Μάρτης 2009

Το Λιβάδι γνωστό στο Πανελλήνιο για τον πολιτισμό του

ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ διακρίθηκε με βραβεία και επαίνους Με μεγάλη επιτυχία στέφθηκε τελικά η συμμετοχή του θεατρικού τμήματος του Εξωραϊστικού συλλόγου στο 25ο πανελλήνιο φεστιβάλ ερασιτεχνικού θεάτρου Καρδίτσας που έγινε το δεκαήμερο 13-22 Μαρτίου. Δύο βραβεία, 5 έπαινοι και 4 υποψηφιότητες και για άλλες διακρίσεις ήταν ο απολογισμός της όλης προσπάθειας. Στο πιο σημαντικό σε επίπεδο διοργάνωσης,

μακροβιότητας, κύρους, υψηλής ποιότητας και πανελλαδικής εμβέλειας φεστιβάλ ερασιτεχνικού θεάτρου επιλέχθηκε να συμμετάσχει το θεατρικό τμήμα του Εξωραϊστικού Συλλόγου μας με την παράσταση

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ Μια ευκαιρία για επαφή και παρέες. Μικροί και μεγάλοι με το χαμόγελο. Σάββατο μεσημέρι και λιγοστός ο κόσμος που απόλαυσε ένα τσιπουράκι ή καφεδάκι στον πλάτανο και στα υπόλοιπα καφενεία. Ελάχιστα μαγαζιά στο πνεύμα των ημερών, ούτε καν ένας υποτυπώδης στολισμός δεν υπήρχε. Γενικότερα όμως πάνε εκείνες οι εποχές που δεν έβρισκες ούτε καρέκλα να καθίσεις για να διασκεδάσεις. Συνέχεια στη σελίδα 9

Γιατρός και τα απογεύματα Ένας ακόμη αγροτικός γιατρός και ένας με απόσπαση προσφέρουν πλέον τις υπηρεσίες τους στους δημότες. Βελτιώθηκε έτσι κατά πολύ η παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο Δήμο Λιβαδίου.

της φετινής χρονιάς: «Ο ΓΑΜΟΣ» της Βάσιας Σολωμού-Ξανθάκη, σε θεατρική διασκευή του Κ. Τσιάνου. Πρόκειται για ένα θεσμό που διαρκεί εδώ και 25 χρόνια, το μοναδικό, στην Ελλάδα, διαγωνιστικό με τόση διάρκεια ζωής, που διοργανώνεται στην πόλη της Καρδίτσας από την Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων του νομού σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων και το Δήμο Καρδίτσας – ΔΗ.Κ.Ε.Κ. Η συμμετοχή στο φεστιβάλ της Καρδίτσας για κάποια θεατρική ομάδα είναι πλέον από μόνη της μεγάλη επιτυχία, αν λάβει κανείς υπόψη του το υψηλό επίπεδο του φεστιβάλ αλλά και τις πολλές υποψηφιότητες που υποβάλλονται κάθε χρόνο από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Φέτος υποβλήθηκαν πενήντα τέσσερις υποψηφιότητες από τις οποίες επιλέχθηκαν εννέα. Για τη θεατρική ομάδα του συλλόγου μας η επιτυχία αυτή είχε και συνέχεια. Η παράσταση που δόθηκε την Κυριακή 15 Μαρτίου, ώρα 20:30΄ στο δημοτικό κινηματοθέατρο της πόλης κατάφερε να κερδίσει ένα πολύ θερμό χειροκρότημα, θερμά και πολύ ευμενή σχόλια από τους διοργανωτές και την κριτική επιτροπή, και τέλος να αποσπάσει πολλές διακρίσεις. Αναλυτικότερα τα βραβεία, οι τιμητικές διακρίσεις και οι υποψηφιότητες για βράβευση στη σελίδα 7.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Δύο γενικές συνελεύσεις του Εξωραϊστικού Συλλόγου θα πραγματοποιηθούν κατά τις ημέρες του Πάσχα. Τις συνελεύσεις αποφάσισε να συγκαλέσει το Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου με σκοπό την αναδιοργάνωσή του και την αναζήτηση τρόπου επίλυσης των πολλών προβλημάτων που έχουν σωρευτεί. Οι συνελεύσεις αυτές αναμένεται ότι θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για την παραπέρα πορεία του συλλόγου. Δεν αποκλείεται μάλιστα η δεύτερη συνέλευση να είναι εκλογοαπολογιστική, μετά από αίτημα πολλών γονέων παιδιών του χορευτικού, να εγγραφούν μέλη του συλλόγου και να συμμετάσχουν ενεργά στις δραστηριότητές του αλλά και στη διοίκηση.

Γιατί µπαµπά…;

Μπαµπά ξύπνα από τη χειµερία νάρκη, ήρθε η Άνοιξη ! Ένα µικρό παιδί

Αυτοί που ανησυχούν ζωηρά Σαν το τελευταίο φαντασμαγορικό πυροτέχνημα της γιορτής των 30 χρόνων του Εξωραϊστικού Συλλόγου, το θεατρικό του τμήμα φώτισε με τη λάμψη του την αυλαία που έπεφτε. Με τη συμμετοχή του στο 25ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Καρδίτσας και τη διάκρισή του με βραβεία και επαίνους, επιβεβαίωσε εκείνο που όλοι γνώριζαν. Ότι όλα αυτά τα χρόνια τα επίπεδα της δουλειάς του έχουν ανέβει πολύ ψηλά. Την επιβράβευση αυτή, σε Πανελλήνιο επίπεδο, σε ένα φεστιβάλ με πολύ υψηλό συναγωνισμό, δε φαίνεται να είχαν υποψιαστεί πολλοί εδώ στο χωριό και μερικοί και τώρα ακόμη δε θα κάνουν τον κόπο να την προσέξουν έστω, πόσο μάλλον να τη θεωρήσουν σαν κάτι το σημαντικό για τον τόπο μας. Το Λιβάδι, των 2500 κατοίκων, συναγωνίστηκε θιάσους Δημοτικούς, μεγάλων πόλεων, υποστηριζόμενους κατευθείαν και αφειδώς από τους Δήμους τους (αν και εντοπίσαμε και κάποιες περιπτώσεις θιάσων … ορφανών, σαν τον δικό μας). Αυτή η προσπάθεια του θεατρικού μας, αλλά και όλες οι άλλες, το παιδικό θεατρικό, το χορευτισυνέχεια στη σελίδα 3

Μικρά & μεγάλα

σχόλια καινέα

Να μη ξεχνάμε τους μεγάλους ευεργέτες Όλες οι συζητήσεις των μελών του θιάσου, για την πορεία του θεατρικού μας, απ’ όταν ξεκίνησε μέχρι το φεστιβάλ της Καρδίτσας, κατέληγαν στο ίδιο συμπέρασμα: Δεν θα υπήρχε, ίσως, όλη αυτή η πορεία και δημιουργία αν δεν υπήρχε το αμφιθέατρο του Ζαννείου. Κι όλοι έκλιναν ευλαβικά το γόνυ τους στη μνήμη των μεγάλων δωρητών, Τζώρτζη και Κατίνας Ζάννα και του ανιψιού τους, Λευτέρη Κυλώνη, που αποπεράτωσε το Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο Λιβαδίου. Παύλος Ζάννας Και θα ήταν αδύνατο να μιλάει κανείς για αυτή τη μεγάλη οικογένεια Ζάννα, στο φεστιβάλ θεάτρου της Καρδίτσας, και να μη θυμηθεί

παρελθόν εκτεταμένες αναφορές στον μεγάλο αυτό συμπατριώτη μας. Και ο Κώστας Προκόβας όμως στο βιβλίο του «Τα παιδιά της μνημοσύνης» αναφέρεται στον Παύλο Ζάννα. Συνέντευξη Αν και με καθυστέρηση δύο χρόνων η συνέντευξη που παραχώρησε ο Δήμαρχος, ήταν εφ’ όλης της ύλης, τρίωρη σε διάρκεια και ζωντανή, κάτι που λίγοι θα τολμούσαν. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι έγινε σε πολύ καλό κλίμα και με μεγάλη υπομονή από πλευράς του. Η όλη στάση του τον τιμά. Δημιούργησε έτσι νέα δεδομένα για κάθε συνέντευξη που θα ακολουθήσει από δω και πέρα. Μη ξεχνάμε ότι καμιά φορά από θέση εξουσίας είναι εύκολο να λειτουργείς αφ’ υψηλού. Αυτά να τα έχουν υπόψην τους, όσοι νομίζουν ότι κάνουν αντιπολίτευση και «ελαφρά την καρδία» σχολιάζουν ότι η συνέντευξη μπορεί να ήταν και στημένη. Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα! Χορωδία Το θεατρικό του Ε.Σ.Λ. και η «θεατρική του χορωδία» απέδειξαν ότι ο πολιτισμός και η κουλτούρα δε γνωρίζουν ηλικία. Μάλιστα μπολιάζουν με τον καλύτερο τρόπο το παλιό με το νέο, τη μουσική μας παράδοση με το σύγχρονο θέατρο. Μπράβο! Εξάλλου μεταξύ εφτά (7) και εβδομήντα (70) χρονών τι διαφορά υπάρχει, ένα …μηδενικό (0)!

2

τον ιδρυτή ενός άλλου μεγάλου φεστιβάλ, του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ/νίκης. Έναν μεγάλο άνθρωπο της Τέχνης και του Πνεύματος, τον Παύλο Ζάννα. Η εφημερίδα «Λιβάδι Ολύμπου», του Νίκου Καραΐσκου, έχει δημοσιεύσει στο

Κατοχικό σύνδρομο(;) Κι εμείς που νομίζαμε πως μόνο εμείς οι Λιβαδιώτες έχουμε το χούι όταν μας προσφέρεται κάτι τζάμπα να το παίρνουμε με τη σέσουλα…Την Κυριακή των Απόκρεων εκτός από τους ντόπιους και τουρίστες (απόβαση λεωφορείων) εθεάθησαν με δυο και τρία μπωλ μιας χρήσης στα χέρια τους. Το τι πατάτα, χαλβάς και φασολάδα κυκλοφόρησε προς κάθε κατεύθυνση δε λέγεται.

Εφημερίδα «Λιβάδι»

ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ - ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ

Ιδιοκτήτης: LΕξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: 24930 41281 Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ. 40002 LΕκδότης: Δημήτριος X. Kαρανίκας (ο εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Κοντοφάκας Σούλης Καψάλης Θάνος.

LΦωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.:23510 77296 LΦιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη, Κρατσιώτης Κώστας Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Kομπολής Mήτσος, Ευριπίδης Καπέτης Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Εκτύπωση: Δ. Tαζές Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20 €, LΕξωτερικού 30 € Ηλεκτρονική Δ/νση: www.exsylogos.gr 1. e-mail: exsylogos@exsylogos.gr 2. e-mail: livadinews@yahoo.gr

ΕΛΑΣΣΟΝΑ: ΠΙΤΕΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΕΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΡΙΑ∆ΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΟΖΑΝΗ: ΤΑΡΝΑΝΑΣ ΣΤΕΡΙΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΓΑΖΕΤΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΡΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΡΙΣΑ: ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝ. ΛΙΒΑ∆Ι: ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΝΙΚ ΡΑΧΩΒΙΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΘ. ΦΑΚΑΛΗ-ΜΕΝΟΥ ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΝΤΑΜΠΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗΣ ΖΗΣΗΣ ΣΑΛΑΒΑΤΗ-ΚΑΠΑΩΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ «Ο ΣΟΦΡΑΣ» ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ «ΚΑΦΕ ΓΑΡ∆ΕΝΙΑ» ΜΕΖΙΛΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: ΜΠΑΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Είπαμε, γνωστή η πατάτα που τρώγεται δίχως λάδι αλλά ειδικά βραστή και νηστήσιμη άλλο πράμα!

ται καθώς με εκσκαφέα ξαναχάραξαν νέα διαδρομή για το μονοπάτι. Να δούμε που τελικά θα φθάσουν…

Οικόπεδα με θέα… Τρέξε κόσμε να προλάβεις, επαγγελματία, αγρότη, κτηνοτρόφε, υπάλληλε, φτωχέ και πλούσιε διάλεξε και κατοχύρωσε μόνος σου το οικόπεδο που σου αρέσει, με θέα και μη. Από τη… διεύθυνση δασών και περιχώρων αορίστως και με την ανεπίσημη σφραγίδα του Δήμου…Περάστε κόσμε.

Γιάννο Ζαπάτα

Κουίζ Πόσο λέτε να στοίχισε η «ασφαλτόστρωση» Βολόγκας – Αποθηκών; Ασφαλτόστρωση τρόπος του λέγειν, βέβαια, αφού σε πολλά σημεία έχει αποκαλυφθεί ήδη η παλιά τσιμεντόστρωση. Πήραν εκδίκηση Μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια το περίφημο πλακόστρωτο μονοπάτι στο Σάλτσι σχεδόν χάθηκε κάτω από πέτρες, χώματα και πευκοβελόνες. Τα φυσικά αυτά υλικά που το επικάλυψαν πήραν την εκδί-

κησή τους από εκείνους που μανιωδώς θέλουν να τα εξαφανίσουν. Εν τω μεταξύ, η καταστροφή μεγεθύνε-

πηγή: www.mpistiries.com Συμπαράσταση Ούτε η απόσταση ούτε η περασμένη ώρα της παράστασης εμπόδισαν κάποιους φίλους του θεατρικού να έρθουν για συμπαράσταση. Ήταν πραγματικά μια τόνωση του ηθικού όταν έγινε γνωστό ότι τρεις συγχωριανοί μας, ο Βαγγέλης, ο Λάκης και ο Κώστας, ξεκίνησαν μες τη νύχτα με προορισμό τη Καρδίτσα. Αν και η ζεστή, πράγματι, φιλοξενία δεν έλειπε, το να έχεις δικούς σου ανθρώπους κοντά σου τέτοιες στιγμές είναι κάτι που δεν αναπληρώνεται. Μισός χρόνος Έξι περίπου ώρες λιγότερες για την προετοιμασία της παράστασης στην Καρδίτσα, σε σχέση με τους άλλους διαγωνιζόμενους, ήταν αρκετές για να μην ξεκουραστούν καθόλου οι συντελεστές του θεατρικού μας και βέβαια αυτό να επηρεάσει την απόδοσή τους. Η αίθουσα παραχωρήθηκε στις δύο το μεσημέρι και η παράσταση ήταν προγραμματισμένη για τις 8:30΄ μ.μ. Τούλης-Νάσης-Γούλας

NEA AΠΟ ΤΟ ΛΗΞΙΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Γάμοι Μπατζογιάννης Αντώνιος – Φτεργιώτη Γεωργία Γεννήσεις Φακαλής Ιωάννης – Μπατζογιάννη Σοφία, κορίτσι Λέγγης Αριστείδης – Βαμβάκη Σταυρούλα, αγόρι Θάνατοι Μήνου Αντιγόνη του Γεωργίου, ετών 71 Λάππα Ελευθερία χήρα Γεωργίου, ετών 97 Προκόβα Καλλιόπη χήρα Λαζάρου, ετών 98 Γκρίζος Δημήτριος του Κων/νου, ετών 86 Τζημαγιώργη Αλεξάνδρα σύζυγος Χαραλάμπους, ετών 61 Φουρκιώτης Δημήτριος του Νικολάου ετών, 87

Χρήσιμα Τηλέφωνα Δημαρχείο: 24933 50400, Κ.Ε.Π.:2493041917 A/T Λιβαδίου: 2493041111, Ε.Σ.Λ.: 2493041281 Ιατρείο: 2493041205, Φαρμακείο: 2493041120 Γ.Π.Σ.: 2493041237, Λύκειο: 2493041394, Δημ. Ξενώνας: 2493041377, Δημ Σχολείο: 2493041172, Γυμνάσιο: 2493041049.

Γιά ανανεώσεις και συνδρομές επικοινωνήστε με τα παρακάτω μέλη του Συλλόγου: Λιβάδι: Tα μέλη του Δ.Σ.

Kατερίνη: Kαψάλης Nίκος τηλ: 6972424090 Θεσ/νίκη: Bαγγέλης Παμπέρης τηλ: 2310920318, 6977957800 Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: 6974595197 Λάρισα: Σαλαβέρης Kώστας τηλ: 6974629258 Γαλάνη Aυγή τηλ: 6978263652

συνέχεια από την 1η σελίδα

κό, το μουσικό τμήμα, όλες οι εκδηλώσεις των 30χρονων της προηγούμενης χρονιάς, εκτιμήθηκαν από το Δήμο Λιβαδίου 2300 €. Τόσο επιχορηγήθηκε ο σύλλογος για τη χρονιά που μας πέρασε. Διάγουμε μια περίοδο στην οποία ο Σύλλογος, περιέργως, ενώ αγγίζει τα μεγαλύτερα από ποτέ ποσοστά παραδοχής και εκτίμησης, στην πράξη πορεύεται απελπιστικά μόνος. στηριγμένος σε όσες δυνάμεις διαθέτουν ακόμη τα λιγοστά του πλέον μέλη, τα περισσότερα ετεροδημότες. Τo πρόσφατο πρόβλημα της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας του χορευτικού του τμήματος, η κορυφή του παγόβουνου μιας σειράς και άλλων πολλών προβλημάτων, έδωσε την ευκαιρία σε κάποιους μόνιμα αντιδραστικούς να επιτεθούν εναντίον του με κάθε τρόπο, είτε απροκάλυπτο είτε πλάγιο. Απροκάλυπτα λοιπόν κάποιοι και με μια ανυπομονησία που δεν κρύβονταν, πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ζήτησαν ακόμη και τη δημιουργία άλλου φορέα, ζήτησαν το κλείσιμο του συλλόγου, ζήτησαν το χορευτικό του να ενταχθεί σε προγράμματα του Δήμου. Άλλοι πάλι δήλωσαν κατάπληκτοι από την αδυναμία του συλλόγου να χειριστεί την υπόθεση του χορευτικού, τώρα μόνο δήθεν την αντιλήφθηκαν, ανησύχησαν ζωηρά που «σταμάτησε» μια εκδήλωση που απασχολεί 105 παιδιά (!) και βρήκαν εύκολα πολλές λύσεις. Μια μόνο δε βρήκαν! Ή δε σκέφτηκαν! Να γίνουν ενεργά μέλη του Εξωραϊστικού Συλλόγου και να βοηθήσουν όχι μόνο στην αναδιοργάνωση του χορευτικού, αλλά και στην εδραίωση του παιδικού θεατρικού, και στην αναδιοργάνωση των μουσείων, και στην διοργάνωση χορωδίας, και χορών, και συναυλιών, και γιορτών, και στην αναβίωση εθίμων, και στη δημιουργία και άλλων τομέων, και πολλών, πολλών άλλων δραστηριοτήτων που θα αναβάθμιζαν την πολιτιστική και κοινωνική ζωή του τόπου μας. Αυτή την απλή λύση δεν την σκέφτηκαν αυτοί οι, υποτιίθεται,

«ανησυχούντες πολίτες» κι ο λόγος είναι απλός. Δε σκέφτηκαν αυτή τη λύση επειδή ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν αληθινά για τον πολιτισμό και την πρόοδο, ποτέ δεν τα θεώρησαν χρήσιμα ή αναγκαία. Απεναντίας τα αντιμετώπισαν σαν εμπόδια για τις δικές τους επιδιώξεις. Και οι επιδιώξεις τους ήταν να διαφυλάττουν με κάθε τρόπο τα συμφέροντα του δικού τους, μόνο, θλιβερού σαρκίου. Να μετατρέπουν προγράμματα που υποτίθεται οργανώνει η πολιτεία για πολιτιστική, πνευματική, αθλητική αναβάθμιση του λαού σε τιποτένιο τσιμπολόγημα λίγων εκατοντάδων ευρώ. Να επιδίδονται σε ελεεινούς διαγωνισμούς βολέματος ημετέρων σε προγράμματα υποτιθέμενης επαγγελματικής κατάρτισης (stage). Να δηλητηριάζουν συστηματικά την τοπική αυτοδιοίκηση, το πρωταρχικό αυτό κύτταρο δημοκρατίας, χρησιμοποιώντας την ως οφίτσιο. Να αλωνίζουν ανενόχλητοι, να κοπροκρατούν το μέλλον των παιδιών μας, να ελέγχουν από τα παγκάρια της εκκλησίας μέχρι και τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Αυτοί είναι οι δήθεν «ανησυχούντες πολίτες», που στην πραγματικότητα ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν για καμιά πολιτιστική δραστηριότητα και υπήρξαν πάντα πολέμιοι του συλλόγου. Οι γενικές συνελεύσεις, που αποφασίστηκαν για τις ημέρες του Πάσχα, θα είναι κρίσιμες για την πορεία του Ε.Σ.Λ. και τελικά για την πολιτιστική πορεία του τόπου μας. Εκεί θα συναντηθούν όσοι πραγματικά ανησυχούν για κάποια ακόμη πράγματα, όσα μπορούμε να περισώσουμε. Κάθε σκεπτόμενος Λιβαδιώτης οφείλει να είναι εκεί. Για να κρατήσουμε ζωντανή τη φλόγα του πολιτισμού, για να αναστήσουμε τον τόπο, να τον οδηγήσουμε σε ρεύματα δημοκρατικά και πολιτισμένα. Είναι ώρα να αποφασίσουμε αν ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου αξίζει τον κόπο να συνεχίσει να υπάρχει. Να δούμε, αλλιώς, αν αξίζουμε την ύπαρξή του.

Αυτοί που ανησυχούν ζωηρά

πολίτης e-mail: akapsalis57@gmail.com

Μια αναδρομή στην πολιτιστική ιστορία του τόπου μα̋ σε μια πολυτελή έγχρωμη έκδοση 200 σελίδων. Προμηθευτείτε το Λεύκωμα του Εξωραϊστικού Συλλόγου

Λιβάδι: Από το φωτογραφείο του Κώστα Ψαλλίδα Άλλε̋ πόλει̋: Από του̋ Συλλόγου̋ Λιβαδιωτών Τιμή: 20 Ευρώ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΟΛΙΧΗΣ « Η ΤΡΙΠΟΛΙΤΙΔΑ» Εκδηλώσεις: Άνοιξη-Καλοκαίρι 2009

Σε συνεδρίαση του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου που πραγματοποιήθηκε στις 12/3/2009 καταρτίσθηκε το παρακάτω πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Συλλόγου για το καλοκαίρι του 2009.

Κυριακή 5 Απριλίου 2009, ώρα 16:30΄ Αναβίωση Εθίμου «Τα Τσάκνα» στον Προφήτη Ηλία, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Δολίχης. Κυριακή των Βαΐων 12 Απριλίου 2009, ώρα 11:00΄ Χορευτική Εκδήλωση «Οι Λαζαρίνες», σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Δολίχης. Δευτέρα 27 Απριλίου 2009, ώρα 9:00 - 12:00: Εθελοντική Αιμοδοσία στο Αγροτικό Ιατρείο Δολίχης. Σάββατο 9 και Κυριακή 10 Μαΐου 2009 Συμμετοχή στο διήμερο Πολιτισμού και Προβολής της περιοχής Ολύμπου και Επαρχίας Ελασσόνας που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Δολίχης. Η εκδήλωση αυτή αποτελεί πρωτοβουλία του Δικτύου «Περραιβία» σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λάρισας και συμμετέχουν Σύλλογοι της Επαρχίας Ελασσόνας, Σύλλογοι αποδήμων Ελασσονιτών Θεσσαλονίκης, Δήμοι και Κοινότητες της επαρχίας Ελασσόνας. Σάββατο 20 και Κυριακή 21 Ιουνίου 2009 Διήμερες εκδηλώσεις για τα 30 χρόνια προσφοράς του Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης, με μουσικοχορευτικές και θεατρικές παραστάσεις. Σάββατο 11 Ιουλίου 2009, ώρα 21:00΄ Διοργάνωση 2ου Φεστιβάλ «Περραιβική Τρίπολις» με ομιλίες αρχαιολόγων, μουσική και χορευτικές παραστάσεις. Κυριακή 19 Ιουλίου 2009, ώρα 20:30΄ Παραμονή του Προφήτη Ηλία. Μέγας Εσπερινός και ολονύχτιο γλέντι στη κορυφή του ομώνυμου λόφου. Κυριακή 26 Ιουλίου 2009 Εκδήλωση για τον Κλεφταρματολό Τσακνάκη Νικόλαο. Τετάρτη – Πέμπτη 5-6 Αυγούστου 2009 Πανηγύρι Δολίχης. Τετάρτη 5 Αυγούστου: Μέγας Εσπερινός, αρτοκλασία και περιφορά της εικόνας της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στον Βυζαντινό Ναό. Ακολουθεί δημοτική – λαϊκή βραδιά στην πλατεία της Δολίχης. Πέμπτη 6 Αυγούστου: Πανηγυρική Θεία Δοξολογία στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου και δημοτική – λαϊκή βραδιά στην πλατεία της Δολίχης.

• Στα πλαίσια των παραπάνω εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθούν και δύο εκδηλώσεις με θέμα τη διατροφή - χοληστερίνη και τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία αντίστοιχα, με ομιλίες ειδικών. Επίσης θα γίνει και η παρουσίαση του βιβλίου «Η Δολίχη στην Περραιβική Τρίπολη» του εκπαιδευτικού – συγγραφέα κ. Σπ. Μπούμπα που θα εκδώσει ο Πολιτιστικός Σύλλογος.

• Κατά την περίοδο των παραπάνω εκδηλώσεων που θα γίνονται στη Δολίχη, ο Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και το Λαογραφικό Μουσείο θα παραμένουν ανοικτά για τους επισκέπτες.

www.dolihi-lar.gr e-mail: dolihi@yahoo.gr

3

2009

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΤΟΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Φέτος τιμάται το παγκόσμιο έτος αστρονομίας με αφορμή, την πρώτη, στην ανθρώπινη ιστορία, χρησιμοποίηση τηλεσκοπίου για παρατήρηση ουράνιων σωμάτων (Σελήνη, Ήλιος, Πλανήτες) από τον Γαλιλαίο το έτος 1609. Θα ήταν ευχάριστο, στο παρόν θέμα, να δώσουμε μια τοπική νότα, Λιβαδιώτικη, αλλά δυστυχώς αυτό δεν είναι και τα τόσο εύκολο για τον εξής απλούστατο λόγο: όλοι οι άνθρωποι βλέπουμε ακριβώς τον ίδιο ΄Ηλιο, την ίδια Σελήνη, τους ίδιους Πλανήτες, και τα ίδια αστέρια, χωρίς να έχει σημασία εάν βρισκόμαστε στο Λιβάδι, στην Αλεξανδρούπολη ή στη Ρόδο, και ακόμη παραπέρα, βλέπουμε ακριβώς τα ίδια πράγματα, είτε βρισκόμαστε στην Κίνα, είτε βρισκόμαστε στον Καναδά ή στη Χιλή. ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΑ ΙΔΙΑ (με εξαίρεση ορισμένους αστερισμούς που δεν διακρίνονται από το Βόρειο ή το Νότιο ημισφαίριο της Γης, αντίστροφα).

Γράφω αυτό το κείμενο, με αφορμή, την συμμετοχή και την επαφή μου τα τελευταία χρόνια, με Συλλόγους Ερασιτεχνικής Αστρονομίας και μπορώ να διαβεβαιώσω τους αναγνώστες ότι υπάρχουν περίπου 15 τέτοιοι Σύλλογοι μέχρι στιγμής, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, (περισσότερο ή λιγότερο δραστήριοι) με εκατοντάδες μέλη και ποικίλες δραστηριότητες. Δεν είναι όμως μόνο το παραπάνω, υπάρχουν και αρκετοί μεμονωμένοι παρατηρητές, ερασιτέχνες αστρονόμοι, σε όλη την Ελλάδα οι οποίοι απολαμβάνουν και χαίρονται τον νυχτερινό ουρανό παρατηρώντας τον συστηματικά με τα τηλεσκόπια τους. Εάν κάποιος, για παράδειγμα, έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ένα σχετικά απλό τηλεσκόπιο, κόστους 200-300 Ευρώ, μπορεί να απολαύσει την Σελήνη χωρίς καθόλου ιδιαίτερη προσπάθεια μια και ο καθένας μας μπορεί εύκολα να την εντοπίσει στον ουρανό. Η εικόνα σας διαβεβαιώνω, θα σας κόψει

4

την ανάσα. Εάν κάποιος βέβαια θέλει να συνεχίσει παραπέρα και να παρατηρήσει τους μεγάλους πλανήτες μας, Δία , Κρόνο και επίσης τον μικρότερο πλανήτη Άρη, απαιτείται να διαθέτει έναν χάρτη, που απεικονίζει τον ουρανό και να διαλέξει τη κατάλληλη εποχή για την παρατήρηση του κάθε πλανήτη. Δεν είναι καθόλου δύσκολο εάν το αποφασίσει ο οποιοδήποτε από εμάς. Επίσης, εάν διαθέτουμε αστρικό χάρτη, μπορούμε να εντοπίσουμε και διάφορους αστερισμούς του ουρανού (Υδροχόο, Ταύρο, Οφιούχο, Βοότη κ.τ.λ ) να διακρίνουμε διάφορα σμήνη αστεριών, και αστρικών νεφελωμάτων τα οποία βέβαια, απαιτούν μια μικρή εξάσκηση προκειμένου να εντοπιστούν. Οι Δραστηριότητες Ελλήνων ερασιτεχνών αστρονόμων ποικίλουν: Σε πολλές πόλεις και σε διάφορες πλατείες ανά την Ελλάδα, ιδίως κατά του καλοκαιρινούς μήνες, διοργανώνονται βραδιές παρατήρησης με τηλεσκόπια για περαστικούς, μικρούς και μεγάλους. Επίσης, τους καλοκαιρινούς μήνες, διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια, Πανελλήνια Συνάντηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων (εφέτος είναι η 3η) σε τοποθεσίες κατάλληλες για παρατήρηση με τηλεσκόπια και διαμονή των συμμετεχόντων σε σκηνές και σε ορειβατικά καταφύγια επί το πλείστον. Τέλος, κάθε δύο χρόνια, διοργανώνεται το Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας (εφέτος είναι το 6ο) το οποίο κατά το έτος 2007 πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα, ενώ εφέτος, θα πραγματοποιηθεί το Σεπτέμβριο στην Αλεξανδρούπολη. Κατά την διάρκεια των συνεδρίου γίνονται ομιλίες σχετικά με την επιστήμη της αστρονομίας από επαγγελματίες αστρονόμους (καθηγητές σε διάφορα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό) αλλά και από ερασιτέχνες αστρονόμους, Έλληνες και ξένους. Τα θέματα που συζητούνται, κατά κύριο λόγο, είναι οι σύγχρονες εξελίξεις στην Αστρονομία και την Κοσμολογία και διάφορα τεχνικά θέματα τηλεσκοπίων και φωτογράφησης του νυχτερινού ουρανού. Στην Ελλάδα υπάρχουν ειδικά καταστήματα που πουλάνε τηλεσκόπια. Όποιοι ενδιαφέρονται και διαθέτουν διαδίκτυο, να απευθυνθούν εδώ: www.akristar.gr εδώ: www.asrtonomy.gr και εδώ: www.telescopeshop.g r Όποιοι επιθυμούν τέλος, να μάθουν περισσότερα για την ερασιτεχνική αστρονομία στην Ελλάδα και διαθέτουν επίσης διαδίκτυο, να κοιτάξουν εδώ: www.astrovox.gr και εδώ: www.ofa.gr Φαρδής Νίκος Καστοριά E-mail: nfardis@yahoo.gr

Nέα από τους Συλλόγους μας Νέα από την Αθήνα 1. Την Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2009 και ώρα 11.30΄ π.μ., στα Γραφεία του Συλλόγου στη Δ/νση: ΙΘΑΚΗΣ 29β Τ.Κ. 112-57 ΑΘΗΝΑ, έγινε η

κοπή της πίτας για το νέο έτος. Η κοπή της Λιβαδιώτικης κρεατόπιτας – βασιλόπιτας έγινε για τον Σύλλογο της Αθήνας πλέον θεσμός, ενώ το φλουρί της είχε ως αντίτιμο ένα μπουκάλι τσίπουρο.

2. Την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009, οι Λιβαδιώτες που διαμένουν στην Αθήνα, συναντήθηκαν και διασκέδασαν στο κέντρο «Επί Κεραμεικώ», που βρίσκεται στην Οδό Κεραμεικού 51, στο Μεταξουργείο. Η συνεστίαση περιελάμβανε καλό φαγητό, άφθονο κρασί, αστείρευτο κέφι και ασταμάτητο χορό, από όλους. Και του χρόνου παιδιά!!!

3. Την Κυριακή 22 Μαρτίου 2008, παραμονές της επετείου της Εθνικής Επανάστασης του 1821 και ώρα 11.00΄ π.μ., έγινε κατάθεση στεφάνου στη μνήμη του Γεωργάκη Ολύμπιου, στην προτομή του ήρωα που βρίσκεται στην οδό ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΟΥ στην Πλατεία Κουκακίου. Μετά την κατάθεση ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου, κ. Θεόδωρος Φράγκος, αναφέρθηκε στο ιστορικό της τοποθέτησης της προτομής του ήρωα, στον συγκεκριμένο χώρο: «Όταν ο Δήμος Αθηναίων απεφάσισε να τιμήσει τους ήρωες του 1821, τοποθετώντας μαρμάρινες προτομές στο Πεδίον του Άρεως, παρέλειψε την προτομή του ήρωος ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΟΥ. Τότε ο Σύλλογός μας ανέλαβεν αυτός να αποπληρώσει την παράληψιν. Ανέθεσεν στον Γλύπτην, Θεόδωρον Παπαγιάννη, την φιλοτέχνηση της ορειχάλκινης προτομής και προέβη σε έρανον μεταξύ μελών δια την συγκέντρωσιν του ποσού των 900.000 δραχμών. Τύχη αγαθή έδοξε να τιμήσουν τον συμπατριώτην τους, ήρωα του 1821, μετά 177 έτη από του ηρωικού θανάτου του, με την ορειχάλκινη προτομήν, η οποία εστήθη επί μαρμαρίνου βάθρου, εις την συμβολήν της οδού Γ. Ολυμπίου, με τη Λεωφόρον Ανδρέα Συγγρού (Κουκάκι). Τα αποκαλυπτήρια της προτομής τελέστηκαν την 10 Μαΐου 1998».

Νέα από την Κατερίνη Έντονη η πολιτιστική δραστηριότητα του Συλλόγου Λιβαδιωτών Κατερίνης ο οποίος ως αυθεντικός εκπρόσωπος της παράδοσης πραγματοποίησε και εφέτος τις εξής εκδηλώσεις: 1. Τη βασιλόπιτα για το 2009 έκοψαν στη λέσχη του Συλλόγου, δύο από τους μεγαλύτερους ηλικιακά Λιβαδιώτες που ζουν στην Κατερίνη, ο Αντ. Χρυσικός και ο Βασ. Μπατζογιάννης, παρουσία φίλων-μελών του Συλλόγου και ζωντανής μουσικής, ενώ το φλουρί που είχε ως αντίτιμο χρυσό γυναικείο σταυρό κέρδισε η Αικατερίνη Εβρινιάδου.

Nέα από τους Συλλόγους μας 2. Στις 7/2/2009 και στο κέντρο «ΑΡΙΑ» πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός με μεγάλη επιτυχία, καθώς η προσέλευση νεολαίας και νέων φίλων του Συλλόγου πρόσθεσε μια νότα ανανέωσης, ενώ τα πλούσια και πολλά δώρα χαρίσανε χαμόγελα στους προσκεκλημένους.

3. Στις 1/3/2009 το απόγευμα το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου αναβίωσε το «Γαϊτανάκι» στην κεντρική πλατεία Γ.Ολυμπίου και στη συνέχεια το Δ.Σ. του Συλλόγου έκαψε πεντάμετρο «Φανό», παρουσία τοπικών αρχών και αμέτρητων φίλων, προσφέροντας εδέσματα, αναψυκτικά και ακούσματα λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής στους παρευρισκόμενους.

4. Στις 7/3/2009 «οι Ντούφες» γλεντήσανε μέχρι πρωίας στο κέντρο «Μπαρμπαρέλα», συνοδεία χανούμισσας και απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα στην κ.Καίτη Κουκουβίτου για την πολύτιμη προσφορά της στο Σύλλογο 5. Στις 8/3/2009 στο κινηματοθέατρο «Ευκαρπίδη», σε συνεργασία με τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου, παρουσιάστηκε το θεατρικό έργο «Ο Γάμος», με μεγάλη επιτυχία, μαγεύοντας το κοινό και προετοιμάζοντας το έδαφος για μεγαλύτερες πανελλήνιες διακρίσεις.

6. Στις 25/3/2009 ο Σύλλογος παρέλασε με το δικό του Λιβαδιώτικο ρυθμό και ύφος, ενώ την παραμονή τιμήθηκε ο εθνικός μας ήρωας «Γεωργάκης Ολύμπιος», με κατάθεση στεφάνων στο άγαλμά του στην κεντρική πλατεία, από τις αρχές της πόλης και διάφορα σχολεία.

7. Τέλος, όπως κάθε έτος, στις 3/4/2009 στη λέσχη του Συλλόγου, προσφέρθηκαν εδέσματα, καφές, μουσική και δώρα, σε άτομα με ειδικές ανάγκες και σε άτομα του πρώην νοσοκομείου «ΨΙΝΜΠΟ», συμβάλλοντας στην ψυχαγωγία και διασκέδασή τους.

Επιστολή διαμαρτυρίας Σε επιστολή του προς τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, το Νομάρχη Λάρισας, την Έπαρχο Ελασσόνας και το Δήμαρχο Λιβαδίου, ο πρώην πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Λιβαδίου, Ελευθέριος Τσακνάκης, διαμαρτύρεται επειδή ο σχεδιασμός της ασφαλτόστρωσης Λιβαδίου – Σαρανταπόρου δεν συμπεριλαμβάνει και το δρόμο Καστριού – Δολίχης. Θεωρεί ότι η παραπάνω σύνδεση θα είχε ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα πρόσβασης και επίσκεψης στον αρχαίο χώρο Δολίχης - Καστριού - Σαρανταπόρου - Αζώρου - Αιανής Κοζάνης, ενοποίηση απαραίτητη για την ανάδειξη της περιοχής μας και την τουριστική της αξιοποίηση.

παράνομη, όπως υποστηρίζουν, εγκατάσταση κεραίας κινητής τηλεφωνίας κοντά στο χωριό που αποτελεί, επιπλέον, πηγή κινδύνου για τη δημόσια υγεία. Ο Δήμος Λιβαδίου προώθησε την επιστολή διαμαρτυρίας προς την αρμόδια υπηρεσία της πολεοδομίας, η οποία επιλήφθηκε του θέματος.

Γέμισε το φράγμα Οι βροχοπτώσεις του χειμώνα ήταν αρκετές για να γεμίσει η λίμνη

Ενεργοί πολίτες Σε μια ασυνήθιστη κίνηση για τα δεδομένα του χωριού μας, προέβησαν κάποιοι κάτοικοι. Συνέλεξαν υπογραφές και διαμαρτυρήθηκαν προς το Δημαρχείο, καταθέτοντας και σχετική επιστολή, για την

στο Μαρούλι ξανά με νερό. Πηγές που είχαν στερέψει, όπως αυτή στο Σάλτσι, ακόμη κι αυτή στο Χαϊδάρι, επανήλθαν στην κανονική τους ροή.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Αμέσως μετά το Πάσχα θα πραγματοποιηθεί από τον Σύλλογο Λιβαδιωτών Κατερίνης έκτακτη γενική συνέλευση με θέμα συζήτησης: «Το μέλλον του οικοπέδου». Η συμμετοχή όλων των φίλων του Συλλόγου κρίνεται απαραίτητη. Για την ακριβή ημερομηνία θα αναρτηθούν σχετικές ανακοινώσεις.

μαγειρεύει η Βούλα

Εκτέλεση: Ρίχνουμε Σ΄αυτή την αναδρομή μας στα παραδοσιακά Πίτα ανεβατή Πίτα κου αλουάτου στο νερό την μαγιά να φαγητά των παππούδων μας δεν θα μπο- λιώσει, το αλάτι και στη συνέχεια σιγάρούσαμε να παραλείψουμε και την «πίτα σιγά το αλεύρι και με το ένα χέρι ανακακου αλουάτου» όπως μας είναι γνωστή. τεύουμε ώσπου να γίνει ένας χυλός. Το Έχω ακούσει να την λένε και πίτα ανεβα- σκεπάζουμε σε μέρος ζεστό για μία ώρα τή διότι την αφήνουμε και φουσκώνει περίπου μέχρι να φουσκώσει, να βγούν (δηλαδή ανεβαίνει) μέχρι να τη βάλουμε στην επιφάνεια της ζύμης φουσκάλες. Αλείφουμε το ταψί της κουζίνας με βιτάμ για ψήσιμο. Είναι πολύ εύκολη και μπορούμε να τη για να μην κολήσει (με λάδι κολάει) και σερβίρουμε είτε για μεσημεριανό γεύμα, ρίχνουμε μέσα το ζυμάρι. Από πάνω είτε για το απογευματινό των παιδιών μας ρίχνουμε μπόλικο τυράκι φέτα και ραντίή ακόμη και όταν έχουμε επισκέπτες. ζουμε με ελαιόλαδο. Το ψήνουμε στους Σκέτη ή πασπαλισμένη με ζαχαρίτσα είναι 200 οC για 15΄-20΄ λεπτά. Προαιρετικά πασπαλίζουμε με ζάχαρη. πεντανόστιμη. Υλικά: 3 νεροπότηρα χλιαρό νερό, 1 κομΕπίσης για την περίοδο της νηστείας ματάκι μέγεθος μικρής μπουκιάς μαγιά ή 1 μπορούμε αντί γα τυρί να βάλουμε πιπεφακελάκι ξερή μαγιά, 1/2 κουταλάκι του ριές πράσινες και κόκκινες, ντομάτα και γλυκού αλάτι, αλεύρι όσο πάρει να γίνει ο ψιλοκομένες ελιές. χυλός, φέτα για πασπάλισμα.

• Ανοίγει, στο μονομελές πρωτοδικείο Θεσ/νίκης, η διαθήκη του Ξενοφώντος Κωτίκα. «Εγκαθιστώ και ονοματίζω δια της παρούσης μου, μοναδικόν κληρονόμον την Κοινότητα Λιβαδίου Λαρίσης, εις την οποίαν καταλίπω άπασαν την κατά τον χρόνον του θανάτου μου ευρεθισομένην εν γένει κινητήν και ακίνητον περιουσίαν μου …» αναφέρει στην αρχή της διαθήκης του ο αείμνηστος δωρητής. Παρακάτω διευκρινίζει ότι όλα τα εισοδήματα από το κληροδότημα, επιθυμεί να διατεθούν για την μόρφωση των νέων του Λιβαδίου.

• Μετά τον καλό καιρό του Γενάρη, κρύο και χιόνια κάνουν την εμφάνισή τους κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Φλεβάρη του 1979.

• Ενθουσιασμό προκαλεί η εμφάνιση στο χορό Λιβαδιωτών Λάρισας, του αρχηγού, τότε, της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Ανδρέα Παπανδρέου.

• Σε σύσκεψη που πραγματοποιείται στις 11 Φεβρουαρίου 1979, με πρωτοβουλία της Κοινότητας, συζητούνται και ιεραρχούνται όλα τα μεγάλα προβλήματα του Λιβαδίου. Στη σύσκεψη μετέχουν οι φορείς του Λιβαδίου και οι πρόεδροι των Συλλόγων Λιβαδιωτών.

• Έντονη δραστηριότητα εμφανίζει ο Εξωραϊστικός Σύλλογος. Τις Απόκριες παρουσιάζει το γαϊτανάκι και καρναβάλια. Τον Μάρτιο καθαρίζει τα δέντρα του Κιόσκι από τις κάμπιες.

5

ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ ΣΤΟ 25ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Δυο «εκτός έδρας» εμφανίσεις έκανε το θεατρικό μας κατά το μήνα Μάρ- Υπουργείο Πολιτισμού όμως κωφεύει και γι΄ αυτό θα πρέπει να κινητοποιητιο. Η θεατρική παράσταση του περασμένου καλοκαιριού «Ο Γάμος», παί- θούμε όλοι μας» σημείωσε χαρακτηριστικά.

• Η ηθοποιός χτηκε ξανά, στις 8 Μαρτίου στην Κατερίνη και στις 15 Μαρτίου στην Καρκ. Μπέτυ Βαλάδίτσα, όπου συμμετείχε στο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου. ση τόνισε: «Ο Η παράσταση στην Κατερίνη ερασιτεχνισμός Η παράσταση στην Κατερίνη έγινε σε συνεργασία με τον εκεί Σύλλογο δεν θα πρέπει Λιβαδιωτών, στο κινηματοθέατρο «Ευκαρπίδη», και χορηγούς τους Δημήτρη να πάψει ποτέ. Χ. Κωτίκα, Μαρώση Η πολιτεία Γιώργο, Βελέντζα Κώστα συνεχίζει να και Βελέντζα Ηλία. Ο είναι απούσα τύπος της Κατερίνης και οφείλουμε δημοσίευσε θριαμβικά να παλέψουμε σχόλια για την παράσταγια να καταλάση. Η τοπική ημερήσια βει ότι υπάρεφημερίδα «Ολύμπιο χουν εκδηλώσεις που αξίζουν». Βήμα» αφιέρωσε ένα • Η σκηνογράφος κ. Αναστασία Αρσένη υπογράμμισε πως αν και στην εκτεταμένο, σχεδόν ολο- αρχή ήταν λίγο διστακτική στο να έρθει, στη συνέχεια εντυπωσιάστηκε από σέλιδο άρθρο. το επίπεδο του Φεστιβάλ και χαίρεται που συμμετέχει σε αυτό. «Αναρωτιέται κανείς • Ο σκηνοθέτης κ. Άγγελος Σιδεράτος δήλωσε : «Βρισκόμαστε σε έναν τι απογίνονται όλες αυτές πολιτιστικό βόθρο. Γι΄ αυτό και εγώ καταγγέλλω το Υπουργείο Πολιτισμού οι ερασιτεχνικές παρα- που έχει πνιγεί στη μίζα, στη Ζαχοπουλιάδα, στη Βατοπεδιάδα και σε όλα στάσεις που αναδύουν αυτά, και έχει ξεχάσει ότι υπάρχουν και κάποιοι ρομαντικοί άνθρωποι που ένα άρωμα αγωνίας, δου- έχουμε παιδιά και εγγόνια και πρέπει να τα βοηθήσουμε και να τους δημιλειάς και αρμονικής ουργήσουμε ένα άλλο μέλλον. Είναι δε σπάνια περίπτωση πανευρωπαϊκά να συνεργασίας. Τι απογί- υπάρχει ένα Φεστιβάλ τόσων χρόνων και τέτοιου υψηλού επιπέδου». νεται όλο αυτό το μεράκι • Τέλος, ο μουσικοσυνθέτης κ. Σάκης Τσιλίκης έκανε λόγο για «μια υπέκαι η ανάδειξη της πολι- ροχη αγκαλιά ουρανού» που συνάντησε στην Καρδίτσα και τον γοήτευσε. τιστικής τους προσφοΤην βραδιά της απονομής των βραβείων η κριτική επιτροπή εξέδωσε το ράς» εξής ψήφισμα: γράφει ο συντάκτης «Επισημαίνουμε: του άρθρου, κ. Β. Ι. Σε μία εποχή πνευματικής κατάθλιψης, νομοτελειακής αναξιοκρατίας, περιρρέΜόσχης, και καταλήγει: ουσας ανομίας, ασυδοσίας και εκφυλισμού στη χώρα μας … «Θα πρέπει να στοΣε πονηρούς καιρούς που όλα τζογοποιούνται και «ποδοσφαιροποιούνται» χεύουν σε περισσότερες και που βασιλεύουν οι πιο πανάκριβες - χορταριασμένες ΟΛΥΜΠΙΑΔΕΣ (της ντόπαραστάσεις με όσο το πας και της διαφθοράς) όπου περνά σαν τον άνεμο της αδιαφορίας η δυνατόν μεγαλύτερη προ- ΖΑΧΟΠΟΥΛΙΑΔΑ και ΓΙΟΥΡΟΒΙΖΙΑΔΑ του εκφυλισμού και της πορνογραφίας, σέλευση κοινού. Αλλά δυστυχώς και προφανώς σκαλώνουν στον ελεύθερο όπου η ΑΓΙΑ ΒΑΤΟΠΕΔΙΑΔΑ κινδυνεύει να γίνει θεσμός «πολιτιστικός και οικολογιχρόνο των συντελεστών. Ευχόμαστε η παράσταση αυτή να ξαναπαιχτεί για κός», μία ομάδα ρομαντικών, ευαισθητοποιημένων και ανήσυχων πολιτών με απύθνα ταράξει λίγο τα ήρεμα νερά της πόλης μας». μενη αγάπη αλλά συγχρόνως και με κραυγές αγωνίας, στήνουν και βιώνουν επάξια

Στο 25ο Φεστιβάλ της Καρδίτσας Η συμμετοχή στο Φεστιβάλ της Καρδίτσας ήταν πρωτόγνωρη εμπειρία, καθώς τα θεατρικά μας, όπως είναι γνωστό, περιορίζονται, όλα αυτά τα χρόνια, σε δυο τρεις παραστάσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Παρά τις δυσκολίες και έναν συναγωνισμό άνισο από πολλές απόψεις, η θεατρική μας ομάδα διακρίθηκε αποσπώντας ένα από τα τρία χρηματικά βραβεία, ένα από εννέα τιμητικά βραβεία και πέντε από συνολικά δώδεκα επαίνους. Ο «Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Λάρισας» όμως κυριάρχησε στην αίθουσα καθώς ήταν υποψήφιος σχεδόν για όλα τα βραβεία και ακούστηκε τις περισσότερες φορές από κάθε άλλο, ακόμη και από το Δημοτικό Θέατρο Μαραθώνα που κατέλαβε την πρώτη θέση. Η θεατρική μας ομάδα, ο Σύλλογός μας, το χωριό μας, καταχειροκροτήθηκαν από το ενθουσιώδες κοινό. Έκπληκτη η κ. Λινέτα Φαλιάγκα, μέλος της οργανωτικής επιτροπής και της ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας, καθώς απένειμε το βραβείο μουσικής επένδυσης στον Γ. Μαρώση, αναρωτήθηκε πώς ένα χωριό δυόμιση χιλιάδων κατοίκων μπόρεσε να παρουσιάσει ένα έργο τέτοιας ποιότητας.

Η κριτική επιτροπή, η συνέντευξη και το ψήφισμά της

6

Η κριτική επιτροπή αποτελούνταν από σημαίνοντα πρόσωπα του θεάτρου και της μουσικής που με πολλούς τρόπους δήλωσαν εντυπωσιασμένα από το επίπεδο του φεστιβάλ. Στις 19/3/09, στη Νομαρχία Καρδίτσας, παραχώρησαν συνέντευξη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

• Ο θεατρικός συγγραφέας κ. Γιώργης Χριστοφιλάκης ανέφερε πως το επίπεδο πλέον της διοργάνωσης έχει φθάσει στην κορυφή. «Εδώ βρίσκουμε πάντα μια ανθρωπιά, μια καθαρότητα. Εδώ βρίσκεται η αξία του πολιτισμού. Δεν έχουμε νιώσει πουθενά αλλού τέτοια αγάπη και τέτοια συγκίνηση. Το

επί 25 συναπτά έτη έναν δικό τους θεσμό, εδώ στην Καρδίτσα, ένα δικό τους ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ. Μία πολιτισμική θεατρική έκφραση που τα όρια του ερασιτεχνισμού και του επαγγελματισμού χάνονται μέσα στη φλόγα του έρωτά τους για το θέατρο – παιδεία και την υπευθυνότητά τους για την πολιτιστική εκπαίδευση των κατοίκων αλλά κυρίως των νέων της Καρδίτσας και όχι μόνο! Καταγγέλλουμε: Την επικίνδυνη και ύποπτη πολιτιστική κώφευση και τύφλωση του Υπουργείου Πολιτισμού που οδηγεί το λαό σε έναν πολιτιστικό μαρασμό και περιφρονεί σκανδαλωδώς την ύπαρξη του Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Καρδίτσας με 25 χρόνια έντονης καλλιτεχνικής ζωής υψηλοτάτου επιπέδου πανελληνίως. Ευχόμαστε: Πίστη, κουράγιο, ελπίδα σε όλους όσοι δημιουργούν και συμμετέχουν στο Φεστιβάλ αυτό και να είναι σίγουροι πως τίποτα δεν πάει χαμένο. Και όπως λέει ο ποιητής: «Όταν φθάσουμε βαθιά – πολύ βαθιά στον πάτο τότε ο λαός θα βρει τη δύναμη για να πατήσει γερά στο τελευταίο σκαλί της κατάπτωσης και να εκτιναχθεί ψηλά, πολύ ψηλά, όπως το έχει αποδείξει άλλωστε και σε άλλες δύσκολες ιστορικές στιγμές, για να αναστηθεί και να καταγκρεμίσει τους βέβηλους.» Καλό κουράγιο φίλοι μας και θερμά συγχαρητήρια στη Διοίκηση και τα μέλη της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Καρδίτσας» Άγγελος Σιδεράτος, σκηνοθέτης Μπέττυ Βαλάση, ηθοποιός Γιώργης Χριστοφιλάκης, θεατρικός συγγραφέας Σάκης Τσιλίκης, μουσικοσυνθέτης Αναστασία Αρσένη, σκηνογράφος-ενδυματολόγος

ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ, ΜΕ ΔΥΟ ΜΟΝΟ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΕΚΠΛΗΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΤΣΑ Το τρένο φεύγει στις οκτώ ταξίδι για την Κατερίνη… Επιτέλους! Η θεατρική ομάδα του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου άνοιξε τα φτερά της κυνηγώντας νέους ορίζοντες. Πρώτος σταθμός η μελαγχολική Κατερίνη, τόπος ζωής πολλών φίλων. Σάββατο πρωί ένα – ένα χαρούμενα πρόσωπα καταφθάνουν στον κατερινιώτικο «ναό» της τέχνης «Ευκαρπίδης». Εναγκαλισμοί και φωτεινά χαμόγελα συνοδεύουν την πρωινή μας συνάντηση μετά από το δίμηνο χωρισμό που ακολούθησε το θρίαμβο της Πρωτοχρονιάτικης παράστασης. Φωνές και γέλια αντηχούν στην ολοζώντανη πια αίθουσα που θα ρίξει τα φώτα της πάνω μας για μια μόνο παράσταση. Ο αγαπητός μας σκηνοθέτης δίνει το σύνθημα και όλοι πιστοί υπηρέτες Του και του θεάτρου ανεβαίνουμε στο σανίδι. Ο χώρος ξένος και ανοίκειος, η αγάπη όλων μας όμως για το «Γάμο» οικεία. Τα λάθη πολλά, οι καρδιές σφιγμένες, άγχος τις κυριεύει, ακόμα και των πιο αισιόδοξων. Ένα είναι σίγουρο: ο Μορφέας το βράδυ αυτό θα δυσκολευτεί να κοιμίσει τις ανήσυχες ψυχές τους. Η αυγή χαράζει και όλοι οι ηθοποιοί με αυταπάρνηση και ζήλο αρνούνται τη ζεστασιά των παπλωμάτων και προστρέχουν στη θαλπωρή του γνωστού τους σκηνικού. Μόνο εκεί νοιώθουν ασφαλείς. Έχουν πλέον μετουσιωθεί σε ήρωες, σε χαρακτήρες. Κι αυτό τους συνεπαίρνει. Όλα πλέον είναι έτοιμα για την μεγάλη ώρα. Στο πρώτο χτύπημα του κουδουνιού ο καθένας παίρνει τη θέση του στα παρασκήνια. Στο δεύτερο χτύπημα, σιωπή. Στο τρίτο χτύπημα: «Πέρασε η ψυχούλα μου πέρασε απάνω απάνω πέρασε απάνω απάνω. …………… Αχ έφυγε και χάθηκε χάθηκε μέσα στα αστέρια χάθηκε μέσα στα αστέρια …» «Κλεάνθη, τι είναι αυτό που κρατάς παιδούλι μου; …» Και ξαφνικά τη σκηνή κατακλύζει ένας μαγικός χορός από ανθρώπινες φιγούρες. Ο από μηχανής θεός λειτούργησε πάλι. Η αυλαία πέφτει αφήνοντας το κοινό να βιώσει την αριστοτελική κάθαρση. «…Το ποτάμι μας τα κουβαλάει όλα! Καλά και κακά. Κι ας θαρρούμε εμείς πως χαθήκαν …» Οι θεατές ανακουφισμένοι από τη λύση του δράματος ξεσπούν σε χειροκροτήματα. Οι ηθοποιοί μεθυσμένοι από το κρασί της μετουσίωσης τραγουδούν τη μελωδία της ευτυχίας. «Μια γαλάζια περιστέρα πέταξε και πάει ’σια πέρα ...» Γαζέτη Άννα – Γαλάνη Μαρία

Για ποιό ταξίδι κίνησες να πας… Μια χειμωνιάτικη νύχτα του 2007 έπεσε στα χέρια μας για πρώτη φορά “ ο Γάμος ”. Ενθουσιασμένοι όλοι μα και φοβισμένοι για τη συνέχεια ξεκινήσαμε να ανακαλύπτουμε το κείμενο και τους χαρακτήρες του έργου, εντοπίζοντας τον καταλληλότερο για τον κάθε ήρωα. Οι μήνες περνούσαν και η αμφιβολία μεγάλωνεE θα μπορούσε άραγε μια τόσο μεγάλη ιδέα, που για πρώτη φορά τόσο νωρίς είχε σχηματιστεί, να έφτανε στο σανίδι με την επιτυχία που όλοι ονειρευόμασταν; Κι ήρθε σιγά σιγά το καλοκαίρι και άρχισε το όνειρο να παίρνει σάρκα και οστά… Δειλές πρόβες, γεμάτες ανασφάλεια και εκνευρισμό, τις διαδέχθηκαν κι άλλες… κι άλλες … μέχρι που έφτασε η μέρα της πρεμιέρας. Μετά από τέσσερεις παραστάσεις γεμάτες από τον ενθουσιασμό του κοινού αλλά και τη δική μας συγκίνηση, χωριστήκαμε για να ξανασυναντηθούμε τα Χριστούγεννα στην ίδια γνώριμη σκηνή για μια νέα πιο μεστή παράσταση. Το ανέβασμα του “ Γάμου ” και στην Κατερίνη δεν άργησε να συμβεί, αναπτερώνοντας το ηθικό και μεγαλώνοντας την ανυπομονησία μας για το μεγάλο γεγονός… το 25ο πανελλήνιο φεστιβάλ ερασιτεχνικού θεάτρου Καρδίτσας. Το εισιτήριο για ένα πρωτόγνωρο ταξίδι, μετά την πρόκρισή μας στο φεστιβάλ, ήταν πλέον γεγονός… και αυτό μας γέμιζε χαρά, συγκίνηση, δέος και ταυτόχρονα φόβο, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ανοίγαμε τα φτερά μας για κάτι τόσο μεγάλο. Το λεωφορείο ξεκινά με όλους εμάς, άτομα κάθε ηλικίας, από κάθε γωνιά

της Ελλάδας, έχοντας όλοι στο μυαλό μας μία κρυφή σκέψη: “ πού πάμε; ” Οι ανησυχίες μας σιγά σιγά έμπαιναν στο περιθώριο καθώς το μοναδικό κλίμα που δημιουργούνταν μας έκανε όλους παιδιά. Χωρίς να το καταλάβουμε είχαμε φτάσει στη σκηνή που για λίγες ημέρες θα γινόταν σπίτι μας. Οι ώρες που ακολούθησαν ήταν γεμάτες γέλια, χαρά, πειράγματα, συζητήσεις, μιμήσεις και τραγούδια. Δεν άργησε να ’ρθει το βράδυ όπου το κέφι κορυφώθηκε. Η υπέροχη μουσική και το αλκοόλ που έρεε άφθονο έπαιρναν μακριά λίγη από την αγωνία μας για την επόμενη ημέρα, όχι όμως και του σκηνοθέτη , ο οποίος μάταια προσπαθούσε να περισώσει λίγη από την ενέργειά μας για την παράσταση. Το επόμενο πρωί ξημέρωσε δύσκολο, γεμάτο ανυπομονησία και πανικό, μιας και ο χρόνος που είχε δοθεί για να προετοιμαστούμε ήταν περιορισμένος. Οι συνθήκες που επικρατούσαν αυτές τις τελευταίες ώρες ήταν απερίγραπτες. Κάποιοι έστηναν τα σκηνικά, άλλοι ετοίμαζαν τα έπιπλα στη σκηνή, ετοίμαζαν τα κοστούμια, μακιγιάριζαν τους ηθοποιούς, πολλοί πάλι σε διάφορες γωνιές του χώρου έκαναν πρόβα και ορισμένοι προσπαθούσαν μάταια να ξεκουραστούν έστω και λίγο… Και ήρθε η στιγμή που άνοιξαν οι πόρτες του θεάτρου… Εμείς κρυμμένοι στα παρασκήνια γεμάτοι αγωνία περιμέναμε να αρχίσει “ο Γάμος ”. Με το άνοιγμα των φώτων χάθηκε η αίσθηση του χρόνου… και ταξιδέψαμε για μία ακόμα φορά σε μια άλλη εποχή… Η αποθέωση του κοινού στο τέλος της παράστασης ήταν ολοφάνερη και συγκινητική. Γεμάτοι εξάντληση αλλά και χαρά αποχωρήσαμε και συνεχίσαμε τη βραδιά μας , πως αλλιώς παρά με τον ήχο της κιθάρας και του ακορντεόν να συνοδεύει τα τραγούδια μας μέχρι το ξημέρωμα. Δυστυχώς είχε φτάσει πια μεσημέρι, και έπρεπε να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής, περνώντας όμως πρώτα από το πραγματικό σκηνικό του “Γάμου”, τα Αμπελάκια. Κάπως έτσι, όπως και όλα, το ταξίδι μας αυτό έλαβε τέλος… συνεχίζεται όμως στις καρδιές μας… με τις αποσκευές έτοιμες για ένα νέο εισιτήριο που θα χαράξει ένα ακόμα μαγικό ταξίδι… “Κόπος μια φορά δεν πάει χαμένος... Να πασχίζει κανείς να γίνεται καλύτερος και ολοένα καλύτερος!” Ντίνα Γαλάνη - Ευγενία Καπέτη

Τα βραβεία και οι έπαινοι ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, χρηματικό(400Ευρώ) ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ, που απονεμήθηκε ομόφωνα, στο Γιώργο Μαρώση ΕΠΑΙΝΟΣ στην Κατερίνα Ντάμπου για το ρόλο της ως Λενάκη ΕΠΑΙΝΟΣ στον Ξενοφώντα Βαρβαρέζο για το ρόλο του ως πατέρας ΕΠΑΙΝΟΣ στη Μαρία Καψάλη για το ρόλο της ως μικρό Λενάκι ΕΠΑΙΝΟΣ στο Δημήτρη Κιτσούλη για το ρόλο του ως κουρέας-Γεργάνας ΕΠΑΙΝΟΣ στη χορωδία, συνολικά για την εκτέλεση, (Τάσος Καψάλης, Λευτέρης Μεζίλης, Μάκης Γκατζούνης, Ζήσης Γκουτζαμάνης, Σωτήρης Θεοδωρής, Αντωνία Γκρίζου, Στέλλα Γκούμα, Ελένη Μπέλη, Αυγή Γαλάνη και Δημήτρης Καψάλης στο ακορντεόν). Ο σύλλογός μας όμως ήταν υποψήφιος και σε σχεδόν όλα, τα σπουδαιότερα εκ των βραβείων. Έτσι συναγωνίστηκε με το ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ (που τελικά κέρδισε), το ΔΗ.ΘΕ. ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ και την ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΑΟΥΣΑΣ για το βραβείο καλύτερης παράστασης. Ο Σούλης Κοντοφάκας συναγωνίστηκε τον επαγγελματία σκηνοθέτη Νίκο Γκεσούλη, του ΔΗ.ΘΕ.ΜΑ., για το βραβείο της σκηνοθεσίας. Τελικά λάβαμε 2 από τις 5 συνολικά ψήφους της επιτροπής. Η Κατερίνα Ντάμπου και η Μαρία Καψάλη ήταν υποψήφιες για το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου. Η Πόπη Κοντοφάκα συναγωνίστηκε τον επαγγελματία ηθοποιό Σπύρο Κωτσόπουλο, του ΔΗ.ΘΕ.ΜΑ., για την ενδυματολογία. Ο Ξενοφών Βαρβαρέζος ήταν υποψήφιος για το βραβείο δεύτερου ανδρικού ρόλου.

7

Ο ΧΑΛΚΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ

Ο χαλκός είναι ένα από τα φυσικά χημικά στοιχεία. Είναι μέταλλο κοκκινωπού χρώματος. Η χρήση του χαλκού από τον άνθρωπο αρχίζει επτά χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα και των κραμάτων του, κυρίως του ορείχαλκου, σχεδόν πέντε χιλιάδες χρόνια πριν. Ιδιαίτερα η χρήση του στην κατασκευή εργαλείων και όπλων καθόρισε το πέρασμα από την προϊστορία στην ιστορία της ανθρωπότητας, δίνοντας το όνομα «εποχή του χαλκού» σε μια ολόκληρη ιστορική περίοδο. Από τους πρωτόγονους πολιτισμούς του λίθου και του ξύλου η ανθρωπότητα πέρασε στον πολιτισμό του ορείχαλκου, που σηματοδότησε σημαντικές κοινωνικές μεταβολές. Οι νομάδες κτηνοτρόφοι της λίθινης εποχής εγκαταστάθηκαν μόνιμα και εξελίχθηκαν σε φυλή πολεμιστών, η οποία επιβλήθηκε στους γεωργικούς πληθυσμούς. Η εξοικείωση του ανθρώπου με το χαλκό οφειλόταν στο ότι μεγάλες ποσότητες του μετάλλου βρισκόταν αυτοφυείς πάνω στη γη. Ο άνθρωπος έμαθε πολύ γρήγορα να τον εξορύσσει και να τον χρησιμοποιεί. Η εκτεταμένη χρήση του μετάλλου οφείλεται στα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει. Εμφανίζει μεγάλη θερμική και ηλεκτρική αγωγιμότητα (εύκολη διέλευση από το εσωτερικό του θερμότητας και ηλεκτρικού φορτίου αντίστοιχα). Ο χαλκός είναι μετά τον άργυρο το πιο αγώγιμο υλικό. Επειδή δεν είναι ιδιαίτερα σκληρό μέταλλο μπορεί εύκολα να υποστεί μηχανική κατεργασία τόσο εν θερμώ όσο και εν ψυχρώ. Είναι ελατό και όλκιμο, δηλαδή, μπορεί να διαμορφωθεί σε φύλλα πολύ μικρού πάχους και σε σύρματα. Παρουσιάζει αντοχή στη διάβρωση. Όταν εκτίθεται στον ατμοσφαιρικό αέρα σχηματίζει οξείδιο που καλύπτει το μέταλλο επιφανειακά και αποτρέπει την επέκταση της διάβρωσης προς το εσωτερικό του. Είναι συνεκτικό μέταλλο και παρουσιάζει μεγάλη μηχανική αντοχή. Επιπλέον συγκολλάται εύκολα και μπορεί να επιμεταλλωθεί. Γι’ αυτό λοιπόν ο άνθρωπος αρχίζει σιγά σιγά και κάνει εργαλεία χάλκινα, σκεύη μαγειρικά μπακιρένια. Μπακίρι είναι η ονομασία του χαλκού στην καθημερινή μας γλώσσα, προέρχεται δε από το τούρκικο μπακίρ. Επίσης χρησιμοποιείται και σαν κράμα, ορείχαλκος (με κασσίτερο) και μπρούντζος (με ψευδάργυρο). Τα μπακιρένια σκεύη όμως είναι κατά τη χρήση τους επικίνδυνα γιατί οξειδώνονται, σχηματίζουν χημικές ενώσεις επικίνδυνες για δηλητηρίαση του ανθρώπινου οργανισμού. Για να αποφευχθούν όλα αυτά απλώνεται επάνω του ένα στρώμα κασσίτερου (το γνωστό καλάι που δυστυχώς περιέχει και μόλυβδο που επίσης είναι επιβλαβής) γίνεται δηλαδή επικασσιτέρωση, γάνωμα. Η διαδικασία του γανώματος γίνεται από ειδικούς τεχνίτες, τους γανωτήδες, γανωματήδες, επικασσιτερωτές, καλαϊτζήδες και στο Λιβάδι «γανώσηδες». Το να είχες στο χωριό μας ποικιλία μπακιρένιων σκευών στο νοικοκυριό, θεωρούνταν πριν χρόνια πολύ «ιν», σύμφωνα με το μοντέρνο λεξιλόγιο. Νοικοκυροσύνη, δε, θεωρούνταν όλος αυτός ο εξοπλισμός να είναι καθαρός,

πετροκάρβουνο και εάν το σκεύος ήταν μεγάλο έμπαινε κι ο ίδιος μέσα και το έτριβε με τα πόδια του. Στη συνέχεια άναβε τη φωτιά, συνήθως με ξύλα και την συντηρούσε με την βοήθεια του φυσερού (μοχάνι). Πάνω σε μία σιδερένια πυροστιά (φτιαγμένη από σιδερά) ζέσταινε το σκεύος, το οποίο κρατιόταν με τη βοήθεια της τσιμπίδας (μασιά). Με το χαλκόσφυρο διόρθωνε τυχόν παραμορφώσεις του σκεύους. Όταν ζεσταινόταν το χάλκωμα καλά, έριχνε ο γανωτής μια άσπρη σκόνη, το νισαντήρι, το χλωριούχο αμμώνιο στη χημεία. Το νησαντίρι με το ζέσταμά του παράγει και αυτό οξύ, κάνει το τελευταίο καθάρισμα και βοηθάει το καλάι να κολλήσει καλά. Όταν το νισαντήρι άρχιζε να καπνίζει, σήμαινε ότι ήρθε η ώρα για το γάνωμα. Ο γανωτής έριχνε μια ράβδο κασσίτερου (καλάι) στο σκεύος, που έλιωνε σε αυτή τη θερμοκρασία. Μ’ ένα βαμβάκι αρκετά μεγάλο για να μην καίγεται το άπλωνε όσο το δυνατόν ομοιόμορφα σε όλη την επιφάνεια του σκεύους. Το καμένο βαμβάκι το έσβηνε σε πέτρα και τα υπολείμματα από το καλάι τα μάζευε σε ένα δικό του ταψί για να τα χρησιμοποιήσει ξανά, επειδή κόστιζε ακριβά. Συνεχώς δε έριχνε νισαντήρι γιατί αλλιώς δεν κολλούσε το καλάι. (Για την ιστορία το νισαντήρι χρησιμοποιούταν και ως πρακτικό φάρμακο για τις αμυγδαλές). Αν το πρώτο χέρι δεν πετύχαινε επαναλαμβανόταν και δεύτερο χέρι. Στο τέλος φρόντιζε να το γυαλίσει καλά για να είναι η πελάτισσα ευχαριστημένη. Χρησιμοποιούσε ψιλό σύρμα, βαμβάκι ή χοντρό μάλλινο ύφασμα εργαλείου το λεγόμενο «ράσο». Η νοικοκυρά το έπαιρνε γυαλισμένο και το έτριβε με πίτουρα πριν το χρησιμοποιήσει. Εδώ πρέπει να θυμηθούμε και το έθιμο της καθαριότητας στο Λιβάδι της «Καθαρής Δευτέρας». Οι νοικοκυρές έβγαζαν όλα τα μπακίρια, τα καθάριζαν από τις καπνιές και τα γυάλιζαν με άμμο και νερό καθώς και με αλισίβα (σταχτόνερο). Για τα κουταλοπίρουνα, τα οποία ήταν κατασκευασμένα από σίδερο, υπήρχε ένα είδος γκαζιέρας με μια κατσαρόλα με καλάι λιωμένο. Εκεί μέσα τα βάπτιζαν κρατώντας τα με την τσιμπίδα και τα γάνωναν. Η αμοιβή των γανωτήδων ήταν συνήθως σε είδος, σιτάρι, καλαμπόκι. Σήμερα τα περισσότερα μπακίρια πετάχτηκαν ή πουλήθηκαν στους

Το Λιβάδι και οι γανωτήδες

8

Γράφει ο ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΚΑΠΕΤΗΣ γανωμένος και γυαλιστερός. Καλά είναι να θυμηθούμε λίγο τα μαγειρικά και άλλα σκεύη. Τάσια, κανάτες, μπαργκάτσες, γκιούμια για το κουβάλημα του νερού, διότι δεν

υπήρχαν βρύσες σε κάθε νοικοκυριό όπως σήμερα. Τεντζερέδες, κατσαρόλες διαφόρων μεγεθών με καπάκια, μισοκάντες για το βράσιμο πατάτας, τραχανά ή φασολάδας στο τζάκι, πάνω σε πυροστιά. Το μεγαλύτερο από όλα ήταν το «καλντάρι» (καζάνι) για μεγάλες ποσότητες. Σ’ αυτό έβραζαν και το νερό με τα μάλλινα ρούχα δίπλα σε πηγές (Τρεις βρύσες) ή στο ποτάμι. Ταψιά διαφόρων μεγεθών για το ψήσιμο ψωμιού (για επίσημες περιπτώσεις) στους φούρνους που ήταν φτιαγμένοι από ντόπιους μαστόρους με χώμα κόκκινο (τσάρα αρόσα). Σινιά μεγάλα για το ψήσιμο της πίτας με τη γάστρα στη «φουκουρίνα» του μαγεριού (μαργιόουλου) που ήταν πάντα εξωτερικά του κυρίως σπιτιού. Όλα αυτά οι Λιβαδιώτες τα προμηθεύονταν από τη γειτονική Κοζάνη. Η Κοζάνη διέπρεπε στους χαλκωματάδες. Ακόμα και τώρα υπάρχουν, πιο σύγχρονοι βέβαια. Στενούς δεσμούς είχαμε επίσης με τα Σέρβια, όμορη περιοχή. Τέλος Σεπτέμβρη γίνονταν η γνωστή εμποροζωοπανήγυρη, «Το Νιάημερο» και ήταν ένα είδος εξόδου των Λιβαδιωτών, σημαντικότερο δε για τις γυναίκες. Με τα μουλάρια και τα γαϊδούρια σαν μεταφορικό μέσο από τον Προφήτη Ηλία και την Σάπκα έφθαναν στο πανηγύρι πάντα με διανυκτέρευση. «Βα ν’α τσέμου Σέργια λα νιάμερου σι αγκου π’ρέμ μπακ’ρι, η σι τ’λέμ προίκα» (Θα πάμε στα Σέρβια, στο εννιαήμερο να αγοράσουμε μπακίρια ή να κόψουμε την προίκα (της κόρης)) Ό,τι χρειαζόταν για το νοικοκυριό, σε πιο προσιτές τιμές πάντα, το έβρισκαν στο πανηγύρι. Τα καλύτερα δώρα στους γάμους ήταν τα μπακιρένια σκεύη. Το μέγεθος του σκεύους που θα δώριζαν εξαρτιόταν από το βαθμό συγγένειας. Έτσι λοιπόν μπαίνει στην υπηρεσία του χωριού και ο γανωτής, ο γανώσης. Γνωστό το γάνωμα από την εποχή του Βυζαντίου. Δουλειά δύσκολη και πολύ βρώμικη, αλλά απαραίτη-

τη για την υγεία. Μεταφορικά, οι μάνες μας, μάς αποκαλούσαν «γανώση» όταν γυρίζαμε από το παιχνίδι λερωμένοι. Οι γανωτές ήταν πλανόδιοι, πρόσφυγες, κυρίως. Γύριζαν στις γειτονιές με τα γαϊδουράκια και μάζευαν ό,τι ήταν για γάνωμα σε ειδικά τσουβάλια για να χωράνε όλα τα μεγέθη. «Ο γανωτής, γανώνω κουτάλια, πιρούνια, τεντζερέδες» διαλαλούσαν την τέχνη τους καλώντας τις νοικοκυρές. Πολλές φορές γάνωναν επί τόπου, συνήθως όμως μάζευαν τα αντικείμενα το πρωί και το απόγευμα τα γάνωναν στα εργαστήρια που έστηναν στις άκρες του χωριού. Εκτός από τους πλανόδιους περαστικούς γανωτήδες, στο χωριό υπήρχαν ντόπιοι. Η οικογένεια Ζήκου, μπάρμπα Χρήστος (πατέρας) και Λάζος (γιος) καθώς και ο μπάρμπα Τάκης Π’τας-Γκατζούνης, μαθητής και αυτός του μπάρμπα Χρήστου. Ο μπάρμπα Χρήστος ο γανώσης βρέθηκε με την οικογένειά του από την Ήπειρο στο Λιβάδι λόγω της δουλειάς του. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στο χωριό, ρίζωσε, και έστησε το εργαστήρι του στην παπαδιά (κάτω από την Αγία Βαρβάρα). Εκεί συνέχισε και ο γιος του Λάζος, ο οποίος παντρεύτηκε στο Λιβάδι, δημιούργησε την οικογένειά του και παρέμεινε μόνιμα στο χωριό. Χαρακτηριστικοί τύποι, πατέρας και γιος, με τα ιδιαίτερα «ελληνικά» τους, άφησαν το στίγμα τους στο αμιγές βλάχικο χωριό. Οι γανώσηδες, δε, είχαν και δικιά τους γλώσσα, συνθηματική, τα «αλειφιάτικα», όπως και οι κτιστάδες τα «μαστόρικα» κ.τ.λ. Ο μπάρμπα Τάκης ο γανώσης, το εργαστήριό του το είχε σε αποθήκη δίπλα στον μπάρμπα Αχιλλέα τον Ντιβερλέγκα (Βάντη). Έτσι μέχρι το ’75 υπήρχε γανώσης στο Λιβάδι. Το εργαστήριο-αποθήκη ήταν πολύ απλό καθώς και τα εργαλεία του. Επειδή λοιπόν το δέντρο της λησμονιάς μεγαλώνει, ας ασχοληθούμε λίγο με αυτήν την τέχνη, την οποία σπάνια συναντάμε σήμερα πλέον. Η διαδικασία του γανώματος ξεκινούσε με το καλό καθάρισμα των σκευών. Έπρεπε να φύγουν οι σκουριές και οι πρασινάδες (πατίνα) για να κολλήσει καλά το καλάι. Το καθαριστικό ήταν το σπίρτο του άλατος ( το κεζάπι, υδροχλωρικό οξύ). Είναι ισχυρό οξύ και αν με αυτό βραχούν τα σημεία που μας ενδιαφέρουν δημιουργείται αντίδραση και μαλακώνουν οι σκουριές που φεύγουν μετά πιο εύκολα. Με τη χρήση ψιλού σύρματος και βαμβακιού ο γανωτής άλειφε το σκεύος. Στη συνέχεια, αφού στέγνωνε το σπίρτο έτριβε το χάλκωμα με άμμο και δέρμα μοσχαρίσιο, ώστε να απομακρυνθούν οι βρωμιές. Αν δεν έφευγαν επαναλαμβανόταν η ίδια διαδικασία, ώσπου να καθαριστούν καλά. Χρησιμοποιούνταν και στουρναρόπετρες,

γύφτους. Πολλά από αυτά διακοσμούν τοίχους σε εξοχικά σπίτια. Μόνο οι καζαντζήδες για το βράσιμο των κρασοστάφυλων (τσίπουρα) εξακολουθούν να χρησιμοποιούν για την απόσταξη καζάνια μπακιρένια. Στην τέχνη χρησιμοποιείται ο χαλκός στις χαλκογραφίες. Στην υπηρεσία της νοικοκυράς μετά τα μπακίρια μπήκαν για τα καλά το αλουμίνιο, ο τσίγκος(ψευδάργυρος) και άλλα υλικά, χάλυβας, εμαγιέ κτλ.

Φεβρουάριος - Μάρτιος 2009

Χορός κτηνοτρόφων στην Ελασσόνα Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος Ελασσόνας, ταμίας του οποίου είναι ο αντιδήμαρχός μας Αντωνίου Τάσος, την Παρασκευή 27-02-2009 πραγματοποίησε τον καθιερωμένο ετήσιο χορό του στο κέντρο ‘’Φαντασία’’ στην Ελασσόνα. Η αίθουσα γέμισε, το γλέντι φούντωσε με την ηπειρώτικη ορχήστρα και οι παρευρισκόμενοι το απόλαυσαν. Στο χορό παρευρέθηκαν σχεδόν όλοι οι βουλευτές της επαρχίας, καθώς και διάφοροι δήμαρχοι και εκπρόσωποι φορέων, μεταξύ των οποίων η έπαρχος Μαμάρα Μαρία και ο δήμαρχος Λιβαδίου Γαλάνης Γιώργος. Επίσης τον χορό τίμησαν με την παρουσία τους και αρκετοί Λιβαδιώτες κτηνοτρόφοι.

Έκλεισε το Σφαγείο Καλλιθέας Στα μέσα Μαρτίου, με απόφαση της Νομαρχίας Λάρισας έκλεισε το σφαγείο της Καλλιθέας. Το διαδημοτικό σφαγείο, που ανήκει στη Ένωση Ελασσόνας και στο οποίο συμμετέχει και ο δήμος Λιβαδίου, μετά από ελέγχους βρέθηκε ότι δεν τηρεί τους απαραίτητους κανόνες υγιεινής, σε ότι αφορά τα ζωικά υπολείμματά του. Αυτά, ενώ θα έπρεπε να καταστρέφονται σε κλίβανο, εντοπίστηκαν πεταμένα να μολύνουν διπλανές περιοχές. Το πρόβλημα, όπως αναφέρει ο πρόεδρος του κτηνοτροφικού συλλόγου Λιβαδίου και δημοτικός σύμβουλος, Καψάλης Βαγγέλης, ξεκινάει από το γεγονός ότι το σφαγείο φτιάχτηκε με προδιαγραφές για λιγότερα σφάγια από όσα παράγει η περιοχή. Έτσι ο κλίβανός του είναι σχετικά μικρός, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί για το κάψιμο όλων των υπολειμμάτων. Για κάποιο διάστημα ένα μέρος των υπολειμμάτων μεταφέρονταν σε κλίβανο ιδιωτικού σφαγείου στην Λάρισα, κάτι που τελευταία σταμάτησε. Η αναστολή λειτουργίας του συγκεκριμένου σφαγείου, λίγες μέρες πριν το Πάσχα, έφερε μεγάλη αναστάτωση στους κτηνοτρόφους της περιοχής μας. Με δεδομένη την μη λειτουργία του σφαγείου Ελασσόνας, το πιο κοντινό σφαγείο για εξυπηρέτηση είναι εκείνο του Τιρνάβου. Στο τέλος Μαρτίου όμως, μετά από συναντήσεις με τους υπεύθυνους της Νομαρχίας όλων των εμπλεκομένων, δόθηκε τελικά η άδεια να λειτουργήσει το σφαγείο λίγο πριν την μεγάλη εβδομάδα. Βέβαια τώρα η διοίκηση του σφαγείου θα πρέπει να τηρήσει ευλαβικά τους κανόνες λειτουργίας, γιατί την επόμενη φορά το κλείσιμο θα είναι οριστικό.

της ως διεθνούς σημασίας. Αυτοί είναι: Δέλτα Έβρου, Λίμνη Ισμαρίδα και γύρω λιμνοθάλασσες, Λίμνη Βιστωνίδα και γύρω λιμνοθάγράφει ο Λάζαρος Mπάμπας λασσες, Δέλτα Νέστου και λιμνοθάλασσες Κεραμωτής, Λίμνη Κερκίνη, Λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, Δέλτα Αξιού-Γαλικού-Λουδία-Αλιάκμονα και Αλυκές Κίτρους, Λίμνες Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, Αμβρακικός κόλπος, Λιμνοθάλασσες Μεσολογγίου- Δέλτα Αχελώου και τέλος η Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και γύρω υγρότοποι. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί υγρότοποι στην Ελλάδα, 400 περίπου καταγεγραμμένοι, που δεν έχουν ενταχθεί στην συνθήκη Ραμσάρ. (πηγή: www.minagric.gr) Στον Δήμο μας τα τελευταία χρόνια, με την κατασκευή των αποταμιευτήρων νερού σε διάφορα σημεία, με μεγαλύτερο το φράγμα στο Μαρούλι, ανοίγει ένας κύκλος δημιουργίας νέων υγροτόπων, οι οποίοι πρέπει να προσεχθούν ιδιαιτέρως. Νέα είδη πτηνών, καινούρια φυτά θα κάνουν την εμφάνισή τους στα πέριξ αυτών των τεχνιτών λιμνών. Είναι υποχρέωση όλων μας, και πρωτίστως της δημοτικής μας αρχής, η προστασία της νέας χλωρίδας και πανίδας που τυχόν θα εμφανιστεί στην περιοχή μας.

Έκθεση Ζωοτέχνια 2009 Στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης από τις 5 έως 8 Φεβρουαρίου φιλοξενήθηκε η Ζωοτέχνια 2009. Την εξειδικευμένη αυτή έκθεση επισκέφτηκε πάρα πολύς κόσμος. Κάθε δύο χρόνια γίνεται μια σοβαρή παρουσίαση των εξελίξεων στον κλάδο των παραγωγικών ζώων, στην Ελλάδα και γενικότερα στα βαλκάνια, από πλήθος επιχειρήσεων και φορέων που εκθέτουν τα προϊόντα τους. Βελτιωμένες ράτσες παραγωγικών ζώων, μηχανήματα επεξεργασίας, τυποποίησης μεταποίησης ζωικών προϊόντων, εξοπλισμοί κτηνοτροφικών – πτηνοτροφικών μονάδων, είναι ορισμένα από τα εντυπωσιακά εκθέματα της Ζωοτέχνια 2009, τα οποία εύκολα προσεγγίζουν οι ενδιαφερόμενοι κτηνοτρόφοι, βιοτέχνες, επιχειρηματίες, υπεύθυνοι οργανισμών κτλ. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασε το περίπτερο όπου φιλοξενήθηκαν τα άλογα της Ανδαλουσίας και τα κατοικίδια ζώα. Εκεί οι επισκέπτες, κυρίως οικογένειες με μικρά παιδιά, απόλαυσαν τα πανέμορφα τετράποδα σε διάφορες φιγούρες αλλά και γνώρισαν από κοντά μικρά και μεγάλα κατοικίδια ζωάκια, τα οποία αρέσουν υπερβολικά στα παιδάκια που μεγαλώνουν σε πόλεις.

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ

συνέχεια από την 1η σελίδα

Η γενικότερη εικόνα μια ερημιά. Το «Ηφαίστειο», το μοναδικό μαγαζί που δεν έπεφτε καρφίτσα, κι ο τόπος συγκέντρωσης όλων των μασκαρεμένων, με κέφι, χορό και ποτό άφθονο. Η «πιάτσα», γενικώς άκεφη με χαρακτηριστικό τις άδειες καρέκλες. Κυριακή πρωί κάτι ξεψυχισμένα παιδικά πιστόλια μπουμπουνίζουν και θυμίζουν ότι μπορεί και να είναι Απόκριες. Ψάχνεις για γνωστούς και φίλους και βρίσκεις ελάχιστους. Τελικά έπρεπε να φτάσει η ώρα 8:00 το βράδυ για να θυμηθούμε τις παλιές, καλές εποχές. Ξαφνικά το Λιβάδι απέκτησε πνοή, όλος ο κόσμος μεταφέρθηκε στο γήπεδο του Κιόσκι όπου ο Δήμος Λιβαδίου είχε ετοιμάσει ένα φανό. Στις 8:13 επέρχεται η λύτρωση, ο φανός λούζεται τις μασκαρεμένες πύρινες οπτασίες, διαφορετικές για τη φαντασία του καθενός. Οι γεμάτες κερκίδες ξεσπούν σε

χειροκροτήματα, τα λιβαδιώτικα κλαρίνα παρακινούν τον κόσμο και ο Δήμαρχος αφού έχει τελειώσει με το έθιμο «Αμ χάσκα» σέρνει το χορό. Κρασί, μεζεδάκια και τσίπουρο έχει φροντίσει ο Δήμος, με άψογη εξυπηρέτηση από τις νέες και τους νέους που σηκώνουν το «βάρος» της όλης εκδήλωσης. Μια ώρα μετά όλος αυτός ο κόσμος, με τα λιβαδιώτικα κλαρίνα στην κεφαλή, ακολουθεί την ιερά οδό «Κιόσκι – Πολέζος» όπου θα επαναληφθεί το σκηνικό στο κάψιμο του φανού της «Παναγίας». Η όλη εικόνα θυμίζει κάτι από γάμο παλιάς εποχής. Κάτι τελετουργικό υπήρχε στην ατμόσφαιρα, να θυμίζει ότι δεν ξεχάσαμε τη διονυσιακή μας παράδοση, ότι περισώθηκε κάτι που έρχεται από τα βάθη του χρόνου. Καθαρά Δευτέρα. Μουσικές, φασαρία, χαμόγελα, κόσμος να περιφέρεται, ήρθαν και οι απαραίτητες ενισχύσεις, κάποια τουριστικά λεωφορεία. Η πλατεία «Μακεδονομάχων» μασκαρεμένη, η φασολάδα να κοχλάζει, τραπέζια πλουσιοπάροχα σε νηστίσιμα εδέσματα, με τη γνωστή «πατάτα Λιβαδίου» να κάνει θραύση στους τουρίστες και τα λιβαδιώτικα κλαρίνα να προσπαθούν να ανεβάσουν το κέφι. Σύσσωμο το Δημοτικό Συμβούλιο, ο Δήμαρχος και η έπαρχος κ. Μ. Μαμάρα έσυραν το χορό και κάλεσαν τον κόσμο να ακολουθήσει. Η απουσία του Ε.Σ.Λ. και κυρίως του χορευτικού, που για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια δεν παρουσίασε παραδοσιακούς χορούς και το καθιερωμένο «Γαϊτανάκι», έκανε τη γιορτή πιο φτωχή. Λίγοι χαρταετοί έκαναν την εμφάνισή τους στο Κιόσκι και στον Προφήτη Ηλία. Το ρολόι δείχνει 4:00 μ.μ.. «Οι μάσκες πέφτουν» και το χωριό αρχίζει σιγά σιγά να αποκτά τους ρυθμούς της καθημερινότητας.

Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων Η 2 Φλεβάρη έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων. Στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν, στις 2 Φεβρουαρίου 1971 , υπογράφτηκε η Σύμβαση για τους Υγροτόπους. Η Σύμβαση Ραμσάρ έχει ως στόχο τη διατήρηση και προστασία των υγροτόπων και ιδιαίτερα αυτών που έχουν διεθνή σημασία ως περιοχές διαβίωσης υδροβίων και παρυδάτιων πουλιών. Η Ελλάδα, από τις πρώτες χώρες που κύρωσαν τη σύμβαση (Ν.Δ.

191/74), καταχώρησε 11 υγροτόπους

9

Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει

Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου

Ποιος είναι ο ξένος; Ξύπνησε, άφεγγα ακόμη, από το θόρυβο του απορριμματοφόρου. Στο μπάνιο κατευθείαν, πριν ξυπνήσει και η υπόλοιπη οικογένεια. Το ίδιο κάνει και ο γείτονας από πάνω. Γνωρίζει ακριβώς την καθημερινότητά του κι ας περιορίζεται η σχέση τους σ’ ένα καλημέρα στην είσοδο. Ακούει, άθελά του, τη μουσική που εκείνος προτιμά, τις αγάπες ή τους καυγάδες με τη γυναίκα του, τις έντονες διαμάχες με τα παιδιά του, το αγαπημένο του έργο. Εκεί που εκνευρίζεται πολύ είναι που δεν μπορούν να «συντονιστούν» στο ίδιο κανάλι για τις ειδήσεις των οχτώ. Φυσικά ξέρει πως κι ο γείτονας είναι γνώστης και της δικής του ζωής. Πολλές φορές θυμάται τη μάνα του, χρόνια πριν, παιδί στο χωριό, με το δάχτυλο στο στόμα «Σουτ, μη φωνάζετε, θα μας ακούσει η γειτονιά !» «Α! ρε μάνα ας γύριζε ο χρόνος πίσω κι ας μας άκουγε όλο το χωριό!» … Αυτό που ακολουθεί είναι η γνωστή ζωή όλων, ή σχεδόν όλων των χωριανών του που, χρόνια πριν, άφησαν τα σπίτια με τις ξυλόσομπες και τις πέτρινες αυλές, για να ζήσουν καλύτερη ζωή σε πόλεις πολύβουες με θέατρα, μαγαζιά και μουσικές που ποτέ δεν θα έφταναν εκεί ψηλά στο χωριό. Το ίδιο δεν έκανε κι εκείνος; Δεν άντεχαν τα αυτιά του τα βελάσματα των ζώων, των σκύλων τα γαυγίσματα, εκείνος ο ήχος απ’ τα κουδούνια των ζωντανών κρόσσια έκανε τα νεύρα του. Δεν ήθελε ν’ ακούσει χλιμίντρισμα αλόγου, ποιος, αυτός που αμούστακο παιδί μπαινόβγαινε στο χωριό καβάλα στ’ άλογό του, ίδιος Αι- Δημήτρης! Και έφυγε κι αυτός κι άλλοι πολλοί ακόμα και έμειναν οι γονείς, μετέωροι ανάμεσα στην αγάπη για τα παιδιά, που ζούσαν μακριά τους, και το σπιτικό τους, που σφάλιζε τα παντζούρια από το Δεκέμβρη ως τις αρχές της άνοιξης. Μάθανε το ποίημα και οι λιβαδιώτες «Χριστούγεννα στην πόλη και Πάσχα στο χωριό». Ας όψεται η λαχτάρα για τα εγγόνια τους ειδάλλως σου ’λεγα εγώ! «Χριστούγεννα στην πόλη» αμπαρωμένοι σε σπίτια κουτιά δε λες καλύτερα… Τα πρώτα χρόνια ένιωθε σπουδαίος σαν οδηγούσε όχι ένα αλλά ογδόντα άλογα, να’ ναι καλά ο πατέρας, πούλησε κάμποσα γιδοπρόβατα για να συνεταιριστεί μ’ έναν μακεδόνα ταξιτζή. Και η ζωή κύλησε, όπως αυτή ξέρει να διαβαίνει, ήρθαν καινούργιοι άνθρωποι

10

στη ζωή του, οι απουσίες πλήθυναν κι εκείνος έγινε σιγά- σιγά φιλοξενούμενος στο χωριό του. Το πατρικό «εξ αδιαιρέτου» ανήκε σ’ όλους και σε κανέναν. Και κάπως έτσι το σπίτι που γεννήθηκε και μεγάλωσε, το σπίτι που έζησε με όλες του τις αισθήσεις, σπιθαμή προς σπιθαμή, «ξενιτεύτηκε». Γιατί και τα σπίτια «ξενιτεύονται» όταν αλλάζουν χέρια. Εδώ και λίγα χρόνια λοιπόν, στο σπίτι του ηχούν ακαταλαβίστικες λέξεις, άγνωρα τραγούδια ξεχύνονται στη σάλα, ξένοι καημοί και άγνωστα όνειρα ήρθαν κι έγιναν ένα με τα φαντάσματα αυτών που ζούσαν χρόνια σ’ αυτό το χώρο. Οι πέτρες στην αυλή χορτάριασαν, η απλωμένη μπουγάδα δεν θυμίζει σε τίποτα τη νοικοκυροσύνη της μάνας του. Παρόλα αυτά οι καινούργιοι ένοικοι δεν ξυπνούν από τους ήχους του φωταγωγού και των κάδων, που αδειάζουν χαράματα. Οι νέοι ένοικοι τινάζουν τα ψίχουλα στα πεινασμένα σπουργίτια, βλέπουν την κορομηλιά να ανθίζει στο παραθύρι τους , λένε καλημέρα στο γείτονα και παρακολουθούν, το έργο που τους αρέσει, μόνοι τους. Τα παιδιά τους πηγαίνουν στο σχολείο που πήγαινε εκείνος, παίζουν άφοβα στους δρόμους του χωριού, μαθαίνουν ελληνικά, και βλάχικα όπως δεν έμαθαν τα δικά του παιδιά.. Στα τηλεφωνήματα που κάνουν στην πατρίδα τους, την Αλβανία, λένε πόσο καλά ζουν εκεί πάνω, αλλά το βράδυ που σφαλίζουν τα μάτια τους ονειρεύονται κι αυτοί το σπιτικό τους, αποταμιεύουν λεπτό, λεπτό τα χρήματά τους και κάνουν σχέδια για το νόστο. Εκείνος για άλλο ένα πρωινό ξύπνησε, άφεγγα ακόμη, από το θόρυβο του απορριμματοφόρου. Όλο το βράδυ, σαν άλλος Οδυσσέας, οργάνωνε την επιστροφή στην «πατρίδα» του. Θα έπαιρνε την Πηνελόπη του , που καθάριζε ξένα σπίτια και θα επέστρεφε στο χωριό του. Εξάλλου ούτε δυο ώρες δρόμος δεν ήταν…

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Ε.Σ.Λ. και το θεατρικό τμήμα ευχαριστούν: Τους κουρείς, Μπέλλη Μήτσο, Μπέλλη Τάσο, Μπέλλη Δημήτρη και Γεωργάκη Γιώργο για τα είδη κουρείου που μας δάνεισαν. Τον Κιτσούλη Δημήτρη, (καφενείο “Νέον”, Κατερίνη) για το δανεισμό ενός τραπεζιού. Τον Σάκη Γαλάνη, για τις καρέκλες που μας δάνεισε και... τσάκισε ο Φώντας.

- Νου νι στά τ’ πράσου μάντζα πατέρα.

(Δεν μου φαίνεται για πράσο το φαγητό πατέρα) Ένας νεαρός επιστρέφει στο σπίτι ... κάπως αργοπορημένος. Εκείνη την ώρα γύριζε και ο πατέρας μετά την απογευματινή έξοδο. Λίγο πρίν φτάσει στο σπίτι ο νεαρός, ανυποψίαστος, ακούει μια φωνή να του φωνάζει: -Υιέ μου υιέ μου περίμενε! Απορημένος που τον αποκαλούσε “υιέ μου” γυρνά και βλέπει τον πατέρα του και επιστρέφουν μαζί στο σπίτι. Ο πατέρας νομίζοντας πως υπάρχει πράσο με κρέας στη «σίτα» λέει στον γιό.

-Αγκλτζά πράσλου σι μκ΄μου (Ζέστανε το πράσο να φάμε). Ανοίγει ο γιός την σίτα πέρνει το σκεπασμένο σαγανάκι και το βάζει στη σόμπα να το ζεστάνει. Κάθονται και τρώνε. Σε λίγο ο γιός απορημένος λέει: - Νου νι στά τ’ πράσου μάντζα πατέρα.

(Δεν μου φαίνεται για πράσο το φαγητό πατέρα.)

- Αϊ, τσι στίει τίνει, πράσου ιάστει (Άϊντε, τι ξέρεις εσύ, πράσο είναι.) Μετά από λίγο ξανά λέει ο γιός - Νου νι στά τ’ πράσου μάντζα πατέρα.

- Μ΄κ ατσία. (Φάει εκεί.) Τέλος, λοιπόν, ο γυιός τσιμπάει με το πιρούνι την καρδιά του λάχανου και όλο αγριάδα το βάζει μπρός στο πρόσωπο του πατέρα και του λέει: Ουντζιάστι ατσέλου μπούτσουμ’λου τ’ πράσου; (Σου μοιάζει αυτή η ατσούμπαλη χονδρόριζα για πράσο;) Είχε πάει η γειτόνισα και είχε αφήσει φαγητό-λάχανο για την γιορτή. Ιαράμου σ’ ιόου ακό! (Ήμουν κι έγώ εκεί!) Από τη Λαική μας Παράδοση

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου και το θεατρικό του τμήμα ευχαριστούν θερμά: 1. Την Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων Νομού Καρδίτσας για την θερμή της φιλοξενία και την υπέροχη διοργάνωση του φεστιβάλ.

2. Την κριτική επιτροπή του 25ου Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Καρδίτσας για την άψογη εκτέλεση του έργου της και τη ζεστή προσέγγιση του θιάσου μας.

3. Τον σκηνοθέτη κ. Κώστα Τσιάνο που ευγενικά και αφιλόκερδα παραχώρησε στη θεατρική μας ομάδα την άδεια να παίξει το έργο του «Ο Γάμος».

4.Τους χορηγούς της παράστασής μας στην Κατερίνη: Δημήτρη Χ. Κωτίκα, Γιώργο Μαρώση, Κώστα Βελέντζα και Ηλία Βελέντζα.

5.Τον Σύλλογο Λιβαδιωτών Κατερίνης, το θεατρόφιλο κοινό και ιδιαίτερα τους συμπατριώτες μας της Κατερίνης που τίμησαν με την παρουσία τους την παράστασή μας εκεί.

6.Τον Δήμο Λιβαδίου που διέθεσε το φορτηγάκι του για τη μεταφορά των σκηνικών από την Κατερίνη στο Λιβάδι. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου ευχαριστεί θερμά την κ. Καίτη Κουκουβίτη για την υποστήριξη της παράστασης στην Κατερίνη με το ποσό των 100 Ευρώ. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Στην αγαπημένη μας δασκάλα του χορευτικού των παιδιών του Λιβαδίου, Ένα μικρό ευχαριστώ για την πολύχρονη προσφορά και την άριστη συνεργασία με τα παιδιά μας. Ευχόμαστε στην κυρία Λίτσα Τσανουσα να συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο την υπόλοιπη πορεία της. Με εκτίμηση Οι γονείς των παιδιών του χορευτικού

ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ

Ο Δήμαρχος Λιβαδίου συγχαίρει τον Ε.Σ.Λ. και ιδιαίτερα την Θεατρική Ομάδα που διακρίθηκε στο 25ο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου στην Καρδίτσα με το έργο «Ο ΓΑΜΟΣ» της Βάσιας Σολωμού Ξανθάκη, και προσωπικά όσους βραβεύτηκαν καθώς και για την παράστασή τους στην αίθουσα ΕΥΚΑΡΠΙΔΗ στην Κατερίνη και εύχεται ΠΑΝΤΑ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ!!!

Η μουσική... δίνει ψυχή στον κόσμο, φτερά στο μυαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα.. Πλάτωνας

γράφουν οι: Σούλης Kοντοφάκας και Θόδωρος Ψαλλίδας

ΠΡΩΙΝΟ ΑΣΤΡΟ Μικρή ἐγκυκλοπέδεια ὑποκοριστικῶν

Στην κόρη μου ΕΡΗ

Μίκη Θεοδωράκη 40 τραγούδια για παιδάκια και παιδιά

Το 1994, ο Μίκης Θεοδωράκης εκδίδει ένα δίσκο με τον τίτλο «40 τραγούδια για παιδάκια και παιδιά». Πρόκειται για ένα διπλό cd με γνωστά στην πλειοψηφία τους τραγούδια από την επίΘέλω νά σοῦ φέρω σημη δισκογραφία του Μίκη ἕνα περιβολάκι Θεοδωράκη, τραγουδισμένα ζωγραφισμένο μέ λουλουδόσκονη από την Παιδική Χορωδία & πάνω στό φτερό μιᾶς πεταλούδας Ορχήστρα του Δημοτικού γιά νά σεργιανάει τὸ γαλανὸ ὄνειρό σου. Ωδείου Λάρισας. Όπως αναφέρει και ο συνθέτης, τα τραγούδια που Θέλω νά σοῦ φέρω περιλαμβάνονται στo διπλό ἕνα σταυρουλάκι αὐγινό φῶς δυὸ ἀχτίνες σαυρωτές ἀπ’τοὺς στίχους μου cd αυτό, γράφτηκαν τα περισσότερα «μέσα στην νά σοῦ ξορκίζουν τὸ κακό παγωνιά της Ιστορίας – στην νά σοῦ φωτᾶνε δοκιμασία του ’40 – στην μὴ μοῦ σκοντάψεις, κοριτσάκι πρώτη μου εφηβεία» και αποἔτσι γυμνόπαιδο καὶ τρυφερὸ τελούν τις πρώτες απόπειρες στ’ ἀγκάθι κ’ ἑνός ἲσκιου. του συνθέτη να μελοποιήσει ποιήματα και στίχους από Γιάννης Ρίτσος τον Βασίλη Ρώτα και τον Κωστή Παλαμά, μέχρι τον Διονύσιο Σολωμό και την Αντιγόνη Μεταξά (τη γνωστή σε όλους μας ραδιοφωνική “θεία Λένα”). Το πρώτο συστατικό λοιπόν που καθιστά τα 40 αυτά τραγούδια παιδικά, είναι κυρίως οι χρονολογίες κατά τις οποίες γράφτηκαν. Τα περισσότερα είναι συνθέσεις από το 1938 μέχρι και το 1945, στα χρόνια δηλαδή που και ο νεαρός τότε Μίκης αναζητούσε τη μουσική του ταυτότητα μέσα από κείμενα ποιητών και έκανε τις πρώτες απόπειρες μελοποίησής τους. Υπάρχουν βεβαίως και μεταγενέστερες συνθέσεις του, μέχρι και το 1964˙ το σύνολο όμως των τραγουδιών γράφτηκαν μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’50. Ανάμεσα στα 40 αυτά τραγούδια, ακούμε ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ μου, θέλω να σοῦ φέρω τά φαναράκια τῶν κρίνων νά σοῦ φέγγουν τον ὓπνο σου.

την «Άρνηση» του Κώστα Βάρναλη, το «Κοιμήσου αγγελούδι μου» του Βίρβου, το «Χρυσοπράσινο φύλλο» σε ποίηση Λεωνίδα Μαλένη και πολλά από τα γνωστά τραγούδια του συνθέτη. Σε αυτό το διπλό άλμπουμ, υπάρχουν βεβαίως και κάποια τραγούδια που δεν είναι γνωστά και ίσως να μην είχαν δισκογραφηθεί ποτέ μέχρι τότε, η πλειοψηφία όμως των τραγουδιών είναι δεύτερες εκτελέσεις γνωστών τραγουδιών του Μίκη. Το δεύτερο χαρακτηριστικό του δίσκου είναι οι εκτελέσεις αυτές καθ΄αυτές. Ακούγεται πολύ διαφορετικά να ακούς από μια παιδική χορωδία τραγούδια που τα έχουμε συνηθίσει στις πρώτες τους εκτελέσεις. Δεν αρκεί όμως να τραγουδηθεί ένα τραγούδι από μια παιδική χορωδία ώστε να θεωρηθεί αυτομάτως …παιδικό! Η Παιδική Χορωδία του Δημοτικού Ωδείου της Λάρισας ερμηνεύει τα τραγούδια με τον τρόπο που τραγουδούσαν οι παλιές χορωδίες με ομοιογένεια, χωρίς φλύαρους μουσικούς, με ορχήστρα που απλά συνοδεύει και δεν υποβαθμίζει μια χορωδία που κύριο συστατικό της είναι καλά “κουρδισμένες” φωνές. Κατά την προσωπική μας γνώμη, η ακρόαση αυτού του δίσκου δεν είναι διόλου εύκολη. Χρειάζεται να είναι κανείς εξοικειωμένος για να ακούσει επί περίπου 2 ώρες, 40 τραγούδια ερμηνευμένα από μια παιδική χορωδία. Τα «40 τραγούδια για παιδάκια και παιδιά» περιέχουν ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες εκτελέσεις από τα πρώτα τραγούδια του Θεοδωράκη που άξιζε να ηχογραφηθούν κάποια στιγμή από μια πολύ καλή παιδική χορωδία, ώστε να “επιστρέψουν” θα έλεγε κανείς, στην “ηλικία” που τους έπρεπε. Η ακρόασή τους από τα παιδιά, μπορεί να είναι το εισιτήριο για την είσοδο με τον καλύτερο τρόπο στην αισθητική του ομαδικού τρόπου απόδοσης των τραγουδιών, την χορωδία, η οποία στις μέρες μας τείνει να εξαφανιστεί, παρασύροντας μαζί της και την έννοια της ομαδικότητας, του μουσικού συγχρονισμού και της συλλογικής δουλειάς. Κατά αυτή την έννοια, το διπλό αυτό cd του Μίκη μπορεί να έχει ακόμα και …διδακτικό χαρακτήρα!

Στην Παρασκευούλα

Χειμώνας! Δεκέμβρης 2007. Η Μαρία προτείνει να διαβάσουμε το θεατρικό έργο «ο Γάμος». Ναι το κείμενο είναι πολύ δυνατό.. μιλάει στη ψυχή… Γενάρης 2008. Διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε το κείμενο, το τζάκι καίει απέναντί μας, τα μάτια κάποιων φίλων ανταλλάζουν βουβές λέξεις, τα δικά μου κοντοστέκουνε στα λαμπερά μάτια της Στέλλας και του Δήμου. Ναι αυτό το θεατρικό θα «ανεβεί» γιατί κοιτάει ίσια στα μάτια της καρδιάς μας, γιατί μπορεί και συνομιλεί με τον ουρανό. Είναι ο δρόμος μέσα απ’ τα σύννεφα. Παραμερίζοντάς τα θα δούμε…εκείνη τη μοναδική στιγμή που τα μάτια της «άλλης» Μαρίας διαχέονται, ψάχνουν το Ζάννειο, εκείνη τη στιγμή που… τα μάτια της Στέλλας και της Μαρίας φωτίζουν την αίθουσα της Καρδίτσας, και συναντούν τη μουσική του Τσαλίκη που μελοποιεί του Ρίτσου το «Πρωινό άστρο», στέλνοντας την προσευχή του στο κοριτσάκι του, στο κάθε κοριτσάκι, κι αγγίζει τόσο απαλά τα πουπουλένια σύννεφα του έναστρου ουρανού που τόσο όμορφα έστρωσαν τα εκστασιασμένα χέρια των παιδιών του θεάτρου. Αχ! Ουρανέ! Πόσους καημούς κάνεις σύννεφα, πόσα δάκρυα βροχούλες! Μέσα στην αγκαλιά της τέχνης, μια νέα προσευχή ακούμε τώρα καθαρά, τριφωνία μελωδική που την ορίζουν μονάχα φωτεινά πρόσωπα (Σ----α, Δ---ς, Μ---α,) στ’ απέραντο γαλάζιο της ζωής… Σ’ αυτό το ταξίδι η τριφωνία έγινε χ ο ρ ω δ ί α. Αυτό το ταξίδι το προστατεύει «μια γαλάζια περιστέρα» και κουβαλά στις φτερούγες της, τις μικρές και μεγάλες Παρασκευές και τις Παρασκευούλες όλου του κόσμου. «Πως να σου μάθω Παρασκευούλα μου ποιος κατοικεί στον ουρανό…» Πως θα μου μάθεις Παρασκευούλα μου ποιος κατοικεί στα όνειρά σου… Κάτω απ’ το βλέμμα τ’ ουρανού είμαστε όλοι ίδιοι, κανένα δεν ξεχωρίζουν τ’ άστρα. […κοιμήσου κοιμήσου κοριτσάκι είναι μακρύς μακρύς ο δρόμος σου…] Γ. Ρίτσος Koντοφάκας Σούλης

11

γαϊτανάκι 1964

Καθαρή Δευτέρα 1964. Γαϊτανάκι και έρανος για την Αγία Παρασκευή. Όρθιοι: Μένος Ιωάννης, Κιτσούλης Δημήτρης, Πεζής Γεώργιος (Φασολάδας), Καψάλης Δημήτρης, Παπατέλης, Μαρνός Ευάγγελος, Ρέχας Γεώργιος, Τσίρκος Ευάγγελος, Μεταξιώτης Γεώργιος (Γιάγιας), Καρατζήκας Κων/νος, Μήτσος Καπαώνης. Καθιστοί: Καρασούλης Αθανάσιος, Καρανίκας Γεώργιος (ακορντεόν), Τζημαγιώργης Κων/νος, Βάντης Κων/νος, Καπέτης Χρήστος. Με τους κουμπαράδες: Μπατζογιάννης Γιάννης, Καρανίκας Κων/νος.

Γ΄ ΜΕΡΟΣ (τελευταίο) Τη μέρα του «δημοψηφίσματος» ο βασανιστής μου με έβγαλε στην ταράτσα και αυτός για να με δει ο ήλιος, γιατί είχα μήνες εκεί. Μου λέει: «Κοίταξε, Ασπασία, αν ψηφίσεις φανερά «ναι», εγώ θα σε πάω στο σπίτι σου, εγώ θα σε απολύσω». «Αυτό δε γίνεται!». «Μα γιατί; Εμείς έχουμε δύναμη, έχουμε το στρατό μας, έχουμε τα τανκς». Τον κοίταξα κατάματα. «Έχετε το στρατό, έχετε τα τανκς και φοβάστε εμένα, μια ανάπηρη γυναίκα, μια κουτσάβλα, όπως λέτε;». Με αρπάζει από τα μαλλιά, με πηγαίνει στα κάγκελα της ταράτσας, μου λέει: «θα σε πετάξω από δω και θα πω ότι αυτοκτόνησες». Του λέω: «Να με πετάξεις! Έτσι κι αλλιώς τη ζωή μου την έχω χαλαλίσει. Εσύ όμως με τη συνείδησή σου τι θα κάνεις;». Με αρπάζει πάλι από τα μαλλιά, με χτυπάει μια στον τοίχο και μου λέει: «Εσύ δεν τρώγεσαι με τίποτε!». Είναι και ένας άλλος που βοήθησε και αυτός πάρα πολύ. Του δώσανε μια μέρα ένα χαρτί και ένα μολύβι και μου λέει στο κελί: «Γράψε τι θέλεις, ρούχα (γιατί ήμουνα όπως με είχαν πιάσει), περιοδικό... ό,τι θέλεις!». Γράφω κι εγώ ό,τι ήθελα, ένα περιοδικό, τη Γυναίκα, απολίτικο, ουδέτερο περιοδικό. Αυτός είδε πως περιοδικό δε μου φέρανε, ανεβαίνει την άλλη μέρα το βράδυ και μου λέει: «Να σου φέρω περιοδικά εγώ, να διαβάζεις, να περνάς την ώρα σου;». «Όχι, γιατί αν τα βρουν, εσύ θα βρεις τον μπελά σου». Έκανε το σταυρό του: «Καλά, εσείς οι κομμουνιστές και για μας τους χωροφύλακες σκέφτεστε;». «Βέβαια, γιατί έχεις παιδιά». Από τότε, όταν ήταν η βάρδια του, μόλις ανέβαινε τις σκάλες και έφθανε στο πλατύσκαλο, απέναντι από το δικό μου το κελί φώναζε: «Καρρά, γαμώ τη φάρα σου!». Φώναζε δυνατά για να 'ρθει κοντά και να μου πει: «Η μάνα σου είναι καλά. Είναι

κάτω. Τι θέλεις να της πω;». Μια μέρα, επειδή ξέραμε πως θα με πιάσουν και είχαμε μια γλώσσα συνθηματική με την αδελφή μου και τη νύφη μου, του λέω: «Να πεις στη μητέρα μου λυθρίνι!». (Λυθρίνι σήμαινε στη γλώσσα μας ότι είμαι καλά.) «Τι! Τι είναι αυτό;». «Τι είναι; Λυθρίνι, το ψάρι.». Έφυγε μονολογώντας σαστισμένος: λυθρίνι, λυθρίνι!. Τέλη Οκτωβρίου με πήγαν στις Νέες Φυλακές, όπου βρήκα τη Δώρα, την Έλλη και την Ισμήνη. Εκεί για πρώτη φορά πλύθηκα μετά από δυο μήνες. Λίγο πριν τη δίκη μεταφερθήκαμε στο Μεταγωγών

Μοίραρχος δεν τον άφησε: «Πήγαινε εσύ! Θα την πάω εγώ την Καρρά πάνω.» Καθώς πηγαίναμε μου λέει: «Τι σόι οικογένεια είσαστε εσείς; Είδα το φάκελό σας. Ο ένας αδελφός σου φυλακή στην Κρήτη, ο άλλος αδελφός σου εξορία στη Λέρο, η αδελφή σου η Ελένη έχει καταδικαστεί τρεις μήνες με αναστολή, η άλλη αδελφή σου, η Λίτσα, τρεις μήνες με αναστολή για τα αγροτικά. Εσύ τώρα εδώ. Γιατί;». Του λέω: «Αυτές ήταν οι επιλογές μας! Σε άλλες οικογένειες πήγαν δύο αριστερά, δύο δεξιά, δύο κεντρώα, εμείς έτσι πήγαμε όλοι μαζί, μονοκούκι!». Μου λέει: «Έχω διαβάσει μαρξισμό, δεν σας φαίνεται ότι αυτή η θεωρία είναι ουτοπία;». «Κοιτάξτε, όλες οι θεωρίες και μάλιστα οι ριζοσπαστικές έτσι κι' αλλιώς είναι ουτοπίες. Δε θυμάστε τον Μακρυγιάννη που έλεγε μας λέγανε τρελούς γιατί τα βάζαμε μια χούφτα Έλληνες με μια αυτοκρατορία;». Τη μέρα που πήγαμε στο Στρατοδικείο, όπως σας είπα, με το τζιπ, βοηθός μου ήταν ο κουμπάρος μου ο Μιχάλης. Από τη δεύτερη μέρα και μετά ο Μοίραρχος ανέλαβε να με βοηθάει. Του είπε: «Κύριε Γλερίδη, αφήστε την Καρρά σε μένα!». Με βοηθούσε λοιπόν και ανέβαινα, με βοηθούσε και κατέβαινα. Μετά με έπιανε αγκαζέ και περνούσαμε οι δυο μας ανάμεσα από χαφιέδες, ήταν, βλέπετε, μεγάλος ο διάδρομος, με πήγαινε εν στολή στη θέση μου. Κάποια στιγμή του λέω: «Κύριε Μοίραρχε, γιατί το κάνετε αυτό; Εμείς έτσι αποφασίσαμε, εσείς όμως είστε σε διατεταγμένη υπηρεσία, θα τιμωρηθείτε». «Το κάνω για να σώσω την αξιοπρέπειά μου όπως και εσείς». Η δίκη διήρκεσε δυο βδομάδες κι αυτό γινόταν κάθε μέρα. Τελείωσε η δίκη, δικαστήκαμε, καταδικαστήκαμε, μεταφερθήκαμε στην Αθήνα στου Αβέρωφ και μετά από δύο τρεις μήνες μάθαμε ότι βρήκανε τον Μοίραρχο με μια σφαίρα στο κεφάλι. Είπανε ότι αυτοκτόνησε... Θα συμφωνήσω μαζί σας πώς μεμονω-

Καραπάνος, ο πρόεδρος του Στρατοδικείου, είχε πραγματικά αφηνιάσει. Δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς γινόταν αυτό. Είπε τότε ένας από τους δικηγόρους μας: «Βλέπετε, κύριοι, όλοι οι σταθμοί στο εξωτερικό αναφέρουν ότι έχετε την Καρρά εδώ!» Στο δικαστήριο ένας από τους δικηγόρους ήταν και ο Θανάσης Διαλυνάς. Με το Διαλυνά ήμασταν μαζί δημοτικοί σύμβουλοι, αλλά ήτανε αντίθετες οι ιδεολογίες μας. Τις πρώτες μέρες της δίκης έρχεται και μου λέει: « Ασπασία, θέλω να σε υποστηρίξω, να σε υπερασπιστώ, να μιλήσω για το ήθος σου». Του λέω: «Ευχαριστώ αλλά έχω δικηγόρο». «Θα πάω μέσα να τους πω να σου βάλουν μια ποινή, αλλά με αναστολή!». Πήγε πραγματικά μέσα, μίλησε στους δικαστές, και όταν βγήκε μου είπε: «Ασπασία, είναι εξαγριωμένοι! Θα φας πολλά χρόνια!». Ήταν πολύ σημαντική λοιπόν η επίδραση που άσκησαν αυτοί οι ένστολοι πολίτες στο χαρακτήρα μου με τη συμπεριφορά τους. Και τη θεωρώ πραγματικά πάρα πολύ σημαντική, γιατί από εκείνη τη στιγμή συνέβη κάτι που προηγουμένως το ψιλοπίστευα. Κατάλαβα ότι κι εμείς, που περάσαμε μέσα από οργανώσεις και οργανώσεις κουβαλώντας τους δογματισμούς μας, δεν ήμασταν αλάθητοι, ότι δεν είναι από δω όλοι οι «καλοί» και από κει όλοι οι «κακοί». Και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που είναι καιρός να το δούμε όλοι. Θέλω να τελειώσω με το τελευταίο μέρος της επιστολής του Χάρολντ Πίντερ, της μαγνητοσκοπημένης ομιλίας του για το περσινό Νόμπελ Λογοτεχνίας: Και η σιωπή είναι συνενοχή. Πιστεύω ότι, παρά τις αντιξοότητες που υπάρχουν, η άφοβη, ακλόνητη, ασυγκράτητη πνευματική απόφαση, ως πολίτες, να ορίσουμε την πραγματική αλήθεια της ζωής μας και των κοινωνιών μας, είναι ένα κρίσιμο καθήκον που μας βαρύνει όλους. Είναι πραγματικά επιτακτικό. Αν μια τέτοια απόφαση δεν ενσωματωθεί στο πολιτικό μας όραμα, δεν έχουμε ελπίδες να αποκαταστήσουμε αυτό που σχεδόν έχουμε χάσει. Την ανθρώπινη αξιοπρέπεια...

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

Μια μαρτυρία της Ασπασίας Καρρά και κει βρήκαμε τη Γεωργία και δε θα ξεχάσω το ξέσπασμά της, όταν αγκαλιαστήκαμε οι τρεις μας και νιώσαμε δυνατές. Η Γεωργία ήταν δέκα μήνες μόνη της. Όταν άρχισε η δίκη μας, την πρώτη μέρα φέρανε για να μας μεταφέρουν ένα μεγάλο τζέιμς. Τα κορίτσια, νεαρά όπως ήταν, σκαρφαλώσανε με ευκολία, εγώ όμως η ανάπηρη πώς να ανεβώ; Με βοήθησαν από κάτω. Πήγαμε τέλος πάντων στο στρατοδικείο, για την πρώτη μέρα, την έναρξη. Στο γυρισμό δύσκολο πάλι να κατεβώ. Τη δεύτερη μέρα φέρανε ένα τζιπ. Ήμασταν συγκατηγορούμενοι με τον κουμπάρο μας. Ανεβαίνει ο Μιχάλης, μου δίνει το χέρι να ανεβώ κι εγώ. Φθάσαμε στην Έκθεση. Εκεί ένας εκθεσιακός χώρος είχε διαμορφωθεί σε αίθουσα του Στρατοδικείου. Ο Μιχάλης μαζί με τ' άλλα παιδιά με βοήθησαν να κατεβώ. Στο Μεταγωγών υπήρχε ένας Μοίραρχος. Κάποια μέρα που με κάλεσαν επάνω στα γραφεία για πληροφορίες, ήρθε ένας χωροφύλακας για να με πάρει, αλλά ο

μένες περιπτώσεις καλής συμπεριφοράς δεν ξεπλένουν τους άλλους, τους αδιάφορους, κακούς, απάνθρωπους ένστολους πολίτες. Στην προκειμένη περίπτωση όμως εμένα μου έδωσαν μιαν ανάσα όλοι αυτοί. Όχι τόσο επειδή με βγάζανε στην ταράτσα ή μάθαινα τα νέα ή μάθαιναν οι δικοί μου τα νέα μου, αλλά γιατί γέννησαν μέσα μου μιαν ελπίδα. Ξέραμε ότι γινόταν μια φοβερή προσπάθεια τα Σώματα Ασφαλείας και ο στρατός να υποστούν τέτοια πλύση εγκεφάλου, που, αν ήταν δυνατό, να μη τους μείνει ούτε ίχνος ανθρωπιάς, ούτε ίχνος αξιοπρέπειας. Όλοι αυτοί που βοήθησαν εμένα, έσωσαν χωρίς να το ξέρουν και άλλους συντρόφους, αφού κανείς δεν πιάστηκε από την οργάνωσή μας. Έτσι δεν εξαρθρώθηκε ο μηχανισμός και κρατήθηκε έξω ο Γάκης Παπαδόπουλος, που σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχει ανάμεσά μας. Αυτός ανέλαβε να ενημερώνει τους έξω σταθμούς και το 'κανε τόσο καλά, που τις μέρες που γινόταν η δίκη μας μετάδιδαν πληροφορίες σε καθημερινή βάση. Ο

ΑΣΠΑΣΙΑ ΚΑΡΡΑ-ΜΑΡΑΒΕΑ: Γεννήθηκε στο Λιβάδι Ολύμπου το 1933. Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολή του Α.Π.Θ. Ζει στη Θεσσαλονίκη. Δραστηριοποιήθηκε από τα νεανικά της χρόνια στην Αριστερά, στην Πανελλήνια Ένωση Γυναικών και το Σύνδεσμο Επιστημόνων Γυναικών. Διετέλεσε δημοτική σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης για δύο τετραετίες. Δεν διορίστηκε στη δημόσια εκπαίδευση λόγω της αριστερής της δράσης.