Raam en Deur editie 2-2020 by Molijn Sales Support

Jaargang 22 nr 2 - 2020

vakblad voor raam-, deuren geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Triodos Bank in Driebergen:

State of the art glas voor high-end kantoor RD 2-2020 COVER.indd 1

01-04-20 08:57

DucoTwin 120 ‘ZR’

UPDATE!

Ventilatie én doekzonwering in één

ONZICHTBARE PLAATSING

NIEUW: ESTHETISCH BINNENROOSTER

UITGEBREID GAMMA SCREENS

STORMVASTE FIX GELEIDING

Maximaal Thermisch comfort

Maximale Akoestische demping

OPTIE: TRONIC

100 % Automatische sturing

We inspire at www.duco.eu

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 44 02-adv.indd 1

17/03/2020 08:23 31-03-20 15:30

VOORWOORD

Lege wegen zonder files Wat enkele weken geleden begon als ‘een griepje’ (misschien iets zwaarder dan een gewone griep, maar verder niets bijzonders toch?) is op het moment van het schrijven van dit voorwoord uitge groeid tot een wereldwijde pandemie. En die leidt tot een internationale crisis die zijn weerga niet kent. Overvolle ziekenhuizen dreigen, samenscholings verboden zijn uitgevaardigd, gedwongen thuiswer ken, scholen op slot, geen bezoek aan opa en oma en anderhalve meter afstand. Allemaal het gevolg van Corona. En dan heb ik het vooral over de maat regelen die ons privé raken en betreffen. Maar ook in ons werk is Corona niet te ontwijken. Zeggen dat het bedrijfsleven zwaar gebukt gaat onder dit virus is een understatement van de hoog ste categorie. Daarover hoef ik de ondernemers onder de lezers van Raam en Deur niets te zeggen. Zij zitten er zelf immers middenin! Zowel zakelijk als privé kunnen we de situatie waarin we beland zijn zeer ingrijpend en in veel gevallen zelfs drama tisch noemen. Hoe ingrijpend het is, wordt iedere werkdag tijdens de spits pijnlijk duidelijk. Want bij gebrek aan files is van ‘verkeersinformatie’ al weken geen sprake meer op de Nederlandse radiozenders. Ja, op een enkele flitser na die checkt of de enkeling die nog wel op de weg rijdt, zich wel aan de nieuwe norm van 100 kilometer per uur houdt.

dit in afgeslankte vorm en beperkte productie capaciteit. Afspraken buiten de deur zijn gecanceld en ‘bezoek van buiten is niet langer welkom’. En hoewel we in deze tijden de mogelijkheden van online vergaderapps en tools om vanuit huis toch samen te kunnen werken volop benutten, staat het zakendoen voor veel ondernemers toch even ‘on hold’. Op de redactie van Raam en Deur merken wij het zelf ook. Het massaal schrappen en uitstellen van grote internationale vakbeurzen resulteert in de uit daging om ons magazine met voldoende andere nieuws en lezenswaardige artikelen te vullen. Daarbij lopen we al snel aan tegen de gevolgen van de crisis. Veel bedrijven hebben hun hoofd even ergens anders naar staan. Een mooi artikel over een project waaraan ze meewerken? Graag, maar nu even niet. Eerst de focus op de dag van morgen. Veel verder durven de meesten op dit moment nog niet te kijken. Lastig? Misschien. Begrijpelijk? Zeker! Als onder deel van de branche zijn wij net zo goed als u afhankelijk van een virus waarop we geen enkele invloed hebben. Het weinige wat we kunnen doen is proberen om deze crisis samen heelhuids door te komen en zodra het kan weer vol gas vooruit te gaan! Wat dat betreft kan ik niet wachten op de eerstvolgende ochtendspits van duizend kilometer… Ik wens jullie veel gezondheid toe!

Maar die lege wegen vertegenwoordigen de echte pijn binnen veel bedrijven. En dat is de stilte. Hoewel veel bedrijven nog wel doordraaien, doen ze

COLOFON

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Adverteren Molijn Sales Support Edgar Molijn en Bert van Woesik Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl

Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: info@plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Johan van Leipsig, Edgar Molijn

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 25 79 24 Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Edgar Molijn Hoofdredacteur Raam en Deur

Opgave en vragen over abonnementen België: Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen. Jaarabonnement buitenland € 93, Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden. Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en redacteuren aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. De wederpartij wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïso leerd te gebruiken maar af te gaan op zijn pro fessionele kennis en ervaring en de te gebrui ken informatie te controlereren. ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

2/2020

RD2020-02_voorwoord.indd 3

31-03-20 14:16

INHOUDSOPGAVE

Bouwplaats

State of the art glas voor high-end kantoor Triodos Bank Het nieuwe kantoor van de Triodos Bank in Driebergen kreeg rondom gesegmenteerde zelf dragende glasgevels. Het tripleglas staat onder en boven in stalen prefab elementen voorzien van aluminium kozijnprofielen met kliklijsten. Verticaal overspant het glas constructief, dus zonder profiel achter het glas. De prefab frames zijn gebout aan de stalen ringbalken die langs de randen van de verdiepingsvloeren lopen. Hiermee kon men de grootste uitdaging in de gevel aan: het opvangen van de toleranties.

8 Familiebedrijf

Familiebedrijf Timboco is hartstochtelijk pleitbezorger van duurzaam bouwen Hout is bezig aan een snelle opmars in de trend naar duurzaam bouwen. Een ontwikkeling die kan rekenen op enthousiaste bijval van Fokke en Rick van Houten, directeuren van Timboco Kozijntechniek in Drachten. Ze roepen het al 25 jaar en dragen die boodschap uit bij klanten, via de TimmerSelektgroep, op scholen en in kranten en tijdschriften.

14 Politiekeurmerk Veilig Wonen (deel 8)

Samenwerking sleutel tot succes bij Politiekeurmerk Het aantal bestaande woningen in Nederland dat volledig is beveiligd conform de eisen van het PKVW is in 2019 met ruim 8.300 toegenomen. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Centrum voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie (CCV). Bijna de helft van de nieuw uitge geven certificaten komt voor rekening van vier PKVW erkende installateurs, waarvan drie in de regio Rotterdam actief zijn en de vierde landelijk opereert.

24 Op de cover In de rubriek BOUWPLAATS: Triodos Bank in Driebergen Lees verder op pagina 8

Jaargang 22 nr 2 - 2020

vakblad voor raam-, deuren geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Beeld: Bert Rietberg voor J.P. van Eesteren State of the art glas voor high-end kantoor

Postbox Berichten uit de markt

Bouwplaats State of the art glas voor high end kantoor Triodos Bank 8 Column Vraag en antwoord Jacques Mertens, Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz

Triodos Bank in Driebergen:

RD 2-2020 COVER.indd 1

Voorwoord

Close-Up Directiewisseling bij Van de Vin Ramen en Kozijnen 13 Familiebedrijf Familiebedrijf Timboco is hartstochtelijk pleitbezorger van duurzaam bouwen 14 Advertorial Deventer Profielen: Luchtdicht, geluidwerend en brandveilig

01-04-20 08:57

2020/2

RD 2-2020 Inhoud.indd 4

01-04-20 09:07

INHOUDSOPGAVE

Innovatie

De kleinst mogelijke CO2-voetafdruk Monteren in een tempo van twee gebruiksklare woningen per dag. Dat doet Bouwgroep Dijkstra Draisma op bouwlocaties met houtskeletbouw elementen voorzien van kozijnen uit eigen werkplaats en met de overige componenten als natte cellen en keukeninrichting. De Friese woningbouwer heeft de afgelopen zes jaar fors geĂŻnvesteerd in kennis over duurzame en innovatieve nieuwbouw en renovatie. Dat heeft geleid tot prefab concepten waarbij bouw en installatietechniek optimaal op elkaar zijn afgestemd.

30 Energieleverende ramen

Niet lekken maar leveren Ramen die energie oogsten, de trend zit in de lift. Wereldwijd zoeken bedrijven, onderzoeks instellingen en universiteiten al jaren naar manieren om ramen en kozijnen in te zetten als energiebron. De eerste producten die geen energie lekken maar leveren, zijn inmiddels op de markt verkrijgbaar. Nederland loopt voorop, met het SmartSkin concept van Physee. Dat energieopwekkende raam is al in verschillende gebouwen gemonteerd en levert daar duur zame energie uit zonlicht.

36 Kwaliteitsborging

Gevelbranche ontlast kwaliteitsborger Het jaar 2020 staat voor de Nederlandse bouwbranche in het teken van de Wet kwaliteits borging voor het bouwen (Wkb). Om ervaring op te doen en de puntjes op de i te zetten, wordt ongeveer tien procent van alle bouwprojecten waarvoor deze wet gaat gelden dit jaar opgeleverd conform de nieuwe eisen. Gevelspecialisten laten nu al zien helemaal klaar te zijn voor de wet, die per 1 januari 2021 gaat gelden voor alle bouwwerken onder Gevolgklasse 1.

40 Inside Bouwbesluiten, regelgeving etc Politiekeurmerk Veilig Wonen (deel 8) Samenwerking sleutel tot succes bij Politiekeurmerk Advertorial Renson: Buitenzonwering in moderne villa

Innovatie Friese nuchterheid, vindingrijkheid en daadkracht bij de ontwikkeling van woningbouwconcepten door Bouwgroep Dijkstra Draisma 30

Kwaliteitsborging Gevelbranche ontlast kwaliteitsborger

Branchepagina VMRG

Advertorial VIVA Machines: Wijnsma kiest voor V Perfect WOOD Technologie

Buiten de deur + Agenda De rubriek is in deze editie vervallen. 35

Energieleverende ramen Niet lekken maar leveren

2/2020

RD 2-2020 Inhoud.indd 5

01-04-20 09:07

POSTBOX

Profel blaast glas-in-lood nieuw leven in met Artglas

Venster Techniek levert beschermkappen voor EEAL GEALAN

Profel lanceert een nieuwe lijn moderne loodglas panelen voor buitendeuren. Dat doet het Belgische bedrijf in samenwerking met kunstenaar John Dierickx van Artglas, die exclusief voor Profel de dessins van de collectie uittekende. “Glas in lood past in de trend naar een persoonlijke invulling van architectuur en interieur”, zegt Antoinette Dumon, directeur strategie en marketing bij Profel. “Boven dien geloven wij in de combinatie van authentiek vakmanschap en moderne productietechniek, zoals we dat ook met onze houten ramen doen. De klant krijgt zo het beste van twee werelden.” De moderne dessins werden speciaal ontwikkeld voor buitendeu ren, maar je kunt ook kiezen voor een ontwerp op maat voor ramen. “Uiteraard is het iets voor de lief hebbers”, zegt John Dierickx. “Wij maken ontwer pen voor mensen die in de woning een kunstzinnige toets willen. Klanten komen bij ons met een eigen ontwerp, of wij maken er een voor hen. Voor bedrij ven kunnen we subtiel hun logo in het ontwerp ver werken.”

In navolging van EEFD – dorpels voor houten kozijnen zijn er nu ook beschermkappen beschikbaar voor het EEAL Gealan S9000 systeem. HEBO een van de klanten van Venster Techniek kwam onlangs met deze vraag. Zij hadden de wens om hun profielen beter te beschermen tijdens verwerking en plaatsing. Door een beschermkap te gebrui ken blijft de originele dorpel onbeschadigd en heeft het eindproduct een langere houd baarheid en hogere kwaliteit. De beschermkappen voor EEAL Gealan S9000 zijn vanaf nu beschikbaar voor alle klanten van Venster Techniek.

Maco komt met compleet deursloten-concept

Intersteel breidt Living Black-collectie uit Intersteel, fabrikant van deur en raambeslag, heeft zijn Living Black collectie uitgebreid met twee deurkrukken. De collectie is een van de breedste designcollecties deurkrukken, raamslui tingen en bijbehorende accessoires van Intersteel. Vervaardigd uit roestvast staal en voorzien van een zwarte coating met een zijdeglanzende structuur, creëren ze net dat beetje extra aan dacht in het interieur, zo laat Intersteel weten. Er is keuze uit een minimalistisch rond of vier kant design, waarbij de afmeting van de vierkante rozet 30 x 30 millimeter is en de diameter van de ronde 30 millimeter. De afmetingen maken deze deurkrukken passend voor deurdiktes van 38 44 millimeter en door de kleine rozet zijn ze geschikt voor smalle deurstijlen. De rozet ten zijn 2,5 millimeter dun en zelfklevend. Bevestigingsmateriaal is daarom niet nodig. Voor toilet en badkamerdeuren zijn bijpassende sluitingen leverbaar. 6

Maco heeft een nieuw portfolio voor deursystemen. Deurfabrikanten krijgen hiermee volgens het bedrijf een breed scala aan productiemogelijkheden, met op elkaar afgestemde componen ten en deursystemen met eenvoudige montage. Met mechanische, automati sche en gemotoriseerde sloten is het bedrijf uit Salzburg naar eigen zeggen een totaalleverancier geworden. Met één platform voor alle cilinderbediende sloten en een uitgebreid accessoires programma, wordt de productie geopti maliseerd en de complexiteit vermin derd. Nieuwkomer in het assortiment van Maco Protect is de A TS (met of zonder motor). “De drie dagschoten technologie is een nieuwe stap voor de houtindustrie”, aldus sales manager Edwin van Houten. “De slimme, stille en veilige techniek zorgt voor automa tische vergrendeling. Extra opties zijn naar wens toe te voegen, zoals een dagstandfunctie, een deurbegrenzer en de motorische aandrijving voor ont grendeling. Het hele deursysteem kan door Maco verzorgd worden.”

2020/2

RD 2-2020 Postbox 2.indd 6

01-04-20 08:58

POSTBOX

Van de Vin zestig jaar

Duco wint Batibouw Award 2020

Het Eindhovense Van de Vin bestaat dit jaar zestig jaar. Op 1 maart 1960 schreef Frans van de Vin zijn nieuwe bedrijf in als ‘machi naal timmerbedrijf’ bij de Kamer van Koop handel in Eindhoven. Inmiddels is het bedrijf een van de grootste producenten van gepre fabriceerde houten gevelelementen op de Nederlandse zakelijke markt. Van de Vin pro duceert met negentig medewerkers houten kozijnen die beglaasd, afgelakt en verpakt bij de klanten worden afgeleverd of gemonteerd. Dit heeft Van de Vin bereikt door intensief samen te werken met andere bedrijven in de bouwkolom. Daarom besteedt het bedrijf in dit jubileumjaar veel aandacht aan deze ketensamenwerking – onder meer door deze mijlpaal met de relaties en met medewerkers op een later tijdstip te vieren.

Duco Ventilation & Sun Control heeft de Eco Award 2020 gewonnen op de bouwbeurs Batibouw in Brussel. De award is onderdeel van de Belgian Building Awards. De prijzen bekronen professionals en exposanten voor verschillende prestaties. Ventilatiespecialist Duco sleepte de Eco Award in de wacht met de ventilatiewarmtepomp DucoBox Eco. De Eco Award is de prijs voor de onderneming die op Batibouw het meest milieuvriendelijke product voor stelt. Met de DucoBox Eco focust Duco op gezinnen die hun woning stap voor stap willen ver duurzamen. De ventilatiewarmtepomp gebruikt de afgevoerde ventilatielucht als warmtebron voor verwarming en warm tapwater. De ventilatiewarmtepomp wordt gekoppeld aan een com biketel met boilervat, waardoor het gasverbruik van een woning met 60 procent daalt. De DucoBox Eco is uit te breiden van hybride naar all electric door het toevoegen van een buffer vat. Hendrik Dejonghe, marketing manager bij Duco, is vereerd met de prijs: “Deze award beloont het harde werk van ons dertigkoppige R&D team en geeft nog meer motivatie om te werken aan duurzame en innovatieve ventilatieconcepten.”

VHS publiceert ‘Hang- en sluitwerk Beveiligingswijzer’ De tool is nu ook online beschikbaar. In deze beveiligingswijzer treft de lezer informatie aan over het Politie keurmerk Veilig Wonen (PKVW), het beveiligen van ramen en deuren en de daarvoor beschikbare producten. De beveiligingswijzer is bedoeld als een praktisch hulpmiddel voor veilig wonen. Waar moet u op letten en hoe maakt u de juiste keuze? De beveili gingswijzer helpt om volgens de richt lijn van het PKVW de woning en directe omgeving goed te beveiligen. Hij is ontwikkeld door VHS in samen werking met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). De ‘Hang en sluitwerk Beveiligingswijzer’ is gratis te down loaden via de website van de VHS: www.vhsbranche.nl. Gedrukte exem plaren kunnen ook besteld worden via de site.

Hoppe versterkt team Hoppe AG heeft drie nieuwe medewerkers. Martin van Denderen (38) werkt er sinds 1 oktober als accountmanager en is verant woordelijk voor het gebied (zuid)west Nederland. Hij werkte eerder in de buiten dienst bij een groothandelaar en als verte genwoordiger in bedrijfswerkkleding. Jeppe Vos (26) werkt sinds november bij Hoppe AG als accountmanager en is verantwoordelijk voor Noordoost Nederland en Limburg. Hij werkte eerder in de buitendienst bij een groothandelaar in bevestigingsmaterialen. De senior van de drie is Manfred Smets (56), die sinds januari bij Hoppe AG werkt als key accountmanager. Smets is verantwoordelijk voor België en Luxemburg.

V.l.n.r. Martin van Denderen, Jeppe Vos en Manfred Smets

2/2020

RD 2-2020 Postbox 2.indd 7

01-04-20 08:58

BOUWPLAATS Tekst Hans Fuchs Beeld Bert Rietberg voor J.P. van Eesteren

Remontabele zelfdragende glasgevel met materialenpaspoort

State of the art glas voor high-end kantoor Triodos Bank

Nieuwbouw Triodosbank, Driebergen-Rijsenburg Opdrachtgever Ontwerp Bouw Interieur Landschap Adviezen

Triodos Bank, EDGE Technologies Rau Architecten J.P. van Eesteren Ex Interiors Arcadis, Copijn Ingenieursbureau Aronsohn, ingenieurs- en adviesbureau DGMR, installatieadviesbureau Deerns, adviesbureau bbn Houtconstructie Adviesbureau Lüning Uitvoering houtconstuctie Derix Gelijmde Houtconstructies Staalconstructie Hofman Staalbouw Glazen gevel Octatube Installaties Bosman Bedrijven

Het nieuwe kantoor van de Triodos Bank in Driebergen kreeg rondom gesegmenteerde zelfdragende glasgevels. Het tripleglas staat onder en boven in stalen prefab elementen voorzien van aluminium kozijnprofielen met kliklijsten. Verticaal overspant het glas constructief, dus zonder profiel achter het glas. De prefab frames zijn gebout aan de stalen ringbalken die langs de randen van de verdiepingsvloeren lopen. Hiermee kon men de grootste uitdaging in de gevel aan: het opvangen van de toleranties. 8

Een warmteweerstand (Rc) van zes, een warmte-koudeopslag, een hoofdconstructie uit duurzaam PEFC-goedgekeurd kruishout, groene daken, dik drieduizend vierkante meter zonnepanelen op het overdekte parkeerterrein, een materialenpaspoort: duurzaamheid speelde bij het ontwerp en de bouw van het nieuwe kantoor van Triodos Bank op Landgoed De Reehorst in Driebergen-Rijsenburg een cruciale rol. Het door Triodos Bank met EDGE ontwikkelde en door Rau ontworpen gebouw scoort BREEAM ‘Outstanding’. Aan die duurzaamheidscertificering leverde de glazen gevel een grote bijdrage, aldus Sander Persoon, projectcoördinator van hoofdaannemer J.P. van Eesteren: “De gevel bestaat uit panelen met triple extra clear float glas met een zonwerende coating, voor een optimale lichttoetreding en een zo laag mogelijke warmtelast. In dit glas is gestreefd naar optimale ver-

2020/2

RD 2-2020_Bouwplaats.indd 8

31-03-20 13:34

BOUWPLAATS

Logistiek en montage Met BREEAM ‘Outstanding’ heeft het nieuwe kantoor van Triodos Bank in Driebergen-Rijsenburg de hoogste Europese certificering voor duurzaamheid. Zijn groene signatuur dankt het kantoorpand ook aan logistiek en montage van de gevel. Hofman Staalbouw leverde de prefab stalen gevelframes just-in-time aan, compleet met de door Octatube voorgemonteerde aluminium extrusieprofielen voor de draairamen. Dat betekende: minder opslag op de bouwplaats en een geringere impact op de omgeving – een belangrijk pluspunt voor een gebouw dat verrijst in de ecologische hoofdstructuur.

De gevelpanelen van de Triodos Bank werden prefab vervaardigd en just-in-time aangeleverd.

In de gevels van de Triodos Bank bevinden zich 1280 tripleglas isolatiepanelen met een gelamineerd binnen- en buitenblad. Het glaspakket is, afhankelijk van locatie, 67 tot 71 millimeter dik. Een paneel weegt gemiddeld 200 kilo.

houdingen van die aspecten. Met een lichttoetredingsfactor (LTA) van 61 procent en een zontoetredingsfactor (ZTA) van 39 procent is die balans helemaal afgestemd op de BREEAM-certificering die we voor dit gebouw nastreefden.” Duurzaam is ook de materialisatie van de gevel, stelt Barbara van Gelder van familiebedrijf Octatube, specialisten in engineering en verantwoordelijk voor de glazen gevel: “Die duurzaamheid is tweeledig en ligt allereerst in het gebruik van glas. Dat is energieintensief om te maken, maar heeft een lange levensduur. Dat geldt ook voor het staal van de prefab gevelelementen en het aluminium van de extrusieprofielen in die elementen. Daarnaast is de herbruikbaarheid groot, in grote componenten of als gescheiden elementen. En al deze materialen hebben een hoog percentage recyclebaarheid.”

Twintig radiussen Van Gelder typeert het glas in de gevel als state of the art glas voor een high end kantoor. Het hoogwaardige extra clear float glas is afkomstig van de Britse divisie van Guardian Industries, gespecialiseerd in grootformaat float basisglas. Het bedrijf leverde het isolerende tripleglas voor de zes bij drie meter grote prefab stalen gevelpanelen met in elk paneel drie glasbreedtes. Sander Persoon: “De begane grond is iets hoger en heeft de hoogste panelen, de overige verdiepingen hebben een repeterend patroon met een stramien van drie ongelijke glasvlakken die de radius van het gebouw volgen. Het gebouw heeft twintig verschillende radiussen en per verdieping verspringt de gevel in segmenten.”

2/2020 9

RD 2-2020_Bouwplaats.indd 9

31-03-20 13:34

BOUWPLAATS

Transparantie als beeld Het kantoor van de Triodos Bank bestaat uit een kern van kruislaaghout (cross laminated timber, CLT) met spanten die de vloeren en de gevel dragen. Aan de randen van de vloeren bevinden zich stalen ringbalken, om vervormingen in de houtconstructie te voorkomen. Op de ringbalken zijn de stalen prefab gevelelementen gebout voor het tripleglas van de zelfdragende glasgevel. De keuze voor een zelfdragende glasgevel kwam voort uit het ontwerp van architect Thomas Rau, aldus lead engineer Arjen Veenstra van Octatube: “Rau tekende vloeren met doorlopende glazen stroken, koos voor transparantie als beeld. Daarom wilden we een zo min mogelijk zichtbare constructie en is dit raamwerk toegepast. Draagconstructie en profielen vormen hier één geheel. Dat leidt tot optimale transparantie en voorkomt dat je aan deze gevel een tweede beglazingssysteem met profielen hebt – een oplossing die ook weer zorgt voor een reductie van grondstoffen in de gevel.”

Kern uit kruishout Triodos Bank realiseerde het nieuwe kantoor in DriebergenRijsenburg samen met projectontwikkelaar EDGE Technologies (voorheen OVG Real Estate). Het kantoorgebouw met zijn vloeiende lijnen heeft drie torens, van twee, drie en vijf verdiepingen. Een centrale houten kern uit kruislaaghout van vuren met PEFC-keurmerk maakt het kantoorgebouw remontabel. De prefab houten wanden van de kern staan op een betonnen kelderbak. De remontabele kern draagt de uitkragende houten verdiepingsvloeren, aan de gevel via een stalen ringbalk gekoppeld aan de zelfdragende glazen pui.

zijde van de gevelpanelen waren kolommen nodig. Om de gevel transparant te houden hebben we die geplaatst bij de te openen ramen, waar toch al een kader zat.” Hier bevinden zich nu smalle kolommen van 120 millimeter diep en 60 millimeter breed, bestaande uit een koker met een wanddikte van één centimeter staal. Op een aantal punten aan de gevel volstond deze oplossing niet. Veenstra: “Hier waren massieve stalen kolommen vereist.”

Toleranties opvangen De ringbalk van 150 millimeter diep en 300 millimeter hoog is een koudgewalst profiel met een afronding. Alleen in het midden van de koker is het profiel vlak. Toleranties moesten gepakt worden aan deze vlakke zijde, aldus Barbara van Gelder van gevelbouwer Octatube: “Het staalprofiel is een rechthoekige koker, gewalst. Hier is gebruikgemaakt van dikwandig staal van 10 millimeter dik. Bij het walsen krijgt de hoek van de koker een kromming door de wals. Dat is het gevolg van een eerdere keuze, namelijk de staalprofielen deel te maken van de draagconstructie. Bij het glas hadden we toleranties van 3 tot 5 millimeter. De profielen zijn 130 millimeter diep bij een radius van 30 millimeter. Dat betekent dat je weinig ruimte hebt voor het opvangen van de toleranties.” Voor plekken waar dat niet haalbaar bleek, ontwikkelde Octatube een aparte beugel om grotere en kleinere afwijkingen op te vangen.

Knikbelasting

Demontabiliteit

Aan de ringbalk zijn de prefab gevelelementen gemonteerd, voorzien van aluminium kozijnprofielen met kliklijsten. Aan de onderzijde is het glas gevat in een kozijnprofiel, weggewerkt in het neusprofiel. Tussen de ramen zit alleen een structurele kitnaad. De verticale naden tussen de glazen panelen hebben een toggle-bevestiging. In de prefab gevelpanelen bevinden zich draairamen in een aluminium lijst die vanwege veiligheidseisen niet meer dan tien centimeter open gaan. Een aantal ramen in het gebouw, beveiligd met een slot, kan verder open, voor de glasbewassing. Arjen Veenstra: “Bij de te openen ramen konden we niet om een constructieve oplossing heen in verband met de doorbuiging op de rand van de houten vloeren. Aan de achter-

Alle vaste delen van de gevel zijn demontabel, met schroef en bout verbonden. Barbara van Gelder: “Normaal gesproken zouden we de draagconstructie vastlassen omwille van de maatvastheid. Hier zijn de elementen opgesplitst en heb je per raam een eigen draagconstructie met tweezijdig opgelegd glas – boven en onder. Voor de montage was wel een nadeel dat elk glasdeel op zichzelf gesteld moest worden. Maar dat komt op de lange termijn de herbruikbaarheid ten goede. Een aantal glaspanelen is gekit, maar ook die zijn makkelijk weg te halen, omdat we zo min mogelijk kit hebben gebruikt.”

10 2020/2

RD 2-2020_Bouwplaats.indd 10

31-03-20 13:34

BOUWPLAATS

Materialenpaspoort, ook voor het glas De Triodos Bank is van meet af aan ontworpen als remontabel gebouw. Daarbij zijn alle toegepaste onderdelen en materialen vastgelegd in een Madaster-materialenpaspoort. Madaster is bedacht en ontwikkeld door architect Thomas Rau. In het cloudplatform dat Madaster is, staan alle data van de onderdelen en materialen vermeld. Zodoende geeft het digitale materialenpaspoort aan welke grondstoffen een gebouw kan leveren aan het einde van zijn levenscyclus. Dat geldt ook voor het glas. In het materialenpaspoort is de herkomst van de glaspanelen vastgelegd. Maar ook de herkomst van de grondstof van het glas: het materialenpaspoort vermeldt de plek waar die grondstof gewonnen werd. Daarnaast zijn in het materialenpaspoort de eigenschappen van het glas vastgelegd – waarbij rekening gehouden wordt met de afname van de isolatiewaarde van de ramen – de hoeveelheid argon-gas neemt in de loop van de jaren af. Dat betekent dat het glas in een herbruikfase altijd nog kan worden ingezet in gebouwen waar een lagere isolatiewaarde volstaat.

De glasrand aan de onderzijde van de tripleglas panelen bevindt zich één centimeter boven de afgewerkte houten verdiepingsvloer en reikt tot aan de stalen ringbalk van de verdieping erboven.

Glasbewassing De glasbewassing gebeurt aan de gevels van het gebouw van Triodos Bank vanuit een ‘rijdende afzetting’. Barbara van Gelder: “Het is een maatoplossing, de meest werkbare. Een reguliere oplossing was hier niet mogelijk omdat de begane grond niet betreedbaar is en we aan de gevel geen kraan wilden.” Voor het gebouw werd een kooiconstructie ontwikkeld die als een ‘verplaatsbaar hek’ bovenin langs een geleidingsrail glijdt en onderin over een kleine geleidingsrail loopt. Sander Persoon: “Het kooitje heeft geen bodem, de glazenwasser loopt over de vlonder van lariks en duwt het kooitje met de hand voor zich uit.” De lariksvlonder is bevestigd op biocomposiet neuzen uit een dun polyester met gedeeltelijk organische harsen, die gewrapped zijn met 3M-folie voor de juiste kleur.

De zes bij drie meter grote panelen met isolerend tripleglas werden geplaatst in de voet van de gesegmenteerde ringbalken van staal die de vloeiende lijnen van het kantoorgebouw volgen.

2/2020 11

RD 2-2020_Bouwplaats.indd 11

31-03-20 13:34

COLUMN

Vraag en antwoord

NIEUW: Eiken binnendeuren

Al eerder schreef ik over de CE-markering van brandwerende buitendeuren – voor binnendeuren is de CE-markering helaas op de lange(re) baan geschoven. En hoewel ‘de normen’ duidelijk lijken, blijken ze in praktijk allerlei vragen op te roepen. Sommige daarvan bereiken mij dan weer. Ik zal twee vaker gestelde vragen beantwoorden, één praktische en één administratieve.

De praktische vraag gaat over dat in de praktijk meestal geen ‘deurset’ (deurblad/kozijn/scharnieren/slot/etc.) op de bouw wordt aangeleverd, maar eerst een kozijn, later een deurblad en ten slotte de scharnieren en het slot. Valt de constructie dan nog onder de CE-markering of niet? De Fire Sector Group stelt dat een deurset niet in één keer 100 procent compleet hoeft te worden geleverd. Wél moet worden voldaan aan aanvullende voorwaarden: de deurset is bij één leverancier besteld, het materiaal wordt geleverd onder verantwoordelijkheid van de CE-houder (de fabrikant van de deurset), sparingen moeten in de fabriek zijn aangebracht en er moeten goede aanwijzingen beschikbaar zijn voor de montage. Kortom, de praktijksituatie past zowaar binnen het CE-keurslijf (behalve misschien die montageaanwijzingen). De administratieve vraag is ‘wie is waarvoor verantwoordelijk?’ Daarvoor moeten we naar de productnormen. Productnormen zijn te herkennen aan de aanwezigheid van bijlage ZA, en met name de tabellen daarin. Voor onze vraag kijken we naar tabellen ZA.2 en ZA.3. De eerste tabel geeft aan welk controlesysteem (‘AVCP’systeem of ‘AoC’-systeem) moet worden gevolgd. In EN 16034 is het AVCP-systeem (‘Assessment and Verification of Constancy of Performance’) gehanteerd, in EN 14351-1 het AoC-systeem (‘Attestation of Conformity’). Dat type (AVCP of AoC) vergeten we even, ik beperk me tot het systeemniveau dat gevolgd moet worden. Blijkens tabel ZA.2 is dat voor brandwerende deuren systeem 1. Tabel ZA.3 geeft aan wat de fabrikant zelf moet doen en wat een derde (in dit geval een ‘notified certification body’) moet doen. De fabrikant blijkt verantwoordelijk voor (onder andere) de productiecontrole, de certification body voor de (brandwerendheids)test maar ook voor bijvoorbeeld het toezicht op de productiecontrole. Doorgaans zal de certification body de administratieve handelingen zelf uitvoeren maar testen uitbesteden aan een (systeem 3) genotificeerd testlab. Aangezien het testlab toch al nauwkeurig na moet gaan hoe de te testen constructie eruitziet wordt ook de monstername vaak aan het testlab uitbesteed. Tip: vaak kan dubbel werk worden voorkomen door in een vroeg stadium het testlab en de certification body met elkaar in contact te brengen. Ik geef toe, het ziet er complex uit. Maar na nog een keer doorlezen met de normen ernaast gaat u de verbanden zien. En anders heb ik weer een thema voor een volgende column. Ir. Jacques Mertens Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz

Eigenzinnig van nature Elke woning wint aan karakter en sfeer als er natuurlijke materialen worden toegepast. Hout, en dan met name eikenhout, is daarbij een fantastische keuze. Eicq maakt kwalitatief hoogwaardige moderne eiken binnendeuren, in diverse series, met of zonder glas. Leverbaar in alle standaardmaten en maatwerk. Precies waar de woonconsument naar op zoek is om hun woning (nog) eigenzinniger te maken! Voor meer informatie kijkt u op www.eicq.nl

OOK IN UW SHOWROOM? Neem gerust contact met ons op.

Eicq is een merk van:

Breen Belgium BV +32 3 312 90 80 info@eicq.nl

Woonsfeer natuurlijk.

12 2020/2

RD 2-2020 Column Mertens.indd 12

31-03-20 13:36

CLOSE UP

Directiewisseling bij Van de Vin Ramen en Kozijnen

Piet van Loenhout is nieuwe algemeen directeur Sinds 1 januari is Piet van Loenhout algemeen directeur van Van de Vin Ramen en Kozijnen. Van Loenhout wil met meer bedrijven samenwerken in de keten en de digitalisering op kantoor en in de productie verder brengen – Piet van Loenhout: “Ook op de aanbestedingsmarkt willen we de voordelen zichtbaar en voelbaar maken van samenwerken in de keten.”

mogelijk inclusief een vorm van online sales. De nieuwe algemeen directeur ziet ook kansen voor groei in de renovatiesector.

Met de aanstelling van Van Loenhout borgen Anton en Mathee van de Vin de continuïteit van het familiebedrijf in Heeze en geven een impuls aan de verdere ontwikkeling en professionalisering. De twee broers deden begin dit jaar na 33 jaar directievoering een stap terug en zullen, op enige afstand van bedrijf en organisatie, hun aandacht voortaan richten op bedrijfsoverstijgende aspecten – Mathee op business devel opment, Anton op productontwikkeling en de fabriek van de toekomst.

Lean werken Voor Piet van Loenhout is de bouw vertrouwd terrein. Bijna 25 jaar werkte hij voor bedrijven die toeleveren aan de bouw. Hij was onder andere algemeen directeur van Berkvens en Hurks Prefab Beton (het huidige Byldis). Vanuit die loopbaan is Van Loenhout goed ingevoerd in de praktijk van lean werken, ketensamenwerking, BIM, QRM – begrippen die bij Van de Vin centraal staan in de aansturing en afwikkeling van bedrijfsprocessen.

Voorhoede Van Loenhout ziet Van de Vin als een bedrijf dat zich binnen de bran che in de voorhoede beweegt: “We hebben momenteel een aantal

plannen die we bestuderen en willen uitvoeren. Voor onze klanten blijft Van de Vin zoals het was: een bedrijf dat hoogwaardige houten ramen en kozijnen produceert. Feitelijk gaat het om geprefabriceerde gevelelementen, afgelakt en beglaasd. Daarbij werken we veelal als ketenpartner en dat partnerschap willen we graag uitbreiden. Een aanzienlijk deel van ons werk doen we nog op de aanbestedingsmarkt. Ook daar willen we de voordelen van samenwerken in de keten zicht baar en voelbaar maken: kwalitatief betere eindproducten, gereali seerd in kortere doorlooptijden, meer plezier op de werkvloer en op de bouwplaats.”

Ver met automatisering Ook op het gebied van digitalisering heeft Van de Vin plannen voor de toekomst, aldus Van Loenhout: “Van de Vin is al best ver met automa tisering, in de fabriek en op kantoor. Maar een aantal maakprocessen kunnen we met digitalisering verder verbeteren, via automatisering en robotisering. We hebben al twee CNC robots voor de eerste fase van de productie, het profileren van ons hout. BIM op kantoor groeit. Daarnaast denken we na over de mogelijkheden van online sales.”

Milieu en duurzaamheid Het huidige Van de Vin is sterk gericht op nieuwbouw in Nederland. Van Loenhout ziet kansen voor groei in de renovatiesector: “Zowel grootschalige renovaties voor bijvoorbeeld corporaties als online mass customization.” En ook milieu en duurzaamheid wil Van de Vin verder ontwikkelen. Van Loenhout: “We werken sinds begin dit jaar al met 100 procent duurzaam hout, we verwarmen ons bedrijf door verbran ding van ons afval. Die circulariteit – ook het thema van onze partner dag in 2020 – willen we verder uitwerken. Daarbij gaat het niet alleen om het feit dat onze kozijnen uit hout zijn, maar ook om thema’s als demontabiliteit, hergebruik en design for disassembly.”

Familiebedrijf Bij al die plannen is en blijft Van de Vin Ramen en Kozijnen een fami liebedrijf, onderstreept Van Loenhout: “Mathee en Anton deden een stap terug. De twee zonen van Anton zijn nu begin twintig en hebben aangegeven interesse te hebben in een loopbaan binnen het bedrijf.”

2/2020

RD 2-2020 Vandevin Close-Up.indd 13

31-03-20 13:39

FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Marjolein Ansink

Familiebedrijf Timboco is hartstochtelijk pleitbezorger van duurzaam bouwen

Hout heeft de toekomst

2020/2

RD 2-2020 Familiebedrijf.indd 14

31-03-20 13:45

FAMILIEBEDRIJF

Volgend jaar doet Fokke van Houten (l) een stapje terug en neemt zijn zoon Rick in zijn eentje de leiding van Timboco Kozijntechniek op zich.

Hout is bezig aan een snelle opmars in de trend naar duurzaam bouwen. Een ontwikkeling die kan rekenen op enthousiaste bijval van Fokke en Rick van Houten, directeuren van Timboco Kozijntechniek in Drachten. Ze roepen het al 25 jaar en dragen die boodschap uit bij klanten, via de TimmerSelektgroep, op scholen en in kranten en tijdschriften.

“Een gevel van hout is niets minder dan een CO2-buffer. Ons hout komt uit duurzaam beheerde bossen (fsc en pefc, red.) en kan wel 80 jaar mee. De bouwtoekomst is wat ons betreft van hout.” Fokke en Rick van Houten, generatie één en twee van Timboco, doen hun achternaam eer aan. Beiden spreken vol passie en liefde over de waarde van het materiaal dat ze verwerken: hout. Daarvan maken ze in hun fabriek in Drachten kozijnen en houtskeletbouwelementen voor grote en kleine projecten ten noorden van de lijn Nijmegen-Rotterdam.

‘Houtemancipatie’ Rick: “Lange tijd heeft de lobby van het kunststofkozijn – mijn vader heeft het consequent over het plastic kozijn – het hout in een verdomhoekje gedrukt. Ontbossing was een probleem, zielige aapjes vielen uit de bomen, enzovoort. De houtwereld heeft zich dat te lang laten aanleunen. Intussen heeft het kunststofkozijn een fors deel van de markt kunnen pakken. Met name woningcorporaties waren gevoelig voor het onderhoudsargument. Gelukkig is die tijd voorbij. Hout krijgt zo langzamerhand de positie die het verdiend. De timmerfabrikanten laten zien hoe duurzaam hun producten zijn en de branchevereniging is gestart met een heus offensief: een goede campagne gecombineerd met een stevige lobby richting politiek.” Fokke: “Duurzaam stond bij ons 25 jaar geleden al op de kaart. Toen we in 1995 ons huidige bedrijfspand betrokken lieten we een folder drukken met de tekst: ‘Degelijk, Doordacht en Duurzaam’. En dat geldt nog steeds.”

Zweden importeerde en in Nederland assembleerde. Maar de sterren stonden niet gunstig. Begin jaren tachtig werd de bouwsector getroffen door een ernstige crisis en vijf jaar later ging het bedrijf failliet. Fokke en collega Henk Brander sloegen de handen ineen en zetten de timmerfabriek voort. Het aannemersbedrijf werd overgenomen door Heijmansbouw uit Rosmalen. Zeven jaar later ging Fokke alleen verder, zijn compagnon maakte gebruik van de VUT-regeling. Een volgende mijlpaal en spannend moment beleefde Timboco in 1995. Aannemingsbedrijf Heijmans was eigenaar van het bedrijfspand van timmerfabriek Timboco en vorderde het voor eigen gebruik. Fokke: “Je hebt net de compagnon uitgekocht en overkomt je zoiets, terwijl je vijftien mensen in vaste dienst hebt en volop werk. Daar word je wel even een paar dagen stil van. Ik heb er toen met de medewerkers over gesproken. En die vonden unaniem dat we op een

Mijlpalen Timboco staat voor TIMmer-, BOuw en COnstructiewerk en is in 1978 opgericht door een aannemer waar Fokke tekenaar was. Deze aannemer wilde woningen van houtskeletbouw maken die hij tot dan toe uit 2/2020

RD 2-2020 Familiebedrijf.indd 15

31-03-20 13:45

FAMILIEBEDRIJF

Deze zomer zal de verfspuitrobot operationeel zijn. De spuiters krijgen dan een andere taak.

16 2020/2

RD 2-2020 Familiebedrijf.indd 16

31-03-20 13:45

FAMILIEBEDRIJF

Na de herinrichting van de productiehal komt er ruimte vrij voor uitbreiding van de beglazingsstraat.

andere locatie de draad weer op moesten pakken. Het engagement en de betrokkenheid van de mensen voelde als een warm bad. Ze wilden er in de bouwvak wel voor doorwerken. Tijdelijk minder loon was ook geen probleem. En toen hebben we een compleet nieuwe hal met kantoorruimte neergezet, waar we nog steeds zitten.” Rick: “In 2014 hebben we een extra hal voor de houtskeletbouwelementen erbij gebouwd en onlangs hebben we het pand van de buren gekocht. Op dit moment bouwen we de ruimte tussen de panden dicht en passen de routing aan. Daardoor ontstaat er plek voor een nieuwe verfrobot die we in overleg met verfleverancier Anker Stuy zullen aanschaffen. Verder is er ruimte voor uitbreiding van de beglazingsstraat. In totaal beschikken we dan over bijna 5000 vierkante meter werkvloer, de buitenopslag niet meegerekend.”

TimmerSelekt Fokke beschrijft zichzelf als zuinig en zeker geen middenmoter. Hij heeft altijd met zijn bedrijf voorop willen lopen bij nieuwe ontwikkelingen en in die traditie heeft ook Rick de draad opgepakt toen hij na zijn hbo-opleiding technische bedrijfskunde in 2016 compagnon werd. Volgend jaar neem Fokke afscheid en zal Rick verdergaan met het maken van de Timboco producten. Veel van de vernieuwende input komt via de TimmerSelekt Groep bestaande uit een aantal timmerbedrijven die ruim 25 jaar geleden besloten samen te werken aan vernieuwing, efficiëntie en verbetering. Fokke is een van de ondernemers van het eerste uur. Sterker nog: het idee van groepsgewijze productverbetering komt uit de koker van Fokke en collega Carel Doornenbal. Fokke: “Dat kwam zo. We werden beiden gevraagd een prijs te noemen voor een groot gebouw met veel grote puien van robiniahout. Dat hout kwam uit Hongarije en werd door Doornenbal geïmporteerd. Dat

was in die tijd nieuw. Dus ik moest voor een prijs en verwerkingservaring aankloppen bij Carel die zelf ook gevraagd was een prijs te maken. Wij hebben de opdracht uiteindelijk gekregen. Het contact met Doornenbal heeft daar niet onder geleden. Integendeel: de uitwisseling over de verwerking van de ongebruikelijke houtsoort hebben we beiden als prettig ervaren. We ontdekten dat we gezamenlijk meer konden dan ieder voor zich. Zo is TimmerSelekt ontstaan. Op dit moment zijn we met twaalf leden.”

Benchmark Op de site timmerselektgroep.nl staan de producten vermeld die de groep in de loop der jaren heeft ontwikkeld. De samenwerking is overigens niet alleen gericht op productontwikkeling. Rick: “Met een drietal andere bedrijven in de groep houden we benchmarkbijeenkomsten. We vergelijken onze bedrijven op punten als gasverbruik, calculatie- en administratiesystemen, prestatie van de machines, de wijze van produceren, dat soort dingen. Bij een van de bedrijven hebben de medewerkers een qrm-cursus (quick response manufacturing, red.) gevolgd. Bij ons zijn ze op een cursus lean-werken geweest. Wat is nou het verschil? Aan welke cursus hebben onze bedrijven het meest? We leren allemaal erg veel van die bijeenkomsten. Je helpt elkaar efficiënter te werken.”

Red Grandis Nieuwste loot aan de TimmerSelekt-stam is de Red Grandis, een eucalyptushoutsoort uit Noord-Uruguay. De groep heeft de exclusieve rechten voor Nederland gekregen. Fokke: “We zijn er met z’n allen wezen kijken. De bomen komen uit een plantagebos van 50.000 hectare. Jaarlijks kweekt de eigenaar maar liefst drie miljoen zaailingen waarvan er elk voor- en najaar per hectare

2/2020 17

RD 2-2020 Familiebedrijf.indd 17

31-03-20 13:45

Uniek in deursluittechniek - sinds 1932 fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen Deuropeningbegrenzers, voor zowel het afremmen als begrenzen van uw deuren Het esthetisch fraaiere alternatief voor een stormketting Voor de meest voorkomende deursituaties zijn er diverse bevestigingsets Voorkomen schade aan mens en materiaal bij een storm of baldadigheid

Uitvoeringen leverbaar tot maximaal 300 kg deurgewicht Naast verzinkte en gelakte uitvoeringen, ook in RVS type 304 of type 316 Als optie ook met mechanische vastzetting op de eindpostie leverbaar

Als de deur snelheid dreigt te ontwikkelen door een windvlaag of baldadigheid, dan zal de begrenzer ervoor zorgen dat de deur afgeremd en begrensd wordt.

DICTATOR Productie B.V. ď&#x20AC;Ş info@dictator.nl

Emmeloord

ď&#x20AC;Š

+31 (0)527 613456 www.dictator.nl

SOCIAL MEDIA Volg ons op Twitter @RD_redactie Volg ons op LinkedIn Raam en Deur Plaats uw vacature op ons Twitter account @RD_banen Informeer naar de mogelijkheden tel. +31 (0)73 503 35 44 mail raamendeur@molijnsalessupport.nl

RD RD 2-2020 1-2020 Familiebedrijf.indd Familiebedrijf.indd 18 18

31-03-20 12-02-20 13:45 11:24

20 11:24

FAMILIEBEDRIJF

900 uitgezet worden. In het 23ste jaar worden de bomen gekapt, als ze zo’n 50 meter hoog zijn. Wij krijgen het hout via Duitsland, waar het onder Komo-certificaat gezaagd, gevingerlast en gelamineerd wordt.” Rick: “Prima en sterk hardhout, duurzaamheidsklasse twee. Vergelijkbaar met mahonie, maar het groeit bijna vijf keer zo snel en daardoor wordt er per boom vijf keer zoveel CO2 uit de lucht gehaald en opgeslagen. Dat snelle groeien komt ook de isolatiewaarde ten goede. Verder is het goed te verwerken en te onderhouden. De gangbare verfsystemen zijn er goed op aan te brengen. Alleen schaven is voldoende. Schuren is overbodig en is door de lange vezels zelfs af te raden. Door de introductie van Red Grandis bevestigen we opnieuw het duurzame karakter van onze inspanningen en laten we zien dat hout het bouwmateriaal van de toekomst is.” Door ontwikkelingen in de verfindustrie kan al bijna een onderhoudsvrijgarantie voor de eerste vijftien jaar worden afgegeven. Rick: “We verwachten binnen vijf jaar een doorbraak met poedercoating waardoor de garantietermijn weer verlengd kan worden. 12,5 jaar is bij ons inmiddels de standaard.”

Klikkozijn Het klikkozijn is een eigen vernieuwing, waarmee Timboco inspeelt op de vraag naar bouwproducten voor nieuwbouw en renovatie die passen in het circulaire denken. Rick: “Bij een renovatie haal je het oude kozijn eruit en monteer je het TimmerSelekt stelkozijn in de opening. Dat stelkozijn hoef je niet af te timmeren. In het stelkozijn en op het kozijn brengen wij klikvoorzieningen aan. Het kozijn plaatsen wordt een fluitje van een cent. Kwestie van oppakken en vastklikken. Met speciaal gereedschap is het kozijn er over een aantal jaren gewoon uit te klikken en na opwaardering opnieuw te gebruiken.”

In opdracht van aannemersbedrijf Wits Noord produceert en monteert Timboco houten gevelpuien voor woningcorporatie Accolade Drachten. De corporatie renoveert in totaal 128 woningen uit de jaren zeventig. Het project is bijna afgerond.

Energiebewust Duurzaamheid zit in de genen bij Timboco. Dat geldt voor het materiaal dat ze verwerken en ook voor de energievoorziening in het bedrijfspand. Rick: “Het dak ligt vol zonnepanelen. Die leveren meer energie dan we gebruiken. Het overschot gaat terug in het net. We verwarmen op dit moment nog met gas, maar we onderzoeken de mogelijkheden van infraroodverwarming. Die werkt op elektriciteit en is energiezuinig.” Fokke: “Jonge mensen begrijpen goed waar wij mee bezig zijn. Dat merken we als we op scholen vertellen over ons bedrijf en ook als er schoolklassen voor een excursie bij ons komen. Verder vertellen we ons verhaal in advertenties en als we de kans krijgen ook aan kantenen tijdschriften. Het klinkt een beetje raar, maar hout is een enorme kans voor de houtindustrie.”

2/2020 19

RD 2-2020 Familiebedrijf.indd 19

31-03-20 13:45

Luchtdicht, geluidwerend en brandveilig Luchtdicht bouwen de nieuwe standaard

Luchtdicht bouwen is geen trend, maar de nieuwe standaard doordat de eisen die de overheid aan de gebouwde omgeving stelt steeds verder worden aangescherpt. Deze weten regelgeving, vastgelegd in het Bouwbesluit, verplicht dat een gebouw aan een bepaalde mate van luchtdichtheid moet voldoen uitgedrukt in een qv;10-waarde* (luchtdoorlatendheid). Als we het hebben over de beheersing van energielasten, het langdurig blijven functioneren van de constructie, het comfort en de gezondheid van mensen in het gebouw is luchtdichtbouwen een minimaal vereiste. Uit de praktijk blijkt dat het behalen van een gunstige qv;10waarde door middel van luchtdicht bouwen vaak een uitdaging is. De vergissing tussen ventilatie en infiltratie is snel gemaakt en brengt vervelende gevolgen en extra kosten met zich mee wanneer een woning achteraf moet worden aangepast.

bouwen met DEVENTER

dichtingsprofielen!

Luchtdicht bouwen realiseren Om luchtdicht bouwen te realiseren is het belangrijk om ramen en deuren goed af te dichten aangezien deze grote invloed hebben op de luchtdoorlatendheid van een gebouw. Bovendien moeten ramen en deuren deze prestatie jarenlang garanderen, ook bij intensief gebruik. Het gebruik van kwalitatief goede dichtingsprofielen maakt hierin een wezenlijk verschil. Dichtingen beschikken namelijk over eigenschappen om de luchtdichtheid van een gebouw sterk bepalend gunstig te beĂŻnvloeden. Het dichtingsprofiel als individueel component is echter niet doorslaggevend in de gehele constructie. Of een woning een gunstige qv;10-waarde behaald is niet alleen afhankelijk van de dichting, maar van alle toegepaste componenten in het gebouw en de totale gevel inclusief raam-, deuren kozijnconstructies. Voor raam- en deurkozijnconstructies geldt dat een kwalitatieve dichting gecombineerd met o.a. isolatieglas en -nastelbaar hang- en sluitwerk bepalend zijn. Dichtingsprofielen hebben een sterk bepalende

Luchtdicht is geluidwerend

gunstige invloed op de luchtdichtheid van een gebouw, maar zijn als individueel component niet doorslaggevend in de gehele constructie.

Een luchtdichte woning is niet DEVENTER Profielen zijn geschikt voor klasse 3 luchtalleen energiebesparend en dicht bouwen en voldoen aan de zwaartse klasse 4 comfortabel, maar is tevens NEN-EN 12207. goed geluidwerend. Naast luchtdicht bouwen is ook geluidwerend bouwen een steeds actueler onderwerp in de dagelijkse bouwpraktijk omdat er afhankelijk van de bouwlocatie geluidseisen worden gesteld aan gevels- inclusief raam-, deuren kozijnconstructies. Bovendien dienen binnenwanden en -deuren in utiliteitsgebouwen zelfs aan verhoogde akoestische eisen te voldoen. *Onder qv;10 verstaan we de ongewenste luchtinfiltratie in een gebouw. De verplaatsing van lucht tussen binnen en buiten die door andere openingen gaat (naden en kieren) dan de daarvoor aangebrachte ventilatieopeningen. RenD Luchtdicht, geluidwerend - brandveilig DEVENTER.indd 1 deventer_profielen.indd 2

01-04-20 09:05

Voor elke constructie een bijpassend getest dichtingsprofiel Met betrekking tot de geluidsisolatie van gebouwen vormen dichtingen wederom een belangrijk component. De geluidseisen staan voor buitengevelisolatie in het geluidrapport (indien van toepassing en verstrekt door de akoestische adviseur) en voor binnendeuren in het testrapport (verstrekt door de deurenfabriek) en zijn leidend. DEVENTER Profielen heeft op basis van de NPR 5272 (Nederlandse Praktijk Richtlijn) diverse dichtingen getest op o.a. geluiddichtheid. Voor elke constructie, afhankelijk van de te bereiken waarde welke in het geluid- of testrapport is aangehouden, biedt DEVENTER Profielen een bijpassend getest dichtingsprofiel.

Brandveilig en de kracht van de constructie Op het gebied van brandveiligheid zijn DEVENTER dichtingsprofielen geclassificeerd onder klasse E. In de praktijk roept dit regelmatig vragen op doordat klasse E aangeduid staat als brandbaar materiaal. Echter is het zo, dat deze dichtingsprofielen bestand zijn tegen een kleine brandaanval gedurende een korte tijd. Dit houdt in dat wanneer dichtingen vlam vatten ze vanzelf doven. De brand zal hierdoor beheersbaar blijven en zich niet verder verspreiden. In een brandwerende deurconstructie dragen DEVENTER brandvertragende dichtingsprofielen positief bij aan de brandwerendheid van de constructie, maar zeggen niets over het aantal minuten brandwerendheid van de deur of het raam. Ook hier geldt dat de combinatie van de afzonderlijke componenten in de constructie bepalend is.

Een brandwerende deur realiseren met brandvertragende dichtingen DEVENTER brandvertragende dichtingsprofielen in combinatie met de juiste componenten maken het mogelijk om bijvoorbeeld een 60 minuten brandwerende deurconstructie te realiseren. Hierbij is het testrapport van de deurenfabrikant leidend omdat de deurenfabrikant de complete constructie inclusief dichtingen heeft getest. De meeste toonaangevende houten deurenfabrikanten zijn aangesloten bij de GND (Garantie Nederlandse deurenindustrie) om de kwaliteit van deuren te borgen. Aan de hand van labels op de zijkant van de (brandwerende) deur is zichtbaar gemaakt aan welke GND-zekerheidsklasse deze voldoet. DEVENTER Profielen heeft diverse brandvertragende dichtingen in het assortiment. Deze zijn te herkennen aan de [BS] code. Kijk voor meer informatie en de testrapporten op www.deventer-profielen.nl.

Daarom DEVENTER Profielen! -Continue hoogstaande kwaliteit -De beste totaaloplossing zowel standaard als op maat -Korte levertijden dankzij in-house productie -100% recyclebare dichtingsprofielen -Hoogste klasse luchtdichtheid bewezen kwaliteit -Geteste en gecertificeerde dichtingsprofielen 13/03/2020 16:24:23 deventer_profielen.indd 3

01-04-20 09:05

ATRIUM ® MOVE S c h u i fb esl a g me t p a r al l el a f st el l i n g v o o r k u n s t s t o f s y st em e n

D I C H T, D I S C R E E T , L I C H T Dit schuifbeslag met parallelafstelling garandeert een hoge dichtheid. Het verdekt liggende beslagmechanisme zorgt voor smalle profielaanzichten. ATRIUM MOVE combineert een soepele werking met een intuïtieve bediening dankzij een innovatieve aandrijftechniek.

www.hautau.de

HAUTAU MOVE Frontale 210x147 DE roboto GRAU.indd 1

23.01.2020 12:28:12

vinGarant®, huismerk van de ketenpartner bij uitstek!

MET IS GRAT a® r t x E vin

Uw E A W ARD f o IN 1,35 2 K m / 0,98 W

vinGarant® is het huismerkkozijn van Van de Vin. Het is een kozijn met een optimale prijs-kwaliteitverhouding en is uitgevoerd met standaarddetails die voldoen aan de huidige normen en eisen. vinGarant® is bovendien een product met méér dan de gewenste technische prestaties volgens de KVT en het Bouwbesluit. Van de Vin stelt dan ook hoge minimumeisen aan zijn houten gevelelementen. Het vinGarant®kozijn is leverbaar in concept II, III en IV. Het is voorzien van een CE Keurmerk, SKH Verklaring en 10 jaar garantie. Het kozijn kan gemonteerd worden met een SKH Procesverklaring. De uitvoering van het vinGarant® kozijn is een typisch voorbeeld van onze geslaagde co-productie met een geselecteerde groep vooraanstaande toeleveranciers. Over ketensamenwerking gesproken.

Van de Vin ramen en kozijnen b.v. - Industrieterrein ‘De Poortmannen’ De Geestakkers 8, 5591 RC Heeze - Postbus 102, 5590 AC Heeze T: 040 2241999 - F: 040 2241990 - E: info@vandevin.nl - www.vandevin.nl

RD 2-2020 Inside.indd 22

01-04-20 09:02

INSIDE

Energieprestatie-eisen nieuwbouw vanaf 2021 in werking

NPR voor ‘Brandwerende gevelkozijnen met beweegbare delen’

NEN heeft de totstandkoming begeleid van het nieuwe stelsel Energieprestatie gebouwen en de daarbij behorende bepalingsme thode NTA 8800. De eisen voor bijna energieneutrale gebouwen (BENG) treden op 1 januari 2021 in werking. Om het nieuwe ener gielabel te berekenen, wordt zowel de bepalingsmethode NTA 8800 als rekensoftware gebruikt. In de ontwikkeling van de rekensoftware is echter vertraging opgetreden. Behalve de eisen voor bijna energie neutrale gebouwen wordt ook het nieuwe energielabel per 1 januari 2021 ingevoerd. Kijk voor meer informatie op nen.nl.

Er bestaat veel onduidelijkheid over de huidige brandwerendheidsei sen en beoordelingscriteria van gevelkozijnen met beweegbare delen. De NPR 6112 moet de toepassing hiervan eenvoudiger maken. In NPR 6112 wordt de toeleverende bouwindustrie in vijf stappen weg wijs gemaakt. Brandwerende gevelkozijnen vallen onder de Bouw productenverordening (CPR) én onder het Nederlandse Bouwbesluit. De Europese Commissie heeft aangegeven dat voor deze kozijnen vanaf 1 november 2019 een Prestatieverklaring opgesteld moet wor den en de producten voorzien moeten zijn van een CE label. Verklaring en label zijn gebaseerd op twee geharmoniseerde Europese normen: NEN EN 14351 1 en NEN EN 16034. In de praktijkricht lijn wordt de koppeling gemaakt tussen de eisen uit het Bouwbesluit en de Prestatieverklaring/CE label van het toe te passen product. Voor meer informatie over deze NPR en het normalisatieproces: neem contact op met Suzanne Dietz van NEN, telefoon 015 2 690 384 of e mail mb@nen.nl.

Herziene norm voor rookgasafvoer gepubliceerd

Praktijkboek multifunctionele daken en gevels

De herziene norm voor gebouwgebonden rookgasafvoersystemen, NEN 2757 1, is onlangs gepubliceerd. Deze norm betreft gebouwge bonden systemen met een belasting tot 130 kW. Het Bouwbesluit 2012 stelt de eisen en verwijst voor de bepalingsmethoden naar deze norm. Met name voor houtgestookte installaties wordt nu veel duide lijker omschreven hoe de juiste plaats van uitmonding moet worden bepaald waardoor de overlast door geurhinder wordt verminderd. Mede daarom is het advies om vanaf nu direct de nieuwe versie te hanteren. Er zijn meer wijzigingen in NEN 2757 1 van de versie van 2011. Het onderwerp en toepassingsgebied (hoofdstuk 1) zijn her schreven en aangevuld met een tabel om meer duidelijkheid te ver schaffen. Verder is het begrip hinder in hoofdstuk 6 nader uitgewerkt en de toegelaten plaats voor een uitmonding is duidelijker geregeld en aangescherpt. Zo is een uitmonding onder een balkonvloer in gestapelde bouw niet meer toegestaan. Voor installaties met brand stoffen anders dan gas is de uitmonding altijd in het zogenoemde vrije uitmondingsgebied. Voor meer informatie over de norm of over het normalisatieproces, zie nen.nl.

Door het snelgroei ende aantal functies dat ‘groene’ daken kunnen vervullen, hebben Stichting Groenkeur en ISSO het ‘Handboek groene daken’ vernieuwd. De huidige versie stamt uit 2011 en sluit vol gens de kennisinstan ties niet meer aan bij de huidige praktijk, waarbij het groene dak steeds meer mul tifunctioneel wordt ingericht. De nieuwe uitgave is omgedoopt tot ‘Praktijkboek mul tifunctionele groene daken en gevels’. Het praktijkboek biedt prakti sche informatie en tools voor professionals die begroeide gevels en daken voor gebruik, waterberging en energieopwekking maken. Het biedt ondersteuning bij het ontwerp, de realisatie, het onderhoud en eventueel de sloop van een groen dak. Het boek behandelt de integra tie van meerdere technieken om tot een oplossing te komen, waarin meerdere functies en vormen van gebruikerswaarde centraal staan. Het ‘Praktijkboek multifunctionele groene daken en gevels’ is verkrijgbaar via de ISSO KennisBank, isso.nl. 2/2020

RD 2-2020 Inside.indd 23

01-04-20 09:02

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 8) Tekst Geert Hilferink Foto’s Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

8.300 Politiekeurmerkcertificaten Bestaande Bouw in 2019

Samenwerking sleutel tot succes bij Politiekeurmerk Het aantal bestaande woningen in Nederland dat volledig is beveiligd conform de eisen van het PKVW is in 2019 met ruim 8.300 toegenomen. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Centrum voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie (CCV). Bijna de helft van de nieuw uitgegeven certificaten komt voor rekening van vier PKVW-erkende installateurs, waarvan drie in de regio Rotterdam actief zijn en de vierde landelijk opereert.

Destil, groothandel voor de bouw en industrie, voerde in 2019 de ranglijst aan met maar liefst 1.620 bestaande woningen die dankzij hun inbreng aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen voldoen. Het Rotterdamse SDW Leerwerkbedrijf mag 905 woningen achter zijn naam schrijven, Safe Beveiliging in Barendrecht 753 en Streefkerk Sluitwerk in Lexmond 749. Al deze PKVW-erkende bedrijven zijn onlangs door het CCV in het zonnetje gezet.

Politiekeurmerk in elk bouwproject “Het Politiekeurmerk mag eigenlijk in geen enkel bouwproject ontbreken. Of het nu gaat om een enkele woning of om een renovatie- of nieuwbouwproject. Als je aan de slag gaat, neem het Politiekeurmerk dan meteen mee in de plannen, dan hoeft het bijna niets te kosten”, zegt Rogier Timmer, als PKVW-bouwplanadviseur werkzaam bij Destil Prolians. In die functie adviseert en begeleidt hij nieuwbouw- en renovatieprojecten. “Wij begeleiden vaak grote projecten, waarbij we meteen hang-en- sluitwerk kunnen leveren. Zodra een woningcorporatie of ontwikkelaar aangeeft dat zij het Politiekeurmerk willen integreren in hun renovatieplannen, ga ik met ze in gesprek”, aldus Timmer.

Conform PKVW-eisen

Bloemen uit handen van Susanne Schat van het CCV voor Rogier Timmer van Destil Prolians voor de 1.620 bestaande woningen die dankzij deze groothandel sinds 2019 aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen voldoen.

Adviseren doet de PKVW-bouwplanadviseur kosteloos, zolang de benodigde producten maar afgenomen worden bij Destil Prolians. “Dat is nou eenmaal onze werkwijze. De klanten krijgen dan namelijk gegarandeerd de juiste beveiligingsmaatregelen en -materialen geleverd en wij zien erop toe dat het allemaal conform de eisen van het Politiekeurmerk gebeurt.”

2020/2

RD 2-2020 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 24

31-03-20 16:30

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 8)

PKVW-proof wonen

Medewerkers Patrick, Jouraine en Salomon van SDW Leerwerkbedrijf Rotterdam met bloemen en taart.

De vooroorlogse wijken Groeseind en Rosmolen in Tilburg zijn de afgelopen vijftien jaar geleidelijk getransformeerd tot gewilde wijken met in totaal ruim 600, deels sociale huur- en koopwoningen. De gemeente Tilburg en de betrokken woningcorporaties hadden de uitdrukkelijke wens dat het project volgens de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen gerealiseerd werd. Als PKVW-adviseur stond Rogier Timmer alle betrokken partijen bij met advies en begeleiding. Ook verzorgde hij de uiteindelijke inspectie en certificering van de woningen. “Een project van deze omvang dat geheel wordt gebouwd volgens de eisen van het Politiekeurmerk komt sporadisch voor. Alle woningen hebben het PKVW-certificaat.” Veiligheid én leefbaarheid Maar niet alleen de woningen zijn gecertificeerd, ook de openbare ruimten in de wijken voldoen aan de eisen, aldus Timmer. “Zo is de wijk voorzien van goede verlichting in straten, hofjes en parken en zijn er afgesloten parkeerterreinen met elektronisch bedienbaar hekwerk. De kunst is om een goede balans te vinden tussen veiligheid en leefbaarheid. Mensen moeten niet het gevoel krijgen dat ze in een gevangenis wonen.” Vooral in Rosmolen dachten de toekomstige bewoners vooraf in een ‘bewonersgroep mee over hun woonomgeving en hun woningen.’ Ook de Groeseindse bewoners zijn uiteindelijk erg tevreden, merkt Timmer. “Het is een wisselwerking: als de omgeving er netjes uitziet, komt dat de cultuur en het sociale karakter van de wijk ten goede. De sociale controle is hoog. Gemeente en woningcorporaties in Tilburg ontwikkelen nog steeds zo veel mogelijk conform de eisen van het PKVW.”

Een groot project waarbij Timmer als adviseur betrokken was, is de renovatie van de vooroorlogse wijken Groeseind en Rosmolen in Tilburg. Die zijn de afgelopen vijftien jaar geleidelijk getransformeerd tot gewilde wijken met in totaal ruim 600, deels sociale huur- en koopwoningen, die nu allemaal aan de eisen van het PKVW voldoen.

Hercertificering in Rotterdam In Rotterdam en omgeving zijn vorig jaar 905 woningen veiliger gemaakt door SDW Leerwerkbedrijf. Verantwoordelijk daarvoor zijn Willem Peter, werkbegeleider, projectleider en adviseur, en de vijf monteurs van het leerwerkbedrijf. Samen hebben zij in opdracht van een aantal woningcorporaties veel woningen opnieuw gecertificeerd nadat het bestaande PKVW-certificaat in 2019 afliep. Een klein aantal van het totale aantal van 905 gecertificeerde woningen ligt in de particuliere markt. De werkwijze bij SDW Leerwerkbedrijf is gestructureerd. Willem Peter zorgt voor de projectmatige aanvragen, het relatiebeheer en voor speciale oplossingen. Nadat PKVW-beveiligingsadviseur André onderzocht heeft hoe een woning aangepast kan worden volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen, maakt medewerker Jouraine de offertes op. Zodra akkoord wordt gegeven, gaan de monteurs aan de slag.

Bijzonder team Het montageteam van het leerwerkbedrijf kan gerust een bijzonder team genoemd worden. Het bestaat uit mensen die langdurig werkloos zijn geweest of door een beperking een afstand tot de arbeidsmarkt hadden. Zo is medewerker Patrick doof, maar dat vormt geen enkele belemmering voor goed teamwerk met collega Salomon. Via briefjes, gebarentaal en typen op de telefoon overleggen ze zodat ze de kwaliteit kunnen leveren die nodig is.

Salomon zit al twintig jaar in het vak en is ook nauw betrokken bij de vele leerlingen die komen en gaan bij het leerwerkbedrijf. Hij is een van de monteurs die zich over die groep ontfermt. “Je kunt veel leren op school, maar in de praktijk leer je pas écht hoe het is om te werken. Je komt bij mensen thuis. Daar heb je te maken met regels en hoe je je hoort te gedragen. Je moet precies en serieus werken.” Op de vraag wat het Politiekeurmerk Veilig Wonen betekent voor SDW, antwoordt Salomon stellig: “Alles! Met dit keurmerk geven we de mensen een veilig gevoel. En dat is zó belangrijk. Inbraken volledig voorkomen kunnen we niet. Maar we kunnen wél de boel vertragen. Een inbreker wil binnen twee à drie minuten binnen zijn. Wij zorgen ervoor dat hem dat niet lukt, door een goede beveiliging van ramen en deuren volgens het Politiekeurmerk.”

Woningcorporaties Net als voor SDW Leerwerkbedrijf maakt voor Safe Beveiliging in Barendrecht hercertificering een belangrijk deel uit van de vorig jaar uitgereikte PKVW-certificaten. Met 753 woningen nestelt Safe Beveiliging zich in de top van de installateurs met het hoogste aantal uitgereikte certificaten. Woningcorporaties zijn een belangrijke factor in het succes van dit bedrijf. Al jaren werkt Safe nauw samen met Rotterdamse corpora-

Gouden formule Hoe kunnen de monteurs van SDW Leerwerkbedrijf in één jaar zoveel woningen volledig volgens de PKVW-voorwaarden beveiligen? En wat is de sleutel van dit succes? Het antwoord: samenwerking is de gouden formule. In nauw overleg met politie, gemeente en woningcorporaties bundelt SDW zijn krachten. Zodra er een inbraak is geweest in een bepaalde straat, bezorgt SDW een informatiemap bij die bewoners. SDW wordt hierin onder andere genoemd als bedrijf dat volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen beveiligt en certificeert. Subsidieregeling Al sinds het ontstaan van SDW Leerwerkbedrijf is het aangesloten bij het PKVW. De relatie en samenwerking met gemeente en de andere partijen, maakt dat de gemeente Rotterdam stevig inzet op de aanpak van zogeheten high impact crimes, waar woninginbraak onder valt. In delen van Rotterdam kun je subsidie krijgen als je je huis volgens het PKVW laat beveiligen. SDW Leerwerkbedrijf werkt nauw samen met woningcorporaties, gemeente Rotterdam (directie Veilig), politie Rotterdam, stadsmariniers en diverse aannemers.

2/2020

RD 2-2020 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 25

31-03-20 16:30

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 8)

ties zoals Woningbouwvereniging Portugal en Wooncompas. Die samenwerking werpt om verschillende redenen vruchten af. Een PKVW-certificaat verliest na tien jaar zijn geldigheid. Daarom schakelden de corporaties Safe na die periode opnieuw in om woningen uit meerdere complexen te hercertificeren.

Het trotse team van Safe Beveiliging uit Barendrecht.

Planning Belangrijk in het werk, of beter gezegd de service, van Safe Beveiliging is de planning van de werkzaamheden. “De meeste mensen werken overdag. Dus de techniek die ik gebruik om een goede planning te maken, is vooral begrip tonen en even een praatje maken als ik bel voor een afspraak. Soms vindt de bewoner het goed als zijn buurman de deur even opent voor onze monteurs. En dat helpt ons om de puzzel in elkaar te leggen”, zegt medewerker Larissa, die verantwoordelijk is voor de planning.

Advies inwinnen Hoewel Jan-Bernard Streefkerk na al die jaren best een PKVWspecialist genoemd mag worden, loopt ook hij wel eens tegen een bijzondere situatie aan waarvoor hij zelf zo snel geen oplossing ziet. “Soms heb je een grijs gebied wat wel of niet kan. En dan stagneert het werk even. Ik schakel dan gelijk het advies van Centrum voor Beveiliging en Veiligheid (CB&V) in, zodat ik weer verder kan.” Met bijna 750 certificaten in een jaar, heeft ook Streefkerk Sluitwerk te maken met steekproeven en audits. Dan komt Erik Peeters van het CB&V langs. “Voor het CB&V geldt voor mij hetzelfde als voor de klant: ik vind het belangrijk goed contact met hen te hebben en continu te werken aan onze relatie.”

In z’n eentje Opmerkelijk mag de prestatie van Streefkerk Sluitwerk uit Lexmond genoemd worden. Als eigenaar van een bv zonder personeel mag JanBernard Streefkerk 749 PKVW-certificaten op zijn conto voor 2019 schrijven. Een gemiddelde van zo’n drie certificaten per werkdag. Hoe hij dat doet? “Ik mag dan wel geen vast personeel hebben, ik doe het niet helemaal alleen. Ik schakel regelmatig mijn vaste zzp’er Iwan in.” Toch is Streefkerk bij alle gecertificeerde woningen wel betrokken. Is het niet via de montage, dan wel via inkoop, advies, klantbeheer en administratie. “Dat moet ook wel want het Politiekeurmerk is mijn brood. In ieder geval een groot stuk daarvan.” Alle ingelijste certificaten, maar ook zijn nieuwe PKVW-jas die nonchalant over zijn werkstoel hangt, vormen het stille bewijs van die uitspraak.

‘Veiligheid en PKVW zijn hot’

Ook Jan-Bernard Streefkerk uit Lexmond is door het CCV gehuldigd voor zijn PKVWinzet. Elisanne van der Tuuk van het CCV overhandigt de bloemen.

De medewerkers van Safe Beveiliging in Barendrecht zijn niet verrast door de continue stroom opdrachten vanuit woningcorporaties. “Veiligheid en het Politiekeurmerk Veilig Wonen leven enorm binnen de woningcorporaties. Zij zorgen preventief voor goed hang-en-sluitwerk in hun woningen. Daar schakelen ze ons op tijd voor in. En dát is de sleutel tot succes. Voor henzelf, maar ook voor ons”, klinkt het. Medewerker Michael is dan ook optimistisch als de vertegenwoordigster van het CCV langskomt om het team te feliciteren met het in 2019 behaalde aantal. “Kom volgend jaar maar weer terug, maar dan wel met een grotere taart omdat we dan de 1.000 PKVW-certificaten hebben gehaald.”

“ Als ze mij vannacht om drie uur bellen, dan ga ik er gelijk heen. Zo werkt dat als je goed contact hebt met elkaar” Jan-Bernard Streefkerk, Streefkerk Sluitwerk

26 2020/2

RD 2-2020 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 26

31-03-20 16:30

POLITIEKEURMERK VEILIG WONEN (DEEL 8)

Essentie van het vak Bijna twintig jaar geleden begon Jan-Bernard Streefkerk zijn eigen bedrijf Streefkerk Sluitwerk in Lexmond. “Relatiebeheer en een beetje geluk hebben, zijn voor mij de succesfactoren geweest voor dit aantal PKVW-certificaten.” Inmiddels werkt hij ruim veertien jaar samen met de hoofdaannemers van woningcorporatie Woonstad. Die band is inmiddels sterk. “Als ze mij vannacht om drie uur bellen, ga ik er gelijk heen. Zo werkt dat als je goed contact hebt met elkaar. Doe je werk goed en kom je afspraken na, dan win je het vertrouwen van je klant. Dat is voor mij de essentie van dit vak.”

Dat Jan-Bernard Streefkerk trots is op zijn werk als PKVW-erkend installateur laat hij graag zien. Bijvoorbeeld op zijn bedrijfskleding.

‘Effectiever en goedkoper’ Ook het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) is positief gestemd over de toename van het aantal PKVWbeveiligde woningen in Nederland. Woningen voorzien van gecertificeerd hang-en-sluitwerk, goede verlichting en zichtlijnen is veel effectiever en goedkoper dan het inzetten van extra politie om de inbraakcijfers omlaag te krijgen. Steeds meer gemeenten zien de meerwaarde van het PKVW als instrument tegen woninginbraken en verloedering van wijken. Ook de centrale overheid steunt het Politiekeurmerk. “We doen dit niet alleen”, stelt Susanne Schat, projectleider PKVW. “De inzet van het ministerie van Justitie en Veiligheid is heel belangrijk. Door hun support kunnen we bijvoorbeeld garanderen dat de eisen voor het Politiekeurmerk rotsvast en up to date zijn. De erkende PKVWbedrijven en bouwplanadviseurs doen uiteindelijk het werk en dat is alleen maar mogelijk als het keurmerk sterk is. Kortom, preventie is het antwoord, in 2020 gaan we voor nóg meer veilige woningen in Nederland en dat bereiken we door samenwerking.”

2/2020

RD 2-2020 Politiekeurmerk Veilig Wonen.indd 27

31-03-20 16:30

EEAS® NIEUWSTE INNOVATIE

DE OPLOSSING VOOR KUNSTSTOF HEFSCHUIFDEUREN EEAS onderdorpel met mogelijkheid tot directe beglazing Hét antwoord op de marktvraag Profielhuis specifieke oplossing Ongeëvenaarde stabiliteit Zeer hoge thermische isolatie Hoge mate wind- en waterdicht door specifieke details Nieuwe geleiderail voor het eenvoudig in- en uitbouwen van de deuren.

INNOVATIEVE OPLOSSINGEN

WWW.VENSTERTECHNIEK.NL

VOOR DE KOZIJNINDUSTRIE

Productnieuws? TECHNIEK IN BEWEGING

Bedrijfsnieuws? Branchenieuws? Alles in huis voor veilig bouwen KOMO gecerti iceerd

DICHTINGEN

Het MACO-systeem een sterk trio

360° Partner

P OR

Mail naar: raamendeur@ plancommunicatie.nl

C h e c k uw sy n e r g i e bi j MA C O maco.eu

Inserat_Dichtungen_NL_91x131mm.indd 1

28-adv.indd 1

05.03.20 10:55

31-03-20 16:28

29-Renson adv.indd 1

31-03-20 16:20

INNOVATIE Tekst Arie Grevers Foto’s Kees Stuip

Friese nuchterheid, vindingrijkheid en daadkracht bij de ontwikkeling van woningbouwconcepten door Bouwgroep Dijkstra Draisma

De kleinst mogelijke CO2-voetafdruk Monteren in een tempo van twee gebruiksklare woningen per dag. Dat doet Bouwgroep Dijkstra Draisma op bouwlocaties met houtskeletbouw-elementen voorzien van kozijnen uit eigen werkplaats en met de overige componenten als natte cellen en keukeninrichting. De Friese woningbouwer heeft de afgelopen zes jaar fors geïnvesteerd in kennis over duurzame en innovatieve nieuwbouw en renovatie. Dat heeft geleid tot prefab-concepten waarbij bouwen installatietechniek optimaal op elkaar zijn afgestemd.

Onlangs lieten 25 medewerkers van het befaamde Rocky Mountains Institute in New Jersey (VS) zich via een webinar inspireren door Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD). Folkert Linnemans, innovator bij het Friese bedrijf, leerde de Amerikaanse onderneming enige maanden geleden kennen toen hij er op uitnodiging een lezing hield. Kennelijk heeft hij de nieuwsgierigheid gewekt van de Amerikaanse experts. Maar wat kan een Amerikaans bedrijf dat zich met onderzoek, advies en begeleiding profileert op het gebied van terugdringing van fossiele brandstoffen, leren van een mkb’er met vestigingen in Dokkum en Bolsward, een bedrijf dat regionaal actief is voor projectontwikkelaars en enkele vooruitstrevende woningcorporaties? Het antwoord op die vraag begint ruim vijf jaar geleden toen met name directeur Biense Dijkstra de piketpaaltjes voor de toekomst sloeg: de koers van het bedrijf zou bepaald worden door de zoektocht naar de kleinst mogelijk CO2-voetafdruk.

Begrip Er was toen al een start gemaakt met het communicatieprogramma ‘Begrip in de bouw’ om de klantgerichtheid van medewerkers te bevorderen. Wat ervaart bijvoorbeeld een huurder als er gerenoveerd moet worden? En hoe kun je het beste anticiperen op verbouwingsongemak? Nieuwe medewerkers volgen nog altijd een vergelijkbare training. De communicatie-inspanning is overigens verder uitgebouwd met zogeheten sociale teams die huurders begeleiden in het renovatieproces, waarbij met regelmaat de vertrouwde gasverwarmingsketel vervangen wordt door een duurzamere oplossing. Dat is voor veel mensen wennen. Hoe stem je de apparaten bijvoorbeeld af op jouw comfortgevoel? Koningin Máxima toonde zich zeer enthousiast over deze zorg voor, tijdens en na de renovatiewerkzaamheden. Zij bezocht de Dokkumse

De gevelelementen zijn gevuld met een stevig pakket cellulose uit oude kranten.

bouwer na de toekenning van de Koning Willem I-prijs in 2018. Deze prestigieuze prijs wordt tweejaarlijks uitgereikt in de categorieën mkb en grootbedrijf voor het duurzaamheid en innovatie. De jury rapporteerde dat BGDD al jaren doelgericht en standvastig inhoud geeft aan zijn motto ‘Samen voorop richting de duurzame toekomst’.

Enorm potentieel De koningin op bezoek, Amerikanen die zich laten informeren, onderscheiden met de Koning Willem I-prijs en bovendien al jaren een hoge notering op de lijst Duurzame Top 50 van ABN AMRO – in

30 2020/2

RD 2-2020 Innovatie.indd 30

31-03-20 14:03

INNOVATIE

Dreamhûs, Fries voor Droomhuis, is een project van onder meer Dijkstra en Draisma op de campus van de TU Delft. Het idee: van een rijtje traditionele jarenzeventigwoningen maak je een laboratorium met doorsnee bewoners. Doel: start-ups uitdagen om betaalbare, comfortabele, simpele én duurzame concepten te ontwikkelen voor renovatie. In de achtertuin staat een hyperloop voor testen met de vacuümtrein.

Folkert Linnemans, innovator bij Bouwgroep Dijkstra Draisma: ‘De transitiebouwmarkt vereist andere processen, technieken en competenties dan de traditionele.’

2019 stond Biense Dijkstra nummer 4. Dat het bedrijf zijn duurzame nek uitsteekt is een understatement. Maar hoe voegt het de daad bij het woord? Folkert Linnemans: “Energietransitie wordt een belangrijke markt. Dat was ruim vijf jaar geleden ons uitgangspunt. Overheidsprogramma’s als aardgasvrij en circulair bouwen wijzen allemaal in een duurzame richting. We zagen een enorm potentieel – en een uitdaging die bij ons past. Toen bleek al snel dat de processen, de materialen en producten die bij traditionele nieuwbouw gebruikt, niet passen bij dat streven. We maakten destijds wat er in

het bestek stond. De ene keer bouwde je een huis van kalkzandsteen, een andere keer was het houtskeletbouw met een bakstenen voorzetgevel. We zetten onze bouwtechnische kennis in om dat naar behoren te doen. De installateur plaatste de gasketel. Nog een feestelijk momentje bij de overdracht van de sleutel en dat was het dan. De transitiebouwmarkt vereist andere technieken en competenties dan het traditionele bouwen. Hoe kunnen we comfortprestaties garanderen? Komen de energieprestaties van de woning overeen met wat we beloofd hebben? Welke gebouwschil past bij een warmtepomp? Kunnen we twintig jaar lang de prestaties bewaken en het onderhoud verrichten? Om die vragen te kunnen beantwoorden heb je kennis nodig over de balans tussen bouwen installatietechniek. Die kennis hadden we niet. Het was dus zaak kennis te verzamelen om een woning te kunnen maken die aansluit bij transitietechnieken. Dus zijn we begonnen met proefopstellingen. We hebben twee klimaatkamers ingericht. Eentje om het binnenklimaat na te bootsen en eentje voor het buitenklimaat. Zo kunnen we bijvoorbeeld het comfort testen in een woning met onze gevels. En dan kom je soms tot verrassende inzichten. In het begin dachten we bijvoorbeeld te kunnen isoleren met superdun vacuüm isolatiemateriaal. Dat spoor hebben we helemaal verlaten; zo’n gevel heeft nauwelijks accumulerend vermogen. Het wordt snel warm en koelt ook weer snel af. Dat is onaangenaam. We vullen de gevelelementen nu met een stevig pakket cellulose uit oude kranten. Innoveren valt of staat met testen, daarom beschikken we over een proefwoning op eigen terrein waarin we naar hartenlust kunnen experimenteren.”

2/2020 31

RD 2-2020 Innovatie.indd 31

31-03-20 14:03

INNOVATIE

In de productiestraat staat onder meer een robot die in hoog tempo de steenstrips kan aanbrengen op de houtskeletbouw-gevelelementen.

Robot BGDD biedt diverse woningmodellen aan. Zo is er onlangs een project opgeleverd op een van de Waddeneilanden met woningen geheel in stijl van de eilandenarchitectuur. Maar de gevelopbouw en de installatietechniek van een door BGDD ontwikkelde Droogstapelwoning zijn altijd dezelfde. Mede daardoor is de bouwer in staat twee woningen per dag weer- en winddicht op te leveren. De woning wordt met 33 hijsbewegingen in elkaar gezet, de keuken zit erin, natte cellen functioneren en het licht kan meteen aan. Die bouwelementen worden in de fabriek gemaakt met ongeveer veertig medewerkers. Hier worden ook de kozijnen geproduceerd en geassembleerd. In de productiestraat staat verder onder meer een robot die in hoog tempo de steenstrips kan aanbrengen op de gevelelementen. Op de bouwplaatsen zijn montageteams in de weer. Verder zijn er enkele installatie-engineers in dienst en is er een intensieve samenwerking met een installatietechnisch bedrijf.

Renovatie In nieuwbouwsituaties kun je precies de gevel maken die je nodig hebt. Maar hoe pakt BGDD de renovatiemarkt aan? Daar heb je te maken met een bestaande gevel waarvan de spouw vaak al gevuld is met eps-korrels die zijn aangebracht tijdens een eerdere renovatieronde. Hoe ga je daarmee om in een prefab-omgeving? Linnemans: “Niet alle woningen uit de bestaande voorraad lenen zich voor een industriële benadering. Dat is waar. Je krijgt geheid bouwfysische problemen als je zomaar het dak van een gebouw uit de achttiende eeuw gaat isoleren. Het ligt dan voor de hand dat vocht zich ophoopt waardoor het hout gaat rotten. Hetzelfde kan gebeuren

als je een voorzetgevel aanbrengt tegen een al geïsoleerde gevel. Bovendien is zo’n aanpak dubbelop. Is in zulke gevallen een all-electric-benadering dan verstandig? Waarschijnlijk niet.

‘ Wie voorop wil blijven lopen, moet investeren in onderzoek’ We hebben een uitvoerige analyse gemaakt van de woningtypologieën van de afgelopen eeuw, mede om te bepalen welke warmtebron het beste bij welk type woning past. En ook om na te gaan of een prefaboplossing zinvol is. Een grote investering in woningen van voor de oorlog is weinig zinvol. En de woningen in de zogenaamde bloemkoolwijken van de jaren zeventig en tachtig lenen zich evenmin voor een industriële benadering. Er is weinig repetitie en allerlei hoeken en knikken accentueren de gevel. Dat ligt totaal anders bij woningen uit de jaren vijftig en zestig in de ‘stempelwijken’, met veel dezelfde woningtypen, voorzien van een vlakke gevel. In woningen die in deze eeuw gebouwd zijn is doorgaans all-electric een prima optie.”

Hoge temperatuurbron Als all-electric – dus verwarmd met bijvoorbeeld een warmtepomp – niet mogelijk is, dan ben je aangewezen op een hogetemperatuurbron. In Leeuwarden, Drachten en Sneek heeft BGDD een concessie gekregen voor geothermie. Het principe is ongeveer hetzelfde als bij een warmte-koudeopslag met open bronnen, maar dan op 2,5 kilometer

32 2020/2

RD 2-2020 Innovatie.indd 32

31-03-20 14:03

INNOVATIE

Op het bedrijfsterrein in Dokkum staat een proefwoning om nieuwe ontwikkelingen te testen.

diepte. Je boort twee gaten in de grond tot waar het grondwater een temperatuur van 90 graden heeft. In beide gaten laat je pijpen zakken die je bovengronds met elkaar verbindt en waarop je een warmtewisselaar zet. Via een van de pijpen pomp je het hete water op en via de andere vloeit het afgekoelde water weer terug in de grond. Linnemans: “Geothermie is een tamelijk kostbare techniek en alleen rendabel te krijgen in een omgeving met een hoge gebouwdichtheid. Met een relatief klein netwerk kun je dan veel huishoudens voorzien van warm tapwater en verwarming. Op plekken waar een warmtepomp of hogetemperatuurbron geen alternatief is ben je toch aangewezen op een gasketel. In ieder geval zolang er geen duurzamere warmtebron voorhanden is. En als je dan met een gasketel verder moet, is het handig dat je het technisch zo inricht, dat je in de toekomst gemakkelijk kunt switchen naar iets duurzamers.” De toekomstige overstap wordt volgens Linnemans nog gemakkelijker en goedkoper als de woningbezitters in een straat of wijk de renovatie collectief laten uitvoeren. “We hebben dan één aanspreekpartner en kunnen in de hele straat hetzelfde systeem aanbrengen. Bij woningcorporaties is dat geen probleem en bij een vve evenmin. Bovendien hebben zij geld gereserveerd voor onderhoud of de vervanging van het energiesysteem. Individuele eigenaren van grondgebonden woningen doen dat zelden. Hierdoor staat er toch een zekere rem op de energietransitie. Het zou goed zijn als daar meer aandacht voor komt.”

DreamHûs Samen met sociaal verhuurbedrijf WoonFriesland en de bewonersraad heeft de Friese bouwer een rijtje van drie nieuwe jarenzeventigwoningen gebouwd in The Green Village op de campus van de TU Delft. Het idee: van dit rijtje maak je een laboratorium voor betaalbaar, comfortabel, simpel én duurzaam wonen. De drie woningen hebben een verschillend energielabel, variërend van B tot F. Startende ondernemers en studenten kunnen er het berekende rendement van hun energieverbeterende innovaties toetsen aan de ‘robuuste’ praktijk. Want er wonen mensen in de woningen die een afspiegeling zijn van de gemiddelde corporatieklant. Het project draagt de Friese naam DreamHûs. De regelluwe omgeving van The Green Village biedt ruimte voor het experiment. Maar waarom zou een bouwer die eigenlijk het nieuwbouw- en renovatieconcept al op de rit heeft, gaan experimenteren? Innovator Folkert Linnemans: “Wie voorop wil blijven lopen, moet investeren in onderzoek. Bovendien dagen we starters en studenten uit oplossingen te verzinnen voor die woningen waar we nu nog niet zonder een gasaansluiting kunnen. Dat zijn bijvoorbeeld woningen met energielabel B. Als ze daar met een goede oplossing komen, zullen we die zeker opnemen in ons aanbod.”

2/2020 33

RD 2-2020 Innovatie.indd 33

31-03-20 14:03

r o o v m r o , f t k a e l i p n h l c a e a t t l i e g i v d e g n . Het r e e k r r u e e w d r , e v t o t raam r e p r e w t n van o Heeft u ideeĂŤn c.q. suggesties voor Raam en Deur? Neem dan contact op via tel. +31 (0)73 503 88 32

www.raamendeuronline.nl

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws!

of mail naar het redactieadres: raamendeur@plancommunicatie.nl

Raamendeur_online-a4.indd 1

14-10-19 15:26

Wijnsma kiest voor V-Perfect WOOD technologie! Begin dit jaar vond de testafname van de revolutionaire lasmachine SL4FF EVO WOOD plaats in de fabriek van Graf Synergy te Modena. Ondertussen draait deze machine volop bij Wijnsma kunststofkozijnen uit Drachten. Dankzij deze unieke lasmachine kan Wijnsma kozijnen afleveren van een ongekend hoge afwerking. Deze machine kan zowel de 45° V-Perfect afwerking afleveren alsook de V-Perfect WOOD afwerking. Kozijnen in de houtimitatie verbinding hoeven net zoals de traditionele 45° verbinding niet meer nabewerkt worden! Een unieke lasmachine dus. “Enkele jaren terug maakten we kennis met de V-Perfect technologie. Viva Machines had meteen onze interesse gewekt. Belangrijk voor ons was dat de machine niet enkel de 45° verbinding, maar ook de hout imitatie verbinding kon lassen. Uiteindelijk bleken zowel Graf Synergy als Viva Machines in te spelen op de typische vragen vanuit de Nederlandse markt. Al gauw werd er een demonstratie vastgelegd om de lasmachine aan het werk te zien in een reële productie omgeving. Deze demonstratie was zeer indrukwekkend, en ook onze collega constructeur was ontzettend positief. Zo bleek dat de machine uiterst gebruiksvriendelijk en eenvoudig in gebruik is. Een ander belangrijk aspect voor ons is de service na verkoop, en ook hier hoorden we enkel maar positieve signalen. De beslissing om de lasmachine aan te kopen was dus eenvoudig te nemen.” Aldus Arnold Wijnsma. KWALITATIEVE AFWERKING: Als innoverend bedrijf probeert men bij Wijnsma steeds in te spelen op de laatste nieuwe trends. Meer en meer kiezen klanten voor gekleurde profielen. Om de gelaste verbindingen netjes te krijgen, spendeerde men de nodige tijd. Alle nabewerkingen vallen weg dankzij deze revolutionaire lasmachine. Dit brengt een gigantische tijdswinst met zich mee. “Wij proberen steeds oplossingen te zoeken om de productie efficiënter te laten verlopen. Dankzij de nieuwe V-Perfect technologie is er geen enkele nabewerking meer nodig. Dit geeft enkel maar voordelen in de productieflow. Profielen die afgewerkt zijn met folie en/of acryl zien er ongelooflijk netjes uit dankzij de SL4FF EVO WOOD. Met dezelfde bezetting kunnen we nu meer kozijnen maken. Niet enkel de productie verloopt vlotter, maar de lasresultaten zijn mooier en sterker ten opzichte van een traditionele lasmachine. Zo heeft men bij de verkoopafdeling een unieke troef in handen om uit te spelen.” Besluit Arnold Wijnsma.

www.vivamachines.be

Naamloos-13 1

+32 51 20 02 34 info@vivamachines.be

31-03-20 15:59

ENERGIELEVERENDE RAMEN Tekst Hans Fuchs Beeld Physee

Energie uit ramen

Niet lekken maar leveren

Ramen die energie oogsten, de trend zit in de lift. Wereldwijd zoeken bedrijven, onderzoeksinstellingen en universiteiten al jaren naar manieren om ramen en kozijnen in te zetten als energiebron. De eerste producten die geen energie lekken maar leveren, zijn inmiddels op de markt verkrijgbaar. Nederland loopt voorop, met het SmartSkin-concept van Physee. Dat energieopwekkende raam is al in verschillende gebouwen gemonteerd en levert daar duurzame energie uit zonlicht.

Een ratrace, zo betitelde dagblad Trouw in 2016 al eens de internationale inspanningen om een goed werkend e-raam te ontwikkelen. De laatste jaren vloeide in de wetenschap, bij overheden en bedrijven veel tijd, geld en energie naar het vinden van manieren om energie te oogsten uit ramen. Die interesse in e-ramen is eenvoudig te verklaren. De Amerikaanse Freedonia Group berekende ooit dat vanaf 2020 wereldwijd ieder jaar 8,3 miljard vierkante meter glasgevel wordt gemonteerd in nieuwe gebouwen. Behangen met doodgewone zonnepanelen, zouden die gevels volgens het onderzoeksinstituut goed zijn voor een opbrengst van zo’n 2,19 terawatt-uur, omgerekend negen procent van de energieconsumptie in de wereld. In termen van duurzaamheid: dat is een besparing van 1,6 procent aan stiktofemmissies uit fossiele brandstoffen – en met positieve invloed op bosbestanden en landgebruik, aldus Freedonia Group.

PV in de afstandhouders Nederland timmert op het gebied van energieleverende ramen flink aan de weg. Met het Delftse bedrijf Physee voorop, dat het SmartSkinconcept ontwikkelde, met het zogeheten SmartWindow. Physee brengt momenteel naar eigen zeggen als enige firma ter wereld stroomopwekkende ramen als commercieel product op de markt. Het SmartWindow van Physee heeft in de afstandhouders geïntegreerde fotovoltaïsche cellen (PVtechnologie en bevat sensoren – in het raam verwerkt naast de PV-panelen – die omgevingsdata meten zoals temperatuur, licht en luchtkwaliteit. Afhankelijk van de positie van een SmartWindow in een gebouw, worden de zonnecellen onder een bepaalde hoek in het kozijn aangebracht. De opgewekte stroom kan worden opgeslagen nabij het raam, per ruimte, per verdieping of worden terug geleverd aan het stroomnet.

Het SmartWindow van Physee heeft in de afstandhouders geïntegreerde zonnecellen en sensoren die data vergaren.

2020/2

RD 2-2020 Energieleverende ramen.indd 36

31-03-20 14:05

ENERGIELEVERENDE RAMEN

Slim koelen, verwarmen en verlichten Met de data uit de sensoren worden de in het kozijn geïntegreerde gevelfuncties aangestuurd: zonwering, ventilatie, gemotoriseerde ramen of verlichting. Dat aansturen doet het SmartWindow met de energie uit de PV in de afstandhouders – en via een app waarmee bewoners hun voorkeuren kunnen doorgeven. De energie en de data uit het SmartWindow worden beheerd en aangestuurd door het door Physee ontwikkelde EESY (Energy Efficient System). Daarmee kan slim worden gekoeld, verwarmd en verlicht – volgens Physee vaak goed voor 25 procent energiebesparing en meer comfort. Veel van de klanten van Physee hanteren een terugverdientijd van zeven jaar – afhankelijk van het rendement aan de gevel.

App stuurt raam aan Op 19 november schetste toegepast natuurkundige Ferdinand Grapperhaus jr., CEO en medeoprichter van het Delftse bedrijf Physee de mogelijkheden van energieleverende ramen, tijdens de ZEN Platformbijeenkomst in Driebergen. Volgens Grapperhaus kunnen e-ramen gebouwen wereldwijd transformeren van energieverbruikers (veertig procent van alle energie wereldwijd) naar energieleveranciers. In combinatie met sensoren die binnen en buiten licht, lucht en warmte monitoren, kan bovendien het binnenklimaat op maat worden afgestemd op de gebouwgebruikers, of het nou gaat om zonwering, kunstlicht, temperatuur of ventilatie. Physee bedacht voor het eigen Smartskinconcept een app waarmee gebruikers al die instellingen kunnen inzien en aanpassen. Overigens stelde Grapperhaus op de bijeenkomst dat gebruikers in een kantooromgeving met SmartWindwows beter niet ingrijpen via de app, maar het systeem zo autonoom mogelijk laten draaien. Het systeem anticipeert op de warmte in het glas en schakelt zodoende al vroegtijdig de airconditioning of ventilatie aan. Gebruikers die via de app eigenhandig ingrijpen, zijn vaak te laat, aldus Grapperhaus.

E-ramen voor Pharos Het Delftse bedrijf Physee realiseerde met het SmartWindow al diverse projecten. De nieuwbouw van de Rabobank in Eindhoven kreeg in 2017 PowerWindows, in Den Haag worden twee appartementencomplexen met 470 SmartWindows gebouwd. The Edge Olympic in Amsterdam heeft SmartWindows, net als het Dura Vermeer Inspiration Centre in Utrecht. Ook het Pharoskantoor in Hoofddorp krijgt binnenkort gevels met slimme ramen van het Delftse Physee. Ambitie van ontwikkelaar CAIRN Real Estate Amsterdam: het realiseren van ‘de gezondste werkgemeenschap van Europa’. Gezondheid, duurzaamheid en innovatie zetten de toon bij de huidige renovatie van de laagbouw naast de kantoortoren. Daarbij hanteren alle partijen in het project vier thema’s: maximale gezondheid, geen afval, totale energie en energieke gemeenschap. Concept omzetten naar de gevel Alkondor in Hengelo doet voor het Pharosproject de engineering, levering en montage van 1800 vierkante meter aluminium vliesgevel, met daarin 270 Smartwindows van Physee, compleet met zonwering. Pharos is het eerste project waarin Alkondor op zo’n grote schaal deze producten verwerkt. Martijn Veerman, specialist circulaire gevels van Alkondor: “Physee heeft in dit project het raam als systeem aan de ontwikkelaar verkocht. Daarbij heeft Physee ons als gevelbouwer aanbevolen aan de ontwikkelaar, die ons vervolgens voorstelde aan aannemer COARE Realisatie.” De taak van Alkondor in dit project: wat Physee ‘verkocht’, omzetten naar een reële gevel. Veerman: “Physee levert de spacers en het glas, dat is een halffabrikaat, plus de elektrische infra en software. Het systeem is bovendien voorzien van dynamische zonwering. In het glas komen Screenline zonweringlamellen van Pilkington/Pellini. Pilkington stelt ook het raam samen.” Veel pre-engineering Om dat raam vervolgens te integreren in een vliesgevel vroeg een lang voortraject van pre-engineering, aldus Veerman: “Voor ons was de uitdaging alle kabels en stekkers door de vliesgevel heen te engineeren zonder afbreuk te doen aan de verlangde technische- en esthetische kwaliteit. Per glaspaneel zijn er twee kabels: één voor fotovoltaïsche techniek – de installatie en sensoren – en één voor de zonwering. Elke kabel komt op een andere hoek uit het glas – maar de gevel moet wel wind- en waterdicht. Door het diktepakket van het glas kwam het glas verder naar buiten te liggen. De grotere spouw heeft effecten op de thermische prestaties; we hebben een speciale coating moeten gebruiken om de voorgeschreven U-waarde te halen.” ‘Regel het maar!’ Dat zo’n dynamische gevel op deze schaal in een kantoorgebouw wordt toegepast , schrijft Veerman toe aan de bijzondere werkwijze in het Pharosproject: “In plaats van onder aan de keten te beginnen, wordt nu gezegd: ‘Keten, dit is wat we willen. Regel het maar!’ Begin je op Binnenkort met 270 slimme ramen aan de gevel: het Pharoskantoor in Hoofddorp. de klassieke manier, onderaan de keten, dan krijg je als snel dat een product als dit te duur en te ingewikkeld wordt gevonden. Nu is het gewoon realiteit: dit gebouw heeft straks energieopwekkende ramen en slimme gevels.”

2/2020 37

RD 2-2020 Energieleverende ramen.indd 37

31-03-20 14:05

ENERGIELEVERENDE RAMEN

Van zonlicht naar stroom

Amerikaans onderzoek

Physee doet ook onderzoek naar een raamcoating die zonlicht omzet in energie. Wereldwijd loopt dergelijk onderzoek. Op de slag naar de bouwpraktijk bijt iedereen nog zijn tanden stuk, maar het lijkt een kwestie van tijd voordat de eerste van dergelijke e-ramen op de markt komen. Physee gebruikt in zijn onderzoek de LSC-techniek (Luminescent Solar Concentrator). Daarbij absorbeert een coating tussen het dubbelglas de fotonen of lichtdeeltjes in het ultraviolette en infrarode bereik – de laatste zorgen in gebouwen voor de opwarming van binnenruimtes. Deze dertig procent van het zonlicht wordt normaal gesproken door HR++ ramen tegengehouden. De coating zet dit om in licht van een bepaalde kleur dat wordt geleid naar zonnecellen aan de randen van het glas. Daar zetten smalle zonnecellen van monokristallijn silicium (mogelijk geïntegreerd in het isolatieglas) dat licht om in stroom.

Behalve Physee doet wereldwijd nog een aantal bedrijven onderzoek naar e-leverende ramen op basis van LSC-techniek. Vorig jaar presenteerde het in New Mexico gevestigde UbiQD Inc. een nieuwe ‘quantum dot’-technologie, ontwikkeld met steun van de Amerikaanse National Science Foundation (NSF). De quantum dots kunnen volgens UbiQD worden toegevoegd aan geëxtrudeerde polymeren in gelaagd glas. UbiQD produceert momenteel naar eigen zeggen per dag quantum dots voor ruim vijfhonderd vierkante meter raamoppervlak en wil dat opschalen naar het vijfvoudige. Daarnaast wil het bedrijf pilots opstarten om de LSC’s te testen. UbiQD produceert ook quantum dot-coatings voor de tuinbouw, die worden getest in vijf commerciële kassen. De coatings zijn een alternatief voor de conventionele verlichting in kassen. UbiQD biedt deze coatings aan onder de naam UbiGro. Ook hier is het streven dat de coatings energie kunnen leveren.

‘Quantum dots’ Physee gebruikt voor zijn coatings stabiele anorganische luminescente materialen die milieuvriendelijk zijn (niet giftig). Alle coatings hebben een brede lichtabsorptie – van UV naar zichtbaar licht tot nabij infrarood (NIR). De bouwstenen van deze coatings zijn zogeheten quantum dots, halfgeleidende nanokristallen. Deze kristallen behoren tot de fluoroforen en kunnen fluoresceren en licht opnieuw uitzenden. Geïntegreerd in een raam kunnen quantum dots licht dirigeren naar zonnecellen aan de randen van dat raam. Het concept van elektriciteitsopwekking door LSC’s met quantum dots bestaat al veertig jaar. Voor de toepassing in ramen ontbrak tot voor kort een geschikt fluorescerend materiaal met passende absorptie- en emissiespectra. Bovendien bestonden er lange tijd geen hoogrenderende, kleurneutrale NIR-fluoroforen.

Nanokristallen uit Italië Net als Physee is ook Glass to Power een spin-off van universitair onderzoek naar de mogelijkheden van transparante fotovoltaïsche ramen op basis van LSC-technologie. Het Italiaanse Glass to Power patenteerde al in 2016 en 2017 technieken voor LSC’s op basis van nanokristallen met een absorptie die zich uitstrekt tot nabij infrarood (NIR) en polymeren met nanostructuren uit perovskieten. Perovskieten zijn een hybride van organische methyl ammoniumverbindingen en anorganische lood halogeniden. Perovskieten benutten zonlicht in een spectrum dat kristallijne zonnecellen niet gebruiken. Bovendien kunnen ze beter uit de voeten met indirect licht en met minder licht dan een kristallijne siliciumcel. Als product biedt het Milansese concern zogeheten power glass blocks aan, kant en klare e-leverende ramen in een kozijn. Glass to Power leverde e-ramen voor daklichten, transparante daken, façades en liften. In Rome is volgens Glass to Power een pilot gestart op het Isola Tiberina, dat het eilandje in de Tiber moet helpen om te transformeren tot een energieneutraal historisch stadsgebied , dankzij geothermie, wind- en waterkracht – en met fotovoltaïsche daken en ramen van Glass to Power.

38 2020/2

RD 2-2020 Energieleverende ramen.indd 38

31-03-20 14:05

ENERGIELEVERENDE RAMEN

Amerikaanse bedrijf ontwikkelt transparante vloeibare coatings voor e-ramen. Op glas gesprayed, vormen deze coatings meerlaagse organische polymeren. De nieuwe polymeercoating van SolarWindow werd ontwikkeld door Raynergy Tek en moet zorgen voor meer vermogen en opbrengst dan eerdere SolarWindow polymeren, voor een hogere lichttransmissie en een breder assortiment coatingkleuren.

“ Begin je op de klassieke manier, onderaan de keten, dan is een product als dit al snel te duur en te ingewikkeld”

In aanbouw: ook de Bold Tower in Amsterdam wordt uitgerust met energielevende ramen. Oplevering in 2021.

Superslim glas uit Limburg De ruit als radiator, daarmee prijst het Nederlandse Glas Consult-IQ Glas in Noorbeek, Zuid-Limburg zijn IQ-Glas aan. Glasondernemer Funs Fiddelers ontwikkelde IQ-Glas al in de jaren tachtig. IQ-Glas bestaat uit gehard dubbel veiligheidsglas met aan beide zijden van het glas transparante metaaloxidelagen. De coating aan de binnenkant van de binnenste ruit functioneert als verwarmingselement, de metaallaag op de binnenkant van de buitenste ruit als reflector. Het verwarmingselement verwarmt de binnenruit tot ongeveer 35 graden Celsius. Die warmte blijft volgens Fiddelers nagenoeg volledig behouden als stralingswarmte voor de binnenruimte, dankzij de tweede, reflecterende coating. Dat maakt het raam tot volwaardig alternatief voor conventionele ruimteverwarming, belooft Glas Consult, of als bijverwarming. Het vermogen van IQ-Glas bedraagt 100 tot 600 Watt per vierkante meter. Voor een functie als hoofdverwarming is 250 Watt per vierkante meter gemiddeld genomen genoeg, stelt Glas Consult. Het gemiddelde verbruik per uur ligt in dat geval rond 35 Watt per vierkante meter. Koudeval en condens zijn met dit product verleden tijd. IQ-Glas past in raamkozijnen van hout, aluminium, kunststof en staal en kan ook worden toegepast als structurele beglazing. Recentelijk koos het St. Annaziekenhuis in Geldrop voor IQ-Glas aan de gevels van het nieuwe personeelsrestaurant. Het glas is gezet in de onderste laag van de puien en elke ruit is individueel te regelen.

Organische polymeren Aandachtspunten van e-ramen zijn de energieopbrengst en de duurzaamheid van de coating. In Scottsdale (Arizona) kondigde SolarWindow Technologies in de zomer van 2019 aan te beschikken over een nieuwe high performance polymeer voor de productie van zijn transparante energieleverende SolarWindow coatings. Het

De Britse start-up Oxford PV bedacht een oplossing voor de vochtgevoeligheid van perovskieten. Het bedrijf ontwikkelde minder gevoelige en beter ingekapselde varianten van het materiaal. Daarmee ontwikkelde Oxford PV zogeheten ‘tandemcellen’ met een efficiëntie van 25 procent. Tandemcellen bestaan uit een kristallijne silicium-cel met daarop een doorzichtige laag perovskieten. Sinds eind 2019 produceert het bedrijf op grote schaal tandemcellen op een productielocatie in het Duitse Brandenburg an der Havel. Oxford PV bereikte in een labopstelling een efficiëntie van 28 procent met de combinatie van beide technologieën.

Wisselende transparantie Wetenschappers van het Amerikaanse NREL (National Renewable Energy Laboratory) ontwikkelden in 2017 op basis van perovskieten hoogrendement thermochrome SwitchGlaze ramen die zonlicht omzetten in elektriciteit door te transformeren van transparant naar getint glas. In getinte toestand wordt het zonlicht geabsorbeerd en omgezet in elektriciteit, net als bij conventionele zonnepanelen. De transformatie van transparant naar getint vindt plaats als zonlicht het raam opwarmt. Schijnt de zon niet, dan wordt het glas weer transparant. In transparante toestand laat het raam gemiddeld 68 procent van het licht in het zichtbare deel van het zonnespectrum door. In getinte toestand is dat drie procent. Het NREL verwacht dat SwitchGlaze commercieel succesvol kan worden ingezet.

Lowtech e-ramen De door Trouw als ratrace getypeerde internationale wedloop op het gebied van de ontwikkeling van energieleverende ramen, is de hightech insteek om ramen energie te laten leveren. Maar er bestaan ook lowtech oplossingen waarmee ramen energie genereren of in ieder geval vasthouden, zo beweerde althans Clarence Rose van Kennisinstituut KERN tijdens een recente expertmeeting. In de passiefbouw kunnen goed geïsoleerde passiefhuiskozijnen handig gebruik maken van passieve zonnewarmte. Een raam op het zuiden kan daardoor meer energie opwekken dan de transmissieverliezen, aldus Rose. En dat is ook per raam goed te berekenen, met een nZEB-tool.

2/2020 39

RD 2-2020 Energieleverende ramen.indd 39

31-03-20 14:05

KWALITEITSBORGING Tekst Geert Hilferink Foto’s VKG, VMRG, Metaglas

Bouwplaatskeuring en Keten Keurmerk

Gevelbranche ontlast kwaliteitsborger De bouwplaatskeuringen van VMRG, die per 1 januari van dit jaar jaarlijks uitgevoerd worden door SKG-IKOB Certificatie, sluiten goed aan op de Wkb die in 2021 ingaat.

Het jaar 2020 staat voor de Nederlandse bouwbranche in het teken van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Om ervaring op te doen en de puntjes op de i te zetten, wordt ongeveer tien procent van alle bouwprojecten waarvoor deze wet gaat gelden dit jaar opgeleverd conform de nieuwe eisen. Gevelspecialisten laten nu al zien helemaal klaar te zijn

Een belangrijk onderdeel van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen vormt de ‘bewijslast’ die bij de hoofdaannemer komt te liggen. Het opleverdossier of consumentendossier moet de aannemer op grond van de nieuwe regels in het Burgerlijk wetboek aan zijn opdrachtgever aanleveren. De wet schrijft voor dat het dossier informatie bevat waaruit blijkt dat het bouwwerk aan alle contractuele eisen voldoet. Het dossier bevat in ieder geval tekeningen en berekeningen van het bouwwerk en informatie over de gebruiksfuncties en de gebruikte materialen. Daarnaast moet informatie aanwezig zijn over het beheer en onderhoud van het bouwwerk. Wat er exact in het dossier moet zitten, regelt de wet niet. Het is aan de contractpartijen om dit onderling af te stemmen en vast te leggen.

voor de wet, die per 1 januari 2021 gaat gelden voor alle

Proefprojecten

bouwwerken onder Gevolgklasse 1.

In de periode tot invoering van Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (1 januari 2021) werken diverse partijen aan proefprojecten met

2020/2

RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 40

31-03-20 14:12

KWALITEITSBORGING

Wkb alleen voor Gevolgklasse 1 De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen die per 1 januari 2021 officieel van kracht wordt, geldt alleen voor gebouwen en bouwwerken onder Gevolgklasse 1. Dit zijn grondgebonden eengezinswoningen en woonboten, recreatiewoningen, bedrijfshallen (met industriefunctie), inclusief een nevenfunctie, zoals een kantine of een kantoortje. Deze categorie is beperkt tot gebruik door maximaal 50 personen (melding brandveilig gebruik). Daarnaast geldt de wet ook voor ‘bouwwerken geen gebouw zijnde tot maximaal 20 meter hoog’. Bijvoorbeeld windmolens, nutsbouwwerken, gsm-masten, duikers, sluisjes, fiets- en voetgangersbruggen.

VKG toont met het eigen Keten Keurmerk ook klaar te zijn voor de Wkb.

Albert Zegelaar (VKG):

“ Het kan altijd beter en uitgebreider. Zo kijken we of we de VKG Opleverapp kunnen uitbreiden met onderhoudstips voor de consument.” kwaliteitsborging. De proefprojecten hebben als doel ervaring opdoen met de instrumenten voor kwaliteitsborging en samenwerking tussen de verschillende partijen in de bouwketen. Een onafhankelijke kwaliteitsborger ziet erop toe dat het bouwwerk daadwerkelijk aan de eisen uit het Bouwbesluit voldoet en zal aan de vergunninghouder een verklaring afgeven op het moment dat er een ‘gerechtvaardigd vertrouwen’ bestaat dat het bouwwerk voldoet aan het Bouwbesluit. De vergunninghouder verstrekt de verklaring en het ‘as-built’ dossier aan het bevoegd gezag en zonder verklaring en gereedmelding mag het bouwwerk niet in gebruik worden genomen.

eigen keurmerk, waardoor opdrachtgevers verzekerd zijn van kwaliteit in en aan de gevel. Beide brancheorganisaties zijn dan ook blij met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. “Het is goed dat die kwaliteitsborging nu voor alle gebouwen en bouwwerken in Gevolgklasse 1 wordt ingevoerd zodat bij oplevering aangetoond kan worden dat het gebouw minimaal voldoet aan het Bouwbesluit, de contractuele afspraken en dat het goed en deugdelijk is, zoals wij dat al langer met ons VKG Keten Keurmerk doen”, zegt Albert Zegelaar, directeur van de VKG.

Gevelbouwers

Voor de VMRG geldt hetzelfde. Door aan hun VMRG Keurmerk de bouwplaatskeuring toe te voegen, garandeert deze organisatie dat de leden tot en met de montage van de metalen geveldelen en -elementen gegarandeerde kwaliteit leveren. “Deze bouwplaatskeuringen, die sinds 1 januari van dit jaar jaarlijks worden uitgevoerd door

Het aantoonbaar leveren van kwaliteit is voor georganiseerde gevelspecialisten al jaren goede gewoonte. Zowel de leden van de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) als van de Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (VMRG) werken met een

Bouwplaatskeuring

2/2020 41

RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 41

31-03-20 14:12

KWALITEITSBORGING

Foto: Metaglas

Gerrit Buitenhuis (VMRG):

“ Voor ons is de gevelbouwer altijd eindverantwoordelijk. Kwaliteit moet daarom vanaf het eerste moment zijn speerpunt zijn.”

Foto: Metaglas

SKG-IKOB Certificatie, sluiten daarom goed aan op de Wkb die in 2021 ingaat. Alles wat al door SKG-IKOB gecontroleerd is, hoeft de kwaliteitsborger immers niet meer te controleren”, zegt Gerrit Buitenhuis, Manager Technologie, Kwaliteit en Kennis van de VMRG. De bouwplaatskeuringen die medewerkers van SKG-IKOB onaangekondigd uitvoeren, vormen een aanvulling op de bestaande fabriekskeuringen, IKB-keuringen en proefkastkeuringen die voor het VMRG Keurmerk worden uitgevoerd. Zij controleren of de elementen conform de VMRG Kwaliteitseisen worden geproduceerd en gemonteerd, en ook of de prestaties van het gevelelement, inclusief de bouwkundige aansluiting, overeenkomen met de geldende prestaties voor het betreffende bouwwerk.

Gesloten keten Met het VKG Keten Keurmerk kunnen aangesloten leden na afronding van een project hun opdrachtgever de garantie overhandigen dat

het werk ‘van begin tot eind’ voldoet aan alle eisen waaraan voldaan moet worden. Zegelaar: “Het keurmerk geeft garantie op de gesloten keten van grondstoffen en productie tot het vervoer naar de bouwplaats en de montage in de gevel. Iedere stap in die keten moet gecontroleerd en goedgekeurd zijn voordat de volgende stap gezet kan worden. Als er ook maar één groen vinkje ontbreekt, ontbreekt ook het VKG Keten Keurmerk.” Zodra de gevelmonteur zijn werk afgerond heeft, ontvangt de opdrachtgever een link naar zijn automatisch gegenereerde opleverdossier. “Dat dossier kan gewoon opgenomen worden in het opleverdossier dat in het kader van de Wkb opgeleverd moet worden. In ons dossier, dat als een ‘as-built’ dossier wordt opgeleverd, staan namelijk alle ingrediënten van de geleverde geveltoepassing omschreven. Van ieder onderdeel de merken productnaam, typeaanduiding, maatvoering, kleur et cetera. Alles wat nodig is om de kwaliteit aantoonbaar te garanderen en te borgen”, aldus Zegelaar.

42 2020/2

RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 42

31-03-20 14:12

KWALITEITSBORGING

Gerrit Buitenhuis (VMRG):

“ Alles wat al door SKG-IKOB gecontroleerd is, hoeft de kwaliteitsborger immers niet meer te controleren.”

Zegelaar: “Momenteel komen de meeste gevelelementen al volledig geassembleerd aan op de bouwplaats en kan de gevelbouwer ze kanten-klaar monteren. Al die toeleveranciers zijn dan ook onderdeel van de keten en dus van ons keurmerk. Over het product hoeft de monteur zich al geen zorgen te maken, dat voldoet aan de eisen die nu gesteld worden. En door vervolgens ook de kwaliteit van de montage te borgen met onze Opleverapp, kan aan het eind van de totale keten de opdrachtgever het laatste vinkje op groen zetten en is de cirkel rond.”

Verantwoordelijk Kant-en-klaar Om die garantie te kunnen geven, wordt ook nauw samengewerkt met toeleveranciers van de onderdelen die in de kunststof kozijnen en gevelelementen worden verwerkt. Zoals fabrikanten van glas, profielen, ventilatieroosters en hang- en sluitwerk.

Ook binnen de VMRG zijn de partners nauw betrokken bij het opstellen van de VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen. De deskundigen van de partners helpen de VMRG de kwaliteit continu te verbeteren, van grondstoffen tot en met de montage in het bouwwerk. “Daarom is voor ons de gevelbouwer ook altijd eindverantwoordelijk en moet kwaliteit vanaf het eerste moment zijn speerpunt zijn.

2/2020 43

RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 43

31-03-20 14:12

Top in elke klasse TECTUS® HET KOMPLEET VERDEKTE SCHARNIERENSYSTEEM

●

Premiumklasse: Aluminium voordeur ThermoCarbon

●

Exclusieve klasse: Aluminium voordeur ThermoSafe

Voor hoogwaardige woonkamer- en objektdeuren voor zowel stomp als opdek concepten. ●

Hogere klasse: Stalen / aluminium voordeur Thermo65 TECTUS® 〉 belastbaar vanaf 60 – 300 kg 〉 voor stompe- en opdekdeuren

www.hormann.nl

〉 comfortabele 3D verstelling 〉 model varianten voor speciaal gebruik

www.simonswerk.com

Motiv 108-20 private Endkunden RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 44

SIM_Anz-2020_Tectus-Motiv1_NL_halbe_91x267_RZ.indd 1

13.02.20 16:51

31-03-20 14:12

KWALITEITSBORGING

Onze leden staan voor die kwaliteit, die ze kunnen aantonen met een geldig VMRG Keurmerkcertificaat”, aldus Buitenhuis.

Meerwaarde aan bouwproces Voor beide keurmerken geldt dat de twee brancheverenigingen er waarde mee toevoegen. Niet alleen aan het product zelf, maar ook aan het (bouw)proces. “Met de bouwplaatskeuringen voegen onze leden waarde toe aan het hele proces omdat faalkosten op de bouwplaats worden voorkomen en tijdrovende controletrajecten overbodig zijn. Bovendien krijgen de opdrachtgever en kwaliteitsborger de zekerheid dat het geïnstalleerde product voldoet aan alle gestelde eisen”, zegt Buitenhuis. Het VKG Ketenkeurmerk biedt soortgelijke toegevoegde waarde. Zegelaar: “De gevelelementen die op de bouwplaats komen zijn kwalitatief getest en akkoord bevonden door onafhankelijke keurmeesters. En omdat er altijd minimaal één gecertificeerde monteur op de bouw aanwezig is, kunnen opdrachtgever en kwaliteitsborger zeker zijn van kwalitatieve en gecertificeerde montage, en dus van gecontroleerde kwaliteit.”

Positieve reacties De bouwplaatskeuringen die VMRG sinds 1 januari 2020 intensiveert worden goed ontvangen. “We krijgen veel positieve reacties van onze leden. Doordat de keuringen door SKG-IKOB uitgevoerd worden, is de onafhankelijkheid gewaarborgd. Geen slager die zijn eigen vlees keurt. Met zo’n keuring en ontvangen certificaat kunnen VMRG-leden de geleverde kwaliteit en prestaties aantonen”, aldus Buitenhuis. Ook het VKG Keten Keurmerk en de Opleverapp zijn na introductie positief ontvangen. Volgens Zegelaar werkt op dit moment ruim 50 procent van alle VKG-leden ermee en dit aantal groeit. “Bovendien zien we het ook steeds vaker in bestekken staan. Dat betekent toch wel iets. Het is in ieder geval een bewijs van de grote behoefte aan onafhankelijk gecontroleerde en gecertificeerde kwaliteit in de bouw.”

Doorontwikkelen Hoewel VKG en VMRG beide klaar lijken te zijn voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen met hun keurmerken, leeft bij de organisaties allesbehalve het idee dat ze er wel zijn. “Kwaliteitsverbetering en de controle daarop zijn continu in beweging. Het kan altijd beter en uitgebreider. Zo kijken we of we de VKG Opleverapp kunnen uitbreiden met onderhoudstips voor de consument. Ook onderzoeken we of alle data die in het opleverdossier en de Opleverapp staat, gebruikt kan worden voor een materialenpaspoort voor gebouwen. Die ontwikkeling begint vorm te krijgen in de bouw en daarin kunnen onze data makkelijk geïntegreerd worden”, aldus Zegelaar. Ook de VMRG blijft haar eigen keurmerk continu toetsen en aanpassen. “De resultaten van de bouwplaatskeuringen worden geanonimiseerd besproken door onze Technische Commissie”, zegt Buitenhuis. “Aan de hand van die resultaten beoordeelt de commissie of de VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen aangepast moeten worden. Zo blijven we samen met onze leden continu werken aan het verbeteren van de kwaliteit van gemonteerde stalen en aluminium gevelelementen.”

2/2020

RD 2-2020 Kwaliteitsborging.indd 45

31-03-20 14:12

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur redactie

Verkenning circulaire potentie gevelbouw van start Afgelopen december is een verkennend onderzoek gestart naar de circulaire potentie van de gevelbouw. Het kabinet zegde dit eerder toe aan de Tweede Kamer. Zij deed dit op initiatief van de drie brancheorganisaties in de gevelbouw, de VMRG, de VKG en de NBvT, die graag de transitie maken naar een circulaire geveleconomie. Het consortium onder leiding van Alba Concepts bestaat uit Copper8, Frontwise Facades, Excess Materials Exchange, W/E adviseurs en Houthoff voert het onderzoek uit. De verkenning is gestart in december 2019 en loopt tot juni 2020.

Het kabinet streeft naar een volledig circulaire economie in 2050. De bouwsector bestaat uit een divers aantal stakeholders en partijen. De potentie voor een circulaire economie is groot maar vraagt om een specifieke aanpak per branche om de transitie in gang te zetten. De gevelbranche verkent de mogelijkheden voor producentenverantwoor delijkheid. Dit betekent dat producenten verantwoordelijk zijn voor de kosten en effectiviteit van een verantwoorde afvoer en verwerking van de producten die zij op de markt brengen. Dit onderzoek zal allereerst bestaan uit een 0 meting van de huidige status wat betreft circulariteit en het klimaateffect van de totale gevel bouw. Vervolgens zullen de doelen bepaald worden en belemmeringen in kaart worden gebracht. Ook zal de haalbaarheid van eerder opge stelde circulaire businessmodellen voor de gevelbouw getoetst worden. Het onderzoek kan leiden tot afspraken waaraan de overheid en bran ches zich committeren om te komen tot hoogwaardig hergebruik van producten en grondstoffen in de gehele keten van de gevelbouw.

De verkenning wordt afgesloten met een Plan van Aanpak waarmee de gevelbouw aan de slag kan. Dit resulteert over vijf jaar in een zelf standig en financieel dragend systeem binnen de gevelsector waar door de circulaire geveleconomie optimaal kan werken.

Nieuw aangesloten bedrijven De VMRG verwelkomt een nieuw lid • Thermal2 | www.thermal2.nl en ze verwelkomt eveneens onderstaande nieuwe partners: • Starconstruct | www.starconstuct.be • E-Max | www.e max.eu • Heveto | www.heveto.nl • Maco Beschläge | www.maco.eu/nl nl • Respo Repair Service | www.resporepair.nl

2020/2

RD 2-2020 VMRG.indd 46

31-03-20 14:48

MIXp EA-B

[Business Update Bouwgroothandel] De Bouwgroothandel is volop in beweging. Groothandels in ijzerwaren, bouwmaterialen en hout en plaatmateriaal nemen elkaar over. Maar ook tussen die verschillende bloedgroepen ontstaan diverse dwarsverbanden. Soms in een samenwerking, in lidmaatschap van een inkoopcombinatie of via een overname. Ontelbare dwarsverbanden Wist je dat De Stiho Groep aandeelhouder is van Bouwcenter-moeder Veris en zo indirect gelinkt is aan Transferro? Dat Stiho een aantal Bouwcenters overnam van Filippo? En dat Stiho via dochter Giebels lid is van inkoopcombinatie Zevij-Necomij? En dat Stiho Groep ook franchisenemer en aandeelhouder is van Bouwmaat? Dat CRH ook aandeelhouder/franchisenemer is van Bouwmaat en dat belang als onderdeel van CRH Europe door het Amerikaanse investeringsfonds Blackstone is overgenomen uit Ierse handen van CRH? En CRH’s ‘buurman’ Grafton, moeder van Isero, Polvo heft overgenomen. Dat Polvo een van de founders van Necomij – en het Ivana-huismerk – was en met Lekkerkerker nog wel een ijzerwarenshop in Bouwcenter Filippo in Veenendaal (nu dus van Stiho) heeft?

Deze details en nog veel meer wetenswaardigheden vind je in de [Business Update Bouwgroothandel]:

Bestel de [Business Update] via

www.mixpro.nl/update

€ 119,-

THANDE OU

MATERIA UW

ex btw en verzendkosten

N LE

ERWAREN IJZ

• De [Business Update Bouwgroothandel] is een actuele röntgenfoto van de sector. • Kerngegevens en sleutelfunctionarissen van álle organisaties uit de sector. • Heel veel achtergrond-artikelen. • Dwarsverbanden, nationaal en internationaal. • Trends op macro, meso- en microniveau. • Unieke omzetcijfers van GfK. • Actuele e-commerce-scan.

[Business Update Bouwgroothandel] is een co-productie van MIXpro en Merkvast

RDMIXpro 2-20202019-4_Thema-E-gereedschap.indd VMRG.indd 47 62 EA-BUB.indd 62

31-03-20 19-11-19 14:54 19-11-1914:48 14:53

High-end

SIEGENIA-beslagtechniek voor houten ramen en deuren: Authentieke perfectie. Voor veel mensen is hout niet zomaar een materiaal, het creëert duurzame authentieke perfectie. We delen deze mening al meer dan een eeuw en hebben voor u innovatieve oplossingen ontwikkeld om een duurzaam succes te behalen: ➊ Raamsystemen: voor de productie geoptimaliseerd TITAN-beslag dat automatisch de toleranties compenseert ➋ Deursystemen: het hele spectrum van moderne KFV-meerpuntssluitingen in een efficiënt modulair systeem ➌ Comfort-systemen: toekomstgerichte slimme thuisoplossingen voor het ruimtelijk comfort van morgen

SIEGENIA voor hout: www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

48-adv.indd 1 193008 AZ Titan Holz_High end_NL_210x297_RZ.indd 1

31-03-20 15:29 12.03.20 18:47