Μικρό ἀφιέρωμα στόν Πανοσ. Ἀρχιμ. Εὐμένιο Σαριδάκη 15 χρόνια ἀπό τήν κοίμησή του
Ἀντί Προλόγου
Περιεχόμενα σελ. 3
Ἀντί Προλόγου
σελ. 6
Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ Ὁσίου Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη
σελ. 14 Ἀπό τό βιβλίο “π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός” σελ. 23
Συσσίτια καί τράπεζες τροφίμων τῆς Ἐκκλησίας- Δωρεές”
Ἐξώφυλλο: Ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. Εὐμένιος Σαριδάκης. Ὀπισθόφυλλο: Πατρικό σπίτι π. Εὐμενίου Σαριδάκη, Ἐθιά Μεσαρᾶς. Εὐχαριστοῦμε τόν π. Σίμωνα, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐπέτρεψε νά χρησιμοποιήσουμε ἀποσπάσματα καί φωτ. ἀπό τό βιβλίο του: “π. Εὐμένιος, ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός”, ἐκδ. Ἑπτάλοφος. Τό παρόν τεῦχος ἐκτυπώθηκε μέ δαπάνη τῆς Ἐνορίας Ἐθιᾶς, εἰς μνήμην τοῦ Γέροντα Εὐμενίου.
Ἐν Ἐσόπτρῳ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
Πολιτιστικοῦ Κέντρου Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΕΚΔΟΤΗΣ
Τμῆμα Ἐκδόσεων Πολιτιστικοῦ Κέντρου Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Κοπανάκης ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Β ΙΒΛΙ ΟΠΩ ΛΕ ΙΟ Ι. ΜΗ ΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μοῖρες, τηλ. 28920 23790
ταχυδρομική διεύθυνση Μητροπόλεως 9, 70400 Μοῖρες Τηλέφωνα 28920 22208 καί 6975853535 Φάξ 28920 24804 ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο info@imga.gr καί xarpap75@gmail.com ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ
Χριστιανικές ἐκδόσεις, νεανικά, παιδικά βιβλία καί ἐκκλησιαστικά εἴδη.
Ἡ ἱστοσελίδα μας w w w. i m g a. gr
Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος καί Νικ. Ντρετάκης ΕΚΤΥΠΩΣΗ Τυποκρέτα ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΔΕΚΤΕΣ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ
Ἀφιερώνουμε τό παρόν τεῦχος στόν π. Εὐμένιο Σαριδάκη: α) ἐπειδή μερικοί ἄνθρωποι μᾶς ζητοῦν τό ἐξαντλημένο ἡμερολόγιο μας, τοῦ ἔτους 2014, ἀφιερωμένο στόν π. Εὐμένιο καί β) γιά τή συμπλήρωση 15 ἐτῶν ἀπό τῆς κοιμήσεώς του, στίς 23-5-2014, προκειμένου νά δοθεῖ ἡ δυνατότητα περαιτέρω κοινωνίας μέ τό εὐλογημένο του πρόσωπο. Μαζί μέ τήν ὕλη τοῦ εἰρημένου ἡμερολογίου προσθέσαμε ἐδῶ καί ἄλλη, ὅπως τό ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, Χρυσοστόμου Παπαδάκη, πρ. Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας, τόν ὁποῖο εὐχαριστοῦμε πολύ. Προβαίνουμε, λοιπόν, στήν παρούσα ἔκδοση ζητώντας τήν εὐχή τοῦ π. Εὐμενίου, γιά νά γίνουμε ἁπλοί στούς λογισμούς, ἐνάρετοι καί ἄκακοι ἄνθρωποι, μέ γνήσιο καί ὑγιές ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Ἀναδημοσιεύουμε δέ παρακάτω ἀποσπάσματα τοῦ διορθωμένου προλογικοῦ τοῦ ἡμερολογίου τοῦ 2014. { Ὅσοι ἀσκήθηκαν ἐκκλησιαστικά, ἀπλανῶς καί ἐναρέτως, μέ ὅ,τι σημαίνουν θεολογικῶς αὐτές οἱ λέξεις, χωρίς «προσωποληψίες» (Ἰακ.2,1), ἰδιοτέλειες, φανατισμούς καί ζηλωτισμούς, κατέστησαν ἀληθινά φορεῖς τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ...Σ᾽ αὐτή τήν ἐκκλησιαστική καί ὄχι σέ μιά γενική θρησκευτική ἄσκηση, ἀνήκει ὁ Πανοσ. Ἀρχιμ. Εὐμένιος Σαριδάκης, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε τό 1931 καί μεγάλωσε στό ὀρεινό χωριό Ἐθιά, τῆς Ἀποστολικῆς Ἐπαρχίας μας. Πέρασε κακουχίες καί πείνα, ἐργαζόμενος σκληρά γιά τό ψωμί τῆς πολύτεκνης οἰκογένειάς του. Ἀπό μικρή ἡλικία δέχθηκε μέ ἀποκαλυπτικό τρόπο κάλεσμα τῆς Παναγίας, στήν ἐκκλησία
τοῦ χωριοῦ του, γιά νά γίνει ἱερέας. Τό 1944, ἐπίσης δέχθηκε, μέ μιά θαυμαστή φωτοφάνεια, τή θεία Χάρη, γιά νά γίνει μοναχός. Σέ ἡλικία 17 ἐτῶν πῆγε στό Mοναστήρι τοῦ Ἁγ. Νικήτα, ὅπου τό 1951 ἐκάρη μοναχός. Μετέπειτα ἔγινε ἀδελφός τῆς Ἱ. Μ. Κουδουμᾶ. Τό 1975, χειροτονήθηκε Διάκονος καί Πρεσβύτερος στήν Ἱ. Μ. Καλυβιανῆς ἀπό τόν Μητροπολίτη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Τιμόθεο. Δοκιμάστηκε ἀπό τή λέπρα καί θεραπεύτηκε στό λεπροκομεῖο Ἀθηνῶν. Ἐκεῖ, γνώρισε καί ἔκανε Γέροντά του τόν Κρητικό Ἅγ. Νικηφόρο τόν λεπρό, μέ τόν ὁποῖο γεύθηκε ὑπερβατικές καταστάσεις. Στόν Ἱ. Ν. τῶν Ἁγ. Ἀναργύρων τοῦ νοσοκομείου Λοιμωδῶν, ὑπηρέτησε ὡς Ἐφημέριος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Νικαίας. Κάποτε, ὡς νέος μοναχός, ἀπό ἱκανοποίηση γιά τήν νίκη του ἐναντίον τῶν δαιμόνων, ὁ πονηρός αἰχμαλώτισε τήν ὕπαρξή του. Ἀπελευθερώθηκε μέ τή χάρη τῆς Παναγίας, στήν Ἱ. Μ. Κουδουμᾶ. Βίωσε ἀδιαμφισβήτητες θεοσημίες. Εἶχε, μεταξύ ἄλλων, τό χάρισμα τῆς ταπείνωσης, τῆς ἁπλότητας, χωρίς τελωνόμορφο ἐγωϊσμό, τῆς ἀκατακρισίας, τῆς ἀγάπης, τῶν δακρύων, τῆς κρυφῆς ἡσυχίας, τῆς διάκρισης καί τῆς διόρασης, μέ ἀκραιφνές ἐκκλησιαστικό φρόνημα καί μέ προσήλωση στούς θεσμούς τῆς Ἐκκλησίας. Μισοῦσε τή διαφήμιση, τούς συριγμούς τῶν φαντασιώσεων καί τῶν ἰδεοληψιῶν. Ἦταν ὁ συνομιλητής τῶν Ἁγίων, ὁ ἀθόρυβος πνευματικός, ἡ εὐρύχωρη ὁσιακή μορφή καί ὁ “κρυμμένος Ἅγιος”, ὅπως τόν ἀποκαλοῦσε ὁ Γέρ. Πορφύριος. Ἐπιτέλεσε καί ἐπιτελεῖ πολλά θαύματα. Ὅταν δέ θά ἔλθει τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, θά ὑλοποιηθοῦν καί τά ὑπόλοιπα πού ἀπαιτοῦνται ἀπό Ἐν Ἐσόπτρῳ
3
Ἀντί προλόγου πλευρᾶς μας. Ἀναπαύθηκε στίς 23-5-1999 καί ἐτάφη στό χωριό του, τήν Ἐθιά Μεσαρᾶς, δίπλα στόν Ἱ. Ναό τῆς Παναγίας. Τό ἡμερολόγιο τοῦ 2014 τό ἀφιερώσαμε εὐλαβικά στόν π. Εὐμένιο. Τό πράξαμε χωρίς σχεδιασμούς, χωρίς καμιά διάθεση ἐπιστράτευσης τῶν μεθόδων τῆς Κίρκης τῆς δημοσιότητας. Ἡ ἀφιέρωσή μας αὐτή δέν ἔγινε τυχαῖα καί πε-
ριοριζόμαστε νά ποῦμε μόνο, ὅτι ἔτσι ἤθελε ὁ Θεός. Ἀποτελεῖ δέ μιά μικρή ἀποτύπωση εὐγνωμοσύνης τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας πρός τό εὐλογημένο τέκνο της, τόν Γέρ. Εὐμένιο, αὐτῆς τῆς Ἀποστολικῆς Ἐπαρχίας μέ τό μεγάλο ἁγιολόγιο, τό ὁποῖο συνεχίζει νά ἐμπλουτίζεται μέ Ὁσίους...} † Ὁ Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μακάριος
Χριστέ μου... Μνημόσυνο Γέροντα Εὐμενίου, Ἐθιά 2012
Σπίτι ἀγάπης Γέροντα Εὐμενίου, μέ πνευματικά του παιδία ἀπό τήν Ἀθήνα, Ἐθιά 2012
“Χριστέ μου, βοήθησέ με νά Σέ ἀγαπῶ περισσότερο, περισσότερο καί περισσότερο. Νά Σέ ἀγαπῶ περισσότερο ἀπό τόν ἑαυτό μου, περισσότερο ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους καί νά μή χορταίνω νά Σέ ἀγαπῶ”.
Κι ἐχάρη ὁ Θεός ... Κι ἐλυπήθη ὁ Θεός... «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, θέλω νά σώσης ὅλους τούς ἀνθρώπους». «Κι ἐχάρη ὁ Θεός», μᾶς ἔλεγε. «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, θέλω νά σώσης ὅλους τούς καθολικούς. Καί ὅλους τούς προτεστάντες, Χριστέ μου, θέλω νά σώσης». «Κι ἐχάρη ὁ Θεός», μᾶς ἔλεγε. «Θέλω νά σώσης καί τούς μουσουλμάνους καί ὅσους ἀνήκουν σέ ὅλες τίς θρησκεῖες καί τούς ἀθέους ἀκόμα θέλω νά σώσης». «Κι ἐχάρη πολύ ὁ Θεός», μᾶς ἔλεγε. «Χριστέ μου, θέλω νά σώσης ὅλους τούς ἀπό αἰῶνες κεκοιμημένους ἀπό Ἀδάμ μέχρι τώρα». «Κι ἐχάρη ὁ Θεός πολύ», μᾶς ἔλεγε. «Θεέ μου, θέλω νά σώσης καί τόν Ἰούδα. Θέλω νά σώσης καί τόν διάβολο». «Κι ἐλυπήθη ὁ Θεός», μᾶς ἔλεγε. Ὅταν ρωτήσαμε: «Γιατί λυπήθηκε ὁ Θεός», μᾶς ἀπάντησε: «Διότι θέλει ὁ Θεός καί δέν θέλουν αὐτοί. Δέν ὑπάρχει ἴχνος καλῆς θελήσεως σωτηρίας στόν διάβολο». Καί στήν ἀπορία μας, πῶς καταλάβαινε πότε ὁ Θεός χαιρόταν καί πότε ἐλυπήθη, ὁ Γέροντας μᾶς ἀπάντησε: «Ἅμα ἡ καρδιά σου γίνη ἕνα μέ τήν καρδιά τοῦ Χριστοῦ, αἰσθάνεσαι αὐτά πού αἰσθάνεται».
Μνημόσυνο Γέροντα Εὐμενίου, Ἐθιά 2014
Σπίτι ἀγάπης Γέροντα Εὐμενίου, μέ πνευματικά του παιδία ἀπό τήν Ἀθήνα, Ἐθιά 2014 4
Ἐν Ἐσόπτρῳ
Τί θά κάνη ὁ Θεός κανείς δέν ξέρει... “Πῶς θά λειτουργήση τοῦ Θεοῦ ἡ Κρίσις μέ τούς ἀλλοθρήσκους καί τούς αἱρετικούς; π. Εὐμένιος: Ἔ, αὐτά ὁ Θεός τά ξέρει. Ὅλοι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας τό ἀποκλείουν, οἱ αἱρετικοί νά πᾶνε στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά τί θά κάνη ὁ Θεός, κανείς δέν ξέρει”. Ἐν Ἐσόπτρῳ
5
Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ Ὁσίου Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Χρυσοστόμου Παπαδάκη
Σ
τίς 23 Μαΐου 2014 συμπληρώθηκαν 15 χρόνια ἀπό τήν κοίμηση τοῦ Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη, τήν ὁσιότητα τοῦ ὁποίου ὅσο περνᾶ ὁ χρόνος μαρτυρεῖ ἡ Ἐκκλησιαστική Συνείδηση τήν ὁποία μυστικῶς πληροφορεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γιά τήν ἀποστολική, ἁγιοτόκο καί ἁγιοτρόφο Μητρόπολη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας, ἀποτελεῖ μιά ἀκόμη εὐλογία τό γεγονός ὅτι ὁ Γέροντας Εὐμένιος ἦταν γόνος της (Ἐθιά Μονοφατσίου), μοναχική κουρά Ἱ. Ἡσυχαστηρίου της (Ἅγ. Νικήτας Ἀχεντριᾶ πού τότε ἀνῆκε σ᾿ αὐτήν), ἀδελφός Ἱ. Μονῆς της (Κουδουμᾶ), χειροτονία σέ Ἱ. Μονή της (Καλυβιανή), ἐξόδιος ἀκολουθία καί ταφή στή γενέτειρα. Mεγάλη ἡ τιμή γιά τήν ἴδια ὅλη ἡ ὁσιακή διαδρομή του καί αἰώνια εὐλογία ὁ τάφος του. Εὐλογία καί γιά τόν ἁμαρτωλό γράφοντα πού τόν κήδευσε καί τόν ἐνταφίασε. Δέν μπορεῖ νά παραμείνει ἀπαρατήρητο τό γεγονός, ὅτι γιά τή Μητρόπολη Γορτύνης εἶναι ὁ τρίτος μέ τό ὄνομα Εὐμένιος, μετά δηλαδή τόν θαυματουργό Ἅγιο Ἐπίσκοπο καί τόν αὐτάδελφο τοῦ Ὁσίου Παρθενίου καί συγκτήτορα τῆς Μ. Κουδουμᾶ. Μάλιστα κάποτε ὁ Ὅσιος Εὐμένιος τοῦ Κουδουμᾶ, τοῦ ἐμφανίσθηκε καί ὁ Γέροντας παρατήρησε μέ χαρά ὅτι εἶχαν τό ἴδιο ὕψος, «οὔτε πιό ψηλός εἶναι, οὔτε πιό κοντός, ἕνα ἀλφάδι εἴμαστε» (σελ. 103 βιβλ. π. Σίμωνος). Μέ τήν εὐκαιρία, λοιπόν, τῆς μνήμης του, θέ6
Ἐν Ἐσόπτρῳ
λησα νά διαβάσω πάλι τό ὡραῖο βιβλίο τοῦ π. ὅπου παρατηροῦσαν τό ἀντίθετο, εἴτε μετά Σίμωνος ἁγιορείτου «π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ θράσους εἴτε μετ᾿ «εὐσεβείας» παρουσιαζόκαλός καί θαυματουργός» ἔκδ. ἐπηυξημένη μενο. Ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἔβλεπαν τό βάθος, τή 2013. Πολύτιμο βιβλίο καί καλογραμμένο, στό ρίζα τοῦ κακοῦ πού γεννοῦσε καί τροφοδοὁποῖο παρατίθενται ὑπεύθυνες μαρτυρίες τοῦσε καί ἄλλα πολλά κακά. Τό αὐτό Ἅγιο πολλῶν προσώπων. Διαβάζοντάς το πάλι, κα- Πνεῦμα πού ἐνοικοῦσε ἐντός των καί ἐπανατανύχθηκα, δάκρυσα καί ἐνθουσιάστηκα, δια- παυόταν ἐντός των, τούς πληροφοροῦσε, γι᾿ πιστώνοντας ὅσα ὁ Ὅσιος Γέροντας Πορφύ- αὐτό εἶχαν κοινό τους καί αὐτό τό γνώρισμα. ριος ἔλεγε περί αὐτοῦ (σελ. 17-18). Ἐκεῖ ὅμως Καί τί παράδοξο! Πολλοί ἀπό τούς χωλούς στό πού στάθηκε ἡ σκέψη μου καί ὁ θαυμασμός ἕνα ἤ καί στά δύο πόδια ὡς πρός τό βασικό μου, ἦταν τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ αὐτό ζήτημα πού ἔχει αἰώνιο ἀντίκρισμα, ἐνῶ Ὁσίου πατρός. Καί τοῦτο διότι στά 35 καί ἀρέσκονται στούς λόγους τους καί στά γραφτά πλέον χρόνια τῆς τατους νά χρησιμοπεινῆς διακονίας μου, ποιοῦν τούς συγχρόπαρατήρησα καί πίνους μας Ὁσίους γιά στεψα ἐμπειρικά, ὅτι ἡ νά εἶναι «πατερικοί», ἔλλειψη ἐκκλησιαστι- ...ἡ ἔλλειψη ἐκκλησιαστικοῦ φρονήμα- «ὀρθόδοξοι», «φιλοκοῦ φρονήματος, ἤ τος, ἤ ἀκόμα χειρότερα τό ἀρρωστη- μόναχοι», «ἐνάρετοι» ἀκόμα χειρότερα τό μένο ἐκκλησιαστικό φρόνημα μέ τήν (!), παρακάμπτουν ἀρρωστημένο ἐκκλη- ἐπένδυση τοῦ μή κατ᾿ ἐπίγνωσιν ζήλου αὐτό τό κοινό ἱερό σιαστικό φρόνημα μέ τῶν Ὁσίων. εὐσεβείας, ἐπιφέρει τέτοιους δυσθερά- γνώρισμα τήν ἐπένδυση τοῦ μή Ἐπιλεκτικά τό ἀποκατ᾿ ἐπίγνωσιν ζή- πευτους τραυματισμούς στό Σῶμα τῆς φεύγουν, γιατί σιωλου εὐσεβείας, ἐπιφέ- Ἐκκλησίας, πού οὔτε ὁ διάβολος μπο- πηλά τό ἀρνοῦ νται. ρει τέτοιους δυσθερά- ρεῖ νά κάνει εὐθέως προσωπικά... Καί τοῦτο, διότι δέν πευτους τραυματιἀντέχουν τόν καυτησμούς στό Σῶμα τῆς ριασμό τῆς συνειδήἘκκλησίας, πού οὔτε σεώς των. Δεῖγμα κι ὁ διάβολος μπορεῖ νά κάνει εὐθέως προ- σω- αὐτό τῆς ἀρρώστιας τους. Πῶς ἄλλωστε νά δεπικά. Καί ἐπειδή μιλοῦμε γιά σύγχρο- νο Ὅσιο χτοῦν νά πάρουν τό πικρότατο φάρμακο πού ἄνδρα, Ἱερομόναχο, προτρέπω τόν κάθε πρό- εἶναι ἡ ταπείνωση; Ἡ ἐν δάκρυσι βαθιά ταπείθυμο νά μελετήσει τά βιβλία γιά τή ζωή καί τή νωση, ἡ «παράδοση ἄνευ ὅρων» στήν ἁγία διδαχή καί τῶν ἄλλων συγχρόνων Ὁσίων Γε- ὑπακοή πρό τήν Ἐκκλησία; Ἄν δοκίμαζαν γιά ρόντων˙ Πορφυρίου, Παϊσίου, Ἰακώβου κ. ἄ. λίγο αὐτό τό φάρμακο, θά διαπίστωναν πώς καί δή τοῦ Μεγάλου καί πολυχαρισματούχου δέν εἶναι πικρότατο, ἀλλά γλυκύτατο, πρόξενο Γ. Πορφυρίου, γιά νά διαπιστώσει ὅτι εἶχαν τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνης. Θά σύγκριναν αὐτή τή κοινό, σταθερό, γνήσιο καί ἀκέραιο ἐκκλησια- γεύση Παραδείσου μέ τή γεύση κολάσεως πού στικό φρόνημα. εἶναι ἡ μόνιμη ἐσωτερική τους ταραχή, ἡ ὁποία Οὔτε μέ λογισμό ξέφευγαν ἀπό αὐτή τή πιέζει τή γλῶσσα νά γίνεται ἰοβόλος καί τόξο βάση τῆς πνευματικῆς ἀσφαλείας, γι᾿ αὐτό καί βελῶν πεπυρωμένων ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ καί ἄλλων πονοῦσαν καί ἀπαθῶς καυτηρίαζαν ὅ,τι καί ψυχῶν. Ἐν Ἐσόπτρῳ
7
«Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ Ὁσίου Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη»
Πολλά βγῆκαν τά εἰσαγωγικά περί τοῦ θέματος, ἀλλά νομίζω ἀπαραίτητα, γιά τήν κατανόηση τῶν ὅσων θά ἀκολουθήσουν μέσα ἀπό τό βιβλίο τοῦ π. Σίμωνος, μέ παραπομπή στίς σελίδες γιά τόν κάθε ἐνδιαφερόμενο. 1. Ἡ θεία χάρις, ἀπό τή βρεφική του ἀκόμη ἠλικία ἔδειχνε σημάδια, ὅτι τό παιδί αὐτό εἶχε θεῖο προορισμό κατά τό «οὕς προέγνω, τούτους καί προώρισε» τοῦ Ἀπ. Παύλου. Τά βρεφικά βεβαίως δέν μποροῦσε νά τά ξέρει ὁ ἴδιος. Θυμόταν ὅμως ἀπό τά παιδικά καί μετά, τά ὁποῖα μέ χάρη καί χαρά ἐδιηγεῖτο. Ἕνα ἀπό τά πρῶτα σημεῖα τῆς παιδικῆς ἡλικίας, πού σφράγισε τή ζωή του γιά πάντα ὡς πρός τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα, ἦταν καί τό ὅτι εἶδε τή χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης στόν Ἐπίσκοπο τοῦ τόπου του, ὅταν εἶχε πάει νά λειτουργήσει στό χωριό του (ὑποθέτω βάσιμα, ὑπολογίζοντας τά χρόνια, ὅτι ἐπρόκειτο περί τοῦ Ἐπισκόπου Ἀρκαδίας Βασιλείου). Ἔλεγε ὁ Γέροντας˙ «ἔβλεπα τό φῶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πάνω στό πρόσωπό του. Τό φῶς τῆς Ἀρχιερωσύνης, τή χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης. Τήν ἔβλεπα καί πήγαινα συνεχῶς μπροστά του. Καί εἶπε ὁ Ἐπίσκοπος: Αὐτό τό παιδί, τί βλέπει κι ἔρχεται συνέχεια μπροστά μου; Ἐγώ δέν ἔλεγα τί ἔβλεπα, ἀλλά μοῦ ἄρεσε νά βλέπω τή χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης» (σελ. 30). Τό φῶς πού ἔβλεπε, ἦταν φῶς τῆς προσωπικῆς ἁγιότητος τοῦ Ἐπισκόπου; Ὄχι. Τό λέει 8
Ἐν Ἐσόπτρῳ
καθαρά˙ «τό φῶς τῆς Ἀρχιερωσύνης, τή χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης...». Εἶναι ἡ ἴδια χάρη πού φέρει ὁ κάθε Ἐπίσκοπος, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν προσωπική του ψυχική κατάσταση. Τό χαριτωμένο παιδί, τήν εἶδε αἰσθητά, τή θαύμασε, τή μαρτυροῦσε πάντοτε. Αὐτή ἡ θεία ἐμπειρία, τόν ἔκανε ἀπό τόσο νωρίς νά καταλάβει τή χάρη τῆς ἀρχιερατικῆς ἀξίας, κάτι πού θά τόν συνόδευε ὥς τό τέλος τῆς ζωῆς του ὅπως θά ἀποδειχθεῖ παρακάτω. 2. Στενό του πνευματικό τέκνο, καταθέτει ἀνάμεσα σέ ἄλλα˙ «Ἐσέβετο καί ἐτιμοῦσε ὅλες τίς ἐκ κλη σιαστικές ἀρχές. Ὅταν πηγαίναμε κάπου μέ τό αὐτοκίνητο καί καθ᾿ ὁδόν ἀλλάζαμε Μητροπολιτική περιφέρεια, ὁ Παππούλης ἀμέσως ἔψαλλε τήν φήμη τοῦ οἰκείου Μητρο πολίτου. Θυμᾶμαι ὅτι, ὅταν ἔπαιρνε τό καινούριο Δίπτυχο τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας, ἄνοιγε καί εὕρισκε στίς πρῶτες σελίδες τήν φωτογραφία τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου, ἔκανε τόν σταυρό του καί τήν ἀσπαζόταν» (σελ. 91). Τί λεπτότητα καί τί ἀρχοντιά τοῦ γνήσιου ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος! Ψάλλοντας τή φήμη, ἔνοιωθε πώς ἔπαιρνε εὐχή ἀπό τόν οἰκεῖο Ἐπίσκοπο, εὐλογία, ἄδεια διεύλευσης ἤ παραμονῆς, ἐνῶ εὐχόταν καί αὐτός τό «πολλά τά ἔτη». Θά μποροῦσε νά ἀρκεσθεῖ σέ μιά ἐνδόμυχη εὐχή. Ὅμως ἔψαλλε τή φήμη, δίνοντας μάθημα ἐκκλησιολογικό καί στόν ὁδηγό του, πού ἀσφαλῶς κι αὐτός θά συνέψαλλε…
Ἔπειτα, ὁ ἀσπασμός μετά σταυροκοπήματος Ναός τῶν Ἁγ. Ἀναργύρων στό Λοιμωδῶν, γιά τῆς φωτογραφίας τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς νά ἔπαιρνε τήν εὐχή νἀ ἱερουργεῖ. Ξημέρωμα Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, στήν ὁποία ὡς κλη- αὐτῆς τῆς ἡμέρας τῆς ἐπισκοπικῆς εὐλογίας, ρικός τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Νικαίας, ἀνῆκε, τί εἶδε ἀποκαλυπτικό ὄνειρο (σελ. 78). Προμήπράξη ἦταν; Ἦταν πράξη ἀληθοῦς εὐλαβείας νυμα τοῦ ἔργου πού θά ἐπιτελοῦσε. Ἀπό τό (διά τῆς φωτογραφίας προσκύνηση τῆς Ἀρχιε- 1975 μέχρι καί τό 1992 ἦταν ἁπλός Ἱερομόναρωσύνης τοῦ Προέδρου τῆς Συνόδου τῆς χος. Δέν εἶχε τό ὀφφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου ἐπί Ἐκκλησίας πού ἀνῆκε) καί μιά νοερή ἐκζήτηση τόσα χρόνια, ὅταν τό εἶχαν σ᾽ ὅλον τόν κόσμο τῆς εὐχῆς γιά τό νέο ἔτος. Καί ἐπειδή ὁ Θεός τόσοι, ὄχι μόνο πτυχιοῦχοι, ἀλλά καί ὀλιγοτά βλέπει ὅλα, τόν νοερό ἀσπασμό τόν ἔκανε γράμματοι. Ὁ Ὅσιος δέν τό εἶχε! Δέν τοῦ πραγματικότητα. Νοσηλευόμενος ὁ Γέροντας ἔλειπε, δέν τό ζήτησε. Θεωροῦσε πώς δέν τοῦ στόν «Εὐαγγελισμό» στά τελευταῖα του, σέ ἄξιζε ἡ τιμή αὐτή. Ὅμως ὁ Θεός πληροφόρησε τήν καρδιά τοῦ ἀείἐπίσκεψή του στό Νομνηστου νέου Μησοκομεῖο ὁ τότε Ἀρτροπολίτου τότε χιεπίσκοπος Χριστόδουλος, πέρασε ἀπό Τό φῶς πού ἔβλεπε, ἦταν φῶς τῆς προ- Νικαίας Ἰακώβου. Καί τό δωμάτιό του. Τώρα σωπικῆς ἁγιότητος τοῦ Ἐπισκόπου; στήν πανήγυρη τῶν ὁ Γέροντας ἀσπαζόταν Ὄχι. Τό λέει καθαρά˙ «τό φῶς τῆς Ἁγ. Ἀναργύρων τοῦ τό ἔδωσε πανηγυρικά, τή δεξιά του (βλ. φωτογρ. σελ. 204). Ἐπί- Ἀρχιερωσύνης, τή χάρη τῆς Ἀρχιερω- ἀναγνωρίζοντας τήν σης, δύο μῆνες πρό σύνης...». Εἶναι ἡ ἴδια χάρη πού φέρει τόση προσφορά του τῆς κοιμήσεώς του καί ὁ κάθε Ἐπίσκοπος, ἀνεξάρτητα ἀπό καί τήν ἁγιότητα τοῦ ἐνῶ ἦταν κατάκοιτος τήν προσωπική του ψυχική κατά- βίου του (σελ. 94). Καί εἶχε τό γεγονός νόημα μέ πόνους, στόν «Εὐσταση. καί οὐσία καί ἀξία, αγγελισμό», στίς 17 διότι δέν ἦταν «προΜαρτίου, ἡμέρα τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ Ἐπισκόπου του (Νικαίας καβολή» ἀγνώστου ἐπιδόσεως στή διακονία Ἀλεξίου), ἔψαλλε τή φήμη του. Καί ὅταν τοῦ τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἐπιβράβευση ἔργου καί εἶπαν αὐτοί πού τόν φρόντιζαν «καί τά δικά βιοτῆς ἀπό τόν μόνο ἁρμόδιο, τόν Ἐπίσκοπό σας ἔτη πολλά, Γέροντα», ἀπεκάλυψε τήν του. Καί ὅταν ὁ Ἰάκωβος ἐκοιμήθη πρόωρα, ὁ ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του (σελ. 206) καί ἐκοι- Γέροντας ἦταν βαθιά συγκινημένος καί χαριμήθη 23 Μαῒου 1999 πού ἦταν Κυριακή τῶν σματικῶς ἐπαναλάμβανε˙ «σήμερα, ἕνα λευκό Ἁγίων Πατέρων τῆς ἐν Νικαίᾳ Α΄ Οἰκουμε- περιστέρι πέταξε ὁλόϊσια στόν οὐρανό» (σελ. νικῆς Συνόδου, πού εἶναι οἱ προστάτες τῆς Μη- 220). 4. Ἀμέτρητες οἱ φιλανθρωπίες του πρός τροπόλεώς του (Νικαίας). 3. Εἶχε χειροτονηθεῖ Ἱερομόναχος στίς 19 ὅσους ἔβλεπε νά ἔχουν ἀνάγκη. Ἀλλά δέν τόν Ἀπριλίου τοῦ 1975 στήν Ἱ. Μoνή Καλυβιανῆς ἄφηνε ἀδιάφορο τό ἔργο τῆς Μητροπόλεώς ἀπό τόν ἀείμνηστο Μητρ. Γορτύνης Τιμόθεο, του. Φρόντιζε αὐτοβούλως νά ἐξασφαλίζει τόν μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης (σελ. 77). λάδι γιά τίς κατασκηνώσεις (σελ. 131). Νά Μεγάλη Τρίτη θά πήγαινε στόν Μητροπολίτη ἦταν ἡ μόνη συμμετοχή του στό φιλανθρωπικό Νικαίας στοῦ ὁποίου τή δικαιδοσία ἀνῆκε ὁ ἔργο τῆς Μητροπόλεως; Ἐν Ἐσόπτρῳ
9
«Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ Ὁσίου Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη»
5. Ὅπως καί στήν ἐποχή τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου κάποιοι «σοῦπερ ὀρθόδοξοι» ἁγιορεῖτες, μή ζηλωτές δηλ. « Γ . Ο. Χ . » , σκανδαλίστηκαν γιά ἐνέργειες τοῦ Πατριαρχείου σέ ὅ,τι ἀφοροῦσε τόν διάλογο μέ ἄλλες ὁμολογίες (ἄλλο πονεμένο κεφάλαιο...) καί σταμάτησαν νά τόν μνημονεύουν, μένοντας ἐκκλησιολογικῶς ξεκρέμαστοι καί λειτουργικῶς ἔνοχοι, ἀφοῦ ὁ ἱερεύς τελεῖ τά πάντα ἐξ ὀνόματος τοῦ Ἐπισκόπου του (Πατριάρχου Κων/πόλεως). Σέ κάποια συζήτηση ἀνέφεραν στόν Ὅσιο Γέροντα Εὐμένιο τό γεγονός. Μεταφέρω τί εἶπε καί παρακαλῶ τόν ἀναγνώστη νά παρατηρήσει, ὅτι αὐτά πού εἶπε, τά εἶπε ἔχοντας τήν ἄνωθεν γνώση – πληροφορία περί τοῦ Πατριάρχου: «Κακῶς τό ἔχουν κόψει τό μνημόσυνο. Γιατί τό ἔχουν κόψει; Καλός δέν εἶναι ὁ Πατριάρχης μας; Ἔμεινε σκεφτικός, τό βλέμμα του ἔμεινε συγκεντρωμένο κάπου καί ἐπαναλάμβανε˙ «Ἅγιος εἶναι, γιατί νά μήν τόν μνημονεύουν; Ὄχι, ὄχι, δέν εἶναι κακός Πατριάρχης. Γιά νά μή μνημονεύεις Πατριάρχη, πρέπει νά εἶναι αἱρετικός, ἐνῶ ὁ Πατριάρχης μας εἶναι ὀρθοδοξώτατος. Ἅγιος εἶναι ὁ Πατριάρχης μας. Λάθος, ὄχι, πρέπει νά μνημονεύεται ὁ Πατριάρχης μας» (σελ. 163-164). Ἀμέσως ἄλλαξε τήν κουβέντα καί δέν ἄφησε νά προχωρήσει τό θέμα. 6. Ὅσοι παρακολουθοῦσαν τά ἐκκλησιαστικά θέματα, θά θυμοῦνται τά σοβαρά γεγο10
Ἐν Ἐσόπτρῳ
νότα τῆς Λάρισας πού συγκλόνισαν καί πλήγωσαν τήν Ἐκκλησία γιά χρόνια καί κατασκανδάλισαν ψυχές. Δημιουργοί τῶν γεγονότων, ὁ πρώην Μητροπολίτης Λαρίσης Θεολόγος καί οἱ ὀπαδοί του. Τότε ἦταν πού ὁ Ὅσιος Γέροντας Πορφύριος, ἄν καί πολύ ἄρρωστος ζήτησε νά τόν πᾶνε νύχτα στό σπίτι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κατέβηκε στό αὐτοκίνητο. Ὁ Ὅσιος Γέροντας τοῦ εἶπε˙ «Μακαριώτατε ἦλθα νά σοῦ πῶ ὅτι Ἐκκλησία εἶσαι ἐσύ, ὄχι αὐτοί (ὁ Θεολόγος καί οἱ ἄλλοι)». Καί αὐτά ἐξ ἀποκαλύψεως γιά νά ἐνισχυθεῖ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος. Τότε μάλιστα, μαζί μέ τίς πολλές του ἀσθένειες τίς χρό- νιες, εἶχε καί κάποια νέα, δερματικῆς φύσεως πού τόν ταλαιπωροῦσε. Μέ τό πού ἀσπάστηκε τό χέρι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, θεραπεύτηκε. Καί σχολίαζε˙ «βλέπετε τή χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης; Αὐτή μέ θεράπευσε». Ἄς δοῦμε τώρα καί τό περιστατικό μέ τόν Ὅσιο Γέροντα Εὐμένιο: «Ὅταν ἔγιναν τά γεγονότα στή Μητρόπολη Λαρίσης, ἦλθε νά πάρει τήν εὐχή τοῦ π. Εὐμενίου ὁ πρώην Μητρ. Λαρίσης Θεολόγος. Ὁ π. Εὐμένιος τόν ἐπέπληξε αὐστηρά γιά τόν διχασμό πού προκαλοῦσε στόν λαό τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, μέ κίνδυνο νά λάβει πανελλήνιες διαστάσεις τό θέμα. Τή συζήτηση αὐτή δέν τή γνώριζα καί, κάποτε μέρα πού ἔγιναν πάλι φασαρίες στή Λάρισα, τοῦ λέω˙ «Παππούλη, κι αὐτός ὁ Μητρ. Θεολόγος δέν ταπεινώνεται λιγάκι νά εἰρηνεύσουν
τά πράγματα». Ὁπότε πετάγεται ἐπάνω ὁ π. γελοῦσε τό πρόσωπό του. Πράγματι, ἐκεῖ πού Εὐμένιος καί λέει σέ ἔντονο ὕφος: «Ποῦ βρέ- ἔλεγαν ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος χειροτερεύει, τά θηκε ταπείνωση σ᾽ αὐτόν; Ποῦ βρέθηκε ταπεί- πράγματα ἄλλαζαν. Ὁ Σεραφείμ καλυτέρευε νωση σ᾽ αὐτόν;» (σελ. 166-167). Ὁ Θεολόγος λίγο. Ὅπως μᾶς ἔλεγε ἡ κυρία πού διακονοῦσε πῆγε νά πάρει τήν εὐχή τοῦ Γέροντος, ἔχοντας τόν π. Εὐμένιο, τό βράδυ πού ἐκοιμήθη ὁ ἀκούσει προφανῶς περί τῆς ἁγιότητός του. Ἀρχιεπίσκοπος, μετά τίς εἰδήσεις τῶν 8:00’ μ.μ. Ὑστερόβουλη ἡ ἐπίσκεψη γιά ὁ π. Εὐμένιος δέν ἔψαλλε τή χρήση τοῦ ὀνόματος στά φήμη, ὅπως συνήθιζε. Ἀργά ἐπιχειρήματα; Ὁ Θεός ξέρει. τή νύχτα, τήν ὥρα πού συὍμως ἀντί γιά εὐχή, εἰσένήθιζε νά προσεύχεται, κα«Κακώς τό ἔχουν κόψει θόταν στήν καρέκλα του πραξε ἐπίπληξη. Καί τό τό μνημόσυνο. Γιατί τό σκυφτός. Μετά ἀπό ἀρκετές ἔκανε αὐτό ὁ ὅσιος ἄνθρωπος, πού ἔβλεπε τή χάρη τῆς ἔχουν κόψει; Καλός δέν ὧρες προσευχῆς, βαθιά τά Ἀρχιερωσύνης καί τήν προεἶναι ὁ Πατριάρχης μας; μεσάνυχτα, τόν εἶδε (ἡ σκυνοῦσε μέ δέος. Ἀρχιερωκυρία) νά ἀνοίγει τά χέρια Ἔμεινε σκεφτικός, τό του, νά λάμπει τό πρόσωπό σύνη εἶχε κι ὁ Θεολόγος, βλέμμα του ἔμεινε συγ- του καί μέ ἰδιαίτερη χαρά νά ἀλλά μέ τό χάρισμά του ὁ ὅσιος ἔβλεπε τά κακά πού κεντρωμένο κάπου καί φωνάζει: «Γειά σου Σεραἐνεργοῦσε πληγώνοντας τήν ἐπαναλάμβανε˙ «Ἅγιος φείμ. Πετάει ὁ Σεραφείμ! Ἐκκλησία στερούμενος ταεἶναι, γιατί νά μήν τόν Ὡραῖος πού εἶναι ὁ Σεραπεινώσεως, ἀπογυμνωμένος φείμ! Πετάει ὁ Σεραφείμ! » Ὁ μνημονεύουν; Ὄχι, ὄχι, Γέροντας συνέχισε νά προἐκκλησιαστικοῦ φρονήμαδέν εἶναι κακός Πατριάρ- σεύχεται μέχρι τά ξημερώτος. Πάνω ἀπ᾽ ὅλα ἡ μάνα Ἐκκλησία. Ταπεινώθηκε; Δυχης. Γιά νά μή μνημο- ματα. Τό πρωῒ ἔμαθαν, ὅτι τή στυχῶς ὄχι... Ἄς δοῦμε τό νεύεις Πατριάρχη, πρέ- νύχτα ἐκείνη εἶχε κοιμηθεῖ ὁ τέλος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀρχιεπίσκοπος. Ὁ Παππούπει νά εἶναι αἱρετικός, λης δάκρυσε. Ζήτησε νά Σεραφείμ πού σήκωσε ὅλο ἐνῶ ὁ Πατριάρχης μας πάει νά προσκυνήσει τό αὐτό τό βάρος, μέ βάση τόν ὅσιο Γέροντα, διαβάζοντας σκήνωμά του στό Μητροποεἶναι ὀρθοδοξώτατος. στίς σελ. 220-21: «Ὅταν ὁ λιτικό Ναό Ἀθηνῶν. Πῆγε Ἅγιος εἶναι ὁ Πατριάρμακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος δύο φορές. Τήν ταφή τήν χης μας. Λάθος, ὅχι, πρέ- παρακολούθησε ἀπό τήν τηΣεραφείμ νοσηλευόταν στό πει νά μνημονεύεται ὁ λεόραση. Προσκύνησε πάλι Λαϊκό Νοσοκομεῖο, ὁ π. Πατριάρχης μας» Εὐμένιος νοσηλευόταν στόν τό λείψανο τοῦ Ἀρχιεπισκό«Εὐαγγελισμό» καί, παρ᾽ που ἀπό τήν ὀθόνη. Ἀγωὅλη τή βαρειά κατάσταση νιοῦσε πολύ γιά τή διαδοχή. τῆς ὑγείας του, προσευχόταν Παρακολούθησε τήν ἐνθρόσυνέχεια γιά τόν Ἀρχιεπίσκοπο καί ἔψαλλε κα- νιση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Ὁ π. θημερινά τή φήμη του. Παρακολουθοῦσε τήν Εὐμένιος σηκώθηκε ἀπό τό κρεβάτι καί προἐξέλιξη τῆς ὑγείας του ἀπό τό ραδιόφωνο καί σκύνησε τό νέο Ἀρχιεπίσκοπο στήν ὀθόνη τῆς συνέχεια ἔλεγε: «Καλά εἶναι ὁ Σεραφείμ» καί τηλεοράσεως!». Κι ἐμεῖς Γέροντα νοερῶς προἘν Ἐσόπτρῳ
11
«Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ Ὁσίου Γέροντος Εὐμενίου Σαριδάκη»
σκυνοῦμε τήν ἁγία σου ψυχή καί τόν τάφο πράγμα;». «Καί μέ τά δύο μου χέρια», μοῦ λέει, σου... «ἀφοῦ αὐτό θέλει ὁ Θεός. Ἐσύ θά προσέχεις 7. Ἕνας νέος ἀπό τή Λάρνακα τῆς Κύπρου, λίγο καί τό Πανάγιο Πνεῦμα θά σέ καλύπτει, σπούδαζε στήν Ἀθήνα. Γιά χρόνια εἶχε πνευμα- θά σέ προστατεύει. Θά σοῦ ἀρέσει, θά σ᾽ ἀγατικό του τόν Γέροντα Εὐμένιο. Τοῦ ἀνακοίνωσε πήσει ὁ κόσμος πολύ καί θά τούς ἀγαπήσεις κι πώς ἤθελε νά γίνει Μοναἐσύ. Μετά θά πάρεις ἕνα χός. Χάρηκε ὁ Γέροντας, αὐτοκίνητο γιά νά κινεῖσαι ἀλλά τοῦ ζήτησε νά τόν καί μετά δεύτερο», μοῦ εἶπε ὑπακούσει καί νά πάει στό καί λεπτομέρειες. «Ἀλλά χωριό του νά χειροτονηθεῖ. ὅταν θά πᾶς, δέν θά πεῖς Πρίν πάει, ζήτησε εὐλογία στό Δεσπότη «ἦρθα», γιά νά πάει στό Ἅγ. Ὄρος γιά νά σέ χειροτονήσει. Θά σέ προσκύνημα. Σέ κάποια πάρει ὁ ἴδιος τηλέφωνο καί συζήτησή του ἐκεῖ μέ Μοθά σοῦ πεῖ». Κι ἐγώ ἦρθα ναχό φημισμένης Μονῆς, ὁ στήν Κύπρο, στό χωριό Μοναχός προσπάθησε νά μου. Καί, τότε μέ πῆρε τητόν ἀποτρέψει˙ «Λάθος λέφωνο ὁ Δεσπότης καί τοῦ εἶπε - καταστροφή τό μοῦ εἶπε: «Γιώργη, ἐτοιμάνά πᾶς στήν Κύπρο, δέν σου, θά πάω στήν Ἱεραποεἶναι σωστό. Ἐδῶ εἶναι ἡ στολή καί, ὅταν θά σωτηρία». Τί νά πεῖ κανείς ἐπιστρέψω, θά σέ χειροτογι᾽ αὐτό τό θέμα; Καί μόνο νήσω». Ἔγιναν ὅλα, ὅπως τά ἡ φράση «ἐδῶ εἶναι ἡ σωτηπροέβλεψε ὁ πατήρ Εὐμέρία» δείχνει ἕνα Μοναχό ...«Γειά σου Σεραφείμ. Πετάει νιος». Ὁ νέος αὐτός ἔγινε ἄρρωστο στά πνευματικά ὁ Σεραφείμ! Ὡραῖος πού εἶναι Ἱερομόναχος καί πῆρε ἀπό καί χρήζοντα πνευματικῆς ὁ Σεραφείμ! Πετάει ὁ Σερα- ἀγάπη στόν Γέροντά του, τό καί ψυχιατρικῆς θερα- φείμ! Ὁ Γέροντας συνέχισε νά ὄνομά του (σελ. 232-235). πείας... Ὅσοι δηλαδή εἴμεθα Ὑπογραμμίζω τά τελευταῖα. προσεύχεται μέχρι τά ξημερώκαί διακονοῦμε τήν ἘκκληΤοῦ εἶπε νά περιμένει τηλέσία ἐκτός Ἁγ. Ὄρους, «πᾶμε ματα. Τό πρωῒ ἔμαθαν, ὅτι τή φωνο ἀπό τόν Ἐπίσκοπο. κατά διαόλου» κατά τή νύχτα ἐκείνη εἶχε κοιμηθεῖ ὁ Νά μήν τό κάμει ὁ ἴδιος. λαϊκή ρήση! Ὁ νέος κλονί- Ἀρχιεπίσκοπος. Ἤθελε νά ἔχει τό πνευμασθηκε, σκανδαλίσθηκε, τικό του παιδί τήν ἐμπειρία, ἀλλά τά εἶπε στόν Γέροντα. ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο θά Καί ἡ ἀπάντηση: «Θά μέ μιλοῦσε καί θά τόν καλοῦσε ὑπακούσεις σ᾽ αὐτό πού στήν Ἱερωσύνη, διά στόμασοῦ λέω; Μήν ἀκοῦς τί λένε. Αὐτός ὅ,τι λέει, τό τος τοῦ Ἐπισκόπου του. Πόσα διδάγματα λέει ἀπό τόν ἑαυτό του. Αὐτά πού σοῦ λέω ἐγώ, ἀντλοῦμε κι ἀπό αὐτό τό περιστατικό..! δέν τά λέω ἐγώ, τά λέει τό Πανάγιο Πνεῦμα. Νομίζω πώς ὅλα τά παραπάνω πού μεταφέΤό Πανάγιο Πνεῦμα αὐτό θέλει ἀπό σένα». Τοῦ ραμε ἀπό τό ὡραῖο βιβλίο τοῦ π. Σίμωνος, λέω: «Γέροντα, ἐσύ μοῦ δίνεις εὐχή γιά τέτοιο ἀρκοῦν γιά νά καταλάβουμε πῶς βίωνε καί 12
Ἐν Ἐσόπτρῳ
πῶς τό ἐκδήλωνε καί πῶς τό δίδασκε ὁ Γέροντας ὁ πνευματοφόρος τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Ἐμπειρικά καί ἀπλανῶς μᾶς διδάσκει αὐτός, τοῦ ὁποίου τό σῶμα καί ἡ ψυχή ἦταν ποτισμένα ἀπό τή χάρη τοῦ Ἁγ. Πνεύματος, ὅτι πρέπει νά πατοῦμε γερά στή βάση τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, πού εἶναι τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Στή βάση πάνω στήν ὁποία χτίζονται ὅλες οἱ ἄλλες ἀρετές μέ τούς τό-
σους κόπους. Χωρίς αὐτή τή βάση οἰκοδομῆς, οἱ ἀρετές δέν εἶναι ἀρετές καί οἱ κόποι μόνο κόποι μένουν. Καί εἶναι κρίμα νά κουραστεῖς σ᾽ αὐτή τή ζωή, τρεφόμενος ἀπό τίς «ἱερές» ψευδαισθήσεις πού προσφέρει τό αὐτόνομο καί ἀναρχικό «ἐγώ» καί νά βρεῖς τήν πόρτα τοῦ Οὐρανοῦ κλειστή, ἀκούοντας - φεῦ - τῆς Φωνῆς ἀπό μέσα «οὐκ οἶδα ὑμᾶς», δέν σέ γνωρίζω...
Ὅλες οἱ προσευχές πού κάνετε λογίζονται ὡς ἕνα τίποτε... “Κάποτε, ὁ ἐξάδελφος τοῦ π. Εὐμενίου καί ἐκδότης τοῦ πρώτου βιβλίου γιά τόν Παππούλη εἶχε τήν ἰδέα, μαζί μέ κάποιους φίλους του, νά προσεύχονται ὁμαδικά μιά φορά τήν ἑβδομάδα. Βρῆκαν ἕνα παρεκκλήσιο, ὥρισαν ἡμέρα καί ὥρα πού θά συναντῶντο. Ἄρχισαν μέ τόν μικρό Παρακλητικό Κανόνα στήν Παναγία μας, συνέχιζαν μέ τήν Παράκλησι στούς Ἁγίους τοῦ Ναοῦ, καί τελείωναν μέ τό Ἀπόδειπνο καί τούς Χαιρετισμούς. Ἐπίσης, ἔκαναν μετάνοιες καί κομβοσχοίνια. Αὐτό κράτησε πέντε - ἕξι ἑβδομάδες καί θά κρατοῦσε γιά πολύ, ἄν ὁ π. Εὐμένιος δέν ἔπαιρνε στό τηλέφωνο τόν ἐξάδελφό του νά τοῦ πῆ: «Ἀντώνη, αὐτό, πού κάνετε κάθε Παρασκευή στούς Ἁγίους Ἀποστόλους, νά τό σταματήσετε ἀμέσως, διότι δέν εἶναι ἀρεστό στόν Θεό». Ὁ κ. Ἀντώνης διαμαρτυρήθηκε καί εἶπε: «Τί κακό κάνουμε; Ὁ Κύριος δέν εἶπε ὅτι: «Ὅπου εἰσί δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τό ἐμόν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν»;». Καί ὁ π. Εὐμένιος τοῦ εἶπε : «Ὅλες οἱ προσευχές, πού κάνατε, λογίζονται ὡς ἕνα τίποτε. Δέν ἔγιναν δεκτές ἀπό τόν Θεό, διότι εἶναι προϊόντα τῆς κενοδοξίας, πού βδελύσσεται ὁ Κύριος. Δέν εἴχατε ἐνημερώσει κανέναν γι᾿ αὐτό, οὔτε τόν τοπικό ἱερέα, οὔτε τόν πνευματικό σας». Σίμωνος Μοναχοῦ “π. Εὐμένιος, ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός”.
Τά ἄλλα εἶναι πιό εὔκολα... “Μέχρι νά πεθάνης, θά προσεύχεσαι καί θά λές: Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, δώρισέ μου πραότητα, ταπείνωσι καί ἁπλότητα. Μέχρι νά πεθάνεις». Τοῦ ἔλεγα: «Ἐγώ εἶμαι νέος. Ἐγκράτεια;». Καί μοῦ λέει: «Αὐτά τά τρία πού
εἶπα, θά ζητᾶς. Τά ἄλλα εἶναι πιό εὔκολα. Πραότητα, ταπείνωσι, ἁπλότητα”. Σίμωνος Μοναχοῦ “π. Εὐμένιος, ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός”.. Ἐν Ἐσόπτρῳ
13
Ἀπό τό βιβλίο “π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός” Σίμωνος Μοναχοῦ
? Ἱ. Εἰκ. Γενεσίου Θεοτόκου Ἐθιᾶς 14
Ἐν Ἐσόπτρῳ
❉ “Στήν Ἐθιά ὑπάρχουν δύο ἐκκλησίες: Ἡ κεντρική εἶναι ἀφιερωμένη στήν Παναγία μας. Ἐκεῖ ἡ Παναγία εἶχε ἐμφανισθεῖ σάν γυναίκα ντυμένη στά μαῦρα κάποια ἡμέρα, πού ὁ π. Εὐμένιος, μικρό παιδί τότε, ἄναβε τά κανδήλια τοῦ ναοῦ καί τοῦ εἶπε: «Ἐσύ μιά μέρα θά γίνης Ἱερεύς». ❉ “Ἄναβα τά καντήλια πρωῒ - βράδυ, διάβαζα κιόλας, ὅ,τι βιβλία ἔβλεπα, τά διάβαζα. Ἀνήμερα τῆς Πρωτοχρονιᾶς τοῦ 1944, τό ἀπόγευμα, πῆγα, ἄναψα τά καντήλια στήν ἐκκλησία καί, μετά, πῆγα στό σπίτι μας. Φάγαμε ξεροτήγανα, τηγανίτες καί μακαρόνες. Ἐκεῖ πού τρώγαμε, ἦρθε μιά λάμψι καί μέ τύφλωσε καί μπῆκε μέσα στά βάθη τῆς ψυχῆς μου. Κι ἀμέσως, τήν ἴδια στιγμή, φώναξα..: «θά γίνω καλόγερος»... Ἐκείνη τή στιγμή μέ φώτισε ὁ Θεός. Τήν εἶδα μέ τά μάτια μου ἐκείνη τήν λάμψι, πού μπῆκε μέσα μου. Μόλις εἶδα αὐτή τήν λάμψι, εἶπα κατ᾿ εὐθείαν: «Θά γίνω καλόγερος». ❉ “...ὡς νέος μοναχός (1961) καί μή ἔχοντας ἀκόμη τήν ἀπαιτούμενη διάκρισι, νόμισε πώς νίκησε τόν διάβολο καί ἔνιωσε μέσα του μιά εὐχαρίστησι. Μιά μέρα, τήν ὥρα πού κατέβαινε τά σκαλιά τοῦ Νοσοκομείου Λοιμωδῶν, ἔνιωσε μέσα του μιά χαρά καί μιά ἱκανοποίησι, πού κατάφερε νά νικᾶ τούς δαίμονες καί νά τούς γελοιοποιῆ. Αὐτό περίμενε καί ὁ διάβολος. Τόν κτύπησε μέ μανία στό πρόσωπο καί ἐν συνεχείᾳ αἰχμαλώτισε τόν νοῦ του καί τό σῶμα του. Τό τί τράβηξε δέν περιγράφεται... Τόν πήραμε στήν Κρήτη, στό χωριό. Τόν πήγαμε σέ μοναστήρια καί, ὕστερα ἀπό πολύ ἀγώνα, ὁ Κύριος ἀπάλλαξε τόν Ἅγ. Γέροντα ἀπό αὐτή τή μεγάλη δοκιμασία. Ἡ χαριστική βολή στόν διάβολο δόθηκε ἀπό τήν Παναγία τοῦ Κουδουμᾶ. Ἡ Παναγία τόν εἶχε ἀγκαλιάσει, ὅπως ἔλεγε καί ὁ ἴδιος, καί τόν τραβοῦσε πρός τόν Κουδουμᾶ καί ἡ ἐναντία δύναμις τοῦ σατανᾶ τόν τραβοῦσε πρός τά πίσω. Βέβαια, δέν μποροῦσε παρά νά ὑπερισχύση ἡ δύναμι τῆς Παναγίας”.
❉ “ Ἐρώτησι: Αὐτά τά λέτε ἐπειδή τά διαβάσατε ἤ τά ζήσατε; π. Εὐμένιος: Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ τά ἔζησα. Κάθε τι ὡραῖο τό νιώθει κάποιος ὅταν τό ζήση. Τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν μποροῦμε νά τήν νιώσουμε, ἄν δέν τήν ζήσουμε. Κι ἄν τήν διαβάσουμε, δέν μποροῦμε νά τήν νιώσουμε, ἄν δέν τήν ζήσουμε στήν πραγματικότητα. Τότε ὁ ἄνθρωπος θεώνεται. Τόσο πολύ ἀγαπᾶ ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, πού γίνεται ὁ ἄνθρωπος ἕνα μέ τόν Θεό. Ἑνώνονται. Γίνεται ἕνα μυστήριο ἀκατάληπτο. Δέν λέγεται, οὔτε κατανοεῖται”. ❉ “Χαρακτηριστικά ἔλεγε: «Ὑπάρχουν στιγμές πού βλέπω μπροστά μου, ἀλλά βλέπω καί πίσω μου καί βλέπω καί πάνω καί κάτω». Σέ ἐρώτησι: «Μήπως εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ἰσαάκ ὁ Σύρος, πού γίνεσαι ὅλος ὀφθαλμός καί ὅλος φῶς καί δέν ὑπάρχει χῶρος καί χρόνος;», ἀπάντησε: «Μά δέν ἦταν αὐτό, μά ἄν εἶναι δυνατόν. Λές νά εἶναι αὐτό; Εἶναι αὐτό: Νά βλέπης μπροστά σου, νά βλέπης πίσω σου, πάνω καί κάτω. Τί εἶναι αὐτό τό πρᾶγμα; Δέν ξέρω, δέν ξέρω». ❉ “ Ἔκαιγαν τά δάκρυα, τό σῶμα μου ἔκαιγε. Ἀλλά αὐτή ἡ καῦσις ἦταν καθαρτική, ἔνιωθα ὅτι τά δάκρυα καθαρίζουν καί τήν ψυχή καί τό σῶμα”. ❉ “Δέν θέλω ἡ Λειτουργία νά εἶναι προσωπική. Ἡ Λειτουργία εἶναι τοῦ λαοῦ, εἶναι τῶν Ἀγγέλων ἔργο, εἶναι τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς ἔργο. Ἐγώ μόνο τά χέρια βάζω καί τή φωνή”. ❉ “Στόν π. Εὐμένιο ἡ ἐξομολόγησι ἦταν μόνο ἐξομολόγησι, σύντομη καί περιεκτική. Μᾶς ἄφηνε μόνους μας νά ποῦμε ὅ,τι μᾶς βάραινε ἤ μᾶς ἀπασχολοῦσε, χωρίς ὁ ἴδιος νά κάνη ποτέ ἐρωτήσεις. Ἄκουγε χωρίς νά κάνη σχόλια, χωρίς νά ἀλλοιώνεται ἡ ἔκφρασι τοῦ προσώπου του, ὥστε νά εἰσπράττουμε κάποια ἀποδοκιμασία. Αὐτό μᾶς ἔκανε νά μιλᾶμε μέ ἄνεσι καί χωρίς
ἀναστολές. Ὁ Παππούλης μας ἤθελε περισσότερο νά ἀποκαθιστᾶ τίς σχέσεις μας μέ τόν Θεό, παρά νά μᾶς κανονίζη σάν αὐστηρός κριτής. Ἤθελε νά καταλάβουμε ὅτι, γιά τίς ἁμαρτίες μας καί τίς ἀστοχίες μας, πρέπει νά ἀγωνιζόμαστε νά μήν ἐπαναληφθοῦν, ὄχι γιά νά εἴμαστε «καλοί ἄνθρωποι» ἤ «καλοί χριστιανοί», ἀλλά γιά νά μή διαταράσσεται ἡ κοινωνία μας μέ τόν Χριστό”. ❉ “Τό διορατικό χάρισμα, ὅπως ὁ ἴδιος μᾶς ἔλεγε, ὁ Παππούλης τό κατεῖχε καλά. Τό χρησιμοποιοῦσε κυρίως στήν ἐξομολόγησι, ὅπου μερικοί ἄνθρωποι, εἴτε εἶχαν ξεχάσει κάτι, εἴτε ἀπό συστολή ἐντρέποντο νά ὁμολογήσουν κάποια ἁμαρτία, καί τότε ὁ Παππούλης διακριτικά τούς βοηθοῦσε.
Ἱ. Ναός Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Ἐθιᾶς ❉ “Εἶπε ὁ Παππούλης στόν Μόρφου: «Ἄ, ἔφυγες νωρίς χθές, εὐλογημένε. Θά ἔβλεπες τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό. Τήν ὥρα πού ἔκανα Ἀπόλυσι, ἦταν ἐδῶ ἕνας Παππούλης. Τόν ρώτησα, «Ποιός εἶσαι, Παππούλη;» καί μοῦ εἶπε: «Σ᾿ εὐχαριστῶ πού διάβασες γιά μένα τήν Ἀκολουθία σήμερα». Καί μετά ἄκουσα μέσα μου ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Κι ὅπως ἔκανα νά τόν ἀγκαλιάσω, χάθηκε. Ἀλλά ἐγώ προσκύνησα τό μάρμαρο, ὅπου στεκόταν». ❉ “Παιδία μου ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς πρέπει νά τηροῦμε τήν ἄκρα ἐπιείκεια στήν ἐξομολόγησι. Ὁ κόσμος Ἐν Ἐσόπτρῳ
15
Ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο “π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός” δέν εἶναι κακός, δέν θέλει ἔλεγχο καί δικαστήριο, θέλει συμπαράστασι καί καλωσύνη. Ὁ ἐπιεικέστερος ὅλων εἶναι ὁ Χριστός μας”. ❉ “Θυμᾶται ὁ Ἅγιος Μόρφου ὅτι, στό ταξίδι πού εἶχαν κάνει στό Λονδίνο, στό Ἔσσεξ, ἕνας ἱερομόναχος ὁ π. Ζαχαρίας, μιλώντας γιά κάποια ἐμπειρία του, εἶπε: «Αὐτό φαίνεται δαιμονικό». Θύμωσε ὁ Γέροντας καί τοῦ εἶπε: «Καί ποῦ ξέρεις ἐσύ ὅτι εἶναι δαιμονικό; Μπορεῖ νά ἦταν ἀπροσεξία σου. Γιατί τά ρίχνεις στόν διάβολο;» Ὁ π. Ζαχαρίας, ὡς ἔγκριτος θεολόγος πού ἦταν, ἀμέσως ταπεινώθηκε καί εἶπε: «Εὐλόγησον, Γέροντα». Μέσα στό κλίμα αὐτό ἄρχισε καί ὁ Μόρφου νά κρίνη καί νά κατακρίνη: συγγραφεῖς, βιβλία, θεολόγους, ἀνθρώπους. Ξαφνικά ὁ Παππούλης σηκώθηκε νά φύγη. Ἦταν ἕτοιμος νά τούς ἀφήση καί νά γυρίση μόνος του στήν Ἀθήνα. Σέ ἐρώτησι κάποιου γιατί θέλει νά φύγη, ἀπάντησε: «Μά, ὁ διάκος κρίνει καί κατακρίνει». Τότε ὁ διάκος σηκώθηκε, τοῦ ἔβαλε μετάνοια καί ζήτησε συγχώρησι”. ❉ “Στό Ἔσσεξ πήγαμε νά δοῦμε τόν Γέροντα Σωφρόνιο. Ἦταν μιά εὐχάριστη ἔκπληξις ἡ ὁμιλητικότης τοῦ π. Εὐμενίου... Ἔλεγε ἐκείνη τήν ἐμπειρία, πού ἔβλεπε μπροστά καί πίσω, ἐπάνω καί κάτω, καί ἔγινε ὅλος ὀφθαλμός. Οἱ πατέρες καί οἱ ἀδελφές ἔμειναν ὅλοι μέ τό στόμα ἀνοικτό καί μᾶς εἶπαν: «Τί ἤρθατε νά κάνετε ἐδῶ; Νά δεῖτε τόν Γέροντα τόν δικό μας, ἐνῶ ἔχετε ἕνα τέτοιο Γέροντα μαζί σας; Δέν καταλάβατε τήν ἀξία του; Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος τότε ἦταν ἄρρωστος πολύ καί ζήτησε ἀπό τούς πατέρες νά τοῦ κάνουν εὐχέλαιο. Τότε τοῦ εἶπαν ὅτι ἦταν ἐκεῖ ἕνας ἱερομόναχος ἀπό τήν Ἑλλάδα μέ κάτι φοιτητάς, ἐκεῖνος εἶπε νά τόν φωνάξουν. Πῆγε ὁ π. Εὐμένιος, ἔκανε εὐχέλαιο καί ἔγινε καλά ὁ π. Σωφρόνιος”. ❉ “Μιά ἡμέρα, πού πῆγε σέ ἕνα μοναστήρι τῆς Ἀττικῆς, ἄκουσε ἕναν ἱερομόναχο νά ἀμφιβάλλη 16
Ἐν Ἐσόπτρῳ
γιά τό ἄν ὑπάρχουν σήμερα ἅγιοι Γεροντάδες. Παρουσίαζε, δηλαδή, ἐκεῖνος τήν ἁγιότητα ὡς κάτι ἀνύπαρκτο στήν ἐποχή μας. Τότε ὁ π. Εὐμένιος, ὁ ὁποῖος εἶχε μιά οἰκειότητα μέ τόν χῶρο τῆς ἁγιότητος, παρ᾿ ὅλο πού ὁ ἴδιος, ἐπιμελέστατα, περιέκρυβε τή δική του, τοῦ εἶπε μέ αὐστηρό ὕφος: «Ψέματα λές. Ξέρεις πόσους Ἁγίους βλέπω ἐγώ στόν δρόμο, μέ φουστάνια καί μέ παντελόνια, μέ ράσα καί χωρίς ράσα; Χάρι, πάτερ μου, χάρι. Μά τί εἶναι ἡ ἁγιότητα; Ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀλίμονο, οἱ Χριστιανοί νά μήν ἔχουν χάρι”. ❉ “ Ἐρώτησι: Ἄν ἕνας ἱερεύς δέν εἶναι τόσο εὐλαβής, ὅσο θά τόν ἤθελε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός ἐνεργεῖ; π. Εὐμένιος: Ὁ λαός ἔτσι τόν θέλει τόν Ἱερέα αὐτόν. Ἔτσι τόν θέλει κι ὁ Θεός. Ὅ,τι θέλει ὁ λαός τό θέλει κι ὁ Θεός. Αὐτοί, πού θέλουν καλούς ἄρχοντες, τούς στέλνει ὁ Θεός καλούς ἄρχοντες. Αὐτοί πού θέλουν ἁγίους, τούς στέλνει ὁ Θεός ἁγίους. Ὅ,τι θέλει ὁ λαός τούς στέλνει ὁ Θεός. Ὅπως εἴμαστε ἐμεῖς, ὅπως θέλουμε ἐμεῖς, θά μᾶς δώση ὁ Θεός. Ὅταν θέλουμε καλά, ὁ Θεός θά μᾶς δώση καλά”. ❉ “ Ὁ π. Εὐμένιος, εἶχε πάει μιά μέρα νά προσκυνήση τόν Ἅγιο Γεράσιμο, στήν Πολυκλινική. Εἶδε ἐκεῖ τόν π. Πορφύριο νά λειτουργῆ. Στό τέλος, μπῆκε μέσα νά τόν χαιρετήση καί νά πάρη τήν εὐχή του. Καί, καθώς μᾶς διηγόταν ἀργότερα, εἶπε μέσα του: «Τί φωτισμένος παπάς εἶναι αὐτός!». Καί καθόταν καί τόν κοίταζε. Τοῦ λέει τότε ὁ π. Πορφύριος: «Τί θέλεις; Τί μέ κοιτᾶς ἔτσι, σάν χαζός;». Καί τοῦ λέει ὁ Παππούλης μας: «Εἶμαι ἀπό τό Λεπροκομεῖο Ἀθηνῶν». «Καί τί μέ κοιτᾶς ἔτσι;», τόν ξαναρωτάει ὁ π. Πορφύριος. «Δέν κοιτάω ἐσένα», τοῦ λέει ὁ Γέροντας. «Βλέπω τήν Χάρι τῆς Θείας Λειτουργίας. Πώ, πώ, τί μεγάλο πρᾶγμα εἶναι, νά εἶσαι παπᾶς. Νά γνωρίζης τόση Χάρι, νά ἔχης τόσο φῶς, οἱ Ἄγγελοι νά σέ ὑπηρετοῦν τήν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας!». Καί τοῦ λέει ὁ π. Πορφύριος: «Καί τά
εἶδες ὅλα αὐτά;». «Ναί», λέει, «ἐκεῖ ἔξω πού ἤμουν». Καί τοῦ λέει ὁ π. Πορφύριος: «Εἶναι ἀλήθεια, εἶναι μεγάλη ἡ χάρι τῆς ἱερωσύνης, ἀλλά εἶναι καί πιό μεγάλη νά τήν βλέπης». Ἀπό τότε γνωρίστηκαν καί διατηροῦσαν πνευματική ἐπικοινωνία.
❉ “ Ὁ Μόρφου μᾶς διηγήθηκε τό ἀκόλουθο περιστατικό: «Κάποια ἡμέρα πῆγα στόν π. Πορφύριο νά πάρω τήν εὐχή του. Ὅταν τελειώσαμε, μοῦ εἶπε: «Θέλω ἕναν ἄνθρωπο νά ἐξομολογηθῶ καί νά μοιραστῶ μαζί του αὐτά πού ζῶ». Στήν ἐρώτησί μου: «Ποιόν θέλετε νά σᾶς φέρω;», μοῦ εἶπε: «Τόν π. Εὐμένιο ἀπό τό Λοιμωδῶν». Πῆγα κι ἐγώ, πῆρα τόν Γέροντα Εὐμένιο καί τόν πῆγα νά ἐξομολογήση τόν π. Πορφύριο”. ❉ “ Ὁ π. Πορφύριος εἶπε γιά τόν π. Εὐμένιο: Ὑπάρχει ἕνας κρυμμένος Ἅγιος στό Αἰγάλεω, ὁ π. Εὐμένιος. Αὐτός εἶναι Ἅγιος, ὄχι ἐγώ πού μέ βγάλατε στό κλαρί. Βρῆκες τόν πιό εὐγενικό Γέροντα. Τόν πιό ταπεινό πού ἔχει σήμερα ἡ Ὀρθοδοξία. Καί βρῆκες καί τόν πιό ἁπλό ἄνθρωπο. Ὁ Εὐμένιος εἶναι Ἅγιος, Ἅγιος. Αὐτός ἔχει ἁγιωθῆ ἀπό τά παιδικά του χρόνια. Καί μέ τόν πόνο καί μέ τίς Ἀκολουθίες. Ἐμένα μέ κάνατε Ἅγιο καί μέ γράψατε στίς ἐφημερίδες, ἀλλά ὑπάρχει ἕνας ἄλλος Ἅγιος Γέροντας πού εἶναι κρυμμένος, καί αὐτός εἶναι ὁ Γέροντας Εὐμένιος. Ὁ π. Εὐμένιος ἔγινε καλά ἀπό τήν πίστη του...Εἶναι ὁ κρυφός Ἅγιος τοῦ καιροῦ μας. Ὁ π. Εὐμένιος εἶναι ἀπό τίς πιό ἁγιασμένες μορφές πού ὑπάρχουν καί παίρνεις Χάρι καί μόνο νά τοῦ φιλήσης τό χέρι”. ❉ “Γέροντα, ἤρθαμε νά πάρουμε τήν εὐχή σου, γιατί μᾶς εἶπαν ὅτι εἶσαι Ἅγιος». Κι ἐκεῖ πού ἦταν γελαστός καί χαρούμενος, μόλις τό ἄκουσε αὐτό θύμωσε. «Φύγετε ἀπό δῶ! Εἶμαι ἐγώ Ἅγιος; Βγεῖτε ἔξω!», φώναξε καί τίς ἔδιωξε. Μετά μονολογοῦσε κι ἔλεγε: «Ἄκου Ἅγιος ἐγώ, ὁ τιποτένιος, ἄκου Ἅγιος ἐγώ» καί μπῆκε στό Ἱερό σιγοκλαίγοντας. Κι ἐνῶ δέν τοῦ ἄρεσε ἐπ᾿ οὐδενί ὁ ἔπαινος, ὅταν μάθαινε ὅτι κάποιος ἔλεγε κάτι κακό γι᾿ αὐτόν, ὁ Παππούλης τό εὐχαριστιόταν. «Πολύ καλό, πολύ καλό», ἔλεγε καί γελοῦσε”. ❉ “ Ἕνα πρωΐ συναστήσαμε τόν Γέροντα στήν λαϊκή ἀγορά, τήν ὥρα πού διάλεγε κάποια λουἘν Ἐσόπτρῳ
17
Ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο “π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός” λούδια γιά τόν ναό, μιά κυρία, ἡ ὁποία μᾶς εἶπε: «Σκέφθηκα: «Ἄ, τί ὡραῖα! Θά πάω νά πάρω τήν εὐχή του καί θά δοῦν οἱ γνωστοί μου, ὅτι τόν γνωρίζω». Καί μέ αὐτούς τούς λογισμούς, φτάνω κοντά στόν Γέροντα καί σκύβω νά τοῦ φιλήσω τό χέρι. Ὁ Γέροντας τό τράβηξε ἀπότομα. Δέν μέ ἄφησε οὔτε νά τοῦ μιλήσω. Γύρισε τήν πλάτη του καί ἀπομακρύνθηκε. Ντράπηκα τούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί γιά τούς λογισμούς μου, πού ἔκανα, καί τό πόσο εὔκολα τούς κατάλαβε ὁ Παππούλης”.
προσεκτικός. Ἀπέφευγε ἐπιμελῶς ν᾿ ἀσχοληθῆ μέ πράγματα πού ἐσκανδάλιζαν, πού πιθανόν νά ἦταν ἄξια κατηγορίας. Συμβούλευε: «Θ᾿ ἀκοῦς πολλά, ἀλλά δέν θά λές τίποτε. Θά σοῦ λένε: «Ἔτσι πρέπει νά γίνη», δέν θά ἐκφέρης γνώμη». Ὁ Γέροντας ἄκουγε, χαμογελοῦσε, ἀλλά οὐδέποτε διατύπωνε κρίσι. Ἦταν πολύ διακριτικός καί προσεκτικός”.
❉ “ Ὕστερα, ἀπό ὄνειρα, ἀπό φαντασίες τοῦ διαβόλου καί ἀπό ὀπτασίες, νά φεύγωμε μακριά ἀπό αὐτά μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις ὡς ἀπό θανατηφόρα καί φαρμακερά φίδια, διότι αὐτός ὁ ἐχθρός εἶναι πάρα πολύ ἐπίβουλος καί ὕπουλος καί μᾶς ξεγελάει πολλές φορές ὅλους, χωρίς νά τό καταλάβωμε. Δι᾽ αὐτό πρέπει τελείως καί παντάπασιν νά τά διώχνωμε, νά τά ἀπορρίπτωμε, νά τά ἀφήνωμε ὅλα εἰς τόν Θεόν. Ἐμεῖς δέν ἔχομε τήν δύναμιν νά διακρίνωμε τό καλό ἀπό τό κακό, ἀλλά οὔτε καί εἴμαστε ἄξιοι νά δοῦμε καλά πράγματα. Δι᾽ αὐτό, ὅσον μποροῦμε, μακριά νά φεύγωμε ἀπό αὐτά, ὅσον μᾶς εἶναι δυνατόν. Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ νά φεύγωμε τίς αἰτίες καί, χάριτι Θεοῦ, θά μᾶς δώση ὁ Θεός χεῖρα βοηθείας”. ❉ “Νά προσπαθήσωμε, μέ τήν βοήθειαν τοῦ Ἁγίου μας Θεοῦ καί μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις, νά μήν κατηγορήσωμε καί νά μήν κατακρίνωμε οὔτε νά συκοφαντήσωμε, οὔτε νά μεμφθοῦμε καί νά ἀποστραφοῦμε ποτέ κανέναν ἄνθρωπο ἐπί τῆς γῆς. Ἔστω καί ἄν τόν βλέπωμε νά ἁμαρτάνη ὀφθαλμοφανῶς, ὅταν μποροῦμε, νά κάμωμε ἀγάπη, νά τόν βοηθήσωμε, ὅσον μᾶς ἐπιτρέπουν οἱ δυνάμεις μας”. ❉ Δέν ἤθελε νά κρίνουμε, δέν ἤθελε νά κατακρίνουμε. “Πολλές φορές, ὅταν τόν ρωτοῦσαν, ἔλεγε: «Δέν εἶναι δικό μου θέμα». Ἦταν πολύ 18
Ἐν Ἐσόπτρῳ
δέν πήγαιναν μόνον οἱ Ὀρθόδοξοι. Πήγαιναν καί εἰδωλολάτρες καί αἱρετικοί. Πήγαιναν Ἑβραῖοι... Ὅλοι πήγαιναν... «Ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Πατρός μου, πολλαί μοναί εἰσί», δέν εἶπε ὁ Χριστός; Πολλαί μοναί. Τώρα, τί θά κάνη ὁ Θεός, αὐτά δέν τά γνωρίζουμε. Δέν εἶναι δική μας δουλειά, αὐτά εἶναι τοῦ Θεοῦ”. ❉ π. Εὐμένιος: “Τίποτα δέν τίμησε ὁ Θεός, ὅσο ἐτίμησε τόν ἄνθρωπο. Τίποτε δέν ἀγάπησε ὁ Θεός, ὅσο ἀγάπησε τόν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός εἶναι φιλάνθρωπος, ἀφοῦ ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά σώση τόν ἄνθρωπο”. ❉ “Μᾶς ἔλεγε ὁ π. Εὐμένιος: Κάποια φορά, θυμᾶμαι, εἶχα πάρα πολύ ὑψηλό πυρετό, καιγόμουν στόν πυρετό. Ἀμέσως ἔκανα προσευχή, ἔκανα τόν καλό λογισμό καί ἄρχισα τήν εὐχαριστία. Μετά ἦρθε ἡ δρόσος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ δρόσος εἶναι ἕνα ἀεράκι, πού δέν εἶναι ἀεράκι. Δέν ἦταν αὐτό ἀπό τήν φύσι, αὐτό ἦταν ἀπό ἄλλη φύσι. Ἦταν ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀπό ἄλλον κόσμο. Πότε ἔρχεται πολύ, πότε ἔρχεται λίγο. Ἐλάχιστες φορές φεύγει. Ἀπό τότε ἦλθε ἡ χαρά. Μετά τήν δρόσο, ἦλθε ἡ χαρά”.
❉ “ Ὁ Χριστός μας δέν μισεῖ τούς ἁμαρτωλούς, διότι μετανοοῦμε καί μᾶς σώζει. Ἀλλά μισεῖ τούς θεομπαῖκτες καί τούς ὑποκριτάς, πού ἔξωθεν φοροῦν τόν μανδύα τοῦ προβάτου καί ἔσωθεν εἶναι λύκοι ἅρπαγες”. ❉ “ Ἅμα κάποιος ἀγαπᾶ τόν Θεό, τούς ἀγαπᾶ ὅλους. Κι αὐτούς τούς αἱρετικούς, τούς ἀγαποῦμε, ἐπειδή εἶναι πλάσματα τοῦ Θεοῦ. Ὄχι ὅτι ἀγαποῦμε τίς αἱρέσεις τους... Τούς ἁμαρτωλούς τούς ἀγαποῦμε, ὄχι ὅμως καί τά ἁμαρτωλά ἔργα, πού κάνουν. Τούς ἀγαποῦμε, γιατί δέν μποροῦμε νά μήν τούς ἀγαποῦμε. Γιατί, γενικά, ὅλοι οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἀγαποῦσαν. Καί στήν Βασιλειάδα
❉ “Στόν Εὐαγγελισμό, ὅπου νοσηλευόταν τά δύο τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του ὁ π. Εὐμένιος, ἦρθε μιά κυρία ἀπό τήν Κρήτη. Ἦταν πολύ λυπημένη, γιατί τό παιδάκι της, 12 χρόνων, ἦταν ἐκ γενετῆς κωφάλαλο καί οἱ γιατροί δέν τῆς ἔδιδαν καμιά ἐλπίδα. «Παππούλη, θά μιλήση τό παιδί μου;», τόν ρώτησε. «Ναί, θά μιλήση», τῆς εἶπε. Τήν ἄλλη μέρα ἦρθε ξανά ἡ κυρία, νά εὐχαριστήση γιά τό θαῦμα, πού τῆς ἔκανε ὁ π. Εὐμένιος, καί τό παιδί της, στά δώδεκά του χρόνια, μίλησε”. ❉ “ Ἡ κ. Εὐαγγελία, πού τά τελευταῖα χρόνια ἐρχόταν στόν π. Εὐμένιο καί καθόταν κοντά του, μᾶς ἔλεγε γιά τόν γαμπρό της, ὅτι εἶχε ὄγκο στό κεφάλι καί ἔπρεπε νά χειρουργηθῆ, μέ πιθανότητες νά μείνη παράλυτος, τυφλός ἤ καί νά πε-
θάνη. Ζήτησαν τή βοήθεια τοῦ Γέροντα. «Μή στεναχωριέστε», τούς εἶπε, «θά γίνη καλά». Διακρίνοντας τήν δυσπιστία τους, πρόσθεσε: «Θαυματουργικῶς θά γίνη καλά». Τήν ὥρα πού ὁ ἀσθενής μπῆκε στό χειρουργεῖο, πῆραν στό τηλέφωνο τόν Παππούλη καί τούς εἶπε: «Ὡραῖο χειρουργεῖο. Ὁ Θεός θά τόν κάνη καλά», καί γελοῦσε. Τό χειρουργεῖο κράτησε ἀπό τίς 8 π.μ. ἕως τίς 9.30 μ.μ. Πραγματικά, οἱ γιατροί πίστεψαν ὅτι εἶχε γίνει ἕνα θαῦμα. Ὁ ἀσθενής βγῆκε ἀρτιμελής!”. ❉ “Μιά κυρία, εἶχε φραγμένες ἀρτηρίες, (καρδιᾶς) πῆγε στενοχωρημένη στόν Παππούλη καί τοῦ τό εἶπε. Ἐκεῖνος τήν κοίταξε καί τήν σταύρωσε, ἐνῶ τραγουδώντας τῆς ἔλεγε: «Τί καλή καρδιά πού ἔχεις! Τί καλή καρδιά πού ἔχεις!». Τίς ἑπόμενες ἡμέρες, πού ἡ κυρία ἔκανε πιό λεπτομερεῖς ἐξετάσεις, οἱ γιατροί τῆς εἶπαν ὅτι εἶχαν κάνει λάθος καί ὅτι ἡ καρδιά της δέν εἶχε τίποτε”. ❉ “Στό Νοσοκομεῖο Ἡρακλείου ἦταν ἕνας ἄνθρωπος σέ κῶμα ἐπί τέσσερες ἡμέρες, χωρίς οἱ γιατροί νά τοῦ βρίσκουν κάτι. Τότε συγγενής τηλεφώνησε στόν π. Εὐμένιο γιά τό θέμα. Μόλις ὁ Παππούλης σήκωσε τό ἀκουστικό, καί πρίν ἐκείνη τοῦ ἀναφέρη κάτι, ἄρχισε νά λέη γελώντας: «Ὁ Μανώλης θά γίνη καλά, θά ζήση ὁ Μανώλης. Θά γίνη καλά ὁ Μανώλης». Καί ἔτσι ἔγινε. Ἀπό τότε ἔχουν περάσει 25 χρόνια καί εἶναι καλά”. ❉ “Νεαρός, πού ὑπηρετοῦσε στή Ρόδο, στό δρόμο ἔπαθε ἕνα ἀτύχημα, τραυμάτισε σοβαρά τόν ἐγκέφαλό του. Πολύ καιρό βρισκόταν σέ κῶμα, καί οἱ γιατροί εἶχαν ἀποκλύσει ὁποιαδήποτε ἐλπίδα γιά βελτίωσι. Μιά θεία του πῆγε στόν π. Εὐμένιο καί τοῦ ζήτησε νά προσευχηθῆ. Ὁ Παππούλης, ὕστερα ἀπό λίγο, τῆς εἶπε: «Ὁ Λουκᾶς θά περπατήση, θά μιλήση καί θά γίνη καλά». Τό εἶπε τρεῖς φορές, ἐνῶ ἐκείνη τοῦ θύμιζε ὅτι ὁ νέος βρισκόταν σέ κῶμα. Πράγματι, μετά ἀπό 5 μῆνες σέ κῶμα, ὁ νέος ἔγινε καλά”. Ἐν Ἐσόπτρῳ
19
?
Ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο “π. Εὐμένιος ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός” ❉ “Μιά γνωστή τοῦ π. Εὐμενίου ἀπό τό Ἡράκλειο εἶχε ἕνα τρομερό ἀτύχημα καί, ἐνῶ βρισκόταν ὑπό ἰατρική παρακολούθησι, παρουσιάστηκε στήν κάτω σιαγόνα ἕνα ἀπόστημα τέτοιο, πού μόνο μέ χειρουργική ἐπέμβασι θά μποροῦσε νά ἀποφευχθῆ μιά γενικώτερη μόλυνσι. Ἐπί πολλές ἡμέρες, ὁ πόνος ἦταν ἀφόρητος. Μιά μέρα μπροστά στό εἰκονοστάσι της καί στή φωτογραφία τοῦ Γερ. Εὐμενίου, τόν παρακάλεσε νά λυτρωθῆ ἀπό τούς φοβερούς πόνους. Μιά γλυκιά εὐωδία καί ζεστασιά τήν περιέλουσε τότε καί ἔνιωσε μιά πρωτόγνωρη ὑπνηλία, ἡ ὁποία τήν ὡδήγησε στό κρεβάτι της. Τό πρωΐ πού ξύπνησε, τό ἀπόστημα εἶχε ἐξαφανιστεῖ. Πῆγε ἀμέσως στό γιατρό, ὁ ὁποῖος, ἔκπληκτος, διεπίστωσε τή θεραπεία της”.
❉ “Ὅταν πλησίαζε τό τέλος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του, ὁ ἴδιος τό αἰσθανόταν καί μᾶς ἔδινε κάποιες ἐνδείξεις. Ἦταν 17 Μαρτίου 1999, τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ Μητροπολίτου Νικαίας κ. κ. Ἀλεξίου. Ἄρχισε νά ψάλλη τή φήμη τοῦ Σεβασμιωτάτου. Στό τέλος τοῦ εἴπαμε: «Καί στά δικά σας πολλά τά ἔτη, Γέροντα». «Τά δικά μου...», εἶπε σκεπτικός καί ἄρχισε να μετράη «17, 18, 19, 20, 21, 22, 23». Στό 23 σταμάτησε. Ὅταν ἐκοιμήθη, 23 Μαῒου, τότε καταλάβαμε τί σήμαινε, πού σταμάτησε στό 23”.
Ἡ ταπείνωση πηγάζει ἀπό τήν ἀγάπη... “Ἡ ταπείνωσι μᾶς βοηθᾶ. Εἶναι ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ. Χωρίς ταπείνωσι δέν μποροῦν νά μᾶς δοθοῦν χαρίσματα. Καί νά ἔχουμε κάποιο χάρισμα, ὅταν δέν ἔχουμε ταπείνωσι, φεύγει ἡ ταπείνωσι μᾶς βοηθᾶ νά κερδίσουμε τά πάντα «ὁ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται». Ταπείνωσι εἶναι ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ. Μέ τήν ταπείνωσι μπορεῖ νά μᾶς σώση ὁ
Θεός εὔκολα. Ἡ ταπείνωσι εἶναι μεγάλο πράγμα, ἀπέραντο. Ἡ ταπείνωσι πηγάζει ἀπό τήν ἀγάπη. Χωρίς ἀγάπη δέν μποροῦμε νά ἔχουμε ταπείνωσι. Ὅλα ὁδηγοῦνται ἀπό τήν ἀγάπη. Καί ἡ ταπείνωσι καί ὅλα γενικά. Ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ”. Σίμωνος Μοναχοῦ “π. Εὐμένιος, ὁ ποιμήν ὁ καλός καί θαυματουργός”.
...Κάθε ἁπλός δέν εἶναι καί ταπεινός... “π. Εὐμένιος: Ὁ Θεός ἐκεῖ ἀναπαύεται, στούς ταπεινούς καί στούς ἁπλούς τῇ καρδίᾳ. Ἐρώτηση: Ὅταν λέει ἁπλός, Γέροντα, μπορεῖτε νά μοῦ τό ἐξηγήσετε; π. Εὐμ.: Δηλαδή ὁ κάθε ταπεινός εἶναι καί ἁπλός, εἶναι καί πράος, ἀλλά κάθε ἁπλός δέν εἶναι καί ταπεινός καί κάθε ταπεινός εἶναι καί πράος εἶναι καί ἁπλός, ἀλλά κάθε πράος δέν εἶναι καί ταπεινός. Ὅποιος ἔχει τήν ταπείνωση τά ᾽χει καί τ᾽ ἄλλα ὅλα. Ὅποιος ἔχει μόνο τήν πραότητα δέν ἔχει καί τήν ταπείνωση. ἘρώἘν Ἐσόπτρῳ
Δέν θυμᾶμαι τήν ἀκριβῆ ἡμερομηνία. Μέ τούς ἀριθμούς ἄλλωστε δέν τά πάω καλά. Ἔχουν πολύ λογική καί μέ κουράζουν. Μά ἐκεῖνο πού σίγουρα θυμᾶμαι εἶναι ὅτι σάν ἦρθε τό μακάριο λείψανο στό νησί μας, μετά ἀπό διήμερο προσκύνημα στήν πρωτεύουσα, ἀνέβηκα στό χωριό νά δῶ ἕναν Ἅγιο. Δέν εἶναι δά καί τόσο συχνό τό φαινόμενο!!! Ὅταν πλησίασα κοντά του, μιά λάμψη πού ἔκαιγε κάθε δισταγμό καί λογοκρατοῦσα συνήθεια φάνηκε ἠχηρά στό πρόσωπό του. Ὄχι !!!! Δέν τήν ἔβλεπα μονάχα ἐγώ. Ἦταν πολλοί ἐκεῖ μέ ἀναμμένα τά κεριά καί πληγωμένη τήν καρδιά.
Ἔλαμπε!!! Μά ἡ λάμψη αὐτή δέν εἶχε κάτι ἀπό αὐτήν ἐδῶ τήν κτίση. Δέν ἦταν φῶς σέ δικό μας οὐρανό. Μήτε μορφή ἀπό ἐκείνες πού στολίζουν τούς τοίχους τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου μας. Δέν ἦταν κορνίζα, γιά νά ξυπνάει τή λήθη καί τή μοναξιά τοῦ χωρισμένου. Ἦταν φῶς ἐκ φωτός. Λάμψη λαμπρῆς κοσμημένης. Μά πιό πολύ ἀπό ὅλα, ἐκεῖνο πού σταμάτησε τῆς λογικῆς τούς ἤχους, σώπασε καί ἠρέμησε, ἐσώτερες φωνές τῶν ἀπειθῶν λογισμῶν μου, ...τά πόδια τά κουρασμένα τοῦ Ἁγίου. Ἦταν ζεστά καί μαλακά σάν τήν καρδιά του, κι᾽ ὅμως εἶχαν περάσει τρεῖς μέρες πού εἶχε κοιμηθεῖ !!! π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος (π. Λίβυος)
?
20
τηση: Ἄρα μπορεῖ νά ἀποκτήσει μέ τήν ἁπλότητα τήν ταπείνωση; π. Εὐμ.: Ναί ἀρχινᾶμε ἕνα - ἕνα, ἕνα - ἕνα, ἀρχινᾶμε, δηλαδή, δηλαδή, δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι αὐτός πού εἶναι ἁπλός εἶναι καί ταπεινός, μπορεῖ νά εἶναι καί ταπεινός, ἀλλά δέν μποροῦμε νά τό ποῦμε, δηλαδή ὅποιος εἶναι ταπεινός εἶναι καί πράος εἶναι καί ἁπλός”. Ἀπό συνομιλία μέ τόν π. Εὐμένιο, πηγή: youtube.com/watch?v=q_zyw3ImPss, στό 15,38´
Λάμψη λαμπρῆς κοσμημένης...
Συσσίτια τῆς Ἐκκλησίας ✔ Ἱ. Μητροπ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Μοιρῶν: Ἀπό τό 2009 μέχρι σήμερα, ἔχει διανείμει 7.080 περίπου μερίδες φαγητοῦ. ✔ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου: Ἀπό τό 2011 μέχρι σήμερα, ἔχει διανείμει 4.450 περίπου μερίδες φαγητοῦ. ✔ Ἱ. Ν. Ἁγ. Εἰρήνης Πύργου Μονοφατσίου: Ἀπό τό 2006 μέχρι σήμερα, ἔχει διανείμει 28.510 περίπου μερίδες φαγητοῦ.
Τράπεζες τροφίμων τῆς Ἐκκλησίας ✔ Τμήματος κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης Πολιτιστικοῦ Κέντρου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, Ἱ. Μ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Μοιρῶν, Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου, Ἁγ. Ραφαήλ Μοιρῶν, Ἁγ. Βαρβάρας καί Ἀσημίου. Τρόφιμα διανέμονται καί σέ ἄλλες Ἐνορίες. Εὐχαριστοῦμε πολύ: Τίς κυρίες πού μαγειρεύουν ἐθελοντικά τό φαγητό, μέ τόσο φιλότιμο καί διάκριση. Ἐκείνους πού μᾶς προσφέρουν χρήματα γιά νά πληρωθεῖ τό ρεῦμα καί ἄλλα ἀναγκαῖα γιά τήν παρασκευή τοῦ φαγητοῦ, καθώς καί τρόφιμα. Ἐκείνους πού προσφέρουν γεύματα ὑπέρ ἀνάπαυσης συγγενικῶν τους προσώπων.
ΔΩΡΕΕΣ Γιά τά συσσίτια καί τίς Τράπεζες τροφίμων τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας: Δωρεά τροφίμων κατά τά περασμένα Χριστούγεννα καί Πάσχα, ἀπό τους ἀστυνομικούς τῆς Ἀστυνομικῆς Διεύθυνσης Ἡρακλείου. Εὐχαριστοῦμε πολύ.
Ἀφιέρωση τοῦ Γέροντα Εὐμενίου στόν πνευματικό του πατέρα, σέ βιβλίο του, τό ὁποῖο βρίσκεται στήν Ἐνορία Ἄ. Ζαροῦ. 22
Ἐν Ἐσόπτρῳ
Γιά τό τμῆμα Σχολῆς Ἁγιογραφίας: Ἐπιμορφούμενοι 365€. Γιά τό τμῆμα Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς: Ἐπιμορφούμενοι 445€. Γιά τήν ὁλοκλήρωση τῆς κατασκευῆς τοῦ 2ου ὀρόφου, πάνω ἀπό τό Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, ὁ ὁποῖος ἀνεγείρεται ἐκτός χρηματοδότησης τοῦ ΕΣΠΑ καί στεγάζει τομεῖς τῆς Ἱ. Μητροπόλεως: Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος 267,50€. Ἐνορίες: Ἀποϊνίου 100€, Ἐνορία Τρ. Ἐκκλησιῶν 280€, Πύργου Μονοφ. 1.000€, Κρότου 400€, Βαγιωνιᾶς 200€, Χάρακα 600€, Βασιλικῆς 500€, Πλατάνου 600€, Πραιτωρίων 300€, Ἀμπελούζου 200€, Κουσέ 150€, Κόκ. Πύργου200€, Διονυσίου 750€, Μορονίου 250€, Λιγορτύνου 400€, Ἀ. Ζαροῦ 300€, Πλουτῆς 300€, Πετροκεφαλίου 300€, Νυβρίτου 600€, Πρινιᾶ Μαλ/ζίου 300€, Φουρνοφάραγγου 200€, Παρανύμφων 500€, Καστελλίου Μονοφ. 150€, Μουρνιᾶς 200€, Γέργερης 500€, Γρηγοριᾶς 250€, π. Νικόλαος Παπαδάκης 100€, π. Γεώργιος Γοραντωνάκης 120€, κ. Ἐλευθερία Ριτσατάκη 50€ καί πρεσβυτέρα Μαρία Παπαδοσπυριδάκη 200€ εἰς μνήμην π. Γρηγορίου Παπαδοσπυριδάκη. Εὐχαριστοῦμε πολύ. Ἐν Ἐσόπτρῳ
23