. ΤΣΟΚΟΥ-ΟΡΗ-ΙΞ 8. ΙΗ-ΚΙΡΑΙ 9. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ-ΠΝ 10. ΡΜ-ΣΥΓΚΡΙΑΛΙ 11. ΗΙΥ-ΚΚΚ-ΟΑΛ 12. ΑΜΒΕΝΤΟΥΒΟΥ 13. ΤΣΑΡ-ΥΟΛΥΟΙΑΡΚΓ 14. ΑΡΑΣ-ΠΑΠΙΑ

ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 10

Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα

Οι Άγγελοι Ζουν Ακόμη στην Μεσόγειο». Μια μεγάλη επιθυμία, ένα όνειρο που στροβιλίζονταν χρόνια στο μυαλό πολλών καλλιτεχνών όπως Demis Roussos, Υianni, Bαγγέλης Παπαθανασίου, Νάνα Μούσχουρη και άλλοι. Ήρθε ή ώρα λοιπόν να γίνει πραγματικότητα δια χειρός Λαυρέντη Θὰ σᾶς περιμένω Μαχαιρίτσα. Έτσι ξεκίΘὰ σᾶς περιμένω μέχρι τὰ φοβερὰ νησε πριν δύο περίπου μεσάνυχτα ἀδιάφοροςχρόνια ένα παράτολμο Δὲν ἔχω πιὰ τί ἄλλο νὰ πιστοποιήσω. εγχείρημα που έγινε ένα Οἱ φύλακες κακεντρεχεῖς παραμονεύγοητευτικό ταξίδι, για να ουν τὸ τέλος μου καταλήξει στο πολύ καλό διπλό cd με τίτλο ἀνάμεσα σὲ θρυμματισμένα πουκάμι«Οι Άγγελοι Ζουν Ακόμη σα καὶ λεγεῶνες. στην Μεσόγειο» που Θὰ περιμένω τὴ νύχτα σας ἀδιάφορος κυκλοφόρησε τον Απρίχαμογελώντας μὲ ψυχρότητα γιὰ τὶς λιο. Ξεχασμένο στην ἔνδοξες μέρες. «αποθήκη – δισκοθήκη» μας ανέμενε καρτερικά Πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο κῆπο σας στη σειρά του και άξιζε πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο πρόσωπό σας την αναμονή διότι μαζί με την παρουσίαση του cd έλαβε χώρα ἐγὼ θὰ ξαφνιάζω τὰ πλήθη στις 9 Ιουλίου η μουσική συναυλία στο κατάμεστο Καλλιμάρμαὁ ἄνεμος δικός μου μάταιοι θόρυβοι καὶ τυμπανοκρουσίες ρο στάδιο με τη συμμετοχή όλων των συντελεστών της δουλειάς «Οι Άγγελοι Ζουν Ακόμη στην Μεσόγειο» με ξαιρετική επιτυχία ἐπίσημες και πολύ κόσμο θερμό αποδέκτη στο κάλεσμα του Λ. Μαχαιρίμάταιοι λόγοι. τσα. Η τέχνη έχει στόχο να ξεσηκώνει, να αφυπνίζει τον κόσμο να Μὴν ἀμελήσετε. τον κρατά σε εγρήγορση, να ξυπνά συναισθήματα, να ευαισθηΠάρτε μαζί σας νερό. Τὸ μέλλον μας θὰ ἔχει πολὺ ξηρασία. τοποιεί και να ενεργοποιεί τους πολλούς. Όμως ευτυχώς (φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν όσοι επικαλούνται πως δήθεν κάνουν τέχνη έκαναν όντως… αλοίμονό μας) που πραγματοποιΜιχάλης Κατσαρός (1920 -1998)

είται από τους λίγους, αυτούς που έχουν το χάρισμα, που γίνεται στόχος και όραμα, που παλεύουν για το ακατόρθωτο, το αδύνατο, που έχουν το ταλέντο… και το προσφέρουν απλόχερα και δεν το κρατάν σε γυάλα, δεν το μουμιοποιούν, δεν το θεοποιούν, κάνουν όνειρα φευγάτα και ως δια μαγείας ή με την εύνοια και τη συγκυρία του χρόνου, της στιγμής που όσα φέρνει εκείνη δε φέρνουν χρόνια ολάκερα τα κάνουν πραγματικότητα. Σε αυτό το διπλό cd η φωνή του Λαυρέντη, ενώνεται με φωνές σπουδαίων Ευρωπαίων και Ελλήνων καλλιτεχνών σε νέες συνθέσεις του, σε παλαιότερα και πιο πρόσφατα δικά τους κομμάτια αλλά και σε μουσικές ξένων μεγάλων δημιουργών. Οι Adamo, Braduardi, Carotone, Christophe, Lavilliers, Nomadi, Αλεξίου, Αλιάγας, Ε. Ζουγανέλλη, Ε. Καρατζόλη, Χ. Κατσιμίχας, Β. Παπακων/νου, Πλιάτσικας, Τσακνής και η Μαρία Φαραντούρη συμμετέχουν ερμηνευτικά στο cd σε συνθέσεις και στίχους σε πολλές περιπτώσεις δικές τους αλλά και ξένων δημιουργών και απόδοση στίχων στα Ελληνικά σύγχρονών μεγάλων στιχουργών. Σε αυτό το πείραμα του Λαυρέντη να παρουσιάσει τη άλλη πλευρά της μουσικής (ποιό Rock έκδοσης) της Μεσογείου με μια διαφορετική άποψη, από μια άλλη σκοπιά και έκφραση ανταποκρίθηκαν όλοι με ιδιαίτερη χαρά και στέλνουν ενα μήνυμα στήριξης στην Ελλάδα και στο Νότο ιδιαίτερα που περνά δύσκολες, τις ποιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας του. Ξέροντας πως ο νότος έδωσε φώς, γράμματα, τέχνη, πολιτισμό στους βόρειους όταν αυτοί ακόμα μάχονταν με ξύλα και πέτρες. Στο σημείωμα του ο Λαυρέντης γράφει: «Γνώρισα ανθρώπους υπέροχους, κάναμε τραγούδια μαζί, τραγουδήσαμε μαζί, μιλήσαμε, ήπιαμε μαζί… Κάθε στιγμή μια ζωή. Αυτούς που άκουγα και καταλάβαινα πάντα γιατί το φως γεννήθηκε πρώτα σε αυτόν εδώ το χώρο της γης. Η δική μου μουσική, η δική μου ματιά, οι δικοί μου άνθρωποι, εδώ και τρεις δεκαετίες. Σε μια εποχή και σε χρόνους που όλα είναι ένα απέραντο γκρι. Δε γουστάρω άλλους οίκους αξιολόγησης…..» Οι δικοί μας «άγγελοι» είναι ακόμα εδώ και θα ζουν για πάντα για να τραγουδούν για μας.» Για μια ακόμη φορά χειροκροτούμε την έμπνευση και τη μουσική ιδιοφυία του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα μιας που μικροί και μεγάλοι είναι σίγουρο πως θα σιγοτραγουδίσουν κάποια από τα τραγούδια του δίσκου.

πως είχε χαθεί στο μεγάλο μακελειό. Τι έβρεξε αυτός ο ουρανός και δεν το κατάπιε η γη; Με τη μυρουδιά της καταστροφής δεν μπορούσε να παλέψει. Γι’ αυτό κάπνιζε, ακατάπαυστα, αμέτρητα τσιγάρα τη μέρα. Για να την κάνει πέρα ξεφυσώντας. ……………………………………… συνέχεια από το 47ο Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου Ξύπνησε κάθιδρος. Σηκώθηκε, άνοιξε το παράθυρο, δεν του’ φτανε ο αέρας. Είχε καιρό να τον επιΕίχε μια υγρασία πρωτόγνωρη στο Κρούσοσκεφτεί ο γνωστός εφιάλτης. Έστριψε ένα τσιγάρο, βο εκείνες τις μέρες. ανακουφίστηκε Δυο χρόνια είχαν περάσει από τον Ιούλης του 1903, ο πιο οδυνηρός για τους Ιούλη του 1903. Δεν είχε ξημερώσει καλά καλά και κόσμος περοχτώ χιλιάδες, περίπου, βλαχόφωνους Έλληνες. Το πράγμα μύριζε μπαρούτι από καιρό. Και στις 20 του Αλω- πατούσε στα σοκάκια. Οι πρόκες των παπουτσιών ακούγονταν νάρη άρχισε η εξέγερση με επιθέσεις των Βούλγαρων κομιτα- χαρούμενες. Και οι ομιλίες. Άντρες και γυναίκες, νέοι οι περιστζήδων κατά των οθωμανικών στρατιωτικών στόχων. Η έδρα σότεροι, φορτωμένοι με ταγάρια και μπόγους φλυαρούσαν της Μητρόπολης “Πρεσπών και Αχριδών” διαβεβαίωνε, τις χαράματα. Και τον καλημέριζαν, και του λέγαν “annu bunu” πρώτες μέρες, πως οι Βλάχοι δεν κινδυνεύουν και πως οι Αμέσως το μυαλό του πήρε στροφές. Είκοσι Ιουλίου, γιόρταζε ο Προφήτης στο βουνό.“Αύριο κατά Βούλγαροι τα είχαν με τους Οθωμανούς. Τα πράγματα πήραν άλλη τροπή, πολλές φορές αλλάζουν σε τις εφτά θα ανηφορίσουμε στον Άι- Λια. Να δεις πώς γιορτάζουμε κι εμείς εδώ πάνω” του είχε πει ο φίλος του. μία νύχτα, όταν γέρνει αλλού το συμφέρον. Δεν γνώριζε πως όλοι αυτοί που ανέβαιναν άφεγγα στο βουνό ……………………………………………………… Στην αρχή κόπηκαν τα τηλεγραφικά καλώδια, που ένωναν είχαν το λόγο τους. Τα καλύτερα τσαρδάκια τα έφτιαχναν οι την πόλη με το Μοναστήρι, τη Θεσσαλονίκη, την Αχρίδα. προνοητικοί. Έπιαναν τα καλύτερα μέρη, και με ξύλα και δροΜετά καταστράφηκαν τα γεφύρια. Εκείνος, με άλλους συνα- σερή φτέρη έστηναν μια πρόχειρη καλύβα για δυο μέρες. δέλφους, πήγε στο ημιγυμνάσιο για να προστατέψουν το κτί- Τα χάλκινα από τη Σιάτιστα περίμεναν πώς και πώς το πέρας της λειτουργίας . ριο, τη βιβλιοθήκη, τα αρχεία. Ορμήνεψε στη γυναίκα του, Πάσχα είχε παντρευτεί την Ο κόσμος ξεχύθηκε στην πλαγιά, γυρνούσε τις σούβλες , έπινε Όλγα, να φύγει με την οικογένειά της στη Νέβεσκα, που είχαν τσίπουρο και κρασί, χόρευε και τραγουδούσε. Οι νέοι έστελναν βλέμματα με νόημα μεταξύ τους. Αυτή η “συνεννόηση” θα γενσπίτι και συγγενείς. Ώσπου να ανοιγοκλείσεις βλέφαρο γίνηκαν όλα! Στα τέλη νούσε αρραβωνιάσματα της Παναγίας. του μήνα ο επικεφαλής των οθωμανικών δυνάμεων, ο Μπα- Στην αρχή δεν άντεχε να βλέπει τον καπνό δίπλα στα τσαρχτιάρ- πασάς μπήκε με το στρατό του στο Κρούσοβο κι άρχι- δάκια. Αγνάντευε το χωριό για να ξεχαστεί. Μα σαν την είδε δίπλα του, με αναψοκοκκινισμένα μάγουλα, από τον ήλιο ήτανε σε τις σφαγές και τις καταστροφές. Η μυρουδιά από τα καμένα πολυώροφα σπίτια και τα μαγα- η πρώτη του σκέψη, σαν ένιωσε το άρωμά της, καθώς έβγαλε το ζιά, δεν λέει να φύγει από τα ρουθούνια του. Δεν πρόλαβε να ζακετάκι και το τίναξε, χαμογελώντας του, ξέχασε και τις φωτιές την χαιρετήσει. Χιλιάδες βλαχόφωνοι εγκατέλειψαν ό,τι τους και τα περασμένα. είχε απομείνει, και έφυγαν για να γλιτώσουν στη Φλώρινα, Εξάλλου ήταν μόνο τριάντα χρονών. Κάποια στιγμή η λήθη θα ερχόταν ούτως η άλλως να επουλώσει τις πληγές. την Καστοριά, στη Θεσσαλονίκη. Ο Τάσος Δίνας έχασε τα πάντα! Ούτε μια βελέντζα δεν έμεινε Η κόρη του Παναγή έλαμπε από χαρά. Του έδειξε την ορχήνα του θυμίζει το παρελθόν. Περιπλανήθηκε αρκετό καιρό, στρα. “Πάμε να χορέψουμε;” Τον ρώτησε με λαχτάρα. ψάχνοντας να βρει τη γυναίκα του. Άδικος κόπος. Στη Νέβε- Τα κορίτσια δίπλα σαν την άκουσαν κρυφογέλασαν, κάτι σχοσκα του είπαν πως ποτέ δεν τους είδαν να ανοίγουν το αρχο- λίασαν με το χέρι μπροστά στο στόμα. ντικό τους. Εξάλλου το είχε δει με τα μάτια του. Είχαν μείνει Δεν γνώριζαν πως οι γυναίκες της αστικής τάξης, τα πλουσιοκόριτσα είχαν άλλα δικαιώματα στη ζωή; Μπορεί και να το ήξεμόνο στάχτες πάνω σε πέτρινους τοίχους. Κάπως έτσι έφτασε πριν λίγους μήνες στο Λιβάδι, καλεσμένος ραν, αυτό όμως δεν το έκανε λιγότερο τολμηρό! “Πάμε” της έγνεψε εκείνος. από τον αγαπημένο και πιστό φίλο, τον Χατζηζωγίδη. Η μορφή της Όλγας, στην αρχή, εμφανιζόταν συνεχώς Την ίδια στιγμή, στη Θεσσαλονίκη, ο γιος του, πριν λίγο καιρό μπροστά του. είχε κλείσει χρόνο, χόρευε στα πόδια της μάνας του. Της Όλγας. Μετά όλο και αραίωνε τις επισκέψεις. Το είχε πάρει απόφαση

«…Ο ξένος»

11

συνεχίζεται...

το κτίσιμο κτίσιμο του του σχολείου σχολείου το

Από αριστερά: Άγνωστος, Μεταξιώτης Θωμάς, γιατρός Νίτσης, Ζήσκος Βασίλης, Πασχούλης Νάσης, Στερνάκας Γιώργος, Χαρίσης Γιάννης, άγνωστος, άγνωστος. Η φωτογραφία από το αρχείο του Νίκου Καραΐσκου

Δύο χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου, και λίγα χρόνια ύστερα από το έπος της Αλβανίας, και την Κατοχή, τα παιδιά των πολέμων απέκτησαν στέγη φιλόστοργη, έστω και με αρκετές ελλείψεις. Το μεγάλο πετρόχτιστο Σχολείο στο Κιόσκι. Οι μαθητές του 1951 για πρώτη φορά έζησαν ως μέλη της σχολικής κοινότητας. Γνώριζαν τους συμμαθητές τους, το σχολικό περιβάλλον, τους δασκάλους τους, ελάχιστους στην αρχή. Άρχισαν να κοινωνικοποιούνται, να ψάχνουν και να ονειρεύονται τον καινούριο κόσμο της ειρήνης. Το καινούριο Σχολείο δήλωνε και στη συνέχεια της μεγάλης εκπαιδευτικής παράδοσης του Λιβαδίου, που κάποιες φορές διακόπηκε βίαια. Η Κοινότητα του χωριού ένιωθε πιο αισιόδοξη, ένιωθε και ευγνωμοσύνη σε όσους πρόσφεραν – κυρίως στους ομογενείς της Αμερικής – και σε εκείνους που πήραν την υπόθεση στα χέρια τους, οργανώθηκαν και κινητοποιήθηκαν. Κάτοικοι του χωριού εργάστηκαν με ζήλο προσφέροντας προσωπική εργασία. Λίγο καιρό πριν οι εξωτερικοί τοίχοι του κτιρίου έφεραν τα τραύματα από τα βλήματα των όλμων κατά τη διάρκεια του αδελφοκτόνου πολέμου. Άρχισε για το Λιβάδι μια καινούρια εποχή, αν και το μετεμφυλιακό κλίμα συντηρούσε, σε ένα βαθμό, και τους παλιούς φανατισμούς. Τα πάθη είχαν αρχίσει να καταλαγιάζουν. Θέλουν πάντοτε και αυτά το χρόνο τους. Ωστόσο, το καινούριο Σχολείο άνοιγε για την Κοινότητα και τους μικρούς μαθητές καλύτερες προοπτικές. Οι άνθρωποι άρχισαν πάλι να ελπίζουν. Τα αθώα πλάσματα ήταν άμοιρα όσων οδυνηρών είχαν προηγηθεί και είχαν τραυματίσει τον τόπο. Άρχισαν να γελούν και να παίζουν.

Μια επιστολή (28 Φεβρουαρίου 1951) των μαθητών της Ε΄ και Στ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου προς τον Αλέξανδρο Ζάννα, λαμπρό συμπατριώτη μας και πρώην Υπουργό του Ελευθερίου Βενιζέλου και τέσσερις επιστολές του Ζάννα προς τη δασκάλα του χωριού Μαργαρίτα Μεζίλη δίνουν το στίγμα εκείνης της περιόδου. Οι μαθητές με τη φροντίδα της δασκάλας τους – σε μερικά σημεία φαίνονται οι επεμβάσεις της – απευθύνονται στον κ. Υπουργό: α) Τον ευχαριστούν για το ενδιαφέρον του γι΄ αυτούς, β) δηλώνουν τον πόνο τους Του Κώστα Προκόβα για το Σχολείο τους που κάηκε από τους Ναζί, γ) νιώθουν την ανάγκη μιας βιβλιοθήκης που δεν υπάρχει. Εκτός από τα ελάχιστα «βοηθητικά για τα μαθήματα μας», δεν υπάρχει άλλο βιβλίο που να μπορεί να διαβάσει κανείς δ) εγγράφονται συνδρομητές στα περιοδικά «Παιδόπολις» και «ο Φίλος μου» με τα έσοδα που εξασφάλισαν από τα κάλαντα. Υπάρχει μία πείνα και μια δίψα για γνώση ε) για πρώτη φορά θα γνωρίζουν τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα. Τους τα έστειλε ο Ζάννας – γαμπρός της Δέλτα. Τα βιβλία αυτά θα άνοιγαν καινούριους ορίζοντες με τα περιεχόμενά τους και τη γλώσσα τους. «Η κυρία μας είπε πως θα μοιράσει να τα διαβάσουμε. Θα τα προσέχουμε πολύ». Ευχαριστούν τον Ζάννα για το δώρο του. «Εμείς δεν θα μπορούσαμε να τα αγοράσουμε ποτέ». Κλείνουν το γράμμα τους με ευχές και με την παράκληση «να ’ρθήτε στο χωριό μας». Ο Ζάννας απάντησε συγκινημένος στο γράμμα των μαθητών, «θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα κάνω πάν το δυνατόν, για να συμπληρωθούν οι ελλείψεις σας». Ο Αλέξανδρος Ζάννας είχε επισκεφθεί το Λιβάδι ένα χρόνο πριν, χτυπημένος από την αρρώστια του Πάρκινσον. Του έγινε τότε συγκινητική υποδοχή. Είχε ανεβεί στο χωριό με τη γυναίκα του Βιργινία, το γένος Μπενάκη και κόρη της Πηνελόπης Δέλτα. Μαζί με παράγοντες της Πολιτείας που είχαν έλθει μαζί του από την Αθήνα ο Ζάννας προσπάθησε να δώσει λύσεις επί τόπου και για το θέμα της ανεργίας που μάστιζε τους ανθρώπους του χωριού. Στα γραπτά του καμάρωνε για το χωριό και τους ανθρώπους του. Ήταν το χωριό που γεννήθηκε ο πατέρας του Δημήτριος Ζάννας, ο μετέπειτα μεγάλος γιατρός της Θεσσαλονίκης και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα. Περισσότερα για την οικογένεια Ζάννα έχω γράψει στα βιβλία μου1. «Καμαρώνει ο Αλέξανδρος Ζάννας, όταν, μετά το αίσιο τέλος του Μακεδονικού Αγώνα, ακούει από τον Λάμπρο Κορομηλά που αργότερα έγινε και Υπουργός Εξωτερικών να λέει γελώντας από ικανοποίηση ότι οι Κουτσοβλάχοι, λόγω των εξαιρετικών ικανοτήτων τους, ήταν «νόθα τέκνα των Θεών του Ολύμπου». Δεν ξεχνούσε ότι τα τέσσερα από τα επτά μέλη του «Εκτελεστικού Θεσσαλονίκης» ήταν Κουτσοβλάχοι. Ο Ζάννας εκφράζει την περηφάνια του για τους συμπατριώτες του Λιβαδίτες». Σε ένα επόμενο δημοσίευμα θα προσπαθήσουμε να δημοσιεύσουμε τα τέσσερα γράμματα του Ζάννα προς την «Φίλη κ. Μεζίλη». Έτσι θα συμπληρωθεί, σε ένα βαθμό, η εικόνα της Παιδείας του Λιβαδίου στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Τα γράμματα αυτά μου τα εμπιστεύθηκε η κυρία Μαργαρίτα, λίγο καιρό πριν πεθάνει. Τα κρατούσε χρόνια ανάμεσα στα τιμαλφή της. Μια πρώτη αναφορά στα γράμματα αυτά έγινε με δημοσίευμά μου στην εφημερίδα ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ. Το διάβασε και μου είπε τηλεφωνικά από την Αθήνα. «Τώρα πια δεν έχω τίποτε άλλο να περιμένω». Η δασκάλα μας ήταν πάντοτε σεμνή και ντροπαλή στον έπαινο.

61 Χρόνια πριν…… Το Σχολείο του Λιβαδίου, οι μαθητές και η δασκάλα. Μια επιστολή μαρτυρία.

1. Κ. Προκόβα, «Τα παιδιά της Μνημοσύνης», Θεσσαλονίκη 2001, 318-323, 351-362. «Οι καιροί, ο τόπος και οι άνθρωποι», Θεσσαλονίκη 2010, 281-301.