εν Εσόπτρω - Τεύχος 34 by iconio

Ἀπρίλιος - Μάϊος - Ἰούνιος 2015

ΤΕΥΧΟΣ 34

Περιεχόμενα σελ. 3 σελ. 4

Συναξάρι “ Ὅσιος Μεθόδιος ὁ ἐν Νυβρίτῳ” Ἐκ Φαναρίου “ Ἡ ἱστορική Πατριαρχική Θ. Λειτουργία στόν Ἅγιο Βουκόλο Σμύρνης, 6/2/2015, ἀποσπάσματα”

σελ. 5

“Κατάληξη ὁμιλίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Δημητρίου Κιρκιντζέ Σμύρνης” “Οἱ νεκροί περιμένουν” ἀποσπάσματα

Ἐν Ἐσόπτρῳ σελ. 6 σελ. 8

“ Ἡ Ἀποστολική Παράδοση καί συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας, ἀπόσπασμα”

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ Τμήματος ἐκδόσεων Πολιτιστικοῦ Κέντρου Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ σελ. 10 “Εἰς μνημόσυνον τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Σεραφείμ Τίκα (1913 - 1998), ἄγνωστοι πτυχαί τῆς « μυστικῆς ζωῆς του»” σελ. 16 “Γεροντισμός, φανατισμός, θρησκεία” Α΄ τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Εἰρηναίου Δεληδήμου σελ. 24 Μαζί μέ τούς γονεῖς “10 πράγματα πού δέν πρέπει νά πεῖτε ποτέ στά παιδιά σας” σελ. 26 Μέ ἐνδιαφέρον γιά τούς νέους “Τσάρλι Τσάπλιν ὅταν ἄρχισα νά ἀγαπῶ τόν ἑαυτό μου πραγματικά” σελ. 28 Ἀπό τό τμῆμα Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου σελ. 30 Ἀπό τά τμήματα Θεατρικοῦ Παιχνιδιοῦ Εἰκαστικοῦ Ἐργαστηρίου καί Νεανικῶν Συνάξεων τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου σελ. 32 Ἀπό τό τμῆμα Ἐπιμόρφωσης Στελεχῶν Ἐκκλησίας τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου σελ. 34 Δωρεές σελ. 35 “ Ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν Εὐρώπη” Ἐξώφυλλο: Ὁ Ἅγ. Γεώργιος, ἔργο κ. Στεφάνου Ἀλπαντάκη. Ὀπισθόφυλλο: Ἀπό τόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Ἄνω Ζαροῦ.

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Κοπανάκης

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ταχυδρομική διεύθυνση Μητροπόλεως 9, 70400 Μοῖρες Τηλ. 28920 22208 Φάξ 28920 24804 ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο info@imga.gr

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος καί Νικ. Ντρετάκης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ Τυποκρέτα

Τό παρόν ἔντυπο ἐκδίδεται ἀπό τό Ἐπίσημο Δελτίο τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης “ Ἀπόστολος Τίτος ’’ καί διατίθεται δωρεάν

ΣΥΝΑΞΑΡΙ

Ὅσιος Μεθόδιος ὁ ἐν Νυβρίτῳ (ἑορτάζει στίς 25 Ἰουνίου) ἐκκλησιαστική παράδοση ἀναφέρει ὅτι καταγόταν ἀπό τό Ρέθυμνο. Ἀσκήτεψε στό σπήλαιο τοῦ σημερινοῦ προσκυνήματός του, στό Χωριό Νύβριτος, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ προσκύνημα γιά τήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Μεσαρᾶς. Οἱ κάτοικοι τοῦ τόπου μας τόν τιμοῦν πολύ, μέ ἀποκορύφωμα τήν παραμονή καί τήν ἡμέρα της ἱ. μνήμης του. Στόν χῶρο τοῦ σπηλαίου τῆς ἄσκησης τοῦ Ὁσίου ὑπάρχει μικρό παρεκκλήσι τό ὁποῖο ἐνσωματώθηκε μέσα σέ ἕνα μεγαλύτερο ναό πού κτίσθηκε ἀργότερα πρός τιμήν του. Ὁ Ὅσιος ἐπιδώθηκε σέ μεγάλους ἀσκητικούς ἀγῶνες, ἀγάπησε τήν ἱερά ἡσυχία καί εὐεργέτησε πνευματικά τήν περιοχή. Ἐπιτέλεσε καί ἐπιτελεῖ μέχρι σήμερα πολλά θαύματα.

Ἡ

Ἔργο κ. Στεφάνου Ἀλπαντάκη ἀπό τήν Ἐνορία Πλατάνου

Σπήλαιο Ἁγ. Μεθοδίου Νύβριτος Ἐν Ἐσόπτρῳ

ΕΚ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Ἡ ἱστορική Πατριαρχική Θ. Λειτουργία στόν Ἅγιο Βουκόλο Σμύρνης 6/02/2015 (ἀποσπάσματα)

Τοῦ κ. Ἀριστείδη Βικέτου Μὲ μάτια ὑγρὰ ἀπὸ τὴν ἄφατη συγκίνηση καὶ σὲ κλίμα κατάνυξης ἀπόγονοι προσφύγων τῆς Σμύρνης καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὰ μέλη τῆς τοπικῆς Ὀρθόδοξης Κοινότητας (Ἕλληνες καὶ ξένοι) παρακολούθησαν στὴ Σμύρνη τὴν πρώτη, μετὰ ἀπὸ σχεδὸν ἕνα αἰώνα, Πατριαρχικὴ Θ. Λειτουργία, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς μνήμης τοῦ Ἁγ. Βουκόλου, στὸν ὁμώνυμο ναό του, ποὺ ἀνακαινίστηκε ἀπὸ τὸν Δῆμο καὶ χρησιμοποιεῖται ὡς πολιτιστικὸ κέντρο. Η Θ. Λειτουργία καλύφθηκε ἀπὸ πολλὰ μέσα ἐνημέρωσης, τουρκικὰ καὶ ξένα...

Ὁ

κ. Βαρθολομαῖος, τόνισε ὅτι «ἡ πολυπολιτισμικὴ Σμύρνη ἀποτελεῖ διαχρονικὸ καστροφύλακα μνήμης καὶ βιώσεως τῆς σωτηριώδους διδασκαλίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου μαρτυρίας τοῦ εὐσεβοῦς μας Γένους». Ὁ κ. Βαρθολομαῖος χαρακτήρισε τὴ Σμύρνη «πόλη τῆς δημιουργίας καὶ τῆς εὐημερίας, ἀλλὰ καὶ τοῦ θρύλου καὶ τοῦ πόνου, τοῦ σπαραγμοῦ καὶ τῆς ὀδύνης». Σήμερα, τόνισε ὁ κ. Βαρθολομαῖος, «βρισκόμεθα ἐνώπιον τῶν μαρτύρων καὶ τῆς μαρτυρίας». Καὶ ἄν, κατὰ τὸν Σμυρναῖο Σεφέρη, εἶπε, «κάθε ἀπομεινάρι (στὴ Σμύρνη) περνάει ἀπαρατήρητο», γιά μᾶς, συνέχισε, τοὺς κληρονόμους τῆς μνήμης καὶ τῆς ἱστορίας, κατὰ τὴν Σμυρναίαν Ξανθίππη Ἀναστασιάδου, «τὸ ἀπομεινάρι αὐτὸ χρειάζεται σεβασμὸ καὶ εὐαισθησία, προσεκτικὴ 4

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ἐπισήμανση καὶ τῆς τελευταίας πέτρας... κάθε ἄλλη ἀντιμετώπισις μοιάζει μὲ ὕβρι καὶ βλασφημία». Ὁ Πατριάρχης χαρακτήρισε τὴ Θ. Λειτουργία στὴ Σμύρνη «ἱστορικὴ ὥρα»...ἀναφέρθηκε στὸ μαρτύριο καὶ τὴν μαρτυρία τῶν παλαιῶν Ρωμιῶν τῆς Σμύρνης, λέγοντας: «Βλέπομεν τούς μὴ ὑπάρχοντας σήμερον δεκαὲξ Ναοὺς τῆς Σμύρνης, μὲ προεξάρχοντα τὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, καὶ τὸν μόνον διασωθέντα καὶ διατηρούμενον Ναὸν τοῦ Ἁγ. Βουκόλου...Εἶναι ἐμπρὸς εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς μας νοερῶς ἡ περίφημος Εὐαγγελικὴ Σχολή, τὸ Κεντρικὸν Παρθεναγωγεῖον, τὸ Νοσοκομεῖον τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τὸ Βρεφοκομεῖον καὶ τὸ Ὀρφανοτροφεῖον, οἱ περὶ τοὺς 150 φιλεκπαιδευτικοὶ Σύλλογοι, αἱ 200 καὶ πλέον Βιβλιοθῆκαι, αἱ 35 ὁμογενειακαὶ ἐφημερίδες καὶ τὰ περιοδικά, ἡ ἀθλητικὴ καὶ πολιτι-

στικὴ δραστηριότης τῶν «Πανιωνίου» καὶ «Ἀπόλλωνος» καὶ ἄλλων γυμναστικῶν συλλόγων τῆς Σμύρνης. Βλέπομεν ἐδῶ, εἰς τὴν παραλίαν, εἰς τὸ «Καὶ» τῆς Σμύρνης, τὸ «ἀρχοντικό» τοῦ Θεοδώρου Καπετανάκη, μὲ τοὺς τοίχους γεμάτους μὲ ἀρχαίας ἑλληνικάς παραστάσεις καὶ μὲ τὰς εἰκόνας τῶν Ἁγίων τῆς Σμύρνης, μεταξὺ τῶν ὁποίων τοῦ Ἁγ. Βουκόλου καὶ τοῦ Ἁγ. Πολυκάρπου. Αὐτὰ ὅλα καὶ πολλὰ ἄλλα ἤσαν τὸ καύχημα καὶ ἡ ἀλήθεια τῆς Σμύρνης, «ἕνας θαυμάσιος κόσμος μὲ ὁράματα, δράση καὶ προοπτική», τὴν ἀπώλειαν τοῦ ὁποίου ἡ λαϊκὴ μούσα τῆς προσφυγιᾶς διὰ τῆς Σμυρναίας Ξανθίππης Ἀναστασιάδου διεκτραγωδεῖ καί, ἀλληγορικῶς καὶ πραγματικῶς, περιγράφει: "πᾶνε κι ἔρχονται καράβια φορτωμένα προσφυγιά, βάψαν τὰ πανιὰ τοὺς μαῦρα, τὰ κατάρτιά τους

μαβιά. Ποῦ νὰ βρίσκεται ὁ πατέρας ψάχνει ἡ μάννα γιὰ παιδιά, μᾶς ἐσκόρπισε ὁ ἀγέρας σ ἄλλη γῆ, σ ἄλλη στεριά"». Λέγοντας τὰ λόγια αὐτὰ τῆς Ξανθίππης Ἀναστασιάδου ἡ φωνὴ τοῦ Πατριάρχη «πνίγηκε» ἀπὸ συγκίνηση... Ὁ κ. Βαρθολομαῖος εὐχαρίστησε τὸ δήμαρχο Σμύρνης, Ἀλὶ Κοτζάογλου, ὁ ὁποῖος ἦταν παρὼν στὴν Θ. Λειτουργία, γιὰ τὴ διάσωση τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγ. Βουκόλου καὶ τὴν ἀνακαίνισή του. Μετὰ τὸ τέλος τῆς Θ. Λειτουργίας ἔγινε ἡ λιτάνευση τῆς ἀνθοστόλιστης εἰκόνας τῶν τριῶν μεγάλων Ἁγ. τῆς Σμύρνης, Βουκόλου, Πολυκάρπου καὶ Φωτεινῆς. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης φύτεψε στὸν προαύλιο χῶρο τοῦ ναοῦ μία μυρτιὰ καὶ ἄναψε ἕνα καντήλι στὸ σημεῖο, ποὺ κατὰ τὴν παράδοση ἦταν ὁ τάφος τοῦ Ἁγ. Βουκόλου. Πηγή: fanarion.blogspot.gr / 2015/02/blog-post_64.html

$ Κατάληξη ὁμιλίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Δημητρίου Κιρκιντζέ Σμύρνης «...ἡ Διδὼ Σωτηρίου καὶ μαζί της καὶ ὁ Πατριάρχης σας ἐδῶ εἰς τὸ Κικριντζὲ καὶ ὅλοι οἱ πατέρες καὶ ἀδελφοί μας Κιρκιντζιῶτες καὶ ὁ κτίτωρ τοῦ Ναοῦ τούτου τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ἐπίσκοπος Ἄνθιμος: «Νύχτα σκέπασε τὴ γῆ. Δὲν ἤτανε τοῦτος ὁ κόσμος πλασμένος ἀπὸ χέρι Θεοῦ: Ὄχι, δὲν ἤτανε!.... Γι᾿ αὐτὸ καὶ τόσο αἶμα, τόσο δάκρυ, τόση φωτιά. Γιατὶ καὶ ἡ ἀγάπη ποὺ χάθηκε ἀνεπιστρεπτί: Τόσα φαρμάκια, τόση συφορὰ κι ἐμένα ὁ νοῦς νὰ γυρίσῃ θέλει πίσω στὰ παλιά! Νά᾿ ταν, λέει, ψέμα ὅλα ὅσα περάσαμε καὶ νὰ γυρίζαμε τώρα δὰ στὴ γῆ μας, στοὺς μπαξέδες μας, στὰ δάση μας μὲ τὶς καρδερίνες, τὶς κάργιες καὶ τὰ πετροκοτσύφια, στὰ περιβολάκια μας μὲ τὶς μαντζουράνες καὶ τὶς ἀνθισμένες κερασιές, στὰ πανηγύρια μας μὲ τὶς ὄμορφες τάβλες... Ἀντάρτη τοῦ Κιορ Μεμέτ, χαιρέτα μου τὴν γῆ ὅπου μᾶς γέννησε, Σελὰμ σοϊλέ. Ἂς μὴ μᾶς Ἡ Α. Θ. Π. ὁ Οἱκουμενικός κρατάει κακία ποὺ τὴν ποτίσαμε μ᾿ αἷμα». Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαῖος, Τῷ δὲ Θεῷ, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Βουκόλου Πνεύματι, δόξα καὶ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.» Σμύρνης 6-2-2015 Ἐν Ἐσόπτρῳ

Oἱ νεκροί περιμένουν (ἀποσπάσματα)

τῆς Διδοῦς Σωτηρίου Ἡ ὑπόθεση τοῦ πρώτου αὐτοῦ μυθιστορήματος τῆς Διδοῦς Σωτηρίου ἀναφέρεται στά θύματα τῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς, τόν ξεριζωμό τῶν ἑλληνικῶν πληθυσμῶν καί τίς σκληρές δοκιμασίες πού ἀντιμετώπισαν οἱ πρόσφυγες κατά τήν ἐγκατάστασή τους στήν Ἑλλάδα.

Ἀ

ξενοδοχεῖα, τὰ πάντα; -Τί θέλαμε, τί γυρεύαμε μεῖς νὰ ᾽ρθοῦμε σὲ τοῦτον τὸν ἀφιλόξενο τόπο, ἔλεγε ἡ κυρία Ἐλβίρα. Τί θέλαμε καὶ τί γυρεύαμε νὰ χωριστοῦμε ἀπὸ τοὺς ἄνδρες μας! Στὸ τέλος βρέθηκε ἕνας ἀναγκεμένος ξενοδόχος καὶ μᾶς ἔδωσε ἕνα σκοτεινό, ἄθλιο δωμάτιο μὲ ἔξι κρεβάτια. Γιὰ πότε γινήκαμε πραγματικοὶ πρόσφυγες δὲν τὸ καταλάβαμε. Μέσα σὲ λίγα εἰκοσιτετράωρα ὅλος ὁ κόσμος ἀναποδογύρισε. Βαπόρια φτάναν τὸ ἕνα πίσω ἀπὸ τ᾽ ἄλλο καὶ ξεφόρτωναν κόσμο, ἕναν κόσμο ξεκουρντισμένον, ἀλλόκοτο, ἄρρωστο, συφοριασμένο, λὲς κι ἔβγαινε ἀπὸ φρενοκομεῖα, ἀπὸ νοσοκομεῖα, ἀπὸ νεκροταφεῖα. Ἐπῆξαν οἱ δρόμοι, τὸ λιμάνι οἱ ἐκκλησιές, τὰ σχολειά, οἱ δημόσιοι χῶροι. Στὰ πεζοδρόμια γεννιόνταν παιδιὰ καὶ πέθαιναν γέροι. Ἑνάμισι ἑκατομμύριο ἄνθρωποι βρεθήκανε ξαφνικὰ ἔξω ἀπ᾽ τὴν προγονική τους γῆ. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιὰ καὶ γονιοὺς ἄταφους. Παράτησαν περιουσίες, τὸν καρπὸ στὰ δένδρα καὶ στὰ χωράφια, τὸ φαΐ στὴ φουφού, τὴ σοδειὰ στὴν ἀποθήκη, τὸ κομπόδεμα στὸ συρτάρι, τὰ πορτρέτα τῶν προγόνων στοὺς τοίχους. Καὶ βάλθηκαν νὰ τρέχουν νὰ φεύγουν κυνηγημένοι ἀπ᾽ τὸ τούρκικο μαχαίρι καὶ τὴ φωτιὰ τοῦ πολέμου. Ἔρχεται μία τραγικὴ στιγμὴ στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ τὸ θεωρεῖ τύχη νὰ μπορέσει νὰ παρατήσει τὸ ἔχει του, τὴν πατρίδα του τὸ παρελθόν του καὶ νὰ φύγει, νὰ φύγει λαχανιασμένος ἀποζητῶντας ἀλλοῦ τὴ σιγουριά. Ἅρπαξαν Διδώ Σωτηρίου οἱ ἄνθρωποι βάρκες, καΐκια, σχεδίες, βαπόρια,

ρχίσαμε νὰ βαδίζουμε πιασμένοι ἀπ᾽ τὸ χέρι, κοντὰ ὁ ἕνας στὸν ἄλλον, χαμένοι, μουδιασμένοι, δισταχτικοί, σὰν νὰ ᾽μαστε τυφλοὶ καὶ δὲν ξέρουμε ποὺ θὰ μᾶς φέρει τὸ κάθε βῆμα ποὺ ἀποτολμούσαμε. Γυρεύαμε ξενοδοχεῖο στὸ λιμάνι γιὰ ν᾽ ἀκουμπήσουμε καὶ νὰ περιμένουμε τοὺς δικούς μας. Ὅπου ὅμως κι ἂν ρωτούσαμε, παίρναμε τὴν ἴδια στερεότυπη ἀπόκριση: -Ἀπ᾽ τὴ Σμύρνη ἔρχεστε; Δὲ δεχόμαστε πρόσφυγες. -Μὰ θὰ σᾶς πληρώσουμε καλά, ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ἔλεγε ἡ θεία Ἐρμιόνη. Ἐκεῖνοι ἐπέμεναν στὴν ἄρνησή τους: -Φοβόμαστε τὶς ἐπιτάξεις. Δὲ μάθατε λοιπὸν πῶς στὴ Χίο, στὴ Μυτιλήνη, στὴ Σάμο ἔφτασε προσφυγολόι, κι ἐπιτάξανε ὅλα τὰ σχολεῖα, τὰ

Ἐν Ἐσόπτρῳ

πέρασαν τὴ θάλασσα σ᾽ ἕναν ὁμαδικό, φοβερὸ ξενιτεμό. Κοιμήθηκαν ἀποβραδὶς νοικοκυραῖοι στὸν τόπο τους καὶ ξύπνησαν φυγάδες, θαλασσοπόροι, ἄστεγοι ἄποροι, ἀλῆτες καὶ ζητιάνοι στὰ λιμάνια τοῦ Πειραιᾶ, τῆς Σαλονίκης, τῆς Καβάλας, τοῦ Βόλου, τῆς Πάτρας. Ἑνάμισι ἑκατομμύριο ἀγωνίες καὶ οἰκονομικὰ προβλήματα ξεμπαρκάρανε στὸ φλούδι τῆς Ἑλλάδας, μὲ μία θλιβερὴ ταμπέλα κρεμασμένη στὸ στῆθος: «Πρόσφυγες!». Ποῦ νὰ ἀκουμπήσουν οἱ πρόσφυγες; Τί νὰ σκεφτοῦν; τί νὰ ξεχάσουν; τί νὰ πράξουν; ποῦ νὰ δουλέψουν; πῶς νὰ ζήσουν; Τρέμαν ἀκόμα ἀπ᾽ τὸ φόβο. Τὰ μάτια τοὺς ἦταν κόκκινα ἀπ᾽ τὸ αἱμάτινο ποτάμι τῆς κόλασης ποὺ διάβηκαν. Καὶ σὰν πάτησαν σὲ στέρεο ἔδαφος, μετρήθηκαν νὰ δοῦν πόσοι φτάσανε καὶ πόσοι λείπουν. Κι οἱ ζωντανοὶ δὲν τὸ πιστεύανε, μόνο ἅπλωναν τὰ χέρια τους στὸ κορμί τους καὶ τὸ ψάχνανε, γιὰ νὰ βεβαιωθοῦνε πὼς δὲν ἦταν βρικόλακες. Καὶ ψάχναν καὶ γιὰ τὴν ψυχή τους, νὰ δοῦν ἂν ἦταν στὴ θέση της. Μ᾽ αὐτὴ ἦταν ἄφαντη. Εἶχε μείνει πίσω στὴν πατρίδα κοντὰ στοὺς ἀγαπημένους νεκροὺς καὶ στοὺς αἰχμαλώτους, κοντὰ στὰ σπιτάκια, στὰ χωράφια, στὶς δουλειές.... Κι εἶπαν: περαστικοὶ εἴμαστε, ἂς βολευτοῦμε ὅπως ὅπως, κι αὔριο θὰ ματαγυρίσουμε στὰ μέρη μας. Κι ἀποζητοῦσαν, τούτη τὴν ἐλπίδα, μὲ τὴν ἴδια λαχτάρα σὰν τὸ ψωμὶ τὸ νερὸ καὶ τ᾽ ἁλάτι. Τόσοι ἦταν, ἐνάμισι ἑκατομμύριο ρωμιοί μι-

κρασιάτες, πού στριφογύριζαν τώρα στό καύκαλο τῆς Ἑλλάδας, σάν περιπλανώμενοι ἰουδαῖοι διωγμένοι ἀπό τή γῆ τῆς Χαναάν. Χωρίς πατρίδα, χωρίς δουλειά, χωρίς σπίτι. Καί μόλις χτές νά θυμᾶσαι πώς ἤσουνα νοικοκύρης.

«...Ἑνάμισι ἑκατομμύριο ἄνθρωποι βρεθήκανε ξαφνικὰ ἔξω ἀπ᾽ τὴν προγονική τους γῆ. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιὰ καὶ γονιοὺς ἄταφους. Παράτησαν περιουσίες, τὸν καρπὸ στὰ δένδρα καὶ στὰ χωράφια τὸ φαΐ στὴ φουφού, τὴ σοδειὰ στὴν ἀποθήκη τὸ κομπόδεμα στὸ συρτάρι, τὰ πορτρέτα τῶν προγόνων στοὺς τοίχους...» Ψάχναν γιά τόν αἴτιο, ἀναθεμάτιζαν τόν οὐρανό, τή γῆς, τόν Κεμάλ, τόν Βενιζέλο τόν Κωνσταντῖνο, τήν Ἀντάντ, τόν πόλεμο. Μά πρίν ἀπ᾽ ὅλα τόν ὕπουλο τόν Ἄγγλο, τόν ὑπολογιστή, τόν διπλοπρόσωπο, τόν σφετεριστή πού ἔκανε μπίζνες καί αὐτοκρατορική πολιτική μέ τό αἷμα καί τή δυστυχία ἑνός λαοῦ... Πηγή: Διδώ Σωτηρίου, Οἱ νεκροί περιμένουν. Μυθιστόρημα, Κέδρος, Ἀθήνα 1979 (7η ἔκδ.), σ. 132-134

Ἡ Σμύρνη καίγεται... 1922

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Ἡ Ἀποστολική Παράδοση καί συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας (ἀποσπάσματα) ✴

q ὑπακοὴ στὸν κανόνα τῆς Ἀποστολικῆς Παράδοσης καὶ συνείδησης τῆς Ἐκκλησίας προϋποθέτει φθασμένους ἢ ἔστω ἀγωνιζόμενους χριστιανοὺς, γιὰ τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ποὺ παραπέμπει ἡ Ἀποστολικὴ Παράδοση καὶ ἐξαγγέλλεται μὲ κάθε μέσο κυρίως ὅμως μὲ τὴν πρακτικὴ ὡς βίωμα τοποθετούμενο ἐντός τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας. Χιλιάδες πνευματικοὺς ἀγῶνες ἔκαμε ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν Ἀποστολικὴ διαδοχή. Ὅλα θὰ μποροῦσε νὰ τὰ δώσει πλὴν αὐτοῦ: Δὲν ὑπάρχει σωτηρία χωρὶς τὴν χάρη αὐτὴ τῆς διακονίας, ἀπὸ πλευρᾶς τοῦ ἔχοντος, δηλαδὴ τῶν κληρικῶν καὶ τῆς συνεργοῦ, ἐν ὑπακοῇ Χριστοῦ, διαθέσεως τῶν πιστῶν λαϊκῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν καλλιέργεια τοῦ ἀγροῦ, τοῦ Ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου. Κάθε ἰδιοκτησιακὴ νοοτροπία τῶν συνεχιστῶν τῆς Ἀποστολικῆς Παραδόσεως τυραννεῖ τὴν Ἐκκλησία καὶ κάθε ἀνυπακοὴ τῶν βαπτισμένων μελῶν της γιὰ τὴν ὑπερσκέλιση των, διαιρεῖ τὸ ψωμὶ ποὺ γίνεται Σῶμα Χριστοῦ καὶ τὸν οἶνο ποὺ γίνεται Αἷμα Χριστοῦ. Εἶναι βλαστήμια κατὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τοῦ Θεοῦ τοῦ ποιοῦντος τὴ μεταβολὴ τῶν Τιμίων Δώρων, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν τήν αἰώνιον.

Ἀλήθεια, ὄχι ἀπὸ διάθεση κριτικῆς ἀλλὰ, ἀπὸ ἐσωτερικὴ βεβαιότητα καὶ ὑπακοή, κατὰ τὸ μέτρο τῆς ἀναξίου προσπαθείας μου, ἐντός τῆς Ἀποστολικῆς Παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας, ποτὲ δὲν μπόρεσα νὰ καταλάβω ἐκείνους ποὺ στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς πολυδιαφημιζόμενης στὶς ἡμέρες μας ἀτομικῆς πνευματικότητας, χωρισμένης τῆς Ἐκκλησίας ἢ προερχόμενης τῆς βεβαιότητάς της, ἀνάλογα μέ τὸν τόπο ποὺ ζεῖς καὶ ὄχι μέ τὸν τρόπο ποὺ ζεῖς ἢ στὸ ὄνομα τῆς ἀναζήτησης τῶν σημείων καὶ τῶν τεράτων, θέλουν νὰ ὑποκαταστήσουν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, γιὰ ἕνα ὑποσημειούμενο, κατὰ βάθος, ἐπαναπροσανατολισμὸ τῶν ὁρίων καὶ τῶν λόγων τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ; Αὐτοί ποὺ ὀνομάζονται σύλλογοι “τάδε” καὶ “τάδε”, στὸ ὄνομα τῆς ἀρετῆς τῆς Χριστιανικῆς φιλανθρωπίας καὶ λόγου, δὲν λέω, τρέφουν φτωχοὺς καὶ ἀνακουφίζουν ἀνθρώπους, δὲν κάνουν τὸ ἴδιο μέ ἄλλους κατὰ κόσμον ἀνάλογους φορεῖς καὶ ὀργανώσεις; Τὸ ζητούμενο εἶναι νὰ δώσουν μαζὶ μὲ τὸ ψωμὶ καὶ τὸν Ἄρτο τῆς Ζωῆς. Εἰδάλλως ἡ δραστηριότητά τους εἶναι ἕνας ἀποχωρισμὸς καὶ ἕνας ἀποχρωματισμὸς, μία ἀτονία τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἂς καταλάβουν, τέλος πάντων, τῆς Ἐκκλησίας ὡς Ἀποστολικῆς Χάριτος, χαρίἜργο κ. Παν. Μόσχου

Ἐν Ἐσόπτρῳ

• σματος, προφητείας, ταμείου ἀρετῶν καὶ θεραπειῶν, Ἱερᾶς Παραδόσεως χειροτονίας καὶ ὄχι πειθαρχίας καὶ ἱκανοποιήσεως τῶν ἀδυναμιῶν τῶν ἀνθρώπων ποὺ τὴν ὑπηρετοῦν. Ὅσο μεγάλοι καὶ ἂν εἶναι αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι τῶν ἀδυναμιῶν ἀπό τή μιά, ὅση ὑπακοὴ καὶ ἂν κάνουν ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἐκεῖνοι ποὺ τὸ καταλαβαίνουν μόνο θεσμικά ἤ ὅτι καί ἄν κάνουν ἄλλοι, ἀποφεύγοντας τὴν ἀνάμιξη στὰ πράγματα τῆς “κακῆς” Ἐκκλησίας, νομίζοντες ὅτι σώζονται, ἀπομονωμένοι στὴν ἰδιωτικὴ εὐσέβεια, ὅλοι, καὶ οἱ μὲν, οἱ ἄνθρωποι τῶν ἀδυναμιῶν τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ δὲ, οἱ ἥσυχοι ἐξωτερικῶς ἄνθρωποι τῆς ἰδιωτικῆς εὐλάβειας, ἀλλά καί οἱ ἄλλοι πού ἀποφεύγουν τήν “κακή” Ἐκκλησία, οὐσιαστικά “σκίζουν” τὸν χιτώνα τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι σκίσιμο καὶ ἄρα κόψιμο κι αὐτὸ τὸ κόψιμο, κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, δὲν τὸ ξεπλύνει οὔτε τὸ αἷμα τοῦ μαρτυρίου. Τί λείπει; Τὸ Ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα ὡς βίωμα καὶ ὄχι βεβαίως τὸ ἀντίθετό του ἡ ἀτομικὴ εὐσέβεια τῆς σιγουριᾶς, ὡς ἰδεολογία καὶ παράγωγο θρησκευτικῶν συναισθηματισμῶν. Φεύγουμε, κάθε λίγο καὶ λιγάκι, ἀπὸ τόν ἁγιασμὸ τῆς Ἀποστολικῆς καὶ Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν προσώπων καὶ ἀποσυρόμαστε ἔτσι στὴν ἑωσφορικὴ ψευτοευλάβεια στὴ “βεβαιότητα” τῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὸν προσωπικό μας θεὸ, κατὰ τὶς ἀπαιτήσεις καὶ τά θέλω μας. Δὲν εἶναι τυχαία ἡ φορκλορίστικη διάθεση τῶν χρόνων μας, στὶς ἐπαύλεις τῶν ἐξοχικῶν σήμερα νὰ ὑπάρχει καὶ ἕνα ἰδιωτικὸ ἐκκλησάκι, προσέξετε ἰδιωτικό, χωρὶς τὴν εὐλογία τοῦ ἐπιχώριου Ἱερέα καὶ ἡ τέλεση ἀκολουθιῶν, κατὰ περίπτωση νυκτερινῶν, ἀπὸ διαφημισμένους στὰ σαλόνια τῆς Ἀθήνας κληρικοὺς, δράσεως καὶ φήμης, γιὰ νὰ εἶναι ἡ λειτουργία μὲ συμμετοχὴ κάτι τι τοῦ ἐξωτικοῦ καὶ ὅλως ἰδιαιτέρου, λὲς καὶ

ἡ λειτουργία, ποὺ εἶναι τὸ ἔργο τοῦ λαοῦ καὶ τῆς ἱερολογίας τῆς Ἐκκλησίας, ἔγινε μία μυστικιστικὴ μαγικὴ πράξη, ὅπως π. χ. πᾶμε γιὰ νὰ γευθοῦμε, κατ᾽ ἰδίαν, τὶς ἀπόκρυφες σκέψεις τῶν μάγων τῆς ἐποχῆς μας, ποὺ βγῆκαν καὶ αὐτοὶ στὰ κανάλια γιὰ νὰ καλέσουν στὴ γνώση τοῦ

.. Τί λείπει; Τὸ Ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα ὡς βίωμα καὶ ὄχι βεβαίως τὸ ἀντίθετό του ἡ ἀτομικὴ εὐσέβεια τῆς σιγουριᾶς, ὡς ἰδεολογία καὶ παράγωγο θρησκευτικῶν συναισθηματισμῶν. Φεύγουμε, κάθε λίγο καὶ λιγάκι, ἀπὸ τόν ἁγιασμὸ τῆς Ἀποστολικῆς καὶ Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὴν κοινωνία τῶν προσώπων καὶ ἀποσυρόμαστε ἔτσι στὴν ἑωσφορικὴ ψευτοευλάβεια στὴ “βεβαιότητα” τῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὸν προσωπικό μας θεὸ, κατὰ τὶς ἀπαιτήσεις καὶ τά θέλω μας...

κόσμου, ὡς μίας ἀτέλειωτης εὐτυχίας καὶ μίας προστασίας ἀπὸ τὸ κάθε κακὸ, καὶ στὴν ἀποφυγὴ τῆς κάθε δοκιμασίας τῆς ζωῆς. ✴ Ἀπὸ ὁμιλία ποὺ ἔγινε στὶς 23-11-2002 στὴν Χριστιανικὴ Ἕνωση "Ἀπόστολος Παῦλος" Ἡρακλείου, ἀπὸ τὸν Θεοφιλ. Ἐπίσκοπο Κνωσοῦ κ. Μακάριο, νῦν Μητροπολίτη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας.

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Εἰς μνημόσυνον τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Σεραφείμ Τίκα (1913 - 1998)

Ἄγνωστοι πτυχαί τῆς «μυστικῆς» ζωῆς του τῆς κ. Σωτηρίας Νούση

Τό παρόν κείμενο εἶναι ἀπόσπασμα τοῦ παραπάνω ἄρθρου, τό ὁποῖο δημοσίευσε ἡ ἀξιότιμη κ. Σωτηρία Νούση, στήν Ἐφημερίδα «Ὀρθόδοξος Τύπος», στίς 25 Ἀπριλίου 2008. Ἡ κ. Σ. Νούση ἦταν τό πρόσωπο ἐκεῖνο πού συνέδεσε τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ μέ τόν Ἅγιο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη. Εἶναι ἡ αὐτόπτης μάρτυς τῶν ὅσων θαυμαστῶν συνέβησαν μεταξύ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ καί τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου καί τῶν ὅσων ἐλέχθησαν.

•

ερί τό ἔτος 1988 σέ μιά ἐπίσκεψή μου στό σπίτι τοῦ λέγω: Μακαριώτατε, κοντά μας, στό Μήλεσι ὑπάρχει ἕνας Γέροντας, ὁ π. Πορφύριος, ἅγιος καί ὑπερβολικά χαρισματικός. Ἔρχονται ἀπ’ ὅλα τά μέρη τῆς γῆς ἄνθρωποι γιά νά τόν γνωρίσουν, νά πάρουν τήν εὐχή του, νά τόν συμβουλευθοῦν καί νά βοηθηθοῦν σέ πολλά θέματα και ὑγείας ἀκόμη. Νά τόν φέρω μιά μέρα ἐδῶ νά πάρη τήν εὐχή σας; Μοῦ λέει: Βρέ παιδί μου, κοίταξε τό ἡμερολόγιό μου (τό 10

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ἐπιτραπέζιο) εἶναι γεμάτο! Τά πρωϊνά εἶμαι στήν Ἀρχιεπισκοπή, τά ἀπογεύματα γεμάτα! Καί ξεφύλλιζε τό ἐπιτραπέζιο ἡμερολόγιό του. Ἦταν Τετάρτη. Ἔφθασε Δευτέρα, ὅλα γεμάτα. Τοῦ λέγω: Προχωρῆστε Μακαριώτατε. Καί τελικά τήν ἐπομένη Τετάρτη ἦταν κενό. Τοῦ λέω, δέν σᾶς λέω αὔριο, ἄς εἶναι καί τήν ἄλλη Τετάρτη, ἀλλά σημειῶστε το ἐδῶ, τήν Τετάρτη γιά νά πάρη καί αὐτό τή σειρά του. Καί σημειώνοντας 5 μ.μ. π. Πορφύριος στό ἡμερολόγιο, μονολογεῖ, Ἔ βρέ Ἠπειρώτισσα, ἄν δέν κάνεις

• τό δικό σου, δέν θά ἡσυχάσης! Ἐπειδή ἔχει πρόβλημα μέ τήν καρδιά του, σᾶς Τό βράδυ, 11 ἡ ὥρα, τηλεφωνῶ στόν Γέ- παρακαλεῖ νά ἔλθετε ἐσεῖς στό αὐτοκίνητο νά ροντα, τόν π. Πορφύριο καί τοῦ λέγω: Γέροντα, πάρη τήν εὐχή σας γιατί δέν ἐπιτρέπεται νά δέν ξέρω ἄν ἔπρεπε ἤ ὄχι, γιατί δέν εἴχαμε μι- εἰσπνεύση παγωμένο ἀέρα. λήσει μαζί, ἀλλά τό ἀπόγευμα ἤμουν στόν ΜαἘγώ, φυσικά, πού δέν μποροῦσα νά τό φανκαριώτατο καί τόν παρεκάλεσα νά σᾶς δεχθῆ τασθῶ αύτό, ἀφού ἐσωτερικά κατσάδιασα τόν καί μοῦ εἶπε νά πᾶμε τήν ἄλλη Τετάρτη 5 μ.μ. ἑαυτό μου, πῆγα. Μόλις μετά τό κτύπημα τοῦ στό σπίτι του. Μήπως δέν ἔπρεπε νά τό πῶ; Καί κουδουνιοῦ ἀνοίγει ὁ ἵδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ὁ Γέροντας, πού τά ἔβλεπε ὅλα, μόνο νά σκε- τήν πόρτα καί μέ βλέπει μόνη, μοῦ λέει: «Ποῦ πτόταν ἕναν ἄνθρωπο, τόν ἔβλεπε ποῦ ἦταν, τί εἶναι ὁ Γέροντας;» κάνει κ.τ.λ. μοῦ λέει: Ἄκουσε νά σοῦ πῶ, ἔχω Ὅταν τοῦ εἶπα τά σχετικά μοῦ ἔβαλε τίς τρεῖς μῆνες νά σηκωθῶ ἀπό τό κρεββάτι μου, φωνές: Σ’ ἀγαπῶ, σ’ ἐκτιμῶ, ἀλλά κουκούτσι γιατί εἶμαι ἄρρωστος, ἀλλά ἡ Κεφαλή τῆς μυαλό δέν ἔχεις στό κεφάλι σου; Κατέβασες Ἐκκλησίας δέχεται νά με δῆ ἄρρωστο καί γέρο καί ἐγώ δέν θά πάω; Θά ἄνθρωπο νά τόν δῶ. Καί «...Ἄκουσε νά σοῦ ἐγώ τότε, ἐπειδή γνώριζα πάω καί ἅς πεθάνω στόν πῶ, ἔχω τρεῖς μῆνες ὅτι τά λόγια τοῦ Γέροντα δρόμο! Νά εἶσαι ἐδῶ, θά ὑπάρχει αὐτοκίνητο, ὥστε νά σηκωθῶ ἀπό τό θά τόν ἱκανοποιήσουν, στίς 5 ὤρα νά εἴμαστε ἑκεῖ, κρεββάτι μου, γιατί εἶμαι τοῦ ἀπαντῶ: στό σπίτι του. Ἦταν καί Μακαριώτατε, μή φωἄρρωστος, ἀλλά ἡ Κεφαλή νάζετε, νά σᾶς ἐξηγήσω ἐποχή, πού ἀπό πολλές μετῆς Ἐκκλησίας δέχεται νά καί μετά πῆτε ὅ,τι θέλετε! ριές γράφονταν καί ἀκούγονταν διάφορα μέ τό με δῆ καί ἐγώ δέν θά πάω; Καί ὅταν τοῦ εἶπα αὐτά ὄνομά του, σάν νά ἦταν ἤ Θά πάω καί ἅς πεθάνω στόν πού μοῦ εἶχε πεῖ ὁ Γέρονμιλοῦσαν γιά τόν «μπατας, ὅτι «ἡ Κεφαλή τῆς δρόμο!...» κάλη» τῆς γειτονιᾶς τους! Ἐκκλησίας δέχεται νά με (Ἅγιος Πορφύριος) Πρᾶγμα πού τόν λυποῦσε δῆ καί ἐγώ δέν θά πάω; πολύ τόν Ἀρχιεπίσκοπο καί Θά ἔλθης νά πᾶμε καί ἅς εἶχε ἀρχίσει νά προβληματίζεται γιά νά μή πῶ πεθάνω στό δρόμο, δέν θά τό ἀναβάλλουμε!» ἀπογοητεύεται. Ἔτσι καί ἔγινε. Ἐκείνη, ὅμως, Μόλις ἄκουσε αὐτά, πολύ φανερά φάνηκε ὅτι τήν Τετάρτη, ἦταν ἡ πιο παγωμένη χειμωνιά- ξαφνιάστηκε πολύ καί συγκινήθηκε. Θά σκέτικη μέρα. Τόν τύλιξαν μέ μιά κουβέρτα, τόν Γέ- φθηκε, ὅλοι μέ βρίζουν καί αὐτός ὁ ἅγιος Γέροντα, μέχρι τό αὐτοκίνητο, εἶπε νά ἀνάψουμε ροντας μέ τιμᾶ τόσο πολύ; Συγκινήθηκα καί τό καλοριφέρ τοῦ αὐτοκινήτου, νά μην εἰσπνέη ἐγώ μέ τό ξάφνιασμά του…Λέει: Γιώργη φέρε παγωμένο ἀέρα καί φύγαμε. μου τό ράσο! Ὅταν φθάσαμε στή λεωφόρο Κηφισίας, Βγαίνοντας στό πεζοδρόμιο, πάει ἀπό τό πακοντά στό σπίτι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου μοῦ λέει: ραθυράκι τοῦ αὐτοκινήτου γιά νά χαιρετίση Ἐγώ, λόγω τῆς καρδιᾶς μου, δέν ἐπιτρέπεται τόν Γέροντα. Ἐκεῖνος τοῦ λέει: Ἔλα μέσα Μανά εἰσπνεύσω παγωμένα ἀέρα. Δέν πρέπει νά καριώτε νά τά ποῦμε! Καί μπῆκε μέσα στή θέσι βγῶ ἀπό τό αὐτοκίνητο. Θά βγῆς μόνη σου καί τοῦ ὁδηγοῦ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καί γιά πολλήν θά τοῦ πῆς, χίλια συγγνώμη μοῦ εἶπε ὁ Γέρον- ὥρα μιλήσανε μέ τόν Γέροντα. Ἐγώ μέ τόν τας, ἀλλά θά γίνη κάτι πού δέν ἔχει γίνει ποτέ. ὁδηγό εἴμασταν ἔξω. Μετά, ὅταν τέλειωσαν, μέ

•

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Εἰς μνημόσυνον τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Σεραφείμ Τίκα (1913 - 1998) Ἄγνωστοι πτυχαί τῆς «μυστικῆς» ζωῆς του

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης

φώναξε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος (σχεδόν δακρυσμένοι καί οἱ δύο) ἀφοῦ ἀλληλοασπασθήκανε καί μοῦ λέει: «Ἄκουσε, ἄλλη φορά δέν θά τόν φέρης ἐδῶ τόν Γέροντα, ἀλλά θά πᾶμε ἐμεῖς ἐκεῖ!» Φύγαμε πίσω πρός τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Γέροντος. Στό δρόμο δέν εἶπε κουβέντα ὁ Γέροντας, οὔτε ἐμεῖς. Ἀπόλυτος σιγή… Τό βράδυ ἀργά μέ παίρνει τηλέφωνο ὁ Γέροντας στό σπίτι: «Ἄκουσε νά σοῦ πῶ, αὐτή τή συνάντηση δέν τήν εἶχες κανονίσει ἐσύ, ἀλλά ἡ Θεία Πρόνοια γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας! Καί τήν ὥρα πού μιλούσαμε ἔνιωθα ἔντονα τήν Θεία Χάρι νά μᾶς περιλούη καί βγῆκε τόσο νερό ἀπό τό σῶμα μου, πού τά ροῦχα μου εἶχαν γίνει μούσκεμα καί τά πόδια μου στά παπούτσια μου κάνανε κλίτσι-κλίτσι! Καί τώρα αἰσθάνομαι καί ἐγώ ὅτι ἔγινα καλά! Γι’ αὐτό δέν σᾶς μιλοῦσα στόν δρόμο, γιατί ἔτρεμα ἀπό τό κρύο, ἀφοῦ τά ροῦχα μου ἦταν μούσκεμα. Νά τόν πάρης αὔριο τηλέφωνο καί νά τόν εὐχαριστήσης ἀπό μένα». Τό ἵδιο συγκινήθηκε καί ὁ Μακαριώτατος, ὅταν τοῦ εἶπα τήν παραγγελία τοῦ Γέροντα καί μοῦ εἶπε δέν μποροῦσα νά φανταστῶ τήν Χάρι καί τήν Εὐλογία τοῦ Γέροντα, ἀλλά καί τό χάρισμά του! Ἔκτοτε, ὅταν ὁ Γέροντας «ἔβλεπε» μέ τά χαρισματικά μάτια τῆς ψυχῆς του, σάν σέ καθρέ-

«...Ἄκουσε νά σοῦ πῶ, αὐτή τή συνάντηση δέν τήν εἶχες κανονίσει ἐσύ, ἀλλά ἡ Θεία Πρόνοια γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας! Καί τήν ὥρα πού μιλούσαμε ἔνιωθα ἔντονα τήν Θεία Χάρι νά μᾶς περιλούη καί βγῆκε τόσο νερό ἀπό τό σῶμα μου, πού τά ροῦχα μου εἶχαν γίνει μούσκεμα καί τά πόδια μου στά παπούτσια μου κάνανε κλίτσι-κλίτσι! Καί τώρα αἰσθάνομαι καί ἐγώ ὅτι ἔγινα καλά! Γι’ αὐτό δέν σᾶς μιλοῦσα στόν δρόμο, γιατί ἔτρεμα ἀπό τό κρύο, ἀφοῦ τά ροῦχα μου ἦταν μούσκεμα. Νά τόν πάρης αὔριο τηλέφωνο καί νά τόν εὐχαριστήσης ἀπό μένα...» (Ἅγιος Πορφύριος)

•

Ἐν Ἐσόπτρῳ

• φτη τά σχετικά μέ τόν Μακαριώτατο προβλή- σκόπου μέ τόν Γέροντα, τοῦ εἶχε φέρει μεγάλη ματα καί κινήσεις καί παγίδες καί ἐνέργειες κά- ἡρεμία στήν ψυχή του καί σιγουριά ὅτι πράττει ποιων, πού δέν ἐσέβοντο καί δέν ἤθελαν τόν κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὅτι αὐτό συμφέΜακαριώτατο μοῦ τηλεφωνοῦσε. Ἁπλῶς μοῦ ρει τήν Ἐκκλησία καί δέν ἔδινε σημασία σέ ὅσα ἔλεγε: Ἔλα, εἶναι ἀνάγκη νά σέ δῶ. Ποτέ δέν ἀντίθετα καί ἄδικα ἀκούγονταν. μοῦ ἀνέφερε γιά τόν Μακαριώτατο, οὔτε τό Ὁ Γέροντας προσωπικά μοῦ ἔλεγε: «Μωρέ, ὄνομά του, οὔτε τόν τίτλο πρέπει νά συμπαραστατου». Καί ὅταν πήγαινα, θοῦμε στόν Μακαριώτατο, μοῦ ἔλεγε, θά τοῦ πῆς αὐτό «...Μωρέ, πρέπει διότι διοικεῖ καλά τήν καί αὐτό. Οὔτε λέξι δέν θά νά συμπαραστα- Ἐκκλησία καί τήν ἀγαπᾶ ἀλλάξης. Καί ἐγώ ἀπό θοῦμε στόν Μακα- πολύ. Καί πρέπει, γιατί, πλευρᾶς εὐθύνης μου, τά μετά θά δῆς, μή γένοιτο, ριώτατο, διότι διοικεῖ καλά ἔγραφα καί μάλιστα κρυὅταν φύγη, μέσα σέ δέκα τήν Ἐκκλησία καί τήν χρόνια θά δοῦμε τέτοια πτογραφικά, τοῦ τά διάβαζα καί μέ σταύρωνε: ἀγαπᾶ πολύ. Καί πρέπει, πράγματα, πού δέν θά «Ἄντε στό καλό! Στό γιατί, μετά θά δῆς, μή γέ- εἶχαν γίνει οὔτε σέ πεκαλό!» νήντα χρόνια. νοιτο, ὅταν φύγη, μέσα σέ Ἀπό μέρους μου κατόπιν Αὐτό τό κουφάρι (γιατί δέκα χρόνια θά δοῦμε τέτηλεφωνοῦσα στόν Μακαἦταν χάλια σωματικά ὁ τοια πράγματα, πού δέν θά Ἀρχιεπίσκοπος ἀπό τήν ριώτατο καί τοῦ ἔλεγα, εἶναι ἀνάγκη νά σᾶς δῶ. εἶχαν γίνει οὔτε σέ πενήντα ὑγεία του) πρέπει να ζήση Καί μέ δεχόταν ἤ στό σπίτι γιατί ὠφελεῖται ἡ Ἐκκληχρόνια. του ἤ στό Γραφεῖο του στήν σία». Αὐτό τό κουφάρι (γιατί Ἀρχιεπισκοπή. Αὐτό ἔγινε Μιά φορά πού ἦταν καί ἦταν χάλια σωματικά ὁ ἡ τελευταία, μοῦ τηλεφωμερικές φορές. Ἄλλες τρεῖς φορές, σέ κάποια «σοἈρχιεπίσκοπος ἀπό τήν νεῖ ὁ Γέροντας 4 μ.μ. στό βαρά» ἀδιέξοδα ἔστενε τόν ὑγεία του) πρέπει να ζήση γραφεῖο. (Δέν ὑπῆρχε ποτέ ἐκλεκτό, καλοκάγαθο καί πιθανότης νά μέ πάρη τηγιατί ὠφελεῖται ἡ Ἐκκληπάντα χαμογελαστό ὁδηγό λέφωνο ὁ Γέροντας καί νά σία...» του, τόν κ. Χρῆστο Κεμή μέ βρῆ, γιατί ἔβλεπε (Ἅγιος Πορφύριος) φαλᾶ, πού καί ἀκόμη ὑπηποῦ ἤμουν καί ἀνάλογα ρετεῖ ὡς ὁδηγός τοῦ νῦν τηλεφωνοῦσε). Μοῦ λέγει Μακαριωτάτου, καί λοιπόν, εἶναι ἀνάγκη νά ἔπαιρνε τόν Γέροντα καί τόν κατέβαζε στό σπίτι ἔλθης! Σέ θέλω γιά τόν Μ.! Σέ περιμένω! Καί τοῦ Μακαριωτάτου ὅπου μιλούσανε μέ τόν Γέ- ὅταν πῆγα μοῦ λέει: «……..» Καί συνεχίζει: Ἅν ροντα ἐκτενέστερα γιά τά διάφορα καυτά θέ- τήν ὥρα πού μιλᾶμε, μπεῖ κανένας στό κελλί ματα τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ ὑπεδείκνυε ὁ μου, θά ἀλλάξουμε κουβέντα! Οὕτε μιά λέξη Γέροντας τί νά κάνη καί πάλι τόν γύριζε στό ἀπ’ αὐτά νά μήν καταλάβουν! Μοῦ εἶπε τό μήἡσυχαστήριό του. Ἐπίσης, ἄλλες δύο φορές εἶχε νυμα καί παρ’ ὅλο, πού τοῦ εἶπα ὅτι τά ἔγραψα, πάει καί ὁ ἵδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος μέ τόν ὁδηγό μοῦ λέει: «Διάβασέ τα γιά νά εἶμαι σίγουρος, του στόν Γέροντα. ὅτι οὔτε μιά λέξη δέν θά ἀλλάξης!» Καί μετά μέ Αὐτή ἡ ἐπικοινωνία καί σχέση τοῦ Ἀρχιεπι- σταύρωσε ἥσυχος καί μοῦ λέει: Ἄντε στό καλό.

•

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Εἰς μνημόσυνον τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Σεραφείμ Τίκα (1913 - 1998) Ἄγνωστοι πτυχαί τῆς «μυστικῆς» ζωῆς του Ὅταν τηλεφώνησα τό βράδυ στον Ἀρχιεπίσκοπο, μοῦ λέει ἔλα αὔριο κατά τίς δέκα στό Γραφεῖο καί μή φύγης νωρίς ἀπό τή δουλειά σου καί νά περιμένης, θά σέ πάρω ἐγώ τηλέφωνο ὅταν ξεκινήσω. Καί ὄντως κατά τίς δέκα παρά τέταρτο ἀκούω στό τηλέφωνο τή φωνή του: «Φεύγω!» Πῆγα στό Γραφεῖο του. Ὅταν τοῦ εἶπα τί μοῦ εἶπε ὁ Γέροντας, ξαφνιάστηκε, συγκινήθηκε καί μοῦ λέει: πάρτον τηλέφωνο νά τοῦ μιλήσω καί τήν ὥρα πού τοῦ μιλοῦσε, τοῦ ἔλεγε: «Γέροντα, μπορεῖ νά εἶμαι ὁ πιό ἁμαρτωλός

ὑποθῆκες ὁ Γέροντας, γιατί μετά ἔφυγε γιά τό Ἅγιον Ὄρος μέ σκοπό καί ἐν γνώσει του ὅτι φεύγει γιά πάντα γιά πάρα πέρα, στήν «ἀκύμαντη θάλασσα», στή θάλασσα της Χάριτος τοῦ Θεοῦ, πού θά τόν ἀνέπαυε γιά πάντα! Πολλοί, ἐκείνη τήν ἐποχή κατηγοροῦσαν τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο καί ἐσκανδαλίζοντο, γιατί, ἐνῶ ἦταν σέ τόσο ἄσχημη κατάσταση ὑγείας (ἔκανε καί αἱμοκαθάρσεις), δέν παρητεῖτο ἤ γιατί ἐπέμενε σέ κάποιες Ἐκκλησιαστικές θέσεις. Πολλά ἀδίκως τοῦ καταμαρτυροῦσαν, ἀκόμη καί ἱερατικά ὑψηλά πρόσωπα

«...Πολλοί, ἐκείνη τήν ἐποχή κατηγοροῦσαν τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο καί ἐσκανδαλίζοντο, γιατί, ἐνῶ ἦταν σέ τόσο ἄσχημη κατάσταση ὑγείας (ἔκανε καί αἱμοκαθάρσεις), δέν παρητεῖτο ἤ γιατί ἐπέμενε σέ κάποιες Ἐκκλησιαστικές θέσεις. Πολλά ἀδίκως τοῦ καταμαρτυροῦσαν, ἀκόμη καί ἱερατικά ὑψηλά πρόσωπα ψιθύριζαν ἐναντίον του… Ποῦ νά γνώριζαν ὅτι ἐκεῖνος ἔπαιρνε «Θεῖα Μηνύματα» καί ὀδηγίες ἀπό τόν Θεό, μέσῳ τοῦ Ἁγίου Του, τοῦ ἀπλοϊκοῦ Γέροντος Πορφυρίου καί ἔκαμε ἀκριβῶς ὅ,τι ἐκεῖνος τοῦ ἔλεγε...» (Ἅγιος Πορφύριος)

•

ἄνθρωπος τοῦ κόσμου, ἀλλά πάσχω γιά τήν Ἐκκλησία! Τό καράβι τῆς Ἐκκλησίας, πεθαίνω, δέν θέλω νά τό κτυπήσω σέ ὑφάλους καί σέ εὐχαριστῶ πολύ πού μέ βοηθᾶς, πού μοῦ συμπαρίστασαι!» Καί καθώς τοῦ μιλοῦσε ὁ Γέροντας τείνει τό ἀκουστικό καί μοῦ τό ἔδωσε γιά νά τόν ἀκούσω καί ἐγώ τί τοῦ ἔλεγε. Τοῦ ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Ἔλα Σεραφείμ! Κράτα γερά Σεραφείμ! Μή φοβᾶσαι! Ὁ Θεός εἶναι μαζί σου, ὅλα καλά θά πᾶνε! Κράτα γερά Σεραφείμ!» Καί ξαναεπέστρεψα τό τηλέφωνο. Μίλησαν γιά λίγη ὤρα. Αὐτή ἦταν ἡ τελευταῖα τούς ἐπικοινωνία. Στό τηλεφώνημα αὐτό, τό τελευταῖο, τοῦ ἄφησε τίς τελευταῖες παραγγελίες καί 14

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ψιθύριζαν ἐναντίον του… Ποῦ νά γνώριζαν ὅτι ἐκεῖνος ἔπαιρνε «Θεῖα Μηνύματα» καί ὀδηγίες ἀπό τόν Θεό, μέσῳ τοῦ Ἁγίου Του, τοῦ ἀπλοϊκοῦ Γέροντος Πορφυρίου καί ἔκαμε ἀκριβῶς ὅ,τι ἐκεῖνος τοῦ ἔλεγε. Ἦταν ἀσθενικός στό σῶμα ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος, γηρασμένος καί ἐξωτερικά ὑπερβολικά καταβεβλημένος, μέ την σφραγίδα τῆς βαριᾶς ἀσθενείας του, ἀλλά στό πνεῦμα καί στί σκέψεις καί στίς ἀποφάσεις ἦτο ὑγιέστατος, Ὀρθόδοξος ἔνθερμος Πατριώτης καί Πατέρας, ὅντως ὑπεύθυνος γιά τό ἔργο του καί τό ποίμνιό του. Μοῦ τηλεφώνησε μιά μέρα ὁ μακαριστός

• Πέτρος, ὁ μετέπειτα Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας (εἴμασταν συνάδελφοι στή Θεολογική Σχολή), τότε Ἐπίσκοπος καί μοῦ λέει: «Μεγάλη σου χάρη, ἕνας Πατριάρχης, ἕνας Ἀρχιεπίσκοπος καί δύο Ἀρχιερεῖς (δηλ. ὁ ἵδιος καί ὁ Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος), νά μιλᾶνε γιά σένα! Καί ὅταν τοῦ εἶπα «Ἀββᾶ δέν σέ καταλαβαίνω, μοῦ τά κάνεις «πιο λιανά;», μοῦ εἶπε: «Χθές μᾶς εἶχε τραπέζι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος στό σπίτι του, δηλ. τόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Παρθένιο, σέ μένα καί στόν Χρυσόστομο (Ζακύνθου). Συζητήσαμε διάφορα καί μᾶς λέει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος: «Μή σᾶς κάνει ἐντύπωση, πού δέν παραιτοῦμαι. Δέν μέ ἐνδιαφέρει ὁ θρόνος, ἀλλά δέν συμφέρει τήν Ἐκκλησία αὐτή τή στιγμή. Ἐγώ ὅ,τι κάνω, κάνω ἀκριβῶς αὐτό, πού λέει ἕνας ἅγιος καί χαρισματικός γέροντας ὁ π. Πορφύριος! Δέν μπορεῖτε νά φαντασθῆτε πόσο καθαρά βλέπει τά πράγματα. Εἶναι Θεόπνευστος. Δέν τόν γνώριζα, ἀλλά ἡ Σωτηρία Ν. ἐπέμενε καί τῆς εἶπα καί μοῦ τόν ἔφερε ἐδῶ! Ποῦ νά τό φαντασθῶ ὅτι ὑπάρχει τέτοιος ἄνθρωπος! Ὅ,τι μοῦ λέει ἐκεῖνος κάνω! Καί αὐτή τή στιγμή αὐτό συμφέρει τήν Ἐκκλησία! Καί δέν μέ ἐνδιαφέρει, τί λένε, τί γράφουν! Ὁ Θεός θά τά κρίνει!» Τόν Μακαριώτατο σήμερα κ. κ. Ἱερώνυμο, ὁ Θεός νά τόν ἐνισχύη στό δύσκολο ἔργο του, ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ τόν ἀγαποῦσε καί τόν καμάρωνε, ὅπως ἕνας πατέρας τό παιδί του, καί μάλιστα κάποτε πού μοῦ μιλοῦσε γιά κεῖνον, μοῦ εἶχε πεῖ ὅτι τοῦ ἐμπιστεύθηκε ἀκόμη καί ὁλόκληρο τό ἀπόρρητο βιογραφικό του ἀρχεῖο, γιά νά γράψει (ἅν βρεῖ πλέον καιρό) γιά ἐκεῖνον κάποιο βιβλίο. Τό τελευταῖο «στό καλό». Ἕνα πρωϊνό

Η ΡΑ Δ Ι Ο Φ Ω Ν Ι Κ Η Σ ΥΧ Ν ΟΤ Η ΤΑ Τ Η Σ Ι . Α ΡΧ Ι Ε Π Ι Σ ΚΟ Π Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ Σ Τ Η Ν Π Ε Ρ Ι ΟΧ Η ΜΑ Σ

ἄκουσα στό ραδιόφωνο, ὅτι σήμερα ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, στίς 12 τό μεσημέρι, θα δεχθῆ παιδιά-μαθητές ἀπό τή Σερβία κ.τ.λ. Σκέφθηκα λοιπόν νά πάω καί ἐγώ, εἶπα στό γραφεῖο μου ὅτι θά λείψω περί τίς 2 ὧρες καί πῆγα. Τήν ὥρα πού ἔφευγαν τά παιδιά, πηγαίνω στό γραφεῖο του καί τοῦ λέγω: Μακαριώτατε δέν εἶμαι ἀπό τή Σερβία, ἀλλά μπορῶ να περάσω; Γέλασε, χάρηκε, μοῦ εἶπε νά καθήσω. Ἦταν λίγο στενοχωρημένος, μοῦ εἶπε ὅτι πρόκειται νά εἰσαχθῆ στό Νοσοκομεῖο καί γιά τήν αἱμοκάθαρση. Τοῦ λέγω, μήν ἀπογοητεύεσθε καί ὁ τάδε καί ὁ τάδε (τρία ὀνόματα) κάνουν αἱμοκάθαρση. Ἔχει ὁ Θεός! Καί τότε ἐκεῖνος μοῦ ἀπαρίθμησε ἄλλα γνωστά πρόσωπα, πού ἔκαναν αἱμοκάθαρση. Μιλήσαμε λίγο. Μετά ἀπό λίγη ὥρα πῆγα νά φύγω καί ἐκεῖνος χαρούμενος γιά τή λίγη αἰσιοδοξία του, που κράτησε ὅσο τό πάτημα ἑνός πουλιοῦ», μοῦ λέει: «Ἄντε στό καλό! Στό καλό! Ὁ Θεός μαζί σου!» Ἦταν ἡ τελευταία φορά πού τόν εἶδα, γιατί ὅταν κατόπιν πῆγα στό Νοσοκομεῖο, δέν μοῦ ἐπέτρεψαν νά τόν δῶ οὔτε εἶχε τηλέφωνο νά τόν εἰδοποιήσω. Εἴθε τό πτωχό αὐτό «Μνημόσυνο» μέ τίς ἄγνωστες πτυχές τῆς μυστικῆς ζωῆς του, νά ἀναπαύση τήν ψυχή τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ, νά τόν δικαιώση ἔστω καί μετά 10 χρόνια, γιά τόν ἄριστο χειρισμό τοῦ Τιμονιοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ὄντως προήρχετο άπό Θεία νεύση καί βούληση. Συγγνώμη γιά ὅλα, ὅσα ἀπνευστί ἔγραψα καί «λίγα» γιά ἐκεῖνον, πάντως προσπάθησα νά μήν παραβιάσω οὔτε ἐλάχιστα τά ἐδάφη τῶν «ἀπορρήτων».

99,7 F M Ἐν Ἐσόπτρῳ

Γεροντισμός, φανατισμός, θρησκεία τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Εἰρηναίου Δεληδήμου (ἀπομαγνητοφώνηση ἀπό ὁμιλία ✴)

q Μ έ ρ ο ς Α΄ ...Λοιπόν, πρίν ἀπό πολλά χρόνια ὑπῆρχε μία μόδα παγκόσμια, μέ τούς Γκουρού. Δέν τούς προλάβατε τούς Γκουρού. Ἐρχόντουσαν ἀπό τήν Ἀνατολή, πηγαίνανε ἀπό τίς Ἰνδίες, ἀπό τήν Κορέα, ἀπό διάφορα ἄλλα μέρη, πηγαίναν στήν Ἀμερική, στήν Εὐρώπη καί τέτοια...Κι’ ἦταν τῆς μόδας, πιά, οἱ Γκουρού καί οἱ Γκουρού! Ἦταν οἱ σοφοί, δηλαδή, τῆς Ἀνατολῆς καί οἱ ἠλίθιοι οἱ Ἀμερικάνοι καί οἱ Εὐρωπαῖοι τρέχαν ἐκεῖ καί γοητεύονταν πού τούς βλέπανε καί κάναν τυφλή ὑπακοή σ’αὐτούς. Μάλιστα, σέ ἔνδειξη ὑπακοῆς ἔπρεπε - ἐκεῖνοι πού κάναν πολλή ὑπακοή - ἔπρεπε νά τοῦ πλύνουν τά πόδια τοῦ Γέροντα σέ μία λεκάνη καί μετά νά πιοῦνε ἀπό τό νερό οἱ ἄλλοι, γιά νά δείξουν τήν ὑπακοή τους! Πολύ ὡραία συνήθεια, ἔ;

εἶναι καλό. Φτάσαμε στό σημεῖο, δηλαδή, ὅλοι πιά οἱ ἐξομολόγοι νά λέγονται «Γεροντάδες», φτάσαμε στό σημεῖο νά περπατᾶς στόν δρόμο καί ὅλοι νά σοῦ κάνουν μετάνοια: «τήν εὐχή σου Γέροντα», «τήν εὐλογία σου Γέροντα» καί τέτοια. Τά παλιά τά χρόνια λέγαν ἕνα «Πάτερ» καί τελείωνε. Τώρα, συνέχεια «Γέροντα» καί «Γέροντα» καί ἄρχισε καί ἡ μόδα νά λένε ὅλοι: π. Εἰρηναῖος Δεληδῆμος

ὐτυχῶς, ἐδῶ στήν Ἑλλάδα δέν ἦλθαν πολύ... Θυμᾶμαι μία φορά ὁ Γκουρού Μαχαρίτσι εἶχε ἀναγγελθεῖ ὅτι θά μιλήσει, καί τοῦ παραχωρήσανε, μέ πληρωμή βέβαια, τήν Αἴθουσα τῆς Ἑταιρείας Μακεδονικῶν Σπουδῶν. Ὅταν κανείς ἔχει χρήματα τοῦ τά δίνουν ὅλα. Εὐτυχῶς πού ἐδῶ στήν Ἑλλάδα ὑπῆρχε τό Ἅγιον Ὄρος καί, ἀντί γιά τούς Γκουρού, τέλος πάντων, ἄρχισαν νά στρέφονται στό Ἅγιον Ὄρος καί ἄρχισαν, βέβαια, νά μιλᾶνε γιά Γεροντάδες καί γιά ὑπακοή. Αὐτό ἦταν πολύ καλό, βέβαια, ἀλλά στό τέλος παράγινε. Ἔτσι; Κάθε πράγμα, ὅταν παραγίνεται, ὅταν καταντάει σέ ὑπερβολή, παύει νά 16

Ἐν Ἐσόπτρῳ

«...Εὐτυχῶς πού ἐδῶ στήν Ἑλλάδα ὑπῆρχε τό Ἅγιον Ὄρος καί, ἀντί γιά τούς Γκουρού, τέλος πάντων, ἄρχισαν νά στρέφονται στό Ἅγιον Ὄρος καί ἄρχισαν, βέβαια, νά μιλᾶνε γιά Γεροντάδες καί γιά ὑπακοή. Αὐτό ἦταν πολύ καλό, βέβαια, ἀλλά στό τέλος παράγινε. Ἔτσι; Κάθε πράγμα, ὅταν παραγίνεται, ὅταν καταντάει σέ ὑπερβολή, παύει νά εἶναι καλό...»

«ἐγώ κάνω ὑπακοή στόν Γέροντά μου», καί τέτοια πράγματα. Καί τελικά, ὅποια πέτρα νά σηκώσεις, ἕνα Γέροντα θά βρεῖς. Τελικά τί γίνεται μ᾽ αὐτά τά πράγματα; Εἶναι σύμφωνη μέ τόν Χριστιανισμό αὐτή ἡ μόδα πού ἔχει ἐπικρατήσει; Τό θέμα εἶναι ὅτι, πραγματικά, σ᾽ αὐτό τό σημεῖο, ἔγινε μία διαστροφή τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἔχουν παρατηρηθεῖ καί φαινόμενα, δηλαδή, οἱ λεγόμενοι «Γεροντάδες» νά ζητοῦνε νά γίνουνε πράγματα, τί νά πῶ; Δηλαδή νά ποῦνε ψέματα, νά κάνουν παρανομίες, νά κάνουν κι’ ἄλλα πράγματα. Ἔχει γίνει, δηλαδή, μεγάλη κατάχρηση αὐτοῦ τοῦ πράγματος. Νά σκεφοῦμε ὅτι ἡ ὑπακοή εἶναι μία ἀπό τίς τρεῖς μοναχικές ἀρετές. Δηλαδή, μέσα στόν μοναχισμό, στούς μοναχούς, ὑπάρχουν τρεῖς ἀρετές: ἡ παρθενία, ἡ ἀκτημοσύνη, ἡ ὑπακοή. Πῶς, τώρα, ἔγινε μία ἀπό τίς τρεῖς μοναχικές ἀρετές, δηλαδή ἡ ὑπακοή, νά θεωρηθεῖ ὅτι πρέπει νά ἰσχύει καί στόν κόσμο μέσα καί νά τήν ἐφαρμόζουν ὅλοι, αὐτό εἶναι κάτι πού.... Δηλαδή, θά ἔπρεπε, πῶς νά τό πῶ, νά τό καταλαβαίνουν οἱ ἴδιοι, ὅτι δέν μπορεῖ στόν κόσμο μέσα νά ἰσχύσει αὐτό πού ἰσχύει στά μοναστήρια. Στά Μοναστήρια ὁ Γέροντας εἶναι πάντοτε ἕνας πιό ἡλικιωμένος μοναχός, ὁ ὁποῖος ἀναλαμβάνει τήν καθοδήγηση τῶν νεωτέρων. Ἐκεῖ ἰσχύει ἡ ὑπακοή στόν Γέροντα, ἀσχέτως ἐάν ὁ Γέροντας ζητήσει κάτι παράλογο, κάτι μέ τό ὁποῖο δέν συμφωνεῖ ὁ δόκιμος ἤ ὁ νεώτερος μοναχός: κάνει ὑπακοή, ἔστω κι’ ἄν αὐτό πού τοῦ ζητήσει ὁ Γέροντας εἶναι παράλογο. Ἔτσι; Εἶναι κάτι διαφορετικό. Τό νά γίνεται, ὅμως, μέσα στόν κόσμο, νά δημιουργοῦνται προβλήματα μέσα στίς οἰκογένεις, στίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων μέ τούς ἄλλους, εἶναι κάτι πού ξεφεύγει ἀπό τά ὅρια. Γιά νά μή νομίσετε ὅτι μ’ αὐτά πού λέω θέλω νά ὑποτιμήσω τήν μοναχική ὑπακοή, θά σᾶς ἀναφέρω μερικά παραδείγματα, τό πῶς εἶναι ἡ ἀληθινή ὑπακοή καί πῶς τή βλέπουμε στούς

«...Γιά νά μή νομίσετε ὅτι μ’ αὐτά πού λέω θέλω νά ὑποτιμήσω τήν μοναχική ὑπακοή, θά σᾶς ἀναφέρω μερικά παραδείγματα, τό πῶς εἶναι ἡ ἀληθινή ὑπακοή καί πῶς τή βλέπουμε στούς βίους Ἁγίων. Νά καταλάβετε, δηλαδή, κατ’ ἀρχήν, ὅτι εἶναι κάτι πολύ δύσκολο ἡ ἀληθινή ὑπακοή, πάρα πολύ δύσκολο. Ἔχει γελοιοποιηθεῖ ἐδῶ στόν κόσμο νά λένε: «κάνω ὑπακοή στόν Γέροντά μου», ὁ κάθε ἕνας...» βίους Ἁγίων. Νά καταλάβετε, δηλαδή, κατ’ ἀρχήν, ὅτι εἶναι κάτι πολύ δύσκολο ἡ ἀληθινή ὑπακοή, πάρα πολύ δύσκολο. Ἔχει γελοιοποιηθεῖ ἐδῶ στόν κόσμο νά λένε: «κάνω ὑπακοή στόν Γέροντά μου», ὁ κάθε ἕνας. Φθάσαν στό σημεῖο -αὐτό εἶναι τό ἀκραῖο- νά λένε, κάποιοι, ὅτι κάνανε ὑπακοή καί σ’ ἐμένα, πού δέν ζήτησα ἀπό κανέναν ποτέ ὑπακοή. Ἔτσι; Ἐγώ ἔκανα ὑπακοή σ᾽ αὐτούς, λέγαν κάτι, βρέ παιδί μου δέν εἶναι σωστό, ἔ στό τέλος, «κᾶνε ὅτι θέλεις», ἔλεγα καί μετά λέγαν ὅτι κάνανε ὑπακοή σέ μένα αὐτοί. Καταλαβαίνετε; Γιά νά ποῦν ὅτι κάναν ὑπακοή. Ρεζιλέψαν καί τήν ὑπακοή. Λοιπόν, κοιτάξτε, ἄν δοῦμε στούς βίους τῶν Ἁγίων, στούς βίους Ἁγίων πού ἦταν μοναχοί, θά δοῦμε καταπληκτικές περιπτώσεις ὑπακοῆς, καταπληκτικές, κι ἄς συγκρίνουμε μετά ἐκείνη τήν ὑπακοή μέ αὐτή τήν ὑπακοή πού γίνεται ἐδῶ, πού ἔχει γίνει μόδα.

Ἡ περίπτωση τῆς ὑπακοῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ Νά πᾶμε, γύρω στά 720 μ. Χ., νά πᾶμε ἐκεῖ κοντά στά Ἱεροσόλυμα, στήν Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἐκεῖ εἶχε πάει νά μονάσει ὁ Ἅγιος ἸωάνἘν Ἐσόπτρῳ

Γεροντισμός, φανατισμός, θρησκεία

νης ὁ Δαμασκηνός, ἀφοῦ εἶχε ἀφήσει τά παλάτια τῆς Δαμασκοῦ. Ὁ πατέρας του ἦταν ἐκεῖ, εἶχε ἕνα μεγάλο ἀξίωμα παρ’ ὅλο, πού ἦταν ἤδη Μουσουλμάνοι, ἐκεῖ στή Δαμασκό, τά εἶχαν κατακτήσει ἐκεῖνα τά μέρη οἱ Ἅραβες Μουσουλμάνοι, ἐν τούτοις, ἐπειδή ὁ πατέρας του ἦταν πολύ μορφωμένος καί εἶχε ἱκανότητες καί τέτοια, τοῦ εἶχαν ἀναθέσει ἕνα μεγάλο ἀξίωμα. Μεγάλωσε, δηλαδή, μέσα σέ παλάτι, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Ἐγκατέλειψε ὅλα αὐτά τά πλούτη καί πῆγε στή Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα.

«...Λοιπόν, κοιτάξτε, ἄν δοῦμε στούς βίους τῶν Ἁγίων, στούς βίους Ἁγίων πού ἦταν μοναχοί, θά δοῦμε καταπληκτικές περιπτώσεις ὑπακοῆς, καταπληκτικές, κι ἄς συγκρίνουμε μετά ἐκείνη τήν ὑπακοή μέ αὐτή τήν ὑπακοή πού γίνεται ἐδῶ, πού ἔχει γίνει μόδα...»

Ἐκεῖ, λοιπόν, τόν δώσαν σέ ἕνα πολύ - πολύ αὐστηρό Γέροντα. Ἕνα δεῖγμα τῆς αὐστηρότητας: τοῦ ἀπαγόρευσε νά ψάλει. Σκεφθεῖτε, τώρα, ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ἦταν ὁ ἴδιος ὑμνογράφος, ἔγραφε τροπάρια, εἶχε καί πολύ ὡραῖα φωνή καί τοῦ ἀπαγόρευσε νά ψάλει. Σκεφθεῖτε, τώρα, στόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό νά τοῦ ποῦν νά μή ψάλει, κι᾽ ὅμως τό ἔκανε. Τόν ἔστειλε, μιά φορά, αὐτόν πού ἦταν ἀπό πριγκιπική οἰκογένεια, τόν ἔστειλε γιά νά τόν ἐξευτελίσει, ὁ Γέροντάς του, νά τόν ταπεινώσει, τόν ἔστειλε στή Δαμασκό, μέ μία ἀρμαθιά ἀπό πλεκτά καλάθια, πού πλέκαν ἀπό τά φύλλα τῶν φοινίκων, νά τά πουλήσει σέ διπλάσια τιμή 18

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ἀπό τή συνηθισμένη. Πῆγε ὁ καϋμένος ἐκεῖ, τόν βλέπαν τόν κουρελή τόν μοναχό, πηγαίναν νά πάρουν καλάθια, τούς ἔλεγε τήν τιμή, γινόνταν ἔξω φρενῶν, λέγαν: «τί ἀκριβά..... ἄ, τόν παλιοκαλόγερο, δέν χορταίνει τό μάτι του, τόσο φιλάργυρος εἶναι», θυμώναν, τόν βρίζαν καί φεύγανε. Αὐτός ὁ καϋμένος ἔκανε τήν ὑπακοή πού τοῦ ζήτησε ὁ Γέροντας, ἔμενε ἐκεῖ, τόν βρίζαν, τόν κάνανε, τόν ἐξευτελίζανε, ὥσπου στό τέλος πέρασε ἀπό ἐκεῖ ἕνας, πού ἦταν δοῦλος τοῦ πατέρα του. Τόν ἀναγνώρισε, δέν εἶπε τίποτε. Συγκινήθηκε πού τόν εἶδε ἐκεῖ, ἔτσι κουρελῆ, αὐτό τό ἄλλοτε πριγκηπόπουλο, καί ἀγόρασε ὅλα τά καλάθια σ’ αὐτή τήν τιμή. Κι’ ἔτσι γύρισε στή Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἀλλά, βέβαια, οἱ ταλαιπωρίες του δέν εἶχαν ὅριο. Κάποτε πέθανε κάποιος μοναχός, κι ὁ ἀδελφός του, ἦτανε γύρω - γύρω ἐκεῖ, δέν ἦταν μέσα στό μοναστήρι, ἦταν στά κελλιά πού ἦταν γύρω ἀπό τό Μοναστήρι. Ὁ ἀδελφός του ἤτανε πάρα πολύ θλιμμένος καί παρακάλεσε τόν Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό νά τοῦ γράψει ἕνα τροπάριο, γιά νά παρηγορηθεῖ. Ἐκεῖνος ἀρνήθηκε. Δέν μποροῦσε, ἀφοῦ ὁ Γέροντος τοῦ εἶχε πεῖ νά μή ψάλει κ.λπ. κ.λ.π. Στό τέλος, ἐκεῖνος ἔκλαιγε τόσο πολύ, ὑποχώρησε καί ἔγραψε, συνέθεσε ἐκεῖνο πολύ γνωστό τροπάριο: «πάντα ματαιότης τά ἀνθρώπινα». Καί τό ἔψαλε κι’ ὁ ἴδιος μιά στιγμή πού ἦταν μέσα στό κελλί του. Τυχαίνει νά περνάει ὁ Γέροντας! Ὁ Γέροντας, λοιπόν, ἔγινε ἔξω φρενῶν: «Ἐγώ σοῦ εἶπα νά μή ψάλεις καί ἐσύ τί κάνεις καί τέτοια, φύγε ἀπό τό κελλί», τόν ἔδιωξε. Ὁ καϋμένος πιά, ἀπαρηγόρητος παρακάλεσε τόν Ἡγούμενο, τούς ἄλλους νά μεσολαβήσουν, πῆγαν ἐκεῖνοι, τίποτα ὁ Γέροντας. Στό τέλος, ὑποχώρησε ὁ Γέροντας ἀλλά, μέ ποιόν ὅρο; «θά καθαρίσει ὅλα τά ἀποχωρητήρια». Ξέρετε τί θά πεῖ αὐτό τό πράγμα; Σήμερα καί στόν στρατό τό βάζουν σάν καψώνι αὐτό, νά καθαρίζουνε τά ἀποχωρητήρια, ἀλλά εἶναι

τελείως διαφορετικά τά σημερινά ἀποχωρητήρια, ὅπου καθαρίζεις μέ νερό. Ἐκεῖ πέρα νά σκεφθεῖτε, τό νερό εἶναι πολύ σπάνιο σ’ ἐκεῖνα τά μέρη, αὐτά τά ἀποχωρητήρια δέν ἦτανε κανονικά μέ ἀποχέτευση καί τέτοια, ἦταν βόθροι. Ἔπρεπε, δηλαδή, νά τά μάσεις ὅλα μέ τά χέρια. Ὁ καϋμένος ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός μέ μεγάλη χαρά τό δέχθηκε αὐτό τό πρᾶγμα. Ὅλοι εἶχαν ἀπορήσει τί πράγμα ἦταν αὐτό -μέ μεγάλη χαρά- καί ἄρχισε λοιπόν, πῆρε, ἕνα ἐργαλεῖο ἐκεῖ, δέν ξέρουμε ἀκριβῶς τί ἦταν, δέν ξέρουμε καί πῶς γινόταν ὁ καθαρισμός, καί ἄρχισε νά καθαρίζει μέ τόση χαρά, πού ἐπί τέλους τόν συγχώρεσε ὁ Γέροντας βάζοντάς του αὐτήν τήν τιμωρία, μέ τόση χαρά τό ἔκανε, πού στό τέλος καί ὁ σκληρός ἐκεῖνος Γέροντας συγκινήθηκε καί πῆγε τόν ἀγκάλιασε καί δέν τόν ἄφησε νά συνεχίσει, νά τά καθαρίσει ὅλα. Καταλαβαίνετε, αὐτό θά πεῖ ὑπακοή: νά κάνεις κάτι πού δέν τό θέλεις, πού σοῦ προξενεῖ ἀηδία, πού σέ ἐξευτελίζει. Αὐτή εἶναι ἡ μοναχική ὑπακοή καί ὄχι τά σημερινά πού λένε: «Γέροντα, νά κάνω αὐτό τό πράγμα, νά πάω ἐδῶ, νά πάω ἐκεῖ;», κι’ ἄν τούς πεῖ ὁ Γέροντας, λένε: «ἄ, ἐγώ κάνω ὑπακοή στόν Γέροντα». Αὐτά εἶναι ἀηδίες.

Τὴν εἶχαν παντρέψει οἱ γονεῖς της. Εἶχε ἀποκτήσει ἕνα κορίτσι, τὴν Θεοπίστη καὶ δυό ἄλλα παιδιὰ ποὺ πέθαναν. Μετὰ τὸν θάνατο τῶν ἄλλων δυό παιδιῶν, τόσο πολὺ ἡ ὅλη ζωὴ τους συγκλονίστηκε, ποὺ ἡ ἴδια πρότεινε τὸ μόνο κοριτσάκι ποὺ τοὺς εἶχε μείνει, ἡ Θεοπίστη, ἐφόσον εἶχε πιὰ λίγο μεγαλώσει, νὰ τὴν ἀφιερώσουνε σὲ ἕνα μοναστήρι, νὰ γίνει μοναχή. Βέβαια καὶ ἐκείνη συμφωνοῦσε, ἔτσι; Γιατί ἦταν ὅλη ἡ οἰκογένεια πολλὴ εὐλαβής. Δώσαν, λοιπόν, τὸ μόνο κορίτσι ποὺ τοὺς ἔμεινε σὲ ἕνα μοναστήρι, σὲ μία ἡγουμένη ποὺ ἦταν καὶ συγ-

Ἡ περίπτωση τῆς ὑπακοῆς τῆς Ἁγίας Θεοδώρας τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ

γενής τους καὶ ἔτσι θὰ τὴ φρόντιζε ἰδιαιτέρως. Στὰ 25 ὅμως ἡ Ἁγία Θεοδώρα ἔμεινε χήρα, ὁ ἄντρας της πέθανε. Τότε, λοιπὸν, κι αὐτὴ ἀποφάσισε νὰ γίνει μοναχὴ καὶ πῆγε σ᾽ αὐτὴ τὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ὅπου ἦταν ἡγουμένη ἦταν μία συγγενῆς τους, ἡ Ἄννα, μία πολλὴ αὐστηρὴ μοναχή. Μετὰ ἀπὸ καιρὸ, πέθανε καὶ ἡ ἄλλη ἡγουμένη ποὺ βρισκόταν στὸ ἄλλο μοναστήρι ἡ κόρη της ἡ Θεοπίστη καὶ ἔτσι διαλύθηκε οὐσιαστικὰ ἐκεῖνο τὸ μοναστήρι καὶ ἡ κόρη τῆς ἦρθε καὶ αὐτὴ στὸ ἴδιο μοναστήρι. Ἡ μητέρα, ἡ Θεοδώρα, καταλαβαίνετε, νὰ ᾽χεῖ δίπλα της τὸ κορίτσι ἔ, κοίταζε νὰ τὸ φροντίσει, νὰ τὸ κάνει.

Νὰ δοῦμε μία ἄλλη περίπτωση. Στὴ Θεσσαλονίκη ὑπάρχει ἡ Μονὴ τῆς Ἁγίας Θεοδώρας. Τὰ παλιὰ χρόνια λεγόταν τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, γι’ αὐτὸ καὶ σήμερα ἀπὸ κάτω ἀπὸ τὸν κεντρικὸ Ναὸ ποὺ ἀνακάλυψαν τὰ λείψανα τῆς ἀρχικῆς ἐκκλησίας, τὴν ἔχουν ἀφιερώσει στὸν Ἅγιο Στέφανο. Σὲ ἐκείνη τὴν ἐκκλησία, λοιπόν, ἦταν ἡ παλιὰ ἐκκλησία τοῦ μοναστηριοῦ, τοῦ Ἁγίου Στεφάνου. Λοιπόν, ἡ Ἁγία Θεοδώρα ἦταν τὸν 9ο αἰώνα, γεννήθηκε τὸ 812 καὶ κοιμήθηκε τὸ 892 ἤ 91.

«...αὐτό θά πεῖ ὑπακοή: νά κάνεις κάτι πού δέν τό θέλεις, πού σοῦ προξενεῖ ἀηδία, πού σέ ἐξευτελίζει. Αὐτή εἶναι ἡ μοναχική ὑπακοή καί ὄχι τά σημερινά πού λένε: «Γέροντα, νά κάνω αὐτό τό πράγμα, νά πάω ἐδῶ, νά πάω ἐκεῖ;», κι’ ἄν τούς πεῖ ὁ Γέροντας, λένε: «ἄ, ἐγώ κάνω ὑπακοή στόν Γέροντα»...»

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Γεροντισμός, φανατισμός, θρησκεία

Ἡ ἡγουμένη αὐστηρή, «ὄχι! Δὲν θὰ τὴν φροντίζεις» καὶ τέτοια. Κάποια φορά κάτι ἔτυχε καὶ πάλι κάτι ἔκανε ἡ καημένη ἡ Ἁγία Θεοδώρα, θύμωσε τόσο πολὺ ἡ ἡγουμένη ποὺ τῆς εἶπε: «δὲν θὰ μιλᾶτε κἄν», 15 χρόνια λοιπὸν δὲν μιλοῦσε στὴν κόρη της, μέσα στὸ ἴδιο μοναστήρι, 15 χρόνια, ἐ; Μετὰ τὰ 15 χρόνια τέλος πάντων, ἄιντε, τῆς ἔδωσε τὴν ἄδεια νὰ μιλάει. Ἀλλὰ δὲν σταμάτησαν τὰ βάσανα. Ἡ ἡγουμένη αὐτὴ ἦταν πολλὴ σκληρή. Λοιπόν, κάποτε ἔπεσε πολλὴ βαρυχειμωνιά, τρομερὸς χειμώνας, ἐ; Τὸ κρύο ἦταν καταπληκτικό, δὲν

«...Συνολικὰ ἑπτὰ χρόνια τὴν περιποιοῦνταν κι ἄκουγε τὰ βρισίδια της. Τὰ βρισίδια τῆς «φρενοβλαβοῦς γραίας», ὅπως λέει τὸ συναξάρι. Λοιπόν, αὐτὸ ἦταν τὸ τέλος βέβαια τῆς αὐστηρῆς ἡγουμένης, ἡ ὁποία δὲν ἦταν πιὰ ἁπλῶς αὐστηρή, αὐτὸ ἦταν κακία. Ἀλλὰ, ἡ ἡγουμένη βέβαια δὲν ἁγίασε προφανῶς. Ἀλλὰ ἁγίασε ἡ Θεοδώρα ποὺ ἔκανε αὐτὴν τὴν τρομερὴ ὑπακοή. Καταλαβαίνετε λοιπὸν τί εἶναι ἡ ὑπακοὴ τῶν Ἁγίων;...»

θυμόντουσαν ἄλλο τέτοιο κρύο. Λοιπόν, μιά ἀπὸ ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες μέσα στὸ κελὶ τῆς Ἁγίας Θεοδώρας κάτι, ἀπὸ μία ἀπροσεξία χύθηκε λίγο νερό. Κάτω εἶχε μία ψάθα στὴν ὁποία κοιμότανε. Ἔ, τράβηξε τὴν ψάθα γιὰ νὰ μὴν βραχεῖ ἀπὸ τὸ νερό. Περνάει ἡ ἡγουμένη: «Τί εἶναι αὐτό;» Δηλαδὴ τοὺς εἶχε πεῖ, τόσο αὐστηρὴ ἦταν ἡ ἡγουμένη, ποὺ δὲν θὰ κάνετε τίποτα ἂν δὲν μὲ ρωτήσετε. Ἐπειδὴ μετακίνησε τὴν ψάθα γιὰ νὰ μὴν βραχεῖ, αὐτὸ τὸ θεώρησε ἀνυπακοὴ καὶ ξέρετε τί τιμωρία τῆς ἔβαλε; Τὸ βράδυ 20

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ἐκεῖνο νὰ τὸ περάσει ὅλο ἔξω, ὄρθια μέσα στὴ βροχή. Λοιπόν, ἄρχισε καὶ βροχὴ ἐκείνη τὴ νύχτα ἐ; Ἄρχισε καὶ βροχὴ καὶ μετὰ τὴ βροχὴ ἄρχισε καὶ τὸ ἀεράκι τὸ παγωμένο ποὺ τὰ πάγωνε ὅλα καὶ ἡ Θεοδώρα ἀκίνητη ὅλο τὸ βράδυ ἔξω. Τὸ νερὸ ἀπ’ τὴ βροχὴ πάγωσε καὶ ἔγινε κρύσταλλοι, κρύσταλλοι, κρέμονταν ἀπ’ τὸ ράσο της. Ἔ, λοιπόν, πέρασε ὅλη ἐκείνη τὴ νύχτα ἐκεῖ πέρα χωρὶς νὰ γογγύσει καὶ χαρούμενη διότι ἔκανε τὴν ὑπακοή. Φυσικὰ οἱ ἄλλες μοναχὲς τὴ θαυμάζανε καὶ τέτοια, τὴν παρομοιάζανε μὲ τοὺς Ἅγιους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες τῆς Σεβαστείας, ποὺ καὶ ἐκεῖνοι μὲς στὸν καιρὸ τοῦ χειμώνα εἴχανε καταδικαστεῖ νὰ βρίσκονται μέσα στὴν παγωμένη λίμνη. Λοιπόν, τὸ θέμα εἶναι ἔκανε κι ἐκείνη τὴν ὑπακοή, τὴν τόσο τρομερή. Αὐτὸ θὰ πεῖ ὑπακοὴ τῶν Ἁγίων. Ἡ Γερόντισσα κάποτε λόγω μεγάλης ἡλικίας παραιτήθηκε καὶ τελικὰ δὲν δεχόταν ἡ Ἁγία Θεοδώρα νὰ γίνει ἡγουμένη καὶ τότε τί κάναν; Ψηφίσαν τὴν κόρη της τὴν Θεοπίστη. Καὶ τώρα ἡ Θεοδώρα εἶχε ἡγουμένη τὴν κόρη της, τὴν Θεοπίστη κι ἔκανε ὑπακοὴ σ’ ἐκείνην. Ἀλλὰ δὲν ἔφταναν αὐτά. Ἔπεσε ἡ ἡγουμένη ἡ παλιά, ἡ Ἄννα, κι ἔσπασε τὸ πόδι της. Τέσσερα χρόνια ἤτανε στὸ κρεβάτι, τὴν περιποιοῦνταν ἡ Θεοδώρα. Δὲν ἔφτανε ποὺ ἔσπασε καὶ τὸ πόδι, τὰ ‘χάσε καὶ σιγὰ-σιγὰ καὶ τὴν ἔβριζε. Τὴν ἔβριζε συνέχεια, δηλαδὴ τὴν περιποιοῦνταν, τὴν καθάριζε στὸ κρεβάτι κι ἐκείνη τὴν ἔβριζε. Κι ὅμως τὴν περιποιήθηκε καὶ τὰ χρόνια ποὺ ἦταν κλινήρης τελείως καὶ τὰ μετὰ ποὺ μπόρεσε καὶ σηκωνόταν λίγο. Συνολικὰ ἑπτὰ χρόνια τὴν περιποιοῦνταν κι ἄκουγε τὰ βρισίδια της. Τὰ βρισίδια τῆς «φρενοβλαβοῦς γραίας», ὅπως λέει τὸ συναξάρι. Λοιπόν, αὐτὸ ἦταν τὸ τέλος τῆς αὐστηρῆς ἡγουμένης, ἡ ὁποία δὲν ἦταν πιὰ ἁπλῶς αὐστηρή, αὐτὸ ἦταν κακία. Ἀλλὰ, ἡ ἡγουμένη βέβαια δὲν ἁγίασε προφανῶς. Ἀλλὰ ἁγίασε ἡ Θεοδώρα ποὺ ἔκανε αὐτὴν τὴν τρομερὴ ὑπακοή. Καταλαβαίνετε λοιπὸν τί εἶναι ἡ ὑπακοὴ τῶν Ἁγίων;

Ἡ περίπτωση τῆς ὑπακοῆς τοῦ Ὁσίου Δαυίδ τοῦ ἐν Εὐβοίᾳ Μία ἄλλη ὑπακοὴ, ἑνὸς ἄλλου Ἁγίου. Περίπου 1520-1525, ἐκεῖ γύρω. Ἕνας Ἅγιος ποὺ τὸν ξέρετε, γιορτάζει τὴν 1η Νοεμβρίου, εἶναι ὁ Ὅσιος Δαυὶδ ὁ νέος τῆς Εὐβοίας. Λοιπόν, αὐτὸς εἶχε πάει σὲ ἕναν πολὺ αὐστηρὸ γέροντα, ὁ ὁποῖος τὸν εἶχε πάρει μαζί του καὶ εἶχαν πάει στὴ Μονὴ τοῦ Κομνηνείου, ποὺ στὴν πραγματικότητα Οἰκονομίου λέγεται, κοντὰ στὰ Τέμπη, μπορεῖ νὰ τὴν ξέρετε. Λοιπόν, μετὰ πῆγαν στὸ Ἅγιο Ὅρος. Τελικὰ ὁ Πατριάρχης τῆς Κων/πόλεως τὸν ἐξέλεξε καὶ τὸν χειροτόνησε Μητροπολίτη, αὐτὸν τὸν Γέροντα τὸν αὐστηρό, τὸν Ἀκάκιο, Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης. Ἦταν μία ἀπέραντη Μητρόπολη ποὺ ἄρχιζε ἀπὸ τὴ Ναύπακτο καὶ ἔφτανε ὡς τὴν Πρέβεζα καὶ εἶχε ὅλη τὴν Ἀκαρνανία, τὴν Αἰτωλοακαρνανία, ὁλόκληρη τὴν Αἰτωλοακαρνανία, καὶ ἐπιπλέον καὶ τοὺς Νομοὺς Ἄρτης καὶ Πρεβέζης. Ὅλα αὐτὰ τὰ εἶχε μία Μητρόπολη, ἀπέραντη. Λοιπόν, εἶχε μαζί του καὶ τὸν Δαυίδ, αὐτὸν ποὺ εἴπαμε. Λοιπόν, ἔγινε ὁ Γέροντας τοῦ Δαυὶδ, Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης, πῆρε μαζί του καὶ τὸν Δαυὶδ καὶ μένανε στὴ Ναύπακτο. Κάποτε λοιπὸν τὸν ἔστειλε γιὰ μία ὑπόθεση στὴν Ἄρτα. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη βέβαια ἦταν συνηθισμένο φαινόμενο νὰ περπατᾶνε ξυπόλητοι καὶ καμιὰ φορά ὅταν κάποιοι εἴχανε καὶ παπούτσια, περπατοῦσαν ξυπόλητοι καὶ ὅταν φτάναν στὴν πόλη φοροῦσαν τὰ παπούτσια γιὰ νὰ μὴν τοὺς βλέπουν ξυπόλητους. Δηλαδὴ τὰ εἶχαν σὰν εἶδος πολυτελείας. Λοιπόν, ἀπ’ τὴ Ναύπακτο στὴν Ἄρτα ἦταν τέσσερις μέρες δρόμος ἐπάνω στὰ βουνά, δὲν ὑπῆρχαν δρόμοι κανονικοί, σὲ μονοπάτια μέσα ἀπ’ τὰ βουνά. Λοιπόν, πῆγε τέσσερις μέρες δρόμο ἀπὸ τὴ Ναύπακτο στὴν Ἄρτα. Στὴν Ἄρτα εἶδε κάποιος τὸν κουρελὴ τὸν μοναχό, τὸν λυπήθηκε καὶ τοῦ ἔδωσε ἕνα ζευγάρι παπούτσια. Τὰ πῆρε, τὰ φόρεσε καὶ γύρισε στὴ Ναύπακτο.

Ὅταν τὸν εἶδε ὁ Γέροντας...μπαρούτι ὁ γέροντας! «Ἐγὼ σὲ ἔστειλα ξυπόλητο. Γιατί ἔβαλες παπούτσια καὶ ἦρθες; Νὰ τὰ πάρεις καὶ νὰ τὰ πᾶς πίσω». Καὶ τὸν ἔστειλε, λοιπὸν, πίσω, τέσσερις μέρες δρόμο πάλι νὰ τὰ πάει καὶ τέσσερις νὰ γυρίσει, ὀκτὼ μέρες δρόμο γιὰ νὰ πάει πίσω τὰ παπούτσια καὶ νὰ γυρίσει. Φυσικὰ ὁ Δαυὶδ αὐτὸς ἁγίασε. Εἶναι Ἅγιος καὶ εἶναι γνωστὸς ὡς ὁ Ὅσιος Δαυὶδ ὁ νέος, ὁ ἐν Εὐβοίᾳ, γιατί τελικὰ στὴν Εὔβοια ἐκοιμήθη. Λοιπόν, ἁγίασε. Ὁ Γέροντάς του τί ἔγινε ὅμως; Τὴν ἴδια μέρα, αὐτὸ εἶναι τὸ ἐκπληκτικό, τὴν

«...Ἐγὼ σὲ ἔστειλα ξυπόλητο. Γιατί ἔβαλες παπούτσια καὶ ἦρθες; Νὰ τὰ πάρεις καὶ νὰ τὰ πᾶς πίσω». Καὶ τὸν ἔστειλε, λοιπὸν, πίσω, τέσσερις μέρες δρόμο πάλι νὰ τὰ πάει καὶ τέσσερις νὰ γυρίσει, ὀκτὼ μέρες δρόμο γιὰ νὰ πάει πίσω τὰ παπούτσια καὶ νὰ γυρίσει. Φυσικὰ ὁ Δαυὶδ αὐτὸς ἁγίασε. Εἶναι Ἅγιος καὶ εἶναι γνωστὸς ὡς ὁ Ὅσιος Δαυὶδ ὁ νέος, ὁ ἐν Εὐβοίᾳ, γιατί τελικὰ στὴν Εὔβοια ἐκοιμήθη. Λοιπόν, ἁγίασε. Ὁ Γέροντάς του τί ἔγινε ὅμως; ...»

ἴδια μέρα τὴν 1η Νοεμβρίου γιορτάζουμε καὶ κάποιους ἄλλους Ἁγίους, Νεομάρτυρες. Γιορτάζουμε δηλαδὴ τὸν Ἅγιο Ἰάκωβο τὸν Νεομάρτυρα ἀπὸ τὴν Καστοριὰ ποὺ μαρτύρησε τὸ 1520 στὴν Ἀδριανούπολη μαζὶ μὲ δύο μαθητές του, τὸν Ἰάκωβο τὸν Διάκονο καὶ τὸν Διονύσιο. Τρεῖς Μάρτυρες μαζί, τούς γιορτάζουμε τὴν 1η Νοεμβρίου, τὴν ἴδια μέρα ποὺ γιορτάζουμε καὶ τὸν Ὅσιο Δαυίδ. Λοιπόν, καὶ αὐτοὶ συνδέονται, κατὰ ἕναν παράδοξο τρόπο, μὲ τὸν Γέροντα τοῦ Ὁσίου Δαυίδ, ἀλλὰ πῶς; Ἐν Ἐσόπτρῳ

Γεροντισμός, φανατισμός, θρησκεία

Ὁ Ὅσιος αὐτός, ὁ Νεομάρτυς ὁ Ἰάκωβος, ἦταν ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Καστοριᾶς καὶ τελικὰ εἶχε κατεβεῖ στὴν περιοχὴ ἐκεῖ τῆς Ναυπάκτου καὶ εἶχε γίνει ἡγούμενος μαζὶ μὲ τοὺς μοναχοὺς ποὺ εἶχαν μαζευτεῖ στὴ Μονὴ τῆς Δερβέκιστας, ἕνα Μοναστήρι πρὸς τὰ δυτικά τῆς Ναυπάκτου. Λοιπόν, ἦταν Ἅγιος ἄνθρωπος καὶ ἔτρεχε ὁ κόσμος ἐκεῖ νὰ ἐξομολογηθεῖ, νὰ ἀκούσει τὰ κηρύγματα. Λοιπόν, ὁ Ἀκάκιος, αὐτὸς ὁ τόσο αὐστηρὸς Γέροντας, ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης ζήλεψε! Τὸ καταλάβατε; Καὶ ὄχι μόνο ζήλεψε ποὺ ἔβλεπε τόσο κόσμο νὰ πηγαίνει στὸν ἡγούμενο αὐτὸν τὸν Ἰάκωβο, στὴν Δερβέκιστα, ἀλλὰ καὶ τὸν συκοφάντησε στοὺς Τούρκους ὅτι μαζεύει τὸν κόσμο γιὰ νὰ κάνει ἐπανάσταση. Οἱ Τοῦρκοι τὸν ἁρπάξανε τὸν Ἰάκωβο, τὸν ἡγούμενο, μαζὶ μὲ δύο ἄλλους μοναχούς, τὸν Ἰάκωβο τὸν Διάκονο καὶ τὸν Διονύσιο. Τοὺς στείλαν στὴν ἀρχὴ στὰ Τρίκαλα γιατί ἡ περιοχὴ ἐκείνη, τότε τὸ 1520 ὑπαγόταν διοικητικὰ στὰ Τρίκαλα, στὸν Πασὰ τῶν Τρικάλων, κι ἀπὸ ἐκεῖ τούς στείλανε στὴν Ἀδριανούπολη ὅπου τότε ἐκεῖνο τὸν καιρὸ ἔμενε ὁ Σουλτάνος, ὁ Σελίμ. Ἐκεῖ λοιπόν, τί νὰ τοὺς ἀνακρίνουν! Τὰ

«...Λοιπόν, ὁ Ἀκάκιος, αὐτὸς ὁ τόσο αὐστηρὸς Γέροντας, ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης ζήλεψε. Τὸ καταλάβατε; Καὶ ὄχι μόνο ζήλεψε ποὺ ἔβλεπε τόσο κόσμο νὰ πηγαίνει στὸν ἡγούμενο αὐτὸν τὸν Ἰάκωβο, στὴν Δερβέκιστα, ἀλλὰ καὶ τὸν συκοφάντησε στοὺς Τούρκους ὅτι μαζεύει τὸν κόσμο γιὰ νὰ κάνει ἐπανάσταση...»

Ἐν Ἐσόπτρῳ

«...Βλέπετε τί ὑπακοή ἔκανε ὁ Δαυίδ. Τό ὅτι ἔκανε ὑπακοή στόν Γέροντά του, δέν σημαίνει ὅτι ὁ Γέροντας ἦταν καλός. Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τῆς μοναχικῆς ὑπακοῆς. Μπορεῖ ὁ Γέροντας νά εἶναι στριμμένος, ἀνάποδος, κακός, ὁ μοναχός, πού θά κάνει ὑπακοή σ᾽ αὐτόν τόν στριμμένο Γέροντα μπορεῖ πραγματικά νά ἁγιάσει...»

παλιὰ τὰ χρόνια οἱ ἀνακρίσεις γίνονταν μὲ βασανιστήρια, δὲν ὑπῆρχε δηλαδὴ περίπτωση νὰ βρεθεῖ ἀλήθεια. Ἁπλῶς τοὺς βασανίζαν νὰ ὁμολογήσουν ὅτι εἶναι ἔνοχοι. Τέλος πάντων, δὲν μποροῦσαν νὰ ποῦν ὅτι εἶναι ἔνοχοι ἀφοῦ δὲν εἶχαν κάνει τίποτα. Τὸ θέμα εἶναι ὅτι ὑπέστησαν φοβερὰ μαρτύρια. Μάλιστα ἐπειδὴ περιγράφονται ἀπὸ αὐτόπτη μάρτυρα, εἶναι ὁ βίος αὐτὸς καὶ τὸ μαρτύριο γραμμένα ἀκριβῶς ἐκείνη τὴν ἐποχὴ καὶ περιγράφονται ὅλες οἱ λεπτομέρειες. Τὸν ἕναν, τὸν διάκονο, τοῦ σφίξαν τὸ κεφάλι μὲ ἕνα ὄργανο τέτοιο, τόσο πολὺ, ποὺ βγῆκε τὸ μάτι. Φρικτὰ μαρτύρια. Στὸ τέλος καὶ τοὺς τρεῖς τοὺς φονεύσανε καὶ τοὺς τρεῖς. Λοιπόν, κι ἔτσι ἔγιναν τρεῖς Νεομάρτυρες χάρη στὴ ζήλια τοῦ Ἀκακίου. Καὶ ἔτσι ὁ Ἀκάκιος αὐτός, ὁ ὁποῖος βέβαια, τί νὰ ποῦμε γιὰ τὴν ψυχή του, μὲ τὴν αὐστηρότητά του ἔγινε αἰτία νὰ ἁγιάσει ὁ Ὅσιος Δαυὶδ ὁ νέος καὶ μὲ τὴ ζήλεια του ἔγινε αἰτία νὰ ἁγιάσουν οἱ τρεῖς ἄλλοι, οἱ Νεομάρτυρες. Καταλάβατε; Καὶ ὅλοι αὐτοὶ γιορτάζουνε τὴν ἴδια μέρα, 1η Νοεμβρίου. Βλέπετε τί ὑπακοή ἔκανε ὁ Δαυίδ. Τό ὅτι ἔκανε ὑπακοή στόν Γέροντά του, δέν σημαίνει

ὅτι ὁ Γέροντας ἦταν καλός. Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τῆς μοναχικῆς ὑπακοῆς. Μπορεῖ ὁ Γέροντας νά εἶναι στριμμένος, ἀνάποδος, κακός, ὁ μοναχός, πού θά κάνει ὑπακοή σ᾽ αὐτόν τόν στριμμένο Γέροντα μπορεῖ πραγματικά νά ἁγιάσει. Καταλάβατε γιατί τά λέγω αὐτά; Γιατί, ἄλλο εἶναι ἡ ὑπακοή αὐτή τῶν Ἁγίων, πού εἶναι κάτι πολύ δύσκολο, καί ἄλλο εἶναι ἡ «ὑπακοή» τῶν ἠλιθίων πού ἔχουμε στόν κόσμο, γιατί αὐτή ἡ «ὑπακοή» εἶναι πραγματικά ἀποβλάκωση τῶν ἀνθρώπων. Τό ἀντιλαμβάνεστε αὐτό πού λέγω; Ἔχει γίνει μόδα, κι ἐπειδή ἔγινε μόδα, ὅλοι λένε: «κάνω ὑπακοή στόν Γέροντά μου» κ.λ.π. Καί ἐπί πλέον, βέβαια, ἔχει γίνει καί κάτι ἄλλο, πού δέν ὑπῆρχε στήν παράδοσή μας, δέν ὑπῆρχε μέσα στόν μο-

ναχισμό: ἄλλο πράγμα εἶναι νά κάνεις ὑπακοή στόν Γέροντα, καί ἄλλο τόν Γέροντα νά τόν βλέπεις σάν Θεό. Γιατί, ἡ μόδα πού ἔχει ἐπικρατήσει τώρα εἶναι ὅτι «ὁ Γέροντας εἶναι ἀλάθητος»... (συνεχίζεται στό ἑπόμενος τεῦχος)

✴ Ἡ ὁμιλία ἔγινε στόν Ἱ. Ν. Ἁγ. Βασιλείου Θεσ/νίκης, 10/4/2013. Πηγή: youtube.com/watch?v=bUEZBIYs-2s Ἀπομαγνητοφώνηση: Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μακάριος, Ἱερολ. Διάκονος Ἰωακείμ Μπίλης, Ὑπογραμματεύς τῆς Ἁγ. καί Ἱ. Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, κ. Λάμπρος Καμπουράκης, φοιτητής Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Παν/μίου Κρήτης

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Ο Ι Ε ΡΑ Σ Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ε Ω Σ

Γορτύνης καί Ἀρκαδίας

ΜΟΙΡΕΣ τηλ. 28920 23790 / e-mail:imgabooks@gmail.com Ἐν Ἐσόπτρῳ

ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

πράγματα ποὺ δέν πρέπει ποτέ νά πεῖτε στὰ παιδιά σας

Ἐλπίζουμε πώς δὲν λέτε φράσεις τύπου «Περίμενε μέχρι νὰ ἔρθει ὁ πατέρας σου σπίτι» ἢ «Μακάρι νὰ συμπεριφερόσουν ὅπως ἡ ἀδερφή σου», ἀλλὰ ὑπάρχουν κι ἄλλες λιγότερο προφανεῖς φράσεις ποὺ πρέπει νὰ ἀποφύγετε. Κι αὐτὸ ἐπειδὴ λέγοντας τὲς ἄθελά σας μπορεῖ νὰ κάνετε μεγαλύτερο κακὸ παρὰ καλό.

«Καταπληκτικὴ δουλειά!»

«Εἶσαι μία χαρὰ»

Σύμφωνα μὲ ἔρευνα φράσεις ὅπως τύπου «Καλὸ κορίτσι» ἢ «Ἔχουμε ἀκόμα δρόμο νὰ διανύσουμε» κάθε φορά ποὺ τὸ παιδὶ σας τὰ καταφέρνει σὲ μία δεξιότητα, ἀσυναίσθητα θὰ τὸ κάνετε νὰ περιμένει τὴν ἐπιβεβαίωση ἀπὸ ἐσᾶς καὶ δὲν θὰ δίνει σημασία στὸ κίνητρο, λέει ἡ σύμβουλος γονέων καὶ ψυχολόγος Jenn Berman. Δῶστε τὰ εὔσημά σας ὅταν εἶναι πραγματικὰ ἀναγκαῖα. Ἀντὶ λοιπὸν νὰ πεῖτε «Καταπληκτικὴ δουλειὰ» κατὰ τὴ διάρκεια ἑνὸς παιχνιδιοῦ προτιμῆστε τὸ «Αὐτὴ ἦταν μία καλὴ προσπάθεια. Βοήθησες πολὺ τὸν συμπαίκτη σου».

Ὅταν ἕνα παιδὶ γδέρνει τὸ γόνατό του καὶ ξεσπᾶ σὲ κλάματα τὸ ἔνστικτό σας λέει νὰ τὸν διαβεβαιώσετε ὅτι δὲν ἔχει χτυπήσει σοβαρὰ καὶ εἶναι μία χαρά. Ἀλλὰ, λέγοντάς του ὅτι εἶναι μία χαρὰ μπορεῖ νὰ τὸ κάνετε νὰ αἰσθανθεῖ χειρότερα. «Τὸ παιδὶ κλαίει γιατί δὲν εἶναι ἐντάξει», λέει ὁ Δρ Berman. Ἡ δουλειὰ σας εἶναι νὰ τὸν βοηθήσετε νὰ κατανοήσει καὶ νὰ ἀντιμετωπίσει τὰ αἰσθήματά του, ὄχι νὰ τὰ ἀπορρίψετε. Προσπαθῆστε μὲ μία ἀγκαλιὰ νὰ δείξετε ὅτι τὸν /τὴν καταλαβαίνετε. Πεῖτε κάτι τύπου «Αὐτὸ ἦταν μία κακὴ πτώση. Χτύπησε τὸ ἀγοράκι/κοριτσάκι τῆς μαμᾶς;». Στὴ συνέχεια, ρωτῆστε ἂν θὰ ἤθελε ἕναν ἐπίδεσμο ἢ ἕνα φιλὶ (ἢ καὶ τὰ δύο).

«Ἡ πρακτικὴ ὁδηγεῖ στὴν τελειότητα!» Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὅσο περισσότερο χρόνο ἀφιερώσει ἕνα παιδὶ σὲ κάτι, τόσο πιὸ καλὲς θὰ γίνουν οἱ δεξιότητές του σὲ αὐτό. Ὡστόσο αὐτὸ τοῦ ἀσκεῖ μεγαλύτερη πίεση ὥστε νὰ κερδίσει ἢ νὰ ὑπερισχύσει. «Στέλνει τὸ μήνυμα ὅτι ἂν σὲ περίπτωση κάνει λάθος σημαίνει ὅτι δὲν ἐξασκήθηκε ἀρκετά», λέει ὁ ψυχολόγος Joel Fish καὶ συγγραφέας τοῦ βιβλίου 101 Ways to Be a Terrific Sports Parent. «Ἔχω δεῖ παιδιὰ νὰ χτυποῦν τοὺς ἑαυτούς τους καὶ νὰ ἀναρωτιοῦνται ποὺ ἔκαναν λάθος» συμπληρώνει ὁ ἴδιος. Ἀντ’ αὐτοῦ ἐνθαρρύνετε τὸ παιδί σας νὰ ἐργαστεῖ σκληρὰ γιατί θὰ βελτιωθεῖ ὁ ἴδιος καὶ θὰ εἶναι ὑπερήφανος γιὰ τὸν ἑαυτό του. 24

Ἐν Ἐσόπτρῳ

«Τελείωνε!» Τὸ παιδάκι σας κάθεται γιὰ πολὺ ὥρα πάνω ἀπὸ τὸ πρωϊνὸ ἢ ἀργεῖ νὰ δέσει τὰ κορδόνια ἀπὸ τὰ παπούτσια του (ἀκόμα κι ἂν ἔχει μάθει πολὺ σωστὰ τὴν τεχνικὴ) ἢ ἀργεῖ νὰ ντυθεῖ γιὰ τὸ σχολεῖο (γιὰ ἄλλη μία φορά). Ἂν εἶναι ἔτσι μὲ τὸ νὰ τοῦ λέτε νὰ βιαστεῖ τοῦ δημιουργεῖτε ἐπιπλέον ἄγχος λέει ἡ Linda Acredolo, ψυχολόγος καὶ συγγραφέας τοῦ βιβλίου Baby Minds. Τὸ καλύτερο εἶναι νὰ τὸ κάνετε σὰν παιχνίδι. Πεῖτε: «Γιατί δὲν κάνουμε ἕναν διαγωνισμὸ γιὰ νὰ δοῦμε ποιὸς θὰ φορέσει πρῶτος τὸ παντελόνι του;».

«Εἶμαι σὲ δίαιτα» Προσέχετε τὸ βάρος σας; Κρατῆστε τὸ γιὰ τὸν ἑαυτό σας. Ἐὰν τὸ παιδὶ σας, σᾶς βλέπει νὰ ἀνεβαίνετε στὴ ζυγαριὰ κάθε μέρα καὶ σᾶς ἀκούει νὰ γκρινιάζετε γιὰ τὰ κιλὰ καὶ τὸ λίπος μπορεῖ νὰ ἀναπτύξει μία νοσηρὴ εἰκόνα τοῦ σώματος, λέει ὁ Marc S. Jacobson, καθηγητὴς Παιδιατρικῆς καὶ ἐπιδημιολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Nassau τῆς Νέας Ὑόρκης. Εἶναι καλύτερο νὰ πεῖτε «τρώω ὑγιεινὰ γιατί ἔτσι αἰσθάνομαι καλύτερα». Ἀκολουθῆστε τὴν ἴδια τακτικὴ καὶ μὲ

ματά μας γιὰ κάτι πιὸ σημαντικό.» Ἂν ἐπιμείνει εἶναι ἡ τέλεια ἀφορμὴ γιὰ νὰ ξεκινήσετε μία συζήτηση γιὰ τὸν προϋπολογισμὸ καὶ τὴ διαχείριση τῶν χρημάτων. Διαβάστε ἐπίσης σὲ σχετικὸ ἄρθρο τοῦ baby.gr: Πῶς νὰ μιλήσετε στὰ παιδιὰ γιὰ τὰ οἰκονομικὰ προβλήματα.

«Μὴν μιλᾶς σὲ ἀγνώστους» Αὐτὴ εἶναι μία ἀπόλυτη σκέψη καὶ ἕνα παιδὶ δύσκολα θὰ τὴν κατανοήσει. Γιατί ἀκόμη κι ἂν

Ἐὰν λοιπὸν αἰσθάνεστε ἀνήσυχοι, πηγαίνετε ἐπιτόπου κοντὰ στὸ παιδί σας καὶ παραμείνετε ψύχραιμη καὶ ἥσυχη. «Ὄχι ἐπιδόρπιο μέχρι νὰ τελειώσεις τὸ φαγητό σου»

τὴν ἄσκηση. Ἀντὶ νὰ λέτε «Πάω γιὰ περπάτημα μπᾶς καὶ καταφέρω νὰ χάσω κάνα κιλὸ», πεῖτε «Ἔχει πολὺ ὡραία μέρα ἔξω. Λέω νὰ πάω γιὰ περπάτημα.» Τὸ πιθανότερο εἶναι νὰ τὸν/τὴν ἐμπνεύσετε καὶ νὰ θέλει νὰ σᾶς ἀκολουθήσει.

«Δὲν μᾶς φτάνουν νὰ τὸ ἀγοράσουμε αὐτὸ» Εἶναι εὔκολο νὰ χρησιμοποιήσετε αὐτὴ τὴν φράση ὅταν τὸ παιδὶ σᾶς σᾶς ἱκετεύει νὰ τοῦ ἀγοράσετε ἕνα τελευταῖο παιχνίδι. «Τὸ νὰ δίνετε ὅμως μία τέτοια ἀπάντηση γιὰ τὰ οἰκονομικά σας μπορεῖ νὰ τρομάξει τὸ παιδί», λέει ἡ Jayne Pearl, συγγραφέας τοῦ βιβλίου Kids and Money. Ἐπιλέξτε ἕναν ἐναλλακτικὸ τρόπο γιὰ νὰ μεταφέρετε τὸ μήνυμα ὅπως «Δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ἀγοράσουμε τώρα αὐτὸ γιατί κρατᾶμε τὰ χρή-

ἕνα ἄτομο εἶναι ἄγνωστο σὲ ἕνα παιδὶ δύσκολα θὰ τὸν/τὴν ἀντιμετωπίσει ὡς ξένο ἂν τοῦ συμπεριφέρεται καλά. Ἐπιπλέον τὰ παιδιὰ μπορεῖ νὰ ἐκλάβουν αὐτὸν τὸν κανόνα μὲ λάθος τρόπο καὶ νὰ ἀντισταθοῦν ἀκόμη καὶ στὴ βοήθεια τῶν ἀστυνομικῶν ἢ πυροσβεστῶν. Ἀντὶ λοιπὸν νὰ προειδοποιεῖτε σχετικὰ μὲ τοὺς ξένους, φτιάξτε σενάρια («Τί θὰ ἔκανες ἂν ἕνας ἄνθρωπος ποῦ δὲν γνωρίζεις σου προσφέρει καραμέλα ἢ θελήσει νὰ σὲ πάει βόλτα;»), ἐξηγῆστε τί θὰ ἔπρεπε νὰ κάνει καὶ καθοδηγῆστε τὸ παιδὶ πρὸς τὴν σωστὴ πορεία. Δεδομένου ὅτι ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν περιπτώσεων ἀπαγωγῆς παιδιῶν γίνεται ἀπὸ κάποιο ἄτομο ποὺ τὸ παιδὶ ἤδη γνωρίζει, γιὰ νὰ τὸ προστατέψετε πεῖτε κάτι τύπου «Ἂν κάποιος σὲ κάνει νὰ αἰσθανθεῖς λυπημένος, φοβισμένος, ἢ μπερδεἘν Ἐσόπτρῳ

Μαζί μέ τούς Γονεῖς: 10 πράγματα πού δέν πρέπει ποτέ νά πεῖτε στά παιδιά σας

μένος, θὰ πρέπει νὰ μοῦ τὸ πεῖς ἀμέσως.»

«Νὰ προσέχεις» Ἂν τὸ πεῖτε αὐτὸ τὴ στιγμὴ ποὺ βρίσκεστε στὴν παιδικὴ χαρὰ τὸ πιθανότερο εἶναι τὸ παιδάκι σας νὰ πέσει! «Τὰ λόγια σας νὰ τοῦ ἀποσπάσουν τὴν προσοχὴ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ κάνει καὶ ἔτσι χάνει τὴν ἑστίαση» λέει ἡ Deborah Carlisle Solomon, συγγραφέας τοῦ βιβλίο «Baby knows best». Ἐὰν λοιπὸν αἰσθάνεστε ἀνήσυχοι, πηγαίνετε ἐπιτόπου κοντὰ στὸ παιδί σας καὶ παραμείνετε ψύχραιμη καὶ ἥσυχη. «Ὄχι ἐπιδόρπιο μέχρι νὰ τελειώσεις τὸ φαγητό σου» Χρησιμοποιώντας αὐτὴ τὴν ἔκφραση αὐξάνετε τὴν ὄρεξη τοῦ παιδιοῦ γιὰ τὸ ἐπιδόρπιο καὶ δὲν τὸ ἀφήνετε νὰ ἀπολαύσει τὸ γεῦμα του. Οὐσιαστικὰ παρουσιάζετε τὸ ἐπιδόρπιο σὰν

τρόπαιο. Πεῖτε καλύτερα: «Πρῶτα τρῶμε τὸ γεῦμα μας καὶ στὴ συνέχεια ἔχουμε τὸ ἐπιδόρπιο.» Ἂν καὶ ὑπάρχει πολὺ μικρὴ διαφορὰ στὴν διατύπωση, ἔχει ἕνα πολὺ πιὸ θετικὸ ἀντίκτυπο στὴν ψυχολογία τοῦ παιδιοῦ σας.

«Ἄσε μὲ νὰ βοηθήσω» Ὅταν τὸ παιδὶ σᾶς προσπαθεῖ νὰ χτίσει ἕναν πύργο ἢ νὰ μαζέψει ἕνα πάζλ, εἶναι φυσικὸ νὰ θέλετε νὰ τὸ βοηθήσετε. Μὴν τὸ κάνετε. Αὐτὸ θὰ ὑπονομεύσει τὴν ἀνεξαρτησία του καὶ θὰ ψάχνει πάντοτε ἄλλους γιὰ νὰ πάρει ἀπαντήσεις καὶ λύσεις. Προσπαθῆστε νὰ βοηθήσετε λέγοντας κάτι ὅπως: «Πῶς νομίζεις; Στὸ κέντρο θὰ πάει καλύτερα τὸ μικρὸ ἢ τὸ μεγαλύτερο κομμάτι; Γιὰ νὰ κάνουμε μία δοκιμή». Πηγή: http://www.baby.gr

ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Τσάρλι Τσάπλιν: «Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικὰ» Πιὸ κάτω ἀκολουθεῖ ἕνα μοναδικὸ ἀπόσπασμα τοῦ σπουδαίου ἠθοποιοῦ, σεναριογράφου καὶ σκηνοθέτη Τσάρλι Τσάπλιν.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, μπόρεσα νὰ καταλάβω ὅτι ὁ συναισθηματικὸς πόνος καὶ ἡ θλίψη, ἁπλῶς μὲ προ26

Ἐν Ἐσόπτρῳ

ειδοποιοῦσαν νὰ μὴ ζῶ κόντρα στὴν ἀλήθειά μου. Σήμερα ξέρω ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα σὲ πόσο δύσκολη θέση ἐρχόταν κάποιος μὲ τὸ νὰ τοῦ ἐπιβάλλω τὶς ἐπιθυμίες μου, παρότι ἤξερα ὅτι οὔτε ἦταν κατάλ-

ληλη ἡ στιγμὴ οὔτε ὁ ἄνθρωπος ἦταν ἕτοιμος, ἀκόμα κι ἂν αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἤμουν ἐγώ. Σήμερα ξέρω ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, ἔπαψα νὰ λαχταρῶ μία ἄλλη ζωὴ καὶ μπόρεσα νὰ δῶ ὅτι τὰ πάντα γύρω μου μὲ προκαλοῦσαν νὰ μεγαλώσω. Σήμερα ξέρω ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα ὅτι βρίσκομαι πάντα καὶ σὲ ὅλες τὶς περιστάσεις, τὴν κατάλληλη στιγμὴ καὶ στὸ σωστὸ μέρος καὶ ὅτι ὅλα ὅσα γίνονται εἶναι σωστά. Ἀπὸ τότε κατάφερα νὰ γαληνέψω. Σήμερα ξέρω ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΑΠΟΔΟΧΗ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, ἔπαψα νὰ στεροῦμαι τὸν ἐλεύθερο χρόνο μου καὶ σταμάτησα νὰ κάνω μεγαλόπνοα σχέδια γιὰ τὸ μέλλον. Σήμερα κάνω μόνο ὅ,τι μὲ εὐχαριστεῖ καὶ μὲ γεμίζει χαρά, ὅ,τι ἀγαπῶ καὶ κάνει τὴν καρδιά μου νὰ γελᾶ, μὲ τὸν δικό μου τρόπο καὶ στοὺς δικούς μου ρυθμούς. Σήμερα ξέρω ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, ἀπελευθερώθηκα ἀπὸ ὅ,τι δὲν ἦταν ὑγιὲς γιὰ μένα. Ἀπὸ φαγητά, ἄτομα, πράγματα, καταστάσεις καὶ ἀπὸ ὅ,τι μὲ τραβοῦσε συνεχῶς μακριὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο μου τὸν ἑαυτό. Στὴν ἀρχὴ τὸ ὀνόμαζα “ὑγιῆ ἐγωισμό”. Ἀλλὰ σήμερα ξέρω

ὅτι εἴναι ΑΥΤΑΓΑΠΗ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, ἔπαψα νὰ θέλω νὰ ἔχω πάντα δίκιο. Ἔτσι ἔσφαλλα πολὺ λιγότερο. Σήμερα κατάλαβα ὅτι αὐτὸ τὸ λέμε ΑΠΛΟΤΗΤΑ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, ἀρνήθηκα νὰ συνεχίσω νὰ ζῶ στὸ παρελθὸν καὶ νὰ ἀνησυχῶ γιὰ τὸ μέλλον μου. Τώρα ζῶ περισσότερο τὴ στιγμὴ ὅπου ΟΛΑ συμβαίνουν. Ἔτσι σήμερα, ζῶ τὴν κάθε μέρα καὶ αὐτὸ τὸ λέω ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ.  Ὅταν ἄρχισα νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου πραγματικά, συνειδητοποίησα ὅτι ἡ σκέψη μου μπορεῖ νὰ μὲ κάνει μίζερο καὶ ἄρρωστο. Ὅταν ὅμως ἐπικαλέστηκα τὶς δυνάμεις τῆς καρδιᾶς μου, ἡ λογικὴ ἀπέκτησε ἕναν πολύτιμο σύντροφο. Αὐτὴ τὴ σχέση τὴν ὀνομάζω σήμερα ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ.  Δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ φοβόμαστε τὶς ἀντιπαραθέσεις, τὶς συγκρούσεις καὶ τὰ προβλήματα μὲ τὸν ἑαυτό μας καὶ τοὺς ἄλλους γιατί καμιὰ φορά, ἀκόμα καὶ τὰ ἄστρα ἐκρήγνυνται καὶ δημιουργοῦνται νέοι Γαλαξίες. Σήμερα ξέρω ὅτι ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ!

Η ΙΣ ΤΟΣ ΕΛ Ι Δ Α Μ Α Σ

Τσάρλι Τσάπλιν. Γεννήθηκε στὶς 16 Ἀπριλίου 1889 στὸ Walworth μία γειτονιὰ τοῦ Λονδίνου καὶ πέθανε στὶς 25 Δεκεμβρίου 1977 στὴν Ἐλβετία.

w w w . i mg a . g r Ἐν Ἐσόπτρῳ

Ἀπό τό τμῆμα Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης 1.260 τσάντες μέ τρόφιμα μοίρασε, τή Μεγάλη Τρίτη 7/4/2015, τό τμῆμα κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου μας, πρός ἀδύνατες οἰκονομικά οἰκογένειες τῶν 108 Ἐνοριῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας. Ἡ βοήθεια αὐτή προέρχεται ἀπό πρόγραμμα. Ἡ πρωτοβουλία γιά τήν ἀπόκτησή του ἀνήκει στόν τότε Ὑφυπουργό Ἐργασίας κ. Βασίλειο Κεγκέρογλου, ὁ ὁποῖος πρότεινε τό ἐν λόγῳ πρόγραμμα στήν Ἐκκλησία τῆς Κρήτης. Ἐπί τῆς θητείας του, ὑπεγράφη σχετική προγραμματική σύμβαση καί ὑλοποιεῖται ἀπό τήν Μ.Κ.Ο. «Φιλοξενία» τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης. Βοήθεια προσφέρθηκε ἀπό τήν αὐτή πηγή καί πρός τίς ἄλλες Μητροπόλεις τῆς Μεγαλονήσου. Ἡ προσφορά αὐτή κρίνεται σημαντική γιά τούς καιρούς πού ζοῦμε καί ἀποτελεῖ μιά μικρή χειρονομία τόνωσης τῶν ἐχόντων ἀνάγκη συνανθρώπων μας γιά τίς ἡμέρες τοῦ Πάσχα. Τίς τσάντες παρέλαβαν οἱ Ἐφημέριοι τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, οἱ ὁποῖοι καί πρότειναν οἰκογένειες πού ἔχουν ἀνάγκη. Τό Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας ἐκφράζει θερμές εὐχαριστίες πρός τόν τότε Ὑφυπουργό κ. Βασίλειο Κεγκέρογλου καί πρός ὅλους ὅσους βοήθησαν γιά τήν ἑτοιμασία τῶν ὡς ἄνω τσαντῶν.

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Ἀπό τά τμήματα: 1) Θεατρικοῦ Παιχνιδιοῦ - Εἰκαστικοῦ Ἐργαστηρίου 2) Νεανικῶν Συνάξεων Ἐκδήλωση: «Ἀφιέρωμα στή Μητέρα», 21/2/2015. Στήν ἐκδήλωση αὐτή τά μικρά παιδιά τῶν παραπάνω τμημάτων τραγούδησαν καί εἶπαν ποιήματα γιά τή μητέρα τοῦ κόσμου τήν Παναγία, γιά τίς μητέρες τους.

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Ἀπό τό τμῆμα ἐπιμόρφωσης στελεχῶν Ἐκκλησίας Ἱερατικές Συνάξεις

20/2/2015, μίλησε ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Ἀνδρέας Κονάνος, μέ θέμα: «Στιγμιότυπα ἱερατικῆς ζωῆς».

21/2/2015, μίλησε ὁ κ. Ἀλέξανδρος Βγόντζας, Καθηγητής Ψυχιατρικῆς τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τοῦ Παν/μίου Κρήτης καί Διευθυντής τῆς Ψυχιατρικῆς Κλινικῆς ΠΑΓΝΗ, μέ θέμα: «Τί εἶναι ἡ ψυχική νόσος». 32

Ἐν Ἐσόπτρῳ

28/3/2015, μίλησε ὁ κ. Ἀνέστης Κεσελόπουλος, Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Παν/μίου Θεσ/νίκης, μέ θέμα: «Προϋποθέσεις ἱερατικῆς διακονίας».

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Δωρεές Γιά τόν 2ο ὄροφο, πάνω ἀπό τό Πολιτιστικό Κέντρο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, ὁ ὁποῖος οἰκοδομήθηκε ἐκτός χρηματοδότησης τοῦ ΕΣΠΑ καί στεγάζει τομεῖς τῆς Ἱ. Μητροπόλεως: Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος 213€, Ἐνορία Ἁγ. Δέκα 100€. • Γιά τό Τμῆμα Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς: Μαθητές 50€. 34

Ἐν Ἐσόπτρῳ

Ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν Εὐρώπη q

άποτε θὰ ἐρχόταν ἡ στιγμὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη νὰ συνειδητοποιήσει τὶς ρίζες της, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει σὰν αὐτόνομη μονάδα, χωρὶς κάποιο θεωρητικὸ ὑπόβαθρο. Ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν Ἑλλάδα ἡ στιγμή, νὰ ἀποφασίσει ἂν θὰ μείνει ἀπομονωμένη στὶς δικές της ἀξίες ἢ θὰ ἐνταχτεῖ σὲ ἕνα εὐρύτερο σύνολο μὲ ὀφέλη πρακτικῆς φύσεως ἀναμφισβήτητα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν κίνδυνο νὰ ἀλλοιωθεῖ ἡ φυσιογνωμία της. Ἀπ᾽ αὐτὴ τὴν ἄποψη, τὸ ὁμολογῶ, εἶμαι ἀπομονωτικός. Μία ζωὴν ὁλόκληρη ἀγωνίστηκα γιὰ αὐτὸ ποὺ λέμε Ἑλληνικότητα καὶ ποὺ δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ ἕνας τρόπος νὰ βλέπεις καὶ νὰ αἰσθάνεσαι τὰ πράγματα. Εἴτε στὴν κλίμακα τὴ μεγάλη, εἴτε στὴν ταπεινή. Θέλω νὰ πῶ, εἴτε σ᾽ ἕνα Παρθενώνα, εἴτε σ᾽ ἕνα λιθάρι. Τὸ πᾶν εἶναι ἡ εὐγένεια, ἡ ποιότητα, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ποσότητα ποὺ χαρακτηρίζουν τὴ Δύση. Γιατί, ἐκεῖ βρίσκεται ἡ διαφορά. Οἱ Εὐρωπαῖοι, ἀντλήσανε ἀπὸ τὶς Ἑλληνικὲς ἀξίες γιὰ νὰ φτάσουν στὴν Ἀναγέννηση. Ἀλλά, ἡ Ἀναγέννηση ἡ δική τους εἶναι κάτι πολὺ διαφορετικὸ ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ εἴχαμε κάνει ἐμεῖς, ἐὰν δὲν μᾶς σταματοῦσε ἡ τουρκοκρατία. Τὸ βλέπουμε αὐτὸ στὴν ταπεινὴ κλίμακα, τὴ μόνη ἄλλωστε ὅπου μπορούσαμε ἀκόμα νὰ ἐκδηλωνόμαστε. Ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι, μία ἐσωτερικὴ αὐλὴ νησιώτικου σπιτιοῦ, κατὰ τὴν ταπεινή μου γνώμη, ἢ ἕνας περίβολος μοναστηριοῦ, εἶναι, σὰν ἀντίληψη ἐννοῶ, πολὺ πιὸ κοντὰ στὸ πνεῦμα ποὺ ἔκανε τοὺς Παρθενῶνες καὶ τὶς Θεομήτορες, παρὰ ὅλες οἱ κολόνες κι οἱ μετῶπες τῶν εὐρωπαϊκῶν ἀνακτόρων. Πού σημαίνει ὅτι, ἂν συνέχισε κάποιος τὴν

αἰσθαντικότητα τὴν ἑλληνικὴ καὶ τὴ διατήρησε, εἶναι ἀποκλειστικὰ ὁ λαϊκός μας πολιτισμός. Μόνον ποὺ καὶ αὐτὸς στὶς ἡμέρες μας κινδυνεύει. Οἱ ἀστοὶ στὴν πλειοψηφία τους, βέβαια ὑπῆρξαν καὶ ἐξαιρέσεις, μιμήθηκαν τοὺς εὐρωπαίους. Δηλαδὴ τὴν παραποιημένη αἴσθηση τῆς Ἑλληνικότητας καὶ στὴ συνέχεια οἱ ἀνερχόμενοι ἀπὸ τὸ λαὸ μιμήθηκαν τοὺς ἀστούς. Ἔτσι φτάσαμε σ᾽ ἕνα σημεῖο ποὺ ἀναρωτιέται κανεὶς σὲ τί πιὰ μπορεῖ νὰ ὠφελεῖ ἡ ἀπομόνωση, τί πάει νὰ προστατέψει. Καὶ μὲ κίνδυνο νὰ φανῶ ἀντιφατικός, ὁδηγοῦμαι στὸ ἄλλο ἄκρο: Λέω μήπως εἶναι σωφρονέστερον νὰ μὴν ἀντιταχτοῦμε στὸ ροῦ τῆς ἱστορίας. Μήπως μία διαφορετικὴ στρατηγικὴ θὰ μᾶς βοηθοῦσε νὰ διακριθοῦμε ἀπὸ ἕναν ἄλλο δρόμο. Ὁ ἑλληνισμός, ἔδειξε ἀνέκαθεν μία καταπληκτικὴ ἱκανότητα νὰ ἀφομοιώνει, νὰ προσαρμόζεται καὶ νὰ δραστηριοποιεῖται μέσα στὰ ξένα σύνολα...Πόσο μάλλον σήμερα, ποὺ ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, εἶναι γηρασμένα, εἶναι ἐξασθενημένα καὶ θὰ ἔλεγα ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ τὸ σφρίγος νεοτέρων αἰώνων. Αὐτὸ μὲ κάνει λοιπόν, νὰ κατασιγάζω μέσα μου τὸν αἰσθηματία Ἕλληνα ποὺ κρύβω καὶ νὰ σκέπτομαι ὅτι ἴσως εἶναι πιὸ σωστό, νὰ μὴ φοβηθοῦμε τὴ σύγκριση καὶ τὴν ἅμιλλα, ἀλλὰ νὰ προχωρήσουμε φυσικὰ πάντοτε μὲ τὴν προοπτικὴ νὰ διακριθοῦμε στὴν ποιότητα, ποὺ σημαίνει στὸ πνεῦμα. Γι᾽ αὐτὸ ἐπιμένω πολὺ στὸ θέμα τῆς Παιδείας...» Ἀπόσπασμα ἀπὸ συνέντευξη, 1980, στὴν παραγωγὴ τῆς ΕΡΤ «Ἐδῶ γεννήθηκε ἡ Εὐρώπη» τῶν Γιώργου, Ἡρῶς Σγουράκη. Ἐν Ἐσόπτρῳ